Wikipedia stqwiki https://stq.wikipedia.org/wiki/Haudsiede MediaWiki 1.42.0-wmf.24 first-letter Media Spezial Diskussion Benutser Benutser Diskussion Wikipedia Wikipedia Diskussion Bielde Bielde Diskussion MediaWiki MediaWiki Diskussion Foarloage Foarloage Diskussion Hälpe Hälpe Diskussion Kategorie Kategorie Diskussion TimedText TimedText talk Modul Modul Diskussion 0 8 9 2008-01-12T11:38:33Z SPQRobin 5 häd "[[Main Page]]" ätter "[[Haudsiede]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Haudsiede]] 49ux2wy4rpblnxh67vp7qo7puy8811n 10 25 106483 90626 2013-03-25T13:40:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 14 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8149707]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Image:Flag of Flanders.svg|border|22x15px|Vlag fon Flandern]]&nbsp;[[Flandern|Flandern]]<noinclude> </noinclude> l7w7rml5r8irc7kzr4qp914kkqvp49r 10 26 44 43 2008-01-12T14:34:17Z SPQRobin 5 2 Versione wikitext text/x-wiki {{{1}}}% ''<small>(01/07/2006)</small>'' 59x0qtn2k8p8lr1o0n217mh1a8w9khf 10 27 47 46 2008-01-12T14:34:17Z SPQRobin 5 2 Versione wikitext text/x-wiki {{{1}}}% ''<small>(01/01/2007)</small>'' 3wj9uqwfdwq3l4j748xm8d0dp5rqv0d 10 28 51 50 2008-01-12T14:34:17Z SPQRobin 5 3 Versione wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Coor|{{{1|0}}}_{{{2|0}}}_{{{3|0}}}_N_{{{4|0}}}_{{{5|0}}}_{{{6|0}}}_E_type:city_region:BE|{{{1|0}}}°{{{2|0}}}′N, {{{4|0}}}°{{{5|0}}}′E}}</includeonly> oxyc42hewr4kulei2fr042zyl0a8jj0 10 29 54 53 2008-01-12T14:34:17Z SPQRobin 5 2 Versione wikitext text/x-wiki {{{1}}} euro/inw. ''<small>(2004)</small>'' jdgh9nf7vlrz738j0nxgirsuyc2p2rw 10 30 57 56 2008-01-12T14:34:17Z SPQRobin 5 2 Versione wikitext text/x-wiki {{formatnum:{{{1}}}}} ''<small>(01/01/2007)</small>''<br>{{{2}}}%<br>{{{3}}}%<br>{{formatnum:{{{4}}}}} inw./km² 8kkcnam8j839coksrhm4zal56e3ej11 10 31 60 59 2008-01-12T14:34:17Z SPQRobin 5 2 Versione wikitext text/x-wiki <includeonly>[{{MapsServer}}?params={{{1}}}&pagename={{PAGENAMEE}} {{{2}}}]</includeonly> skwpmhc1q7ar7e89n11wzmce8uwd18b 10 32 62 61 2008-01-12T14:34:17Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki <tt>[http://www.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id={{{code}}} {{{code}}}]</tt> mq8nhol9rvgsv1qbxvzwqx9dteof7xt 10 33 65 64 2008-01-12T14:34:19Z SPQRobin 5 2 Versione wikitext text/x-wiki {{#if: {{{buitenlanders|}}} |{{ #switch: {{{buitenlanders}}} | 01000={{Bgem bui|8,64|}} | 02000={{Bgem bui1|5,42|}} | 03000={{Bgem bui|9,13|}} | 04000={{Bgem bui1|27,49|}} | 10000={{Bgem bui1|7,24|}} | 11000={{Bgem bui1|9,15|}} | 11001={{Bgem bui1|2,46|}} | 11002={{Bgem bui1|13,65|}} | 11004={{Bgem bui1|1,97|}} | 11005={{Bgem bui1|6,04|}} | 11007={{Bgem bui1|3,79|}} | 11008={{Bgem bui1|8,02|}} | 11009={{Bgem bui1|4,25|}} | 11013={{Bgem bui1|3,57|}} | 11016={{Bgem bui1|18,25|}} | 11018={{Bgem bui1|2,28|}} | 11021={{Bgem bui1|1,70|}} | 11022={{Bgem bui1|10,75|}} | 11023={{Bgem bui1|8,53|}} | 11024={{Bgem bui1|2,76|}} | 11025={{Bgem bui1|1,28|}} | 11029={{Bgem bui1|3,34|}} | 11030={{Bgem bui1|2,71|}} | 11035={{Bgem bui1|1,35|}} | 11037={{Bgem bui1|1,58|}} | 11038={{Bgem bui1|1,67|}} | 11039={{Bgem bui1|8,62|}} | 11040={{Bgem bui1|5,40|}} | 11044={{Bgem bui1|3,14|}} | 11050={{Bgem bui1|2,59|}} | 11052={{Bgem bui1|2,43|}} | 11053={{Bgem bui1|6,08|}} | 11054={{Bgem bui1|1,97|}} | 11055={{Bgem bui1|3,29|}} | 11056={{Bgem bui1|2,71|}} | 11057={{Bgem bui1|3,15|}} | 12000={{Bgem bui1|3,33|}} | 12002={{Bgem bui1|1,19|}} | 12005={{Bgem bui1|1,78|}} | 12007={{Bgem bui1|1,64|}} | 12009={{Bgem bui1|1,70|}} | 12014={{Bgem bui1|1,23|}} | 12021={{Bgem bui1|3,11|}} | 12025={{Bgem bui1|7,51|}} | 12026={{Bgem bui1|1,19|}} | 12029={{Bgem bui1|1,30|}} | 12030={{Bgem bui1|1,22|}} | 12034={{Bgem bui1|2,15|}} | 12035={{Bgem bui1|1,83|}} | 12040={{Bgem bui1|3,94|}} | 13000={{Bgem bui1|5,82|}} | 13001={{Bgem bui1|10,74|}} | 13002={{Bgem bui1|42,88|}} | 13003={{Bgem bui1|3,82|}} | 13004={{Bgem bui1|4,16|}} | 13006={{Bgem bui1|3,61|}} | 13008={{Bgem bui1|3,24|}} | 13010={{Bgem bui1|1,76|}} | 13011={{Bgem bui1|2,54|}} | 13012={{Bgem bui1|1,10|}} | 13013={{Bgem bui1|1,46|}} | 13014={{Bgem bui1|21,14|}} | 13016={{Bgem bui1|1,39|}} | 13017={{Bgem bui1|2,83|}} | 13019={{Bgem bui1|1,98|}} | 13021={{Bgem bui1|1,63|}} | 13023={{Bgem bui1|5,21|}} | 13025={{Bgem bui1|6,02|}} | 13029={{Bgem bui1|1,54|}} | 13031={{Bgem bui1|11,34|}} | 13035={{Bgem bui1|27,14|}} | 13036={{Bgem bui1|6,60|}} | 13037={{Bgem bui1|3,93|}} | 13040={{Bgem bui1|7,56|}} | 13044={{Bgem bui1|1,35|}} | 13046={{Bgem bui1|4,38|}} | 13049={{Bgem bui1|1,79|}} | 13053={{Bgem bui1|1,32|}} | 20001={{Bgem bui1|6,56|}} | 20002={{Bgem bui|8,27|}} | 21000={{Bgem bui1|27,49|}} | 21001={{Bgem bui1|24,18|}} | 21002={{Bgem bui1|21,23|}} | 21003={{Bgem bui1|13,54|}} | 21004={{Bgem bui1|28,85|}} | 21005={{Bgem bui1|36,29|}} | 21006={{Bgem bui1|17,42|}} | 21007={{Bgem bui1|27,76|}} | 21008={{Bgem bui1|13,49|}} | 21009={{Bgem bui1|40,19|}} | 21010={{Bgem bui1|15,51|}} | 21011={{Bgem bui1|22,24|}} | 21012={{Bgem bui1|25,14|}} | 21013={{Bgem bui1|41,44|}} | 21014={{Bgem bui1|32,89|}} | 21015={{Bgem bui1|29,10|}} | 21016={{Bgem bui1|26,38|}} | 21017={{Bgem bui1|16,33|}} | 21018={{Bgem bui1|28,03|}} | 21019={{Bgem bui1|29,28|}} | 23000={{Bgem bui1|7,63|}} | 23002={{Bgem bui1|5,15|}} | 23003={{Bgem bui1|6,47|}} | 23009={{Bgem bui1|2,20|}} | 23016={{Bgem bui1|5,61|}} | 23023={{Bgem bui1|1,25|}} | 23024={{Bgem bui1|1,08|}} | 23025={{Bgem bui1|6,28|}} | 23027={{Bgem bui1|4,32|}} | 23032={{Bgem bui1|1,45|}} | 23033={{Bgem bui1|14,31|}} | 23038={{Bgem bui1|3,03|}} | 23039={{Bgem bui1|1,49|}} | 23044={{Bgem bui1|2,43|}} | 23045={{Bgem bui1|1,59|}} | 23047={{Bgem bui1|9,08|}} | 23050={{Bgem bui1|4,03|}} | 23052={{Bgem bui1|2,49|}} | 23060={{Bgem bui1|1,46|}} | 23062={{Bgem bui1|19,84|}} | 23064={{Bgem bui1|1,03|}} | 23077={{Bgem bui1|9,19|}} | 23081={{Bgem bui1|4,02|}} | 23086={{Bgem bui1|2,03|}} | 23088={{Bgem bui1|10,90|}} | 23094={{Bgem bui1|16,49|}} | 23096={{Bgem bui1|2,19|}} | 23097={{Bgem bui1|1,75|}} | 23098={{Bgem bui1|11,03|}} | 23099={{Bgem bui1|26,75|}} | 23100={{Bgem bui1|10,21|}} | 23101={{Bgem bui1|16,18|}} | 23102={{Bgem bui1|9,11|}} | 23103={{Bgem bui1|21,44|}} | 23104={{Bgem bui1|1,97|}} | 23105={{Bgem bui1|1,92|}} | 24000={{Bgem bui1|5,25|}} | 24001={{Bgem bui1|1,58|}} | 24007={{Bgem bui1|1,15|}} | 24008={{Bgem bui1|1,11|}} | 24009={{Bgem bui1|5,96|}} | 24011={{Bgem bui1|2,17|}} | 24014={{Bgem bui1|2,23|}} | 24016={{Bgem bui1|1,34|}} | 24020={{Bgem bui1|3,42|}} | 24028={{Bgem bui1|1,80|}} | 24033={{Bgem bui1|1,60|}} | 24038={{Bgem bui1|2,60|}} | 24041={{Bgem bui1|1,91|}} | 24043={{Bgem bui1|1,34|}} | 24045={{Bgem bui1|7,09|}} | 24048={{Bgem bui1|6,96|}} | 24054={{Bgem bui1|1,20|}} | 24055={{Bgem bui1|7,89|}} | 24059={{Bgem bui1|1,69|}} | 24062={{Bgem bui1|11,13|}} | 24066={{Bgem bui1|1,58|}} | 24086={{Bgem bui1|2,90|}} | 24094={{Bgem bui1|1,91|}} | 24104={{Bgem bui1|23,74|}} | 24107={{Bgem bui1|2,47|}} | 24109={{Bgem bui1|2,62|}} | 24130={{Bgem bui1|1,52|}} | 24133={{Bgem bui1|1,09|}} | 24134={{Bgem bui1|1,47|}} | 24135={{Bgem bui1|1,19|}} | 24137={{Bgem bui1|1,17|}} | 25000={{Bgem bui|8,27|}} | 25005={{Bgem bui|3,85|}} | 25014={{Bgem bui|7,48|}} | 25015={{Bgem bui|6,15|}} | 25018={{Bgem bui|5,22|}} | 25023={{Bgem bui|5,88|}} | 25031={{Bgem bui|4,92|}} | 25037={{Bgem bui|5,58|}} | 25043={{Bgem bui|3,31|}} | 25044={{Bgem bui|5,52|}} | 25048={{Bgem bui|3,86|}} | 25050={{Bgem bui|15,34|}} | 25068={{Bgem bui|3,29|}} | 25072={{Bgem bui|5,68|}} | 25084={{Bgem bui|2,99|}} | 25091={{Bgem bui|9,57|}} | 25105={{Bgem bui|14,36|}} | 25107={{Bgem bui|3,36|}} | 25110={{Bgem bui|18,46|}} | 25112={{Bgem bui|6,65|}} | 25117={{Bgem bui|3,88|}} | 25118={{Bgem bui|3,41|}} | 25119={{Bgem bui|12,39|}} | 25120={{Bgem bui|3,13|}} | 25121={{Bgem bui|12,40|}} | 25122={{Bgem bui|2,65|}} | 25123={{Bgem bui|8,16|}} | 25124={{Bgem bui|3,07|}} | 30000={{Bgem bui1|2,25|}} | 31000={{Bgem bui1|2,23|}} | 31003={{Bgem bui1|0,63|}} | 31004={{Bgem bui1|2,72|}} | 31005={{Bgem bui1|2,73|}} | 31006={{Bgem bui1|1,38|}} | 31012={{Bgem bui1|1,16|}} | 31022={{Bgem bui1|0,89|}} | 31033={{Bgem bui1|1,22|}} | 31040={{Bgem bui1|0,88|}} | 31042={{Bgem bui1|0,84|}} | 31043={{Bgem bui1|4,05|}} | 32000={{Bgem bui1|0,63|}} | 32003={{Bgem bui1|0,69|}} | 32006={{Bgem bui1|0,53|}} | 32010={{Bgem bui1|0,66|}} | 32011={{Bgem bui1|0,45|}} | 32030={{Bgem bui1|1,24|}} | 33000={{Bgem bui1|2,41|}} | 33011={{Bgem bui1|1,93|}} | 33016={{Bgem bui1|12,51|}} | 33021={{Bgem bui1|1,83|}} | 33029={{Bgem bui1|3,79|}} | 33037={{Bgem bui1|1,02|}} | 33039={{Bgem bui1|6,04|}} | 33040={{Bgem bui1|0,66|}} | 33041={{Bgem bui1|0,82|}} | 34000={{Bgem bui1|2,77|}} | 34002={{Bgem bui1|0,63|}} | 34003={{Bgem bui1|1,17|}} | 34009={{Bgem bui1|0,96|}} | 34013={{Bgem bui1|1,58|}} | 34022={{Bgem bui1|4,39|}} | 34023={{Bgem bui1|2,32|}} | 34025={{Bgem bui1|0,91|}} | 34027={{Bgem bui1|6,18|}} | 34040={{Bgem bui1|1,68|}} | 34041={{Bgem bui1|1,49|}} | 34042={{Bgem bui1|0,99|}} | 34043={{Bgem bui1|4,40|}} | 35000={{Bgem bui1|2,98|}} | 35002={{Bgem bui1|2,12|}} | 35005={{Bgem bui1|0,90|}} | 35006={{Bgem bui1|0,79|}} | 35011={{Bgem bui1|1,93|}} | 35013={{Bgem bui1|4,54|}} | 35014={{Bgem bui1|0,78|}} | 35029={{Bgem bui1|2,76|}} | 36000={{Bgem bui1|1,35|}} | 36006={{Bgem bui1|0,66|}} | 36007={{Bgem bui1|1,16|}} | 36008={{Bgem bui1|1,26|}} | 36010={{Bgem bui1|0,81|}} | 36011={{Bgem bui1|0,87|}} | 36012={{Bgem bui1|0,65|}} | 36015={{Bgem bui1|1,95|}} | 36019={{Bgem bui1|0,83|}} | 37000={{Bgem bui1|1,04|}} | 37002={{Bgem bui1|0,57|}} | 37007={{Bgem bui1|1,12|}} | 37010={{Bgem bui1|1,15|}} | 37011={{Bgem bui1|0,89|}} | 37012={{Bgem bui1|1,21|}} | 37015={{Bgem bui1|1,38|}} | 37017={{Bgem bui1|1,36|}} | 37018={{Bgem bui1|0,63|}} | 37020={{Bgem bui1|0,80|}} | 38000={{Bgem bui1|3,18|}} | 38002={{Bgem bui1|1,94|}} | 38008={{Bgem bui1|7,43|}} | 38014={{Bgem bui1|3,04|}} | 38016={{Bgem bui1|1,93|}} | 38025={{Bgem bui1|1,45|}} | 40000={{Bgem bui1|3,20|}} | 41000={{Bgem bui1|1,96|}} | 41002={{Bgem bui1|3,04|}} | 41011={{Bgem bui1|2,36|}} | 41018={{Bgem bui1|2,36|}} | 41024={{Bgem bui1|1,20|}} | 41027={{Bgem bui1|0,81|}} | 41034={{Bgem bui1|0,77|}} | 41048={{Bgem bui1|2,23|}} | 41063={{Bgem bui1|0,75|}} | 41081={{Bgem bui1|0,76|}} | 41082={{Bgem bui1|0,98|}} | 42000={{Bgem bui1|1,77|}} | 42003={{Bgem bui1|1,07|}} | 42004={{Bgem bui1|0,99|}} | 42006={{Bgem bui1|1,92|}} | 42008={{Bgem bui1|1,88|}} | 42010={{Bgem bui1|0,84|}} | 42011={{Bgem bui1|1,48|}} | 42023={{Bgem bui1|1,98|}} | 42025={{Bgem bui1|1,79|}} | 42026={{Bgem bui1|0,98|}} | 42028={{Bgem bui1|3,46|}} | 43000={{Bgem bui1|2,64|}} | 43002={{Bgem bui1|2,34|}} | 43005={{Bgem bui1|2,07|}} | 43007={{Bgem bui1|1,72|}} | 43010={{Bgem bui1|1,88|}} | 43014={{Bgem bui1|3,47|}} | 43018={{Bgem bui1|5,32|}} | 44000={{Bgem bui1|4,54|}} | 44001={{Bgem bui1|1,45|}} | 44011={{Bgem bui1|1,79|}} | 44012={{Bgem bui1|1,56|}} | 44013={{Bgem bui1|1,86|}} | 44019={{Bgem bui1|1,38|}} | 44020={{Bgem bui1|0,94|}} | 44021={{Bgem bui1|8,16|}} | 44029={{Bgem bui1|1,08|}} | 44034={{Bgem bui1|1,15|}} | 44036={{Bgem bui1|1,60|}} | 44040={{Bgem bui1|1,50|}} | 44043={{Bgem bui1|1,62|}} | 44045={{Bgem bui1|3,10|}} | 44048={{Bgem bui1|1,15|}} | 44049={{Bgem bui1|0,92|}} | 44052={{Bgem bui1|0,80|}} | 44064={{Bgem bui1|2,77|}} | 44072={{Bgem bui1|1,16|}} | 44073={{Bgem bui1|2,69|}} | 44080={{Bgem bui1|0,85|}} | 44081={{Bgem bui1|1,03|}} | 45000={{Bgem bui1|1,98|}} | 45017={{Bgem bui1|1,01|}} | 45035={{Bgem bui1|1,75|}} | 45041={{Bgem bui1|5,38|}} | 45057={{Bgem bui1|0,69|}} | 45059={{Bgem bui1|0,84|}} | 45060={{Bgem bui1|1,04|}} | 45061={{Bgem bui1|0,72|}} | 45062={{Bgem bui1|0,54|}} | 45063={{Bgem bui1|0,42|}} | 45064={{Bgem bui1|0,88|}} | 45065={{Bgem bui1|0,66|}} | 46000={{Bgem bui1|3,62|}} | 46003={{Bgem bui1|1,96|}} | 46013={{Bgem bui1|1,91|}} | 46014={{Bgem bui1|5,47|}} | 46020={{Bgem bui1|2,92|}} | 46021={{Bgem bui1|4,29|}} | 46024={{Bgem bui1|3,71|}} | 46025={{Bgem bui1|3,45|}} | 50000={{Bgem bui|11,06|}} | 51000={{Bgem bui|4,57|}} | 51004={{Bgem bui|2,76|}} | 51008={{Bgem bui|5,10|}} | 51009={{Bgem bui|12,37|}} | 51012={{Bgem bui|5,37|}} | 51014={{Bgem bui|3,10|}} | 51017={{Bgem bui|2,09|}} | 51019={{Bgem bui|3,02|}} | 51065={{Bgem bui|2,56|}} | 52000={{Bgem bui|12,85|}} | 52010={{Bgem bui|17,63|}} | 52011={{Bgem bui|14,00|}} | 52012={{Bgem bui|15,67|}} | 52015={{Bgem bui|11,13|}} | 52018={{Bgem bui|18,15|}} | 52021={{Bgem bui|12,59|}} | 52022={{Bgem bui|15,75|}} | 52025={{Bgem bui|5,41|}} | 52043={{Bgem bui|13,01|}} | 52048={{Bgem bui|5,98|}} | 52055={{Bgem bui|3,76|}} | 52063={{Bgem bui|5,12|}} | 52074={{Bgem bui|14,75|}} | 52075={{Bgem bui|3,65|}} | 53000={{Bgem bui|12,05|}} | 53014={{Bgem bui|12,84|}} | 53020={{Bgem bui|7,47|}} | 53028={{Bgem bui|9,80|}} | 53039={{Bgem bui|9,78|}} | 53044={{Bgem bui|10,55|}} | 53046={{Bgem bui|7,85|}} | 53053={{Bgem bui|14,32|}} | 53065={{Bgem bui|16,36|}} | 53068={{Bgem bui|12,56|}} | 53070={{Bgem bui|9,92|}} | 53082={{Bgem bui|11,97|}} | 53083={{Bgem bui|5,48|}} | 53084={{Bgem bui|5,03|}} | 54000={{Bgem bui|17,40|}} | 54007={{Bgem bui|15,67|}} | 54010={{Bgem bui|22,62|}} | 55000={{Bgem bui|11,17|}} | 55004={{Bgem bui|6,47|}} | 55010={{Bgem bui|4,33|}} | 55022={{Bgem bui|18,37|}} | 55023={{Bgem bui|3,59|}} | 55035={{Bgem bui|6,52|}} | 55039={{Bgem bui|3,57|}} | 55040={{Bgem bui|8,43|}} | 55050={{Bgem bui|3,74|}} | 56000={{Bgem bui|7,69|}} | 56001={{Bgem bui|10,86|}} | 56005={{Bgem bui|3,10|}} | 56011={{Bgem bui|10,67|}} | 56016={{Bgem bui|4,05|}} | 56022={{Bgem bui|8,25|}} | 56029={{Bgem bui|2,28|}} | 56044={{Bgem bui|2,98|}} | 56049={{Bgem bui|3,92|}} | 56051={{Bgem bui|5,94|}} | 56078={{Bgem bui|3,68|}} | 56085={{Bgem bui|4,46|}} | 56086={{Bgem bui|3,45|}} | 56087={{Bgem bui|16,10|}} | 56088={{Bgem bui|3,35|}} | 57000={{Bgem bui|7,93|}} | 57003={{Bgem bui|4,79|}} | 57018={{Bgem bui|3,83|}} | 57027={{Bgem bui|22,60|}} | 57062={{Bgem bui|6,47|}} | 57064={{Bgem bui|10,94|}} | 57072={{Bgem bui|6,04|}} | 57081={{Bgem bui|7,15|}} | 57093={{Bgem bui|7,96|}} | 57094={{Bgem bui|3,44|}} | 57095={{Bgem bui|2,60|}} | 60000={{Bgem bui|10,25|}} | 61000={{Bgem bui|3,70|}} | 61003={{Bgem bui|3,80|}} | 61010={{Bgem bui|2,48|}} | 61012={{Bgem bui|3,11|}} | 61019={{Bgem bui|2,51|}} | 61024={{Bgem bui|3,02|}} | 61028={{Bgem bui|2,18|}} | 61031={{Bgem bui|5,13|}} | 61039={{Bgem bui|4,87|}} | 61041={{Bgem bui|3,79|}} | 61043={{Bgem bui|3,13|}} | 61048={{Bgem bui|1,90|}} | 61063={{Bgem bui|2,83|}} | 61068={{Bgem bui|3,05|}} | 61072={{Bgem bui|2,69|}} | 61079={{Bgem bui|2,89|}} | 61080={{Bgem bui|6,57|}} | 61081={{Bgem bui|2,93|}} | 62000={{Bgem bui|12,34|}} | 62003={{Bgem bui|11,21|}} | 62006={{Bgem bui|4,31|}} | 62009={{Bgem bui|2,55|}} | 62011={{Bgem bui|7,11|}} | 62015={{Bgem bui|10,70|}} | 62022={{Bgem bui|4,58|}} | 62026={{Bgem bui|5,08|}} | 62027={{Bgem bui|7,95|}} | 62032={{Bgem bui|3,95|}} | 62038={{Bgem bui|9,29|}} | 62051={{Bgem bui|18,21|}} | 62060={{Bgem bui|4,77|}} | 62063={{Bgem bui|16,31|}} | 62079={{Bgem bui|6,61|}} | 62093={{Bgem bui|23,40|}} | 62096={{Bgem bui|14,59|}} | 62099={{Bgem bui|6,43|}} | 62100={{Bgem bui|3,73|}} | 62108={{Bgem bui|8,91|}} | 62118={{Bgem bui|16,24|}} | 62119={{Bgem bui|4,46|}} | 62120={{Bgem bui|8,28|}} | 62121={{Bgem bui|4,94|}} | 62122={{Bgem bui|6,87|}} | 63000={{Bgem bui|10,21|}} | 63001={{Bgem bui|4,37|}} | 63003={{Bgem bui|4,84|}} | 63004={{Bgem bui|7,72|}} | 63012={{Bgem bui|6,74|}} | 63013={{Bgem bui|4,50|}} | 63020={{Bgem bui|9,04|}} | 63023={{Bgem bui|13,63|}} | 63035={{Bgem bui|4,27|}} | 63038={{Bgem bui|2,19|}} | 63040={{Bgem bui|35,89|}} | 63045={{Bgem bui|3,11|}} | 63046={{Bgem bui|4,69|}} | 63048={{Bgem bui|22,74|}} | 63049={{Bgem bui|4,74|}} | 63057={{Bgem bui|3,49|}} | 63058={{Bgem bui|2,79|}} | 63061={{Bgem bui|49,96|}} | 63067={{Bgem bui|5,78|}} | 63072={{Bgem bui|4,15|}} | 63073={{Bgem bui|2,93|}} | 63075={{Bgem bui|3,56|}} | 63076={{Bgem bui|2,59|}} | 63079={{Bgem bui|10,25|}} | 63080={{Bgem bui|3,22|}} | 63084={{Bgem bui|6,18|}} | 63086={{Bgem bui|3,50|}} | 63087={{Bgem bui|7,44|}} | 63088={{Bgem bui|22,98|}} | 63089={{Bgem bui|2,96|}} | 64000={{Bgem bui|2,81|}} | 64008={{Bgem bui|1,55|}} | 64015={{Bgem bui|1,81|}} | 64021={{Bgem bui|2,73|}} | 64023={{Bgem bui|3,34|}} | 64025={{Bgem bui|4,01|}} | 64029={{Bgem bui|1,69|}} | 64034={{Bgem bui|2,79|}} | 64047={{Bgem bui|2,82|}} | 64056={{Bgem bui|2,59|}} | 64063={{Bgem bui|2,58|}} | 64065={{Bgem bui|5,55|}} | 64074={{Bgem bui|2,50|}} | 64075={{Bgem bui|1,64|}} | 64076={{Bgem bui|2,56|}} | 70000={{Bgem bui1|8,40|}} | 71000={{Bgem bui1|5,50|}} | 71002={{Bgem bui1|5,66|}} | 71004={{Bgem bui1|4,84|}} | 71011={{Bgem bui1|2,93|}} | 71016={{Bgem bui1|13,31|}} | 71017={{Bgem bui1|2,06|}} | 71020={{Bgem bui1|1,89|}} | 71022={{Bgem bui1|4,30|}} | 71024={{Bgem bui1|2,14|}} | 71034={{Bgem bui1|4,44|}} | 71037={{Bgem bui1|2,06|}} | 71045={{Bgem bui1|1,44|}} | 71047={{Bgem bui1|5,59|}} | 71053={{Bgem bui1|3,24|}} | 71057={{Bgem bui1|2,06|}} | 71066={{Bgem bui1|3,01|}} | 71067={{Bgem bui1|9,91|}} | 71069={{Bgem bui1|3,57|}} | 71070={{Bgem bui1|6,32|}} | 72000={{Bgem bui1|11,45|}} | 72003={{Bgem bui1|10,89|}} | 72004={{Bgem bui1|4,95|}} | 72018={{Bgem bui1|15,74|}} | 72020={{Bgem bui1|13,51|}} | 72021={{Bgem bui1|12,09|}} | 72025={{Bgem bui1|15,84|}} | 72029={{Bgem bui1|9,19|}} | 72030={{Bgem bui1|4,12|}} | 72037={{Bgem bui1|27,53|}} | 72038={{Bgem bui1|8,71|}} | 72039={{Bgem bui1|9,99|}} | 72040={{Bgem bui1|4,86|}} | 72041={{Bgem bui1|10,58|}} | 73000={{Bgem bui1|10,79|}} | 73001={{Bgem bui1|1,51|}} | 73006={{Bgem bui1|5,32|}} | 73009={{Bgem bui1|2,92|}} | 73022={{Bgem bui1|2,69|}} | 73028={{Bgem bui1|0,00|}} | 73032={{Bgem bui1|2,86|}} | 73040={{Bgem bui1|1,97|}} | 73042={{Bgem bui1|26,66|}} | 73066={{Bgem bui1|17,08|}} | 73083={{Bgem bui1|3,57|}} | 73098={{Bgem bui1|1,51|}} | 73107={{Bgem bui1|18,35|}} | 73109={{Bgem bui1|25,04|}} | 80000={{Bgem bui|5,13|}} | 81000={{Bgem bui|11,01|}} | 81001={{Bgem bui|9,38|}} | 81003={{Bgem bui|4,80|}} | 81004={{Bgem bui|16,45|}} | 81013={{Bgem bui|8,65|}} | 81015={{Bgem bui|10,21|}} | 82000={{Bgem bui|3,34|}} | 82003={{Bgem bui|4,17|}} | 82005={{Bgem bui|1,22|}} | 82009={{Bgem bui|3,23|}} | 82014={{Bgem bui|4,13|}} | 82032={{Bgem bui|3,78|}} | 82036={{Bgem bui|1,73|}} | 82037={{Bgem bui|2,79|}} | 82038={{Bgem bui|2,32|}} | 83000={{Bgem bui|3,07|}} | 83012={{Bgem bui|3,67|}} | 83013={{Bgem bui|2,86|}} | 83028={{Bgem bui|2,26|}} | 83031={{Bgem bui|4,05|}} | 83034={{Bgem bui|2,99|}} | 83040={{Bgem bui|2,26|}} | 83044={{Bgem bui|3,07|}} | 83049={{Bgem bui|2,30|}} | 83055={{Bgem bui|3,56|}} | 84000={{Bgem bui|2,94|}} | 84009={{Bgem bui|2,60|}} | 84010={{Bgem bui|5,94|}} | 84016={{Bgem bui|2,61|}} | 84029={{Bgem bui|3,65|}} | 84033={{Bgem bui|2,66|}} | 84035={{Bgem bui|2,32|}} | 84043={{Bgem bui|2,86|}} | 84050={{Bgem bui|2,93|}} | 84059={{Bgem bui|1,76|}} | 84068={{Bgem bui|2,29|}} | 84075={{Bgem bui|2,27|}} | 84077={{Bgem bui|3,00|}} | 85000={{Bgem bui|4,92|}} | 85007={{Bgem bui|3,18|}} | 85009={{Bgem bui|3,49|}} | 85011={{Bgem bui|5,50|}} | 85024={{Bgem bui|4,03|}} | 85026={{Bgem bui|8,76|}} | 85034={{Bgem bui|4,73|}} | 85039={{Bgem bui|2,77|}} | 85045={{Bgem bui|5,81|}} | 85046={{Bgem bui|4,37|}} | 85047={{Bgem bui|6,25|}} | 90000={{Bgem bui|4,12|}} | 91000={{Bgem bui|3,10|}} | 91005={{Bgem bui|2,78|}} | 91013={{Bgem bui|3,16|}} | 91015={{Bgem bui|2,94|}} | 91030={{Bgem bui|2,43|}} | 91034={{Bgem bui|3,56|}} | 91054={{Bgem bui|3,18|}} | 91059={{Bgem bui|1,57|}} | 91064={{Bgem bui|2,11|}} | 91072={{Bgem bui|2,71|}} | 91103={{Bgem bui|2,46|}} | 91114={{Bgem bui|2,50|}} | 91120={{Bgem bui|3,27|}} | 91141={{Bgem bui|4,33|}} | 91142={{Bgem bui|5,37|}} | 91143={{Bgem bui|6,21|}} | 92000={{Bgem bui|4,64|}} | 92003={{Bgem bui|4,18|}} | 92006={{Bgem bui|1,91|}} | 92035={{Bgem bui|1,95|}} | 92045={{Bgem bui|2,49|}} | 92048={{Bgem bui|3,10|}} | 92054={{Bgem bui|1,70|}} | 92087={{Bgem bui|2,60|}} | 92094={{Bgem bui|5,66|}} | 92097={{Bgem bui|1,95|}} | 92101={{Bgem bui|2,72|}} | 92114={{Bgem bui|4,05|}} | 92137={{Bgem bui|9,28|}} | 92138={{Bgem bui|1,84|}} | 92140={{Bgem bui|3,42|}} | 92141={{Bgem bui|1,82|}} | 92142={{Bgem bui|5,09|}} | 93000={{Bgem bui|3,37|}} | 93010={{Bgem bui|2,23|}} | 93014={{Bgem bui|3,64|}} | 93018={{Bgem bui|2,59|}} | 93022={{Bgem bui|2,43|}} | 93056={{Bgem bui|3,51|}} | 93088={{Bgem bui|3,88|}} | 93090={{Bgem bui|4,01|}} }}|}} l3rh3l15op95kulhusgvo0jkrgd1fbg 10 34 67 66 2008-01-12T14:34:21Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki {{#if: {{{coord|}}} |{{ #switch: {{{coord}}} | 11001 = {{Bgem coord|51|8|4|4|23|16|}} | 11002 = {{Bgem coord|51|13|17|4|23|50|}} | 11004 = {{Bgem coord|51|9|32|4|29|29|}} | 11005 = {{Bgem coord|51|5|15|4|22|5|}} | 11007 = {{Bgem coord|51|11|36|4|29|12|}} | 11008 = {{Bgem coord|51|17|14|4|29|10|}} | 11009 = {{Bgem coord|51|21|3|4|38|35|}} | 11013 = {{Bgem coord|51|9|15|4|26|44|}} | 11016 = {{Bgem coord|51|28|2|4|28|8|}} | 11018 = {{Bgem coord|51|8|39|4|20|46|}} | 11021 = {{Bgem coord|51|9|13|4|28|18|}} | 11022 = {{Bgem coord|51|22|58|4|28|31|}} | 11023 = {{Bgem coord|51|18|52|4|25|44|}} | 11024 = {{Bgem coord|51|8|05|4|26|41|}} | 11025 = {{Bgem coord|51|7|38|4|29|48|}} | 11029 = {{Bgem coord|51|9|50|4|27|59|}} | 11030 = {{Bgem coord|51|6|32|4|20|5|}} | 11035 = {{Bgem coord|51|11|21|4|34|0|}} | 11037 = {{Bgem coord|51|4|40|4|25|23|}} | 11038 = {{Bgem coord|51|7|33|4|20|29|}} | 11039 = {{Bgem coord|51|14|11|4|35|2|}} | 11040 = {{Bgem coord|51|15|7|4|30|9|}} | 11044 = {{Bgem coord|51|19|50|4|22|13|}} | 11050 = {{Bgem coord|51|13|44|4|31|34|}} | 11052 = {{Bgem coord|51|12|14|4|31|23|}} | 11053 = {{Bgem coord|51|23|29|4|35|42|}} | 11054 = {{Bgem coord|51|12|56|4|39|49|}} | 11055 = {{Bgem coord|51|16|5|4|43|4|}} | 11056 = {{Bgem coord|51|13|2|4|19|49|}} | 11057 = {{Bgem coord|51|17|50|4|41|44|}} | 12002 = {{Bgem coord|51|7|7|4|39|39|}} | 12005 = {{Bgem coord|51|1|18|4|33|1|}} | 12007 = {{Bgem coord|51|5|59|4|14|06|}} | 12009 = {{Bgem coord|51|5|44|4|30|21|}} | 12014 = {{Bgem coord|51|4|27|4|43|47|}} | 12021 = {{Bgem coord|51|7|49|4|34|14|}} | 12025 = {{Bgem coord|51|1|40|4|28|52|}} | 12026 = {{Bgem coord|51|9|29|4|40|20|}} | 12029 = {{Bgem coord|51|3|15|4|37|60|}} | 12030 = {{Bgem coord|51|4|24|4|16|55|}} | 12034 = {{Bgem coord|51|3|17|4|12|18|}} | 12035 = {{Bgem coord|51|4|13|4|31|53|}} | 12040 = {{Bgem coord|51|3|30|4|21|34|}} | 13001 = {{Bgem coord|51|19|13|5|5|6|}} | 13002 = {{Bgem coord|51|26|30|4|55|55|}} | 13003 = {{Bgem coord|51|10|5|5|10|7|}} | 13004 = {{Bgem coord|51|19|15|4|51|7|}} | 13006 = {{Bgem coord|51|14|22|5|6|46|}} | 13008 = {{Bgem coord|51|9|43|4|59|29|}} | 13010 = {{Bgem coord|51|11|17|4|44|21|}} | 13011 = {{Bgem coord|51|10|46|4|50|9|}} | 13012 = {{Bgem coord|51|8|23|4|45|19|}} | 13013 = {{Bgem coord|51|3|4|4|52|56|}} | 13014 = {{Bgem coord|51|24|3|4|45|40|}} | 13016 = {{Bgem coord|51|4|32|4|47|20|}} | 13017 = {{Bgem coord|51|14|22|4|58|14|}} | 13019 = {{Bgem coord|51|14|17|4|49|41|}} | 13021 = {{Bgem coord|51|8|2|5|4|51|}} | 13023 = {{Bgem coord|51|21|34|4|51|27|}} | 13025 = {{Bgem coord|51|11|7|5|6|31|}} | 13029 = {{Bgem coord|51|8|28|4|51|53|}} | 13031 = {{Bgem coord|51|18|60|4|59|3|}} | 13035 = {{Bgem coord|51|22|5|4|59|36|}} | 13036 = {{Bgem coord|51|16|11|5|5|25|}} | 13037 = {{Bgem coord|51|20|56|4|45|44|}} | 13040 = {{Bgem coord|51|19|31|4|56|49|}} | 13044 = {{Bgem coord|51|12|7|4|46|15|}} | 13046 = {{Bgem coord|51|18|40|4|53|10|}} | 13049 = {{Bgem coord|51|5|9|4|54|47|}} | 13053 = {{Bgem coord|51|5|8|5|4|6|}} | 21001 = {{Bgem coord|50|50|10|4|19|33|}} | 21002 = {{Bgem coord|50|49|2|4|25|30|}} | 21003 = {{Bgem coord|50|51|55|4|17|45|}} | 21004 = {{Bgem coord|50|50|48|4|21|17|}} | 21005 = {{Bgem coord|50|49|56|4|23|20|}} | 21006 = {{Bgem coord|50|52|28|4|23|59|}} | 21007 = {{Bgem coord|50|48|36|4|19|2|}} | 21008 = {{Bgem coord|50|52|14|4|18|53|}} | 21009 = {{Bgem coord|50|49|49|4|21|42|}} | 21010 = {{Bgem coord|50|52|23|4|20|3|}} | 21011 = {{Bgem coord|50|51|33|4|19|49|}} | 21012 = {{Bgem coord|50|50|58|4|19|49|}} | 21013 = {{Bgem coord|50|49|27|4|20|45|}} | 21014 = {{Bgem coord|50|50|60|4|22|46|}} | 21015 = {{Bgem coord|50|52|14|4|22|40|}} | 21016 = {{Bgem coord|50|48|14|4|19|45|}} | 21017 = {{Bgem coord|50|48|3|4|24|53|}} | 21018 = {{Bgem coord|50|50|33|4|25|26|}} | 21019 = {{Bgem coord|50|49|32|4|27|57|}} | 23002 = {{Bgem coord|50|54|37|4|12|1|}} | 23003 = {{Bgem coord|50|46|5|4|18|49|}} | 23009 = {{Bgem coord|50|43|6|3|56|25|}} | 23016 = {{Bgem coord|50|50|54|4|16|6|}} | 23023 = {{Bgem coord|50|45|13|3|58|17|}} | 23024 = {{Bgem coord|50|47|45|4|7|6|}} | 23025 = {{Bgem coord|50|55|50|4|22|40|}} | 23027 = {{Bgem coord|50|44|10|4|14|33|}} | 23032 = {{Bgem coord|50|43|29|4|1|41|}} | 23033 = {{Bgem coord|50|46|9|4|28|7|}} | 23038 = {{Bgem coord|50|56|31|4|33|18|}} | 23039 = {{Bgem coord|51|0|34|4|21|50|}} | 23044 = {{Bgem coord|50|52|0|4|5|10|}} | 23045 = {{Bgem coord|51|0|6|4|18|8|}} | 23047 = {{Bgem coord|50|54|36|4|25|57|}} | 23050 = {{Bgem coord|50|56|8|4|19|40|}} | 23052 = {{Bgem coord|50|57|25|4|14|3|}} | 23060 = {{Bgem coord|50|58|9|4|11|18|}} | 23062 = {{Bgem coord|50|46|30|4|32|11|}} | 23064 = {{Bgem coord|50|45|34|4|9|32|}} | 23077 = {{Bgem coord|50|46|43|4|14|34|}} | 23081 = {{Bgem coord|50|54|36|4|30|38|}} | 23086 = {{Bgem coord|50|52|11|4|10|35|}} | 23088 = {{Bgem coord|50|55|38|4|25|27|}} | 23094 = {{Bgem coord|50|52|55|4|28|28|}} | 23096 = {{Bgem coord|50|59|3|4|27|54|}} | 23097 = {{Bgem coord|50|50|35|4|5|11|}} | 23098 = {{Bgem coord|50|47|14|4|19|2|}} | 23099 = {{Bgem coord|50|51|41|4|28|8|}} | 23100 = {{Bgem coord|50|46|20|4|20|3|}} | 23101 = {{Bgem coord|50|44|42|4|20|43|}} | 23102 = {{Bgem coord|50|54|22|4|18|23|}} | 23103 = {{Bgem coord|50|50|22|4|29|41|}} | 23104 = {{Bgem coord|50|48|23|4|9|17|}} | 23105 = {{Bgem coord|50|54|36|4|6|24|}} | 24001 = {{Bgem coord|50|59|14|4|50|6|}} | 24007 = {{Bgem coord|51|01|8|4|47|5|}} | 24008 = {{Bgem coord|50|56|48|4|58|31|}} | 24009 = {{Bgem coord|50|51|53|4|37|40|}} | 24011 = {{Bgem coord|50|49|40|4|45|14|}} | 24014 = {{Bgem coord|50|58|43|4|34|20|}} | 24016 = {{Bgem coord|50|50|32|4|50|23|}} | 24020 = {{Bgem coord|50|59|6|5|3|25|}} | 24028 = {{Bgem coord|50|53|24|5|6|56|}} | 24033 = {{Bgem coord|50|58|36|4|38|18|}} | 24038 = {{Bgem coord|50|54|29|4|40|14|}} | 24041 = {{Bgem coord|50|46|30|4|53|21|}} | 24043 = {{Bgem coord|50|55|12|4|45|31|}} | 24045 = {{Bgem coord|50|47|22|4|34|59|}} | 24048 = {{Bgem coord|51|0|12|4|37|45|}} | 24054 = {{Bgem coord|50|54|32|5|3|36|}} | 24055 = {{Bgem coord|50|53|15|4|32|21|}} | 24059 = {{Bgem coord|50|45|9|5|4|51|}} | 24062 = {{Bgem coord|50|52|39|4|42|16|}} | 24066 = {{Bgem coord|50|52|53|4|50|31|}} | 24086 = {{Bgem coord|50|50|15|4|39|48|}} | 24094 = {{Bgem coord|50|57|8|4|43|1|}} | 24104 = {{Bgem coord|50|49|28|4|30|51|}} | 24107 = {{Bgem coord|50|48|20|4|56|22|}} | 24109 = {{Bgem coord|50|59|31|4|42|18|}} | 24130 = {{Bgem coord|50|50|0|5|6|13|}} | 24133 = {{Bgem coord|50|48|10|5|3|23|}} | 24134 = {{Bgem coord|50|59|53|4|58|7|}} | 24135 = {{Bgem coord|50|55|24|4|53|48|}} | 24137 = {{Bgem coord|50|52|23|4|56|54|}} | 25005 = {{Bgem coord|50|46|49|4|46|21|}} | 25014 = {{Bgem coord|50|40|57|4|22|13|}} | 25015 = {{Bgem coord|50|40|43|4|16|6|}} | 25018 = {{Bgem coord|50|40|43|4|42|40|}} | 25023 = {{Bgem coord|50|38|32|4|34|6|}} | 25031 = {{Bgem coord|50|36|40|4|27|3|}} | 25037 = {{Bgem coord|50|44|18|4|41|46|}} | 25043 = {{Bgem coord|50|41|32|4|47|54|}} | 25044 = {{Bgem coord|50|39|1|4|15|50|}} | 25048 = {{Bgem coord|50|43|23|4|51|50|}} | 25050 = {{Bgem coord|50|43|55|4|29|22|}} | 25068 = {{Bgem coord|50|38|3|4|36|38|}} | 25072 = {{Bgem coord|50|35|50|4|19|24|}} | 25084 = {{Bgem coord|50|37|21|4|48|43|}} | 25091 = {{Bgem coord|50|42|53|4|32|9|}} | 25105 = {{Bgem coord|50|41|39|4|12|16|}} | 25107 = {{Bgem coord|50|34|39|4|31|49|}} | 25110 = {{Bgem coord|50|43|2|4|23|48|}} | 25112 = {{Bgem coord|50|43|1|4|36|39|}} | 25117 = {{Bgem coord|50|36|29|4|38|16|}} | 25118 = {{Bgem coord|50|44|54|4|58|58|}} | 25119 = {{Bgem coord|50|41|11|4|29|4|}} | 25120 = {{Bgem coord|50|41|24|4|57|48|}} | 25121 = {{Bgem coord|50|40|13|4|33|51|}} | 25122 = {{Bgem coord|50|39|24|4|53|9|}} | 25123 = {{Bgem coord|50|40|17|4|7|49|}} | 25124 = {{Bgem coord|50|37|52|4|41|50|}} | 31003 = {{Bgem coord|51|8|34|3|20|27|}} | 31004 = {{Bgem coord|51|18|54|3|7|52|}} | 31005 = {{Bgem coord|51|12|34|3|13|31|}} | 31006 = {{Bgem coord|51|15|6|3|16|52|}} | 31012 = {{Bgem coord|51|10|57|3|5|35|}} | 31022 = {{Bgem coord|51|9|16|3|14|7|}} | 31033 = {{Bgem coord|51|3|56|3|6|4|}} | 31040 = {{Bgem coord|51|8|35|3|8|10|}} | 31042 = {{Bgem coord|51|15|54|3|9|23|}} | 31043 = {{Bgem coord|51|20|32|3|17|5|}} | 32003 = {{Bgem coord|51|1|54|2|51|50|}} | 32006 = {{Bgem coord|50|58|42|2|57|2|}} | 32010 = {{Bgem coord|51|5|26|2|58|49|}} | 32011 = {{Bgem coord|51|1|43|3|2|40|}} | 32030 = {{Bgem coord|50|58|53|2|44|51|}} | 33011 = {{Bgem coord|50|51|5|2|53|3|}} | 33016 = {{Bgem coord|50|45|51|2|53|56|}} | 33021 = {{Bgem coord|50|51|20|2|43|37|}} | 33029 = {{Bgem coord|50|46|47|3|2|43|}} | 33037 = {{Bgem coord|50|52|22|2|59|16|}} | 33039 = {{Bgem coord|50|46|32|2|49|49|}} | 33040 = {{Bgem coord|50|54|50|2|55|05|}} | 33041 = {{Bgem coord|50|55|57|2|44|19|}} | 34002 = {{Bgem coord|50|49|57|3|28|44|}} | 34003 = {{Bgem coord|50|46|34|3|26|43|}} | 34009 = {{Bgem coord|50|51|14|3|21|18|}} | 34013 = {{Bgem coord|50|51|29|3|18|46|}} | 34022 = {{Bgem coord|50|49|41|3|15|54|}} | 34023 = {{Bgem coord|50|51|3|3|17|11|}} | 34025 = {{Bgem coord|50|53|11|3|14|16|}} | 34027 = {{Bgem coord|50|47|48|3|7|1|}} | 34040 = {{Bgem coord|50|53|11|3|25|56|}} | 34041 = {{Bgem coord|50|48|33|3|11|4|}} | 34042 = {{Bgem coord|50|48|48|3|20|0|}} | 34043 = {{Bgem coord|50|43|13|3|21|41|}} | 35002 = {{Bgem coord|51|14|5|2|58|38|}} | 35005 = {{Bgem coord|51|9|22|2|58|2|}} | 35006 = {{Bgem coord|51|5|34|3|0|38|}} | 35011 = {{Bgem coord|51|11|7|2|49|15|}} | 35013 = {{Bgem coord|51|13|31|2|54|48|}} | 35014 = {{Bgem coord|51|11|4|3|0|17|}} | 35029 = {{Bgem coord|51|16|17|3|2|7|}} | 36006 = {{Bgem coord|50|58|41|3|4|54|}} | 36007 = {{Bgem coord|50|55|14|3|15|15|}} | 36008 = {{Bgem coord|50|55|2|3|12|54|}} | 36010 = {{Bgem coord|50|51|11|3|7|36|}} | 36011 = {{Bgem coord|51|1|40|3|8|27|}} | 36012 = {{Bgem coord|50|53|30|3|3|45|}} | 36015 = {{Bgem coord|50|56|41|3|7|24|}} | 36019 = {{Bgem coord|50|58|29|3|0|53|}} | 37002 = {{Bgem coord|50|57|50|3|25|10|}} | 37007 = {{Bgem coord|50|57|0|3|17|18|}} | 37010 = {{Bgem coord|50|55|12|3|20|5|}} | 37011 = {{Bgem coord|50|59|42|3|16|4|}} | 37012 = {{Bgem coord|51|2|34|3|23|35|}} | 37015 = {{Bgem coord|51|0|0|3|19|30|}} | 37017 = {{Bgem coord|50|54|34|3|22|11|}} | 37018 = {{Bgem coord|51|3|28|3|16|43|}} | 37020 = {{Bgem coord|50|58|44|3|11|55|}} | 38002 = {{Bgem coord|51|00|41|2|42|36|}} | 38008 = {{Bgem coord|51|6|7|2|35|30|}} | 38014 = {{Bgem coord|51|6|12|2|39|17|}} | 38016 = {{Bgem coord|51|7|45|2|45|0|}} | 38025 = {{Bgem coord|51|4|22|2|39|45|}} | 41002 = {{Bgem coord|50|56|15|4|2|28|}} | 41011 = {{Bgem coord|50|52|53|4|4|35|}} | 41018 = {{Bgem coord|50|46|18|3|52|56|}} | 41024 = {{Bgem coord|50|54|8|4|0|18|}} | 41027 = {{Bgem coord|50|53|15|3|53|29|}} | 41034 = {{Bgem coord|50|57|57|3|58|39|}} | 41048 = {{Bgem coord|50|50|15|4|1|15|}} | 41063 = {{Bgem coord|50|55|14|3|51|33|}} | 41081 = {{Bgem coord|50|52|10|3|48|40|}} | 41082 = {{Bgem coord|50|55|18|3|57|7|}} | 42003 = {{Bgem coord|51|1|31|4|0|9|}} | 42004 = {{Bgem coord|51|0|55|4|12|7|}} | 42006 = {{Bgem coord|51|1|48|4|5|56|}} | 42008 = {{Bgem coord|51|5|53|4|8|15|}} | 42010 = {{Bgem coord|51|1|46|3|51|0|}} | 42011 = {{Bgem coord|51|0|3|4|7|44|}} | 42023 = {{Bgem coord|51|6|23|4|5|8|}} | 42025 = {{Bgem coord|51|0|25|3|53|7|}} | 42026 = {{Bgem coord|51|0|22|3|58|32|}} | 42028 = {{Bgem coord|51|4|7|4|2|23|}} | 43002 = {{Bgem coord|51|13|40|3|45|14|}} | 43005 = {{Bgem coord|51|11|7|3|33|58|}} | 43007 = {{Bgem coord|51|13|5|3|37|4|}} | 43010 = {{Bgem coord|51|12|35|3|26|54|}} | 43014 = {{Bgem coord|51|14|29|3|31|37|}} | 43018 = {{Bgem coord|51|11|57|3|48|44|}} | 44001 = {{Bgem coord|51|5|2|3|26|54|}} | 44011 = {{Bgem coord|50|59|0|3|31|39|}} | 44012 = {{Bgem coord|50|59|31|3|38|52|}} | 44013 = {{Bgem coord|51|3|22|3|47|56|}} | 44019 = {{Bgem coord|51|6|32|3|42|28|}} | 44020 = {{Bgem coord|50|55|43|3|39|42|}} | 44021 = {{Bgem coord|51|3|14|3|42|18|}} | 44029 = {{Bgem coord|51|8|20|3|24|46|}} | 44034 = {{Bgem coord|51|5|46|3|49|59|}} | 44036 = {{Bgem coord|51|5|43|3|36|23|}} | 44040 = {{Bgem coord|51|0|17|3|48|9|}} | 44043 = {{Bgem coord|50|59|41|3|44|44|}} | 44045 = {{Bgem coord|51|10|22|3|56|27|}} | 44048 = {{Bgem coord|50|57|35|3|35|45|}} | 44049 = {{Bgem coord|51|1|58|3|32|57|}} | 44052 = {{Bgem coord|50|56|46|3|48|15|}} | 44064 = {{Bgem coord|51|1|15|3|38|22|}} | 44072 = {{Bgem coord|51|9|6|3|36|21|}} | 44073 = {{Bgem coord|51|10|6|3|51|26|}} | 44080 = {{Bgem coord|51|7|6|3|33|39|}} | 44081 = {{Bgem coord|50|55|21|3|26|37|}} | 45017 = {{Bgem coord|50|54|17|3|31|41|}} | 45035 = {{Bgem coord|50|50|34|3|36|15|}} | 45041 = {{Bgem coord|50|44|42|3|36|8|}} | 45057 = {{Bgem coord|50|54|16|3|39|13|}} | 45059 = {{Bgem coord|50|47|52|3|45|29|}} | 45060 = {{Bgem coord|50|47|23|3|30|52|}} | 45061 = {{Bgem coord|50|51|16|3|30|16|}} | 45062 = {{Bgem coord|50|50|16|3|41|14|}} | 45063 = {{Bgem coord|50|48|46|3|49|24|}} | 45064 = {{Bgem coord|50|48|39|3|37|29|}} | 45065 = {{Bgem coord|50|52|40|3|43|59|}} | 46003 = {{Bgem coord|51|12|48|4|15|29|}} | 46013 = {{Bgem coord|51|10|16|4|18|45|}} | 46014 = {{Bgem coord|51|6|15|3|59|28|}} | 46020 = {{Bgem coord|51|13|4|4|7|41|}} | 46021 = {{Bgem coord|51|9|52|4|8|21|}} | 46024 = {{Bgem coord|51|12|22|4|2|27|}} | 46025 = {{Bgem coord|51|7|28|4|12|48|}} | 51004 = {{Bgem coord|50|37|44|3|46|29|}} | 51008 = {{Bgem coord|50|32|58|3|43|56|}} | 51009 = {{Bgem coord|50|28|28|3|39|2|}} | 51012 = {{Bgem coord|50|35|45|3|51|9|}} | 51014 = {{Bgem coord|50|35|17|3|48|24|}} | 51017 = {{Bgem coord|50|44|2|3|40|48|}} | 51019 = {{Bgem coord|50|44|14|3|44|15|}} | 51065 = {{Bgem coord|50|41|26|3|38|4|}} | 52010 = {{Bgem coord|50|28|13|4|17|6|}} | 52011 = {{Bgem coord|50|24|41|4|26|39|}} | 52012 = {{Bgem coord|50|24|13|4|31|19|}} | 52015 = {{Bgem coord|50|27|22|4|22|52|}} | 52018 = {{Bgem coord|50|25|44|4|33|15|}} | 52021 = {{Bgem coord|50|28|59|4|32|59|}} | 52022 = {{Bgem coord|50|24|42|4|19|17|}} | 52025 = {{Bgem coord|50|20|14|4|31|34|}} | 52043 = {{Bgem coord|50|30|13|4|14|2|}} | 52048 = {{Bgem coord|50|22|44|4|22|47|}} | 52055 = {{Bgem coord|50|30|43|4|21|42|}} | 52063 = {{Bgem coord|50|31|43|4|15|24|}} | 52074 = {{Bgem coord|50|25|0|4|34|11|}} | 52075 = {{Bgem coord|50|31|57|4|26|44|}} | 53014 = {{Bgem coord|50|26|2|3|47|41|}} | 53020 = {{Bgem coord|50|23|48|3|46|43|}} | 53028 = {{Bgem coord|50|24|38|3|53|36|}} | 53039 = {{Bgem coord|50|25|57|3|41|5|}} | 53044 = {{Bgem coord|50|32|0|3|54|40|}} | 53046 = {{Bgem coord|50|33|28|3|54|4|}} | 53053 = {{Bgem coord|50|27|12|3|56|55|}} | 53065 = {{Bgem coord|50|26|27|3|51|59|}} | 53068 = {{Bgem coord|50|24|20|3|41|4|}} | 53070 = {{Bgem coord|50|26|52|3|49|13|}} | 53082 = {{Bgem coord|50|24|52|3|50|50|}} | 53083 = {{Bgem coord|50|21|6|3|43|29|}} | 53084 = {{Bgem coord|50|22|0|3|57|16|}} | 54007 = {{Bgem coord|50|44|40|3|12|57|}} | 54010 = {{Bgem coord|50|46|7|2|59|57|}} | 55004 = {{Bgem coord|50|36|46|4|8|11|}} | 55010 = {{Bgem coord|50|41|35|4|2|13|}} | 55022 = {{Bgem coord|50|28|40|4|11|17|}} | 55023 = {{Bgem coord|50|42|44|3|49|50|}} | 55035 = {{Bgem coord|50|30|10|4|6|31|}} | 55039 = {{Bgem coord|50|38|59|3|55|25|}} | 55040 = {{Bgem coord|50|34|47|4|4|17|}} | 55050 = {{Bgem coord|50|34|10|4|10|31|}} | 56001 = {{Bgem coord|50|24|27|4|16|13|}} | 56005 = {{Bgem coord|50|14|15|4|14|7|}} | 56011 = {{Bgem coord|50|24|45|4|9|59|}} | 56016 = {{Bgem coord|50|2|54|4|18|43|}} | 56022 = {{Bgem coord|50|18|34|4|7|9|}} | 56029 = {{Bgem coord|50|9|3|4|19|37|}} | 56044 = {{Bgem coord|50|20|46|4|15|59|}} | 56049 = {{Bgem coord|50|19|26|4|9|51|}} | 56051 = {{Bgem coord|50|1|46|4|10|0|}} | 56078 = {{Bgem coord|50|20|24|4|17|17|}} | 56085 = {{Bgem coord|50|23|49|4|5|49|}} | 56086 = {{Bgem coord|50|19|19|4|23|28|}} | 56087 = {{Bgem coord|50|26|51|4|14|37|}} | 56088 = {{Bgem coord|50|10|4|4|10|51|}} | 57003 = {{Bgem coord|50|34|4|3|27|0|}} | 57018 = {{Bgem coord|50|42|43|3|27|26|}} | 57027 = {{Bgem coord|50|42|24|3|15|49|}} | 57062 = {{Bgem coord|50|41|7|3|20|26|}} | 57064 = {{Bgem coord|50|30|26|3|35|26|}} | 57072 = {{Bgem coord|50|33|22|3|18|14|}} | 57081 = {{Bgem coord|50|36|21|3|23|18|}} | 57093 = {{Bgem coord|50|30|43|3|24|42|}} | 57094 = {{Bgem coord|50|36|4|3|37|16|}} | 57095 = {{Bgem coord|50|44|38|3|30|24|}} | 61003 = {{Bgem coord|50|32|55|5|19|3|}} | 61010 = {{Bgem coord|50|35|0|5|4|20|}} | 61012 = {{Bgem coord|50|24|41|5|21|29|}} | 61019 = {{Bgem coord|50|24|1|5|36|22|}} | 61024 = {{Bgem coord|50|25|37|5|31|56|}} | 61028 = {{Bgem coord|50|33|2|5|5|52|}} | 61031 = {{Bgem coord|50|31|19|5|14|6|}} | 61039 = {{Bgem coord|50|28|51|5|13|32|}} | 61041 = {{Bgem coord|50|26|32|5|18|2|}} | 61043 = {{Bgem coord|50|30|25|5|25|8|}} | 61048 = {{Bgem coord|50|26|15|5|27|59|}} | 61063 = {{Bgem coord|50|36|25|5|19|3|}} | 61068 = {{Bgem coord|50|34|2|5|16|14|}} | 61072 = {{Bgem coord|50|32|15|5|12|51|}} | 61079 = {{Bgem coord|50|28|47|5|31|24|}} | 61080 = {{Bgem coord|50|34|57|5|24|17|}} | 61081 = {{Bgem coord|50|28|40|5|22|41|}} | 62003 = {{Bgem coord|50|39|37|5|31|13|}} | 62006 = {{Bgem coord|50|39|52|5|27|39|}} | 62009 = {{Bgem coord|50|28|25|5|40|31|}} | 62011 = {{Bgem coord|50|45|33|5|36|35|}} | 62015 = {{Bgem coord|50|37|24|5|39|16|}} | 62022 = {{Bgem coord|50|35|7|5|38|46|}} | 62026 = {{Bgem coord|50|28|31|5|34|30|}} | 62027 = {{Bgem coord|50|42|47|5|43|25|}} | 62032 = {{Bgem coord|50|32|1|5|34|7|}} | 62038 = {{Bgem coord|50|37|15|5|41|11|}} | 62051 = {{Bgem coord|50|39|56|5|37|51|}} | 62060 = {{Bgem coord|50|42|41|5|31|39|}} | 62063 = {{Bgem coord|50|38|26|5|34|19|}} | 62079 = {{Bgem coord|50|42|37|5|38|42|}} | 62093 = {{Bgem coord|50|37|50|5|32|17|}} | 62096 = {{Bgem coord|50|35|56|5|30|44|}} | 62099 = {{Bgem coord|50|36|43|5|44|51|}} | 62100 = {{Bgem coord|50|30|9|5|39|49|}} | 62108 = {{Bgem coord|50|43|59|5|41|47|}} | 62118 = {{Bgem coord|50|38|35|5|30|0|}} | 62119 = {{Bgem coord|50|40|21|5|43|30|}} | 62120 = {{Bgem coord|50|35|56|5|28|9|}} | 62121 = {{Bgem coord|50|32|8|5|28|50|}} | 62122 = {{Bgem coord|50|34|11|5|41|41|}} | 63001 = {{Bgem coord|50|21|15|6|10|10|}} | 63003 = {{Bgem coord|50|42|12|5|51|30|}} | 63004 = {{Bgem coord|50|37|51|5|58|13|}} | 63012 = {{Bgem coord|50|24|27|6|15|28|}} | 63013 = {{Bgem coord|50|25|38|6|12|20|}} | 63020 = {{Bgem coord|50|36|37|5|51|14|}} | 63023 = {{Bgem coord|50|37|50|6|1|55|}} | 63035 = {{Bgem coord|50|38|22|5|47|39|}} | 63038 = {{Bgem coord|50|33|31|5|57|53|}} | 63040 = {{Bgem coord|50|42|58|6|0|51|}} | 63045 = {{Bgem coord|50|17|1|5|47|41|}} | 63046 = {{Bgem coord|50|36|45|5|56|27|}} | 63048 = {{Bgem coord|50|40|49|6|0|29|}} | 63049 = {{Bgem coord|50|25|32|6|2|0|}} | 63057 = {{Bgem coord|50|35|27|5|44|56|}} | 63058 = {{Bgem coord|50|34|0|5|48|12|}} | 63061 = {{Bgem coord|50|40|33|6|6|40|}} | 63067 = {{Bgem coord|50|16|52|6|7|38|}} | 63072 = {{Bgem coord|50|29|29|5|52|0|}} | 63073 = {{Bgem coord|50|23|39|5|55|44|}} | 63075 = {{Bgem coord|50|24|25|5|48|31|}} | 63076 = {{Bgem coord|50|32|8|5|48|47|}} | 63079 = {{Bgem coord|50|35|33|5|51|41|}} | 63080 = {{Bgem coord|50|24|55|6|6|41|}} | 63084 = {{Bgem coord|50|39|37|5|58|14|}} | 63086 = {{Bgem coord|50|22|17|5|52|13|}} | 63087 = {{Bgem coord|50|11|49|6|8|1|}} | 63088 = {{Bgem coord|50|44|17|5|57|40|}} | 63089 = {{Bgem coord|50|39|11|5|51|49|}} | 64008 = {{Bgem coord|50|41|53|5|12|48|}} | 64015 = {{Bgem coord|50|37|47|5|8|44|}} | 64021 = {{Bgem coord|50|43|3|5|23|51|}} | 64023 = {{Bgem coord|50|38|54|5|19|12|}} | 64025 = {{Bgem coord|50|39|55|5|23|58|}} | 64029 = {{Bgem coord|50|40|7|5|10|15|}} | 64034 = {{Bgem coord|50|40|16|5|4|39|}} | 64047 = {{Bgem coord|50|42|47|5|1|50|}} | 64056 = {{Bgem coord|50|43|43|5|21|13|}} | 64063 = {{Bgem coord|50|40|46|5|19|42|}} | 64065 = {{Bgem coord|50|36|0|5|21|28|}} | 64074 = {{Bgem coord|50|41|52|5|15|18|}} | 64075 = {{Bgem coord|50|37|22|5|0|20|}} | 64076 = {{Bgem coord|50|39|44|5|15|34|}} | 71002 = {{Bgem coord|51|0|24|5|35|2|}} | 71004 = {{Bgem coord|51|2|54|5|13|27|}} | 71011 = {{Bgem coord|50|54|28|5|25|10|}} | 71016 = {{Bgem coord|50|57|49|5|30|0|}} | 71017 = {{Bgem coord|50|45|0|5|8|7|}} | 71020 = {{Bgem coord|50|56|53|5|6|52|}} | 71022 = {{Bgem coord|50|55|47|5|20|18|}} | 71024 = {{Bgem coord|50|56|27|5|10|2|}} | 71034 = {{Bgem coord|51|7|1|5|15|48|}} | 71037 = {{Bgem coord|50|59|10|5|11|28|}} | 71045 = {{Bgem coord|50|51|53|5|11|36|}} | 71047 = {{Bgem coord|51|2|32|5|35|0|}} | 71053 = {{Bgem coord|50|48|56|5|11|12|}} | 71057 = {{Bgem coord|51|4|4|5|5|15|}} | 71066 = {{Bgem coord|50|59|14|5|22|2|}} | 71067 = {{Bgem coord|50|55|55|5|34|20|}} | 71069 = {{Bgem coord|51|6|6|5|8|52|}} | 71070 = {{Bgem coord|51|1|26|5|18|48|}} | 72003 = {{Bgem coord|51|10|21|5|34|41|}} | 72004 = {{Bgem coord|51|8|28|5|35|51|}} | 72018 = {{Bgem coord|51|8|41|5|44|27|}} | 72020 = {{Bgem coord|51|13|43|5|18|49|}} | 72021 = {{Bgem coord|51|5|41|5|48|38|}} | 72025 = {{Bgem coord|51|13|44|5|25|54|}} | 72029 = {{Bgem coord|51|12|40|5|25|32|}} | 72030 = {{Bgem coord|51|7|59|5|27|6|}} | 72037 = {{Bgem coord|51|15|4|5|32|44|}} | 72038 = {{Bgem coord|51|7|26|5|21|57|}} | 72039 = {{Bgem coord|51|1|52|5|22|36|}} | 72040 = {{Bgem coord|51|5|47|5|31|14|}} | 72041 = {{Bgem coord|51|2|11|5|43|38|}} | 73001 = {{Bgem coord|50|52|34|5|18|28|}} | 73006 = {{Bgem coord|50|52|15|5|31|5|}} | 73009 = {{Bgem coord|50|48|5|5|20|41|}} | 73022 = {{Bgem coord|50|45|18|5|18|4|}} | 73028 = {{Bgem coord|50|43|37|5|25|35|}} | 73032 = {{Bgem coord|50|51|0|5|29|10|}} | 73040 = {{Bgem coord|50|51|32|5|23|22|}} | 73042 = {{Bgem coord|50|53|24|5|39|3|}} | 73066 = {{Bgem coord|50|48|33|5|36|6|}} | 73083 = {{Bgem coord|50|46|51|5|27|53|}} | 73098 = {{Bgem coord|50|50|25|5|20|35|}} | 73107 = {{Bgem coord|50|57|47|5|41|45|}} | 73109 = {{Bgem coord|50|45|37|5|45|36|}} | 81001 = {{Bgem coord|49|41|5|5|48|56|}} | 81003 = {{Bgem coord|49|45|3|5|47|18|}} | 81004 = {{Bgem coord|49|34|12|5|48|23|}} | 81013 = {{Bgem coord|49|49|56|5|44|26|}} | 81015 = {{Bgem coord|49|35|32|5|48|55|}} | 82003 = {{Bgem coord|50|0|20|5|43|17|}} | 82005 = {{Bgem coord|50|5|6|5|40|5|}} | 82009 = {{Bgem coord|49|51|1|5|40|3|}} | 82014 = {{Bgem coord|50|7|59|5|47|20|}} | 82032 = {{Bgem coord|50|17|17|5|54|52|}} | 82036 = {{Bgem coord|49|54|38|5|34|2|}} | 82037 = {{Bgem coord|50|11|8|5|56|33|}} | 82038 = {{Bgem coord|50|1|43|5|31|2|}} | 83012 = {{Bgem coord|50|21|10|5|27|23|}} | 83013 = {{Bgem coord|50|17|32|5|33|31|}} | 83028 = {{Bgem coord|50|16|4|5|26|48|}} | 83031 = {{Bgem coord|50|10|58|5|34|32|}} | 83034 = {{Bgem coord|50|13|43|5|20|40|}} | 83040 = {{Bgem coord|50|7|43|5|20|26|}} | 83044 = {{Bgem coord|50|14|2|5|30|14|}} | 83049 = {{Bgem coord|50|5|31|5|31|28|}} | 83055 = {{Bgem coord|50|17|28|5|40|31|}} | 84009 = {{Bgem coord|49|51|16|5|15|10|}} | 84010 = {{Bgem coord|49|47|44|5|4|55|}} | 84016 = {{Bgem coord|50|1|16|5|7|5|}} | 84029 = {{Bgem coord|49|46|56|5|14|6|}} | 84033 = {{Bgem coord|49|48|4|5|32|22|}} | 84035 = {{Bgem coord|49|58|50|5|15|22|}} | 84043 = {{Bgem coord|49|50|21|5|26|6|}} | 84050 = {{Bgem coord|49|54|13|5|8|6|}} | 84059 = {{Bgem coord|50|1|34|5|22|27|}} | 84068 = {{Bgem coord|50|4|52|5|13|0|}} | 84075 = {{Bgem coord|50|4|54|5|6|50|}} | 84077 = {{Bgem coord|49|54|57|5|22|37|}} | 85007 = {{Bgem coord|49|44|19|5|20|29|}} | 85009 = {{Bgem coord|49|40|28|5|36|4|}} | 85011 = {{Bgem coord|49|42|0|5|18|40|}} | 85024 = {{Bgem coord|49|36|16|5|28|52|}} | 85026 = {{Bgem coord|49|33|32|5|42|21|}} | 85034 = {{Bgem coord|49|36|40|5|39|17|}} | 85039 = {{Bgem coord|49|41|1|5|30|49|}} | 85045 = {{Bgem coord|49|34|3|5|31|56|}} | 85046 = {{Bgem coord|49|43|46|5|38|49|}} | 85047 = {{Bgem coord|49|32|19|5|29|28|}} | 91005 = {{Bgem coord|50|18|37|4|52|43|}} | 91013 = {{Bgem coord|50|6|34|4|57|29|}} | 91015 = {{Bgem coord|49|56|29|5|0|59|}} | 91030 = {{Bgem coord|50|17|47|5|6|1|}} | 91034 = {{Bgem coord|50|15|38|4|54|44|}} | 91054 = {{Bgem coord|49|58|53|4|56|13|}} | 91059 = {{Bgem coord|50|20|29|5|9|38|}} | 91064 = {{Bgem coord|50|23|16|5|14|30|}} | 91072 = {{Bgem coord|50|11|6|5|0|41|}} | 91103 = {{Bgem coord|50|14|24|4|50|24|}} | 91114 = {{Bgem coord|50|9|42|5|13|20|}} | 91120 = {{Bgem coord|50|20|12|5|22|1|}} | 91141 = {{Bgem coord|50|19|35|4|52|43|}} | 91142 = {{Bgem coord|50|12|45|4|49|18|}} | 91143 = {{Bgem coord|49|52|21|4|55|57|}} | 92003 = {{Bgem coord|50|29|28|5|5|47|}} | 92006 = {{Bgem coord|50|22|18|5|1|20|}} | 92035 = {{Bgem coord|50|35|23|4|54|35|}} | 92045 = {{Bgem coord|50|26|6|4|45|28|}} | 92048 = {{Bgem coord|50|23|50|4|41|49|}} | 92054 = {{Bgem coord|50|24|9|5|4|31|}} | 92087 = {{Bgem coord|50|19|13|4|39|29|}} | 92094 = {{Bgem coord|50|27|51|4|51|39|}} | 92097 = {{Bgem coord|50|26|9|5|7|15|}} | 92101 = {{Bgem coord|50|22|40|4|52|10|}} | 92114 = {{Bgem coord|50|31|23|4|36|3|}} | 92137 = {{Bgem coord|50|26|51|4|36|20|}} | 92138 = {{Bgem coord|50|33|24|4|59|3|}} | 92140 = {{Bgem coord|50|27|56|4|40|6|}} | 92141 = {{Bgem coord|50|30|21|4|48|16|}} | 92142 = {{Bgem coord|50|33|40|4|41|38|}} | 93010 = {{Bgem coord|50|10|15|4|24|44|}} | 93014 = {{Bgem coord|50|3|6|4|29|50|}} | 93018 = {{Bgem coord|50|8|8|4|44|43|}} | 93022 = {{Bgem coord|50|15|3|4|36|13|}} | 93056 = {{Bgem coord|50|11|45|4|32|42|}} | 93088 = {{Bgem coord|50|15|6|4|25|54|}} | 93090 = {{Bgem coord|50|4|34|4|33|1|}} | ontbreekt }}|}} 16w1kvexr5202u4fkumwffdt1pis6ic 10 35 69 68 2008-01-12T14:34:21Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki {{#if: {{{inkomen|}}} |{{ #switch: {{{inkomen}}} | 01000 = {{Bgem gink| 13.222 |}} | 02000 = {{Bgem gink| 14.026 |}} | 03000 = {{Bgem gink| 12.357 |}} | 03001 = {{Bgem gink| 12.200 |}} | 04000 = {{Bgem gink| 11.309 |}} | 10000 = {{Bgem gink| 14.027 |}} | 11000 = {{Bgem gink| 14.040 |}} | 11001 = {{Bgem gink| 17.822 |}} | 11002 = {{Bgem gink| 12.712 |}} | 11004 = {{Bgem gink| 15.196 |}} | 11005 = {{Bgem gink| 13.518 |}} | 11007 = {{Bgem gink| 14.849 |}} | 11008 = {{Bgem gink| 15.994 |}} | 11009 = {{Bgem gink| 14.072 |}} | 11013 = {{Bgem gink| 16.781 |}} | 11016 = {{Bgem gink| 13.016 |}} | 11018 = {{Bgem gink| 14.202 |}} | 11021 = {{Bgem gink| 18.116 |}} | 11022 = {{Bgem gink| 14.671 |}} | 11023 = {{Bgem gink| 16.162 |}} | 11024 = {{Bgem gink| 15.821 |}} | 11025 = {{Bgem gink| 15.141 |}} | 11029 = {{Bgem gink| 15.683 |}} | 11030 = {{Bgem gink| 13.715 |}} | 11035 = {{Bgem gink| 14.975 |}} | 11037 = {{Bgem gink| 15.357 |}} | 11038 = {{Bgem gink| 15.170 |}} | 11039 = {{Bgem gink| 17.808 |}} | 11040 = {{Bgem gink| 15.143 |}} | 11044 = {{Bgem gink| 15.659 |}} | 11050 = {{Bgem gink| 14.694 |}} | 11052 = {{Bgem gink| 14.562 |}} | 11053 = {{Bgem gink| 13.130 |}} | 11054 = {{Bgem gink| 14.429 |}} | 11055 = {{Bgem gink| 15.492 |}} | 11056 = {{Bgem gink| 15.277 |}} | 11057 = {{Bgem gink| 14.300 |}} | 12000 = {{Bgem gink| 14.334 |}} | 12002 = {{Bgem gink| 13.628 |}} | 12005 = {{Bgem gink| 17.287 |}} | 12007 = {{Bgem gink| 14.681 |}} | 12009 = {{Bgem gink| 15.119 |}} | 12014 = {{Bgem gink| 13.285 |}} | 12021 = {{Bgem gink| 14.737 |}} | 12025 = {{Bgem gink| 14.191 |}} | 12026 = {{Bgem gink| 13.540 |}} | 12029 = {{Bgem gink| 13.959 |}} | 12030 = {{Bgem gink| 14.973 |}} | 12034 = {{Bgem gink| 14.354 |}} | 12035 = {{Bgem gink| 14.812 |}} | 12040 = {{Bgem gink| 13.719 |}} | 13000 = {{Bgem gink| 13.767 |}} | 13001 = {{Bgem gink| 12.552 |}} | 13002 = {{Bgem gink| 11.624 |}} | 13003 = {{Bgem gink| 13.406 |}} | 13004 = {{Bgem gink| 14.350 |}} | 13006 = {{Bgem gink| 13.129 |}} | 13008 = {{Bgem gink| 14.170 |}} | 13010 = {{Bgem gink| 14.725 |}} | 13011 = {{Bgem gink| 14.255 |}} | 13012 = {{Bgem gink| 13.390 |}} | 13013 = {{Bgem gink| 13.642 |}} | 13014 = {{Bgem gink| 12.763 |}} | 13016 = {{Bgem gink| 12.699 |}} | 13017 = {{Bgem gink| 14.239 |}} | 13019 = {{Bgem gink| 13.518 |}} | 13021 = {{Bgem gink| 13.974 |}} | 13023 = {{Bgem gink| 12.984 |}} | 13025 = {{Bgem gink| 13.999 |}} | 13029 = {{Bgem gink| 14.186 |}} | 13031 = {{Bgem gink| 15.095 |}} | 13035 = {{Bgem gink| 12.309 |}} | 13036 = {{Bgem gink| 13.029 |}} | 13037 = {{Bgem gink| 12.383 |}} | 13040 = {{Bgem gink| 13.882 |}} | 13044 = {{Bgem gink| 13.148 |}} | 13046 = {{Bgem gink| 15.777 |}} | 13049 = {{Bgem gink| 14.339 |}} | 13053 = {{Bgem gink| 13.633 |}} | 21000 = {{Bgem gink| 11.309 |}} | 21001 = {{Bgem gink| 10.373 |}} | 21002 = {{Bgem gink| 14.587 |}} | 21003 = {{Bgem gink| 13.685 |}} | 21004 = {{Bgem gink| 10.162 |}} | 21005 = {{Bgem gink| 10.793 |}} | 21006 = {{Bgem gink| 11.976 |}} | 21007 = {{Bgem gink| 11.639 |}} | 21008 = {{Bgem gink| 13.414 |}} | 21009 = {{Bgem gink| 11.663 |}} | 21010 = {{Bgem gink| 12.415 |}} | 21011 = {{Bgem gink| 11.184 |}} | 21012 = {{Bgem gink| 8.620 |}} | 21013 = {{Bgem gink| 8.918 |}} | 21014 = {{Bgem gink| 6.897 |}} | 21015 = {{Bgem gink| 9.343 |}} | 21016 = {{Bgem gink| 14.774 |}} | 21017 = {{Bgem gink| 15.144 |}} | 21018 = {{Bgem gink| 13.563 |}} | 21019 = {{Bgem gink| 15.282 |}} | 20001 = {{Bgem gink| 15.732 |}} | 23000 = {{Bgem gink| 15.825 |}} | 23002 = {{Bgem gink| 15.697 |}} | 23003 = {{Bgem gink| 15.987 |}} | 23009 = {{Bgem gink| 14.378 |}} | 23016 = {{Bgem gink| 18.283 |}} | 23023 = {{Bgem gink| 15.221 |}} | 23024 = {{Bgem gink| 15.397 |}} | 23025 = {{Bgem gink| 17.361 |}} | 23027 = {{Bgem gink| 14.685 |}} | 23032 = {{Bgem gink| 14.953 |}} | 23033 = {{Bgem gink| 15.270 |}} | 23038 = {{Bgem gink| 16.652 |}} | 23039 = {{Bgem gink| 15.659 |}} | 23044 = {{Bgem gink| 14.590 |}} | 23045 = {{Bgem gink| 15.349 |}} | 23047 = {{Bgem gink| 14.316 |}} | 23050 = {{Bgem gink| 17.495 |}} | 23052 = {{Bgem gink| 15.885 |}} | 23060 = {{Bgem gink| 15.291 |}} | 23062 = {{Bgem gink| 15.860 |}} | 23064 = {{Bgem gink| 15.243 |}} | 23077 = {{Bgem gink| 14.602 |}} | 23081 = {{Bgem gink| 17.454 |}} | 23086 = {{Bgem gink| 15.973 |}} | 23088 = {{Bgem gink| 14.319 |}} | 23094 = {{Bgem gink| 15.039 |}} | 23096 = {{Bgem gink| 16.781 |}} | 23097 = {{Bgem gink| 15.424 |}} | 23098 = {{Bgem gink| 13.127 |}} | 23099 = {{Bgem gink| 15.298 |}} | 23100 = {{Bgem gink| 15.431 |}} | 23101 = {{Bgem gink| 16.264 |}} | 23102 = {{Bgem gink| 16.701 |}} | 23103 = {{Bgem gink| 15.654 |}} | 23104 = {{Bgem gink| 16.649 |}} | 23105 = {{Bgem gink| 15.875 |}} | 24000 = {{Bgem gink| 15.617 |}} | 24001 = {{Bgem gink| 14.722 |}} | 24007 = {{Bgem gink| 14.970 |}} | 24008 = {{Bgem gink| 14.093 |}} | 24009 = {{Bgem gink| 16.287 |}} | 24011 = {{Bgem gink| 16.798 |}} | 24014 = {{Bgem gink| 16.858 |}} | 24016 = {{Bgem gink| 16.023 |}} | 24020 = {{Bgem gink| 14.292 |}} | 24028 = {{Bgem gink| 13.021 |}} | 24033 = {{Bgem gink| 15.409 |}} | 24038 = {{Bgem gink| 17.840 |}} | 24041 = {{Bgem gink| 15.628 |}} | 24043 = {{Bgem gink| 15.828 |}} | 24045 = {{Bgem gink| 16.165 |}} | 24048 = {{Bgem gink| 18.984 |}} | 24054 = {{Bgem gink| 13.241 |}} | 24055 = {{Bgem gink| 16.888 |}} | 24059 = {{Bgem gink| 14.849 |}} | 24062 = {{Bgem gink| 15.862 |}} | 24066 = {{Bgem gink| 17.964 |}} | 24086 = {{Bgem gink| 17.891 |}} | 24094 = {{Bgem gink| 15.871 |}} | 24104 = {{Bgem gink| 15.296 |}} | 24107 = {{Bgem gink| 14.795 |}} | 24109 = {{Bgem gink| 14.908 |}} | 24130 = {{Bgem gink| 13.851 |}} | 24133 = {{Bgem gink| 14.455 |}} | 24134 = {{Bgem gink| 14.023 |}} | 24135 = {{Bgem gink| 14.495 |}} | 24137 = {{Bgem gink| 14.924 |}} | 20002 = {{Bgem gink| 15.125 |}} | 25000 = {{Bgem gink| 15.125 |}} | 25005 = {{Bgem gink| 15.559 |}} | 25014 = {{Bgem gink| 16.507 |}} | 25015 = {{Bgem gink| 14.773 |}} | 25018 = {{Bgem gink| 16.255 |}} | 25023 = {{Bgem gink| 14.504 |}} | 25031 = {{Bgem gink| 14.561 |}} | 25037 = {{Bgem gink| 15.824 |}} | 25043 = {{Bgem gink| 14.748 |}} | 25044 = {{Bgem gink| 15.185 |}} | 25048 = {{Bgem gink| 14.067 |}} | 25050 = {{Bgem gink| 16.623 |}} | 25068 = {{Bgem gink| 15.206 |}} | 25072 = {{Bgem gink| 15.197 |}} | 25084 = {{Bgem gink| 14.316 |}} | 25091 = {{Bgem gink| 16.233 |}} | 25105 = {{Bgem gink| 12.768 |}} | 25107 = {{Bgem gink| 15.170 |}} | 25110 = {{Bgem gink| 15.320 |}} | 25112 = {{Bgem gink| 15.119 |}} | 25117 = {{Bgem gink| 14.126 |}} | 25118 = {{Bgem gink| 14.082 |}} | 25119 = {{Bgem gink| 18.730 |}} | 25120 = {{Bgem gink| 14.103 |}} | 25121 = {{Bgem gink| 13.828 |}} | 25122 = {{Bgem gink| 13.686 |}} | 25123 = {{Bgem gink| 13.412 |}} | 25124 = {{Bgem gink| 15.625 |}} | 30000 = {{Bgem gink| 13.058 |}} | 31000 = {{Bgem gink| 13.992 |}} | 31003 = {{Bgem gink| 12.834 |}} | 31004 = {{Bgem gink| 12.777 |}} | 31005 = {{Bgem gink| 14.092 |}} | 31006 = {{Bgem gink| 12.603 |}} | 31012 = {{Bgem gink| 14.195 |}} | 31022 = {{Bgem gink| 13.673 |}} | 31033 = {{Bgem gink| 13.089 |}} | 31040 = {{Bgem gink| 13.202 |}} | 31042 = {{Bgem gink| 13.423 |}} | 31043 = {{Bgem gink| 16.434 |}} | 32000 = {{Bgem gink| 11.302 |}} | 32003 = {{Bgem gink| 11.366 |}} | 32006 = {{Bgem gink| 10.660 |}} | 32010 = {{Bgem gink| 11.862 |}} | 32011 = {{Bgem gink| 11.802 |}} | 32030 = {{Bgem gink| 9.532 |}} | 33000 = {{Bgem gink| 11.676 |}} | 33011 = {{Bgem gink| 12.447 |}} | 33016 = {{Bgem gink| 9.770 |}} | 33021 = {{Bgem gink| 11.055 |}} | 33029 = {{Bgem gink| 12.144 |}} | 33037 = {{Bgem gink| 11.306 |}} | 33039 = {{Bgem gink| 10.540 |}} | 33040 = {{Bgem gink| 11.312 |}} | 33041 = {{Bgem gink| 10.355 |}} | 34000 = {{Bgem gink| 13.127 |}} | 34002 = {{Bgem gink| 13.186 |}} | 34003 = {{Bgem gink| 12.343 |}} | 34009 = {{Bgem gink| 13.004 |}} | 34013 = {{Bgem gink| 13.118 |}} | 34022 = {{Bgem gink| 13.535 |}} | 34023 = {{Bgem gink| 13.046 |}} | 34025 = {{Bgem gink| 12.921 |}} | 34027 = {{Bgem gink| 12.042 |}} | 34040 = {{Bgem gink| 13.534 |}} | 34041 = {{Bgem gink| 12.855 |}} | 34042 = {{Bgem gink| 13.608 |}} | 34043 = {{Bgem gink| 11.935 |}} | 35000 = {{Bgem gink| 13.086 |}} | 35002 = {{Bgem gink| 13.240 |}} | 35005 = {{Bgem gink| 12.767 |}} | 35006 = {{Bgem gink| 11.932 |}} | 35011 = {{Bgem gink| 12.631 |}} | 35013 = {{Bgem gink| 13.262 |}} | 35014 = {{Bgem gink| 12.873 |}} | 35029 = {{Bgem gink| 14.329 |}} | 36000 = {{Bgem gink| 12.807 |}} | 36006 = {{Bgem gink| 12.345 |}} | 36007 = {{Bgem gink| 12.789 |}} | 36008 = {{Bgem gink| 13.325 |}} | 36010 = {{Bgem gink| 12.389 |}} | 36011 = {{Bgem gink| 12.426 |}} | 36012 = {{Bgem gink| 11.655 |}} | 36015 = {{Bgem gink| 13.255 |}} | 36019 = {{Bgem gink| 11.473 |}} | 37000 = {{Bgem gink| 12.576 |}} | 37002 = {{Bgem gink| 12.720 |}} | 37007 = {{Bgem gink| 12.157 |}} | 37010 = {{Bgem gink| 12.737 |}} | 37011 = {{Bgem gink| 12.284 |}} | 37012 = {{Bgem gink| 12.247 |}} | 37015 = {{Bgem gink| 13.243 |}} | 37017 = {{Bgem gink| 12.606 |}} | 37018 = {{Bgem gink| 12.005 |}} | 37020 = {{Bgem gink| 12.591 |}} | 38000 = {{Bgem gink| 13.534 |}} | 38002 = {{Bgem gink| 10.158 |}} | 38008 = {{Bgem gink| 12.105 |}} | 38014 = {{Bgem gink| 16.794 |}} | 38016 = {{Bgem gink| 12.090 |}} | 38025 = {{Bgem gink| 11.668 |}} | 40000 = {{Bgem gink| 14.186 |}} | 41000 = {{Bgem gink| 14.529 |}} | 41002 = {{Bgem gink| 14.459 |}} | 41011 = {{Bgem gink| 14.769 |}} | 41018 = {{Bgem gink| 13.998 |}} | 41024 = {{Bgem gink| 14.781 |}} | 41027 = {{Bgem gink| 14.480 |}} | 41034 = {{Bgem gink| 14.725 |}} | 41048 = {{Bgem gink| 14.261 |}} | 41063 = {{Bgem gink| 14.001 |}} | 41081 = {{Bgem gink| 15.136 |}} | 41082 = {{Bgem gink| 15.077 |}} | 42000 = {{Bgem gink| 13.992 |}} | 42003 = {{Bgem gink| 13.782 |}} | 42004 = {{Bgem gink| 14.965 |}} | 42006 = {{Bgem gink| 14.182 |}} | 42008 = {{Bgem gink| 12.896 |}} | 42010 = {{Bgem gink| 14.819 |}} | 42011 = {{Bgem gink| 13.774 |}} | 42023 = {{Bgem gink| 15.044 |}} | 42025 = {{Bgem gink| 14.432 |}} | 42026 = {{Bgem gink| 14.260 |}} | 42028 = {{Bgem gink| 12.845 |}} | 43000 = {{Bgem gink| 13.205 |}} | 43002 = {{Bgem gink| 13.731 |}} | 43005 = {{Bgem gink| 13.404 |}} | 43007 = {{Bgem gink| 13.740 |}} | 43010 = {{Bgem gink| 12.334 |}} | 43014 = {{Bgem gink| 12.639 |}} | 43018 = {{Bgem gink| 13.928 |}} | 44000 = {{Bgem gink| 14.478 |}} | 44001 = {{Bgem gink| 13.847 |}} | 44011 = {{Bgem gink| 14.294 |}} | 44012 = {{Bgem gink| 17.788 |}} | 44013 = {{Bgem gink| 16.100 |}} | 44019 = {{Bgem gink| 14.641 |}} | 44020 = {{Bgem gink| 14.878 |}} | 44021 = {{Bgem gink| 14.044 |}} | 44029 = {{Bgem gink| 12.536 |}} | 44034 = {{Bgem gink| 14.998 |}} | 44036 = {{Bgem gink| 15.822 |}} | 44040 = {{Bgem gink| 15.299 |}} | 44043 = {{Bgem gink| 15.674 |}} | 44045 = {{Bgem gink| 14.170 |}} | 44048 = {{Bgem gink| 14.841 |}} | 44049 = {{Bgem gink| 13.934 |}} | 44052 = {{Bgem gink| 14.588 |}} | 44064 = {{Bgem gink| 19.223 |}} | 44072 = {{Bgem gink| 13.498 |}} | 44073 = {{Bgem gink| 14.694 |}} | 44080 = {{Bgem gink| 13.194 |}} | 44081 = {{Bgem gink| 13.291 |}} | 45000 = {{Bgem gink| 13.762 |}} | 45017 = {{Bgem gink| 14.136 |}} | 45035 = {{Bgem gink| 14.298 |}} | 45041 = {{Bgem gink| 11.848 |}} | 45057 = {{Bgem gink| 14.550 |}} | 45059 = {{Bgem gink| 14.165 |}} | 45060 = {{Bgem gink| 13.763 |}} | 45061 = {{Bgem gink| 14.234 |}} | 45062 = {{Bgem gink| 15.134 |}} | 45063 = {{Bgem gink| 14.366 |}} | 45064 = {{Bgem gink| 14.040 |}} | 45065 = {{Bgem gink| 14.512 |}} | 46000 = {{Bgem gink| 13.857 |}} | 46003 = {{Bgem gink| 14.647 |}} | 46013 = {{Bgem gink| 14.263 |}} | 46014 = {{Bgem gink| 13.044 |}} | 46020 = {{Bgem gink| 14.009 |}} | 46021 = {{Bgem gink| 13.702 |}} | 46024 = {{Bgem gink| 13.669 |}} | 46025 = {{Bgem gink| 13.847 |}} | 50000 = {{Bgem gink| 11.603 |}} | 51000 = {{Bgem gink| 12.459 |}} | 51004 = {{Bgem gink| 13.151 |}} | 51008 = {{Bgem gink| 11.777 |}} | 51009 = {{Bgem gink| 11.128 |}} | 51012 = {{Bgem gink| 12.655 |}} | 51014 = {{Bgem gink| 12.767 |}} | 51017 = {{Bgem gink| 12.646 |}} | 51019 = {{Bgem gink| 13.093 |}} | 51065 = {{Bgem gink| 12.498 |}} | 52000 = {{Bgem gink| 11.150 |}} | 52010 = {{Bgem gink| 11.034 |}} | 52011 = {{Bgem gink| 10.497 |}} | 52012 = {{Bgem gink| 10.496 |}} | 52015 = {{Bgem gink| 11.040 |}} | 52018 = {{Bgem gink| 9.306 |}} | 52021 = {{Bgem gink| 11.514 |}} | 52022 = {{Bgem gink| 11.133 |}} | 52025 = {{Bgem gink| 15.144 |}} | 52043 = {{Bgem gink| 11.022 |}} | 52048 = {{Bgem gink| 15.153 |}} | 52055 = {{Bgem gink| 13.354 |}} | 52063 = {{Bgem gink| 13.282 |}} | 52074 = {{Bgem gink| 11.441 |}} | 52075 = {{Bgem gink| 13.942 |}} | 53000 = {{Bgem gink| 11.480 |}} | 53014 = {{Bgem gink| 10.537 |}} | 53020 = {{Bgem gink| 10.892 |}} | 53028 = {{Bgem gink| 11.451 |}} | 53039 = {{Bgem gink| 10.949 |}} | 53044 = {{Bgem gink| 13.627 |}} | 53046 = {{Bgem gink| 12.482 |}} | 53053 = {{Bgem gink| 11.798 |}} | 53065 = {{Bgem gink| 10.214 |}} | 53068 = {{Bgem gink| 11.057 |}} | 53070 = {{Bgem gink| 12.304 |}} | 53082 = {{Bgem gink| 9.959 |}} | 53083 = {{Bgem gink| 12.518 |}} | 53084 = {{Bgem gink| 13.169 |}} | 54000 = {{Bgem gink| 11.252 |}} | 54007 = {{Bgem gink| 11.432 |}} | 54010 = {{Bgem gink| 10.710 |}} | 55000 = {{Bgem gink| 12.143 |}} | 55004 = {{Bgem gink| 13.229 |}} | 55010 = {{Bgem gink| 14.847 |}} | 55022 = {{Bgem gink| 10.909 |}} | 55023 = {{Bgem gink| 12.141 |}} | 55035 = {{Bgem gink| 13.303 |}} | 55039 = {{Bgem gink| 14.397 |}} | 55040 = {{Bgem gink| 12.528 |}} | 55050 = {{Bgem gink| 12.666 |}} | 56000 = {{Bgem gink| 11.707 |}} | 56001 = {{Bgem gink| 10.722 |}} | 56005 = {{Bgem gink| 11.314 |}} | 56011 = {{Bgem gink| 11.406 |}} | 56016 = {{Bgem gink| 10.334 |}} | 56022 = {{Bgem gink| 10.748 |}} | 56029 = {{Bgem gink| 10.440 |}} | 56044 = {{Bgem gink| 13.013 |}} | 56049 = {{Bgem gink| 11.113 |}} | 56051 = {{Bgem gink| 9.723 |}} | 56078 = {{Bgem gink| 13.118 |}} | 56085 = {{Bgem gink| 11.931 |}} | 56086 = {{Bgem gink| 15.237 |}} | 56087 = {{Bgem gink| 11.174 |}} | 56088 = {{Bgem gink| 10.995 |}} | 57000 = {{Bgem gink| 12.077 |}} | 57003 = {{Bgem gink| 11.506 |}} | 57018 = {{Bgem gink| 11.728 |}} | 57027 = {{Bgem gink| 11.612 |}} | 57062 = {{Bgem gink| 11.927 |}} | 57064 = {{Bgem gink| 10.699 |}} | 57072 = {{Bgem gink| 11.895 |}} | 57081 = {{Bgem gink| 12.660 |}} | 57093 = {{Bgem gink| 11.378 |}} | 57094 = {{Bgem gink| 12.049 |}} | 57095 = {{Bgem gink| 12.662 |}} | 60000 = {{Bgem gink| 12.280 |}} | 61000 = {{Bgem gink| 12.880 |}} | 61003 = {{Bgem gink| 12.126 |}} | 61010 = {{Bgem gink| 13.743 |}} | 61012 = {{Bgem gink| 12.506 |}} | 61019 = {{Bgem gink| 12.463 |}} | 61024 = {{Bgem gink| 12.151 |}} | 61028 = {{Bgem gink| 12.830 |}} | 61031 = {{Bgem gink| 12.517 |}} | 61039 = {{Bgem gink| 12.528 |}} | 61041 = {{Bgem gink| 13.183 |}} | 61043 = {{Bgem gink| 15.682 |}} | 61048 = {{Bgem gink| 12.486 |}} | 61063 = {{Bgem gink| 14.261 |}} | 61068 = {{Bgem gink| 13.301 |}} | 61072 = {{Bgem gink| 13.300 |}} | 61079 = {{Bgem gink| 13.357 |}} | 61080 = {{Bgem gink| 11.345 |}} | 61081 = {{Bgem gink| 13.467 |}} | 62000 = {{Bgem gink| 12.111 |}} | 62003 = {{Bgem gink| 12.830 |}} | 62006 = {{Bgem gink| 13.687 |}} | 62009 = {{Bgem gink| 12.341 |}} | 62011 = {{Bgem gink| 12.633 |}} | 62015 = {{Bgem gink| 11.968 |}} | 62022 = {{Bgem gink| 15.838 |}} | 62026 = {{Bgem gink| 11.916 |}} | 62027 = {{Bgem gink| 13.905 |}} | 62032 = {{Bgem gink| 14.539 |}} | 62038 = {{Bgem gink| 12.472 |}} | 62051 = {{Bgem gink| 11.378 |}} | 62060 = {{Bgem gink| 14.301 |}} | 62063 = {{Bgem gink| 11.311 |}} | 62079 = {{Bgem gink| 12.732 |}} | 62093 = {{Bgem gink| 10.600 |}} | 62096 = {{Bgem gink| 10.984 |}} | 62099 = {{Bgem gink| 12.822 |}} | 62100 = {{Bgem gink| 13.696 |}} | 62108 = {{Bgem gink| 12.270 |}} | 62118 = {{Bgem gink| 11.428 |}} | 62119 = {{Bgem gink| 13.906 |}} | 62120 = {{Bgem gink| 11.845 |}} | 62121 = {{Bgem gink| 16.441 |}} | 62122 = {{Bgem gink| 12.566 |}} | 63000 = {{Bgem gink| 12.068 |}} | 63001 = {{Bgem gink| 10.749 |}} | 63003 = {{Bgem gink| 12.792 |}} | 63004 = {{Bgem gink| 13.145 |}} | 63012 = {{Bgem gink| 10.820 |}} | 63013 = {{Bgem gink| 10.931 |}} | 63020 = {{Bgem gink| 10.214 |}} | 63023 = {{Bgem gink| 13.525 |}} | 63035 = {{Bgem gink| 13.001 |}} | 63038 = {{Bgem gink| 13.647 |}} | 63040 = {{Bgem gink| 11.705 |}} | 63045 = {{Bgem gink| 11.771 |}} | 63046 = {{Bgem gink| 12.150 |}} | 63048 = {{Bgem gink| 12.117 |}} | 63049 = {{Bgem gink| 12.213 |}} | 63057 = {{Bgem gink| 15.290 |}} | 63058 = {{Bgem gink| 11.916 |}} | 63061 = {{Bgem gink| 13.300 |}} | 63067 = {{Bgem gink| 12.006 |}} | 63072 = {{Bgem gink| 12.430 |}} | 63073 = {{Bgem gink| 12.114 |}} | 63075 = {{Bgem gink| 12.484 |}} | 63076 = {{Bgem gink| 13.219 |}} | 63079 = {{Bgem gink| 11.212 |}} | 63080 = {{Bgem gink| 11.255 |}} | 63084 = {{Bgem gink| 12.638 |}} | 63086 = {{Bgem gink| 12.095 |}} | 63087 = {{Bgem gink| 10.829 |}} | 63088 = {{Bgem gink| 11.243 |}} | 63089 = {{Bgem gink| 12.805 |}} | 64000 = {{Bgem gink| 13.617 |}} | 64008 = {{Bgem gink| 13.403 |}} | 64015 = {{Bgem gink| 13.336 |}} | 64021 = {{Bgem gink| 14.534 |}} | 64023 = {{Bgem gink| 14.305 |}} | 64025 = {{Bgem gink| 13.758 |}} | 64029 = {{Bgem gink| 13.647 |}} | 64034 = {{Bgem gink| 13.758 |}} | 64047 = {{Bgem gink| 13.446 |}} | 64056 = {{Bgem gink| 13.898 |}} | 64063 = {{Bgem gink| 14.195 |}} | 64065 = {{Bgem gink| 12.127 |}} | 64074 = {{Bgem gink| 13.791 |}} | 64075 = {{Bgem gink| 12.464 |}} | 64076 = {{Bgem gink| 14.222 |}} | 70000 = {{Bgem gink| 12.929 |}} | 71000 = {{Bgem gink| 13.320 |}} | 71002 = {{Bgem gink| 13.083 |}} | 71004 = {{Bgem gink| 12.162 |}} | 71011 = {{Bgem gink| 13.997 |}} | 71016 = {{Bgem gink| 11.872 |}} | 71017 = {{Bgem gink| 13.285 |}} | 71020 = {{Bgem gink| 13.467 |}} | 71022 = {{Bgem gink| 15.073 |}} | 71024 = {{Bgem gink| 13.750 |}} | 71034 = {{Bgem gink| 12.807 |}} | 71037 = {{Bgem gink| 13.748 |}} | 71045 = {{Bgem gink| 13.241 |}} | 71047 = {{Bgem gink| 12.978 |}} | 71053 = {{Bgem gink| 13.607 |}} | 71057 = {{Bgem gink| 14.493 |}} | 71066 = {{Bgem gink| 13.589 |}} | 71067 = {{Bgem gink| 13.661 |}} | 71069 = {{Bgem gink| 13.296 |}} | 71070 = {{Bgem gink| 12.307 |}} | 72000 = {{Bgem gink| 12.316 |}} | 72003 = {{Bgem gink| 11.886 |}} | 72004 = {{Bgem gink| 12.912 |}} | 72018 = {{Bgem gink| 11.480 |}} | 72020 = {{Bgem gink| 12.672 |}} | 72021 = {{Bgem gink| 12.423 |}} | 72025 = {{Bgem gink| 12.756 |}} | 72029 = {{Bgem gink| 12.708 |}} | 72030 = {{Bgem gink| 12.598 |}} | 72037 = {{Bgem gink| 11.943 |}} | 72038 = {{Bgem gink| 12.319 |}} | 72039 = {{Bgem gink| 11.768 |}} | 72040 = {{Bgem gink| 12.416 |}} | 72041 = {{Bgem gink| 12.129 |}} | 73000 = {{Bgem gink| 12.849 |}} | 73001 = {{Bgem gink| 14.045 |}} | 73006 = {{Bgem gink| 13.074 |}} | 73009 = {{Bgem gink| 13.409 |}} | 73022 = {{Bgem gink| 12.708 |}} | 73028 = {{Bgem gink| 14.469 |}} | 73032 = {{Bgem gink| 13.355 |}} | 73040 = {{Bgem gink| 13.844 |}} | 73042 = {{Bgem gink| 13.208 |}} | 73066 = {{Bgem gink| 12.728 |}} | 73083 = {{Bgem gink| 13.323 |}} | 73098 = {{Bgem gink| 13.671 |}} | 73107 = {{Bgem gink| 11.266 |}} | 73109 = {{Bgem gink| 11.293 |}} | 80000 = {{Bgem gink| 12.270 |}} | 81000 = {{Bgem gink| 14.484 |}} | 81001 = {{Bgem gink| 15.073 |}} | 81003 = {{Bgem gink| 15.156 |}} | 81004 = {{Bgem gink| 12.936 |}} | 81013 = {{Bgem gink| 13.073 |}} | 81015 = {{Bgem gink| 15.457 |}} | 82000 = {{Bgem gink| 11.338 |}} | 82003 = {{Bgem gink| 11.406 |}} | 82005 = {{Bgem gink| 11.108 |}} | 82009 = {{Bgem gink| 12.204 |}} | 82014 = {{Bgem gink| 11.202 |}} | 82032 = {{Bgem gink| 11.542 |}} | 82036 = {{Bgem gink| 11.448 |}} | 82037 = {{Bgem gink| 10.619 |}} | 82038 = {{Bgem gink| 11.369 |}} | 83000 = {{Bgem gink| 11.290 |}} | 83012 = {{Bgem gink| 11.270 |}} | 83013 = {{Bgem gink| 11.452 |}} | 83028 = {{Bgem gink| 10.995 |}} | 83031 = {{Bgem gink| 10.262 |}} | 83034 = {{Bgem gink| 11.577 |}} | 83040 = {{Bgem gink| 11.383 |}} | 83044 = {{Bgem gink| 10.395 |}} | 83049 = {{Bgem gink| 11.755 |}} | 83055 = {{Bgem gink| 11.651 |}} | 84000 = {{Bgem gink| 11.537 |}} | 84009 = {{Bgem gink| 11.390 |}} | 84010 = {{Bgem gink| 10.916 |}} | 84016 = {{Bgem gink| 10.349 |}} | 84029 = {{Bgem gink| 11.264 |}} | 84033 = {{Bgem gink| 11.790 |}} | 84035 = {{Bgem gink| 11.948 |}} | 84043 = {{Bgem gink| 11.612 |}} | 84050 = {{Bgem gink| 11.016 |}} | 84059 = {{Bgem gink| 11.545 |}} | 84068 = {{Bgem gink| 11.963 |}} | 84075 = {{Bgem gink| 10.870 |}} | 84077 = {{Bgem gink| 12.245 |}} | 85000 = {{Bgem gink| 12.526 |}} | 85007 = {{Bgem gink| 11.648 |}} | 85009 = {{Bgem gink| 14.069 |}} | 85011 = {{Bgem gink| 11.327 |}} | 85024 = {{Bgem gink| 11.650 |}} | 85026 = {{Bgem gink| 12.937 |}} | 85034 = {{Bgem gink| 14.063 |}} | 85039 = {{Bgem gink| 11.839 |}} | 85045 = {{Bgem gink| 12.269 |}} | 85046 = {{Bgem gink| 13.310 |}} | 85047 = {{Bgem gink| 11.561 |}} | 90000 = {{Bgem gink| 12.503 |}} | 91000 = {{Bgem gink| 11.558 |}} | 91005 = {{Bgem gink| 11.629 |}} | 91013 = {{Bgem gink| 10.981 |}} | 91015 = {{Bgem gink| 10.484 |}} | 91030 = {{Bgem gink| 12.232 |}} | 91034 = {{Bgem gink| 11.369 |}} | 91054 = {{Bgem gink| 10.863 |}} | 91059 = {{Bgem gink| 12.205 |}} | 91064 = {{Bgem gink| 11.220 |}} | 91072 = {{Bgem gink| 11.456 |}} | 91103 = {{Bgem gink| 11.758 |}} | 91114 = {{Bgem gink| 11.275 |}} | 91120 = {{Bgem gink| 11.022 |}} | 91141 = {{Bgem gink| 13.197 |}} | 91142 = {{Bgem gink| 10.681 |}} | 91143 = {{Bgem gink| 10.549 |}} | 92000 = {{Bgem gink| 13.034 |}} | 92003 = {{Bgem gink| 11.533 |}} | 92006 = {{Bgem gink| 14.614 |}} | 92035 = {{Bgem gink| 13.514 |}} | 92045 = {{Bgem gink| 13.320 |}} | 92048 = {{Bgem gink| 12.345 |}} | 92054 = {{Bgem gink| 13.072 |}} | 92087 = {{Bgem gink| 12.116 |}} | 92094 = {{Bgem gink| 13.402 |}} | 92097 = {{Bgem gink| 11.848 |}} | 92101 = {{Bgem gink| 13.814 |}} | 92114 = {{Bgem gink| 13.246 |}} | 92137 = {{Bgem gink| 11.720 |}} | 92138 = {{Bgem gink| 13.691 |}} | 92140 = {{Bgem gink| 12.208 |}} | 92141 = {{Bgem gink| 14.376 |}} | 92142 = {{Bgem gink| 14.189 |}} | 93000 = {{Bgem gink| 11.591 |}} | 93010 = {{Bgem gink| 11.287 |}} | 93014 = {{Bgem gink| 10.445 |}} | 93018 = {{Bgem gink| 10.814 |}} | 93022 = {{Bgem gink| 11.853 |}} | 93056 = {{Bgem gink| 11.511 |}} | 93088 = {{Bgem gink| 12.884 |}} | 93090 = {{Bgem gink| 10.579 |}} }}|}} 8655a4em91qh5gs4prf3qxs91yq8m8d 10 36 72 71 2008-01-12T14:34:24Z SPQRobin 5 2 Versione wikitext text/x-wiki {{#if: {{{inwoners|}}} |{{ #switch: {{{inwoners}}} | 01000={{Bgem inw|10584534|48,95|51,05|347|}} | 02000={{Bgem inw|6117440|49,32|50,68|452|}} | 03000={{Bgem inw|3435879|48,53|51,47|204|}} | 04000={{Bgem inw|1031215|48,18|51,82|6390|}} | 10000={{Bgem inw|1700570|49,40|50,60|593|}} | 11000={{Bgem inw|961131|49,15|50,85|961|}} | 11001={{Bgem inw|14325|49,56|50,44|1311|}} | 11002={{Bgem inw|466203|49,10|50,90|2280|}} | 11004={{Bgem inw|12149|49,96|50,04|588|}} | 11005={{Bgem inw|16326|48,93|51,07|2217|}} | 11007={{Bgem inw|10224|48,11|51,89|2609|}} | 11008={{Bgem inw|37133|48,68|51,32|965|}} | 11009={{Bgem inw|26730|49,90|50,10|294|}} | 11013={{Bgem inw|21616|48,22|51,78|2498|}} | 11016={{Bgem inw|17143|49,95|50,05|361|}} | 11018={{Bgem inw|9755|49,41|50,59|1794|}} | 11021={{Bgem inw|8298|48,88|51,12|1386|}} | 11022={{Bgem inw|17504|49,06|50,94|294|}} | 11023={{Bgem inw|26104|48,91|51,09|703|}} | 11024={{Bgem inw|20243|49,34|50,66|855|}} | 11025={{Bgem inw|8035|49,84|50,16|1442|}} | 11029={{Bgem inw|24426|48,16|51,84|3138|}} | 11030={{Bgem inw|8922|48,94|51,06|1693|}} | 11035={{Bgem inw|17948|50,29|49,71|412|}} | 11037={{Bgem inw|14650|49,71|50,29|736|}} | 11038={{Bgem inw|7914|49,08|50,92|1015|}} | 11039={{Bgem inw|19537|48,95|51,05|543|}} | 11040={{Bgem inw|33132|48,47|51,53|1121|}} | 11044={{Bgem inw|17627|49,68|50,32|820|}} | 11050={{Bgem inw|8890|48,35|51,65|1131|}} | 11052={{Bgem inw|12117|49,01|50,99|932|}} | 11053={{Bgem inw|18605|50,03|49,97|208|}} | 11054={{Bgem inw|12262|50,36|49,64|306|}} | 11055={{Bgem inw|20803|49,18|50,82|538|}} | 11056={{Bgem inw|18352|49,14|50,86|1030|}} | 11057={{Bgem inw|14158|49,97|50,03|272|}} | 12000={{Bgem inw|316224|49,16|50,84|620|}} | 12002={{Bgem inw|10668|49,48|50,52|434|}} | 12005={{Bgem inw|14499|48,58|51,42|495|}} | 12007={{Bgem inw|20235|49,50|50,50|442|}} | 12009={{Bgem inw|16140|48,53|51,47|711|}} | 12014={{Bgem inw|38721|49,62|50,38|448|}} | 12021={{Bgem inw|33259|48,57|51,43|669|}} | 12025={{Bgem inw|78900|48,90|51,10|1210|}} | 12026={{Bgem inw|20978|49,55|50,45|537|}} | 12029={{Bgem inw|15813|50,06|49,94|452|}} | 12030={{Bgem inw|16250|49,75|50,25|486|}} | 12034={{Bgem inw|7819|49,55|50,45|502|}} | 12035={{Bgem inw|19642|49,23|50,77|544|}} | 12040={{Bgem inw|23300|48,87|51,13|850|}} | 13000={{Bgem inw|423215|50,15|49,85|312|}} | 13001={{Bgem inw|12329|50,14|49,86|223|}} | 13002={{Bgem inw|2337|49,89|50,11|312|}} | 13003={{Bgem inw|20379|50,26|49,74|280|}} | 13004={{Bgem inw|16600|49,68|50,32|443|}} | 13006={{Bgem inw|8865|50,30|49,70|328|}} | 13008={{Bgem inw|35502|50,41|49,59|323|}} | 13010={{Bgem inw|10801|50,26|49,74|381|}} | 13011={{Bgem inw|26152|49,36|50,64|539|}} | 13012={{Bgem inw|8462|49,81|50,19|359|}} | 13013={{Bgem inw|13929|50,84|49,16|266|}} | 13014={{Bgem inw|18905|50,80|49,20|180|}} | 13016={{Bgem inw|9371|49,43|50,57|540|}} | 13017={{Bgem inw|17988|50,86|49,14|252|}} | 13019={{Bgem inw|15628|50,52|49,48|263|}} | 13021={{Bgem inw|9463|50,21|49,79|261|}} | 13023={{Bgem inw|8270|51,77|48,23|186|}} | 13025={{Bgem inw|33060|49,76|50,24|289|}} | 13029={{Bgem inw|11467|50,09|49,91|495|}} | 13031={{Bgem inw|12633|49,96|50,04|326|}} | 13035={{Bgem inw|14020|50,46|49,54|148|}} | 13036={{Bgem inw|10485|51,21|48,79|217|}} | 13037={{Bgem inw|10847|50,44|49,56|232|}} | 13040={{Bgem inw|39863|49,20|50,80|711|}} | 13044={{Bgem inw|7419|49,87|50,13|269|}} | 13046={{Bgem inw|10212|50,21|49,79|862|}} | 13049={{Bgem inw|23230|50,51|49,49|421|}} | 13053={{Bgem inw|14998|49,97|50,03|353|}} | 20001={{Bgem inw|1052467|48,97|51,03|500|}} | 20002={{Bgem inw|370460|48,53|51,47|340|}} | 21000={{Bgem inw|1031215|48,18|51,82|6390|}} | 21001={{Bgem inw|97601|48,62|51,38|5500|}} | 21002={{Bgem inw|29681|46,87|53,13|3286|}} | 21003={{Bgem inw|20431|47,51|52,49|6927|}} | 21004={{Bgem inw|145917|50,13|49,87|4475|}} | 21005={{Bgem inw|42342|47,33|52,67|13445|}} | 21006={{Bgem inw|34128|46,55|53,45|6801|}} | 21007={{Bgem inw|48284|47,42|52,58|7728|}} | 21008={{Bgem inw|21395|45,32|54,68|8714|}} | 21009={{Bgem inw|78088|48,65|51,35|12308|}} | 21010={{Bgem inw|43564|46,54|53,46|8638|}} | 21011={{Bgem inw|18541|48,68|51,32|15814|}} | 21012={{Bgem inw|81632|49,12|50,88|13855|}} | 21013={{Bgem inw|44767|50,41|49,59|17731|}} | 21014={{Bgem inw|23785|51,49|48,51|20822|}} | 21015={{Bgem inw|113493|49,15|50,85|13943|}} | 21016={{Bgem inw|76576|45,94|54,06|3342|}} | 21017={{Bgem inw|24121|46,19|53,81|1865|}} | 21018={{Bgem inw|48315|45,28|54,72|6687|}} | 21019={{Bgem inw|38554|46,32|53,68|4356|}} | 23000={{Bgem inw|580407|48,66|51,34|616|}} | 23002={{Bgem inw|29334|48,33|51,67|591|}} | 23003={{Bgem inw|23578|48,92|51,08|786|}} | 23009={{Bgem inw|2048|48,97|51,03|104|}} | 23016={{Bgem inw|39585|48,20|51,80|961|}} | 23023={{Bgem inw|8158|49,09|50,91|234|}} | 23024={{Bgem inw|8879|49,89|50,11|224|}} | 23025={{Bgem inw|34320|47,79|52,21|889|}} | 23027={{Bgem inw|35108|48,68|51,32|791|}} | 23032={{Bgem inw|6483|49,70|50,30|145|}} | 23033={{Bgem inw|10040|48,60|51,40|491|}} | 23038={{Bgem inw|11060|49,19|50,81|330|}} | 23039={{Bgem inw|8916|48,78|51,22|585|}} | 23044={{Bgem inw|12119|49,04|50,96|1203|}} | 23045={{Bgem inw|17452|49,45|50,55|481|}} | 23047={{Bgem inw|12792|48,41|51,59|1103|}} | 23050={{Bgem inw|18545|48,78|51,22|533|}} | 23052={{Bgem inw|15053|49,69|50,31|410|}} | 23060={{Bgem inw|12393|48,74|51,26|629|}} | 23062={{Bgem inw|24164|48,80|51,20|544|}} | 23064={{Bgem inw|4357|48,77|51,23|121|}} | 23077={{Bgem inw|30929|48,73|51,27|766|}} | 23081={{Bgem inw|10988|49,39|50,61|468|}} | 23086={{Bgem inw|14765|49,23|50,77|603|}} | 23088={{Bgem inw|37964|48,27|51,73|1768|}} | 23094={{Bgem inw|29034|48,58|51,42|1051|}} | 23096={{Bgem inw|21553|48,96|51,04|503|}} | 23097={{Bgem inw|10788|49,24|50,76|497|}} | 23098={{Bgem inw|4822|45,79|54,21|1936|}} | 23099={{Bgem inw|13105|48,03|51,97|2258|}} | 23100={{Bgem inw|4710|48,47|51,53|1135|}} | 23101={{Bgem inw|17975|48,74|51,26|789|}} | 23102={{Bgem inw|14996|48,07|51,93|1715|}} | 23103={{Bgem inw|13496|47,87|52,13|1979|}} | 23104={{Bgem inw|8729|49,08|50,92|283|}} | 23105={{Bgem inw|12169|49,49|50,51|688|}} | 24000={{Bgem inw|472060|49,35|50,65|406|}} | 24001={{Bgem inw|28021|49,02|50,98|448|}} | 24007={{Bgem inw|9468|49,58|50,42|537|}} | 24008={{Bgem inw|5926|50,19|49,81|159|}} | 24009={{Bgem inw|9296|48,81|51,19|313|}} | 24011={{Bgem inw|9233|50,08|49,92|232|}} | 24014={{Bgem inw|11561|49,64|50,36|620|}} | 24016={{Bgem inw|7519|50,02|49,98|245|}} | 24020={{Bgem inw|22845|49,21|50,79|393|}} | 24028={{Bgem inw|5786|50,17|49,83|165|}} | 24033={{Bgem inw|13729|49,01|50,99|449|}} | 24038={{Bgem inw|19395|48,98|51,02|593|}} | 24041={{Bgem inw|6226|48,91|51,09|183|}} | 24043={{Bgem inw|9395|49,98|50,02|244|}} | 24045={{Bgem inw|9261|49,02|50,98|234|}} | 24048={{Bgem inw|12580|49,40|50,60|684|}} | 24054={{Bgem inw|7578|50,46|49,54|154|}} | 24055={{Bgem inw|18424|49,37|50,63|534|}} | 24059={{Bgem inw|14876|48,94|51,06|275|}} | 24062={{Bgem inw|91942|49,37|50,63|1623|}} | 24066={{Bgem inw|13740|49,72|50,28|298|}} | 24086={{Bgem inw|10861|49,86|50,14|349|}} | 24094={{Bgem inw|15155|49,94|50,06|403|}} | 24104={{Bgem inw|20816|48,51|51,49|632|}} | 24107={{Bgem inw|32083|48,39|51,61|447|}} | 24109={{Bgem inw|13904|49,66|50,34|644|}} | 24130={{Bgem inw|7983|49,00|51,00|171|}} | 24133={{Bgem inw|7038|49,82|50,18|193|}} | 24134={{Bgem inw|22100|49,82|50,18|438|}} | 24135={{Bgem inw|10103|49,80|50,20|229|}} | 24137={{Bgem inw|5216|50,06|49,94|195|}} | 25000={{Bgem inw|370460|48,53|51,47|340|}} | 25005={{Bgem inw|6596|49,68|50,32|171|}} | 25014={{Bgem inw|37512|48,14|51,86|720|}} | 25015={{Bgem inw|9517|49,04|50,96|419|}} | 25018={{Bgem inw|11043|49,17|50,83|230|}} | 25023={{Bgem inw|9547|48,98|51,02|358|}} | 25031={{Bgem inw|14277|49,13|50,87|159|}} | 25037={{Bgem inw|12473|49,07|50,93|225|}} | 25043={{Bgem inw|4619|49,92|50,08|119|}} | 25044={{Bgem inw|6087|48,69|51,31|174|}} | 25048={{Bgem inw|12644|48,76|51,24|172|}} | 25050={{Bgem inw|7309|47,64|52,36|469|}} | 25068={{Bgem inw|6535|49,43|50,57|351|}} | 25072={{Bgem inw|24622|47,44|52,56|406|}} | 25084={{Bgem inw|7621|48,83|51,17|150|}} | 25091={{Bgem inw|21426|47,61|52,39|1221|}} | 25105={{Bgem inw|22713|48,67|51,33|695|}} | 25107={{Bgem inw|9704|49,43|50,57|205|}} | 25110={{Bgem inw|29398|47,38|52,62|1398|}} | 25112={{Bgem inw|32576|48,12|51,88|779|}} | 25117={{Bgem inw|6819|48,97|51,03|218|}} | 25118={{Bgem inw|3109|48,89|51,11|187|}} | 25119={{Bgem inw|13994|48,99|51,01|296|}} | 25120={{Bgem inw|7932|48,63|51,37|157|}} | 25121={{Bgem inw|30188|49,03|50,97|916|}} | 25122={{Bgem inw|5856|49,54|50,46|120|}} | 25123={{Bgem inw|10255|49,00|51,00|262|}} | 25124={{Bgem inw|6088|49,61|50,39|160|}} | 30000={{Bgem inw|1145878|49,25|50,75|364|}} | 31000={{Bgem inw|274772|48,96|51,04|416|}} | 31003={{Bgem inw|14691|51,41|48,59|205|}} | 31004={{Bgem inw|18329|47,87|52,13|1053|}} | 31005={{Bgem inw|116982|48,37|51,63|845|}} | 31006={{Bgem inw|10853|50,17|49,83|121|}} | 31012={{Bgem inw|13615|50,34|49,66|253|}} | 31022={{Bgem inw|21948|49,55|50,45|276|}} | 31033={{Bgem inw|19539|49,82|50,18|432|}} | 31040={{Bgem inw|21940|49,90|50,10|364|}} | 31042={{Bgem inw|2743|51,44|48,56|56|}} | 31043={{Bgem inw|34132|47,85|52,15|605|}} | 32000={{Bgem inw|37046048570|49,82|50,18|134|}} | 32003={{Bgem inw|15764|49,84|50,16|106|}} | 32006={{Bgem inw|9104|49,63|50,37|163|}} | 32010={{Bgem inw|8325|50,37|49,63|212|}} | 32011={{Bgem inw|12060|49,47|50,53|219|}} | 32030={{Bgem inw|3317|50,20|49,80|53|}} | 33000={{Bgem inw|104798|49,63|50,37|191|}} | 33011={{Bgem inw|34919|48,88|51,12|267|}} | 33016={{Bgem inw|983|50,05|49,95|275|}} | 33021={{Bgem inw|19707|49,54|50,46|165|}} | 33029={{Bgem inw|17690|49,64|50,36|406|}} | 33037={{Bgem inw|11908|50,16|49,84|176|}} | 33039={{Bgem inw|8177|51,35|48,65|87|}} | 33040={{Bgem inw|7774|50,18|49,82|148|}} | 33041={{Bgem inw|3640|50,52|49,48|95|}} | 34000={{Bgem inw|278160|49,22|50,78|690|}} | 34002={{Bgem inw|14105|49,88|50,12|338|}} | 34003={{Bgem inw|9523|49,41|50,59|438|}} | 34009={{Bgem inw|11372|49,16|50,84|676|}} | 34013={{Bgem inw|26294|49,71|50,29|902|}} | 34022={{Bgem inw|73777|48,70|51,30|922|}} | 34023={{Bgem inw|12626|49,56|50,44|1262|}} | 34025={{Bgem inw|5411|49,82|50,18|411|}} | 34027={{Bgem inw|32439|48,97|51,03|981|}} | 34040={{Bgem inw|35831|49,39|50,61|808|}} | 34041={{Bgem inw|30926|49,45|50,55|798|}} | 34042={{Bgem inw|23809|49,42|50,58|376|}} | 34043={{Bgem inw|2047|48,22|51,78|190|}} | 35000={{Bgem inw|148325|48,84|51,16|509|}} | 35002={{Bgem inw|15343|49,70|50,30|1173|}} | 35005={{Bgem inw|11170|49,32|50,68|264|}} | 35006={{Bgem inw|13493|50,29|49,71|298|}} | 35011={{Bgem inw|18080|49,29|50,71|239|}} | 35013={{Bgem inw|69115|48,14|51,86|1832|}} | 35014={{Bgem inw|8947|49,52|50,48|253|}} | 35029={{Bgem inw|12177|48,58|51,42|289|}} | 36000={{Bgem inw|142776|49,53|50,47|526|}} | 36006={{Bgem inw|9867|50,59|49,41|261|}} | 36007={{Bgem inw|10646|49,76|50,24|659|}} | 36008={{Bgem inw|26486|49,14|50,86|1039|}} | 36010={{Bgem inw|9379|49,71|50,29|379|}} | 36011={{Bgem inw|8438|50,09|49,91|325|}} | 36012={{Bgem inw|10697|49,71|50,29|303|}} | 36015={{Bgem inw|56268|49,26|50,74|941|}} | 36019={{Bgem inw|10995|49,94|50,06|238|}} | 37000={{Bgem inw|89178|49,96|50,04|270|}} | 37002={{Bgem inw|8191|50,35|49,65|316|}} | 37007={{Bgem inw|10983|50,20|49,80|374|}} | 37010={{Bgem inw|7458|49,10|50,90|449|}} | 37011={{Bgem inw|6609|50,26|49,74|192|}} | 37012={{Bgem inw|5139|50,46|49,54|170|}} | 37015={{Bgem inw|19357|49,59|50,41|283|}} | 37017={{Bgem inw|9002|50,10|49,90|414|}} | 37018={{Bgem inw|13328|50,10|49,90|195|}} | 37020={{Bgem inw|9111|50,01|49,99|264|}} | 38000={{Bgem inw|59299|48,87|51,13|215|}} | 38002={{Bgem inw|4955|51,02|48,98|62|}} | 38008={{Bgem inw|10153|47,77|52,23|425|}} | 38014={{Bgem inw|21419|49,04|50,96|487|}} | 38016={{Bgem inw|10940|49,14|50,86|353|}} | 38025={{Bgem inw|11832|48,38|51,62|123|}} | 40000={{Bgem inw|1398253|49,22|50,78|469|}} | 41000={{Bgem inw|267274|49,08|50,92|570|}} | 41002={{Bgem inw|77790|48,88|51,12|996|}} | 41011={{Bgem inw|17493|49,03|50,97|1270|}} | 41018={{Bgem inw|31543|49,42|50,58|396|}} | 41024={{Bgem inw|17442|49,28|50,72|576|}} | 41027={{Bgem inw|16822|49,76|50,24|355|}} | 41034={{Bgem inw|17195|49,30|50,70|579|}} | 41048={{Bgem inw|35874|48,97|51,03|494|}} | 41063={{Bgem inw|9481|48,87|51,13|356|}} | 41081={{Bgem inw|24578|48,41|51,59|434|}} | 41082={{Bgem inw|19056|49,55|50,45|560|}} | 42000={{Bgem inw|189638|49,22|50,78|554|}} | 42003={{Bgem inw|14272|49,33|50,67|377|}} | 42004={{Bgem inw|13890|49,34|50,66|550|}} | 42006={{Bgem inw|43521|48,85|51,15|782|}} | 42008={{Bgem inw|23368|49,61|50,39|581|}} | 42010={{Bgem inw|11768|49,59|50,41|367|}} | 42011={{Bgem inw|17643|49,28|50,72|655|}} | 42023={{Bgem inw|10329|49,50|50,50|324|}} | 42025={{Bgem inw|23304|48,29|51,71|635|}} | 42026={{Bgem inw|11099|49,08|50,92|485|}} | 42028={{Bgem inw|20444|50,13|49,87|618|}} | 43000={{Bgem inw|80547|49,83|50,17|241|}} | 43002={{Bgem inw|13584|49,51|50,49|156|}} | 43005={{Bgem inw|19645|49,11|50,89|654|}} | 43007={{Bgem inw|6171|49,91|50,09|183|}} | 43010={{Bgem inw|22366|50,07|49,93|236|}} | 43014={{Bgem inw|6591|50,36|49,64|88|}} | 43018={{Bgem inw|12190|50,58|49,42|889|}} | 44000={{Bgem inw|512407|49,14|50,86|543|}} | 44001={{Bgem inw|18887|49,95|50,05|231|}} | 44011={{Bgem inw|28593|48,97|51,03|379|}} | 44012={{Bgem inw|10273|48,54|51,46|571|}} | 44013={{Bgem inw|17239|48,93|51,07|649|}} | 44019={{Bgem inw|32373|49,08|50,92|431|}} | 44020={{Bgem inw|12179|49,36|50,64|389|}} | 44021={{Bgem inw|235143|48,93|51,07|1506|}} | 44029={{Bgem inw|7894|50,60|49,40|212|}} | 44034={{Bgem inw|20395|49,72|50,28|338|}} | 44036={{Bgem inw|9393|48,88|51,12|482|}} | 44040={{Bgem inw|10660|48,63|51,37|701|}} | 44043={{Bgem inw|22423|48,57|51,43|612|}} | 44045={{Bgem inw|5904|49,88|50,12|156|}} | 44048={{Bgem inw|10962|49,58|50,42|311|}} | 44049={{Bgem inw|11376|49,44|50,56|219|}} | 44052={{Bgem inw|13194|49,98|50,02|306|}} | 44064={{Bgem inw|8256|49,22|50,78|576|}} | 44072={{Bgem inw|7756|50,04|49,96|354|}} | 44073={{Bgem inw|6875|49,19|50,81|199|}} | 44080={{Bgem inw|8003|49,31|50,69|206|}} | 44081={{Bgem inw|14629|50,02|49,98|450|}} | 45000={{Bgem inw|117125|49,20|50,80|280|}} | 45017={{Bgem inw|8152|50,53|49,47|174|}} | 45035={{Bgem inw|28820|49,17|50,83|423|}} | 45041={{Bgem inw|24426|48,71|51,29|708|}} | 45057={{Bgem inw|6822|49,75|50,25|285|}} | 45059={{Bgem inw|13759|48,66|51,34|244|}} | 45060={{Bgem inw|6258|49,73|50,27|206|}} | 45061={{Bgem inw|6085|49,78|50,22|145|}} | 45062={{Bgem inw|2054|48,30|51,70|183|}} | 45063={{Bgem inw|6454|49,69|50,31|247|}} | 45064={{Bgem inw|6460|48,62|51,38|142|}} | 45065={{Bgem inw|7835|49,30|50,70|232|}} | 46000={{Bgem inw|231262|49,33|50,67|487|}} | 46003={{Bgem inw|45771|49,71|50,29|305|}} | 46013={{Bgem inw|15328|49,57|50,43|459|}} | 46014={{Bgem inw|38276|49,37|50,63|567|}} | 46020={{Bgem inw|18164|49,49|50,51|330|}} | 46021={{Bgem inw|70016|48,75|51,25|836|}} | 46024={{Bgem inw|17040|49,42|50,58|380|}} | 46025={{Bgem inw|26667|49,84|50,16|668|}} | 50000={{Bgem inw|1294844|48,25|51,75|342|}} | 51000={{Bgem inw|81825|48,54|51,46|168|}} | 51004={{Bgem inw|27141|48,34|51,66|214|}} | 51008={{Bgem inw|13446|48,68|51,32|218|}} | 51009={{Bgem inw|11513|48,07|51,93|265|}} | 51012={{Bgem inw|3336|49,34|50,66|117|}} | 51014={{Bgem inw|6330|49,05|50,95|135|}} | 51017={{Bgem inw|5711|48,42|51,58|128|}} | 51019={{Bgem inw|3270|48,62|51,38|142|}} | 51065={{Bgem inw|11078|48,86|51,14|99|}} | 52000={{Bgem inw|422598|48,21|51,79|762|}} | 52010={{Bgem inw|14121|47,50|52,50|780|}} | 52011={{Bgem inw|201550|48,42|51,58|1974|}} | 52012={{Bgem inw|35813|47,56|52,44|1325|}} | 52015={{Bgem inw|29724|48,04|51,96|672|}} | 52018={{Bgem inw|11071|47,64|52,36|1066|}} | 52021={{Bgem inw|22272|47,98|52,02|376|}} | 52022={{Bgem inw|16754|47,67|52,33|590|}} | 52025={{Bgem inw|12064|48,02|51,98|256|}} | 52043={{Bgem inw|22382|49,18|50,82|1142|}} | 52048={{Bgem inw|10215|47,48|52,52|677|}} | 52055={{Bgem inw|16379|48,35|51,65|294|}} | 52063={{Bgem inw|10625|48,93|51,07|169|}} | 52074={{Bgem inw|10696|47,74|52,26|482|}} | 52075={{Bgem inw|8932|48,44|51,56|210|}} | 53000={{Bgem inw|249878|47,70|52,30|428|}} | 53014={{Bgem inw|20118|46,91|53,09|1005|}} | 53020={{Bgem inw|16882|47,94|52,06|507|}} | 53028={{Bgem inw|20729|47,41|52,59|799|}} | 53039={{Bgem inw|6731|48,08|51,92|259|}} | 53044={{Bgem inw|9695|47,34|52,66|168|}} | 53046={{Bgem inw|4042|48,99|51,01|82|}} | 53053={{Bgem inw|91196|47,82|52,18|622|}} | 53065={{Bgem inw|18640|47,54|52,46|1682|}} | 53068={{Bgem inw|6544|47,54|52,46|308|}} | 53070={{Bgem inw|22536|47,43|52,57|321|}} | 53082={{Bgem inw|19998|47,71|52,29|1469|}} | 53083={{Bgem inw|5009|49,35|50,65|115|}} | 53084={{Bgem inw|7758|48,23|51,77|119|}} | 54000={{Bgem inw|70718|48,37|51,63|699|}} | 54007={{Bgem inw|53174|48,36|51,64|1327|}} | 54010={{Bgem inw|17544|48,39|51,61|287|}} | 55000={{Bgem inw|180154|48,34|51,66|348|}} | 55004={{Bgem inw|20543|48,95|51,05|243|}} | 55010={{Bgem inw|12294|48,66|51,34|303|}} | 55022={{Bgem inw|77509|48,14|51,86|1207|}} | 55023={{Bgem inw|18025|48,27|51,73|249|}} | 55035={{Bgem inw|7969|48,60|51,40|186|}} | 55039={{Bgem inw|8072|49,68|50,32|119|}} | 55040={{Bgem inw|25700|47,91|52,09|233|}} | 55050={{Bgem inw|10042|48,17|51,83|289|}} | 56000={{Bgem inw|147475|48,45|51,55|158|}} | 56001={{Bgem inw|11651|47,59|52,41|684|}} | 56005={{Bgem inw|6696|48,60|51,40|72|}} | 56011={{Bgem inw|32508|47,60|52,40|536|}} | 56016={{Bgem inw|9852|49,22|50,78|50|}} | 56022={{Bgem inw|9570|48,53|51,47|216|}} | 56029={{Bgem inw|3609|49,74|50,26|42|}} | 56044={{Bgem inw|5515|48,78|51,22|172|}} | 56049={{Bgem inw|4141|50,04|49,96|137|}} | 56051={{Bgem inw|5140|49,40|50,60|60|}} | 56078={{Bgem inw|14606|48,98|51,02|192|}} | 56085={{Bgem inw|7408|48,81|51,19|102|}} | 56086={{Bgem inw|13383|48,41|51,59|293|}} | 56087={{Bgem inw|18723|48,06|51,94|924|}} | 56088={{Bgem inw|4673|50,14|49,86|64|}} | 57000={{Bgem inw|142196|48,79|51,21|234|}} | 57003={{Bgem inw|7533|48,97|51,03|242|}} | 57018={{Bgem inw|5447|49,53|50,47|81|}} | 57027={{Bgem inw|9781|48,65|51,35|308|}} | 57062={{Bgem inw|5309|48,88|51,12|161|}} | 57064={{Bgem inw|16826|48,31|51,69|278|}} | 57072={{Bgem inw|5027|48,68|51,32|212|}} | 57081={{Bgem inw|67844|48,72|51,28|317|}} | 57093={{Bgem inw|7712|49,18|50,82|167|}} | 57094={{Bgem inw|13300|49,01|50,99|181|}} | 57095={{Bgem inw|3417|49,69|50,31|127|}} | 60000={{Bgem inw|1047414|48,59|51,41|271|}} | 61000={{Bgem inw|104756|48,98|51,02|159|}} | 61003={{Bgem inw|13147|48,22|51,78|476|}} | 61010={{Bgem inw|2845|51,28|48,72|87|}} | 61012={{Bgem inw|4211|49,01|50,99|53|}} | 61019={{Bgem inw|4505|49,88|50,12|79|}} | 61024={{Bgem inw|3616|49,09|50,91|130|}} | 61028={{Bgem inw|4530|49,18|50,82|118|}} | 61031={{Bgem inw|20232|48,49|51,51|424|}} | 61039={{Bgem inw|5143|49,50|50,50|171|}} | 61041={{Bgem inw|3719|49,48|50,52|92|}} | 61043={{Bgem inw|5651|49,32|50,68|157|}} | 61048={{Bgem inw|2551|50,25|49,75|63|}} | 61063={{Bgem inw|3610|49,75|50,25|149|}} | 61068={{Bgem inw|6110|49,38|50,62|187|}} | 61072={{Bgem inw|12802|48,30|51,70|291|}} | 61079={{Bgem inw|4011|49,64|50,36|108|}} | 61080={{Bgem inw|5715|48,61|51,39|206|}} | 61081={{Bgem inw|2358|49,45|50,55|64|}} | 62000={{Bgem inw|594579|48,25|51,75|746|}} | 62003={{Bgem inw|27416|47,43|52,57|1174|}} | 62006={{Bgem inw|8717|47,99|52,01|321|}} | 62009={{Bgem inw|11094|49,12|50,88|139|}} | 62011={{Bgem inw|8396|49,09|50,91|220|}} | 62015={{Bgem inw|11739|47,85|52,15|1604|}} | 62022={{Bgem inw|20928|47,81|52,19|820|}} | 62026={{Bgem inw|5366|48,02|51,98|237|}} | 62027={{Bgem inw|6585|49,35|50,65|183|}} | 62032={{Bgem inw|13073|48,28|51,72|384|}} | 62038={{Bgem inw|16139|47,06|52,94|1176|}} | 62051={{Bgem inw|37720|47,64|52,36|1602|}} | 62060={{Bgem inw|8492|49,01|50,99|240|}} | 62063={{Bgem inw|188907|48,87|51,13|2722|}} | 62079={{Bgem inw|23633|48,03|51,97|654|}} | 62093={{Bgem inw|22583|47,56|52,44|3301|}} | 62096={{Bgem inw|61237|47,39|52,61|1733|}} | 62099={{Bgem inw|15562|49,16|50,84|573|}} | 62100={{Bgem inw|12950|48,67|51,33|174|}} | 62108={{Bgem inw|16852|47,75|52,25|602|}} | 62118={{Bgem inw|21854|48,32|51,68|638|}} | 62119={{Bgem inw|12861|49,27|50,73|493|}} | 62120={{Bgem inw|25021|47,20|52,80|682|}} | 62121={{Bgem inw|9748|48,45|51,55|308|}} | 62122={{Bgem inw|7706|48,87|51,13|318|}} | 63000={{Bgem inw|274973|49,15|50,85|136|}} | 63001={{Bgem inw|5331|50,68|49,32|43|}} | 63003={{Bgem inw|4166|48,85|51,15|221|}} | 63004={{Bgem inw|4110|49,44|50,56|48|}} | 63012={{Bgem inw|5453|51,35|48,65|36|}} | 63013={{Bgem inw|5585|50,38|49,62|57|}} | 63020={{Bgem inw|14407|49,26|50,74|1029|}} | 63023={{Bgem inw|18313|48,74|51,26|177|}} | 63035={{Bgem inw|16740|48,81|51,19|295|}} | 63038={{Bgem inw|8004|50,44|49,56|74|}} | 63040={{Bgem inw|10472|49,28|50,72|578|}} | 63045={{Bgem inw|3337|51,30|48,70|36|}} | 63046={{Bgem inw|5644|50,09|49,91|229|}} | 63048={{Bgem inw|5175|50,18|49,82|180|}} | 63049={{Bgem inw|11878|48,18|51,82|119|}} | 63057={{Bgem inw|3788|49,60|50,40|237|}} | 63058={{Bgem inw|9574|48,56|51,44|386|}} | 63061={{Bgem inw|10199|49,36|50,64|137|}} | 63067={{Bgem inw|9190|49,76|50,24|63|}} | 63072={{Bgem inw|10472|47,64|52,36|263|}} | 63073={{Bgem inw|6669|49,59|50,41|78|}} | 63075={{Bgem inw|3025|49,98|50,02|28|}} | 63076={{Bgem inw|11672|49,01|50,99|140|}} | 63079={{Bgem inw|54150|48,28|51,72|1637|}} | 63080={{Bgem inw|6825|50,15|49,85|70|}} | 63084={{Bgem inw|9237|49,09|50,91|378|}} | 63086={{Bgem inw|2504|49,56|50,44|36|}} | 63087={{Bgem inw|3957|51,10|48,90|36|}} | 63088={{Bgem inw|9765|49,42|50,58|184|}} | 63089={{Bgem inw|5331|50,08|49,92|186|}} | 64000={{Bgem inw|73106|48,73|51,27|188|}} | 64008={{Bgem inw|2813|48,81|51,19|194|}} | 64015={{Bgem inw|5619|48,98|51,02|128|}} | 64021={{Bgem inw|2828|48,69|51,31|168|}} | 64023={{Bgem inw|2835|50,51|49,49|122|}} | 64025={{Bgem inw|3066|49,84|50,16|159|}} | 64029={{Bgem inw|2946|49,39|50,61|125|}} | 64034={{Bgem inw|14468|48,38|51,62|167|}} | 64047={{Bgem inw|3055|48,48|51,52|207|}} | 64056={{Bgem inw|3464|49,22|50,78|176|}} | 64063={{Bgem inw|5137|48,22|51,78|227|}} | 64065={{Bgem inw|6556|48,76|51,24|314|}} | 64074={{Bgem inw|14198|47,91|52,09|457|}} | 64075={{Bgem inw|2580|48,80|51,20|106|}} | 64076={{Bgem inw|3541|50,52|49,48|124|}} | 70000={{Bgem inw|820272|49,88|50,12|339|}} | 71000={{Bgem inw|398055|49,61|50,39|439|}} | 71002={{Bgem inw|7579|50,16|49,84|343|}} | 71004={{Bgem inw|41531|49,95|50,05|530|}} | 71011={{Bgem inw|17874|50,19|49,81|434|}} | 71016={{Bgem inw|64095|49,27|50,73|730|}} | 71017={{Bgem inw|7879|49,87|50,13|139|}} | 71020={{Bgem inw|8678|49,80|50,20|239|}} | 71022={{Bgem inw|70584|48,88|51,12|690|}} | 71024={{Bgem inw|11874|49,76|50,24|277|}} | 71034={{Bgem inw|14472|49,83|50,17|643|}} | 71037={{Bgem inw|13803|50,31|49,69|259|}} | 71045={{Bgem inw|6685|49,84|50,16|298|}} | 71047={{Bgem inw|9718|50,55|49,45|389|}} | 71053={{Bgem inw|38427|49,31|50,69|359|}} | 71057={{Bgem inw|16999|49,61|50,39|331|}} | 71066={{Bgem inw|20060|49,99|50,01|510|}} | 71067={{Bgem inw|6956|50,72|49,28|217|}} | 71069={{Bgem inw|9824|49,76|50,24|301|}} | 71070={{Bgem inw|31017|50,01|49,99|583|}} | 72000={{Bgem inw|228034|50,37|49,63|258|}} | 72003={{Bgem inw|12509|49,92|50,08|211|}} | 72004={{Bgem inw|14515|49,66|50,34|223|}} | 72018={{Bgem inw|12098|51,22|48,78|221|}} | 72020={{Bgem inw|32141|50,14|49,86|314|}} | 72021={{Bgem inw|23879|50,15|49,85|310|}} | 72025={{Bgem inw|16156|50,15|49,85|378|}} | 72029={{Bgem inw|13581|50,54|49,46|332|}} | 72030={{Bgem inw|15943|50,87|49,13|183|}} | 72037={{Bgem inw|13863|50,83|49,17|318|}} | 72038={{Bgem inw|11517|50,71|49,29|150|}} | 72039={{Bgem inw|30050|50,08|49,92|384|}} | 72040={{Bgem inw|12611|51,54|48,46|138|}} | 72041={{Bgem inw|19171|50,08|49,92|292|}} | 73000={{Bgem inw|194183|49,85|50,15|307|}} | 73001={{Bgem inw|11090|50,21|49,79|394|}} | 73006={{Bgem inw|30173|49,68|50,32|398|}} | 73009={{Bgem inw|10206|49,39|50,61|200|}} | 73022={{Bgem inw|6812|49,77|50,23|128|}} | 73028={{Bgem inw|85|51,76|48,24|63|}} | 73032={{Bgem inw|9343|50,03|49,97|311|}} | 73040={{Bgem inw|8153|50,45|49,55|241|}} | 73042={{Bgem inw|24724|50,56|49,44|419|}} | 73066={{Bgem inw|16076|50,02|49,98|278|}} | 73083={{Bgem inw|29806|48,96|51,04|340|}} | 73098={{Bgem inw|6998|50,51|49,49|262|}} | 73107={{Bgem inw|36456|49,79|50,21|478|}} | 73109={{Bgem inw|4261|50,55|49,45|84|}} | 80000={{Bgem inw|261178|49,42|50,58|59|}} | 81000={{Bgem inw|55593|49,49|50,51|175|}} | 81001={{Bgem inw|26548|49,61|50,39|224|}} | 81003={{Bgem inw|4802|49,71|50,29|68|}} | 81004={{Bgem inw|15193|49,04|50,96|333|}} | 81013={{Bgem inw|1584|50,13|49,87|53|}} | 81015={{Bgem inw|7466|49,73|50,27|142|}} | 82000={{Bgem inw|43444|49,62|50,38|42|}} | 82003={{Bgem inw|14386|49,37|50,63|84|}} | 82005={{Bgem inw|3002|50,00|50,00|33|}} | 82009={{Bgem inw|2071|49,25|50,75|28|}} | 82014={{Bgem inw|4802|50,44|49,56|29|}} | 82032={{Bgem inw|7339|49,01|50,99|53|}} | 82036={{Bgem inw|4759|50,28|49,72|35|}} | 82037={{Bgem inw|4780|49,94|50,06|29|}} | 82038={{Bgem inw|2305|49,15|50,85|24|}} | 83000={{Bgem inw|53123|49,47|50,53|56|}} | 83012={{Bgem inw|10633|49,33|50,67|68|}} | 83013={{Bgem inw|2968|50,81|49,19|38|}} | 83028={{Bgem inw|5043|48,52|51,48|88|}} | 83031={{Bgem inw|4348|49,59|50,41|29|}} | 83034={{Bgem inw|17066|49,04|50,96|141|}} | 83040={{Bgem inw|5045|50,33|49,67|45|}} | 83044={{Bgem inw|2274|50,09|49,91|33|}} | 83049={{Bgem inw|2561|49,63|50,37|28|}} | 83055={{Bgem inw|3185|50,42|49,58|27|}} | 84000={{Bgem inw|58151|49,12|50,88|43|}} | 84009={{Bgem inw|8164|49,29|50,71|59|}} | 84010={{Bgem inw|5477|48,97|51,03|37|}} | 84016={{Bgem inw|1372|48,40|51,60|24|}} | 84029={{Bgem inw|1536|50,26|49,74|26|}} | 84033={{Bgem inw|4178|50,55|49,45|24|}} | 84035={{Bgem inw|4655|49,24|50,76|33|}} | 84043={{Bgem inw|6652|48,93|51,07|58|}} | 84050={{Bgem inw|5055|49,30|50,70|45|}} | 84059={{Bgem inw|5737|48,42|51,58|52|}} | 84068={{Bgem inw|2386|49,12|50,88|42|}} | 84075={{Bgem inw|2958|48,65|51,35|44|}} | 84077={{Bgem inw|9981|48,93|51,07|56|}} | 85000={{Bgem inw|50867|49,44|50,56|66|}} | 85007={{Bgem inw|5021|50,23|49,77|44|}} | 85009={{Bgem inw|5389|50,36|49,64|69|}} | 85011={{Bgem inw|5448|49,17|50,83|37|}} | 85024={{Bgem inw|2675|49,98|50,02|49|}} | 85026={{Bgem inw|4232|48,56|51,44|122|}} | 85034={{Bgem inw|3225|49,67|50,33|90|}} | 85039={{Bgem inw|3739|49,32|50,68|46|}} | 85045={{Bgem inw|11228|48,36|51,64|119|}} | 85046={{Bgem inw|7903|50,21|49,79|76|}} | 85047={{Bgem inw|2007|49,73|50,27|73|}} | 90000={{Bgem inw|461983|48,70|51,30|126|}} | 91000={{Bgem inw|104017|48,87|51,13|65|}} | 91005={{Bgem inw|6958|48,75|51,25|106|}} | 91013={{Bgem inw|8449|47,82|52,18|48|}} | 91015={{Bgem inw|3164|50,03|49,97|29|}} | 91030={{Bgem inw|15078|48,14|51,86|102|}} | 91034={{Bgem inw|13143|47,73|52,27|132|}} | 91054={{Bgem inw|4445|48,21|51,79|29|}} | 91059={{Bgem inw|6692|50,66|49,34|88|}} | 91064={{Bgem inw|4926|48,44|51,56|47|}} | 91072={{Bgem inw|4471|49,34|50,66|37|}} | 91103={{Bgem inw|3124|49,30|50,70|48|}} | 91114={{Bgem inw|12133|49,20|50,80|73|}} | 91120={{Bgem inw|4732|49,64|50,36|50|}} | 91141={{Bgem inw|8563|49,21|50,79|151|}} | 91142={{Bgem inw|5278|50,83|49,17|93|}} | 91143={{Bgem inw|2861|49,11|50,89|28|}} | 92000={{Bgem inw|294320|48,62|51,38|253|}} | 92003={{Bgem inw|24557|48,54|51,46|285|}} | 92006={{Bgem inw|6334|49,78|50,22|81|}} | 92035={{Bgem inw|14619|49,16|50,84|142|}} | 92045={{Bgem inw|7506|49,24|50,76|193|}} | 92048={{Bgem inw|9444|50,14|49,86|149|}} | 92054={{Bgem inw|6441|49,46|50,54|99|}} | 92087={{Bgem inw|12037|49,21|50,79|103|}} | 92094={{Bgem inw|107653|48,02|51,98|613|}} | 92097={{Bgem inw|4318|48,75|51,25|76|}} | 92101={{Bgem inw|11424|49,23|50,77|227|}} | 92114={{Bgem inw|7732|49,12|50,88|216|}} | 92137={{Bgem inw|26997|47,79|52,21|789|}} | 92138={{Bgem inw|6749|48,99|51,01|103|}} | 92140={{Bgem inw|18056|48,71|51,29|386|}} | 92141={{Bgem inw|8379|49,19|50,81|158|}} | 92142={{Bgem inw|22074|49,65|50,35|230|}} | 93000={{Bgem inw|63646|48,79|51,21|70|}} | 93010={{Bgem inw|4579|50,10|49,90|55|}} | 93014={{Bgem inw|13449|48,60|51,40|65|}} | 93018={{Bgem inw|2912|48,49|51,51|35|}} | 93022={{Bgem inw|10825|49,33|50,67|81|}} | 93056={{Bgem inw|8482|49,43|50,57|54|}} | 93088={{Bgem inw|17652|48,42|51,58|143|}} | 93090={{Bgem inw|5747|47,47|52,53|48|}} }}|}} 0foo0el0lri9ivy8e8unebbh2hgpdrv 10 37 74 73 2008-01-12T14:34:25Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki {{#if: {{{polz|}}} |{{ #switch: {{{polz}}} | 11001 = [[Politiezone HEKLA|HEKLA]] | 11002 = [[Politiezone Anwerpen|Antwerpen]] | 11004 = [[Politiezone MINOS|MINOS]] | 11005 = [[Politiezone Rupel|Zone Rupel]] | 11007 = [[Politiezone MINOS|MINOS]] | 11008 = [[Politiezone Brasschaat|Brasschaat]] | 11009 = [[Politiezone Voorkempen|Voorkempen]] | 11013 = [[Politiezone HEKLA|HEKLA]] | 11016 = [[Politiezone Grens|Grens]] | 11018 = [[Politiezone Rupel|Zone Rupel]] | 11021 = [[Politiezone HEKLA|HEKLA]] | 11022 = [[Politiezone Grens|Grens]] | 11023 = [[Politiezone Noord|Noord]] | 11024 = [[Politiezone HEKLA|HEKLA]] | 11025 = [[Politiezone HEKLA|HEKLA]] | 11029 = [[Politiezone MINOS|MINOS]] | 11030 = [[Politiezone Rupel|Zone Rupel]] | 11035 = [[Politiezone Ranst - Zandhoven|Ranst - Zandhoven]] | 11037 = [[Politiezone Rupel|Zone Rupel]] | 11038 = [[Politiezone Rupel|Zone Rupel]] | 11039 = [[Politiezone Voorkempen|Voorkempen]] | 11040 = [[Politiezone Schoten|Schoten]] | 11044 = [[Politiezone Noord|Noord]] | 11050 = [[Politiezone MINOS|MINOS]] | 11052 = [[Politiezone MINOS|MINOS]] | 11053 = [[Politiezone Grens|Grens]] | 11054 = [[Politiezone Ranst-Zandhoven|Ranst-Zandhoven]] | 11055 = [[Politiezone Voorkempen|Voorkempen]] | 11056 = [[Politiezone Zwijndrecht|Zwijndrecht]] | 11057 = [[Politiezone Voorkempen|Voorkempen]] | 12002 = [[Politiezone Berlaar - Nijlen|Berlaar - Nijlen]] | 12005 = [[Politiezone BODUKAP|BODUKAP]] | 12007 = [[Politiezone Klein-Brabant|Klein-Brabant]] | 12009 = [[Politiezone BODUKAP|BODUKAP]] | 12014 = [[Politiezone Heist|Heist]] | 12021 = [[Politiezone Lier|Lier]] | 12025 = [[Politiezone Mechelen|Mechelen]] | 12026 = [[Politiezone Berlaar - Nijlen|Berlaar - Nijlen]] | 12029 = [[Politiezone BODUKAP|BODUKAP]] | 12030 = [[Politiezone Klein-Brabant|Klein-Brabant]] | 12034 = [[Politiezone Klein-Brabant|Klein-Brabant]] | 12035 = [[Politiezone BODUKAP|BODUKAP]] | 12040 = [[Politiezone Willebroek|Willebroek]] | 13001 = [[Politiezone Kempen Noord-Oost|Kempen Noord-Oost]] | 13002 = [[Politiezone Turnhout|Turnhout]] | 13003 = [[Politiezone Balen - Dessel - Mol|Balen - Dessel - Mol]] | 13004 = [[Politiezone Turnhout|Turnhout]] | 13006 = [[Politiezone Balen - Dessel - Mol|Balen - Dessel - Mol]] | 13008 = [[Politiezone Geel|Geel]] | 13010 = [[Politiezone Neteland|Neteland]] | 13011 = [[Politiezone Neteland|Neteland]] | 13012 = [[Politiezone Neteland|Neteland]] | 13013 = [[Politiezone Zuiderkempen|Zuiderkempen]] | 13014 = [[Politiezone Noorderkempen|Noorderkempen]] | 13016 = [[Politiezone Zuiderkempen|Zuiderkempen]] | 13017 = [[Politiezone Turnhout|Turnhout]] | 13019 = [[Politiezone Turnhout|Turnhout]] | 13021 = [[Politiezone Geel|Geel]] | 13023 = [[Politiezone Noorderkempen|Noorderkempen]] | 13025 = [[Politiezone Balen - Dessel - Mol|Balen - Dessel - Mol]] | 13029 = [[Politiezone Neteland|Neteland]] | 13031 = [[Politiezone Turnhout|Turnhout]] | 13035 = [[Politiezone Kempen Noord-Oost|Kempen Noord-Oost]] | 13036 = [[Politiezone Kempen Noord-Oost|Kempen Noord-Oost]] | 13037 = [[Politiezone Noorderkempen|Noorderkempen]] | 13040 = [[Politiezone Turnhout|Turnhout]] | 13044 = [[Politiezone Neteland|Neteland]] | 13046 = [[Politiezone Turnhout|Turnhout]] | 13049 = [[Politiezone Zuiderkempen|Zuiderkempen]] | 13053 = [[Politiezone Geel|Geel]] | 21001 = [[Politiezone Brussel-Zuid|Brussel-Zuid]] | 21002 = [[Politiezone Ukkel - Watermaal-Bosvoorde - Oudergem|Ukkel - Watermaal-Bosvoorde - </br>Oudergem]] | 21003 = [[Politiezone Brussel-West|Brussel-West]] | 21004 = [[Politiezone Brussel-Hoofstad - Elsene|Brussel-Hoofdstad - Elsene]] | 21005 = [[Politiezone Brussel-Montgomery|Brussel-Montgomery]] | 21006 = [[Politiezone Schaarbeek - Sint-Joost - Evere|Schaarbeek - Sint-Joost - Evere]] | 21007 = [[Politiezone Brussel-Zuid|Brussel-Zuid]] | 21008 = [[Politiezone Brussel-West|Brussel-West]] | 21009 = [[Politiezone Brussel-Hoofdstad - Elsene|Brussel-Hoofdstad - Elsene]] | 21010 = [[Politiezone Brussel-West|Brussel-West]] | 21011 = [[Politiezone Brussel-West|Brussel-West]] | 21012 = [[Politiezone Brussel-West|Brussel-West]] | 21013 = [[Politiezone Brussel-Zuid|Brussel-Zuid]] | 21014 = [[Politiezone Schaarbeek - Sint-Joost - Evere|Schaarbeek - Sint-Joost - Evere]] | 21015 = [[Politiezone Schaarbeek - Sint-Joost - Evere|Schaarbeek - Sint-Joost - Evere]] | 21016 = [[Politiezone Ukkel - Watermaal-Bosvoorde - Oudergem|Ukkel - Watermaal-Bosvoorde - </br>Oudergem]] | 21017 = [[Politiezone Ukkel - Watermaal-Bosvoorde - Oudergem|Ukkel - Watermaal-Bosvoorde - </br>Oudergem]] | 21018 = [[Politiezone Brussel-Montgomery|Brussel-Montgomery]] | 21019 = [[Politiezone Brussel-Montgomery|Brussel-Montgomery]] | 23002 = [[Politiezone AMOW|AMOW]] | 23003 = [[Politiezone Beersel|Beersel]] | 23009 = [[Politiezone Pajottenland|Pajottenland]] | 23016 = [[Politiezone Dilbeek|Dilbeek]] | 23023 = [[Politiezone Pajottenland|Pajottenland]] | 23024 = [[Politiezone Pajottenland|Pajottenland]] | 23025 = [[Politiezone Grimbergen|Grimbergen]] | 23027 = [[Politiezone Halle|Halle]] | 23032 = [[Politiezone Pajottenland|Pajottenland]] | 23033 = [[Politiezone Druivenstreek|Druivenstreek]] | 23038 = [[Politiezone KASTZE|KASTZE]] | 23039 = [[Politiezone Kapelle-op-den-Bos - Londerzeel - Meise|Kapelle-op-den-Bos - </br>Londerzeel - Meise]] | 23044 = [[Politiezone TARL|TARL]] | 23045 = [[Politiezone Kapelle-op-den-Bos - Londerzeel - Meise|Kapelle-op-den-Bos - </br>Londerzeel - Meise]] | 23047 = [[Politiezone Vilvoorde-Machelen|Vilvoorde - Machelen]] | 23050 = [[Politiezone Kapelle-op-den-Bos - Londerzeel - Meise|Kapelle-op-den-Bos - </br>Londerzeel - Meise]] | 23052 = [[Politiezone AMOW|AMOW]] | 23060 = [[Politiezone AMOW|AMOW]] | 23062 = [[Politiezone Druivenstreek|Druivenstreek]] | 23064 = [[Politiezone Pajottenland|Pajottenland]] | 23077 = [[Politiezone Sint-Pieters-Leeuw|Sint-Pieters-Leeuw]] | 23081 = [[Politiezone KASTZE|KASTZE]] | 23086 = [[Politiezone TARL|TARL]] | 23088 = [[Politiezone Vilvoorde-Machelen|Vilvoorde - Machelen]] | 23094 = [[Politiezone Zaventem|Zaventem]] | 23096 = [[Politiezone KASTZE|KASTZE]] | 23097 = [[Politiezone TARL|TARL]] | 23098 = [[Politiezone Sint-Genesius-Rode|Sint-Genesius-Rode]] | 23099 = [[Politiezone Kraainem - Wezembeek-Oppem|Kraainem - Wezembeek-Oppem]] | 23100 = [[Politiezone Sint-Genesius-Rode|Sint-Genesius-Rode]] | 23101 = [[Politiezone Sint-Genesius-Rode|Sint-Genesius-Rode]] | 23102 = [[Politiezone AMOW|AMOW]] | 23103 = [[Politiezone Kraainem - Wezembeek-Oppem|Kraainem - Wezembeek-Oppem]] | 23104 = [[Politiezone Pajottenland|Pajottenland]] | 23105 = [[Politiezone TARL|TARL]] | 24001 = [[Politiezone Aarschot|Aarschot]] | 24007 = [[Politiezone Begijnendijk - Rotselaar - Tremelo|Begijnendijk - Rotselaar - </br>Tremelo]] | 24008 = [[Politiezone Hageland|Hageland]] | 24009 = [[Politiezone Dijleland|Dijleland]] | 24011 = [[Politiezone Lubbeek|Lubbeek]] | 24014 = [[Politiezone Haacht|Haacht]] | 24016 = [[Politiezone Lubbeek|Lubbeek]] | 24020 = [[Politiezone Demerdal|Demerdal]] | 24028 = [[Politiezone Hageland|Hageland]] | 24033 = [[Politiezone Haacht|Haacht]] | 24038 = [[Politiezone HERKO|HERKO]] | 24041 = [[Politiezone Tienen - Hoegaarden|Tienen - Hoegaarden]] | 24043 = [[Politiezone Lubbeek|Lubbeek]] | 24045 = [[Politiezone Dijleland|Dijleland]] | 24048 = [[Politiezone Haacht|Haacht]] | 24054 = [[Politiezone Hageland|Hageland]] | 24055 = [[Politiezone HERKO|HERKO]] | 24059 = [[Politiezone Landen - Linter - Zoutleew|Landen - Linter - </br>Zoutleew]] | 24062 = [[Politiezone Leuven|Leuven]] | 24066 = [[Politiezone Lubbeek|Lubbeek]] | 24086 = [[Politiezone Dijleland|Dijleland]] | 24094 = [[Politiezone Begijnendijk - Rotselaar - Tremelo|Begijnendijk - Rotselaar - </br>Tremelo]] | 24104 = [[Politiezone Tervuren|Tervuren]] | 24107 = [[Politiezone Tienen - Hoegaarden|Tienen - Hoegaarden]] | 24109 = [[Politiezone Begijnendijk - Rotselaar - Tremelo|Begijnendijk - Rotselaar - </br>Tremelo]] | 24130 = [[Politiezone Landen - Linter - Zoutleew|Landen - Linter - </br>Zoutleew]] | 24133 = [[Politiezone Landen - Linter - Zoutleew|Landen - Linter - </br>Zoutleew]] | 24134 = [[Politiezone Demerdal|Demerdal]] | 24135 = [[Politiezone Hageland|Hageland]] | 24137 = [[Politiezone Hageland|Hageland]] | 25005 = [[Politiezone Ardennes brabançonnes|Ardennes brabançonnes]] | 25014 = [[Politiezone Eigenbrakel|Eigenbrakel]] | 25015 = [[Politiezone Waals-Brabant-West|Waals-Brabant-West]] | 25018 = [[Politiezone Ardennes brabançonnes|Ardennes brabançonnes]] | 25023 = [[Politiezone Orne-Thyle|Orne-Thyle]] | 25031 = [[Politiezone Nijvel - Genepiën|Nijvel - Genepiën]] | 25037 = [[Politiezone Ardennes brabançonnes|Ardennes brabançonnes]] | 25043 = [[Politiezone Ardennes brabançonnes|Ardennes brabançonnes]] | 25044 = [[Politiezone Waals-Brabant-West|Waals-Brabant-West]] | 25048 = [[Politiezone Geldenaken|Geldenaken]] | 25050 = [[Politiezone La Mazerine|La Mazerine]] | 25068 = [[Politiezone Orne-Thyle|Orne-Thyle]] | 25072 = [[Politiezone Nijvel - Genepiën|Nijvel - Genepiën]] | 25084 = [[Politiezone Geldenaken|Geldenaken]] | 25091 = [[Politiezone La Mazerine|La Mazerine]] | 25105 = [[Politiezone Waals-Brabant-West|Waals-Brabant-West]] | 25107 = [[Politiezone Orne-Thyle|Orne-Thyle]] | 25110 = [[Politiezone Waterloo|Waterloo]] | 25112 = [[Politiezone Waver|Waver]] | 25117 = [[Politiezone Orne-Thyle|Orne-Thyle]] | 25118 = [[Politiezone Geldenaken|Geldenaken]] | 25119 = [[Politiezone La Mazerine|La Mazerine]] | 25120 = [[Politiezone Geldenaken|Geldenaken]] | 25121 = [[Politiezone Ottignies-Louvain-la-Neuve|Ottignies-Louvain-la-Neuve]] | 25122 = [[Politiezone Geldenaken|Geldenaken]] | 25123 = [[Politiezone Waals-Brabant-West|Waals-Brabant-West]] | 25124 = [[Politiezone Orne-Thyle|Orne-Thyle]] | 31003 = [[Politiezone Het Houtsche|Het Houtsche]] | 31004 = [[Politiezone Blankenberge - Zuienkerke|Blankenberge - Zuienkerke]] | 31005 = [[Politiezone Brugge|Brugge]] | 31006 = [[Politiezone Damme - Knokke-Heist|Damme - Knokke-Heist]] | 31012 = [[Politiezone Kouter|Kouter]] | 31022 = [[Politiezone Het Houtsche|Het Houtsche]] | 31033 = [[Politiezone Kouter|Kouter]] | 31040 = [[Politiezone Het Houtsche|Het Houtsche]] | 31042 = [[Politiezone Blankenberge - Zuienkerke|Blankenberge - Zuienkerke]] | 31043 = [[Politiezone Damme - Knokke-Heist|Damme - Knokke-Heist]] | 32003 = [[Politiezone Polder|Polder]] | 32006 = [[Politiezone Polder|Polder]] | 32010 = [[Politiezone Polder|Polder]] | 32011 = [[Politiezone Polder|Polder]] | 32030 = [[Politiezone Spoorkin|Spoorkin]] | 33011 = [[Politiezone Ieper|Ieper]] | 33016 = [[Politiezone Ieper|Ieper]] | 33021 = [[Politiezone Ieper|Ieper]] | 33029 = [[Politiezone Ieper|Ieper]] | 33037 = [[Politiezone Ieper|Ieper]] | 33039 = [[Politiezone Ieper|Ieper]] | 33040 = [[Politiezone Ieper|Ieper]] | 33041 = [[Politiezone Ieper|Ieper]] | 34002 = [[Politiezone MIRA|MIRA]] | 34003 = [[Politiezone MIRA|MIRA]] | 34009 = [[Politiezone Gavers|Gavers]] | 34013 = [[Politiezone Gavers|Gavers]] | 34022 = [[Politiezone Vlas|Vlas]] | 34023 = [[Politiezone Vlas|Vlas]] | 34025 = [[Politiezone Vlas|Vlas]] | 34027 = [[Politiezone Grensleie|Grensleie]] | 34040 = [[Politiezone MIRA|MIRA]] | 34041 = [[Politiezone Grensleie|Grensleie]] | 34042 = [[Politiezone MIRA|MIRA]] | 34043 = [[Politiezone MIRA|MIRA]] | 35002 = [[Politiezone Bredene - De Haan|Bredene - De Haan]] | 35005 = [[Politiezone Kouter|Kouter]] | 35006 = [[Politiezone Kouter|Kouter]] | 35011 = [[Politiezone Middelkerke|Middelkerke]] | 35013 = [[Politiezone Oostende|Oostende]] | 35014 = [[Politiezone Kouter|Kouter]] | 35029 = [[Politiezone Bredene - De Haan|Bredene - De Haan]] | 36006 = [[Politiezone RIHO|RIHO]] | 36007 = [[Politiezone MIDOW|MIDOW]] | 36008 = [[Politiezone RIHO|RIHO]] | 36010 = [[Politiezone Grensleie|Grensleie]] | 36011 = [[Politiezone Tielt|Tielt]] | 36012 = [[Politiezone Ieper|Ieper]] | 36015 = [[Politiezone RIHO|RIHO]] | 36019 = [[Politiezone Ieper|Ieper]] | 37002 = [[Politiezone MIDOW|MIDOW]] | 37007 = [[Politiezone MIDOW|MIDOW]] | 37010 = [[Politiezone MIDOW|MIDOW]] | 37011 = [[Politiezone Tielt|Tielt]] | 37012 = [[Politiezone Tielt|Tielt]] | 37015 = [[Politiezone Tielt|Tielt]] | 37017 = [[Politiezone MIDOW|MIDOW]] | 37018 = [[Politiezone Tielt|Tielt]] | 37020 = [[Politiezone Tielt|Tielt]] | 38002 = [[Politiezone Spoorkin|Spoorkin]] | 38008 = [[Politiezone Westkust|Westkust]] | 38014 = [[Politiezone Westkust|Westkust]] | 38016 = [[Politiezone Westkust|Westkust]] | 38025 = [[Politiezone Spoorkin|Spoorkin]] | 41002 = [[Politiezone Aalst|Aalst]] | 41011 = [[Politiezone Denderleeuw - Haaltert|Denderleeuw - Haaltert]] | 41018 = [[Politiezone Geraardsbergen - Lierde|Geraardsbergen - Lierde]] | 41024 = [[Politiezone Denderleeuw - Haaltert|Denderleeuw - Haaltert]] | 41027 = [[Politiezone Zottegem|Zottegem]] | 41034 = [[Politiezone Erpe-Mere - Lede|Erpe-Mere - Lede]] | 41048 = [[Politiezone Ninove|Ninove]] | 41063 = [[Politiezone Zottegem|Zottegem]] | 41081 = [[Politiezone Zottegem|Zottegem]] | 41082 = [[Politiezone Erpe-Mere - Lede|Erpe-Mere - Lede]] | 42003 = [[Politiezone Berlare - Zele|Berlare - Zele]] | 42004 = [[Politiezone Buggenhout - Lebbeke|Buggenhout - Lebbeke]] | 42006 = [[Politiezone Dendermonde|Dendermonde]] | 42008 = [[Politiezone Hamme - Waasmunster|Hamme - Waasmunster]] | 42010 = [[Politiezone Wetteren - Laarne - Wichelen|<small>Wetteren - Laarne - Wichelen</small>]] | 42011 = [[Politiezone Buggenhout - Lebbeke|Buggenhout - Lebbeke]] | 42023 = [[Politiezone Hamme - Waasmunster|Hamme - Waasmunster]] | 42025 = [[Politiezone Wetteren - Laarne - Wichelen|<small>Wetteren - Laarne - Wichelen</small>]] | 42026 = [[Politiezone Wetteren - Laarne - Wichelen|<small>Wetteren - Laarne - Wichelen</small>]] | 42028 = [[Politiezone Berlare - Zele|Berlare - Zele]] | 43002 = [[Politiezone Assenede - Evergem|Assenede - Evergem]] | 43005 = [[Politiezone Meetjesland-Centrum|Meetjesland-Centrum]] | 43007 = [[Politiezone Meetjesland-Centrum|Meetjesland-Centrum]] | 43010 = [[Politiezone Maldegem|Maldegem]] | 43014 = [[Politiezone Meetjesland-Centrum|Meetjesland-Centrum]] | 43018 = [[Politiezone Regio Puyenbroeck|Regio Puyenbroeck]] | 44001 = [[Politiezone Aalter - Knesselare|Aalter - Knesselare]] | 44011 = [[Politiezone Deinze - Zulte|Deinze - Zulte]] | 44012 = [[Politiezone Schelde-Leie|Schelde-Leie]] | 44013 = [[Politiezone Rhode & Schelde|Rhode & Schelde]] | 44019 = [[Politiezone Assenede - Evergem|Assenede - Evergem]] | 44020 = [[Politiezone Schelde-Leie|Schelde-Leie]] | 44021 = [[Politiezone Gent|Gent]] | 44029 = [[Politiezone Aalter - Knesselare|Aalter - Knesselare]] | 44034 = [[Politiezone Regio Puyenbroeck|Regio Puyenbroeck]] | 44036 = [[Politiezone LOWAZONE|LOWAZONE]] | 44040 = [[Politiezone Rhode & Schelde|Rhode & Schelde]] | 44043 = [[Politiezone Rhode & Schelde|Rhode & Schelde]] | 44045 = [[Politiezone Regio Puyenbroeck|Regio Puyenbroeck]] | 44048 = [[Politiezone Schelde-Leie|Schelde-Leie]] | 44049 = [[Politiezone LOWAZONE|LOWAZONE]] | 44052 = [[Politiezone Rhode & Schelde|Rhode & Schelde]] | 44064 = [[Politiezone Schelde-Leie|Schelde-Leie]] | 44072 = [[Politiezone LOWAZONE|LOWAZONE]] | 44073 = [[Politiezone Regio Puyenbroeck|Regio Puyenbroeck]] | 44080 = [[Politiezone LOWAZONE|LOWAZONE]] | 44081 = [[Politiezone Deinze - Zulte|Deinze - Zulte]] | 45017 = [[Politiezone Vlaamse Ardennen|Vlaamse Ardennen]] | 45035 = [[Politiezone Vlaamse Ardennen|Vlaamse Ardennen]] | 45041 = [[Politiezone Ronse|Ronse]] | 45057 = [[Politiezone Vlaamse Ardennen|Vlaamse Ardennen]] | 45059 = [[Politiezone Brakel|Brakel]] | 45060 = [[Politiezone Vlaamse Ardennen|Vlaamse Ardennen]] | 45061 = [[Politiezone Vlaamse Ardennen|Vlaamse Ardennen]] | 45062 = [[Politiezone Brakel|Brakel]] | 45063 = [[Politiezone Geraardsbergen - Lierde|Geraardsbergen - Lierde]] | 45064 = [[Politiezone Brakel|Brakel]] | 45065 = [[Politiezone Brakel|Brakel]] | 46003 = [[Politiezone Beveren|Beveren]] | 46013 = [[Politiezone Kruibeke - Temse|Kruibeke - Temse]] | 46014 = [[Politiezone Lokeren|Lokeren]] | 46020 = [[Politiezone Sint-Gillis-Waas - Stekene|Sint-Gillis-Waas - Stekene]] | 46021 = [[Politiezone Sint-Niklaas|Sint-Niklaas]] | 46024 = [[Politiezone Sint-Gillis-Waas - Stekene|Sint-Gillis-Waas - Stekene]] | 46025 = [[Politiezone Kruibeke - Temse|Kruibeke - Temse]] | 51004 = [[Politiezone Aat|Aat]] | 51008 = [[Politiezone Beloeil - Leuze-Ht|Beloeil - Leuze-Ht]] | 51009 = [[Politiezone Bernissart - Péruwelz|Bernissart - Péruwelz]] | 51012 = [[Politiezone Sylle et Dendre|Sylle et Dendre]] | 51014 = [[Politiezone Sylle et Dendre|Sylle et Dendre]] | 51017 = [[Politiezone Zone des Collines|Zone des Collines]] | 51019 = [[Politiezone Zone des Collines|Zone des Collines]] | 51065 = [[Politiezone Zone des Collines|Zone des Collines]] | 52010 = [[Politiezone Mariemont|Mariemont]] | 52011 = [[Politiezone Charleroi|Charleroi]] | 52012 = [[Politiezone Aiseau-Presles - Châtelet - Farciennes|<small>Aiseau-P. - Châtelet - Farciennes</small>]] | 52015 = [[Politiezone Zone des Trieux|Zone des Trieux]] | 52018 = [[Politiezone Aiseau-Presles - Châtelet - Farciennes|<small>Aiseau-P. - Châtelet - Farciennes</small>]] | 52021 = [[Politiezone Brunau|Brunau]] | 52022 = [[Politiezone Zone des Trieux|Zone des Trieux]] | 52025 = [[Politiezone Germinalt|Germinalt]] | 52043 = [[Politiezone Mariemont|Mariemont]] | 52048 = [[Politiezone Germinalt|Germinalt]] | 52055 = [[Politiezone Brunau|Brunau]] | 52063 = [[Politiezone Mariemont|Mariemont]] | 52074 = [[Politiezone Aiseau-Presles - Châtelet - Farciennes|<small>Aiseau-P. - Châtelet - Farciennes</small>]] | 52075 = [[Politiezone Brunau|Brunau]] | 53014 = [[Politiezone Boraine|Boraine]] | 53020 = [[Politiezone Hauts-Pays|Hauts-Pays]] | 53028 = [[Politiezone Boraine|Boraine]] | 53039 = [[Politiezone Hauts-Pays|Hauts-Pays]] | 53044 = [[Politiezone Sylle et Dendre|Sylle et Dendre]] | 53046 = [[Politiezone Sylle et Dendre|Sylle et Dendre]] | 53053 = [[Politiezone Bergen - Quévy|Bergen - Quévy]] | 53065 = [[Politiezone Boraine|Boraine]] | 53068 = [[Politiezone Hauts-Pays|Hauts-Pays]] | 53070 = [[Politiezone Boraine|Boraine]] | 53082 = [[Politiezone Boraine|Boraine]] | 53083 = [[Politiezone Hauts-Pays|Hauts-Pays]] | 53084 = [[Politiezone Bergen - Quévy|Bergen - Quévy]] | 54007 = [[Politiezone Moeskroen|Moeskroen]] | 54010 = [[Politiezone Komen-Waasten|Komen-Waasten]] | 55004 = [[Politiezone Haute Senne|Haute Senne]] | 55010 = [[Politiezone Sylle et Dendre|Sylle et Dendre]] | 55022 = [[Politiezone La Louvière|La Louvière]] | 55023 = [[Politiezone Zone des Collines|Zone des Collines]] | 55035 = [[Politiezone Haute Senne|Haute Senne]] | 55039 = [[Politiezone Sylle et Dendre|Sylle et Dendre]] | 55040 = [[Politiezone Haute Senne|Haute Senne]] | 55050 = [[Politiezone Haute Senne|Haute Senne]] | 56001 = [[Politiezone Anderlues - Binche|Anderlues - Binche]] | 56005 = [[Politiezone Botte du Hainaut|Botte du Hainaut]] | 56011 = [[Politiezone Anderlues - Binche|Anderlues - Binche]] | 56016 = [[Politiezone Botte du Hainaut|Botte du Hainaut]] | 56022 = [[Politiezone Lermes|Lermes]] | 56029 = [[Politiezone Botte du Hainaut|Botte du Hainaut]] | 56044 = [[Politiezone Lermes|Lermes]] | 56049 = [[Politiezone Lermes|Lermes]] | 56051 = [[Politiezone Botte du Hainaut|Botte du Hainaut]] | 56078 = [[Politiezone Germinalt|Germinalt]] | 56085 = [[Politiezone Lermes|Lermes]] | 56086 = [[Politiezone Germinalt|Germinalt]] | 56087 = [[Politiezone Mariemont|Mariemont]] | 56088 = [[Politiezone Botte du Hainaut|Botte du Hainaut]] | 57003 = [[Politiezone Doornik|Doornik]] | 57018 = [[Politiezone Val de l'Escaut|Val de l'Escaut]] | 57027 = [[Politiezone Val de l'Escaut|Val de l'Escaut]] | 57062 = [[Politiezone Val de l'Escaut|Val de l'Escaut]] | 57064 = [[Politiezone Bernissart - Péruwelz|Bernissart - Péruwelz]] | 57072 = [[Politiezone Doornik|Doornik]] | 57081 = [[Politiezone Doornik|Doornik]] | 57093 = [[Politiezone Doornik|Doornik]] | 57094 = [[Politiezone Beloeil - Leuze-Ht|Beloeil - Leuze-Ht]] | 57095 = [[Politiezone Val de l'Escaut|Val de l'Escaut]] | 61003 = [[Politiezone Meuse-Hesbaye|Meuse-Hesbaye]] | 61010 = [[Politiezone Hesbaye Ouest|Hesbaye Ouest]] | 61012 = [[Politiezone Condroz|Condroz]] | 61019 = [[Politiezone Condroz|Condroz]] | 61024 = [[Politiezone Condroz|Condroz]] | 61028 = [[Politiezone Hesbaye Ouest|Hesbaye Ouest]] | 61031 = [[Politiezone Hoei|Hoei]] | 61039 = [[Politiezone Condroz|Condroz]] | 61041 = [[Politiezone Condroz|Condroz]] | 61043 = [[Politiezone Condroz|Condroz]] | 61048 = [[Politiezone Condroz|Condroz]] | 61063 = [[Politiezone Meuse-Hesbaye|Meuse-Hesbaye]] | 61068 = [[Politiezone Meuse-Hesbaye|Meuse-Hesbaye]] | 61072 = [[Politiezone Meuse-Hesbaye|Meuse-Hesbaye]] | 61079 = [[Politiezone Condroz|Condroz]] | 61080 = [[Politiezone Meuse-Hesbaye|Meuse-Hesbaye]] | 61081 = [[Politiezone Condroz|Condroz]] | 62003 = [[Politiezone Ans - Saint-Nicolas|Ans - Saint-Nicolas]] | 62006 = [[Politiezone Awans - Grâce-Hollogne|Awans - Grâce-Hollogne]] | 62009 = [[Politiezone SECOVA|SECOVA]] | 62011 = [[Politiezone Basse Meuse|Basse Meuse]] | 62015 = [[Politiezone Beyne - Fléron - Soumagne|Beyne - Fléron - Soumagne]] | 62022 = [[Politiezone SECOVA|SECOVA]] | 62026 = [[Politiezone Condroz|Condroz]] | 62027 = [[Politiezone Basse Meuse|Basse Meuse]] | 62032 = [[Politiezone SECOVA|SECOVA]] | 62038 = [[Politiezone Beyne - Fléron - Soumagne|Beyne - Fléron - Soumagne]] | 62051 = [[Politiezone Herstal|Herstal]] | 62060 = [[Politiezone Basse Meuse|Basse Meuse]] | 62063 = [[Politiezone Luik|Luik]] | 62079 = [[Politiezone Basse Meuse|Basse Meuse]] | 62093 = [[Politiezone Ans - Saint-Nicolas|Ans - Saint-Nicolas]] | 62096 = [[Politiezone Seraing - Neupré|Seraing - Neupré]] | 62099 = [[Politiezone Beyne - Fléron - Soumagne|Beyne - Fléron - Soumagne]] | 62100 = [[Politiezone SECOVA|SECOVA]] | 62108 = [[Politiezone Basse Meuse|Basse Meuse]] | 62118 = [[Politiezone Awans - Grâce-Hollogne|Awans - Grâce-Hollogne]] | 62119 = [[Politiezone Basse Meuse|Basse Meuse]] | 62120 = [[Politiezone Flémalle|Flémalle]] | 62121 = [[Politiezone Seraing - Neupré|Seraing - Neupré]] | 62122 = [[Politiezone SECOVA|SECOVA]] | 63001 = [[Politiezone Eifel|Eifel]] | 63003 = [[Politiezone Pays de Herve|Pays de Herve]] | 63004 = [[Politiezone Pays de Herve|Pays de Herve]] | 63012 = [[Politiezone Eifel|Eifel]] | 63013 = [[Politiezone Eifel|Eifel]] | 63020 = [[Politiezone Vesdre|Vesdre]] | 63023 = [[Politiezone Weser-Göhl|Weser-Göhl]] | 63035 = [[Politiezone Pays de Herve|Pays de Herve]] | 63038 = [[Politiezone Fagnes|Fagnes]] | 63040 = [[Politiezone Weser-Göhl|Weser-Göhl]] | 63045 = [[Politiezone Stavelot - Malmedy|Stavelot - Malmedy]] | 63046 = [[Politiezone Pays de Herve|Pays de Herve]] | 63048 = [[Politiezone Weser-Göhl|Weser-Göhl]] | 63049 = [[Politiezone Stavelot - Malmedy|Stavelot - Malmedy]] | 63057 = [[Politiezone Pays de Herve|Pays de Herve]] | 63058 = [[Politiezone Vesdre|Vesdre]] | 63061 = [[Politiezone Weser-Göhl|Weser-Göhl]] | 63067 = [[Politiezone Eifel|Eifel]] | 63072 = [[Politiezone Fagnes|Fagnes]] | 63073 = [[Politiezone Stavelot - Malmedy|Stavelot - Malmedy]] | 63075 = [[Politiezone Stavelot - Malmedy|Stavelot - Malmedy]] | 63076 = [[Politiezone Fagnes|Fagnes]] | 63079 = [[Politiezone Vesdre|Vesdre]] | 63080 = [[Politiezone Stavelot - Malmedy|Stavelot - Malmedy]] | 63084 = [[Politiezone Pays de Herve|Pays de Herve]] | 63086 = [[Politiezone Stavelot - Malmedy|Stavelot - Malmedy]] | 63087 = [[Politiezone Eifel|Eifel]] | 63088 = [[Politiezone Pays de Herve|Pays de Herve]] | 63089 = [[Politiezone Pays de Herve|Pays de Herve]] | 64008 = [[Politiezone Hesbaye|Hesbaye]] | 64015 = [[Politiezone Hesbaye Ouest|Hesbaye Ouest]] | 64021 = [[Politiezone Hesbaye|Hesbaye]] | 64023 = [[Politiezone Hesbaye|Hesbaye]] | 64025 = [[Politiezone Hesbaye|Hesbaye]] | 64029 = [[Politiezone Hesbaye|Hesbaye]] | 64034 = [[Politiezone Hesbaye Ouest|Hesbaye Ouest]] | 64047 = [[Politiezone Hesbaye Ouest|Hesbaye Ouest]] | 64056 = [[Politiezone Hesbaye|Hesbaye]] | 64063 = [[Politiezone Hesbaye|Hesbaye]] | 64065 = [[Politiezone Meuse-Hesbaye|Meuse-Hesbaye]] | 64074 = [[Politiezone Hesbaye|Hesbaye]] | 64075 = [[Politiezone Hesbaye Ouest|Hesbaye Ouest]] | 64076 = [[Politiezone Hesbaye|Hesbaye]] | 71002 = [[Politiezone GAOZ|GAOZ]] | 71004 = [[Politiezone Beringen - Ham - Tessenderlo|<small>Beringen - Ham - Tessenderlo</small>]] | 71011 = [[Politiezone HAZODI|HAZODI]] | 71016 = [[Politiezone GAOZ|GAOZ]] | 71017 = [[Politiezone Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken|<small>St-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken<small>]] | 71020 = [[Politiezone West-Limburg|West-Limburg]] | 71022 = [[Politiezone HAZODI|HAZODI]] | 71024 = [[Politiezone West-Limburg|West-Limburg]] | 71034 = [[Politiezone Kempenland|Kempenland]] | 71037 = [[Politiezone West-Limburg|West-Limburg]] | 71045 = [[Politiezone Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken|<small>St-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken<small>]] | 71047 = [[Politiezone GAOZ|GAOZ]] | 71053 = [[Politiezone Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken|<small>St-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken<small>]] | 71057 = [[Politiezone Beringen - Ham - Tessenderlo|<small>Beringen - Ham - Tessenderlo</small>]] | 71066 = [[Politiezone HAZODI|HAZODI]] | 71067 = [[Politiezone GAOZ|GAOZ]] | 71069 = [[Politiezone Beringen - Ham - Tessenderlo|<small>Beringen - Ham - Tessenderlo</small>]] | 71070 = [[Politiezone Heusden-Zolder|Heusden-Zolder]] | 72003 = [[Politiezone Noordoost-Limburg|Noordoost-Limburg]] | 72004 = [[Politiezone Noordoost-Limburg|Noordoost-Limburg]] | 72018 = [[Politiezone Noordoost-Limburg|Noordoost-Limburg]] | 72020 = [[Politiezone Lommel|Lommel]] | 72021 = [[Politiezone Maasland|Maasland]] | 72025 = [[Politiezone HANO|HANO]] | 72029 = [[Politiezone HANO|HANO]] | 72030 = [[Politiezone Kempenland|Kempenland]] | 72037 = [[Politiezone HANO|HANO]] | 72038 = [[Politiezone Kempenland|Kempenland]] | 72039 = [[Politiezone Houthalen-Helchteren|Houthalen-Helchteren]] | 72040 = [[Politiezone Noordoost-Limburg|Noordoost-Limburg]] | 72041 = [[Politiezone Maasland|Maasland]] | 73001 = [[Politiezone Borgloon|Borgloon]] | 73006 = [[Politiezone Bilzen - Hoeselt - Riemst|Bilzen - Hoeselt - Riemst]] | 73009 = [[Politiezone Borgloon|Borgloon]] | 73022 = [[Politiezone Borgloon|Borgloon]] | 73028 = [[Politiezone Tongeren - Herstappe|Tongeren - Herstappe]] | 73032 = [[Politiezone Bilzen - Hoeselt - Riemst|Bilzen - Hoeselt - Riemst]] | 73040 = [[Politiezone Borgloon|Borgloon]] | 73042 = [[Politiezone Lanaken|Lanaken]] | 73066 = [[Politiezone Bilzen - Hoeselt - Riemst|Bilzen - Hoeselt - Riemst]] | 73083 = [[Politiezone Tongeren - Herstappe|Tongeren - Herstappe]] | 73098 = [[Politiezone Borgloon|Borgloon]] | 73107 = [[Politiezone Maasmechelen|Maasmechelen]] | 73109 = [[Politiezone Voeren|Voeren]] | 81001 = [[Politiezone Aarlen|Aarlen]] | 81003 = [[Politiezone Aarlen|Aarlen]] | 81004 = [[Politiezone Zuid-Luxemburg|Zuid-Luxemburg]] | 81013 = [[Politiezone Aarlen|Aarlen]] | 81015 = [[Politiezone Zuid-Luxemburg|Zuid-Luxemburg]] | 82003 = [[Politiezone Centre Ardenne|Centre Ardenne]] | 82005 = [[Politiezone Centre Ardenne|Centre Ardenne]] | 82009 = [[Politiezone Centre Ardenne|Centre Ardenne]] | 82014 = [[Politiezone Famenne-Ardenne|Famenne-Ardenne]] | 82032 = [[Politiezone Famenne-Ardenne|Famenne-Ardenne]] | 82036 = [[Politiezone Centre Ardenne|Centre Ardenne]] | 82037 = [[Politiezone Famenne-Ardenne|Famenne-Ardenne]] | 82038 = [[Politiezone Centre Ardenne|Centre Ardenne]] | 83012 = [[Politiezone Famenne-Ardenne|Famenne-Ardenne]] | 83013 = [[Politiezone Famenne-Ardenne|Famenne-Ardenne]] | 83028 = [[Politiezone Famenne-Ardenne|Famenne-Ardenne]] | 83031 = [[Politiezone Famenne-Ardenne|Famenne-Ardenne]] | 83034 = [[Politiezone Famenne-Ardenne|Famenne-Ardenne]] | 83040 = [[Politiezone Famenne-Ardenne|Famenne-Ardenne]] | 83044 = [[Politiezone Famenne-Ardenne|Famenne-Ardenne]] | 83049 = [[Politiezone Famenne-Ardenne|Famenne-Ardenne]] | 83055 = [[Politiezone Famenne-Ardenne|Famenne-Ardenne]] | 84009 = [[Politiezone Semois et Lesse|Semois et Lesse]] | 84010 = [[Politiezone Semois et Lesse|Semois et Lesse]] | 84016 = [[Politiezone Semois et Lesse|Semois et Lesse]] | 84029 = [[Politiezone Semois et Lesse|Semois et Lesse]] | 84033 = [[Politiezone Centre Ardenne|Centre Ardenne]] | 84035 = [[Politiezone Semois et Lesse|Semois et Lesse]] | 84043 = [[Politiezone Centre Ardenne|Centre Ardenne]] | 84050 = [[Politiezone Semois et Lesse|Semois et Lesse]] | 84059 = [[Politiezone Semois et Lesse|Semois et Lesse]] | 84068 = [[Politiezone Semois et Lesse|Semois et Lesse]] | 84075 = [[Politiezone Semois et Lesse|Semois et Lesse]] | 84077 = [[Politiezone Centre Ardenne|Centre Ardenne]] | 85007 = [[Politiezone Gaume|Gaume]] | 85009 = [[Politiezone Gaume|Gaume]] | 85011 = [[Politiezone Gaume|Gaume]] | 85024 = [[Politiezone Gaume|Gaume]] | 85026 = [[Politiezone Zuid-Luxemburg|Zuid-Luxemburg]] | 85034 = [[Politiezone Zuid-Luxemburg|Zuid-Luxemburg]] | 85039 = [[Politiezone Gaume|Gaume]] | 85045 = [[Politiezone Gaume|Gaume]] | 85046 = [[Politiezone Aarlen|Aarlen]] | 85047 = [[Politiezone Gaume|Gaume]] | 91005 = [[Politiezone Haute-Meuse|Haute-Meuse]] | 91013 = [[Politiezone Houille-Semois|Houille-Semois]] | 91015 = [[Politiezone Houille-Semois|Houille-Semois]] | 91030 = [[Politiezone Condroz-Famenne|Condroz-Famenne]] | 91034 = [[Politiezone Haute-Meuse|Haute-Meuse]] | 91054 = [[Politiezone Houille-Semois|Houille-Semois]] | 91059 = [[Politiezone Condroz-Famenne|Condroz-Famenne]] | 91064 = [[Politiezone Condroz-Famenne|Condroz-Famenne]] | 91072 = [[Politiezone Lesse et l'Homme|Lesse et l'Homme]] | 91103 = [[Politiezone Haute-Meuse|Haute-Meuse]] | 91114 = [[Politiezone Lesse et l'Homme|Lesse et l'Homme]] | 91120 = [[Politiezone Condroz-Famenne|Condroz-Famenne]] | 91141 = [[Politiezone Haute-Meuse|Haute-Meuse]] | 91142 = [[Politiezone Haute-Meuse|Haute-Meuse]] | 91143 = [[Politiezone Houille-Semois|Houille-Semois]] | 92003 = [[Politiezone Les Arches|Les Arches]] | 92006 = [[Politiezone Les Arches|Les Arches]] | 92035 = [[Politiezone Orneau-Méhaigne|Orneau-Méhaigne]] | 92045 = [[Politiezone Entre Sambre et Meuse|Entre Sambre et Meuse]] | 92048 = [[Politiezone Entre Sambre et Meuse|Entre Sambre et Meuse]] | 92054 = [[Politiezone Les Arches|Les Arches]] | 92087 = [[Politiezone Entre Sambre et Meuse|Entre Sambre et Meuse]] | 92094 = [[Politiezone Namen|Namen]] | 92097 = [[Politiezone Les Arches|Les Arches]] | 92101 = [[Politiezone Entre Sambre et Meuse|Entre Sambre et Meuse]] | 92114 = [[Politiezone SAMSOM|SAMSOM]] | 92137 = [[Politiezone SAMSOM|SAMSOM]] | 92138 = [[Politiezone Les Arches|Les Arches]] | 92140 = [[Politiezone Jemeppe-sur-Sambre|Jemeppe-sur-Sambre]] | 92141 = [[Politiezone Orneau-Méhaigne|Orneau-Méhaigne]] | 92142 = [[Politiezone Orneau-Méhaigne|Orneau-Méhaigne]] | 93010 = [[Politiezone Hermeton et Heure|Hermeton et Heure]] | 93014 = [[Politiezone Les 3 Vallées|Les 3 Vallées]] | 93018 = [[Politiezone Hermeton et Heure|Hermeton et Heure]] | 93022 = [[Politiezone FLOWAL|FLOWAL]] | 93056 = [[Politiezone Hermeton et Heure|Hermeton et Heure]] | 93088 = [[Politiezone FLOWAL|FLOWAL]] | 93090 = [[Politiezone Les 3 Vallées|Les 3 Vallées]] }}|}} pisgbb8c9vkncfz01met3uuyxjil11u 10 38 22829 22828 2009-09-06T13:56:50Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki |- |colspan="3" class="boilerplate metadata" style="line-height:10pt; padding:0.5em;"| <small>'''Note''': Ju Siede wol [[Help:IPA|IPA]] phonetiske Symbole ap [[Unicode]] hääbe. {{#if:{{{IPAChartEng|}}}|See [[Help:pronunciation]] for an [[English language|English]]-{{unicode|​}}based pronunciation key.}}</small> l8dblwkdl778uxejqu364l1t1xt4xpb 10 39 78 77 2008-01-12T14:34:25Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki &nbsp; |- | style="padding-left: 0.5em;" |[[List of language regulators|Regulated by]]: | colspan="2" style="padding-left: 0.5em;"|{{{1|''none''}}} nbz79cm71c5v2q75sw8fpi3tfs7aea3 10 40 80 79 2008-01-12T14:34:25Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki &nbsp; |- | style="padding-left: 0.5em;" |Category (sources): | colspan="2" style="padding-left: 0.5em; text-align: left;" | {{{1}}} l7i68rrnldkyjmutrha7myg7ed34bj0 10 41 82 81 2008-01-12T14:34:25Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki {{#if:{{{1|}}} |<br />{{ISO639-3Documentation|code={{{1}}}}}&nbsp;&mdash;&nbsp;{{#if:{{{3|}}} |{{#ifeq:{{{3|}}}|none |{{{2|}}} |[[{{{3}}}|{{{2|}}}]] }} |[[{{{2|}}}]] }} }} mt8vsqjafvtgbxujuyay0nx6plczw0h 10 42 84 83 2008-01-12T14:34:25Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki &nbsp; | style="padding-left: 0.5em;"|{{{1}}} gd2sy0l1lqmsc9gn3mu1nsqjanu27lr 10 43 86 85 2008-01-12T14:34:25Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki {{{if{{{white|}}}|white}}}{{{ if{{{default|}}}|white}}}{{{ if{{{Default|}}}|white}}}{{{ if{{{yellow|}}}|yellow}}}{{{ if{{{Afro-Asiatic|}}}|yellow}}}{{{ if{{{Afro-asiatic|}}}|yellow}}}{{{ if{{{yellowgreen|}}}|yellowgreen}}}{{{ if{{{Altaic|}}}|yellowgreen}}}{{{ if{{{lightblue|}}}|lightblue}}}{{{ if{{{American|}}}|lightblue}}}{{{ if{{{orchid|}}}|<nowiki>#eba9ee</nowiki>}}}{{{ if{{{Australian|}}}|<nowiki>#eba9ee</nowiki>}}}{{{ if{{{lightcoral|}}}|lightcoral}}}{{{ if{{{Austroasiatic|}}}|lightcoral}}}{{{ if{{{Austro-Asiatic|}}}|lightcoral}}}{{{ if{{{Austro-asiatic|}}}|lightcoral}}}{{{ if{{{tomato|}}}|pink}}}{{{ if{{{Austronesian|}}}|pink}}}{{{ if{{{Caucasian|}}}|lightgreen}}}{{{ if{{{pink|}}}|tomato}}}{{{ if{{{black|}}}|black}}}{{{ if{{{Conlang|}}}|black}}}{{{ if{{{conlang|}}}|black}}}{{{ if{{{constructed language|}}}|black}}}{{{ if{{{Creole|}}}|tan}}}{{{ if{{{creole|}}}|tan}}}{{{ if{{{mediumspringgreen|}}}|mediumspringgreen}}}{{{ if{{{Dravidian|}}}|mediumspringgreen}}}{{{ if{{{lightcyan|}}}|lightcyan}}}{{{ if{{{Eskimo-Aleut|}}}|lightcyan}}}{{{ if{{{Hmong-Mien|}}}|<nowiki>#ff0033</nowiki>}}}{{{ if{{{lawngreen|}}}|lawngreen}}}{{{ if{{{Indo-European|}}}|lawngreen}}}{{{ if{{{#dddddd|}}}|<nowiki>#dddddd</nowiki>}}}{{{ if{{{isolate|}}}|<nowiki>#dddddd</nowiki>}}}{{{ if{{{language isolate|}}}|<nowiki>#dddddd</nowiki>}}}{{{ if{{{Isolate|}}}|<nowiki>#dddddd</nowiki>}}}{{{ if{{{goldenrod|}}}|goldenrod}}}{{{ if{{{Khoisan|}}}|goldenrod}}}{{{ if{{{Mixed|}}}|tan}}}{{{ if{{{mixed|}}}|tan}}}{{{ if{{{deepskyblue|}}}|deepskyblue}}}{{{ if{{{Na-Dene|}}}|deepskyblue}}}{{{ if{{{Na-Dené|}}}|deepskyblue}}}{{{ if{{{orange|}}}|orange}}}{{{ if{{{Niger-Congo|}}}|orange}}}{{{ if{{{gold|}}}|gold}}}{{{ if{{{Nilo-Saharan|}}}|gold}}}{{{ if{{{Palaeosiberian|}}}|darkseagreen}}}{{{ if{{{Palaeo-Siberian|}}}|darkseagreen}}}{{{ if{{{Palaeo-siberian|}}}|darkseagreen}}}{{{ if{{{Paleosiberian|}}}|darkseagreen}}}{{{ if{{{Paleo-Siberian|}}}|darkseagreen}}}{{{ if{{{Paleo-siberian|}}}|darkseagreen}}}{{{ if{{{violet|}}}|<nowiki>#fd79da</nowiki>}}}{{{ if{{{Papuan|}}}|<nowiki>#fd79da</nowiki>}}}{{{ if{{{Pidgin|}}}|tan}}}{{{ if{{{pidgin|}}}|tan}}}{{{ if{{{silver|}}}|silver}}}{{{ if{{{Sign|}}}|silver}}}{{{ if{{{sign|}}}|silver}}}{{{ if{{{sign language|}}}|silver}}}{{{ if{{{lightgreen|}}}|lightgreen}}}{{{ if{{{Sino-Tibetan|}}}|tomato}}}{{{ if{{{lavender|}}}|lavender}}}{{{ if{{{Tai-Kadai|}}}|lavender}}}{{{ if{{{limegreen|}}}|limegreen}}}{{{ if{{{Uralic|}}}|limegreen}}} qv8htb05mz3h4ap66f9lhf59xcwmcu7 10 44 88 87 2008-01-12T14:34:25Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki {{ #switch:{{{1|}}} | Afro-Asiatic | Afro-asiatic | yellow = [[Afro-Asiatic languages|Afro-Asiatic]] | Niger-Congo | orange = [[Niger-Congo languages|Niger-Congo]] | Nilo-Saharan | gold = [[Nilo-Saharan languages|Nilo-Saharan]] | Khoisan | goldenrod = [[Khoisan languages|Khoisan]] | Indo-European | lawngreen = [[Indo-European languages|Indo-European]] | Caucasian | lightgreen = [[Languages of the Caucasus|Caucasian]] | Altaic | yellowgreen = [[Altaic languages|Altaic]] | Uralic | limegreen = [[Uralic languages|Uralic]] | Dravidian | mediumspringgreen = [[Dravidian languages|Dravidian]] | Paleosiberian | Paleo-Siberian | Paleo-siberian | Palaeosiberian | Palaeo-Siberian | Palaeo-siberian = [[Paleosiberian languages|Paleosiberian]] | Austronesian | pink = [[Austronesian languages|Austronesian]] | Austro-Asiatic | Austro-asiatic | Austroasiatic | lightcoral = [[Austro-Asiatic languages|Austro-Asiatic]] | Sino-Tibetan | tomato = [[Sino-Tibetan languages|Sino-Tibetan]] | Hmong-Mien = [[Hmong-Mien languages|Hmong-Mien]] | Australian | orchid = [[Australian Aboriginal languages|Australian]] | Papuan | violet = [[Papuan languages|Papuan]] | Tai-Kadai | lavender = [[Tai-Kadai languages|Tai-Kadai]] | American | lightblue = [[Indigenous languages of the Americas|American]] | Na-Dene | Na-Dené | deepskyblue = [[Na-Dené languages|Na-Dené]] | Eskimo-Aleut | lightcyan = [[Eskimo-Aleut languages|Eskimo-Aleut]] | Creole | creole = [[Creole language|Creole]] | Pidgin | pidgin = [[Pidgin|Pidgin]] | Mixed | mixed = [[Mixed language|Mixed]] | Isolate | isolate | language isolate | #dddddd = [[language isolate]] | Sign | sign | sign language | silver = [[sign language]] | Conlang | conlang | constructed language | black = [[constructed language]] | Default | default | white = — | }} a3cdxli983p2vuqffrck0cg3ivvmiac 10 45 90 89 2008-01-12T14:34:25Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki &nbsp; |- | style="vertical-align: middle; padding-left: 0.5em;" |{{{1|}}}: | colspan="2" |{{{2|}}} 8c7zstjngmo4pmhzbi4wjt6kjxlzuev 10 46 92 91 2008-01-12T14:34:25Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki &nbsp; |- | colspan="3" style="padding: 0; vertical-align: middle;" |{{{1|}}} rhy23yag6shl27v80y5w08qcmdvo21b 10 47 94 93 2008-01-12T14:34:25Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki &nbsp; |- ! colspan="3" style="text-align: center; color: {{{1}}}; background-color: {{{2}}};"|Official status |- | style="padding-left: 0.5em;" |Official language in: | colspan="2" style="padding-left: 0.5em;"|{{{3|''none''}}} |- | style="padding-left: 0.5em;" |[[List of language regulators|Regulated by]]: | colspan="2" style="padding-left: 0.5em;"|{{{4|''none''}}} p5txtqaapnz1p1fsnzwyfm7obpule01 10 48 96 95 2008-01-12T14:34:25Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki &nbsp; |- | style="padding-left: 0.5em;" | [[Help:IPA|Pronunciation]]: | colspan="2" style="padding-left: 0.5em;" |<span title="Pronunciation in IPA" class="IPA">{{{1|''will be added''}}}</span> pe36zw6aj7exmvj6b41oknmnfhu1yja 10 49 98 97 2008-01-12T14:34:25Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki &nbsp; |- | style="padding-left: 0.5em;" |[[List of languages by number of native speakers|Ranking]]: | colspan="2" style="padding-left: 0.5em;"|{{{1|''Not in top 100''}}} k16la0rel5mlj64hkugagwt79qewobv 10 50 100 99 2008-01-12T14:34:25Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki &nbsp; |- | style="padding-left: 0.5em;" | [[Writing system]]: | colspan="2" style="padding-left: 0.5em;" | {{{1|''to be added''}}} oxl9ib4i1vh6i5f0driuprnwgfgn935 10 51 102 101 2008-01-12T14:34:25Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki &nbsp; |- | style="top; padding-left: 0.5em;" |{{#if:{{{1|}}}{{{2|}}}{{#ifeq:{{Infobox_Language/family-color|{{{3|}}}}}|black}} | Setting and usage | Region }}: | colspan="2" style="padding-left: 0.5em;" |{{#if:{{{1|}}}{{{2|}}}{{#ifeq:{{Infobox_Language/family-color|{{{3|}}}}}|black}} | {{{2|—}}} | {{{4|—}}} }} 2dj1pl6iisrwkmx47nt62si64qodakp 10 52 104 103 2008-01-12T14:34:25Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki &nbsp; | style="vertical-align: top; padding-left: 0.5em;"|<tt>{{{1|—}}}&nbsp;(T)</tt> 1kypg9vco4fn0p5a1xgo071vty4f8fy 10 55 123180 123179 2024-02-06T19:57:28Z Vinraam 13551 wikitext text/x-wiki {| align=right | {| border="1" align=right padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" !colspan="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|<big>{{{eigennamme}}}</big> |- style="background:#efefef;" align="center" |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Image:{{{Flaage}}}|100px|Flaage fon {{{Noome}}}]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Image:{{{Woapen}}}|100px|Woapen fon {{{Noome}}}]] |- class="hiddenStructure{{{Woalspruch|}}}" style="background:#efefef;" align="center" |colspan="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;" |<small>''[[Woalspruch|Woalspruch]]: {{{Woalspruch}}}''</small> |- style="background:#efefef;" align="center" |colspan="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;" |<small>''[[Nationoalhymne|Nationoalhymne]]: {{{Nationoalhymne}}}''</small> |- style="background:#efefef;" align="center" |colspan="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;" |[[Image:{{{Steede}}}|250px|Steede fon {{{Noome}}}]] |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Amtssproake|Amtssproake]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Amtssproake}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Haudstääd|Haudstääd]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[{{{Haudstääd}}}|{{{Haudstääd}}}]] |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Stoatsfoarm|Stoatsfoarm]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[{{{Stoatsfoarm}}}|{{{Stoatsfoarm}}}]] |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{#if:{{{Flakte|}}}|Flakte<br> }}{{#if:{{{pztWoater|{{{pztWoater|}}}}}}|% Woater}} |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{#if:{{{Flakte|}}}|{{{Flakte|{{{Flakte}}}}}} km&sup2;<br>}}{{#if:{{{pztWoater|{{{pztWoater|}}}}}}| {{{pztWoater|{{{pztWoater}}}­}}}%|}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Ienwoonere{{#if:{{{teljier||}}}|&nbsp;([[{{{teljier}}}]])}} |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Ienwoonere}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Munte|Munte]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Munte}}} {{#if:{{{Muntkode|}}}|({{{Muntkode}}})}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Tiedzone|Tiedzone]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[UTC|UTC]] {{{Tiedzone}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Fierdai |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Fierdai}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Loundkode |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Loundkode}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Auto-Känteeken |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Auto-Känteeken}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[TLD|Internet TLD]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Internet-TLD}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Telefonfoarwoal |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|+{{{Telefonfoarwoal}}} |} |}<noinclude> [[ro:Format:CutieŢări]] </noinclude> pslzxhngw08sxuoab1ocgo36mggjppn 10 56 5677 5676 2008-03-05T18:20:40Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <includeonly>http://tools.wikimedia.de/~magnus/geo/geohack.php?language=stq&</includeonly><noinclude><!-- *** Instruksjes foar it brûken: *** Kopiearje de hiele URL fan de winske tsjinner fanút de alinea "Beskikbere mirrors", en foegje dizze op de earste riegel yn, tusken de "noinclude"-tags. Stel www8.brinkster.com allinnich yn as www.nsesoftware.nl in skoft net aktyf is. --> ;Doel: It opslaan fan de beskikbere adressen fan eksterne skripts foar it opsykjen fan koördinaten op ferskillende webstees mei lânkaarten en satellytfotos. Mei in brek fan ien fan de websteeen kin mei ien wiziging fan dit sjabloon de wurking fan alle koördinatekeppelings yn ien kear wersteld wurde. ;Beskikbere mirrors: Tink der om ek it fraachteken of de ampersant oer te nimmen. * http://www.nsesoftware.nl/wiki/maps.asp? · Stabyl en snel, ien kear yn de moanne efkes down foar ûnderhâld oan MS-Windows * http://www8.brinkster.com/erikbaas/wiki/maps.asp? · Ridlik betrouber, net sa fluch * http://tools.wikimedia.de/~magnus/geo/geohack.php? Ingelsk, <s>mar mei '''folsleine stipe'' fan parameters neffens [[:en:Wikipedia:WikiProject_Geographical_coordinates]]</s>. * http://tools.wikimedia.de/~magnus/geo/geohack.php?language=fy& In beheinde, mar Fryske side, fia boppensteande server. </noinclude> 1oxm58k9w7za7227c9qgnmqhkwpq2m0 10 57 109869 109868 2014-07-14T13:33:27Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {|style="margin:0.5em 0 0.5em 0; clear:both;" width=100% class=toccolours ! align="center" style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:0px;">&nbsp;</div>Sproaken in [[Düütsklound|Düütsklound]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" |[[Deensk]] - [[Düütsk]] - [[Läichdüütsk]] - [[Noudfräisk]] - [[Seelterfräisk]] - [[Sorbisk]] - [[Sinti un Roma|Sproaken fon do Sinti un Roma]] |- |} 8yp9iungnplhvzzagjcdbijdf9i22lo 10 58 135 134 2008-01-12T14:34:27Z SPQRobin 5 2 Versione wikitext text/x-wiki <table style="margin-left:10px; width:{{{gretot}}}px; float:right; background:lightblue;" bgcolor="#ffffff"><tr><td style="background: #FFFFFF; font-size: 85%;"><div style="position: relative;"><div style="position:absolute;top:5;left:5;"><div style="position: absolute;display: block; left:{{#expr: (({{{lunet_g|}}} * {{{nüm1|23.091}}} + {{{nüm2|107.347}}})*{{ #if: {{{gretot|}}} | {{{gretot}}} | 300 }}/300) round 0}}px;top:{{#expr: (({{{videt_g|}}} * {{{nüm3|-33.453}}} + {{{nüm4|1715.869}}})*{{ #if: {{{gretot|}}} | {{{gretot}}} | 300 }}/300) round 0}}px;width:8px;height:8px;padding:0;">[[Image:Reddot.svg|{{{pünagretot|4}}}px|{{{nem}}}]]</div></div>[[Image:{{{kaed|Carte France geo.png}}}|{{ #ifexpr: {{{gretot|}}} | {{{gretot}}} | 300 }}px|{{{plän|}}}]]<br><div align=center>{{{plän}}}</div></div> </td></tr></table><includeonly>[[category:Stääde in Frankriek]]</includeonly> 1sj6l0jcxy092ftakxxfdj7wn9eguar 10 59 5525 5524 2008-02-19T11:12:20Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki <center><small></small></center> qduxj5br12gflnoeto4eq89a6xci58o 10 60 147 146 2008-01-12T14:34:28Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki [[Image:Flag of West Flanders.svg|border|22x15px]] [[Wääst-Flandern|Wääst-Flandern]] s6xmqgxf0d2aevrkendtzjk8fb4lq7w 10 61 107781 74264 2013-08-18T08:01:59Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6587769]] wikitext text/x-wiki {| style="background: white; margin:0 0 1em 1em; border: 1px #CCCCCC solid; border-collapse: collapse; font-size:90%;" border=1 cellpadding="3" cellspacing="0" align="right" |----- ! style="font-size:102%;" colspan="2" bgcolor="#FFFFBB" align="center" |[[Image:Flag of Belgium (civil).svg|27px]]&nbsp;&nbsp;{{{naam}}} |----- | colspan="2" align="center" |{{{kaart}}}<br /> <small>{{{kaartbijschrift}}}</small> |----- ! colspan="1" bgcolor="#FFFFBB" align="center" |Wapen ! colspan="1" bgcolor="#FFFFBB" align="center" |Vlag |----- |! colspan="1" align="center" |[[Image:{{#if:{{{wapen|}}}|{{{wapen}}}|Sin escudo.svg}}|80px]] |! colspan="1" align="center" |[[Image:{{#if:{{{vlag|}}}|{{{vlag}}}|Sin bandera.svg}}|border|125px]] |----- ! colspan="2" bgcolor="#FFFFBB" align="center" |Geografie |----- |'''[[Gewest (België)|Gewest]]''' |{{{{{gewest}}}}} |-----class="hiddenStructure{{{provincie|}}}" |'''[[Provincie]]''' |{{{{{provincie}}}}} |----- |'''[[Arrondissement]]''' |{{{arrondissement}}} |----- |'''[[Geografische coördinaten|Geografische ligging]]''' |<noinclude><nowiki>{{Infobox Belgische gemeente/Coördinaten|coord={{{nis}}}}}</nowiki></noinclude>{{Infobox Belgische gemeente/Coördinaten|coord={{{nis}}}}} |----- |'''[[Oppervlakte]]''' |{{{opp}}} [[vierkante kilometer|km²]] |----- ! colspan="2" bgcolor="#FFFFBB" align="center" |Bevolking (Bron: [[Nationaal Instituut voor de Statistiek|NIS]]) |----- |'''[[Bevolking|Inwoners]]'''<br>– Mannen<br>– Vrouwen<br>– [[Bevolkingsdichtheid]] |<noinclude><nowiki>{{Infobox Belgische gemeente/Inwoners|inwoners={{{nis}}}}}</nowiki></noinclude>{{Infobox Belgische gemeente/Inwoners|inwoners={{{nis}}}}} |----- |'''[[Bevolkingspiramide|Leeftijdsopbouw]]'''<br> 0–19 jaar<br> 20–64 jaar<br> 65 jaar en ouder |''<small>({{{datum1}}})</small>''<br>{{{0-19}}}%<br>{{{20-64}}}%<br>{{{65}}}% |----- |'''[[Buitenlander]]s''' |<noinclude><nowiki>{{Infobox Belgische gemeente/Buitenlanders|buitenlanders={{{nis}}}}}</nowiki></noinclude>{{Infobox Belgische gemeente/Buitenlanders|buitenlanders={{{nis}}}}} |----- | colspan="2" bgcolor="#FFFFBB" align="center" |'''Economie''' |----- |'''[[Werkloosheid]]sgraad''' |{{{werkloos}}}% ''<small>({{{datum4}}})</small>'' |---- |'''Gemiddeld [[inkomen]]''' |<noinclude><nowiki>{{Infobox Belgische gemeente/Inkomen|inkomen={{{nis}}}}}</nowiki></noinclude>{{Infobox Belgische gemeente/Inkomen|inkomen={{{nis}}}}} |----- | colspan="2" bgcolor="#FFFFBB" align="center" |'''Politiek''' |----- |'''[[Burgemeester]]''' |{{{burgemeester}}} |----- |'''[[Coalitie|Bestuur]]''' |{{{bestuur}}} |----- |'''[[Gemeenteraad|Zetels]]'''<br>{{{partijen}}} |{{{zetels}}} |----- ! colspan="2" bgcolor="#FFFFBB" align=”center” |Deelgemeenten met postcode |----- |'''[[Postcode]]''' || '''[[Deelgemeente (België)|Deelgemeente]]''' |----- |{{{postcode}}} |{{{deelgemeente}}} |----- ! colspan="2" bgcolor="#FFFFBB" align="center" |Overige info |----- |'''[[Netnummer|Zonenummer]]''' |{{{netn}}} |----- | '''[[NIS-code]]''' |{{{nis}}} |----- | '''[[Politiezone]]''' |<noinclude><nowiki>{{Infobox Belgische gemeente/Politiezone|polz={{{nis}}}}}</nowiki></noinclude>{{Infobox Belgische gemeente/Politiezone|polz={{{nis}}}}} |----- |'''[[Website|Webadres]]''' |{{{web}}} |}<noinclude><br clear="right">{{sjablooninfo|1=Deze infobox kan ingevuld worden door een parameter toe te voegen op de desbetreffende gemeentepagina of door een centraal sjabloon aan te maken. Onderstaande sjablonen worden gebruikt voor de invulling van bepaalde elementen. Voor sommige statistische gegevens wordt de [[NIS-code]] van de gemeente gebruikt. {{Speciaal:Prefixindex/Sjabloon:Infobox Belgische gemeente}} }} [[Categorie:Sjablonen België]] [[Categorie:Sjablonen infobox|Belgische gemeente]] </noinclude> 0nt4ltcaa2nblxeaijawae9dighv8jq 10 62 154 153 2008-01-12T14:34:46Z SPQRobin 5 1 Version wikitext text/x-wiki <span class="Unicode">{{{1}}}</span> l5iz9jjy8x3n4tdawfrcesy5j86uf3k 0 80 116439 105511 2018-02-15T21:08:08Z Heinz 88 Dät rakt neen Jier Null. wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[1]]</td> <td>[[2]]</td> <td>[[3]]</td> <td>[[4]]</td> <td>[[5]]</td> <td>[[6]]</td> <td>[[7]]</td> <td>[[8]]</td> <td>[[9]]</td> <td>[[10]]</td> </tr><tr> <td>[[11]]</td> <td>[[12]]</td> <td>[[13]]</td> <td>[[14]]</td> <td>[[15]]</td> <td>[[16]]</td> <td>[[17]]</td> <td>[[18]]</td> <td>[[19]]</td> <td>[[20]]</td> </tr><tr> <td>[[21]]</td> <td>[[22]]</td> <td>[[23]]</td> <td>[[24]]</td> <td>[[25]]</td> <td>[[26]]</td> <td>[[27]]</td> <td>[[28]]</td> <td>[[29]]</td> <td>[[30]]</td> </tr><tr> <td>[[31]]</td> <td>[[32]]</td> <td>[[33]]</td> <td>[[34]]</td> <td>[[35]]</td> <td>[[36]]</td> <td>[[37]]</td> <td>[[38]]</td> <td>[[39]]</td> <td>[[40]]</td> </tr><tr> <td>[[41]]</td> <td>[[42]]</td> <td>[[43]]</td> <td>[[44]]</td> <td>[[45]]</td> <td>[[46]]</td> <td>[[47]]</td> <td>[[48]]</td> <td>[[49]]</td> <td>[[50]]</td> </tr><tr> <td>[[51]]</td> <td>[[52]]</td> <td>[[53]]</td> <td>[[54]]</td> <td>[[55]]</td> <td>[[56]]</td> <td>[[57]]</td> <td>[[58]]</td> <td>[[59]]</td> <td>[[60]]</td> </tr><tr> <td>[[61]]</td> <td>[[62]]</td> <td>[[63]]</td> <td>[[64]]</td> <td>[[65]]</td> <td>[[66]]</td> <td>[[67]]</td> <td>[[68]]</td> <td>[[69]]</td> <td>[[70]]</td> </tr><tr> <td>[[71]]</td> <td>[[72]]</td> <td>[[73]]</td> <td>[[74]]</td> <td>[[75]]</td> <td>[[76]]</td> <td>[[77]]</td> <td>[[78]]</td> <td>[[79]]</td> <td>[[80]]</td> </tr><tr> <td>[[81]]</td> <td>[[82]]</td> <td>[[83]]</td> <td>[[84]]</td> <td>[[85]]</td> <td>[[86]]</td> <td>[[87]]</td> <td>[[88]]</td> <td>[[89]]</td> <td>[[90]]</td> </tr><tr> <td>[[91]]</td> <td>[[92]]</td> <td>[[93]]</td> <td>[[94]]</td> <td>[[95]]</td> <td>[[96]]</td> <td>[[97]]</td> <td>[[98]]</td> <td>[[99]]</td> <td>[[100]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:1. Jierhunnert]] tpm8p6uz2xyeps2ba2n1pibuetrmc5u 0 81 116449 105512 2018-02-15T21:46:01Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[901]]</td> <td>[[902]]</td> <td>[[903]]</td> <td>[[904]]</td> <td>[[905]]</td> <td>[[906]]</td> <td>[[907]]</td> <td>[[908]]</td> <td>[[909]]</td> <td>[[910]]</td> </tr><tr> <td>[[911]]</td> <td>[[912]]</td> <td>[[913]]</td> <td>[[914]]</td> <td>[[915]]</td> <td>[[916]]</td> <td>[[917]]</td> <td>[[918]]</td> <td>[[919]]</td> <td>[[920]]</td> </tr><tr> <td>[[921]]</td> <td>[[922]]</td> <td>[[923]]</td> <td>[[924]]</td> <td>[[925]]</td> <td>[[926]]</td> <td>[[927]]</td> <td>[[928]]</td> <td>[[929]]</td> <td>[[930]]</td> </tr><tr> <td>[[931]]</td> <td>[[932]]</td> <td>[[933]]</td> <td>[[934]]</td> <td>[[935]]</td> <td>[[936]]</td> <td>[[937]]</td> <td>[[938]]</td> <td>[[939]]</td> <td>[[940]]</td> </tr><tr> <td>[[941]]</td> <td>[[942]]</td> <td>[[943]]</td> <td>[[944]]</td> <td>[[945]]</td> <td>[[946]]</td> <td>[[947]]</td> <td>[[948]]</td> <td>[[949]]</td> <td>[[950]]</td> </tr><tr> <td>[[951]]</td> <td>[[952]]</td> <td>[[953]]</td> <td>[[954]]</td> <td>[[955]]</td> <td>[[956]]</td> <td>[[957]]</td> <td>[[958]]</td> <td>[[959]]</td> <td>[[960]]</td> </tr><tr> <td>[[961]]</td> <td>[[962]]</td> <td>[[963]]</td> <td>[[964]]</td> <td>[[965]]</td> <td>[[966]]</td> <td>[[967]]</td> <td>[[968]]</td> <td>[[969]]</td> <td>[[970]]</td> </tr><tr> <td>[[971]]</td> <td>[[972]]</td> <td>[[973]]</td> <td>[[974]]</td> <td>[[975]]</td> <td>[[976]]</td> <td>[[977]]</td> <td>[[978]]</td> <td>[[979]]</td> <td>[[980]]</td> </tr><tr> <td>[[981]]</td> <td>[[982]]</td> <td>[[983]]</td> <td>[[984]]</td> <td>[[985]]</td> <td>[[986]]</td> <td>[[987]]</td> <td>[[988]]</td> <td>[[989]]</td> <td>[[990]]</td> </tr><tr> <td>[[991]]</td> <td>[[992]]</td> <td>[[993]]</td> <td>[[994]]</td> <td>[[995]]</td> <td>[[996]]</td> <td>[[997]]</td> <td>[[998]]</td> <td>[[999]]</td> <td>[[1000]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:10. Jierhunnert]] 25c7wio82do7qyccy7wtjjnmqkzvvuz 0 82 116451 116450 2018-02-15T21:48:05Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[1001]]</td> <td>[[1002]]</td> <td>[[1003]]</td> <td>[[1004]]</td> <td>[[1005]]</td> <td>[[1006]]</td> <td>[[1007]]</td> <td>[[1008]]</td> <td>[[1009]]</td> <td>[[1010]]</td> </tr><tr> <td>[[1011]]</td> <td>[[1012]]</td> <td>[[1013]]</td> <td>[[1014]]</td> <td>[[1015]]</td> <td>[[1016]]</td> <td>[[1017]]</td> <td>[[1018]]</td> <td>[[1019]]</td> <td>[[1020]]</td> </tr><tr> <td>[[1021]]</td> <td>[[1022]]</td> <td>[[1023]]</td> <td>[[1024]]</td> <td>[[1025]]</td> <td>[[1026]]</td> <td>[[1027]]</td> <td>[[1028]]</td> <td>[[1029]]</td> <td>[[1030]]</td> </tr><tr> <td>[[1031]]</td> <td>[[1032]]</td> <td>[[1033]]</td> <td>[[1034]]</td> <td>[[1035]]</td> <td>[[1036]]</td> <td>[[1037]]</td> <td>[[1038]]</td> <td>[[1039]]</td> <td>[[1040]]</td> </tr><tr> <td>[[1041]]</td> <td>[[1042]]</td> <td>[[1043]]</td> <td>[[1044]]</td> <td>[[1045]]</td> <td>[[1046]]</td> <td>[[1047]]</td> <td>[[1048]]</td> <td>[[1049]]</td> <td>[[1050]]</td> </tr><tr> <td>[[1051]]</td> <td>[[1052]]</td> <td>[[1053]]</td> <td>[[1054]]</td> <td>[[1055]]</td> <td>[[1056]]</td> <td>[[1057]]</td> <td>[[1058]]</td> <td>[[1059]]</td> <td>[[1060]]</td> </tr><tr> <td>[[1061]]</td> <td>[[1062]]</td> <td>[[1063]]</td> <td>[[1064]]</td> <td>[[1065]]</td> <td>[[1066]]</td> <td>[[1067]]</td> <td>[[1068]]</td> <td>[[1069]]</td> <td>[[1070]]</td> </tr><tr> <td>[[1071]]</td> <td>[[1072]]</td> <td>[[1073]]</td> <td>[[1074]]</td> <td>[[1075]]</td> <td>[[1076]]</td> <td>[[1077]]</td> <td>[[1078]]</td> <td>[[1079]]</td> <td>[[1080]]</td> </tr><tr> <td>[[1081]]</td> <td>[[1082]]</td> <td>[[1083]]</td> <td>[[1084]]</td> <td>[[1085]]</td> <td>[[1086]]</td> <td>[[1087]]</td> <td>[[1088]]</td> <td>[[1089]]</td> <td>[[1090]]</td> </tr><tr> <td>[[1091]]</td> <td>[[1092]]</td> <td>[[1093]]</td> <td>[[1094]]</td> <td>[[1095]]</td> <td>[[1096]]</td> <td>[[1097]]</td> <td>[[1098]]</td> <td>[[1099]]</td> <td>[[1100]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:11. Jierhunnert]] l45kdoykok0p4s0eih2nroqgt8me42s 0 83 116452 105510 2018-02-15T21:49:42Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[1101]]</td> <td>[[1102]]</td> <td>[[1103]]</td> <td>[[1104]]</td> <td>[[1105]]</td> <td>[[1106]]</td> <td>[[1107]]</td> <td>[[1108]]</td> <td>[[1109]]</td> <td>[[1110]]</td> </tr><tr> <td>[[1111]]</td> <td>[[1112]]</td> <td>[[1113]]</td> <td>[[1114]]</td> <td>[[1115]]</td> <td>[[1116]]</td> <td>[[1117]]</td> <td>[[1118]]</td> <td>[[1119]]</td> <td>[[1120]]</td> </tr><tr> <td>[[1121]]</td> <td>[[1122]]</td> <td>[[1123]]</td> <td>[[1124]]</td> <td>[[1125]]</td> <td>[[1126]]</td> <td>[[1127]]</td> <td>[[1128]]</td> <td>[[1129]]</td> <td>[[1130]]</td> </tr><tr> <td>[[1131]]</td> <td>[[1132]]</td> <td>[[1133]]</td> <td>[[1134]]</td> <td>[[1135]]</td> <td>[[1136]]</td> <td>[[1137]]</td> <td>[[1138]]</td> <td>[[1139]]</td> <td>[[1140]]</td> </tr><tr> <td>[[1141]]</td> <td>[[1142]]</td> <td>[[1143]]</td> <td>[[1144]]</td> <td>[[1145]]</td> <td>[[1146]]</td> <td>[[1147]]</td> <td>[[1148]]</td> <td>[[1149]]</td> <td>[[1150]]</td> </tr><tr> <td>[[1151]]</td> <td>[[1152]]</td> <td>[[1153]]</td> <td>[[1154]]</td> <td>[[1155]]</td> <td>[[1156]]</td> <td>[[1157]]</td> <td>[[1158]]</td> <td>[[1159]]</td> <td>[[1160]]</td> </tr><tr> <td>[[1161]]</td> <td>[[1162]]</td> <td>[[1163]]</td> <td>[[1164]]</td> <td>[[1165]]</td> <td>[[1166]]</td> <td>[[1167]]</td> <td>[[1168]]</td> <td>[[1169]]</td> <td>[[1170]]</td> </tr><tr> <td>[[1171]]</td> <td>[[1172]]</td> <td>[[1173]]</td> <td>[[1174]]</td> <td>[[1175]]</td> <td>[[1176]]</td> <td>[[1177]]</td> <td>[[1178]]</td> <td>[[1179]]</td> <td>[[1180]]</td> </tr><tr> <td>[[1181]]</td> <td>[[1182]]</td> <td>[[1183]]</td> <td>[[1184]]</td> <td>[[1185]]</td> <td>[[1186]]</td> <td>[[1187]]</td> <td>[[1188]]</td> <td>[[1189]]</td> <td>[[1190]]</td> </tr><tr> <td>[[1191]]</td> <td>[[1192]]</td> <td>[[1193]]</td> <td>[[1194]]</td> <td>[[1195]]</td> <td>[[1196]]</td> <td>[[1197]]</td> <td>[[1198]]</td> <td>[[1199]]</td> <td>[[1200]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:12. Jierhunnert]] 5i9s9jf65gtkrslta9pnpq4j2sffei7 0 84 116453 116428 2018-02-15T21:51:03Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[1201]]</td> <td>[[1202]]</td> <td>[[1203]]</td> <td>[[1204]]</td> <td>[[1205]]</td> <td>[[1206]]</td> <td>[[1207]]</td> <td>[[1208]]</td> <td>[[1209]]</td> <td>[[1210]]</td> </tr><tr> <td>[[1211]]</td> <td>[[1212]]</td> <td>[[1213]]</td> <td>[[1214]]</td> <td>[[1215]]</td> <td>[[1216]]</td> <td>[[1217]]</td> <td>[[1218]]</td> <td>[[1219]]</td> <td>[[1220]]</td> </tr><tr> <td>[[1221]]</td> <td>[[1222]]</td> <td>[[1223]]</td> <td>[[1224]]</td> <td>[[1225]]</td> <td>[[1226]]</td> <td>[[1227]]</td> <td>[[1228]]</td> <td>[[1229]]</td> <td>[[1230]]</td> </tr><tr> <td>[[1231]]</td> <td>[[1232]]</td> <td>[[1233]]</td> <td>[[1234]]</td> <td>[[1235]]</td> <td>[[1236]]</td> <td>[[1237]]</td> <td>[[1238]]</td> <td>[[1239]]</td> <td>[[1240]]</td> </tr><tr> <td>[[1241]]</td> <td>[[1242]]</td> <td>[[1243]]</td> <td>[[1244]]</td> <td>[[1245]]</td> <td>[[1246]]</td> <td>[[1247]]</td> <td>[[1248]]</td> <td>[[1249]]</td> <td>[[1250]]</td> </tr><tr> <td>[[1251]]</td> <td>[[1252]]</td> <td>[[1253]]</td> <td>[[1254]]</td> <td>[[1255]]</td> <td>[[1256]]</td> <td>[[1257]]</td> <td>[[1258]]</td> <td>[[1259]]</td> <td>[[1260]]</td> </tr><tr> <td>[[1261]]</td> <td>[[1262]]</td> <td>[[1263]]</td> <td>[[1264]]</td> <td>[[1265]]</td> <td>[[1266]]</td> <td>[[1267]]</td> <td>[[1268]]</td> <td>[[1269]]</td> <td>[[1270]]</td> </tr><tr> <td>[[1271]]</td> <td>[[1272]]</td> <td>[[1273]]</td> <td>[[1274]]</td> <td>[[1275]]</td> <td>[[1276]]</td> <td>[[1277]]</td> <td>[[1278]]</td> <td>[[1279]]</td> <td>[[1280]]</td> </tr><tr> <td>[[1281]]</td> <td>[[1282]]</td> <td>[[1283]]</td> <td>[[1284]]</td> <td>[[1285]]</td> <td>[[1286]]</td> <td>[[1287]]</td> <td>[[1288]]</td> <td>[[1289]]</td> <td>[[1290]]</td> </tr><tr> <td>[[1291]]</td> <td>[[1292]]</td> <td>[[1293]]</td> <td>[[1294]]</td> <td>[[1295]]</td> <td>[[1296]]</td> <td>[[1297]]</td> <td>[[1298]]</td> <td>[[1299]]</td> <td>[[1300]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:13. Jierhunnert]] 09kh8kt4cgo1ig8hy5t5efuuxh6xkcr 0 85 116454 116429 2018-02-15T21:52:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[1301]]</td> <td>[[1302]]</td> <td>[[1303]]</td> <td>[[1304]]</td> <td>[[1305]]</td> <td>[[1306]]</td> <td>[[1307]]</td> <td>[[1308]]</td> <td>[[1309]]</td> <td>[[1310]]</td> </tr><tr> <td>[[1311]]</td> <td>[[1312]]</td> <td>[[1313]]</td> <td>[[1314]]</td> <td>[[1315]]</td> <td>[[1316]]</td> <td>[[1317]]</td> <td>[[1318]]</td> <td>[[1319]]</td> <td>[[1320]]</td> </tr><tr> <td>[[1321]]</td> <td>[[1322]]</td> <td>[[1323]]</td> <td>[[1324]]</td> <td>[[1325]]</td> <td>[[1326]]</td> <td>[[1327]]</td> <td>[[1328]]</td> <td>[[1329]]</td> <td>[[1330]]</td> </tr><tr> <td>[[1331]]</td> <td>[[1332]]</td> <td>[[1333]]</td> <td>[[1334]]</td> <td>[[1335]]</td> <td>[[1336]]</td> <td>[[1337]]</td> <td>[[1338]]</td> <td>[[1339]]</td> <td>[[1340]]</td> </tr><tr> <td>[[1341]]</td> <td>[[1342]]</td> <td>[[1343]]</td> <td>[[1344]]</td> <td>[[1345]]</td> <td>[[1346]]</td> <td>[[1347]]</td> <td>[[1348]]</td> <td>[[1349]]</td> <td>[[1350]]</td> </tr><tr> <td>[[1351]]</td> <td>[[1352]]</td> <td>[[1353]]</td> <td>[[1354]]</td> <td>[[1355]]</td> <td>[[1356]]</td> <td>[[1357]]</td> <td>[[1358]]</td> <td>[[1359]]</td> <td>[[1360]]</td> </tr><tr> <td>[[1361]]</td> <td>[[1362]]</td> <td>[[1363]]</td> <td>[[1364]]</td> <td>[[1365]]</td> <td>[[1366]]</td> <td>[[1367]]</td> <td>[[1368]]</td> <td>[[1369]]</td> <td>[[1370]]</td> </tr><tr> <td>[[1371]]</td> <td>[[1372]]</td> <td>[[1373]]</td> <td>[[1374]]</td> <td>[[1375]]</td> <td>[[1376]]</td> <td>[[1377]]</td> <td>[[1378]]</td> <td>[[1379]]</td> <td>[[1380]]</td> </tr><tr> <td>[[1381]]</td> <td>[[1382]]</td> <td>[[1383]]</td> <td>[[1384]]</td> <td>[[1385]]</td> <td>[[1386]]</td> <td>[[1387]]</td> <td>[[1388]]</td> <td>[[1389]]</td> <td>[[1390]]</td> </tr><tr> <td>[[1391]]</td> <td>[[1392]]</td> <td>[[1393]]</td> <td>[[1394]]</td> <td>[[1395]]</td> <td>[[1396]]</td> <td>[[1397]]</td> <td>[[1398]]</td> <td>[[1399]]</td> <td>[[1400]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:14. Jierhunnert]] bcqqqjpi2u0x186hbrbxqyy8xm6h5u5 0 86 117132 109372 2018-06-20T14:02:57Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[1401]]</td> <td>[[1402]]</td> <td>[[1403]]</td> <td>[[1404]]</td> <td>[[1405]]</td> <td>[[1406]]</td> <td>[[1407]]</td> <td>[[1408]]</td> <td>[[1409]]</td> <td>[[1410]]</td> </tr><tr> <td>[[1411]]</td> <td>[[1412]]</td> <td>[[1413]]</td> <td>[[1414]]</td> <td>[[1415]]</td> <td>[[1416]]</td> <td>[[1417]]</td> <td>[[1418]]</td> <td>[[1419]]</td> <td>[[1420]]</td> </tr><tr> <td>[[1421]]</td> <td>[[1422]]</td> <td>[[1423]]</td> <td>[[1424]]</td> <td>[[1425]]</td> <td>[[1426]]</td> <td>[[1427]]</td> <td>[[1428]]</td> <td>[[1429]]</td> <td>[[1430]]</td> </tr><tr> <td>[[1431]]</td> <td>[[1432]]</td> <td>[[1433]]</td> <td>[[1434]]</td> <td>[[1435]]</td> <td>[[1436]]</td> <td>[[1437]]</td> <td>[[1438]]</td> <td>[[1439]]</td> <td>[[1440]]</td> </tr><tr> <td>[[1441]]</td> <td>[[1442]]</td> <td>[[1443]]</td> <td>[[1444]]</td> <td>[[1445]]</td> <td>[[1446]]</td> <td>[[1447]]</td> <td>[[1448]]</td> <td>[[1449]]</td> <td>[[1450]]</td> </tr><tr> <td>[[1451]]</td> <td>[[1452]]</td> <td>[[1453]]</td> <td>[[1454]]</td> <td>[[1455]]</td> <td>[[1456]]</td> <td>[[1457]]</td> <td>[[1458]]</td> <td>[[1459]]</td> <td>[[1460]]</td> </tr><tr> <td>[[1461]]</td> <td>[[1462]]</td> <td>[[1463]]</td> <td>[[1464]]</td> <td>[[1465]]</td> <td>[[1466]]</td> <td>[[1467]]</td> <td>[[1468]]</td> <td>[[1469]]</td> <td>[[1470]]</td> </tr><tr> <td>[[1471]]</td> <td>[[1472]]</td> <td>[[1473]]</td> <td>[[1474]]</td> <td>[[1475]]</td> <td>[[1476]]</td> <td>[[1477]]</td> <td>[[1478]]</td> <td>[[1479]]</td> <td>[[1480]]</td> </tr><tr> <td>[[1481]]</td> <td>[[1482]]</td> <td>[[1483]]</td> <td>[[1484]]</td> <td>[[1485]]</td> <td>[[1486]]</td> <td>[[1487]]</td> <td>[[1488]]</td> <td>[[1489]]</td> <td>[[1490]]</td> </tr><tr> <td>[[1491]]</td> <td>[[1492]]</td> <td>[[1493]]</td> <td>[[1494]]</td> <td>[[1495]]</td> <td>[[1496]]</td> <td>[[1497]]</td> <td>[[1498]]</td> <td>[[1499]]</td> <td>[[1500]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:15. Jierhunnert| ]] ifwkfv2iplya467gyvnnosndutdphgw 0 87 117133 112012 2018-06-20T14:03:35Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki Dät '''säkstienste Jierhunnert''' wäd tou ju äddere Näitied täld, dät waas in ju Tied fon [[Renaissance]] un [[Humanismus]]. Wichtich in dät Waareldskjoon sunt toun Biespil ju [[Reformatsjoon]], ju Ienfierenge fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], Buurenapstounde, die eerste [[Aastriekiske Turkenkriech]] un ju Ienfierenge fon ju [[Heliosäntriske Waareldbielde]] truch [[Nikolaus Kopernikus]]. == Tabelle == <table border=1 align=left> <tr> <td>[[1501]]</td> <td>[[1502]]</td> <td>[[1503]]</td> <td>[[1504]]</td> <td>[[1505]]</td> <td>[[1506]]</td> <td>[[1507]]</td> <td>[[1508]]</td> <td>[[1509]]</td> <td>[[1510]]</td> </tr><tr> <td>[[1511]]</td> <td>[[1512]]</td> <td>[[1513]]</td> <td>[[1514]]</td> <td>[[1515]]</td> <td>[[1516]]</td> <td>[[1517]]</td> <td>[[1518]]</td> <td>[[1519]]</td> <td>[[1520]]</td> </tr><tr> <td>[[1521]]</td> <td>[[1522]]</td> <td>[[1523]]</td> <td>[[1524]]</td> <td>[[1525]]</td> <td>[[1526]]</td> <td>[[1527]]</td> <td>[[1528]]</td> <td>[[1529]]</td> <td>[[1530]]</td> </tr><tr> <td>[[1531]]</td> <td>[[1532]]</td> <td>[[1533]]</td> <td>[[1534]]</td> <td>[[1535]]</td> <td>[[1536]]</td> <td>[[1537]]</td> <td>[[1538]]</td> <td>[[1539]]</td> <td>[[1540]]</td> </tr><tr> <td>[[1541]]</td> <td>[[1542]]</td> <td>[[1543]]</td> <td>[[1544]]</td> <td>[[1545]]</td> <td>[[1546]]</td> <td>[[1547]]</td> <td>[[1548]]</td> <td>[[1549]]</td> <td>[[1550]]</td> </tr><tr> <td>[[1551]]</td> <td>[[1552]]</td> <td>[[1553]]</td> <td>[[1554]]</td> <td>[[1555]]</td> <td>[[1556]]</td> <td>[[1557]]</td> <td>[[1558]]</td> <td>[[1559]]</td> <td>[[1560]]</td> </tr><tr> <td>[[1561]]</td> <td>[[1562]]</td> <td>[[1563]]</td> <td>[[1564]]</td> <td>[[1565]]</td> <td>[[1566]]</td> <td>[[1567]]</td> <td>[[1568]]</td> <td>[[1569]]</td> <td>[[1570]]</td> </tr><tr> <td>[[1571]]</td> <td>[[1572]]</td> <td>[[1573]]</td> <td>[[1574]]</td> <td>[[1575]]</td> <td>[[1576]]</td> <td>[[1577]]</td> <td>[[1578]]</td> <td>[[1579]]</td> <td>[[1580]]</td> </tr><tr> <td>[[1581]]</td> <td>[[1582]]</td> <td>[[1583]]</td> <td>[[1584]]</td> <td>[[1585]]</td> <td>[[1586]]</td> <td>[[1587]]</td> <td>[[1588]]</td> <td>[[1589]]</td> <td>[[1590]]</td> </tr><tr> <td>[[1591]]</td> <td>[[1592]]</td> <td>[[1593]]</td> <td>[[1594]]</td> <td>[[1595]]</td> <td>[[1596]]</td> <td>[[1597]]</td> <td>[[1598]]</td> <td>[[1599]]</td> <td>[[1600]]</td> </tr> </table> [[Kategorie:16. Jierhunnert| ]] c5fen88sw4iwszt949o5v96wvxzztua 0 88 117137 116455 2018-06-20T14:09:09Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[1601]]</td> <td>[[1602]]</td> <td>[[1603]]</td> <td>[[1604]]</td> <td>[[1605]]</td> <td>[[1606]]</td> <td>[[1607]]</td> <td>[[1608]]</td> <td>[[1609]]</td> <td>[[1610]]</td> </tr><tr> <td>[[1611]]</td> <td>[[1612]]</td> <td>[[1613]]</td> <td>[[1614]]</td> <td>[[1615]]</td> <td>[[1616]]</td> <td>[[1617]]</td> <td>[[1618]]</td> <td>[[1619]]</td> <td>[[1620]]</td> </tr><tr> <td>[[1621]]</td> <td>[[1622]]</td> <td>[[1623]]</td> <td>[[1624]]</td> <td>[[1625]]</td> <td>[[1626]]</td> <td>[[1627]]</td> <td>[[1628]]</td> <td>[[1629]]</td> <td>[[1630]]</td> </tr><tr> <td>[[1631]]</td> <td>[[1632]]</td> <td>[[1633]]</td> <td>[[1634]]</td> <td>[[1635]]</td> <td>[[1636]]</td> <td>[[1637]]</td> <td>[[1638]]</td> <td>[[1639]]</td> <td>[[1640]]</td> </tr><tr> <td>[[1641]]</td> <td>[[1642]]</td> <td>[[1643]]</td> <td>[[1644]]</td> <td>[[1645]]</td> <td>[[1646]]</td> <td>[[1647]]</td> <td>[[1648]]</td> <td>[[1649]]</td> <td>[[1650]]</td> </tr><tr> <td>[[1651]]</td> <td>[[1652]]</td> <td>[[1653]]</td> <td>[[1654]]</td> <td>[[1655]]</td> <td>[[1656]]</td> <td>[[1657]]</td> <td>[[1658]]</td> <td>[[1659]]</td> <td>[[1660]]</td> </tr><tr> <td>[[1661]]</td> <td>[[1662]]</td> <td>[[1663]]</td> <td>[[1664]]</td> <td>[[1665]]</td> <td>[[1666]]</td> <td>[[1667]]</td> <td>[[1668]]</td> <td>[[1669]]</td> <td>[[1670]]</td> </tr><tr> <td>[[1671]]</td> <td>[[1672]]</td> <td>[[1673]]</td> <td>[[1674]]</td> <td>[[1675]]</td> <td>[[1676]]</td> <td>[[1677]]</td> <td>[[1678]]</td> <td>[[1679]]</td> <td>[[1680]]</td> </tr><tr> <td>[[1681]]</td> <td>[[1682]]</td> <td>[[1683]]</td> <td>[[1684]]</td> <td>[[1685]]</td> <td>[[1686]]</td> <td>[[1687]]</td> <td>[[1688]]</td> <td>[[1689]]</td> <td>[[1690]]</td> </tr><tr> <td>[[1691]]</td> <td>[[1692]]</td> <td>[[1693]]</td> <td>[[1694]]</td> <td>[[1695]]</td> <td>[[1696]]</td> <td>[[1697]]</td> <td>[[1698]]</td> <td>[[1699]]</td> <td>[[1700]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:17. Jierhunnert| ]] pwi236cmvo6ycdiy1so30s0nd5w875r 0 89 117098 112013 2018-06-19T22:55:43Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki Dät '''18. Jierhunnert''' duurde fon 1701 bit 1800. Dät waas bestimt fon Absolutismus in ju Heerskup, man uk fon Apkloorenge in ju Philosophie. Ju [[Frantsööske Revolutsjoon]] in dät Eende fon't Jierhunnert woande sik juun dän Absolutismus. In Grootbritannien waas al die Begin fon ju [[Industrielle Revolutsjoon]] tou määrkjen. == Tabelle == <table border=1 align=left> <tr> <td>[[1701]]</td> <td>[[1702]]</td> <td>[[1703]]</td> <td>[[1704]]</td> <td>[[1705]]</td> <td>[[1706]]</td> <td>[[1707]]</td> <td>[[1708]]</td> <td>[[1709]]</td> <td>[[1710]]</td> </tr><tr> <td>[[1711]]</td> <td>[[1712]]</td> <td>[[1713]]</td> <td>[[1714]]</td> <td>[[1715]]</td> <td>[[1716]]</td> <td>[[1717]]</td> <td>[[1718]]</td> <td>[[1719]]</td> <td>[[1720]]</td> </tr><tr> <td>[[1721]]</td> <td>[[1722]]</td> <td>[[1723]]</td> <td>[[1724]]</td> <td>[[1725]]</td> <td>[[1726]]</td> <td>[[1727]]</td> <td>[[1728]]</td> <td>[[1729]]</td> <td>[[1730]]</td> </tr><tr> <td>[[1731]]</td> <td>[[1732]]</td> <td>[[1733]]</td> <td>[[1734]]</td> <td>[[1735]]</td> <td>[[1736]]</td> <td>[[1737]]</td> <td>[[1738]]</td> <td>[[1739]]</td> <td>[[1740]]</td> </tr><tr> <td>[[1741]]</td> <td>[[1742]]</td> <td>[[1743]]</td> <td>[[1744]]</td> <td>[[1745]]</td> <td>[[1746]]</td> <td>[[1747]]</td> <td>[[1748]]</td> <td>[[1749]]</td> <td>[[1750]]</td> </tr><tr> <td>[[1751]]</td> <td>[[1752]]</td> <td>[[1753]]</td> <td>[[1754]]</td> <td>[[1755]]</td> <td>[[1756]]</td> <td>[[1757]]</td> <td>[[1758]]</td> <td>[[1759]]</td> <td>[[1760]]</td> </tr><tr> <td>[[1761]]</td> <td>[[1762]]</td> <td>[[1763]]</td> <td>[[1764]]</td> <td>[[1765]]</td> <td>[[1766]]</td> <td>[[1767]]</td> <td>[[1768]]</td> <td>[[1769]]</td> <td>[[1770]]</td> </tr><tr> <td>[[1771]]</td> <td>[[1772]]</td> <td>[[1773]]</td> <td>[[1774]]</td> <td>[[1775]]</td> <td>[[1776]]</td> <td>[[1777]]</td> <td>[[1778]]</td> <td>[[1779]]</td> <td>[[1780]]</td> </tr><tr> <td>[[1781]]</td> <td>[[1782]]</td> <td>[[1783]]</td> <td>[[1784]]</td> <td>[[1785]]</td> <td>[[1786]]</td> <td>[[1787]]</td> <td>[[1788]]</td> <td>[[1789]]</td> <td>[[1790]]</td> </tr><tr> <td>[[1791]]</td> <td>[[1792]]</td> <td>[[1793]]</td> <td>[[1794]]</td> <td>[[1795]]</td> <td>[[1796]]</td> <td>[[1797]]</td> <td>[[1798]]</td> <td>[[1799]]</td> <td>[[1800]]</td> </tr> </table> [[Kategorie:18. Jierhunnert| ]] mrrogtzgur9dctt3racuo6a8b9on3fw 0 90 116431 105494 2018-02-15T20:51:58Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[1801]]</td> <td>[[1802]]</td> <td>[[1803]]</td> <td>[[1804]]</td> <td>[[1805]]</td> <td>[[1806]]</td> <td>[[1807]]</td> <td>[[1808]]</td> <td>[[1809]]</td> <td>[[1810]]</td> </tr><tr> <td>[[1811]]</td> <td>[[1812]]</td> <td>[[1813]]</td> <td>[[1814]]</td> <td>[[1815]]</td> <td>[[1816]]</td> <td>[[1817]]</td> <td>[[1818]]</td> <td>[[1819]]</td> <td>[[1820]]</td> </tr><tr> <td>[[1821]]</td> <td>[[1822]]</td> <td>[[1823]]</td> <td>[[1824]]</td> <td>[[1825]]</td> <td>[[1826]]</td> <td>[[1827]]</td> <td>[[1828]]</td> <td>[[1829]]</td> <td>[[1830]]</td> </tr><tr> <td>[[1831]]</td> <td>[[1832]]</td> <td>[[1833]]</td> <td>[[1834]]</td> <td>[[1835]]</td> <td>[[1836]]</td> <td>[[1837]]</td> <td>[[1838]]</td> <td>[[1839]]</td> <td>[[1840]]</td> </tr><tr> <td>[[1841]]</td> <td>[[1842]]</td> <td>[[1843]]</td> <td>[[1844]]</td> <td>[[1845]]</td> <td>[[1846]]</td> <td>[[1847]]</td> <td>[[1848]]</td> <td>[[1849]]</td> <td>[[1850]]</td> </tr><tr> <td>[[1851]]</td> <td>[[1852]]</td> <td>[[1853]]</td> <td>[[1854]]</td> <td>[[1855]]</td> <td>[[1856]]</td> <td>[[1857]]</td> <td>[[1858]]</td> <td>[[1859]]</td> <td>[[1860]]</td> </tr><tr> <td>[[1861]]</td> <td>[[1862]]</td> <td>[[1863]]</td> <td>[[1864]]</td> <td>[[1865]]</td> <td>[[1866]]</td> <td>[[1867]]</td> <td>[[1868]]</td> <td>[[1869]]</td> <td>[[1870]]</td> </tr><tr> <td>[[1871]]</td> <td>[[1872]]</td> <td>[[1873]]</td> <td>[[1874]]</td> <td>[[1875]]</td> <td>[[1876]]</td> <td>[[1877]]</td> <td>[[1878]]</td> <td>[[1879]]</td> <td>[[1880]]</td> </tr><tr> <td>[[1881]]</td> <td>[[1882]]</td> <td>[[1883]]</td> <td>[[1884]]</td> <td>[[1885]]</td> <td>[[1886]]</td> <td>[[1887]]</td> <td>[[1888]]</td> <td>[[1889]]</td> <td>[[1890]]</td> </tr><tr> <td>[[1891]]</td> <td>[[1892]]</td> <td>[[1893]]</td> <td>[[1894]]</td> <td>[[1895]]</td> <td>[[1896]]</td> <td>[[1897]]</td> <td>[[1898]]</td> <td>[[1899]]</td> <td>[[1900]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:19. Jierhunnert]] eiouwyekx74qvs449und811ndpo3ih4 0 91 122382 119033 2023-02-28T22:38:26Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1949]] - [[1950]] - [[1951]]</small> - '''1952''' - <small>[[1953]] - [[1954]] - [[1955]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == * Ätter soogen Jiere wuud dät do [[Helgolound]]ere ärlaubed ätter hiere Äilound touräächtoukieren. * [[6. Februoar]]: Mäd dän Dood fon hieren Foar [[Georg VI. (Fereend Köönichriek)|Georg VI.]] wäd [[Elisabeth II.]] Köäniginne un Stoatsupperhaud fon't [[Fereend Köönichriek|Fereende Köänichriek]] un uur Lounde fon dän [[Commonwealth of Nations|Commonwealth]]. Ju is tou düsse Tied in [[Kenia]] unnerwaiens un ferbrangt ju Noacht in dät [[Treetops Hotel]]. * [[3. November]]: Foar't twäide Moal wäd die autoritäre [[Carlos Ibáñez del Campo]] Präsident fon [[Chile]]. == Tou Waareld keemen == * [[5. Januoar]]: [[Uli Hoeneß]], düütsken Foutbaal-Spieler, Foutbaal-Funktsjoonäär un Stjuurferbreeker * [[11. Januoar]]: [[Diana Gabaldon]], US-amerikoanske Skrieuwerske * [[23. August]]: [[Vicky Leandros]], [[Griechenlound|griechiske]] Sjungerske. == Stuurwen == * [[6. Februoar]]: [[Georg VI. (Fereend Köönichriek)|Georg VI.]], britisken Köänich * [[1. Oktober]]: [[Rely Jorritsma]], Wäästfräisken Dichter un Skrieuwer (tou Waareld keemen in [[1905]]). [[Kategorie:20. Jierhunnert]] lyi0ppwzy7d7z7z4fa3opern7fup1tg 0 92 116440 105496 2018-02-15T21:09:55Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[101]]</td> <td>[[102]]</td> <td>[[103]]</td> <td>[[104]]</td> <td>[[105]]</td> <td>[[106]]</td> <td>[[107]]</td> <td>[[108]]</td> <td>[[109]]</td> <td>[[110]]</td> </tr><tr> <td>[[111]]</td> <td>[[112]]</td> <td>[[113]]</td> <td>[[114]]</td> <td>[[115]]</td> <td>[[116]]</td> <td>[[117]]</td> <td>[[118]]</td> <td>[[119]]</td> <td>[[120]]</td> </tr><tr> <td>[[121]]</td> <td>[[122]]</td> <td>[[123]]</td> <td>[[124]]</td> <td>[[125]]</td> <td>[[126]]</td> <td>[[127]]</td> <td>[[128]]</td> <td>[[129]]</td> <td>[[130]]</td> </tr><tr> <td>[[131]]</td> <td>[[132]]</td> <td>[[133]]</td> <td>[[134]]</td> <td>[[135]]</td> <td>[[136]]</td> <td>[[137]]</td> <td>[[138]]</td> <td>[[139]]</td> <td>[[140]]</td> </tr><tr> <td>[[141]]</td> <td>[[142]]</td> <td>[[143]]</td> <td>[[144]]</td> <td>[[145]]</td> <td>[[146]]</td> <td>[[147]]</td> <td>[[148]]</td> <td>[[149]]</td> <td>[[150]]</td> </tr><tr> <td>[[151]]</td> <td>[[152]]</td> <td>[[153]]</td> <td>[[154]]</td> <td>[[155]]</td> <td>[[156]]</td> <td>[[157]]</td> <td>[[158]]</td> <td>[[159]]</td> <td>[[160]]</td> </tr><tr> <td>[[161]]</td> <td>[[162]]</td> <td>[[163]]</td> <td>[[164]]</td> <td>[[165]]</td> <td>[[166]]</td> <td>[[167]]</td> <td>[[168]]</td> <td>[[169]]</td> <td>[[170]]</td> </tr><tr> <td>[[171]]</td> <td>[[172]]</td> <td>[[173]]</td> <td>[[174]]</td> <td>[[175]]</td> <td>[[176]]</td> <td>[[177]]</td> <td>[[178]]</td> <td>[[179]]</td> <td>[[180]]</td> </tr><tr> <td>[[181]]</td> <td>[[182]]</td> <td>[[183]]</td> <td>[[184]]</td> <td>[[185]]</td> <td>[[186]]</td> <td>[[187]]</td> <td>[[188]]</td> <td>[[189]]</td> <td>[[190]]</td> </tr><tr> <td>[[191]]</td> <td>[[192]]</td> <td>[[193]]</td> <td>[[194]]</td> <td>[[195]]</td> <td>[[196]]</td> <td>[[197]]</td> <td>[[198]]</td> <td>[[199]]</td> <td>[[200]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:2. Jierhunnert]] 1at6slpic2kavfdnx6efbwj47d98uql 0 93 117135 116432 2018-06-20T14:06:44Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[1901]]</td> <td>[[1902]]</td> <td>[[1903]]</td> <td>[[1904]]</td> <td>[[1905]]</td> <td>[[1906]]</td> <td>[[1907]]</td> <td>[[1908]]</td> <td>[[1909]]</td> <td>[[1910]]</td> </tr><tr> <td>[[1911]]</td> <td>[[1912]]</td> <td>[[1913]]</td> <td>[[1914]]</td> <td>[[1915]]</td> <td>[[1916]]</td> <td>[[1917]]</td> <td>[[1918]]</td> <td>[[1919]]</td> <td>[[1920]]</td> </tr><tr> <td>[[1921]]</td> <td>[[1922]]</td> <td>[[1923]]</td> <td>[[1924]]</td> <td>[[1925]]</td> <td>[[1926]]</td> <td>[[1927]]</td> <td>[[1928]]</td> <td>[[1929]]</td> <td>[[1930]]</td> </tr><tr> <td>[[1931]]</td> <td>[[1932]]</td> <td>[[1933]]</td> <td>[[1934]]</td> <td>[[1935]]</td> <td>[[1936]]</td> <td>[[1937]]</td> <td>[[1938]]</td> <td>[[1939]]</td> <td>[[1940]]</td> </tr><tr> <td>[[1941]]</td> <td>[[1942]]</td> <td>[[1943]]</td> <td>[[1944]]</td> <td>[[1945]]</td> <td>[[1946]]</td> <td>[[1947]]</td> <td>[[1948]]</td> <td>[[1949]]</td> <td>[[1950]]</td> </tr><tr> <td>[[1951]]</td> <td>[[1952]]</td> <td>[[1953]]</td> <td>[[1954]]</td> <td>[[1955]]</td> <td>[[1956]]</td> <td>[[1957]]</td> <td>[[1958]]</td> <td>[[1959]]</td> <td>[[1960]]</td> </tr><tr> <td>[[1961]]</td> <td>[[1962]]</td> <td>[[1963]]</td> <td>[[1964]]</td> <td>[[1965]]</td> <td>[[1966]]</td> <td>[[1967]]</td> <td>[[1968]]</td> <td>[[1969]]</td> <td>[[1970]]</td> </tr><tr> <td>[[1971]]</td> <td>[[1972]]</td> <td>[[1973]]</td> <td>[[1974]]</td> <td>[[1975]]</td> <td>[[1976]]</td> <td>[[1977]]</td> <td>[[1978]]</td> <td>[[1979]]</td> <td>[[1980]]</td> </tr><tr> <td>[[1981]]</td> <td>[[1982]]</td> <td>[[1983]]</td> <td>[[1984]]</td> <td>[[1985]]</td> <td>[[1986]]</td> <td>[[1987]]</td> <td>[[1988]]</td> <td>[[1989]]</td> <td>[[1990]]</td> </tr><tr> <td>[[1991]]</td> <td>[[1992]]</td> <td>[[1993]]</td> <td>[[1994]]</td> <td>[[1995]]</td> <td>[[1996]]</td> <td>[[1997]]</td> <td>[[1998]]</td> <td>[[1999]]</td> <td>[[2000]]</td> </tr> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:20. Jierhunnert| ]] a64mhrjar4cuxrdsc9nm1bp0blzy7va 0 94 122198 118822 2023-02-25T19:09:57Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small> -- '''[[21. Jierhunnert]]''' -- <small>[[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]] -- [[24. Jierhunnert|24.]]</small><br /> <small>Jiere: [[2000]] - [[2001]] - [[2002]]</small> - '''2003''' - <small>[[2004]] - [[2005]] - [[2006]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: [[Noudkorea]] ferkloort sin Uuttreed uut dän [[Atomwoapenspeerferdraach]] * [[1. Februoar]]: Dät US-amerikoanske [[Ruumtefeer]] (nieper: [[Space Shuttle]]) [[Columbia (Ruumtefeer)|Columbia]] bräkt bie'n Wier-Ientreed in ju [[Äid-Atmosphäre]] stukken. Aal do soogen Ruumtefoardere oun Boud stierwe deerbie. * [[12. Meerte]]: Ju Waareld-Suundegaids-Organisatsjoon (WHO) oardent ju in Aast-Asien uutbreekene Omme-Kroankhaid [[SARS]] as waareldwiede Betruuenge ien. * [[20. Meerte]]: Begin fon dän [[Irakkriech (2003)|Irakkriech]]. * [[27. Meerte]]: Doodesfaal [[Jeremiah Duggan]] - Die britiske juudske Student Jeremiah Duggan kumt unner nit gans kloorde Uumstounde in [[Wiesbaden]] tou Dood. Dät rakt aan Touhoopehong mäd ju antisemitiske LaRouche-Bewäägenge. * [[3. April]]: In dän [[Irak-Kriech]] begint ju [[Slacht uum Bagdad]]. * [[4. April]]: Amerikoanske Troppen nieme dän Lufthoawen fon [[Bagdad]] ien. * [[5. April]]: Do Amerikoanere marskierje in ju Stäädmidde fon [[Bagdad]] ien. * [[1. Moai]]: Do Amerikoanere ferkloorje dän [[Irak-Kriech]] foar wunnen. * [[5. Juni]]: Die [[FDP]]-Politiker [[Jürgen Möllemann]] stäärft unner uunkloorde Uumstounde bie aan Faalskirrmsproang. * [[22. August]]: 22. August: In dän [[Centro de Lançamento de Alcântara|Waareldruumte-Boanhoaf Alcântara]] rakt dät [[Brasilioanske Rakeeten-Explosion|aan läipen Explosions-Uunfaal]], uumdät een Drieuwwierk fon een [[VLS-1]]-Rakeete uut Fersjoon tou fjuurjen begint. Monken do 21 Doode sunt betjuudende Wietenskuppere un Ingenieure fon't brasilioanske Ruumtefoart-Programm, dät somäd läip touräächsmieten wäd. * 100-Jier-Fier fon ju [[Tour de France]], ju Tour wint foar dät füüfte Moal [[Lance Armstrong]]. == Tou Waareld keemen == * [[3. Januoar]]: [[Greta Thunberg]], sweediske Klimaskuts-Aktivistinne == Stuurwen == * [[7. Januoar]]: [[Erich Beyreuther]], düütsken luthersken Theologe un Säärkenhistoriker * [[10. Januoar]]: [[C. Douglas Dillon]], US-amerikoansken Politiker un fröieren Finanz-Minister. * [[11. Januoar]]: [[Ruth Feldman]], US-amerikoanske Dichterske un Uursätterske * [[11. Januoar]]: [[Joachim Ritzkowsky]], düütsken evangelisken Pestoor * [[11. Januoar]]: [[Marianne Türk]], aastriekiske Bäidensdokterske un Euthanasie-Ferbreekerske in ju Nazi-Tied. * [[14. Januoar]]: [[John Mantley]], kanadisken Skauspieler, Skrieuwer un Produsänt * [[15. Januoar]]: [[Bruno Kleinheyer]], düütsken kathoolsken Theologe * [[26. Januoar]]: [[Annemarie Schimmel]], düütske Islamwietenskupperske * [[3. Februoar]]: [[Natascha A. Brunswick]], US-amerikoanske Mathematikerske un Fotogroafinne * [[20. Februoar]]: [[Karl Hobmair]], düütsken kathoolsken Pestoor un Heemat-Foarsker * [[2. Meerte]]: [[Antonio Arellano Durán]], venezoloansken Biskop * [[3. Meerte]]: [[Horst Buchholz]], düütsken Skauspieler * [[5. Meerte]]: [[Marianne Baudler]], düütske Chemikerske * [[6. Meerte]]: [[Saba Youakim]], libanesisken Äärts-Biskop fon Petra un Philadelphia (Jordanien) * [[9. Meerte]]: [[Dsidra Ritelbergs]], lettiske Skauspielerske un Regisseurinne * [[12. Meerte]]: [[Zoran Đinđić]], serbisken Politiker * [[27. Meerte]]: [[Jeremiah Duggan]], britisken Student un wildääge Offer fon aan antisemitisken Oungriep. * [[6. April]]: [[Anita Borg]], US-amerikoanske Informatikerinne un Striederske foar do Gjuchte fon Wieuwljuude * [[7. April]]: [[Jutta Hipp]], düütske Jazz-Pianistinne * [[14. April]]: [[Gerda Gmelin]], düütske Skauspielerske un Tjooterintendantinne * [[21. April]]: [[Nina Simone]], US-amerikoanske Jazz- un Blues-Sjungerske * [[24. April]]: [[Kazuko Saegusa]], japoanske Skrieuwerske * [[2. Moai]]: [[Blaga Dimitrowa]], bulgoariske Skrieuwerske * [[3. Moai]]: [[Paul Gerhard Aring]], düütsken Theologe * [[15. Moai]]: [[June Carter Cash]], US-amerikoanske Sjungerske. * [[4. Juni]]: [[Klementyna Mankowska]], poolske Wierstounds-Striederske juun dän Nasjonoal-Sosjoalismus * [[5. Juni]]: [[Doreen Carwithen]], ängelske Komponistinne * [[5. Juni]]: [[Jürgen Möllemann]], düütsken Politiker (FDP) * [[6. Juni]]: [[Angelika Kill]], düütske Nunne un Skoulkoasterske * [[12. Juni]]: [[Gregory Peck]], US-amerikoansken Skauspieler * [[29. Juni]]: [[Katharine Hepburn]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[15. Juli]]: [[Josef Metternich (Pestoor)|Josef Metternich]], düütsken kathoolsken Pestoor un Dichter * [[18. Juli]]: [[Reinhilde Schildhauer-Gaffrey]], düütske Politikerske (SPD) * [[26. Juli]]: [[Hilde Levi]], düütsk-deenske Physikerske * [[30. Juli]]: [[Steve Hislop]], britisken Motorrääd-Sportler * [[30. Juli]]: [[Alicia Lourteig]], argentienske Botoanikerske * [[4. August]]: [[Anthony fon Sourozh]], rusk-orthodoxen Mönk, Pestoor, Exarch un Metropolit, buppedät Wierstoundler juun do Nazis * [[6. August]]: [[Waltraud Lauer]], düütske Politikerske (SPD) * [[14. August]]: [[Helmut Rahn]], düütsken Foutbaal-Spieler * [[16. August]]: [[Idi Amin]], Diktoator fon Uganda * [[23. August]]: [[Hilde Pleyer]], aastriekiske Politikerske (SPÖ) * [[27. August]]: [[Martha Chase]], US-amerikoanske Molekuloar-Biologinne * [[27. August]]: [[Doris Morf]], Swaitser Politikerske (SP), Ferlääserske un Skrieuwerske * [[30. August]]: [[Charles Bronson]], Amerikoansken Schauspieler (* in [[1921]]). * [[9. September]]: [[Edward Teller]], US-amerikoansken Physiker * [[11. September]]: [[Anna Lindh]], sweediske Buuteministerske * [[12. September]]: [[Johnny Cash]], US-amerikoansken Sjunger * [[17. September]]: [[Ljubica Marić]], serbiske Komponistinne * [[20. September]]: [[Josef Anselm Graf Adelmann von Adelmannsfelden]], düütsken kathoolsken Theologe un Skrieuwer * [[25. September]]: [[Aqin Al-Haschimi]], irakiske Politikerske * [[1. Oktober]]: [[Chubby Jackson]], US-amerikoansken Jazz-Bassist * [[11. Oktober]]: [[Georg-Siegfried Schmutzler]], düütsken luthersken Pestoor un Wierstoundler juun ju [[DDR]]-Diktoatuur. * [[16. November]]: [[Augustine Eugene Hornyak]], Biskop un Exarch fon ju Ukrainiske Griechisk-Kathoolske Säärke in Groot-Britannien. * [[25. November]]: [[Fernando Ariztía Ruiz]], chilenisken Biskop * [[25. November]]: [[Margarete Hütter]], düütske Politikerske (FDP) * [[26. November]]: [[Werner Böckenförde]], düütsken kathoolsken Theologe * [[30. November]]: [[Gertrude Ederle]], dät eerste Wieuw, dät deer truch dän Sleeuwekanoal swom. (* in [[1906]]) * [[2. Dezember]]: [[Ignaz Kiechle]], düütsken Politiker [[Kategorie:21. Jierhunnert]] rn03kizxdoxf1ftbrh17dxsnsuz3g6y 0 95 122199 118824 2023-02-25T19:11:24Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small> -- '''[[21. Jierhunnert]]''' -- <small>[[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]] -- [[24. Jierhunnert|24.]]</small><br /> <small>Jiere: [[2001]] - [[2002]] - [[2003]]</small> - '''2004''' - <small>[[2005]] - [[2006]] - [[2007]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[4. Januoar]]: Ju Lounde-Eenhaid fon ju Ruumte-Sonde [[Spirit (Ruumtesonde)|Spirit]] loundet ap ju [[Meridiani Planum|Meridiani-Ieuwene]] ap dän [[Mars (Planet)|Mars]]. * [[11. Meerte]]: islamistiske Terror-Ansleeke in [[Madrid]] * [[1. Moai]]: [[Estlound]], [[Letlound]], [[Litauen]], [[Malta]], [[Polen]], ju [[Slowakäi]], [[Slowenien]], [[Tschechien]], [[Ungarn]] un [[Zypern]] wäide Lid fon ju [[Europäiske Union]]. * [[30. Juni]]: [[Johannes Rau]] trät as düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] ou. * [[1. Juli]]: [[Horst Köhler]] wäd düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]]. * [[1. August]]: Bie ju [[Broundkatastrophe fon Asunción]] wäd dät groote Koophuus fon ju Ycua Bolaños-Gruppe in ju [[Paraguay|paraguayiske]] Haudstääd [[Asunción]] fernäild, 396 Ljuude stierwe un fieuwhunnerd wäide ferseerd. * [[15. August]]: Unner ju skeedende Präsidentin [[Mireya Moscoso]] wäd een twäide fääste Brääch uur dän [[Panama-Kanoal]], ju ''[[Puente Centenario]]'' fierdelk ienwäid, man eerst in dät Foulgejier wäd ju in Bedrieuw nuumen. * [[28. Oktober]]: Ju Fäk-Tiedskrift [[Nature]] publiziert ju wietenskuppelke Eerst-Beskrieuwenge fon dän fossilen ''[[Homo floresiensis]]'', die bolde unner ju populäre Beteekenge "Hobbit" bekoand wäd. * [[2. November]]: Präsidentskups-Köär in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. [[George W. Bush]] wäd mäd sjuunelke Moorhaid alwier foar'n US-Präsident kädden, juun him ferljust [[John F. Kerry]]. * [[26. Dezember]]: Aan [[Tsunami]] in dän [[Indisken Ozean]] bewierket groote Fernäilenge un doodet sowät tjohunnertduusend Ljuude. == Tou Waareld keemen == * [[21. Januoar]]: Prinsässinne Ingrid Alexandra fon [[Norwegen]] == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Pierre Charles]], 49 Jiere, Ministerpräsident fon [[Dominica]] * [[10. Januoar]]: [[Kira fon Prüüsen]], düütske Oadelige * [[10. Januoar]]: [[Alexandra Ripley]], US-amerikoanske Skrieuwerske * [[11. Januoar]]: [[Elza Mayhew]], kanadiske Kunstlerske * [[14. Januoar]]: [[Uta Hagen]], düütsk-US-amerikoanske Skauspielerske * [[20. Meerte]]: Kööniginne [[Juliana (Niederlounde)]] * [[28. Meerte]]: [[Peter Ustinov|Sir Peter Ustinov]], britisken Regisseur, Skauspieler un Skrieuwer * [[16. Moai]]: [[Marika Rökk]], ungariske Sjungerske un Skauspielerske * [[17. Moai]]: [[Marjorie Courtenay-Latimer]] (suudafrikoanske Amateur-Natuurfoarskerske) * [[5. Juni]]: [[Ronald Reagan]], US-amerikoansken Politiker un tiedwiese Präsident * [[10. Juni]]: [[Ray Charles]], US-amerikoansken Soul-Musiker * [[1. Juli]]: [[Marlon Brando]], US-amerikoansken Skauspieler * [[6. Juli]]: [[Thomas Klestil]], aastriekisken Buundespräsident * [[13. September]]: [[Luis E. Miramontes]], mexikoansken Chemiker un Mee-Ärfiender fon ju eerste Antibaby-Pille * [[29. Oktober]]: [[Alice, Duchess of Gloucester]] * [[11. November]]: [[Jassir Arafat]], palästinensisken Präsident * [[29. Dezember]]: [[Julius Axelrod]], US-amerikoansken Pharmakologe un Neurochemiker [[Kategorie:21. Jierhunnert]] r5r36enjiqhdv7fiw7l4l3gz3dan6ad 0 96 116433 105498 2018-02-15T20:57:06Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[2001]]</td> <td>[[2002]]</td> <td>[[2003]]</td> <td>[[2004]]</td> <td>[[2005]]</td> <td>[[2006]]</td> <td>[[2007]]</td> <td>[[2008]]</td> <td>[[2009]]</td> <td>[[2010]]</td> </tr><tr> <td>[[2011]]</td> <td>[[2012]]</td> <td>[[2013]]</td> <td>[[2014]]</td> <td>[[2015]]</td> <td>[[2016]]</td> <td>[[2017]]</td> <td>[[2018]]</td> <td>[[2019]]</td> <td>[[2020]]</td> </tr><tr> <td>[[2021]]</td> <td>[[2022]]</td> <td>[[2023]]</td> <td>[[2024]]</td> <td>[[2025]]</td> <td>[[2026]]</td> <td>[[2027]]</td> <td>[[2028]]</td> <td>[[2029]]</td> <td>[[2030]]</td> </tr><tr> <td>[[2031]]</td> <td>[[2032]]</td> <td>[[2033]]</td> <td>[[2034]]</td> <td>[[2035]]</td> <td>[[2036]]</td> <td>[[2037]]</td> <td>[[2038]]</td> <td>[[2039]]</td> <td>[[2040]]</td> </tr><tr> <td>[[2041]]</td> <td>[[2042]]</td> <td>[[2043]]</td> <td>[[2044]]</td> <td>[[2045]]</td> <td>[[2046]]</td> <td>[[2047]]</td> <td>[[2048]]</td> <td>[[2049]]</td> <td>[[2050]]</td> </tr><tr> <td>[[2051]]</td> <td>[[2052]]</td> <td>[[2053]]</td> <td>[[2054]]</td> <td>[[2055]]</td> <td>[[2056]]</td> <td>[[2057]]</td> <td>[[2058]]</td> <td>[[2059]]</td> <td>[[2060]]</td> </tr><tr> <td>[[2061]]</td> <td>[[2062]]</td> <td>[[2063]]</td> <td>[[2064]]</td> <td>[[2065]]</td> <td>[[2066]]</td> <td>[[2067]]</td> <td>[[2068]]</td> <td>[[2069]]</td> <td>[[2070]]</td> </tr><tr> <td>[[2071]]</td> <td>[[2072]]</td> <td>[[2073]]</td> <td>[[2074]]</td> <td>[[2075]]</td> <td>[[2076]]</td> <td>[[2077]]</td> <td>[[2078]]</td> <td>[[2079]]</td> <td>[[2080]]</td> </tr><tr> <td>[[2081]]</td> <td>[[2082]]</td> <td>[[2083]]</td> <td>[[2084]]</td> <td>[[2085]]</td> <td>[[2086]]</td> <td>[[2087]]</td> <td>[[2088]]</td> <td>[[2089]]</td> <td>[[2090]]</td> </tr><tr> <td>[[2091]]</td> <td>[[2092]]</td> <td>[[2093]]</td> <td>[[2094]]</td> <td>[[2095]]</td> <td>[[2096]]</td> <td>[[2097]]</td> <td>[[2098]]</td> <td>[[2099]]</td> <td>[[2100]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:21. Jierhunnert]] f1d2dx78wf79glc7u5feipzd6ancbor 0 97 116434 105497 2018-02-15T20:59:48Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[2101]]</td> <td>[[2102]]</td> <td>[[2103]]</td> <td>[[2104]]</td> <td>[[2105]]</td> <td>[[2106]]</td> <td>[[2107]]</td> <td>[[2108]]</td> <td>[[2109]]</td> <td>[[2110]]</td> </tr><tr> <td>[[2111]]</td> <td>[[2112]]</td> <td>[[2113]]</td> <td>[[2114]]</td> <td>[[2115]]</td> <td>[[2116]]</td> <td>[[2117]]</td> <td>[[2118]]</td> <td>[[2119]]</td> <td>[[2120]]</td> </tr><tr> <td>[[2121]]</td> <td>[[2122]]</td> <td>[[2123]]</td> <td>[[2124]]</td> <td>[[2125]]</td> <td>[[2126]]</td> <td>[[2127]]</td> <td>[[2128]]</td> <td>[[2129]]</td> <td>[[2130]]</td> </tr><tr> <td>[[2131]]</td> <td>[[2132]]</td> <td>[[2133]]</td> <td>[[2134]]</td> <td>[[2135]]</td> <td>[[2136]]</td> <td>[[2137]]</td> <td>[[2138]]</td> <td>[[2139]]</td> <td>[[2140]]</td> </tr><tr> <td>[[2141]]</td> <td>[[2142]]</td> <td>[[2143]]</td> <td>[[2144]]</td> <td>[[2145]]</td> <td>[[2146]]</td> <td>[[2147]]</td> <td>[[2148]]</td> <td>[[2149]]</td> <td>[[2150]]</td> </tr><tr> <td>[[2151]]</td> <td>[[2152]]</td> <td>[[2153]]</td> <td>[[2154]]</td> <td>[[2155]]</td> <td>[[2156]]</td> <td>[[2157]]</td> <td>[[2158]]</td> <td>[[2159]]</td> <td>[[2160]]</td> </tr><tr> <td>[[2161]]</td> <td>[[2162]]</td> <td>[[2163]]</td> <td>[[2164]]</td> <td>[[2165]]</td> <td>[[2166]]</td> <td>[[2167]]</td> <td>[[2168]]</td> <td>[[2169]]</td> <td>[[2170]]</td> </tr><tr> <td>[[2171]]</td> <td>[[2172]]</td> <td>[[2173]]</td> <td>[[2174]]</td> <td>[[2175]]</td> <td>[[2176]]</td> <td>[[2177]]</td> <td>[[2178]]</td> <td>[[2179]]</td> <td>[[2180]]</td> </tr><tr> <td>[[2181]]</td> <td>[[2182]]</td> <td>[[2183]]</td> <td>[[2184]]</td> <td>[[2185]]</td> <td>[[2186]]</td> <td>[[2187]]</td> <td>[[2188]]</td> <td>[[2189]]</td> <td>[[2190]]</td> </tr><tr> <td>[[2191]]</td> <td>[[2192]]</td> <td>[[2193]]</td> <td>[[2194]]</td> <td>[[2195]]</td> <td>[[2196]]</td> <td>[[2197]]</td> <td>[[2198]]</td> <td>[[2199]]</td> <td>[[2200]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:22. Jierhunnert]] 81z1azy9onnqgk3aqeikru5oh9z29d0 0 98 116435 105195 2018-02-15T21:01:53Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[2201]]</td> <td>[[2202]]</td> <td>[[2203]]</td> <td>[[2204]]</td> <td>[[2205]]</td> <td>[[2206]]</td> <td>[[2207]]</td> <td>[[2208]]</td> <td>[[2209]]</td> <td>[[2210]]</td> </tr><tr> <td>[[2211]]</td> <td>[[2212]]</td> <td>[[2213]]</td> <td>[[2214]]</td> <td>[[2215]]</td> <td>[[2216]]</td> <td>[[2217]]</td> <td>[[2218]]</td> <td>[[2219]]</td> <td>[[2220]]</td> </tr><tr> <td>[[2221]]</td> <td>[[2222]]</td> <td>[[2223]]</td> <td>[[2224]]</td> <td>[[2225]]</td> <td>[[2226]]</td> <td>[[2227]]</td> <td>[[2228]]</td> <td>[[2229]]</td> <td>[[2230]]</td> </tr><tr> <td>[[2231]]</td> <td>[[2232]]</td> <td>[[2233]]</td> <td>[[2234]]</td> <td>[[2235]]</td> <td>[[2236]]</td> <td>[[2237]]</td> <td>[[2238]]</td> <td>[[2239]]</td> <td>[[2240]]</td> </tr><tr> <td>[[2241]]</td> <td>[[2242]]</td> <td>[[2243]]</td> <td>[[2244]]</td> <td>[[2245]]</td> <td>[[2246]]</td> <td>[[2247]]</td> <td>[[2248]]</td> <td>[[2249]]</td> <td>[[2250]]</td> </tr><tr> <td>[[2251]]</td> <td>[[2252]]</td> <td>[[2253]]</td> <td>[[2254]]</td> <td>[[2255]]</td> <td>[[2256]]</td> <td>[[2257]]</td> <td>[[2258]]</td> <td>[[2259]]</td> <td>[[2260]]</td> </tr><tr> <td>[[2261]]</td> <td>[[2262]]</td> <td>[[2263]]</td> <td>[[2264]]</td> <td>[[2265]]</td> <td>[[2266]]</td> <td>[[2267]]</td> <td>[[2268]]</td> <td>[[2269]]</td> <td>[[2270]]</td> </tr><tr> <td>[[2271]]</td> <td>[[2272]]</td> <td>[[2273]]</td> <td>[[2274]]</td> <td>[[2275]]</td> <td>[[2276]]</td> <td>[[2277]]</td> <td>[[2278]]</td> <td>[[2279]]</td> <td>[[2280]]</td> </tr><tr> <td>[[2281]]</td> <td>[[2282]]</td> <td>[[2283]]</td> <td>[[2284]]</td> <td>[[2285]]</td> <td>[[2286]]</td> <td>[[2287]]</td> <td>[[2288]]</td> <td>[[2289]]</td> <td>[[2290]]</td> </tr><tr> <td>[[2291]]</td> <td>[[2292]]</td> <td>[[2293]]</td> <td>[[2294]]</td> <td>[[2295]]</td> <td>[[2296]]</td> <td>[[2297]]</td> <td>[[2298]]</td> <td>[[2299]]</td> <td>[[2300]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:23. Jierhunnert]] 1nlpet325weaz37nnefbgk76x6c99wl 0 99 116436 102788 2018-02-15T21:03:59Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[2301]]</td> <td>[[2302]]</td> <td>[[2303]]</td> <td>[[2304]]</td> <td>[[2305]]</td> <td>[[2306]]</td> <td>[[2307]]</td> <td>[[2308]]</td> <td>[[2309]]</td> <td>[[2310]]</td> </tr><tr> <td>[[2311]]</td> <td>[[2312]]</td> <td>[[2313]]</td> <td>[[2314]]</td> <td>[[2315]]</td> <td>[[2316]]</td> <td>[[2317]]</td> <td>[[2318]]</td> <td>[[2319]]</td> <td>[[2320]]</td> </tr><tr> <td>[[2321]]</td> <td>[[2322]]</td> <td>[[2323]]</td> <td>[[2324]]</td> <td>[[2325]]</td> <td>[[2326]]</td> <td>[[2327]]</td> <td>[[2328]]</td> <td>[[2329]]</td> <td>[[2330]]</td> </tr><tr> <td>[[2331]]</td> <td>[[2332]]</td> <td>[[2333]]</td> <td>[[2334]]</td> <td>[[2335]]</td> <td>[[2336]]</td> <td>[[2337]]</td> <td>[[2338]]</td> <td>[[2339]]</td> <td>[[2340]]</td> </tr><tr> <td>[[2341]]</td> <td>[[2342]]</td> <td>[[2343]]</td> <td>[[2344]]</td> <td>[[2345]]</td> <td>[[2346]]</td> <td>[[2347]]</td> <td>[[2348]]</td> <td>[[2349]]</td> <td>[[2350]]</td> </tr><tr> <td>[[2351]]</td> <td>[[2352]]</td> <td>[[2353]]</td> <td>[[2354]]</td> <td>[[2355]]</td> <td>[[2356]]</td> <td>[[2357]]</td> <td>[[2358]]</td> <td>[[2359]]</td> <td>[[2360]]</td> </tr><tr> <td>[[2361]]</td> <td>[[2362]]</td> <td>[[2363]]</td> <td>[[2364]]</td> <td>[[2365]]</td> <td>[[2366]]</td> <td>[[2367]]</td> <td>[[2368]]</td> <td>[[2369]]</td> <td>[[2370]]</td> </tr><tr> <td>[[2371]]</td> <td>[[2372]]</td> <td>[[2373]]</td> <td>[[2374]]</td> <td>[[2375]]</td> <td>[[2376]]</td> <td>[[2377]]</td> <td>[[2378]]</td> <td>[[2379]]</td> <td>[[2380]]</td> </tr><tr> <td>[[2381]]</td> <td>[[2382]]</td> <td>[[2383]]</td> <td>[[2384]]</td> <td>[[2385]]</td> <td>[[2386]]</td> <td>[[2387]]</td> <td>[[2388]]</td> <td>[[2389]]</td> <td>[[2390]]</td> </tr><tr> <td>[[2391]]</td> <td>[[2392]]</td> <td>[[2393]]</td> <td>[[2394]]</td> <td>[[2395]]</td> <td>[[2396]]</td> <td>[[2397]]</td> <td>[[2398]]</td> <td>[[2399]]</td> <td>[[2400]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:24. Jierhunnert]] nbkwvd16gqcnve8bbbegom1m1xfntrz 0 100 116438 116437 2018-02-15T21:06:03Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[2401]]</td> <td>[[2402]]</td> <td>[[2403]]</td> <td>[[2404]]</td> <td>[[2405]]</td> <td>[[2406]]</td> <td>[[2407]]</td> <td>[[2408]]</td> <td>[[2409]]</td> <td>[[2410]]</td> </tr><tr> <td>[[2411]]</td> <td>[[2412]]</td> <td>[[2413]]</td> <td>[[2414]]</td> <td>[[2415]]</td> <td>[[2416]]</td> <td>[[2417]]</td> <td>[[2418]]</td> <td>[[2419]]</td> <td>[[2420]]</td> </tr><tr> <td>[[2421]]</td> <td>[[2422]]</td> <td>[[2423]]</td> <td>[[2424]]</td> <td>[[2425]]</td> <td>[[2426]]</td> <td>[[2427]]</td> <td>[[2428]]</td> <td>[[2429]]</td> <td>[[2430]]</td> </tr><tr> <td>[[2431]]</td> <td>[[2432]]</td> <td>[[2433]]</td> <td>[[2434]]</td> <td>[[2435]]</td> <td>[[2436]]</td> <td>[[2437]]</td> <td>[[2438]]</td> <td>[[2439]]</td> <td>[[2440]]</td> </tr><tr> <td>[[2441]]</td> <td>[[2442]]</td> <td>[[2443]]</td> <td>[[2444]]</td> <td>[[2445]]</td> <td>[[2446]]</td> <td>[[2447]]</td> <td>[[2448]]</td> <td>[[2449]]</td> <td>[[2450]]</td> </tr><tr> <td>[[2451]]</td> <td>[[2452]]</td> <td>[[2453]]</td> <td>[[2454]]</td> <td>[[2455]]</td> <td>[[2456]]</td> <td>[[2457]]</td> <td>[[2458]]</td> <td>[[2459]]</td> <td>[[2460]]</td> </tr><tr> <td>[[2461]]</td> <td>[[2462]]</td> <td>[[2463]]</td> <td>[[2464]]</td> <td>[[2465]]</td> <td>[[2466]]</td> <td>[[2467]]</td> <td>[[2468]]</td> <td>[[2469]]</td> <td>[[2470]]</td> </tr><tr> <td>[[2471]]</td> <td>[[2472]]</td> <td>[[2473]]</td> <td>[[2474]]</td> <td>[[2475]]</td> <td>[[2476]]</td> <td>[[2477]]</td> <td>[[2478]]</td> <td>[[2479]]</td> <td>[[2480]]</td> </tr><tr> <td>[[2481]]</td> <td>[[2482]]</td> <td>[[2483]]</td> <td>[[2484]]</td> <td>[[2485]]</td> <td>[[2486]]</td> <td>[[2487]]</td> <td>[[2488]]</td> <td>[[2489]]</td> <td>[[2490]]</td> </tr><tr> <td>[[2491]]</td> <td>[[2492]]</td> <td>[[2493]]</td> <td>[[2494]]</td> <td>[[2495]]</td> <td>[[2496]]</td> <td>[[2497]]</td> <td>[[2498]]</td> <td>[[2499]]</td> <td>[[2500]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:25. Jierhunnert]] 5jubv84n3lcp75dciarglc7jd5w582y 0 101 116441 105487 2018-02-15T21:11:27Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[201]]</td> <td>[[202]]</td> <td>[[203]]</td> <td>[[204]]</td> <td>[[205]]</td> <td>[[206]]</td> <td>[[207]]</td> <td>[[208]]</td> <td>[[209]]</td> <td>[[210]]</td> </tr><tr> <td>[[211]]</td> <td>[[212]]</td> <td>[[213]]</td> <td>[[214]]</td> <td>[[215]]</td> <td>[[216]]</td> <td>[[217]]</td> <td>[[218]]</td> <td>[[219]]</td> <td>[[220]]</td> </tr><tr> <td>[[221]]</td> <td>[[222]]</td> <td>[[223]]</td> <td>[[224]]</td> <td>[[225]]</td> <td>[[226]]</td> <td>[[227]]</td> <td>[[228]]</td> <td>[[229]]</td> <td>[[230]]</td> </tr><tr> <td>[[231]]</td> <td>[[232]]</td> <td>[[233]]</td> <td>[[234]]</td> <td>[[235]]</td> <td>[[236]]</td> <td>[[237]]</td> <td>[[238]]</td> <td>[[239]]</td> <td>[[240]]</td> </tr><tr> <td>[[241]]</td> <td>[[242]]</td> <td>[[243]]</td> <td>[[244]]</td> <td>[[245]]</td> <td>[[246]]</td> <td>[[247]]</td> <td>[[248]]</td> <td>[[249]]</td> <td>[[250]]</td> </tr><tr> <td>[[251]]</td> <td>[[252]]</td> <td>[[253]]</td> <td>[[254]]</td> <td>[[255]]</td> <td>[[256]]</td> <td>[[257]]</td> <td>[[258]]</td> <td>[[259]]</td> <td>[[260]]</td> </tr><tr> <td>[[261]]</td> <td>[[262]]</td> <td>[[263]]</td> <td>[[264]]</td> <td>[[265]]</td> <td>[[266]]</td> <td>[[267]]</td> <td>[[268]]</td> <td>[[269]]</td> <td>[[270]]</td> </tr><tr> <td>[[271]]</td> <td>[[272]]</td> <td>[[273]]</td> <td>[[274]]</td> <td>[[275]]</td> <td>[[276]]</td> <td>[[277]]</td> <td>[[278]]</td> <td>[[279]]</td> <td>[[280]]</td> </tr><tr> <td>[[281]]</td> <td>[[282]]</td> <td>[[283]]</td> <td>[[284]]</td> <td>[[285]]</td> <td>[[286]]</td> <td>[[287]]</td> <td>[[288]]</td> <td>[[289]]</td> <td>[[290]]</td> </tr><tr> <td>[[291]]</td> <td>[[292]]</td> <td>[[293]]</td> <td>[[294]]</td> <td>[[295]]</td> <td>[[296]]</td> <td>[[297]]</td> <td>[[298]]</td> <td>[[299]]</td> <td>[[300]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:3. Jierhunnert]] hk9f3zyhzyxxhc4kvke0jk2pd0tk7t8 0 102 116442 105486 2018-02-15T21:13:12Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[301]]</td> <td>[[302]]</td> <td>[[303]]</td> <td>[[304]]</td> <td>[[305]]</td> <td>[[306]]</td> <td>[[307]]</td> <td>[[308]]</td> <td>[[309]]</td> <td>[[310]]</td> </tr><tr> <td>[[311]]</td> <td>[[312]]</td> <td>[[313]]</td> <td>[[314]]</td> <td>[[315]]</td> <td>[[316]]</td> <td>[[317]]</td> <td>[[318]]</td> <td>[[319]]</td> <td>[[320]]</td> </tr><tr> <td>[[321]]</td> <td>[[322]]</td> <td>[[323]]</td> <td>[[324]]</td> <td>[[325]]</td> <td>[[326]]</td> <td>[[327]]</td> <td>[[328]]</td> <td>[[329]]</td> <td>[[330]]</td> </tr><tr> <td>[[331]]</td> <td>[[332]]</td> <td>[[333]]</td> <td>[[334]]</td> <td>[[335]]</td> <td>[[336]]</td> <td>[[337]]</td> <td>[[338]]</td> <td>[[339]]</td> <td>[[340]]</td> </tr><tr> <td>[[341]]</td> <td>[[342]]</td> <td>[[343]]</td> <td>[[344]]</td> <td>[[345]]</td> <td>[[346]]</td> <td>[[347]]</td> <td>[[348]]</td> <td>[[349]]</td> <td>[[350]]</td> </tr><tr> <td>[[351]]</td> <td>[[352]]</td> <td>[[353]]</td> <td>[[354]]</td> <td>[[355]]</td> <td>[[356]]</td> <td>[[357]]</td> <td>[[358]]</td> <td>[[359]]</td> <td>[[360]]</td> </tr><tr> <td>[[361]]</td> <td>[[362]]</td> <td>[[363]]</td> <td>[[364]]</td> <td>[[365]]</td> <td>[[366]]</td> <td>[[367]]</td> <td>[[368]]</td> <td>[[369]]</td> <td>[[370]]</td> </tr><tr> <td>[[371]]</td> <td>[[372]]</td> <td>[[373]]</td> <td>[[374]]</td> <td>[[375]]</td> <td>[[376]]</td> <td>[[377]]</td> <td>[[378]]</td> <td>[[379]]</td> <td>[[380]]</td> </tr><tr> <td>[[381]]</td> <td>[[382]]</td> <td>[[383]]</td> <td>[[384]]</td> <td>[[385]]</td> <td>[[386]]</td> <td>[[387]]</td> <td>[[388]]</td> <td>[[389]]</td> <td>[[390]]</td> </tr><tr> <td>[[391]]</td> <td>[[392]]</td> <td>[[393]]</td> <td>[[394]]</td> <td>[[395]]</td> <td>[[396]]</td> <td>[[397]]</td> <td>[[398]]</td> <td>[[399]]</td> <td>[[400]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:4. Jierhunnert]] gor2ffumb5qc5got2pbtgpxcg78hfwd 0 103 116443 102792 2018-02-15T21:17:34Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[401]]</td> <td>[[402]]</td> <td>[[403]]</td> <td>[[404]]</td> <td>[[405]]</td> <td>[[406]]</td> <td>[[407]]</td> <td>[[408]]</td> <td>[[409]]</td> <td>[[410]]</td> </tr><tr> <td>[[411]]</td> <td>[[412]]</td> <td>[[413]]</td> <td>[[414]]</td> <td>[[415]]</td> <td>[[416]]</td> <td>[[417]]</td> <td>[[418]]</td> <td>[[419]]</td> <td>[[420]]</td> </tr><tr> <td>[[421]]</td> <td>[[422]]</td> <td>[[423]]</td> <td>[[424]]</td> <td>[[425]]</td> <td>[[426]]</td> <td>[[427]]</td> <td>[[428]]</td> <td>[[429]]</td> <td>[[430]]</td> </tr><tr> <td>[[431]]</td> <td>[[432]]</td> <td>[[433]]</td> <td>[[434]]</td> <td>[[435]]</td> <td>[[436]]</td> <td>[[437]]</td> <td>[[438]]</td> <td>[[439]]</td> <td>[[440]]</td> </tr><tr> <td>[[441]]</td> <td>[[442]]</td> <td>[[443]]</td> <td>[[444]]</td> <td>[[445]]</td> <td>[[446]]</td> <td>[[447]]</td> <td>[[448]]</td> <td>[[449]]</td> <td>[[450]]</td> </tr><tr> <td>[[451]]</td> <td>[[452]]</td> <td>[[453]]</td> <td>[[454]]</td> <td>[[455]]</td> <td>[[456]]</td> <td>[[457]]</td> <td>[[458]]</td> <td>[[459]]</td> <td>[[460]]</td> </tr><tr> <td>[[461]]</td> <td>[[462]]</td> <td>[[463]]</td> <td>[[464]]</td> <td>[[465]]</td> <td>[[466]]</td> <td>[[467]]</td> <td>[[468]]</td> <td>[[469]]</td> <td>[[470]]</td> </tr><tr> <td>[[471]]</td> <td>[[472]]</td> <td>[[473]]</td> <td>[[474]]</td> <td>[[475]]</td> <td>[[476]]</td> <td>[[477]]</td> <td>[[478]]</td> <td>[[479]]</td> <td>[[480]]</td> </tr><tr> <td>[[481]]</td> <td>[[482]]</td> <td>[[483]]</td> <td>[[484]]</td> <td>[[485]]</td> <td>[[486]]</td> <td>[[487]]</td> <td>[[488]]</td> <td>[[489]]</td> <td>[[490]]</td> </tr><tr> <td>[[491]]</td> <td>[[492]]</td> <td>[[493]]</td> <td>[[494]]</td> <td>[[495]]</td> <td>[[496]]</td> <td>[[497]]</td> <td>[[498]]</td> <td>[[499]]</td> <td>[[500]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:5. Jierhunnert]] au1lr252fmx73qlg7no18c85f8uqyev 0 104 116444 105489 2018-02-15T21:19:40Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[501]]</td> <td>[[502]]</td> <td>[[503]]</td> <td>[[504]]</td> <td>[[505]]</td> <td>[[506]]</td> <td>[[507]]</td> <td>[[508]]</td> <td>[[509]]</td> <td>[[510]]</td> </tr><tr> <td>[[511]]</td> <td>[[512]]</td> <td>[[513]]</td> <td>[[514]]</td> <td>[[515]]</td> <td>[[516]]</td> <td>[[517]]</td> <td>[[518]]</td> <td>[[519]]</td> <td>[[520]]</td> </tr><tr> <td>[[521]]</td> <td>[[522]]</td> <td>[[523]]</td> <td>[[524]]</td> <td>[[525]]</td> <td>[[526]]</td> <td>[[527]]</td> <td>[[528]]</td> <td>[[529]]</td> <td>[[530]]</td> </tr><tr> <td>[[531]]</td> <td>[[532]]</td> <td>[[533]]</td> <td>[[534]]</td> <td>[[535]]</td> <td>[[536]]</td> <td>[[537]]</td> <td>[[538]]</td> <td>[[539]]</td> <td>[[540]]</td> </tr><tr> <td>[[541]]</td> <td>[[542]]</td> <td>[[543]]</td> <td>[[544]]</td> <td>[[545]]</td> <td>[[546]]</td> <td>[[547]]</td> <td>[[548]]</td> <td>[[549]]</td> <td>[[550]]</td> </tr><tr> <td>[[551]]</td> <td>[[552]]</td> <td>[[553]]</td> <td>[[554]]</td> <td>[[555]]</td> <td>[[556]]</td> <td>[[557]]</td> <td>[[558]]</td> <td>[[559]]</td> <td>[[560]]</td> </tr><tr> <td>[[561]]</td> <td>[[562]]</td> <td>[[563]]</td> <td>[[564]]</td> <td>[[565]]</td> <td>[[566]]</td> <td>[[567]]</td> <td>[[568]]</td> <td>[[569]]</td> <td>[[570]]</td> </tr><tr> <td>[[571]]</td> <td>[[572]]</td> <td>[[573]]</td> <td>[[574]]</td> <td>[[575]]</td> <td>[[576]]</td> <td>[[577]]</td> <td>[[578]]</td> <td>[[579]]</td> <td>[[580]]</td> </tr><tr> <td>[[581]]</td> <td>[[582]]</td> <td>[[583]]</td> <td>[[584]]</td> <td>[[585]]</td> <td>[[586]]</td> <td>[[587]]</td> <td>[[588]]</td> <td>[[589]]</td> <td>[[590]]</td> </tr><tr> <td>[[591]]</td> <td>[[592]]</td> <td>[[593]]</td> <td>[[594]]</td> <td>[[595]]</td> <td>[[596]]</td> <td>[[597]]</td> <td>[[598]]</td> <td>[[599]]</td> <td>[[600]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:6. Jierhunnert]] 57brk2nmxyft7k341tqfrngp28buws7 0 105 116445 105490 2018-02-15T21:21:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[601]]</td> <td>[[602]]</td> <td>[[603]]</td> <td>[[604]]</td> <td>[[605]]</td> <td>[[606]]</td> <td>[[607]]</td> <td>[[608]]</td> <td>[[609]]</td> <td>[[610]]</td> </tr><tr> <td>[[611]]</td> <td>[[612]]</td> <td>[[613]]</td> <td>[[614]]</td> <td>[[615]]</td> <td>[[616]]</td> <td>[[617]]</td> <td>[[618]]</td> <td>[[619]]</td> <td>[[620]]</td> </tr><tr> <td>[[621]]</td> <td>[[622]]</td> <td>[[623]]</td> <td>[[624]]</td> <td>[[625]]</td> <td>[[626]]</td> <td>[[627]]</td> <td>[[628]]</td> <td>[[629]]</td> <td>[[630]]</td> </tr><tr> <td>[[631]]</td> <td>[[632]]</td> <td>[[633]]</td> <td>[[634]]</td> <td>[[635]]</td> <td>[[636]]</td> <td>[[637]]</td> <td>[[638]]</td> <td>[[639]]</td> <td>[[640]]</td> </tr><tr> <td>[[641]]</td> <td>[[642]]</td> <td>[[643]]</td> <td>[[644]]</td> <td>[[645]]</td> <td>[[646]]</td> <td>[[647]]</td> <td>[[648]]</td> <td>[[649]]</td> <td>[[650]]</td> </tr><tr> <td>[[651]]</td> <td>[[652]]</td> <td>[[653]]</td> <td>[[654]]</td> <td>[[655]]</td> <td>[[656]]</td> <td>[[657]]</td> <td>[[658]]</td> <td>[[659]]</td> <td>[[660]]</td> </tr><tr> <td>[[661]]</td> <td>[[662]]</td> <td>[[663]]</td> <td>[[664]]</td> <td>[[665]]</td> <td>[[666]]</td> <td>[[667]]</td> <td>[[668]]</td> <td>[[669]]</td> <td>[[670]]</td> </tr><tr> <td>[[671]]</td> <td>[[672]]</td> <td>[[673]]</td> <td>[[674]]</td> <td>[[675]]</td> <td>[[676]]</td> <td>[[677]]</td> <td>[[678]]</td> <td>[[679]]</td> <td>[[680]]</td> </tr><tr> <td>[[681]]</td> <td>[[682]]</td> <td>[[683]]</td> <td>[[684]]</td> <td>[[685]]</td> <td>[[686]]</td> <td>[[687]]</td> <td>[[688]]</td> <td>[[689]]</td> <td>[[690]]</td> </tr><tr> <td>[[691]]</td> <td>[[692]]</td> <td>[[693]]</td> <td>[[694]]</td> <td>[[695]]</td> <td>[[696]]</td> <td>[[697]]</td> <td>[[698]]</td> <td>[[699]]</td> <td>[[700]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:7. Jierhunnert]] rb7xx9bqrdmiw2evn8v8cg3enyfwnxz 0 106 116447 116446 2018-02-15T21:23:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[701]]</td> <td>[[702]]</td> <td>[[703]]</td> <td>[[704]]</td> <td>[[705]]</td> <td>[[706]]</td> <td>[[707]]</td> <td>[[708]]</td> <td>[[709]]</td> <td>[[710]]</td> </tr><tr> <td>[[711]]</td> <td>[[712]]</td> <td>[[713]]</td> <td>[[714]]</td> <td>[[715]]</td> <td>[[716]]</td> <td>[[717]]</td> <td>[[718]]</td> <td>[[719]]</td> <td>[[720]]</td> </tr><tr> <td>[[721]]</td> <td>[[722]]</td> <td>[[723]]</td> <td>[[724]]</td> <td>[[725]]</td> <td>[[726]]</td> <td>[[727]]</td> <td>[[728]]</td> <td>[[729]]</td> <td>[[730]]</td> </tr><tr> <td>[[731]]</td> <td>[[732]]</td> <td>[[733]]</td> <td>[[734]]</td> <td>[[735]]</td> <td>[[736]]</td> <td>[[737]]</td> <td>[[738]]</td> <td>[[739]]</td> <td>[[740]]</td> </tr><tr> <td>[[741]]</td> <td>[[742]]</td> <td>[[743]]</td> <td>[[744]]</td> <td>[[745]]</td> <td>[[746]]</td> <td>[[747]]</td> <td>[[748]]</td> <td>[[749]]</td> <td>[[750]]</td> </tr><tr> <td>[[751]]</td> <td>[[752]]</td> <td>[[753]]</td> <td>[[754]]</td> <td>[[755]]</td> <td>[[756]]</td> <td>[[757]]</td> <td>[[758]]</td> <td>[[759]]</td> <td>[[760]]</td> </tr><tr> <td>[[761]]</td> <td>[[762]]</td> <td>[[763]]</td> <td>[[764]]</td> <td>[[765]]</td> <td>[[766]]</td> <td>[[767]]</td> <td>[[768]]</td> <td>[[769]]</td> <td>[[770]]</td> </tr><tr> <td>[[771]]</td> <td>[[772]]</td> <td>[[773]]</td> <td>[[774]]</td> <td>[[775]]</td> <td>[[776]]</td> <td>[[777]]</td> <td>[[778]]</td> <td>[[779]]</td> <td>[[780]]</td> </tr><tr> <td>[[781]]</td> <td>[[782]]</td> <td>[[783]]</td> <td>[[784]]</td> <td>[[785]]</td> <td>[[786]]</td> <td>[[787]]</td> <td>[[788]]</td> <td>[[789]]</td> <td>[[790]]</td> </tr><tr> <td>[[791]]</td> <td>[[792]]</td> <td>[[793]]</td> <td>[[794]]</td> <td>[[795]]</td> <td>[[796]]</td> <td>[[797]]</td> <td>[[798]]</td> <td>[[799]]</td> <td>[[800]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:8. Jierhunnert]] rehhfmlpn416a84opzwrwl4otrpx9yp 0 107 116448 105488 2018-02-15T21:44:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <table border=1 align=center> <tr> <td>[[801]]</td> <td>[[802]]</td> <td>[[803]]</td> <td>[[804]]</td> <td>[[805]]</td> <td>[[806]]</td> <td>[[807]]</td> <td>[[808]]</td> <td>[[809]]</td> <td>[[810]]</td> </tr><tr> <td>[[811]]</td> <td>[[812]]</td> <td>[[813]]</td> <td>[[814]]</td> <td>[[815]]</td> <td>[[816]]</td> <td>[[817]]</td> <td>[[818]]</td> <td>[[819]]</td> <td>[[820]]</td> </tr><tr> <td>[[821]]</td> <td>[[822]]</td> <td>[[823]]</td> <td>[[824]]</td> <td>[[825]]</td> <td>[[826]]</td> <td>[[827]]</td> <td>[[828]]</td> <td>[[829]]</td> <td>[[830]]</td> </tr><tr> <td>[[831]]</td> <td>[[832]]</td> <td>[[833]]</td> <td>[[834]]</td> <td>[[835]]</td> <td>[[836]]</td> <td>[[837]]</td> <td>[[838]]</td> <td>[[839]]</td> <td>[[840]]</td> </tr><tr> <td>[[841]]</td> <td>[[842]]</td> <td>[[843]]</td> <td>[[844]]</td> <td>[[845]]</td> <td>[[846]]</td> <td>[[847]]</td> <td>[[848]]</td> <td>[[849]]</td> <td>[[850]]</td> </tr><tr> <td>[[851]]</td> <td>[[852]]</td> <td>[[853]]</td> <td>[[854]]</td> <td>[[855]]</td> <td>[[856]]</td> <td>[[857]]</td> <td>[[858]]</td> <td>[[859]]</td> <td>[[860]]</td> </tr><tr> <td>[[861]]</td> <td>[[862]]</td> <td>[[863]]</td> <td>[[864]]</td> <td>[[865]]</td> <td>[[866]]</td> <td>[[867]]</td> <td>[[868]]</td> <td>[[869]]</td> <td>[[870]]</td> </tr><tr> <td>[[871]]</td> <td>[[872]]</td> <td>[[873]]</td> <td>[[874]]</td> <td>[[875]]</td> <td>[[876]]</td> <td>[[877]]</td> <td>[[878]]</td> <td>[[879]]</td> <td>[[880]]</td> </tr><tr> <td>[[881]]</td> <td>[[882]]</td> <td>[[883]]</td> <td>[[884]]</td> <td>[[885]]</td> <td>[[886]]</td> <td>[[887]]</td> <td>[[888]]</td> <td>[[889]]</td> <td>[[890]]</td> </tr><tr> <td>[[891]]</td> <td>[[892]]</td> <td>[[893]]</td> <td>[[894]]</td> <td>[[895]]</td> <td>[[896]]</td> <td>[[897]]</td> <td>[[898]]</td> <td>[[899]]</td> <td>[[900]]</td> </tr> </table> [[Jiere Uursicht]] [[Kategorie:9. Jierhunnert]] fezh4qnemsvlwag3k5yi3kj7bn65d1t 0 108 115485 108092 2018-01-09T18:37:17Z Wwikix 8153 /* Sjuch uk */ Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:A Danish Perspective.jpg|thumb|250px|Aast-Fräislound (links) uut dät Al.]] '''Aast-Fräislound''' is ne Region in [[Läichsaksen]]. == Geografie == Aast-Fräislound lait an ju [[Noudsee]] twiske do Flusse [[Oamse]] un [[Elbe]]. Twiske do [[Aastfräiske Ailounde]] un dät Fäästlound rakt et dät [[Wäädsee|Wattenmeer (Wääd)]]. N uur Flus in Aast-Fräislound is ju [[Weser]]. == Geskichte == [[Bielde:Friesische Seelande um 1300.png|thumb|250px|Aast-Fräislound un do uur [[Seelounde]] uum 1300.]] In ju Tied fon ju [[fräiske Fraiegaid]] wieren do aast-fräiske Gaue Meeglid in dän [[Upstalsboom]]-Buund. In dät 16. Jierhunnert is ju fräiske Sproake toun grooten Deel ferswuunen, tougunsten fon dät [[Platdüütsk]]e. In dät Wääste wuude in do Säärken noch loange [[Holloundsk]] preeted, wült ju Reformation in Aast-Fräislound ne groote Betjuudenge hiede, foarallen in [[Oamde]]. === Aastfräislound === Ätter dän Ferljus fon ju fräiske Fraiegaid wuude [[Aastfräislound]] n Lound in dät [[Hillige Roomske Riek]] bit tou 1744. In dät Jier 1744 hiede Carl Edzard Cirksena neen Bäidene, do der Aast-Fräislound äärwje kuuden un ju Groafskup wuude Prüüsk. === Jeverlound un ju Fräiske Weede === In dät Noude fon dän hüütige [[Loundkring Fräislound]] un [[Wilhelmshoawen]] trände dät [[Jeverlound]] sik in 1575 fon ju Groafskup Aastfräislound. In dät Jier 1588 koom Jeverlound definitiv unner oldenbuurichske Heerskup. In dät Suude fon dän hüütige Loundkring Fräislound wuude ju [[Fräiske Weede]] uursproangelk fon Fräisen besiedeld, man wuude in dät 14. Jierhunnert fon do Groafe fon [[Ooldenbuurich]] iennuumen. === Seelterlound === Uut dät 14. un dät 15. Jierhunnert uurlääwerde Uurkunden wiese foarallen Kontakte fon [[Seelterlound]] ätter dät Noude wai. Sproakelke Ärwäägengen läite sluute ap ne Besiedelenge foar dät 11. Jierhunnert fon ju Oamsemundenge häär. Siet 1400 waas Seelterlound unner munsterske Härskup bit 1812, as et tou Ooldenbuurich koom. === Butjadingen === Bit in dät [[Middeloaler]] waas dät fräiske [[Butjadingen]] praktisk ne fräie „Buurerepublik“, un as Deel fon dän Gau Rüstringen Meeglid fon do [[Fräiske Seelounde]], eer et ätter ferlustrieke Slachte tiedwiese fon dän fräie Riekstääd Bremen un uuteendelk fon do Groafen fon Oldenbuurich uurmästerd wuude. === Lound Wursten === Dät [[Lound Wursten]] wuude in 1515 fon Bremen äroberd. == Ferwaltenge == [[Bielde:Ost-Friesland.svg|thumb|300px|Aast-Fräislound]] Do naiste Kringe un Meenten wäide tou Aast-Fräislound reekend (iendeeld ätter historiske Region): *[[Aastfräislound]] **[[Loundkring Aurk]] **[[Kring Lier]] **[[Oamde|Kringfräie Stääd Oamde]] **[[Loundkring Wittmund]] *Jeverlound/Oldenbuurger Fräislound **[[Loundkring Fräislound]] **[[Wilhelmshoawen]] *[[Seelterlound]] *[[Butjadingen]] (n Deel fon dän fröiere Gau Rüstringen), däälich lait Butjadingen in dän noudelke Deel fon Kring Wesermarsk *[[Lound Wursten]] Dät rakt neen Ferwaltengseenhaid, man ferskeedene Organisatione sunt in dän [[Fräiske Räid]] Sektion Aast fertreeden. == Sproaken == In Aast-Fräislound wäd [[Läichdüütsk|Platt]] un Hoochdüütsk boald. Fröier wuude allerwaiens in Aast-Fräislound [[Aastfräisk]] boald. Dät oolde Aastfräisk is däälich bloot noch uurlääwerd in [[Seelterlound]], wier do Ljuude dät [[Seelterfräisk]]e baale. [[Moin]] is dät algemeene Gröitwoud in Aast-Fräislound, dät wäd uk smiddeeges un säiwends bruukt, egoal wäkke Sproake me boalt. == Sjuch uk == *[[Aastfräislound]] [[Kategorie:Fräislound|*]] [[Kategorie:Aast-Fräislound| ]] o7m2y4opq1brtmvmiqijbpbqsqqd2sv 0 109 119628 102798 2021-01-24T20:47:43Z Eru Rōraito 11353 fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki Die '''Aastfoan''' (dt. ''Ostermoor''), uk '''Bäärselder Foan''', lait aastelk ju [[Seelter Äi]] mäd [[Swonnebierich]] un gans [[Seelterlound]] ap ju eene un ju [[Söiste]] mäd [[Bäärsel]] un [[Harkebrääch]] ap ju uur Siede in wät däälich die [[Loundkring Kloppenbuurich]] is. Die hooge Foan fon fröier is däälich bit ap eenige Räste oudrain. Hier fiende sik däälich do Täärpe [[Kamperfeen]] un [[Elisabethfeen]]. Truch die Aastfoan bie [[Skäddel]] un [[Seedelsbierich]] gungt siet 1958 ju Ouljelaitenge fon ju [[NWO]] fon [[Wilhelmshoawen]] ätter dät [[Rhien-Ruhr|Ruhrgebied]]. [[Bielde:Saterland_peat_digging_by_hand_1963.jpg|thumb|right|250px|Eedgrääb an ju Elisabethfeentjer Sträite, [[Roomelse]], 1963]] *<small>Uursättenge in Tonk fon [http://de.wikipedia.org/wiki/Ostermoor_%28Elisabethfehn%29]</small> == Äntstoundenge== Die Aastfoan is ätter ju lääste [[Iestied]] in n Tiedruum fon 10.000 bit 12.000 Jiere äntsteen. Dät honnelde sik uum n klassisk, halloosjeglääsfoarmich apwölbeden, alleene truch Deelsleeke spieseden (ombrotrophen), neerstofäärmen (oligotrophen) un suuren Kusten-Hooch- blw. Rienfoan, mäd n Stikstofgehalt, beleeken ap Koolenstof (NC - Wäid), < 3 Prozent un n [[pH-Wäid]] fon 2,8 bit 3,4. Ju natüürelke Eedbildjende Vegetation bestuud uut [[Moas|Eedmoas]]e, [[Wulgäärs]]e un [[Heedekruudgewoakse]]. Dissen Hoochfoan, die der in Oard fon n ful sainen Swom aan buppe dät Gruundwoaterniveau lääsende oainen [[Foanwoaterspeegel]] apwiesde, stuude as alle Hoochfoane nit mäd dät [[Gruundwoater]] in Ferbiendenge un beloangede an do hoochste Steeden ne Tjukte fon 10,30 Meter. == Ärsluutenge fon dän Aastfoan == Ju Ärsluutenge fon do Hooge Foane fäng oun ätter dän [[30-jierigen Kriech]], as do Holtfoorroate knapper wuuden un in dät min bebuskede Noudwääste fon dät Lound weegen ju woaksende Befoulkenge moor Fjuurenge nöödich wuude. Die stiegende Befoulkengsdruk waas somäd Uurseeke fon ju grootflächige Ouwoaterenge un ju Ärsluutenge fon do hooge Foane. Do hooge Foane wuuden eerste bloot fon do Raante uut ougreeuwen. Ne loundwirtschaftelke Ärsluutenge binne dän Foan kuude infoulge fon dän hoogen Fuchtegaidgehalt soloange nit truchfierd wäide bit effektive Äntwoaterengsferfoaren tou Ferföigenge stuuden. [[Bielde:Brennen.jpg|thumb|120px| Foanbroundkultuur]] Me kon do fjauer Soarten fon Foankultivierenge in hiere Uutwirkengen noch goud in Elisabethfeen wierkanne: * '''[[Bouketenkultuur]]''' of '''Foanbroundkultuur''' ''an dän Raant fon dän fröiere Aastfoan'' Foar dän Baubegin fon dän Hunte-Oamse-Kanoal un ju dan foulgjende Kolonisation fon dän Aastfoan wuude die Foan fon do Buuren uut do uumelääsende Täärpe toun Deel truch Eedgreeuwen of truch Foanbroundkultuur oudrain. Ätter uurflächlike Ouwoaterenge truch litje Sloote un lichte Beoarbaidenge wuude dät foarsäine Gestrich in de Foarjier in Bround stikt. Ju Ääske mjuksede dän Foan. So kuude hier anspruchsloose [[Boukete]] däie. Do so äntsteene Flächen ([[Spaal]]e) wieren smäl un uunwirtschaftelk. Do sunt deelwiese däälich noch ap Koarten tou sjoon. * '''[[Foankultivierenge|Holloundske Feenkultuur]]''' ''in dät Noudwääste, man in Seelterlound bloot an do Raante (Idoafeen, Elisabethfeen)'' [[Bielde:Eed8.jpg|thumb|160px|links|Eedmutte]] [[Bielde:Eed4.jpg|thumb|160px|Eedmutte]] Ju toueerst in Hollound mäd grooten Ärfoulch anwoande Feenkultuur aaskede ne stäärke Woaterousenkenge. Tou dissen Swäk wuude 1855 mäd dän Bau fon dän [[Hunte-Oamse-Kanoal]] (leeter deelwiese uumbenaamd in [[Elisabethfeenkanoal]]) ounfangd. Die Kanoal geen midde truch dän groote Foan, uum n uumfangrieken Eedoubau truch do Siedler muugelk tou moakjen. Ju schematiske Parzellenapdeelenge is däälich noch beesiedich fon dän Elisabethfeenkanoal goud tou ärkannen. Dät statte un druugede Eed wuude mäd [[Eedmutten]] in naibie lääsende Stääde transportierd un deer ferkooped. * '''Düütske Hoochfoankultuur''' ''in dät Suudaaste (Reekenfäild)'' Ju Düütske Hoochfoankultuur löösde ju Foanbround- un Feenkultuur ou, betinged truch ju Äntwikkelenge fon dän [[Mineroalmjuks]] truch den Chemiker [[Justus von Liebig]]. Deer die Foan, as buppe beschrieuwen, stäärk suur reagierde, wuude ju buppere Eedloage fon 20&nbsp;cm Tjukte bit ap pH 4,0 apkalked. Do failjende Neerstoffe wuuden in Foarm fon Mineroalmjuks toufierd. [[Bielde:Plouch.jpg|miniatur|Weendeplouch]] [[Bielde:Plouch-1.jpg|miniatur|left| Weendeplouch]] * '''Soundmiskkultuur''' ''in dän middelste Deel fon dän Aastfoan'' Ätter dän twäiden Waareldkriech genöigede ju Ärdraachsfäiegaid fon Gruunde, do der truch ju düütske Hoochfoankultuur eepensleeten wuuden wieren, nit moor do stiegene Ansprüche. Ju do äntwikkelde Soundmiskkultuur betjoonde sik ne domoals moderne Technik, wierbie dät Eed un die mineraliske Gruund mäd Hälpe fon Damp- un Weendeplouge fermisked wuuden. Dit fierde besunners in dän middelste Deel fon dän Aastfoan tou ne Boudemstruktuur, ju der ne ferbeeterde Woaterfierenge un djappere Bewuttelenge fon do Kultuurplonten muugelk moakede. == Foulgen fon ju Kultivierenge fon dän Aastfoan == Ju Londskup fon dän fröiere Aastfoan wuude truch do Iengriepe fon dän Moanske radikoal ferannerd. Wülst ju Bouketenkultuur un ju Düütske Hoochfoankultuur truch ju deelwiese Äntwoaterenge bloot toun Uutdruugjen un uurflächliche [[Mineralisierenge]] fon ju Boudemuurfläche fierden, wuude truch ju Holloundske Feenkultuur fluks ju Substanz fon dän Natuurruum fon dän hooge Foan wächhoald. Ju Soundmiskkultuur fierde wäil nit toun Substanzferljus, man truch dät djoope Uumplöigjen mäd Angriep fon do Woater truchläitende Soundloagen is an dän Foan älke Gruundloage äntleeken. Somäd sunt in älke Fal in dän Raantberäk noch Flächen deer, do sik in dän Sin fon dän Natuurschuts renaturierje lieten. Ju Uurlondskup is uunäntkuumboar ferlädden. ==Eedferoarbaidjende Bedrieuwe== In dän Seelterlounder Aastfoan wäd neen Eed moor oubaud. Do eedferoarbaidjende Bedrieuwe, do deer fröier in dän Aastfoan wieren, sünt der aal nit moor. Dät wieren: * Eedfabriek Borggräfe/Meyer in Seedelsbierich. Do fierden dät Eed uut dät Seedelsbieriger Aastfoon mäd dän Foansuch gans ju Koloniesträite deel ätter ju Mulfabriek in dät Täärp ieuwenske ju Iersenboansträkke [[Ait]] - [[Ocholt]]. * Treibtorf in Skäddelerdom. Ju Fabriek waas buppe an dän [[Skäddelerdom]] uur Siede fon ju Skeedsträite twiske Seelterlound un ju Meente Ait. Do fierden dät Eed uut dän Skäddeler Aastfoan mäd dän Foansuch gans dän loange Skäddelerdom deel ätter dän Boanhof fon Skäddel. As dät deer Elevatore roate kuud man dät gans wied heere, wan dät Eed in ju loose Waggone fäl. * Eedfabriek Lüpke an ju Elisabethfeentjer Sträite in Roomelse. Do feroarbaideden dät Eed uut dän Roomelser Deel fon dän Aastfoan. * Däälich is deer aleenich ju Eedfabriek Stadtsholte in dän Foan fon Swonnebierich. Dät heert al tou ju Meente Ait. Do feroarbeidje dät Eed uut dän Swonnebieriger Foan ap uur Siede fon ju Skeedsträite twiske Seelterlound un Ait. Ju Fabriek is deer noch nit so loange. == Literatuur == * Eva Blawert: ''Marsch, Moor, Geest in Ostfriesland. Das Moor'', Bd.2, Aurich 1987 * Friedrich Brüne: ''Die niedesächsischen Moor und ihre landwirtschaftliche Nutzung'', Veröffentlichungen Reihe A1 Band 38, Niedersächsisches Amt für Landesplanung und Statistik 1952 * Gustav Schünemann: ''Elisabethfehn'', Rhauderfehn 1992 * Sarah Weßmann:''Veränderung der Landschaft durch Moorkultivierung und ihre Auswirkungen auf die Siedlungs- und Wirtschaftsstruktur am Beispiel Elisabethfehn'', Selbstverlag, Cloppenburg 2001 * Werner Kaemling:''Atlas zur Geschichte Niedersachsens'', Gerd J. Holtzmeyer Verlag, Braunschweig 1987, ISBN 3-923722-44-3 ==Sjuch uk== * [[Foan]] * [[Wäästfoan]] * [[Feenkultuur]] * [[Eedgreeuwe]] * [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] ==Ferbiendengen== * [http://www.moorfahrten.de Seelter Foonkieker] (Foankieker = Moorgucker) {{Loundskup}} {{Koördinaten|53_04_00_N_07_42_00_E_type:city(2500)_region:DE-NI|53° 4′ 0″ N, 7° 42′ 0″ A}} [[Kategorie:Foan]] [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] [[Kategorie:Seelterlound]] 0t4b6ia1rw016ablqnm2bkpfo3edp40 0 110 123147 122853 2024-01-22T10:19:11Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Infobox Sproake | baaldin = [[Aastfräislound]] | baalere = ~ 200.000 | sproakfamilie = [[Indogermaniske Sproaken]] * [[Germaniske Sproaken]] ** Wäästgermaniske Sproaken *** Fäästloundgermaniske Sproaken **** Läichdüütsk ***** '''Aastfräisk Plat''' | alfabet = [[Latiensk Alphabet]] | offiziel = | minnerhaidssproake = | sproakorganisation = | 639-1 = | 639-2 = | 639-3 = frs | bielde = Ostfriesland hervorgehoben.svg | unnerskriftbielde = Aastfräislound mäd do fjauer Loundkringe Auerk, Emden, Lier un Wittmund. Dät Sproakgebiet fon´t Aastfräisk Plat. | bieldebratte = 280px }} [[Bielde:Aurich schild.jpg|thumb|Twosproakich Stäädskield Aurich/Auerk]] '''Aastfräisk''' (Aastfräisk Plat: ''Ōstfräisk Plat'', Düütsk: ''Ostfriesisch Platt'') is ju Sproake fon do Aastfräisen, do der in [[Aast-Fräislound|Aastfräislound]] woonje, so uum [[Aurk]], [[Oamde]] un [[Lier]] bietou. Ungefeer 200.000 Ljudene konnen däälich Aastfräisk bale. Truch dän Ienfloud fon't Hoochdüütsk is ju Toalkompetenz unner't Jungfoulk duudelk minner wuuden.<ref>Gertrud Reershemius: ''Niederdeutsch in Ostfriesland. Zwischen Sprachkontakt, Sprachveränderung und Sprachwechsel.'' Steiner, Stuttgart 2004, ISBN 978-3-515-08571-7.</ref> Deerbie mout me wäil kwede dät . Dät Aastfräiske Plat häd naan oaine Stoatus un wädt as n läichdüütsk Dialekt klassifiziert. In dän Woudeskät, ju Grammatik un ju Fonologie rakt et oaber eenige Besunnergaide do fon´t Läichdüütsk ouwieke. == Klassifikation == Dät Aastfräiske Plat heert tou do noudsaksiske Dialekte fon´t Läichdüütsk. Ju Sproake häd hiere Wuttele nit in´t Ooldsaksisk, man is ap fräisk Substroat apbaud. Do aastfräiske Stääde ferljoosen foar 1600 hiere fräiske Sproake, man ap´t Lound un foarallen in´t Aaste fon Aastfräislound wuude dät Aastfräiske Plat eerst ätter 1600 ju Umgoangsproake. So äntstuude dät Aastfräiske ap sien fräisk Substroat eerst truch middelläichdüütske Ienfloude un leeter truch näihoochdüütske Ienfloude. Twiske 1650 un 1850 waas in´t Wääste fon Aastfräislound ju Skriftsproake Holloundsk. Deeruum häd dät Aastfräiske Plat fuul moor Ienfloude fon´t Holloundske un do romoanske Sproaken as do uur nouddüütske Dialekte fon´t Läichdüütsk. Dät Aastfräiske fon däälich is fon sproakkundigen Gesichtspunkt häär neen fräiske Sproake (as dät [[Seeltersk]]e) man ne läichdüütske af platdüütske Sproake. Dät wist sik in do foulgjende Biespiele: {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |Aastfräisk Plat||''wäik''||''fak''||''land''||''höören''||''söyken''||''Füer'' |''slecht''||''dağ''||''kârk''||''denken''||''brājen'' |- |Seeltersk||''w'''oo'''k''||''F'''ä'''k''||''L'''ou'''nd''||''h'''ee'''re''||''s'''äi'''ke'' |''F'''juu'''r''||''sl'''ju'''cht''||''Da'''i'''''||'''''Sää'''rke''||'''''t'''oank'''e'''''||''braid'''je''''' |} === Anskjuttende Dialekte === Ätter dät Aaste wai häd dät Aastfräiske Plat enige Meenskuppelkaide mäd dät Jeverlounder Plat un deels uk mäd dät Noudooldenbuurchske Plat. In dät Jeverlounder Plat sunt uur fräiske Substroatwoude bewoard bleeuwen as in´t Aastfräisk Plat.<ref>Arjen P Versloot: [https://www.academia.edu/5759309/Friesische_Lehnw%C3%B6rter_im_Jeverl%C3%A4nder_Niederdeutsch Friesische Lehnwörter im Jeverländer Niederdeutsch]</ref> Mäd dät Groninger Plat in dät Wääste häd dät Aastfräiske Plat noch altied fuul Meenskuppelkaide. Tou disse Meenskuppelkaide heert tou Biespil dät fräiske Substroat. Ätter dät Suude wai rakt et ne düdelke Sproakgränse. Dät Oamselounder, Hümmlinger und Suudooldenbuurchske Plat hääbe neen fräisk Substroat. Deertou kumt dät oolde säärkelke Skeed twiske do protestantiske Aastfräisen in dät Noude un do Katolieken in dät Suude. Dät Skeed häd do Dialektkontakte oubrämsd.<ref>Dieter Stellmacher: ''Das Saterland und das Saterländische.'' Oldenburg 1998.</ref> == Geskichte == Ju oolde Sproake twiske [[Lauwers]] un [[Weser]] waas ju [[fräiske Sproake]]. In´t 15. Jierhunnert wuude ju fräiske Sproake truch dät Middelläichdüütske ferdreeuwen, man ju fräiske Sproake hiede uk hieren Ienfloud ap ju näie Läichdüütske Uumgoangstoal. In dät Aaste fon Aastfräislound rakt et toumäts uur Substroatwoude as in dät Wääste fon´t Aastfräislound. Disse Unnerskede hongje mäd do ooldfräiske Dialektunnerskede - Oamsfräisk un Weserfräisk - touhope. Dät Middelläichdüütske hiede nit bloot fräisk Substroat, man uk n konservativen läichdüütsken besunneren Woudeskät, die in do uur Dialekte nit bleeuwen is. Do Ferskiele tou do uur läichdüütske Dialekte hongje bit däälich mäd disse Äntwikkelenge touhoope. Dät Middelläichdüütsk dät in Aastfräislound boald wädt häd fuul Ienfloude uut dät Wääste häiwed, also kon me kwede dät ju Sproake uk wäästfoalske Ienfloude häd. Loange Tied boalden do Groninger un Aastfräisen jusälge Sproake un hieden nit fuul Probleme, sik juunsiedich tou ferstounden. Eerst mäd dän Ärfoulch fon ju niederloundiske un düütsk Standoardtoal wuuden do Ferskiele gratter. Uum 1600 kreech Emden un dät wäästelke Deel fon Aastfräislound n Masse holloundiske Fluchtlenge. Jo broachten hiere niederloundiske Sproake mee un in dät Wääste fon Aastfräislound wuude dät Niederloundiske ju Skriftsproake un bleeuw bit in´t 19. Jierhunnert ju Sproake fon ju kalvinistiske Säärke. In´t 18. Jierhunnert wieren do maaste Biebeluutgoawen, Bouke un Ferwaltengsseken ap Niederloundisk skreeuwen. Eerst hoolfwais dät 19. Jierhunnert wuude ju hoochdüütske Sproake uk in dät befoulkengsrieke Wääste fon Aastfräislound ju näie algemeene Skriftsproake. Do ätter dän Twäiden Waareldkriech do "Heimatvertreibene" ätter Aastfräislound wai keemen, feruurde sik ju Toalsituation. Truch do näie Ienwoonere, ju Skoulsproake un do Massenmedien wuude dät Hoochdüütske immer wichtiger. ==Baalere== ===Sproakgebiet=== Dät Aastfräisk Plat wädt in do Loundkringe Emden, Auerk, Lier un Wittmund boald. In do Jiere 2002-2006 häd Joachim Strybny an Gymnasien in Aastfräislound fräiged, wät dät Jungfoulk so baale kon. Bie disse Toaltällenge wuude kloor, dät do maaste Baalere inne Krummhörn, uum Auerk tou un in´t Reiderlound woonje. In ju Stääd Emden un ap do Ailounde wädt dät Aastfräisk Plat bloot fon fon oankelde Ljudene boald.<ref>Toaltällengen fonne [[Aastfräiske Loundskup]]: [https://platt.ostfriesischelandschaft.de/sprachgeschichte/sprachgeschichte-wo-wird-ostfriesisches-platt-gesprochen/ Wo wird ostfriesisches Plattdeutsch gesprochen?]</ref> [[Bielde:OstfriesischesPlatt.png|thumb|Ju Moortoalbildenge ap Aastfräisk Plat. Fon aal do anskjuttende Dialekte stoant dät Jeverlounder Plat nit appe Koarte (wädt in dät Noudaaste fon´t aastfräiske Hoolichailound boald).]] Dät Platdüütskbüro fon ju [[Aastfräiske Loundskup]] häd 2007 ju Antaal fon Baalere un do Oalerskategorien ätterfoarsket. Foar ju Kategorie 'Baale' lät ju Unnersäikenge so: {| class="wikitable" ! Oaler !! Protsänt |- | buppe 40 Jiere || 60 – 87 % |- | 30 – 40 Jiere || 47 % |- | 20 – 30 Jiere || 24 % |- | unner Jiere || 21 % |} Ju Kompetenz wuude fääststaald truch Sälwenienskättenge fon do Deelniemere. ===Dialekte=== Dät Aastfräisk Plat häd n Ferskedenhaid an litje Dialekte do sik fon Täärp tou Täärp n bitje foneenuur skielje. Et rakt tjo Dialekte, do moor ouwieke fon do uur aastfräiske Dialekte: *Dät Harlinger Plat (in [[Loundkring Wittmund]] in dät Noudaaste) is n Uurgoangsdialekt un gungt in dät Jeverlounder un Ooldenbuurchske Plat uur. *Dät Borkumer (ap [[Borkum]] in dät Noudwääste) häd fuul Meenskuppelkaide mäd dät Groninger Plat. *Dät Reiderlounder Plat (in [[Loundkring Lier]] in dät Suudwääste) wädt truch ju [[Oamse]] fon do uur aastfräiske Dialekte ouskädden un wädt uk an ju juunsiede fon ju Stoatsgränse in dät Groningerlound boald. Unner dän Ienfloud fon do Stoatssproaken (Düütsk un Niederloundisk) is dät Reiderlounder Plat uuteenuur wuuksen. ===Spreekerantaal=== Ruuchwäch 200.000 Moanskene in gans Aastfräislound konnen Aastfräisk Plat baale. Deerbie rakt et in do Oalerklassen groote Ferskiele. 2007 moakede dät "Plattdüütskbüro" fon ju Aastfräiske Loundskup ne litje Toalfoarskenge, uum dän Gebruuk fon´t Aastfräisk ätter Oalerklassen tou foarskjen. Buppe 40 Jiere konnen dät 60 bit 87 Protsänt, twiske 20 un 30 Jiere is dät 47 Protsänt, twiske 20 un 30 Jiere 24 Protsänt un unner 20 Jiere waas dät 21 Protsänt. 2015/16 roate dät n Toaltällenge ap unnerskeedelke Skoulen. Deeruut koom dät Resultoat dät ruuchwäch 17% fon´t Jungfoulk Aastfräisk baale kon. ==Woudeskät== Dät Aastfräiske Plat häd eenige Woude, do et in do uur läichdüütske Dialekte nit rakt. Deertruch konnen do Aastfräisen täämelk goud uurswäkke Läichdüütskbaalere ferstounde, foar do Läichdüütskebaalere rakt et oaber moor Stuuregaide do Aastfräisen tou ferstounden. Dät honget touhoope mäd unner uur dän Woudeskät un do loangleeken Luuden (wiertruch ju Betjuudenge fon´n Woud sik feruurje kon). Do besunnere Woude, do et in do uur nouddüütske Dialekte nit rakt, sunt maast uut´t Ooldfräisk, Niederloundisk of do romaanske (maast Fransk) Sproaken. ===Ooldfräisk=== [[Bielde:Frisian language area history map.svg|thumb|Touräächgoang fon´t Fräisk {{legend|#551cdf|Touräächgoang twiske 700 - 1100}} {{legend|#19a7e5|Touräächgoang twiske 1100 - 1300}} {{legend|#66e752|Touräächgoang twiske 1300 - 1600}} {{legend|#ffff4f|Touräächgoang twiske 1600 - 1900}} {{legend|#fbae06|Touräächgoang twiske 1900 - däälich}} {{legend|#99002f|Hier wädt däälich Fräisk boald}}]] Twiske 1450 un 1550 stoorf ju fräiske Sproake in dät Wääste un Suude fon [[Aastfräislound]] un ju Wesermarsk uut. Eerst in´t 17. Jierhunnert stoorf ju fräiske Sproake fon´t [[Lound Wursten]], in´t 18. Jierhunnert stoorf dät Harlinger Fräisk un 1950 stoorf dät [[Wangeroogisk|Wangerooger Fräisk]]. Wät fon do fräiske Sproake in Aastfräislound uurbleeuwen is, is ju [[seelterfräiske Sproake]]. Dät aastfräiske Plat häd sik tou ne näie Sproake äntwikkeld, ju eenige ooldfräiske Woude bewoard häd so as ''âjd'' "Aide", ''fôn'' "Wucht", ''gräied'' "Weedelound", ''tüddern'' "tjudderje". Disse Woude bildje do fräiske Substroatwoude in´t Aastfräisk Plat. Moor Biespile sunt: {| class="wikitable" ! Aastfräisk Plat !! Düütsk !! Ooldfräisk !! Wäästfräisk !! Seelterfräisk |- | Jadder || Euter || jader || jaar || Jader |- | Jire || Jauche || jere || jarre || Jere |- | Mande/Mānde || Gemeinschaft || manda || mande || Mande |- | Meyde/Mēde/Mēë || Wiese || mēde || miede/miedlân || Mäid |- | Mêm/Memme || Mutter || || mem || Mäme |- | Rēve || Gerät || || || Reeuwe |- | Tille || Brücke || thille || tille (fääste, haggere Brääch) || Tille (smälle Brääch) |- | Tūn || Garten || tūn || tún || Tuun |- | Tūsk || Zahn || tusk || tosk || Tusk |- | Wei || Molke || hwajja/hwajjô || waai || Woai |} Naist disse Substroatwoude rakt et uk eenige Woude, do (bloot) ap Aastfräisk Plat un Seelterfräisk eenlich sunt, man nit Fräisk sunt. N Biespil is dät aastfräiske Woud ''Bâb'' ("Babe" ap Seeltersk). ===Niederloundisk=== [[Bielde:Emden Grosse Kirche 2015.jpg|thumb|Ju Groote Säärke fon Emden waas aleer ju Määmesäärke (''moederkerk'') fon´n noudwäästeuropäisken Calvinismus. In´t wäästelke (un befoulkengsriekste) Deel fon Aastfräislound waas ju niederloundiske Sproake ruuchwäch twiske 1650 un 1850 ju Säärkesproake.]] Fon dät 17. bit hoolfwais dät 19. Jierhunnert waas ju Skriftsproake in dät wäästelke Aastfräislound ju niederloundiske Standoardsproake. Fon Auerk ätter´t Aaste wai waas ju Skriftsproake Düütsk. Deer do maaste Ljudene domoals in dät befoulkengsrieke Wääst fon Aastfräislound woonden, hiede ju niederloundiske Sproake n läip grooten Ienfloud ap´t Aastfräisk Plat. {| class="wikitable" ! Aastfräisk Plat !! Niederloundisk!! Seelterfräisk |- | bóóntje || baan || Beroup |- | bóós || baas || Boas |- | elfüertje || elf uurtje || Tee uum Klok alwen |- | gewest || gewest || Loundstriek |- | möyker || moker || Foarhomer/Foarsleekhomer |- | nauköörerğ || nauwkeurig || niep un nau |- | nōjt || nooit || nooit |- | ōwerlēden || overleden || stuurwen |- | poller || polder || Polder |- | sekür || secuur || seküür |- | sğōjer || schooier || Bidrjoger/Skooijer |- | tīdfak || tijdvak || Tied |} ===Fransk=== Uur ju niederloundiske Sproake sunt n Masse franske Woude in´t Aastfräisk Plat keemen.<ref>William Foerste, ''Der Einfluß des Niederländischen auf den Wortschatz der jüngeren niederdeutschen Mundarten Ostfrieslands'' (Hamburg 1938)</ref> N litje Deel fon do Woude is woarskienelk in ju franske Tied apnuumen wuuden. Dät mai weese, dät do Aastfräisen in ju [[Frantsööske Besättenge|frantsööske Besättengstied]] Woude uut dät Fransk apnuumen, man do maaste Aastfräisen wieren läip juun do Fransen.<ref>[http://www.rhaude.de/napoleon/mititaer/fehntjer.htm Die Fehntjer wollten nicht für Napoleon sterben]</ref> Foar ju düütske Sproakbeweegenge hieren Ienfloud appe hoochdüütske Sproake hiede, roate et uk al eenige 'romaanske' Woude in ju hoochdüütske Sproake.<ref>Wilko Lücht, Siede 32, ''Ostfriesische Grammatik'' (Auerk 2016)</ref> {| class="wikitable" ! Aastfräisk Plat !! Fransk !! Niederloundisk!! Seelterfräisk |- | alōzje || horloge || horloge || Halloosje |- | bek || bec || bek || Bäk(ke) |- | kanker || cancer || kanker || Kanker |- | plesæær || plaisir || plezier || Spoas |- | sğendārm || gendarme || politie/agent || Dreeguuner |} ==Skrieuweräi== ===Aastfräiske Literatuur === [[Bielde:Keerlkeleer.JPG|thumb|160px|Skulptuur fon ju Romanfiguur "Keerlke" in Lier]] Uumdät Aastfräislound in't Middeloaler noch Fräisk boalde, rakt et neen of bloot n poor läichdüütske Täkste uut disse Tied. In'n Loop fon't 15. Jierhunnert wädt ju Stääd Emden minner Fräisk un moor un moor Läichdüütsk. Fon Emden wuuks ju läichdüütske Sproake uum 1500 in dät Wääste fon't Aastfräislound. Die eerste Skrieuwer/Dichter, die ap Aastfräisk Plat skreeuwen hiede, waas [[Eggerik Beninga]] (1490-1562). In sien ''Chronika der Fresen'' wuuden sien Riemsele apnuumen. In dät 17. un 18. Jierhunnert wuude in dät Wääste fon Aastfräislound maast Niederloundisk skreeuwen. Tou disse Tied wuude in Deele fon Aastfräislound (unner uur Harlingerlound, Wangerooge, Seelterlound) noch altied Fräisk boald un tou´n Deel dokumentiert. Eerst in dät 19. Jierhunnert äntstoant unner Ienfloud fon ju Romantik näie Interesse foar ju Foulksproake. In ju ''Sanghfona'' (1828) wuuden fon ferskeende aastfräiske Dichtere hiere Riemsele ap Aastfräisk Plat publisiert. [[Fooke Hoissen Müller]] (1798-1856) tält tou do groote Dichtere fon't Aastfräisk Plat. Ätter sin Dood in dät Jier 1957 wuude sien Bouk ''Döntjes un Vertellsels in Brookmerlander Taal, de verbreedste Ostfreeske Mundart'' publisiert. [[Toni Wübbens]] (1850-1910) is as Heimatdichterske bekoand wuuden un waas dät eerste Wieuw dät n Bouk ap Aastfräisk Plat skreeuwen häd. [[Fritz Gerhard Lottmann]] (1880-1918) häd eenige Riemsele un kuute Geskichten skreeuwen. Sin Bestseller un Klassiker ''Dat Hus sünner Lücht'' wuude eerst ätter sin Dood in't Jier 1919 publisiert. [[Wilhelmine Siefkes]] (1890-1984) waas een fon do produktivste Skrieuwere. Ju häd eenige Fertälstere sälwen skreeuwen un uk uut dät Wäästfräiske uursät. Die Roman ''Keerlke'' häd ju 1940 toueerst anonym publisiert. Dälich rakt et dän ''Keerlke-Pries'', n Pries foar Ljudene do fuul foar't Aastfräisk Plat moakje. Fon 1992 bit 2018 roate et ''Diesel – dat oostfreeske Bladdje'', ne literatiske Tiedskrift foar't Aastfräisk Plat. Ju Tiedskrift wuude fon Hans-Hermann Briese (1940), Carl-Heinz Dirks (1948) un Johannes Diekhoff (1919-2013) publisiert un jo hääbe uk fuul foar ju Tiedskrift skreeuwen. ===Skrieuwwiese=== Dät Aastfräisk Plat häd two Skrieuwwiesen. Ju bekoandste Skrieuwwiese is fon ju [[Aastfräiske Loundskup]], ju sik ap ju Skrieuwwiese fon [[Johannes Sass]] basiert. Ju Aastfräiske Loundskup bruukt disse Skrieuwwiese foar aal hiere Projekte. Dät Gruundprinzip fon ju Skrieuwwiese is dät Aastfräisk Plat foar do Baalere fon´t Läichdüütsk in gans Nouddüütsklound tougoangelk tou moakjen. 1975 wuude ne moor fonetiske Skrieuwwiese fon Holger Weigelt uuttoacht. Hie is ju Meenenge, dät ju Skrieuwwiese fon ju Aastfräiske Loundskup do Oainskuppe fon´t Aastfräisk Plat nit apbildje kon. Disse Skrieuwwiese wuude leeter fon ju [[Jungfräiske Mäinskup]] uurnuumen un wädt foar aal hiere Projekte bruukt. In ju Incubator Wikipedia rakt et ne aastfräiske Version in disse Skrieuwwiese. == Literatuur == *Arend Remmers, ''Zum ostfriesischen Niederdeutsch'', Niederdeutsches Jahrbuch 117, 118, 119 (1994-1996). *Wilko Lücht, ''Ostfriesische Grammatik'' (Auerk 2016) ==Ferbiendenge ätter bute== * Dät (grootste online) Woudebouk [https://oostfraeisk.org/ oostfraeisk.org] fon ju Jungfräiske Mäinskup * Dät Woudebouk [https://www.platt-wb.de/ platt-wb.de] fon ju Aastfräiske Loundskup {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Läichdüütsk]] [[Kategorie:Substroatsproake]] n6ulrtdwi0zar5lyy9ytv7rnh72qpac 0 111 117734 114880 2018-11-23T13:00:59Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Republik Aastriek | Noome = Aastriek | Flaage = Flag of Austria.svg | Woapen = Austria Bundesadler.svg | Steede = LocationAustria.svg | Woalspruch = - | Amtssproake = [[Düütsk]] | Haudstääd = Wien | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 83.858 | pztWoater = 1,7 | Ienwoonere = 8.725.931 | Täljier = 2016 | Munte = Euro | Muntkode = EUR | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[26. Oktober]] | Nationoalhymne = Land der Berge, Land am Strome | Loundkode = AUT | Auto-Känteeken = A | Internet-TLD = .au | Telefonfoarwoal = +43 | }} '''Aastriek''' (de. ''Österreich'') is n Lound in [[Europa|Middel-Europa]]. Ju Haudstääd is [[Wien]] un die Präsidänt fon ju Republik is sänt [[2017]] [[Alexander Van der Bellen]]. == Geschichte == * 700–1806, Frankenriek un [[Hillige Roomske Riek]] * 1804-1867, Kaiserdom Aastriek * 1867-1918, [[Aastriek-Ungarn]] * 1918–1938, eerste republik * 1938-1945, [[Nazi-Düütsklound|Trääde Riek]] * 1945, twäide republik == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die [[Großglockner]] (3.798 m). Do grootste Äien fon Aastriek sunt [[Donau]], [[Elbe]] un [[Rhien]]. Aastriek wäd begränsed fon: * [[Düütsklound]] in dät Noude, * [[Tschechien]] in dät Noud-Aaste, * ju [[Slowakäi]] in dät Aaste, * [[Ungarn]] in dät Suud-Aaste, * [[Slowenien]] in dät Suude, * [[Italien]] in dät Suud-Wääste, * [[Swaits]] en [[Liechtenstein]] in dät Wääste. == Wirtschaft == Dät Bruttoinloundsprodukt pro Kop waas $39.300 in 2007. In 2007 waas 1,6% fon ju ganse Wirtschaft Loundwirtschaft, 30,3% Industrie un 68% Tjoonste. == Ferbiendenge ätter buuten == * {{CommonsLittik|Austria|Aastriek}} * [http://www.austria.gv.at/ www.austria.gv.at] <small>''Düütsk''</small> [[Kategorie:Aastriek| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] l55f7e4m02opxezjmhxhtd3atssblm1 0 112 111716 111674 2015-11-08T14:47:07Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Aate |- | align="center" | [[Bielde:Peultjes planten Pisum sativum mange-tout.jpg|200px|Aate (''Pisum sativum'')]]<br /><small>Aate ''(Pisum sativum)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- |''Familie:'' || ''Fabaceae'' |- |''Unnerfamilie:'' || ''Faboideae'' |- |''Sleek:'' || ''Pisum'' |- |''Oard:'' || Aate ''(Pisium sativum)'' |- |} |} Ju '''Aate''' (''Pisum sativum''; düütsk: Erbse) heert tou do Puule-Frucht-Plonten of Leguminosen (''Fabaceae''). Ju wäd al sänt Begin fon ju Buuräi in ju Jungsteentied as Kultuurplonte tuchted, uumdät hiere Säidkoarele, do Aate, ieten wäide. Dät rakt gräine un griese Aate un uk Struukaate un wüülde Aate. <gallery> Image:Doperwt_rijserwt_bloemen_Pisum_sativum.jpg|die Blossem Image:NCI snow peas.jpg|ju Puule Image:NCI peas in pod.jpg|eepene Puule </gallery> {{biostump-links}} == Ferbiendengen ätter buute == {{Commons|Pisum sativum}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Ietelweere]] h0ls0465zq334f4blfmhcjss2c7jvoi 0 113 102802 96544 2013-03-07T16:50:06Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q228231]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Abaucourt-Hautecourt |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 49.1977777778 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.54055555556 |lunet_m = 0}} '''Abaucourt-Hautecourt''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse]], in ju Regio [[Lorraine]] (Lothringen), in [[Frankriek]]. Dät Gebiet fon Abaucourt-Hautecourt is 9,68 km². Abaucourt-Hautecourt häd n Ienwoonertaal fon 111 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] tsm54uvx1290b14jf6odd1um4ghizwf 0 115 102804 70635 2013-03-07T16:50:39Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 12 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q939483]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ne '''Adstroatsproake''' is ne Sproake ju der boald wäd ieuwenske n Gestrich wier jusälge Sproake (deer dan [[Substroatsproake|Substroatsproake]]) ferswuunen is. So is dät [[keltisk]]e [[Walisiske Sproake|Walisiske]] n Adstroat fon dät [[Ängelske Sproake|Ängelske]] un dät [[Seeltersk|Seeltersk]]e n Adstroatsproake fon dät [[Aastfräiske Platdüütsk|aastfräiske Platdüütsk]]. Biewielen wäd uk die kuutere Uutdruk ''Adstroat'' deerfoar bruukt. [[Kategorie:Sproakkunde]] [[en:Stratum (linguistics)#Adstratum]] sye7nvteylx89yn8ra3sne7ck9s6f0s 0 116 119574 119193 2021-01-12T20:05:20Z Rizorius 11316 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = دولت اسلامی افغانستان<br />Dowlat-e Eslami-ye Afghanestan| Noome = Afganistan | Flaage = Flag of Afghanistan.svg | Woapen = National emblem of Afghanistan.svg | Steede = Afghanistan in its region.svg | Woalspruch = - | Amtssproake = [[Pashtu]], [[Dari]] ([[Persisk]])| Haudstääd = Kabul | Stoatsfoarm = semipräsidiale Republik | Fläche = 647.500| pztWoater = 0 | Ienwoonere = 33.332.025| Täljier = 2016 | Munte = Afghani| Muntkode = AFA | Tiedzone = +4.30 | Fierdai = - | Nationoalhymne = -| Loundkode = AFG | Auto-Känteeken = | Internet-TLD = .af | Telefonfoarwoal = 93 | }} '''Afghanistan''' is n Lound in [[Asien]]. Ju Haudstääd is [[Kabul]] un die Präsident fon ju [[Republik]] is sänt [[2014]] '''Ashraf Ghani'''. Afganistan häd Skeede mäd: * [[Turkmenistan]] un [[Usbekistan]] in dät Noude; * [[Tadschikistan]] in dät Noudaaste; * [[China]] in dät Aaste; * [[Pakistan]] in dät Suude; * [[Iran]] in dät Wääste. [[Bielde:Northwestern Afghanistan.jpg|thumb|left|300px|Afghanistan in dät NoudWääste]] {{Stump}} [[Kategorie:Afghanistan| ]] o6cknt1btdx699jz8hcywf3bg1x05uj 0 117 115427 114751 2018-01-09T17:46:09Z Wwikix 8153 /* Literatuur */ Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocationAfrica.png|thumb|200px|right|Afrikoa in juu Waareld]] [[Bielde:Africa satellite plane.jpg|thumb|200px|right|Satellitenbielde fon Afrikoa]] [[Bielde:Topography of africa.png|thumb|200px|right|Topografiske Koarte fon Afrikoa]] [[Bielde:African language families en.svg|thumb|200px|right|Sproakfamilien in Afrikoa]] [[Bielde:African-civilizations-map-pre-colonial.svg|thumb|200px|right|Afrikoanske Zivilatione foar ju Kolonisation]] [[Bielde:Afrika Politisch 2.png|thumb|200px|right|Politiske Koarte fon Afrikoa]] '''Afrikoa''' is n Waarelddeel mäd 30,4 Millione Quadratkilometer un 850 Millione Ljuude. == Loundskuppe == Juu Loundskup fon Noudafrikoa is tou n grooten Deel juu Wüüste [[Sahara]]. Suudelk fon disse Wüüste is n Uurgongsgebiet, juu Sahelzoone, deerätter is me in ne Savanne. Uum dän Äquator hääruume rakt dät troopisken Rienwoold, suudelk deerfon is dät wier druuger, mäd Savannen, Wüüsten (As juu Wüüste [[Kalahari]] un juu Wüüste [[Namib]]) un in Deele fon dät Lound Suudafrikoa ook gemäitiged Klima. Die grootste Bierich fon Afrikoa hat [[Kilimandscharo]] un is 5895 [[Meter]] hooch. Die [[Nil]] is mäd 6671 km nit bloot juu loangste Äi fon Afrikoa man ook fon juu ganse [[Äide]]. <gallery> Image:Dunes.jpg|Juu Wüüste Sahara, Algerien Bielde:F Cl de Dinderesso MS4055.JPG|Gäärssavanne in Burkina Faso Image:Gorilla mother and baby at Volcans National Park.jpg|Rienwoold mäd Bierichgorillas ''(Gorilla beringei beringei)'' in dän Bwindi-Nationalpark in Uganda </gallery> <br /><gallery> Bielde:NgoroNgoro Crater, Tanzania, Africa.jpg|Ook ne Savanne: Juu [[Serengeti]] in Tansania (N Lound in Aast-Afrikoa, n bitje suudelk fon dän Äquator), hier mäd ne Gruppe fon Gäärslound-Zebra'e ''(Equus quagga)'' un juu Gnuu-Oard ''(Connochaetes taurinus)'' Image:NamibNaukluftParkDunes.JPG|Juu Namib-Wüüste an juu Atlantik-Kuste fon Namibia, n suudwäästafrikoansk Lound Image:P9210011 Tienie Versfeld Wildflower Reserve.JPG|N Wüüldbloumenschutsgebiet in Suudafrikoa, Gestrich: Wäästkap </gallery> == Sproakfamilien == * [[Afro-Asiatiske Sproaken]] * [[Niger-Kongo Sproaken]] * [[Nilosaharaniske Sproaken]] * [[Khoisan-Sproaken]] * [[Austronesiske Sproaken]] == Lounde == <div style="-moz-column-count: 2"> * [[Bielde:flag of Egypt.svg|20px]] [[Ägypten]] * [[Bielde:Flag of Cote d'Ivoire.svg|20px]] [[Älfenbeenkuste]] * [[Bielde:flag of Algeria.svg|20px]] [[Algerien]] * [[Bielde:flag of Angola.svg|20px]] [[Angola]] * [[Bielde:flag of Equatorial Guinea.svg|20px]] [[Äquatorioal Guinea]] * [[Bielde:flag of Ethiopia.svg|20px]] [[Äthiopien]] * [[Bielde:flag of Benin.svg|20px]] [[Benin]] * [[Bielde:flag of Botswana.svg|20px]] [[Botsuana]] * [[Bielde:flag of Burkina Faso.svg|20px]] [[Burkina Faso]] * [[Bielde:flag of Burundi.svg|20px]] [[Burundi]] * [[Bielde:Flag of Djibouti.svg|20px]] [[Dschibuti]] * [[Bielde:flag of Eritrea.svg|20px]] [[Eritrea]] * [[Bielde:flag of Gabon.svg|20px]] [[Gabun]] * [[Bielde:Flag of The Gambia.svg|20px]] [[Gambia]] * [[Bielde:flag of Ghana.svg|20px]] [[Ghana]] * [[Bielde:flag of Guinea.svg|20px]] [[Guinea]] * [[Bielde:Flag of Guinea-Bissau.svg|20px]] [[Guinea-Bissau]] * [[Bielde:flag of Cameroon.svg|20px]] [[Kamerun]] * [[Bielde:Flag of Cape Verde.svg|20px]] [[Kap Verde]] * [[Bielde:Flag of Kenya.svg|20px]] [[Kenia]] * [[Bielde:Flag of the Comoros.svg|20px]] do [[Komore]] * [[Bielde:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|20px]] (fröier:Zaire) [[Demokratiske Republik Kongo]] * [[Bielde:Flag of the Republic of the Congo.svg|20px]] [[Republik Kongo]] * [[Bielde:Flag of Lesotho.svg|20px]] [[Lesoto]] * [[Bielde:flag of Liberia.svg|20px]] [[Liberia]] * [[Bielde:Flag of Libya.svg|20px]] [[Lybien]] * [[Bielde:flag of Madagascar.svg|20px]] [[Madagaskar]] * [[Bielde:flag of Malawi.svg|20px]] [[Malawi]] * [[Bielde:flag of Mali.svg|20px]] [[Mali]] * [[Bielde:Flag of Morocco.svg|20px]] [[Marokko]] * [[Bielde:flag of Mauritania.svg|20px]] [[Mauretanien]] * [[Bielde:Flag of Mauritius.svg|20px]] [[Mauritius]] * [[Bielde:flag of Mozambique.svg|20px]] [[Mozambique]] * [[Bielde:flag of Namibia.svg|20px]] [[Namibia]] * [[Bielde:flag of Niger.svg|20px]] [[Niger]] * [[Bielde:flag of Nigeria.svg|20px]] [[Nigeria]] * [[Bielde:flag of Rwanda.svg|20px]] [[Ruanda]] * [[Bielde:Flag of Zambia.svg|20px]] [[Sambia]] * [[Bielde:Flag of Sao Tome and Principe.svg|20px]] [[Sao Tome un Principe]] * [[Bielde:flag of Senegal.svg|20px]] [[Senegal]] * [[Bielde:Flag of the Seychelles.svg|20px]] do [[Seychelle]] * [[Bielde:flag of Sierra Leone.svg|20px]] [[Sierra Leone]] * [[Bielde:Flag of Zimbabwe.svg|20px]] [[Simbabwe]] * [[Bielde:flag of Somalia.svg|20px]] [[Somalia]] * [[Bielde:flag of Sudan.svg|20px]] [[Sudan]] * [[Bielde:flag of South Africa.svg|20px]] [[Suud-Afrikoa]] * [[Bielde:flag of South Sudan.svg|20px]] [[Suud-Sudan]] * [[Bielde:flag of Swaziland.svg|20px]] [[Swasilound]] * [[Bielde:flag of Tanzania.svg|20px]] [[Tansania]] * [[Bielde:flag of Togo.svg|20px]] [[Togo]] * [[Bielde:flag of Chad.svg|20px]] [[Tschad]] * [[Bielde:Flag of Tunisia.svg|20px]] [[Tunesien]] * [[Bielde:flag of Uganda.svg|20px]] [[Uganda]] * [[Bielde:Flag of the Central African Republic.svg|20px]] ju [[Zentroalafrikoanske Republik]] </div> * '''Hier sunt do ouhongige af autonome Gestriche:''' <div style="-moz-column-count: 2"> * [[Ceuta]] * [[Bielde:Flag of France.svg|20px]] [[Îles éparses]] * [[Bielde:Flag of the Canary Islands.svg|20px]] Do [[Kanariske Ailounde]] * [[Bielde:Flag of Madeira.svg|20px]] [[Madeira]] * [[Bielde:Flag of France.svg|20px]] [[Mayotte]] * [[Bielde:Flag of Melilla.svg|20px]] [[Melilla]] * [[Bielde:Flag of France.svg|20px]] [[Réunion]] * [[Bielde:Flag of Somaliland.svg|20px]] [[Somalilound]] (Ferstoant sik sälwen as n oainen Stoat, is oawers nit anärkoand) * [[Bielde:Flag of Saint Helena.svg|20px]] [[St. Helena]] * [[Bielde:Flag of Western Sahara.svg|20px]] [[Wääst-Sahara]] (Ferstoant sik sälwen as n oainen Stoat, man Marokko wol dät Gebiet ook hääbe. Offiziell nit anerkoand) </div> == Sjuch uk == * [[Afro-Asiatiske Sproaken]] * [[Semitiske Sproaken]] == Literatuur == * '''Länder, Völker, Kontinente''' fon dän [http://www.lingen-koeln.de Lingen-Ferlaach] [[Kategorie:Waarelddeele]] [[Kategorie:Afrikoa| ]] nci1nusb44hxlkwt0iul8exea4vixu0 0 118 108457 102807 2014-01-13T18:18:18Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:South Africa Afrikaans speakers proportion map.svg|miniatur|400px|Gestriche wier Afrikoansk boald wäd: uur 80% (dunkergräin) un uur 20% (ljoachtgräin).]] '''Afrikoansk''' (''Afrikaans'') is ju Sproake fon do Holloundske un Platdüütske Siedler siet 1652 in Suud-Afrikoa. Ju lät maast ap Holloundsk, man fuul Woude sunt oukuuted un hääbe oaft n uuren Kloang kriegen. Foar Hollounder is ju Sproake nit stuur tou ferstounden. Ju Beegenge fon do Tiedwoude is gans eenfach wuuden: :''ek kom'' - iek kuume :''ek het gekom'' - iek koom; iek bän keemen Afrikoansk wäd boald fon 6 Milionen Ljuude as Määmesproake un fon 10 Milionen Ljuude as twäide Sproake. 59% fon do Wiete un 79% fon do Faawige in Suud-Arikoa baale Afrikoansk as Määmesproake. Afrikoansk is uk ju Ferkierssproake in dät noudelke Noaberlound [[Namibia]]. Fon dät Afrikoanske rakt dät träi [[Dialekt]]e. == Wäkke Woude == {| class="prettytable" ! AFRIKOANSK || HOLLOUNDSK || SEELTERSK |rowspan="8"|&nbsp; ! AFRIKOANSK || HOLLOUNDSK || SEELTERSK |----- | vir || voor || foar | vry || vrij || fräi |----- | my || mijn || mien; min | lughawe || luchthaven || Lufthoawen |----- | skool || school || Skoule | sleg || slecht || sljucht, läip |----- | eggenoot || echtgenoot || Moanske of Käärel | saam || samen || touhoope |----- | aksie || actie || Aktion | voël || vogel || Fuugel |----- | asseblief || alstublieft || 'bitte' | goeienaand || goedenavond || gouden Äiwend |----- | oop || open || eepen | oormôre || overmorgen || uutenemäiden |} {{Foarloage:InterwikiAfrikoansk}} [[Kategorie:Sproaken]] 4nz6dc5ew0msukaxixi62f0fdt6x42b 0 119 102808 102643 2013-03-07T16:53:32Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 79 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q25268]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Afroasiatiska.png|Ap disse Koarte sunt do Afro-Asiatiske<br />Sproaken in jeel ounroat.|300px|thumb]] Tou do '''Afro-Asiatiske Sproaken''' heere: * '''[[Ägyptisk]]''' (skrieuwen siet 2700 f. Chr.) ** Oold-Ägyptisk (bit 2200 f.Chr.) ** [[Koptisk]] (boald bit tou dät 16. Jh.; nu bloot Säärkensproake). * [[Semitiske Sproaken|'''Semitiske Sproaken''']]. * '''[[Kuschitisk]]e Sproaken''' ** Sun fjautich Sproaken do der boald wäide fon 40-50 Mio. Ljuude in [[Äthiopien]], [[Somalien]] un Noud-[[Kenya]]. *** [[Afar]] (1,2 Mio. Ljuude, do dät baalen dwo) *** [[Oromo]] (fröier Galla) (20-25 Mio. Ljuude) *** [[Somalisk]] (15 Mio. Ljuude) * '''Omotiske Sproaken''' fon sun 1,5 Mio. Ljuude fon 40 Dialekte in ju Omo-Läichte in Äthiopien. Fielicht ne Outwiegenge fon do Kuschitiske Sproaken. * '''[[Berbersproaken]]''' ** Sun 20 Mio. Ljuude, maast in [[Marokko]] un [[Algerien]]. *** Noudelk Berber **** [[Taschelhyt]] **** Tarifit ([[Rif]]) **** Zentroal-[[Atlas]]-Berber ([[Tamazight]]) **** Kabylisk (Noud-Algerien, aastelk fon [[Algier]]) *** [[Tuareg]] (Tamaschek, Tamajaq/ Tahahaq) *** Zenaga ([[Mauretanien]]/ [[Senegal]) *** Siwi (in ju [[Siwi]]-Oase in Wääst-Ägypten) *** Ghadamsi (in [[Ghadames]], dän suudelke Punkt fon [[Tunesien]]) * '''[[Tschadisk]]e Sproaken''' ** Do Sproaken wäide boald fon sun 135 Mio. Ljuude suudelk fon dän [[Sahara]], un wäästelk, suudelk un aastelk fon dät [[Tschadmeer]]. *** Wääst-Tschadisk **** t.B. [[Hausa]] *** Biu-[[Mandara]]-Gruppe *** Aast-Tschadisk *** Masa-Gruppe * [[Kategorie:Sproakfamilien]] [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Afrikoa]] [[Kategorie:Asien]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] jaanp95w9fj4ayuh78gutoh0hozb3v8 0 120 112381 108954 2016-04-02T09:15:33Z Pyt 12 /* Ferbiendenge ätter buuten */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cordes.jpg|thumb|left|130px|]] [[Bielde:Cordes-1.pdf|thumb|120px| Aus meinem Leben / Uut mien Lieuwend, 2004]] '''Ahlrich Cordes''' wuude bädden dän 18.3.1895 in [[Strukelje]] un is deer stuurwen dän 2.4.1970. Hie waas n Bruur tou [[Sixtus Kordes]]. Dät Interessante is, dät do bee Bruure mäd uunglieke Famieljennoomen ounskrieuwen wieren! Ahlrich Cordes waas fon 1947 - 1948 Buurmäster fon de Meente [[Bäärsel]], wier Strukelje fon 1933-1948 tou heerde. == Wierk == * ''Aus meinem Leben/ Uut mien Lieuwend'', Mildaam 2004. Sien Hondskrift mäd deertwiske Transkription fon sien Fertällen. Honnelt foarallen uur dän eerste Waareldkriech un ju dramatiske Kriechsgefangenskup. ([http://gso.gbv.de/DB=2.1/PPNSET?PPN=490221505 GVK: Landesbibliothek Oldenburg]) == Sjuch uk == * [http://saterland.hyves.nl/blog/20050581/28_KURZ_BIOGRAPHIEN/sRzB/?pageid=8CGAF6Z26XCSS48K0 Bürgerverein Strukelje uur Ahlrich Cordes] ==Ferbiendenge ätter buuten== * [http://seelter.16mb.com/Cordes.pdf Ahlrich Cordes: Uut mien Lieuwend] (PDF) {{DEFAULTSORT:Cordes, Ahlrich}} [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Kultuur]] cmrmmqwbmy8w19492qtqnj9btn70m12 0 121 102809 96599 2013-03-07T16:53:42Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q230161]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Aincreville |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 49.3680555556 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.12194444444 |lunet_m = 0}} '''Aincreville''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse]], in ju Regio [[Lorraine]] (Lothringen), in [[Frankriek]]. Dät Gebiet fon Aincreville is 9,11 km². Aincreville häd n Ienwoonertaal fon 84 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] tp00lmls35ll26fjfyqalivov1kn66m 0 122 106976 106414 2013-04-13T13:02:28Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q189458]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:David - The Death of Socrates.jpg|480px|thumb|left|''Dood fon [[Sokrates]]'' fon [[Jacques-Louis David]], 1787.]] [[Bielde:Anselm Feuerbach 001.jpg|480px|thumb|left|''Tuun fon [[Ariost]]'' fon [[Anselm Feuerbach]], 1863.]] [[Kategorie:Kunst]] [[Kategorie:Kultuur]] 3sy3p16f5qsq2w1j7kcyl5o206a617h 0 123 122566 122562 2023-06-09T16:17:51Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Akster |- | align="center" | [[Bielde:Сорока (Pica pica), Калининград.jpg|300px]] |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unneroardenge:'' || Sjungfuugele ''(Passeri)'' |- | ''Familie:'' || Roukfuugele ''(Corvidae)'' |- | '' Sleek:'' || ''Pica'' |- | ''Oard:'' || Akster ''(Pica pica)'' |- |} |} Die '''Akster''' (''Pica pica'') is n [[Fuugele|Fuugel]] die der foarkuumen däd in [[Europa]] un n groot Paat fon [[Asien]]. <gallery> Pica pica pica MHNT.ZOO.2010.11.169.1.jpg|''Pica pica pica'' </gallery> {{biostump-links}} {{Commons|Pica pica|Akster}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Fuugele]] 97ssq3dsy8pcevvl04zneasqb50bmhl 0 124 118619 110120 2019-09-15T15:53:38Z Holder 732 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable float-right" style="width:40%; float:right; min-width:300px; max-width:320px;" |- ! colspan="2" style="background-color:LemonChiffon;" | dät Al |- ! colspan="2" style="background-color:Black;" | [[Bielde:Hubble ultra deep field.jpg|300px]] |- | align="center" colspan="2" style="background-color:Lightgray;" |Dät [[Hubble Ultra Deep Field]]: n gjucht djoopen Glap in dät Al |- ! colspan="2" style="background-color:LemonChiffon;" | Physikoaliske Oainskuppe (beleeken ap dät [[Beooboachtboar Al|beooboachtboare Al]]) |- | Radius || >&nbsp;45&nbsp;[[Milliarde|Mrd.]]&nbsp;[[Lichtjahr|Lj]]<ref>J. Richard Gott III u. a.: ''A Map of the Universe'' In: ''The Astrophysical Journal'', Ausgabe 624, Nr. 2, [http://arxiv.org/abs/astro-ph/0310571 Online-Version], abgerufen am 22. September 2013.</ref> |- | [[Masse (Physik)|Masse]] (sichtboar) || ca.&nbsp;10⁵³&nbsp;[[Kilogramm|kg]] |- | Midlere [[Tichte]] || ca.&nbsp;4,7&nbsp;·&nbsp;10⁻³⁰&nbsp;[[Gramm|g]]/[[Kubikzentimeter|cm³]] |- | Oaler || (13,798&nbsp;±&nbsp;0,037)&nbsp;Mrd.&nbsp;[[Jier]]e<ref name="Planck">Planck Collaboration et al: Planck 2013 results. I. Overview of products and scientific results. In: arXiv:1303.5062v1 [astro-ph.CO], Seite 36, 20. März 2013, [http://arxiv.org/pdf/1303.5062v1 Online-Version (pdf)], abgerufen am 26. März 2013</ref> |- | [[Galaxie]]n || ca.&nbsp;100&nbsp;Mrd. |- | Temperatuur Bäätergruundstroalenge || 2,7&nbsp;[[Kelvin|K]] |} Dät '''Al''' af '''Universum''' is aal wat bestoant, ju [[Ruumte]] mäd aal wät deer oun tou fienden is. Dät uumfoatet do [[Stiern]]e, deerunner ju [[Sunne]], do [[Planete]], deerunner ju [[Äide]], ju ganse [[Molksträite]], aal uur Stiernsysteme, un aal Ruumte. Dät Al wäd studierd fon ju [[Stiernwietenskup]], buute ju Äide, ju Studierobjekt is fon ju [[Äidwietenskup]]. Aan Deel fon ju Stiernkunde, ju Kosmologie, haalt sik ap mäd ju Froage ätter ju Äntstoundenge fon dät Al. Deeruur sunt moorere Theorien. Ju wichtichste fon do Theorien is apstuuns wäil ju Theorie fon dän [[Uurknal]]. [[Kategorie:Al]] [[Kategorie:Astronomie]] [[Kategorie:Kosmologie]] [[Kategorie:Kosmographie]] jp44rafcdecjdsw85z0hoz88ws6olw7 0 125 102812 96564 2013-03-07T16:54:26Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1021099]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Amanty |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 48.5188888889 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.61222222222 |lunet_m = 0}} '''Amanty''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Region [[Lorraine|Lorraine]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Amanty is 9,68 km². Amanty häd n Ienwoonertaal fon 111 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] 3fstrp63j5g63p22w98ecysx5iy838k 0 126 102813 18307 2013-03-07T16:54:37Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 7 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q455621]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki As '''Amateurbeende''' (dt. ''Amateurbänder'') beteekent me do [[Stroalenge|Frequenzberäkke]], do der foar dän [[Amateurfunktjoonst|Amateurfunk]] fräiroat sunt. Do Beende wäide ätter ju [[Stroalenge|Woogenlaangte]] fon do Frequenze benaamd. Ju Woogenlaangte kricht me uut ju Division fon ju [[Luchtgauegaid]] (299.792.458 m/s) truch ju Frequenz (in [[Hertz (Eenhaid)|Hertz]]). Biespilswiese stoant dät [[160-Meter-Beend]] foar dän Beräk fon sowät 1800 bit 1900&nbsp;kHz un dät [[80-Meter-Beend]] foar dän Beräk fon 3500 bit 3800&nbsp;kHz. Do eerste Amateurfunkbeende wuuden internationoal in dät [[Washingtoner Oukuumen]] fon 1927 as Deel fon dät [[Internationoal Fiermäldeferdraach|Internationoale Fiermäldeferdraach]] do Funkamateure toudeeld. == Däälich in Düütsklound touwiesde Frequenze == Ju [[Amateurfunkferoardnenge]] ferloowet Amateurfunkbedrieuw ap foulgjende Frequenze: {| class="prettytable" |- class="hintergrundfarbe6" !Tjuugnisklasse<br />ätter<br />Touläitengs-<br />uurkunde !Frequenzberäkke !Wogen-<br />laangte !Tousätselke<br />Nutsengs-<br />bestimmengen !Stoatus !Seende-<br />laistenge !Tousätselke-<br />Internationoale<br />Räägelengen |- |A|| align=right|135,7–137,8&nbsp;kHz|| align=right|[[2,2-Kilometer-Beend|2,2&nbsp;km]]||1,&nbsp;2,&nbsp;10||S||1&nbsp;W&nbsp;[[Effective Radiated Power|ERP]]|| |- |A|| align=right|1810–1850&nbsp;kHz|| align=right|[[160-Meter-Band|160&nbsp;m]]||3||P||750&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- | class="hintergrundfarbe5"|E|| class="hintergrundfarbe5" align=right|1810–1850&nbsp;kHz|| class="hintergrundfarbe5" align=right|[[160-Meter-Beend|160&nbsp;m]] || class="hintergrundfarbe5"|3 |class="hintergrundfarbe5"|P|| class="hintergrundfarbe5"|100&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| class="hintergrundfarbe5"| |- |A|| align=right|1850–1890&nbsp;kHz|| align=right|[[160-Meter-Band|160&nbsp;m]]||3,&nbsp;10,&nbsp;12||S||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- | class="hintergrundfarbe5"|E|| class="hintergrundfarbe5" align=right|1850–1890&nbsp;kHz|| class="hintergrundfarbe5" align=right|[[160-Meter-Beend|160&nbsp;m]] || class="hintergrundfarbe5"|3,&nbsp;10,&nbsp;12 |class="hintergrundfarbe5"|S|| class="hintergrundfarbe5"|75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| class="hintergrundfarbe5"| |- |A|| align=right|1890–2000&nbsp;kHz|| align=right|[[160-Meter-Beend|160&nbsp;m]]||3,&nbsp;10||S||10&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- | class="hintergrundfarbe5"|E|| class="hintergrundfarbe5" align=right|1890–2000&nbsp;kHz|| class="hintergrundfarbe5" align=right|[[160-Meter-Beend|160&nbsp;m]] || class="hintergrundfarbe5"|3,&nbsp;10 |class="hintergrundfarbe5"|S|| class="hintergrundfarbe5"|10&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| class="hintergrundfarbe5"| |- |A|| align=right|3,5–3,8&nbsp;MHz|| align=right|[[80-Meter-Beend|80&nbsp;m]]||3||P||750&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- | class="hintergrundfarbe5"|E|| class="hintergrundfarbe5" align=right|3,5–3,8&nbsp;MHz|| class="hintergrundfarbe5" align=right|[[80-Meter-Band|80&nbsp;m]] || class="hintergrundfarbe5"|3 |class="hintergrundfarbe5"|P|| class="hintergrundfarbe5"|100&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| class="hintergrundfarbe5"| |- |A|| align=right|7–7,1&nbsp;MHz|| align=right|[[40-Meter-Band|40&nbsp;m]]||3,&nbsp;13||P+)||750&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|7,1–7,2&nbsp;MHz|| align=right|[[40-Meter-Band|40&nbsp;m]]||3||S||250&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|10,1–10,15&nbsp;MHz|| align=right|[[30-Meter-Band|30&nbsp;m]]||1,&nbsp;10,&nbsp;12||S||150&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|14–14,35&nbsp;MHz|| align=right|[[20-Meter-Band|20&nbsp;m]]||3,&nbsp;13||P+)||750&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|18,068–18,168&nbsp;MHz|| align=right|[[17-Meter-Band|17&nbsp;m]]||3,&nbsp;13||P||750&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|21–21,45&nbsp;MHz|| align=right|[[15-Meter-Band|15&nbsp;m]]||3,&nbsp;13||P+)||750&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- | class="hintergrundfarbe5"|E|| class="hintergrundfarbe5" align=right|21–21,45&nbsp;MHz|| class="hintergrundfarbe5" align=right|[[15-Meter-Band|15&nbsp;m]] || class="hintergrundfarbe5"|3,&nbsp;13 |class="hintergrundfarbe5"|P+)|| class="hintergrundfarbe5"|100&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| class="hintergrundfarbe5"| |- |A|| align=right|24,89–24,99&nbsp;MHz|| align=right|[[12-Meter-Band|12&nbsp;m]]||3,&nbsp;13||P||750&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|28–29,7&nbsp;MHz|| align=right|[[10-Meter-Band|10&nbsp;m]]||4,&nbsp;13||P||750&nbsp;W [[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- | class="hintergrundfarbe5"|E|| class="hintergrundfarbe5" align=right|28–29,7&nbsp;MHz|| class="hintergrundfarbe5" align=right|[[10-Meter-Band|10&nbsp;m]] || class="hintergrundfarbe5"|4,&nbsp;13 |class="hintergrundfarbe5"|P|| class="hintergrundfarbe5"|100&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| class="hintergrundfarbe5"| |- |A|| align=right|50,08–51&nbsp;MHz|| align=right|[[6-Meter-Band|6&nbsp;m]]||5||S||25&nbsp;W&nbsp;[[Effective Radiated Power|ERP]]|| |- |A|| align=right|144–146&nbsp;MHz|| align=right|[[2-Meter-Band|2&nbsp;m]] ||6,&nbsp;13||P+)||750&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- | class="hintergrundfarbe5"|E|| class="hintergrundfarbe5" align=right|144–146&nbsp;MHz|| class="hintergrundfarbe5" align=right|[[2-Meter-Band|2&nbsp;m]] || class="hintergrundfarbe5"|6,&nbsp;13 |class="hintergrundfarbe5"|P+)|| class="hintergrundfarbe5"|75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| class="hintergrundfarbe5"| |- |A|| align=right|430–440&nbsp;MHz|| align=right|[[70-Zentimeter-Band|70&nbsp;cm]] ||7,&nbsp;13||P||750&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- | class="hintergrundfarbe5"|E|| class="hintergrundfarbe5" align=right|430–440&nbsp;MHz|| class="hintergrundfarbe5" align=right|[[70-Zentimeter-Band|70&nbsp;cm]] || class="hintergrundfarbe5"|7,&nbsp;13 | class="hintergrundfarbe5"|P|| class="hintergrundfarbe5"|75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| class="hintergrundfarbe5"| |- |A|| align=right|1240–1300&nbsp;MHz|| align=right|[[23-Zentimeter-Band|23&nbsp;cm]]||8,&nbsp;11,&nbsp;13||S||750&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|2320–2450&nbsp;MHz|| align=right|[[13-Zentimeter-Band|13&nbsp;cm]]||9,&nbsp;13||S||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|3,4–3,475&nbsp;GHz|| align=right|[[9-Zentimeter-Band|9&nbsp;cm]]||9||S||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|5,65–5,85&nbsp;GHz|| align=right|[[6-Zentimeter-Band|6&nbsp;cm]]||9,&nbsp;13||S||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|10–10,5&nbsp;GHz|| align=right|[[3-Zentimeter-Band|3&nbsp;cm]]||9,&nbsp;13||S||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- | class="hintergrundfarbe5"|E|| class="hintergrundfarbe5" align=right|10–10,5&nbsp;GHz|| class="hintergrundfarbe5" align=right|[[3-Zentimeter-Band|3&nbsp;cm]]|| class="hintergrundfarbe5"|9,&nbsp;13|| class="hintergrundfarbe5"|S|| class="hintergrundfarbe5"|5&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| class="hintergrundfarbe5"| |- |A|| align=right|24–24,05&nbsp;GHz|| align=right|1,2&nbsp;cm||13||P+)||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|24,05–24,25&nbsp;GHz|| align=right|1,2&nbsp;cm||9||S||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|47–47,2&nbsp;GHz|| align=right|6&nbsp;mm||13||P+)||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|75,5–76&nbsp;GHz|| align=right|4&nbsp;mm||9,&nbsp;13||P+)||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|76–77,5&nbsp;GHz|| align=right|4&nbsp;mm||9,&nbsp;13||S||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|77,5–78&nbsp;GHz|| align=right|4&nbsp;mm||9,&nbsp;13||S||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|78–81,5&nbsp;GHz|| align=right|4&nbsp;mm||9,&nbsp;13||S||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|122,25–123&nbsp;GHz|| align=right|2,5&nbsp;mm||9||S||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|134–136&nbsp;GHz|| align=right|2&nbsp;mm||9,&nbsp;13||P+)||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|136–141&nbsp;GHz|| align=right|2&nbsp;mm||9,&nbsp;13||S||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|241–248&nbsp;GHz|| align=right|1&nbsp;mm||13||S||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A|| align=right|248–250&nbsp;GHz|| align=right|1&nbsp;mm||13||P+)||75&nbsp;W&nbsp;[[Hüllkurvenspitzenleistung|PEP]]|| |- |A/E|| align=right|höher&nbsp;250&nbsp;GHz|| align=right|-||14||-||-|| |} Tousätselke Nutsengsbestimmengen (kuut): {| class="prettytable" |- class="hintergrundfarbe6" ! Nr. || Inhoold |- |1 ||Belaide Beendbratte fon ne Uutseendenge maximoal 800&nbsp;Hz. |- |2 ||Do Bedrieuwssteeden sunt ju BNetzA antouwiesen. Ju Seendeantenne is juunuur uur Anloagen däägergoud tou äntkoppeljen. Wäide Stöörengen bie Primärfunktjoonste uk in Frequenzberäkke deerieuwenske feruurseeked, dan is dän Bedrieuw ientoustaalen. |- |3||Belaide Beendbreite fon ne Uutseendenge maximoal 2,7&nbsp;kHz. |- |4||Belaide Beendbratte fon ne Uutseendenge maximoal 7&nbsp;kHz. |- |5||Ju Nutsenge fon dät Frequenzberäk kon fon ju Regulierengsbehörde mäd tousätselke algemeene Aploagen fersäin wäide; ju Nutsenge is ap fääste Amateurfunksteeden beschränkt. Do Nutsengsbedingengen wäide truch ju Regulierengsbehörde fäästlaid un in hier Amtsblääd fereepentliked. |- |6||Belaide Beendbratte fon ne Uutseendenge maximoal 40&nbsp;kHz. |- |7||Belaide Beendbratte fon ne Uutseendenge maximoal 2&nbsp;MHz. Belaide Beendbratte bie amplitudenmodulierde Fiersjo-Uutseendengen maximoal 7&nbsp;MHz. |- |8||Belaide Beendbratte fon ne Uutseendenge maximoal &nbsp;MHz. Belaide Beendbratte bie digitoale of amplitudenmodulierde Fiersjo-Uutseendengen maximoal 7&nbsp;MHz und bei frequenzmodulierde Fiersjo-Uutseendengen maximoal 18&nbsp;MHz. |- |9||Belaide Beendbratte fon ne Uutseendenge maximoal 10&nbsp;MHz. Belaide Beendbratte bie Fiersjo-Uutseendengen maximoal 20&nbsp;MHz. |- |10||neen automatiske Amateurfunksteeden; naan Contestbedrieuw. |- |11||In dät Deelberäk 1247 bit 1263 MHz is ju oustroalde Laistenge ap maximoal 5 Watt EIRP beschränkt. Die Bedrieuw fon automatisk oarbaidjende Amateurfunksteeden in dit Beräk is nit toulät. |- |12||Ju maximoal toulätte Stroalengslaistenge foar automatisk oarbaidjende Amateurfunksteeden bedrächt 15 Watt ERP. |- |13||Disse Frequenzberäkke sunt gans of deelwiese uk dän Amateurfunktjoonsst uur Satellite toudeeld. |- |14||[http://www.bundesnetzagentur.de/media/archive/1317.pdf sjuch u. a. Vfg. 14/2005 fon ju BNetzA fon däälich] |} {| class="prettytable" |- class="hintergrundfarbe6" ! Touwiesengs-<br />stoatus || Betjuudenge |- |P || Primär dän Amateurfunk touwiesd |- |P+ || Primär (wiedgungend exklusiv) dän Amateurfunk touwiesd |- |S || Sekundär dän Amateurfunk touwiesd |} Tou Bewilligengs- un Laistengsklasse sjuch [[Amateurfunktjuugnis]]. ''Uursät uut dät [http://de.wikipedia.org/wiki/Amateurband Düütske Wikipedia.]'' [[Kategorie:Kommunikation]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] 8qkwzoa1hxu4cokb0zfg2ursf6b3itq 0 127 120292 120183 2021-10-08T21:46:19Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki [[Image:G0RTN shack.jpg|thumb|right|400px|Ju 'Hutte' fon dät Amateur-Funkstation G0RTN, Betjooner Gerry Lynch, in London, 2005. Links sjucht me die IC7400 Seende-Ämpfanger mäd deerap n MFJ-949E Antennenoustimmer un dan gjuchts n Komputer.]] [[Image:Amateurfunkantennen.jpg|thumb|right|400px|Amateurfunk-Antennenanloage (Yagi-beam) an ju TU Bruunswiek]] [[Image:Qsl karte stahleck.jpg|thumb|right|Ne QSL-Koarte|300px]] [[Image:Qsl-kort.jpg|thumb|right|Ne uur QSL-Koarte|300px]] == Geskichte == In n Ounfang fon dät Radio kuud älk noch moakje wät er wüül. Dät roate fluks Zivilljuude, do der fersoachten uur dät näie Medium sik enuur tou beloangjen. Dät annerde sik, as in dän eerste Waareldkriech die Wäid fon Radio as Kontaktmiddel hääruutkoom. Ätter dät bruukte me n Lizenz foar oaine Seendengen. As dan die Rundfunk sik äntwikkelde, noom ju fluks do maast oainde Woogenlaangten (Loangwoogen/LW un Middelwoogen/MW) foar sik in Besleek. So wuuden do Funk-Amateure ferband ätter do Kuutwoogen (KW), un deer leeter uk wier ap gans smälle [[Amateurbeende|Frequenz-Beende]]. == Die uunwiese Mon == Nu is dät je so, dät ju [[Ferspreedenge fon Radiowoogen|Ferspreedenge]] ap LW un MW gungt mäd Boudemwoogen, dät sunt Woogen, do der mee beegje mäd dät Uurflak fon de Waareld. Ap bääste gungt dät ap LW, man ap MW wäd dät al ouswäkked uur laangere Oustande un ap KW is dät al gans läip. <br /> Daach fersoachten do Amateure mäd hiere litje Fermuugen ap KW Kontakte uur laangere Oustande tou lääsen. Un wan do seekkundige Ljuude uk kwieden, dät et nit kuude, daach geenen do Amateurferbiendengen immer fääre. In n Dezember 1921 wuuden do eerste [http://www.radio-club-of-america.org/history.php?page=1921.html transatlantiske Ferbiendengen] moaked ap 230 Meter mäd n n Fermuugen fon 990 Watt. Leeter wuuden ap fuul kuutere Woogen Ferbiendengen laid mäd fuul litjere Fermuugen (< 50 Watt). So koom dät tou dän Spröäk fon do Funkamateure: :''The wise men said it couldn't, but the unwise man he did it.'' :(Do wiese Ljuude kwieden, dät et nit kuude, man die uunwiese Mon, hie died et). Eerste geen dät aal mäd [[Telegrafie]], man leeter koom [[Telefonie]] bietou. == Roupteekene == Älke anärkaande Funkamateur kricht bie sien Lizenz n Roupteeken, wierbie do eerste Bouksteeuwen pro Lound ferskeeden sunt, t.B. *DA-DR Düütsklound - Biespil [http://www.qsl.net/dl4kbs/ DL4KBS] *G, GX Änglound - [http://www.gerrylynch.co.uk/ G0RTN] *HZ Saudi Arabien - [http://www.qsl.net/hz1ab/ HZ1AB] *K,W,N Fereende Stoate fon Amerikoa - [http://www.eham.net/callbook/W4PTS W4PTS] *ON-OT Belgien - [https://web.archive.org/web/20110511122945/http://www.qrz.com/callsign.html?callsign=ON4MU ON4MU] *PA-PI Niederlounde - [https://web.archive.org/web/20070808145723/http://home.hetnet.nl/~fbksys1/Frameset_ham_nl.htm PA0FBK] *PP-PY Brasilien - [http://www.py2yp.ws/ PY2YP] *VK Australien - [http://www.keylink.com.au/vk4hf/ VK4HF] *VU Indien - [http://www.qsl.net/vu3rsb/ VU3RSB] == QSL-Koarten == Wan twäin Funk-Amateure (un dät rakt uk Wieuwljuude deerbie) toun eersten Moal Kontakt hääbe, dan seende jo sik enunner ne QSL*-Koarte, wierap jo uutfälle wan dät waas un wäkke Reewen un Antenne deerbie bruukt wuude (gjuchts Biespiele). An bestimde Tiede hoolde jo uk n Wädbewäärf (Contest) ou, wierfoar dan do Koarten as Bewies brukt wäide. Besunners interessant sunt Ferbiendengen uur groote Oustande (DX), bietiede mäd Hälpe fon Reflektione juun de [[Moune]], juun [[Meteorite]], of juun [[Satellit]]e. <small>*Dat QSL heert tou ju [[Q-Kode]] fon do Amateure.</small> == Ferbiendengen ätter buuten == *[http://www.darc.de/ Düütske Amateur Radio Club] *[http://forum.db3om.de/ Amateurfunk Forum] [[Kategorie:Radio]] [[Kategorie:Telekommunikation]] [[Kategorie:Technik]] tou1eovxkd3gfvw00efki0jeo65td3j 0 128 102815 96471 2013-03-07T16:54:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1021082]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Ambly-sur-Meuse |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 49.02 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.44333333333 |lunet_m = 0}} '''Ambly-sur-Meuse''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Regio [[Lorraine|Lorraine]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Ambly-sur-Meuse is 9,68 km². Ambly-sur-Meuse häd n Ienwoonertaal fon 111 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] alxxcuk25zzs4foj2qr06ahx8iewhwg 0 129 105532 102816 2013-03-11T10:27:49Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q59688]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Amel-sur-l'Étang |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 49.2672222222 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.64916666667 |lunet_m = 0}} '''Amel-sur-l'Étang''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Regio [[Lorraine|Lothringen]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Amel-sur-l'Étang is 14,74 km². Amel-sur-l'Étang häd n Ienwoonertaal fon 150 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] k22s5h5a17hm1twxssfzqbmmrc0n2du 0 130 105502 105197 2013-03-11T10:26:36Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q23492]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Amtssproake''' is ju [[Sproake]] ju in n Lound fon ju Regierenge bruukt wäd. {{stump}} [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Sproakpolitik]] [[Kategorie:Ferwaltenge]] 7ye8dnd2txbmz9dlnej686enq213o32 0 131 102818 96596 2013-03-07T18:00:35Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 25 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q472924]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Ancemont |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 49.0719444444 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.40694444444 |lunet_m = 0}} '''Ancemont''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Region [[Lorraine|Lorraine]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Ancemont is 13,3 km². Ancemont häd n Ienwoonertaal fon 591 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] e07fma7c4yvem81koho6lffvc4rud96 0 132 107303 102819 2013-06-22T19:50:01Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q229195]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Ancerville |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 48.6366666667 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.02055555556 |lunet_m = 0}} '''Ancerville (Meuse)''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse]], in ju Regio [[Lorraine]], in [[Frankriek]]. Dät Gebiet fon Ancerville (Meuse) is 21,58 km². Ancerville (Meuse) häd n Ienwoonertaal fon 2 762 (1999). [[Kategorie:Stääde in Meuse]] 2gkovyzx6tdlfaj06wbd9yrqj81x4e2 0 133 102820 96581 2013-03-07T18:00:58Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q230063]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Andernay |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 48.7919444444 |videt_m = 0 |lunet_g = 4.95583333333 |lunet_m = 0}} '''Andernay''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Region [[Lorraine|Lorraine]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Andernay is 4,32 km². Andernay häd n Ienwoonertaal fon 228 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] 21vsu4xai5a25845g7wq7lw8mu434ws 0 134 102821 96605 2013-03-07T18:01:20Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q286407]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Apremont-la-Forêt |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 48.8561111111 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.63972222222 |lunet_m = 0}} '''Apremont-la-Forêt''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Region [[Lorraine|Lorraine]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Apremont-la-Forêt is 32,89 km². Apremont-la-Forêt häd n Ienwoonertaal fon 3371 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] aguop1rdsd7yhqfom962t64ajitnc97 0 135 105503 102822 2013-03-11T10:26:38Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q59686]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Arrancy-sur-Crusne |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 49.4141666667 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.65916666667 |lunet_m = 0}} '''Arrancy-sur-Crusne''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Region [[Lorraine|Lorraine]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Arrancy-sur-Crusne is 20,16 km². Arrancy-sur-Crusne häd n Ienwoonertaal fon 322 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] 1udd3qklr5t2u582th988xx21rl6fw3 0 137 117697 105198 2018-11-15T16:49:37Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Ju '''Atomphysik''' unnersoacht dän Apbau fon do [[Atom]]e uut [[Atom-Kääden]] un [[Elektronen-Skille]] un do Wiksel-Wierkengen fon do Atome un [[Ion]]en mäd uurse Atome un Ionen, mäd Fäästköärpere, mäd [[elektromagnetiske Stroalenge]], mäd [[Elektrisk Fäild|elektriske Fäildere]] un [[Magnetismus|magnetiske Fäildere]]. == Kiek uk bie == * [[Physik]] * [[Käädenfusion]] * [[Käädenkleeuwenge]] * [[Magnet-Resonanz-Tomographie (MRT)]] {{stump}} [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Atomphysik| ]] bj4q855q30v875j4nrnabeki1o90c0r 0 138 102824 96518 2013-03-07T18:02:43Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1021049]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Aubréville |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 49.1441666667 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.08222222222 |lunet_m = 0}} '''Aubréville''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Region [[Lorraine|Lorraine]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Aubréville is 28,99 km². Aubréville häd n Ienwoonertaal fon 383 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] cv2zsg2pjiglaeeeu51aab1afh2n4jz 0 139 106970 95933 2013-04-13T12:45:35Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 17 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q28087]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Review}} [[Bielde:Sem auger electron.svg|thumb|125px|Skematiske Deerstaalenge fon dät Auger-Effekt]] [[Bielde:AugerSpectrum.JPG|thumb|Auger Spektrum fon Kooper Nitride Loagen in oulatte Foarm]] '''Auger-Elektrone-Spektroskopie''' (AES) is ne Analysemethode fon Uurflächen mäd Hälpe fon Auger-Elektrone. Wan me in Vakuum ne Materioalprobe bestroalt mäd (primäre) Elektrone mäd ne Energie fon sun 1 bit 10 keV, dan soant dät Materioal sälwen wier Elektrone uut. Do sekundäre Elektrone hääbe aal Grööten fon Energie, man deertwiske dwo wäkke skäärpe Spitsen apfaale, do sonaamde Auger-Elektrone. Do Auger-Elektrone hääbe ne Energie, ju der bestimd wäd fon do Elemente in dät Materioal fon ju Probe. Gjuchts is dät Effekt skizzierd foar n [[Molekül]] mäd twäin Boane. Sukke Boane hääbe ne foar älk Element charakteristiske Energie. Wan nu dät Molekül fon n Primärelektron träfd wäd, dan kon een fon do bee binnere Elektrone (rood) ne haagere Energie kriege un deertruch in n haageren Boan broacht wäide. Ätter ne bestimde Tied faalt dät dan in sin oolde Boan tourääch (ounroat mäd n Pieler un ne loose blaue Steede), wierbie dan ne Energie fräiwäd juust gliek an dät Unnerskeed in Energie fon do bee Boane. Ju Energie wäd dan meedeeld (Pieler mäd Krulle) an wier n uur Elektron, wät dan as Auger-Elektron uutsoand wäd un uk ne loose Steede bääte lät. Auger-Doaten wäide gewöönelk roat as Spektra in [[Differentioalreekenge|oulatte]] Foarm. Dät is gjuchts roat foar Kooper Nitride. Dät rakt ne kloore Spitse foar Stikstof (N) ap 400 eV. Kooper häd fuul moor Elektrone in fuul moor Boane un rakt also fuul moor Spitsen, nämmelk bie 920eV (mäd two Litjere) un bie 70 eV. Auger-Elektrone uut djappere Loagen ferljoose hiere charakteristiske Energie truch Steeten juun haager lääsende Atome. Do analysierboare Elektrone stamme deerhäär uut do buppeste 0,5 bit 3 [[Laangtemäite|Nanometer]], also 2 bit 10 Atomloagen. Deeruum is AES foarallen ne Uurflächen-Technik. Truch Sputter-Ätsjen in Vakuum konnen oawers Loagen wächhoald wäide, so dät me djapper meete kon. So konnen ganse Djupte-Profile ärheelden wäide. Wan anwoand in n [[Elektronemikroskop|Raster-Elektronemikroskop]], konnen uk Bielden (Kartierengen) fon ju Ferspreedenge fon bestimde Elemente uur ne Probe moaked wäide. Bie 10 keV Primärenergie un n litjen Stroom is die Stroal so fien, dät me deerbie ne Aplöösenge fon 0,3 [[Laangtemäite|/um]] kriege kon. Ju grootste Geföilegaid fon 0,1 bit 1 Atom Prozent kricht me bie grattere Stroome un dän Gehalt an n bestimd Element kon in n Präzisionsfaktor two bestimd wäide. Deermäd is AES fuul beeter tou tjouen as [[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie]] (SIMS), man deerjuun fuul minner geföilich. [[Kategorie:Chemie]] [[Kategorie:Physik]] 3kil0rguztxfog62cson9i1f0egf3j0 0 140 102825 96547 2013-03-07T18:02:55Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1021111]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Aulnois-en-Perthois |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 48.6355555556 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.13 |lunet_m = 0}} '''Aulnois-en-Perthois''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Region [[Lorraine|Lorraine (Lothringen)]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Aulnois-en-Perthois is 10,75 km². Aulnois-en-Perthois häd n Ienwoonertaal fon 421 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] fp65ohh7tizt8uk9i71of28cgwlxaka 0 141 102826 96935 2013-03-07T18:03:06Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1021122]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Autrécourt-sur-Aire |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 49.0358333333 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.13888888889 |lunet_m = 0}} '''Autrécourt-sur-Aire''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Region [[Lorraine|Lorraine]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Autrécourt-sur-Aire is 10,85 km². Autrécourt-sur-Aire häd n Ienwoonertaal fon 110 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] ix0ew6ybhs05lvbbdoastj8ed2gsvv9 0 142 102827 96934 2013-03-07T18:03:16Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q730620]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Autréville-Saint-Lambert |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 49.5625 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.12888888889 |lunet_m = 0}} '''Autréville-Saint-Lambert''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Region [[Lorraine|Lorraine]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Autréville-Saint-Lambert is 4,01 km². Autréville-Saint-Lambert häd n Ienwoonertaal fon 43 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] b7w5vt5ib9ektyznzx7qnb79qfl9r9c 0 143 102828 96551 2013-03-07T18:03:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 23 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1048594]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Avillers-Sainte-Croix |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek |videt_g = 49.0325 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.70055555556 |lunet_m = 0}} '''Avillers-Sainte-Croix''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Region [[Lorraine|Lorraine]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Avillers-Sainte-Croix is 5,5 km². Avillers-Sainte-Croix häd n Ienwoonertaal fon 70 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] j2wad2x48eh9eqa6xi3ikpox66k9ewc 0 144 106912 102829 2013-04-12T12:02:17Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Avioth | Koarte = Basil Avioth 01.jpg|Avioth mäd ju Basilika | Ienwoonertaal = 126 (<small>2009</small>) | Lound = [[Frankriek]] | Departemänt = [[Meuse]] | Fläche = 6,5 km² | Tiedsone = UTC +1 | Buurmäster = ? | Websiede = [www.avioth.fr] }} {{Topam in Fransän |nem = Avioth |topäd = Lorraine |gretot = 300 |videt_g = 49.5672222222 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.39166666667 |lunet_m = 0}} '''Avioth''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Region [[Lorraine|Lorraine]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Avioth is 6,5 km². Avioth häd n Ienwoonertaal fon 115 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] mlfohswiwcsjogtf1ot9ape93spza1o 0 145 102830 96552 2013-03-07T18:04:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 25 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q473127]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Avocourt |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 49.2075 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.14333333333 |lunet_m = 0}} '''Avocourt''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Regio [[Lorraine|Lothringen]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Avocourt is 14,66 km². Avocourt häd n Ienwoonertaal fon 107 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] snnk8x6zzk7m7fec7k1h6g7omapc7nq 0 146 102831 96532 2013-03-07T18:04:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q227629]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Azannes-et-Soumazannes |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 49.2922222222 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.46805555556 |lunet_m = 0}} '''Azannes-et-Soumazannes''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Region [[Lorraine|Lorraine]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Azannes-et-Soumazannes is 18,11 km². Azannes-et-Soumazannes häd n Ienwoonertaal fon 169 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] 6m0bx8hhx1wh0cm7x66senpf4uw5vwy 0 147 122867 119872 2023-09-25T08:50:30Z GregorBungensheim 13283 Ienwoonere wikitext text/x-wiki {{DeelstaatDuitsland| | naam = Baden-Württemberg | vlag = {{border|[[Bielde:Flag of Baden-Württemberg.svg|140px|Flaage]]}} | wapen = [[Bielde:Greater coat of arms of Baden-Württemberg.svg|140px|Woapen]] | hoofdstad = [[Stuttgart]] | km2 = 35.751,46 [[Vierkante kilometer|km²]] | bevolking =11.280.257 <small>''(31-12-2022)''</small> | bevolkingsdichtheid = 300 inw./km² | iso = DE-BW | website = [http://www.baden-wuerttemberg.de/ www.baden-wuerttemberg.de] | mp = Winfried Kretschmann (Grüne) | partijen = CDU 60<br />Grüne 36<br />SPD 35<br />FDP/DVP 7 | bondsraad = 6 | kaart = [[Bielde:Deutschland Lage von Baden-Württemberg.svg|250px|Baden-Würtembierich]] | districten = [[Bielde:Baden-Württemberg, administrative divisions - de - colored.svg|250px|Districten van Baden-Würtembierich]] }} '''Baden-Würtembierich''' ([[Düütsk]]: Baden-Württemberg, [[Wäästfräisk]]: Baden-Wúrtemberch) is n [[Buundeslound]] in dät Suudwääste fon [[Düütsklound]]. Dät Buundeslound häd ne Uurfläche fon 35,751,46 km² un häd 11.280.257 Ienwoonere. Ju Haudstääd is [[Stuttgart]]. == Geografie == Baden-Würtembierich wäd begränsed fon dän [[Swaits]] in dät Suude, [[Frankriek]] in dät Wääste un fon do düütske Buundeslounde [[Rhienlound-Pfalz]], [[Hessen]] un [[Bayern]]. Foar dät wäästelke Scheed un deelwiese uk foar dät suudelke Scheed is die [[Rhien]] äntscheedend. Dät [[Swotte Woold]] is dät Bierichlound aastelk fon dän Rhien. Baden-Würtembierich deelt dän [[Bodensee]] un do Alpen mäd dän Swaits. Ju [[Donau]] fangt oun in Baden-Würtembierich tichtebie [[Donaueschingen]]. == Ferwaltensgliederenge == Baden-Würtembierich häd fjauer Regierengsbetsirke, do der mädununner 35 Loundkringe hääbe un njuugen kringfräie Stääde. === ''Regierengsbetsirke'' === * [[Regierungsbezirk Freiburg|Freiburg]] * [[Karlsruhe (regio)|Karlsruhe]] * [[Regierungsbezirk Stuttgart|Stuttgart]] * [[Regierungsbezirk Tübingen|Tübingen]] === ''Loundkringe'' === {| |- | width="34%" valign="top"| # [[Alb-Donau-Kreis]] # [[Biberach (Loundkring)|Biberach]] # [[Bodenseekreis]] # [[Böblingen (Loundkring)|Böblingen]] # [[Breisgau-Hochschwarzwald (Loundkring)|Breisgau-Hochschwarzwald]] # [[Calw (Loundkring)|Calw]] # [[Konstanz (Loundkring)|Konstanz]] # [[Emmendingen (Loundkring)|Emmendingen]] # [[Enzkreis]] # [[Esslingen (Loundkring)|Esslingen]] # [[Freudenstadt (Loundkring)|Freudenstadt]] # [[Göppingen (Loundkring)|Göppingen]] | width="33%" valign="top" | <ol start=13> <li> [[Heidenheim (Loundkring)|Heidenheim]] <li> [[Heilbronn (Loundkring)|Heilbronn]] <li> [[Hohenlohekreis]] <li> [[Karlsruhe (Loundkring)|Karlsruhe]] <li> [[Lörrach (Loundkring)|Lörrach]] <li> [[Ludwigsburg (Loundkring)|Ludwigsburg]] <li> [[Main-Tauber-Kreis]] <li> [[Neckar-Odenwald-Kreis]] <li> [[Ortenaukreis]] <li> [[Ostalbkreis]] <li> [[Rastatt (Loundkring)|Rastatt]] <li> [[Ravensburg (Loundkring)|Ravensburg]] </ol> | width="33%" valign="top" | <ol start=25> <li> [[Rems-Murr-Kreis]] <li> [[Reutlingen (Loundkring)|Reutlingen]] <li> [[Rhein-Neckar-Kreis]] <li> [[Rottweil (Loundkring)|Rottweil]] <li> [[Schwäbisch Hall (Loundkring)|Schwäbisch Hall]] <li> [[Schwarzwald-Baar-Kreis]] <li> [[Sigmaringen (Loundkring)|Sigmaringen]] <li> [[Tübingen (Loundkring)|Tübingen]] <li> [[Tuttlingen (Loundkring)|Tuttlingen]] <li> [[Waldshut (Loundkring)|Waldshut]] <li> [[Zollernalbkreis]] </ol> |} === ''Kringfräie Stääde'' === # [[Baden-Baden]] # [[Freiburg im Breisgau]] # [[Heidelberg]] # [[Heilbronn|Heilbronn]] # [[Karlsruhe|Karlsruhe]] # [[Mannheim]] # [[Pforzheim]] # [[Stuttgart]] # [[Ulm]] {{Buundeslounde fon Düütsklound}} [[Kategorie:Baden-Würtembierich| ]] 5o05990199ehcwg2q24o92yd88ss6ef 0 148 102833 96660 2013-03-07T18:05:20Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1021104]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Badonvilliers-Gérauvilliers |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 48.5505555556 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.58638888889 |lunet_m = 0}} '''Badonvilliers-Gérauvilliers''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Region [[Lorraine|Lothringen]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Badonvilliers-Gérauvilliers is 21,03 km². Badonvilliers-Gérauvilliers häd n Ienwoonertaal fon 131 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] bzba3x81pe0efd6c04saqudrchvqyth 0 149 105199 102834 2013-03-08T19:10:04Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q155909]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Banneetel |- | align="center" | [[Bielde:Urtica-dioica4.jpg|260px|Banneetel (''Urtica dioica'')]] <br /> <small> Banneetel ''(Urtica dioica)'' </small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || Rousenoardige ''(Rosales)'' |- | ''Familie:'' || Banneetelgewoakse ''(Urticaceae)'' |- | ''Sleek:'' || ''Urtica'' |- | ''Oard:'' || Banneetel ''(Urtica dioica)'' |} |} Ju '''Banneetel''' (''Urtica dioica'') häd Baadenhiere an do Bleede. An dän Top fon sun Baadenhier sit ne litje Wierhoake. Wan me deeran kumt, dan hoaket die Wierhoake in de Häid un bräkt die Knop fon dät Baadenhier ou un kumt ne Miskenge fon Miegelkesüüre acetylcholine, histamine, serotonine un n noch nit indentifizierden Stok ätter buuten, wät n baanerch Geföil ap de Häid rakt un leeter Blädderen reeke kon. Ju Histamine suurget deerfoar, dät do Hiergefeete sik ferwiedje, ju Miegelsüüre stäkt. Truch Äätek uur ju Steede tou wrieuwen, wäd dän Kalk aplöösd, un uur Stoffe wäide fertäänd un ferljoose hiere Oarbaidsoamkaid. Ieuwenske af in de Naite fon Banneetele woakse maasttied wül [[Suurke (Rumex acetosa)|Suurke]], Riesenpintje af Gundelkruud, wierfon dät Sap dät bie Wrieuwen fräi wäd, juust sun Effekt häd as Äätek. Do buppergruundske Paate fon de Banneetel änthoolde fuul Vitamin A en C un uk kumt Vitamin D foar un Iersen un Mineralen. Bit 20% an Kieselsuur, Kalium un Nitroat kon in ju Plonte sitte. Ju Banneetel is ne Heelplonte. {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Joodplonten]] [[Kategorie:Heelplonten]] r0h9wc5yo75yspov1rouujb84u19zef 0 150 102835 96679 2013-03-07T18:05:54Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q430643]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Bannoncourt |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 48.9597222222 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.5 |lunet_m = 0}} '''Bannoncourt''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Regio [[Lorraine|Lothringen]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet foan Bannoncourt is 8,72 km². Bannoncourt häd n Ienwoonertaal fon 195 (1999). [[Category:Stääde in Meuse]] 5zyrtp6r2d2k6b48mxm8fvu7a775okj 0 151 102836 96680 2013-03-07T18:06:16Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 23 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1087589]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Bantheville |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 49.3544444444 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.08972222222 |lunet_m = 0}} '''Bantheville''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Regio [[Lorraine|Lothringen]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Bantheville is 14,28 km². Bantheville häd n Ienwoonertaal fon 140 (1999). {{stump-links}} [[Category:Stääde in Meuse]] ojjkmeek0fem7fnn5nsirgrevuy2yov 0 152 116738 109370 2018-03-24T19:31:19Z Aavindraa 4074 Replacing superseded 'The Artist's Studio - Jan Vermeer van Delft.png' with 'Jan Vermeer - The Art of Painting - Google Art Project.jpg' wikitext text/x-wiki [[Bielde:Belvedere Vienna June 2006 008.jpg|thumb|right|200px|Dät Slot Belvedere in [[Wien (Stääd)|Wien]]]] [[Bielde:El Jardín del Amor (Rubens).jpg|thumb|right|200px|[[Peter Paul Rubens]]: Die Tuun fon ju Ljoofte, moald twiske 1630 un 1635]] [[Bielde:Bad Schussenried Wallfahrtskirche Steinhausen Innen Hochaltar 1.JPG|thumb|right|200px|Binneruumte fon een Säärke in Bad Schussenried]] Dät '''Barock''' is een Stil-Epoche in ju Geskichte fon do Kunste un duurde sowät fon 1575 tou 1770 tou. Dät stuude unner dän Ienfloud stuude fon [[Juunreformation]] ap ju gäistelke un [[Absolutismus]] ap ju waareldske Ieuwene. Dät ferkloort wildääge uk ju baldoarige Prunksucht, ju in do ferskeedene Kunste tou Uutdruk kumt. == Bieldende Kunst == In ju Bieldende Kunst is die Stil känteekend truch uurmäitige Fersierenge uum ju Bewäägenge tou akzentuierjen mäd Faawen, Fersierenge un dät Lucht-Skaad-Effekt. In ju Baukunst sunt swierde Fassoadenfoarmen apfaalend, deer ju Epoche uurigens uk hieren Noome fon häd: "Barock" lat sik ou fon een Portugiesisk Woud foar uunräägelmäitich foarmde [[Poarel]]e un waas uurspröängelk een Skäildwoud. Bekoande [[Moalerkunst|Moalere]] sunt t.B.: [[Pieter Pauwel Rubens]], [[Rembrandt van Rijn]], [[Johannes Vermeer]], [[Jan Steen]], [[Frans Hals]], [[Pieter Claesz]], [[Willem Claesz Heda]], [[Francisco de Goya]], [[Caravaggio]], [[Diego Rodríguez de Silva y Velázquez]], [[Annibale Carracci]]. Bekoande [[Bieldehaueräi|Bieldehauere]] sunt t.B.: [[Gian Lorenzo Bernini]], [[Franz Ignaz Günther]], [[Balthasar Permoser]], [[Egid Quirin Asam]], [[Andreas Schlüter]] un [[Georg Raphael Donner]] Bekoande Architekten sunt: Gian Lorenzo Bernini, [[Francesco Borromini]], [[Johann Dientzenhofer]], [[Johann Bernhard Fischer von Erlach]], [[Joseph Anton Feuchtmayer]], [[Guarino Guarini]], [[Gottfried Heinrich Krohne]], [[Baldassare Longhena]], [[Johann Balthasar Neumann]], Andreas Schlüter, [[Dominikus Zimmermann]] <gallery> Bielde:Jan Vermeer - The Art of Painting - Google Art Project.jpg|Een allegoriske Deerstaalenge fon ju Moalerkunst fon [[Jan Vermeer]] Bielde:Passauer Madonna Warsaw 02.jpg|Een Meräienbielde in [[Warschau]] Bielde:Frauenkirche-perspective.jpg|Ju wierapbaude [[Dresden]]er [[Frouwensäärke (Dresden)|Frouwensäärke]] </gallery> == Musik == [[Bielde:Weingarten.jpg|thumb|right|200px|Een groote Barock-Oargel in dät bupperswäbiske [[Weingarten (Württemberg)|Weingarten]]]] Ju Barock-Musik wäd känteekend truch dän typiske [[Generoalbass]] af Basso continuo. Uk ju [[Oper]] kumt in ju Barock-Tied ap. Bekoande Komponisten sunt: [[Claudio Monteverdi]], [[Heinrich Schütz]], [[Jan Pieterszoon Sweelinck]], [[Girolamo Frescobaldi]], [[Giacomo Carissimi]], [[Johann Heinrich Schmelzer]], [[Jean-Baptiste Lully]], [[Arcangelo Corelli]], [[Diderik Buxtehude]], [[Henry Purcell]], [[Georg Philipp Telemann]], [[Carl Heinrich Graun]], [[Johann Adolph Hasse]], [[Johann Sebastian Bach]], [[Antonio Vivaldi]], [[Georg Friedrich Händel]], [[Pieter Hellendaal]] == Barocke Literatuur == Ju Barocke Litaratuur is, besunners ätter dän [[Trüütichjierige Kriech]], känteekend truch dät betoacht Weesen deer ap, dät me stierwe mout un dät aal fergungt. Deer konnen gruundferskeedene Foulgen uut häärlaitet wäide: 1. Dät Njooten fon dät Äidenlieuwend, so as dät al die ooldroomske [[Horatius]] in in fon sien Ooden mäd do oafter sitierde Woude ''"carpe diem" ("plukke dän Dai")'' skrieuwen häd. 2. Juust dät Juundeel: Een stäärke Oulienenge fon do Frauten fon dät Äidenlieuwend un een Besinnenge ap dän Gloowe un dät, wät ätter dät Äidenlieuwend kuume skäl. === Fräiske Literatuur === * Aan gjucht wichtigen wäästfräisken Dichter, [[Gysbert Japiks]], lieuwde juust an dän Uurgong fon ju [[Renaissance]] tou dät Barock, wät sik uk in sien Wierk kanne lät. * Die Pestoor un Skrieuwer [[Anton Heimreich]] häd sien [[Noudfräiske Chronik]] ([[1662]]) two Säärkenläidere ap [[Stranderfräisk]] (nai fjuund mäd dät [[Halligfräisk]]e) bietousät, "Yn miren-söngh" un "Yn een-söngh", uursät aan Mäiden- un aan Äiwendsoang. [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Kunst]] kdi26p0mtlubakhmywdcqgs7354synw 0 153 114018 106457 2017-02-28T13:16:01Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki * Wäl ju Baukunde pleeget is n [[Architekt]]. * [[Baustiel]] is ne Samlenge ju der spezifisk is foar ju Baukunde. == Reewen == *[[Hoomer]] *[[Knieptonge]] *[[Tuumstok]] *[[Potlood]] *[[Paster]] *[[Winkelhoake]] *[[Swoaihoake]] *[[Skruuftwinge]] *[[Skruufstok]] *[[Duunkraft]] * *[[Soage]] *[[Skoawe]] *[[Boore]] *[[Booruumesleek]] *[[Mööker]] *[[Boitel]] *[[Äkse]] *[[Tjuksel]] == Materioal == *[[Holt]] *[[Spiekere]] *[[Liem]] [[Kategorie:Anwoande Wietenskup]] gm4682jigj4s8lnkwgj26a5jaxoeqn1 0 154 113722 102839 2016-11-04T20:38:55Z Chenspec 7413 wikitext text/x-wiki [[Bielde:בית פוקס - אתרי מורשת במרכז הארץ 2015 - גדרה (108).JPG|miniatur|Baukunst]] Ju '''Baukunst''' belukt sik ap ju Wiese, wierap Huuse baud wäide. * In Seelterlound waas originoal dät [[Eepen Huus|Eepene Huus]]. * Deerfoar in de Steede koom leeter dät [[Aastfräisk Huus|aastfräiske Huus]]. Deerfoar hied me two Systeme: * [[Onkerboolke-Konstruktion]] * [[Dakboolke-Konstruktion]] == Stiele == Uk in ju '''Baukunst''' häd me ferscheedene ''Stiele'', do oafte touhoopehongje mäd do in do uur [[Kunst|Kunste]], t.B. ju [[Moalerkunst]]. * [[Renaissance|Renaissance (Wiergebuurt)]] ju touräächgreep ap ju Kunst fon dät klassiske Oaler. * [[Barock]] känteekend truch uurmäitige Fersierenge uum ju Bewäägenge tou akzentuierjen mäd Faawen, Fersierenge un dät Lucht-Schaad-Effekt. * [[Rokoko]] in Frankriek ätter Ludwig XIV., wierbie ju Fierelkhaid ärsät wuude truch spieleriske Oard. * [[Jugendstil]]. uk naamd Art-Nouveau af Modern Style. Optimistisken Stiel. Neen Ferweendenge fon Symmetrie. Bruukt jädden fuul Ornamente, wierbie krullerge Wieuwljuude-, Bloumen-, un Fuugelmotive dominierje. ** [[Antonio Gaudi]]. [[Kategorie:Baukunst]] jdmd5eonekpny980rd5fh4mrm85k71u 0 155 102840 96656 2013-03-07T18:08:12Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 25 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q473100]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Baâlon |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 49.4886111111 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.24111111111 |lunet_m = 0}} '''Baâlon''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse]], in ju Region [[Lorraine|Lothringen]], in [[Frankriek]]. Dät Gebiet fon Baâlon is 14,76 km². Baâlon häd n Ienwoonertaal fon 267 (1999). [[Kategorie:Stääde in Meuse]] j10nzfs6yj9ny7xrxtp7uoj79j4dxvi 0 156 114019 107067 2017-02-28T13:16:11Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki Uursicht fon '''bekoande [[Philosoph]]e'''. == Oolderdum == * [[Anaxagoras]] * [[Anaximandros]] * [[Anaximenes]] * [[Aristoteles]] * [[Aurelius Augustinus|Augustinus]] * [[Marcus Tullius Cicero|Cicero]] * [[Confucius]] * [[Democritus fon Abdera]] * [[Empedocles]] * [[Glauco]] * [[Gorgias]] * [[Herakleitos]] * [[Kallikles]] * [[Mencius]] * [[Meton]] * [[Nezahualcoyotl]] * [[Parmenides]] * [[Pythagoras]] * [[Plato]] * [[Plotinos]] * [[Protagoras]] * [[Lucius Annaeus Seneca|Seneca]] * [[Socrates]] * [[Thales fon Milete|Thales]] * [[Trasymachos]] * [[Xenophanes]] * [[Zeno fon Citium]] * [[Zeno fon Elea]] * [[Zhuangzi]] == Middeloaler == * [[Petrus Abelardus]] * [[Anselmus fon Canterbury]] * [[Thomas fon Aquino]] * [[Averroes]] * [[Avicenna]] * [[Bonaventura]] * [[Siger fon Brabant]] * [[Mäster Eckhart|Eckhart]] * [[Petrus Lombardus]] * [[Albertus Magnus]] * [[Maimonides]] * [[Willem fon Ockham]] * [[Johannes Duns Scotus]] == [[15. Jierhunnert|15.]] un [[16. Jierhunnert]] == * [[Francis Bacon]] * [[Desiderius Erasmus]] * [[Niccolò Machiavelli]] * [[Thomas More]] == [[17. Jierhunnert|17.]] un [[18. Jierhunnert]] == * [[George Berkeley]] * [[Edmund Burke]] * [[René Descartes]] * [[Denis Diderot]] * [[Johann Gottlieb Fichte|Gottlieb Fichte]] * [[Thomas Hobbes]] * [[David Hume]] * [[Immanuel Kant]] * [[Gottfried Wilhelm Leibniz|Gottfried Leibniz]] * [[John Locke]] * [[Marin Mersenne]] * [[Charles Montesquieu]] * [[Thomas Paine]] * [[Blaise Pascal]] * [[Jean-Jacques Rousseau]] * [[Baruch de Spinoza]] * [[Voltaire]] == [[19. Jierhunnert]] == * [[Wilhelm Dilthey]] * [[Ludwig Feuerbach]] * [[Gottlob Frege]] * [[Johann von Goethe]] * [[Georg Hegel]] * [[Søren Kierkegaard]] * [[Karl Marx]] * [[John Stuart Mill]] * [[Friedrich Nietzsche]] * [[Arthur Schopenhauer]] == [[20. Jierhunnert]] / [[21. Jierhunnert]] == * [[Jnan Hansdev Adhin]] * [[Leo Apostel]] * [[Jean Beaudrillard]] * [[Simone de Beauvoir]] * [[Henri Bergson]] * [[Gerardus Bolland]] * [[Titus Brandsma]] * [[Luitzen Egbertus Jan Brouwer]] * [[Martin Buber]] * [[Albert Camus]] * [[Ernst Cassirer]] * [[Rudolf Carnap]] * [[Noam Chomsky]] * [[Benedetto Croce]] * [[Jacques Derrida]] * [[Paul Feyerabend]] * [[Michel Foucault]] * [[Eugenio Garin]] * [[Romano Guardini]] * [[Bierens de Haan]] * [[Jürgen Habermas]] * [[Donna Haraway]] * [[Martin Heidegger]] * [[Tiberius Hemsterhuis]] * [[Edmund Husserl]] * [[Ivan Illich]] * [[Thomas Kuhn]] * [[Imre Lakatos]] * [[Ervin Laszlo]] * [[Emmanuel Levinas]] * [[Jean-François Lyotard]] * [[Emmanuel Mounier]] * [[John Norman]] * [[Willem Ouweneel]] * [[Bernard Ovink]] * [[Georges Palante]] * [[Cees van Peursen]] * [[Herman Philipse]] * [[Johannes Jacobus Poortman]] * [[Karl Popper]] * [[Nicos Poulantzas]] * [[Ayn Rand]] * [[Richard Rorty]] * [[Bertrand Russell]] * [[Jean-Paul Sartre]] * [[Theodore Schatzki]] * [[Max Scheler]] * [[Carl Schmitt]] * [[Peter Sloterdijk]] * [[Max Stirner]] * [[Charles Taylor]] * [[Etienne Vermeersch]] * [[Ken Wilber]] * [[Ludwig Wittgenstein]] * [[Slavoj Zizek]] [[Kategorie:Philosoph|*]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] sk8yyzetwqv8ezrqxr7mi15n1r5fk0s 0 157 123202 121664 2024-02-07T08:55:24Z Vinraam 13551 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Koninkrijk België<br />Royaume de Belgique<br />Königreich Belgien | Noome = Belgien | Flaage = Flag of Belgium.svg | Woapen = Great Coat of Arms of Belgium.svg | Steede = LocationBelgium.png | Woalspruch = Eendracht maakt macht <br />L'union fait la force <br />Einigkeit gibt Stärke <br />(''[[Niederloundisk]], [[Frantsöösk]] un [[Düütsk]]:<br /> Eenegaid rakt Stäärkegaid'') | Amtssproake = [[Niederloundisk]]<br />[[Frantsöösk]]<br />[[Düütsk]] | Haudstääd = Brussel | Stoatsfoarm = parlamentariske Monarchie | Flakte = 30.689 | pztWoater = 0,64 | Ienwoonere = 11.698.000 | teljier = 2023 | Munte = Euro | Muntkode = EUR | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[21. Juli]] | Nationoalhymne = Brabançonne | Loundkode = BEL | Auto-Känteeken = B | Internet-TLD = .be | Telefonfoarwoal = +32 | }} '''Belgien''' is n [[Lound]] in Wääst-[[Europa]]. Ju [[Haudstääd]] is [[Brussel]] un die [[Köönich]] fon dät [[Köönichriek]] is [[Filip fon Belgien|Filip]]. Die Ministerpräsident is siet [[2020]] [[Alexander De Croo]]. Dät Lound lait twiske ju [[Noudsee]], un do [[Ardennen]] un gränset an do [[Niederlounde]], [[Düütsklound]], [[Luxembuurich]] un [[Frankriek]]. Truch ju desäntroale Ferwaltenge rakt et naist ju nationoale Regierenge uk tjo Regionen ([[Flandern]], [[Wallonien]] un [[Brussel|Brüssel]]) un ne niederloundiske, franske un düütske Meenskup. == Geskichte == Die Nome 'Belgien' kumt fon ''Gallia Belgica'', ne römiske Provinz in dät Noude fon [[Gallien]]. Foar ju römiske Invasion in't 1. Jierhunnert f.Chr. woonden do ''Belgae'' in disse Region. Do Belgae wieren ferskeedene bestuude uut germaniske un keltiske Befoulkengsgruppen. Do keltiske Gruppen wuuden in dän Loop fonne Tied romanisiert. Do germaniske frankiske Stomme wuuden in't 5. Jierhunnert touhoopebroacht unner ju Heerskup fon do merowingiske Köönige. In't 8. Jierhunnert wuude dät Köönichriek fon do Franken n Kaiserriek, dät sonaamde [[Frankiske Riek]]. 843 wuude truch dän [[Ferdraach fon Verdun]] dät Frankiske Riek apdeeld in tjo Stukke, Belgien liech tou disse Tied in't Middelfrankiske Riek un deels in dät Aastfrankiske Riek. In't Leetmiddeloaler wuuden do flämiske un italieniske Stääden do wichtichste Hondelsregion fon gans Europa. In Flandern waas ju Doukinsdustrie heel groot. Do ferskeedene Gebiete keemen 1477 unner dät Huus Burgund, wät fon do Habsburger äärwet wuude. 1555/56 wuude dät Riek fon do Habsburger apdeeld in n spoansk un n aastrieksk Deel. Do niederloundiske Provinze, wier Belgien tou heerde, koom bie Spanien. Die [[Tachentichjierige Kriech]] (1568–1648) ferdeelde do Niederlounde in do noudelke fereende Provinze un do suudelke Niederlounde. Do suudelke Niederlounde stuuden unner ju spoanske un aastriekske Ferwaltenge. Disse suudelke Niederlounde wieren ju Basis foar dät modärne Belgien. Dät revolutionäre Frankriek annektierte twiske 1792 un 1794 do aastriekske Niederlounde, 1795 wuude Belgien n Deel fon ju franske Republik. Ap't [[Wiener Kongräs]] (1815) wuude oumoaked dät do belgiske Provinze Deel fon do (noudelke) Niederlounde weese skuulen. Residenzstääd fon'n niederloundiske Köönich wuude Brüssel. Belgien wuude 1830 uunouhongelk fon do Niederlounde. Leopold wuude Köönich ap'n 21. Juli 1831. Disse Dai wuude Belgiens nationoale Fierdai. * 1914-1918, [[Eerste Waareldkriech]] in Belgien * 1940-1945, [[Twäide Waareldkriech]] in Belgien == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Botrange (694 m) in do [[Ardennen]]. Do grootste Äien fon Belgien sunt do Yser, Maas un Schelde. Belgien wäd begränsed fon: * do [[Niederlounde]] in dät Noude, * [[Düütsklound]] un [[Luxembuurich]] in dät Aaste, * [[Frankriek]] in dät Suude, * [[Groot-Britannien]] in dät Wääste. == Iendeelenge == In Belgien rakt et fieuw Provinze in Flandern un fieuw in Wallonien. [[Bielde:VlaanderenProvincies.png|right|Flämiske Provinze]] * Flandern: # [[Antwerpen (Provinz)|Antwerpen]] # [[Limburg (Belgien)|Limburg]] # [[Aast-Flandern]] # [[Flämisk-Brabant]] # [[Wääst-Flandern]] [[Bielde:WalloniëProvincies.png|right|250px|Walloniske Provinze]] * Wallonien: # [[Wallonisk-Brabant]] # [[Henegouwen]] # [[Liège (Provinz)|Liège]] # [[Luxembuurich (Provinz)|Luxembuurich]] # [[Namen (Provinz)|Namen]] [[Bielde:BelgiumBrussels.png|right|200px]] Brüssel is neen Provinz, man ju 'Haudstäädregion': * [[Brussel|Brüssel]] == Wirtskaft == Dät Bruttoinloundsprodukt pro Kop waas $36.200 in 2007. In 2007 waas 1,1% fon ju ganse Wirtskaft Loundwirtskaft, 24,5% Industrie un 74,4% Tjoonste. [[Kategorie:Belgien| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] fpewfbn5loqgsial39oq9hay1uj5qmy 0 158 117726 117725 2018-11-23T12:45:49Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Berlin | ôfbylding = BrandenburgGate FrontatNight June 2004.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 3.611.222 <small>(30.11.2017)</small><ref>[https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/ Amt für Statistik Berlin-Brandenburg]</ref> | oerflak = 891,85 km&sup2; | befolkingstichtens = 3.834 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 24-115 M. buppe N.N. | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= Berlin | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = 12 Ferwaltengsbezirke | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|52_31_0_N_13_25_0_E_type:city_zoom:12_region:DE|52° 31' NB, 13° 25' EL</small>}} | webside = [http://www.berlin.de/english/index.html www.berlin.de] }} '''Berlin''' is ju Haudstääd fon [[Düütsklound]]. Ju Stääd häd 3,4 Millionen Ienwoonere un is ju grootste Stääd fon Düütsklound, un ju füüftgrootste Stääd in ju [[Europäiske Union]]. In dät Stäädgebiet befiende sik do Äien [[Spree]] un [[Havel]], as uk ferskeedene litje Äien un taalrieke Meere. In dät 13. Jierhunnert wuude foar dät eerste Moal uur Berlin skrieuwen in ne Uurkunde. Fon 1961 bit 1989 waas Berlin in twäin Deele deeld truch ju [[Berliner Muure]]. == Wällen == <references/> {{Grootstääd in Düütsklound}} {{Buundeslounde fon Düütsklound}} [[Kategorie:Düütsklound]] <!-- Buundeslounde --> [[Kategorie:Stääd in Düütsklound]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] i60s726z4pzvnqy22kdixvlnjbj4s10 0 159 107899 102843 2013-08-26T17:33:55Z Ekwall1990 3909 /* Fal fon ju Muure 1989 */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Berlin_Wall_(June_1989).jpg|300px|thumb|Ju Muure, Juni 1989.]] Ju '''Berliner Muure''' trände fon dän 13. August 1961 bit tou dän 9. November 1989 Wääst- un Aast-[[Berlin]] fonnunner. Ju Berliner Muure waas 45,3 Km loang un n Paat fon dät Düütsk-Düütske Skeed. Ju Berliner Muure waas dät bekoandste Symbol fon dän [[koolde Kriech]] un ju Deelenge fon [[Düütsklound]]. Bie ju Berliner Muure sunt sun 200 Fluchtlinge uum t Lieuwend keemen. == Foargeskichte == Berlin waas ne Enklave in Aast-Düütsklound, ju der ätter dän [[Twäide Waareldkriech]] in fjauer Sektore ferdeeld wuude un ferwalted wuude fon dät [[Groot-Britannien|Fereende Köönichriek]], do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]], [[Frankriek]] un ju [[Sowjet-Union]]. Ju Sowjet-Union fersoachte gans Berlin binne hier Ienfloudgebiet tou kriegen un isolierde ju Stääd fon 1948 bit tou 1949 truch Ferkier fon un ätter Berlin uut dät Wääste tou blokkierjen. Ätter ju Gruundenge fon Wääst- un [[Aast-Düütsklound]] (DDR) in 1949 ron ju ekonomiske Äntwikkelenge fon dät Wääste un dät Aaste uutnonner. [[Wääst-Düütsklound]] en Wääst-Berlin kreegen finanzielle Hälpe fon do Alliierde, man Aast-Düütsklound en Aast-Berlin moasten Wiergoudmoakengs-Betoalengen an ju Sowjet-Union moakje. Truch ju Ienfierenge fon ju Planekonomie äntwikkelde ju Ekonomie sik loangsoamer un roate dät min Uutwoal in Produkte, wüült do maaste Bewoonere fon Wääst-Berlin Utwoal un Luxus genouch hieden. == Äntstoundenge == Ju Muure is baud fon ju DDR ap aastdüütske Gruunde. Die Bau fon ju Muure hied moorere Swäkke. Ju skuul relativ goud ärleekene Ljuude mäite, do der ätter Wääst-Berlin un Wääst-Düütsklound wüülen. Deer kuuden goud uutbildede Fäkljuude fuul haagere Loone fertjoonje as in Aast-Düütsklound un deertruch äntstuud n groot Gebräk an fäkkundig Personal. Fon DDR-Standpunkt waas dät Wächluuken fon uutbilded Personal ne Subsidion an dät riekere Wääst-Düütsklound. Deer ieuwenske looken fuul Aast-Düütske wäch uum politiske Gruunde, wät ne Äntfoulkenge roate. Ne uur Gruunde waas, dät in Aast-Düütsklound dät Ieten subventierd wuude un deertruch fuul billiger waas as in Wääst-Berlin. Ju Foulge waas, dät äärmere Wääst-Berlinere in Aast-Berlin ienkoopjen geenen, wiertruch Ieten-Mangel äntstuuden. Ap e Duur wuud ju groote Taal Fluchtelinge ne wuudelke Truuenge foar dät Foutbestounden fon ju DDR. Ju Uuttoach fon Oarbaidskräfte betjutte ne gigantiske Ädderläitenge foar ju Ekonomie. Uk wuud ju politiske Stabilität fon dät Lound gefäärded. Ju Sozialistisk Eenhaidspaatäi Düütsklounds (SED) kuud ju oaine Befoulkenge stuur leeuwe läite in dän Ärfoulch fon ju sozialistiske Sälskup, wan älke Mound duusende Moanskene wächlooken. Dät DDR-Regime löägende dan uk dät ju Muure deer was uum ju oaine Befoulkenge binne do Loundesgränsen tou hoolden un naamde ju ju ''antifaszistiske Skutsmuure'' mäd as Siel ju ''kapitalistisk-faszistiske'' Truuenge tou mäiten. === Bau === [[Bielde:Bundesarchiv Bild 173-1321, Berlin, Mauerbau.jpg|thumb|180px|left|Muurbau (1961).]] In dät Jier 1961 beslooten Walter Ulbricht un die Sowjetfierder Nikita Chruschtschov, dät Loosloopen n Eende tou moakjen. In dän Noacht fon n 12. ap n 13. August wuude ounfangd mäd dät Bauen fon ju Berliner Muure. In Tied fon eenige Wieke wuud ne sweerbewachte Betong-Hindernis apsmieten uum Wääst-Berlin tou. Ap soogen Steeden wuuden Truchgongsposte eepenlät. Ju Muure wuude fon ju Aast-Düütske Skeedpolitsai sweer bewacht. Do stromme Wachtere moakeden Bielden fon älke Bewäägenge, bietiede sogoar fonnonner. Ju Muure waas uk fersäin mäd Stiekelwier. Do Skeedwachtere hieden Befeel, tou skjooten ap Ljuude, do der fersoachten uur dät Skeed tou gungen. Dät betjutte nu nit, dät neemens moor tou fluchtjen fersoachte. In do bolde trüütich Jiere, dät ju Berliner Muure bestuude, sunt ferskeedene Fersäike moaked wuuden, uut ju DDR tou äntkuumen. Deerbie sunt skätsengswiese sun twohunnert Ljuude doodkeemen. Two un n hoolich Jier bleeuw ju Muure fääst fersleeten, deerätter geen ju bie litjen n Bitje eepen foar Besäikere uut dät Wääste. [[Bielde:Kennedy in Berlin.jpg|thumb|180px|[[John F. Kennedy]] un [[Konrad Adenauer]] bie Checkpoint Charlie (1963).]] Do eerste poor Jiere fon hier Bestounden waas ju Muure noch goarnit fulkeemen. Dät roate noch fuul Goate un swäkke Steeden, do der fluks truch ärfienderiske Aast-Berlinere fuunen wuuden. In n Anfang kuud me eenfach ätter dät Wääste fluchtje truch do Finstere fon do Huuse, do der juust ap dät Skeed stuuden, mäd Ienwillenge fon do Bewoonere. In n Ferloop fon do Jiere wuuden oafte spektakuläre Fersäike moaked, uur ju Muure tou kleeuwen, tou fljoogen, un deer unner truuge tou greeuwen. Ljuude betoachten aal Muugelkhaide, deer truuge tou kuumen. Toun Biespil Bakke unner Woaine un uunsichtboare Bierichruume in Frachtwoaine. So fierde toun Biespil n Aast-Berliner mäd n Sköifel twäärs truch ju Muure, un uk wuuden Tunnele unner ju Muure greeuwen. As ju Muure aal ouskräkkender wuude, kuuden wäkke Ljuude dät Geföil fon ienspeerd tou sitten stuur ferdreege un kreegen Meelasje mäd n Syndrom dät ''Muurekroankhaid'' naamd wuude. As Propaganda-Instrument kuud dät Wääste ju Muure oawers goud bruuke; folsälwen dieden do Wäästdüütske dät maaste deermäd. So wuude in dät Sicht fon do DDR-Skeedwachtere ne groote Bielde apstoald fon aan fon hiere Kollegen, die der uutbüülde ätter Wääst-Berlin. An ju Muure wuude n Toankmoal apgjucht foar do, do der uumekoomen bie hiere Fluchtfersäike, as ''Offere fon dän Stalinismus''. Die Amerikaanske Präsident [[John F. Kennedy]] koom ätter [[Berlin]] dän 23. Juni 1963, wier hie sien Solidarität betjuugde mäd do Ienwoonere fon Berlin truch tou roupen: ''"Ich bin ein Berliner"''. Fuul leeter, ap n 12. Juni 1987, ruup Präsident Ronald Reagan fon n Platfoarm mäd Uutsicht ap ju Muure dän Sowjet-Präsident Michail Gorbatsjow ap, ju Muure tou sljuchtjen. Un in uurel Jierë died dät wuudelk sowied kuume. === Wierfereenenge === Dät duurde uur 28 Jiere, eer do Ienwoonere fon dät Aastblok ju Muure sljuchteden. Ap n 2. Moai 1989 knipten ungariske Skeedwachtere n Gat in dät Skeed juun Aastriek. Disse Eepenge in dät Skeed feruurseekede in gjucht kuute Tied ne Uutströömenge fon duusende ''permanente Feriengungere''. In kuute Tied roat dät ne wuudelke Foulkerwonderenge via Ungarn, ieuwen leeter uk via dät tschechiske Prag, un deerätter uk truch uur ''Goate'' in dän ''Iersene Foarhong''. Uk ju Fierenge fon ju [[DDR]], ju kuut deerfoar noch grootsk dät fjautigjierige Bestounden fon dän ''sozialistiske Hailstoat'' fierd hiede, moast do Skeede eepenje. Dät Eende fon ju Muure, un deermäd fon ju DDR, waas uunouweendboar. == Fal fon ju Muure 1989 == Ju Berliner Muure fäl ap n 9. November 1989. Günter Schabowski, aan fon do haagere Paatäifierdere in ju DDR, heelt an n Ounfang fon ju Äiwend ne besunnere Prässekonferenz. Dät was een eensich Geböärnis, deeruum dät hie kloor waas, sunner Bedingengen in Foaruut, Froagen fon Journalisten tou beoantwoudjen. Dät waas naan Bruuk in ju DDR: Journalisten kreegen altied in t foarne fon ju kommunistiske Paatäi tou heeren,wät jo fräigje skuulen. Sälwen Froagen betoanke waas ferbeeden. In eenigermäite breeken Düütsk stoalde n italienisken Journalist ne Froage uur ne näie Raiseräägelenge foar DDR-Burgere, wier fuul Kritik ap keemen waas. Schabowski roat ne komplizierde Oantwoud, wieroun hie ju Politik fon ju Paatäi ferdäägende. Man ap eenmoal kwad hie do: ''"Man däälich is, sowied iek weet, ne Äntskeedenge träfd... Wie hääbe besleeten, dät älke DDR-Burger uur dät Skeed duur."'' Fluks deerap koom ju Froage, wanner disse Räägelenge in Kraft treeden died. Schabowski bleederde in sien Poapiere, keek eenigermäite hälpeloosich ätter sien Mee-oarbaidere un kwad dan: ''"Dät jält - sowied ik weet - ... fon nu ou."'' [[Bielde:Berlin-wall.jpg|thumb|180px|left|Ju Muure ap n 16. November 1989, deerbääte ju Brandenburger Poute.]] Ju Ferbiesterenge waas groot. Hied Schabowski nu wuudelk meend, dät dät Skeed twiske Aast- un Wääst-Düütskland eepen waas? Of luurde - as gewöönelk bie ju Sozialistiske Eenhaidspaatäi Düütsklounds (SED) - ne Needer unner dät Gäärs un goolt dät bloot foar Ljuude, do der ju DDR foar altied ferläite wüülen? Of daach foar älk, also uk foar Burgere, do der bloot ieuwen in Wääst-Düütsklound kiekje wüülen? Wo groot ju Ferbiesterenge waas, wiesde sik ap dät wäästdüütske [[Fiersjoon]]. In ju Näis-Seendenge fon soogen Uure koom Schabowski's Meedeelenge ap ju Prässekonferenz eerste as säkste an de Riege. Eerste uum oachte wuude düütelk, wät passierd waas: ''"Ju DDR moaket dät Skeed eepen!"'' mäldede die Ättergjuchtenspreeker fon ju Deegesskau. Aan FS-Reporter stuud foar ne noch altied hermetisk ousleetene Muure un kwad n bitje bestat: ''"Also - wan iek dät goud begriepe - skäl ju Muure noachich eepen gunge..."''. In Massen looken do Aast-Düütske ätter ju Muure uum tou kiekjen, of jo wuudelk ätter Wääst-Berlin kuuden. Do Skeedwachtere wieren juust so ferbluffed as aal do Uur uk. Gjuchtlienjen fon buppen koomen nit moor. Jo wisten nit wät jo moakje skuulen, juust so min as ju Armee un ju stilkene Tjoonst, dät [[Ministerium für Staatssicherheit|Stasi]]. Unner Druk fon do Massen geenen do Skeeduurgonge toulääst eepen. Ferbiesterd ronnen do Aast-Berlinere ätter ju uur Siede fon dät Skeed, wier jo mäd Biefal begröited wuuden. Ju Nationale Foulksarmee (NVA) häd Geneemigenge fräiged, dät Skeed tou ferdäägenjen, man dät Eensichste wät him ienwilliged wuude, waas dät Bewoakjen fon hieren oainen Stutspunkt, dän jo deerap bie Dai un Noacht bewoakeden. Monk n groot Foulksfäst häkkede älk, die der dät wüül, n Stuk Betong uut dät Bauwierk, dat him sofuul Äiländ moaked hiede. Dän uur Dai spriek Helmut Kohl tou ju Berliner Befoulkenge. Hie ruup ju Befoulkenge ap, rauelk tou blieuwen. Die Aproup waas nit bloot gjucht an do DDR-Burgere, man uk an dän Sowjetfierder Gorbatsjow. Dät waas ju Froage, wo ju [[Sowjet-Union]] ap dän Fal fon ju Muure reagierjen diede. Maar Moskou liet al fluks määrke, nit iengriepe tou wollen. Dät Skeed waas definitiv eepen un ju Muure waas faalen. Die Fal wuude Wienachten 1989 fierd mäd n Konzert unner Fierenge fon Leonard Bernstein. Binne een Jier waas ju Wierfereenigenge fon Düütsklound deer. In dät Jier 1991 wuuden bolde aal Räste fon ju Muure oubreeken un wuuden Brokken as Andänken ferkooped. Eenige Uurräste stounde däälich noch deer, wierunner ju "Gedenkstätte Berliner Mauer" un ju "East-Side Galery". == Ferloop fon ju Muure == {|style="float: right; margin: 10px; border: 1px #CCCCCC solid; background:#F9F9F9" |- |align="middle" | [[Bielde:Karte berliner mauer de.png|153x103px|Koarte]] |align="middle" | [[Bielde:Berlin satellite image with Berlin wall.jpg|153x103px|Satellitbielde]] |- |colspan="2" align="middle" | <small>Koarte un Satellitbielde mäd ju Sträkke fon de Muure in Berlin.</small> |} [[Bielde:Mauer axb01.jpg|thumb|left|180px|Deel fon ju Muure (1980).]] Ju Muure stuude in Gansen ap Gruunde fon ju DDR. Do Oarbaidere, do ju Muure bauen dieden, doarsten jo nit ap Wääst-Berliner Gruunde kuume. Dät hiet in Praxis, dät me faktisk al in ju DDR waas, wan me fon dät Wääste häär ätter ju Muure ron. ''Wässies'' noomen dät nit tou Haate, as me sjo kon an Graffiti ap ju Muure. N uur Tiedferdrieuw waas dät Smieten fon Blikdöisen un uur Ougefal uur ju Muure. Man gans sunner Gefoar waas dät nit. Aast-Düütske Skeedwachtere kuuden truch litje Pouten in ju Muure an ju Wäästsiede kuume un do Wässies ouweere of fäästnieme. Sowied bekoand, is dät man säilden geböärd. Besunner waas dät Lenné-Tjokaant, dät tou ju DDR heerde, man bloot fon Wääst Berlin häär tougängelk waas, deeruum dät ju Muure via ju Ebertsträite uum disse Timpe tou baud waas. Die Muure waas 167,8 km loange. Deerfon liech 45,1 km direkt in Aast-Berlin un 112,7 km in dät aastdüütske Bezirk Potsdam. == Offere == Die Taal döödelke Offere bie ju Berliner Muure is nit kräkt bekoand. Ne Studie koom 2006 tou n Taal fon 125 Offere do der twieuwelloos identifizierd wäide kuuden un 81 Fälle wier noch Twieuwel uur waas. An ju Siede fon dät Aast-Düütske Regime fällen 8 döödelke Offere truch Fjuurgefächte mäd (Hälpere fon) Fluchtlinge. Uurigens skäl me betoanke, dät et loange Tied binne [[Europa]] Bruuk waas, ap illegale Skeeduurgungere tou sieljen. == Ättertied == [[Bielde:Erhaltenes Mauerteilstück Bernauer Straße.jpg|thumb|180px|Uurräste fon ju Muure in ju Bernauer Sträite.]] === Uurräste === Uurräste fon ju Muure sunt säilden. Bie Check Point Charlie is ne Fräilucht-Bielde-Uutstaalenge. N Aantje fääre in ju Bernauer Sträite stoant een fon do lääste Uurräste fon ju Muure, mäd do Goate, do der 1989 in sloain wuuden sunt. Deer juunuur stoant dät Dokumentations-Zentrum. Deer wier ju Muure oubreeken is, häd me ap wäkke Steeden Steene laid, dät ju oolde Sträkke goud tou sjoon is (uk twiske Brandenburger Poute un Rieksdai). === Ostalgie === Ätter ju düütske Wierfereenigenge sunt do Unnerskeede twiske Wääst- un Aast-Düütskland wäil minner wuuden, man noch nit fluks ferswuunen. Ju Oarbaidsloosegaid in Aast-Düütskland is noch relativ hooch, wüülst in ju fröiere DDR foar älk ne Oarbaidssteede deer waas. Dät Tourääch-Ferloangjen ätter ju goude oolde Tied is bekoand unner dän Noome ''Ostalgie''. Ju Ostalgie belukt sik moor ap dät uursichtelke Lieuwend un do Produkte uut ju DDR-Tied as ap ju Uunfräiegaid un ju Muure. == Literatuur == * Renatus Deckert: ''Die Nacht, in der die Mauer fiel – Schriftsteller erzählen vom 9. November 1989''. Suhrkamp, Frankfurt am Main 2009, ISBN 978-3-518-46073-3 == Ferbiendengen ätter buuten == {{CommonsLittik|Berlin Wall|Berliner Muure}} * [http://www.chronik-der-mauer.de/ chronik-der-mauer.de] <small>''ap Düütsk''</small> * [http://www.berlinermaueronline.de/ berlinermaueronline.de] <small>''ap Düütsk''</small> {{GalerieArtikkel}} [[Kategorie:Koolde Kriech]] pwrf8jfb77c3d8e2lr2qj8jijnot73q 0 160 62372 12371 2011-06-29T17:36:16Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Wan Seelterlound wuudelk tou ju ''[[Comitia Sygeltra]]'' heerde, dan skuul ju '''Besiedelenge''' (dt. ''Besiedlung'') fon dät Suude häär keemen weese. In Touhoopehong mäd ju daach fräiske Sproake fon do Seelter wäd dan ju Konzeption fon "Hümlingfräisen" nöödich (Sello 10). Kramer (1994:35) häd wiesd dät die Noome fon Seelterlound uk Ruumte foar n uur Apfoatenge rakt, wierbie Besiedelenge uut dät Noude muugelk blift. Deerbie skäl dan in Betracht nuumen wäide, dät do fräiske Kustenstrieke in dät Middeloaler tou do tichtst befoulkede Gebiete fon Europa heerden (Slicher van Bath 1973.201ff.). N Besiedelenge loangs do Honnelsweege ätter dät Binnenlound kuud deerbie muugelk weese. Dät deerbie uk Ienfloude fon t Suude häär aptrieden, waas fielicht deeran outouleesen (Se22, 62 Anm.), dät do allere seelter Buurenhuuse fon skeen niedersaksisken Typ sunt (wan uk ätter näiere Ansichte do "Fräiske Huuse" eerste fuul leeter deeruut äntsteen sunt, fgl. t.B. Van der Veen 27). Man in sproakelke Apsicht häd dät Noude wonnen un sik soogoar heelden ätterdät in dät eegentelke Aastfräislound ju fräiske Sproake fon dät Läichdüütske fertroangen waas. Sello meende, dat do amtelke Foarme fon do seelter Täärpnoomen ap ne originoal "düütske" Befoulkenge wise (Se22), man as wie leeter (Kramer1994: 37-45) sjo, läite do sik goud uut ooldfräiske Foarme ouleede. Doo "düütske" Familiennoomen (Se25) as uk dät "saksiske" Loundgjucht (Se62) sunt fielicht eerste äntsteen as do Seelter in Seelterlound woonden. Suudelke Ienfloud in do Loundnoomen wiest Kramer (1994:390). * Sjuch [[Literatuur uur Seelterlound|'''Literatuur''' uur Seelterlound]] foar do Oukuutengen. [[Kategorie:Seelterlound]] n61nw0umvwnospl5vsfj43bf1jbezhd 0 161 71853 71852 2011-11-13T18:42:15Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Do geskichtelke Wällen läite us gans in Tjuustergaid uur ju '''Besiedelengstied''' fon [[Seelterlound]]. An ju Foarm fon dät seelter Woud ''Jool'' 'Rad' is oawers ättertouwiesen, dät dät [[Seeltersk]]e sik al fon dät [[Aastfräisk]]e ouskat hiede foar ju Besiedelenge fon [[Noudfräislound]], also foar ju Midde fon dät alfte Jierhunnert ([[Literatuur uur Seelterlound|Århammar 1969:59f.]]) N wiederen Iendruk kuud wonnen wäide uut ju Ferspreedenge uur [[Europa]] fon do Noomen doo uureenstämme mäd do seelter Täärpnoomen ''[[Boukeläsk]], [[Roomelse]], [[Hollen]]'' un ''[[Skäddel]]'' (sjuch Koarte,[[Literatuur uur Seelterlound|Kramer 1994:17]]). Disse Noomen heere tou do maast foarkuumende Noomentypen un uut hiere Ferspreedenge is mäd Foarbehoold outouleeden, dät ne Wälle fon Kolonisatione sik fon dät Muudegebiet fon de [[Oamse]] häär (also uum [[Oamde]] tou) ätter dät Binnenlound wai bewääged hääbe kuude. Ju Ferspreedenge fon do Noomen stimt tou n grooten Deel mäd do Hoohaidsgebiete fon do frankiske un angelsaksiske Rieke in dät njuugende Jierhunnert. Bie glieke Äntstoundenge fon aal do Täärpe un Stääde waas dan ap ne Äntstoundenge fon do Seelter Täärpe in dät 7. bit dät 9. Jierhunnert tou sluuten. Uum ju Tied wäd disse Oart Noomen uk tou n eersten Moal naamd ([[Literatuur uur Seelterlound|Kramer 1978:64]]). Uur dät Oaler fon do Säärken ferglieke [[Literatuur uur Seelterlound 2|Trenkamp 13 + Anm. 15]]. == Sjuch uk == * [[Literatuur uur Seelterlound|'''Literatuur''' uur Seelterlound]]. [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Seelterlound]] al0u2imurduagfjwop3ltcpbq3qb9r0 0 163 122810 111717 2023-08-18T17:47:15Z T. Mikulski 13191 /* Bielden */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Bikbäie |- | align="center" | [[Bielde:Bieszczady Flora.jpg|250px|Bikbäie ''(Vaccinium myrtillus)'']] <br /><small> Vaccinium myrtillus</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || Heedekruudoardige |- | ''Familie:'' || Heedekruudgewoakse ''Ericaceae'' |- | ''Sleek:'' || ''Vaccinium'' |- | ''Oard:'' || Bikbäie ''(Vaccinium myrtillus)'' |} |} Ju '''Bikbäie''' (''Vaccinium myrtillus'', dt. ''Heidelbeere'') uk '''Heedbäie''' af '''Buskbäie''', is n Heedekruudgewoaks mäd Bäien. Do Plonten woakse in dän Foan un smoakje besünners goud. Deerfon kon me Marmeloade, Tee un Sap moakje. Foar dän Tuun rakt dät kultivierde Oarde. == Bielden == <gallery>Bielde:Vaccinum myrtillus 020503.jpg|Ne blöiende Bikbäie Vaccinum_myrtillus_260405.jpg| Dät sälge Vaccinium_myrtillus_1600.JPG | Do Bäien </gallery> == Sjuch uk == * [[Bäien]] * [[Plonten]] {{Commons ienföigje|Vaccinium myrtillus|Bikbäie}} {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Ietelweere]] s3cmb28ujnytuw76mxtca5e32sizj7d 0 164 114112 113262 2017-03-01T11:23:00Z Vargenau 631 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki '''Binnerplanete''' (dt. ''innere Planeten'') Dät sunt do litjere [[Planet]]e, do der ap tichtste bie de [[Sunne]] lääse. ''Hier unner do fjauer Binner[[planete]] in hiere respektive Grööte. Fon links: Merkur, Venus, Äide, Mars.'' [[Bielde:Terrestrial_planet_size_comparisons.jpg|center|800px|]] [[Kategorie:Astronomie]] [[sl:Osončje#Notranji planeti]] 1xe382582um4tkwkmxwjw4j2we7gluc 0 165 102845 94329 2013-03-07T18:09:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 184 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q420]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Arbutusunedo02.jpg|thumb|300px|[[Arbutus unedo]], n Boom uut dät Middelmeergebiet. Ap Düütsk hat düssen Boom "Westlicher Erdbeerbaum", wült siene Fruchte Äidbäien (dütsk:Erdbeeren) liekje.]] '''Biologie''' is ju Wietenskup fon dät Lieuwend un fon do Lieuweweesen. == Deelgebiete == Ju Biologie lät sik in fuul Deelgebiete iendeele. Hier sunt doo wichtichste aplisted. Twiske düsse Deelgebiete rakt dät fonsäärm uk Uursniedengen. * [[Cytologie]] - ju befoatet sik mäd ju Ärfoarskenge fon Sällen * [[Evolutionsbiologie]] - ju befoatet sik mäd ju [[Evolution]] * [[Ferhooldensbiologie]] - ju befoatet sik mäd dät [[Ferhoolden]] fon Dierte * [[Invasionsbiologie]] - ju befoatet sik mäd [[Neobiota]]. * [[Molekuloarbiologie]] - ju befoatet sik mäd do chemiske Gruundloagen fon't Lieuwend un wäd deeruum uk Biochemie naamd. * [[Neurobiologie]] - ju befoatet sik mäd dät Näärwensystem * [[Ökologie]] - ju befoatet sik mäd doo Beluukengen twiske ferskeedene Lieuweweesen, t.B. in n [[Ökosystem]] * [[Systematik]] - Do Lieuweweesen kon me unnerscheede in [[Archäe]], [[Bakterie]] un [[Eukariote]]. Düsse [[Domäne (Biologie)|Domänen]] kon me apdeele in Rieke. Toun Biespil bestoant ju Domäne Eukariote uut 4 Rieke: [[Protiste]], [[Poagenstoule (Riek)|Poagenstoule]], [[Plonten]] un [[Dierte]]. == == <gallery> File:Guriezo Adino vaca toro terneras.jpg|Animalia - Bos primigenius taurus File:Zboże.jpg|Planta - Triticum File:Morchella esculenta 08.jpg|Fungi - Morchella esculenta File:Fucus serratus2.jpg|Stramenopila/Chromista - Fucus serratus File:Gemmatimonas aurantiaca.jpg|Bacteria - Gemmatimonas aurantiaca (- = 1 Micrometer) File:Halobacteria.jpg|Archaea - Halobacteria File:Gamma phage.png|Virus - Gamma phage </gallery> [[Kategorie:Biologie|!]] [[Kategorie:Exakte Wietenskup]] q5x15qek0mc4hddphsoiynffst2d3xx 0 166 102846 91294 2013-03-07T18:10:07Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 15 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q161711]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Bjunt |- | align="center" | [[Bielde:Molinia.jpg|200px|Bjunt ''(Molinia)'']] <br><small> Bjunt ''(Molinia caerula)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || Swäitgäärsoardiche ''(Poales)'' |- | ''Familie:'' || Swäitgäärs ''(Poaceae)'' |- | ''Sleek:'' || ''Molinia'' |- | ''Oard:'' || Bjunt ''(Molinia caerulea)'' |} |} '''Bjunt''' (Molinia caerulea) woakst wüüld in de [[Foan]] un Heede an Gruppen. Fröier in de [[Boukete]]tied wuuks Bjunt an de Kaante fon de Bouketenäkker un wuud mäind un as Hoo ferfodderd. Aan Buur kwad: "Wan uus Bäiste Bjunt freeten häbbe, dan wippet de Köätel an de Hielde". Bjunt is n goud Fodder foar Jungbäiste, [[Sääge]]n un Skäipe. Do Stängele wäide 40 bit 80 cm loang. Ticht an de Wuttele sunt aan bit träi Knätte, dan is de ganse Hoolm glääd. Deer wuuden uut do loangste un tjukste Hoolme do Bjuntbäiseme moaked. Do saach man fröier in alle Huuse bie dät eepene Fjuur stounden. De Bjuntbäisem bie dät eepene Fjur, de Heedebäisem in de Köäkene un Stoowe un de Riesebäisem ap e Toal. Dät waas t aal, moor [[Bäisem]]e roat et toufoarne nit, kooped wuuden neen Bäiseme, do wuuden sälwen moaked. {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] nxd7pkqieqvtfcgopclyenxaprkq00o 0 167 108424 102847 2013-12-22T09:35:16Z Archaeodontosaurus 1779 /* Bielden */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Blaumeeske |- | align="center" | [[Bielde:Cyanistes caeruleus III.jpg|230px|Blaumeeske]]<br /><small>Ne Blaumeeske ''(Cyanistes caeruleus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unneroardenge:'' || Sjungende Fuugele ''Passeri'' |- | ''Familie:'' || Meesken ''(Paridae)'' |- | '' Sleek:'' || ''Cyanistes'' |- | ''Oard:'' || Blaumeeske ''(Cyanistes caerulus)'' |- |} |} [[File:Parus caeruleus feeding V1.JPG|thumb|260px|Bie ne Nääselkaste]] Ju '''Blaumeeske''' ''(Cyanistes caeruleus'' un fröier ''Parus caeruleus)'' is n [[Fuugele|Fuugel]] die der sjungen däd. Ju Blaumeeske frät [[Insekte]], uur litje [[Dierte]], Säid un in dän Winter uk Fat. Me kon Blaumeesken fiende in gans [[Europa]] buute in dän koolde Noude. Ap groote Bierge, toun Biespiel in do [[Alpen]], fint me Blaumeesken bienaist bloot in Näddelboom-Woolde. Ieuwenske ju [[Koolmeeske]] rakt dät sicher n poor duusend fon düsse Fuugele in 't Seelterlound. ==Sjuch uk== * {{Commons ienföigje|Cyanistes caeruleus|Blaumeeske}} == Literatuur == * Michael Lohmann:BLV-Bestimmungsbuch Vögel ISBN 3-8289-1668-6 ==Bielden== <gallery> Cyanistes caeruleus -garden bird feeder-8.ogv|Fideo Parus caeruleus 1 Luc Viatour.jpg|An n Fatknöödel Pimpelmees jongen (Parus caeruleus).jpg|Nääst mäd tjoon Junge Cyanistes caeruleus ultramarinus (Bonaparte, 1841) 323 Aïn-Chénia, El Aouinet Algérie.jpg‎| </gallery> {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Fuugele]] 9njjam835pn3n1zw9h2idikqc6axa7n 0 168 114022 112492 2017-02-28T13:57:51Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Boone |- | align="center" | [[Bielde:Illustration Phaseolus coccineus0.jpg|300px|Roodblöiende Prunkboone ''(Phaseolus coccineus)'']] <br><small>Roodblöiende Prunkboone ''Phaseolus coccineus''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || [[Flitterkeblössem-Oardige]] ''(Fabales)'' |- | ''Familie:'' || [[Leguminosen]] ''(Fabaceae)'' |- | ''Unnerfamilie:'' || [[Flitterkeblöiere]] ''(Faboidea)'' |- | ''Tribus:'' || ''[[Phaseoleae]]'' |- | ''Sleek:'' || '''Boone''' ''(Phaseolus)'' |- |} |} Do '''Boone''' ''(Phaseolus)'', so, as dät Woud däälich maasttieds bruukt wäd, sunt n Sleek fon Leguminosen, do uurspröängelk uut [[Amerikoa]] twiske 37 °N und 30 °S foarkoomen. Dät rakt sowät soogentich Oarde fon düssen Sleek. == Boone-Ounbau == In [[Suudamerikoa]] rakt ju [[Archäologie]] Tjuuchnis, dät ju Meene Boone ''(Phaseolus vulgaris)'' al uum 2700 foar Kristus ounbaud wuude, dät waas also juust in ju Tied, as do Ljuude in Suudamerikoa mäd ju Buuräi begonnen ([[Neolithiske Revolutsjoon]]). Ätter ju Äntdäkkenge fon Amerikoa truch do Europäere wuuden do Boone ätter [[Europa]] broacht. Wäkke deerfon wäide as Ietelweeren ounbaud. Do wichtichste sunt in Seelterlound two Oarde mäd unnerskeedelke Soarten: * Ju [[Meene Boone]] ''(Phaseolus vulgaris)'' mäd unnerskeedelke Soarten, apliested fon läich tou hooch: ** Kruupboone af Paadligger ** Buskboone af Gräine Boone ** Stokboone Ätter ju Anweendenge: Snippelboone un Iensätboone. * Ju [[Prunkboone]] ''(Phaseolus coccineus)'' == Woudgeskichte == Dät Woud [[seeltersk]]e Woud ''Boone'' kumt uut Ooldfräisk ''bāne'' un fääre, so as me dät rekonstruierd, fon Ooldgermanisk ''*baunō''. Düt germaniske Woud häd sik in masse germaniske Sproaken ärheelden, so as Düütsk ''Bohne'' (uur Middelhoochdüütsk bōne, fääre Ooldhoochdüütsk ''bōna''); Ängelsk ''bean'' (uur Ooldängelsk ''bēan''), Iesloundsk ''baun'' (uur Ooldnoudisk ''baun''). So is dät goud ättertouwiesen. Een indogermaniske Wuttel is wät stuurer tou fienden. Juust düsse Plonten, do wie däälich deer mäd beteekenje, kuuden oaber eer ju Äntdäkkenge fon Amerikoa goarn't meend weese, uumdät dät do hier noch nit roate. Dät Woud Boone wuude also foar äänelke Leguminosen, so as ju [[Hangsteboone]] ''(Vicia faba)'' bruukt. Eerste leeter wuude dät ap dän Sleek ''Phaseolus'' uurdrain, die däälich so tou tällen dän [[Prototypensemantik|Prototyp]] fon dät deerstoalt, wät wie mäd ''Boone'' meene. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Ietelweere]] b7wc8vj6xccz0s7axw83y5ug3czthb4 0 169 118403 117768 2019-07-04T17:04:27Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = República Federativa do Brasil | Noome = Brasilien | Flaage = Flag of Brazil.svg | Woapen = Coat of arms of Brazil.svg | Steede = LocationBrazil.png | Woalspruch = Ordem e Progresso | Amtssproake = [[Portugiesisk]] | Haudstääd = Brasilia | Stoatsfoarm = Präsidiale Buundesrepublik | Fläche = 8.511.965 | pztWoater = 0,65 | Ienwoonere = 205.338.000 | Täljier = 2015 | Munte = Real | Muntkode = BRL | Tiedzone = -2 / -5 | Fierdai = [[7. September]] | Nationoalhymne = Hino Nacional Brasileiro | Loundkode = BRA | Auto-Känteeken = BR | Internet-TLD = .br | Telefonfoarwoal = 55 | }} '''Brasilien''' is n Lound in [[Suud-Amerikoa]]. Ju Haudstääd is [[Brasilia]] un die Präsident is sänt [[2019]] [[Jair Bolsonaro]] (Stound: Juli 2019). == Geografie == === Lound un Ljuude === Brasilien is mäd 8,5 Millionen km² dät grootste Lound fon Suud-Amerika, dät is die Haaldeel fon dän Kontinent. Ap't tichteste besiedeld is dät in't Aaste, oun'e Kuste fon'e [[Atlantik]] Dät waas ieuwen dät Eerste, wät fon do Kolonioalisten roaked wuude. Groote Deele fon ju Befoulkenge hääbe Foaroolden, do uut [[Europa]] un [[Asien]] ienwonnerd sunt of uut [[Afrikoa]] as Sklouen ferslieped wuuden. Ju grootste Rulle hääbe do Portugiesen spield, deeruum is dät Portugiesiske bit däälich tou Amtssproake. N grooten Deel fon dät Lound lait in ju [[Amazonas-Niede]], dät grootste Rebät fon [[Tropisken Rienwoold]] ap ju [[Äide]]. Bekoand is oaber uk, dät die Rienwoold truch dät Foardrieuwen fon Siedelengen un groot-industrielle Buuräi ätter't Wääste moor un moor fernäild wäd, besunners loangs do Äien, wier me mäd ju Uurbeer-Moakenge licht beginne kon. In dän Uurwoold rakt dät toumäts noch [[Indioanere|Indioaner-Foulke]], do lieuwje as fröier un aleer, deelwiese totoal uunkontaktierd fon ju [[Äiwendlound|äiwendloundske]] Sivilisatsjoon. Jo wäide oafter betruued of sogoar bekamped fon mafiöse Koppele un uk fon Konzerne, do do Räistoffe fon dän Uurwoold uutroowje wollene. === Noaberlounde === Brasilien wäd begränsed fon: * [[Venezuela]], [[Guyana]], [[Suriname]] un [[Frantsöösk Guyana]] in dät Noude; * dän [[Atlantiske Ozean]] in dät Aaste; * [[Uruguay]] in dät Suude; * [[Paraguay]], [[Argentinien]] un [[Bolivien]] in dät Suudwääste; * [[Peru]] in dät Wääste; * [[Kolumbien]] in dät Noudwääste. === Stääde === Groote Stääde in Brasilien sunt: * [[Brasília]] * [[Curitiba]] * [[Rio de Janeiro]] * [[São Paulo]] == Geskichte == === Brasilien as portugiesiske Kolonie === [[Bielde:Treaty of Tordesillas.jpg|thumb|right|200px|Ju eerste Siede fon dän Ferdraach fon Tordesillas]] [[Bielde:Pelourinho1-CCBY.jpg|thumb|200px|right|Binnestääd fon [[Salvador da Bahia]] mäd Bauwierke uut ju portugiesiske Kolonioaltied]] Al in [[1494]] hieden [[Portugal]] un [[Spanien]] unner Fermiddelenge fon Poabst [[Alexander VI.]] dän [[Ferdraach fon Tordesillas]] ousleeten. Die Ferdraach äntheelt ju Deelenge fon do Interessens-Sphären in [[Suudamerikoa]]: Spanien kreech dän wäästelke Deel fon Suudamerikoa, Portugal een noch unbekoand Rebät in't Aaste, wier däälich Brasilien lait. Bedingenge waas, dät do Ienheemske aal tou dät katoolske Kristendum bekierd wäide skuulen. Ap dän [[22. April]] [[1500]] loundede die portugiesiske Seefoarder [[Pedro Álvares Cabral]] tichte bie ju Steede, wier däälich [[Porto Seguro]] lait, un noom dät Lound foar ju Portugiesiske Kroune in Besit. Do Portugiesen dreeuwen doomoals Honnel mäd do Indioanere, do deer woonden. Man do Frantsoosen interessierden sik nit foar dän Ferdraach, dän do Spaniere un Portugiesen sleeten hieden. Jo hieden uk Interessen in dät Rebät. Biespilswiese honnelden jo mäd do [[Tupinambá]], uum [[Roodholt]] tou kriegen un gruundeden deerfoar uk litje Deelläitengen. Uum do Frantsoosen uuttousteeten, begonnen uk do Portugiesen, Europäere ätter Brasilien tou seenden. In [[1549]] wuude ''São Salvador da Bahía de Todos os Santos'' (däälich: [[Salvador da Bahia]]) ju Haudstääd. Fon [[1530]] oun wuuden Indioanere uut dät Binnelound ätter ju Kuste wai broacht, do ap do Sukkerroor-Plantoasjen oarbaidje moasten. Masse fon düsse Indioanere stoorwen, deels apgruunde fon ju hädde Oarbaid, deels truch Ferfoulgenge, deels uumdät jo do europäiske Kroankhaide nit ferdreege kuuden. Ju ferläddene Oarbaidskrääft wuude ätters truch Sklouen uut [[Afrikoa]] ärsät. Bis [[1580]] broachten do Portugiesen dät heele Lound faktisk unner hiere Kontrolle. In [[1629]] hieden sik do [[Niederlounde|Niederloundere]] tichte bie ju Steede, wier däälich [[Recife]] lait, deellät un in't Jier [[1637]] unner ju Fierenge fon [[Johann Moritz (Nassau-Siegen)|Johann Moritz von Nassau-Siegen]] düsse Ounbau-Rebätter ärooberd, do dan noch insen kuut apblöiden. Bit [[1654]] tou stuude die Noudaaste, foaraaln dät Rebät uum [[Pernambuco]], unner niederloundske Kontrolle. In ju [[Slacht fon Guararapes]] wuuden do niederloundske Troppen in't sälge Jier äntskeedend sloain un wier ferdrieuwen. As in't [[17. Jierhunnert]] dät Bääterlound fon [[Bandeirantes]]-Expetitsjoonen ärfoarsked wuude un ieuwenske uur Boudemskätte uk [[Gould]] un [[Diamant]]en fuunen wuuden, äntwikkelden sik rieke [[Barock]]stääde. Man swotte Sklouen, do wächronnen wieren, gruundeden uk eenfache Täärpe, sonaamde [[Quilombo]]s. Fon deer uut brieken Apstounde juun dän Rassismus uut, sodät me bit [[1699]] aal do Quilombos wier fernäilde. Dät roate moor sukke Apstounde in't 17. Jierhunnert. Tou'e glieke Tied roate dät Skändoal mäd Spanien, uumdät do Exkursionen dät wäästelke Skeed fääre uutdienden, as in dän Ferdraach fon Tordesillas foarsäin waas. === Gliekbegjuchted unner ju portugiesiske Kroune === Fuul moor Betjuudenge kreech Brasilien in't Jier [[1808]], as die portugiesiske Hoaf, die in [[1807]] foar [[Napoleon]] sien Troppen uut [[Lissabon]] fluchted waas, in't brasilioanske [[Rio de Janeiro]] ounkoom. Touhoope mäd dän Köönichshoaf siedelden masse Kunstlere, Wietenskuppere un Oadlige ätter Brasilien uur, dät wirtskuppelke un kulturelle Lieuwend wuude in Foart broacht. So gungt ju [[Brasilioanske Nasjonoal-Bibliotäike]] ap Bestounde tourääch, do dät portugiesiske Köönichshuus meebroachte. In [[1815]] wuude Brasilien amtelk mäd [[Portugal]] gliek stoald, dät roate nu een [[Fereend Köönichriek fon Portugal, Brasilien un do Algarven]]. Ju Haudstääd wuude dät Brasilioanske ''Rio de Janeiro''. Man in't portugiesiske Muurlound roate dät Probleme, wilst die Köönich wäch waas: Ap dän [[24. August]] [[1820]] briek in [[Portugal]] ju [[Liberoale Revolutsjoon in Portugal|Liberoale Revolutsjoon]] uut. Do Portugiesen hieden niks juun ju Monarchie, man jo wüülen een [[Konstitutsjonelle Monarchie]], also een Köönichriek mäd ne Ferfoatenge, un jo wüülen twäidens, dät die Köönich wier in Portugal sit un nit in Brasilien. Deeruum saach sik die Köönich in't Jier [[1821]] twoangen, ätter Portugal tourääch tou gungen un ferliet Rio de Janeiro. === Kaiserriek Brasilien === [[Bielde:Brazilian Imperial Crown2.jpg|thumb|right|200px|Ju brasilioanske Kaiserkroune]] As die Köönich nu uut Brasilien wäch waas, ruup sin ooldsten Suun, die Krounprins [[Päiter I. (Brasilien)|Dom Pedro de Alcântara]], ap dän [[7. September]] [[1822]] in [[São Paulo]] ju brasilioanske Uunouhongegaid uut. Ap n [[12. Oktober]] wuude hie tou'n Kaiser ''Päiter I.'' benaamd, ju Krounenge waas ap dän [[1. Dezember]] fon dät sälge Jier. Me kon sik goud foarstaale, dät die Prins ju Uunouhongegaid mäd sin Foar ouboald hiede: Do [[Spanien|spoanske]] Kolonien in Suudamerikoa ferkloorden Riegenwiese hiere Uunouhongegaid, un wan nu Brasilien ätter ju Liberoale Revolutsjoon fon Portugal wier tou een Kolonie degradierd wäide skuul, moaste die Portugiesiske Köönich ju sälge Suurge hääbe. Truch ju Uunouhongegaid unner Heerskup fon dän portugiesiske Krounprins kuude Brasilien foar dät portugiesiske Köönichshuus heelden wäide, man foar dät portugiesiske Parlemänt nit. Die Köönich bestroawede sin Suun uk nit, hie soande neen Suldoaten, uk dät Troonfoulgegjucht liet hie him. In [[1825]] ärkoande hie sogoar ju brasilioanske Uunouhongegaid oun. Ju Haudstääd fon dät uunouhongige Brasilien waas eerste uk noch Rio de Janeiro. Ap dän [[25. August]] [[1825]] ferkloorde sik [[Uruguay]] uunouhongich fon [[Brasilien]]. Uumdät die Kaiser bielitjen autoritärer wuude, wuuden do Hoopengen fon do Brasilioanere ap een beetere Toukumst litjer. Ap dän [[7. April]] [[1831]] tonkede Päiter I. ap Druk fon dät Parlemänt ou, sin Suun skuul insteede fon him Kaiser wäide. Man die moaste noch fon uur Politikere fertreeden wäide, uumdät hie noch nit fuljierich waas. Ap dän [[23. Juli]] [[1840]] wuude die fjautienjierige Wäänt foartiedich foar fuljierich ferkloord, een Jier leeter waas ju Krounenge. Hie häärskede as Kaiser [[Päiter II. (Brasilien)|Päiter II.]] noch bit 1889 uur dät Lound. === Brasilien as Republik === Ap dän [[15. November]] [[1889]] roate dät aan Militär-Putsch, wierbie ju Monarchie fernäild wuude un die Kaiser [[Päiter II. (Brasilien)|Päiter II.]] in't Exil gunge moaste. Do Putschisten hieden een Foulks-Oustämmenge uur ju Stoatsfoarm ploand, man ju wuude eerste moor as hunnert Jiere leeter truchfierd. Ju näie Stoats-Oardenge waas ''de jure'' een Republik, man ''de facto'' waas dät een Tied loang moor sowät as een [[Oligarchie]]. Al in [[1891]] wuude in ju Ferfoatenge fäästskrieuwen, dät een näie Haudstääd wät moor in'e Midde fon't Lound baud wäide skuul, uum ju Äntwikkelenge fon dät Binnelound tou stäärkjen. Do groote, oolde Stääde sunt ja aal bloot loangs ju Kuste. Man dät skuul noch bienaist soogentich Jiere duurje, eer ju Ploanstääd [[Brasília]] in't Jier 1960 ienwäid wäide kuude. === Brasilien unner Getúlio Vargas un ju Foulgetied === As in [[1930]] do Koafje-Priese ienbrieken, fierde [[Getúlio Vargas]], bekoand as ''Baabe fon do Äärme'', aan Apstound oun un wuude so Präsident. In do eerste Mounde fon sien Regierengs-Tied groide ju brasilioanske Wirtskup baldoarich. In [[1937]] wuude ju Heerskup fon Vargas as "wäilwollenden Diktoator" fäästskrieuwen, in [[1942]] ferkloorde hie ap Druk fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] dän Kriech juun do [[Oaksen-Moachte]]. Hie soande ju [[Força Expedicionária Brasileira]] mäd 25.000 Mon ätter [[Italien]] wai, ju wuude junner biespilswiese in ju [[Slacht uum Monte Cassino]] iensät. Ätter dät Eende fon dän [[Twäiden Waareldkriech]] wuude Vargas fon ju Armee ousät. Man al fieuw Jiere leeter koos him dät Foulk wier foar'n Präsident. UUmdät sik do USA juun ju sosjoalistiske Politik fon Brasilien stoalden un in'e Foulge politisk gjuchts stoundende Ljuude un uk ju Armee Vargas sin Räächträäd aaskeden, broachte sik Vargas in't Jier [[1954]] sälwen uume. [[Bielde:Cathedral Brasilia Niemeyer.JPG|thumb|right|200px|Ju moderne [[Kathedroale fon Brasília]]]] Vargas sin Ätterfoulger Juscelino Kubitschek suurgede mäd Hälpe fon ju [[Partido Trabalhista Brasileiro]] (PTB) foar näie, buutloundske Investoren, do ju brasilioanske Wirtskup in do leete 1950er Jiere sjuunelk foaroun broachten. In [[1956]] begon läiweloa ju Oarbaid bie dän Bau fon ju ploande Haudstääd. Ap dän [[21. April]] [[1960]] wuude ju näi baude Haudstääd [[Brasília]] dan uk ienwäid. In [[1960]] wuude dan uk [[Jânio da Silva Quadros]] foar'n Präsident kädden. Ätterdät hie sien Boantje in 1961 uurnoom, fersoachte hie, ju Ouhongegaid fon do USA tou minnerjen un ju defizitäre Stoats-Huushollenge tou fäästigjen. Ätter n poor Mounde in't Boantje tried hie wier ou, sin Ätterfoulger wuude die Vize-Präsident [[João Goulart]]. Uk Goulart waas in ju Befoulkenge striedich. === Militärdiktoatuur === Ap dän [[31. Meerte]] [[1964]] moakede dät Militär aan Putsch un sätte ''João Goulart'' ou. Dät waas die Begin fon eenuntwintich Jiere Militär-Diktoatuur. Tiedwiese waas dät besunners läip: Demokratie roate dät nit moor wuddelk man Zensuur, politiske Skeenmoakenge, fuul Paatäien doarsten nit moor ountreede. Uut ferskeedene Timpen fon ju Sälskup, fon Studenten fon Oarbaidere un fon katoolske Gäistelke roate dät Protest deerjuun. Daach roate dät in do 1970er Jiere aan grooten Wirtskupsgroi. Uumdät monken do buutloundske Investitsjoonen uk masse uut [[Düütsklound]] koom, wuude [[São Paulo]] bie wäkke as "grootste düütske Industrie-Stääd buute fon Düütsklound" bekoand. Tou Begin fon do 1980er Jiere wuude ju Militär-Diktoatuur wät sinniger, dät roate minner Repressionen. Un uumdät nu daach noch een Wirtskupskrise waas, un jo nit wisten, wät jo dwo skuulen, hääbe do dan in [[1985]] wier fräi kjoose lät. === Demokroatie sänt 1985 === Sänt düsse Tied is wier Demokratie in Brasilien. Daach is dät Lound nit fräi fon Probleme. Dät rakt fuul Probleme, biespilswiese wäide do Gjuchte fon [[Wieuwljuude]] un [[Indioanere]] wier un wier ferseerd. Uk uum Korruptsjoon rakt dät toumäts Skändoal. Dät waas uk ju Uurseeke foar ju Ousättenge fon ju Präsidentinne [[Dilma Rousseff]] in [[2016]]. Man deermäd is dät, as dät skient, uk nit beeter wuuden. == Wällen == * Düssen Artikkel stöänt sik foar groote Deele ap dän Artikkel in ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Brasilien| ]] [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] tjybwfe7mjtbjh1mbc06f4pv384xm1i 0 170 118993 114180 2020-04-08T11:29:16Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bretons Spraakgebied.jpg|thumb|450px|right|Touräächgong fon dät bretoniske Sproakgebiet fon dät 9. bit dät 20. Jierhunnert]] [[Bielde:Road signs bilingual Breton in Quimper.jpg|thumb|Twosproakige Waiwiesere in [[Quimper]]]] Dät '''Bretoniske''' (''Brezhoneg'') is ne [[Keltisk|Insel-Keltiske Sproake]], ju der trots ju Klassifikation daach ap dät [[Fäästlound]] boald wäd. Disse Sproake äntstamt also nit dät [[Gallisk]]e, man is eer äntsteen uut do [[Brythonisk]]e Sproaken, foarallen uut dät [[Kornisk]]e. Leeter koomen do Bretone ätter dät Fäästlound ( [[4. Jierhunnert|4.]] bit [[7. Jierhunnert]]) un deerbie noomen jo hiere Sproake mee, wierbie jo uk noch eenige Elemente uurnoomen fon dät in [[Gallien]] domoals noch sporadisk boalde [[Gallisk]]e. In dit Gestrich fon [[Asterix]] wäd uk noch [[Gallo]] boald, ne litje Sproake, ju der fon dät [[Latiensk]]e oustammen däd un also [[Romanisk]] is, just as dät Frantsööske. Dät Bretoniske waas ju Sproake fon do hooge Ljuude bit dät [[12. Jierhunnert]], wierättter die Oadel dät ätter hiere Meenenge stilfullere [[Frantsöösk]]e as [[Standoardsproake]] uurniemen diede. As schrieuwene Sproake wuude in ju [[Bretagne]], ju der bit in dät [[16. Jierhunnert]] altied ne gewisse Uunouhongegaid hiede, dät [[Latiensk]]e ferwoand, man ou dät [[15. Jierhunnert]] uurwon hier uk dät Frantsööske. Dät Bretoniske wäd däälich noch fon sun 300.000 bit 500.000 Ljuude boald un fersteen, fuul minner as do 1.300.000 Ljuude do dät in [[1930]] kuuden. Dät is je so, dät ju Sproake maast noch fon do allere Ljuude boald wäd un dät ju also fon Uutstierwen betruued wäd. Fääre kon me noch bemäärke, dät uum [[1900]] älkuneen in ju [[Bretagne]] Bretonisk koande un bolde dän Haaldeel fon ju Befoulkenge Bretonisk baalen diede. Ju Taal gungt noch altied stoadich tourääch. Daach rakt dät noch immer ne interessante [[Literatuur ap Bretonisk]]. Dät Bretoniske is ju eensichste [[Keltisk]]e Sproake, ju der bit ap däälich nit eepentelk anärkoand is. Dät frantsööske Gesäts kwäd daach “ju Sproake fon de [[Republik]] is Frantsöösk”. Dät Bretoniske häd 4 [[Dialekt]]e: * dät [[Cornouaille|Cornouallais]] * dät [[Léon]]ard * dät [[Trégor]]rois * dät [[Vannes|Vannetais]] == Sjuch uk == * [[:br:|Wikipedia ap Bretonisk]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://johannes.heinecke.free.fr/dict/brezhoneg/ Bretonisch-Deutsches und Deutsch-Bretonisches Wörterbuch] * [http://www.kervarker.org/index.php?newlang=german Kurs Bretonisk ap Düütsk] [[Kategorie:Keltiske Sproaken]] swjh1eqtrmc1we3jau8chizv8pjxf0s 0 171 9233 773 2008-07-28T08:51:03Z Heinz 88 Nu ne Fäärelaitenge ätter dän Artikkel "Brom". wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Brom]] kvrxwadx3yeo0hiarwmblkrp7qxmfae 0 172 114023 111720 2017-02-28T13:58:01Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Brummelbäie |- | align="center" | [[Bielde:Brombeere-reif.JPG|280px|Brummelse Bäien]] <br /><small> Brummelse Bäien ''(Rubus sectio Rubus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''Rosales'' |- | ''Familie:'' || ''Rosaceae'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Rosoideae'' |- | ''Sleek:'' || ''Rubus'' |- | ''Sektion:'' || Brummelbäie ''(Rubus sect. Rubus)'' |} |} Juu '''Brummelbäie''', '''Brommelbäie''' af '''Brummelse Bäie''', woaksje an dän '''Brummelbäiestruuk''' ''(Rubus sectio Rubus)'', ne Sektion uut dän Sleek ''[[Rubus]]''. Dät rakt fuul ferskäidene Soorten. Do Plonten woakse fuul an Sträiten un Dome un dät raakt deerfon fuul ferskeedene Oarde. Foar dän Tuun rakt dät kultivierde Oarde. [[Bielde:DewberryFlowers.jpg|miniatur|left|Rubus fruticosa agg.]] == Sjuch uk == * [[Bäien]] * [[Plonten]] * [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Rubus?uselang=de Bielde ap '''COMMONS'''] {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Ietelweere]] d01irx9m814vi27psvh3onfnekj6y5a 0 174 119925 119922 2021-07-23T11:00:20Z Wolverène 5883 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Bruune Anemoonfisk |- | align="center" | [[image:Premnas biaculeatus (xndr).JPG|300px|Bruune Anemoonfisk]] <br><small>Ju Bruune Anemoonfisk ''(Amphiprion biaculeatus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Familie:'' || ''Pomacentridae'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Amphiprioninae'' |- | '' Sleek:'' || Anemoonfiske ''(Amphiprion)'' |- | ''Oard:'' || Bruune Anemoonfisk ''(A. biaculeatus)'' |- |} |} Ju '''Bruune Anemoonfisk''' (''Amphiprion biaculeatus'', fröier:''Premnas biaculeatus'') is n Fisk un heert tou do [[Dierte]] ''(Metazoa)''. Ju tropiske Fisk kumt foar bie do [[Rif]]fe un do [[Lagune]]n fon die [[Indo-Australisken Arkipel|Indo-Australiske Arkipel]]. Ju Bruune Anemoonfisk kon 17 cm loang wäide. Me toachte fröier, disse Oard heert tou n oainen Sleek ''(Premnas)'' un mout uut dissen Gruund ''(Premnas biaculeatus)'' heete. Man ätter ne ärfoulchrieke Hybridisierenge (Fermiskenge) mäd ju nai früünde Oard ''Amphiprion ocellaris'' kon me nu fermoudje, dät disse Oard uk tou dän Sleek ''Amphiprion'' heert. <gallery> File:Wuppertal - Zoo - Premnas biaculeatus 02 (0) ies.webm| thumb |ju bruune Anemoonfisk Image:Premnas biaculeatus juvenile.jpg </gallery> {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Fiske]] 7h7s4qvqj5u4630x5kgc8hfv498dchf 0 175 120761 120386 2022-05-31T15:02:22Z FireDragonValo 12382 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Република България| Noome = Bulgarien | Flaage = Flag of Bulgaria.svg| Woapen = Coat_of_arms_of_Bulgaria.svg| Steede = EU location BUL.png| Woalspruch = - | Amtssproake = Bulgarisk| Haudstääd = Sofia | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 110.994| pztWoater = 2.16 | Ienwoonere = 6.875.040 | Täljier = 2021 | Munte = Lev | Muntkode = BGN | Tiedzone = +2 | Fierdai = - | Nationoalhymne = Mila Rodino| Loundkode = BGR | Auto-Känteeken = | Internet-TLD = .bg | Telefonfoarwoal = 359 | }} '''Bulgarien''' is n Lound in Suudaast-[[Europa]]. Ju Haudstääd is [[Sofia]] un die Präsidänt fon ju Republik is sänt [[2017]] [[:bg:Румен Радев|Rumen Radev]] (Румен Радев). == Geografie == Bulgarien wäd begränsed fon: * [[Rumänien]] in dät Noude, * ju [[Turkäi]] in dät Suude, * [[Noudmakedonien]] un ju in dat Suudwääste. * [[Serbien]] in dat Noudwääste. Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Musala (2925 m). Do grootste Äien fon Bulgarien sunt [[Donau]], [[Iskar]], [[Mariza]] un [[Struma]]. == Geskichte == * 681-1018, Eerste Bulgariske Riek * 1393-1876, Bulgarien besät fon dät Osmaniske Riek * 1915-1918, [[Eerste Waareldkriech]] in Bulgarien * 1941-1944, [[Twäide Waareldkriech]] in Bulgarien * 1945-1990, in die [[Koolde Kriech]] is Bulgarien besät fon ju [[Sowjetunion]] * 1990, Bulgarien komplet uunouhongich. == Demografie == Der lieuwje uungefeer 7,8 Millione Ljuude in Bulgarien. Ju Befoulgenstichte lait bie 70 Ienwoonere /km². ;Etniske Gruppen Ätter ju Foulkställenge 2001 sunt 83,9 % fon ju Befoulkenge etniske Bulgaren; 9,4 % sunt Türken, 4,7 % Roma un noch wät litjere Gruppen. ;Religione 83,9% is kristelk, 12,2% is islamisk. ;Sproaken Bulgarisk is ju offizielle Sproake. Ieuwenske ju offizielle Loundsproake rakt et Türkisk, Romani un Armenisk. == Wirtschaft == Dät Bruttoinloundsprodukt pro Kop waas $11.800 in 2007. In 2007 waas 6,2% fon ju ganse Wirtskaft Loundwirtskaft, 32,3% Industrie un 61,5% Tjoonste. [[Kategorie:Bulgarien| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] gafr1rv6hjtfjhr2vci0t7ovb2j0bx1 0 176 119935 105200 2021-08-01T11:40:53Z Braveheart 10703 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Bullekruud |- | align="center" | [[Bielde:Rundblättriger Sonnentau.jpg|350px|Bullekruud]] <br /><small>Bullekruud ''(Drosera rotundifolia)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Unnerklasse:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| ''Caryophyllidae'' |- | ''Oardenge:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| ''Caryophyllales'' |- | ''Familie:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| Bullekruudgewoakse ''(Droseraceae)'' |- | ''Sleek:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| ''Drosera'' |- | ''Oard:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| Bullekruud ''(Drosera rotundifolia)'' |} |} [[File:Botanik im Wasenmoos.jpg|thumb|Bullekruud]] Dät '''Bullekruud''' (''Drosera rotundifolia'') frät [[Insekten]], un heert also tou doo [[Konsument (Ökosystem)|Konsumente]] uur Plonten sunt deerjuun [[Produzent (Ökosystem)|Produzente]]. Dät wäd uk Bäiste roat, dät do bulje wollen. {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] aql2yh6j3bq585mlxdovqoa72b15jod 0 177 117347 117346 2018-07-20T13:49:58Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <div style="float:right"> {| class="prettytable" cellspacing="0" style="margin-left:0.5em" | colspan="4" align="center" | [[Bielde:Map of USA with state names.svg|350px|Koarte fon do Fereende Stoaten mäd Noomen fon do US-Buundesstoaten]]<br /><small>Koarte fon do Fereende Stoaten mäd Noomen fon do US-Buundesstoaten,<br />Hawaii un Alaska sunt hier uurs skalierd.</small> |} {| class="prettytable sortable" cellspacing="0" style="margin-left:0.5em" |- ! bgcolor="#ffc0c0" |Ouk. ! bgcolor="#ffc0c0" |siet ! bgcolor="#ffc0c0" |Stoat ! bgcolor="#ffc0c0" |Haudstääd |----- | AL || 1819 || [[Alabama]] || [[Montgomery (Alabama)|Montgomery]] |----- | AK || 1959 || [[Alaska]] || [[Juneau]] |----- | AZ || 1912 || [[Arizona]] || [[Phoenix (Arizona)|Phoenix]] |----- | AR || 1836 || [[Arkansas]] || [[Little Rock]] |----- | CA || 1850 || [[Kalifornien|California]] || [[Sacramento (Kalifornien)|Sacramento]] |----- | CO || 1876 || [[Colorado]] || [[Denver (Colorado)|Denver]] |----- | CT || 1788 || [[Connecticut]] || [[Hartford (Connecticut)|Hartford]] |----- | DE || 1787 || [[Delaware]] || [[Dover (Delaware)|Dover]] |----- | FL || 1845 || [[Florida]] || [[Tallahassee]] |----- | GA || 1788 || [[Georgia]] || [[Atlanta]] |----- | HI || 1959 || [[Hawaii]] || [[Honolulu]] |----- | ID || 1890 || [[Idaho]] || [[Boise]] |----- | IL || 1818 || [[Illinois]] || [[Springfield (Illinois)|Springfield]] |----- | IN || 1816 || [[Indiana]] || [[Indianapolis]] |----- | IA || 1846 || [[Iowa]] || [[Des Moines]] |----- | KS || 1861 || [[Kansas]] || [[Topeka (Kansas)|Topeka]] |----- | KY || 1792 || [[Kentucky]] || [[Frankfort (Kentucky)|Frankfort]] |----- | LA || 1812 || [[Louisiana]] || [[Baton Rouge]] |----- | ME || 1820 || [[Maine]] || [[Augusta (Maine)|Augusta]] |----- | MD || 1788 || [[Maryland]] || [[Annapolis (Maryland)|Annapolis]] |----- | MA || 1788 || [[Massachusetts]] || [[Boston]] |----- | MI || 1837 || [[Michigan]] || [[Lansing]] |----- | MN || 1858 || [[Minnesota]] || [[Saint Paul (Minnesota)|Saint Paul]] |----- | MS || 1817 || [[Mississippi]] || [[Jackson (Mississippi)|Jackson]] |----- | MO || 1821 || [[Missouri (Buundesstoat)|Missouri]] || [[Jefferson City]] |----- | MT || 1889 || [[Montana]] || [[Helena (Montana)|Helena]] |----- | NE || 1867 || [[Nebraska]] || [[Lincoln (Nebraska)|Lincoln]] |----- | NV || 1864 || [[Nevada]] || [[Carson City]] |----- | NH || 1788 || [[New Hampshire]] || [[Concord (New Hampshire)|Concord]] |----- | NJ || 1787 || [[New Jersey]] || [[Trenton (New Jersey)|Trenton]] |----- | NM || 1912 || [[New Mexico]] || [[Santa Fe (New Mexico)|Santa Fe]] |----- | NY || 1788 || [[New York (Buundesstoat)|New York]] || [[Albany (New York)|Albany]] |----- | NC || 1789 || [[North Carolina]] || [[Raleigh (North Carolina)|Raleigh]] |----- | ND || 1889 || [[North Dakota]] || [[Bismarck (North Dakota)|Bismarck]] |----- | OH || 1803 || [[Ohio]] || [[Columbus (Ohio)|Columbus]] |----- | OK || 1907 || [[Oklahoma]] || [[Oklahoma City]] |----- | OR || 1859 || [[Oregon]] || [[Salem (Oregon)|Salem]] |----- | PA || 1787 || [[Pennsylvanien]] || [[Harrisburg (Pennsylvania)|Harrisburg]] |----- | RI || 1790 || [[Rhode Island]] || [[Providence]] |----- | SC || 1788 || [[South Carolina]] || [[Columbia (South Carolina)|Columbia]] |----- | SD || 1889 || [[South Dakota]] || [[Pierre (South Dakota)|Pierre]] |----- | TN || 1796 || [[Tennessee]] || [[Nashville]] |----- | TX || 1845 || [[Texas]] || [[Austin (Texas)|Austin]] |----- | UT || 1896 || [[Utah]] || [[Salt Lake City]] |----- | VT || 1791 || [[Vermont]] || [[Montpelier (Vermont)|Montpelier]] |----- | VA || 1788 || [[Virginia]] || [[Richmond (Virginia)|Richmond]] |----- | WA || 1889 || [[Washington]] || [[Olympia (Washington)|Olympia]] |----- | WV || 1863 || [[West Virginia]] || [[Charleston (West Virginia)|Charleston]] |----- | WI || 1848 || [[Wisconsin]] || [[Madison (Wisconsin)|Madison]] |----- | WY || 1890 || [[Wyoming]] || [[Cheyenne (Wyoming)|Cheyenne]] |}</div> Aan '''Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]''', uk kuut '''US-Buundesstoat''' (ängelsk: U.S. state) is aan [[Deelstoat]]. Do Fereende Stoaten sunt aan Föderoalen Stoat mäd hoast füüftich [[Souveränität|deel-souveräne]] oankelde Deelstoaten. Do eerste Buundesstoaten sunt in [[1776]] truch ju [[Ferfoatenge fon do Fereende Stoaten|US-Ferfoatenge]] uut do [[13 Kolonien]] foargeen. Foaraaln truch dät Foarsteeten ätter't Wääste, man uk truch dän [[Louisiana Purchase]], dän Bietreed fon ju [[Republik Texas]] un ju Uumewonnelenge fon [[Hawaii]] un [[Alaska]] in Buundesstoaten koomen deer noch masse moor bietou. Touhoope mäd dän [[Washington, D.C.|Buundesdistrikt]] un do [[Buute-Rebätte fon do Fereende Stoaten|Buute-Rebätte]] bilgje do Buundesstoaten dät Stoats-Rebät fon do Fereende Stoaten. Fjauer Stoaten - [[Kentucky]], [[Massachusetts]], [[Pennsylvanien]] un [[Virginia]] - hääbe ju formelle Beteekenge [[Commonwealth (Buundesstoaten fon do Fereende Stoaten)|Commonwealth]], sunner dät deer moor Gjuchte of Plichten uut äntstuuden - uurs as do Commonwealth-Territorien [[Puerto Rico]] un [[Noudelke Marioanen]]. [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa| ]] cgpf8esyzt4z0plndtyla0zuabis4uc 0 178 112490 105367 2016-04-27T13:13:50Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Buutergäärs |- | align="center" | [[Bielde:Ranunculus repens(02).jpg|250px|kjoopend Buutergäärs (''Ranunculus repens'')]] <br /><small> kjoopend Buutergäärs ''(Ranunculus repens)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Ranunculoideae'' |- | ''Tribus:'' || ''Ranunculeae'' |- | ''Sleek:'' || [[Hoonepoot]] ''(Ranunculus)'' |- | ''Oard:'' || Buutergäärs ''(Ranunculus repens)'' |} |} Dät '''Buutergäärs''' mäd do ''Buuterbloumen'' (''Ranunculus repens''), düütsk ''gelbe Ranunkel'' sjucht me gjucht oafte un woakst maast ap gjucht fuchtige Steeden un is oafte fon uur Gewoakse uurdäkt. [[Kategorie:Biologie]] i7k2zmz0fky14vt9n82yrkrs56aq9ga 0 179 120295 119953 2021-10-08T23:56:28Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki {{Infobox Sproake |name=Cajun Frantsöösk |nativename=français cadien/français cadjin |familycolor=Indo-European |pronunciation= |states=[[Louisiana]] |speakers=uunbekoand |rank= |fam1=[[Indogermaniske Sproaken|Indogermanisk]] |fam2=[[Italiske Sproaken|Italisk]] |fam3=[[Romanisk]] |fam4=[[Italo-Wäästelke Sproaken|Italo-wäästelk]] |fam5=wäästelk |fam6=[[Gallo-Iberisk]] |fam7=[[Gallo-Romanisk]] |fam8=Gallo-Rätisk |fam9=[[Langues d'oïl|Oïl]] |fam10=[[Frantsöösk]] |nation= |agency= |iso1= |iso2= |iso3=frc |map=[[Image:Louisiana French.svg|center|200px]]<br><center><small>Spreedenge fon ju frantsööske Sproake in Louisiana. Meenten markierd mäd jeel sunt sukke wier 4–10% fon ju Befoulkenge touhuus Frantsöösk of Cajun Frantsöösk baalden dwo, orange 10–15%, rood 15–20%, bruun 20–30%.</center></small>}} '''Cajun Frantsöösk''' (bietiede naamd Louisiana Regional Frantsöösk [https://web.archive.org/web/20071223085445/http://caneriver.tulane.edu/LanguagesLabels.html]) is een fon tjo Variatäte of [[Dialekte]] fon ju [[Frantsöösk|frantsööske Sproake]] do der foarallen boald wäide in dän [[U.S. Stoat]] [[Louisiana]], foarallen in do suudelke Meenten. Uur Louisiana frantsööske Dialekte sunt [[Kolonioal Frantsöösk|Napoleonic Frantsöösk un Colonial of Plantation Society Frantsöösk]], do der foarallen boald wäide in Orleans, St. Bernard, St. Tammany, St. Charles, St. John the Baptiste, Jefferson, West Bâton-Rouge, Pointe-Coupée, Avoyelles, St. Mary, Iberia, Assumption, un St. Landry Meenten. Cajun Frantsöösk is nit dätsälge as [[Louisiana Creole Frantsöösk|Louisiana Creole]]. Gewöönelk wäd ounnuumen, dät Cajun Frantsöösk bolde gans stamt fon [[Akadisk Frantsöösk]] so as dät boald wuude in ju frantsööske Kolonie [[Akadien]] (wät liech in wät nu do [[Kustenprovinze]] sunt fon [[Kanada]] un in dän [[U.S. Stoat]] [[Maine]]). Cajun unnerskat sik fon [[Frantsöösk|Frantsöösk]] in Uutsproake, Woudskat un Intonation. ==Meenten wier Cajun Frantsöösk uursproangelk boald wuude== *[[Acadia Meente, Louisiana|Acadia]] *[[Allen Meente, Louisiana|Allen]] *[[Assumption Meente, Louisiana|Assumption]] *[[Avoyelles Meente, Louisiana|Avoyelles]] *[[Calcasieu Meente, Louisiana|Calcasieu]] *[[Cameron Meente, Louisiana|Cameron]] *[[Evangeline Meente, Louisiana|Evangeline]] *[[Iberia Meente, Louisiana|Iberia]] *[[Jefferson Davis Meente, Louisiana|Jefferson Davis]] *[[Lafayette Meente, Louisiana|Lafayette]] *[[Lafourche Meente, Louisiana|Lafourche]] *[[Pointe Coupee Meente, Louisiana|Pointe Coupee]] *[[St. James Meente, Louisiana|St. James]] *[[St. Landry Meente, Louisiana|St. Landry]] *[[St. Martin Meente, Louisiana|St. Martin]] *[[St. Mary Meente, Louisiana|St. Mary]] *[[Terrebonne Meente, Louisiana|Terrebonne]] *[[Vermilion Meente, Louisiana|Vermilion]] ==Geskichte== In [[1755]] (unner dän [[Frantsoosen- un Indioanekriech]]), wuude sowät 75% fon ju [[Akadiske]] Befoulkenge fon ju kanadiske Provinz [[Nova Scotia]] [[Deportation|deportierd]] in wät oafte naamd wäd ju [[Great Upheaval|Groote Ferdrieuwenge]]. Moonige fon do siedelden sik wier an in Louisiana, un gruundeden deer hiere Kultuur un Sproake. Truch ju Akadiske Sproake stamt Cajun uursproangelk fon do Dialekte fon [[Anjou]] un [[Poitou]] in [[Frankriek|Frankriek]] (sjuch [[Poitevin-Saintongeais]]). Disse Äärwe had wäkke archaiske Woude in dät Dialekt bääte lät, t.B. ''crevette'' ("[[Gernoat]]") wäd uutspreekena as ''chevrette''. Mäd de Tied wuude Cajun ju fäästigede Sproake fon fuul Meenten in Louisiana wäästelk fon ju Mississippi Äi. Cajun wuud nit bloot boald fon Cajun Ljuude man uk fon uur ethniske Gruppen do der woonden in Akadisk besiedelde Gestriche. [[Louisiana Creole|Kreolen]], indianiske ethniske Gruppen as do [[Houma Tribe|Houma]], [[Chitimacha Indian Tribe|Chitimacha]], Bayougoula, [[Tunica-Biloxi]], [[Atakapa]], Opelousa, Okelousa, un Avoyel leerden truch dät Touhoope-Woonjen in do suudelke Meenten fon Louisiana eendelk uk dät Cajun frantsööske Dialekt. Wäkke Kreole un Indiane boalden al frantsöösk eer do Akadier in Louisiana kuumen dieden. Die Uutdruk "[[Cajun]]" wäd wäil oulat fon ju [[Ängelsk|ängelske]] Uutsproake fon dät frantsööske Woud “Acadien”. Wäkke Cajuns naame sik "Cadiens" of "Cadjins" ap Frantsöösk. Ju eerste Skrieuwwiese is oulat fon ju frantsööske Skrieuwwiese “Acadien” un ju twäide is ne Annaierenge, ju der frantsööske Phonetik bruukt bie ju Uutsproake in Cajun Frantsöösk. “Cadien” is ju frantsööske Skrieuwwiese, ju do cajun Akademiker ap ljooste bruuke; "Cajun" is n ängelsk Woud, wier jo nit fuul fon hoolde. Dät Haudgestrich wier Cajun Frantsöösk boald wäd, naame do [[Acadiana]] (nit tou fertuuskjen mäd [[Acadia]], wiermäd dät Gestrich in Kanada un Maine meend wäd, wier Akadisk Frantsöösk boald wäd). Cajun Gestriche bildje bietiede Partnerskuppe mäd Akadier in Kanada, do der frantsööske Koastere seende uum ju Sproake in de Skoule tou unnergjuchten. In [[1984]] publizierde Jules O. Daigle, n katoolsken Gäistelke, [http://www.cajunradio.org/language.html ''A Dictionary of the Cajun Language''], dät eerste Woudebouk fon dät Cajun Frantsööske. *Toun Deel uursät ätter [http://en.wikipedia.org/wiki/Cajun_French] == Sjuch uk == *[[Cajun Musik|Cajun Musik]] ==Literatuur== ''Cajun French Dictionary and Phrasebook'' by Clint Bruce and Jennifer Gipson ISBN 0-7818-0915-0. Hippocrene Books Inc. ''Tonnerre mes chiens! A glossary of Louisiana French figures of speech'' by Amanda LaFleur ISBN 0-9670838-9-3. Renouveau Publishing. ''A Dictionary of the Cajun Language'' by Rev. Msgr. Jules O. Daigle, M.A., S.T.L. ISBN 0-9614245-3-2. Swallow Publications, Inc. ''Cajun Self-Taught'' by Rev. Msgr. Jules O. Daigle, M.A., S.T.L. ISBN 0-9614245-4-0. Swallow Publications, Inc. ''Language Shift in the Coastal Marshes of Louisiana'' by Kevin J. Rottet ISBN 0-8204-4980-6. Peter Lang Publishing, Inc. ''Conversational Cajun French I'' by Harry Jannise and Randall P. Whatley ISBN 0-8828-9316-5. The Chicot Press. ==Ferbiendengen ätter buuten== * [http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/frc Test-Wikipedia in Cajun Frantsöösk] * [https://web.archive.org/web/20120204034533/http://appl003.lsu.edu/artsci/frenchweb.nsf/$Content/Cajun+French?OpenDocument LSU Cajun Pages] :* [https://web.archive.org/web/20100914032410/http://appl003.lsu.edu/artsci/frenchweb.nsf/$Content/Cajun+French+Definition?OpenDocument A beginner's introduction: What is Cajun French?] :* [https://web.archive.org/web/20120205030743/http://appl003.lsu.edu/artsci/frenchweb.nsf/$Content/Cajun+French+by+Themes?OpenDocument Le français cadien par thèmes: Cajun French by Themes] :* [https://web.archive.org/web/20120205030712/http://appl003.lsu.edu/artsci/frenchweb.nsf/$Content/Cajun+French+False+Cognates?OpenDocument Faux amis: How to Speak French in Louisiana Without Getting in Trouble] :* [https://web.archive.org/web/20070917082342/http://appl003.lsu.edu/artsci/frenchweb.nsf/$Content/Cajun+French+-+English+-+European+French+Glossary?OpenDocument Glossaire Français Cadien-Français Européen: Cajun-Standard French Glossary] :* [https://web.archive.org/web/20061218024505/http://appl003.lsu.edu/artsci/frenchweb.nsf/$Content/Cajun+French+Forming+Questions?OpenDocument L'interrogatif en français cadien: Forming questions in Cajun French] :* [https://web.archive.org/web/20120206215451/http://appl003.lsu.edu/artsci/frenchweb.nsf/$Content/Cajun+French+Pronouns?OpenDocument Les pronoms personnels cadiens: Cajun personal pronouns] :* [https://web.archive.org/web/20061215085511/http://appl003.lsu.edu/artsci/frenchweb.nsf/$Content/Cajun+French+Verbs?OpenDocument Les pronoms sujets et le système verbal: The Basics of Verb Conjugation] :* [https://web.archive.org/web/20120205030831/http://appl003.lsu.edu/artsci/frenchweb.nsf/$Content/Cajun+French+Animals?OpenDocument Les animaux dans la métaphore populaire: Cajun animal metaphors] :* [https://web.archive.org/web/20100823115742/http://appl003.lsu.edu/artsci/frenchweb.nsf/$Content/Cajun+French+Glossary?OpenDocument Un glossaire cadien-anglais: Cajun French to English glossary] * [https://web.archive.org/web/20070126155249/http://www.tlfq.ulaval.ca/bdlp/louisiane.asp La Base de données lexicographiques de la Louisiane] * [https://web.archive.org/web/20150908013848/http://www.tabloidcadien.com/ Le Tabloid Cadien!] * [https://web.archive.org/web/20080424152227/http://tvtl.tv/ TVTL.tv Télévision Terrebonne-LaFourche] * [http://www.codofil.org/ Council for the Development of French in Louisiana (CODOFIL)] * [http://www.cajunradio.org/language.html Cajun language websites] * [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=frc Ethnologue report for Cajun French] * [https://web.archive.org/web/20070311021241/http://caneriver.tulane.edu/Home.html Cane River Valley French] * [https://web.archive.org/web/20210210213724/http://cajunlanguage.net/ Cajun French Language Tutorials] * [http://terrebonneMeentefrench.wordpress.com Terrebonne Meente French Online!] * [http://www.theind.com/content/view/5289/1/ Dät näie Woudebouk] [[Kategorie:Sproaken]] hrba8qjr1tybb1f48m0urad5y6ye09m 0 180 122691 120224 2023-08-13T13:40:09Z T. Mikulski 13191 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LeClou1.jpg|thumb|Aptreeden fon ju Band Le Clou in Mönchen-Gladbach, 2007]] Ju '''Cajun-Musik''' is n Musikstiel, die fon do [[1755]] uut Kanada ferdrieuwene [[Cajun-Frantsöösk|Akadier]] (Frantsoosen) ätter Louisiana broacht wude. Dät is uursproangelk Foulksmusik uut Frankriek. Ju moanskelke Stämme waas dät wichtichste Instrument, man deerieuwenske wuud klatsked, tikked un rattersked mäd do Hounden, mäd Lätsen, mäd Waaskbreede un wät et man roate. Jo bruukten uk sälwen moakede Instrumente, do der ätter een [[Fjoole]] lieten. Fon hiere Noabere in Kanada koomen deer uk ängelske un keltiske Ienfloude oane un leeter in Louisiana uk Jazz, Blues un Soul. Man ap ju uur Siede koom uk ju bie Jazz ferbeedene [[Musikinstrumente|Kwätskeboode]] in Bruuk un noch däälich spielje Harmonikas un Akkordeone een groote Rulle. {{commons|category:Cajun musicians|Cajun musicians}} == Ferbiendengen ätter buuten == *http://www.schwarzaufweiss.de/cajun/musik.htm *http://npmusic.org/artists.html Cajun music mp3 *https://web.archive.org/web/20071218214252/http://www.accordionman.net/CAJUN/ Cajun MIDI [[Kategorie:Musik]] 0amzb0d3ni5ly2xkg3a45kg3nq1hvff 0 181 119954 95419 2021-08-08T21:23:36Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki '''Casper Deeken''' waas Buur, Oargelist un Koorleeder in [[Roomelse]], wier hie dän 30.6.1912 bädden waas. Eenige Läidertexte fon him stounde in dät ''Lesebouk foar [[Seelterlound]]'' Nr. 9: * ''Nu kumpt ju flugge Vorjierstied'' * ''Litje Lound in de grote Fohn'' == Sjuch uk == *[https://web.archive.org/web/20110827001627/http://seelter.110mb.com/LsO2a.html Text fon dät ''Lesebouk fon Seelterlound''] hier online {{DEFAULTSORT:Deeken}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur|Deeken]][[Kategorie:Literatuur]][[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] c48e4hj5ug1i1z4kdb0mzrpq2k9ra1b 0 182 120272 102858 2021-09-14T21:28:50Z Kotkan lusija 11864 File wikitext text/x-wiki [[File:Henrika_Šantel_-_Kemičarka.jpg|thumb]] Ju '''Chemie''' is ju Wietenskup fon do chemiske Gruundstoffe un do chemiske Ferbiendengen as uk do Ferannerengen deerfon, sowied do nit ap [[Atomphysik|Atomkäädenreaktione]] beraue. Ju Chemie befoatet sik mäd ju Touhoopesättenge fon do Stoffe, hieren Apbau uut do [[Lieste fon chemiske Elemente|Elemente]], hiere Oainskuppe un Uumsättengen. == ... == Ju Chemie ferdeelt sik in: * skeene Chemie un * anwoande Chemie af in * anorganiske Chemie un * organiske Chemie == Analysemethoden == * ... * ... * [[Auger-Elektrone-Spektroskopie]] (AES) * [[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie]] (SIMS) == Sjuch uk == * [[Periodiske Tabelle]] [[Kategorie:Chemie| ]] [[Kategorie:Exakte Wietenskup]] gqmgfeu72scbzh9m0tzh1d0fcwd8pmf 0 183 110178 42195 2014-11-01T21:10:39Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Ap Gruund fon dän Noome fon Seelterlound wäd wäil ounnuumen dät dät Lound fröier tou ju uum [[Suugel]] (Sögel) ap n Hümling tou situierjende '''Comitia Sygeltra''' heerde. Dät is oawers daach uunsicher af ju [[Besiedelenge]] uk fon dät Suude häär geböärd is. ==Literatuur== * Josef Möller, Im Saterland Sögeler Friesen?, Jahrbuch für das Oldenburger Münsterland 1999, S. 99-130. [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Geskichte]] q6dout5clind0bd4rosbqt7z6umxoiv 0 184 112285 105527 2016-01-13T15:08:46Z Pyt 12 /* Sjuch uk */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Columbia Supercomputer - NASA Advanced Supercomputing Facility.jpg|right|thumb|Die [[NASA]] Columbia Supercomputer.]] N '''Computer''' is n Apparoat dät ätter n Program Doatäie feroarbäidet. Fuul Computere sunt [[digitoal]], man et rakt uk [[Analoge Computer|analoge Computere]]. == Geskichte == Die eerste Computer waas kloor ap n 5 Dezember 1941, die Z3 fon Konrad Zuse. Man deeruum dät die [[Twäide Waareldkriech]] waas, un düssen Z3 bie n Bombardement fernichted wuude, waas dät nit bie älkuneen bekoand. Deeruum wuude toacht, dät die ENIAC-Computer fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] die eerste ächte Computer waas. Do Amerikoaner hääbe dän Computer fääre äntwikkeld, daach roate et ätter dän [[Twäide Waareldkriech]] ferskeedene Soarten Computere. == Lieste mäd Seelterfräiske Computer-Begriepe == : ''Kiek uk ap: [[Lieste mäd Seelterfräiske Computer-Begriepe|Seelterfräiske Computer-Begriepe]]'' Dät rakt noch nit fuul offizielle Seelterfräiske Computer-Begriepe, man in dät Seelterfräiske wäd uk uut dät [[Düütsk]]e of [[Ängelsk]]e uursät un dan hat ne ängelske ''Mouse'' ap Seelterfräisk Muus. Fuul Begriepe sunt also uut uur Sproaken häär uurnuumen wuuden. == Sjuch uk == * [[Computerspil]] * [[Personal Computer]] * [[Säikmaskiene]] * [[Doatenboank]] [[Kategorie:Anwoande Wietenskup]] [[Kategorie:Computere| ]] [[Kategorie:Elektronik]] o7e479wee30qbrzrulbtoey8xnn1dmc 0 185 107014 14380 2013-04-15T03:30:43Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki N Compjuterspil of ''Video-Spil'' is n Spil, wierbie die Spieler interaktiv beleeken is mäd n ''Gamepad'', wiertruch ne visuelle Interaktion ap dät Bieldskerm kumt. Et rakt ferscheedene Mediums, wiermäd man n Compjuterspil spielje kon. Fröier kuud dät mäd n [[Spilcompjuter]] of n [[PC|persöönelke Compjuter]], un dät wäd uk spield mäd PDA's, Handy's un litje dreegboare Spilcompjutere. Bie näie kommerzielle Spiele is dät Wichtichste dät visuelle Effekt fon dät Spil. [[Microsoft]] (mäd ju [[Xbox]]) un [[Sony]] (mäd ju [[Playstation]]) sunt gjucht bekoand. Bie uur Spiele is ju Äntwikkelenge fon bloot dät Spieljen wichtich (''Gameplay''). == Ferscheedene Compjuterspiele == Ne Uursicht fon Compjuterspiele mäd Biespiele fon bekoante Tittele: {| bgcolor="#f7f8ff" cellpadding="3" cellspacing="0" border="1" style="font-size: 95%; border: gray solid 1px; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="efefef" ! colspan = "2" bgcolor = "#C0FFC0" align = "center" | Compjuterspilen |- | width=200px | [[First person shooter]] (FPS)|| width=400px | [[Aliens versus Predator]], [[America's Army]], [[ Call Of Duty]], [[Counter-Strike]], [[Doom]], [[Duke Nukem]], [[Far Cry]] [[Half-Life]], [[Medal Of Honor]], [[No One Lives Forever]], [[Quake]], [[Return to Castle Wolfenstein]], [[Unreal]], [[Wolfenstein: Enemy Territory]] |- |[[Third person shooter]] (TPS)|| [[Tomb Raider]], [[Splinter Cell]], [[Grand Theft Auto]], [[Max Payne]], [[Mercenaries]], [[The Godfather: The Game]], [[James Bond (compjuterspil)|James Bond]] |- |[[Arcade (compjuterspil)|Arcade]] || [[Tetris]], [[Pong|Pong]], [[Arkanoid]], [[Pac-Man]], [[Wii Sports|Wii Sports]] |- |[[Minigames|Minigames-samlungen]] || [[WarioWare]], [[Mario Party]], [[Wii Play|Wii Play]], [[Game & Watch]], [[Sega Genesis Collection]], [[Super Monkey Ball: Banana Blitz]], [[EyeToy]] |- |[[Koartenspil]] || [[Patience]] (Solitaire), [[Freecell]], [[Hearts]], [[Spider]] |- |[[Sälskupspil]] || [[Doamespieljen]], [[Schachjen]], [[Risk]], [[Stratego]], [[Domino]] |- |[[Puzzle]] || [[Tetris]], [[Bejeweled]], [[Lemmings]], [[Reversi]], [[Actionloop]], [[Lumines]] |- |[[Compjuter-roleplaying-game|Role playing game]] (RPG) || [[Final Fantasy]], [[Baldur's Gate]], [[Neverwinter Nights]], [[Dungeons & Dragons (RPG)|Dungeons & Dragons]], [[The Elder Scrolls]], [[Fable]], [[Jade Empire]] |- |[[Computer RPG|MMORPG]] || [[Asheron's Call]], [[Dark Age of Camelot]], [[Everquest]], [[Guild Wars]], [[Lineage2]], [[Ultima Online]], [[World of Warcraft]], [[Tibia (compjuterspil)|Tibia]], [[Runescape]], [[FLYFF]], [[PlaneShift]], [[Omerta (MMORPG)|Omerta]], [[Warhammer Online]] |- |[[Real-time strategy]] (RTS) || [[Warcraft]], [[Command & Conquer]], [[Age of Empires]], [[Acts of War]], [[Empire Earth]], [[Dune (kompjûterspul)|Dune]] |- |[[Turn-based strategy]] (TBS) || [[Civilization]], [[Total War]], [[X-com]], [[Advance Wars]], [[Fire Emblem]], [[The Lord of the Rings: The Third Age]] |- |[[Adventure (compjuter)|Adventure]]: ||[[Leisure Suit Larry]], [[King's Quest]], [[The Legend of Zelda]], [[Atlantis (kompjûterspul)|Atlantis]], [[Myst|Myst]], [[Day of the Tentacle]], [[Monkey Island]], [[Beyond Good & Evil]], [[Fahrenheit (compjuterspil)|Fahrenheit]] |- |[[Platfoarmspil]] || [[Rayman]], [[Crash Bandicoot]], [[Super Mario Bros.]], [[Jazz Jackrabbit]], [[Sonic the Hedgehog|Sonic the Hedgehog]], [[Banjo Kazooie]], [[Super Monkey Ball]] |- |[[Ränspil]] || [[Need for Speed]], [[Colin McRae Rally]], [[Gran Turismo (compjuterspil)|Gran Turismo]], [[Crash Team racing]] |- |[[Simulationcompjuterspil)|Simulation]] || [[The Sims]], [[SimCity]], [[Rollercoaster Tycoon]], [[Animal Crossing]], [[BAHN]], [[Zoo Tycoon]], [[Theme Park]] |- |[[Sport]] || [[NBA Live]], [[Madden NFL]], [[Virtua Tennis]], [[Top Spin]], [[Pro Evolution Soccer]], [[FIFA]], [[Hattrick (compjuterspil)|Hattrick]], [[Football Manager]] |- |[[Beat'em up]] || [[Mortal Kombat]], [[Tekken]], [[Soul Calibur]], [[Street Fighter (Computerspil)|Street Fighter]], [[Dead Or Alive]], [[DragonBall Z]] |} [[Kategorie:Computerspil| ]] j0hfkhxtqn7zv2g0e12dpyotxydj92s 0 187 114035 112105 2017-02-28T14:01:06Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gregory XIII.jpg|thumb|right|250px|Poabst Gregor XIII.]] Die '''Gregorioanske Kalänner''', däälich uus maastbruukten [[Kalänner]], is ne ferbeeterde Ouwonnelenge fon dän [[Julioansken Kalänner]], ju in't Jier [[1582]] truch Poabst [[Gregor XIII.]] ounoardend wuude. Uurloang häd hie ap ju grootste Betjuudenge fon aal do Kalänner-Systeme roaked. == Ju Kalännerreform in 1582 == Ju Kalännerreform waas wichtich, uumdät die julioanske Kalänner apgruunde fon ju läppere Skalt-Räägelenge fon Tied tou Tied moor un moor ouweek fon do astronomiske Geböärnisse, ätter do sik n Kalänner gjuchte skäl. Die Kalänner skuul wier duurhoaft in't Lood weese, uurspröängelk wuude deer uur ättertoacht, dät hie sik ferhoolde skuul as in't Jier 46 f. Kr. oun tou paasjen, do begon dät Foarjier ap n [[23. Meerte]]. In ju toulääst uumesätte Foatenge skuul die Kalänner sik äänelk ferhoolde as in dät Jier [[325]], uumdät domoals ap't [[Konzil fon Nicäa]] ([[325]]) ju Bereekenge fon't Paaske-Doatum ferienbeerd wuude. Die Begin fon dät Foarjier liech in [[325]] al ap dän [[21. Meerte]]. In dän Oktober 1582 wuuden tjoon Deege wächlät, uum wier ap dän wonskeden Stound tou kuumen un Kalänner-Korrektuuren uumesät, uum uurloang ap dän Stound tou blieuwen. Uumdät die Sundai oaber foar dän kristelke Gloowe wichtich is, wuude ju Tällenge fon do Wiekendeege nit unnerbreeken. === Ju Sunnen-Gliekenge === In dän julioansken Kalänner wuude deer mäd reekend, dät dät Sunnenjier 365,25 Deege duurt, deeruut foulget, dät me aan Skaltdai in fjauer Jiere bruukt. Ju Toal, deer ju Reekenge fon uutgungt, is oaber nit besunners niep. Die gregorioanske Kalänner reekent nieper mäd 365,2425 Jiere. Dät wuude so uumesät, dät maasttieds dät Sätgjucht fon een Skaltjier in fjauer Jiere fääre jält, man '''''nit''''', wan ju Jierstoal sik sunner Räst truch hunnert un deertou oaber nit truch fjauerhunnert deele lät. Somäd wieren do Jiere [[1700]], [[1800]] un [[1900]] ätter dän gregorioansken Kalänner neen Skaltjiere, do Jiere [[1600]] un [[2000]] wieren wäkke. Uumdät dät oaber noch 117 Jiere duurde, bit ätter dän Ploan in 1700 dät näie Sätgjucht ounwoand wuude, slingert die Begin fon dät Foarjier twiske dän [[19. Meerte|19.]] un dän [[21. Meerte]] un lait in n Truchsleek also ap dän [[20. Meerte]]. Dät is aan Dai eerder, as me dät hääbe wüül, man touminst däd sik dät nit moor uurloang ferskuuwe. === Ju Moune-Gliekenge === Tou ju Bestimmenge fon dät [[Paasken|Paaske]]-Doatum wäd die Moune-Sirkel bruukt, ätter dän do [[Mounephasen]] ätter 19 Jiere aaltied wier ap dän sälgen Dai faale. Deertruch wuuden litje Failere moaked, uumdät die Sirkel nit heel niep is. Uum dän Gregorioansken Kalänner beeter mäd do Mounephasen outoustämmen, wuude fäästlaid, dät die Dai fon ju Foarjiers-Fulmoune insen in 312,5 Jiere uum aan Dai foarlaid wäide mout. == Deege-Uursicht == <table border="1" cellspacing="1"> <tr> <td>'''''[[Januoar]]'''''</td> <td>[[1. Januoar|1]]</td> <td>[[2. Januoar|2]]</td> <td>[[3. Januoar|3]]</td> <td>[[4. Januoar|4]]</td> <td>[[5. Januoar|5]]</td> <td>[[6. Januoar|6]]</td> <td>[[7. Januoar|7]]</td> <td>[[8. Januoar|8]]</td> <td>[[9. Januoar|9]]</td> <td>[[10. Januoar|10]]</td> <td>[[11. Januoar|11]]</td> <td>[[12. Januoar|12]]</td> <td>[[13. Januoar|13]]</td> <td>[[14. Januoar|14]]</td> <td>[[15. Januoar|15]]</td> <td>[[16. Januoar|16]]</td> <td>[[17. Januoar|17]]</td> <td>[[18. Januoar|18]]</td> <td>[[19. Januoar|19]]</td> <td>[[20. Januoar|20]]</td> <td>[[21. Januoar|21]]</td> <td>[[22. Januoar|22]]</td> <td>[[23. Januoar|23]]</td> <td>[[24. Januoar|24]]</td> <td>[[25. Januoar|25]]</td> <td>[[26. Januoar|26]]</td> <td>[[27. Januoar|27]]</td> <td>[[28. Januoar|28]]</td> <td>[[29. Januoar|29]]</td> <td>[[30. Januoar|30]]</td> <td>[[31. Januoar|31]]</td> </tr> <tr> <td>'''''[[Februoar]]'''''</td> <td>[[1. Februoar|1]]</td> <td>[[2. Februoar|2]]</td> <td>[[3. Februoar|3]]</td> <td>[[4. Februoar|4]]</td> <td>[[5. Februoar|5]]</td> <td>[[6. Februoar|6]]</td> <td>[[7. Februoar|7]]</td> <td>[[8. Februoar|8]]</td> <td>[[9. Februoar|9]]</td> <td>[[10. Februoar|10]]</td> <td>[[11. Februoar|11]]</td> <td>[[12. Februoar|12]]</td> <td>[[13. Februoar|13]]</td> <td>[[14. Februoar|14]]</td> <td>[[15. Februoar|15]]</td> <td>[[16. Februoar|16]]</td> <td>[[17. Februoar|17]]</td> <td>[[18. Februoar|18]]</td> <td>[[19. Februoar|19]]</td> <td>[[20. Februoar|20]]</td> <td>[[21. Februoar|21]]</td> <td>[[22. Februoar|22]]</td> <td>[[23. Februoar|23]]</td> <td>[[24. Februoar|24]]</td> <td>[[25. Februoar|25]]</td> <td>[[26. Februoar|26]]</td> <td>[[27. Februoar|27]]</td> <td>[[28. Februoar|28]]</td> <td>[[29. Februoar|29]][[Schaltjier|*]]</td> </tr> <tr> <td>'''''[[Meerte]]'''''</td> <td>[[1. Meerte|1]]</td> <td>[[2. Meerte|2]]</td> <td>[[3. Meerte|3]]</td> <td>[[4. Meerte|4]]</td> <td>[[5. Meerte|5]]</td> <td>[[6. Meerte|6]]</td> <td>[[7. Meerte|7]]</td> <td>[[8. Meerte|8]]</td> <td>[[9. Meerte|9]]</td> <td>[[10. Meerte|10]]</td> <td>[[11. Meerte|11]]</td> <td>[[12. Meerte|12]]</td> <td>[[13. Meerte|13]]</td> <td>[[14. Meerte|14]]</td> <td>[[15. Meerte|15]]</td> <td>[[16. Meerte|16]]</td> <td>[[17. Meerte|17]]</td> <td>[[18. Meerte|18]]</td> <td>[[19. Meerte|19]]</td> <td>[[20. Meerte|20]]</td> <td>[[21. Meerte|21]]</td> <td>[[22. Meerte|22]]</td> <td>[[23. Meerte|23]]</td> <td>[[24. Meerte|24]]</td> <td>[[25. Meerte|25]]</td> <td>[[26. Meerte|26]]</td> <td>[[27. Meerte|27]]</td> <td>[[28. Meerte|28]]</td> <td>[[29. Meerte|29]]</td> <td>[[30. Meerte|30]]</td> <td>[[31. Meerte|31]]</td> </tr> <tr> <td>'''''[[April]]'''''</td> <td>[[1. April|1]]</td> <td>[[2. April|2]]</td> <td>[[3. April|3]]</td> <td>[[4. April|4]]</td> <td>[[5. April|5]]</td> <td>[[6. April|6]]</td> <td>[[7. April|7]]</td> <td>[[8. April|8]]</td> <td>[[9. April|9]]</td> <td>[[10. April|10]]</td> <td>[[11. April|11]]</td> <td>[[12. April|12]]</td> <td>[[13. April|13]]</td> <td>[[14. April|14]]</td> <td>[[15. April|15]]</td> <td>[[16. April|16]]</td> <td>[[17. April|17]]</td> <td>[[18. April|18]]</td> <td>[[19. April|19]]</td> <td>[[20. April|20]]</td> <td>[[21. April|21]]</td> <td>[[22. April|22]]</td> <td>[[23. April|23]]</td> <td>[[24. April|24]]</td> <td>[[25. April|25]]</td> <td>[[26. April|26]]</td> <td>[[27. April|27]]</td> <td>[[28. April|28]]</td> <td>[[29. April|29]]</td> <td>[[30. April|30]]</td> </tr> <tr> <td>'''''[[Moai]]'''''</td> <td>[[1. Moai|1]]</td> <td>[[2. Moai|2]]</td> <td>[[3. Moai|3]]</td> <td>[[4. Moai|4]]</td> <td>[[5. Moai|5]]</td> <td>[[6. Moai|6]]</td> <td>[[7. Moai|7]]</td> <td>[[8. Moai|8]]</td> <td>[[9. Moai|9]]</td> <td>[[10. Moai|10]]</td> <td>[[11. Moai|11]]</td> <td>[[12. Moai|12]]</td> <td>[[13. Moai|13]]</td> <td>[[14. Moai|14]]</td> <td>[[15. Moai|15]]</td> <td>[[16. Moai|16]]</td> <td>[[17. Moai|17]]</td> <td>[[18. Moai|18]]</td> <td>[[19. Moai|19]]</td> <td>[[20. Moai|20]]</td> <td>[[21. Moai|21]]</td> <td>[[22. Moai|22]]</td> <td>[[23. Moai|23]]</td> <td>[[24. Moai|24]]</td> <td>[[25. Moai|25]]</td> <td>[[26. Moai|26]]</td> <td>[[27. Moai|27]]</td> <td>[[28. Moai|28]]</td> <td>[[29. Moai|29]]</td> <td>[[30. Moai|30]]</td> <td>[[31. Moai|31]]</td> </tr> <tr> <td>'''''[[Juni]]'''''</td> <td>[[1. Juni|1]]</td> <td>[[2. Juni|2]]</td> <td>[[3. Juni|3]]</td> <td>[[4. Juni|4]]</td> <td>[[5. Juni|5]]</td> <td>[[6. Juni|6]]</td> <td>[[7. Juni|7]]</td> <td>[[8. Juni|8]]</td> <td>[[9. Juni|9]]</td> <td>[[10. Juni|10]]</td> <td>[[11. Juni|11]]</td> <td>[[12. Juni|12]]</td> <td>[[13. Juni|13]]</td> <td>[[14. Juni|14]]</td> <td>[[15. Juni|15]]</td> <td>[[16. Juni|16]]</td> <td>[[17. Juni|17]]</td> <td>[[18. Juni|18]]</td> <td>[[19. Juni|19]]</td> <td>[[20. Juni|20]]</td> <td>[[21. Juni|21]]</td> <td>[[22. Juni|22]]</td> <td>[[23. Juni|23]]</td> <td>[[24. Juni|24]]</td> <td>[[25. Juni|25]]</td> <td>[[26. Juni|26]]</td> <td>[[27. Juni|27]]</td> <td>[[28. Juni|28]]</td> <td>[[29. Juni|29]]</td> <td>[[30. Juni|30]]</td> </tr> <tr> <td>'''''[[Juli]]'''''</td> <td>[[1. Juli|1]]</td> <td>[[2. Juli|2]]</td> <td>[[3. Juli|3]]</td> <td>[[4. Juli|4]]</td> <td>[[5. Juli|5]]</td> <td>[[6. Juli|6]]</td> <td>[[7. Juli|7]]</td> <td>[[8. Juli|8]]</td> <td>[[9. Juli|9]]</td> <td>[[10. Juli|10]]</td> <td>[[11. Juli|11]]</td> <td>[[12. Juli|12]]</td> <td>[[13. Juli|13]]</td> <td>[[14. Juli|14]]</td> <td>[[15. Juli|15]]</td> <td>[[16. Juli|16]]</td> <td>[[17. Juli|17]]</td> <td>[[18. Juli|18]]</td> <td>[[19. Juli|19]]</td> <td>[[20. Juli|20]]</td> <td>[[21. Juli|21]]</td> <td>[[22. Juli|22]]</td> <td>[[23. Juli|23]]</td> <td>[[24. Juli|24]]</td> <td>[[25. Juli|25]]</td> <td>[[26. Juli|26]]</td> <td>[[27. Juli|27]]</td> <td>[[28. Juli|28]]</td> <td>[[29. Juli|29]]</td> <td>[[30. Juli|30]]</td> <td>[[31. Juli|31]]</td> </tr> <tr> <td>'''''[[August]]'''''</td> <td>[[1. August|1]]</td> <td>[[2. August|2]]</td> <td>[[3. August|3]]</td> <td>[[4. August|4]]</td> <td>[[5. August|5]]</td> <td>[[6. August|6]]</td> <td>[[7. August|7]]</td> <td>[[8. August|8]]</td> <td>[[9. August|9]]</td> <td>[[10. August|10]]</td> <td>[[11. August|11]]</td> <td>[[12. August|12]]</td> <td>[[13. August|13]]</td> <td>[[14. August|14]]</td> <td>[[15. August|15]]</td> <td>[[16. August|16]]</td> <td>[[17. August|17]]</td> <td>[[18. August|18]]</td> <td>[[19. August|19]]</td> <td>[[20. August|20]]</td> <td>[[21. August|21]]</td> <td>[[22. August|22]]</td> <td>[[23. August|23]]</td> <td>[[24. August|24]]</td> <td>[[25. August|25]]</td> <td>[[26. August|26]]</td> <td>[[27. August|27]]</td> <td>[[28. August|28]]</td> <td>[[29. August|29]]</td> <td>[[30. August|30]]</td> <td>[[31. August|31]]</td> </tr> <tr> <td>'''''[[September]]'''''</td> <td>[[1. September|1]]</td> <td>[[2. September|2]]</td> <td>[[3. September|3]]</td> <td>[[4. September|4]]</td> <td>[[5. September|5]]</td> <td>[[6. September|6]]</td> <td>[[7. September|7]]</td> <td>[[8. September|8]]</td> <td>[[9. September|9]]</td> <td>[[10. September|10]]</td> <td>[[11. September|11]]</td> <td>[[12. September|12]]</td> <td>[[13. September|13]]</td> <td>[[14. September|14]]</td> <td>[[15. September|15]]</td> <td>[[16. September|16]]</td> <td>[[17. September|17]]</td> <td>[[18. September|18]]</td> <td>[[19. September|19]]</td> <td>[[20. September|20]]</td> <td>[[21. September|21]]</td> <td>[[22. September|22]]</td> <td>[[23. September|23]]</td> <td>[[24. September|24]]</td> <td>[[25. September|25]]</td> <td>[[26. September|26]]</td> <td>[[27. September|27]]</td> <td>[[28. September|28]]</td> <td>[[29. September|29]]</td> <td>[[30. September|30]]</td> </tr> <tr> <td>'''''[[Oktober]]'''''</td> <td>[[1. Oktober|1]]</td> <td>[[2. Oktober|2]]</td> <td>[[3. Oktober|3]]</td> <td>[[4. Oktober|4]]</td> <td>[[5. Oktober|5]]</td> <td>[[6. Oktober|6]]</td> <td>[[7. Oktober|7]]</td> <td>[[8. Oktober|8]]</td> <td>[[9. Oktober|9]]</td> <td>[[10. Oktober|10]]</td> <td>[[11. Oktober|11]]</td> <td>[[12. Oktober|12]]</td> <td>[[13. Oktober|13]]</td> <td>[[14. Oktober|14]]</td> <td>[[15. Oktober|15]]</td> <td>[[16. Oktober|16]]</td> <td>[[17. Oktober|17]]</td> <td>[[18. Oktober|18]]</td> <td>[[19. Oktober|19]]</td> <td>[[20. Oktober|20]]</td> <td>[[21. Oktober|21]]</td> <td>[[22. Oktober|22]]</td> <td>[[23. Oktober|23]]</td> <td>[[24. Oktober|24]]</td> <td>[[25. Oktober|25]]</td> <td>[[26. Oktober|26]]</td> <td>[[27. Oktober|27]]</td> <td>[[28. Oktober|28]]</td> <td>[[29. Oktober|29]]</td> <td>[[30. Oktober|30]]</td> <td>[[31. Oktober|31]]</td> </tr> <tr> <td>'''''[[November]]'''''</td> <td>[[1. November|1]]</td> <td>[[2. November|2]]</td> <td>[[3. November|3]]</td> <td>[[4. November|4]]</td> <td>[[5. November|5]]</td> <td>[[6. November|6]]</td> <td>[[7. November|7]]</td> <td>[[8. November|8]]</td> <td>[[9. November|9]]</td> <td>[[10. November|10]]</td> <td>[[11. November|11]]</td> <td>[[12. November|12]]</td> <td>[[13. November|13]]</td> <td>[[14. November|14]]</td> <td>[[15. November|15]]</td> <td>[[16. November|16]]</td> <td>[[17. November|17]]</td> <td>[[18. November|18]]</td> <td>[[19. November|19]]</td> <td>[[20. November|20]]</td> <td>[[21. November|21]]</td> <td>[[22. November|22]]</td> <td>[[23. November|23]]</td> <td>[[24. November|24]]</td> <td>[[25. November|25]]</td> <td>[[26. November|26]]</td> <td>[[27. November|27]]</td> <td>[[28. November|28]]</td> <td>[[29. November|29]]</td> <td>[[30. November|30]]</td> </tr> <tr> <td>'''''[[Dezember]]'''''</td> <td>[[1. Dezember|1]]</td> <td>[[2. Dezember|2]]</td> <td>[[3. Dezember|3]]</td> <td>[[4. Dezember|4]]</td> <td>[[5. Dezember|5]]</td> <td>[[6. Dezember|6]]</td> <td>[[7. Dezember|7]]</td> <td>[[8. Dezember|8]]</td> <td>[[9. Dezember|9]]</td> <td>[[10. Dezember|10]]</td> <td>[[11. Dezember|11]]</td> <td>[[12. Dezember|12]]</td> <td>[[13. Dezember|13]]</td> <td>[[14. Dezember|14]]</td> <td>[[15. Dezember|15]]</td> <td>[[16. Dezember|16]]</td> <td>[[17. Dezember|17]]</td> <td>[[18. Dezember|18]]</td> <td>[[19. Dezember|19]]</td> <td>[[20. Dezember|20]]</td> <td>[[21. Dezember|21]]</td> <td>[[22. Dezember|22]]</td> <td>[[23. Dezember|23]]</td> <td>[[24. Dezember|24]]</td> <td>[[25. Dezember|25]]</td> <td>[[26. Dezember|26]]</td> <td>[[27. Dezember|27]]</td> <td>[[28. Dezember|28]]</td> <td>[[29. Dezember|29]]</td> <td>[[30. Dezember|30]]</td> <td>[[31. Dezember|31]]</td> </tr> </table> [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Tied]] jf8132snax76zeh8qc8fdqb75rebrwt 0 188 120316 119962 2021-10-09T12:59:40Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki '''Dialektgeographie''' of Sproakgeographie is ne Technik, ju sik beskäftiget, ju Ferspreedenge fon Woude un Utsproak-Unnerskeede ap Koarten tou brangen. Deertruch äntstounde Sproakatlanten. In Düütsklound un uur Lounde wäd al siet loange Tied an sukke Atlanten oarbaided. Foar Seelterlound wichtige Unnerniemen sunt deerbie: *'''Deutscher Sprachatlas''' (DSA), anfangd fon Georg Wenker (1852-1911). Deerbie wuuden an 40.000 Steeden an do Koastere Froagenboogen soant. Deerbie wieren dan do 40 sonaamde Wenkersatse, t.B. ''Im Winter fliegen die trockenen Blätter in der Luft herum'', do der bie do Ljuude oufräiged un dan uutfäld wäide skuulen. In Seelterlound sunt so do Boogen 1879/80 foar aal tjo Täärpe uutfäld wäide. Dät Materioal wuud dan ap Koarten uurbroacht un is däälich as [http://www.diwa.info/ Digitaler Wenker-Atlas (DiWA)] ap dät Internet tou betrachtjen.<br>[http://www.freewebs.com/seelter/DSA2.htm Moor Anwiesengen.] ''Biespiele'': [http://www.freewebs.com/seelter//Baiden.jpg Bäiden] - [http://www.freewebs.com/seelter/uberD.jpg uur 'über']. *Deer uk [http://www.diwa.info/ '''Pronomina in Nordwest-Deutschland''']. *[http://www.uni-marburg.de/fb09/dsa/publikationen/sprachatlanten '''Deutscher Wortatlas''']. Von Walther Mitzka und [ab Band 5] Ludwig Erich Schmitt. [Ab Band 18:] Redigiert von Reiner Hildebrandt. 22 Bände. Gießen: Wilhelm Schmitz Verlag, 1956–1980. Deerfoar wuuden in 1938/39 noch 200 uur Woude ap jusälge Wiese oufräiged. *[http://www.uni-goettingen.de/de/sh/24849.html '''Niedersächsisches Wörterbuch'''] mäd 20 Froagenboogen in 1936/38. *[http://www.uni-muenster.de/Rektorat/Forschungsberichte-1999-2000/fo09ar01.htm '''Westfälisches Wörterbuch'''] im Auftrage der Kommission für Mundart- und Namensforschung des Landschaftsverbandes Westfalen-Lippe, Neumünster, 1973-1991. Deerfon Froagenboogen uutfäld foar Roomelse uum 1950. *[https://web.archive.org/web/20061214030655/http://www.let.rug.nl/nedsaks/nedersaksisch/nedsaks.htm '''TONAG'''] = K. Heeroma, ''Taalatlas van Oost-Nederland en aangrenzende gebieden''. 3 Beende mäd "Toelichting", Assen 1957ff. Deerfoar sunt 27 Froagen 1956 beoantwouded in aal tjo Täärpe. *[https://web.archive.org/web/20070709210601/http://www.lingv.ro/proiecte/prezentare.pdf '''Atlas linguarum Europae (ALE)''']. Vol.I, 1986. Oufräiged 1975 in Hollen. * Hans-Joachim Mews, '''Die Mundart des oldenburger Ammerlandes''', Oldenburg 1971. ==Ienfloud ap ju Betjuudenge== Wan näie Woude in Gebruuk kuume, konnen oolde Woude n Paat fon ju Betjuudenge hoolde of sogoar foar uur Betjuudengen bruukt wäide. Ponten häd dät unnersoacht foar Woude mäd ju Betjuudenge 'Koark' in dät Aastfräiske un dät Hoochalemanniske. * Jan Peter Ponten, ''Obturamentum Lagenae'', Untersuchungen zum Begriffsfeld eines dialektalen Wortverbandes. N.G. Elwert Verlag Marburg, 1969. == Sjuch uk == {{Commonscat|Linguistic maps}} == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.freewebs.com/seelter/DSA2.htm Do Woude ''Bäiden'' un ''uur'' in Seelterlound un deeruumetou] * [https://web.archive.org/web/20081019093422/http://www.diwa.info/hist_wenkersaetze.asp?set=3 Do Wenkersatse] * [http://www.diwa.info/ Digitoale Wenker-Atlas]. * [http://www.muturzikin.com/countryde.htm Sproakkoarten fon ju ganse Waareld] [[Kategorie:Sproakkunde]] lutl0g2ag4siwk3xmaioucew4sdkctt 0 189 110204 102862 2014-11-23T21:26:20Z Ieneach fan 'e Esk 5100 Metazoa = Animalia wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Dierte |- | align="center" | [[Image:Lachmöwe Larus ridibundus 3 Richard Bartz.jpg|200px|''Larus ridibundus'', n Oard fon Seemeeske]] <br><small>''Larus ridibundus'', n Oard fon Seemeeske</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Klassifikation:'' || Lieuweweesen |- | ''Domäne:'' || ''Eucariota'' |- | '' sunner Stappe:'' || ''Opisthokonta'' |- | ''Riek:'' || Dierte ''(Animalia)'' |} |} Do '''Dierte''', af in [[Strukelje]] '''Däirte''', ''(Animalia)'', sunt n Riek fon [[Biologie|Lieuweweesen]]. N normoal Diert frät organiske Stoffe un kon sik bewäägje. N Uutnoame sunt toun Biespiel do [[Swomme]] un do [[Seeanemonen]], do fääst ap dän Gruund woakse. Wan me fon Dierte spräkt, meent me normoal do ''Bilateria'', do uut toun Biespiel do Wirbelde Dierte (mäd [[Fiske]], [[Amphibien]], do [[Suugedierte]] un do ''[[Sauropsida]]'', dät is n Taxon fon do [[Fuugele]] un do [[Reptilien]]) bestounde. Tou do ''Bilateria'' heere uk do [[Insekte]] ([[Flinnerkene]], [[Ruste]], [[Fljoogen]] etc.) == Binnere Systematik fon düt [[Taxon]] == Do Dierte kon me ferdeele in Gruppen: *Riek: Dierte ''(Animalia)'' **Oudeelenge: ''Parazoa'' **Oudeelenge: ''Eumetazoa'' ***Unneroudeelenge: ''Bilateria'' <gallery> Image:Vaasspons2.jpg|''Xestospongia testudinaria'', n Oard fon Swom as Biespiel foar do Parazoa Image:Aurelia aurita 001.JPG| ''Aurelia aurita'', düütsk: ''Ohrenqualle'', as Biespiel foar do Eumetazoa, do der ''nit'' tou dät Taxon ''Bilateria'' heere. Image:Biandintz eta zaldiak - modified2.jpg| [[Hoangst|Hoangste]] ''(Equus caballus)'' as Biespiel foar do ''Bilateria'' </gallery> == Sjuch uk == * [[Diertenoomen]] {{Commons|Animalia}} [[Kategorie:Dierte| ]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] j1seso1ji77f2icthxq0c6u7jn1pph7 0 190 119000 118145 2020-04-08T11:31:43Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki Ju '''Diode''' is n elektrisk Bauelement mäd twäin Anslusse, dät ju [[Elektrizität]] bloot in eene Gjuchte truchlät. == Prinzip == Moakje wie ne tänne Loage P-Typ [[Hoolichlaitere|Hoolichlaiter]] ap ne Loage N-Typ, dan äntstoant ap dän Uurgong af "junction" fon do bee ne '''Speerloage''', ju sonaamde PN-barriere. Dät kumt deerhäär, dät fon ju N-Typ Siede bloot Elektrone truch ju Speerschicht wollen (dan uur Soarten rakt dät nit in N-Typ) un fon ju P-Typ Siede bloot Goatere. Dät hat, dät ju Elektrizität man in eene Gjuchte truch ju Speerloage wol ! Sluute wie dän Plus-Pool fon n Batterie an ap ju P-Typ Siede, dan lukt dät do Elektrone fon ju N-Typ Siede truch ju Speerloage, dan Uungliek lukt sik an. Un deeruum dät wie dan fonsälwen tou glieke Tied dän Minus-Pool fon de Batterie ap ju N-Typ Siede ansleeten hääbe, wäide do Goatere fon ju P-Typ Siede deerhäär leeken: in dän uur Wai truch ju Speerloage also. Truch ju Speerloage lapt dan n elektrisken Stroom: ju Diode stoant in ju Foudels-Gjuchte. Traale wie nu ju Batterie uume - die Minus-Pool an je P-Typ Siede, dan wäide do Elektrone fon ju N-Typ Siede truch ju Speerloage oustat, juustgliek as do Goatere fon ju P-Typ Siede. Dan lapt neen elektrisken Stroom: Ju Diode stoant in ju Speer-Gjuchte. == Uutfierenge == Sun Struktur mäd two Loagen un ne Speerloage hat ne Diode. Dät Ganse sjucht oafte uut as ne litje Röire mäd two Träide. Ne Diode häd ju uuterst nutselke Oainskup, dät ju de Elektrizität man ätter eene Siede wai laitet. Do wäide deeruum oafte anwoand (sjuch bie [[Gliekgjuchtenge]]). [[Bielde:Diode symbol.svg|268px|right|thumb|Schaltbielde foar n Diode]] Wan n Diode in de Foudelsgjuchte stoant, dan stoant deeruur daach noch ne bestimde Sponnenge, ju sonaamde Speerloage-Sponnenge. Ju bedrächt bie Silizium-Dioden sowät 0,5 V, man bie do sonaamde Schottky-Dioden bolde 0 V. Ne Diode kon in ju Foudelsgjuchte uk nit aal Stroome ferdreege; die maximoal toulätte Stroom lait twiske eenige Tjaaner mA un ferscheedene Tjaaner Ampêre, ouhongjende fon dän Dioden-Typ. Bie grattere Stroome gungt ju Diode stukken. In ju Speergjuchte lapt truch n Diode uk altied noch n litjen Stroom, die sonaamde Speerstroom, maasttied in ne Grööte fon een μA. Ju toulätte Sponnenge in ju Speergjuchte is uk nit gliek foar älke Diodentyp un lait twiske eenige Tjaaner un moor as duusend Volt. [[Kategorie:Physik]] hf6iwlexi8s6i1vsszg0hp5mqe19dgr 0 191 122876 122675 2023-10-12T12:59:40Z Blueosly 11314 Partij waard ûntbûn wikitext text/x-wiki [[Bielde:LDF2010.png|right|200px|]] '''Do Fräisen''' ([[Düütsk|Düütsk]]: ''Die Friesen'', Aastfräisk (Niederdüütsk): ''De Freesen'') sunt ne politiske Paatäi in [[Aast-Fräislound|Aast-Fräislound]]. Ju Paatäi is ap dän [[24. Juni]] [[2007]] gruunded wuuden un wol in n Januar 2008 dän Woal in Läichsaksen meemoakje . ==Geskichte== In 2005 un 2006 koom dät Friesisches Forum touhoupe in Aast-Fräislound om uur ne politiske Paatäi tou baalen. Fräindäi dän 16. Meerte 2007 is der n Träffen in dät Aast-Fräiske Hesel weesen, uur ju Struktur fon de Paatäi. Jo hääbe bie dät Upstallboom-Träffen fon n 29. Moai 2007 sik sälwen foarstoald as politiske Paatäi. An n 24. Juni 2007 waas ju Paatäi offiziel gruunded wuuden, un deer wuud ferspreeken dät jo dän Lounddaiwoal fon 2008 in Läichsaksen meemoakje wollen. Op 7 maaie 2023 is de partij ûntbûn om't it net hannelje koe.<ref>https://www.oz-online.de/artikel/1366053/Die-Friesen-gibt-es-nicht-mehr</ref> ==Ferbiendenge ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20070930010119/http://www.die-friesen.eu/ offizielle Heemsiede fon ju Paatäi] [[Kategorie:Politiske Paatäi in Düütsklound]] lujnqojk0dkjbfmy85srhvoixldg6wj 0 192 112479 112478 2016-04-27T09:51:38Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Dongele (Galeopsis)]] nach [[Dongele]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Dongele |- | align="center" | [[Bielde:Gewone hennepnetel bloeiwijze Galeopsis tetrahit (3).jpg|300px|Dongele ''(Galeopsis tetrahit)'']] <br><small>Dongele ''(Galeopsis tetrahit)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || [[Lippenblöier-Oardige]] ''(Lamiales)'' |- | ''Familie:'' || [[Lippenblöiere]] ''(Lamiaceae)'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Lamioidea]]'' |- | ''Sleek:'' || '''Dongele''' ''(Galeopsis)'' |- |} |} Ju '''Dongele''' af '''Dommele''' (''Galeopsis'', dt. Hohlzahn) is n eenjierich Kruud. Dät häd Stiekele an do Säidkapsele un an dän gräine Steele. Uut do Säide kon Oulje sloain wäide. Dät is n Sleek mäd tjoon ferskeedene Oarde un fääre uk masse Bastardisierengen, do sik maast in [[Eurasien]] fiende. {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] 92jnd8mv4cgj18nl4rb1ab8udcdm3hd 0 193 102866 82207 2013-03-07T18:33:14Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 8 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q161707]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Doorik |- | align="center" | [[File:Illustration Rhinanthus serotinus0.jpg|220px|Doorik]] <br><small> Doorik ''(Rhinanthus angustifolius)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Klasse:'' || ''Rosopsida'' |- | ''Unnerklasse:'' || ''Asteridae'' |- | ''Oardenge:'' || ''Lamiales'' |- | ''Familie:'' || ''[[Orobanchaceae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Rhinanthus]]'' |- | ''Oard:'' || Doorik ''(Rhinanthus angustifolius)'' |} |} [[File:Yellow-rattle close 700.jpg|left|190px]] Die '''Doorik''' af '''Doodriek''' ''(Rhinanthus angustifolius / uur Synonyme rakt dät uk)'' is ne [[Plonten|Plonte]], juu in Düütsklound, owwol juu in Gefoar is, nit besunners schutsed is. Hie woakst in dät Gäärslound un besunners jädden, wier dät säädsoamen un fuchtigen Leem rakt. Hie wäd bit tou 60 cm groot un häd fon Moai bit Juli [[Jeel|jeele]] Blöiten. == Wällen == *[http://www.floraweb.de/pflanzenarten/artenhome.xsql?suchnr=23544& Ap Floraweb.de] *Dietmar Aichele:''Was blüht denn da?''<small>KOSMOS</small>''naturklassiker'' ISBN 3-440-08598-8 <br> [[File:Rhinanthus angustifolius.jpg| left|190px]] <br> {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] n1dvyhsvrai3v9p6pw7uswcjfl9x96x 0 194 102867 79405 2013-03-07T18:33:37Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 14 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1421121]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Dopheede |- | align="center" | [[Image:Erica tetralix 003.jpg|250px|Dopheede (''Erica tetralix'')]] <br><small> Dopheede ''(Erica tetralix)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || Heedekruudoardiche |- | ''Familie:'' || Heedekruudgewoakse ''Ericaceae'' |- | ''Sleek:'' || ''Erica'' |- | ''Oard:'' || Dopheede ''(Erica tetralix)'' |} |} '''Dopheede''' (Erica tetralix) woakst ap sumpige Foan un läige Soundgruunde. Ju blöit wät eer as de Riesheede in Klokkenfoarm, flaaskrood un wiet fon Juni tou Oktober. Deer wuuden Bäiseme uut moaked foar de Köäkene un Stoowe un Heedebounere foar de Waskköäkene. Uut Dopheede wäide Bäiseme moaked. Ne äänelke Oard, juu me ook Dopheede naamt, is een uut de Alpen hierhäärkeemen as Tuunplonte "Erica carnea" un blöit flaaskrood fon Meerte tou Moai. {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] r3ht7js1nbkei7bb7afdozedq5vhl05 0 195 102868 101460 2013-03-07T18:33:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 36 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q115661]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Dröiselke |- | align="center" | [[Bielde:Turdus merula 20050321.jpg|300px|Die '''Swotte Kraansfuugel''' ''(Turdus merula)'' as Biespiel foar dissen Sleek]]<br /><small>Die '''Swotte Kraansfuugel''' ''(Turdus merula)'' as Biespiel foar dissen Sleek</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || Lüünek-Fuugele ''Passeriformes'' |- | ''Unneroardenge:'' || Sjungende Fuugele ''(Passeri)'' |- | '' Familie:'' || ''Dröiselke-Oardige'' |- | ''Sleek:'' || Dröiselke ''(Turdus)'' |- |} |} Ju '''Dröiselke''' (''Turdus'', dt. ''Echte Drosseln'') is n Sleek fon do [[Fuugele|Sjungfuugele]] wierfon do heemske Oarde ap [[Seeltersk]] aal ferskeedene Noomen hääbe. == Dröiselkefange == [[Bielde:Dröiselkestrik.jpg|thumb|left|200px]] Wan me n Dröiselkestrik moakje wol, dan nimt me n wülgene Jädde un moaket deerfon n Bail. Dan stat me ap bee Siede n Gat mäd n Soaks truch dän Bail un lukt dät Lid deertruch un stoalt et ap. Dan mout me unner do Liede mäd n Soaks wier n Gat steete truch dän Bail un lukt dan Dröiselkebäie mäd n Steel deertruch. Wan nu die Fuugel kumt un bikket do Bäie, dan stat er dän Kop truch do Liede un bie 't Wächfljoogen lukt dät Lid tou, un die [[Fuugele|Fuugel]] is fangd. [[Bielde:Solsort.jpg|thumb|right|200px| Swotte Kraansfuugel ''(Turdus merula)'']] [[File:Turdus merula 2.ogg|right|200px|Song fon dän Swotte Kraansfuugel]] [[Bielde:Song Thrush.jpg|thumb|right|200px| Sjung-Dröiselke ''(Turdus philomelos)'']] [[Bielde:Turdus viscivorus in Karpacz Poland.png|thumb|right|200px| Dubbelde Kraansfuugel ''(Turdus viscivorus)'']] [[Bielde:Redwing Turdus iliacus.jpg|thumb|right|200px| Bunte Dröiselke ''(Turdus iliacus)'']] [[Bielde:Ring Ouzel.jpg|thumb|right|200px| Wintergriese ''(Turdus torquatus)'']] == Dröiselke-Oarde == Dröiselken rakt dät in [[Afrikoa]], [[Amerikoa]], [[Asien]] un [[Europa]]. Fon doo Europäiske Oarde rakt dät fieuw in [[Seelterlound]]. Hier is ne fullständiche Lieste fon aal doo Dröiselke-Oarde, doo et ap juu Waareld rakt: === Oarde, do dät in dät Seelterlound rakt === * Ju Swotte Dröiselke af Swotte Kraansfuugel ''(Turdus merula'', [[:de: Schwarzdrossel]] af Amsel) hat so, wült monnelke Swotte Dröiselke swott sunt. {{Audio|Amselrp.ogg|Song Swotte Kraansfuugel}} * Ju Sjung-Dröiselke ''(Turdus philomelos'', [[:de: Singdrosssel]]) {{Audio|Turdus_philomelos.ogg|Song Sjung-Dröiselke}} * Die Dubbelde Kraansfuugel ''(Turdus viscivorus'', [[:de: Misteldrossel]]) * Ju Bunte Dröiselke, Wiendröiselke, Litje Kraansfuugel af Wienfuugel ''(Turdus iliacus'', [[:de: Rotdrossel]] af Weindrossel) * Wintergriese ''(Turdus torquatus'', [[:de: Ringdrossel]]) === Uur Europäisk Oarde === * ''Turdus pilaris'' (Düütsk:Wacholderdrossel, dät betjudt so fuul as Wacholder-Dröiselke) * ''Turdus obscurus'' raakt et bloot in Wääst-Europa. Disse Oard häd hier Winterquartier in Suudaast[[asien]] === Asatiske Oarde === * * ''Turdus mupinensis'' uut China un Vietnam * ''Turdus naumanni'' uut Suudaastasien un mäd two Unneroarde: * ''Turdus naumanni naumanni'' * ''Turdus naumanni eunomus'' * ''Turdus ruficollis'' mäd two Unneroarde: ** ''Turdus ruficollis atrogularis'' ** ''Turdus ruficollis ruficollis'' * ''Turdus celaenops'' uut Deele fon Japan * ''Turdus chrysolaus'' uut China, Japan, Noud-Korea, Suud-Korea, do [[Philipinen]], Ruslound un Taiwan * ''Turdus pallidus'' uut Aast-Asien * ''Turdus feae'' is broudent in China un häd sin Winterquartier in Indien, Laos, Myanmaar un Thailound. * ''Turdus kessleri'' uut Bhutan, China, Indien un Nepal * ''Turdus rubrocanus'' uut Afghanistan, Bhutan, China, Indien, Laos, Myanmar, Nepal, Pakistan, Thailound un Vietnam. * ''Turdus menachensis'' * ''Turdus hortulorum'' uut [[China]], [[Japan]], [[Noud-Korea]], [[Suud-Korea]], [[Ruslound]], [[Taiwan]], un [[Vietnam]] * ''Turdus unicolor'' uut Woolde in dän [[Himaalayaa]] * ''Turdus dissimilis'' uut [[Bangladesch]], [[China]], [[Indien]], [[Laos]], [[Myanmar]], [[Thailound]] un [[Vietnam]] * ''Turdus cardis'' uut China, Japan, Noud-Korea, Suud-Korea, Laos, Ruslound, Taiwan, Thailand un Vietnam * ''Turdus albocinctus'' uut Bangladesch, [[Bhutan]], China, Indien, Myanmar un [[Nepal]] * ''Turdus boulboul'' uut Bangladesch, Bhutan, China, Indien, Laos, Myanmar, Nepal, [[Pakistan]], Thailound un Vietnam. * ''Turdus poliocephalus'' ap fuul Ailounde twiske dän Taiwan un [[Samoa]] mäd n poor Unneroarde ** ''Turdus poliocephalus erythropleurus'' ** ''Turdus poliocephalus poliocephalus'' (ju [[Nominatfoarm]], uutsturwen 1975!) ** ''Turdus poliocephalus mareensis'' (In dän Begin fon dät [[20. Jierhunnert]] uutsturwen!) ** ''Turdus poliocephalus vinitinctus'' (Twiske 1920 un 1930 uutsturwen!) ** ''Turdus poliocephalus pritzbueri'' (Filiecht uutsturwen, man dät weet me noch nit so gnau) === Afrikoaniske Oarde === * ''Turdus tephronotus'' uut [[Äthiopien]] af [[Abessinien]], Kenia, Somalia un Tansania * ''Turdus pelios'' uut groote Deele fon [[Afrikoa]], do suudelk fon ju [[Sahara]] sunt un genouch Woold hääbe * ''Turdus libonyanus'' uut [[Angola]], [[Botswana]], [[Burundi]], [[Demokratiske Republik Kongo]], [[Lesotho]], [[Malawi]], [[Mosambik]], [[Namibia]], [[Suud-Afrikoa]], [[Swazilound]], [[Tansania]], [[Sambia]], un [[Simbabwe]]. * ''Turdus bewsheri'' fon n poor litje Ailounde noudelk fon [[Madagaskar]] * ''Turdus olivaceofuscus'' uut dän Ailoundstoat [[São Tomé un Príncipe]] * ''Turdus ludoviciae'' uut [[Somalia]] * ''Turdus helleri'' uut [[Kenia]] * ''Turdus olivaceus'' mäd n poor Unneroarde: ** ''Turdus olivaceus swynnertoni'' ** ''Turdus olivaceus transvaalensis'' ** ''Turdus olivaceus olivaceus'' (Ju [[Nominatfoarm]]) ** ''Turdus olivaceus pondonensis'' ** ''Turdus olivaceus culminans'' === Oarde uut Amerikoa === * ''Turdus aurantius'' fon do Cayman-Ailounde un Jamaica * ''Turdus swalesi'' uut ju Dominikaniske Republik un Haiti * ''Turdus ravidus'' uut ju Insel [[Grand Cayman]] * ''Turdus plumbeus'' uut do [[Bahamas]], [[Cayman Brac]], [[Kuba]], [[Dominica]], ju [[Dominikanisk Republik]], [[Haiti]] un [[Puerto Rico]]. Uutsturwen twiske [[1940]] un [[1950]] * ''Turdus chiguanco'' uut [[Argentinen]], [[Bolivien]], [[Chile]], [[Ecuador]] un [[Peru]] * ''Turdus nigrescens'' uut Deele fon [[Costa Rica]] un [[Panama]] * ''Turdus fuscater'' uut Bolivien, [[Kolumbien]], Ecuador, Peru un [[Venezuela]] * ''Turdus infuscatus'' uut [[El Salvador]], [[Guatemala]], [[Honduras]] un [[Mexiko]] * ''Turdus serranus'' uut Argentinien, Bolivien, Kolumbien, Ecuador, Peru un Venezuela * ''Turdus nigriceps'' uut Argentinien, Bolivien, Ecuador un Peru. Moonige Wietenskupler leeuwe uk, ju Oard ''T. subalaris'' uut Noudaast-Argentinien, [[Paraguay]] un [[Brasilien]] waas ne Unneroard fon disse Oard. Wan dät gjucht is, hat ju Unneroard ''"Turdus nigriceps subbalaris"'' * ''Turdus subalaris'' is, as al gekweeden, uut Noudaast-Argentinien, Paraguay un Brasilien. * ''Turdus olivater'' uut Brasilien, Kolumbien, [[Guyana]], [[Suriname]], un Venezuela. Mäd two Unneroarden: ** ''Turdus olivater caucae'' (filiecht uutsturwen, man dät weet me noch nit so gnau) ** ''Turdus olivater olivater'' (ju [[Nominatfoarm]]) * ''Turdus reevei'' uut Peru un Ecuador * ''Turdus maranonicus'' is uk uut Peru un Ecuador * ''Turdus fulviventris'' is uut Kolumbien, Peru, Venezuela un Ecuador. * ''Turdus rufiventris'' is uut Deele fon dät suudaastelke Brasilien, in Uruguay, Paraguay un Noud-Argentinien. * ''Turdus falcklandii'' is uut Suud-Amerikoa (foar gnauere Informatione, kiek tou do Unneroarden!). Disse Oard häd two Unneroarden: ** ''Turdus falcklandii falcklandii'' (ju [[Nominatfoarm]] fon do [[Falcklound-Ailounde]]) ** ''Turdus falcklandii magellanicus'' uut Suudargentinien un Zentral-Chile * ''Turdus leucomelas'' uut Argentinien, Bolivien, Brasilien, Kolombien, Fratsöösisk Guyana, Guyana, Paraguay, Peru, Suriname, Uruguay un Venezuela. * ''Turdus amaurochalinus'' uut Chile, Paraguay, Uruguay, Brasilien, Bolivien, Argentinien un Peru * ''Turdus plebejus'' is uut Suud-Amerikoa (foar gnauere Informatione, kiek tou do Unneroarden!). Disse Oard häd tjo Unneroarde: ** ''Turdus plebejus plebejus'', ju [[Nominatfoarm]] uut Wääst-[[Panama]] un do Bieriche fon [[Costa Rica]] ** ''Turdus plebejus differens'' fon ju Pazifik-Kuste fon Mexiko bit tou dät karibiske [[Guatemala]] ** ''Turdus plebejus rafaelensi'' fon [[Honduras]] bit Noudwääst-[[Nicaragua]] * ''Turdus ignobilis'' uut Bolivien, Brasilien, Kolumbien, Ecuador, Guyana, Peru, Suriname un Venezuela * ''Turdus lawrencii'' uut Bolivien, Brasilien, Kolumbien, Ecuador, Peru un Venezuela. * ''Turdus fumigatus'' is n Fuugel uut Suudamerikoa (toun Biespiel fiendt me him in [[Trinidad]] un in dät aastelke Fästlound fon Suudamerikoa * ''Turdus obsoletus'' uut Kolumbien, Costa Rica, Ecuador, Panama un Peru * ''Turdus hauxwelli'' uut Bolivien, Brasilien, Kolumbien, Ecuador, Peru un Venezuela. * ''Turdus grayi'' is uk ne Dröiselke. Me fiend hier fon Noudaast-Mexiko bit Noud-Kolumbien. * ''Turdus maculirostris'' uut dät Gebiet twiske Ecuador un Noud-Peru. Me toachte fröier, dät waas ne Unneroard fon ''Turdus nudigenis''. * ''Turdus haplochrous'' uut Bolivien * ''Turdus jamaicensis'' uut do Cayman-Ailounde un uut [[Jamaica]] * ''Turdus assimilis'' uut Belize, Kolumbien, Costa Rica, Ecuador, El Salvador, Guatemala, Honduras, Mexiko, Nicaragua, Panama un do [[USA]] * ''Turdus albicollis'' Uut dän Ruum twiske dät Gebiet fon Kolumbien un Venezuela bit suudelk tou Brasilien un Noud-Argentinien dät rakt disse Oard uk ap [[Tobago]] un Trinidad * ''Turdus rufopalliatus'' uut Mexiko * ''Turdus rufitorques'' uut Guatemala, Mexiko, El Salvador un Honduras * ''Turdus migratorius'' uut Noud-Amerikoa mäd fuul Unneroarden: ** ''Turdus migratorius migratorius'', ju Nominatfoarm ** ''Turdus migratorius nigrideus'' ** ''Turdus migratorius achrusterus'' ** ''Turdus migratorius caurinus'' ** ''Turdus migratorius propinquus'' ** ''Turdus migratorius confinis'' ** ''Turdus migratorius phillipsi'' == Kiekje bie == * [[Sapir-Whorf Hypothese]] == Ferbiendengen ätter buten == * Ferskäidene Fideos uur dän Swotte Kraansfuugel [http://www.youtube.com/results?search_query=amsel+gesang&aq=2 hier] un [http://www.youtube.com/results?search_query=amsel+&aq=f hier] un [http://www.youtube.com/results?search_query=Schwarzdrossel&aq=f hier] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Fuugele]] ry1p5h2gmb9w2lklsqsgixgl87cty4l 0 196 107534 102869 2013-07-14T13:43:07Z 62.65.215.44 +pic wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Duusendtakke |- | align="center" | [[Bielde:Achillea millefolium 20041012 2574.jpg|250px|Duusendtakke (''Achillea millefolium'')]] <br /><small> Duusendtakke ''(Achillea millefolium)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerfamilie:'' || Asteroideae |- | ''Tribus:'' || ''Anthemideae'' |- | ''Sleek:'' || ''Achillea'' |- | ''Oard:'' || Duusendtakke ''(Achillea millefolium)'' |} |} [[Bielde:Achillea millefolium - roosa harilik raudrohi Valingu.jpg|miniatur]] Ju '''Duusendtakke''' (''Achillea millefolium'') hat so ätter dät gjucht ferdeelde Bläád, wiertruch dät lät, as wan dät uut gjucht fuul litje Bleedere bestoant. Ju Plonte kumt algemeen foar in Europa un Noud-Amerikoa un häd n apaaten Röäk. Die latienske Noome is oulat fon Achilles, die ju Duusendtakke mäd sien Heer meenoom tou Behonnelenge fon Kriechswuunden. Ju Plonte wäd 15 bit 50 cm hooch un bildet unnergruundsk Wuttelstokke foar vegetative Ferspreedenge. Ju Duusendtakke bloit fon Juni bit November mäd wiete bit rosa litje Bloumen. Ju kumt foar ap neerrieke, ferstöörde Gruunde un ap Broakäkkere. Ju kon goud Druuchte ferdreege. Ju Duusendtakke is ne Heelplonte. {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] [[Kategorie:Heelplonten]] hjhobvsrhswpjep66hs0zh8qga83kqo 0 197 123152 123151 2024-01-25T16:04:55Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Kongeriget Danmark <br /> Köönichriek Deenemäärk | Noome = Denemark | Flaage = Flag of Denmark.svg | Woapen = National Coat of arms of Denmark.svg | Steede = LocationDenmark.png | Woalspruch = Guds hjælp, Folkets kærlighed, Danmarks styrke | Amtssproake = [[Deensk]] | Haudstääd = Kopenhagen | Stoatsfoarm = parlamentariske Monarchie | Fläche = 43.094 | pztWoater = 1,6 | Ienwoonere = 5.707.251 | Täljier = 2016 | Munte = Krone | Muntkode = DKK | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[5. Juni]] | Nationoalhymne = - Kong Christian stod ved højen mast <br />- Der er et yndigt land | Loundkode = DNK | Auto-Känteeken = DK | Internet-TLD = .dk | Telefonfoarwoal = +45 | }} '''Deenemäärk''' is n skandinavisk Lound in Noud-[[Europa]]. Ju Haudstääd is Kopenhagen (København) un Köönig fon ju parlamentariske Monarchie is siet [[2024]] [[Frederik X.]]. Fon do 5.593.785 (2016) lieuwt dät grootste Deel in do Stääde. Ju Befoulkengstichte waas 129,8/km² (2016). Deenemäärk, do [[Färöer]] un [[Grönlound]] deele touhoope dän offitsiellen Noomen ''Köönichriek Deenemäärk''. Deenemäärk un do Färöer heere tou [[Europa]], Grönlound heert tou [[Noudamerikoa]]. Deenemäärk is siet 1949 Meeglid in ju [[NATO]] un siet n 1. Januoar 1973 in ju [[Europäiske Union]]. Do autonome Gebiete Grönlound un do Färöer hääbe oaine Flaggen, oaine Amtsproaken un heere tou ju NATO, man nit tou ju EU. Dät deenske Muurlound häd ne Fläche fon 43.094 km² un bestound uut dät Hoolichailound [[Jutlound]], do tjo groote Ailounde [[Fünen]], [[Seelound (Deenemäärk)|Seelound]] un [[Lollound]] un moor as 400 litjere Ailounde. Alleenich Jutlound häd ne Loundgränse mäd Düütsklound. Suudelk fon ju Gränse woont ju deenske Minderhaid, noudelk fon ju Gränse woont ju düütske Minderhaid. == Geskichte == [[Bielde:Runic stone Jellinge Denmark.jpg|thumb|150px|left|Aan fon do Jellingsteene.]] [[Bielde:Grundlovgivende rigsforsamling - Constantin Hansen.jpg|thumb|''Den Grundlovsgivende Rigsforsamling'' (Ju Ferfoatengsreekende Touhoopekumst ap n 23. Oktober 1848, Moaleräi fon Constantin Hansen)]] Dät Foulk do Dänen skällen in dät 6. Jierhunnert uut Schonen wai ätter Jütland un ap ju wäästelke Aastseeailounde, wier ju uur germaniske Stämme fertroangen hääbe, keemen weese. In dät 10. Jierhunnert fereeniget Gorm die Oolde († 950) n poor litje Köönichrieke unner sien Heerskup. Sien Suun Harald Blautusk noom uum 960 dän kristelke Gloowe an. Bit 1035, as Knut die Gruute stoorf, geloang do deenske Köönige ju Ärooberenge fon wiede Deele fon do britiske Ailounde, [[Norwegen]] un Suudjutlound. Bit tou fääre in dät 11. Jierhunnert wuuden u. a. ju Dänen, Sweden und Norweger as Wikinger beteekend, do in gans [[Europa]] Kolonien gruunded hääbe un Honnel dreeuwen, man uk fuul Lounde un Loundstrieke plunnerden un Kriege fierden. Ätter ne kuute Fase fon Swäkte begon mäd Waldemar I. n näien Apstiech. Groote Deele fon do suudelke Küstenregione fällen an Deenemäärk, 1219 sogoar [[Estlound]]. Die Besit fon do Gebiete häd nit loange duurd, as do Düütske Deenemäärk in 1227 bie Bornhöved deelhäuen, Estlound in 1346 an do Düütske Gebiete ferkooped wuude un Deenemäärk 1370 ju Foarheerskup fon ju Hansa in ju Aastsee anärkanne moaste. Do deenske Härskere gjuchteden hieren Blik bloot ätter dät Noude: 1397 wuuden Deenemäärk, Norwegen, Ieslound, Sweden un Finlound in ju Kalmarer Union fereend, ju unner deenske Foarheerskup stuud. Die Ferbuund existierde, bit 1523 Sweden sin Uunouhongegaid wieruume hääbe wüül. Bit in dät 17. Jierhunnert bleeuwen do Uutnunnersättengen mäd Sweden bestimmend, deer do bee Köönichrieke uum ju Buppeheerskup in Skandinavien um dän baltisken Ruum kampeden. Schonen, Blekinge un Hallound (Deele fon dät Sweden fon däälich) wieren dät eegentelke Häärkumstgebiet fon do Dänen un fällen eerste in 1658 an Sweden. Dät gäistelke Lieuwend fon ju Tied waas fon ju Reformation bestimd wuuden, ju in 1536 fon Christian III. ienfierd wuude. Frederick III. ärsätte in 1660/1661 dät bestoundende Woalköönichdum truch ne Äärwmonarchie. Do Reformminister Johann Hartwig Ernst von Bernstorff, Johann Friedrich Struensee un Andreas Peter von Bernstorff modernisierden dät Lound twiske 1751 un 1797 in dän Sin fon ju Apkloorenge, wierbie foar allen Dingen ju Buurebefräienge fon 1788 wichtich waas. Unner ju napoleoniske Tied blift Deenemäärk bit tou dän twäide Seeslacht fon Kopenhagen näitroal, kooperierde deerätter mäd Frankriek un moaste ätter dän Deelgong fon Frankriek al in dän Free fon Kiel [[1814]] [[Hälgelound]] an Grootbritannien un Norwegen an Sweden outreede. Do [[Färöer|Färöer-Ailounde]], [[Ieslound]] (bit 1944), [[Gräinlound]] un Deensk-Westindien (bit 1917) ferbleeuwen oawers bie Deenemäärk. Ju deenske Natsionoalbeweegenge un do Liberalen kreegen in do 1830er-Jiere moor Ienfloud. Die Eerste Släswiekske Kriech waas fon 1848 bit 1850. In disse Kriech stuude Släswiek-Holsteen, mäd Unnerstütsenge fon [[Prüüsen]], juunuur Deenemäärk. Do Denen kuuden dän Kriech winne un deertruch bleeuw ju [[Eider]] ju Suudgränse fon Deenemäärk. Die Twäide Släswiekske Kriech begon in 1864 twiske dän Düütsken Buund un Deenemäärk. Ditmoal wonnen do Düütsken un in dät Jier 1871 koom Släswiek mäd Holsteen bie dät Düütske Riek. In dän Eersten Waareldkriech bleeuw Deenemäärk neutroal. 1920 wuude ne Foulksstämmenge heelden in Släswiek wierbie do Ljuude tälle kuuden, of do bie Deenemäärk of Düütsklound heere wollen. Dät noudelke Deel fon Släswiek koom bie Deenemäärk un dät suudelke Deel koom bie Düütsklound. Disse Gränse bestound däälich noch altied. Ätter dän Twäiden Släswiekske Kriech bleeuw Deenemäärk neutroal un wüül neutroal blieuwe in dän Twäiden Waareldkriech. Ap n 9. April 1940 wuude dät Lound fon Düütskloun besät un bleeuw bit tou dät Eende fon dän Twäiden Waareldkriech unnner düütske Kontrolle. In do Jiere ätter dän Twäiden Waareldkriech wuude Europa ideologisk apdeeld twiske Wääst un Aast. Da ju Befoulkenge un do Foulksfertreedere Nood hieden foar ju Sowjetunion, koom Deenemäärk 1949 touhoope mäd [[Norwegen]] in ju [[NATO]]. Leeter wuude Deenemäärk uk Meeglid in ju Europäiske Union (1973) un do Fereende Natione (1945). == Geografie == [[Bielde:A Danish Perspective.jpg|thumb|Deenemäärk uut dät Al]] Dät Stoatsgebiet fon Deenemäärk uumfoatet (sunner Färöer-Ailounde un Gräinlound) ne Fläche fon 43.094 Kwadroatkilometer. Deermäd is dät Lound gratter as ju [[Swaits]] un do [[Niederlounde]], man litjer as [[Estlound]]. Deenemäärk häd fon Noud ätter Suud ne Loange fon 368 km un fan Aast ätter Wääste ne Loange fon 452 km. Noudelkste Punkt fon dät Lound is Grenen, die suudelkste Punkt lait bie Gedser in dät Suude fon’t Ailound Falster (dit Punkt is uk die suudelkste Punkt fon gans Skandinavien). Wäästelkste Punkt is Blåvandshuk in [[Jütlound]], die aastelkste Punkt lait bie do Aateailounde ([[deensk]]: Ertholmene), 18 Kilomter noudaastelk fon Bornholm. Ju grootste Äi is die Gudenåen mäd 158 km. Die hoochste Punkt is die Møllehøj-Bierich in de Naite fon Skanderborg mäd 170,86 meter. Ju Kuste fon dät heele Lound is sowät 7314 km loang. Deenemäärk wäd biskadt fon dät [[Skagerrak]] in et Noude, dät [[Kattegat]] un [[Sweden]] in dät Aaste, ju [[Aastsee]] un [[Düütsklound]] in dät Suude un ju [[Noudsee]] in dät Wääste. Mäd dät noudelke Deel fon Jütlound un do Ailounde is Deenemäärk dän Uurgong fon Middeleuropa ätter Skandinavien. Et rakt 1419 Ailounde do gratter as 100&nbsp;m² sunt,<ref>[http://www2.kms.dk/C1256AED004EA666/(AllDocsByDocId)/1D7EE8822587E667C1256AEF0030ABF6?open&page=strste&omr=KORT_DK_I_TAL Landet i Tal, (deensk)], blouked ap n 12. Juli 2016</ref> weerfon 443 benaamd un 73 bewoont sunt.<ref>Statistikbanken.dk/Tabelle BEF4</ref> Dät grootste Ailound fon Deenemäärk is Seelound mäd 7.031&nbsp;km². [[Vendsyssel-Thy]] lait in Noudjütlound un is mäd 4685&nbsp;km² dät twäidgrootste Ailound fon Deenemäärk. Vendsyssel-Thy is oaber mäd two Brääge mäd dät Fäästlound fon Jütlound ferbuunen un deeruume nit altied as Ailound woarnuumen. Dät träädgrootste Ailound is Fünen mäd 2985&nbsp;km². Die Litje Belt tränt Jütlound fon Fünen, die Groote Belt tränt Fünen fon Seelound. Ju trääde Seesträite in ju Region is die [[Öresund]] twiske Seelound fon ju Suudspitse fon Sweden. Ju Öresundbrääch is siet Juli 2000 ju fääste Ferkiersferbiendenge ätter [[Sweden]]. [[Bielde:Denmark, administrative divisions - de - colored.svg|thumb|Do fieuw Regione fon Deenemäärk]] [[Bielde:Kingdom of Denmark, administrative divisions - de - colored (zoom).svg|thumb|Dät Köönichriek Deenemäärk: Deenemäärk, Gräinlound un Färöer]] Ju Haudstääd un grootste Stääd fon Deenemäärk is [[Kopenhagen]]. Uur Stääde, do moor as 100.000 hääbe, sunt [[Aarhus]], [[Odense]] un [[Aalborg]]. ''Sjuch uk: [[Lieste fon Stääde in Deenemäärk]]'' === Lieste mäd Distrikte (1. Janoar 2007) === {| class="wikitable sortable" cellpadding="2" cellspacing="2" |- bgcolor="#cccccc" ! colspan=2 | Distrikt !! Haudstääd !! Grootste Stääd || Ienwoonere !! Gebiet km² !! Ienw.-Tichtegaid<br />(per km²) |- || <center>[[Bielde:Map DK Region Hovedstaden.png|40px]]</center> || [[Region Hovedstaden|Hovedstaden]] || [[Hillerød]] || [[Kopenhagen]] || align="right" | 1,636,749 || align="right" | 2,561 || align="right" | 639.1 |- || <center>[[Bielde:Map DK Region Midtjylland.png|40px]]</center> || [[Region Midtjylland|Midtjylland]] || [[Viborg, Denmark|Viborg]] || [[Århus]] || align="right" | 1,227,428 || align="right" | 13,142|| align="right" | 93.4 |- || <center>[[Bielde:Map DK Region Nordjylland.png|40px]]</center> || [[Region Nordjylland|Nordjylland]] || [[Aalborg]] || [[Aalborg]] || align="right" | 576,972 || align="right" | 7,927|| align="right" | 72.8 |- || <center>[[Bielde:Map DK Region Sjælland.png|40px]]</center> || [[Region Sjælland|Sjælland]] || [[Sorø]] || [[Roskilde]] || align="right" | 816,118 || align="right" | 7,273 || align="right" | 112.2 |- || <center>[[Bielde:Map DK Region Syddanmark.png|40px]]</center> || [[Region Syddanmark|Syddanmark]] || [[Vejle]] || [[Odense]] || align="right" | 1,189,817 || align="right" | 12,191 || align="right" | 97.6 |-class="sortbottom" || <!-- || --> '''Deenemäärk''' || '''[[Kopenhagen]]''' || '''[[Kopenhagen]]''' || align="right" | '''5,447,084''' || align="right" | '''43,094''' || align="right" | '''126.4''' |} == Politik == Ätter 1848 häd Deenemäärk sik tou een konstitutionelle Monarchie äntwikkelt. Bie ju jungste Ferfoatengsreform in’t Jier 1853 wuude dät parlamentariske Prinzip in’t Gruundgesäts apnuumen un deertruch kon uk een Wieuw ap dän deensken Troon kuume. Die Köönich of Köönigin is Haupt fon Stoat un nimt bloot repräsentative Funksionen woar. Apstuuns is dät Köönigin Margrethe II Haupt fon Stoat. Ju moaked dät siet 1972. [[Bielde: Ft-oct-2009-1.jpg|thumb|Folketing, dät deenske Parlamänt.]] Formel lait ju uutfierende Gewalt bie de deenske Köönigin, in ju Praxis wäd ju truch dät Kabinet uutfierd, mäd dän Ministerpräsidänt (deensk ''statsminister'') as Uppermon. Disse wäd ätter Konsultatsionen fon do politiske Paatäie truch de Köönigin benaamd. Ju Benaamenge wäd definitiv wan die Regierengssjef neen duudelke Moorhaid in dät Parlamänt juun sik häd. Dit Negative Parlamäntarismus bepeelt dät deenske Ferfoatengslieuwend siet 1901. Dät deenske Parlamänt ''Folketing'' reeket do Gesätse, woalt un kontrolliert ju Regierenge. Bit 1953 waas dät Folketing bloot een fon do two Koomere fon dän Deenske Rieksdai, dät ''Landsting'' waas ju eerste Koomer. Foardät do Parlamäntsgesätse in Kraft treede konnen, mout de Köönich disse formel toustämme. Ju Regierenge mout Kriechsferkloorengen un Free-Oukuumen altied fon dät Parlamänt bestätigje läite. Ju Legislatuurperiode duurt fjauer Jiere. Dät Parlamänt häd 179 Sitte, do direkt fon do Buurger woald wäide do 18 Jier oold of oolder sunt. Do autonome Buutengebiete [[Färöer]] un [[Gräinlound]] hääbe älk two Sitte in dät Parlamänt. Dät ''Højesteret'' (Seeltersk: Hoochste Räid) is Deenemäärks buppeste Appellinstanz in Zivil- un Stroafseeke. Dän Räid ferhondelt Uurdeele un Protsässe fon do bee Loundgjuchte as uk fon do See- un Hondelsgjuchte. Ju Ferfoatenge garandiert ne direkte Überprüfung truch dän Hoochste Räid, wan aan Fereen truch Parlamäntgesäts unner Twoang aplööst wäd. [[Bielde:Frederikshavn Fladestation.JPG|thumb|Skiepe fon ju deenske Marine in Frederikshavn]] === Militäär === Do Deenske Striedkrafte sunt do Striedkrafte fon dät Köönichriek Deenemäärk un Gräinlound. Do Deenske Striedkrafte sunt uk Ferdäägenengsapdreege ap do Färöer un ap Gräinlound. Die Köönich of ju Köönigin is de jure Upperbefeelhääber fon do Striedkrafte. Nu is dät Köönigin Margrethe II. In ju Praxis häd die Feräägenengsminister disse Apgoawe. Militäär Uppermon is die ''Forsvarschefen'', in dän Rang fon Generoal of Admiroal. Siet April 2015 rakt et aan gemeensoamen Fierengsstoab (''Vaernestabe'') fon aal do Deelstriedkrafte mäd dät Hööftkwattier in Karup. Die Streitkräfte bestehen aus den Teilstreitkräften: Dät Heer (''Hæren'') mäd 8.325 aktive Soldoate, ju Marine (''Søværnet, Kongelige Danske Marine'') mäd 2.792 aktive Soldoate, dät Luchtwoapen (''Flyvevåbnet'') mäd 3.379 aktive Soldoate un ju Heemweer (''Hjemmeværnet'') mäd Deeltiedsoldoate. Deertou rakt et noch weerplichtige Soldoate. [[Bielde:Tratado de Lisboa 13 12 2007 (08) edited.jpg|mini|Unnerteekenjen fon dät [[Ferdraach fon Lissabon]] in't Jier 2007]] === Buutenloundske Politik === Deenemäärk wuude 1973 Meeglid in ju Europäiske Meenskup. Ätter ju deenske [[Ferfoatenge]] mout älke Uurdrächt fon Souveränitätsgjuchte truch ne Foulksoustämmenge äntskät wäide. Ju deenske Befoulkenge häd fieuw fon sukke Oustämmengen häiwed. 1992 waas een Moorhaid fon ju Befoulkenge bie een Referendum juun dän EU-Ferdraach fon Maastricht. In't Jier 1993 roate dät fonnäien een Referendum mäd moorere „Opt-outs“ in ju Weerskup- un Wäärengsunion, Sicherhaid- un Ferdäägenengspolitik, Justiz- un Binnenpolitik un ju EU-Burgerskup. Do Diskussionen uur do „Opt-outs“ beginne uk oafte fonnäien, uumdät do juun een wiedere EU-Integration wierke. Mäd dät fon Krääft wäiden fon dät EU-Reformferdraach wäide jo fergratterd. Foar do naiste Jiere skällen mooi Referenden kuume, do do eenpelde politiske Gebiete truchtoufieren. Dät deenske Parlamänt häd in April 2008 foar dän Ferdraach fon Lissabon stämd. Deenemäärk waas siet't Begin fon ju [[NATO]] in't Jier 1949 uk Meeglid in disse Organisation un dät Meeglidskup wäd fon een groot Deel fon ju Befoulkenge stöänt.<ref>Government of the United States. [http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/3167.htm US Department of State: Denmark] (blouked ap n 24. Dezember 2016)</ref> == Wirtskaft == [[Bielde:Nationalbanken 1.jpg|thumb|Ju Deenske Natsionoalboank]] In ju Fräie-Määrked-Wirtskaft fon Deenemäärk rakt et fuul Loundwirtskaft, litje Bedrieuwe, n gouden Lieuwendstandard un n stuuren Wikselkuurs, uunouhongich fon dän Hondel mäd uur Lounde. Deenemäärk eksportiert Ieten un Energie. Deenemäärk häd neen Skeelden bie uur Lounde. Ju Munte fon Deenemäärk is ju [[Deenske Krone]] ([[Deensk]]: ''Danske krone''), ju koppeld is mäd ju [[Euro]] ätter dät [[European Exchange Rate Mechanism|ERMII]]. Ju Munte is juust gliek mäd 7.45 Krone foar een Euro. In Deenemäärk is dät Stjuurjäild foar Produkte 25% (uk foar Bouke un Ieten). Dän Stjuur foar dän Gehalt is ap minste 39.6% foar Woaksene. Groote Bedrieuwe in Deenemäärk sunt: [[A. P. Moller-Maersk Gruppe]] (Maersk - Internationoal Transport), [[Lego]] (Schitterbusse), [[Bang & Olufsen]] (hi-fi Apparoaten), [[Carlsberg]] (Bier), [[Vestas]] (Wiendmäälnen), [[Lundbeck]] un [[Novo Nordisk]]. === Ferkier === Do grootste Ailounde un Jütlound sunt mädnunner truch Brääge ferbuunden. Die Sontbrääch uur de Sont ätter Sweden, die Groote Beltbrääch uur dän Groote Belt twiske Sjellound un Füün un do litje Beltbrääge uur dän Litje Belt twiske Füün un Jütlound. Ju grootste Toachorganisatsion is ''Danske Statsbaner'' foar Persoone un Fracht, man et rakt uk uur litje Toachorganisatsione. Fon do deenske Stääde häd bloot Kopenhagen ne U-Boan. ''Scandinavian Airlines System'' (SAS) is ne wichtige interskandinaviske un internationoale Fluchsälskup. Die Fluchhoawen fon Kopenhagen, ''Kastrup Lufthavn'' is dän grootste Fluchhoawen fon Skandinavien. Ju Fääre ätter do [[Färöer]] wäd fon ''Smyril Line'' moaked. Ätter [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound|Fereeniged Köönichriek]] un [[Norwegen]] fiert ''DFDS'' un ''Scandlines'' fiert ätter [[Düütsklound]] un [[Sweden]]. == Demografie == [[Bielde:Vor Frelsers Kirke-view10.jpg|thumb|Kopenhagen is ju grootste Stääd fon Deenemäärk un häd moor as 1 Million Ienwoonere]] [[Bielde:Population of Denmark 1.January 2012 by ancestry and continents of origin..gif|thumb|Deenemäärks demografie ap n 1. Januoar 2012]] Ap n 1. Januoar 2016 hiede Deenemäärk 5.707.251 Ienwoonere. Deerfon weeren 87,6% etniske Dänen (5.003.378 Persoone), 9,5% keem uut dät Buutenlound (540.503 Persoone) un 2,9% weeren Bäidene fon do Immigranten. Fon aal do 703.873 Immigranten en hiere Bäidene häd ungefeer een träädel ne wäästelke Bäätergruunde un two träädel häd ne nit-wäästelke Bäätergruunde. In Suudjutlound rakt et een düütske Minnerhaid. Ju Befoulkengstichtegaid is ferskielt geografisk: In AastDeenemäärk woonje 250 Moanskene pro km², wäästelk fon dän Grooten Belt woonje ungefeer 100 Moanskene pro km². In ju Haudstääd [[Kopenhagen]] lieuwje juust moor as 1 Million, sowät een füüftel von ju ganse Befoulkenge. 85% fon ju Befoulkenge woont in do Stääde. Bolde een füüftel fon ju Befoulkenge is unner 15 Jiere oold, een füüftel is 65 Jier of oolder un moor as aan Haaldeel is 15-64 Jier. Et rakt Moanskene uut moor as 200 ferskedene Lounde do in Deenemäärk lieuwje. 2015 weeren do grootste Befoulkengsgruppen do Türken, Düütske, Iraker, Ljuude uut Libanon, Pakistaner, Bosnier, Rumänen, Somalier un Iraner. Moor as 16.000 Moanskene sunt in [[Gräinlound]] gebooren un 12.000 ap do [[Färöer]]. Foar 1960 roate et nit fuul Immigration ätter Deenemäärk, man in do 1970er 1980er Jiere roate et relativ fuul Immigration. Bie do Immigranten roate et foarallen Oarbaidere un Fluchtlenge. Do Oarbaidere un Fluchtlenge, maast Monljuude, heelden uk Wieuw un Bäidene mee ätter Deenemäärk. Dät roate uk fuul Studänte, do ätter Deenemäärk keemen, do in hiere oaine Lound nit so eenfach studierje kuuden. Foar Fluchtlenge is dät däälich nit moor so eenfach, uum ätter Deenemäärk tou gungen. Deerfoar rakt dät nu moor Immigration fon Buutenlounder uut dän Rest fon ju [[EU]], foarallen uut [[Düütsklound]] un [[Polen]]. [[Bielde:Tjorring kirke.jpg|thumb|left|Säärke in Deenemäärk: dät Kristendom is ju grootste Religion in Deenemäärk]] Uur dän Tuume wäch roate dät moor as 1 Million Dänen in dät 13. Jierhunnert, man ju Agrarkrise fon dät leete Middeloaler, dän swotten Dood un uur Kroanhaide redutsierten ju Befoulkenge. Deertruch roate dät eerst wier in dät 18. Jierhunnert moor as 1 Million Dänen. Ju eerste Foulkställenge gungt wieruume ätter dät Jier 1735. Bie disse Foulkställenge roate dät ungefeer 718.000 Dänen. Fon 1769 ätter 1900 hiede ju Befoulkenge sik ferträiedubbeld. Ätter Statistik skäl ju Deenemäärk in dät Jier 2050 ungefeer 6.271.485 Ienwoonere hääbe. Dät sunt 10% moor as däälich. Do Dänen bildje dan 81,9%, fon ju Befoulkenge, do Immigranten 12,0% un hiere Bäidene 6,1%. Ungefeer 63% fon do Immigranten un hiere Bäidene kuume dan uut nit-wäästelke Lounde. Ju deenske Toal is ju Amtsproake un wäd uural in Dänemark baald. Et rakt masse Dialekte un do konnen unnerdeeld wäide in tjo Haudgruppen: ''Østdansk'', ''ødansk'' un ''jysk''. Färöersk, Gräinloundsk un Düütsk sunt Minnerhaidstoale. Ju ängelske Toal häbbe fuul Dänen as twäide Toal leerd. Do Dänen sunt ätter ferskeedene Unnersäikengen - wierbie Gesuundhaid, Wäilfoart un Bildengssysteem unnersoacht wuuden - do glukkelkske Moanskene ap ju ganse Waareld. In’t deenske Gruundgesäts wäd ju Goddestjoonstfraiegaid garandiert. 77,7% fon ju deenske Befoulkenge waas in’t Jier 2015 Meeglid in ju Evangelisk Lutherske Deenske Säärke. 30 Jiere deerfoar waas dät 91,6%. Ätter Unnersaikengen sjucht 71% siksäärm as Gloowige, juust minner as aan Haaldeel betrachtet sik as religiös un een poor sunt gjucht religiös. Truch ju touniemende Immigration uut Muslimlounde, is dän Islam mäd 4,2 Million Muslime (2012) ju twäidwichtichste Religion wuuden. Do uur Religione is ju Roomsk-Katoolske Säärke mäd 35.000 Meeglide, do Tjuugen Jehovas mäd 15.000 Foulgere, 7.000 Juuden, 5.500 Baptiste, ju Pfingstbeweegenge häd 5.000 Foulgere un et rakt ungefeer 4.500 Mormonen. Dan rakt et noch uur Säärkemeenskuppe mäd älk sowät 3.000 Meeglide. 2006 hieden 5,4% neen Religion un 1,5% seech siksäärm as Ateist. == Kultuur == [[Bielde:HCA_by_Thora_Hallager_1869.jpg|thumb|150px|[[Hans Christian Andersen]]]] Die maast bekoande Skrieuwer uut ju deenske literatuur Geskichte is [[Hans Christian Andersen]]. Filme in ju deenske Sproake rakt et fuul foar so n litje Sproakgebiet, in 2005 toun Biespil sunt 41 Filme ap Deensk moaked wuuden. Musik in ju oaine Sproake is uk gans beljoowed, toun Biespil do deenske Rappere [[Nik & Jay]] is bie dät Joungfoulk gjucht populär. In Deenemäärk rakt et fieuw kulturelle Waareldäärwgoudsteeden: die Dom in Roskilde, dät Slot Kronborg in Helsingør, do Runensteene, Grääfhöäwel un Säärke fon Jelling, Christiansfeld, ne Siedlenge fon ju ''Herrnhutiske Brødremenighed'', un ju Parforce-Jaachtloundskup Noudseelound. == Wällen == <div class="references-small"> <references/> </div> == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20061211085646/http://denmark.dk/portal/page?_pageid=374,477789&_dad=portal&_schema=PORTAL Offisjoal Portoal fon Deenemäärk] [[Kategorie:Deenemäärk| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] eftf6furz8mafuler9gnu3rlzgx2iap 0 198 121633 121618 2022-09-06T09:04:20Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Deutschland | Noome = Düütsklound | Flaage = Flag of Germany.svg | Woapen = Coat of Arms of Germany.svg | Steede = EU-Germany.svg | Woalspruch = Einigkeit und Recht und Freiheit | Amtssproake = [[Düütsk]] | Haudstääd = Berlin | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 357.588 | pztWoater = 1,27 | Ienwoonere = 83.129.285 (2021)| Täljier = 2021 | Munte = Euro | Muntkode = EUR | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[3. Oktober]] | Nationoalhymne = - Deutschlandlied | Loundkode = DEU | Auto-Känteeken = D | Internet-TLD = .de | Telefonfoarwoal = 49 | }} '''Düütsklound''' (''Bundesrepublik Deutschland'') is n [[Lound]] in Middel-[[Europa]]. Ju [[Haudstääd]] is [[Berlin]] un die Buundeskansler fon ju Republik is sänt [[2021]] [[:de:Olaf Scholz|Olaf Scholz]]. Dät Lound häd 16 Buundeslounde un is n demokratiske Gjuchtstoat. Ju Buundesrepublik Düütsklound wuude 1949 gruunded, dät Düütske Riek (1871-1945) waas die eerste düütske Nationaalstoat. Düütsklound häd njuugen Noaberlounde un lait an ju [[Noudsee]] un [[Aastsee]] in ju mäitige Klimasone. Dälich häd Düütsklound moor as 83 Millionen Ienwoonere ap ne Fläche fon 357.588 Quadratkilometern. Mäd 232 Ienwoonere pro Quadratkilometer heert Düütsklound tou do tichtbefoulkste Lounde appe Waareld. Ju grootste Stääd is [[Berlin]]; [[Hambuurich]], [[München]] un [[Köln]] hääbe älk moor as een Million Ienwoonere; dät grootste Stäädgebiet is dät [[Ruhrgebiet]]. Frankfurt am Main is dät finanzielle Säntrum fon Düütsklound. Düütske Wieuwljuude kriege truchgungenswäch 1,53 Bäidene (2020). Düütsklound is sänt 1950 Meeglid in ju Roat fon Europa un sänt 1955 fon ju [[NATO]]. [[Aast-Düütsklound]] waas fon 1955 bit 1990 Meeglid fon dät [[Warschaupakt]]. Düütsklound is uk n Meeglid in ju [[Europäiske Union]]. Sänt 1973 is Düütsklound Meeglid fon do [[Fereende Natione]]. == Geskichte == Dät [[Hillige Roomske Riek]] (962-1806) kon me betrachtje as dät eerste düütske Riek, äntsteen uut dän aastelke Deel fon dät [[Frankiske Riek]]. In 1450 wuude die Noome fon dät Hillige Roomske Riek annerd tou dät 'Hillige Roomske Riek fon ju Düütske Nation'. Loang deerätter wuude Düütsklound twiske 1806 un 1813 fon do Frantsoosen besät. Ätter dät [[Kongräs fon Wien]] keem n twäiden Fersäik uum do düütske Lounde tou fereenigjen in dän Düütske Buund. In dän Buund wieren 39 ferskeedene Stoaten mäd fuul Oainständegaid. Ätter n Düütsk-Deensken Kriech fon 1864, dän Prüüsisk-Aastriekske Kriech fon 1866 un dän Düütsk-Frantsööske Kriech fon 1870/1871 wuude in 1871 dät Düütske Kaiserriek gruunded. Otto von Bismarck wuude die eerste Riekskansler. In dän[[Eerste Waareldkriech]] kampet dät Düütske Kaiserriek mäd [[Aastriek-Ungarn]], [[Bulgarien]] un dät [[Osmaniske Riek]] juun do Alliierde. In 1918 ferljust Düütsklound un ju Tied fon de Weimarrepublik (1918-1933) begint. [[Bielde:Berlinermauer.jpg|miniatur|left|200px|Ju [[Berliner Muure]]]] Ju Weimarrepublik waas ne freeloose Tied in Düütsklound. Deer waas nit fuul Oarbaid un Düütsklound kuude sien Skeeld an do uur Lounde nit berappe. Ju NSDAP fon [[Adolf Hitler]] wuude bie do Woalen fon 1932 ju grootste politiske Paatäi in dät düütske Parlament. Een Jier leeter kuude Hitler Diktator fon Düütsklound wäide. Die Weimarrepublik wuude [[Nazi-Düütsklound]]. In dän [[Twäide Waareldkriech]] sunt ungefeer 70 Million Moanskene stuurwen. In 1943 hiede Hitler bienaist gans Europa äroberd. Ätter dän Slacht uum Stalingrad un D-Day kuude Nazi-Düütsklound do Alliierde nit moor aphoolde. Düütsklound waas so as gans Europa stukken un ju Stroafe waas ju Besättenge truch ju [[Sowjetunion]] in dät Aaste ([[Aast-Düütsklound]]) un truch do Alliierde in dät Wääste ([[Wääst-Düütsklound]]). Truch do Sponnengen twiske dät Aaste un dät Wääste begon direkt ätter dän Twäide Waareldkriech die [[Koolde Kriech]]. Do Sponnengen twiske ju Sowjetunion un dät Wääste wuuden gans stäärk as in 1961 ju [[Berliner Muure]] baud wuude. Ätter dän Fal fon ju Muure in 1989 wuuden do two Düütsklounde fereeniged ap dän 3. Oktober 1990. Ätter ju Wierfereenigenge wuude Berlin ju Haudstääd fon dät näie Düütsklound. Siet dän 1. Januoar 2002 häd die Buundsrepublik Düütsklound mäd alwen uur Lounde fon ju [[Europäiske Union]] dän [[Euro]] ienfierd. == Geografie == Düütsklound is een fon do grootste Lounde in Europa. Dät wäd in dät Noude begränsed fon ju Noudsee un ju Baltiske See un in dät Suude fon do hooge Bierge fon do Alpen (hoochsten Top ju Zugspitse ap 2,962 m). Twiske do Bierge un ju See rakt dät groote Woolde in Midde-Düütsklound un dät ganse platte Lound in dät Noude. Düütsklound wäd begränsed fon ju [[Noudsee]], [[Dänemark]] un ju [[Aastsee]] in dät Noude, [[Polen]] en [[Tschechien]] in dät Aaste, [[Aastriek]] un ju [[Swaits]] in dät Suude, un [[Frankriek]], [[Luxembuurich]], [[Belgien]] un do [[Niederlounde]] in dät Wääste. === Ailounde === [[Bielde:Ruegen-kreidefelsen.jpg|miniatur|Dät Ailound Rügen in dät Noude.]] [[Bielde:Hintersee.jpg|thumbnail|Ju Alpenloundskup in Bayern.]] Foar ju Noudseekuste lääse do fräiske Ailounde. Disse Ailounde kon me in two Gruppen unnerskeede: do noudfräiske un do aastfräiske Ailounde. Do noudfräiske Ailounde sunt [[Sylt]], [[Amrum]], [[Föhr]], [[Pellworm]], do [[Hallig|Halligen]]. [[Hälgelound]] heert tou ju noudfräiske Kultuurregion, man wädt nit altied tou do noudfräiske Ailounde rekend. Do aastfräiske Ailounde [[Borkum]], [[Juist]], [[Norderney]], [[Langeoog]], [[Spiekeroog]] un [[Wangerooge]] heere tou [[Läichsaksen]]. In ju [[Aastsee]] lääse noch n poor Ailounde. Do grootste sunt [[Rügen]] un, mäd two Bräägen an’t ferbuunden, [[Usedom]]. Do grootste Ailounde in do düütske Meeren sunt Mainau, Lindau un Reichenau in’t [[Bodenmeer]] un Herrenchiemsee in ju [[Chiemsee]]. === Woater === Ju [[Donau]] lopt fon’t Wääste ätter dät Aaste wai truch Suud-Düütsklound, un stroomt dan uur ju Gränse tou [[Aastriek]]. Die [[Rhien]] begint inne [[Swaits]], bildet ju düütsk-franske Gränse un stroomt ätter dät Rhienlound in dät Noude, beeget noudelk fon [[Duisburg]] ätter dät Noudwääste un stroomt uur ju niederloundiske Gränse. In dät nouddüütske Läichlound stroomte ju [[Oamse]], ju [[Weser]] un ju [[Elbe]] aal ätter ju [[Noudsee]] wai. In [[Mecklenbuurich-Foarpommern]] stroome ferskeedene litje Äie ätter ju [[Aastsee]] wai. Ju [[Neiße]] un ju [[Oder]] bildje ju grattendeels Gränse mäd [[Polen]]. === Bierge un Höäwele === Ungefeer 5,8 fon do Alpen lääse in Düütsklound. Jo lääse heel un aal in dät Buundeslound Bayern, dät eensige Buundeslound wier do Bierge hagger as 2000 m buppe Normoalnul sunt. Ju [[Zugspitze]] is mäd 2962 m buppe Normaalnul die hoochste Bierich fon Düütsklound. Twiske dät Läichlound in dät Noude un do Alpen in dät Suude rakt et ferskeedene Bierichregione. Do hoochste Bierge sunt die Fäildbierich in dän Swotwoold (1493 m) un die Große Arber in’n Bayeriske Woold. In dät Erzgebirge, dät Fichtelgebirge, ju Schwäbische Alb un die Harz rakt et Bierge hagger as 1000 meter. Die Brocken in’t Noude is 1141 meter hooch. In’t nouddüütske Läichlound lääse do Heideregione mäd hiere Höäwele. Eenige Höäwele sunt hagger as 100 m, wierfon ju Heidehachte in Schraden (appe Gränse fon Brandenbuurich un Saksen) mäd 201 m die hoochste is. Die joopste Punkt lait bie Neuendorf-Sachsenbande in Släswiek-Holsten un is -3,54 m joop. == Befoulkenge == In Düütsklound woonje ungefeer 83,1 Million Moanskene (2021). === Gloowe === ==== Religiöse Tradition ==== Uum’t Jier 500 liet [[Chlodwig I.]] fon’t [[Frankiske Riek]] sik depe. Hie un sien Foaroolden wieren [[Heedendum|Heeden]]. Truch dän Ienfloud fon’t Frankiske Riek wuuden do Saksen uum’t Jier 800 kristelk. Bie do Fräisen wuude [[Bonitius]] uum’t Jier 754 uumebroacht. Bie do Fräisen wuude bloot n Deel fon ju Befoulkenge kristianisiert, bit in dät 11. Jierhunnert wuude dät Heedendum praktisiert. N groot Deel fon do slawiske Stämme in’t Aaste fon Düütsklound wuuden eerst ätter die Wendenkrjuustoacht fon 1147 kristelk. Sietdäm is dät Kristendum ju dominierjende Religion in Düütsklound. [[Bielde:Konfessionen Deutschland Zensus 2011.png|thumb|Do dominierjende Religione]] 1517 moakede [[Martin Luther]] sien 95 Thesen bekoand. Hie wüül juust as [[Johannes Calvin]] un [[Huldrych Zwingli]] ju katoolske Säärke reformierje. Disse Reformation fierde tou n Twodeelenge in ju Säärke; die Protestantismus und die Katolisismus. Dissen Strierd fierde tou dän [[Trüütichjierigen Kriech|Trietichjierigen Kriech]] (1618-1648). In’t 18. Jierhunnert fiert ju [[Apkloorenge]] tou religiöse Toleranz. Dät wietenskuppelk-apkloorde Kristendum mäd heedenske Ienfloude wuude ju Gruundloage foart modärne Kristendum in Düütsklound. ====Ferdeelenge ==== 2021 roate et ungefeer 26 % [[Katoolske Säärke|Katoliken]] un sowät 25 % Protestanten. Deertou kuume noch Orthodoxe un uur kristelke Gemeenskuppe. 2020 waas 54 % fon alle Düütsken kristelk. 2020 liech ju Antaal Muslime twiske 6,3 un 6,7 %. Do uur Religione staale mädeenuur 1 % fon ju Befoulkenge, deerfon sunt 270.000 Buddhisten, 209.000 Wiccas , 200.000 Juden, 100.000 Hindus, 200.000 Jesiden, 90.000 Heeden, 10.000 bit 20.000 Sikhs un 6.000 bit 12.000 Bahai. Ju Antaal fon Konfessionsloosen lait bie 42 %. Ousäin fon do Stäädstoate (Hambuurich, Berlin un Bremen) roate et in do oolde Buundeslounde allerweegense moor Kristen as Nitkristen. In [[Släswiek-Holsten]] is ju Ferdeelenge boalde gliek, in dät Suudaaste ([[Bayern]]) un dät Wääste ([[Rhienlound-Pfalz]], [[Noudrhien-Wäästfoalen]], [[Saarlound]]) rakt et ne katoolske Moorhaid, in ju Midde un dät Noude ([[Hessen]] un [[Läichsaksen]]) rakt et ne evangeliske Moorhaid, in [[Baden-Würtembierich]] is ju Antaal fon Katoliken un Evangelisten hoast gliek. In do Stäädstoate un do näie Buundeslounde is n Minnerhaid fonne Befoulkenge kristelk. Do maaste Kristene in disse Buundeslounde sunt maasttieds evangelisk. === Sproaken un Minnerhaide === [[Düütsk|Hoochdüütske]] is ju ''de facto'' ju Loundsproake. Et rakt uk noch [[Deensk]], [[Noudfräisk]], [[Seelterfräisk]] un [[Sorbisk]] as anärkoande Minnerhaidesproaken. Do Minnerhaide in Düütsklound bestounde uut nit moor as oankelde tjaanduusende Persoone. In Läichsaksen un Släswiek-Holsten lieuwje do Fräisen, in Släswiek-Holsten lieuwet ju deenske Minnerhaid un in Brandenbuurich un Saksen lieuwje do Sorben. In dät Noude fon Düütsklound is [[Läichdüütsk]] (of Platdüütsk) as Regionalsproake ankoand. === Stääde === {{UureSiede|Lieste fon Stääde in Düütsklound}}</br> {| class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%" ! align=center style="background:#FF9999;" colspan="7"| Grootste Stääde in Düütsklound (ap'n 31. Detsämber 2021) |- ! rowspan=11 | <br />[[Bielde:Cityscape Berlin.jpg|border|150px|Berlin]]<br />[[Berlin]]<br />[[Bielde:Alsterblick Hamburg.jpg|border|150px|Hambuurich]]<br />[[Hambuurich]] ! align=center style="background:#f5f5f5;" | Ploats ! align=center style="background:#f5f5f5;" | Stääd ! align=center style="background:#f5f5f5;" | Buundeslound ! align=center style="background:#f5f5f5;" | Ienwoonertaal ! rowspan=11 | <br />[[Bielde:München Panorama.JPG|border|150px|München]]<br />[[München]]<br />[[Bielde:Köln Panorama.jpg|border|150px|Köln]]<br />[[Köln]] |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 1 ||align=left | '''[[Berlin]]''' || [[Berlin]] || 3.677.472 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 2 ||align=left | '''[[Hambuurich]]''' || [[Hambuurich]] || 1.853.935 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 3 ||align=left | '''[[München]]''' || [[Beieren]] || 1.487.708 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 4 ||align=left | '''[[Köln]]''' || [[Noudrhien-Wäästfoalen]] || 1.073.096 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 5 ||align=left | '''[[Frankfurt am Main]]''' || [[Hessen]] || 759.224 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 6 ||align=left | '''[[Stuttgart]]''' || [[Baden-Würtembierich]] || 626.275 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 7 ||align=left | '''[[Düsseldorf]]''' || [[Noudrhien-Wäästfoalen]] || 619.477 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 8 ||align=left | '''[[Leipzig]]''' || [[Saksen]] || 601.866 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 9 ||align=left | '''[[Dortmund]]''' || [[Noudrhien-Wäästfoalen]] || 586.852 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 10 ||align=left | '''[[Essen]]''' || [[Noudrhien-Wäästfoalen]] || 579.432 |- | colspan="11" align=left style="background:#f5f5f5;" | Uur groote Stääde in Düütsklound sunt: [[Bonn]] - [[Bremen]] - [[Chemnitz]] - [[Darmstadt]] - [[Dresden]] - [[Duisburg]] - [[Erfurt]] - [[Essen]] - [[Flensbuurich]] - [[Freiburg im Breisgau]] - [[Gelsenkirchen]] - [[Hannover]] - [[Jena]] - [[Karlsruhe]] - [[Kassel]] - [[Kiel]] - [[Koblenz]] - [[Lübeck]] - [[Ludwigshafen]] - [[Mainz]] - [[Mannheim]] - - [[Nürnberg]] - [[Oberhausen]] - [[Ooldenbuurich]] - [[Osnabrück]] - [[Saarbrücken]] - [[Stuttgart]] - [[Trier]] - [[Wiesbaden]] |}<noinclude> == Politik == === Stoatsgruundenge === Ju Buundesrepublik Düütsklound is as Stoat un Foulkegjuchtsubjekt ätter heerskjende Leere un ständige Gjuchtspreekenge fon’t Buundesferfoatengsgjuchthoaf identisk mäd dät Düütske Riek un sin Foarloopere, die [[Nouddüütske Buund]], un stoant deermäd siet 1867 in’n stoatelke Kontinuität. Do unnerskeedelke Ferfoatengen beliektekenje dän historisken Touhoopehong fon do historiske Stoate. Ätter ju allierte Besättenge fon Düütsklound in 1945 wude ju Gruundwät ap’n 23. Moai 1949 bekoand moaket un wuude aan Dai leeter in Krääft sät. Truch ju düütske aast-wääst Deelenge waas ju Jeeldichhaid skroa. In Aast-Düütsklound wuude ap’n 7. Oktober 1949 ju DDR as oanständige Stoat gruunded un kreech uk ne Ferfoatenge, ju 1968 ärsät un 1974 revidiert wuude. Do Aast un Wääst wier touhoope keemen, wuude ju Jeedichhaid fonne Gruundwät op’n 3. Oktober 1990 ap’t ganse Stoatsgebiet fergratterd. Truch dät Eende fon’t Viermächtabkommen kreech dät fereende Düütsklound ju fulständige Souveränität wieruum. ==== Kanzler ==== * [[Konrad Adenauer]] (1949-1963) - CDU * [[Ludwig Erhard]] (1963-1966) - CDU * [[Kurt Georg Kiesinger]] (1966-1969) - CDU * [[Willy Brandt]] (1969-1974) - SPD * [[Helmut Schmidt]] (1974-1982) - SPD * [[Helmut Kohl]] (1982-1998) - CDU * [[Gerhard Schröder]] (1998-2005) - SPD * [[Angela Merkel]] (2005-2021) - CDU * [[Olaf Scholz]] (2021-nu) - SPD === Paatäie === Dät Parlament fon Düütsklound hat dän [[Buundesdai]] ([[düütsk]]: Bundestag). Siet dät Begin sunt ju [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds|SPD]] un do Unionpaatäie ([[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds|CDU]] un [[Christelk-Soziale Union|CSU]]) in’n Buundesdai fertreeden. Ätter ju [[Düütske Buundesdaiwoalen 2021|Buundesdaiwoal 2021]] sunt uk do Paatäie [[Bündnis 90/Die Grünen]], [[Fräie Demokratiske Paatäi|FDP]], [[Alternative für Deutschland|AfD]], [[Die Linke]] un ju [[Südschleswigscher Wählerverband|SSW]] in’n Buundesdai fertreeden. Bloot ju SSW is as Paatäi fonne deenske un fräiske Minnerhaid fräistaald fon ju 5-Prosänt-Hürde. Aal disse Paatäie sunt uk in do Fraktione fon’t Europäisk Parlament fertreeden. === Stoatstruktuur === [[Bielde: Administrative divisions of Germany.svg|thumb|Ju düütske Ferwaltenge]] Berlin is ju Haudstääd fon Düütsklound un in Berlin is die [[Buunsdai]] un do maaste Ministerien. Ju Buundesrepublik is federoal apbaud un bestoant uut 16 Buundeslounde (uk wäil Lounde naamd). Deerfon sunt Berlin, Hambuurich un Bremen Stäädstoate. Ättern Buund un do Buundeslounde foulgje do Kringe ([[düütsk]]: Kreise). Apstuuns rakt et 400 Kringe, wierfon 294 Loundkringe un 106 kringfräie Stääde. Ju Gemeende is ju läichste Ferwaltungseenhaid, ju stoant unner do Kringe. In Junuoar 2021 roate dät 10.790 Gemeenden in Düütsklound. Deertou kuume noch moor as 200 grattendeels unbewoonde gemeendefräie Gebiete. === Buundeslounde === [[Bielde:Karte Deutsche Bundesländer (nummeriert).svg|240px|rechts|Do düütske Buundeslounde.]] Dät rakt in Düütsklound 16 ''Buundeslounde'' of Deelstoate: # [[Baden-Würtembierich]] # [[Bayern]] # [[Berlin]] # [[Brandenbuurich]] # [[Bremen]] # [[Hambuurich]] # [[Hessen]] # [[Mecklenbuurich-Foarpommern]] # [[Läichsaksen]] # [[Noudrhien-Wäästfoalen]] # [[Rhienlound-Pfalz]] # [[Saarlound]] # [[Saksen (Buundeslound)|Saksen]] # [[Saksen-Anhalt]] # [[Släswiek-Holstein]] # [[Thüringen]] == Wirtskup un Ferkier == [[Bielde:Frankfurt am Main (8743668811).jpg|thumb|Frankfurt am Main is dät Finanzsäntrum fon Düütsklound.]] Dät nominoale Bruttoinloundsprodukt waas in’t Jier 2020 ungefeer 3,8 Billionen US-Dollar. Dät moaket Düütsklound tou ju grootste Foulkswirtskup in Europa un ju fjode appe Waareld. Ätter dät BIP pro Kop stoant Düütsklound internationoal an ju 18. Un in ju [[Europäiske Union]] an ju 8. Steede (2019).<ref>[https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2020/October IMF - world economic database]</ref> Dät Automobil wuude 1886 fon Carl Benz in Düütsklound uutfuunen. Düütsklound is däälich appe ganse Waareld foar ju Autoproduktion bekoand. Dälich sunt Bedrieuwe so as Volkswagen, Mercedes-Benz un BMW wichtich foar ju düütske Wirtskup. Frankfurt am Main is dät Finanzsäntrum fon Düütsklound un häd die grootste Fluchhoawen fon Düütsklound. Deer wäide do maaste Passagiere un Fracht transportiert. Uur groote Fluchhoawene sunt München, Berlin Brandenbuurich, Hambuurich, Stuttgart un Düsseldorf. Düütsklound heert waarelwied tou do grootste Importeure un Exporteure. Foar dissen Hondel is Düütsklound gjucht oughongelk fon do Seehoawene. Dät grootste Deel fon dän Seehondel lopt uur do niederloundiske Seehoawene un Antwerpen. Do tjo grootste Seehoawene in Düütsklound sunt Hambuurich, Wilhelmshoawen un Bremerhoawen. Die JadeWeserPort in Wilhelmshoawen is die eensige Joopwoaterhoawen in Düütsklound. An ju Aastsee sunt do wichtichste Hoawene Rostock, Lübeck un Kiel. == Wällen == <references/> == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.deutschland.de/en Deutschland.de] - Websteede fon dän Stoat [[Kategorie:Düütsklound| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] lql9yo7z6dlldq35p6eb06tlsm2r1hf 0 199 112491 105333 2016-04-27T13:16:29Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Düüwelsbit |- | align="center" | [[Bielde:Ranunculus sceleratus(02).jpg|300px|Düüwelsbit (Ranunculus sceleratus)]] <br /><small>Düüwelsbit ''(Ranunculus sceleratus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Ranunculoideae'' |- | ''Tribus:'' || ''Ranunculeae'' |- | ''Sleek:'' || [[Hoonepoot]] ''(Ranunculus)'' |- | ''Oard:'' || Düüwelsbit ''(Ranunculus sceleratus)'' |} |} Die '''Düüwelsbit''' (dt. ''Gift-Hahnenfuß'') is ne Oard fon [[Hoonepoot]] un woakst in Sloote. In do Bleedere sit n wiet Sap. Dät skäl n Heelplonte weese. Ju Plonte is giftich. == Sproakelke Ferwikselenge == Dät honnelt sik NIT uum jusälge Plonte as [[Suldoatensknoop (Succisa pratensis)|Suldoatensknoop (Succisa pratensis Moench)]] - die der ap Düütsk ''Teufelsabbiss'' hat - dan ju wäd apaat in dätsälge Kapittel fon Minssen naamd. Düssen Düüwelsbit sjucht gans uurs uut as Suldoatenknoope, hie is nit blau, sunnern jeel sunt do Blöiten. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] [[Kategorie:Heelplonten]] [[Kategorie:Giftplonten]] [[Kategorie:Joodplonten]] ph9o76yljisvqr42w7vd08qax8ch0uo 0 200 109098 109097 2014-03-25T17:56:33Z Midnight Gambler 5364 wikitext text/x-wiki '''Eala''' waas ne Fäktiedskrift foar [[Fräiske Geskichte]] un Kultuur. Ju Tiedskrift wuude twosproakich skreeuwen, ap [[Düütsk]] un [[Seelterfräisk]]. Dät rakt pro Jier two Uutgoawen fon ju Tiedskrift. [[Kategorie:Aast-Fräislound]] k5un066na9shbowl9zx91g492plmrdq 0 201 121194 118341 2022-07-31T09:54:38Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Saterland_peat_digging_by_hand_1963.jpg|thumb|right|300px|Eedgrääb an ju Elisabethfeentjer Sträite, [[Roomelse]], 1963]] [[Bielde:Torfabbau-im-wurzacher-ried.jpg|thumb|right|300px|In't Wurzacher Ried ([[Baden-Würtembierich]]) wudde bit 1997 Eed greeuwen as fröier un aleer]] [[Bielde:Huvenhoops Moorschichtung.jpg|thumb|right|190px|Splinteed un Swoteed]] '''Eed''' (dt. ''Torf'') wuude greeuwen foar oaine Fjuurenge un tou n Ferkoop. Däälich wäd dät wäil maasttieds industriell moaked, toun Biespil in n [[Wäästfoan]] af [[Aastfoan]]. [[Bielde:Eed10.jpg|thumb|230px|links|Eedgreeuwe fröier in [[Hollound]]]]<br /> == Oubunkje un greeuwe == Eerste wuude oubunked, dät hat dät me ju buppeste Loage fon de [[Foan]] - dät ''Bunkeed'' of ''Grieseed'' - ougreeuwen diede un do ''Bunkstukke'' in dät oolde ''Eedgrääb'' smeet. Eerste dan koom me ap dan eegentelke Foan. Wan me foar dän Froast tou fuul oubunked hiede, dan ferfroos die blootlääsende Foan tou ''Smuus'', wät nit bruukt wäide kuude. Dät waas träiderch (Taaks) un dät ''Taaks'' wuud wäil fon do Wänte rooked, bit jo der sljucht fon wuuden. Foar dät Greeuwen wuud dät Eedgrääb (ju ''Putte'') mäd dän 3,07m loange ''Stok'' oumeeten in Bratte fon 2,70m (32 ''Sooden''). Sun Eedmuure hat ''Woodenje'' of ''Boank''. Foar älke ''Lichtenge'' (Steede wier me gräft) waas n ''Greeuwer''. Die waas dan eerste mäd dän ''Stikker'' tougong. Eerste stikkede hie dät in e Bratte fon do Sooden un dan miet er dät ou ap Laangte fon do Sooden, sun 30 cm. Deerätter wuud mäd de Stikker deer bääte loangs stikked un dan koom die ''Joager''. Dät waas n holtenen Spoade mäd n lieken Steele. Deer wuud mäd unner loangs stat un dan klappeden se dät so ap de ''Koare'' ap, of eerste ap dät ''Holt''. Twäin Sooden geenen ap n Joager. Deer heerde uk noch n ''kruumen Joager'' tou; die noom man wan man do unnerste Sooden noom (ju ''Unnerlichtenge''). Dät buppeste Eed waas hoolich gries un swot un wuude ''Splinteed'' naamd; dät Unnerste waas aal ''Swoteed''; dät waas dät bääste Eed. Dät Eedgreeuwen fröier, dät waas n stuure Oarbaid. <gallery> Bielde:Eedgreeuwe-2.jpg Bielde:Eed7.jpg|Greeuwer in de Eedputte Bielde:Werkzeug-1.jpg|Reewen tou dät Eedgreeuwen </gallery> == Teekenge == [[Bielde:EEDGREEUWE.JPG|center|EEDGREEUWE]] == Woudelieste == <small>an dän Waal kippe, anbunkje, apbreeke, aphaue, aplääse, bältje, Boank m., Bunkeed n., Bunkstukke pl., Buppelichtenge f., deeran kippe, deerjuun haue, Eed n., Eedbält m., Eedgrääb n., Eedkoare f., Eedputte f., Eedwoain m., fläie, Foan m., foarbunkje, Glaise pl., greeuwe, griepe, Grieseed m., groote Ringe f., Gruundsoode m., Holt n., Hooldaiwierksbält m., ienlääse, in de Lääge kippe, Joager m., Kiploore f., kippe, Kläm n., Kop m., kruume Joager m., Leeger n., lieke Joager m., litje Ringe f., Loage f., oubunkje, oumeete, Oundoabe m., ounlääse, oustikje, Plonke f., Prikke f., Rim n., Ringe f., ringje, Sätfuurke f., sätte, Skäärsoode m., skuuwe, Sleek n., Sleekfäild n., Smuus m., Soode Eed m., Splinteed n., Spreedenje f., stikje, Stikker m., Stok m., Stuuke m., stuukje, suchje, Swoteed n., truchfläie, truchringje, Unnerlichtenge f., uumekippe, uumesloo, uurlääse, uutkoarje, uutsuchje, Waal m., waalje, wächkoarje, Woodenje f.</small> == Koarje un suchje == [[Bielde:Eedgreeuwe-3.jpg|miniatur| Glaisbau]] Deerätter wuud dan dät Eed fon dän ''Koarder'' mäd de ''Sätfuurke'' ap de Koare sät un wächbroacht ätter dat ''Sleek''. Mäd de Koare, dät waas tjukseljen. Un dan moasten deer immer Plonken wailaid wäide, dät dät Koarrääd je nit ounsakjen diede. Ätter sowät 1918 moakeden se ''Glaise''; do bauden se sukke litje Kiplooren (''Eedwoaine''). Sun Woain deer geenen 32 Sooden ap; in two Riege koom dät dan ap dän Woain. Un dan suchede die deermäd wäch un dan wuud eerste n ''Loage'' (''Leeger'') laid: twäin Sooden apnunner. Un dan koom deer aan ''Skäärsoode'' twäärs uur un deer wuud dät Eed mäd dän Woain juun uumekipt. Dan stuud dät so hoolich skeeuw ap. Dät waas maastens Räägel, die dät kuude, die gruuf n hoolich ''Daiwierk'' deeges. Dät sunt 15 (eegentelk 16) Stok un n ''Stok'' dät sunt füüftien Sooden hooch un 32 Sooden in de Bratte deer uurhäär. Oafte däd me dät mäd träi Mon: die Eene bunket foar un ätter, die Uur däd dät Greeuwen un die Trääde mout dät Eedsuchjen je moakje. Dät Sleek häd n Laangte fon 1 Stok foar älke Fout (0,30m) Jüpte. == Apbreeke un waalje == [[Bielde:Eed.jpg|thumb|200px|N Eedwaal]] [[Bielde:Eed-1.jpg|thumb|200px|left|Eedbälte]] Wan dät Eed in dät Sleek andruuged waas, moaste dät ''apbreeken'' wäide. Dan wuud die eerste Soode foarwäch nuumen un wuud deer buppe ap laid. Die Twäide, die Trääde un die Fjoode uk noch. Un wan dät dan sowied andruuged waas, dan wuud dät in n ''Waal'' moaked. Dan wuuden immer twäin Sooden ieuwenskenunner laid un dan aan deer twäärs foar. So geen dät bit die Waal sun Meeter hooch waas. Un wan dät dan druugede, dan wuud dät läiger. Wan dät dan noch nit goud waas, dan wuud dät uk noch wäil moal ''truchfläid'', aal wo dät Weeder waas. Wan dät gans wäite Jieren wieren, dan wuud dät insteede fon waald uk ''stuuked''. Foar sun ''Stuuke'' wuud ounfangd mäd fjauer Sooden in Fjauerkaant mäd groote Ruumten deertwiske, dät dät hol waas un die Wiend deer truch kuude. Dan wuud so immer haager baud bit n gouden Meeter. Noch eenfacher wieren ''Ringe'': twäin Sooden ieuwenskenunner mäd twäin deer twäärs ap, uk wier mäd Twiskenruumten. Dät apbreeken wuud maast fon Wieuwljuude däin, älken Mäiden deerwai. == Bältje un lääwerje == Wan dät Eed druuch waas, dan wuude ''bäälted''. Dan wuude n Kring moaked foar n fjoodendeels ''Daiwierksbäält'' of n hoolwen Daiwierksbäält. Un hoolwe Daiwierksbäälte moasten genau 17 Sooden hooch weese un dan mäd n Truchmäite fon n Stok loang. Do Bäälte wuuden dan ferkooped. Leeter wai dieden se t an n ''Waggon'' lääwerjen un dan fierden se dät mäd n grooten Woain mäd de Hoangst uut de Foan. Bie de Boan stuuden dan ''Ställoasjen'', deer geen dät dan so bie uumhooch. Dan dieden se dät Eed in sukke ''Kroiten'', do wuuden mäd twäin Mon drain en deer geenen se dan sun Ställoasje mäd hooch un kipten dät in dän Waggon oun. Un dan wuud deer noch sun Hööchte uurfläid, dan moast die Waggon 20.000 Puund weege. <gallery> Bielde:Eed3.gif|Bält Bielde:Eed9.gif|Eedwaal Bielde:Eedgreeuwe-1.jpg|Eed ap n Woain Bielde:Kreite.jpg|Kroiten </gallery> == Eedmul == [[Bielde:Wäästfoan.jpg|thumb|260px| Bierich mäd Eedmul (gjuchts]] Däälich wäd dät Eed maast mechanisk greeuwen un dan feroarbaided tou Eedmul (de. ''Torfstreu''), t.B. in dät Mulfabrik bie [[Roomelse]]. Dät fint Ferweendenge as Gruundferbeeternge bie Tuunkeräie, in [[Medizin]] un [[Kosmetik]] un dan as [[Aktivkoole]] un sogoar tou [[Textil]]ien. == Fideos == Ap [[YouTube]] sünt fuul Fideos uur ju traditionelle un ju moderne maskinelle Eedgreeuweräi tou fiende. Hier ne Uutwoal: * [http://www.youtube.com/watch?v=in048n3s40I&feature=related Fideo: Grieseed - Fon die Foan bit tou riepe Tomoaten] * [http://www.youtube.com/watch?v=wS0wJWLUDvw&NR=1 Fideo: Skouliere fersäike dät Eedgreeuwen in't Foangebied ''Hohe Venn'', Belgien] * [http://www.youtube.com/watch?v=oxR1Tn3-Dm4&feature=related Ne Foan-Iersenboan in dät "Teufelsmoor" bie Augustendorf] * [http://www.youtube.com/watch?v=SxYYZU1cOoE&NR=1 Fideo: Eedgreeuwe in Schottlound as fröier un aleer] * [http://www.youtube.com/watch?v=sfzH_WTLulM&feature=related Fideo: Traditionell Eedgreeuwe ap Shetlound] * [http://www.youtube.com/watch?v=lUXyJ9xAcDk&NR=1 Fideo: Traditionell Eedgreeuwe] * [http://www.youtube.com/watch?v=RcibfWp-2Rs&NR=1 Fideo: Maskinell Eedgreuwe in Brockzetel] * [http://www.youtube.com/watch?v=Bb03WVOM76w&NR=1 Fideo: Maskinell Eedgreuwe] * [http://www.youtube.com/watch?v=Ce93iYUakO0&NR=1 Fideo: Moderne Swoteedgreeuweräi] * [http://www.youtube.com/watch?v=XuP1AIl9Erk&NR=1 Fideo: Eedgreuwe in Irlound] * [http://www.youtube.com/watch?v=xhBi7TkfHgQ&feature=related Fideo: Maskinell Eedgreeuwe in Lettlound] * [http://www.youtube.com/watch?v=7Y1y5GFp7V8&feature=related Fideo: Eed wächfiere] == Sjuch uk == * [[Foan]] * [[Aastfoan]] * [[Wäästfoan]] * [[Feenkultuur]] * [[Seelter Foonkieker]] * [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Ammerland/Bad_Zwischenahn/Artikel/2372463/Schwei%DFtreibende+Arbeit+mit+eigenem+Torfgeschirr.html Schweißtreibende Arbeit mit eigenem Torfgeschirr] (NWZ) [[Kategorie:Buuräi]] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Wirtskup]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Foan]] [[Kategorie:Materielle Kultuur]] [[Kategorie:Eedgreeuwen]] 0ntyuyno53zbznjo2gqdp7s9z17rxi0 0 202 113267 113266 2016-08-09T18:15:06Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Phatman - Lightning on the Columbia River (by-sa).jpg|right|350px|thumb|Loai]] '''Elektrizität''' is die Uurbegriep foar aal Ärskienengen, doo mäd [[Stroom - Laistenge - Energie|Stroom]] af rauende [[Leedenge]] tou dwoon hääbe. == Sjuch uk == * [[Stroom - Laistenge - Energie]] * [[Wierstand]] * [[Laitere un Isolatore]] * [[Wierstande|"ächte" Wierstande]] * [[LED-Lampe]] * [[Leedenge]] * [[Plus un Minus]] * [[Kondensatore]] * [[Riegenskaltenge un Parallelskaltenge]] * [[Spoulen]] * [[Transformatore]] * [[Skaltteekene]] * [[Hoolichlaitere]] * [[Dioden]] * [[Glieksponnenge]] * [[Wikselsponnenge]] * [[Gliekgjuchtenge]] * [[Transistore]] * [[Ferstäärkere]] * [[Fäild-Effekt-Transistore]] * [[Elektrone-Röire]] === Elektriske Meettechnike === * [[Spreedengswierstand]] * [[Fjauerpunktsmeetenge]] [[Kategorie:Physik]] e90oqlcpscojymtr6efgxcbeosq96in 0 203 107126 106400 2013-05-07T00:09:21Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3574371]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Eer as do Transistore un Hoolichlaiter-Dioden roate dät '''Elektrone-Röire'''. Foar eenige Speziel-Anweendengen wäide do noch bruukt. Die eenfachste is ju ''Diode'', ju der in Prinzip bestoant uut ne Gloilaampe mäd ne apaate Platte deeroane - ju Anode. Die glöinige Gloiträid soant [[Stroom - Laistenge - Energie|Elektrone]] uut, do truch ju Anode apfangd wäide. Ju (koolde) Anode kon neen Elektrone uutseende un also kon die Stroom man een Kaante uut loope. Ferstäärkje kon mäd ne ''Triode''. Ju häd twiske Anode un Gloiträid n Roster ("Gitter") wiermäd die Anodenstroom be-ienflouded wäide kon. Uum die Ienfloud fon ju Anode litjer tou moakjen, kon twiske Roster un Anode noch n Skiermroster stoald wäide un so kricht me: ju ''Tetrode''. Do lääste Elektrone-Röire hieden twiske Skiermroster un Anode noch n Brämsroster montierd; do hieten dan: ju ''Pentode''. [[Kategorie:Physik]] 6d3pgp779ccyoane2kxoflzaw4gan2j 0 204 114216 102876 2017-05-14T10:24:35Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:SEM chamber1.JPG|thumb|right|REM mäd eepene Probekoomere]] [[Bielde:Ant SEM.jpg|thumb|right|REM-Bielde fon ne Miegelke. Ju groote Schäärptedjupte moaket, dät wie dän ganse Kop tougliek sjo konnen.]] Dät '''Elektronemikroskop''' (de. ''Elektronenmikroskop'') is ne Reewe, ju me bruukt uum mäd Hälpe fon [[Elektron]]e Dingere tou bekiekjen, do der tou littik sunt foar n optisk [[Mikroskop]] (also litjer as sun hoolwe [[Laangtemäite|Mikron]]). Dät rakt moorere Soarten, t.B.: * Dät '''Transmissionselektronemikroskop''' (TEM). Deerbie Wäide do Elektrone truch ne tän sliepede Schieuwe fon ju tou bekiekjende Materioalprobe scheeten un dan projektierd ap ne fluoreszierende Platte, so dät me se sjo kon. Do Bielden konnen photographisk fäästlaid wäide. * Dät '''Rasterelektronemikroskop''' (REM), ängelsk Scanning Electron Microscope (SEM). Deerbie wäd dät Materioal ätter n Raster outaasted fon n fienen Elektronestroal. Do reflektierde Elektrone wäide apfoangen un dän eene Punkt ätter dän uur fäästlaid in ne Bielde. Fergratterenge bit 100.000 Moal is muugelk, mäd n aplöösend Fermuugen fon sowät een [[Laangtemäite|Nanometer]]. Weegen dän fiene Stroal is ju Schäärptedjupte gjucht groot, wiertruch oafte n 3D-Effekt äntstoant. Ju Gauegaidssponnenge bedrächt twiske 100V un 30 kV, wierbie ju Lääste gans fiene Bielden rakt, man dät Materioal uk moor stukken moaket. Foarallen bie organiske Materioale bruukt me deeruum ljauer läigere Sponnengen. Foar REM houget ju Materioalprobe eerste nit slieped tou wäiden un deerfoar is dät ne fuul mäkkelker Methode as TEM. Bloot houget ju Luft ut ju Probekoomere pumped tou wäiden, dan dät Elektron kon sik bloot in Vakuum (ne luftloose Ruumte) fräi bewäägje. In n Rasterelektronemikroskop konnen uk Analysemethoden truchfierd wäide as [[Auger-Elektrone-Spektroskopie]] (AES) un [[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie]] (SIMS). [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Analyse]] [[Kategorie:Elektronik]] [[Kategorie:Optik]] ajaqt4vu79gc13ktwpp2opbdbsj197k 0 205 102877 100605 2013-03-07T18:36:53Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 108 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11650]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Elektronik''' is dät Gebiet fon ju Elektrotechnik, dät sik beschäftiget mäd dät Ferhoolden fon elektriske Stroome in Vakuum, Gaase un Hoolichleedere un ju Ferweendenge deerfon in dät Stjuuren fon Lucht-, Luud- un Radiowoogen un uk techniske Prozessen un Reekenoperatione. Elektronik basiert ap ju Wierkenge fon [[Elektrizität]]. [[Kategorie:Physik]] e1eu6wb4na7pljiz9zcewt8icyn2032 0 206 117833 106437 2018-12-17T16:36:30Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:HitachiJ100A.jpg|thumb|right|250px|Elektroonske Skaltenge]] '''Elektrotechnik''' is monken do [[Ingenieurswietenskup]]pe kju, ju sik mäd ju [[Foarskenge]] un ju Äntwikkelenge juust so as ju [[Produktsjoonstechnik]] fon [[Elektroreewe]]n befoated, do touminst foar n Deel ap [[elektriske Energie]] foutje. Deer heert Biespilswiese die Beriek fon do [[Uumegjuchter]]e tou, do [[elektriske Maskiene]]n un [[Elektrisk Bauelement|Bauelemente]] juust so as [[Elektriske Skaltenge|Skaltengen]] foar ju [[Stjuurengstechnik|Stjuur-]], [[Meettechnik|Meet-]], [[Räägelengstechnik|Räägelengs-]] un [[Reeknertechnik]] bit tou ju [[Techniske Informatik]] un [[Elektriske Energietechnik|Energietechnik]]. == Kiek uk bie == * [[Stäärkstroomtechnik|Stäärkstroomtechnik]] * [[Elektronik|Elektronik]] * [[Informatik]] [[Kategorie:Physik]] 2z5irqxxk29ei6x625q0z9p80p43e25 0 207 113269 102879 2016-08-09T18:23:50Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki N chemisk '''Element''' is n Element, dät nit mäd ne gewöönelke [[chemiske Methode]] in litjere Paate tou ferdeelen is. N Element is apbaud uut [[Atom]]e. N Element unnerschat sik fon uur Stoffe ([[chemiske Ferbiendenge]]n) also deertruch, dät et bie Ferdeelen bit ap dät Litste daach sien Oainskuppe behaalt. Deerjuun sunt aal Ferbiendengen apbaud uut moorere Elemente. Do Oainskuppe fon n Element wäide bestimd truch sien [[Atomtaal]], dät is ju Taal fon [[Proton]]e in sien [[Atomkääden]]. Do Atomtaale loope fon 1 bie [[Woaterstof]] bit 92 bie [[Uran]]. Dät Gewicht fon een Atom ([[Atommasse]]) wäd bestimd fon do Protone touhoope mäd do neutroale [[Neutron]]e. Wan me ju Atommasse fon Woaterstof ap 1 definiert, dan häd Uran ne Atommasse fon uungefeer 238. Buppe Uran rakt dät noch swarrere Elemente, man do äntstounde bloot bie [[Käädenreaktion]]e un klinge ätters wier ou, so dät do in ju fräie Natuur bolde nit bestounde. Do wäide ''nit stabil'' naamd. Uk rakt et bie älke Element Sunnerfoarme ([[Isotop]]e), do der moor of minner Neutrone hääbe. Fon do Isotope rakt et uk wier stabile un instabile. Sun Element is also ne Moangelse fon Isotope; deeruum sunt do Atommassen uk neen ganse heele Taale. Do Oainskuppe fon do Elemente annerje sik ouhongich fon ju Atomtaal in Bulgefoarm, wät uutdrukt wäd in ju [[Periodiske Tabelle]]. Deer sjucht me t.B. [[Alkalimetalle]] as [[Lithium]] (Atomtaal 3), [[Natrium]] (11) un [[Kalium]] (19), [[Edelgas]]e as [[Helium]] (2), [[Neon]] (10), [[Argon]] (18), do agressive [[Halogene]] as [[Fluor]] (9), [[Chlor]] (17), [[Bromium]] (35), do [[Metal]]le [[Kooper]] (29), [[Säälwer]] (47) un [[Gould]] (79). == Sjuch uk == * [[Lieste fon chemiske Elemente]] * [[Periodiske Tabelle]] fon Elemente [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Chemie]] r0t9xbhzi5zu17pkarikr49hcg0jviq 0 208 110394 109062 2015-01-12T22:06:31Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wallschlag.jpg|thumb| E.Wallschlag, 1958]] '''Engelbert Wallschlag''' uut Strukelje, gebooren 1902, lääwerde as EW eenige Geschichten foar dät ''[[Lesebouk foar Seelterlound]]'' (ounroat mäd Siedenummer): * 18. ''Kasper koopede sik n Bril''. * 18. ''Di Fersjoogong''. * 23. ''Ake ap Fräiersfäite''. * 36. ''Dät Aler gunkt vorut''. ==Ferwiesenge== {{Wikisource|Lesebouk foar Seelterlound#Kasper koopede sick 'n Brill|Kasper koopede sick 'n Brill}} {{Wikisource|Lesebouk foar Seelterlound#Di Versjoogong|Di Fersjoogong}} {{Wikisource|Lesebouk foar Seelterlound#Ake aap Fräiersfäite|Ake ap Fräiersfäite}} {{Wikisource|Lesebouk foar Seelterlound#Dät Aler gungkt vorut|Dät Aler gunkt vorut}} {{DEFAULTSORT:Wallschlag, Engelbert}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Sproakkundige]] 7zo0u236o7yf3akn7kdhw210icfcs8g 0 209 120979 105530 2022-07-19T07:24:32Z Vargenau 631 [[Kategorie:Bouk]] wikitext text/x-wiki Ne '''Enzyklopädie''' is ne strukturierde, skrieuwene Samlenge fon moanskelk Wieten, oafte uutwieded mäd Bielden, Luudapnoamen un Video-Materioal. Enzyklopädien konnen algemeen weese un Artikkele änthoolde uur allerhound Themen, af do konnen spezialisierd weese (mintwain ne mediske Enzyklopädie af ne sproakkundige Enzyklopädie af ne Enzyklopädie uur n bestimd Lound af Gestrich). Ne Enzyklopädie wäd touhoopestoald fon [[Enzyklopädiste]]. Gewöönelk rakt dät ne zentroale Redaktion, ju der Fäkspezialiste anstoalt uum Artikkele tou skrieuwen af tou beoarbaidjen. [[Kategorie:Bouk]] [[Kategorie:Information]] [[Kategorie:Pädagogik]] kdycarsgez02u6rnigmqffn7xq7kt9r 0 210 120410 119651 2022-01-03T15:06:00Z Sillerkiil 12108 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Eesti Vabariik | Noome = Estlound | Flaage = Flag of Estonia.svg | Woapen = Coat of arms of Estonia.svg | Steede = LocationEstonia.png | Woalspruch = | Amtssproake = Estnisk | Haudstääd = Tallinn | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 45.226 | pztWoater = 4,56 | Ienwoonere = 1.340.021 | Täljier = 2007 | Munte = euro | Muntkode = EUR | Tiedzone = +2 | Fierdai = | Nationoalhymne = Mu isamaa, mu õnn ja rõõm| Loundkode = EST | Auto-Känteeken = | Internet-TLD = .ee | Telefonfoarwoal = 372 | }} [[Bielde:Drone video of Estonia 2021.webm|mini|Estlound 2021]] '''Estlound''' (''Eesti'', dt. ''Estland'') is n Lound in [[Europa]]. Ju Haudstääd is [[Tallinn]] un die Präsidentin fon ju Republik is siet [[2016]] [[Kersti Kaljulaid]]. == Geografie == Estlound is litjer as [[Läichsaksen]]. Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Suur Munamägi (318 m). Ju grootste Äi fon Estlound is die Narva. Dät grootste Meer is die Peipsi Järv. Tou dät Lound heere moor as 1500 Ailounde. Estlound wäd begränsed fon: * [[Ruslound]] in dät Aaste, * [[Letlound]] in dät Suude, * Ju [[Aastsee]] in dät Noude un Wääste. == Wirtskaft == Dät Bruttoinloundsprodukt pro Kop waas $21.800 in 2007. In 2007 waas 3% fon ju ganse Wirtskaft Buuräi, 28,5% Industrie un 68,5% Tjoonste. == Befoulkenge == Estlound häd 1.340.021 Ienwoonere (2008), deerfon woonje 403.505 in ju Haudstääd [[Tallinn]] (2006). 68% fon do Ienwoonere sunt Esten, 25% is Rusk un 7% sunt Uurswäkke. Dät [[Estnisk]]e is ju offizielle Sproake in Estlound, dät [[Rusk]]e is ju grootste Minderhaidssproake. [[Bielde:Un-estonia.png|thumb|left|450px|Koarte fon Estlound]] [[Kategorie:Estlound| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] f3w0jq0a3oxca0eafcpcfbkf0zv4v3v 0 211 119972 113976 2021-08-08T21:36:14Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Ju '''Etymologie''' befoatet sik deermäd, outouleeden wier uus Woude häärkuumen dwo. Foar do ‘groote’ Sproaken as dät Düütske is dät in wieduut do maaste Fälle al oarich uutsoacht wuuden en fäästlaid in Etymologiske Woudebouke. Foar do litjere Sproaken - mäd Uutnoame fon t.B. dät Hümlingske - is dät oawers nit so. Foar fuul fräiske un uk wäkke seelter Woude bestounde oawers al Sunnerstudien. Foar dät Wäästfräiske kon me deerfon fuul bienunner fiende bie Spenter (1968) un foar dät Noudfräiske bie Löfstedt (1928) un (1931). Besunners Regionoalwoude fint me bie Book (1996). Fääre rakt dät oafte uk kuute etymologiske Bemäärkengen in ‘algemeene’ Woudebouke, as foar dät Seelterske in do al ärschienene Beende fon dät NSW. Deerbie honnelt sik dät dan uum kuute Ferwiese ätter uur Sproaken, wierbie do Ferhältnisse oafte noch goarnit uutoarbaided wuuden sunt. == Teekene == Bie ju etymologiske Beschrieuwenge bruukt me bestimde Teekene, as: :> wäd tou :< äntsteen uut : * äntsleetene man nit belaide Foarm fon n Woud.<br /> Do behonnelde Woude wäide scheeuw stoald un ju Betjuudenge twiske ‘ ’.<br /> Fääre wäide [[Sproakoukuutengen]] ferwoand. == Häärkumst fon do Woude == Do Woude sunt ap ferscheedene Wiesen in ju Sproake keemen: * '''Äärfwoude.''' Biespil: ''kweede'' "sagen", dät ooldfräisk ''quetha'' äntstamt. Deer ieuwenske koom al ''sidza'' foar, wier do Wääst- un Noudfräiske Woude an äntstamme. Foar ''quetha'' ferglieke noch gotisk ''qithan'' un noch fääre wäch ooldindisk ''gadati'' "kwäd". Uk dät ooldängelske ''cwedan'' heert deertou, wät me noch wierfint in dät literariske ''quoth'' "kwad". * '''Leenwoude.''' Biespil: ''baale'' "reden", dät gjucht woarschienelk uurnuumen is uut Roodwälsk ''barlen'', dät sälwen wier uut Frantsöösk ''parler'' "baale" äntleend weese schäl. Hier kon me also wät uut leere uur ju Funktion fan dät Seelterske as [[Geheemsproake]], wät me ferstounde kon deeruum dät do Seelter Schippere un Hondlere wieren. * Woude mäd '''Leenluudenge.''' Dät sunt Woude doo hiere Luud uut n uur Sproake uurnuumen hääbe. Biespiele: * '''Babbelwoude.''' Biespil: ''Baabe'' "Vater". Dät is also n Woud, dät in de Muule fon litje Bäidene bilded wuuden is, juust as dät moor algemeene ''Papa''. Dät ''b'' fint sik uk in italienisk ''babbo'', Swahili ''baba''. Do Woude hääbe fääre niks mäd dät seelter Woud tou dwoon; sukke Woude äntstounde älkemoal wier. * '''Luudmoaljende''' Woude. Biespiele: ''brumje, koakelje, Kuukuuk, siskje''. Do Woude drukke also dät Luud uut, wät deertou heert. == Ouleedenge == Hier betrachtje wie toueerst ju Ouleedenge fon Äärfwoude anhound fon eenige Biespiele. === ''ätter'' === Wo me deerbie ferfoart, wollen wie hier wiese anhound fon ju Woudgruppe uum ''ätter'' ‘nach’. In jusälge Betjuudenge fiende sik in uur Sproaken eng. ''after'', noudfräisk Mooring ''eefter'', Föhr ''efter'', Sylt ''eeðer'' un uk noch ooldfräisk ''efter''. Deermäd lät ju Etymologie genöigend ärkläärd, wan me bloot ap Seeltersk ne Äntwikkelenge -''ft''- > -''tt''- ounnieme kon. Ap wäästfräisk hat ''efter'' oawers ‘bääte’ (‘hinter; hinten’), wäil in Ansluutenge ap ndl. nnd. ''achter'', wiertou dan uk wäil nhd. ''After'' ‘Bäätere’ heert. Me mout dan wäil ounnieme, dät et hier ne Betjuudengsäntwikkelenge roat häd. === ''bääte'' === Dät seelter Woud ''bääte'' foar ‘hinter; hinten’ is düütelk ap n uur Wiese bilded. An ju strukeljer Foarm ''bääfte'' kon me sjo, dät et hier uk ne Äntwikkelenge -''ft''- > -''tt''- roat hääbe kon. Wie konnen deeruum rauelk ounnieme, dät dätsälge Woud is as ooldfräisk ''bi-efta'' mäd jusälge Betjuudenge. Dät lät ap ''efter'' sunner ''r''-Uutgong, man insteede deerfoar ne Foarsilwe ''bi''-, seeltersk ''be''-. Dätsälge Woud is dan wäil middelniederloundsk ''bachten'' (‘hinter’). In ju glieke Betjuudenge fiende wie ängelsk ''behind'' mäd wäil jusälge Foarsilwe, man mäd ne Stamsilwe as in nhd. ''hinter''. === ''ätters'' === As Trääde in disse Woudgruppe wollen wie ''ätters'' ‘nachher’ behonnelje. Dät sjucht uut as ''ätter'' + Uutgong -''s''. Ap Noudfräisk rakt et deerfoar Mooring ''eeftert'', Föhr ''eftert'', Sylt ''eeðerst'', also mäd Uutgong -''t'' of -''st''. Dät is ne säildene Bildenge un as muugelke Gruundfoarm lait deer ap de Hounde ooldfräisk ''efter thet'', wierbie dät ''th'' sik dan tou ''s'' äntwikkeld häd, as algemeen ap Amringer Noudfräisk (wan dät in dit Woud daach ''t'' häd: ''eftert''). Resultierjende Foarm waas dan ''*efter set'' mäd muugelke wiedere Äntwikkelenge tou *''efterst'' (fgl. syltersk ''eeðerst'') > *''eftert'' > ''eeftert'' of *''efters'' > ''ätters''. Uum dät sluutend tou moakjen, bruukt me eegentelk noch uur Biespiele fon ''th'' > ''s'' ap Seeltersk. === ''ättens'', ''äffens'' === Insteede foar ''ätters'' kweede wäkke Seelter ''ättens'' of ''äffens''. Deerfoar kuud me dan as Gruundfoarm ounnieme ooldfräisk *''eften'' ieuwenske ''efter'' ‘ätter’. Dät et dät uk wuudelk roat häd, wäd woarschienelk uut ooldängelsk ''æftan''. Uut *''eften thet'' kuud sik dan as buppe ''ättens'' äntwikkelje, wierbie ju Ieuwenskefoarm ''äffens'' wiest, dät uk ne Äntwikkelenge ''ft > ff'' muugelk waas. == fääre uutoarbaidje == Ju Ouleedenge hierbuppe is noch man provisorisk. Eegentelk schuul die Etymologe noch fääre gunge un bekiekje, wo dät in aal Sproaken sit un wo do seelter Foarme tou dät Ganse biedreege, uum so ätter dän [[uurgermanisk]]e un fielicht sogoar dän [[indogermanisk]]e [[Wuttel]] tou kuumen. So kon me t.B. fersäike ättertougungen, wo ju Wiksel fon do Uutgonge in ''ätters'' un ''ättens'' sik ferhoolde tou do in hoochdüütsk ''hinter'' un ''hinten''. Bie dät alles schällen dan do Räägele fon ju [[Luudgeschichte]] un ju [[Betjuudengsleere]] beoachted wäide. == Etymologie fon eenige seelter Woude == * '''''baale''''' (‘reden’). Do seelter Schippere hääbe bie dät Honneljen sicher hiere Sproake bruukt uum sik int Stilkene wät tou tällen. Nu failde dät Fräiske eepenbeer n Woud foar ‘baale’, as dät wäästfräiske ''prate'' un dät noudfräiske ''snåke'' uut do Noabersproaken uurnuumen wuuden sunt. Deeruum konnen wie ounnieme, dät jo dät Gaunerwoud ''barlen'' uurnoomen, dät ap sik wier fon frantsöösk ''parler'' häärkuume schäl. (Hoekema, 1989, 1990) * '''''bäite''''' (‘heizen’, platdüütsk ''böten'') is wäil as ‘ferbeeterje’ dätsälge as ooldfräisk ''bēta'' ‘büßen’. * '''''blouked''''' (‘gesehen’) heert wäil as Perfekt tou n ferlädden Tiedwoud *''bloukje'', *''beloukje'', fgl. wangeroogisk ''bîlauk'' ‘sjo’, wäästfräisk ''beloaitsje'' ‘betrachtje’ tou ''loaitsje'' ‘kiekje’, mooringer noudfräisk ''löke'', fgl. ängelsk ''to look'', ooldängelsk ''belocian'' ‘betrachtje’. Hierbie is fielicht dät ooldfräiske Perfekt ''sên'' ferlädden geen, wil dät nit as [[Geheemsproake]] paasjen diede. * '''''Eed'''''' (‘Torf’), harlingisk ''ayde'', wäästfräisk ''eed[is]'' schäl identisk weese mäd ooldängelsk ''ād'' m.n. ‘Scheiterhaufen, Fjuur, Flamme’, ooldhoochdüütsk un middelhoochdüütsk ''eit'' m. ‘Fjuur’, wät unnerbroacht wäd bie n [[Stam]] indogermanisk ''ai-dh'', ''i-dh'' ‘brennen, leuchten’, wiertou uk noch ooldindisk ''édha-h'' ‘Baadenholt’. ''Eed'' hat also wäil ‘ Baadenmaterioal’. * '''''Fugge''''' (‘Feder vom Vogel’) is n gans apaat seelter Woud, dät sik fielicht ferhaalt tou ''Fuugel'' as ''Kogge'' ‘rund Schip’ tou ''Kuugel''. * '''''Hoangst''''' (‘Pferd’), ooldfräisk ''hanxt'' wäd wäil ärkläärd as germanisk *''hangista'', ‘die der ap bääste springt’. Düütsk ''Hengst'', platdüütsk ''Hingst'' is dätsälge Woud, wierbie ju Betjuudenge sik beäänged häd tou ‘monnelken Hoangst’, wierfoar dät Seelterske wäil n uur Woud *''Wränsk'' hiede, fgl. dän roomelster [[Loundnoomen|Loundnoome]] ''Wränskhäidene'' un mooringer noudfräisk ''wriinsche'' , middelniederlounsk ''wrêne'', man näi-seeltersk ''Hingst''. * '''''Lätse''''' (‘Löffel’), wangeroogisk ''lets'', noudfräisk Halligen ''leets'' heert fielicht mäd [[Assibilation]] fon -''k''- tou Woude as ooldängelsk ''leccan'' ‘wäit moakje’, middelniederloundsk ''lāke'' ‘Meer, Sloot; Piekele’, wät ferbuunen wäd mäd n Wuttel indogermanisk ''leg- 1'' ‘drupje, siepje’. [[Semantik|Semantisk]] moor ounluukend is oawers Anknättenge an dän Wuttel ''leiĝh'' ‘likje’, weegen walisisk ''llwy'' ‘Lätse’. * '''''Soaks''''' (‘Messer’), ooldfräisk ''sax'', ooldsaksisk ''sahs'' uk ‘Swäid’ heert tou n Wuttel ''sek 2'' ‘sniede’, wiertou uk ''Säächgäärs'', ''Sichte'', ''Soage'' un dän Foulkernoome ''Saksen''. Dät düütske ''Messer'' äntstammt ooldhoochdüütsk ''mezzisahs'', wät ärkläärd wäd as ‘Spiese-Soaks’ mäd *''mezzi'' as ‘Spiese’, wiertou fergliek seeltersk ''Mät'' ‘Wustflaask’. * '''''taie''''' (‘drücken’) is wäil Sunnerbetjuudenge tou Woude as ooldhoochdüütsk ''zouwen'' ‘beoarbaidje’, gotisk ''taujan'' ‘moakje’, wiertou uk wier ''Tau'' un ängelsk ''tool'' ‘Reewe’. * '''''traale''''' (‘drehen’) kon ferbuunen wäide mäd Woude as middelläichdüütsk ''dral'' ‘rund un fääst troald’ bie n Stam ''ter- 3'' ‘wrieuwe, traalend wrieuwe’. * '''''wuurich''''' (‘müde’) schäl touhoopehongje mäd ooldsaksisk ''wōrig'' ‘müde, matt’, wier juunuur wäästfräisk ''wurch'', aller ''wirch'' stimt tou ängelsk ''weary''. Man aal schällen heere tou n indogermanisken Stam ''ųōro''- ‘Duusegaid, Woansin’. == Literatuur == * Heinrich Book, Wortwurzeln, etymologische Erörterungen zum Hümmlinger Wörterbuch, Werlte 1996. * T. Hoekema, Us Wurk 38:60-62 (1989), 39:145-146 (1990). * E. Löfstedt, Die nordfriesische Mundart des Dorfes Ockholm und der Halligen, I. Lund 1928. * E. Löfstedt, Nordfriesische Dialektstudien. Lund/ Leipzig 1931. [Is 2. Beend fon Löfstedt 1928]. * A. Spenter, Der Vokalismus der akzentuierten Silben in der Schiermonnikooger Mundart. Kopenhagen 1968. :Dit Bouk kon ferwoand wäide as n Wäästfräisk etymologisk Woudebouk mäd Hälpe fon: :Teake Hoekema, Lânfrysk-Skiermûntseager wurdlist c.a., Grins 1979. == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20110712221041/http://www.ekfrysk.host22.com/etym.htm Wier kumt dät Woud häär?] Seelter Etymologie. * [https://web.archive.org/web/20140703213509/http://seelter.110mb.com/Deelleede.htm Etymologisches Wörterbuch der (saterfriesischen) Flurnamenelemente]. * [https://web.archive.org/web/20120318184031/http://flaez.ch/pok/index2.html J. Pokorny, Indogermanisches etymologisches Wörterbuch] un klik ap ''afries.'' (altfriesisch) of ''nhd.'' (neuhochdeutsch). * [http://www.koeblergerhard.de/idgwbhin.html Köbler, Gerhard, Indogermanisches Wörterbuch, (5. Auflage) 2014] [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Seelterlound]] skusujq25dquhf2iv4mdvnl6dv5to2w 0 212 119141 115424 2020-05-11T10:22:00Z Rotondus 10837 Noudmakedonien wikitext text/x-wiki [[Bielde:Europe satellite globe.jpg|thumb|right|450px|Satellitbielde fon Europa]] [[Bielde:Lounde in Europa.jpg|thumb|right|450px|Lounde in Europa]] '''Europa''' is n eurasisken Subkontinent, die in dät eeuwendloundiske Toanken daach moor as n Kontinent beteekend wäd. Dät is in dät Wääste kulturäl un historisk feronkerd is. Europa häd ne Fläche fon 10,5 Mio. km² un is deermäd ätter [[Australien]] die twäidlitste Kontinent. Mäd uungefeer 680 Mio. Ljuude, do deer lieuwje, häd et oawers moor Ienwoonere as Australien, Noud- of Suudamerikoa. Europa gränset in dät Suude an dät [[Middelmeer]], in dät Wääste an dän [[Atlantik]], in dät Noude an ju [[Arktis]] un dät Skeed in dät Aaste is nit gans fäästlaid, deer rakt dät Diskussione, man maastens wäide dät Gebierge [[Ural]] mäd glieknoomigen Flus Ural, as [[Kaspisk Meer]], dän [[Kaukasus]] un ju [[Swotte See]] as natüürelk Skeed juun [[Asien]] nuumen. == Lounde == Europa bestoant däälich politisk uut 46 souveräne Stoate: {| | * [[Bosnien]] * [[Albanien]] * [[Andorra]] * [[Armenien]] * [[Belgien]] * [[Bosnien un Herzegowina]] * [[Bulgarien]] * [[Dänemark]] * [[Düütsklound]] * [[Estlound]] * [[Groot-Britannien|Fereenigd Köönichriek]] * [[Finlound]] * [[Frankriek]] * [[Griechenlound]] * [[Ieslound]] * [[Irlound]] | * [[Italien]] * [[Kasachstan]] * [[Kroatien]] * [[Letlound]] * [[Liechtenstein]] * [[Litauen]] * [[Luxembuurich]] * [[Malta]] * [[Moldawien]] * [[Monaco]] * [[Montenegro]] * [[Niederlounde|Do Niederlounde]] * [[Noudmakedonien]] * [[Norwegen]] * [[Polen]] | * [[Portugal]] * [[Rumänien]] * [[Ruslound]] * [[San Marino]] * [[Serbien]] * [[Slowakäi]] * [[Slowenien]] * [[Spanien]] * [[Swaits|Ju Swaits]] * [[Sweden]] * [[Tschechien]] * [[Türkäi]] * [[Ukraine|Ju Ukraine]] * [[Ungarn]] * [[Vatikanstääd]] * [[Wietruslound]] |} == Befoulkenge == Europa häd mäd 680 Mio. Ienwoonere ätter [[Asien]] un [[Afrikoa]] die träädgrootste Befoulkengstaal fon aal [[Kontinente]] un heert tou do ticht besiedelde Deele fon de Waareld. Ju Befoulkengstichte is in n Truchsleek 65 Ienwoonere/km². Ap hoochste is ju in Wääst-, Middel- un Suudeuropa, in Gjuchte Noude un Aaste wäd ju läiger. == Geskichte == Fuul europäiske Lounde oarbaidje nu touhoope in ju [[Europäiske Union]]. == Sproake == Moor as 90 Prozent fon do Ienwoonere baale [[indogermaniske Sproaken]]. Ap maaste ferbrat sunt [[Slawisk|slawiske]], [[Germaniske Sproaken|germaniske]] un [[Romanisk|romaniske]] Sproaken. Uk [[Griechisk]], [[Albanisk]], do [[Baltisk|baltiske]] un [[Keltisk|keltiske]] Sproaken un [[Romani]] heere tou do indogermaniske Sproaken. Nit indogermanisk sunt: [[Baskisk]]; [[Ungarisk]], [[Estnisk]], [[Finnisk]], [[Samisk]], [[Samojedisk]]; [[Kalmukisk]], [[Tursk]] un wäkke [[Kaukasus-Sproaken]]. == Sproaken fon Europa in 1990 == [[Bielde:Sprachen Europas 1990.png|800px]] [[Kategorie:Waarelddeele]] [[Kategorie:Europa| ]] d6zigelp15q9dyy8gm7l0q94a27gcfe 0 213 120366 119299 2021-11-24T09:23:33Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:UE-EU-ISO 3166-1.png]] → [[File:EU Member states and Candidate countries map.svg]] wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" border="1" cellpadding="4" style="float: right; width: 300px; margin: 0 0 1em 1em; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- | align="center" colspan="2" | <big>'''Europäiske Union'''</big> |- | colspan="2" align="center" |[[Bielde:Flag of Europe.svg|200px|Europaflaget]] <br />Flaage fon ju Europäiske Union |- | align="center" colspan="2" style="background:#ffffff"|[[Bielde:European Union (orthographic projection).svg|250px]] |- valign="top" | colspan="2" align="center" | <small>[[Woalspruch]]: ''In varietate concordia''<br />([[Latiensk]]: ''Fereenigd in Ferskeedenhaid'')</small> |- | colspan="2" align="center" | <small>[[Nationoalhymne]]: An ju Fraute |- |- |'''Meeglid-Stoaten''' | 27 |- |'''Ienwoonere''' | 447 Million<ref>2020</ref> |- |'''Fläche''' | 4.233.262&nbsp;km²<ref>2020</ref> |- |'''Instutitionsstääde''' | [[Brussel]]<br />[[Frankfurt an n Main]]<br />[[Luxembuurich]]<br />[[Straasbuurich]] |- |'''Grootste Stääde''' | [[London]]<br />[[Paris]]<br />[[Madrid]] |- |'''Fierdai''' | 9. Moai |- |'''Wäärenge''' | [[Euro]] |- | '''Tiedzone'''<br />&nbsp;- Suumertied | [[UTC]] 0 bit +2 <br />[[UTC]] 1 bit +3. |- |'''[[TLD|Internet TLD]]''' | .eu |} Ju '''Europäiske Union''' of ''EU'' is ne internationoale Organisation, ju der bestoant uut 27 [[Europa|europäiske]] Stoaten. Dät is ne politiske un wirtskaftelke Union mäd 447 Millionen Ienwoonere. == Apbau == Ju Europäiske Union häd soogen Institutione: * Dät '''[[Europäisk Parlemänt|Europäiske Parlemänt]]''' in [[Straasbuurich]] un Brussel. Dät Generalsekretariat is in Luxembuurich. Dät Europäiske Parlemänt wäd as eensige europäiske Institution fluks fon do Ienwoonere fon ju EU wääld. * Die '''[[Europäiske Räid]]''' in [[Brussel]]. Ju bestoant uut do 28 Regierengsleedere fon ju Europäiske Union, aan Foarsittende en dän Foarsittende fon de Europäiske Kommission. * Die '''Räid fon ju Europäiske Union''' in Brussel un [[Luxembuurich]]. Dät is ju Legislative fon ju Europäiske Union. * Ju '''Europäiske Kommission''' in Brussel is n supranationoal Organ fon ju Europäiske Union. In dät politiske Systeem fon ju EU nimt ju Kommision de Exekutive woar. * Dät '''Europäiske Gjuchtshoaf''' in Luxembuurich is ju judikative Gewalt in ju EU. * Dät '''Europäiske Reekenhoaf''' in Luxembuurich ferdüütsket älk Jier an ju Europäiske Union wo dät Jäild ferwoand wuuden is. * Ju '''Europäiske Sentroalbank''' in [[Frankfurt an n Main]] is ju gemeensoame Wäärengsbehöörde fon do Meeglid-Stoaten fon ju Europäiske Wäärengsunion un bildet mäd do nationoale Sentroalboanke fon do EU-Stoaten dät Europäiske Systeem fon do Sentroalboanke. == Geskichte == Ätter dän [[twäide Waareldkriech]] wüülen do Lounde fon Europa freedelk touhoope lieuwje un sik ekonomisk stöäne. In 1950 lait die franktsööske Buutenminister Robert Schuman n politisken un wirtskaftelken Plan foar europäiske Touhoopoarbaid foar. In [[1952]] äntskeede [[Düütsklound]], do [[Niederlounde]], [[Italien]], [[Belgien]], [[Frankriek]] un [[Luxembuurich]] sik tou dät Stiftjen fon ju Europäiske Koole un Stäil Meenskup (EKSM). In 1957 unnerteekenje do Meeglid-Stoaten dän Ferdraach fon Room tou dät Stiftjen fon ju Europäiske Wirtskaftelke Union (EWU) un ju Europäiske Atommeenskup (Euratom). Nu wäd dät ne europäiske Meenskup foar Koole, Stäil un foar dän Honnel. Mäd Euratom skuul ne meenskuppelke Äntwikkelenge tou freedelke Nutsenge fon Atomenergie statfiende. In 1967 wuude dän Fusionsferdraach teekend, deertruch wuuden EKSM, EWU un Euratom Orgoane fon do Europäiske Meenskuppe (EM). In dät Jier 1992, mäd dän Ferdraach fon Maastricht, wuud die Noome fon do Europäiske Meenskuppe annerd tou Europäiske Union (EU). Mäd dät Unnerteekenjen fon dän Ferdraach waas dät nit bloot moor ne politiske un wirtskaftelke Union (Koole, Stäil un Hondel), man uumfoatede ju uk Seeken as ne meenskuppelke Wäärenge, Justiz, Buutenpolitik un Seekerhaidspolitik. Die Ferdraach fon Maastricht wuude in 1997 annerd truch dän Ferdraach fon Amsterdam, un in dät Jier 2000 truch dän Ferdraach fon Lissabon. Sietdäm Fedraach fon Amsterdam treede ju [[Tjo Suulen fon ju Europäiske Union|Tjo-Suulen-Struktuur]] in krääft. Mäd dät Schengen Uureenkoomen sunt do Skeede twiske do 13 Meeglid-Stoaten eepen, do Moanskene konnen nu fräi raisje fon dät eene Meeglid-Lound tou dät uur Meeglid-Lound sunner Uutwies. In [[2002]] kriege 12 Meeglid-Lounde ne meenskuppelke Munte, mäd dän Noome [[Euro (Jäild)|Euro]]. An n 13. Dezember 2007 wuude die Ferdraach fon Lissabon fon do 28 EU Regierengsleedere teekend. Die Ferdraach uurnoom n groot Deel fon dän EU-Ferfoatengsferdraach, die der 2005 in Referenden in Frankriek un Niederlound ouliend wuuden waas. Insteede fon dän EU- un EWU-Ferdraach tou ersätten, wuuden do Ferdraage bloot annerd. Een fon do Seeken in dän Ferdraach fon Lissabon waas ju gjuchtelke Fusion fon EU un EWU. === Tiedtoafel === {{Europäiske Union Geschichte}} == Meeglid-Stoaten == Do 28 Meeglid-Stoaten fon ju Europäiske Union hääbe mädnunner n Gruundgebiet fon 4.324.782 km2 un dät roate uungefeer 500 Millione Ienwoonere in [[2009]]. Mädnunner ferträt ju Europäiske Union ju grootste Ökonomie fon de Waareld, dät soogende grootste Territorium fon de Waareld mäd n Antaal Ienwoonere ap Steede tjo. Ju Europäiske Union wäd begränsed fon 22 uur Lounde. Ju Europäiske Union häd 28 Meeglid Stoaten: [[Bielde:EU Member states and Candidate countries map.svg|right|500px]] * [[Bielde:Flag of Austria.svg|20px]] [[Aastriek]] * [[Bielde:Flag of Belgium.svg|20px]] [[Belgien]] * [[Bielde:Flag of Bulgaria.svg|20px]] [[Bulgarien]] * [[Bielde:Flag of Denmark.svg|20px]] [[Dänemark]] * [[Bielde:Flag of Germany.svg|20px]] [[Düütsklound]] * [[Bielde:Flag of Estonia.svg|20px]] [[Estlound]] * [[Bielde:Flag of Finland.svg|20px]] [[Finlound]] * [[Bielde:Flag of France.svg|20px]] [[Frankriek]] * [[Bielde:Flag of Greece.svg|20px]] [[Griechenlound]] * [[Bielde:Flag of Ireland.svg|20px]] [[Irlound]] * [[Bielde:Flag of Italy.svg|20px]] [[Italien]] * [[Bielde:Flag of Croatia.svg|20px]][[Kroatien]] * [[Bielde:Flag of Latvia.svg|20px]] [[Letlound]] * [[Bielde:Flag of Lithuania.svg|20px]] [[Litauen]] * [[Bielde:Flag of Luxembourg.svg|20px]] [[Luxembuurich]] * [[Bielde:Flag of Malta.svg|20px]] [[Malta]] * [[Bielde:Flag of the Netherlands.svg|20px]] [[Niederlounde|do Niederlounde]] * [[Bielde:Flag of Poland.svg|20px]] [[Polen]] * [[Bielde:Flag of Portugal.svg|20px]] [[Portugal]] * [[Bielde:Flag of Romania.svg|20px]] [[Rumänien]] * [[Bielde:Flag of Slovenia.svg|20px]] [[Slowenien]] * [[Bielde:Flag of Slovakia.svg|20px]] [[Slowakäi|ju Slowakäi]] * [[Bielde:Flag of Spain.svg|20px]] [[Spanien]] * [[Bielde:Flag of Sweden.svg|20px]] [[Sweden]] * [[Bielde:Flag of the Czech Republic.svg|20px]] [[Tschechien]] * [[Bielde:Flag of Hungary.svg|20px]] [[Ungarn]] * [[Bielde:Flag of Cyprus.svg|20px]] [[Zypern]] === Ouhongige Gebiete === Foar do Gebiete, do der ouhongich sunt fon EU Meedglid-Stoaten, rakt dät besunnere Räägelengen. * Do EU Meeglid-Stoaten Dänemark, Frankriek, Groot-Brittanien un do Niederlounde hääbe buuteneuropäiske Gebiete: t.B. do [[Falklound Ailounde]] (GB) un [[Martinique]] (FR). * Ieuwenske do buuteneuropäiske Gebiete rakt et in Europa Gebiete, do der ouhongich sunt fon EU Meeglid-Stoaten: t.B. [[Isle of Man]] un [[Gräinlound]]. === Kandidoat Meeglid-Stoaten === Do Stoaten do der jädden Meeglid wäide moaten in ju EU sunt kandidoat Meeglid-Stoaten. Deerbie wäd dän Unnerskeed moaked twiske do Kandidoate un muugelke Kandidoate. * Kandidoate sunt [[Noudmakedonien]], [[Kroatien]] un ju [[Turkäi]]. * Muugelke Kandidoate sunt [[Albanien]], [[Ieslound]], [[Montenegro]] un [[Serbien]]. [[Kosovo]] is nit fon aal do EU Meeglid-Stoaten anerkoand, deertruch häd Kosovo ne besunnere Rulle. == Wirtskaft == Wan me ju Europäiske Union as ne Eenhaid betrachtet, dan häd ju EU die grootste [[Wirtskaft]] fon de Waareld, mäd n [[Brutobinnenloundskprodukt]] fon 12,427,413 Millione [[Amerikoanske Dollar|USD]] in [[2005]]. Me ferwachtet, dät ju Wirtskaft fon ju EU woakse skäl wan deer noch moor Lounde Meeglid wäide. Ju Wirtskaft fon do näie Meeglid-Stoaten is stuuns oaber gammelch. Ju EU häd n meenskuppelken Binnenmäärked un siet 2002 rakt et dän Euro as ju meenskuppelke Wäärenge. 164 fon do 500 grootste Bedrieuwe ap de Waareld hääbe hieren Sit in ju EU. N Binnenmäärked is n Gebiet, wier et neen Skeede rakt as et sik uum Weere, (oarbaidssäikende) Moanskene, Tjoonstlaistengen of Kapitoal honnelt. Ju Europäiske Union bildet, touhoope mäd [[Ieslound]], [[Liechtenstein]] un [[Norwegen]] (fereenigd in ju Europäiske Fräihonnelassoziation) dän Europäiske Wirtskaftsruum. Mäd ju [[Swaits]] teekende ju EU 1999 soogen Bilateroale Ferdraage. Ju EU häd uk ne oaine Tolunion. In dät Gebiet wäd neen Tol fräiged. Ju Europäiske Tolunion häd een meenskuppelk Toltarif mäd Lounde fon buuten ju EU. Ieuwenske ju Europäiske Tolunion existiert ne apaate Tolunion fon ju EU mäd [[Andorra]], [[San Marino]] un ju [[Turkäi]]. [[File:Belgique - Bruxelles - Schuman - Berlaymont - 01.jpg|thumb|center|Europäiske Kommission]] == Sjuch uk == * [[Europäiske Organisatione]] == Ferbiendengen ätter buuten == {{CommonsLittik|European Union|Europäiske Union}} {{WikiatlasLittik|Bulgaria}} * [http://europa.eu Europäiske Union] * [http://publications.europa.eu/code/de/de-000100.htm ''EU Amt für Veröffentlichungen - Interinstitutionellen Regeln für Veröffentlichungen''] * [http://www.eu-info.de/ eu-info.de] {{Wälle|Angoawe= * N Paat fon dän Text ap disse Siede of ne allere Version fon disse Siede kumt fon ju Websiede fon dän [http://europa.eu/index_de.htm Europäisken Union] <references/> }} [[Kategorie:Europäiske Union| ]] [[Kategorie:Internationoale Organisation]] hk1xt7rumphuli03nbqt9y2qzgwq3pc 0 214 107221 102885 2013-06-06T07:52:09Z TadejM 5251 [[:commons:COM:FR|File renamed]]: [[File:Amadeo Modigliani 007.jpg]] → [[File:Amedeo Modigliani 007.jpg]] per [[:commons:COM:RENAME]] #5: correct obvious errors - spelling wikitext text/x-wiki '''Expressionismus''' rakt foarallen Geföile wier, toun Biespil truch ne nit-realistiske Anweendenge fon Faawen un truch dät Akzentuierjen fon Ferfoarmengen in ju Bielde. Moalere: Die Brücke - Der blaue Reiter (t.B. [[Franz Marc]]) - Latem-Schoule - Constant Permeke - Gustaaf De Smet - Frits Van den Berghe- Bergener Schoule - Die Ploeg (Plouch; Groningen) - Jan Altink - Johan Dijkstra - Willem Hofhuizen - Hendrik Werkman - Jan Wiegers - Marcel Caron - Max Beckmann - Conrad Felixmüller - Ludwig Meinder - Otto Dix - Max Pechstein - Oskar Kokoschka [[Bielde:Amedeo Modigliani 007.jpg|thumb|350px|left|Amadeo Modigliani: ''Elvira mäd wiete Kroage'' (1918)]] [[Bielde:August Macke 009.jpg|thumb|350px|right|August Macke: ''Felsige Londskup'' (1914)]] [[Bielde:Egon Schiele 045.jpg|thumb|350px|right|Egon Schiele: ''Wuchtere'' (1911)]] [[Kategorie:Kunst]] p4qw201g8yykfp5ua1v3v0tw2bfejgz 0 215 102886 93144 2013-03-07T18:40:43Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 128 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1075]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Farbkreis Itten 1961.svg|thumb|200px|Faawekring ätter Johannes Itten, 1961]] '''Faawen''' af '''Klöäre''' sunt optiske Oainskuppe, wier dät Ooge fon n Moanske neen Struktuur ärkanne kon, heel niep nuumen sunner deerap tou kiekjen, wo ljoacht af junkelch dät is. Fäästlaid wäd dät truch ju Buulgenloangte fon't Ljoacht un fon fiene, nit sjoboare ärkanboare Struktuuren, do dät Ljoacht fon bistimde Buulgenloangte touräächsmiete un dan in düsse Faawe ärskiene. Haudfaawen sunt: * [[rood]] * [[blau]] * [[jeel]] Uut disse Haudfaawen kon me fuul miskje: * [[rood]] + [[jeel]] = [[orange (Faawe)|orange]] * [[rood]] + [[blau]] = [[lila]] * [[jeel]] + [[blau]] = [[gräin]] Dät sunt noch man min, man wan me ferskeeden fuul fon älke Faawe niemen däd, sjucht me uk, dät do Resultoate aal n bitje ferskeeden sunt. Mäd [[swot]] un [[wiet]] kon me regulierje, wo ljoacht af dunker me ju Faawe jädden hääbe mai. Swot un Wiet sunt niep nuumen neen gjuchte Faawen, deeruum dät ''swot'' niks uurs betjut as "so junkelch, dät dät nit moor junkelger gungt" un ''wiet'' "so ljoacht, dät dät nit moor ljoachter gungt". {{stump}} [[Kategorie:Faawen]] rvfgoq6xfm35ix0ek5xlbef1s6a9jnu 0 216 119973 115461 2021-08-08T21:37:18Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = الإمارات العربيّة المتّحدة<br />Al-Imārāt al-‘Arabīyah al-Muttahidah | Noome = Fereende Arabiske Emiroate | Flaage = Flag of the United Arab Emirates.svg | Woapen = Coat of arms of the United Arab Emirates.svg | Steede = LocationUnitedArabEmirates.png | Woalspruch = Naan Woalspruch | Amtssproake = [[Arabisk]] | Haudstääd = Abu Dhabi | Stoatsfoarm = Bundesstoat | Fläche = 82.880 | pztWoater = 0,8 | Ienwoonere = 12.407.460 | Täljier = 2000 | Munte = Dirham | Muntkode = AED | Tiedzone = +4 | Fierdai = [[2. Desember]] | Nationoalhymne = Arabic Emirati Tahiat Alalam | Loundkode = ARE | Auto-Känteeken = UAE | Internet-TLD = .ae | Telefonfoarwoal = +971 | }} Do '''Fereende Arabiske Emiroate''' is n Lound in [[Asien]]. Ju Haudstääd is [[Abu Dabi]] un die Präsident fon ju Federation is siet [[2004]] Scheich [[Khalifa bin Zayed Al Nahayan]]. == Geografie == Die Stoat fon do Fereende Arabiske Emiroate lait an ju aastelke Kuste fon ju Arabiske Hoolfinsel, an dän Persiske Gulf. Do Fereende Arabiske Emiroate wäide begränsed fon: * Dän [[Persiske Gulf]] in dät Noude; * [[Oman]] un dän [[Gulf fon Oman]] in dät Aaste; * [[Saudi-Arabien]] in dät Suude un Wääste. == Geschichte == Ätter Jierhunnerte fon Konflikte moakje düsse Emiroate in dät 19. Jierhunnert Touhoopeoarbaid mäd [[Groot-Britannien]]. Do Emiroate wäide 1971 wier n oainen Stoat mäd säks Emiroate, in 1972 kumt dät soogende Emiroat by ju Union. In 1990-1991 moakje do Fereende Arabiske Emiroate dän Kriech in dän Persiske Gulf mee. == Politik == Soogen Emiroate foarmje ju Union: * Abu Dabi * Adjman * Dubai * Fudjeira * Raas al-Chaima * Sjardja * Om al-Keiwein Ju Union rakt neen demokratisk Systeem, man die Lieuwendsstand is aan fon do bääste ap de Äide. Scheich [[Zayed bin Sultan Al Nahyan]] waas die Präsident fon ju Union siet ju Stiftinge fon ju Union bit tou hie doodgeen ap dän 2. November 2004. Sin Suun, [[Khalifa bin Zayed Al Nahayan]] häd him ätterfoulged. == Fierdeege == Do Fereende Arabiske Emiroate hääbe ätterfoulgjende Fierdeege: {| class="wikitable" style="font-size:90%;" ! Date !! Seeltersk !colspan="2"| Arabisk |- | 1 Januar || Näijiersdai | || <big> رأس السنة الميلادية </big> |- | || Offerdai | ''Eid ul-Adha'' || <big> عيد الأضحى </big> |- | || Islamitisk Näijier | ''Ra's Al Sana Al Hijria'' || <big> رأس السنة الهجرية </big> |- | || Do Noachtraise | ''Isra'a wa al-Miraj'' || <big> الإسراء و المعراج </big> |- | 2 Desimber&nbsp;&nbsp; || Nationoalen Dai | ''Al-Eid Al Watani'' || <big> العيد الوطني </big> |- | || Eende fon dän Ramadan | ''Eid ul-Fitr'' || <big> عيد الفطر </big> |} == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20091113141644/http://www.government.ae/gov/en/index.jsp Regierenge fon do Fereende Arabiske Emiroate] [[Kategorie:Lound in Asien]] jvkhqc2m7xpwf2glvqj6irn65szxpnv 0 217 123170 123169 2024-01-30T02:54:13Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" border="1" cellpadding="4" style="float:right; margin: 0 0 1em 1em; border-collapse: collapse; font-size: 95%; width: 250px;" ! style="font-size: larger;" colspan="2"|Fereende Natione |- style="text-align: center;" | colspan="2" | [[Bielde:Flag of the United Nations.svg|frameless|Flagge fan de Feriene Naasjes]]<br />[[Bielde:United Nations (Member States and Territories).svg|frameless|upright=1.25|Do Meeglid-Stoate fon do Fereende Natione]] |- ! Amtssproake | [[Arabisk]], [[Chinesisk (Mandarin)|Chinesisk]], [[Ängelske Sproake|Ängelsk]], [[Frantsöösk]], [[Rusk]], [[Spanisk]] |- ! [[Generalsekretär fon ju Fereende Natione|Generalsekretär]] | [[Ban Ki-moon]] |- ! Gruundenge | [[24 Oktober]] [[1945]] |- ! Meeglid-Stoaten | 192 |- ! Haudkwattier | [[New York]], [[New York (Buundesstoat)|NY]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] |- ! Websiede | http://www.un.org/ FN |- |} Do '''Fereende Natione''' (dt. ''Vereinte Nationen'', äng. ''United Nations'') is ne Touhoopeoarbaid fon 192 unouhongige Stoaten, ju der [[1945]] gruunded is. [[Bielde:United Nations Office at Geneva- The Allée des Nations- Flags of the member nations- Geneva- Switzerland-20150915.jpg|mini|center|Fereende Natione , [[Swaits]]]] == Sjuch uk == * [[UNESCO]] {{stump}} [[Kategorie:Fereende Natione| ]] [[Kategorie:Internationoale Organisation]] sznplukkfnf231guylijdnwed7n4quz 0 218 119577 117348 2021-01-20T22:48:05Z Martin Macha 2111 11064 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = United States of America | Noome = Fereende Stoaten fon Amerikoa | Flaage = Flag of the United States.svg | Woapen = Great Seal of the US.png | Steede = LocationUSA.png | Woalspruch = ''In God We Trust'' | Amtssproake = neen Sproake as Amtssproake benaamd, faktisk [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | Haudstääd = Washington D.C. | Stoatsfoarm = Präsidiale Bundesrepublik | Fläche = 9.372.610 | pztWoater = 2,2 | Ienwoonere = 268.000.000 | Täljier = 2006 | Munte = Dollar | Muntkode = USD | Tiedzone = -5 / -10 | Fierdai = [[4. Juli]] | Nationoalhymne = The Star-Spangled Banner | Loundkode = USA | Auto-Känteeken = USA | Internet-TLD = .us, .gov, .mil, .edu | Telefonfoarwoal = 1 | }} [[Bielde:Map of USA showing state names.png|420px|right|Do Stoaten]] Do '''Fereende Stoaten fon Amerikoa''' ([[Ängelsk|äng.]] ''United States of America'', kuut ''USA'', de. ''Vereinigte Staaten''), in amtelke kuute Foarm '''Fereende Stoaten''', un nit amtelk oafte '''Amerikoa''' naamd (äng. America), sunt ne Buundesrepublik in Noudamerikoa, do (sänt 1959) 50 Buundesstoaten umfoatet. Mäd ju Buundesstoat Hawaii un litje Buutengebiete hääbe ju uk n Deel in Ozeanien. Die Presidänt fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa is [[Joe Biden]]. == Geskichte == Dät Gebiet wier däälich do Fereende Stoaten sunt, waas fröier bewoond fon [[Indioaner]]. In 1776 hääbe trättien Stoaten sik uunouhongich moaked fon [[Groot-Britannien]]. Man dät waas die Begin fon dän Amerikoanske Uunouhongichkaidskriech juun Groot Britannien. In dän näie Stoat sunt do Gruundgesätse uurnuumen wuuden un in dät Jier 1789 roat et ne Regierenge. In dät 19. Jierhunnert wuude die Unnerskeed twiske do noudelke un do suudelke Stoaten gratter, t.B. uur ju Sklaaweräi. Weegen do groote Unnerskeede fäng 1861 die [[Amerikoanske Burgerkriech|Burgerkriech]] oun. Die Burgerkriech häd bit tou 1865 duurt, wierbie do noudelke Stoaten sieget hääbe. In dät 20. Jierhunnert hääbe do Fereende Stoaten dän eerste un twäide Waareldkriech meemoaked. Ätter dän twäide Waareldkriech sunt do Fereende Stoaten n Grootmacht wuuden. Bit tou 1989 touhoupe mäd [[Ruslound]], man ätter dät sljuchtjen fon ju [[Berliner Muure]] un dät be-eendjen fon dät Warschaupakt alleenich. Sänt 1989 sunt do Fereende Stoaten ju eenigste Grootmacht ap ju Waareld. == Stoaten == Do naiste Stoaten sunt mädnunner do Fereende Stoaten: [[Alabama]] - [[Alaska]] - [[Arizona]] - [[Arkansas]] - [[Delaware]] - [[Vermont]] - [[Virginia]] - [[Florida]] - [[Georgia]] - [[Hawaii]] - [[Idaho]] - [[Illinois]] - [[Indiana]] - [[Iowa]] - [[Kalifornien]] - [[Kansas]] - [[Kentucky]] - [[Colorado]] - [[Connecticut]] - [[Louisiana]] - [[Maine]] - [[Maryland|Marylound]] - [[Massachusetts]] - [[Michigan]] - [[Minnesota]] - [[Mississippi]] - [[Missouri (Buundesstoat)|Missouri]] - [[Montana]] - [[Nebraska]] - [[Nevada]] - [[New Hampshire]] - [[New York (Buundesstoat)|New York]] - [[New Jersey]] - [[New Mexico]] - [[North Dakota]] - [[North Carolina]] - [[Ohio]] - [[Oklahoma]] - [[Oregon]] - [[Pennsylvanien]] - [[Rhode Island]] - [[South Dakota]] - [[South Carolina]] - [[Texas]] - [[Tennessee]] - [[Utah]] - [[Washington]] - [[West Virginia]] - [[Wyoming]] - [[Wisconsin]] Bie ju Uunouhongichkaidsärkläärenge fon [[1776]] roate et bloot 13 Stoaten. === Stääde === # [[New York]] # [[Los Angeles]] # [[Chicago]] # [[Houston]] # [[Philadelphia]] == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.firstgov.gov Websiede fon ju Regierenge ''(Ängelsk)''] * [http://www.muturzikin.com/cartesusa/usa.htm Sproakenkoarte fon dät Lound] [[Kategorie:Fereende Stoaten fon Amerikoa| ]] [[Kategorie:Lound in Noudamerikoa]] 2dceekr3un7nmivx0j5zllocbv3c9th 0 219 102890 79324 2013-03-07T18:41:39Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 49 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q166849]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Image:Mag glass request.jpg|thumb|300px|'''Fergratterengsglääs''' buppe ne Schrieuwpänne]] Dät '''Fergratterengsglääs''' af ju '''Lupe''' is ne positive [[Linse]] ju ne fergratterde Bielde rakt fon Dingere do tichter bie sunt as ju [[Baadenwiete]] fon ju Linse. [[Image:Lens3b.png|thumb|left|300px|Wo ne schienboare Bielde ''(Virtual image)'' äntstoant bie dät Betrachtjen fon n Dingen ''(Object)'' truch n Fergratterengsglääs.]] {{stump}} 2iezs88okzj41c8e7ajaf6ud0y5d4kh 0 220 119974 111090 2021-08-08T21:37:37Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Ju '''Ferspreedenge fon Radiowoogen''' (ängelsk: ''wave propagation'') beskrift dät Raisepaad fon Elektromagnetiske Wällen. == Ju Boudemwooge == Ju Ferspreedenge fon Radiowoogen gungt bie groote Woogelaangten (t.B. 2000 m, LW) foarallen truch ju Boudemwooge, ju der mee beeget mäd ju Äid-Uurfläche. Deerbie äntstoant n sicheren Uurdraach mäd immer jusälge Stäärkte. Bie kuutere Woogen as MW (t.B. 200 m) is ju Boudemwooge al fuul swäkker un is die Uurdraach nit immer gliek. Deeruum toachten do Geleerden fröier, dät do noch kuutere Woogen wäidloos wieren. Un daach kuuden do [[Amateurfunktjoonst|Funkamateure]] deermäd Kontakt uur groote Oustande moakje, sogoar uur de ganse Waareld. Un dät lääste skuul gans uunmuugelk weese, dan do Radiowoogen bewäägje liekuut, juust as Lucht. == Ju Ionosphäre == [[Image:Ionospheric reflection german deadzone.png|thumb|right|Wo Radiowoogen sik ferspreede]] [[Image:ShortWaveFadeNOAA.png|thumb|right|Do maksimoale (MUF) un läichste (LUF) bruukboare Frequenzen in dän Loop fon dän Dai]] Man wät do Geleerden domoals noch nit wisten, waas dät sik uum uus Waareld tou ionisierde Loagen befiende, do Heaviside-Loagen, mädnunner ju Ionosphäre naamd. Do Loagen reflektierje (speegelje) do Radiowoogen tourääch ätter ju Äid-Uurfläche, man deeruum dät do Loagen so hooch sitte, beloanget sun reflektierde Ruumtewooge ju Äide eerste ap grooten Oustand fon dän Seender. So rakt dät n Gestrich wier ju Boudenwooge al tou nul ouswäkked is un ju Ruumtewooge noch nit lounded; dät hat ju Doode Zone. Dät Oardige is nu, dät ju Ruumtewooge uk wier fon ju Äiduurfläche uumhooch reflektierd wäd un dan fuul fääre wier juun de Ionosphäre kumt un dan unner gunstige Uumstände (Konditione) nochmoal wier fääre ätter de Äide touräächsoand wäd. Ap ju Wiese kon me bie goude Konditione uum de ganse Waareld tou kuume. == Sunnenienfloud == Nu is dät je so dät ju Ionisierenge fon do Heaviside-Loagen gjucht stäärk be-ienflouded wäd fon Sunnenskien. Deeruum annert sik ju Reflektierenge in dän Loop fon dän Dai un uk in dän Loop fon do Jierestiede. Je moor do Loagen beskienen wäide, je haager do Frekwenzen sunt, do der reflektierd wäide un also bruukt wäide konnen. Dät is uutdrukt in Bielde 2, wier me an ju buppeste Kurve sjo kon, wo ju hoochst bruukboare Frequenz (MUF) uur n Ätmäil ferlapt. Uursiede jält: je moor Sunnenstroalenge binne kumt, je moor wäide do Radiowoogen absorbiert in do unnerste Heaviside-Loagen. Deertruch annert sik uk ju läichst bruukboare Frequenz (LUF) uur dän Dai, wät anroat is mäd ju unnerste Kurve. Dät hat also, dät ätter disse Bielde snoagens uum 0 Uure Ferkier muugelk is twiske 3 un 7 MHz ([[Amateurbeende|80 un 40 m Beende]]) un deeges uum 14 Uure twiske 6 un 14 MHz ([[Amateurbeende|40 un fielicht 20 m Beende]]). Noch fuul moor nimt ju Absorption tou bie Röntgen-Stroalenge (X-ray Event), as toun Biespil apträt bie Sunnenfläkken. Deer kon ju LUF kute Tied haager wäide as ju MUF, wiertruch dan ieuwen neen Ferkier moor muugelk is. == Fading == Fading (Swund) is ju Ärskienenge dät Radio-Signoale wächsakje un dan oafte gans ferswiende. Dät kon truch Röntgen-Stroalenge, as buppe beskrieuwen. Man dät is uk muugelk wan n bestimd Signoal die Ämfanger loangs twäin ferskeedene Weege beloanget, wiertruch ju Phase nit gliek is (Interferenz). Deertruch kon ju Stäärkte loangsoam man uk gans gau ap un deel gunge. Dät kon toun Biespil ap KW foar Signale uut Australien, man uk kon Interferenz aptreede twiske Ruumtewooge un Boudemwooge, as me ap MW oafte an ju kuute Kaante woarnieme kon, besunners in n Suumer. == Sjuch uk == * [[Radio]] == Ferbiendengen ätter buuten == *[https://web.archive.org/web/20090309204527/http://www.ov-ingolstadt.de/betriebs/betriebs.htm#Kurzwelle Weltweiter Funkverkehr auf Kurzwelle] *[http://www.darc.de/u/07/html/learn/ionosphere.htm Die Ionosphäre. Einführung für Funkamateure] *[https://web.archive.org/web/20070711060953/http://www.sel.noaa.gov/info/Iono.pdf The Ionosphere] [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Telekommunikation]] pg453nybrnl40fzx8fbgtxpxe78bezo 0 221 112251 112250 2016-01-03T21:42:13Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Die '''Ferstäärker''' (dt. ''Verstärker'') is ne Reewe ju wät Litjes (besunners ne litje [[Elektrizität|elektriske Sponnenge]]) uumesätte kon tou wät Gratteres. Ju foulgjende Teekenge rakt n eenfach Schema fon n [[Transistore|Transistor]]-Ferstäärker. Ju Iengongssponnenge wäd toufierd twiske Basis un Nul, wült ju Uutgongssponnenge ounuumen wäide an dän [[Transistore|Kollektor]]-[[Wierstand]] R3. N Emitter-Wierstand R4 kon touföiged wäide uum dän Stroom truch dän Emitter tou begränsjen un die Iengongsstroom ap ju Basis läiger tou moakjen. [[Bielde:Simple transistor amplifier.svg]] Die [[Kondensatore|Kondensator]] links lät wäil ne [[Wikselsponnenge]] truch man neen Glieksponnenge. Dät is also n Wikselsponnengsferstäärker, toun Biespiel foar Audio (Musik usw.). R1 un R2 suurgje deerfoar, dät ju Basis ju goude Glieksponnenge kricht. Deeruum dät die Basisstroom Ib fuul litjer is as die Kollektorstroom Ice, is ju Ferstäärkenge sowat gliek an R3/R4. [[Kategorie:Physik]] o74b1mkey3aau3gfpxoipe5ay6owkv4 0 222 118328 115370 2019-05-21T14:08:44Z Risto hot sir 10060 Bild wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Finlound | Noome = Suomi | Flaage = Flag of Finland.svg| Woapen = Coat of arms of Finland.svg| Steede = LocationFinland.png|200px| Woalspruch = - | Amtssproake = [[Finsk]] und [[Swedisk]] | Haudstääd = Helsinki | <!-- Stoatsfoarm = parlamentariske Monarchie | --> Fläche = 337.030 | pztWoater = 9.4 | Ienwoonere = 5.211.311 | Täljier = 2003 | Munte = Euro | Muntkode = EUR | Tiedzone = +2 | Fierdai = [[6. desimber]] | Nationoalhymne = - Maamme / Vårt land | Loundkode = FI | Auto-Känteeken = FIN | Internet-TLD = .fi, .ax | Telefonfoarwoal = 358 | }} [[File:Koli National Park in Northern Karelia.jpg|thumb|Pielinen]] ''' Finlound ''' is n [[Lound]] in Wääst-[[Europa]]. Ju [[Haudstääd]] is [[Helsinki]] un die Präsident fon ju [[Republik]] is siet [[2012]] [[Sauli Niinistö]]. == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Haltitunturi (1324 m). Ju grootste Äi fon Finlound is die Kemijoki. Finlound wäd begränsed fon: * [[Norwegen]], in dät Noude, * [[Ruslound]] in dät Aaste, * ju [[Aastsee]] in dät Suudwääste * [[Sweden]] in dät Wääste. == Wirtschaft == Dät Bruttoinloundsprodukt pro Kop waas $36.000 in 2007. In 2007 waas 3,1% fon ju ganse Wirtschaft Loundwirtschaft, 32,6% Industrie un 64,3% Tjoonste. {{Commons|Category:Finland}} [[Kategorie:Finlound| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] 1koc67a2kytt0ck9fxba920hmesodvi 0 223 102894 95913 2013-03-07T18:42:46Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q106724]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Johannes Matthias Firmenich''' roate in sien ''Völkerstimmen'' 1846 two seelter Läidertexte, do der leeter fon Minssen un uk noch fon Bröring ap Toon sät sunt: * ''Iek kon nit sitte, iek kon nit stounde'' * ''Iek stounde foar mien Ljoofstes Finster''<br> un two Gespräkke in ju originoale Schrieuwwiese ap disse Oard: ''Babbe, wett wollen wie daelich'' dwo?<br> ''Du kust Heede mjoh, ihk wall eed fäúre, men du kust irst wei fäure, un hahljen ehn Fouger Eed, un etters kuste etter Fahn gounge.'' Weegen ''fäúre'' = ''fäire'' 'fiere' is dät wäil Strukeljers. == Literatuur == * Johannes Matthias Firmenich,Germaniens Völkerstimmen. Sammlung der deutschen Mundarten in Dichtungen, Sagen, Märchen, Volksliedern u.s.m. Berlin, Friedberg & Mode, Bd.I [1846], S. 233-235. [[Kategorie:Sproakkundige]] [[Kategorie:Seelterlound]] dmm932ydm41fbpa6yzbacvisyrzs6r6 0 224 118390 102895 2019-06-22T04:20:04Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Image:Fourpointprobe GMR.png|thumb|right|300px|Fjauerpunkt Probe foar dät Meeten fon glääde Materialien]] Ju '''Fjauerpunktsmeetenge''' is ne Methode tou dät Meeten fon dän [[spezifiske Wierstand|spezifiske elektriske Wierstand]] fon Materialien. Truch Benutsenge fon apaate Punkte foar Stroom un Sponnenge spielt also ju [[Spreedengswierstand|Kontaktwierstand]] neen Rulle. Gewöönelk wäd die elektriske Stroom ''I'' toufierd twiske do bee buuterste Punkte un wäd ju Sponnenge ''V'' meeten twiske do binnerste Punkte. Wan nu die Oustand twiske twäin apfoulgjende Punkte immer gliek ''s'' is un dät Materioalmuster is fuul tjukker as ''s'', dan foulget: V = I.rho/2.pi.s Is dät deerjuun ne tänne Loage mäd ne Tjukte ''t'', ju der fuul litjer is as ''s'', dan jält: V = I.rho.ln4/2.pi.t, wierbie rho die spezifiske Wierstand is in ohm.cm, wan ju Sponnenge roat wäd in Volts, die Stroom in Ampere un do Oustande ''s'' un ''t'' in cm. In Twiskefälle, wierbie also t nit nit fuul litjer of gratter is as s, skäl me n Korrektion anweende, ju juust as do bee buppestoundene Formeln mäd [[Integroalreekenge|Integroalreekenge]] bereekend wäide kon. == Anweendenge == Ju Fjauerpunktsmeetenge wäd däälich foarallen anwoand ap [[Hoolichlaitere|Hoolichlaiter-Materioale]], man waas al loange wai ju Methode tou dät Meeten fon dän Äidwierstand. [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Meettechnik]] [[Kategorie:Elektronik]] 2p9beahmc36mn5a4tiihfimgyg1bdyx 0 225 114031 110419 2017-02-28T14:00:19Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Image:4-Stroke-Engine.gif|right]] So oarbaidet n '''Fjauertaktmotor''' (sjuch ju Bielde gjuchts).<br> Die Motor wäd eerste fon de Hounde of fon n Anläiter (Elektromotor) tougong broacht. Dan troalt sik ju Oakse ('Kurbelwelle') un ju Bewäägenge wäd fon ju Drieuwstange of Pleuelstange (ljoachtgräin) uurbroacht ap dän Kolwe, die der dan in dän Zylinder ap un deel schuft.<br> Buppe sjo wie links dät Uutläit-Ventil un gjuchts dät Ienlät-Ventil. Do bee Ventile wäide wikselwiese fon n Nubbeloakse ('Nockenwelle') eepen stat (deelstat). Twiske do Bee is ju Stikkäärse ('Zündkerze'), ju der ap ne bestimde Tied elektriske Hoochsponnenge kricht. :1. '''Takt''' Ansuuge - Luft un dampfoarmige Fjuurenge (blau) wäide binne leeken. ::Dät gjuchter Ventil eepent sik, die Kolwe gungt deel un lukt dät friske Gas binne :2. '''Takt''' Fertichtje - Fjuurenge-Damp un Luft wäide touhoopeprässed un antunderd. ::Do Ventile sunt ticht; die Kolwe gungt hooch un prässet dät Gas touhoope. :3. '''Takt''' Oarbaidstakt - Ju Fjuurenge ferbaadent un die Kolwe wäd ätter unnern taid. ::Do Ventile sunt noch ticht. Wan die Kolwe gans hooch is, spoorket ju Käärse un stikt so dät Gas oun, wät dan explodiert un dän Kolwe deel drift. :4. '''Takt''' Uutsteet - Do Uutpufgase (bruun) wäide ätter buuten drieuwen. ::Dät Uutläit-Ventil is eepen un die Kolwe gungt wier hooch un drift do ferbaadende Gase ätter buuten. Fon do fjauer Sleeke fon dän Kolwe is also man aan produktiv. Deertruch schokket die Motor sik. Uum dän moor gliekmäitich loope tou läiten, ferwoant me fjauer Zylindere, do der wikselwiese dän Oarbaidstakt hääbe (4-Zylindermotor). {{stump}} hbxyevpvdmae8ox0atsa1oyf7wlhxer 0 226 117238 117236 2018-07-16T14:14:12Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Fjuurenboom |- | align="center" | [[Bielde:Illustration Pinus sylvestris0.jpg|250px|''Pinus sylvestris'']] <br /><small>''Pinus sylvestris'', Illustration</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oudeelenge:'' || Näddelboome ''(Pinophyta)'' |- | ''Klasse:'' || ''Pinopsida'' |- | ''Oardenge:'' || Fjuurenoardige ''(Pinales)'' |- | ''Familie:'' || Fjuurengewoakse ''(Pinaceae)'' |- | ''Sleek:'' || Fjuurenboome ''(Pinus)'' |- |} |} Do '''Fjuurenboome''' ''(Pinus)'' sunt n Sleek fon do Näddelboome, die der moor as hunnert Oarde uumfoatet, do oafte tou fienden sunt un do der wäkke nutselke Oainskuppe hääbe. Do kuume foarallen foar in kallere Regione as in do Bierge un in Skandinavien. In Seelterlound sunt do besunners benutsed wuuden uum dät Sluup- un Waaisound fäästtoulääsen. == Määrkmoale == Do ferskeedene Fjuurenboome sunt truchuut as Boome, mongs oawers uk as Struuke tou fienden. Jo wäide normoal bit tou 45 Meeter hooch, die grootste Fjuurenboom ap de Waareld wuud 66,70 [[Meeter]] hooch, wät oawers uungewoond is. <gallery> Bielde:Nadelnkieferp.jpg|Loange Näddele Bielde:800px-Stam-Fjuurenboom.jpg| Twäärssnied fon n fieuw-jierigen Stam Bielde:Zapfen von Pinus halepensis mugo und pinea.jpg|Appele fon ''Pinus halepensis'', ''P. mugo'' un ''P. pinea'' </gallery> == Uunnatüürelke Uutspreedenge == Ju Oard ''Pinus sylvestris'' is truch ju Forstwirtskup aan fon do maast foarkuumende [[Boom]]-Oarde in Düütsklound. <gallery> Bielde:PinusSylvestris.jpg|Gewöönelken Fjuurenboom (''Pinus sylvestris'') Bielde:Pinus-sylvestris-cone-2.jpg </gallery> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] 2kn0sfcldljznttfw42q56p1h186l13 0 227 118345 114845 2019-06-22T04:15:15Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gemeiner flachs.jpg|thumb|left|150px| Ju Plonte]] [[File:Lein reif.jpg|thumb| Riepen Floaks]] '''Floaks''' (dt. ''Flachs'') waas n wichtigen Gruundstof foar [[Linnen]]. == Ferbau == Floaks wuud ferbaud ap do ''Tjaasken''. Dät bruukt me eerste as Gäärslound, dät dät Jood uutstäärft. Dan wäd dän uumebreeken un bikked (häkked) un deerätter aided. Dan wäd dät mäd do Hoske deeltreeden un wäd ''Lien'' säided un slurrred (ounaided). Dät Floaks mout oafte ''jut'' wäide, bit et riep is un apleeken (uutrieten) wäide kon. Deerbie wäd dät dan in ''Biende'' laid, do ätters in ''Rjoomele'' buunden wäide, dät sunt tänne Jierwen of Bünnele. Do Rjoomele wäide toun ätterriepjen in fjaueren hokked. Is dät goud rieped, dan wäd dät ätter Huus hoald. == Teekenge == [[Image:FLOAKS.JPG|center|800px|FLOAKSFEROARBAIDINGE]] ==Woudelieste== <small>aidje, aphokje, apluuke, apsätte, apstuukje, ätter Huus hoalje, ätterriepje, biende, Biende pl., bikje, Bolle pl., Boolje f., Boote m., Boote pl., Broake f., broakje, Bünnel pl., Buuke m., f., buukje, Buunde pl., deeltreede, deerap täärske, Diesene f., Diesenstok m., druugje, fiene Hietsele f., Floaine f., Floakssträi n., Foan m., Gäärslound n., Gäärslound uumebreeke, groawe Hietsele f., Hädbroake f., hädbroakje, Häddele pl., Häide f., häkje, Hietsele f., hietselje, Hietselstoul m., hokje, Holt n., holtene Pänne f., holtene Skeeden pl., iersenen Skeeden pl., Jierwen pl., juude, Lien n, Lien säidje, Liensäid n., luuke, Määrke pl., Näddelen pl., ounaidje, plattreede, Plonke f., Reete f, Reetedobbe f, Ribbelappe f., Ribiersen n., ribje, Riepele f., riepelje, Rjoomele pl., rootje, rubbich, säidje, Säidkoppe pl., Skeeden pl., skeenigje, Skieuwelse f., Skieuwen pl., Sleegel m., Sliebroake f., sliebroakje, slurje, Sniedbroake f., spreede, Steele f., Strieke f., Stukke pl., Stuuke f., täärske, Tienden pl., Tienden pl., Tjaaske f., Toal m., tou fjaueren hokje, Troite f., troitje, uumebreeke, uutriete, Wonne f.</small> == Riepelje, rootje, troitje == [[File:Vlasvezels (1).JPG|thumb|260px| Floaks (beoarbaided)]] Deer fangt dan eerste dät ''Riepeljen'' oun uum do ''Bolle'' (Säidkoppe) deer outoukriegen. Deertou wäide do Rjoomele truch do Tienden fon ju ''Riepele'' leeken, ju der apstoald is ap n Ploanke ju der ap two Booljene lait. Deerätter wäide do Bolle druuged un toarsken un wäd dät fräikeemene ''[[Liensäid]]'' in de Wonne skeeniged. Do ''Häddele'' (dät Floakssträi) wäd in ''Boote'' (Buunde) buunden un dan in de ''Reete'' däin. Deertou wäide do in de Foan in ju ''Reetedobbe'' oundäin un dan kuume Stukke (Seeden) deerappe, dät do goud wäit wäide. Dät hat ''rootje'' un dät is n Prootsäs uum dät Skil fon dän holtene Kääden tou löösen. Deertou oaint sik dät suure Foanwoater ap bääste. Dät Rootjen duuret moorere Wieke un deerätter wäide do Boote ap Gäärslound ''aphokked'' (apstuuked) un dan ätters uumekierd wier apstuuked. Is dät n bitje druuch, dan wäide älkemoal twintich Boote in Rjoomele buunden. Dan wäd dät eerste ap e Toal ''troited''. Ju Troite is n Blok mäd ne Steele un unner is ju rubbich, dät hat dät ju deer Määrke häd. So wäd die holterge Kääden fon dät Floaks al n bitje platsloain. Dät kon uk truch ''buukjen'' mäd ne Buuke of truch deerap tou ''täärsken'' mäd ju Floaine. == Broakje, ribje, hietselje == [[File:Flachsstroh Garn Vlies und Seil.jpg|thumb|260px| Doo Häddele un Jäiden uut Floaks]] Ätters gungt et dan ätter ju ''Broake'' (uk Hädbroake naamd). Ju häd n Sleegel, die der bääte troalt ap ne holtene Pänne. Die Sleegel häd two Skeeden, do der paasje twiske do tjo holtene Skeeden fon dät Gestäl. Me lait nu do Häddele Floaks ap do unnerste Skeeden un bewääget dan die Sleegel deel, soo dät dät Holt in do Häddele breeken wäd un toun Deel as Skieuwelse häärunner faalt. Ju Oarbaid hat ''broakje''. Dan gungt et ätter ju ''Sliebroake'' of Sniedbroake. Ju häd iersene Skeeden un deer wäd dät Floaks dan twiske truch leeken, sodät bie dät sliebroakjen noch fuul moor Skieuwelse hääruut kumt. Dät Lääste kumt dan noch deeruut bie dät ''ribjen'', wiertou me ne leederne ''Ribbelappe'' ap de Kniebele nimt un deerap ju Strieke Floaks mäd de Hounde unner dät ''Ribiersen'' truch lukt. Dan kumt noch dät hietseljen uum kuute Eende deeruut tou hoaljen. Deertou wäd ne Stuke Floaks (dät sunt hier two Strieken fon dät ribjen) ap do Tienden (Näddelen) fon ju groawe un ju fiene Hietsele sloain, do der ap dän Hietselstoul montierd sunt. Dät Ougefal hat ''Häide''. Deerätter is dät Floaks kloor un kon dät in e ''Diesene'' sprat wäide, dät hat, dät dät gans foarsichtich ap dän ''Diesenstok'' troald wäd. Un deermäd kon dät dan tou dät [[Wäil|Wäil]] gunge toun spinnen. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Buuräi]] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Technik]] [[Kategorie:Wirtskup]] [[Kategorie:Materielle Kultuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] eqm6dvastccx12pkr9qtm9zpn3w2wft 0 228 102898 1216 2013-03-07T18:43:47Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1801203]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Mäd '''Foanwoaterspeegel''' wäd dïe Woaterstand fon dän Hooge Foan beteekent, die der äänelk as n ful sainen Swom aan buppe dät Gruundwoaterniveau lääsenden oainen Woaterspeegel apwiest. Die [[Hooge Foan]] stoant, in Juunsats tou dän [[Läige Foan]] nit mäd dät Gruundwoater in Ferbiendenge. Hie kon in Gestriche mäd ne woateruuntruchläitende Loage bie n fuchtich Klima äntstounde un deerbie fon ju Midde in de Hööchte woakse, so dät n halloosjeglääsfoarmigen moorere Meter hoogen Stoapel fon Loagen änstoant. Die [[Woaterspeegel]] fon n hoogen Foan fint sik dan ainewaine in Hööchte fon ju buppeste Loage. Die eegentelke [[Gruundwoaterspeegel]] lait deerbie unner ju woateruuntruchläitende Loage. In Juunsats deertou sunt läige Foane biespilswiese bie ju Ferloundenge fon näärstofrieke Meere (Woaterpoule) äntsteen, in Seelterlound uk in dät läige Lound bie de Äi. Do wäide fon Gruundwoater un fljooten Woater fersuurged un paasje sik hier Uumgestrich bolde fulständich an. Jo hääbe deeruum naan oainen Woaterspeegel. == Sjuch uk == [[Foan]], [[Foankultivierenge]] == Literatuur == * M. Succow, L. Jeschke - ''Moore in der Landschaft'', Verlag Harry Deutsch Thun und Taxis, Frankfurt/Main 1990 * Sarah Weßmann - ''Veränderung der Landschaft durch Moorkultivierung und ihre Auswirkungen auf die Siedlungs- und Wirtschaftsstruktur am Beispiel Elisabethfehn'', Selbstverlag, Cloppenburg 2001 * Krewerth, Rainer A. - ''Naturraum Moor und Heide'', Meyster Verlag, München 1981 [[Kategorie:Foan|!]] j6puq1nt203dte8i22871gqtzpk2f2u 0 229 105552 102899 2013-03-11T10:29:54Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1021116]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Foisches |topäd = Champagne-Ardenne |gretot = 250 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 50.1275 |videt_m = 0 |lunet_g = 4.78 |lunet_m = 0}} '''Foisches''' is ne Meente in dät [[Frankriek|frantsööske]] Departement Ardennes (Regio Champagne-Ardennen) un häd 211 Ienwoonere (2004). Dät Täärp heert tou dät Arrondissement Charleville-Mézières. ==Geografie== Dät Gebiet fon Foisches is 4,7 km² groot, ju Befoulkengstichte is 44,9 Ienwoonere per km². ==Demografie== Taal fon Ienwoonere (Uursproang: [[Institut national de la statistique et des études économiques/Definities|INSEE-Tällenge]]). <timeline> ImageSize = width:250 height:200 PlotArea = left:40 right:10 top:10 bottom:20 TimeAxis = orientation:horizontal AlignBars = justify Colors = id:gray1 value:gray(0.9) DateFormat = yyyy Period = from:1960 till:2010 ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1960 PlotData = bar:300 color:gray1 width:1 from:start till:end bar:200 color:gray1 from:start till:end bar:100 color:gray1 from:start till:end bar:0 color:gray1 LineData = layer:front points:(48,141)(84,140) color:blue width:2 #1962 bit 1968. Ienwoonertoal 1962: 214 1968: 212 points:(84,140)(100,131) color:blue width:2 #1975: 196 points:(100,131)(128,128) color:blue width:2 #1982: 190 points:(128,128)(160,142) color:blue width:2 #1990: 215 points:(160,142)(196,129) color:blue width:2 #1999: 193 points:(196,129)(228,140) color:blue width:2 #2004/5 </timeline> ==Links ätter Buuten== *[http://www.mapquest.com/maps/map.adp?searchtype=address&formtype=latlong&latlongtype=degrees&latdeg=50&latmin=8&latsec=0&longdeg=4&longmin=47&longsec=0&zoom=6 Loage fon ju Meente (Koarte in Mäite 1:100.000) ap Mapquest] *[http://www.recensement.insee.fr/RP99/rp99/co_navigation.co_page?nivgeo=C&codgeo=08175&theme=ALL&typeprod=ALL&lang=FR&quelcas=LISTE Moor statistiske Informatione uur ju Meente ap www.insee.fr] gk4teyx8icjihsxu94hre1g6v1upk6w 0 230 119980 102900 2021-08-08T21:40:46Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki '''Foulkskultuur''', (dt. ''Volkskultur'') is n uum ju Weende tou dät 20. Jierhunnert tou Ougränsenge fon ju “''Hoochkultuur''” änsteenen Begriep tou Beteekenge fon ne regionoal feronkerde foarindustrielle Kultuurfoarm, foarallen fon Buuren un Hondwierkere. Dät belukt sik ap ju Fästkultuur, man uk ap uur Gebruuke un ap ju materielle Kultuur. == Foulksspiele == * [[Balspil]] * [[Spil]] * [[Kuusje]] * [[Kaalje]] * [[Foutbal]] == Foulksdonse == * [[Foulksdons]] == Foulksgloowe un mündelke Uurdracht == *[[Fertälstere|Foulksfertälstere]] == Materielle Kultuur == [[Image:EEDGREEUWE.JPG|thumb|right|200px|EEDGREEUWE]] *[[Dracht]] *[[Eepen Huus]] *[[Eedgreeuwe|Eedgreeuwe]] *[[Floaksferoarbaidenge|Floaksferoarbaidenge]] *[[Hällenge]] *[[Haspel|Haspel, Kroune, Schäärlaadere]] *[[Imkeräi|Imkeräi]] *[[Plouch|Plouch]] *[[Sies]] *[[Wäil|Wäil]] *[[Weeuwerstäl|Weeuwerstäl]] *[[Wiendmäälne]] == Plonten un Dierte == * [[Plonten]] * [[Dierte]] * [[Diertenoomen]] == Ferwiese ätter buuten == *[http://www.museumsdorf.de/ Museumstäärp], Cloppenburg. *[http://www.oldenburgische-landschaft.de/index.php?nv=150#S Määlne mäd Seelter Heematmuseum], Skäddel (Saterland-Scharrel). *[http://www.fehnmuseum.de/ Moor- und Fehnmuseum], Elisabethfehn. *[https://web.archive.org/web/20120117192623/http://www.rhauderfehn.de/index.php3?hid=013109&sid=808886458082037&wid=1271#1271 Fehn- und Schiffahrtsmuseum], Westrhauderfehn. [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] 1392seoabx7wclusg4kzv2gg73gk1s6 0 231 119163 105205 2020-05-23T19:39:08Z 186.143.163.54 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lionel Andrés Messi Cuccittini.jpg|mini|Foutbal]] '''Foutbal''' is n Balspil, wier die Bal nit mäd doo Hounde kaald wäd, man mäd Fäite, Kop etc.. == In Seelterlound == [[Bielde:BLAUWIET.JPG|700px|center]] * [[Foutbaalfereen BWR]] ==Uur== * [[SK It Hearrenfean]] {{spostump}} [[Kategorie:Foutbal]] hw9g29eywdcijoey8xvu2uutzxbq0i9 0 232 122001 122000 2023-02-15T18:01:08Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Image:BLAUWIET.JPG|800px]] {{stump}} ==Adresse== '''SV "Blau-Weiß" Ramsloh 074 410''' <poem> 1. Vorsitzender Josef Kramer Bergstraße 9 26683 Saterland-Ramsloh Telefon: 0170 / 536-22-14 E-Mail: info@bwramsloh.de SV Blau-Weiß Ramsloh Postfach 1107 26677 Saterland-Ramsloh </poem> ==Ferbiendenge ätter Buuten== * [http://www.bwramsloh.de/ SV Blau-Weiß Ramsloh eV - Moor as Sport] [[Kategorie:Seelterlound]] mebfvpo026uabxmwh3jxza5ktos11iu 0 233 120530 117750 2022-02-18T15:01:42Z Le Braddock 12218 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = République Française | Noome = Frankriek | Flaage = Flag of France (1794–1815, 1830–1974, 2020–present).svg| Woapen = Armoiries république française.svg | Steede = LocationFrance.png | Woalspruch = Liberté, Egalité, Fraternité | Amtssproake = [[Frantsöösk]] | Haudstääd = Paris | Stoatsfoarm = semipräsidiale Republik | Fläche = 547.030 | pztWoater = 0,26 | Ienwoonere = 62,150,775 | Täljier = 2005 | Munte = Euro | Muntkode = EUR | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[14. Juli]] | Nationoalhymne = La Marseillaise | Loundkode = FRA | Auto-Känteeken = F | Internet-TLD = .fr | Telefonfoarwoal = 33 | }} '''Frankriek''' is n [[Lound]] in Wääst-[[Europa]]. Ju [[Haudstääd]] is [[Paris]] un die Präsident fon ju Republik is siet 15.05.2012 François Hollande. == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die [[Montblanc]] (4.808 m). Do grootste Äien fon Frankriek sunt [[Schelde]], [[Loire]], [[Maas]] un [[Rhône]]. Frankriek häd ne Fläche fon 543.965 km². [[Paris]] is ju grootste Stääd, man do Metropoolregione [[Lyon]], [[Marseille]], [[Lille]], [[Toulouse]], [[Bordeaux]] un [[Nice]] hääbe uk moor as je een Millione Ienwoonere. Uur groote Stääde sunt [[Nantes]], [[Straasbuurich]], [[Rennes]] un [[Grenoble]]. Frankriek wäd begränsed fon: * [[Belgien]] un [[Luxembuurich]] in dät Noude, * [[Düütsklound]] un dän [[Swaits]] un [[Italien]] in dät Aaste, * [[Monaco]], [[Spanien]] un [[Andorra]] in dät Suude, * [[Groot-Britannien]] in dät Wääste. == Geskichte == Do Gränsen fon dät moderne Frankriek sunt äänelk tou do Gränsen fon dät oolde [[Gallien]], wier do [[Gallisk|keltiske Gallier]] woond hääbe. [[Julius Caesar]] fon dät [[Roomske Riek]] äroberde Gallien in dät [[1. Jierhunnert]], un do Gallier nuumen ju roomske Sproake ([[Latiensk]], Gruundsleek foar dät [[Frantsöösk]]e) un Kultuur uur. Dät [[Kristendum]] wuude in dät 2. un 3. Jierhunnert die näie Gloowe. In dät 4. un 5. Jierhunnert wieren so fuul Ljuude kristelk dät Hiëronimus fon Stridon skreeuw dät Gallien "fräi fon Häresie" waas. [[Bielde:Eugène Delacroix - La liberté guidant le peuple.jpg|left|thumb|250px|„Ju Fräiegaid fiert dät Foulk“ fon [[Eugène Delacroix]], een Sinbielde foar ju Geskichte fon ju „Grande Nation“, moald foarallen foar ju Bäätergruunde fon ju [[Julirevolution fon 1830|Julirevolution]] in [[1830]].]] In dät 4. Jierhunnert sunt [[Germane|germaniske]] Gruppen uur dän [[Rhien]] ätter Gallien keemen, foarallen [[Franke]], wierfon leeter dät Woud "Francie" keem. Fon alle germaniske Foulksgruppen fon ju Groote [[Foulkewonderenge]] wieren et do Franke do as Eerste dän kristelke Gloowe uurnuumen hääbe. In dät leete Middeloaler hieden do Fräisen un Saksen gans fuul Meelasje deerfon. Do [[Karolingere]] härskeden bit 987 uur Frankriek, dan wuude Hugo Capet Köönich fon Frankriek. Twiske 1096 un 1270 waas Frankriek bie fjauer Kjuustoage deerbie. Truch hiere [[Normandier|normandiske]] Häärkuumen regierden ängelske Köönige groote Deele in dät Wääste fon Frankriek. Ätter dän Dood fon Köönich Philips IV in 1314 ferloosen do Ängelske hiere Gjuchte ap de frantsööske Troon. Ju Befoulkenge fon Frankriek waas in ju Tied fjauermoal gratter as ju ängelske, man do wieren militär stäärker, man ätter dän [[Hunnertjierige Kriech]] ferloos Änglound aal sien Gjuchte ap dät Fäästlound (bloot Calais bleeuw bit tou 1558 ängelsk). In dät 17. Jierhunnert keem dät frantsooske Köönichskup mäd Ludwig XIV ap sin Hööchtepunkt. Dät geen uk so mäd ju frantsööske Sproake in dät 17. un 18. Jierhunnert, ju wuude in literäre Sälsskuppe un ju Ferwaltenge bruukt. In dät leete 18. Jierhunnert hiede Frankriek gjucht fuul Kolonien in Noud- un Suud-Amerikoa, Afrikoa un Asien. Ätter ju [[Frantsööske Revolution]] fon 1789 wuude Frankriek ne Republik. Ju frantsööske Republik bleeuw nit loange, wült in 1799 [[Napoleon I]] ju Macht kreech. Napoleon wuude leeter Kaiser fon dät Eerste Frantsööske Riek (1804–1814). In 1815 wuude Napoleon in ju Slacht bie Waterloo sloain. Ju Wäästfront fon dän [[Eerste Waareldkriech]] waas foar n grooten Deel in dät Noud-Aaste fon Frankriek. Die Stried in do Skütsgreeuwe waas ju grootste Massensloachtenge in ju frantsööske Geskichte. Die [[Twäide Waareldkriech]] waas uurs, do kuude Düütsklound in Moai/Juni fon 1940 Frankriek in n poor Wieke äroberje. == Demografie == Der lieuwje uungefeer 62,2 Millione Ljuude in Frankriek (Juli 2008). ;Etniske Gruppen Keltisk un Latinsk mäd Teutonisk, Slavisk, Noud-Afrikoansk, Indochinesisk, Baskiske Minnerhäid. ;Religione 83%-88% is Katoolsk, 2% Protestantisk, Juuden 1%, Moslem 5%-10%, uur 4%. ;Sproaken Frantsöösk is ju offizielle Sproake, Minnerhaidssproaken sunt [[Niederloundsk]] in dät Noudwääste, [[Bretonisk]] in dät Wääste, [[Katalanisk]] un [[Baskisk]] in dät Suude. == Touhoopeoarbaid == Frankriek is Meeglid in ju [[NATO]] ([[1949]]), ju [[Europäiske Union]] ([[1957]]) un do [[Fereende Natione]] ([[1945]]). == Wirtskaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]32.600 in 2007. In 2007 waas 2,2% fon ju ganse Wirtskaft Loundwirtskaft, 20,6% Industrie un 77,2% Tjoonste. [[Kategorie:Lound in Europa]] [[Kategorie:Frankriek| ]] msb5lgkr27vpwg1rot37dto7y94pwy9 0 234 111723 111681 2015-11-08T14:50:12Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Frantsoosenkruud |- | align="center" | [[Bielde:Galinsoga1.jpg|350px|Franzosenkruud (''G. parviflora'')]] <br /><small> Frantsoosenkruud ''(Galinsoga parviflora)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Familie:'' || Asteraceae |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Asteroideae'' |- | ''Sleek:'' || ''Galinsoga'' |- | ''Oard:'' || Frantsoosenkruud ''(Galinsoga parviflora)'' |} |} Dät '''Frantsoosenkruud''' (''Galinsoga parviflora'', dt. ''Kleinblütiges Knopfkraut'') is ne Tuunplonte un stamt uut [[Peru]]. Dät Jood mäd do litje Blöiten wäd tou min beoachted. As do Frantsoosen dät man eerste in hiere botanske Tuun in [[Paris]] in hiere Kollektion apnuumen hieden, do waas t al tou leet. Ju Fermeerenge geen truch dät Säid so gau, dät et in n poor Jier in gans [[Europa]] tou fienden waas. == [[Foulkskultuur]] == Et is n lastich Jood, un wan man deer niks juun däd, dan kon man in fieuw bit tjoon Jier dän Tuun man lääse läite, wil et alle Kultuuren uunmuugelk moaket. Et is tou ferglieken mäd Kop- un Klooderluuse. Wan deer niks juun däin wäd, dan kriege se do Moansken unner, as do Suldoaten dät in [[Polen]] un [[Ruslound]] blouked hääbe. Kumt man in sun Tuun, die al fon dät Jood uurronnen is, dan wäd aan fertäld, dät deer niks moor juun tou moakjen is. Kumt man aber in dän Noaber sin Tuun, deer fint man nit een Plonte. Deer wäd aan fertäld, dat dit lastige Frantsoosenkrud licht tou ferhinderjen un uk licht wäch tou kriegen is. Dät lait an do Ljuude. Eerstens mout man dän Wille hääbe et tou fernäilen un twäidens mout man wiete, wo sik dät fermeert. Dät Jood vermeert sik bloot truch Säid. Ju Plonte an sik häd neen Kwiekewuttele un ferfjust alle Wintere. Wan wie nu appasje, dät deer neen Said oufaalt, dan is t uute mäd ju Plonte. Galinsoga is ne Troopenplonte un woakst bie uus nit in de Foarjier. Eerst wan dät Weeder woorm wäd, fangt dät Säid oun tou kienjen un woaksen. In de eerste Tied ätter dät Kienjen is deer noch neen Gefoor. Sogau aber ju eerste Blöite sik wiesed, dan mouden do junge Plonten bie druuch Weeder, juust as uurs Jood, loos skrabbed wäide; bie fuchtich Weeder aber jut af unnergreeuwen un ap n Steede broacht wäide, wier se nit fääre woakse konnen. Häd dät Frantsoosenkruud aber eerste Uurhound nuumen, dan nimt man de [[Saise]] un mäint alles ou. Lai et mäd de [[Fuurke]] ap de Koare un brangt et in t Eedgrääb af ap ne Steede tou ferbaadenjen. Is sun Steede nit tou fienden, brangt man et bie do Bäiste in de Weede. Deer kon dät Säid touken Suumer wul kienje man nit woakse, wil dät n Häkfruchtplonte is un ap Gäärslound uumekumt. Ätter de Foarskrift skäl et 40 cm. begreeuwen wäide. Wan man betoankt, dät dät Säid bit 30 Jier kienfähig is, mout et uk wuudelk so joop in de Gruund, dät et bie dät Greeuwen af Foolgjen nit wier ätter buppen kumt. Dät Lound mout fluks uumegreeuwen af foolged wäide, dät do noch in de Gruund ferblieuwene Plonten nit wier toun blöien kuume konnen. Touken Jier mout alles in Riege plonted aw säided wäide, um dät Lound gans skeen tou hoolden fon alles Jood. Däd man dät alle Jiere so, dan mäd de Tied is alles Säid kiend un vernäild. Wan man it uk gjucht drok häd, so duurt man daach nit een Jier ju Galinsoga-plonte wier blöie läite, dan ju Fermeerenge kumt bloot truch Säid. Wüüld woaksend is dät Frantsoosenkruud n [[Neobiota#Neophyte|Neophyt]]. Ju ooldenbuurgiske Regierenge häd sik deermäd befoated un Anoardnengen uutroat, dät et, un wo et bikämped wäide skäl. Man Galinsoga blöit lustich fääre un kummert sik nit deeruum, wil ju Politsai sik deer uk nit uum kümmert. Wan dät nit uurs wäd, dan mout älk sik sälwen hälpe. Ferdrain wäd dät Säid truch Staalemjuks fon sukke Buuren, do dät oumäinde blöiende Frantsoosenkruud eenfach ap de Hoage smiete; truch Gärtnereien un Boomskoulen, do dät Uunkruud lustig blöie läite. In n August is et Tied, ättertoukiekjen, wier et blöit. Wan t blöit is t uk fluks riep. Do Blääden fon do Plonte kon mon iete. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Joodplonten]] [[Kategorie:Ietelweere]] [[Kategorie:Buuräi]] 37pd73a7y3luir5anw2n59053xvtvz0 0 235 123164 122920 2024-01-30T02:50:52Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[File:Countries where French is an official language.svg|right|upright=2]] '''Frantsöösk''' is ne [[Romanisk|romaniske]] Sproake. Ju is Stoatssproake in [[Frankriek]]. == Sjo uk == * [[Cajun Frantsöösk]] {{stump}} [[Kategorie:Frankriek]] [[Kategorie:Romaniske Sproaken]] 040pd1ecys34c257cl1tyemk25ff1h0 0 236 122860 110715 2023-09-15T00:15:55Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Image:Paulsen.eltern.jpg|thumb|Friedrich Paulsen un Oolden (uum 1860)]] [[Image:Paulsen.1907.jpg|thumb|Friedrich Paulsen (1907)]] '''Friedrich Paulsen''' (bädden in Langenhorn/Sleeswik, dän 16. Juli 1846, stuurwen Berlin/Steglitz dän 14. August 1908) waas n Noudfräisken [[Philosoph]] un [[Pädagoge]]. Sien Oolden wieren Buurenljuude: Paul Frerck un Christine Ketelsen. Fon dät füüfte Lieuwendsjier ou koom hie in ju Täärpsskoule un dan 1859 in ju Skoule fon dän Koaster Sönke Brodersen. Die föärderde Paulsen mäd alle Kräfte un so kuud hie dan 1863 in dät Christianeum in Altona. Deerätter studierde hie in Erlangen, Bonn un Berlin, wier hie 1878 n buutengewöönelken Posten kreech as Professor in [[Philosophie]] un [[Pädagogik]]. In 1896 foulgede hie [[Eduard Zeller]] ätter as Professor in ju [[Moroalphilosophie]] in Berlin. Hie waas die Grootste fon do Sköilkere fon [[Gustav Theodor Fechner]], wäls Doktrin fon Panpsychismus hie groote Betjuudenge roate truch sien ''Einleitung in die Philosophie'' (1892; 7. Aploage 1900). Man hie geen fuul fääre as Fechner in dät hie fersoachte ne [[epistemologiske]] Deerstaalenge tou reeken fon dät Wieten fon dät [[Psychophysiske]]. Wan hie uk [[Kant]] sien Hypothese anärkoande, dät wie truch innerelk Geföil us bloot bewust sunt fon dän Seelentoustand, so meende hie daach dät dit Bewustweesen n Wieten is fon dät [[Dingen sälwen]], wier sik Kant juun sätte. Ju Seele is deerätter ne praktiske Realität, ju Paulsen, mäd [[Schopenhauer]], betrachtede as bekoand truch ju Wille. Man disse is naan rationellen Wonsk, neen uunbewuste irrationelle Wille un uk neen bewuste intelligente Wille, man n Instinkt, ne Wille tou Lieuwjen (Zielstrebigkeit), oafte unnerbewust, Ziele ferfoulgjend, man sunner deeruur ättertoutoanken. Disse Apfoatenge fon Wille, wan uk beständich un mäkkelk foar ju algemeene These, skäl düütelk unnerskat wäide fon ju gewöönelke Betjuudenge fon Wille, dät is rationell Begierjen. Paulsen is bolde beeter bekoand truch sien apluukende Skrifte, as as n süüweren Philosoph. Sien Geskichte des gelehrten Unterrichts is ne Oarbaid fon grooten Wäid. ==Wierke== * ''Aus meinem Leben'' (1909) * ''Geschichte des gelehrten Unterrichts auf den deutschen Schulen und Universitäten'' (1885) * ''Symbolae ad systemata philosophiae moralis historicae et criticae'' (1871) * ''System der Ethik mit einem Umriß der Staats- und Gesellschaftslehre'' (1889) * ''Versuch einer Entwicklungsgeschichte der Kantischen Erkenntnistheorie'' (1875) == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz74480|Name=Friedrich Paulsen}} * http://www.fps-niebuell.de/friedrichpaulsen.htm * https://web.archive.org/web/20210920085021/http://www.paulsengymnasium.de/ {{Normdaten|TYP=p|GND=118739603|NTA=069745439|LCNAF=n80138046|VIAF=76330136}} {{SORTIERUNG:Paulsen, Friedrich}} [[Kategorie:Noudfräislound]] [[Kategorie:Pädagogik]] [[Kategorie:Philosoph]] 1nqcs1hpmtskqa7x39unf4parvi9uj2 0 237 123305 123303 2024-02-07T15:06:28Z Vinraam 13551 /* Do 10 grootste Stääde */ wikitext text/x-wiki {{Niederlounske Provinz| namme = Fryslân| flagge = {{border|[[Bielde:Frisian flag.svg|130px|Provinsjeflagge]]}}| wapen = [[Bielde:Friesland wapen.svg|130px|Provinsjewapen]]| haadstêd = [[Ljouwert]]| religyjier = 2015 | GPS = 53°20' NB 5°78' AL| religy = Evangelisk 35%<br />[[Katoolske Säärke|Katolisk]] 7% | opprange = '''5.753 km²''' (1e) | opp = 3.340 | wetteropp = 2.413 | bewrange = 8e | ynwenners = 659.551 | datum = 1-1-2023 | befolkingstichtens = 197 | folksliet = [[De âlde Friezen]]| kaart = [[Bielde:Friesland position.svg|Steede fon ju Provinz Fryslân]] So lait '''Fryslân''' in do Niederlounde.| Kommissaris fan Keninginne = [[Arno Brok]] (VVD) | webside = [https://www.fryslan.frl www.fryslan.frl] | }} [[Bielde:Prov-Friesland-OpenTopo.jpg|300px|right|thumb|ne Koarte fon ju Provinz Fryslân un sien Meenten]] '''Fryslân''' ([[Niederloundsk]]: ''Friesland'') is die [[Wäästfräisk|wäästfräiske]] Noome foar '''Fräislound''' un so uk die offizielle Noome fon ju [[Niederlounde|niederloundske]] Provinz Fräislound. Dät Gebiet fon ju Provinz is 5 753 km² un deer woonje 660 000 Moanskene (2023). [[Haudstääd]] is [[Ljouwert]], ''Leeuwarden'' ap [[Niederloundsk]]. In ju ganse Provinz is ju [[fräiske Sproake]] - dät ''Wäästfräiske'' - ieuwenske dät [[Niederloundsk]]e ju offizielle Sproake; uungefeer 350.000 Ljuude baale düt noch as eerste Sproake un wisse 100.000 uur Ljuude baale dät uk aal Deege. == Fräiske Meenten (18) == {| |- | width="35%" valign="top" | * [[Achtkarspelen]] * [[Amelound]] * [[Dantumadiel]] * [[De Fryske Marren]] * [[Eaststellingwerf]] * [[Flielound]] * [[Harns (Meente)|Harns]] * [[It Hearrenfean (Meente)|It Hearrenfean]] * [[Ljouwert (Meente)|Ljouwert]] | width="35%" valign="top" | * [[Noardeast-Fryslân]] * [[Opsterlân]] * [[Schiermönkooge]] * [[Skylge]] * [[Smellingerlân]] * [[Súdwest-Fryslân]] * [[Tytsjerksteradiel]] * [[Waadhoeke]] * [[Weststellingwerf]] |} [[Amelound]], [[Flielound]], [[Skylge]] un [[Schiermönkooge]] sunt do [[wäästfräiske Ailounde]] do tou ju Provinz Fryslân heere. === Do 10 grootste Stääde === Do tjoon grootste Stääde in ju Provinz Fräislound ätter Antaal Ienwoonere sunt ap n 1. Januoar 2023: {| class=prettytable ! Nr. || Noome || Antaal |- | 1 || [[Ljouwert]] || 95.900 |- | 2 || [[Drachten]] || 45.500 |- | 3 || [[Snits (Stääd)|Snits]] || 34.400 |- | 4 || [[It Hearrenfean]] || 31.600 |- | 5 || [[Harns (Stääd)|Harns]] || 15.200 |- | 6 || [[Wolvegea]] || 13.400 |- | 7 || [[De Jouwer]] || 13.100 |- | 8 || [[Frentsjer]] || 13.000 |- | 9 || [[Dokkum]] || 13.000 |- | 10 || [[De Lemmer]] || 10.400 |} == Politik == In dän Wääst-Fräiske Lounddai is et siet 2011 so ferdeeld: {|class="wikitable sortable" ! colspan=5 | Sitte |- ! Paatäi !! 2023 !! 2019 !! 2015 !! 2011 |- |BBB || 14 || || || |- |PvdA || 5 || 6 || 7 || 11 |- |CDA || 4 || 8 || 9 || 8 |- |FNP || 4 || 4 || 4 || 4 |- |VVD || 3 || 4 || 5 || 6 |- |GrienLinks || 3 || 3 || 1 || 2 |- |ChristenUnie || 2 || 3 || 3 || 3 |- |PVV || 2 || 3 || 4 || 4 |- |FVD || 1 || 6 || || |- |SP || 1 || 2 || 5 || 3 |- |PvdD || 1 || 1 || 1 || |- |D66 || 1 || 2 || 3 || 2 |- |JA21 || 1 || || || |- |PBF || 1 || || || |- |50+ || || 1 || 1 || |- ! Gesamt !! 43 !! 43 !! 43 !! 43 |} == Ferwiese ätter buuten == * [https://www.fryslan.frl Provinz Fryslân] * [https://allecijfers.nl/provincie/friesland/ Statistik fon Fryslân] {{ProvinzFryslân}} {{ProvinzenNiederlounde}} [[Kategorie:Niederlounde]] [[Kategorie:Fräislound|*]] [[Kategorie:Fryslân| ]] qoqdsn1tl7ftihhjio6g0jxxp9wc5la 0 238 115486 105500 2018-01-09T18:42:34Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Image:Friesengebietstq.png|200px|thumb|right|Dät Gestrich fon do Fräisen uum dät Jier 800]] Do '''Fräisen''' (dt. ''Friesen'') sunt ne etniske Gruppe, jo woonje in [[Dänemark|Dänemark]], [[Düütsklound|Düütsklound]] un do [[Niederlounde|Niederlounde]]. Ju [[Fräiske Sproake|Fräiske Sproake]] bildet mäd dät [[Ängelsk|Ängelske]] un dät [[Skottisk|Skottiske]] ju [[Noudwäästgermaniske Sproakengruppe|Noudwäästgermaniske Sproakengruppe]]. == Geschichte == Do ooldste Spuuren fon do eerste Ienwoonere in Fräislound stamme uut ju Tied twiske do lääste bee Iestiede. In dät Jier 28 wäide jo as Frisii ärwäänd fon do [[Roomske]]. Fräisk baalen hääbe jo dan noch [[Substroatsproake|wäil nit däin]]. == Sjuch uk == * [[Radbod]] [[Kategorie:Fräisen| ]] [[Kategorie:Foulk]] 3xcgni3j4ax2stf2gdch3lszvqiplvv 0 239 115997 111100 2018-01-29T20:43:20Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sicht vom petersdom roma.jpg|thumb|300px|right|Dän [[Päitersplats]] as blouked fon ju [[Päiterssäärke]]. Die Touden fon de Fräisensäärke is gjuchts ap hoolwe Hööchte]] [[Bielde:Santi Michele e Magno in Rome aerial view.jpg|thumb|right|Detail: Ju Fräisensäärke mäd dän Top fon dän Touden in dän buppeste Haaldeel]] Ju '''Fräisensäärke''' (''San Michele dei Frisoni'' as uk ''San Michele in Sassia'' of ''Santi Michele e Magno Kakka'') is ne Säärke in [[Room]]. == Loage == Ju Säärke stoant an dän Houk fon do Sträiten Largo degli Alicorni un Via del S. Uffizio, juunuur dän Päitersplats, fluks bie [[Vatikanstääd]], wierfon ju ne exterritorioale Zone is. Me fint dät truch op ju groote Sträite Borgo Santo Spirito 21/41 ju Trappe aptougungen, truch dät Häk un dan links ou. Ju Fräisensäärke is baud juun aan fon do Roomske Bierge, dän Janiculus, die der gränset an dän Päitersplats. Tonk hiere Loage is ju bewoard blieuwen as in dät 16. Jierhunnert aal Gebäude do der unner an dän Bierich stuuden, oubreeken wuuden foar dän Bau fon ju Päiterssäärke. Ap Gruund fon hieren eensichoardigen geskichtelken Wäid is ju Säärke 1990 fon ju UNESCO touföiged an ju [[Lieste fon dät Waareldäärwe]].<ref>[http://whc.unesco.org/archive/repcom90.htm#91 WH Committee: Report of 14th Session, Banff 1990]</ref> == Geskichte == Wier nu ju Säärke fon do [[Fräisen]] stoant, woonde tweelichhunnert Jiere häär ju fräiske Kolonie. Älk, die der uut uus Geegend ätter Room koom, liet sik deer deel. Deer wuud ne Muure uumetou baud un sietdän roat dät in Room ''ju Skola fon do Fräisen''. Uk uur Foulkere hieden sun Betsirk. Fon ju originelle litje Säärke ju tou ju Siedlenge heerde, is noch niks wierfuunen. Ju skäl fon Kriechsgewalt fernäild wuuden weese. Wie wieten dät ju deer waas un dät ju n Patroon hiede: Michael, die Ärtsängel die der Room insen fon dän Päst befräid häd. Leeter kreech ju n twäiden Patroon bietou: Sänt Magnus, n hälgen Biskup, die hier toufällich loundede, fieuwhunnert Jiere ätter sin Dood. Fuuls tou iewerge Fräisen hieden nämmelk sien Reliquien mee ätter Fräislound nieme wüüld, man deer is n Sköätel foar strieken wuuden un do Reliquien bleeuwen in Room, in ju Säärke, ju der sietdän n dubbelden Noome kreech: Säärke fon Michael un Magnus. Dan is [[1141]] ju näie [[Säärke]] baud wuuden: gratter un flugger as ju eerste Säärke weesen hääbe mout. Dät waas n romanisken Bau, mäd oolde Pielere un n fluggen Campanile (Klokkentouden). Die Klokkentouden kon me noch altied bekiekje, man ju Säärke sjucht nu gans uurs uut as wan ju baud wuude. Fon 1756-59 wuude ju Säärke tou n tjoskiepigen Pielerbasylika uumebaud un in dät njuugentiende Jierhunnert wuud dät Binnere uk noch so iengriepend annerd, dät bloot litje Eenpeldhaide dät Oaler noch apwiesen dwo. In dät linke Siedenskip fint sik dät Grääf fon dän Moaler Anton Raphael Mengs. Ju Fräisensäärke is siet 1990 ju eepentelke Säärke fon do holloundske un wäästfräiske Katoolske in Room. Fräisen aastelk fon ju Oamse skällen deer fröier uk waileeken weese.<ref>[http://www.friesgenootschap.nl/artikelen/frame.htm?uri=dvf-0305-1913-21.pdf H. Reimers, 'San Michele, die Friesenkirche in Rom,' De Vrije Fries 21 (1913) 71-78]</ref> Deerap wiest uk wai, dät ju foar ne bestimde Tied in dät Middeloaler dän Noome hiede fon San Michele in Sassia, dät is Sänt Michael in [[Sachsen]]. == Ienmuurde Steene == Die [[Fryslân|Wäästfräise]] [[Loadewyk Damsma]] häd foar ju Säärke in 17 Jiere 2700 middeloalerlike Steene sammeld uut Säärken fon aal do Fräiske Lounde.<ref>[http://www.omropfryslan.nl/Mear_Nijs_7372.aspx Underskieding Paus foar Jouster] ap ju Websiede fon Omrop Fryslân, 8. Apr. 2002</ref> Doo wuuden 2002 in ne Muure in ju Fräisensäärke ienmuurd. Uut Seelterlound sunt Steene fon [[Klaaster]] un [[Roomelse]] deerbie. Dät sunt do ächte uuroolde Steene, fuunen bie de Kapälle un bie de Säärke. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.friezenkerk.nl/friezenkerk/index.php Websiede fon ju Fräisensäärke] * [http://itnijs.nl/2010/01/de-friezetsjerke-yn-rome/?mc= Artikkel ap ju wääst-fräiske Websiede 'It Nijs'] * [http://www.google.nl/images?hl=nl&gbv=2&tbs=isch%3A1&sa=1&q=friezenkerk&aq=f&aqi=&aql=&oq=&gs_rfai= Uur 1000 Bielden] {{Bauwierk-2}} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{GalerieArtikkel}} [[Kategorie:Baukunst]] [[Kategorie:Fräisen]] [[Kategorie:Säärke]] 4d2ydete7e2iqvveq470q34gdhk69c9 0 240 122896 119983 2023-10-29T19:35:08Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Ap disse Siede rakt et n Lieste mäd fräiske Moaler. ==Noudfräislound== Noudfräislound häd betjuudende Moalere aplääwerd, as: * Hans Peter Feddersen (1884-1941) uut Schnatebüll, die der foarallen ju noudfräiske Londskup moaljen died. * Christian Albrecht Jensen (1792-1870) uut Bredstedt waas fierenden Porträtist in dät "Gouldoaler" fon ju däniske Moaleräi. * Carl Ludwig Jessen (1833-1917) uut Deezbüll, die der as "Fräisenmoaler" bekoand wuude. * Oluf Braren (1787-1839), die der as sljuchten Koaster ap Föhr Bielden fon hoogen kunstlerisken as uk dokumentarisken Wäid skaffede. * Christian Carl Magnussen (1821-1896) uut Bredstedt, die der sik foarallen mäd Porträte un Moaleräi fon dät Foulkslieuwend in Italien n Noome moakede. * [http://www.nolde-stiftung.de Emil Nolde] (1867-1956) - die bekoande Moaler - hied uk äänge Ferbiendenge tou Noudfräislound. ==Aastfräislound== Aastfräiske Moalere sunt: * Ludolf Backhuysen (1630-1708) fon Oamde, waas die populärste Marinemoaler Hollounds. * Henrich Becker (1747-1819) waas n Kunstmoaler, die der foarallen truch sien Porträtmoaleräi Bekoandhaid un Anärkannenge fuunen häd. * Peter Marx, Miniatuurmoaler und Grafiker * [[Poppe Folkerts]] (1875- 1949) waas aan fon do berüümdeste Insel- un Marinemoalere. * Ole West (1953-), Moaler. ==Jeverlound== * Carl Onken (1846-1934), Jever-Wien. ==Wäästfräislound== Wäästfräislound häd ne Riege fon wichtige Moalere un Teekener aplääwerd, as: * [https://web.archive.org/web/20070928062358/http://www.janmankes.eu/ Jan Mankes] (1889 - 1920) waas n [[Fäksproake fon Kunstmoalere|figurativen]] Moaler, ljoust fon Porträte, Londskuppe un Stillieuwende. * Thijs Rinsema (1877-1947) waas n Skoulapper die der jädden moalde: Porträte un Stillieuwende. [[Fäksproake fon Kunstmoalere|Non-figurativ]]; Dada, Kubismus. * Tames Oud (1895-1953) Ameland-Brüssel. Londskuppe: ''Schelpenzee''. * Gerrit Benner (1897-1981): Moaler, Glääsmoaler un Teekener. In do 50-er Jiere koom hie tou Bloi: mäd fäl faawede Fläkke un Boanen roate hie ju Illusion fon Londskuppe. * Boele Bregman (1918-1980), die der sien ganse Lieuwend wrosseld häd mäd sien Kriechsärfoarengen un sien fälle Geföile fon Piene un Nood foar Chaos un Loosegaid, kon n bolde natüürelken Fertreeder fon dän Existentialismus ätter dän Kriech naamd wäide. * Willem van Althuis (1926-). Themas: Architektuur, Londskuppe, Stillieuwende, non-figurativ. * Sjoerd de Vries (1941-). Moaler un Bieldehauer fon Akte, Sälwenbielden, Londskuppe un Miniatuurbielden. Moonige fon do hiere Bielden sunt tou sjoon in dät [http://www.museumbelvedere.nl Museum Belvédère] bie Heerenveen. Fääre noch Noomen as: * Ids Wiersma (1878-1965) moalde un teekende Fräiske Londskuppe, Stääde, Täärpe un Ljuude. Uk fuul dokumentierjende Teekengen fon oolde Reewen un Huuse. * Bouke van der Sloot * Simon Kamminga * [http://www.jopiehuismanmuseum.nl Jopie Huisman] (1922 -2000) sammelde as Plunker fuul ferslietene Seeken, do hie dan gans akroat moalde. [[Kategorie:Kunst]] ds53jrd1ud9cml6kaqspol0fp12q1hm 0 241 120473 120454 2022-01-17T01:12:45Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Friesengebietstq.png|250px|right]] Dät '''Fräiske''' (dt. ''Friesisch'') is ne [[Wäästgermaniske Sproaken|Wäästgermaniske Sproake]], wier uk dät [[Seeltersk]]e tou heert. Bit in dät säkstienste Jierhunnert waas dät Fräiske ju eepentlike Sproake fon Ferwaltenge un Gjucht in do fräiske Kustenlounde twiske dät [[Vlie]] in 't Wääste un ju [[Weser]] in 't Aaste. Ätters is ju Sproake in [[Aast-Fräislound|Aastfräislound]] uutstuurwen, man in [[Seelterlound]] is ju an 't Lieuwend blieuwen. Ju fräiske Sproake fon [[Wangerooge]] is eerste in do füüftiger Jiere uutstuurwen. == Sproaken == Ieuwenske dät Seelterske rakt dät noch two uur fräiske Sproaken. So wäd dät [[Wäästfräisk]]e boald fon sowät twäin träädel fon do 640.000 Ienwoonere fon ju holloundske Provinz [[Fryslân]]. [[Noudfräisk]] wäd boald fon sun 10.000 Ljuude in [[Noud-Fräislound]] ap ju Wäästkuste fon [[Släswiek-Holstein]]. == Biespiele == {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |[[Seeltersk]]||''Kop''||''Stierne'' |''Ooge''||''Noose''||''Muule''||''Tusk'' |''Keeuwe''||''Sooke''||''Tuddenge''||''Oor'' |- |[[Wäästfräisk]]||''holle''||''foarholle'' |''each''||''noas''||''mûle''||''tosk'' |''kin''||''wang''||''sliep''||''ear'' |- |[[Mooringer]] Noudfräisk||''hood''||''foorhood'' |''uug''||''noos''||''müs''||''täis'' |''kan''||''siik''||''teening''||''uur'' |- |[[Föhring]] Noudfräisk||''hood''||''braanj'' |''uug''||''nöös''||''mös''||''tus'' |''kan''||''sjuuk''||-||''uar'' |} == Allere Stadien == ; [[Middelfräisk]] (fon 1550 bit 1800): Dat is foarallen bewoard blieuwen truch do Apteekengen fon Johannes Cadovius-Müller uut [[Stedesdorf]] bie Esens (1691) un fon Westing (1688) un Witte (1720) uut dät Lound [[Wurstfräisk|Wursten]]. Noch fuul moor is bekoand fon dät [[Wangeroogisk]]e, dät bit 1950 besteen häd. ; [[Ooldfräisk]] (bit 1550) : Siet sowät 1300 uurlääwerd foarallen in [[Gjuchtshondskrifte]]. ; Äntstoundenge fon dät Fräiske: Noch aller Fräisk ([[Proto-Fräisk]]) is uurlääwerd wuuden in [[Runen-Ienskrifte]] do fon foar dät Jier 700 stamme skällen. Noch beeter kon me ju oolde Sproake kanne an oolde [[Steedenoome]]n, do eerste siet 700 spezifiske [[Luudärskienengen]] apwiesen dwo. Ju Äntstoundenge fon dät Fräiske skäl deeruum in ju Tied lääse. ; Foarooldfräisk: Foar ju Äntstoundenge fon dät Fräiske skäl hier ne uur Sproake boald weese, ju [[Substroatsproake]], uk [[Foarooldfräisk]] naamd. == Sjuch uk == * [http://wikisource.org/wiki/Main_Page:Seeltersk Wäkke fräiske Texte ap Wikiwälle]. == Ferwiese ätter buuten: == * [https://web.archive.org/web/20150618031114/http://seelter.16mb.com/woudeboukSF.htm Woudelieste Seeltersk-Wäästfräisk] * [https://web.archive.org/web/20150618023608/http://seelter.16mb.com/wurdlistFS.htm Woudelieste Wäästfräisk-Seeltersk] {{Foarloage:InterwikiFräisk}} [[Kategorie:Fräisk]] [[Kategorie:Fräislound]] [[Kategorie:Sproaken]] r5fb7yoiov5hulxnp3uiu3skukrjwy7 0 242 119284 106684 2020-08-31T06:35:40Z DARIO SEVERI 7600 Removing image does not exist wikitext text/x-wiki [[Image:Casa Sant'Elia.jpg|430px|right|thumb|''Huus, dät kommuniziert mäd de Buutewaareld truch Lifte usw.'' fon Antonio [[Sant'Elia]], 1914.]] [[Kategorie:Kunst]] f6auqrsxcbj6egz0gh1i0mka0hmsg8x 0 243 114748 114747 2017-10-19T09:20:56Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Fuugele |- | align="center" | [[Bielde:4554 Mey6 Hochzeitskleider I Meyers Konversations-Lexikon 6. Auflage.jpg|300px|Ferskeedene Fuugele in ne oolde Illustratsjoon]] <br><small>Ferskeedene Fuugele ''(Aves)'' in ne oolde Illustratsjoon</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Riege:'' || [[Loundwierbeldierte]] ''(Tetrapoda)'' |- | ''Sunner Stappe:'' || [[Amnioten]] ''(Amniota)'' |- | ''Sunner Stappe:'' || [[Sauropsiden]] ''(Sauropsida)'' |- | ''Sunner Stappe:'' || ''[[Archosauria]]'' |- | ''Klasse:'' || Fuugele ''(Aves)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Carolus Linnaeus|L<small>INNAEUS</small>]], 1758 |} |} Do '''Fuugele''' sunt een Klasse fon Loundwierbeldierte, do aan Snoabel hääbe, buppedät Fuggen un Juuken, do der uut do foarnste Liedmoate bilded sunt. Fuugele lääase Oaiere, do maaste Oarde konnen uk fljooge. Uumdät do Fuugele fon do [[Dinosauriere]] oustomje, jält ju traditsjonelle Apdeelenge twiske Fuugele un [[Reptilien]] nit moor as korrekt. Fuulmoor sunt do Fuugele as een Unnerkategorie binne do [[Sauropsiden]] tou ferstounden, do uk do Dierte uumfoatje, do aleer in dät [[Paraphylie|paraphyletisk]]e Taxon fon do Reptilien touhoopefoated wuuden. Ju Wietenskup fon do Fuugele is ju [[Ornithologie]]. == Lieste fon Seelter Fuugelnoomen == Wie reeke hier ne alfabetiske Lieste, sunner Ounspröäk ap Fulstoundegaid. * [[Aalke-Fokke sin Fuugel]] ([[Mäidhanne]]) * [[Akster]] * [[Bläshanne]] * [[Blaumeeske]] Boomlooper (Buuk)finke Doabeschieter, Bauerke, Baumontje Doole? * [[Dröiselke]] Gäise (wüülde)/ Gous/ Gant Gosoarnt Häächakster, Huchepucher, Holtakster * [[Hauk]] Heedhanke Holtduuwe Iesfuugel * [[Jiepeke]] ([[Tsälp-tsalp]]) Katuule Kiewit * [[Koolmeeske]] Kudderhoone, Kudderhanne Kufuugel Kukuuk Läiwerke Lüünik * [[Mäidhanne]] ([[Aalke-Fokke sin Fuugel]]) Nachtegoal Näddelköönich * [[Oante]] * [[Petrieshanne]] Reeger (Fisk-, Schiet-) * [[Riekelüün]] ([[Tüütrobüülo]]) Rouk Seemeeske Soaltrouk Spächt Spräie Stoark Stoothauk Swoalke * [[Tsälp-tsalp]] ([[Jiepeke]]) * [[Tüüdik]] Turtelduuwe * [[Tüütrobüülo]] ([[Riekelüün]]) Wachtel Waldsnäppe * [[Wälp]] ([[Wülp]]) * [[Wintergriese]] ([[Dröiselke]]) * [[Woaterhanne]] == Sjuch uk == {{Commons|Aves|Vögel (Taxonomie)}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Fuugele]] flzh9d4kqb70185csxa4wf3qoaiaog9 0 244 114417 114415 2017-07-18T12:21:28Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Huundestok |- | align="center" | [[Bielde:Rhamnus frangula01.jpg|300px|Huundestok (''Frangula alnus'')]] <br /><small>Huundestok ''(Frangula alnus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || Rousenoardige ''([[Rosales]])'' |- | ''Familie:'' || Kjuustoudenplonten ''([[Rhamnaceae]])'' |- | ''Sleek:'' || Huundestokke ''(Frangula)'' |- | ''Oard:'' || Huundestok ''(Frangula alnus)'' |} |} Die '''Huundestok''' ''(Frangula alnus)'', düütsk: "Faulbaum", is n Struuk, die fon [[Marokko]] uur groote Deele fon [[Europa]] bit in dät Wääste fon [[Sibirien]] tou fienden is. Düsse Plonte is giftich, do Bäien konnen oawers fon Fuugele freeten wäide. Die Struuk wäid so n 3 Meter hooch un woakst in wäite Foane, man tou wäit duur't uk nit weese. Die Huundestok un sien Bäien wäide misferstoundelk uk '''Fuulbäien''' naamd. Ieuwenske düsse Oard rakt dät oaber noch een twäide Plonte, ju so beteekent wäd: Ju Oard ''[[Fuulbäie (Solanum nigrum)|Solanum nigrum]]'' (düütsk:Schwarzer Nachtschatten) hat ap Seeltersk uk "Fuulbäie". ==Sjuch uk== * [[Bäien]] * [[Plonten]] * {{Commons ienföigje|Rhamnus frangula}} {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Giftplonten]] c4ssx5iz3wdjz5qphhn128pgr867y5t 0 245 113263 112249 2016-08-09T17:51:11Z Pyt 12 /* FET */ wikitext text/x-wiki Die '''Fäild-Effekt-Transistor''' (dt. ''Feldeffekttransistor'') is n Bauelement, dät ne [[Elektrizität|elektriske Sponnenge]] ferstäärkje kon. == Prinzip == Wan me ne [[Dioden|PN-Barriere]] in ju Speergjuchte sät, dan äntstoant in dät Hoolichlaiter-Materioal ne Loage sunner [[Hoolichlaitere|Leedengsdreegere]], ju sonaamde Speerloage (feräärmde Loage). In sun Loage is also neen Laitenge. == FET == [[Bielde:Scheme of n-junction field-effect transistor de.svg|thumb|400px|Truchsnit fon n FET (JFET)]] Die Effekt wäd ferwoand in dän Fäild-Effekt-Transistor (FET). Die FET is faktisk n gjucht tänne Steeuwe [[Hoolichlaitere|Hoolichlaiter]]-Materioal, mäd ap älke Eende n Kontakt: ju '''Source''' (Wälle) (S) un die '''Drain''' (Ouflus) (D) naamd. Hoolwais twiske do Kontakte sit ap älke Siede n PN-barriere mäd n Ansluutenge: dät '''Gate''' (ju Poute) (G). Gewöönelk läite do Speerloagen (gries in ju Bielde) fon dät Gate ne fräie Ruumte (gräin), sodät twiske Source un Drain n Stroom loope kon. Wäd oawers ap dät Gate ne Sponnenge in de Speergjuchte sät, dan wäide do Speerloagen tjukker, uum sik bie ne bestimde Sponnenge tou berüürjen. Dan kon twiske Source un Drain also naan Stroom moor loope. Ap ju Wiese kon die Drain-Stroom gjucht stäärk truch ju Gate-Sponnenge be-ienflouded wäide. == Naan Stroom == Gans wichtich is, dät ap ju Gate-Barriere altied ne Sponnenge in ju Speergjuchte stoant, wiertruch dät Gate in Prinzip neen Stroom houget. Dät is fuul gunstiger as bie dän gewöönelken [[Transistore|Transistor]], deeruum dät ju Basis deer altied wät Stroom nöödich häd. == IGFET == [[Bielde:FET cross section.png|thumb|300px|Truchsnit fon n MOSFET]] Deeruum dät bie disse "Speerloage-FET" af JFET (ängelsk "junction FET") altied noch wät Speerstroom truch ju Gate-Barriere lapt, is uk noch n uur Soarte FET uutfuunen. Deer sit twiske ju Gate-Ansluutenge un ju Gate-Barriere ne tänne Isolations-Platte, mäd as Foulge dät wuddelk goarnaan Gliekstroom lapt. Dät is die "isolierde Gate-FET" af IGFET, in ne bestimde Uutfierenge uk wäil MOSFET (Metall-Oxyd-FET). Foar do Schaltbielden kiekje bie [[Transistore]]. [[Kategorie:Physik]] 55vrpgbea05qz9bwns2ncof7gjxde79 0 246 72312 8813 2011-11-17T13:37:41Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki * '''abstrakt''' 1 nit as Foarm ärtoankelk > konzeptuell, immateriell, uunstoffelk, uuntaastboar; in Juunsats tou konkret.<br> 2 nit truch Betrachtenge ärheelden, man truch Argumentation oulat.<br> 3 häd neen Ferbiendenge mäd ju ärkanboare Wuudelkaid, in Juunsats tou figurativ. * '''abstrahierje''' is abstrakt moakje. * '''Abstraktion''' is wät abstrakt is. * '''figurativ''' Fuul Kunstlere moalje in ne groawere Technik, man blieuwe daach tjou an ju sichtboare Wuudelkaid. Do wäide oaft ''Figurative'' naamd. * '''Figuration''' is wät figurativ is. * '''non-figurativ''' Dätsälge as konkret. * '''konkret''' Konkrete Moalere sunt sukke, do ne gans akroate Bielde reeke wollen fon ju Wuudelkaid. * '''Perspektiv''' 1 Ju Kunst, Seeken so ap ne platte Fläche deertoustaalen, dät foar dät Ooge dänsälge Iendruk moakje as do Seeken sälwen. Me kon sotoutällen ju Ruumte deeroun sjo.<br> 2. Wiese, wierap Seeken sik fon n bestimden Punkt uut an dät Ooge blieke läite.<br> 3. Dät Uutbieldjen fon Ruumte un Jupte truch Toonunnerskeede (ljoacht un dunker), linear Perspektiv un Faawenperspektiv. [[Kategorie:Kunst]] 2487ddn0ckl4sugf0pove1m3a0569ab 0 247 109400 109399 2014-06-29T09:29:15Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki '''Gallisk''' (dt. ''Gallisch'') is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der bit sowät 500 ä.Chr. boald wuude in Gallien ([[Frankriek]] un anlääsende Gestriche bit tou n [[Rhien]]). Ju is foarallen bekoand uut hunnerte fon Inskrifte in Steen, in keramiske Potte un uur Reewen, un ap Munten un uur metallene Deele ([[Lood]], un in aan Fal [[Zink]]). Do eerste galliske Inskrifte datierje al fon dät säkste Jierhunnert foar Christi Gebuurt un sunt in [[Lepontisk]] (wät bietiede betrachted wäd as n gallisk Dialekt). Jo sunt fuunen in Gallia Cisalpina (dät is Noud-[[Italien]]) un wieren skrieuwen in ne Foarm fon dät Oold-Italiske Alphabet. Inskrifte in [[Griechisk|griechiske]] Lättere fon dät trääde Jierhunnert f.Chr. sunt fuunen bie do Mündengen fon ju [[Rhone]]. Leetere Inskrifte ätter Chr. sunt maast in [[Latiensk|latienske]] Lättere. In ju Tied waas Gallien al fon do [[Roomske]] besät un wuude ju Sproake toun Deel fon dät Latienske fertroangen. Leeter as do [[Franke]] koomen, ferswoont ju gans. [[Gregor fon Tours]] skreeuw in dat säkste Jierhunnert, dät wäkke Ljuude in sien Gestrich noch Gallisk baale kuuden. Deeruum dät do Inskrifte maast n magisken Charakter hääbe (dät sunt goude of sljuchte Wonske), is oafte nit licht tou ferstounden, wät meend is. Deeruum lät ju galliske Sproake sik man toun Deel rekonstruierje. [[Bielde:RIG G-172.jpg|thumb|300px|Inskrift RIG G-172 mäd griechiske Lättere, fuunen in Suud-Frankriek bie [[Nimes]]. (Museum Calvet, [[Avignon]]).]] == Biespil == ätter ju Bielde gjuchts: {| cellspacing="0" cellpadding="10" ! style="background:#f4f4f4;border-bottom:0,5px solid grey;" |Gallisk ! ! style="background:#f4f4f4;border-bottom:0,5px solid grey;" |Seeltersk |- | style="background:#f4f4f4;" |Segomaros Villoneos toutius namausatis eioru Belesamin sosin nemeton. | | style="background:#f4f4f4;" |Segomaros, Suun fon Villonos (of Villu), Burger fon [[Nîmes]], häd foar (ju Goddin) [[Belesama]] dit Hailigdum (''nemetos'') stifted. |} == Literatuur == * Lambert, Pierre-Yves: ''La langue gauloise'' : description linguistique, commentaire d'inscriptions choisies / Pierre-Yves Lambert. - Paris : Errance, 1994. - 239 s. - (Collection des Hesperides). == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.arbre-celtique.com/encyclopedie/inscriptions-gauloises-et-celtiques-72.htm Aal do Galliske Inskrifte (frantsöösk).] [[Kategorie:Keltiske Sproaken]] [[Kategorie:Uutstuurwen Sproaken]] do9421h5i1ai7s1quxcgw4wnol6zpvf 0 248 74333 72913 2011-12-12T15:01:10Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Wäkke gans litje Sproaken sunt: '''In Europa''' *[[Ladinisk|Ladinisk]] *[[Noudfräisk|Noudfräisk]] *[[Sorbisk|Sorbisk]] *[[Seeltersk|Seeltersk]] *[[Suud-Samisk]] '''In Noud-Amerikoa''' *[[Hopi|Hopi]] *[[Onondaga|Onondaga]] '''Wier belieuwde Sproaken''' *[[Kornisk|Kornisk]] *[[Manx|Manx]] == Sjuch uk: == *[[:de:Liste bedrohter Sprachen|'''Lieste in Düütsk''']] *[http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_endangered_languages '''Lieste in Ängelsk'''] *[http://www.braesicke.de/links.htm Kurse un Woudebouke fon litje Sproaken] [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Pädagogik]] qay7vq6bty5fh96tfoctuv492fymp38 4 249 121698 109878 2022-10-29T21:29:22Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Saterland-Wappen.png]] → [[File:DEU Saterland COA.svg]] wikitext text/x-wiki <center>Ju [[Seelterfräiske Wikipedia]] häd apstuuns</center> <center>[[Bielde:DEU Saterland COA.svg|18px]] '''[[Spezial:Statistik|{{NUMBEROFARTICLES}}]]''' Sieden [[Bielde:DEU Saterland COA.svg|18px]] '''[[Spezial:Statistik|{{NUMBEROFEDITS}}]]''' Beoarbaitenge [[Bielde:DEU Saterland COA.svg|18px]] '''[[Spezial:Statistik|{{NUMBEROFUSERS}}]]''' Registrierde Benutsere [[Bielde:DEU Saterland COA.svg|18px]] '''[[Spezial:Statistik|{{NUMBEROFACTIVEUSERS}}]]''' Aktiefe Benutsere [[Bielde:DEU Saterland COA.svg|18px]] '''[[Spezial:Statistik|{{NUMBEROFADMINS}}]]''' Administratore [[Bielde:DEU Saterland COA.svg|18px]]</center><br><noinclude></noinclude> {{WikipediaSkrieuwhälpe}} Hier is ju '''Gebruuksanwiesenge''' fon ju Wikipedia. == Wo me säike kon in ju seelter Wikipedia == Deerfoar rakt dät tjo Muugelkhaide: *Wääl in gjuchte Spalte fon ju [[Haudsiede]] unner '''Enzyklopädie''' n Kapittel un klik dan ap ju Seeke wierap sik dien Froage beluuke kon. Dan krichst du ne Siede ju die fielicht hälpt, of ju fääre ferwiest ap uur Sieden. *Fäl dän Kasten unner '''säike''' in ju linke Spalte uut mäd dät Woud wät du säkst un klik ap '''Siede''' of '''Säike'''. Ap ne Siede kon me dan n bestimd Woud uk noch wier fiende mäd Tasten Ctrl/F. *Klik in ju linke Spalte bie '''Reewen''' ap '''Spezioalsieden''' un dan ap '''aal Artikkele'''. Dan kricht me ne alfabetiske Lieste fon aal do Artikkele. Me kon ne Siede kriege truch deerap tou klikken. == Iengjuchtenge == [[Bielde:Souris schema svg.svg|right|200px]] Gans links fint sik ju smälle algemeene Spalte fon ju seelter Wikipedia. In ju Oudeelenge '''Navigation''' kon me immer ju '''Haudsiede''' beloangje (as uk truch dät ''Wikipedia''-Symbol links boppe) un bie '''Donate''' kon me Jäild foar Wikipedia reeke. '''Reewen''' is nutselk foar Mee-Oarbaidere un bie '''uur Sproaken''' kon me jusälge Artikkel in uur Sproaken bekiekje. Disse gans breede Spalte gjuchts wiest do seelter Wikipedia-Sieden ap. Do hääbe gans buppe dän Tittel un dan foulget dän Text. Fääre kon sun Siede iendeeld weese in een af moorere Spalten. Wäkke Woude sunt blau (as hier [[Haudsiede]]) un kriege ne Unnerstriekenge, wan me deer mäd ju Muus ap kumt. Klikt me deerap, dan kricht me n uur Siede. Wäkke Woude sunt [[rood;]] deerfoar is ne Siede foarsäin, man noch nit moaked wuuden. Litje Koarten un uur Bielden in do Artikkele läite sik maastens fergratterje truch deerap tou klikken. == Ju Haudsiede == Ap ju [[Haudsiede]] rakt dät gans boppe dän Tittel un wät deer touheert un dan deerunner two Spalten. Ju ''linke Spalte'' deerfon rakt algemeene Seeken, as die '''Artikkel fon dät Mound''' un ju '''Nais'''-Rubrik. Ju ''gjuchte Spalte'' änthoold ne Uursicht uur alle '''Portoal-Sieden''' un dän ächte '''Enzyklopädie'''-Ruum. Ju is iendeeld in sjoogen Kapittele, t.B. '''Dät Seelterlound''', mäd deerbie moorere blaue Woude, wier me ap klikke kon uum fääre tou säiken. * Me kon ju Haudsiede altied '''beloangje''' truch links buppe ap dät Wikipedia-Logo tou klikken. == Näie Benutsere == Wan du die as näien Benutser anmäldje wolt, koast du [[Hälpe:Ounmäldje as Benutser|hier leese]] wo dät gungt. In ju [[Wikipedia:Spielsteede|Spielsteede]] koast du üübje un do Muugelkhaide fon Wikipedia uutprobierje. ==Suchen auf deutsch== Den meisten Seitentiteln ist die deutsche Übersetzung hinzugefügt. Über die Volltextsuche - und zuweilen durch Weiterleitung auch über die Artikelsuche - lassen sich Seiten meist auch über den deutschen Begriff finden. Auch sonstige deutsche Wörter und Namen im Text sind über die Volltextsuche zu finden. == Gebruuksanwiesenge speziell foar Meeoarbaidere == [[Image:OLED keyboard.jpg|150px|right]] Wan du n Artikkel beoarbaidje wolt, klik gans buppe "Siede beoarbaidje". Do Knoope deerieuwenske: Die Knoop "Artikkel" foar ju lääste spiekerde Version, die Knoop "Diskussion" foar ne Diskussion tou düt Thema un die Knoop "Geschichte" foar fröiere spiekerde Versione un Autore. Foar anmäldede Benutsere rakt dät ook moor Knoope: die Knoop "Ferschuuwe", uum dän Artikkel ätter n uur Noome tou ferschuuwen un die Knoop "Beooboachtje", uum dän Artikkel ap sien Beooboachtengslieste tou hääben un deer gans gau sjo tou konnen, wät ferannerd wuude. Wan du ju Siede beoarbaidest, koast du, wan du dän Wälltext nit koanst, insteede do litje Knoope bruuke (gjuchte Bielde hierunner). Wan du kloor bäst, klik gans unner dät Beoarbaidengsfinster ap "Siede spiekerje" (of Tasten Alt/S), un wan du nit seeker bäst, dät aal Seeken gjucht sunt, eerste ap "Foarschau wiese" (Alt/P). Dän Wälltext koast du [[Wikipedia:Hälpe bie de Wiki-Programmasproake|deer (Klik ap dän blauen Ferwies!)]] fiende un in ju [[Wikipedia:Spielsteede|Spielsteede (Klik!)]] uutprobierje. Flugge '''Bielden''' fon algemeene Seeken rakt dät in [http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Haudsiede&uselang=stq Commons], ju meenskuppelke Wälle fon aal Wikipedien. <gallery>Bielde:Beoarbaidje.jpg|Beoarbaidjen fon dän Artikkel uur do "[[Inuit]]". Klik hierbuppe ap ju Bielde, uum ju gratter sjo tou konnen of ap dät blaue Woud Inuit, uum dän Artikkel in dät Originoal sjo tou konnen! Bielde:Knoope.jpg|Do litje Knoope - Ook hier, as bie aal Bielden, ap ju Bielde klikke, uum ju gratter sjo tou konnen! </gallery> Liesten fon '''wonskede Artikkele''' fiende sik ap <br>*[[Wikipedia:Artikkele do't in älke Wikipedia reeke skäl]] un ap <br>*[[Wikipedia:Foarsleek fon aan Jiersploan]]. == Ne näie Siede moakje == <center>Wan du as Benutser aanmäldet bäst, wäd die Benutsernoome bie ju näie Siede spiekert <br>Wan du nit aanmäldet bäst, wäd diene IP-Adresse spiekert<br> Du koast nu dän Noome fon ju näie Siede ientipje und ap ''Siede anlääse'' klikje:'''</center><br> <inputbox> type=create width=40 bgcolor=#ffffff preload=Template:Standard content for new page editintro=Template:Instructions default= </inputbox> </center> == Sjuch uk == *[[Wikipedia:Hälpe bie ju seelter Sproake|Hälpe bie ju seelter Sproake]] *[[Wikipedia:Wät is Wikipedia|Wät is Wikipedia]] un [[Wikipedia:Wät is Wikipedia nit?|wät is Wikipedia nit?]] [[Kategorie:Wikipedia]] ch14acd8cj356m19xldw954pvky5cff 0 250 106412 102915 2013-03-20T15:33:16Z 89.246.194.162 wikitext text/x-wiki Ju '''Geologie''' is ju Leere fon dän Apbau un fon ju Äntwikkelenge fon ju Äide. As Biespil wäd hier die seelter Gruund behonneld. == Die seelter Gruund == '''TOUHOOPEFOATENGE. Die Unnergruund fon Seelterlound is Paat fon ju Aast-Wääst ferloopende Hunte-Leedoa-Läichte, in ju sik Doalsound ouleegerd häd. Ap dät Doalsound is ne bit njuugen Meeter tjukke Hoochfoanloage woaksen, ju bloot unnerbreeken wäd fon dät Noud-Suud ferloopende Doal fon ju ''Seelter Äi'' un fon do beglaitende Soundduune.''' Twiske ju Aastfräisk-Ooldenbuurchske Geest mäd tweelich bit achttien Meeter Hööchte in t Noude un ju Kloppenbuurger Geest un dän Hümling mäd fjautich bit füftich Meeter Hööchte in t Suude lait ju Hunte-Leedoa-Läichte. Do Geestgebiete sunt Gruundmoränen fon do Glitskere do in ju Saale-Iestied gans Noud-Düütsklound bedäkten. Charakteristisk foar ju Londskup sunt do smällere Läichten, do fon Noudaast bit Suudwääst in de Geest uutsleepen sunt un wier däälich do Woaterloope as ''Oouwe, Markaa'' un die Buppeloop fon de ''Söiste'' hieren Wai fiende. Do haagere Rääge lääse deerbie oafte tjoon Meeter af moor buppe do Läichten. Deerbie is dät gans ouflakked un ourunded truch Froast un Rien as do Glitskere sik tourääch looken, man dät Klimoa noch tou koold waas foar Plontenwuuks (periglazial). Jusälge wällige Struktur fint sik in dän mäd Foan bewoaksene Unnergruund fon ju Hunte-Leedoa-Läichte, wan deer do Hööchten uk man sun een bit uurel Meeter buppe do flakke Läichten utkiekje. Die fuul litjere Hööchte-Unnerskeed wäd ärkläärd truch ne tjoon bit twintich Meeter tjukke Loage fon Doalsound (Talsand) ju in de Hunte-Leedoa-Läichte ju eegentelke Gruundmoräne oudäkt. Do Doalsounde änthoolde fereenpeld fiene Kiesloagen fon noudiske Häärkumst. Uk fint me ap ferskeedene Djüpten Loagen mäd Plontenräste, do toun Deel sogoar fon twiske do Iestiede stamme (interglazial) un hier un deer uk Ouleegerengen fon stilstounden Woater. In Seelterlound fint me uk Leem, dät ap Aastersiede djapper sit as ap Wäästersiede. An n Geestraant, also in t Suude fon Seelterlound, is dät Doalsound fon ouspäild Geestmaterioal uurleegerd; deer rakt et soogoar Nute-groote Steene, do me uurs in dät oolde Doalsound nit fint. Ju Uurfläche fon dät Doalsound faalt fon fjauer bit fieuw Meeter in t Suude bit tou twoo Meeter in t Noude ou. Deertou faalt ju licht ou ätter t Wääste. In Foulge deerfon hääbe do Woaterloope in ju Hunte-Leedoa-Läichte (as ''Loangholter Djoop, Seelter Äi'' un ''Söiste'') hiere Gjuchte fon suudsuudaast ätter noudnoudwääst. Daach rakt et Stukke do der uurs loope, as in de Äi bie Hollen; filicht dät me deer dän Ienfloud fon dät Unnergruund-Profil noch sjucht. Foar dät die Plontenwuuks apkoom, spielde die Wiend noch ne groote Rulle, wierbie dät Sound tou Räägen un Dääken uumleegerd wuude. Bie do Woaterloope wuud dät Sound soogoar tou hooge Duunen (bit alwen Meeter) apwaaid, do in Seelterlound aal ap Aastersiede fon ju Äi lääse, wierjuun dät Lound ap Wäästersiede moor utwaaide Läichten (Ausblasungsmulden) apwiest (fgl. Wöhrmann 1953). Deeran kon me sjo, dät maast Wäästwiende härsked hääbe. Dät haagere Sound bie do Woaterloope ärkläärt sik deertruch, dät dät Woater dät Sound fon buppen meenoom. Bit twäin Meeter tjukke Loagen hääbe sik ap ju Wiese ouleegerd. In t Noude loope do Woaterloope uut in ju ''Leedoa'', ju ätter t Wääste gungt un bie ''Lier'' as n 114 Meeter breeden Stroom in ju ''groote Oamse'' uutlapt. == Die Foan == Ätter ju lääste Iestied wuud dät Lound eerste tou n Tundra. Leeter uurlook ju sik mäd Dannene un Riesenboome. In ju waarmere Tied deerätter koom in t Binnenlound dät Eeken-Miskwald ap. In ju woorme Tied wuud ju Fuchtegaid in disse Geegend immer gratter, foarallen as weegen dät Smilten fon dät Ies ju Noudsee äntstuude. Unner do Umstande fängen do Eedmoase oun tou woaksen. Do bildeden tjukke Ploastere, do do Boomwuttele ferstikten. Do Boome geenen dood un fällen uum un wuuden unner dän woaksende Foan begreeuwen. In uus Tied wäide foarallen do Wuttele as Sienstubben in de Foan wierfuunen. Immer wuks näi Moas ap do hoolich ferrootede Räste fon do oolde Plonten. Wiel do Foanloagen dät Woater goud fäästhoolde kuuden, wuuks die Foan buppe ju Uumgeegend uut in Foarm fon n Halloosjeglääs. In de ''Döise'' bie Skäddel is ju ap wäkke Steeden soogen bit njuugen Meeter tjuk. Alleweegense rakt et two Soarten fon Eed, dät allere Swoteed un dät jungere Grieseed. Deertwiske lait n düütelken Skeedhorizont, dät soonaamde Splinteed. Die Unnerskeed kumt wäil deerhäär, dät dät Swoteed in ne fuul waarmere Periode woaksen is un deertruch loangsoamer wuuks un moor ferrooted is. Leeter mäd dät Grieseed waas dät köiler un fuchtiger un geen dät Woaksen gauer. Bie do Woaterloope kuud die Foan nit woakse weegen do Soundduunen uut truch dät Woater immer wier ounfierd Geestmaterioal. Uk waas deertruch ju Gruunde tou riek an Neerstoffe. Dätsälge hied me uk an dän Geestraant, wier neen ächten Hoochfoan woakse kuude. Deeruum fint me in t Suude fon disse Geegend do Heedefoane, wiertou in Seelterlound die ''Swoote Faan'' un die ''Fäddenbiergsfaan'' sudelk fon Oouwe un Markaa heere. == Do Läichten == Do Läichten bie do Woaterloope sunt uungliek breed. Ju Läichte fon de Seelter Äi is ap breedste bie Hollen (bolde 1 KM) un in t Noude. Man ap uur Steeden, as bie Näiwal un Strukelje, kumt ju hooge Soundgruunde bolde fluks an t Woater hääroun. In do Läichten äntstuud Niedefoan, wierap sik do Mäide äntwikkelden. Truch ju Leedoa hieden Äbbe un Floud fräien Tougong, wät bit tou Strukelje (Schwalb 15) af soogoar Roomelse (M2.99, Ma42) tou määrken waas. Deertruch wuude foarallen in t Noude fruchtboaren Sliek ouleegerd. Deeruum ferträtte dät do Seelter uk nit aaltoufuul, as in n Winter truch Stau groote Flächen in gans Seelterlound unner Woater stuuden. As leeter do Foane ouwoaterd wuuden, wuud dät läpper, dan do kreegen joo insteede foar Sliek dät suure Foanwoater. Uk waas dät gans lastich, dät in t Noude uk in n Suumer bie hooch Woater do Mäide apmoal unner loope kuuden, dät dät Hoo wäch dreeuw. Aal disse Floude foonten hier Eende, as in 1954 dät Leedoa-Speerwierk bie Lier toustande koom. [Ätter mien Oarbaid: P. Kramer, ''Lound un Noomen. Die saterfriesischen Orts- und Flurnamen'', 1. Beend: Text, Mildaam 1994.] S. 11-12. == Sjuch uk == * [[Aasterfoan]] * [[Foanwoaterspeegel]] == Wällen == Schwalb 1-23; Behnen 191-229; Hanenkamp 153-156. * Behnen = Helena Behnen, Die Entwicklung von Flur und Siedlung auf den Hümmling. In: Hans Meyer-Wellmann, Heimat-Chronik, 1. Band Flurnamen. Der Heimatring Lorup 1970. S. 191-229. * Hanenkamp = Hubert Hanenkamp, Eiszeitalter. In: F. Hellbernd un H. Möller, [[Ooldenbuurich (Nachschlagewerk)|Oldenburg, ein heimatkundliches Nachchlage]], Vechta 1965. S. 153-156. * Ma = Hans Matuszak, Die saterfriesischen Mundarten von Ramsloh, Strücklingen und Scharrel inmitten des niederdeutschen Sprachraumes. Dissertation (Maschinenschrift), Bonn [1951]. * M2 = J.F. Minssen, Mittheilungen aus dem Saterland. Im Jahre 1846 gesammelt. 2. Beend: Ljouwert 1965 (Fryske Akademy Nr. 270). * Schwalb = Mechthild Schwalb, Die Entwicklung der bäuerlichen Kulturlandschaft in Ostfriesland und Westoldenburg. Bonn 1953. * Wöhrmann = August Wöhrmann, Werften und Schiffe im Saterlande gegen Ende des 19. Jahrhunderts. In: Heimatkalender für das Oldenburger Münsterland 1964 (Vechta), S. 119-121.'' [[Kategorie:Geologie| ]] [[Kategorie:Geowietenskuppe]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Kultuur]] bt8gjmk9om04q7qdezyw6ojn8z8f813 0 251 106699 102916 2013-04-09T21:25:51Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Ju '''Geometrie''' is een Unnerfäk fon ju [[Mathematik]] un befoatet sik mäd dät Bereekenjen fon two- un tjodimensinoale Objekte un aal sowät. Tou ju Geometrie heert toun Biespil: * [[Planimetrie]] * [[Trigonometrie]] {{stump}} [[Kategorie:Exakte Wietenskup]] 9y03q1gxzb36yf5kgv9hc0nhku602hv 0 252 110831 102917 2015-05-19T18:02:12Z 2A00:C1A0:4889:E600:D4AF:B9DA:21E1:3292 wikitext text/x-wiki '''George-Bernhard Depping''' (1784-1853) waas n Fransoose, die der dät Seelterlound besäiken diede unner ju fransööske Besättenge. Sien Beskrieuwenge fon do seelter Luuden in dät fransööske kon gjucht nutselk weese uum ju Uuutsproake fon domoals ättertougungen. As Besunneres rakt hie dät ''Uus Foar'': ''Ououse Babe, da dou best in hièmel,<br> ''gehelliget weèrde dîhn Nôama,<br> ''to kououme ous dîhn Rîkh,<br> ''dîhn Wille géchio ioî in hièmel, also ook op er Ide,<br> ''ououse dai’like Brood rékh ous huth,<br> ''oun vergef ous ououse Schelde, as so wy vergeven ououse Schelder,<br> ''oun fuihr ous nigh ihn versikoungh, oun erloes ous won allem euel.'' Nit alles is Seeltersk – as ''huth'', ''vergef '' - man ''nigh'' insteede foar ''nit'' roate dät uk noch bie Minssen. * Depping, ''Voyage dans le Saterland, canton du département de l’Ems-Supérieur'' in Annales des voyages... publiées par M.Mlte – Brun. Tom 16 (Paris 1811) S. 32 * ''It alderhillichst gebet yn Fryske lûden''. Mei ynlieding en oantekens fan J.H. Brouwer. Assen 1964. S. 50, 109-110. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz9679|Name=Georg Bernhard Depping}} {{Normdaten|TYP=p|GND=116073934|VIAF=46759873}} {{SORTIERUNG:Depping, Georg Bernhard}} [[Kategorie:Historiker]] [[Kategorie:Sproakkundige]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Frantsoose]] bi9oop7daeffzsi45tf3gl5oin40rov 0 253 108145 108117 2013-11-28T14:32:51Z Heinz 88 /* Ooldste Ienschrift */ Bielde nit moor deer un hoast uk nit tou ärsätten. wikitext text/x-wiki '''Germanisk''' (dt. ''Germanisch'') is ne [[Sproakfamilie|Sproakgruppe]] ju der heert tou dät [[Indogermaniske Sproaken|Indogermaniske]]. [[Bielde:Europe germanic-languages 2.PNG|thumb|right|300px|Gestrich fon do germaniske Sproaken]] == Iendeelenge == Tou dät Germaniske wäide do ätterstoundene (Unner-)Sproakgruppen reekend: * '''Aastgermanisk''' :[[Gotisk]] (uutstuurwen) * '''Wäästgermanisk''' :[[Anglofräisk]] d.i. [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] un [[Fräiske Sproake|Fräisk]] (orange) :[[Läichfrankisk]], [[Läichdüütsk]] (ljoachtgräin), [[Afrikoansk]] :[[Middeldüütsk]], [[Düütsk]] (dunkergräin) :[[Jiddisk]] * '''Noudgermanisk''' :Wääst-Noudgermanisk (ljoachtblau) ::[[Norwegisk]] ::[[Färoisk]] ::[[Isloundsk]] :Aast-Noudgermanisk (dunkerblau) ::[[Deensk]] ::[[Swedisk]] Ju roode Lienje rakt dät Scheed twiske Noud- un Wäästgermanisk. == Biespiele == === Ooldste Ienschrift === Ju ooldst bekoande Germaniske Ienschrift wuud [[1812]] funen bie [[Negau]] in [[Aastriek]]. Ap n Hälm die deer funen wude stoant n Täkst die der datierd wäd twiske dät twäide Jierhunnert foar Kristus un dät eerste Jierhunnert ätter Kristus. In ne nouditalieniske Schrift is schrieuwen: ''hargasti teiwa'' === Ooldste Ienschrift in Runen === Ju ooldst bekoande Germaniske Ienschrift ju in [[Runen]] schrieuwen is, stoant ap aan fon doo [[Gallehus-Houdene]], uut dät füfte Jierhunnert. Op dän Houden stoant (uursät in latinske Schrift): ''ek hlewagastiR holtijaR horna tawido'' (''Iek, Hlewagast fon [dät Täärp] Holt, hääbe dän Houden moaked.'') [[Bielde:Guldhorn paulli.jpg|thumb|500px|Die Houden mäd Rune-Ienschrift]] [[Kategorie:Sproakgruppen]] jt4ql4opcuvh4fpcud253o0itjljq8v 0 254 102919 102746 2013-03-07T19:01:55Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 182 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q309]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Geskichte''' fertält, wo alles sik äntwikkeld häd, wät aal geböard is. Ju Geskichte kon sik gjuchte ap Gebiete do tichte bie uus sunt, af do fääre wääge sunt. == Uursicht fon Artikkele == === Oalerdum === [[Ephesos]] - [[Heliand]] - [[Julius Caesar]] - [[Roomske Riek]] === Middeloaler === [[Teppich fon Bayeux]] - [[Hillige Roomske Riek]] - [[Radbod]] === Ätter dät Middeloaler === [[Berliner Muure]] - [[Eerste Waareldkriech]] - [[Irakkriech]] - [[Kongräs fon Wien]] - [[Nazi-Düütsklound]] - [[Sowjetunion]] - [[Twäide Waareldkriech]] === Uur === [[Foulkskultuur|materielle Geskichte]] - [[Geskichte fon Seelterlound]] [[Kategorie:Moanskenwietenskup]] [[Kategorie:Geskichte| ]] d15mdnicpufd8djjwb3ocipnwn17pe3 0 255 121699 120488 2022-10-29T21:29:23Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Saterland-Wappen.png]] → [[File:DEU Saterland COA.svg]] wikitext text/x-wiki [[Seelterlound|Seelterlound]] häd fröier fielicht heerd tou ju [[Comitia Sygeltra|Comitia Sygeltra]]. Daach spräkt fuul foar ne [[Besiedelenge|Besiedelenge]] fon dät Noude häär. Ju [[Besiedelengstied |Tied fon Besiedelenge]] kon lääse in dät alfte Jierhunnert. Ju ooldste [[Uurkunde|Uurkunde]] stamt uut 1319. Seelterlound hied goude [[Kontakte fon Seelterlound|Kontakte]] ätter dät Noude, man uk ätter dät Suude wai. In dät Jier 1400 wäd dät fon dän Groaf fon [[Tecklenbuurich|Tecklenbuurich]] an [[Munster|Munster]] uurdrain. Man in ju Tied wäide uk do [[aastfräiske Ienfloude|aastfräiske Ienfloude]] gratter. Seelterlound hied noch loange ne bestimde [[Oainständegaid|Oainständegaid]] un kreech uk noch ne Sunnerloage truch [[Honnel un Skipfoart|Honnel un Skipfoart]]. Al siet 1535 foont die lutterske [[Gloowe in Seelterlound|Gloowe]] Iengong in Seelterlound, wät duurde bit 1630. Die seelter Honnel profitierde eerste fon ju [[frantsööske Besättenge|frantsööske Besättenge]] (1795-1812), man koom leeter toun Stilstand. Dät broachte Äärmoud, bit in [[näiere Tied|näiere Tied]] uur Ärwäärbswällen fuunen wuuden. == Ju Geskichte == ''TOUHOOPEFOATENGE. Uut dät 14. un dät 15. Jierhunnert uurlääwerde Uurkunden wiese foarallen Kontakte fon Seelterlound ätter dät Noude wai. Sproakelke Ärwäägengen läite sluute ap ne Besiedelenge foar dät 11. Jierhunnert fon ju Oamsemundenge häär. Siet 1400 waas Seelterlound unner munsterske Härskup bit 1812, as et tou Ooldenbuurich koom.'' (Siedenuumere beluuke sik ap Kramer 1994, wan nit uurs anroat). === Fräiske Riek === Ap Gruund fon dän Noome fon Seelterlound wäd wäil ounnuumen dät dät Lound fröier tou ju uum [[Suugel]] (Sögel) ap n Hümling tou situierjende ''Comitia Sygeltra'' heerde. Seelterlound skuul dan uk fon dät Suude häär besiedeld wuuden weese. In Touhoopehong mäd ju daach [[fräiske Sproake]] fon do Seelter wäd dan ju Konzeption fon "Hümlingfräisen" nöödich (Sello 10). Unner (Noomen 1N, S. 35) hääbe ik wiesd dät die Noome fon Seelterlound uk Ruumte foar ne uur Apfoatenge rakt, wierbie Besiedelenge uut dät Noude muugelk blift. Deerbie skäl dan in Betracht nuumen wäide, dät do fräiske Kustenstrieke in dät Middeloaler tou do tichtst befoulkede Gebiete fon Europa heerden (Slicher van Bath 1973.201ff.). N Besiedelenge loangs do Honnelsweege ätter dät Binnenlound kuud deerbie muugelk weese. Dät deerbie uk Ienfloude fon t Suude häär aptrieden, waas fielicht deeran outouleesen (Se22, 62 Anm.), dät do allere seelter [[Buurenhuus]]e fon skeen niedersaksisken Typ sunt (wan uk ätter näiere Ansichte do "Fräiske Huuse" eerste fuul leeter deeruut äntsteen sunt, fgl. t.B. Van der Veen 27). Man in sproakelke Apsicht häd dät Noude wonnen un sik soogoar heelden ätterdät in dät eegentelke [[Aastfräislound]] ju fräiske Sproake fon dät [[Läichdüütsk]]e fertroangen waas. Sello meende, dat do amtelke Foarme fon do seelter Täärpnoomen ap ne originoal "düütske" Befoulkenge wiese (Se22), man as wie leeter (S. 37-45) sjo, läite do sik goud uut ooldfräiske Foarme ouleede. Do "düütske" Familiennoomen (Se25) as uk dät "saksiske" Loundgjucht (Se62) sunt fielicht eerste äntsteen as do Seelter in Seelterlound woonden. Uur ju suudelke Ienfloud in do Loundnoomen sjuch S. 390. [[Bielde:Brokmerbrief.jpg|thumb|200px|Dät [[Brookmer Gjucht]]]] Do geskichtelke Wällen läite uus gans in Tjuustergaid uur ju Tied fon ju Besiedelenge. An ju Foarm fon dät seelter Woud ''Jool'' "Rad" is oawers ättertouwiesen, dät dät Seelterske sik al fon dät Aastfräiske ouskat hiede foar ju Besiedelenge fon [[Noudfräislound]], also foar ju Midde fon dät alfte Jierhunnert (Århammar 1969.59f.) N wiederen Iendruk kuud wonnen wäide uut ju Ferspreedenge uur Europa fon do Noomen do uureenstämme mäd do seelter Täärpnoomen [[Boukeläsk]], [[Roomelse]], [[Hollen]] un [[Skäddel]] (» Koarte, S. 17). Disse Noomen heere tou do maast foarkuumende Noomentypen un uut hiere Ferspreedenge is mäd Foarbehoold outouleeden, dät ne Wälle fon Kolonisationen sik fon dät Muudegebiet fon de [[Oamse]] (also uum [[Oamde]]/Emden) ätter dät Binnenlound wai bewääged hääbe kuude. Ju Ferspreedenge fon do Noomen stimt tou n grooten Deel mäd do Hoohaidsgebiete fon do fränkiske un angelsaksiske Rieke in dät njuugende Jierhunnert. Bie glieke Äntstoundenge fon aal do Täärpe un Stääde waas dan ap ne Äntstoundenge fon do Seelter Täärpe in dät 7. bit dät 9. Jierhunnert tou sluuten. Uum ju Tied wäd disse Oart Noomen uk tou n eersten Moal naamd (Kramer 1978.64). Uur dät Oaler fon do Säärken ferglieke Tr13 + Anm. 15). === Leet Middeloaler === Dät eerste Moal in ju Geskichte heere wie wät uut Seelterlound in n Uurkunde fon 1319, wieroun Bookeläsk (2N) unner do fräiske Johanniterkommenden täld wäd (Ur48). In 1359 wäd ju Skoankenge fon n Stuk Foan in Baalenje an dät aastfräiske Klaaster Langen beuurkunded (Ur86). Dät leeter in dän Dullert unnergeene Klaaster kricht 1415 in jusälge Buurskup noch moal ''ein stucke phanes, dar man eede uppe graven mach'', wiermäd tou glieke Tid in n uurigens läichdüütsken Text do ooldste Belääse fon do seelter Woude ''Foan'' (Moor) un ''Eed'' (Torf) fuunen wäide (Ur246, fgl. Kramer 1971.44, Fort 1984.103). In 1459 wuud ne foar sowät trüütich Jiere an dät Klaaster däine Skoankenge fon n Stuk Foan beuurkunded, deeruum dät uur Ljude ''to Scarle'' dät hääbe wollen (Ur743). Ätter Friedländer (Ur743) skäl deeruum uk die Foan in ''Scarle'' lääsen hääbe, wierfoar hie - wäil beleeken ap dän Oustand fon Langen - Litje Skäddel (Kleinscharrel) bie Tjootern ounnimt. Man deer ju Uurkunde fon Heer Johan ''curet to Ramslo'' apstoald is, waas dät wäil eer Skäddel in Seelterlound. In dät Jier 1472 beanspruchje eenige Baalenjer n Stuk Foan, dät fon hiere Oolden an dät Klaaster Langen skoankt wuude; jo wuuden oawers fon dän Gjuchter Herman ter Molen ter Oyta (Ait) in t Uungjucht sät (Ur910). Tou n sälgen Slus kumt 1475 ''her Ageld, kerchere to Uthende'' junuur eenige uur Baalenjer (Ur947). Disse Uurkunden wiese uus oarich goude Kontakte mäd Aastfräislound. Dät me oawers leeter do Foane wier hääbe wüül, kon deerap wai tjuude dät do oarich moor wäid wuuden wieren, fielicht truch ju fon dät Klaaster in gratteren Uumfang tougong sätte Eedgreeueräi. Ätter t Suude hääbe wie n Tjuugnis fon minner früntelke Ferhooldnisse, as 1376 do gemeene Buuren fon Skäddel betjuuge, hiere Roowtoage juun ''Lampeken in Merne'' ienstaale tou wollen (Engelke 260). Merne is wäil Marren bie Lindern (Rü8 Register, S. 347), uum 1800 noch ''Mornen'' (Lc6). In 1656 hat et, ju Skäddeler Meente af Säärke häd siet Moanskentoanken dän Roagentjaande in Grootenging, uk bie Lindern (Wi437). Dät tjut wäil ap oolden Honnelskontakt wai; fielicht sunt jo do Seelter Jäild skeeldich weesen. So wäd uk ju Familie Blok in Hollen al 1403 un 1458 mäd dän Tjaanden tou Bäärsel beloand (Rü5.556 un 5.762). Dät wai un wier twiske Noude un Suude behärsket uk in n Ounfang ju politiske Geskichte fon Seelterlound. Dät wäd as ''Sagelterland'' naamd in n Uurkunde fon n 25. Okt. 1400 (He297, fgl. Sello 32f.) as een fon do Lounde do fon Groaf Nicolaus fon Tecklenburg an dän Biskup fon Münster uurdrain wuuden. Deer wäd ounnuumen (Sello 9ff., Fr32) dät Seelterlound laangere Tid Tecklenburgisk Hoohaidsgebiet weesen is, as uk ju Noaberstääd Ait (Friesoythe). Man weegen ju isolierde Loage skäl die Tecklenbuurger Ienfloud littik weesen hääbe. Do Seelter betoalden bloot n "Greeuwenskät" fon 4½ Tonne Butere. [[Bielde:DEU Saterland COA.svg|thumb|200px|Woapen fon dät Seelterlound]] In ju tuusterge Tid um 1400 sunt düütelk do aastfräiske Ienfloude gratter wuuden. As 1399 die aastfräiske Hauptling [[tom Brok#Witzel tom Brok|Widzel tom Brok]] bie n Träffen in Tjootern (Detern) doodsloain wäd, wäide do Seelter as Deedere naamd (Sello IVff., 29ff.). Widzel häd Seelterlound wäil ärooberje wüüld. Daach fiende wie al ap n 23. Moai 1400 dät ''Sagharderland'' as Besiegler fon ne Uurkunde, wieroun ''hovetlinge unde meynheyt des ghansen landes to Ostvreslande'' do Hansestääde toutälle, fääre do Vitalienbruure (Seeroowere) nit moor tou hälpen (Ur171). Noch 1417 wäd ''Segelterland'' (Rq112) tou do fräiske Seelounde täld, man leeter heere wie niks moor fon politiske Ferbiendengen mäd dät Noude. Do Seelter hieden wäil do Münsterske Biskuppe as goude Loundesheeren ärkoand. Unner Munsterske Härskup kuud Seelterlound noch loange ne bestimde Oainständegaid bewoarje. Foarallen do bie Hettema (He256-415) roate Uurkunden wiese ne ganse Riege fon Fersäiken ap, uum disse Oainständegaid ientoudomjen. In disse Stried wude 1587 dät Seelter Loundgjucht ap Skrift stoald (Sello 40). Ätter dät Loundgjucht (He256ff., Se38-64) wuud Seelterlound ferwalted fon tweelich Burgemästere, fjauer uut älk fon do trjo Säspele Strukelje, Roomelse un Skäddel. Ap Fäästeläiwends Täisdai (Beekensdai) af ap Näijier (Se42) wuuden älke Jier säks näie Burgemästere wääld ap n Säärkhoaf in Roomelse. Ätter Engelke (247) waas ju Gjuchtsferfoatenge skeen fräisk, man ätter Sello (62) saksisk. Ätter Siebs (Sa251) läite sik deeruut man min Slusse uur ju Oustammenge fon do Seelter luuke. === Honnelstied (1500-1800) === Ne Sunnerloage kreech Seelterlound truch Honnel un Skipfoart, wierbie toueerst Eed (Torf) wäil ju Hauptrolle spielde. Leeter wuuden weegen dän Diekbau in Aastfräislound uk Flintsteene uut dän Humling wichtich. Deer ieuwenske wäide noch uur Artikkele naamd, as Kolonioalweere un Soalt (St5.1.4). Schwalb (Side 63) häd an Hound fon Skattengsregistere dän Ferloop fon do Ienwoonertaale fon eenige Täärpe in un uum Seelterlound ferglieked. Deerbie wiesde sik, dät fon 1500 bit 1800 ju Befoulkenge fon Roomelse mäd 150% tounuumen hiede, wüült ju fon Lohe an de Söiste bolde glik bleeuwen waas. Bie glieke Uutgongsbedingengen hieden buutendät do seelter Täärpe al 1472 sowät säksmoal sofuul Huushollengen as do Täärpe an de Söiste. Deeruut wiest sik ju wichtige Rulle fon Honnel un Skipfoart. Deertruch koanden do Seelter ju groote Waareld, wät sik wiest uut fjauer seelter Studente 1457-1459 in Rostock ([[Heinrich Schulte|Schulte]] 1930 .148f.) un dän Geleerde Hinrich Scheeve uum 1520 (Ni474). Noch in 1779 hat et ''dasz die Saterlander als mit wenigen ackerbow versehen tag und nacht beständig mit ihren bothen auf den wässeren und in fremden landen fahren, dadurch ihr brod und onera publica [Loundeslasten] gewinnen mueszen, und also dem exerciren nicht wie andern beijhause seijende beerbte abwarten konnen'' (He357). Un in dät Jier 1800 hat et ''Die Schiffahrt ist ihr eigentlicher Gelderwerb. In Scharle hat jeder Saterländer ein auch zwei Boote. [..] Auf diesen schaffen sie Waaren den Fluß hinauf.'' (Hoche 223). Intwiske bleeuw Seelterlound foar ju Butewaareld uunbekoand, wät me sjucht an ju Ferteekenge ap oolde Koarten (» S. 18). Daach waas Seelterlound nit gans ousleeten un so foont uk dän lutterske Gloowe Iengong. Al in 1535 rakt dät Teekene deerfon (Wi412) un as 1613 die katoolske Gloowe wier in dät Amt Kloppenbuurich ienfierd wäd, fiende sik in Seelterlound träi lutterske Preetjere. Ju Rekatholisierengs-Oarbaid stokkede oawers al in 1618, as die 30-jierige Kriech uutbriek. Noch immer wäd fertäld fon do Mansfäilder, do in n Dezember 1622 uur dän befäärsenen Foan in [[Seelterlound]] ountroangen un deer skräkkelk huuseden (Tr12f., Ni478, M3.79f.). In 1649 hat et, dät dät Säspel Strukelje bolde äntfoulked is (Br45). Noch bit 1630 mouten lutterske Preetjere in hiere Amt blieuwen weese (Wi419). Fon 1642 bit 1651 roat dät Pestoor Manegolt foar gans Seelterlound. Ju Säärke waas oawers wäil so ferwuuden, dät hie dät nit bewaltigje kuude. So wuuden fon 1651 bit 1660 (in Skäddel bit 1664) Jesuiten ätter Seelterlound soand. Deerätter koomen wier Waareldsgäistelke. Uur n Foulge fon ju Rekatholisierenge » bie 40N (Tjootern). In 1795 fäl ju Konkurrenz fon dän holloundske Honnel wäch weegen ju frantsööske Besättenge deer. Deerfon skäl die seelter Honnel juust as die fon Oamde profitierd hääbe (Kalma 291). Dät wuud minner as Napoleon in 1806 ju Blokkade juun Änglound ienfierde. So waas die Honnel al bolde tou Eende as 1811 ju frantsööske Okkupation foulgede (Ni487). Deermäd koom uk n Eende an ju seelter Sälwenferwaltenge un kreech älke Täärp n Maire. In 1812 wuud dät seelter Archiv mäd Iekemäiten un Gesätsbouke eepentelk ferkooped. As 1813 do Frantsoosen wier ferdrieuwen wuuden, toachten do Seelter dät jo hiere Fräiegaid wier kriege skuulen (M3.87). Man intwiske wieren jo in Foulge fon dän Rieksdeputationshauptslus al 1803 mäd Ait un Kloppenbuurich an Ooldenbuurich keemen un do Ooldenbuurger wieren deer nit mäd ienfersteen: "Im Jahre 1815 zog ein kleines Mißverständniß, indem nämlich eine etwas freye Reklamation ihrer vermeinten Rechte für Empörung angesehen wurde, ihnen ein Militair-Commando zu, welches aber bald wieder abzog" Ni488; » uk 1630S. === Ätter ju frantsööske Tid === Ätter ju frantsööske Tied bloide ju Honnel nit wier ap (Br51), wäil uk deeruum dät [[Aastfräislound]] dän Ienfier fon [[Eedgreeuwe|Eed]] mäd n sweeren Tol belaide (Br60). Deertruch koom Seelterlound in groote Äärmoud. Do Seelter geenen deeruum bie Sumerdai as Mäddere ([[Holloundsgungere]]) ätter do rieke Kloaigruunde fon [[Groningen]] un [[Wäästfräislound]] (Ls349-351, B15.16). Uk koom dät tou ne gewaltige Uutwonnerenge ätter Amerikoa (Louisville, [[Cincinnati]]) (Br46). Eerste juun 1900 wuud dät wier beeter, as Eedhonnel un [[Honnel un Skipfoart in Seelterlound|Skipfoart]] wier aplieuweden truch do näie Kanoale. Noch beeter wuud dät truch dän Gebruk fon Kunstmjuks un ju [[Aastfoan|Foan-Kultiwierenge]]. Uum 1900 koomen näie Sträiten (» 239U, 1197R) un 1908 wuud ju Iersenboan truch Seelterlound in Bedrieuw nuumen (Ls130). === Twäide Waareldkriech === Ap'n 26. un 27. April 1945 liech ju Ouweerlinie in Roomelse unner Artilleriefjuur. Die Boahnhof un do Noaberhuuse kreegen Granoatträffere, un dät Lound gjuchts un links deerfon, truch ju Gärtneräi un loangs dän Wai ätter Burloage, wude sweer bescheeten. In Roomelse kreegen moorere Huuse Granoatträffere. N groot Deel fon ju seelter Befoulkenge soacht sik Unnerkuumen inne Foan. Die Foulksstoarm hiede in Rommelse anne Sträite loangs alle 30 Treede n’Gat uutsmieten foar do Panserouweertruppen. Panserspeere wuden baud in Roomelse un in Hollen. Die Foulksstoarm oarbaidede alle Deege an do Panserspeere un moaste ju Wache staale bie do Sprengleedungen. Die Foulksstoarm hoalde Boomstaame uut n’Busk hoald, fierde Sound an un greeuw Skütsensloote. Tällermienen wuden iengreeuwen in dän Loangholter- un Aasternborger Wai, in dän Skäddelerdom un an n’Kenoal loangs in Elisabethfoan. An 20. April wieren do Polen noch in Papenbuurich un ap’n 27. April wieren do poolske Truppen kloor foar dän Oungriep. Die düütske Kommandör hiede tou disse Tied iensäin, dät aal do düütske Ouweeranloagen ferrät weese moasten un hie roate so dän Befeel, ju Ouweerlinie in Roomelse aptoureeken. 28. April, foar Sunnenapgoang bie dookich Weeder, heerden do Ljude inne Foane dumpe Detonationen. Man, wäägen dän Dook waas nit fuul tou sjoon. Aal do Brääge uur de Seelter Äi mäd Uutnoame fon ju groote Brääch twiske Holn un Holnerfoan, ju as lääsde dän Wai eepenheelden wude foar do lääsde Suldoaten, do dän Touräächtoacht däkkeden. Do Kjuusdomme-, Tillen- un Sträitenleedungen geenen hooch. Bie do groote Sprengungen skäddede sik ju Gruunde. Do Huuse appe Naite fon do Sprengungen wieren aal stukken geen. Do Polen hieden inne Noacht alles kloor moaked foar’n Foarmarsch. Jo kuden do Sprengungen uk heere un kemen loangsoam un fersichtich mäd do Pansere ounrulljen. Ju eene Spitse koom fon Idafoan unnere Foan truch de Bround ätter Skäddel, ju twäide fon Strukelje ju Sträite ätter truch Roomelse ätter Hollen, un ju trääde fon Boaljene uur Aasternbuurich ätter Holnerfoan. Moorere Huuse studen in Bround. Ju Artillerie ferliech dät Fjuur ätter Holn un Skäddel. As die eerste Panser truch de Bround fierde, statten do Ljude deer n wiete Flaage ruut. As do Polen heerden, dät do düütske Truppen gans wächleeken wieren, stoalden jo dät Skjooten ien. Do Seelter skuulen uut de Foan kuume un ätter sien oaine Huus gunge. Eenige Huuse in Seelterlound wieren wäil läip meenuumen wuuden, man do Täärpe stuuden noch. Do tjo Säärken wieren stounden blieuwen. Do düütske Pioniere hieden wäil dän grootste Skoaden oungjuchtet mäd hiere Sprengungen. == Sjuch uk == * [[Literatuur_uur_Seelterlound|Literatuur_uur_Seelterlound]] * [[Seelter Archiv]] * [[Seelter Loundgjucht]] * [[Seelter Siegel]] * [[Siatutanda]] == Ferbiendengen == * https://web.archive.org/web/20130610182110/http://www.ikp.uni-koeln.de/~imig/Saterland/Geschichte.html [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Seelterlound]] qliu5al14rtpdqlcqejovsxlx6fduj5 0 256 120195 117491 2021-08-09T00:06:56Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Siemer.jpeg|thumb| Gesina Lechte-Siemer]] [[Bielde:Groslech.jpg|thumb|right|300px|[[Margaretha Grosser]] un Gesina Lechte (gjuchts) baale uur Uutgoawe fon hiere Geskrifte bie Gesina touhuus ap n 23. Sept. 2004.]] [[Bielde:Siemer.jpg|thumb|right|300px|Toanksteen foar Gesina Lechte-Siemer bie ju Roomelster Säärke]] '''Gesina Siemer''' (*13. Oktober 1911 in [[Roomelse]]; † 6. August 2007 in [[Ait]]) wuuks in Roomelse ap as Dochter fon dän Smid Nikolaus Siemer. Fon Siemer kon me kweede, dät ju as eerste in dät [[Seeltersk]]e dichtede. == Lieuwend == Ju beginde 1928 mäd dichtjen, wierbie ju ap Anräägenge fon Pestoor [https://web.archive.org/web/20100612112725/http://www.intech.mnsu.edu/bunkers/related_sites.htm Kokenge] hiere seelter Määmesproake benutsede. In ju Skrieuwwiese kuud ju sik deerbie stutsje ap ju seelter Spräkwoudesamlenge, ju [[Julius Bröring]] 1901 hääruutroat hiede. Hiere eerste Gedicht – wäil ''Din unbekoande Stierwedai'' - waas ätter ne Preetenje fon dän Pestoor. Do Gedichte ärskeenen domoals in do Heimatblätter fon ju [[Oldenburgische Volkszeitung]]. Ju häd ''Louts Hinerks Tjoue'' (hiere eensige Prosa) in 1931-32 skrieuwen. Ätters hilkede ju ätter dät [[Rhienlound-Palts|Rhienlound]] un dan ap t Oaler sätten jo sik in Ait deel. Ätter 1970 is ju fääre geen mäd skrieuwen. Hiere Dichtsammelnenge is in 1977 in ''Ju Seelter Kroune'' ärskienen. ''Louts Hinerks Tjoue'' is leeter nochmoal in ''Seelter Tjoue'' uutroat. As [[Hermann Janssen]] uut Amerikoa tourääch keem häd hie foar ju Säitenge skrieuwen (''[[Lesebouk foar Seelterlound]]'', 1953-1965) un ferskäidene Gedichte fon Siemer publiziert. In 2007 sunt two Bouke fon Siemer ärskienen, ''Dät ganse Lieuwend'' un ''Fiene Stemmen''. == Toanksteen == Ap 6. August 2008, an hieren eersten Stierwedai, is foar Gesina Lechte-Siemer n Toanksteen deelsät. Die stoant bie dät naie "Pfarrheim" an ju [[Marktstrasse|Määrkedsträite]] in [[Roomelse]]. == Thema == Dät Wierk fon Siemers belukt sik ap Dööntjene fon do Jierstiede, dät Lieuwend fon alle Deege un uur dät [[Seelterlound]] un sien Geskichte. == Wierke == * 1953-65 Ferskeedene Gedichte in dät ''Lesebouk foar Seelterlound'' * 1971 : ''Louts Hinerks Tjoue'', Seelter Trjoue. N Tjooterstuk in fjauer Deele, skrieuwen 1931 of 1932. 45 Sieden. * 1977 : ''Ju Seelter Kroune''. Ostendorp Verlag Rhauderfehn. Mäd Bielden uut Seelterlound fon Bruno Ewen. 124 Sieden. * 2004 : ''Dät ganse Lieuwend'', Seelterfräiske Gedichte un Läidere. Ait/ Friesoythe. 107 Sieden. * 2004 : ''Fiene Stemmen'', Seelterfräiske Gedichte un n Läidere foar litje Bäidene. Romelse – Seelterlound. 61 Sieden. == Bielde == <gallery> Bielde:STIERWEDAI.JPG|Gesina hier eerste Gedicht ''Din unbekoande Stierwedai'', dät ju - 18 Jiere oold - skreeuw ap ne Preetenje fon Pestoor Kokenge. Bielde:ARENDTIT.JPG|Dät Gedicht ''Aadentied'' in Gesina hiere oaine Hondskrift. Bielde:ARENDBOT.JPG|Dätsälge Gedicht ''Aadentied'' in [[Botke]] sien Bouk Sealterlân. Bielde:FORJIHR1.JPG|Dät Gedicht ''Foarjiersdai in de Meerte'', so as dät ärskeen in ju Oldenburgische Volkszeitung fon dän 20. Meerte 1935. Bielde:LOUTSH2.JPG|Ounfangssiede fon ju Hondskrift fon dät Tjooterstuk ''Louts Hinerks Tjoue'' (ärskienen [[Seelter Trjoue]] 6:1-48 (1971). Bielde:FIENES.JPG|''Fiene Stemmen'', 2004 Bielde:GANSLIEW.JPG|''Dät ganse Lieuwend'', 2004 </gallery> == Sjuch uk == *[https://web.archive.org/web/20110827001627/http://seelter.110mb.com/LsO2a.html Text fon dät ''Lesebouk fon Seelterlound''] hier online {{Wälle|Angoawe= * {{de}}[http://www.literaturatlas.de/~la4/werke_gesina_lechte.htm literaturatlas.de - ''Werke Gesina Lechte-Siemers''] <small>(26. Juni 2009)</small> * {{de}}[http://www.ga-online.de/?id=540&did=5364 General Anzeiger, 11. August 2008 - ''Heimatdichterin ein Denkmal gesetzt''] <small>(26. Juni 2009)</small> * {{de}}[http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_barssel_artikel.php?id=1737257 Krone für die saterfriesische Sprache, 2. August 2008] <small>(26. Juni 2009)</small> * {{nl}}[http://www.ekfrysk.host22.com/saterzan.htm Saterland, een levend taaleiland, 1996 (uur ju seelter Sproake un Literatuur)] <small>(26. Juni 2009)</small> }} {{Normdaten|GND=133074803}} {{DEFAULTSORT:Lechte, Gesina}} [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Sproakkundige]] kbm9ddga35m6il33e50j1ebi3rn291n 0 257 107251 107244 2013-06-12T17:10:37Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dinamómetro.jpg|thumb|right|200px|N Änster, die bit 60 kg weege kon.]] '''Gewicht''' is ju Oainskup fon n Körper, ju der ounrakt, wo stäärk hie fon de [[Äide]] [[Sweerkraft|anleeken]] wäd. Gewicht kon meeten wäide mäd: * ju [[Wächte]] * die [[Änster]] [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Meettechnik]] [[vi:Tương tác hấp dẫn#Trọng lực]] auhs71xd4msuhexjouufihqaemq4kv9 0 258 102922 97368 2013-03-07T19:02:28Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 15 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q627429]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Giftpetersilje |- | align="center" | [[Image:Illustration Aethusa cynapium0.jpg|250px|Giftpetersilje (''Aethusa cynapium'')]] <br><small> Giftpetersilje ''(Aethusa cynapium)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Familie:'' || ''Apiaceae'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Apioideae'' |- | ''Sleek:'' || ''Aethusa'' |- | ''Oard:'' || Giftpetersilje ''(Aethusa cynapium)'' |} |} '''Giftpetersilje''' ''(Aethusa cynapium)'' is oafters ap goude Gruunde tou fienden un as Jood sweer tou fernäilen. Ju lät bolde as de Tuunpetersilie un schällen al oafters Ljuude fon kroank wuuden weese truch Ferwikselnge. As Giftplonte is se uus lastich un wie fernäile se truch Oumjoon uumdät se neen Säid smit un uk do Wuttele uutgreeuwe. Kanne kon man se licht an de wiete Blöite. Ju woakst fon Mai bit tou Häärst in oolde Tuune an Häägen, ap Äkkere un Schutbälte. Ju uur läige Soarte ''agrestis'' wäd man 15 cm un woakst ap Baulound. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Joodplonten]] [[Kategorie:Giftplonten]] [[Kategorie:Buuräi]] fmtf9yetby9lqbjg770cgqmaszu34zx 0 259 102923 61741 2013-03-07T19:02:39Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q884925]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki N Biespil fon do ooldfräiske [[Gjuchtshondschrifte]] is dät '''Brookmer''' '''Gjucht''', so as die Gäistelke ''Osbrond'' dät 1345 apschreeuw. == Originoal == [[Image:Brokmerbrief.jpg|485px]] <br> == Transkription == [[Image:Brokmerbrief.jpg|40px|left]] Thit ist thiu forme kere, ther Brocmon ekeren hebbath, thet hira rediewa skelin thingia hira ierim vt andene ende.'''*A'''lsa tha rediewa alra erest on gungath, and to hape kemen send, sa skelen hia al vnder ena suera eta mena loghe oppa sancte Iacobe, thet hia buta penningum and buta bedum helpa skele tha erma alsa tha rika, and tha fiunde alsa tha friunde.'''*A'''nd sprecma thene rediewa on vmbe tha lessa meyde ief vmbe tha marra, sa vndgungere mith sex monnum, vnder tha forma and vnder tha other berninghe, and hi se selva thi soginda. And thi talemon wite tha sibbe, ther vr thene sueren heth, ther tha werde leda skel mith sex ethum; and thi talemon vndvnge ac alsa vmbe tha meyde; and tha redieua driwe thet riucht forth fon tha talemonnem, ther thenna weldech send. And hveder sa tha redieua, io{f}tha talemonne, thius werde brech, sa reke hi the liudum achta merch, and tha rivchtrum ene halwe hageste merk; and thi clagere bisvere sine meyde. And ne driuath tha talemon iof tha redieua thith riucht naut forth, sa geie hia mith achta mercum. '''**H'''wersa ma sprech vmbe werna, hia se lessa ieftha marra, and se biiecht tofara sine eyne redieva, therse vnder stonde inna there herna, and hi alsa rede; sa drive hise withe bi achta mercum, and tha tuene mith him stonde; and neth hise naut, sa se hi urleren.<br>**[''In dän Raant stoant:''] Fon w{er}nim {bi}iecht. [Litje Striepe buppe n Bouksteeuwe tjuude ap Oukuutenge, t.B. ''brocm~o = brocmon''] == Uursättenge ap Seeltersk == Dit is ju eerste Kür, ju der Brookmonljuude wääld hääbe, dät hiere Räidreekere {=Gjuchtere} schällen tingje hiere Jier-Riem uut an dän Eende {=Gjucht hoolde hiere Jieresfrist tou Eende}. *Ieuwenso do Räidreekere aller eerst oungunge, un touhoope keemen sunt, so schällen jo aal under eene {=aal mädnunner} swööre ap dät meene Louch {=ju meenskuppelke Fersamlengssteede} ap Sänt Jookub, dät jo buute Pännige und buute Bidden {=sunner sik besteete af bidje tou läiten} hälpe schällen do Rieke just as do Äärme, un do Fäinde juust as do Früünde. *Un spräkt me dän Räidreeker oun uum ne minnere Miete of uum ne grattere {= weegen (dät Ounniemen fon) n litjer of gratter Geschoank}, dan äntgunge hie dät {= bewiest hie sien Uunscheeld} mäd säks Monljuude {do foar him Eed laistje}, in ju eerste un twäide Fädderskup {=Fäddere un Grootfäddere}, un hie sälwen die soogende. Un die Toalemon wiete ju Sibbe, deer uur dän swöörd häd {= ju Ferwantskup schäl dän Kontrolleur amtelk betjuuge, die der swöörd häd uur (touständich is foar) dän}, die dän Bewies mäd säks Eede fiere schäl; un die Toalemon mout uk ap ju Wiese sien Uunscheeld bewiese fon Besteetenge un do Gjuchtere, do dan in dät Amt stounde, schällen dät Gjucht fon dän Toalemon truchfiere. Un wan dät äntweeder dän Räidreeker of die Toalemon nit glukket {do säks Monljuude bienunner tou kriegen}, dan reeke hie do Ljuude oachte Maak un do Gjuchtere n hoolwen hoochste Maak; un die Kloager beswööre sien Kloage weegen Besteetenge. Un fiere die Toalemon of do Gjuchtere dit Gjucht nit truch, so schällen jo mäd oachte Maak büüsje. *''Ju Anärkannenge fon (wierroate of wieruume tou reeken) Pounde.'' <br>Wan me weegen Pounde, jo sunt gratter of litjer, Kloage ienbrangt un foar sin oaine Gjuchter, dän sien Gjuchtsboarkaid in dät Unnerbetsirk jo unnerstounde, un hie kwäd uk so, so bedrieuwe hie bie oachte Maak Stroafe ju Touräächgoawe deerfon, wan twäin (fon do träi uurige Betsirksgjuchtere) him bietreede. Un häd hie {=die Bekloagede} do {Pounde} nit, dan is hie ferlädden {= is sien Scheeld bewiesed}. ''Dät gungt deer uume, dät do Gjuchtere dät ganse Jier Gjucht ouhoolde, dät jo sik nit besteete läite un dät jo aal Ljuude gliek behonnelje. Un dät wäd dan juristisk ousicherd, sowied jo dät domoals kuuden. Die Text is gans stuur tou ferstounden, man dät gungt wät lichter, wan me weet, dät ju Weerhaid nit fuunen wuude truch Unnersäikengen, man truch Eede fon Hälpere. Die der genouch Hälpere hied, kuud also altied winne, man deermäd wuuden dan daach Konflikte löösd sunner Kriech. Bie n "Maak" honnelde dät sik uum ne ganse Masse Jäild (n Maak waas 2/3 Puund Sälwer).'' == Sjuch uk == *[[Ooldfräisk Gjucht]] [[Kategorie:Ooldfräisk Gjucht]] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Sproakkunde]] fe1yfwf0s2lboc864x41bdflaqtaefc 0 260 102924 94076 2013-03-07T19:02:49Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 47 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q171486]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Gliekgjuchtenge''' (dt. Gleichrichtung) beteekent ju Uumwonnelenge fon Wikselstroom in Gliekstroom. == Prinzip == Elektroniske Apparoate benöödigje ne [[Glieksponnenge]]. Deer kumt ju eerste Anweendenge fon n [[Dioden|Diode]] an t Lucht. Wan wie ne sinusfoarmige Wikselsponnenge truch n Diode toufiere an n [[Wierstande|Wierstand]], dan lapt truch dän Wierstand n hoolich-sinusfoarmigen Stroom (sjuch ju Teekenge hier unner). Uur dän Wierstand stoant dan fonsälwen uk ne hoolich-sinusfoarmige Sponnenge, dan deer jält V = I x R. Ju Sponnenge wäd sieläärge nit negativ, mar ju annert sik daach stäärk. Wie naame dät ne pulsierjende Glieksponnenge. == Ouflachenge == Uum deerfon ne ächte Glieksponnenge tou kriegen, bruuke wie n [[Kondensatore|Kondensator]] (sjuch hier unner). Nu annert sik ju Sponnenge noch man n bitsken un wofuul ju sik annert, honget je ou fon ju Grööte fon dän Kondensator un dän Wierstand. Nieme wie oun, dät ju Glieksponnenge 10 Volt is un die Wierstand R = 1000 Ω, dan lapt truch dän Wierstand n Stroom fon 10/1000 is 0,01 Ampêre (=10 milliAmpêre = 10 mA). Wät in Fakt geböärt, is dät die Kondensator, älke Moal as ju Wikselsponnenge maximoal positiv is, ieuwkes truch ju Diode bieleeden wäd. Dät geböärt also insen in n Tied t = 0,02 s. == ju Kondensator-Gliekenge == Wollen wie nu dät ju Sponnengsannerenge, ju Wällegaid ("ripple") Vr, nit moor bedrächt as 0,1 Volt, dan bruuke wie ju [[Kondensatore|Kondensator-Gliekenge]] V = I.t/C, af n bitsken uurs: C = I.t/V = 0,01 x 0,02/0,1 = 0,002 Farad af 2000 μF. Die Ouflach- af Gläädengskondensator C schäl deeruum n Wäid hääbe fon ap minste 2000 μF un dät is n fiksen Käärel. Uum ju Sponnenge noch moor outouflachjen (tou gläädjen), also uum ne noch litjere Wällegaid tou kriegen, wäd oafte ne [[Spoulen|Spoule]] af n Wierstand in Serienschaltenge anwoand mäd noch aan Ouflach-Kondensator. [[Kategorie:Physik]] tv2pbnfocsdgtdciakdjv99aubhesw6 0 261 105207 102925 2013-03-08T19:13:47Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q159241]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Wan ju eene Träid fon ne elektriske Laitenge immer [[Plus un Minus|positiv]] is un ju Uur negativ, dan hat dät '''Glieksponnenge'''. Ne [[Batterie]] lääwert ne Glieksponnenge (dt. ''Gleichspannung''). Wan me ne [[Laampe]] af sowät anslut ap ne Glieksponnenge, dan lapt deer n '''Gliekstroom''' truch. [[Kategorie:Physik]] 4ldyufzxgk6cnr2q9f7970ed1rqojql 0 262 48493 48489 2010-12-11T20:27:16Z 85.16.64.56 wikitext text/x-wiki Seelterlound is wäil siet ju [[Christianisierenge]] [[Katoolske Säärke|katoolsk]] weesen. Daach bleeuw dät litje Lound loange foar ju Buutewaareld uunbekoand, wät me sjucht an ju Ferteekenge ap oolde Koarten (Kramer 1994:18). Daach waas Seelterlound nit gans ousleeten un so foont uk dän [[luttersk]]e '''Gloowe''' Iengong. Al in 1535 rakt dät Teekene deerfon (Wi412) un as 1613 die katoolske Gloowe wier in dät Amt [[Loundkring Kloppenbuurich|Kloppenbuurich]] ienfierd wäd, fiende sik in Seelterlound träi lutterske [[Preetjer]]e. Ju [[Rekatholisierenge|Rekatholisierengs-Oarbaid]] stokkede oawers al in 1618, as die [[trüütichjierige Kriech]] uutbriek. Noch immer wäd fertäld fon do [[Mansfäilder]], do in n Dezember 1622 uur dän befäärsenen [[Foan]] in Seelterlound ountroangen un deer schräkkelk huuseden (Tr12f., Ni478, M3.79f.). In 1649 hat et, dät dät [[Säspel]] [[Strukelje]] bolde äntfoulked is (Br45). Noch bit 1630 mouten lutterske Preetjere in hiere Amt blieuwen weese (Wi419). Fon 1642 bit 1651 roat dät [[Pestoor]] [[Manegolt]] foar gans Seelterlound. Ju Säärke waas oawers wäil so ferwuuden, dät hie dät nit bewaltigje kude. So wuuden fon 1651 bit 1660 (in [[Skäddel]] bit 1664) [[Jesuit]]e ätter Seelterlound soand ([[Juunreformation]]). Deerätter koomen wier [[Waareldsgäistelke]]. Uur ne Foulge fon ju Rekatholisierenge sjuch bie [[Tjootern]]. ==Sjuch uk:== *[[Literatuur uur Seelterlound|'''Literatuur''' uur Seelterlound]]. *[[Katoolske Säärke]] *[[Fräisensäärke|Ju Fräisensäärke in Room]]. *Ju seelter [http://oops.uni-oldenburg.de/frontdoor.php?source_opus=653 Biebel-Uursättenge]. [[Kategorie:Religion]] [[Kategorie:Kristendum]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Säärke]] i2n14b7jdvepovc2of2zcyljpy3pudz 0 263 114425 114423 2017-07-18T13:09:21Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Goartjebloume]] nach [[Goartjebloumen]]: Dät is ja n Sleek mäd moorere Oarde. wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Goartjebloumen |- | align="center" | [[Bielde:Calendula officinalis - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-024.jpg|300px|Tuun-Goartjebloume (Calendula officinalis)]] <br><small>een [[Tuun-Goartjebloume]] ''(Calendula officinalis)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''[[Asterales]]'' |- | ''Familie:'' || ''[[Asteraceae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Asteroideae]]'' |- | ''Tribus:'' || ''[[Calendulae]]'' |- | ''Sleek:'' || Goartjebloumen ''(Calendula)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Carolus Linnaeus|L.]] |} |} Do '''Goartjebloumen''' (''Calendula'', düütsk: Ringelblumen) sunt n Sleek mäd moorere Oarde, t.B. ju [[Tuun-Goartjebloume]] ''(Calendula officinalis)'' un ju [[Äkker-Goartjebloume]] ''(Calendula arvensis)''. Fon Natuur uut kuume do maast in't Middelmeer-Rebät foar, in Middel-Europa säildener. Man in'n Tuun wäide do jädden plonted, besunners ju Tuun-Goartjebloume. {{Biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] nprwz7gstb684q7px5h5zupguws5xnh 0 264 118305 118304 2019-04-23T16:48:36Z Wolverène 5883 l. wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Ελληνική Δημοκρατία<br />''Ellinikí Dimokratía''<br />Griechenlound | Noome = Griechenlound | Flaage = Flag_of_Greece.svg | Woapen =Coat_of_arms_of_Greece.svg | Steede = LocationGreece.png | Woalspruch = Ελευθερία ή θάνατος | Amtssproake = [[Griechisk]] | Haudstääd = Athene | Stoatsfoarm = - | Fläche = 244.820 | pztWoater = 1,3 | Ienwoonere = 58.789.194 | Täljier = 2001 | Munte = [[Euro]] | Muntkode = Eur | Tiedzone = 0 | Fierdai = - | Nationoalhymne = Ύμνος εις την Ελευθερίαν | Loundkode = GRC | Auto-Känteeken = - | Internet-TLD = .gr | Telefonfoarwoal = +30 | }} '''Griechenlound''' is n Lound in Suudaast-Europa. Ju Haudstääd is [[Athene]]. == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Mytikas (2917 m). Griechenlound häd moor as 3.000 Ailounde, wierfon [[Kreta]] un Rhodos do grootste sunt. Griechenlound wäd beskadt fon: * [[Noudmakedonien]], in dät Noude, * [[Bulgarien]], in dät Noudaaste, * [[Turkäi]], in dät Aaste, * [[Albanien]], in dät Noudwääste. == Wirtskup == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]30.600 in 2007. In 2007 waas 3,6% fon ju ganse Wirtskaft Loundwirtskaft, 24,5% Industrie un 71,9% Tjoonste. Man in do lääste Jiere roate dät een Krise, ju indäid freeselk foar dän [[Euro]] waas un tou politiske Komplikatsjoonen latte. Dät lät sik goud ärkanne in düsse Tabelle: {| class="wikitable" width="700" |-bgcolor="dddddd" ! align="center" colspan="14" | Feruurenge fon dät Bruttoinloundsprodukt (BIP), reoal |---- |-bgcolor="f0f0f0" ! align="center" colspan="14" | in Prosänt juunuur dät Jier deerfoar. |---- |-bgcolor="d7d7d7" |bgcolor="#d3d3d3" | Jier |align="right" |[[1999]] |align="right" |[[2000]] |align="right" |[[2001]] |align="right" |[[2002]] |align="right" |[[2003]] |align="right" |[[2004]] |align="right" |[[2005]] |align="right" |[[2006]] |align="right" |[[2007]] |align="right" |[[2008]] |align="right" |[[2009]] |align="right" |[[2010]] |align="right" |[[2011]] |---- | bgcolor="#d3d3d3" | Feruurenge<br />in % jnr. d. J. df. | align="right" | 3,4 | align="right" | 4,5 | align="right" | 4,2 | align="right" | 3,4 | align="right" | 5,9 | align="right" | 4,4 | align="right" | 2,3 | align="right" | 4,5 | align="right" | 4,3 | align="right" | 1,3 | align="right" |−2,3 | align="right" |-4,2* | align="right" |-3,0* |---- | bgcolor="#eeeeee" colspan="12" |<small>Wälle: Eurostat<ref name="Eurostat">[http://ec.europa.eu/economy_finance/eu/forecasts/2010_autumn/statistical_en.pdf Eurostat, European Economic Forecast Autumn 2010]</ref></small> (Stound: Häärst 2010) ! bgcolor="#eaeaea" colspan="2" |<small>* = skätsed </small> |} == Wällen == <references/> [[Kategorie:Griechenlound| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] o4rm9u6zvlye5s15avbh4yvytewhurc 0 266 121685 115385 2022-10-16T06:28:01Z 178.51.11.136 Charles III (2022) wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland | Noome = Groot-Britannien | Flaage = Flag of the United Kingdom.svg | Woapen = Royal Coat of Arms of the United Kingdom.svg | Steede = Europe location UK.png| Woalspruch = Dieu et mon droit | Amtssproake = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | Haudstääd = London | Stoatsfoarm = Konstitutionelle Monarchie | Fläche = 244.820 | pztWoater = 1,3 | Ienwoonere = 58.789.194 | Täljier = 2001 | Munte = Pound | Muntkode = GBP | Tiedzone = 0 | Fierdai = twäide [[Snäiwende]] in [[Juni]] | Nationoalhymne = God save the King | Loundkode = GBR | Auto-Känteeken = GB | Internet-TLD = .uk | Telefonfoarwoal = +44 | }} '''Groot-Britannien''', ganse Noome: ''Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noud-Irlound'' is n Lound in Wääst-[[Europa]]. Ju Haudstääd is Londen un ju Köönigin fon ju Monarchie is sänt [[2022]] Charles III. Do wichtichste Regionen sunt [[Änglound]], [[Skotlound]], [[Wales]] un [[Noudirlound]]. Fääre rakt dät noch een poor uurich blieuwene Kolonien un Krounoaindumere fon ju britiske Kroune, man do heere dan uk nit so heel un aal tou dän Stoat. == Geografie == Groot-Britannien wäd begränsed fon: * ju [[Noudsee]] in dät Aaste; * dät [[Sleeuwekanoal]] in dät Suudaaste; * ju [[Keltiske See]], ju [[Iriske See]] un [[Irlound]] in dät Wääste; * die [[Atlantisken Ozean|Atlantiske Ozean]] in dät Noudwääste. Foar ju [[Frankriek|frantsööske]] Kuste, wäästelk fon [[Normandien]], lääse noch do [[Kanoalailounde]], un fääre häd Groot-Britannien noch Gebiete uursee. Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Ben Nevis (1343 m). Grootste Stäade sunt [[London]], [[Birmingham]] un [[Glasgow]]. == Ferwaltenge == === Iendeelenge === Jierhunnerte fon Geskichte sunt wichtich foar ju ferwaltengsmäitige Iendeelenge. Tou n Deel fon ju Ferwaltenge wäd Groot-Britannien apdeeld in [[Änglound]], [[Skotlound]] un [[Noud-Irlound]], un uk wäil [[Wales]]. Fääre rakt dät noch altied Uutnoamen foar [[Cornwall]], wät al foar moor as n Jierduusend fon Änglound ärooberd wuuden is. === Uur Gestriche === Dät Oailound [[Man]] un do Kanoaloailounde sunt sälwen neen Deel fon dät Lound. Jo benutsje Tjoonste fon Groot-Britannien, un hääbe toun grootsten Deel dosälge Gesätse, man do heere fluks tou ju Kroune. Ju Foulge is, dät jo uk naan Deel sunt fon ju [[Europäiske Union]]. === Uurseeiske Gestriche === * [[Anguilla]] * [[Bermuda]] * [[Britisk Antarktisk Gestrich]] * [[Britiske Wuchteroailounde]] * [[Britisk Indisk Ozean-Gestrich]] * [[Britisk Zypern]] * [[Kaimanoailounde]] * [[Falkloundoailounde]] * [[Gibraltar]] * [[Montserrat]] * [[Pitcairnoailounde]] * [[Sänt-Helena]] * [[Suud-Georgien un do Suudelke Sandwichoailounde]] * [[Turks- un Kaikosoailounde]] == Touhoopeoarbaid == Groot-Britannien is Meedglid in ju [[NATO]] ([[1949]]), ju [[Europäiske Union]] ([[1973]]) un do [[Fereende Natione]] ([[1945]]). == Wirtskaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]35.000 in 2007. In 2007 waas 0,9% fon ju ganse Wirtskup Loundwirtskup, 23,4% Industrie un 75,7% Tjoonste. == Ferbiendengen ätter buuten == {{commonscat|United Kingdom}} * [http://www.gov.uk Websteede fon dän Stoat]. [[Kategorie:Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] 0jjcuxrf2i4bxa10tcc2yy8rv7ynjzw 0 267 112553 112436 2016-06-23T19:08:34Z 134.245.191.52 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Gäisekool |- | align="center" | [[Bielde:Aegopodium podagraria blatt.jpg|250px|Gäisekool (''Aegopodium podagraria'')]] <br /><small>Gäisekool ''(Aegopodium podagraria)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Familie:'' || ''Apiaceae'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Apioideae'' |- | ''Sleek:'' || ''Aegopodium'' |- | ''Oard:'' || Gäisekool ''(Aegopodium podagraria)'' |} |} [[Bielde:Aegopodium-podagraria.JPG|thumb|left|300px|Gäisekool skäl me sicher nit blöie läite!!]] Die '''Gäisekool''' (''Aegopodium podagraria'', dt. ''Giersch'', nl. ''Zevenblad'', wfr. ''Hoannepoaten'') is n läip Jood, dät sik truch sien loange Wuttelstokke immer wier foutsätte kon. Dät wäd uk as Ietelsweere bruukt. '''''FOARSICHT: WÄKKE DOODELKE GIFTPLONTEN SJO GANS ÄÄNELK UUT.''''' Me skäl fon Gäisekool goud Soppe fon sjoode konne. Nit bloot Soppe, uk Truchnunner-Ieten, af Gäisekool insteede fon Spinoat. Dät smoaket ful Moanske beeter as Spinoat, man Bäidene wollen dät maasttied nit iete, uumdät jo kweede: ''"Dät is Jood!"'' Do Blöiten kon man uk wäil moal nieme, uum n Bloumendruust tousoamentousteeten as Sloierkruud. Do Blöiten sunt noch nit so läip foar ju Fermeerenge as do loange Wuttele. Wan me sun Plonte uutrit un kricht nit dän ganse Wuttel mee, kumt jo Plonte uumso krüüdiger wier toun Foarskien. Gäisekool lät sik nit so eenfach fernichtje. Sogoar Gift hälpt nit, uumdät do loange Wuttele annewaine wier aplieuwje. == Ferbiendenge ätter buten == {{Commons|Aegopodium podagraria|Giersch}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Joodplonten]] [[Kategorie:Ietelweere]] [[Kategorie:Bloumen]] [[Kategorie:Buuräi]] qqe7mrotex33lirtvsw38ly4y92d7i1 0 268 122696 106993 2023-08-13T13:45:54Z T. Mikulski 13191 Bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nordfriesischeflagge.svg|thumb|right|200px|Ju noudfräiske Flaage, wierap dät Läid sik belukt.]] Dät '''Gölj-Rüüdj-Ween''' kon me as Nationoalläid fon [[Noudfräislound|Noudfräislound]] sjo. Dät Läid is skrieuwen wuuden fon Nis [[Nis Albrecht Johannsen|Albrecht Johannsen]] un belukt sik ap ju ju noudfräiske Flaage. {| | ==Täkst== :Göljn as e hamel di samereen, :göljn as dåt eekerfälj, :än göljn as dåt häär foon min Anemaleen. :Wat san we duch rik heer foon gölj. :Rüüdj as e san än lååket sü swätj, :rüüdj san da kliiwre uk, :än rüüdj san da siike foon min latj brädj; :dåt as wälj for liiwde än luk. :Ween as dåt wååder bai dik än doom, :ween as e luft ouer üs, :än ween san da uugne foon min latj foom; :e trou as önj Fraschlönj tu hüs. :Joo, üüsen foone di as sü smuk, :Sü smuk as min Anemaleen; :än wansch ik en mansche trou, liiwde än luk, :sü flag ik ma gölj, rüüdj än ween. | == Uursättenge == :Gould is die Heemel dän Suumeräiwend, :gould is dät Äkkerfäild, :un gould sunt do Hiere fon mien Annemaleen. :Wät sunt wie daach riek hier fon Gould. :Rood is ju Sunne un laachet so swáit, :rood sunt do Kleeuwere uk, :un rood sunt do Sooken fon mien litje Bräid; :dät is wäil foar Ljoowe un Gluk. :Blau is dät Woater bie Diek un Dom, :blau is ju Lucht buppe uus, :un blau sunt do Oogene fon mien litje Wucht; :ju Tjoue is in Fräislound touhuus. :Jee, uus Foone ju is so fluch, :So fluch as mien Annemaleen, :un wonskje iek n Moanske Tjoue, Ljoowe un Gluk, :so flaagje iek mäd gould, rood un blau. |} [[Kategorie:Flaagen]] [[Kategorie:Noudfräislound]] [[Kategorie:Musik]] pit63k2cquaffz83gyzq0gg60i7br6g 0 269 105547 102930 2013-03-11T10:29:19Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q27624]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" |Hankebloume |- | align="center" | [[Image:White campion close 700.jpg|300px|Hankebloume (''Silene latifolia Subsp. alba'')]] <br><small>Hankebloume ''(Silene latifolia alba)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Caryophylloideae'' |- | ''Tribus:'' || ''Sileneae'' |- | ''Sleek:'' || ''Silene'' |- | ''Oard:'' || Hankebloume ''(Silene latifolia)'' |} |} [[File:Silene latifolia subsp. alba MHNT.BOT.2004.0.310.jpg|thumb|'' Silene latifolia'']] Ju '''Hankebloume''' (''Silene latifolia'', uk ''Melandrium album'', dt. ''Weiße Lichtnelke''), is n bit 1 meter hooge, eenjierige af winterhädde [[Plonten|Plonte]] mäd wiete Bloumen. {{Commonscat|Silene latifolia}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] rj3sw0kctrvw5cawhkrn1cecdvp9zbi 0 270 114040 107550 2017-02-28T14:13:33Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Image:HASPEL.JPG|thumb|right|500px|die Haspel un wät deer tou heert.]] Dissen Artikkel beskrift dän Wai fon dät Jäiden twiske [[Wäil|Spinnen]] un [[Weeuwerstäl|Weeuwen]].<br> N '''Haspel''' is ne Reewe, ju dertou tjoont, dät Jäiden ätter dät Spinnen tou ''Dokken'' tou bienden, do der bie n Weeuwer feroarbaided wäide konnen. Die Weeuwer bruukt dan ne '''Kroune''', uum dät ap sien groote Piepen tou kriegen. Do kuume atters in ne '''Skäärlaadere''', wierfon do ap dän '''groote Roome''' tou ju ''Kätte'' skäärd wäide, ju me benutset in dät Weeuwerstäl. ==Oarbaidswiese== Wan ju Piepe fon dät Wäil ful is, dan kumt dät Jäiden ap n '''Haspel'''. Deerfoar wuud ju Piepe in den Boudem fon den Haspel stat un dät Jäiden wuude aphaspeld. Die Haspel is touhoupesät uut ''Boudembrääd'', fjauerkaantigen ''Apstok'', ''Oakse'' mäd n littik ''Rääd'' un n ''Kamrääd'' un foar de Oakse n ''Kjuus'' as bie ne Määlne. Ap do fjauer Eenden fon dät Kjuus sunt do fjauer ''Hilte'', do dät Jäiden apnieme. In dät Kamrääd is n litjen ''Stift'' ounboord un älke Moal wan di Stift unner ankeem, lichte hie ne ''Holtspoune'' ap un liet se wier faale as ne Feeder un ju kwad dan ,,knip". Dät waas dan elkemoal n ''Knip'' Jäiden un wuud älkemoal buunen (n ''Biend''; dät is 120 moal in n Haspel; wäkke Haspele mouten deerfoar twäie knipje). Dät wäd in n ''Stuk'' haspeld, dät sunt tjoon Biend. Dan waas die Haspel ful; dät Jäiden wuude häärunner nuumen un tou n ''Dokke'' troald. Do Dokken wuuden dan ätter dän Weeuwer broacht. Häd me nu njuugen Stuk, dan sunt dät träi ''Smitte'' (7½ Äälne) träi Träid, dät is groaf Linnen. Wan dät Jäiden tou dät Linnen kloor is, dan wäd et ap ''groote Piepen'' spould, wiertou me do Dokken uum ju Kroune lait. Wan me dan n Lappe hääbe wol fon tweelich Smitte, dan mout me 48 Stuk ''Skäärjäiden'' hääbe un 48 Piepen, ap älk een Stuk. Dan wäd dät skäärd twintich Piepen toumoal in n ''Skäärlaadere''. Dan wäide do eerste twintich uum die ''groote Roome'' tou skäärd, soloange dät se loos sunt. Un dan kuume twintich friske deeroun un dan sunt der noch oachte, eer do lääste twintich loos sunt, ounsät, un dan soloange skäärd, dät se aal loos sunt. Dan mout et derou kätted wäide un dan kumt et an dät [[Weeuwerstäl|Stäl]]. Waas dät Wulle toun braidjen, dan moaste dät foar dät Spinnen noch ''krassed'' (keemd) wäide mäd ju ''Krasse''. Ätter dät Spinnen wuud dät dan noch ''twiend'' (dubbeld moaked) ap dät Wäil. Dan kuud dät uk haspeld wäide un wuud dan eenfach as Dokken apwoard un ätters tou n ''Kljoun'' winneld. ==Woudelieste== Apstok m., Biend n., Boudembrääd n., Dokke f., groote Piepe f., groote Roome m., Haspel m., haspelje, Hilt b., Holtspoune f., Kamrääd n., Kätte f., Kjuus n., Knip n., Kroune f., litje Rääd n., Oakse f., Piepe f., skääre, Skäärlaadere f., spoulje, Stift m., Stuk n., Wäilpiepe f., Wiende f. [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Wirtskup]] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Technik]] [[Kategorie:Materielle Kultuur]] rtm8n17bvtj6is16b1df82ukc6ksxka 0 271 114043 114041 2017-02-28T14:15:32Z Vargenau 631 wikitext text/x-wiki Ne '''Haudstääd''' is maastens dät politiske Säntrum fon n Stoat, Provinz, Meente, Departement of Buundeslound. Fuulmoals is ne Haudstääd fon n Stoat uk ju grootste Stääd fon dät Lound. Biespiele fon Uutnoamen sunt: *In do [[Fereende Stoaten|Fereende Stoate]] is New York ju grootste Stääd, man Washington is dät politiske Säntrum un Haudstääd. *In do [[Niederlounde]] is Amsterdam ju Haudstääd, man Den Haag is dät politiske Säntrum. [[Kategorie:Geographie]] [[Kategorie:Ferwaltenge]] qcv9zn90ftgpl5f4see2pv6colhjzap 0 272 118686 114611 2019-12-03T08:58:18Z Ercé 4911 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Hauk |- | align="center" | [[Bielde:Accipiter gentilisAAP045CA.jpg|240px|Links n jungeren, gjuchts n uutwoaksenen Hauk]]<br /><small>Links n jungeren, gjuchts n uutwoaksenen Hauk ''(Accipiter gentilis)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || Roowfuugele ''Falconiformes'' |- | ''Familie:'' || Haukoardiche ''(Accipitridae)'' |- | '' Sleek:'' || ''Accipiter'' |- | ''Oard:'' || Hauk ''(Accipiter gentilis)'' |- |} |} [[File:Accipiter gentilis MHNT.ZOO.2010.11.84.2.jpg|thumb| ''Accipiter gentilis'']] Die '''Hauk''' (''Accipiter gentilis'' af ''Astur palumbarius'' mäd ju Uutsproake ''Ástur palumbárius'', dt. ''Habicht'') is n Fuugel die der uur Dierte fangen un apfreeten däd. == Lieuwend == === Lieuwendsruume === Die Hauk is in n Woold, as t.B. in ju [[Taiga]], oaber uk in Middel- un Suud-[[Europa]] un groote Deele fon [[Noudamerikoa]] tou fienden. Dät noudelke Skeed fon dän Lieuwendsruum faalt maasttieds uumtränt ap n noudelken Polarkring. Gnau kon man dät oaber nit kweede, dät gjucht sik ieuwen ätter ju noudelke Gränse fon n boreoalen Näddelwoold, ju in dät Aaste fon Noudamerikoa fääre suudelk is. In dät Suude gungt hie nie oafter fääre as bit tou n [[noudelken Weendekring]], bloot in [[Mexiko]] un [[Suudaastaasien]]. [[Bielde:Accipiter gentilis 1672.OGG|thumb|right| Fideo: 'N Hauk foangt 'n [[Kateeker]]]] === Kost === Die Hauk frät [[Fuugele]] un litje [[Suugedierte]]. ==== Bie moanselke Siedelengen ==== Fröier ron ju Klukhanne mäd hiere Suukene uk so fräi buute hääruume. Dät wiste die Houk uk goud. Die hoalde sik dan smoals sun äärm Suuken. Deeruur hääbe wie uus dan altied so benoard un wieren dän groote Fugel läip dul. Man sun Houk häd uk Smoacht. So goadelk koom him nit so oafter sun Schmaus toumäite. ==== In ju Natuur ==== In ju Natuur häd die Hauk two Wiesen uum tou joagjen: Äntweeder ferfoulget hie sin Offer in ju Luft un moaket et ap dän of höchstens n bitje buppe dän Gruund dood, of hie joaget, toun Biespiel [[Oante]]n un [[Wroute]]n, tou Fout. Hie häd neen bestimde Offere, hie joaget aal do Dierte do him sääd moakje un sik nit so goud weere konnen. == Unneroarde == * ''A. g. gentilis'': Noud- un Middel[[europa]], suudelk bit tou do Pyrenäe, suudelke Alpe un Karpate, aastelk bit tou dät middelke [[Ruslound]] * ''A. g. marginatus'': Suudelk an ju [[Nominatfoarm]] ansluutend, [[Spanien]] un [[Marokko]] bit Kaukasus un Elburs; dunkerer un n bitje litjer as ju Nominatform * ''A. g. arrigonii'': Korsika un Sardinien; noch dunkerer un litjer as A. g. marginatus * ''A. g. buteoides'': Noudaastelk fon ju Nominatfoarm, fon Noud[[sweden]], man ätter moonige Autore uk eerste fon dät Kola-Hoolfailound an aastelk bit Wääst un Middelsibirien sowät bit tou ju Lena, suudelk bit tou dän Raant fon ju [[Taiga]]-Zone; gratter un besunners in dät Juugend-Klood ljoachter as ju Nominatform * ''A. g. albidus'': Noudaastelk Sibirien bit Kamtschatka; noch gratter as A. g. buteoides, dät rakt in disse Unneroard ne griese un ne wiete Variante. * ''A. g. schvedowi'': Suudelk fon A. g. buteoides und A. g. albidus in ju Wooldsteppenzone un in do temperierte Loofwoolde fon Aast-[[Asien]] bit Hokkaidō; Faawe un Grööte sowät as bie ''A. g. marginatus'' * ''A. g. fujiyamae'': Ap ju [[Japan|japaniske]] Haudinsel Honshū, aisk dunker, ju littjest fon aal do Unneroarde. * ''A. g. atricapillus'': In n grootsten Deel fon Noud-Amerikoa; blaugriese Bupperkaante, gjucht kontrastriek Teekenge ap dän Kop, säilden Individuen mäd ne fien striekelch un sprinkelch Unnerkaante un mäd ne karminroode Iris. Die Oardstoatus foar disse un ju foulgjende Unneroard diskutiert me noch (wan dät ne oaine Oard is, hat dät ''Accipiter atricapillus'') * ''A. g. laingi'': Vancouver- un Queen-Charlotte-Ailounde foar ju Kuste fon ju kanadiske Provinz British Columbia; dunkerer as ''A. g. atricapillus'' * ''A. g. apache'': Wooldgebiete an ju Skeedenge fon [[Mexiko]] un [[USA]]; ljoachter as ''A. g. atricapillus''. == Wällen == * James Ferguson-Lees, David Christie: ''Guide des rapaces diurnes du monde'' Frantsööske Uutgoawe, Ferlaach: Delachaux et Niestlé, ISBN 978-2-603-01547-6 {{Commons|Category:Accipiter gentilis|Habicht}} [[Kategorie:Fuugele]] qpsoa7fytmtufq4qbfio8ta7xk55wuy 0 273 112397 112396 2016-04-06T15:06:44Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Heedebäie |- | align="center" | [[Bielde:Illustration_Empetrum_nigrum0.jpg|250px|Heedbäie]] <br /><small>Heedbäie ''(Empetrum nigrum)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge: || [[Heedekruud-Oardige]] ''(Ericales)'' |- | ''Familie:'' || [[Heedekruud-Plonten]] (''Ericaceae'') |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Ericoideae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Empetrum]]'' |- | ''Oard:'' || Heedebäie ''(Empetrum nigrum)'' |} |} '''Heedebäie''' (''Empetrum nigrum'', dt.: Schwarze Krähenbeere) is n Bäienstruuk, die Plonte hat uk so. Do ietboare Bäien änthoolde Vitamin C, ju smoakje oawers wät bitter. In ju Foulksmedizin wäide do Plonten tou do Heelplonten rääkend. <small>'''BEMÄÄRKENGE: Ätter Minssen 3:191 is dät ju ''"Heidelbeere"'' ''([[Bikbäie (Vaccinium myrtillus)|Vaccinium]])'', man dät stimt wäil nit. ''"[[:de:Heidelbeere|Heidelbeere]]n"'' heete ap Seeltersk [[Bikbäie]] af '''Heedbäie'''. Do läite uk gans uurs'''.</small> ==Sjuch uk== * [[Bäien]] * [[Plonten]] {{Commons ienföigje|Empetrum nigrum|{{PAGENAME}}}} {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Ietelweere]] [[Kategorie:Heelplonten]] bc4iti7kkj9cmcmkekon1hwhfl3la97 0 274 106822 106820 2013-04-11T19:54:49Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Heedkonke |- | align="center" | [[Bielde:Genista pilosa0.jpg|300px|Heedkonke]] <br><small>Heedkonke ''(Genista pilosa)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''[[Fabales]]'' |- | ''Familie:'' || ''[[Fabaceae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Faboideae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Genista]]'' |- | ''Oard:'' || '''Heedkonke''' ''(Genista pilosa)'' |- | Beskrieuwen fon || <small>([[Carolus Linnaeus|L.]], [[1753]])</small> |} |} Ju '''Heedkonke''' (''Genista pilosa'', düütsk "behaarter Ginster" af "Heideginster") is aan bit tou 30 Säntimeetere hoogen litjen Struuk mäd Puulen un jeele Blöiten, apgjuchte un hongjende Takken. {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] bkpltaj1oxfhkvxfusp1derlzpfx2rv 0 275 110596 102935 2015-04-11T14:36:17Z Magioladitis 1940 All info is kept in Wikidata, removed: {{Link FA|id}} using [[Project:AWB|AWB]] (10900) wikitext text/x-wiki Do Ferscheedene Soarte Heelkunde sunt: * [[internist]] * [[longspeziäliest]] * [[kardiologie]] * [[onkologie]] * [[reumatologie]] * [[pediatrie]] * [[geriatrie]] * [[psychiötrie]] * [[dermatologie]] * [[pflegdokter]] * [[ferseekeringdokter]] * [[dokter]] * [[sirurgie]] * [[geenekologie]] * [[urologie]] * [[ortopedie]] * [[oogheelkunde]] * [[fysioterapie]] * [[radiologie]] * [[anestesiologie]] * [[Magnet-Resonanz-Tomographie (MRT)]] [[Kategorie:Anwoande Wietenskup]] [[Kategorie:Heelkunde]] b89io4gczrhk0ueuhdfrq73nshbn60q 0 276 102936 89085 2013-03-07T19:05:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 13 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q505670]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Image:HELIAND2.jpg|thumb|right|400px|Siede 15 (Christi Gebuurt) uut ju Uutgoawe M fon Otto Behaghel, 1903.<br> Mäd Ounteekengen foar ju naiste Uutgoawe.]] '''Heliand''' betjut “Hailand”. So wäd dät Gedicht naamd, dät in uus Gestrich skrieuwen weese skäl twiske 814 un 840, also unner [[Korl dän Groote]] sien Ätterfoulgere. Dät is wäil gans oold, man daach sunt two ganse Hondskrifte deerfon bewoard blieuwen. Dät sunt '''C''', die ''Cottonianus'', in dät britiske Museum in London, un '''M''', die ''Monacensis'', fröier in Bamberg. Dan sunt uk noch n poor litjere Stukke bewoard blieuwen, sodät dät Gedicht wül oarich bekoand weesen hääbe mai. Do Hondskrifte sunt uk aal goarnit gans gliek. == Gebruuk un Sproake == Me toankt, dät dät Gedicht bruukt wuuden is uum uus Foaroolden mäd ju [[kristelke]] Leere bekoand tou moakjen. Fielicht deeruum is dät uk in jusälge Stiel skrieuwen as do heedenske Häldenläidere. Apfaalend is, dät et nit riemet as wie gewoond sunt. Jo soachten dät moor in mächtige Beskrieuwengen, oafters twäie of träie dätsälge bäätenonner in uur Woude. Fluch bie dät Foardreegen is wisse uk weesen, dät do betoonde Silwen fon aan Sats oafters mäd jusälge Bouksteeuwe ounfange: ''gi'''b'''oran an '''B'''ethleem '''b'''arno, '''c'''uninge '''c'''raftigost'' usw. Dät naamt man [[Stoabriem]]. Ju [[Sproake]] lät n bitjen ap [[Seeltersk]]: ''quad he = kwad hie, liohta = ljoachte, barn = Bäiden, aftar = ätter'' usw. Man an uur Dingere kon me sjo, dät nit ju seelter Sproake, man eer dät [[Platdüütske]] disse sonaamde [[ooldsaksiske]] Sproake äntstamt, wan ju seelter Sproake uk fuul fon do oolde Woude bewoard häd. == Biespil == Hierbie reeke wie n Stuk uur ju Gebuurt Christi ätter dän Monacensis. Deertwiske in skeeuwe Bouksteeuwen ju Uursättenge in Seeltersk. Ju is so moaked, dät me fluks do Woude wierkoant, eer as ju gjuchte Betjuudenge. ''đ'' wäd uutspreeken as ängelsk ''th'', ''uu'' as ängelsk ''w''; ''â, ê, î, ô'' un ''û'' sunt loange Vokoale, fielicht as seeltersk ''aa, ee, ie, oo/oou, uu.'' 356 Thô giuuêt im ôc mid is hîuuisca<br> :''(Do Booden fon n Kaiser) do besoachten him uk mad sien Fjundskup:''<br> Ioseph the gôdo, sô it god mahtig<br> :''Joseph dän goude, so dät God machtich''<br> uuldand uuelda: sôhta im thiu uuânamon hêm,<br> :''waltjend wüül: soachte him ju glansjende Heemat''<br> thea burg an Bethlehem, thar iro beiđero uuas<br> :''ju Buurich in Bethlehem, ju fon hier bee waas''<br> thes heliđes handmahal endi ôc thera hêlagun thiornun,<br> :''fon dan Häld ju Gjuchtsteede un uk fon dät hälge Wucht,''<br> Mariun thera gôdun. Thar uuas thes mâreon stôl<br> :''Maria ju goude. Deer waas fon dän Berüümden die Stoul''<br> an êrdagun ađalcununges,<br> :''in eer Deege Oadelköönich,''<br> Davides thes gôdon, than langa the he thana druhtskepi thar,<br> :''David die goude, soloange as hie de Heerskup deer,'' <br> erl undar Ebreon êgan môsta,<br> :''as Mon unner do Hebräen hääbe kuude,''<br> haldan hôhgisetu. Siu uuârun is hîuuiscas,<br> :''hoolde dän hooge Sit. Jo wieren siene Fjunde,'' <br> caman fon is cnôsla, cunneas gôdes<br> :''keemen fon sien Geslächt, fon goud Geslächt'' <br> bêđiu bi giburdiun. Thar gifragn ic, that sie thiu berh tun giscapu,<br> :''bee bie Gebuurt. Deer fräigje iek, dät jo ju glansjende Skäppenge''<br> Mariun gimanodun endi maht godes,<br> :''Maria mooneden un Macht Goddes,'' <br> thar iru an them sîđa sunu ôdan uuarđ,<br> :''dät hier ap kju Wiese dän Suun roat wäd,'' <br> giboran an Bethleem barno strangost,<br> :''bädden in Bethlehem dät stäärkste Bäiden,'' <br> allaro cuningo craftigost; cuman uuard the mârio<br> :''fon aal Köönige die kräftichste: kuume wäd die Begjucht''<br> mahtig an manno lioht, sô is êr managan dag<br> :''mächtich int Lucht fon do Ljuude, so deerfon fröier moonige Dai''<br> biliđi uuârun endi bôgno filu<br> :''Glieknis wieren un Teeken fuul''<br> giuuorden an thesero uueroldi. Thô uuas it all giuuârod sô<br> :''wuuden in disse Waareld. Do waas et aal weer wuuden soo,'' <br> sô it êr spâha man gisprocan habdun :''so et eer klouke Monljuude spreeken hieden'' == Sjuch uk == * De Heliand as [[http://sagemaere.libsyn.com/webpage/category/Heliand Luisterboek]] * Heliand und die Bruchstücke der Genesis, Reclam 3423, 1989. (Uursättenge ap Düütsk). == Ferbiendengen ätter buuten == *[http://www.wulfila.be/lib/sievers/1878/ Sievers' Uutgoawe fon Cottonianus un Monacensis.] *[http://www.fh-augsburg.de/~Harsch/germanica/Chronologie/09Jh/Heliand/hel_intr.html Behaghel/Mitzka, Uutgoawe fon dän Monacensis.] *[http://www.fh-augsburg.de/~Harsch/germanica/Chronologie/09Jh/Heliand/hel_hfha.html#m Bielden fon do Hondskrifte.] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Literatuur]] taqgyyeo19x7wh3edrafq1uzicjuaqo 0 277 122726 120525 2023-08-15T16:50:41Z T. Mikulski 13191 Janssen uut 1958 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hermann Janssen.jpg|thumb|left|Janssen uut 1958]] [[Bielde:Lesebouk.jpg|thumb|right|270px|Touhoopebuunen is dät ''Lesebouk'' wuddelk tou n tjuk Bouk wuuden.]] [[Bielde:Seelter Trjoue 4-8F.JPG|thumb|right|270px|Two Sieden fon ju Tiedskrift ''Seelter Trjoue'' 4-4-8/9 (Häärst 1969)]] [[Bielde:Tuunkeräi.jpg|thumb|right|270px|Ju Tuunkeräi fon Hermann Janssen, 1920er Jiere, däälich dät Kantoor fon dät Moorgut Koch]] '''Hermann Janssen''' (sen.) waas bädden dän 8. Oktober 1888 in [[Roomelse]] as [[Tuunker]]ssuun. In do 1920-er Jiere wonnerde hie uut ätter [[Amerikoa]] uum in ju Geegend fon [[Cincinnati]] in jusälge Wirtskup sien Gluk tou fersäiken. Kroankhaid fon sien Moanske broachte ju Familie tourääch ätter Roomelse, wier hie dan mäd Ärfoulch dän oolde Bedrieuw foutsätte mäd Boomskoulen, Stiefmutterken usw. Hermann Janssen waas Mee-Apgjuchter fon dän [[Seelterbuund fon 1952]] un Meeglied fon dän Tweelwerräid. As dan 1953 do Saitengsstukke ''[[Lesebouk foar Seelterlound]]'' in dän ''[[General Anzeiger]]'' ounfängen, waas Janssen die wichtichste un ätter eenige Tied bolde die eensichste Mee-Oarbaider. Janssen uursätte maast Stukke uut dät Düütske un deerbie geen dät him moor uum algemeene Anweendenge (Geböärnisse, Geskichte, Technik) as uum literariske Qualität. Sien Wällen wieren also n Leesebouk fon ju roomelster Foulksskoule uut 1900, n Bäidensbouk, Saitengsstukke un populär-wietenskuppelke Bouke. Daach hie feroarbaidede uk sien Kunde fon t.B. Plonten un besunners ju [[Imkeräi|Iemetucht]] in do Stukke, as uk oolde Fertälstere un Geböärnisse uut Seelterlound. Besunner sunt sien Samlengen fon [[Räätsel]]e un [[Spräkwoud]]e, wier hie sik maast gruundede ap [[Julius Bröring|Bröring]], man uk Näies biebroachte. Uk roate hie ganse [[Woudebouk|Woudeliesten]]. So geen hie mäd Uutduur fääre, bit dät ju [[Saitenge]] ätter 378 Sieden dät ''Lesebouk'' 1965 be-eendede. Man Janssen waas noch goarnit uutskrieuwen un so wuud hie 1966 die wichtichste Mee-Oarbaider fon ju näie Tiedskrift ''[[Seelter Trjoue]]''. Hier geen hie fäare mäd foarallen historiske Stukke, man uk oolde [[Fertälstere]] un eenige [[Gedicht]]e. Besunner is uk sien Lieste fon Roomelster [[Huusnoomen]]. Sien lääste Stuk uur [[Säärkenbau]]en in Roomelse ärskeen in ju Nuumer fon Häärst 1970. Ap n 5. April 1971 is Hermann Janssen stuurwen. Hie häd bolde bit tou sien Eende skrieuwen un waas fielicht die produktivste seelter Skrieuwer. Truch dät Uursätten fon do ferskeedenste Texte häd hie uk n slonken Wai tou [[Sproakuutbau]] wiesd, un deermäd tou disse seelter [[Wikipedia]]. <br><br> '''Uut n Bräif fon Hermann Janssen, 5.5. 1966:''' “Us [[Seelterbuund fon 1952|Seelter Buund]] is ap n Huund. [[Wilhelm Awick|Awick/ Scharrel]] & [[Engelbert Wallschlag|E. Wallschlag/Utende]], do sunt dood. Junge Ljude moakje noch nit mee; ljauer Foutbal spielje un Eurovision bikiekje, as ut do oolde Tieden schriue. Us [[Heinrich Kramer]] is uur 80 un meldet sik ou fon alle Amtere. Ik bän uk 77 Jier un kon neen Ferflichtungen moor oungunge.” Man n Aantje fääre: “Ju Idee mäd n litje Saitenge mai ik wäil liede”. (Un so is dan mäd “[[Seelter Trjoue]]” (1966-1972) ounfangd.) == Uutgoawen == * ''Deer waas iensen 'n oold Wieu'', Fertelster foar Bäidene, ätter Seeltersk uursät fon Hermann Janssen, Lavermann Drachten, 1960 * ''Dät Ooldenhuus'', Ostendorp, Hermann Janssen un [[Pyt Kramer]], Westrhauderfehn 1964. 80 Sieden. *''Ne Koare ful Spoas'', utsoachte Stukke ut dät Feentjer Blääd. Utgoawe Seelter Trjoue, 1972. 48 Sieden. * [[Lesebouk foar Seelterlound]], 1953-1965, 378 Sieden. * [[Seelter Trjoue|Seelter Trjoue]], Tidschrift foar alle Seelter, Hermann Janssen un Pyt Kramer, 1966-1972 == Sjuch uk == * [[Seelterbuund fon 1952]] * [[Seelterfräiske Literatuur]] * Dät Bouk ''Deer was iensen 'n oold Wieu'' is [https://web.archive.org/web/20160304203031/http://seelter.16mb.com/wiu0.htm hier] online tou bekiekje *[https://web.archive.org/web/20150618023636/http://seelter.16mb.com/LsO2a.html Text fon dät ''Lesebouk foar Seelterlound''.] hier online * Marron C. Fort, ''Hermann Janssen Seelterlounds eerste Fräize'', Jahrbuch für das Oldenburger Münsterland 1994:172-184. <gallery> Seelter Trouje.jpg|Uumesleek ''Seelter Trjoue'', Sumer 1969 Wieu.jpg| ''Deer was iensen 'n oold Wieu'', 1960 ooldenh.jpg| Uumesleek fon ''Dät Ooldenhuus'', 1964 </gallery> {{DEFAULTSORT:Janssen}} [[Kategorie:Kultuur]][[Kategorie: Literatuur]][[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] [[Kategorie:Sproakkundige]] [[Kategorie:Seelterlound]] 29ya9fwds1dpwwrb8fzdkjavf0sz9sa 0 278 66336 8833 2011-08-19T19:41:50Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki Die Strukeljer Pestoor '''Heuer''' lääwerde 1913 n Biedraach uur je Seelter Sproake. Ätter ju Utdeenenge un n Fergliek mäd dät Platdüütske rakt hie ne kuute Grammatik, wierbie hie uk Roomelster un Strukeljer Luude fergliekt. Hie rakt uk noch Woudärkläärengen (''Flinte, Spiekr, Wonte, Deelbjoor, Äi'') un two Textbiespiele, dät eerste ätter Ehrentraut (Minssen), wüülst dät twäide meedeeld is fon ''Hernn Kaplan Schulte in Kneheim''. Dät lääste is ap Strukeljers, also is dät wäil die bekoande [[Pestoor Schulte|Pestoor Wilhelm Schulte]] weesen. * Pfarrer Heuer, ''Die Sprache des Saterlandes'' in: W. Schwecke, W. von Busch, H. Schütte, ''Heimatkunde des Herzogthums Oldenburg'', I.Bd., Bremen 1913, Sieden 469-477. [[Kategorie:Sproakkundige]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Säärke]] dyi16fy1mu86zlff8yakzxu8ek2ptga 0 279 114449 114448 2017-07-20T10:14:03Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Hoageltouden (Crataegus)]] nach [[Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Hoageltoudene |- | align="center" | [[Bielde:Illustration Crataegus laevigata1.jpg|300px|Crataegus laevigata]] <br><small>Ju Oard ''Crataegus laevigata''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Rousenoardige]] ''(Rosales)'' |- | ''Familie:'' || [[Rousenplonten]] ''(Rosaceae)'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Maloideae]]'' |- | ''Tribus:'' || ''[[Pyreae]]'' |- | ''Unnertribus:'' || [[Käädenfruchtplonten]] ''(Pyrinae)'' |- | ''Sleek:'' || '''Hoageltoudene''' ''(Crataegus)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Carolus Linnaeus|L.]] |} |} Do '''Hoageltoudene''' (''Crataegus'', Düütsk: Weißdorne), uk '''Hoagelbuske''', '''Stiekelboome''' af '''Häägeboome''' naamd, sunt aan Sleek fon do [[Käädenfrucht-Plonten]], also ääng fjuund mäd Aapele un Peeren. Fon dän Hoageltouden rakt dät ferskeedene Oarde, aleenich in Europa twountwintich ferskeedene, in Düütsklound sunt dät man tjo Oarde. Düsse ferskeedene Oarde Hoageltounden sunt oaber nit aaltied akroat tou bestimmen, uumdät dät uk Misklinge rakt. Do roode Bäien heete '''Hoagele''' un sünt ietboar. Der kon mon uk Marmeloade af Sap uut moakje. Die Hoageltouden is ne Heelplonte. In oolde Fertälstere uut Seelterlound hat dät, dät bie dän "'''''Huddenjeboom'''''" do Häksen touhoopekoomen uum tou donsjen. Die Huddenjeboom waas n Hoagelbusk ap'e Naite fon [[Baalenje]]. ==Sjuch uk== * [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Crataegus?uselang=de Hoageltouden ap Wikipedia Commons] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] [[Kategorie:Ietelweere]] [[Kategorie:Heelplonten]] iw4lji22f3yd9u5h2z70vgjwa2md2hk 0 280 102939 100684 2013-03-07T19:05:54Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 65 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q79817]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Hoamp |- | align="center" | [[Bielde:Cannabis_sativa.jpg|200px|Hoampplonte ''(Cannabis sativa)'']] <br /><small>Hoampplonte ''(Cannabis sativa)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || Rousenoardiche''(Rosales)'' |- | ''Familie:'' || ''Cannabaceae'' |- | ''Sleek:'' || ''Cannabis'' |- | ''Oard:'' || Hoamp ''(Cannabis sativa)'' |} |} Die '''Hoamp''' (''Cannabis sativa L.'', dt. ''Hanf'') is een fon do ooldste Kulturplonten fon de Waareld, ju der bruukt wuude foar Bienden, Ieten un as Ruuskstof. In China wuude hie al foar ap minste 10.000 Jiere bruukt. {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] d1cyit2grxo7z3yzrirub28hvrvtbph 0 281 119001 102940 2020-04-08T11:31:50Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bureau of Land Management horses.jpg|400px|right|thumb|Hoangst - Equus caballus - mäd Foole]] Die '''Hoangst''' ([[Latiensk]]: ''Equus caballus'') is n ([[Domestisierenge|domestisiert]]) [[Suugedierte|Suugediert]]. Hie häd dän Moanske siet uuroolden Tieden tjoond uum him wied wai tou dreegen un uum sweere Frachte tou luuken un dät Lound tou plöigjen. {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Nutsdierte]] [[Kategorie:Buuräi]] lyq39m87ftn09j7g32wr3fe05qyjfwu 0 282 114277 111730 2017-06-21T03:56:36Z Lotje 5042 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Paardebloem weiland.jpg]] → [[File:Taraxacum officinale in pasture.jpg]] #3 wikitext text/x-wiki [[Image:Loewenzahn_pae.jpg|thumb|400px|Hoangstebloume af Huundebloume (''Taraxacum officinale'')]] Ju '''Hoangstebloume''' af '''Huundebloume''' (''Taraxacum officinale'') is ne Bloume mäd jeele Blöiten un n glääden Steel, wier n wiet Sap oane sit. Do Säide sitte an wiete Pluuse, do man derou puustje kon. Do Blöiten un uk do Bleede duurt me iete. Seloat wät uk deerfon moaked. <gallery> Image:Flower Rex 4.jpg|Bloume Image:Taraxacum officinale in pasture.jpg|Hoangstebloumen in de Weede Image:Loewenzahn 20.jpg|ne uutblöiede Pluusebloume </gallery> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Joodplonten]] [[Kategorie:Bloumen]] [[Kategorie:Ietelweere]] nm0ngroe5x9beth9vqcbaxl80rf2ruo 0 283 102942 100262 2013-03-07T19:06:28Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 56 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q102911]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Hollound''' (dt. ''Holland'') is n Noome die der in dät Uutlound oafte bruukt wäd foar do [[Niederlounde|Niederlounde.]] Originoal belukt sik dät oawers bloot ap dät Gebiet twiske [[Amsterdam]] un [[Rotterdam]] (ju [[Provinz Suudhollound]] un n Paat fon ju [[Provinz Noudhollound]]. Do uur Niederlounder heere oafte nit jädden dät me hiere Lound deer uk tou reekent. So fangt foar n [[Seelter]] 'Hollound' al oun bie [[Näiskans]], man foar n [[Fryslân|Wäästfräise]] eerste 150 km fääre ätter dät Wääste. [[Kategorie:Geographie]] [[Kategorie:Niederlounde]] 8gwi1m4rbtq1in9hjnmyed5vimzgmng 0 284 116113 115497 2018-02-05T14:53:17Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Niederloundsk]] nach [[Niederloundske Sproake]] wikitext text/x-wiki '''Niederloundsk''' (uk wäil inkorrekt '''[[Holloundsk]]''' naamd) is eepentelke Sproake in do [[Niederlounde]] (16 Millione) un [[Belgien]] (7 Millione). Buute ju algemeene Sproake rakt dät in do Niederlounde fuul [[Dialekt]]e, do in dät Aaste ([[Läichsaksisk]]) ätter dät Läichdüütske wai gunge, in dät Suude ([[Läichfrankisk]]) ätter Belgien un [[Düütsklound]]. Do Dialekte krige immer moor Anärkannenge. Uk do groote Stääde hääbe düütelk hiere oaine Uutsproake, so dät me do fluks kanne kon. In Belgien is ju Sproake ([[Fleemisk]]) loange Tied unnerdrukt wuuden, deeruum dät [[Frantsöösk]] baalende [[Wallonien|Wallonier]] stäärker wieren, man siet n poor Jiertjaande sunt do [[Flandern|Flamen]] ekonomisk stäärker. Dialekte wäide deer minner oachted. Früünd tou dät Niederloundske is dät [[Afrikoansk|Afrikoanske.]] == Sjuch uk == * [[Niederlounde]] <center> Düsse Sproake hääft ne oaine Wikipedia: [[:nl:|Niederloundsk]] <center> {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Belgien]] [[Kategorie:Niederlounde]] o4xdkfbvxugsfm2bkmleddhraop4l29 0 285 107552 74391 2013-07-15T10:41:24Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Ne Sunnerloage kreech [[Seelterlound]] truch '''Honnel un Skipfoart''' uur ju [[Seelter Äi]], wierbie toufäärme [[Eedgreeuwe|Eed]] (Torf) wäil ju Hauptrolle spielde. Leeter wuuden weegen dän [[Diekbau]] in [[Aastfräislound]] uk [[Flintsteene]] uut dän [[Humling]] wichtich. Deer ieuwenske wäide noch uur Artikkele naamd, as [[Kolonioalweere]] un [[Soalt]] (St5.1.4). Schwalb (Siede 63) häd an Hound fon [[Skattengsregister]]e dän Ferloop fon do [[Ienwoonertaal]]e fon eenige [[Täärp]]e in un uum Seelterlound ferglieked. Deerbie wiesde sik, dät fon 1500 bit 1800 ju [[Befoulkengsäntwikkelenge|Befoulkenge]] fon [[Roomelse]] mäd 150% tounuumen hiede, wült ju fon [[Lohe]] an de [[Söiste]] bolde gliek bleeuwen waas. Bie glieke Uutgongsbedingengen hieden buutendät do [[Lieste fon do Täärpe un Buurskuppe fon Seelterlound|seelter Täärpe]] al 1472 soowät säksmoal soofuul [[Huushollenge]]n as do Täärpe an de Söiste. Deeruut wiest sik ju wichtige Rulle fon Honnel un Skipfoart. Deertruch koanden do Seelter ju groote [[Waareld]], wät sik wiest uut fjauer seelter [[Student]]e 1457-1459 in [[Rostock]] ([[Heinrich Schulte|Schulte]] 1930 .148f.) un dän [[Geleerde]] Hinrich [[Scheeve]] uum 1520 (Ni474). Noch in 1779 hat et ''dasz die Saterlander als mit wenigen ackerbow versehen tag und nacht beständig mit ihren bothen auf den wässeren und in fremden landen fahren, dadurch ihr brod und onera publica [ [[Loundeslasten]] ] gewinnen mueszen, und also dem exerciren nicht wie andern beijhause seijende beerbte abwarten konnen'' (He357). Un in dät Jier 1800 hat et ''Die Schiffahrt ist ihr eigentlicher Gelderwerb. In Scharle [ [[Skäddel]] ] hat jeder Saterländer ein auch zwei Boote. [..] Auf diesen schaffen sie Waaren den Fluß hinauf''. (Hoche 223). ==Sjuch uk== * [[Literatuur uur Seelterlound|'''Literatuur''' uur Seelterlound]]. * [[Bootjeräi]] * [[Hällenge]] * [[Seelter Äi]] [[Kategorie:Wirtskup]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Honnel]] q6hkl4x6kf87td8xa5u2a614apg7yx3 0 286 118391 117887 2019-06-22T04:20:15Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Monokristalines Silizium für die Waferherstellung.jpg|thumb|right|200px|Eenkristal-Siliziumstäf foar ju Produktion fon Skieuwen]] Dät rakt Stoffe do der lääse twiske Laitere un Isolatore. Dät sunt do sonaamde '''Hoolichlaitere''' (dt. ''Halbleiter'', eng. ''semiconductors''). Me kon kweede, dät do ju [[Elektrizität]] n bitsken laitje. Bekoande Hoolichlaitere sunt [[Silizium]] (Si), [[Gallium-Arsenid]] (GaAs), [[Germanium]] (Ge), usw. == Leedengsdreegere == Ju Laitenge bie do Stoffe kumt toustande truch deeran ne litje "Keetegaid" (Dope) toutouföigjen. Ju Keetegaid suurget dan deerfoar, dät in dän Hoolichlaiter '''Leedengsdreegere''' oun kuume. Dät konnen negative Leedengsdreegere weese - Elektrone - af uk positive - do sonaamde Goatere ("holes", "Leerstellen"). In dän eersten Fal rakt dät dan n N-Typ Hoolichlaiter, in dän twäiden Fal n P-Typ Hoolichlaiter. [[Bielde:Wafer 2 Zoll bis 8 Zoll.jpg|thumb|left|400px|Silizium Skieuwen fon two bit oachte Tuume (5-20 cm), aal mäd integrierde Skaltengen, do der dan leeter wier apaat soaged wäide]] Af wie n N- af P-Typ Hoolichlaiter kriege, honget je ou fon ju touföigede Keetegaid: [[Phosphor]] in Silizium rakt N-Typ un [[Bor]] af [[Aluminium]] in Silizium rakt P-Typ. Fon ju Keetegaid houget man n gans littek bitje deeroane, oafte in Grööte fon n poor millionste Prozent. Dät hat dät die Hoolichlaiter eerste gans goud skeen un süüwer moaked wäide mout un buppedäm skällen dät gans flugge Kristalle weese. == Do Kristalle == Do Kristalle bestounde uut loange Steeuwe mäd n Truchmäite fon t.B. 10, 15 of noch moor Säntimeeter. Fon do Steeuwe wäide dan Skieuwen ousoaged mäd Hälpe fon ne rundtraalende [[Diamant]]soage. Do Skieuwen wäide dan ätters truch [[Sliepe]]n un [[Polierje]]n fluch liek un glääd moaked. Dan wäide tänne Loagen mäd Keetegaid deerap moaked, t.B. in n Dampferfoaren ([[Epitaxie]]), wierap dan wier [[Dioden]], [[Transistore]], [[Thyristor]]e un [[integrierde Skaltenge]]n (IC-Bausteene) moaked wäide middels [[Apdampje]]n truch [[Maske]]n. [[Kategorie:Physik]] slzuogv5y5eeujggdr7os33p6b7mrfa 0 287 112525 102945 2016-05-27T19:09:13Z J. Patrick Fischer 1861 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Hoonkebloume |- | align="center" | [[Image:Bayrischer Wald 9929.JPG|300px|Hoonkebloume (''Silene dioica'')]]<br><small>Hoonkebloume ''(Silene dioica)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Unnerfamilie:'' || ''Caryophylloideae'' |- | ''Tribus:'' || ''Sileneae'' |- | ''Sleek:'' || ''Silene'' |- | ''Oard:'' || Hoonkebloume ''(Silene dioica)'' |} |} Ju '''Hoonkebloume''' (''Silene dioica'', dt. ''Rote Lichtnelke''), is ne Weedebloume mäd purpurroode Blöiten, do uut luuter fiene litje Bleedere bestounde un ap n 30 bit 50 cm hoogen Steel sitte. == Synonyme == Juu Plonte wuude al oafte fon Wietenskuppere mäd ferskeedene [[Biologiske Nomenklatuur|Noomen]] beskrieuwen, toueerst fon Linné as ''Lychnis dioica'' L., wierfon die Sleeknoome "''Lychnis''" falsk is, juu Plonte heert tou dän Sleek ''Silene''. Die Oardnoome ''dioica'' häd oawers as ooldsten gjuchten Noomen däälich juu offizielle Betjuudenge, also hat juu Plonte offiziell "''Silene dioica''". Ieuwenske dissen Noomen rakt dät noch uur Noomen: * ''Lychnis dioica'' L., as al gekweeden, die ooldste Noome, man mäd n falsken Sleek. * ''Cucubalus dioicus L. * ''Lychnis dioica var. rubra'' Weigel * ''Lychnis sylvestris'' Schkuhr * ''Lychnis diurna'' Sibth. * ''Melandrium sylvestre'' Schkuhr * ''Melandrium diurnum'' Sibth. * ''Melandrium dioicum L. * ''Melandrium rubrum'' Garcke [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] 117wavzrh7rsikgipcy41dy0mqrev84 0 288 122437 120003 2023-03-18T10:38:07Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:HopiHouse1.JPG|thumb|Hopi-Huus bie dän Grand Canyon, also buute dät Woongebiet fon däälich.]] Do '''Hopi''' sunt n [[Indioaner]]foulk in dät Noudaaste fon [[Arizona]] in do [[USA]]. Jo woonje siet oolden Tieden in steenene Huuse of eegentelk ganse touhoope baude Täärpe (Pueblos), wier me bloot mäd Laadern oun kuume kon. Do [[Navajo]] uum him tou hääbe do nit. Noomen fon wäkke Pueblos sunt: ''Hano, Sichmovi, Walpi, Polacca, Mishongnovi, Sipaulavi, Shongopavi.'' == Ju Hopi-Sproake == Ju Hopi-Sproake heert tou ju [[Indioaner|uto-aztekiske Sproakfamilie]]. Ju is fuul studierd wuuden in Fergliek tou europäiske Sproaken. So koom dät tou ju [[Sapir-Whorf Hypothese]]: * [http://www.hausarbeiten.de/faecher/hausarbeit/psa/6458.html "Ju Sproake is dät eer sälwen, ju dän Toacht foarmt."] * [http://www.iae-bonn.de/iae/index.php?id=390&backPID=390&begin_at=10&tt_news=141 "Dät Hopi (Arizona, USA) is mäd sowät 6.000 Spreekere een fon do vitoalste noudamerikoanske Indioanersproaken."] * [http://www2.informatik.hu-berlin.de/~balaz/seiten/pinker.html "Ju Hopi-Sproake änthaalt neen Woude, grammatiske Foarme, Konstruktione ... "] * [https://web.archive.org/web/20070719054027/http://www.unet.univie.ac.at/~a0007716/sapirwhorf.htm "N Hopi-Indioaner hät in sien Sproake n uuren Tiedbegrip as t.B. n ängelsksproakigen Amerikoaner of n Düütsksproakigen."] Hier eenige [http://www.native-languages.org/hopi_words.htm Biespiele fon Woude]: Een ''Suukya''' - Two ''Lööyö''' - Tjo ''Pàayo''' - Fjauer ''Naalöyö''' - Fieuw ''Tsivot'' - Mon ''Taaqa'' - Wieuw ''Wùuti'' - Sunne ''Taawa'' - Moune ''Muuyaw'' - Woater ''Kuuyi'' Do Hopi ferbjoode dät moakjen fon Bielden un Toonapnoamen in hiere Täärpe. == Religion == Do Hopi sunt djoop '''religiös'''. Jo leeuwe dät in dät Universum die Almachtige lieuwet. Hie is sunner Foarm un Gewicht, ju Sunne wäd betrachted as die Kraft fon dän Almachtige. Wan n Moanske stärft, lieuwet hie fääre in n uur Deel fon dät [[Universum]] un hie däd dan noch immer do Dingere, do hie altied al däin häd. Deerbie heert ne ganse [[Mythologie]]. == Wät do schafje == Do Hopi konnen uk flugge Dingere moakje. In dät [[FNP]]-Huus in [[Ljouwert]] honget ne Hopi-Foone, dät is n froai besäiden Woogeteppich. == Sjuch uk == * [[Indioaner]] * [[Onondaga]] == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.crystalinks.com/hopimap.jpg Koarte fon dät Hopi-Reservoat.] * [http://www.native-languages.org/hopi.htm Hier koast du ju Sproake leere.] * [http://www.indianerwww.de/indian/hopi.htm Das Wort 'Hopi' ist abgeleitet von ...]. * [https://web.archive.org/web/20071027145641/http://www.artlogics.de/poesie/hopi-friedensbotschaft.htm Ju Hopi-Freebosskup]. * [https://web.archive.org/web/20090514144951/http://www.orgonart.at/texte/hopi.htm Ju Hopi-Freebosskup2]. * [http://www.crystalinks.com/hopi1.html Uur do Hopi]. * [https://web.archive.org/web/20070916152353/http://www.hopi.org/ Moor uur do Hopi]. * [https://web.archive.org/web/20080616062348/http://www.nau.edu/~hcpo-p/ Hopi Büro foar kulturelle Ärhooldenge.] * [https://web.archive.org/web/20070915164310/http://www.indigenousgeography.si.edu/community.asp?commID=1&lang=eng Hopi Nation Siede fon Supawlavi.] * [https://en.wikipedia.org/wiki/Hopi_House Hopi-Huus] [[Kategorie:Geographie]] [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 1ddsd2lyiz3ks8vw67izgwxzcz3f54d 0 289 111731 111689 2015-11-08T14:52:07Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Hoppe |- | align="center" | [[Bielde:Hopfen1.jpg|300px|Hoppe (''Humulus lupulus'')]]<br /><small>Hoppe ''(Humulus lupulus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerklasse:'' || ''[[Rosidae]]'' |- | ''Oardenge:'' || ''[[Rosales]]'' |- | ''Familie:'' || [[Hoampgewoakse]] ''(Cannabaceae)'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Humulus]]'' |- | ''Oard:'' || Hoppe ''(Humulus lupulus)'' |} |} Ju '''Hoppe''' (''Humulus lupulus'') mäd do Hopranke. Ju fint foarallen Ferweendenge bie ju Bjoor-Häärstaalenge, wier ju dät Bjoor dän släiske Smoak rakt. {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Ietelweere]] [[Kategorie:Wirtskup]] cozmqchmgwo61ile8vmnhl44j5x8hbi 0 290 102948 100529 2013-03-07T19:07:56Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 193 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q144]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Huund |- | align="center" | [[Bielde:DogsMixedBreedlittermates.jpg|300px|Huunde]] <br /><small>Twäin Huunde ''(Canis lupus familiaris)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''[[Canoidea]]'' |- | ''Familie:'' || ''[[Canidae]]'' |- | ''Tribus:'' || ''Canini'' |- | ''Sleek:'' || ''Canis'' |- | ''Oard:'' || [[Wulf]] ''(Canis lupus)'' |- | ''Unneroard:'' || Huund ''(Canis lupus familiaris)'' |} |} Die '''Huund''' (''Canis lupus familiaris'') is n [[Suugedierte|Suugediert]]. Hie is domestizierd foar 15.000 Jiere. Ätter ne Theorie fon Konrad Lorenz waas düt neen normoale Domestikation, sunnern häd sik uut ne [[Symbiose]] äntwikkeld. Hie häd schrieuwen, dät juu Oard ''Canis aureus'', uum n Leeger fon Moanskene lieuwede, uum Fodder tou sik hoaljen, man uk doo Moanskene fon grattere Dierte schutsede un sik leeter tou n gjuchten Jaachthuund äntwikkeld häd. Däälich weet me, dät doo Huunde fon dän [[Wulf]] ''(Canis lupus)'' oustamme, filiecht fon juu indiske Unneroard ''Canis lupus pallipes'', un sälwen uk ne - wan uk truch Tucht gans oaintüümelk moakede - Unneroard fon dän Wulf is. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Nutsdierte]] 2f3s5fdzgwca8vxmzhf7k04ucmnfisi 0 291 111766 107596 2015-11-09T00:26:30Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:PreservedFood1.jpg|thumb|right|200px|Ienseeden Ieten]] Ju '''Huushollenge''' (dt. ''Haushalt'') beteekend een Woonhuus un aal, wät deer oane tou dwoon is. == Ietelweeren == * [[Brood]] * [[Tuffelke]] * [[Gräinte]] * [[Molk]] * [[Buutere]] * [[Sies]] * [[Imkeräi|Huunich]] == Moderne Reewen == * Die [[Stoafsuuger|Stoafsuuger]] * Ju [[Waaskmaskiene]] * Ju [[Säimaskiene]] * Die [[Roasenmjooer]] * Ju [[Putsreewe]] * Die [[Magnetron-Häid]] * Dät zentroale [[Bäiten]] [[Kategorie:Anwoande Wietenskup]] [[Kategorie:Huushollenge|!]] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Wirtskup]] g40xur6ndsv41gar45g108xsrc5kuk2 0 292 102950 91068 2013-03-07T19:08:18Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 25 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q161695]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Image:Sempervivum.jpg| thumb|right|300px|Huuslook]] [[Bielde:Sempervirum tectorum1.jpg| thumb|right|300px|Sempervirum tectorum]] '''Huuslook''' af '''Donnerkruud''' (dt. ''Hauswurze'') {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] jyvpq0sub76bqk8izpk49z95sw6m2xl 0 293 114431 114430 2017-07-18T16:14:16Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Huusmeerswien |- | align="center" | [[Bielde:Two adult Guinea Pigs (Cavia porcellus).jpg|300px|Two Huusmeerswiene ''(Cavia porcellus)'']] <br><small>Two Huusmeerswiene ''(Cavia porcellus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Gnauedierte]] ''(Rodentia)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Stiekelswien-Sibskup]] ''(Hystricomorpha)'' |- | ''Deeloardenge:'' || ''[[Hystricognathi]]'' |- | ''(Sunner Stappe)'' || [[Meerswien-Sibskup]] ''(Caviomorpha)'' |- | ''Familie:'' || [[Meerswiene]] ''(Caviidae)'' |- | ''Unnerfamilie:'' || [[Oaintelke Meerswiene]] ''(Caviinae)'' |- | ''Sleek:'' || [[Äächte Meerswiene]] ''(Cavia)'' |- | ''Oard:'' || Huusmeerswien ''(Cavia porcellus)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Carolus Linnaeus|LINNAEUS]] |} |} Dät '''Huusmeerswien''' (''Cavia porcellus'', dt. ''Hausmeerschweinchen'') kumt uut [[Suudamerikoa]] un heert juust so as Muuse, [[Kateekere]] un aal sowät tou do [[Gnauedierte]]. Dät wuude in do [[Anden]] al foar loange Tied tom moaked - twiske 2000 un 5000 foar Kristus. Nieper wieten do Wietenskuppere dät nit, uumdät archäologiske Ätterwiese truch do litje Bunken stuur tou moakjen sunt un foar n molekuloarbiologisken Ätterwies ju Genetik fon dät Diert noch beeter unnersoacht wäide mout. Uk is dät striedich, uut wäkke Oard fon wüülde Meerswiene do tuchted wuuden sunt: Loange Tied geen me fon dät [[Meen Meerswien|Meene Meerswien]] ''(Cavia aperea)'' uut, in jungere Tied roate dät genetiske Indizien, dät dät [[Tschudi-Meerswien]] ''(Cavia tschudii)'' in't [[Altiplano]]-Rebät ju Wüüldfoarm is. Huusmeerswiene wuden uurspröängelk tou't Sloachtjen heelden, wät in Deele fon Suudamerikoa noch däälich so is. In Europa sunt do gewöönelk bloot nüüdelke Huusdierte. Ju loange Tucht häd heel ferskeedene Meerswiene foarbroacht, loanghierige juust so as kuuthierige un in masse Faawen. [[Kategorie:Gnauedierte]] gtt9vw5h9ay8ws7awgl00vr4mcx9txa 0 294 119007 114243 2020-04-08T11:33:13Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[Image:Capucines rouge et jaunes.jpg|thumb|right|230px|Häkkebloume (''Tropaeolum majus'')]] Ju '''Häkkebloume''' (''Tropaeolum majus'') hat uk '''Stäitbloume'''. {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] rfipi0pq0b289tbd61kfalolekd1qp0 0 295 120006 116728 2021-08-08T21:56:20Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Langeanna.jpg|thumb|Nathuurnstak (Lange Anna)]] '''Hälgelound''' (dt. ''Helgoland'') is dät eensichste fräiske Fälsenailound. Ap Hälgelound wäd uk n Oard [[Fräisk]] boald, dät [[Hälgeloundsk]]e. Ju Äiloundgruppe Hälgelound un [[Düne (Ailound)|Düne]] heere siet 1890 tou dät düütske Stoatsgebiet un sunt touhoope ju amtsfräie Meente Hälgelound in n [[Kring Pinneberg]] ([[Släswiek-Holstein]]). Ju Ailoundgruppe lait fjautich Kilometer foar ju Kuuste un is Deel fon dät düütske Wirtskupgebiet, man nit fon dät Tolgebiet fon ju [[Europäiske Union]] un uk nit fon dät düütske Ougoawengebiet. Ap Hälgelound woonje 1.267 Moanskene (2008).<ref>[http://www.statistik-nord.de/uploads/tx_standocuments/A_I_2_vj084_S.pdf Statistikamt Nord: Bevölkerung der Gemeinden in Schleswig-Holstein am 31. Dezember 2008] PDF-Doatäi (blouked ap n 22.04.2010)</ref> == Geografie == [[Bielde:Steilküste von Helgoland 3.jpg|thumb|right|Do staile Fälsen fon't Hälgelound.]] Hälgelound lait in ju Düütsken Bucht, ungefeer 47 Kilometer wäästelk fon ju Wäästkuste fon ju Hoolichailound [[Eiderstedt]]. Ätter dät Suuden wai sunt et 43 Kilometer bit tou [[Wangerooge]]. Ju Loage fon Hälgelound in dät geogroafisken Koordinoatensysteem (WGS 84) is 54° 11' noudelke Bratte un 7° 53' aastelke Loange. Wät ju Ferwaltenge angungt is dät Ailound Deel fon dät Buundeslound [[Släswiek-Holstein]], un heert tou dän [[Loundkring Pinneberg|Loundkring Pinnebierich]]. Ju Fläche fon dät Haudailound is ungefeer 1 Km². Ju Fläche fon Düne, dät Ailound ieuwenske Hälgelound, bedreecht ungefeer 0,7 Km². === Haudailound === Dät Haudailound wäd historisk maast twiske 'Buppelound' un 'Unnerlound' apdeeld. Siet dät 20. Jierhunnert kon dät Ailound in fieuw Gebiete apdeeld wäide: Buppelound, Unnerlound, Middellound un do in't 20. Jierhunnert apkemen Noudaastlound un Suudhoawen. Dät Buppelound fon dät Haudailound is dät Deel ap do Fälsen, dät Unnerlound lait suudelk un aastelk fon do Fälsen fuul läiger. Dät Unnerlound is mäd Trappen un n Foarstoul ferbuunden mäd dät Buppelound. Ap ferskeedene Steeden kon me noch do Bombenkrater uut dän Twäiden Waareldkriech sjo. An ju Suudwäästsiede kon me noch dät Resultoat fon ju Sprängenge fon 1947 sjo. Do Briten hieden deer ungefeer 6700 Tonnen Munition spränge läiten un deertruch wuude n groot Deel fon dät suudwäästelke Buppelound fernäild. Deertruch äntstuude deer dät 'Middellound'. Fon dät oolde Bunkersysteem is n Deel bewoard bleeuwen. Dät Haudailound is gjucht bekoand uum do staile roode Fälsen. Ju Loange Anna is 48 m hooch un stound appe Noudsiede fon dät Haudailound as n Fälstouden gans fräi fon do uur Fälsen. Siet dän Stoarmfloud fon 1720/1721 sunt dät Haudailound un [[Düne (Ailound)|Düne]] fonnunner tränd.<ref>[http://books.google.nl/books?id=g_f5O74m47YC&pg=RA1-PA486&dq=1720+Helgoland Helgoland-1711/21]</ref> === Düne === Aastelk fon't Haudailound, an ju uur Siede fon ju litje Seesträite ''Reede'', lait [[Düne (Ailound)|Düne]]. Die Oustand twiske disse Ailounde is een bitje minner as een Kilometer. Düne wäd uk ''dät Badailound'' of ''dät Strandailound'' namd un waas bit tou n Stoarmfloud in't Jier 1721 truch n Natuurdom mäd Hälgelound ferbuunen. Ap't Ailound is n litjen Fluchplats, n Campingplats un uk een Bungalowtäärp anlaid wuuden. == Geskichte == {| class="float-right" border="0" cellpadding="5" cellspacing="0" align="right" style="background:#e0e0e0;" |- ! Do Ailoundfoarme<br />fon 1652 bit däälich |- | [[Bielde:Helgoland 1652.jpg|mini|zentriert|1652]] |- | [[Bielde:Map helgoland 1910 cropped.jpg|mini|zentriert|1910]] |- | [[Bielde:Helgoland landsat cropped.jpg|mini|zentriert|2010]] |} Hälgelound waas aal in dät 7. Jierhunnert fon Fräisen bewoond. Ätter n Skrieuwen fon n kristelke Missionoar Willibrord waas [[Radbod|Köönich Radbod]] uum dät Jier 700 ap dät Ailound. In jusälge Ättergjucht skrieuwt Willibrord uur dän heedensken God [[Forsite]]. Fon 690 bit 714 fersäikede Willibrord do Fräisen ap t Ailound tou missionierjen, man sunner Ärfoulch. In dät Jier 1807 besätte britske Truppen dät Ailound un Hälgelound wäd n Kolonie fon dät Fereenigde Köönichriek Grootbritannien un Irlound. In dät 19. Jierhunnert wäd Hälgelound fon Touristen äntdäkt. Ieuwenske ju Fiskeräi wuude dän Tourismus in dätsälge Jierhunnert loangsam gratter un wichtiger um Jäild mäd tou fertjoonjen. In ju britske Tied roate et Seegefechten ap e Naite fon dät Hälgelound twiske do Düütsken un Dänen, in 1849 mäd Skiepe fon ju Rieksflotte, in 1864 truch do Seestriedkräfte fon Pruusen un Aastriek. 1890 wuude Hälgelound truch dän Ferdraach twiske [[Düütsklound]] un [[Änglound]] uur do Kolonien un Hälgelound an Pruusen. Hälgelound wuude Deel fon dän Kring Süderdithmarschen in ju Provinz Släswiek-Holstein. Die Ferdraach kreech dän Noomen „Helgoland-Sansibar-Vertrag“. Die Ferdraach räägele do Gebietsansproaken fon dät Düütsken Riek un dät Fereenigde Köönichriek fon Grootbritannien un Irlound in dät kolonialiserten Afrikoa. Deertruch wuude Hälgelound Deel fon Pruusen. Foar do Düütsken waas Hälgelound foarallen wichtich as hiere Seefäästenge un ju [[Noudsee]]. Ätter 1890 wuude Hälgelound deertruch n wichtich Stöänpunkt foar ju düütske Marine. In n [[Eersten Waareldkriech]] roate et 1914 dät eerste un in 1917 dät twäide Seegefecht. Dät Ailound wuude kuut ätter Kriechsbegin evakuiert un ju Befoulkenge kuude eerst 1918 wieruume. Uk in n [[Twäiden Waareldkriech]] hiede ju Seefäästenge Hälgelound ne militäriske Funktion. Ap dät Ailound wuude n U-Boot-Bunker baud, et roate Marineartillerie­-Batterien, n Luftskutsbunker-Systeem un ap [[Düne (Ailound)|Düne]] moakeden do Düütsken n Flugplats. Ätter 1945 wüülden do Alliierden nit moor, dät do Düütsken dät Ailound wier bruuke kuuden as Stöänpunkt foar hiere Marine. 1945 moasten aal do Ailoundbewoonere dät Ailounde evakuierje. Do Militäranloagen wuuden 1947 fernichted mäd 6700 Tonen Munition. Ju Muugelkaid, dät ganse Ailound tou fernäilen, wuude fon do Alliierten akzeptiert.<ref>Beckmann, A. & Kusch, R. (2007). [http://www.deutschlandfunkkultur.de/festung-seebad-labor.984.de.html?dram:article_id=153368 Festung, Seebad, Labor, ''Helgolands Entwicklung nach dem großen Knall'']. Deutschlandfunk (blouked ap n 26. Januoar 2018)</ref> Bie ju Sprängenge wuude oaber nit dät ganse Ailound, man alleenich dät suudwäästelke Deel fon dät Buppelound un do Bunkeranloagen fernäild. === 1950 bit Däälich === [[Bielde:Insel Helgoland - Oberland um 1929-30.jpg|thumb|left|Dät Buppelound uum 1929/30.]] Bit 1952 bleeuw Hälgelound uunbewoond un bloot bruukt as Äiwensteede wier britske Militäärflieger hiere Bomben ousmieten. Ju Befoulkenge lieuwede ap't düütske Fäästlound un bruukte in ju Kommunikatsjoon dät hälgelounder Fräisk un ju düütske Skriftsproake.<ref>[[Nils Århamma]]r: ''Die 80-jährige Gerda Rickmers und Familie sind eine Stütze des Halunder.'' In: „der helgoländer“, November 2017, Siede 24.</ref> Do hälgelounder fersoachten mäd ferskeedene politiske Initiativen, dät jo ätter hiere Ailound wieruume doarsten. Deerbie hieden u.u. do [[Fereende Natione]] fräiged, dän [[Paus]], dät britske Unnerhuus un ju näie Buundesregierenge. Ap n 20. Dezember 1950 besätten do Heidelberger Studänte [[René Leudesdorff]] un [[Georg von Hatzfeld]] touhoope mäd [[Hubertus Prinz zu Löwenstein-Wertheim-Freudenberg|Hubertus zu Löwenstein]] dät Ailound. Ap't Ailound wuuden ju düütske, europäiske un hälgelounder Flaagen deelsät. Ap n 3. Januoar 1951 hoalden do Briten do Ljuude fon't Ailound. Deerätter wuude in Januoar 1951 fon dän düütsken Buunsdäi ju Fräireekenge fon do Briten fräiged. Ap n 1. Meerte 1952 roaten do Briten dät Ailound tourääch. Sietdäm is dän 1. Meerte ap Hälgelound aan Fierdäi. Noch in't Jier 1952 wuude een Kommisjoon apgjuchtet foar dän Wierapbau. Sietdäm äntwikkelde foarallen dän Tourismus sik gans stäärk ap't Ailound un wuude dän wichtichsten Weerskupsektor. 1962 wuude dät Ailound stoatelk Anerkoand as ''Nordseeheilbad''. Siet 1721 sunt do two Ailounde [[Düne (Ailound)|Düne]] un Hälgelound fon eenuur skeeden un in ju Skichte roate dät oafte Ploane uum do Ailounde wier mäd eenuur tou ferbienden. 2008 koom aan Ploan uum dissen Wonsk uumtousätten. 2011 wuude een Oustämmenge ap't Ailound heelden uur ju Ferbiendenge twiske do Ailounde. Fon do 1065 gultige Stämme weeren 583 (54,74 %) juun un 482 (45,26 %) foar ju Ferbiendenge. == Kultuur == [[Bielde:Deät Lun300B.JPG|thumb|Koarte fon Hälgelound, 1909.<br>Mäd Noomen ap Hälgeloundsk.]] === Sproake === Ap Hälgelound wäd [[Hälgeloundsk]] boald. Dät is een fon do njuugen [[Noudfräisk|noudfräiske Dialekte]]. Ap dät Ailound wäd ieuwenske dät Hälgeloundske Fräisk uk noch Platdüütsk un Hoochdüütsk boald. Ieuwenske Hoochdüütsk rakt et an ju Ailoundskoule uk aan bitje Unnergjucht in ju hälgelounder Sproake. === Feranstaltengen === Dät 'Friesen-Droapen' is ne moordeegige kulturelle Feranstaltenge, ju ap dät Ailound organisiert wäd fon ju Meente Hälgelound, die [[Fräisken Räid|Fräiske Räid]] un dät Buundeslound [[Släswiek-Holstein]]. Ju Feranstaltenge wäd alle tjo Jiere heelden. Bie do Aktivitäten gungt dät toun Biespiel uur ju fräiske Musik, Spil of Medien. Do Biedreege kuume uut dät ganse fräiske Woongebiet. Älk Jier wäd in Moai die Hälgelound-Marathon organisiert. Fieuw Runden fon älk 8,4 Kilometer uur dät Buppe- un Unnerlound loope do Deelniemere.<ref>NDR: [https://www.ndr.de/nachrichten/schleswig-holstein/Gute-Bedingungen-beim-Helgoland-Marathon-,helgoland860.html Gute Bedingungen beim Helgoland-Marathon] (blouked ap n 29. Januoar 2018)</ref> Ju Taal fon Deelniemere lait so uum do 200. === Sportfereene === Ap Hälgelound rakt et een Foutbalplats mäd Kunstsooden un uk een Loopboan mäd een Sproangkuule. Ju Foutbaloudeelenge ''VfL Fosite Helgoland'' is (juust as aal do Fereene uut dän [[Kring Pinneberg|Kring Pinnebierich]]) Meeglid in n ''Hamburger Fußball-Verband''. Et rakt oaber neen Monskuppe do meespielje in een Liga. Die Gruund deerfoar sunt do hooge Kosten fon ju Uurfoart ätter't Fäästlound. Deeruume spielje do Monskuppe fon dän Fereen bloot fjuundskoppelke Wädstriede. == Religion == [[Bielde:Helgoland St. Nicolai 01.JPG|thumb|150px|Säärke St. Nicolai ap Hälgelound.]] Ealwien fon York skreeuw uum dät Jier 800 n eersten Ättergjucht uur dän Besäik fon n kristelken Missionoar Willibrord an dät Ailound, die dät Ailound ungefeer 100 Jiere toufoarne besoacht hiede. In disse Tied wuude dät Fäästlound fon [[Släswiek-Holstein]] noch nit fon kristelke Missionoare besoacht. Ealwien häd dät Lieuwend fon Willibrord apskreewen, uum him as hillige tou ruumjen. Dät is oaber nit duudelk, of dät Ailound fon Ealwien uk ächt Hälgelound is. In disse Begjucht wäd uk ieuwen uur ju Religion fon do Ailoundbewoonere un dän God Fosite fertäld, die uurs naargends ärwäänt wäd. Deer wäd uk ne Woaterwälle ap dät Ailound beskreeuwen, weer do Moanskene alleenich sunner tou baalen Woater ruutskäppe kuuden. Muugelk häd Ealwien dät uut ju antike Literatuur hoald. Buuten do skriftelke Wällen fon Ealwein rakt et neen uur Wällen uur ju Uurreligion fon dät Ailound, dät fermoudelk foar ju Missionoartied heedensk waas. Uum 1900 wuude die Hälgelounder God Fosite ap et Ailound as Personifikation fon dät Ailound bruukt, so as uk Germania foar Düütsklound bruukt wuuden is. Willibrord hiede neen Ärfoulch. Eerst uum 791 skuul ju eerste Kapelle truch dän fräisken Biskop Liudger baud weesen. Hie liet uk aal do heedenske Hillichdume, wäid an Fosite, stukken moakje. Ätter ju [[Reformation]] roate dät, bit tou dät Eende fon dät 19. Jierhunnert, bloot evangelisk-lutherske Bewoonere ap dät Ailound. Apstuuns rakt et in ju evangelisk-lutherske Säärkmeenskup ungefeer 870 Moanskene, un do sunt deermäd ne Moorhaid ap dät Ailound. Ap n 29. November 1959 wuude ju evangeliske St.-Nicolai-Säärk, ju ätter dän Skutspatroon fon do Seefoarders un Koopljuude, Nikolaus fon Myra, naamd is, inwäid. In ju roomsk-kathoolske Säärkmeenskup fon Hälgelound rakt et ungefeer 140 Moanskene. Siet ju Inwäienge ap n 27. Juni 1971 häd Hälgelound mäd ju St.-Michaels-Säärk ne kathoolske Säärk ap ju Steede fon ju fröiere Kapelle. Ju Säärke wuude ätter dän Ärtsängel Michael naamd. == Groote Suune fon Noudfräislound == *[[James Krüss]] is n bekoanden düütsken Skrieuwer fon Bäidensbouke, man hie skreeuw uk in sien oaine [[Hälgeloundsk|Hälgelounder Sproake]]. == Ferbiendengen ättter buuten == {{CommonsLittik|Heligoland|Hälgelound}} * [http://reisen.t-online.de/unterirdische-attraktion-bunker-auf-helgoland/id_55327286/index Bunker ap Hälgelound] (t-online) * [http://www.ekfrysk.host22.com/deat_Lun.htm Koarte] fon Hälgelound, 1909. * [https://web.archive.org/web/20080514195149/http://www.reimereilers.de/eilers/nordfriesl.html Hälgelounder Texte]. * [http://www.helgolaendisch-halunder.de/woerterbuch.html Düütsk-Hälgelounder Woudebouk]. Klik deer in dän Text ap ‘Deutsch-Helgoländisch’. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Hälgelound]] 0o1xf3sinycxynytmnsebg1mz2zlx8q 4 296 110136 109891 2014-10-14T10:58:00Z Holder 732 wikitext text/x-wiki {{WikipediaSkrieuwhälpe}} * '''Gruundräägele''' – Wolt du n naien Artikkel moakje af in n Artikkel annerje af touföigje, dan klik [[Wikipedia:Näie Siede|hier]]. Dan ärskient n grooten Kasten, dät ''Editfäild''. Wan du deeroun klikt hääst, koast du eenfach tou typen ounfange. Bäst du kloor, dan klik gans unner ap "Foarskau wiese" (of mäd Tasten Alt/P). Buppe dät Editfäild kumt dan die Text so as die ap Eende wäd. Finst du noch Failere deeroane, dan koast du do wier in dät Editfäild ferbeeterje. Dan klikst du ap '''Siede spiekerje''' (Alt/S) uum dän Text tou spiekerjen. Dan wäkke Biespiele fon ''skeeuwe'' un '''fatte''' Skrift. Klik ap '''Siede beoarbaidje''', dan koast du bekiekje wo dät moaked is. Links buppe dät Editfäild rakt dät Knoope, wiermäd sukke Funktione automatisk uutfierd wäide konnen. * '''Bielden''' duur me nieme uut ju [http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Haudsiede&uselang=stq Wikipedia-Meente]. * Fuul moor finst du in dät düütske '''Tutorial''' – [http://de.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Tutorial Einführung in die Wikipedia-Arbeitsweise] * Ap ju [[Wikipedia:Spielsteede|'''Spielsteede''']] koast du fräi ounfange, wan du deer ap '''Siede beoarbaidje''' klikst! * In ju [http://seelter.110mb.com/woudelisSK.htm '''Woudelieste'''] koast du seelter Woude fiende. * Gans litje Sieden, do der noch nit oawe sunt, määrkt me mäd: <code><nowiki>{{stump}}</nowiki></code> * Wan du n '''Ferwies''' moakest ätter n Artikkel, dan skääst du dän twiske [[ ]] sätte. Deerfoar koast du buppe in dän Beoarbaidengskasten ap dän Knoop '''Ab''' klikke. Toun Biespil: wolt du n Ferwies moakje ätter ju Artikkel "Akster", dan skrifst du [[Akster]]. (Klik nu ap '''Siede beoarbaidje''' un kiekje in dät Editfäild!). :Wan ju Artikkel noch nit bestoant, dan wäd ju so automatisk bilded. Du duurst uk skrieuwe [[Akster]]e of [[Akster|bunte Fuugel]]. Dät sjucht dan in dät Editfäild so uut: <nowiki>[[Akster]]e of [[Akster|bunte Fuugel]]</nowiki> Wolt du uk jädden wiete, wo iek nu dissen Wälltext uumgeen hääbe, wiertruch me nu dissen Wäältext uk buute dät Editfäild sjucht ? Dan kiekje in dät Editfäild, dan sjuchst du dän Wältext, die bruukt wäd, uum uur Wälltext tou uumgungen! Wan du buppe klikst ap '''Geskichte''', dan koast du sjo, wät aal annerd is un wäl dät däin häd. Wan du die noch nit anmälded hääst as Mee-Oarbaider, dan wäd dät ounroat mäd din IP-Nummer. Anmäldje kon truch gans gjuchts buppe ap '''ounmäldje''' tou klikken. Du koast n Däknoome bruuke. Dät is uk mäkkelk, wan me in '''Diskussion''' mädnunner uur ju Artikkel boalt. Foar moor algemeene Baaleräi uur ju Wikipedia is ju [[Wikipedia:Weerskup]]. <font size=4>FUUL ÄRFOULCH !</font size> == Apaate Sieden == *[[Special:Specialpages|Spezioalsieden]] *[[Special:Log/delete|Läsk-Logbouk]] *[[Special:Lonelypages|Loose Sieden, wier nit ätter wai wiesed wäd]] *[[:de:Hilfe:Index|Hälpe-Index (düütsk)]] 7f5hgphp2teerjh5bwqpor9xhvxug8w 12 297 8854 4468 2008-07-20T13:28:59Z Pyt 12 häd "[[Hälpesproake]]" ätter "[[Hälpe:Hälpesproake]]" ferschäuwen: Is Spezioalsiede wikitext text/x-wiki Ju '''Hälpesproake''' is ju Sproake fon aal do Attergjuchte do die Bruuker dan un wan fon Wikipedia kricht. Uk is dät ju Sproake fon do Navigationsreewen in ju linke Spalte un uk buppe do Tabs un dät persöonelke Menü gans buppe do Sieden. NU IN JU ÄCHTE SEELTER WIKIPEDIA WÄDST DU AUTOMATISK AP SEELTERSK SCHALTED, MAN DU KOAST AP JU WIESE HIERUNNER AP N UUR SPROAKE UUMESCHALTJE, WAN DU WOLT. Bit nu kreechst du bie dät Ienschaltjen fluks Ängelsk as Hälpesproake, man nu gungt dät uk ap Seeltersk.<br>Klik dan ap ''Preferences'' in dien persöönelke Menü, dan krichst du ju Siede ''My preferences''. Deerap säkst du ''Language'' un dan klikst du ap die Pieler deerbääte, so dät du ne ganse Lieste fon Sproaken krichst.<br> Deer klikst du dan ap ''stq - Seeltersk'' un dan gans unner ap ''Save''. Deermäd hääst du dan Seeltersk as Hälpesproake foar die sälwen ienstoald. Wieduut do maaste Ättergjuchte sunt nu uursät wuuden. Bloot ou un tou wolt du noch n ängelsken of düütsken Ättergjucht kriege. dbpkm4z9bvktm5f1atmo8gn693wgumz 0 298 111732 111690 2015-11-08T14:52:22Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Ierwe |- | align="center" | [[Image:Chickweed (aka).jpg|300px|Ierwe (''Stellaria media'')]]<br><small>Ierwe ''(Stellaria media)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Unnerfamilie:'' || ''Alsinoideae'' |- | ''Tribus:'' || ''Alsineae'' |- | ''Sleek:'' || ''Stellaria'' |- | ''Oard:'' || Ierwe ''(Stellaria media)'' |} |} [[File:Stellaria media MHNT.BOT.2008.1.33.jpg|thumb|''Stellaria media'']] Ju '''Ierwe''' (''Stellaria media''), uk '''Hanne-Ierwe''' af '''Hannebäi-Ierwe''' is n Wuucherkruud mäd fuul Ronken, wät immer ticht bie de Gruunde blift. Hanne-Ierwe duurt me uk iete. Deerfon kon me smoakelken Seloat moakje. Dät is ne Heelplonte. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Joodplonten]] [[Kategorie:Bloumen]] [[Kategorie:Heelplonten]] [[Kategorie:Ietelweere]] fbqdwyh3hafeu5p30py9p9cjg5fsato 0 299 108796 108795 2014-01-23T17:04:16Z Lotje 5042 Oops! wikitext text/x-wiki __FORCETOC__ [[Bielde:Beekeeper keeping bees.jpg|thumb|Imker un n swoorm]] [[Bielde:Western honey bee.jpg|thumb|ne Ieme]] == Do Iemen == Ju '''Imkeräi''' häd truch dän Huunich-Ferkoop in Seelterlound oafte fuul Jäild ienbroacht. Dät häd aal tou dwoon mäd ju Foutplontenge fon do [[Ieme]]n. Ju ''Muur'' bestiftet (lait hiere Oaiere in) do ''Doppe'', do der fon do (Oarbaids)''Iemen'' moaked wuuden sunt uut Woaks. Dan kuume do ''Droanen'' un befruchtje do Oaiere, wieruut dan do ''Moaden'' woakse (dät ''Broud''). Do wäide fodderd mäd ''Huunich'' fon do Iemen, do truch ju Wiese fon fodderjen moakje konnen dät deer ne Muur, ne Droane of in do maaste Fälle wier ''Oarbaidsiemen'' uut woakse. Me kon dät uk an do Doppe sjo: do ''Iemedoppe'' sunt man litjet, do ''Droanedoppe'' wät gratter un do ''Muurdoppe'' gans groot. Dän ''Huunich'' hoalje do Iemen uut Bloumen wied uumetou un in hiere Lieuwend moakje jo deerfon uk dän ''Woaks'' tou do Doppe, do tou ne ''Moarte'' annunner baud wäide. In ju Natuur sitte do Moarten toun Biespil in holle Boome, man do Moanskene hääbe al eer leerd do Iemen in ''Kuurige'' tou lokjen. Deer wäide dan Woaksskieuwen mäd ''Spielen'' oun fääststat, so dät do Iemen deer Moarten uut moakje konnen. Sun Kuurich, wan ju loos is uk ''Täine'' of ''Heeuwe'' naamd, wäd moaked fon troald Sträi, dät mäd ''Twiege'' touhoopesäid wäd. Do Goate tou dät Säien wäide moaked mäd n holten Soaks - die ''Sool'' naamd. Do Twiege wäide moaked truch ne ''Wüülgene Jädde'' mäd n Soaks uutnunner tou ''kleeuwen''. In dän Kuurich sit dät ''Üülgat'', wiertruch do Iemen hääruut un häärien fljooge konnen. Do Iemen in sun Kuurich, touhoope mäd do Droanen un ju Muur, hat dät ''Iemefoulk''. Wäd die Kuurich tou ful, dan wäd ju ap n uut Sträi floachtenen Ring, di ''Apsättel'', fääststat mäd holtene Pännen, do ''Stikken''. In dän Apsättel konnen do Iemen dan wier fääre oarbaidje. == Teekenge == [[Bielde:IMKERÄI.JPG|center|IMKERÄI]] == Woudelieste == Änster f., apdoukje, apfodderje, apkleeuwde Stikke m., Apsättel m., Apsättelge f., apsjoode, Ätterleete m., Ätterswoorm m., Bärs f., bestiftje, Brääd n., Broud f., Broudmoarte f., Broudruum m., Däksel m., Dobbe m., dooddwoo., doodmoakje, Dop m., Droane f., Droanedop m., Droanemoarte f., Fäiler m., ferkoopje, floachte, foarstikje, Foarswoorm m., Foddertroach m., Foulk n., Gläästroome m., Gräidplaage m., Hauptswoorm m., heerenloose Swoorm m., Heeuwe m., Hunichruum m., Huunich uutbreeke, Huunichboolje f., Huunichmoarte f., Huunichprässe f., Huunichtunne f., Huusponnen pl., Ieme f., Iemebrikke f., Iemedop m., Iemehuus n., Iemesküül n., iersene Pot., Jädde f., jeese Fät n., joote in n Püüt, Kappe f., Kasten m., Kastenimkeräi f., Kuurich m., Kuurich m., Kuurichimkeräi f., kuut un kleen stampje, loose Täine f., Meede f., Moade f., Moarte f., molkwoorm moakje, Muur f., Muurdop m., muurloos Foulk n., Muurpiepe f., ounstampje, ounstikke, Ouspeergitter n., Peel m., Plaate Woaks f., Post m., Püüt m., Räst m., Roome m., Russel m., säie, Skieuwenhuunich m., Skuurhuunich m., Seeden pl., sjoode, sleetene Broud f., Slöider m., Slöiderhuunich m., slöiderje, Soaks n., Sool m., Spiele f., spielje, stampje, Standkuurich m., Stikke m., Stikke uutluuke., Stok m., Stokke uutriete, Sträi n., Sukkerwoater m., Swieuwellappe m., Swoorm m., Swoormfuuke f., swoormje, Täine f., traale, truchrüürje, truchstampje, Twiege f., twiegje., Üülgat n., uutbreeke, uutluuke, uutnunner kleeuwe, uutriete, uutskädje, uuttaie, Waal fon Seeden m., Wächte f., weege, Wierträidroome m., Winterkuurich m., Woaks n. == Kuurichimkeräi == [[Bielde:27-alimenti, miele, Taccuino Sanitatis, Casanatense 4182..jpg|thumb|Kuurichimkeräi in dät 14. Jierhunnert]] Bie ju Kuurichimkeräi stounde do Kuurige ieuwenskenunner ap ''Poste'' fon Seeden in dät ''Iemesküül'', dät fon bääten ousleeten is fon n ''Waal'' fon Seeden un buppe oudäkt fon two Riegen ''Huusponnen''. In n Winter wäide ''Gräidplaagen'' ap do Kuurige laid, uum do woorm tou hoolden. In n Foarjier fangt sun Foulk oun tou ''swoormjen'', dät hat, dät eegentelk näie Foulkere äntstounde, do der wächfljooge wollen uum sik uurswain deeltousätten. Di ''Imker'' wol do Foulkere jädden behoolde un kon do fange mäd n ''Swoormfuuke'', ju der dan uutskädded wäd in ne loose Täine, ju me dan mäd n Douk ouslut (''apdoukje''). Äntkumt n Swoorm, dan mai sun ''heerenloos'' Foulk jädden in n Boom gunge, wier me dät dan wier fersäkt uuttousteeten uum dät in ne Täine aptoufangen. Die eerste Swoorm hat die ''Foarswoorm'', un dan leeter kumt die ''Haudswoorm'' un deerätter bietiede dan noch die ''Ätterleete''. In n Winter haalt me wäkke Foulkere uur in n ''Standkuurich'', wier me se ''biefodderje'' kon mäd ''Sukkerwoater'' in n ''Iemebrikke''. Häd n Foulk toufällich neen Muur, dan kon froamden Muur in dän Kuurich ounbroacht wäide mäd ju ''Muurpiepe'', wier ju oaneblift, bit ju sik gewoond häd. [[Bielde:Runny hunny.jpg|thumb|[[Huunich]]]] Uum dän Huunich tou winnen, wäide do maaste Kuurige oawers ''doodmoaked''. Deertou stoalt man do buppe ne ''Dobbe'' wieroun n ''apkleeuwden Stikke'' stoant mäd n ''Swieuwellappe'', ju der ''ounstikt'' wäd. Dan gunge do Iemen dood un kon me dän Huunich deer eenfach uut hoalje. Eerste wäide do Kuurige dan ''wain'' an ju ''Änster'' af ap ju ''Wächte''. Dan lukt me do Spielen of ''Stikken'' uut sun Kuurich un do Moarten faale in ju ''Huunichboolje'', wier dät dan kuut un kleen stamped (''truchstamped'') wäd. Dan wäd dät ganse in n iersenen ''Pot'' buppe Fjuur ''molkwoorm'' moaked, so dät me dät Woaks in n ''Püüt'' joote kon. Die Huunich stampt me in n ''Huunichtunne'' un ferkoopet dän. Uk kon me dän Huunich fluks mäd ju Moarte as ''Skieuwenhuunich'' kriege. Die Püüt mäd Woaks un ''Huunichräste'' kon me in n ''Huunichprässe'' ''uutpräsje'' truch ap dän Peel tou taien. Man me kon uk dän ''Skuurhuunich'' deeruut taie ap n ''Brääd'' un die Räst ''sjoode'', ''truchrüürje'' un ''oukäile'' läite tou ne ''Ploate Woaks''. Die Räst deerfoan kon dan ''apseeden'' wäide tou ju ''Meede'', ju der ''jeese'' kon in n ''Fät'' toun drinken. == Kastenimkeräi == [[Bielde:Bienenstand Kunststoffbeuten.jpg|thumb|Moderne Imkeräi]] N grooten Foaruutgong waas ju ''Kastenimkeräi'', wier me neen Foulkere moor doodmoakje houget. Do Moarten sitte hier ap ''Wierträidroomen'', do me so uut dän ''Kasten'' luuke kon, wan me dän ''Glääsroome'' wächnimt. Die Kasten is ferdeeld in twäin Ruume: die ''Huunichruum'' un die ''Broudruum''. In dän Huunichruum sitte bloot Oarbaidsiemen, do deer do ''Huunichmoarten'' moakje. Man truch dät ''Ouspeergitter'' konnen jo uk in dän Broudruum kuume uum deer do ''Broudmoarten'' un ju ''Droanemoarte'' tou moakjen. Do Droanen un ju Muur sunt oawers tou tjuk foar dät Ouspeergitter un so kumt neen Broud in dän Huunichruum oun. Sun Kasten is fersäin mäd n ''Foddertroach'' uum dät Foulk in n Winter bietoufodderjen. Uk stounde do Kasten fluks bienunner in dät ''Iemehuus''. Wan do Huunichmoarten ful sunt, wäide do deruut leeken un in dän ''Slöider'' slöidert. Truch dät fälle rundtraalen wäd dan die Huunich deeruut sloain un druppet as ''Slöiderhuunich'' uut dän Slöider. == Sjuch uk == * [http://www.youtube.com/watch?v=UJpqJcxCpAo&feature=related Fideo: Imkeräi] {{commonscat|Beekeeping}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Wirtskup]] [[Kategorie:Technik]] [[Kategorie:Buuräi]] [[Kategorie:Materielle Kultuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] p8bgapn651f6pppkl7w315ne7vpmmou 0 300 102955 96921 2013-03-07T19:09:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 74 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q40415]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die '''Impressionismus''' is n Stiel die der sik gjucht ap ju Deerstaalenge fon dän fluchtigen Iendruk. Die Stiel häd sik fon ju Moaleräi uurdrain ap Dichtenge un Musik. <br />In ju Moaleräi wol ju atmosphäriske Ienwierkengen ap Körpere wierreeke bit doo gans aplöösd sunt. Apbau fon ju Bielde uut de Faawe. [[Bielde:Claude Monet 040.jpg|380px|right|thumb|Claude Monet, ''Päppele an ju Epte'']] Bekoande Moalere sunt: Eugène Boudin - Johan Barthold Jongkind - [[Edouard Manet]] - [[Edgar Degas]] - [[Claude Monet]] - Camille Pissarro - Berthe Morisot - [[Paul Cézanne]] - Pierre-Auguste Renoir - Mary Cassatt - Alfred Sisley - Ecole de Rouen [[Bielde:Pierre-Auguste Renoir, Le Moulin de la Galette.jpg|380px|left|thumb|Pierre-Auguste Renoir, ''Dons bie ju Määlne fon de Galette'']] [[Kategorie:Impressionismus| ]] [[Kategorie:Kunst]] f8twvikag4e8q90tidlvuscu0z9xldb 0 301 120011 117166 2021-08-08T21:57:46Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Langs N.Amer.png|thumb|500px|Do Indioanersproaken fon Noudamerikoa]] Do '''Indioaner''' sunt mäd do [[Inuit]] do Uurienwoonere fon Amerikoa. Do hääbe uk hiere oaine '''Sproaken'''. Däälich wäide in do USA noch 176 fon do originoale Sproaken boald; al mindestens 52 sunt uutstuurwen in ju Tied fon ju Kolonisation truch do Europäer bit nu. == Indioanersproaken in do USA == * [[Navajo]]: 178.000 Ljuude * [[Dakota]]: 18.000 Ljuude (4000 in Canada) * [[Zentral Alaska Yup'ik]]: 16.000 Ljuude. (Inuit) * [[Cherokee-Silwenschrift|Cherokee]]: 16.000 Ljuude * [[Wäästelk Apache]]: 12.500 Ljuude * [[Pima]]: 12.000 Ljuude * [[Choctaw]]: 11.000 Ljuude * [[Keres]]: 11.000 Ljuude * [[Zuni]]: 10.000 Ljuude * [[Ojibwe Sproake|Ojibway/Chippewa]]: 7000 Ljuude (deertou 48.000 Spreekere in Canada) * [[Lakota]]: 6000 Spreekere, lät fuul ap [[Dakota]] '''Litjere sunt:''' {| border="3" cellpadding="7" cellspacing="0" style="margin: 2em 2em 2em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" | * [[Algic languages|Algic]] of Algonquian, wierbie [[Abenaki]], [[Cheyenne]] (1700 Spreekere), [[Cree]] un [[Paiute]]. * [[Alsean]] * [[Caddoan languages|Caddoan]] * [[Chimakuan languages|Chimakuan]] * [[Chinook]]an * [[Chumash (tribe)|Chumashan]] * [[Coosan languages|Coosan]] * [[Comecrudan languages|Comecrudan]] * [[Inuit|Inuit-Aleut]] * [[Iroquoian languages|Iroquoian]] wierbie [[Oneida]] un [[Onondaga]] * [[Kalapuyan]] * [[Kiowa-Tanoan languages|Kiowa-Tanoan]] * [[Maidu]]an * [[Muskogean languages|Muskogean]] * [[Na-Dené languages|Na-Dené]] | * [[Palaihnihan]] * [[Plateau Penutian languages|Plateau Penutian]] * [[Pomoan languages|Pomoan]] * [[Salishan languages|Salishan]] * [[Shastan languages|Shastan]] * [[Siouan languages|Siouan]] * [[Tsimshian]] * [[Utian]] * [[Uto-Aztecan languages|Uto-Aztecan]] wierbie [[Hopi]] * [[Wakashan]] * [[Wintu]]an * [[Yokutsan]] * [[Yuman-Cochimí languages|Yuman-Cochimí]] * [[Seri]] in Noud-Mexiko |} == Indioanersproaken in Middel- un Suud-Amerikoa == Do grootste sunt: * '''Nahuatl''' 1,7 Millionen Spreekere in Mexiko. Heert uk tou [[Uto-Aztecan languages|Uto-Aztecan]]. * '''Yucatec Maya''' 805,000 Spreekere in Mexiko un Belize. * '''Quechua''' in Colombia, Equador, Peru, Bolivien, Chile un Argentinien. 10 Millionen Spreekere. * '''Guarani''' in Bolivien, Paraguay, Argentinien un dät Suudwääste fon Brasilien. 6 Millionen Spreekere. Eepentelke Sproake in Paraguay. * '''[[Aymara (Sproake)|Aymara]]''' in Peru, Bolivien un Chile. Moor as 2 Millionen Spreekere. * '''Mapudungun''' of Araucanisk in Chile un Argentinien. Ne [[isolierde Sproake]] mäd 440.000 Spreekere. Suud Amerikoa häd 34 [[Sproakfamilie]]n mäd sun 1000 Sproaken ([https://web.archive.org/web/20081201061939/http://www.athenapub.com/salang1.htm (Athena Review, Vol. 1, No.3] mäd ne Koarte fon do Sproaken in do Amazone un Orinoco Stroomgebiete). * Dät '''[[Toba-Foulk]]''' in Argentinien is dät grootste, wät as ganse Stammesgruppe in Suud-Amerikoa ärheelden is. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.zompist.com/amer.htm Do Taale een bit tjoon in do oolde Noudamerikoanske Sproaken.] * [http://www.zompist.com/same.htm Do Taale een bit tjoon in do oolde Suudamerikoanske Sproaken.] * [http://www.native-languages.org/languages.htm Aal Indioanerfoulke un hiere Sproaken.] * [http://www.planetware.com/map/mexico-mexico-native-peoples-map-mex-mx030.htm Koarte fon do Indioanerfoulke in Mexiko.] * [http://www.muturzikin.com/cartecanada.htm Sproakkoarte Noud-Amerika] * [http://www.muturzikin.com/carteamerique.htm Sproakkoarte Middel- un Suud-Amerika] * [http://freepages.genealogy.rootsweb.ancestry.com/~abenaki/Wobanaki/ Abenaki Sproake] * [http://www.angelfire.com/nj/nativecrafts/language.html Kurs in Cherokee] * [http://wleman.tripod.com/sounds/soundfiles.htm Woude spreeken in Cheyenne] * [https://web.archive.org/web/20050705074846/http://www.nisto.com/cree/lesson/ Läksen in Cree] * [https://web.archive.org/web/20080614094308/http://language.oneidanation.org/lessons/ Oneida Sproake] * [http://www.ullanta.com/quechua/ Quecha Sproake Huussiede] * [http://chy.wikipedia.org/wiki/Main_Page Wikipedia in Cheyenne (11 Artikkele ap n 30.5.08, 113 ap n 27.9.11)] * [http://gn.wikipedia.org/wiki/Ape Wikipedia in Guarani (483 Artikkele ap n 30.5.08, 1450 ap n 27.9.11)] * [http://nv.wikipedia.org/wiki/%C3%8Diyis%C3%AD%C3%AD_Naaltsoos Wikipedia in Navajo (2159 Artikkele ap n 27.9.11)] * [http://nah.wikipedia.org/wiki/Cal%C4%ABxatl Wikipedia in Nahuatl (6915 Artikkele ap n 27.9.11)] * [http://qu.wikipedia.org/wiki/Qhapaq_p%27anqa Wikipedia in Quecha (16.644 Artikkele ap n 27.9.11)] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Geographie]] [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Indioaner]] [[Kategorie:Amerikoa]] l9gdq82f76qhmi1aafyv31qn14u8xwf 0 302 102957 101496 2013-03-07T19:30:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 134 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q19860]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Indogermanisk''' of ''Indo-europäisk'' is ne [[Sproakfamilie]]. == Iendeelenge == [[Bielde:IE1500BP.png|thumb|370px|right|Gebiet fon do Indogermaniske Sproaken uum 500 ä.Chr.]] [[Bielde:IE2500BP.png|thumb|370px|right|Gebiet fon do Indogermaniske Sproaken uum 500 f.Chr.]] [[Bielde:IE3500BP.png|thumb|370px|right|Gebiet fon do Indogermaniske Sproaken uum 1500 f.Chr.]] [[Bielde:IE4500BP.png|thumb|370px|right|Gebiet fon do Indogermaniske Sproaken uum 2500 f.Chr.]] [[Bielde:IE5500BP.png|thumb|370px|right|Gebiet fon do Indogermaniske Sproaken uum 3500 f.Chr.]] [[Bielde:IndoEuropeanTree.svg|thumb|300px|Indogermaniske Sproaken]] Tou dät Indogermaniske wäide do ätterstoundene [[Sproakgruppe]]n reekend: * [[Griechisk]] * [[Italisk]] * [[Germaniske Sproaken|Germanisk]] * [[Romanisk]] * [[Keltisk]] * [[Indisk-Arisk]], wiertou [[Romani]] * [[Persisk]] (Iranisk) * [[Armenisk]] * [[Slawisk]] * [[Baltisk]] * [[Albanisk]] Uutstuurwen sunt: * [[Illirisk]] * [[Thrasisk]] * [[Phrygisk]] * [[Hethitisk]] * [[Tocharisk]] == Biespiele == {| border="1" padding="0" |- !Sproakgruppe!!Sproake!!dreege!!Baabe |- |Indisk||[[Sanskrit]]||''bhàrâmi'' 'iek dreege'||''pitá'' |- |Griechisk||[[Griechisk]]||''φερω''||''πατηρ'' |- |Italisk||[[Latien]]||''fero''||''pater'' |- |Keltisk||[[Ooldirisk]]||''berim'' 'iek dreege, iek gebääre'||''athir'' |- |Germanisk||[[Gotisk]]||''baíran'' 'dreege'||''fadar'' |- |Germanisk||[[Seeltersk]]||''Bäiden'' ('wät drain is')||''Foar'' |- |Slavisk||[[Ooldslavisk]]||''bera'' 'iek sammelje, nieme'||''-'' |} [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Sproakfamilien]] [[Kategorie:Geographie]] 0lre05s7tho1z354itnc3a5jfxbfplq 0 303 109306 109250 2014-06-01T12:20:22Z Ruud Koot 5962 interwikilink are on wikidata wikitext text/x-wiki Ju '''Informatik''' is ne Wietenskup un Technik tou Äntwiklenge un Anweendenge fon Anloagen foar [[elektroniske Doatenferoarbaidenge|elektroniske Doatenferoarbaidenge (EDV)]]. Me kon uk kweede dät ju ne Wietenskup is, ju sik beschäftiget mäd Behärskenge fon Komplexität, as dät gungt uur [[Information|Information]] un [[Doaten|Doaten]], [[Kommunikation|Kommunikation]], [[Software-Bau|Software-Bau]] un [[technisk-wietenskuppelk Reekenjen|technisk-wietenskuppelk Reekenjen]]. Informatik is uk ju Technik, ju sik beschäftiget mäd dät [[Programmierjen fon Komputere|Programmierjen fon Komputere]]. [[Image:Algol&Fortran family-by-Borkowski.svg|thumb|300px|Wo do Komputersproaken früünd sunt]] == Ju Informoatik lät sik ferdeele in: == * Technike un Methoden (as Rekursion, top-down Design, polymorfisk Programmierjen usw.) * Sproaken (as Fortran, Algol, Basic, C++, Java, usw.) * Theorien (formelle Sproakentheorie, Graphentheorie, Täiweslange-Theorie, usw.) * Reewen (as Compilere, Doatenboank-Ferwaltenge, Bedrieuwssysteme, usw.) [[Kategorie:Elektronik]] [[Kategorie:Exakte Wietenskup]] [[Kategorie:Kommunikation]] [[Kategorie:Wirtskup]] [[Kategorie:Meettechnik]] [[Kategorie:Informoatik]] ldabzy0uoosugzi15qp21mdcqjas95m 0 304 121135 120013 2022-07-30T11:18:38Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki Do '''Inuit''' (minner goud ''Eskimo'', wät fon do Inuit as Schäildwoud fäild wäd) sunt n Foulkgruppe in dät Noude fon [[Kanada]] un [[Alaska]], in Noudwääst-[[Siberien]] un ap do Kuste fon [[Gräinlound]]. Dät Woud "Inuit" betjut eegentelk "Moanskene", die Singular hat "Inuk". == Ju Sproake == [[Image:Inuktitut dialect map.png|thumb|250px| Koarte fon do Inuit-Sproaken.]] [[Bielde:Inuit Grandma 1 1995 06 11.jpg|thumb|right|250px|Inuit in Kanada, 1995]] Ju Sproake fon do Inuit hat ''Inuktitut''. Ju wäd boald in ferscheedene Dialekte (mäd deerbääte ju Taal fon do Ljuude do dät baale): *Qawiaraq 4000 *Inupiatun 9000 Do foulgjende tjo sunt gjucht in Gefoor un wäide boald fon mänunner 4000 Ljuude: *Siglitun *Inuinnaqtun *Natsilingmiutut Dan kuume noch fääre ätter dät Aaste: *Aivilimmiutut *Kivallirmiutut *Nunavimmiutut *Nunatsiavummiutut *Qikiqtaaluk nigiani *Qikiqtaaluk uannangani Un dan ap [[Gräinlound]]: *Inuktun of Avanersuaq 1000 *Kalaallisut 54.000 (moor as aal uur) *Tunumiit oraasiat == Ferbiendengen ätter buuten == *[https://web.archive.org/web/20091027141237/http://www.geocities.com/Athens/9479/inuit.html Steedenoomen in Inuktitut] *[http://www.alaskool.org/language/inupiaqpb/ipbstart.htm Leer Inupiaq (ängelsk)] ;Wikipedia *[[:kl:Saqqaa|Wikipedia in Kalaallisut]] *[[:de:Eskimo-aleutische Sprachen|Eskimo-aleutiske Sproaken]] *[[:en:Inuktitut_language|Inuktitut Sproake]] [[Kategorie:Kanada]] [[Kategorie:Gräinlound]] [[Kategorie:Ruslound]] [[Kategorie:Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 1llit6fb7caldll56hhaylzqp9qwnnh 0 305 122476 118361 2023-04-16T20:02:40Z RocketPlaysCPI 12866 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Repubblica Italiana| Noome = Italien | Flaage = Flag of Italy.svg| Woapen = Italy-Emblem.svg | Steede = LocationItaly.svg| Woalspruch = - | Amtssproake = [[Italienisk]]<ref>Amtssproake is Italienisk, regionoal lät ju Ferfoatenge noch uur Sproaken tou: [[Düütsk]], [[Frantsöösk]], [[Ladinisk]] un [[Slowenisk]], moor deertou sjuch [[#Sproaken|Sproaken]].</ref> | Haudstääd = Room | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 301.230| pztWoater = 2 | Ienwoonere = 58.853.482| Täljier = 2003 | Munte = Euro | Muntkode = EUR | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[2. Juni]] | Nationoalhymne = Fratelli d'Italia| Loundkode = ITA | Auto-Känteeken = | Internet-TLD = .it | Telefonfoarwoal = 39 | }} '''Italien''' is n Lound in Middel-[[Europa]]. Ju Haudstääd is [[Room]] un die Präsident fon ju Republik is sänt [[2015]] Sergio Mattarella == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Mont Blanc de Courmayeur (4.748 m), ne Bierichspitse ieuwenske dän Mont Blanc. Ju grootste Äi fon Italien is die Po. Italien wäd begränsed fon: * Ju [[Swaits]] un [[Aastriek]] in dät Noude, * [[Slowenien]] in dät Aaste, * Dät [[Middelmeer]] in dät Suude, * [[Frankriek]] in dät Wääste. == Wirtschaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]30.900 in 2007. In 2007 waas 2% fon ju ganse Wirtschaft Loundwirtschaft, 27% Industrie un 70,9% Tjoonste. == Wällen == <references/> [[Kategorie:Italien| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] frd5nhd34hl6vn0a7sjncsrxbm9bwqw 0 306 19746 19744 2009-07-02T16:36:43Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Johann Friedrich Minssen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Johann Friedrich Minssen]] rr8fkmje3qqrl0ues6otrxt1zr5bkt8 0 307 121668 113879 2022-09-26T20:48:54Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dr_Jacob_Botke.jpg|thumb|180px|''Dr. Jacob Botke'']] '''Dr. Jacob Botke''' (1877-1939) waas n [[Fryslân|wäästfräisken]] Koaster un Biologe, die der in do 1930-er Jiere dät [[Seelterlound]] moorere Moale besäiken diede. In sien deeruur ärskienen litje Bouk 'Sealterlân' rakt hie ne Beskrieuwenge fon dät Lound, dät [[Eepen Huus|Buurenhuus]] (Eepen Huus) - bee mäd Bielden - un ju Geskichte. Fon ju [[Seeltersk]]e Sproake rakt hie eenige Texte (wierunner Gedichte fon [[Gesina Lechte-Siemer]]), man uk Anekdoten uur dän Nutsen fon ju apaate Sproake. Fon besunneren Wäid is sien Lieste fon [[Plonten]]- un [[Dierte]]noomen (s. 32-43), wier hie sik wäil stutset ap [[Pestoor Schulte]]. Dän Noome [[Stinzeplonten]] hied Dr. Jacob Botke in dät Jier 1932 dät eerste Moal in [[Fryslân]] bruukt. Hie häd uk ne Samlenge Bielden fon Seelterlound ätterlät. == Wierke == * ''It Heitelân'' (1919) * ''Fen Fryslâns Groun'' (1922, 1925, 1942) * ''Fryske plante- en dierenammen'' (1928) * ''De geakunde op de Fryske skoallen'' (1931) * ''De gritenij Dantumadiel'' (1932) * ''Sealterlân'' (1934) * ''Natûr en gea'' (6 Deele, 1936-1941) ==Sjuch uk== * [[Plonten]] (Lieste ätter Dr. Botke) == Literatuur == * {{aut|D.T.E.v.d.Ploeg, B.v.d.Veen (red)}}, ''Balstiennen en wâldblommen, Libben en wurk fan Dr.Jacob Botke.'' Fryske Akademy Ljouwert, 1977 == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://94.100.114.25/590200001-590250000/590248701-590248800/590248752_8_TW3W.pdf Bouk "SEALTERLAN" , Geakindige skets, Boalsert 1934, 58 Sieden, mäd Bielden, fon Dr. Botke<small>(PDF-Doatäie 40 MB)</small>]. * [http://www.damwaldnet.nl/joomla/index.php?option=com_content&view=article&id=202:jacob-botke&catid=1:artikelen&Itemid=50/ 'Uut dät Lieuwend fon Dr. Botke' ap ju Websiede fon Damwoude <small>(ap holloundsk)</small>]. Of [https://web.archive.org/web/20161020145828/http://www.drjbotkeskoalle.nl/onze-school/] * [http://saterland.hyves.nl/blog/20050564/32_WEITERE_HISTORISCHE_FOTOS_AUS_DEM_SATERLAND/TJK4/ Dr. Botkes Bielden fon Seelterlound uut 1931]. * [http://www.theabloem.nl/_sgg/m1m6s1_1.htm Stinzeplonten] {{Normdaten|NTA=069132623|VIAF=282853400}} {{DEFAULTSORT:Botke, Jacob}} [[Kategorie:Fräiske Persoon]] [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Literatuur]] [[Kategorie:Geskichte]] pmbpymjps8hwzyt7nmjgwk4azosa242 0 308 120016 110716 2021-08-08T22:00:31Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki '''James Krüss''' (* 31. Moai [[1926]] ap [[Hälgelound]]; † 2. August [[1997]] ap [[Gran Canaria]]) waas n düütsken un n fräisken Dichter un Skriftstaaler. == Ferwiese ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz087_00425_1|Name=James Krüss}} * [http://www.james-kruess.de/ Ju offizielle James Krüss Huussiede], mäd Informatione uur him un sien Bouke. * [https://web.archive.org/web/20070707022247/http://www.weihnachtsmaus.de/gedicht/index.html N düütsk Gedicht] fon James Krüss: ''ju Wienachtsmuus.'' {{Normdaten|TYP=p|GND=118724762|NTA=06937399X|LCNAF=n50047259|VIAF=92004185}} {{SORTIERUNG:Kruss, James}} [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] e0j4ypvxib2mxwead6adxsw8kjvl6h0 0 309 119283 118679 2020-08-30T09:49:26Z MGA73 11068 New Name on Commons Regions and Prefectures of Japan (ja).png wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Nippon | Noome = Japan | Flaage = Flag of Japan.svg | Woapen = Imperial Seal of Japan.svg | Steede = Japan-location-cia.png | Woalspruch = - | Amtssproake = [[Japanisk]] | Haudstääd = Tokio | Stoatsfoarm = Kaiserriek | Fläche = 377.835 | pztWoater = 0,8 | Ienwoonere = 127.110.047 | Täljier = 2015 | Munte = Yen | Muntkode = JPY | Tiedzone = +9 | Fierdai = - | Nationoalhymne = Kimi Ga Yo | Loundkode = JPN | Auto-Känteeken = JAP | Internet-TLD = .jp | Telefonfoarwoal = +81 | }} '''Japan''' is n Lound in Asien. Ju Haudstääd is Tokio. Do Japaniske Ljuude naame hiere Lound ‘’Nihon’’ of ‘’Nippon, dät betjut sowät as ‘’Die Uursproang fon de Sunne‘’. == Geographie == Japan häd fjauer groote Ailounde: (fon dät Noude ätter dät Suude) [[Hokkaido]], [[Honshu]], [[Shikoku]] un [[Kyushu]]. Honshu is dät grootste Ailound; deer sunt do wichtichste Stääde fon Japan tou fienden. Uk do Ryukyu-Ailounde suudelk fon do fjauer groote Ailounde heere tou Japan, touhoupe mäd fuul uur litje Ailounde. Japan is ferdeeld in 47 ‘’Prefekture’’. Ap Hokkaido is n Besirk wier dät [[Ainu]]foulk woont, do uursproangelke Bewoonere fon Japan. === Stääde === Do wichtichste Japaniske Stääde sunt: * [[Tokio]] * [[Osaka]] * [[Kioto]] * [[Kobe]] * [[Hiroshima]] * [[Yokohama]] * [[Nagasaki]] * [[Sapporo]] * [[Nagano]] == Iendeelenge == [[Bielde:Regions and Prefectures of Japan (ja).png|200px|thumb|Prefekture in Japan]] Japan is ferdeeld in 47 Prefekture. {| valign=top |- |valign=top| * 1.&nbsp;[[Hokkaidō]]&nbsp;<small>(北海道)</small> * 2.&nbsp;[[Aomori Prefektur|Aomori]]&nbsp;<small>(青森県)</small> * 3.&nbsp;[[Iwate Prefektur|Iwate]]&nbsp;<small>(岩手県)</small> * 4.&nbsp;[[Miyagi Prefektur|Miyagi]]&nbsp;<small>(宮城県)</small> * 5.&nbsp;[[Akita Prefektur|Akita]]&nbsp;<small>(秋田県)</small> * 6.&nbsp;[[Yamagata Prefektur|Yamagata]]&nbsp;<small>(山形県)</small> * 7.&nbsp;[[Fukushima Prefektur|Fukushima]]&nbsp;<small>(福島県)</small> * 8.&nbsp;[[Ibaraki Prefektur|Ibaraki]]&nbsp;<small>(茨城県)</small> * 9.&nbsp;[[Tochigi Prefektur|Tochigi]]&nbsp;<small>(栃木県)</small> * 10.&nbsp;[[Gunma Prefektur|Gunma]]&nbsp;<small>(群馬県)</small> * 11.&nbsp;[[Saitama Prefektur|Saitama]]&nbsp;<small>(埼玉県)</small> * 12.&nbsp;[[Chiba Prefektur|Chiba]]&nbsp;<small>(千葉県)</small> * 13.&nbsp;[[Tokyo]]&nbsp;<small>(東京都)</small> * 14.&nbsp;[[Kanagawa Prefektur|Kanagawa]]&nbsp;<small>(神奈川県)</small> * 15.&nbsp;[[Niigata Prefektur|Niigata]]&nbsp;<small>(新潟県)</small> * 16.&nbsp;[[Toyama Prefektur|Toyama]]&nbsp;<small>(富山県)</small> |valign=top| * 17.&nbsp;[[Ishikawa Prefektur|Ishikawa]]&nbsp;<small>(石川県)</small> * 18.&nbsp;[[Fukui Prefektur|Fukui]]&nbsp;<small>(福井県)</small> * 19.&nbsp;[[Yamanashi Prefektur|Yamanashi]]&nbsp;<small>(山梨県)</small> * 20.&nbsp;[[Nagano Prefektur|Nagano]]&nbsp;<small>(長野県)</small> * 21.&nbsp;[[Gifu Prefektur|Gifu]]&nbsp;<small>(岐阜県)</small> * 22.&nbsp;[[Shizuoka Prefektur|Shizuoka]]&nbsp;<small>(静岡県)</small> * 23.&nbsp;[[Aichi Prefektur|Aichi]]&nbsp;<small>(愛知県)</small> * 24.&nbsp;[[Mie Prefektur|Mie]]&nbsp;<small>(三重県)</small> * 25.&nbsp;[[Shiga Prefektur|Shiga]]&nbsp;<small>(滋賀県)</small> * 26.&nbsp;[[Kyoto Prefektur|Kyoto]]&nbsp;<small>(京都府)</small> * 27.&nbsp;[[Osaka Prefektur|Osaka]]&nbsp;<small>(大阪府)</small> * 28.&nbsp;[[Hyogo Prefektur|Hyogo]]&nbsp;<small>(兵庫県)</small> * 29.&nbsp;[[Nara Prefektur|Nara]]&nbsp;<small> </small>(奈良県)</small> * 30.&nbsp;[[Wakayama Prefektur|Wakayama]]&nbsp;<small>(和歌山県)</small> * 31.&nbsp;[[Tottori Prefektur|Tottori]]&nbsp;<small>(鳥取県)</small> * 32.&nbsp;[[Shimane Prefektur|Shimane]]&nbsp;<small>(島根県)</small> |valign=top| * 33.&nbsp;[[Okayama Prefektur|Okayama]]&nbsp;<small>(岡山県)</small> * 34.&nbsp;[[Hiroshima Prefektur|Hiroshima]]&nbsp;<small>(広島県)</small> * 35.&nbsp;[[Yamaguchi Prefektur|Yamaguchi]]&nbsp;<small>(山口県)</small> * 36.&nbsp;[[Tokushima Prefektur|Tokushima]]&nbsp;<small>(徳島県)</small> * 37.&nbsp;[[Kagawa Prefektur|Kagawa]]&nbsp;<small>(香川県)</small> * 38.&nbsp;[[Ehime Prefektur|Ehime]]&nbsp;<small>(愛媛県)</small> * 39.&nbsp;[[Kochi Prefektur|Kochi]]&nbsp;<small>(高知県)</small> * 40.&nbsp;[[Fukuoka Prefektur|Fukuoka]]<small>(福岡県)</small> * 41.&nbsp;[[Saga Prefektur|Saga]]&nbsp;<small>(佐賀県)</small> * 42.&nbsp;[[Nagasaki Prefektur|Nagasaki]]&nbsp;<small>(長崎県)</small> * 43.&nbsp;[[Kumamoto Prefektur|Kumamoto]]&nbsp;<small>(熊本県)</small> * 44.&nbsp;[[Ōita Prefektur|Ōita]]&nbsp;<small>(大分県)</small> * 45.&nbsp;[[Miyazaki Prefektur|Miyazaki]]&nbsp;<small>(宮崎県)</small> * 46.&nbsp;[[Kagoshima Prefektur|Kagoshima]]&nbsp;<small>(鹿児島県)</small> * 47.&nbsp;[[Okinawa Prefektur|Okinawa]]&nbsp;<small>(沖縄県)</small> |} == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.kantei.go.jp/foreign/index-e.html Offizielle Website fon dän Japaniske Ministerpräsidänt un ju Regierenge] [[Kategorie:Japan| ]] q66bn57y5j5nohlo753al0qkglx2myt 0 310 18318 5140 2009-05-31T18:52:39Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki ==ätter Kristus== <center><table border=2 align=center> <tr> <td>[[1. Jierhunnert|1. Jierhunnert]]</td> <td>[[2. Jierhunnert|2. Jierhunnert]]</td> <td>[[3. Jierhunnert|3. Jierhunnert]]</td> <td>[[4. Jierhunnert|4. Jierhunnert]]</td> <td>[[5. Jierhunnert|5. Jierhunnert]]</td> </tr><tr> <td>[[6. Jierhunnert|6. Jierhunnert]]</td> <td>[[7. Jierhunnert|7. Jierhunnert]]</td> <td>[[8. Jierhunnert|8. Jierhunnert]]</td> <td>[[9. Jierhunnert|9. Jierhunnert]]</td> <td>[[10. Jierhunnert|10. Jierhunnert]]</td> </tr><tr> <td>[[11. Jierhunnert|11. Jierhunnert]]</td> <td>[[12. Jierhunnert|12. Jierhunnert]]</td> <td>[[13. Jierhunnert|13. Jierhunnert]]</td> <td>[[14. Jierhunnert|14. Jierhunnert]]</td> <td>[[15. Jierhunnert|15. Jierhunnert]]</td> </tr><tr> <td>[[16. Jierhunnert|16. Jierhunnert]]</td> <td>[[17. Jierhunnert|17. Jierhunnert]]</td> <td>[[18. Jierhunnert|18. Jierhunnert]]</td> <td>[[19. Jierhunnert|19. Jierhunnert]]</td> <td>[[20. Jierhunnert|20. Jierhunnert]]</td> </tr><tr> <td>[[21. Jierhunnert|21. Jierhunnert]]</td> <td>[[22. Jierhunnert|22. Jierhunnert]]</td> <td>[[23. Jierhunnert|23. Jierhunnert]]</td> <td>[[24. Jierhunnert|24. Jierhunnert]]</td> <td>[[25. Jierhunnert|25. Jierhunnert]]</td> </tr> </table></center> [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Tied]] eqlifpek8kes1xpv24r6o0blcgvf4iq 0 311 119915 102961 2021-07-13T07:03:35Z Archaeodontosaurus 1779 wikitext text/x-wiki Die '''Jugendstil''', uk naamd Art-Nouveau af Modern Style is n optimistisken Stiel. Optimistiske Moalerstiel. Neen Ferweendenge fon Symmetrie. Bruukt jädden fuul Ornamente, wierbie krullerge Wieuwljuude-, Bloumen-, un Fuugelmotive dominierje. Moalere sunt: [[Gustav Klimt]] - [[Aubrey Beardsley]] - [[Alphonse Mucha]] - [[Henri de Toulouse-Lautrec]] - [[Victor Horta]] - [[Charles Rennie Mackintosh]] - [[Hector Guimard]] - [[Henry van de Velde]] - [[Paul Cauchie]] - [[Akseli Gallen-Kallela]] == Moaleräi un Plakoate == [[Bielde:Walter Crane 001.jpg|800px|center|thumb|Walter Crane: ''Neptuns Hoangste'' (1893)]] [[Bielde:Georges de Feure 001.jpg|280px|left|thumb|Georges de Feure: ''Ju Stämme fon dät Kwoode'']] [[Bielde:Jan Toorop 002.jpg|480px|right|thumb|Jan Toorop: ''Do tjoo Bräide'' (1893)]] [[Bielde:(Albi) Le Divan japonais 1893 lithographie - Toulouse-Lautrec MTH.A3.jpg|280px|left|thumb|Henri de Toulouse-Lautrec: ''Divan Japonais'', Plakoat (1892-1893)]] [[Bielde:Alfred Roller Exlibris Fritz Oberndorfer 1899.jpg|280px|right|thumb|Alfred Roller: Exlibris Fritz Oberndorfer (1899)]] [[Bielde:Gustav Klimt 046.jpg|440px|right|thumb|Gustav Klimt, ''Porträt fon Adele Bloch-Bauer'' (1907)]] [[Bielde:Dasjahrderseele.jpg|320px|left|thumb|Stefan George, Tittelblääd foar ''Das Jahr der Seele'' (1897)]] == Gebruuksartikkele == [[Bielde:Vase Daum.jpg|380px|left|thumb|Daum, Groote Woase mäd Heemken (uum 1900)]] [[Bielde:Jugendstil-Kaffeekanne.jpg|350px|left|thumb|Jugendstil-Koafjekanne fon ne Thüringiske Manufaktur uum 1900]] [[Bielde:Lotion edista.jpg|250px|left|thumb|Lotion edista (Wierwenge)]] == Dekoration == [[Bielde:Charles Rennie Mackintosh 001.jpg|255px|right|thumb|Charles Rennie Mackintosh, Äntwurp foar ne Woogedekoration (1896-1897)]] == Baukunst == [[Bielde:Riga Jugendstil Hausfassade.jpg|380px|left|thumb|Hector Guimard, Häk fon dän U-Boan in Montreal]] [[Bielde:Trzebiechklatka2.jpg|380px|left|thumb|Henry van de Velde's, Binnere fon dät Sanatorium in Trzebiechów (Polen)]] [[Bielde:Jugendstilfassade-in-muenchen.JPG|480px|right|thumb|Fassade in München]] [[Kategorie:Kunst]] p3fvxz8xoikeq6yel42l3z4ekhgl80d 0 312 110823 102962 2015-05-18T22:13:52Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC wikitext text/x-wiki '''Julius Bröring''' (1867 – 1947) waas Suun fon n Roomelster Koaster. In sien Bouk ''Das Saterland'' rakt hie ne Beschrieuwenge fon dät Lound, ju Sproake, Oarbaidswiesen, Sitten un Gebruuke, Spiele, dät Woonhuus (mäd Teekengen) un ju Dracht (mäd faawige Bielde). In dät twäide Beend foulgje dan eenige Läidere, Märchen un Soagen, Räätsele un foarallen ne ganse Masse Spräkwoude. Do sunt maast ätter Minssen in Roomelster Sproake uurbroacht, man daach sunt eenige näie bietouföiged. As ''Julius von Ramsloh'' schäl hie ju Geschichte fon ''Ju slaue Gräite'' romantisierd hääbe. * Dr. Julius Bröring, ''Das Saterland. Eine Darstellung von Land, Leben, Leuten in Wort und Bild''. I. Teil, Oldenburg 1897, II. Teil, Oldenburg 1901 (305 Sieden). == Sjuch uk == * [[Fertälstere]] == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.paul-beckermann.de/family_dead/g0000174.html Doaten] {{Normdaten|TYP=p|GND=1023757400}} {{DEFAULTSORT:Broring, Julius}} [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] 3a1yown1yxjk7rsrijgnb7crkf77h25 0 313 120509 120493 2022-01-30T21:35:33Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hubble Spies Jupiter Eclipses.jpg|right|thumb|Jupiter mäd Schaad fon sien Mounen ([[Hubble Waareldruum-Teleskoop|Hubble]]-Apnoame)]] Die '''Jupiter''' (Symbol: [[File:Jupiter symbol (fixed width).svg|16px|♃]]) is die füüfte [[Planete|Planet]] fon de [[Sunne]], do [[Planetoiden]] nit mee gereekend. Hie bruukt ap sin Wai uum de Sunne 12 Jiere un is 5 moal so wied fon de Sunne as wie, un häd 'n alwen-fachen Uumfang fon uus [[Äide|Waareld]]. [[Kategorie:Kosmographie]] 2g1vca8in7m6dzh7045jwxzmawplt6c 0 314 107778 72198 2013-08-18T08:01:49Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q106351]] wikitext text/x-wiki [[Image:JMR-Memphis1.jpg|right|thumb|250px|Wieuwmoanske Justitia is dät simboal fon die Jura]] '''Jura''' sunt ferskeedene Gesätse fon formelle Räägele in ju Gemeenskup do ju Ferhooldenge twiske dän Moanske un ju Regierenge räägelt. Ju beskrift do Fräigaide fon do Moanskene, un wät do Moanskene moakje konnen, wät jo mouten un duuren. "Jura" is ne Sammelnoome foar alles wät heert tou ju Ferhooldenge fon do Ljuude mädnunner, in ne Zivilitation wier dät Foulk woont un beskrieuwen in Gjuchttäksten. Jura is nit altied foar aal Lounde un Foulkere juust gliek. ==Iendeelenge== * [[Jäildengeberäk]] * [[Objektiv Gjucht un subjektiv Gjucht]] * [[Formell Gjucht un materiell Gjucht]] * [[Eepentelk Gjucht un Privoatgjucht]] * [[Subordinationsgjucht un Koordinationsgjucht]] * [[Absolute Gjuchte un relative Gjuchte]] ==Sjuch uk== * [[Jura in Fräislound]] [[Kategorie:Gjuchtsproake]] [[Kategorie:Moanskenwietenskup]] kchfnydkn40obnyy2lkp6gj84gskl3r 0 315 102964 88724 2013-03-07T19:32:04Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 31 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q160087]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Image:Acorus calamus1.jpg|thumb|right|350px|Karmswuttel (''Acorus'')]] Die '''Karmswuttel''' (''Acorus'') wäd uk wäil moal ankieked foar [[Stoarksbrood (Claviceps purpurea)|Stoarksbrood (Claviceps purpurea)]], wäil weegen ju Frucht, wan ju swot wuuden is. [[Image:Acorus_calamus_-_Köhler–s_Medizinal-Pflanzen-006.jpg|thumb|left|300px|Karmswuttel (''Acorus'')]] {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] id32ng5enw6x2mj39erg735ndy87er3 0 316 120025 117777 2021-08-08T22:04:08Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:SELLO.JPG|thumb|300px|right|Ju ooldste un fluks goude Koarte fon Seelterlound uut 1588, as ätterteekend fon Georg Sello foar sien Oarbaid ''Saterlands ältere Geschichte und Verfassung'', Oldenburg 1896. '''Beoachtje:''' Dät Noude lait links un dät Aaste buppe.]] [[Bielde:PiscatorD.JPG|thumb|300px|right|Seelterlound (“Saderlant”) un dät Gestrich uumetou ap ju Koarte fon Piscator [http://dpc.uba.uva.nl/cgi/i/image/image-idx?sid=0ca6bc004e11fe11681d483a78f87d89;type=boolean;view=reslist;c=carto;;rgn1=carto_ve;q1=Nicolaus 1642]. Links ju Oamse mäd [[Lier]] (“Leer”) un gjuchts ju [[Söiste]] mäd [[Ait]] (“Friesoite”) sunt goud teekend, man ju [[Seelter Äi]] lapt suudelk fon [[Boukeläsk]] (“Bokdesch”) un [[litje Skäddel]] (“Scharloo”) dood in de Foan bie [[Määrkhuusen]] (“Marckhusum”). [[Strukelje]] (“Strucklin”) un [[Roomelse]] (“Roomslo”!) lääse ferstraid in de [[Wäästfoan]]. Fon [[Skäddel]] is niks tou fienden, fielicht truch Fertuusenge mäd litje Skäddel.]] [[Bielde:LECOQ SEELTERLOUND.JPG|thumb|200px|right|Seelterlound as touhoopestoald ätter do Koarten 3-6 fon Le Coq, uum 1800. Ju eerste goude Koarte ätter 1588! Legende: wiet=Äkker, gries=Mäid, fiene Tippelken=Weede, groaf=Foan.]] [[Bielde:LECOQ SEELTERLOUND_ENV.JPG|thumb|200px|right|Ju wiedere Uumgeegend as touhoopestoald ätter do Koarten 3-6 fon Le Coq, uum 1800.]] '''Kartographie''' belukt sik ap dät Moakjen fon Loundkoarten un ju Geschichte deerfon. Dät wäd hier uutoarbaided foar [[Seelterlound]]. == Ju Kartographie fon Seelterlound == Ju eerste Koarte fon Seelterlound stamt uut 1588. Ju rakt neen Loundnoomen, man daach ju äddere Loage, besunners in t Noude. Ju Koarte belukt sik ap ju Scheedstried juun [[Klaaster]]). Ju lapt fon Filsum in t Noude bit ju Skäddeler Säärke in t Suude un wiest uk [[Bäärsel]]. Do Täärpe sunt ounroat mäd realistiske Teekengen fon Säärken, Huuse un Määlnen; Weege un Paade sunt schematisk ounroat. Ap dät Woater sunt Schiepe ienteekend. Eerste 200 Jier leeter koomen wier goude Koarten fon Seelterlound. Intwiske ärschient Seelterlound daach ap Koarten fon grattere Gebiete, man do sunt aal läip ferfoarmd. So lääse ap ju Koarte fon Mercator uut 1595 Roomelse un Skäddel an ferscheedene Äien un ju Bielde sjucht me mäd fuul Variationen wier ap säks uur Koarten sogoar bit 1747. Dan ärschient dät "Plan der Marckaa oder des Sagter-Dieps von Ellerbroock bis Scharrel samt dem Niveau, par G.C. Bartel 1773". Ju Koarte belukt sik wäil ap Kanoalploane un rakt alwen Loundnoomen un topografiske Details an ju Marka. Ju Schrieuwwiese fon do Noomen is bolde phonetisk. Ju Parzellierenge is gjucht ouwiekend fon alle leetere Wällen un is also wäil nit tou trjouen. Le Coq's Koarte fon Westfalen in Mäite 1:86400 stoalt uum 1800 ju eerste [[Triangulation]] fon Seelterlound deer. Ju Koarte rakt neen Loundnoomen, man ju Kulturwise is wäil ounroat, wierbie groote Bouketenäkkere in de Foan apfaalen dwo. Do läite sik mäd ne litje Ferfoarmenge ap leetere Koarten uurbrange. Dit is also ju eerste goude Koarte fon gans Seelterlound. "Ubersichts Carte von der Hollener Marck, vermessen von C.L. Hoffmann 1822". Dät is n Uursichtskoarte mäd deerbie fieuw Sunnerkoarten (9b-9f). Do Sunnerkoarten reeke fuul topographiske Details un sunt do eerste detaillierde Koarten fon Seelterlound. Foarallen wichtich is, dät in dän ädder ferkoppelde Hollener Bround uk ju oolde Loage noch ounroat is. Do Noomen sunt algemeen dosälge as in ne Lieste fon Määrkengruundstukke fon 1824, man daach rakt et uk eenige uur Noomen un is ju Schrieuwwiese nit immer jusälge. Ju Koarte schäl sicher mäd ju Määrkdeelenge touhoopehongje. Dan rakt dät juust sun Uursichtskoarte fon de Skäddeler Määrk in two Bleede mäd 19 Sunnerkoarten (c-u) fon 1824. Fon do uur Täärpe sunt nit sukke Määrkenkoarten deer. "Karte von der strittigen Grenze des Saterlandes" (C.L. Hoffmann 1833). Belukt sik ap do Scheede juun Aastfräislound un Oamselound. In t algemeen gliek an LeCoq sienen, man mäd in dät Wääste fuul moor Eenpeldhaide. Do bespreekene Scheedlienjen sunt ounroat. An dät Scheed sunt wäkke Loundnoomen ounroat. Bolde juust sun Koarte rakt dät noch, wült two uur Koarten sik bloot ap dät Scheed in t Noude beluuke. == Ju Loundesfermeetenge fon 1836 == Dan kumt ju Loundesfermeetenge fon 1836. Dät waas ne Parzellarfermeetenge, ju truchfierd wuude tou ju Näi-Oardnenge fon dät Gruundstjuurweesen. In n Agrarstoat as Ooldenbuurich waas ju Gruundstjuur ju Hauptiennoamewälle fon dän Stoat. Disse Fermeetenge is foar ju Noomenkunde gjucht nutselk weesen, dan ju liech nit bloot fääst wier do Stukke liegen, man uk wo do hieten. Do "Originalhandrisse" wieren do eerste Koarten, wier uk fluks do Noomen ap ounteekend wuuden. Fon do leetere Fluurkoarten sunt do man ieuwen ferscheeden, toun Biespil in ju Schrieuwwiese. Uk stoant hier un deer die Noome man in n Paat fon n Flaage, wier hi ap do Fluurkoarten un in do Fluurbouke ap ju ganse Flaage beleeken wäd. Älke Fluur häd n Sammelkoarte un moorere Sunnerkoarten, wät do ächte "Originalhandrisse" wieren. Dan koomen do eepentelke Fluurkoarten. Hierap stounde do Parzellen, wült do Flaagen mäd tjukkere Lienjen uumroat sunt. Hier sunt do Noomen ounteekend. Do Fluurkoarten änthoolde neen topographiske Angoawen. In Seelterlound sunt do maaste in Mäite 1:2000 af 1:3000, mäd as Uutnoame wäkke Foane in Mäite 1:4000 af 1:5000. Dan rakt et noch do Säspelkoarten in Mäite 1:20.000. Do sunt bie do Fermeetengen mee äntsteen un änthoolde topographiske Angoawen. Dät sunt Angoawen uur Benutsengswiese un Hööchteschraffierenge. '''Lit.:''' Otto Harms, Die amtliche Topographie in Oldenburg und ihre kartographischen Ergebnisse. Oldenburger Jahrbuch 60, 1-38 (1961), 62 123-174 (1963), 68 1-76 (1969). Fielicht n bitje leeter koom ju "Karte der 'Scharreler Wechselwiesen'" in moorere Bleede. Ap jusälge Oard as do Fluurkoarten, man bloot fon do Meeide un hier un deer do Noome n bitjen uurs. == Ju Loundesapnoame fon 1900 == Uutroat in 1900 koomen dan foar Seelterlound do Bleede 1364, 1365, 1444, 1445 fon ju Köönichelke Prüüske Loundesapnoame. Do heere mäd hiere fuule topographiske Eenpeldhaide un do foar älke 1,25 M roate Hööchtelienjen sicher tou do bääste topographiske Koarten do dät rakt. Jo sunt foar ju Loundnoomenfoarskenge fon grooten Wäid wil jo uus n Fäildloage kannen leere ju al loange Jieren ferswuunen is. Ju rakt bloot eenige Loundnoomen, do der wäil fon do Säspelkoarten uurnuumen sunt. Dät is nit immer goud moaked. Ap disse Koarten baue do leetere topographiske Koarten fääre, wan uk ju Parzellierenge truch do Ferkoppelengen gans uurs wuuden is. [Ätter mien Oarbaid: P. Kramer, Lound un Noomen. Die saterfriesischen Orts- und Flurnamen, 1. Beend: Text, Mildaam 1994.] S. 71-75. Tou disse Oarbaid teekende iek ne [https://web.archive.org/web/20110827001353/http://seelter.110mb.com/seelt3.htm Loundnoomenkoarte] in Mäite 1:10 000 fon gans Seelterlound, foarallen ap Gruund fon do Fluurkoarten fon 1836, mäd topographiske Doaten fon ju Loundesapnoame fon 1900. Do Noomen sunt roat in ju seelter Foarm, ju bie allere Ljuude befräiged wuude. [[Kategorie:Geographie]] [[Kategorie:Geowietenskuppe]] [[Kategorie:Meettechnik]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Kartographie]] e568ygnk25t5364z2q7xfw0mrzavtuq 0 317 109457 107210 2014-07-01T16:22:06Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Place-Saint-Pierre-foule.jpg|thumb|Ju [[Päiterssäärke]] is dät Middelpunkt fon dät [[Fatikaanstääd|Fatikaan]].]] Ju '''roomsk-katoolske Säärke''' of '''Roomske Säärke''' is ju grootste kristelke Konfession ap ju Waareld. Uur ju ganse Waareld sunt uungefeer 1,17 Milliard Ljuude meeglid.<ref>[http://www.zenit.org/article-19885?l=german Aktuelle Zahlen der Weltkirche: Vorstellung des „Annuario Pontificio 2010“], 22. Februoar 2010</ref> Die ''Poapst'' is die bupperste Autorität, wan dät uum ju katoolske Leere gungt. Hie wäd betrachted as die Ätterfoulger fon dän Apostel Petrus. Ju Struktuur fon ju katoolske Säärke is hierarchisk. ''Seelterlound'' is [[Gloowe in Seelterlound|fon oolds häär]] toun grootsten Deel katoolsk. Wo die Gloowe broacht wuude, konnen wie wie n bitje ouleese an do uuroolde Gedichte as [[Heliand]] un Genesis. == Sjuch uk == * [[Clemens August von Galen]] * [[Gloowe in Seelterlound]] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Kristendum]] dmo9bacg4tbmz6sg6tvrcwr4yzit3k5 0 318 116573 114789 2018-02-22T14:21:47Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Keltisk]] nach [[Keltiske Sproaken]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Celtic Nations.svg|right|thumb|175px|Gestrich fon do Keltiske Sproaken däälich]] '''Keltisk''' (dt. ''Keltisch'') is ne [[Sproakfamilie|Sproakgruppe]] ju der heert tou dät [[Indogermaniske Sproaken|Indogermaniske]]. == Iendeelenge == Tou dät Keltiske wäide do ätterstoundene (Unner-)Sproakgruppen reekend: '''Inselkeltisk:''' * [[Brittannisk]] :[[Walisisk]] (jeel ap ju Koarte) :[[Kornisk]] (orange) :[[Bretonisk]] (saangen) * [[Goidelisk]] :[[Irisk]] (gräin) :[[Skottisk Gälisk]] (blau) :[[Manx]] (bruun) '''Fäästloundkeltisk:''' * [[Gallisk]] (uutstuurwen) == Biespiele == {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |'''Seeltersk'''||'' weer ''||''njuugen '' |''fjauer ''||''Bloume ''||''Näddele ''||''Tied '' |''rood ''||''Ljuude ''||''fieuw'' |- |Walisisk||''gwir ''||''naw '' |''pedwar ''||''blodau ''||''nodwydd ''||''amser '' |''rhudd ''||''tud ''||''pump'' |- |Kornisk||''guyr ''||''naw '' |''peswar ''||''blezan ''||''nadzheh ''||''anser '' |''ruth ''||''tus ''||''pymp'' |- |Bretonisk ||''gwir ''||''nao '' |''pevar ''||''bleuñenn ''||''nadoz ''||''amzer '' |'' - ''||''tud ''||''pemp'' |- |Skottisk Gälisk||''fior''||''naoi''||''ceithir''||''blàth''||''snàthad'' |''àm''||''ruadh''||''sluagh''||''còig'' |- |Irisk ||''fír ''||''nói'' |''cethir ''||''bláth ''||''snáthat ''||''aimser '' |''ruad ''||''pobal''||''cúig'' |- |Gallisk||''uirus ''||'' - '' |''petuar-''||'' - ''||'' - ''||'' - '' |''roudos''||''Teuto- ''||''pinp-'' |} == Literatuur == * Henry Lewis, Holger Pedersen, ''A Concise Comparative Celtic Grammar'', Göttingen 1989. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.braesicke.de/links.htm Kurse un Woudebouke fon keltiske Sproaken] [[Kategorie:Keltiske Sproaken| ]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Sproakgruppen]] m9dryl6idi18n792h3vhal9xmvsg8et 0 319 111733 111691 2015-11-08T14:52:34Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Kiddeboom |- | align="center" | [[File:Kara mürver-1.jpg|280px|Kiddeboom (''Sambucus ebulus'') mäd Köike]] <br><small>KIddeboom</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- |''Unnerklasse:'' || ''Asteridae'' |- |''Oardenge:'' || ''Dipsacales'' |- |''Familie:'' || ''Adoxaceae (Caprifoliaceae)'' |- |''Sleek:'' || Kiddeboom ''(Sambucus)'' |- |} |} Die '''Kiddeboom, Kitjeboom''' af '''Kiddene Boom''' ''(Sambucus)'', ap düütsk "Holunder", häd Blosseme, do ''Köike'' heete, un (bie mooniche Oarde swotte) Bäie, do der ''Kidde'' heete, af ''Kiddebäie''. Dät Holt hat fon ''Älloodenholt'', af uk Knalbussenholt''. Uut Kiddebäien-Holt moakeden do Wäänte sik Knallbussen. Dan wude deermäd scheeten. Me kon uk ''Kiddetee'' fon do Kidde-Blöiten moakje of Kiddewien. Do Blöiten wäide uk wäil in Ponkuke-Dee stat un dan inne Friteuse of in n'eenfachen Pot mäd Fat uutboaken. Fon do swotte Bäie moakje moan Sap. Die is uk goud inne Winter bie Ferkoaleräi. Die Sap wät dan heet droanken. <gallery> File:Sambucus nigra 0002.JPG|ne Blöite Image:Sambucus nigra fruit kpjas 26082005 1.jpg|Kiddeboom ''(Sambucus nigra)'' mäd Kidde Image:Sambucus nigra flori bgiu.jpg|Ne gans litje Oard fon Kiddeboom (''Sambucus ebulus'') mäd Köike </gallery> ==Sjuch uk== * [[Bäien]] * [[Plonten]] * {{commons ienföigje|Sambucus_nigra}} {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Ietelweere]] mrp49xuakpitajmgdmv0hkxmcdefxv4 0 320 102969 102026 2013-03-07T19:32:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 60 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q26782]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Kjuusdanne |- | align="center" | [[Bielde:Koeh-105.jpg|200px|''Picea abies'', Illustration uut Koehler 1887]] <br /><small>''Picea abies'', Illustration uut Koehler 1887</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oudeelenge:'' || ''Pinophyta'' |- | ''Klasse:'' || ''Pinopsida'' |- | ''Oardenge:'' || Näddelboome ''(Pinales)'' |- | ''Familie:'' || Fjuurengewoakse ''(Pinaceae)'' |- | ''Sleek:'' || Kjuusdanne ''(Picea)'' |- |} |} Ju '''Kjuusdanne''' (lat. ''Picea'', dt. ''Fichte'') is n Näddelboom. Ju Oard ''Picea abies'' is touhuus in Noud- un Aast-[[Europa]] as uk in groote Deele fon [[Asien]]. Disse [[Boom]]e stounde nit bloot in do Buske, man wäide uk apleeken tou n Sier in aal Foarme: Kuugel, Pyramide, Dwärch un Truur-Foarm. Do [[Boome]] behoolde dät ganse Jier hiere Näddele. Ju Kjuusdanne unnerskat sik fon do [[Fjuurenboom]]e deertruch dät do Näddele bie ju Kjuusdanne apaat un bie n Fjuurenboom bienunner stounde. Uk häd ju Kjuusdanne platte, tjokaante af fjauerkaante Näddelen un die Fjuurenboom ruunde. Do Takken stounde in Kraanse uum dän Stam tou. Do Siedtakken stounde in two Riegen sowät enunner juunuur. Do leederoardige Dannenappele hongje an do Takken un faawje in n Häärst bruunsk. Do Säide sunt dan riep, man konnen eerste uut dän Appel faale as do Skubben uutnunner stounde gunge, wät eerste in dät foulgjende Foarjier geböärt. In dän naiste Häärst faale do Appele dan ou. <gallery> Image:Kuusk Keila-Paldiski rdt ääres.jpg|Gewöönelke Kjuusdanne (''Picea abies'') Image:Picea abies cone USFWS.jpg|Oufaalenen Appel fon ''Picea abies'' </gallery> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] jfi8lihkmvhb2rfhf82z872ajskg1tg 0 321 114229 114227 2017-05-29T12:19:30Z Wolverène 5883 Wolverène verschob die Seite [[Kladde (Arctium Lappa)]] nach [[Kladde (Arctium lappa)]]: taxonomic standard wikitext text/x-wiki [[Bielde:Arctium lappa02.jpg|thumb|right|250px|Kladde (''Arctium lappa'')]] Ju '''Kladde''' af '''Klaranne''' (''Arctium lappa''); me boalt uk fon '''Kladdebusk'''. {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] owb1plvsqlnmu7fhgycxqsyuuubmbva 0 322 123339 102971 2024-02-12T08:49:01Z AStiasny 10685 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Angelica Kauffmann 004.jpg]] → [[File:Portrait of Countess A.S. Protasova with her Nices (1788) - Angelica Kauffmann (Hermitage Museum).jpg]] [[c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Jacques-Louis David 007.jpg|thumb|left|380px|''Napoleon gungt uur do Alpen'' fon [[Jacques-Louis David]], 1800.]] [[Bielde:Portrait of Countess A.S. Protasova with her Nices (1788) - Angelica Kauffmann (Hermitage Museum).jpg|thumb|320px|''Groafin Anna Protassowa mäd hiere Nichte'' fon [[Angelica Kauffmann]], 1788.]] {{stump}} [[Kategorie:Kunst]] jo1t1na7y8yfxnfqfq33yd9djnq1ehx 0 323 122928 105313 2023-12-03T14:55:35Z Robert Flogaus-Faust 9598 typing error in species name fixed (rotondifolia -> rotundifolia) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Campanula rotondifolia.jpg|thumb|right|250px|Klokkerke (''Campanula rotundifolia'')]] Ju '''Klokkerke''' (''Campanula rotondifolia'', dt. ''Glockenblumen'') is aan fon do blaue Klokkebloumen. In t Holt woakse uk '''wiete Klokkerke''' (''Campanula carpatica''), do dät uk in blau rakt. Do rakt dät uk die Tuunkeräien. Dät rakt so 'n 500 ferskeedene ''Campanula''-Oarde. <gallery> Bielde:Campanula carpatica a2.jpg|Ju blaue ''Campanula carpatica'' File:Campanule FR 2012.jpg|''Campanula persicifolia'' Bielde:Campanula carpatica Weisse Clips.JPG|Ju wiete ''Campanula carpatica'' </gallery> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] ltgxhkpfj8uwnicqkrh1rc2n75w7iiv 0 324 102973 90855 2013-03-07T19:33:53Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 9 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q161720]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Knapheede af Knippere |- | align="center"|[[Bielde:Genista-anglica-habit.JPG|right|250px|Knapheede af Knippere ''(Genista anglica)'']]<br><small> Knapheede ''(Genista anglica)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''Fabales'' |- | ''Familie:'' || ''Fabaceae'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Faboideae'' |- | ''Sleek:'' || ''Genista'' |- | ''Oard:'' || Knapheede af Knippere<br>''(Genista anglica)'' |} |} Ju '''Knapheede''' (''Genista anglica'', dt. ''Englischer Ginster'') hat uk '''Knippere'''. Dät {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] 8jin6yad7shnd2q4seb3071bzzvfa4k 0 325 123158 123157 2024-01-30T02:45:55Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lspn comet halley.jpg|right|thumb|upright=1.5|Die Komet fon Halley, die der älke 76 Jier wierkumt, dät lääste Moal in 1986.]] N Bewies fon de Waareldsrum-Grööte reeke uus do '''Komete'''. Jo treede so toumoal an dän Noachtheemel ap as n gewaltige ljoachte Masse, ju ieuwenske dän hällen stiernartigen Deel, aan maast fon de Sunne ouwoanden Stäit häd, die nit säilden moorere Milionen Kilometer loang is. Dät gans uunferhoopede Aptreeden un hiere oarige Gestalt hääbe uunkundige Moansken al tou ju noodelke Ansicht broaght, dät jo Foarbooden wieren fon groote, furchtboare Foarkuumnisse. Insteede dät wunderbare Schauspil tou bewunnerjen, beooboachteden Uurgloowe un Uunwietenhaid do prachtfulle Komete fon 1811, 1819, 1835 un 1843 mäd Schräkken un Ferlainegaid. [[Bielde:Tapestry of bayeux10.jpg|left|thumb|Die Komet fon Halley is al tou sjoon ap dän Teppich fon Bayeux uut 1088-'92. <br />Wät hääbe do Ljuude n Nood!]] Do Komete schällen ne wakkere Materie hääbe as do Planeten, un kriege uk hiere Lucht fon de Sunne. Uur hiere Loopboan kuud loange niks Sicheres fääststoald wäide. Wil jo so uunferhooped aptreede, nimt man oun, dät jo ne loangsträkkede Loopboan in Ellipsenfoarm hääbe; dät jo uum de Sunne traale un dan eerste in hunnerte af duusende fon Jieren wierkuume. Fielicht heere wäkke tou n uur Sunnensystem un uumloope moorere Sunnensysteme. Die Komet fon 1680 schäl 5000 Jiere bruuke un die fon 1811 schäl 300 Jiere bruukt häbbe ap sien loange Boan. [[Kategorie:Kosmographie]] [[Kategorie:Uurgloowe]] dhmuiekqqxoftw44yxklq82jt29dm9t 0 326 102975 100609 2013-03-07T19:34:16Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 88 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5322]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die '''Kondensator''' is n Bauelement, dät [[Elektrizität|elektriske Leedenge]] fäästhoolde kon un deertruch bloot Wikselstroom truchlät. == Prinzip == Wan wie two metallene Platten tränje truch ne Isolations-Platte, dan kon sun Struktuur [[Elektrizität]] af beeter kweeden [[Leedenge]] apnieme. Ferbiende wie nämmelk ju eene Platte mäd dän Plus-Pool fon ne Batterie un ju uur Kaante mäd dän Minus-Pool, dan wäide do Elektrone fon ju Platte an de Minus-Kaante ounleeken truch ju Plus-Kaante, dan '''Uungliek lukt sik an'''. Un je tänner ju Isolations-Platte is, je stäärker ju Ounluukenge is un je moor Leedenge bietou kon. Fonsälwen kon deer uk moor oane, wan wie do Platten gratter moakje. Moakje wie dän Kondensator loos fon ju Batterie un hoolde do bee Träide juunnunner ("Kuutslus"), dan springt uk wuddelk ne Spoorke uur! == Kapazität == Sun Struktuur naame wie n "Kondensator", deeruum dät hie ju Leedenge "kondensiert", fäästhaalt. Un je moor Elektrizität in n Kondensator oun kon, je gratter sien "Kapazität" is. Ju Kapazität fon n Kondensator wäd uutdrukt in Farad. N Kondensator fon 1 Farad kon 1 Coulomb an Leedenge bierge, wan 1 Volt Sponnenge twiske do bee Träide stoant. Uurs gekweeden: wan wie in sun Kondensator uur n Tied fon 1 Sekunde n Stroom I fon 1 Ampêre loope läite, dan is er apleeden bit ne Sponnenge fon 1 Volt. Af in Formelfoarm: V = I x t/C, dan ju Sponnenge V wäd gratter wan die Stroom I af ju Tied t gratter sunt, af ju Kapazität C litjer. == Farads bit Pikofarads == In ju Praxis is die Farad fuuls tou groot. N Kondensator fon 1 Mikrofarad (1 μF) is al n fikse grooten, un dät is man 1 millionste Farad af <math>10^{-6}</math> Farad. Gewöönelker is die Nanofarad (nF) = <math>10^{-9}</math> Farad, af noch litjer die Pikofarad (pF) = <math>10^{-12}</math> Farad. == Muugelkhaide == Die Kapazität fon Kondensatore uum tiedwiese n Bitsken Leedenge aptoubiergen, rakt in ju Elektronik groote Muugelkhaide. Dät foarallen deeruum dät bie ne Sponnengsannerenge ap n Kondensator fluks Leedenge nöödich is, mäd as Foulge dät n Kondensator fersäkt ju Sponnenge gliektouhoolden. Dät gungt fonsälwen bloot foar ne kuute Tied, deeruum dät ju Leedenge daach toufierd wäd. N Kondensator lät deeruum gaue Sponnengsannerengen truch (Wikselsponnenge) man neen Glieksponnenge, dan ju gungt nit truch ju Isolationsplatte (dät Dielektrikum) truch. Noch uurs: wan me twiske twäin Träide ne Glieksponnenge häd mäd deerap ne stöörende Wikselsponnenge, dan kon me ju Wikselsponnenge litjer moakje truch n Kondensator twiske do Träide tou skaltjen ([[Stöörengsunnerdrukkenge]]). == Uutfierenge == [[Bielde:Condensators.JPG|thumb|right|400px|Links two keramiske Kondensatore, gjuchts n Elektrolytisken un deertwiske Folie-Kondensatore]] Kondensatore wäide t.B. moaked uut Metalloagen ap Keramik as Dielektrikum (keramisk) af uut Metalloagen ap isolierende Folie. Besunnere Soarten sunt do [[Traal-Kondensatore]] do der Luft as Dielektrikum hääbe un do [[elektrolytiske Kondensatore]]. [[Kategorie:Physik]] nro5gn9teb3i3mis5zo03al17q3hg45 0 327 120027 109064 2021-08-08T22:06:39Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki '''Konrad Burmann''' fon [[Strukelje]] hied ne [[Hällenge]] ap [[Rauderfeen]]. Hie waas Swoager tou [[Hermann Janssen]]. As KB (un fielicht GB, wät oawers uk sien Moanske weese kuud) skreeuw hie foar dät ''[[Lesebouk foar Seelterlound]]'': * 7. Jan un Geske * 19. Di Bur un de Dräguner * 22. Dät Farg bi dät Schäip * 25. Kasper waas bolde stickt * 37. Trütig Jier Elektrisk * 42. Foulke hied Gäistesgegenwoart == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20110827001627/http://seelter.110mb.com/LsO2a.html Text fon dät ''Lesebouk fon Seelterlound''] <!-- {{Normdaten|GND=1034665170}} ?? --> {{DEFAULTSORT:Burmann, Konrad}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] 9p4fgujh8m6lg33uwhlep2bmz3c3ebz 0 328 42216 36955 2010-09-10T10:38:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Do eerste Uurkunden wiese uus oarich goude '''Kontakte''' mäd [[Aastfräislound]]. Dät me oawers leeter do Foane wier hääbe wüül, kon deerap wai tjuude dät do oarich moor wäid wuuden wieren, fielicht truch ju fon dät [[Klaaster Langen]] in gratteren Uumfang tougong sätte [[Eedgreeuwe]]räi. Ätter t Suude hääbe wie n Tjuugnis fon minner früntelke Ferhooldnisse, as 1376 do gemeene Buuren fon [[Skäddel]] betjuuge, hiere Roowtoage juun [[Lampeken]] in ''Merne'' ienstaale tou wollen (Engelke 260). ''Merne'' is wäil ''[[Marren]]'' bie [[Lindern]] (Rü8 Register, S. 347), uum 1800 noch ''Mornen'' (Lc6). In 1656 hat et, ju Skäddeler [[Meente]] af [[Säärke]] häd siet Moanskentoanken dän Roagentjaande in [[Grootenging]], uk bie Lindern (Wi437). Dät tjut wäil ap oolden Honnelskontakt wai; fielicht sunt jo do Seelter Jäild scheeldich weesen. So wäd uk ju Familie [[Blok]] in [[Hollen]] al 1403 un 1458 mäd dän [[Tjaanden]] tou [[Bäärsel]] beloand (Rü5.556 un 5.762). * Sjuch [[Literatuur uur Seelterlound|'''Literatuur''' uur Seelterlound]]. [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Seelterlound]] 9og8fe281m5s20idigljhjc08litev0 0 329 114050 111735 2017-02-28T14:22:02Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Image:Brassica oleracea2.jpg|thumb|right|250px|Kool (Brassica oleracea)]] Die '''Kool''' (lat. ''Brassica'', dt. ''Kohl'') is wichtich as Gemöis. Dät rakt fuul ferskeende Koolsoorten, toun Biespill: * Bloumenkool (Brassica oleracea var. botrytis L.) * Brokkoli (Brassica oleracea var. italica Plenck) * Koolrabi (Brassica oleracea var. gongylodes L.) * Wieten Kool (Brassica oleracea convar. capitata var. alba) * Rooden Kool (Brassica oleracea convar. capitata var. rubra L.) * Wirsingkool (Brassica oleracea convar. capitata var. sabauda L.) * Gräine Kool (Brassica oleracea var. sabellica L.) * Rousenkool (Brassica oleracea var. gemmifera DC Ju [[Stäkräiwe (Brassica napus)]] heerd uk tou do Koolplonten. == Bielde== <gallery> Bielde:Phool Gobhi.JPG|Bloumenkool Bielde:Broccoli2.jpg|Brokkoli Bielde:Koolrabi (Brassica oleracea convar. acephala alef. var. gongylodes).jpg|Koolrabi Bielde:Cabbage.jpg|Wieten Kool Bielde:Rode kool.jpg|Rooden Kool Bielde:Wirsingkohl.jpg|Wirsingkool Bielde:Boerenkool.jpg|Gräine Kool Bielde:Rosenkohl-2.jpg|Rousenkool </gallery> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Ietelweere]] l2sb0g5c39wlsgr6pszsvosc80i5z2q 0 330 120029 109396 2021-08-08T22:07:18Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:CornwallKernowMappa.png|miniatur|500px|rechts|Koarte fon Cornwall mäd Noomen in Kornisk un Ängelsk]] [[Bielde:Kornisch.png|miniatur|400px|rechts|Wo dät Gestrich fon ju Sproake tourääch geen fon 1300 bit 1750]] Dät '''Korniske''' (''Kernowek'', dt. ''Kornisch'') is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der bit sowät 1800 boald wuude in Cornwall (''Kernow''), die suudwäästelke Punkt fon [[Änglound]]. Die woarskienelk lääste Moanske die ju Sproake baalen diede, waas Dorothy Pentreath, ju 1778 stuurwen is. Uum 1900 äntwikkelde die Geleerde Henry Jenner dät “Eenhaids-Korniske”, dät sik basiert ap wäkke middeloalerlike Tjooterstukke un wierap Robert Morton Nance dan 1958 n Leerbouk ''Cornish for All'' skreeuw. Nu däälich rakt dät sun 250 bit 300 Ljuude do der Kornisk slonk baale konnen un wäkke jungere sunt deeroun bilingual ängelsk/kornisk apleeken (13 Familien in dät Jier 2000). Et rakt uungefeer 3.000 Ljuude do der Kornisk oarich baale konnen. Kornisk wäd bruukt in Rundfunk, Saitengen un in wäkke Filme. 2002 häd ju Europäiske Union dät Korniske as eepentelke Minnerhaidssproake anärkoand. Dät alles wäd wäil kritisierd, deeruum dät ju Sproake fielicht toun Haaldeel uuttoacht is. Fonsälwen moasten foar aal näie Seeken näie Woude fuunen wäide ([[Sproakuutbau]]), man uk genöigje do oolde Wällen nit, uum ju ganse Grammatik tou rekonstruierjen. == N Biespil fon ju Sproake == ''Yma’n gath yn-dann an carr''<br /> ‘Die Kat is unner dän Woain’.<br /> Ap Walisisk skuul dät heete:<br /> ''Mae’r gath o dan yr car''<br /> ..un ap Bretonisk:<br /> ''Emañ ar c'hazh dindan ar c'harr''<br /> Dät is also naan gans grooten Underskeed. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://kw.wikipedia.org/wiki/Pennfolenn/Penfolen Ju Korniske Wikipedia.] * [http://www.magakernow.org.uk/ Websiede fon ju Cornish Language Partnership] * [https://web.archive.org/web/20070928105259/http://www.gosw.gov.uk/gosw/culturehome/heritage/cornish/ Wät ju Regierenge moaket.] * [http://radyo.kernewegva.com/ Radyo an Gernewegva (Podcast ap Kornisk)] [[Kategorie:Keltiske Sproaken]] g48ozie8m1gfaqv5k3lnseqwx55emn5 0 331 115462 102977 2018-01-09T18:14:21Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Crete integrated map-en.svg||800px]] [[Bielde:Knossos - 09.jpg|thumb|300px|Die Palast fon Knossos.]] [[Bielde:Matala Kreta.jpg|thumb|300px|Matala fon do Woonhöölen uut blouked]] [[Bielde:Lasithi plateau.jpg|thumb|300px|Ju Lasithi Hoochieuwene]] '''Kreta''' is n groot Oailound fon [[Griechenlound]]. Dät häd ne Laangte fon 260 Km un ne Bratte fon 15 bit 60 Km. Me kon goud fäile dät me fier in dät Suude is. Suuderstoarme brange al Sound fon ju Sahara-Wöiste, wan uk wied in de Foarjier die Bierich Ida sien sneebedäkte Spitse in de Luft stat. An ju Noudkuste rakt dät fuul Strand. Apfaalend is wo littik ju Unnerskeed twiske Äbbe un Floud is, hier in dät Middelmeer. Ju Suudkuste is moor stail un fälsich. Noch fuul Lound lait wüüld un wäd beweeded fon Säägen, do fon eene Hööchte ap ju uur springe, uumroat fon blöiende Oleandere. [[Bielde:Samaria2r.jpg|thumb|left|200px|Ju Samaria-Slucht]] Kreta häd ne gans oolde Geskichte, wierfon sik nu fuul Spuuren fiende. Ju ooldste Spuur äntstamt ju [[Minoiske Kultuur]], dät is ju Doodenstääd [[Knossos]], juust suudaastelk fon dän Haudstääd Heraklion. Fääre ätter dät Suudwääste fint sik dät uk minoiske [[Phaistos]] un deerbie in de Naite dät roomske [[Gortyn]]. Loangs ju Noudkuste fiert me uur ne Sträite mäd Mimosa-Boome ätter dät middeloalerlike Rethymnon un noch fääre ju Stääd Chania. Dan ätter dät Suude lait ju groote Samaria-Slucht, wiertruch me bloot tou Fout ätter ju Suudkuste gunge kon. Deerfon kon me mäd n Boot aastelk ätter Chora Sfakion, wier do Ljuude noch stolt sunt ap hiere [[doriske]] Foarfoaren. Noch fääre kumt me an dän Golf fon Messara mäd sien Jierhunnerte oolde Woonhöölen bie Matala. Al aastelk fon Heraklion lait ju Lasithi Hoochieuwene mäd aal Wiendmäälnen ap do Bierge deeruumetou. Noch fääre ätter dät Aaste fint sik ju flugge Fiskerstääd Agios Nikolaios. Gans ap Eende kumt me ap Koap Plaka, wier do Poolmboome ap de Strand stounde. [[Kategorie:Ailound in Europa]] [[Kategorie:Griechenlound]] [[Kategorie:Geskichte]] 2gci028gm2xbc085ifimah6qe23a0z6 0 332 122682 118931 2023-08-12T21:32:25Z Kontrollstellekundl 5715 2023 + corr wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Republika Hrvatska| Noome = Kroatien| Flaage = Flag of Croatia.svg| Woapen = Coat_of_arms_of_Croatia.svg| Steede = Europe location CRO.png| Woalspruch = -| Amtssproake= [[Kroatisk]]| Haudstääd = Zagreb | Stoatsfoarm= Republik| Fläche = 56.542 | pztWoater = 0,01 | Ienwoonere = 3.871.833 |<small>(2021)</small> Täljier = 2001| Munte = Euro| Muntkode = EUR | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[26. Moai]]| Nationoalhymne = Lijpa naša domovino| Loundkode = HRV| Auto-Känteeken = HR | Internet-TLD = .hr| Telefonfoarwoal= 385| }} '''Kroatien''' is n Lound in'n Uurgong twiske Middel- un Suudaast-[[Europa]]. Ju Haudstääd is [[Zagreb]] un die Präsidänt fon ju Republik is sänt [[2015]] [[Kolinda Grabar-Kitarović]]. == Geografie == Kroatien wäd begränsed fon: * [[Aastriek]] in dät Noude, * [[Ungarn]] in dät Noud-Aaste, * [[Serbien]] in dät Aaste, * [[Bosnien]] in dat Suud-Aaste, * [[Montenegro]] in dät Suude <gallery widths=200 heights=160> Brsec-Kvarner1.jpg|Kustenstääd Brseč CroaciavsSuica2004.JPG|Foutbal </gallery> {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Europa]] [[Kategorie:Kroatien| ]] tkim1ou8t4vvl52jsuew4dmypqshhrb 0 333 111541 102979 2015-11-07T10:52:38Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''Kubismus''', oulat fon frantsöösk ''cube'' of latiensk ''cubus'' foar "[[Doobel]]" is ne Stilgjuchte in ju Moaleräi, ju fon [[1907]] oun in Frankriek uut ju [[Avantgarde]] foargeen is. In dän Kubismus is nit ju Deerstaalenge dät wichtichste, uk wan Objekte deerstoald wäide, fuulmoor stoant ne formoale Oardenge fon ju Bielde in dän Faandergruund. Deerfon kumt uk dät typiske kaantige Fonsuun, dät dän Stil sin Noome roat häd. Man nit aal do kubistiske Kunstwierke sunt uuremäite kaantich. [[Pablo Picasso]] un [[Georges Braque]] jäilde as do Gruundere fon dän Kubismus. Uur wichtige Moalere sunt [[Juan Gris]], [[Fernand Léger]], [[Marcel Duchamp]] un [[Robert Delaunay]]. Uut ju Moalerkunst is die Kubismus uk in ju [[Bieldehaueräi]] un ju [[Baukunst]] uurnuumen wuuden. == Biespilwierke == <gallery> Bielde:Juan Gris 003.jpg|Stillieuwend mäd Fruchtkumme un Mandoline fon [[Juan Gris]], 1919. Bielde:Roger-Noël-François de La Fresnaye 001.jpg|Sittenden Mon fon [[Roger de La Fresnaye]], 1914. Bielde:Umberto Boccioni 002.jpg|Unner de Pergola in Neapel fon Umberto [[Boccioni]], 1914. Bielde:Antoine Bourdelle, 1910-12, La Musique, bas-relief, Théâtre des Champs-Élysées, Paris DSC09325.jpg|"Ju Musik", [[Relief]] fon [[Antoine Bourdelle]], 1910-12 </gallery> [[Kategorie:Bieldende Kunst]] 3kxri1c0auqgyyz0ssqfrv53gi9k415 0 334 107589 107556 2013-07-15T21:32:20Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11042]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die Begriep '''Kultuur''' kumt fon dät Latinske "cultura" un beteekent aal dät, wät Moaskene truch bewisd Uurtoanken, Philosophierjen un Ploanjen foarbrange, in't Juunsät tou ju nit moanskelk uurtoachte [[Natuur]]. Dät is somäd een wied Fäild. == Biespile == * [[Kunst]]e ** [[Bieldende Kunst]] *** [[Moalerkunst]] ** [[Literatuur]] ** [[Musik]] ** [[apfierde Kunst]] *** [[Dons]] (aal fon [[Foulksdons]] bit [[Ballett]]) *** [[Sjospil]] ([[Film]] un [[Tjooter]]) **... * [[Gloowe]] * [[Wirtskup]] ** [[Buuräi]] ** [[Eedgreeuwen]] ** [[Hondwierk]] ** [[Industrie]] ** [[Honnel]] ** ... * [[Fräie Tied]] ** [[Sport]] ** [[Spil]] ** ... * [[Wietenskup]] * [[Fääst|Fääste fierjen]] * [[Bruukdum|Bruuke]] un aal sowät. [[Kategorie:Kultuur| ]] 6di00t679z8u7i561vh6fz4kac4xwc4 0 335 102981 101613 2013-03-07T19:35:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 151 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q735]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Munari, Cristoforo Munari - Allegoria delle arti - 18th c.?.jpg|thumb|300px|[[Cristoforo Munari]] ([[1667]] - [[1720]]): [[Allegorie]] fon do Kunste]] '''Kunst''' is dät bewust Skäppen fon n Effekt, besunners wier die Effekt wichtiger is as ju praktiske Ounweendenge fon ju Skäppenge. == Groafe Apdeelenge fon ju Kunst == * [[Musik]] * [[Literatuur]] * [[Bieldende Kunst]]: ** [[Baukunst]] (wierbie dät nit ju skiere Kunst is, deer is uk fuul Hondwierk oane) ** [[Bieldehaueräi]] *** [[Skulptuur]] *** [[Plastik (Kunst)|Plastik]] ** [[Moalerkunst in dän gratteren Sin]] *** [[Moalerkunst]] *** [[Teekenge]] *** [[Kunst-Pränt]] ... * [[Apfierde Kunst]]: ** [[Dons]] ** [[Skauspil]] *** [[Tjooter]] *** [[Film]] === Kritik oun ju Apdeelenge === So kloor kon dät nit aaltied apdeeld wäide. Kunstlere wollen hiere Kreativität oafter nit bloot in aan, man in ferskeedene Birieke fon ju Kunst uutlieuwje. Un so äntstounde dan Miskengen uut do ferskeedene Kunstfoarmen. Dät Biespil [[Oper]], wier ju Musik mäd Apfierde Kunst (Tjooterspil) ju Bieldende Kunst (Beenbielde) ferbuunen is. Un me skuul nit ferjeete, dät dät Tjooterspil (wan dät sik nit juust uum eenfache Foarmen as Pantomime honnelt) aaltied ap ju Literatuur gruunded is. Dät kon nit foneenuur tränd wäide. Man uk, wier dät tränd wäide kuude, wäd dät nit aaltied tränd. So häd t.B. [[Antonio Vivaldi]] älk Sät fon sien musikoalisk Wierk [[Do Fjauer Jierstiede]] een [[Dichtenge|Riemsel]] bietouroat, dät fermoudelk uut sien oaine Pänne stommet. Uk in ju näiste Tied rakt dät ferskeedene Miskengen uut ferskeedene Kunstfoarmen. Dät sunt nit bloot sukke exotiske Seeken as [[IMMAGINE&POESIA]], dät konnen wie in normoale [[Bieldetälster]]e, foar allen in hiere moudeerne Foarm, dän [[Comic]], sjo. Deer wäd uk Literatuur un Bieldende Kunst fermisked. Un foarallen, wan wie in dän däälich aaltied groiende Biriek fon dät [[Multimedia|Multimedioale]] gunge, wier skäl me düsse Kunstfoarm touoarderje? == Ferbiendengen ätter buute == {{Commons|Art}} [[Kategorie:Kunst| ]] tlbmk7388x5x01n9a6t60i03b4ut11i 0 336 113396 102982 2016-08-23T07:02:01Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (de) wikitext text/x-wiki Kurów is n Täärp in [[Polen]] in dät [[Woiwodskup Lubelskie]], dät lait twiske [[Puławy]] un [[Lublin]] an ju Äi [[Kurówka]]. Dät Täärp häd {{Ienwoonere|2870}} (2013). {{stump}} {{DEFAULTSORT:Kurow}} [[Kategorie:Polen]] t6hffmea6w0wv6atz0afcu5fseg4u28 0 337 105314 102983 2013-03-08T22:12:56Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q161714]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Image:Orchis militaris plant.jpg|thumb|200px|Kuukuuksbloume (''Orchis militaris'')]] Ju '''Kuukuuksbloume''' (dt. ''Knabenkraut'') is ne Weedebloume mäd spitse, swotfläkkede Bleedere. Rund uum dän Stam tou, die sowät n Fout hooch is, sitte litje wiete un blaue Bloumen, do der ne spits touloopenen Struus bildje. {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] e41nkf2z43nutdbyvkjha2s1l6rfykl 0 338 107259 102984 2013-06-12T23:55:44Z Stq-recent changes 4685 wikitext text/x-wiki '''Laangte''' (dt. ''Länge'') is ju Oainskup fon n Körper, ju der ounrakt, wo wied hie sik uutdient. Ju Laangte wäd uutdrukt ('meeten') in [[Laangtemäite]]n. [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Meettechnik]] ia031suishrx2c0m2nxkphz8mfkp58i 0 339 102985 93855 2013-03-07T19:36:07Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 16 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1978718]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Laangtemäite''' (dt. ''Längenmaß'') is dat, wier me ju [[Laangte]] mäd fäästlait. Ju moderne Laangtemäite gungt ätter [[Meter]], wierfon ju Laangte ätter n Standoart un ätter physiske Definitione fäästlaid is. Fon die Meter (m) läite sik uur Mäiten ouleede. * 1 Kilometer (km) = 1000 m * 1 Hektometer (hm) = 100 m * 1 Dekameter (dam) = 10 m * 1 Meter (m) * 1 Dezimeter (dm) = 1/10 m * 1 Zentimeter (cm) = 1/100 m * 1 Millimeter (mm) = 1/1000 m = 10-3 m * 1 Mikrometer (/um) = 1 Mikron = 1/1000.000 m = 10-6 m * 1 Nanometer (nm) = 10-9 m = 1/1000 /um * 1 Angström (A) = 10-10 m In ju [[Astronomie]] bruukt me fuul grattere Eenhaide, as: * 1 [[Luchtjier]] (ly) = 9 460 730 472 580 800 m ≈ 9,461 ∙ 10¹⁵ m ≈ 9,5 Billione Kilometer {{stump}} [[Kategorie:Meettechnik]] [[Kategorie:Geographie]] [[Kategorie:Honnel]] [[Kategorie:Baukunde]] l3rv5lhf3riky0yi7oxdh1pbhv18lyv 0 340 122518 122517 2023-05-02T04:50:33Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flag_of_Ladinia.svg|thumb|right|ju ladiniske Flaage]] Dät '''Ladiniske''', uk '''Dolomitenladinisk''' naamd, is ne [[Romaniske Sproaken|romaniske Sproake]], ju der in dät Noude fon [[Italien]] boald wäd. Ätter ju Meenenge fon eenige Foarskere bestoant ne äänge Fründskup fon dät Dolomitenladiniske mäd dät in Gestriche fon [[Kanton Graubünden|Graubünden]] boalde [[Bündnerromanisch|Romaniske]] un mäd dät [[Furlanische Sprache|Furlaniske]]. Ju Touhoopefoatenge fon disse tjo Sproaken unner dän Buppebegrip [[Rätoromaniske Sproaken]] is uumstrieden (''sjuch: "[[Questione Ladina]]"''). Mäd sien sowät 30.000 Ljuude do dät as Määmesproake baale, heert dät Ladiniske ieuwenske [[Seeltersk]], [[Noudfräisk]], [[Färöisk]], [[Samiske Sproake|Samisk]] un [[Bündnerromanisk]] tou do litste Sproaken Europas. Do [[Ladiner]] tälle tou do fon ju Europäiske Union anärkoande sproakelke [[Minnerhaide]] fon ju EU un schuulen deeruum in dän Genäit fon dän europäiske [[Minnerhaideschuts]], besunners fon ju ''[[Europäiske Charta fon do regionoale of Minnerhaidesproaken]]'' fon [[1991]] kuume, ju der besunners ju "Föärderenge fon Minnerhaidesproaken in Schoulen, in ju Ferwaltenge, foar dät Gjucht un in do Medien" foarsjucht. == Ferspreedenge == [[Bielde:Ladin.png|thumb|300px|Do fieuw ladiniske Doale un hiere Loage in Nouditalien]] Dät ladiniske Sproakgebiet ferdeelt sik uur tjo Ferwaltengsregione, wät ju Isolierenge fon do Ienwoonere unnernunner ferstäärket. Besunners unner dän [[Faschismus]] wuude dät siet [[1927]] forcierd. Ladinisk wäd ap ju eene Kaante in Deele fon ju Region [[Trentino-Suudtirol]] boald. Hiertou tälle dät [[Gröden (Suudtirol)|Grödnertal]] (''Gherdëina'') un dät [[Gadertal]] (''Badia'') in ju Provinz [[Suudtirol|Bozen-Suudtirol]] un dät [[Fassatal]] (''Fascia'') in ju [[Trentino|Provinz Trient]]. Deer buute wäd dät Ladiniske in ju [[Provinz Belluno]] in ju Region [[Venetien]] boald, un uk in dät Doal fon [[Buchenstein]] (''Fodom'') un fon sowät 40% fon ju Befoulkenge fon dät Ski-Täärp [[Cortina d'Ampezzo]] (''Anpezo''). == Stoatus == Ladinisk is in eenige Meenten mäd ne ladiniske Befoulkenge as regionoale Behörde- un Schoulsproake anärkoand. Tou disse Meenten heere [[Wolkenstein in Gröden|Wolkenstein]] (''Sëlva''), [[St. Ulrich in Gröden|St. Ulrich]] (''Urtijëi''), [[St. Christina in Gröden|St. Christina]] (Santa Cristina), [[Abtei (Südtirol)|Abtei]] (''Badia''), [[Kurfar]] (''Corvara''), [[Enneberg]] (''Maréo''), [[St. Martin in Thurn]] (''San Martin de Tor''), [[Wengen (Südtirol)|Wengen]] (''La Val''), [[Canazei]] (''Cianacei''), [[Vigo di Fassa]] (''Vich'') und [[Pozza di Fassa]] (''Poza''), do der aal in ju Region [[Trentino-Suudtirol]] lääse. Bit däälich failt et an Minnerhaidengjuchte foar do Ladiner in ju Region Venetien. Deeruum strieuwje Ladiner in [[Cortina d'Ampezzo]], [[Livinallongo del Col di Lana]] un [[Colle Santa Lucia]] ne Näigliederenge fon do Ferwaltengsscheede an. Ju schuul do Täärpe do der al eer tou [[Tirol]] bzw. tou ju [[Diözese Bozen-Brixen|Diözese Brixen]] heerd hääbe, bie ju Autonome Provinz Bozen - [[Südtirol]] föigje. == Geschichte == Ju Beteekenge kumt fon dät [[Latien]]ske häär, deeruum dät sik dät bie dät ''Ladiniske'' uum ne [[Vulgärlatien|vulgärlatienske]] Restsproake fon dän romanisierde [[Alpen]]ruum honnelt. Dät Ladiniske wäd as Uurblieuwsel fon vulgärlatienske Dialekte oafte tou dät [[Rätoromaniske Sproaken|Rätoromaniske]] reekend. Of dät ne uurregionale rätoromaniske [[Uursproake]] roate, is unner Wietenskuppere uumstrieden un wuude as [[Questione Ladina]] diskutierd. Siet dät [[6. Jierhunnert]] troangen [[Bajuware]] uut dät Noude foar un fertroangen dät romaniske Idiom uut wiede Paate fon sien fröier Ferspreedengsgebiet. Bloot in do ougelaine Doale kuude sik dät Ladiniske hoolde. Mäd dät Eende fon dän 1. Waareldkriech un ju Angliederenge fon dän suudelke Deel fon Tirol an Italien fällen do Gestriche, in do der Ladinisk boald wuude, fon dät aplöösde Kaiserriek [[Aastriek-Ungarn]] an Italien. Ju italieniske Nationoalbewäägenge fon dät [[19. Jierhunnert|19.]] un [[20. Jierhunnert]] saach in dät Ladiniske bolde altied n italienisken Dialekt, wät do maaste Ladiner oawers fon sik wieseden. Uk in dät [[Gruber-De-Gasperi-Oukuumen]] waas naan Schuts fon do Ladiner foarsäin. Eerste truch dät [[Suudtirol-Pakeet|2. Autonomiestatuut]] foar Suudtirol kreegen do Ladiner in dit Gestrich Minnerhaidengjuchte. [[1988]] beapdraagden do ladiniske Kultuurinstituute „[[Micurà de Rü (ladinisk Kultuurinstituut)|Micurà de Rü]]“ und „Majon di Fascegn“ den [[Zürich|Zürcher]] Universitätsprofessor [[Heinrich Schmid]], foar him ne gemeensoame [[Schriftsproake]] tou schafjen. In dän Suumer [[1998]] ärscheen toulääst ju “Wailaitenge foar dän Apbau fon ne gemeensoame Schriftsproake fon do Dolomitenladiner“, wiermäd dät [[Ladin Dolomitan]] of "Ladin Standard" uut ju Dööpe nuumen wuude. Ju Befoulkenge haalt oawers nit fuul fon ju kunstelk anlaide Sproake. Of disse Ärfiendenge foar dät Uurlieuwjen fon ju Sproake föärderlich is ärschient somäd ju groote Froage. (sjuch deertou uk [[Rumantsch Grischun]]) In Graubünden wäd ju Kunstsproake oktroyierd un ap finanzielle Wiese beloond. Uursät ätter [http://de.wikipedia.org/wiki/Ladinische_Sprache] == Gliederenge == Dät Ladiniske fon däälich lät sik in fieuw [[Idiom]]e apdeele: * Maréo/Badiot (Ennebergisk/Abteitalisk) * Gherdëina (Grödnerisk) * Fascian (Fassanisk) * Anpezan (Ampezzanisk) * Fodom (Buchensteinisk) === Sproakbiespiele === [[Bielde:Ladin2_K.jpg|thumb|300px|Ladinisch in dän "Pider", [[Wengen (Südtirol)|Wengen]]: ''Na buna ustaria, na bela compagnia, düc la chir gion, vedli y jogn.'' "N goud Weershuus, ne flugge Sälskup (Gemeenskup, Früündekring), aal säike ju jädden, Oolde un Junge."]] As Sproakbiespil wäd hier n Deel fon dät Uusefoar in do ferscheedene Idiome un ap Düütsk, Seeltersk, Italienisk un Latien anfierd. ; Maréo/(Badiot) : Nosc Pere dal cí,<br /> al sii santifiché to enom,<br /> al vëgni to rëgn,<br /> töa orenté sii fata,<br /> desco sö al cí ensciö söla tera. ; Gherdëina : Pere nost, che t'ies tl ciel,<br /> sibe santificà ti inuem,<br /> vënie ti rëni,<br /> sibe fata ti ulentà,<br /> coche en ciel enscì en tiera. ; Fascian : Père nosc che te es sun ciel,<br /> sie fat sent to inom,<br /> fa che vegne to regn,<br /> to voler sie semper respetà,<br /> tant sun ciel che su la tera. ; Fodom : Père nòst che t'es sun paradíš,<br /> benedât lé l tuo inóm,<br /> resta con nos,<br /> che sará fat ci che te vòs<br /> sun ciél e su la tièra. ; Anpezan : Pare nosc, che te stas su in zielo,<br /> sée fato santo el to gnon,<br /> viene el to regno,<br /> sée fato chel che te vos tu,<br /> tanto in zielo che su ra tera. ;'''''Toun Fergliek:''''' ; [[Ladin Dolomitan]] : Pere nost, che t'ies en ciel,<br /> al sie santifiché ti inom,<br /> al vegne ti regn,<br /> sia fata tia volonté,<br /> coche en ciel enscì en tera. ; Italienisk : Padre nostro che sei nei cieli,<br /> sia santificato il tuo nome,<br /> venga il tuo regno,<br /> sia fatta la tua volontà<br /> come in cielo, così in terra. ; Düütsk : Vater unser, der du bist im Himmel,<br /> geheiligt werde Dein Name.<br /> Dein Reich komme.<br /> Dein Wille geschehe,<br /> wie im Himmel so auch auf Erden. ; Seeltersk : Uus Foar, deer du bäst in n Heemel,<br /> gehilliged wäide din Noome.<br /> Tou uus kuume dien Riek.<br /> Din Wille schäl befoulged wäide,<br /> as in n Heemel, so uk ap de Waareld. ; Vallader (rätoromanisk Idiom) : Bap nos, tü chi est in tschêl,<br /> fat sonch vegna teis nom,<br /> teis reginam vegna nanpro,<br /> tia vöglia dvainta sco in tschêl eir sün terra. ; Sursilvan (rätoromanisk Idiom) : Bab nos, quel che ti eis el tschiel,<br /> sogns vegn fatg tiu num,<br /> tiu reginavel vegn,<br /> tia veglia daventa sco en tschiel e sin tiara. ;Latien : Pater noster, qui es in caelis,<br />sanctificetur nomen tuum.<br />Adveniat regnum tuum.<br />Fiat voluntas tua, sicut in caelo, et in terra.<br /> == Literatuur == * Maria Giacin Chiades (Hrsg.): ''Lingua e cultura ladina''. Canova, Treviso 2004, ISBN 88-8409-123-3 ([http://www.gbv.de/dms/casalini/05/0507178X.pdf Inhooldsferteeknis as PDF]) * Theodor Gartner: ''Ladinische Wörter aus den Dolomitentälern''. Niemeyer, Halle 1913 ([http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k248743 Digitalisat]) * Constanze Kindel: ''Ladinisch für Anfänger''. In: [[Die Zeit]] 4/2006 ([http://www.zeit.de/2006/04/Gadertal_2fS_9fdtirol Onlineversion]) * Marco Forni: ''Wörterbuch Deutsch - Grödner-Ladinisch. Vocabuler tudësch - ladin de Gherdëina''. Istitut ladin Micurà de Rü, St. Martin in Thurn 2002, ISBN 88-8171-033-1 == Weblinks == * [http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/lld Test Wikipedia ap Ladinisk] (50 Sieden 3.11.07, 123 Sieden 10.3.09) * [https://web.archive.org/web/20170507232154/http://www.noeles.net/ "Noeles" - News rund um die ladinische Sprache in "''Ladin Dolomitan''" - die gemeinsame ladinische Schriftsprache] * [http://www.lauscdiladins.com Die ladinische Wochenzeitung ''La Usc di Ladins'' ("Die Stimme der Ladiner")] * [http://www.vejin.com - vejin.com - die Informationsseite zu den Ladinern] * [https://web.archive.org/web/20171109101527/http://dialectometry.com/ald/ Ladinienatlas ALD-I] * [https://web.archive.org/web/20110911231420/http://ald.sbg.ac.at/ald/ald-i/ Sprachatlas des Dolomitenladinischen und angrenzender Dialekte - "Sprechender" (Speaking Linguistic Atlas)] * [https://web.archive.org/web/20071114010846/http://www.dialectometry.com/ald/index.php Ladinia - Dialektometrie Projekt] [[Kategorie:Romaniske Sproaken]] 5e4b1mjynshu0qgc6859tbqes90zv37 0 341 102987 93476 2013-03-07T19:36:40Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 57 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q124291]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die elektriske Stroom wol truch dät een Materioal lichter truuge as truch dät Uur. Die Stroom gungt gans licht truch Metalle. Deeruum naame wie n Metal n "'''Laiter'''", dan dät laitet dän Stroom gans licht. Gans goude Laitere sunt Kooper un Gould. N minner gouden Laiter is Koolstof (Bläistikke). Wäkke uur Materioale läite dän elektriske Stroom bolde goar''nit'' truch. Do naame wie "'''Isolatore'''", dan do isolierje ju Elektrizität. Gjucht goude Isolatore sunt Plastik un wäkke Soarten Keramik (Toonweere, Potslaan). [[Kategorie:Physik]] gb4edoal5ih9besjlk53pofler2uubm 0 342 83542 80576 2012-04-21T15:06:33Z 84.166.148.234 Fäärelaited ätter [[Stuuwenden Jan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stuuwenden Jan]] dioxps28vpbzp1us6htn2ek1jno7z6c 0 343 121136 120036 2022-07-30T11:24:13Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nehalennia.jpg|thumb|right|300px|Bielde fon ju roomske Goddin Nehalennia mäd latienske Ienskrift. Fuunen 1845 in ju [[Schelde]] in [[Seelound.]]]] '''Latiensk''' (dt. ''Lateinisch'') waas ju Sproake fon do [[Roomske]]. Fääre kanne wie ju as ju Sproake fon de Säärke un fröier fon de geleerde Waareld. Deeruum sunt Noomen fon Plonten un Medizine noch in n Soarte fon Latien (''Köäkenlatien''). As do Roomske Europa ärooberden, broachten jo alleweegense hiere Sproake mee. So beraue däälich do [[Romanisk]]e Sproaken aal ap dät Latienske. Man uk in dät Düütske, dät Fräiske un foarallen dät Ängelske sunt fuul latienske Woude apnuumen un nu oafte uunkoantelk annerd. Wäl skuul toanke dät uus gans gewöönelke Woude as ''Muure, Finster, Skoule'' un sogoar ''Määlne'' uut dät Latienske stamme? Sukke Woude naamt me ''Leenwoude''. == Biespiele == Dät Latienske däd foarallen apfaalen truch dät Failjen fon dät persöönlike Foarwoud (''iek, du'' usw.), wät bloot bruukt wäd, wan me dät gans stärk betoond. :''sum'' - 'iek bän' :''es'' - 'du bäst' :''est'' - 'hie/ju/dät is' :''bonum est'' - ‘dät is goud’ :''hic fenestra est'' - ‘dät is n Finster’ / ‘Hier is n/dät Finster’ == Sjuch uk == * [[Roomske Riek]] == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.univie.ac.at/latein/gr/grammatik.htm Grammatik] * [http://www.e-latein.de/index.php?au=caesar&me=1 Bekoande latienske Texte mäd Uursättengen un Woudebouk] * [https://web.archive.org/web/20130513061751/http://www.examen-europaeum.com/EEE/EEE2003/08FremdundLehnwoerter.htm Froamdwoude un Leenwoude]. [[Kategorie:Romaniske Sproaken]] [[Kategorie:Uutstuurwen Sproaken]] s10owwcycq2u5mcjw09w4puakbeuw2p 0 344 107775 38191 2013-08-18T08:01:34Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1175703]] wikitext text/x-wiki Wan n [[Elektrizität|elektrisken Stroom]] ne Uure loang lapt truch n Träid af ne Laampe af sowät, dan sunt moonige [[Elektron]]e fon dät eene Eende ätter dät Uur waigeen. Do Elektrone mädnunner naamt me '''Leedenge''' (dt. ''Ladung''). Wie kuuden ju Leedenge uutdrukke in Elektrone, man deeruum dät do sun litje Leedenge hääbe, benutsje wie n uur Eenhaid, dät ''Coulomb''. Un een Coulomb kriege wie, wan wie eene Sekunde loang 1 [[Ampêre]] loope läite. Läite wie ju 60 Watt Autolaampe 10 Minuten baadenje, dan is 600 Sekunden X 10 Ampêre = 6000 Coulomb truch ju Laampe ronnen. [[Kategorie:Physik]] fatmidwcb2xy020337sxz63sr1wi1q4 0 345 119279 118362 2020-08-25T09:02:17Z Achim55 5797 ([[c:GR|GR]]) [[File:100707 Willemskade Zuiderstadsgracht Leeuwarden NL.jpg]] → [[File:20100707 Willemskade Zuiderstadsgracht Leeuwarden NL.jpg]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Ljouwert | ôfbylding = 20100707 Willemskade Zuiderstadsgracht Leeuwarden NL.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 94.878 <small>(2010)</small> | oerflak = 84,11 km² | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = 0,2 - 3 m. buppe N.N.<ref>[http://www.knmi.nl/klimatologie/metadata/leeuwarden.html Webside KNMI oer it waarstasjon Ljouwert]</ref><ref>[http://www.allesopeenrij.nl/index.html?page=http://www.allesopeenrij.nl/lijsten/verkeer_en_ruimte/nap_gemeenten.html Gemiddelde hoogte in N.A.P. van de belangrijkste gemeenten] fan allesopeenrij.nl</ref> | lân = [[Niederlounde]] | bestjoerlike ienheid 1 = Provinz | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Fryslân]] | bestjoerlike ienheid 2 = Meente | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ljouwert (Meente)|Ljouwert]] | boargemaster = Fred Crone | stêdsyndieling = | stifting = Fusionsferdraach 1435 | postkoade = 8900 - 8939 | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|53_12_0_N_5_47_0_E_type:city(746000)_region:AU-VIC|<small>53° 12′ NB, 5° 47′ AL</small>}} | webside = [http://www.leeuwarden.nl Websiede Ljouwert] }} '''Ljouwert''' (nl. ''Leeuwarden'') is ju Haudstääd fon ju Provinz [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]] un ju Haudstääd fon ju [[Ljouwert (Meente)|Meente Ljouwert]]. Ju Stääd häd 92.203 Ienwoonere (1. Januoar 2006) un uungefeer 55.000 Oarbaidsteeden. <br /><div> == Kultuur == Ljouwert is [[Europäiske Haudstääd fon Kultuur]] in 2018. In Ljouwert sunt fuul historiske Huuse un Säärke baud twiske dät [[Middeloaler]] un dät njuugentienste Jierhunnert. Wichtige Bauwierke sunt die [[Ooldehou]], ju [[Kânselarij]], ju Groote of Jakobinersäärke un ju Bonifatiussäärke. Die Prinsetuun is n Park an ju Noudsiede fon dät Zentrum fon Ljouwert. Ju Stääd Ljouwert häd fuul Kulturinstitute, mäd een fon do grootste Teatere fon do Niederlounde, die Harmonie, dät Fries Museum, dät Naturmuseum Fryslân, dät [[Histoarysk Sintrum Ljouwert]], dät [[Frysk Film Argyf]] un dät [[Pier Pander Museum]]. Dät [[Noardlik Filmfestival]] un uur Institute sunt uk wichtich foar Moanskene fon buute ju Stääd. [[Bielde:Sint Bonifatiuskerk Leeuwarden 09.JPG|thumb|180px|Ju St. Bonifatius-Säärke]] === Fräiske Institute === In ju Stääd rakt dät oaber uk Institute foar Fräiske Sproake; * [[Afûk]] * [[Fryske Akademy]] * [[Tresoar]]. === Diskotäiken === * Club Noa * Fire Palace * Rumours === Hotels === * Bastion Hotel Ljouwert * Eden Oranje Hotel * Hotel Bed & Breakfast Bordine Studiorent * Hotel Café 't Anker * Hotel Eurohotel * Hotel Stadhouderlijk Hof * Hotel Wyswert === Konsärt un Tjoater === * [[WTC Expo Ljouwert]] * De Harmonie, Tjoater fon Ljouwert * Poppodium Romein * Podium 058 * Café Scooters [[Bielde:MercuriusFont.JPG|thumb|200px|Mercuriusfontein]] * Grandcafé Rembrandt * Musikkneipe De Gloppe * Alternativ Rockkneipe Mukkes === Film === * Zentrum foar Film n Fryslân * Filmhuis * Tivoli kino * Cinema kino === Sproake === In Ljouwert wäd nit fuul Fräisk boald. Do der dät baale, kuume maasttieds fon dät uumetoulääsende Lound. Die oaine Dialekt fon Ljouwert is dät [[Stäädfräisk]], wät neen Fräisk man n niederloundiske Dialekt is. Immer moor Ljuude baale bloot (Hooch-)Niederloundisk. == Alwen Stääde == Ljouwert is aan fon do alwen Stääde fon Fryslân, wier de jierelke [[Alvestêdetocht]] foarbie lapt. Do alwen Stääde sünt: Ljouwert, [[Snits]], [[Drylts]], [[Sleat]], [[Starum]], [[Hylpen]], [[Warkum]], [[Boalsert]], [[Harns]], [[Frjentsjer]] un [[Dokkum]]. == Ferbiendengen == === Autoboan === Do Haudsträiten fon Ljouwert ätter uur wichtige Stääde sunt: * A31 Ljouwert - [[Harns]] - [[Ousluutdiek]] - [[Amsterdam]] * A32 Ljouwert - [[It Hearrenfean]] - [[Zwolle]] * N31 Ljouwert - [[Drachten]] - [[Emmen]] * N355 Ljouwert - [[Groningen]] === Boan === [[Bielde:Leeuwarden station.jpg|thumb|200px|Ljouwert Haudboanhoaf]] Ljouwert is die säntrale Punkt fon dän Boan in Fryslân. An ju Suudsiede fon dät oolde Zentrum fon Ljouwert is die Haudboanhoaf wier do Toage ouraisje. Foulgjende Boane beginne bie dän Haudboanhoaf fon Ljouwert: * ju [[Boan fon Harns ätter Ljouwert]] * ju [[Boan fon Ljouwert ätter Starum]] * ju [[Boan fon Ljouwert ätter Groningen]] [[Achter de Hoven]] is uk n Boanhoaf in Ljouwert, un lait an dän Boan Ljouwert - Groningen. * ju [[Boan fon Zwolle ätter Ljouwert]] == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.historischcentrumleeuwarden.nl Uur ju Geschichte fon Ljouwert] ''Wäästfräisk, Ängelsk un Niederlounsk'' {{Bauwierk}} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Fryslân]] 8fowlc2r20q7f6opzjte8lu0nixuud7 0 346 105212 102990 2013-03-08T19:23:54Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q140]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Leeuwe |- | align="center" | [[Bielde:HansomeLion 002.jpg|300px|Leeuwe]] <br /><small>N Leeuwe ''(Panthera leo)'' </small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Unneroardene:'' || Katte-Oardiche ''(Feliformia)'' |- | ''Familie:'' || Katte ''(Felidae)'' |- | ''Sleek:'' || ''Panthera'' |- | ''Oard:'' || Leeuwe ''(Panthera leo)'' |} |} Die '''Leeuwe''' (''Panthera leo'', dt. ''Löwe'') is ne groote Katte-Oard, juu dät foarallen in Afrikoa rakt. Een Leeuwen-Unneroard rakt dät ook in [[Asien]], un fröier, in juu [[Antike]], roate dät ook in Suudeuropa Leeuwen, wier joo man fon doo Moanskene dood moaket wuuden. In dän Räst fon Europa un in Amerikoa rätte dät bloot Leeuwen in juu [[Iestied]]. In Seelterlound häd et dän Leeuwe woarskienelk ook in juu Iestied nit roat, man hie is sowäil hier as uk in uurswäkke Kultuuren sänt fröier un aleer bekoand as ''die Köönich fon do Dierte''. {{Stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] nk5y0yu4luecmuwo32cqb62xtm71e2u 0 347 117738 115377 2018-11-23T13:04:45Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Latvijas Republika | Noome = Lätlound | Flaage = Flag of Latvia.svg | Woapen = Coat of Arms of Latvia.svg | Steede = LocationLatvia.png | Woalspruch = Tēvzemei un Brīvībai | Amtssproake = Lettisk | Haudstääd = Riga | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 64.600 | pztWoater = - | Ienwoonere = 2.259.810 | Täljier = 2007 | Munte = Euro | Muntkode = EUR | Tiedzone = +2 | Fierdai = | Nationoalhymne = Dievs, svētī Latviju| Loundkode = LVA | Auto-Känteeken = LV | Internet-TLD = .lv | Telefonfoarwoal = 371 | }} '''Lätlound''' ([[lättisk]] ''Latvija'', de. ''Lettland'') is n Lound in [[Europa]]. Ju Haudstääd is [[Riga]] un die Präsident fon ju Republik is siet [[2007]] [[Valdis Zatlers]]. == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Gaiziņkalns (311 m). Do grootste Äien fon Lätlound sunt ju Gauja un ju Daugava. Lätlound wäd begränsed fon: * [[Estlound]] in dät Noude, * [[Ruslound]] in dät Aaste, * [[Litauen]] in dät Suude. == Wirtskup == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]17.700 in 2007. In 2007 waas 3,3% fon ju ganse Wirtskup Londwirtskup, 22% Industrie un 74,7% Tjoonste. {{commonscat|Latvia}} [[Kategorie:Lound in Europa]] mvu2cq8j2c8muzhk4lro149qgb1cikj 0 348 122415 115374 2023-03-10T11:43:45Z L. Beck 12915 change picture wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Fürstentum Liechtenstein| Noome = Liechtenstein | Flaage = Flag of Liechtenstein.svg | Woapen = Staatswappen-Liechtensteins.svg | Steede = LocationLiechtenstein.png | Woalspruch = - | Amtssproake = [[Düütsk]] | Haudstääd = Vadus | Stoatsfoarm = parlamentariske Monarchie | Fläche = 160 | pztWoater = 0 | Ienwoonere = 32.528| Täljier = 2004 | Munte = Euro | Muntkode = CHF | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[26. August]] | Nationoalhymne = Oben am jungen Rhein | Loundkode = LIE | Auto-Känteeken = | Internet-TLD = .li | Telefonfoarwoal = +423 | }} '''Liechtenstein ''' is n [[Lound]] in Wääst-[[Europa]]. Ju [[Haudstääd]] is [[Vadus]]. Dät is man n gans litjet Lound, juust so groot as Seelterlound. Un häd nit moal ne oaine Sproake! == Geografie == === Loage === Liechtenstein wäd begränsed fon: * [[Aastriek]] in dät Aaste, * dän [[Swaits]] in dät Wääste. [[Bielde:Schloss Vaduz (2009).jpg|thumb|left|300px]] {{Stump}} [[Kategorie:Lound in Europa]] 8duxnd9h00g5lpd58qh1s6t8gic3hez 0 349 122858 122857 2023-09-08T20:38:52Z Kening Aldgilles 23 /* Geskichte */ wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Lier | ôfbylding = Leer Rathaus Hafen townhall harbour 2008.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270 | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 35.663 <small>(2022)<ref>[https://www.statistik.niedersachsen.de/startseite/ LSKN Läichsaksen]</ref></small> | oerflak = 70,11 km&sup2; | befolkingstichtens = 509 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 3 M. buppe N.N. | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = Loundkring | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Loundkring Lier|Lier]] | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 26789 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = [https://www.stadt-leer.de www.stadt-leer.de] }} '''Lier''' (Struukeljers: '''Läir''', [[Düütsk]]: ''Leer'') is een Stääd in [[Läichsaksen]], in dän [[Loundkring Lier]]. Ju Stääd häd sowät 34.000 Ienwoonere, un is deermäd ätter [[Oamde]] un [[Auerk]] ju träädgrootste Stääd fon [[Aastfräislound]]. Ju Stääd is uursproangelk äntsteen an ju [[Leda]], man is uutsprat ätter ju [[Oamse]]. So kuuden uk do Seeskiepe in ju Stääd oun foare. Truch aal do Ferkiersferbiendengen, do bie Lier touhoope kuume, beskrieuwt ju Stääd sik as „Poute fon Aastfräislound“ (''Tor Ostfrieslands''). In dät leete 14. un äddere 15. Jierhunnert waas Lier truch dän Haudling [[Focko Ukena]] dät politiske Säntrum fon Aastfräislound. Lier kreech ju Stäädstoatus eerst in dät Jier 1823. In't Foaren waas Lier n Täärp mäd Määrkedgjucht, man funktionierde daach aal fuul laanger as ne Stääd. Ju oolde Binnenstääd jält truch hiere historiske Huuse as een fon do fluchste Stääde in ju Region.<ref name="Kiesow127">[[Gottfried Kiesow]]: ''Architekturführer Ostfriesland''. Verlag [[Deutsche Stiftung Denkmalschutz]], Bonn 2010, ISBN 978-3-86795-021-3, S. 127.</ref> Fjauer Buurgen, oolde Huuse un Säärken uut ferskeedene Jierhunnerde sunt in ju Stääd tou fienden. == Geografie == [[Bielde:Flug Westerstede nach Leer 2010 259.jpg|thumb|180px|Ju Steede, weer ju Leda in ju Oamse fljut.]] === Steede === Lier lait in dät Suude fon dän Region [[Aast-Fräislound]], in dät düütske Buundeslound [[Läichsaksen]]. Ju Stääd lait uungefeer 20 Km. aastelk fon dät [[Groningerlound]], un 40 Km. wäästelk fon [[Ooldenbuurich]]. Ju oolde Stääd is an ju [[Leda]] äntstounden, nit so fier wäch fon ju Mundenge. Ju Stääd Lier wuude gratter un gränset Däälich in dät Wääste an ju [[Oamse]]. Siet do Stäädsdeele Bingum un Nettelbuurich 1972 tou ju Meente Lier keemen sunt, lait dät Stäädsgebiet uk wäästelk fon ju Oamse un suudelk fon ju Leda. Do Skiepe, do fon See kuume, foare truch ne Seeslüüse, ju dän Hoawen skuult. === Geologie === Dät Säntrumgebiet fon ju Stääd lait ap n Uutlooper fon dän Oldenbuurichsk-Aastfräiske Geesträäch uut ju [[Iestied]]. Besunners in dät Säntrum un in Deele fon Loga un Logabirum fiendet me oafte Sounde un Blokleem in dän Boudem. Die Geesträäch wäd in dät Wääste, Suude un Suudaaste fon do Marske fon ju Oamse un Leda uumsingelt. Dät Gebiet appe Naite fon do Äien bestoant uut uursliekte Foane. In dät noudaastelke Deel fon dät Stäädsgebiet, in dät Noude fon dät Stääddeel Logabirum, rakt dät uk [[Foan]]gruund. Uursprungelk hääbe in dät Noude fon ju Stääd uk ferskeene Soundbälte lain, do bit dät Begin fon dät 20. Jierhunnert oudreeget wuuden sunt. Däälich lait dät Stäädsgebiet twiske een un soogen Meter hööchte buppe NN.<ref>Eberhard Rack: ''Kleine Landeskunde Ostfriesland''. Isensee Verlag, Oldenburg 1998, ISBN 3-89598-534-1, S. 13 (Grafik)</ref> === Klima === Lier lait in n mäitige Klimazone, wät unner Ienfloud fon ju [[Noudsee]] stound. In n Suumer sunt do Deegestemperatuuren läiger as in dät Binnenlound, in n Winter sunt do Temperatuure maastens haager. Ätter ju Klimaklassifikation fon Köppen lait Lier in n Gebiet, dät ju Iendeelenge ''Cfb.'' häd.<ref>[http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/ Waareldkoarte mäd aktualisierde Doaten uut ju Köppen-Geiger-Klimaklassifikation]</ref> (Klimazone C: woorm-mäitige Klima, Klimatyp f: fuchtich-mäitige Klima, Unnertyp b: woorme Suumer) Binnen ju mäitige Zone heert Lier bie dän ''Klimabezirk Niedersächsisches Flachland Nordsee-Küste''. Dät Klima is maritim, maastens is dän Suumer relativ köilich un rakt et relativ fuul Rien, man die Winter is mild un in n Winter faalt nit fuul Snee. Ju eerste Weederstation, ju tichtebie Lier lait, is in Oamde tou fienden.<ref>''[http://www.dwd.de/bvbw/generator/DWDWWW/Content/Oeffentlichkeit/KU/KUPK/Wir__ueber__uns/Organisation/Standortkarte,templateId=raw,property=publicationFile.pdf/Standortkarte.pdf Deutscher Wetterdienst: Standortkarte]'' (PDF-Doatai, 113 kB)</ref> {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:100%;border:0px;text-align:center;line-height:120%;" ! style="background: #99CCCC; color: #000080" height="17" | Mound ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Jan ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Feb ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Mee ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Apr ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Moa ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Jun ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Jul ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Aug ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Sep ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Okt ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Nov ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Dez ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Truchsleek Jier |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Maks. Temperatuur (°C) | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 4 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 5 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 8 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 12 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 17 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 20 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 21 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 21 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 18 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 14 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 8 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 5 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | <center>'''12,8'''</center> |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Min. Temperatuur (°C) | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | -2 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | -1 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 1 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 3 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 6 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 9 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 11 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 11 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 9 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 6 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 2 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 0 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | <center>'''4,6'''</center> |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" height="16;" | Rien (mm) | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 59,2 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 40,1 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 51,4 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 46,0 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 61,5 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 77,4 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 74,8 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 67,2 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 65,6 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 62,5 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 69,1 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 63,2 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | <center>'''738'''</center> |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Sunne (Uuren) | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 1 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 2 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 3 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 5 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 6 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 6 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 6 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 6 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 4 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 3 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 2 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 1 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | <center>'''3,8'''</center> |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Riendeege | style="background: #FFFFFF;" | 13 | style="background: #FFFFFF;" | 9 | style="background: #FFFFFF;" | 12 | style="background: #FFFFFF;" | 10 | style="background: #FFFFFF;" | 11 | style="background: #FFFFFF;" | 11 | style="background: #FFFFFF;" | 11 | style="background: #FFFFFF;" | 11 | style="background: #FFFFFF;" | 11 | style="background: #FFFFFF;" | 11 | style="background: #FFFFFF;" | 14 | style="background: #FFFFFF;" | 14 | style="background: #FFFFFF;" | <center>'''138'''</center> |- |} Wälle:<ref>[http://www.holidaycheck.de/klima-wetter_Leer-ebene_oid-id_10777.html Klimainformationen für Leer] fon ju Websiede holidaycheck.de</ref> [[Bielde:Leer Stadtteile.svg|thumb|180px|Do Stäädsdeele fon Lier.]] === Stäädsdeele === Lier häd nüügen Stäädsdeele: Säntrum, Bingum, Heisfelde, Hohegaste, Leerort, Loga, Logabirum, Nettelburg un Nüttermoor. Two Stäädsdeele sunt truch Woater skeeden fon de Rest fon dät Stäädsgebiet: Nettelburg lait suudelk fon ju Leda, in dät [[Uurledingerlound]], Bingum lait wäästelk fon ju [[Oamse]], in dät [[Reiderlound]]. Deertou rakt et tou Biespil noch Woongebiete, do bie ju Stääd heere, man neen oainstoundige Stäädsdeele sunt. Biespile sunt Siebenbergen, Logaerfeld un Eisinghausen. === Noabermeenten === Ju Stääd Lier lait säntroal in dät Fäästloundgebiet fon dän [[Loundkring Lier]]. Ju gränset an soogen fon do alwen Meenten in dän Loundkring. Dät sunt (ätter Klokwiesergjuchtenge, beginnende in dät Noudaaste) do Samtmeenten [[Samtmeente Hesel|Hesel]] un [[Samtmeente Jümme|Jümme]], do Meenten [[Rauderfeen]] un [[Westoverledingen]], ju Stääd [[Weener]] as uk do Meenten [[Jemgum]] un [[Moormerlound]]. == Geskichte == [[Bielde:Leerort.jpg|thumb|Ju Fäästenge Leerort]] Die Noome Lier waas aal uum dät Jier 792 bekoand. Die Fräisenapostol un Biskop fon Münster [[Liudger]] räisede in n Apdraach fon Karl die Groote truch do fräiske Lounde, un gjuchte ne Säärke in Lier ap.<ref name="Geskichte leer.de">[http://www.leer.de/index.phtml?NavID=1778.29&La=1 Geskichte ap leer.de]</ref> In dät leete 14. Jierhunnert un in dät äddere 15. Jierhunnert waas Lier truch dän aastfräisken Haudling [[Focko Ukena]] dät politiske Säntrum fon [[Aastfräislound]]. Hie baude uum 1421 ju „Fockenbuurich“ un naamde sik Haudlin fon Lier. Focko Ukena hiede n Buund mäd do Piroaten, hiede [[Tom Brok|Ocko II. tom Brok]] in ju [[Slacht fon Tjootern]] fersläin, un hiede dän Ärtsbiskop fon Bremen un do Groafe fon Ooldenbuurich besiegt. Do aastfräiske Haudlinge un Buuren fäilden sik fon Ukena sien Ienfloud un Macht betruued. Die „Buund fon ju Fräiegaid“ sätte sik juun Focko Ukena, un do beleegeren ju Fockenbuurich in dät Jier 1430, ju mäd dän Äidboudem liekmoaked wuude. So kuude ju Buurich, so as [[Ubbo Emmius]] skrieuwt, uk uur Ljuude, do een Betruuenge fon ju Fräiegaid weeren, neen Skuul bjoode. Nit fier fon ju Fockenbuurich, baude een fon do Erben fon Ukena, Hayo Unken, ju Harderwykenbuurich in dät leete 15. Jierhunnert. Hayo Unken un sien Harderwykenbuurich weeren neen Betruuenge foar do Ljuude.<ref name="Geskichte leer.de"/> Cirksena un ju Hansestääd Hambuurich bauden näie Hondelsweege truch do fräiske Lounde. In disse Tied wuude ju [[Buurich Stickhusen]] baud, toun Skuts fon do Hondelsweege. In dät Jier 1453 keem ju Fäästenge Leerort, un deermäd ju Lier, unner ju Heerskup fon Ulrich Cirksena. Unner Ulrich Cirksena sien Ätterkuumen wuude Leerort ju stäärkste Fäästenge in ju Region. Cirksena wuude 1464 dän Groaf fon Aastfräislound. Ju Stääd waas loange Tied Residenz fon do aastfräiske Groaven. Do weeren in dät 16. Jierhunnert oafte in Leerort. Ättertied wuude [[Aurk]] Residenz. In 1508 kreech Lier hiere Määrkedgjucht. Truch dän Hondel wuuks Lier. Lier hiede uum et Jier 1600 twisken 3.000 un 3.500 Ienwoonere un hiede uungefeer 500 bit 550 Huusen.<ref name="leer.de Geschichte">[http://www.leer.de/index.phtml?mNavID=1778.302&sNavID=1778.302&La=1 www.leer.de] Geschichte -> Aufstieg zum Marktflecken</ref> Ju ''Waage'' wuude 1714 baud. Ätter dän Dood fon de lääste Fürst fon Aastfräislound in dät Jier 1744, Carl Edzark Cirksena, wuude Aastfräislound un deertruch uk Lier n Deel fon Prüüsen. 1756 begon de [[Soogenjierige Kriech]], een Jier deerätter wuude Lier fon frantsööske un aastriekske Truppen besät. Ju Stääd wuude nit uutplunnerd fon do Soldoaten, man ju Stääd moust fuul Kontributionen betoalje un uk truch do Ienquartierengen waas ju Stääd sweer belastet. Fon aal do Skoade fon do Soldoaten in Aastfräislound, touhoope 358.557 Riekstoaler, waas bolde two Träädel, 226.096 Riekstoaler, fon dän Skoaden bloot in Lier un ju Evenbuurich. [[Bielde:Leerhafen1850.jpg|thumb|left|280px|Die Hoawen fon Lier uum 1850.]] Ju Stääd kreech in dät Jier 1856 ne Toachferbiendenge mäd de "Hannoversche Westbahn", ju Iersenboan ferkoppele [[Oamde]] in dät Noude mäd dät [[Ruhrgebiet]] in dät Suude. Deermäd wuude Lier n säntroal Punt foar dän (Iersenboan-)Ferkier in [[Aastfräislound]]. Aastfräislound, un deertruch uk Lier, wuude 1866 wier Deel fon Prüüsen. Unner ju näie Heerskup wuude ju Infrastruktuur noch fääre äntwikkeld. Twiske 1867 un 1869 wuude ju Suchferbiendenge ätter [[Ooldenbuurich]] wai baud, 1867 keem ju Suchferbiedenge ätter Nieuweschans deertou. Deertruch wuude Lier dän säntroalen Punkt foar dän Suchferkier in Aastfräislound. 1900 keem noch ne Suchferbiendenge ätter Auerk und Wittmund deertou, ju bit 1956 foar dän Persoonenferkier un bit 1967 foar dän Frachtferkier bruukt wuude. In dän [[Twäide Waareldkriech|Twäiden Waareldkriech]] wuude Lier nit so läip fon Fljoogerbomben fernäild as tou Biespil [[Oamde]]. N Stuk of wät Bomben fernäilden oankelde Huse. In do lääste Dege fon´n Twäiden Waareldkriech wuude ju Stääd fon ju Weermacht ferdäägent. Die Stäädkommandat häd ap´n 24. April 1945 dän Befeel roat do Bräägen uur ju Oamse un Leda stukken tou moakjen uum do Allierten tou brämsjen. Ap´n wäästelken Waal fon ju Oamse stuuden do Kanadier un jo reagierten mäd Artillerie. Ju Stääd wuude ap n 28. April 1945 fon Kanadier besät. In do eerste Jiere ätter dän Kriech wuude ju Stääd Lier un dän Loundkring Lier Deel fon ju britiske Besättengszone. 1946 wuuden do eerste politiske Paatäie wier touläiten un in dätsälge Jier wuuden ap n 15. September do eerste näie Woalen heelden. Ätter dän Twäiden Waareldkriech keemen gjucht fuul düütske Fluchtlenge ätter Lier wai, do ferdreeuwen weeren uut do fröiere Gebiete fon dät Düütske Riek in dät Aaste. [[Bielde:LeerStreet.jpg|thumb|Fon 1971 bit 1990 wuude ju historiske Binnenstääd saniert.]] Ätter dän Twäiden Waareldkriech roate et 1945 uungefeer 14.200 Ienwoonere, fieuw Jier leeter keem ju Ienwoonertaal buppe ju 20.000 Gränse.<ref>Enno Eimers: ''Kleine Geschichte der Stadt Leer''. Verlaf Schuster, Lier 1993, ISBN 3-7963-0293-9, Siede 116.</ref> In 1950 woonden 5.578 Fluchtlenge in Lier, wät 27,1 Prozent fon ju ganse Stäädsbefoulkenge waas. In disse Tied wuuden fuul näie Huuse baud. Truch do Fluchtlenge, un do düütske Soldoaten do ätter dän Kriech wieruumekeemen, hiede ju Stääd wirtskuppelke Probleeme, wil et nit genouch Oarbaid roate. Ju Stääd Lier un dän Loundkring Lier fersoachten Firmen fon buuten ätter Lier tou hoaljen. Fon 1948 bit 1960 wuuks ju Taal fon industrielle Bedrieuwen fon 20 ätter 36, ju Taal fon Groothondelbedrieuwen wuuks fon 80 ätter 119.<ref>Enno Eimers: ''Kleine Geschichte der Stadt Leer''. Verlag Schuster, Lier 1993, ISBN 3-7963-0293-9, side 118.</ref> In dät Jier 1950 kreech Lier n näi Woapen. Dät Stäädswoapen wuude teekend ätter aan n Oudruk fon n Siegel uut dät Jier 1639. Ap n 1. Oktober 1955 kreech Lier sien Stoatus as oainstoundege Stääd. In dät Jier 1968 wuuden Heisfelde un Loga Stäädsdeele fon Lier, 1971 keem foulgede Leerort dan uk. Bingum, Hohegaste, Logabirum, Nettelburg un Nüttermoor wuuden in dät Jier 1972 Stäädsdeele fon Lier, weertruch ju Ienwoonertaal foar dät eerste Moal moor as 30.000 bedreech. 1971 wuude begonnen mäd dät sanierjen fon ju historiske Binnenstääd. Die uursproangelke Plan waas uum ne Flächensanierenge tou moakjen, juust as in ju historiske Binnenstääd fon [[Norden]]. Do engagierten Burgere juunsätten sik un fersoachten do Politiker tou beweegen, bloot ne Objekt- un Ensemblesanierenge truch tou fieren. 1990 waas ju Stäädsanierenge kloor. Ju sanierte historiske Binnenstääd hiede ne positive Uutwierkenge ap dän Tourismus un moakede Lier een fon do maast betjuudende Ienkoopstääde in Aastfräislound. === Ienwoonere === Ienwooner-Äntwikkelenge fon ju Stääd Lier<ref name="leer.de Zahlenspiegel">[http://www.leer.de/index.phtml?mNavID=1778.26&sNavID=1778.26&La=1 Ienwoonertaale fon ju Stääd Lier] ap ju Websiede leer.de</ref><ref name="leer.de Geschichte"/>: <timeline> ImageSize = width:700 height:225 PlotArea = width:650 height:200 left:33 bottom:18 AlignBars = justify Colors = id:canvas value:rgb(0.98,0.98,0.98) id:grid1 value:rgb(0.8,0.8,0.8) id:grid2 value:gray(0.8) id:bars value:rgb(0.75,0.75,0.75) id:text value:rgb(0.5,0.5,0.5) BackgroundColors = canvas:canvas DateFormat = yyyy Period = from:0 till:40 TimeAxis = orientation:vertical ScaleMajor = unit:year increment:5 start:0 gridcolor:grid1 plotData= color:g width:28 mark:(line,white) align:center fontsize:S color:bars bar:1600 from:start till:3 text:3.000 bar:1745 from:start till:4 text:4.500 bar:1814 from:start till:5 text:5.353 bar:1880 from:start till:10 text:10.086 bar:1940 from:start till:14 text:13.898 bar:1945 from:start till:18 text:18.071 bar:1950 from:start till:20 text:20.414 bar:1961 from:start till:21 text:21.418 bar:1970 from:start till:34 text:34.262 bar:1980 from:start till:31 text:31.303 bar:1990 from:start till:32 text:31.859 bar:2000 from:start till:33 text:33.849 bar:2011 from:start till:34 text:34.301 bar:2022 from:start till:36 text:35.663 TextData = pos:(50,200) fontsize:L textcolor:text text:Ienwooner-Äntwikkelenge fon ju Stääd Lier </timeline> == Infrastruktuur == === Wirtskup === Die Hoawen fon Lier lait sowät hundert kilometer fon ju Noudsee (bie [[Borkum]]). Truch ne Slüüse is dän Hoawen fon Lier skeeden fon ju Leda un ju Oamse. 2011 wuude in n Hoawen fon Lier 623.000 Tonnen uumesloain.<ref>[http://www.oz-online.de/-news/artikel/51588/Umschlag-im-Leeraner-Hafen-floriert Umschlag im Leeraner Hafen floriert] uut ju ''Ostfriesen-Zeitung''</ref> Ju Bünting Gruppe is siet 1806 in Lier fertreeden un is een fon do grootste Oarbaidreeker fon ju Stääd. Bünting besit uk ferskeedene Supermäärke, man ju Firma is ap maasten bekoand uum sien Aastfräisentee. === Ferkier === [[Bielde:Ostfriesland Verkehr-de.svg|thumb|Ferkier in Aastfräislound.]] Lier lait an do Autoboane A 28 (Lier - [[Ooldenbuurich]] - [[Bremen]]) un A 31 ([[Oamde]] - [[Lier]] - [[Bottrop]]). Ju Stääd häd tjo Ferbiendengen ätter do Autboane wai, dät sunt ''Jemgum'' (wäästelk fon ju Oamse), ''Lier-Wääst'' un ''Lier-Aast''. Noudwäästelk fon ju Stääd fiert ju A 31 unner ju [[Oamse]], truch dän ''Emstunnel''. Ju B 70 ([[Papenbuurich]] - [[Moormerlound]]) un ju B 436 ([[Weener]] - [[Loundkring Fräislound]]) sunt two wichtige Ferbiendengssträiten, do truch ju Stääd fiere. Die Boanhoaf Lier ferbiendet ju Stääd ätter dät Wääste und Suude mäd [[Groningen (Stäad)|Groningen]] un [[Münster]], in dät Noude mäd [[Oamde]] un in dät Wääste mäd Bremen. Noudelk fon ju Stääd lait dän Fljuchplats Lier-Papenbuurich. Die Fluchhoawen häd ne 1200 m loange asfaltierde Start- un Landengsboan.<ref name="leer.de Zahlenspiegel"/> Die Fljuchplats Lier-Papenbuurich wäd foarallen bruukt foar nationoale un internationoale Charterfljugen, dän Wierkferkier fon Bedrieuwen uut ju Region Lier/Papenbuurich, Fljuche ätter do aastfräiske Ailounde, un wäd uk fon Privoatpiloten benutst. Mäd uungefeer 23.000 Fljuchbeweegengen älk Jier is dät aan fon do maast benutste Fljuchplatsen in Läichsaksen.<ref>[http://www.maritime-wirtschaftsregion-ems.de/sites_ger/verkehrslage.html Maritime Wirtschaftssregion Unterems: ''Verkehrslage''</ref> Die Hoawen lait uungefeer 97 Km. fon ju Mundenge fon ju Oamse (bie [[Borkum]]). Truch een Seeslüüse is dän Hoawen skeeden fon Leda un Oamse. In 2011 wuuden in dän Hoawen fon Lier 623.000 Tonnen uumsloain.<ref>[http://www.oz-online.de/-news/artikel/51588/Umschlag-im-Leeraner-Hafen-floriert Umschlag im Leeraner Hafen floriert] uut ju ''Ostfriesen-Zeitung''</ref> === Medien === Bie ju ''ZGO Zeitungsgruppe Ostfriesland GmbH'' in Lier wäd ju ''Ostfriesen-Zeitung'' moaked, ju in gans Aastfräislound Abonnenten häd un fon Moundai bit Snäiwende ärskient. Dät Stäädsdeel Bingum lait in dät [[Reiderlound]], also in dät Gebiet weer ju ''Rheiderland-Zeitung'' uut [[Weener]] fon Moundai bit Snäiwende ärskient. Ferskeedene Blääde, do mäd Ansäigen finansierd wäide (so as ''Ostfriesland Kompakt'', ''Sonntags-Report'', ''Kurier am Freitag'', ''Leer Aktuell''), ferskiene älke Wieke of älke Mound, un skrieuwe uur lokoale Seeken. In ju Stääd rakt et n Studio fon [[Radio]]seender ''Radio Ostfriesland''. === Skoulen === In Lier rakt et soogen litje Skoulen un ferskeedene groote Skoulen. Dät Teletta Gross Gymnasium un Ubbo-Emmius-Gymnasium hääbe älk moor as 1.000 Skoulere. Dät Ubbo-Emmius-Gymnasium is ätter dät Johannes-Althusius-Gymnasium Oamde un dät Ulrichsgymnasium Norden dät träädooldste Gymnasium fon [[Aastfräislound]]. Ju Seefoartskoule in Lier is n Deel fon ju Hoochskoule Oamde/Lier. In ju Stääd rakt et uk ne Foulkshoochskoule foar dän [[Loundkring Lier]], die Beroupsakademie Aast-Fräislound, die Kringmusikskoule, dät Studienseminar Lier, do Ferwaltengs- un Wirtskupakademie un uur privoate Bildungsiengjuchtengen.<ref name="leer.de Zahlenspiegel"/> == Politik == === Stäädräid === In dän Stäädräid fon Lier rakt et 38 Sitte. Ju Taal is fäästlaid in dät läichsaksiske Kommunoalferassengsgesäts, un jäild foar Meenten, do twiske 30.001 und 40.000 Ienwoonere hääbe. Do Räidsljuude blieuwe, ätter do wääld wuuden sunt, sitte foar fieuw Jier. Hierunner foulget dät Resultoat fon do Woalen fon n 11. September 2011: {| class="wikitable" width="70%" |- ! style="background-color: #ffd700" | Paatäi ! style="background-color: #ffd700" | Prozänt ! style="background-color: #ffd700" | Sitte ! style="background-color: #ffd700" | Anmäärkengen |- align="right" | align="left" bgcolor="#ececec"|[[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]] | 30,4% || 12 || align="left" | − 4 Sitte |- align="right" | align="left" bgcolor="#ececec"|[[Christlich Demokratische Union Deutschlands|CDU]] | 25,7% || 10 || align="left" | + 3 Sitte |- align="right" | align="left" bgcolor="#ececec"|[[Bündnis 90/Die Grünen]] | 21,1% || 8 || align="left" | + 4 Sitte |- align="right" | align="left" bgcolor="#ececec"|''Allgemeine Wählergemeinschaft (AWG)'' | 11,7% || 4 || align="left" | blieuwt liek |- align="right" | align="left" bgcolor="#ececec"|''ChristDemokratische Leeraner (CDL)'' | 6,4% || 2 || align="left" | − 2 Sitte |- align="right" | align="left" bgcolor="#ececec"|[[Die Linke]] | 2,8% || 1 || align="left" | blieuwt liek |- align="right" | align="left" bgcolor="#ececec"| [[Freie Demokratische Partei|FDP]] | 1,9% || 1 || align="left" | − 1 Sit |} === Buurmäster === Die Buurmäster fon Lier is Wolfgang Kellner. === Fertreeder in dän Lounddai === Fertreeder fon dän Lounddai-Woalkring is Ulf Thiele (CDU) uut [[Uplengen]]. Hie ferdäägene sien Direktmandoat in dän Wahlkreis&nbsp;83 (LIer), dät hie uk bie dän Woal 2003 (eerste moal) wonnen hiede. Bie do Lounddaiwoalen 2008 roate et do foulgende Resultoate:<ref>Wahlkreis 85 Emden/Norden, Quelle: Niedersächsisches Landesamt für Statistik.</ref> {| class="wikitable" width="40%" |- ! style="background-color: #ffd700" | Paatäi ! style="background-color: #ffd700" | Eerststämme ! style="background-color: #ffd700" | Kandidoat ! style="background-color: #ffd700" | Twäidstämme |- align="right" bgcolor="#ffffff" ! align="left" bgcolor=ececec| [[CDU]] | 44,3% || Thiele || 42,5% |- align="right" bgcolor="#ffffff" ! align="left" bgcolor=ececec| [[SPD]] | 30,5% || Hein || 31,6% |- align="right" bgcolor="#ffffff" ! align="left" bgcolor=ececec| [[Bündnis 90/Die Grünen]] | 6,5% || Schachner || 6,8% |- align="right" bgcolor="#ffffff" ! align="left" bgcolor=ececec| [[FDP]] | 3,0% || Brüggemann || 6,1% |- align="right" bgcolor="#ffffff" ! align="left" bgcolor=ececec| [[Die Linke]] | 6,0% || Junker || 7,5% |- align="right" bgcolor="#ffffff" ! align="left" bgcolor=ececec| [[Do Fräisen]] | 2,7% || Rademacher || 2,6% |- align="right" bgcolor="#ffffff" ! align="left" bgcolor=ececec| Oainständige Bewäärber | 7,1% || Koch || --- |} === Fertreeder in dän Buundesdai === Lier heert tou dän Buundesdaiwoalkring Unterems (Woalkring 26), die uut de Loundkring Lier un dät noudelke Deel fon dän [[Loundkring Oamselound]] bestound. Die Woalkring wuude tou dän Buundesdaiwoal 1980 näi touhoopebildet un is ätters nit moor annert. In dän Buundesdai wäd dän Woalkring fon ju Gitta Connemann (CDU) fertreeden. Bie do Buundesdaiwoal 2009 roate et do foulgende Resultoate:<ref>Wahlkreis 26 Unterems, Quelle: Der Bundeswahlleiter.</ref> {| class="wikitable" width="40%" |- ! style="background-color: #ffd700" | Paatäi ! style="background-color: #ffd700" | Eerststämme ! style="background-color: #ffd700" | Kandidoat ! style="background-color: #ffd700" | Twäidstämme |- align="right" bgcolor="#ffffff" ! align="left" bgcolor=ececec| CDU | 45,2% || Connemann || 39,1% |- align="right" bgcolor="#ffffff" ! align="left" bgcolor=ececec| SPD | 29,3% || Borde || 27,6% |- align="right" bgcolor="#ffffff" ! align="left" bgcolor=ececec| Bündnis&nbsp;90&nbsp;/<br />Die&nbsp;Grünen | 7,4% || Lenger || 7,5% |- align="right" bgcolor="#ffffff" ! align="left" bgcolor=ececec| FDP | 9,5% || Goldmann || 12,8% |- align="right" bgcolor="#ffffff" ! align="left" bgcolor=ececec| Die Linke | 7,4% || Junker || 8,7% |} === Susterstääde=== * [[Trowbridge]] (GB) * [[Elbląg]] (PL) == Kultuur un Sjoonswöidegaide == === Bauwierke === [[Bielde:Evenburg2006.jpg|thumb|220px|Ju Evenbuurich]] [[Bielde:Rathaus Leer.jpg|thumb|220px|Dät Räidhuus]] [[Bielde:Große Kirche in Leer (Ostfriesland), Ansicht von Südosten.jpg|thumb|220px|Groote Säärke]] Lier is gjucht bekoand uum sien historiske Binnenstääd, ju fon 1971 bit 1990 sanierd wuuden is. In ju Stääd rakt et 365 Bauwierke unner Toankmoalskuul. Deertou kuume noch 35 Ensembles mäd touhoope 233 Bauten.<ref>[http://stadt-leer.de/index.phtml?NavID=1778.64&La=1 www.leer.de: Denkmalschutz]</ref> Dät Räidhuus uut dät Jier 1894 is baud in Renaissancestil. In Barokstil sunt ju Waage fon 1714 un dät Amtsgericht fon 1720 baud wuuden. Dät Räidhuus un ju Waage heere däälich tou do maast bekoande Bauwierke fon Lier. N uur Bauwierk in Barokstil is dät ''Amtsgericht'' fon 1720, fröier n Palais. Dät [[Leda-Speerwierk]] is n Bauwierk as Skuts juun Hoochwoater in dät Leda-Jümme-Gebiet un wuude 1954 in Bedrieuw nuumen. Ju [[Jann-Berghaus-Brääge]] is ju grootste Klapbrääge fon Europa. In Lier rakt et fjauer sonaamd Buurige. Bie do bee ooldste Buurige gungt et uum Steenhuuse, wilst do uur Slotte sunt. Ju Harderwykenbuurich is in dät eerste Haaldeel fon dät 15. Jierhunnert baud wuuden un is deermäd ju ooldste Buurich fon Lier. Ju Hanebuurich is fon dät Jier 1621. Uum 1650 äntstuude ju Evenbuurich, weerfon ju Foarbuurich noch behoolden is. Dät Slot wuude 1861 in näigotiske Stil uumbaud, in keem nit sunne Skoade uut dän Twäiden Waareldkriech. Fon 2004 bit 2006 is ju Evenbuurich ätter historiske Plane rekonstruiert. Ju Philippsbuurich waas uum 1730 kloor un is n Slot in Barokstil. Tou do maast bekoande Säärken heere ju Luthersäärke (Baujier 1675) un ju Groote Säärke (1785-1787). Ju Groote Säärke is ju Haudsäärke fon ju evangelisk-reformierte Loundssäärke in Düütsklound.<ref>[http://www.reformiert.de/ Evangelisch-reformierte Kirche], blouked ap n 28. Meert 2013</ref> === Parks === Lier häd ferskeedene Parks so as dät Slospark fon ju Evenbuurich un dät Philippsburger Park fon ju Philippsbuurich. Dät grootste Park is dät Julianenpark, un wuude 1889 ätter ne privoate Initiative fon dän Groaf Carl Georg von Wedel anlaid. Dät Julianenpark wuude 1929 ferkooped an ju Stääd Lier. Juni 2011 wuude dät Modelbauloundskup ''Leeraner Miniaturland'' in dät Wääste fon ju Stääd eepend. In ne 1.200 m² groote Halle wäiden ap 520 m² moor as 1.000 Huuse un uur Attraktionen uut Aast-Fräislound in n Mäitstäf 1:87 uutstoald. Buuten dät Miniatuurlound is n Tuun baud wuueden dät uk ap n Park liekt. In dät Stääddeel Logabirumerfeld rakt et groote Waalheckengebiete, in dät Stääddeel Logabirum rakt et uk Wooldflächen. === Museen === In Lier rakt et dät Heimatmuseum, dät Teemuseum fon ju Bünting-Gruppe, dät Böke-Museum mäd Wierke fon dän Kunstler Karl-Ludwig Böke, dät ''Haus Samson'' (n Museum foar Woonkultuur in dät 18./19. Jierhunnert) un dän Museumhoawen mäd historiske Skippe. N uur Steede weer me Kunst fiende kon is dät Kunstsäntrum Coldam. === Feranstaltengen === Alle Jiere wäd in n Häärst dät ''Gallimarkt'' heelden weerfon ju Geschichte wieruumegungt ätter dät Jier 1508. Dät is dät grootste Jiermäärked in dät Noudwääste fon Düütsklound. N Deel fon dät Jiermäärked is dät Fäimäärked, wäkke in ju Ostfrieslandhalle heelden wäd. Alle two Jiere wäd ju ''Ostfrieslandschau'', ne Messe foar Bedrieuwe un Fereende uut ju Region, heelden. Die Ossiloop is ne Loopferanstaltenge un wäd alle Jiere organisiert. Disse Loopferanstaltenge begint in dät Julianenpark un eendet in Bensersiel. Ne uur Feranstaltenge is n ''Citylauf Leer'' mäd uungefeer 2.000 Deelniemere. Ju Feranstaltenge wuude 1991 eerstmoals organisiert un wäd nu uk alle Jiere in September heelden. Älk Jier wäd in Juli ju Feranstaltenge ''Leer Maritim'', n internationoal Tourenskipperträffen, heelden.<ref>[http://www.leer.de/index.phtml?NavID=1778.199&La=1 Webside leer.de oer Leer Maritim]</ref> Die sportelke Hööchtepunkt deerbie is ne Droakebootregatta. In älk uungeroade Jier wäd tou glieke Tied mäd Leer Maritim n Stäädsfäst organisiert. Juust so wäd älk Jier in ju lääste Wiek fon August of ju eerste Wiek fon September ju traditioneele ''Leeraner Ruderregatta'' (DRV Regatta) heelden. Besunnere Hööchtepunkt deerbie is die buundeswied eenmoalige ''Nachtsprint''.<ref>[http://www.oz-online.de/-news/artikel/19597 ''Nachtsprint: Bundesliga hellauf begeistert''], Ostfriesen-Zeitung fon 31. August 2009.</ref> In dät ''Kulturzentrum Zollhaus'' wäide räägelmäitich Konsärte anbeeden. Deer wäide uk Kabaretferanstaltengen, Uutstaalengen un Bäidentjooter heelden. In dät ''Jugendzendtrum'' un dän ''Kulturspeicher'' wäide uk Konsärte heelden. == Bekoande Ienwoonere == * [[Focko Ukena]] (1370-1436), aastfräiske Hauding * [[Ubbo Emmius]] (1547-1625), Theologe un Historiker, Gruunder fon ju [[Universität Groningen]] * [[Johann Ludwig Hinrichs]] (1818-1901), waas aan fon do gruundere fon do düütske Baptiste * [[Bernhard Bavink]] (1879-1947), Natuurwietenskupper un [[Philosoph]] * [[Wilhelmine Siefkes]] (1890-1984), Skrieuwerske * [[Friedel Grützmacher]] (*1942), Politiker bie [[Bündnis 90/Die Grünen]] * [[Marron Curtis Fort]] (*1938), Germanist un Spezialist foar ju Seelter un ju Läichdüütske Sproake * [[Karl Dall]] (*1941), Sjunger un Komiker * [[Hans Peter Geerdes]] (*1966) is mäd sien unner sien alternativen Noome H.P. Baxxter bekoand as Frontmon fon dän Techno-Band Scooter * [[Garrelt Duin]] (*1968), Politiker == Ferbiendenge ätter buuten == {{CommonsLittik|Leer (Ostfriesland)|Lier}} * [https://web.archive.org/web/20110202123225/http://www.stadt-leer.de/ Ju Stääd Lier in Internet] * [https://web.archive.org/web/20120308204818/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/leer/leer.htm Lier ap Genealogie-Forum] * [https://web.archive.org/web/20130617184032/http://www.leer-360grad.de/ Lier - 360°-Panorama-Fideo] {{Wälle|Angoawe= {{reflist|2}} }} {{Loundkring Lier}} [[Kategorie:Stääd in Läichsaksen]] [[Kategorie:Loundkring Lier]] lreniyo8pkb4dtrn3y2iv94ku2j6dv2 0 350 102994 97330 2013-03-07T19:38:01Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 25 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q780000]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Hierunner rakt et ne Uursicht fon [[Minnerhaide]] ap ju ganse Waareld. == Afrikoa == == Asien == * [[Inuit]] * [[Tatariske Sproake|Tatarisk]] == Europa == * [[Bretonisk]] * [[Fräisen]] * [[Inuit]] * [[Katalanisk]] * [[Keltisk]] * [[Kornisk]] * [[Ladinisk]] * [[Manx]] * [[Romanisk]] * [[Seeltersk]] * [[Sorbisk]] * [[Walisisk]] == Noud-Amerikoa == * [[Hopi]] * [[Inuit]] * [[Onondaga]] * [[Seri]] == Oseanien == == Suud-Amerikoa == == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.eurominority.org/ www.eurominority.org] [[Kategorie:Ferwaltenge]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Geographie]] fjjqa1392s73yma8wg65wdb1vf9suoq 0 351 105541 102995 2013-03-11T10:28:53Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q502255]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki In dät [[Frankriek|frantsööske]] Departement [[Meuse]] (departement 55) sunt 500 Meenten (communes). Ju Lieste: __NOTOC__ __NOTOC__<div style="border:none;clear:left;text-align:center;">{{ #if: {{{kader|}}} |<table class="toccolours" style="clear:left;margin: 0 auto;padding:0 5px 0 5px;" align="center"><tr><td>'''Inhoudsopgave:'''<br />}}&nbsp;{{ #if: {{{nummers|}}} | [[#0-9|0-9]] - }} [[#A|A]] - [[#B|B]] - [[#C|C]] - [[#D|D]] - [[#E|E]] - [[#F|F]] - [[#G|G]] - [[#H|H]] - [[#I|I]] - [[#J|J]] - [[#K|K]] - [[#L|L]] - [[#M|M]] - [[#N|N]] - [[#O|O]] - [[#P|P]] - [[#Q|Q]] - [[#R|R]] - [[#S|S]] - [[#T|T]] - [[#U|U]] - [[#V|V]] - [[#W|W]] - {{ #if: {{{xyz|}}} | [[#X_Y_Z|X&nbsp;Y&nbsp;Z]] | [[#X|X]] - [[#Y|Y]] - [[#Z|Z]]}}&nbsp;{{ #if: {{{kader|}}} |</td></tr></table>}}</div><noinclude> === A === [[Abainville]] - [[Abaucourt-Hautecourt]] - [[Aincreville]] - [[Amanty]] - [[Ambly-sur-Meuse]] - [[Amel-sur-l'Étang]] - [[Ancemont]] - [[Ancerville (Meuse)|Ancerville]] - [[Andernay]] - [[Apremont-la-Forêt]] - [[Arrancy-sur-Crusne]] - [[Aubréville]] - [[Aulnois-en-Perthois]] - [[Autrécourt-sur-Aire]] - [[Autréville-Saint-Lambert]] - [[Avillers-Sainte-Croix]] - [[Avioth]] - [[Avocourt]] - [[Azannes-et-Soumazannes]] === B === [[Baâlon]] - [[Badonvilliers-Gérauvilliers]] - [[Bannoncourt]] - [[Bantheville]] - [[Bar-le-Duc (Meuse)|Bar-le-Duc (Meuse}]] - [[Baudignécourt]] - [[Baudonvilliers]] - [[Baudrémont]] - [[Baulny]] - [[Bazeilles-sur-Othain]] - [[Bazincourt-sur-Saulx]] - [[Beauclair]] - [[Beaufort-en-Argonne]] - [[Beaulieu-en-Argonne]] - [[Beaumont-en-Verdunois]] - [[Beausite]] - [[Behonne]] - [[Belleray]] - [[Belleville-sur-Meuse]] - [[Belrain]] - [[Belrupt-en-Verdunois]] - [[Beney-en-Woëvre]] - [[Béthelainville]] - [[Béthincourt]] - [[Beurey-sur-Saulx]] - [[Bezonvaux]] - [[Biencourt-sur-Orge]] - [[Billy-sous-Mangiennes]] - [[Bislée]] - [[Blanzée]] - [[Boinville-en-Woëvre]] - [[Boncourt-sur-Meuse]] - [[Bonnet (Meuse)|Bonnet]] - [[Bonzée]] - [[Le Bouchon-sur-Saulx]] - [[Bouconville-sur-Madt]] - [[Bouligny]] - [[Bouquemont]] - [[Boureuilles]] - [[Bovée-sur-Barboure]] - [[Boviolles]] - [[Brabant-en-Argonne]] - [[Brabant-le-Roi]] - [[Brabant-sur-Meuse]] - [[Brandeville]] - [[Braquis]] - [[Bras-sur-Meuse]] - [[Brauvilliers]] - [[Bréhéville]] - [[Breux]] - [[Brieulles-sur-Meuse]] - [[Brillon-en-Barrois]] - [[Brixey-aux-Chanoines]] - [[Brizeaux]] - [[Brocourt-en-Argonne]] - [[Brouennes]] - [[Broussey-en-Blois]] - [[Broussey-Raulecourt]] - [[Bure (Meuse)|Bure]] - [[Burey-en-Vaux]] - [[Burey-la-Côte]] - [[Buxières-sous-les-Côtes]] - [[Buzy-Darmont]] === C === [[Cesse]] - [[Chaillon]] - [[Chalaines]] - [[Champneuville]] - [[Champougny]] - [[Chanteraine]] - [[Chardogne]] - [[Charny-sur-Meuse]] - [[Charpentry]] - [[Chassey-Beaupré]] - [[Châtillon-sous-les-Côtes]] - [[Chattancourt]] - [[Chaumont-devant-Damvillers]] - [[Chaumont-sur-Aire]] - [[Chauvency-le-Château]] - [[Chauvency-Saint-Hubert]] - [[Chauvoncourt]] - [[Les Hauts-de-Chée]] - [[Cheppy]] - [[Chonville-Malaumont]] - [[Cierges-sous-Montfaucon]] - [[le Claon]] - [[Clermont-en-Argonne]] - [[Cléry-le-Grand]] - [[Cléry-le-Petit]] - [[Combles-en-Barrois]] - [[Combres-sous-les-Côtes]] - [[Commercy]] - [[Consenvoye]] - [[Contrisson]] - [[Courcelles-en-Barrois]] - [[Courcelles-sur-Aire]] - [[Courouvre]] - [[Cousances-les-Forges]] - [[Cousances-lès-Triconville]] - [[Couvertpuis]] - [[Couvonges]] - [[Cuisy (Meuse)|Cuisy]] - [[Cumières-le-Mort-Homme]] - [[Cunel]] === D === [[Dagonville]] - [[Dainville-Bertheléville]] - [[Damloup]] - [[Dammarie-sur-Saulx]] - [[Damvillers]] - [[Dannevoux]] - [[Delouze-Rosières]] - [[Delut]] - [[Demange-aux-Eaux]] - [[Dieppe-sous-Douaumont]] - [[Dieue-sur-Meuse]] - [[Dombasle-en-Argonne]] - [[Dombras]] - [[Dommartin-la-Montagne]] - [[Dommary-Baroncourt]] - [[Dompcevrin]] - [[Dompierre-aux-Bois]] - [[Domremy-la-Canne]] - [[Doncourt-aux-Templiers]] - [[Douaumont]] - [[Doulcon]] - [[Dugny-sur-Meuse]] - [[Dun-sur-Meuse]] - [[Duzey]] === E === [[Écouviez]] - [[Écurey-en-Verdunois]] - [[Eix]] - [[Les Éparges]] - [[Épiez-sur-Meuse]] - [[Épinonville]] - [[Érize-la-Brûlée]] - [[Érize-la-Petite]] - [[Érize-Saint-Dizier]] - [[Erneville-aux-Bois]] - [[Esnes-en-Argonne]] - [[Étain]] - [[Éton]] - [[Étraye]] - [[Euville]] - [[Èvres]] === F === [[Fains-Véel]] - [[Flassigny]] - [[Fleury-devant-Douaumont]] - [[Foameix-Ornel]] - [[Fontaines-Saint-Clair]] - [[Forges-sur-Meuse]] - [[Foucaucourt-sur-Thabas]] - [[Fouchères-aux-Bois]] - [[Frémeréville-sous-les-Côtes]] - [[Fresnes-au-Mont]] - [[Fresnes-en-Woëvre]] - [[Froidos]] - [[Fromeréville-les-Vallons]] - [[Fromezey]] - [[Futeau]] === G === [[Génicourt-sur-Meuse]] - [[Gercourt-et-Drillancourt]] - [[Géry]] - [[Gesnes-en-Argonne]] - [[Geville]] - [[Gimécourt]] - [[Gincrey]] - [[Girauvoisin]] - [[Givrauval]] - [[Gondrecourt-le-Château]] - [[Gouraincourt]] - [[Goussaincourt]] - [[Gremilly]] - [[Grimaucourt-en-Woëvre]] - [[Grimaucourt-près-Sampigny]] - [[Guerpont]] - [[Gussainville]] === H === [[Haironville]] - [[Halles-sous-les-Côtes]] - [[Han-lès-Juvigny]] - [[Hannonville-sous-les-Côtes]] - [[Han-sur-Meuse]] - [[Harville]] - [[Haudainville]] - [[Haudiomont]] - [[Haumont-près-Samogneux]] - [[Les Hauts-de-Chée]] - [[Heippes]] - [[Hennemont]] - [[Herbeuville]] - [[Herméville-en-Woëvre]] - [[Heudicourt-sous-les-Côtes]] - [[Hévilliers]] - [[Horville-en-Ornois]] - [[Houdelaincourt]] === I === [[Inor]] - [[Ippécourt]] - [[Iré-le-Sec]] - [[Les Islettes]] === J === [[Jametz]] - [[Jonville-en-Woëvre]] - [[Jouy-en-Argonne]] - [[Julvécourt]] - [[Juvigny-en-Perthois]] - [[Juvigny-sur-Loison]] === K === [[Kœur-la-Grande]] - [[Kœur-la-Petite]] === L === [[Labeuville]] - [[Lachalade]] - [[Lachaussée]] - [[Lacroix-sur-Meuse]] - [[Lahaymeix]] - [[Lahayville]] - [[Laheycourt]] - [[Laimont]] - [[Lamorville]] - [[Lamouilly]] - [[Landrecourt-Lempire]] - [[Laneuville-au-Rupt]] - [[Laneuville-sur-Meuse]] - [[Lanhères]] - [[Latour-en-Woëvre]] - [[Lavallée]] - [[Lavincourt]] - [[Lavoye]] - [[Lemmes]] - [[Lérouville]] - [[Levoncourt (Meuse)|Levoncourt]] - [[Lignières-sur-Aire]] - [[Ligny-en-Barrois]] - [[Liny-devant-Dun]] - [[Lion-devant-Dun]] - [[Lisle-en-Barrois]] - [[Lisle-en-Rigault]] - [[Lissey]] - [[Loisey-Culey]] - [[Loison]] - [[Longeaux]] - [[Longchamps-sur-Aire]] - [[Longeville-en-Barrois]] - [[Loupmont]] - [[Louppy-le-Château]] - [[Louppy-sur-Loison]] - [[Louvemont-Côte-du-Poivre]] - [[Luzy-Saint-Martin]] === M === [[Maizeray]] - [[Maizey]] - [[Malancourt]] - [[Mandres-en-Barrois]] - [[Mangiennes]] - [[Manheulles]] - [[Marchéville-en-Woëvre]] - [[Marre]] - [[Marson-sur-Barboure]] - [[Martincourt-sur-Meuse]] - [[Marville]] - [[Maucourt-sur-Orne]] - [[Maulan]] - [[Mauvages]] - [[Maxey-sur-Vaise]] - [[Mécrin]] - [[Méligny-le-Grand]] - [[Méligny-le-Petit]] - [[Menaucourt]] - [[Ménil-aux-Bois]] - [[Ménil-la-Horgne]] - [[Ménil-sur-Saulx]] - [[Merles-sur-Loison]] - [[Milly-sur-Bradon]] - [[Mogeville]] - [[Mognéville]] - [[Moirey-Flabas-Crépion]] - [[Montblainville]] - [[Montbras]] - [[Mont-devant-Sassey]] - [[Montfaucon-d'Argonne]] - [[Les Monthairons]] - [[Montiers-sur-Saulx]] - [[Montigny-devant-Sassey]] - [[Montigny-lès-Vaucouleurs]] - [[Montmédy]] - [[Montplonne]] - [[Montsec]] - [[Montzéville]] - [[Moranville]] - [[Morgemoulin]] - [[Morley (Meuse)|Morley]] - [[Mouilly]] - [[Moulainville]] - [[Moulins-Saint-Hubert]] - [[Moulotte]] - [[Mouzay (Meuse)|Mouzay]] - [[Murvaux]] - [[Muzeray]] === N === [[Naives-en-Blois]] - [[Naives-Rosières]] - [[Naix-aux-Forges]] - [[Nançois-le-Grand]] - [[Nançois-sur-Ornain]] - [[Nant-le-Grand]] - [[Nant-le-Petit]] - [[Nantillois]] - [[Nantois]] - [[Nepvant]] - [[Nettancourt]] - [[Le Neufour]] - [[Neuville-en-Verdunois]] - [[Neuville-lès-Vaucouleurs]] - [[Neuville-sur-Ornain]] - [[Neuvilly-en-Argonne]] - [[Nicey-sur-Aire]] - [[Nixéville-Blercourt]] - [[Nonsard-Lamarche]] - [[Nouillonpont]] - [[Noyers-Auzécourt]] - [[Nubécourt]] === O === [[Olizy-sur-Chiers]] - [[Val-d'Ornain]] - [[Ornes]] - [[Osches]] - [[Ourches-sur-Meuse]] === P === [[Pagny-la-Blanche-Côte]] - [[Pagny-sur-Meuse]] - [[Pareid]] - [[Parfondrupt]] - [[Les Paroches]] - [[Peuvillers]] - [[Pierrefitte-sur-Aire]] - [[Pillon]] - [[Pintheville]] - [[Pont-sur-Meuse]] - [[Pouilly-sur-Meuse]] - [[Pretz-en-Argonne]] === Q === [[Quincy-Landzécourt]] === R === [[Rambluzin-et-Benoite-Vaux]] - [[Rambucourt]] - [[Rancourt-sur-Ornain]] - [[Ranzières]] - [[Rarécourt]] - [[Récicourt]] - [[Récourt-le-Creux]] - [[Reffroy]] - [[Regnéville-sur-Meuse]] - [[Rembercourt-Sommaisne]] - [[Remennecourt]] - [[Remoiville]] - [[Resson]] - [[Revigny-sur-Ornain]] - [[Réville-aux-Bois]] - [[Riaville]] - [[Ribeaucourt (Meuse)|Ribeaucourt]] - [[Richecourt]] - [[Rigny-la-Salle]] - [[Rigny-Saint-Martin]] - [[Robert-Espagne]] - [[Les Roises]] - [[Romagne-sous-les-Côtes]] - [[Romagne-sous-Montfaucon]] - [[Ronvaux]] - [[Raival]] - [[Rouvres-en-Woëvre]] - [[Rouvrois-sur-Meuse]] - [[Rouvrois-sur-Othain]] - [[Rumont (Meuse)|Rumont]] - [[Rupt-aux-Nonains]] - [[Rupt-devant-Saint-Mihiel]] - [[Rupt-en-Woëvre]] - [[Rupt-sur-Othain]] === S === [[Saint-Amand-sur-Ornain]] - [[Saint-André-en-Barrois]] - [[Saint-Aubin-sur-Aire]] - [[Saint-Germain-sur-Meuse]] - [[Saint-Hilaire-en-Woëvre]] - [[Saint-Jean-lès-Buzy]] - [[Saint-Joire]] - [[Saint-Julien-sous-les-Côtes]] - [[Saint-Laurent-sur-Othain]] - [[Saint-Maurice-sous-les-Côtes]] - [[Saint-Mihiel]] - [[Saint-Pierrevillers]] - [[Saint-Remy-la-Calonne]] - [[Salmagne]] - [[Sampigny]] - [[Samogneux]] - [[Sassey-sur-Meuse]] - [[Saudrupt]] - [[Saulmory-et-Villefranche]] - [[Saulvaux]] - [[Saulx-lès-Champlon]] - [[Sauvigny]] - [[Sauvoy]] - [[Savonnières-devant-Bar]] - [[Savonnières-en-Perthois]] - [[Seigneulles]] - [[Senon]] - [[Senoncourt-les-Maujouy]] - [[Septsarges]] - [[Sepvigny]] - [[Seuil-d'Argonne]] - [[Seuzey]] - [[Silmont]] - [[Sivry-la-Perche]] - [[Sivry-sur-Meuse]] - [[Sommedieue]] - [[Sommeilles]] - [[Sommelonne]] - [[Sorbey (Meuse)|Sorbey]] - [[Sorcy-Saint-Martin]] - [[Les Souhesmes-Rampont]] - [[Souilly]] - [[Spincourt]] - [[Stainville]] - [[Stenay]] === T === [[Taillancourt]] - [[Tannois]] - [[Thierville-sur-Meuse]] - [[Thillombois]] - [[Thillot]] - [[Thonne-la-Long]] - [[Thonne-le-Thil]] - [[Thonne-les-Près]] - [[Thonnelle]] - [[Tilly-sur-Meuse]] - [[Trémont-sur-Saulx]] - [[Trésauvaux]] - [[Tréveray]] - [[Cousances-lès-Triconville]] - [[Les Trois-Domaines]] - [[Tronville-en-Barrois]] - [[Troussey]] - [[Troyon]] === U === [[Ugny-sur-Meuse]] === V === [[Vacherauville]] - [[Vadelaincourt]] - [[Vadonville]] - [[Val-d'Ornain]] - [[Varennes-en-Argonne]] - [[Varnéville]] - [[Valbois]] - [[Vassincourt]] - [[Vaubecourt]] - [[Vaucouleurs]] - [[Vaudeville-le-Haut]] - [[Vaudoncourt (Meuse)|Vaudoncourt]] - [[Vauquois]] - [[Vaux-devant-Damloup]] - [[Vaux-lès-Palameix]] - [[Vavincourt]] - [[Velaines]] - [[Velosnes]] - [[Verdun (Meuse)|Verdun]] - [[Verneuil-Grand]] - [[Verneuil-Petit]] - [[Véry]] - [[Vigneulles-lès-Hattonchâtel]] - [[Vigneul-sous-Montmédy]] - [[Vignot]] - [[Villécloye]] - [[Ville-devant-Belrain]] - [[Ville-devant-Chaumont]] - [[Ville-en-Woëvre]] - [[Villeroy-sur-Méholle]] - [[Villers-aux-Vents]] - [[Villers-devant-Dun]] - [[Villers-le-Sec (Meuse)|Villers-le-Sec]] - [[Villers-lès-Mangiennes]] - [[Villers-sous-Pareid]] - [[Villers-sur-Meuse]] - [[Ville-sur-Cousances]] - [[Ville-sur-Saulx]] - [[Villotte-devant-Louppy]] - [[Villotte-sur-Aire]] - [[Vilosnes-Haraumont]] - [[Vittarville]] - [[Void-Vacon]] - [[Vouthon-Bas]] - [[Vouthon-Haut]] === W === [[Waly]] - [[Warcq (Meuse)|Warcq]] - [[Watronville]] - [[Wavrille]] - [[Willeroncourt]] - [[Wiseppe]] - [[Woël]] - [[Woimbey]] === X === [[Xivray-et-Marvoisin]] [[Kategorie:Meente in Meuse| ]] rgc9v0nm7ykyl6bf2cmfl2h5uz24p1u 0 352 105540 102996 2013-03-11T10:28:51Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q121342]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| ! Atomnr. || Seelter Noome || Wietenskuppelke Noome || Symbol |- | 1 || [[Woaterstof]] || Hydrogenium || H |- | 2 || [[Helium]] || Helium || He |- | 3 || [[Lithium]] || Lithium || Li |- | 4 || [[Beryllium]] || Beryllium || Be |- | 5 || [[Bor]] || Borium || B |- | 6 || [[Koolestof]] || Carbonium || C |- | 7 || [[Stikstof]] || Nitrogenium || N |- | 8 || [[Suurstof]] || Oxygenium || O |- | 9 || [[Fluor]] || Fluor || F |- | 10 || [[Neon]] || Neon || Ne |- | 11 || [[Natrium]] || Natrium || Na |- | 12 || [[Magnesium]] || Magnesium || Mg |- | 13 || [[Aluminium]] || Aluminium || Al |- | 14 || [[Silicium]] || Silicium || Si |- | 15 || [[Phosphor]] || Phosphorus || P |- | 16 || [[Swieuwel]] || Sulphur || S |- | 17 || [[Chlor]] || Chlorium || Cl |- | 18 || [[Argon]] || Argon || Ar |- | 19 || [[Kalium]] || Kalium || K |- | 20 || [[Calcium]] || Calcium || Ca |- | 21 || [[Scandium]] || Scandium || Sc |- | 22 || [[Titan (Element)|Titan]] || Titanium || Ti |- | 23 || [[Vanadium]] || Vanadium || V |- | 24 || [[Chrom]] || Chromium || Cr |- | 25 || [[Mangan]] || Manganum || Mn |- | 26 || [[Iersen]] || Ferrum || Fe |- | 27 || [[Cobalt]] || Cobaltum || Co |- | 28 || [[Nikkel]] || Nikkel || Ni |- | 29 || [[Kooper]] || Cuprum || Cu |- | 30 || [[Zink]] || Zink || Zn |- | 31 || [[Gallium]] || Gallium || Ga |- | 32 || [[Germanium]] || Germanium || Ge |- | 33 || [[Arsen]] || Arsenicum || As |- | 34 || [[Selen]] || Selenium || Se |- | 35 || [[Bromium]] || Bromium || Br |- | 36 || [[Krypton]] || Krypton || Kr |- | 37 || [[Rubidium]] || Rubidium || Rb |- | 38 || [[Strontium]] || Strontium || Sr |- | 39 || [[Yttrium]] || Yttrium || Y |- | 40 || [[Zirconium]] || Zirconium || Zr |- | 41 || [[Niobium]] || Niobium || Nb |- | 42 || [[Molybdän]] || Molybdenum || Mo |- | 43 || [[Technetium]] || Technetium || Tc |- | 44 || [[Ruthenium]] || Ruthenium || Ru |- | 45 || [[Rhodium]] || Rhodium || Rh |- | 46 || [[Palladium]] || Palladium || Pd |- | 47 || [[Säälwer]] || Argentum || Ag |- | 48 || [[Cadmium]] || Cadmium || Cd |- | 49 || [[Indium]] || Indium || In |- | 50 || [[Tin]] || Stannum || Sn |- | 51 || [[Antimon]] || Antimonium || Sb |- | 52 || [[Tellur]] || Tellurium || Te |- | 53 || [[Iod]] || Iodium || I |- | 54 || [[Xenon]] || Xenon || Xe |- | 55 || [[Cesium]] || Cesium || Cs |- | 56 || [[Barium]] || Barium || Ba |- | 57 || [[Lanthan]] || Lanthanium || La |- | 58 || [[Cerium]] || Cerium || Ce |- | 59 || [[Praseodymium]] || Praseodymium || Pr |- | 60 || [[Neodymium]] || Neodymium || Nd |- | 61 || [[Promethium]] || Prometium || Pm |- | 62 || [[Samarium]] || Samarium || Sm |- | 63 || [[Europium]] || Europium || Eu |- | 64 || [[Gadolinium]] || Gadolinium || Gd |- | 65 || [[Terbium]] || Terbium || Tb |- | 66 || [[Dysprosium]] || Dysprosium || Dy |- | 67 || [[Holmium]] || Holmium || Ho |- | 68 || [[Erbium]] || Erbium || Er |- | 69 || [[Thulium]] || Thulium || Tm |- | 70 || [[Ytterbium]] || Ytterbium || Yb |- | 71 || [[Lutetium]] || Lutetium || Lu |- | 72 || [[Hafnium]] || Hafnium || Hf |- | 73 || [[Tantal]] || Tantalium || Ta |- | 74 || [[Wolfram]] || Wolframium || W |- | 75 || [[Renium]] || Rhenium || Re |- | 76 || [[Osmium]] || Osmium || Os |- | 77 || [[Iridium]] || Iridium || Ir |- | 78 || [[Platin]] || Platina || Pt |- | 79 || [[Gould]] || Aurum || Au |- | 80 || [[Kwäksäälwer]] || Hydrargyrum || Hg |- | 81 || [[Thallium]] || Thallium || Tl |- | 82 || [[Lood]] || Plumbum || Pb |- | 83 || [[Bismuth]] || Bismut || Bi |- | 84 || [[Polonium]] || Polonium || Po |- | 85 || [[Astat]] || Astatium || At |- | 86 || [[Radon]] || Radon || Rn |- | 87 || [[Francium]] || Francium || Fr |- | 88 || [[Radium]] || Radium || Ra |- | 89 || [[Actinium]] || Actinium || Ac |- | 90 || [[Thorium]] || Thorium || Th |- | 91 || [[Protactinium]] || Protactinium || Pa |- | 92 || [[Uran]] || Uranium || U |- | 93 || [[Neptunium]] || Neptunium || Np |- | 94 || [[Plutonium]] || Plutonium || Pu |- | 95 || [[Americium]] || Americum || Am |- | 96 || [[Curium]] || Curium || Cm |- | 97 || [[Berkelium]] || Berkelium || Bk |- | 98 || [[Californium]] || Californium || Cf |- | 99 || [[Einsteinium]] || Einsteinium || Es |- | 100 || [[Fermium]] || Fermium || Fm |- | 101 || [[Mendelevium]] || Mendelevium || Md |- | 102 || [[Nobelium]] || Nobelium || No |- | 103 || [[Lawrencium]] || Lawrencium || Lr |- | 104 || [[Rutherfordium]] || Rutherfordium || Rf |- | 105 || [[Dubnium]] || Dubnium || Db |- | 106 || [[Seaborgium]] || Seaborgium || Sg |- | 107 || [[Bohrium]] || Bohrium || Bh |- | 108 || [[Hassium]] || Hassium || Hs |- | 109 || [[Meitnerium]] || Meitnerium || Mt |- | 110 || [[Darmstadtium]] || Darmstadtium || Ds |- | 111 || [[Roentgenium]] || Roentgenium || Rg |- |} [[Kategorie:Chemie]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Physik]] 2auf5oyy37qhpnldisczh6rpyey3uwn 0 353 117426 117425 2018-08-10T15:13:42Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Seelterfräiske Desktop.JPG|thumb|300px|Seelterfräiske Desktop]] Et rakt noch neen ganse Lieste mäd Seelterfräiske Computer-Begriepe. Hier fint me ne litje Lieste: * [[Benutserkonto]] * '''[[Computer]]''' * [[Doatäi]] * Doatäiuurdreegenge * DVD-Spieler * [[Fäästplatte]] * [[Ferteeknis]] * [[Kompaktschieuwe]] * [[Oubreeke]] * [[Webpost]] Foar ju Seelterfräiske Sproake konnen jie mäd unnerstoundene Lieste oarbäidje. Dät sunt do maast bruukte diakritiske Teekene (Uumluudteekene usw.). Bruuk '''Alt''' plus ju '''Nuumer''' in ju Lieste: {| border="1" cellpadding="0" cellspacing="0" | {| border="0" |- |ä 132 |- |ë 137 |- |ï 139 |- |ö 148 |- |ü 129 |} |} == Sjuch uk == * [[Personal Computer]] [[Kategorie:Computere]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Seelterlound]] 5toeo27zly3dhttqvmvuzgsw2ifymco 4 354 110134 107628 2014-10-14T04:01:56Z Holder 732 wikitext text/x-wiki __NOTOC__<!-- -->__NOEDITSECTION__ {| style="width:100%; margin-bottom:2px; background:transparent" | style="background-color:#f9f9f9; width:100%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {| style="width:100%; margin-bottom:2px; vertical-align:top; background:transparent; padding-left:2em; padding-right:3em; padding-top:1em;" |- | style="padding-bottom:6px"|<span style="font-size:185%;">Liesten un Tabellen</span><br/>Liesten un Tabellen in ju seelterfräiske Wikipedia. </span> | rowspan="2" style="text-align:right"|[[Bielde:Symbol list class.svg|80px]] <span class="plainlinks" style="font-size:90%;"></span> |- | style="width:75%; font-size:90%; padding-bottom:5px"| <div style="border-top: 1px solid #a7d7f9; padding-top:5px"> [[Spezial:Kategorien|Aal Sieden]]</div> | rowspan="2" style="text-align:right"| <span class="plainlinks" style="font-size:90%;"></span> |- | style="width:75%; font-size:90%; padding-bottom:5px"| |} |} {| style="margin-top:10px; background:none; width:100%; margin-top:12px; background:transparent;" | style="width:50%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; color:#000; padding: 5px 10px 10px 5px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {{Balkekreas |titel= Ju Waareld, Lounde un Foulke |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= P countries violet.png |px= 38 |ynhald= {{Lieste/Ju Waareld, Lounde un Foulke}} }} |<!-- TUSKENROMTE --> style="border:5px solid transparent;" | | style="width:50%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; color:#000; padding: 5px 10px 10px 5px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {{Balkekreas |titel= Tied |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= P archive.svg |px= 38 |ynhald= {{Lieste/Tied}} }} |} {| style="margin-top:10px; background:none; width:100%; margin-top:12px; background:transparent;" | style="width:50%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; color:#000; padding: 5px 10px 10px 5px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {{Balkekreas |titel= Kultuur |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= P history-lightblue.png |px= 38 |ynhald= {{Lieste/Kultuur}} }} |<!-- TUSKENROMTE --> style="border:5px solid transparent;" | | style="width:50%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; color:#000; padding: 5px 10px 10px 5px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {{Balkekreas |titel= Sproake |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= P geography.png |px= 38 |ynhald= {{Lieste/Sproake}} }} |} {| style="margin-top:10px; background:none; width:100%; margin-top:12px; background:transparent;" | style="width:50%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; color:#000; padding: 5px 10px 10px 5px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {{Balkekreas |titel= Biologie |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= P biology.png |px= 38 |ynhald= {{Lieste/Biologie}} }} |<!-- TUSKENROMTE --> style="border:5px solid transparent;" | | style="width:50%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; color:#000; padding: 5px 10px 10px 5px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {{Balkekreas |titel= Chemie / Physik |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= P physics.png |px= 38 |ynhald= {{Lieste/ChemiePhysik}} }} |} {| style="margin-top:10px; background:none; width:100%; margin-top:12px; background:transparent;" | style="width:50%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; color:#000; padding: 5px 10px 10px 5px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {{Balkekreas |titel= Personen |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= P football.png |px= 38 |ynhald= {{Lieste/Personen}} }} |<!-- TUSKENROMTE --> style="border:5px solid transparent;" | | style="width:50%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; color:#000; padding: 5px 10px 10px 5px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {{Balkekreas |titel= Uur |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= P ktip.svg |px= 38 |ynhald= {{Lieste/Uur}} }} </div> |} [[Kategorie:Liesten un Tabellen|!]] [[Kategorie:Wikipedia]] judfisby0swcwc5l7csfajeg31mag3c 0 355 113825 105213 2016-12-10T01:10:47Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Old book bindings.jpg|thumb|right|250px|Oolde Bouke]] Dät Woud '''Literatuur''' (fon dät [[Latiensk|Latinske]] ''litterae'') kon foar moorere Begriepe bruukt wäide. Besunners betjut die Noome Literatuur dät Skrieuwen in ne kunstelke Foarm un aal Kunst, un aal Bouke, do deerfon moaked wuuden sunt. Dät is n Unnerskeed mäd Lektüüre, dät skrieuwen wäd uum ne lichte Geskichte tou fertällen. Literatuur kon sik iendeele läite in ferscheedene Sproaken (Dööntjene un Fertälstere): * [[Fertälstere]] * [[Toukumstliteratuur]] * [[Wietenskupsdichtenge]] * [[Bieldefertälster]]e Literatuur in do fräiske Sproaken: * [[Noudfräiske Literatuur]] * [[Seelterfräiske Literatuur]] * [[Wäästfräiske Literatuur]] [[Kategorie:Literatuur]] 8ewrk7tlsirs681qjnzj2im9r5hhg4h 0 356 120041 118620 2021-08-08T22:14:12Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki '''Literatuur''' uur Seelterlound un uur ju seelter Sproake fint sik in ju foulgjende Lieste. == Bouksteeuwen A-K == #Abels 1927 = H. Abels, Die Ortsnamen des Emslandes, Paderborn 1927. #Abels 1930 = H. Abels, Zur ältesten Kirchengeschichte des Emslandes, Meppen 1930. #Al = H. Schulte, Die Urpfarre Oyte und Gemeinde Altenoythe, Friesoythe 1974 [Original 1948]. #Ale = Oantwoude ap "Atlas Linguarum Europæ, 1. Questionnaire" fon J. Dumstorf, Hollen, 1975. Apnoame P. Kramer. #Am = C. Baasen, Das Oldenburger Ammerland. Eine Einführung in die siedlungsgeschichtlichen Probleme der nordwestdeutschen Landschaft, Oldenburg 1927. #Årh » Århammar. #Århammer 1969 = N. Århammar, Die friesischen Wörter für 'Rad' ('Wheel'). In: Kopenhagener germanistische Studien (Festschrift Prof. Dr. P. Jφrgensen), Kopenhagen (Akademisk Forlag) 1969. S.35-84. #Århammer 1977 = N. Århammar, Die Wurt-Namen der nordfriesischen Geestinseln und der initiale w-Schwund vor u im Friesischen. In: Onoma 21, 57-65 (1977). #Århammar 1984 = N. Århammar, Die Lerche (Alauda) im Friesischen: ein Beitrag zum Atlas Linguarum Europæ. In: Miscellanea Frisica (earebondel Prof. Dr. H.T.J. Miedema), Assen 1984. S.137-152. #Århammar 1986 = N. Århammar, Etymologisches um den Streß. In: Wortes Anst - Verbi gratia, donum natalicum Gilbert A.R. de Smet, Leuven/ Amersfoort 1986. #Århammar 1989 = N. Århammar, Profilskizze der agrarischen Mikrotoponymie auf den nordfriesischen Inseln Sylt, Föhr und Amrum. #In: Fryske Nammen 8, Ljouwert [Leeuwarden] 1989, S. 65-74. #Aufriß = W. Stammler, Deutsche Philologie im Aufriß. Bd. 2. 2. Aufl. (Nachdr.) Berlin 1978. #Aw = Akten fon ju Familie Awick, 1753ff, Skäddel. Archiv Museumstäärp Cloppenburg. #B = Seelter Toonbeendapnoamen. S. Side 75. #Baasen » Am. #Bar = [[Heinrich Schulte]], Barßel an den Waterstrom, Barßel 1981 (Bürgerverein). #Bardet = A.C. Bardet, P.B. Kooi, H.J. Waterbolk en J. Wieringa, Peelo, historisch-geografisch en archeologisch onderzoek naar de ouderdom van een Drents dorp. In: Mededelingen der koninklijke Nederlandse akademie van wetenschappen, afd. letterkunde, nieuwe reeks, deel 46-no.1. Amsterdam/ Oxford/ New York 1983. [Mit Flurnamen nach dem Kataster von 1830; mit 6A ist die Karte gegenüber Seite 6 gemeint]. #Beetstra = W.T. Beetstra, Toponimen en toponimyske eleminten yn Fryslân, Ljouwert 1987. ISBN 90-6171-664-0 #Behaghel = O. Behaghel, Geschichte der deutschen Sprache. Sonderabdruck aus der zweiten Auflage von Pauls Grundriss der germanischen Philologie, Strassburg 1902. #Behnen = H. Behnen, Die Entwicklung von Flur und Siedlung auf den Hümmling. In Lo, S. 191-229 (1970). #v. Belcum » Wiemann/ Engelmann. #Berger = A. Berger, Niederdeutsche technische Ausdrücke aus der Handwerkersprache des Kreises Lingen, Diss. Münster 1907. #Bes = [[Heinrich Schulte]], Die Besiedelung des Amtes Friesoythe, Friesoythe 1930. #Besch(orner) = H. Beschorner, Handbuch der deutschen Flurnamenliteratur bis Ende 1926, Frankfurt am Main, sunner Jier. #Beschr. = Oost ende West Vrieslandts beschrijvinge (Koarte, 1568). #Best110.1129 = Niedersächsisches Staatsarchiv Oldenburg, Bestand 110, Nummer 1129 [Beispiel]. #Bloemhoff » Stel. #Blok 1965 = [[Dirk Peter Blok|D.P. Blok]], Probleme der Flußnamenforschung in den alluvialen Gebieten der Niederlande. In: Namenforschung, Festschrift für Adolf Bach, Heidelberg 1965 #Blok 1970 = D.P. Blok, De Drentse plaatsnamen op -hoorn en -ere(n). In: Zijn akker is de taal, Den Haag 1970. #Blok 1971 = D.P. Blok, Enige Drentse etymologieën aan de uitspraak getoetst. Naamkunde 3, 5-10 (1971). #Bo = [[J. Botke|J. Botke]], Sealterlân, geakindige skets, Boalsert 1934. #Boileau = A. Boileau, Het woord haas in plaatsnamen. Naamkunde 2, 225-230 (1970). #Bok = Staatsarchiv Oldenburg, Best. 110, Nr. 1117 un 1511. #Bomann = W. Bomann, Bäuerliches Hauswesen und Tagewerk im alten Niedersachsen, Weimar 1941. Ätterdruk Hildesheim 1975. #Böning = H. Böning, Plattdeutsches Wörterbuch für das Oldenburger Land, Oldenburg 1941. #Br = [[Julius Bröring|J. Bröring]], Das Saterland, eine Darstellung von Land, Leben, Leuten in Wort und Bild, Oldenburg 1897 un 1901. #Brockhaus = Brockhaus Enzyklopädie, Wiesbaden 197017. #Brouwer = J.H. Brouwer (Red.), Encyclopedie van Friesland, Amsterdam 1958. #Buma 1950 = W.J. Buma, Twa Fryske toponymen [Bjirmen, Moark]. It Beaken 12, 143-148 (1950). #Buma 1952 = W.J. Buma, Ta it Rüstringer dykrjocht. It Beaken 14, 180-187 (1952). #Buurmann = Otto Buurmann, Hochdeutsch-plattdeutsches Wörterbuch auf der Grundlage ostfriesischer Mundart, Neumünster 1975. #Cad(ovius) = J. Cadovius-Müller, Memoriale linguæ Frisicæ. Herausgegeben von L. Kükelhan, Leer 1875. Ätterdruk Walluf 1974. #Carnoy 1958 = A. Carnoy, Origines des noms de communes de Belgique, Louvain 1948. #Carsten 1937 = R.H. Carsten, Die -ingen-Namen der südlichen Nordseeküste, Hamburg 1937. (Aus Hansischen Raum 2). #Cordes = A. Cordes, Aus meinem Leben (Hondschrift, Kopie in mien Besit). #Cuntz = O. Cuntz, Die Geographie des Ptolemæus. Berlin 1923. #v. Dale = Van Dale's Nieuw Groot Woordenboek der Nederlandse Taal, 's-Gravenhage 1950. #De = Th. Deddens, Dööntjen ut Seelterlound, Münsterländische Tageszeitung, 1977ff. Datierd ätter ju Hondschrift. #Deeken = W. Deeken, Die Sage von der Krätzeldobbe in Scharrel. In: Jahrbuch für das Oldenburger Münsterland 1972 (Vechta), Side 146-148. #Deeken 1973 = W. Deeken, Literatur über das Saterland und seine Sprache. In: Jahrbuch für das Oldenburger Münsterland 1973 (Vechta), Side 282-284. #Deunk = G.H. Deunk en H. Entjes, Het dialect van Winterswijk. Deel 1, Groningen 1971. #Devleeschouwer = J. Devleeschouwer, Nervische hydroniemen. Naamkunde 4, 21-25 (1972). #van Dieken = J. van Dieken, Wanderfahrten durch das Emsgebiet (54): Von Markhausen zum Saterland. FrBl. 5.2, S. 3-4 (1968). #Diekmann 1957 = F. Diekmann, Die Flurbereinigung im alten Amt Friesoythe. Heimatkalender für das Oldenburger Münsterland 1957, S. 65-67. #Diekmann 1959 = F. Diekmann, Das Anschuß- oder Aufstrecksrecht in unseren Mooren. Heimatkalender für das Oldenburger Münsterland 1959, S. 99-100. #Diepenbrock = J.B. Diepenbrock, Geschichte des [..] Amtes Meppen, Münster 1838. #DK = J. ten Doornkaat Koolman, Wörterbuch der ostfriesischen Sprache. 3 Bde. Norden 1879-1884. #DrPln. = de Vries 1945. #Ds = [[Heinrich Schulte]], Das Saterland, ein Land der Friesen. Roomelse 1979 (Schulzentrum Saterland). Fjauer Deele touhoope buunen: Ds1 (Grenzen, Besiedlung), Ds2 (Markenteilung), Ds3 (Dorfregister des Saterlandes), Ds4 (Die Johanniterkommende Bokelesch). #Dv = J. Wieringa en R.A. Ebeling, Drentse Veldnamen, Groningen 1981-85. Erschienen sind die Nummern 18 (Schoonlo), 19 (Exloo), 20 (Valthermond), 24 (Westerbork), 29 (Schoonoord), 30 (Drijber). [Gewöhnlich habe ich nur die jüngste - meist mundartliche - Meldung angegeben]. #DsH = Hondschrift fon Ds, Stadtarchiv Friesoythe. #Edelman = A.W. Edelman-Vlam, Veldnamen in de gemeente Rolde, Naamkunde 1.138-156, (1969) (mäd groote Koarte). #Ef = [[Theodor Siebs|Th. Siebs]], Zur Geschichte der englisch-friesischen Sprache, Halle a/S., 1889. Ätterdruk Wiesbaden 1966. #Ehrentraut = H.G. Ehrentraut, Mittheilungen aus der Sprache der Wangeroger. Friesisches Archiv 1, 3-109, 338-416 (1849) un 2, 1-84 (1854). #Ekwall 1960 = E. Ekwall, The concise dictionary of English placenames, 4. ed., Oxford 1960. #Enc. » Brouwer. #Engelke = B. Engelke, Die Landes- und Gerichtsverfassung des Saterlandes und das Gericht Friesoythe. Oldenburger Jahrbuch 17, S. 245ff. (1909). #van Es = W.A. van Es, Friezen en Romeinen. In: [[Jacob Jetzes Kalma|J.J. Kalma]] u.U. (Red.), Geschiedenis van Friesland, Ljouwert/ Leeuwarden 1973. S. 48-94. ISBN 90-70010-99-2 #Fa » FrArch. #Faltings 1983 = V. Faltings, Die Terminologie der älteren Weidewirtschaft auf den nordfriesischen Inseln Föhr und Amrum. Bräist/ Bredstedt 1983. #Faltings 1984A = V. Faltings, Zu den Gewässerbezeichnungen im Flurnamenschatz der Nordfriesischen Inseln. Nordfriesisches Jahrbuch, Neue Folge 20, 287-304 (1984). #Faltings 1984B = V. Faltings, Zur Verbreitung und Bedeutung von altfriesisch tiuche 'Landparzelle' im Nordfriesischen und Südjütischen. Namn och Bygd 72, 59-75 (1984) #Faltings 1986A = V. Faltings, Zu altfries. were 'Landparzelle' und Verwandtem unter besonderer Berücksichtigung des Nordfriesischen'. Us Wurk 35, 39-50 (1986). #Faltings 1986B = V. Faltings, Nordfriesisch berig, bârig, beerch usw. 'Bodenerhebung' als Flurnamenelement. Nordfriesisches Jahrbuch, Neue folge 22, 197-207 (1986). #Faltings 1987 = V. Faltings, Zum -(e)l-Einschub bei der Kompositionsbildung im Nordfriesischen unter besonderer Berücksichtigung der Flurnamen. In: Sprachwissenschaft, 12 (1987), 3/4, S. 381-395. #Fb = Flurbücher der oldenburgischen Landesvermessung 1836. Vermessungsamt Oldenburg. #Fba = Flurbücher der oldenburgischen Landesvermessung 1836. Etwas abweichende Version. Staatsarchiv Oldenburg, Best. 246.8, Nr. 802, 803, 804. #Feist = S. Feist, Etymologisches Wörterbuch der gotischen Sprache. Halle (Saale), 19232. #Fk = Flurkarten der oldenburgischen Landesvermessung 1836. Vermessungsamt Oldenburg. #Fks = Fk, fon leetere Hounde ounschriuen. #Fn = [[Theodor Siebs|Th. Siebs]], Flurnamen [des Saterlandes]. Germanistische Abhandlungen 12, 165-194 (1896). #Fo = M.C. Fort unter Mitarbeit von H. Dumstorf, Saterfriesisches Wörterbuch mit einer grammatischen Übersicht, Hamburg 1980. #Foerste 1938 = W. Foerste, Der Einfluß des Niederländischen auf die niederdeutschen Mundarten Ostfrieslands, Hamburg 1938, Ätterdruk Leer 1975. #Foerste 1966 = W. Foerste, Die Herkunft des Wortes Driesch. Niederdeutsches Wort 6, 57-69 (1966). #Foerste 1969 = W. Foerste, Germanisch *war- 'Wehr' und seine Sippe. Niederdeutsches Wort 9, S. 1-51 (1969). #Fokkema = D. Fokkema sr., Wezzenlist fan it Schiermonnikoogs, Ljouwert 1968. #Förstemann = E. Förstemann, Altdeutsches Namenbuch. 1. Bd.: Personennamen, Bonn 19002. 2. Bd.: Orts- und sonstige geographische Namen, Bonn 19133. #Fort » Fo, Sv. #Fort 1984 = M.C. Fort, Das Saterfriesische vor Hoche: zwei vergessene Quellen. Us Wurk 33, 103-108 (1984). #Fort 1990 = M.C. Fort, Saterfriesische Stimmen, Rhauderfehn. ISBN 3-921516-48-X. #Fort 1993 = M.C. Fort, Hermann Janssen, Seelterlounds eerste Fräize/ Der erste Saterfriese. In: Oldenburger Münsterland 1994, 172-184. #Fr, Fries. = [[Heinrich Schulte]], Das Saterland als friesisches Land. Heimatblätter, Beilage zur oldenburgischen Volkszeitung 33-40 (1952-1959). Mädnunner 41 Siden, hier anfierd as Side 1-41. #Franck = Franck's Etymologisch Woordenboek der Nederlandsche taal. Tweede druk door N. van Wijk, 's-Gravenhage 1912/1949. #Franck Suppl. = Supplement [bi Franck] door C.B. van Haeringen, 's-Gravenhage 1936. #FrArch = Friesisches Archiv, Oldenburg 1849-1854. #FrBl = Friesische Blätter. Beilage des "General Anzeigers", (West)Rhauderfehn 1964ff. #Friedlaender » Ur. #Friesoythe = ([[Heinrich Schulte]]), Friesoythe in vergangenen Zeiten, Friesoythe 1930. #FrNk = P. Sipma, Fryske Nammekunde. I. Foar- en skaeinammen, Drachten 1952. II. Haedstikken út de Fryske toponymy, Drachten 1966. #FrPl = Fryske Plaknammen, Beend 1-16 (1949-1972). Bd. 1 un 2 reeke n Uursicht fon J.J. Kalma uur dän doomoalige Stand. . #Fs = Flurnamensammlung. Best. 279, Staatsarchiv Oldenburg. #FvW » Franck. #von Galen = von Galen's Koarte, 1677 (ätter Lo20, 27). #Gallée = J.H. Gallée, Altsächsische Grammatik, Laut- und Flexionslehre. Halle/ Leiden 1891. #Gallée 1981 = A.H.G. Schaars en G.J. Agelink, Woordenverzameling van J.H. Gallée, Doetinchem 1981. (Telgen van 't WALD 2). #Gb = Grundbuch. Staatsarchiv Oldenburg, Best. 76A, Nr. 39 (Strücklingen, Scharrel) un 40 (Hollen, Ramsloh, Utende, Bollingen). In dit Bouk is di Buurkupsnoome* bloot anroat, wan sik dät um Noomen bute ju bestämde Buurskup honnelt. Anfierd ätter Oainer["Catastri"]-Numer (uk wäil moal Bouksteeue: A, AA, Ao usw.). Gb10- betjut: Gb10 un foulgjende. Bi moorere Siden foar aan Oainer sunt doo roat as a, b, c usw. #*U, Ut = Uutände; Bok = Boukeläsk; St = Strukelje; B, Bol = Baaljene; R, Ro = Roomelse; H = Hollen; S = Skäddel, F = Ait (Friesoythe). #Bispiele: Gb27aH bi 888R = Gruundbouk Roomelse, Hollener Oainer Catastri 27, Side a. GbH4a bi 888R = Gruundbouk Hollen, Catastri 4, Side a. Gb(13) bi 374U = Catastri 13, toun twäiden Moal apfierd bääte in dät Bouk (uk wäil ap loose Bleede). GbAa bi 807R = Catastri A, side a. Gb17HM bi 811R = Catastri 17, Hollener Oainer, "Wiesen- und Moorgrund". #Gem = Gemeinde Saterland, Sträitenkoarte 1:16500. E. Dannehl, Walchum/Ems [kut foar 1980]. #Geo = Geographische Karte von dem Niederstift Münster, 1796. Ätterteekenge in: "650 Jahre Stadt Friesoythe", Friesoythe 1958. #Giga = Joh. Giga, Monasteriensis Episcopatus. (Koarte, Anfang 17.Jh). Ätter: Westfälische Forschungen 12, S. 45ff. (1959). #Gild = K.F. Gildemacher, Some Remarks on Old Frisian Appellatives denoting 'fresh water' in a Geographical Sense. In: Aspects of Old Frisian Philology, (Estrikken 9), Amsterdam-Grins 1990, S. 146-163. #Gittermann, Oldenburgsche Zeitschrift 1, S. 516. (Sitierd ätter Ni458). #Go = Vermogens Verzeichniß der Witw Ahl. Goederwys .. (1832). Archiv Museumstäärp Cloppenburg. HM = Hochmoor. #GoII = Inventarium über das Vermögen des Kaufmanns Conrad Gouderwijs a Hollen (1848). Archiv Museumstäärp Cloppenburg. #Gr = [[Theodor Siebs|Th. Siebs]], Geschichte der friesischen Sprache. In: H. Paul, Grundriß der germanischen Philologie I, Straßburg 19012. S. 1152-1464. #Griep 1993 = Theodor Griep, Tall Teeder on Hüntel Ällert. In: Oldenburger Münsterland 1994.235-237. #GrPl = de Vries 1946. #Gs = Margaretha Grosser, Dööntjes un Fertälster ut Seelterlound, 1992. Gs2 = Bd.2, 1993. #GsA = Margaretha Grosser, Bräif, 10.2.1993. #Gysseling 1960 = M. Gysseling, Chronologie van enkele klankverschijnselen in het oudste Fries. #Gysseling 1962 = M. Gysseling, Het oudste Fries (eerste deel). It Beaken 24, 1-26 (1962). #Gysseling 1978 = M. Gysseling, Inleiding tot de toponymie, vooral van Oost-Vlaanderen. Naamkunde 10, 1-24 (1978). #Gysseling Top. = M. Gysseling, Toponymisch Woordenboek van België, Nederland, Luxemburg, Noord-Frankrijk en West-Duitsland (vóór 1226), Brussel 1960. (Bouwstoffen en Studiën voor de geschiedenis en de lexicographie van het Nederlands 6). #Ha = Handrisse der oldenburgischen Landesvermessung 1836. Katasteramt Cloppenburg. #Bispil: P(320) bi 365U = brune (definitive) Numer junuur ju provisoriske blaue. #Hanenkamp = H. Hanenkamp, Eiszeitalter. In: Oldenburg, S. 153-156 (1965). #Hanschmidt = A. Hanschmidt, Schüler aus dem Niederstift Münster am Gymnasium Paulinum zu Münster 1636-1647. In: Oldenburger Münsterland 1994, S. 140-149. (Vechta 1993). #Harms 1955 = O. Harms, Die Gemeinde Neuscharrel. Heimatblätter für das Oldenburger Münsterland 1955, S. 68-72. #Harms 1959 = O. Harms, Die Aufteilung und Besiedelung der Kommende Bokelesch. Heimatkalender für das Oldenburger Münsterland 1959. #Harms 1961/ 1963/ 1969 = O. Harms, Die amtliche Topographie in Oldenburg und ihre kartographischen Ergebnisse. Oldenburger Jahrbuch 60, 1-38 (1961)/ 62, 123-174 (1963)/ 68, 1-76 (1969). #Haven = S. Haven, 'Libbene' toponymen fan Wjelsryp. In: Fryske Nammen 8, 136-158 (1989). #He = M. Hettema un R.R. Posthumus, Onze reis naar Sagelterland. Frjentsjer/ Franeker 1836. Ätterdruk Leer 1974. #Heeroma 1957 = K. Heeroma, Taalatlas van Oost-Nederland en aangrenzende gebieden, Toelichting bij kaart 1-10. Assen 1957. #Heeroma 1968 = K. Heeroma, Familiennamengeographie im Osten der Niederlande. In: Beiträge zur Namenforschung, NF3, S. 1-18 (1968). #Heeroma 1972 = K. Heeroma, Fries fean in ingweoons perspektief. Us Wurk 21-22, 37-44 (1972-73). #v. Helten = W.L. van Helten, Altostfriesische Grammatik. Ljouwert/ Leeuwarden 1890. #Hes = P. Hessmann, Die Flurnamen des nördlichen und östlichen Kreises Rotenburg (Wümme). Rotenburg (Wümme) 1972. #Hist.Gr. = M. Schönfeld, Historische Grammatika van het Nederlands, Zutphen 19647. (Anfierd ätter Paragraph-Numer). #Hk = W. Schwecke u. a. [Hsg.], Heimatkunde des Herzogtums Oldenburg, Bremen 1913. #Ho = J.G. Hoche, Reise durch Osnabrück und Niedermünster in das Saterland, Ostfriesland und Gröningen. Bremen 1800. #Hofmann 1961 = D. Hofmann, Die k-Diminutiva im Nordfriesischen und in verwandten Sprachen. Köln/ Graz, 1961. #Hofmann 1963 = D. Hofmann, Altfriesisch ellemôtha 'Gemeinde, Allmende'. It Beaken 25, 264-269 (1963). #Hofmann 1970A = D. Hofmann, Zur Entwicklung von germ. *fanja 'Sumpf, Moor' im niederdeutsch- niederländisch-friesischen Nordwesten. Niederdeutsches Wort 10, 95-108 (1970). #Hofmann 1970B = D. Hofmann, Die osterlauwersche Urkundenüberlieferung als Quelle für das Altfriesische. In: Flecht op 'e koai (earebondel Prof.Dr. W.J. Buma), Grins 1970. S. 83-95. #Hofmann 1988 = D. Hofmann, Altfriesisch pellef / palef thredda ..., Us Wurk 37, 45-51 (1988) und 38, 64 (1989). #Hofstra = T. Hofstra, Ortsnamen auf -elte in der niederländischen Provinz Drente (Amsterdamer Publikationen zur Sprache und Literatur hsg. von Cola Minis, 5). Amsterdam 1973. #Huisman = J.A. Huisman, De grietenijnamen Opsterland en Utingeradeel. Us Wurk 21-22, S. 89-96 (1972-1973). (Tinkbondel Mr. M.G. Oosterhout). #Janssen, H. » Ls, St, Fort 1993. #Jell(inghaus) = H. Jellinghaus, Die westfälischen Ortsnamen nach ihren Grundwörtern. Osnabrück 1923, Ätterdruk Hildesheim/ New York 1971. #Jφrgensen = P. Jφrgensen, Zum nordfriesischen r. In: Fryske Stúdzjes (earebondel Prof. Dr. J.H. Brouwer, Assen 1960. #Ka1588 = Nachbildung der Karte des Saterlandes von 1588. In: G. Sello, Saterlands ältere Geschichte und Verfassung. Oldenburg/ Leipzig 1896. » Atlas S. 30-31. #Ka1773 = Plan der Marckaa oder des Sagter-Dieps. Par G.C. Bartel 1773. Staatsarchiv Oldenburg, Best. 298 Z313. » Atlas S.32-33. #KaC20.1A = [Scheedkoarte]. Staatsarchiv Oldenburg, Best. 298 C-20, Nr. 1A. #KaC20.3A = [Scheedkoarte]. Staatsarchiv Oldenburg, Best. 298 C-20, Nr. 3A. #KaC20.9a = Übersichts Carte von der Hollener Marck, vermessen von C.L. Hoffmann 1822. Mäd fiu Sunnerkoarten (b-f). Staatsarchiv Oldenburg, Best. 298 C-20, Nr. 9a-f. » Atlas S. 27. #KaC20.12a = Übersichts Carte von der Scharreler Marck, vermessen von C.L. Hoffmann 1824. In 2 Paate mäd 19 Sunnerkoarten. Staatsarchiv Oldenburg, Best. 298 C-20, Nr. 12a-u. #Kalma = D. Kalma, Skiednis fan Fryslân. Grou 19653. #Kalma, J.J. ≫ FrPl. #KaSt2.14 = Karte von der strittigen Grenze des Saterlandes, Chr. L. Hofmann 1833. Staatsarchiv Oldenburg, Best. 298 St-2-14. #KaZ119 = [Scheedkoarte]. Staatsarchiv Oldenburg, Best. 298Z, Nr. 119. #KaZ199 = [Scheedkoarte], Staatsarchiv Oldenburg, Best. 298 Z, Nr. 119. #Kettner = B.-U. Kettner, Flussnamen im Stromgebiet der oberen und mittleren Leine. Rinteln 1972. (Name und Wort 6). #Kk = Kirchspielskarten der oldenburgischen Landesvermessung 1836. Vermessungsamt Oldenburg. #Klöver = Hanne Klöver, Spurensuche im Saterland. Ein Lesebuch zur Geschichte einer Gemeinde friesischen Ursprungs im Oldenburger Münsterland, Gemeinde Saterland [1998]. #Kluge 1913 = F. Kluge, Urgermanisch, Vorgeschichte der altgermanischen Dialekte. In: Grundriß der germanischen Philologie II, Straßburg 19133. S. 1-289. #Kluge 1926 = F. Kluge, Nominale Stammbildungslehre der altgermanischen Dialekte. Halle (Saale) 19263. #Kluge 1975 = F. Kluge/ W. Mitzka, Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache. Berlin/ New York 197521. #Knop 1946 = G. Knop, Schylgeralân, Leiden. Näidruk Leeuwarden 1969. #Knop (1954) = G. Knop, De spraakkunst der Terschellinger dialecten. Assen 1954. #Ko = Testament-Kontrakt twiske Wilke Dumstorf un sin Sweegersuun Eilert Busch, Hollen 1851. Seelter Uursättenge in St2.3.10. Doo Noomen ätter dät düütske Originoal bi J. Dumstorf. #Kordes = S. Kordes, Ju Äkse. In: H. Janssen un P. Kramer, Dät Ooldenhuus, Westrhauderfehn 1964. S. 27. #Krahe 1948 = H. Krahe, Historische Laut- und Formenlehre des Gotischen. Heidelberg 1948. #Krahe 1964 = H. Krahe, Unsere ältesten Flußnamen. Wiesbaden 1964. #Krahe 1969 = H. Krahe/ W. Meid, Germanische Sprachwissenschaft. I, Einleitung und Lautlehre. Berlin 19697 . (Sammlung Göschen Band 238). #Kramer 1961 = P. Kramer, Seelter Woudebouk. Ljouwert 1961. (Fryske Akademy Nr. 197). #Kramer 1970 = P. Kramer, N Fouger Fuggen, St5.2.12. #Kramer 1971 = P. Kramer, It âldste Sealtersk. Us Wurk 20, 44-58 (1971). #Kramer 1972 = P. Kramer, Assibilaesje fan forlytsings-k yn Sealter lânnammen. Us Wurk 21-22, 139-146 (1972-73). #Kramer 1973 = P. Kramer, Treenekomp en Toornblok. It Beaken 35, 269-271 (1973). #Kramer 1974 = P. Kramer, Djoomersmeeid en Tjoomeer. Us Wurk 23, 119-122. #Kramer 1976 = P. Kramer, Skraits, Maits un mûglike sibben. Us Wurk 25, 77-82 (1976) #Kramer 1978 = P. Kramer, De sprieding fan 'e Sealter plaknammen oer Europa. Yn: Fryske Nammen I, 51-67 (1978). #Kramer 1979 = P. Kramer, Dät Eedgreeuen, Us Wurk 28, 119-126 (1979). #Kramer 1982 = P. Kramer, Kute Seelter Sproakleere/ kurze Grammatik des Saterfriesischen. Rhauderfehn 1982. #Kramer 1983 = P. Kramer, Saterfriesisch baale 'reden, sprechen'. Us Wurk 32, 70-77. #Kramer 1984 = P. Kramer, Seeltersk Weer, Wäärf, Wärfte, Woarsene. Miscellanea Frisica (earebondel Prof. Dr. H.T.J. Miedema. Assen 1984. S. 111-122. #Kramer 1992 » NSW. #Kramer 1994 = [https://web.archive.org/web/20140703213509/http://seelter.110mb.com/Deelleede.htm P. Kramer, Lound un Noomen, Die saterfriesischen Orts- und Flurnamen in der Landschaft. Mildaam 1994]. #Kruppa-Kusch/ Wortmann = V. Kruppa-Kusch, F. Wortmann, Niederdeutsche Bezeichnungen des weiblichen Schaflamms. Niederdeutsches Wort 4, 1-52 (1964). #Kuhn 1960 = H. Kuhn, Vorgermanische Personennamen bei den Friesen. In: Fryske Stúdzjes (earebondel Prof. Dr. J.H. Brouwer). Assen 1960. S. 379-388. #Kuhn 1966 = H. Kuhn, Die ältesten Namenschichten Frieslands. Philologia Frisica Anno 1966, S. 20-29. Grins 1968. == Bouksteeuwen L-Z == * ''[[Literatuur uur Seelterlound 2]]'' [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Literatuur| ]] [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Geskichte]] bkfdp6o8j7zmisl4h06aruuwzott17x 0 357 120042 100081 2021-08-08T22:14:15Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki '''Literatuur''' uur Seelterlound un uur ju seelter Sproake fint sik in ju foulgjende Lieste. == Bouksteeuwen A-K == * ''[[Literatuur uur Seelterlound]]'' == Bouksteeuwen L-Z == #ter Laan 1929 = K. ter Laan, Nieuw Groninger Woordenboek. Groningen 1929 (Ätterdruk Groningen 1974). #ter Laan 1948 = K. ter Laan, Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland. 's-Gravenhage/ Batavia 19482. #Lang = E. Friedlaender, Güterverzeichniss des Klosters Langen in Ostfriesland. Jahrbuch der Gesellschaft für bildende Kunst und vaterländische Alterthümer zu Emden. Zweiter Band, Zweites Heft, Emden 1877. S. 19-46. #Langewische = F. Langewische. In: Mitteilungen des Vereins für Altertumskunde Westfalens und des Landesmuseums der Provinz Westfalen, 11, Heft 1 (1921). Sitierd ätter Ls12. #Lasch = A. Lasch, Mittelniederdeutsche Grammatik. Halle a.S. 1914. #Laur 1960A = W. Laur, Die Ortsnamen in Schleswig-Holstein, Schleswig 1960 (Gottorfer Schriften 6). #Laur 1960B = W. Laur, Nordseegermanische lautliche Merkmale in den niederdeutschen Ortsnamen Schleswig-Holsteins. In: Fryske Stúdzjes (earebondel Prof. Dr. J.H. Brouwer). Assen 1960. S. 389-398. #Laur 1962 = W. Laur, Ortsnamen auf -um in Nordfriesland. Fryske plaknammen 13, 3-9 (1962). #Laur 1967 = W. Laur, Historisches Ortsnamenlexikon von Schleswig-Holstein, Schleswig 1967. #Lb = H.G. Ehrentraut, Oldenburgisches Lagerbuch des Drosten Jacob van der Specken vom Jahre 1428. Friesisches Archiv 1, 432-489 (1849). #Lc = K.L. von Le Coq, Topographische Karte von Westfalen (1805). M. 1:86.400. Ätterdruk in Mäite 1:100.000, Münster foar 1971 (20 Bleede). » Atlas S. 30. #Ledebur = Ledebur, Das Land und Volk der Bructerer, Sitierd ätter Ni459, Sa242. #v. Lehe = E. von Lehe, Das mittelalterliche Land Wursten war Wurtfriesland. Frysk Jierboek 1967. S. 35-55. #Lemmens = G. Lemmens, Nijmegen getekend. Zutphen 1984. ISBN 90-6255-199-8. #Lo = Heimat-Chronik [Lorup], 1. Band Flurnamen. Gesamtbearbeitung H. Meyer-Wellmann. Der Heimat-Ring Lorup 1970. #Löfstedt 1928 = E. Löfstedt, Die nordfriesische Mundart des Dorfes Ockholm und der Halligen, I. Lund 1928. #Löfstedt 1931 = E. Löfstedt, Nordfriesische Dialektstudien. Lund/ Leipzig 1931. [Is 2. Beend fon Löfstedt 1928]. #Löfstedt 1963-1969 = E. Löfstedt, Beiträge zur nordseegermanischen und nordseegermanisch-nordischen Lexikographie. In: Niederdeutsche Mitteilungen 19-25 #Lohse 1965 = G. Lohse, Hof- und Hausnamen im nördlichen Oldenburg, In: Namenforschung, Festschrift Adolf Bach, Heidelberg 1965, S. 421-428. #Ls = H. Janssen [Red.], Lesebouk foar Seelterlound. Nrs. 1-368. Saitengstukke in "General Anzeiger" Westrhauderfehn, 1953-1963. Doo Numere 3-96 wier oudrukt as Nr. 1-94 in "Barßel-Saterland Kurier" 1979-1986. #Lübben-Walther = A. Lübben/ C. Walther, Mittelniederdeutsches Handwörterbuch, Norden/ Leipzig 1888. Ätterdruk Darmstadt 1965. #Lück = Bischof Joh. Lück SCJ, Die Johanniter-Kommende Bokelesch. FrBl.14, 7-11 (1977). #M1/ M2/ M3 = J.F. Minssen, Mittheilungen aus dem Saterlande. Im Jahre 1846 gesammelt. #1. Beend: Friesisches Archiv 2, 135-227 (1854)/ 2. Beend: Ljouwert 1965/ 3. Beend: Ljouwert 1970 (Fryske Akademy Nrs. 270/ 372). #Ma(tuszak) = H. Matuszak, Die saterfriesischen Mundarten von Ramsloh, Strücklingen und Scharrel inmitten des niederdeutschen Sprachraumes. Dissertation (Maschinenschrift), Bonn [1951]. #Maas = L.H. Maas, Zuur en zoet in Nederlandse toponiemen. Naamkunde 12, 213-227 (1980). #Majer = Belgii Universi seu Inferioris Germaniæ ... a Tobia Majero [Koarte, 1747]. #Mansion = J. Mansion, Oud-Gentsche naamkunde. 's-Gravenhage 1924. #Mar = H. Schulte, Das Kirchspiel Markhausen. Markhausen 1973. Mäd Anhang Mar A. #Markey = R.L. Markey, The Place-Name Element -hurst (-horst). Naamkunde 4, 26-35 (1972). #Meijering = H.D. Meijering, De zeven zeelanden, het Traktaat en de traditie. In: Studia Frisica (tinkbondel Prof. Dr. K. Fokkema), Grins 1969, S. 100-111. #Mercator = G. Mercator, Emden & Oldenburch Comit. [Koarte 1595]. #Mews = H.-J. Mews, Die Mundart des Oldenburger Ammerlandes. Oldenburg 1971. ISBN 3-87358-042-X. #Middendorff = H. Middendorff, Die Ortsnamen auf -lage, Mitteilungen des Vereins für Geschichte und Altertumskunde des Hasegaues, Quakenbrück 1927, S. 5-14. #Miedema 1965 = H.T.J. Miedema, Aa, Aag en Oog naast Ooi en Gooi. De nieuwe Taalgids 58, 302-304 (1965). #Miedema 1966 = H.T.J. Miedema, Nammekundige problemen yn ferbân mei de ûntfrysking fan Grinslân. Philologia Frisica Anno 1966, 33-40 (Grins 1968). #Miedema 1970 = H.T.J. Miedema, Norther Hee, Hee op Skylge en Hêthe oan de kust fan Kent. In: Flecht op 'e koai (earebondel Prof. Dr. W.J. Buma). Grins 1970. S. 122-129. #Miedema 1975 = H.T.J. Miedema, Heem en hornleger, werf en weer: het misverstand als taalvormende factor? Taal en Tongval 27, 63-69 (1975). #Miedema 1979 = H.T.J. Miedema, Reahel Problems, the Homonym hel and the Distribution of Old Frisian and Middle English breg 'bridge'. Us Wurk 28, 155-162 (1979). (Scripta Frisica, tinkbondel foar Arne Spenter). #Miedema 1984 = H.T.J. Miedema, Bolsward en Bolswarder namen in Oudfriese bronnen (1402-1541). De Bilt 1984 (Sälwenferlaach). #Miedema 1987 = H.T.J. Miedema, Oudfries eyland en âland 'eiland', Taal en Tongval 39, S. 174-184. #Miedema 1988 = H.T.J. Miedema, Noordzeegermaans *beusô "bies" en Fries Bjuzze, Naamkunde 20, S. 60-64. #Mφ = [H. Möller,] Wörterbuch der sater.., Haandskr. 357, Statsbibliotheket Aarhus. #Moer(man) = H.J. Moerman, Nederlandse Plaatsnamen. Nomina Geographica Flandrica, Studiën VII, Brussel 1956. #Molemans = J. Molemans, Profiel van de Kempische toponymie. Naamkunde 9, 1-50 (1977). #van der Molen = S.J. van der Molen, Acht Fryske plaknammen, Frysk Jierboek III, 1941, Assen 1940, S. 66-77. #Möller = R. Möller, Zum Alter der ostfriesischen Ortsnamen. Beiträge zur Namenforschung 3, 335-372 (1968). #Möller 1988 » Trenkamp. #Möser = J. Möser, Osnabrücker Geschichte, 1768, S. 281. (Sitierd ätter Unters. 1301). #Mr = Mutterrollen (1890-1950). Gemeende-Archiven Strukelje un Skäddel. #Mra = Original-Mutterrollen der Oldenburger Landesvermessung 1836. Staatsarchiv Oldenburg, Best.246.8. #Mt = Ferdeelenge fon doo Meenten. Staatsarchiv Oldenburg, Best. 76A.21, Nr. 496 [Skäddel]/ 500 [Roomelse, Strukelje, Uutände un Baaljene]/ 504 [Hollen]. Ounroat as bi Gb. #Bispiele: Mt1Hollen = 1. Posten in Hollen. Mt'97' un Mt'98': Bräiwe deeruur fon dän Food Heidhaus, Best. 76A.21, Nr. 97 un 98. #Mu = mündelke Angoawen in Seelterlound. P. Kramer, 1970ff. #Mühlig = M. Mühlig, Kirchengängerin aus Saderland, Lithographie (Ätterdruk Leer 1973). In: E. Duller, Das deutsche Volk in seinen Sitten, Gebrauchen, Festen und Trachten, Leipzig 1847. #Mulder = A. Mulder, Ald Ark [alte Geräte], Ljouwert (FA), 1990. #Naarding 1960 = J. Naarding, Het schaap als taalgids. In: Fryske Stúdzjes (earebondel Prof. Dr. J.H. Brouwer), Assen 1960. S. 75-63. #Naarding 1962 = J. Naarding, Friese plaatsnamen op -aard. Us Wurk 11, 49-55 (1962). #Naarding 1963 = J. Naarding, De toponymie van het Drentse esdorp. In: H.J. Keuning en J. Naarding, Het esdorp. Bijdragen en Mededelingen der naamkundecommissie van de koninklijke Nederlandse akademie van wetenschappen te Amsterdam, XX. #Nannen = L. Nannen, Von Moorpionieren, Kolonisten und Fahrensleuten. Hundert Jahre Idafehner Siedlungsgeschichte. Friesische Blätter 8, Nr. 5 (1971). #Ni(eberding) = C.H. Nieberding, Das Saterland. In: Beiträge zur Geschichte des Großherzogthums Oldenburg, 1. Beend, S. 436-488 (1837). #Woarschinelk uk ju Beuurdeelenge fon "Onze reis naar Sagelterland" (He) in dänsälge Beend, S. 244-254 un 378-382 (vgl. Se3, Anm. 3). #Nieberding 1840 = C.H. Nieberding, Geschichte des ehemaligen Niederstifts Münster, Vechta 1840-1852. #Niemann = C. Niemann, Das Oldenburgische Münsterland, Oldenburg/ Leipzig 1889. #Nk = Naamkunde. (Mededelingen van het instituut voor naamkunde te Leuven en de commissie voor naamkunde en nederzettingsgeschiedenis te Amsterdam), 1969ff. Foar Nk1.138-156 » Edelman (uk anfierd as Nk, Nk-Koarte). #No = Notizbouke P. Kramer. #Noomen = P.N. Noomen, De middeleeuwse namen op -Hove en -Hafe .... In: Fryske Nammen 8, Ljouwert 1989, S. 23-52. #NSW = P. Kramer, Näi Seelter Woudebouk I, A-E, Elst 1992 (Sälwenferlaach). #Nw = Ausgefüllte Fragenbogen des "Niedersächsiches Wörterbuch" der Universität Göttingen, 1936/38. #Ohling = G.D. Ohling, Gewässerbezeichnungen und -namen in Ostfriesland. Fryske Plaknammen 8, 57-61 (1956). #Oldenburg = F. Hellbernd un H. Möller (Red.), [[Ooldenbuurich (Nachschlagewerk)|Oldenburg, ein heimatkundliches Nachschlagewerk]], Vechta 1965 #v. Os = J. van Os, Maas en Waals woordenboek, Zutphen 1981. ISBN 90-6011-066-8. Tweestromenlandreeks I. #Osterloh = H. Osterloh, Bericht über die Entstehung und Einrichtung der oldenburgischen Flurnamensammlung. Oldenburger Jahrbuch 40, 159-164 (1936). #Ot I-VI = H. Ottenjann, Möbel und Geräte in der Mundart. Notizbouke I-VI, soowät 1930-1940. Archiv Museumstäärp Cloppenburg. #Oud = A.G. Oud, Woa'deboek fan ut Amelands, Ljouwert 1987. #Oy = H. Schulte, Friesoythe, Die Stadt der Hansa. Als Manuskript abgezogen, Friesoythe 1969. #Petri = F. Petri, Germanisches Volkserbe in Wallonien und Nordfrankreich. Bonn 1937. #Pi(scator) = N.J. Piscator, Tabula Frisiæ, Groninghæ et Territory Embdensis. [Koarte 1628] #Pla = Ka1773. #Pln = de Vries 1962. #Pok = J. Pokorny, [https://web.archive.org/web/20120318184031/http://flaez.ch/pok/index2.html Indogermanisches etymologisches Wörterbuch]. Bern/ München, 1959. #von Polenz = P. von Polenz, Landschafts- und Bezirksnamen im frühmittelalterlichen Deutschland. 1. Bd., Namentypen und Grundwortschatz, Marburg 1961. #Post 1986 = J. Post, Koekoek-koekuit, Drachtster Courant, 29.1.1986. #Postma 1928 = O. Postma, De gemeene scharren van Hindeloopen en Molkwerum. De vrije Fries 28, 353-401. #Postma 1934 = O. Postma, De Friesche kleihoeve. Ljouwert/ Leeuwarden 1934. #Postma 1955 = O. Postma, Tyole, Tyolle, Tsjoele, ensfh. FrPln.7, 3-4. #Ptolemäus » Cuntz. #Ramat = P. Ramat, Afr. warf, werf und Verwandtes. In: Flecht op 'e koai (earebondel Prof. Dr. W.J. Buma). Grins 1970. ISBN-90-01-18425-1. #Rams » Ramsauer. #Ramsauer 1899 = W. Ramsauer, Die Flurnamen im Oldenburgischen in agrarhistorischer Hinsicht. Jahrbuch für die Geschichte des Herzogtums Oldenburg, VIII (1899). S. 13-66. #Ramsauer 1903 = W. Ramsauer, Über den Wortschatz der Saterländer. Jahrbuch für die Geschichte des Großherzogtums Oldenburg, XII (1903), S. 68-103. #Ramsauer 1913 = W. Ramsauer, Die Flurnamen/ die Ortsnamen. In Heimatkunde des Herzogstums Oldenburg, Bremen 1913. S. 508-549/ 550-565. #Reimers 1939 = H. Reimers, Die lateinische Vorlage der 'Gesta Frisiorum'. De Vrije Fries 35, 96-151 (1939). #Reker 1985 = S.J.H. Reker, Invoeging van -(e)l- in Nederlandse, Groninger en Friese woorden, Us Wurk 34, 88-98 (1985). #Remmers = A. Remmers, Wörterbuch der ausgestorbenen ostfriesischen Dialekte, Schwelm 1993 [Manuskript]. #Rentenaar = R. Rentenaar, Mad en Made in de toponymie van Westnederland. Naamkunde 4, 284-319 (1972). #Rhauderfehn » FrBl. #Richthofen = K. Freiherr von Richthofen, Friesische Rechtsquellen, Berlin 1840, Ätterdruk Aalen 1960. Siden 1-582. [Rq.] #Un: Altfriesisches Wörterbuch. Göttingen 1840, Ätterdruk Aalen 1970. Siden 583-1165. [Wtb.] » Unters. #Rienks = K.A. Rienks en G.L. Walther, Binnendiken en slieperdiken yn Fryslân. Bolswert 1954. #Roelandts 1960 = K. Roelandts, De Antwerpse Ingweonismen. In: Fryske Stúdzjes (earebondel Prof. Dr. J.H. Brouwer), Assen 1960. S. 399-412. #Roelandts 1965 = K. Roelandts in: Namenforschung (Festschrift für Adolf Bach), Heidelberg 1965. S. 298. #Roggen = C. Roggen, Wêdenboek fon et Aasters. Ljouwert/ Leeuwarden 1976. #Rq. » Richthofen #Rü(thning) = G. Rüthning/ D. Kohl, Oldenburgisches Urkundenbuch. 8 Beende, Oldenburg 1914-1935. Anfierd ätter Urkunde-Numer #Sa = [[Theodor Siebs|Th. Siebs]], Das Saterland, Ein Beitrag zur deutschen Volkskunde. Zeitschr. d. Vereins f. Volkskunde 1893, S. 239-278 un 373-410 (ienslutend Taf.3). #Sc = [H. Schulte,] Deutung der saterländischen Flurnamen. Hondschrift. Stadtarchiv Friesoythe. #Scha. = Schatzungsregister [1472ff.], Staatsarchiv Oldenburg, Best.111.2. Drukt in Ds3. #v.d. Schaar = J. van der Schaar, Woordenboek van voornamen. Utrecht/ Antwerpen 1968. Aula 176. Schaer = F.-W. Schaer, Historische Karten des Oldenburger Münsterlandes II. In: Oldenburger Münsterland 1978. S. 241-274. #Scheu(ermann) = U. Scheuermann, Die Flurnamen des westlichen und südlichen Kreises Rotenburg (Wümme). Rotenburg (Wümme) 1971. Name und Wort, Bd. 2. #Schmeyers = A. Schmeyers, Ortsnamen des Saterlandes. Heimatkunde/ Heimatschutz, Sonderbeilage der "Nachrichten für Stadt und Land" (Oldenburg), Nummer 6, 7. Sept. 1933. #Schmidt-Petersen = J. Schmidt-Petersen, Die Orts- und Flurnamen Nordfrieslands. Husum 1925. #Scho(husen) = F. Schohusen, Der Flurname "Tange" in Oldenburg. Oldenburger Jahrbuch Bd. 63 (1964). Side 63-112. #Schönfeld » Hist.Gr., Vn, Wn. #Schönhoff = H. Schönhoff, Emsländische Grammatik. Heidelberg 1908. #Schoustra = S.A. Schoustra, It gild te Grou. Ljouwert/ Grins 1978. ISBN 90-6171-523-7. Fryske Akademy Nr. 523. #Schulte » Al, Bar, Bes, Ds, Fr, Friesoythe, Mar, Oy, Sc. #Schulte [1928] = [H.] Schulte, Führer durch das Amt Friesoythe. Barßel i. O. #Schulte 1930 » Friesoythe. #Schulte 1951 = [H.] Schulte, Alte Mühlen im Saterlande und in Markhausen. Volkstum und Landschaft 1951, Nr.11, S. 12-13. #Schwalb = M. Schwalb, Die Entwicklung der bäuerlichen Kulturlandschaft in Ostfriesland und Westoldenburg. Bonn 1953. #Se = Seelter Seeken, häärutroat fon Theodor Griep un Pyt Kramer, Mildaam 1999. #Se(llo) = G. Sello, Saterlands ältere Geschichte und Verfassung. Oldenburg/ Leipzig, 1896. Mit Karte Ka1588. Nachdruck Rhauderfehn, um 1980. #[[Theodor Siebs|Siebs, Th.]] » Ef, Fn, Gr, Sa, Vk. #Siebs 1892 = [[Theodor Siebs|Th. Siebs]], Der todesgott ahd. Henno Wôtan = Mercurius. Zs. f. deutsche Philologie 24, 145-157 (1892). #Siebs 1971 = B.E. Siebs in: Jahrbuch der Männer vom Morgenstern 52, S. 107-111 (1971). #Siemer 1966 = P. Dr. H.C. Siemer, Als das Saterland noch eine Insel war. Heimatkalender für das Münsterland, 1966. S. 95-101. #Sievers = E. Sievers/ K. Brunner, Abriss der altenglischen (angelsächsischen) Grammatik. Tübingen 195915. #Sipma I, II » FrNk. #Sipma 1940 = P. Sipma, De saun Fryske Sélannen. In: De twadde jiergearkomste fen de Fryske Akademy, Assen 1940. S. 22-54. #Sipma 1958 = P. Sipma, Kalahey. In: It Beaken XX (1958), S. 80-89. #Siuts = H. Siuts, Bäuerliche und handwerkliche Arbeitsgeräte in Westfalen. Münster 1982. ISBN 3-402-05777-8. #Sjölin 1969 = B. Sjölin, Einführung in das Friesische. Stuttgart 1969 (Sammlung Metzler M86). #Sjölin 1986 = B. Sjölin, Das Quemben - ein bequemer Knochen? Ein Beitrag zur etymologischen Methodologie. Us Wurk 35, 31-38 (1986). #Slicher 1944 = B.H. Slicher van Bath, Mensch en land in de middeleeuwen, bijdrage tot een geschiedenis der nederzettingen in Oostelijk Nederland. Deel II, Mensch en omgeving. Assen 1944. #Slicher 1973 = B.H. Slicher van Bath, Middeleeuwse welvaart. In: J.J. Kalma u.U. (Red.), Geschiedenis van Friesland, Ljouwert/ Leeuwarden 19732. S. 201-228. #Smit = J. Smit, Lânnammen ûnder West-Skylge. FrPl 11, 61-69 (1958). #Smith 1, 2 = A.H. Smith, English Place-Name Elements, 2 Beende, Cambridge 1956. #Spahr 1955 = J.J. Spahr van der Hoek, Tsjoele. FrPln. 7, 9-16 (1955). #Spahr 1962 = J.J. Spahr van der Hoek, Triennen fan in krokodil of fan in baerch? FrPl 13, 11-13 (1962). #Spenter 1968 = A. Spenter, Der Vokalismus der akzentuierten Silben in der Schiermonnikooger Mundart. Kopenhagen 1968. #Ss = Fort 1990. #St = Seelter Trjoue (1-7), Elst 1966-1972. #Stapelkamp 1948 = Chr. Stapelkamp, Betekenis en ontwikkeling en verbreiding van het adjektief "zoor" in de westgermaanse dialekten. It Beaken 10, 111-124 (1948). #Stapelkamp 1953 = Chr. Stapelkamp, Biis, Biizje, Biisfeint. It Beaken 15, 19-28 (1953). #Stb. ≫ Stürenburg. #Stegemann = B. Stegemann, "900 Jahre Barßel - Nur eine Vermutung?" usw. Barßel-Saterland Kurier, Okt. 1981 - Okt. 1983. #Stel = Ph. Bloemhoff-de Bruijn, Veldnaemen van Stellingwarf. Diel I, Ni'jehooltpae en Ni'jberkoop. Oosterwoolde 1982. ISBN 90-6466-027-1. #Stel2 = id. Diel II, Donkerbroek. Oosterwoolde 1984. ISBN 90-6466-035-2. #Str = L. Strackerjan, Aberglaube und Sagen aus dem Herzogthum Oldenburg. Oldenburg 1867. 2 Beende. #Stürenburg, Stb = C.H. Stürenburg, Ostfriesisches Wörterbuch. Aurich 1857, Ätterdruk Leer 1972. ISBN 3-7963-0031-6. #Sv = M.C. Fort, Saterfriesisches Volksleben. Rhauderfehn 1985, ISBN-3-921516-42-0. #Sw, Sw1 = Akten Ferkoop Schwitterspohl. Staatsarchiv Oldenburg. Best.76A.21, Nr. 489 (23.5.1854). Sw2 Dätsälge 31.5.1854. Sw3 Dätsälge Mai 1854. #Terheyden = O. Terheyden, Vor 700 Jahren kam die Grafschaft Vechta an Münster. Heimatkalender für das Oldenburger Münsterland 1953, S. 82-85. #tLn, ter Laan » Laan. #To1900 = Königl. Preuss. Landes-Aufnahme 1898. Herausgegeben 1900. Mäite 1:25000. Bleede 1364 Westrhauderfehn, 1365 Barßel, 1444 Burlage, 1445 Scharrel. #To1955 = Topographische Karte 1:25000. Utgoawe um 1955. Bleede 2811, 2812, 2911, 2912. #Tof = [T. Hoekema, Seelter Apnoamen, touglik mäd TONAG, 1956] #TONAG = K. Heeroma, Taalatlas van Oost-Nederland en aangrenzende gebieden. 3 Beende mäd "Toelichting", Assen 1957ff. #Trenkamp = F. Trenkamp, Geschichte und Verfassung des Saterlandes, Hondschrift 1812. Mäd Kommentar häärutroat fon J. Möller, Oldenburger Münsterland 1988, S. 7-24. #Tummers = P.L.M. Tummers, Limburgse Waternamen. In: P.L.M. Tummers en D.P. Blok, Waternamen in Limburg en Drente. Amsterdam 1969. (Bijdragen en mededelingen der Naamkunde-commissie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen te Amsterdam 24). #Unters. = K. Freiherr von Richthofen, Untersuchungen zur friesischen Rechtsgeschichte. 3 Beende, Berlin 1880-1886. #Ur = E. Friedlaender, Ostfriesisches Urkundenbuch. Twäin Beende, Emden 1874-1881. Anfierd ätter Urkundenumer. #UrII = dätsälge Beend II: Die Heberegister der Abtei Werden (S. 767-781) un: Die Traditionen des Klosters Fulda (S. 785-794). Anfierd ätter Sidenumer. #Va = Amtsarchiv Friesoythe 1814-1878. Staatsarchiv Oldenburg. Best. 230.12. Deeroun: Nr. 436: Wegeregister Skäddel 1862; Nr. 462: Wegeregister Roomelse; Nr. 476: Wegeregister Strukelje. #Vangassen = H. Vangassen, Land van Aalst 9, Side 106 (1957). Sitierd ätter Roelandts 1965. #van der Veen = L. van der Veen, Boerderijen in Nederland. Amsterdam 1985. ISBN 90-218-3498-7. #Verz. = Verzeichnis der Genossenschaftswege (Utende). Bi G. Pahl, Witensound. #VF ≫ S. 10. #Vk = [[Theodor Siebs|Th. Siebs]], Zur friesischen Volkskunde des Saterlandes. In: Volkskundliche Gaben (Festschrift John Meier). Berlin/ Leipzig 1934. #Vn = M. Schönfeld, Veldnamen in Nederland. Mededelingen der koninklijke Nederlandsche akademie van wetenschappen, afd. letterkunde. Nieuwe reeks, deel 12, No. 1. Amsterdam 19491. #de Vries 1942 = W. de Vries, Iets over de verbreidheid van het Fries .., Assen 1942. (Teksten en Studiën 6). #de Vries 1945 = W. de Vries, Drentse Plaatsnamen. Assen, 1945. #de Vries 1946 = W. de Vries, Groninger Plaatsnamen. Groningen, 1946. #de Vries 1959 = J. de Vries, Etymologisch woordenboek. Utrecht/ Antwerpen 19592. Aula 6. #de Vries 1962 = J. de Vries, Plaatsnamen. Utrecht/ Antwerpen 1962. Aula 85. #Wa = Wassersachen in Va, Best. 230.12A. #Deeroun: Entwurf des Wasserzugsregisters: Nr. 531, Skäddel 1869*; Nr. 533, Roomelse*; Nr. 534, Strukelje 1869*; Nr. 552, Unterhaltung Wasserzüge Ramsloh; Nr. 562, Schauung des Sater Tief und Marka bis Scharrel. 1809ff. * Anfierd mäd Artikkelnumer. #Warnecke = R. Warnecke, Haus und Hof in der niederdeutschen Sprache zwischen Weser und Hunte. Marburg 1939. (Deutsche Dialektgeographie 35). #Weber 1971 = F.H. Weber, Elisabethfehn (5). FrBl. 12.8 (1971). #Wesche 1957 = H. Wesche, Unsere niedersächsischen Ortsnamen. (Nds. Landeszentrale für Heimatdienst, 1957). #Wesche 1963 = H. Wesche, Doppelender (Pleonasmus, Tautologie) in niedersächsischen Fluß- und Flurnamen. In: Driemaandelijkse Bladen 15, 111-123 (1963). Sitierd ätter Hes 177. #Weijnen 1970 = A. Weijnen, Schijnbare geminatie van r voor j. Naamkunde 2, 154-156 (1970). (Feestbundel P.J. Meertens II). #Wi ≫ Willoh. #Wiemann/ Engelmann = H. Wiemann und J. Engelmann, Eine Grenzkarte aus dem Jahre 1644. Frysk Jierboek, Ljouwert 1967. S. 146-157 mäd Koarte. #Wijngaarden = T. Wijngaarden, It ûntstean fan de túnbou to Berltsum. In: O. Santema e.o., Red., Skiednis fan Menameradiel, Ljouwert (FA) 1972. S. 135-160, 131. #Wil(loh) = K. Willoh, Geschichte der katholischen Pfarreien im Herzogthum Oldenburg. Fiu Beende, Köln 1897ff. 5. Beend. #Winsemius = P.B. Winsemius, Tsjoele, Tyole. FrPl 7, 4-9 (1955). #Winsemius 1957 = P.B. Winsemius, Kahoal, FrPl 9, 7-9. #Wk = Karten der Scharreler Wechselwiesen. Um a.1836. Vermessungsamt Oldenburg. #de Wit = F. de Wit, Nova Totius Westphalia descriptio. [Koarte, um 1700]. #Wn = M. Schönfeld, Nederlandse Waternamen. Brussel 1955. (Nomina geographica Flandrica, Studiën VI). #v. Woerkom = Th. van Woerkom, Groebele ien de ben. Buukske mit Betuwse woorde, uutdrukkinge en verhoale. Zetten 1983. #Wöhrmann 1953 = A. Wöhrmann, Dünen im südlichen Saterlande. Volkstum und Landschaft, 1953, Nr.21. (Beilage der Münsterländische Tageszeitung, Cloppenburg). #Wöhrmann 1954 = A. Wöhrmann, Alte Häfen an Ohe und Marka. Volkstum und Landschaft, 1954, Nr. 29. #Wöhrmann 1964 = A. Wöhrmann, Werften und Schiffe im Saterlande gegen Ende des 19. Jahrhunderts. In: Heimatkalender für das Oldenburger Münsterland 1964 (Vechta), S. 119-121. #Ww = Regulierung der Scharreler Wechselwiesen (Akten). Staatsarchiv Oldenburg, Best. 76A.21, Nr. 492. ad. (1, 8, 11) (1838-1840), ad. (VI 16) Verzeichnis der Besitzer (1854?). #Wechselwiesen Strücklingen. Best. 76A.21, Nr. 508. ad. (1-7) (1857-1859), ad. (19) Verzeichnis der Besitzer (1839). #[Wwa =] ad. (78) Classifications...register der Wechselwiesen. #Zylmann = P. Zylmann, Eine kleine Ergänzung [zu: H. Halbertsma]. It Beaken 12, 31-32 (1950). [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Literatuur| ]] [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Geskichte]] qc9nx0wcbjbuiom1y5ywuqaopbq8kiw 0 358 111004 105542 2015-07-21T22:00:43Z Holger1959 5212 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Marinesender DHO38 Längstwellensender der Marine.jpg|thumb|350px|Do Mäste]] [[Bielde:Marinesender DHO38 Längstwellensender der Marine - Einzelner Mast.jpg|thumb |right|200px|Aan Määst]] '''DHO38''' is dät Roupteeken fon n '''Loangstwoogenseender''' (dt. ''Längstwellensender'') fon ju Buundesweer, in dän [[Wäästfoan]] wäästelk fon [[Roomelse]]. DHO38 soant ap ju [[Frequenz]] 23,4 kHz mäd ne Seendelaistenge fon bit tou 800 [[Stroom - Laistenge - Energie|Kilowatt]] kodierde Mäldengen an [[U-Boot|U-Boot]]e fon ju [[Buundesmarine]] un uur [[NATO|NATO]]-Loundere. Apgruund fon ju gjucht läige Seendefrequenz, ferbuunen mäd ne relativ hooge Seendelaistenge, is n Ämpfang noch in Woaterdjupten bit tou sowät 30 m muugelk. Die [[Seender]] benutset oachte [[Skirmantenne]]n, do älk fon 352,8 Meter hooge Stäilröirmästen drain wäide. Älken Mäst stoant ap n sowät 3 Meter hoogen, zylindrisken [[Laitere un Isolatore|Keramikisolator]], die foar ne [[Glieksponnenge|Sponnenge]] fon 300 kV uutlaid is. Do Mästen sunt mäd zylindriske [[Swooidämper]]e fersäin (ap ju Bielde as Fertjukkengen tou sjoon), do foar n stabilen Stand fon ju Konstruktion uk bie [[Stoarm]] suurgje. Ju Marinefunksteede is dät hoochste begungbere Bauwierk in West-Europa (man bloot foar Suldoate). Do oachte Mäste sunt bit tou ne Fierte fon moor as 20 Kilometer tou sjoon. Ju fuchtige Foanboudem häd bie ju Woal uum ne Steede tou waälen n wichtigen Faktor weesen. Ju Marinefunksteede bleeuw loange Tied uut militariske Gruunde n wieten Fläk ap do Koarten. Wieren do Seelter 1973 noch bliede weesen, dät jo ne deer ploande Bombenousmietsteede ferhinnerje kuuden, stuuns hääbe do Nood uur ju Stroalengsbelastenge. == Ferbiendengen ätter buuten == {{commonscat|VLF transmitter DHO38|Loangstwoogenseender DHO38}} * [http://de.structurae.de/structures/data/index.cfm?id=s0012017 DHO38 bei structurae.de] * [http://maps.google.com/maps?t=k&om=0&ll=53.081859,7.616358&spn=0.021911,0.058537 Do Seender ap GOOGLE-Maps] {{Bauwierke in Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Bauwierk]] [[Kategorie:Telekommunikation]] [[Kategorie:Seendeanloage]] [[Kategorie:Militärike Iengjuchtenge]] 0p9nlh6q96gj1xefdansppkhzusf60p 0 360 102999 93805 2013-03-07T20:00:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 35 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q202142]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die '''Lokativ''' (''Locativus'') is n Kasus (Fal). Die Lokativ tjut Bewäägenge an. Do Präpositione fon dän Lokativ sunt ''in, ap, bie, ätter'' un ''Gjuchte''. Dät [[Seeltersk]]e häd naan Lokativ, dät [[Limbuurchsk]]e wäil. == Lokativ in dät Limbuurchske == Seeltersk ''Heem'' is ''heim'' in dät Limbuurchske. ''Ätter Heem'' is ''heives''. Mongs is die Lokativ in dät Limbuurchske dätsälge as die [[Genetiv]] (2.Fal), as in ''mörges'' dät ''fon dän Mäiden'' of ''ätter dän Mäiden'' weese kon. Die Lokativ trout uut tou stierwen in dät Limbuurchske. [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Niederlounde]] b1m5fuff6dxqhgxbmhrdjzwyco6qynv 0 361 120046 119143 2021-08-08T22:16:42Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <center>[[#A|A]] - [[#B|B]] - [[#C|C]] - [[#D|D]] - [[#E|E]] - [[#F|F]] - [[#G|G]] - [[#H|H]] - [[#I|I]] - [[#J|J]] - [[#K|K]] - [[#L|L]] - [[#M|M]] - [[#N|N]] - [[#O|O]] - [[#P|P]] - [[#R|R]] - [[#S|S]] - [[#T|T]] - [[#U|U]] - [[#V|V]] - [[#W|W]] - [[#Z|Z]]</center> Et rakt 194 uunouhongige Stoaten (dt. ''Staaten, Länder''), dät sunt do 192 Meegliedere fon dou [[Fereende Natione]] plus [[Taiwan]] un [[Vatikanstääd]]. In ju Lieste ap disse Siede sunt uunouhongige Stoaten un uk [[#Uunouhongige Gestriche|Uunouhongige Gestriche]] mäd Stoatus un Anärkannenge beschrieuwen. * Seelter [https://web.archive.org/web/20110722013754/http://seelter.110mb.com/adjektiv.htm Adjektive fon Sproaken un Lounde] of [https://web.archive.org/web/20110722013754/http://seelter.110mb.com/adjektiv.htm]. ---- == Lounde == === A === * [[Bielde:flag of Austria.svg|20px]] [[Aastriek]] * [[Bielde:flag of East Timor.svg|20px]] [[Aast-Timur]] * [[Bielde:flag of Afghanistan.svg|20px]] [[Afghanistan]] * [[Bielde:flag of Egypt.svg|20px]] [[Ägypten]] * [[Bielde:flag of Albania.svg|20px]] [[Albanien]] * [[Bielde:flag of Algeria.svg|20px]] [[Algerien]] * [[Bielde:Flag of Cote d'Ivoire.svg|20px]] [[Älfenbeenkuste|Älfenbeenkuste (Côte d'Ivoire)]] * [[Bielde:flag of Andorra.svg|20px]] [[Andorra]] * [[Bielde:flag of Angola.svg|20px]] [[Angola]] * [[Bielde:flag of Antigua and Barbuda.svg|20px]] [[Antigua un Barbuda]] * [[Bielde:flag of Equatorial Guinea.svg|20px]] [[Äquatorioal Guinea]] * [[Bielde:flag of Argentina.svg|20px]] [[Argentinien]] * [[Bielde:flag of Armenia.svg|20px]] [[Armenien]] * [[Bielde:flag of Ethiopia.svg|20px]] [[Äthiopien]] * [[Bielde:flag of Australia.svg|20px]] [[Australien (lound)|Australien]] * [[Bielde:flag of Azerbaijan.svg|20px]] [[Aserbaidschan]] === B === * [[Bielde:flag of the Bahamas.svg|20px]] do [[Bahamas]] * [[Bielde:flag of Bahrain.svg|20px]] [[Bahrain]] * [[Bielde:flag of Bangladesh.svg|20px]] [[Bangladesh]] * [[Bielde:flag of Barbados.svg|20px]] [[Barbados]] * [[Bielde:flag of Palau.svg|20px]] [[Belau]] (Palau) * [[Bielde:flag of Belgium.svg|20px]] [[Belgien]] * [[Bielde:flag of Belize.svg|20px]] [[Belize]] * [[Bielde:flag of Benin.svg|20px]] [[Benin]] * [[Bielde:flag of Bhutan.svg|20px]] [[Bhutan]] * [[Bielde:flag of Bolivia.svg|20px]] [[Bolivien]] * [[Bielde:flag of Bosnia and Herzegovina.svg|20px]] [[Bosnien]] * [[Bielde:flag of Botswana.svg|20px]] [[Botswana]] * [[Bielde:flag of Brazil.svg|20px]] [[Brasilien]] * [[Bielde:flag of Brunei.svg|20px]] [[Brunei]] * [[Bielde:flag of Bulgaria.svg|20px]] [[Bulgarien]] * [[Bielde:flag of Burkina Faso.svg|20px]] [[Burkina Faso]] * [[Bielde:flag of Burundi.svg|20px]] [[Burundi]] === C === * [[Bielde:Flag of Chile.svg|20px]] [[Chile]] * [[Bielde:Flag of the People's Republic of China.svg|20px]] [[China|Volksrepublik China]] * [[Bielde:flag of Costa Rica.svg|20px]] [[Costa Rica]] === D === * [[Bielde:flag of Denmark.svg|20px]] [[Dänemark]] * [[Bielde:flag of the Dominican Republic.svg|20px]] ju [[Dominikaniske Republik]] * [[Bielde:flag of Dominica.svg|20px]] [[Dominika]] * [[Bielde:flag of Germany.svg|20px]] [[Düütsklound]] * [[Bielde:Flag of Djibouti.svg|20px]] [[Dschibuti]] === E === * [[Bielde:flag of Ecuador.svg|20px]] [[Ekuador]] * [[Bielde:flag of El Salvador.svg|20px]] [[El Salvador]] * [[Bielde:flag of Eritrea.svg|20px]] [[Eritrea]] * [[Bielde:flag of Estonia.svg|20px]] [[Estlound]] === F === * [[Bielde:flag of the United Arab Emirates.svg|20px]] do [[Fereende Arabiske Emiroate]] * [[Bielde:flag of the United Kingdom.svg|20px]] [[Groot-Britannien|dät Fereende Köönichriek fon Groot-Britannien un Noud-Irlound]] * [[Bielde:flag of the United States.svg|20px]] do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] amerikoansk * [[Bielde:flag of Fiji.svg|20px]] [[Fidschi]] * [[Bielde:flag of Finland.svg|20px]] [[Finlound]] * [[Bielde:flag of France.svg|20px]] [[Frankriek]] === G === * [[Bielde:flag of Gabon.svg|20px]] [[Gabun]] * [[Bielde:Flag of The Gambia.svg|20px]] [[Gambia]] * [[Bielde:flag of Georgia.svg|20px]] [[Georgien]] * [[Bielde:flag of Ghana.svg|20px]] [[Ghana]] * [[Bielde:flag of Grenada.svg|20px]] [[Grenada]] * [[Bielde:flag of Greece.svg|20px]] [[Griechenlound]] * [[Bielde:flag of the United Kingdom.svg|20px]] [[Groot-Britannien]] ** [[Bielde:flag of England.svg|20px]] [[Änglound]] ** [[Bielde:Ulster_banner.svg|20px]] [[Noud-Irlound]] ** [[Bielde:flag of Scotland.svg|20px]] [[Schotlound]] ** [[Bielde:flag of Wales.svg|20px]] [[Wales]] * [[Bielde:Flag of Guatemala.svg|20px]] [[Guatemala]] * [[Bielde:flag of Guinea.svg|20px]] [[Guinea]] * [[Bielde:Flag of Guinea-Bissau.svg|20px]] [[Guinea-Bissau]] * [[Bielde:Flag of Guyana.svg|20px]] [[Guyana]] === H === * [[Bielde:flag of Haiti.svg|20px]] [[Haiti]] * [[Bielde:flag of Honduras.svg|20px]] [[Honduras]] === I === * [[Bielde:flag of Iceland.svg|20px]] [[Ieslound]] * [[Bielde:flag of India.svg|20px]] [[Indien]] * [[Bielde:flag of Indonesia.svg|20px]] [[Indonesien]] * [[Bielde:flag of Iraq.svg|20px]] [[Irak]] * [[Bielde:flag of Iran.svg|20px]] [[Iran]] * [[Bielde:flag of Ireland.svg|20px]] [[Irlound]] * [[Bielde:flag of Israel.svg|20px]] [[Israel]] * [[Bielde:flag of Italy.svg|20px]] [[Italien]] === J === * [[Bielde:flag of Jamaica.svg|20px]] [[Jamaika]] * [[Bielde:flag of Japan.svg|20px]] [[Japan]] * [[Bielde:Flag of Yemen.svg|20px]] [[Jemen]] * [[Bielde:Flag of Jordan.svg|20px]] [[Jordanien]] === K === * [[Bielde:Flag of Cambodia.svg|20px]] [[Kambodscha]] * [[Bielde:flag of Cameroon.svg|20px]] [[Kamerun]] * [[Bielde:flag of Canada.svg|20px]] [[Kanada]] * [[Bielde:Flag of Cape Verde.svg|20px]] [[Kap Verde]] * [[Bielde:flag of Qatar.svg|20px]] [[Katar]] * [[Bielde:Flag of Kazakhstan.svg|20px]] [[Kasachstan]] * [[Bielde:Flag of Kenya.svg|20px]] [[Kenia]] * [[Bielde:Flag of Kyrgyzstan.svg|20px]] [[Kirgisien]] * [[Bielde:Flag of Kiribati.svg|20px]] [[Kiribati]] * [[Bielde:flag of Colombia.svg|20px]] [[Kolombia]] * [[Bielde:Flag of the Comoros.svg|20px]] do [[Komore]] * [[Bielde:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|20px]] [[Demokratiske Republik Kongo]] (fröier:Zaire) * [[Bielde:Flag of the Republic of the Congo.svg|20px]] [[Republik Kongo]] * [[Bielde:flag of Croatia.svg|20px]] [[Kroatien]] * [[Bielde:flag of Cuba.svg|20px]] [[Kuba]] * [[Bielde:Flag of Kuwait.svg|20px]] [[Kuweit]] === L === * [[Bielde:flag of Laos.svg|20px]] [[Laos]] * [[Bielde:Flag of Lesotho.svg|20px]] [[Lesoto]] * [[Bielde:flag of Latvia.svg|20px]] [[Letlound]] * [[Bielde:flag of Lebanon.svg|20px]] [[Libanon]] * [[Bielde:flag of Liberia.svg|20px]] [[Liberia]] * [[Bielde:Flag of Libya.svg|20px]] [[Lybien]] * [[Bielde:flag of Liechtenstein.svg|20px]] [[Liechtenstein]] * [[Bielde:Flag of Lithuania.svg|20px]] [[Litauen]] * [[Bielde:Flag of Luxembourg.svg|20px]] [[Luxembuurich]] === M === * [[Bielde:flag of Madagascar.svg|20px]] [[Madagaskar]] * [[Bielde:flag of Malawi.svg|20px]] [[Malawi]] * [[Bielde:Flag of Maldives.svg|20px]] do [[Maledive]] * [[Bielde:Flag of Malaysia.svg|20px]] [[Malaysia]] * [[Bielde:flag of Mali.svg|20px]] [[Mali]] * [[Bielde:flag of Malta.svg|20px]] [[Malta]] * [[Bielde:Flag of Morocco.svg|20px]] [[Marokko]] * [[Bielde:Flag of the Marshall Islands.svg|20px]] do [[Marshallailounde]] * [[Bielde:flag of North Macedonia.svg|20px]] [[Noudmakedonien]] * [[Bielde:flag of Mauritania.svg|20px]] [[Mauretanien]] * [[Bielde:Flag of Mauritius.svg|20px]] [[Mauritius]] * [[Bielde:flag of Mexico.svg|20px]] [[Mexiko]] * [[Bielde:Flag_of_Federated_States_of_Micronesia.svg|20px]] [[Mikronesien]] * [[Bielde:Flag of Moldova.svg|20px]] [[Moldawien]] * [[Bielde:flag of Monaco.svg|20px]] [[Monaco]] * [[Bielde:flag of Mongolia.svg|20px]] ju [[Mongoläi]] * [[Bielde:flag of Montenegro.svg|20px]] [[Montenegro]] * [[Bielde:flag of Mozambique.svg|20px]] [[Mozambique]] * [[Bielde:flag of Myanmar.svg|20px]] [[Myanmar]] (Burma) === N === * [[Bielde:flag of New Zealand.svg|20px]] [[Näi-Seelound]] * [[Bielde:flag of Namibia.svg|20px]] [[Namibia]] * [[Bielde:flag of Nauru.svg|20px]] [[Nauru]] * [[Bielde:flag of Nepal.svg|20px]] [[Nepal]] * [[Bielde:flag of the Netherlands.svg|20px]] do [[Niederlounde|Niederlounde (Hollound)]] * [[Bielde:flag of Niger.svg|20px]] [[Niger]] * [[Bielde:flag of Nigeria.svg|20px]] [[Nigeria]] * [[Bielde:flag of Nicaragua.svg|20px]] [[Nikaragua]] * [[Bielde:flag of North Korea.svg|20px]] [[Noud-Korea]] * [[Bielde:flag of Norway.svg|20px]] [[Norwegen]] === O === * [[Bielde:flag of Oman.svg|20px]] [[Oman]] === P === * [[Bielde:flag of Pakistan.svg|20px]] [[Pakistan]] * [[Bielde:flag of Palestine.svg|20px]] [[Palästina]] * [[Bielde:flag of Panama.svg|20px]] [[Panama]] * [[Bielde:Flag of Papua New Guinea.svg|20px]] [[Papua-Näiguinea]] * [[Bielde:flag of Paraguay.svg|20px]] [[Paraguay]] * [[Bielde:flag of Peru.svg|20px]] [[Peru]] * [[Bielde:Flag of the Philippines.svg|20px]] do [[Philippine]] * [[Bielde:flag of Poland.svg|20px]] [[Polen]] * [[Bielde:flag of Portugal.svg|20px]] [[Portugal]] === R === * [[Bielde:flag of Romania.svg|20px]] [[Rumänien]] * [[Bielde:flag of Rwanda.svg|20px]] [[Ruanda]] * [[Bielde:flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslound]] === S === * [[Bielde:Flag of the Solomon Islands.svg|20px]] do [[Salomon-Oailounde]] * [[Bielde:Flag of Zambia.svg|20px]] [[Sambia]] * [[Bielde:flag of Samoa.svg|20px]] [[Samoa]] * [[Bielde:flag of San Marino.svg|20px]] [[San Marino]] * [[Bielde:Flag of Sao Tome and Principe.svg|20px]] [[Sao Tome un Principe]] * [[Bielde:flag of Saudi Arabia.svg|20px]] [[Saudi Arabien]] * [[Bielde:Flag of the Seychelles.svg|20px]] do [[Seychelle]] * [[Bielde:flag of Senegal.svg|20px]] [[Senegal]] * [[Bielde:Flag_of_Serbia.svg|20px]] [[Serbien]] * [[Bielde:flag of Sierra Leone.svg|20px]] [[Sierra Leone]] * [[Bielde:Flag of Zimbabwe.svg|20px]] [[Simbabwe]] * [[Bielde:Flag of Singapore.svg|20px]] [[Singapore]] * [[Bielde:flag of Saint Vincent and the Grenadines.svg|20px]] [[Sänt Vincent un do Grenadine]] * [[Bielde:flag of Saint Kitts and Nevis.svg|20px]] [[Sänt Kitts un Nevis]] * [[Bielde:Flag of Saint Lucia.svg|20px]] [[Sänt Licia]] * [[Bielde:flag of Syria.svg|20px]] [[Syrien]] * [[Bielde:flag of Slovenia.svg|20px]] [[Slowenien]] * [[Bielde:flag of Slovakia.svg|20px]] ju [[Slowakäi]] * [[Bielde:flag of Somalia.svg|20px]] [[Somalia]] * [[Bielde:flag of Spain.svg|20px]] [[Spanien]] * [[Bielde:flag of Sri Lanka.svg|20px]] [[Sri Lanka]] * [[Bielde:flag of South Africa.svg|20px]] [[Suud-Afrikoa]] * [[Bielde:flag of South Korea.svg|20px]] [[Suud-Korea]] * [[Bielde:flag of Sudan.svg|20px]] [[Sudan]] * [[Bielde:Flag of Suriname.svg|20px]] [[Surinam]] * [[Bielde:flag of Swaziland.svg|20px]] [[Swasilound]] * [[Bielde:flag of Sweden.svg|20px]] [[Sweden]] * [[Bielde:Flag of Switzerland.svg|20px]] ju [[Swaits]] === T === * [[Bielde:Flag of Tajikistan.svg|20px]] [[Tadshikistan]] * [[Bielde:Flag of the Republic of China.svg|20px]] [[Taiwan]] * [[Bielde:flag of Tanzania.svg|20px]] [[Tansania]] * [[Bielde:flag of Thailand.svg|20px]] [[Thailound]] * [[Bielde:flag of Togo.svg|20px]] [[Togo]] * [[Bielde:flag of Tonga.svg|20px]] [[Tonga]] * [[Bielde:flag of Trinidad and Tobago.svg|20px]] [[Trinidad un Tobago]] * [[Bielde:flag of Chad.svg|20px]] [[Tschad]] * [[Bielde:Flag of the Czech Republic.svg|20px]] [[Tschechien]] * [[Bielde:Flag of Tunisia.svg|20px]] [[Tunesien]] * [[Bielde:flag of Turkey.svg|20px]] [[Turkäi]] * [[Bielde:flag of Turkmenistan.svg|20px]] [[Turkmenistan]] * [[Bielde:flag of Tuvalu.svg|20px]] [[Tuvalu]] === U === * [[Bielde:flag of Uganda.svg|20px]] [[Uganda]] * [[Bielde:Flag of Ukraine.svg|20px]] ju [[Ukraine]] * [[Bielde:flag of Hungary.svg|20px]] [[Ungarn]] * [[Bielde:flag of Uruguay.svg|20px]] [[Uruguay]] * [[Bielde:flag of Uzbekistan.svg|20px]] [[Usbekistan]] === V === * [[Bielde:Flag of Vanuatu.svg|20px]] [[Vanuatu]] * [[Bielde:flag of the Vatican City.svg|20px]] [[Vatikanstääd]] * [[Bielde:flag of Venezuela.svg|20px]] [[Venezuela]] * [[Bielde:flag of Vietnam.svg|20px]] [[Vietnam]] === W === * [[Bielde:flag of Western Sahara.svg|20px]] ju [[Wäästsahara]] * [[Bielde:flag of Samoa.svg|20px]] [[West-Samoa]] * [[Bielde:flag of Belarus.svg|20px]] [[Wietruslound]] === Z === * [[Bielde:Flag of the Central African Republic.svg|20px]] ju [[Zentroalafrikoanske Republik]] * [[Bielde:flag of Cyprus.svg|20px]] [[Zypern]] == Uunouhongige Gestriche == === A === * die [[Ålän-Oailounde]] (finnisk) * do [[Amerikoanske Wuchter-Oailounde]] (amerikoansk) * [[Amerikoansk Samoa]] (amerikoansk) * [[Anguilla]] (britisk) * [[Antarktis]] * [[Antigua un Barbuda]] * do [[Antipode-Oailounde]] (näiseeloundsk) * [[Argentinisk Antarktika]] (argentinisk) * [[Aruba]] (niederloundisk) * [[Ascension]] (britisk) * do [[Ashmore- un Cartier-Oailounde]] (australisk) * do [[Auckland-Oailounde]] (näiseeloundsk) * dät [[Australiske Antarktiske Territorium]] (australisk) * do [[Azore]] (portugiesisk) === B === * [[Baker un Howlound]] (amerikoansk) * [[Bermuda]] (britisk) * do [[Bonin-Oailounde]] (japanisk) * do [[Bounty-Oailounde]] (näiseeloundisk) * [[Bouvet-Oailound]] (norwegisk) * dät [[Britiske Antarktiske Territorium]] (britisk) * do [[Britiske Wuchter-Oailounde]] (britisk) * dät [[Britiske Indiske-Ozeanterritorium]] (britisk) === C === * do [[Campbell-Oailounde]] (näiseeloundsk) * do Chagos-Oailounde (dät [[Britiske Indiske-Ozeanterritorium]] (britisk) * do [[Chatham-Oailounde]] (näiseeloundsk) * do [[Cocos-Oailounde]] * do [[Cook-Oailounde]](näiseeloundsk) === D === * [[Dominika]] === F === * do [[Falkland-Oailounde]] (britisk) * do [[Färöer]] (dänisk) ** [[Adelielound]] ** [[Clipperton]] ** do [[Crozet-Oailounde]] ** do [[Kerguelen-Oailounde]] ** [[Näi-Amsterdam]] ** [[Sänt Paul]] * [[Frantsöösk Guyana]] (frantsöösk) * [[Frantsöösk Polynesien]] (frantsöösk) * do [[Vulkan-Oailounde]] (japanisk) === G === * [[Gibraltar]] (britisk) * [[Gräinlound]] (dänisk) * [[Guadelup]] (frantsöösk) ** [[Frantsöösk Sänt Martin]] ** [[Sänt Barthélémy]] * [[Guam]] (amerikoansk) * [[Guernsey]] (britisk) === H === * [[Heard un do McDonald-Oailounde]] (australisk) * [[Hongkong]] (chinesisk) === J === * [[Jan Mayen]] (norwegisk) * [[Jarvis]] (amerikoansk) * [[Jersey]] (britisk) * [[Johnston]] (amerikoansk) === K === * do [[Kaiman-Oailounde]](Britisk) * do [[Kanariske Oailounde]] (spanisk) * [[Köönigin-Maudlound]] (norwegisk) * do [[Kermadec-Oailounde]] (näiseeloundsk) * [[Kingman Reef]] (amerikoansk) * [[Kiribati]] * do [[Kokos-Oailounde]] (australisk) * dät [[Koraalsee-Oailoundeterritorium]] (australisk) * [[Kosovo]] (Servisk-Montenegrinisk) === L === * [[Lord Howe]] (australisk) === M === * do [[Macquarie-Oailounde]] (australisk) * [[Madera]] (portugiesisk) * [[Macau]] (chinesisk) * [[Man]] (britisk) * [[Martinique]] (frantsöösk) * [[Mayotte]] (frantsöösk) * do [[Midway-Oailounde]] (amerikoansk) * [[Minami-Tori]] (japanisk) * [[Montserrat]] (britisk) === N === * do [[Niederloundske Antille]] (holloundsk) ** [[Bonaire]] ** [[Curacao]] ** [[Niederloundsk Sänt Martin]] ** [[Saba]] ** [[Sänt Eustasius]] * [[Näikaledonien]] (frantsöösk) * [[Niue]] (näiseeloundsk) * do [[Noudelke Mariane-Oailounde]] (amerikoansk) * [[Norfolk]] (australisk) === P === * [[Palmyra]] (amerikoansk) * [[Paasken-Oailound]] (chilenisk) * [[Peter I-Oailound]] (norwegisk) * do [[Pitcairn-Oailounde]] (britisk) * do [[Prinz-Edward-Oailounde]] (Suudafrikoansk) * [[Puorto Rico]] (amerikoansk) === R === * [[Réunion]] (frantsöösk) * dät [[Ross-Gestrich]] (näiseeloundsk) === S === * [[Chilenisk Antarktika]] (chilenisk) * [[Sänt Helena]] (britisk) * [[Sänt Pierre un Miquelon]] (frantsöösk) * do [[Snares-Oailounde]] (näiseeloundsk) * [[Svalbard un Jan Mayen]] (norwegisk) * [[Suud-Georgien un do Suudelke Sandwich-Oailounde]] (britisk) === T === * [[Tokelau]] (näiseeloundsk) * [[Tristan da Cunha]] (britisk) * do [[Turks- un Kaikos-Oailounde]] (britisk) === V === * [[Vanuatu]] === W === * [[Wake]] (amerikoansk) * [[Wallis en Futuna]] (frantsöösk) * [[Wienachts-Oailound]] (australisk) [[Kategorie:Lound]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] eipxrxqctul1ip1bsho22waa3iv99a4 0 362 121758 121757 2022-12-11T17:34:21Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Kloppenbuurich |Wappen = DEU Landkreis Cloppenburg COA.svg |Karte = Locator map CLP in Germany.svg |Lageplan = Lower saxony clp.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Kloppenbuurich |Fläche = 1.418,18 |Einwohner = 173.980 |Stand = 2021-12-31 |Kfz = CLP |Kreisschlüssel = 03 4 53 |NUTS = DE948 |Gliederung = 13 |Adresse = Eschstrasse 29<br />49661 Cloppenburg |Website = [https://www.lkclp.de/ www.lkclp.de] |Landrat = Johann Wimberg |Partei = CDU }} [[File:Municipalities in CLP.svg|thumb|right|260px|Do Meenten in dän Loundkring Kloppenbuurich]] Die '''Loundkring Kloppenbuurich''' (Düütsk: '''Landkreis Cloppenburg''') is n [[Loundkring|Loundkring]] in dät Wääste fon [[Läichsaksen|Läichsaksen]]. Sien Haudstääd is [[Kloppenbuurich|Kloppenbuurich]]. Die Kring hiede ap n 31. Dätsember 2021 173.980 Ienwoonere en häd ne Uurfläche fon 1.418,18 km²; dät rakt n Befoulkengstichte fon 109,7 Ienwoonere je Quadroatkilometer. N Fjoondel fon ju Befoulkenge is [[Ruslounddüütske]], wät Integrationsprobleme rakt.<ref>Spiegel (01.04.2005): [http://www.spiegel.de/politik/deutschland/0,1518,346734,00.html Die Russen von Cloppenburg] (blouked ap'n 11.12.2022)</ref> == Geografie == Fon Noud bit Suud is die Loundkring ungefeer 50 km loang un Aast-Wääst 40 km. Dät Gebiet is relativ flak mäd, do maaste Höchten sunt so twiske 30 un 40 m buppe Normoalnul. Noudelk fon Kloppenbuurich fljut ju Soeste in ju [[Thülsfelder Talsperre]], ju 3 km loang is. Die Loundkring is Deel fon dät [[Ooldenbuurger Munsterlound]]. Mäd dän Wieser fonne Klokke beginnend in dät Noude gränse do Loundkringe [[Loundkring Ammerlound|Ammerlound]], [[Loundkring Ooldenbuurich|Ooldenbuurich]], [[Loundkring Fächt|Fächt]], [[Loundkring Ossenbrääch|Ossenbrääch]], [[Loundkring Oamselound|Oamselound]] un [[Loundkring Lier|Lier]]. ==Stääde un Meenten== In dän Loundkring Kloppenbuurich rakt et trättien Eenhaidsmeenten. Dät sunt: # [[Ait|Ait]] (Stääd) # [[Bäärsel|Bäärsel]] # [[Böäsel|Böäsel]] # [[Cappeln|Cappeln]] # [[Emstek|Emstek]] # [[Essen (Ooldenbuurich)|Essen]] # [[Garrel|Garrel]] # [[Kloppenbuurich|Kloppenbuurich]] (Stääd) # [[Lastrup|Lastrup]] # [[Lindern|Lindern]] # [[Löningen|Löningen]] (Stääd) # [[Molbiergen|Molbiergen]] # [[Seelterlound|Seelterlound]] ==Politik== Ätter ju Lounddaiwoal 2021 wuude do Sitte in'n Lounddai so ferdeeld: {| |- |[[CDU]] || 25 Sitte |- |[[SPD]] || 11 Sitte |- |[[Bündnis 90/Do Gräine|Do Gräine]] || 4 Sitte |- |[[Fräie Demokratiske Paatäi|FDP]] || 3 Sitte |- |[[Alternative für Deutschland|AfD]] || 2 Sitte |- |Wäälergruppe BLC || 2 Sitte |- |Wäälergruppe DZP || 1 Sit |} == Wällen == <references/> ==Ferwiese ätter buten== {{Commonscat|Landkreis Cloppenburg}} *Ju Websiede fon'n Loundkring: [https://www.lkclp.de/ www.lkclp.de] {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Stääd in Läichsaksen]] [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich| ]] nved0prmytulif0cttmwg7kf4l9jocv 0 363 120523 120522 2022-02-08T17:36:25Z QueerEcofeminist 9122 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/176.87.52.186|176.87.52.186]] ([[User talk:176.87.52.186|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:QueerEcofeminist|QueerEcofeminist]] wikitext text/x-wiki [[File:Tomb of Nakht (2).jpg|thumb|right|]] [[Bielde:YuMZ-6KL tractor 2011 G5.jpg|thumb|right|200px|Buuräi in ju Ukraine in [[2011]]]] '''Buuräi''' ''(düütsk '''Landwirtschaft'''; deerfon oulat mongs Seeltersk '''Loundwirtskaft''' af beeter anpaased '''Loundwirtskup''')'' is ju aktive Beoarbaidenge fon Flakten foar Plonten- un Fäitucht un foar ju Feroarbaidenge fon do Plonten un Dierte, foarallen tou Ietelweeren. Foarallen in ju [[USA]], man uk n bitje in [[Düütsklound]] un uurswain, wäd ju oolde Buuräi fon groote Buuräie fertroangen, do me uk as "loundwirtskaftelke Fabrike" beteekenje kuude. == Sjuch uk == * [[Foulkskultuur]] (toun Biespil oolde Buuräi) {{Buuräistump-links}} [[Kategorie:Anwoande Wietenskup]] [[Kategorie:Buuräi| ]] [[Kategorie:Wirtskup]] o62zg6dyl08ajx7gf5kjlxosx0q5yb8 0 364 115376 115176 2018-01-09T17:17:52Z Wwikix 8153 /* Wirtskaft */ -Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Grand-Duché de Luxembourg<br />Großherzogtum Luxemburg<br />Groussherzogtum Lëtzebuerg | Noome = Luxembuurich | Flaage = Flag of Luxembourg.svg | Woapen = Coat of Arms of Luxembourg.svg | Steede = LocationLuxembourg.png | Woalspruch = Mir wëlle bleiwe wat mir sinn | Amtssproake = [[Luxembuurgisk]]<br />[[Frantsöösk]]<br />[[Düütsk]] | Haudstääd = Luxembuurich Stääd | Stoatsfoarm = Grootherzogdom | Fläche = 2.586 | pztWoater = - | Ienwoonere = 442.972 | Täljier = 2004 | Munte = Euro | Muntkode = EUR | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[23 juni]] | Nationoalhymne = Ons Heemecht | Loundkode = LUX | Auto-Känteeken = LU | Internet-TLD = .lu | Telefonfoarwoal = +352 | }} '''Luxembuurich''' is n litjet Lound in Wääst-Europa. Ju Haudstääd is Luxembuurich un die Grootherzog fon dät Grootherzogdum is sänt [[2000]] [[Henri fon Luxembuurich|Henri]]. == Geografie == Luxembuurich wäd begränsed fon [[Düütsklound]] in dät Aaste, [[Frankriek]] in dät Süüden un [[Belgien]] in dät Wääste. Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Kneiff (560 m). In dät Noude rakt dän ''Ösling'', een Hoochieuwene mäd fuul Doale. Suudelk deerfon lait dät fruchtboare, in n Truchsleek 300m hooge ''Gutland''. Ju grootste Äi fon Luxembuurich is die Mosel. == Befoulkenge == Ju Befoulkenge is grattendeels kathoolsk. 37% fon ju Befoulkenge is Buutenlounder, foarallen Portugiesen, Italiener, Frantsoosen, Belgier un Düütske. Do offitsielle Toale sunt Frantsöösk, Düütsk un Luxembuurchsk. == Touhoopeoarbaid == Luxembuurich is Meedglid in ju [[Benelux]] ([[1944]]), [[NATO]] ([[1949]]), ju [[Europäiske Union]] ([[1957]]) un do [[Fereende Natione]] ([[1945]]). == Wirtskaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]79.400 in 2007. In 2007 waas 1% fon ju ganse Wirtskaft Loundwirtskaft, 13% Industrie un 86% Tjoonste. [[Kategorie:Luxembuurich| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] 7wifcb2qg81k2ooel9e01h7cecl9umy 0 366 123148 120276 2024-01-24T10:49:45Z Nordat 13521 /* Loundkringe un kringfräie Stääde */ DEU Landkreis Verden COA.svg wikitext text/x-wiki {| cellpadding="2" style="float: right; width: 307px; background: #e3e3e3; margin-left: 1em; border-spacing: 1px;" |+<font size="+1">'''Läichsaksen'''</font><br />'''Neersassen'''<br />'''Niedersachsen'''<br /> ! Flaage ! Woapen |- align="center" | style="background: #ffffff;width: 145px;" | [[Bielde:Flag of Lower Saxony.svg|150px|Flaage fon Läichsaksen]] | style="background: #ffffff;width: 145px;" | [[Bielde:Coat of arms of Lower Saxony.svg|80px|Woapen fon Läichsaksen]] |- style="background: #ffffff;" align="center" ! colspan="2" | ([[Saksisken Hoangst|Details]]) |- ! colspan="2" | Boasisdaten |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Hööftstääd]]: || [[Hannover]] |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Flakte]]: || 47.619,63 [[Quadroatkilometer|km²]] (''twäide'') |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Ienwoonere]]: || 8.000.300 <small>''(30. September 2005)''</small> (''fjoode'') |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Befoulkengstichte]]: || 168 Ienwoonere/km² (''tweelfte'') |----- bgcolor="#FFFFFF" | [[Oarbaidsloosegaid]]: || 12.0 % ''<small>(Januaor 2006)</small>'' |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Stoatsfoarm]]: || "fräiegaidliken, republikanisken, demokratisken, sozialen un dän Skuts fon do natüürelke Lieuwendsgruundloagen ferplichteden Gjuchtsstoat" |---- bgcolor="#FFFFFF" | Skeelden: || 5.841 € pro Ienwooner <small>''(2004)''</small> |---- bgcolor="#FFFFFF" | Skeelden touhoope: || 46.735 Mrd. € <small>''(2004)''</small> |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[ISO 3166-2:DE|ISO 3166-2]]: || <tt>DE-NI</tt> |---- bgcolor="#FFFFFF" | Offizielle Websiede: || [https://web.archive.org/web/20020802093404/http://www.niedersachsen.de/ www.niedersachsen.de] |- ! colspan="2" | Politik |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Ministerpräsident]]: || [[David McAllister]] ([[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds|CDU]]) |---- bgcolor="#FFFFFF" | Rejierjende Paatäien: || [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds|CDU]]-[[Fräie Demokratiske Paatäi|FDP]]-Koalition |---- bgcolor="#FFFFFF" | valign="top" | Ferdeelenge fon do Sitte in n Loundesdai<br />(152 Sitte): | [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds|CDU]] 68 Sitte <br /> [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds|SPD]] 48 Sitte<br /> [[Fräie Demokratiske Paatäi|FDP]] 13 Sitte <br /> [[Bündnis 90/Do Gräine|B90/Gräine]] 12 Sitte <br /> [[Linkspaatäi|Linke]] 10 Sitte <br /> fraktionsloos 1 |- style="background: #ffffff;" ! colspan="2"|[[Bielde:Niedersächsischer Landtag 2008.svg|280px]] |---- bgcolor="#FFFFFF" | lääste Köär: || [[27. Januar]] [[2008]] |---- bgcolor="#FFFFFF" | naiste Köär: || [[2013]] |- ! colspan="2" | In dät Parlament |---- bgcolor="#FFFFFF" | Stämmen in dän [[Buundesräid]]: || 6 |- ! colspan="2" | Koarte |---- bgcolor="#FFFFFF" | colspan="2" align="center" | [[Bielde:Germany Laender Niedersachsen.png|280px|Land Niedersachsen in Deutschland]] |} '''Läichsaksen''' ([[Plattdüütsk]] ''Neddersassen'', [[Düütsk]] ''Niedersachsen'') is een fon do säkstien [[Buundeslound]]e fon [[Düütsklound]], wier uk dät [[Seelterlound]] tou heert. Ätter [[Beieren]] is et dät twäide Lound wät Fläche anbeträft; dät is et fjoode in Taal Ienwoonere. Haudstääd is [[Hannover]]. == Geografie == Läichsaksen häd Skeede mäd do [[Niederlounde]], [[Noudrhien-Wäästfoalen]], [[Hessen]], [[Thüringen]], [[Saksen-Anhalt]], [[Brandenbuurich]], [[Mecklenbuurich-Foarpommern]], [[Släswiek-Holstein]], [[Hamburg]] un uk mäd [[Bremen]], do der as two Enklaven oane lääse. Buppedät lait et in dät Noudwääste an ju [[Noudsee]]. Dät Skeed mäd Sleeswiek-Holstein wäd foar n groote Deel truch ju [[Elbe]] bilded. Groote [[Äi]]en sunt fon dät Wääste ätter dät Aaste ju [[Oamse]], ju [[Weser]], ju [[Aller]] un ju [[Elbe]]. Gebiete sunt dät [[Loundkring Oamselound|Oamselound]], dät [[Ooldenbuurich (Lound)|Ooldenbuurger Lound]], dät [[Ooldenbuurger Munsterlound]] un [[Aastfräislound]] in dät Waaste, un die [[Harz]], dät Weserbierichlound, dät Lainebierichlound, dät Schaumbuurger Lound, dät Braunsweiger Lound un ju [[Lunebuurger Heede]] in dät Aaste. Die hoochste [[Bierich]] is die Wurmbierich in dän Harz. === Loundkringe un kringfräie Stääde === Läichsaksen bestoant stuuns uut dän [[Region Hannover]] un do foulgjende Loundkringe: [[Bielde:De-ni-kreise.png|left|400px|Alle Loundkringe fon Läichsaksen]] {| | width="30%" valign="top" colspan="3" | [[Loundkring|'''Loundkringe''']] # [[Bielde:Wappen Landkreis Ammerland.svg|18px]] [[Loundkring Ammerlound|Ammerlound]] (WST) # [[Bielde:DEU Landkreis Aurich COA.svg|18px]] [[Loundkring Aurk|Aurk]] (AUR) # [[Bielde:Wappen Grafschaft Bentheim.svg|18px]] [[Loundkring Grafskup Bentheim|Grafskup Bentheem]] (NOH) # [[Bielde:Wappen Landkreis Celle.svg|18px]] [[Loundkring Celle|Celle]] (CE) # [[Bielde:DEU Landkreis Cloppenburg COA.svg|18px]] [[Loundkring Kloppenbuurich|Kloppenbuurich]] (CLP) # [[Bielde:Wappen Landkreis Cuxhaven 2018.svg|18px]] [[Loundkring Cuxhaven|Cuxhaven]] (CUX) # [[Bielde:DEU Landkreis Diepholz COA.svg|18px]] [[Loundkring Diepholz|Diepholz]] (DH) # [[Bielde:Wappen Landkreis Emsland.svg|18px]] [[Loundkring Oamselound|Oamselound]] (EL) # [[Bielde:Wappen Landkreis Friesland.svg|18px]] [[Loundkring Fräislound|Fräislound]] (FRI) # [[Bielde:Wappen Landkreis Gifhorn.svg|18px]] [[Loundkring Gifhorn|Gifhorn]] (GF) # [[Bielde:Wappen Landkreis Goslar.svg|18px]] [[Loundkring Goslar|Goslar]] (GS) # [[Bielde:DEU Landkreis Goettingen COA.svg|18px]] [[Loundkring Göttingen|Göttingen]] (GÖ) # [[Bielde:Wappen Landkreis Hameln-Pyrmont.svg|18px]] [[Loundkring Hameln-Pyrmont|Hameln-Pyrmont]] (HM) # [[Bielde:Wappen der Region Hannover.svg|18px]] [[Region Hannover|Hannover]] (H) # [[Bielde:Wappen Landkreis Harburg.svg|18px]] [[Loundkring Harburg|Harburg]] (WL) # [[Bielde:DEU Landkreis Helmstedt COA.svg|18px]] [[Loundkring Helmstedt|Helmstedt]] (HE) # [[Bielde:Wappen Landkreis Hildesheim.svg|18px]] [[Loundkring Hildesheim|Hildesheim]] (HI) # [[Bielde:DE Landkreis Holzminden COA.svg|18px]] [[Loundkring Holzminden|Holzminden]] (HOL) # [[Bielde:DEU Landkreis Leer COA.svg|18px]] [[Loundkring Lier]] (LER) # [[Bielde:Wappen Landkreis Lüchow-Dannenberg.svg|18px]] [[Loundkring Lüchow-Dannenberg|Lüchow-Dannenberg]] (DAN)<br /> # [[Bielde:DEU Landkreis Lueneburg COA.svg|18px]] [[Loundkring Lüneburg|Lüneburg]] (LG)<br /> # [[Bielde:Wappen Landkreis Nienburg Weser.svg|18px]] [[Loundkring Nienburg (Weser)|Nienburg (Weser)]] (NI)<br /> # [[Bielde:Wappen Landkreis Northeim.svg|18px]] [[Loundkring Northeim|Northeim]] (NOM)<br /> # [[Bielde:Wappen landkreis oldenburg.svg|18px]] [[Loundkring Ooldenbuurich|Ooldenbuurich]] (OL)<br /> # [[Bielde:DE Landkreis Osnabrück COA.svg|18px]] [[Loundkring Ossenbrääch|Ossenbrääch]] (OS)<br /> # [[Bielde:DEU Landkreis Osterholz COA.svg|18px]] [[Loundkring Osterholz|Osterholz]] (OHZ)<br /> # [[Bielde:Wappen Landkreis Osterode am Harz.png|18px]] [[Loundkring Osterode am Harz|Osterode am Harz]] (OHA)<br /> # [[Bielde:Wappen Landkreis Peine.svg|18px]] [[Loundkring Peine|Peine]] (PE)<br /> # [[Bielde:DEU Landkreis Rotenburg Wuemme COA.svg|18px]] [[Loundkring Rotenburg (Wümme)|Rotenburg]] (ROW)<br /> # [[Bielde:Wappen Landkreis Schaumburg.svg|18px]] [[Loundkring Schaumburg|Schaumburg]] (SHG)<br /> # [[Bielde:Landkreis Soltau-Fallingbostel CoA.svg|18px]] [[Loundkring Soltau-Fallingbostel|Soltau-Fallingbostel]] (SFA)<br /> # [[Bielde:Wappen Landkreis Stade.svg|18px]] [[Loundkring Stade|Stade]] (STD)<br /> # [[Bielde:Wappen Landkreis Uelzen.svg|18px]] [[Loundkring Uelzen|Uelzen]] (UE)<br /> # [[Bielde:DE Landkreis Vechta COA.svg|18px]] [[Loundkring Fächt|Fächt]] (VEC)<br /> # [[Bielde:DEU Landkreis Verden COA.svg|18px]] [[Loundkring Verden|Verden]] (VER)<br /> # [[Bielde:DEU Landkreis Wesermarsch COA.svg|18px]] [[Loundkring Wesermarsch|Wesermarsch]] (BRA)<br /> # [[Bielde:DEU_Landkreis_Wittmund_COA.svg|18px]] [[Loundkring Wittmund|Wittmund]] (WTM)<br /> # [[Bielde:Wappen Landkreis Wolfenbüttel.svg|18px]] [[Loundkring Wolfenbüttel|Wolfenbüttel]] (WF) </ol> |} ;Kringfräie Stääde * [[Braunschweig]] * [[Delmenhorst]] * [[Oamde]] * [[Ooldenbuurich]] * [[Osnabrück]] * [[Salzgitter]] * [[Wilhelmshoawen]] * [[Wolfsbuurich]] ---- {{Buundeslounde fon Düütsklound}} [[Kategorie:Läichsaksen| ]] gmt4syxcpzxo576trucdrcftj36n31y 0 367 105535 103005 2013-03-11T10:28:16Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q25433]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Läichdüütsk''' of '''Plattdüütsk''' is ne Samlenge fon ferskeedene Dialekte in dät Noudaaste fon do Niederlounde un dät Noude fon Düütsklound. Foar do Dialekte in dät Aaste Hollounds wäd Läichsaksisk bruukt ('''Nedersaksisch'''). Dät schäl dät [[Ooldsaksisk]]e äntstamme. <center> Düsse Sproake häd two oaine Wikipedien:<br /> [[:nds-nl:|Läichsaksisk/Plattdüütsk uut Hollound]] un [[:nds:|Läichdüütsk/Plattdüütsk in Noud-Düütkslound]] <center> {{SproakenDuutslound}} [[Kategorie:Sproaken]] 1rqgqi50klfvpkdusnfl3ip2jf2rkjb 0 368 114621 114620 2017-10-06T11:56:49Z 91.6.198.138 wikitext text/x-wiki '''Mauritz Detten''' (''Maurice Detten''; 1767-1829) waas n Antropologe die der 1794 in Skäddel ferwielde. Hie schreeuw deerbie uur do Ljuude, hiere Oarbaid un hiere Sproake. == Wierke == * Prof. M. D** aus Münster, ''Reisebemerkungen über das Niederstift Münster, im Jahre 1794'', in: ''Neues fortgesetztes Westphälisches Magazin zur Geographie, Historie und Statistik'', hg. P. F. Weddigen (Wesel: Rödersche Buchhandlung, 1798), S. 386-416. == Literatuur == * Marron C. Fort, ''Saterfriesische Stimmen'', Rhauderfehn 1990, rakt Siede 15-16 ne Touhoopefoatenge. {{SORTIERUNG:Detten, Mauritz}} [[Kategorie:Sproakkundige]] [[Kategorie:Seelterlound]] cp497faf9rbjsv219pbwdnp4rm4roaf 0 369 111098 108945 2015-08-14T21:01:26Z Bouwe Brouwer 377 Bettere ôfbylding fan Wikimedia Commons wikitext text/x-wiki [[Bielde:Montanus de Haan Hettema.jpg|thumb|right|Montanus Hettema]] '''Montanus Hettema''' - die sik leeter ''de Haan Hettema'' naamde - ([[Boalsert]], [[28. Januoar]] [[1796]] - [[Ljouwert]], [[18. Dezember]] [[1873]]) waas n [[Katoolske Säärke|katoolsken]] [[Fryslân|wäästfräisken]] Eedelmon, die der in n Suumer fon [[1832]] touhoope mäd dän Pestoor [[Rinse Posthumus]] dät [[Seelterlound]] besoachte. Leeter roate hie n tjuk Bouk deerfon uut, dät bolde toun Haaldeel uut oolde [[Uurkunde]]n bestuude, wier die [[Geskichte|Geskichtsfoarsker]] nu noch Nutsen fon häd. Hettema waas n ächten fräisken Nationalist, die gjucht kritisk waas uur alles wät do [[Seelter]] hiere oolde Fräiegaide ounuumen hiede. Man hie uurdeelde uk oafte falsk. Interessant sunt eenige Texte, ne Sproakleere (wier hie dät Seelterske in dän [[ooldfräisk]]e Roome twinge wol) un ne [[Woudebouk|Woudelieste]] fon 31 Sieden. So schrift hie dan ''â'' foar ''oo'' in ''âge'', ''hâmer'' usw. Wichtich sunt do faawige Bielden fon [[Dracht|Wieuwljuudekloodere]]. ==Ferbiendenge ätter Buuten== * Jhr. Mr. M. Hettema en R.R. Posthumus, [http://books.google.nl/books?id=6lVAAAAAcAAJ&printsec=frontcover&dq=%22Onze+reis+naar+sagelterland%22&hl=nl&ei=DV5vTdnzFcaYOsSxmeII&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CEAQ6AEwAQ#v=onepage&q&f=false Onze Reis naar Sagelterland]. Franeker 1836, 418 Sieden un Koarte. Ätterdruk Schuster Leer 1974. {{Normdaten|GND=172156084|NTA=068444443}} {{DEFAULTSORT:Hettema, Montanus}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Sproakkundige]] [[Kategorie:Historiker]] [[Kategorie:Fräiske Persoon]] d0gfdpv22tqd7s1oqo0oo800s3i2198 0 370 80715 79938 2012-02-28T16:00:43Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki '''M. Seeling''' (1792-1860) skreeuw dät oolde Seelterläid (''Lesebouk foar [[Seelterlound]]'', Nr. 9): Wie sunt een Foulk gans sljucht un ächt<br> Ooldfräisisk edel fon Geslächt.<br> “Seelter läitet uus hier blieuwe<br> hier an de Äi in Seelterlound.<br> Hie kou wie am bäästen lieuwje<br> Hier is Gäärs un Foan un uk Sound.“ Uk fon aan Stam un nai ferwant<br> Fereenigt uus een fäästet Band.<br> “Seelter läitet uus hier blieuwe<br> hier an de Äi in Seelterlound.<br> Hie kou wie am bäästen lieuwje<br> Hier is Gäärs un Foan un uk Sound.“ Al laanger as twoduusend Jier<br> Sunt wie fräi fon Gefooren hier.<br> “Seelter läitet uus hier blieuwe<br> hier an de Äi in Seelterlound.<br> Hie kou wie am bäästen lieuwje<br> Hier is Gäärs un Foan un uk Sound.“ Do oolde Fräisen Moud un Kraft<br> Is in uus uk noch nit erschlaftt.<br> “Seelter läitet uus hier blieuwe<br> hier an de Äi in Seelterlound.<br> Hie kou wie am bäästen lieuwje<br> Hier is Gäärs un Foan un uk Sound.“ {{DEFAULTSORT:Seeling}} [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] al5aabnw959tp546snnpz68e75qa96s 0 371 119153 119151 2020-05-13T06:04:03Z 65.78.12.146 wikitext text/x-wiki '''Madonna Louise Ciccone Ritchie''' (bädden ap dän 16. August, 1958), beeter bekoand as '''Madonna''', is ne amerikoanske Pop-Singer-Songwriter, Donserske, Schauspielerske un n Moude-Biespil. == Ju Discografie == {| width="100%" |- valign="top" | width="50%" | ==== Albums ==== * [[1983]] Madonna * [[1984]] Like a Virgin * [[1986]] True Blue * [[1987]] Who's That Girl * [[1987]] You Can Dance * [[1989]] Like a Prayer * [[1990]] I'm Breathless * [[1990]] The Immaculate Collection * [[1992]] Erotica * [[1994]] Bedtime Stories * [[1995]] Something to Remember * [[1996]] Evita * [[1998]] Ray of Light * [[2000]] Music * [[2001]] GHV2 * [[2003]] American Life * [[2003]] Remixed & Revisited * [[2005]] Confessions on a Dance Floor * [[2006]] I'm Going To Tell You a Secret - Live From Re-Invention Tour * [[2006]] The Confessions Tour 2006 - Live From London | width="50%" | ==== DVDs ==== * [[1998]] The Girlie Show: Live Down Under * [[1999]] Ciao Italia – Live from Italy * [[1999]] The Immaculate Collection * [[1999]] The Video Collection 93:99 * [[2001]] Drowned World Tour 2001&nbsp;– Live in Detroit * [[2004]] The Ultimate Collection * [[2004]] Live Aid: 20 Years Ago Today * [[2005]] Live 8&nbsp;– One Day One Concert One World * [[2006]] I'm Going To Tell You A Secret * [[2006]] The Confessions Tour 2006 - Live From London |} ==== Singles ==== {| width="0%" |- valign="top" | width="33%" | * [[1982]] Everybody * [[1983]] Burning Up * [[1983]] Lucky Star * [[1983]] Holiday * [[1983]] Borderline * [[1984]] Like A Virgin * [[1985]] Material Girl * [[1985]] Crazy For You * [[1985]] Into The Groove * [[1985]] Angel * [[1985]] Gambler * [[1985]] Dress You Up * [[1985]] Over and Over * [[1985]] Love Don't Live Here Anymore * [[1986]] Live to Tell * [[1986]] Papa Don't Preach * [[1986]] True Blue * [[1986]] Open Your Heart * [[1987]] La Isla Bonita * [[1987]] Who's That Girl * [[1987]] Causing a Commotion * [[1987]] The Look of Love * [[1988]] Spotlight * [[1989]] Like a Prayer | width="33%" | * [[1989]] Express Yourself * [[1989]] Cherish * [[1989]] Dear Jessie * [[1989]] Oh Father * [[1990]] Keep it Together * [[1990]] Vogue * [[1990]] Hanky Panky * [[1990]] Justify My Love * [[1991]] Rescue Me * [[1992]] This Used to Be My Playground * [[1992]] Erotica * [[1992]] Deeper and Deeper * [[1993]] Bad Girl * [[1993]] Fever * [[1993]] Rain * [[1993]] Bye Bye Baby * [[1994]] I'll Remember * [[1994]] Secret * [[1994]] Take a Bow * [[1995]] Bedtime Story * [[1995]] Human Nature * [[1995]] You'll See * [[1996]] One More Chance * [[1996]] Love Don't Live Here Anymore (Remix) | width="33%" | * [[1996]] You Must Love Me * [[1996]] Don't Cry For Me Argentina * [[1997]] Another Suitcase in Another Hall * [[1998]] Frozen * [[1998]] Ray Of Light * [[1998]] Drowned World/Substitute for Love * [[1998]] The Power of Good-Bye * [[1999]] Nothing Really Matters * [[1999]] Beautiful Stranger * [[2000]] American Pie * [[2000]] Music * [[2000]] Don't Tell Me * [[2001]] What It Feels Like for a Girl * [[2002]] Die Another Day * [[2003]] American Life * [[2003]] Hollywood * [[2003]] Me Against The Music * [[2003]] Nothing Fails * [[2003]] Love Profusion * [[2005]] Hung Up * [[2006]] Sorry * [[2006]] Get Together * [[2006]] Jump |} == Filmografie == * [[2005]] - ''I'm Going to Tell You a Secret'' * [[2002]] - ''Swept Away'' * [[2002]] - ''007 - Die Another Day'' * [[2000]] - ''The Next Best Thing'' * [[1996]] - ''Evita'' * [[1996]] - ''Girl 6'' * [[1995]] - ''Four Rooms'' * [[1995]] - ''Blue in the Face'' * [[1993]] - ''Dangerous Game'' * [[1993]] - ''Body of Evidence'' * [[1992]] - ''Shadows and Fog'' * [[1992]] - ''A League of Their Own'' * [[1991]] - ''Madonna: Truth or dare'' * [[1990]] - ''Dick Tracy'' * [[1989]] - ''Bloodhounds of Broadway'' * [[1987]] - ''Who's that girl?'' * [[1986]] - ''Shanghai Surprise'' * [[1985]] - ''Vision Quest'' * [[1985]] - ''Desperately Seeking Susan'' * [[1985]] - ''A Certain Sacrifice'' [[Kategorie:Musiker]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] j8yoayex0ikonvdz7gabz9q16r6gr0k 0 372 106435 103009 2013-03-22T06:47:04Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q161238]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:User-FastFission-brain.gif|right|Filmbielde fon ju moanskelke Brainge, moaked truch Animation fon moorere Snitte.]] [[Bielde:Modern 3T MRI.JPG|thumb|MRT-scanner. Die groote Magnet, wier n Patient oane skäuwen wäd uum dät buutere Magnetfäild tou kriegen.]] '''Magnet-Resonanz-Tomographie''' (MRT, uk MRI) is ne Methode uum dät Binnere fon n Moanske outoubieldjen. Dät basiert sik ap dän Fakt, dät do Atomkäädene fon n Stof sik traale un deerbie n charakterisk Magnetfäild moakje, dät hat ‘Spin’. [Dät jält uurigens bloot foar Isotope, do der n uungeroaden Taal fon Protone plus Neutrone hääbe]. Wan me deer nu fon buute n uur Magnetfäild fon ju goude Energie ap sät, dan kon die Spin sik uumetraale. Skaltet me nu dät Magnetfäild wier uut, dan faalt die Spin in sien oolde Loage tourääch, wierbie hie n Foton mäd ne fon älk Element bestimden Energie uutsoant. Ju kon me meete un deertruch fääststaale uut wäkke Elemente die Stof bestoant. [Ferglieke wo [[Auger-Elektrone-Spektroskopie (AES)|AES]] jusälge Taktik anwoant ap Elektrone, wüült et sik hier uum Käädendeele honnelt]. Truch nu n Gefälle (Gradient) in dät Magnetfäild tou moakjen, kon me fääststaale wier do bestimde Atome sik befiende un so kon me mäd n Kompjuter ne ruumelke Bielde moakje. Gewöönelk wäide do Resultoate deeruum präsentierd as Snitte fon n Kop of n Körper. Deeruum hat dät uk ''Tomographie'', fon griechisk ''τόμος'' "Snit". [[Kategorie:Medizin]] o51icixeny2nxomxnkt0jxrf12xn709 0 373 105505 103010 2013-03-11T10:26:46Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q131808]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die '''Manierismus''' is een Uurgongsfoarm twikse [[Renaissance]] un [[Barock]], ju Määrkmoale fon bee häd. Bekoande Moalere sunt [[Domínikos Theotokópoulos]] ("El Greco") un [[Michelangelo Buonarroti]]. == Manieristiske Wierke == <gallery> Bielde:089Cracow.JPG|thumb|Manieristiske Baukunst: Een Huus in [[Krakau]], [[Polen]] Bielde:Orangerie parc de Richelieu.jpg|Een Orangerie in aan Park in [[Richelieu (Indre-et-Loire)]], [[Frankriek]]. Bielde:Deposition of Christ C2RMF.jpg|Manieristiske Moaleräi: Maria truurt uum Kristus, moald fon [[Angelo Bronzino]] Bielde:Pèlerins d'Emmaüs Veronese - center detail.jpg|Kristus in Emmmaus, moald fon [[Paolo Veronese]] </gallery> [[Kategorie:Kunst]] [[Kategorie:Manierismus| ]] rz5bruv138q5umc3fy3t7hsma3u6a58 0 374 122891 120469 2023-10-24T15:40:07Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Infobox Sproake | baaldin = [[Man|Isle of Man]] | baalere = 2.223 <small>(2022)</small> | sproakfamilie = [[Indogermaniske Sproaken]] * [[Keltiske Sproaken]] ** Ailoundkeltiske Sproaken *** Goideliske Sproaken **** '''Manx''' | alfabet = [[Latiensk Alphabet]] | offiziel = [[Man|Isle of Man]] | minnerhaidssproake = | sproakorganisation = ''Coonceil ny Gaelgey'' <br><small>(Manx Gaelic Räid)</small> | 639-1 = gv | 639-2 = glv | 639-3 = glv | bielde = IsleOfMan SheadingsAndParishes-en.svg | unnerskriftbielde = Koarte mäd do wichtichste Noomen in Manx. | bieldebratte = 280px }} '''Manx''' is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der boald wäd ap dät Ailound [[Man]] twiske [[Groot-Britannien]] un [[Irlound]]. Die lääste Spreeker fon dät Manx waas Ned Maddrell, hie stoorf 1974. Ätters sunt do dan ounfangd, ju Sproake wier tou Lieuwend tou brangen. Fuul Ljuude leere ju as twäide Sproake un deer wäide wier Bäidene ap Manx apleeken. Däälich baale 23 Ljuude Manx as Määmesproake un 2.223 as twäide Sproake (2022). == Klassifikation == Dät Manx heert mäd dät [[Irisk]]e un dät Skottiske [[Gälisk]] tou do [[Goidelisk]]e Sproaken un is also gjucht ferskeeden fon dät [[Walisisk]]e. Deertou is ju Sproake gjucht beienflouded fon dät [[Ooldnordisk]]e, deeruum dät do [[Vikinger]] deer siedelden. == Skichte == In dät 18. Jierhunnert wuude Manx fon 20.000 Moanskene boald, sowät ju ganse Befoulkenge fon dät Ailound [[Man]]. In dät Jier 1765 wuude dät Ailound fon dät Köönichriek Grootbritannien annektiert un deermäd koom ju ängelske Sproake ätter dät Ailound wai, ju unner politisken un sozioalen Druk wichtiger wuude as dät Manx. 1899 wuude ju ''Yn Cheshaght Ghailckagh'' (Ju Manx-Gäliske Sälskup) apgjuchtet, uum ju Ailoundsproake tou bewoarjen. Bie ju Foulkställenge 1901 boalde 9,1 % fon do Bewoonere fon Man noch Manx, man een groot Deel deerfon waas aal oolder as 50 Jier. In do 1930er Jiere roate et noch een houndfuul Ljuude, do ju Sproake as Määmesproake baalen dieden. Deerätter wuude et gjucht stuur uum Moanskene tou fienden, do Manx as Määmesproake hieden, daach wuuden 1946 noch 20 Manxbaalere fuunen. In do 1950er Jiere begon Yn Cheshaght Ghailckagh mäd dät apniemen fon Toonapnoamen, uum deermäd ju Originoaluutsproak tou bewoarjen. Ned Meddrell stoof 1974 un waas die lääste, die Manx as Määmesproake hiede. In disse Tied begonnen uk eenige Ljuude mäd dät revitalisierjen fon ju Sproake. [[Bielde:Manx-museum.JPG|thumb|Dät Manx Museum mäd twosproakige Apskrift.]] Bie ju Foulkställenge 1991 boalden wier 634 Moanskene Manx (fon uung. 80.000 Ienwoonere), wät koom truch ju Oarbaid fon Sproakaktivisten. Siet 1992 rakt et in aal do Skoulen ap Manx ju Muugelkaid Manx tou leeren. Bie ju Foulkställenge fon 2001 hieden 1.689 Ljuude anroat, Manx baale tou konnen. Wo goud do Ljuude manx baalen dieden wuude nit fräiged.<ref>BBC: [http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/isle_of_man/4271840.stm Manx Gaelic revival 'impressive'] (Ättergjucht 22. September 2005)</ref> Bie ju Foulkställenge fon 2021 waas ju Antaal fon Manxbaalere 2.223. == Skriftsproake == Do ooldste Skrieuwsele stamme uut dät 17. Jierhunnert. Literatuur rakt et nit fuul. 1610 wuude fon Biskop John Philipps dät ''Book of Common Prayer'' in dät Manx uursät. Fon ju sonaamde ''Traditionary Ballad'', een wät loanger Gedicht uur ju Skichte fon dät Ailound, is een Version uut dät 18. Jierhunnert bewoard bleeuwen, man is in ju Midde fon dät 16. Jierhunnert äntsteen. Een groot Deel fon do uur Skrieuwsele in dät Manx sunt apskreeuwen Versionen fon traditionelle Dööntjene un Läide. == Fonologie == {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 103%; text-align: center;" |- !Konsonanten !Bilabiaal !Labiodentaal !Dentoal / Alveoloar !Palatoal !Veloar !Labioveloar !Glottoal |- |Plosiv |style="text-align:center;"|p&nbsp;&nbsp;b | |style="text-align:center;"|t&nbsp;&nbsp;d |style="text-align:center;"|t'&nbsp;&nbsp;d'&nbsp;&nbsp;k'&nbsp;&nbsp;g' |style="text-align:center;"|k&nbsp;&nbsp;g | | |- |Nasoal |style="text-align:center;"|&nbsp;&nbsp;m | |style="text-align:center;"|&nbsp;&nbsp;n |style="text-align:center;"|&nbsp;&nbsp;ɲ |style="text-align:center;"|&nbsp;&nbsp;ŋ | | |- |Frikativ | |style="text-align:center;"|f&nbsp;&nbsp;v |style="text-align:center;"|s&nbsp;&nbsp;ʃ |style="text-align:center;"|(ç)&nbsp;&nbsp;(ʝ) |style="text-align:center;"|x&nbsp;&nbsp;(ɣ) | |style="text-align:center;"|&nbsp;&nbsp;h |- |Approksimant | | |style="text-align:center;"|&nbsp;&nbsp;r |style="text-align:center;"|&nbsp;&nbsp;j | |style="text-align:center;"|w | |- |Lateroalapproksimant | | |style="text-align:center;"|&nbsp;&nbsp;l |style="text-align:center;"|&nbsp;&nbsp;ʎ | | | |- |} {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 103%; text-align: center;" ! colspan=3 | Vokale |- |width=33%| i(ː) |width=33%| &nbsp; |width=33%| u(ː) |- | e(ː) || ə* || o(ː) |- | &nbsp; || a(ː) || &nbsp; |- |colspan=3| aj ej əj oj uj aw ew ow əw iə uə |} (*) Wäd een Silbe mäd /ə/-Foneem sekundär loanger moaked, so kon dät /ə/ als [øː] realisiert wäide. == N Biespil fon ju Sproake == :manx ''Moghrey mie'' 'gouden Mäiden' :irisk ''Maidin mhaith'' :skottisk ''Madainn mhath'' == Ferbiendengen ätter buuten == {{Wikipedia|gv|Manx}} * [http://www.learnmanx.com Manx leere] <small>''(ängelsk)''</small> * [http://ceantar.org/Dicts/Manx/mx00.html Woudebouk Manx–Ängelsk] * Ju Manxe [https://web.archive.org/web/20071126232841/http://www.isle-of-man.com/manxnotebook/manxsoc/msvol02/index.htm Grammatik fon 1854] * [http://www.gumbley.net/mbcpframe.htm Text fon dät ''Book of Common Prayer''] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Keltiske Sproaken]] iwfz2lr4diteam2zo15id7ms8jzbq1n 0 375 122616 121109 2023-06-29T00:27:38Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Grosser.jpg|thumb|160px|Grosser mäd hiere Uursättenge fon ''Die litje Prins'']] '''Margaretha''' (''Gretchen'' of ''Gräiitje'') '''Grosser''' (* 20. September 1934 in [[Roomelse]] - 20 Juli 2019) waas n pensioniert Büro-Anstoalde, Skrieuwerske un Uursätterske. Ju skreeuw uur persöönelke Geskichten, Dööntjene un Märchen. Hiere Uursättengen wieren foarallen Bäidensbouke. == Foarnoome == Fon hiere Foarnoome rakt et ferskeedene Skrieuwwiesen. Hiere offizielle Gebuursnoome is ''Margaretha'', man do maaste Ljuude kwieden eenfach ''Gretchen''. Ap eenige Bouke stoant die Foarnoome ''Gräitje'', wät ju seelterfräiske Noome weese skuul. == Lieuwend == === Junge Jiere === Grosser wuude ap n 20. September 1934 in Roomelse bädden. 1941 geen ju in ju Gruundskoule, deerätter 8 Jiere Foulksskoule un 2 Jiere in ju Hondelskoule. Ätter hiere Leere as Stenotypisten oarbaidede ju 25 Jiere as Büro-Anstoalde. Uur hiere Juugend häd ju n Masse skreeuwen in hiere Bouke. Uur hiere Baabe skreeuw se ju Kuutskichte ''Wiehnachten 1945, Roschestwo'', uur hiere Määme ju Kuutskichte ''Skousters Huus'' un algemeen uur hiere Bäidenstied skreeuw se ''Paasken in mien Bäidenstied''. [[Bielde:Groslech.jpg|thumb|250px|''Gretchen Grosser mäd [[Gesina Lechte-Siemer]] (gjuchts).'']] === Skrieuwerske === Ätter hiere Pensionierenge fäng ju in't Jier 1989 tou skrieuwen. Ju wüül ju seelter Sproake nit bloot mundelk fäärereeke, man uk skriftelk fäästlääse. In disse Tied fäng ju oun mäd seelter Stukke in dän [[General Anzeiger]]. In do eerste Jiere as Skrieuwerske honnelje sik dan uum spoasige un iedenste Geböärnisse in dät Deegeslieuwend. Do wuuden maast uut n persöönelken Standpunkt skrieuwen. In disse eerste Jiere, fon 1992 bit 1994, wuude ju Riege ''Dööntjen un Fertälstere uut Seelterlound'' publitsiert. In do njuugentiger Jiere fäng ju uk mäd dät Uursätten fon Bäidensbouke oun. Ju eerste Uursättenge waas ''Die littje Häwelmon'' in't Jier 1993. In 2009 un 2010 häd Gretchen do Bäidensbouke ''[[Die litje Prins]]'' un ''[[Tuusterpäiter]]'' ätter ap Seelterfräisk uursät. 2013 häd Gretchen Grosser dän Roman ''Die fljoogende Klassenruum'' fon [[Erich Kästner]] ätter dät Seelterfräiske uursät. Grosser häd uk Sproakkoppele (mee-)organisiert uum Seeltersk tou leeren. Toun Biespil die ''Seelterfräiske Kring'', ''Seelter Stamdisk'' un Kuurse bie Grosser tou Huus. Do Sproakkuurse wieren monkens foar Bäidenene, monkens uk foar Fulwoaksene. == Wierke == [[Bielde:Margeriten.jpg|thumb|180px|Margeriten uut min Tuun]] [[Bielde:Tuusterpäiter.pdf|thumb|180px|Tuusterpäiter]] *''Dööntjen un Fertälstere uut Seelterlound'', Beend 1, Roomelse 1992, 56 Sieden *''Dööntjen un Fertälstere uut Seelterlound'', Beend 2, Roomelse 1993, 60 Sieden *''Die littje Häwelmon'', ätter [[Theodor Storm]], Mäd Bielden fon Elena Panowa, Bäärsel 1993, 23 Sieden *''Dööntjen un Fertälstere uut Seelterlound'', Beend 3, Roomelse 1994, 58 Sieden *''Sienke Koodiegel fertäld''. Mäd Bielden fon Ulli Bohmann, 1994, 24 Sieden *''Wie sjunge Seelterfräisk'', Seelter Läidertexte, Mildaam 1998, 64 Sieden *''Robin Hood'', fon John F. Hooker, ap Seelterfräisk. Uursät fon Gretchen Grosser, [[Ingeborg Einhaus]] (Remmers) un [[Johanna Evers]]. Illustrierd (Comic). Ferlach Jens Quedens, Amrum, 1998. 16 S.A4. *''Seelter Märchenbouk'', 1999, 48 Sieden *''Geschichten, Gedichte un Läidere fon Sunnerkloas tou Kööntje'', Roomelse 2001, 50 Sieden, A4 *''Margeriten uut min Tuun'', een Seelterfräisk Leesebouk, Bäärsel 2001, 108 Sieden *''Seeltersk Leesebouk foar littje Bäidene'', uursätte Geriemsele, mäd Bielden, Sälwenferlaach, Roomelse 2002, 32 Sieden *''Mien Tuunschiere'', Seelterfräisk Leesebouk, Roomelse 2005, 68 Sieden A4 *''Seelterfräisk Soang- un Beedebouk'', 2009, 48 Sieden A5 *''[[Die litje Prins]]'', Roomelse 2009, 95 Sieden *''[[Tuusterpäiter]]'', 2010, 32 Sieden<ref>[http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=021010&bereich=ga&datum=20101002&hash=94a0932420585e2878189d0139c2326eb093c1d6 Tuusterpäiter ap Seeltersk ärschienen (GA-E-Paper Siede 30)]</ref> *''Do Dierte bie ju groote Buurensteede an 'n Diek (50 Sieden, 2012) *''Fon dän Fisker un sien Wieuw'', 2012, 20 Sieden *''Die fljoogende Klassenruum'', 2013, 144 Sieden *''Seelterfräisk Soang- un Beedebouk'', 2013, 52 Sieden *''Die stöäwelde Bolse'', 2015, 23 Sieden *''Oo, wät fluch is Panama'', 2016, 48 Sieden == Unnerskeedenge == * Meerte 2012: "Die Goldene Blume" ''(Ju Goudene Bloume)'' fon dän ''Heimatbund Oldenburger Münsterland'' == Sjuch uk == * [[Seelterfräiske Literatuur]] == Ferbiendenge ätter buuten == {{Wikisource|Margaretha Grosser|Margaretha Grosser's Geskichten}} *[https://web.archive.org/web/20060203140207/http://www.literaturatlas.de/~la4/margaretha_grosser.htm Literaturatlas uur Margaretha Grosser] * [http://www.ga-online.de/-videos/player/1437/Saterfriesisch-fuer-Anfaenger-24-02-2010 GA-Video mäd Gretchen Grosser uur Seeltersk] * Fideos: Seeltersk heere un leere mäd Gretchen Grosser: [http://www.ga-online.de/-videos/player/1628/ Deel 1] / [http://www.ga-online.de/-videos/player/1640/ Deel 2] / [http://www.ga-online.de/-videos/player/1652/ Deel 3] / [http://www.ga-online.de/-videos/player/1668/ Deel 4] / [http://www.ga-online.de/-videos/player/1684/ Deel 5] (GA) {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{Normdaten|TYP=p|GND=135832578|VIAF=198682084}} {{DEFAULTSORT:Grosser}} [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:Sproakkundige]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Kultuur]] akcmw2i6jfqe0gn7hyxwwv6aol6lxiq 0 376 120507 120498 2022-01-30T21:34:53Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[Bielde:2005-1103mars-full.jpg|right|thumb|Mars]] Die '''Mars''' (Symbol: [[File:Mars symbol (fixed width).svg|16px|♂]]) is die fjoode [[Planete|Planet]] fon uus Sunnensystem. Sin Noome kumt fon dän roomsken [[Mars (Goad)|Kriechsgoad Mars]]. == Mäiten un aal sowät in n Fergliek mäd ju Äide == {| class=wikitable style="text-align: center;" |----- ! !! Mars !! Äide |----- ! [[Uumelooptied]] <br /> | 1 Jier un 322 Deege || 1 Jier |----- ! [[Rotationstied]] | 24 Uuren un 37 Minuten || 23 Uuren, 56 min un 4,1 Sekunden (Me boalt normoal so uur'n Tuume wäch fon 24 Uuren, deermäd reekent uk ne Klokke. |----- ! Die Eende fonne Sunne in n Truchsleek | 227.900.000 Kilometere || 149.600.000 Kilometere |---- ! Ju Truchmäite fon dän Planet | 6794 Kilometere <small>(wäil in n Truchsleek)</small>|| 12.756,32 Kilometere an n Äquator un 12.713,55 Kilometere fon Pool tou Pool. |---- ! Temperatuur an ju Bupperkaante ([[Nullniveau]])<small>(ju kooldste, ju Temperatuur in n Truchsleek un ju woormste Temperatuur)</small> | -80&nbsp;°C<br />-63&nbsp;°C<br /> +10&nbsp;°C || -89&nbsp;°C<br />+15&nbsp;°C<br />+58&nbsp;°C |---- ! Mounen | <small>(black)</small> Two Mounen || Een Moune |} == Atmosphäre == [[Bielde:Grissom hill2.JPG|150px|left|thumb|Ap düsse Bielde sjucht me uk ju Faawe fon n Heemel, wo hie fon n Mars uut bekieked uutsjucht.]] Ju [[Atmosphäre]] bestoant foarallen uut CO₂. Ju is oaber täämelk tän, mäd säks Millibar bedrächt hieren Druk minner as een Prosänt fon dän Luftdruk appe Äide. Ju Faawe fon dän Heemel sjucht ap n Mars rosa uut, dät kumt fon swieuwjende litje Iersendeele. Fier buppe rakt dät Ieswulken uut fäärsen CO₂ und Woater. In n Suumer rakt dät uk mongs an hooge Bierichspitsen Wulken. Rien rakt dät deer oaber nit. == Woater == [[Bielde:Water on Mars.jpg|400px]] ''Ap ju Uurfläche fon Mars meent me Spuuren fon Woater tou sjoon.'' [[Kategorie:Kosmographie]] 59h4pplg2wpxiwozhakfhygueiqyssn 0 377 103014 99703 2013-03-07T20:03:15Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 193 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q395]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Mathematik''' is ju Leere fon do Taale un Foarme. Ju Mathematik oarbaidet - uurs as [[Physik]] un [[Chemie]] - [[deduktiv]] un kon deeruum uk tou do [[Moanskewietenskuppe]] reekend wäide. == Mathematik lät sik iendeele in: == * [[Algebra]] * [[Analyse]] * [[Geometrie]] * [[Statistik]] Ju Mathematik oarbaidet mäd bestimde [[Mathematiske Teekene|Teekene]]. [[Kategorie:Exakte Wietenskup]] bagizw3bns5hdopqqviu6o78g7egkul 0 378 119140 118300 2020-05-11T10:20:42Z Rotondus 10837 Stevo Pendarovski wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Република Северна Македонија<br />Republika Severna Makedonija | Noome = Noudmakedonien | Flaage = Flag of Macedonia.svg | Woapen =Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia.svg | Steede = LocationMacedonia.png | Woalspruch = - | Amtssproake = [[Mazedonisk]] | Haudstääd = Skopje | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 25.713 | pztWoater = 1,9 | Ienwoonere = 2.022.547 | Täljier = 2003 | Munte = Denar | Muntkode = MKD | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[2. August]] | Nationoalhymne = Denes nad Makedonija | Loundkode = MKD | Auto-Känteeken = MK | Internet-TLD = .mk | Telefonfoarwoal = 389 | }} '''Noudmakedonien''' is n Lound in [[Europa]]. Ju Haudstääd is [[Skopje]]. Die Präsident fon ju Republik is [[Stevo Pendarovski]]. == Geografie == Noudmakedonien wäd begränsed fon: * [[Serbien]] in dät Noude, * [[Bulgarien]] in dät Aaste, * [[Griechenlound]] in dät Suude, * [[Albanien]] in dat Wääste. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Europa]] dy0cqa2czebiiweydz9eykil29962cb 0 379 103016 97918 2013-03-07T20:03:37Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 73 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q41217]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Juu '''Mechanik''' is n Deelgebiet fon juu [[Physik]]. Dät is juu Leere fon juu Bewäägenge fon juu Materie in Ruumte un Tied. Tou dät Fäild fon Mechanik heere: * [[Schienlood]] {{stump}} [[Kategorie:Mechanik| ]] [[Kategorie:Physik]] ljbbmleuh8srqdv0sq30ugldxnhiq19 0 380 117055 117053 2018-06-10T07:42:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Ju '''Techniske Mechanik''' is aan Deel fon ju [[Mechanik]]. Ju bruukt do physikoalske Gruundlääsen foar techniske Systeme un behonnelt foar aaln do fääste Köärpere, do in ju Technik wichtich sunt. Wier ju ap uut is, is foaraaln ju Bereekenge fon do Krääfte, do in do Köärpere wierkje. Foarleesengen in techniske Mechanik sunt fäästen Bestounddeel in do Studiengonge fon dän [[Maskienenbau]] un dät [[Bauingenieursweesen]]. Buppedät wäd ju in noch moor [[Ingenieurswietenskuppe]] behonneld, t.B. in ju [[Elektrotechnik]], dät [[Industriedesign]] of dät [[Wirtskupsingenieursweesen]], man deer is dät fon wät litjere Betjuudenge. Ju Techniske Mechanik skäl do theoretiske Bereekengs-Ferfoaren reeke, do biespilswiese in dän Maskienenbau un ju [[Baustatik]] bruukt wäide. Ju oaintelke Bemeetenge [[Baudeel (Technik)|Baudeele]] of [[Dreegwierk (Bauweesen)|Dreegwierke]], ju Uutwoal fon do [[Wierkstoffe]] un aal sowät wäd dan fon uur Disziplinen uurnuumen, do wät naier bie'e Praxis stounde, biespilswiese ju [[Konstruktsjoonsleere]] of ju [[Bedrieuwsfäästegaid]]. Deerbie is ju Techniske Mechanik dan een Hälpswietenskup. Wier dät in ju Techniske Mechanik uum gungt: * Do Sätgjuchte fon ju [[Klassiske Mechanik|klassiske Mechanik]], * [[Mathematik|mathematiske]] Modelle fon do mechaniske Touhoopehonge fon physiske Köärpere, * spezifiske un ratsjoonelle Methoden fon ju bereekenjende Analyse fon mechaniske Systeme. Klassisk wäd ju Techniske Mechanik iendeeld in: * ju [[Statik (Mechanik)|Statik]], ju sik mäd Krääfte ap rauende (uunbewäägede) Köärpere (haudseekelk mäd eendimensionoale Steeuwe) befoatet * ju [[Fäästegaidsleere]], ju sik mäd deformierbeere Köärpere (blw. haudseekelk mäd Twäärssniede) befoated un Materioal- un Twäärssnied-Oainskuppe integriert, * ju Dynamik mäd do bee Deelrebätte [[Kinetik (Techniske Mechanik)|Kinetik]] un [[Kinematik]], do sik mäd bewäägede Köärpere befoatje. In ju [[Physik]] wäd deerjuun ju Mechanik in ju Kinematik un ju Dynamik iendeeld, ju junner ju Statik un ju Kinetik änthoaldt. In ju [[Theoretiske Mechanik]] (uk Analytiske Mechanik naamd) gungt dät man deeruum, fon [[Axiom]]e as do [[Newtonske Sätgjuchte]] uutgunged een juunspröäksfräie mathematiske Theorie tou äntwikkeljen. In ju Techniske Mechanik wäd deerjuun aan methodisken Apbau wääld, die do bruukte Kannenskuppe foar ju Bereekenge fon Maskienen of Bauwierke fermiddelt. == Sjuch uk == * [[Fjauertaktmotor|Fjauertaktmotor]]. * [[Kroane]] * [[Hällenge]] [[Kategorie:Mechanik]] == Wällen == * Düsse Siede is grootstendeels uursät ätter ju düütsksproakige Wikipedia. 27cayz0ghlst7e4vuih26ejw4chyhmt 0 381 120268 103018 2021-09-11T15:49:23Z 109.15.220.119 /* Ferbiendengen ätter buuten */ wikitext text/x-wiki Ne '''Meente''' (de. ''Gemeinde'') is juu litste politisk-geographiske Eenhaid. Mongs is dät nit bloot een Täärp af ne Stääd, sunnern moorere Täärpe (as juu Meente [[Seelterlound]]), af ne Stääd mäd doo uumlääsende Täärpe. {{stump}} == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://www.saterland.de/ Meente Seelterlound] auob91lbof6s1bxq6abtud8h7bpb7u9 0 382 103019 99672 2013-03-07T20:04:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 29 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q213224]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{infobox Belgische gemeente |naam=Stääd Menen |kaart=[[Bielde:MenenLocation.png|250px]] |kaartbijschrift=Loage binne dät Arrondissement Kortrijk<br /> in ju Provinz Wääst-Flandern |wapen=SchildNewDrk.jpg |vlag=Menen Belgium.svg |gewest=BE-VL |provincie=WVLA |arrondissement=[[Arrondissement Kortrijk|Kortrijk]] |opp=33,07 |0-19=22,76 |20-64=57,75 |65=19,49 |datum1=01/01/2006 |werkloos=8,79 |datum4=01/01/2006 |postcode=8930<br />8930<br />8930 |deelgemeente=Menen<br />[[Lauwe]]<br />[[Rekkem]] |burgemeester=[[Gilbert Bossuyt]] <small>([[Socialistische Partij Anders|sp.a]]-[[spirit]])</small> |bestuur=[[Socialistische Partij Anders|sp.a]]-[[spirit]], [[CD&V]]/[[N-VA]] |partijen=[[Socialistische Partij Anders|sp.a]]-[[spirit]]<br />[[CD&V]]/[[N-VA]]<br />[[Open VLD]]<br />[[Vlaams Belang]]<br />Nieuw |zetels='''31'''<br />12<br />7<br />6<br />4<br />2 |netn=056 |nis=34027 |web=[http://www.menen.be/ www.menen.be] |}} '''Menen''' ([[Frankriek|frantsöösk]]: ''Menin'') is ne Stääd in ju [[Provinz]] [[Wääst-Flandern]] in [[Belgien]]. Ju Stääd häd goud 32.000 Ienwoonere. In dät Gestrich deer uumetou wäd ju Stääd ''Mjinnde'' of ''Meende'' naamd, in dän Räst fon ju Provinz wäd dän Noome ''Mjeenn'' bruukt. == Geriemsel == Wäil uut dän eerste Waareldkriech stamt n seelter Riemsel: ::'''''Och wät meenen,''''' :''Meenen lait in Flandern,'' :''Flandern lait unner n Kustäit,'' :''un wan ju Ku micht is et aal wäit .'' Dät wuud wäil bruukt, wan wäl kwad: 'Iek meene....'<br /> <small>''Kustäit'' belukt sik fielicht ap ju Äi [http://nl.wikipedia.org/wiki/Zennegat Koestaart].</small> == Geschichte == Ju Stääd is äntsteen an ju [[Leie (Äi)|Leie]], ap dän Honnelswai [[Brügge]]-[[Lille (Ryssel)]]. Ju ooldste Noomenmäldenge stamt uut [[1087]]. As Scheedstääd wuude Menen al ädder befäästiged. Do eerste Uumwaalengen datierje uut [[1578]]. Twiske [[1579]] un [[1830]] wuude Menen two-untwintichmoal beleegerd. Ju Leie spielde ne wichtige Rulle in ju Äntwikkelenge tou n wichtich [[Floaksferoarbaidenge|Leekenzentrum]]. In dät 16. Jierhunnert waas ju Stääd berüümd uum hiere [[Bjoor]] un tälde domoals 104 [[Bjoueräi|Bjouermästere]]. In dät Jier [[1548]] wuud n groot Deel fon ju Stääd truch Bround in de Ääske laid. [[Bielde:Menen - Stadhuis en belfort.jpg|thumb|250px|left|Roathuus un Belfort fon Menen (5. Okt 2004)]] <br clear="left"/> [[Kategorie:Belgien]] mkx2jx905jd5davz95nuxeo3mmo3k8r 0 383 122463 120510 2023-04-06T10:47:38Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Mercury in color - Prockter07 centered.jpg|right|thumb|Merkur in sien ächte Faawen.]] Die '''Merkur''' (Symbol: [[File:Mercury symbol (fixed width).svg|16px|☿]]) is die [[Planete|Planet]], die am naisten bie de [[Sunne]] is. Hie uumsirkelt ju Sunne in 88 Deege; uus [[Äide|Waareld]] is 16 moal gratter as hie. [[Kategorie:Kosmographie]] mrfsd5wgjocnkmqhil8bkke607crva0 0 384 121997 105215 2023-02-14T16:41:14Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Meuse-Position.png|thumb|Steede fon Meuse (55) in Frankriek.]] '''Meuse (55)''' (Seeltersk: ''Maas'') is n [[Frankriek|frantsöösk]] Departement, naamd ätter ju Äi ju [[Maas]]. Ju [[Präfektur]] is [[Bar-le-Duc]]. Unnerpräfekture sunt [[Commercy]] un [[Verdun]]. == Demografie == Do Ienwoonere fon Meuse heete ''Meusiens''. == Ferbiendenge ätter binnen == * [[Lieste fon Stääde un Täärpe in Meuse]] == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.Meuse.pref.gouv.fr/ Préfecture] * [https://web.archive.org/web/20041130092410/http://www.cg55.fr/ Conseil général] [[Kategorie:Frankriek]] [[Kategorie:Meuse|!]] trph4uo57xhj8v955mf2ic5zy9rf6zw 0 385 103022 101050 2013-03-07T20:04:55Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 69 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q253276]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Meilenstein herzogtum anhalt in wörlitz.png|thumb|right|Mielensteen in Anhalt]] As '''Miele''' beteekent me ferscheedene oolde Mäiten. Dät kumt fon dät [[Latiensk]]e ''Mille'' (seeltersk: duusend), wült dät waas uursproangelk ju Eenhaid fon duusend twäiedubbelde Stappe. In do astronomiske Artikkele fon disse Wikipedia is ju düütske '''Miele''' meend fon 7532 meeter. {{stump-links}} lxlwz6jdgsvp1lxzpxwv0hm5f3h5any 0 386 103023 100527 2013-03-07T20:05:06Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 85 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q196538]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[image:Mikroskop.png|thumb|right|Do wichtichste Deele fon n eenfachen Mikroskop:<br /><br /> 1. dät Okular af Oogenglääs<br /> 2. die Objektivwikselrevolver<br /> 3. do Objektive<br /> 4. groawe Ienstaalenge<br /> 5. fiene Ienstaalenge<br /> 6. die Objektdreeger<br /> 7. die Speegel<br /> 8. ju Bliende un die Kondensor]] N '''Mikroskop''' is ne Reewe foar dät bekiekjen fan Dingere, do tou litjet sunt uum mäd dät bloote Ooge tou sjoon. Mikroskope wäide t.B. bruukt foar mediske, biologiske un forensiske Unnersäikengen un in ju Technik bie Unnersäikenge fon Materioale. Ju Wierkenge fon dät Mikroskop beraut ap ju [[Breekenge]] fon Lucht. In ju Skizze hier unner sjucht me dän Loop fon dät Lucht. Fon dät Dingen wät me bekiekje wol (Objekt) gungt dät Lucht truch ju Linse 1 (dät Objektiv) un bildet dan ne uumekierde Bielde (''Image 1''), ju dät Ooge (''eye'') bekieket Linse 2 (dät Okular). Juust as bie dät [[Fergratterengsglääs]] sjucht dät Ooge dan ne stäärk fergratterde uumkierde Bielde (''Image 2''). Dät '''aplöösende Fermuugen''' fon n optisk Mikroskop is begränsed truch ju [[Stroalenge|Woogenlaangte]] fon dät Lucht. Dät hat, dät me Seeken litjer as sun hoolwe [[Laangtemäite|Mikron]] deermäd nit sjo kon. Foar fienere Dingere ferwoant me n [[Elektronemikroskop]]. [[Bielde:Microscope diag.PNG|thumb|left|400px|Wo dät Lucht in n Mikroskop lapt.]] [[Bielde:Microscópio.png|thumb|center|100px|Twäärssnit fon n Mikroskop.]] {{-}} == Galerie Mikroskop == <gallery> File:LaborMik2.jpg| Labor-Mikroskop File:LaborMik1.jpg| Binokuloar Labor-Mikroskop File:SidJen.jpg| Mikroskop-Binokiekere File:SztereoMik.jpg| Stereo-Mikroskop File:Objektiv2.jpg| Mikroskop-Objektive File:Objektiv1.jpg| Mikroskop-Objektive File:Objektiv4.jpg| Mikroskop-Objektive File:Huygens.JPG| Mikroskop-Okulare File:Merook.JPG| Mikroskop-Meetokular File:Zeissok.JPG| Stereo-Mikroskop-Okular File:Okular02.jpg| Mikroskop-Okular File:Okular01.jpg| Mikroskop-Okular </gallery> == Mechaniske Paate fon Mikroskope == <gallery> File:Korasztal.jpg| File:Revolver02.jpg| File:Tubustarto.jpg| File:MikTub.jpg| File:Talpazat.jpg| File:Rekesz.jpg| File:Kondenzor01.jpg| File:Kondenzor.jpg| File:Foglec.jpg| File:Elesseg.jpg| File:Asztal.jpg| </gallery> [[Kategorie:Optik]] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Medizin]] 1koqxlw9b1tvrevkwqv42n1bzo3jtww 0 387 120218 118634 2021-08-20T19:37:14Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Image:Sprachen Europas 1990.png|thumb|500px|Do Sproaken fon Europa]] As '''Minnerhaide''' (dt. ''Minderheiten'') beteekent me Gruppen, do in ne bestimde Gemeenskup nit dän grootste Deel uutmoakje. Dän maast algemeenen Fal sunt '''Sproakminnerhaide''' in Stoaten. In Düütsklound sunt ieuwenske do [[Fräisen]], do [[Sorbisk|Sorben]], do [[Sinti un Roma]] un do [[Dänen|Dänen]] anärkoand. Deerbie rakt dät fluks Unnerskeede: Do Sorben rakt dät bloot in Düütsklound, do Fräisen in Düütsklound un do Niederlounde, do Sinti un Roma sunt Minnerhaid in moorere Stoaten un do Dänen sunt Meerhaid in [[Dänemark]]. Deertou woonje do Sinti un Roma truch dät ganse Lound un do uur moor in bestimde Gestriche. *[[Gans litje Sproaken|Gans litje Sproaken]] == Aal do europäiske Minnerhaide ätter ju Sproake == • [[Åland Ailounde|Ålandsweden]] • Albaner • [[Aostatal]] • Araben • Aragon • [[Armenier]] • Arumanen • Asturien • Azores • [[Baskenlound|Basken]] • Bosnen • [[Bretonisk|Bretonen]] • Bulgaren • Bunjevci (Bunyevtsi) in Serbien • [[Kornisk|Cornwall]] • Csángó • Dänen • Düütske • Elsaß • Esten • [[Färöisk|Färöer-Ailounde]] • Finnen • Flandern • [[Fräisen]] • [[Friaul]] • Gagausien • Galicien • Graubünden • Griechen • Ingermanlound • Italien • Jenisken • Kanarien / Kanariske Ailounde • Karelier • [[Kaschubäi|Kaschubien]] • [[Katalonien]] • [[Korsika]] • Kosovo (Albaner) • Krim • Kroaten • [[Kurdistan|Kurde]] • [[Ladinisk|Ladiner]] • Lettonen • Lipowener • Litauen • Livonien • Lothringen • Ludier • Luxembuurgere • Madeira • Makedonien • [[Manx|Man (Ailound)]] • Mirandien • Mócheno • Morawien • [[Ersjanisk|Mordwinen]] • [[Okzitanien]] • [[Platdüütsk]]e • Polen • Pomaken • Prüüske • Rumänen • Russen • Rusyn • Sami (Laplound) • Sardinien • Savoyen • [[Sleesisk|Schlesien]] • Serben • Seto • [[Sinti un Roma]] • Skonen • Skotlound • Slowaken • Slowenen • [[Sorbisk|Sorben]] • Suudtiroler • Sweden • Tataren • Transdniestr • Tschechen • Türken • Ukrainer • Ungarn • Võro • [[Walisisk|Wales]] • Wallonien • Walser • Wietrussen • Wepsen • Woten • Yiddish / Jiddisk • Zimbern == Do europäiske Minnerhaidssproaken == [[Bielde:Friesetaalgebied.png|thumb|right|300px|Do Fräisen heere uk tou do Minnerhaide]] * [[Wäästfräisk]] * [[Noudfräisk]] * [[Seelterfräisk]] * [[Sorbisk]] * [[Manx]] * [[Skottisk Gälisk]] * [[Walisisk]] * [[Kornisk]] * [[Samisk]] * [[Bretonisk]] * [[Katalanisk]] * [[Baskisk]] * [[Retoromanisk]] * [[Ladinisk]] * [[Kaschubiske Sproake|Kaschubisk]] * [[Arumänisk]] * [[Livisk]] == Buute Europa == Uk buute Europa rakt dät fuul Minnerhaide: wie toanke bloot an do [[Indioaner|Indioaner]] in Amerikoa un do Uurienwoonere ([[Aborigines|Aborigines]]) fon Australien un so oafte do [[Indigene Foulkere|Indigene Foulkere]]. ==Sieden uur Minnerhaide un Minnerhaidesproaken ap düsse Wikipedia== * [[Baskisk]] * [[Bretonisk]] * [[Ersjanisk]] * [[Emilianisk]] * [[Etsbergisk]] * [[Färöisk]] * [[Gallisk]] * [[Indioaner]] - [[Hopi]] - [[Navajo (Sproake)|Navajo]] * [[Inuit]] * [[ Kaschubäi]] - [[Kaschubiske Sproake|Kaschubisk]] * [[Katalonien]] - [[Katalanisk]] * [[Keltisk]] * [[Kornisk]] * [[Kurdistan]] - [[Kurden]] * [[Ladinisk]] * [[Manx]] * [[Onondaga]] * [[Seri]] * [[Sinti un Roma]] - [[Romani]] * [[Sleesisk]] * [[Sorbisk]] * [[Tatariske Sproake|Tatarisk]] * [[Toba-Foulk]] - [[Qom]] * [[Walisisk]] * [[Wilmesauriske Sproake|Wilmesaurisk]] * [[Zhuang]] == Kiek uk bie == * [[Seelter Buund|Seelter Buund]] * [[Uur litje Wikipedien]] * [[Roode Lieste fon betruuede Sproaken]] * [[Lieste fon Minnerhaide]] ==Minnerhaide-Organisatione== * [[EBLUL]] ==Ferbiendenge ätter Buuten== * [http://de.wikipedia.org/wiki/Europ%C3%A4ische_Charta_der_Regional-_oder_Minderheitensprachen Europäische Charta der Regional- oder Minderheitensprachen] ''(düütsk)'' * [http://www.grin.com/de/preview/68410.html Minderheitensprachen in Europa am Beispiel von Deutschland, Spanien und Lettland] * [https://web.archive.org/web/20070923045010/http://www.eurominority.org/version/deu/index.asp eurominority] [[Kategorie:Minnerhaide| ]] ouwbt5qokb719ar18uxnk8nxsxnr65c 0 388 122815 111738 2023-08-18T17:49:31Z T. Mikulski 13191 /* Bielden */ wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Moaiboom |- | align="center" | [[Bielde:Sorbus-aucuparia-bei-Gatschow-27-07-2008-094.jpg|350px|Moaiboom]] <br /><small>Moaiboom ''(Sorbus aucuparia)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Familie:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| ''Rosaceae'' |- | ''Unnerfamilie:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| ''Spiraeoideae'' |- | ''Tribus:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| ''Pyreae'' |- | ''Unnertribus:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| ''Pyrinae'' |- | ''Sleek:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| ''Sorbus'' |- | ''Oard:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| Moaiboom ''(Sorbus aucuparia)'' |} |} Die '''Moaiboom''' (''Sorbus aucuparia'', dt. ''Vogelbeere'' of ''Eberesche'') is n [[Boom]], die fon [[Ieme]]n un uur [[Insekte]] bestäuwen wäd un sik truch Fuugele, do sien Fruchte, do Kraans- af Fuugelbäien, freete, fier uutspreede kon. Hie is also gjucht ouhongich fon dän Räst fon dät [[Ökosystem]]. Die Moaiboom was in [[1997]] "Boom fon dät Jier". == Määrkmoale == Die Moaiboom is maasttied n apgjuchten Boom mäd ne Hööchte fon bit tou twintich m. un lieke un min fertwiegede Takken. Mongs häd n Moaiboom uk moorere Stamme, dan sjucht hie n bitje so uut as n Struuk. [[Bielde:Illustration Sorbus aucuparia0.jpg|left|thumb|200px|Illustration fon [[1885]]]] === Bleedere === Do Bleedere sunt in Suumerdai gräin un sunt apbaud as ne Fugge: So unnerdeelt sik älk fon do bit tou twintich cm loange Bleedere in njuugen bit soogentien litjere, bit tou säks cm loange Deelbleedere. Jo sunt ap ju Bupperkaante dunkergräin un deelwiese behierd, ap ju Unnerkaante blaugräin mäd ne wiete Behierenge, ju oawers uurloang ferswint. Die Rant fon do Deelbleedere is takkerch as ne Soage. === Blöiten === Do Blöiten sunt in n Juni un n Juli tou sjoon. Jo sunt [[Twieuweler]]e, un deer is oafte ne ganse, an n Skärm ärinnerjende, Gruppe fon Blöiten tou sjoon, so äänelk as bie dän [[Kiddeboom]]. Do eenpelde wiete bit cremefaawiche Blöiten hääbe ne Truchmäite fon so'wät aan cm. === Fruchte === [[Bielde:Rowan berries in October.jpg|right|200px|thumb|Fuugelbäien ap [[Spiekeroog]]]] Foar do Fruchte rakt dät do Begriepe ''ju Fuugelbäie'', ''ju Kraansbäie'', ''ju Dröiselkebäie'' af ''ju Moaikralle''. Jo sunt orange bit rood, smoakje truch ju [[Parasorbinsüüre]] normoal bitter, me skäll him nit in groote Massen iete, sjuch [[Moaiboom#Nutsen|in dän Apsats uur dän Nutsen]]. Jo hääbe een Truchmäite fon so'wät aan cm un dät swotte Säid wäd bit tou säks mm loange. Fon August bit Oktober sunt do Kraansbäien riep. === Boark === Ju Boark is bie n Teeling griesbruun un häd twäärs ferloopende Striepe uut Koark. Leeter wäd ju dunkerbruun un kricht Loangsboarste. == Lieuwendsruum == Die Moaiboom is heemsk in bienaist dät ganse [[Europa]], buute Deele fon [[Ieslound]], un do suudelke Deele fon [[Spanien]] un [[Griechenlound]]. Ju aastelke Gränse fon dän Lieuwendsruum is uungefeer bie ju Äi [[Wolga]]. Buppedeem rakt dät in dän [[Kaukasus]] un ju aastelke [[Turkäi]] uk Moaiboome. Die Moaiboom is uk oafte in Tuune un in Gräinanloagen fon Stääde tou fienden. [[Bielde:Dröiselkestrik.jpg|thumb|right|200px|Dröiselkestrik]] == Nutsen == Mäd Fuugelbäie af Kraansbäie wuden fröier Fuugele fangt un dan ferkooped. Dät wieren [[Dröiselke]]. Kraansbäie heete do fielicht deeruum, dät sun Kraans fon Bäien moaked wude, mäd Hangstehiere wude die tougjuchte moaked, un die Fuugel dan deermäd fangt. Fon Moanskene sälwen skällen do Fuugelbäien beeter nit ieten wäide, in ne groote Masse feruurseeket dät ne litje Fergiftenge un filiecht mout me uk späie. Dät kumt fon ju [[Parasorbinsüüre]]. Me skäll oawers goude Marmeloade deerfon moakje konne, deeruum dät ju Parasorbinsüüre, wan me dät heet moaket, oubaud wäd. Do Bäien änthoolde Vitamin C. In Seelterlound wäide deer traditsjonell [[Moaiholtene Floitepiepe]]n uut moaked. N Sap fon do Bäien wäd in ju Natuurhheelkunde bruuked, ju Plonte is deeruum uk ne Heelplonte. == Bielden == <gallery> Sorbus aucuparia 270605.jpg Rowanberries in late August 2004 in Helsinki.jpg Sorbus aucuparia Wilde lijsterbes bloemen closeup.jpg Sorbus aucuparia Wilde lijsterbes bloeiwijze met rups.jpg </gallery> ==Sjuch uk== * [[Bäien]] * [[Plonten]] * {{Commons ienföigje|Sorbus aucuparia}} == Wällen == * Mark Bachofer un Joachim Mayer: ''Der neue Kosmos Baumführer'' <small>'''KOSMOS'''</small>naturführer ISBN 978-3-440-10217-6 {{Normdaten|TYP=p|GND=4150977-8}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Ietelweere]] [[Kategorie:Heelplonten]] lwqqvv9irfxo0e0kpzu5tekj6nuz8qr 0 389 119916 116739 2021-07-13T07:04:30Z Archaeodontosaurus 1779 /* Stiele */ wikitext text/x-wiki [[Image:Pastellkreide 2.jpg|100px|right|thumb|Pastellkriet]] '''Moalerkunst in dän gratteren Sin''' is ju [[Kunst]] Bielden tou moakjen ap flakke Gruunde: Papier, Linnen, Holtbreede, Steen, Metal. * Ju Moalerkunst häd uk wichtige [[Fräiske Moalerkunst|Fräiske Fertreedere]]. ==Technike== Foar ju Moalerkunst in dän gratteren Sin rakt dät ferscheedene Techniken, as: *[[Teekenjen]] mäd Loodstikken, Faawstikken af Kriet in ferscheedene Faawen. *[[Moaljen]] mäd Faawe, t.B. Woaterfaawe (Aquarell), Akrylfaawe af Ouljefaawe. [[Image:CarlEugenKeel-Bar.jpg|100px|right|thumb|Linolsnit]] Deertou konnen ferskeedene Reewen bruukt wäide, as t.B. Pinsele, Bäärsele, do Fingere, Spritsen un uur. *[[Apklieuwjen]] *[[Mosaik]] Un dan '''Pränt''': *[[Linolsnit|Linolsnit]] *[[Holtsnit|Holtsnit]] *[[Kooperstääk|Kooperstääk]] *[[Stäilstääk|Stäilstääk]] *[[Sieuwpränt]] Un wät dät däälich noch an Moderne Muugelkhaide rakt, uum tou Präntjen. ==Stiele== [[Image:Raffaello Madonna Cowper.jpg|100px|right|thumb|Renaissance]] Me kon ju Moalerkunst iendeele ätter Stiele. Ätter dät Middeloaler koom eerste ju * [[Renaissance|Renaissance (Wiergebuurt)]] ju touräächgreep ap ju Kunst fon dät klassiske Oaler. Deerätter koom die * [[Manierismus|Manierismus]] mäd El Greco un Michelangelo In dät 17. Jierhunnert äntstuud unner Ienfloud fon ju Juunreformation dät * [[Barock|Barock]] känteekend truch uurmäitige Fersierenge uum ju Bewäägenge tou akzentuierjen mäd Faawen, Fersierenge un dät Lucht-Schaad-Effekt. Moalere: Pieter Pauwel Rubens - Rembrandt van Rijn - Johannes Vermeer - Jan Steen - Frans Hals - Pieter Claesz - Willem Claesz Heda - Francisco Goya - Caravaggio - Velazquez - Annibale Carracci [[Image:Johannes_Vermeer_(1632-1675)_-_The_Girl_With_The_Pearl_Earring_(1665).jpg|100px|right|thumb|Barock]] In dät 18. Jierhunnert äntstuud as lääste Phase fon dät Barock dät * [[Rokoko|Rokoko]] in Frankriek ätter Ludwig XIV., wierbie ju Fierelkhaid ärsät wuude truch spieleriske Oard in friskere Pastellfaawen. 19. Jierhunnert: * [[Klassizismus|Klassizismus]]. Reaktion ap dän Rokoko-Stiel, foarallen in Frankriek (Louis-Quinze un Empire) twiske 1770 un 1830. Dominique Ingres - Jacques Louis David * [[Romantik|Romantik]]. Luuterkaid un rationelle Komposition uut dän Klassizismus wäide fertroangen fon Geföil un Phantasie. [[Eugène Delacroix]]- [[Caspar David Friedrich]] - Philipp Runge - [[Joseph Mallord William Turner]] - John Constable - Theodore Géricault - Francisco Goya - Antoine Wiertz - Louis Gallait - Arthur Navez [[Image:Claude Monet 040.jpg|100px|right|thumb|Impressionismus]] * [[Akademismus af Neoklassizismus|Akademismus af Neoklassizismus]]. Eklektiske Skoule: Elemente fon Klassizismus un Romantik, mäd bietiede Anfange tou "Realismus" en "Symbolismus". William-Adolphe Bouguereau - Jean-Léon Gérôme - Lawrence Alma-Tadema - John William Waterhouse - John William Godward - Präraffaelite * [[Realismus|Realismus]] - fon 1830 an. Wierreeken fon ap de Steede woartouniemen Wuudelkaid. Barbizon - Théodore Rousseau - Jean François Millet - Charles-François Daubigny - Camille Corot -Louis Artan - Hippolyte Boulenger - Skoule fon Tervuren * [[Impressionismus|Impressionismus]]. Reaktion juun dän Akademismus (nationalistiske Romantik). Moakjen fon ne goud bestimde Tiedsimpression. Banalisierjen (in dät Lieuwend fon älke Dai Deelluuken) fon do Themen. Faawen ieuwenskenunner, sunner Moangenge. Moaljen un Teekenjen ap de Steede. [[Image:Georges Seurat 035.jpg|100px|right|thumb|Pointillismus]] * [[Post-Impressionismus, Pointillismus|Post-Impressionismus, Pointillismus]]. Wietenskuppelk Uutoarbaidjen fon do Faawenstuufengen truch dät ieuwenskenunner sätten fon do Faawenpunkte gans sunner Miskenge, nit foartied ap dät Faawenbrääd, un nit ap dät Douk sälwen. * [[Neo-Impressionismus|Neo-Impressionismus]], twäide Haaldeel 19. Jierhunnert. Riegenfoulge fon Gjuchtengen as Pointillismus, Skoule fon Pont-Aven, Nabis, Haager Skoule un Larener Skoule, do sik aal bemöiden uum ju Analysis fon dät Lucht un ju Faawe fon do Impressioniste. Willy Schlobach - Willy Finch - Les XX - Octave Maus - James Ensor - Guillaume Vogels - Theo Van Rysselberghe - Jan Toorop - Theodoor Verstraete - Periclès Pantazis - Groupe de Lagny - Edouard Cortes - Hendrik Jan Wolter * [[Haager Schoule|Haager Skoule]]. Wäkke Moalere, do ju impressionistiske Stiel un Technike uutoarbaideden in de Naite fon n Haag twiske 1860 un 1900. Jacob Maris - Matthijs Maris - Willem Maris - Johan Hendrik Weissenbruch - Jan Weissenbruch - Hendrik Mesdag - Jozef Israëls - Bernard Blommers - Johannes Bosboom - Amsterdamer Juffere * [[Larener Schoule|Larener Skoule]]. Wäkke Moalere, do uum 1880-'85, unner Fierenge af inspirierd fon Albert Neuhuys un Anton Mauve touhoope oarbaideden in de Naite fon dät loundelke Laren. Albert Neuhuys - Anton Mauve * [[Do Amsterdamer Impressioniste|Do Amsterdamer Impressioniste]]. Wäkke Deelniemere an ju Haager Skoule weeken uut ätter Amsterdam. George Breitner - Floris Hendrik Verster - Isaac Israëls - Amsterdamer Juffere [[Image:(Albi) Le Divan japonais 1893 lithographie - Toulouse-Lautrec MTH.A3.jpg|100px|right|thumb|Jugendstil]] * [[Symbolismus|Symbolismus]]. Reaktion ap dän Impressionismus. William Blake - Pierre Puvis de Chavannes - Gustave Moreau - Edvard Munch - Odilon Redon - Jan Toorop - Fernand Khnopff - Emile Fabry - Constant Montald - Leon Spilliaert - Xavier de Mellery - William Degouve de Nuncques * [[Sezession|Sezession]]. Separatistiske Bewäägenge, Eende 19. Jierhunnert, juunuur härskjenden Konservatismus (Akademismus), foarallen in Düütsklound. Gustav Klimt - Egon Schiele * [[Jugendstil|Jugendstil]]. uk naamd Art-Nouveau af Modern Style. Optimistisken Moalerstiel. Neen Ferweendenge fon Symmetrie. Bruukt jädden fuul Ornamente, wierbie krullerge Wieuwljuude-, Bloumen-, un Fuugelmotive dominierje. * [[Do Wonderer|Do Wonderer]]. Ruske Gruppe Moalere, do Kunst tichter bie do Ljuude brange wüülen; Eende 19. - Ounfang 20. Jierhunnert. Fuul sälskupskritiske Oarbaid. Ilja Repin - Nikolaj Ge - Archip Koeindzji - Ivan Kramskoj - Isaak Levitan - Vasili Perov - Valentin Serov - Ivan Sjisjkin - Vasili Soerikov - Viktor Vasnetsov 20. Jierhunnert [[Image:Amedeo Modigliani 007.jpg|thumb|100px|right|Expressionismus]] * [[Expressionismus|Expressionismus]]. Die Kunstler rakt foarallen sien oaine Geföile wier, toun Biespil truch ne nit-realistiske Anweendenge fon Faawen un truch dät Akzentuierjen fon Ferfoarmengen in ju Bielde. Die Brücke - Der blaue Reiter - Latem-Skoule - Constant Permeke - Gustaaf De Smet - Frits Van den Berghe- Bergener Skoule - Die Ploeg (Plouch; Groningen) - Jan Altink - Johan Dijkstra - Willem Hofhuizen - Hendrik Werkman - Jan Wiegers - Marcel Caron - Max Beckmann - Conrad Felixmüller - Ludwig Meinder - Otto Dix - Max Pechstein - Oskar Kokoschka * [[Fauvismus|Fauvismus]]. Anweendenge fon schäärpe juunuur nunner kontrastierjene Faawenmassen, oafte fluks ap Douk, sunner eenige Teekenge. Les Fauves - Henri Matisse - Kees van Dongen - Brabantisken Fauvismus - Rik Wouters * [[Äntoardede Kunst|Äntoardede Kunst]]. Oulienende Reaktion foarallen juunuur dän Impressionismus, dän Fauvismus, dän Expressionismus, dän Surrealismus un dän Dadaismus. Soogoar mäd Besleeknoame unner dät Nazi-Regime ätter 1933. Emil Nolde - Ludwig Kirchner- Ernst Barlach - Otto Dix - Oskar Schlemmer - Karl Schmidt-Rottluff * [[Animismus|Animismus]]. Reaktion ap dän Fleemiske Expressionismus, wierbie me doo Ferfoarmengen un ju äidske Faawe oulient un ju persöönelke Rüürenge akzentuiert. Albert Van Dyck - War Van Overstraeten * [[Nervia|Nervia]]. Walloniske Bewäägenge uut 1928 foar ju Näibewäidenge fon dän Klassizismus. Louis Buisseret - Anto Carte * [[Sozialen Realismus|Sozialen Realismus]]. Nit-idealisierde objektive Wiergoawe fon do soziale Toustände in de Sälskup. Constantin Meunier - Eugeen Laermans - Pierre Paulus - Newlyn Group. * [[Neue Sachlichkeit|Neue Sachlichkeit]]. Fanatisken Realismus, sunner eenigen Idealismus. Hongjend ätter grimmietsken Zynismus. Schäärpe Uumrisse. Lucian Freud - Otto Dix - George Grosz * [[Avant Garde|Avant Garde]]. Ju eerste ruske Avant-Garde-Bewäägenge äntstuud 1907 as Reaktion ap dän Naturalismus un do Dröömeräie fon do Symboliste. Die Avant-Garde stoalt do plastiske Kunste ap n Kop, juust as uk dät Tjooter, ju Architektuur, dän Film, ju Photographie, ju Poesie un dät Design. Koant ätterdät ferscheedene Stappen: Neoprimitivismus, Czannismus, rusken Fauvismus, Kubo-Futurismus, Suprematismus, Konstruktivismus. Bildet dän Ansats tou ju [[Fäksproake fon Kunstmoalere|abstrakte]] Kunst. Natalja Gontsjarova - Aleksandr Larionov - Pavel Filonov - Kasimir Malewitsj - Vladimir Tatlin - Aleksandra Ekster - - Ljoebov Popova - Olga Rozanova - Aleksandr Rodtsjenko - Pevsner * [[Abstrakte Kunst|Abstrakte Kunst]]. [[Fäksproake fon Kunstmoalere|Abstrahierjen]] fon [[Fäksproake fon Kunstmoalere|perspektive]] Elemente af ju ganse Bielde tou wäil af nit kontrastierjene af harmoniske Faawenschaddierenge. Dät rakt "woorme" af "lyriske" Abstraktion (faawenrieke) ieuwenske "koolde" Abstraktion (oafte eenfaawige geometriske Figuure). Piet Mondriaan - Georges Vantongerloo - Wassily Kandinsky - Louis Van Lint - Victor Servranckx - Paul Klee - - Gilbert Decock - Gilbert Swimberghe - Willem de Kooning - Jackson Pollock * [[Rayonismus|Rayonismus]]. [[Fäksproake fon Kunstmoalere|Abstrakte]] ruske Bewäägenge, uum 1911. Ferwoant parallele Faawenestroale. Michael Larionov - Natalja Gontscharova * [[Orphismus|Orphismus]]. Lyrisk [[Fäksproake fon Kunstmoalere|abstrakte]] Komposition fon bloot kontrastierjene Faawen. Robert Delaunay - Sonia Delaunay - Frantisek Kupka - Francis Picabia * [[Suprematismus|Suprematismus]]. Dät scheene Geföil wäd uutdrukt fon eenfache Foarme un puure Faawen: Fjauerkaant, Gjuchthouk, Kuugelschieuwe, Kjuus un Winkelhoake. Ruske Abstraktion. Kasimir Malewitsj - Ivan Kljoen * [[Konstruktivismus|Konstruktivismus]]. Geometriske [[Fäksproake fon Kunstmoalere|abstrakte]] Bewäägenge in Ruslound, twiske 1917 un 1921, ju truch Konstruktione fon loose Foarme ruumelke Bewäägenge suggerierje wol. Vladimir Tatlin - El Lissitsky - Naum Gabo - Albert Pevsner - László Moholy-Nagy * [[Bauhaus|Bauhaus]]. Unnergjucht gjucht ap industrielle Gestaltenge. Walter Gropius - Johannes Itten [[Image:Juan Gris 003.jpg|thumb|100px|right|Kubismus]] * [[Kubismus|Kubismus]]. Plastisk-geometriske Foarme in Londskuppe. Houkige, expressive Lienjen un Flächen, loos fon [[Fäksproake fon Kunstmoalere|Perspektiv]], fierend ätter Hoolich-[[Fäksproake fon Kunstmoalere|Abstraktion]]. George Braque - Juan Gris - Fernand Leger - Francis Picabia - Pablo Picasso - Louis Marcoussis - Jean Metzinger - Albert Gleizes - Robert Delaunay - Raymond Duchamp-Villon - Jacques Villon - Section d'or - Amedeo Modigliani * [[Dadaismus|Dadaismus]]. Striedet juun do fääste Kunstwäide, truch Touhoopebrangen fon ferbiesterjend uunrealistiske Elemente, in t.B. Ready-made-Stukke. Marcel Duchamp - Kurt Schwitters - Man Ray - Theo van Doesburg * [[Assemblage-Kunst|Assemblage-Kunst]]. Schienboar toufällich uungliekoardige Seeken touhoope brange tou ne näie [[Fäksproake fon Kunstmoalere|figurative]] af [[Fäksproake fon Kunstmoalere|abstrahierde]] Bielde. Marcel Duchamp - Kurt Schwitters - Marcel Cornell - Paul Joostens - Camiel Van Breendam * [[Futurismus|Futurismus]]. Reaktion uut Italien juun älken Konservatismus, gjucht ätter ju Toukumst fon dät moderne Lieuwend. Betoonjen fon ju Bewäägenge truch do apnunnenr foulgjende in aan Oogenblik touhoopetoufoatjen. Oulienenge fon dän tou wöidigen Kubismus. Carlo Carra - Umberto Boccioni - Luigi Russolo - Giacomo Balla - Gino Severini - Puteaux-groep * [[Pittura metafisica|Pittura metafisica]]. Reaktion juun dän Futurismus. Kreation fon alternative Wuudelkaid truch Seeken uut ju wuudelke Waareld tou ferbienden mäd ju Droomwaareld un dät Unnerbewuste. Giorgio de Chirico * [[Magisken Realismus|Magisken Realismus]]. Foarm fon hyperrealistiske Wiergoawe fon fantastiske Droom- un Woanbielden. Octave Landuyt - Jef Van Tuerenhout * [[Surrealismus|Surrealismus]]. Inspiration bie do nihilistiske Dadaiste. Ärkundenge fon dät Unnerbewuste in irrationelle Droombielden. Salvador Dali - Max Ernst - René Magritte - Paul Delvaux - Albert Carel Willink - Joan Miro - Yves Tanguy * [[Naive Kunst|Naive Kunst]]. Moalje ap bäidenske (uungeleerde) Wiese. Mäd Suurge fereenfachede Wiergoawe. Nit-wietenskuppelke [[Fäksproake fon Kunstmoalere|Perspektive]], kloore Faawen, nochterne Uutbieldenge fon fantasierde Foarstaalenge. Friske Vision. Henri Rousseau * [[Cobra|Cobra]]. Akzentuierjen fon Spontaneität. Oukuutenge foar (Co)penhagen, (Br)uxelles un (A)msterdam. Christian Dotremont - Pierre Alechinsky - Lucebert - Karel Appel - Asger Jorn - Corneille - Constant Nieuwenhuys - Jan Nieuwenhuys - Bengt Lindström * [[Op-art|Op-art]]. Geometrisk [[Fäksproake fon Kunstmoalere|abstrakte]] Bewäägenge in Europa, früünd an ju amerikoanske Hard-Edge Painting un dän rusken Konstruktivismus. Henryk Berlewi - Victor Vasarely - Jesus Raf Soto - Jan Van den Abeel - Willy Plompen * [[Colorfield Painting|Colorfield Painting]]. Dät wol dän Effekt fon groote Faawenflächen uutspielje. Barnett Newman - Mark Rothko - Josef Albers * [[Bio-morfiske Moalerkunst|Bio-morfiske Moalerkunst]]. Abstrakte Kunst äntnuumen an lieuwjene organiske Foarme, do spruutje uut de Natuur (Juunsats tou geometriske Foarme). Joan Miro * [[Pop-Art|Pop-Art]] Popular Art. [[Fäksproake fon Kunstmoalere|Figurativ]]. Banoale Foarstaalenge uut ju Konsumption tou Kunst. Richard Hamilton - Andy Warhol - Roy Lichtenstein - James Rosenquist - Jasper Johns * [[Näie Figuration|Näie Figuration]]. Näie Foarm fon ruumelke Schaffenge: Oulienen fon traditionelle [[Fäksproake fon Kunstmoalere|Perspektive]], Ienbrangen fon Ruumte-Suggestion truch moalerkunstich froamde Objekte un Abstrahierjen tou Silhouet-Foarme. Renier Lucassen - Piet Zuyderland - Sipke Huisma - Roger Raveel - Etienne Elias - Raoul De Keyser * [[Informelle Moalerkunst|Informelle Moalerkunst]] (Action Painting - Dripping). Europäiske Variante fon [[Fäksproake fon Kunstmoalere|abstrakten]] Expressionismus. Die Moaler häd de Hounde gans fräi. Uk Materie-Moalerkunst naamd. Hans Hartung - Bram Bogart - Georges Mathieu - Jan Burssens - Antoine Mortier - Jackson Pollock * [[Existentielle Kunst|Existentielle Kunst]]. [[Fäksproake fon Kunstmoalere|Abstrahierjen]] fon Eenpeldhaide uut ju uursproangelke Bielde, in Figuur as uk in Londskup, tou dät blootlääsen fon unnerbewuste af primäre Äntwikkelengsstadien. Bie E.K. honnelt sik dät eer uum dän Charakter as uum dän Stiel, bie [[Fäksproake fon Kunstmoalere|Figuration]] as uk bie [[Fäksproake fon Kunstmoalere|Abstraktion]]. Francis Bacon - Jan Burssens - Jean Fautrier - Germaine Richier - Alberto Giacometti - Bram van Velde * [[Hyperrealismus|Hyperrealismus]]. Realismus wierroat mäd photographiske Präzision. Chuck Close - Domenico Gnoli - Jan Bentener - Marcel Maeyer - Roger Wittevrongel - Anton Declerck - Damien Hirst * [[Arte Povera|Arte Povera]]. Wol dän Betrachter tou Bewustwäidenge brange. Säkt ätter direkten Ferbeend twiske Natuur un Kultuur. Bloot bie italieniske Kunstlere. Michelangelo Pistoletto - Jannis Kounellis - Mario Merz - Marisa Merz - Giuseppe Penone - Luciano Fabro * [[Minimal Art|Minimal Art]]. Kreation fon spezifiske Objekte in ju Ruumte un hieren Ienfloud ap disse Ruumte, mäd Anweendenge fon industriel moakede Materioale. Donald Judd - Robert Morris - Dan Flavin - Sol LeWitt - Carl Andre * [[Fundamentoale Kunst|Fundamentoale Kunst]]. Apmäärksoamkaid juust foar Technik un Middele as Douk, Faawestof, Textur, Formoat, Lienje. Robert Mangold - Robert Ryman - Armando - Raimund Girke - Dan Van Severen - Raoul De Keyser - Marcase - Marthe Wery - Alan Green * [[Outsider Art|Outsider Art]]. Uk Art Brut naamd. Kunst die der loos stoant fon eenigen kulturellen Ienfloud un as puur, non-konformistisk äntstoant uut kunstleriske Isolierdhaid. Jean Dubuffet - Willem Van Genk - Pascal Tassini - Silvain Cosijns - Heide De Bruyne * [[Näien Realismus|Näien Realismus]]. Dadaistisken Iensleek. Produkte un Bieldemiddele fon ju moderne Sälskup, oafte destruktiv ferwoand truch Outoakeljen af deelwiese Fernichtjen. Yves Klein - Arman - Niki de Saint Phalle - Paul Van Hoeydonck - Pat Andrea - Peter Blokhuis - Walter Nobbe - Jurjen de Haan - Maarten van Dreven * [[Conceptual Art|Conceptual Art]]. Kunst ju sik bloot befoatet mäd de Idee as Realisation. Kunstseeke is neen Artikkel toun Ferkoop. Joseph Kosuth - Joseph Beuys - Jef Geys - Jacques Charlier - Marcel Broodthaers - Barry Flanagan - Panamarenko * [[Do Näie Wüülden|Do Näie Wüülden]]. Do wüülen, ätter dän twäiden Waareldkriech, in schäärp kontrastierjene Faawen un in uurrumpeljene Teekenfiguure ap groote Formoate, hieren Gjouel uuterje uur ju ougerloose Gewald, ju tou ju düütske Tragödie fieren died. Georg Baselitz - A.R.Penck - Elvira Bach - Mühlheimer Freiheit - Thomas Lange * [[Graffiti|Graffiti]]. Spritsbusse-Moaljen in eenfachte Foarme un Faawen. Oafte Persiflage ap ju Sälskup. Keith Haring - Kenny Sharf - Robert Combas - Walter Dahn - Walter Swennen * [[Body Art|Body Art]]. Deerbie bruukt die Kunstler dät Lieuwend (Körper) uum sien kunstleriske Ideen tou demonstrierjen. Gilbert & George - Ger van Elk - Klaus Rinke - Yves Klein * [[Land Art|Land Art]]. Ferweendenge fon wät ju Natuur rakt: Äide, Steen, Holt. Uk Iengriep in ju Natuur. Robert Smithson - Javachef Christo - Leo Copers - Jan Dibbets - Andy Goldsworthy - Richard Long - Robert Morris * [[Fantasy Art|Fantasy Art]]. Maast realistiske Kunst gruunded ap Mythologie un moderne Fantasy. Larry Elmore - Frank Frazetta - Gerald Brom - Jonathon Earl Bowser - Keith Parkinson -Boris Valleyo - Chris Achilleos - Tom Kidd * [[Plastizismus|Plastizismus]]. [[Fäksproake fon Kunstmoalere|Figurative]] expressionistiske Wiergoawe mäd Uur-Akzentuierenge in Volumen-Proportione. Fernando Botero 21. Jierhunnert * [[Mail-Art|Mail-Art]]. Kunstoard mäd Kommunikation as Medium. Ruud Janssen * [[Uunouhongigen Realismus|Uunouhongigen Realismus]]. Ströömenge fon däälich uur realistiske Kunst. Evert Thielen - Henk Helmantel - Hans Deuss - Frans Koppelaar - Herman Tulp - Rein Pol - Wout Muller * [[Planetarismus|Planetarismus]]. Multimedioal Projekt, dät biedreege wol an Integration un Synthesis fon ferscheedene Kunste: Moalerkunst, Film, Photographie. Musik, Dons. Kiro Urdin [[Kategorie:Kunst]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] dynqgr904ha7op90l5559you7owjsxh 0 391 122579 115379 2023-06-17T16:49:25Z DragosCosmin553 13095 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Republica Moldova | Noome = Moldawien | Flaage = Flag of Moldova.svg | Woapen = Coat of arms of Moldova.svg | Steede = Europe location MD.png | Woalspruch = - | Amtssproake = [[Rumäänsk]] Regionoal uk:<br>[[Rusk]],<br>[[Ukrainsk]],<br>[[Gagausisk]]| Haudstääd = Chisinau | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 33.843 | pztWoater = 1.4 | Ienwoonere = 4.431.570 | Täljier = 2002 | Munte = Leu | Muntkode = MDL | Tiedzone = +2 | Fierdai =- | Nationoalhymne = Limba noastra | Loundkode = MDA | Auto-Känteeken = | Internet-TLD = .md | Telefonfoarwoal = 373 | }} '''Moldawien''' is n Lound in Aast- un Suudaast-[[Europa]]. Ju Haudstääd is [[Chisinau]] un die Präsidänt fon ju Republik is (Stound: 2013) [[Nicolae Timofti]]. == Autonome Rebätte == In dät Aaste rakt dät een striedich Rebät, [[Transnistrien]], dät praktisk uunouhongich is, man nit as uunouhongich anärkoand. [[Gagausien]] is as Deel-autonom anärkoand. In ju moldawiske Ferfoatenge hat dät, wan Moldawien sien Uunouhongegaid ferljust, wäd Gagausien aan oainen Stoat. == Noaberlounde == Moldawien wäd beskat fon: * [[Ukraine]] in dät Noude, Aaste un ju in dat Suude * [[Rumänien]] in dat Wääste. {{Stump-links}} [[Kategorie:Lound in Europa]] qlz5jrm04mplz61a06en4rzvu1cef4t 0 392 112356 108809 2016-02-16T19:10:20Z Ooswesthoesbes 9 wikitext text/x-wiki '''Montfort''' ([[Limbuurchsk]]: ''Mofert'') is ne Stääd in Limbuurich, [[Niederlounde|do Niederlounde]]. In Montfort rakt et uungefeer 3600 Ienwoonere. Ju Stääd heert bie ju Meente [[Roerdalen]]. In Montfort boalt me [[Montfortisk]]. ==Zie ook== *[[Montfortisk]] == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://li.mofert.wikia.com/ Wiki uur Montfort.] {{commonscat|Montfort, Roerdalen}} [[Kategorie:Stääd]] n6vj7c4v31j3ickoorppv1qouuv84s0 0 393 107000 12786 2013-04-15T01:56:11Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki '''Montfortisk''' is ne Limbuurichske [[Sproake|Sproake]], ju fon sowät 1.600 Moanskene boald wäd in [[Montfort|Montfort]]. In Montfort kwäd me ''Mofers''. == Määrkmoale == i'''ch''' - ma'''k'''e - '''doe''' - b'''ou'''m - hón'''dj''' - '''sl'''ank - '''sj'''aop - rèch'''< >''' (''[[Limbuurchsk#Määrkmoale|Limbuurchsk]]'') ==Grammatik== t Rakt Falle in dät Montfortisk, nämmelk [[Nominativ]], [[Genitiv]], [[Lokativ]] un Räste fon ju [[Dativ]], [[Accusativ]] un [[Vokativ]]. Ju Konjugation (''in die volgorde'') is: * foar monnelk: ''daag - daags - däöges - dage - dage - daag'' * foar wiewelk: ''vrów - vrów - vrówwes - vrówwe - vrów - vrów'' * foar sächelk: ''ei - eis - i-jes - ei - ei - i-j'' (sjo die ei/i-j Wiksel) ==Do Ferannerengen fon dät Montfortiske== Dät Montfortiske hied fröier Woude as ''fietsj'', däälich is ''fietsj'' ''fiets'' wuuden. Un uk Woude as ''bao, bekans'' un ''prónt'' ferswiende. Ju Ferannerenge fon dät Montfortiske häd mongs as Gruunde die Ienfloud fon ju [[Hollounsk|hollounske]] Sproake. ==Schrieuwere fon dät Montfortiske== * Pierre Bakkes ==Woudebouk== Dät Montfortiske Woudebook (Hääruutreeker: Stichting Mofers Waordebook, Jier: 2007, Schrieuwer: Pierre Bakkes) is n 21. October 2007 hääruutroat. [[Kategorie:Sproaken]] amj2xy0ckd16dqlw9c4eeeh2iz5wtt4 0 394 107777 45006 2013-08-18T08:01:48Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q178224]] wikitext text/x-wiki '''Morphologie''' is ju Leere fon Stambildenge un Beegenge fon do Woude. Dät rakt ferscheedene [[Woudoard|Soarten fon Woude]]. ==Sjuch uk== * [[Silwe]] [[Kategorie:Sproakkunde]] 5kc6em2opj7we225fs4eb4wfqh9zsrs 0 395 120515 120401 2022-01-30T21:36:24Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Moon merged small.jpg|right|thumb|Ju Moune.]] Uus Waareld häd man aan Trabant, die mäd hier ju groote Jiereswonderenge uum de Sunne moaket. Un ap disse Wonderenge traalt ju '''Moune''' (Symbol: [[file:Moon decrescent symbol (fixed width).svg|16px|☾]]; dt. ''Mond'') sik uk noch uum de Waareld in njuugenuntwintig Deege un tweelich Uure. Do uur [[Planete]]n hääbe moorere Mounen. So die [[Jupiter]] mäd fjauer, die [[Saturn]] mäd oachte, un [[Uranus]] mäd säks Mounen. Wo prachtful do kuute, trjo bit fieuw Uure loange Noachte ap do Planeten wul wieren, wan wie do deer belieuwje kuuden. Wan wie ap dän Saturn woonden, kuuden wie uus dät Skauspil mäd do oachte Mounen bekiekje. Nit een tjuusterge Noacht. Ju eene Moune gungt ap un ju uur gungt unner. Immer sunt wul fjauer litje un groote tou sjoon. Wie mouden nu ieuwen mäd uus eene Moune toufree weese. [[Mounephasen|Näimoune, eerste Fjoodendeel, Fulmoune un lääste Fjoodendeel]]; dät rakt Ouwikselenge genouch. Do Amerikoaner baale fon dunkele un ljoachte Moune. Wan wie ap de Moune wieren un fon deeruut uus Waareld bekiekje kuuden, wo groot moaste uus Waareld läite, deer ju daach füüftich moal gratter is as de Moune. Ju Moune is fon uus bloot 385.000 Kilometer oawe, un ju Waareld moaste uk füüftich moal gratter läite as uus de Moune lät, somäd fuul gratter as de Sunne. [[Kategorie:Kosmographie]] 54rk82m87xam4kv7jgb8mosf1rnmh5j 0 396 114179 103029 2017-04-16T19:16:17Z Achim55 5797 File replaced on Commons ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.6.5]]) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lunar libration with phase2.gif|thumb|right|300px|Do Mounephasen fon n Mound outroald in ne Sekunde.]] Deeruum dät ju [[Moune]] uum de Äide troalt, kiekje wie dät eene Moal juun ju truch de Sunne ferljoachtede Kaante (Fulmoune), dät uur Moal juun ju tjuusterge Kaante (Näimoune). Deertwiske is ju Moune hoolich ferljoachted (eerste un lääste Fjoodendeel). Dät sunt do '''Mounephasen''' (dt. ''Mondphasen''). Daach troalt ju Moune sik sälwen uk juust so, un deeruume kiekje wie daach immer juun desälge Siede fon de Moune. Ju Bäätersiede konnen wie fon de Äide häär nit sjo. [[Bielde:Mond Grafik.svg|left|thumb|Wo ju Moune sik troalt. Fon gjuchts kumt dät Sunnelucht.]] [[Bielde:Mond Phasen.jpg|left|thumb|600px|Hier do Mounephasen: 1 Näie Moune, 3 eerste Fjoodendeel, 5 Fulmoune, 7 Lääste Fjoodendeel.]] [[Kategorie:Kosmographie]] bgz6ybth5hvuskphmzms1cesjdhypl0 0 397 114065 112358 2017-02-28T14:34:06Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki Ju '''Munte''' is dät stoatelke Jäildweesen fon n Lound. Maasttieds häd n Lound uk ne Munte, so as mäd dän oolde D-Maak in Düütsklound. Man dät kon uk weese dät n Lound ju Munte fon n uur Lound benutset, as toun Biespiel dän amerikoanske Dollar in Aast-Timor. {{stump}} idr4oqxac85jmvfs1ze2rppc0cgmn0y 0 398 103030 101611 2013-03-07T20:06:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 173 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q638]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Musik''' is ne [[abstrakte Kunst]] ju sik beschäftiget mäd [[Kloang]]. Dät is aiske stuur dän Begrip ''Musik'' gjucht tou bestämmen: Ju Definition schielt jee [[Kultur]], jee Tied un soogoar jee Moanske. Uk uur ju Iendeelenge fon ju Musik sunt doo sik nit eenich. Me kon Musik iendeele ätter Funktion un ätter Kultuur. Ju eerste Iendeelenge unnerschat ''[[Kunstmusik]]'', ''[[Unnerhooldengsmusik]]'' , ''[[Foulksmusik]]'' un ''[[Anwoande Musik]]''. Ju uur unnerschat dan klassiske Musik, Jazz, indiske Musik, Middenafrikoanske Musik usw. Maasttied bruukt me oawers ne praktiske Iendeelenge, toun Biespil düsse: * [[Klassiske Musik]] * [[Rockmusik]] * [[Popmusik]] * [[Jazz]] * [[Rapmusik]] * [[Waareldmusik]] Düsse Iendeelenge is wäil aisk äiwendloundisk gjucht: Aal ju Musik fon uur Kultuuren as ju Europäisk-Amerikoanske wäd eenfach mäd dän Noome ''Waareldmusik'' beteekend! Musik kon schrieuwen wäide mäd [[Nooten]]. Tou dät Musik moakjen bruukt me Reewen, * do [[Musikinstrumente]]. [[Kategorie:Musik|!]] [[Kategorie:Kultuur]] ik1jj0nhzsrobe5575xabygibt1q5eg 0 399 103031 98434 2013-03-07T20:06:36Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 95 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q34379]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Musikinstrumente''' sunt do Reewen, do me bruukt tou dät Musik moakjen. Dät rakt deerfon: * ju [[Fjoole]] * ju [[Kwätskeboode]] * dät [[Oargel]] * ju [[Trumme]] [[Kategorie:Musik]] mtf1omqzbtyd4jsmua3jyzogsn8ddes 0 400 111698 103032 2015-11-08T14:32:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} [[Image:Artemisia vulgaris0.jpg|thumb|300px|Muugerk (''Artemisia vulgaris'')]] Dät '''Muugerk''' (''Artemisia vulgaris'') sjucht ungefeer so uut as dän [[Hoamp (Cannabis)|Hoamp]]; woakst an Waale, Häägen, u.s.w. Dät is n swäk aromatiske Plonte mäd Bleedere do der an ju Unnersiede wietfiltich sunt. Muugerk kumt algemeen foar, toun Biespil ap broaklääsende Gruunde un bieloangs Weege. Ju Plonte häd ljoust soundhooldende Gruunde. Die Steele is 60 bit 120 cm hooch un häd oafte ne röödske Faawe. Ju Plonte wäd as [[Kruiden]] bruukt in is in ju [[China|chinesiske]] Medizin ne Heelplonte. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Joodplonten]] [[Kategorie:Heelplonten]] iz2f7hjnzhiluv51jpsvixz0f0wlmj7 0 401 122428 122418 2023-03-10T17:34:17Z WikiBayer 9890 wikitext text/x-wiki [[Image:Eriophorum_vaginatum_001.jpg|thumb|right|440px|Muurk (''Eriophorum angustifolium'')]] Dät '''Muurk''' af die '''Puuskat''' (''Eriophorum angustifolium'') is ne Sumpplonte mäd n Blöitetop, die ap Boomwulle lät. Dät hat '''dät Lok''' (fielicht ''Eriophorum latifolium''), wan me dät ap Weeden fint. Hochdüütsk hat dät: Wollgras [[Image:Eriophorum latifolium1.jpg|thumb|left|300px|''Eriophorum latifolium'']] [[Image:Eriophorum_vaginatum_close.jpg|thumb|right|440px|Ne Blöite fon Muurk]] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] bgh0dvd608d9vmpzflus3p1sm1s35ar 0 402 105421 103034 2013-03-10T05:32:42Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q161674]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Image:Kruipertje Hordeum murinum plant.jpg|thumb|right|280px|Muusegäärs]] '''Muusegäärs''' (''Hordeum mur.'', dt. ''Mäuse-Gerste'') hat uk '''Saisendüüwel'''; fielicht deeruum dät dät stuur tou mjoon is. {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] 4ei3h28t50a7iakxzboyjzp8da9ewk7 0 403 105217 57276 2013-03-08T19:25:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 26 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6497116]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Myst''' is n computerspil dät ärschienen is in 1993. Dät Spil is äntwikkeld fon dän [[Brøderbund]] un [[Midway]]. Do Oainere fon Cyan, Inc. beginne in 1991 mäd dät eerste Spil un ap n [[24. September]] koom dät eerste Spil foar dän Macintosh Computer. Myst waas een fon do bääst ferkoopede Computerspiele bit [[The Sims]] ärschienen dieden. Myst kon tou ju Kategorie ''Adventure'' reekend wäide. ==Do Spiele== Do Spiele do der mäd Myst tou dwoon hääbe *[[Riven]] (die ätterfoulger fon Myst) *[[Myst III: Exile]] *[[Uru: Ages Beyond Myst]] (is nit n Paat fon ju Myst-serie, man dät is uungefeer gliek) **[[Uru: To D'ni]] (eerste Uutbreedenge fon Uru: Ages Beyond Myst) **[[Uru: the Path of the Shell]] (twäide un lääste Uutbreedenge fon Uru: Ages Beyond Myst) *[[Myst IV: Revelation]] *[[Myst V: End of Ages]] (dän lääste Deel fon dät Myst-Dööntjen) [[Kategorie:Computerspil]] 37rgrgu9pk3i10i6l1fly0sjhs9qo1q 0 404 120066 113708 2021-08-08T22:31:29Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:WES100D.JPG|200px|thumb|right|Ju eerste Siede fon Westendorp sien kuute Woudelieste, mäd Uursättenge ap Holloundsk. (Dät ''oe'' wäd uutspreeken as ''uu''. Ätter ''Bidden'' un ''Midden'' is dät Strukeljer Seeltersk. Dät ''j'' in ''anloekjen'' is wäil [[Hyperkorrektuur|hyperkorrekt]].]] '''Nicolaas Westendorp''' (Farmsum 11. Febr. 1773 - † Losdorp 5. Juni 1836) waas n [[Groningen|Gröningisken]] Pestoor die der [[1819]] n Biedraach ''Over de Saterlanders'' publizierde in ''Antiquiteiten'' (Groningen 1819). Ap Sieden 100-101 rakt hie ne Woudelieste, wier me an sjo kon dät hie do in [[Strukelje]] apteekend häd (''Midden'' insteede fon ''Mäiden''), man hie häd uk [[Johann Gottfried Hoche|Hoche]] tou Räid leeken (dät Woud ''bâd'' ‘läip’ rakt et uurs naargends). == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20120518195202/http://www.dodenakkers.nl/beroemd/wetenschap/208-westendorp.html Lieuwendsbegjucht] (dodenakkers.nl) {{Normdaten|TYP=p|GND=1035174626|NTA=070053057}} {{SORTIERUNG:Westendorp, Nicolaas}} [[Kategorie:Sproakkundige]] [[Kategorie:Seelterlound]] 6k30hw5ko0x00pu3cxesccgobdt7w29 0 405 103035 101519 2013-03-07T20:07:20Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 108 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q23548]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''National Aeronautics and Space Administration''' ('''NASA'''), häd ounfangd in [[1958]]. Ju is ne Agentur foar dät ''United States public space program'', ju uk Studium ätter militariske Ruumtefoart moaket. Dät Haudquartier is in [[Houston, Texas]]. == Geskichte == Ätter dät die Soviet Satellit ''[[Sputnik]]'' in 1957 in de Luft geen, hääbe do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] uk ounfangd mäd Ruumtefoart-Projekte, do toueerst misglukkeden. In [[1958]] unnerskrift Präsidänt [[Dwight D. Eisenhower]] n Ferdraach, wiertruch ju NASA äntsteen is. An n Ounfang häd et nit so fuul Meedgliedere roat. Do eerste NASA-Projekte (in do äddere säkstiger Jiere) hääbe ju eerste Stappe ätter ju moanskelke Ruumtefoart moaked, n Spil dät do Amerikoaner moaked hääbe mäd do Soviets in dän Koolde Kriech. Do ärfoulchrieke Projekte Mercury un Gemini hääbe ju Apollo Mission as Foulge häiwed, wierbie Astronauten ätter ju [[Moune]] soand wuuden sunt. ==Sjuch uk== [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.nasa.gov National Aeronautics and Space Administration offizielle Websteede] [[Kategorie:Ruumtefoart]] 7y8i9wxo276xgesrxn8ool3jti9zw6n 0 406 123167 123166 2024-01-30T02:52:48Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki {| align=right border="1" cellpadding="2" |colspan="2"|<big>'''North Atlantic Treaty Organisation'''</big><br />'''Organisation du traité de l'Atlantique nord''' |- align=center |colspan="2"|[[file:Flag of NATO.svg|frameless|upright|Flagge]]<br>[[Bielde:NATO members (blue).svg|frameless|upright=1.25|Koarte fon do NATO-Deelniemere]] |- |[[Amtssproake]]|| [[Ängelske Sproake|Ängelsk]], [[Frantsöösk]] |- |[[Haudquartier]]|| [[Brussel]] |- |[[Generoalsekretär]]|| Jaap de Hoop Scheffer |- |Meeglied || 26 Lounde |- |Gruunded || [[4 april|4 April]] [[1949]] |} Ju '''Noud-Atlantiske Ferdraachsorganisation''' (''NAFO''), is ne internationoale Organisation foar kollektive Sicherhaid, gruunded in 1949, truch dän ''Noud-Atlantiske Ferdraach'', unnerteekend in [[Washington, D.C.|Washington]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] ap [[4 april|4. April]] [[1949]]. Dät Haudquartier häd sien Sit in [[Brussel]], [[Belgien]]. Internationoal wäd oafte ju Ängelske Oukuutenge ''NATO'', foar ''North Atlantic Treaty Organisation'' bruukt. Ap Frantsöösk is dät ''OTAN'', ''l'Organisation du traité de l'Atlantique nord''; Ängelsk un Frantsöösk sunt do two eepentelke Sproaken in disse Organisation. == Generoalsekretär fon ju NATO == Die '''Generoalsekretär fon ju NATO''' (in dät [[Ängelske Sproake|Ängelske]] die ''Secretary General of NATO'') is die Fertreeder fon die [[Noud-Atlantiske Roat]] (North Atlantic Council), dät hööchste Ferwaltengsorgoan fon ju Noud-Atlantiske Ferdraachsorganisation (NATO). Disse hööchste Zivilsteede fon ju NATO wäd traditionell beklat fon n Europäer, wüülst die hööchste Militär gewöönelk n Amerikoaner is. Generoalsekretäre: # 1952 - Lord Ismay ([[Groot-Britannien]]) # 1957 - Paul-Henri Spaak ([[Belgien]]) # 1961 - Dirk Stikker ([[Niederlounde (Hollound)|Niederlounde]]) # 1964 - Manlio Brosio ([[Italien]]) # 1971 - Joseph Luns ([[Niederlounde (Hollound)|Niederlounde]]) # 1985 - Peter Carington ([[Groot-Britannien]]) # 1988 - Manfred Wörner ([[Düütsklound]]) # 1994 - Willy Claes ([[Belgien]]) # 1995 - Javier Solana ([[Spanien]]) # 1999 - George Robertson ([[Groot-Britannien]]) # 2004 - Jaap de Hoop Scheffer ([[Niederlounde (Hollound)|Niederlounde]]) == Meeglid == Do lounde die meeglied n ju NATO sunt: [[Bielde:History of NATO enlargement.svg|thumb|upright=1.5|Wuuks fon do NATO-Meegliedere bit tou 2005.]] {| colspan=4 | * [[Bielde:flag of Belgium.svg|20px]] [[Belgien]] * [[Bielde:flag of Bulgaria.svg|20px]] [[Bulgarien]] * [[Bielde:flag of Denmark.svg|20px]] [[Dänemark]] * [[Bielde:flag of Germany.svg|20px]] [[Düütsklound]] * [[Bielde:flag of Estonia.svg|20px]] [[Estlound]] * [[Bielde:flag of the United States.svg|20px]] do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] * [[Bielde:flag of France.svg|20px]] [[Frankriek]] * [[Bielde:flag of Greece.svg|20px]] [[Griechenlound]] * [[Bielde:flag of the United Kingdom.svg|20px]] [[Groot-Britannien]] * [[Bielde:flag of Iceland.svg|20px]] [[Ieslound]] * [[Bielde:flag of Italy.svg|20px]] [[Italien]] * [[Bielde:flag of Canada.svg|20px]] [[Kanada]] * [[Bielde:flag of Latvia.svg|20px]] [[Letlound]] | * [[Bielde:Flag of Lithuania.svg|20px]] [[Litauen]] * [[Bielde:flag of Luxembourg.svg|20px]] [[Luxembuurich]] * [[Bielde:flag of the Netherlands.svg|20px]] do [[Niederlounde (Hollound)|Niederlounde]] * [[Bielde:flag of Norway.svg|20px]] [[Norwegen]] * [[Bielde:flag of Poland.svg|20px]] [[Polen]] * [[Bielde:flag of Portugal.svg|20px]] [[Portugal]] * [[Bielde:flag of Romania.svg|20px]] [[Rumänien]] * [[Bielde:flag of Spain.svg|20px]] [[Spanien]] * [[Bielde:flag of Slovenia.svg|20px]] [[Slowenien]] * [[Bielde:flag of Slovakia.svg|20px]] ju [[Slowakäi]] * [[Bielde:flag of the Czech Republic.svg|20px]] [[Tschechien]] * [[Bielde:flag of Turkey.svg|20px]] [[Turkäi]] * [[Bielde:flag of Hungary.svg|20px]] [[Ungarn]] |} </div> == NATO Unnersäikengs- un Technologie-programme == NAFO häd apstuuns tjo Soarten fon Unnersäikengs- un Technologie-organisatione: * '''NAFO unnersee Unnersäikengs-Zentrum (Ängelske Oukuutenge NURC)''' * '''Unnersäikengs- un Technologie-Agentur (Ängelske Oukuutenge RTA)''' * '''NAFO Beräidengs-, Befeel- un Anstjuurengs-Agentur (Ängelske Oukuutenge NC3A)''' == Litje Chronologie == * 1949 - Grüündenge ap n 4. april. Unnerschrieuwen fon: [[Belgien]], [[Kanada]], [[Frankriek]], [[Luxembuurich]], [[Niederlounde (Hollound)|Niederlounde]], [[Groot-Britannien]], do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]], [[Dänemark]], [[Ieslound]], [[Italien]], [[Norwegen]] un [[Portugal]]. * 1952 - Toutreedenge [[Turkäi]] un [[Griechenlound]] * 1955 - Toutreedenge Wääst-Düütsklound. Grüündenge fon dät [[Warschaupakt]] * 1961 - Bau fon ju [[Berlinske Muure]]; die [[Iersene Foarhong]] * 1966 - Uuttreedenge [[Frankriek]] uut ju militäre Struktur, oaber nit uut ju politiske Struktur * 1982 - Toutreedenge [[Spanien]] * 1989 - Faal fon ju [[Berlinske Muure]] * 1990 - Düütske Wierfereenigenge * 1991 - Eende [[Warschaupakt]] * 1999 - Toutreedenge [[Polen]], [[Tschechien]] un [[Ungarn]] * 1999 - Operation/Mission in Kosovo * 2004 - Toutreedenge [[Bulgarien]], [[Estlound]], [[Letlound]], [[Litauen]], [[Rumänien]], [[Slowakäi]] n [[Slowenien]] === Lieste fon NATO Operatione === * Baltic Air Policing * Operation Sharp Guard * Operation Joint Endeavour * International Security Assistance Force <references/> == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.nato.int/ Website fon ju Noud-Atlantiske Ferdraachsorganisation]. [[Kategorie:Koolde Kriech]] 9uebl94nrf1ypuwrw5y9azlpv1zz2fa 0 407 103037 101116 2013-03-07T20:07:53Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 116 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q23691]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Nationoalhymne''' is dät Läid of Musikstuk fon n Stoat, wiermäd die Stoat sik bie besunnere Feranstaltengen präsentiert. Dät Ouspieljen fon sukke Nationoalhymnen koom sänt dän Ounfang fon dät 19. Jierhunnert in de Moude as Repräsentation fon Stoaten bie Stoatsbesäike fon hiere Fertreedere un äänelke diplomatiske Geböärnisse. {{stump}} [[Kategorie:Musik]] ibq3ryi4jppat7jxy6azq4x9mity5nw 0 408 123139 120512 2024-01-15T00:24:53Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Neptune Voyager2 color calibrated.png|right|thumb|Neptun; me sjucht do Stoarme.]] Die oachte [[Planete|Planet]] is '''Neptun''' (Symbol: [[File:Neptune symbol (fixed width).svg|16px|♆]]). Hie bruukt ap sien Boan uum de [[Sunne]] 217 Jiere un is 746 Milionen [[Miele]]n fon de Sunne oawe. [[Kategorie:Kosmographie]] ry5k97nnqk8c238rxqmcjs2y7beo5er 0 409 123338 123337 2024-02-11T15:56:01Z Slier 13562 /* Provinzen */ wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Niederlounde | Noome = Nederland | Flaage = Flag of the Netherlands.svg| Woapen = Royal Coat of Arms of the Netherlands.svg| Steede = EU-Netherlands.svg| Woalspruch = Je Maintiendrai| Amtssproake = [[Holloundsk|Niederloundsk]], [[Wäästfräisk|Fräisk]]| Haudstääd = Amsterdam | Stoatsfoarm = parlamentariske Monarchie | Flakte = 41.543 <ref>[https://allecijfers.nl/nederland/#100-onderwerpen Statistieken Nederland], AlleCijfers.nl</ref> | pztWoater = 18,41 | Ienwoonere = 17.948.000 <ref>[https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/83474NED/table?ts=1704374564258 Bevolkingsontwikkeling; maand en jaar], CBS StatLine</ref> <br> 432 Ienw. / km² | teljier = 2024 | Munte = Euro | Muntkode = EUR | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[27 April]] | Nationoalhymne = Wilhelmus| Loundkode = NLD | Auto-Känteeken = NL | Internet-TLD = .nl | Telefonfoarwoal = +31 | }} Do '''Niederlounde''' (Wäästfräisk ''Nederlân'', Niederloundsk ''Nederland'') is n [[Lound]] in Wääst-[[Europa]]. Ju [[Haudstääd]] is [[Amsterdam]] un die Köönich fon dät [[Köönichriek]] is siet [[2013]] [[Willem-Alexander]]. Minister-Präsident is siet [[2010]] [[Mark Rutte]]. == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Vaalserbierich (323 m). Do grootste Äien fon do Niederlounde sunt [[Maas]], [[Rhien]], [[Schelde]], [[Waal]] un [[Ijssel]]. Do Niederlounde wäide begränsed fon: * ju [[Noudsee]] in dät Noude un Wääste, * [[Düütsklound]] in dät Aaste, * [[Belgien]] in dät Suude. == Geschichte == Siet 1581 bildede [[Hollound]] touhoope mäd [[Fräislound]], [[Groningen]], [[Seelound]], [[Utrecht]], [[Gelderlound]] un [[Overijssel]] ju föderoale Republik fon do soogen Provinzen (do Niederlounde). Do uur - [[Drente]] in dät Aaste un [[Noud-Braband]] un [[Limbuurich (Provinz)|Limbuurich]] hongeden deer n bitsken as Besit bie. In dät soogentiende Jierhunnert koom ju Republik truch Honnel toun grooten Riekdum un waas deertruch ap ne bestimde Tied ju eerste Grootmacht fon de Waareld, ju groote Kolonien hiede in Aast-Indien un litjere in Afrikoa un Amerikoa (New York waas apgjucht as Nieuw Amsterdam). Ju Republik wuude ferwalted fon n Steedehoolder (stadhouder), die der fon do Provinzen wääld wuude. Dät waas dan immer n Prins fon Oranien. In dät achttiende Jierhunnert waas dät aal foarbie un wuude dät immer moor tou n litjet Lound, dät toulääst 1795 fon do Frantsosen ärooberd wuude. Do waas dät foarbie mäd Föderalismus un aal do Provinzen wuuden unner Den Haag broacht. So ferloos Wääst-Fräislound dan sien Fräiegaid. Hollound wuud uk noch in two Deele kleeuwd ([[Noudhollound|Noud-]] un [[Suudhollound]]) un so roate dät ätters alwen Provinzen. As in 1813 do Franzosen fon dän Allianz sloain wuuden wieren, koom die lääste Steedehoolder wier un wuud 1815 tou Köönich uutruupen. Man die Föderalismus koom nit wier un uurs as in Düütsklound un do maaste uur Loundere hääbe Provinzen un Meenten bolde niks tou tällen. Do duuren uk bolde neen oaine Stjuuren hääbe. Eerste 1986 koom ju tweelfde Provinz [[Flevolound]] deertou, ju der bestoant uut Deele fon dän iendiekte Suudersee twiske Hollound un [[Wäästfräislound.]] == Provinzen == [[Bielde:Map provinces Netherlands-fy.svg|thumb|300px|Provinzen, Haudstääde un uur wichtige Stääde fon do Niederlounde]] Do Niederlounde rakt tweelf Provinzen:<ref>[https://allecijfers.nl/provincies/ Provincies in cijfers], AlleCijfers.nl</ref> {| class="prettytable sortable" border=1 |----- bgcolor="#C0C0C0" ! Provinz ! Rang <br> Fläche ! Rang <br> Ienw. ! Fläche <br> km² ! Anteil <br> % ! Ienwoonertaal <br> (2023) ! Haudstääd |----- | [[Drente]] | align="center" | 9 | align="center" | 10 | align="right" | 2.680 | align="right" | 6,5 | align="right" | 502.000 | align="center" | [[Assen]] |----- | [[Flevolound]] | align="center" | 10 | align="center" | 11 | align="right" | 2.412 | align="right" | 5,8 | align="right" | 445.000 | align="center" | [[Lelystad]] |----- | [[Fryslân]] | align="center" | 1 | align="center" | 8 | align="right" | 5.753 | align="right" | 13,8 | align="right" | 660.000 | align="center" | [[Ljouwert]] |----- | [[Gelderlound]] | align="center" | 2 | align="center" | 4 | align="right" | 5.136 | align="right" | 12,4 | align="right" | 2.134.000 | align="center" | [[Arnhem]] |----- | [[Groningerlound]] | align="center" | 7 | align="center" | 9 | align="right" | 2.955 | align="right" | 7,1 | align="right" | 596.000 | align="center" | [[Groningen (Meente)|Groningen]] |----- | [[Limbuurich (Provinz)|Limbuurich]] | align="center" | 11 | align="center" | 7 | align="right" | 2.210 | align="right" | 5,3 | align="right" | 1.128.000 | align="center" | [[Maastricht]] |----- | [[Noudbrabant]] | align="center" | 3 | align="center" | 3 | align="right" | 5.082 | align="right" | 12,2 | align="right" | 2.626.000 | align="center" | [['s-Hertogenbosch]] |----- | [[Noudhollound]] | align="center" | 4 | align="center" | 2 | align="right" | 4.092 | align="right" | 9,9 | align="right" | 2.953.000 | align="center" | [[Haarlem]] |----- | [[Seelound]] | align="center" | 8 | align="center" | 12 | align="right" | 2.933 | align="right" | 7,1 | align="right" | 391.000 | align="center" | [[Middelburg]] |----- | [[Suudhollound]] | align="center" | 6 | align="center" | 1 | align="right" | 3.308 | align="right" | 8,0 | align="right" | 3.805.000 | align="center" | [[Den Haag]] |----- | [[Utrecht (Provinz)|Utrecht]] | align="center" | 12 | align="center" | 5 | align="right" | 1.560 | align="right" | 3,8 | align="right" | 1.388.000 | align="center" | [[Utrecht]] |----- | [[Uuriesel]] | align="center" | 5 | align="center" | 6 | align="right" | 3.421 | align="right" | 8,2 | align="right" | 1.184.000 | align="center" | [[Zwolle]] |----- ! colspan=3 | Gesamt ! align="right" | 41.543 ! align="right" | 100 ! align="right" | 17.811.000 ! align="center" | |} == Wirtschaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]39.000 in 2007. In 2007 waas 2% fon ju ganse Wirtschaft Loundwirtschaft, 24,4% Industrie un 73,6% Tjoonste. == Sjuch uk == * [[Hollound]] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Niederlounde| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] rx2w292tmbu9022keg5tm8psq34vw3j 0 410 121112 121111 2022-07-25T19:54:00Z Murma174 1663 /* Taal Baalere */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Sproake | baaldin = [[Noudfräislound|Region Noudfräislound]] | baalere = 8.000 bit 10.000 | sproakfamilie = [[Indogermaniske Sproaken]] * [[Germaniske Sproaken]] ** Wäästgermaniske Sproaken *** [[Anglofräisk|Noudwäästgermanisk]] **** [[Fräiske Sproake]]n ***** '''Noudfräisk''' | alfabet = [[Latiensk Alphabet]] | offiziel = [[Kring Nordfriesland]] un [[Hälgelound]] in [[Släswiek-Holstein]] | minnerhaidssproake = | sproakorganisation = | 639-1 = | 639-2 = frr | 639-3 = frr | bielde = Frisian languages in Europe.png | unnerskriftbielde = Dät fräiske Sproakgebiet in Europa. Dät noudfräiske Sproakgebiet is in dät Noudaasten mäd blau markierd. | bieldebratte = 280px }} '''Noudfräisk''' (''nordfriisk'', ''Nuurđfriisk'', ''nuurdfresk'', ''Noorfriisk'', ''nordfreesk'', ''nordfrasch'', ''nordfräisch'', ''noordfreesch'') wäd boald fon sowät 8.000 bit 10.000 Ljuude ap dät noudelke Fäästlound fon dän [[Kring Noudfräislound]] ap ju Wäästkuste un fon [[Släswiek-Holstein]], ap do Ailounde [[Föhr]], [[Amrum]], [[Sylt]] un do [[Hallige]], as uk ap dät [[Hälgelound]]. Dät Noudfräiske is een fon do tjo [[Fräiske Sproake|fräiske Sproaken]] un heert tou ju [[anglofräisk]]e Sproakfamilie. Däälich rakt et noch njuugen Dialekte, do touhoope ju noudfräiske Sproake bildje. == Klassifikation == Uut dät [[Ooldfräisk]]e hääbe sik dät [[Wäästfräisk]]e, dät [[Seelterfräisk]]e un dät Noudfräiske äntwikkeld. Do bildeden touhoope ju fräiske Sproakgruppe. Ju Äntwikkelenge geen foar älke fräiske Sproake uurs, un so sunt uutnunner woaksen. Die naiste Früünd tou do fräiske Sproaken is ju ängelske Sproake. Ju ängelske Sproake un do fräiske Sproaken heere tou ju Ängelsk-Fräiske Sproakfamilie, [[Anglofräisk]] of ju noudseegermoanske Sproakfamilie. Dät Anglofräiske wäd uk wäil Noudwäästgermanisk naamd, un bildet ne Unnersproakgruppe binnen do Germaniske Sproaken. Monges wäd dät [[Platdüütsk]] uk tou ju noudseegermoanske Sproakfamilie reekend, man ju Sproake häd fuul noudseegermoanske Määrkmoale ferlädden. == Skichte== Do noudfräiske Ailounde wuuden uum dät Jier 800 besiedelt fon [[Fräisen]], do fon ju suudelke Noudseekuuste keemen. Muugelk waas [[Hälgelound]] in disse Tied, un deerfoar, aal fon Fräisen bewoond. Fon 689 bit tou 785 wuuden do fräiske Gebiete fon kristelke Franken innuumen, un muugelk sunt disse Fräisen deeruum wächleeken, uumdät do ju [[kristendum|kristelke]] Religion nit annieme wüülden. Wät däälich dät Fäästlound fon Noudfräislound is, wuude uum dät Jier 1100 fon Fräisen besiedelt. Wier do Fräisen fon do noudfräiske Ailounde häär kuume is foar Sproakwietenskuppere nit duudelk, uumdät ju fräiske Sproake in disse Tied noch neen duudelke Dialektferskiele hiede. Man me gungt deerfon uut dät do Fräisen fon dät Fäästlound, uut dät Grongerlound un Aast-Fräislound keemen. {|style="float: right; margin: 10px; border: 1px #CCCCCC solid; background:#F9F9F9" |- |align="middle" | [[Bielde:Folkesprogene i Hertugdømmet Slesvig.png|300x220px|Koarte]] |align="middle" | [[Bielde:SprachlicheVerhältnisseSchleswig.png|300x220px|Koarte]] |- |colspan="2" align="middle" | <small>Oolde un modärne Sproakkoarte fon Släswiek uum dät Jier 1840.</small> |} In dät Middeloaler wuude Noudfräislound fon trättien ''hiirden'' (Harden) ferwaltet. In do Hiirden kuuden do Fräisen sik sälwen ferwaltje, un die deenske Ienfloud in dät Gebiet waas nit groot, wiertruch do Fräisen täämelk oainständich lieuweden. 1344 wonnen do Dänen ju Sleek bie Langsundtoft juun do Noudfräisen, un do Fräisen ferljoose deertruch hiere uunouhongelke Position in Noudfräislound. Truch Stoarmfloude in do Jiere [[1362]] un [[1634]] keem n groot Deel fon Noudfräislound unner Woater. Bie ju Stoarmfloud 1362 ferswoont ju groote Hoawenstääd [[Rungholt]], dät domoalige wirtskuppelke un politiske Säntrum fon Noudfräislound, unner do Woogen fon ju See. Truch ju Uurfloudenge in dät Jier 1634 wuude Stround, dät grootste un riekste Ailound fon Noudfräislound, wächspäild. Stround waas uk ne Hoochbuurich fon ju noudfräiske Toal, un dissen Ousleek fon ju Sproake waas aan grooten Ferlust. Boalde tjo-fjäddel fon ju Befoulkenge - uungefeer säksduusend Moanskene - keem bie ju Uurfloudenge uum't Lieuwen. Do Moanskene, do ju Uurfloudenge fon Stround uurlieuwet hieden, wüülden nit moor weeruum. Man do moasten daach tourääch uum't Lound ientoudiekjen. So äntstuuden do Ailounde [[Pellworm]] un [[Noudstround]], wät eegentelk man litje Uurblieuwsele sunt fon dät oolde [[Stround]]. Dät Ounluuken fon Moanskene uut do suudelke Niederlounde hiede uk aan grooten Ienfloud ap do Ailoundsproaken, dät Noudfräiske ferswoont deertruch fon Pellworm un Noudstround. Die ooldst uurlääwerde Täkste in ju noudfräiske Sproake is ju Ballade ''A bai a redder'' (deer donse aan Rieder), fermoudelk uut dät 15. Jierhunnert, un weerfon dän Skrieuwer nit bekoand is. Ju Ballade häd taalrieke argaiske Uuttaienge, un däälich me kon ju oolde Ballade deertruch nit gjucht moor uursätte. Dät Läid is in ferskeedene Variante uurlääwerd un wuude eerst in dät 19. Jierhunnert hääruutroat. Apfaalend bie do fröie Täkste is ju Dominants fon Täkste fon dät ferläddene Ailound Stround. Uut dät 16. Jierhunnert is n Spotläid, dät Noudstrounder Läid fon ''Hans Tadesens Hammeldäifstäil'', un uut ju Tied uum 1600 ne Strounder Kategismus uurlääwerd, ju uk in aastföhrer Sproake uursät wuuden is. Do Skrieuwere fon bee do Täkste sunt nit bekoand. Ätter ju Uurfloudenge fon Stround sunt noch two Läide apskreeuwen, ''yn miren-söngh'' (een Mäddenläid) un ''yn een-söngh'' (een Eeuwendläid), do fon do strounder Pestoor un Kronist Anton Heimreich 1662 apskreeuwen wuuden sunt. Dät sunt Teekene deerfoar, dät et fermoudelk noch taalrieke Täkste ferlädden geen sunt. Do uurlääwerd Täkste sunt daach wät besunners, da ju noudfräiske Sproake maast boald un minner skreeuwen wuude. Wanner do Noudfräisen skreeuwen, dan maast in ju läichdüütske, hoochdüütske of [[deensk|deenske Sproake]]. [[Bielde:30012009(012) Jap Peter Hansen.jpg|thumb|left|180px|Toanksteen foar dän Skrieuwer Jap Peter Hansen in Oold-Wäästerlön' ap Sylt/Söl.]] Eerst in dät 19. Jierhunnert, ju Tied fon ju [[Romantik]], wuude dät uurs. Truch ju Romantik kreegen do Ljuude Interesse foar hiere oaine Sproake. As Begin fon ju [[noudfräiske Literatuur]] jäild dät Wierk fon Skrieuwer un Seemon Jap Peter Hansen. So as ne Komödie in Söl'ring, dät Dialekt fon Sylt/Söl, mäd as Tittel ''Di Söl’ring Pir’rersdei''. Hansen waas uk dän Skrieuwer fon ju eensige loangere Roman, ju jee in ju noudfräiske Sproake skreeuwen wuude. ''Di lekkelk Stjüürman'' (Die glukkelk Stjuurmon) ärskien 1833, un waas uk dät eerste noudfräiske Bouk dät taid wuude. In dän twäiden Haaldeel fon dät [[19. Jierhunnert]] kreech dät Noudfräiske as Kultuursproake aan näien Impuls, do der Kontakte mäd do uur Fräislounde moaked wuuden. Deer wuude moor un moor uur ju fräiske Beweegenge boald un uur fräisk Unnergjucht un fräiske Literatuur. Eerst in 1924 kreech dät Noudfräiske n bitje Plats ap do Skoulen, wät aal gjucht betieds waas, wanner me dät mäd do uur wäästeuropäiske Sproakminnerhaide fergliekt. Die Gruund deerfoar waas dän ferlädden Eersten Waareldkriech foar do Düütsken, un die Ienfloud fon ju deenske Minnerhaid in Suud-Släswiek. Daach hiede ju fräiske Sproake n poor groote praktiske un finanzielle Behinderengen, da do Ferskiele twiske do Dialekte so groot weeren un truch dät Fäilen fon ne Standoardsproake moust älk sien oaine Leermiddele äntwikkelje. So waas toun Biespil dät eerste noudfräiske Skoulbouk, dät ''Söl'ring Leesbok'', n Leesebouk in dät Dialekt fon Söl/Sylt, un wuude 1909 publisiert. Dät twäide noudfräiske Skoulleesebouk, in dät Dialekt fon Föhr un Amrum, dät ''Ferreng-Ömreng Lesbuck'', wuude 1925 hääruutroat. Deerätter keem dät ''Frasch Leseböck'', foar n poor Fäästlounddialekte, un wuude 1926 publisiert. N Lesebouk foar dät Dialekt fon Hälgelound, mäd dän Titel ''Van Boppen en Bedeelen'', ärskiend eerst in dät Jier 1937. [[Bielde:Nordfriesisches_Wattenmeer_fratsch.png|thumb|Koarte fon Noudfräislound mäd fräiske Noomen.]] Bie do Woalen 1933 kreech ju NSDAP in Noudfräislound 73,5 % in Suudtondern, 68,5 % in Husem un 53,3 % in Eiderstedt. Et roate nit fuul Noudfräisen, do juun [[Adolf Hitler]] un sien [[NSDAP]] weeren, daach oankelde Ljuude juunsätten sik duudelk. Aan fon do bekoandste Juunsätters waas [[Jens Emil Mungard|Jens Mungard]], die grootste Dichter uut ju Skichte fon dät Ailound Söl/Sylt. Hie waas foar dät apniemen fon Noudfräislound in [[Dänemark]], un moakede duudelk dät ju fräiske un düütske Kultuur separoat fon eenuur stuuden. 1940 stoorf hie in dät KZ-Sachsenhausen. In ju Nazitied wuude ju noudfräiske Sproake un Kultuur nit stöänd fon do Nazis. Juust uursuum, 1938 wuude aal dät Fräisk Unnergjucht ferbeeden fon do Nazis, as die Twäide Waareldkriech begon, roate dät foar ju noudfräiske Sproake un Kultuur goarneen Plats moor. So kreech die Boas fon dän ''Foriining for nationale Friiske'', [[Johannes Oldsen]], n Publikationsferboad un leeter uk Huusarrest. Ätter dän [[Twäide Waareldkriech|Twäiden Waareldkriech]] wuude Noudfräislound, juust as uur Deele fon wäästelk Düütsklound, ju näie Woonsteede foar düütske Fluchtlengen uut do aastgebiete Pommern, Posen, Silezien, Wääst un Aast-Pruusen. Do maaste näie Bewoonere fon Noudfräislound leerden ju noudfräiske Toal nit, wiertruch dät Noudfräiske swäkker wuude. Dät noudfräiske Dialekt fon Hälgelound wuude truch dän Kriech un ju Ättertied gjucht sweer träfd. Truch ju Marinehoawen ap dät Ailound, wierfon do Bewoonere in ju Kriechstied al fuul tou ferdauen hieden, nuumen fon do Allierten dän Besluut uum dät Ailound uum diesälge Gruund mäd Eksplosive spränge tou läiten, deermäd do Düütsken dät Ailound nit wier as Kriechshoawen bruuke kuuden. Die Plan waas naan Ärfoulch, man do Hälgelounders do ap dät Fäästlound weeren, duurden eerst in dät Jier 1952 weerom ätter dät Ailound. Deer weeren uk fuul Fluchtlengen uut do Aastgebiete bie, un ju nit-hälgeloundske Befoulkenge waas in do säkstiger Jiere sogoar n groote Moorhaid ap dät Ailound. Noch n Ousleek foar do noudfräiske Ambitione waas ju Trännenge twiske do Nationalisten fon dän ''Foriining for nationale Friiske'' un do düütsktjoue fon dän ''Nordfriesischer Verein'', ju ätter dän [[Eerste Waareldkriech|Eersten Waareldkriech]] äntsteen waas, man ju sik truch dän Twäiden Waareldkriech nit annerd hiede. Eerst in dät Jier 1965 wuude dät ''[[Nordfriisk Instituut]]'' apgjuchtet, wier bee do Organisatione touhoope oarbaideden. Wät dät Fräisk Unnergjucht angungt, waas dät ätter dän [[Twäide Waareldkriech|Twäiden Waareldkriech]] eerst stil, dät wier apbauen fon dät Lound un do Fluchtlengen uut do Aastgebiete weeren wichtiger. Daach wuude 1947 in dät Unnergjuchtgesäts fon [[Släswiek-Holstein]] dät Noudfräiske as Woalfach touläiten. Eerst in do füüftiger Jiere waas dät Noudfräiske, foarallen ap do Ailouinde, infierd as Skoulfach. == Dialekte == [[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|thumb|right|Do Noudfräiske Dialekte]] Dät ferdeelt sik in soowät tjoon gjucht ferskeedene Dialekte, do sik in two Gruppen ferdeele läite, do Ailound- un do Fäästlounddialekte. *Fon dät Noude ätter dät Suude sunt dät ap dät Fäästlound: **[[Wiedingharder]] **[[Bökingharder]] ([[Mooringer]]) **[[Karrharder]]'' **Nouder-, Middel- un Suuder-[[Goesharder]] (dät Suuder-Goesharder wäd siet 1981 nit moor boald) *Ap do Ailounde sunt dät: **[[Syltring]] **[[Föhring-Amring]] **[[Halligfräisk]] (wät sproakkundich tou do Fäästlound-Dialekte reekend wäd) **[[Hälgeloundsk]] Do Baalere fon do two Gruppen konnen eenuur nit gjucht ferstounde. Gruund deerfoar is ju Kolonisation fon Noudfräislound. Do Ailound wuuden tjohunnert Jiere fröier besiedelt as dät Fäästlound. Man uk twiske do ferskeedene Dialekte rakt er groote Ferskiele, foarallen bie do Ailounddialekte. Ju Äntwikkelenge fon dät Sölring waas toun Biespiel gjucht uurs, un deertruch däälich min tou ferstounde foar do Noudfräiskbaalere fon uur Ailounde. Do Noudfräiskbaalere fon Föhr un Amrum hieden wäil Kontakt mädnunner, uumdät do Ailounde nit so fier wäch fon eenuur lääse un me bie Äbbe fon dät eene ätter dät uur Ailound loope kon. Deertruch liekje do Dialekte apnunner, un kwäd me uk fon Föhring-Amring as een Dialekt. Dät Noudfräiske fon [[Hälgelound]] liekt, bemäärkengswäid, moor ap dät Föhring-Amring as ap dät Sölring. Truch do Ferskiele twiske do Dialekte bruukten do Noudfräiskbaalere fon ferskeedene Dialekte fröier maast läichdüütsk uum mädnunner tou kommunisierjen. Ap dät Fäästlound weeren do Ferskiele in ju fräiske Sproake nit so groot, man daach waas ju Kommunikation ap dät Fäästlound unner do ferskeedene Dialektbaalere uk maast läichdüütsk. Dät Läichdüütske is däälich uk noch ne Uumgongssproake in Noudfräislound, man dät Jungfoulk bruukt immer moor Hoochdüütsk. === Biespil === [[Bielde:Amrum-Nebel-Oeoemranghues-Memorial-stone-P5252498jm.jpg|thumb|right|Toanksteen in ju fräiske Sproake fon Amrum/Oomram.]] Apfaalen däd dät ''a'' insteede foar ''i, ä, ie'', t.B. Mooring:<br> ''Da latje bjarne schan stal spale ap dåt frasche schap.''<br> "Do litje Bäidene skällen stil spielje ap dät fräiske Skip". Wo wäkke fon do Dialekte sik ferhoolde, kon me sjo in ju Tabelle bie [[Fräiske Sproake]]. Hier rakt et noch wät besunnere Unnerskeede: {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |Mooring||''mäke ''||''trüs '' |''gååsme ''||''twört ''||''flååge ''||''låå '' |''mårling ''||''joose''||''ai'' |- |Föhring||''kleebe ''||''pod '' |''jaaspe,jibe ''||''kwärt ''||''böi ''||''skine '' |''jimaaren ''||''fulre ''||''ei'' |- |Syltring ||''taatji ''||''grepor '' |''gapi ''||''kwert ''||''büü ''||''skiin '' |''jümiaren ''||''rök ''||''ek'' |- |Hälgeloundsk ||''paike ''||''-*)'' |''djaape ''||''dech ''||''keäk ''||''skin '' |''djimoorn ''||''futtere ''||''ni'' |- |Seeltersk ||''oapje''||''Pudde'' |''japje''||''Däächte''||''Böie''||''Skäin'' |''määrlich''||''fodderje''||''nit'' |- |Düütsk ||''küssen''||''Kröte'' |''jähnen''||''Docht''||''Bö''||''Scheune'' |''heute Morgen''||''füttern''||''nicht'' |} -*) Pudden rakt et wäil nit ap dät Fälsen-Ailound. === Dialektnoomen === Truch do ferskeedene Dialekte roate dät uursprungelk nit aan Noome foar ju noudfräiske Sproake. Do Halligfräisen kweede uur "freesk", do Mooringer uur "frasch" un ap Föhr kwäd me "fresk". Maast kweede do Ailoundbewoonere uur sölring, fering, öömrang of halunder, wan me uur ju oaine Sproake spräkt. As meenskuppelke Noome foar ju ganse noudfräiske Sproake bruuke do Noudfräisen däälich dät Woud ''friisk'' as Kompromis. Die Noome is in dän Loop fon ju Tied Deel wuuden fon ferskeedene Noomen so as Friisk Foriining, Friisk Gesäts of Nordfriisk Instituut. == Standoardtoal == Uut dät Noudfräiske häd sik noch neen Standoardtoal äntwikkelje kuud. Dät is stuur uumdät do Ferskiele twiske do Dialekte, besunners twiske Fäästlound- un Ailoundnoudfräisk, man uk binne düsse Koppele, täämelk groot sunt: Wäkke baale sogoar fon moorere oainstoundige Sproaken. Truch Touhoopeoarbaid in do lääste tritich Jiere sunt deer oaber n poor Gruundreegele foar ju Skrieuwwiese fäästlaid. So wäide in ju noudfräiske Sproake Luude mäd diakritiske Teekene bruukt ("ä", "å", "ö" en "ü") un do loange Luude wäide antjuudet truch Dubbeldskrieuwenge fon do Bouksteeuwen ("aa", "ää", "åå", "ee", "ii", "oo", "öö", "uu", "üü"). Un ju [[düütsk]]e ''Großschreibung'', dät Gebruuk uum bie Substantive dän eersten Boukstäf groot tou skrieuwen, wäd in do maaste Noudfräiske Baalwiesen nit moor bruukt. Ju Ferskeedenhaid fon do noudfräiske Luude is uungefeer dätsälge as ju Taal fon seelterfräiske Luude. Man ju Gjuchtskrieuwenge häd disse Luude uurnuumen uut dät Düütske un Deenske. Uut dät Düütske kuume do Bouksteeuwe "ä", "ö" un "ü" un uut dät [[Deensk]]e kuumt die Boukstäf "å". == Taal Baalere == Ju Taal fon Baalere skäl twiske do 8.000 un 10.000 weese. Disse Taale reeke ju Loundesregierenge fon Släswiek-Holstein un ferskeedene fräiske Sproakorganisatione. Do Sproakwietenskuppere toanke dät ju Taal fon Baalere läiger is, Nils Århammar roate in dät Jier 2007 n Skät fon uungefeer 5.000 Baalere in Noudfräislound un noch 1.500 bit 2.000 deerbuuten.<ref>[[Nils Århammar]]: ''Das Nordfriesische, eine bedrohte Minderheitensprache in zehn Dialekten: eine Bestandsaufnahme'' (Prospekt)</ref> [[Bielde:Hüsem stasjon.jpg|thumb|left|180px|Boanhoaf Husum/Hüsem]] Däälich hääbe dät [[Föhring-Amring]] ap do Ailounde [[Föhr]] un [[Amrum]] un dät [[Mooringer]] ap dät noudelke Fäästlound relativ noch oarich wät Baalere. Fon do 11.000 Ienwoonere fon Föhr un Amrum konnen 3.500 Moanskene Noudfräisk baale. Ap dät Föhrer Westerlound kon ju Moorhaid fon ju Befoulkenge Fräisk baale, ap dät aastelke Deel fon et Ailound boalt ju Moorhaid Düütsk of Läichdüütsk. Ap Amrum wäd buuten dät Täärp Wittdün noch fuul fräisk boald. Dät Mooringer wäd in do Täärpe uum dän [[Risumer Foan]] boald. Do uur noudfräiske Dialekte sunt foar n Deel fon uutstierwen betroued, foarallen dät [[Karrharder]] Fräisk, Middel-Goesharder un dät [[Halligfräisk]]e. Fröier waas dät noudfräiske Sproakgebiet noch fuul gratter, man ätter Jierhunnerte is dät Gebiet litjer wuuden, foar n groot Deel truch dän Apmarsk fon dät Läichdüütske un leeter truch dät Düütske. Bit in dät 17. Jierhunnert baalen do Ljuude ap dät Eiderstädter Hoolichailound noch noudfräisk, man dät Gebiet is däälich Deel fon dän Loundkring Noudfräislound. Uk ap dät Ailound [[Strand]] wuude bit dän Burchardiflut in dät Jier 1634 fräisk boald. Fuul Fräisen stuurwen of sunt leeter wächleeken, deerfoar keemen oaber fuul Ienwonderer uut do Niederlounde, un dät Fräiske stoorf uut. Ap dät Ailound Pellworm boalden do Ienwoonere bit in dät 18. Jierhunnert fräisk, bit dän Befoulkengsstruktuur sik deer uk ferannere. Ap n 10. Oktober 1981 stoorf uk ju lääste Baalerin fon dät Suuder-Goesharder. In ju Midde fon dät 19. Jierhunnert boalden noch 30.000 Moanskene noudfräisk, foarallen in do noudelke Täärpen un Ailounde waas dät ne Moorhaid fon ju Befoulkenge. In dät [[Interbellum]] waas ju Taal fon Noudfräiskbaalere noch uungefeer 15.000. Dät waas daach n Träädel fon ju noudfräiske Befoulkenge un in bepeelde Täärpe in dät Nouden hieden do Noudfräiskbaalere immer noch ne Moorhaid. Däälich is dät Noudfräiske as Minnerhaidsproake anärkoand. So rakt dät toun Biespiel ju Europäiske Charta foar Regionoal- of Minnerhaidssproaken. 2004 wuude fon dän släswiek-holsteinske Lounddai dät "Friisk Gesäts" besleeten, wier bepeelde Sproakgjuchte in stounde, un wät do Behöörden moakje konnen un moakje skällen. Et rakt uk fräiske Skoule in Noudfräislound so as ju "Öömrang Skuul" (Gruund, Haud- un Realskoule), un ap dät Fäästlound rakt et in Risum ju "Risum Skole/Risem Schölj" ne deensk-fräiske Gruundskoule. Wät dät Mooringer un Fering-Öömrang angungt rakt et uk optimistike Teekene foar ju Toukumst, so skäl dät Jungfoulk däälich moor fräisk baale as ju foarige Generation. == Dät Noudfräiske in ju Praxis == [[Bielde:Niebüll.JPG|thumb|Niebüll (düütsk, buppe) un Naibel (fräisk, unner)]] === Wättelke Anärkannenge === Dät Noudfräiske häd bie do Kommunoalbehöörden neen juristisken Stoatus. Jo duure dät Noudfräiske nit bruuke in offizielle Dokumänte. Wan do Moanskene noudfräisk foar hiere Kommunikation mäd do Behöörden bruuke, dan altied mundelk. In aan Faal wuude dät Noudfräiske fon aan Gjuchter touläiten foar n Fereenstatuut, man eerst moast die Fereen ne düütske Uursättenge reeke. Wät Täärp- un Stäädsnoomen angungt rakt et siet 1998 twosproakige Skilder, un dät rakt noudfräiske Sträitnoomen. Foarallen noudfräiske Noomen foar do Huuse sunt ap do Ailounde gjucht populair. In ju Gruundwätte fon Släswiek-Holstein (Artikkel 5) fon 1990 wäide do Gjuchte fon do deenske un noudfräiske Minnerhaid garantiert. Ap n 11. November 2004 wuude truch dän Lounddai fon [[Släswiek-Holstein]] ju Wätte foar ju noudfräiske Sproake, mäd dän Noomen ''Friisk Gesäts'', annuumen, wiertruch do Noudfräisen moor Toalgjuchte kreegen. Siet 1988 rakt et dät ''Gremium für Fragen der friesischen Bevölkerungsgruppe im Lande Schleswig-Holstein'' ("Kommission foar Froagen fon ju fräiske Befoulkengsgruppe in dät Lound Släswiek-Holstein") un siet 1991 wäd in ju finanzielle Huushollenge fon Släswiek-Holstein uk Jäild reserviert uum ju noudfräiske Sproake un Kultuur tou stöänen. Bie ''Bundesministerium des Innern'' (BMI) rakt et ne ''Beratender Ausschuss für Fragen der friesischien Volksgruppe in Deutschland beim Bundesministerium des Innern'', mäd Fertreeder fon do [[Fräiske Räid]], Friisk Foriining, Nordfriesischer Verein, [[Seelter Buund]], [[Nordfriisk Instituut]], do Lounde Läichsaksen un Släswiek-Holstein, un aan Fertreeder fon dät BMI. Ju noudfräiske Sproake stoant siet dät Jier 1999 unner Skuts fon ju Europäiske Charta fon do Regionoale- un Minnerhaidssproaken, touhoope mäd dät [[Seelterfräisk]]e, [[Läichdüütsk]], [[Deensk]], [[Sorbisk]] un do Sproaken fon do Sinti un Roma. Do noudfräiske Minnerhaid stoant uk, juust as ju aast-fräiske Minnerhaid (mäd do Seelterfräisen), unner Skuts fon dät Roomuurienkuumen tou n Skuts fon nationoale Minnerhaide, wierfon ju Sproake n groot Deel uumfoatet. === Organisatione foar ju noudfräiske Sproake === [[Bielde:Braeist Nordfriisk Instituut.jpg|thumb|180px|Dät ''[[Nordfriisk Instituut]]'' in Bredstedt/Bräist.]] Dät rakt two noudfräiske Organisatione, do fröier oafters moal Striederäi hieden, wät neen positive Uutwierkenge hiede ap ju noudfräiske Toal. Die Noudfräiske Fereen (Nordfriesischer Verein) äntstuude in ju Kaisertied as Fereenn foar Noudfräisen, do siksälwen as Düütske seegen. Dät waas n duudelk Ferskiel mäd do Meeglide fon dän Friisk Foriining, do sik as nationoale Minnerhaid mäd oaine Kultuur un Sproake seegen. Die Friisk Foriining stried aal siet do 1920er Jiere foar moor Anärkannenge fon do Noudfräisen as nationoale Minnerhaid. Siet dät Jier 1964 oarbaide bee do Organisatione touhoope in dät [[Nordfriisk Instituut]]. Do Noudfräiske Fereen, Friisk Foriining un Nordfriisk Instituut oarbaide touhoope in n Fräisken Räid Sektion Noud. Ju Meente Hälgelound, Heimatbund der Landschaft Eiderstedt e.V un dän Öömrang Ferian sunt deer uk in fertreeden. Uur noudfräiske Organisatione, do nit tou dän Fräisken Räid Sektion Noud heere, sunt die Söl'ring Foriining un ju Ferring Stiftung. Die [[Fräiske Räid]] häd ieuwenske ju Sektion Noud ne Sektion Aast foar [[Aast-Fräislound]] (mäd [[Seelterlound]]) un Sektion Wääst foar ju Provinz [[Fryslân]] in do Niederlounde. Siet Oktober 2010 rakt et in Bredstedt/Bräist dät ''Friisk Hüs'' weer die Friisk Foriining, Nordfriesischer Vereins un dän Fräisken Räid Sektion Noud fertreeden sunt. === Noudfräisk in do Medien === [[Bielde:Bilingual signs German-Frisian, police station Husum, Germany 0892.JPG|thumb|180px|Twosproakige Skilder bie do Dreeguunere in Hüsem.]] Ju Position fon dät Noudfräiske in do Medien is nit so stäärk. Of un tou rakt et noudfräiske Artikkele in do regionoale düütske Saitengen, so as dät ''Nordfriesland Tageblatt'' ("Noud-Fräislound Daiblääd"), ju ''Sylter Rundschau'' ("Sylter Rundkiek") un die ''Inselbote'' ("Ailoundboode"). Uk in n ''Flensborg Avis'' ("Flensbuuriger Saitenge"), ju Saitenge fon ju deenske Minnerhaid, wäd of un tou aan Artikkel in ju noudfräiske Sproake publisiert. Ju Taal fon noudfräiske Artikkele lait bie do Bleede ''Nordfriesland'' ("Noud-Fräislound") un dän ''Helgoländer'' ("Hälgelounder"), do älk Fjoodendeelsjier ärskiene, lait uungefeer twiske 10 bit 15 %. Fon 1967 bit 1988 wuude ''Frisica Nova'' hääruutroat as Tiedskrift foar dät Jungfoulk un waas foar uungefeer foar n Haaldeel ap Noudfräisk. Bie NDR (''Norddeutsche Rundfunk'' - "Nouddüütsken Uumroup") is älke Wieke ne noudfräiske Seendenge, ju uungefeer tjo Minuuten duurt. Ju NDR seendet in gans Noud-Düütsklound, fon dät niederloundiske bit dät polniske Skeed, un deeruum is ju litje Interesse fon disse Uumroup nit gans so froamd. Dät ''Nais foon diling'' ("Näis fon däälich") is fon Moundai bit Fräindai op do [[Radio]]seendere ''Antenna Sylt'' un ''Friisk Funk'' tou heeren. ''Friisk Funk'' is älke Dai een Uure loang tou heeren ap dät ''Offener Kanal Schleswig-Holstein'' (''Westküste''). [[Fiersjoon|TV]] ap Noudfräisk rakt et apstuuns nit. === Noudfräisk an do Skoulen === In dät Skouljier 2013/14 wuude ju noudfräiske Sproake bruukt in 16 [[Bäidenstuun]]e. Touhoope 757 Bäidene leerden Fräisk an 14 Gruundskoulen.<ref>''North Frisian - The North Frisian language in education in Germany''. (2015). Ljouwert: Mercator - European Research Centre on Multilingualism and Language Learning/Fryske Akademy</ref> Ätter ju Gruundskoule rakt et Fräiskunnergjucht in ju ''Arbeitsgemeinschaft'' bie de Säkundarstappe I un in Kuurse in de Säkundarstappe II. Wät do Gymnasien angungt wäd dät Noudfräiske bloot in [[Wyk auf Föhr|Wyk]] ap [[Föhr]] reeket.<ref>[http://www.taz.de/!114602/ Abitur auf Friesisch] taz.de fon n 15. April 2013, blouked ap n 12. Juli 2014</ref> Deer absolvierten 2012 foar dät eerste Moal two Skoulbäidene ne mundelke Fräiskköärenge foar dät Abituur. Siet do 1990er Jiere wäd uk fersäiked, dät Noudfräiske moor un moor in do [[Bäidenstuun]]e tou benutsjen, uum deer ju Sproake aal tou revitalisierjen, uumdät ju uurs fon uutstierwen betroued is. An do [[Universität]]en in [[Universität Flensburg|Flensbuurich]] un [[Christian-Albrechts-Universität zu Kiel|Kiel]] wäide Uutbildengen un Kuurse reeket. In [[Flensbuurich]] rakt et ju Uurbildengen un Kuursen foar Leerere an do Gruundskoulen un do Säkundarsstappen. In [[Kiel]] kon me Frisistik studierje as Haud- of Biefach studierje. Ferskeedene Skoulen, do Fräiskunnergjucht reeke, hääbe nu aan fräisken Noomen an hiere Skoulen roat, so as ''Eilun Feer Skuul'' ap Föhr, ju ''Öömrang Skuul'' ap [[Amrum]] un ju deensk-fräiske ''Risum Skole/Risem Schölj'' in [[Risum-Lindholm]]. An do Folkshoochskoulen un fon dän ''Friisk Foriining'' un n ''Nordfriesischer Verein'' wäide Kuurse feranstaltet, wieroun et älk Jier uungefeer sun hunnert Deelniemere rakt. === Noudfräisk in do Säärken === In do Säärken wäd dät Noudfräiske of un tou bruukt. Et rakt nit fuul Pestoore, do Noudfräisk baale konnen. Siet 1955 sunt do Evangelien fon Markus un Matthäus uursät in ju noudfräiske Sproake, un in dät Jier 2000 ärskiende dät eerste noudfräiske Läidebouk, wierfon dän Titel waas "''Loow nü e Hiire''" ("Loowje nu dän Heeren"). Deeroun wuude fieuw Jiere oarbaided un häd 260 Läide un fääre Psoolme, Gebeede un Liturgien. == Literatuur == * V. Tams Jörgensen: ''Snaak friisk! Interfriisk leksikon''. Nordfriisk Instituut, Bredstedt 1977, ISBN 3-88007-063-6 * Horst Haider Munske (Hääruutroater), Nils Århammar: ''Handbuch des Friesischen.'' Niemeyer, Tübingen 2001 == Sjuch uk == * [[Noudfräiske Literatuur]] == Ferbiendengen ätter Buuten == {{Interwiki|frr|Noudfräisk}} * [http://www.friesenrat.de/ Webside fon dän Fräisken Räid Sektion Noud] <small>(noudfräisk, düütsk)</small> * [https://web.archive.org/web/20141109141350/http://www.nordfriiskinstituut.de/index.html Websiede fon dät Nordfriisk Instituut] <small>(düütsk)</small> * [http://www.ferring-stiftung.net/ Websiede fon ju Ferring Stiftung] <small>(düütsk)</small> * [http://www.oeoemrang-ferian.de/ Webside fon dän Öömrang Ferian] <small>(düütsk)</small> * [http://soelring-foriining.de/ Websiede fon dän Söl'ring Foriining] <small>(düütsk)</small> * [http://www.friiske.de Friisk Foriining] <small>(noudfräisk, ängelsk, düütsk, deensk)</small> * [http://www.nf-verein.de/ Die Noudfräiske Fereen] <small>(düütsk)</small> {{GermaniskeSproaken}} {{SproakenDuutslound}} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Fräisk]] [[Kategorie:Sproake]] o4zvhlvc194k56tcoys9wprcq8x3bld 0 411 120252 103041 2021-09-02T22:25:02Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|thumb|right|200px|Noudfräiske Dialektgebiede]] Wät tou '''noudfräiske Literatuur''' (dt. ''nordfriesische Literatur'') reekend wäide skäl of kon, is nit so kloor. Wäkke Literatuur, ju der in ne Sproakewiese fon dät [[Noudfräisk]]e skrieuwen is. Man uk, wät fon Noudfräisen un uur Noudfräislound skrieuwen wuuden is ap Deensk of Düütsk of in uur Sproaken. Fielicht uk Literatuur, ju der in Noudfräislound spielt. Uursättengen uut uur Sproaken ätter dät Noudfräiske skäl me uk beoachtje. As Skriftsproaken sunt do noudfräiske Sproakwiesen jung un deeruum rakt et noch nit so fuul Literatuur. Oaber deerfoar, dät dät nit so fuul Noudfräisen rakt un so fuul Sproakwiesen rakt, rakt dät daach fuul Dööntjene, Fertälstere un Teaterstukke un noch moor. == Geskichte == Do ooldste uurlääwerde Täkste ap Noudfräisk sunt Uursättengen fon [[Martin Luther]] sin ''Kleiner Katechismus'' fon ju Tied uum 1600. [[Peter Michael Clemens]] (1804-1870) uut [[Muasem]] häd dät Näie Testament un do Psalmen ätter dät Sölring uursät. Dät eerste drukte Bouk in ne noudfräiske Sproakwiese is drukt wuuden in Flensbuurich, ''Der Geitzhals auf der Insel Silt''. Dät waas skrieuwen fon [[Jap Peter Hansen]] (1767-1855). ... == Biespiele fon Täkste ap Noudfräisk == * [[Gölj - Rüüdj - Ween|Gölj, rüüdj, ween]] * [[Hans Tadesens]] * [[Yn Miren=Söngh]] * [[Di spånker]] fon [[Nis Albrecht Johannsen sen.]] == Skrieuwere ätter Sproake == === [[Mooringer]] === * [[Bende Bendsen]] (1787 - 1875) * [[Johann Jannsen]] (1814 - 1885) * [[Katharine Ingwersen]] (1879 - 1968) * [[Nis Albrecht Johannsen di jungere|Albrecht Johannsen]] (1888 - 1967) * [[Nis Albrecht Johannsen]] (1855 - 1935) * [[Johannes Petersen]] (1909 - 1992) === [[Syltring]] === * [[Peter Michael Clemens]] * [[J.P._Hansen|Jap Peter Hansen]] (1767 - 1855) * [[C.P._Hansen|Christian Peter Hansen]] (1803 - 1879) * [[Nann Peter Mungard]] (1849 - 1935) * [[Jens Mungard|Jens Emil Mungard]] (1885 - 1940) === [[Amring]] === * [[Arthur Kruse]] (1893-1968) * [[Lorenz Friedrich Mechlenburg]] * [[Thea Andresen]] * [[Christian Johansen]] (1820 - ) === [[Föhring]] === * [[Arfst Arfsten]] (1812 - 1899) * [[Simon Reinhard Bohn]] (1834-1879) * [[Lorenz Conrad Peters]] (1885-1949) * [[Stine Andresen]] * [[Reinhard Arfsten]] (1897-1971) * [[Karen Heide Ebert]] * [[Ellin Nickelsen]] === [[Halligfräisk]] === * [[Bandix Bonken]] (1839 – 1926) === [[Wiedingharder]] === * [[Peter Jensen]] (1861 – 1939) === [[Goesharder]] === * [[Johannes Hansen]] (1854-1877) === [[Hälgeloundsk]] === * [[Hans Frank Heikens]] (1780-1862) * [[James Krüss]] (1926-1997) * [[Heinrich Claassen]] ~ 1910 === [[Platdüütsk]] === * [[Arfst Arfsten]] (1812 - 1899) === [[Düütsk|Hoogdüütsk]] === * [[Theodor Storm]] (1817 - 1888) * [[Stine Andresen]] * [[Detlev von Liliencron]] (1844 - 1909) === [[Deensk]] === == Fräiske Skrieuwere == Fräiske '''Skrieuwere''' sunt: * [[Bende Bendsen]] * [[Johann Jannsen]] * [[Katharine Ingwersen]] * [[Nis Albrecht Johannsen di jungere]] * [[Nis Albrecht Johannsen sen.]] * [[Theodor Storm]] * [[Johannes Petersen]] == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20100323040635/http://www.nordfriiskinstituut.de/verlagsprogramm/literatur.html Artikel fon Thomas Steensen: Zwei Jahrhunderte nordfriesischer Literatur] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Literatuur]] osg9jbp92jw10zurz6kqe82kk4qand3 0 412 115482 114072 2018-01-09T18:34:58Z Wwikix 8153 /* Ferbiendengen ätter buuten */ Kat wikitext text/x-wiki [[Image:Schleswig holstein nf.png|thumb|right|300px|So lait '''Noudfräislound''' in Schlesswig-Holstein.]] [[Bielde:Nordfriesischeflagge.svg|thumb|right|150px|Flaage fon ju Region Noudfräislound]] [[Bielde:Kreis Nordfriesland flag.svg|thumb|right|150px|Flaage fon dän Kring Noudfräislound]] [[Fraschlonj]] ([[Mooringer]]) is n noudfräiske Noome foar [[Fräislound]] un soo uk die offizielle Noome fon dän düütske [[Kring]] [[Noud-Fräislound]]. [[Fraschlonj]] häd sun 160.000 Ienwoonere. Haudstääd is Husum, [[Hüsem]] ap [[Fräisk]]. In dän ganse Kring is ju [[fräiske Sproake]] - dät [[Noudfräisk]]e] - ieuwenske dät Düütske ju offizielle Sproake; uungefeer 8.000 Ljuude baale düt noch as eerste Sproake.<br> '''Nationoalläid''' is dät [[Gölj - Rüüdj - Ween|Gölj - Rüüdj - Ween]] un beluked ik ap ju Flaage fon ju Region Noudfräislund.. == Paate == * [[Sylt]] - Söl' * Amrum - Oomram * Föhr - Feer * do Halligen - E Halie * Pellworm - Pälweerm * Nordstrand - Noordströön * - Wiringhiird * - Böökinghiird * - E Gooshiirde * - Karhiird * Husum - Hüsem * Aiderstääd - Ääderstää * Friedrichstääd - Fräärstää * [[Hälgelound|Hälgelound]] - Halilun == Groote Suune fon Noudfräislound == *[[Theodor Mommsen|Theodor Mommsen]] *[[Friedrich Paulsen|Friedrich Paulsen]] == Sjuch uk == * [[Kring Nordfriesland]] == Ferbiendengen ätter buuten == *[http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/frr Noudfräiske Test-Wikipedia]. 118 Sieden ap n 11.3.09, 434 Sieden ap n 20.3.2010. * [[:frr:|Noudfräiske Wikipedia]], 1.058 Artikkele ap n 1.1.2011. (Anärkoand dän 4. August 2010). 1.796 Artikkele ap n 28.1.2012. [[Kategorie:Fräislound|*]] [[Kategorie:Noudfräislound| ]] k5hnery5kcqubdxbzc2xd18ciwjhts5 0 413 111740 111699 2015-11-08T14:54:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Zwetschge.JPG|thumb|left|250px|Ju Aastje-Fruchte]] [[Bielde:Zwetschgenblüten.jpg|thumb|right|250px|Blöiende Oachtjeboom]] Die '''Oachteboom''', (uk '''Oachtjeboom''' af '''Aastjeboom'''; [[Nomenklatuur|wietenskuppelke Noome]]: ''Prunus domestica domestica'') is een Unneroard, nieper kweeden, ju [[Nominatfoarm]] fon ju [[Pluume]]. Do Oachtjene af Aastjene sunt litjer as ächte Pluumen mäd moor spitte Eenden, ne moor dunkelblauuwe Faawe un n minner düütelke Näid. Dät Fruchtflaask lät sik uk lichter fon dän Kääden loosmoakje. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] [[Kategorie:Ietelweere]] [[Kategorie:Frucht-Soarten]] jl0l5sfas6878u3iwmjgti6gtahgr7d 0 414 107776 72431 2013-08-18T08:01:45Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2267873]] wikitext text/x-wiki Unner [[Munster]]ske Härskup kuud Seelterlound noch loange ne bestimde '''Oainständegaid''' (de. ''Eigenständigkeit'') bewoarje. Foarallen do bie [[Hettema]] (He256-415) roate [[Uurkunde]]n wiese ne ganse Riege fon Fersäike ap, um disse Oainständegaid ientoudomjen. In disse Stried wude 1587 dät [[Seelter Loundgjucht]] ap Skrift stoald (Sello 40). Ätter dät Loundgjucht (He256ff., Se38-64) wuud Seelterlound ferwalted fon tweelich Burgemästere (die [[Tweelwerroat]]), fjauer uut älk fon do trjo [[Säspel]]e [[Strukelje]], [[Roomelse]] un [[Skäddel]]. Ap [[Fäästeläiwend]]s [[Täisdai]] (''[[Beekensdai]]'') af ap [[Näijier]] (Se42) wuuden älke Jier säks näie Burgemästere wääld ap n [[Säärkhoaf]] in Roomelse. Ätter Engelke (247) waas ju [[Seelter Loundgjucht|Gjuchtsferfoatenge]] skeen fräisk, man ätter Sello (62) saksisk. Ätter Siebs (Sa251) läite sik deeruut man min Slusse uur ju [[Oustammenge]] fon do Seelter luuke. An disse Oainständegaid koom n Eende in 1812 as do [[frantsöösk]]e Besättere dät [[Seelter Archiv|seelter Archiv]] eepenbeer ferkoopjen dieden. * Sjuch [[Literatuur uur Seelterlound|'''Literatuur''' uur Seelterlound]]. [[Kategorie:Literatuur]][[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] rstyl9jntl7dlcl4p49d34ugva6wdqa 0 415 121113 120073 2022-07-25T19:54:53Z Murma174 1663 /* Ienwoonere */ wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Oamde | ôfbylding = Emden Rathaus 001.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = Dät [[Räidhuus fon Oamde]]. | ynwennertal = 51.616 <small>(2010)<ref>[http://www.lskn.niedersachsen.de/live/live.php?navigation_id=25644&article_id=87705&_psmand=40 LSKN Läichsaksen]</ref></small> | oerflak = 112,33 km&sup2; | befolkingstichtens = 460 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 1 M. buppe N.N. | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = 26 Stääddeele | stifting = | postkoade = 26721, 26723, 26725 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|53_21_54_N_7_12_17_E_type:city_zoom:12_region:DE|53° 22' N, 7° 12' A</small>}} | webside = [http://www.emden.de www.emden.de] }} [[Bielde:Stadsgracht Emden.jpg|thumb|260px|Stäädsgrääfte]] [[Bielde:Emden Stadtteile.svg|thumb|260px|Do Stääddeele fon Oamde]] '''Oamde''' (de. ''Emden'') is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Läichsaksen]], an ju [[Oamse]]-Stroom. Oamde is ju grootste Stääd in ju Region [[Aast-Fräislound]] un ju maast wäästelke Hoawenstääd in Düütsklound. As ''kringfräie Stääd'' heert Oamde nit tou dän [[Loundkring Aurk]]. Ju Stäädferwaltenge häd uk Kringgewalt. Dät Stäädgebiet is uur 112 km² groot un häd bolde 52.000 Ienwoonere. == Geografie == Oamde lait in dät Wääste fon dän Region [[Aast-Fräislound]], in dät düütske Buundeslound [[Läichsaksen]]. Ju Stääd lait uungefeer 25 Km. noudwäästelk fon [[Lier (Stääd)|Lier]], un uk uungefeer 25 Km. suudwäästelk fon [[Auerk]]. Ju Stääd lait is an ju Mundenge fon ju [[Oamse]] in ju [[Noudsee]], suudelk fon ju Stääd lait n [[Dullert]]. Die Hoawen fon Oamde lait 38 Seemeilen fon ju Mundenge fon ju Oamse. Ju Stääd lait juust n bitje buppe Normaalnul. Do hööchste Punkte sunt n Warft (7,5 Meter buppe NN) uut n Middeloaler weerap ju Stääd äntstuude, un n Mulbierich (15 Meter buppe NN). === Stääddeele === Ju Stääd Oamde häd 26 Stääddeele, man do wäiden nit aal separoat mädnuumen in do Ienwoonerstatistik fon ju Stääd, man wäide toun Deel touhoopefoated. In do fergeene Jiertjaande sunt bie do Kommunoal-/Meentereforme fon 1928, 1945 un 1972 näie Gebiete bie ju Stääd keemen. Foarallen truch ju Meentereform in dät Jier 1972 is dät Stäädsgebiet oarich gratter wuuden. Täärpe, do truch ''eingemundungen'' bie ju Stääd keemen sunt: * 1928: Borssum, Hilmarsum * 1945/46: Larrelt, Uphusen/Marienwehr, Harsweg * 1972: Wybelsum, Logumer Vorwerk, Twixlum, Petkum, Widdelswehr/Jarßum Dät Säntrum fon Oamde läit sik so ferdeele: ''Altstadt'', ''Behördenviertel'', ''Bentinkshof'', ''Boltentor'', ''Groß-Faldern'' un ''Klein-Faldern''. Ätter ju Statistik fon ju Stääd Oamde sunt do grootste Stääddeele dät Stäädsäntrum (sowät 8700 Ienwoonere), Barenburg (sowät 7000 Ienwoonere) un Borssum/Hilmarsum (sowät 6100 Ienwoonere). Die Hoawen fon Oamde lait in ferskeedene Stääddeele: ''Port Arthur/Transvaal'', ''Borssum'', ''(Kolonie) Friesland'' un Stäädsäntrum. === Klima === Oamde lait in n mäitige Klimazone, wät unner Ienfloud fon ju [[Noudsee]] stound. In n Suumer sunt do Deegestemperatuuren läiger as in dät Binnenlound, in n Winter sunt do Temperatuure maastens haager. Ätter ju Klimaklassifikation fon Köppen lait Oamde in n Gebiet, dät ju Iendeelenge ''Cfb.'' häd.<ref>[http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/ Waareldkoarte mäd aktualisierde Doaten uut ju Köppen-Geiger-Klimaklassifikation]</ref> (Klimazone C: woorm-mäitige Klima, Klimatyp f: fuchtich-mäitige Klima, Unnertyp b: woorme Suumer). Binnen ju mäitige Zone heert Oamde bie dän ''Klimabezirk Niedersächsisches Flachland Nordsee-Küste''. Dät Klima is maritim, maastens is dän Suumer relativ köilich un rakt et relativ fuul Rien, man die Winter is mild un in n Winter faalt nit fuul Snee. {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:100%;border:0px;text-align:center;line-height:120%;" ! style="background: #99CCCC; color: #000080" height="17" | Mound ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Jan ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Feb ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Mee ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Apr ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Moa ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Jun ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Jul ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Aug ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Sep ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Okt ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Nov ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Dez ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Truchsleek Jier |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Temperatuur (°C) | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 1,3 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 1,5 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 4,1 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 7,3 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 11,8 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 14,9 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 16,4 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 16,3 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 13,7 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 10 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 5,6 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 2,6 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | <center>'''8,8'''</center> |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" height="16;" | Rien (mm) | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 67,1 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 45,5 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 62,3 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 48,6 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 60,2 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 70,5 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 82,1 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 72,8 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 66,6 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 72,8 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 83 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 73,5 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | <center>'''805'''</center> |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Sunne (Uuren) | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 1,32 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 2,57 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 3,61 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 5,36 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 6,77 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 6,6 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 6,26 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 6,35 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 4,73 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 3,09 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 1,9 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 1,03 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | <center>'''4,1'''</center> |- |} == Geskichte == [[Bielde:Emden1575.jpg|thumb|Oamde uum 1575]] Dät is nit sicher wanner Oamde äntsteen is, man et rakt Oamde sänt dät oachte Jierhunnert as Hondelstäärp an ju [[Oamse]]. Allere Noomen sunt ''Amuthon, Embda, Emda, Embden''. In dät Middeloaler waas Oamde Deel fon dät Emsigerlound (Oamselound). In dät 14. un 15. Jierhunnert häd Oamde fuul Konflikte häiwed mäd de machtige [[Hanse]], deer fon Oamde un uur Täärpe in Aast-Fräislound häär do Seeroowere uum [[Klaus Störtebeker]] stöänd wuuden. Truch disse Konflikte is Oamde moormoals fon Hanseatiske Krafte (ap maaste Hamburger) besät wuuden. 1433 wuude ju Stääd, mäd Stöän fon ju Hanse, äroberd truch ju Hööftmonfamilie Cirksena. Do Hamburger looken in 1447 foar dät lääste Moal uut ju Stääd uut. Käiser Maximilian I roate ju Stääd 1495 Stäädgjucht un Woapen, dät "Engelke up de Muer". In dät 16. Jierhunnert wuude ju Stääd un dän Hoawen fon Oamde gratter. Dät koom truch do oamder Koopljuude un Reeder, man in dät twäide Hoolichdeel fon dät 16. Jierhunnert koom dät foarallen truch ne politiske Äntwikkelenge: die Uunouhongelkaidstried fon Niederlounder juun do Spanier in n [[Tachentichjierige Kriech]]. Fon do Spanier ferdrieuwen un ferfoulgte Niederlounder, foareerst do Patrizier, Koopljuuder, Reeder un Houndwierker, keemen ätter Oamde wai - ju neutroale Hoawenstääd tichtebie do Niederlounde. Truch do näie Hondelsferbiendengen mäd do Niederlounder, kuude Oamde gratter wäide un wuude so een fon do wichtichste Hoawensteeden in Noud-Europa. Tougliek äntwikkelde Oamde sik truch do Wierke fon Johannes á Lascos un uur [[Reformation|reformierte]] Theologen tou een wichtige [[Kalvinismus|kalvanistiske]] Stääd. Bie ju Oamder Revolution wuude Groaf Edzard II. ätter ju Noaberstääd [[Aurk]] ferdrieuwen. Die Gjuchtsgeleerde [[Johannes Althusius]] stäärkede ju Staalenge fon Oamde juun uur Groafen un Stääde. Mäd do Niederlounde as Skutsstoat waas Oamde bolde ne oaine fräie Stäädstoat. Ätter dän Ferljus fon ju Aast-Fräiske Fräiegaid in 1744, ferloos ju Stääd hiere Fräiegaid unner Prüüske Behöörden. An dän Begin fon dät 19. Jierhunnert heerde Oamde tou do Niederlounde (1806-1813). Deerätter heerde dät bit tou 1815 bie Prüüsen, wierätter ju Stääd bit tou 1866 tou dät Köönichriek [[Hannover]] heerde. Ätter 1866 waas Oamde wier Prüüsk un koom so leeter tou dän düütske Stoat. In dät Jier [[1944]] is Oamde foar 80% stukken bombardierd wuuden. Man ätter ju [[Twäide Waareldkriech]] geen dät gau beeter. Dät [[Wirtskupswunner]] waas uk in Oamde. In do 50er un 60 Jiere sunt deer fuul näie Skiepe baud wuuden, man ju Stääd häd mäd dät [[Volkswagenwerk Emden]] in 1964 dän grootste Ärfoulch häiwed. == Ienwoonere == Ienwooner-Äntwikkelenge fon ju Stääd Oamde: <timeline> ImageSize = width:700 height:225 PlotArea = width:650 height:200 left:33 bottom:18 AlignBars = justify Colors = id:canvas value:rgb(0.98,0.98,0.98) id:grid1 value:rgb(0.8,0.8,0.8) id:grid2 value:gray(0.8) id:bars value:rgb(0.75,0.75,0.75) id:text value:rgb(0.5,0.5,0.5) BackgroundColors = canvas:canvas DateFormat = yyyy Period = from:0 till:55 TimeAxis = orientation:vertical ScaleMajor = unit:year increment:5 start:0 gridcolor:grid1 plotData= color:g width:28 mark:(line,white) align:center fontsize:S color:bars bar:1600 from:start till:15 text:15.000 bar:1744 from:start till:7 text:7.000 bar:1821 from:start till:13 text:12.949 bar:1880 from:start till:13 text:13.400 bar:1939 from:start till:38 text:37.681 bar:1946 from:start till:31 text:31.413 bar:1950 from:start till:37 text:37.243 bar:1961 from:start till:46 text:45.669 bar:1970 from:start till:49 text:48.525 bar:1980 from:start till:51 text:51.186 bar:1990 from:start till:51 text:50.735 bar:2000 from:start till:51 text:50.963 bar:2010 from:start till:52 text:51.616 TextData = pos:(50,200) fontsize:L textcolor:text text:Ienwooner-Äntwikkelenge fon ju Stääd Oamde </timeline> Do Taale foar 1600 un 1744 sunt Skatsengen. Do Ienwoonertaale bit tou 1970 sunt uut dät Bestand fon n [[Ostfriesische Landschaft|Ostfriesischen Landschaft]]<ref>Ostfriesische Landschaft: ''[http://www.ostfriesischelandschaft.de/fileadmin/user_upload/BIBLIOTHEK/HOO/HOO_Emden.pdf Emden] (PDF; 1,8&nbsp;MB)'', aufgerufen am 31. Juli 2012</ref>. Do Taale siet 1975 sunt do amtelke Ienwoonertaale un beluuke sik ap do ''Hauptwohnsitze''. == Infrastruktuur == [[Bielde:Nordseewerke2.jpg|thumb|260px|do ''Nordseewerke'']] === Ferkier === Oamde häd Two Autoboanen, dät sunt ju [[Buundesautoboane 31]] un ju [[Buundessträite 210]]. Ju Stääd häd twäin Boanhoawe, dän [[Oamder Haudboanhoaf]] un [[Boanhoaf Oamder Buutenhoawen]]. Uur dät Woater häd Oamde ne Foarferbiendenge ätter [[Borkum]]. In Oamde rakt et ieuwenske do maaste groote Sträiten uk Räädweege. Die [[ÖPNV]] (eepentelke Persoone-Nai-Ferkier) in Oamde wäd mäd Omnibusse sicherstoald. Ieuwenske do Stäädbuslinien fon dän [[Stäädferkier Oamde GmbH]](SVE), ne Dochterfirma fon do Stäädwäärke Oamde un deermäd läästelk ju Stääd sälwen, rakt et uk Ferbiendengen ätter dät Uumlound, do fon Regionalbusse fon ju Düütske-Boan-Dochter [[Weser-Ems-Bus GmbH]] betjoond wäide. === Sport === Oamde häd mäd [[BSV Kickers Emden]] ne Foutbalmonskup ju der sänt 2005 in ju ''Regionalliga Nord'' foutbaalt: dät is ju trääde Liga. Dät Stadion hat dät Embdena-Stadion. === Medien === In Oamde rakt et two regionale Tsaitengen: ju [[Emder Zeitung]] un ne regionale Uutgoawe fon ju [[Ostfriesen-Zeitung]]. In ju Stääd rakt et ju Haudredaktion fon dät Regionoalradio [[Radio Ostfriesland]]. == Politik == Die Räid fon ju Stääd häd 42 Sitte. So sunt do Sitte ferdeeld: * [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds|SPD]] 22 Sitte * [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds|CDU]] 9 Sitte * [[Bündnis 90/Do Gräine]] 6 Sitte * [[Fräie Demokratiske Paatäi|FDP]] 4 Sitte * [[Linkspaatäi|do Linke]] 1 Sitte Do Partnerstääde fon Oamde sunt: * [[Bielde:flag of Norway.svg|20px]] [[Haugesund]], [[Norwegen]] (siet 2009) * [[Bielde:flag of Russia.svg|20px]] [[Archangelsk]], [[Ruslound]] (siet 1989) == Groote Suune un Dochtere fon Oamde == * [[Henri Nannen]] * [[Wolfgang Petersen]] * [[Otto Waalkes]] * [[Jacob Emden]] * [[Ferydoon Zandi]] == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.emden.de Website fon ju Meente] * [https://web.archive.org/web/20040618161624/http://www.emden.net/portal/html/extern/cam/cam_nojava.html Webcam gjucht ap dät (oolde) Räidhuus fon Oamde] * [https://web.archive.org/web/20120106211702/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/stadt_emden.htm Oamde ap Genealogie-Forum] {{Commons Boolke|Emden (Lower Saxony)|Oamde}} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{Läichsaksen}} {{Bauwierk}} [[Kategorie:Oamde| ]] 7g033r8osln0xz0ubcz9y3tvj60z6y4 0 416 107779 79272 2013-08-18T08:01:53Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q413556]] wikitext text/x-wiki {{Individuelle Art.Begrkl./Foar dän Text}} | Mäd dät Woud '''Oante''' af '''Wüülde Oante''' wäide mongs uk uur Oarde beteekend. Dissen Artikkel is uur juu gewöönelke Oard ''Anas plathyrhynchos'' (düütsk:Stockente). {{Individuelle Art.Begrkl./Ätter dän Text}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Oante |- | align="center" | [[Image:Ducks Winter.jpg|right|300px|Ne Oante un twäin Wooden]]<br><small>Ne Oante un twäin Wooden ''(Anas plathyrhynchos)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Familie:'' || Oanten un äänelke Fuugele ''(Anatidae)'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''(Anatinae)'' |- | ''Tribus:'' || swimmende Oanten ''(Anatini)'' |- | '' Sleek:'' || ''Anas'' |- | ''Oard:'' || Oante ''(Anas plathyrhynchos)'' |- |} |} Ju '''wüülde Oante''' (''Anas plathyrhynchos'' mäd juu Uutsproake "''Ánas plathyrhýnchos''") is n Fuugel die der swimmen un kwoakjen däd. Dät Hanke is foaralllen bruun, man uk mäd n bitje blau an doo Juuken. Dät Montje mäd sin gräine Kop hat "die '''Woode'''." Dät rakt dissen Fuugel in [[Europa]], [[Asien]] un [[Noudamerikoa]]. ==Sjuch uk== * [http://www.youtube.com/results?search_query=stockente&aq=3 Fideos: Oante] {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Fuugele]] sd436shu8jjel822kxk5n06cv0r0pd1 0 417 103044 91323 2013-03-07T20:30:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 7 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q161712]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Image:Juncus.squarrosus.2.jpg|thumb|400px|Oksenbrink]] Dät '''Oksenbrink''' (''Juncus squarrosus'') is n [[Rääske]] mäd loange spitse Hoolme. ==Sjuch uk== * [[Rääske (Juncus)]] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Joodplonten]] nua24j19ihsbviuyvxl49rlk90v93ze 0 418 121099 120286 2022-07-25T19:43:49Z Murma174 1663 /* Ju Sproake */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Iroquois 6 Nations map c1720.png|thumb|300px|Do Irokesen-Stamme in 1720, suudelk fon dät Ontariomeer.]] [[Bielde:Onondaga Village Allen.jpg|thumb|Skizze fon [[Samuel de Champlain]] (1567/70-1635) fon sin Angriep ap n Onondaga Täärp.]] [[Bielde:Map of New York highlighting Onondaga County.svg|thumb|Onondaga County in dän Stoat New York.]] Do '''Onondaga''' sunt aan fon do fieuw Stamme fon do [[Indioaner|Irokesen]]. Hiere traditionelle Heemat is ju Onondaga County, [[New York (Buundesstoat)|New York]], uum Syracuse tou. Deeruum dät jo twiske do uur Stamme woonden, koomen do Irokesen altied bie do Onondaga touhoope, juust as däälich noch hiere tradionelle Boase. == Geskichte == In dän amerikoanske Fräiegaidskriech (1775–1783) wieren do Onondaga eerste näitroal, man leeter streeden do mäd do uur Irokesen juun do Fereende Stoate mäd do Ängelske, ätter n amerikoansken Angriep ap hier wichtichste Täärp dän 20. April 1779. Moonige Onondaga geenen deeruum ätter ''Six Nations'' Reservoat, Ontario/Kanada, ätterdät do Fereende Stoate uunouhongich wuuden wieren. Do, do der in New York bleeuwen (däälich 1.475 Ljuude), sunt unner ju Regierenge fon tradionelle Boase, do der benaamd wäide fon do Clan-Määme, also nit wääld wäide. Dän 11. Meerte 2005 mäldede ju Onondaga Nation, dät jo Anspruch moakje ap uur 7500 km2 Lound fon hiere Foaroolden uum Syracuse tou. Jo hoopje so moor Ienfloud tou kriegen bie ju ökologiske Wierhäärstaalenge fon dät Gestrich. == Ju Sproake == Ju Onondaga Sproake wäd däälich noch boald fon sun 100 Ljuude in Ontario un wäästelk New York. Fuul Bäidene wuuden nit moor in ju Sproake apleeken, deeruum dät jo uutlaached wuuden, man nu wäd ju in do Skoulen unnergjucht. Dät is apfaalend, dät jo juust as in [[Seelterlound]] in do Bäidenstuune ounfangd sunt. Wo sun Sproake innunner sit, kon me n bitje ouleese uut do foulgjende Biespilsatse. Deerbie is ? n Klik in de Kääle, staalt also neen Froage deer. * ''yá te?ethé?tha?'' - Ju haut nit. * ''yá te?ethe?thákwa?'' - Ju haude gewöönelk nit. * ''yá te?ethe?táhne?'' - Ju wol nit haue. * ''yá te?akothé?tih'' - Ju haude nit. * ''yá thayethé?tha'' - Ju skuul nit haue. Un: ''kanonó? kanatowá:nęh'' - New York is ne groote Stääd. == Sjuch uk == * [[Hopi]] * [[Indioaner]] == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.topozone.com/map.asp?lat=42.941847&lon=-76.155853&s=200&size=m&layer=DRG100&datum=nad83 Koarte fon dät Onondaga Reservoat, suudelk fon Syracuse.] * [http://www.onondaganation.org/ Ju oaine Siede fon ju Onondaga Nation.] * [http://www.ohwejagehka.com/onon-body1.htm Hier koast du Onondaga '''heere'''!] * [http://www.native-languages.org/onondaga.htm Onondaga language.] * [http://www.answers.com/topic/onondaga-reservation-new-york Onondaga Reservoat.] * [http://www.sixnations.ca/ Six Nations, Ontario.] * Chafe, Wallace L. ''A semantically based sketch of Onondaga.'' Baltimore: Waverly Press, 1970. * [http://www.native-languages.org/famiro_words.htm Fergliekende Woudelieste fon Irokesiske Sproaken] * [https://web.archive.org/web/20070710060742/http://tuscaroras.com/pages/six_nations_ex.html The Six Nations of the Iroquois.] * [http://www.muturzikin.com/cartesusa/usa8.htm Sproakkoarte] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Fereende Stoaten fon Amerikoa]] eez1slemslvav1iodatajbxmx7te66y 0 419 120077 105464 2021-08-08T22:35:49Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Mäd '''Ooldsaksisk ''' wäd ju Sproake beteekend fon do uur duusend Jier oolde Gedichte [[Heliand|Heliand]] un Genesis. ==Ferbiendengen== * [https://web.archive.org/web/20120208180605/http://homepage.uibk.ac.at/~c30310/aswbhinw.html Köbler, Gerhard, Altsächsisches Wörterbuch] {{stump}} a7bxfia29peijwr4yi66cugd1wss5d6 0 420 103047 89637 2013-03-07T20:31:07Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 80 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q14620]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Optik''' is dän Deel fon ju Physik, die der sik beschäftiget mäd ju Uutbreedenge fon dat Ljoacht. Deerbie gungt dat uk uum dat betrachtjen fon Seeken un Oubieldengen un uum ju [[Faawe]] deerfon. Do Prinzipien fon ju Optik läite sik uk oafte anweende ap uur [[Stroalenge|Stroalengsberäkke]] as Röntgenstroalenge un Radiowoogen un sogoar ap leedene litje Deele (Elektrone-Optik). Ferscheedene Anweende-Fäildere sunt: * die [[Tuumesproang]] * ju [[Stokpielenge]] * ju [[Brille]] * dät [[Fergratterengsglääs]] * dät [[Mikroskop]] * dät [[Teleskop]] * dät [[Elektronemikroskop]] * ju [[Parabolantenne]] * dät [[Radioteleskop]] [[Kategorie:Optik|!]] [[Kategorie:Physik]] gr3az0dro8idr0aq71tddvlzsblcpx5 12 421 109879 87857 2014-07-14T15:15:06Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{WikipediaSkrieuwhälpe}} [[Bielde:Computer-aj aj ashton 01.svg|180px|right]] Me kon sik as '''Benutser''' ounmäldje truch gans gjuchts buppe ap '''Anmäldje''' tou klikken un, wan me noch neen Benutserkonto häd, ap "Hier laist du n Konto an". Oafte brukt me deerfoar n Däknoome. Dät kon uk din oaine Noome weese af din Noome in ne fertroalde Foarm af sogoar n gansen Phantasienoome. Sun '''Benutsernoome''' is foar allen nutselk, wan me sälwen wät biedrächt af ferbeetert. In juu Geschichte is dät dan tou sjoon. Ap ju Wiese kon uk beeter Vandalismus bestrieden wäide. Wichtich is deerbie, dät in juu '''Geschichte''' uk aal do allere Versione fon n Artikkel apwoard wäide. Sunner Bruukernoome kumt in juu '''Geschichte''' din IP-Nummer, wiermäd du dan identifizierd bäst. Mäd sun Benutsernoome kon me uk mäd do Uur baale uur n Artikkel in ju '''Diskussion'''s-Siede, ju älke Artikkel häd. Wan du deer dan sälwen ap oantwoudest, dan koast du dät unnerschrieuwe, truch tou klikken ap dän twäide blaue Knoop fon gjuchts buppe dät '''edit'''-Fäild. Do Artikkele sälwen unnerschrift me nit. Wan me as Benutser ounmälded is, dan is die Benutsernoome tou sjoon gans buppe in dät Wiki-Schierm. Klikst du ap dän Noome, dan krichst du dien oaine '''Benutsersiede''' tou sjoon, wier du ne Beschrieuwenge fon die sälwen reeke koast. Klik nu man ap '''[[User:Pyt|Pyt]]''', dan koast du sjo wo mien Benutserside uutsjucht. Tou ju Benutsersiede heert dan uk noch wier ne '''Diskussion'''s-Siede, wier uur Benutsere die Ättergjuchte seende konnen. Fluks wan du ap ne Wiki-Siede kumst, krichst du dan ne Woarschauenge, dät deer n Ättergjucht foar die is. Man Wikipedia is neen Chatroom, sunnern ne [[Enzyklopädie]]. Juu Haudseeke schäl blieuwe, dät me Artikkele schrift un/af ferbeetert. == Sjuch uk == * Ne [[Wikipedia:Gebruuksanwiesenge|Gebruuksanwiesenge]], wier ook [[Wikipedia:Gebruuksanwiesenge#Gebruuksanwiesenge speziell foar Meeoarbaidere|n Apsats foar dän Gebruuk truch Meeoarbaidere]] is * [[Wikipedia:Wät is Wikipedia|Wät is Wikipedia?]] * [[Wikipedia:Wät is Wikipedia nit?|Wät is Wikipedia nit?]] * [[Wikipedia:Spielsteede|Juu Spielsteede]]: Hier kon me dän Wälltext uutprobierje, sunner deerbie n Artikkel af ne normoale Siede tou fernäilen. Me schäll oawers beoachtje, dät me deerbie nit juu eerste Riege läsket - dät is ne wichtiche Foarloage. [[Kategorie:Wikipedia]] cdxvytead6k7jhofox2rob4zexzu04c 0 422 122550 115372 2023-05-21T06:35:48Z Gerd Eichmann 8906 gallery added wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Paris | ôfbylding = Paris - Eiffelturm und Marsfeld2.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 2.211.297 <small>(2008)</small> | oerflak = 105,4 km&sup2; | befolkingstichtens = 20.980 km&sup2; | stêdekloft = 11.899.544 Ienwoonere <small>(2008)</small> | hichte = 33 M. <small>(28–130 M.)</small> buppe N.N. | lân = [[Frankriek]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Île-de-France]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = 20 Arrondissements | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|48_52_00_N_02_19_59_E_region:FR_type:city(89910)|48°52′ N, 2°19′ E</small>}} | webside = [http://www.paris.fr www.paris.fr] }} '''Paris''' is ju Haudstääd fon [[Frankriek]] un ju Region [[Île-de-France]]. Juu Äi [[Seine]] deelt ju Stääd in n noudelken un n suudelken Deel. Dät Gestrich wät administrativ tou ju Stääd Paris heert, häd 2.138.551 Ienwoonere, in ju [[Unité urbaine|Agglomeration]] lieuwden in dät Jier [[1999]] 9.644.507 Moanskene. == Bauwierke == * Ju [[Champs-Élysées]] is een fon do djuurste Sträiten ap ju Waareld. * Die [[Eiffeltouden]] is dät hoochste Bauwierk fon Paris. <br><gallery> Paris-von Montmartre-102-suedost-2017-gje.jpg|Vue depuis Montmartre Paris-Arc de Triomphe-082-1991-gje.jpg|Arc de Triomphe Paris-Louvre-116-Pont Royal-2017-gje.jpg|Louvre Paris-Notre Dame-112-Westfassade-2017-gje.jpg|Notre Dame Paris-Sainte-Chapelle-120-Rosette-2017-gje.jpg|Sainte-Chapelle Paris-Musee de l'Armee-108-2017-gje.jpg|Musee de l'Armee Paris-Eglise du Val-de-Grace-114-2017-gje.jpg|Val-de-Grace </gallery> {{stump-links}} [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] [[Kategorie:Frankriek|*]] [[Kategorie:Stääde in Frankriek]] s6dgcyre7wn75tol3gxv83t0tv315m8 0 423 122729 113678 2023-08-15T16:57:17Z T. Mikulski 13191 /* Ferbiendenge */https wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wilhelm Schulte.jpg|thumb|left|180px|Pestoor Wilhelm Schulte]] [[Bielde:SCHULTEA.JPG|thumb|right|150px|Twiegespräk, wäil in Pestoor Schulte sien oaine Skrift. (ärskienen [[Seelter Trjoue]] 1:2:4-5 (1966).]] [[Bielde:SCHULTEC.JPG|thumb|right|150px|Ju Bäätersiede deerfon, ju wiest, dät dät in of ätter dät Jier 1935 skrieuwen is. Fergliek [[:de:Friedensstadt|Friedensstadt]]. Buppe-oane in Hondskrift ne Ouleedenge fon dät Woud ''fielainich''.]] '''Wilhelm Schulte''' waas bädden dän 24.11.1869 in PoulKuurt's Huus ap n Kjuuswai in [[Strukelje]] (St4-4-9), wier hie eerste uk Fikoar waas. In ju Tied mout hie dät [[Seelter Läid|''Seelter Läid'']] skrieuwen hääbe. Fon 1895-1900 waas hie Fikoar in [[Skäddel]] un fon 1920 bit 1940 waas hie Pestoor in Skäddel, wier hie dan dän 5.6.1940 stuurwen is (Klöver 534). Hie staalde 1898 dän Konsuumfereen, ju hüüdige Raiffeisen-Warengenossenschaft Skäddel, ap de Beene, so dät hie fuul unner doo Ljude keem. Schulte moakede boolde älke Däi of älke Ieuwende n Goang truch t Täärp Skäddel af uk truch do Buurskuppe. Deertruch hied hie sik n groote Wietenskup uur Skäddel toulaid. Hie baalde dan fuul mäd do Ljude, so dät hie deerum in ne Loage was ne Noomenslieste fon dät Skäddeler Tärp sogoar uum hunnert Jiere eer - fon 1820, dät was uk noch foar dän groote Bround - gjucht genau aptoustallen. Uk häd Pastoor Schulte uurs noch fuul apskrieuwen. Aal wät dät so raate in t Täärp un wät hie foar wichtich heeld, häd hie in dät Loagerbouk skrieuwen, oafters grattere Begjuchte. Man uk fuul, wier hie bloot n poor Satse uur skreeuw. Wan hie unnerwains weesen is un deer is him wät apfaalen, dan häd hie dät gau in dät Bouk skrieuwen. Dät sünt dan oafte bloot aan, twäin af träi Satse. Schulte mout uk uurs fuul skrieuwen hääbe, man deer is nit fuul fon bewoard blieuwen. In 1910 skreeuw hie n Stuk uur ju frantsööske Tied (St4-4-8f.*) in Ouskrift fon [[Hermann Janssen]]). Uut soowät 1935 skäl n lustich Stuk stamme (foar twäin Monljuude: St1-2-4f.), gans in sien oaine Strukeljer Skrieuwwiese. Hie wiste uk fuul fon [[Plonten]] un [[Dierte]]. Dät fiende wie tourääch in do seelter Noomen deerfoar bie [[J. Botke|Dr. Botke]] 32-46, die an n uur Steede begjucht dät hie do bie dän Skäddeler Pestoor oufräiged hiede. Uk häd Pestoor Schulte 1930/35 Froagenboogen uutfäild foar dän "Atlas der deutschen Volkskunde". Hie waas do 62 Jier oold (Kramer1992:17). Ätter dän Ätterläit fon Pestoor Schulte häd [[Theo Griep]] touhoope mäd [[Pyt Kramer]] in 1999 dät Bouk ''Seelter Seeken'' skrieuwen. In dät Bouk sünt aal do oolden [[Lieste fon do Seelter Roupnoomen|Seelter Roupnoomen]] apskriewen wuuden. Ieuwenske ju Roupnoomen fon Skäddel und [[Seedelsbierich]] siet 1820 uut dän Ätterläit fon Pestoor Schulte sunt där uk do oolden Roupnoomen fon [[Roomelse]] un [[Strukelje]] beskrieuwen. Uk is in dät Bouk dät Äntstouden fon do Skäddeler Buurskuppe oarich goud beskrieuwen. _ *) St = [[Seelter Trjoue]]. ==Sjuch uk== * [[Seelter Läid]] * [[Lieste fon do Pestoore un Gäistelke in Seelterlound]] ==Ferbiendenge== * [https://stq.wikipedia.org/wiki/Bielde:Seelter_Trjoue_4-8F.JPG Memoiren fon Pestoor Schulte 1910 un Teekenge fon dät oolde Poulkuurts Huus] uut Seelter Trjoue, Häärst 1969 </small> * [http://seelter.110mb.com/SEELTSE9KB.pdf Seelter Seeken mäd do fon Pestoor Schulte uurläwerde Huusnoomen] as PDF-Doatei, hääruutroat fon [[Theo Griep|Theodor Griep]] un [[Pyt Kramer]] ==Ferwiesengen== {{Wikisource|Seelter Seeken#Pastoor Schulte|Theo Griep uur Pestoor Schulte}} {{Wikisource|Dit un Dat#N Twiegespräk|Dät Twiegespräk}} {{DEFAULTSORT:Schulte}} [[Kategorie:Kultuur]][[Kategorie: Literatuur]][[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] fg4jaf8cbrhkac06n4zadj3hwl85f9n 0 424 114076 110431 2017-02-28T16:03:27Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki N '''Philosoph''' is aan, die der [[Philosophie|Philosophie]] studiert. Dät Woud kumt uut dät Griechiske un betjut: "Wäl die der fon Wiesegaid haalt". <br> Siet dät 7. Jierhunner foar Kristus roat dät in ju wäästelke Waareld as uk in dät Aaste Philosophe. ==Kiekje uk bie== * [[Bekoande Philosophe]] [[Kategorie:Philosoph| ]] 014n7cfchr3tojuemekirp6ctr59wt3 0 425 103049 101515 2013-03-07T20:31:31Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 172 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5891]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju Philosophie is ju Leere fon dät Wieten, fon do Uursproange un fon dän Touhoopehoang fon do Dingere in de Waareld, fon dät Weesen un Toanken. Gebiete wiermäd n [[Philosoph]] sik befoatje kon, sunt t.B.: * [[Ontologie]] Wät is dät wät buute uus is? Is dät juust as wie dät sjo un fäile? * [[Epistomologie]] is ju Leere fon dät Kannen. Kon me wuudelk kanne? Un Kunde, wät hat dät eegentelk? * [[Ethik]] is ju Leere fon goud un ferkierd. * [[Logik]] is ju Leere fon do Foarme un Gesätse fon dät gjuchte Toanken. * [[Theologie]]: Wäl is God? Wo konnen wie Him kanne? * [[Natuurphilosophie]] truchfoarsket ap Gruund fon ju Natuurwietenskup dät Weesen fon do Natuurdingere un dät Natuurgeböären. * [[Geschichtsphilosophie]] wol Weesen un Sin fon ju Geschichte tjuude uut hiere ärfoarskboare Ärschienengen. * [[Kultuurphilosophie]] is ne tjuudende un beuurdeeljende Betrachtenge fon ju Kultuur. == Kiekje uk bie == * [[Bekoande Philosophe]] [[Kategorie:Moanskenwietenskup]] [[Kategorie:Philosophie| ]] 1oi48rz02ncrtal9oy1z61yaadmwdkl 0 426 103050 93002 2013-03-07T20:31:41Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 187 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q413]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Physik''' is ju Leere fon uunbelieuwede Dingere, hiere Apbau un hiere Bewäägenge, as uk fon ju [[Stroalenge]] un do Kraftfäildere. Physik is ne exacte Wietenskup, ju der do Natuurgesätse ärfoarsket un do n mathematisken Foarm rakt. Ju '''Experimentalphysik''' staalt paasende Fersäikanoardnengen ap, mät akroat un laitet dät Gesäts uut do Meetwäide häär. Ju '''theoretiske Physik''' ferknät experimentell fuundene Gesätse mäd Hälpe fon mathematiske Satse tou n in sik sleeten System. == Haudgebiete fon ju Physik sunt == * [[Mechanik]] * [[Waamteleere]] * [[Optik]] * [[Elektrizität]] * [[Atomphysik]] * [[Astrophysik]] * [[Geophysik]] * [[Biophysik]] * [[physikaliske Chemie]] == Oainskuppe fon Materioalkörpere sunt == * [[Laangte]] * [[Gewicht]] * [[Waamtekapazität]] [[Kategorie:Physik|!]] [[Kategorie:Exakte Wietenskup]] kohcnp6pk5k2nhyttoi3nrcz7m1x612 0 427 120763 105219 2022-06-05T19:00:22Z Iifar 6881 better pic wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} [[Bielde:Convallaria majalis - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-045.jpg|thumb|300px|Pingsterbloume (''Convallaria majalis'')]] Ju '''Pingsterbloume''', '''Kuutitte''' af '''Moaiklokje''' (''Convallaria majalis''), düütsk: Maiglöckchen, is ne litje, bit 30 cm hooge fääste Plonte, ju wüüld in do Buske foarkumt. In de Gruunde häd ju n kjoopenden Wuttelstok. N poor breede Bleedere mäd gliekloopende Näärwen stounde an dän Fout fon ju Blöisteele. Do Bloumen woaksje uk in n Tuun, jo fermeerje sik gewaltich. Ju Pingsterbloume is swäk giftich, is oawers uk ne Heelplonte. Dät is ju Nationoale Bloume fon [[Finlound]]. In [[Fryslân]] wäid ju Moaiklokje tou do [[Stinzeplonten]] täld. [[Bielde:Convallaria majalis inflorescence - Keila.jpg|thumb|left|205px|Pingsterbloume]] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] [[Kategorie:Giftplonten]] [[Kategorie:Heelplonten]] t3gd0ivtzoxtqh6ce6cym2imwkyz043 0 428 106508 103052 2013-03-28T21:35:17Z Ercé 4911 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Calystegia sepium sepium (aka).jpg|thumb|right|400px]] [[File:Calystegia sepium MHNT.BOT.2009.7.11.jpg|270px|thumb|''Calystegia sepium'']] (de:Echte Zaunwinde) [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Joodplonten]] edurzfyuy2g8zs23tf05e9kgm3mdk1t 0 429 103053 100945 2013-03-07T20:32:15Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 159 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q634]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Aan '''Planet''', as uus Waareld uk, is n dunkeren Kuugel, un kricht sien Lucht fon de [[Sunne]], wier hie uumetou sirkelt. Am naisten bie de Sunne sunt do fjauer [[Binnerplanete]]. * 1. die [[Merkur]]. Dan kuume in Riegenfoulge: * 2. [[Venus]] * 3. Uus Waareld, ju [[Äide]] * 4. Die [[Mars]] * Dan do [[Planetoiden]] un fääre do 4 Groote: * 5. Die [[Jupiter]] * 6. [[Saturn]] * 7. [[Uranus]] * 8. [[Neptun]] un dan wier n Litjen: * 9. [[Pluto]] ''Do Planete in hiere respektive Grööte. Fon links: Ju Sunne un dan: Merkur ... bit Pluto. (Do Planetoiden sunt nit tou sjoon.)'' [[Bielde:Solar system scale.jpg|center|800px|]] '''Planet-Oainskuppe ( ^* meeten relativ tou ju Äide)''' {| class="toccolours" border=1 cellspacing=0 cellpadding=2 style="text-align:center; border-collapse:collapse;" |+align=bottom style="text-align:left;"| ^** Sjuch [[Äide]]-Artikkel foar absolute Wäide.<br /> |- bgcolor=#ccccff ! Planet ! Äquator^*<br />Truchmäite ! Masse^* ! Boan-<br />Radius^* ([[Astronomiske Eenhaid|AU]]) ! [[Uumlooptied]]^*<br /><SMALL>(Jiere)</SMALL> ! <SMALL>Boan-<br />[[Naigenge]] (°)</SMALL> ! <SMALL>Boan-<br />[[Excentricität (Boan)|Excentricität</SMALL>]] ! Dai^*<br /><SMALL>(Deege)</SMALL> ! [[List of natural satellites|Mounen]] |- | [[Merkur]] | align="center" | 0.382 | align="center" | 0.06 | align="center" | 0.387 | align="center" | 0.241 | align="center" | &nbsp;7.00 | align="left" | &nbsp;&nbsp;&nbsp;0.206 | align="center" | 58.6 | align="center" | neen |- | [[Venus]] | align="center" | 0.949 | align="center" | 0.82 | align="center" | 0.72 | align="center" | 0.615 | align="center" | &nbsp;3.39 | align="left" | &nbsp;&nbsp;&nbsp;0.0068 | align="center" | -243 | align="center" | neen |- | [[Äide]]^** | align="center" | 1.00 | align="center" | 1.00 | align="center" | 1.00 | align="center" | 1.00 | align="center" | &nbsp;0.00 | align="left" | &nbsp;&nbsp;&nbsp;0.0167 | align="center" | 1.00 | align="center" | [[Moon|1]] |- | [[Mars]] | align="center" | 0.53 | align="center" | 0.11 | align="center" | 1.52 | align="center" | 1.88 | align="center" | &nbsp;1.85 | align="left" | &nbsp;&nbsp;&nbsp;0.0934 | align="center" | 1.03 | align="center" | [[Mars's natural satellites|2]] |- | [[Jupiter]] | align="center" | 11.2 | align="center" | 318 | align="center" | 5.20 | align="center" | 11.86 | align="center" | &nbsp;1.31 | align="left" | &nbsp;&nbsp;&nbsp;0.0484 | align="center" | 0.414 | align="center" | [[Jupiter's natural satellites|63]] |- | [[Saturn]] | align="center" | 9.41 | align="center" | 95 | align="center" | 9.54 | align="center" | 29.46 | align="center" | &nbsp;2.48 | align="left" | &nbsp;&nbsp;&nbsp;0.0542 | align="center" | 0.426 | align="center" | [[Saturn's natural satellites|49]] |- | [[Uranus]] | align="center" | 3.98 | align="center" | 14.6 | align="center" | 19.22 | align="center" | 84.01 | align="center" | &nbsp;0.77 | align="left" | &nbsp;&nbsp;&nbsp;0.0472 | align="center" | -0.718 | align="center" | [[Uranus's natural satellites|27]] |- | [[Neptun]] | align="center" | 3.81 | align="center" | 17.2 | align="center" | 30.06 | align="center" | 164.8 | align="center" | &nbsp;1.77 | align="left" | &nbsp;&nbsp;&nbsp;0.0086 | align="center" | 0.671 | align="center" | [[Neptune's natural satellites|13]] |- | [[Pluto]] | align="center" | 0.18 | align="center" | 0.002 | align="center" | 39.5 | align="center" | 248.5 | align="center" | 17.1&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; | align="left" | &nbsp;&nbsp;&nbsp;0.249 | align="center" | -6.5 | align="center" | [[Pluto's natural satellites|3]] |} [[Kategorie:Kosmographie]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] 1smfp8xqyzjp7y9qck7z1m92wmrrdwa 0 430 103054 101420 2013-03-07T20:32:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 113 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3863]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Twiske dän [[Mars]] un [[Jupiter]] foulgje in dät [[Sunnensystem]] do '''Planetoiden''' (uk ''Asteroide''), dät sunt an do 150 litje [[Planete]] as ''Ceres, Pallas, Juno, Vesta'' usw., . [[Bielde:Iau dozen.jpg|thumb|800px|left|Do wichtichste Planetoiden ferglieked mäd ju Äide (gjuchts)]] [[Kategorie:Kosmographie]] nc17oyon5a3a8p0vfchp4bp8iomwson 0 431 113769 105393 2016-12-01T13:40:52Z Slomox 10 fixed image wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Plonten |- | align="center" | [[Bielde:Forest on Barro Colorado.png|200px|N tropisken Rienwoold mäd fuul Plonten]] <br /><small>N tropisken Rienwoold mäd fuul Plonten</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Klassifikation:'' || Lieuweweesen |- | ''Domäne:'' || ''Eucariota'' |- | '' sunner Stappe:'' || ''Archaeplastida'' |- | '' sunner Stappe:'' || ''Chloroplastida'' |- | '' sunner Stappe:'' || ''Charophyta'' |- | ''Riek:'' || Plonten ''(Plantae)'' |} |} Ne '''Plonte''' (dt. ''Pflanze'') is n Lieuweweesen dät truch Photosynthese organiske Stoffe moakje kon uut anorganiske Stoffe. Ne Plonte is maasttied apbaud uut Wuttele, Steele, Bleede un Bloumen. Mäd do Wuttele sit ju fääst in de Gruunde un ju kon sik also nit fräi bewäägje. == Biespiele foar do Plonten == === Systematisk oardende Biespiele foar do Plonten === [[Bielde:Polypodiales terrestrial unID 01.jpg|100px|right]] [[Bielde:Illustration Pinus sylvestris0.jpg|100px|right]] [[Bielde:Acorus calamus1.jpg|100px|right]] [[Bielde:Polygonum_persicaria_bgiu.jpg|100px|right]] [[Bielde:Aconitum variegatum 280702.jpg|100px|right]] ;I NOAKENDSÄIDIGE (GYMNOSPERMAE) sunt do Säidplonte do der neen Bloumen hääbe. ;Spuureplonten (Cryptogame) * [[Pudderääske (Equisetum)]] * [[Rainefoone (Dryopteris)]] ;Näddelboome (Conifere) * [[Fjuurenboom (Pinus)]] [[Bielde:Myrica-gale-hunlig.JPG|100px|right]] [[Bielde:Nuphar lutea 170803.jpg|100px|right]] [[Bielde:Arctium lappa02.jpg|100px|right]] [[Bielde:Crataegus monogyna(03).jpg|100px|right]] [[Bielde:Sphagnum squarrosum 141006.jpg|100px|right]] [[Bielde:Kornblume.jpeg|100px|right]] [[Bielde:Salix alba 021.jpg|100px|right]] [[Bielde:Pachycereus pringlei cardon sahueso.JPG|100px|right]] [[Bielde:Equisetum telmateia 4.jpg|100px|right]] [[Bielde:Hygrophila polysperma2.JPG|100px|right]] [[Bielde:Redwood light.jpg|100px|right]] [[Bielde:Plantago lanceolata 040807.jpg|100px|right]] [[Bielde:Taraxacum sect Ruderalia04 ies.jpg|100px|right]] [[Bielde:Med Cypress.jpg|100px|right]] [[Bielde:Lüneburger Heide 006.jpg|100px|right]] * [[Kjuusdanne (Picea)]] * [[Wacholder (Juniperus communis)]] ;II BEDÄKTSÄIDIGE (ANGIOSPERMAE) sunt do Bloumenplonten. ;Lilienoardige (Liliaceae) * [[Buutergäärs (Narthecium ossifragum)]] ;Amaryllisgewoakse (Amaryllidaceae) * [[Poaskebloume (Narcissus)]] ;Rääskengewoakse (Juncaceae) * [[Rääske (Juncus)]] ;Muppertgewächse (Typhaceae), * [[Muppert (Typha)]] * [[Iele (Sparganium)]] ;Karmsgewoakse (Acoraceae) * [[Karmswuttel (Acorus)]] ; Suurgäärse (Cyperaceae) * [[Säächgäärs (Carex)]] * [[Puuskat (Eriophorum ang.]] * [[Poulrääske (Scirpus)]] ; Swäitgäärse (Poaceae) * [[Gäärs]] * [[Muusegäärs (Hordeum mur.)]] * [[Kaantegäärs (Holcus lan.)]] * [[Slabbegäärs (Glyceria fl.)]] * [[Bjunt (Molinia)]] * [[Kwieke (Agropyron rep.)]] * [[Weete|Weete (Triticum)]] * [[Roage (Secale)]] * [[Jäärste (Hordeum vulg.)]] * [[Hoawer (Avena)]] * [[Turskeweete (Zea mays)]] ; Orchideen (Orchidaceae) * [[Kuukuuksbloume (Orchis)]] ; Bäärkengewoakse (Betulaceae) * [[Riesenboom (Betula)]] * [[Ällerboom (Alnus)]] * [[Nuuteboom (Corylus av.)]] * [[Eeke (Quercus)]] ; Poarsgewoakse (Myricaceae) * [[Poars (Myrica)]] ; Wüülgengewoakse (Salicaceae) * [[Wüülgen (Salix)]] * [[Äidwüülge (Salix Repens)]] ; Knätgewoakse (Polygonaceae) * [[Suurke (Rumex acetosa)]] * [[Smaatekaan (Polygonum pers.)]] * [[Boukete (Fagopyrum esculentum)]] ; Gäisefoutgewoakse (Chenopodiaceae) * [[Meelde (Atriplex)]] ; Nälkengewoakse (Caryophyllaceae) * [[Hoonepoote (Lychnis flos cuculi)]] * [[Woaterjood (Spergula)]] * [[Ierwe (Stellaria media)]] * [[Jelaangerjeljauer (Dianthus barb.)]] ; Hoonefoutgewoakse (Ranunculaceae) * [[Poatermutse (Aconitum)/|Poatermutse (Aconitum)]] * [[Klokkebloume (Aquilegia)]] * [[Spjoone (Paeonia)]] * [[Buuterbloume (Ranunculus)]] ; Poapskengewoakse (Nymphaeaceae) * [[Poapske (Nymphaea)]] * [[Woaterkinkes (Nuphar lutea)]] ; Kjuusbloitengewoakse (Brassicaceae) * [[Buuskool (Brassica ol. alba)]] * [[Räiwsäid (Brassica rapa)]] ; Stiefmutterkegewoakse (Violaceae) * [[Wüülde Stiefmutterke (Viola tricolor)]] ;Sonnentaugewächse (Droseraceae) * [[Bullekruud (Drosera)]] ; Häkkebloumegewoakse (Tropaeolaceae) * [[Häkkebloume (Tropaeolum)]] ; Liengewoakse (Linaceae) * [[Floaks (Linum)]] ; Dulle-Huundegewoakse (Aquifoliaceae) * [[Dulle-Huunde (Ilex)]] ; Kjuustoudengewoakse (Rhamnaceae) * [[Fuulbäie (Frangula alnus)]] ; Heedekruudgewoakse (Ericaceae) * [[Bikbäie (Vaccinium myrtillus)]] * [[Krounbäie (Vaccinium vitis-idaea)]] * [[Moasbäie]] (Vaccinium vitis-idaea, moan dät stimmt nit, dät mout heete: [[Vaccinium oxycoccos, syn. Oxycoccus palustris]]) * [[Dopheede (Erica tetralix)]] * [[Riesheede (Calluna vulgaris)]] * [[Heedebäie (Empetrum)]] ; Schirmbloumen (Apiaceae) * [[Wuttel (Daucus carota)]] ; Tjukbläädgewoakse (Crassulaceae) * [[Huuslook (Sempervivum)]] ; Steenbreekgewoakse (Saxifragaceae) * [[Säntjansbäie (Ribes)]] * [[Kjuusbäie (Ribes uva-crispa)]] ; Kattestäitgewoakse (Lythraceae) * [[Kattestäit (Lythrum)]] ; Rousengewoakse (Rosaceae) * [[Wüülde Rouse ((Rosa canina)]] * [[Hoageltouden (Crataegus)]] * [[Moaiboom (Sorbus)]] * [[Släietouden (Prunus spinosa)]] * [[Bloudooge (Comarum palustre)]] * [[Hiembäie (Rubus idaeus)]] * [[Brummelbäie (Rubus fruticosa agg.)]] * [[Äidbäie (Fragaria)]] * [[Appelboom (Malus)]] * [[Peereboom (Pyrus)]] ; Puulebloumen (Leguminosae) * [[Brom (Cytisus scoparius)]] * [[Knapheede (Genista anglica)]] * [[Heedkonke (Genista pilosa)]] * [[Kleeuwer (Trifolium)]] * [[Slinkkleeuwer (Lotus)]] * [[Aate (Pisum sativum)]] * [[Wukke (Vicia)]] * [[Hangsteboone (Vicia faba)]] * [[Boone (Phaseolus)]] ; Ouljeboomgewoakse (Oleaceae) * [[Pingsterbloume (Syringa vulgaris)]] ; Trjoobläädgewoakse (Menyanthaceae) * [[Trjooblääd (Menyanthes trifoliata)]] ; Nachtschaadgewoakse (Solanaceae) * [[Tuffelke (Solanum tuberosum)]] * [[Fuulbäie (Solanum nigrum)]] ; Suumerkruudgewoakse (Orobanchaceae) * [[Doorik (Rhinanthus serotinus)]] * [[Roode Doorik (Pedicularis palustris)]] ; Lippeblöitengewoakse (Lamiaceae) * [[Dongele (Galeopsis)]] * [[Kruusemunte (Mentha piperata)]] ; Pintjegewoakse (Plantaginaceae) * [[Riesenpintje (Plantago)]] ; Kliefgewoakse (Rubiaceen) * [[Klief (Galium aparine)]] ; Kiddeboomgewoakse (Caprifoliaceae) * [[Suugelke (Lonicera)]] * [[Kiddeboom (Sambucus)]] ; Kardengewächse (Dipsacaceae) * [[Suldoatenknoop) (Succisa pratensis Moench|Suldoatenknoop (Succisa pratensis Moench)]] ; Kuurichbloitegewoakse (Asteraceae) * [[Schoanelke (Centaurea cyanus)]] * [[Marienbloume (Bellis perennis)]] * [[Goartjebloume (Calendula)]] * [[Snüüfken (Arnica)]] * [[Hoofuurke (Bidens)]] * [[Tiesel (Cirsium)]] * [[Duusendtakke (Achillea millefolium)]] * [[Kladde (Arctium Lappa)]] * [[Huundebloume (Taráxacum)]] * [[Gäisekool (Aegopodium podagraria)]] === moor Plonten === ; Tjukbläädgewoakse (Crassulaceae) * [[Huuslook (Sempervivum)]] ; XX * [[Frantsoosenkruud (Galinsoga parviflora)]] * [[Danne (Abies)]] * [[Giftpetersilje (Aethusa cynapium)]] * [[Tuunpetersilje]] ; M2 * [[Snüüfkensbloume (Arnica montana)]] * [[Hoonkebloume (Melandrium diurnum)]] * [[Hankebloume (Melandrium album)]] * [[Hoangstebloume (Taraxacum)]] * [[Klokkerke (Campanula)]] * [[Pingsterbloume (Convallaria majalis)]] * [[Suldoatensknoop (Succisa pratensis)]] * [[Sunnebloume (Helianthus)]] * [[Soogenjiersbloume (Gnaphalium uliginosum)]] * [[Muurk (Eriophorum)]] * [[Oksenbrink (Juncus squarrosus)]] * [[Buutergäärs (Ranunculus)]] * [[Muugerk (Artemisia)]] * [[Hoamp (Cannabis)]] * [[Dongele (Galeopsis)]] * [[Langejan]] * [[Düüwelsbit]] * [[Sokkerai (Cichorium intybus)]] * [[Släieboom (Prunus spinosa)]] * [[Banneetel (Urtica)]] * [[Suugerke (Lamium album)]] * [[Hoppe (Humulus lupulus)]] * [[Kool (Brassica oleracea)]] * [[Groote Boone (Vicia faba)]] * [[Aate (Pisum sativum)]] * [[Stäkräiwe (Brassica napus)]] * [[Runkelräiwe (Beta vulgaris)]] * [[Wüülde Räiwe (Raphanus raphanistrum)]] * [[Pingsternakke (Pastinaca sativa)]] * [[Siepel (Allium cepa)]] * [[Schelotte (Allium ascalonium)]] * [[Huuslook (Sempervivum tectorum)]] * [[Bräi (Allium porrum)]] * [[Päppelne Boom (Populus)]] * [[Säärseboom (Prunus subg. Cerasus)]] * [[Oachtjeboom (P. domestica subsp. domestica)]] * [[Pluume (Prunus domestica)]] * [[Wiendruuge (Vitis vinifera L. ssp. vinifera)]] * [[Pispotte (Calystegia sepium)]] == Album == <center><gallery widths="180px" heights="120px" perrow="3"> File:Borassus flabellifer.jpg|[[Borassus flabellifer]] File:GntTaatiFruit.jpg|Do Fruchte fon ju [[Palmyrapoolme]], ''Borassus flabellifer'' (ap ju Steede ''Thaati Munjelu'' naamd), as ferkooped ap n Määrked in Guntur, India. File:Turmericroot.jpg|Turmeric rhizome File:Starr 050407-6233 Ipomoea batatas.jpg|Sweet potato, ''Ipomoea batatas'', Maui Nui Botanical Garden File:Pandan wangi.JPG|''Pandanus amaryllifolius'' File:California Papaya ID.jpg|California Papaya File:Papaya sunset.jpg|''Carica papaya'', cultivar 'Sunset' File:Prepared lemon grass.JPG|''Cymbopogon citratus'', lemon grass, oil grass File:Bangkuang 070612-056 stgd.jpg|''Pachyrhizus erosus'' bulb-root. Situgede, Bogor, West Java, Indonesia. File:KIKU brak-ontree.JPG|Fuji (apple) File:SauropusAndrogynus.jpg|Sprouting shoots of ''Sauropus androgynus'' File:Ilaneer.jpg|''Cocos nucifera'' [...] </gallery></center> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] adrtel0lcvltsgw4c583kt4rd5d5lmb 0 432 111540 111539 2015-11-07T00:09:43Z Heinz 88 /* Äntwikkelenge */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Plowing ecomat.jpg|thumb|right|200px|N plougjenden Buur mäd moudäärne Reewen in 2009]] Die '''Plouch''' is ne Reewe, ju bruukt wäd, uum Fäildere tou plougjen, also in Riegen uumtougreeuwen un tougjuchte tou moakjen. == Äntwikkelenge == As me bie Uutgreeuwengen fon oolde Fäildere sjo kon, hieden do Ljuude eerste, as jo inne [[Jungsteentied]] mäd dän Fäildbau begonnen, bloot Grääfstokke. Leeter hääbe jo eenfache holtene Plouge deer uut äntwikkeld, do uur't Fäild leeken wuuden sunt, man nit so oardentelk as däälich, dät geen aal man kjuus un uurtwäärs, uumdät do jungsteentiedelke Plouge noch neen Blääd anne Skoar hieden, uum do Äidklüüten tou weenden, jo kuuden bloot Riete in ju Äide moakje. Uk düsse Oard tou plougjen kon däälich noch bie Uutgreeuwengen oun dän Boudem ärkoand wäide. As do Moanskene läiweloa Metall feroarbaidje kuuden, hääbe jo do Spitte fon hiere Plouge deer mäd besloain, man dät duurde noch ne loange Tied, bit jo ap ju Skoar mäd Weendeblääd keemen sunt. In do soogentiger Jiere fon't [[1. Jierhunnert]] ätter Kristus skreeuw die roomske Wietenskupper [[Plinius die Allere]] in sien Natuurgeskichte: {| class="wikitable" |- ! style="background-color:#DEFFAD;" | Latiensk ! style="background-color:#DEFFAD;" | Seeltersk |- | <poem> Vomerum plura genera: culter vocatur inflexus praedensam, priusquam proscindatur, terram secans futurisque sulcis vestigia praescribens incisuris, quas resupinus in arando mordeat vomer. alterum genus est volgare rostrati vectis. tertium in solo facili, nec toto porrectum dentali, sed exigua cuspide in rostro. Latior haec quarto generi et acutior in mucronem fastigata eodemque gladio scindens solum et acie laterum radices herbarum secans. non pridem inventum in Raetia Galliae duas addere tali rotulas, quod genus vocant plaumorati. cuspis effigiem palae habet. Serunt ita non nisi culta terra et fere nova. latitudo vomeris caespites versat. </poem> | <poem> [Dät rakt] moorere Oarde fon Plouge: Beeged Soaks wäd naamd, wät läip tichte Äide, eer ju eepenbreeken wäd, snidt, un mäd Iensnitte do Spuuren foar do wäidende Glieuwen foarskrift, do ju Plouchskoar bie't Plougjen biete skäl. Ju twäide Oard fon ju snoabelde Hieuwelte is meenbekoand. Ju trääde in goadelke Gruunde, nit mäd gans foargungenden Tusk, man mäd een littik Spit oun dän Snoabel. Breeder is düt bie ju fjoode Oard un skäärper, in ju Sniede ounstiegend, juust as een Swäid, dät ju Gruunde rit un mäd ju Skäärpe fon sien Sieden do Wuttele fon't Jood ousnidt. Düt wuude foar nit loange Tied in Rhätien ärfuunen, Gallien föiget tou sukke two litje Rääde bietou, düsse Oard naame jo dan "Plaumorati". Ju Skoar häd dät Fonsuun fon ne Skuppe. Jo säidje ja nit, eer ju Äide pleeged un sotoutällen näi [is]. Ju Bratte fon ju Plouchskoar woant ju Plakke uume. </poem> |} Deeruut konnen wie leese, dät dät al in't eerste Jierhunnert ätter Kristus Plouge mäd Foarsoakse roat häd, fääre, dät touminst do Rhätere un Galliere Plouge hieden, do n gjucht Blääd tou't Weenden fon do Klüüten anne Skoar hieden, touminst do Galliere sogoar noch mäd Joole bietou, wät al gjucht nai an sun oolden Plouch uut uus Grootooldengeneratsjoon kumt. Eer ju Buuräi mechanisierd wuude, is also uur bolde twoduusend Jiere nit fuul uurs wuuden. Man dät kumt uk deerfon, dät do domoalige Ärfiendengen, uk wan jo goud wieren, aiske loange Tied bruukten, uum sik truchtousätten. In fuul Rebätte fon Europa is noch loange Tied mäd Plouge oarbaided wuuden, do do Äidklüüten nit weende kuudene, touminst bit in't [[Middeloaler]]. Mäd ju Mechanisierenge, besunners mäd do Sliepere, hääbe sik dan binne dät twintichste Jierhunnert baldoarich fuul Näierengen truchsät, toun Biespil hääbe do Plouge uurloang moor un moor Iersene kriegen: Foar Hoangste un Bäiste is sowät fuuls tou stuur, man do groote Maskienen moaket dät niks uut, somäd gungt dät mäd moorere Plouchiersen eenfach fuul gauer. == Apbau fon n traditsjoonellen Plouch == === Die Plouch säärm === Wan die holtene Plouch ap e Gruund stoant, dan is dät Unnerste, wierap die Plouch stoant, die ''Soole''. Dät is n fjauerkaantich Stuk Holt, deeroun dät ''Plouchiersen'', dät in e Gruund ounsnit, mäd ''Spiekere'' ounhauen is. Dät Plouchiersen is foare spits, n gouden Fout loang un is dan buppe mäd Spiekere fäästnaild an dän ''Krop'', dät is dät Iersen, wäkker ju Fuurge uumesmit. Die Krop is nu wier an dät ''Rüüst'' fäästmoaked, dät is n Stuk Holt, dät fon de Soole bit tou dän ''Boom'' uumhooch stoant. Dät Rüüst tjoont deertou, uum dän Krop un dät Plouchiersen mäd dän Boom tou ferbienden. Bääte uut dän Soole kumt die ''Stäit'' hääruut, die is deroun, uum dän Plouch fäästtouhoolden un tou regierjen. Twiske dät Rüüst un de Stäit sit unner n ''Twäärsstok'', die haalt dät Rüüst (beeter: dän Krop) an dän Stäit fääst. An dän Stäit, ieuwen fon dän Boom ou, sit nu noch n ''Pänne'', deer die ''Trompel'' ounlaid wäd. Die Trompel wäd deertou bruukt, uum dän Plouch beeter aplichte tou konnen, un dan uk, uum dän Plouch skeen tou hoolden. Midde truch dän Stäit deer gungt die Boom, dät is n liek, tjuk Stuk Holt, die truch ju ''Mulskeede'' un truch dät Rüüst stöänd wäd, un toulääst ap dät Stal lait. Ju Mulskeede is n flak Stuk Holt, wäkker uut dän Soole hääruutkumt, truch dän Boom gungt un mäd dän Boom truch n ''Bolt'' ferbuunden is. In dän Boom, ieuwen foar dät Plouchiersen, sit noch dät ''foarnste Iersen'' of uk ne iersene ''Skieuwe'', ju sik rund traale kon. Dät Iersen of ju Skieuwe tjoont deertou, dän eerste Snied in e Gruund tou moakjen. Foar dät foarnste Iersen sitte midde ap dän Boom wäil n twintich Stuk litje iersene Hoaken (of ''Puunen''), deeruur die lääste ''Ring'' fon dän ''Oadel'' stat wäd. Bääte fon dän Boom ou, ap e linker Siede sitte juun (ieuwenske) dät Plouchiersen un dät Rüüst, n poor Breede, do bit tou dän Soole liek häärdeel gunge un der deeruum foar sunt, dät ju Äide nit in dän Plouch kumt. Do Breede heete se ''Plonken''. === Teekenge === [[Bielde:PLOUCH.JPG|thumb|800px|die Plouch]] <br> === Dät Plouchstal === Die uur Deel, die tou n fulboodigen Plouch heert, dät is dät ''Plouchstal'', dät fon dän Plouch ounuumen wäide kon. Dät Stal is n ''Oakse'', ju ap älke Siede n ''Jool'' häd. Boppe uut e Oakse kuume two ''Skeede'' hääruut, dät sunt two flakke Breede, mäd fuul Goate deeroun. Twäärs uur do Skeede gungt dän ''Skoomel'', deer ap bee Siede n Gat oun is, deer do Skeede truch stat wäide. Do Goate in do Skeede, truch wäkker ''Stikken'' stat wäide, sunt deeruum deeroun, uum dän Skoomel, ap dän die Plouchboom lait, ap un deel stikje tou konnen. Uum dät Stal nu an dän Plouch fääst tou moakjen, sit bääte an dät Stal ne ''Krompe'', deer die Oadel, dät is ne tjukke iersene Kätte, fon ju eene Siede ounhoaked wäd, wilst die uur Eend fon dän Oadel ap dän Plouchboom stat wäd. Foar dät Stal sit n ''Brääd'', deer die groote Knäppel ounhoaked wäd, wier do Hoangste an ounspond wäide. == Deele fon dän Plouch == Bolt m., Boom m., Brääd n., foarnste Iersen n., Foarplouch m., Haat n., Hoake m., Hoaken pl., Jool n., Krompe f., Krop m., Mulskeede f., Nubbeken pl., Oadel n., m., Pänne f., Plonken pl., Plouchboom m., Plouchiersen n., Plouchrääd n., Plouchskachte m., Plouchskoar *m., Plouchsoaks n., Plouchstaal n., Plouchstäit m., Puunen pl., Ring m., Rüüst n., Rüüstbrääd n., Skeeden pl., Skieuwe f., Skoomel m., Soole m., f., Spiekere pl.., Staal n., Stikken pl., Tappen pl., Trompel m., Twäärsboolke m., Twäärsstok m., Unneriersen n. [[Kategorie:Materielle Kultuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] k9hr37m96s3f6tqix57jx1o0ylqjyzf 0 433 103057 74349 2013-03-07T20:33:11Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2142324]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Elektrizität konnen wie uut n [[Batterie]] hoalje. Sun Batterie had twäin [[Pool]]e, n "'''Plus'''" (maasttieden dät [[kooper]]ne Hotje) un die "'''Minus'''" (dät Gefäs uut [[Zink]]). Bie dät [[Stroom - Laistenge - Energie|Woater-Modäl]] gunge do Woaterdruppen fon ju Ommer deel ätter dän Steen. Ju uur Kaante uut gungt nit. So is dät bie n Batterie uk: do [[Elektron]]e kuume uut ju Minus-Kaante un do gunge t.B. truch ne litje Laampe un dan ätter ju Plus-Kaante wai 1). Sun Stroom hat n Gliekstroom un ju Batterie lääwert n [[Glieksponnenge]]. 1) Me ferwachtet dät Uumekierde, man do Uutdrukke "plus" un "minus" sunt uuttoacht wuuden eer do Elektrone bekoand wieren. [[Kategorie:Physik]] np24kux07s9xphzdg3j0twjt237jfxi 0 434 123137 123136 2024-01-09T02:47:44Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pluto in True Color - High-Res.jpg|miniatur|right|Pluto]] '''Pluto''' (Symbole: [[File:Pluto symbol (large orb, fixed width).svg|16px|⯓]]<ref>{{cite web |url= https://www.jpl.nasa.gov/infographics/what-is-a-dwarf-planet |author= JPL/NASA |date= 2015-04-22 |website= Jet Propulsion Laboratory |title= What is a Dwarf Planet? |access-date= 2022-01-19}}</ref> un [[File:Pluto monogram (fixed width).svg|16px|♇]]<ref>{{cite book |editor=John Lewis |date=2004 |title=Physics and chemistry of the solar system |edition= 2 |page=64 |publisher=Elsevier}}</ref>) is aan Dwäärch-Planet. Tiedwiese wude hie as fulwäidigen Planet täld, näämelk as njuugende [[Planete|Planet]] fon de [[Sunne]] oawe. [[Bielde:Pluto animiert.gif|miniatur|Pluto as hie sik troalt (Animation)]] {{stump}} [[Kategorie:Kosmographie]] ec09lwnmeuydixlrqjymvlb11hl49xs 0 435 122417 103059 2023-03-10T17:29:56Z WikiBayer 9890 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Illustration Nymphaea alba0.jpg|thumb|right|280px|Ju wiete Poapske (''Nympaea alba'')]] Ju '''Poapske''' (dt. ''Seerose'') is ne Woaterplonte mäd flugge Bloumen. Dät rakt Wiete Poapske un [[Woaterkinkes (Nuphar lutea)|Jeele Poapske (Nuphar lutea)]]. Wan do Blöitenbleede oufaalen sunt, so sjucht me do Säidkapsele: ''ju Konke''. [[Bielde:Seerosen_weiß.jpg|thumb|left|450px| Wiete Poapske (''Nymphaea alba'')]] {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] bh06v2xweni4t2aizz0alizr5efitku 0 436 111741 111701 2015-11-08T14:54:48Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Poars |- | align="center" | [[Bielde:Myrica-gale-hunlig.JPG|250px|Poars (''Myrica gale'')]]<br /><small>Poars ''(Myrica gale)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerklasse:'' || ''[[Rosidae]]'' |- | ''Oardenge:'' || ''[[Fagales]]'' |- | ''Familie:'' || ''[[Myricaceae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Myrica]]'' |- | ''Oard:'' || Poars ''(Myrica gale)'' |} |} [[Bielde:Illustration Myrica gale0.jpg|thumb|right|245px|Poars]] Dät '''Poars''' af '''Postbuske''' (''Myrica gale'') is n Struuk die der in de [[Foan]] woakst un juust as ne [[Wüülgen (Salix)|Wüülge]] uutsjucht un dät Uuntjuuch ferdrieuwe konne schäl. == Määrkmoale == Dät Poars is n litjen Struuk, die normoal bloot bit tou 1,50 Meeter groot wäide kon. Dät häd roodbruune Takken un jeele bit bruunelke Blöiten. Dät is, as fuul [[Plonten]], bloot in dän Suumer gräin, do Bleede sunt ap ju Bupperkaante dunkergräin un ärinnerje n bitje an Leeder. == Lieuwendsruum == Dät Poars lieuwet in do [[Europa|europäiske]] Gestriche mäd atlantisk Klima. Dät is foarallen Wääst- un Noudeuropa. Me kon dät besunners in klomme Woolde fon [[Fjuurenboom]]e, Broukwoolde mäd [[Eedgreeuwe|Eed]] un n Foan, die tougliek Heedelound is, fiende. == Ferweendenge == Fröier häd me in moonige Gestriche dät Poars as Krüüderäi ferwoand, foarallen oawers insteede fon [[Hoppe]] in ju Bjoueräi. Mongs häd me uut Deele fon disse Plonte uk Looge moaked, wät oawers maasttied uut eekene Boark moaked wuude, af uum ju Kloodoasje etc. jeel tou klöärje. == Literatuur un Wällen == * Mark Bachofer un Joachim Mayer: ''Der neue Kosmos Baumführer'' <small>KOSMOS</small>naturführer ISBN 978-3-440-10217-6 ==Ferbiendenge ätter buuten== {{Commonscat|Myrica gale|Poars}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] [[Kategorie:Ietelweere]] 37ijmk5xaqfey0mm5pab4ialobwhr1c 0 437 103061 98310 2013-03-07T20:34:07Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 56 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q29465]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Poaskebloume |- | align="center" | [[File:XN Narcissus pseudonarcissus.jpg|300px|Poaskebloume]] <br><small>Poaskebloume ''(Narcissus pseudonarcissus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerklasse:'' || ''Liliidae'' |- | ''Oardenge:'' || ''(Asparagales)'' |- | ''Familie:'' || ''Amaryllidaceae'' |- | '' Sleek:'' || ''Narcissus'' |- | ''Oard:'' || Poaskebloume ''(N. pseudonarcissus)'' |- |} |} Ju '''Poaskebloume''' af '''Paaskebloume''' ''(Narcissus)'' is ne Foarjierbloume. Dät rakt deerfon ferskeedene Soarten mäd jeele, wiete, jeel-wiete, jeel-roode un wiet-roode Blöiten. Wäkke Soarten hääbe uk two af tjoo Blöiten an aan Stängel. Do blöie maast tou ju Paasketied in April. Ne besunners litje Soarte, ju Narzisse ''Tete-a-Tete'' blöid al in'n Februoar af Meerte fluks ätter do [[Krokus]]se. Do hääbe uk tjoo Blöiten an aan Stängel, wieruum do uk hieren Noome kriegen hääbe. Ju Plonten sünt oarich giftich un wäide in ju Foulksmedizin oawers uk as Heelplonte bruukt. Ju Narzisse was "Bloume fon dät Jier 1981". Fon do Narzissen rakt dät fuul ferskeedene Unneroarde, wierunner uk wäkke mäd besunnere Blöiten. In [[Fryslân]] wäide do Narzissen tou do [[Stinzeplonten]] täld. <gallery> File:Narcissus pseudonarcissus0.jpg | Narcissus pseudonarcissus Bielde:Narcissus pseudonarcissus (habitat).jpg|Narcissus pseudonarcissus </gallery> <gallery> Bielde:Narcissus triandrus 4.jpg|Narcissus triandrus Bielde:Narcissus.poeticus.1658.jpg|Narcissus.poeticus File:Narcis geel vdg.jpg|Narcissus 'Tahiti' File:Narcissus-closeup.jpg|Welsh daffodils File:Narcisă (Narcissus poeticus) în Poiana Narciselor, județul Brașov.JPG|''Narcissus poeticus'' </gallery> {{Commons|Narcissus}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] [[Kategorie:Heelplonten]] [[Kategorie:Giftplonten]] i8t8lb0arq1f6d8e5u1hz4q2cyhu2q9 0 438 112527 103062 2016-05-28T22:10:20Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} [[Image:Aconitum variegatum 280702.jpg|thumb|right|500px|Poatermutse (''Aconitum'')]] Ju '''Poatermutse''' (''Aconitum''), uk '''Jan un Gräite in de Kuutske''' is ne krüüdige Plonte, ju der goud juun Keelde kon. Dät rakt sun tjoohunnert Soarten. In dät Tertiär waas dät ne arktiske Plonte, ju sik unner do Iestiede fon Siberien fersprat häd ätter Eurasien un Noud-Amerikoa. Do wichtichste Bloitesteede sunt fuchtige Steeden ap Bierichweeden. Do Plonten sunt oarich giftich. Ju Poatermutse skäl ju giftichste Ploante fon Europa weese. Aal Soarten luuke Insekte un foarallen Moasiemen an un me häd do deeruum jädden as Tuunplonten. Do Bloumen bildje maasttied Druuste. Dät bupperste Bloumenblääd häd ju Foarm fon n Hälm af n Mönkenkappe un do Bloumen sitte bie wäkke Soarten uk two an two bienunner, deerhäär wäil die twäide seelter Noome. In ju [[Homöopathie]] un ju [[China|chineeske]] Medizin jeelde do Plonten as Heelplonten. {{Commons|Aconitum|{{PAGENAME}}}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] [[Kategorie:Giftplonten]] [[Kategorie:Heelplonten]] pv0u7chyt2kypcj8d4c0qw2z50cv474 0 439 122816 120350 2023-08-18T17:51:12Z T. Mikulski 13191 /* Bielden */ wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Rzeczpospolita Polska | Noome = Polen | Flaage = flag of Poland.svg | Woapen = Coat of arms of Poland-official.png | Steede = EU location POL.png | Woalspruch = - | Amtssproake = [[Poolsk]] | Haudstääd = Warschau|Warschau | Stoatsfoarm = Republik | Flakte = 312.679 | pztWoater = 2,6 | Ienwoonere = 38.442.346 | teljier = 2017 | Munte = Poolske Zloty | Muntkode = PLN | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[3. Moai]] | Nationoalhymne = Mazurek Dąbrowskiego | Loundkode = POL | Auto-Känteeken = PL | Internet-TLD = .pl | Telefonfoarwoal = 48 | }} '''Polen''' (poolsk ''Polska'') is n Lound in [[Europa]]. Ju Haudstääd is [[Warschau]] un die Interimspräsident fon ju Republik is siet [[2015]] [[Andrzej Duda]]. == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Rysy (2499 m). Do grootste Äien fon Polen sunt ju Weichsel un ju Oder. Polen wäd begränsed fon: * ju Aastsee un ju ruske Eksklave Kaliningrad (fröier Köönichsbierich) in dät Noude; * [[Litauen]] in dät Noudaaste; * [[Wietruslound]] in dät Aaste; * ju [[Ukraine]] in dät Suudaaste; * ju [[Slowakäi]] in dät Suude; * [[Tschechien]] in dät Suudwääste; * [[Düütsklound]] in dät Wääste. == Geschichte == Ätter dän Eerste Waareldkriech wuud 1918 n näi Polen stifted, dät sien Oainständegaid juunuur ju Sowjetunion ärfoulchriek ferdäägende in dän poolsk-russisken Kriech fon 1920-1921. Bie dän Ounfang fon dän Twäide Waareldkriech wuud dät Lound deeld twiske Nazi-Düütsklound un ju Sowjetunion. Die Twäide Waareldkrieg wuud ne Katastrophe foar Polen, wierbie 20% fon ju Befoulkenge uumebroacht wuuden is. Ätter dän Kriech wuuden do Aast- un Wäästscheede ätter dät Wääste ferschäuwen, mäd n grooten twoangenen Foulksuumtoach as Foulge. Moor noch as do uur Loundere do der fon ju Sowjetunion ap Düütsklound äroberd wuuden, koom Polen unner direkten Ienfloud fon ju Sowjetunion. In dät Jier 1989 sunt in Polen fräie Woale ouheelden. Dät wieren do eerste fräie Woale ätter dän Fal fon ju [[Berliner Muure]]. == Wirtschaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]29.300 in 2017. In 2016 waas 2,6% fon ju ganse Wirtschaft Loundwirtschaft, 38,5% Industrie un 58,9% Tjoonste [https://web.archive.org/web/20190818041414/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pl.html#Econ]. == Sjuch uk == * [[Warschau]] * [[Lech Wałęsa]] * [[Kaschubäi]] * [[Breslau]] * [[Szczecin]] * [[Łobez]] == Bielden == <gallery> Views from Palace of Culture and Science in Warsaw, Poland, 2019, 13.jpg|[[Warschau]] Wilanów Palace.jpg|Palac [[Wilanów]] i [[Warschau]] Warsaw palace.jpg|[[Warschau]] Museum of the History of Polish Jews in Warsaw building 0010.jpg|[[Warschau]] Kraków_Sukiennice.jpg|Sukiennice [[Kraków]] Piazza_del_Mercato_di_Cracovia.JPG|[[Kraków]] Zamek, skrzydło zachodnie..jpg|[[Olsztyn]] 5 Lublin 04.jpg|[[Lublin]] Lublin Castle 5 Lublin 28.jpg|[[Lublin]] Monumento Neptuno, Gdansk, Polonia, 2013-05-20, DD 05.jpg|[[Gdańsk]] Gdańsk, Długie Pobrzeże (HB2).jpg|[[Gdańsk]] Wrocław - Rynek 2015-12-25 12-44-18.JPG|[[Breslau]] Ratusz wroclaw.JPG|[[Breslau]] Bielsko-Biała Town Hall.jpg|[[Bielsko-Biała]] Teatr Polski w Bielsku-Białej 2.jpg|[[Bielsko-Biała]] Zamek Sulkowskich 2020.jpg|[[Bielsko-Biała]] Muzeum Slaskie w Katowicach.jpg|[[Katowice]] Katowice-Spodek (4).jpg|[[Katowice]] WK14 Katowice nocą (cropped).JPG|[[Katowice]] Katowice - Os. Gwiazdy (cropped).jpg|[[Katowice]] Torun-Rynek-ratusz-2.jpg|[[Toruń]] Ayuntamiento, Poznan, Polonia, 2014-09-18, DD 73-75 HDR.jpg|[[Poznań]] Castillo_Imperial,_Poznan,_Polonia,_2014-09-18,_DD_47.jpg|Poznań 7-11 Grodzka Street in Bydgoszcz 01.jpg|[[Bydgoszcz]] Zamek w Pszczynie003 kpjas.jpg|[[Pszczyna]] Jasna Góra 20050919.JPG|[[Częstochowa]] 20130421 Kielce Palac Biskupow Krakowskich 3127.jpg|[[Kielce]] Kazimierz Dolny (kamienica pod sw Mikolajem i Krzysztofem) 01.jpg|[[Kazimierz Dolny]] Janowiec dziedziniec.jpg|[[Janowiec]] Nowy Wiśnicz.jpg|[[Nowy Wisnicz]] Ogrodzieniec.jpg|[[Ogrodzeniec]] Rzeszów zamek 2004b.jpg|[[Rzeszów]] Panorama of Malbork Castle, part 4.jpg|[[Malbork]] Pałac Izraela Poznańskiego Łódź front.JPG|Łódź </gallery> [[Kategorie:Lound in Europa]] [[Kategorie:Polen| ]] 8ciyyfqmzsttfgzvycxyz9flgrbwrba 0 440 118393 106408 2019-06-29T14:41:59Z TheWikipedian1250 10158 wikitext text/x-wiki Mäd '''Politik''' ferträt man Gruppen fon Ljuude mäd bestimde Interessen, man tougliek politiske Ideen do dät algemeene Wäilweesen bestrieuwje. Dät rakt ferskeedene politiske Foarme, hier ne Uursicht: * [[Anarchismus]] * [[Faksismus]] * [[Islamismus]] * [[Kommunismus]] * [[Nationoalismus]] Ieuwenske disse extreme Foarme rakt dät moor mäitige, ju politiske Midde, do der oafte ne wichtige Rulle spielje: * [[Christendemokratie]] * [[Liberalismus]] * [[Sozialdemokratie]] * [[Sozialismus]] == Düütske Politik == * [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds|SPD]] * [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds|CDU]] * [[Fräie Demokratiske Paatäi|FDP]] * [[Bündnis 90/Do Gräine]] == Fräiske Politik == Dät rakt in Wääst-, Aast- un Noud-Fräislound uk fräiske politiske Paatäie: * [[Do Fräisen]] in dät Düütske Buundeslound [[Läichsaksen]], * [[FNP|Frysk Nasjonale Partij]] (FNP) in ju Niederloundske Provinz [[Fryslân]], * [[Paatäi foar dät Noude]] in do Niederloundske Provinze [[Fryslân]] un [[Groningen (Provinz)|Groningen]], * [[SSW]] in dät Düütske Buundeslound [[Släswiek-Holstein]]. In dät Europäiske Parlement ferträt ju [[Europäiske Fräie Allianz]] do Fräisen. Ju FNP, Do Fräisen, un ju SSW sunt deeroun Meeglid. == Kiekje uk bie == * [[Minnerhaide]] * [[Stoatsfoarm]] * [[Politikere]] [[Kategorie:Moanskenwietenskup]] [[Kategorie:Politik| ]] esvr83sngmoqsx4b79kg1vydf0vvu88 0 441 122904 103065 2023-11-05T18:48:08Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pong bs.png|thumb|right|200pxDät ong-Videospil]] '''Pong''' is een fon do eerste Computerspiele. Dät funktionierde mäd two litje Strieke un n Baal un two Muuren an do Sieden. Bie dät Spil mout die Baal bääte ju Boolke kuume fon dän uur Spieler. Dät kon ap bääste passierje truch dän Baal in uunferwachtede Gjuchte juun ju Muure stoitje tou läiten. Dät Spil kon mäd twäin Moanskene of uk alleenich juun dän Computer spield wäide. ==Ferbiendengen ätter buuten== * [http://www.pong-story.com/ Pong story] <small>Ängelsk</small> * [https://web.archive.org/web/20070705163729/http://www.zumzum.net/pong/ PONG!] spiel Pong online! (Java version) [[Kategorie:Computerspil]] 05ppkda2xfw8v2xepespmo4cqtqqin9 0 442 103066 102670 2013-03-07T20:35:02Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 49 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q166713]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Post-Impressionismus''' is een Gjuchte fon ju Bieldende Kunst, ju ap dän [[Impressionismus]] foulget un deer ap gruunded is. Besunners bekoand is die [[Pointillismus]], in dän do Faawen in Striepe un Punkte breeke. Fertreedere sunt: [[Skoule fon Pont-Aven]] - [[Nabis]] - [[Vincent van Gogh]] - [[Paul Gauguin]] - [[Georges Seurat]] - [[Paul Signac]]. <gallery> Bielde:Gogh,_Vincent_van_-_Cottages.jpg|Vincent van Gogh, ''Buurenhutten in Auvers'' (uum 1890) Bielde:Georges Seurat 035.jpg|Georges Seurat, ''Wieuwljuude an dät Ouger'' (1885-1886) Bielde:Aleksander Gierymski 001.jpg|Aleksander Gierymski, ''Ju See'' (4. Fjoondel 19.Jh) Bielde:Gauguin.swineherd.750pix.jpg|Paul Gauguin, ''Die Swinnehöid, [[Bretagne]]'' (1888) Bielde:Forest, a painting by Paul Cézanne, circa 1902-1904.png|[[Paul Cézanne]], ''Die Busk'' (uum 1902-1904) </gallery> [[Kategorie:Post-Impressionismus| ]] [[Kategorie:Kunst]] bx51v99l9z3yesuj2a725lykoe7jb4y 0 443 113837 113836 2016-12-16T15:09:55Z 178.249.4.246 wikitext text/x-wiki '''Präteritopräsentia''' sunt [[Tiedwoud (Verb)|Tiedwoude]], wierfon dät [[Präsens]] (Geegenwoart) uut n fröier [[Präteritum]] (Fergeenhaid) äntsteen is. So skäl [[Seeltersk]] "hie weet" fon sin [[Proto-Indoeuropäisk|Indoeuropäiske Uursproang]] touhoopehongje mäd [[Latiensk]] "vidit" (dät hat: hie saach). Dät rakt Präteritopräsentia in masse ferskeedene Sproaken. In dät Seelterske sunt jo deer oun tou kannen, dät in dät Präsens 3.sg. dät ''-t'' failt, wüülst die [[Pluroal]] (Moortaal) ap ''-n'' uutgungt. == Präteritopräsentia in dät Seelterske un früünde Sproaken == Ferglieke t.B. dät Präteritopräsens ''konne'' mäd dät 'gewöönelke' Tiedwoud ''kanne'': :''hie kon_'' 'er kann' - ''wie konneN'' 'wir können' :''hie koanT'' 'er kennt' - ''wie kanne_'' 'wir kennen' Man ju glieke Foarm as dät Präsens fon ''konne'' häd dät Präteritum fon ''loope'': :''hie ron_'' 'er lief' - ''wie ronneN'' 'wir liefen'. Wie sjo dät in dät Düütske die Unnerskeed bloot deeran tou sjoon is, dät dät ''-t'' failt: ''er kann''. In dän [[Infinitiv]] blift ju Eendenge eenfach ''-e'', as bie do uur Tiedwoude: ''Hie mai dät wül konne.'' === Aal do Seelterske Präteritopräsentia === {| class="wikitable" |- |'''Infinitiv'''||'''Präsens Sg. 3.'''||'''Präsens Pl.'''||'''Präteritum Sg. 3.'''||'''Partizip''' |- |duure||duur||duuren||doarste||doarst |- |konne||kon||konnen||kuude||kuud |- |moute||mout*||mouten||moaste||moast |- |muuge||mai||muugen||moate||moat |- |skälle||skäl||skällen||skuul||skould |- |wiete||weet*||wieten||wiste||wist |- |wolle||wol||wollen||wüül||wäild |} . * bie ''mout'' un ''weet'' heert dät ''-t'' tou dän Woudstam Uk in dät Noudfräiske sjucht me dät, t.B. Mooringer: {| class="wikitable" |- |wale||wal||wan||wälj||wäljt |} [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Fräisk]] [[en:Germanic verb#Preterite-presents]] dlks3l6zcdtlep155z2e2qrjo3x7sjo 0 444 103068 102488 2013-03-07T20:35:35Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 147 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9418]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Psychologie''' is ju Wietenskup fon dät Seelelieuwend. Ju hoalt hiere Kunde uut Literatuur, Religion, Geskichte un Kunst. Immer häd ju philosophiske Wuttele, deeruum dät do Ärskienengen do fon dät moanskelke Subjekt sälwen sunt. == Ju Psychologie ferdeelt sik in: == * [[Religionspsychologie]] * [[Bäidenspsychologie]] * [[Bedrieuwspsychologie]] * [[Massapsychologie]] * [[Ferkierspsychologie]] * [[Sproakepsychologie]] * [[Parapsychologie]] == Historiske Gjuchtengen sunt: == * [[Associationspsychologie]] * [[Djuptepsychologie]] * [[Gestaltpsychologie]] * [[experimentelle Psychologie]] * [[fenomenologiske Psychologie]] * [[Behaviorismus]] * [[kliniske Psychologie]] * [[pädagogiske Psychologie]] * [[ferstoundende Psychologie]] * [[soziale Psychologie]] [[Kategorie:Moanskenwietenskup]] h69gw58lv78wxxs9jz00ukogmrnm6gk 0 445 114080 103069 2017-02-28T16:04:07Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} [[Bielde:Equisetum sylvaticum 240405.jpg|175px|thumb|Ju Woold-Pudderääske (''Equisetum sylvaticum'').]] Do '''Pudderääsken''' (uk '''Uuneet''' af '''Pännedöise''', dt. ''Schachtelhalm'') sunt do lääste Uurlieuwjende fon n aleer oardenrieke Gruppe fon Spuureplonten, do ''Equisetopsida''. Deertou heerden uk do ''Calamiten'' (Calamitaceae), do truch [[Fossilien]] uut dän Perm un Karbon bekoand sunt. Do wieren ferholted, wuuden bit tou trüütich Meter hooch bie n Stam-Truchmäite fon een Meter un bildeden n wichtigen Bestanddeel fon do Steenkoolewoolde. Pudderääsken woakse oafte ap fuchtigen Boudem af sogoar in Woater. Ju ''Äkker-Pudderääske'' (Equisetum arvense) jält as Äkker-Jood, is oawers ne betjuudende Heelplonte. Pudderääsken sunt moorjierige Plonten, do sik vegetativ fon hier Rhizom (Wuttelstok) uutwiedje. Do sunt licht an hiere Spruute tou kannen; älke Spruut is uut ne Riege fon Knätte (Nodien) mäd deertwiskelääsende Internodien apbaud. Ap älke Knät äntspringe uunapfaalende Bleede (Mikrophylle), un bie fuul Oarde uk Siedenspruute. Do sunt wirtelch anoardend. Me kon ju Spruutoakse uut ju fon do Bleede bildede Skeede hääruutluuke un wier tourääch steete. Apaat an ju Plonte is, dät ju Silikoat in do Zellwoogen häd. Ju Plonte änthoalt bit tou 7 % Kieselsüüre. Dät moaket ju Pudderääske tou n wook Skuurmiddel (Tinkruud). [[Bielde:Equisetum arvense nf.jpg|175px|thumb|left|Äkkerpudderääske ''Equisetum arvense'']] Fon do soogen Soarten sunt hier do bee Soarten algemeen bekoand: '''Äkkerpudderääske''' (''Equisetum arvense''), 'ne läige Soarte, as läip Jood in läige Tuune un Baulound mäd leemigen Unnergruund. Do Wuttele sitte joop in de Gruund un skjoote immer wier truch wan man se uutrieten häd. Fermeerjen dwo jo sik truch Wuttelutloopere. Man duur se nit gräin wäide läite, dan stierwe do Wuttele ou. [[Bielde:Equisetum palustre nf.jpg|175px|thumb|right|Woaterpudderääske (''Equisetum palustre'').]] Ju uur Soarte: '''Woaterpudderääske''' (''Equisetum palustre'') woakst bie uus in de Leemdoaben un is nit goud foar Molkfäi. Wan do Bäiste deerfon freete, wäd de Molk minner. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Heelplonten]] [[Kategorie:Joodplonten]] sum1awe00bxg0nwsxvodgm0bn43aejg 0 446 118628 103070 2019-09-15T16:14:27Z Holder 732 wikitext text/x-wiki Do '''Q-Koden''' wuuden domoals äntwikkeld foar [[Telegrafie|Telegrafie]]. So kuude me gau techniske Froagen staale. In dän [[Amateurfunktjoonst|Amateurfunktjoonst]] wäide do uk foar [[Telefonie|Telefonie]] noch oafte bruukt. Do wichtichste deerfon sunt: :QRA? Wo is die Noome fon Jou Radiostation? [Oantwoud t.B. QRA DL1ABC, d. h. “Die Noome fon mien Radiostation is DL1ABC.”] :QRB? Wo fier is dät twiske uus Radiostatione? :QRG? Wät is mien Frequenz? Uk wäil: QRG = Frequenz. :QRL? Wäd disse Frequenz bruukt? Uk wäil: QRL = Oarbaid. :QRM? Wäide Jie stöörd? Uk: QRM = Stöörenge. :QRN? Rakt dät atmosferiske Stöörengen? (Lai). :QRO? Skäl iek dät Fermuugen fon mien Seender ferhaagerje? :QRP? Skäl iek dät Fermuugen fon mien Seender ferläigerje? Uk: QRP = litjet Fermuugen. Un: QRP = Bäiden (in Spoas). :QRQ? Skäl iek gauer funkje? :QRS? Skäl iek loangsoamer funkje? :QRT? Skäl iek apheere mäd seenden? Uk: QRT = iek heere ap. :QRU? Hääbe Jie noch wät foar mie? :QRV? Hoolde Jie jou kloor? :QRX? Wanner roupe Jie mie wier? Uk: QRX = Ieuwen täiwe. :QRZ? Fon wäl wäide iek anruupen? :QSA? Wät is ju Stäärkte fon mien Signoal? :QSB? Gungt ju Stäärkte fon mien Signoal ap un deel? Uk: QSB = Fading (Swund). :QSL? Ko Jie dän Ämfang bestätigje? Deerfon: QSL-Koarte. :QSO? Ko Jie fluks Kontakt hääbe mäd .... ? Deerfon: QSO = Radio-Gespräk. :QSP? Wo Jie mien Begjucht an ... fermiddelje? :QSY? Skäl iek toun Seenden ap n uur Frequenz uurgunge? :QTH? Wät is Jou Standort? Deerfon: QTH = Woonsteede. '''Ziffer-Kode''' :55 fuul Ärfoulch :73 fuul Gröitnis :88 Ljoowe un Kusse qblexx83wirihsg3y5epc2jdg44jtpj 0 447 122664 120748 2023-08-05T12:51:16Z Sintegrity 13180 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ghettoblaster-family.jpg|thumb|400px|Ferskeedene gettoblaster Radio's.]] '''Radio''' is träidloose [[Telegrafie]] of [[Telefonie]] wiermäd elektromagnetiske Signoale ap bestimde Frequenze soand of ämpfangd wäide konnen. In ju Uumgongssproake wäd dät Woud ''Radio'' uk wäil bruukt foar ju Radioreewe un dän Radioseender. Bie Internetradio sunt ferskeedene [[Computer]]e mädnunner ferbuunden. Deerbie lapt ju Ferbiendenge maasttied uur [[Koabel]]e, man kon daach uk träidloos weese. Dan rakt et wäil Radiowällen. == Ju Reewe == [[Bielde:Radio transmition diagram en.png|thumb|250px|Wierkengswiese]] === AM un FM === Uum Radio tou moakjen mout die Seender n [[Mikrophon]], n [[Moduloator]], n [[Oszilloator]] un n [[Antenne]] hääbe. Dät [[Mikrophon]] wondelt dät Luud uume tou n [[läichfrequent]] elektrisk Signoal, dät dan fon dän Moduloator touföiged wäd an dät fon dän Oszilloator moakede [[hoochfrequent]]e elektriske Signoal, wät dan uur ju Antenne uutsoand wäd. Dät Touföigjen wäd [[Modulation]] naamd. Do Modulationswiesen do der ap maaste bruukt wäide, sunt Amplitudenmodulation (AM) un Frequenzmodulation (FM). Deerbie wäd beluukengswiese ju [[Amplitude]] of dän [[Frequenz]] fon dät hoochfrequente Signoal annerd. Do Antennen stounde oafte ap n hoogen Touden, uum n groot Beräk tou kriegen. [[Bielde:Mobiliário (7.1), Acervo do Museu do Colono (Santa Leopoldina).jpg|mini|247x247px]] Die Ämpfanger (ju Radioreewe) häd uk ne Antenne un deertou n [[Demodulator]], die dät modulierde hoochfrequente Signoal wier uumesät tou n läichfrequent Signoal, dät in n [[Ferstäärker]] ferstäärked wäd un wier tou Luud uumesät wäd in dän [[Luudspreeker]]. Do maaste Radioreewen konnen däälich AM un FM modulierde Signoale ämpfange. Maastens oarbaidje do ätter dät Superheterodyn- of [[Uurleegerenge|Uurleegerengsprinzip]], wierfoar n lokoalen Oszilloator ounbaud is. === Ferspreedenge fon Radiowoogen === {{Sjuchuk|Ferspreedenge fon Radiowoogen}} === Digitoal === Digitoale Radiosignoale kricht me truch Hoochfrequente Signoale mäd Digitoale Signoale tou modulierjen. Eerste wäide do dan mäd Analog-Digitoal-Uumsättere (A/V-Wondeler) uut dät [[analog]]e Audiosignoal leeken un mäd een fon do gongboare MPEG-Ferfoaren komprimierd. Foar dät Fääreseenden uur [[Satellit]] un/of [[Koabel]] of DAB-T wäide do oankelde Signoale mäd Hälpe fon sonaamde Multiplexer mäd uur Signoale ([[Fiersjoon]], Radio, [[Doatentjoonst]]e) tou aan eenhaidelken Transportstroom kombinierd. Disse Wiese fon uutseenden ärfoulget bie do maaste ARD-Programme un moorere Privitradio's direkt uur dän Satellit. == Uurdreegengsweege == [[Bielde:GPS Receivers.jpg|thumb|350px|Moderne GPS Ämpfangere, toun Biespil foar [[Autonavigation]].]] Radio wäd fersprat: * uur Antenne * uur Koabelnet * uur Satellitenradio * uur Internet ** as Live-Stream ** as Internetradio Dät Radio wäd uurdrain: * [[Analog]] * [[Digitoal]] (Digitoalradio) Deerbie skäl dät analoge Ferfoaren bolde truch dät digitoale Ferfoaren ärsät wäide. == Sjuch uk == * [[Amateurfunktjoonst|Amateurfunktjoonst]] * [[Lieste fon fräiske Medien]] == Ferbiendenge ätter buuten == {{CommonsLittik|Radio}} *[http://www.ard.de/radio/ ARD radio] <small>''Düütsk''</small> *[https://web.archive.org/web/20131231222226/http://freieradios.de/ Buundesferbeend foar fräie Radios] <small>''Düütsk''</small> *[https://web.archive.org/web/20090901190841/http://www.allezhop.de/frysk/seelter/seelter.htm Seelterfräiske Radio] ;Geskichte * [https://web.archive.org/web/20080509060133/http://history.sandiego.edu/GEN/recording/radio.html Steven Schoenherr sien ''History of Radio''] <small>''Ängelsk''</small> * [http://www.oldradio.com The Broadcast Archive - ''Radio History on the Web!''] <small>''Ängelsk''</small> ;Internetradio *[http://www.surfmusik.de/ Ferskeedene Radioseendere] <small>''Düütsk''</small> *[http://www.radioguide.fm/ Ferskeedene Radioseendere fon ju ganse Waareld] <small>''Ängelsk''</small> *[https://www.radioonlinelive.com/ Harkje Live radio wrâldwiid] <small>''Ängelsk''</small> [[Kategorie:Radio| ]] [[Kategorie:Elektronik]] hghgo6if0fi5v3w6kp2biqjtcwwdi25 0 448 113770 105380 2016-12-01T13:41:10Z Slomox 10 fixed image wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} [[Image:Polypodiales terrestrial unID 01.jpg|400px|thumb|Ächte Rainefoone (Dryopteris filix-mas)]] '''Rainefoone''' (in [[Strukelje]] '''Neederkruud''') hääbe neen [[Bloumen]], wier Säide oun bilded wäide. Deeruum heere jo nit tou do Säidplonten. Wäil hääbe jo Wuttele, n Stam un Bleedere un jo plontje sik fout truch Spuure. Do Rainefoone sunt do maast primitive [[Plonten]] do n wuudelk vaskulär System (also fon Saplaitengen) äntwikkeld hääbe. Dät sunt kruudoardige Plonten do uut n Wuttelstok äntspringe. Bie do maaste Soarten is die Wuttelstok n kjoopend Stuk Steele unner de Gruunde. Ju Soarte Dryopteris filix-mas kumt foar in ljoachte, fuchtige Loofbuske un uk loangs Slootkaante un Gruppen. Ju wäd uk heelden as Sierplonte. == Bleedere == Do Bleedere sunt hööchstens 1,5 Meter loang. Ju Bläädsteele is bedäkt mäd bleekbruunske Skubben. Dät Blääd kon bestounde uut bit 35 litje Deelbleedere, man maasttied sunt dät 20 bit 30. Älk Deelblääd bestoant wier uut Slippe mäd ouruundede, soagede af tuskfoarmige Toppe, man immer sunner Stiekelpunkte. == Spuurenhoope == Do Spuuren sitte in litje Spuuredöisen. Litje Gruppen deerfon bildje Spuurehoope (do Sori), do der in two Riegen sitte. Älke Sorus is oudäkt mäd n njuurenfoarmich Däkflüüs (Indusium). Fluks as do Spuuren riep sunt, skrämpt dät Indusium touhoope un kuume do Spuuren fräi, maasttied in n Juli af August. == Ferweendenge == Die Wuttelstok fon ju Rainefoone wäd wäil bruukt as Middel juun Beendwurrme. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Heelplonten]] 31moessghy3g9adcqsc7iwapracn1e3 0 449 117910 116742 2019-01-28T15:14:55Z Alonso de Mendoza 3361 wikitext text/x-wiki [[Image:El cacharrero, por Francisco de Goya.jpg|380px|left|thumb|''Die Geskierferkööper'' fon Francisco de [[Goya]], 1778.]] [[Image:Corot - Agostina NGA.jpg|380px|right|thumb|''Agostina, ju Italieniske'' fon Jean-Baptiste Camille [[Corot]], 1866.]] [[Image:Heinrich Wilhelm Trübner 001.jpg|380px|left|thumb|''Boottille ap dät Heerenailound in dän [[Chiemsee]]'' fon Wilhelm [[Trübner]], 1874.]] [[Image:Marée, Hans von (1837-1887) - La barca 1 - Napoli - Acquario - 1873 scans. col. - Deutsch-Romer p. 251.jpg|380px|right|thumb|''Roiende Monljuude'' fon Hans von [[Marées]], 1873.]] [[Category:Kunst]] {{Stump}} 128l1t5kgduu8fyvqsuul9iui5wnjah 0 450 105519 103073 2013-03-11T10:27:15Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q26073]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map DK Region Hovedstaden.png|miniatur|200px|Administrative Iendeelenge fon Hovedstaden]] Ju '''Region Hovedstaden''' ([[Seeltersk]] Haudstääd-Region) in [[Dänemark]] uumfoatet dät Noudaaste fon [[Sjælland]] mäd de Haudstääd Kopenhagen un dät Ailound Bornholm. Regionshaudstääd is [[Hillerød]], Ferwaltengesit is Glostrup. Do Regione löösden [[2007]] do däniske Amtsbesirke (Amtskommuner) as Ferwaltengebesirke ou. == Stääden en Meenten == Ju region Haudstad häd do naiste Meenten (Ienwoonere 1. Januoar 2006): {| |- | [[Albertslund]] || align=right | 27.853 |- | [[Allerød]] || align=right | 23.498 |- | [[Ballerup]] || align=right | 46.654 |- | [[Bornholm (Ailound)|Bornholm]] || align=right | 43.245 |- | [[Brøndby]] || align=right | 34.247 |- | [[Dragør]] || align=right | 13.154 |- | [[Egedal]] || align=right | 39.948 |- | [[Fredensborg]] || align=right | 39.131 |- | [[Frederiksberg]] || align=right | 91.855 |- | [[Frederikssund]] || align=right | 43.734 |- | [[Frederiksværk-Hundested]] || align=right | 30.513 |- | [[Furesø]] || align=right | 37.370 |- | [[Gentofte]] || align=right | 68.623 |- | [[Gladsaxe]] || align=right | 61.735 |- | [[Glostrup]] || align=right | 20.699 |- | [[Gribskov]] || align=right | 40.360 |- | [[Helsingør]] || align=right | 61.340 |- | [[Herlev]] || align=right | 27.023 |- | [[Hillerød]] || align=right | 45.584 |- | [[Høje-Taastrup]] || align=right | 46.257 |- | [[Hørsholm]] || align=right | 24.317 |- | [[Hvidovre]] || align=right | 49.762 |- | [[Ishøj]] || align=right | 20.820 |- | [[Kopenhagen]] || align=right | 501.158 |- | [[Lyngby-Taarbæk]] || align=right | 51.908 |- | [[Rødovre]] || align=right | 36.506 |- | [[Rudersdal]] || align=right | 54.241 |- | [[Tårnby]] || align=right | 39.708 |- | [[Vallensbæk]] || align=right | 12.230 |} [[Kategorie:Deenemäärk]] gaukk3u0rpugj317v1kee44jxbjlauq 0 451 105386 105220 2013-03-09T16:49:41Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q26586]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map DK Region Midtjylland.png|thumb|200px|Administrative Iendeelenge fon Midtjylland]] Ju '''Region Midtjylland''' ([[Seeltersk|Seelterfräisk]] Middeljütlound) in [[Dänemark]] uumfoatet dät midden fon [[Jütlound]]. Haudstääd is [[Viborg]]. Do Regionen lösken [[2007]] die däniske Amtsbesärke (Amtskommuner) as Ferwaltengebesärke ap. == Stääden en Meenten == Ju region Midtjylland häd do naiste Meenten (ienwoonere 1. Januoar 2006): {| |- | [[Århus Kommune|Århus]] || align=right |295.513 |- | [[Favrskov]] || align=right |44.272 |- | [[Hedensted]] || align=right |44.169 |- | [[Herning (Meente)|Herning]] || align=right |83.330 |- | [[Holstebro]] || align=right |56.462 |- | [[Horsens]] || align=right |77.790 |- | [[Ikast-Brande]] || align=right |39.528 |- | [[Lemvig]] || align=right |22.483 |- | [[Norddjurs]] || align=right |38.430 |- | [[Odder]] || align=right |21.332 |- | [[Randers]] || align=right |92.500 |- | [[Ringkøbing-Skjern]] || align=right |57.774 |- | [[Samsø]] || align=right |4124 |- | [[Silkeborg]] || align=right |85.376 |- | [[Skanderborg]] || align=right |54.751 |- | [[Skive]] || align=right |48.264 |- | [[Struer]] || align=right |22.695 |- | [[Syddjurs]] || align=right |40.430 |- | [[Viborg (Meente)|Viborg]] || align=right |90.518 |} == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.regionmidtjylland.dk/ Region Midtjylland] [[Kategorie:Deenemäärk]] [[Kategorie:Region Midtjylland|!Midtjylland]] 9wczujuyrzl9thzr53qnz1e8gfy2myt 0 452 105520 105221 2013-03-11T10:27:16Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q26067]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map DK Region Nordjylland.png|thumb|200px|Administrative Iendeelenge fon Nordjylland]] Ju '''Region Nordjylland''' ([[Seeltersk|Seelterfräisk]] Region Noudjütlound) in [[Dänemark]] uumfoatet Noudjütlound (gruut Deel fon dät Ailound Vendsyssel-Thy) un dät Ailound Læsø. Haudstääd is [[Aalborg]]. Do Regionen lösken [[2007]] die däniske Amtsbesärke (Amtskommuner) as Ferwaltengebesärke ap. == Stääden en Meenten == Ju region Nordjylland häd do naiste Meenten (ienwoonere 1. Januoar 2006): {| | [[Aalborg (Meente)|Aalborg]] || align=right | 193.529 |- | [[Brønderslev]] || align=right | 35.313 |- | [[Frederikshavn (Meente)|Frederikshavn]] || align=right | 63.084 |- | [[Hjørring]] || align=right | 67.480 |- | [[Jammerbugt]] || align=right | 38.704 |- | [[Læsø]] || align=right | 2.091 |- | [[Mariagerfjord]] || align=right | 42.139 |- | [[Morsø]] || align=right | 22.333 |- | [[Rebild]] || align=right | 28.348 |- | [[Thisted]] || align=right | 45.910 |- | [[Vesthimmerland]] || align=right | 37.871 |} == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.regionnordjylland.dk/ Region Nordjylland] [[Kategorie:Deenemäärk]] 1cloqwzrdlao2tcs0j3b1d94fn6g4iu 0 453 120092 106560 2021-08-08T22:43:30Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map DK Region Sjælland.png|miniatur|200px|Administrative Iendeelenge fon ju Region Sjælland]] Ju '''Region Sjælland''' ([[Seeltersk|Seelterfräisk]] ''Seelound'') in [[Dänemark]] uumfoatet n groot Deel fon dät Ailound Sjælland un do Ailounde ''Lolland, Falster'' un ''Møn''. Haudstääd is [[Sorø]]. Do Regione löösden [[2007]] do deenske Amtsbesirke (Amtskommuner) as Ferwaltengebesärke ou. == Stääden en Meenten == Ju region Sjælland uumfoatet do naiste Meenten (ienwoonere 1. Januoar 2006): {| |- | [[Fakse]] || align=right | 34.661 |- | [[Greve]] || align=right | 47.968 |- | [[Guldborgsund]] || align=right | 63.451 |- | [[Holbæk]] || align=right | 67.621 |- | [[Kalundborg]] || align=right | 48.944 |- | [[Køge]] || align=right | 55.718 |- | [[Lejre]] || align=right | 26.132 |- | [[Lolland]] || align=right | 48.967 |- | [[Næstved]] || align=right | 79.284 |- | [[Odsherred]] || align=right | 32.890 |- | [[Ringsted]] || align=right | 31.094 |- | [[Roskilde]] || align=right | 80.455 |- | [[Slagelse]] || align=right | 76.519 |- | [[Solrød]] || align=right | 20.877 |- | [[Sorø]] || align=right | 28.686 |- | [[Stevns]] || align=right | 21.834 |- | [[Vordingborg]] || align=right | 46.410 |} == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20070126022731/http://www.region-sjaelland.dk/ Region Sjælland] [[Kategorie:Deenemäärk]] lr03q8jm9tf3q52ujlhe3lajf2g45is 0 454 105521 105223 2013-03-11T10:27:18Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q26061]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map DK Region Syddanmark.png|thumb|200px|Administrative Iendeelenge fon Nordjylland]] Ju '''Region Syddanmark''' ([[Seeltersk|Seelterfräisk]] Region Süüddänemark) in [[Dänemark]] uumfoatet dät Süüden fon Jütlound un dät Ailound Fünen. Haudstääd is [[Vejle]]. Do Regionen lösken [[2007]] die däniske Amtsbesärke (Amtskommuner) as Ferwaltengebesärke ap. == Stääden en Meenten == Ju region Syddanmark häd do naiste Meenten (ienwoonere 1. Januoar 2006): • Ap dät Ailound Fünen un do Ailounde apnaisten fon Fünen: {| | [[Ærø]] || align=right | 6873 |- | [[Assens (Dänemark)|Assens]] || align=right | 41.369 |- | [[Faaborg-Midtfyn]] || align=right | 51.144 |- | [[Kerteminde]] || align=right | 23.239 |- | [[Langeland]] || align=right | 14.120 |- | [[Middelfart]] || align=right | 36.417 |- | [[Nordfyn]] || align=right | 28.876 |- | [[Nyborg (Meente)|Nyborg]] || align=right | 31.208 |- | [[Odense]] || align=right | 186.595 |- | [[Svendborg]] || align=right | 58.506 |- | • ap Jutlound: |- | [[Åbenrå (Meente)|Aabenraa]] || align=right | 59.974 |- | [[Billund]] || align=right | 26.133 |- | [[Esbjerg (Stääd)|Esbjerg]] || align=right | 114.381 |- | [[Fanø]] || align=right | 3143 |- | [[Fredericia]] || align=right | 49.252 |- | [[Haderslev]] || align=right | 56.227 |- | [[Kolding]] || align=right | 86.468 |- | [[Sønderborg]] || align=right | 76.598 |- | [[Tønder (Meente)|Tønder]] || align=right | 40.691 |- | [[Varde]] || align=right | 50.048 |- | [[Vejen]] || align=right | 41.551 |- | [[Vejle (Stääd)|Vejle]] || align=right | 103.027 |} == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.regionsyddanmark.dk/ Region Syddanmark] [[Kategorie:Deenemäärk]] n2neypgr4gphp2wr2rdv8mb2doem4ip 0 455 118955 103078 2020-02-16T18:54:40Z 186.143.165.175 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Religionsmajoritaries.png|thumb|380px|]] [[Bielde:ReligijneSymbole.svg|thumb]] '''Religion''' af '''Gloowe''' is dät Ferhoolden fon Moanskene, so as dät bestimd wäd fon dät Bewustweesen, dät me fon ne uurmoanskelke Macht ouhängich is. Dät Gloowe kon beschrieuwen wäiden in hilliche Täkste, man dät rakt uk Traditione do fon dät Gloowe fertälle. In do Wällen kon uur een God schrieuwen wäiden, of uur ju Ethiek fon ju Religion, man uk uur [[Mythologie]] do fuul beschrieuwen sunt. Owwol an n Ounfang fon dät eenuntwintichste Jierhunnert besunners in Wääst-Europa ju Säkularisation immer moor wuuden is, häd ne gruute Meerhaid fon do Moanskene ap ju Waareld, soowät 87,2%, ne Religion. Man dät rakt sänt dät 18. Jahrhunnert uk ne Gjuchte, die Atheismus, die nit in dät Bestounden fon n God leeuwt. Do wichtichste Religione sunt: * [[Kristendum]] * [[Juudendum]] * [[Islam]] * [[Hinduismus]] * [[Buddhismus]] * [[Konfusianismus]] <br /> * [[Theosophie]] == Sjuch uk == [[Ephesos]] [[Kategorie:Moanskenwietenskup]] [[Kategorie:Religion]] m15zx0a7tsy7foslf4b612zmyrxwpgd 0 456 116740 107165 2018-03-25T05:20:54Z Aavindraa 4074 Replacing superseded 'Raffael 008.jpg' with 'Raffaello Madonna Cowper.jpg' wikitext text/x-wiki Ju '''Renaissance''' (Wiergebuurt) waas n Stiel ju touräächgreep ap ju Kunst fon dät klassiske Oaler, in Moaleräi as uk in ju Baukunst un ju Musik. [[Bielde:Raffaello Madonna Cowper.jpg|thumb|Raffael: "Ju litje Cowper-Madonna" (1504-1505)]] Moalere sunt: [[Michelangelo]] - [[Sandro Botticelli]] - [[Paolo Veronese]] - [[Raffael Santi]] - [[Jan van Scorel]] - [[Lucas van Leyden]] - [[Pieter Bruegel die Allere]]. [[Bielde:Hans Holbein d. J. 021.jpg|thumb|Hans Holbein die Jungere: ''Kjuusdreegenge'' (uum 1523)]]. [[Bielde:Pieter Bruegel d. Ä. 011.jpg|thumb|Pieter Bruegel die Allere: "Buurenhochtied" (1568)]] [[Bielde:Lubeck TownHall Kriegsstubenbau Stair1.jpg|thumb|Räidhuus fon Lübeck, Renaissance Trappe fon 1594]] [[Image:Donatello, Monumento al Gattamelata, Padova, 9-04-2002.jpg|thumb| Donatello: ''Monumento al Gattamelata'', Padua (1386–1466)]] [[Kategorie:Kunst]] [[Kategorie:Renaissance| ]] tdypaa0w3ojc2sbsc4kg10vohq611di 0 457 112223 103080 2015-12-07T16:15:02Z SpesBona 1176 + Infobox wikitext text/x-wiki {{DeelstaatDuitsland| | naam = Rhienlound-Palts | vlag = {{border|[[Bielde:Flag of Rhineland-Palatinate.svg|140px|Flaage]]}} | wapen = [[Bielde:Coat of arms of Rhineland-Palatinate.svg|140px|Woapen]] | hoofdstad = [[Mainz]] | km2 = 19.854,21 [[Vierkante kilometer|km²]] | bevolking =4.012.000 <small>''(31-12-2014)''</small> | bevolkingsdichtheid = 202inw./km² | iso = DE-RP | website = [http://www.rlp.de/ www.rlp.de] | mp = Maria Luise „Malu“ Dreyer (SPD) | partijen = SPD 42<br />CDU 41<br />Grüne 18 | bondsraad = 4 | kaart = [[Bielde:Deutschland Lage von Rheinland-Pfalz.svg|250px|Rhienlound-Palts]] | districten = [[Bielde:Rhineland-Palatinate, administrative divisions - de - colored.svg|250px|Districten van Rhienlound-Palts]] }} '''Rhienlound-Palts''' '([[Düütsk]]: Rheinland-Pfalz, [[Wäästfräisk]]: Rynlân-Palts) is n [[Buundeslound]] in dät Suudwääste fon [[Düütsklound]]. Dät Buundeslound häd ne Uurfläche fon 19,854,21 km² un häd 4,012,000 Ienwoonere. Ju Haudstääd is [[Mainz]]. == Geografie == Rhienlound-Palts wäd begränsed fon [[Frankriek]] in dät Suude, fon [[Belgien]] un [[Luxembuurich]] in dät Wääste un fääre fon do düütske Buundeslounde [[Baden-Würtembierich]], [[Noudrhien-Wäästfoalen]], [[Hessen]] un dät [[Saarlound]]. Die hoochste Punkt is die Erbeskopf (818 m), in Loundkring Bernkastel-Wittlich. == Ferwaltengliederenge == Et rakt in Rheinlound-Palts fjaueruntwintich Loundkringe un tweelich kringfräie Stääde. === ''Loundkringe'' === {| |----- | width="34%" valign="top" | # [[Loundkring Ahrweiler]] # [[Altenkirchen (Loundkring)|Altenkirchen]] # [[Loundkring Alzey-Worms]] # [[Loundkring Bad Dürkheim|Bad Dürkheim]] # [[Bad Kreuznach (Loundkring)|Bad Kreuznach]] # [[Loundkring Bernkastel-Wittlich]] # [[Loundkring Birkenfeld|Birkenfeld]] # [[Loundkring Cochem-Zell]] | width="33%" valign="top" | <ol start=9> <li> [[Tuunersbierichkring]] <li> [[Loundkring Bitburg-Prüm|Eifelkring Bitburg-Prüm]] <li> [[Germersheim (Loundkring)|Germersheim]] <li> [[Kaiserslautern (Loundkring)|Kaiserslautern]] <li> [[Kusel (Loundkring)|Kusel]] <li> [[Loundkring Mainz-Bingen]] <li> [[Loundkring Mayen-Koblenz]] <li> [[Neuwied (Loundkring)|Neuwied]] </ol> | width="33%" valign="top" | <ol start=17> <li> [[Rhien-Hunsrück-Kring]] <li> [[Rhien-Lahn-Kring]] <li> [[Rhien-Palts-Kring]] <li> [[Loundkring Suudelke Wiensträite]] <li> [[Loundkring Suudwäästpalts]] <li> [[Loundkring Trier-Saarburg]] <li> [[Daun (Loundkring)|Vulkaneifel]] <li> [[Westerwaldkring]] </ol> |} === ''Kringfräie Stääde'' === # [[Frankenthal]] # [[Kaiserslautern]] # [[Koblenz (Duitsland)|Koblenz]] # [[Landau in der Pfalz]] # [[Ludwigshafen am Rhein]] # [[Mainz]] # [[Neustadt an der Weinstraße]] # [[Pirmasens]] # [[Speyer]] # [[Trier]] # [[Worms (stad)|Worms]] # [[Twobrääge]] (düütsk:Zweibrücken) {{Buundeslounde fon Düütsklound}} [[Kategorie:Rhienlound-Palts| ]] aozfui2lcgp5bpohv4xvatogimxnkvx 0 458 118626 106978 2019-09-15T16:14:16Z Holder 732 wikitext text/x-wiki '''Riegenskaltenge''' un '''Parallelskaltenge''' (dt. ''Reihenschaltung'' un ''Parallelschaltung'', äng. ''Series and parallel circuits''} sunt do gruundsätselke Skaltengswiesen foar elektroniske Bauelemente. == Mäd Wierstande == Skaltje wie twäin [[Wierstand]]e R1 un R2 bäätenunner, dan is die Wierstand Rtot an do uuterste Eenden gliek an ju Summe: Rtot = R1 + R2. Dät hat '''Riegenskaltenge'''. [[Bielde:Resistors_in_Series.svg|thumb|200px|center|Wierstande in Riegenskaltenge]] Insteede fon mäd dän Wierstand fon n Dingen kon me uk mäd sien Laitenge G reekenje. Ju is dät Uumekierde, also G = 1/R. Skaltje wie 2 Wierstande R1 un R2 ieuwenskenunner, dan is ju totoale Laitenge Gtot gliek an ju Summe: Gtot = G1 + G2. Dät hat '''Parallelskaltenge'''. Die totoale Wierstand is dan Rtot = 1/Gtot = 1/(1/R1 + 1/R2). Af uurs skrieuwen: Rtot = (R1.R2)/(R1+R2). [Die Punkt stoant foar "x"]. [[Bielde:Resistors_in_Parallel.svg|thumb|200px|center|Wierstande in Parallelskaltenge]] == Mäd Kondensatore == Skaltje wie 2 [[Kondensatore]] C1 un C2 parallel (d. h. ieuwenskenunner), dan kumt dät deerap hääruut, dät do Flächen fon do Platten touhoope täld wäid. Dät hat dät ju totoale [[Kapazität]] gliek wäd an Ctot = C1 + C2. [[Bielde:Capacitors in parallel.svg|thumb|160px|center|Kondensatore in Parallelskaltenge]] Die Kondensator häd foar [[Wikselsponnenge|Wikselstroom]] ne Oard fon Wierstand; die naame wie [[Impedanz]] (Y). Ju Impedanz wäd litjer as die Kondensator gratter wäd, also Y = k/C, wierbie k ne Konstante is. Moakje wie ne Riegenskaltenge fon 2 Kondensatore C1 un C2, dan wäd ju totoale Impedanz Ytot = Y1 + Y2 = k/C1 + k/C2. Ju totoale Kapazität wäd dan Ctot=k/Ytot=k/(k/C1+k/C2)= 1/(1/C1+1/C2). Af uurs skrieuwen: Ctot=(C1.C2)/(C1+C2). [[Bielde:Capacitors in series.svg|thumb|200px|center|Kondensatore in Riegenskaltenge]] [[Kategorie:Physik]] 2hfu2ad1cyor8nok1vxr7njxgahzr7z 0 459 105518 103081 2013-03-11T10:27:13Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1052]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:RainbowFormation DropletPrimary.png|right]] Do flugge Faawen fon ju '''Rienbooge''' (de. ''Regenbogen'') äntstounde deertruch dät dät Sunnelucht in n Woaterdruppe breeken wäd, juust as in n Prisma. Me sjucht dät ap ju Bielde hier ieuwenske. Wo aal do Woaterdruppen mädnunner foar dät Ooge ne Booge bildje, af sogoar two, kon me hier unner sjo. [[Bielde:RainbowFormation LandscapeScheme.png|500px]] to22xc0i6znmc386kv3e4mwiukemhiy 0 460 114468 105224 2017-07-20T10:23:07Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Riesheede |- | align="center" | [[Bielde:Calluna vulgaris 1.jpg|250px|Riesheede (''Calluna vulgaris'')]] <br /><small> Riesheede ''(Calluna vulgaris)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || Heedekruudoardiche |- | ''Familie:'' || Heedekruudgewoakse ''Ericaceae'' |- | ''Sleek:'' || ''Calluna'' |- | ''Oard:'' || Riesheede ''(Calluna vulgaris)'' |} |} '''Riesheede''' af '''Fodderheede''' (Calluna vulgaris) blöit rosa mäd n saangenen Skimmer, sailden wiet, fon Juli bit leet in de Häärst un is bekoand as Immeheede. Ju woakst algemeen uur de ganse Foan un Soundgruunde wier et nit tou wäit is. Wan do Stäädljuude hier ap Besäik keemen, noomen se n goud Buund as Bloumenstruuk foar de Winter mee. Deer wuuden uk wul Bounere un Bäiseme uut moaked. '''Meräienheede''' is ju fienste Heedesoarte. {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] pj74ay4ytde01oi4w2g8b63z3gnp3df 0 461 103083 97346 2013-03-07T20:38:34Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 44 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q194]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Bekoand sunt do flugge Ringe fon [[Saturn]]. Hier sunt do roat in ultra-violet, wier do noch fuul moor Unnerskeede apwiese. <br /><br /> [[Bielde:Saturn's A Ring From the Inside Out.jpg|center|800px]] {{Stump}} [[Kategorie:Kosmographie]] e4x91g2v4a975rnwlz5x7xwlvln1w6b 0 462 103084 96267 2013-03-07T20:38:45Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 57 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q122960]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dät '''Rokoko''' äntstuud in [[Frankriek]] ätter Ludwig XIV., wierbie ju Fierelkhaid ärsät wuude truch spieleriske Oard in friskere Pastellfaawen, ljoacht Stukwierk, Rocaille, fergoulded Holtsnitwierk un Girlanden. Moalere: [[Antoine Watteau]] - [[François Boucher]] - [[Jean Fragonard]]... <gallery> Bielde:Jean-Honoré Fragonard 007.jpg|Jean-Honoré Fragonard, ''Die stilkene Oap'' (3. Fjoondel 18. Jh.) Bielde:Antoine Watteau 049.jpg|Antoine Watteau, ''Gersaints Loadenschild, Detail'' (1720) Bielde:Ottobeuren-basilika flickr-2.jpg|Stiftssäärke Ottobeuren Bielde:Rocaille Kartusche 01.jpg|Rocaille Kartusche </gallery> [[Kategorie:Rokoko| ]] [[Kategorie:Kunst]] {{Stump}} q332z9osbl3022qr4nys8cqxj5tmz13 0 463 109407 103085 2014-06-29T09:35:14Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Dät '''Romaniske''' heert tou do [[Indogermaniske Sproaken]]. Romaniske Sproaken sunt: * [[Latiensk]] * [[Italieensk]] * [[Frantsöösk]] * [[Katalanisk]] * [[Ladinisk]] * [[Furlanisk]] * [[Korsisk]] * [[‎Emilianisk]] * [[Spoanisk]] * [[Aranesisk]] * [[Aragonesisk]] * [[Llionesisk]] * [[Oksitanisk]] * [[Portugiesisk]] * [[Mirandesisk]] * [[Räto-Romanisk]] * [[Rumänisk]] * [[Arumänisk]] {{stump}} [[Kategorie:Romaniske Sproaken]] n9pf66eyb0htrkqgnlgcdz79ttdwfzv 0 464 107304 107273 2013-06-24T09:47:41Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Ju '''Romantik''' is een stilistiske Epoche in do [[Kunst]]e, ju in dät Eende fon't 18. Jierhunnert äntstuude. In ju Literatuur waas dät al in ju Midde fon dät [[19. Jierhunnert]] foarbie, in ju [[Moalerkunst]] in dät Eende fon dät [[19. Jierhunnert]] un in ju Musik eerste in dän Begin fon dät [[20. Jierhunnert]]. Wilst sik aleer do Kunstlere sänt ju [[Renaissance]] in Foarm un Inhoold moor un moor an do "klassiske" Foarbielden uut dät Oalerdum orientierd hieden, wuden do in ju Romantik minner wichtich: do Romantikere wüülen dät Ideoal fon een fräie un aaluumfoatjende Kunst naier kuume. Dät oolde [[Griechenlound]] un dät [[Roomske Riek|oolde Room]] stuuden nit moor in dän Middelpunkt, do Romantikere belooken sik maast ap aal hiere oaine Lounde, wiertruch monken uur Soagen un Mythen uut dät [[Middeloaler]] wier aplieuwden. Fääre is ju Romantik bekoand deerfoar, dät ju dät natüürelke oafter in aan uurnatüürelken Skien sjucht. <gallery> Bielde:Caspar David Friedrich - Kreidefelsen auf Rügen (Museum Oskar Reinhart).jpg|''Koolkklippen ap [[Rügen]]'' fon [[Caspar David Friedrich]], [[1830]]. Bielde:Philipp Otto Runge 002.jpg|''Do Oolden fon dän Kunstler'' fon [[Philipp Otto Runge]], [[1806]]. </gallery> [[Kategorie:Kunst]] {{stump}} j72n1ykeakvuwokwzy9laumrnonyi2i 0 465 120096 119881 2021-08-08T22:46:34Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 4 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks täärp | namme = Roomelse | ôfbylding = PROOMELS.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = Noomenskild Roomelse | ynwennertal = 4.582 | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = Loundkring | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Loundkring Kloppenbuurich|Kloppenbuurich]] | bestjoerlike ienheid 3 = Meente | namme bestjoerlike ienheid 3= [[Seelterlound]] | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 26683 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} [[Bielde:Luftaufnahmen Nordseekueste 2013 05 by-RaBoe 059.jpg|thumb|250px]] [[Bielde:Marinesender DHO38 Längstwellensender der Marine.jpg|thumb|250px|Marine-Seender DH038 in dät Wäästfoan]] [[Bielde:Paad.jpg|thumb|right|250px| Ju näie Brääge fon dän [[Seelter-Äi-Paad]] uur ju Seelter Äi bie Roomelse]] '''Roomelse''' ([[Düütsk|Düütsk]] '''Ramsloh''' af '''Saterland-Ramsloh''') is n Täärp in [[Seelterlound|Seelterlound]] un mäd soowät 4600 Ienwoonere dät grootste Täärp fon ju Meente. Tou Roomelse heere do Buurskuppe [[Hollen]], [[Hollenerfoan]] mäd [[Hollebierich]], [[Roomelse-Aast]], [[Hollenbround]], un [[Roomelse-Wääst]] mäd [[Hoogebierich]], [[Häärst]] un [[Raake]]. == Noome == Die Noome ''Roomelse'' kuud häärkuume fon Ooldfräisk ''*Rames-la'' mäd as Gruundwoud (twäide Lid) ''la'', Hoochdüütsk ''Loh'' ' Woold af eepene Steede deeroun', wät in fuul Noomen apträt. Tou ferglieken is dät an uur Steeden foarkuumende ''Ramsel, Ramslo, Ramelsloh''. As Bestimmengswoud is tou ferglieken dät Middelläichdüütske ''ramese, remese'' ' Bärenlauch/ Allium Ursinum' af ''hraban, hramn'' ' Rabe' (die Fuugel af n Persoonennoome). Also ' Woold mäd Boarenlook af Roawen'. == Geografie == Roomelse lait midde in Seelterlound. Truch Roomelse fljut ju [[Seelter Äi]] un die [[Seelter-Äi-Paad]] lapt truch dät Täärp. == Geskichte == Roomelse waas bit tou 1974 ne oaine Meente, nu häd deer die Meenteräid sin Sit. Bie ju Gebietsreform fon 1974 wuude [[Skäddel]] un [[Seedelsbierich]] mäd do Meenten Roomelse un [[Strukelje]] tou ju [[Seelterlound|Meente Seelterlound]] touhoopefoatet. In Roomelse stoant dät Räidhuus fon ju Meente Seelterlound. ==Skoulen== ===Foulksskoule Roomelse=== Der skäl al foar 1657 ne Skoule in Roomelse weesen hääbe. In 1614 wäd fon evangeelske Pestoore ätter dät Amt in Kloppenbuurich begjucht, dät in Roomelse do Bäidene Unnergjucht hääbe mouten. In 1654 wäd fon n Jesuitenpoater begjucht, dät deer n Koaster in Roomelse is. Siet dän 1. Nov. 1657 wieren deer 2 Jesuiten in't Seelterlound un deer wuuden two Skoulen iengjucht, een in Roomelse un een in Skäddel. 1658 bejucht deer n Poater Melle, dät die Säärkekoaster uk Skoulkoaster is. 1669 begjucht Pestoor Abbing, dät deer noch naan Skoulkoaster is, man dät die Säärkekoaster Johann Hermanni dän Unnergjucht rakt. Deer ätter koom die Säärkekoaster Heinrich Deeken. 1733 wäd Johann-Heinrich Deeken as eerste Koaster naamd. 1771 waas deer ne litje Skoule mäd 40 Skoulkere un mäd 60 Skoulkere in 1784. 1833/34 wieren deer 110 Skoulkere. 1897/98 wieren deer 39 Skoulkere in Roomelse, 34 Skoulkere in Hollen un 17 Skoulkere in Hollenerfoan. 1928 wuud ne näie Skoule mäd two Klassen baud, 1950 wieren deer tjo Klassen. 1945 wieren deer 150 Skoulkere bie aan Koaster, 1950 wieren dät 173 Skoulkere un 1960 wieren deer 118 Bäidene bie träi Koastere. 1966 wuud een näie moderne Skoule baud (Mittelpunktschule) foar do Bäidene uut Roomelse un Hollenerfoan. Ap n 1.6.1969 koomen do Haudsköilere fon do Meenten Skäddel un Strukelje deerbie un ap n 1.8.1970 koomen uk do Skoulkere uut Hollen deerbie. Ju Skoule naamde sik "Volksschule mit Förderstufe Ramsloh (Mittelpunktschule)". '''Laitenge fon ju Skoule:''' * 1733 - 1775 Johann Heinrich Deeken I. * 1775 - 1816 Johann Heinrich Deeken II. * 1816 - 1824: Johann Gottfried Crone * 1824 - 1874: Anton Brägelmann * 1874 - 1912: Clemens Bröring * 1912 - 1923: August Buschenhenke * 1923 - 1925: Hugo Niemöller * 1925 - 1945: Clemens Arlinghaus * 1939 - 1945: Emma Völkerding (Fertreedenge) * 1946 - 1970: Konrad Pusch (wuud ap n 1. Määrt 1967 Rektor) '''Do uur Koastere an ju Foulksskoule wieren:''' * 1946 - 1970: Katharina Eilers (wuud ap n 16. Okt. 1967 Konrektorin, waas deerätter Konrektorin an dät Skoulsäntrum Seelterlound) * 1947 - 1954: Bernhard Woltermann * 1954 - 1955: Rolf Wichmann * 1955 - 1959: Edgar Fichtner * 1959 - 1959: Hildegard Ostendorf * 1959 - 1964: Ingo-Maria Voss * 1963 - 1966: Adolf Exner * 1964 - 1970: Friedrich Giese (waas deerätter Koaster an dät Skoulsäntrum Seelterlound) * 1965 - 1966: Julia Seelhorst * 1934 - 1959: Rosa Norrenbrock (techn. Koasterske) * 1959 - 1966: Hedwig Schmidt (techn. Koasterske) ===Grote Skoule fon't Seelterlound=== [[Bielde:Schulezentrum Saterland - Vorderfront.jpg|thumb|250px| Ju Haud- un Realskoule Seelterlound]] Ätter dät in 1970 dät [[Grote Skoule fon't Seelterlound]] äntsteen is, waas deer al gau nit genouch Plats foar do Skoulkere fon ju Gruund-, Haud- un Realskoule. 1974 wuud deer ne näie groote Skoule baud, ju deer 1977 fergratterd wuud. 1970 wieren deer 334 Skoulkere in 10 Klassen, 1975 wieren dät al 846 Skoulkere in 28 Klassen un 1983 wieren dät 869 Skoulkere in 31 Klassen. ====Gruundskoule Roomelse==== Ju Gruundskoule Roomelse häd 15 Koastere un 10 Klassen (2011). ====Haud- un Realskoule Seelterlound==== Uut ju "Volksschule mit Förderstufe Ramsloh (Mittelpunktschule)" is 1971 ju Haudskoule Roomelse äntsteen. Ju Realskoule Selterlound wuud 1973 gruunded und häd dän Noome „Grote Skoule fon't Seelterlound“. Deer sünt uungefäär 50 Koastere un sowät 700 Skoulkere. Die eerste Rektor waas Franz Strotmann fon 1970 - 1998 un Konrektorin waas Katharina Eilers fon 1970 - 1977. Ju Laitenge häd Rektor Manfred Broek siet 1998. ====Laurentius-Siemer-Gymnasium==== Dät Gymnasium wuud 2004 as Deelsättenge fon dät ''Albertus-Magnus-Gymnasium'' in [[Ait]] gruunded. 2007 wuud dät Gymnasium oainständich un kreech dän Noome "Laurentius-Siemer-Gymnasium". Deer sunt 27 Koastere un 436 Skoulkere. Die Laiter is Reinhard Dreker. == Kultuur == === Bauwierke === *St. Jacobus-Säärke *Wiendmäälne in [[Hollen]] *Marine-Seender [[DHO38]] in dät Wäästfoan [[Bielde:Kirche-Ramsloh.jpg|thumb|right|220px|Ju Roomelster Säärke]] [[Bielde:Oolde Roomelster Säärke.jpg|right|thumb|220px|ju oolde Roomelster Säärke]] [[Bielde:Wiendmäälne Hollen.jpg|thumb|220px|Ju [[Wiendmäälne]] in Hollen]] [[Bielde:Ramsloh-1970.jpg|thumb|220px|Roomelse 1970]] ===Säärke=== * Ju oolde Roomelster Säärke waas uut ju Tied uum dät Jier 1400. As ju oubreeken wuude, wuud där n Boalke mäd ju Inskrift ''Anno 1383'' fuunen. Bit 1812 wuude in ju Roomelster Säärke ju [[Archivloade|Loade]] mäd dät Seelter [[Seelter Loundgjucht|Gesätsbouk]] un Mäiten un Gewichte toun Iekjen apbewoard. Ju Loade hied trjo Slotte, een foar älke Täärp. Do hääbe Napoleons Suldoaten ap n 23. Dez. 1812 foar 38 Franken und 28 Centimes ferkooped. Bie ju Säärke wieren uk ju Fersammlenge fon dän Seelter Tweelwerräid un där stuud ju ''Gjuchtslinde''. Ju Säärke wuud 1897/98 oubreeken. * Ju näie St. Jakobus-Säärke wuud 1899-1900 baud truch dän Säärkebaumeester August Rincklake. Do Finstere sünt fon Wilhelm Derix moaked. In ju Säärke is ne St. Jakobus-Statue uut dät 15. Jierhunnert. Bie ju Säärke lapt die St. Jakobus-Paad. === Sport === *[[Foutbaalfereen BWR]] ===Kultuurelle Fereene=== * [[Böllercomité fon 1888]] ==Uutsiedlere== Aastelk Roomelse is bie [[Steensbierich]] ne groote näie Siedlenge foar do Uutsiedlere uut ju fröiere [[Sowjetunion]] baud wuuden. Därtruch häd ju Befoulkenge där do lääsden 20 Jiere sterk tounouumen. == Bedrieuwe == * NOKA Holtferoarbaidenge-GmbH Roomelse * Waskönig+Walter Kabel-Werk GmbH u. Co. KG Roomelse – Moaked Koabel * OPTIMAS - Maschinenbau GmbH * Kurre Maschinenbau * Evers Metallbau GmbH * Müller Maschinenbau * Buss Eedferoarbeitenge * NSB Sträitenbau * Eedwierk [[Moorkultuur Roomelse]] == Bädden in Roomelse == *[[Casper Deeken]] *[[Hermann Dumstorf]] *[[Wilhelmine Espeter]] *[[Margaretha Grosser]] *[[Hermann Janssen]] *[[Gesina Lechte-Siemer]] * Heinrich Kramer * Heinrich Eilers <gallery> Bielde:Heinrich Kramer.jpg|Heinrich Kramer Bielde:Hermann Janssen.jpg|Hermann Janssen Bielde:H-Dumstorf.jpg|Hermann Dumstorf Bielde:Siemer.jpeg|Gesina Lechte-Siemer Bielde:Grosser.jpg|Margaretha Grosser </gallery> == Buurmästere fon Roomelse bit tou 1974 == * 1955 - 1964 - Heinrich Kramer * 1964 - 1974 - Heinrich Eilers == Ferbiendenge ätter buten == * [https://web.archive.org/web/20160308184504/http://www.saterland.de/htm/ramsloh.htm Ramsloh - Zahlen, Daten und Fakten] * [https://web.archive.org/web/20100830125118/http://www.moorfahrten.de/cms/ "Seelter Foonkieker"] * [http://www.nwzonline.de/fotos/Friesoythe-Wulff-im-Nordkreis/185/4255731/Wulff/ Bielde: Christian Wulff ap Besäik bie Waskönig un Walter] (NWZ) * [https://web.archive.org/web/20120310235850/http://www.jabikspaad.nl/frl/artikels/sealterlan.html Sint Jabik in dät Seelterlound] (Fräisk) * [https://web.archive.org/web/20140703213509/http://seelter.110mb.com/Deelleede.htm LOUND UN NOOMEN] ap Sieden 41-42. ==Wällen== * Franz Strotmann, Kleine Schulchronik des Saterlandes, Sept. 1983 {{Seelterlound}} {{Bauwierke in Seelterlound}} [[Kategorie:Stääd in Läichsaksen]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] bzfk2v1en09fxatg6d7q0e1ph8avvlp 0 466 115389 112089 2018-01-09T17:23:43Z Wwikix 8153 /* Wirtskup */ -Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = România| Noome = Rumenien | Flaage = Flag of Romania.svg| Woapen =Coat_of_arms_of_Romania.svg| Steede = EU location ROM.png| Woalspruch = - | Amtssproake = Rumänisk| Haudstääd = Bukarest | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 238.391| pztWoater = 3.0 | Ienwoonere = 21.698.181| Täljier = 2002 | Munte = Leu | Muntkode = RON | Tiedzone = +2 | Fierdai = - | Nationoalhymne = Deşteaptă-te, Române! | Loundkode = ROU | Auto-Känteeken = | Internet-TLD = .ro | Telefonfoarwoal = 40 | }} '''Rumänien''' is n Lound in (ätter ferskeedene Definitione) Middel- af Suudaast-[[Europa]]. Ju Haudstääd is [[Bukarest]] un die Präsident fon ju Republik is sänt [[2014]] [[Klaus Werner Johannis]], die tou ju düütsksproakige Minnerhaid fon do [[Siebenbürger Saksen]] heert (Stound: 2015). == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Moldoveanu (2,544 m). Ju grootste Äi fon Rumänien is die Donau. Rumänien wäd begränsed fon: * [[Ukraine]] in dät Noude, * [[Moldawien]] in dät Noud-Aaste, * [[Bulgarien]] in dät Suude, * [[Serbien]] in dat Suud- Wääste. * [[Ungarn]] in dat Wääste. == Wirtskup == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]11.100 in 2007. In 2007 waas 7,9% fon ju ganse Wirtskup [[Buuräi]], 35,6% Industrie un 56,5% Tjoonste. [[Kategorie:Rumänien| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] me8lo32nv8xy2se0l7a6z0njjnz97wn 0 467 121793 121792 2022-12-29T15:40:50Z Murma174 1663 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/46.204.69.30|46.204.69.30]] ([[User talk:46.204.69.30|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:Wwikix|Wwikix]] wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Российская Федерация | Noome = Ruslound | Flaage = Flag of Russia.svg | Woapen = Coat_of_Arms_of_the_Russian_Federation.svg | Steede = Russian Federation (orthographic projection).svg | Woalspruch = - | Amtssproake = [[Rusk]] | Haudstääd = Moskau | Stoatsfoarm = Präsidialrepublik | Fläche = 17.075.200 | pztWoater = 0,5 | Ienwoonere = 144.192.450 | Täljier = 2016 | Munte = Rubel = 100 Kopeken | Muntkode = RUR | Tiedzone = +2 / +12 | Fierdai = [[12. Juni]] | Nationoalhymne = Gimn Rossiyskoy Federatsii | Loundkode = RUS | Auto-Känteeken = RUS | Internet-TLD = .ru | Telefonfoarwoal = 7 | }} '''Ruslound''' (dt. ''Russland'') is n Lound in Aast[[europa]] un Noud[[asien]]. == Sjuch uk == * [[Sowjetunion]] * [[Ruslounddüütske]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Asien]] [[Kategorie:Lound in Europa]] [[Kategorie:Ruslound| ]] h7rvy09yyv5vm2ndeczmpwnnvmg6ovs 0 468 107782 107726 2013-08-18T08:02:04Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5916]] wikitext text/x-wiki '''Ruumtefoart''' (dt. ''Raumfahrt'') is aal ju moanskelke Aktivität buute dän Planet Äide. Fertälstere uur Moanskene do ju Äide ferläite, toun Biespil ätter ju [[Moune]] raisje, sunt gans oold. Nit dät ooldste, man fielicht daach dät bekoandste Fertälster is ''Raise ätter de Moune'' fon [[Jules Verne|Jules Verne]]. Man al [[Minssen]] rakt 1845 n seelter Fertälster uur [[Wietenskupsdichtenge|"Die Knächt die in de Moune weesen waas"]]. ==Uursicht fon Artikkele== * [[Apollo 11]] * [[Europäiske Ruumtefoartorganisation]] ''ESA'' * [[ISS]] * [[NASA]] * [[Ruumtestation]] * [[Ruumtefierder]] * [[Space Shuttle]] * [[Ruumtefeer]] [[Kategorie:Anwoande Wietenskup]] [[Kategorie:Ruumtefoart]] d9upv5dpyptkxg47043irnee658r4lp 0 469 107590 105470 2013-07-16T08:28:27Z 217.159.158.132 better image wikitext text/x-wiki [[Image:Juncus effusus - harilik luga Keilas.jpg|thumb|Rääske (''Juncus effusus'')]] '''Rääske''' (''Juncus'', dt. ''Binsen'') is mäd 14 Soarten fertreeden un woakst bie uus am maasten in läige Weeden, ap e Foan un ap Sound-Gruunde. Ju Rääske is n läip Jood un fernäilt de Weeden. Wan se de Weeden nit unnerkriege skäl, mout man al twäie mjo in de Suumer. Uk wäide wul do Wuttelpolstere bie stäärken Froast mäd Kainit bestraid; uk do junge Plonten mäd n spitsen Spoade utsteete is n goud Middel. Bruuke kon man de Rääsken nit mäd Uutnoame fon do loange [[Sumprääske|Sumprääsken]] foar Stoulebienderäi. Fermeerjen kumt truch Säid. Man duur neen Säid riep wäide läite. ==Sjuch uk== * [[Oksenbrink (Juncus squarrosus)]] {{Commons|Juncus_effusus|Rääske}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Joodplonten]] t8tzvz6lm5rgoeft61i5v9n0jheqzev 0 470 112344 74370 2016-02-06T14:19:21Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki '''S. Ahlrichs''' waas Koaster in Strukelje. Wierke: ''Die ferläddene Suun'', 1812. Ätter ju Utgoawe fon M.C. Fort, Oldenburger Münsterland 1988, S. 25-33. Numerierd ätter Satse. {{stump}} {{DEFAULTSORT:Ahlrichs}} [[Kategorie:Kultuur]][[Kategorie: Literatuur]][[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] [[Kategorie:Sproakkundige]] phybhpmht7sumadw01v4kisxd0cxjuw 0 471 112224 109043 2015-12-07T16:30:02Z SpesBona 1176 + Infobox wikitext text/x-wiki {{DeelstaatDuitsland| | naam = Saarlound | vlag = {{border|[[Bielde:Flag of Saarland.svg|140px|Flaage]]}} | wapen = [[Bielde:Wappen des Saarlands.svg|140px|Woapen]] | hoofdstad = [[Saarbrücken]] | km2 = 2.569,69 [[Vierkante kilometer|km²]] | bevolking =989.035 <small>''(31-12-2014)''</small> | bevolkingsdichtheid = 385inw./km² | iso = DE-SL | website = [http://www.saarland.de/ www.saarland.de] | mp = Annegret Kramp-Karrenbauer (CDU) | partijen = CDU 19<br />SPD 18<br />Linke 8<br />Piraten 3<br />Grüne 3 | bondsraad = 3 | kaart = [[Bielde:Deutschland Lage des Saarlandes.svg|250px|Saarlound]] | districten = [[Bielde:Saarland, administrative divisions - de - colored.svg|250px|Districten van Saarlound]] }} Dät '''Saarlound''' ([[Düütsk]]: ''Saarland'', [[Wäästfräisk]]: ''Saarlân'') is n [[Buundeslound]] in dät Suudwääste fon [[Düütsklound]]. Dät Buundeslound häd ne Uurfläche fon 2,569.69 km² un häd 989,035 Ienwoonere. Die Haudstääd is [[Saarbrücken]]. == Geografie == Dät Saarlound wäd begränsed fon [[Luxembuurich]] in dät Noudwääste, fon [[Frankriek]] in dät Suudwääste un fon dät düütske Buundeslound [[Rhienlound-Pfalz]] in dät Noude un Aaste. Die hoochste Punkt is die Dollbierich (695,4 m), noudelk fon Nonnweiler. == Ferwaltengliederenge == Et rakt säks Loundkringe: # [[Merzig-Wadern (Loundkring)|Merzig-Wadern]] # [[Neunkirchen (Loundkring)|Neunkirchen]] # [[Saarbrücken|Stadverband Saarbrücken]] (''Stadtverband Saarbrücken'') # [[Saarlouis (Loundkring)|Saarlouis]] # [[Saarpfalz-Kreis]] # [[St. Wendel (Loundkring)|Sankt Wendel]] == Minister-Präsidente == * [[1945]]-[[1946]]: [[Hans Neureuther]] * [[1946]]-[[1947]]: [[Erwin Müller]] * [[1947]]-[[1955]]: [[Johannes Hoffmann]] ([[CVP]]) * [[1955]]-[[1956]]: [[Heinrich Welsch]] (n/p) * [[1956]]-[[1957]]: [[Hubert Ney]] ([[CDU]]) * [[1957]]-[[1959]]: [[Egon Reinert]] (CDU) * [[1959]]-[[1979]]: [[Franz Josef Röder]] (CDU) * [[1979]]: [[Werner Klumpp]] ([[FDP]]) * [[1979]]-[[1985]]: [[Werner Zeyer]] (CDU) * [[1985]]-[[1998]]: [[Oskar Lafontaine]] ([[SPD]]) * [[1998]]-[[1999]]: [[Reinhard Klimmt]] (SPD) * [[1999]]-[[2011]]: [[Peter Müller]] ([[CDU]]) * [[2011]]-däälich: [[Annegret Kramp-Karrenbauer]] ([[CDU]]) == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.saarland.de/ www.saarland.de] {{Buundeslounde fon Düütsklound}} [[Kategorie:Saarlound| ]] jz83qh5amq1139625r3ocs4htuexsno 0 472 103092 88017 2013-03-07T21:00:55Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 42 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q179677]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Sapir-Whorf Hypothese''' (uk wäil ''linguistiske Relativität'' naamd) kwäd, dät ju Woarniemenge un ju Foarstaalenge fon ju Wuudelkaid gjucht ouhongjen däd fon ju Sproake, uur ju wäl ferföiget. So skällen ''ljoachtblau'' un ''dunkerblau'' fon uus as Variante fon een Faawe woarnuumen wäide, wüült do foar Russen, do der foar ljoachtblau n gans uur Woud hääbe (''goluboj'') as foar dunkerblau (''sinij''), bee juust so gans ferskeeden sunt as ''rood'' un ''rosa'' foar uus. Ju Hypothese häd hieren Noome fon do Amerikoanske Sproakkundigen '''Edward Sapir''' un '''Benjamin Lee Whorf'''. Die Moanske organisiert sien Wuudelkaid middels Sproake. Ju Sproake is oawers kulturell bestimd, wiertruch in ferskeedene Kultuuren ferskeedene Interpretatione äntstounde konnen fon jusälge Seeke. Ju wichtichste Foulge fon disse Hypothese is die linguistiske Relativistismus, uk wäil ''Determinismus'' naamd. Die linguistiske Relativistismus twieuwelt an ne algemeene Sproaktheorie un poniert, dät ju Sproake niks uurs is as ne Waareldvision, ju ju moanskelke Ämpfiendenge fon ju Wuudelkaid Gestalt rakt. Ju soziale un kulturelle Uumwaareld, wieroun me apwoaksen däd un ju der as fielicht wichtichste Määrkmoal hiere oaine Sproake fääre rakt, ju is so dät me nit instande weese skuul uur Sproaken gans tou ferstounden sunner gans aptougungen in ju Kultuur. Uum ju Theorie tou unnerstutsjen, ferbroachte Sapir n Skoft bie do [[Hopi|'''Hopi''']] un uurdeelde dät, deer die Stam n gans uur Wiese häd uum Tieden uuttoudrukken, ju Waareldbielde fon do Hopi uk gans uurs is as ju indogermaniske. Dät jo ju Tied as wät ‘ruundgungends’ betrachteden, häd ätter Sapir alles tou dwoon mäd hiere Sproake. Leeter geen Sapir aal fääre fon ju klassiske Sproakkunde oawe un koom bie ju [[Theosophie]] tougjuchte. Fersäike, ju Sapir-Whorf Hypothese tou pröiwjen, tjutten deerap wai, dät Sapir bie dät Beskrieuwen fon ju Hopi-Sproake oarich uutwäälend tougong weesen waas. So hied hie t.B. wäkke Adverben do der Tied uutdrukke nit ärwäänd. Uursät uut dät [http://nl.wikipedia.org/wiki/Sapir-Whorfhypothese Holloundske.] Hiermäd touhoope honget ju Behauptenge, dät do [[Inuit]] fuul Woude hääbe foar ferskeedene Soarten fon Snee. Wät Äänelks fint sik ap Seeltersk bie do Woude foar ju [[Dröiselke|'''Dröiselke''']]. [[Kategorie:Sproakkunde]] aynhmdvd612aqywi7t28orljmxw676y 0 473 123140 120511 2024-01-15T00:25:26Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Saturn from Hubble.jpg|right|miniatur|upright=1.5|Saturn mäd sien Ringe ([[Hubble Waareldruum-Teleskoop|Hubble]]-Apnoame)]] Die säkste [[Planete|Planet]] '''Saturn''' (Symbol: [[File:Saturn symbol (fixed width).svg|16px|♄]]) is 197 Milionen [[Miele]]n fon de [[Sunne]] oawe, bruukt 29 Jier un 4 Mounde ap sien loange Raise uum de Sunne; hie is hoolich so groot as [[Jupiter]]. Bekoand sunt do flugge [[Ringe fon Saturn|Ringe]] fon Saturn. [[Kategorie:Kosmographie]] lsoajvwfavd8nvcgghf48f1ek1hrs03 0 474 103094 97839 2013-03-07T21:01:17Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 13 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1428337]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Hier unner stounde Symbole af '''Skaltteekene''' fon ferskeedene elektriske Bauelemente. Do bruukt me in fereenfachte Teekengen - do sonaamde ''Skaltbielden'' - fon elektroniske Apparoate. {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="650" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |[[Image:Resistor.gif|center]]||[[Image:Variable Resistor.svg|100px|center]]||[[Image:Capacitor C.svg|center]]||[[Image:Polarized_capacitor_symbol_3.png|center|100px]] |- |Wierstand||Traalwierstand||Kondensator||elektrolytiske Kondensator |- |[[Image:Variable_capacitor_symbol.png|center|70px]]||[[Image:Coil.gif|center|150px]]||[[Image:Xfmrair.png|center|60px]]||[[Image:Xfmriron.png|center|60px]] |- |Traalkondensator||Spoule||Transformator||Transformator mäd Iersenkääden |} [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Physik]] qo3i6pliwlmfpn4d2gbf34l75u3mi0s 0 475 120115 103095 2021-08-08T22:55:24Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Image:Kraefteparallelogramm2.png|right]] [[Image:racing_bike.jpg|right]] Mäd '''Skienlood''' (dt. ''Scheinlot'') wäd ju resultierjende [[Vektor]] uut [[Sweerkraft]] un [[Fluchtkraft]] bie Bewäägenge beteekend. Dät Skienlood lät sik graphisk truch n [[Krafteparallelogram]] deerstaale. Truch ju Sweerkraft, uk Gravitation naamd, erfäärt älken Körper ap ju Äide ne ätter unnern, toun Äidmiddelpunkt gjuchtede Akzeleration. Ju Grööte fon disse Akzeleration is konstant. Ju bedrächt 9,81 m/s² un wäd as 1 g beteekent. In dän Rauetoustand is ju Gjuchte fon dät Skienlood mäd ju Gjuchte fon ju Sweerkraft ([[Gewichtskraft]]) identisk un wiest dan toun Äidmiddelpunkt. Uurs ferhaalt et sik bie ju Kurvenakzeleration. Die Motorräädfierder in ju ieuwenskestoundende Bielde mout sik, uum im Gliekgewicht tou blieuwen, bie dät Truchfieren fon ju Kurve äntspreekend dät Skienlood "in ju Kurve lääse". Äänelks jält foar n Flieger, die der ne koordinierde Kurve fljooge skäl. Dät Meetinstrument in dän Flieger is hierfoar ju Kuugellibelle. Bie ne koordinierd floaine Kurve määrkt me in dän Flieger buute eventuell n haageren Anpräsdruk niks. Deeruum mout die Pilot unner Instrumentenflugbedingungen do Instrumente tou Hälpe nieme. == Sjuch uk == * [[Weendewieser|Kuugellibelle]] * [[Balancierje]] * [[Skeeuwloage]] == Weblinks == * [https://web.archive.org/web/20060414222707/http://www.sport.uni-erlangen.de/homepages/dozenten/krumholz/script/radhtml.html WPF Radfahren von Sigi Krumholz] * [https://web.archive.org/web/20070929043121/http://116.taunus-biker.de/rms/rms-ks.php Richtige Kurventechnik beim Motorradfahren] [[Kategorie:Aerodynamik]] [[Kategorie:Gravitation]] [[Kategorie:Mechanik]] [[Kategorie:Physik]] azhgbtcvc1m8zdokk4qtxsldhlmw9bm 0 476 103096 97737 2013-03-07T21:01:39Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 50 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q156921]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Image:Kornblume.jpeg|thumb|right|500px|Schoanelke (''Centaurea cyanus'')]] Ju '''Skoanelke''' (''Centaurea cyanus'', dt. ''Kornblume'') hat uk '''Skandebloume''', '''Skandele''' af '''Roagebloume'''. Ju woakst in dät Koarel. Noa, ju woakst inne Roage. Do hääbe wie fröier so jädden plukked, un do Buuren wuden dul ap uus, uumdät wie altied fääre in dät Fäild geenen sunt, uumdät wie meenden, wie fiende immer noch fluggere Bloumen. So wude die Roage platttrappeld. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] fh58hsx64abn23x5xtawwrh4uw8e4o2 4 477 74393 74392 2011-12-12T20:40:49Z Pyt 12 häd "[[Wikipedia:Schrieuw foar Ju seelterfräiske Wikipedia]]" ätter "[[Wikipedia:Skrieuw foar ju seelterfräiske Wikipedia]]" ferskäuwen: Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki <center><big><big>''Seelter Wikipedia Gemeenskup''</big></center> __NOTOC__ <div style="margin-bottom:1em; padding:0.8em; border:1px solid #069;"> {| width="100%" border="0" cellpadding="3px" cellspacing="2px" |- |valign="top"| *[[Wät is Wikipedia|Wät is Wikipedia?]] Ärkläärenge foar Näilinge. *[[Wät is Wikipedia nit|Wät is Wikipedia nit?]] Hier skääst du ap oachtje. *[[Hälpe bie de Wiki-Programmasproake|Hälpe bie de Wiki-Programmasproake]]. ''' !!''' *[[Ounmäldje as Bruuker|Du wolt die daach jädden as Bruuker ounmäldje?]] *[[Weerskup|Ju Weerskup un Gastebouk]]. Ne Froage of n Probleem? Hier koast du do anbrange! *[[Artikkelindex|Artikkelindex]] Wäkke Artikkele hääbe wie al? * [[:Category:Seeltersk-stub|Wäkke Artikkele sunt noch fuuls tou kuut?]] *[[:de:Wikipedia:Artikel, die es in allen Wikipedias geben sollte|Artikkele, do dät in aal Wikipedias reeke skuul]]. * [http://mitglied.lycos.de/Seelter2/satschr.htm Wo schrift me Seeltersk?] * [http://mitglied.lycos.de/Seelter2/woudelis.htm Woudelieste Düütsk-Seeltersk] |valign="top"| [[Image:Wikipedia-logo.png|right|130 px]] <big>'''Näis'''</big> '''2005''' * 23.Apr. Seelter Test-Wiki ounfangd fon [[user:Steinbach|Steinbach]]. '''2006''' * 22.Juni Seelter Version fon [http://www.nordwest.info/index.php?lang=stq Nordwest.info]. * 27.Okt. [[Theo Griep|Theo Griep]] njuugentich. * 29.Okt. [[meta:Approved_requests_for_new_languages|'''JU SEELTER WIKIPEDIA KUMT!''']] * 1. Nov. [http://www.allezhop.de/frysk/seelter/ Seelter On-Line-Kurs] kloor. * 4. Nov. [[incubator:Wp/frr|Noudfräiske Test-Wikipedia]] ounfangd. *15.Nov. [http://www.google.com/search?as_q=seelter&num=10&hl=fy&btnG=Sykje+mei+Google&as_epq=&as_oq=&as_eq=be-seelter+ent-seelter&lr=&as_ft=i&as_filetype=&as_qdr=all&as_occt=any&as_dt=i&as_sitesearch= Seelter Wikipedia füfte] fon 944 moal ''Seelter'' ap Google. '''2007''' * 7. Januar [http://mitglied.lycos.de/Seelter2/pps.htm Seelter Diashow as Gröitnis.] |} </div> 3pdwvldhguzpoa4rota82ojmr3bpoey 0 478 121120 120699 2022-07-25T20:00:22Z Murma174 1663 /* Geskichte */ wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks täärp | namme = Skäddel | ôfbylding = Bahnhofscharrel.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 2.442 <small>(2006)<ref>[http://www.scharrel.de/zahlenfakten.html Bürgerverein Skäddel]</ref></small> | oerflak = 35,00 km&sup2; | befolkingstichtens = 70 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = Loundkring | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Loundkring Kloppenbuurich|Kloppenbuurich]] | bestjoerlike ienheid 3 = Meente | namme bestjoerlike ienheid 3= [[Seelterlound]] | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 26683 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|53_04_00_N_07_42_00_E_type:city(2500)_region:DE-NI|53° 4′ 0″ N, 7° 42′ 0″ A</small>}} | webside = [http://www.scharrel.de/ www.scharrel.de] }} [[Bielde:Skäddel-2.jpeg|thumb|200px|right|''Noomenskild Skäddel.'']] [[Bielde:Scharrel-Kirche.jpg|thumb|right|200px|''Ju Skäddeler Säärke.'']] [[Bielde:Scharrel2.jpg|right|thumb|200px|''Säärke St. Peter un Paul.'']] [[Bielde:Scharrel Windmühle.JPG|thumb|200px|''[[Wiendmäälne]] in ju Määlnesträite.'']] [[Bielde:DorfEsch-1992-5.jpg|thumb|200px|''Skäddel mäd Säärke, oolde Boanhof un Määlne (1992).'']] [[Bielde:Scharrel-Zentrum.jpg|thumb|right|200px| Dät Säntrum fon Skäddel mäd Säärke, Skoule un Määlne]] [[Bielde:Scharrel-Brink.jpg|thumb|200px|Ju "Brink"-Siedlenge]] [[Bielde:Scharrel-Denkmal.jpg|thumb|200px|Dät Kriegertoankmoal fon Skäddel]] [[Bielde:Scharrel-Ziegelei-neu.jpg|thumb|right|200px|Moaiklokjewoold un -see und oolde Ticheläi]] '''Skäddel''' (oolde Skrieuwwiese: ''Schäddel'') is n Täärp in dät Seelterlound mäd 2442 Ienwoonere (2006). Skäddel waas fröier dät maast suudelke Täärp fon [[Seelterlound|Seelterlound]], eer in'n Begin fon't [[19. Jierhunnert]] ju Buurskup [[Seeidelsbierich]] äntstuude, ju sik gau tou een groot Täärp äntwikkelde. Tou Skäddel heere do Buurskuppe [[Bäätholt]], [[Heeselbierich]], [[Näiwal]], [[Loanghoarst]], [[Knülke]] un [[Skäddelerdom]]. == Etymologie == Tou dän Noome ''Skäddel'' is tou ferglieken dät alleweegense foarkuumende ''Scharrel, Scharlo'' mäd Gruundwoud (twäide Lid) ''la'', Hoochdüütsk ''Loh'' ' Woold af eepene Steede deeroun', wät in fuul Noomen apträt. As Bestimmengswoud is tou ferglieken dät Ooldhoochdüütske ''scar'' 'Plouchscheede', Iesloundsk ''sker'' 'Klippe'. Dät kon waiwiese ap ne staile Kaante so as bie Skäddel dät uur 6 m. hooge ''Halkoouger''. Also 'Woold mäd staile Kaante'. == Geografie == Gans fröier waas Skäddel dät maast suudelke Täärp fon Seelterlound, däälich is dät [[Seedelsbierich]]. Noudelk fon Skäddel lait Roomelse. Truch Skäddel fljut ju [[Seelter Äi]]. Bie Skäddel lääse die [[Maiglöckchenwoold]] un die [[Maiglöckchensee]]. Die [[Seelter-Äi-Paad]] lapt truch Skäddel. == Geskichte == Dät eerste Moal in ju Geskichte heere wie wät uut Seelterlound in n Uurkunde fon 1319. Ounnuumen wäd ne Besiedelenge uut dät Noude wai in dät leete 13. Jierhunnert. Uut 1613 is deer n Dokument, dät die Pestoor do Bäidene Unnnergjucht rakt. Siet dän 1. Nov. 1657 wieren deer 2 Jesuiten in't Seelterlound un deer wuuden two Skoulen iengjucht, een in Roomelse un een in Skäddel. Ju eerste Skoule wuud 1658 baud, die eerste Koaster waas Hermann Kiep.<ref>Websiede Litje Skoule Skäddel: [http://www.huentling.de/grundschule/?Geschichte:400_Jahre_Schulgeschichte_in_Scharrel 400 Jier skäddeler Skoulen]</ref><ref>Franz Dwertmann: Das grosse Sterben der kleinen Schulen, Vechtaer Druckerei und Verlag, 1984, ISBN 3-88441-025-3</ref><ref>Franz Strotmann, Kleine Schulchronik des Saterlandes, Sept. 1983</ref> Ju katoolske Säärke 'St. Peter un Paul' wuud fon 1858-1860 truch dän Säärkebaumeester Bernhard Hensen uut [[Suugel]] baud. Bie ju Gebietsreform fon 1974 wuuden Skäddel un [[Seedelsbierich]] mäd do Meenten [[Roomelse]] un [[Strukelje]] tou ju [[Seelterlound|Meente Seelterlound]] touhoopefoatet. In 2011 kreech Skäddel ju Unnerskeedenge "Gouldtäärp 2011 fon dän Loundkring Kloppenbuurich". == Kultuur == === Seelterfräisk === In Skäddel stoant dät [[Seelterfräiske Kulturhuus]], dät Fereensbauwierk fon dän [[Seelter Buund]], dät is die oolde Boanhoaf. Deer is uk n Radiostudio, wier Fräiwilligere dät [[Seelter Seendenge|seelter Program 'Middeeges']] foar Ems-Vechte-Welle seende. Et rakt deer uk n Biblioteek mäd Bouke in ju seelterfräiske Sproake. === Bauwierke === *Ju katoolske Säärke 'St. Peter un Paul'. *Die oolde Boanhoaf, däälich dät [[Seelterfräiske Kulturhuus]] fon dän [[Seelter Buund]] un Station fon ju [[Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound MAS]]. *[[Wiendmäälne]] in ju Määlnesträite. * Ju oolde Skäddeler Ticheläi ===Wiendmäälne un Määlnemuseum=== * Ap ''Läiwerkekomp'' hieden do Skäddeler un Roomelster fröier ne Määlne mädnunner. * Fluks noudaastelk fon Skäddel häd ne Määlne steen ap dän ''Määlnbält'' buppe dät Loundstuk ''Määlnäkker''. * Ju Skäddeler Määlne "''Hanekamps Wiedmäälne''" mäd n [[Skäddeler Määlnemuseum|Heimatmuseum]] un Woainremise is ne Galeriehollounder-Wiendmäälne fon 1870 un stoant däälich ap de ''Tonge'' in ju Määlnesträite. Oainer is siet 1980 ju Meente Seelterlound. Ju wuud 1985 renoviert un is noch ful betriebsbereit. Ju ganse Holtkonstruktion is siet dät Jiehr 1870 noch uunferannert. In t Innern fon ju Määlne sunt masse oolde loundwirtskuppelke Reewen uutstoalt. Geläägentlik sunt hier uk Uuustaalenge mäd Bielden fon einheimische Künstler tou sjoon. In ju Määlne kon siet n poor Jiere uk hilked wäide. Ju Määlne kon alle two Wieken suundais besichtiged wäide. Dät wäid organisierd fon dän [[Skäddeler Määlnefereen]]. === Kultuurelle Fereene === * [[Seelter Buund]] * [[Foulksdons|Seelter Dons- un Drachtenkoppel]] * [[Foulksdons|Bäidensdonsgruppe "Tanzalarm"]] * [[Skäddeler Määlnefereen]] * Spälkoppel Skäddel * [[Baier- un Böllerfereen Skäddel]] === Sport === *Turnhalle un deer is n Skutsfereen "Hubertus". *Sportverein Scharrel von 1923 e.V. == Bedrieuwe == * Gebr. Bruns Heizungskesselbau GmbH * Nikko-Wierk, Näiwal * Claassen-Maschinenbau GmbH Skäddel - Moaket Metaldeele * Eedwierk Brinkmann, Skäddel == Bädden in ju Meente Skäddel == *[[Theo Deddens]] *[[Theo Griep]], Loanghorst *[[Wilhelm Awick]] (litje Wüllm) * [[Wilhelm Awick-Meyer]], Bäätholt * Hermann Tellmann, Fäärmesound * Hermann Knelangen, Seedelsbierich * Heinrich Kröger * [[Adelheid Pörschke]] <gallery> Bielde:Awick.jpg| Wilhelm Awick (litje Wülm) Bielde:Griep.jpg| Theo Griep, 1958 Bielde:Deddens.jpg| Theo Deddens </gallery> == Buurmästere fon Skäddel bit tou 1974 == * 1946 - 1961 [[Wilhelm Awick-Meyer]] * 1961 - 1968 Hermann Tellmann * 1968 - 1972 Hermann Knelangen * 1972 - 1974 Heinrich Kröger == Sjuch uk == *[[Geskichte fon do Skäddeler Skoulen]] == Ferbiendenge ätter buuten == {{Wikisource|Seelter Seeken#Dät oolde Tärp Schäddel|Dät oolde Tärp Schäddel}} *[http://www.scharrel.de/ Websiede fon dän Burgerfereen] *[http://saterland.hyves.nl/blog/20050572/30_SATERL_NDER_BILDARCHIV_VON_THEO_DEDDENS/ECij/?pageid=D1BHDHO4RJ4GC80K Oolde Bielden fon Skäddel uut dät Archiv fon Theo Deddens] * [https://web.archive.org/web/20160309164015/http://www.saterland.de/htm/scharrel.htm Scharrel - Zahlen, Daten und Fakten] * [https://web.archive.org/web/20120611055829/http://www.niedersaechsische-muehlenstrasse.de/index.php?id=347 Skäddeler Määlne "Hanekamps Windmühle] * [http://www.nwzonline.de/fotos/Saterland-Wulff-besucht-Scharrel/185/10959873013/Wulff/ Bielde: Besäik fon Christian Wulff in Skäddel] (NWZ 25.6.2010) * [http://www.huentling.de/grundschule/?WILLKOMMEN Websiede Litje Skoule Skäddel] * [https://web.archive.org/web/20140703213509/http://seelter.110mb.com/Deelleede.htm LOUND UN NOOMEN] ap Sieden 43-44. <gallery> Bielde:Gemeinde-alt.jpg|Dät eerste Skäddeler Meentehus Bielde:GemeindeScharrel.jpg|Skäddeler Meentehus, 1970er Jiere Bielde:Scharrel-Mühle.jpg|Gebiet bie ju Määlne fröier Bielde:Ziegelei1954.jpg|Ju oolde Skäddeler Ticheläi mäd dan hooltenen Bäidenstuun, 1954 Bielde:Scharrel-60er.jpg|Skäddel uum 1960 Bielde:Scharrel-Schule.jpg| Ju Skäddeler Foulksskoule 1950er Jiere - links die Ounbau fon ju evangeelske Foulksskoule Bielde:Scharrel-KircheAlt.jpg| Ju Skäddeler Säärke mäd Säärkhof Bielde:ScharrelKirche.jpg|Bie ju Skäddeler Säärke mäd Poute fon dän Säärkhof, 1950er Jiere Bielde:Scharrel-Dorf.jpg|Dät Täärp in do 1950er-Jiere Bielde:Scharrel-Fortmann.jpg|Winkel fon Franz Fortmann, 1950er Jiere </gallery> {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{Seelterlound}} {{Bauwierke in Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] rq8s5mqe02dxcromvthkpykiak6ctov 0 479 107238 107236 2013-06-12T07:07:17Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Ap n 20. Dez. 1812 wuud in Roomelse dät '''seelter Archiv''' revidierd in Apdraach fon dän Präfekt Ritter von Keverberg. *1. Ju [[Archivloade]] stuud in ju Säärke un hied ne Laangte fon fjauer Fout loangsk, fjauerkaantich un mäd fjauer Fäite fersäin, deerfoar trjo Hongslotte. Deerfon hied älke Täärp n Koai. As Inhoold wuude notierd: *2. Een soonaamd holten Two[[skäppel]]-[[Fjoorup]]s-Fät*) mäd iersene Beende *3. Een Fjoondel holten [[Fjoorup]]-Fät mäd iersene Beende *4. Aan holtenen Tjoachter *5. Een holtene Kannenmäite *6. Een tinnen 1/4 Kannenmäite *7. Een tinnen 1/8 Kannenmäite *8. Tjoo un 7/8 Puund looden (bläiern) Gewicht *9. Aan Linnensäk mäd uungefeer aan ''Verup'' ([[Fjoorup]]) oold Räiwsäid *10. Een sonaamde iersene [[Änster]]wächte *11. Een iersene [[Äälne]]mäite *12. Tjoo iersene Määrkiersen *13. Een metallen Druksiegel mäd ju Uumskrift: ''S. Parochianorum in Sagelte'' (dät [[Seelter Siegel|seelter Siegel]]) *14. Een skrieuwen Bouk in Folio in wietleedern Uumsleek fon 1587, dät Seelterlounds Gerechtsame äntheeld (also dät [[Seelter Loundgjucht|seelter Loundgjucht]]) *15. Een skrieuwen Bouk in Folio mäd swotten Leederuumsleek fon 1615: gjuchtelke Ferhondelengen fon Fräiheer Gjuchter [[Tameling]] tou Ait usw. *16. Een skrieuwen Bouk in Octavo fon 1772, dät do Gjuchte fon do Skättermästere in Seelterlound äntheeld. *17. Two mäd Pakbeend touhoopebuunene Rullen oold Papier: Ouskrifte fon Gjuchtsferhondelengen, Supplike, Decrete un Bräiwe. Do Nuumere 13 bit 17 inklusiv wuuden in dät Archiv fon ju Mairie deponierd. Do Nuumere 2 bit 12 inclusiv wuuden in Nuumer 1 fersleeten.<br> Ap n 23. Dez. waas dan ju Ferkoopenge, fielicht nit fon do Nuumere 13-17. ''Ätter [[Literatuur uur Seelterlound|He302f.]]'' _*) In ju hoochdüütske Originoaltext stoant deer:<br> ''zweischeffel- |fasz''<br> ''verups''- |<br> Deeruum dät n [[Fjoorup]] soowät twäin [[Skäppel]] groot is, is dät wäil tou betrachtjen as: ''zweischeffel- '''oder''' verups-fasz'' [[Kategorie:Seelterlound]] 1z0hle7oe90is3hmhwbxl007p5gozlx 0 480 121976 120435 2023-02-04T02:46:35Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bahnhofscharrel.jpg|thumb|right|300px|Die oolde [[Boanhoaf]] fon [[Skäddel]], däälich dät [[Seelterfräiske Kulturhuus]] fon dän Seelter Buund, behärbierget u.u. ne Buutensteede fon ju [[Seelter Seendenge|Ems-Vechte-Welle]]. Buppe sunt do Faawen fon dän Seelter Buund mäd dät [[Seelterlound#Woapen|Seelter Woapen]] un do [[Poapskenbleede|fräiske Faawen]] tou sjoon.]] [[Bielde:Vorstand Seelter Buund.jpg|thumb|right|300px|Die eerste Forstand fon dän Seelter Buund, 1977, mäd Otto Immer, Elsbeth Dumstorff, Heinrich Kröger, Heinz Deddens, Renate Caspary, Theo Deddens (fon links)]] [[Bielde:SAT_VOLKSTANZ.JPG|thumb|180px|Toankebouk tou dät 25-jierich Bestounden fon ju [[Foulksdons]]gruppe Seelterlound, 1995]] Die '''Seelter Buund''' wuud apgjucht in 1977 as ne fertreedende Organisation fon do Seelter, ätter dät die oolde [[Seelterbuund fon 1952]] sun 15 Jier stilsteen hiede. Loange Tied wuud meend, ju seelter Sproake waas nit fuul wäid. Uum 1960 wuud ju sogoar in de Skoule ferbeeden. Mäd Hälpe fon do Sproakkundigen [[Marron Curtis Fort]] un [[Pyt Kramer]], do ju Sproake as ne wichtige Äärwe blouked hääbe, is dät [[Seeltersk]]e siet do 1970-er Jiere wier aplieuwed. Die Seelter Buund gjucht sik ap dät Bewoarjen un Äntwikkeljen fon ju Sproake. Unnersäikenge un Dokumentation fon ju seelter Geskichte, Kultuur un Gewoonhaide, as uk fon ju Uumwaareld heere fääre tou do Siele fon dän Seelter Buund. Deerfoar bewoart die Seelter Buund uk älke kulturelle Moite in sien Archive. Ju Fereenenge sälwen häd sowät 300 Meegliedere. Twiske 30 un 40 dwo mee an fräiwillige Oarbaiden for aktive Oarbaid an ju Sproake, so as ne Seelter Grammatik un uur skrieuwen Materioal. Do Touhoopekuumen fon dän Foarstand fon dän Seelter Buund wäide uk ap Seeltersk ouheelden. Ju Organisation gruundet sik foarallen ap privoate Unnerstöänenge un Hälpe fon ju federoale Regierenge. Die Seelter Buund is fertreeden in dät [http://www.eblul.org/ Europäiske Büro foar Minner-bruukte Sproaken]. Hie is uk Meeglid fon ju [[Fräiske Räid]] un fon ju [http://www.oldenburgische-landschaft.de/ Ooldenbuurgiske Loundskup.] Juust as bie do Noudfräiske hied ju Toustimmenge tou dät [http://conventions.coe.int/Treaty/Commun/QueVoulezVous.asp?NT=148&CM=1&CL=GER Europäiske Charter foar regionoale un Minnerhaids-Sproaken] n wichtigen Ienfloud ap ju Anärkannenge fon ju seelter Sproake un dät Sälwengeföil fon fuul Seelter. Ju [[Foulksdons]]gruppe Seelterlound fon 1970 wuud 1978 in dän Seelter Buund apnuumen un fon ju Gruppe wuud besleeten, ne Dracht ätter ju historiske [[Dracht|Seelter Dracht]] tou dreegen. Häärst 1995 wuud ap Initiative fon dän Seelter Buund n Projekt foar [[Seeltersk in dän Bäidenstuun|Seeltersk in do Bäidenstuune]] ounfangd. Ieuwenske dän [[Seeltersk-Unnergjucht]] an do Skoulen fon Seelterlound lapt där lapt uk n nai Projekt foar moor [[Seeltersk an do Skoulen]]. [[Pyt Kramer]] is siet n 6. Meerte 2010 Eerenmeeglid fon dän Seelter Buund. Die Seelter Buund feranstaltet jierelks ouwikseljend n Heematäiwend af n Sloachtfäst. Älk Jier in Oktober is ju Meegliederfersammlenge fon dän Fereen. Do Feranstaltenge wäide toun grooten Deel ap Seeltersk ouheelden. == Literatuur == * ''Robin Hood'', fon John F. Hooker, ap Seelterfräisk. Uursät fon [[Margaretha Grosser|Gretchen Grosser]], [[Ingeborg Einhaus]](Remmers) un [[Johanna Evers]]. Illustrierd (Comic). Ferlach Jens Quedens, Amrum, 1998. 16 S.A4. * [[Theo Deddens|Theodor Deddens]] [Red.], ''25 Jahre Heimatverein Saterland -Seelter Buund- 1977-2002''. * ''Die jungen Saterfriesen : eine Reise durch das Jahr'' ; 10 Jahre Saterfriesisch im Kindergarten, (Ramsloh : Kindergarten St. Jakobus, 2009). Texte un Läidere ap Seeltersk, ätter dät Düütske uursät fon H. Münzebrock, Bouk un CD == Foarstand == * Heinrich Pörschke, Foarsitter * Margret Göken, Skriftfierenge == Bouke == [[Bielde:SeelterBuund.jpg|thumb|100px|right]] [[Bielde:SAT KINDGART.JPG|thumb|100px|right]] Die Seelter Buund roate 1998 dät Bäidensbouk ''Robin Hood'' fon John F. Hooker hääruut in seelter Uursättenge fon [[Margaretha Grosser]], [[Ingeborg Einhaus]] un [[Johanna Evers]], fääre dät Toankebouk fon dän Seelter Buund in [[2002]] un ''Die jungen Saterfriesen'', 10 Jahre Saterfriesisch im Kindergarten, uursät fon H. Münzebrock, 2009, Bouk un CD [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräisk]] == Sjuch uk == * [[Seeltersk-Unnergjucht]] * [[Bäidenstuun|Seeltersk in dän Bäidenstuun]] * [[Seeltersk an do Skoulen]] * [[Seelterfräiske Kulturhuus]] * [[Seelter Seendenge]] * [[Foulksdons|Foulksdonsgruppe Seelterlound]] ==Ferbiendenge ätter buten== * 3.12.2011 '''Seelterfräisen kriege 50.000 € fon n Stoat''' [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=031211&bereich=ga&datum=20111203&hash=9ebe902c6474c1ebd0ad2039ede950bc4888016a - Kiek hier ap Siede 1 und 29] (GA E-paper) * 14.10.2011: Seelter Buund: Heinrich Pörschke wier Foarsitter [https://web.archive.org/web/20120104151336/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=49315 hier] un [https://web.archive.org/web/20120118170908/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2714341/Seelter-Buund-P%F6rschke-im-Amt-best%E4tigt.html hier] (GA/NWZ) * [https://web.archive.org/web/20110926133303/http://www.saterland.de/htm/vereine.htm Kontaktinformation] * [https://web.archive.org/web/20120118103340/http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2150463& Heinrich Pörschke mäd ju Guiness-Urkunde] * [https://web.archive.org/web/20120118113852/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2657464/Die-alten-Tonziegel-haben-ausgedient.html Näi Dak foar dät Seelterfräiske Kulturhuus] (NWZ) * Begjucht fon dän Heimatabend Seelter Buund ap 6.3.2010: Kiek [https://web.archive.org/web/20100311214828/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=26141 hier] af [https://web.archive.org/web/20120118122551/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2285428/Liebeserkl%E4rung+an+das+Saterland.html hier] * 8. Okt. 2010: [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2450740/Mehr+Platz+und+Zeit+f%FCr+Saterfriesisch+an+den+Schulen.html Meegliederfersamlenge: Seelter Buund eerd Meeglieder] af kiek [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=33214 hier] * [http://saterland.hyves.nl/blog/20050599/24_SATERFRIESISCH_IN_KINDERG_RTEN_UND_SCHULEN/jeuS/?pageid=8LLW4HFY2D0CSWOC0 Saterfriesisch in Kindergärten und Schulen] * [https://web.archive.org/web/20120118234815/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2469856/Lehrer+lernen+Saterfriesisch.html Lehrer lernen Saterfriesisch] (Nordwest Zeitung) * [http://www.ga-online.de/?id=540&did=37763 Seelter Buund: Erleben und probieren: "Sniertje-Ieten" in Hollenermoor ap n 12. Meerte] (GA) 26uv5282nyyexhcyp03nsgoaalobp23 0 481 110177 107232 2014-11-01T21:07:53Z Pyt 12 /* COPIA des Sagterlandes Gerechtes. */ wikitext text/x-wiki Dät '''Seelter Loundgjucht''' (dt. ''Sater Landrecht'') is uus [[Seelter Archiv|uurlääwerd]] in n Deelskrift fon 1587. Dät leert uus, dät ju Jurisdiktion domoals noch in Hounde waas fon do tweelich Burgemästere (die Tweelwerroat, ''de zwolffe''). Ju Sproake fon dät Stuk is Hoochdüütsk mäd fuul platdüütske Woude: ''dat, daat, straten, ingeseten vs. Ingesessen, leeff, beraden, tuge vs. gezeuge, saecke.'' Uk rakt dät Woude, do däälich noch ap Seeltersk bruukt wäide: ''broecke'' "Breeke", ''resolviren'' "risselwierje", ''citieren'' "sitierje", ''koer'' "Köär", ''veerdop'' "Fjoorup". Apfaalen dwo uk do Jäildstukke, do as Breeke betoald wäide mouten: ''schaff, ortrik, goltgulden, ein olden halben stuver''. Man dät kon uk in Bjoor: ''ein tunne beers''. Hierunner sunt do Artikkele eerste in ''skeeuw'' kuut touhoopefoated. ==COPIA des Sagterlandes Gerechtes.== Anno 1587 am 24 Januarij hebben die gantse gemeinte vund Ingesessene des Sagterlandes disse naestfolgende articull verordent, auff vund angenaemen in massen vund gestalt als folgt: l. ''Do Paatäie in ne Gjuchtsseeke mouten two in t Lound peelfääste Buurgen staale un sik tou dät Dreegen fon ju Kossenge ferplichtje foar dän Fal, dät jo dän Prozess ferljoose.'' Item erstlicken ist endtslaten, dass alle die jenige, so dass Landtrecht zu doende haben, sollen den twoluen wegen des landes twe Borgen vund gelouen stellen, so im lande paelvast sindt, es weer, dan cleger oder beclagten, welche parteij die sache verlustich sin wurde, die sulue sall den gewinnenden deill seiner vnkost vnd schaden nha erkentnisse der twoluen verordenten vthlegen vund bezalen, auch vort des landes gerechticheit van beiden partijen erleggen, und so iemandt dat selve zu rechter zeitt na ludt, des ersten, anderen vund drudden articulen nicht doen woll, denselben sall das Landtrecht in der sache nicht gestadet werden, idt si cleger oder beclagter sunder de sententsse allhir im Landtrecht tho ieggen ghaen. 2. ''Oachte Deege foar dän Termien mouten do Tweelwe fon dän Preetstoul häärou Ättergjucht kriege, man die Bekloagede truch dän Kloager.'' Zum anderen sollen alle de jennigen so das landtrecht zu thuen haben, achte dagen zu uorn van Cantzell abkündigen lassen, dar mitt de twoluen sich darnach zu richten, vund der cleger sall den beclagten auch vort achte dage zu vorn darjegen citieren lassen, datt der beclagte üff dem sulvigen dach, wen de clage den verordenten aüergegeuen wardt dariegen zu erschinen darnach he sich wete zu richten. 3. ''Die Kloager mout ju Kloage skriftelk ienbrange, un die Kloager kricht n Ouskrift, dät hie sien Ferdäägenge ferfoatje kon.'' Zum dritten sall der cleger seine clage schriftlich vbergeben, darinne clarlichen anzeigen sall, mitt watt parteij der clager zu thuen hatt, ock duetlicken namhafttich machen war he de clag vffstelt, vp wo menich stucke vund articull. Dariegen dem beclagten sall fri staen der clage copei vund dem beclagten achte dage tiedt sin antwordt darjegen inzubringen. 4. ''Ju Uurdeelsfiendenge geböärt ap n Sundai; do Äärwgeseetene fon dät Lound wäd dät Uurdeel foarlaid; dät wäd fon him eventuell unnersiegeld.'' Item vff su1ch vorgebent dess clegeres vnd beclagten willen de vorordenten ehres besten verstandes sich erkleren vund sententieren mitt vorbeholt, so de twoluen sich auff dem ersten sontach darna also bolde nicht konden resolueren, dass sie uff den anderen oder drudden sondache mogen bescheitt geben, vund wes, se dan also nach landes gebrauch vor recht erkennen nah gehorter clage, vund andtwordt und bewijss, wollen se des dem samptlichen erbgesessenen des landes vorstellen, vnd vplesen lassen, da mitt das landt alsulche sententia ratificieren, vund befestigen, auch mitt des landes siegell vnterdrucken, woferne es de partien vff ere vnkost begeven wurden, vor das siegell ein ortrikes. 5. ''Do Paatäie ferplichtje sik, bie ju Ferhonnelenge sik nit annunner tou fergriepen, nit mäd Woude un nit mäd dän Doat.'' Item wan nhun cleger vund beclagter ire clage vund antwordt zu Rameslohe vffm kirckhaue vorgeben, sollen se dasselb ohne ienichs puchent vund vngestuemicheit vorgeben vund der eine jegen den anderen sich mitt worden oder der daat nicht vergreiffen so iemandt dar uber wurde dohne, sall den lande verfallen sein mitt viff goltgl. jdoch hoger obricheit vorbeholden, vund wen nuhn einer in solchem broecke worde vallen, sollen alle Erbesessenen des landes zu gleicherhandt (so ferne he sich wegeren wurde dem lande dem broeke ausszugeben) pande auss dem hause zu nemen, de helffte des broeckes dem lande de ander helffte den zwoluen vund bij der selben ijuer de parteien tho utdracht saecke ingehen en andere vor de twolven stelle tho sein. 6. ''Do Gjuchtere sunt uunferlätsboar.'' Item idt sollen auch dem zwolven vorordenten vom einem ieder so das landtrecht zu thuende haben, vund inen das landtrecht zu gegen gaen wurde, de sullen den zwolffen verordneten, glichfals des landes Ingesessenen, so die sententien mitt vellen wurden, sampt der zwoluen vff straten, wege vund stege vund bierbancken vnbeleidiget vund vubeschediget bliuen lassen, vund in keinen vordacht genamen werden alss bei poene vund hogester straffe von x goltgl, darvan sall dem lande de helffte verfallen sein, de andere helffte sollen die twolue geniessen, jdoch hoher obricheit das Ire furbehalten, vund darvan den zwolven oder de de sententien mitt fellen wurden, also jenigh verfall geschein wurde, derselbe soll den zwolven des bei seinen Eide nabringen vnd nicht vnderslaen vnd de verordenenten oder zwoluen dem lande vordon. 7. ''Do Tweelwe sunt mächtich dän trääde Deel fon ju Loundesgjuchtegaid.'' Item de zwolffe wollen auch mechtich sein den drudden deill des landesgerechticheit. ''8-9 Uutblieuwen fon n Gjuchter af n Paatäi bie ju Ferhonnelenge is stroafboar; insteede fon n failjenden Gjuchter kon uut dät beträffende Säspel n Ärsatsmon wääld wäide.'' 8. Item de zwolffe alle sollen sich allezeit wan se partien sache rechthengich hebben, oder an der landtsache zu thuen hebben, uff dem dar zu bestimmeten dach zu Rameslohe uff m kirchhaue zu zwolff vren erschienen, auch gleichfals de partien, so rechthengich seint, darvan sich nemandt absunderen sall ane erheblichen bewijslichen vrsachen, oder sunst das er durch leibe swacheit vorhindert wurde, vund so iemandt ausbleiben wurde sall derselbe der anwesenden verordenten des dages vnkost mitt einen veerdop beers verfallen sein. 9. Item so iemandt vnder de zwoluen ablieuich oder sunst kranck wurde, vund ein landtrecht zu der zeit soll gewiset werden, so salt auch frei staen den anderen, so in dem kerspell sein darde mangell wehr, einen anderen bestendigen mann in die sulue stede zu erwaehlen, vnde welcheren deselben waelen sall gehorsam erschien bei poena ein tunne beers de helffte dem lande de ander helffte dem zwoluen. 10. ''Do Tweelwe mouten dät Uurdeel bit tou ju Fereepentlikenge stilken hoolde, bie Stroafe fon Outonkjen un two Tunnen Bjoor.'' Item wanneer ein vrtell uffe gefraget landtrecht wardt entslaten, dasselb sal heimlich vund still verswegen vnder der zwoluen gehalten werden, vund nicht nagesecht werden, bes zur zeitt dass dass vrtell vor den gantzen lande affgelesen wirdt, so iemandt von den zwolffen dar vber befunden, sall den zwolffen in zwei tunne beers vorfallen sijn vund des ampte entsetlet sein, vund ein anderen bestendigen man in dieselbe stede waelen. 11. ''Tou Fereepentlikenge fon dät Uurdeel mout älke Huusheer ärskiene.'' Item wan de sententie sael eroffenet werden, ider so dass land zu samen vnder sich was zu thuende hefft, sall ein jeder hauswerdt selbst, so ferne er mitt leibe schwacheit nicht da durch wurde verhindert, oder sunst bewisliche orsache offte buten landes were, sulches vorbringen lassen, vund erschienen uff den kerchoff zu Ramehslo zu zwolf uhre, sollen auch keine knechte, megede oder kinder dar schicken, alles bei poena ein tunne beers de helffte den zwolffen die ander helffte dem lande, dar uff die zwolffen ein jeder in seinen kerspell oder dorpe bi eren eide vfflesen vund zu erkennen geben ob dar well mangelde vnde so ferne iemandt in sulchen vngehorsam, in sulchen broecke fallen wurde, vund nicht in gnaden affdracht machen woll, den suluen sollen de zwolffe ein ieder in seinen kerspell pande, aus dem hause nemen, damitt das der landtsrecht nicht verkortzet werde. ''12-18 behonnelt do algemeene Plichte fon do Gjuchtere un do Gjuchtskossenge.'' 12. Item wenn er ein landtrecht von den zwolffen soll erkant werden das sollen vund wollen sie sampt alle den ingeseten des landes de de sententien mitt erkennen werden nach ihre betsten wissenschüft erkennen nach inholdt dieser articulen vund landtrechten gebrauch, so leeff ihnen ist ehr heill vund salicheit, vund sich darvber nichts an gifften, gaben, frundschuftt, oder viendtschufft, bewegen lassen. 13. Item wenner de zwolffen Ire Sententien besluten, so sollen der cleger vund beclagten affwicken bes soange de sententia wirdt aussgesprochen, bei poena ein tunne beers, de helffte den zwoluen de helffte dem lande, das sie vor ersten mitt dem samptlichen lande sich beraden, vund de sententien inen vorstellen ob ock sulches den samptlichen lande in alles gelebe, daruff se wollen den partien bescheidt geben, vund wen das landt mit den zwoluen radslaget, so sollen de jenige so dar nicht zu beropen sindt affwicken bi poena ein tunne beers, de helffte dem lande, de ander helffte den zwolffen, vund wen se dan also vnder den zwolffen vund des gantzen landes fulbort werdt, endtslaten vund erkendt, sollen das gantze landt neben den zwölffen geleich ratificieren vund befestigen darmit sollen endtlichen beide partien der saecke entschieden seijn. 14. Item der schreiber soll haben vor de clage I schaff vor datt antwordt I schaff an zu schreiben, vund vor de sententie zwe schaff. 15. Item der tuge werden vorhordt, sollen de zwolffen vor ahhorunge der gezeuge haben dre schaff vund die schreiber ein schaff. 16. Item de ladinge is ein olden halben stuver van ieder partei vund sollen de parteien citiert werden von den zwoluen einer in den dorffe, dar de partien wonhaftich seindt, vund sollen ein ieder gehorsam erschienen pine den twolffen ein tunne beers. 17. Item de zwolffen sollen vund wollen des landes gerechticheit bi eren eide binnen oder buten des landes zu rechte vordedigen vund vorbidden, war se konnen, vund mogen, uff des landes vnkost vund schaden. 18. Item desse articulen sindt van dem lande angenamen; dariegen haben de zwolffen sich vorplichtet dem lande einen eide zu leisten vff des landes gebrauch disse articulen vestichlich zu halten. Dariegen haben sich das landt vorbeholden ses von den zwolffen zu samen abzudancken, na vmbgangs eines jares; im gleichen haben auch die zwolffen ehren freien koer sich forbehalten nach vmbgangh eines jares vor das gantze landt 6 samptlich ab zU dancken. pro originale Copia Des Sagterlanders gerechticheit rogatus Scriptor testor RUDOLPH KREMERINCK, Pastor in Strucklingen mpropria. in nahmen der zwolffen ihrer bevolmächtigten FOLEKE AITEKEN zu Boldingen FREDERICH EILERICH ZU Strucklingen ROMMER EILRICH zu Utenden. Ätter [[M. Hettema]] un R.R. Posthumus, Onze reis naar Sagelterland. Frjentsjer/ Franeker 1836. Ätterdruk Leer 1974. Sieden 256-262. [[Kategorie:Seelterlound]] ==Literatuur== * Josef Möller, Im Saterland Sögeler Friesen?, Jahrbuch für das Oldenburger Münsterland 1999, S. 99-130. t47iyukkkyn5cn9cdb989eo5hl0cotq 0 482 122617 107015 2023-06-29T00:35:57Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki Dät '''Seelter Läid''' is ne Hymne ap dät [[Seelterlound]] un dät [[Seelter]] Foulk. Die Text fon [[Pestoor Schulte|Fikoar Schulte]] wäd ap juu Wiese fon "Brüder lagert euch im Kreise", komponierd fon [http://de.wikipedia.org/wiki/Christian_Heinrich_Rinck Johann Christian Heinrich Rinck] (1770-1846), soangen. Dät is nit tou ferwikseljen mäd dät oolde Seelter Läid fon [[M. Seeling]]. == Wiese == ({{Audio|217 brue.mid|Seelter Läid}}) == Läid == [https://web.archive.org/web/20160305041527/http://www.literaturatlas.de/~la4/ton/laid.mp3 Soang mäd do Seelter Sjungere] == Text == ''Ljuude rakt et fuul un Lounde, ''do ap Goddes Waareld stounde. ''Man wät gungt deer wäil uur Seelter, ''un uur't litje Seelterlound? ''Seelter jäilde aal as Bruure, ''oachtje, hälpe een de uure. ''Träf´ se sik uk in de Froamde, ''hat et fluks: "Wie sunt ja früünd". ''Eene Sproake un aan Gloowe ''un dät trjoue Haat, do dwo, ''dät wie uus am ljoosten säike ''Sälskup bie dät oaine Foulk. ''Seelterlound, dät druuch mien Wääse, ''deer wol iek begreeuwen lääse, ''wier uk al min Baab' un Bääsje ''sunt truch't Äidenlieuwend geen. ''Huus, wier spielden wie as Bäid´ne, ''dät Ferstopjen in de Häid´ne, ''Tikken, Räiden, Pingelpangel, ''kuud iek die ferjeete wäil? ''Seelterlound, du laist ousleeten, ''fon de Waareld gans ferjeeten. ''Man din Foan häd uus uk heelden ''fräi fon Fäinde, Kriech un Nood. ''Seelter, wie hääbe t hier goud roaked ''dan uus Lound häd sik ächt moaked. ''Häd et uus daach riekelk lääwerd ''Fjuur un Woater un sääd Brood. ''Wie sunt luuter een Lounds Loundjer, ''Skäddeler, Roomelster un Uutändjer, ''un wie toanke een un t sälge: ''"Seelterlound, dät lieuwje hooch!"'' == Ferbiendengen ätter buuten == * Komponist: Johann Christian Heinrich Rinck (1770-1846) [http://www.dohr.de/autor/rinck.htm] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Musik]] agwj5nxfbib28391i68k9oq6ntnco2e 0 483 121700 107253 2022-10-29T21:29:26Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Saterland-Wappen.png]] → [[File:DEU Saterland COA.svg]] wikitext text/x-wiki [[Image:Seeltersiegel.jpg|thumb|right|300px|Dät seelter Siegel ätter Sello]] [[Bielde:DEU Saterland COA.svg|thumb|right|250px|Dät Woapen fon ju Meente Seelterlound]] Dät '''seelter Siegel''' is däälich bekoand uut n Gips-Oudruk, die [[Sello]] in Lübeck moakje liet. Ne Teekenge deerfon stoant ap dät Tittelblääd fon sien Bouk [[Literatuur uur Seelterlound 2|Saterlands ältere Geschichte und Verfassung]] (1896). Hie naamt dät sälwen S.14ff. dät ooldste un wichtichste Tjuugnis fon do Fräisen in ju Groafskup Sögelten. Dät wiest ne krounde uunboartige Figuur ap, mäd [[Waareldkuugel]] in de gjuchte un Säpter in de linke Hounde, ap n Troon, mäd ju Uumskrift ''S. parrochianorum in Zagelten''. Dät Siegel kumt toun eersten Moal an ne [[Uurkunde]] fon n 23. Moai 1400 in dät [[Stoatsarchiv]] fon [[Lübeck]] foar, heert oaber sien Stiel ätter sowät ju Midde fon dät fjautienste Jierhunnert, eventuel ne noch fröiere Tied an. Ätter Sello is ju Fürstenfiguur ap dän Troon Kaiser [[Korl dän Grooten]], die ne ganse Antaal fräiske [[Meente]]n sik as Siegelbielde wääld hiede, in Ärinnerenge an ju soagenhafte [[Privilegierenge]] fon do Fräisen truch him. Dät skäl uk noch n sljuchten Oudruk uut dät 17. Jierhunnert in dät ooldenbuurger [[Archiv]] reeke. Dät Siegel wuude al eer beskrieuwen fon [[Literatuur uur Seelterlound|Hettema un Posthumus]]=He (1836:171), wier do Bloumen in ju Siegelbielde as 'swoormjende Iemen' beskrieuwen wäide1) un uk noch n uur Siegel ärwäänd wäd mäd ne Hilgenbielde.<br> In 1812 wuude dät Druksiegel touhoope mäd dät ganse [[seelter Archiv]] ferkooped. Däälich bildet dät seelter Siegel ju Bielde in dät Meentewoapen fon Seelterlound. <small>1) In ju [[Fräisk|fräiske]] un uk [[Tecklenbuurich|tecklenbuurger]] Tradition kuud me sogoar an [[Poapskenbleede]] toanke. Nu dät Lübecker Archiv wier uut Ruslound touräächkeemen is, loonde dät fielicht ju Moite, dät Originoal noch moal tou bekiekjen.</small> [[Kategorie:Seelterlound]] q4nubpjo9g3rlqity54b9d1k5zx0ivw 0 484 122906 122618 2023-11-05T19:15:54Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki Juu '''Seelterske Sproake''' wäd uk '''ap Internet''' bruukt. == Seelter Texte ap Internet == *https://web.archive.org/web/20110523103152/http://www.beepworld.de/members22/seeltersk/schlittschulaufen.htm *https://web.archive.org/web/20071121221142/http://www.staff.uni-marburg.de/~naeser/ramsloh2.htm *https://web.archive.org/web/20050317124345/http://www.literaturatlas.de/~la4/glocke.htm *https://web.archive.org/web/20071123051452/http://www6.dw-world.de/de/1103.php *https://web.archive.org/web/20051218232433/http://www.saterland.de/htm/seeltersk.htm *http://www.phrasebase.com/forum/read.php?TID=10141 *https://web.archive.org/web/20071213105837/http://www.barssel-saterland.de/content/view/183/ *https://web.archive.org/web/20060206141757/http://www.literaturatlas.de/~la4/werke_gesina_lechte.htm *https://web.archive.org/web/20071123051432/http://www6.dw-world.de/de/1099.php *https://web.archive.org/web/20071123051458/http://www6.dw-world.de/de/1104.php *https://web.archive.org/web/20071223111058/http://www6.dw-world.de/de/1078.php *https://web.archive.org/web/20080117171843/http://www.dw-world.de/dw/article/0,,1126720,00.html *https://web.archive.org/web/20071123051447/http://www6.dw-world.de/de/1102.php *http://saterland.hyves.nl/blog/20555982/4_BERSICHT_SEELTERSK_Saterfriesisch/c5og/ == Sjuch uk == * [[Lieste mäd Seelterfräiske Computer-Begriepe]] [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Seelterlound]] owsa07r49b7w5g78gszxboopvkv3xtd 0 485 121643 120239 2022-09-15T03:27:48Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bot22.jpg|thumb|right|300px| Seelter Äi, 1931]] [[Bielde:Paad.jpg|thumb|right|300px| Ju näie Brääch fon dät Seelter-Äi-Paad uur ju Seelter Äi bie Roomelse]] [[Bielde:Emsbegradigung 1958.jpeg|thumb|right|300px| 1958: Ju Seelter wäd twiske Skäddel un Seedelsbierich liek moaked]] Ju '''Seelter Äi''' (düütsk ''Sater Ems'') bildet sik uut do Touflusse [[Marka|Marka]] un [[Oaje|Oaje]], do bienunner kuume bie [[Aajesbusk|Aajesbusk]], 200 Meeter suudelk fon dät [[Kustenkanoal|Kustenkanoal]]. Ju lapt dan mad n Düüker unner dät Kustenkanoal truch un dan fon dät Suude ätter dät Noude truch ju ganse Laangte fon [[Seelterlound|Seelterlound]], wier ju dät Woater uut de [[Foan|Foan]] apnimt, toun Deel truch ju [[Leetse Toachte|Leetse Toachte]]. Ju Seelter Äi häd n [[Iensuchsgebiet|Iensuchsgebiet]] fon 280 km², as ju in dät Noude mündet in de [[Leda|Leda]]. Truch [[Oamse|Oamse]] un Leda kuuden Äbbe un Floud sik bit [[Roomelse|Roomelse]] foutsätte. Foarallen in dät Noude kuud deertruch fuul Lound unner Woater loope. Ju Äi waas loange ju Lieuwensäddere fon Seelterlound un waas skipboar bit [[Ällerbrouk|Ällerbrouk]]. So bildede ju n gouden Wai foar [[Honnel un Skipfoart in Seelterlound|Honnel un Skipfoart]] foar litje Boote. In [[Struukelje]] un [[Baalenje]] wieren fröier ne ganse Riege [[Hällenge|Hälgen]] loangs ju Seelter Äi. 1958 wuud ju Seelter Äi fon [[Seedelsbierich]] bit [[Skäddel]] liek moaked, ju Laangte geen deertruch fon 13 km ap 6 km tourääch. Twiske Baalenje un Roomelse, wier dät Lound loangs ju Äi fröier un aleer oafte unner Woater stuud, häd ju Äi in do lääsden Jiertande n Diek kriegen. Loangs ju Seelter Äi fon Baalenje bit Seedelsbierich lapt siet 2010 dät [[Seelter-Äi-Paad]]. [[Bielde:Wappen Neuscharrel.jpg|thumb|120px|links| ''Marka en Oaje'' loope touhoope as ''Seelter Äi'' ap dät Woapen fon [[Näiskäddel]]]] ==Sjuch uk== * [[Seelter-Äi-Paad]] * [[Hällenge]] == Ferbiendenge ätter Buten == * [https://web.archive.org/web/20160305115511/http://www.saterland.de/htm/paddel.htm Paddel- und Pedelstation Strukelje] * [https://web.archive.org/web/20111116224726/http://driewgoud.de/ www.driewgoud.de] * [https://web.archive.org/web/20120118104049/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2518652/Im-Fruehtau-durchs-schoene-Saterland.html Seelter-Äi-Paad mäd näie Brääge wäid fuul benutsed] (NWZ) {{Loundskup}} [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Seelterlound]] 995c2n7u9cr1bytne0yi32ik3jor6b2 0 486 113912 107017 2017-01-16T12:36:45Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:SEELT1958.jpg|thumb|right|350px|Ju wäästfräiske Delegation 1958 bie dän Tweelwerräid in Skäddel. Fon links: [[Theo Griep]](S) mäd Suun Hannes, Frau un Prof. Brouwer(FA) mäd deertwiske H.T.J. Miedema(FA), [[Engelbert Wallschlag]](U), [[Wilhelm Awick]](S), [[Hermann Janssen]](R), Heinrich Henken(R), Heinrich Kramer(R), [[Sixtus Kordes]](U)]] In dät Jier 1952 wuud die eerste Seelterbuund apgjucht, as Foargunger fon dän [[Seelter Buund]] fon däälich. Die Foarstand wuud bilded fon dän Tweelwerräid, mäd älkemoal fjauer Meegliede uut älke Täärp: Strukelje(U), Roomelse(R) un Skäddel(S). Wo dät aal tougeen, is in do unnerstoundene Dokumente tou leesen. <br> Wichtich waas foar him uk, dät Seeltersk skrieuwen wuude, wiertou dät [[Lesebouk foar Seelterlound]] Muugelkhaid roate. Deerbie wuud uk je ju Froage ätter ju [[Skrieuwwiese]] wichtich. Deertou koom 1958 ne Delegation fon ju wäästfräiske [[Fryske Akademy]](FA) ätter Seelterlound unner Leedenge fon dän Direktor, Prof. [[Jelle Brouwer]]. In moorere Deege wuud touhoope mäd dän Tweelwerrräid maast in de Hollener Skoule uur ju Skrieuwwiese uurlaid un wuuden ferskeedene Foarsleeke in n Praxis bekieked un wröiged. Toulääst koom dan eene Skrieuwwiese hääruut, ju dan uk ätters anwoand wuude, t.B. in dät [[Pyt Kramer|Seelter Woudebouk]]. ==Dokumente== {| style="border-spacing:8px;margin:0px -8px" |class="MainPageBG" style="width: 55%; border: 1px solid #cedff2; background-color: #ffffff; vertical-align: top" | {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="5" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff" <br> ''(ätter ne Hondschrift fon [[Theo Griep|Theo Griep]])''<br><br> '''Die Seelterbuund.'''<br><br> In do fröheren Jiehren was dät Seelterlound - fon alle Kanten; troch dän joope on wäite Fan fon ju ganze urige Wareld ousleeten.<br> Dät was sowät in't 9. bitt 11. Jiehrhundert as dät von Hümmlingfräisen ganz tän besiedelt wudde[.] Jo hieden ihre fräisken Gebrucke, dät olde fräiske Gjucht, on foar allen ihre fräiske Tool mäbrocht[.] Jo wieren där läip stolt ap, dät was faar him en - un alles, on därum hielten jo där strom an fest. Solonge do Seelter faar sik allene wieren, on ok Nenmanske wät an dät ihre Bestonden anderde ging dät al gjucht goud. Dag dät anderde sik eisk, as dät Seelterlound an ju Butenwareld ansluten wudde.<br> As de Franzosen so um 1808 dät Seelterlound bi- sätten, do wudden do Seelter in ihre Fräidum läip besnieden. Jo nomen him dät Seelter Ge- jucht wäg, dät aine Seelter Gjucht wudde ap läßt. Ju Seelter Bundeslade, wier dät Seeltergjucht on versleten was, on ju slödoge inne Romels- ster Särke studde, wudde verkoopet. Wänn do Seelter dann Striedigkeiten hieden, dann moßen jo ätter dät Aitter Gjucht, ur dänn Aiter- domm, so as dät hiet. Där moßte dann framd baald wäide, on dät was die erste grote Tauwel, die dät fräiske Bistounden on faar allen ju seelterske Tool wai nieme moßte.<br> As dann in dät Jiehr 1908 die Dampzoog, on 1914 ju grote Chaussee twärs trocht ganze Seelterlound baud wudde, do was ju Owgesleetenheit on dät Allene- wesen fon do Seelter farbie. Die framde Inflout wudde al grater. Där komen al mor framde Ljiude in 't Seelterlound. Troch Hilkjen mär framdballende Ljiude, wudde dann ok in do Husholgene bloot noch framd bald. Dann durde dät nit mor longe dann was dät mar ju seelterske Tool to Ende.<br><br> As dann 1945 die grote Wareldkrieg to Ende ging, on wier on masse echte Seelter ine Krieg bäte bliuen wieren, 1) on dann därtou noch älke Tärp 400-500 Ferdrüwene apnieme moßen, kom ju seelter Tool al mor oner de Fäite. Därto kom, dät full fon do olden hiesigen Seelter nit mor tou ihre Seelter Tool studden. Jo meenden man moßte sik dät Neemoudske anpassje - Bäidne moßen, um dät jo bäter inne Schoule klor komen, hoch- deutsch läre. So wudde dann ju froihe 2000 Jiehre olde Tool, lichtfärtig, one sik ap dät olde Bestoun den on ap dät wät fon Vorolden on Olden ur rat wudden was - ur Boud smieten.<br> On hier wiesde sik nu all ganz on goor wät, Dr [[Julius Bröring|Bröring]] 1897 in sin Bouk - Das Saterland - schriuen här<br> "Meines Erachtens wird gerade die - Verleugnung - der Muttersprache - weniger andere Gründe - es dahin bringen, daß das Saterländische, welches von den Vorfahren, so viele Jahrhunderte mit echt friesischer Zähigkeit bewahrt blieb, einstmals zu den toten Sprachen zählen wird. (1. Band S. 48)<br> Dät här Bröring al faar hundert Jiehre in sin Bouk schriuen. Hi moßt domols dag al wul insjoo, dät do Seelter ihre olde fräiske Oart (Art) ihr diesiget fräis[-] ket Festholden an olde fräiske Gebruke on bisönners an ju fräiske Tool, mor oder minder glliekgültig junur stuuden.<br> Man mout sik därum nu soful moor wunderje dät hie so gjucht beheelden här, on dät wull jüst ju Verleugnung fon ju Seelter Tool, ju so addeel brocht häbe.<br><br> Ass dann in do vjautiger, füftiger Jiehre olde Seelter düssen Ferloup mär groute Surge verfulgjeden - - do bit därwai mär grouten Utdur on Toigait an dät olde seeltersk Bistounden on faar allen an ju seelterske Taal feesthälden on er- holden hieden, moßen nu mär groten Verträid beliuje dät jüst fon do aine Seelter düt olde fräiske Bistounden un Stich lät wudde[,] ja man konne queede verrät wudde.<br> Do groten Seelter do dälig so grout dät Seelterske härrutstalle, on do olde Seelter wäse wollen do Krüze on Medailjen anhonget kriege aber in ihre Husholgene oder mär ihre aine Bäidne nit seeltersk balle konnen häre mä to do Seelter do Bröring, all faar hundert Jiehre beschriuen här Dät ronn dann därwai dät Allere on finnige Ljiude düssen Verloup nit so wai niehme wüllen, jo wüllen tominsten versäike dän dän Verfall fon ju froihe fräiske Tool aptoholden.<br> Somär komen Ljiude ut Schäddel[,] Romelse on Uttände binonnder um to beräiden, wät man där ju makje kudde. Man kom ureen, on man enigde sik därap, dät dät ap't Bäste was , faar dät ganze Seelterlound an Feerein Buund ape Beene too stallen. Die schull bloot faar dät Seelterske därwäze on därfoor surgje seeltersket Gebruke seelterske Ge- gjuchte on faar allen ju olde seelterske Tool to erholden. Die Nome faar den Feerain Buund hiede man gau funden. - Seelter Bund - schull hie häte. Därtoo schull ut älke Tärp vjauer Ljiude wähld weede -on Zwölferrat - so as do Seelter dät tofane - bit ju Franzosentied - slädoge häwet hieden. In älke Tärp wudden Versammlungen ienberoupen um dät Foulk där mär bikannt to makjen, on där schul dann ok do vjauer faar dän Tweelgerrot wäld weede.<br> As dät al so bibaald on owspreeken was, kudde ju Gründungsversammlung ienberoupen weede. Ju was dann ap den '''2. Juli 1952''' bi Kops in Romelse. [[Heinrich Kramer|Heinr. Kramer]] (Müllers Heinr.) makede ju Begrötnisse [[Sixtus Schröer|Sicce Schröer]] mende dann, on där wieren al do där wieren sik on enig :<br> Wie mouten wät ounerniehme, wän us seelters- [failt een Rige] us seelterske Tool apholde wollen." All do där wieren1) stimden him to, on man was 1) (raten him gjucht) därfoor, dät dät nödig was, so on Buund ape Beene to stallen. Ok ur dän Nome was man sik (ok in düsse Gründungsversammlung) gaw enig - Seelter Buund - schul hi heete As eerste Boas wudde [[Wilhelm Awick|Wilh. Awick]] (litje Wülm) ut Schäddel bestaald. Die tweede Boas wudde [[Heinrich Kramer|Heinr. Kramer]] (Müllers Heinr.) ut Hollenerfan bestaalt. Aal wät mär Jield to dwon hiede (ju Kasse) urnomm [[Lucia Block]] (Bäke Luzie) ut Romelse.<br> Do Schriuarbeiden schull [[Kurt Löwe]] warnieme Dann schull där ok on Twägerrot - so as do olden Seelter dät tofane häwet hieden)<br><br> Ut älke Tärp schullen 4 Mon 1) wäld wede, do dän 1) (utsocht wäide) Boaß (Foorstand) too de Siede stounde on him bi sin Arbeid me hälpe schull.<br><br> Faar Utende schul dann [[Engelbert Wallschlag]] [[Sixtus Schröer|Zikke Schrör]], [[Theo Lukassen]], on [[Anton Thien|Anton Tien]] in dänn Twälgerrot[.]<br><br> Faar Romelse [[Hermann Janssen|Herm. Janssen]], [[Gerd Block]] [[Heinrich Henken]] u [[Casper Deeken|Caspar Deeken]].<br><br> Faar Schäddel - [[Wilhelm Awick|Wilh. Awick]], [[Gerh. Steenken]] [[Theo Griep|Theodor Griep]] oun [[Willi Janssen Olliges]]. As erstes moßte ok do Reegele (Satzung) utarbaidet weede. Därto wudde ut dänn Twälgerrot faar älke Tärp twain Mon wäld. (utsocht)<br> Faar Utende was dät [[Sixtus Schröer|Zikke Schrör]] on [[Anton Thien]], Faar Romelse [[Casper Deeken|Caspar Deeken]] on [[Gerd Block]], Faar Schäddel Wilh. Awick on [[Gerd Steenken]].,<br><br> Aal do därwieren, wieren ju Meninge, dät dät so gjucht was, on dät där nödig wät unernumen wäide moßte. Där komen noch full Anrägungen on Faar- sleeke ute Versammlung.<br> Ok was ju Ansicht dät ju Seelter Tool nit allene fon dän Seelter Bund hälden on apfrisket wäide kudde. In do Husholgen on do Bäidne ap Memmes Schoot fon ihre Muur moßen do Bäidne dät Seelterske läre, on dät Därtoo ju Muur on grote Abgabe (Aufgabe) to fäll. Därtoo moßte ok versocht weede inne Schoule do Bäidne dät Seelterske bi to brangen.<br><br> Dann hiede man ok on Gründungsurkunde apstaald<br><br> ''Gründungsurkunde''<br> ''Seelter Foulk''<br> ''Wie twelig Seelterljiude ut Schäddel Romelse on Utende sünt dälig binonnder kemen. Us Foulk ut do trjo Tärpe här us sant, um to beräiden wo wie us Seelter Sproake on Bruk abgjucht holde konnen Wie sunt uren kemen us Seelter Foulk in on Seelter Bund binonder to brangen. Wie beroupe us, ap us olde Seelter Gejuchte, wier ätter twelig Moan foar Rägel on Gejucht to surgen hieden.<br> So wan wie ok dälig wier anfange, dät dät Seelter Foulk sik wir ap sik säwen bisinnt<br>'' ''Us Seelter Bund stant jeden epen, do to us kume wollen<br><br>'' So noom dann die Seelterbund sin Arbaid ap. Där was ful to dwoon, aber dät ronn ganz goud Die Twälgerroat kom stadig binonnder, där wudden Fersammlungen on Klöniwende ouw hälden um dann somär dät Seelterske wier härut to stallen on bikannt to makjen<br> [[Hermann Janssen|Herm. Janssen]] on [[Gesina Lechte-Siemer|Gesine Siemer]] ut Romelse fängen mär dät Seelterske Schriuen on Herm Janßen makede dät [[Lesebouk fon Seelterlound|seelterske Lesebouk]], on Gesine fäng on to dichtjen.<br> H. Janssen makede in ju Fentjer Zeitung<br> - "Aproup an dät Seelter Foulk." -<br> Alle Seelter schullen mee makje on me hälpe us olde Seelterske Tool to erholden, on wier ganz seeltersk to makjen<br><br> In dät Jiehr 1951 wieren all Westfräisen ut ju Gägend fon Ljoueert (Leuwarden) bie us int Seelterlound leemen. So wißden dät hier ok noch fräisk baald wudde, on därum sochten jo Selskup. Die Boaß fon do Wäistfräisen was die Journalist Groustraa, on die Poter Hette- ma. Jo frauden sick, dät jo hier fräisk balle kudden, on dät jo hier Fräisen funden hieden do fon ganz tofane ane 't Water (Küste) bielongs ouner fon Belgien (Flandern Flamen) ur Hollound ganz bit to ju Weser wont häbe. Somär härden wie tohope on wieren märnonder fräiske Fründe (Verwante) Wie hieden us funden, on wie wüllen stromm tohope holde.<br><br> Jou hieden gau härutfunden, dät dät Fräiske bie us läip Gebräk leed. Die litje Striek font Seelterlound die ouner dän Inflout fon buten här, truch dät Tou- luke fon framdballende Ljiude ounere Joole kom oun dät ju fräiske Oart lag läip inne Kniepe kom, Jo wüllen us ur alle Kanten hälpe, ju seelterske Tool schul nit ounergunge<br><br> So komen grote Wietenskupper (Wissenschaftler) von ju Westfräiske Akedemie ut Ljouert, so as Prof. Dr. Brouwer, Prof. Dr Miedema, on nit to verjäten [[Pyt Kramer]], die do aal urliuet här, on die sin ganze Liuend ur, oun noch bit dälig wai, sik faar dät Seelterske insätt.<br> Do Wietenskupper häbe dann märnonnder on seelterske Schriuwiese utarbeidet ju dann in Juli 1956, in ju Schoule fon Hollen, mär dän Seelterbund tohope fest laid wudden is.<br><br><br> Ätter düsse Schriuwiese här [[Pyt Kramer]] dann all in dät Jiehr 1961 sin erste seelterke Woudebouk härrut rat.<br> Där was dann onfangt wudden seeltersk to schriuen so kom dann dät Bouk - "Dät Oldenhus -" on "Ju Seelter kroune" - härut<br> Die Seelterbund hiede ful ume Hounde, on man schjoode neen Meute faar dät Seelterske wät to dwon Där wudde on seelterske Dönzkoppel, fon Hinsin Leni - ju in Elisabethfehn as Lehrerin was - ape Beene staald<br> Ju Fründskup (Freundschaft) mär do Westfräisen wude al mor unerhälden. Do Westfräisen komen ofters to Bisäik oun wie makeden Junbisäke. Wäb wie ok wiet fonnounder wohnden, so wieren wie dag Fräisen do tounonder härden on tounonder hielten<br> Kurt Löwe - die as Köster an ju Bätholster Schoule was - on die do Schriuarbeiden faar den Seelterbund makede (die gornt mol Seelter was) sätte sik goud faar dät Seelterske ien. Hie was fon Seelterske Toal begeistert.<br> Hie kreegt sogar faarnonnder dät ap dän 29 Juni 1953 (Peter on Paul) on Heimatiuwende in Grönheims Soal ouwholden wäde kudde. Dann foulgede an dän 13. März 1955 fon dän plattdeutsche Schriuer-Kring, on Wätseldai (Arbeitstagung) in 't Seeltyerlound. Jo träfden sik faarmiddäges in Rosenbom's Soal, oun ättermiddeegs was dann in Schäddel bi Grönheim on Seelter Iwende<br> Ok wudden domols all Ferbindege märe Re- gierungsschoulrat Kramer apnumen. Ine Schoule schulen do Bäidene Seeltersk Ballen läre.<br> So unnernom die Seelterbund ful, um ju olde Seelter Tool to erholden. Echte olde Seelter schjooden nän Arbeid oun Meute. Jo wüllen ju Seelter Tool too- gong holde. Dag dät ronn nit so as jo wüllen. Die grattste Deel fon dän Seelterbund wieren allere Seeltere. Junge Seelter oun faar allen junge Ehelljude wüllen mär dänn Seelterbund niks to dwon häbe. Dät kudde ok ja gornt urs, do wüllen ja nit mor seeltersk balle ihre Bäidne schulen Hochdeutsch balle. Man meende man moßte sik dät Neemoudsche anslute, dät olde Seelterske kudde man nit mor bruke, on wudde somär lichtfäidig ur Bout schmieten. Dät ging sogoor sofier - dät där Enige wieren do dann quieden - "Dät olde Seelterske - ju olde Buren[-] sproake wollen wie nit mor balle. -<br> Dät ronn dann därwai dät die Seelterbund nän junge Ljiude apnieme kude, do wüllen dät ja nit. Faar dän Seelterbund was dät on groten Ousleek, on dät kudde hie nit utholde, do olden Seelter storwen so bilitjen ow, on somär kudde die Seelterbund nit färre liuwje<br><br> Düssen Verloup mär groute Surgen verfulge moßen on do bit därwai mär grote Toigat bit därwai ju seelter Tool verdägent hieden moßen mär grouten Verträid nu beliuje, dät fon do aine Seelter düsse olde fräiske Tool in Stich lät un verrät wudde Jo wüllen mugelkst 'ful fon ju olde Seelter Tradition er-[hoolde.]<br><br> |- |} <!------------------------------------- Rechterkolom ----------------------------------------> |class="MainPageBG" style="border:1px solid #cedff2; background-color:#ffffff; vertical-align:top"| <div style="margin: 4px 4px 2px 4px; text-align: left;"> {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="1" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff; " ''Uut [[Lesebouk foar Seelterlound]] 1. Foulge fon 13.2.1953''<br> ''(Wäil schrieuwen fon [[Hermann Janssen]])''<br><br> '''Aproup an dät seelter Foulk'''<br><br> Di Seelterbuund wandt sick int näije jiehr 1953 an alle seelter: Dät jiehr 1952 häd us den Seelterbuund broaght un bollde alle seelter häbbe sick in de nohmenliste oun-dreege lät. Dät is 'n goud teeken von intresse. Wi häbbe 'n gouden ounfang un wolln alle kumende orbeiden mäd vergnöügen oun-packje.<br><br> Ju jiehrhundertweende 1900 häd seelter-lound full näijes brought. In Struckelje un Romelse wudden näije cerken baud. Ju lound-sträite trough ganz Seelterlound wudd utbaued un mäd Klinkersteene floord. Di kunstdunger wudd ienfiehrd mäd foahrtjughe appe äi un mäd waine appe loundsträite. Groote heede-fäildere wudden in kleewer un gärslound umewoandeld. Molkeräien wudden baud. Schwiene wudden maast. Deertrough keem jäild herien un do fahne kudden tou äcker- un gärslound maked wäide. As 1908 ju iersenbahn keem, do fäng dät eedgreewen oun un do wagonne mäd eed rullden alle deege herut. Mäd een woud, deer keem so toumoal 'n trahl un liuwend in ju bude. Framd foulk keem herien, do kudden use seelter sproake nit verstounde. Deer balden wi dann framd mäd.<br><br> Nu, füftigh jiehr leeter saagen wi ien, dät use seelter sproake nit moor ganz seel-tersk waas. Wi häbbe eenige hoch- un platt-dütske woude in use uumgon[g]sproake ap-nuhmen un saagen ien, dät it so nit färre gonge dorste, wenn wi uns seeltersk nogh hoolde wülln. 1951 keemen fräislounder ut ju gegend von Ljouweert, Dokkum, Drachten un umgegend in Romelse ap bisäik mäd 'n autobuss. 1952 keemen jo nogh wir un wi sunt uk mäd 'n autobuss ap'n junbisäik waije wesen. Den 31. juni häbbe wi dan den seelterbuund in't liuwen ruupen un häbbe do reegeln festlaid. Ju gjuchte urseeke was de seelter sproake tou rädjen, tou hoolden un wier ganz seeltersk tou makjen.<br><br> Bitt 1900 waas it nit nödig seeltersk tou skriuwen, will wi alleenig under us wieren. Man nu, füftigh jiehr leeter, mauden wi seeltersk skriuwe um ju sproake tou hoolden. Deerum roupe wi von de Seelterbuund alle seelter, man erst gjucht alle oolde ljude, do ju seelter sprake nogh echt kanne, ap, tou meearbeid. Dann twäidens dät seelter jungfoulk, sick mäd ju seelter sproake un ju skriuwise tou bifatjen. Trädens an alle koastere, sick ju seelter sproake ountounieh-men un do bäidene dät seelter ballen nit tou verbjooden ap 'n schoulplatz. Fjodens an alle memmen.<br><br> Di echt seeltersk ballen lehre schäll, mout it von ju muur appe schoot häbe. Deerum is it nödig, dät do memmen mäd do bäidene appe schoot seeltersk balle. Di deer äter amerika utwoandert, mout engelsk lehre un di in seelterlound ienwanderje woll, mout seelters balle, un urs blifft hi 'n framdn in seelterlound. <br> <br><br> <br> '''Uut n Bräif fon Hermann Janssen, 5.5. 1966.''' <br><br> “Us Seelter Buund is ap n Huund. [[Wilhelm Awick|Awick/ Scharrel]] & [[Engelbert Wallschlag|E. Wallschlag/Utende]], do sunt dood. Junge Ljude moakje noch nit mee; ljauer Foutbal spielje un Eurovision bikiekje, as ut do oolde Tieden schriue. Us Heinrich Kramer is uur 80 un meldet sik ou fon alle Amtere. Ik bän uk 77 Jier un kon neen Ferflichtungen moor oungunge.”<br><br> Man n Aantje fääre: “Ju Idee mäd n litje Saitenge mai ik wäil liede”. {Un so sunt wie dan mäd “[[Seelter Trjoue]]” (1966-1972) ounfangd.} |} |} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräisk]] scev0wrgbnle6ibfj6sxpm92yyfwc2p 0 487 111306 65570 2015-09-16T12:56:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seeltersk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seeltersk]] akgiwvnyqb1g0bmlrw16c13s3h4ohw5 0 489 120482 120480 2022-01-22T11:40:19Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Ju '''Seelterfräiske Literatuur''' uumfoatet do literariske Wierke in ju [[seelterfräisk]]e Sproake. In dät 19. un dän eersten Haaldeel fon dät 20. Jierhunnert ärskiene do eerste seelter Täkste. Siet ungefeer 1950 ärskiene moor seelter Bouke. Ju modärne seelterfräiske Literatuur bestound grattendeels uut mundelke Fertälstere, Dööntjene un Uursättengen. ==Ooldfräiske Literatuur (1100-1550)== [[Bielde:Brokmerbrief.jpg|thumb|Ju twäide Brookmer Hondskrift (1345).]] Foar 1550 wuude dät [[Ooldfräisk]]e bruukt foar dät Apskrieuwen fon Gjuchtstäkste. Et rakt neen spetsifiske Gjuchtstäkste uut dät Seelterlound. Die ooldste ooldfräiske Täkst ''Lesa mi, helpe mi'' wuude twiske 1100 un 1125 apskreeuwen. Dät is nit bekoand, wier dissen Täkst apskreeuwen is. Dät [[Ooldfräisk Gjucht]] bestuude uut [[Gjuchtshondskrifte]] un Uurkunden: *Do Hondskrifte sunt: Do ''Riustringer Hondskrifte'' (apskreeuwen ungefeer 1275-1300), dät ''[[Brookmer Gjucht|Brookmer Gjucht]]'' (eerste Täkst is twiske 1275 un 1300 apskreeuwen, uut dät Jier 1345 rakt et n Kopie), do Oamsiger Hondskrifte (ungefeer 1400 apskreeuwen, man die Inhoold is oolder), ju ''Processus Judicii'' (1457), dät ''Fivergoer Gjucht'', do ''Hunsigoer Hondskrifte'' wieroun dät ''Asega Gjucht apskreeuwen'' is (twiske 1427 un 1450), n uur hunsigoer Hondskrift wieroun dät ''Seendgjucht fon Usquert'' apskreeuwen wuude (1393). Uut Wäästfräislound rakt dät näiere ooldfräiske Täkst so as do ''Baseler Täkste'' (1445), dät ''Jus Municipale Frisonum'' (1464), die ''Codex Unia'' (1475), ju ''Hondskrift Roorda'' (ungefeer 1480), ''Thet Freske Riim'' (kuut foar 1500) ,ju ''Hondskrift Aysma'' un ju ''Codex Parisiensis'' (do sunt bee uum dät Jier 1500 skreeuwen), die ''Codex Furmerius'' (ferskeedene Hondskrifte) un do ''Snitser Resesbouke'' (1490-1517). Fon aal do ooldfräiske Gjuchtstäkste wuude bloot dät ''Freeske Landriucht'' uum 1800 as Bouk taid. Dät wuude woarskienelk in dät 'Fratershuus' in Berltsum däin. *Dät rakt ungefeer 1260 bit 1400 Uurkunden. Do eerste tjo Uurkunden sunt fon 1242, 1276 un 1323. Do maaste Uurkunden wuuden twiske 1480 un 1500 skreeuwen. Äter ju [[Fräiske Fraiegaid]] wuude dät gau minner. Ju lääste Uurkunde skäl uut dät Jier 1573 weese. In do fröiere ooldfräiske Gjuchtstäkste rakt ne rieke un bloumelke Sproake, ju ätter 1400 systematisker un seekelker wuude. Dät is bit däälich uk ju eensige Ferkloorenge wierum Täkste/Gedichte so as ju ''Gesta Fresonum'' un ''Thet Freske Riim'' skreeuwen wuuden. ==Aastfräiske Täkste (1550-1800)== Uut ju Tied fon 1550 bit 1800 rakt et een poor Täkste uut Aast-Fräislound, man deer sunt neen Täkste uurlääwerd wuuden uut dät Seelterlound. Uut dät [[Lound Wursten]] rakt dät two Woudeliesten, een uut 1688 un een uut 1720, man deer wuuden uk neen Täkste uurlääwerd. 1632 wuude in Upgant een Hoochtiedsgedicht skreeuwen. Dät ''Upganter Fräisk'' heerde, juust as dät Seelterske, tou dät [[Aastfräiske Sproake|Oamsfräiske]]. Dät Hoochtiedsgedicht fon Imel Agena wuude leeter fon Marron Fort ap Seelterfräisk un Düütsk uursät ju Gliekegaid fon dät Upganter Fräisk tou wiesen. Uut dät Harlingerlound is ju ''Memoriale linguae Frisicae'' fon Pestor Johannes Cadovius-Müller uutlääwerd wuuden. In do Hondskrifte fonne Memoriale linguae Frisicae uut dät Jier 1691 rakt et n Woudelieste mäd ungefeer 1500 Woude, 20 Sieden Täkst, Spräkwoude, Deele fon dän Katechismus un dät Läid ''Buhske di Remmer''. ==Do eerste seelter Täkste (1800-1950)== [[Bielde:ARENDTIT.JPG|thumb|Dät Gedicht ''Aadentied'' fon Gesina Lechte-Siemer in hiere oaine Hondskrift.]] Die ooldste seelter Täkst, ne Uursättenge, is "Die ferläddene Suun" fon dän Strukeljer Koaster [[Sixtus Ahlrichs]] fon 1812.<ref>[[Marron Fort]] (1988). ''Die ferläddene Súun, der bisher älteste saterfriesische Text''. In: Jahrbuch für das Oldenburger Münsterland 20. Sieden 25-33.</ref>. Die eerste seelter Fertäller waas [[Hermann Griep]] (1800-1871), uk wäil Fokke Hämken naamd. Hie skreeuw ferskeedene Dööntjene un Soagen. Sien Oarbaid wuude 1846 fon [[Johann Friedrich Minssen]] (1823-1901) apskreeuwen un eerst in 1970 hääruutroat.<ref>Walker, A. 2001. ''Wanderer in zwei Sprachen''. Siede 92. [[EBLUL]]</ref> Minssen häd uk ferskeedene seelter Spräkwoude touhoopesoacht. In sien Wierk uut dät Jier 1846 stound ju ''[[Spräkwoud|seelter Spräkwoudesamlenge]]'' mäd aal touhoope 897 Spräkwoude in ju seelterske Sproake. [[Theodor Siebs]] (1862-1941) publisierde 1893 een Bouk wieroun Dööntjene fon anonime Fertällere stounde. [[Gesina Lechte-Siemer]] (1911-2007) waas ju eerste Dichterske in ju seelterfräiske Sproake. Ju waas aal as Bäiden an't dichtjen. Dät Tjooterstuk ''Louts Hinerks Tjoue'' häd ju 1931/32 skreeuwen. ===Wangerooger Literatuur (1800-1950)=== {{UureSiede|Wangeroogisk}}<br> Aal do Täkste fon't Wangerooger Fräisk wuuden ruuchwäch twiske 1800 un 1950 skreeuwen. Bit tou ju Näijiersfloud fon 1855 boalde ju Moorhaid fon dät Ailound noch Wangeroogisk. Bie dät Fräiske fon Wangerooge wuuden aal do Täkste fon Sproakwietenskuppere skreeuwen. Foarallen Heinrich Georg Ehrentraut (1798–1866) uut Jever häd in’t 19. Jierhunnert n Masse ap Wangeroogisk uursät. Ne gjucht bekoande Uursättenge fon him is ''Äskenbriddel Saunsiddel'' (''Aschenputtel''). Die lääste Baler ap’t Ailound stoorf 1930 un die lääste Baler ap‘t Fäästlound stoorf 1950. Deermäd beluukt sik ju aastfräiske Literatuuer ätte 1950 bloot noch ap ju seelterfräiske Sproake. ==Seelter Buund, Tiedskrifte un moor Bouke (1950-2000)== [[Bielde:Seelter Trjoue 4-8F.JPG|thumb|right|Two Sieden fon ju Tiedskrift ''Seelter Trjoue'' 4-4-8/9 (Häärst 1969)]] 1953 skreeuw Hermann Janssen (1888-1971) een Artikkel in dät regionoale Blääd General-Anzeiger, un fräigede do Leesere, Täkste in ju seelterfräiske Sproake an ju Saitenge tou stjuuren. As 1953 do Saitengsstukke ''[[Lesebouk foar Seelterlound]]'' in dän General Anzeiger ounfängen, waas Janssen die wichtichste Mee-Oarbaider. Dät Lesebouk bestuude bit 1965. ''Dät Ooldenhuus'' waas ne Uutgoawe fon [[Hermann Janssen]] un Pyt Kramer, ju in 1964 publiziert wuuden is. Janssen uursätte maast Stukke uut dät Düütske un deerbie geen dät him moor uum algemeene Anweendenge (Geböärnisse, Geskichte, Technik) as uum literariske Qualität. Deerätter häd hie touhope mäd [[Pyt Kramer]] (*1936) noch foar ju [[Seelter Trjoue]] skrieuwen, wierfoar uk moorere unbekoande Seelter literariske Seeken skrieuwen hääbe. 1971 publisierde Kramer sien Uursättenge ''Litje Swotte Sambo''. ''Twiske Ticheläi un Baarenbierich'' is ju seelterfräiske Oarbaid fon [[Theo Griep]] (1916-2007) dät hie alleenich skrieuwen häd, in Touhoopeoarbaid häd hie sowäil in dät Seelterfräisk as uk Düütsk skrieuwen. Griep waas uk aan wichtige Mee-Oarbaider an Seelter Trjoue. Seelter Trjoure eksistierde bit 1972. In't Jier 1977 ärskien ''Ju Seelter Kroune'' fon Gesina Lechte-Siemer, ne Sammelenge fon Dichtwierke. Twiske 1977 un 1990 publisierde [[Theo Deddens]] (*1933) seelter Fertälstere in ju Münsterländische Tageszeitung, touhoope häd hie deerfoar ungefeer 300 Saitensstukke skreeuwen. Die amerikoanske Sproakwietenskupper [[Marron Fort]] (1938-2019) publisierde do Täkstsammelengen ''Saterfriesisches Volksleben'' (1985) un ''Saterfriesische Stimmen'' (1990). Do Täkstsammelengen in disse Bouke weeren Fertälstere, fertäld fon ferskeedene Seelter. == Naitied (ätter 2000) == [[Margaretha Grosser]] (1934-2019) häd gjucht fuul seelterfräiske Bouke skrieuwen, ju ''Dööntjen un Fertälstere uut Seelterlound'' Serie (1992-1994) is gjucht bekoand wuuden. Ätter 2000 skreeuw Grosser uk ''Margeriten uut min Tuun'' (2001) un ''Mien Tuunschiere'' (2005). In 2009 häd Gretchen (Margaretha) Grosser ''[[Die litje Prins]]'' ätter dät Seelterfräiske uursät. Deerätter keemen moor seelter Uursättenge fon klassiske Bäidensbouke. So häd Grosser uk ''[[Tuusterpäiter]]'' (2010), ''Fon dän Fisker un sien Wieuw'' (2012) un ''Die fljoogende Klassenruum'' (2013) uursät. Ieuwenske Grosser häd uk [[Johanna Evers]] (*1953) Bäidensbouke uursät, fon hier ärskiende 2012 dät Bouk ''Middewinter in’n Staal''. 2000 hiede Marron Fort sien Uursättenge fon dät ''[[Näie Tästamänt|Näie Tästamänt un do Psoolme]]'' kloor. 2015 publisierde hie een näi Woudebouk fon't Seelterfräisk. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur| ]] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Seelterlound]] pai62xulkn2yaok3v5ar4dd33m4jh58 0 490 122882 122680 2023-10-15T00:40:19Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente Seelterlound| noome = Seelterlound | flaage = {{border|[[Bielde:Saterland flag.svg|130px|Flaage fon Seelterlound]]}} | woapen = [[Bielde:Saterland-Wappen.svg|100px|Woapen fon Seelterlound]] | koarte = [[Bielde:Seelterlound.png|260px|Dät Meente Seelterlound]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Kloppenbuurich]] | hööchte = 6 <small>M. buppe N.N.</small> | fläche = 123,62 km² | ienwoonertaal = 13.283 <small>''(2015)''</small> | befoulkengstichte = 107 Ienw. pro km² | buurmäster = Hubert Frye ([[CDU]]) | websiede = [http://www.saterland.de/index2.html saterland.de] }} '''Seelterlound''' (Düütsk: ''Saterland'') is ne [[Meente]] in dän [[Loundkring Kloppenbuurich]] in [[Läichsaksen]], mäd ne Fläche fon 123,62 km² un ap n 31. Dezember 2015 13.283 Ienwoonere. Dät Seelterlound häd fjauer Täärpe: [[Roomelse]], [[Strukelje]], [[Seedelsbierich]] un [[Skäddel]]. An n 1. Meerte 1974 äntstuud mäd ju kommunoale Gebietsreform ju Meente Seelterlound so as ju däälich is. Do bit tou ju Gebietsreform fon 1974 tjo oainständige Meenten wieren Strukelje, Roomelse un Skäddel. Ju [[fräisk]]e [[Sproake]] fon dät Seelterlound, dät [[Seeltersk]]e, is ju litste anärkoande [[Minnerhaide]]sproake fon [[Europa]]. == Geografie == [[Bielde:Ost-Friesland.svg|thumb|Dät Seelterlound in Aast-Fräislound]] [[Bielde:Saterland in CLP.svg|thumb|Dät Seelterlound in dän Loundkring Kloppenbuurich]] === Geografiske Loage === Dät Seelterlound lait in dät Noudwääste fon dät [[Ooldenbuurger Munsterlound]], in dät Trjokaant [[Lier]], [[Kloppenbuurich]], [[Ooldenbuurich]]. In dät Suude wäd dät Seelterlound fon dät [[Kustenkanoal]] begränsed, in dät Noude un Noudwääste slut dät an [[Aast-Fräislound]] oun, man bietiede wäd uk dät Seelterlound deertou reekend. Ju [[Leda]] is een Äi un ju Noudgränse fon dät Seelterlound, ju fljut fon dät Aaste ätter dät Wääste. In dät Wääste wäd dät Seelterlound ougränsed fon dät tou ju Meente [[Aastrauderfeen]] heerende Täärp [[Idafeen]], wät fröier as Foankolonie ap seelter Gruunde anlaid wuuden is. Disse [[Foan]]-Täärpe lääse in dät Gebiet, weer fröier die sweer tou passierjende Foan uum dät Seelterlound tou liech. In dät Aaste wäd dät Seelterlound truch dän Elisabethfeenkanoal ousleeten, die uur ju ganse Loangte n geografisk Skeed bildet. Ju bit tou ju Burgeräntskeedenge fon 1949 (1951) tou Seelterlound heerende fröiere Foanmeente Elisabethfeen an dän Elisabethfeenkanoal heert apstuuns tou ju Meente Bäärsel. Seelterlound wäd fon ju [[Seelter Äi]] fon dät Suude ätter dät Noude truchfleeten un deelt et in do two behärskjende Foane: [[Wäästfoan]] un [[Aastfoan]]. Suudelk fon dät [[Kustenkanoal]] lait [[Näiskäddel]], dät bit tou 1974 tou dät Seelterlound heerde. Two grattere Meere in dät Seelterlound sunt ju [[Hollener See]] appe naite fon [[Hollen]]/[[Roomelse]] un ju [[Maiglöckchensee]] wäästelk fon Skäddel. === Noabermeenten === Dät Seelterlound gränsed an fieuw ferskeedene Noabermeenten. In dät Wääste un Noude gränsed ju Meente Seelterlound an [[Aastrauderfeen]] un [[Tjootern]] ([[Samtmeente Jümme]]). Do Meenten [[Bäärsel]] un [[Ait]] in dät Aaste un Suudaaste sunt juust as dät Seelterlound uk Deel fon dän Loundkring Kloppenbuurich, ju Meente [[Äästerweede]] ([[Samtmeente Noudhumling]]) in dät Suude heert tou dän Loundkring [[Loundkring Oamselound|Oamselound]]. === Täärpe un Buurskuppe === Dät rakt fjauer Täärpe in Seelterlound: [[Roomelse]], [[Skäddel]], [[Seedelsbierich]] un [[Strukelje]]. In Seelterlound rakt et do naiste Buurskuppe: [[Baalenje]] - [[Bäätholt]] - [[Bieuwelte]] - [[Fäärmesound]] - [[Hällene]] - [[Heeselbierich]] - [[Hollen]] - [[Hollenerfoan]] - [[Hollenbround]] - [[Klaaster]] (Boukeläsk) - [[Knülke]] (Skillup) - [[Loanghoarst]] - [[Muddebierich|Siedlenge Muddebierich]] - [[Näiwal]] - [[Roomelse-Aast]] - [[Roomelse-Wääst]] mäd [[Hoogebierich]], [[Häärst]] un [[Raake]] - [[Seedelsbierich-Kolonie]] - [[Skäddelerdom]] - [[Strukelje-Wääst]] - [[Uutände]] - [[Ubbehusen]] - [[Wietsound]] === Klima === Dät Seelterlound lait in n mäitige Klimazone, wät unner Ienfloud fon ju [[Noudsee]] stound. In n Suumer sunt do Deegestemperatuuren läiger as in dät Binnenlound, in n Winter sunt do Temperatuure maastens haager. Ätter ju Klimaklassifikation fon Köppen lait dät Seelterlound in n Gebiet, dät ju Iendeelenge ''Cfb.'' häd.<ref>[http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/ Waareldkoarte mäd aktualisierde Doaten uut ju Köppen-Geiger-Klimaklassifikation]</ref> (Klimazone C: woorm-mäitige Klima, Klimatyp f: fuchtich-mäitige Klima, Unnertyp b: woorme Suumer) Dät Klima is maritim, maastens is dän Suumer relativ köilich un rakt et relativ fuul Rien, man die Winter is mild un in n Winter faalt nit fuul Snee. {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:100%;border:0px;text-align:center;line-height:120%;" ! style="background: #99CCCC; color: #000080" height="17" | Mound ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Jan ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Feb ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Mee ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Apr ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Moa ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Jun ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Jul ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Aug ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Sep ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Okt ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Nov ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Dez ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Truchsleek Jier |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Maks. Temperatuur (°C) | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 3,56 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 4,33 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 7,71 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 11,85 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 16,83 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 19,68 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 20,9 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 21,46 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 18,07 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 13,58 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 8,14 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 4,91 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | <center>'''12,59'''</center> |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Min. Temperatuur (°C) | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | -1,36 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | -1,2 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 0,86 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 3,05 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 6,91 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 9,95 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 11,69 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 11,54 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 9,38 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 6,38 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 2,73 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 0,19 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | <center>'''5,01'''</center> |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Temperatuur (°C) | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 1,09 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 1,57 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 4,27 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 7,44 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 11,86 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 14,79 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 16,28 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 16,47 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 13,72 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 9,97 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 5,42 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 2,53 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | <center>'''8,78'''</center> |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" height="16;" | Rien (mm) | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 61 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 40 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 54 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 46 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 56 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 70 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 77 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 68 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 65 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 66 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 76 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 70 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | <center>'''62'''</center> |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Riendeege | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 18 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 13 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 17 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 15 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 14 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 15 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 16 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 15 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 16 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 16 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 19 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 19 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | <center>'''16'''</center> |- |} Wälle: mappedplanet.com<ref>[http://www.mappedplanet.com/klima/index.php?lat=53.05000000&lon=7.71667000 mappedplanet.com] {{Webarchiv|url=http://www.mappedplanet.com/klima/index.php?lat=53.05000000&lon=7.71667000 |wayback=20210926011420 |text=mappedplanet.com |archiv-bot=2023-10-15 00:40:18 InternetArchiveBot }}</ref> == Geskichte == {{UureSiede|Geskichte fon Seelterlound}} [[Bielde:Oolde Woapen Seelterlound.jpg|thumb|right|Dät [[Seelter Siegel|Oolde Siegel]] fon Seelterlound uut sowät 1400, mäd Woapen.]] [[Bielde:Ostfriesland um 1300.png|thumb|Aast-Fräislound um dät Jier 1300]] Seelterlound lait ap n 15 Kilometer loang un een bit fjauer Kilometer breed Soundailound midde in do Foane. Deertruch waas et loange Tied gjucht isolierd un bit tou dät 19. Jierhunnert ien kuud me bloot mäd n Skip uur ju [[Seelter Äi]] in Seelterlound kuume. Twiske 1100 un 1400 wuud ju [[Tecklenbuurich|Tecklenbuurger]] Groafskup [[Suugel]], ju dät Seelterlound fon däälich un Deele fon dän Humling uumfoatede, fon [[Fräisen]] uut dät [[Aast-Fräislound]] fon däälich besiedeld. Of deerfoar al wäkke wäästfäälske Siedeler in dät Gebiet woond hääbe, is striedich. Fon ju Groafskup Suugel (''Comitia Sygeltra'') häd dät Seelterlound ("''Sagelter Land''") uk wäil sin Noome (sjuch ju Skizze unner). Apgruund fon ju Isolation häd sik ju oaine Sproake fon dät Seelterlound äntwikkeld un is bewoard blieuwen. Ju [[Seelterfräisk]]e Sproake is n Dialekt fon ju Fräiske Sproake, ju in uur Deele fon Aast-Fräislound siet Jierhunnerte uutstuurwen is. Ju ooldste [[Uurkunde]] stamt uut 1319. Seelterlound hied goude [[Kontakte fon Seelterlound|Kontakte]] ätter dät Noude, man uk ätter dät Suude wai. In dät Jier 1400 wäd dät fon dän Groaf fon [[Tecklenbuurich]] an [[Munster]] uurdrain. Man in ju Tied wäide uk do [[aastfräiske Ienfloude]] gratter. Seelterlound hiede in dät [[Middeloaler]] ne oaine Ferfoatenge un ne oaine Gjuchtsboarkaid. Toun Biespil is ne skriftelke [[Seelter Loundgjucht|Loundgjuchtsoardenge]] uut dät Jier 1587 bewoard blieuwen, wierfon die Uursproang düütelk aller waas. Muugelk wuud dät truch [[Korl die Groote|Korl dän Groote]], die do Fräisen ju Legende ätter eenige Privilegien tousicherde (sjuch: [[Fräiske Fräiegaid]]). Dät Seelterlound wuude tou do symboliske [[Soogen Seelounde]] täld un hiede ne do uur fräiske Loundesmeenten äänelke bienaist demokratiske Ferwaltenge: Eenmoal in t Jier wuude die Tweelwerräid wääld, die dan Ferwaltenge un Gjuchtspreekenge latte. Deer ju Loundnoome fon do Fräisen in dät Seelterlound eerste leet ärfoulgede, waas dät Gebiet nit heerskupsfräi. Toueerst wieren do Groafen fon [[Tecklenbuurich]] do Loundesheeren, leeter dät Deelstift [[Munster]], dan die Fürstbiskop fon [[Munster]]. Seelterlound hiede daach fiergungende Fräiegaide un waas deermäd uk unner froamde Heerskup n gjucht uunouhongich Gebiet. Do seelter Fräisen wisten hiere ounstammende Fräiegaidsgjucht gjucht loange tou bewoarjen. Uk hier died ju isolierde Loage hier Uuriges. In 1803 wuude Seelterlound mäd ju Säkularisierenge fon dät Bisdum Münster dät Härtsochdum Ooldenbuurich tousloain. Nit fuul leeter roate et unner [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] n kuut frantsöösk Intermezzo. In dät Jier 1934 wuude eerstmoals ne ''Meente Seelterlound'' iengjucht, wierbie ieuwenske Roomelse un Skäddel uk dät däälich tou [[Ait]] tällende [[Näiskäddel]] heerde. An n 1. Meerte 1974 äntstuud dan mäd ju kommunoale Gebietsreform ju Meente Seelterlound so as ju däälich is. Do bit tou ju Gebietsreform fon 1974 tjo oainständige Meenten wieren [[Strukelje]], [[Roomelse]] un [[Skäddel]]. Dät Koloniegebiet [[Seedelsbierich]] waas ne Buurskup fon Skäddel, man hier wäd nit moor fuul Seeltersk baald. Bie ju Touhoopelääsenge fon do tjo Haudmeenten geen et uum ju Ferdeelenge fon do Sweerpunkte: Strukelje skuul dät Koopenskupsweerpunkt wäide, Roomelse hiede ju Real- un Haudskoule mäd Orientierengsstappe un in Skäddel bleeuw ju Meenteferwaltenge. Däälich is dät nit so as dät plaand waas, Strukelje un Skäddel hääbe aal do wichtige Institutione ouroat an Roomelse. Ju Bielde fon do Täärpe häd sik uurloang annerd. In dät Jier 1821 wüütede toun Biespil in Skäddel n grooten Bround un fernäilde 27 Huuse, deerfon doarsten bloot 12 Huuse wier apbaud wäide. In April 1945 wuuden 17 Huuse truch Bomben fernäild, wierfon nit fuul wier ap hiere oolde Steede apbaud wuuden sunt. Truch ju groote Ferkoppelenge un Uutsiedelenge fon Buurenhoawe uut dät Täärp wuud et muugelk, do fräi wuudene Gruundstukke tou Ferbeeterenge fon ju Infrastruktuur tou bruuken. Do uut dät Täärp uutsiedelde Buurenhoawe kreegen in do Buurskuppe näie Steeden. Do Täärpe sunt also ätter 1945 gans uurs wuuden. In do lääste Jiertjaande sunt näie Woonsteeden äntsteen. == Demografie == [[Bielde:SEELTN3.JPG|thumb|Ju Äntwikkelenge fon dän Noome Seelterlound <small>(Ätter [[Literatuur uur Seelterlound|Kramer 1994:36]])</small>.]] === Sproaken === [[Bielde:Skäddel-2.jpeg|thumb|350px|Twosproakige Täärpnoomen]] In dät Seelterlound wäd dät [[Seelterfräisk]]e fon ungefeer 2.000 Ljuude boald. Dät Seelterfräiske is dät lääste Aast-Fräiske, wät et däälich noch rakt. Ieuwenske dät Seelterfräiske wäd Hooch-Düütsk un Plat-Düütsk in ju Meente baald. In dät Seelterlound woonje uk Russen, do hiere Määmesproake noch baale konnen. === Befoulkengsäntwikkelenge === {{UureSiede|Äntwikkelenge fon Huushollengen un Persone in dät Seelterlound}} <timeline> ImageSize = width:700 height:225 PlotArea = width:650 height:200 left:33 bottom:18 AlignBars = justify Colors = id:canvas value:rgb(0.98,0.98,0.98) id:grid1 value:rgb(0.8,0.8,0.8) id:grid2 value:gray(0.8) id:bars value:rgb(0.75,0.75,0.75) id:text value:rgb(0.5,0.5,0.5) BackgroundColors = canvas:canvas DateFormat = yyyy Period = from:0 till:15 TimeAxis = orientation:vertical ScaleMajor = unit:year increment:2 start:0 gridcolor:grid1 plotData= color:g width:28 mark:(line,white) align:center fontsize:S color:bars bar:1949 from:start till:10 text:9.500 bar:1964 from:start till:9 text:9.046 bar:1970 from:start till:8 text:8.259 bar:1980 from:start till:8 text:8.454 bar:1990 from:start till:9 text:9.614 bar:1995 from:start till:12 text:12.221 bar:2007 from:start till:12 text:12.869 bar:2009 from:start till:13 text:13.325 bar:2010 from:start till:13 text:13.031 TextData = pos:(50,200) fontsize:L textcolor:text text:Ienwooner-Äntwikkelenge fon dät Seelterlound </timeline> === Säärke, Fräisäärke, Religionsmeenskuppe === {{UureSiede|Gloowe in Seelterlound}} Deer dät Seelterlound bit tou dät Jier 1803 politisk tou dät Läichstift Munster heerde, is et katoolsk ääntet. Do Seelterfräisen heere tou do litje koppel Fräisen, do der traditionel ju roomske Säärke heere. Unner ju [[Reformation]] wuuden do Seelterfräisen innerdoat luttersk, man ätter dän wäästfoalsken Free wuuden ju daach wier katoolsk [[Juunreformation]]). Stump wäästelk un noudelk fon Seelterlound befint sik deertruch n gjucht skäärp Konfessionsskeed tou dät [[luttersk]]e Aast-Fräislound. Truch ju Uumsiedelenge ätter dän [[Twäide Waareldkriech]] un näie Ienwoonere fon Seelterlound uut [[Ruslound]] annerde sik ju konfessionelle Touhoopesättenge fon ju Befoulkenge. Däälich rakt et wier lutterske Meenten un een fräisäärkelke Meente ([[Baptiste]]) in Seelterlound. Uk ne Moskeemeente häd sik in Roomelse bilded, wierfon do Besäikere uursproangelk uut de [[Turkäi]] kuume. ==== Roomsk-katoolske Säärkenmeente St. Jakobus ==== Siet dän 27. April 2008 rakt et bloot noch een roomsk-katoolske Säärkenmeente in Seelterlound. Do fjauer juundäst oainständige Säärkenmeenten * St. Georg, Strukelje * St. Jakobus, Roomelse * St. Peter und Paul, Skäddel * St. Petrus Canisius, Seedelsbierich wuuden fon dän Biskop fon Munster aphieuwed un tou ne näie Säärkenmeente "St. Jakobus in Seelterlound" mäd sin Sit in Roomelse touhoopefoated. Dät Rektorat St. Antonius, Boukeläsk, waas aal in 2006 aphieuwed un mäd St. Georg, Strukelje, fereend wuuden. Pestoorsäärke fon dät Seelterlound is ju St. Jakobus-Säärke in Roomelse. Tou ju roomsk-katoolske Pestooräi heere fääre do in de [[Kommunoalreform]] fon ju politiske Meente outrände Gebiete fon Aastrauderfeen un Elisabethfeen. Ju roomsk-katoolske Meente fon Seelterlound faalt as een Deel fon dät Bisdum Munster unner dän 'Biskoppelke Munster Offizial' mäd Sit in [[Fächt]]. ==== Evangeliske Säärkenmeenten ==== * Evangelisk-Lutheriske Trinitatis Säärkenmeente, Seedelsbierich (Trinitatis Säärke) Die aastelke Deel fon Strukelje heert tou ju lutterske Kristussäärke in [[Elisabethfeen]], die wäästelke Deel, as uk dät Täärp Roomelse, heere tou ju lutterske Säärkenmeente [[Idafeen]], däälich [[Aastrauderfeen]]. ==== Fräisäärken ==== * Evangelisk-Fräisäärkelke Meente Seedelsbierich == Politik == === Meenteräid === [[Bielde:Sitzverteilung Gemeinderat Saterland 2006.svg|Sitferdeelenge Meenteroat Seelterlound 2006|thumb]] Hierunner foulgje do Resultoate fon do Woalen in 2011, 2006 un 2001: {| class="wikitable" |- ! style="background-color: #ffd700" | '''Paatäi''' ! style="background-color: #ffd700" | '''2011''' ! style="background-color: #ffd700" | '''2006''' ! style="background-color: #ffd700" | '''2001''' |- | align="left" bgcolor="#ececec"| [[Christlich Demokratische Union Deutschlands|CDU]] | 19 Sitte || 19 Sitte || 24 Sitte |- | align="left" bgcolor="#ececec"| [[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]] | 4 Sitte || 3 Sitte || 5 Sitte |- | align="left" bgcolor="#ececec"| UWG Seelterlound | 3 Sitte || 4 Sitte || 2 Sitte |- |} === Buurmästere siet 1999 === * Buurmäster: Hubert Frye (CDU) *Repräsentative Fertreedenge fon dän Buurmäster: ** Steedefertreedende Buurmästerske: Marianne Fugel ** Steedefertreedenden Buurmäster: Gerd Olling ** Steedefertreedenden Buurmäster: Leonhard Rosenbaum *Ferwaltengsfetreedenge fon dän Buurmäster: ** 1. Meenteräid: Wilhelm Hellmann === Woapen un Flaage === {|style="float: right; margin: 10px; border: 1px #CCCCCC solid; background:#F9F9F9" |- | align="center" | [[Bielde:DEU Saterland COA.svg|153x103px|Wapen fon Seelterlound]] | align="center" | [[Bielde:Saterland flag.png|153x103px|Flaage fon Seelterlound]] |- | colspan="2" align="center" | <small>Woapen un flaage fon Seelterlound</small> |} Blasonierenge: "Dät wiest in Rood ap n gouldenen Troonsessel ne sittende, junge Köönichsfiguur mäd Krullen un een blau Gewand mäd gouldene Apstiksel, gouldene Hoike un gouldene Skoue, in ju Linke een goulden Säpter, in ju hoochheeldene Gjuchte n gouldenen Rieksappel. An dän Troon liend is die Rieksskild, n swotten Dubbeloadeler in Gould." Dät Woapen wiest Korl dän Groote ("carolus magnus"), die do Fräisen ju Legende ätter hiere wiedloangjende [[Fräiegaidsgjuchte]] tousicherd hiede. Ju Flaage fon ju Meente is blau/gould (jeel)/blau mäd dät Meentewoapen in ju Midde fon dät jeele Fäild. Ju Ferhooldenge fon do blaue Raantstriepen tou do braadere jeele Middelstriepen bedrächt 1/5 : 3/5 : 1/5. === Stäädpartnerskuppe === [[Środa Śląska]], Polen.<ref>[http://www.saterland.de/PDF/urkunden.pdf Urkunden mäd ju Partnerstääd Środa Śląska, Polen]</ref> == Kultuur == === Bauwierke === [[Bielde:Bahnhofscharrel.jpg|thumb|left|Die oolde Boanhoaf fon Skäddel, wier däälich dät [[Seelterfräiske Kulturhuus]] tou fienden is.]] Ju Baksteenkapälle fon ju fröiere Deelläitenge fon dän [[Johanniter]]oarden in [[Boukeläsk]] is uut dät 13. Jierhunnert un is ju eenige fon disse Oard. Aal do uur fräiske Kommenden fon dän Oarden sunt in ju Reformation unnergeen, un do Bauwierke fernäild wuuden. So stoalt ju dän [[Antonius die Groote|Hl. Antonius]] wäide Kapälle in [[Klaaster|Klaasterbusk]] n kultuurhistorisk Kleenood deer. Ju is nit bloot dät ooldste katoolske Goddeshuus in ju Meente, man uk dät ooldste Bauwierk in dät ganse Seelterlound. In dät Jier 2005 wuude ju apweendich restaurierd. Skäddel is dät Säntrum fon ju seelterfräiske Sproake, deer is dät [[Seelterfräiske Kulturhuus]] tou fienden in dan oolde [[Boanhoaf]]. Dät Kultuurhuus wäd benutsed as Fereensheem fon dän [[Seelter Buund]] un et rakt deer n Radiostudio fon ju [[Ems-Vechte-Welle]] foar ju [[Seelter Seendenge]] ap dän regionoale [[Seender]]. In Skäddel rakt et uk noch ju [[Wiendmäälne|Galeriehollounderwiendmäälne]] fon 1870 mäd n [[Skäddeler Määlnemuseum|Heimatmuseum]] un Woainremise. In dät Täärp sunt buutendät ferskeedene Bautoankmoale. Fääre rakt et dät Natuurtoankmoal '[[Loanghoarst]]er Iesk' un ju grootste [[Rouk]]ekolonie fon [[Düütsklound]]. In Seelterlound befint sik uk die Seender [[DHO38]] fon ju Düütske Marine. Ju Marinefunksteede is dät hoochste begungbere Bauwierk in West-Europa (man bloot foar [[Suldoat]]e). Ju oachte 354,8 Meter hooge rood-wiet Maäste sunt bit tou ne Fierte fon moor as 20 Kilometer tou sjoon. Ju fuchtige Foanboudem häd bie ju Woal uum ne Steede tou waälen n wichtigen Faktor weesen. Ju Marinefunksteede bleeuw loange Tied uut militariske Gruunden n wieten Fläk ap do Koarten. Wieren do Seelter 1973 noch bliede weese, dät jo ne deer plaande Bombenousmietsteede ferhinnerje kuuden, stuuns hääbe do Nood uur ju [[Stroalengsbelastenge]]. === Sport un Fräitied === [[Bielde:Idasee2.jpg|thumb|Ju Woaterskianloage ap dän Idasee]] Dät [[Fräitied]]anbod in Seelterlound is gans riek. Mädnunner rakt et 27 Sport- un Skutsbuunde un tjo Karnevalbuunde in ju Meente. Et rakt 13 Sportsteeden, tjo Tennisanloagen un two Tennishallen, fjauer Sporthallen un tjo Riedhallen. Deertou kumt een Skaterboan un een Indoor- un een Outdoor Kartboan, ju der in dät Täärp Roomelse ansiedeld sunt. Swimsport- un Boademuugelkhaide rakt et in dät Fräitiedboad fon Roomelse, as uk in ju "[[Hollener See]]". In dät Täärp Strukelje befint sik n "Paddel un Pedal"-Station as Anloopsteede foar dät [[Flitsepeewonderjen|Flitsepee-]] un [[Woaterwonderjen]]. In Seedelsbierich is ne multiple Buutensportanloage (Basketball unsofääre), as uk n Beachvolleyballfäild un ne Skaterboan. === Räägelmäitige Feranstaltengen === * Karneval mäd Uumtoach in Roomelse * Karneval in Skäddel un Seedelsbierich * Skutsfäste in Strukelje, Baaljene, Hollen, Skäddel un Seedelsbierich * Kroammäärked in Roomelse * Wienachtsmäärked in Strukelje, Roomelse, Skäddel un Seedelsbierich * Strukeljer Diekpaatie (2. Snäiwende in September) * Heemataiwend af Sloachtfäst fon dän Seelter Buund (ouwikseljend fon Jier tou Jier) === Kultuurelle Fereene === [[Bielde:Johanniterkapelle Bokelesch135.jpg|thumb|Ju Johanniterkapälle in Boukeläsk]] Kultuurelle Fereene in dät Seelterlound sunt: * Songgruppe [[Seelter Sjungere]] * [[Foulksdons|Bäidensdonsgruppe "Tanzalarm" Skäddel]] * [[Foulksdons|Foulksdonsgruppe Seelter Dons- un Drachtenkoppel Skäddel]] * [[Foulksdons|Foulksdonsgruppe Seelterlound, Strukelje]] * [[Skäddeler Määlnefereen]] * Burgerfereen Skäddel * Burgerfereen Strukelje * Burgerfereen Seedelsbierich * Speelkoppel Skäddel * [[Baier- un Böllerfereen Skäddel]] * [[Böllercomité fon 1888|Böllercomité fon 1888, Roomelse]] * [[Heemat- un Böllerfereen "Widerhall" e.V.|Heemat- un Böllerfereen "Widerhall" e.V., Wietsound]] === Seelter Läid === In Seelterlound kon bie ferskeedene Feranstaltengen dät [[Seelter Läid]] fon [[Pestoor Schulte]] spield wäide. == Wirtskup un Infrastruktuur == [[Bielde:Saterland_mechanical_peat_digging_1982.jpg|thumb|right|300px|Mechaniske Eedgreeuweräi in n Wäästfoan, 1982.]] === Eedgreeuwen === In dät Seelterlound wäd däälich noch [[Eedgreeuwe|Eed]] greeuwen. In dän Wäästfoan wäide alle Jiere sowät 400.000 Kubikmeter Eed uut dän Boudem hoald.<ref>[http://www.dradio.de/dkultur/sendungen/laenderreport/781495/ Endstation Balkon] ap Dradio.de (blouked ap n 7. Meerte 2010)</ref> === Ferkier === Do Buundessträiten [[Buundessträite 72|72]], 401 un 438 ferbienden Seelterlound mäd do Autoboanen. Truch Seelterlound fiert ju Iesenboansträkke Wäästersteede/Ocholt–Seedelsbierich fon dän Oamsloundske Iesenboan. Disse Sträkke wäd siet loange Tied bloot noch bruukt foar Göiderferkier, un dät rakt noch [[Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound MAS|Museumsüüge]]. Ap dät suudelk oungränsende Kustenkanoal wäd Binnenskipfoart twiske ju [[Oamse]] un ju Hunte bedrieuwen. An dän Kustenkanoal wäd stuuns ju sonaamde c-Port apgjucht, n Industriepark un Hoawen foar ju Region Ooldenbuurger Munsterlound. === Bedrieuwe === * HANSA - Fentilatore un Maskinenbou - Neuman GmbH Strukelje * UNLAND GmbH Seedelsbierich - Moaket Gardinen un Stoffe * Claassen-Maschinenbau GmbH Skäddel - Moaket Metaldeele * Gebr. Bruns Heizungskesselbau GmbH, Skäddel * Eedwierk Brinkmann, Skäddel * Nikko-Metalwierk, Näiwal * NOKA Holtferoarbaidenge-GmbH Roomelse * Waskönig+Walter Kabel-Werk GmbH u. Co. KG Roomelse – Moaked Koabel, Roomelse * OPTIMAS - Maschinenbau GmbH, Roomelse * Kurre Maschinenbau, Roomelse * Evers Metallbau GmbH, Roomelse * Müller Maschinenbau, Roomelse * Buss Eedferoarbeitenge, Roomelse * NSB Sträitenbau, Roomelse * Eedwierk [[Moorkultuur Roomelse]] === Bildenge === Dät Seelterlound ferföiget uur fjauer Grundskoulen in Strukelje, Roomelse, Skäddel un Seedelsbierich. Dät Skoulsäntrum Seelterlound mäd Haudskoule un Realskoule befint sik in Roomelse. Ap dän Ploats fon dät Skoulsäntrum Seelterlound befint sik dät Laurentius-Siemer-Gymnasium. == Suune un Dochtere fon Seelterlound == {{UureSiede|Lieste fon do Suune un Dochtere fon Seelterlound}} == Literatuur == * Annette Heese: ''Das Saterland – Ein Streifzug durch die Geschichte.'' 1988, ISBN 3-9801728-0-5 * Hans Mahrenholtz: ''Schrifttum über das Saterland.'' 1963, ISBN B0000BL91A * [[Dieter Stellmacher]]: ''Das Saterland und das Saterländische.'' Florian Isensee GmbH 1998, ISBN 3-89598-567-8 * J. G. Hoche: ''Reise durch Osnabrück und Niedermünster in das Saterland, Ostfriesland und Gröningen.'' Bremen 1800. Nachdruck Verlag Theodor Schuster 1978, ISBN 3-7963-0137-1 * Hanne Klöver: ''Spurensuche im Saterland. Ein Lesebuch zur Geschichte einer Gemeinde friesischen Ursprungs im Oldenburger Land.'' SKN Druck & Verlag GmbH & Co. 1998, ISBN 3-928327-32-1 * Miroslaw Piotrowski (Hg.): "Die Johanniterkapelle in Bokelesch", Isensee Verlag, Oldenburg 2007, ISBN 3-89995-213-8 == Sjuch uk == [[Bielde:Portal.svg|18 px]] '''[[Portoal:Seelterlound]]''' * [[Literatuur uur Seelterlound]] * [[Seelterfräiske Literatuur]] * [[Noomenkunde]] * [[Seelter Loundgjucht]] * [[Radbod]] * [[Guinness Rekordbouk]] * [[Foulksdons]] * [[Seelter Buund]] * [[Seelter Sjungere]] == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20081107191907/http://www.saterland.de/index2.html Meente Seelterlound]. * [http://saterland.hyves.de/blog/ Webloch mäd Näis un Doaten fon Seelterlound]. * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2520762& Vom Strouts Wai bis zum Ockethun] (NZW) * [http://saterland.hyves.nl/blog/20050564/32_WEITERE_HISTORISCHE_FOTOS_AUS_DEM_SATERLAND/TJK4/ Dr. Botkes Bielden fon Seelterlound uut 1931 un uur oolde Bielden]. * [http://saterland.hyves.nl/blog/20050572/30_SATERL_NDER_BILDARCHIV_VON_THEO_DEDDENS/ECij/?pageid=D1BHDHO4RJ4GC80K Oolde Bielden fon Skäddel uut dät Archiv fon Theo Deddens] * [http://saterland.hyves.nl/blog/20050566/31_FOTOS_VON_PYT_KRAMER_WALTER_DEEKEN_UND_ANNETTE_HEESE/TwIq/?pageid=J47KSQA1SCO4K4O8 Moor oolde Bielden uut Seelterlound] uut 'Lound un Noomen' fon Pyt Kramer * [http://94.100.122.165/806000001-806050000/806037401-806037500/806037455_8_SZ1P.pdf?pageid=5TD3B9N0QFOC4OG8C Oolde Bielden uut Seelterlound] uut 'Saterland in alten Ansichten' fon Annette Heese (PDF-Dotäie) * [https://web.archive.org/web/20120611055829/http://www.niedersaechsische-muehlenstrasse.de/index.php?id=347 Skäddeler Määlne "Hanekamps Windmühle] * [https://web.archive.org/web/20100830125118/http://www.moorfahrten.de/cms/ "Seelter Foonkieker"] * [http://www.youtube.com/watch?v=vIUvKXMa4tQ&feature=related You Tube Fideo uur Seelterlound] * [http://www.youtube.com/watch?v=Mtp7obdJFHs&feature=related You Tube Fideo Moorerlebnisroute] * [https://web.archive.org/web/20160309170611/http://www.saterland.de/PDF/urkunde.pdf Urkunde fon dät Guinness-Bouk] * [https://web.archive.org/web/20160304204308/http://seelter.16mb.com/LOUNDNOOMEN1R70.pdf Die Noome fon Seelterlound, Sieden 31-36] {{Seelterlound}} {{Bauwierke in Seelterlound}} {{Kloppenbuurich}} {{wälle|Angoawe= <references/> }} {{Commons Boolke|Saterland}} [[Kategorie:Fräislound|*]] [[Kategorie:Seelterlound| ]] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] [[Kategorie:Stääd in Läichsaksen]] r1limbfhxbkbkkemqklz68f0a11bib9 0 491 123360 122619 2024-03-18T02:01:57Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox Sproake | baaldin = [[Seelterlound]], [[Aast-Fräislound]] | baalere = 1500 bit 2500<ref name="Spreekerantaal">Et rakt Skättengen wierbie ju Spreekerantaal twiske do 1500 un 2500 Moanskene lait. Dät skrieuwt Fort in sien Houndboukartikkel ''Das Saterfriesische'' (in ''Handbuch des Friesischen'', Tübingen 2001, Siede 410). [[Johanna Evers]] un Karl-Peter Schramm skreeuwen in n Houndboukartikkel ''Seelterlound, friesische Sprachinsel in Niedersachsen'' (publiziert in ''Neben Deutsch: Die autochthonen Minderheiten- und Regionalsprachen'', uutroat fon Christel Stolz, Universitätsverlag Dr. N. Brockmeyer, 2009, Siede 49) dät uungefeer 20 % fon do 13.000 Ienwoonere fon Seelterlound ju seelter Sproake baale kuuden. Ne [http://www.literaturatlas.de/~la4/wirkungsgeschichte_des_saterfrie.htm Skättenge fon literaturatlas.de] wiest 1500 bit 1600 Ljuude, do ju Sproake noch aktiv baale.</br></br>In ju lääste Unnersäikenge fon [[Dieter Stellmacher]] uut 1995 skäl et uungefeer 2250 Ljuude reeke, do Seeltersk baale konnen(Dieter Stellmacher: ''Das Saterland und das Saterländische''. Ooldenbuurich 1998). Näiere Unnersäikengen rakt et nit.</ref> | sproakfamilie = [[Indogermaniske Sproaken]] * [[Germaniske Sproaken]] ** Wäästgermaniske Sproaken *** [[Anglofräisk|Noudwäästgermanisk]] **** [[Fräiske Sproake]]n ***** '''Seelterfräisk''' | alfabet = | offiziel = Anärkoand as Minnerhaidssproake<br> in Seelterlound | minnerhaidssproake = | sproakorganisation = | 639-1 = | 639-2 = | 639-3 = stq | bielde = Frisian languages in Europe.png | unnerskriftbielde = Dät fräiske Sproakgebiet in Europa.<br>Dät seelterfräiske Sproakgebiet is mäd ljoachtblau markierd. | bieldebratte = 280px }} Dät '''Seelterske''' of, wietenskuppelk, '''Seelterfräiske''' is ne [[Fräiske Sproake|fräiske]] [[Sproake]], ju fon sowät 1500 bit 2500 Moanskene boald wäd in [[Seelterlound]].<ref name="Spreekerantaal">Et rakt Skättengen wierbie ju Spreekerantaal twiske do 1500 un 2500 Moanskene lait. Dät skrieuwt Fort in sien Houndboukartikkel ''Das Saterfriesische'' (in ''Handbuch des Friesischen'', Tübingen 2001, Siede 410). [[Johanna Evers]] un Karl-Peter Schramm skreeuwen in n Houndboukartikkel ''Seelterlound, friesische Sprachinsel in Niedersachsen'' (publiziert in ''Neben Deutsch: Die autochthonen Minderheiten- und Regionalsprachen'', uutroat fon Christel Stolz, Universitätsverlag Dr. N. Brockmeyer, 2009, Siede 49) dät uungefeer 20 % fon do 13.000 Ienwoonere fon Seelterlound ju seelter Sproake baale kuuden. Ne {{Webarchiv|url=http://www.literaturatlas.de/~la4/wirkungsgeschichte_des_saterfrie.htm |wayback=20121019183137 |text=Skättenge fon literaturatlas.de |archiv-bot=2023-06-29 00:46:35 InternetArchiveBot }} wiest 1500 bit 1600 Ljuude, do ju Sproake noch aktiv baale.</br></br>In ju lääste Unnersäikenge fon [[Dieter Stellmacher]] uut 1995 skäl et uungefeer 2250 Ljuude reeke, do Seeltersk baale konnen(Dieter Stellmacher: ''Das Saterland und das Saterländische''. Ooldenbuurich 1998). Näiere Unnersäikengen rakt et nit.</ref> 1991 wuude ju seelterfräiske Sproake in dät Guinness-Bouk fon Rekorde fon 1991 iendrain as ''litste Sproakailound fon Europa''.<ref>''{{Webarchiv|url=http://www.saterland.de/kultur-freizeit/ |wayback=20170113090343 |text=Saterfriesische Sprache |archiv-bot=2024-03-18 02:01:56 InternetArchiveBot }}''. Websiede Meente Seelterlound (blouked ap n 5. Dezember 2016)</ref> Dät Seelterfräiske is dät lääste Uurblieuwsel fon ju aastlauwersfräiske Uurtoal fon dät [[Seelterlound]], do Groninger [[Uumelounde]], [[Aastfräislound]], dät [[Jeverlound]] un [[Butjadingen|Butjoarlound]]. == Klassifikation == [[Bielde:OosterlauwersFries in hedendaagse gebieden.PNG|thumb|left|180px|Dät aastfräiske Sproakgebiet. Do Sproakgränsen basierje sik ap do Ferwaltengsgränsen fon däälich.]] [[Bielde:Lânkaart terreinferlies Frysk Magna Frisia.png|thumb|Toalkoarte mäd do fröiere un hüütige fräiske Toalgebiete.]] Bit in dät säkstienste Jierhunnert waas dät Fräiske ([[Ooldfräisk]]) ju eepentelke Sproake fon Ferwaltenge un Gjucht in do fräiske Kustenlounde twiske dät [[Vlie]] in 't Wääste un ju [[Weser]] in 't Aaste. Ätters is ju Sproake in [[Aast-Fräislound]] uutstuurwen, man in Seelterlound is ju an 't Lieuwend blieuwen. Binne ju ooldfräiske Sproake in Aast-Fräislound roate dät two Dialektgruppen, do oamsfräiske Dialekte un do weserfräiske Dialekte. Do oamsfräiske Dialekte wuuden in dän wäästelke Deel fon dät aastfräiske Hoolichailound boald, as uk in do Groninger [[Uumelounde]] bit tou ju [[Lauwers]]. Do weserfräiske Dialekte wuuden in dän aastelke Deel fon dät aastfräiske Hoolichailound boald, bit in dät [[Lound Wursten]], uursiede fon ju [[Weser]]. Uut dät [[Ooldfräisk]]e hääbe sik dät [[Wäästfräisk]]e, dät Seelterfräiske un dät [[Noudfräisk]]e äntwikkeld. Do bildeden touhoope ju [[fräiske Sproake|fräiske Sproakgruppe]]. Ju Äntwikkelenge geen foar älke fräiske Sproake uurs, un so sunt do uutnunner woaksen. Fon do fräiske Dialekte, do noch an 't Lieuwend sunt, is dät [[Hälgeloundsk|hälgeloundske Fräisk]] dän naiste Früünd tou dät Seelterske.<ref>Marron C. Fort: ''Das Saterfriesische''. In: ''Handbuch des Friesischen''. Tübingen 2001, Siede 418</ref> Die naiste Früünd tou do fräiske Sproaken is ju [[ängelske Sproake]]. Ju ängelske Sproake un do fräiske Sproaken heere tou ju Ängelsk-Fräiske Sproakfamilie ([[Anglofräisk]]). Dät Anglofräiske wäd uk wäil Noudwäästgermanisk naamd, un bildet ne Unnersproakgruppe binnen do [[Germaniske Sproaken]]. Ju seelter Sproake is fon Uursproang Fräisk, man häd platdüütske un hoochdüütske Ienfloude unnergeen. Deerbie sunt ferskeedene Woude in dät Seelterske keemen, do nit originoal Fräisk sunt. Ap ju uur Siede häd dät Seelterske ooldfräiske Woude (as ''kweede, Soaks'') bewoard, do dät uurswain nit moor rakt, as uk grammatiske Besunnerhaide (t.B. ''Gäise, sjo''). == Sproakgebiet == [[Bielde:Antaal Seelterskbaalere Seelterlound.JPG|thumb|300px|Ju Antaal fon Seelterskbaalere in ju Meente Seelterlound.]] Dät Sproakgebiet uumfoatet trjo Täärpe: [[Strukelje]], [[Roomelse]] un [[Skäddel]]. In ju junge Kolonie [[Seedelsbierich]] wäd nit fuul Seeltersk boald. Däälich bildje do fjauer Täärpe un hiere Buurskuppe mädnunner ju Meente Seelterlound mäd n Uurfläche fon 123 km² un sun 13.000 Ienwoonere. Ieuwenske Seeltersk un [[Düütsk|Hoochdüütsk]] behärsket n Deel fon ju seelterske Befoulkenge dät [[Platdüütsk]]e. === Spreekerantaal === Uur ju [[Sproakstatistik|Spreekerantaal]] rakt et ferskeedene Unnersäikengen un Skättengen. Bie aal do Skättengen lait ju Spreekerantaal twiske do 1500 un 2500 Moanskene.<ref name="Spreekerantaal"/> Ju lääste Unnersäikenge wuude 1995 moaked fon [[Dieter Stellmacher]] in dät ''Saterlandprojekt'' fon ju Universität Göttingen. Deerbie wuuden 10% fon do Ienwoonere uur hiere Sproakgebruuk ätterfräiged an Hound fon ne Froagebooge mäd 34 Froagen. Fon do 12.100 Ienwoonere wuuden uutnuumen Bäidene unner 14 Jiere, as uk Uutloundere, Uutsiedlere un Personen mäd twäide Woonenge in Seelterlound. So ferbleeuwen 8.334 Persone, so dät 833 Ljuude tou befräigjen wieren. Deerfon koomen 766 (92%) uutfälde Froageboogen. Seeltersk ferstounden dwo 4.058 Ienwoonere (49%), Seeltersk baale konnen 2.250 Persone. Fon do 8.334 Ienwoonere baale also 27% Seeltersk, ap maaste in Roomelse (39,7%). In Skäddel kon 28,9% Seeltersk baale, in Strukelje waas dät 26,2% un in Seedelsbierich 9,6%.<ref>[[Dieter Stellmacher]]: ''Das Saterland und das Saterländische''. Ooldenbuurich 1998, S. 28</ref> In dät historiske Gebiet Seelterlound lääse do uk nit fräiskbaalende Täärpe Idafeen, Elisabethfeen un Näiskäddel. Disse Täärpe heere Däälich nit tou ju Meente Seelterlound. [[Idafeen]] heert tou ju Meente [[Aastrauderfeen]]), [[Elisabethfeen]] tou ju Meente [[Bäärsel]]) un [[Näiskäddel]] tou ju Stääd [[Ait]]. Do näie Bewoonere fon disse Foantäärpe koomen fon Anfang an uut Ooldenbuurich of Aastfräislound un do kuuden neen Fräisk baale. Näiskäddel äntstuude in dät 19. Jierhunnert fon Skäddel uut, man so as uk in dät Foantäärp Seedelsbierich waas ju Antaal fräisk baalende Ienwoonere littik. Tou dät Eende fon dät 19. Jierhunnert tälde Paul Kollmann in Näiskäddel noch 59 fräiskbaalende Ienwoonere (12,7%).<ref>Paul Kollmann: Der Umfang des friesischen Sprachgebiets im Großherzogtum Oldenburg. In: Zeitschrift des Vereins für Volkskunde 1 (1891), S. 400 ff</ref> == Baalwiesen == === Baalwiesen fon do Täärpe === Dät Seelterske kon in do trjo Dialekte fon Roomelse, Utände (Strukelje), un Skäddel ferdeeld wäide. Do Ferskiele sunt gjucht littik.<ref> Fergliek [[Marron Curtis Fort|Marron C. Fort]]: ''Das Saterfriesische''. In dät ''Handbuch des Friesischen''. Tübingen 2001, S. 419.</ref><ref>''Neben Deutsch: Die autochthonen Minderheiten- und Regionalsprachen'', uutroat fon Christel Stolz, Universitätsverlag Dr. N. Brockmeyer, 2009, Siede 49</ref> Daach sunt do, wan me Seeltersk baale kon, goud tou kannen. Hier een poor Biespilsatse in do unweerskienelk ful Ferskiele ansammeld sunt, man daach kon me deer an sjo, dät jo daach nit uuremäte foneenuur ouwieke: ==== 1. Biespilsatse ap Skäddeler Seeltersk ==== ''Ju Muur fon mien Naaberljüüde fon ju Hachte in't Nouden, do aaltied mäd ju Saise Gäärs faar hiere Haangste mjo, häd aan Lüünich blouked, die knulääst in dät froaie Fuugelhuus jieuwenske hier aain Huus Aaiere laid häd un bolde litsje Suukene häbe skuul. Mongs soacht hie Fodder un bikket litsje Miegelken un uurswät uut ju Äide bääte dän Staal, eer hie wier tourääch ätter't Fuugelhuus wäifljucht. Sieuwends (/Seeuwends) staant deer aaltied aan fraamden Mon, die uurs niks mäi as dän Fuugel tou bekieken. Wildääge kumt hie uut dät Bopperlound.'' ==== 2. Biespilsatse ap Roomelster Seeltersk (uk: Roomelsk) ==== ''Ju Muur fon mien Noaberljuude fon ju Hööchte in't Nouden, do aaltied mäd ju Saise Gäärs foar hiere Hoangste mjo, häd een Lüüntje blouked, dät knulääst in dät froaie Fuugelhuus ieuwenske hier oain Huus Oaiere laid häd un bolde litje Suukene häbe skuul. Mongs soacht dät Fodder un bikket litje Miegelken un uurswät uut ju Äide bääte dän Staal, eer dät wier tourääch ätter't Fuugelhuus waifljucht. Säiwends stoant deer aaltied aan froamden Mon, die uurs niks mai as dän Fuugel tou bekieken. Wildääge kumt hie uut dät Bupperlound.'' ==== 3. Biespilsatse ap Struukeljer Seeltersk ==== ''Ju Mour fon mien Naaberljuudene fon ju Hööchte in't Nudden, do aaltied mäd ju Soise Gäärs faar hiere Haangste (/Hangste) mjo, häd een Lüüntje blouked, dät knulääst in dät froaie Fuugelhuus ieuwenske hier aain Huus Aaiere laid häd un bolde litje Suukene häbe skuul. Mongs soacht dät Fodder un bikket litje Miechhäimken un ourswät uut ju Idde bääfte dän Staal, eer dät wier tourääch ätter't Fuugelhuus waifljucht. Säiwends staant deer aaltied aan fraamden Mon, die uurs niks mai as dän Fuugel tou bekieken. Wildääge kumt hie uut dät Bupperlound.'' === Baalwiesen fon oankelde Moanskene (sonaamde Idiolekte) === Ieuwenske do ferskeedene Baalwiesen fon Regionen (hier: Täärpe), do me as Dialekte beteekent, rakt dät in älke Sproake, ju noch fon moor as aan Moanske boald wäd, idividuelle Baalwiesen (Idiolekte), do al deer truch äntstounde, dät älkunaan besunnere Foarljooften foar Uutdrukswiesen häd. Man juust in een Sproake as dät Seelterske, dät noch nit wuddelk standardisierd is, blift noch baldoarich ful Ruumte foar sukke individuelle (idiolektoale) Ferskiele, foar do hier Biespile roat sunt: ==== 1. Individuelle Uutsproakevarianten ==== Et rakt "mä" un "mär" foar "mäd", "Dääsk" foar "Disk"; sukke Seeken sunt so säilden tou heeren, dät me fon idividuelle (idiolektoale) Uutsproakevarianten uutgunge kon. ==== 2. Dialektmiskenge ==== Toun Biespil, wan do Oolden fon ainewäl uut ferskeedene Täärpe kuume, kon dät licht weese, dät ju Person een oaine, individuelle Dialektmiskenge boalt. ==== 3. Hyperkorrektuur / neen Hyperkorrektuur ==== Ieuwenske dät in do Biespilsatse bruukte "bekieke" kumt uk [[Hyperkorrektuur|hyperkorrekt]] "bekiekje" foar, dät kweeden wäd, uumdät do [[je-Tiedwoude]] fon wäkke as typisk Seeltersk apfoated wäide. Ieuwenske "soacht" kumt in aal do Täärpe uk "säkt" foar, wildääge uk aan Faal fon Hyperkorrektuur: Uk Foarmen mäd "ch" rakt dät al in dät Ooldfräiske "sēka" ("säike"). Muugelk honnelt sik dät uk bie ju Foarm "säkt" uum Hyperkorrektuur, man dät is nit seeker. Bee düsse Faale sunt - hyperkorrekt af nit - so in dät Seelterske ienburgerd, dät me him nit moor iedensthoaftich as ferkierd beteekenje kon. ==== 4. Oold / näi ==== Oold un näi spielt uk een groote Rulle in [[Luudferskuuwenge]]n, do juust tou düsse Tied in dän Gong sunt, un do fon wäkke Ljuude meemoaked wuden sunt un fon wäkke noch nit: * trjo ---> tjo (Do maaste Ljuude kweede nu "tjo", "trjo" wät as ooldwaareldsk apfoated) * Fljooge ---> Fjooge ---> Fljooge (Masse middeloolde un junge Ljuude kweede "Fjooge", man dät gungt nu daach wier tourääch ätter "Fljooge" uumdät dät in dät skrieuwene Seelterske un deermäd uk in ju Skoule foarhäärsket) ==== 5. Idividuelle Ferskiele in dän Sproakuutbau ==== In dän [[Sproakuutbau]] kumt dät tou masse Lienuursättengen un besunners uk Fäkwoud-Uurnoamen: Juust hier in ju Seelterske Wikipedia, ju sunner Sproakuutbau nit weese kon, rakt dät deerfoar masse Biespile. Hier sunt dät t.B.: * ''Idiolekt'', ''Dialekt'' (Fäkwoude mäd griechisken Uursproang) * ''Fäkwoud'', ''Lienuursättenge'' (Weerskienelk Lienuursättengen ätter düütsk: "Fachwort", "Lehnübersetzung") Man me kon nit ferwachtje, dät die Sproakuutbau fon älkunaan gliek moaked wäd un do näie Themen aaltied juust gliek foarmulierd wäide (Biespil: "In do tjo Täärpe rakt dät unnerskeedelke Baalwiesen" af "in do tjo Täärpe rakt dät unnerskeedelke Dialekte"). Uurs een Biespil is dät Woud "Stoafsuuger" (Lienuursättenge uut dät Düütske) deertou dät dät [[Synonym]] "Huulbäisem" rakt, een Woud, dät weerskienelk fon een äänelk Platdüütsk Woud oulat is, un, as me licht ärkoant, uurspröängelk moor snurrich as iedenst meend waas. Daach kweede dät wäkke Ljuude nu uk in dän Iedenst. ==== 6. Moor af minner stäärke Ienfloude uut Kontaktsproaken ==== Wäkke platdüütske Ienfloude rakt dät allerweegense in dät Seelterske: So wäd insteede fon "mädeenuur" maasttieds "mädnunner" kweeden, wät uk wäil fon aan platdüütsken Ienfloud kumt, un "mädeenuur" wäd oafter as aiske ooldwaareldsk apfoated, daach kweede dät wäkke. Man dät rakt uk Seelter, do läip stäärke platdüütske af düütske Ienfloude häbe: "kien" insteede fon "naan" / "neen"; indäid uk "maake" / "moake" insteede fon "maakje" / "moakje". Sowät foatje noch masse Seelter as ferkierd ap, man daach wät dät kweeden. == Geskichte == Twiske 1100 un 1400 wuude dät Seelterlound fon Fräisen uut dät Aast-Fräislound fon däälich besiedeld. Woarskienelk koomen do Ljuude uut dät aastfräiske Kustgebiet, wier do, ätter ferskeedene Natuurkatastrophen, hiere Woonsteede ferlädden hieden.<ref>Hanne Klöver: ''Spurensuche im Saterland. Ein Lesebuch zur Geschichte einer Gemeinde friesischen Ursprungs im Oldenburger Land''. Norden 1998, S.30.</ref> Dät Seelterlound wäd naamd in n Uurkunde fon n 25. Okt. 1400 as een fon do Lounde do fon Groaf Nicolaus fon Tecklenburg an dän Biskup fon Münster uurdrain wuuden. Tou ju Groafskup Aastfräislound, ju äntstuude in dät 15. Jierhunnert, häd dät Seelterlound silläärge nit heerd. Unner dän Biskup fon Münster hieden do Seelter noch loange ne bestimde Oainständegaid un kreegen uk noch ne Sunnerloage truch Honnel un Skipfoart. Dät ooldste Seeltersk sunt two Woude in een Uurkunde uut dät Jier 1415.<ref>[[Marron Fort]] (1988). ''Das Saterfriesische vor Hoche: zwei vergessene Quellen''. In: Us Wurk 33 (1984). Sieden 103-108.</ref> Ap dät aastfräiske Hoolichailound wuude in dät 16. Jierhunnert minner Fräisk boald, insteede deerfon boalden do Ljuude deer immer moor Platdüütsk. Weegen ju isolierde Loage un ne bestimde Oainständegaid waas die platdüütsken Ienfloud in Seelterlound gjucht littik. Bit in dät 19. Jierhunnert waas dät Seelterlound n Soundinsel midde in oafte uunbegungboare hooge Foane, me kuude bloot mäd n Skip uur ju [[Seelter Äi]] in Seelterlound kuume. Uum 1900 wuude ju Buuräi ap do kultivierde hooge Foane gans wichtich. Truch näie Sträiten un n Iersenboan kreech dät Seelterlound fääste Ferbiendengen mäd ju 'Buutewaareld'. Uum 1945 waas ju [[Sproakstatistik|Loage fon ju Sproake]] in do oolde Käädentäärpe noch so stäärk, dät ferskeedene Fluchtlinge uut [[DDR|Aast-Düütsklound]] sloank Seeltersk baalen leerden. Ätters geenen fuul Seelter Oolden deertou uur, hiere Bäidene ap [[Düütsk|Hoochdüütsk]] aptouluuken. Do lääste Jiertjaande koom deerap ne Reaktion un wäd uk n Bitje [[Seeltersk an do Skoulen]] roat. Ne Seeke ju foar bee Sieden fuul Ärfoulch rakt, läite do seelter Uuren fon allere Ljuude in Bäidenstuune. Uk kuume hier un deer seelter Beteekengen ap Huuse un sunt nu do seelter Täärpnoomen uk ap do Skilde anroat. Dät is foar n grooten Deel bewierked fon dän [[Seelter Buund]]. In't Jier 1990 wuude ju seelterfräiske Sproake apnuumen in't [[Guinness Book of Records]] as litste Toalailound fon Europa.<ref>''"Seelterlound" kommt ins Guinness-Buch der Rekorde'', Nordwest-Zeitung fon'n 3. April 1990</ref> Al in dän Begin fon dät 20. Jierhunnert kwieden ferskeedene Ljuude, dät ju seelterfräiske Sproake uutstierwe wüül. Ju absolute Baalertaal is bit tou dät Eende fon dät 20. Jierhunnert relativ konstant bleeuwen,<ref>Do Taale kuume uut [[Marron Curtis Fort]] sien: ''Saterfriesisches Wörterbuch.'' Hambuurich 1980, Siede 46 un [[Dieter Stellmacher]] sien: ''Das Saterland und das Saterländische.'' Ooldenbuurich 1998.</ref> man do Baalere fon dät Seelterfräiske sunt däälich ne Minnerhaid in ju Meente Seelterlound. == Stoatus == [[Bielde:Skäddel Seelterlound.jpg|thumb|350px|Twosproakige Täärpnoomen, hier dät Täärpskild fon Skäddel an ju Noudsiede fon dät Täärp.]] === Anärkannenge === Ju seelter Sproake stoant siet 1999 unner Skuts fon ju Europäiske [[Charta fon do Regionoal- un Minnerhaidssproaken]]. In dät Seelterlound is ju Sproake uk as Amtsproake toulät. Do fjauer Täärpe in Seelterlound hääbe twosproakige Täärpnoomen. Ju ISO/DIS-639-3-Kode is stq. === Unnergjucht === In [[Seelterlound]] sunt in aal fjauer Täärpe touhoope fieuw [[Bäidenstuun]]e, wier do Bäidene mäd [[Seeltersk-Unnergjucht]] truch Fräiwilliger fersuurged wäide. An aal do Litje Skoulen (Gruundskoulen) in Seelterlound kriege do Bäidene Seeltersk-Unnergjucht. An ju "Grote Skoule fon't Seelterlound" (dät ''Schulzentrum Saterland'') konnen do Sköilere an ju Realskoule Seeltersk as ''Wahlpflichtkurs'' kriege, an ju Hauptskoule rakt dät apstuuns naan Seeltersk-Unnergjucht. Uk an dät Gymnasium (''Laurentius-Siemer-Gymnasium'' in Roomelse) rakt dät apstuuns noch naan Seeltersk-Unnergjucht. An do Beroupskoulen, Fachskoulen un Hoochskoulen rakt et uk naan Seeltersk-Unnergjucht. An do Universitäte fon Göttingen, Kiel un Ooldenbuurich rakt et Seminoare uur dät Seelterfräiske. Uunräägelmäitich rakt et Kuurse fon t. B. dän Seelter Buund of ju Foulkshoochskoule in Lier. === Literatuur === In do 1950er Jiere fangt ju Geskichte fon ju [[seelterfräiske Literatuur]] eerst gjucht oun. Dät [[Lesebouk foar Seelterlound]] waas ne Riege fon seelter Saitengstukke, do fon 1953 bit tou 1965 in dän 'General Anzeiger' publiziert wuuden sunt. As dät Lesebouk foar Seelterlound apheerde, fängen [[Hermann Janssen]] un [[Pyt Kramer]] oun mäd "[[Seelter Trjoue]], Tidschrift foar alle Seelter". Dät fäng oun in n Suumer 1966 un die soogende un lääste Jiergong koom 1972. In dät Lesebouk un in Seelter Trjoue sunt ferskeedene literariske Seeken publiziert wuuden. Hermann Janssen skreeuw uk foar dät Lesebouk un häd 1964 "Dät Ooldenhuus" uutroat. [[Marron Curtis Fort|Marron C. Fort]] häd in 1985 un 1990 two Bouke mäd Täkstsamlengen uutroat, in dät Jier 2000 ärskeen sien seelter Uursättenge fon dät Näie Tästamänt un do Psoolme. [[Margaretha Grosser]] is een fon do maast produktive Autorinnen in ju seelter Sproake, ju häd Fertälstere un Dööntjene skreeuwen in do Saitengen, un ferskeedene bekoande Bäidensbouke, so as Die litje Prins (2009) un Tuusterpäiter (2010) uursät. === Medien === Ju [[Ems-Vechte-Welle]] häd älke two Wieke fon 11:00 bit 13:00 ne [[Radio|Seendenge]] uut Seelterlound ap Seeltersk un Plat. In Internet skrift ju Näissiede www.stuuns.com ap Seelterfräisk. In dän "General-Anzeiger" fon Rhauderfehn un ju "Nordwest-Zeitung" fon Ooldenbuurich ärskiene räägelmäitich Artikkele uur dät Seelterfräisk of ap Seeltersk. === Säärke === Toumindest eenmoal in do two Jiere wäd in ju roomske Säärke ne Misse ap Seelter ouheelden. Dät [[Näie Testament]] (un do Psoolme) is fon [[Marron Curtis Fort|Marron Fort]] uursät ap Seelterfräisk. == Fonetik un Fonologie == {| class="wikitable" !colspan="20" width="100%"|'''Kuute Sälwenluude''' |- |'''Luud'''||'''IPA'''||'''Biespil'''||'''Uur Sproaken'''||'''Bemäärkenge''' |- |/a/||[a]||Gat, falsk, kanne|| || |- |/ä/||[ɛ]||Fäk, fäl, rädje|| || |- |/e/||[ə]||se, et, bekoand|| || |- |/i/||[I]||Wille, licht, bidje|| ||ä-oartich |- |/o/||[ɔ]||Stok, konne|| ||a-oartich |- |/ö/||[œ]||bölkje|| || |- |/u/||[ʊ]||Stuk, Buk|| ||o-oartich |- |/ü/||[ʏ]||wül, Fründ|| ||ö-oartich |- !colspan="20"|'''Hoolfloange Sälwenluude''' |- |'''Luud'''||'''IPA'''||'''Biespil'''||'''Uur Sproaken'''||'''Bemäärkenge''' |- |- |/ie/||[iˑ]||Wiele, liek, Liene|| || |- |/uu/||[uˑ]||fuul, Buuk|| || |- |/üü/||[ʏˑ]||trüütich, wüül|| || |- !colspan="20"|'''Loange Sälwenluude''' |- |'''Luud'''||'''IPA'''||'''Biespil'''||'''Uur Sproaken'''||'''Bemäärkenge''' |- |- |/aa/||[aː]||Taal, Paad||so as in dät ängelske „f''a''ther“|| |- |/ää/||[ɛː]||sääd, Stääd||so as in dät frantsööske „t''ê''te“|| |- |/ee/||[eː]||leet, Feete, leese||so as in dät düütske „l''e''ben“|| |- |/íe/||[iː]||Sies, Liene, fiere||so as in dät düütske „B''ie''ne“||Akzent wäd maastens nit skrieuwen |- |/oa/||[ɔː]||Toal, Hoase||so as in dät ängelske „w''a''ter“|| |- |/öä/||[œː]||Göäwel, böädelje||so as in dät frantsööske „''œ''vre“|| |- |/oo/||[oː]||Dook, groot, Hoose||so as in dät düütske „S''oh''n“|| |- |/öö/||[øː]||Grööte, drööme||so as in dät düütske „H''ö''hle“|| |- |/úu/||[uː]||fuul, suur, suuge||so as in dät düütske „Mut“||Akzent wäd maastens nit skrieuwen |- |/ü'ü/||[yː]||Düüwel, düütelk||so as in dät düütske „f''üh''len“||Akzent wäd maastens nit skrieuwen |- !colspan="20"|'''Twieluude''' |- |'''Luud'''||'''IPA'''||'''Biespil'''||'''Uur Sproaken'''||'''Bemäärkenge''' |- |- |/áu/||[aːu]||gau, kauje||Akzent wäd maastens nit skrieuwen, ''a'' + hoolfkuute ''u'' |- |/ai/||[aːi]||nai, Sail, taie||so as in dät düütske „B''ei''n“|| |- |/äi/||[ɛɪ]||näi, Skäip, wäit||||kuute ''ä'' + hoolfkuute ''i'' |- |/au/||[au]||Dau, flau, haue||so as in dät düütske „L''au''t“|| |- |/äu/||[eu]||häuw, stäuwen|| ||kuute ''ä'' + hoolfkuute ''u'' |- |/eeu/||[eːu]||skeeuw, leeuwe|| ||loange ''ee'' + hoolfkuute ''u'' |- |/ieu/||[iˑu]||Lieuw, ieuwen|| ||hoolfkuute ''ie'' + hoolfkuute ''u'' |- |/oai/||[ɔ:ɪ]||Koai, oain, loaierje|| ||loange ''oa'' + hoolfkuute ''i'' |- |/oi/||[ɔy]||skoi, Moite, bloie||so as dät düütske n''eu''|| |- |/öi/||[œ:i]||Möie, öile|| ||kuute ''ö'' + hoolfkuute ''i'' |- |/ou/||[o:u]||Douk, Lound, roupe|| || |- !colspan="20"|'''Konsonanten''' |- |'''Luud'''||'''IPA'''||'''Biespil'''||'''Uur Sproaken'''||'''Bemäärkenge''' |- |- |/b/||[b]||Baabe|| || |- |/ch/||[x]||truch|| || |- |/d/||[d]||dood|| || |- |/f/||[f]||Fät|| || |- |/g/||[ɣ] un [x]||Gas, weege|| || |- |/h/||[h]||hoopje|| || |- |/j/||[j]||Jier|| || |- |/k/||[k]||Ku|| || |- |/l/||[l]||Lound|| || |- |/m/||[m]||Määme|| || |- |/n/||[n]||Noome|| || |- |/ng/||[ŋ]||twinge|| || |- |/p/||[p]||Pieper|| || |- |/r/||[[r] un [ɐ]]||greeuwe, Ierm|| || |- |/s/||[s]||säike|| || |- |/sk/||[sk]||Skoule, Skäddel|| || |- |/t/||[t]||täiwe|| || |- |/v/||[v]||roovje|| ||Fort skrieuwt ''roovje'' un ''skräive'', Kramer bruukt deerfoar ''roowje'' un ''skräiwe'' |- |/w/||[v] un [w]||weende, leeuwe|| |- |/z/||[z]||offiziel|| ||Stämhaft [z] in een Anluud is ungewöönelk foar fräiske Dialekte un kuumt uk in dät Seelterske betüümt foar |} == Skrieuwwiese == [[Bielde:Ietlokoal Seelter Äi.JPG|thumb|300px|Dät Ietlokoal 'Seelter Äi' in Skäddel.]] Ne offizielle Gjuchtskrieuwenge foar dät Seelterske rakt et noch nit. Dät Seelterske is in dän Loop fon do Jiere ap gans ferskeedene Wiesen skrieuwen wuuden. Do Sproakgeleerden hääbe in dät 19. Jierhunnert bit tou do 1950er Jiere moor of minner phonetiske Skrieuwwiesen bruukt. Deerfon waas [[Julius Bröring]] sien Wierk ap maaste bekoand in Seelterlound. Deerap basierde sik dan uk [[Gesina Lechte-Siemer]], as ju in do trüütiger Jiere mäd seelter Gedichte ounfäng, wierbie ju oawers aal do Lienjen un Teekene wäägeläite moaste, deeruum dät do sik foar n praktisken Druk nit oainden. As dan in do füüftiger Jiere foarallen fon [[Hermann Janssen]] näi ounfangd wuude mäd dät [[Lesebouk foar Seelterlound]], wieren Ienfloude fon ju hoochdüütske un ju ängelske Skrieuwwiese deeroun. Al ap ju eerste Siede fon dät Lesebouk foar Seelterlound (Aproup) stuuden Woude as 'brought', 'ienfiehrd', 'utschniede'. Leeter geen dät n bitje wäch, oawers do loange Luude wuuden in dät Lesebouk foar Seelterlound noch nit konsequent skrieuwen.<ref>Do Woude 'leere', 'reeke' wuuden dubbeld skrieuwen, wilst 'makede', 'monige' kuut skrieuwen wuuden. Dätsälge waas uk bie t. B. 'grot' (loang Luud, man wuude kuut skrieuwen) un 'poor' (uk n loang Luud, man wuude loang skreeuwen).</ref> In jusälge Tied wuud bie ju [[Fryske Akademy]] in [[Ljouwert]] toacht an n Woudebouk (Hermann Janssen rakt in dät Lesebouk foar Seelterlound uk al ne groote Lieste fon 4000 Woude) un dan skuul dät deerfoar ne konsequente Skrieuwwiese reeke, ätter dän Prinzip "een Luud - een Teeken", sodät uk nit-Seelter ju Uutsproake deeran ouleese kuuden. Die Direktor Professor Jelle Brouwer waas ju Meenenge, dät do Seelter sik deeruur uk uutspreeke skuulen. Deerap moakede [[Pyt Kramer]] eenige Äntwurpe, do dan 1958 fon ne Delegation unner Fierenge fon Brouwer in moorere Äiwende an Hound fon Biespiele mäd de [[Seelterbuund fon 1952|Tweelwerrräid]] truchnuumen wuuden. Toulääst wuud dan ju Foatenge mäd "loange Säwenluude altied dubbeld" wääld, ju dan leeter as "Skrieuwwiese fon 1958" anwoand wuude in dät "Seelter Woudebouk" fon 1961 un uur Bouke, as "Dät Ooldenhuus".<ref>Sjuch [[Lesebouk foar Seelterlound]], unner ''Ut de Seelter Sproakleere'' (Täkst stoant ap Wikisource)</ref> Consequenz waas, dät do kuute Luude [i] un [u] (in 'Tied', 'kuut') dan as i un u skrieuwen wuuden, wieruum do Luude [I] un [U] (in 'dit', 'Buk') dan skrieuwen wuuden as ì, ù. In n Praxis wuuden do apaate Akzentteekene nit bruukt un dät roate Ferwikselenge. Dät wuud löösd fon Professor [[Marron Curtis Fort|Marron C. Fort]] in sien "Saterfriesisches Wörterbuch" fon 1980. Deeroun wuud 'Tied' un 'kuut' skrieuwen, also mäd ie un uu, wierbie dan do loange Luude [i:], [u:] as íe, úu skrieuwen wuuden (also slíepje, súur). Wan deer do Akzentteekene wächfaale, stöörde dät bolde naagends, deeruum dät dät fon do Luude uk bolde neen Minimoalpoore rakt. N uur Näierenge fiert Fort truch in sien Uursättenge fon dät Näie Tästamänt in et Seeltersk, wier hie sk skrift insteede fon sch, wät foarallen ap Skoulen nutselk is uum ju gjuchte seelter Uutsproake [sx] tou kriegen, insteede fon ju Düütske. Fort sien Skrieuwwiese wäd in groote Lienjen däälich maast ferwoand. Bloot dät Eenpeldskrieuwen in eepene [[Silwe]] (also ''epen'' insteede foar ''eepen'') wuude nit altied uurnuumen. == Unnersäikengen == [[Bielde:Bahnhofscharrel.jpg|thumb|300px|Die oolde Boanhoaf fon Skäddel, wier däälich dät [[Seelterfräiske Kulturhuus]] tou fienden is.]] Truch sien isolierte Loage un do deeruut resultierende Oainhäide keemen in dät Seelterlound al in dät fröie 19. Jierhunnert ferskeedene [[Unnersäikere fon ju seelter Sproake]] ap Besäik. Al in 1794 skreeuw die Antropologe [[Mauritz Detten]] uur do Fräisen fon dät Seelterlound. Hie beskreeuw ju seelter Sproake as ''„<!-- Die Saaters sprechen nicht allein ein in der Gegend gebräuchliches Plattdeutsch; sondern noch -->ein eignes teutsch, welches, wenigstens zum Theil, offenbar verdorbenes plattdeutsch ist<!-- , wie es das gleich erfolgende kleine Wörterverzeichniß beweiset. -->“'' un notierde sik n poor Woude. Die Theologe un Historiker [[Johann Gottfried Hoche]] skreeuw moor uur ju Sproake in sien Räisebeskrieuwenge truch Osnabrück un Niedermünster in dät Seelterlound, Aast-Fräislound un Groningerlound. Foar him waas dät Seelterske dät ooldste Dialekt fon Düütsklound un ju Uursproake fon dät Ängelske, Niederloundiske, Ooldsaksiske of Platdüütske. In dät Jier 1836 wuude dät Wierk ''Onze Reis naar Sagelterland'' uutroat fon do wäästfräisen [[Montanus Hettema]] un [[Rinse Posthumus]]. Dät is n tjuk Bouk wuuden, dät bolde toun Haaldeel uut oolde Uurkunden bestuude. Interessant sunt eenige Texte, ne Sproakleere (wier Hettema dät Seelterske in dän ooldfräiske Roome twinge wol) un ne Woudelieste fon 31 Sieden. In dät Jier 1846 koom die Jeverloundiske Theologe [[Johann Friedrich Minssen]] foar moorere Mounde ap Besäik. Hie beskreeuw ju Sproake gans gnau un sammelde fuul Fertälstere un Spräkwoude in ju seelter Sproake. Sien Unnersäikengen wuuden toun Deel in dät Tiedskrift ''Friesisches Archiv'' publisiert, n groot Deel fon sien Wierk wuude eerste ätter dän Twäide Waareldkriech fuunen un uutroat. Die Begruunder fon ju modärne Frisistik, [[Theodor Siebs]], diede uk Unnersäik ätter ju seelter Sproake. Sien ''Geschichte der friesischen Sprache'' (1901) änthaalt ne bolde fulständige historiske Grammatik fon dät Seelterske, wierfon hie in ''Zur Geschichte de englisch-friesischen'' al fuul Biespiele roat hiede. Bloot ap Seelterlound beluuke sik ''Das Saterland, Flurnamen'' un sien lääste Uutgoawe in 1934 ''Zur friesischen Volkskunde des Saterlandes''. Do Unnersäikengen fon dät Seelterfräiske ätter dän Twäide Waareldkriech dieden foarallen [[Pyt Kramer]] un [[Marron Curtis Fort]]. Die wäästfräiske Ingenieur Kramer waas 25 Jiere oold as hie sien Seelter Woudebouk (1961) uutroate, fon sien Näi seelter Woudebouk is Beend I (A–E) in 1992 ärskienen. In 1982 wuude sien Kuute Seelter Sproakleere publisiert.<ref>[[Pyt Kramer]]: [http://mitglied.multimania.de/Seelter2/seelgra3.htm Kute Seelter Sproakleere.] Rhauderfehn 1982.</ref> Hie häd ferskeedene Unnersäikengen däin man hie häd uk ferskeedene Bouke skreeuwen un uutroat, fon 1966 bit 1972 waas hie foar dät seelterske Tiedskrift [[Seelter Trjoue]] aktiv, un hie publisierde ferskeedene wieräntdekte Wierke fon t. B. Minssen. Die amerikoanske Germanist Marron Curtis Fort begon in do 1970er Jiere mäd sien Unnersäikengen ätter dät Seelterske un arbaidede bit tou dät Jier 2003 an ju Universität Ooldenbuurich wier hie sik iensätte foar dät Platdüütske un dät Seelterske. Mäd Hermann Dumstorf stoalde Fort dät ''Saterfriesisches Wörterbuch'' touhoope, dät 1980 publisierd wuude. Ieuwenske sien Woudebouk roate hie do Tekstsamlengen ''Saterfriesisches Volksleben'' (1985) un ''Saterfriesische Stimmen'' (1990) uut un uursätte dät Näie Tästamänt un do Psoolme in dät Seelterske (2000). == Literatuur == === Algemeene Beskrieuwengen un Grammatiken === * Marron C. Fort: ''Das Saterfriesische''. In: ''Handbuch des Friesischen''. Tübingen 2001. ISBN 3-484-73048-X * Pyt Kramer: ''[https://web.archive.org/web/20150618023624/http://seelter.16mb.com/seelgra3.htm Kute Seelter Sproakleere]''. Ostendorp, Rhauderfehn 1982. ISBN 3-921516-35-8 * Dieter Stellmacher: ''Das Saterland und das Saterländische.'' Isensee, Ooldenbuurich 1998. ISBN 3-89598-567-8 * Jan Wirrer (Hääruutroater): ''Minderheiten und Regionalsprache in Europa.'' Westdeutscher Verlag, Opladen 2000. ISBN 3-531-13131-1 === Woudebouke === * [[Marron Curtis Fort|Marron C. Fort]]: ''Saterfriesisches Wörterbuch'' (Seeltersk-Düütsk). Helmut Buske, Hambuurich 1980. ISBN 3-87118-401-2 * [[Pyt Kramer]]: Woudelieste Düütsk-Seeltersk, 156 Sieden, Mildaam, 1996<br> Foar ne ganse Lieste kiekjet bie [[Woudebouk]]. == Sjuch uk == * [[Äntwikkelenge fon do seelter Luude]] * [[Seeltersk-Unnergjucht]] * [[Seelterfräiske Literatuur]] * [[Unnersäikere fon ju seelter Sproake]] * [[Wangeroogisk|Wangeroogisk Fräisk]] * [[Wurstfräisk]] * [[Sproakstatistik]] == Ferwiese ätter buuten == * Euromosaic: [http://www.uoc.edu/euromosaic/web/document/friso/an/i2/i2.html Frisian in Germany: Saterlandich]<small>''ängelsk''</small> * [https://web.archive.org/web/20150617215157/http://seelter.16mb.com/ Näie Seelter Siede] * [http://seelter.16mb.com/ Näie Seelter Siede] mäd [https://web.archive.org/web/20091212004758/http://www.allezhop.de/frysk/seelter/ Seelter Kurs] * [http://www.lowlands-l.net/seeltersk.php Portoal foar Lowlands-L, seelterske Fersioun] * [https://web.archive.org/web/20060828170317/http://www.staff.uni-marburg.de/~naeser/dial-aud.htm Spreeken Seeltersk - Nr.38, 39] * [https://web.archive.org/web/20110712221041/http://www.ekfrysk.host22.com/etym.htm Wier kumt dät Woud häär?] ;Fideo's * [http://www.ga-online.de/-videos/player/1437/Saterfriesisch-fuer-Anfaenger-24-02-2010 GA-Video mäd Gretchen Grosser uur Seeltersk] * Fideos: Seeltersk heere un leere mäd Gretchen Grosser: [http://www.ga-online.de/-videos/player/1628/ Deel 1] / [http://www.ga-online.de/-videos/player/1640/ Deel 2] / [http://www.ga-online.de/-videos/player/1652/ Deel 3] / [http://www.ga-online.de/-videos/player/1668/ Deel 4] / [http://www.ga-online.de/-videos/player/1684/ Deel 5] (GA) * [http://www.rtl-regional.de/player.php?id=13053&tag=Saterland&seite=0 Fideo Seeltersk ap RTL Bremen] ;Woudeliesten * [https://web.archive.org/web/20150617211720/http://seelter.16mb.com/woudelisSK.htm Woudelieste Düütsk-Seeltersk] * [https://web.archive.org/web/20150617213354/http://seelter.16mb.com/woudebouk.htm Woudelieste Seeltersk-Düütsk] * NSW, Nai Seelter Woudebouk, Seeltersk – Düütsk – Wäästfräisk – Ängelsk, [https://web.archive.org/web/20150618023632/http://seelter.16mb.com/Deelleede.htm Bouksteewe A–E un G–H] ([[Woudebouk|beskrieuwend Woudebouk]]; noch in Oarbaid). * [[Wikipedia:Woudelieste]] {{GermaniskeSproaken}} {{SproakenDüütsklound}} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräisk]] {{GalerieArtikkel}} klscctt85ieaftlkaakzuk1sp092zny 0 492 103102 96036 2013-03-07T21:02:53Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 9 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q556046]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Image:SIMSNI.JPG|thumb|350px|SIMS Spektrum fon Nikkel.]] [[Image:SIMSP.JPG|thumb|350px|SIMS Spektrum fon Phosphor]] == Prinzip == '''Sekundär-Ione-Massen-Spektrometrie '''(SIMS) is ne Methode tou dät Analysierjen fon Uurflächen. Deertou wäd ju Probe in Vakuum bestroald mäd [[Ion]]e (litje leedene Deele). Deertruch wäide dan Ione fon ju Probe-Uurfläche loossloain, wierfon dan ju Masse wain wäd. Dät Weegen fon do sonaamde sekundäre Ione geböärt in n [[Massen-Spektrometer]], so dät ju [[Atommasse]] fääststoald wäide kon un me weet, uum wäkker [[Element]] sik dät honnelt. Ju Methode is gans geföilich un ju Geföilegaid kon 10^-16 bit 10^-12 Atome/cm3 bedreege, dät is minner as n millionste Prozent! Deermäd is ju Methode uum ne Million Moal geföiliger as [[Auger-Elektrone-Spektroskopie (AES)|AES]]. == Resultoate == Do Resultoate kricht me as Massenspektroa, hier t.B. foar [[Nikkel]] (buppeste Bielde). Deerbie kon me do [[Isotop]]e apaat sjo, hier also ap Atommassen 58, 60, 61, 62 un 64. Gewöönelk stoant dät Ferhältnis twiske do Isotope fääst, man in wäkke Falle kon dät uurs weese, t.B. troch nukleäre Prozesse. Dät kon me dan an dät SIMS-Spektrum sjo. Bie dät uur Spektrum honnelt sik dät uum [[Phosphor]]. Dät häd man aan Isotope (Massentaal 31), man apfaalend sunt litje Spitsen ap 62 un 93. Deer honnelt sik dät uum Clustere (Klüüten) fon two bzw. tjo Atome mäd oankelde Leedenge. Dät kon ouhongje fon ju Bestroalengswiese. Nu is dät Läipe, dät ju Spitse ap 62 touhoope faalt mäd n Isotope fon Nikkel. Ap ju Wiese konnen Spitsen fon ferskeedene Elemente sik eenuur stööre un dät is n Ätterdeel fon SIMS. == Ätterdeel == N fuul gratteren Ätterdeel is, dät bloot do Ione (leedene Deele) meeten wäide un dät nit goud fäästtoustaalen is, wo n grooten Andeel do fon do ganse loossloaine Deele uutmoakje. Bruukt me toun Bestroaljen t.B. dät [[Edelgas]] [[Argon]], dan wäide neen Ferbiendengen foarmd un äntstounde man gans min sekundäre Ione. Me kon dät ferbeeterje truch n Bitje Suurstof in dät Vakuum oun tou läiten. Fuul geföiliger wäd ju Methode truch ju Probe mäd Ione fon n uur Gas tou bestroaljen. Uk honget fuul deerfon ou, of dät Materioal fon ju Probe sälwen al ne Touhoopestaalenge, t.B. n [[Oxyd]] is. Truch aal disse Uurseeken kon ju Geföilegaid fon SIMS uur n Faktor duusend skiele un mout oafte mäd Referenzproben oarbaided wäide uum noch n Bitjen tou wieten, wät me häd. == Sjuch uk == [[Lieste_fon_chemiske_Elemente|SIMS-Profile fon aal Elemente]]. [[Kategorie:Physik]] q2h08fzjxulbeks7bm0bezdg7iqw8lh 0 493 110718 109020 2015-05-09T22:31:54Z 81.171.56.154 Deutsche Biographie wikitext text/x-wiki '''Georg Sello''' (1850 - 1926) waas n düütsken Historiker. Hie skreeuw ''Saterlands ältere Geschichte und Verfassung'', wieroun dät [[Seelter Siegel|seelter Siegel]] un ju oolde Koarte fan 1588 apnuumen sunt. == Sjuch uk == * [[Literatuur uur Seelterlound 2]] == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz74797|Name=Georg Sello}} {{Normdaten|TYP=p|GND=117479357|NTA=074330454|LCNAF=no2011110221|VIAF=57393317}} {{DEFAULTSORT:Sello, Georg}} [[Kategorie:Historiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] lrtqsbdwnuzwkn7m9yws1jqx6nkebsp 0 494 103104 98333 2013-03-07T21:03:15Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 75 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q39645]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Semantik''' af Betjuudengsleere belukt sik ap ju Betjuudenge fon do Woude. Dät Interessante is, dät ferwante Woude in ferscheedene Sproaken nit altied gans jusälge Betjuudenge hääbe. N bekoand Biespiel is ''Früündskup'' "Freundschaft", wät sik ap Seeltersk uk ap ju "Familie" belukt. Moor komplitsierd is dät, wan n '''Betjuudengsfäild''' in ferscheedene Sproaken ap ne uunglieke Wiese ferdeeld sunt. Biespil: {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="400" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |Düütsk||Seeltersk||Biespiele |- |''gebrauchen''||''bruuke''||''Dät kon iek goud '''bruuke'''. '''Bruukte''' Kloodere.'' |- |''brauchen'' 1||''bruuke''||''Iek '''bruuke''' Hälpe.'' |- |''brauchen'' 2||''hougje''||''Dät '''hougest''' du nit tou dwoon.'' |} N Biespil wier do Betjuudengen gans wied uutnonner ron sunt, is ''bäite'' "heizen". Dät hat eegentelk "(dät Fjuur) beeter moakje" un äntstamt ooldfräisk ''beta'' "(ne Säände) beeter moakje", ''büßen'' also. Uk kon ne Bestimde Betjuudenge fon n uur Woud '''uurnuumen''' wäide. Hier sunt eenige Falle wier dät ap Seeltersk geböärd is. * ''Smoacht'' 'Hunger'. ''Smoacht'' is nit ap Ooldfräisk uurlääwerd, man ''hunger'' wäil. Fielicht is dät so geen dät wan do junge Ljuude in riekere Tieden kloageden, dät do Oolden dan kwieden: "Wie hieden fröier Hunger; wät Jie hääbe is man n bitje Smoacht". * ''reeke'' 'geben'. Deer häd dät Ooldfräiske dät Woud ''jeva'', dät ap Seeltersk bloot bewoard is in ju Sunnerbetjuudenge ''ferjeeuwe'' 'vergiften'. Dät lät sik fonsälwen nit riemje mäd ju Betjuudenge 'vergeben' un so is dät Woud ''jeeuwe'' fielicht ap Seeltersk in n läip Lucht tou stounden keemen. So kon me ferstounde dät dät ärsät wuude truch ooldfräisk ''reka'' 'reichen', 'geben'. Seeltersk ''reeke'' hat uk noch wäil 'reichen': "Die Winner kreech dän Pries uurroat", man in ju Sunnerbetjuudenge 'reichen bis' hat et ''räkke'': "Ju Böie räkt fon hier bit Ait". ==Literatuur== * [http://depot.knaw.nl/7898/1/Fuss_und_Bein.pdf A.P. Versloot, “Fuss” und “Bein” in den modernen friesischen Mundarten, Kiel 1994.] [[Kategorie:Sproakkunde]] 146lek4aefoeppw2dbtc6rq3olb6pzt 0 495 120231 111376 2021-08-30T20:11:48Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Amarna Akkadian letter.png|Akkadisken Bräif (fuunen in Tell Amarna),<br />in Kielschrift moaked in n Leemtoafel|300px|thumb]] [[Bielde:1QIsa b.jpg|Schriftrulle fon dän Dooden See <br /> Jesaja 57:17 - 59:9)|300px|thumb]] [[Image:Petra Jordan BW 21.JPG|Dät ''Schäthuus'' fon Petra, in Wuudelkhaid n Grääftämpel,<br /> ainewaine twiske dät 1.Jh.f. Chr. un dät 2.Jh.ä. Chr.|300px|thumb]] [[Bielde:AndalusQuran.JPG|Ne Siede fon dän Koran uut dät 12. Jh.,<br />soogoar uut Andalusien.|300px|thumb]] As '''Semitiske Sproaken''' wäd ne Gruppe fon Sproaken beteekend in Wääst-[[Asien]] un dän anlääsende Paat fon [[Afrikoa]]. Do Sproaken stounde apaat fon do [[Indogermaniske Sproaken]] un dwo apfaalen truch ju stäärke Funktion fon Konsonante. Jo wäide reekend tou do [[Afro-Asiatiske Sproaken]]. Ju semitiske Gruppe wäd ferdeeld in: == Noudaast Semitisk == fertreeden fon * '''[[Akkadisk]]''', boald in [[Mesopotamien]] in ju [[foarkristelke Tied]]. [[Dialekt]]e deerfon sunt ** [[Babylonisk]] un ** [[Assyrisk]]. == Noudwääst Semitisk == wuud boald in [[Syrien]] un [[Palestinoa]]. Deertou heere: * '''Amoritisk''' of Aast-Kanaanitisk, fuunen in Texte in [[Babylonien]]. * '''[[Ugaritisk]]''', ju Sproake fon do Texte fon ju Stääd-Stoat Ugarit in Noud-Syrien uut dät 14. un 13. Jierhunnert f. Chr. * '''[[Kanaanitisk]]''', ju Sproake fon do Tell Amarna Bräiwe (14. Jh. f. Chr.), wier uut leeter äntstuuden: ** '''''[[Hebräisk]]''''', ounfangend mäd ju [[biblisk]]e Periode (1200-200 f.Chr.) un leeter do [[Apokryph]]en un do '''[[Schriftrullen]]''' fon dän Dooden See (2. un 1. Jh. f.Chr.), as uk [[rabbinisk]]e Schriften (eerste Jierhunnerte ä. Chr.). ** [[Phönikisk]] un [[Punisk]], as fuunen in do Inschrifte in do oolde phönikiske Stääde (10.-1.Jh. f.Chr.) un do fon hiere mediterrane Kolonien (9.Jh. f.Chr.-2.Jh. ä.Chr.). ** Moabitisk, fuunen in ju Inschrift fon Köönich Mesa fon Moab fon dät 9.Jh. f. Chr. * '''[[Aramäisk]]''', wät sik ferdeelt in ** Oold Aramäisk in Ienschriften fon Damaskus, Hama un Assyrien (10.-8.Jh. f. Chr.). Dan as Amtssproake fon do assyriske, babyloniske en persiske Rieke (7.-4.Jh. f. Chr.), uk ap Papyri fon Ägypten (5. un 4. Jh.f. Chr.). Uk as biblisk Aramäisk in bestimde Paate fon dät Oolde Testament (5.-2. Jh.f. Chr.). ** Wääst Aramäisk, wät noch tou heeren is in eenige Täärpe bie Damaskus un wät sik fröier ferdeelde in: *** Nabatäisk, ju Sproake fon n arabisken Stoat in dät bekoande '''Petra''' (1. Jh.f. Chr.- 3. Jh.ä. Chr.). *** Palmyrenisk in ju antike Oasenstääd Palmyra (1. Jh.f. Chr.- 3. Jh.ä. Chr.). *** [[juudsk]] palestinensisk Aramäisk waas ju Sproake ju der boald wuude in [[Palästina]] in ju Tied fon [[Christus]] un in do eerste Jierhunnerte ä.Chr. Ju wuude fuunen in moorere Hondschrifte (2.-5.Jh.ä. Chr.). *** [[samaritanisk]] Aramäisk, as fuunen in eenige Hondschrifte (4.Jh.ä. Chr. un leeter). *** [[kristelk]] palästinensisk Aramäisk is ju Sproake fon do Melkite (5.-8. Jh.ä. Chr.). ** Aast Aramäisk, wät sik ferdeelt in: *** [[Syrisk]], uursproangelk ju Sproake fon [[Edessa]], äntwikkelde leeter ne rieke kristelke Literatuur (3.-13.Jh.ä. Chr.). Leeter wuud dät as spreekene Sproake oulöösd fon dät [[Arabisk]]e unner do groote [[islamisk]]e Ärooberengen fon dät 8. Jh. *** babylonisk Aramäisk is ju Sproake fon do babyloniske Juuden, foarallen fertreeden in ju babyloniske Talmud (4.-6.Jh.ä. Chr.). *** Mandäisk, ju Sproake fon ju gnostiske Sekte fon do [[Mandäer]]e, ju der bloide in [[Mesopotamien]]. Schrifte uut dät 3.-8.Jh.ä. Chr.). == Suudwääst Semitisk == wiertou heere: * '''[[Arabisk]]''', tou ferdeelen in: ** Oold of epigraphisk Suud-Arabisk in Inschrifte fon dät 8.Jh.f. Chr. bit dät 6.Jh.ä. Chr. ** pre-klassisk Noud-Arabisk in ne Riege Ienschrifte (5.Jh.f. Chr.- 4.Jh.ä. Chr.) ** klassisk Noud-Arabisk, dät ‘ächte’ Arabiske. Dät is fuunen in Inschrifte siet dät 4.Jh.ä. Chr. Dät bloide in ju pre-islamiske Arabiske Dichtkunst un leeter in dän '''[[Koran]]''' (7.Jh.ä. Chr.). :Dät moderne Arabiske häd fuul Dialekte, as Zentroal-asiatisk, [[Irakisk]], [[Arabisk]], [[Syrisk-Libanesisk]], [[Palästinensisk]], [[Ägyptisk]], [[Noud-Afrikoansk]] of [[Maghrebisk]]. :Ne apaate Gruppe in dät Suude schäl noch do oolde Foarme foutsätte, wiertou dan heere Mehri, Shawri un Soqotri. * '''[[Äthiopisk]]''', toueerst fuunen in Inschrifte fon do eerste Jierhunnerte ätter Christus. Dät Äthiopiske äntwikkelde sik leeter tou ne Literatuursproake, ju goolt bit tou ju moderne Tied. Do moderne semitiske Sproaken fon [[Äthiopien]] sunt Tigrinisk, [[Tigre]], [[Amharisk]], Hararisk un Guragisk. Bolde uutstuurwen sunt Gafatisk un Argobbaisk. == Taale toun Biespil == Do Taale sunt uus gans froamd, bloot bie "6" un "7" lät dät n bitje bekoand. Apfaalend dät et in do Sproaken apaate Foarme foar monnelk (m.) un wieuwelk (f.) rakt, juust as ap Seeltersk fon 1 bit 3. {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |'''Taal'''____||'''Akkadisk'''_||'''Ugaritisk'''||'''Hebräisk'''_||'''Syrisk'''___||'''Arabisk'''__||'''Ethiopisk''' |- |1 m.||''ištēn''||''ʾahd''||''ʾehād''||''ḥād''||''ʾaḥād''||''ʾaḥādū'' |- |1 f.||''ištiat, ištet''||''ʾaht''||''ʾaḥat''||''ḥədā''||''ʾiḥdā''||''ʾaḥattī'' |- |2 m.||''šina''||''<u>t</u>nm''||''š(ə)nayim''||''tərēn''||''ʾi<u>t</u>nāni''||''kəlʾē(tū)'' |- |2 f.||''šitta''||''-''||''š(ə)tayim''||''tartēn''||''ʾi<u>t</u>nātāni, tintāni''||''kəlʾētī'' |- |3 m.||''šalāšat''||''-''||''šəlōšā''||''təlātā''||''<u>t</u>alā<u>t</u>at''||''šalastū'' |- |3 f.||''šalāš''||''<u>t</u>l<u>t</u>''||''šālōš''||''təlāt''||''<u>t</u>alā<u>t</u>''||''šalas'' |- |6 m.||''šeššet''||''-''||''šiššā''||''štāʾ, ʾeštā''||''sittat''||''sədəstū'' |- |6 f.||''[šešše]''||''<u>tt</u>''||''šeš''||''šet''||''sitt''||''səssū'' |- |7 m.||''sebet''||''-''||''šibʿa''||''šabʿā''||''sabʿat''||''sabʿatū'' |- |7 f.||''sebe''||''šbʾ(t)''||''šebaʿ''||''šebaʿ''||''sabʿ''||''sabʿū'' |} == Ferwiese ätter buuten == * https://web.archive.org/web/20070807191717/http://www.semarch.uni-hd.de/index.php4 * http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/1/1a/Semitic-map.png * ''An Introduction to the Comparative Grammar of Semitic Languages'', by Sabatino Moscati, Wiesbaden (Harrasowitz) 1964. [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Sproakfamilien]] hakuikndw8d1c11shpi38knl51n156a 0 496 120112 109401 2021-08-08T22:53:28Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 4 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Paisaje Seri 2.JPG|thumb|300px|Bierge in dät Lound fon do Seri]] Ju '''Seri-Sproake''' (Seri: ''Cmique Itom'') heert tou ju [[Indioaner|Salinan-Seri]] Sproakfamilie. Ju Seri-Sproake wäd däälich noch boald fon sun 800 Ljuude in Sonora, [[Mexiko]]. == Sjuch uk == *[[Seri (Lound)]] == Ferbiendengen ätter buuten == *[https://web.archive.org/web/20071002142822/http://www.uapress.arizona.edu/onlinebks/seris/history.htm THE SERI INDIANS of Sonora.] *[https://web.archive.org/web/20070616044510/http://www.sierramadretrading.com/Locations/Seri_Indians/seri_indians.html Seri Indioaner.] *[https://web.archive.org/web/20080820205449/http://www.sierramadretrading.com/Locations/Seri_Indians/Map_of_Seriland/map_of_seriland.html Koarte fon dät Serilound.] *[https://web.archive.org/web/20070923014042/http://southwest.library.arizona.edu/rudo/body.1_div.6.html Kapitel 6.3. The Seris and Their Confederates.] * [http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/sei Wikipedia in Seri] {{stump}} [[Category:Sproaken]] 9gug74y334rc2nuofn5qlpi4nbyxg3h 0 497 122727 120113 2023-08-15T16:51:16Z T. Mikulski 13191 Kordes uut 1958 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sixtus Cordes.jpg|thumb|200px|left|Kordes uut 1958]] '''Sixtus Kordes''' fon [[Strukelje]] waas n Bruur tou [[Ahlrich Cordes]]. Dät Interessante is, dät do bee Bruure mäd uunglieke Famieljennoomen ounskrieuwen wieren! Sixtus Kordes skreeuw in dät ''[[Lesebouk foar Seelterlound]]'': * 41. ''Dät Läiden in de Wienachtsnaght'' = Sjuch uk = *[https://web.archive.org/web/20110827001627/http://seelter.110mb.com/LsO2a.html Text fon dät ''Lesebouk fon Seelterlound''] hier online {{Wikisource|Lesebouk foar Seelterlound#Dät Läiden in de Wienachtsnaght|Dät Läiden in de Wienachtsnaght}} {{DEFAULTSORT:Kordes}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]][[Kategorie:Literatuur]][[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] 2s65c20im8t55jd0yrds2sv1c0w8lr8 0 498 122728 120114 2023-08-15T16:54:52Z T. Mikulski 13191 Schröer, Sixtus wikitext text/x-wiki [[Bielde:Schröer.jpeg|thumb|120px|]] '''Sixtus Schröer''' ("Sikke" Schröer) (bädden dän 22. April 1915, stuurwen dän 08. Februoar 1995, [[Baalenje]]) waas Buur, Architekt un Meentepolitiker fon CDU un ([https://web.archive.org/web/20080129213527/http://www.uwg-saterland.com/ ''Wählergemeinschaft Saterland'']) in ju Meente [[Strukelje]]. Hie waas fon 1954 - 1974 Buurmäster fon ju oolde Meente Strukelje un deermäd die lääste Buurmäster fon Strukelje. Hie häd oarich fuul foar de Meente Strukelje un dät [[Seelterlound]] däin un was aan fon do bekoandste Moanskene in Strukelje, Seelterlound un dän gansen Loundkring Kloppenbuurich. In Strukelje is ju Sträite "Bürgermeister Schröer-Straße" ätter him naamd. == Uut sien Lieuwend == Sixtus Schröer häd "Klempner- und Installateur" leerd. Hie wuude leeter "Ingenieur" un Koaster an ju "Meisterschule für Elektrotechnik in Bremen". Truch dän Dood fon sin Bruur, die der Buur waas, in dän [[Twäiden Waareldkriech]] geen hie weer tourääch ätter ju Buuräi fon sien Oolden in [[Baalenje]]. Hie was Meeglid in dät "Kuratorium des St. Michaelstiftes Bollingen" un died aktief mee bie dän Apbau un Uutbau fon dät "Altenheim St. Michaelstift" in Baaljene. Sixtus Schröer was intwiske uk "Architekt" wuuden. In do 1960-er Jiere died hie mee bie ju "Flurbereinigung des Wester- und Ostermoores". Hie hoalde fuul Bedrieuwe ätter Strukelje wai un suurgede so foar ju Industrialisierenge in de Meente Strukelje. Hie suurgede deerfoar, dät do Meenten fon Seelterlound bie dän "Oldenburgisch – Ostfriesischen Wasserverband" ansleeten wuuden un suurgede foar dän Apbau fon dät "Ferienhausgebiet Sonnenau“ an de [[Seelter Äi]] in Strukelje. 1976 gjuchte hie dän "Orts-und Verkehrsverein Strukelje" ap, däälich ju "Bürgerverein Strukelje". Hie waas loange Tied Meeglid fon ju CDU un gjuchte leeter ju "Wählergemeinschaft Strukelje" ap. Hier is 'n litjen Uursicht uur sien eepenbeere Oarbaid: * 1952 Meeapgjuchter fon dän oolde [[Seelterbuund fon 1952]] un Meeglid fon dän Tweelwerräid * 01.12.1948 - 01.03.1974 Meeglid in dän Meenteroad fon Strukelje * 01.03.1974 - 31.10.1991 Meeglid in dän Meenteroad fon Seelterlound * 26.04.1954 - 01.03.1974 Buurmäster fon Strukelje * Moor as 40 Jiere Meeglid fon dän "Kreistag" fon dän [[Loundkring Kloppenbuurich]] * Meeglid fon ju "Gemeinnützige Wohnungsbaugesellschaft" fon dän Loundkring Kloppenbuurich * Meeglid in dät "Kuratorium des St. Michaelstiftes Bollingen" * Meeglid fon dän "Umlegungsausschuss Flurbereinigung des Wester- und Ostermoores" == Unnerskeedengen == * „Verdienstkreuz am Bande des Verdienstordens der Bundesrepublik Deutschland“ (1972) * „Großer Wappenteller“ fon ju Meente Seelterlound * „ Große Verbandsurkunde des Niedersächsischen Städte und Gemeindebundes“ * „Ehrenzeichen in Gold“ fon dän ''Deutscher Caritasverband'' == Wierke == Hie skreeuw dät Tjooterstuk * ''Ju Struckeljer näije Broundspritze'' ([[Lesebouk foar Seelterlound]] Nr. 75-77). {{Wikisource|Lesebouk foar Seelterlound#Ju Struckeljer näije Broundspritze|Ju Struckeljer näije Broundspritze}} == Sjuch uk == * [http://saterland.hyves.nl/blog/20050581/28_KURZ_BIOGRAPHIEN/sRzB/?pageid=8CGAF6Z26XCSS48K0 Bürgerverein Strukelje uur Sixtus Schröer] *[https://web.archive.org/web/20110827001627/http://seelter.110mb.com/LsO2a.html Text fon dät ''Lesebouk foar Seelterlound''] hier online *[http://www.ga-online.de/-news/artikel/100715/Sixtus-Schroeer-wird-posthum-Brueckenpate Brääch wäd posthum ätter Sixtus Schröer noomd] (GA) {{DEFAULTSORT:Schröer, Sixtus}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]][[Kategorie:Literatuur]][[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] rvcvnukps1dq54jrjcepnxczycmnway 0 499 119871 119775 2021-05-10T18:41:32Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Slovenia Coat of Arms.png]] → [[File:Coat of Arms of Slovenia.svg]] replacement with svg vectorized file version wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Republika Slovenija| Noome = Slowenien | Flaage = Flag of Slovenia.svg | Woapen = Coat of Arms of Slovenia.svg | Steede = Europe location SLO.png | Woalspruch = - | Amtssproake = [[Slowenisk]] | Haudstääd = Ljubljana | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 20.273| pztWoater = 0,6 | Ienwoonere = 1.935.677| Täljier = 2003 | Munte = Tolar | Muntkode = SIT | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[26. juny]] | Nationoalhymne = Zdravljica| Loundkode = SVN | Auto-Känteeken = S | Internet-TLD = .si | Telefonfoarwoal = +368 | }} '''Slowenien''' is n Lound in [[Europa|Midden-Europa]]. Ju Haudstääd is [[Ljubljana]] un die Präsident fon ju Republik is sänt [[2012]] [[Borut Pahor]]. == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die [[Triglav]] (2.864 m). Do grootste Äien fon Slowenien sunt ju [[Save]] un ju [[Drau]]. Slowenien wäd begränsed fon: * [[Aastriek]] in dät Noude, * [[Ungarn]] in dät Noud-Aaste, * [[Kroatien]] in dät Suudaaste, * Dät [[Middelmeer]] in dät Suud-Wääste, * [[Italien]] in dät Wääste. == Wirtschaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]28.000 in 2007. In 2007 waas 2,1% fon ju ganse Wirtschaft Loundwirtschaft, 34,4% Industrie un 63,5% Tjoonste. == Links == * [http://www.slovenia.si/ Slovenia.si]. Your gateway to information on Slovenia. * [http://www.vlada.si/en/ Government of the Republic of Slovenia] [[Kategorie:Slowenien| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] gvm3ebpu2l9ucla2yfk8q09wual0j6o 0 500 118708 117751 2020-01-05T13:43:27Z Eda19 10483 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Slovenská Republika | Noome = Slowakäi | Flaage = Flag of Slovakia.svg | Woapen = Coat of Arms of Slovakia.svg | Steede = EU location SVK.png | Woalspruch = - | Nationoalhymne = [[Nad Tatrou sa blýska]] | Amtssproake = Slowakisk | Haudstääd = Bratislava| Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 49.035 | pztWoater = 1 | Ienwoonere = 5.379.455 | Täljier = 2004 | Munte = euro | Muntkode = € | Tiedzone = +1 | Fierdai = 15 septämber | Loundkode = SVK | Auto-Känteeken = SK | Internet-TLD = .sk | Telefonfoarwoal = +421 | }} Ju '''Slowakäi''' ([[slowakisk]]: ''Slovensko'') is n Lound in [[Europa]]. Ju Haudstääd is [[Bratislava]] un die Präsident fon ju Republik is siet [[2019]] [[Zuzana Čaputová]]. Ap n 29. Meerte 2004 wäd ju Slowakäi [[NAFO]] Meeglid än dän 1. Moai 2004 Meeglid in de [[Europäiske Union]]. Ap n 1. Januoar 2009 kreech ju Slowakäi dän [[Euro]]. == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Gerlachovský štít (2.655 m). Do grootste Äien fon ju Slowakäi sunt [[Donau]], [[Tisza]] un [[Waag]]. Slowakäi wäd begränsed fon: * [[Tschechien]] un [[Polen]] in dät Noude, * ju [[Ukraine]] in dät Aaste, * [[Ungarn]] in dät Suude, * [[Aastriek]] in dät Wääste. == Geschichte == Bit tou [[1918]] waas ju Slowakäi n Deel fon [[Aastriek-Ungarn]]. In dän [[Twäide Waareldkriech]] waas ju Slowakäi besät fon [[Nazi-Düütsklound]]. In ju Tied fon dän [[Koolde Kriech]] wieren [[Tschechien]] un ju Slowakäi touhoope as [[Tschechoslowakäi]] as Satellitstoat fon de [[Sowjetunion]]. Siet dän 1. Januoar 1993 is ju Slowakäi n oainständigen Stoat, sunner Tschechien. Dät kommunistiske System waas al eer looslät. == Wirtschaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]20.200 in 2007. In 2007 waas 2,6% fon ju ganse Wirtschaft Loundwirtschaft, 33,5% Industrie un 63,9% Tjoonste.<br /> In ju lääste Tied rakt dät Probleme mäd ju [[ungarisk]]e Minnerhaid. [[Kategorie:Lound in Europa]] [[Kategorie:Slowakäi| ]] 9z9wajj3f5gubuoz32ewimbkom3qzol 0 501 111704 103109 2015-11-08T14:40:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Släieboom |- | align="center" | [[Bielde:Prunus spinosa heavy with sloes.jpg|350px|Släieboom]] <br /><small>Släieboom ''(Prunus spinosa)'' mäd Släie</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Unnerklasse:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| ''Rosidae'' |- | ''Oardenge:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| ''Rosales'' |- | ''Familie:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| ''Rosaceae'' |- | ''Unnerfamilie:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| ''Amygdaloideae'' |- | ''Sleek:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| ''Prunus'' |- | ''Oard:'' |||||||||||||||||||||||||||||||| Släieboom ''(Prunus spinosa)'' |} |} Die '''Släieboom''' (''Prunus spinosa'', dt. ''Schlehdorn'') woakst jädden an n sunnigen Wooldraant un is in do [[Alpen]] in bit tou so'wät 1000 m. Hööchte tou fienden. == Määrkmoale == Die Släieboom is nau nuumen normoal naan [[Boom]], sunnern n Struuk. Hie wäd bit tou 3 m groot un bildet oafte tichte Broake. Hie häd fon Meerte bit April wiete Blöiten. Sien Fruchte heete do ''Släie''. Joo ärinnerje sun bitje an [[Bikbäie]]n. Sien Bleede sunt ap ju Bupperkaante dunkergräin. == Nutsen == Dät mout eerst fäärsen hääbe, dan schäl me do Släie plukje. Foar dän Froast sunt se gans suur. Deerfon kon me gans smoakelge Marmeloade un uk fainen Likör moakje. Hochdüütsk hat die Likör: ''Schlehenfeuer''. Buppedät is n blöienden Släieboom uk goud as Fodder foar [[Ieme]]n. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Ietelweere]] t67fde7ipk82qs3kbvmnow15g0pn91s 0 502 118995 105226 2020-04-08T11:29:38Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Polygonum_persicaria_bgiu.jpg|thumb|325px|right|Smaatekaan (''Polygonum persicaria'')]] Ju '''Smaatekaan''' af '''Smaatekaane''' (''Polygonum persicaria'', ''Floh-Knöterich'') is Uuntjuuch in dät Koarn. Dät woakst in Ieren; dät Säid rakt goud Meel. {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] a4rnu25vmxt8yfq4q4tv0re0h0emz3a 0 503 119266 105354 2020-08-02T00:28:13Z Braveheart 10703 wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} [[Bielde:Naturschutzgebiet Inneres Pöllatal, Rennweg am Katschberg 54.jpg|thumb|left|280px|Snüüfkensbloume (''Arnica montana'')]] [[Bielde:Arnica_montana_-_Köhler–s_Medizinal-Pflanzen-015.jpg|thumb|right|280px|Snüüfkensbloume (''Arnica montana'')]] [[File:Arnica montana MHNT.BOT.2011.18.5.jpg|thumb|''Arnica montana'']] Ju '''Snüüfkensbloume''' (''Arnica montana'', dt. ''Berg-Wohlverleih'') is ne Weedebloume mäd fingerloange Bleedere un jeele Blöiten, do der uut fuul spitse Bleedere touhoopestoald sunt. Fon dän Röäk mout me pruustje, as me fröier mäd n ''Snüüfken'' Tabak diede. Dät is ne Heelplonte, ju uk in Aast-Hollound, man foarallen uk in do Bierge foarkumt. Ju stound unner Natuurskuts. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] [[Kategorie:Heelplonten]] nlqjukf40eguelbx7h208hb49oazjz2 0 504 111705 107783 2015-11-08T14:41:01Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Image:CichoriumIntybus-plant-kl.jpg|thumb|right|500px|Sokkerai (''Cichorium Intybus'')]] Die '''Sokkerai''' (''Cichorium intybus''), düütsk: ''Gemeine Wegwarte'', wuude in dät 19. Jierhunnert bruukt uum n coffein-fräien Dronk tou moakjen, die der ätter Koafje smoaket. {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] [[Kategorie:Ietelweere]] odpv3bpbiie5hyho5z4t5tyearqfy5d 0 505 122515 120121 2023-04-29T21:25:28Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:3 rotating rings.gif|thumb|Ringe duukje oafte in Sonic-Spiele ap]] '''Sonic the Hedgehog''' (japanisk:ソニック・ザ・ヘッジホッグ) is aan fon do bekoandste Videospilfiguure fon dän Videospilmoaker [[SEGA]]. Dät eerste Spil waas ap n 23. Juni 1991 peroat tou ferkoopjen. Sietdäm is Sonic n gjucht bekoand Spil, wierfon 45 Millione ferkooped wuuden sunt. == Geskichte == Moor as tjoon Jiere sunt Sonic un die [[Nintendo]] Maskotte Mario Konkurrent fonnunner weesen, bit tou Sega dän Heemkonsolemäärked ferlät hiede. Et rakt nu Sonic Spiele foar Nintendo-Systeme un uur Platfoarme. Sonic ärsätte Alex Kidd, die bit tou 1990 die Maskotto bie Sega waas. Die gaue Koodiegel moaste bewiese dät die näiste Heemkonsole fon Sega (die Mega Drive) gauer waas as uur Heemkonsolen. Naoto Oshima skizzierde dän Karakter, wülst Yuji Naka die Haudprogrammierder bloot foar dät Spil waas. Ättertied is hie Boas fon dät Sonic-Team wuuden. == Beskrieuwenge == ''Sonic'' is n blauen Koodiegel. Hie kon mäd Skalgauegaid loope, deer kumt sin Noome fon (ängl. Sonic = Skal). Hie kon sik mäd dän Kraft fon Emeralde in Super- un Hypersonic ferwondelje. In allere Sonic-Spiele un -Comics wuude dät as ne Oard Suchttoustand beskrieuwen, wierbie hie n riesigen Fernäilwuut häd un sik nit kontrollierje kon. === Wierk === In do maaste Sonic-Spiele gungt et deeruum, dät die ferdulde Wietenskupper ''Doctor Eggman'' (''Professor Ivo Robotnik'' in allere Spiele in Noudamerika un Europa) fersäkt ju Waareld tou ärooberjen), wierbie hie Dierte in Robote, sonaamde ''Badniks'' ferwondelt. Sonic mout do Dierte hälpe. In leetere Spiele stounde him deer Fjunde bie, wierbie him die ''Foaks Miles'' „Tails“ ''Prower'', dät ''Koodiegelwucht Amy Rose'' un ju ''Echinda ([[Miegelke-Iegel]]) Knuckles'' as uk eenige uur Karaktere him tou Siede stounde. Sonic mout gouldene Ringe touhoopesäike, uum sik in dän uunbesiegde jeele Super Sonic tou ferwondeljen. Dät Touhoupesäiken fon do Emeralde is oaber nit so wichtich; Haudapdraach is, tou fersäiken dät Eggman nit aal kricht un ju Waareld äroobert. In eenige Spiele kon Sonic sunner do ''Chaos Emeralde'' oaber dän lääste Level nit beloangje. == Spiele mäd Sonic == {| class="prettytable" |- bgcolor="#9799F3" ! Jier ! Spil |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Sega Mega Drive]] |- bgcolor="#FFECCE" | 1991 | Sonic the Hedgehog |- bgcolor="#FFECCE" | 1991 | Sonic Eraser |- bgcolor="#FFECCE" | 1992 | Sonic the Hedgehog 2 |- bgcolor="#FFECCE" | 1992 | Sega GamePack 4 in 1 |- bgcolor="#FFECCE" | 1993 | Sonic the Hedgehog Spinball |- bgcolor="#FFECCE" | 1993 | Dr. Robotniks Mean Bean Machine |- bgcolor="#FFECCE" | 1994 | Sonic the Hedgehog 3 |- bgcolor="#FFECCE" | 1994 | Sonic & Knuckles |- bgcolor="#FFECCE" | 1994 | Blue Spheres |- bgcolor="#FFECCE" | 1994 | Knuckles the Echidna in Sonic 2 |- bgcolor="#FFECCE" | 1994 | Sonic 3 & Knuckles |- bgcolor="#FFECCE" | 1995 | Sonic Crackers **** |- bgcolor="#FFECCE" | 1995 | Sonic Compilation / Sonic Classics 3 in 1 * |- bgcolor="#FFECCE" | 1996 | Sonic 3D Flickies Island / Sonic 3D Blast * |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Sega Master System]] |- bgcolor="#E7FAEC" | 1991 | Sonic the Hedgehog |- bgcolor="#E7FAEC" | 1992 | Sonic the Hedgehog 2 |- bgcolor="#E7FAEC" | 1993 | Sonic the Hedgehog Spinball |- bgcolor="#E7FAEC" | 1994 | Dr. Robotniks Mean Bean Machine |- bgcolor="#E7FAEC" | 1994 | Sonic Chaos / Sonic & Tails * |- bgcolor="#E7FAEC" | 1996 | Sonic Blast / G Sonic * |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Sega Game Gear]] |- bgcolor="#DFEDFD" | 1991 | Sonic the Hedgehog |- bgcolor="#DFEDFD" | 1992 | Sonic the Hedgehog 2 |- bgcolor="#DFEDFD" | 1993 | Sonic Chaos / Sonic & Tails * |- bgcolor="#DFEDFD" | 1994 | Dr. Robotniks Mean Bean Machine |- bgcolor="#DFEDFD" | 1994 | Sonic the Hedgehog Spinball *** |- bgcolor="#DFEDFD" | 1994 | Sonic Trible Trouble / Sonic & Tails 2 * |- bgcolor="#DFEDFD" | 1995 | Sonic Drift ** |- bgcolor="#DFEDFD" | 1995 | Sonic 2 in 1 |- bgcolor="#DFEDFD" | 1995 | Sonic Drift Racing / Sonic Drift 2 * |- bgcolor="#DFEDFD" | 1995 | Tails Adventure |- bgcolor="#DFEDFD" | 1995 | Tails Skypatrol |- bgcolor="#DFEDFD" | 1995 | Sonic Blast / G Sonic * |- bgcolor="#DFEDFD" | 1995 | Sonic Labyrinth |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Sega Mega-CD]] |- bgcolor="#FFD2D6" | 1993 | Sonic the Hedgehog CD |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Sega 32X]] |- bgcolor="#FFECCE" | 1995 | Knuckles Chaotix / Chaotix * |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"| Sega Pico |- bgcolor="#E7FAEC" | 1996 | Sonic Gameworld |- bgcolor="#E7FAEC" | 1996 | Tails and the Music Maker |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Sega Saturn]] |- bgcolor="#DFEDFD" | 1996 | Sonic X-Treme **** |- bgcolor="#DFEDFD" | 1997 | Sonic 3D Flickies Island / Sonic 3D Blast * |- bgcolor="#DFEDFD" | 1997 | Sonic Jam |- bgcolor="#DFEDFD" | 1997 | Sonic R |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Game Boy|Nintendo Game Boy]] |- bgcolor="#FFD2D6" | 1998 | Sonic 3D Blast |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"| Tiger Game.com |- bgcolor="#FFECCE" | 1998 | Sonic Jam |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Neo Geo Pocket Color]] |- bgcolor="#E7FAEC" | 1999 | Sonic Pocket Adventure |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Sega Dreamcast]] |- bgcolor="#DFEDFD" | 1999 | Sonic Adventure |- bgcolor="#DFEDFD" | 1999 | Sonic Adventure Limited Edition ** |- bgcolor="#DFEDFD" | 1999 | Sonic Adventure International ** |- bgcolor="#DFEDFD" | 2000 | Sonic Shuffle |- bgcolor="#DFEDFD" | 2001 | Sonic Adventure 2 |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Game Boy Advance]] |- bgcolor="#FFD2D6" | 2001 | Sega Smash Pack |- bgcolor="#FFD2D6" | 2002 | Sonic Advance |- bgcolor="#FFD2D6" | 2003 | Sonic Advance 2 |- bgcolor="#FFD2D6" | 2003 | Sonic Pinball Party |- bgcolor="#FFD2D6" | 2004 | Sonic Battle |- bgcolor="#FFD2D6" | 2004 | Sonic Advance 3 |- bgcolor="#FFD2D6" | 2005 | 2 in 1: Sonic Advance & Sonic Battle |- bgcolor="#FFD2D6" | 2005 | 2 in 1: Sonic Advance & Sonic Pinball Party |- bgcolor="#FFD2D6" | 2005 | 2 in 1: Sonic Battle & Sonic Pinball Party |- bgcolor="#FFD2D6" | 2005 | Combo Pack: Sonic Advance & Sonic Pinball Party |- bgcolor="#FFD2D6" | 2006 | Sonic the Hedgehog Genesis *** |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Nintendo GameCube]] |- bgcolor="#FFECCE" | 2002 | Sonic Adventure 2 Battle |- bgcolor="#FFECCE" | 2003 | Sonic Mega Collection |- bgcolor="#FFECCE" | 2003 | Sonic Adventure DX: Directors Cut |- bgcolor="#FFECCE" | 2004 | Sonic Heroes |- bgcolor="#FFECCE" | 2005 | Sonic Gems Collection |- bgcolor="#FFECCE" | 2005 | Shadow the Hedgehog |- bgcolor="#FFECCE" | 2006 | Sonic Riders |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Palm]] |- bgcolor="#E7FAEC" | 2003 | Sonic the Hedgehog |- bgcolor="#E7FAEC" | 2003 | Dr. Robotniks Mean Bean Machine |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Nokia N-Gage]] |- bgcolor="#DFEDFD" | 2003 | Sonic N |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Playstation 2]] |- bgcolor="#FFD2D6" | 2004 | Sonic Heroes |- bgcolor="#FFD2D6" | 2004 | Sega Superstars |- bgcolor="#FFD2D6" | 2005 | Sonic Mega Collection Plus |- bgcolor="#FFD2D6" | 2005 | Sonic Gems Collection |- bgcolor="#FFD2D6" | 2005 | Shadow the Hedgehog |- bgcolor="#FFD2D6" | 2006 | Sonic Riders |- bgcolor="#FFD2D6" | 2008 | Sonic Riders: Zero Gravity **** |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Xbox]] |- bgcolor="#FFECCE" | 2004 | Sonic Heroes |- bgcolor="#FFECCE" | 2005 | Sonic Mega Collection Plus |- bgcolor="#FFECCE" | 2005 | Shadow the Hedgehog |- bgcolor="#FFECCE" | 2006 | Sonic Riders |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Gizmondo|Tiger Gizmondo]] |- bgcolor="#E7FAEC" | 2005 | Sega Classics |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Nintendo DS]] |- bgcolor="#DFEDFD" | 2005 | Sonic Rush |- bgcolor="#DFEDFD" | 2007 | Sonic Rush Adventure |- bgcolor="#DFEDFD" | 2008 | Mario & Sonic bie dän Olimpisken Spilen **** |- bgcolor="#DFEDFD" | 2008 | Sega Superstar Tennis **** |- bgcolor="#DFEDFD" | 2008 | Sonic RPG **** |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Playstation Portable]] |- bgcolor="#FFD2D6" | 2006 | Sonic Rivals |- bgcolor="#FFD2D6" | 2007 | Sonic Rivals 2 **** |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Xbox 360]] |- bgcolor="#FFECCE" | 2006 | Sonic the Hedgehog |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Playstation 3]] |- bgcolor="#E7FAEC" | 2006 | Sonic the Hedgehog |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Nintendo Wii]] |- bgcolor="#DFEDFD" | 2007 | Sonic und die geheimen Ringe |- bgcolor="#DFEDFD" | 2007 | Mario & Sonic bie dän Olimpisken Spilen |- bgcolor="#DFEDFD" | 2008 | Sega Superstar Tennis **** |- bgcolor="#DFEDFD" | 2008 | Sonic Riders: Zero Gravity **** |- bgcolor="#DFEDFD" | 2008 | Super Smash Bros. Brawl **** |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[PC]] |- bgcolor="#FFD2D6" | 1995 | Sonic Compilation / Sonic Classics 3 in 1 * |- bgcolor="#FFD2D6" | 1996 | Sonic the Hedgehog CD |- bgcolor="#FFD2D6" | 1996 | Sonic & Knuckles Collection |- bgcolor="#FFD2D6" | 1996 | Sonic the Hedgehog The Screen Saver |- bgcolor="#FFD2D6" | 1996 | Sonic & Garfield Pack |- bgcolor="#FFD2D6" | 1996 | Sonic's Schoolhouse |- bgcolor="#FFD2D6" | 1997 | Sonic 3D Flickies Island / Sonic 3D Blast * |- bgcolor="#FFD2D6" | 1998 | Sonic R |- bgcolor="#FFD2D6" | 1999 | Sega Puzzle Pack |- bgcolor="#FFD2D6" | 2001 | Sega Smash Pack |- bgcolor="#FFD2D6" | 2002 | Sega Smash Pack 2 |- bgcolor="#FFD2D6" | 2002 | Sonic Action Pack |- bgcolor="#FFD2D6" | 2002 | Twin Pack |- bgcolor="#FFD2D6" | 2004 | Sonic Adventure DX: Directors Cut |- bgcolor="#FFD2D6" | 2004 | Sonic Heroes |- bgcolor="#FFD2D6" | 2006 | Sonic Mega Collection Plus |- bgcolor="#FFD2D6" | 2006 | Sonic Riders |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"|[[Automat]] |- bgcolor="#FFECCE" | 1992 | Waku Waku Sonic Patrol Car ** |- bgcolor="#FFECCE" | 1992 | UFO Sega Sonic ** |- bgcolor="#FFECCE" | 1993 | Sega Sonic Popcorn Shop ** |- bgcolor="#FFECCE" | 1993 | Sega Sonic the Hedgehog ** |- bgcolor="#FFECCE" | 1993 | Sega Sonic Cosmo Fighter ** |- bgcolor="#FFECCE" | 1996 | Sonic Championship / Sonic the Fighters * |- bgcolor="#FFECCE" | 1997 | Sonic the Hedgehog AWP ** |- bgcolor="#FFECCE" | 2002 | Sonic & Tails Spinner ** |- bgcolor="#FFECCE" | 2003 | CR Sonic ** |- ! colspan="2" bgcolor="#EFEFEF"| Sonic Café (Handy-Spile) |- bgcolor="#E7FAEC" | 2001 | Sonic the Hedgehog |- bgcolor="#E7FAEC" | 2001 | Sonic Tennis |- bgcolor="#E7FAEC" | 2002 | Sonic Golf |- bgcolor="#E7FAEC" | 2002 | Speed |- bgcolor="#E7FAEC" | 2002 | Sonic Fishing |- bgcolor="#E7FAEC" | 2002 | Sonic Billiards |- bgcolor="#E7FAEC" | 2002 | Nakayoshi Chao! |- bgcolor="#E7FAEC" | 2002 | Sonic Bowling |- bgcolor="#E7FAEC" | 2002 | Dr. Eggman's Number Guess Panic! |- bgcolor="#E7FAEC" | 2002 | Sonic's Mine Sweeper |- bgcolor="#E7FAEC" | 2003 | Sonic Racing Shift Up |- bgcolor="#E7FAEC" | 2003 | Sonic Putter |- bgcolor="#E7FAEC" | 2003 | Sonic Darts |- bgcolor="#E7FAEC" | 2003 | Sonic Racing Kart |- bgcolor="#E7FAEC" | 2003 | Sonic Reversi |- bgcolor="#E7FAEC" | 2003 | Tails no Flying Get |- bgcolor="#E7FAEC" | 2004 | Sonic Hopping |- bgcolor="#E7FAEC" | 2004 | Sonic Hopping 2 |- bgcolor="#E7FAEC" | 2004 | Sonic Hearts |- bgcolor="#E7FAEC" | 2004 | Sonic Panel Puzzle |- bgcolor="#E7FAEC" | 2004 | Sonic Gammon |- bgcolor="#E7FAEC" | 2005 | Sonic's Daifugou |- bgcolor="#E7FAEC" | 2005 | Sonic Jump |- bgcolor="#E7FAEC" | 2005 | Amy American Page One |- bgcolor="#E7FAEC" | 2005 | Sonic Kart 3D X |- bgcolor="#E7FAEC" | 2005 | Sonic the Hedgehog |- bgcolor="#E7FAEC" | 2006 | Shadow Shoot |- bgcolor="#E7FAEC" | 2006 | Sonic Golf 3D |- bgcolor="#E7FAEC" | 2006 | Sonic the Hedgehog 2 |- bgcolor="#E7FAEC" | 2006 | Sonic no 7narabe |- bgcolor="#E7FAEC" | 2006 | Speed DX |- bgcolor="#E7FAEC" | 2007 | Sonic Speed DX |- bgcolor="#E7FAEC" | 2007 | Sonic Reversi Hyper |- bgcolor="#E7FAEC" | 2007 | Sonic no Napoleon |- bgcolor="#E7FAEC" | 2007 | Sonic no Jigen Ressha |} * Noome ap dät japaniske Määrked ** Bloot in Japan ärhooldelk *** Bloot in dän USA ärhooldelk **** (Noch) Uunfereepentelket === Gastaptreeden fon Sonic in uur Spiele === {| class="prettytable" |- bgcolor="#9799F3" ! Jier ! Gastaptreedenge ! Systeem |- ! colspan="3" bgcolor="#EFEFEF"| Gastaptreedenge |- bgcolor="#DFEDFD" | 1991 | Rad Mobile / Gale Racer | Arcade, Sega Saturn |- bgcolor="#DFEDFD" | 1992 | Art Alive | Mega Drive |- bgcolor="#DFEDFD" | 1992 | Ayrton Senna's Super Monaco GP II | Mega Drive |- bgcolor="#DFEDFD" | 1992 | Out Runners | Mega Drive |- bgcolor="#DFEDFD" | 1992 | Sega GamePack 4 in 1 | Game Gear |- bgcolor="#DFEDFD" | 1993 | F1 | Master System |- bgcolor="#DFEDFD" | 1993 | J. League Pro Striker | Mega Drive |- bgcolor="#DFEDFD" | 1993 | Tom & Jerry - The Movie | Mega Drive |- bgcolor="#DFEDFD" | 1993 | Ultimate Soccer | Mega Drive |- bgcolor="#DFEDFD" | 1993 | Shining Force II: Koe no Fuuin | Mega Drive |- bgcolor="#DFEDFD" | 1994 | Popful Mail | NEC PC, Mega CD, SNES, PC Engine |- bgcolor="#DFEDFD" | 1994 | Formula One World Championship 1993: Heavenly Symphony | Mega CD |- bgcolor="#DFEDFD" | 1994 | Shin Souseiki Ragnacenty | Mega Drive |- bgcolor="#DFEDFD" | 1994 | Daytona USA | PC, Saturn, Dreamcast |- bgcolor="#DFEDFD" | 1994 | The Amazing Spider-Man vs. The Kingpin | Mega CD |- bgcolor="#DFEDFD" | 1994 | Bare Knuckle 3 / Street of Rage 3 | Mega Drive |- bgcolor="#DFEDFD" | 1994 | Wacky World Creativity Studio | Mega Drive |- bgcolor="#DFEDFD" | 1995 | Bug! | Saturn |- bgcolor="#DFEDFD" | 1995 | Donkey Kong Country 2: Diddy's Kong Quest | SNES |- bgcolor="#DFEDFD" | 1995 | Virtua Fighter 2 | Arcade, Saturn |- bgcolor="#DFEDFD" | 1995 | Clockwork Knight 2 | Saturn |- bgcolor="#DFEDFD" | 1995 | Sim City 2000 | Saturn |- bgcolor="#DFEDFD" | 1996 | Omakase! Taimagyou | Saturn |- bgcolor="#DFEDFD" | 1996 | Neko Daisuki | Game Gear |- bgcolor="#DFEDFD" | 1996 | Fighting Vipers | Arcade, Saturn |- bgcolor="#DFEDFD" | 1996 | Christmas Nights into Dreams | Saturn |- bgcolor="#DFEDFD" | 1996 | Last Bronx | Saturn |- bgcolor="#DFEDFD" | 1996 | Scud Race | Arcade |- bgcolor="#DFEDFD" | 1998 | Sega Saturn de Hakken: Tamagotch Park | Saturn |- bgcolor="#DFEDFD" | 1998 | Burning Rangers | Saturn |- bgcolor="#DFEDFD" | 1998 | Le Mans 24 | Arcade |- bgcolor="#DFEDFD" | 1998 | Spike Out | Arcade |- bgcolor="#DFEDFD" | 1998 | L.A. Machineguns: Rage of the Machines | Arcade |- bgcolor="#DFEDFD" | 1999 | Blue Stinger | Dreamcast |- bgcolor="#DFEDFD" | 1999 | Get Bass | Dreamcast |- bgcolor="#DFEDFD" | 1999 | Toy Commander | Dreamcast |- bgcolor="#DFEDFD" | 1999 | NBA 2K | Dreamcast |- bgcolor="#DFEDFD" | 1999 | Shenmue | Dreamcast |- bgcolor="#DFEDFD" | 1999 | NHL 2K | Dreamcast |- bgcolor="#DFEDFD" | 2000 | Jet Set Radio | Dreamcast |- bgcolor="#DFEDFD" | 2000 | Phantasy Star Online | Dreamcast, GameCube, Xbox, PC |- bgcolor="#DFEDFD" | 2001 | Virtua Striker 3 | Dreamcast |- bgcolor="#DFEDFD" | 2001 | Segagaga | Dreamcast |- bgcolor="#DFEDFD" | 2001 | Alien Front Online | Arcade, Dreamcast |- bgcolor="#DFEDFD" | 2001 | Shenmue II | Dreamcast, Xbox |- bgcolor="#DFEDFD" | 2001 | Beach Spikers: Virtua Beach Volleyball | Arcade, GameCube |- bgcolor="#DFEDFD" | 2003 | Virtua Cop 3 | Arcade |- bgcolor="#DFEDFD" | 2003 | Billy Hatcher and the Giant Egg | GameCube |- bgcolor="#DFEDFD" | 2004 | Kimi no Tame Nara Shineru | Nintendo Ds |- bgcolor="#DFEDFD" | 2006 | OutRun 2006: Coast 2 Coast | PC, PS2, Xbox, PSP |- bgcolor="#DFEDFD" | 2006 | Phantasy Star Universe | PC, PS2, Xbox 360 |} == Nit-Videospiele mäd Sonic == Et rakt uk ferskeedene Sonic-Teekengebouke, toun Biespil Sonic X. Buuten dät rakt et noch eenige Comics un uur Seeken so as Boadedouke un Turnskoue un Pastagerichte un sogoar oaine Marmelade. Et rakt uk ne oaine FS-Riege, ''Sonic Underground''. In dät Jier 1999 wuude n Sonic-Film moaked. Die Film is bloot in ju ängelske un ju japaniske Sproake moaked. == Ferbiendenge ätter buuten == === Ferbiendenge tou dän Film: Sonic the Hedgehog === * [https://web.archive.org/web/20071016131023/http://www.tv-links.co.uk/listings/4/2225 Sonic the Hedgehog (Sonic vs. Metalsonic)] === Offizielle Homepage === * [https://web.archive.org/web/20060717034546/http://sonic-city.com/ Sonic City – Offizielle europäiske Website] * [http://sonic.sega.jp Sonic Channel – Offizielle japaniske Website] * [https://web.archive.org/web/20080929092649/http://www2.sega.com/sonic/ Sonic Central – Offizielle amerikaniske Website] [[Kategorie:Computerspil]] ivoffbcg8u5pswmxn3k5rb4v75ivb06 0 506 103113 79318 2013-03-07T21:05:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 15 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q852950]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Image:Moerasdroogbloem_plant_Gnaphalium_uliginosum.jpg|thumb|right|300px|Soogenjiersbloume (''Gnaphalium uliginosum'')]] Ju '''Soogenjiersbloume''' (''Gnaphalium uliginosum'') is ne Tuunbloume mäd spitse Bleedere. Uut aan Steele kuume moorere Twiege uut, do aal bruunske Blöiten dreege, do druuwenfoarmich ieuwenskenunner sitte. Die Steele blift altied gräin, man do Bloumen wüülkje. Die Noome "Soogenjiersbloume" kumt wäil deerhäär, dät dät ne Bloume is, ju me druuget un ju dan fielicht bit soogen Jiere bewoard wäide kon. Dät is ne eenjierige Plonte, ju der heert tou ju Komposiete-Familie un in Europa foarkuumen däd. Die Noome Gnaphalium stamt fon dät griechiske Woud ''gnaphalon'', wät sofuul hat as n Top Wulle. Ju Plonte wäd 5 bit 20 cm hooch un is fon dän Fout ap uutsprat fertakked. Dät rakt oaber uk Plonten do der haager fertakje. Do behierde lanzetfoarmige Bleedere hääbe n smälleren Bläädfout. Do bupperste Steeldeele sunt filtich behierd. Ju Soogenjiersbloume blöit fon Juni bit Oktober mäd jeelsk-wiete Bloumenkoppe. Do oairunde Koppe sitte bienunner in fon Bleedere uumroate Kljoune. Ap do Boudeme fon do Bloumenkoppe sitte neen Skubben. Do Uumwiendselbleedere sunt bruunsk bit jeelsk. Do Röirbloumen sunt jeelsk-wiet. Die Pappus bestoant uut oufaalende litje Hiere. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] pvpluko13xwzgk60wrvfixmcusm89fy 0 507 105538 103114 2013-03-11T10:28:43Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q25442]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Review}} Do bee '''Sorbiske Toale''', Bupper- un Läichsorbisk (dt. ''Sorbisch''), wäide boald in ju Lausitz (''Łužica''), n Gestrich in dät Aaste fon Sachsen (''Sakska'') un dät Suudaaste fon Brandenbuurich (''Bramborska''). Do Sorben wuuden aleer, juust as do kärntner Slowenen un uur [[Slawiske Foulkere|slawiske]] Minnerhaide, wäil as ''Wenden'' betitteld. Die Noome wäd däälich as beleedigjend blouked. [[Bielde:Bautzen Ortschild.jpg|thumb|right|Twosproakich Noomeskild fon [[Bautzen (Stääd)|Bautzen]]]] [[Bielde:Bible (Serbski).jpg|thumb|right|Twosproakich Tittelblääd fon ju eerste fulboodige (evangeliske!) Bibeluursättenge in ju hooch-sorbiske Sproake uut 1728]] == Gliederenge == Dät Sorbiske, wat sun 54.000 Baalere häd, wäd iendeeld in two Varianten: Buppersorbisk un Läichsorbisk. Dät Buppersorbiske, wät bie wieden do maaste Baalere häd, wäd boald uum ju Stääd [[Bautzen (Stääd)|Bautzen]] (''Budyšin'') tou, dät Läichsorbiske uum [[Cottbus]] (''Chośebuz'') tou. Do bee Stääde sunt dan uk do kulturelle Zentren foar do Sorbe, wan do Baalere fon dät Sorbiske uk juust in do uumetou lääsende Täärpe woonje un nit in do Stääde sälwen. Fergliekstabelle fon Sproaken: {| border="0" cellpadding="3" cellspacing="3" style="margin-left:1em" ! Seeltersk ! Buppersorbisk ! Läichsorbisk ! Poolsk ! Tschechisk ! Kroatisk ! Rusk |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Äiwend ! wječor ! wjacor ! wieczór ! večer ! večer ! večer |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Bruur ! bratr ! bratš ! brat ! bratr ! brat ! brat |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Dai ! dźeń ! źeń ! dzień ! den ! dan ! den |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Hounde ! ruka ! ruka ! ręka ! ruka ! ruka ! ruka |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Häärst ! nazyma ! nazymje ! jesień ! podzim ! jesen ! osen |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Snee ! sněh ! sněg ! śnieg ! sníh ! snijeg ! sneg |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Suumer ! lěćo ! lěśe ! lato ! léto ! ljeto ! leto |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Suster ! sotra ! sotša ! siostra ! sestra ! sestra ! sestra |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Fisk ! ryba ! ryba ! ryba ! ryba ! riba ! ryba |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Fjuur ! woheń ! wogeń ! ogień ! oheň ! oganj/vatra ! ogon |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Woater ! woda ! woda ! woda ! voda ! voda ! voda |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Wiend ! wětřik, wětr ! wětš ! wiatr ! vítr ! vijetar ! veter |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Winter ! zyma ! zymje ! zima ! zima ! zima ! zima |} == Geskichte == Do eerste skrieuwene sorbiske Texte datierje uut dät [[16. Jierhunnert|säkstienste Jierhunnert]]. Bee sorbiske Sproaken hääbe älk ne oaine Skrieuwwiese. Sorbisk en [[Slowenisk]] sunt - touhoope mäd dät Noudfräiske - do eensichste Europäiske Sproaken, do dän ''Dual'' (twofach) noch ieuwenske dän Singular un Plural aktiv anweende. Dät Buppersorbiske is wät moor dät [[Tschechiske]] äänelk un dät Läichsorbiske dät [[Poolske]]. Do Sorben un do Polen woonje uurigens eerste siet dät Eende fon dän [[twäiden Waareldkriech]] tichte bienunner. == Stoatus == Ju foarhärskjende Sproake in dät Woongestrich fon do Sorben is däälich dät [[Düütske]]. Dät Düütske häd dät Sorbiske un uur slawiske Sproaken aal fääre tourääch troangen. Fröier wuuden in groote Deele fon aastelk Düütsklound slawiske Sproaken boald, toun Biespil sogoar uum Lüchow in [[Niedersachsen]] tou. Fuul Stäädenoomen tjuuge deer noch fon, as [[Berlin]], [[Chemnitz]] un [[Dresden]] (''Drježdźany''). [[Bielde:Sorben.jpeg|thumb|right|300px|Wier do Sorben woonje]] Do Sorben in Sachsen hoolde, mee truch dän touhoope biendende Faktor fon ju katoolske Religion, gjucht stäärk touhoope. Dät moaket dät die Taal fon Baalere fon ju litje Sproake relativ stabil is. In ju [[Düütske Demokratiske Republik|DDR]]-Tied goolten do Sorben as Skaufinster foar ju ''Minnerhaidefrüntelkhaid'' fon dät [[Kommunismus|kommunistiske]] Regime. Sorbiske Kultuurmanifestatione kreegen ruum finanzielle Unnerstutsenge. So häd ju litje sorbiske Sälskup Ferföigenge uur n oainen Rundfunkseender, Saitengen un Tiedskrifte in ju oaine Sproake un wäkke sorbisksproakige of [[twosproakigen Unnergjucht|twosproakige]] Skoulen. As zentrale kulturelle Instanz fungiert ju sonaamde [[Domowina]]. Wan uk in ju Stääd [[Bautzen]] min Sorbisk boald wäd, is dät Sorbiske apfaalend deer, ap Sträitenskildere, ap Winkele un sogoar in wäkke Winkele ap Priessäädele un Kassenskiene. Ju Düütske Regierenge häd dät Sorbiske amtelk as [[Minnerhaidssproake]] anärkoand un truch dät Unnerskrieuwen un Ratifizierjen fon ju [[Europäiske Charta fon do Regionoal- of Minnerhaidesproaken]] ju Ferplichtenge uurnuumen, dät Sorbiske tou beskutsjen un tou äntwikkeljen. Do Sorbiske WITAJ (''wäilkuumen'')-Bäidenstuune luuke buute sorbisksproakige uk fuul düütsksproakige Skoulkere. Ätter dät Foulgjen fon ne twosproakige of ne sorbisksproakige Foulksskoule konnen Skoulkere tougjuchte ap dät Sorbiske Gymnasium in Bautzen (''Budyšin'') of ap do sorbiske ''Middelskoulen'' in Radibor (''Radwor'') un Bautzen. Ne sorbisksproakige Hoochskoule rakt dät nit. Me kon je daach in Leipzig (''Lipsk'') n Universitätsstudium ''Sorabistik'' nieme. == Bruunkoole-Gewinnenge == N uur Äärwe uut ju DDR-Tied is ju [[Bruunkoole-Gewinnenge]], wierfoar al ferskeedene sorbiske Täärpe wieke moasten. Dät Uutnunnerfaalen fon do sorbisksproakige Gemeenskuppe, do der ätter dät twoangmäitige Uumeluuken oafte ferstraid uur de Geegend lieuwje, bildet n Gefoor foar ju Funktion fon dät Sorbiske as Ferkierssproake ap dät Lound. Ätter ju [[Weende (DDR)|Weende]] is ju Bruunkoolegewinnenge eenfach fääre geen. Trots massenhafte Proteste is uum [[2000]] dät Täärp [[Horno]] rüümed uum bit ap dät lääste Huus oubreeken tou wäiden uum ju Bruunkoole-Industrie Plats tou moakjen. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Wikipedia|hsb|Buppersorbisk}} * {{Wikipedia|dsb|Läichsorbisk}} (326 Artikkele ap n 3.11.07, 3590 Artikkele ap n 19.4.2010) * [http://www.sorben.com/ski/site/docs/german/index.htm Stiftenge foar dät sorbiske Foulk] * [http://www.serbski-institut.de Sorbisk Institut] * [http://www.sorben.org/sprache online Kurs Buppersorbisk] [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Wäästslawiske Sproaken]] p1y4puw6vev6datyai2gdd363z5xgyb 0 508 120326 103115 2021-10-14T18:38:20Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.2 wikitext text/x-wiki Spieljen is wät n Bäiden däd. Dät lääwert noch niks, man is so nöödich foar dät Bäiden uum sik sälwen un ju Waareld kannen tou leeren. Dät rakt sofuul Spiele foar Bäidene un wäkke sunt sogoar in n apaaten seelter Foarm uurlääwerd wuuden, as: * [[Tikjen]] --------------- Man woaksene Moanskene spielje uk. Fluks wan ju Oarbaid moor lääwert as Ieten un Waarmte, dan is dät eegentelk spieljen. Un daach hat dät Iedenst. Man die Moanske wol wül uk buuten dän Iedenst wät bewäägje un dan hat dät [[Sport]]. Do oolde Seelter hieden uk al apaate sportelke Spile un deer sunt fuul näie bietou keemen. Dät rakt toun Biespil also: * [[Balspil]] * [[Tennis]] * [[Kuusje]] * [[Kaalje]] * [[Foutbal]] --------------- Dan rakt et uk noch '''Huusspiele''', dät sunt Spiele do der in Huus spield wäide. * [[Koartspil]] > [[Bridge]] * [[Moanske äärgje die nit]] * [[Mahjong]] == Sjuch uk == * [[Koartenspil]] * [[Computerspil]] * [[Sport]] == Sjuch uk == * [https://web.archive.org/web/20110719074026/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2375973/Holl%E4nder+lehren+Saterfriesen+die+Kunst+des+Kaatsen.html Wäästfräisen leere do Seelter dät Kaatsen] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Spil]] j5m8w9ll0czaz5zyy6wg1vbjftukpks 0 509 105227 103116 2013-03-08T19:30:56Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5325]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Electronic component inductors.jpg|thumb|right|350px|Ferskeedene Spoulen]] Ju '''Spoule''' is n [[Elektrizität|elektrisk]] Bauelement, dät bestoant uut Träid, die der winneld is ap n Kääden, die der uut [[Iersen]] bestounde kon. == Magnete == Älkuneen häd wäil moal heerd fon n [[Magnet]]. Dät is n Stuk Metal dät Iersen anlukt. Man ieuwenske do bekoande Duur-Magneten, rakt dät uk Elektro-Magnete, do bloot Iersen anluuke, wan deer n elektrisken [[Stroom]] an toufierd wäd. Dät beraut ap dän Effekt, dät n elektrisken Stroom truch n Träid n [[dät magnetiske Fäild|magnetisk Fäild]] ärreeget. Die Effekt wäd noch stäärker wan me dän Träid in n Slinge lait. Älk häd uk wäil moal fon n Dynamo heerd; do sitte ap t Rääd. Wan dät litje Rääd fon n Dynamo rund troalt, dan fangt ju Räädlampe oun tou baadenjen. Dät beraut nu wier ap dän Effekt dät n ''annerjend'' magnetisk Fäid in n Träid ne elektriske Sponnenge ärreeget. In n Dynamo sit n Träid ju der in gans fuul Slingen apwikkeld is un do Slingen traale dan in af bie n Magnet. == Anluukenge == Ne Spoule is eegentelk n Träid mäd fuul Slingen. Stjuure wie truch dän Träid n elektrisken Stroom, dan ärreeget die n magnetisk Fäild. Un wan die Stroom groot genouch is, dan lukt ju Spoule uk wier Iersen an. Annerje wie nu dän Stroom, dan wäd in dosälge Slingen ne Sponnenge ärreeged. Dät hat, dät ju Spoule fersäkt dän Stroom gliektouhoolden. Ju Oainskup kon in ju Elektronik uk wier nutselk anlaid wäide. == Sälweninduktion == Ju Oainskup uum sun Sponnenge tou ärreegjen, hat "Sälweninduktion" un wäd uutdrukt in Henry. Ne Spoule is 1 Henry (1 H) wan ju bie ne Stroomannerenge fon 1 Ampêre pro Sekunde ne Sponnenge fon 1 Volt ärreeget. Do maaste Spoulen sunt fuul litjer un ju Sälweninduktion wäd dan uk maasttied uutdrukt in Millihenry (mH)= <math>10^{-3}</math> Henry af Mikrohenry (μH)= <math>10^{-6}</math> Henry. Ju Sälweninduktion wäd gratter bie moor Slingen 1), man wäd uk gjucht ferhööged wan me do Slingen lait uum n Kääden fon Iersen af Ferrit af soowät. 1) Twäie soofuul Slingen rakt n twäie so hooch magnetisk Fäild. Dät ärreeget in älk fon do Slingen uk wier twäie sofuul Sponnenge, also in Gansen fjauermoal sofuul. Bie twäie sofuul Slingen wäd ju Sälweninduktion also uk fjauermoal so groot ! [[Kategorie:Physik]] sld1qppv6pmeb3at0jvwpq0yojivape 0 510 117789 117788 2018-11-26T12:37:50Z Pyt 12 /* Ferbiendengen ätter buuten */ wikitext text/x-wiki [[Image:Spreedengswierstand2.jpg|thumb|right|300px|Metallen Kontakt mäd Radius ''a'' ap n Materioal-Muster. Schematisk deerstoald.]] Wan me n Kontakt ap n Materioal sät, dan mät me deertwiske n Wierstand ''Rs'', uk wan die Kontakt gans scheen is. Dät naamt me '''Spreedengswierstand''' (äng. ''Spreading Resistance'', dt. ''Ausbreitungswiderstand''). Die Wierstand wäd bestimd fon dän Radius (Hoolichmeeter) ''a'' fon dän Kontakt un dän spezifisken Wierstand ''ρ'' ätter <div style="text-align: center">''Rs = ρ/4a''</div> as bereekend mäd [[Integroalreekenge|Integroalreekenge]]. Dissen Wierstand spielt ne Rulle, alleweegense wier gans litje Kontakte anwoand wäide, as in ju [[Mikro-Elektronik|Mikro-Elektronik]]. Ne apaate Anweendenge fon disse Oainskup fint sik in ju '''Spreedengswierstand-Profilierenge'''. Deerbie wäd die spezifiske Wierstand oulaited uut dän Spreedengswierstand. Ne Näddele mäd n hädden goud definierden Punkt wäd ap dät Materioal sät. Bie ne bestimde [[Häddegaid|Häddegaid]] fon dät Materioal un dän Näddelpunkt rakt n bestimden Kuugel-Radius ''r'' fon n Näddelpunkt uk n bestimden Kontaktradius ''a''. Wan me nu die Spreedengswierstand twiske ju Näddele un dät Materioal mät, so kon me dän spezifiske Wierstand ''ρ'' in n gans litjet Gebiet meete. Licht me dan ju Näddele un sät ju foarsichtich ieuwen fääre wier deel, dan kon me sjo, of die spezifiske Wierstand deer fielicht uurs is. Ju Methode wäd anwoand ap [[Metal|Metalle]] un [[Hoolichlaitere|Hoolichlaiter-Materioale.]] Deerbie kon dät lichten un ieuwen fääre wier deelsätten fon ju Näddele automatisierd wäide. N praktisken Wäid foar ''a'' is ap [[Silizium|Silizium]] 2 bit 4 [[Laangtemäite|Mikron.]] Ne Variante fon ju Methode is '''Djupte-Profilierenge''' fon Loagenstruktuuren. Deerbie wäd dät Materioal fluch scheeuw ouslieped un lät me ju Näddele uur ju scheeuwe Kaante stappe. Ap ju Wiese kon me meete, wo ''ρ'' in de Djupte ferlapt, wierbie dan do Resultoate automatisk as Punkte in ne grafiske Deerstaalenge oudrukt wäide konnen. Uum Ienfloud fon isolierjende Loagen tou fermieden, wäide deerbie oafte two Näddeln anwoand, do der gans prezise gjuchted uur dät Materioal stappe. Foarallen in ju Hoolichlaiter-technik wäd disse Methode anwoand. Uurigens schäl dät Resultoat korrigierd wäide foar ju Tjukte fon do Loagen. Uk mout reekend wäide mäd Speerloagen un Tunneleffekte, wiertruch uk die Temperatuur Ienfloud häd. == Ferbiendengen ätter buuten == *[https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0038110172900962 Temperatuur-Ienfloud] *[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Deep_and_Shallow_SR_profiles_portrait.jpg Biespiele fon Djupte-Profile] [[Kategorie:Elektronik]] 636zwuyzsjkx255yelgn01tyoxehxja 0 511 103117 82009 2013-03-07T21:06:07Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 14 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q524648]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Sproakannernge''' (de. ''Sprachänderung'') is je Ärschienenge dät Sproaken sik mäd der Tied annerje. Foar sun Annernge kon dät ferscheedene Uurseeken reeke. * Spreekere fon ne Sproake strieuwje bolde immer ätter '''Fereenfachenge'''; dät is ne Seeke fon Ekonomie. So wäd ap [[Seeltersk]] oafte boald fon ''hä wie'' un ''ko wie'', insteede foar "hääbe wie, konnen wie''. * '''Ienfloud fon n uur Sproake'''. So wäd foar Seeltersk ''tjuude'' oafte ''düüdje'' kweeden, sicher truch Ienfloud fon [[Platdüütske Sproake|platdüütsk]] ''düden''. * Bie [[Sproakwikselenge]] wäd ne Sproake uurnuumen truch Spreekere fon n uur Sproake un dät kon wäil moal '''Ienfloud fon ju [[Substroatsproake]]''' feruurseekje, toun Biespil as doo näie Spreekere sik toufuul Moite reeke mouten uum hiere näie Sproake tou leeren. : N Biespil deerfon is: wier uur [[germaniske Sproaken]] Satse apbaue as ''Iek gunge ...'', boalt dät [[Ängelske]] fon ''I am going ...''. Dät is ju woudelke Uursättenge fon dät [[Walisike Sproake|Waliske]] ''Rydw i 'n mynd ...''. Die näie Spreeker hougede dan bloot ju Beegenge fon ''to be'' tou leeren un nit ju fon ''to go'' un aal do uur Tiedwoude. * Dät rakt noch fuul Aspäkte fon Sproakannernge, wier noch neen Uurseeken foar fuunen wuuden sunt. Wäkke toanke dan uk wäil an '''spontoane Drift''', dät hat: ne Annernge sunner ätterwiesboare sproakkundelke Gesätsmäitegaid. Dät kuud dan fielicht ju Uurseeke weese fon do groote [[Luudannernge]]n wier aal do fräiske Sproaken uutnonner woaksen sunt. Man uk [[Homonymeflucht]] wäd as Ärkläärenge deerfoard anfierd. [[Kategorie:Sproaken]] a4c4fno4um660d64jh6pkbr9st40aa7 0 512 105228 103118 2013-03-08T19:31:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q315]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Sproake''' (de. ''Sprache'') is dät Systeem fon Luude, dät Moanskene mäd de Muule moakje un dät do Ljuude tjoont, sik mädnunner tou ferständigjen. Ju oaine Sproake fon Seelterlound is dät [[Seeltersk]]e. Do maaste [[Sproaken]] konnen reekend wäide as tou heeren tou [[Sproakfamilie]]n. Wät Besunneres is ne [[stilkene Sproake]]. Mäd ju Sproake befoatet sik ju [[Sproakwietenskup]]. {{Commons|Language}} [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Sproake| ]] myxedg8y31a4ncrjpm9r3oh2yai38jp 0 513 120245 120123 2021-09-02T20:29:07Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Dät rakt duusende fon '''[[Sproake|Sproaken]]''' ap de Waareld. Wäkke Ljuude meene dät dät bloot ju [[Kommunikation|Kommunikation]] sturre moaket un dät wie beeter eene Sproake hääbe kuuden. Dät groote Striedpunkt is dan fonsälwen ''wäkke'' Sproake. Ap ju uur Siede is uk noch nit fuul bekoand uur ju Ienfloud fon ne spezifiske Sproake ap dät Toanken. Wan dät Toanken mäd [[Kloang-Assoziation|Kloang-Assoziation]] oarbaidet, dan kuuden bestimde Siele in ju eene Sproake fielicht gauer beloanged wäide as in ju uur un sogoar kuuden sik deerbie uur Gesichtspunkte eepenje. Do Sproaken wäide iendeeld in [[Sproakfamilie|Sproakfamilien]]. Buute do Sproakfamilien stounde do [[isolierde Sproake|isolierde Sproaken.]] Ju eewige Annerenge fon do Sproaken hat ju [[Sproakannernge|Sproakannernge]]. '''Minnerhaidssproaken''' sunt do Sproaken fon do [[Minnerhaide|Sproakminnerhaide]]. * [[Sproakoukuutengen]]. * [[Uur litje Wikipedien]]. == Ferbiendengen ätter buuten == *Seelter [https://web.archive.org/web/20110722013754/http://seelter.110mb.com/adjektiv.htm Adjektive fon Sproaken un Lounde]. *[http://www.zompist.com/numbers.shtml Do Taale een bit tjoon in 5000 Sproaken fon de Waareld]. *[https://web.archive.org/web/20101125064635/http://www.unesco.de/3387.html Waareldatlas fon betruuede Sproaken]. [[Kategorie:Sproaken|*]] d3ssupxda9om8ezooxen1q01j0b12lu 0 514 121901 120124 2023-01-28T05:29:57Z 2001:16A2:C131:8C8:A96D:E12C:7F0A:EBB9 wikitext text/x-wiki Ne '''Sproakfamilie''' (dt. ''Sprachfamilie'') bestoant uut ferskeedene [[Sproakgruppe|Sproakgruppen]], do der juunsiedich [[Etymologie|etymologisk]] touhoopehongje un do deeruum as ferwant betrachted wäide. Of ju Ferwantskup wuudelk betjut dät aal do Sproaken in ne Sproakfamilie eene gemeenskuppelke Gruundsproake äntstamme, is oawers goarnit sicher. Twisken Sproakfamilien bestoant gruundsätselk neen Ferwantskup, daach kon leeter [[Äntleenenge|Äntleenenge]] foarkuume. Ju Ferwantskup in ne Sproakfamile is uk nit immer düütelk. So wuud dät [[Keltisk|Keltiske]] toufoarne nit tou dät [[Indogermanisk|Indogermaniske]] reekend, bit daach ne Ferwantskup mäd do Indogermaniske [[Sproaken|Sproaken]] fuunen wude. *Seelter [https://web.archive.org/web/20110722013754/http://seelter.110mb.com/adjektiv.htm Adjektive fon Sproaken un Lounde]. '''Wäkke Sproakfamilien sunt:''' * [[Indogermaniske Sproaken|Indogermanisk]] * [[Finnisk-ugrisk|Finnisk-ugrisk]] * [[Baskisk|Baskisk]] * [[Kaukasisk|Kaukasisk]] * [[Semitiske Sproaken|Semitisk]] * [[Altaiske Sproaken|Altaiske Sproaken]] (striedich!) * [[Tibetisk-chinesiske Sproaken|Tibetisk-chinesiske Sproaken]] * [[Malaiisk-polynesiske Sproaken|Malaiisk-polynesiske Sproaken]] * [[Inuit|Inuit-Aleutiske Sproaken]] * [[Bantusproaken|Bantusproaken]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Sproaken]] 3supauzx7wq6llglaoa6107wuzcbyig 0 515 103119 97386 2013-03-07T21:06:30Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 85 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q25295]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ne '''Sproakgruppe''' (dt. ''Sprachgruppe'') is ne Gruppe fon Sproaken, do der juunsiedich [[Etymologie|etymologisk]] düütelk touhoopehongje un also ferwant sunt. Wäkke Sproakgruppen sunt: [[Germaniske Sproaken|Germanisk]], [[Romanisk|Romanisk]], [[Keltisk|Keltisk]]. Moorere Sproakgruppen touhoope konnen wier ne [[Sproakfamilie|Sproakfamilie]] bildje. [[Kategorie:Sproaken]] 6vn4akxvtg5nldtg7jecrtfdcedcgnd 0 516 112512 112293 2016-05-08T18:19:16Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki '''Sproakwietenskup''' (de. ''Sprachwissenschaft'') is ju Wietenskup fon do [[Sproaken]]. Ju lät sik t.B. ferdeele in: * [[Luudleere]] ** [[Phonetik]] ** [[Phonologie]] ** [[Intonation (Sproakwietenskup)]] * [[Morphologie af Foarmeleere]] * [[Woudbildenge]] * [[Lexikographie af Leere fon do Woudebouke]] * [[Lexikologie af Woudleere]] * [[historiske Luudleere]] * [[Etymologie]] af Woudgeschichte * [[Semantik af Betjuudengsleere]] * [[Syntax af Satsleere]] * [[Dialektgeographie|Sproakgeographie]] * [[Noomenkunde|Noomenkunde of Onomastik]] * [[Hyperkorrektuur]] Do Unnersäikengen konnen sik beluuke ap t.B.: * Texte * Toonapnoamen * [[Spräkwoud]]e * [[Noomenkunde|Noomen]] Mäd dät '''Seelterske''' sunt uk al fuul [[Unnersäikere fon ju seelter Sproake|Unnersäikere]] tougong weesen. Gans wichtich is noch immer dät Fäästlääsen, ju Dokumentation fon ju Sproake, man deerätter kumt noch wät wie aal uut dät Materioal leere konnen. N [[Doatenboank]] kon uk ne goude Hälpe deerbie weese. == Kiekje bie == * [[Sapir-Whorf Hypothese]] * [[Sproakkundige Teekene]] [[Kategorie:Moanskenwietenskup]] [[Kategorie:Sproakkunde]] 7eeeuerd7ybe32euk9wmdk0xhwz1tyc 0 517 103121 102491 2013-03-07T21:06:52Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 111 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q12483]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Diagramma standaardafwijking.png|thumb|right|400px|Normoal-Ferdeelenge]] '''Statistik''' is ne Wietenskup, ju sik befoatet mäd dät Beuurdeeljen fon Doaten. Toun Biespil, die groote Hannebuur wol wiete wo ferscheeden dät Gewicht fon do Oaiere is, dan do duuren nit tou licht weese. Un aal Oaiere tou weegen wäd him tou juur. Hie nimt dan wäkke Oaiere, so man hier un deer een. Dan wächt hie do un fint dät dät Gewicht ne normoale Ferdeelenge häd. Dät is ounroat in ju Bielde: ju tichter bie dän Spitsenwäid M, je moor Oaiere dätsälge Gewicht hääbe. Ju normoale Ferdeelenge mäd ju fääste Foarm fint sik oafte. Deeruum kon me uk ne Standardouwiekenge s ounnieme, wierbinne 2 x 34,1 = 68,2% fan do Resultoate (hier Oaiergewichte) faale. Binne twäie ju Standardouwiekenge faalt dan 95,4% un binne 3 x s faalt sogoar 99,7 %. Wan do Hannen fon jusälge Soarte sunt un dätsälge Fodder kriege, dan kon die Hannebuur sien Kunden t.B. garantierje, dät nit moor as 0,3% fon do Oaiere lichter as 50 Gram is. Hie mout dät fonsälwen wäil geräägeld fon näien ättergunge, dan do Uumstände konnen sik annerje. Toun Biespil wan wäkke Hannen kroank wäide, dan kumt deer ne ganse Masse litjere Oaiere un ferschuft ju Ferdeelenge un kricht fielicht sogoar two Spitsen. Ap disse Wiese kon me uk ju Präzision fon '''Meetreewen''' usw. definierje, t.B. ju 2s-Präzision is 0,5%. Dät hat dan dät 95,4% fon do Resultoate binne 0,5% fon dän wuudelken Wäid lääse. Dit is oawers man een Anweendenge fon Statistik! {{stump}} == Sjuch uk == * [[Mathematik]] * [[Sproakstatistik]] fj07lhhlsknt0z1ce2ukzjlpra6yein 0 518 74382 65567 2011-12-12T20:09:10Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki '''Tröster, Stefan''' (1995). ''Phonologie des Saterfriesischen''. <br>Unveröff. Magisterarbeit. Universität Osnabrück 1995. '''Tröster, Stefan''' (1996). ''Phonologischer Wandel im Saterländischen durch Sprachkontakt''. <br>Niederdeutsches Jahrbuch 119:179-191. '''Tröster, Stefan''' (1999). ''Phonetische Untersuchungen zur Vokallänge im Saterländischen''. <br>In H. Spiekermann & C. Noack (eds.) Phonetische Untersuchungen. Uk: Stefan Tröster-Mutz. [[Kategorie:Seelterlound]] {{Stump}} egpuy1pooj0coy1uzosbtsoe80el139 0 519 103122 97527 2013-03-07T21:07:03Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 186 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q333]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Stiernkunde''' af Astronomie is ju Wietenskup ju sik beskäftiget mäd ju Beooboachtenge un Ärkläärenge fon aal Dingere un Geböärnisse buute ju Atmosphäre fon ju Äide. Ju Stiernkunde kon me ferdeele ätter do foulgjende Aspekte: * [[Astrophysik]] * [[Komete]] * [[Kunstmoune]] * [[Messier-Objekte]] * [[Moune]] * [[Planete]] * [[Planetoiden]] * [[Stiern]]e * [[Stiernbielden]] * [[Sunnensystem]] [[Kategorie:Exakte Wietenskup]] [[Kategorie:Kosmographie]] lin8xa8yrv0fmktenm23ybx636y553l 0 520 113260 70005 2016-08-08T12:54:41Z Pyt 12 /* Seeltersk as stilkene Sproake */ wikitext text/x-wiki Ne '''stilkene Sproake''' of '''Geheemsproake''' (dt. ''Geheimsprache'') is ne Sproake ju bloot fon Ienwäiden fersteen wäd. Wan dät uungunstich meend is, kwäd me fon ''Gaunersproake''. Sowät is ''Rootwälsk''. Uk foar Koopljuude is sun Sproake nutselk. ===[[Seeltersk|Seeltersk]] as stilkene Sproake=== Do oolde Seelter wieren [[Honnel un Schipfoart|Skippere un Koopljuude]] un jo wollen sicher hiere Sproake wäil moal as stilkene Sproake benutsed hääbe. Deerfon rakt dät sogoar Fertälstere. Nu oainde ju seelter Sproake sik truch hiere besunnere '''Äärf-Woude''' un '''-Luudenge''' al as stilkene Sproake, wan me hier fergliekt mäd do Noabersproaken: {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |Seeltersk||''ätter''||''bääte'' |''Bäiden''||''däälich''||''Eed''||''Jäild''||''kweede''||''tjo''||''truch''||''Tusk'' |- |Platdüütsk||''nao''||''achter'' |''Kind''||''hüte, vandaoge''||''Törf''||''Geld''||''seggen''||''dree''||''döör''||''Tann'' |- |Holloundsk||''na; naar''||''achter'' |''kind''||''vandaag''||''turf''||''geld''||''zeggen''||''drie''||''door''||''tand'' |- |Hoochdüütsk||''nach''||''hinter'' |''Kind''||''heute''||''Torf''||''Geld''||''sagen''||''drei''||''durch''||''Zahn'' |} Dät et sik uk wuudelk uum ne stilkene Sproake honnelde, kon me ouleese an ''' dät besunnere Gebruuk''' fon wäkke Woude un besunners an dät woarschienelk uut dät Rootwälske uurnuumene Woud ''baale'': {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |Seeltersk||''baale''||''blouked''||''fluch''||''reeke''||''ron'' |- |Platdüütsk||''praoten, snacken''||''seen''||''moi''||''gewen''||''leep'' |- |Holloundsk||''praten''||''gezien''||''mooi''||''geven''||''liep'' |- |Hoochdüütsk||''reden''||''gesehen''||''schön''||''geben (bezahlen!)''||''lief'' |} Uk ju ganse [[Uursproang fon ju seelter Sproake|Touhoopestaalenge]] fon ju Sproake tjut wai ap Gebruuk as stilkene Sproake. [[Kategorie:Sproakkunde]] [[de:Konstruierte Sprache#Geheimsprachen]] gfin0b5xm2x7rnl4zwns8qiucd9b91r 0 521 103123 98499 2013-03-07T21:07:17Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 57 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q101674]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Blue vacuum cleaner.svg|right|200px]] N '''Stoafsuuger''' (dt. ''Staubsauger'') is ne Reewe, ju der Huusstoaf un litje Deele apsucht. Maastentieds sit deer n stäärken Elektromotor oane, die ne Zentrifugoalpumpe ruundtraale lät, sodät Luft un deermäd Stoaf anleeken wäd. Die Stoaf kon apfangd wäide in n Stoafsäk, of fon binnen juun de Buutensiede fon n ruunden Behoolder sloiderd wäide, sodät naan Stoafsäk nöödich is. Uum 1900 wuud die Stoafsuuger uutfuunden, man bit 1960 hieden do maaste Ljuude noch naan. Do Matten un do Teppiche, as et do al roate, wuuden do feeged of buute uutklopped mäd däd Teppichklopper. Hier unner rakt dät Information uur dän eerste ächten Stoafsuuger un sin Ärfiender. == Hubert C. Booth un ju Booth Maschine == Die Ingeniör [[Hubert Cecil Booth]] (1871-1955) wunnerde sik deeruur dät do Ljuude, wan do hiere Stoowe scheenmoakeden, bloot deerap oachteden, wo jo ju Keete wächbloasje kuuden. Wieruum kuuden jo dän Stoaf nit apsuuge un dan in n Säk apfange, meende hie. As hie hie dät betoacht hiede, moakede hie 1900 dän eerste bruukboare Stoafsuuger, ju Booth Maschine. Die waas gjucht sweer, hie wooch 50 Kilogram. Do Maschinen wieren montierd ap litje Woaine un wuuden leeken fon Hoangste. So geen ju Booth Maschine do Huuse bieloangs uum do scheen tou moakjen. Die Apperoat bleeuw buute biestounden un do Metalslauche wuuden uur ju Trappe of truch do Finstere in ju Stoowe broacht, ju der scheenmoaked wäide schuul. Aan Mon betjoonde dän Motor un n Uuren stoafsuugde do Foutbeene un Matten. Stoafsuugen waas djuur un bloot Bedrieuwe un rieke Ljuude kuuden dät betoalje. Dät eerste Moal, dät do Ljuude sik dät bekiekje kuuden, waas ap dän 25. Februoar 1902. Dän Dai wuude Köönich Edward VII kround un Booth stoafsooch deer do Teppiche. Die Kädden fon dissen Artikkel is uursät ätter juu holloundske Wikipedia. [[Kategorie:Huushollenge]] [[Kategorie:Technik]] 1qzboyxgzd7dl1m7mxom48tglh7zwi5 0 522 114090 106606 2017-02-28T16:13:13Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Stoarksbrood |- | align="center" | [[Bielde:Claviceps_purpurea_-_Köhler–s_Medizinal-Pflanzen-185.jpg|300px|Stoarksbrood]] <br><small>Stoarksbrood ''(Claviceps purpurea)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | '' Unnerklasse:'' || ''[[Hypocreomycetidae]]'' |- | ''Oardenge:'' || ''[[Hypocreales]]'' |- | ''Familie:'' || ''[[Clavicipitaceae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Claviceps]]'' |- | ''Oard:'' || Stoarksbrood ''(Claviceps purpurea)'' |} |} '''Stoarksbrood''' (''Claviceps purpurea'', dt. "Mutterkorn") is n Skimmel, die der ap do Ieren fon Roage un Weete woaksen däd, säilden uk ap Jäärste, Hoawer af Gäärse. Dät lät ap Swotbrood, wäil deerhäär die Noome. Truch dän Gebruuk fon desinfizierd Säid kumt dissen giftigen Angriep däälich bolde nit moor foar. [[Image:Rogge moederkoren Claviceps purpurea on Secale cereale.jpg|200px|thumb|left|Stoarksbrood ap Roage]] Stoarksbrood produziert giftige Alkaloide, as Ergotamine, do der fiere konnen tou Tiermkrampe un Truchbläidengs-Probleme, wiertruch Fingere un Toonen oustierwe. Uk kon dät Hallizunatione reeke. Foar n woaksen Moanske kon fieuw bit tjoon Gram Stoarksbrood al döödelk weese. Ap ju uur Siede konnen do Alkaloide uk n gunstigen Ienfloud hääbe ap hoogen Blouddruk af Migräne. Foarallen in dät Middeloaler roate dät oafte Fergiftengen mäd infizierd Meel, wiertruch wäil ganse Täärpe un Stääde uutrooded wuuden. Do Alkaloide fiere tou Ergotismus, uk Antoniusfjuur naamd. Wan uk al in 1676 n Ferbeend fuunen wuude twiske dän Skimmel un do läipe Effekte, so häd dät daach in 1951 in Frankriek noch n Fal roat mäd 300 Offere. Desinfizierenge fon dät Säid blift also gjucht wichtich. {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] 20pj1aicp8lhqoypsatq01dqwln3xin 0 523 107679 74381 2013-08-01T21:25:48Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q183039]] wikitext text/x-wiki Ätter dät Stoatshaupt kon n Stoat beteekend wäide as: * [[Kaiserriek|Kaiserriek]], mäd n Kaiser. * [[Köönichriek|Köönichriek]], mäd n Köönich. * [[Sultanoat|Sultanoat]], mäd n Sultan. * [[Republik|Republik]], mäd n Präsident. [[Kategorie:Politik]] lci66cewtt648tdebq1kmqmhxuyv5dg 0 524 113380 111128 2016-08-23T06:11:56Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="1" style="float:right; empty-cells:show; margin-right:0em; margin-left:1em; margin-bottom:0.5em; background:#e3e3e3; font-size:90%" ! colspan="2" bgcolor="cef2e0" | <font size="+1"> Stockholm |-bgcolor="#FFFFFF" | colspan="2" align="center" bgcolor="#FFFFFF" |[[Bielde:GamlaStan from Katarinahissen Stockholm Swe.jpg|280px]] |- ! colspan="2" bgcolor="cef2e0" | Steede in Sweeden un Europa |-bgcolor="#FFFFFF" ! align="center" | [[Bielde:Stockholm in Sweden.gif|center|80px]] || [[Bielde:Sw-map, CIA World Factbook, Stockholm pinpoint.png|center|120px]] |-bgcolor="#FFFFFF" ! align="center" | <small> <br /></small> ||<small> Tiedsone :<br /> [[UTC]] +1/Suumer UTC +2</small> |- |- bgcolor="cef2e0" ! Flaage !! Woapen |-bgcolor="#FFFFFF" ! align="center" | NEEN FLAAGE || [[Bielde:Stockholm vapen.svg|center|60px|Wapen fan Sweden]] |- !colspan="2" bgcolor="cef2e0" | Basisdoaten |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Besirk''' || 891.82&nbsp; km² <small> Stääd </small> |-bgcolor="#FFFFFF" | || 5,370&nbsp; km² <small>Metropolregion</small> |-bgcolor="#FFFFFF" | || 925 934 (2015) <small>Stääd</small> |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Ienwoonere per km²''' || 4,160 |-bgcolor="#FFFFFF" |- !colspan="2" bgcolor="cef2e0" | Regear |-bgcolor="#FFFFFF" |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Lound''' || [[Sweden]] [[Bielde:Flag of Sweden.svg|25px]] |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Bundeslound''' || Stockholm |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Ferwaltenge''' || 14 besirke |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Buurmäster''' || [[Kristina Axén Olin]] <small> sänt 2001 </small> |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Webside''' || [http://www.stockholm.se www.stockholm.se] |} '''Stockholm''' is ju Haudstääd fon [[Sweeden]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] [[Kategorie:Sweeden]] 56jy1l7gf8j3rkl9pjpkw1ktibqyx9v 0 525 103126 26186 2013-03-07T21:08:13Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q489814]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Stokpielenge''' is ne Methode, uum ju [[Hööchte]] fon n relativ nai bie stoundend Objekt tou [[Schätsenge|schätsjen]]. Ju wäd foarallen fon Buskoarbaidere un Förstere tou ju Gröötenbestimmenge fon Boome truchfierd. *Uursättenge in Tonk fon [http://de.wikipedia.org/wiki/Daumensprung] ==Bäätergruund== [[Image:Height_measuring_with_a_stick.png|right|400px]] Disse Schätsenge lääse äänelk as bie dän [[Tuumesproang|Tuumesproang]] do Sträkkenferhältnisse fon dän [[Stroalensats]] tougruunde. Die anpailde Stok (Meetstoab) an dän uutsträkte Ierm fon n Woaksenen is sowät 70 Zentimeter fon dät Gesicht oawe. Bie bekoande Distanz tou dän Boom lät sik so ju Hööchte fon dän Boom mäd genöigende Genauegaid an dän Stok ouleese. Die Tuumensproang doocht hier nit tou, deeruum dät deermäd bloot ne horizontoale Schätsenge muugelk is. == Kritiske Betrachtenge== In ju Grafik is ne Idealsituation foar ju Meetenge deerstoald. Deerbie lait ju Oogenhööchte fon dän Betrachter in Hööchte fon do Boomwuttele. Dät kuude biespilswiese bie aan hooger an n Bierich stoundenden Boom die Fal weese. Ju Loage is oawers in do maaste Falle so, dät do Fäite fon dän Betrachter sik in ju Hööchte fon do Boomwuttele befiende. Deertruch is naan gjuchten Winkel bie ju Meetenge roat. Ju deerbie aptreedende Ouwiekenge fon ju Meetenge houget me oawers nit tou oachtjen. Ap n Eende honnelt sich dät daach bloot uum ne Schätsenge. == Truchfierenge == * Oustand tou dän Boom bestimme * Aan mäd Meetmäärken fersäinen Holtstoab wäd an dän uutsträkten Ierm hoochheelden. * Uur ju unnerste Stoabmarkierenge wäd ju Boombasis anpield. * Ju Markierunge fon dän Holtstoab, wier ju Baumspitse uur anpield wäide kon, wiest ju Hööchte fon dän Boom direkt of ätter Multiplikation mäd n Faktor an. == Sjuch uk: == [[Pielenge]], [[Fästeräägel]], [[Tuumeräägel]], [[Tuumesproang|Tuumesproang]], [[Jookubsstoab]] [[Kategorie:Dimensionoal Meetreewe]] [[Kategorie:Optisk Meetreewe]] [[Kategorie:Fästeräägel]] [[Kategorie:Forstwirtschaft]] 4czqbr41dopxblwl30rx6695jrajfud 0 526 110730 109023 2015-05-10T22:46:37Z 81.171.56.190 /* Ferwiesengen */ Düütske Biographie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Strackerjan Aberglaube und Sagen aus Oldenburg 1 A 001.jpg|thumb|left|150px| Beend 1 <br> '''Truch aanklikjen koast du dät Bouk hier leese''']] [[Bielde:Strackerjan Aberglaube und Sagen aus Oldenburg 2 A 001.jpg|thumb|right|150px| Beend 2 <br> '''Truch aanklikjen koast du dät Bouk hier leese''']] '''Ludwig Strackerjan''' häd in sien ''Aberglaube...'' ferskeedene Soagen uut [[Seelterlound]] apnuumen mäd Apgoawe ''Saterld''. of ''Handschriftl. (HS) a.d. Saterlande''. Do sunt aal ap Düütsk, bit ap ju [[Skäddel]]er Geskichte fon dän stäärke ''[[Beekmans Wille]]'' ap Sieden 417-418. == Wierke == * L. Strackerjan: ''Aberglaube und Sagen aus dem Herzogthum Oldenburg'', Beend 1 + 2, Oldenburg 1867. == Ferwiesengen == {{Wikisource|Ludwig Strackerjan|''Ludwig Strackerjan'' <small> ap Seeltersk </small>}} {{Wikisource|Aberglaube und Sagen aus dem Herzogtum Oldenburg|''Strackerjan: Aberglaube und Sagen aus dem Herzogtum Oldenburg <small> ap Lääichdüütsk}}'' * {{Deutsche Biographie|sfz81638|Name=Ludwig Strackerjan}} == Sjuch uk == * [[Fertälstere]] * [[Johann Friedrich Minssen]] {{Normdaten|GND=117305553|NTA=167560565|VIAF=77089863}} {{DEFAULTSORT:Strackerjan, Ludwig}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Historiker]] 612bqix26gngaprazz88juitwezv489 0 527 116748 114874 2018-03-29T11:54:46Z Kolja21 3922 wikitext text/x-wiki '''Stroalenge''' is dät Uutseenden fon Energie as Woogen ([[elektromagnetiske Stroalenge]]), do me sik uk toanke kon as litje Deele (Kwante). Wan me mäd wäd Häddes juun n Saiseblääd slacht, dan klingt dät. Dät kumt deerfon, dät dät Saiseblääd trillet un dät Triljen an de Luft meedeeld wäd un so in uus Oore kumt. Deerbie kuume liek fon dät Blääd ''longitudinoale'' Woogen, deeruum dät jo in de Laangte trilje, wüült fon dän Snied un ju Rääch ''transversoale'' Woogen kuume, do der twäärs trilje. Sukke '''Luudwoogen''' (dt. ''Schallwellen'') bewäägje sik mäd ne Gauegaid fon 300 Meter pro Sekunde truch de Luft. Uk truch hädde Materioale plontje do sik goud fout, man nit truch dät Luftloose. Junge Moanskene konnen Luud heere dät 16 bit 20 Moal pro Sekunde trillet (16 Herz bit 20 Kiloherz, kut: 16Hz-20kHz). Deerbuute lait dan noch Infraluud (unner 16 Hz) un Ultraluud (buppe 20 kHz). Dät sunt also do haagere Frequenzen. Gans uurs is dät mäd '''elektromagnetiske Woogen'''. Do bewäägje sik bolde alleweegense truch un hääbe in dät Luftloose ne Gauegaid fon 300 000 km pro Sekunde. Dät sunt gans ferskeedene Soarten fon Stroalenge, so as hier unner tou sjoon is: [[Bielde:Electromagnetic spectrum -de c.svg|800px]] <br />Gjuchts sjucht me do Wikselstroome mäd gans läige Frequenzen fon 10 bit 10 000 (10^4)Hz (sjuch ap ju unnerste Skala); deertou heert t.B. uus gewöönelke Elektrizität-Nät mäd ne Frequenz fon 50 Hz. Bie sukke läige Frequenzen trät noch bolde neen Stroalenge ap. Eerste buppe 10 kHz (10^4 Hz) wäd ju Stroalenge wichtich un fange dan do [[Radio]]woogen oun mäd Loang-, Middel- un Kuut-Wooge. Dät do Woogen bie haageren Frequenz immer kuuter wäide, kon me ferstounde uut hiere Gauegaid: trilje do 300 000 Moal pro Sekunde, dan is älke Wooge juust 1 km loang. Bie sun Frequenz oarbaidet ju [[Loangstwoogenseender]] bie Roomelse, deeruum dät haagere Frequenzen nit truch dät Woater tringe konnen. Buppe sowät 10^7 Hz (Woogenlaangte uum 3 Meter) fange dan do UKW, VHF un UHF-Woogen oun un dan deerbuppe do Woogen do der foar Radar un Magnetron-Häide benutsed wäide. Dan n Aantje fääre kumt dan Teraherz-Stroalenge un deerbuppe ju Infrarood-Stroalenge, ju moaket dät wie ju '''Waamte''' fon n Häid af fon de Sunne fäile. Un dan kumt eendelk dät sichtboare '''Lucht'''. Dät is man n gans smällen Beend, wier ju Faawe annert fon rood bie 750 nm (juust minner as een duusendste millimeter) tou blau bie 400 nm. Do Faawen sitte uk aal in dät wiete Sunnelucht, so as me sjo kon in n [[Rienbooge]]. Deerbuppe kumt dan ju ultraviolette Stroalenge en dät is wier die Gefoar anfangt. Dät kumt deerhäär, dät bie haageren Frequenz do Kwante immer haageren Energie kriege un somäd eer dät Lieuwend skoadje konnen. Dät hat ne '''ionisierjende Stroalenge''' un dät wäd noch läpper bie ju '''Röntgen-Stroalenge''', ju der tougliek uk selektiv bruukt wäd uum Krebs-zellen dood tou moakjen. Uk nutselk is, dät ju truch dät Lieuwend skient, wiertruch wie sjo konnen af deer wät loos is. Noch gefoarelker is ju bie Radio-aktivität aptreedende '''Gamma-Stroalenge''' un ju '''Hööchte-Stroalenge''', ju in de Waareldruumte härsket. [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Stroalenge]] c21u1t41wkzah8flr9ndot0c22by5wy 0 528 103129 99155 2013-03-07T21:30:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 36 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q27137]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Hier wäd ärkläärd, wo '''Stroom''', '''Laistenge''' un '''Energie''' touhoopehongje. == N Woater-Modäl == [[Bielde:DRUPPE.JPG|thumb|right|200px|Dät Woatermodäl: Een Druppe fon ne groote Hööchte moaket eensälge Gat as twoo Druppen fon ju hoolwe Hööchte.]] Wan Woater loange ap n Steen faalt, dan kumt ap ju Steede ne litje Kuule in dän Steen. Nu is dät je so, dät wie Woater gans fäin meete konnen, dan ne Druppe Woater is altied glieke groot. Do Druppen konnen wie t.B. moakje truch n Ommer mäd n Skoank-Nib ap de Siede tou hoolden. Un je moor Druppen faale - t.B. truch n braader Nib - je gratter dät Gat wäd. N Woaterstroom fon 10 Druppen pro Sekunde moaket in n Jier n tjoonmoal djapper Gat as n Woaterstroom fon 1 Druppe pro Sekunde. Man wan dät Woater fon gans hooch faalt, dan is ju Uutwierkenge fuul gratter as wan dät läiger häär kumt. Angenuumen dät ne Druppe fon 10 Meeter hooch faalt, dan wäd ju litje Kuule 10 moal gratter as wan ju fon 1 Meeter Hööchte faalen däd. Kuut gekweeden: ju Uutwierkenge - ju "[[Laistenge]]" fon dät Woater is proportionoal mäd ju Hööchte X dän Stroom. Af uurs gekweeden: een Druppe pro Sekunde fon 10 Meeter Hööchte moaket in ne bestimde Tied juust sun djoop Gat as twoo Druppen Woater pro Sekunde fon 5 Meeter Hööchte. Ju Totoal-Uutwierkenge - ju [[Energie]] - fon dät Woater honget uk noch ou fon ju Tied: in 10 X sofuul Tied wäd dät Gat uk 10 X so groot. Ju Grööte fon dät eendgultich äntsteene Gat is dan proportionoal mäd ju Energie, afwäil mäd Hööchte X Stroom X Tied. == Uursättenge ätter dät elektriske Modäl == [[Elektrisk]]e [[Stroom]] konnen wie uk meete in altied glieke "Druppen", man do heete dan "[[Elektron]]e". Wie konnen dän Stroom also uutdrukke in Elektrone, man deeruum dät do Elektrone so littek sunt, ferweende wie ju [[Eenheid]] ''[[Ampêre]]'', dät is 6.250.000.000.000.000.000 Elektrone pro Sekunde! Un juustgliek as bie do Woaterdruppen ju Hööchte, is dät bie ju Elektrizität ju "Sponnenge", ju uk Ienfloud ap ju Laistenge häd. Ju [[Sponnenge]] drukke wie uut in ''[[Volt]]'', wiel wie foar ju elektriske Laistenge ju Eenhaid ''[[Watt]]'' hääbe. Deerbie is 1 Watt = 1 Volt X 1 Ampêre. N Autolaampe foar 6 V ju der 10 Ampêre "lukt", ju ferbruukt also 6 x 10 = 60 Watt (W). Duusend Watt hat n Kilowatt (kW). Wät ju Laistenge betjut, konnen wie düütelk sjo bie do Gloilaampen: ne Laampe fon jusälge Soarte mäd twäie sofuul Watts rakt twäie sofuul Lucht. Man wät wie betoalje skällen, honget eendgultich ou fon wo loange wie ju Laampe ienskalted häiwed hääbe, also fon ju ferbruukte Energie. Bruuke wie ne Laampe fon 100 Watt 10 Uuren loang, dan ferbrukt ju in ju Tied 100 X 10 = 1000 Watt-Uuren, afwäil 1 kiloWatt-Uure (kWh). [[Kategorie:Physik]] [[da:Effekt (fysik)#Effekt i elektriske kredsløb]] [[et:Võimsus#Võimsus elektrotehnikas]] [[sv:Effekt#För likström (DC) och spänning]] e9vzx0llq2u71gknscvrlp1hdrel9eg 0 529 122432 122426 2023-03-16T20:43:54Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks täärp | namme = Strukelje | ôfbylding = PSTRUKEL.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270 | ôfbyldingstekst = Noomenskild Strukelje | ynwennertal = 3.296 | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = Loundkring | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Loundkring Kloppenbuurich|Kloppenbuurich]] | bestjoerlike ienheid 3 = Meente | namme bestjoerlike ienheid 3= [[Seelterlound]] | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 26683 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Strukelje''' af '''Struukelje''' ([[Düütsk|Düütsk]] '''Strücklingen''' af '''Saterland-Strücklingen''') is n Säspeltäärp un fröiere Meente in dät Noude fon [[Seelterlound]]. Dät Täärp lait wäästelk ju [[Seelter Äi]] un suudelk fon dän [[Uutändjer Kanoal]]. In dät [[Middeloaler]] stuud ju Säärke in ju Buurskup [[Uutände]], ju also fielicht aller is. Fääre heere deertou do Buurskuppe [[Baalenje]], [[Bieuwelte]], [[Strukelje-Wääst]], [[Wietsound]], [[Ubbehusen]] un [[Klaaster]]. == Noome == Ju ooldste Foarm is fon 1473 ''struklinge'' mäd Uutgong ''-linge'', wät sik in dät Seelterske tou ''-lje'' äntwikkelje kuude. Die Uutgong ''-inge'' wäd gewöönelk ferbuunen mäd Persoonsnoomen, man hier is daach eer an dät Appellativ ''Struk'' tou toanken. Dät froamde ''-l-'' läit sik dan ärkläärje uut aller ''-la, -lo'', dät dan leeter fon ''-linge'' ärsät wuuden is, as uk bie ''Schwalingen'' uut aller ''Schwanloh''. Uurfoarm is dan ''Struk-la'' ' Woold mäd Struuke'. == Geskichte == Fon 1933 bit 30. 11. 1948 heerde Strukelje tou ju Meente [[Bäärsel]]. Bie ju Gebietsreform fon 1974 wuuden [[Skäddel]] un [[Seedelsbierich]] mäd do Meenten [[Roomelse]] un Strukelje tou ju [[Seelterlound|Meente Seelterlound]] touhoopefoatet. ==Skoule== - foulged - == Kultuur == [[Bielde:Strukelje-Säärke.jpg|thumb|right|220px|Ju Säärke in Strukelje]] [[Bielde:Säärke-oold.jpg|thumb|right|220px|Ju oolde Strukeljer Säärke]] [[Bielde:GemeindeStr.jpg|thumb|right|220px|Dät oolde Strukeljer Meentehus]] [[Bielde:Strücklingen um 1932.jpg|thumb|right|220px|Strukelje uum 1932]] === Kultuurelle Fereene === * [[Foulksdons|Foulksdonsgruppe Seelterlound]] * [[Heemat- un Böllerfereen "Widerhall" e.V.|Heemat- un Böllerfereen "Widerhall" e.V., Wietsound]] ==Säärke== * Där is al ju Sproake fon ne Säärke in [[Uutände]] in dät Jier 1359. Bit tou dät 16. Jierhunndert hied dät Säärkspeel noch dän Noome Uutände. Ne näie Siedlenge uum ju Säärke kreech dan dän Noome Strukelje. * In 1657 skäl där al ne Säärkemeente St. Georg weesen hääbe. Ju St. Georg-Säärke in Strukelje wuud 1899 - 1900 truch dän Munstersken Baumeester Hilger Hertel baud. Do Finstere sunt fon Wilhelm Derix. Där konne 450 Ljuude in sitte. == Bedrieuwen == * HANSA - Fentilatoren un Maskinenbou - Neuman GmbH Strukelje * Arens Rohleitungsbau Baalenje == Bädden in ju Meente Strukelje == * Eilert Eilers * Heinrich Wilhelm Kallage *Gerhard Eilers * Anton Thien *[[Konrad Burmann]] *[[Ahlrich Cordes]] *[[Sixtus Kordes]] *[[Sixtus Schröer]] ([[Baalenje]]) *[[Pestoor Schulte]] *[[Engelbert Wallschlag]] * Erich Lukassen, ([[Uutände]]), Buurmäster fon ju Meente Seelterlound fon 1981-1999 * [[Heinz Immer]] * [[Johanna Evers]] (Baalenje) <gallery> Bielde:Eilert Eilers.jpg| Eilert Eilers Bielde:Kallage.jpg| Heinrich Wilhelm Kallage Bielde:Gerhard Eilers.jpg|Gerhard Eilers Bielde:Anton Thien.jpg| Anton Thien Bielde:Wallschlag.jpg| Engelbert Wallschlag Bielde:Sixtus Cordes.jpg| Sixtus Kordes Bielde:Cordes.jpg| Ahlrich Cordes Bielde:Schröer.jpeg| Sixtus Schröer </gallery> == Buurmästere fon Strukelje fon 1832-1974 == * 1832 - 1857 - H. Ahlrich Fugel * 1857 - 1881 - Ahlrich Ennen Schlump * 1881 - 1889 - Johann Bruns * 1889 - 1895 - Alrich Ahlrichs * 1895 - 1914 - Eilert Eilers * 1914 - 1919 - Heinrich Wilhelm Kallage * 1919 - 1933 - Gerhard Eilers (''Meentefoarstounder'' fon Strukelje) * ''1933 - 1948 heerde Strukelje tou ju Meente [[Bäärsel]]'' * 1947 - 1948 - [[Ahlrich Cordes]] uut Strukelje Buurmäster fon ju Meente Bäärsel * 1948 - 1954 - Anton Thien * 1954 - 1974 - [[Sixtus Schröer]] * siet 1974 heert Strukelje tou ju Meente Seelterlound ==Sjuch uk== *[https://web.archive.org/web/20221205053801/https://struecklingen.de/ Websteede Struecklingen.de] *[https://web.archive.org/web/20160309165130/http://www.saterland.de/htm/struecklingen.htm Strücklingen - Zahlen, Daten und Fakten] *[http://www.youtube.com/watch?v=OATsIP9YpVc&feature=related Fideo: katoolske Säärke in Strukelje] * [https://web.archive.org/web/20140703213509/http://seelter.110mb.com/Deelleede.htm LOUND UN NOOMEN] ap Siede 41. {{Seelterlound}} {{Bauwierke in Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Stääd in Läichsaksen]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] 4beixghfax6bnqclcng3btsgwxyyc0b 0 530 111706 103131 2015-11-08T14:41:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[image:Rootveg_rutabaga.jpg|thumb|280px|Stäkräiwe (''Brassica napus'')]] Ju '''Stäkräiwe''' (''Brassica napus subsp. rapifera'') is ne Äidfruucht. Inne Kriegstied roate dät so oafte middeeges Stäkräiwe tou ieten, do Ljuude moaten düt Truchnunnerieten bolde nit moor sjo, däälich is dät wier een gans besunners smoakelk Ieten. Ju Stäkräiwe heert tou do [[Kool]]plonten. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Ietelweere]] [[Kategorie:Buuräi]] 24rr91xo2pngknuehql18axrfyhgsrj 0 531 120134 103132 2021-08-08T23:02:14Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Ne '''Substroatsproake''' is ne Sproake ju in n bestimd Gestrich ärsät wuuden is fon n uur Sproake, ju [[Superstroatsproake]]. Biewielen wäd uk ju kuute Beteekenge ''Substroat'' bruukt. == Sproakannernge == Bie ne [[Sproakannernge]] wäd ne Sproake in n bestimd Gestrich ärsät fon ne näie Sproake. Ju ärsätte Sproake is dan ju Substroatsproake fon ju näie Sproake. Wan buute dät Gestrich noch n Foarm fon ju oolde Sproake boald wäd, dan is dät ne [[Adstroatsproake]] fon ju näie Sproake. Uumekierd is ju näie Sproake fon dät Gestrich ju [[Superstroatsproake]] fon ju oolde Sproake. Deeruum dät dät Ärsätten maastens nit fulkeemen is, sunt in n Superstroatsproake oafte Räste fon de Substroatsproake wiertoufienden. Disse Räste, do der ouwieke fon do normoale Räägele fon de Sproake, konnen gewöönelke Woude weese, man uk Noomen, as oolde [[Steedenoomen]] of traditionelle [[Persoonsnoomen]]. == Biespiele == Foar ju [[Angelsaksisk]]e Invasion wuud in [[Änglound]] [[Keltisk]] boald. Dät [[Ängelske Sproake|Ängelske]] häd deer also n keltisk Substroat. Eer do [[Germanen]] truch dän [[Limes]] brieken, wuud in Suud-Düütslound woarschienelk ne [[romanisk]]e Sproake boald. Dät [[Düütske sproake|Düütske]] häd deer dan n romanisk Substroat. == Foarooldfräisk == Uk fon dät Fräiske wäd ounnuumen, dät et ne Substroatsproake roat häd bie do Foulkere do der Fräisk baale af boald hääbe. Fon disse Substroatsproake fon dät [[Fräiske Sproake|Fräiske]], beteekend as [[Foarooldfräisk]], is noch nit fuul bekoand. Dät mouten wie leere truch Rekonstruktion uut Räste. Bie disse Rekonstruktion wäd toueerst kieked ätter Woudfoarme, do ju [[germaniske Luudferschuuwenge]] nit meemoaked hääbe. So is dät [[Indogermaniske Sproaken|Indogermaniske]] ''p'' an dän Woudbegin in aal [[germaniske Sproaken]] tou ''f'' wuuden (latynsk ''pellis'' wäd tou Seeltersk ''Fäl''). Wan dät nu in dät Seelterske Woude rakt mäd "p" an n Woudanfang, do nit leetere [[Äntleenenge]] of [[Luudmoaleräi]] äntstamme, dan mout dät sik uum '''Substroatwoude''' honnelje. Muugelke Biespiele sunt: ''Paad'' un ''Poul''. == Sjuch uk == * [[Hyperkorrektuur]] * [[Woudskät]] == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20080804075139/http://www.uni-erfurt.de/sprachwissenschaft/personal/lehmann/fundus/Substrat.html Substrat, Superstrat, Adstrat] * [http://www.barbara-job.de/themen/sprachwandel_und_sprachkontakt.pdf Sprachwandel und Sprachkontakt] [[Kategorie:Sproakkunde]] p43kuav94147r0df1xc66dy5i8766r7 0 532 111101 103133 2015-08-15T15:04:39Z Iifar 6881 +pic wikitext text/x-wiki [[Image:Succisa pratensis01.jpg|thumb|right|300px|Suldoatensknoop (''Succisa pratensis'')]] [[Bielde:Succisa pratensis - Apis mellifera mellifera - Keila2.jpg|mini]] Die '''Suldoatensknoop''' (''Succisa pratensis'', dt. ''Gewöhnlicher Teufelsabbiss'') is ne Weedebloume fon 15 cm Hööchte. Do Bleedere sunt spits un hääbe swotte Fläkke. An aan Steele sitte moorere blaue Blöiten, do gans sleeten, buppe plat sunt un as n Knoop läite. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] 6si571hahkny57g9pdx7sl7n2u4455e 0 533 103134 89937 2013-03-07T21:31:21Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 84 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q171497]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sunflower uf7.jpg|thumb|right|280px|Sunnebloume (''Helianthus annuus'')]] Ju '''Sunnebloume''' (''Helianthus annuus'', dt. ''Sonnenblume'') stamt uut Amerikoa. Annuumen wäd dät ju deer al uum 1000 foar Kristus domestizierd wuude. Francisco Pizarro beoboachtede Inkas, do ju Sunnebloume as Oubielde fon hieren God fereerden. Oubieldengen as uk Säide fon ju Sunnebloume wuuden 1530 fon spoaniske Seefoardere uut Amerikoa in ju oolde Waareld broacht. Deer wuude ju toueerst as Sierplonte anbaud. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] 7jggk0697wrcle4cwzct5gsrh08jmv0 0 534 122475 120701 2023-04-16T10:20:54Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[file:Planets2013symbols.svg|upright=1.5|thumb|right|Sunnensystem]] Ju [[Sunne]] is die eerste Fixstiern in uus Naite mäd aal do Planeten un Mounen un Kometen, do aal touhoope naame wie dät '''Sunnensystem''' (dt. ''Sonnensystem''). Dan fangt et eerste oun mäd do [[Fixstierne]], un älke Fixstiern häd sun Sunnensystem. Do maaste Stierne do wie in ne stiernkloore Noacht an n Heemel sjo, un nit täld wäide konnen, sunt sukke Fixstierne, litjer un gratter as uus Sunne. Ju Sunne is n stilstoundenden Fix-Stiern fon gewaltige Grööte. Ju sälwen is heet un soant hället Lucht un Waarmte wied uum sik tou. Ju is uumsirkeld fon do [[Planete]]n mäd [[Moune]]n uumroat. Aal do Planete, wier uus [[Waareld]] uk tou heert, sunt dunkele Kuugele, un kriege hiere [[Lucht]] fon de Sunne. {{stump}} [[Kategorie:Kosmographie]] h4tqze2k4gjtkhr40y64t0mmdhwal5j 0 535 103136 94214 2013-03-07T21:31:42Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 14 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q913935]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ne '''Superstroatsproake''' is ne Sproake ju ne uur Sproake (ju [[Substroatsproake|Substroatsproake]]) in n bestimd Gestrich fertroangen häd: Dät [[Ängelske Sproake|Ängelske]] is in n Paat fon [[Änglound|Änglound]] ju Superstroatsproake fon dät Keltiske. In [[Amerikoa|Amerikoa]] is dät [[Ängelske Sproake|Ängelske]] deerjuun ju Superstroatsproake fon [[Indioaner|Indioanersproaken]]. Biewielen wäd uk dän kuutere Uutdruk ''Superstroat'' bruukt. [[Kategorie:Sproakkunde]] [[en:Stratum (linguistics)#Superstratum]] fs3a6z8na4jsar4198ddd603gruqqkw 0 536 103137 96592 2013-03-07T21:31:54Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 76 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q39427]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Surrealismus''' is ne Kunstgjuchte. Die Noome kumt uut dät Frantsööske un schäl wiese, dät die Surrealismus "uur dän Realismus" is. Dät is juu Kunst fon dät uunwuddelke un droomhafte. <gallery> Bielde:Anastasiya Markovich Time.jpg|''Ju fergeene Tied'' fon Anastasiya [[Markovich]], 2006. Bielde:Cow-on_pole,_with_antlers.jpeg| ''Ne Kuu ap n Peel'' fon Captain Albert E. [[Theberge]], 1970. Bielde:Eloge du carnage.jpg| ''Éloge du carnage'' (Lof fon dät Bloudbad) fon [[Marcel Lefrancq]]. </gallery> [[Kategorie:Kunst]] {{stump}} 03ybgyfdxerzcznjgs7nir77i5g7xvc 0 537 103138 100666 2013-03-07T21:32:05Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 151 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7377]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Suugedierte |- | align="center" | [[Bielde:Mandrillus sphinx portrait.jpg|250px|N Mandrill ''(Mandrillus sphinx)'']] <br /><small>N Mandrill ''(Mandrillus sphinx)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerstam:'' || Wirbelde Dierte ''(Vertebrata)'' |- | ''Buppeklasse:'' || Keeuwebäkke ''(Gnathostomata)'' |- | '' Riege:'' || ''Tetrapoda'' |- | ''Klasse:'' || Suugedierte ''(Mammalia)'' |} |} Do '''Suugedierte''' ''(Mammalia)'' sunt ne Klasse fon do [[Dierte]], ju der uut 28 rezente Oardengen bestoant. Me leeuwt, dät do Suugedierte fon do ''Sauropsida'' oustamme. Do maaste Suugedierte konnen nit fljooge, sunnerje bloot gunge. Dät rakt innerdoat eenige Suugedierte, do gliede konnen, man gjucht fljooge konnen bloot do [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'': [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' un ''[[Pteropodidae]]''. == Määrkmoale == Wichtige Määrkmoale sunt: 1. Do Hiere. Toun Biespiel do ''Cetacea'' (Düütsk:Wale) hääbe innerdoat as Uutwoaksene Dierte neen Hiere, man as Embryo. 2. Suugedierte sunt meelk. 3. Träi litje Oorbunken: Hoomer, Ambold un Stieuwbail. Do [[Fiske]] hääbe neen Oorbunken, aal uurs Wirbelde Dierte buute do Suugedierte häbe bloot aan litje Oorbunke, die Stieuwbail. <gallery> Image:Opossum fur.jpg|[[Opossum]]-Fäl Image:Equus asinus Kadzidłowo 002.jpg| N Iesel ''(Equus asinus asinus)'' sööget sin Foole Image: Trommelfell.png|Do litje Oorbunken fon dän Moanske <br /> a: Trummelfäl <br /> b: Hoomer <br /> c:Ambold <br /> d: Stieuwbail <br /> e:Middeloor </gallery> == Binnere Systematik fon düsse [[Taxon]] == Disse binnere Systematik is tou n grooten Deel ätter juu Wälle ''Walkers Mammals of the World''. Bloot doo Unnerklassen sunt uut uur Wällen dertou föiget, dermäd disse Systematik gnauer wäd. [[Bielde:Platypus.jpg|thumb|[[Snoabeldiert]] ''(Ornithorhynchus anatinus)'' as Biespil foar doo Uursuugedierte]] [[Bielde:Sumpf-wallaby.jpg|thumb|''Wallabia bicolor'' (düütsk:Sumpfwallaby), n Oard fon Känguru, as Biespiel foar do Püütdierte]] [[Bielde:Eichhörnchen Düsseldorf Hofgarten edit.jpg|thumb|N [[Kateeker]] ''(Sciurus vulgaris)'' as Biespiel foar do Normoale Suugedierte]] * Klasse: Suugedierte ''(Mammalia)'' ** Unnerklasse: Uursuugedierte ''(Protheria)'' *** Oardenge:''Monotremata'' ** Unnerklasse: Püütdierte ''(Marsupialia)'' *** Oardenge:''Didelphimorphia'' *** Oardenge:''Paucituberculata'' *** Oardenge:''Microbiotheria'' *** Oardenge:''Dasyuromorphia'' *** Oardenge:''Peramelemorphia'' *** Oardenge:''Notoryctemorphia'' *** Oardenge:''Diprotodontia'' ** Unnerklasse: ''[[Eutheria]]'' (Gans normoale Suugedierte) *** Oardenge:''Xenarthra'' *** Oardenge:Insektefreetere ''(Insectivora)'' *** Oardenge:''Scandentia'' *** Oardenge:''Dermoptera'' *** Oardenge:[[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' *** Oardenge: Oapen ''(Primates)'' *** Oardenge: [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' *** Oardenge: Rubben ''(Pinnipedia)'' Doo Rubben heere ätter fuul Wällen ook tou doo Roowdierte. Foar dissen Stried, sjuch [[Roowdierte#Systematik|deer]]! *** Oardenge:''Cetacea'' (dütsk: Wale) *** Oardenge:Seebäiste ''(Sirena)'' *** Oardenge:''Proboscidea'' *** Oardenge:''Perissodactyla'' *** Oardenge:''Hyracoidea'' *** Oardenge:''Tubulidentata'' *** Oardenge:''Bibymalagasia'' *** Oardenge:''Artiodactyla'' *** Oardenge:''Polidota'' *** Oardenge: [[Gnauedierte]] ''(Rodentia)'' *** Oardenge: [[Hoasenoardige]] ''(Lagomorpha)'' *** Oardenge:''Macroscelidea'' == Literatuur == * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] d2p747dsygfrvurl1t2cxdsiv2mg86b 0 538 107445 105231 2013-07-10T17:07:22Z 62.65.215.148 better image wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lamium album - valge iminõges.jpg|thumb|240px|Suugerke (''Lamium album'')]] Ju '''Suugerke''' af '''Bjüüte''' (''Lamium album'') hat so, deeruum dät do Bäidene dän Huunich deeruut suuge. {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] 6hj7p8jdv1vf29z0h9g31dt7nx6cp6h 0 539 119842 111707 2021-04-16T19:33:08Z Archaeodontosaurus 1779 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rumex acetosa - Hapu oblikas.jpg|thumb|250px|Blossem fon Suurke (''Rumex acetosa'')]] Ju '''Suurke''' af '''Suurkstam''' (''Rumex acetosa'') woakst ap maast ap suure Gruunde, oafte as Jood. Wäkke Soarten hääbe oafters ietboare Bleedere do in Saloate bruukt wäide. Do Plonte änthoolde Oxoalsuur. Deertruch konnen do bie Ferteerenge fon groote Massen Fergiftengs-Symptome äntstounde bie Neerkauere un Hoangste. Fon Suurbleede kon me uk fainen Seloat moakje. Uus rußlounddüütske Früünde sjoode deerfon 'n fain Truchnunner-Ieten mäd Room tougjuchtemoaked. Smoaked läkker. [[Bielde:(MHNT) Rumex acetosa - Habit.jpg|thumb|left|320px|Suurke (''Rumex acetosa'')]] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Ietelweere]] [[Kategorie:Joodplonten]] ggd5v17keeajkln9xucscs9gpo3qzsb 0 540 115399 103141 2018-01-09T17:27:39Z Wwikix 8153 /* Geographie */ -Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Schweizerische Eidgenossenschaft<br />Confédération suisse<br />Confederazione Svizzera<br />Confederaziun svizra<br />Confoederatio Helvetica | Noome = Swaits | Flaage = Flag of Switzerland (Pantone).svg| Woapen = Coat of Arms of Switzerland (Pantone).svg| Steede = LocationSwitzerland.svg | Woalspruch = Unus pro omnibus, omnes pro uno | Amtssproake = [[Düütsk]], [[Frantsöösk]], [[Italienisk]] un [[Rätoromanisk]] | Haudstääd = Bern | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 41.285 | pztWoater = 4.2 | Ienwoonere = 7.399.100 | Täljier = 2003 | Munte = Frank | Muntkode = CHF | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[1 August]] | Nationoalhymne = Swaite salm | Loundkode = CHE | | Internet-TLD = .ch | Telefonfoarwoal = 41 | }} Ju '''Swaits''' is n Lound in [[Europa|Midden-Europa]]. Ju Haudstääd is [[Bern]] un die Präsidänt fon ju Republik is sänt [[2010]] [[Doris Leuthard]]. == Geographie == Swaits wäd beskadt fon: * [[Düütsklound]] in dät Noude, * [[Liechtenstein]] un [[Aastriek]] in dät Aaste, * [[Italien]] in dät Suude, * [[Frankriek]] in dät Wääste. [[Bielde:Ibergeregg sea of fog.jpg|thumb|left|350px]] {{Stump}} [[Kategorie:Lound in Europa]] [[Kategorie:Swaits| ]] 2j70n7clry2xcii9n6bjcw7ftqrywxi 0 541 117732 115400 2018-11-23T12:59:01Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Konungariket Sverige | Noome = Sweeden | Flaage = Flag of Sweden.svg | Woapen = Great coat of arms of Sweden.svg | Steede = LocationSweden.png | Woalspruch = ''För Sverige i tiden' | Amtssproake = [[Swedisk]] | Haudstääd = Stockholm | Stoatsfoarm = parlamentariske Monarchie | Fläche = 449.964 | pztWoater = 8,67 | Ienwoonere = 9.006.405 | Täljier = 2004 | Munte = Svensk krona | Muntkode = SEK | Tiedzone = +1 | Fierdai = 6. Juni | Nationoalhymne = Du gamla, Du fria | Loundkode = SWE | Auto-Känteeken = S | Internet-TLD = .se | Telefonfoarwoal = 46 | }} '''Sweeden''' is n [[Skandinavien|skandinavisk]] Lound in [[Europa|Noud-Europa]]. Ju Haudstääd is [[Stockholm]]. == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Kebnekaise (2.111 m). Do grootste Äien fon Sweden sunt do Klarälven, Torneälv, Dalälven, Umeälv un Ångermanälven. Do grootste Seen sunt Vänern, Vättern, Mälaren un Hjälmaren. Sweden wäd begränsed fon: * [[Norwegen]], in dät Wääste un Noude * [[Finlound]] un dän [[Botniske Golf]], in dät Aaste * ju [[Aastsee]], in dät Aaste un Suude * dät [[Kattegat]] un dät [[Skagerrak]], in dät Suudwääste. Uk do Oailounde [[Ölound]] un [[Gotlound]] heere tou Sweden. == Wirtschaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]37.500 in 2007. In 2007 waas 1,5% fon ju ganse Wirtschaft Loundwirtschaft, 28,8% Industrie un 69,7% Tjoonste. [[Kategorie:Sweeden| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] 9k84qe506bi5xg6ad63t23tn9ttwgym 0 542 103143 100266 2013-03-07T21:33:00Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 146 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q166]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Woater | noome = Swotte See | woater = | koarte = [[Bielde:Black Sea map-de.png|250px|Ju Loage]] | lokation = | koordinoaten = | djüpte = ± 2.212 | km2 = 424.000 km² | bratte = | loangte = | djüptetruchs = | uur = [[Bielde:Sudak vlasenko.jpg|250px]]<br /> | unnerskrift2= }} Ju '''Swotte See''' skat [[Ruslound]] un de [[Ukraine]] fon ju [[Turkäi]] in dät Suude, uur Lounde an ju See sunt [[Bulgarien]] un [[Georgien]]. Dät djoopste Punkt fon ju Swotte See is 2210 M. Ju Fläche is uungefeer 424.000 km². Ju See is bie Istanbul uur dän Bosporus un do Dardanellen mäd dät [[Middelmeer]] ferbuunden. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{CommonsLittik|Category:Black Sea|Swotte See}} {{geostump-links}} [[Kategorie:See]] 2nv1kj1g9bdkrs66x2otbgqh0qttm16 0 543 117027 117026 2018-06-03T11:48:57Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:The Wounded Angel - Hugo Simberg.jpg|thumb|right|300px|Die ferseerde Ängel ([[Hugo Simberg]] uum 1905)]] [[Bielde:The Death of the Grave Digger.jpg|thumb|right|300px|Die Dood un die Doodengreeuwer ([[Carlos Schwabe]], uum 1895)]] [[Bielde:Le Reve-Pierre Puvis de Chavannes-IMG 8260.JPG|thumb|right|300px|Die Droom ([[Pierre Puvis de Chavannes]], 1883)]] Die '''Symbolismus''' beteekent een Kunststroomenge in ju [[Moalerkunst]] un ju [[Bieldehaueräi]] in't uutgungende 19. Jierhunnerd, sien hooge Tied waas twiske sowät 1880 un 1910. Dät rakt Uursniedengen mäd dän [[Juugendstil]], man uk mäd ju Moaltechnik fon dän [[Reoalismus]]. Uumdät dät düsse Uursniedengen rakt, konnen nit aal do Wierke un Kunstlere kloor tou ju eene of uur Stilgjuchte touoardend wäide. == Ienhoolde un Toanken == Do Kunstlere fon dän Symbolismus wüülen dät Unnerbewisde uutdrukje, jo wüülen Bielden mäd seeliske Jüpte moakje. In do Wierke fon dän Symbolismus rakt dät besunners fuul Motive uut ju antike Mythologie un uk [[biebel]]ske Allegorien. Uur Theemen sunt [[Droom]] un [[Ekstase]], wät Moanskene föile, wät nit tou ferkloorjen is, Kroankhaid, Dood, Sände un Liedenskup, dät Apwiesen fon gäistige Wuddelkhaid, Phantasie, Vision, Halluzination, Meditation un Äntfiendenge. Do Symbolisten stoalden juust so heerdelk dät "Skeene, Eedle un hoochstoundende" in dän Sin fon do [[Präraffaeliten]] deer, as uk ju "tjuusterge Siede" uum do Themenkomplexe [[Sände]], [[Eros]], [[Verräid]], [[Dood]] un [[Düüwel]]. Motive fon ju eerste Gjuchte sunt Ängele, Höiden-Idyllen, Religiöse Deerstaalengen juust so as riene un küüske Wieuwljuude, maasttieds in loange, wiete Kloodere. Typiske Fertreedere sunt [[Pierre Puvis de Chavannes]], [[Maurice Denis]], of [[Michail Wassiljewitsch Nesterow]] un [[Michail Alexandrowitsch Wrubel]]. == Kunstlere == * [[Léon-François Comerre]] (1850–1916) * [[Eugen Bracht]] (1842–1921) * [[Arnold Böcklin]] (1827–1901) * [[Edward Burne-Jones]] (1833–1898) * [[Pierre Puvis de Chavannes]] (1824–1898) * [[Lovis Corinth]] (1858–1925) * [[Henry Cros]] (1840–1907) * [[Tivadar Kosztka Csontváry]] (1853–1919) * [[Jean Dampt]] (1854–1945) * [[Jean Delville]] (1867–1953) * [[Maurice Denis]] (1870–1943) * [[Francisco Durrio de Madrón]] (1868–1940) * [[James Ensor]] (1860–1949) * [[Léon Frédéric]] (1856–1940) * [[Akseli Gallen-Kallela]] (1865–1931) * [[Paul Gauguin]] (1848–1903) * [[Henry de Groux]] (1866–1930) * [[Dora Hitz]] (1856–1924) * [[Ferdinand Hodler]] (1853–1918) * [[Ludwig von Hofmann]] (1861–1945) * [[Wjatscheslaw Iwanowitsch Iwanow]] (1866–1949) * [[Rudolf Jettmar]] (1869–1939) * [[Fernand Khnopff]] (1858–1921) * [[Max Klinger]] (1857–1920) * [[Georges Lacombe (Künstler)|Georges Lacombe]] (1868–1916) * [[Franz von Lenbach]] (1836–1904) * [[Sigmund Lipinsky]] (1873–1940) * [[Frances MacDonald McNair]] (1873–1921) * [[Josef Madlener]] (1881–1967) * [[Jacek Malczewski]] (1854–1929) * [[George Minne]] (1866–1941) * [[Gustave Moreau]] (1826–1898) * [[Edvard Munch]] (1863–1944) * [[Michail Wassiljewitsch Nesterow]] (1862–1942) * [[Max Nonnenbruch]] (1857–1922) * [[Odilon Redon]] (1840–1916) * [[Auguste Rodin]] (1840–1917) * [[Félicien Rops]] (1833–1898) * [[Giovanni Segantini]] (1858–1899) * [[Leon Spilliaert]] (1881–1946) * [[Franz von Stuck]] (1863–1928) * [[Jan Toorop]] (1858–1928) * [[Adolfo Wildt]] (1868–1931) * [[Jens Ferdinand Willumsen]] (1863–1958) * [[Michail Alexandrowitsch Wrubel]] (1856–1910) == Wällen == * Düssen Artikkel foutet grootstendeels ap ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Moalerkunst]] rra03jjbixhdld4dppi1qckk8runzl9 0 544 37051 26227 2010-06-25T15:03:08Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Seedelsbierich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seedelsbierich]] ht8tkakqmjg49k1009z0i0hwxowoesw 0 545 120136 103144 2021-08-08T23:03:42Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Ne '''Säikmaskiene''' is ne [[Siede]] ap [[Internet]] mäd n [[Program]] deeroane, wier me apsäike kon, wät aal ap Internet stoant. Die Gebruuk kostet die niks, dan ju Maskiene wäd betoalt uut n bitje [[Wierwenge]], wät deerbie stoant. Of fielicht kon wäl sien Siede juun Betoalenge uk haager in do Resultoate kriege. Man uurs wäide do Fiendesteeden gewöönelk oudrukt ätter wofuul Besäikere do kriege. Dät Gewaltige fon ne Säikmaskiene is, dät ju nit bloot do Tittele fon uur Internetsieden ättergungt, man sogoar älk Woud. Bloot wan die Moaker fon ne bestimde Internetsiede nit wol, dät sien Siede ap ne Säikmaschiene kumt, dan kon hie dät ounreeke mäd ne Kode. (In [[HTML]] stoant dan twiske <head> un </head>: <meta name="robots" content="noindex">). Dät rakt ferscheedene Säikmaskienen. Me kon do sälwen ferglieke. Ne ganse Lieste rakt dät ap https://web.archive.org/web/20070816064149/http://www.dmoz.org/World/Deutsch/Computer/Internet/Suchen/Suchmaschinen/<br /> Ap n 9. August 2007 foont iek ap ju Säikmaskiene Google '''1250''' x ''seelter''. Wofuul finst du nu? Wofuul finst du ap uur Säikmaskienen? Oafte kricht me eer toufuul as toumin Resultoate. Me kon dan n uur Woud deerbie sätte, wät dan uk in do Resultoate stounde schäl. Dan typt me t.B. ''seelter Stukke'' in dät Säik-Fäk. Nu rakt dät man '''5''' Resultoate un kon me sik beeter uutsäike wät me wol. Man dät kon noch toufuul wäide un dan kon me dät twiske [[Anfierengsteeken]]e sätte: ''"seelter Stukke"''. Nu kikt ju Säikmaskiene bloot ätter Fälle, wier do bee Woude wuudelk bäätenonner stounde un kriege wie bloot '''een''' Resultoat. <!-- interwiki --> [[Kategorie:Computere]] b3kecth4dd9aif7c7uzk1n0svqtl2yt 4 546 108024 61466 2013-10-04T23:16:33Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <small>NOT ELSEWHERE IN WIKIPEDIÆ (ARTICLES OR CONTENT)</small> '''Säildene Artikkele''' is ne Lieste fon Artikkele uut uus seelter Wikipedia do as Ganset of toun wichtigen Deel noch nit foarkuumen dwo in Wikipedias in uur Sproaken. * [[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]]-Profile fon do Elemente [[Woaterstof]] bit [[Uran]] - <small>SIMS PROFILES OF ELEMENTS </small> * [[Sproakuutbau]] - <small>SPRACHAUSBAU</small> * [[Lokativ|Lokativ]] - <small>THE LOCATIVE IN LIMBURGISH</small> * [[Präteritopräsentia|Präteritopräsentia]] - <small>PRETERITE-PRESENT VERB</small> * [[Spreedengswierstand|Spreedengswierstand]] - <small>SPREADING RESISTANCE</small> * [[Eedgreeuwe|Eedgreeuwe]] - <small>PEAT DIGGING</small> * [[Ferspreedenge fon Radiowoogen|Ferspreedenge fon Radiowoogen]] - <small>RADIOWAVE PROPAGATION </small> * [[Onondaga|Onondaga]] - <small>ONONDAGA LANGUAGE</small> * [[Uursproang_fon_ju_seelter_Sproake|Uursproang fon ju seelter Sproake]] - <small>OLD FRISIAN CONTENT OF MODERN LANGUAGES</small> * [[Substroatsproake]] - <small>SUBSTRATE LANGUAGE</small> [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] 664nw8ep7nfmy9ppsdenfmc1pfe1zuj 0 548 111708 107671 2015-11-08T14:42:16Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Schwarzejohannisbeere.jpg|thumb|200px| '''Swotte Säntjansbäie''']] [[Bielde:Ribes rubrum a1.jpg|thumb|left|200px| '''Roode Säntjansbäie''']] [[Bielde:Berries and leaves of white currants.jpg|thumb|left|200px| Wiete Fariante fon ju '''Roode Säntjansbäie''']] Do '''Säntjansbäien''' (''Ribes''; düütsk: ''Johannisbeeren'') sunt aan Sleek fon do Plonten. Dät rakt masse ferskeedene Oarde fon Säntjansbäien, in Middel-[[Europa]] häbe besunners ju [[Roode Säntjansbäie]] ''(Ribes rubrum)'', ju [[Boukelbäie]] af Swotte Säntjansbäie ''(Ribes nigrum)'' un ju [[Kjuusbäie]] af Stikbäie ''(Ribes uva-crispa)'' een groote Betjuudenge. == Sjuch uk == * [[Bäien]] * [[Plonten]] * [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ribes_rubrum Bielde roode Säntjansbäie ap '''COMMONS'''] * [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ribes_nigrum Bielde swotte Säntjansbäie ap '''COMMONS'''] {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Ietelweere]] 3iirpfhy1w8iwu4glexfn1grco5sgx2 0 549 103147 98105 2013-03-07T21:33:46Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 84 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q14296]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki N '''t'''op '''l'''evel '''d'''omain of TLD is die uuterst gjuchte Deel fon n Internet Domainnoome (URL). Ju wäd truch ju ICANN toutäld an oainständige Stoate. So hääbe do düütske Websieden '''.de''' as lääste Deel fon ju URL; hierin is '''de''' ju TLD. Dissen Typ TLD bestoant uut 2 Bouksteeuwe (ISO 3166-1). == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.icann.org/ Internet Corporation For Assigned Names and Numbers (ICANN)] jc0pis0rsj328c21dytmt7hj7g34gdj 0 550 103148 101540 2013-03-07T21:33:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 39 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2695280]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Technik''' lät sik iendeele in: * [[Elektrizität|Elektrizität]] un [[Elektrotechnik|Elektrotechnik]] * [[Mechaniske Technik|Mechaniske Technik]] * [[Chemie|Chemie]] [[Kategorie:Anwoande Wietenskup]] [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Technik]] {{Stump}} h7smgrvbjksi2rprznmts28n5iday19 0 551 119014 107281 2020-04-08T11:36:21Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:DE Tecklenburg COA.svg|thumb|200px|Dät Woapen fon Tecklenbuurich (Stääd) mäd do ''Poapskenbleede'', do n bitje tou Haate ferteekend sunt.]] Dät wai un wier twiske Noude un Suude behärsket uk in n Ounfang ju politiske Geschichte fon Seelterlound. Dät wäd as ''Sagelterland'' naamd in n Uurkunde fon n 25. Okt. 1400 (He297, fgl. Sello 32f.) as een fon do Lounde do fon Groaf [[Nicolaus]] fon '''Tecklenburg''' an dän Biskup fon [[Munster]] uurdrain wuuden. Deer wäd ounnuumen (Sello 9ff., Fr32) dät Seelterlound laangere Tied Tecklenburgisk Hoohaidsgebiet weesen is, as uk ju Noaberstääd [[Ait]] (Friesoythe). Ap dät Woapen fon dän Groaf fon Tecklenbuurich uut ju Tied uum 1200 sünt al säks Poapskenbleede tou sjoon. Man weegen ju isolierde Loage schäl die Tecklenbuurger Ienfloud littik weesen hääbe. Do Seelter betoalden bloot n "[[Greeuwenschät]]" fon 4½ Tonne Buutere. ==Woapene uut Tecklenbuurich un dät Uumelound == Noch wät uurs rakt et, dät uk ätter [[Seelterlound]] waiwiest. Dät is, dät uk ju Stääd un Groafskup Tecklenbuurich [[Poapskenbleede]] in sien Woapen häd. Wie wieten dät Seelterlound tou Tecklenbuurich heerd häd, bit dät him 1400 ounuumen wuude. Me kon sik dan foarstaale, dät do Tecklenbuurger Groafen dät Poapskenblääd fierden uum tou wiesen, dät jo oolde Gjuchte in "Fräislound" hieden. Deerfon häd uk dät Woapen fon ju seelter Noaberstääd [[Ait]] sien two Poapskenbleede. Die Ienfloud fon ju oolde Groafskup Tecklenbuurich sjucht me fääre nit bloot in ju Flaage un dät Woapen fon dän [[Loundkring Kloppenbuurich]], man uk noch in do Woapene fon dän oolden Loundkring Tecklenbuurich un deeroun do Meenten [[Ladbergen]] un [[Lienen]] un fon dän näien Kring [[Steinfurt]] un deeroun ju Meente [[Lotte]]. <gallery> Bielde:Graf Tecklenburg-Wappen.png| Woapen fon dän Groaf fon Tecklenbuurich, uum 1200, mäd säks Poapskenbleede Bielde:DEU Kreis Tecklenburg COA.svg| Woapen fon dän oolden Loundkring Tecklenbuurich (bit 1974), häärd nu tou dän Loundkring Steinfurt Bielde:DEU_Kreis_Steinfurt_COA.svg| Woapen fon dän näien Loundkring Steinfurt </gallery> ==Sjuch uk== * [[Literatuur uur Seelterlound|'''Literatuur''' uur Seelterlound]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] i1y4mtbrxkaa1nugt2tbxaxc89qb0xd 0 552 113721 103150 2016-11-02T01:08:14Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q721587]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:OptischerTelegraf.jpg|right|300px|thumb|Semaphor fon [[Claude Chappe]] ap dän [[Litermont]] bie [[Nalbach]]/Saar]] [[Bielde:L-Telegraph1.png|right|300px|thumb|'''Morse-Koai''', wiermäd do Morse-Teekene moaked wuuden. Wäkke Telegrafiste kuuden bit 25 Woude pro Minute telegraphierje.]] [[Bielde:1891 Telegraph Lines.jpg|right|thumb|350px|Groote Telegrafkoabele in 1891]] '''Telegrafie''' is dät fier wai seenden fon Ättergjuchte mäd Teekene. Dät geen un gungt ap foulgjende Wiesen: * ''Rooksignoale''. Dät wuud däin fon do Indioaner un fon do Chinesen ap ju groote Muure. Mäd Dääken wuud dan dän Rook fon n Fjuur truchlät of mät. * ''Boakene''. Dät wieren eerste Fjuure uum do Skiepe tou woarskaujen foar floote Steeden. Man do wuuden uk misbruukt uum do juust strandje tou läiten uum do beroowje tou konnen. * ''Semaphore''. Dät sunt Peele mäd twäin Ierme, wiermäd me aal Bouksteeuwe uutdrukke kuude. Do sunt uum 1800 in Europa bruukt wuuden. * ''Elektriske Telegrafie''. Truch tiedwiese kuut ienskaltjen fon n elektrisken Stroom, kon me Signoale uurbrange, do dan truch ju ''Morse-Kode'' Bouksteeuwe fertreede konnen. Truch Koabele konnen do uur groote Oustande gunge. Uum 1900 wieren aal wichtige Steeden fon de Waareld mäd Telegrafkoabele ferbuunen. * ''Radiotelegrafie''. Däd dätsälge truch tiedwiese ienskaltjen fon Radiosignoale. Deer wäd dan oafte noch n Toonfrequenz bie ap sät, so dät me dät heere kon. Dät wuud dan moaked mäd n ''Morse-Koai'' un dät klingt dan je t.B. so: “tuututuutu tuutuututuu” (cq). * ''Telex'' is ne Oard automatiske Telegrafie. Ju Text wäd skrieuwen as bie ne Skrieuwmaskiene ap n Fierskrieuwer, die ju dan as Goate uurbrangt ap n ''Goatestriemel''. Die wäd dan ätters mäd groote Gauegaid truch dän Seender troald, so dät fuul Signoale in kuute Tied fersoand wäide konnen. Uur Radio heert me dät je so: “prr.., prr.., prr..” Ätter 1980 wuud dät oulöösed fon billigere un gauere Technike as [[Telefax]] un [[Email]]. Mäd do Goatestriemele wuuden uk wäil Komputere bedrieuwen. == Ju Morse-Kode == {| class="prettytable" style="font-family: monospace; font-weight: bold; text-align: center;" |- | rowspan="8" style="background-color: #BBDDFF; width: 100px;" | T&nbsp;— | rowspan="4" style="background-color: #BBDDFF; width: 100px;" | M&nbsp;— — | rowspan="2" style="background-color: #BBDDFF; width: 100px;" | O&nbsp;— — — | style="background-color: #BBDDFF; width: 100px;" | CH&nbsp;— — — — |- | style="background-color: #FFFFBB;" | Ö&nbsp;— — — · |- | rowspan="2" style="background-color: #FFFFBB;" | G&nbsp;— — · | style="background-color: #BBDDFF;" | Q&nbsp;— — · — |- | style="background-color: #FFFFBB;" | Z&nbsp;— — · · |- | rowspan="4" style="background-color: #FFFFBB;" | N&nbsp;— · | rowspan="2" style="background-color: #BBDDFF;" | K&nbsp;— · — | style="background-color: #BBDDFF;" | Y&nbsp;— · — — |- | style="background-color: #FFFFBB;" | C&nbsp;— · — · |- | rowspan="2" style="background-color: #FFFFBB;" | D&nbsp;— · · | style="background-color: #BBDDFF;" | X&nbsp;— · · — |- | style="background-color: #FFFFBB;" | B&nbsp;— · · · <!-- ******************************** --> |- | rowspan="8" style="background-color: #FFFFBB;" | E&nbsp;· | rowspan="4" style="background-color: #BBDDFF;" | A&nbsp;· — | rowspan="2" style="background-color: #BBDDFF;" | W&nbsp;· — — | style="background-color: #BBDDFF;" | J&nbsp;· — — — |- | style="background-color: #FFFFBB;" | P&nbsp;· — — · |- | rowspan="2" style="background-color: #FFFFBB;" | R&nbsp;· — · | style="background-color: #BBDDFF;" | Ä&nbsp;· — · — |- | style="background-color: #FFFFBB;" | L&nbsp;· — ·· |- | rowspan="4" style="background-color: #FFFFBB;" | I&nbsp;·· | rowspan="2" style="background-color: #BBDDFF;" | U&nbsp;·· — | style="background-color: #BBDDFF;" | Ü&nbsp;·· — — |- | style="background-color: #FFFFBB;" | F&nbsp;·· — · |- | rowspan="2" style="background-color: #FFFFBB;" | S&nbsp;··· | style="background-color: #BBDDFF;" | V&nbsp;··· — |- | style="background-color: #FFFFBB;" | H&nbsp;···· |} == Ferbiendengen ätter buuten == * Telex Stanser un Leeser mäd [http://www.flickr.com/photos/fnarf/479961050/ Goatestriemele.] ed362piwsb9e4uc159giqu6z7r9rnpl 0 553 120137 119570 2021-08-08T23:05:03Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bayeux Tapestry WillelmDux.jpg|thumb|300px|Wülm die Äroberer mäd sien Riedere. Buppe sunt Fuugele ienteekend un gans unner froamde Dierte do jo fielicht in Änglound meenden tou sjoon.]] [[Bielde:Tapisserie bato1.jpg|thumb|300px|Hier kon me sjo in wäkke litje Skiepe do Normandier ätter Änglound koomen.]] Die '''Teppich fon [[Bayeux]]''' is mäd sien Loangte fon 70 meter un sien Hööchte fon 50 cm n Bielderoman mäd n Oaler fon bolde duusend Jiere. Deeroun wäd fertäld, wo do frantsööske [[Normandier]] Änglound iennoomen. Tougliek is dät een fon do wichtichste Tjuugnisse fon dät Lieuwend in dät Middeloaler. So rakt et n Paat wier Loundoarbaiden wiesed wäide. Deer kon me gjucht düütelk sjo wo do [https://web.archive.org/web/20110923015617/http://www.ekfrysk.host22.com/bayeux.htm Plouge un Aiden] domoals touhoopestoald wieren. Die ganse Teppich is gans fluch ferljoachted uutstoald in n apaaten Bau in Bayeux in Normandien (Frankriek). Man me kon dän Teppich fon Bayeux uk bekiekje ap [http://hastings1066.com/] mäd Ängelske Uursättenge fon do Latienske Uurskrifte. == Ju Geskichte, ju in dän Teppich fertäld wäd == Die ganse Teppich wiest ne Bieldengeskichte mäd fuul Kommentoare ap [[Latiensk]]. Dät sunt deelwiese do Noomen fon do Ljuude, man tou n grooten Deel uk, wäkke Doat ap ju Bielde tou sjoon is. In ju Haudseeke wäd fertäld, wo [[Wülm die Äroberer]] Änglound eroberd häd. Hier is gans kuut die Inhoold fon ju Geskichte: Köönich [[Edward fon Änglound]] häd n Wänt: Harold. Ätter ne Tied stärft Edward un Harold is die näie Köönich. Man Wülm, n Anfierder uut ju [[Normandie]], wol ook jädden Köönich weese. Hie sailt ätter Änglound wai. Leeter 1066 rakt dät n Kamp bie [[Hastings]]. As Harold stuurwen is, fluchtje do Änglounder un Wülm is die Sieger. == Literatuur == *David M. Wilson: The Bayeux Tapestry ISBN-13: 978-0-500-25122-5 *http://www.hs-augsburg.de/~harsch/Chronologia/Lspost11/Bayeux/bay_tama.html [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Frankriek]] klwudum2aaazxplymfnliv1ds9nnmtk 0 554 121977 109066 2023-02-04T03:06:13Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Deddens.jpg|thumb|260px| Theo Deddens]] [[Bielde:SeelterBuund.jpg|thumb|120px|Toankebouk fon dän Seelter Buund, 2002]] '''Theo Deddens''' (* 22.November 1933, [[Skäddel]]) waas ''Gemeindeoberamtsrat'' un oarbaidede as Stellfertreeder fon dän Meentedirektor in [[Seelterlound]]. Hie waas Meeapgjuchter fon dän [[Seelter Buund]], ju Kopingfamilie Skäddel un dän Burgerfereen Skäddel. Fon 1977 bit in 1990 publizierde hie ''Dööntjene ut Seelterlound'' in ju ''Münsterländische Tageszeitung'', mädnunner juun 300 Stukke. Oafte wieren dät Uursättengen fon spoasige Stukke uut de platdüütske Noaberskup, man uk Geböärnisse uut [[Seelterlound]] fon fröier un nuu. Hie redigierde uk dät Toankebouk ''25 Jahre Heimatverein Saterland'' fon dän Seelter Buund. Theo Deddens häd 'n groot Bielden-Archiv fon [[Skäddel]] ap CD moaked. Apstuuns skrift hie noch litje Dööntjene in dän General-Anzeiger (GA). == Underskeedenge == * ''Bronzene Ehrentafel'' fon dän ''Heimatbund für das Oldenburger Münsterland'' (11.11.1989). * ''Ehrenteller mäd Uurkunde'' fon dän [[Seelter Buund]] (16.05.1990) * ''Verdienstkreuz am Bande des Niedersächsischen Verdienstordens'' (11.02.2006) == Uutgoawen/Wierke == * ''Dööntjene ut Seelterlound'' in ju Münsterländische Tageszeitung (1977-1990) * ''25 Jahre Heimatverein Saterland -Seelter Buund- 1977-2002'' (Düütsk, 2002) * Litje ''Dööntjene'' in dän General-Anzeiger (2010/2011) == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://saterland.hyves.nl/blog/20050572/30_SATERL_NDER_BILDARCHIV_VON_THEO_DEDDENS/ECij/?pageid=D1BHDHO4RJ4GC80K Skäddeler Bielden-Archiv fon Theo Deddens] * [https://web.archive.org/web/20120118181344/http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2474961 Theo Deddens in ju Nordwest-Zeitung] * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2429984& Theo Deddens uur ju Skäddeler Klokke in ju Krätseldobbe] * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2392394& Theo Deddens un sien Bruur Gerhard in Amerikoa] {{DEFAULTSORT:Deddens, Theo}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Sproakkundige]] di1iq0c80fnd7vllnoo42dsri7dwe3l 0 555 122724 112382 2023-08-15T16:48:57Z T. Mikulski 13191 Griep uut 1958 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Griep.jpg|thumb|right|120px|Griep uut 1958]] [[Bielde:Fokhuus.jpg|thumb|right|250px| Dät oolde Fräiske Huus fon Theo Griep uut 1839, Bielde: Th. Deddens, 1952]] [[Bielde:Griep-2.jpg|thumb|right|250px| Ne Hochtied bie ju Familie Griep, 1920]] '''Theodor Griep''' wier n [[Seeltersk|seelter]] [[Literatuur|Skrieuwer]]. Hie is bädden dän 27. Oktober 1916 in [[Skäddel]] un waas deer Buur un loangjierich Meeglid fon dän Meenteräid foar ju CDU. Theo Griep is dän 15. Moai 2007 stuurwen. Hie waas aan fon dän [[Tweelwerräid|Tweelwerräid]] fon dän oolde [[Seelterbuund fon 1952]]. Leeter fäng hie oun tou [[Seeltersk]] skrieuwen. In 1999 häd Theo Griep touhoope mäd [[Pyt Kramer]] dät Bouk ''Seelter Seeken'' skrieuwen. In dät Bouk sünt aal do oolden [[Lieste fon do Seelter Roupnoomen|Seelter Roupnoomen]] apskriewen wuuden. Ieuwenske ju Roupnoomen fon Skäddel und [[Seedelsbierich]] siet 1820 uut dän Ätterläit fon [[Pestoor Schulte]] sunt där uk do oolden Roupnoomen fon [[Roomelse]] un [[Strukelje]] beskrieuwen. Uk is in dät Bouk dät Äntstouden fon do Skäddeler Buurskuppe truch Theo Griep oarich goud beskrieuwen. Tou ju Tied uum dät Jier 2000 was Theo Griep boalde die lääsde oolde Skäddeler, die noch gjucht goud ap dät Gebied fon ju Skäddeler Heematkunde Beskeed wiste. Ju Familie Griep rakt dät al siet dät Jier 1606 in Skäddel. == Wierke == * ''Seelter Seeken'', mäd [[Pyt Kramer]] un uurswäkke, 1999. Deer sammelde hie [[Seelter Roupnoomen|Huusnoomen]] un Huusriemsele fon Skäddel un Roomelse un skreeuw uk uur ju Geskichte fon Skäddel. *''Twiske Ticheläi un Baarenbierich'', Dööntjene, Gedichte un Tiedgeschichte uut un ätter dän twäide Waareldkriech, 2002. *''Die Besiedlung des Dorfes Sedelsberg'' (ap Düütsk), 2002. *Uk lääwerde hie moorere Texte foar [[Marron Curtis Fort|Marron C. Fort]], ''Saterfriesische Stimmen'', 1990. <gallery> Bielde:Seelter Seeken.jpg|''Seelter Seeken'' (Theo Griep un Pyt Kramer, 1999) Bielde:TWISKET.JPG|''Twiske Ticheläi un Baarenbierich'', 2002 </gallery> == Sjuch uk: == * Die eerste [[Seelterbuund fon 1952]], apskrieuwen fon Theo Griep * [[Seelterfräiske Literatuur]] * [[Lieste fon do Seelter Roupnoomen]] == Ferwiesengen == {{Wikisource|Seelter Seeken|Seelter Seeken}} == Ferbiendengen ätter buuten == * ''[http://seelter.16mb.com/SEELTSE9KB.pdf Seelter Seeken]'' as PDF-Doatei, hääruutroat fon [[Theo Griep|Theodor Griep]] un [[Pyt Kramer]]. Sälwenferlaach, 1999. * Ju Familie Griep ap Internet [http://home.planet.nl/~artrako/Duitsland/Emsland-NL.html ]. {{DEFAULTSORT:Griep}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]][[Kategorie:Literatuur]][[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Sproakkundige]] hmi1knzg53sbzmp9r5x8pmgr7ywje4n 0 556 120138 116736 2021-08-08T23:05:41Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Theodor mommsen.jpg|thumb|Theodor Mommsen]] '''Theodor Mommsen''' (30. November [[1817]] - 1. November [[1903]]) waas n [[Noudfräislound|noudfräisken]] Koaster un Professor in do klassiske Feeke. Hie wäd aalmeen bikieken as die wichtichste klassiske Historiker fon dät 19. Jierhunnert. Sien Oarbaid uur ju roomske Skichte is däälich noch gjucht bitjuudend foar Ätterfoarskenge uur dät Themoa. Hie häd ju [[Nobelpries foar Literatuur]] kriegen in 1902 un waas uk n fierenden [[Düütsklound|düütsken Politiker]], as Meeglid fon dät prüüske as uk fon dät düütske Parlemänt. == Lieuwensloop == Mommsen is in Garding in Eiderstääd in Sleeswik bädden un is apwoaksen in Bad Oldesloe. Hie waas toufäärme Skichts-Professor an ju Universität fon Leipzig, is dan in 1858 Meelid wuuden fon ju Akademie fon Wietenskuppe un ätters in 1861 Professor in ju roomske Skichte an ju Universität fon [[Berlin]]. Hie häd fuul Eerenbetjuugengen kriegen foar sien wietenskuppelke Laistengen: die “blaue Max”, ju hoochste militääriske Eerenbetjuugenge in 1868; Eerenburgerskup fon Room, un dän Nobelpries, aan fon do min Seekliteratuur-Schrieuwere, do der ju Tou-Ärkannenge kreegen. == Wietenskuppelke Wierke == * Ju Geskichte fon [[Room]]: ju Oarbaid ärskeen in tjo Beende twiske 1854 un 1856. Ju däkt ju [[Roomske Riek|roomske Geskichte]] bit tou dät Eende fon ju roomske Republik un ju Heerskup fon [[Julius Caesar]]. * Roomsk gruundsätselk Gjucht: (1871-1888) * Roomsk Stroafgjucht (1899) * un moor as 1500 Wierke un Ferhonnelengen moor uur uur individuelle Themen. == Nobelpriesfakte == Mommsen waas aal sieläärge ju ooldste Persoon uum dän [[Nobelpries foar Literatuur|Literatuurpries]] tou ärooberjen (hie waas do 85 Jier oold) un uk ju Persoon mäd dät ädderste Bäidedoatum (1817). == Ferwiese ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz65037|Name=Theodor Mommsen}} * Kalliope: [http://kalliope.staatsbibliothek-berlin.de/de/eac?eac.id=118583425 Mommsen, Theodor (1817-1903)] * [http://www.dhm.de/lemo/html/biografien/MommsenTheodor/ Biographische Waiwiesengen] * [http://www.gutenberg.org/browse/authors/m#a1105 Mommsens ''Roomske Geskichte,'' düütsk un ängelsk, bie Project Gutenberg] * [http://janeden.org/mommsen ''Römische Geschichte'' ap privoate homepage] * [http://www.zeitreisen.de/millennium/original_html/vossische_1903_0211.GIF.html Ätterroup uut ju Tied] * [https://web.archive.org/web/20090325152133/http://www.mgh-bibliothek.de/etc/dokumente/a130801.pdf Phönix aus der Asche] Theodor Mommsen un do ''Monumenta Germaniae Historica''; Katalog tou ju Uutstaalenge ... an ju Berlin-Brandenburgiske Akademie fon do Wietenskuppe fon dän 25. November bit toun 21. Desämber 2005, Konzeption un Kataloggestaltenge fon Arno Mentzel-Reuters, Mark Mersiowsky, Peter Orth, Olaf B. Rader. (PDF, 8,32 MB, Leedetied bie DSL 1000 ca. 4 Min.) * [http://mommsen.de/theodor/ Lieuwensloop, Stamboom, Sitoate, Galerie ...] ap privoate homepage fon ju Famielje Mommsen {{Normdaten|TYP=p|GND=118583425|NTA=068468210|LCNAF=n50004383|VIAF=7402506}} {{DEFAULTSORT:Mommsen, Theodor}} [[Kategorie:Historiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] [[Kategorie:Noudfräislound]] 0tacti81idxko2z7qcgp7v3ch04fzwr 0 557 113916 110950 2017-01-23T17:04:07Z Freigut 2620 /* Lieuwend */ wikitext text/x-wiki [[Image:ThSiebs.jpg|250px|thumb|right|Theodor Siebs]] '''Theodor Siebs''' (* [[26. August]] [[1862]] in [[Bremen]], † [[28. Moai]] [[1941]] in [[Breslau]]) waas n düütsken Germanist. == Lieuwend == Siebs waas Professor an ju Universität Greifswald, leeter an ju Universität Breslau. Hie waas – touhoope mäd uur Sproakwietenskuppere un mäd Fertreedere fon eenige düütske Tjooterbüünen hauptferoantwoudelk foar dän "[[:de:Deutsche_Aussprache_(Siebs)|Siebs]]", dät ätter him benaamde, 1898 toun eersten Moal ärskeenene un loange mäitereekende Wierk tou Räägelenge fon ju Uutsproake fon dät Düütske. Deerfoar un deerieuwenske häd hie sik oawers boanbreekend mäd dät Fräiske beskäftiged, wierbie hie sik nit skoonde in aal do lieuwjende fräiske Dialekte Apteekengen bie do Ljuude sälwen tou moakjen. Fon sien juun fjautich publizierde Wierke beluuke sik ferskeedene uk ap dät [[Seeltersk]]e. Ju ''Geschichte der friesischen Sprache'' änthaalt ne bolde fulständige historiske Grammatik fon dät Seelterske, wierfon hie in ''Zur Geschichte de englisch-friesischen'' al fuul Biespiele roat hiede. Bloot ap [[Seelterlound]] beluuke sik ''Das Saterland'', ''Flurnamen'' un sien lääste Uutgoawe ''Zur friesischen Volkskunde des Saterlandes''. Sien Ätterläit is in n Kriech in Breslau ferlädden geen, deerbie sien [[Loundnoomen]]koarte fon gans Seelterlound. == Wierke do sik uk ap dät Seelterske beluuke == Do maaste Bouke sunt hier 'online' tou leesen! Oukuutengen twiske ( ). *1886: Die Assibilirung des K und G. Ein Beitrag zur Geschichte des Palatalismus der indogermanischen Sprachen. Tübingen. *1889: [http://www.archive.org/details/zurgeschiehtede00siebgoog Zur Geschichte der englisch-friesischen Sprache (Habilitationsschrift). I. Halle a.S.] (Ef) *1893: Das Saterland. Ein Beitrag zur deutschen Volkskunde. [http://www.archive.org/details/zeitschriftfrv03verbuoft Zeitschr. d. Vereins f. Volkskunde III, S. 239-278, 373-410, Taf. 3]. (Sa) *1896: Flurnamen. Breslau (= German. Abhandl. XII S. 165-*194). (Fn) *1901: Geschichte der friesischen Sprache. [http://www.archive.org/details/grundrissderger01pauluoft Paul's Grundriss d. germ. Phil. I. 2 Aufl., S. XIV-XV, 1152-1464] <small>(Benutsje deerfon bloot ju photokopierde Version, t.B. "PDF" of "Read Online").</small> (Gr) *1902: Geschichte der friesischen Literatur. [http://www.archive.org/details/grundrissderger02pauluoft Paul's Grundriss d. germ. Phil. II. 2 Aufl.] *1923: Vom aussterbenden Friesisch der Insel [[Wangerooge|Wangeroog.]] Zeitschr. f. Deutsche Mundarten XVIII. Berl. *1931: Die Friesen und ihre Sprache. In: Die Friesen, herausgeg. v. Borchling u. Muuss. Leipz. *1934: Zur friesischen Volkskunde des Saterlandes. In: Volkskundliche Gaben, John Meier zum siebzigsten Geburtstage dargebracht. (Vk) == Literatuur == *Miedema, H.T.J. ''Paedwizers fan de Fryske filology. Th. Siebs (1862-1941), F. Buitenrust Hettema (1862-1922) en de Fryske filology tusken 1880 en 1940''. Ljouwert/Leeuwarden 1961. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|pnd118765183|Name=Theodor Siebs}} {{DEFAULTSORT:Siebs, Theodor}} [[Kategorie:Germanist]] [[Kategorie:Sproakkundige]] [[Kategorie:Düütske Persoon‎]] [[Kategorie:Seelterlound]] cel3et3enz6sjeob0volxnrmvchfzq3 0 558 103156 97017 2013-03-07T21:35:37Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 45 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q178671]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Theosophie''' naamt sik neen Religion, man ne alles uumfoatjende [[Philosophie]], ju sik basiert ap ju natuurwietenskuppelke un gäistige Evolution fon ju Natuur. Ju Theosophie foatet ätter ju Stifterske ''Helena Blavatsky'' (1831-1891) ju Kunde un Ärfoarenge fon do “Wiese Ljuude” fon dät Moanskengeslächt touhoope. Ju uumfoatet do Gebiete fon Wietenskup, Philosophie un Religion. [[Kategorie:Philosophie]] [[he:האגודה התאוסופית#תאוסופיה]] itlxwm1d1ndbdami1rlqlru5h55bk7d 0 559 103157 102743 2013-03-07T21:35:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 104 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q24905]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{stump}} Dät '''Tiedwoud''' (Verb) beteekent ne Honnelenge, Toustand of Prozess. Dät Tiedwoud annert sien Foarm ätter Tied, Persoon un Aspekt. Do Tiedwoude läite sik in ferscheedene Klassen ferdeele. * [[Präteritopräsentia]] * [[‎Je-Tiedwoude]] [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Fräisk]] 9zj8cgnl4gxd0437hstz5wzkv3d329x 0 560 103158 92455 2013-03-07T21:35:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 126 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q12143]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Standard time zones of the world.png|thumb|right|400px|Koarte mäd Tiedzones]] Ne '''Tiedzone''' is n gebiet wier een glike Tied jäild. Di Tied in ne Tiedzone wäid ounreeke fon di Coordinated Universal Time (UTC). UTC is soowät gliek an GMT (Greenwich Mean Time). [[Kategorie:Tied]] mwf1u472k1xwerj9ooghsd6lkerybsq 0 561 120141 117422 2021-08-08T23:06:45Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = Tjootern | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:DEU_Detern_COA.svg|100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Lier]] | buurmäster = Klaus Dieter Bleeker| hööchte = 3 m. buppe NN | fläche = 43,3 km² | ienwoonertaal = 2.693 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 62 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Detern_in_LER.svg| 260px|]] | }} [[Bielde:ChurchDetern.JPG|thumb|260px|right|St. Stephani- un Bartholomäi-Säärke fon Tjootern, wier [[Widzel tom Brok]] 1399 fon do Seelter doodhäuwen wuude.]] [[Bielde:ChurchAmdorf-2.jpg|thumb|right|260px|Ju Säärke in Amdorf]] [[Bielde:Puente Wiltshausen.JPG|thumb|right|260px|Pünte-Fääre bie Amdorf]] [[Bielde:AmdorfBridge.JPG|thumb|right|200px|Ju smäle Brääch uur ju Leda]] '''Tjootern''' (de. ''Detern'') is ne Meente in ju [[Samtmeente Jümme]]. Ju wuud fröier as ju noudelke Noabermeente fon [[Seelterlound]] reekend. As [[Roagebierich]] un [[Aasterhusen]] noch tou ju [[Johanniterkommende Boukeläsk]] un därmee tou Selterlound heerden, waas [[Stickhusen]] n diräkt Noabertäärp fon Seelterlound. ==Loage== Tjootern lait noudelk Seelterlound, suudelk Filsum und wäästelk fon dän [[Loundkring Ammerlound]]. Tjootern lait an de [[Jümme]]. Ju Meente häärd tou ju [[Samtmeente Jümme]]. Hier spielde ju [[Slacht fon Tjootern|Slacht fon Tjootern]]. == Ferwaltenge == Dät Täärp Tjootern is een fon soogen Täärpe in ju gliek naamde Meente Tjootern, ju 2686 Ienwoonere (31. Dez. 2007) häd. Ieuwenske Tjootern heere fo foulgende Täärpe un Buurskuppe tou ju Meente Tjootern: [[Amdorf]], Neuburg, [[Stickhusen]], Velde, Barge un Deternerlehe. Ju Meente Tjootern is n Deel fonne [[Samtmeente Jümme]], ju säärm tou dän [[Loundkring Lier]] in [[Läichsaksen]] heerd. Iewenske Tjootern heere do Meenten [[Filsum]] un [[Nortmoor]] tou ju Samtmeente Jümme. Sit fon ju Samtmeente is Filsum. ==Woapen== Ap dät Woapen fon Tjootern sunt ju Jümme un ju Buurich Stickhusen tou sjoon. == [[Etymologie]] fon dän Noome == Dät dät Seelterske sun apaate Foarm fon dän Noome bewoard häd, tjut ap n oolden Kontakt wai. [[Jan van Dieken]] ([[Friesische Blätter]] 5.2.3 - 1968) fint in sien Familienpoapiere, dät ätter ju [[Juunreformation]] noch man säilden hilked wuude twiske dät [[evangeliske]] Tjootern un dät [[Katoolske Säärke|roomske]] Seelterlound. Die Noome kumt wäil häär fon ooldfräisk *''Thiatern'' < *''Thiatarden'' as Ouleedenge fon n Personenoome *''Thiatard'' of *''Thiadhard'', die der däälich as groningisk ''Tjaard'', wäästfräisk ''Ts(j)eard'' ärskient (oold-[[Harlingisk]] ''Tyarth'' ätter [[Cadovius]]). ===Loage an dät oolde Sproakeskeed=== Dät Ieuwenskenonner fon ''Tjootern'' un ''Detern'' tjut deerap wai, dät dät Fräisk-[[Läichsaksisk]]e Sproakeskeed deer al liech, as in ju [[Luudgeskichte]] fräisk th, ia un saksisk d, ê uutnonner geenen, also bie ju [[Äntstoundenge fon ju Fräiske Sproake]], wäil uum dät soogende Jierhunnert. Fergliek uk [[Stellingwerf#Sproake|Kuunder/Tsjonger]]. ==Bauwierke== * [[Buurich Stickhusen]] * Säärke in Amdorf * Säärke in Tjootern ===Säärke=== Bie ju St. Stephani- un Bartholomäi-Säärke fon Tjootern wuud [[tom Brok#Witzel tom Brok|Widzel tom Brok]] 1399 fon do Seelter doodhäuwen. Uure Wällen bejuchte, dät do Suldoaten fon dän Aartsbiskop fon Bremen, dän Groaf fon Ooldenbuurich un uur him un siene Suldoaten bie Tjootern apluurd hieden. Witzel un siene Suldoaten säikeden Skuts in ju Säärke fon Tjootern. Mon ju Säärke wuud ounstikt un Witzel un siene Suldoaten stikkeden un ferbaadenden. ==Pünte-Fääre== Noudelk ju Buurskup Amdorf, tichte bie ju Steede wier ju Jümme in ju [[Leda]] lapt, gungt där ju houndbedrieuwene histoorieske [[Pünte-Fääre]] uur ju Jümme un ferbiendet Amdorf mäd Wiltshusen, [[Lier|Meente Lier]]. Ju Fääre wuud al 1562 uurkundelk ärwäänd. ==Brääch uur ju Leda== Suudelk [[Amdorf]] gungt ju smälste Brääch fon Düütsklound uur ju Leda un ferbiendet Amdorf un Neuburg mäd Lier. Ju Brääch is mon 2,50 Meeter breed un foar Foartjuuge mäd ne Breede fon 1,85 Meeter. Ju häd ne Laangde fon 50 Meeter. ==Stickisee== In ju Buurskup [[Stickhusen]] lait die [[Stickisee]]. ==Sjuch uk== *[[Gloowe in Seelterlound]] * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendenge ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20150312102640/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/detern.htm Tjootern ap Genealogie-Forum] * [https://web.archive.org/web/20100905085322/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/amdorf.htm Amdorf ap Genealogie-Forum] * [https://web.archive.org/web/20160304043732/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/neuburg.htm Neuburg ap Genealogie-Forum] * [http://www.puente-leer.de/ Die Pünte - schwimmendes Denkmal auf der Jümme] * [http://www.detern.de www.detern.de] {{Commonscat|Detern}} {{Loundkring Lier}} {{Noabermeente}} {{Bauwierk}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] [[Kategorie:Läichsaksen]] 7z1uoerlxpha57tv9jyxfdl4zyp4bal 0 562 118672 114097 2019-11-06T03:47:45Z Chongkian 5595 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Tokio | ôfbylding = Skyscrapers of Shinjuku 2009 January.jpg | ôfbyldingsbreedte = 250px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 13.161.751 <small>(2011)</small> | oerflak = 2.187,05 km² | befolkingstichtens = 6.018 / km² | stêdekloft = 35.682.460 <small>(2005)</small> | hichte = 6 Meter | lân = [[Japan]] | bestjoerlike ienheid 1 = Prefektur | namme bestjoerlike ienheid 1= Tokio | bestjoerlike ienheid 2 = Region | namme bestjoerlike ienheid 2= Kantō | boargemaster = | stêdsyndieling = 23 Stäädsbesirke, 62 Meenten | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]]+9 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/ www.metro.tokyo.jp] }} '''Tokio''' (Japanisk: 東京 Tōkyō, betjut "aastelke Haudstääd"), ätter dät Hepburn-systeem gjuchtschrieuwen as Tokyo, is ju Haudstääd fon [[Japan|Japan]]. Ju Stääd is ne Präfektur in ju Region Kanto ap dät Ailound Honshu. In ju Prefektur woonje 13.161.751 Millione Moanskene. Groot-Tokio is ju grootste Metropoolregion ap de Waareld mäd soowät 35,5 Millione Ienwoonere. Tokio is siet 1868 ju Haudstääd fon Japan. ==Tjo Definitione fon Tokio== Do maaste Ljude wieten nit, wieruum et neen politiske Eenhaid Tokio rakt. Et roate ne politiske Eenhaid Tokio bit tou 1943. Tokio häd däälich tjo Definitione, do hääbe aal japaniske Noomen. # Do '''23 Stääddeele fon Tokio''' do foar 1943 ju Stääd Tokio wieren, dät waas eegentelk dät Zentrum. Do Stääddeele hääbe bolde dän glieke Stoatus as ne Stääd. Ap Ängelsk kwäd me fon ''City'' (''Shinjuku City'', ''Shibuya City'') un nit as toufoarne ''Ward'' (Stääddeel). # Ju '''Agglomeration''' (Haudstääd-Beräk), uumfoatet do Stäädbezirke un aal Täärpe in do Bezirke in mädnunner fjauer Präfekture un aale Foarstääde, wier fjauer Präfekture tou heere (uk do Millionestääde [[Yokohama]] un [[Kawasaki (Kanagawa)|Kawasaki]]). # Ju '''Präfektur Tokio''', ju sik ieuwenske do 23 Stääddeele fon Tokio, uk noch uur dän wäästelke Deel fon dän Ballengsruum, Uutloopere fon do Japanske Alpen un soogoar ougelaine Pazifik-Oailounde utsprat. [[Kategorie:Japan]] 0mgv92hwae045s5zburn8a5saeked9o 0 563 120305 120144 2021-10-09T06:53:48Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki '''Toukumstliteratuur''' (dt. ''Zukunftliteratur'') beskrift ju Toukumst in Anbetracht fon Probleme fon ju Sälskup. Ju wiest Weege uum ju Loage tou ferbeeterjen of tjut ap Gefoare wai. Eenige Biespiele: [[Image:Edward Bellamy 2000 1887.jpg|thumb|right|100px|Bellamy's Bouk in Reclam-Uutgoawe, 1919]] * Edward Bellamy, '''Dät Jier 2000''' [1888] beskrift wo n Mon uut 1887 apwoaket in dät Jier 2000. Deer rakt et neen Rieke un Äärme, aal sunt gliek. Dät Jäild is ferswuunen un insteede deerfoar häd me Kreditkoarten. Uk mout älk ne bestimde Tied fon sien Lieuwend foar de Sälskup oarbaidje. Loangewai häd dät Fereene roat, do dät System fon Bellamy ienfiere wüülen, man daach is niks deerfon wuuden. [https://web.archive.org/web/20070929100005/http://www.gutenberg.org/dirs/etext96/lkbak10.txt ängelsken Text fon dät Bouk online] - - [https://web.archive.org/web/20070426162140/http://snow.prohosting.com/nemesisa/bellamy-das-jahr-2000.htm düütsken Text online] * Aldous Huxley, '''Flugge näie Waareld''' (Brave New World) [1932]. Ju Regierenge räägelt alles foar do Ljuude. Do Bäidene woakse in Buddele un kanne also hiere Oolden nit. Jo wäide dan selektierd ap hiere Intelligenz un deermäd lait hiere Lieuwend fääst. Ferträit un Dullegaid wäide unnerdrukt mäd Drogen. Wäl oold wäd, wäd oufierd. Dät is eegentelk ne Kritik ap ne Waareld ju sik gans stutset ap Technologie. [http://www.huxley.net/bnw/index.html Ängelske Version]. - - ''Schöne neue Welt. Ein Roman der Zukunft'', Fischer Taschenbuch, Frankfurt am Main 2007, ISBN 978-3-596-17577-2 [[Image:GeoreOrwell.jpg|thumb|right|100px|George Orwell]] * George Orwell, '''Diertesteede''' (Animal Farm) [1945]. Dät Fäi is uunglukkelk, dan die Buur is häd un grausoam. Dan stounde jo juun him ap un ju ganse Moanskenfamilie wäd fon de Steede joaged: Bäiste, Huunde un sogoar do Hannen moakje mee. Dan organisierje jo ju Ferwaltenge fon ju Buuräi. Dät hat ''Aal Dierte gliek''; älk skäl mee-oarbaidje un älk kricht genouch tou freeten. Die Wieste fon aal is die Napoleon, die oolde Hauer, un die skäl dät dan aal räägelje. Man bielitjen kriege hie un sien Fründe alles tou tällen un neemens duur Napoleon juunbaale. Die Gruundsats wäd nu: ''Aal Dierte gliek, man wäkke Dierte moor gliek as do Uur''. Un dät sunt dan do Swiene. - Eegentelk is dät Bouk ne Woarskauenge juun dän Kommunismus un aal sowät. [http://www.online-literature.com/orwell/animalfarm/ Animal Farm - ängelske Online-Uutgoawe]. - - George Orwell: '' Farm der Tiere: Ein Märchen.'' Diogenes, Zürich 2002, ISBN 3-257-20118-4 * George Orwell, '''Njuugentien fjaueruntachtich''' [1949]. Moalt ne Waareld, ju der gans fon ''Groote Bruur'' (Big Brother) ferwalted wäd. Truch Propaganda wäide do Moanskene stjuurd so as hie wol. Älk häd in Huus n Skirm, wier me alles ap sjo kon (FS), man wiertruch ju Regierenge tougliek sjo kon wät älk däd. Alle ferkierde Woude un so wieder wäide so notierd. Un Bouke sunt al gans ferbeeden. Aal Moanskene baale eene Sproake (''Newspeak = Näisproake'') ju der goud naamt, wät ferkierd is, wiet wät swot is. Also uk ne Woarskauenge. - - [http://www.online-literature.com/orwell/1984/ ''1984''] Touhoopefoatenge ap Ängelsk. - - [http://etext.library.adelaide.edu.au/o/orwell/george/o79n/ Roman 1984 mäd Näisproake-Anhang] ängelsk - - [https://web.archive.org/web/20070313192548/http://1984comic.com/?q=node%2F413 Comic tou 1984] tjosproakich, unner ju [[Lizenz Freie Kunst]] publizierd - - [http://scholar.google.com/scholar?num=100&hl=de&lr=&safe=off&sa=G&domains=ceeol.com&sitesearch=ceeol.com&oi=qs&q=1984+site:ceeol.com+autor:g-orwell ''1984''] Deel 2-5 ap Düütsk [[Kategorie:Literatuur]] ij5nxtc75w39xpgz3cgmo0rl7g8gqco 0 564 25392 19123 2009-11-10T18:11:02Z Robbot 311 Bot - derby: [[de:Variabler Kondensator#Drehkondensatoren]] wikitext text/x-wiki [[Image:Air variable capacitor.jpg|thumb|right|250px|N dubbelden Traal-Kondensator, as bruukt in MW-Ämpfangere]] N '''Traalkondensator''' (dt. ''Drehkondensator'') is n [[Kondensatore|Kondensator]], wierfon ju [[Kapazität]] annerd wäide kon truch Traalen. Dät wäd moaked, truch do Platten fon ju eene Kaante min af moor twiske do Platten fon ju uur Kaante tou traalen, as ap ju Bielde tou sjoon is. Deertruch annert sik ju Uurfläche un also ju Kapazität. Traalkondensatore wäide t.B. bruukt tou ju [[Oustämmenge]] fon [[Radio]]ämpfangere. {{stump}} [[de:Variabler Kondensator#Drehkondensatoren]] q5w8qkhq502wrovavnfpz93vfq3t82p 0 565 120270 120267 2021-09-14T09:37:04Z Wolverène 5883 l. wikitext text/x-wiki [[Bielde:Transformer-hightolow smaller.jpg|thumb|400px|Deel-Transformator (Ouwoarts-Transformator). Brangt ne hooge Sponnenge bie läigen Stroom (tänne Träide) deel tou ne läige Sponnenge bie hoogen Stroom (tjukke Träide).]] Die '''Transformator''' is n Bauelement, wiermäd me [[Elektrizität|elektriske]] Sponnengen uumhooch of uumläich brange kon. == Prinzip == Juust so as n annerjenden Stroom in ne [[Spoule]] sälwen ne Sponnenge ärreeget, so ärreeget er uk ne Sponnenge in ne uur Spoule ju deer fluks bie sit. Dät hat [[Induktion]]. Lääse wie nu ap ju eerste Spoule (ju "Primärwikkelenge") ne [[Wikselsponnenge]] an, so kumt ap ju twäide (ju "Sekundärwikkelenge") uk ne Wikselsponnenge. Sun Eempelddeel mäd two Spoule hat fon Transformator (Trafo). == Anweendenge == Dät Interessante is nu, dät ju sekundäre Wikselsponnenge haager wäd wan die Antaal fon do Slingen fon ju sekundäre Spoule gratter wäd. Me kon kweede dät do Sponnengen sik uungefeer ferhoolde as do Antaale fon do Slingen. Ap ju Wiese kon me also fon 220 V Wikselsponnenge fluks 1000 V moakje, af uk 12 V foar Batterie-leedere. N Trafo kon moorere Antappengen hääbe foar ferskeedene Sponnengen. So kon n Trafo sekundär tougliek 6 V un 100 V lääwerje un hie kon primär (truch uumskaltjen) tougliek oained weese foar 220 V un 127 V Nätsponnenge. == Uurbrangen fon Luud == Fääre sunt Transformatore uk nutselk foar dät Uurbrangen fon Luud (Skal). Gjucht nutselk kon uk weese, dät bee Spoulen elektrisk fon enunner isolierd sunt. Ju Transformator-Wierkenge wäd uk wier gjucht foarderd truch n Kääden fon Iersen af sowät. Deeruum dät ju Sekundär-Sponnenge bloot ärreeged wäd truch n ''annerjenden'' Primär-Stroom, oarbaidet n Trafo also '''nit''' bie Gliekstroom. Fääre is dät so, dät bie ne haagere Sponnenge äntspreekend minner Stroom ounuumen wäide kon. Dät rakt also naan Gewin in Laistenge! [[Kategorie:Physik]] 9qijmwp2i6q3lz8gj6cs2ja6kxmdqqz 0 566 103161 100849 2013-03-07T21:36:35Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 93 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5339]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Review}} [[Bielde:Transistor.JPG|thumb|Transistore foar litje bit groote Laistengen.]] Die '''Transistor''' is n Bauelement, wiermäd me [[Elektrizität|elektriske]] Sponnengen ferstäärkje kon. == Prinzip == Dät grootste Wunner fon ju Elektronik is foar fuul Ljuude die [[Ferstäärker]]: deer gungt n gans swäk Signoal oane un fuul Gewalt kumt hääruut! Un dät is die Transistor, die ju Ferstäärkenge muugelk moaket. Bie [[Dioden]] hääbe wie blouked, dät do in eene Gjuchte - ju Speergjuchte - nit laitje. Hier unner hääbe wie gjuchts sun Diode teekend, man wie hääbe links n Uur in Foudelsgjuchte deer mäd in de [[Riegenschaltenge un Parallelschaltenge|Riege]] schalted. "Wät moaket dät nu foar Unnerscheed?" kon me kweede, "Deer lapt daach naan Stroom." Dät is uk weer, man dät annert sik wan wie do bee Dioden tichte bienunner brange, in een Kristal. Dan is dät nämmelk so, dät wäkke Elektrone fon ju in Foudelsgjuchte stoundende Diode noch juust ju in Speergjuchte stoundende Barriere beloangje konnen. Do reeke deer dan daach n litje Stroom, die sonaamde Kollektorstroom. Wie naame deeruume ju gjuchte Barriere die '''Kollektor''' (C), wült ju linke - ju do Elektrone lääwert - as '''Emitter''' (E) beteekend wäd. [[Bielde:TRA1D.JPG|300px|center]] == Ju Emittersponnenge == Nu is dät je so, dät die Kollektorstroom gjucht geföilich is foar ju Sponnenge ap dän Emitter, un ju konnen wie eenfach räägelje mäd dät litje Stuk deer twiske, ju '''Basis''' (B). Un dät Interessante is nu, dät n gans litjen Äkstroa-Stroom in ju Basis n gans grooten Stroom in dän Kollektor reeke kon. Un deeruum dät die Diode twiske ju Basis un dän Emitter in ju Foudelsgjuchte stoant, hougje wie man ne gans litje Sponnengsannerenge uum dän Basisstroom loope tou läiten. Ap ju uur Kaante stoant die Kollektor-Diode eegentelk in de Speergjuchte, un dät betjut dät hie ne gans groote Sponnengsannerenge oureeke kon sunner dät die Kollektorstroom sik fuul annert. Die Transistor kon also wuddelk ferstäärkje! == Anweendenge == Gewöönelk wäd die Emitter an nul Volt laid, jee af noa uur n Wierstand, wült an ju Basis ju Iengongssponnenge toufierd wäd. Buutendät schäl foar ju gewöönelke Oarbaidswiese die Basis-Emitter-Diode in Foudelsgjuchte stounde. Ap ju Kollektor-Basis-Diode deerjuun, stoant ne Speersponnnenge, ju juust as bie do Dioden an n Maximum buunen is. Buutendät jält n maximum Laistenge fon eenige Tjaaner mW bit moor as hunnert Watt, aal Typen-ouhongich. Transistore foar groote Laistengen mouten oafte ap Köilplatten af Köilere montierd wäide. == Schaltbielden == Hier unner stounde do Schaltbielden fon n Transistor. Dät rakt two Soarten, ouhongich deerfon af ju Basis uut P-Typ-Materioal bestoant af uut N-Typ-Materioal. Dät sunt bäätenunner NPN- un PNP-Transistore. N gans uur Soarte sunt doo [[Fäild-Effekt-Transistore|FET's]]. '''Schaltbielden''' {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="650" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |[[Bielde:BJT symbol NPN.svg|45px|center]]||[[Bielde:BJT symbol PNP.svg|45px|center]]||[[Bielde:JFET_symbol_N.png|center]]||[[Bielde:IGFET_symbol_N_dep.png|center]] |- |NPN-Transistor||PNP-Transistor||JFET||IGFET |} [[Kategorie:Physik]] fo9fnxmfsq9rt6mdbuehnyteenrp62i 0 567 106488 105653 2013-03-26T20:22:13Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Trigonometrie''' is ju Wietenskup, ju mäd [[Tjokaant]]e reekent, also een Unnerfäk fon ju [[Geometrie]], ju wier tou ju [[Mathematik]] heert. <gallery> Bielde:Goniometrische-cirkel-sin-cos.png Bielde:Einheitskreis Ani.gif Bielde:Sine Cosine Graph.png </gallery> {{Stump}} mc3we4hcl1le8hbymt7akq8cnsrqkyc 0 568 118687 115401 2019-12-07T08:12:21Z Eda19 10483 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Česká republika| Noome = Tschechien | Flaage = Flag of the Czech Republic.svg | Woapen = Coat of arms of the Czech Republic.svg | Steede = EU location CZE.png | Woalspruch = Pravda vítězí | Amtssproake = Tschechisk | Haudstääd = Praag|Praag | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 78.866 | pztWoater = 2.0 | Ienwoonere = 10.250.000 | Täljier = 2003 | Munte = Koruna | Muntkode = CZK | Tiedzone = +1 | Fierdai = 28 otoober | Nationoalhymne = Kde domov můj| Loundkode = CZE | Auto-Känteeken = CZ | Internet-TLD = .cz | Telefonfoarwoal = 420 | }} '''Tschechien''' is n Lound in [[Europa]]. Ju Haudstääd is [[Praag]] un die Präsident fon ju Republik is siet [[2013]] [[Miloš Zeman]]. == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Sněžka (1,602 m). Tschechien wäd begränsed fon: * [[Polen]] in dät Noude, * [[Slowakäi]] in dät Aaste, * [[Aastriek]] in dät Suude, * [[Düütsklound]] in dät Wääste. == Geskichte == In dät [[Middeloaler]] wieren do historiske Regione fon Tschechien, Böhmen un Mähren, Deel fon dät [[Hillige Roomske Riek]]. In dän [[Twäide Waareldkriech]] wuude dät Sudetenlound annektiert fon [[Nazi-Düütsklound]]. In ju Tied fon dän [[Koolde Kriech]] wieren Tschechien un ju [[Slowakäi]] touhoope as ju [[Tschechoslowakäi]] as Satellitstoat fon ju [[Sowjetunion]]. Siet dän 1. Januoar 1993 is Tschechien n oainständigen Stoat, sunner ju Slowakäi un sunner n kommunistisk System. == Wirtskaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]24.500 in 2007. In 2007 waas 2,7% fon ju ganse Wirtskaft Loundwirtskaft, 38,7% Industrie un 58,6% Tjoonste. [[Kategorie:Lound in Europa]] [[Kategorie:Tschechien| ]] 73w2k532ftc3wutipy7o0pa2aryrzf2 0 569 116927 114099 2018-05-24T09:50:28Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Tuffelke |- | align="center" | [[Bielde:234 Solanum tuberosum L.jpg|300px|Tuffelke]] <br><small>Tuffelke ''(Solanum tuberosum)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Noachtskaadoardige]] (Solanales) |- | ''Familie:'' || [[Noachtskaadplonten]] (Solanaceae) |- | ''Sleek:'' || [[Noachtskaade]] (''Solanum'') |- | ''Oard:'' || Tuffelke (''Solanum tuberosum'') |- | Beskrieuwen fon || [[Carolus Linnaeus|L.]] |} |} Ju '''Tuffelke''' (In [[Skäddel]] wäd '''Tüwwelke''' of '''Tülke''' kweeden, biologiske Nomenklatuur: ''Solanum tuberosum'') is ne wichtige Neerengs-Plonte. Do Knullen, juust as do heele Plonten Tuffelke naamd, konnen goud ieten wäide, wan jo seeden of brät sunt. Räi kon me naan Paat fon ju Plonte ferdreege. Tuffelke rakt dät fuul ferskeedene Soarten, in unnerskeedelke Faawen (rood, jeel, gries, bruun, blaauw), buppedät rakt dät fääste un meelige Soarten, äddere un leete. Jo wäide maasttieds vegetativ uur dät iengreeuwen fon [[Plontenknulle|Knullen]] fermoord, do Oogene kriege un uutdrieuwe. Me kon Tuffelke oaber uk, as uur Plonten, sexuell fermoorje (uur ju Bestuuwenge fon do Blöiten) un do Bäien säidje. Deertruch äntstounde näie Soarten. == Ounbau-Geskichte == Tuffelke kuume uut ju [[Suudamerikoa|suudamerikoanske]] Buuräi-Traditsjoon. In Suud-Amerikoa wuuden jo al loange Tied eer ju Kolonioalisierenge ounbaud. Dät rakt junner uk masse Soarten, do bääst oun dät Lieuwend in do [[Anden]] ounpaased sunt un nit unner uus Bedingengen plonted wäide konnen. Ätter [[Europa]] wai wuuden jo wäil eerste in't [[16. Jierhunnert]] broacht. Fon do oun duurde dät noch ne Tied, bit me Tuffelke-Soarten tuchted hiede, do dät froamde Klima goud ferdreege kuudene. Buppedät bruukte dät ne Wiele, bit do europäiske Buuren mäd ju näie Plonte fertjoud wuuden. [[Bielde:Der König überall2.JPG|thumb|left|200px|Friedrich II. bekikt sik ap sien Inspektsjoons-Raisen dän Tuffelke-Ounbau.Skilleroatsje fon [[Robert Warthmüller]]]]Noch in ju Midde fon't [[18. Jierhunnert]] moaste [[Friedrich II. (Prüüsen)|Friedrich II.]] fon [[Köönichriek Prüüsen|Prüüsen]] Befeele uutreeke, uum do Buuren in sien Lound dät Tuffelkenplontjen bietoubrangen. Dät wäd fertäld, dät hie n Tuffelkefäild fon Suldoaten bewoakje liet, deermäd do Buuren sjo, wo wäidful do Plonten sunt, uum jo tou't Steelen tou ferfieren. Läiweloa waas ju Tuffelke sunne wichtige Neerengsplonte in Europa, dät dät ne Hungersnood reeke kuude, wan do Tuffelkebestounde fon Kroankhaide fernäild wuuden. So toun Biespil ju [[Groote Hungersnood in Irlound]] twiske [[1845]] un [[1852]], ju truch [[Tuffelke-Fuuleräi]] uutbriek. Däälich is ju Tuffelke in groote Deele fon ju Waareld tou fienden. Apgruunde fon ju [[Globoale Woormenge]] rakt dät Fersäike, ju Tuffelke sogoar in [[Gräinlound]] tou plontjen. Mäd ju Tuffelke wäd aaltied fuul experimentierd. Tuffelke sunt biologisk so nai fjuund mäd [[Tomoate]]n, dät mä goud Tomoaten ap Tuffelken [[Ääntjen|ääntje]] kon, sodät me buppe do Fruchte un unnern do Knullen aadenje kon. In dän grooten Stil wäd dät oaber nit moaked, uumdät dät deer fuuls tou uumestoundelk tou is. == Bielden == <gallery> Bielde:Papas de colores de Chiloe.jpg|Ferskeedene Tuffelke-Soarten in [[Chile]] Bielde:Potatoes at Green Gulch Farm.jpg|Aan Tuffelke-Äkker in [[Kalifornien]] Bielde:Batata Flor.jpg|Tuffelke blöie uk in ferskeedene Faawen, aal ätter ju Soarte. </gallery> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Ietelweere]] [[Kategorie:Buuräi]] nb6qep57cf5ktvxbqyneh15u3wx46io 0 570 103165 88994 2013-03-07T21:37:18Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q363943]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Image:doublethumbs.jpg|right]] Die '''Tuumesproang''' is ne Methode, uum den [[Oustand]] twiske die sälwen un n Objekt tou [[Skätsenge|skätsjen]] un kon bie ju Orientierenge un ju [[Oustandsmeetenge]] hälpe. ==Bäätergruund== [[Image:Daumensprung.gif|350px|thumb|Stroalensats: a = Tuumenoustand; b = Oogenoustand; c(+a) = Objektoustand; d = Objektbratte]] Disse Skätsenge lääse do Sträkkenferhältnisse fon dän [[Stroalensats]] tougruunde. Die anpielde Tuume an dän uutsträkte Ierm fon n uutwoaksen Moanske is sowät 70 Zentimeter von dät Gesicht oawe, wült die Oogenoustand sowät säks Zentimeter bedrächt. Hieruut kon me n Ferhältnis bereekenje, dät fonsälwen fon Moanske tou Moanske variiert. Dit Ferhältnis lait in dät Beräk fon 1:7 bit 1:12, un mout foar bääste Meetresultoate fon älke Moanske sälwen fääststoald wäide. In de Räägel is 1:10 seküür genouch, dan die Tuumesproang is eendelk daach bloot ne Fästeräägel &ndash; of [[Fästeräägel|Tuumeräägel]]. ==Astronomie== In ju [[Astronomie]] wäd n äänelk Ferfoaren tou ju [[Oustandsbestämmenge]] fon Stierne uut de Noaberskup fon uus Äide ferwoand. An ju Steede fon dän Oogenoustand trät hier ju Positionsferannerenge fon ju Äide unner hieren Uumloop uum ju Sunne. Bie relativ naie [[Planetarisken Dook|Planetariske Dooke]] is ju [[Oustandsbestämmenge]] mäd Hälpe fon ju Parallaxe muugelk. Die Effekt fon ju ''trigonometriske [[Parallaxe]]'' kon tou ju Oustandsbestämmenge fon [[Fixstiern|Fixstiernen]] ferwoand wäide. == Biespil == In ju Grafik hier buppe paaset ju Basisloangte fon dät Huus toufällich genau twiske Ounfang Tuume "1" un Ounfang Tuume "2". Wie staale ju Huusbratte ap 7 Meter. Dan bedrächt die skätsede Oustand bit tou dät Huus 70 Meter. Foar seküürdere Skätsengen skuul altied uur ju glieke Steede fon dän Tuume pield wäide (t.B. altied loangs ju linke Tuumesiede of uur ju Tuumenspitse). == Truchfierenge == * aan Ierm gans ätter foaren uutsträkke, Fäste moakje, [[Tuume]] "apstaale" * een Ooge sluute, mäd dät uur, eepene Ooge uur dän Tuume dät Siel anpailje * nu dät eepene Ooge sluute, dät uur eepenje * die Tuume is nu fon de Siede "sproangen" * nu skätset me dän Oustand twiske Tuume "1" un Tuume "2", projiziert ap dät Siel * dissen Oustand multipliziert me mäd 10 un kricht ju uungefääre Oustand tou dät Siel ==== Ieuwenske-Aspekt ==== So as et bie de Hounde "Linkshoundere" un "Gjuchtshoundere" rakt, so rakt et bie dät Ooge linksoogige un gjuchtsoogige Moanskene. Ne litje Annerenge fon dän Tuumesproang bjut ju bääste Methode, dät fierende Ooge tou bestämmen: # Mäd ju Anoardnenge fon dän Tuumesproang bedäkt me mäd dän Tuume fon dän uutsträkte Ierm n litjet Dingen in sowät 3m Oustand. # Wan bee Oogen eepen sunt, wirket die Tuume nu truchsichtich. # Nu slut me eerste dät eene Ooge un wikselt dan ap dät uur. # Bie dät Kiekjen mäd dät dominante Ooge lät deerbie dät Dingen fon dän Tuume bedäkt. # Bie dät Kiekjen mäd dät nit dominante Ooge springt die Tuume deerjuun fon de Siede un dät eer quasi transparent bedäkte Dingen wäd ful sichtboar. Ju Dominanz fon dät Ooge honget nit uunbedingt mäd ju fon do Hounde touhoope, un wäd uk nit fon unnerskeedelke Sjoskäärpegaid bestimd. Ju Prävalenz fon Linksoogegaid wäd mäd ca. 20% anroat. Leerstöörengen as Legasthenie of Arithmasthenie stounde in Ferdacht, truch Linksoogegaid begunstiged tou wäiden. == Kritik == Dät Ferfoaren sät ju Kunde of Skätsenge fon ju horizontoale Uutdeenenge fon n Objekt of Gelounde foaruut. Tou toanken is uk an ju Uumekierenge fon dät Ferfoaren: bie bekoande Oustand, ju Bratte fon n Objekt truch Tuumesproang tou bestimmen. Dät deerbie Beluuken fon vertikoale Uutdeenengen (as roate of soachte Gratte), biespilswiese tou Bestimmenge fon ju Hööchte fon n Boom, is nit muugelk, deer dät "Meetinstrument", do Oogene, jo horizontoal anoardend sunt. == Sjuch uk: == *[[Pielenge]] *[[Fästeräägel]] *[[Tuumeräägel]] *[[Stokpielenge]] *[[Jookubsstoab]] [[Kategorie:Navigation]] [[Kategorie:Fästeräägel]] slskq23mobozolzjnlxv7st97g7ulpi 0 571 103166 100120 2013-03-07T21:37:29Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 103 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1536]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Koordinierde Waareldtied''' of '''UTC''' (''Universal Time, Coordinated'') is ju aktuelle Waareldtied. Ju häd in ju Funktion ju Midlere [[Greenwichtied]] oulöösd. Ju is ne Kombination uut ju internationale [[Atomtied]] [[TAI]] un ju Universoaltied [[UT]]. Do Tiedzonen wäide as positive of negative Ferskiele fon UTC ounroat (toun Biespil UTC+1 äntspräkt ju [[Middeleuropäiske Tied]] MESZ). [[Kategorie:Tied]] [[fi:Aikajärjestelmä#UTC]] pkdtr47jf1a3aisljgiqz1w7dac47zh 0 572 122679 122677 2023-08-10T09:51:32Z Murma174 1663 Schützte „[[Ukraine]]“ ([beoarbaidje=Speerenge foar näie un nit registrierde Benutsere] (uunbeskränkt) [ferskuuwe=Speerenge foar näie un nit registrierde Benutsere] (uunbeskränkt)) wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Україна| Noome = Ukraine | Flaage = Flag of Ukraine.svg| Woapen = Lesser Coat of Arms of Ukraine.svg| Steede = Europe location UKR.png| Woalspruch = Слава Україні! Героям слава! | Amtssproake = Ukrainesk| Haudstääd = Kiev | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 603.700| pztWoater = 0 | Ienwoonere = 47.732.079| Täljier = 2004 | Munte = Hryvnia | Muntkode = UKH | Tiedzone = +2 | Fierdai =- | Nationoalhymne = Sjtsje ne vmerla Oekrajiny| Loundkode = UKR | Auto-Känteeken = | Internet-TLD = .ua | Telefonfoarwoal = 380 | }} '''Ukraine''' is n Lound in Aast-[[Europa]]. Ju Haudstääd is [[Kiev]] un die Präsidänt fon ju Republik is sänt [[2019]] [[Volodymyr Zelenskiy]]. == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Howerla (2.061 m). Do grootste Äien fon Ukraine sunt do Dnepr, Desna un Dnister. Ukraine wäd begränsed fon: * [[Wietruslound]] in dät Noude, * [[Ruslound]] in dät Noud-Aaste, * [[Moldawien]], [[Rumänien]] un [[Ungarn]] in dat Suud- Wääste. * [[Polen]] un ju [[Slowakäi]] in dat Wääste. [[Bielde: Buchach3.jpg|thumb|left|300px]] {{Stump}} [[Kategorie:Lound in Europa]] ea6aqg8ywi65zfz6qbh65f7qzgeq9ce 0 573 118705 118704 2019-12-24T02:24:34Z Kapeter77 10484 /* Galerie */ wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Magyar Köztársaság| Noome = Hongarije | Flaage = Flag of Hungary.svg | Woapen = Coat of Arms of Hungary.svg| Steede = EU-Hungary.svg | Woalspruch = - | Amtssproake = [[ungarisk]]| Haudstääd = Budapest | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 93.030| pztWoater = 0.74 | Ienwoonere = 10.198.315| Täljier = 2001 | Munte = Forint | Muntkode = HUF | Tiedzone = +1| Fierdai = - | Nationoalhymne = [[Isten, áldd meg a magyart]]| Loundkode = HUN | Auto-Känteeken = | Internet-TLD = .hu| Telefonfoarwoal = 36 | }} '''Ungarn''' is n Lound in [[Europa]]. Ju Haudstääd is [[Budapest]]. == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Kékes (1.014 m). Do grootste Äien fon Ungarn sunt ju [[Donau]] un ju [[Tisza]]. Ungarn wäd begränsed fon: * ju [[Slowakäi]] in dät Noude, * ju [[Ukraine]] in dät Noude-Aaste, * [[Rumänien]] in dät Aaste * [[Serbien]], [[Kroatien]] un [[Slowenien]] in dät Suude. * [[Aastriek]] in dät Wääste. == Wirtskaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]19.300 in 2007. In 2007 waas 2,8% fon ju ganse Wirtskaft Buuräi, 31,5% Industrie un 65,8% Tjoonste. == Galerie == <br /><gallery mode="packed" class="center" heights="100"> Bielde:Badacsony kisházzal.jpg Bielde:Kis-Balaton látkép (Kis(Small)-Balaton scape) - panoramio.jpg Bielde:Tisza-tó2.JPG Bielde:County Hall, Hungary Pecs 2005 June 035.jpg Bielde:Tisza-szeged2.jpg </gallery> [[Kategorie:Ungarn| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] qgtimf69te5912ywf6z49xpfynhcxgm 0 574 114102 108158 2017-02-28T16:19:02Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Klassenzimmer-viktor-von-scheffel.JPG|thumb|200px|aan Klassenruum]] '''Unnergjucht''' is n Begriep foar dät systematisk un organisierd Uurbrangen fon dät Wieten un Konnen truch Koastere, do deertou uutbilded sunt. Deerfoar rakt et ferskeedene Iengjuchtengen. == Unnergjucht in Düütsklound == Et rakt ferskeedene Soarten Unnergjucht in [[Düütsklound|Düütsklound]]. * Die [[Bäidenstuun]] is ju eerste Stappe in dän Unnergjucht (wan me dät dan Unnergjucht naame wol). * Ju [[Gruundskoule]] foar Bäidene twiske 6 un 10-12 Jier. Ätter ju Gruundskoule mouten do Bäidene wääle ätter wäkke Schoule jo gunge; et rakt tjo ferskeedene Soarten: * Ju [[Hauptskoule]] * Ju [[Realskoule]] * Dät [[Gymnasium]] Ne Alternative foar düsse tjo Skoulfoarmen is ju [[Gesamtskoule]]. Via ne Alternative is et nu muugelk Abituur tou moakjen fon ju Hauptskoule ätter Realskoule ätter Gymnasium. Dät hat, do junge Ljuude konnen aal ätter ju [[Universität]]. [[Bielde:Deutsches Bildungssystem-quer.svg|miniatur|600px|center|Bildengsgonge in dät düütske Bildengssysteem]] == Kiekje uk bie: == *[[Twosproakegaid (Apluukenge)]] *[[tjosproakigen Unnergjucht|Tjosproakigen Unnergjucht]]. *[[Skoule Risum]] *[[Bäidenstuun|Seeltersk in dän Bäidenstuun in Seelterlound]] [[Kategorie:Anwoande Wietenskup]] [[Kategorie:Pädagogik]] [[Kategorie:Unnergjucht| ]] aldmlhekvdf24jwmqlnp9gtsjdt04ik 0 575 110915 109028 2015-06-04T00:00:29Z Mojolässe 6741 /* Sjuch uk */ wikitext text/x-wiki In do lääste Jierhunnerte is ju seelter Sproake fuul unnersoacht wuuden. Hier foulget ne chronologiske Lieste fon '''Unnersäikere'''. * [[M. D(etten)|M. D(etten)]] * [[Johann Gottfried Hoche|J.G. Hoche]] * [[George-Bernhard Depping]] * [[N. Westendorp]] * [[M. Hettema]] * [[Johann Friedrich Minssen]] * [[Firmenich]] * [[Ludwig Strackerjan]] * [[Hermann Möller]] * [[Theodor Siebs]] * [[Julius Bröring]] * [[Heuer|Heuer]] * [[J. Botke]] * [[Hans Matuszak]] * [[Pyt Kramer]] * [[Marron Curtis Fort]] * [[Dieter Stellmacher]] * [[Stefan Tröster]] ==Sjuch uk== * [[Woudebouk]] [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Sproakkundige| ]] [[Kategorie:Fräisk]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] bb8yjsiva7c87vaptu72lid10513ize 0 576 120513 120489 2022-01-30T21:36:04Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki Die soogende [[Planete|Planet]] '''Uranus''' (Symbol: [[File:Uranus symbol (fixed width).svg|16px|⛢]]) is 400 Milionen Mielen fon de [[Sunne]]; hie is 82 moal gratter as uus [[Äide|Waareld]]. Tou sin Loop uum de Sunne bruukt hie 88 Jiere. [[Kategorie:Kosmographie]] 5shndjf54u44tcbgwhv700iyp46b0jb 0 577 105404 103171 2013-03-09T21:57:47Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q705914]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ne '''Uurkunde''' (dt. ''Urkunde'') is n Skriftstuk, wierap n Toacht, ne Wille usw. fäästheelden wäd un dat bruukt wäide kon as Bewiesstuk of Tjuugnis. In oolde Tieden wieren do oafte skrieuwen ap [[Pergament]]. Uk ap [[Seelterlound]] beluuke sik sukke oolde Uurkunden. == Do ooldste Uurkunden == Dät eerste Moal in ju Geskichte heere wie wät uut Seelterlound in n '''Uurkunde''' fon 1319, wieroun [[Klaaster|Bookeläsk]] (2N) unner do fräiske [[Johanniterkommende]]n täld wäd (Ur48). In 1359 wäd ju Skoankenge fon n Stuk Foan in [[Baalenje]] an dät aastfräiske Klaaster [[Langen]] beuurkunded (Ur86). Dät leeter in dän [[Dullert]] unnergeene Klaaster kricht 1415 in jusälge Buurskup noch moal ''ein stucke phanes, dar man eede uppe graven mach,'' wiermäd tou glieke Tied in n uurigens läichdüütsken Text do ooldste Belääse fon do seelter Woude ''[[Foan]]'' (Moor) un ''[[Eedgreeuwe|Eed]]'' (Torf) fuunen wäide (Ur246, fgl. Kramer 1971:44, Fort 1984:103). In 1459 wuud ne foar sowät trietich Jiere an dät Klaaster däine Skoankenge fon n Stuk Foan beuurkunded, deeruum dät uur Ljuude ''to Scarle'' dät hääbe wollen (Ur743). Ätter Friedländer (Ur743) skäl deeruum uk die Foan in ''Scarle'' lääsen hääbe, wierfoar hie - wäil beleeken ap dän Oustand fon Langen - [[Litje Skäddel]] (Kleinscharrel) bie [[Tjootern]] ounnimt. Man deer ju Uurkunde fon ''heer Johan curet to Ramslo'' apstoald is, waas dät wäil eer [[Skäddel]] in Seelterlound. In dät Jier 1472 beanspruchje eenige [[Baalenje]]r n Stuk Foan, dät fon hiere Oolden an dät Klaaster Langen skoankt wuude; jo wuuden oawers fon dän Gjuchter [[Herman ter Molen]] ter ''Oyta'' ([[Ait]]) in t Uungjucht sät (Ur910). Tou n sälgen Slus kumt 1475 ''her [[Ageld]], kerchere to Uthende'' juunuur eenige uur Baalenjer (Ur947). * Sjuch [[Literatuur uur Seelterlound|'''Literatuur''' uur Seelterlound]]. == Uurkunden uur Seelterlound == * 1587 [[Seelter Loundgjucht|COPIA des Sagterlander Gerechtes]]. He256 * 1604 COPIA des extracts der vnderschrifft. He 262 * 1616? Extractus der vnderschrifft nach dem articulen ahs verfasset. He 263 * 1616? Folget Copia der vormaninge, vnt warnunge der getugen des meeneides. He 265 * 1587? Ordnung oder articulen dur Schuttemeisters up das Saterland nach ehren vhralten gebrueck vnd gerechtigkeiten. He266 * 1238 Groaf Otto fon [[Tecklenbuurich]] bestimt ju comitia Sygeltra as Mäddengoawe an Jutta fon Ravensberg. He273 * 1226 Fergliek twiske Otto un Ludovic fon [[Ravensbierich]], mäd duas cometias. He278 * 1252 Walram fon Montjoue un sien Moanske Jutta reeke un ferkoopje hiere Göidere, wierbie cometia Sigheltra an dän Biskop fon [[Munster]]. He 280 * 1253 Die [[Roomsk-düütske Köönich]] [[Wilhelm fon Hollound]] beleent dän [[Munster]]ske Biskop mäd ju Groafskup [[Fächt]]. He283 * 1393 Uureenkuumen twiske do Biskoppe un Stääde fon Munster un Ossenbrääch uum dän Buurich [[Kloppenbuurich]] tou beleegerjen. He285 * 1393 Diderich., Biskop tou [[Ossenbrääch]] betjuuuget, dät dät Uureenkuumen mäd sien Wille moaked wuude, as hie noch gefangen siet. He 288 * 1397 Biskop Diederich fon [[Ossenbrääch]] trät sin Andeel an do Kastäile un Amte Kloppenbuurich un Ait ou an dän Biskop Otto fon Munster. He289 * 1397 Biskop Otto fon Munster kricht dän Andeel an Kloppenbuurich un Ait foar 1100 Gälden. He293 * 1397 Biskop Otto fon Munster ferspräkt, sin Andeel an Kloppenbuurich un Ait bie dät Stift Munster tou hoolden. He296 * 1400 Groaf Clawes fon Tecklenbuurich trät sien Gjuchte ap Kloppenbuurich usw. ou, deerbie do Säspele “an Sagelterlande”. He297 * 1812 Lieste fon dät [[Seelter Archiv]], as dät fon do Frantsoosen ferkooped wuude. He 302. * 1617 Feroardnenge fon do [[Tweelwe]] fon Seelterlound, dät naan Froamden deer siedelje duur sunner Tjuugnisse. He304 * 1700? Ärkläärenge fon do Seelter an dät [[Domkapitel]] fon [[Munster]], dät jo fräi sunt fon [[Loundfoulge]]. He305 * 1700? Utsuch uut do oolde Archive fon [[Tecklenbuurich]] uur dän [[Greeuenskät]]. He312 * 1700? Utsuch uut do fürstelke Reekengen fon [[Kloppenbuurich]] uur dän [[Greeuenskät]]. He313 * 1699 Akte fon Ferheer fon eenige oolde Seelter uur hiere Fräiegaide. He314. * 1707 Skrieuwen fon Gjuchter [[Duvell]] tou [[Ait]] uur n Ferheer fon Aiter Tjuugen. He 325 * 1707 Akte fon Ferheer fon Aiter Tjuugen beträfs ju Fräiegeaid fon Loundfoulge fon do Seelter. He 327 * 1659 Äntslus fon Biskop [[Christoff Bernardt]] fon Munster, do Seelter Bewiese fon hiere Fräiegaid outoufoarderjen. He340 * 1687 Befeel fon Biskop [[Ferdinand]] fon Munster, ju seelter Behauptenge tou unnersäiken, dät jo fräi sunt fon Bräifdreegen. He341 * 1707 Äntslus fon dän [[Dom-Dechant]] Senior tou [[Munster]], dät do Seelter fon ju [[Loundfoulge]] fräistoald wäide. * 1700? Bidskrift fon do Seelter an dän Biskop fon Munster, fääre fon ju Loungfoulge fräistaold tou wäiden un juun do Betruuengen fon do Kloppenburger Beamten beskutsed tou wäiden. He344 * 1706 Begjucht fon ju munsterske Hoafkoomere an dät [[Domkapitel]] uur ju seelter Fräiegaid fon [[Loundfoulge]]. He346 * 1709? Bidskrift fon do Seelter an dän Biskop, uum fräistoald tou wäiden fon ju Betoalenge fon n froamden Befeelshääber un don dät oafte Exerzierjen. Mäd dän Äntslus. He348 * 1705 Skrieuwen fon de [[Hoafkoomere]] tou Munster and dän Rantmäster [[Molen]], do Seelter neen Execution tou moakjen weegen hiere Ferwäigerenge fon ju Loundfoulge. He351 * 1728? Bidskrift fon do [[Tweelwe]] an dän [Köärfürst]] fon [[Kölln]], mäd twäie Exerzierjen jierelk fräistoald tou wäiden. Mäd Oantwoud. He353 * 1779? Bidskrift fon do [[Tweelwe]] an dän [Köärfürst]] fon [[Kölln]], uum fräistoald tou wäiden fon ju Anskaffenge fon Uniforme. Mäd oantwoud. He356 * 1707? Kloageskrift fon do Seelter uur dät Ferhoolden fon hieren Gjuchter [[Duvell]]. Mäd Oantwoud. He358 * 1787 Bräif fon do Kloppenbuurger Beamten, dät die [[Köärfürst do Exerzierengen un do Uniforme ouskaffed häd. He361 * 1667 An Fooged fon Seelterlound wäd apdrain, do Seelter nit tou fääre tou ferfoulgjen weegen Wäigerjen fon Kriechstjoonst. He363 * 1659 Bräif fon dän Drost [[Grodthaus]] tou Cloppenburg an do Tweelwe, dät jo nit ferskoond wäide konnene fon dät Ounniemen fon froamde Befeelshääber, man dät jo nit uur hiere Gewoonhaid drild wäide hougje. He364 * 1701 Tjuugnis fon dän Gjuchter [[Duvell]] uur je Ferplichtenge fon do Seelter tou ju [[Loundfoulge]]. He364 * 1706a Bidskrift fon do Seelter uum Touräächreeken fon do him mäd Gewalt ounuumene Pounde. Mäd Oantwoud. He365 * 1706b Äntslus fon dät Domkapittel tou Munster, dät do ounuumene Pounde touräächroat wäide skällen. He367 * 1706c Wierhoald Bidskrift fon do Seelter uur do Pounde, do eepenbeer noch nit touräächroat wieren. Mäd Kommentoar. He367. * 1666 Skeeldbekantnis fon do seelter [[Tweelwe]] an dän Gjuchter tou [[Ait]], weegen Kriechskossenge. He371 * 1759 Ämpfangskiene fon dät Hoochstift Munster an Seelterlound weegen deer leend Jäild. He373 * 1759 Befeel fon Ärtsbiskop [[Clement August]] fon Köln, do fräie Ljuude nit mäd twoangene Ferfrachtenge fon Furage tou beläästigjen. He374 * 1641c Tjuugnis fon dän seelter [[Fooged]] Hugo [[Tamelinck]] uur ju Uuneenichkaid twiske do Seelter un do fon Ait uur älk hieren Andeel in do besunnere Stjuuren. He375 * 1615 Uutsuch uut n Tjuugenferheer foar dän Gjuchter C. [[Tamelingh]] fon do Gjuchte fon do Seelter. He376 * 1641a Ärkläärenge fon dän Gjuchter J. [[Pannen Schmidts]] uur ju Uuneenichkaid twiske do Seelter un do fon Ait weeegn do Kriechsstjuuren. He381 * 1641b Tjuugnis fon eenige oolde Seelter, do der domoals in [[Fräislound]] uur ju Uuneenichkaid twiske do Seelter un do fon Ait. He382 * 1641d Skrieuwen fon dän [[Drost]] tou Kloppenbuurich an dän Kansler un Räide tou Munster uur ju Uuneenichkaid twiske do Seelter un do fon Ait. He385 * 1633 Kloageskrift fon do Aiter weegen Ounhooldenge fon hiere Burgere un Hoangste weegen ju Uuneenichkaid mäd do Seelter. He387 * 1641e Skrieuwen fon dän [[Drost]] F. Schmidt tou Kloppenbuurich an dän Drost un Rantmäster tou Fächt uur ne Kommission toun Löösen fon ju Uuneenichkaid twiske Seelterlound un Ait. He389 * 1667 Befeel fon Biskop [[Christoph Bernhardt]] an dän Drost un Rantmäster tou Kloppenbuurich, do Aitere nit laanger tou besweerjen weegen hiere Uuneenichkaid mäd do Seelter. He391 * 1642b Skrieuwen fon dän Drost F. Smidt tou Kloppenbuurich an dän Kanzler un Räide tou Munster uur ju Uuneenichkaid twiske Seelterlound un Ait. He392 * 1642a Skrieuwen fon dän Drost tou Fächt an dän fon Kloppenbuurich uur ju Kommission (1641e). He393 * 1642c? Äntslus fon dän Kanzler un Räide tou Munster uur ju Uuneenichkaid twiske Seelterlound un Ait. He393 * 1708a Befeel fon dän Koomer-Präsident un Räide tou Munster an dän Gjuchter [[Duvell]] tou Ait, do Seelter nit laanger tou ferfoulgjen weegen dän noch nit betoalden Skät. He 396 * 1708b Befeel fon Biskop [[Frantz Arnolds]] an do Seelter, dät jo hiere Andeel an do buutengewöönelke Stjuuren betoalje skällen. He397 * 1709 Appellation fon do Seelter juun dän Äntslus (1708b) fon dän Biskop. He398 * 1707 Bidskrift fon do Seelter an dän Drost un Rantmäster tou Kloppenbuurich uum Ärhooldenge fon hiere Fräiegaide, juust as do Stääde Kloppenbuurich un Ait. He400 * 1754a Begjucht fon dän Ämpfanger B.H. [[Dorsten]] fon Seelterlound an dän Drost un dän Rantmäster fon dät [[Amt Kloppenbuurich]] uur Ferskuuwenge fon ju Exekution fon do Seelter weegen do hiere Ferwäigerenge hier Andeel in do besunnere Stjuuren tou betoaljen. He403 * 1754b Kloageskrift fon do Beamten Tou Kloppenbuurich an dän Köärfürst fon Köln uur do Seelter hiere Ferwäigerenge. He405 * 1754c Skrieuwen fon ju Regierenge an do Seelter, dät hieren Agent [[Stapel]] in Munster ärskiene skäl.He408 * 1757 Ärkläärenge fon dän Notar J.G. [[Nölcken]] uur do do Aiter ounuumene Pounde. He409 * 1764 Kloageskrift fon Eilert [[Borgman]], as Beapdraagde fon do Skäddeler, an dän [[Köärfürst]] uur ju Hondlengswiese fon dän Rantmäster fon dät [[Amt Kloppenbuurich]] in Beluukenge ap do Skäddeler Määrklounde. He410 * 1705 Ärkläärenge fon Pastoor J. [[Westermann]] tou Skäddel un G. [[Duvell]], dät do Seelter, uum hiere Fräiegaid fon Loundfoulge tou wiesen, nit oaraide hääbe in dän Foan fon dän Buppeförster [[Luer]], wan uk do haagere Behöörde him dät befäälen hiede. He412 * 1733 Uutsuch uut dät Aiter Gjuchtsprotokol uur ju Seeke twiske dän Fiskus un Folcke [[Bolssen]] uur do Määrklounde tou Baalenje. He 413 '''Moor foulget''' [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Seelterlound]] 3yqt4oacht9nrgvr9ds98mem3l7jmfo 0 578 120149 108026 2021-08-08T23:11:19Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki == Touhoopestaalenge == [[Image:Hoe2gra.jpg|thumb|right|Bielde II. Touhoopestaalenge fon dät Fräiske]] Dät '''Seelterske''' (dt. ''Saterfriesisch'') äntstamt in algemeenen dät [[Ooldfräisk]]e, man dät rakt uk n Andeel uut uur Sproaken. Bielde II wiest in n Boolkendiagram ju Fertreedenge fon do Deele in dät [[Fräisk]]e fon däälich, eerste links in dät [[Wäästfräisk]]e, dan in ju apaate Sproake fon dät wäästfräiske Aailound [[Schiermönkooge]], un deerätter in Seeltersk un dan in dät mooringer [[Noudfräisk]]. Do loangste Boolken (rood) fertälle, dät soowät 90% fon dät Fräiske fon däälich uut dät Oold'''fräisk'''e stamt. Dan sunt (gräine Boolken) in dät Wäästfräiske sun 5% fon do Woude '''fonnäien bilded''' wuuden, juun in dät Seelterske bloot 1%. Sun Näibildenge is t.B. ''Wieuwmoanske'' ieuwenske ''Wieuw''. Do blaue Boolken reeke dän Gehalt an '''Holloundsk of Läichdüütsk''' un dät is ap stäärkste in dät Seelterske fertreeden mäd 11%. Sun Woud is ''niks'', wierfoar dät Ooldfräiske ''nâwet'' hiede. Toulääst fiende wie dan as jeele Boolken noch Deele uut '''uur Sproaken''' (0,2% in dät Seelterske, t.B. ''juust'' uut frantsöösk ''juste''). Dät Noudfräiske häd deerbie noch 2,2% uut dät Däniske uurnuumen. == Gehalt an charakteristisk Fräisk == [[Image:Hoe4gra.jpg|thumb|right|Bielde IV. Andeele an charakteristisk Fräisk]] In dän Gehalt an Ooldfräisk stimt dät Seelterske oarich uureen mäd do uur fräiske Dialekte. Gans uurs wäd dät, wan me kikt ätter '''charakteristisk''' Fräisk (Bielde IV), dät sunt Woude do me an hiere Foarm as Ooldfräisk '''kanne''' kon. Toun Biespil: ''uut'' is n goud ooldfräisk Woud, man me kon dät deer nit an sjo, deeruum dät dät ap Läichdüütsk juust gliek is. Deerjuun is ''ätter'' gans kloor as Fräisk tou kannen (Ooldfräisk ''efter''). In Bielde IV sjo wie nu, dät dät Seelterske 39% charakteristisk Fräisk änthaalt (roode Boolke), bolde sofuul as dät originelle Ooldfräiske (42%) un fuul moor as Wäästfräisk (21%) un Noudfräisk (31%). Nu is nit aal Ooldfräisk in dät Seelterske bewoard blieuwen, man wie sjo uk dät fon dät deeroun bewoard blieuwene Ooldfräisk 47% charakteristisk is (gräine Boolke). Do Seelter hääbe also foarallen charakteristiske Woude uut dät Ooldfräiske bewoard un dät tjut deerap wai, dät jo dät as [[Stilkene Sproake|Geheemsproake]] bruukt hääbe. Do gans litje roode Boolken reeke dän Andeel an charakteristisk fräiske Woude in do Noaber-Dialekte. Deerbie is foar Seelterlound foarallen interessant dät Groningiske (Grinslânsk) mäd 0,8%, dät sik as Läichdüütsk ap fröier fräisk Gebiet ferglieke lät mäd dät aastfräiske Läichdüütsk. Juust so kon me dät uur läichdüütske Gebiet uum Seelterlound tou ferglieke mäd dät Stellingwerfiske mäd bloot 0,1% charakteristisk Fräisk. == Ferwiese ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20130127011947/http://www.ekfrysk.host22.com/HOEFRY7.htm Hoe Frysk is it Frysk?] [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Seelterlound]] 3o3k4but14j4x6g12ijz9mz2nmmbi67 0 579 111590 106655 2015-11-07T13:01:09Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Vatikanstääd]] nach [[Vatikoanstääd]]: Kumt so beeter oun ju Seelter Uutsproake wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = '''Status Civitatis Vaticanæ''' | Noome = Vatikanstääd | Flaage = Flag of the Vatican City.svg | Woapen = Coat of arms of the Vatican City.svg | Steede = LocationVaticanCity.png | Woalspruch = - | Amtssproake = [[Säärkelatin]], [[Italienisk]] | Haudstääd = Vatikanstääd | Stoatsfoarm = Absolute Woalmonarchie | Fläche = 0,44 | pztWoater = 0,0 | Ienwoonere = 932 | Täljier = 2005 | Munte = Euro | Muntkode = EUR | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[19. April]] | Nationoalhymne = Inno e Marcia Pontificale | Loundkode = VAT | Auto-Känteeken = V | Internet-TLD = .va | Telefonfoarwoal = 379 | }} '''Vatikanstääd''' (dt. ''Vatikanstadt'') == Sjuch uk == * [[Fräisensäärke]] {{stump}} a2mlbc878v9d1l42i10ymqkggoiykzr 0 580 120508 120496 2022-01-30T21:35:26Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Venus globe.jpg|right|thumb|Venus]] '''Venus''' (Symbol: [[File:Venus symbol (fixed width).svg|16px|♀]]), die twäide [[Planete|Planet]], bekoand as Äiwend- un Mäddenstiern, die ju [[Sunne]] in 224 Deege umsirkelt un mäd 14 Milionen düütske [[Miele]]n moal so wied fon de Sunne is as [[Merkur]]. [[Kategorie:Kosmographie]] scvb8ird6txlxrrv30sjme0zdok6965 0 581 115471 103174 2018-01-09T18:22:02Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki Dät '''Vlie''' is n breeden See-ierm twiske do holloundske ([[wäästfräisk]]e) Ailounde [[Flielound]] (ndl. ''Vlieland'') un [[Skylge]]. In oolden Tieden waas dät n wichtigen Honnelswai ätter dän [[Rhien]] un leeter ätter [[Amsterdam]]. [[Kategorie:See]] hj4hx3ywxxfiydlqxngllobj38fj8vk 0 582 117033 117032 2018-06-03T13:26:06Z Heinz 88 /* Wällen */ wikitext text/x-wiki As '''Waareld''' beteekent me kuut aal, wät dät rakt of touminst aal, wät uus tougungelk is. == Die Begriep ''Waareld'' in ferskeedene Feeke == === Geografie === [[Bielde:The Earth seen from Apollo 17.jpg|thumb|100px|right|''Uus Waareld'': ju [[Äide]]]] [[Bielde:Herodotus world map-de.svg|thumb|100px|right|Ju Waareld ätter [[Herodot]] (Antike)]] So as dät däälich bekieked wäd, is die Begriep Waareld, beleeken ap dän [[natuurwietenskuppelken]] Ärkantnis-Horizon, juust so tou ferstounden as dät uus bekoande [[Universum]] mäd aal sien Bestounddeele. Daach wäd ju Beteekenge "Waareld" in wäkke Touhoopehonge noch as n [[Synonym]] foar "Äide" bruukt, so biespilswiese in do Begriepe "[[Waareldkoarte]]" as een Koarte fon ju heele Äidbupperflakte. Uk ju Beteekenge "waareldwied" belukt sik maast bloot ap ju [[Äide]], nit ap dät Universum. === Politik === In ju [[Politik]] wäd ''Waareld'' deelwiese foar Ouskeedengen in geografiske, wietenskuppelke un kulturelle Perspektive bruukt. Me boalt biespilswiese fon ju [[Oolde Waareld]], ju [[Näie Waareld]], fon een [[Waareldriek]], fon een [[Eerste Waareld|Eerste]], [[Twäide Waareld|Twäide]], [[Trääde Waareld|Trääde]] un [[Fjoode Waareld]], of uk fon een [[Wäästelke Waareld|wäästelke]] un een [[Islam|islamiske Waareld]], man uk fon ju heele Äide, wan biespilswiese fon [[Waareldpolitik]] boald wäd. === Sosjologie === In dän Sproak-Bruuk rakt dät masse Uutdrukke, do dät Woud ''Waareld'' beienhoolde, sik beluukend ap moanskelke Hooldengen juunuur aal, wät uum jo tou is. Maasttieds heert suk aan ap moanskelke Touhoopehonge beleekenen Waareldbegriep uk ju Foarstaalenge fon bestimde ''Sätgjuchte'', wierätter ju Waareld funktioniert, un wäkke Gloowens-Sätte, do as Gruundsleek foan dät ''Waareldferhoolden'' un ju ''Waareld-Tjuudenge'' jäilde. Tou Waareld as sosjoale Kategorie heere biespilswiese Begriepe as [[Waareldbekiekenge]] <small>(düütsk: "Weltanschauung")</small> un [[Waareldbielde]], also ju Sjucht fon dän Moanske ap dät, wät uum him tou is un ju Tjuudenge fon aal dät. Attribute as ''waareldeepen'', ''waareldwoand'' of ''waareldfroamd'' beluuke sik ap "Waareld" as een Synonym foar [[Sälskup (Sosjologie)|Sälskup]] un [[Kultuur]], wierbie aan Moanske as uumso waareldwoander jält, je moor hie sik in ju Waareld, dät hat uk in uur [[Kultuur-Kring]]e, tougjuchtefiende kon. ''Beroupswaareld'' of ju ''Waareld fon ju Politik'' sunt stoundende Begriepe foar dät Aaltouhoope fon sälskuppelke Deelberieke. Wikt Toanken un Honneljen fon een oankelde Person fon sälskuppelk ounärkoande [[Sosjoale Norm|Normen]] tou stäärk ou, boald me deer fon, dät dät 'waareldfroamd' is of ju Person in een ''Privoatwaareld, ''Phantasie-Waareld'', of ''Skienwaareld'' lieuwt. As 'Waareld-ouwoand' jält biespilswiese dät Lieuwend fon [[Eremit]]en, [[Mytizismus|Mystiker]]e of [[Askese|Asketen]]. === Theologie === [[Bielde:PtolemyWorldMap.jpg|mini|Deerstaalenge uut dät 15. Jierhunnert fon Ptolemäus sien Foarstaalenge fon ju Äide]] In't [[Kristendum]] beteekent ''Waareld'' dät Aaltouhoope fon Moanskene un do natüürelke un uurnatüürelke Moachte, do dän Wille fon God juunstounde. Düt Ferstoundnis fiert dieruum in dän Sin toun Breek mäd ju Waareld, dtä Goddes Wille in aal do Seeken mäitreekend wäd, man ap ju uur Siede uk tou aan Oainwäid fon ju Waareld as fon God moakede, man [[Sände|sändich]] wuudene [[Skäppenge]]. Oafter wäd in ju Theologie uk ju Formulierenge ''waareldsk'' bruukt, dät hat in dän Sin fon dät tiedelk Äidske, dät [[Säkularismus|säkuloare]], [[Materie (Philosophie)|materielle]], [[Profoan|profoane]] in dän Unnerskeed tou dät Goddelke, Hillige un [[Eeuwegaid|Eeuwige. [[Jesus Kristus]], foar ju Waareld die Ouhälper fon [[Sände]], [[Dood]] un [[Hälle]] is ätter [[biebel]]ske Leere dät Siel un ju Bestimmenge fon aal do Moanskene un ju heele [[Geskichte]]. Aal do Sänden - also dät Monskene fon ju Naite tou God ouwieke of fon ju Heeregaid juun him, ap wäkke Wiese uk immer - tälle in dät Kristendum tou dän Beriek fon dät Waareldske, dät die Gloowende truch Bekrierenge tou Jesus Kristus, dät Äntfangen fon ju uut fertjoonstloose [[Gnoade]] skoankte [[Seelegaid]] tou uurwienden häd. Ju [[Apokalypse]] is in ju kristelke [[Eschatologie]] dät truch God wilst dät [[Lääst Gjucht|Lääste Gjucht]] broachte ''[[Waareld-Unnergong|Eende fon ju Waareld]]'' un die Begin fon dät fuleendede Goddesriek. === Philosophie === Foar [[Kant]] kumt dän Begriep foin ju Waareld bloot een regulative Betjuudenge tou, uumdät hier neen [[Bekiekenge]] <small>(düütsk:Anschauung)</small> äntspräkt. Bekiekengen hääbe wie näämelk aaltied bloot fon oankelde Objekte. Man ju Waareld kon uus nooit as n oankelde Seeke, un uk nit ''in't Heele'' roat weese. Daach häd die Begriep aan bestimden Wäid as ''Orientierengs-Hälpe'', ju Idee fon ju Waareld blift een regulative Idee fon ju [[Kritik fon ju riene Fernul|riene Fernul]]. Foar ju [[Phänomenologie]] is ju Waareld een [[Horizont-Phänomen]]. Dät hat, ju is ätter [[Karl Jaspers]] foar ju moanskelke Existenz bloot in Foarm fon [[Skeed-Situationen]] tou ärfoaren un lät sik juust nit bekrieuwe as ju Summe fon aal, wät dät rakt. Ju Waareld is fuulmoor eerste ju Bedingenge deerfoar, dät uus ''in hier'' oankelde Dinge juunkuume konnen. Ju gungt deeruum älke Beluukenge juunuur Binnewaareldske Seeken foaruut. [[Martin Heidegger]] fersoachte buppedät, ju [[Subjekt-Objekt-Kleeuwenge]] truch dän Begriep fon dät ''In-ju-Waareld-Weesen'' tou uurwienden. Wilst die näitiedelke [[Subjektivismus]] mäd [[Descartes]] een Uutnuurfaalen fon Subjekt un Objekt foarbroachte un deermäd ju [[Ärkantnistheorie|ärkantnistheoretiske]] Fräige, wo dät waareldloose Subjekt die Tougong tou ju ''Buutewaareld'' slumpet, is foar Heidegger dän Moanske immer al een Waareld meeroat. Bääte dät Phänomen fon ju Waarled kon deerbie toankend nit touräächgeen wäide, uumdät ju Waareld een sinnhaftige Totalität is. Sin is oaber een [[Emergenz]]phänomen, dät nit truch tou Touhoopestukjen fon eerste sinloose (also beluukengsloose) Objekte rekonstruierd wäide kon. === Medien === Uum do Figuuren un dät Skjoon in [[Wiedkieker-Serie|Serien]] of Filme fon ju ''reoale Waareld'' outouskeeden, wäide oafter do Uutdrukke ''[[Serienuniversum]]'' of ''[[Filmuniversum]]'' bruukt. Jo beluuke sik deerap, dät ju Waareld, as ju in dän Film of ju Serie wiest wäd, nit reoal is, man daach as een komplette Waareld in dän sosjologisken Sin tou bekiekjen is. == Wällen == * Düssen Artikkel is foar groote Deele uut ju düütsksproakige Wikipedia uursät. [[Kategorie:Natuurphilosophie]] [[Kategorie:Metaphysik]] [[Kategorie:Religionsphilosophie]] [[Kategorie:Eschatologie]] 1ytai8937t70jl3kydaip3uv93q2spv 0 583 123163 123162 2024-01-30T02:49:52Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Continents vide couleurs-automatedvector.svg|thumb|upright=2|Do Waarelddeele]] [[Bielde:Waareldkoarte.jpg|thumb|upright=1.5|Do Waarelddeele un hiere Noomen]] N '''Waarelddeel''' is ne Loundmasse, ju der apaat lait un natüürelke Scheede häd. Ap de Waareld rakt dät soogen Waarelddeele: * [[Afrikoa]]<span style="color:brown;"> >></span> * [[Antarktikoa]]<span style="color:#0000FF;"> >></span> * [[Asien]]<span style="color:#ff0000;"> >></span> * [[Europa]]<span style="color:#884400;"> >></span> * [[Noudamerikoa]]<span style="color:#00FF00;"> >></span> * [[Ozeanien]]<span style="color:#800080;"> >></span> * [[Suudamerikoa]]<span style="color:#00B058;"> >></span> == Grööte un Ienwoonertaale == {| class="prettytable" !width="100" style="background:#EEEEFF"|Kontinent !width="100" style="background:#EEEEFF"|Grööte !width="100" style="background:#EEEEFF"|Ienwoonere !width="100" style="background:#EEEEFF"|% fon ju Äiduurfläche |- | style="background:#FFCBCB;" |[[Afrikoa]] | style="background:#C6E2FF; text-align:right;" |30,3 Mio. km² | style="background:#C5E329; text-align:right;" |924 Mio. | style="background:#FFAE5E; text-align:right;" |5,9 |- | style="background:#FFCBCB;" |[[Antarktikoa]] | style="background:#C6E2FF; text-align:right;" |13,2 Mio. km² | style="background:#C5E329; text-align:right;" |4.000 | style="background:#FFAE5E; text-align:right;" |2,7 |- | style="background:#FFCBCB;" |[[Asien]] | style="background:#C6E2FF; text-align:right;" |44,4 Mio. km² | style="background:#C5E329; text-align:right;" |3.968 Mio. | style="background:#FFAE5E; text-align:right;" |8,7 |- | style="background:#FFCBCB;" |[[Europa]] | style="background:#C6E2FF; text-align:right;" |10,5 Mio. km² | style="background:#C5E329; text-align:right;" |732 Mio. | style="background:#FFAE5E; text-align:right;" |2,1 |- | style="background:#FFCBCB;" |[[Noudamerikoa]] | style="background:#C6E2FF; text-align:right;" |24,2 Mio. km² | style="background:#C5E329; text-align:right;" |520 Mio. | style="background:#FFAE5E; text-align:right;" |4,6 |- | style="background:#FFCBCB;" |[[Ozeanien]] | style="background:#C6E2FF; text-align:right;" |8,5 Mio. km² | style="background:#C5E329; text-align:right;" |20 Mio. | style="background:#FFAE5E; text-align:right;" |1,7 |- | style="background:#FFCBCB;" |[[Suudamerikoa]] | style="background:#C6E2FF; text-align:right;" |17,8 Mio. km² | style="background:#C5E329; text-align:right;" |378 Mio. | style="background:#FFAE5E; text-align:right;" |3,5 |} [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Waarelddeele| ]] 25tb3am22i26qb286jwm54oewtx96xb 0 584 109752 105583 2014-07-07T05:38:51Z Kening Aldgilles 23 Wäch mäd ju Werbung wikitext text/x-wiki '''Waareldmusik''' wäd bruukt as Sammelnoome foar aal nit-äiwendloundske Musik man uk wäil foar aal nit-klassiske Musik. So meend konnen deer uk do regionoale Gruppen fon däälich unner faale, do der oafte ap dät Skeed twiske [[Popmusik]] un [[Foulksmusik]] lääse. Ju [[Cajun Musik]] kon me as Biespil naame. [[kategorie:Musik]] rcqnbsnb4uxlyty4wl8wphdmtbbec93 0 585 120280 111710 2021-09-22T14:13:30Z Iifar 6881 better pic wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Wacholder |- | align="center" | [[Bielde:Wacholder-Waldgaertner.jpg|320px|Heedeloundskup mäd Wacholder (Juniperus communis), Lüneburger Heide]] <br /><small>Heedeloundskup mäd Wacholder ''(Juniperus communis)'', Lüneburger Heide</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Familie:'' || ''Cupressaceae'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Cupressoideae'' |- | ''Sleek:'' || ''Juniperus'' |- | '' Unnersleek:'' || ''Juniperus'' |- | ''Oard:'' || Wacholder ''(Juniperus communis)'' |- |} |} [[File:Juniperus communis fruits - Keila.jpg|thumb|180px|links| Wacholderbäien]] '''Wacholder''' ''(Juniperus communis)'' [[:de:Gemeiner Wacholder]], woakst as Struuk af as litjen Boom. Hie is in ne Heedeloundskup oafter tou sjoon, deeruum dät do Skäipe dät Gewoaks mäd do spitse Näddelen nit so jädden iete, dät oaber in ne Mäideloundskup maasttieds oumäind wäd un in dän Woold in ju Skaad fon do grattere Boome nit goud däie kon. Do Bäien kon me nit iete, dät is eegentelk dät Säid. [[Fuugele]] freete do Bäien. Fon do Bäien kon me Sluk un Wien moakje, do wäide uk as Krüüderäi bruukt. Die Wacholder waas "Boom fon dät Jier 2002". Däälich wäd die Wacholder fuul as Tuun- un Sierplonte bruukt. <br> <br> ==Sjuch uk== * [[Plonten]] * [[Bäien]] * {{Commons ienföigje|Juniperus_communis|{{PAGENAME}}}} {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Ietelweere]] 5xjdct6pugv7lihrbkhea73roxmhy7l 0 586 123344 120153 2024-02-17T03:56:29Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Siaradwyr y Gymraeg ym Mhrif Ardaloedd Cymru.png|thumb|200px|right|Wofuul Ljuude der Walisisk baale in Wales: in dät Noudwääste uur 62,5%, in dät Suudaaste unner 12,5%.]] [[Bielde:National Eisteddfod Maes 2007.jpg|thumb|200px|right|Ju national ''Eisteddfod'', dät groote Sjungerfäst fon do Waliser. Deeroun sit dät Woud ''eistedd'' 'sitte', man däälich kon me uk hääruumeloope un sik dät ap dät groote Skirm bekiekje.]] Ju '''walisiske Sproake''' (dt. ''Walisisch'') is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der boald wäd in '''[[Wales]]''' (''Cymru''), deeruum do Waliser sik sälwen un hiere Sproake ''Cymraeg'' naame. (Spräk [kömri, kömraig]).<br /> Mädnunner baale 750.000 Ljuude Walisisk, wierfon in: * Wales: 611,000 * Änglound: 133,000 * Chubut, Argentinien: 25,000 Ju Sproake lät uus gans froamd un fröier hääbe do Geleerden meend, dät waas neen indogermaniske Sproake. Man daach is ju dät. Ju Sproake gungt toun Biespil so:<br /> ''Mae gath ar y gadair''<br /> [mai gath ar e gadär]<br /> 'Deer is n Kat ap dän Stoul.'<br /> Deeruut hoalje wie foulgjende Woude:<br /> ''mae'' = deer is<br /> ''gath'' = ''cath'' = Kat; (''th'' as in ängelsk ''thin'')<br /> ''ar'' = ap<br /> ''y'' = dän (uk: ju, die, dät)<br /> ''gadair'' = ''cadair'' = Stoul<br /> Also fange ''cath'' un ''cadair'' gewöönelk oun mäd ''C'' (spreeken as:[k]), man annert sik dät in bestimde Kombinatione tou ''G''.<br />Dät hat '''Mutation''' un spielt in dät Walisiske ne groote Rulle, uk bie uur Konsonante.<br /> ''Cath'' is hier dät eensichste Woud, wät bekoand lut. N uur Sats:<br /> ''Mae’r ci yn yr ystafell''.<br /> [mai r kie en er estawäLL]<br /> 'Deer is die Huund in ju Stoowe.'<br /> Deeruut leere wie:<br /> ''‘r = yr = y'' = dän (uk: ju, die, dät)<br /> ''ci'' = Huund<br /> ''ystafell'' = Stoowe.<br /> Dät lääste Woud häd also mäd ''ST'' wät Bekoandes un ''ci'' kanne wie wier, as wie an n ''Kynologe'' ('Huundetuchter') toanke.<br /> Dät walisiske ''LL'' wäd uutspreeken as ''L'' wüült touglieke Tied Luft truch do Tuske gungt. Deeruut kon me ferstounde wieruum die walisiske Noome ''Lloyd'' oafte as ''Floyd'' uutspreeken wäd. <br /> N uur Biespil:<br /> ''Mae ef yn eistedd''; (''dd''=''th'' as in ängelsk ''this'')<br /> 'Deer is hie an’t sitten' = 'Hie sit.'<br /> Dät lät komplitsierd, man eegentelk is dät in dät Ängelske juust gliek:<br /> ''He is sitting'' = ‘hie sit’ un so uk:<br /> ''Rydw i yn eistedd = I am sitting'' = ‘iek sitte’<br /> ''Rwy ti yn eistedd = You are sitting'' = ‘du sitst’ Ap ju Wiese hougje Froamde nit aal do Foarme as ''sit-sitte-sitst'' fon aal Tiedwoude tou leeren.<br /> Me toankt wäil, dät dät deerhäär kumt, as do keltiske Ienwoonere fon Änglound aal dät Germaniske leere moasten, as jo siet 449 ap eenmoal fon do Angeln uurhärsked wuuden. == Sjuch uk == * [[:cy:Hafan|Ju walisiske Wikipedia]] == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://johannes.heinecke.free.fr/dict/cymraeg/ Düütsk-Walisisk un Walisisk-Düütsk Woudebouk] * [http://www.bbc.co.uk/wales/learnwelsh/ Kurs Walisisk ap ängelsk]. * [https://web.archive.org/web/20160303234059/http://www.ekfrysk.host22.com/ASHYP5b2.htm Uur ju Uurseeke fon Mutation (Kap. 5)]. * [https://web.archive.org/web/20091208004237/http://www.linguae-celticae.org/Lernen.htm#Wali Uursicht fon Leermiddele un sowät]. * [http://translate.google.com/translate_t?hl=&ie=UTF-8&text=cydymdeimlad&sl=cy&tl=de#de|cy|Ich%20liebe%20dich Automatiske Uursättenge!] * [http://www.sksk.de/formulare/cymraeg.pdf Einführung in die Walisische Sprache] [[Kategorie:Keltiske Sproaken]] bz1bddwvjtb2t8cl6vjvyhe4cfc301u 0 587 120154 105582 2021-08-08T23:13:16Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:DEU Wangerooge COA.svg |100px|Woapen]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Loundkring Fräislound|Fräislound]] | buurmäster = Holger Kohls| hööchte = 3 m. buppe NN | fläche = 7,94 km² | ienwoonertaal = 919 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 116 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Wangerooge in FRI.svg | 260px|]] | }} [[Image:Wangerooge.png|thumb|right|260px|Wangerooge 2006. Midde deerap lait dät Täärp (rood).<br>In dät Wääste die oolde Wäästtouden.]] '''Wangerooge''' is dät aastelke fon do soogen [[aastfräiske Ailounde]] un dät eensichste wät unner [[Ooldenbuurich]] faalt. Tougliek is et uk dät eensichste, wier bit in dät 20.Jierhunnert Fräisk boald wuude. Die lääste Spreeker fon ju [[Wangeroogisk|Wangerooger Sproake]] stoorf eerste 1950. Dät Ailound lait, wier [[Weser]] un [[Jade]] touhoope kuume. Dät häd däälich ne Laangte fon 8,5 km un ne grootste Bratte fon 2,2 km in dät Wääste, man bloot 1,2 km bie dät Täärp. Ju Uurfläche wikselt stäärk mäd Äbbe un Floud, man is 497 Häktoar, wan me ätter ju midlere Tiedehoochwoater-Lienje reekent. <br>Deerap woonje däälich sun duusend Moanskene. <gallery> 2012-05-13 Nordsee-Luftbilder DSCF8674.jpg|<!--Aerial view of -->Wangerooge 2012-05-13 Nordsee-Luftbilder DSCF8702.jpg|<!--The port of Wangerooge--> Alter Leuchtturm-01.jpg|<!--Old Lighthouse--> Neuer Leuchtturm Wangerooge.jpg|<!--New Lighthouse--> Wellenbrecher, Düne.JPG|<!--Beach and dike of Wangerooge--> 2012-05-13 Nordsee-Luftbilder DSCF9125.jpg|Café Pudding </gallery> ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20111222114340/http://genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/wangerooge.htm Wangerooge ap Genealogie-Forum] {{Commonscat|Wangerooge}} <br> [[Image:Wang99.jpg|thumb|left|450px|Wangerooge ap ju Koarte fon [[Kartographie|LeCoq]] fon 1815. Dät Täärp liech domoals ap ju Steede, wier nu die oolde Wäästtouden noch stoant.]] [[Image:LECOQ WANGEROOGE.JPG|thumb|left|450px|Wangerooge un Uumgeegend ap ju Koarte fon [[Kartographie|LeCoq]] fon 1815.]] {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Stääd in Läichsaksen]] [[Kategorie:Aastfräiske Ailounde]] [[Kategorie:Loundkring Fräislound]] fm0wl802rp4hlby5z2e7sqnzs1ppr07 0 588 120260 103181 2021-09-07T18:46:03Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki '''Wangeroogisk''' waas ne Fräiske Sproake, juu deer fröier ap [[Wangerooge]] boald wuude. == Klassifikation == Dät Wangeroogiske heert tou ju grote [[Indo-Europäiske Sproaken|indo-europäiske Sproakfamilie]], wier tou Biespil uk Sproaken as dät [[Fransk]], [[Griechisk]], [[Russisk]], [[Persisk]] un [[Hindi]] tou here. Mäd dät [[Deensk]]e, [[Norwegisk]]e un [[Swedisk]]e heert dät tou do [[germoanske Sproaken]], un binnen disse Gruppe bildet ju Sproake mäd dät [[Wäästfräisk]], [[Düütsk]], [[Niederloundsk]] un [[Jiddisk]] ju [[Wäästgermoanske Sproaken|wäästgermoanske Sproakgruppe]]. Dät Wangeroogiske is juust as dät Wäästfräisk Früünd tou dät [[Ängelsk]] un [[Skotsk]], do aal Deel fonne [[Noudwäästgermoanske Sproaken|noudwäästgermoanske Sproakgruppe]] sunt. Binnen disse Gruppe rakt et do angelsaksiske Sproake un do [[fräiske Sproaken]]. Binnen do fräiske Sproaken heert dät Wangeroogisk tou ju Kategorie [[Aastfräisk]]. Dät Aastfräiske bestiet uut twa Dialektgruppen: Dät Oamsfräisk dät in Groningerlound un wäästelk Aast-Fräislound boald wude un dät Weserfräisk dät in dät aastelke Deel fon Aast-Fräislound boald wude. Dät Wangeroogisk heert tou ju weserfräiske Dialektgruppe. Ju Früündskup twiske do fräiske Sproaken un ju ängelske Sproake sjucht me foarallen in bepeelde Woude un grammatikaliske Besunnerhaide. In’t Middeloaler wieren Fräisk un Ängelsk noch altied äänge Früünde, man bie do näie Woude wuuksen do Sproaken uutnunner. Een fon do wichtichste Ienfloude is ju normandiske Invasion in’t Jier [[1066]]. Dät Wangerooger Fräisk waas gjucht konservativ. Ju Sproake, ju dän maasten Ienfloud ap’t Wangeroogisk hiede waas [[Läichdüütsk]]. Dät Noudfräisk, Wäästfräisk un dät Aastfräisk häbe uk hiere oaine Äntwikkelenge häiwed un dälich konnen sik do Balere nit moor gjucht ferstounde. Fermoudelk kuden do Balere fon’t [[Seelterfräisk]] un Wangeroogisk sik noch ferstounde, uk wan ju seelterfräiske Sproake tou ju oamsfräiske Gruppe un ju wangerooger Sproake tou ju weserfräiske Gruppe heerde. Seelterfräisk un Wangeroogisk häbe bit in’t 20. Jierhunnert uurlieuwed. Dälich is ju seelterfräiske Sproake noch dät lääste Dialekt fon ju oolde aastfräiske Sproake. Fergliekje do foulgjende Woude ap Wangeroogisk, [[Seelterfräisk]], [[Noudfräisk]] fon’t Fäästlound (ap [[Mooring]]), dät Noudfräisk fonne Ailounde ([[Fering]]) un [[Wäästfräisk]]: {| class="wikitable" |- !taal !colspan="12"|Biespilwoude |- |Wangeroogisk<ref>Uut ju Wourdlieste, ju apnumen wude in dät bouk ''Mittheilungen aus der Sprache der Wangeroger''. 1996. Ljouwert: [[Fryske Akademy]] & Aurich/Auerk: [[Ostfriesische Landschaft]]</ref>: |''haud'' |''farhaud'' |''uug'' |''naazii'' |''tuut'' |''tusk'' |''kinback'' |''soke'' |''oor'' |''quiddër'' |''uuz'' |''fiaur'' |- |[[Seelterfräisk]]: |''Kop'' |''Stierne'' |''Oge'' |''Nose'' |''Mule'' |''Tusk'' |''Keeuwe'' |''Soke'' |''Oor'' |''kweede'' |''uus'' |''fjauer'' |- |[[Noudfräisk]]:<br> <small>(Mooring)</small> |''hood'' |''foorhood'' |''uug'' |''noos'' |''müs'' |''täis'' |''kan'' |''siik'' |''uur'' |''seede'' |''üs'' |''fjouer'' |- |[[Noudfräisk]]:<br> <small>(Fering)</small> |''hood'' |''föörhood'' |''uug'' |''nöös'' |''mös'' |''tus'' |''kan'' |''sjuuk'' |''uar'' |''sai'' |''üs'' |''fjauer'' |- |[[Wäästfräisk]]: |''holle'' |''foarholle'' |''each'' |''noas'' |''mûle'' |''tosk'' |''kin'' |''wang'' |''ear'' |''sizze'' |''ús'' |''fjouwer'' |- |} ==Skichte== Uut ju [[ooldfräisk]]e Tied sunt neen skriftelke Uurläwerengen fon’t Ailound [[Wangerooge]] bewoard bleeuwen. Mäd do bee ''Rustringer häiwedskriften'' fon om’t Jier 1300 (dät Asegabouk un n uur Gjuchtstäkst) sunt oaber Täkste uut dät weserfräiske Dialektgebiet bewoard bleeuwen, wierfon ju Sproakfoarm woarskienelk gjucht fuul ap dät OoldWangeroogesk liekt.<ref>Arjen Versloot: ''Das Wangeroogische.'' in: Horst H. Munske (Ferlaach): ''Handbuch des Friesischen''. Niemeyer, Tübingen 2001, Siede 423.</ref> [[Bielde:Wangerooge 1805.jpg|thumb|300px|Historiske Koart 1805, do dät Wangeroogisk truch knap 1000 Moannskene boald wude.]] In’t 19. Jierhunnert waas dät [[Aastfräisk]]e (of Aastlauwersk Fräisk) al siet Generationen uutstuurwen un truch do [[läichdüütsk]]e Dialekte ärsät. Bloot in two isolierte Gebiete kude dät Aastlauwersk Fräisk uurlieuwje. Disse Gebiete wieren dät [[Seelterlound]], wier dät Seelterfräisk noch altied lieuwet, un dät Ailound [[Wangerooge]]. Truch sien isolierte Loage waas dät Fräisk loange Tied ju eensichste Toal ap’t Ailound un also ju Uumgoangssproake. Ju Situation fon ju litje Toalmeenskup, minner as 1.000 Moanskene, waas bit ju Midde fon‘t [[19. Jierhunnert]] stabil. Dät ferannerde sik oaber gau inne winter fon [[1844]]/[[1845]], as dät Ailound truch Stoarmfloude troffen wude un do Ailoundbewonere evakuierje moasten. Fonne uursproangelke Befolukenge woonden 1861 bloot noch 84 Moanskene ap’t Ailound. Do maaste Ienwoonere fon Wangerooge leken foar altied ätter’t Fäästlound wai, bie [[Varel]] gruunden jo n näi Täärp: [[Näi-Wangerooge]]. 1863 wude begonnen dät Ailound wier aptoubauen, man do maaste oolde Bewonere kemen nit wierume. Truch ju Delenge fonne Toalmeenskup kude ju Sproake appe Duur nit uurlieuwje. Daach kude dät Wangeroogisk noch n poor Jiertjaande ap’t Fäästlound un ap’t Ailound bestounde. Die lääste Baler ap’t Ailound stoorf 1930 un die lääste Baler ap‘t Fäästlound stoorf 1950. Die Anwalt [[Heinrich Georg Ehrentraut]] (1798–1866) uut [[Jever]] begon in’t Begin fon’t [[19. Jierhunnert]] dät Wangerooger Fräisk tou unnersäiken un fäästtouläsen. Hie häd ne tämelk wietenskuppelke Oarbeid skreeuwen. Noch foar do Stoarmfloude kude hie gjucht fuul fon’t Wangeroogisk dokumentierje. Sien Äntdekkengen un Täkstse wude in sien ''Friesisches Archiv'' publisierd. Inne 1990'er Jiere foont [[Pyt Kramer]] n groot Deel fon’t ''Friesisches Archiv'' dät silläärge noch nit publisierd waas. Truch do bee Dele fon’t Friesisches Archiv fon Ehrentraut is dät Wangeroogisk gjucht goud dokumentiert. == Grammatik == === Substantiv & Artikel === Dät Wangeroogiske häd, juust as dät Seelterfräisk, monlike un wieuwelke Haudwouden. Dät Artikel ''dan'' (die) is monlik, ''dju'' (ju) is wieuwelk un ''dait'' (dät) is neutroal. Foar dät Plural wädt ''da'' bruukt. <br /> {| class="wikitable" |- class="hintergrundfarbe7" !Geslächt !Singular !Plural |- |monlik |dan mon ''(die Mon)'' |da monsliuud ''(do Monljude)'' |- |wieuwelk |dju faun ''(dät Wucht)'' |da faunêr ''(do Wuchtere)'' |- |neUutroal |dait bên ''(dät Bäiden)'' |da bêner ''(do Bäidene)'' |- |} Inne Uutsproake fon’n wieuwelke Artikel 'dju' wude dät d maast nit uutboald, also ju Uutsproake waas maast 'ju' (so as do Seelter dät kwede). Bie bestimde Woude heerde dän fäästen Artikel 'deer': 'deer dûvel' (die Düwel), 'nâ deer dúnen' (ätter do Dunen), 'îk wul nâ deer tûn gung' (iek wol ätter’n Touden gunge). Wäkkenmoal rakt dät goarnaan Artikel: 'nâ bâd' (ätter Bääd), 'up tâfel' (ap’n Disk), 'up stôl' (appe Stoul), 'up schip' (ap't Skip).<ref>Heinrich Georg Ehrentraut. 1849. ''Friesisches Archiv Band 1''. Siede 18. Oldenburg: Schultz</ref> ==== Woudgeslächt ==== Dät Wangeroogisk häd tjo Geslächte: Monlik, wieuwelk un neutroal. Ätter Ehrentraut is dät Geslächt fon do wangerooger Woude nit altied kloor. Deertruch kon n Substantiv moorere Geslächte häbe. In Ehrentraut sien Woudelieste is bie älk Woud apskreeuwen wälk Geslächt, of Geslächte, dät Substantiv häbe kon. Wan et uum ne bestimde Menge of Soarte gungt is dät Woudgeslächt altied neutroal: dait büter ''(ju Butere)'', dait melk ''(ju Moalk)'', dait hüver ''(die Hoawer)''. Die Plural ''dait göder'' (do Göidere) is uk neutroal. Tiedwoude, do substantiviert wäide sunt uk altied neutroal: Dait süpen ''(dät Supen)'', dait spilin ''(dät Spieljen)''. ==== Pluralbildenge ==== Bie Pluralbildenge sunt moor Eendengen mugelk. {| class="wikitable" |- class="hintergrundfarbe7" !Pluraleendenge !Singular !Plural |- |''-s'' |dait lídeer ''(dät Läid)''<br>dan nummë ''(die Nome)'' |da lídeers ''(do Läidere)''<br>da nummës ''(do Nomen)'' |- |''-un'' |dan kêd ''(ju Kätte)''<br>dan minsk ''(die Moansk)'' |da kêden ''(do Kätten)''<br>da mínskên ''(do Moanskene)'' |- |''-er'' |dait bên ''(dät Baiden)''<br>dait bauk ''(dät Bouk)'' |da bêner ''(do Baidene)''<br>da baukêr ''(do Bouken)'' |- |''-û'' |dait gläs ''(dät Glääs)''<br>dait hûs ''(dät Huus)''<br>dait schip ''(dät Skip)'' |da glúzû ''(do Glese)''<br>da húzû ''(do Huse)''<br>da schüpû ''(do Skiepe)'' |- |} Et rakt Substantive, do gliek blieuwe. Tou Biespil 'dan wain' (die Woain) un die Plural 'da wain' (do Woaine). Dät Wangeroogiske häd juust as dät Seelterfräisk uk n poor unrägelmäitige Pluralbildengen. {| class="wikitable" |- class="hintergrundfarbe7" !Singular !Plural |- |dan brör ''(die Bruur)'' |da bröring ''(do Brure)'' |- |dan dii ''(die Dai)'' |da digge ''(do Dege)'' |- |dan spilider ''(die Spieler)'' |da spilifter ''(do Spielere)'' |- |} ==== Diminutiv ==== Dät Diminutiv wädt mäd do Suffikse ''-k'', ''-ken'', ''-iik'' un ''-uuk'' bildet. {| class="wikitable" |- class="hintergrundfarbe7" !Suffiks ! Diminutiv |- | -k |fliinerk ''(Flinnerke)'' |- | -ken |düünken ''(Dööntje)'' |- | -iik |biitiik ''(bitje)'' |- | -uuk |drupuuk ''(Druppe)'' |- |} Dät Suffiks ''-k'' kumt ätter do Woude do ap ''-el'' of ''-er'' eende un woarskienelk uk ätter Woude do uut dät Läichdüütsk kume. Do Rägele foar do Suffikse ''-iik'' un ''-uuk'' sunt nit kloor. Dät besunnere fon do wangerooger Diminutive is dät dät Geslächt nit uurs wädt, juust as bie do noudfräiske Ailounddialekte. Ap Wäästfräisk, Düütsk, Niederloundsk un Läichdüütsk wäide do Substantive ätter n Diminutiv neutroal, man ap Wangeroogisk behoold dät Diminutiv dät uursproangelke Geslächt fon’t Substantiv bie. === Pronomen === ==== Personal & Possesiv ==== [[Bielde:2012-05-13 Nordsee-Luftbilder DSCF8674.jpg|thumb|300px|Luftbielde fon [[Wangerooge]]]] {| class="wikitable" |- !colspan="1"| !colspan="2"|Personalpronomen !colspan="1"|Possesivpronomen |- ! Persoon ! Subjektfoarm ! Objektfoarm ! |- | 1. Singular | ik | mi | min |- | 2. Singular | dû | di | din |- | 3. Singular | hi (monlik)<br>yu (wieuwelk)<br>et (neutroal) | him, hiri | sin (monlik)<br>hiri (wieuwelk) |- | 1. Plural | wi | us | us |- | 2. Plural | yum | yo | yo |- | 3. Plural | ya | yam | yar |} ==== Demonstrativpronomen ==== Do Demonstrativpronomen do dät maaste bruukt wäide sunt: 'dit' (dit), 'din' (dit), 'dät' (dät), 'dize' (disse) un 'dis' (disse). Konstruktionen mäd ''sülvig'' sunt: 'dan sülvig' (diesälge), 'dju sülvig' (jusälge) un 'dait sülvig' (dätsälge). Instede fon disse Demonstrativpronomen konnen uk d Artikkele 'dan', 'dju', 'dait' un dät Plural 'da' bruukt wäide as Demonstrativpronomen. Dät Woud 'sucks' (suk) of 'sucks än' (so n, sukke) feruret nit. ==== Relativpronomen ==== Do Relativpronomen sunt 'dèr/deer' un 'dé'. {| class="wikitable" |- !Wangeroogisk !Seelterfräisk |- |''Dé n de hil wul, dèr mut deer düvel tö frün höl.'' |''Wäl inne Hälle wol, die mout die Düwel tou Früünd hoolde.'' |- |''Dan mon, dér...'' |''Die Mon, die...'' |- |''Dait wüf, dér ik dait fon krigin häb.'' |''Dät Wieuw, fon wäl iek wät kregen häbe.'' |- |''Da fauner, deer ik bläuket häb.'' |''Do Wuchtere, do iek blouked häbe.'' |} ==== Interrogativpronomen ==== Do Interrogativpronomen sunt 'wô' (wäl), 'hu' (wo), 'woneer' (wanner), 'wolk' of 'wólker' (wälke), 'wut' (wät), 'wutfar' (wät foar) un 'weeruum' (wieruum). === Adjektiv === Dät Adjektiv annert sik nit altied: dan göd mon ''(die goude Mon)'', dä göd liüd ''(do goude Ljude)'', djü göd faun (dät goude Wucht), dait göd bén ''(dät goude Baiden)'', da göd fauner ''(do goude Wuchtere)''. N Uutnoame is: än göden mon ''(n gouden Mon)''. Wan do Adjektive oaber n Eendenge kriege, dan lait dät ätter Heinrich Georg Ehrentraut an’n läich- of hoochdüütsken Ienfloud: hi ärbeert dan gänse di ''(hie oarbaidet dän gansen Dai)'', da gänse diggen up schip ''(do ganse Dege ap't Skip)'', ik häb de grätste deil des dis dör slipin ''(iek häbe dät grootste Deel fon’n Dai släpt)''. ==== Komparation ==== Bie de Komparation wädt die Komparativ bildet mäd ''-er'' un die Superlativ mäd ''-st''. {| class="wikitable" |- !Positiv !Komparativ !Superlativ |- |breid ''(breed)'' |brédder ''(brader)'' |bretst ''(breedste)'' |- |köol ''(koold)'' |käller ''(kaller)'' |kalst ''(kooldste)'' |- |djóp ''(joop)'' |djäpper ''(japper)'' |djapst ''(joopste)'' |- |gröet ''(groot)'' |grätter ''(gratter)'' |gratst ''(grootste)'' |- |} Et rakt oaber uk komplet unrägelmäitige Adjektive: {| class="wikitable" |- !Positiv !Komparativ !Superlativ |- |gut ''(goud)'' |bétter''(beter)'' |best ''(bääst)'' |- |fèl ''(fuul)'' |mö ''(moor)'' |meist ''(maast)'' |- |} === Tälwoud === Bie do eerste tjo Toalen is dät Geslächt wichtich. Juust as ap Seeltersk rakt et monnelke Tälwoude so as ''än'' (aan), ''twein'' (twäin) un ''three'' (träi), foar wieuwelke of neutroale Substantive wädt ''ään'' (een), ''twoo'' (two) un ''thriuu'' (tjo) bruukt. {| class="wikitable" |- ! !colspan="20"|Tälwoude |- |Sifer |1 |2 |3 |4 |5 |6 |7 |8 |9 |10 |11 |12 |13 |14 |15 |- |Woud |''än'' (m.)<br>''ään'' (f./n.) |''twein'' (m.)<br>''twoo'' (f./n.) |''three'' (m.)<br>''thriuu'' (f./n.) |''fiaur'' |''fiiv'' |''sëx'' |''siuugn'' |''acht'' |''niuugn'' |''tjoon'' |''ánëlf'' |''twüllëf'' |''thrëttiin'' |''fiirtiin'' |''füüftiin'' |- |Toale |16 |17 |18 |19 |20 |30 |40 |50 |60 |70 |80 |90 |100 |101 |1000 |- |Woud |''sëxtiin'' |''siuugntiin'' |''achttiin'' |''niuugntiin'' |''twintiig'' |''dartiig'' |''feertiig'' |''föftiig'' |''sëstiig'' |''söövëntiig'' |''tachëntiig'' |''näägëntiig'' |''hunnërt'' |''hunnërtään'' |''duuzënt'' |- |} Do Oardengstoale ap Wangeroogisk sunt: {| class="wikitable" |- ! !colspan="20"|Oardengstoale |- |Sifer |1e |2e |3e |4e |5e |6e |7e |8e |9e |10e |11e |12e |- |Woud |''erste''<br>of<br>''eerst'' |''oor''/''tweinst''<br>of<br>''dju twoost'' |''thrääd''<br>of<br>''dju thriuust'' |''fiääd''<br>of<br>''dju fiaurst'' |''fiifst'' |''sëxt'' |''siuugnst'' |''achst'' |''niuugnst'' |''tjooenst'' |''ánëlfst'' |''twüllëfst'' |- |} === Tiedwoud === Et rakt two Infinitivgruppen: *Infinitiv I ap ''-e'', ''-ii'' of ''-Ø'' *Infinitiv II ap ''-e(n)'' Hier unner stounde do Tiedwoude 'heer' ''(here)'' un 'kumme' ''(kume)''. {| class="wikitable" |- ! !colspan="2"|Infinitiv I !colspan="1"| !colspan="2"|Infinitiv II |- ! Persoon ! Präsens ! Präteritum ! ! Präsens ! Präteritum |- | ik | heer | heerd | | kumme | kaum |- | dû | heerst | heerst | | kumst | kaumst |- | hi, yu, et | heert | heerd | | kumt | kaum |- | wi | heert | heerden | | kummet | kaumen |- | yum | heert | heerden | | kummet | kaumen |- | ya | heert | heerd | | kummet | kaumen |- |} ==== Hälptiedwoude ==== Ju Objektfoarm fon’t Personalpronomen mäd do Hälptiedwoude ''wize'' (wese), ''wêr'' (wäide), ''wul'' (wolle) un ''sil'' (skälle): {| class="wikitable" |- class="hintergrundfarbe7" ! Personalpr. ! ''wize'' ‚wese‘ ! ''wêr'' ‚wäide‘ ! ''wul'' ‚wolle‘ ! ''sil'' ‚skälle‘ |- | ik | sin | wêr | wul | sil |- | dû | bist | warst | wult | silt |- | hi (monlik)<br>yu (wieuwelk)<br>et (neutroal) | is | wârt | wul | sil |- | wi | sint | wêrt | wult | silt |- | yum | sint | wêrt | wult | silt |- | ya | sint | wêrt | wult | silt |} ==Literatuur== * H.G. Ehrentraut in [http://books.google.nl/books?id=ZxMPAAAAYAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false Friesisches Archiv 1]. * H.G. Ehrentraut in [http://books.google.nl/books?id=d18AAAAAcAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false Friesisches Archiv 2]. * [http://www.fryske-akademy.nl/en/fryske-akademy/utjeften/boeken-afuk/taal-en-letterkunde/mittheilungen-aus-der-sprache-der-wangeroger/ Ehrentraut, H.G. Mittheilungen aus der Sprache der Wangeroger,] Bearbeitet und herausgegeben von Arjen P. Versloot. Fryske Akademy, Leeuwarden 1997. Akademynummer 834. ISBN: 90 6171 834 1 . 743 Seiten (Foutsättenge fon Friesisches Archiv 2 ätter do ätterlätte Hondskrifte in dät Mariengymnasium in [[Jever]]). * [http://www.ekfrysk.host22.com/Wang.htm Spreeken Wangeroogisk]. ==N wangeroogisken Text== [http://de.wikisource.org/wiki/%C3%84skenbriddel_Saunsiddel Äskenbriddel_Saunsiddel] Hierunner ätter: H.G. Ehrentraut in 'Friesisches Archiv', 2.Band, Oldenburg, 1854: Siede 80 ff.<br> ''Mäd seelter Uursättenge.'' [[Bielde:ASKEN1AB.JPG|1200px]] == Uursättenge ap Seeltersk == '''Ääskenbrödel Soundsiddel*''' {| style="border-spacing:8px;margin:0px -8px" |class="MainPageBG" style="width: 50%; border: 1px solid #cedff2; background-color: #ffffff; vertical-align: top" | {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="5" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff" Insen is der ne Wärskup**, deer wäide aal do Ljuude tou nöiged. Nu kuume jo uk in dit Huus, deer woonje two Wuchtere oun. Deer tjoont Ääskenbrödel Soundsiddel bie as Fauene. Nu gunge do two Wuchtere ätter ju Wärskup, un dan smiete jo n Oud Aaten in e Ääske, do mout Ääskenbrödel Soundsiddel deer uut sammelje. Nu fangt ju bitter oun tou huuljen, dan ju is gans fluch. Nu kumt der ne Duuwe: “Wieruume huulst du?” - “Dät mien two Wuchtere ätter ju Wärskup sunt, un iek nit mee.” - Nu kwad ju Duuwe: “Gung du der uk wai, iek wol do Aate in ju Tied der uut sammelje, dät du deerwai bäst.” - “Ochot,” kwad Ääskenbrödel Soundsiddel, “iek hääbe neen Kloodere.” Do kwad ju Duuwe: “Deer hääst du n Stok, gung ätter dän Boom, un slo deeran mäd dän Stok, dan koast du ounlouuke wät du wolt, siedene Kloodere un flugge Hoosen un Schoue, un dan gungst du wai wier ju Wärskup is, un gunge bääte ju Doore stounde, deer die Bäisem stoant.” -<br> Nu ferwunnerje aal doo Wärskupsgungere sik, wier dät flugge scheene Moanske häär kumt in siedene Kloodere. - Do gungt der aan Wänt ätter hier tou un wol hier hääbe tou donsjen, dan hie mai hier jädden liede, ju is n Oogenlust in sien Oogene. Nu lapt ju wäch, un ferljust hieren eene Schou. Nu nimt die Wänt dän Schou, un gungt dan uur Dai mäd dän Schou ätter aal do Wuchtere. - Een lät hiere Häkke outjukselje, un ju uur wät uut hiere Toonen haue - un neemens |} <!------------------------------------- gjuchte Spalte ----------------------------------------> |class="MainPageBG" style="border:1px solid #cedff2; background-color:#ffffff; vertical-align:top"| <div style="margin: 4px 4px 2px 4px; text-align: left;"> {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="1" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff; " paaset die Schou. Nu kumt hie uk in dit Huus, deer do two Wuchtere sunt, un Ääskenbrödel Soundsiddel ju stuud bääte de Doore uutersiede, dät hier naan Monmoanske sjucht. Do two Wuchtere paaset die Schou uk nit. Nu fljucht ju Duuwe stoadich uur dät Huus: :“Schou ful Bloud :is nit ju gjuchte Bräid. “Du moast beeter toukiekje,”kwad ju Duuwe tou dän Wänt. Nu kwad hie tou do Wuchtere: “Hier mout noch uurswäl in ‘t Huus weese.” - “Noa, hier is neemens moor in ‘t Huus.” - “Jee,” ropt ju Duuwe, hie schäl in de Köäkene gunge, bääte de Doore, deer stoant ju. - “Wät,” kwad dät Wucht, “Ääskenbrödel Soundsiddel, ju der dän ganse Dai in e Ääske puustet, deer kiekt neen Moanske ätter.” - Nu gungt hie in de Köäkene oun, un ju mout foar n Dai. Do paaset hie hier dän Schou oun, do ropt ju Duuwe: “Dät hat ju gjuchte Bräid.” Nu rakt ju Duuwe hier dän Stok, un haut an dän Boom, do kon ju foar n sieden Klood ounluuke wät ju wol. Deer is ju dän Wänt sien Bräid un do wäd ju sien Wieuwmoanske, un do two oolde Wuchtere blieuwe beschoomed biesitten. </td> |} |} . *) N Woud ''siddel'' is uurs in dät Wangeroogiske nit fuunen, man dät läit toanke an dät wäästfräiske ''silje'' 'sieuwje'. Man fielicht is ''Saunsiddel'' oulat fon dät frantsööske Woud ''Cendrillon'' foar ju äärme Fauene.<br> . **) Dät oolde seelter Woud foar 'Hochtied', wier do Wangerooger eepenbeer ''Dronk'' hieden. * Foar ne fräie düütske Uursättenge sjuch Benno Eide Siebs, ''Die Wangerooger'', Eine Volkskunde, Oldenburg 1928. Ätterdruk Leer 1974, ISBN 3-7963-0038-3. Sieden 48-49. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} pv06vhfp0boo5kzstzqm945tvmszahx 0 589 114892 113392 2017-12-30T02:52:12Z TohaomgBot 8379 BOT: Replaced raster image with an image of format SVG. wikitext text/x-wiki {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="1" style="float:right; empty-cells:show; margin-right:0em; margin-left:1em; margin-bottom:0.5em; background:#e3e3e3; font-size:90%" ! colspan="2" bgcolor="cef2e0" | <font size="+1"> Warschau |-bgcolor="#FFFFFF" | colspan="2" align="center" bgcolor="#FFFFFF" |[[Bielde:Warsaw - Royal Castle Square.jpg|280px]] |- ! colspan="2" bgcolor="cef2e0" | Lokation in Polen en Europa |-bgcolor="#FFFFFF" ! align="center" | [[Bielde:Warszawa Mapa.png|center|80px]] || [[Bielde:Europe location POL.png|center|120px]] |-bgcolor="#FFFFFF" ! align="center" | <small> <br /></small> ||<small> Tiedsone :<br /> [[UTC]] +1/Suumer UTC +2</small> |- |- bgcolor="cef2e0" ! Flagge !! Woapen |-bgcolor="#FFFFFF" ! align="center" | [[Bielde:Flag of Warsaw.svg|center|90px|Flag of Warschau]] || [[Bielde:POL Warszawa COA.svg|center|60px|Wapen fan Warschau]] |- !colspan="2" bgcolor="cef2e0" | Basisdoaten |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Besirk''' || 517.24&nbsp; km² <small> Stääd </small> |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Ienwoonere''' ||1,744,351 <small> (12/2015) </small> |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Ienwoonere per km²''' || 3,317 |-bgcolor="#FFFFFF" |'''seenivo''' || 78-121 m |- !colspan="2" bgcolor="cef2e0" | Regierenge |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Lound''' || [[Polen]] [[Bielde:Flag of Poland.svg|border|25px]] |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Bundeslound''' || Warschau |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Ferwaltenge''' || 18 Besirke |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Buurmäster''' || [[Hanna Gronkiewicz-Waltz]] <small> sänt 2001 </small> |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Webside''' || [http://www.um.warszawa.pl www.um.warszawa.pl] |} '''Warschau''' is ju Haudstääd fon [[Polen]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Polen]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] rx9kw2af3u868ps87cxkof25xm1dmd1 0 590 4449 3928 2008-01-12T21:22:46Z Maarten 17 Fäärelaited ätter [[Wikipedia:Weerskup]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Wikipedia:Weerskup]] 8ys0guc0omnmd0i1h10cqp68a0h47m9 0 591 103183 98783 2013-03-07T22:02:14Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 47 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q173056]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki __FORCETOC__ [[Image:WEEUWERSTÄL.JPG|thumb|right|500px|dät Weeuwerstäl.]] == Dät Weeuwerstäl == Do Deele fon n '''Weeuwerstäl''' sunt: do bee ''Treede'', do bee ''Knäppele'' of do ''Päärtjene'', wier do Treede an hongje. Do ''Kurrele'' of do ''Skieuwen'' sunt do Rullen, wier do Taue uur gunge, wier do Knäppele an hongje un do deertruch ap un deel bewääged wäide konnen, dät dät Tau uur do Rullen gungt. Unner sit die ''Umelööper'', wier dät weeuwde Linnen uur rulled wäd. Die ''Brustboom'' of ''Foarboom'' is ju Walse wier dät weeuwde Linnen uur gungt, eer dät dät uur dän ''Linnenboom'' gungt. Die ''Äffener'' is die Roome, wieroun dät Geweeuwe spond wäd. Ju ''Spoule'' is dät ''Skifken'' un ju ''Pipe'' is ju bewäägelke Rulle deeroun,wier dät Jäiden ap sit, wier die ''Ounsleek'' fon moaked wäd. Ju Piepe kon sik bewäägje ap n Stift, die der ''Präin'' hat. Die Ounsleekträid lapt truch ju ''Noose'' ap die Piepe. Ju ''Loade'' is ju Weeuwerloade, wieran die die ''Koum'' befäästiged, wierfon do Tienden truch dät Skäärjäiden gunge. Ju ''Heeuwelte'' is n tännen Stok, wier juust sofuul Träide hääruutkuume un vertikoal truch do Träide fon dät Skäärjäiden truuge loope, as Träide in dät Skäärjäiden oane sunt. Disse vertikoal loopende Träide sunt unner dät Skäärjäiden wier befäästiged an n Stok, die der nit an do Eende fääst, man bewäägelk is. Ju Heeuwelte kon truch do Treede ap un deel bewääged wäide, un honget an n Strik, die der uur do Kurrele of Skieuwen gungt. Disse Rulle is an n Holt befäästiged, dät ju ''Pläiene'' hat. Do buppe ap dät Gestäl lääsende Boolke, wier ju Pläiene an befäästiged is, hat die ''Pläienboom'', un dät uur Holt, dät buppe ap an do Sieden fon dän Pläienboom sit, hat ju ''Kroune''. Do bee flakke Stokke, wier dät Skäärjäiden kjuuswiese uur gungt, heete ''Roustokke'', do mäd ''Rouhoaken''* ferbuunden sunt. Ju ''Bräiskeede'' gungt ap jusälge Wiese truch dät Jäiden; ju tjoont deertou, dät annunner klieuwjen fon do eenpelde Träide fon dät Skäärjäiden tou ferhinnerjen. Die ''Jäidenboom'' is ju Walse, wier do Ounsleeksträide uurhäär gunge. Dät ''Sluutholt'' ferbint do bee Fäite, do bee ''Siedstukke'' fon dät Weeuwerstäl. <small>*) Wo wichtich dät Weeuwen in Seelterlound waas, kon me deeran sjo, dät dät in t Suude fon Skäddel n Loundstuk roate mäd dän Noome ''die Rouhoake'', juust ätter de Foarm.</small> ==Woudelieste== Äffener m., Bräiskeede f., Brustboom m., Foarboom m., Gong m., Heeuwelte f., Jäidenboom m., Kätte f., Knäppel m., Koum m., Kroune f., Kurrel m., Linnenboom m., Loade f., Noose f., Ounsleek m., Päärtjen n., Piepe f., Pläienboom m., Pläiene f., Präin m., Rait m., Rouhoake m., Roustokke pl., Skäärjäiden n., Skieuwe f., Skifken n., Siedstuk n., Sluutholt n., Spoule f., Spoulpiepe f., Strap m., Tämpel m., Treede m., Uumelööper m. == Dät Weeuwen == Bie dät Weeuwen häd me in de Laangte dät Skäärjäiden (ju Kätte), wier dan dät Ounsleek in de Bratte twäärs truch weeuwed wäide skäl. Foar tweelich ''Smitte'' Linnen (7½ Äälne) dan mout me aan Äffener hääbe fon trütich ''Gonge''; dan kumt in älke Gong sun Strap Jäiden fon ju Kätte; dan is der foar ap dät Stäl n tjukken Boom (die Jäidenboom), ap eene Eend n Gat deeroan, deer wäd n Stok truchstat. Dan wäd die Eend fon dät Jäiden in dän Boom fäästmoaked, dan wäd die Boom rundtroald, un dan gungt dät Jäiden der aal uumetou soloange, dät die Eend kumt. Midde ap dät Stäl, deer hongje do Heeuwelte un ju Loade mäd dän Koum deerbie. Dan foatje jo oun tou weeuwen un mouten uungefeer sofuul Ounsleek hääbe as dät Skäärjäiden. Dan sit die Weeuwer bääte sun Boom, dät hat n Brustboom. Deer wäd dät Skäärjäiden eerste oan fäästmoaked. Dan mout die Weeuwer n Spoule hääbe un litje Spoulpiepen. Ap do litje Spoulpiepen wäd dät Ounsleek apspouled. Dan mout dät Skäärjäiden eerste mäd Bouketen Bräi bäärseld wäide. Dan is in älke Heeuwelte aan Träid; truch dän Koum twiske älke ''Rait'' sunt allemoale twäin Träide. Nu häd die Weeuwer n holtene Treede unner Fäite mäd n Tau an do Heeuwelte. Nu trät hie mäd dän eene Fout deel, un dan gungt dät uur uumehooch, un dan gungt die uur deel un die eerste wier uumehooch. Dan eepent sik dät Jäiden twiske do Heeuwelte un die Koum. Deer wäd ju Spoule mäd een Piepe Ounsleek soloange wai un wier truchskeeten (-smieten), dät ju Piepe loos is, dan mout n friske Piepe in ju Spoule ounsät wäide. Häd me dan n Aantje Linnen kloor, dan häd me n ''Tämpel'', die kumt der dan ap, dät dät Linnen ap sien gjuchte Bratte kumt. Dan mout alle tjo Äälne wier uutläid un fon näien wier stäärkd (stieuwed) wäide, un so gungt dät soloange, dät do tweelich Smitte fon dän foarnste Boom ou sunt. [[Kategorie:Materielle Kultuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] lhldn3gdt4x97s6qo1hph1jmmqwfumm 0 592 103184 102025 2013-03-07T22:02:24Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 71 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q25358]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die '''Wierstand''' (dt. ''Widerstand'') is bie n [[Elektrizität|elektrisken]] Laiter dät Ferhältnis twiske Sponnenge un Stroom. Bie [[Stroom - Laistenge - Energie]] sjo wie, dät wie dän Woaterstroom gratter moakje konnen truch dät Bruuken fon n braader Nib an ju Ommer. Wie kweede dan dät sun breed Nib n läigeren "Wierstand" häd as n smäl Nib. Bie Elektrizität spielt Wierstand uk ne Rulle. Deerbie is dät so dät die Wierstand t.B. in ju Laampe sit: bie ne Autolaampe fon 60 Watt is die Wierstand twäie so groot as bie een fon 120 Watt en deeruume lukt hie uk man dän Haaldeel fon dän Stroom. Die elektriske Wierstand drukke wie uut in Ohm (Ω), wierbie 1 Ohm = 1 Volt / 1 Ampêre, uurs skrieuwen: 1 Ω = 1V / 1A. Wan wie wier ätter ju 60 Watt Autolaampe kiekje, ju daach 10 Ampêre look bie 6 Volt, dan mout ju n Wierstand hääbe fon 6 Volt / 10 Ampêre = 0,6 Ohm. Ju 120 Watt Laampe lukt 120 / 6 = 20 Ampêre un häd also n Wierstand fon 6 Volt / 20 Ampêre = 0,3 Ohm. (Ju häd dan in Algemeenen ne kuutere un/af tjukkere Gloiträid as ju 60 Watt Laampe). == Sjuch uk == * [[Wierstande]] [[Kategorie:Physik]] sr0nunlbxfxvm2lm9x90msosb8c4gxv 0 593 107306 103185 2013-06-25T09:14:39Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: [[ar:مقاومة كهربائية (ثنائي أقطاب)]] (strong connection between (2) [[stq:Wierstande]] and [[ar:مقاوم كهربي]]) wikitext text/x-wiki '''Wierstande''' sunt Bauelelemente mäd n bestimden [[Elektrizität|elektrisken]] [[Wierstand]]. Do rakt dät in ferskeedene Soarten. == Koolewierstande == [[Bielde:Resistor.JPG|thumb|400px|Koolewierstand; do Faawen [[Faawenkodierenge|beteekenje]] dän Wierstandswäid.]] In ju Elektronik benöödigje wie oafte Materioale mäd n bestimden Wierstand. Deer kuuden wie fonsälwen Laampen foar bruuke, man do hääbe nit sun loange Lieuwendsduur. Buppedeem houget uk oafte nit soofuul Laistenge deeroun. Deeruume benutsje wie "Koolewierstande", dät sunt litje keramiske Röiren mäd ne tänne Loage Koole deerap. Ap bee Eenden sit n metallen Hotje dät ju Kooleloage kontaktiert. An do Hotjene sunt dan Träide swaised uum dän Wierstand antousluuten. Oafte sit ne spiroalfoarmige Glusse in de Koole uum dän Wierstand haager tou moakjen. Do Koolewierstande wäide gewöönelk bruukt in Wäide twiske 10 Ω un 1 Million Ω (uk wäil naamd Megohm un ounroat mäd MΩ). In sun Wierstand duur nit toufuul Laistenge oun, dan uurs wäd hie heet un gungt er stukken. Do grootste Koolewierstande duuren soowät two Watt hääbe un dan rakt et litjere fon 1 W, 1/2 W, 1/4 W, 1/8 W, 1/16 W. Ju Oumeetenge fon sun Wierstand häd also niks tou dwoon mäd dän Wierstandswäid. == Uur Wierstande == [[Bielde:Drahtwiderstand MFrey 001.JPG|thumb|400px|Träidwierstande fon ferskeedene Fermuugen.]] Skäl moor Laistenge in n Wierstand oun, dan wäide Träidwierstande bruukt. Dät sunt litje keramiske Röiren wier Metalträid ap wikkeld is, fluch in Spiroalfoarm un sunner sik tou berüürjen. Uur dän Träid sit dan wier n Hatte-beständige Lakkierenge häär. Gans groote konnen wäil 100 Watt feroarbaidje. Koolewierstande annerje wäil moal n bitsken hieren Wäid. Deeruum sunt se nit oained foar Meetapparoate. Dan wäide Träidwierstande anwoand, man uk wäil Metalfilm-Wierstande. Dät sunt al wier litje keramiske Röire, man nu mäd n Metalloage deerap damped. Sukke Wierstande wäide uk wäil bruukt in Ferstäärkere, deeruum dät jo minner Geruusk reeke. [[Bielde:Potentiometer.jpg|thumb|left|300px|Traalwierstand foar n Knoop of Skruuweluuker. Ju Ansluutenge in de Midde gungt tou dän loopende Kontakt.]] N besunneren Wierstand is die Traalwierstand af Potentiomeeter, die der bestoant uut n runden Boan mäd Koole af Träid, wier n Kontakt uur häär lapt. Ap ju Wiese kon die Wierstand ienstoald wäide. Ne Anweendenge is dät Räägeljen fon ju Luudstäärke. [[Kategorie:Physik]] 98r1urn6ty77x31hozg13ymgkv4g7wn 0 594 120159 103186 2021-08-08T23:15:01Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki '''Wierwenge''' mai wäkke Seelter froamd läite, man wie mouten uus litje Sproake [https://web.archive.org/web/20070722003736/http://www.uni-flensburg.de/export/00022200/00968636.htm uutbaue], dät wie ju uk in ju moderne Tied anweende konnen. Ap Strukeljers is uum 1880 uurlääwerd: ''weirwen, wourw, wûrwen'' 'werben', wät sik woarskienelk beleeken häd ap dät Winnen fon Matrosen foar do Skiepe. Wie wieten dät jo deer bit foar n Jierhunnert uk an [[Hällenge|holten Skipbau]] däin hääbe. In ju Skrieuwwiese fon däälich skuul dät heete: ''wierwe, woorf, wuurwen'' un dan sunt wie nit wied moor fon ''Wierwenge'' 'Werbung'. 74i738ogy2rt0aieht2aec0laud7uug 0 595 121970 120160 2023-01-30T21:55:42Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki '''Wietenskupsdichtenge''' of '''Science-Fiction''' is ne Oard Literatuur ju sik gruundet ap wietenskuppelke Phantasien. Eenige Biespiele sunt: * [[Penninc un Vostaert]], '''Walewein un dät Skachbrääd''' (Flandern 1350). N [[Arthurroman]], die sik hondelt sik uum ju Säike ätter n fljoogend Skachbrääd, dät ainewaine loundet un dan wier fääre fljucht. Ap ju Säike belieuwet die Rieder Walewein wunnerelke Ääwentüüre, bit hie ap Eende ne Prinsessin fint in dät fiere [[Indien]]. [http://fy.wikipedia.org/wiki/De_Roman_fan_Walewein Ferbiendenge]. * [[Bielde:Gulliver in Liliput, Bremen.jpg|thumb|150px|right|Gulliver in Liliput (ap n Winkel in Bremen).]][[Jonathan Swift]], '''Gullivers Raisen''' (eng. ''Gulliver's Travels'', 1726). Lemuel Gulliver fertält, wo hie in dät Jier 1699 as Skipsdokter tjoonde ap n Skip ätter Australien, dät suudelk fon [[Sumatra]] fergeen. Do swom hie ätter n uunbekoand Ailound, wier hie gans wuurich ap de Strand lääse geen toun släipen. As hie wier apwoakede, waas hie fon litje Träide gans fäästbuunen un deer ronnen litje Ljuude uumetou. Dät wieren do [[Liliputtaner]]e, dan dät Ailound waas [[Liliput]]. Do wüülen him dan bruuke toun Kriech, man hie koom glukkelk wäch mäd n Boot un loundede in [[Brobdingnag]]. Deer sunt do Ljuude tweelich moal so groot as bie uus un so aal Plonten un Dierte! Doo Hüünen nieme him früntelk ap un ju Prinzessin bewoart him in ne litje Döise. Ju Döise wäd oawers fon n Oadler meenuumen un so kumt hie deerwäch. Dan kumt hie ätter [[Laputa]], wier do Ljuude froamde Houde dreege un die Köönich ap n fljoogend Ailound woont. Toulääst kumt hie ätter do [[Houyhnhnms]], dät sunt Hoangste, do der toanke konnen as Moanskene un do him eerste as n Oard Diert betrachtje, man do him tou toulääst daach gunge läite. [http://www.buchtips.net/rez1573-gullivers-reisen.htm Ferbiendenge]. * '''Fon n Knächt, die in e Moune weesen hiede.''' Dät is sogoar n seelter [[Fertälstere|Fertälster]] fon 1846. N Knächt häu so fäl mäd de Äkse, dät ju fon de Steele flooch un dan in de Moune oun. Do fierde hie Mjuks touhoope un säidede deer Kool oun. In träi Deege waas die Kool so hooch woaksen dät hie an de Moune räkte. Deer klauerde die Knächt bie uumhooch un foont so sien Äkse wier. Wät hie fääre belieuwede un wo hie wier tourääch koom, fint sik bie [[Johann Friedrich Minssen|Minssen]], ''Mittheilungen aus dem Saterlande'', Beend 3, Siede 32-34 [sammeld 1846). [http://seelter.16mb.com/M3-ANSI.txt Ferbiendenge, Siede 32]. * [[Bielde:'From_the_Earth_to_the_Moon'_by_Henri_de_Montaut_39.jpg|thumb|120px|right|Dät Projektil fon Jules Verne.]][[Jules Verne]], '''ju Raise ätter de Moune''' in 28 Deege un 12 Uuren (frants. ''De la Terre à la Lune'', 1865). Foarsitsende Barbicane fon dän [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|amerikoanske]] ''Gun-Club'' brangt n Ploan, ätter ju [[Moune]] tou raisjen. Do Meegliedere sunt gans deerfoar un so wäd die Ploan fääre äntwikkeld. Jäild wäd sammeld un n Oard Sood wäd greeuwen, wieroun dan ne groote Kanone geeten wäd. Dan wäd dän Projektil ouskeeten, wieroun do träi Raisere mäd twäin Huunde kemoudich sitte konnen. An friske Luft un alles wuud toacht un toulääst konnen jo ju Moune fon tichtebie bekiekje. Jo moakje oawers bloot ne Boane deeruumetou un faale dan ap ju [[Äide]] tourääch, wier jo in n [[Ozeoan]] deelkuume. [https://web.archive.org/web/20080617102355/http://www.drosi.de/rezension/3-89813-344-3.htm Ferbiendenge]. * [[H.G. Wells]], '''Ju Tiedmaskiene''', (eng. ''The Time Machine'', 1895). Die [[Tiedraiser]], dän sin Noome nit naamd wäd, baut sik ne Maskiene, wiermäd hie sik in ju [[fjoode Dimension]], ju Tied, bewäägje kon. Deermäd raiset hie fier in n Toukumst bit dät Jier 802.701. Deer fint hie do suurgeloose ''Eloi'', do nit oarbaidje. Leeter kumt hääruut, dät jo ärnäärd un klooded wäide fon do skräkkelke ''Morlocks'', do unner Äide oarbaidje un bietiede wäkke fon do Eloi meenieme toun sloachtjen. [https://web.archive.org/web/20151017040444/http://www.x-zine.de/xzine_rezi.id_4255.htm Ferbiendenge]. * [[Bielde:The one ring animated.gif|thumb|120px|right|Die gefoorelke Ring.]][[J.R.R. Tolkien]], '''Die Heer fon do Ringe''' (The Lord of the Rings, 1954/55). In dät [[Auenlound]] woonje do freedelke litje [[Hobbits]]. Man ap n Dai fiert die oolde [[Bilbo]] sin Gebuursdai, wier hie sik ap eenmoal uunsichtboar moaket truch n oolden Ring an n Finger tou steeten. Man dät määrkt die grausoame Härsker [[Sauron]] in dät Lound [[Mordor]], die der weet dät me mäd dän Ring ju Waareld behärskje kon. Dan kumt die goude [[Töäwender]] [[Gandalf]], die Bilbo bewääget, dän Ring outoureeken an sien Bruursbäiden [[Frodo]]. Intwisken sunt Sauron sien Riedere ap de Säike ätter dän Ring un Frodo raiset mäd träi uur Hobbits ätter do Elfen in [[Rivendell]]. Man deer konnen jo uk nit blieuwe un dan foulgje fuul Ääwentüüre mäd Orcs, Riedere un Äänte (wonnerjende baalende Boome) bit bloot do bee Frodo un Sam ätter Mordor kuume un dän Ring in dän groote Fjuurbierich fernichtje. [http://www.buchtips.net/rez413-herr-der-ringe.htm Ferbiendenge]. * [[Bielde:Ringworld-sketch.jpg|thumb|120px|right|Ringwaareld.]][[Larry Niven]], '''Ringwaareld''', (eng. ''Ringworld'', 1970). In dät Jier 2855 wäd ne Expedition soand ätter ju Ringwaareld, n riesigen fon Uunbekoanden bauden Waareldring uum n Stiern tou. Nestus die Puppenspieler, fon ne buutenäidske Rasse, fräiget Louis Wu, Teela Brown un dän Kzin-Strieder Spreeker-tou-Dierte mäd him deerwai tou gungen. Hier [[Ruumskip]] stät deel ap ju Ringwaareld un dät wiest sik, dät ap ju uutdiende Waareld uur Weesen woonje, do der goarnt so früntelk sunt. [http://fictionfantasy.de/load.php?name=News&file=article&sid=1167 Ferbiendenge]. * [[Jack Vance]], '''Planet fon Ääwentüüre''' (dt. ''Planet der Abenteuer'', äng ''Planet of Adventure'', 1973). Tschai is n uunbekoanden [[Planete|Planet]], fon wier dät Ruumskip Explorator beskeeten wäd. Bloot die Kundskupper Adam Reith kon sik rädje in dän Uutkiekboot wier hie toufällich mäd uutsoand waas. Dan loundet hie in ne froamde Waareld un kumt eerste bie Nomaden. Deerwai äntkumt hie mäd dän Wänt Traz, mäd dän hie ne fantastiske Raise ounfangt, wierbie sik leeter die Dirdir-Mon Anacho ounsluut. Do Träi raisje eerste mäd ne Karawane ätter dän ferläddene Stääd Pera un dan mäd Skip ätter dät Lound fon ju flugge Ylan-Ylan, ju jo uut Sklaveräi befräid hääbe. Deer wollen do Reith oawers nit hälpe, dan jo hääbe Nood foar do buutenwaareldske Foulke as Dirdir, Khasch un do räätselhafte Wankh, do der härskje uur aal uur Moanskene ap Tschai. So raisje do fääre un Reith kumt eerste fon Tschai wäch, as hie bie do unneräidske Pnume dät Wucht Zap210 befräid häd, ju mäd him gungt. [https://web.archive.org/web/20080307001415/http://www.drosi.de/rezension/sjg06711.htm Ferbiendenge]. * [[Th. Mollinga]], '''Robotania''' (1978). Dit wäästfräiske Bouk moalt ne gans automatisierde Sälskup, ju der fon Komputere räägeld wäd. Do mäd Nummere beteekende Ljuude behääbe as [[Robot]]e un lieuwje man mäkkelk un loos. Dan apmoal ferstoant me, dät uus oaine Sälskup uk deerwai gungt. Man in Robotania is wät loos un toulääst fergungt ju Sälskup in n mästerhaft moalden Unnergong. * [[Gerben Hellinga jr.]], '''Coriolis die Stoarmplanet''', (holl. ''Coriolis de stormplaneet'', 1986). Die [[Planete|Planet]] Coriolis troalt in twoo Uuren uum sien Oakse. Infoulge deerfon roaset ineens n Stoarm mäd [[Wiendgauegaid]] tjoon uur dät Lound. Ju Plonte- un Diertewaareld hääbe sik disse Loage anpaased un die [[Passoat]]stoarm is gjucht wichtich in dät Lieuwend fon do intelligente Bewoonere fon dän Planet. Do Bewoonere sunt do Osborks, kattenoardige Roowdierte, do der kommunizierje middels hiere Toachte. N wieuwelken Osbork is feruurdeeld tou ne Raise uum de Waareld tou. Unnerwaiens mät ju n Moanske, die der noodlounded is ap Coriolis. Do bee raisje touhoope fääre. [http://wwww.bookcrossing.com/journal/2093469 Ferbiendenge]. * [[Colin Greenland]], '''Sophie’s Kurs''' (äng. ''Harm’s Way'', 1993). Sophie is n Wucht, dät bie hieren ‘Foar’ woont in n litjet Huus ap dän ''Hooge Hoawen'', die der fier buppe de [[Waareld]] in dän [[Waareldruum]] swieuwet. Die Ferkier gungt mäd [[Sailskip|Sailskiepe]], do der fon aan [[Planete|Planet]] ätter dän uur foare. Sophie hiere Muur skäl ap aan Dai mäd n Skip wächgeen weese. Dan gungt ju litje Sophie ap de Säike, ne groote Raise, ju hier fiert ätter ju [[Äide]], wier ju fääre apwoakst un leeter wai tou ju [[Moune]] un tou [[Mars]], wier ju loundet bie do Ängele. Dan mät ju n jungen Mon un jo gunge fääre ätter [[Io]], wier ju dän hädde Härsker uur do Skippere uurwint. Ne romantiske Wunnergeskichte mäd [[Dickens]]-Geföil. [https://web.archive.org/web/20120212200909/http://www.rollenspiel-welten.de/print.php?threadid=990&boardid=33&styleid=10&sid=04bf795b0a177e991831888e036a72b2&page=1 Ferbiendenge]. [[Kategorie:Literatuur]] fqr9npfxv63nh16j7xopyi885j0vjv4 0 596 110601 105555 2015-04-11T14:36:32Z Magioladitis 1940 All info is kept in Wikidata, removed: {{Link FA|en}} (3) using [[Project:AWB|AWB]] (10900) wikitext text/x-wiki '''Wii Sports''' is n Sportspil foar dän [[Nintendo Wii|Nintendo Wii]]. Dät Spil änthaalt do 5 ättergungende Sportspiele: * Baseball * Bowling * Boxen * Golf * Tennis {{stump}} [[Kategorie:Computerspil]] nhu4n7ygtl7iiyv73i89a6ikwg3rz0s 0 597 120788 120787 2022-06-30T19:58:53Z Anr 2722 Annerenge 120787 fon [[Special:Contributions/95.160.157.181|95.160.157.181]] ([[User talk:95.160.157.181|Diskussion]]) wuude tourääch annerd. wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wikipedia-logo-v2-stq.svg|left|thumb|100px|Logo fon ju seelterfräiske Wikipedia]] [[Bielde:Wikipedia-logo-v2.svg|thumb|Dät Logo fon Wikipedia]] [[Bielde:Jimbo Wales in France cropped.jpg|right|thumb|James "Jimbo" Wales in Paris, 2004]] '''Wikipedia''' is n [[Enzyklopädie]] ju ap dät [[Internet]] skrieuwen wäd. Ju is n Deel fon ju [[Wikimedia Foundation]], un wäil die wichtichste un bekoandste Deel deerfon. Dät besunnere an Wikipedia is, dät et sik hier honnelt uum n Enzyklopädie basierd ap dän [[Wiki]]-Syntax; düt hat dät älke Computerbruuker mäd Tougong tou dät Internet nit bloot näie Sieden touföigje, man uk bestoundende Sieden beoarbaidje kon. Deeruum boalt me fon ''Eepene Software''. Wikipedia wuude ap dän [[15. Januoar|15. Januoar 2001]] stifted fon [[Jimmy Wales|James "Jimbo" Wales]]. Ju ängelske Wikipedia is ju ooldste un ju grootste fon aal. Ju twäide is al sänt Jiere ju düütske Wikipedia. Eend Oktober 2005 hieden doo 790.000 un 310.000 Artikkele. Fääre rakt et noch moor as 200 litjere Wikipedias. == Sjuch uk == * [[Seelterfräiske Wikipedia]] * [[Uur litje Wikipedien]] * [[Weerskup#Statistike|Statistike]] [[Kategorie:Wikipedia]] teaptdff412dulv363mstcitxvu7lxv 4 599 86885 86844 2012-06-09T18:43:18Z Heinz 88 /* Ferskeedene Stump-Foarloagen foar ferskeedene Feeke */ wikitext text/x-wiki '''Stumpe''' sunt Wikipedia-Iengonge, do noch nit wuudelk Apmäärksoamkaid kriegen hääbe fon do Wikipedia-Autore. Deeruum stoant deer noch nit genouch Information oane uum as wuudelke Artikkele betrachted tou wäiden. In uur Woude: dät sunt kuute af uungenöigende Stukke Information, wier noch wät bietou föiged wäide schäl uum ju Nutselkaid fon Wikipedia tou ferbeeterjen. Ju Gemeenskup schätset Stumpe as nutselke eerste Stappe tou fulboodige Artikkele. == Ferskeedene Stump-Foarloagen == === Ferskeedene Formate === Stump-Foarloagen rakt dät in ferskeedene Formate, hier as Biespil juu gans normoale Stumpfoarloage: {{stump}} {{stump-links}} Juu eerste Foarloage, [[Foarloage:Stump]], is dät gewöönelke Format. Düt Diert stoant inne Midde fonne Siede. Juu twäide Foarloage, [[Foarloage:Stump-links]], stoant an dän linken Rant un is nit so groot. Disse Foarloage rakt dät, deermäd juu uk fluks unner dän Text stounde kon, uk wan gjuchts ne loange Tabelle af ne Bielde stoant. Wan deer ne Stump-Foarloage in dät normoale Format ienbaud wäd, un juu Tabelle is tou breed, dan stoant dät gans unnen, un wäl sik juu Tabelle nit bit unnen bekieket, die sjucht uk juu Stump-Foarloage nit. Deerfoar rakt dät düt twäide Format. === Ferskeedene Stump-Foarloagen foar ferskeedene Feeke === Dät is goar neen duume Idee, deeruum dät dät deertou uk ferskeedene Kategorien rakt. Wan aan toun Biespil n Artikkel uur Biologie ferbeeterje mai, un dät rakt bloot juu groote Kategorie fon alle Stumpe, dan kon hie fielicht naan fiende. Wan oaber doo Stumpe ätter dät Fäk oardend sunt, wol hie fluks wät fiende. Däälich is düt Problem wäil noch nit so groot, man uus Enzyklopedie woakst un woakst un wan juu moal so groot is as däälich doo grootste Wikipedien sunt, dan wäd dät stuur, n Stump-Artikkel in dät oaine Fäk toun ferbeeterjen tou fienden. Dät rakt al: {{biostump}} {{biostump-links}} {{geostump}} {{geostump-links}} {{geolstump}} {{geolstump-links}} {{spostump}} {{spostump-links}} {{Buuräistump}} {{Buuräistump-links}} {{Historstump}} {{Historstump-links}} {{Toalstump}} {{Toalstump-links}} {{phlostump}} {{phlostump-links}} {{boanstump}} {{boanstump-links}} {{BieldendeKunstStump}} {{BieldendeKunstStump-links}} {{Literatuurstump}} {{Literatuurstump-links}} {{Musikstump}} {{Musikstump-links}} 57h7m9ww7jzzpqnixmmurr1yryar4ta 0 600 114106 111055 2017-02-28T16:19:42Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:230volt 50Hz.svg|thumb|Wikselsponnenge mäd [[Effektivwäid]] 230 Volt un Frequenz 50 Hz as Funktion fon ju Tied.]] Uut ne Stäkdöise kumt ne '''Wikselsponnenge'''. Ju gungt nit ap moal fon Plus ätter Minus, man räägelmäitich (sjuch eerste Teekenge). Sun Ferloop hat "sinusfoarmich" un is ne Foulge fon ju Oarbaidswiese fon n Dynamo. In ju twäide Teekenge is dät fereenfacht deerstoald mäd ne [[Spoule]] fon een Slinge, ju sik troalt in n [[Magnet]]. Ju Sponnenge V wäd unner ounuumen truch [[Sliepkontakt]]e. Wan ju Spoule twäärs ap dät magnetiske Fäild stoant - as teekend - annert sik dät fon ju Spoule uumfoatede Paat fon dät magnetiske Fäild ap stäärkste un is ju Sponnenge in ju Spoule dät grootste. Wan do hoochstoundende Kaanten fon ju Spoule ap tichtste bie dän Magnet stounde, annert sik dät magnetiske Fäild man n bitsken un wikselt ju Annerenge fon Gjuchte: dan is ju Sponnenge littek un wikselt fon Polarität. [[Bielde:Dynamo.wechsel.wiki.v.1.00.gif|thumb|In n [[Dynamo]] äntstoant ne Wikselsponnenge truch Traalen fon ne Träidslinge in n [[Magnetfäild]].]] Wo oafte ju Polarität wikselt, honget ou fon wo gau die Dynamo troalt. Bie do groote Dynamos fon do elektriske Säntroalen is dät so räägeld, dät ju Sponnenge 50 x pro Sekunde wikselt. Man kwäd uk: Ju Frequenz is 50 Herz (Hz). Wie konnen uk kweede dät ju Wikselsponnenge 50 Perioden pro Sekunde häd. Ju Duur fon een sun Periode is dan 1/50 Sek. = 0,02 s = 20 Millisekunden (= 20 mS). Die groote Nutsen fon Wikselsponnenge is unner uuren, dät ju eenfach ap un deel [[Transformatore|transformierd]] wäide kon. Bie dän Transport fon Elektrizität uur groote Oustande wäd ne Hoochsponnenge anwoand fon Duusende Volts, deeruum dät dan die Stroom fuul läiger is un do Träide nit so tjuk hougje tou weesen. Bie Ankumst in dät lokale Nät wäd dan eerste wier tou dän praktisken Wäid fon 230 Volt deel transformierd. Die 230 Volt is nit die grootste Wäid, man dän sonaamden [[Effektivwäid]]. Die Spitsenwäid (sjuch eerste Teekenge 325V) is <math>\sqrt{2}</math> moal so groot, afwäil 325 Volt. Dat is so fääststoald deeruum dät dan ju effektive Sponnenge x die effektive Stroom juust wier ju ferbruukte Laistenge aplääwert. Fääre is die Nutsen fon Wikselsponnenge, dät ju eenfacher n Motor andrieuwe kon as ne [[Glieksponnenge]], wült dät foar ju Beljuchtenge niks uutmoaket. [[Kategorie:Physik]] ketln7joxj8rgyeamnilkvmk3va7v8o 0 601 76162 74461 2012-01-03T16:59:39Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Wilhelmine''' ''("Mimi")'' '''Espeter''' woont in [[Roomelse]]. Ju moaket mee bie ju Projektgruppe [[Bäidenstuun|Seeltersk in dän Bäidenstuun]] in Roomelse. == Wierke == '''Schoulfiebele''' (touhoope mäd [[Johanna Evers]] un Angela von Höfen), Roomelse 2001: * ''Diertewinkel'' * ''Päiterke ap ’n Been'' * ''Paas ap!'' {{DEFAULTSORT:Espeter}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]][[Kategorie:Literatuur]][[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Sproakkundige]] dtwcrzbh57u7navmki2aucfxng8zmei 0 602 120161 110602 2021-08-08T23:16:03Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Unner '''Wirtskup''' ''(mäd gratteren düütsken Ienfloud uk '''Wirtskaft''' af mäd dät griechiske Froamdwoud '''Ökonomie''')'' wäd dät Heele fon aal do Iengjuchtengen, as Unnerniemen, privoate un eepentelke Huushollengen, un Honnelengen fersteen, do ju ploanfulle Däkkenge fon dän moanskelken Bedarf tjoonje. Hiertou tälle besunners ju Häärstaalenge, die Ferbruuk, die Uumloop un ju Ferdeelenge fon Göidere, so toun Biespil in Waareld-, Foulks- Stääd- un Bedrieuwswirtskup. Wilst aleer in uus Kultuur ju [[Buuräi]] ap dät maaste bedrieuwen wude; in natüürelkere Kultuuren Jeegeräi un Sammeleräi (also dät, wier dät Ieten fon kumt); rakt dät sänt ju Mechanisierenge een Äntwikkelenge, dät moor un moor Ljuude in ju Industrie un Tjoonstlaistenge wierkje. Somäd häbe däälich do Banken un Knippen ("Börsen") un sonaamde "Rating-Argentuuren" aan grooten Ienfloud ap ju Wirtskup, wilst ju lieuwendswichtige Betjuudenge fon ju Buuräi oafter ferjeeten wäd. [[Bielde:ecoseel.gif|thumb|300px|right|Dät Spil Economica rakt n Iendruk fon aal do Konjunktuur-Ienfloude (sogoar ap seeltersk!)]] In ju Wirtskupswietenskup sunt Froage un Bod wichtige Seeken. Ju Bodsiede fon ju Wirtskup is dät Iensätten fon Produktionsfaktore: :* Oarbaid :* Kapitoal :* Boudem == Priese == Bit sowied lät dät eenfach. Un fonsälwen: wan wäkke Seeken säilden sunt, dan wäide do juur. Bie läipe Aadene wäd dät Ieten juur un wäl wät Säildenes moakje kon, kricht deer oafte fuul foar betoald. So lapt dät aal noch goud. == Andeele un Hypotäike == Man nu, wan me wät Jäild sammeld häd, dan mai me dät wäil unnerbrange in n Unnerniemen, also me koopet Andeele. Un uursuume: Iek wol n Huus koopje, man hääbe dät Jäild noch nit bienonner: dan kon iek mäd dät Huus as Unnerpound ne Hypotäike kriege. == Konjunktuur == Man wan dät nu wät läpper gungt (mintwain n Jier mäd n sljuchten Aaden), dan hääbe do Ljuude minner Jäild un do Huuse wäide billiger. Dan kon dät weese, dät do Unnerpounde fuul minner wäid wäide as do roate Hypotäiken un dan kon sun Hypotäikboank pleite gunge. Uur Boanke hääbe fielicht wier Andeel deeroun un hääbe dan uk Ferluste. Dan konnen do Ljuude Nood kriege un hiere Andeele ferkoopje, so dät do billiger wäide un dan hat et dät ju Börse deelgungt. Dät häd fuul tou dwoon mäd Optimismus un Pessimismus: ju Konjunktuur gungt ap un deel. Dät hat uk, dät die Stoat deer n bitje an moakje kon: hie kon Bedrieuwe unnerstutsje, man uk do Ienkuumen. Dät häd aal ferskeedene Ienfloude. == Sjuch uk == *[[Bruttoinloundsprodukt]] == Ferbiendengen ätter buuten == {{Commonscat|Economics}} * [http://unieco.info/ Ju ''United economic encyclopedia''] <small>Ängelsk</small> * [https://web.archive.org/web/20110815072032/http://www.ekfrysk.host22.com/seeleco.htm ''Economica'']. [[Kategorie:Wirtskup| ]] [[Kategorie:Moanskenwietenskup]] 8af6y828w4xshukcfbot8pee7ucvexl 0 603 120271 103191 2021-09-14T09:38:12Z Wolverène 5883 wikitext text/x-wiki N '''Woalspruch''' is n [[Motto]], dät sik ne Gruppe Gliekgesinde, n Person of ne [[Organisation]] rakt un wät dät Siel un ju Ansoage düüdelk moakje skäl. Sukke Mottos wäide maastens nit, so as Parolen, mündelk uutert, man skriftelk un kuume fon loange Traditione of man uut äntskeedene Foarfalle, as uut n Burgerkriech of ne Revolution. 5geuj7tf2mku2l8iyvyu8yz0gb9nqw4 0 604 103192 97611 2013-03-07T22:03:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 37 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q146406]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Image:Illustration Nuphar lutea0.jpg|thumb|right|280px|Woaterkinkes af Jeele Poapske (''Nuphar lutea'')]] '''Woaterkinkes''' af ''Jeele Poapske'', uk ''Roode Poapske'' is ne Woaterplonte mäd flugge jeele Bloumen. Ju is wät litjer as ju [[Poapske (Nymphaea)|Wiete Poapske (Nymphaea)]]. <gallery> Image:Nuphar lutea 170803.jpg|Jeele Poapske (Nuphar lutea) Image:Nuphar lutea (Detail) 24072005-1.jpg|Jeele Poapkse (Nuphar lutea), <br>Details fon dän Blossem </gallery> {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] 7sv9i6kjgaiavi3nik4bvjz5ya2rhj3 0 605 103193 96041 2013-03-07T22:04:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 43 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q58966]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:WÄIL1.jpg|thumb|right|500px|dät Wäil]] Uum fon [[Floaksferoarbaidenge|Floaks]] un Wulle Jäiden tou moakjen, bruukt me dät '''Wäil'''. Die Hauddeel fon n Wäil is die ''Boank''. Deerap sit ju ''Muur'' un foaroun is ju ''Skruuwe'', wiermäd me ju Muur ap un deel skruuwje kon. Twiske ju Skruuwe un ju Muur, deer sit die ''Apstok'', die in n gjuchten Winkel uumhooch gungt. Un ap dän Apstok sit ju ''Huutsene'', wier dät Floaks uumetou rulled wäd. Dät Floaks ap e Huutsene heete se ju ''Diesene'', wier die Träid, die der moaked wäide skäl, uut leeken wäd. Ap de Muur sit dät ''Twäärsholt'' of Kjuusholt un deerap stounde do Bee ''Stonnerkene'' of Jüfferkestokke. Twiske do bee Stonnerkene is ju ''Flucht'' un deerap sitte ap bee Siede tjoon Hoaken fon Wierträid. Truch ju Flucht gungt ne iersene Spilne, ap eene Eend mäd ne holtene ''Weerwe'' un ap uur Eend mäd n Gat deeroun, wier die Träid truch gungt. In e Midde is ne holtene ''Piepe'', deer gungt dät Jäiden ap. Ap die uur Eend fon de Boank sunt twäin ''Oaksestokke'' of Ierme, deeroun lapt dät ''Rääd'' mäd njuugen of tjoon Speeken. Ju Oakse wäd fon twäin Stikken fäästheelden, dät ju der nit uut loope kon. Uum dät Rääd is ne Glusse un sukke Glussen sunt uk ap ju Rulle fon ju Piepe un ap ju Weerwe. Uum dät Rääd un ju Weerwe un ju Piepe deer gungt n ''Snuur'' uumetou, die eene Strange uum ju Weerwe un die uur uum ju Piepe. Dät Snuur kon me strom luuke mäd ju Skruuwe. Twiske do tjo Beene, deer dät Wäil ap stoant, is n ''Treede'' mäd n Treedestok ätter t Rääd. Wäd nu unner treeden, dan lapt dät Rääd rund un uk ju Piepe un ju Weerwe. Un mäd dät Rundloopen dan gungt dät Jäiden aal ap ju Piepe, deeruum dät ju juust ieuwen gauer troalt as ju Weerwe un ju Flucht. Wan ju Piepe nu ful is, dan nimt me ju der uut un sät ne friske deeroun. Leeter dan kumt dät Jäiden ap n [[Haspel]]. ==Woudelieste== Apstok m., Been n., Boank m., Diesene f., Flucht f., Flucht f., Gat n., Glusse f., Hoaken pl., Huutsene f., Ierme pl., Jüfferkestokke pl., Kjuusholt n., Muur f., Noose f., Oakse f., Oaksestokke pl., Piepe f., Rääd n., Skruuwe., Snuur n., Speeke f., Spilne f., Stikke f., Stonnerkene pl., Strangen pl., Träid m., Treed m., Treede f., Treedestok m., Twäärsholt n., Twäärsstok m., Uutsene f., Wäilrääd n., Weerwe f., Wierträid. [[Kategorie:Materielle Kultuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] kgm9q015as20zxs56dvzdverfz95u1f 4 606 109888 109880 2014-07-14T15:27:50Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{WikipediaSkrieuwhälpe}} Ju '''Wikipedia''' is ne Enzyklopädie, ju nit fon ne fääste, betoalde Redaktion, man fon fräiwillige Autore ferfoated wäd. Die Noome Wikipedia sät sik touhoope uut '''Wiki''', dät hawaiianiske Woud foar "gau", un Enzyklopädie. N Wiki is n Website, wierfon älkuneen do Sieden licht un sunner techniske Foarkäntnisse fluks in sien Browser annerje kon. Ju seelter Wikipedia, is mäd juust [[Spezial:Statistik|<big>'''{{NUMBEROFPAGES}}'''</big>]] Sieden un [[Spezial:Statistik|<big>'''{{NUMBEROFARTICLES}}'''</big>]] fulle Artikkele man gans littek juunuur ju düütske ju bienaist 1.800.000 Artikkele häd un ju ängelske mäd uur 4.600.000 Artikkele un sogoar juunuur ju wäästfräiske mäd moor as 30.000 Artikkele (Artikkeltaale ap n 14. Juli 2014). Man dät rakt uk fuul litjere, do daach al dän offizielle Stoatus hääbe. Sjuch ju [http://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias Lieste fon Wikipedien] un fon [[Uur litje Wikipedien|uur litje Wikipedien]]. Uurs as gewöönelke Enzyklopädien is ju Wikipedia fräi. Dät rakt hier bloot kostenloos in dät Internet, man älk duur hier mäd Angoawe fon do Wällen un fon do Autore fräi kopierje un ferweende. Deerfoar suurget ju GNU-Lizenz foar fräie Dokumente, unner ju do Autore hiere Texte publizierje. [[Kategorie:Wikipedia]] htresfsanh6p3n7jsjg8wa46aj51kbs 4 607 74458 29932 2011-12-13T07:37:53Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki == Wikipedia is NEEN: == '''Woudebouk.''' Dät kon weese dät n Woud af n Uutdruk apnuumen wäd in Wikipedia, man dät is dan bloot so deeruum dät deer moor uur skrieuwen wäide kon as wät in n Woudebouk heert. Ieuwenske dät Enzyklopädie-Projekt Wikipedia rakt dät uk n Woudebouk-Projekt Wiktionary, wier wie fielicht noch moal ne Seelter Version fon moakje konnen. Deer heere dan Seeken oane do Woud-spezifisk tou dwoon hääbe mäd Grammatik, Satse un Betjuudenge, wier ne Enzyklopädie sik moor ap Seeken belukt. '''Diskussions- af Näis-Forum.''' Wan me uk Meenengen häd uur dät Subjekt fon ne Siede, so skäl me deer daach objektiv blieuwe. Dät gungt bloot uum Information. '''Webportal.''' Wan me uk wäil moal Ferwiese ätter buuten touföigje kon, so skäl die Text sälwen daach die wichtichste Paat fon n Artikkel bildje. '''Textsammelenge.''' Dät kon weese dät fon ne literariske Oarbaid af n uur Text n litjet Stuk anfierd wäd as Biespil. Man Wikipedia is neen Sammelsteede fon Bouke af Läidertexte. Fonsälwen kon me n Uursicht moakje uur n Skriftstaaler mäd n Uursicht fon sien Oarbaiden, man do Texte sälwen skällen uurswain unnerbroacht wäide. '''Enzyklopädie fon Seelterlound.''' Seelter Seeken wäide fonsälwen oafte eer anfierd as Seeken uut uur Loundere, man dät Siel is dätsälge as dät fon uurssproakige Wikipedia's: Ne Enzyklopädie uur ju ganse Waareld. Deer is alsoo Plats foar Information uur Seelterlound, man dät is juust so goud wan du Information uur uur Seeken biedreege wolt. mcfvol4yekrpajwiv6ywqc30lsr8nnh 0 608 121762 108043 2022-12-15T16:19:25Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:West-VlaanderenGemeenten.png]] → [[File:Municipalities West-Flanders Belgium Map - Number.svg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:BelgiumWestFlanders.png|miniatur|Ju Lokation foan Wääst-Floanders]] '''Wääst-Flandern''' (eegentelk ''West Vlaanderen'') is n Provinz fon [[Belgien]] (Regio Flandern, ''Vlaanderen''). Dät Gebiet fon Wääst-Flandern is 3125 km² groot, ju Befoulkenge is 1.136.357 Ienwoonere (1 Juni 2004). Ju Haudstääd is Brugge. [[Bielde:Municipalities West-Flanders Belgium Map - Number.svg|rechts]] == Iendeelenge == Wääst-Flandern häd oachte Arrondissemente: ''Brugge, Diksmuide, Ieper, Kortrijk, Oostende, Roeselaar, Tielt, Voorne''. Wääst-Flandern häd 64 Meenten. <TABLE BORDER="0"><TR><TD valign="top"> 1. Alveringem<br /> 2. Anzegem<br /> 3. Ardooie<br /> 4. Avelgem<br /> 5. Beernem<br /> 6. Blankenberge<br /> 7. Bredene<br /> 8. Brugge<br /> 9. Damme<br /> 10. De Haan<br /> 11. De Panne<br /> 12. Deerlijk<br /> 13. Dentergem<br /> 14. Diksmuide<br /> 15. Gistel<br /> 16. Harelbeke<br /> 17. Heuvelland<br /> 18. Hooglede<br /> 19. Houthulst<br /> 20. Ichtegem<br /> 21. Ieper<br /> 22. Ingelmunster<br /> 23. Izegem<br /> 24. Jabbeke<br /> 25. Knokke-Heist<br /> 26. Koekelare<br /> 27. Koksijde<br /> 28. Kortemark<br /> 29. Kortrijk<br /> 30. Kuurne<br /> 31. Langemark-Poelkapelle<br /> 32. Ledegem<br /> </TD><TD valign="top"> 33. Lendelede<br /> 34. Lichtervelde<br /> 35. Lo-Reninge<br /> 36. [[Menen]]<br /> 37. Mesen<br /> 38. Molenbeke<br /> 39. Middelkerke<br /> 40. Moorslede<br /> 41. Nieuwpoort<br /> 42. Oostende<br /> 43. Ooskamp<br /> 44. Oostrozenbeke<br /> 45. Oudenburg<br /> 46. Pittem<br /> 47. Poperinge<br /> 48. Roeselare<br /> 49. Ruiselede<br /> 50. Spiere-Helkijn<br /> 51. Staden<br /> 52. Tielt<br /> 53. Torhout<br /> 54. Vleteren<br /> 55. Voorne<br /> 56. Waregem<br /> 57. Wervik<br /> 58. Wevelgem<br /> 59. Wielsbeke<br /> 60. Wingene<br /> 61. Zedelgem<br /> 62. Zonnebeke<br /> 63. Zuienkerke<br /> 64. Zwevegem<br /> </TD></TR></TABLE> == Ferbiendenge ätter Buuten == {{commonscat|West Flanders}} * [http://www.west-vlaanderen.be Site fon Wääst-Flandern] [[Kategorie:Belgien]] 2ptqwdqpsqawz0ey5iq3kl6l9az19z4 0 609 121125 120167 2022-07-25T20:05:41Z Murma174 1663 /* Frisistik un Fräiskunnergjucht */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Sproake | baaldin = [[Fryslân]], [[Groningerlound]] | baalere = 500.000 | sproakfamilie = [[Indogermaniske Sproaken]] * [[Germaniske Sproaken]] ** Wäästgermaniske Sproaken *** [[Anglofräisk|Noudwäästgermanisk]] **** [[Fräiske Sproake]]n ***** '''Wäästfräisk''' | alfabet = [[Latiensk Alphabet]] | offiziel = In ju Provinz [[Fryslân]] | minnerhaidssproake = | sproakorganisation = Fryske Akademy | 639-1 = fy | 639-2 = fy | 639-3 = fry | bielde = Frisian languages in Europe.png | unnerskriftbielde = Dät fräiske Sproakgebiet in Europa.<br>Dät wäästfräiske Sproakgebiet is mäd djunkelblau markierd. | bieldebratte = 280px }} [[Bielde:2011-07 straatnamen drachten.jpg|thumb|Twosproakige Sträitnoomen (Fräisk unner).]] [[Bielde:Fries hindeloopen.JPG|thumb|Twosproakige Täärpnoomen (Fräisk buppe).]] '''Wäästfräisk''' (wäästfräisk ''Frysk'') is ne fräiske Sproake ju fon sun 500.000 Ljuude, foarallen in [[Fryslân|Wäästfräislound]], boald wäd. In ju Sproakwietenskup wäd ju Sproake maastens ''Wäästerlauwers Fräisk'' naamd, wät een Misferstounden fermiede skäl: aan noudholloundsken Dialekt, die wäil fräisk [[Substroatsproake|Substroat]] häd, wäd uk mongs "Wäästfräisk" naamd. == Klassifikation == Dät Wäästfräiske is früünd tou do uur bee fräiske Sproaken, dät [[Seeltersk]]e un dät [[Noudfräisk]]e. Fääre is dät Wäästfräiske uk früünd tou do angelsaksiske Sproaken, so as dät Ängelske un dät ''Skottiske''. Do angelsaksiske un fräiske Sproaken bildje touhoope ju Anglofräiske Sproakgruppe binnen ju germaniske Sproakfamilie. Truch fuul Sproakkontakt uur do Jierhunnerte wai häd dät Wäästfräiske däälich uk fuul meenskuppelkaide mäd dät Niederloundske. == Baalere == === Sproakgebiet === Dät Wäästfräiske wäd in ju niederloundske Provinz Fryslân baald. Ap dät Fäästelound wäd in ju Meente [[Weststellingwerf|Wääststellingwerf]] dät Wäästfräiske nit as Määmesproake baald. In do Meenten [[Kollumerlân|Kollumerlound]], [[It Bilt]] un [[Ooststellingwerf|Aaststellingwerf]] wäd dät fon n Deel fon ju Befoulkenge as Määmesproake baald. Ap do Ailounde wäd ju wäästfräiske Sproake ap dät aastelke un wäästelke Deel fon [[Skylge]] baald, un ap dät Ailound [[Schiermönkooge]]. In dät Groningerlound wäd ju Sproake in do Täärpe [[Marum]], [[De Wülp]] un [[De Grinzer Pein|De Pein]] baald. === Dialekte === Et rakt oachte Dialekte in ju wäästfräiske Sproake. Dät [[Noudhouksk]], [[Kloaifräisk]], [[Wooldfräisk]] un [[Suudwäästhouksk]] sunt do grootste Dialekte. Do Baalere fon do fjauer grootste Dialekte konnen sik goud ferstounde. Oafte wäd dät Noudhouksk uk Noudkloaifräisk naamd un tou dät Kloaifräisk reekend. Do Dialekte [[Skylgersk]], [[Aastersk]], [[Hylpersk]] un [[Schiermönkoogisk]] sunt do fjauer litje Dialekte. Do fjauer litje Dialekte hääbe touhoope nit moor as 1.000 Baalere. Truch hiere isolierte Loage ferskiele foarallen do litje Dialekte ap maaste fon ju fräiske Standoardsproake. === Spreekerantaal === Do maaste Baalere fon ju wäästfräiske Sproake lieuwje in ju Provinz Fryslân. Ju Provinz häd 647.239 Ienwoonere (2012). Foar 53,6% is dät Wäästfräiske ju Määmesproake, dät sunt uungefeer 347.000 Moanskene.<ref>Provinsje Fryslân (2011), ''Fluchhifking Fryske Taal''.</ref> In dät Groningerlound lieuwje noch sun 3.000 Ljuude, do dät Wäästfräiske as Määmesproake hääbe. Foar uungefeer 150.000 Ljuude is dät Wäästfräiske ju twäide Sproake. In dät Buutenlound rakt et noch moor Baalere. Gnaue Doaten sunt deerfoar nit bekoand. Fon do 647.239 Ienwoonere kon 94% Fräisk ferstounde, 74% Fräisk baale, 77% Fräisk leese un 30% Fräisk skrieuwe. == Standoardfräisk == In dät 17. Jierhunnert begon [[Gysbert Japiks]] ne oaine standoard Skrieuwwiese tou äntwikkeljen, wäkke fääre äntwikkelt wuude fon [[Joast Hiddes Halbertsma]] in dät fröie 19. Jierhunnert. 1834 publizierte Joast H. Halbertsma sien Skrieuwwiese. Dät roate in dät fröie 19. Jierhunnert uk uur Skrieuwwiesen, man do hieden neen Ärfoulch. Fuul Elemänte fon Halbertsma un Japiks wuuden bruukt in ju ''Selskipsstavering'', ju eerste offizielle Gjuchtskrieuwenge ju 1879 fäästlaid wuuden is. In dät Jier 1948 ärskien ju ''Akademystavering'', wäkke ne Ferbeeterenge fon ju Selskipsstavering waas. In dät Jier 1980 waas ju lääste Gjuchtskrieuwannerenge, ju ''Steatestavering'', ju däälich noch bruukt wäd. Dät Standoardfräisk basiert sik grattendeels ap do Dialekte Kloaifräisk un Wooldfräisk, do grootste Dialekte fon dät Wäästfräiske. Hierunner in ju Tabelle n Fergliek fon dät Standoardfräisk un do fjauer maast ouwiekende Dialekte. {| align=centre | {| border="1" align=right padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 100%;" !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Seeltersk|Seelterfräisk]] !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|aan/een !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|twäin/two !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|träi/tjo !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fjauer !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fieuw !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|säks !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|soogen !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|oachte !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|njuugen !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tjoon |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Standoardfräisk |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ien |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|twa |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|trije |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fjouwer |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fiif |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|seis |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|sân |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|acht |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|njoggen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tsien |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Hylpersk]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|een |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|twaa |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|trê |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fèuwer<br />fouwer |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fiiuw |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|seks |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|saan |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|acht<br />akst |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|nèugen<br />nougen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tên |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Westersk]] ([[Skylge]]) |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ien |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|twae |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|trea |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fjouwer |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fiif |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|seks |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|sôn |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|acht |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|njoggen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tsjien |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Aastersk]] ([[Skylge]]) |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ien |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|twae |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|trea |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fjouwer |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fiif |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|seks |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|sôn |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|acht |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|njuggen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tsjien |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Schiermönkoogisk]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|iën |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|twa |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|trooi |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fjèuwer |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fiif |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|seks |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|saun |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|acht |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|njuegen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tsiën |} |} In dät fräiske Alfabet existierje do Bouksteeuwe "q" un "x" bloot in Persoonsnoomen, in ju Skriftsproake wäide do nit bruukt/skreeuwen. Buppedäm wäd dän Boukstäf "y" as ne Fariante fon "i" bruukt, en wäd in Woudebouke uk so alfabetisiert, deertruch is toun Biespil dät Woud "ympulsyf" in n Woudebouk unner ju Boukstäf "i" tou fienden. Ju Boukstäf "c" wäd in ju wäästfräiske Skriftsproake alleenich in ju Bouksteeuwekombination "ch" bruukt. Do Bouksteeuwe "v", "z" un "ch" wäide silläärge nit an Woudbegin skreeuwen un dän Boukstäf "g" silläärge nit an dät Eende fon n Woud. Me kon ju skreeuwene wäästfräiske Sproake licht wierkanne an ju Ferweendenge fon diakretiske Teekene ("â", "ê", "ô", "û" un "ú"). == Fonetik un Fonologie == === Kuute Sälwenluude === {| class="wikitable" |align=center|'''Symbol''' |colspan=2 align=center|'''Biespil''' |- |IPA |IPA |Skrieuwwiese |- |{{IPA|i}} |{{IPA|vit}} |''wyt'' |- |{{IPA|y}} |{{IPA|yt}} |''út'' |- |{{IPA|u}} |{{IPA|busə}} |''bûse'' |- |{{IPA|ɪ}} |{{IPA|ɪk}} |''ik'' |- |{{IPA|ʏ/ə}} |{{IPA|pʏt/də}} |''put''/''de'' |- |{{IPA|o}} |{{IPA|dom}} |''dom'' |- |{{IPA|ɛ}} |{{IPA|fɛt}} |''fet'' |- |{{IPA|ɔ}} |{{IPA|gɔt}} |''gat'' |- |{{IPA|a}} |{{IPA|bak}} |''bak'' |} === Loange Sälwenluude === {| class="wikitable" |align=center|'''Symbol''' |colspan=2 align=center|'''Biespil''' |- |IPA |IPA |Skrieuwwiese |- |{{IPA|i:}} |{{IPA|vi:t}} |''wiid'' |- |{{IPA|y:}} |{{IPA|dry:f}} |''drúf'' |- |{{IPA|e:}} |{{IPA|re:t}} |''reed'' |- |{{IPA|uː}} |{{IPA|hu:t}} |''hûd'' |- |{{IPA|ɪ:}} |{{IPA|mɪ:r}} |''mear'' |- |{{IPA|ø:}} |{{IPA|lø:nə}} |''leune'' |- |{{IPA|o:}} |{{IPA|ro:k}} |''rook'' |- |{{IPA|ɛ:}} |{{IPA|bɛ:t}} |''bêd'' |- |{{IPA|ɔ:}} |{{IPA|sɔ:t}} |''sâlt'' |- |{{IPA|a:}} |{{IPA|a:p}} |''aap'' |- |{{IPA|œ:}} |{{IPA|frœ:n}} |''freon'' |} === Deelstiegende Twieluude === {| class="wikitable" |align=center|'''Symbol''' |colspan=2 align=center|'''Biespil''' |- |IPA |IPA |Skrieuwwiese |- |{{IPA|iˑə}} |{{IPA|stiˑən}} |''stien'' |- |{{IPA|uj}} |{{IPA|gujə}} |''goeie'' |- |{{IPA|iw}} |{{IPA|iw}} |''ieuw'' |- |{{IPA|yˑə}} |{{IPA|flyˑəs}} |''flues'' |- |{{IPA|uˑj}} |{{IPA|bluˑj}} |''bloei'' |- |{{IPA|aw}} |{{IPA|aw}} |''au'' |- |{{IPA|uˑə}} |{{IPA|buˑəl}} |''boel'' |- |{{IPA|oj}} |{{IPA|bojkə}} |''boike'' |- |{{IPA|ɪˑə}} |{{IPA|dɪˑə}} |''dea'' |- |{{IPA|oˑj}} |{{IPA|moˑj}} |''moai'' |- |{{IPA|ɔˑw}} |{{IPA|blɔˑw}} |''blau'' |- |{{IPA|oˑw}} |{{IPA|doˑw}} |''do'' |- |{{IPA|ɛj}} |{{IPA|rɛj}} |''rij'' |- |{{IPA|oˑə}} |{{IPA|boˑət}} |''boat'' |- |{{IPA|øy}} |{{IPA|strøyə}} |''struie'' |- |{{IPA|aj}} |{{IPA|lajtsje}} |''laitsje'' |- |{{IPA|œˑə}} |{{IPA|blœə}} |''bleau'' |} === Apdriftende Twieluude === {| class="wikitable" |align=center|'''Symbol''' |colspan=2 align=center|'''Biespil''' |- |IPA |IPA |Skrieuwwiese |- |{{IPA|ji}} |{{IPA|fjider}} |''fierder'' |- |{{IPA|jʏ}} |{{IPA|fljʏzən}} |''fluezzen'' |- |{{IPA|jo}} |{{IPA|rjoxt}} |''rjocht'' |- |{{IPA|wo}} |{{IPA|bworljʏ}} |''buorlju'' |- |{{IPA|jɛ}} |{{IPA|fjɛrən}} |''fearren'' |- |{{IPA|wa}} |{{IPA|bwarjɛ}} |''boarje'' |- |{{IPA|wa:}} |{{IPA|mwa:s}} |''moarns'' |- |{{IPA|jɔ}} |{{IPA|ljɔxt}} |''ljocht'' |} === Tjoluude === {| class="wikitable" |align=center|'''Symbol''' |colspan=2 align=center|'''Biespil''' |- |IPA |IPA |Skrieuwwiese |- |{{IPA|woj}} |{{IPA|bwoj}} |''buoi'' |- |{{IPA|juw}} |{{IPA|prjuwə}} |''priuwe'' |- |{{IPA|waj}} |{{IPA|mwajst}} |''moaist'' |- |{{IPA|wa:j}} |{{IPA|kwa:j}} |''koai'' |- |{{IPA|jɔˑw}} |{{IPA|fjɔˑwər}} |''fjouwer'' |- |} === Konsonante === {| border="1" class="wikitable" cellpadding=1 cellspacing=0 style="text-align:center" |- | Skrieuwwiese || b || ch || d || f || g || h || j || k || l || m || n || p || r || s || sj || t || tsj || v || w || x || y || z |- | IPA || {{IPA|b}} || {{IPA|x}} || {{IPA|d}}, {{IPA|r}} || {{IPA|f}} || {{IPA|ɡ, ɣ}} || {{IPA|h}} || {{IPA|j}} || {{IPA|k}} || {{IPA|l}} || {{IPA|m}} || {{IPA|n}} || {{IPA|p}} || {{IPA|r}} || {{IPA|s}} || {{IPA|ʃ}} || {{IPA|t}} || {{IPA|tʃ}} || {{IPA|v}} || {{IPA|v}}, {{IPA|f}}, {{IPA|w}} || {{IPA|ks}} || {{IPA|j}} || {{IPA|z}} |} == Unnerskeede juun Seeltersk == Ju wäästfräiske Sproake is ju Sproake ju ap tichtste bie dät [[Seeltersk]]e stoant. Me sjucht dät fluks an n eenfachen Sats: *Wäästfräisk: ''De man sit by de brêge yn 't reit mei in tinne angel te fiskjen.'' *Seeltersk: ''Die Mon sit bie de Brääch in t Rait mäd n tännen Ongel tou fiskjen.'' Man bie n uur Sats sunt bee Sproaken gans ferskeeden: *Wäästfräisk: ''It moaie famke sei, dat se de grouwe jonge net sjoen hie.'' *Seeltersk: ''Dät flugge Wucht kwad, dät ju dän tjukke Wänt nit blouked hiede.'' ===Breekenge=== Gans apaat in dät Wäästfräiske is ju (twäide) [[Breekenge]] fon [[Vokoal]]e. Deerbie wäd die twäide Deel fon n loangen Vokoal betoond un die eerste Deel wäd tou n Konsonant: {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |Seeltersk||''hostje''||''Bruure''||''heere''||''Steene'' |- |Wäästfräisk||''hoastje''||''bruorren''||''hearre''||''stiennen'' |- |Uutsproake||[wasje]||[brworren]||[jerre]||[stjinnen] |} ===Loange Vokoale=== N gruundsätselken Unnerskeed rakt dät truch ju ferskeedene Äntwikkelenge fon [[Ooldfräisk|oolde]] loange Vokoale: {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |Ooldfräisk||[a:]||''râd ''||''bâm ''||''jâta ''||''trâst '' |- |Wäästfräisk||''ea/i''||''read''||''beam''||''jitte''||''treast'' |- |Seeltersk||''oo/aa''||''rood''||''Boom''||''joote''||''Traast'' |} Deerbie kwäd me wäästfräisk ''ea'' as ''ee'' in ''deer'', also mäd ''e-''oardigen Ättersleek. {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |Ooldfräisk||[e:]||''rêda ''||''mêl ''||''swête''||''grêne '' |- |Wäästfräisk||''ie''||''riede''||''miel''||''swiet''||''grien'' |- |Seeltersk||''äi''||''räide''||''Mäil''||''swäit''||''gräin'' |} Mäd wäästfräisk ''ie'' as ''ie'' in ''hier''. {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |Ooldfräisk||[o:]||''blôd ''||''gôd ''||''fôgia ''||''lônd '' |- |Wäästfräisk||''oe/â''||''bloed''||''goed''||''foegje''||''lân'' |- |Seeltersk||''ou''||''Bloud''||''goud''||''fougje''||''Lound'' |} Mäd wäästfräisk ''oe'' as ''uu'' in ''suur'', ''â'' as ''oa'' in ''foar''. ===Twäide Assibilation=== Bie ju [[Assibilition]] wäd n [[Konsonant]] schaärper uutspreeken: {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |Ooldfräisk||[k]||''makia''||''hlâkia ''||''litik ''||''*maþ-uk'' |- |Wäästfräisk||''ts''||''meitsje''||''laitsje''||''lyts''||''maits'' |- |Seeltersk||''k/ch''||''moakje''||''laachje''||''littik''||''Moade-*(ke)'' |} {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |Ooldfräisk||[ti/thi]||''thiânst''||''tiukke''||''*aind-i-ka''||''plantia'' |- |Wäästfräisk||''tsj''||''tsjinst''||''tsjok''||''eintsje''||''plantsje'' |- |Seeltersk||''tj''||''Tjoonst''||''tjuk''||''Aantje''||''plontje'' |} {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |Ooldfräisk||[di]||''sêdia''||''weddia''||-||''diûre'' |- |Wäästfräisk||''dzj''||''siedzje''||''wedzje''||man nit an Woudbegin:||''djoer'' |- |Seeltersk||''dj''||''säidje''||''wädje''||-||''djuur, juur'' |} == Stoatus == Ju wääsfräiske Sproake stoant siet 1998 unner Skuts fon ju Europäiske [[Charta fon do Regionoal- un Minnerhaidssproaken]]. Uum dät uum tou sätten wuude 2001 n Ferdraach fon Fräiske Sproake un Kultuur unnerteekend twiske ju niederloundiske Regierenge un ju Provinz Fryslân. Do Niederlounde hääbe do Fräisen un hiere Sproake in dät Jier 2004 anärkand unner dät [[Roomuurienkuumen tou n Skuts fon nationoale Minnerhaide]]. In ju Praxis passierde dät aal loange, man 1995 wuude ju fräiske Sproake offiziel touläiten in do Meenteräiden un dät Provinzparlamänt fon Fryslân. 1997 wuude ju Sproake touläiten in n Gjuchtsoal. Do Ienwoonere fon ju Provinz Fryslân konnen mäd do Meenten un Provinz kommunisierje (baale un skrieuwe). Ju Provinz un ferskeedene Meenten hääbe in hiere Sproakpolitik fäästlain, uum moor Fräisk tou bruuken in hiere Dokumänte. == Frisistik un Fräiskunnergjucht == Ap ju akademiske Ieuwene jält ju [[Universität Groningen]] as ju wichtichste Universtät in ju Frisistik mäd as Sweerpunkt ju wäästfräiske Sproake. An do Universitäte fon Kiel, Amsterdam un Leiden rakt et bie Geleegenhaid Fräiskkuurse as Bie- of Woalfäk. In Ljouwert is ju Fryske Akademy 1938 begonnen as wietenskuppelk Instituut foar ju Erfoarskenge fon ju fräiske Sproake. An ju Noordelijke Hogeschool Leeuwerden rakt et ne Leereruutbieldenge foar ju Sekundärstufe. Foar toukumstige Leerer an do litje Skoulen rakt et an ju Stenden Hogeschool in Ljouwert ne tjosproakige Leereruutbieldenge. In ju Provinz Fryslân rakt et oankelde gans fräiskesproakige Bäidenstuune, deertou kuume uungefeer 120 twosproakige Bäidenstuune. 1980 wuude dät Wäästfräiske Plichtfäk an do litje Skoulen, 1993 wuude dät Plichtfäk in ju Middelstufe. Siet 1996 rakt et tjosproakige litje Skoulen un siet 2010 rakt et do tjosproakige Sekundärskoulen. In ju Provinz Fryslân roate dät 2013 uungefeer füüftich tjosproakige Gruundskoulen, wier Fräisk, Niederloundsik un uk Ängelsk as Unnergjuchtssproake bruukt wäide. In dätsälge Jier roate dät tjo tjosproakige Sekundärskoulen.<ref>''De Moanne'': [http://www.demoanne.nl/de-earste-stappen-fan-it-meartalich-fuortset-underwiis/ De earste stappen fan it Meartalich Fuortset Underwiis]</ref> == Ferbiendengen ätter Buuten == {{Interwiki|fy|Wäästfräisk}} * [https://web.archive.org/web/20110827001920/http://seelter.110mb.com/woudeboukSF.htm Woudelieste Seeltersk-Wäästfräisk] * [http://seelter.110mb.com/wurdlistFS.htm Woudelieste Wäästfräisk-Seeltersk] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Fryslân]] [[Kategorie:Fräisk]] 2rl1lorz3nvaup7h6x4zvjecj4w8q5l 0 610 103196 76772 2013-03-07T22:04:42Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 7 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2682613]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Wäästfräiske Literatuur''' (dt. ''westfriesische Literatur'') is ne Sammelenge fon alle [[Literatuur|literariske]] Oarbaide do in dät [[Wäästfräisk|Wäästfräiske]] skrieuwen wuuden sunt. Ju wäästfräiske Literatuur fangt eerste ätter dät Middeloalter oun as ne oaine Literatuur. Ju [[Ooldfräisk|ooldfräiske Literatuur]] häd al in dät Mitteloaler ounfangd. Man toueerst mouten wie fon dän [[midwäästfräisk]]e Skrieuwer [[Gysbert Japiks]] skrieuwe. Dän sien Gedichte sunt skrieuwen wuuden in dät 17. Jierhunnert wilst domoals nit fuul Wäästfräisk skrieuwen wuuden is. Sien Bouke sunt gjucht bekoand. In dät 19. Jierhunnert hääbe fuul Skrieuwere oanfangd in dät Wäästfräiske tou skrieuwen. In dät 19. Jierhunnert häd uk ju näiwäästfräiske Literatuur oanfangd. Sietdäm sunt tjo Gjuchtskrieuwengen moaked, man me kon dät aal as Näiwäästfräisk kategorisierje. ==Wäästfräiske Skrieuwere== * [[Wilco Berga]] * [[Jetske Bilker]] * [[Joop Boomsma]] * [[Pier Boorsma]] * [[Jan J. Bijlsma|Jan Bijlsma]] * [[Tsead Bruinja]] * [[Marga Claus]] * [[Eppie Dam]] * [[Waling Dykstra]] * [[Anne Feddema]] * [[Ate Grypstra]] * [[Ruurdsje de Haan]] * [[Nynke fan Hichtum]] (Sjoukje Bokma de Boer) * [[Eric Hoekstra]] * [[Sytse Jansma]] * [[Alpita de Jong]] * [[Jaap Krol]] * [[Tiny Mulder]] * [[Germ Poortinga]] * [[Ype Poortinga]] * [[Trinus Riemersma]] * [[Albertina Soepboer]] * [[Elske Schotanus]] * [[Meindert Talma]] * [[Koos Tiemersma]] * [[Willem Tjerkstra]] * [[Rink van der Velde]] * [[Abe de Vries]] * [[Jonke D. de Vries]] * [[Theun de Vries]] * [[Cornelis van der Wal]] * [[Atze van Wieren]] * [[Harmen Wind]] * [[Minderd de Wit]] ==Wäästfräiske Dichtere== * [[Eeltsje Hettinga]] * [[Tsjêbbe Hettinga]] * [[Gysbert Japiks]] * [[Tiny Mulder]] * [[Obe Postma]] * [[Fedde Schurer]] * [[Pieter Jelles Troelstra]] ==Wäästfräiske Literatuurpriese== * [[Gysbert Japicxpriis]] * [[Dr. Obe Postmapriis]] * [[Fedde Schurerpriis]] * [[Junior Rely]] * [[Rely Jorritsmapriis]] * [[Rink van der Veldepriis]] * [[Simke Kloostermanpriis]] * [[Piter Jellespriis]] * [[Fedde Schurerpublykspriis]] ==Wäästfräiske Literatuurtiedskrifte== * [[De Golle]] * [[De Moanne]] * [[De Tsjerne]] * [[Doar]] * [[Farsk]] * [[Frisica nova]] * [[go-gol]] * [[Hjir]] * [[Iduna]] * [[Kistwurk]] * [[Lyts Frisia]] * [[Noost]] * [[RAER]] * [[Sonde]] * [[Trotwaer]] * [[Quatrebras]] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie: Literatuur]] [[Kategorie:Wääst-Fräiske Literatuur| ]] 21u09sbikjokmbhus5uqt0a7hre9t5f 0 611 103197 102697 2013-03-07T22:04:53Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 47 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q26721]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Wäästgermanisk''' is ne in Uursproang in [[Europa]] bekoande [[Sproakgruppe]] ju heert tou dät [[Germaniske Sproaken|Germaniske]]. == Iendeelenge == Dät Wäästgermaniske kon fääre apdeeld wäide in do ätterstoundene Sproaken of Sproakgruppen: * [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] * [[Fräiske Sproake|Fräisk]] * [[Hoochdüütske Sproake|Hoochdüütsk]] * [[Platdüütske Sproake|Platdüütsk]] == Fergliek fon eenige Wäästgermaniske Sproaken == {| class=wikitable style="text-align: center;" |----- ! !! Ängelsk !! Hoochdüütsk !! Limbuurichsk !! Niederloundsk !! Seeloundisk <br /><small>(Dialekt fon Walcheren)</small> !! Paltsersk<br /><small>(as Biespil<br />foar Middeldüütske<br />Dialekte)</small> !! '''Seeltersk''' !! Wäästfräisk |----- ! Ju Plonte ''[[Cytisus scoparius]]'' | <small>(common)</small> broom || Besenginster || brèm || brem || <!--Iek weet nid of et dät ien Seelound rakt--> || Brèmme<br /><small>(wäil bloot<br />in dän Plural bruukt)</small> || Brom || bremerheide |----- ! Ne Reewe toun feegjen | broom / besom || Besen || baezem, bessem || bezem || bezem || Bése / Bésem || Bäisem || biezem |----- ! Dät Verb "kweede" | (to) say<br /><br /><small>ap Ooldängelsk<br />uk "cweþan"<br />also so äänelk as<br />Seeltersk "kweede".<br />Bie [[Shakespeare]]<br />rakt dät uk noch<br />"he quoth" foar<br />"hie kwad".</small> || sagen || zègke || zeggen || zeie || sán / sáche<br /><small>un wäil uk<br />uur Varianten</small> || kweede || sizze |---- ! Ju Tied, wan<br />ju Äide sik eenmoal<br />um sik sälwen traalt,<br />ätter ne uur<br />Definition ju Tied<br />twiske dän Sunnenapgong<br />un dän Sunnenunnergong. | day || Tag || daag || dag || dag || Dách || Dai<br /><small>in Skäddel:</small> Däi || dei |---- ! N gans grooten<br />Woaterloop, die fon<br />moorere Siepen<br />spiesd wäd: | river || Fluss || reveer/vlód || rivier || rivier (vliet) || Flùss || Äi || stream |---- ! Ju Krüüderäi, ju<br />uut do Fruchte<br />fon ju Plonte<br />''Piper nigrum''<br />moaked wäd: | <small>(black)</small> pepper || Pfeffer || paeper || peper || peper || Pèffer || Pieper || piper |} [[Kategorie:Sproaken]] is8ec6khwasec1si8863ro3lxauyuyr 0 612 114108 103198 2017-02-28T16:20:02Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Image:Scherpenzeel Nl 1.jpg|Wüülgene|400px|thumb]] Uus Poolmstokke moakede min Baabe fröier fon '''Wüülgene''', do anne Äi studen. Ädder genouch foar Poolmsundai hoalde hie sloanke Pietsken fon Wüülgene, skilde do gans süüwer ou un boond do Stokke gans stromm tousoamen. Nu koomen do Buunde inne Wüüme, wier jo druugje skuuln. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] 7spmzh64usi98llnnewrpfbzhz499id 0 613 66426 42190 2011-08-21T16:19:55Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki In ju tuusterge Tied um 1400 sunt düütelk do '''aastfräiske Ienfloude''' in Seelterlound gratter wuuden. As 1399 die aastfräiske Hauptling [[tom Brok#Witzel tom Brok|Widzel tom Brok]] bie n Träffen in [[Tjootern]] (Detern) doodsloain wäd, wäide do [[Seelter]] as Deedere naamd (Sello IVff., 29ff.). Widzel häd Seelterlound wäil ärooberje wüüld. Daach fiende wie al ap n 23. Moai 1400 dät ''Sagharderland'' as Besiegler fon n Uurkunde, wieroun ''hovetlinge unde meynheyt des ghansen landes to Ostvreslande'' do [[Hansestääde]] toutälle, fääre do [[Vitalienbruure]] (Seeroowere) nit moor tou hälpen (Ur171). Noch 1417 wäd ''Segelterland'' (Rq112) tou do fräiske [[Seelounde]] täld, man leeter heere wie niks moor fon politiske Ferbiendengen mäd dät Noude. Do Seelter hieden wäil do [[Munster]]ske [[Biskuppe]] as goude Loundesheeren anärkoand. * Sjuch [[Literatuur uur Seelterlound|'''Literatuur''' uur Seelterlound]] foar Sello, Ur, Rq. [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Geskichte]] 552prk4lvp6j7xel52lyzyoftmp7j26 0 614 119969 103199 2021-08-08T21:34:47Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Capacitors electrolytic.jpg|thumb|Biespiele fon Elkos. Do apdrukte Pielere wiese ätter dän negative Pool]] [[Kondensatore]] rakt dät in allerhound Soarten, maast naamd ätter ju Isolation: keramiske, Mika, Folie usw. Truch Metal un Isolation ap tou ruljen kon oafte ne groote Kapazität in ne litje Rulle. Ne besunnere Soarte sunt doo '''elektrolytiske Kondensatore''' (''Elko'', dt. ''Elektrolytkondensatoren''). Do bestounde in Prinzip uut twoo [[Aluminium]] Platten in ne woaterge Masse, die [[Elektrolyt]]. Sät me deer nu ne [[Sponnenge]] ap, dan äntstoant ap een fon do Aluminium Platten ne gjucht tänne Loage Aluminium-[[Oxid]], dät n gjucht gouden un stäärken [[Laitere un Isolatore|Isolator]] is. Ap ju Wiese konnen gjucht groote [[Kapazität]]e beloanged wäide. Ap n Elko is altied ju Plus-Kaante ounroat, oafte mäd n Ring. Ju Polarität duur NIT UUMEKIERD wäide, dan dan gungt die Elko stukken. Buutendät schäl deer foarallen bie Elkos ap oachted wäide, dät ju anbroachte Sponnenge nit buppe dän ounroaten Hoochst-Wäid kumt. == Ferbiendengen == {{CommonsLittik|Category:Electrolytic capacitors|Elektrolytkondensatoren}} * [http://www.elektronik-kompendium.de/sites/bau/0206113.htm Elektrolytkondensatoren] – Gruundlagen uut „das ELKO“ * [http://www.elektronik-kompendium.de/public/schaerer/acelko.htm Polarisierde Elektrolytkondensatore foar Wikselsponnenge un inverse Glieksponnenge] * [https://web.archive.org/web/20060701030213/http://www.faradnet.com/ FARADNET, „Bolde alles uur Kondensatore“] (ängelsk) [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Elektronik]] 3gv0raux26etczipe78jrzwxhx0q43n 0 615 107131 103200 2013-05-09T16:18:06Z Romaine 553 --> Wikidata wikitext text/x-wiki In 1795 fäl ju [[Konkurrenz]] fon dän [[holloundsk]]e [[Honnel]] wäch weegen ju '''frantsööske [[Besättenge]]''' (dt. ''französische Besatzung'') deer. Deerfon skäl die seelter Honnel juust as die fon Oamde profitierd hääbe (Kalma 291). Dät wuud minner as [[Napoleon]] in 1806 ju [[Blokkade]] juun [[Änglound]] ienfierde. So waas die Honnel al bolde tou Eende as 1811 ju [[frantsöösk]]e [[Okkupation]] foulgede (Ni487). Deermäd koom uk n Eende an ju seelter [[Sälwenferwaltenge]] un kreech älke Täärp n [[Maire]]. In 1812 wuud dät [[Seelter Archiv|'''seelter Archiv''']] mäd [[Iekemäite]]n un [[Gesätsbouk]]e eepentelk ferkooped. As 1813 do [[Frantsoose]]n wier ferdrieuwen wuuden, toachten do Seelter dät jo hiere [[Fräiegaid]] wier kriege skuulen (M3.87). Man intwiske wieren jo in Foulge fon dän [[Rieksdeputationshaudslus]] al 1803 mäd [[Ait]] un [[Kloppenbuurich]] an [[Ooldenbuurich]] keemen un do [[Ooldenbuurger]] wieren deer nit mäd ienfersteen: "Im Jahre 1815 zog ein kleines Mißverständniß, indem nämlich eine etwas freye Reklamation ihrer vermeinten Rechte für Empörung angesehen wurde, ihnen ein Militair-Commando zu, welches aber bald wieder abzog" Ni488; » uk 1630S. == Sjuch uk == * [[Literatuur uur Seelterlound|Literatuur uur Seelterlound]]. [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Seelterlound]] c1cbbm0z8osgsk1crj20ohwpqts65n6 0 616 103201 88704 2013-03-07T22:05:52Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 47 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q33648]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ne '''isolierde Sproake''' (de. ''isolierte Sprache'') is ne Sproake, wierfon me nit fääststaale kon, of ju früünd is tou uur Sproaken. Sukke Sproaken sunt [[Baskisk|Baskisk]], [[Koreanisk|Koreanisk]], [[Ainu|Ainu]], [[Burushaski|Burushaski]], [[Indioaner|Mapudungun]]. Nit gans isolierd, man daach wät apaat stounde in Europa Sproaken as [[Albanisk|Albanisk]], [[Armenisk|Armenisk]] un [[Griechisk|Griechisk]], deeruum dät jo nit paasje in do groote [[Sproakfamilie|Sproakgruppen]] as [[Romanisk|Romanisk]], [[Germaniske Sproaken|Germanisk]] of [[Slawisk|Slawisk]]. [[Kategorie:Sproaken]] k4khrkj54ehx50tdya3z6b78vjdigxa 0 617 119037 119036 2020-04-08T11:53:41Z Minorax 10286 default color is already black, no need for this. wikitext text/x-wiki '''Jeel''' is ne primäre [[Faawe]] bie ju subtraktive [[Faawenmiskenge]]. Bie ju additive Faawenmiskenge is dät ne sekundäre Faawe, ju der kriegen wäd truch Moangen fon rood un gräin. [[Stroalenge|Spektroal]] bekieked sit ju Faawe jeel twiske orange un gräin. Jeel is ju komplementäre Faawe fon blau in technisken Sin, wäkker blau uureenstimt mäd dän allere techniske Uutdruk (spektroal) violet. In dät Spektrum fint sik jeel Lucht bie [[Stroalenge]] mäd Woogenlaangte twiske 565 un 590 [[Laangtemäite|Nanometer]]. <br clear=all> <div style="height:3cm;background-color:#ffff00;margin-left:2cm;margin-right:2cm"> </div> == Säädigenge == {{center|Fon jeel ätter swot[[Media:Kleurenovergang_van_geel_naar_zwart.png| (groote Bielde)]]:<br />}} [[Bielde:Kleurenovergang_van_geel_naar_zwart_-_klein.png|center]] {| cellpadding="0" cellspacing="1" align=center |----- | bgcolor="#FFFF00" | <span style=color:#0033FF>FFFF00<br />&nbsp;</span> | bgcolor="#EEEE00" | <span style=color:#0033FF>EEEE00<br />&nbsp;</span> | bgcolor="#DDDD00" | <span style=color:#0033FF>DDDD00<br />&nbsp;</span> | bgcolor="#CCCC00" | <span style=color:#0033FF>CCCC00<br />&nbsp;</span> | bgcolor="#BBBB00" | <span style=color:#0033FF>BBBB00<br />&nbsp;</span> | bgcolor="#AAAA00" | <span style=color:#0033FF>AAAA00<br />&nbsp;</span> | bgcolor="#999900" | <span style=color:#0033FF>999900<br />&nbsp;</span> | bgcolor="#888800" | <span style=color:#0033FF>888800<br />&nbsp;</span> | bgcolor="#777700" | <span style=color:#0033FF>777700<br />&nbsp;</span> | bgcolor="#666600" | <span style=color:#0033FF>666600<br />&nbsp;</span> | bgcolor="#555500" | <span style=color:#0033FF>555500<br />&nbsp;</span> | bgcolor="#444400" | <span style=color:#0033FF>444400<br />&nbsp;</span> | bgcolor="#333300" | <span style=color:#0033FF>333300<br />&nbsp;</span> | bgcolor="#222200" | <span style=color:#0033FF>222200<br />&nbsp;</span> | bgcolor="#111100" | <span style=color:#0033FF>111100<br />&nbsp;</span> | bgcolor="#000000" | <span style=color:#0033FF>000000<br />&nbsp;</span> |} {{center|Fon jeel ätter wiet[[Media:Kleurenovergang_van_geel_naar_wit.png| (groote Bielde)]]:<br />}} [[Bielde:Kleurenovergang_van_geel_naar_wit_-_klein.png|center]] {| cellpadding="0" cellspacing="1" align=center |----- | bgcolor="#FFFF00" | FFFF00<br />&nbsp; | bgcolor="#FFFF11" | FFFF11<br />&nbsp; | bgcolor="#FFFF22" | FFFF22<br />&nbsp; | bgcolor="#FFFF33" | FFFF33<br />&nbsp; | bgcolor="#FFFF44" | FFFF44<br />&nbsp; | bgcolor="#FFFF55" | FFFF55<br />&nbsp; | bgcolor="#FFFF66" | FFFF66<br />&nbsp; | bgcolor="#FFFF77" | FFFF77<br />&nbsp; | bgcolor="#FFFF88" | FFFF88<br />&nbsp; | bgcolor="#FFFF99" | FFFF99<br />&nbsp; | bgcolor="#FFFFAA" | FFFFAA<br />&nbsp; | bgcolor="#FFFFBB" | FFFFBB<br />&nbsp; | bgcolor="#FFFFCC" | FFFFCC<br />&nbsp; | bgcolor="#FFFFDD" | FFFFDD<br />&nbsp; | bgcolor="#FFFFEE" | FFFFEE<br />&nbsp; | bgcolor="#FFFFFF" | FFFFFF<br />&nbsp; |} {| align="center" |----- | width="256px" | {| |----- | [[Bielde:Hsi-h060.png|256px]] |----- | Jeel in varioabele Mäite fon Säädengenge (horizontoal) un Intensität (vertikoal) |} |} == Soarten fon jeel == {|align="left" |{{Faawemuster|Zitronenjeel <br />(Hexadezimoal DFFF00)&nbsp;|#DFFF00}} |{{Faawemuster|Näitroaljeel <br /><br />(FFFF00)|#ffff00}} |{{Faawemuster|Gouldjeel <br />(Gould, W3C)(FFD700)|#FFD700}} |{{Faawemuster|Indiskjeel <br /><br />(F7B600)&nbsp;|#F7B600}} |{{Faawemuster|Khaki <br /><br />(F0E68C)&nbsp;|#F0E68C}} |} == Benutsenge un Geföilswäid == Jeel is ne sunnige un lustige Faawe, wan hie toumindest wät woorm faawed is un ätter orange lät. Dät schäärpe koolde Näitroaljeel hier buppe is oawers eer ju Faawe fon Haatenskup. Die negative Kloang fon jeel kumt uk foar in dän Uutdruk: ''Gräin un jeel foar Äärger wäide''. Fuul Bloumen, do der in uus Geegend foarkuumen dwo, sunt jeel. Dät kumt woanschienelk deerhäär, dät Iemen ju Faawe ap ljooste hääbe, un deer jädden ap toukuume. Dät rakt jeele Bloumen n evolutionär Foardeel buppe uurs faawede Bloumen. In fuul Lounde is jeel Symbol fon dät [[Paaskefäst]], jierhunnerteloang dät Christelke Hoochfäst, mäd t.B. poabstelke Foonen. Ju Ferbiendenge mäd jeele Suukene is eer toufälllich. Jeel waas uk dät Symbool foar dän Kaiser fon [[China]] un fon ju chinesiske Monarchie. Ju Pakkenge fon [[orientaliske]] Ietensweeren is oafte jeel fon Faawe. Jeel gungt goud touhoope mäd bolde aal uur Faawen. Ju Kombination jeel mäd blau rakt oawers n billigen Iendruk. Dän Effekt wäd oafte uutnused fon Koopljuude, wan jo dän Iendruk reeke wollen, billich tou weesen. N Biespil is ju Geschäftskätte Zeeman. Ju Kombination jeel mäd swot stoant foar Gefoor. Disse Kombination rakt et sogoar in ju Natuur, toun Biepsil bie ju Ieme un ju Häspe. Uk wäkke Giftslangen hääbe ju Faawenkombination. In die [[elektroniske]] Faawencode stoant jeel foar dän Ziffer 4. Jeel wäd as Faawe in ju [[Heraldik]] beteekend mäd [[Gould]]. Gould is uk ne liturgiske Faawe, ju der ap älke bliede Fier bruukt wäide duur insteede foar [[wiet]]. == Politik == Jeel is ju eepentelke Faawe fon [[Vatikanstääd]]. Jeel is uk bekoand as “[[Flandern|floamske]]” Faawe, dan die Floamske Lööwe is swot ap n jeelen (gouldenen) Bäätergruund. == Ferbiendengen ätter buuten == * Bruce MacEvoy: ''[http://www.handprint.com/HP/WCL/wcolor.html Handprint. Watercolors. Color vision].'' Online-Dokument ap: www.handprint.com – Uumfangriek Kompendium uur Faawe, Faawetheorie un Moaleräi: (ängelsk) <!--Haudwälle fon dän Artikkel: August 2007--> * Thomas Seilnacht: ''[http://www.seilnacht.com/Lexikon/Gelb.htm Die Farbe Gelb].'' Online-Dokument ap: www.seilnacht.com <!--Haudwälle fon dän Artikkel --> {{Commons|Category:Yellow|jeel}} <small>Toun Deel uursät ätter [http://nl.wikipedia.org/wiki/Geel_%28kleur%29 Geel] un toun Deel ätter [http://de.wikipedia.org/wiki/Gelb Gelb]</small> [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Faawen]] [[Kategorie:Kunst]] pbglppd6xofw31xqdhw4gzwequvtwl7 0 619 66640 66638 2011-08-25T12:41:53Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki Ätter ju [[Frantsööske Besättenge|frantsööske Tied]] bloide ju Honnel fon [[Seelterlound]] nit wier ap ([[Julius Bröring|Br51]]), wäil uk deeruum dät [[Aastfräislound]] dän Ienfier fon [[Eedgreeuwe|Eed]] mäd n sweeren Tol belaide (Br60). Deertruch koom Seelterlound in groote Äärmoud. Do Seelter geenen deeruum bie Sumerdai as Mäddere ([[Holloundsgungere]]) ätter do rieke Kloaigruunde fon [[Groningen (Provinz)|Groningen]] un [[Wäästfräislound]] (Ls349_351, B15.16). Uk koom dät tou ne gewaltige Utwonnerenge ätter [[Amerikoa]] (Louisville, [[Cincinnati]]) (Br46). Eerste juun 1900 wuud dät wier beeter, as Eedhonnel un [[Honnel un Skipfoart in Seelterlound|Schipfoart]] wier aplieuwden truch do näie Kanoale. Noch beeter wuud dät truch dän Gebruuk fon Kunstmjuks un ju [[Aastfoan|Foan-kultiwierenge]]. Um 1900 koomen näie Sträiten (» 239U, 1197R) un 1908 wuud ju Iersenboan truch Seelterlound in Bedrieuw nuumen (Ls130). * Sjuch [[Literatuur uur Seelterlound|'''Literatuur''' uur Seelterlound]]. * Br = Dr. [[Julius Bröring]], Das Saterland. * Ls = [[Hermann Janssen|Lesebouk foar Seelterlound]] * B15 usw. = Toonbeendapnoamen. * 239U, 1197R = [[Literatuur uur Seelterlound|Kramer 1994:96, 177]]. [[Kategorie:Seelterlound]] j7yvp39me8ofa65iqkgorgl6ozq8kk0 0 620 120095 110603 2021-08-08T22:46:17Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki '''Rood''' is ne primäre [[Faawe]] bie ju additive [[Faawenmiskenge]]. Bie ju subtraktive Faawenmiskenge is dät ne sekundäre Faawe. Dät is ju [[komplementäre Faawe]] fon [[cyan]]. Dät is ju Faawe mäd ju kräftichste Symbolik. Wan ne Sproake uk man aan Noome foar Faawen häd, dan is dät altied rood. Ju Faawe rood Lucht sit ap dän Eend fon dät [[Stroalenge|Luchtspektrum]], dät noch ieuwen fon dät moanskelke Ooge blouked wäide kon. Ju Woogenlaangte fon rood Lucht lait uum 700 [[Laangtemäite|Nanometer]]. Faawen mäd läigere Frequenz konnen fon wäkke Dierte daach blouked wäide. Do naamt me infrarood.. <br clear=all> <div style="height:3cm;background-color:#FF0000;margin-left:2cm;margin-right:2cm"> </div> == Säädigenge == <center> Rood van donker naar licht [[Media:Kleurenovergang_van_zwart_naar_rood.png|(grote afbeelding)]]:<br /> [[afbeelding:Kleurenovergang van zwart naar rood - klein.png]] <small> {| cellpadding="0" cellspacing="1" |----- | bgcolor="#000000" | <font color="#C0C0C0">000000<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#110000" | <font color="#C0C0C0">110000<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#220000" | <font color="#C0C0C0">220000<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#330000" | <font color="#C0C0C0">330000<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#440000" | <font color="#C0C0C0">440000<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#550000" | <font color="#C0C0C0">550000<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#660000" | <font color="#C0C0C0">660000<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#770000" | <font color="#C0C0C0">770000<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#880000" | <font color="#C0C0C0">880000<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#990000" | <font color="#C0C0C0">990000<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#AA0000" | <font color="#C0C0C0">AA0000<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#BB0000" | <font color="#C0C0C0">BB0000<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#CC0000" | <font color="#C0C0C0">CC0000<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#DD0000" | <font color="#C0C0C0">DD0000<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#EE0000" | <font color="#C0C0C0">EE0000<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#FF0000" | <font color="#C0C0C0">FF0000<br />&nbsp;</font> |} </small> Van wit naar rood [[Media:Kleurenovergang_van_wit_naar_rood.png|(grote afbeelding)]]:<br /> [[afbeelding:Kleurenovergang van wit naar rood - klein.png]] <small> {| cellpadding="0" cellspacing="1" |----- | bgcolor="#FFFFFF" | <font color="#000000">FFFFFF<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#FFEEEE" | <font color="#000000">FFEEEE<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#FFDDDD" | <font color="#000000">FFDDDD<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#FFCCCC" | <font color="#000000">FFCCCC<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#FFBBBB" | <font color="#000000">FFBBBB<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#FFAAAA" | <font color="#000000">FFAAAA<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#FF9999" | <font color="#000000">FF9999<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#FF8888" | <font color="#000000">FF8888<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#FF7777" | <font color="#000000">FF7777<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#FF6666" | <font color="#000000">FF6666<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#FF5555" | <font color="#000000">FF5555<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#FF4444" | <font color="#000000">FF4444<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#FF3333" | <font color="#000000">FF3333<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#FF2222" | <font color="#000000">FF2222<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#FF1111" | <font color="#000000">FF1111<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#FF0000" | <font color="#000000">FF0000<br />&nbsp;</font> |} </small> De kleuren tussen rood en wit zijn [[roze]] tinten. </center> <center> Rood in variabele mate van [[verzadiging (kleur)|verzadiging]] (horizontaal) en [[intensiteit (kleur)|intensiteit]] (verticaal):<br /> [[Afbeelding:Hsi-h000.png|256px]] </center> == Soarten fon rood == {|align="left" |{{Faawemuster|Rood <br />(Hexadezimoal FF0000)&nbsp;|#FF0000}} |{{Faawemuster|Dunkerrood <br /><br />(8B0000)|#8B0000}} |{{Faawemuster|Tomoatenrood <br /><br />(FF6347)|#FF6347}} |{{Faawemuster|Scharloak <br /><br />(FF2400)&nbsp;|#FF2400}} |{{Faawemuster|Zinnober <br /><br />(E34234)&nbsp;|#E34234}} |} == Benutsenge un Geföilswäid == Rood is ne Faawe ju der fluks ju Apmäärksoamkaid ap sik lukt. Die Moanske sjucht dät as Teeken fon Gefoor. Deeruum wäd rood oafte anwoand in Ferkiersampele un Signoale. Disse Betjuudenge kumt fielicht deerhäär, dät Bloud ne roode Faawe häd, (ju Faawe fon) Bloud wäd fon Moanske un Dierte instinktiv ferbuunen mäd Gefoor. Symboliske Betjuudengen fon rood hongje hiermäd touhoope, dät is ju Faawe fon Dullegaid. Rood wäd uk ferbuuenn mäd dän Kriechsgod Mars, deeruum is woarskienelk uk die roode Planet Mars dän God wäid. [[Bielde:Horace Vernet-Barricade rue Soufflot.jpg|thumb|250px|Revolutionäre mäd roode Foone, Paris, [[Revolutionsjier 1848|1848]], fon Emile Jean Horace Vernet]] In ju Politik, fielicht al siet je frantsööske Revolution, wäd rood bruukt as Faawe fon revolutionäre, linke un in algemeenen radikoale Gruppen. So wuud toun Biespil in dän Burgerkriech in Ruslound kamped twiske “do Roode”un “do Wiete”. Ap Gruund deerfon hiet Ruslound unner dän Kooldee Kriech uk wäil dät “roode Gefoor”. Uk dät maoistiske China wuude mäd ju roode Faawe assozierd, sjuch t.B. dät litje roode Bouk. China wuud oawers as dät “jeele Gefoor”oumoald. Do Foonen fon kommunistiske Lounde sunt uk oafte rood. In wät swäkkere Foarm is rood ju Faawe fon dän Sozialismus in aal sien Varietäte, un deer truch uk fon sozioal-demokratiske Paatäien as ju SPD. Ju Linke hat dan uk immer “rood”. Apfaalend is, dät in do Fereende Stoaten ju Faawe rood juust anwoand wäd foar ju konservative Republikaniske Paatäi. Dätsälge jält foar Paraguay, wier do konservative “Colorados” ju Faawe rood, un do wät moor foardeelige “Liberales” ju Faawe blau hontierje. In ju Boukhooldenge wäide roode Faawen bruukt foar negative Taalen, ofwäil Skeelden. Die der Skeelde häd, is “in do roode Taale”. In ju katoolske Säärke is rood ju liturgiske Faawe fon do Misgewande in ju Pingstertied, ferwiesend ätter do fjuurige Tungen. Uk wäd ju Faawe bruukt ap Martyrerfäste un ap stille Fräindai. Ju roode Faawe rakt deerbuppe Wäid an dät Amt. So duuren bloot Kardinale dät Kardinalsrood (of Skarloak) dreege. Dät rakt hiere Offerbereitskup an uum hier oaine Bloud tou offerjen foar ju Säärke. Rood is uk ju Faawe fon de Ljoowe. Ap Valentinsdai rakt dät roode Rousen un roode Haaten. Moslems faawje hiere Hounde ap bestimde Fiere rood mäd Henna. Puure Schokoloade is maasttied ferpakked in rood Poapier, in Juunsats tou Molkschokoloade, ju der blau ferpakked is. Uk Säddenmolk kumt maasttied in roodee Pakkenge, juunuur Molk (blau) un Joghurt (gräin). In ju Moalerkunst wäd rood uk bruukt uum ju Apmäärksoamkaid tou länkjen. Ju Faawe kumt truch dät Faawenperspekttiv in n Skilleroatsje ätter foaren ferglieked mäd moor näitroale Faawen. In die [[elektroniske]] Faawencode stoant rood foar dän Ziffer 2. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.kuepperscolor.de Küppers' Farbenlehre] * http://www.seilnacht.tuttlingen.com/Lexikon/Rot.htm * [http://archiv.christoph-hoffmann.de/ESS/Semi/ROT.pdf Umfangreiche Arbeit über die Farbe Rot im Allgemeinen (physikalisch und biologisch), ihre Wirkung usw.] * [https://web.archive.org/web/20071228144348/http://farbedesmonats.de/rot Farbe des Monats – Assoziationen zur Farbe Rot] <small>Toun Deel uursät ätter [http://nl.wikipedia.org/wiki/Rood_%28kleur%29 Rood] un toun Deel ätter [http://de.wikipedia.org/wiki/Rot Rot]</small> [[Kategorie:Faawen]] [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Kunst]] a3kkr0i2qjxkwuz85dsrte3ev8ja3t3 0 621 94744 94741 2012-11-04T10:31:51Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Do '''Seelter''', af loanger: '''Seelterfräisen''' sunt een [[Fräisen|fräisk]] Foulk un sänt oolde Tied do Ienwoonere fon [[Seelterlound]]. Traditsjonell baale jo as Muurtoal [[Seeltersk]], Man däälich is dät uk fuul [[Platdüütsk|Plat]] un bupperloundsk [[Düütsk]], sodät me nu appaasje mout, dät dät Seelterske nit uutstäärft. == Kultuur un Bruuke == Traditsjonelle Wirtskupsfoarmen wieren: * [[Buuräi]] * [[Honnel un Skipfoart]] * [[Eedgreeuwen]] * [[Floaksferoarbaidenge]] * [[Imkeräi]] Traditsjonelle Baukunst: * [[Eepen Huus]] (Bloot noch in't [[Museumstäärp Kloppenbuurich]] tou sjoon). Traditsjonelle Toal: * [[Seeltersk]] (Wiertou sänt eenige Tied moor un moor [[Seelterfräiske Literatuur]] äntstoant) Fääre: * [[Dracht]] == Uur dät Woud "Seelter" == "Seelter" is uk Biewoud bie [[Seelterlound|Seelterlound]], bie ''seelter'' Ljuude un bie ju [[Sproake|Sproake]]. Substantivisk bruukt hat dät [[Seeltersk|'''seeltersk''']]: hie boalt ''Seeltersk''. Tou ju [[Etymologie]] rakt dät two wichtige Fermoudengen: * 1. Fermoudenge: Dät lat sik fon ju [[Comitia Sygeltra|Comitia '''Sygeltra''']] ou, deerfon Seelterlound aleer wildääge beheersked waas. * 2. Fermoudenge: ''Seelter'' kumt fon ''Seelounder'', wät niks mäd ju [[Niederlounde|niederloundske]] Region [[Seelound]] tou dwoon häd, man ful moor deermäd, dät do Seelter weerskienelk uurspröänelk fon ju Kuste in't Binnelound keemen sunt. [[Kategorie:Foulk]] eto3hbunq7zrhjlsg0zajg5i7rlo2h2 0 623 120142 103204 2021-08-08T23:06:55Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 5 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Image:FanSennPrags.JPG|thumb|right|270px|Tjosproakich Schild fon n Natuurpark in Suud-Tirol]] [[Image:Peace-3langs.svg|thumb|right|270px|Tjosproakige Free-Boskup]] Siet 1997 is in [[Fryslân|Wäästfräislound]] ounfangd mäd '''tjosproakige''' Schoulen. Dät hat dät bestimde Deege af Läksen gans in [[Wäästfräisk|Fräisk]] roat wäide un uur in [[Holloundsk|Holloundsk]]. In do haagere Klassen kumt dan [[Ängelsk|Ängelsk]] deertou (Ferhältnis in Leertieden 40% Holloundsk, 40% Fräisk un 20% Ängelsk). Ju Gewandthaid mäd de Sproake wäd deerfon beeter, uk ap Holloundsk. Dät sät sik fout ap ferscheedene Gebiete; so gungt Reekenjen bie moorsproakige Bäidene uk apfaalend goud, so Prof. Kees de Bot, Groningen. Dät rakt däälich 15 sukke Schoulen in Wäästfräislound. Tjosproakigen Unnergjucht rakt dät t.B. uk in [[Luxembuurich|Luxembuurich]], bie do [[Ladinisk|Ladiner]] in Suud-Tirol un ap internationale Schoulen in Magdebuurich un Potsdam. == Ferbiendengen ätter buuten == *[https://web.archive.org/web/20070720230943/http://friesenrat.de/cms/upload/pdf/Duokumentation_Interfriesischer_Kongress.pdf Dokumentation_Interfriesischer_Kongress,] Siede 9. *[https://web.archive.org/web/20070807232025/http://friesenrat.de/cms/upload/bilder/kongrs/InterfriesischerKongress.pdf Die dreisprachige Schule,] Siede 15. *[http://www.taalsintrumfrysk.nl/trijetalig.htm De trijetalige skoalle] *[http://www1.omropfryslan.nl/Kategory_Polityk_42537.aspx “Tjosproakige Schoulen sunt do bääste”] *[http://www.schule.provinz.bz.it/ms-st-ulrich/seiten99/ladinschuldeu.htm Ju ladiniske Schoule] *[https://web.archive.org/web/20081123033030/http://www.restena.lu/primaire/esch/brouch/home.htm Ju tjosproakige Schoule fon Esch/Luxembuurich.] Klik ju düütske Flaage un dan ''kids'' of ''adults''. *[https://web.archive.org/web/20080228033759/http://www.stejh.de/Grundschule/ Dreisprachige Internationale Grundschule Magdeburg] *[http://www.potsdam.de/cms/ziel/30269/DE/?read=5131 Dreisprachige Internationale Grundschule Potsdam] *[http://www.lesefit.at/trio.htm Magazin für den Unterricht in mehrsprachigen Volksschulklassen] *[https://web.archive.org/web/20111009113321/http://www.erzwiss.uni-hamburg.de/personal/gogolin/files/Gutachten.pdf Spracherwerb] zweisprachig aufwachsender Kinder und Jugendlicher. *[http://www.halepaghen-schule.de/ Halepaghen-Schule] un säik "Sprachen". [[Kategorie:Pädagogik]] [[Kategorie:Unnergjucht]] ta5yidcoow8w6y48v0hncke3zl258ei 0 624 122464 121679 2023-04-08T08:47:39Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[Image:The Blue Marble (remastered).jpg|right|thumb|Ju Äide]] Ju '''Äide''' (Symbol: [[file:Earth symbol (fixed width).svg|16px|🜨]]), uus Waareld, is die trääde [[Planete|Planet]] fon ju Sunne uut reekend un die oankelde hoast bekoande Planet mäd [[Lieuwend]] ap. Ju häd ne Truchmäite fon 12.756,274 Kilomeetere oun dän [[Äquator]]. Uus Äide troalt sik in in aan Dai uum sik sälwen; deertou in mäd ne Uumloopstied fon 365 Deege un 6 Uuren uum ju Sunne. Ju Äide häd bloot een [[Moune]]. [[File:NASA-Apollo8-Dec24-Earthrise.jpg|frameless]] {{stump}} == Sjuch uk == *[[Noudlucht]] sqwqlmhdwpqot1r3c5d3xvfje8q88if 0 625 105585 103205 2013-03-11T10:33:18Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8008]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Äidkunde''' uumfoatet do Wietenskuppe do sik ap ju [[Äide]] beluuke. Deertou heere * [[Geologie af Äidgeschichte]] * [[Geographie]] * [[Kristallographie af Kristalkunde]] * [[Kartographie]] * [[Meteorologie af Weederkunde]] {{stump}} [[Kategorie:Geowietenskuppe|!]] [[Kategorie:Exakte Wietenskup]] osyx4sxv7puhpgofqnfrlun0j82kpij 0 626 111511 107097 2015-11-06T19:44:26Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Dät Woud '''Ängelsk''' kon moorere Seeken betjuude: * [[Ängelske Kultuur]]; ju Kultuur fon do Änglounder. * [[Ängelske Literatuur]]; ju Literatuur fon ju Ängelske Sproake. * [[Ängelske Sproake]]; ju Sproake fon do Änglounder. {{Begriepskloorenge}} lygjcbzuz9vx35fjbvy4kaaeyfn6d6k 0 627 65585 37129 2011-08-12T12:13:04Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki In dät Foulgjende is ju '''Uursproang fon do seelter Luude''' uutoarbaided ap Gruund fon Siebs' Geschichte (Gr), wierbie oawers ju ferallerde Notation ê2, ê1 ärsät wuuden is fon æ:, ê2. Der wäide unnerschat ne seelter (sfr.), ne ooldaastfräiske (aofr.) un ne germanisk (germ.) Stappe. In eenige Falle wäide uk (gemeen)ooldfräiske (afr.) un wäästgermaniske (wgerm.) Foamen roat. Do sfr. Luude beluuke sik ap ju Sproake fon Roomelse (R). Sunneräntwiklenge in Strukelje/Uutände un Skäddel sunt anroat mäd U bzw. S. Ju Lieste stoant ap [[Luudgeschichte]]. {{stump}} [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Seelterlound]] 3bpqz1tnifcgichayr7o5arww5ip7i9 0 628 103207 100426 2013-03-07T22:06:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 35 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q49043]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Þorn''' of '''thorn''' is n Boukstäf. Die Grootboukstäf is Þ, die Littikboukstäf is þ. Dät Þorn is n oold-germanisken Boukstäf. Dät Þorn bestoant in dät [[Ängelske Sproake|Ängelske]] as in ''<u>th</u>at'' un as in ''<u>th</u>in''. Dät Þorn wäd mongs ankieked as die Boukstäf '''D''', dät klingt n Bitje ferscheeden, et is n litjen Ferschiel. [[Bielde:Ye Olde Shakespeare Inn - 01-06-05.jpg|thumb|right|400px|Ye Olde Shakespeare Inn in Heeley (Sheffield).]] Dät Þorn mout nit ferwikseld wäide mäd dät Äð (Ð), dät klingt as in dät Ängelske ''<u>th</u>ink''. In aller Ängelsk wäd dät Þorn as n ''y'' schrieuwen, in gjucht Oold-Ängelsk noch as ''Þ''.<br />Deeruum sjucht me ap Weershuuse in Änglound oafte '''''Ye olde inn''' = the old inn'', usw. [[Kategorie:Bouksteeuwen]] 9kkrhpptkdajrjwei1nnngcjvgwhjb0 8 631 4407 4399 2008-01-12T16:58:19Z SPQRobin 5 removing wikitext text/x-wiki - 6za6z27cqk2qatlebqsiz85czbjf3rd 8 632 4400 2008-01-12T14:59:27Z SPQRobin 5 Ju Siede wuude näi anlaid: # That's a title blacklist # Every title that matches regex here are forbidden to create and edit # Use "#" for comments .*index\.php.* wikitext text/x-wiki # That's a title blacklist # Every title that matches regex here are forbidden to create and edit # Use "#" for comments .*index\.php.* 0kd7ycx6c2rs0o473taj6l8tnadbjxl 10 640 119034 105434 2020-04-08T11:48:50Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> <br clear=both> {| align=center width=70% id=toc | [[Image:Wiki letter w.svg|left]]||{{center|'''Dissen Artikkel is n Stump.'''<br>''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}} |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump]]<noinclude> </noinclude> g8698k5n48vqkuxm8r098wtmtx2jlmu 14 641 115496 4422 2018-01-09T18:51:12Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Fräislound]] k5rmdzc8v46zavv4904glgkqxdb9gw2 14 642 106966 103209 2013-04-13T10:47:06Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q4960490]] wikitext text/x-wiki [[Sproaken]] {{Commonscat|Languages}} [[Kategorie:Sproake]] 09556ecotxndjeguw0waelh2iemxvs3 14 643 110952 15565 2015-06-10T00:08:58Z Mojolässe 6741 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Literatuur]] q5hhls8dg89m072hthyck6xxrhdfyes 14 644 115412 115411 2018-01-09T17:36:33Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound]] [[Kategorie:Europa]] 3vg7nsa84j7af6xri407849cx05l5zp 4 647 110135 100193 2014-10-14T04:04:33Z Holder 732 wikitext text/x-wiki __NOTOC__<!-- -->__NOEDITSECTION__ {| style="width:100%; margin-bottom:2px; background:transparent" | style="background-color:#f9f9f9; width:100%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {| style="width:100%; margin-bottom:2px; vertical-align:top; background:transparent; padding-left:2em; padding-right:3em; padding-top:1em;" |- | style="padding-bottom:6px"|<span style="font-size:185%;">Wäilkeemen in dät Portoal</span><br/>Läs hier uk wo du sälwen [[Hälpe bie de Wiki-Programmasproake|Sieden touföigje un beoarbaidje]] koast. Kiek foar moor Information hier in uus Bruukereportoal un besäik uk moal ju [[Wikipedia:Weerskup|Weerskup]]. Wan du n näien Benutser bäst af uut uur Gruunde wät uutprobierje wolt, rakt dät ju [[Wikipedia:Spielsteede|Spielsteede]] deerfoar. Kiek foar dät hoochleeden fon Bielden un ouskrieuwene Täkste ap do gjuchtelke Bedingengen foar ju Ienstaalenge fon Bielden ([[Wikipedia:Uurheebergjuchte uas.|Uurheebergjuchte uas.]])</span> | rowspan="2" style="text-align:right"|[[Bielde:Computer keyboad slanted angle dec07.jpg|150px]] <span class="plainlinks" style="font-size:90%;"></span> |- | style="width:75%; font-size:90%; padding-bottom:5px"| <div style="border-top: 1px solid #a7d7f9; padding-top:5px"> <span class="plainlinks">[http://wikistics.falsikon.de/latest/wikipedia/stq/ Besäikertaale]</span>&nbsp;&middot; [[Wikipedia:Galerie|Galerie]]&nbsp;&middot; [[:Kategorie:Haudkategorie|Kategorie]]&nbsp;&middot; [[Spezial:Neue_Seiten|Näie Sieden]]&nbsp;&middot; [[Wikipedia:Säildene Artikkele|Säildene Artikkele]]</div> | rowspan="2" style="text-align:right"| <span class="plainlinks" style="font-size:90%;"></span> |- | style="width:75%; font-size:90%; padding-bottom:5px"| |} |} {| style="margin-top:10px; background:none;" | style="width:50%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; color:#000; padding: 5px 10px 10px 5px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="5" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff" <!--------------------------------- Artikkel fon dät Mound -----------------------------------> {{Balkekreas |titel= Algemeen |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= W-circle.svg |px= 38 |ynhald= {{Wikipedia:Portoal/Algemeen}} }} |- |<br clear="all" /> |- |} |<!-- TUSKENROMTE --> style="border:5px solid transparent;" | <!------------------------------------- Rjochterkolom ----------------------------------------> | style="width:50%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; padding: 5px 10px 10px 5px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;"| {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="1" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff; " |} <!------------------------------------- Ju Enzyklopädie ----------------------------------------> {{Balkekreas |titel= Artikkele |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= W-circle.svg |px= 38 |ynhald= {{Wikipedia:Portoal/Artikkele}} }} <!------------------------------------- Ju Enzyklopädie ----------------------------------------> {{Balkekreas |titel= Aktualisierje |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= W-circle.svg |px= 38 |ynhald= {{Wikipedia:Portoal/Aktualisierje}} }} |} {| style="margin-top:10px; background:none;" | style="width:50%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; color:#000; padding: 5px 10px 10px 5px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="5" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff" <!--------------------------------- Information uur STQ-Wiki -----------------------------------> {{Balkekreas |titel= Information |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= W-circle.svg |px= 38 |ynhald= {{Wikipedia:Portoal/Information}} }} |- |<br clear="all" /> |- |} |<!-- TUSKENROMTE --> style="border:5px solid transparent;" | <!------------------------------------- Rjochterkolom ----------------------------------------> | style="width:50%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; padding: 5px 10px 10px 5px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;"| {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="1" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff; " |} <!------------------------------------- Ferbiendengen ätter buuten ----------------------------------------> {{Balkekreas |titel= Ferbiendengen |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= W-circle.svg |px= 38 |ynhald= {{Wikipedia:Portoal/Ferbiendengen}} }} |} {| style="margin:0 0 0 0; background:none; width:100%; margin-top:12px; background:transparent;" | style="background-color:#f9f9f9; width:100%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; color:#000; padding: 0px 0px 0px 0px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {| width="100%" style=" padding:0px; margin-top:3px; margin-bottom:0px; background:transparent;" |- | <center>[[Wikipedia:Liesten un Tabellen|Liesten]] - [[Wikipedia:Kriterien gouldene Artikkel|Kriterien gouldene Artikkel]] - [[Wikipedia:Review|Wikipedia-Review]]</center> |} |} [[Kategorie:Wikipedia]] rtasexjfknwp1n8h5xcd1993ye12zm5 4 648 123320 122662 2024-02-07T23:10:18Z Superpes15 11069 Näie Apsats /* IMPORTANT: Admin activity review */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Internet-news-reader.svg|thumb|150px|link=Wikipedia:Politik|'''Wikimedia'''<br>Politik]] <div id="uniq_id_0001" class="plainlinks" style="text-align: center;"> <center>[[:de:Wikipedia:Geh von guten Absichten aus|GUNG FON GOUDE APSICHTE UUT]]</center> [http://stq.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Weerskup&action=edit&section=new Klik hier wan du n näi Themoa ansniede moatest] __NEWSECTIONLINK__</div> <ul> <li> Disse '''Seelter Weerskup''' is ju Steede wier wie as Mee-Oarbaidere un Bruukere fon ju seelter Wikipedia mädnunner baale konnen. Wie konnen baale uur aal Seeken, man ap maaste skäl dät wäil gunge uur ju Wikipedia. * Rakt dät bestimde Probleme bie dät Moakjen fon Artikkele? * Häd me noch jädden n Artikkel uur n bestimd Themoa? -> Kiek ap Siede [[Projekte]]. * Wäkke Gjuchte skällen wie in Algemeenen nieme, wät ju Oard Artikkele anbeträft? Unsowieder, unsowieder. Wan du ne Siede beoarbaidje wolt, dan klik buppe ap ju Siede ap '''Beoarbaidje''' un dät Skrieuwen kon ounfange!! Wan du ne näie Siede moakje wolt, dan [[Wikipedia:Näie Siede|'''klik hier''']]. Hääbe man neen Nood !! '''Wie kriege immer Begjucht deerfon un sunt dan fluks toun Oantwoudjen deer.''' </li> <li>'''en:''' This is the community discussion page. Requests for the [[m:bot|bot]] flag should be made on this page. This wiki uses the [[m:bot policy|standard bot policy]], and allows [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] and [[m:bot policy#Automatic_approval|automatic approval of certain types of bots]]. Other bots should apply below, and then [[m:Steward requests/Bot status|request access]] from a steward if there is no objection.</li> </ul> [[Image:Bar in Bristol.jpg|400px|right]] == Allere Seeken == '''Allere Subjekte''' uut de Weerskup fiende sik nu in * [[Wikipedia:Weerskup/2010|Weerskup 2008/10]] * [[Wikipedia:Weerskup/2015|Weerskup 2011/15]] * [[Wikipedia:Weerskup/2020|Weerskup 2016/20]] == Admin == Hallo [[Benutser:Pyt|Pyt]], [[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]], [[Benutser:Heinz|Heinz]], [[Benutser:Bernd|Bernd]], [[Benutser:Holder|Holder]] und alle anderen Aktiven der Saterfriesischen Wikipedia.<br> Offensichtlich fehlt schon seit längerem ein aktiver Admin, der z.B. Löschanfragen bearbeitet oder die Hauptseite aktuell hält. Auch wenn ich kein Seeltersk spreche, versteh ich doch das meiste und könnte zumindest gelegentlich ein paar Aufräumarbeiten erledigen. Ich bin vor allem auf [[:frr:|frrwiki]] (Nordfriisk, Nordfriesisch) aktiv. Wenn Ihr einverstanden seid, würde ich mich hiermit um die Admin-Rechte bewerben wollen. Bitte gebt doch Eure Meinung dazu ab. Besten Gruß/Hartelk gröötnis --[[Benutser:Murma174|Murma174]] ([[Benutser Diskussion:Murma174|Diskussion]]) 17:28, 25. Jun 2022 (UTC) : Adding an english summary: The Saterfrisian Wikipedia shows a lack of active admins at the moment. That's why I requested admin access here. I'd like to handle deletion requests and keep the main page up-to-date. I don't speak Saterfrisian, but understand it, and could do some maintenance jobs here. --[[Benutser:Murma174|Murma174]] ([[Benutser Diskussion:Murma174|Diskussion]]) 10:33, 5. Jul 2022 (UTC) :: Voting ends after two weeks: Sat. July 09th --[[Benutser:Murma174|Murma174]] ([[Benutser Diskussion:Murma174|Diskussion]]) 15:56, 5. Jul 2022 (UTC) ; pro * {{pro}} --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 17:34, 25. Jun 2022 (UTC) Sehr gerne! * {{pro}} --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] jädden! [05. Jul 2022] * {{pro}} --[[Benutser:Taba1964|Taba1964]] ([[Benutser Diskussion:Taba1964|Diskussion]]) 10:26, 5. Jul 2022 (UTC) * {{Pro}} (falls stimmberechtigt) --[[Benutser:Badener|Badener]] ([[Benutser Diskussion:Badener|Diskussion]]) 12:08, 5. Jul 2022 (UTC) * {{pro}} --[[Benutser:DARIO SEVERI|DARIO SEVERI]] ([[Benutser Diskussion:DARIO SEVERI|Diskussion]]) 12:42, 5. Jul 2022 (UTC) * {{pro}} [[Benutser:Xqt|Xqt]] ([[Benutser Diskussion:Xqt|Diskussion]]) 15:19, 5. Jul 2022 (UTC) * {{Pro}} (falls stimmberechtigt) --[[Benutser:Yazee|Yazee]] ([[Benutser Diskussion:Yazee|Diskussion]]) 17:45, 5. Jul 2022 (UTC) * {{pro}} --[[Benutser:Vedac13|Vedac13]] ([[Benutser Diskussion:Vedac13|Diskussion]]) 14:50, 7. Jul 2022 (UTC) ; con * {{con}} ; Diskussion * Vielen Dank an [[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] für die Bearbeitung der Löschanträge ... --[[Benutser:Murma174|Murma174]] ([[Benutser Diskussion:Murma174|Diskussion]]) 20:11, 3. Jul 2022 (UTC) * Admin access granted for one year: https://meta.wikimedia.org/wiki/Steward_requests/Permissions/2022-07#Murma174@stqwiki *: Thanks for all positive votes! --[[Benutser:Murma174|Murma174]] ([[Benutser Diskussion:Murma174|Diskussion]]) 12:45, 10. Jul 2022 (UTC) === Interface admin === Dear friends, when I asked for adminship, I unfortunately did not ask also for <u>interface adminship</u>. That means, at the moment there is no user on the Saterfrisian Wikipedia with the permission to change or install e.g. Javascript files or edit CSS. See also: [[Spezial:Statistik]]. That's why I'm bothering you again with a voting. My suggestion is: <br> [[Benutser:Murma174]] shall receive the [[Spezial:Gruppenrechte|user group right]] 'interface administrator'. : Voting ends after 1 week: Tue, July 19th . Thanks again --[[Benutser:Murma174|Murma174]] ([[Benutser Diskussion:Murma174|Diskussion]]) 17:00, 12. Jul 2022 (UTC) ; pro * {{pro}} Auf jeden Fall! --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 17:23, 12. Jul 2022 (UTC) * {{pro}} -- [[Benutser:Vedac13|Vedac13]] ([[Benutser Diskussion:Vedac13|Diskussion]]) 17:59, 12. Jul 2022 (UTC) * {{pro}} [[Benutser:DARIO SEVERI|DARIO SEVERI]] ([[Benutser Diskussion:DARIO SEVERI|Diskussion]]) 18:43, 12. Jul 2022 (UTC) * {{pro}} --[[Benutser:Taba1964|Taba1964]] ([[Benutser Diskussion:Taba1964|Diskussion]]) 18:57, 12. Jul 2022 (UTC) * {{pro}} [[Benutser:Drewes|Drewes]] ([[Benutser Diskussion:Drewes|Diskussion]]) 14:00, 14. Jul 2022 (UTC) * {{pro}} --[[Benutser:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Benutser Diskussion:Kneppelfreed|Diskussion]]) 15:07, 14. Jul 2022 (UTC) * {{pro}} [[Benutser:Ieneach fan &#39;e Esk|Ieneach fan &#39;e Esk]] ([[Benutser Diskussion:Ieneach fan &#39;e Esk|Diskussion]]) 16:43, 14. Jul 2022 (UTC) * {{pro}} [[Benutser:Xqt|Xqt]] ([[Benutser Diskussion:Xqt|Diskussion]]) 08:44, 16. Jul 2022 (UTC) * {{pro}} [[Benutser:Trauenbaum|Trauenbaum]] ([[Benutser Diskussion:Trauenbaum|Diskussion]]) 06:49, 19. Aug 2022 (UTC) ; con * {{con}} ; discussion * Interface adminship also [https://stq.wikipedia.org/w/index.php?title=Spezial%3ABenutzerrechte&user=Murma174 granted for one year]. Thanks for all positive votes! --[[Benutser:Murma174|Murma174]] ([[Benutser Diskussion:Murma174|Diskussion]]) 10:10, 20. Jul 2022 (UTC) *: For the records: [https://meta.wikimedia.org/wiki/Steward_requests/Permissions/2022-07#Murma174@stqwiki_2] --[[Benutser:Murma174|Murma174]] ([[Benutser Diskussion:Murma174|Diskussion]]) 20:34, 20. Jul 2022 (UTC) == WikiCon 2022 == -> [[:w:de:Wikipedia:WikiCon 2022/Anmeldung]] == Vote for your favourite Wikimedia sound logo == ''{{int:Please-translate}}'' ''We are really sorry for posting in English'' [[Bielde:Sound_Logo_Cover_Image_-_Linkedin.png|zentriert|800x800px]] Voting in the Wikimedia sound logo contest [[c:Commons:Sound_Logo_Vote|'''has started''']]. From December 6 to 19, 2022, please play a part and help chose the sound that will identify Wikimedia content on audio devices. [[wmfblog:2022/12/06/vote-for-the-sound-of-all-human-knowledge/|Learn more on Diff]]. The sound logo team is grateful to everyone who participated in this global contest. We received 3,235 submissions from 2,094 participants in 135 countries. We are incredibly grateful to the team of [[wmfblog:2022/10/31/screening-3235-sound-submissions/|volunteer screeners]] and the [https://meta.wikimedia.org/wiki/Communications/Sound_Logo/Contest_proposal#How_will_the_final_selection_happen? selection committee] who, among others, helped bring us to where we are today. It is now up to Wikimedia to choose the Sound Of All Human Knowledge. Best wishes, [[Benutser:Arupako-WMF|Arupako-WMF]] ([[Benutser Diskussion:Arupako-WMF|Diskussion]]) 11:15, 17. Dez 2022 (UTC) ==Wikipedy:Parseberjocht - Fyftichtûzen kear Frysk== [[fy:Wikipedy:Parseberjocht]] - Grif net goed gongen: Gean nei fy:, en dan "Wikipedy:Parseberjocht". [[Benutser:Mysha|Mysha]] ([[Benutser Diskussion:Mysha|Diskussion]]) : -> [[:w:fy:Wikipedy:Parseberjocht]] == Global ban for PlanespotterA320/RespectCE == Per the [[m:Global bans|Global bans]] policy, I'm informing the project of this request for comment: [[m:Requests for comment/Global ban for PlanespotterA320 (2) ]] about banning a member from your community. Thank you.--[[User:Lemonaka|Lemonaka]] ([[User talk:Lemonaka|talk]]) 21:40, 6 February 2023 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Zabe@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Lemonaka/Massmessagelist&oldid=24501599 --> == Murma174 for Admin + Interface Admin 2023 == Liebe Freunde der Saterfriesischen Wikipedia, seit einem Jahr habe ich hier als Admin und Interface Admin ein bisschen nach dem rechten gesehen. Dazu gehörte vor allem, die Startseite aktuell zu halten, Vandalismus in Grenzen zu halten, die Kategorien etwas aufzuräumen. Darüber hinaus habe ich versucht, in der Sprachgemeinschaft etwas Aufmerksamkeit für das Projekt zu wecken. Kürzlich erschien ein Beitrag in der NordWestZeitung zu diesem Thema: [https://www.nwzonline.de/cloppenburg-kreis/saterfriesische-wikipedia-braucht-neue-autoren-online-enzyklopaedie-in-seeltersk-gibt-es-seit-2007_a_4,0,794485393.html Saterfriesische Wikipedia] (leider nur für Abonnenten komplett lesbar). Aber in einer so kleinen Sprachgemeinschaft braucht es halt einen etwas längeren Atem. Daher bitte ich um Eure Stimme für die Verlängerung meiner Benutzergruppenrechte als <u>Admin</u> und <u>Interface Admin</u>. : English Summary: For one year I've been admin and interface admin on the Saterfrisian Wikipedia, and I did a couple of maintenace works. In addition I tried to find helpers in the Saterfrisian language community. But the community is very small, that's why I'm asking for a renewal of my user group rights <u>admin</u> and <u>interface admin</u>. --[[Benutser:Murma174|Murma174]] ([[Benutser Diskussion:Murma174|Diskussion]]) 20:43, 26. Jun 2023 (UTC) Die Abstimmung endet am Mi., 05. Juli 2023 : Voting ends on Wed., July 05th 2023 ; pro *{{pro}} Man tö, gur Forloop! --[[Benutser:Marschmensch|Marschmensch]] ([[Benutser Diskussion:Marschmensch|Diskussion]]) 05:19, 27. Jun 2023 (UTC) *{{pro}} Vielen Dank für Eueren Einsatz! [[Benutser:Ieneach fan &#39;e Esk|Ieneach fan &#39;e Esk]] ([[Benutser Diskussion:Ieneach fan &#39;e Esk|Diskussion]]) 21:03, 26. Jun 2023 (UTC) *{{pro}} Thank you for your good work! Best regards, --[[Benutser:Gloria sah|Gloria sah]] ([[Benutser Diskussion:Gloria sah|Diskussion]]) 21:08, 26. Jun 2023 (UTC) *{{pro}} weitermachen!! LG [[Benutser:-jkb-|-jkb-]] ([[Benutser Diskussion:-jkb-|Diskussion]]) 21:19, 26. Jun 2023 (UTC) *{{pro}} Congratulations on the quality of your work.--[[Benutser:Taba1964|Taba1964]] ([[Benutser Diskussion:Taba1964|Diskussion]]) 00:04, 27. Jun 2023 (UTC) *{{pro}} Auf jeden Fall! --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 03:22, 27. Jun 2023 (UTC) * {{pro}} [[Benutser:Xqt|Xqt]] ([[Benutser Diskussion:Xqt|Diskussion]]) 03:39, 27. Jun 2023 (UTC) *{{pro}} [[Benutser:DARIO SEVERI|DARIO SEVERI]] ([[Benutser Diskussion:DARIO SEVERI|Diskussion]]) 05:57, 27. Jun 2023 (UTC) *{{pro}} Vielen dank für ihren wertvollen Beitrag. [[Benutser:Trauenbaum|Trauenbaum]] ([[Benutser Diskussion:Trauenbaum|Diskussion]]) 10:59, 27. Jun 2023 (UTC) *{{pro}} [[Benutser:Vedac13|Vedac13]] ([[Benutser Diskussion:Vedac13|Diskussion]]) 15:07, 27. Jun 2023 (UTC) *{{pro}} Tige tank foar jo bydragen/Vielen Dank führ ihren Einsatz! --[[Benutser:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Benutser Diskussion:Kneppelfreed|Diskussion]]) 16:32, 27. Jun 2023 (UTC) *{{pro}} Fuul Toonk fuar Din Mait. [[Benutser:Leuchtturm]] ([[Benutzer Diskussion:Leuchtturm|Diskussion]]) [29.06. 08:54] *{{pro}} Iek häbe die al so loang hier blouked un du hääst wuddelk goude Oarbaid däin. Tunk deerfoar. [[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] ([[Benutzer Kening Aldgilles|Diskussion]]) [02.08. 21:22] (UTC) ; con *{{con}} ... ; discussion * Thank you for the good work on this Wiki, Murma174! I haven't been active here lately, but I recall having only a good impression of your managing of this Wikipedia, and it also sounds as though you are doing valuable work here now – which is not only valuable for the wiki itself, but also for the North Frisian languages (my impression is that they are different enough to be considered several languages). Thank you also for the notifications of important discussions here, including this one. I hope it doesn't seem unsupportive, but due to my long inactivity and not actually having seen the work, I think I should better refrain from voting – out of principle I'm thinking I should not meddle much in decisions here when not active, and also not vote without knowing the work of the user (I don't have any negative suspicions, though). Best of luck though, and keep up the good work! 👍 [[Benutser:Flinga|Flinga]] ([[Benutser Diskussion:Flinga|Diskussion]]) 23:33, 26. Jun 2023 (UTC) *:I should say also that I do think it sounds good for the project to have someone filling those positions further on, so I believe voting yes to this nomination is probably a good idea. 🙂 [[Benutser:Flinga|Flinga]] ([[Benutser Diskussion:Flinga|Diskussion]]) 23:37, 26. Jun 2023 (UTC) * [https://meta.wikimedia.org/wiki/Steward_requests/Permissions#Murma174@stq.wikipedia Request on meta]--[[Benutser:Murma174|Murma174]] ([[Benutser Diskussion:Murma174|Diskussion]]) 20:44, 5. Jul 2023 (UTC) *: For the records: [https://meta.wikimedia.org/wiki/Steward_requests/Permissions/2023-07#Murma174@stq.wikipedia Decision on meta]--[[Benutser:Murma174|Murma174]] ([[Benutser Diskussion:Murma174|Diskussion]]) 19:58, 2. Aug 2023 (UTC) == IMPORTANT: Admin activity review == Hello. A policy regarding the removal of "advanced rights" (administrator, bureaucrat, interface administrator, etc.) was adopted by [[metawiki:Requests for comment/Activity levels of advanced administrative rights holders|global community consensus]] in 2013. According to this policy, the [[metawiki:stewards|stewards]] are reviewing administrators' activity on all Wikimedia Foundation wikis with no inactivity policy. To the best of our knowledge, your wiki does not have a formal process for removing "advanced rights" from inactive accounts. This means that the stewards will take care of this according to the [[metawiki:Admin activity review|admin activity review]]. We have determined that the following users meet the inactivity criteria (no edits and no logged actions for more than 2 years): # [[Special:Contributions/Pyt|Pyt]] (administrator) These users will receive a notification soon, asking them to start a community discussion if they want to retain some or all of their rights. If the users do not respond, then their advanced rights will be removed by the stewards. However, if you as a community would like to create your own activity review process superseding the global one, want to make another decision about these inactive rights holders, or already have a policy that we missed, then please notify the [[metawiki:Stewards' noticeboard|stewards on Meta-Wiki]] so that we know not to proceed with the rights review on your wiki. Thanks, [[Benutser:Superpes15|Superpes15]] ([[Benutser Diskussion:Superpes15|Diskussion]]) 23:10, 7. Feb 2024 (UTC) 2xm21tifsyy77rv4jk6ky8ahz69qevg 4 653 117365 112543 2018-07-22T14:31:51Z Felo de Me 8566 /* (en) English - Information for those who do not speak Saterlandic Frisian */ wikitext text/x-wiki [[Image:Seelterlound in Europe.png|200px|right]] ==(de) Deutsch - Hinweis an alle, die kein Saterfriesisch sprechen== Das '''[[:de:Saterfriesische Sprache|Saterfriesische]]''' ist eine Sprache, die nur in der Gemeinde Saterland im Landkreis Cloppenburg, Niedersachsen, gesprochen wird. Etwa 2.000 Leute beherrschen das Saterfriesische noch, damit gehört es zu den kleinsten Sprachen Europas. Die Sprache ist eine friesische Sprache, und zwar die einzige verbleibende Variante des Ostfriesischen. Dazu wird Westfriesisch von wenigstens 350.000 Leuten in der niederländischen Provinz Friesland gesprochen, und es gibt an der Nordseeküste Schleswig-Holsteins das Nordfriesische, welches noch von etwa 10.000 Leuten gesprochen wird. Alle drei Sprachen sind untereinander nicht zu verstehen. ==(dsb) Dolnoserbšćina - Pokaz na wšě, kótarež Saterfrizišćinu njepowědaju== '''[[:dsb:Saterfrizišćina|Saterfrizišćina]]''' jo rěc, kótaraž jano w gmejnje Saterland w krajnem wokrejsu Cloppenburg w Nižosakskej powědajo. Jadnab 2.000 luźi hyšći Saterfrizišćinu wobknježy, tak až słuša k nejmjeńšym rěcam Europy. Rěc jo friziska rěc, a to jenička zawostawaca warianta pódzajtšneje frizišćiny. Mimo togo se pódwjacorna frizišćina wót nanejmjenjej 350.000 luźi w nižozemskej prowincy friziska powědajo, ale teke jo pola pobrjoha Pódpołnocneho morja Schleswigsko-Holsteinskeje pódpołnocna frizišćina, kótaraž se hyšći wót jadnab 10.000 luźi powědajo. Wše tśi rěcy mjaz sobu rozumiś se njedaju. ==(en) English - Information for those who do not speak Saterlandic Frisian== '''[[:en:Saterland Frisian language|Saterfrisian]]''' is a language spoken only in the municipality of Saterland, Lower Saxony, Germany. With about 2,000 speakers, it is one of the smallest languages in Europe. Saterlandic is a Frisian language, and it is the only remaining form of East Frisian. West Frisian, meanwhile, is spoken by at least 350,000 people in the Dutch province of Frisia, and North Frisian, spoken on the German North Sea coast near the Danish border, has about 10,000 speakers. These three languages are not mutually intelligible. ==(eo) Esperanto – noto por ĉiuj kiuj ne parolas la saterfrisan lingvon == La '''[[:eo:Saterfrisa lingvo|saterfrisa lingvo]]''' estas lingvo nur parolata en la komunumo [[:eo:Saterland|Saterland]] en la [[:eo:distrikto Cloppenburg|distrikto Cloppenburg]] de la [[:eo:federacia lando (Germanio)|federacia lando]] [[:eo:Malsupra Saksio|Malsupra Saksio]] en nordokcidenta [[:eo:Germanio|Germanio]]. Proksimume 2.000 homoj ankoraŭ regas la lingvon, kiu do estas inter la plej "etaj" lingvoj de Eŭropo. La lingvo estas la sola restinta variaĵo de la orientfrisa lingvo, branĉo de la [[:eo:frisa lingvaro|frisa lingvaro]]. Aldone la okcidentfrisa lingvo estas parolata de pli ol 350.000 homojn en la nederlanda provinco [[:eo:Frislando|Frislando]], kaj ĉe la okcidenta marbordo de [[:eo:Ŝlesvigo-Holstinio|Ŝlesvigo-Holstinio]] ekzistas la nordfrisa lingvo parolata ankoraŭ de pli-malpli 10.000 homoj. Regante unu el tiuj tri lingvoj, '''ne''' eblas kompreni la aliajn du. ==(es) Español: Información para los que no hablan el frisón del Saterland == Frisón del Saterland es un idioma que se habla en el municipio de Saterland, Baja Sajonia (Alemania). Con aproximadamente 2.000 hablantes, es una de las menores linguas de Europa. El idioma de Saterland es frisón, y es la última variedad del frisón oriental. Aparte de eso, el frisio occidental se habla en la provincia holandesa de Frisia por al menos 350.000 personas, y el frisio septentrional que se habla en la costa alemana del Mar del Norte, cerca de la frontera danesa, cuenta con unos 10.000 hablantes. Estos tres idiomas no son mutuamente inteligibles. ==(fr) Français - Explication pour chacun qui ne parle pas frison saterlandais== Le [[:fr:Frison_oriental|frison saterlandais]] est une langue qui n'est parlée que dans la commune de Saterland en Basse-Saxe (Allemagne). Cette langue est parlée par environ 2.000 personnes et par consequence elle est une des plus petites langues européennes. Le frison saterlandais est une langue frisonnne et est la dernière survivance du frison oriental. Il existe également le frison occidental avec au moins 350.000 locuteurs dans les Pays Bas et le frison septentrional avec environ 10.000 locuteurs dans la Frise Septentrionale (Schleswig-Holstein, Allemagne). Ces trois langues ne sont pas mutuellement intelligibles. </div> == (frr) Nordfriisk(öömrang) - Henwis för aaltumaal, diar nian Saaterfresk snaake == At '''[[:frr:Saaterfrasch|Saaterfresk]]''' as en spriak, wat bluas uun't gemeen [[:frr:Saaterlönj|Saaterlun]] uun a lunkreis Cloppenburg uun Niidersaksen snaaket woort. Amanbi 2.000 minsken snaake Saaterfresk, diarmä as't wel ian faan a letjst spriaken uun Euroopa. Saaterfresk as en [[:frr:Friiske spräke|Fresk spriak]], det iansagst, wat faan't ual Uastfresk efterblewen as. Do jaft at uk noch [[:frr:Waastfresk|Waastfresk]] mä amanbi 350.000 spreegern uun [[:frr:Waastfresklun|Waastfresklun]], an bi a küst faan a [[:frr:Nuurdsia|Nuurdsia]] uun [[:frr:Nuurdfresklun|Nuurdfresklun]] woort faan amanbi 10.000 minsken [[:frr:Nuurdfresk|Nuurdfresk]] snaaket. A spreegern faan Saaterfresk, Waastfresk an Nuurdfresk kön jo onerenööder knaap ferstun. ==(fy) Frysk - Utlis foar eltsenien dy't gjin Sealtersk praat== It '''[[:fy:Sealtersk|Sealtersk]]''' is in taal dy't allinich sprutsen wurdt yn de gemeente Sealterlân, Nedersaksen, Dútslân. Der binne noch likernôch 2.000 minsken dy't de taal prate, en dêrmei is it ien fan de lytste talen fan Jeropa. It Sealtersk is in Fryske taal, en wol de lêste oerbleaune fariant fan it Eastfrysk. Njonken it Westerlauwerske Frysk en it Sealtersk is der ek noch it Noardfrysk, dat troch likernôch 10.000 minsken oan de Noardseekust fan Sleaswyk-Holstein, by de Deenske grins, praat wurdt. Dizze trije talen binne ûnderinoar net samar te ferstean. ==(hsb) Hornjoserbšćina - Pokiw na wšěch, kotřiž Saterfrizišćinu njerěča== '''[[:hsb:Saterfrizišćina|Saterfrizišćina]]''' je rěč, kotraž jenož w gmejnje Saterland w krajnym wokrjesu Cloppenburg w Nižosakskej rěči. Něhdźe 2.000 ludźi hišće Saterfrizišćinu wobknježi, tak zo słuša k najmjeńšim rěčam Europy. Rěč je friziska rěč, a to jenička zawostawaca warianta wuchodneje frizišćiny. Nimo toho so zapadna frizišćina wot znajmjeńša 350.000 ludźi w nižozemskej prowincy friziska rěki, ale tež je pola pobrjoha Sewjerneho morja Schleswigsko-Holsteinskeje sewjerna frizišćina, kotraž so hišće wot něhdźe 10.000 ludźi rěki. Wšě tři rěče mjez sobu rozumić so njedaja. ==(ksh) Kölsch - Henwieß för all die Lücksche, di keij Satterfriisesch kalle== [[:ksh:Satterfriisesch|Satterfriisesch]] es en Shprooch, di alleijn en de Jemeinde Saterland em Landkriis Cloppeburch jekallt weed. Dat es en Neddersachse. Öm de zweijdousend Minsche don dat Satterfriesesch noch behächsche; domed j'hüerd et beij de kleijnste Shprooche en Europpa. Ed es en friisesche Shprooch, nämmlesh de läzde Aat fun Oßfriisesch, di noch övverish es. Ußerdämm dunn minnsdens 350&nbsp;000&nbsp;Lück en de holländesche Provins Friesland Wäßfriisesch schwaade, un et jit en Schlesswisch-Hollshteen laans em Nochtsee-Strand noch Zehndousend, di redde unger sesch op Nochtfriisesch. All dreij Zoote Friisesch sen ävver ongerenneeijn nit ze vershtonn. ==(nl) Nederlands - Uitleg voor iedereen die geen Saterfries spreekt== Het '''[[:nl:Saterfries|Saterfries]]''' is een taal die slechts gesproken wordt in de gemeente Saterland, Nedersaksen, Duitsland. De taal wordt nog door ongeveer 2.000 mensen gesproken en is daarmee een van de kleinste talen van Europa. Het Saterfries is Fries, en wel het laatste restant van het Oostfries. Daarnaast wordt het "Nederlandse" (Westerlauwerse) Fries door zeker 350.000 mensen gesproken en is er in het uiterste noorden van Duitsland nog het Noordfries, dat zo'n 10.000 sprekers heeft. De drie talen zijn onderling niet verstaanbaar. == (pfl) P<u>ä</u>lzisch - Hìnnwais fèr àlle Lait, wó k<u>ä</u> Sàdterfriesisch rèdde == Ès Sàdterfriesische ìs è Schpróch, wó núr ìn dè Gem<u>ää</u> Saterland ìm Landkreis Cloppenburg, Níedersaxe, geschpròch werd. Ùnggefäär zw<u>ää</u>dausnd Lait kènnes nòch rèdde, dódemmitt ghérts zù dè klènnschde Schpróche fùn Europa. Sèllie Schpróch ìs è fríesischie Schpróch, ùn zwá díe <u>ää</u>nsìsh ywwerish geblìwwene Sèrdt fùm Òschdtfriesische. Doodezzú wèrd Wèschdtfriesisch fùn mìnneschdns dr<u>ai</u>j<s>u</s>nnerdfùfzishdausnd Lait ìn dè hòlländisch Provins Fríesland gschpròch, ùn ès gèbbdt àn dè Nòrrdtseekyschdt fùn Schléswish-Hòllstää ès Nòrrdtfriesische, wó fùn ùnggefäär zé'edausnd Lait geschpròch wèrrd. Àlle dr<u>ai</u> Schpróche sáin ùnnernanner nèt se fèrschdtee'e. ==(pt) Português - informação para quem não fala frísio de Saterland== Frísio de Saterland é uma língua falada apenas no município de Saterland, Baixa Saxônia, Alemanha. Com aproximadamente 2.000 falantes ela é uma das menores línguas da Europa. É uma forma de frísio e é a única forma remanescente do frísio oriental. Além dele, o frísio ocidental é falado na província holandesa da Frísia por pelo menos 350.000 pessoas, e o frísio setentrional, falado no litoral alemão do Mar do Norte perto da fronteira com a Dinamarca, tem aproximadamente 10.000 falantes. Essas três línguas não são mutuamente inteligíveis. ==(nds) Plattdüütsch - Henwies för all de Lüüd, de keen Saterfreesk snackt== ''Noordneddersass'sch''<br> Dat [[:nds:Saterfreesche_Spraak|Saterfreesche]] is een Spraak, de bloot in dat Saterland snackt warrt. Dat is een Gemeen in'n Landkreis Cloppenborg in Neddersassen. Üm un bi 2000 Minschen hebbt noch Kennis vun't Saterfreesche. Daarmit is dat een vun de lüttsten Spraken vun Europa. Dat is een freesche Spraak un de lesde Varieteet vun dat Oostfreesche, de dat noch geven deit. Dat gifft ook noch dat Westfreesche, wat vun tominnst 350.000 Lüüd in de nedderlannsche Provinz Freesland snackt warrt, as ook dat Noordfreesche in Sleswig-Holsteen mit wat 10.000 Snackers. All dree Spraken sünd mangeenanner nich to verstaan.<br> ''Oostfreesk''<br> Dat [[:nds:Saterfreesche_Spraak|Saterfreesk]] is en Taal, de blot in d` Saterland proot word. Dat is en Gemeente in de Landkreis Cloppenbörg in Nedersassen. Ruugweg 2000 Minsken hebben noch Künn van dat Saterfreesk, so is dat een van de lüttjesde Spraken van Europa. Dat is en freeske Taal un dat Lesde, wat van de Oostfreeske Spraak over bleven is. Denn gift dat ok noch Westfreesk, wat van tominnst 350.000 Lüü in de nederlannske Provinz Freesland proot word, un dat Noordfreesk in Sleswig-Holsteen mit sowat 10.000 Proters. Man Minsken könen sük neet verstahn, wenn se en anner van de freeske Spraken bruken.<br> ==(zh) 中文 - 若您不通萨特兰弗里西语，请看这里 == '''[[:zh:沙特弗里西语|萨特兰弗里西语]]'''是德国下撒克逊萨特兰族使用的语言，使用者有2000人，是欧洲最小的语言之一。萨特兰语是一种弗里西语，而且是硕果仅存的东弗里西语言。此外，西弗里西语在荷兰的弗里西省有至少350000使用者，而北弗里西语使用者有大约10000名，他们分布在德国北面海岸与丹麦接壤处。这三门语言不可互通。 [[Kategorie:Wikipedia]] cq34q90xu1l5okh54e15k6k8m1asf90 14 654 120920 106969 2022-07-17T13:30:58Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Haudkategorie| ]] 0y9wsh1cubfik1cqmd2j4edfw3wa85j 0 658 120439 120125 2022-01-11T00:25:32Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:SPRACHAUSBAU.JPG|thumb|right|200px|Symbol foar Sproakuutbau.<br> Dät γ (Gamma) stoant foar do näie Anweendengen fon ju Sproake.]] '''Sproakuutbau''' (dt. ''Sprachausbau'') is n näien Begriep, die der t.B. [https://web.archive.org/web/20030610181406/http://home.arcor.de/wbuese/Richtlinien_Lehrplaene.htm definierd wäd] as “Bäidene kriege näie Muugelkhaide, ju Sproake tou ferweenden ap ne Wiese, ju der tou ju Situation paasjen däd”. Dät hat also, dät Bäidene leere mäd hiere '''Määmesproake''' uumetougungen. Däälich gjucht ju Skoule sik deerap, man immer noch wichtiger is dät Baalen fon do Oolden mäd do Bäidene. Deer konnen jo hiere ganse Lieuwend ap fäärebaue. Deer gungt dät also uur ju oaine Sproake, man dätsälge jält wan me n '''uur Sproake''' leert, t.B. Ängelsk of Turske Bäidene Düütsk. Man hier jält uk: Wan do Begriepe in ju oaine Sproake al deer sunt, dan kon me do in ju näie Sproake uk eer ferstounde. Dät aal is bloot muugelk, wan ju Määmesproake sik uk mäd do Situatione fon ju moderne Waareld befoatje kon, sik deeroun uutdrukke kon. So kumt me tou dän Uutbau fon '''ju Sproake sälwen'''. Dät kon sik gjuchte ap ne ‘groote’ Sproake as dät Düütske, man uk ap Regionoal- un Minnerhaidesproaken. Deer kon ne '''Wikipedia''' in sunne Sproake [https://web.archive.org/web/20080115105233/http://www.evermann.de/platt/wikipedia.html fielicht nutselk]weese. ==Probleme== In n Praxis rakt dät moal Begriepe wierfoar sik do Woude eerste mäd de Tied uutkristallisierje. ===Fiersjoon=== Dät lät ne eenfache Uursättenge fon düütsk ''Fernsehen'', man fuul Seelter hääbe Probleme deermäd, dan dät is neen ''Sjoon'' wät me däd, oaber ''Kiekjen'': me kon deerwai ''kiekje'', man wan dät Dingen uutskalted is, kon me niks deerap ''sjo''. Man ''Fierkieker'' gungt uk je wier nit, dan dät is n ‘Fernrohr’. ''[[Fiersjoon]]'' fäilt also nit gans goud, man in ''Wiedkiekjen'' is dät Problem, dät ''wied'' in ju Betjuudenge ‘fern’ nit suk goud Seeltersk is. Dät is wäil moor ‘geräumig, breit’. Me kon uk moal bie do Noabere kiekje: do Mooringer Noudfräiske bruuke [http://www.infomedia-sh.de/aktuell/0508/minderheitenmedien.html fiirsiien (dåt)] un [https://web.archive.org/web/20110511101301/http://dachtesid.beepworld.de/uurdelist.htm fiirsiier (di)], un do Platdüütske [[:nds:Feernseher|Feernseher of Kiekkassen]]. == Literatuur == * Spieß, Gunter [Hrsg.], ''Modernisierung des Wortschatzes europäischer Regional- und Minderheitensprachen'' - Tübingen: Narr, 1999. VIII, 243 S. : Kt.. - ISBN 3-8233-5189-3 * N. Århammar, ''das Nordfriesische im Sprachkontakt'', in: Handbuch des Friesischen. Hg. von Horst Haider Munske. Tübingen 2001 - ISBN 3-484-73048-X, S. 313-353. == Ferbiendengen ätter buuten == * '''Määmesproake''' Düütsk https://web.archive.org/web/20030610181406/http://home.arcor.de/wbuese/Richtlinien_Lehrplaene.htm : Nutsen fon Bieldebouke http://www.hausarbeiten.de/faecher/vorschau/18154.html : Marokkaniske Bäidene in Düütsklound https://web.archive.org/web/20090902233758/http://www.streitfall-zweisprachigkeit.de/files/pres/maas_abstract.pdf * '''uur Sproake''' Ängelsk: http://www.heliweb.de/telic/baltessa.htm *'''ju Sproake sälwen''' Hoochdüütsk: https://web.archive.org/web/20071102030155/http://www.lemnitzer.de/lothar/Aldianer.html :Platdüütsk https://web.archive.org/web/20080115105233/http://www.evermann.de/platt/wikipedia.html :Ladinisk http://www.noeles.net/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=13 [[Kategorie:Sproakkunde]] 1oxtym96be89xxtac1q455wo194cdoh 10 659 110379 105395 2015-01-02T10:22:55Z Cycn 1259 wikitext text/x-wiki {| name="userboxes" id="userboxes" style="float:{{{align|right}}}; margin-left:1em; margin-bottom:0.5em; width:242px; border:#99B3FF solid 1px; clear:{{{clear|{{{align|right}}}}}}" |- ! style="background-color:{{{color|{{{background-color|}}}}}}; text-align:center" colspan="10" | {{{header|Dissen Benutser kon:}}} |- | {{#if:{{{1|}}}|{{Benutser {{{1}}}}} }}{{#if:{{{2|}}}|{{Benutser {{{2}}}}} }}{{#if:{{{3|}}}|{{Benutser {{{3}}}}} }}{{#if:{{{4|}}}|{{Benutser {{{4}}}}} }}{{#if:{{{5|}}}|{{Benutser {{{5}}}}} }}{{#if:{{{6|}}}|{{Benutser {{{6}}}}} }}{{#if:{{{7|}}}|{{Benutser {{{7}}}}} }}{{#if:{{{8|}}}|{{Benutser {{{8}}}}} }}{{#if:{{{9|}}}|{{Benutser {{{9}}}}} }}{{#if:{{{10|}}}|{{Benutser {{{10}}}}} }}{{#if:{{{11|}}}|{{Benutser {{{11}}}}} }}{{#if:{{{12|}}}|{{Benutser {{{12}}}}} }}{{#if:{{{13|}}}|{{Benutser {{{13}}}}} }}{{#if:{{{14|}}}|{{Benutser {{{14}}}}} }}{{#if:{{{15|}}}|{{Benutser {{{15}}}}} }}{{#if:{{{16|}}}|{{Benutser {{{16}}}}} }}{{#if:{{{17|}}}|{{Benutser {{{17}}}}} }}{{#if:{{{18|}}}|{{Benutser {{{18}}}}} }}{{#if:{{{19|}}}|{{Benutser {{{19}}}}} }}{{#if:{{{20|}}}|{{Benutser {{{20}}}}} }}{{#if:{{{21|}}}|{{Benutser {{{21}}}}} }}{{#if:{{{22|}}}|{{Benutser {{{22}}}}} }}{{#if:{{{23|}}}|{{Benutser {{{23}}}}} }}{{#if:{{{24|}}}|{{Benutser {{{24}}}}} }}{{#if:{{{25|}}}|{{Benutser {{{25}}}}} }}{{#if:{{{26|}}}|{{Benutser {{{26}}}}} }}{{#if:{{{27|}}}|{{Benutser {{{27}}}}} }}{{#if:{{{28|}}}|{{Benutser {{{28}}}}} }}{{#if:{{{29|}}}|{{Benutser {{{29}}}}} }}{{#if:{{{30|}}}|{{Benutser {{{30}}}}} }}{{#if:{{{31|}}}|{{Benutser {{{31}}}}} }}{{#if:{{{32|}}}|{{Benutser {{{32}}}}} }}{{#if:{{{33|}}}|{{Benutser {{{33}}}}} }}{{#if:{{{34|}}}|{{Benutser {{{34}}}}} }}{{#if:{{{35|}}}|{{Benutser {{{35}}}}} }}{{#if:{{{36|}}}|{{Benutser {{{36}}}}} }}{{#if:{{{37|}}}|{{Benutser {{{37}}}}} }}{{#if:{{{38|}}}|{{Benutser {{{38}}}}} }}{{#if:{{{39|}}}|{{Benutser {{{39}}}}} }}{{#if:{{{40|}}}|{{Benutser {{{40}}}}} }}{{#if:{{{41|}}}|{{Benutser {{{41}}}}} }}{{#if:{{{42|}}}|{{Benutser {{{42}}}}} }}{{#if:{{{43|}}}|{{Benutser {{{43}}}}} }}{{#if:{{{44|}}}|{{Benutser {{{44}}}}} }}{{#if:{{{45|}}}|{{Benutser {{{45}}}}} }}{{#if:{{{46|}}}|{{Benutser {{{46}}}}} }}{{#if:{{{47|}}}|{{Benutser {{{47}}}}} }}{{#if:{{{48|}}}|{{Benutser {{{48}}}}} }}{{#if:{{{49|}}}|{{Benutser {{{49}}}}} }}{{#if:{{{50|}}}|{{Benutser {{{50}}}}} }}{{#if:{{{51|}}}|{{Benutser {{{51}}}}} }}{{#if:{{{52|}}}|{{Benutser {{{52}}}}} }}{{#if:{{{53|}}}|{{Benutser {{{53}}}}} }}{{#if:{{{54|}}}|{{Benutser {{{54}}}}} }}{{#if:{{{55|}}}|{{Benutser {{{55}}}}} }}{{#if:{{{56|}}}|{{Benutser {{{56}}}}} }}{{#if:{{{57|}}}|{{Benutser {{{57}}}}} }}{{#if:{{{58|}}}|{{Benutser {{{58}}}}} }}{{#if:{{{59|}}}|{{Benutser {{{59}}}}} }}{{#if:{{{60|}}}|{{Benutser {{{60}}}}} }}{{#if:{{{61|}}}|{{Benutser {{{61}}}}} }}{{#if:{{{62|}}}|{{Benutser {{{62}}}}} }}{{#if:{{{63|}}}|{{Benutser {{{63}}}}} }}{{#if:{{{64|}}}|{{Benutser {{{64}}}}} }}{{#if:{{{65|}}}|{{Benutser {{{65}}}}} }}{{#if:{{{66|}}}|{{Benutser {{{66}}}}} }}{{#if:{{{67|}}}|{{Benutser {{{67}}}}} }}{{#if:{{{68|}}}|{{Benutser {{{68}}}}} }}{{#if:{{{69|}}}|{{Benutser {{{69}}}}} }}{{#if:{{{70|}}}|{{Benutser {{{70}}}}} }}{{#if:{{{71|}}}|{{Benutser {{{71}}}}} }}{{#if:{{{72|}}}|{{Benutser {{{72}}}}} }}{{#if:{{{73|}}}|{{Benutser {{{73}}}}} }}{{#if:{{{74|}}}|{{Benutser {{{74}}}}} }}{{#if:{{{75|}}}|{{Benutser {{{75}}}}} }}{{#if:{{{76|}}}|{{Benutser {{{76}}}}} }}{{#if:{{{77|}}}|{{Benutser {{{77}}}}} }}{{#if:{{{78|}}}|{{Benutser {{{78}}}}} }}{{#if:{{{79|}}}|{{Benutser {{{79}}}}} }}{{#if:{{{80|}}}|{{Benutser {{{80}}}}} }}{{#if:{{{81|}}}|{{Benutser {{{81}}}}} }}{{#if:{{{82|}}}|{{Benutser {{{82}}}}} }}{{#if:{{{83|}}}|{{Benutser {{{83}}}}} }}{{#if:{{{84|}}}|{{Benutser {{{84}}}}} }}{{#if:{{{85|}}}|{{Benutser {{{85}}}}} }}{{#if:{{{86|}}}|{{Benutser {{{86}}}}} }}{{#if:{{{87|}}}|{{Benutser {{{87}}}}} }}{{#if:{{{88|}}}|{{Benutser {{{88}}}}} }}{{#if:{{{89|}}}|{{Benutser {{{89}}}}} }}{{#if:{{{90|}}}|{{Benutser {{{90}}}}} }}{{#if:{{{91|}}}|{{Benutser {{{91}}}}} }}{{#if:{{{92|}}}|{{Benutser {{{92}}}}} }}{{#if:{{{93|}}}|{{Benutser {{{93}}}}} }}{{#if:{{{94|}}}|{{Benutser {{{94}}}}} }}{{#if:{{{95|}}}|{{Benutser {{{95}}}}} }}{{#if:{{{96|}}}|{{Benutser {{{96}}}}} }}{{#if:{{{97|}}}|{{Benutser {{{97}}}}} }}{{#if:{{{98|}}}|{{Benutser {{{98}}}}} }}{{#if:{{{99|}}}|{{Benutser {{{99}}}}} }}{{#if:{{{100|}}}|{{Benutser {{{100}}}}}}} |- | style="background-color:{{{color|{{{background-color|}}}}}}; text-align:center" colspan="10" | |}<noinclude> Bruuk: <nowiki>{{Babel|native|possible-3|possible-2|possible-1}}</nowiki> Biespil: <nowiki>{{Babel|en|fr-2|de-2}}</nowiki> [[Kategorie:Foarloage:Babel| ]] </noinclude> ce5rg94cu6oshoa6m5jxdipqi56v2ab 10 660 4562 2008-01-14T17:33:14Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: <div style="float:left;border:solid {{{1|#999999}}} 1px;margin:1px"> <table cellspacing="0" style="width:238px;background:{{{5|#cccccc}}}"><tr> <td style="width:45px;he... wikitext text/x-wiki <div style="float:left;border:solid {{{1|#999999}}} 1px;margin:1px"> <table cellspacing="0" style="width:238px;background:{{{5|#cccccc}}}"><tr> <td style="width:45px;height:45px;background:{{{2|#999999}}};text-align:center;font-size:14pt;{{{4|}}}">{{{3| }}}</td> <td style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em;{{{7|}}}">{{{6| }}}</td> </tr></table></div> 4mxttmdy37pddjv44509odzxi3i1z3p 10 661 4563 2008-01-14T17:33:33Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: {{Benutser/Boolke|{{{1}}}|{{{1}}}|'''{{{7|{{{4}}}-{{{5}}}}}}'''||{{{2}}}|{{{6}}}|{{{9|}}}}} <includeonly> [[Kategorie:Benutser/{{{3}}} {{{8|{{{4}}}}}}|{{PAGENAME}}]] [[Ka... wikitext text/x-wiki {{Benutser/Boolke|{{{1}}}|{{{1}}}|'''{{{7|{{{4}}}-{{{5}}}}}}'''||{{{2}}}|{{{6}}}|{{{9|}}}}} <includeonly> [[Kategorie:Benutser/{{{3}}} {{{8|{{{4}}}}}}|{{PAGENAME}}]] [[Kategorie:Benutser/{{{3}}} {{{4}}}-{{{5}}}|{{PAGENAME}}]] </includeonly> 5hrue3w1gpuu584tq0vwqolm0yidh7s 10 662 111056 107688 2015-08-05T01:39:46Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q5825141]]) migriert wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke|#6EF7A7|#C5FCDC|Sproake|{{{1}}}|M|{{{2}}}|{{{1}}}|9={{{3}}}}}<noinclude> </noinclude> ohyt1l4lq4u9kxbdta0p9dmzh7p0uiv 10 663 10504 10499 2008-09-16T18:19:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke M|fy|It '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake fy|Frysk]]''' is de '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake fy|memmetaal]]''' fan dizze meidogger.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|fy}} </noinclude> 5vupfubcstr02jjksd0lq5alhhj59a0 10 664 111057 107685 2015-08-05T01:39:56Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q5827262]]) migriert wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke|#99B3FF|#E0E8FF|Sproake|{{{1}}}|1|{{{2}}}|9={{{3}}}}}<noinclude> </noinclude> ihklcqd0wlhnq5adicjlsnjvriuwnhq 10 665 107788 107687 2013-08-18T08:02:19Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6490282]] wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke|#99B3FF|#E0E8FF|Sproake|{{{1}}}|2|{{{2}}}|9={{{3}}}}} pxescbw14skoh4ub5kgfflpro3r23ln 10 666 107686 105238 2013-08-01T21:25:56Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6200995]] wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke|#99B3FF|#E0E8FF|Sproake|{{{1}}}|3|{{{2}}}|9={{{3}}}}} tuu0w4kastfb07q58euu7vjiro06wnp 10 667 106467 92969 2013-03-24T06:52:04Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 18 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8101112]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 1|stq|Dissen Benutser boalt un ferstoant '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake stq-1|n Bitje]]''' '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake stq|Seelterfräisk]]'''}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|stq}} </noinclude> 4wkjcjs07tcfjghfpdoqn42hastkkzc 10 668 103213 102464 2013-03-07T22:08:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 188 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5547386]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke 2|de|Dieser Benutzer hat '''[[:Kategorie:Benutser de-2|fortgeschrittene]]''' '''[[:Kategorie:Benutser de|Deutschkenntnisse]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|de}} </noinclude> ox24xmvfreug93i4w8t11tfnx0t63vn 10 669 10501 10496 2008-09-16T18:16:54Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 3|en|This user is able to contribute with an '''[[:Kategorie:Benutser/Taal en-3|advanced]]''' level of '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake en|English]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|en}} </noinclude> 1vmjlbk6inhzbrt438ewc266gyovmoy 10 670 5556 4572 2008-02-20T20:25:10Z Tlustulimu 35 Ienfougenge, Foarloage wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 3|nl|Deze gebruiker spreekt '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake nl-3|uitstekend]]''' '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake nl|Nederlands]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|nl}} </noinclude> cim0bx6dq7fmxj1qdqe8ajk24yg6n1p 10 671 5586 4573 2008-02-22T16:04:50Z Tlustulimu 35 Foarloage wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 1|mk|Корисникот '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake mk-1|почетнички]]''' зборува '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake mk|македонски]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiel uk== {{Babelferwiese|mk}} </noinclude> cd40gyzg7y8drheki4lw5o9q8wse6vn 10 672 110161 6633 2014-10-24T11:12:24Z Cycn 1259 wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 4|nl|Deze gebruiker spreekt '''[[:Kategorie:Benutser nl|Nederlands]]''' op '''[[:Kategorie:Benutser nl-4|moedertaalniveau]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|nl}} [[Kategorie:Foarloage:Babel-Sproake]] </noinclude> tqypxuxlbuf39bgwct40rguaz9rh9l3 10 673 106992 75300 2013-04-14T23:30:10Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 4|stq|Dissen Benutser '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake stq-4|boalt slonk]]''' '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake stq|Seelterfräisk]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|stq}} </noinclude> ss1eawubkc9trrjkjrtb0tcvlavccug 10 674 107682 103214 2013-08-01T21:25:56Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5542609]] wikitext text/x-wiki {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke 3|de|Dieser Benutzer hat '''[[:Kategorie:Benutser de-3|sehr gute]]''' '''[[:Kategorie:Benutser de|Deutschkenntnisse]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|de}} </noinclude> hialhw9pij4vntq0apq8bm3whhd436b 10 675 10502 10497 2008-09-16T18:17:44Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke 2|fr|Cette personne peut contribuer avec un niveau '''[[:Kategorie:Benutser fr-2|intermédiaire]]''' de '''[[:Kategorie:Benutser fr|français]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|fr}} </noinclude> 0zzrxc8e8ykj0i7bceobn8h632mszme 10 676 107009 75297 2013-04-15T02:52:44Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 2|nds|Disse Bruker snackt '''ganz good''' '''[[:Kategorie:Benutser nds|Plattdüütsch]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|nds}} </noinclude> j04u2viqczqwd36e60jl5i46gdsjjm8 10 677 107001 75301 2013-04-15T02:04:24Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke 2|frr|Dideere brüker '''[[:Kategorie:Benutser frr-2|kånt ham en lait üt]]''' ma '''[[:Kategorie:Benutser frr|nordfrasch]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|frr}} </noinclude> ts3b2rpora7309quk0toi21fp1b19br 10 678 106998 75299 2013-04-15T01:44:10Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke 1|cy|Fe all y defnyddiwr 'ma cyfrannu ar lefel '''[[:Kategorie:Benutser cy-1|syml]]''' y '''[[:Kategorie:Benutser cy|Gymraeg]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|cy}} </noinclude> my0p08c0b0sooowq0b9brgw6j1fehjj 14 680 105239 103215 2013-03-08T19:45:14Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6404165]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Disse Benutser boalt Fräisk. [[Kategorie:Benutser/Sproake]] e6r7xiap2bn2f0sbfztgb56d3dq8fuv 14 681 42456 4584 2010-09-13T10:17:49Z Vargenau 631 [[Kategorie:Benutser/Sproake fy]] wikitext text/x-wiki It Frysk is de memmetaal fan dizze meidogger. [[Kategorie:Benutser/Sproake fy]] m72jkdm99rphg4kqzddfm9cwoekntbo 10 682 4586 2008-01-14T18:13:52Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px;"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc;" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a... wikitext text/x-wiki <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px;"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc;" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt;" | '''en''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em;" | This user is a '''[[:Kategorie:Benutser en-N|native]]''' speaker of '''[[:Kategorie:Benutser en|English]]'''. |} </div><includeonly>[[Kategorie:Benutser en|{{PAGENAME}}]][[Kategorie:Benutser en-N|{{PAGENAME}}]]</includeonly> 31kzzy8unbltkh12homnkq18vfzl6ig 10 683 5574 4822 2008-02-22T15:41:22Z Tlustulimu 35 Foarloage wikitext text/x-wiki {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke 2|en|This user is able to contribute with an '''[[:Kategorie:Benutser en-2|intermediate]]''' level of '''[[:Kategorie:Benutser en|English]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|en}} </noinclude> bjj4egvm1nkk7atfpbbvgu7s2blmnsg 10 686 4596 2008-01-14T19:09:26Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: <div style="float:left;border:solid #6EF7A7 1px;margin:1px"> <table cellspacing="0" style="width:238px;background:#C5FCDC"><tr> <td style="width:45px;height:45px;backgrou... wikitext text/x-wiki <div style="float:left;border:solid #6EF7A7 1px;margin:1px"> <table cellspacing="0" style="width:238px;background:#C5FCDC"><tr> <td style="width:45px;height:45px;background:#6EF7A7;text-align:center;font-size:14pt">'''de'''</td> <td style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em">Dieser Benutzer spricht '''[[:Kategorie:Benutser_de-m|Deutsch]]''' als '''[[:Kategorie:Benutser de-m|Muttersprache]]'''.[[Kategorie:Benutser de-m|{{PAGENAME}}]]</td> </tr></table></div> gssblrlzvuuls5n0rjhb1z091ljg6e2 10 687 103216 102460 2013-03-07T22:30:42Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 200 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5541627]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke 1|de|Dieser Benutzer hat '''[[:Kategorie:Benutser de-1|grundlegende]]''' '''[[:Kategorie:Benutser de|Deutschkenntnisse]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|de}} </noinclude> 03il6vjqwf2otphm3tffhlybe16y3nw 14 692 109887 4610 2014-07-14T15:25:08Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{WikipediaSkrieuwhälpe}} [[Kategorie:Wikipedia]] rilu6r6mugyymj57bhcoreg0o8d7gye 10 693 9975 7420 2008-08-22T07:12:30Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki {| style="border-spacing:8px;margin:0px -8px" |class="MainPageBG" style="width: 55%; border: 1px solid #cedff2; background-color: #ffffff; vertical-align: top" | {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="5" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff; " ! style="background-color: #ffffbe; border: 1px solid #dadaa2; text-align: left; padding-left: 7px; " | <center>'''Uur Sproaken'''</center> |- |} <center><div style="font-size:95%"><div id="lang-100000"> <small>'''Uur Fräiske Wikipedia'''</small><br> <span class="plainlinks">[http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/frr Nordfrasch (Noud-Fräisk)]</span> &ndash; [[:fy:|Frysk (Wääst-Fräisk)]] <center><div style="font-size:95%"><div id="lang-100000"> <small>'''Wikipedia mäd moor as 100.000 Sieden:'''</small><br> <big>[[:de:|Deutsch (Düütsk)]] &ndash; [[:en:|English (Ängelsk)]] &ndash; [[:fr:|Fran&#231;ais (Frantsöösk)]] &ndash; [[:ja:|&#26085;&#26412;&#35486; (Japanisk)]] &ndash; [[:it:|Italiano (Italienisk)]] &ndash; [[:nl:|Nederlands (Holloundsk)]] &ndash; [[:pl:|Polski (Polnisk)]] &ndash; [[:sv:|Svenska (Swedisk)]] </big> </div><div style="font-size:95%"><div id="lang-10000"> <small>'''Wikipedia mäd moor as 10.000 Sieden:'''</small><br> [[:bg:|&#1041;&#1098;&#1083;&#1075;&#1072;&#1088;&#1089;&#1082;&#1080; (Bulgarisk)]] &ndash; [[:ca:|Catal&agrave; (Katalanisk)]] &ndash; [[:da:|Dansk (Dänisk)]] &ndash; [[:et:|Eesti (Estloundsk)]] &ndash; [[:eo:|Esperanto]] &ndash; [[:es:|Espa&ntilde;ol (Spoansk)]] &ndash; [[:fi:|Suomi (Finisk)]] &ndash; [[:he:|&#1506;&#1489;&#1512;&#1497;&#1514; (Hebrieusk)]] &ndash; [[:hr:|Hrvatski (Kroatisk)]] &ndash; [[:hu:|Magyar (Ungarisk)]] &ndash; [[:id:|Bahasa Indonesia (Indonesisk)]] &ndash; [[:io:|Ido]] &ndash; [[:nn:|Nynorsk (Näinorwegisk)]] &ndash; [[:no:|Norsk (Norwegisk)]] &ndash; [[:pt:|Portugu&ecirc;s (Portugiesisk)]] &ndash; [[:ro:|Rom&#226;n&#259; (Rumänisk)]] &ndash; [[:ru:|&#1056;&#1091;&#1089;&#1089;&#1082;&#1080;&#1081; (Rusk)]] &ndash; [[:sl:|Sloven&#353;&#269;ina (Slovenisk)]] &ndash; [[:sr:|?????? (Serbisk)]] &ndash; [[:sk:|Slovencina (Slowakisk)]] &ndash; [[:ko:|??? (Koreanisk)]] [[:uk:|&#1059;&#1082;&#1088;&#1072;&#1111;&#1085;&#1089;&#1100;&#1082;&#1072; (Ukrainisk)]] &ndash; [[:zh:|&#20013;&#25991; (Chinesisk)]] <p id="lang-coord" style="text-align:center"> '''[[m:List of Wikipedias|Ganse Lieste]]'''<br> '''[[Uur litje Wikipedien]]''' </p></div> |} 52s8rsyjqrl5q8u8r9s928o1ovjoztm 0 697 114123 103217 2017-03-19T13:30:02Z 151.40.123.213 wikitext text/x-wiki Ju '''Woarje Jesus Säärke''' is in Sinese foarm fon die [[Pingsterbewäägenge]]. Die Säärke is in [[1917]] stifte yn [[Peking]], as gefolch fon die [[Pingsterbewäägenge]]. De Woarje Jesus Säärke beskôget Jesus as [[God]] sels, wat yn giet tjoon it [[dogma]] fon ju Hilliche [[Träi-Eenegaid]] dät troch de measte oare [[Kristelk]] groeperings akseptearre wurdt. De tjoon belangrike doktrines fon ju Säärke binne: # [[Hilliche Gäist]] # Ju [[Dööpe]] # Die Foutwasking # Hilliche Kommuny # Sabbat # [[Jesus Kristus]] # Ju [[Biebel]] # Rêding # Ju Säärke # Wierkuume fon die Heer [[Kategorie:Kristendum]] 8el8l34i405jrs36tmp0xeqeso3r59u 10 701 6639 5638 2008-03-27T11:34:15Z Snakesteuben 58 (Uur Sproaken, Navigation) neen Dolnoserbski --> redlink, deleted Dolnoserbski from side navigation pane wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke M|stq|Dissen Benutser häd '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake stq|Seeltersk]]''' as '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake stq|Määmesproake]]'''}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|stq}} </noinclude> 2evr3pzf5ow8ptnnkq5x1l61y71qq2c 10 702 107007 75296 2013-04-15T02:28:02Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 2|stq|Dissen Benutser '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake stq-2|kon oarich]]''' '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake stq|Seeltersk]]''' baale.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|stq}} </noinclude> fx2v7z58xumnhz7wwnku1o3q1n1hsvw 10 703 6640 5636 2008-03-27T11:38:59Z Snakesteuben 58 (Uur Sproaken, Navigation) neen Dolnoserbski --> redlink, deleted Dolnoserbski from side navigation pane wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 3|stq|Dissen Benutser '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake stq-3|kon goud]]''' '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake stq|Seeltersk]]''' baale.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|stq}} </noinclude> t8m7fejdguouqtnzbm81euhb7317nh9 10 704 5590 4809 2008-02-22T16:11:58Z Tlustulimu 35 Foarloage wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 3|nds|Disse Bruker kann '''[[:Category:User nds-3|bannig good]]''' '''[[:Category:User nds|Plattdüütsch]]''' snacken.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|nds}} </noinclude> fy83hlap7tvw03tc05hl50ouqaotg5u 10 705 79935 5582 2012-02-17T19:33:38Z Ekwall1990 3909 linkfix wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 2|fy|It '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake fy|Frysk]]''' fan dizze meidogger is '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake fy-2|ridlik]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|fy}} </noinclude> gagtset4dkn3oiekbd5gbwqfw36i0z8 10 706 5587 4652 2008-02-22T16:06:15Z Tlustulimu 35 Foarloage wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke M|nds|Disse Bruker proot '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake nds|Platt]]''' as sien '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake nds-M|Modertaal]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|nds}} </noinclude> 4soqyltgxfhf1bol4tdqhw5d67eic0j 10 707 107796 5551 2013-08-18T08:03:02Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5541223]] wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke M|de|Dieser Benutzer spricht '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake de|Deutsch]]''' als '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake de-M|Muttersprache]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|de}} </noinclude> te1wukf55wmya37eg8p5j90mizrv3hx 10 708 107681 107068 2013-08-01T21:25:55Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7110352]] wikitext text/x-wiki {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke 4|de|Dieser Benutzer '''[[:Kategorie:Benutser de-4|hat mit einem Muttersprachler vergleichbare]]''' '''[[:Kategorie:Benutser de-4|Deutschkenntnisse]]'''.}}<noinclude>{{-}} == Kiek uk == {{Babelferwiese|de}} [[ckb:داڕێژە:User de-4/doc]] </noinclude> 89m4yxdwl99peo8ao3ibmmy9h1ceis8 12 709 111058 107711 2015-08-05T01:40:06Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q914807]]) migriert wikitext text/x-wiki Kiekje ap *[[Wikipedia:Gebruuksanwiesenge]] foar Benutsere. *[[Hälpe bie de Wiki-Programmasproake]] foar Mee-oarbaidere. *[[Wikipedia:Hälpe bie ju seelter Sproake]] mäd Woudeliesten [[bg:Уикипедия:Първи стъпки]] [[ky:Help:Contents]] l7x34pnntkv3vpvv3ue39lu8rfyo1fy 10 713 121613 119065 2022-08-22T02:21:52Z Minorax 10286 vva wikitext text/x-wiki {| style="border-spacing:8px;margin:0px -8px" |class="MainPageBG" style="width: 55%; border: 1px solid #cedff2; background-color: #ffffff; vertical-align: top" | {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="5" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff; " ! style="background-color: #DCF4CC; border: 1px solid #dadaa2; text-align: left; padding-left: 7px; " | {{center|'''Wikipedia un sien Susterprojekte'''}} |- | {| style="border:1px solid #248953; margin:0.4em 0 0 0;" cellspacing="0" cellpadding="5" width="100%" |- | [[Image:Commons-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | [[commons:Haudsiede Commons|'''Wikimedia Commons''']]<br />Mediendoatäie | [[Image:wikimedia-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | [[m:Hauptseite|'''Meta-Wiki''']]<br />Projektkoordination | [[Image:Wiktionary-logo-en.png|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | <span class="plainlinks">[http://de.wiktionary.org/wiki/Wiktionary:Hauptseite '''Wiktionary''']</span><br />Woudebouk | [[Image:Wikibooks-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | <span class="plainlinks">[http://de.wikibooks.org/wiki/Hauptseite '''Wikibooks''']</span><br />Leerbouke |- | [[Image:Wikisource-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | [[wikisource:de:Hauptseite|'''Wikisource''']]<br />Wällensammelnge | [[Image:Wikispecies-logo-en.png|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | <span class="plainlinks">[http://species.wikimedia.org/wiki/Hauptseite '''Wikispecies''']</span><br />Sammelnge fon<br>Dierte un Plonten | [[Image:Wikiquote-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | <span class="plainlinks">[http://de.wikiquote.org/wiki/Hauptseite '''Wikiquote''']</span><br />Zitoatsammelnge | [[Image:Wikinews-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | <span class="plainlinks">[http://de.wikinews.org/wiki/Hauptseite '''Wikinews''']</span><br />Ättergjuchte </div> |} q4nt3cuoo2tpr4neruy5j279bn6yu0t 0 714 62287 4715 2011-06-28T04:17:46Z AvicBot 3178 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Wikipedia:Bruuksounwiesenge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikipedia:Bruuksounwiesenge]] j2lvqyxnnypb7t98n63j7wvjk5ob54t 10 717 119063 23420 2020-04-08T12:12:24Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki {| style="border-spacing:8px;margin:0px -8px" |class="MainPageBG" style="width: 55%; border: 1px solid #cedff2; background-color: #ffffff; vertical-align: top" | {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="5" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff; " ! style="background-color: #CEF2E8; border: 1px solid #8BE0C9; text-align: left; padding-left: 7px; " | {{center|'''Seelterfräisk'''}} |- |} <big><b>Hinweis an alle, die kein Saterfriesisch sprechen</b></big><br> <span style=font-size:10px> Das '''[[:de:Saterfriesische Sprache|Saterfriesische]]''' ist eine Sprache, die nur in der Gemeinde Saterland im Landkreis Cloppenburg, Niedersachsen, gesprochen wird. Etwa 2.000 Leute beherrschen das Saterfriesische noch, damit gehört es zu den kleinsten Sprachen Europas. Die Sprache ist eine friesische Sprache, und zwar die einzige verbleibende Variante des Ostfriesischen. Dazu wird Westfriesisch von wenigstens 350.000 Leuten in der niederländischen Provinz Friesland gesprochen, und es gibt an der Nordseeküste Schleswig-Holsteins das Nordfriesische, welches noch von etwa 10.000 Leute gesprochen wird. Alle drei Sprachen sind untereinander nicht zu verstehen. <big><b>Information for those who do not speak Saterlandic</b></big><br> <span style=font-size:10px> '''[[:en:Saterland Frisian language|Saterlandic]]''' is a language that is spoken in the Saterland community, Low Saxony, Germany only. With about 2,000 speakers it is one of the smallest languages in Europe. Saterlandic is Frisian, and it is the only remaining form of East Frisian. Apart of that, West Frisian is spoken in the Dutch province of Frisia by at least 350,000 people, and North Frisian, spoken on the German North Sea coast near the Danish border, has about 10,000 speakers. These three languages are not mutually intelligible. {{center|[[Wikipedia:Seelterfräisk|Deutsch, English, Esperanto, Français, Frysk, Hornjoserbšćina, Kölsch, Nederlands, Plattdüütsch, 中文]]}} </div> |} mn3udyrz1fe8dhvrie71fl61ulokecp 10 719 103219 102459 2013-03-07T22:31:16Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 145 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5541209]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 3|eo|Ĉi tiu uzanto povas komuniki per '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake eo-3|alta aŭ flua]]''' nivelo de '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake eo|Esperanto]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|eo}} </noinclude> t6em5ghr2h3nw8o2mgml6s5gijsqeq7 10 720 107683 105465 2013-08-01T21:25:56Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6739619]] wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 1|hsb|Tutón wužiwar ma '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake hsb-1|zakładne znajomosće]]''' '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake hsb|hornjoserbšćiny]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|hsb}} </noinclude> kspmd9nwsv56l76agu96yqjp4gb56uc 10 721 107684 103220 2013-08-01T21:25:56Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5985897]] wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 1|pl|Ten użytkownik posługuje się '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake pl|językiem polskim]]''' na poziomie '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake pl-1|podstawowym]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|pl}} </noinclude> 9hjh3pye8zszusafvb5n09s61o5yzrh 0 724 120199 103221 2021-08-17T05:35:45Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Breinigerberg.jpg|thumb|Breinigerberg]] '''Breinigerberg''' is n Täärp in dät departement [[Aachen]] in [[Noudrhien-Wäästfoalen]], [[Düütsklound]]. Dät Gebiet foan Breinigerberg is ca. 4 km². Breinigerberg häd n Ienwoonertoal fon 971 (2005). == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20200622101920/http://www.breinigerberg.de/ Websteede fon Breinigerberg] * [http://www.breinig.de Breinig + Breinigerberg] {{stump}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] [[Kategorie:Düütsklound]] 1c0pb179yxldf74v2yl95gj8hhyq5gc 0 728 115384 109069 2018-01-09T17:21:13Z Wwikix 8153 /* Sproake */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Éire| Noome = Irlound | Flaage = Flag of Ireland.svg | Woapen = Coat_of_arms_of_Ireland.svg| Steede = EU-Ireland.svg | Woalspruch = - | Amtssproake = [[Irisk]]<br />[[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | Haudstääd = Dublin | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 70.273| pztWoater = 2,0 | Ienwoonere = 3.917.203| Täljier = 2002 | Munte = Euro Muntkode = EUR | Tiedzone = 0 | Fierdai = 17. Meerte | Nationoalhymne = [[Amhrán na bhFiann]]| Loundkode = IRL | Auto-Känteeken = | Internet-TLD = .ie | Telefonfoarwoal = 353 | }} '''Irlound''' is n [[Lound]] in Wääst-[[Europa]] un ju [[Haudstääd]] is [[Dublin]]. == Geografie == Irlound is n höägelich Lound mäd fuul Weeden un foarallen näi anplontede Buske. Hier un deer sjucht me middelhooge Bierge, In dät Wääste rakt dät n koal Foangebiet (do [[Bogs]]), wier Ljuude noch [[Eed]] greeuwe foar oaine Gebruuk. Ju Wäästkuste is an Steeden gjucht stail un fälsich ([[Moher]]). Die hoochste Bierich fon dät Lound is die [[Carrauntoohil]] (1.041 m). Ju grootste Äi fon Irlound is die [[Shannon]]. Wichtige Stääde in ju Republik sunt [[Dublin]], [[Limerick]], [[Donegal]], [[Galway]], [[Tralee]], [[Cork]]. Irlound wäd begränsed fon: * ju [[Iriske See]] in dät Aaste * die [[Atlantiske Ozean]] in dät Wääste un dät Noude, * ju [[Keltiske See]] in dät Suude, * [[Noud-Irlound]] in dät Noudaaste. == Geskichte == Irlound is al ädder befoulked wuuden fon do [[Kelten]]. Dät unnerschat sik deertruch, dät dät sieläärge neen [[roomske]] Besättenge häiwed häd. In dät [[Middeloaler]] roat et deer ferscheedene litje Köönichrieke, man leeter koomen do [[Wikinger]], do aan Köönich foar dät ganse Lound anstoalden. Noch leeter koomen doo [[Angelsaksen]], man eerste do [[Normandier]] moakeden Irlound gans tou ne Kolonie. Jo fäästigeden sik alleweegense in groote Kastäile un unnerdrukten ju keltiske Befoulkenge. Leeter wai broacht die ängelske Köönich fuul [[Protestant]]e uut [[Schotlound]] ätter ju noudelke Provinz [[Ulster]], wilst die Räst [[katoolsk]] bleeuw. In do 1840-er Jiere roat dät ne groote Smoachtegaid truch ju [[Tuffelkekroankhaid]]. Moonige stuurwen foar Smoacht un fuul looken uk wäch ätter Amerikoa. In ju Tied sakkede ju Befoulkenge fon sun 9 bit 3 Millione. Truch ju Unnerdrukkenge fon do protestantiske Besättere roat dät oafte Apstande. In dät Jier 1916 koom die groote [[Paaskenapstand]], wierätter dät Lound 1922 sälwenständich wuude, mäd Uutnoame fon Ulster, dät bie [[Groot-Britannien]] bleeuw. == Wirtschaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]46.600 in 2007. In 2007 waas 5% fon ju ganse Wirtschaft Loundwirtschaft, 46% Industrie un 49% Tjoonste. == Sproake == Ju oolde keltiske Sproake häd fuul tou lieden häiwed fon ju groote Smoachtegaid. Däälich rakt dät noch man min Gestriche ([[Gaeltacht]], wier ju älke Dai Uumgongssproake is, wan ju uk stäärk fon ju Regierengen foarderd wäd. [[Kategorie:Irlound| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] riu3tys9kzq3n2wi3j5mi1xp2jcgm9p 4 729 107641 83656 2013-07-27T16:15:15Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: [[pl:Wikipedia:Powitanie nowicjuszy]] (deleted) wikitext text/x-wiki Ju Wikipedia is n Projekt fon fräiwillige Autore toun Apbau fon ne [[Enzyklopädie]] un [[Wät is Wikipedia nit?|niks uurs]]. Do Artikkele skällen bloot interessant Wieten änthoolde uut belaide un däägede [[Wällen]]. Die Noome Wikipedia sät sik touhoope uut wikiwiki, dät [[hawaiiske]] Woud foar “gau”, un “encyclopedia”, dät ängelske Woud foar “Enzyklopädie”. N [[Wiki]] is ne Websiede, wierfon do Sieden licht un sunner techniske Foarkäntnisse fluks in dän [[Internetbrowser]] annerje kon. Ju Wikipedia rakt dät in fuul Sproaken. Ju in 2005 as Test ounfangde un siet 12. Januoar 2008 definitive seelter Wikipedia is mäd [[Spezial:Statistik|'''{{NUMBEROFARTICLES}}''']] Artikkele noch man gans littik juunuur do groote, man änthaalt daach al [[Säildene Artikkele|eensichoardige Information]]. Mäd uur 1.300.000 is ju [http://de.wikipedia.org/wiki/Hauptseite düütske Wikipedia] apstuuns ju twäidgrootste ätter ju [http://en.wikipedia.org/wiki/Main_Page ängelske], ju der uur 3.800.00 Artikkele änthaalt. Ap [http://de.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Sprachen Wikipedia:Sproaken] fint sik ne Lieste fon aal Sproaken fon ju Wikipedia. Ju [[niederloundsk]]e häd uur 1.000.000 Artikkele. Litjet deerjuun sunt ju [[läichdüütsk]]e mäd uur 18.000, ju [http://fy.wikipedia.org/wiki/Haadside wäästfräiske] mäd uur 23.000, ju [[noudfräisk]]e mäd uur 1.700 un ju (holloundsk)- [[läichsaksisk]]e mäd uur 4.600 Artikkele. Uurs as häärkuumelke Enzyklopädien is ju Wikipdia fräi. Dät rakt hier nu kostenloos in dät Internet, uk älkuneen duur hier mäd Angoawe fon ju Wälle un do Autore kopierje un ferweende. Deerfoar suurget ju [[GNU-Lizenz foar fräie Dokumentation]], unner ju do Autore hiere Texte fereepentlikje. [[Moor Informatione tou ju Wikipedia]]. Information uur ju '''Statistik''' fon ju seelter Wikipedia fint sik [http://stq.wikipedia.org/w/index.php?title=Spezial:Statistik&uselang=de hier]. <small>Beoarbaided ätter [http://de.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:%C3%9Cber_Wikipedia].</small> [[ar:ويكيبيديا:ترحيب بالقادمين الجدد]] [[bs:Wikipedia:Dobrodošli]] [[ca:Viquipèdia:Pàgina d'acollida]] [[ceb:Wikipedya:Maayong pag-abot, higala!]] [[da:Wikipedia:Velkommen nybegynder]] [[de:Wikipedia:Über Wikipedia]] [[en:Wikipedia:Introduction]] [[eo:Vikipedio:Bonvenon al la Vikipedio]] [[es:Wikipedia:Bienvenidos]] [[fr:Wikipédia:Accueil des nouveaux arrivants]] [[hi:विकिपीडिया:स्वागत, नये आनेवालों]] [[ia:Wikipedia:Benvenite]] [[it:Aiuto:Benvenuto]] [[ja:Wikipedia:新規参加者の方、ようこそ]] [[lb:Wikipedia:Wëllkomm]] [[ms:Wikipedia:Selamat Datang]] [[nds:Wikipedia:Infos för Niege]] [[nl:Wikipedia:Welkom voor nieuwelingen]] [[ro:Wikipedia:Bun venit]] [[sk:Wikipédia:Úvod|úvod]] [[sl:Wikipedija:Dobrodošli, novinci]] [[sr:Википедија:Добродошли]] [[sv:Wikipedia:Välkommen]] [[tr:Vikipedi:Hoş geldiniz]] [[uk:Вікіпедія:Довідка]] [[zh:Wikipedia:欢迎，新来者]] hoyofn28bl48yxhyt28gbqw0z4ilyyu 4 730 109881 103736 2014-07-14T15:19:01Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{WikipediaSkrieuwhälpe}} Wikipedia is n Projekt toun Apbau fon n Enzyklopädie un kon deeruum bestimde uur Dingere nit weese. Uum dät bie dät Skrieuwen fon Artikkele in Reekenge luuke tou konnen, sunt do falske Dingere hier apfierd. == Ju Lieste == #Wikipedia '''is neen Woudebouk'''. In Artikkele skällen Begriepe ärkläärd wäide un fielicht Froamdwoude, man neen gewöönelke seelter Woude. Deerfoar kon me n besunner Projekt Wiktionary iengjuchte. #Wikipedia '''tjoont nit ju Theoriefiendenge, man ju Theoriedeerstaalenge'''. Also neen näie Theorien, neen näie Begriepe un neen uunbelaide Uutsproaken, man bloot bekoand Wieten. #Wikipedia is '''neen Steede foar Propaganda, Wierwenge un Baaleräie'''. Artikkele skällen n näitroalen Standpunkt iennieme un kontroverse Seeken skällen kloor dokumentierd wäide #Wikipedia is '''neen Steede foar persöönelk faawede Essays of Fan-Sieden'''. Artikkele skällen seekelk, objektiv un in enzyklopädisken Stiel skrieuwen weese. Wiergoawe fon Honnelengsferlööpe (Literatuur, Filme, Computerspiele) skällen stäärk touhoopefoatjend un seekelk weese. #Wikipedia is '''neen algemeen Diskussionsforum un naan Chat-Ruum'''. Artikkeldiskussionssieden tjoonje ju Ferbeeterenge fon Artikkele, mit dät Fieren fon Debatte uur dän Inhoold fon dän Artikkel. #Wikipedia is '''naan Webspace-Provider un naan Ärsats foar ne oaine Website'''. Benutsersieden fon Wikipedioaner skällen ju Oarbaid an ju Enzyklopädie tjoonje. #Wikipedia is '''neen Doatenboank'''. Foar groote Massen strukturierde Doaten as Telefonbouke, Bibliographien, Linkferteeknisse, Adräsferteeknisse usw. is n Doatenboank mäd eenpeld truchtousäiken Fäildere un Doatentype düütelk ne beetere Woal. #Wikipedia is '''neen Sammelenge fon Wällen'''. Allerhound Dokumente skällen bloot as Paat fon n Artikkel apnuumen wäide. Foar fräie Texte kon dät Wikisource reeke, foar Zitoatsammelengen Wikiquote. #Wikipedia is '''neen Ättergjuchteportoal of Feranstaltengskalänner'''. #Wikipedia is '''neen Gebruuksanwiesenge of Räidreeker'''. Foar Leerbouke rakt dät Wikibooks. [[Kategorie:Wikipedia]] gspal78f9fjm18cckp7m5f19fzqmc0u 0 732 4799 2008-01-19T10:22:48Z Steinbach 14 häd "[[Babeltest]]" ätter "[[Benutser:Pyt/Babeltest]]" ferschäuwen: neen Artikkel wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Benutser:Pyt/Babeltest]] awcxrh1vse01gxtvepmzart8jygst9h 10 733 75298 5588 2011-12-24T12:12:12Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: [[dsb:Vorlage:Wužywaŕ nds-2]] (missing) wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 1|nds|Disse Bruker snackt '''’n beten''' '''[[:Kategorie:Benutser nds|Plattdüütsch]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|nds}} </noinclude> 5r4cycqs6biw0qimhwfdusb7xcs0uli 10 734 5591 4812 2008-02-22T16:14:26Z Tlustulimu 35 Foarloage wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 4|nds|Disse Bruker kann so good '''[[:Kategorie:Benutser nds-4|Plattdüütsch]]''' snacken, as wenn dat sien '''[[:Kategorie:Benutser nds-4|Moderspraak]]''' was.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|nds}} </noinclude> ksi60h3j325oelaps5j0qq2jokbk21v 10 735 4814 4813 2008-01-20T01:01:08Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <div style="float:left;border:solid #6EF7A7 1px;margin:1px"> <table cellspacing="0" style="width:238px;background:#C5FCDC"><tr> <td style="width:45px;height:45px;background:#6EF7A7;text-align:center;font-size:14pt">'''nds'''</td> <td style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em">Disse Bruker snackt '''[[:Kategorie:Benutser_nds-m|Plattdüütsch]]''' as '''[[:Kategorie:Benutser nds-m|Moderspraak]]'''.[[Kategorie:Benutser nds-m|{{PAGENAME}}]]</td> </tr></table></div> isabt55tu0ba125ibti9jxeasesyhj0 10 736 79934 5581 2012-02-17T19:32:51Z Ekwall1990 3909 linkfix wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 1|fy|It '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake fy|Frysk]]''' fan dizze meidogger is '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake fy-1|ridlik]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|fy}} </noinclude> 56g7k3kdqyy9e126y28oa967l1e6pbo 10 737 79936 5583 2012-02-17T19:34:37Z Ekwall1990 3909 linkfix wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 3|fy|It '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake fy|Frysk]]''' fan dizze meidogger is '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake fy-3|treflik]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|fy}} </noinclude> ldj2vu8upijzl0f5yo3q1uastez2wp6 10 738 79937 5584 2012-02-17T19:35:31Z Ekwall1990 3909 linkfix wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 4|fy|It '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake fy|Frysk]]''' is benei de '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake fy-4|memmetaal]]''' fan dizze meidogger.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|fy}} </noinclude> tvvii8a7ig7exsuxmj7i65wyehmt7qx 10 739 5573 4823 2008-02-22T15:39:27Z Tlustulimu 35 Foarloage wikitext text/x-wiki {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke 1|en|This user is able to contribute with a '''[[:Kategorie:Benutser en|basic]]''' level of '''[[:Kategorie:Benutser en|English]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|en}} </noinclude> nozgn88ppu8252hyofybdxc8s31vrjg 10 740 5576 4824 2008-02-22T15:44:15Z Tlustulimu 35 Foarloage wikitext text/x-wiki {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke 4|en|This user speaks '''[[:Kategorie:Benutser en|English]]''' at a '''[[:Kategorie:Benutser en|near-native]]''' level.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|en}} </noinclude> efbo5bqi21etrv0nlxkh5jhk9b10f9r 0 744 4854 2008-01-21T12:51:33Z Maarten 17 häd "[[Wät is Wikipedia?]]" ätter "[[Wikipedia:Wät is Wikipedia?]]" ferschäuwen: noomensruum wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikipedia:Wät is Wikipedia?]] s0afgmvm5g5wt2jqp66fr4k5fg4oadc 0 745 4856 2008-01-21T12:52:13Z Maarten 17 häd "[[Wät is Wikipedia nit?]]" ätter "[[Wikipedia:Wät is Wikipedia nit?]]" ferschäuwen: noomensruum wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikipedia:Wät is Wikipedia nit?]] gcz9devmcd3vaipsgexm73f0jy2m9hc 0 746 4858 2008-01-21T12:52:44Z Maarten 17 häd "[[Hälpe bie de Wiki-Programmasproake]]" ätter "[[Wikipedia:Hälpe bie de Wiki-Programmasproake]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikipedia:Hälpe bie de Wiki-Programmasproake]] qa9kw1wrs9ym9o57rnmn90ul42ffps8 0 747 10879 4860 2008-10-07T19:43:31Z RedirectBot 464 dubbelde Fäärelaitenge aplöösd: [[Wikipedia:Ounmäldje as Bruuker]] → [[Hälpe:Ounmäldje as Benutser]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hälpe:Ounmäldje as Benutser]] clmwet3b9q35q8crei7e633rktu5fcc 10 750 107680 105240 2013-08-01T21:25:55Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6508401]] wikitext text/x-wiki <includeonly>*{{#switch:{{{1|}}}|stq=[[{{ns:10}}:Benutser {{{1}}}-0|{{{1}}}-0]],|#default=}} [[{{ns:10}}:Benutser {{{1}}}-1|{{{1}}}-1]], [[{{ns:10}}:Benutser {{{1}}}-2|{{{1}}}-2]], [[{{ns:10}}:Benutser {{{1}}}-3|{{{1}}}-3]], [[{{ns:10}}:Benutser {{{1}}}-4|{{{1}}}-4]]<!--, [[{{ns:10}}:Benutser {{{1}}}-5|{{{1}}}-5]]--> *{{#switch:{{{-M|}}}|nit=|#default=[[{{ns:10}}:Benutser {{{1}}}|{{{1}}}]],}} {{#switch:{{{-p|}}}|nit=|#default=[[{{ns:10}}:Benutser {{{1}}}-p|{{{1}}}-p]]}}</includeonly><noinclude><!--{{Dokumentacija za pśedłogu|1=--> ==Ferweendenge== Disse Foarloage wäd foar Foarloagen ferwoand, do der ferscheedene Sproakniveaus fon do Benutsere definierje. Ju Foarloage mout fon dät Noomeschema "Benutser XYZ" weese. Insteede foar XYZ mout die Sproakencode stounde un dät Teeken foar dät Sproakniveau (0-4, &nbsp;, p). Foar ju Määmesproake wäd neen Sproakniveau ferwoand. Foar Sproaken, do der neen [[:de:Muttersprache|Määmesproake]] moor sunt, rakt dät ju Variable ''-M''. Wan disse Variable dän Wäid ''nit'' häd, dan wäd die Ferwies (''Link'') foar Määmesproake nit anwiesd. Disse Foarloage mout twiske &lt;noinclude> un &lt;/noinclude> stounde, deermäd disse Ferwieslieste bie ju Ferweendenge fon ju Foarloage nit anwiesd wäid. ==Biespiele== ===Mäd aal Ferwiese=== {{Babelferwiese|stq}} <pre> {{Babelferwiese|stq}} </pre> ===Sunner -0=== Dät dät 0-Niveau nit anwiesd wäid, moaket ju Foarloage sälwen. {{Babelferwiese|ja}} <pre> {{Babelferwiese|ja}} </pre> ===Sunner -M=== Dät -M stoant foar [[Määmesproake]]. {{Babelferwiese|akk|-M=nit}} <pre> {{Babelferwiese|akk|-M=nit}} </pre> ===Sunner -M un -p=== Dät -p stoant foar passive Kunde. {{Babelferwiese|html|-M=nit|-p=nit}} <pre> {{Babelferwiese|html|-M=nit|-p=nit}} </pre> <!--}} [[Kategorija:Wikipedija:Pśedłoga za pśedłogi]]--> </noinclude> 9g75at4j2s7lgrx4h2vjbh7qzzcks00 14 754 115422 106959 2018-01-09T17:43:31Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Waarelddeele]] tqgs672a055g3bmjmsqwjfwtfumnfj6 14 755 103225 98006 2013-03-07T22:32:34Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 190 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8255]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Musik]] {{Commonscat|Music}} [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Kunst]] stlqn6iwpwjrqdcre8ol9oyti0ibua0 14 756 115434 115414 2018-01-09T17:50:43Z Wwikix 8153 Weiterleitung wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[:Kategorie:Geographie]] pxsgof25xys1xw6kodaea7rqh8r985s 4 759 122635 122634 2023-07-06T08:05:06Z Murma174 1663 /* Elections */ wikitext text/x-wiki <div style="float:right;">'''[[WP:RfA]]&nbsp;&nbsp;'''</div> {{WikipediaSkrieuwhälpe}} Wäkke Benutsere fon ju seelter Wikipedia hääbe ju besunnere Apgoawe fon '''Administrator'''. == Lieste == Apstuuns sunt do Administratore: * [[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] * [[Benutser:Pyt|Pyt]] * [[Benutser:Heinz|Heinz]] * [[Benutser:Murma174|Murma174]] Interface Administratore: * [[Benutser:Murma174|Murma174]] == Apgoawen == N Administrator kon bestimde Dingere dwo, do uur Benutsere nit moakje konnen. Besunners kon n Administrator: * Ne IP-Adresse uutsluute fon wäl, die de dät Projekt schoadet; * Ne Siede gans wiskje (d.h. mäd ju Geschichte un aal bietou); * Ne Siede ouschöätelje (dan konnen bloot Administratore hier annerje) un wier fräi reeke. <small>Beoarbaided ätter [http://fy.wikipedia.org/wiki/Wikipedy:Behearders].</small> == Elections == Elections may be processed at [[Wikipedia:Weerskup]]<br> See also: [https://meta.wikimedia.org/wiki/Steward_requests/Permissions/Minimum_voting_requirements MVR] at Meta [[Kategorie:Wikipedia]] g73wzcyb67xit70rib3404mhq88nxt6 10 761 4939 2008-01-27T15:09:13Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: | wikitext text/x-wiki | 7boi6rb359a8bssoe6mvr1x1c03ftug 10 762 4940 2008-01-27T15:11:23Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: {{#ifeq:{{#expr: {{{1}}} > 29999}} | 1 ||<!-- -->{{#switch:{{#expr: ({{{1}}} div 10000) mod 3}}|0=|2=Ֆ|1=Օ}}<!-- -->{{#switch:{{#expr: ({{{1}}} div 1000) mod 10}}|0=|9=... wikitext text/x-wiki {{#ifeq:{{#expr: {{{1}}} > 29999}} | 1 ||<!-- -->{{#switch:{{#expr: ({{{1}}} div 10000) mod 3}}|0=|2=Ֆ|1=Օ}}<!-- -->{{#switch:{{#expr: ({{{1}}} div 1000) mod 10}}|0=|9=Ք|8=Փ|7=Ւ|6=Ց|5=Ր|4=Տ|3=Վ|2=Ս|1=Ռ}}<!-- -->{{#switch:{{#expr: ({{{1}}} div 100) mod 10}}|0=|9=Ջ|8=Պ|7=Չ|6=Ո|5=Շ|4=Ն|3=Յ|2=Մ|1=Ճ}}<!-- -->{{#switch:{{#expr: ({{{1}}} div 10) mod 10}}|0=|9=Ղ|8=Ձ|7=Հ|6=Կ|5=Ծ|4=Խ|3=Լ|2=Ի|1=Ժ}}<!-- -->{{#switch:{{#expr: {{{1}}} mod 10}}|0=|9=Թ|8=Ը|7=Է|6=Զ|5=Ե|4=Դ|3=Գ|2=Բ|1=Ա}}}}<!-- dho8nbfeyl0zvlu2djcxxxb72iikrtd 10 763 103227 95204 2013-03-07T22:32:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 35 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6141176]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{#ifeq:{{#expr: {{{1}}} > 4999999}} | 1 |{{{2|N/A}}}|<!-- -->{{#ifeq: {{#expr: {{{1}}} > 4999}} | 1 |{{Overline|{{Romeins/2|{{#expr: ({{{1}}} - {{{1}}} mod 5000) div 1000}}}}}}|}}<!-- -->{{#switch:{{#expr: ({{{1}}} div 1000) mod 5}}|0=|4=MMMM|3=MMM|2=MM|1=M}}<!-- -->{{#switch:{{#expr: ({{{1}}} div 100) mod 10}}|0=|9=CM|8=DCCC|7=DCC|6=DC|5=D|4=CD|3=CCC|2=CC|1=C}}<!-- -->{{#switch:{{#expr: ({{{1}}} div 10) mod 10}}|0=|9=XC|8=LXXX|7=LXX|6=LX|5=L|4=XL|3=XXX|2=XX|1=X}}<!-- -->{{#switch:{{#expr: {{{1}}} mod 10}}|0=|9=IX|8=VIII|7=VII|6=VI|5=V|4=IV|3=III|2=II|1=I}}}}<noinclude> </noinclude> scsj5vkosxqgg5a584cwyu6edyd40j8 10 764 121791 121790 2022-12-25T16:34:08Z Murma174 1663 test wikitext text/x-wiki <includeonly>{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" style=" margin: 0 0 1em 2em; clear: right; font-size: 90%;" class="toccolours" width=300px; |style="background:#efefef;" align="center" colspan="2"|[[Bielde:Calendar-nl.svg]] '''Kalännere''' |- |+ style="margin-left: inherit; font-size: 135%; padding-bottom: 0.5em; line-height: 1.1em;" | <!-- Gregorioansken Kalänner --> |- valign="top" {{#ifexpr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}} > 0 | {{!}}style="padding: 0.4em 1em 0.4em 0;"{{!}} [[Gregorioansken Kalänner]] {{!}}style="padding: 0.4em 1em 0.4em 0;"{{!}} {{#if:{{{gregcal|}}}|[[{{{gregcal}}}|{{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}]]|{{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}}} <br /> ''{{Romeinsk|{{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}}}''| }} <!-- Ab Urbe Condita --> |- valign="top" {{#ifexpr: {{ #expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+753 }} > 0 | {{!}}style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0;"{{!}} [[Ab urbe condita (Chronologie)|ab urbe condita]] {{!}}style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0;"{{!}} {{ #expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+753 }}| }} <!-- Armeensken Kalänner --> |- valign="top" {{#ifexpr: {{#expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}-551}} > 0 | {{!}}style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0;" {{!}} [[Armeensken Kalänner]] {{!}}style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0;" {{!}} {{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}-551 }} <br /> ''ԹՎ {{Armäniskkäl|{{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}-551 }}}}'' | }} <!-- Chineesken Kalänner --> |- valign="top" {{#ifexpr: {{ #expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+2697 }} > 0 | {{!}}style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0;" {{!}} [[Chineesken Kalänner]] {{!}}style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0;" {{!}} {{ #expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+2696 }} &ndash; {{ #expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+2697 }} <br /> [[Sexagenary cycle|{{ #switch:{{ #expr: {{ #expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+2696 }} mod 10 }} |0=庚|1=辛|2=壬|3=癸|4=甲|5=乙|6=丙|7=丁|8=戊|9=己}}{{ #switch:{{ #expr: {{ #expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+2696 }} mod 12 }} |0=亥|1=子|2=丑|3=寅|4=卯|5=辰|6=巳|7=午|8=未|9=申|10=酉|11=戌}} – {{ #switch:{{ #expr: {{ #expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+2697 }} mod 10 }} |0=庚|1=辛|2=壬|3=癸|4=甲|5=乙|6=丙|7=丁|8=戊|9=己}}{{ #switch:{{ #expr: {{ #expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+2697 }} mod 12 }} |0=亥|1=子|2=丑|3=寅|4=卯|5=辰|6=巳|7=午|8=未|9=申|10=酉|11=戌}}]] | }} <!-- Äthiopisken Kalänner --> |- valign="top" {{#ifexpr: {{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}-7 }} > 0 | {{!}}style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0;" {{!}} [[Äthiopisken Kalänner]] {{!}}style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0;" {{!}} {{#ifexpr: {{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}-8 }} > 0 | {{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}-8 }} – | }}{{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}-7 }} | }} <!-- Hebräisken Kalänner --> |- valign="top" {{#ifexpr: {{ #expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+3761}} > 0 | {{!}}style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0;" {{!}} [[Hebräisken Kalänner]] {{!}}style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0;" {{!}} {{ #expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+3760 }} – {{ #expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+3761 }} | }} <!-- Hindu-Kalänner --> |- valign="top" {{#ifexpr: {{ #expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+3102}} > 0 | {{!}}style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0;"{{!}} [[Hindu-Kalänner]]e {{!}}style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0 0;"{{!}} <!-- Vikram Samvat --> {{!}}- valign="top" {{#ifexpr: {{ #expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+56}} > 0 | {{!}}style="padding: 0 1em 0 0;"{{!}}- ''[[Vikram Samvat]]'' {{!}}style="padding: 0 1em 0 0;"{{!}}{{ #expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+55 }} – {{ #expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+56 }} {{!}}- valign="top" | }} <!-- Shaka Samvat --> {{#ifexpr: {{#expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}-77}} > 0 | {{!}}style="padding: 0 1em 0 0;"{{!}}- ''[[Shaka Samvat]]'' {{!}}style="padding: 0 1em 0 0;"{{!}} {{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}-78 }} – {{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}-77 }} {{!}}- valign="top" | }} {{!}}- valign="top" | }} <!-- Iroansken Kalänner --> |- valign="top" {{#ifexpr: {{#expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}-621}} > 0 | {{!}}style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0;" {{!}} [[Iroansken Kalänner]] {{!}}style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0;" {{!}} {{#ifexpr: {{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}-622 }} = 0 | | {{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}-622 }} &ndash; }}{{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}-621 }} | }} <!-- Islamisken Kalänner --> |- valign="top" {{#ifexpr: {{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}+(({{{jier|{{PAGENAME}}}}}-621)/32)-622 round 0}} > -1 | {{!}}style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0;" {{!}} [[Islamisken Kalänner]] {{!}}style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0;" {{!}} {{#ifexpr: {{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}+(({{{jier|{{PAGENAME}}}}}-622)/32)-622 round 0}} = 0 | | {{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}+(({{{jier|{{PAGENAME}}}}}-622)/32)-622 round 0}} &ndash; }}{{#ifexpr: {{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}+(({{{jier|{{PAGENAME}}}}}-621)/32)-622 round 0}} = 0 | {{ #expr: {{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}+(({{{jier|{{PAGENAME}}}}}-621)/32)-622 round 0}} + 1}} | {{ #expr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}}+(({{{jier|{{PAGENAME}}}}}-621)/32)-622 round 0}} }} | }} <!-- As alles op 0 stiet --> |- valign="top" {{#ifexpr: {{#expr: {{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}} + 1 | {{{jier|{{PAGENAME}}}}}}}+3761}} <= 0 | {{!}}colspan="2" align="center"{{!}}Gjin kalinders beskikber foar dit jiertal. | }} <!-- footnotes --> {{#if: {{{footnotes|}}} | {{!}} colspan="2" style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0;" {{!}} <small>{{{footnotes|}}}</small> }} |} </div></includeonly><noinclude> {{Kalänner|jier={{CURRENTYEAR}}}} Disse Foarloage reekent dät anroate Jier (Parameter ''jier'') in ferscheedene Kalännere uum. Foar dät loopende Jier sjucht die Kalänner uut as gjuchts deerstoald. Die Wältext deerfoar lut: <pre> {{Kalänner|jier={{CURRENTYEAR}}}} </pre> </noinclude> tndl4md7b8cbwe7yvbi6fzb7q9jskcb 0 765 123128 123080 2024-01-05T13:53:20Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small> -- '''[[21. Jierhunnert]]''' -- <small>[[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]] -- [[24. Jierhunnert|24.]]</small><br /> <small>Jiere: [[2002]] - [[2003]] - [[2004]]</small> - '''2005''' - <small>[[2006]] - [[2007]] - [[2008]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: In [[Italien]] wäd dät [[Smook-Ferbood]] ap Koomere in eepentelke Bauwierke, juust so as Weershuuse un aal sowät uutwieded. * [[14. Januoar]]: [[Charles Graner]] wäd as Haud-Bedeeligeden bie dän [[Abu-Ghuraib-Folter-Skendoal|Folter-Skendoal]] in't [[Säntroal-Kitjen Bagdad|Abu-Ghuraib-Kitjen]] wilst ju [[Besättenge fon dän Irak 2003-2011|Besättenge]] fon dän [[Irak]] ätter dän [[Irak-Kriech]] tou tjoon Jiere Kitjen feruurdeeld. * [[14. Februoar]]: Die foarige Ministerpräsident fon dän [[Libanon]], [[Rafiq al-Hariri]] is monken 23 Ljuude, do bie aan Auto-Bumben-Ounsleek ap sin Woain-Konvoi stierwe. In ju Foulge kumt dät tou ju [[Seederboom-Revolutsjoon]]. * [[16. Februoar]]: Dät in [[1997]] besleetene [[Kyoto-Protokoll]], wieroun sik do Unnerteekner-Stoaten tou ju Ferminnerenge fon dät Uutsteeten fon Gräinhuus-Gase ferplichtje, wäd gultich. * [[19. April]]: Ätter dän Dood fon [[Johannes Paul II.]] ap dän 2. April wäd nu Joseph Aloisius Ratzinger unner dän Noome [[Benedikt XVI.]] Poabst. * [[23. April]]: Test-[[Wikipedia]] ap Seeltersk ounfangd fon [[Benutser:Steinbach|Steinbach]]. * [[23. August|23.]] - [[30. August]]: Die [[Hurrikan Katrina]] bewierket in dät Suudaaste fon do [[USA]] een läipe Fernäilenge. Truch him un sien Foulgen stierwe sowät 1800 Ljuude. * [[2. September]]: In [[Panama]] wäd ju ''[[Puente Centenario]]'', ju twäide fääste Brääch uur dän [[Panama-Kanoal]], foar dän Ferkier in Bedrieuw nuumen, uk wan ju al ap n [[15. August]] [[2004]] ienwäid wuuden is. * [[9. Oktober]]: [[Clemens August von Galen]] (* [[1878]], † [[1946]]), die sik as as Biskop fon Munster juun ju [[Euthanasie]]-Politik fon [[Nazi-Düütsklound]] iensät hiede, wäd seelich spreeken. * [[22. November]]: [[Angela Merkel]] fon ju [[CDU]] wäd Buundeskanslerske fon [[Düütsklound]]. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[10. Januoar]]: [[Margherita Carosio]], italieenske Opern-Sjungerske * [[10. Januoar]]: Jan Schotte, belgisken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[10. Januoar]]: Joséphine Charlotte fon Belgien, luxembuurichske Groot-Hertsoginne * [[11. Januoar]]: [[Miriam Hyde]], austroalske Musikerske, Komponistinne un Dichterske * [[11. Januoar]]: [[Thelma White]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[14. Januoar]]: [[Hildegard Gurgeit]], düütske Wierstounds-Striederske juun do Nazis un leeter SED-Funktsjoonäärske * [[14. Januoar]]: [[Rudolph Moshammer]], düütsken Moude-Skäpper * [[11. Februoar]]: [[Míla Myslíková]], tschechiske Skauspielerske * [[14. Februoar]]: [[Rafiq al-Hariri]], foarigen Ministerpräsidänt fon dän Libanon * [[2. April]]: Poabst [[Johannes Paul II.]] * [[21. April]]: [[Zhang Chunqiao]], chinesiske Politiker (* [[1917]]) == Nobelpriese == * [[Nobelpries foar Physik]]: [[Theodor Hänsch]], [[John L. Hall|John Hall]], [[Roy Glauber]] * [[Nobelpries foar Chemie]]: [[Yves Chauvin]], [[Richard Schrock]], [[Robert Grubbs]] * [[Nobelpries foar Medizin]]: [[Barry Marshall]], [[Robin Warren]] * [[Nobelpries foar Literatuur]]: [[Harold Pinter]] * [[Freenobelpries]]: [[Mohammed el-Baradei]], [[Internationale Atomenergieorganisation|IAEO]] * [[Nobelpries foar Wirtschaftswietenskuppe]]: [[Robert Aumann]], [[Thomas Schelling]] [[Kategorie:21. Jierhunnert]] ma6ge5x6zdyzvz35iabafzm4l3cwfry 0 766 120168 103229 2021-08-08T23:18:30Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Wülmshoawen | ôfbylding = Wilhelmshaven Binnenhafen.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 81.324 <small>(2010)<ref>[http://www.lskn.niedersachsen.de/live/live.php?navigation_id=25644&article_id=87705&_psmand=40 LSKN Läichsaksen]</ref></small> | oerflak = 106,91 km&sup2; | befolkingstichtens = 761 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 2 M. buppe N.N. | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = Loundkring | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Loundkring Fräislound|Fräislound]] | boargemaster = Andreas Wagner | stêdsyndieling = | stifting = 1853/1937 | postkoade = 26351–26389 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|53_31_0_N_8_8_0_E_type:city_zoom:12_region:DE|53° 31' N, 8° 8' A</small>}} | webside = [http://www.wilhelmshaven.de/ www.wilhelmshaven.de] }} [[Bielde:Wilhelmshaven Stadttheater.jpg|thumb|260px|Stäädtjooter]] [[Bielde:Suedzentrale.jpg|thumb|260px|Dät oolde Kroasjewäärk]] [[Bielde:Wilhelmshaven Stadtpark.JPG|thumb|260px|Stäädpark]] Ju Stääd '''Wülmshoawen''' ([[Düütsk]] un [[Plat]] ''Wilhelmshaven'') is ne Stääd in dän [[Loundkring Fräislound]] in [[Läichsaksen]]. Ju lait in dän [[Ooldenbuurich|ooldenbuurchske]] Deel fon [[Fräislound]] an dän [[Jadebousem]]. Ju wuude 1937 mäd uurs een Stääd, [[Rüstringen]], fereenigd. Un so hied ju uur 100.000 Ienwoonere, man däälich nit moor. Wilhemshoawen is ne Stääd mäd n siet dät 19. Jierhunnert grooten Hoawen foar do Koopljuude un ju [[Marine]]. ==Geskichte== 1853 wuude twiske dän Stoat Ooldenbuurich un dän Stoat [[Prüüssen]] die [[Jadeferdraach]] ousleeten. Do Prüüske wüülen an de [[Noudsee]] jädden n Kriechshoawen baue un koopeden deeruume fon Ooldenbuurich 334 Hektoar Lound, dät an dän noudwäastelke Houk fon dän Jadebousem liech. Dät Gestrich heerde historisk tou [[Aast-Fräislound]]. 1869 roate Köönich [[Wilhelm fon Prüüssen]] ju Stääd dän Noome Wilhelmshaven. Ju platdüütske Skrieuwwiese wuude apsichtelk an ju fon Bremerhaven un Cuxhaven anpaased. Dät ferkoopede Lound heerde tou do Säspele [[Heppens]] un [[Näieende]]. 1883 koopeden do Prüüssen noch 127 Hektoar deertou. Truch dän Bau fon dän Kriechshoawen wuuksen do Oarbaidersiedlengen, do an dän Stäädraant ap ju ooldenbuurchske Siede liegen, stäärk an. So koom dät 1879 tou ju Gruundenge fon dät Säspel [[Bant]], un touhoope mäd Heppens un Näieende äntstuude deeruut ju ooldenbuurchske Stääd [[Rüstringen]]. Jiertjaande lieuweden two Stääde, ju eene unner ooldenbuurchske un ju uur unner prüüske Heerskup bienunner un mädnunner. Eerste 1937 wuuden do bee Jadestääde unner dän Noome "Wilhelmshaven" fereenigd un ju prüüske Deel wier an den Fräistoat Ooldenbuurich ouroat. Wilhelmshoawen is mäd dät Skiksoal fon ju düütske Kriechsmarine ääng ferbuunen. Ätter dän Touhoopebreek 1945 stuud ju Stääd foar ju stuurste Apgoawe in hiere Geskichte. Groote Woongestriche un Hoawenanloagen wieren in 100 Bombenangriepe tou Skanne moaked un do [[Hällenge]]n demontierd wuuden. Foar fuul Wierkere waas neen Wierk deer. Wülmshoawen waas ju Stääd mäd do maaste Wierkloosen in gans Läichsaksen. Dät annerde sik loangsoam, as Düütsklound ju Buundesweer apstaalde un Wilhelmshoawen wier Marinestandplats wuude. Ju Kriechsmarinehällenge kuud wier apbaud wäide, un ok ju zivile Industrie noom n grooten Apswung. N Gluksfal foar Wilhelmshoawen waas dät joope Fierwoater foar dän Voslapper Groden an ju Buutenjade. Deer kuuden uk do moderne Ouljetankere ounloope, un so wuude Wülmshoawen toun grootsten düütsken Ouljehoawen. Wo insen dän Kaiser sien Slachtskipe onkerden, sunt nu Brääge foar do Tankskipe fier in dät Woater roane baud wuuden. Tanke un [[Raffinerie]]n stounde bääte dän Diek, un [[Noud-Wääst-Ouljeleedenge|Ouljeleedengen]] loope fon hier fluks in do rhienske Industriegestriche. ==Politik== Die Räid fon ju Stääd häd 42 Sitte. So sunt do Sitte ferdeeld: * [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds|SPD]] - 17 Sitte * [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds|CDU]] - 14 Sitte * [[Fräie Demokratiske Paatäi|FDP]] - 5 Sitte * [[Bündnis 90/Do Gräine]] - 3 Sitte * BASU – Bündnis für Bildung, Arbeit, Soziales und Umwelt - 2 Sitte * LAW – linke alternative wilhelmshaven - 2 Sitte * [[Nationoaldemokratiske Paatäi Düütsklounds|NPD]] - 1 Sit ==Ferkier un Transport== ===Auto=== * [[Bundesautobahn 29]] un [[Bundesstraße 210]]. ===Iersenboan=== * Et rakt in Wülmshoawen aan [[Boanhof]]. ===Skipfoart=== * Die Hoawen waas aleer bloot foar ju Marine. Stuuns foaren uk fuul sivile Skipe ätter Wülmshoawen. Wichtich Projekt is die Bau fon dät [[JadeWeserPort]]. ===Bus=== * Die [[ÖPNV]] fiert Däälich ap säks Linien in ju Stääd. Et rakt uk Ferbiendenge ätter dät Uumlound, ju fon Regionalbussen fon die [[Weser-Ems-Bus GmbH]] betjoont wäide. ==Ferbiendenge ätter buuten== *[http://www.wilhelmshaven.de/ Offizielle Websiede fon Wilhelmshoawen] * [https://web.archive.org/web/20111225030150/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/wilhelmshaven.htm Wülmshoawen ap Genealogie-Forum] * [[:de:Liste der Orgeln in Oldenburg|Lieste fon do Oargele in dät Ooldenburger Lound]] {{Commonscat|Wilhelmshaven|Wülmshoawen}} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Stääd in Läichsaksen]] [[Kategorie:Loundkring Fräislound]] 7b2r5j59i61b0mf0o0egq0pa9u0lk76 0 767 105639 103230 2013-03-11T10:41:57Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1198]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| cellpadding="2" style="float: right; width: 307px; background: #e3e3e3; margin-left: 1em; border-spacing: 1px;" |+<font size="+1">'''Noudrhien-Wäästfoalen'''</font><br />'''Nordrhein-Westfalen'''<br /> ! Flaage ! Woapen |- align="center" | style="background: #ffffff;width: 145px;" | [[Bielde:Flag of North Rhine-Westphalia.svg|150px|Flaage fon Noudrhien-Wäästfoalen]] | style="background: #ffffff;width: 145px;" | [[Bielde:Coat of arms of North Rhine-Westfalia.svg|80px|Woapen fon Noudrhien-Wäästfoalen]] |- style="background: #ffffff;" align="center" |- ! colspan="2" | Boasisdaten |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Hööftstääd]]: || [[Düsseldorf]] |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Flakte]]: || 34.085,27 [[Quadroatkilometer|km²]] (''fjoode'') |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Ienwoonere]]: || 18.005.235 <small>''(31.08.2007 September 2005)''</small> (''eerste'') |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Befoulkengstichte]]: || 528 Ienwoonere/km² (''tweelfte'') |----- bgcolor="#FFFFFF" | [[Oarbaidsloosegaid]]: || 8,6 % ''<small>(Dez. 2007)</small>'' |---- bgcolor="#FFFFFF" | Scheelden: || 5.841 € pro Ienwooner <small>''(2004)''</small> |---- bgcolor="#FFFFFF" | Scheelden touhoope: || 115.000 Mrd. € <small>''(2007)''</small> |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[ISO 3166-2:DE|ISO 3166-2]]: || <tt>DE-NW</tt> |---- bgcolor="#FFFFFF" | Offizielle Websiede: || [http://www.nrw.de/ www.nrw.de] |- ! colspan="2" | Politik |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Ministerpräsident]]: || [[Hannelore Kraft]] ([[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds|CDU]]) |---- bgcolor="#FFFFFF" | Regierjende Paatäien: || [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds|SPD]]-[[Bündnis 90/Do Gräine|Grüne]]-Koalition |---- bgcolor="#FFFFFF" | valign="top" | Sitsferdeelenge in n Loundesdai<br />(183 Sitze): | [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds|CDU]] 89<br />[[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds|SPD]] 74<br />FDP 12<br />[[Bündnis 90/Do Gräine]] 11 |- style="background: #ffffff;" ! colspan="2"|[[Bielde:Sitzverteilung Landtag Nordrhein-Westfalen.png|280px]] |---- bgcolor="#FFFFFF" | lääste Köär: || [[22. Mai]] [[2005]] |---- bgcolor="#FFFFFF" | naiste Köär: || [[2010]] |- ! colspan="2" | In dät Parlament |---- bgcolor="#FFFFFF" | Stämmen in dän [[Buundesräid]]: || 6 |- ! colspan="2" | Koarte |---- bgcolor="#FFFFFF" | colspan="2" align="center" | [[Bielde:Deutschland Lage von Nordrhein-Westfalen.svg|280px|Lound Noudrhien-Wäästfoalen in Düütsklound]] |} '''Noudrhien-Wäästfoalen''' ([[Plattdüütsk]] ''Noordrhien-Westfalen'', [[Hoochdüütske Sproake|Hoochdüütsk]] ''Nordrhein-Westfalen'') is een fon doo säkstien Buundeslounde fon [[Düütsklound]]. Hööftstääd is [[Düsseldorf]]. == Geografie == * [[Breinigerberg]] === Stääde === * [[Düsseldorf]] * [[Köln]] == Ferwaltengsgliederenge == === Kreise=== {| | width="33%" valign="top" | # [[Stäädsregion Aachen]] # [[Borken (Kring)|Borken]] # [[Coesfeld (Kring)|Coesfeld]] # [[Düren (Kring)|Düren]] # [[Ennepe-Ruhr-Kreis]] # [[Rhein-Erft-Kreis]] (''voorheen Erftkreis'') # [[Euskirchen (Kring)|Euskirchen]] # [[Gütersloh (Kring)|Gütersloh]] # [[Heinsberg (Kring)|Heinsberg]] # [[Herford (Kring)|Herford]] # [[Hochsauerlandkreis]] | width="33%" valign="top" | <ol start=12> <li> [[Höxter (Kring)|Höxter]] <li> [[Kleve (Kring)|Kleef]] <li> [[Lippe (Kring)|Lippe]] <li> [[Märkischer Kring]] <li> [[Mettmann (Kring)|Mettmann]] <li> [[Minden-Lübbecke (Loundkring)|Minden-Lübbecke]] <li> [[Rhein-Kreis Neuss]] <li> [[Oberbergischer Kreis]] <li> [[Olpe (Kring)|Olpe]] <li> [[Paderborn (Kring)|Paderborn]] </ol> | width="33%" valign="top" | <ol start=22> <li> [[Recklinghausen (Kring)|Recklinghausen]] <li> [[Rheinisch-Bergischer Kreis]] <li> [[Rhein-Sieg-Kreis]] <li> [[Siegen-Wittgenstein (Kring)]] <li> [[Soest (Kring)|Soest]] <li> [[Steinfurt (Kring)|Steinfurt]] <li> [[Unna (Kring)|Unna]] <li> [[Viersen (Kring)|Viersen]] <li> [[Warendorf (Kring)|Warendorf]] <li> [[Wesel (Kring)|Wesel]] </ol> |} === ''Kringfräie Stääde'' === {{stump}} {{Buundeslounde fon Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 5bufupdaf0dg00lnqw5up4546sefar0 0 768 120750 105346 2022-05-11T16:50:34Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.7 wikitext text/x-wiki Ju '''Kaschubäi''' (uk ''Kaschubien'') is n Gestrich in ju historiske Region [[Pommerellen]] in [[Polen]], wier [[Kaschubiske Sproake|Kaschubisk]] boald wäd, wäästelk un suudwäästelk fon do Stääde [[Danzig]] un [[Gdynia]]. Ju Kaschubäi bildet dän aastelke Deel fon ju pommerske Seenplatte ap ju [[baltiske Loundrääch]]. Sowät 40 km suudwäästelk fon Danzig beloanget kju mäd 331 m sin hoochste Punkt in dän [[Wieżyca|Toudenbierich]]. Die is dän Middelpunkt fon ju [[kaschubiske Swaits]], die fluchste un bekoandest Deel fon ju Kaschubäi. Ju Kaschubäi is hooch lääsend Höäwellound ap iestiedelke [[Gruundmoräne|Gruund]]- un [[Eendmoräne]]n. Ätter dät Wääste failt n skäärp Skeed, geologisk as uk ethnographisk, in dät Noude häd ju dät Skeed an ju Aastsee, in dät Aaste an ju Danziger Läichte, un in dát Suude bildje do sounterge Flächen fon ju [[Tucheler Heede]] hieren Ouslus. Die grootste Paat fon do in ju Kaschubäi äntspringende Flusse heert tou dät Stroomgebiet fon ju [[Weichsel]]. Ätter hier stroome ju [[Brahe]] mäd hiere Touflusse, dät [[Swotwoater]], dät dät groote [[Wdydze jezioro|Wiedmeer]] äntwoatert, fääre ju [[Ferse]] mäd ju [[Fietze]] un toulääst ju wichtichste Äi fon ju Kaschubäi, ju [[Radunia|Radaune]], ju do Woatere fon taalrieke Meere eerste ju [[Mottlau]] un dan ju Weichsel toufiert. [[Bielde:Lakes klodno biale rekowo.jpg|thumb|500px|Do Meere Klodno (links), Biale un Rekowo (gjuchts).]] Moorere hundert Seen rakt et in ju Kaschubäi, do sunt maast loangsk un smäl. Benaamd wuude ju Kaschubäi ätter ju Foulksgruppe fon do [[Kaschuben]], ju hier lieuwet. In sien Oarbaid ''Geografia współczesnych Kaszub'' [Geographie der heutigen Kaschubei] (Gdańsk 1999) häd die Danziger Wietenskupper Jan Modrawski ethnologiske Kriterien apstoald, ätter do Gestriche fon dät Polen fon däälich as ''Kaschubäi'' betrachted wäide duuren. Ju Bedingenge, dät mindestens n Träädel fon do Bewoonere Kaschuben sunt, ärfälle 43 Meenten in ju [[Wojewodschaft Pommern]]. Do Meenten (Gmina) fiende sik in do foulgjende Kringe/[[Powiat]]s (in Klammere do kaschubiske Noomen/un eenige düütske): [[Bielde:Kaszuby - grupy lokalne.png|thumb|250px|Ju Kaschubäi (Bernard Sychta)]] [[Bielde:Kaszuby wg J.Mordawskiego 1999.png|thumb|250px|Ju Kaschubäi. Do Faawen beliekteekenje do Kringe.]] [[Bielde:Dzewus w kaszebsczich ruchnach.jpg|220px|thumb|Traditionelle Kloodenge.]] * [[Powiat Pucki]] (''Pùcczi kréz''): ** Stääd [[Hel (Stääd)|Hel]] (''Hél'') ** Gmina [[Jastarnia]] (''Jastarniô'') ** Stääd un Gmina [[Puck (Polen)|Puck]] (''Pùck/Putzig'') ** Gmina [[Władysławowo]] (''Wiôlgô Wies'') ** Gmina [[Kosakowo]] (''Kòsôkòwò'') ** Gmina [[Krokowa]] (''Krokòwa'') * [[Powiat Wejherowski]] (''Wejrowsczi kréz''): ** Stääd [[Reda]] (''Réda'') ** Stääd [[Rumia]] (''Rëmiô/Rahmel'') ** Stääd un Gmina [[Wejherowo]] (''Wejrowò/Neustadt'') ** Deel fon ju Gmina [[Choczewo]] (''Chòczewò'') ** Gmina [[Gniewino]] (''Gniewino'') ** Gmina [[Linia]] (''Lëniô'') ** Gmina [[Luzino]] (''Lëzëno'') ** Gmina [[Łęczyce]] (''Łãczëce'') ** Gmina [[Szemud]] (''Szëmôłd'') * [[Powiat Lęborski]] (''Lãbòrsczi kréz''): ** Deel fon ju Gmina [[Cewice]] (''Céwice'') * [[Powiat Bytowski]] (''Bëtowsczi kréz''): ** Stääd un Gmina [[Bytów]] (''Bëtowò'') ** Gmina [[Czarna Dąbrówka]] (''Czôrnô Dãbrówka'') ** Gmina [[Lipnica]] (''Lëpnica,'') ** Gmina [[Parchowo]] (''Parchòwò'') ** Gmina [[Tuchomie]] (''Tëchòmié/Tuchen'') * [[Powiat Kartuski]] (''Kartësczi kréz''): ** Stääd un Gmina [[Kartuzy]] (''Kartuzë/Karthaus'') ** Stääd un Gmina [[Żukowo]] (''Żukòwò'') ** Gmina [[Chmielno (Powiat Kartuski)|Chmielno]] (''Chmielno'') ** Gmina [[Przodkowo]] (''Przedkòwò'') ** Gmina [[Sulęczyno]] (''Sëlëczëno'') ** Gmina [[Sierakowice]] (''Sërakòjce'') ** Gmina [[Somonino]] (''Somònino'') * [[Powiat Kościerski]] (''Kòscérsczi kréz''): ** Stääd un Gmina [[Kościerzyna]] (''Kòscérzëna/Berent'') ** Gmina [[Dziemiany]] (''Dzemiónë'') ** Deel fon ju Gmina [[Karsin]] (''Kôrsëno'') ** Gmina [[Lipusz]] (''Lëpùsz'') ** Deel fon ju Gmina [[Nowa Karczma]] (''Nowô Karczma'') * [[Powiat Chojnicki]] (''Chònicczi kréz''): ** Stääd un Gmina [[Brusy]] (''Brusë'') ** Noudelke Paat fon ju Gmina [[Chojnice]] (''Chojnice/Konitz'') ** Gmina [[Konarzyny]] (''Kònarzënë'') * [[Powiat Człuchowski]] (''Człëchòwsczi kréz''): ** Deel fon ju Gmina [[Przechlewo]] (''Przechlewò'') * Stääde: **[[Danzig]] (''Gdańsk'', kaschubisk ''Gduńsk'') (mäd Uutnoame fon dän aastelke Deel) **[[Gdynia]] (''Gdingen'', kaschubisk ''Gdiniô'') **[[Sopot]] (''Zoppot'', kaschubisk ''Sopòt''), in do sowät 70.000 Kaschuben woonje. Binne so bemeetene Skeede bedrächt das Gestrich fon ju Kaschubäi sowät 6.200 km&sup2;. Apnoame in ju Waareldliteratuur foont ju Kaschubäi in [[Günter Grass]]' Wierk „[[Die Blechtrommel]]“. ==Literatuur== *Friedrich Lorentz, ''Geschichte der Kaschuben'', Berlin 1926 *Aleksander Majkowski, ''Historia Kaszubów'', Gdańsk 1991, ISBN 83-85011-37-4 *Ostrowska, R. und Trojanowska, I., ''Bedeker kaszubski'', Gdańsk 1978 == Weblinks == * [https://web.archive.org/web/20080217202720/http://www.kaszubia.com/de/ kaszubia.com] [[Kategorie:Region]] [[Kategorie:Geographie]] [[Kategorie:Pommern]] 1zndpx5ko51qngx5a59cck6nt568mjw 0 769 122559 117770 2023-05-30T19:01:20Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.4 wikitext text/x-wiki {{Sproakentabelle |Noome=Kaschubisk |ängelske Noome=Kashubian language |oain Noome=kaszëbsczi jãzëk |familycolor=Indo-European |boald in={{POL}} |Sproakgestrich=[[Pomerania]] |Taal Baalere=50,000 |Dialekte= |Sproakklassifikation= |Schrift=[[Latiensk Alphabet]] |Bibeluursättenge= |Sproakstoatus= |Sproakcode ISO 639-1= |Sproakcode ISO 639-2=csb |Sproakcode ISO 639-3/DIS= |fam2=[[Balto-Slavic languages|Balto-Slavic]] |fam3=[[Slavic languages|Slavic]] |fam4=[[West Slavic languages|West Slavic]] |fam5=[[Lechitic languages|Lechitic]] |fam6=[[Pomeranian language|Pomeranian]] |nation=in official use in some communes of [[Pomeranian Voivodeship]], [[Poland]] |iso2=csb|iso3=csb}} [[Bielde:Powiat Pucczi 2 ubt.jpeg|thumb|right|Twosproakich Noomenschild in Poolsk un Kaschubisk in Pogórze, [[Kring Pucki]], Polen, an ju Sträite fon [[Gdynia]] ätter [[Rewa, Poland|Rewa]]]] '''Kaschubisk''' (Kaschubisk: ''kaszëbsczi jãzëk'', ''pòmòrsczi jãzëk'', ''kaszëbskò-slowinskô mòwa''; {{lang-pl|jezyk kaszubski}}, dt. ''Kaschubisch'') is een fon do [[Lechitiske Sproaken]], ne Unnergruppe fon do [[Slawiske Sproaken]]. Ounnuumen wäd dät dät Kaschubiske sik äntwikkeld häd fon ne Sproake ju der boald wuude fon wäkke [[Pomeranisk]]e Stammen, do der [[Kaschubier]] naamd wuuden, in dät Gestrich ju [[Kaschubäi]] in [[Pommern]], an ju Suudkuste fon de Aastsee twiske de Äien [[Weichsel]] un [[Oder]]. Dät is nai ferwant an dät uutstuurwene [[Slovinzisk]]e un bee sunt Dialekte fon dät [[Pommeranisk]]e. Wan ju Kaschubiske Sproake uk bolde nit fon Poolskbaalere fersteen wäide kon, wuud ju bit kuuts fon fuul poolske [[Sproakkundige]]n as n [[poolsk]] Dialekt betrachted, wät oawers maast politiske Gruunde häiwed hääbe schäl. Juust as dät Poolske, häd dät Kaschubiske fuul Leenwoude uut dät Platdüütske un dät Hoochdüütske. Uur Wällen fon Leenwoude sunt do Baltiske Sproaken, dät Ruske un dät Poolske. Do eerste drukte Dokumente in dät Kaschubiske datierje uut dän Eend fon dät 16. Jierhunnert. Ju moderne Schrieuwwiese stamt uut 1879. Bie ju Foulkställenge fon 2002 roate dät 53.000 Ljuude in Polen, do der anroaten dät jo in Huus Kaschubisk boalden. Uunnersäikenge wiese dät fuul Kaschubisk baalende Oolden in Huus eer Poolsk baale, deeruum dät jo leeuwe dät wan jo Kaschubisk baalen dwo, hiere Bäidene dät sturre hääbe uum Poolsk tou leeren. Wäkke Schoulen in Polen bruuke Kaschubisk as Unnergjuchtssproake un dät is ne alternative eepentelke Sproake foar Ferwaltengsanweendenge in Deele fon ju [[Woiwodskup Pommern]]. Kaschubisk wäd uk boald fon Kaschubier do der in Kanada woonje. ==Sjuch uk== {{InterWiki|code=csb}} * [[Pomeranian language]] * [[Kashubian alphabet]] * [[Kashubian-Pomeranian Association]] * [[Gdansk Pomerania]] * [[Old Prussian language]] == External links == * [https://web.archive.org/web/20061005201334/http://www.cassubia-slavica.com/ Cassubia Slavica] * [http://www.uni-klu.ac.at/eeo/Kaschubisch.pdf Wladyslaw Lubas, Kaschubisch] * [http://www.ruhr-uni-bochum.de/wwwoerterbuch/Kaschubisch/mehrsprachigallgemein.htm On-Line Woudebouk] <small>Uursät uut dät [http://en.wikipedia.org/wiki/Kashubian_language Ängelske].</small> {{Slavic languages}} [[Kategorie:Sproaken fon Polen]] [[Kategorie:Wäästslawiske Sproaken]] 8os508gszgg5ag8wb4o7ab569xpkj6n 0 770 107327 103233 2013-06-30T17:04:44Z 109.227.36.5 wikitext text/x-wiki '''Slawisk''' (de. ''slavisch'') is ne [[Sproakfamilie|Sproakgruppe]] ju der heert tou dät [[Indogermaniske Sproaken|Indogermaniske]]. == Iendeelenge == Tou dät Slawiske wäide do ätterstoundene (Unner-)Sproakgruppen reekend: [[Bielde:Slavic languages-BLANK.png|thumb|right|600px|Gestrich fon do slawiske Sproaken]] * '''Aastslawisk''' ** [[Rusk]] ** [[Ukrainsk]] ** [[Wietrusk]] ** [[Russinisk]] * '''Wäästslawisk''' ** [[Poolsk]] *** [[‎Kaschubiske Sproake|Kaschubisk]] *** [[Masurisk]] *** [[Sleesisk (slawiske Sproake)|Sleesisk]] ** [[Sorbisk]] ** [[Tschechisk]] ** [[Slowakisk]] * '''Suudslawisk''' ** [[Kroatisk]] ** [[Serbisk]] ** [[Bosansk]] ** [[Bulgarisk]] ** [[Makedonisk]] ** [[Slowenisk]] *** [[Prekmurisk]] *** [[Resianisk]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Slawiske Sproaken]] m3n7wim3lbvzuvjzp8ojyp5vb6moza7 10 773 50285 5042 2011-01-04T07:49:50Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki {| align=right | {| border="1" align=right padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" !colspan="2" style="background: #ff9999; border: 1px #aaaaaa solid;"|<big>{{{Noome}}}</big> |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|uur Noome(n): |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{uur Noomen}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ängelsken Noome: |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{ängelsken Noome}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|oainen Noome: |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{oainen Noome}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|boald in: |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{boald in}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Sproakgestrich: |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Sproakgestrich}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Taal Baalere ([[{{{Täljier}}}]]): |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Taal Baalere}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Dialekte: |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Dialekte}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Sproakklassifikation: |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Sproakklassifikation}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Skrift: |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Skrift}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Bibeluursättenge: |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Bibeluursättenge}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Sproakstoatus: |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Sproakstoatus}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Sproakcode [[ISO 639]]-1: |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Sproakcode ISO 639-1}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Sproakcode ISO 639-2: |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Sproakcode ISO 639-2}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Sproakcode ISO 639-3/DIS: |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Sproakcode ISO 639-3/DIS}}} |} |} d483uorem7nk0zvepcms1sx0gful2bc 10 776 107690 106608 2013-08-01T21:25:58Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5887381]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flag_of_Poland.svg|20px]]&nbsp;[[Polen]]<noinclude> <!-- [[Kategorio:Sxablonoj landonomoj kun flageto|POL]] --> </noinclude> 52vhnxq2djbkfax5jzr0knw3rqpssez 0 777 106806 103235 2013-04-11T17:13:34Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 9 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q10856962]] wikitext text/x-wiki '''Persoonenoomen''' (dt. ''Personennamen'') sunt do Noomen fon Ljuude. Do wäide studierd fon ju [[Noomenkunde]]. == Seelter Persoonenoomen == as leeken uut do Uurkunden bie [[Literatuur uur Seelterlound|Hettema un Posthumus 1836]] un do Liesten fon 1473, 1535, 1549, 1568, 1606, 1630, 1665, 1674/75, 1713, 1749, 1780, 1812, 1820, 1824, 1829, 1840, 1860 bie [[Literatuur uur Seelterlound|Schulte DS]], mädnunner 1718 Noomenfoarme. Noch nit apnuumen sunt do uut uur Uurkunden, as bie Engelke, Friedlaender un Rüthning. Aal Mäldengen bie do Noomen sunt hier apnuumen wuuden, as sälskuppelke Loage (''Pastor, Ww.''), Woonsteede (''vp, Borch'') of Häärkumst (''van, Markehusen''). Oukuutengen: B Baalenje, H Hollen, Hm Hollenerfoan, R Roomelse, S Skäddel, St Strukelje, U Uutände. Fääre beluuke a, b, c.. sik ap ju 1., 2., 3... Spalte in dät Bouk DS un # beteekent dät dät Woud in dän Originoaltext n Umlautteeken hiede, wät bie ju Alphabetisierenge nit meenuumen wäide kuude. <font size=5>Noomen [[Persoonenoomen|A-F]] [[Persoonenoomen2|G-L]] [[Persoonenoomen3|L-X]]</font> A. St1749 St1840 St1860a B1749 <br />Abbel U1630a <br />Abel R1535 R1568 S1535b S1549b U1606 <br />Abelen S1606a <br />Abeln R1675 R1820b S1860b <br />Abels R1665 <br />Adam R1713a S1749b <br />Adams R1780 <br />Adde R1473a R1549a R1568 R1568 R1630b 1749b S1568a S1630a S1674b U1473 U1630b U1630b St1568 St1606 St1606 St1665 St1674 <br />Addees St1665 <br />Addeess St1665 <br />Adden R1549a <br />Addens R1665 H1824c Hm1860b S1665a S1674a St1674 St1674 <br />Addo R1535 St1651a <br />Addonis S1651b <br />Adrians St1606 <br />Aelrichs S1606a <br />Aeyldt U1535 <br />Agatius U1860b <br />Ah. St1860c <br />Ahl. R1780 R1820a R1820b R1840 R1840 R1860a H1780a H1780a H1780a H1824a H1824a H1824a H1824a H1824a H1824d H1840 H1840 H1840 H1840 H1860a H1860a H1860a H1860c Hm1780 Hm1824a Hm1860b S1829a S1829b S1840a S1840a S1860a U1820a U18 20a U1820a U1820a U1820a U1820b U1820b U1820c St1749 St1749 St1820a St1820a St1820a St1820b St1820c St1840 St1840 St1860a St1860a St1860b St1860c B1820a B1820a B1820a B1820a B1820a B1820b B1840 B1860a U1840 U1840 U1840 U1840 U18 40 U1860a U1860a U1860a U1860a U1860a U1860b U1860b U1860b U1860c U1860c B1860a B1860a B1860b B1860b B1860c B1860c <br />Ahlerichs U1820a U1820b St1820a St1840 St1860a B1820a B1820b <br />Ahlers R1713a 1699 U1749 St1860a R1713b R1713b R1713c R17l3c <br />Ahlert R1665 <br />Ahlrich R1675 H1674 H1699 H1824a H1824a H1840 H1840 H1860a H1860b S1860f 1699 St1674 B1568 B1733 B1733 B1733 B1733 R1713b R1713b <br />Ahlriches R1630a <br />Ahlrichs R1606 R1630a H1674 H1674 H1674 R1699 H1780a H1840 S1630a S1829c S1860d U1674 U1820a U1820b U1820c B1674 B1733 B1820c B1840 B1860a U1840 U1860a U1860a U1860b U1860b U1860c B1860b <br />Ahrens Hm11860b St1840 St1860a U1860b <br />Aidtje R1699 <br />Aielts S1614 <br />Ailet R1568 S1568b <br />Aiteken B1587 <br />Aiyelt U1630a <br />Aiylts S1606b <br />Al. R1749c <br />Alarich 1749b <br />Albers R1713a R1713a <br />Albert S1568a S1568a S1630a <br />Albertz S1568a <br />Albrich R1568 <br />Alderich S1549b <br />Alderickes S1549c <br />Aldigs B1651a <br />Alecke R1549a <br />Aleid 1749b R1749c S1749b <br />Aleke S1549b <br />Alekenn S1568b <br />Alerichs S1812b <br />Alers U1665 <br />Alf 1666S? <br />Alhers R1713a R1713a <br />Alkea H1535 <br />Alken R1549b <br />Alleth S1549a <br />Allheidis S1651b <br />Almeth S1568a <br />Almoeth S1535b <br />Alrich R1549b R1606 R1630a R1630a R1630b R1630b R1630b R1665 R1675 R1749a 1749b H1568 H1568 H1568 H1606 H1606 H1665 H1780b S1535b U1604 U1606 U1630a U1630a U1630a U1665 U1665 U1674 U1674 U1749 U1749 U1749 St1665 B1606 B1749 R1713b <br />Alriches R1630a R1630a U1630a <br />Alrichs R1749a R1749a 1749b 1749b H1665 H1665 H1665 H1665 H1665 H1780a H1780a U1630a U1630b U1749 U1749 U1749 S1606 B1665 B1733 <br />Alrick R1749a S1651a H1651a St1651b <br />Alricks H1651a H1651a H1651b R1651a U1651b B1651a <br />Altje R1606 H1606 H1606 <br />Alvick R1549a <br />Amman R1780 <br />Ammann R1820a R1840 H1860a <br />Ancke R1749c <br />Angela 1749b S1749b <br />Anna R1606 R1665 S1749c S1829b H1651a U1651b <br />Anne R1675 <br />Ant. R1820a R1860b S1829d B1860c <br />Antbeken S1535a <br />Antken R1820b <br />Anton R1840 Hm1824b <br />Antonius B1651b <br />Anwen S1397 <br />Arendt R1665 R1675 <br />Arendts H1780b S1630a <br />Arens U1820b <br />Aricks H1651b <br />Arma R1549c <br />Arn. R1860a <br />Arnold R1713a R1780 R1820a R1840 <br />Assele H1535 <br />Auich S1549a <br />Aulben S1535b <br />Auwe B1606 <br />Awe S1473a S1606a U1473 <br />Awecks 1614K <br />Awen S1535b <br />Awens S1749a U1630a <br />Aweth S1549b <br />Awick S1535a S1568b S1630a S1630b S1665a S1665a S1674a S1674a S1699 S1749b S1812C S1829b S1840a S1840a S1860a S1860a <br />Awyk S1606b <br />Ayelds U1630a <br />Ayke R1665 <br />Aylets U1606 U1665 <br />Aylss U1674 <br />Aylt S1473b <br />Aylts S1606a <br />Ayrlke B1606 <br />Aytike U1473 <br />Aytke U1630b <br />B. S1840a S1860a <br />Back S1568a <br />Backer St1568 <br />Bagenort H1860b <br />Baggenort H1840 <br />Bake S1549b <br />Baken S1473b <br />Balduin S1829b S1840b S1860b <br />Balgeman R1630b R1604 <br />Balgenort H1824b <br />Ballgeman R1675 <br />Baltjens S1S29e <br />Barbara S1606a <br />Barssel St1568 <br />Barteld S1829e <br />Bartels S1829e S1860f <br />Bartholomaus B1665# <br />Bauwe R1630a <br />Bauwen H1568 <br />Bave U1665 <br />Bawe U1674 <br />Beate R1749c S1630b <br />Beeneke S1674a <br />Beenekens S1674a <br />Beenke S1665a <br />Beernt U1359 <br />Beke S1568b <br />Beken S1568b <br />Bene S1473a S1473a <br />Beneke S1568a S1630a S1812a S1812c S1860f S1651b <br />Benekens S1749a S1812b S1829e S1651a <br />Benen S1473a S1473a <br />Benignus S1749a S1749b S1749c <br />Benkens S1749c <br />Benno S1651b <br />Berend S1829e St1606 <br />Berends S1812a S1812a <br />Berendt S1535a U1535 U1535 U1549b U1549b U1630b <br />Berendts S1665a S1699 U1606 U1630a <br />Berens St1749 <br />Berenth S1549a S1606a <br />Berentz U1630a <br />Bern. S1812a S1812c S1829b B1749 <br />Bernards S1812c <br />Bernd R1820a R1820a R1820a R1820c R1840 R1840 R1860a R1860a R1860a H1824a H1824c H1860b H1860c Hm1824b Hm1860a Hm1860b S1812b S1812c S1829a S1829b S1829c S1829d S1840b S1840b S1840c S1860b S1860d St1749 B1820c B1820c R1713b U1840 U1860a B1860c <br />Berndes S1568b B156S <br />Berndt R1749a 1749b 1749b H1780a U1674 S1651a <br />Berndts S1674a <br />Bernedts U1630a <br />Berneth U1549a <br />Berns U1749 <br />Bernt S1568b <br />Bersenbrug U1535 <br />Berte S1473a <br />Beteke S1473a S1473b <br />Betekenn S1568a <br />Beten H1568 <br />Betge S1606a <br />Betke H1606 <br />Bette U1665 U1674 <br />Betto R1665 <br />Bholle U1630a <br />Bischof S1812b S1829e S1829e S1860e <br />Bitter R1754 <br />Block R1473a R1630a R1630b R1665 R1675 R1749a R1749a R1749a R1749a 1749b 1749b R1780 R1780 R1780 R1780 R1780 R1780 R1820a R1820a R1820a R1S20a R1820b R1820b R1820b R1820b R1820b R1S40 R1840 R1840 R1860a R1860a R1860b R1860b R1860b R1860b H1403 H1458 H1568 H1606 H1665 H1674 H1780a H1780a H1780a R1812 H1824a H1824a H1824a H1824a H1840 H1840 H1840 H1840 H1860a H1860a H1860a H1860a H1860b H1860b S1473a S1535b S1568a S1606b S1606b U1473 H1651a R1713b R1713b R1713b R1713b <br />Blockman H1568 <br />Blocks R1713a R1651 <br />Blomer R1713a R1749a R1749a R1749a R1780# R1780# R1780# R1820a# R1820a# R1820a# R1820b# R1820b# R1840# R1840# R1840# R1860a# R1860a# R1860a# R1860b# R1860b# 1860c# <br />Bode U1549b <br />Boden S1535a <br />Boelckman R1549b <br />Boele R1549b B1674 <br />Boelsen St1749 B1674 <br />Boels S1606a S1630a S1630a B1674 <br />Bohle S1665b S1674b S1812c S1829b <br />Bohlen S1829e <br />Bohlsen S1812a S1860f S1860f U1820b St1820a U1860b <br />Bohmann B1860c# <br />Boils S1606b <br />Bolcke U1535 <br />Bold S1535a <br />Boldinck U1473 <br />Bolding U1549a <br />Boldinge U1535 U1535 <br />Bole R1568 S1535b S1568b S1614 U1473 U1473 U1473 U1473 U1535 B1359 B1606 <br />Bolenius H1651a <br />Boles R1606 H1606 H1606 B1665 <br />Boless S1549a <br />Bolken R1473a <br />Boll S1535a <br />Bols S1535a <br />Bolsen R1630a <br />Bols R1630b S1473a <br />Bolssen B1665 B1733 B1733 B1733 <br />Bolyss B1651a B1651a B1651b <br />Borch R1473b <br />Borchart S1473b <br />Borchmahns S1630b <br />Borchman H1665 S1665b S1651a S1651a <br />Borchmans S1630a S1665a H1651b <br />Borchmansche S1606b <br />Borghman H1674 S1674a S1674b S1674b <br />Borghmann S1665b <br />Borgman H1780a S1699 S1699 S1749a S1749b S1840a <br />Borgmann S1812b S1812c S1812c S1829b S1829b S1840a S1860a S1860a S1860d <br />Borgmans S1699 1699 <br />Bote R1713a <br />Bours S1840a S1860a <br />Bowe R1549b <br />Boyken S1473b <br />Br...der S1674a <br />Brakel R1749a <br />Brakenss S1665a <br />Brand H1780a S1473a S1749a S1749b U1473 <br />Brandes S1606a S1812a S1812a S1812b S1829a S1829b <br />Brandis S1651h <br />Brands S1840a S1840a S1840a S1840a S1840b S1860a S1860a S1860a S1860a S1860b S1860b <br />Brandt S1549a S1568a S1614 <br />Brandts S1749b S1749c S1829a S1829a S1829a S1829a <br />Brate S1568b <br />Brochoff R1473a S1473a S1473a <br />Brockhoff R1568 <br />Broickhoff R1535 R1549b R1549b S1535a U1535 <br />Brok S1606b <br />Broyichoff S1568b <br />Bruenen S1535a <br />Brun H1665 <br />Brune H1674 <br />Brunen S1473b <br />Bruno H1780a S1665a <br />Bruns S1812a S1829a S1829a S1840a S1860a U1820b St1860b U1860b U1860c <br />Bueter S1674a S1674a <br />Buiders B1568 <br />Bunger S1829d# S18604# <br />Bunne U1535 <br />Burmann S1812b <br />Burse B1606 <br />Busch H1824a H1860a H1860c Hm1860a R1713b <br />Busse R1630b U1473 U1630b B1614 <br />Bussen 1860c <br />Bussens S1606a <br />Buter S1665a S1665b S1812a# S1812a S1812b# S1829a# S1829c# S1829c# S1829d# S1840b# S1860d# S1860d# S1860d# <br />Buther S1749a S1749c# B1749c# S1651a# <br />Carel R1749a <br />Carl R1840 R1860a S1749b S1829e <br />Carls S1860f S1860f <br />Carsten U1606 <br />Carstens S1829b S1840b S1860b <br />Casp. U1820b <br />Caspar St1860a <br />Casper B1749 <br />Chlassen S1749b <br />Christ S1749a <br />Christ. S1749c S1749c <br />Christoffer U1549a <br />Circk U1665 U1674 U1749 <br />Circkes St1606 <br />Claes S1699 <br />Claess S1630b <br />Class Ha1824b <br />Classen S1749b S1829a S1840a R1713c <br />Claues H1568 <br />Claus S1812a S1829a S1840b S1860b <br />Claussen S1812a S1829a <br />Clauwes S1549b <br />Clawes R1549b S1473a S1535a S1614 S1674b <br />Clawess S1473b <br />Clenc S1459 <br />Clene U1549b U1549b <br />Clewers U1549a <br />Cloppenborg S1674b <br />Cloppenborgh S1665b <br />Coep H1651a H1651b <br />Coeps S1651a S1651a S1651b H1651a <br />Coerd St1749 <br />Coerds St1749 <br />Colppess S1549a <br />Conr. 1749b R1820a S1812c S1829b U1820b <br />Conrad U1860c <br />Conradts H1780a <br />Coop H1824a <br />Cord R1840 U1820a St1820b St1860b B1820b B1840 B1840 U1840 U1860b U1860b B1860a <br />Cordes R1749c R1780 U1820a U1820a U1820b U1820b St1820b St1860b B1820a B1840 R1713b U1840 U1860a U1860b U1860b U1860c <br />Cordt B1749 <br />Cormelius R1780 <br />Cornelius R1749a R1780 R1820a R1820c H1780a S1606b S1630b S1749c S1812b St1749 St1820a St1840 B1733 <br />Cremer S1549a <br />Cruse St1651b St1651b St1651b <br />Crusse R1549b <br />Curet R1459 <br />Custos R1713b <br />D. H1780a B1820c <br />Dannebaum R1860b H1780a <br />Dannebohm H1824c <br />Dayers R1675 <br />Daysser R1675 <br />De S1549a S1606b U1549a St1568 St1606 <br />Deben S1549b <br />Debenn S1568a S1568b <br />Dedde R1630a R1630a R1820b H1568 H1606 H1665 H1665 H1674 H1674 H1780a H1824a H1824a H1840 H1840 H1860a H1860a H1860a H1860a S1535a S1535a S1606b S1606b S1606b S1606b S1630a S1630b S1630b S1665a S1665b S1665b S1674a 5i674b S1699 S1749c S1749c S1812a S1812b S1812b S1812c S1812c S1829c S1840a S1840b S1860a S1860a S1860b S1860f U1473 U1535 U1549a U1549a U1549a 1699 U1820b St1606 St1860c B1820a B1840 R1713b R1713c B1860a <br />Dedden R1473b <br />Deddens 1749b 1749b H1780a H1824a H1824b H1824c H1840 H1840 H1860a H1860a H1860b S1630a S1665a S1665b S1674a S1674a S1749a S1812a S1829a S1829c S1840b S1860b S1860d S1860e U1630b U1630b St1674 St1749 S1651a H1651b St1651a St165la <br />Deddo R1549a H1535 H1535 S1829b S1829b S1829e S1829e S1651a H1651b <br />Dederich 1749b <br />Deeken R1749a R1749a 1749b R1780 R1780 R1780 R1780 R1780 R1780 R1780 R1820a R1820a R1820a R1820b R1820b R1820b R1820b R1820c R1820c R1840 R1840 R1860a R1860a R1860a R1860b R1860b 1860c 1860c Hm1860a <br />Deiterich S1630b <br />Deken R1713b R1713b <br />Der R1473b R1606 <br />Derken=deeken R1699 <br />Detert R1820b R1840 R1860a <br />Deutje U1699 <br />Dicke R1549b H1568 <br />Didakus R1749a <br />Diedr. R1820a 1860c H1824d S1829d U1860b <br />Diedrich S1665b <br />Diedrichs S1665b <br />Dierich S1568a S1674b 1699 <br />Dierichs H1674 S1674b <br />Dierk 1860c H1824a H1860b H1860b H1860c Hm1824a Hm1860a Hm1860b S1812a S1840b S1860b S1860e B1820b B1860a B1860a B1860b <br />Dierks S1812c S1829d S1860d S1860d U1820b B1840 <br />Dietr. S1860e <br />Dietrichen S1699 <br />Dils St1606 <br />Dirck R1780 R1780 H1780a R1713c <br />Dircks S1749b S1749b R1713c <br />Dirich R1549b R1568 H1665 <br />Dirichs H166S <br />Dirk R1749a R1749a 1749b R1749c <br />Dirks S1829b <br />Doe S1829a <br />Doeks B1820b B1860b <br />Doifer R1606 <br />Doisser R1630b <br />Dorms R1549c <br />Dornbuhs U1549a <br />Doysser R1665 <br />Dreessman S1674a <br />Drehmanni R1614 <br />Dresers R1651 <br />Dresman S1749b S1749b <br />Dressmann S1665a <br />Drileng 1666S? <br />Droste S1535b <br />Dude U1630b St1606 <br />Dudeke U1549b B1614 <br />Dudens B1749 U1651a <br />Dudink S1606b <br />Dudo U1549a <br />Duetke B1606 <br />Dukens R1630a <br />Dumster U1820a U1840 U1860a <br />Dumstorf 1749b 1749b <br />Dunstorff H1824a H1824c H1824d H1840 H1860a S1829d S1860e <br />Dune B1568 <br />Dunstorff H1780a H1780b <br />Dutie St1674 B1665 B1674 <br />Dutke R1630b <br />Duttke U1630b <br />Duttkens U1630b <br />Dyllens U1651b <br />Dyrcks H1651a <br />Dyrich S1606b <br />Dyrkes R1630a <br />E. B1749 <br />Ebele B1604 <br />Eddert R1713c <br />Edsardt S1535a <br />Edsars R1675 R1675 R1675 H1674 <br />Edsart U1674 <br />Edszert U1535 <br />Edzard U1749 <br />Edzardt B1606 <br />Edzars R1665 <br />Edzart H1606 <br />Edzarts R1665 <br />Edzerd U1549a <br />Edzerdt R1630b <br />Edzers B1568 <br />Eene S1674a S1674b <br />Eeno S1665b <br />Egge U1630b 811568 St1606 St1606 St1674 <br />Eggen B1359 <br />Eggens U1630b <br />Eggers St1614 <br />Eggele U1549a <br />Egghena B1415 <br />Ehlert R1713b <br />Eickens R1713a <br />Eijlardt H1604 R1604 <br />Eijlart S1604 <br />Eijlerdes U1699 <br />Eijlers S1604 U1604 B1733 <br />Eijlert 1699 1699 <br />Eil S1568b <br />Eil. R1713a R1713a R1749a 1749b R1749c R1820a R1820a R1820b R1820c R1860b 1860c H1568 H1606 H1606 H1606 H1780a H1780b H1924a H1824c H1840 H1860a H1860a H1860b H1860b H1860c S1749a S1749a S1749b S1749b S1749b S1749b S1812b S1829c S1829e S1829e S1860b S1860f S1860f U1568 U1820a U1820a U1820a St1749 St1749 St1840 St1860b St1860b B1606 B1820a B1820a B1840 B1840 R1713b R1713b R1713b R1713c U1840 U1840 U1840 U1840 U1860a U1860a U1860b U1860b U1860b B1860a B1860a B1860b B1860c <br />Eilards H1780a H1780a <br />Eilardt R1749a R1614 <br />Eilardts H1780a H1780a <br />Eilars U1604 <br />Eilerich St1587 <br />Eilers R1630b R1665 R1675 R1749a 1749b R1749c R1749c R1780 R1820b H1674 H16 74 H1824a H1824b H1824c H1824d H1840 H1840 H1860a H1860c S1674b S1812b S1812b S1812c S1812c S1829a S1829b S1829e S1829e S1840a S1840b S1860a S1860b S1860d U1665 U1674 U1749 U1749 U1820a U1820a U1820a U1820b U1820b St1749 St1749 St1840 St1840 St1860a St1860a St1860b B1674 B1674 B1749 B1749 B1820a B1820b R1713b R1713b R1713c U1860a U1860b U1860b <br />Eilerss H1665 S1606a <br />Eilert R1549b R1606 R1749a R1749c R1780 R1780 R1780 R1840 H1568 H1568 H1568 H1568 H1606 H1665 H1665 H1674 H1674 H1780a R1812 H1824a H1824a H1840 H1840 H1860a H1860a H1860a H1860b H1860b Hm1860a S1549b S1549c S1568b S1568b S1568b S1665b S1674a S1674b S1674b S1860d U1549a U1549a U1549b U1549b U1568 U1674 U1749 U1749 U1820a St1568 St1568 St1S68 St1665 St1674 St1820c St1860a B1665 U1860a U1860a <br />Eilerth R1549b S1549a S1549b <br />Eilerts H1665 S1665b S1749a S1749a S1749b S1749b S1749b S1749b S1749b S1749c S1749c <br />Eilertz H1606 S1665b U1568 <br />Eilhardt S1665b U1665 <br />Eillhardt S1665a <br />Eillhardts B1665 <br />Enrich H1614 U1587 <br />Eilrichs H1604 <br />Eilssens R166S <br />Eilt S1812a <br />Eilts S1749b U1820a <br />Eine S1665a <br />Eipes H1665 <br />Eitie B1674 <br />Eitierss B1665 <br />Eleke S1473a <br />Elers 1666S? <br />Elhse R1713a <br />Elis. 1749b <br />Elsche R1630a R1713a H1568 U1606 U1630a <br />Elschen U1674 <br />Else R1473a R1549a R1568 S1473b S1535a S1535b S1549b S1549b S1568a S1568b S1829b S1840a U1535 U1535 U1549a U1630a St1568 <br />Elseke S1473a <br />Elsen R1713a R1749a H1606 S1473b S1535a S1812a S1812a S1829e S1840a S1860a S1860f <br />Elsens R1675 H1674 S1829a 1699 <br />Elsenss H1665 <br />Elske R1651 <br />Elsken R1535 <br />Elso S1651a <br />Elsse S1665a S1674a <br />Emert U1549a <br />Emerth S1549a <br />Emken S1812c S1829e <br />Emmo R1651 <br />Ene R1568 <br />Enen R1473a R1473a S1473a U1473 U1473 <br />Engel R1568 H1780a S1549b U1473 U1473 B1568 R1713b R1713b <br />Engela R1535 <br />Engelb. U1820a St1820a St1840 St1860a B1749 B1820a B1820a B1840 B1840 B1840 B1840 U1840 U1860c B1860a B1860a B1860b <br />Engelbarts B1749 <br />Engelbert R1713a 1699 St1749 B1733 B1749 B1820a <br />Engelen U1535 <br />Engell R1568 H1674 U1665 U1674 <br />Eninck R1549a <br />Enne R1473a R1568 S1535a S1535b S1549a S1568a S1749a S1749a U1820b St1568 S t1820a St1840 B1568 B1749 B1860b <br />Ennen S1473a S1829e S1860f B1733 B1820b B1860c <br />Ennens S1840a S1860a U1630a U1630a U1820b St1606 St1860a B1606 B1665 B1674 B1674 R1713b B1860b B1860c <br />Enno R1535 R1675 S1674b St1606 B1674 B1749 B1651b <br />Ennonis B1651b <br />Erben R1S20b R1820b R1860b R1860b H1840 H1860b Hm1860b S1829a S1829e S1840a S1840a S1840a S1840b S1860d S1860d St1840 B1820b B1840 U1840 U1860a <br />Erbo U1820b St1749 St1820a St1820c St1840 St1860a U1860b <br />Ermedes U1535 <br />Ermgart U1473 <br />Erno B1665 <br />Esd. U1820a <br />Esdert U1820b <br />Essart B1749 <br />Ette R1675 B1674 <br />Etto R1665 <br />Etzardt S1549b <br />Etzart R1473a <br />Etzers B1568 <br />Etzert R1568 <br />Euerd S1473a <br />Euert S1568b U1535 U1535 B1674 B1674 <br />Euertz St1568 <br />Evers B1820c B1860c <br />Evert B1733 <br />Ewers H1780a H1824b H1860a H1860a <br />Ewert H1780a H1860a U1820a B1820a <br />Ewynck R1535 <br />Eye S1665b <br />Eyen R1473a <br />Eyie R1630b <br />Eyke R1675 <br />Eylard R1473a R1473a R1473a R1473a R1473b S1473a U1473 U1473 U1473 U1473 U1473 St1606 <br />Eylerd St1606 <br />Eylerdes R1535 R1630a R1630b H1535 U1630b U1630b <br />Eylerdt U1606 B1606 B1606 <br />Eylers R1713a St1820a St1820a R1651a <br />Eylerss S1606b <br />Eylert R1630a R1630a R1630a R1630a R1713a U1630a U1630a U1630b U1630b U1630b U1749 St1820a <br />Eylerth S1606b S1606b <br />Eylerts St1606 <br />Eylertt S1651a S1651b St1651a U1651a U1651a <br />Eyles S1674b <br />Eylhardt R1535 S1535a S1630a S1630b S1630b S1630b <br />Eylhardts S1630a <br />Eylhart S1535a U1535 <br />Eyllert H1535 H1535 U1535 <br />Eyrick R17l3a <br />. R17l3a R17l3a R17l3a R17l3a R17l3a R17l3a R17l3a R17l3a R1713b R1713b R1713b R1713b R1713b R1713b R1713b R1713b R1713b R1713c R1713c R1713c <br />F.=familie R1713b <br />Faulken B1665 <br />Feije R1604 <br />Feneke S1651b <br />Fennens H1780a <br />Ferdinand Hm1860b <br />Fischer S1665b <br />Flatken S1829b S1840b S1860b S1860e <br />Fobrich S1535b <br />Fock S1549a <br />Focke R1473a R1473a R1473b R1549a R1549a R1549b R1568 R1606 R1630b R1665 R1675 R1820a R1840 H1568 H1606 H1665 H1665 H1674 H1674 H1674 H1780a H1824a S1535a S1549b S1568b S1606a S1606a S1630a S1665a S1674a S1674b S1812a S1829a S1829b U1473 U1535 U1535 U1535 U1549a U1549a U1549b U1549b U1549b U1568 U1568 U1606 U1606 U1606 U1630a U1630a U1630a U1665 U1665 U1665 U1674 U1674 B1568 B1606 B1665 B1674 B1749 B1820a U1651b U1840 U1860a <br />Focken R1675 S1473b S1840a S1860a U1535 B1733 U1860b <br />Fockenhs H1665 <br />Fockenius U1651a <br />Fockens R1606 R1606 R1630a R1630a H1674 H1860c S1665b U1630a St1651b B1651b <br />Fockeny S1651b U1651b <br />Fockes S1568a <br />Focko R1535 B1606 <br />Foelcken S1674a <br />Foelekenes S1606b <br />Foelekens S1606b <br />Foelken R1675 R1675 S1674b B1674 B1674 B1674 <br />Foelkens S1665b B1606 B1606 B1606 B1606 B1606 <br />Fokenius H1651a R1651 <br />Folawe=folqwe? S1473a <br />Folcke B1568 B1665 B1733 <br />Folcken R1665 H1568 S1535a U1749 B1733 B1733 <br />Folckens B1733 B1733 B1749 B1749 B1749 <br />Folderick S1549a <br />Foleke R1606 B1587 <br />Folicke U1549a <br />Folke R1665 U1630a B1568 B1749 <br />Folken H1535 H1606 S1473a S1473a S1473b S1535a S1568b S1630a S1630b SU749 St1749 St1820b St1820c St1860a St1860c B1820b B1840 B1860a S1651a B1651a B1651a B1860b B1860c <br />Folkens U1630a U1630a U1630a U1630b U1630b U1630b U1820a B1749 R1651 <br />Folkenss S1665a <br />Folkert B1840 <br />Folicke S1549a <br />Folquart R1549a <br />Folque R1549b R1549b U1606 <br />Folquen S1473b St1606 <br />Folqwe R1473b <br />Folrich R1473b R1535 S1630a <br />Folriches S1674a <br />Folrichs S1568b <br />Folricken S1473b U1473 <br />Folricks S1651b S1651b <br />Folrics B1359 <br />Folyken U1535 <br />Fossa U1535 B1651a <br />Fosse S1749a <br />Fossen S1473a <br />Foulke S1665a <br />Foulrich S1665a <br />Francke R1535 R1549a R1568 <br />Franz 1749b S1829b St1812 <br />Frederich S1606a S1606a S1630a U1630b St1587 St1614 <br />Frederichs S1549a S1568a S1768a U1606 U1630b U1630b U1630b St1606 R165la <br />Frederick S1535b <br />Frerich S1535b S1549a S1568b U1549b <br />Frerichs S1749c S1829c SU674 St1674 St1674 <br />Frerick S1535a U1535 <br />Frericken S1473a S1473a <br />Frers R1780 <br />Frerx S1473b <br />Fresche B1568 <br />Fried S1812b <br />Fried. R1713a R1860b H1824a S1860f <br />Friedr. R1780 St1860c <br />Friedrichen R1699 <br />Fuers S1812b <br />Fugel R1820a R1840 R1S60a H1824b H1840 H1840 H1860a S1829b S1840a S1860a S1860a U1749 U1820a U1820a U1820a U1820a U1620c B1820a B1820b B1820c B1840 B1860a U1840 U1840 U1860a U1860a U1860a U1860a U1860b B1860c <br />Fugels St1651b <br />Fuger S1535a S1549a S1568a <br />Fulen S1606b <br />Fulkens 1666S? <font size=5>Noomen [[Persoonenoomen|A-F]] [[Persoonenoomen2|G-L]] [[Persoonenoomen3|L-X]]</font> [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Seelterlound]] jyfh5igwomzy0bnfbu47kow5pj1kcoc 0 778 109068 103236 2014-03-17T03:34:37Z Nta 2014 5790 wikitext text/x-wiki '''Noomenkunde''' of '''Onomastik''' is ne Wietenskup, ju sik beschäftiget mäd dän Gebruuk, ju Geskichte un dän Häärkumst fon do Noomen. Dät Fäild fon ju Noomenkunde läit sik ferdeele in ju Kunde fon * [[Persoonenoomen]] * [[Huusnoomen]] * [[Loundnoomen]] {{stump}} [[Kategorie:Sproakkunde]] 2pfoev7w89n6ageujey5ymvl9cdq9v2 14 779 108788 107179 2014-01-21T16:44:26Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q4655215]] wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 0 780 120422 120048 2022-01-10T23:45:32Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Seelterloundkoarte.jpg|thumb|Loundnoomenkoarte]] '''Loundnoomen''' (dt. ''Flurnamen'') sunt do Noomen fon Loundstukke, do der studierd wäide fon ju [[Noomenkunde]]. In [[Seelterlound]] roat et sowät 2000 Loundnoomen. Dät kumt wäil fon aal do litje Stukke häär. Deeruum konnen wie hier eegentelk uk nit fon Fluurnoomen baale, dan Fluuren sunt do groote Katasterdistrikte, wierfon dät in älke Täärp man tjoon bit twintich roate. == Ju Wiese fon Benaamen == Uurs as in do fräiske Kloaigebiete beluuke sik do Noomen maast nit ap Persoone, man ap [[Appellativ]]e, also Noomen fon Seeken un Begriepe. Dät kumt wäil deerhäär, dät älke Buur alleweegense Lound hiede: [[Mäid]]e tou dät [[Mjoo]]n, [[Weede]]n tou dät Weedjen, [[Äkker]]e tou dät Ferbauen fon Fruchte, [[Busk]] foar dät Bauholt un toulääst aan of moorere [[Foan]]e foar ju nöödige [[Fjuurenge]].<br /> <br /> Disse Wiese fon Benaamen belukt sik also ap ju Buuräi in Sound- un Foangebiete un is deermäd äänelk an ju [[läichsaksisk]]e Noaberskup, so as ju t.B. foar dät holloundske [[Drente]] gjucht goud dokumentierd is. Dät Interessante is oawers, dät do seelter Noomen dan oafte dät fräiske Juunstuk reeke tou do läichsaksiske. Wie reeke hier do Noomen-Elemente ätter Benaamengsmotiv ätter S.391-2 fon ju Oarbaid [[Literatuur uur Seelterlound 2|Kramer 1994 (NSW)]], wier dät aal gans uutoarbaided is. In do Noomen is ju [https://web.archive.org/web/20110827001811/http://seelter.110mb.com/satschr.htm#unner Skrieuwwiese fon 1960] ferwoand wuuden.<br /> * [https://web.archive.org/web/20110827001353/http://seelter.110mb.com/seelt3.htm Loundnoomenkoarte fon gans Seelterlound] (2MB). == Do Noomenelemente == Ätter ju '''Mäite''' fiende sik foulgjende Elemente: ''äng, breed, Dai(wierk), Fouger(smääd), fünf, groot, hoolich, Jarre?, kut, lätje?, littik, loang, Määd, Maad?, Schaar?, Schäppelsäid''. <br /> Ätter ju '''Foarm''': ''Blok, Goore, Häidene, Hals, Hammel, Hom, Houk, Jäin, Jäinsene, Knok?, Kreetsel, Krimpel, krum, Naas, Nässe, Oud, Pik?, Pinke, Pol, Räkke, Rik, Ringel, Roake, rund, säks, Schritsel, Sling, Slot, Snappe, Spaal, spits, Stit, Taafel, Tappe?, Timpe, Treene?, Wäärm, Wam?, Winkel, winne-, winnel-, Wiske?''<br /> Ätter ju '''Äänelkhaid''' mäd Dingere: ''Bäk, Bändelse, Bile, Bjuur, Bukse, Haniers, Hoart(je), Hoolwe(moune), Hoomer, Hooudekaste, Houden, Jarre?, Kaste, Klingelbüdel, Köönich, Krüsrääd, Kruudhudden, Lätse, Mätwust, Moune, Mutje, Pans, Roouhaake, Sail, Schudder, Spikerboorbesleek, Spulle?, Sweede, Wärlke.''<br /> Ätter '''Bauten''': ''Boarch, Brääch, Buurich, Dik, Dille?, Dom, Doore, Draibrääch, Knoal, Draipost, Drift, Finster, Häk, Hällenge, Huus, Ka-?, Kapälle, Kjus, Klaaster, Klom(p), Koomer, Koowe, Kot?, Losselsteede, Loundweer, Määlne, Moorgoud, Piesel, Pille?, Pipke?, pleenken?, Pump, Säärke, Schausee, Schoule, Schür, Siel, Silk?, Slop, Steenhuus, Sträite, Tichelwierk, Tille, Träie, Waal, Wäärft, Wai 2, Weer?, Wierk, Wrink. <br /> Uur '''Dingere''': ''Balke, Boom, Borg, Brääd, Pot, Rääd, Stok''. <br /> Ätter '''Stoffe''': ''Bloud, Schil 1, Soalt, Steen, Swoom?, Win.'' <br /> An '''Persoonenoomen''' un '''Huusnoomen''' fiende sik: ''Aailse, Aaje, Aale, Aalers, Aalje, Adde, Äide?, Äilers, Alje, Alke, Älse, Älske, Altje, Amke, Anke, Änne, Ässe, Assel, Ässer, Ätte, Auks, Bäike, Balgenort, Barts, Bätje, Bäts, Beerens, Bitter, Bjaate, Borgman, Bork?, Boude, Bouls, Boulsen, Busse, Büter, Buts, Buulsen?, Dädde, Dalke?, Dierk, Diers, dood?, Dutje, Eegeers, Eeise?, Eerns, Eewen, Falke, Fänne 2, Fokke, Fols?, Folske?, Fos, Foulke, Freers, Fugel 2, Fuk, Füürs, Galtje, Geeders, Geeske, Görke, Greeite, Häärber, Haike, Hälmers, Hämme, Hämpe, Hänne, Hilke, Hilkers, Hillen, Hinne, Hinnerk, Hint, Hoaje, Hoote, Hopske, Huders?, Huugen, Imke?, Ipske, Jakke, Jan, Juure, Kaläinje, Karkhof, Kniljes, Knuks, Koolde, Koops, Korde, Läine, Lanwer, Looutes, Loutje, Lubbers, Luks, Maier, Mäike, Mäime, Mainers, Mande?, Mände?, Märten, Mätje, Mätske, Mätte, Medaaljes, Meering, Meräike, Michel, Moders, Nanne, Nättens, Noune, Oabel, Oam, Oalers, Oaljet, Oarens, Okke, Oldiges, Opke, Ot(te), Peeiter, Pille?, Prins, Prol, Prüke, Räints, Rämke, Rämmer, Ränske, Riekens, Schubbering, Schüdde, Schulte, Schürman, Schutte, Schürjon, Sientje, Sikke, Sipke, Sis, Siuert, Slump, Smit(s), Snider, Stine, Stinke, Stint, Struk?, Switter?, Täile, Talle?, Tantje, Tappe?, Tie, Ubbe, Umme, Wäid, Wibbe, Wibke, Wiegem, Wiets?, Wilke, Wilkens, Wille, Wilms, Wilte, Wiltje, Wübbe(ns).'' <br /> Ätter '''uurgloowske''' Foarstaalengen: ''Düüwel, Häkse, hillich''.<br /> Wäil '''spoasich''' meend: ''Buureneende, Huundehälle, Kostverloren, Parredies, Schite''. <br /> Ätter '''Tiedangoawen''': ''Dai, näi, oold, Poaske, Sumer, Winter''. <br /> Uut '''Tiedwoude''': ''Bisse?, Füller, kibbel-, loopen, meelk, Monk, plik-, Suchte, Swin, Switter?, til-, Toorn?, Treene?, Wiets?, winne-, winnel-.'' <br /> Ätter '''Beroupsnoomen''': ''Bakker, Buur 1, Häid?, Heer, Koaster, Köönich, Mätjer, Muller, Mutjer?, Pestoor, Poap, Poater, Schipper, Schouster, Snider''.<br /> Ätter '''Woaterloope''': ''Aaje, Äi, Äie, Kolk, Lee, Leetse, Meer, Milber?, Mude, Mussel, Poul, See, Sipe, Sloot, swoale, Toachte, Twiestroom, Wäil, Wike, Woater''. <br /> Ätter '''Täärpnoomen''': ''Äiter, Baalenjer, Bäärselder, Buurloager, Eelisabätfeentjer, Hollener, Loorper, Roomelster, Schäddel, Schäddeler, Utäntjer''. <br /> Ätter '''Lounde'''- un '''Foulkenoomen''': ''franse, Frantsoose, Freeise, Juude, seelter, Soater''. <br /> Ätter '''Dierte''': ''Aande, Bisse?, Boar, Bulle, Eeise?, Finke?, Foaks, Fugel 1, Hangst-, Hanke, Hanne, Hingst, Hoase, Huund, Imke?, Ka-?, Kalwer-, Kaninken, Kat, Kiwit, Kuu, Läiwe(ke)?, Migelke, Muus, Oante, Pier?, Poage, Pudde, Sääge, Scheep-, swoone, Ule?, uul?, Wiesel, Wränsk?, Wulf''.<br /> Ätter '''Plonten''': ''Äk, Appel, Äs, Äske 2, Bäärke, Bamke, Birke?, Bjünt, Bjuus, Bjuust, Boom, Boone, Bouketen, Brom, Danne, Eeke, Fädden?, Gäärs, Heede, Liske, Heesel, Hoawer, Huddenje(boom), Hüls(ebuske), Iele, Jüste, Kool, Linde 2, Mälle?, Possen, Red, Risk, Trjoo(blääd), Rüske''. <br /> Ätter '''Benutsengswiese''': ''Äkker, Äs, Blike, Boone, Bouketen, Briek?, Brink, Bround, Dingene, Doode, Fäild, Fänne 1, Fänke, Finke?, Fiskel, Fot-, Foude, Gast, Glupe, Grafen, Gräft, Gräid, Grube, Gruund, Häidenje?, Hammerke, Hoaf, Hoawen, Holttun, Hoop, Hoowene, Isk, Koppel, Lassene, Lon?, Mäid, Mäidje, Ounweendenge, Lonke?, Loonke, Paad, Plaage, Reete, richt, Rot, Säärkhoaf, Sät(te), Schil 2, Schulle, Seeidel, Spit, Staapel, Stich, Tjaaske, Tun, Tunke, Wääd, Wätske, Weede, Weedenje?, Wisk''. <br /> Ätter ju '''Gruunde''': ''Äske 1, Bäär?, biu, Boode?, Boom, Budden?, Feen, Foan, Leem, Moor, Möörte, Sound, Touse.''<br /> Ätter '''Oard''': ''Buller-, Däidel, Djoomer?, dood?, Flaatske, Froide, fuul, gail, Göäte, Groupe, häd, Jammer, Käidel?, Kleewe, Klüte, Kruus, Lächt?, lik, Moai-, Mäske, Mikke, Moutsene?, Nubbenje?, Nuttel-?, Pälle?, Ro, Sin, Sjüp, Sladder, smeerich, soor, sounterch, steetich, Stop(pe), Stubbe, stuur, suur, Teerge, tom, uul?, wild, Wränsk?.''<br /> Ätter ju '''Faawe''': ''bleek, Blik?, blonk, branderg, brun, gräin, jeel, rood, swot, wit''. <br /> Ätter wät der '''woakst''': ''Bäärsel, boar, Brouk, Busk, Gräinte, Hagen, Hier, Holt, Holtsum, kaal, Loo?, Pfingst, Pitske?, Sigge, Strout, Struk?.'' <br /> Ätter ju '''Hööchte''': ''Bält, Bärl, Bierich, Birke?, Blaake, Bräi, Dille?, Dobbe, Druchte, Fäls, Foanke, Foankum, Foansene, Foansum, Gat, Häärst, halk, Hälle 1, han(ne)?, Henge?, Hoarst, Höäwel, hol, hoo, hooch, Hööchte, Jät, Jätje, Jeet-?, Knol, Kol?, Kuule, läich, Läich, Liede, Linde 1, Lint?, Looge?, Lucht, Meer, nädden, nädder, Niede, Ride, Schaar?, Schleede, Schoolde, sied, Sumer, Swin, Talle?, Tide, Tonge, Unweeder, uul?, Winter.''<br /> Ätter ju '''Loage''': ''achter, an, ap, aster, bääte, bääter-, bääterste, bi, binner-, buppe, bopper-, buppest, bute, Eend, Eende, Fädden?, farme, foane, foar, foare, foarnste, hinter, in, Länd?, Loage, loangs, nai, ouer, Ouger, Schritsel?, Side, suder-, Toal, twäärs, Tweenelge, twiske, um, Umloop, unner, wääst, wai 2, wid.''<br /> Ätter (eepentelke) '''Organisationsfoarme''': ''Ak, Buur 2, Buurrichter, Deel 1, Deel 2, Foocht, Häft, Herr, Jälde, Käidel?, Komp, Kompene, Kompke, Mande?, Mände?, Meente, Mounde, Poark, Scheed, Schörfe, Täärp, Täie?, Tjoo?, Touloage, Tousleek, Toorn?, Treene?, Wärfte, Weer?, Wiksel-, Wränsk?.'' <br /> '''Loundstukke''': ''Flääch, Komp, Lappe, Lound, Plakke, Steede, Stuk, Til''.<br /> '''Uurs''': ''Buddenge, Burrel, Buund, Hooup''.<br /> '''Sunner Identifikation''': ''Broh, Dammer, Fol, Kosse, Kwam, Rooten, Woarsene''.<br /> <br /> An '''Präpositione''' fiende sik: ''achter (nd.), an, ap, bääte, bääter-, bääterste, bi, binner- (nd.), buppe, bupper-, bute, foar, foare, hinter (nd.), in, nädden (nd.), nädder(st) (nd.), twiske, um, unner''. <br /> '''Adjektive''' (buute tou ON usw.): ''äng, blonk, boar, branderch (nd.), breed, brun, dood?, farme?, foane?, foarnste, franse, fuul, gail, gräin, groot, häd, halk, han(ne)-?, hillich, hol, hoo, hooch, hoolich, kaal, krum, kut, läich, lik, littik, loang, loopen, nai, näi, oold, pleenken?, richt (nd.?), rood, rund, sied, smeerich, soor, sounterch, spits, steetich, stuur, suur, swot, tom, uul?, wid, wild''.<br /> '''Adverbien''': ''hooup, ouer, til-, twäärs, twoo, winne-?, winnel-?.''<br /> '''Tälwoude''': ''fünf (hd.), säks, trjoo, twie, twoo.'' <br /> '''In-/Suffixe''': ''-el-, -elde, -elte, -je, -ke, -kum, -nge, -se, -ske, -ster, -sum.'' <br /> ---------- Aal ätter [[Literatuur uur Seelterlound|Kramer 1994:391-392]], nu deeltouleeden as:<br /> [https://web.archive.org/web/20150618023632/http://seelter.16mb.com/Deelleede.htm P. Kramer, Lound un Noomen, Die saterfriesischen Orts- und Flurnamen in der Landschaft. Mildaam 1994]. == Woarskauenge == Dät is gefoorelk, do Noomenelemente as "ächte seelter Woude" tou betrachtjen, dan ju Betjuudenge is oafte uunkloor un bolde sieläärge nit sicher. Bloot bie [[Sproakuutbau]] kon me do fielicht foarsichtich anweende in Falle, wier dät nit al seelter Woude rakt. == Sjuch uk == * [[Fertälstere]] [[Kategorie:Geographie]] [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Buuräi]] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Seelterlound]] oteyrxg1x2t45cubpzqz9gg9i2q2qcd 0 781 103239 80951 2013-03-07T22:35:17Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q358378]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dät rakt in Seelterlound fuul '''Huusnoomen''' (dt. ''Hausnamen''). Do wäide uk studierd fon ju [[Noomenkunde]]. Deerbie dreege do Huuse gewöönelk dän Noome fon fuul fröiere Bewoonere, fielicht do eerste fon ju Steede. Ap ju Wiese kon me däälich ju Uutsproake fon do oolde Noomen noch heere. Sun Noome bleeuw also beheelden wan der uk n Monmoanske ienhilkede. So is dät eegentelk n [[matriarchoalisk]] System fon Noomereeken. As '''Biespil''' eenige Noomen fon Skäddel (fergliek ju Koarte).<br> :1 Fennens<br> :4 Brans Gers<br> :5 Foulkens<br> :5a Ummen<br> :6 Stengels<br> :7 Bouels<br> :8 Palte Klaus<br> :9 Tobejans<br> :10 Korls<br> :11 Benke Lübbers<br> :12 Talle Hillen<br> :13 Fokke Lübbers<br> :14 Piesels <br> :15 Kniljes<br> :16 Thobens<br> :17 Haikens ==Ferwiesengen== {{Wikisource|Seelter Seeken#Oolde Seelter Nomen|Oolde Seelter Nomen}} == Sjuch uk == * Unner [[Lieste fon do Seelter Roupnoomen]] rakt dät ne uumfangrieke Lieste. == Literatuur == *[http://seelter.110mb.com/SEELTSE9KB.pdf ''Seelter Seeken''], hääruutroat fon [[Theo Griep|Theodor Griep]] un [[Pyt Kramer]]. Sälwenferlaach, 1999. {{Commonscat|House names}} [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Seelterlound]] kiojziw22sbj4nm1u4ymp2yphbuak8t 0 782 114075 65591 2017-02-28T16:03:17Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki <font size=5>Noomen [[Persoonenoomen|A-F]] [[Persoonenoomen2|G-L]] [[Persoonenoomen3|L-X]]</font> <br>Macks S1829c S1860d <br>Maende U1568 <br>Mande U1535 <br>Marckehusen S1606b <br>Marg. R17l3a S1749a U1749 <br>Margaretha R1651 <br>Maria R1749a S1749a <br>Marquart R1473a <br>Marten U1630b <br>Martens U1630b U1630b St1606 St1606 St1674 R1713b <br>Martin R1749a <br>Martins St1651a St1651b <br>Matken R1630a <br>Matteken H1606 <br>Mattger H1665 H1674 <br>Medde S1651b <br>Meeme H1674 S1674b <br>Meemet S1674b U1674 <br>Meene S1674a S1674a <br>Meimet U1749 <br>Mein. R1820a S1812b S1829a S1829e <br>Meinart R1749a <br>Meiners B1749 <br>Meinert R1840 S1749b B1749 <br>Meinrich H1674 <br>Melne S1549a <br>Meme R1473b R1549a R1630a H1606 H166S S1735b S1749a S1568a S1606a S1606a S1606a S1630a S1665b U1535 U1549a U1549b U1568 U1568 U1630b St1606 <br>Memedes U1535 <br>Memedt R1535 U1630a <br>Memen R1473a R1473b U1473 <br>Memens S1630a <br>Memerich H1665 <br>Memes U1630b <br>Memess S1549c <br>Memet U1665 U1651a <br>Memets U1606 B1749 <br>Memmecke S1535a <br>Memmens S1674a <br>Memmers S1665a <br>Memo H1535 <br>Mena S1473a <br>Mene S1473a S1665a S1749a S1749a S1749a S1749b S1812a S1812b U1549a <br>Menen S1699 <br>Menens S1840b S1860d <br>Mener S1665a <br>Meners S1860b <br>Menes S1829c <br>Menke S1749a <br>Merinck S1549a <br>Meringk S1606b <br>Mermek S1535a <br>Mertenn St1568 <br>Mertens St1665 St1665 <br>Metta R1651a <br>Mette S1535b U1535 St1568 <br>Metteken S1568b U1473 U1473 <br>Mettgers H1651b <br>Meyer R1780 R1820a R1820b R1840 R1860a S1665a S1674a S1749a S1749b S1749b S 1749c S1812c S1812c S1812c S1829a S1829b S1829b S1829b S1829b S1829b S1829e S1829e S1840a S1840b S1840c S1840c S1860b S1860c S1860c <br>Michaell R1549c <br>Minnert B1733 <br>Modde S1568b <br>Modden S1829a# S1829d# S1829d# S1840b# S1860b# S1860d# <br>Moder S1568a <br>Moders R1549b R1568 H1535 S1630a R1713b <br>Moeder H1665 H1674 <br>Molen S1473a <br>Molitoris H1651b <br>Mollen H1606 S1606d <br>Moller R1549c S1549b S1829a# <br>Mollers H1780a B1568 S1651b# <br>Molner B1535a <br>Moormann S1860c <br>Muckers S1829a <br>Mulden H1535 <br>Mulder R1630b <br>Muller R1549b# H1824a# H1824d# H1840# H1860a# Hm1860b# S1568a# S1812a# S1840b# S1860b# S1860b# <br>Mullers S1630a# <br>Muth H1860b H1860b <br>Muths H1824a <br>Nagel R1749a 1749b R1780 R1820a R1840 R1840 R1860a R1860a H1780a H1780a H1780b H1824c H1824c Hm1780 Hm1824b Hm1860a R1713b <br>Nemen S1651a <br>Nemmen H1651b <br>Nenno S1651a <br>Neuenkamp S1860e <br>Neukamp S1812c <br>Nicolg R1549c <br>Niehaus R1860b <br>Nienaber S1568a <br>Nienkamp S1829d <br>Nikolaus S1749a S1829d S1860a <br>Nohne U1674 <br>Nona R1749c H166S St1606 St1749 B1749 S1651b U1651a U1651b <br>None R1630b H1606 H1674 S1459 S1473b S1549b U1535 U1665 <br>Nonen S1473b U1606 <br>Nones H1606 <br>Nons U1651b <br>Notarium R1754 <br>Nupis B1651b <br>Ocka St1651b <br>Ocke R1549a S1749c U1473 U1535 U1535 U1549a U1549a St1568 St1606 St1606 B1749 <br>Ohliges R1713b# <br>Okke U1630b <br>Olde S1535b St1568 <br>Oldigh B1568 B1665 B1674 <br>Oldtmanns U1630a <br>Olrick R1473a R1473b U1473 <br>Olthmann St1568 <br>Oltman U1665 <br>Oltmann U1549b U1674 <br>Oltmans U1651a <br>Ommens S1749a S1749a S1749b S1749b <br>Orde R1473a <br>Ordemann U1549a <br>Orlman R1549a <br>Orthmann R1535 <br>Orthmans R1568 <br>Otte R1473a <br>Otten R1473a <br>Ottilia U1749 B1749 <br>Ottonis S1651b <br>Palte S1860e <br>Paltes S1829C <br>Pamerman St1568 <br>Pastor R1549a S1535b S1549a S1568a S1606b S1705 S1749a U1549a St1606 <br>Pastores S1606a <br>Pastors S1630a <br>Pastorsche St1568 <br>Paters S1840a <br>Peek S1606a <br>Pelser U1535 U1549b <br>Peter R1780 H1860a <br>Peters StS29a U1749 <br>Pfarrer St1812 <br>Pfolqwen H1535 H1535 <br>Picke S1549b <br>Pincke S1630a <br>Pisel R1713a <br>Platt H1860c U1820b U1860b U1860b <br>Proll 1749b B1820a B1840 B1860a <br>Prue H1535 <br>Prull U1549b <br>Quappes S1606a <br>R. H1780b S1749a B1749 R1713b R1713b <br>Rabandts St1606 <br>Rabdess U1473 U1473 <br>Packer R1713a <br>Raeps U1674 <br>Rainer S1860b <br>Ramberss R1473a <br>Rameslo R1549a R1549a R1549a R1549a R1549a R1549a R1549a R1549a R1549a R1549c <br>Ramesloh R1549a <br>Ramslo R1535 R1549a <br>Rape U1568 <br>Raper U1535 <br>Rapz U1549a U1549a <br>Rauer U1549b <br>Reb. 1749b R1749c <br>Reemes U1674 <br>Reents U1860b <br>Regina H1780a S1749a S1749c <br>Reincke S1549b <br>Reinecke S1535a <br>Reineke S1549a <br>Reiner H1860b S1749a S1829c S1840b S1860f St1568 <br>Reiners S1812b S1829a S1829e S1840b S1860b S1860d S1860f St1568 <br>Reinerss S1606a <br>Reinerst B1665 <br>Reinetz U1665 <br>Reiniken S1568b <br>Reinst B1674 S1651b <br>Reint R1820a <br>Rem. R1820b H1780a H1824d St1820b B1840 B1840 U1860b B1860a <br>Rember R1473a S1473b U1473 <br>Rembers R1473b <br>Rembert B1606 <br>Remborten R1473b <br>Remecke S1535a <br>Remedtz U1630a <br>Remeiges St1606 <br>Remer R1549b R1549b S1549b <br>Remerss R1549c <br>Remet S1459 S1473b St1665 <br>Remets U1749 <br>Remigius 1749b R1749c B1749 <br>Remme St1674 <br>Remmer R1473a R1473b R1568 R1606 R1606 R1630a R1630b R1630b R1630b R1665 R1665 R1675 R1675 R1713a 1749b R1820c 1860c H1535 H1535 H1568 H1606 H1606 H1606 H1665 H1665 R1699 H1780a H1780a H1824b H1824b H1840 H1860a H1860a H1860b H1860b Hm1780 Hm1860a Hm1860b S1549b S1549b S1568a S1568a S1630a S1630a S1630b S1665a S1665b S1674a S1674a S1674b S1749a S1749b S1749c S1749c S1749c S1749c S1812b S1812c S1829a S1829b S1829e S1840a S1840a S1840c S1860a S1860c U1630a U1630a U1630a U1820a B1568 B1568 B1665 B1674 S1651a R1651a U1651b R1713b R1713c R1713c U1840 <br>Remmers R1630a R1630a R1630a R1630b R1665 R1665 R1665 R1675 R1675 R1675 R17 13a R1749c R1749c R1749c R1780 H1535 H1535 H1568 H1568 H1606 H1674 H1674 H1699 H1780a H1824a H1824a H1824a H1824a H1824c H1840 H1840 H1860b H1860b H1860b Hm1860a S1535a S1606a S1630a S1665a S1665a S1674a S1674a S1699 S1749a S1812a S1812c S1829b S1840b S1860b S1860b 51860d U1665 U1665 U1674 U1674 1699 U1749 U1749 U1749 U1749 U1820a U1820a U1820b SU749 St1820a St1840 B1674 B1733 B1820a B1820b B1840 H1651a H1651a H1651b R1713b R1713b R1713c R1713c U1840 U1840 U1860a U1860b B1860b <br>Remmerss S1606a <br>Remmert S1829a <br>Remmertz R1535 <br>Remske U1651b <br>Rencke S1665b <br>Renedt R1630a <br>Renedtz R1630b R1630b U1630b <br>Renedz U1630a <br>Reneest H1665 <br>Renesch H1568 <br>Renet R1568 R1780 R1780 B1606 H1651b <br>Reneth R1549a H1824d <br>Renets S1749b S1749c <br>Renetz R1630b <br>Renke S1674b <br>Rennest H1674 <br>Rensche R1713b <br>Rensecke U1535 <br>Renseke R1S68 U1549a <br>Renskens H1780a <br>Renstes R1535 <br>Rents U1820b <br>Reutherss S1665b <br>Revent R1713b <br>Rewe B1604 <br>Rhemert S1606b <br>Rhemmer S1606b <br>Rhemmers S1606a <br>Rhoithofft S1606b <br>Rhuter S1606a S1606b <br>Rijp S1614 <br>Riwert S1473a <br>Robbe S1606b <br>Robece B1733# <br>Rolef S1665b S1674b <br>Rolf H1840 <br>Rommer U1587 <br>Rotgers S1674b# <br>Rottger S1665b S1651b# <br>Rottgers S1665b# <br>Rucks S1840a# S1860a# <br>Rudolf H1860a <br>Rudolphs R1614 <br>Ruertt B1651a <br>Rueter S1674b <br>Rueters S1674b <br>Ruter S1630a S1630b S1812a# <br>Ruthers S1665b# <br>Rutter S1651a# S1651b# <br>Rutters S1651a# <br>Ryke U1535 <br>Rykense S1535a <br>Rypens R1535 <br>S R1749a R1749a R1749a 1749b 1749b 1749b 1749b 1749b 1749b R1749c <br>S=sohn 1749b <br>Sagiken S1535a <br>Sahsen H1780a <br>Sasse U1630b <br>Sassen R1860a H1824a H1840 H1860a H1860b <br>Scarle S1397 <br>Schafer Hm1824b# <br>Scheue R1549a R1568 R1568 S1535a S1549a S1549a S1549a <br>Scheuen R1535 <br>Schewen H1535 <br>Schlump St1820a St1820c St1840 St1860a B1860c <br>Schmidt S1860f B1840 B1860b <br>Schmidts S1829a S1840b B1820a <br>Schmit R1568 <br>Schmits S1812b S1860b <br>Schmitt S1568a <br>Schnider S1665b <br>Schnieder S1674b S1829d <br>Schomacker R1630a <br>Schomaker S1473b U1535 U1549b <br>Schramb St1651a <br>Schramme St1606 <br>Schrand S1829d <br>Schrandt 1749b <br>Schroder S1473a S1473a S1535a S1535b S1549a S1606b B1860c# <br>Schroer B1860a <br>Schroers S1630b <br>Schryuer R1473a <br>Schudde U1535 <br>Schulte S1829b S1840b S1860b U1820a U1820b U1820b U1820b St1820b St1860b B1820a B1840 B1840 B1840 B1840 U1840 U1860b U1860b U1860b U1860b Ut860b U1860b U1860c B1860a B1860a B1860a B1860b B1860b <br>Schur S1630a <br>Schutte R1473a R1549c R1568 R1568 111473 U1535 U1549b U1568 <br>Schutten R1535 R1535 H1535 <br>Schwarte S1606b S1630a <br>Sebold S1860e <br>Siebels U1840 U1860a <br>Siemer R1820a R1820c R1860b 1860c <br>Siemers R1665 R1780 H1780a <br>Sieuers H1674 <br>Siever St1606 <br>Sievert H1824a <br>Sievets H1780a <br>Siewert H1840 H1840 H1860a Hm1780 Hm1824a S1840b S1860b <br>Site U1630a <br>Sifert R1630a <br>Sinloes H1568 <br>Sippel H1824a <br>Siret R1780 <br>Sirken U1630b <br>Siuerdes S1549b <br>Siuerdt B1665 <br>Siuers R1675 H1665 H1665 H1674 <br>Siuert S1560a S1568a S156Sb S1630a <br>Sive H1824a H1824c S1829a S1829d S1840a S1860a S1860a S1860d S1S60d S1860d <br>Siveke U1630a <br>Sivers R1713c <br>Sivet 1749b R1780 <br>Sivets R1749a <br>Siwert S1604 <br>Sixt. St1840 St1840 St1860a St1860c U1860a B1860a B1860c <br>Sixtus St1749 St1749 St1820a St1820a B1820c U1860b U1860b B1860b <br>Smeden U1473 <br>Smedes S1568a <br>Smerige U1606 <br>Smid R1630a <br>Smidt R1606 H1606 <br>Smith R1549a S1535a S1549a <br>Smitt S1606b S1606b <br>Smydt S1549b <br>Smyt S1473a S1473b S1535b <br>Snider R1606 R1630b <br>Sonntag B1860a B1860b <br>Sontag B1733 B1840 <br>Spanier R1630b <br>Spaniers R1665 S1812c <br>Spanjer S1860d <br>Spieker U1674 <br>Stadtloen R1606 <br>Stanbaste U1473 <br>Stavermann U1860b <br>Stecke S1749a <br>Steffen R1860b H1824a H1824b H1840 H1840 H1860a H1860a H1860b Hm1860a <br>Steffens H1780a H1780a H1824a H1824a H1840 Hm1780 <br>Stein S1568a <br>Stene S1473a S1473a <br>Steneken R1568 S1535a <br>Stenekens R1606 R1606 <br>Stenen S1549b S1549b <br>Stengell S1749b <br>Stenken R1630b <br>Steph. 1749b S1829d <br>Stephan 1749b <br>Stewen S1535b <br>Stina 1749b <br>Stindt U1820a U1840 S1473a <br>Stinen S1473a S1568a <br>Stoet U1415 <br>Stratmann S1812b S1829d S1860d <br>Strichen R1604 <br>Strobeck H1780b H1824a <br>Strohbeck H1840 H1860b Hm1860a Hm1660b S18l2c <br>Strohschnieder R1780 R1820b 1860c <br>Strukelinck U1535 <br>Struklingen U1473 U1473 <br>Subpraefectus R1713a <br>Swaneke S1549b <br>Swartewold U1359 <br>Syfert R1630a <br>Syuart S1606b <br>Syuerden S1473b <br>Syuerdes S1535a S1535b <br>Syuert H1606 S1473b H16S1a H1651b <br>Syuerts S1606b <br>Syuertts H1651b <br>T R1749c <br>T. H1780a <br>T=tochter 1749b <br>Tabecke S1535a <br>Tabeke S1473b <br>Talcke R1780 <br>Taleke R1606 S1549a <br>Talke R1630a R1630b U1473 S1651b <br>Talken S1630b <br>Talle R1549c <br>Talleken R1535 <br>Tallen S1473a S1473b <br>Tamele U1535 <br>Tameling R1820b R1820b R18A0b S1840b S1860b <br>Tamelings R1713a <br>Tamm B1651a <br>Tamme R1473a H1568 H1606 U1606 U1630a <br>Tammen R1535 <br>Tammens U1674 B1674 U1651# <br>Tammers B1665 <br>Tammes U1630a U1665 <br>Tanlke R1713c <br>Tapeke B1606 <br>Tapke B1651b <br>Tapkens U1630b U1630b B1665 B1674 U1651a <br>Tarbula S1749b <br>Tartke R1713a <br>Tedo R1549b <br>Teilmann S1812a S1812b <br>Tela H1535 <br>Telcke U1549a <br>Telemans U1606 <br>Tellmann S1829a S1829c <br>Telmans S1630b <br>Tape B1820c <br>Teter S1749a <br>Tetta B1651b <br>Tette B1665 <br>Thamelingk R1651 <br>Thamelingks R1651a <br>The R1549a <br>Thea S1749b <br>Theod. R1820a S1840a S1860a <br>Thiedens U1674 U1674 <br>Thien R1820a R1840 R1860a <br>Thiens R1780 <br>Tho R1549a R1549a R1549a R1549a R1549a R1549a R1549a R1549a R1549b R1549b R 1549b R1549b R1549b R1549b R1549b R1549b R1549c R1549c <br>Thoben S1812a S1812a S1812b S1812c S1829a S1829a S1829a S1829b S1829b S1829d S1S29d S1840a S1840b S1860b S1860b S1860b S1860d S1860e B1733 <br>Thobens S1665a S1674a <br>Thole S1651b <br>Thutteren R1473a <br>Thybe S1651b <br>Thyde U1651a <br>Thydens U1651a <br>Tide R1473a R1549a R1549a R1549b R1568 R1568 H1568 H1568 B1568 <br>Tiden R1549a <br>Tiders 1749b <br>Tido R1549c <br>Tiede U1549b <br>Tieden U1665 <br>Tiedens U1665 <br>Tirns R1713a <br>Tjaleffs R1606 <br>To R1535 R1549a R1549a R1549a R1549a R1549a R1549a U1473 U1473 U1473 U1535 U1535 U1535 U1535 U1549a <br>Tobe H1606 H1606 S1535b U1606 <br>Toben S1840b S1840b S1840b S1840b <br>Tobiassen H1780a <br>Toebe U1568 <br>Tole S1535b <br>Toleke S1606b <br>Ton U1473 <br>Tonbe S1630a <br>Trenkamp St1812 <br>Trine St1568 <br>Trull U1549b <br>Tuke U1473 U1473 <br>Tuken U1535 U1549a <br>Tutter R1549c U1549b <br>Tutters R1535 R1549a <br>Tyabberich S1473b <br>Tyammen R1473b R1473b <br>Tyde R1606 U1606 U1630a <br>Tyden H1535 <br>Tydens R1606 R1630b <br>Tydo R1535 R1535 H1535 <br>Tyllmans S1651b <br>Tymmermann S1606b <br>Tzerse U1473 <br>U. B1749 <br>Ubbe R1549a H1665 H1674 S1549b S1630a U1665 U1674 St1749 <br>Ubbens R1665 R1675 U1630a U1630a St1749 <br>Ubckens R1749c <br>Ucke R1568 S1630a <br>Udde S1606a <br>Udden S1535b S1549a <br>Ude R1549b <br>Udo S1651b <br>Uke R1549b <br>Uken S1473a <br>Ulrick B1359 <br>Umbertus U1749 <br>Umme R1549a R1630b R1665 R1675 R1780 R1780 S1473b S1535a S1549b U1568 U1820a B1733 <br>Ummeken R1568 <br>Ummen S1812a S18l2c S1829b S1829d# S1840b Si860b S1860d U1840 U1860a <br>Ummens U1630a <br>Unuerdrath R1549a <br>Upke 1699 <br>Upken S1630a <br>Upkens S1674a <br>Upkenss S1665a <br>Vagedes S1674b S1749a <br>Vamers 1749b <br>Van R1535 R1549a R1606 H1535 S1606a S1606b S1606b U1535 St1568 <br>Vastenouwe H1535 <br>Vastenowesche R1549c <br>Vbbe R1473a R1473a H1568 S1535b S1568a U1535 U1630a St1606 <br>Vbbecke S1535b <br>Vbben R1535 H1535 U1473 <br>Vbbens B1606 <br>Vbbo H1535 <br>Vbke S1606a <br>Vbken R1535 S1606a <br>Veit 1666S? <br>Vennens R1606 <br>Vikar S1535b <br>Vke R1535 S1535b <br>Vken S1473a <br>Vmmen R1473a S1473b <br>Vmmens R1614 <br>Vocke 1749b R1749c <br>Vocken 1699 <br>Vockens R1749a <br>Voede S1549b <br>Vogedes S1665b <br>Voget R1606 <br>Vogt R1820a S1749b S1829b S1840b S1860b <br>Voigt S1812b <br>Volcken S1604 <br>Vollrich S1568b <br>Von U1549b U1860b B1860c <br>Vormke S1665b <br>Voss S1568a U1568 <br>Vp R1473b <br>Vppn R1473a <br>Vrese R1473a <br>Vthende U1473 U1535 <br>Vummen S1473b <br>W. R1713a S1840a S1860b <br>Waden B1820a <br>Walburgis S1749a <br>Wallschlag U1820a St1749 St1820a St1840 St1860a St1860a B1749 B1820a U1840 B1860c <br>Walse U1473 <br>Warf U1674# U1674# <br>Warners St1749 <br>Warnke S1829a S1829b S1829b S1840a S1840b S1860a S1860a# S1860a S1860d <br>Warnken S1829a S1840a <br>Warnkens S1840b <br>Waten R1473b R1473b S1860d <br>Wechloe St1568 <br>Wechloy U1549a <br>Weeths Hm1824b <br>Weets H1780a <br>Weimarch U1549b <br>Weit R1749c R1749c R1713c <br>Weith H1780a <br>Weits R1713b <br>Weitz R1713a R1713a <br>Welke S1651a R1651 <br>Welkens S1651b <br>Wend. 1749b <br>Wendel S1651b <br>Wendele U1535 <br>Wendell S1535b St1568 St1568 <br>Wermers S1749a <br>Werneke S1812a S1812a U1630b U1665 U1674 <br>Wernekens R1606 U1665 <br>Werner S1749a <br>Werneri U1651b <br>Werners S1749a S1749a S1749b <br>Wernerus S1606b <br>Wernike St1606 <br>Wessels S1840b S1860b <br>Westerman S1699 S1705 <br>Weths H1780a H1824a H1840 H1840 H1840 H1860a H1860a Hm1860b <br>Wets H1824b <br>Wetzs R1713b <br>Weyerdes R1630a <br>Weygerdes H1535 <br>Weygert R1535 <br>Weyierts R1630b <br>Wibbe R1473a R1568 R1713a U1473 U1549a U1630a U1630a B1568 B1604 B1606 B1606 B1674 B1749 B1651a <br>Wibben B1665 R1713b <br>Wibbens H1665 H1674 S1749a S1749c S1749c <br>Wibbers R1713c <br>Wibbet R1568 <br>Wibke S1606a <br>Wichm. R1820b <br>Wichman R1630a R1630b R1675 R1780 R1820a H1535 H1458 H1606 H1665 H1674 H1674 H1674 H1780a H1780b S1749b S1812a R1713b R1713b R1713b R1713b R1713c R1713c R1713c <br>Wichmann R1549b R1749a 1749b S1812b S1829a S1829c S1829d <br>Wichmanns R1665 1749b <br>Wichmans R1713a R1713a H1535 H1780a S1749b U1606 R1713b R1713c <br>Wichms R1780 <br>Wiechm. R1860b S1860# <br>Wiechmann R1840 S1840b S1860d <br>Wiemann S1860d <br>Wienke B1820a <br>Wieth R1665 R1675 H1665 H166S H1674 H1674 H1674 <br>Wigboldink S1606b <br>Wiggen R1473b <br>Wijert R1604 <br>Wilcke R1749a R1780 R1780 H1780a H1780a H1780a S1549b S1665a S1749b S1749b S1749c S1749c S1749c 1699 <br>Wilcken R1749a St1674 <br>Wilckens R1749c R1780 H1780a S1749c 1699 R1713b R1713c <br>Wilh S1749a <br>Wilh. R1749a 1749b S1749b S1829a S1829a S1829a S1840a S1860a S1860a S1860b S1860b S1860d U1860c <br>Wilhelm S1630b S1840b <br>Wilhelmen U1606 <br>Wilhelms U1606 B1606 <br>Wilhems U1568 <br>Wilke R1549a R1549b R1630b R1630b R1665 R1675 R1820a H1665 H1665 H1674 H1674 H1824a H1824b H1824c H1840 H1840 H1840 H1860a S1549a S1568b S1630a S1630b S1665a S1665b S1665b S1674a S1674b S1674b S1674b S1674b S1674b S1749a S1812a S1812a S1812a S1812a S1812b S1812b S1812b S1812b S1812c S1812c S1812c S1829 a S1829a S1829a S1829b S1829b S1829c S1829c S1829c S1829c S1829c S1829d S1829d S1829e S1840a S1840a S1840a S18A0a S1S60a S1860a S1860a S1860a S1860d S1860d S1860d S1860d U1568 S1651a S1651a U1860b B1860a <br>Wilken R1820b S1473b S1860d <br>Wilkens R1606 R1840 R1860a R1860b H1674 S1674a S1674b S1674b S1674b S1812a S1812a S1812b S1812c S1829d S1829e S1860d U1674 <br>Wilkenss H1665 S1665b <br>Wilkino S1651a <br>Willcke S1665b <br>Wille R1568 H1568 H1568 H1568 H1568 S1473a S1473a S1568b <br>Willebrand S1812c <br>Willeke S1606b S1606b S1606b <br>Willeken S1606a <br>Willem S1568b S1699 U1473 St1568 U1651b <br>Willems S1749c S1749c S1749c S1749c S1749c <br>Willemss S1606b <br>Willen R1473a S1473a S1473b U1473 <br>Willenn S1568b U1630a <br>Willens H1606 H1606 <br>Willke S1665b <br>Willkens S1665b <br>Willkenss S1665b S1665b <br>Willm S1860b U1860b <br>Willms S1860b U1749 St1820b 5t1840 St1860a U1840 U1860a <br>Willw R1473a <br>Wilm R1780 R1860b H1780a S1812a S1812a S1812a S1812a S1812a S1829c S1829e S1840b S1860d S1860f 1699 U1820a U1820b U1820b St1820a <br>Wilmes U1535 U1630a <br>Wilmess S1473a U1549b U1665 <br>Wilms S1860d U1674 U1674 <br>Wilts S1473a U1568 <br>Wiltedes S1568b <br>Wilteke R1473a U1473 U1473 <br>Wiltes S1749c <br>Wiltet R1535 R1549c R1568 H1606 S1630a <br>Wiltheth S1606b <br>Wilthienss S1665a <br>Wiltie S1651b <br>Wiltiens S1674b U1665 <br>Wiltitts U1651b <br>Wiltjens S1749a S1749c S1749c <br>Wiltke R1535 R1630a <br>Wilts U1568 <br>Wiltss S1549a <br>Winberg S1829d S1860d <br>Windberg S1812b <br>Winneberg S1829e <br>Winseborch R1473b <br>Witte S1549c <br>Witteke S1549b <br>Wittib B1733 <br>Wobke S1606a <br>Woesten S1606a <br>Wolcke S1674a <br>Woltichs S1665b <br>Wosten S1630a <br>Wreess R1549a <br>Wres R1535 <br>Wubbe H1780a# H1840# H1860a# Hm1824b# Hm1860b# S1665a# S1674a# B1820a B1840# B1860a# <br>Wubben B1733 B1820a <br>Wubbens 1749b# R1749c# H1824b# S1812a# St1840# St1860a# B1733 B1749# B1840# B1860a# <br>Wubcke R1749a# <br>Wulder R1549b <br>Wulf R1820a R1840 R1860a <br>Ww R1606 R1606 R1630a R1630a R1630a R1630a R1630b R1630b R1665 R1665 R1665 R1665 R17l3a R1713a R1713a R1713a R1749a R1749a R1749a R1749a 1749b 1749b 1749b 1749b 1749b 1749b 1749b R1749c R1749c R1749c R1749c R1780 R1820a R1820a R1820b R1840 R1860a R1860a R1860a R1860a R1860b R1860b 1860c H1665 H1665 H16 65 H1665 H1665 H1665 H1780a H1780a H1780a H1824a H1824a H1824a H1824b H1824b H1824c H1824C H1824d H1840 H1840 H1840 H1840 H1840 H1840 H1860a H1860a H1860b H1860b H1860b H1860b Hm1780 Hm1860a Hm1860b Hm1860b Hm1860b S1630a S1665a S1665a S1665a S1665a S1665a S1665a S1665b S1665b S1665b S1665fa S1665b S1665 b S1749a S1749a S1749a S1749a S1749b S1749b S1749b S1749b S1749b S1749c S1749c S1749c S1749c S1749c S1749c S1812a S1812a S1812a S1812a S1812b S1812b S1812b S1812c S1812C S1812c S1829a S1829a S1829a S1829b S1829b S1829c S1829c S1829c S1829d S1829d S1829e S1840a S1840a S1840a S1840a S1840a S1840b S1840b S1840b S1840b S1840b S1840b S1840b S1840b S1840c S1860a S1860a S1860a S1860a S1860b S1860b S1860b S1860d S1860d Si860d S1860d S1860d S1860e S1860e S1860# S1860e U1535 U1630a U1630b U1665 U1665 U1665 U1665 U1665 U1665 U1749 U1749 U1820a U1820a U1820a U1820a U1820b U1820b St1665 St1749 St1820a St1820a St1840 St1840 St1860a St1860b B1665 B1749 B1749 B1749 B1820a B1820a B1820a B1820b B1820b B1840 B1840 B1840 S1651a S1651a S165lb S1651b H1651a H1651b R165la R1651a R1713c U1840 U1860a U1860a U1860b B1860a B1860c <br>Ww. B1749 <br>Ww=witwe R1713b <br>Wyartz H1606 H1606 <br>Wybbe R1549a <br>Wybbo R1535 <br>Wybcke R1749a <br>Wybeth R1473a <br>Wychman H1665 H1665 H1651a R1651a <br>Wychmanni H1651b <br>Wychmans H1651b <br>Wyert R1606 <br>Wyerts U1606 <br>Wylhelm S1535b <br>Wylke S1535a S1535b <br>Wylkens S1651a <br>Wylleke S1606a S1606b <br>Wyllem S1606b <br>Wyllen S1606b <br>Wyllo H1535 <br>Wylm S1549a S1549b U1535 U1549b <br>Wylmes S1535b U1630a U1630a <br>Wyltet S1535a <br>Wyltetz U1535 <br>Wyltz S1549a U1549a <br>Wyneke S1473b <br>Wynseborch H1535 H1535 H1535 <br>Wynsenbrock R1549c <br>X U1820a <br> <font size=5>Noomen [[Persoonenoomen|A-F]] [[Persoonenoomen2|G-L]] [[Persoonenoomen3|L-X]]</font> [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Seelterlound]] bxcnov9g4yxu4n4io6cs482b07fyst4 0 783 114074 65590 2017-02-28T14:38:15Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki <font size=5>Noomen [[Persoonenoomen|A-F]] [[Persoonenoomen2|G-L]] [[Persoonenoomen3|L-X]]</font> <br>G. R1820b R1860b H1860c S1812a S1840b B1749 <br>Gabina S1749b S1749c <br>Gaieke S1768a <br>Galtedes R1535 R1549c <br>Galtedoch R1535 <br>Galteke U1473 <br>Galtess R1473a <br>Galtet R1473a U1568 <br>Garlichs S1674b <br>Garreldes U1630a <br>Garrels H1824d S1812a S1829a <br>Garrelt H1674# U1630b <br>Garrelts R1630a <br>Garries B1820c <br>Gayecke S1549b <br>Gayke S1473a <br>Gebbe S1651b <br>Gebbeke R1473a R1549a R1665 S1473b S1665b S1674b <br>Gebbeken R1675 <br>Gebke S1606a S1606a <br>Geesen S1812a S1829a S1840a S1860a St1820a St1840 St1860a B1749 B1820a B1820a B1840 U1860b B1860a <br>Gehenborg S1812a <br>Gehlenberg S1840a <br>Gehlenborg S1829b# S1829d S1860a <br>Geilet S1549a <br>Gen. R1713a R1713b <br>Gepchen R1699 <br>Gerard S1614 <br>Gerd R1473b R1780 R1780 R1820a R1820b R1820b R1840 R1860a R1860a R1860a R18 60b R1860b H1824a H1824a H1824a H1840 H1840 H1860a Hm1824b Hm1860a S1812a S1812a S1812b S1812b S1812c S1812c S1812c S1829a S1829a S1829a S1829a S1829a S1829a S1829b S1829b S1829b S1829b S1829b S1829d S1829d S1829d S1840a S1840a S1840d S1840b S1840b S1840b S1840c S1860a S1860a S1860a S1860b S1860b S1860b S1860c S1860c S1860d S1860d S1860d S1860d S1860d S1860e S1860e S1860f S1860# U1473 U1535 U1820a U1820a U1820b St1568 St1860b St1860c B1820c B1820c U184 0 U1840 U1840 U1860a U1860a U1860a B1860a B1860a B1860c <br>Gerdes R1665 R1675 H1674 H1780a H1780b S1535a S1549b S1606a S1606b S1630a S1665a S1674a S1749a S1812a S1812a S1812a S1829a S1829b S1829d StB29d S1840b S1840b S1860b S1860b S1860d S1860d S1860e U1749 U1820a B1674 B1840 U1840 B1860a <br>Gerdt R1549b R1630a R1749a R1749a H1568 H1665 H1665 H1674 H1674 H1780a S154 9b S1568a S1568b S1630a S1665a S1665a S1674a S1674a U1549b U1568 U1606 St156 8 St1568 S1651a H1651a R1713b R1713b Gerdts H1780a S1749b S1749b S1749c S1749c S1651a <br>Gereld H1860a U1860a <br>Gereldes R1630a <br>Gerels H1780a H1824c H1860a <br>Gerelt H1780a H1780a H1780a H1824b Hm1780 S1568a S1829a S1829d S1840b S1860d <br>Gerelts H1824b H1840 H1840 H1860a Hm1860a <br>Gerh. 1749b H1860a S1749a S1749a S1749b S1749b S1749c S1749c S1749c U1749 St1749 <br>Gerholt S1630a <br>Gerits S1749b <br>Gerld U1549a U1549a <br>Gerlden R1473b U1473 U1473 U1473 <br>Gerldes S1535a S1549a <br>Gerldess S1473a <br>Gerldt S1535a U1535 <br>Gerleth S1549b <br>Gerlich S1397 S1630a S1630b S1674a B1674 R1713c <br>Gerlichs H1674 S1674a S1674a U1674 R1713c <br>Gerlitz H1665 S1665a S1665a S1665b S1665b <br>Gerlo U1535 <br>Gerit R1473b R1473b R1549b R1549b H1568 H1568 S1473a S1568b U1549b U1568 <br>Gerlts S1749c <br>Gerold S1606a S1749b 1699 B1665 <br>Gerolden U1606 <br>Geroldes S1606a U1606 U1665 <br>Geroldts B1665 <br>Gerollts B1651b <br>Gerolt R1606 H1606 H1606 H1606 S1665a S1674b S1860b B1674 <br>Gerolts H1606 H1606 S1674a S1674b <br>Geroltt H1651b <br>Geroltts St1651a <br>Gerrelt R1630a R1630a R1630b H1614 <br>Gerrelts 1614K <br>Gerrilt S1665b <br>Gerrilts S1665a <br>Gersen B1733 <br>Gert R1606 R1630a R1630a R1630a H1535 H1535 H1568 S1473b S1535b S1568a U1535 U1568 U1630a St1568 <br>Gerth R1549c <br>Ges. 1749b <br>Gesche S1665b S1674a R1651a <br>Gese R1473a S1535a S1535b <br>Geske R1630a <br>Geysske S1651a S1651a <br>Gherdes S1606a <br>Gisberta S1749a S1749a <br>Gode S1473b <br>Godeke U1415 <br>Goderwich H1665 <br>Goderwisch H1674 R1713b <br>Godewyss H1840 <br>Goederwys H1860a <br>Goldsmitt S1606a <br>Goldsmyth S1535a <br>Golltsmitt S1604 <br>Goltschmitt S1568a S1568a <br>Goltsmidt S1549b <br>Goltsmitt S1606b <br>Goltsmyth U1535 <br>Gottfr. H1824b <br>Gottken Hm1860b# <br>Gouderwisch H1780b <br>Gouderwiss R1568 R1606 R1630b <br>Goudewis 1749b <br>Gowe U1549b <br>Grelle S1606b <br>Greta S1549a S1549a U1549a <br>Grete R1473b R1535 R1568 R1630b S1473b S1568b <br>Gretenn U1568 <br>Gretha R1651a <br>Grethe R1665 R1675 <br>Grethen S1630a <br>Griathe R1665 <br>Griep S1749a S1749a S1812a S1812b S1829a S1840a S1860a <br>Grodhaus R1749a <br>Gronschildt R1713b <br>Grot R1568 <br>Groten U153S <br>Gruben R1840 R1860a R1860b <br>Gryp S1606a <br>Guderwys H1824a <br>Gudewys H1824a <br>Guterwiss R1549a <br>H. R1713a R1780 R1780 R1820b R1820b R1860a H1780a H1780a H1860b Hm1860a S1812a S1812b S1829d# S1840a S1840a S1840b S1840b S1860a S1860a S1860b S1860d S1860d St1860a St1860a B1840 U1840 B1860c <br>Hagedorn S1829e <br>Haicke B1665 <br>Haie R1549b U1549a <br>Haig R1549c S1549a U1549a U1549a <br>Haije S1604 S1699 U1604 1614K <br>Haijen 1699 <br>Haijens R1699 1699 <br>Haijes R1614 1699 <br>Haio R1535 <br>Haite U1549a <br>Hanekamp 1749b H1674 S1630a S1630b S1630b S1630b S1665a S1674a S1674b S1674b S1674b S1699 S1749a S1749a S1749a S1749a S1749a S1749a S1749a S1749a S1749b S1749b S1749b S1749b S1749c S1749c S1812b S1812c S1812c S1829e S1829e S182 9d S1840a S1860a S1860d S1860d <br>Hanenkamp H1665 S1568b S1606b S1606b S1606b S1665b S1665b S1665b S1651b H1651b <br>Hanenkampf R1713a <br>Hanenkampff R1713b <br>Hanenkamps S1651b <br>Hanken H1824d <br>Harbers R1713a <br>Hardenberg S1749c <br>Harke U1674 U1674 <br>Harm R1749c R1840 R1860b Hm1780 S1829a S1829b S1829e S1829d S1829e S1840b S1860d S1860e U1820a St1820a St1860c B1860c <br>Harm. R1820a S1829e <br>Harmen U1630b <br>Harmens U1630a <br>Harmenss R1630a R1630a R1630a <br>Harms R1749a R1749a R1749a 1749b 1749b 1749b H1824a H1824a H1840 H1860a Hm1824b S1860d S1860e St1820a B1749 B1749 B1820a B1820b B1840 U1840 U1860b U1860c U1860c B1860a B1860c <br>Hay R1749a R1749a 1749b 1749b St1749 B1749 R1713b R1713c R1713c <br>Haycke H1568 <br>Haye R1549a R1549a R1568 R1568 R1606 R1630a R1630a R1630a R1630b R1665 R1665 R1675 R1675 R1713a R1713a R1713a R1780 R1780 H1403 H1535 H1568 H1606 H1606 H1665 H1665 H1674 H1674 H1674 H1780a Hm1780 Hm1780 S1459 S1473a S1473a S1473a S1473a S1473b S1549a S1568a S1606a S1665b S1665b S1674b S1749c U1473 U1473 U1473 U1473 U1473 U1473 U1606 U1630a U1630b U1630b U1630b U1630b St1665 St1674 St1674 B1359 B1568 B1568 B1606 B1665 B1674 R1713b R1713b <br>Hayen S1606a U1549a St1606 R1713c <br>Hayens R1606 R1606 R1630a R1630a R1630a R1630a R1630a R1630a R1630b R1630b R1665 R1675 R1675 R1713a R1713a R1713a R1713a R1713a R1749a 1749b 1749b R1780 R1780 R1780 H1606 H1606 H1606 H1665 H1665 H1674 H1674 H1674 H1674 H1780a H 1780b U1606 U1630a U1630b U1674 U1749 St1606 St1674 St1674 St1820a B1749 H1651a R1651a R1651a R1651 St1651a St1651b <br>Hayenss R1665 U1665 <br>Hayge R1535 S1549b U1535 U1535 U1535 <br>Hayghe R1535 S1535a <br>Haygo R1535 <br>Hayicke U1568 <br>Hayke H1665 U1473 <br>Hayo U1749 St1606 B1415 H1651a St1651a St1651b B1651a <br>Hays R1651 <br>Hayten U1568 <br>Haytens U1630a <br>Haytes St1665 St1665 <br>Haytets U1606 <br>Hebergh S1651a <br>Heese R1820c <br>Heidhaus R1820a R1812 <br>Heie St1860c <br>Helen S1840a S1860a <br>Heije B1733 <br>Heijen B1733 <br>Heijens B1733 <br>Heiligsche H1606 <br>Heine B1568 <br>Heinr. R1820a H1824b H1860a H1860a S1812a S1860e S1840 <br>Heinrich H1860a <br>Helena S1749b <br>Hellmrich S1674b <br>Helm R1780 S1749a S1812c S1829d S1829e <br>Helm. S1749b S1749c S1749c S1812a S1812c S1829a S1829e <br>Helmeches U1630b <br>Helmerckes H1535 <br>Helmerich R1549a R1606 H1568 S1535b S1549b S1568a S1606b S1665b S1860d St1606 B1568 <br>Helmerichs S1812a S1812b S1812c B1606 <br>Helmerick R1473b H1535 <br>Helmerk U1630b <br>Helmerkes U1630a U1630b <br>Helmert R1713b <br>Helmichs R1651 <br>Hemeke R1568 <br>Hemke R1606 R1630b R1749a S1549a U1630a <br>Hemkens R1630b <br>Hemko H1535 <br>Hemme R16S0a H1674 <br>Hemmecke U1535 <br>Hemmeke S1535b <br>Hemmen R1473a <br>Hemmike U1568 <br>Hemmke S1606b <br>Hemmo S1651b <br>Hempe R1568 H1606 <br>Hen. R1749a <br>Hencke 1614K <br>Hendeke S1549b <br>Henderich S1630a <br>Henderichs S1630b <br>Hendrichs S1749c <br>Hendrick St1749 <br>Hendrikens R1630a <br>Heneke S1606a <br>Heneken H1780a <br>Henken H1824a H1824a H1824a H1824c H1840 H1840 H1840 H1860a H1860a H1860a H1860a H1860b H1860b Hm1780 Hm1824a Hm1824b Hm1860a <br>Henr. R1749a R1749a R1749a 1749b R1749c R1780 R1780 R1780 H1780a H1780a H1780b S1749b S1749b S1749b S1749c S1749c S1749c B1820a <br>Henrich R1665 R1665 R1675 H1665 H1674 H1780a S1614 S1665a S1665a S1665b S1674a S1674a S1674b S1674b S1674b S1749c U1665 U1674 St1674 St1674 <br>Henriches R1630b R1699 <br>Henrichs R1665 R1665 R1675 R1675 1749b R1749c R1749c R1699 H1780a H1780a H1780a H1780b S1665b S1674b S1749b S1749b S1749b S1749c S1749c S1812b S1812b S 1812b S1812c 1699 1699 St1749 B1749 B1749 B1749 B1820a <br>Henrick S1473a S1473b <br>Her S1535b <br>Herbert R1549a R1665 <br>Herberts R1665 <br>Herbors R1675 <br>Herborth R1675 <br>Hercke R1549a S1535b S1549a <br>Herde S1473a <br>Here S1812c S1812c <br>Heriberti R1651a <br>Herm R1713a R1860b H1860a S1749a S1840b S1840c U1549b <br>Herm. R1606 R1606 R1606 R1749a R1780 R1780 R1780 R1780 R1780 R1820b R1820b R1820b R1820b R1820b R1820c R1860a R1860a R1860b R1860b R1860b R1860b R1860b 1860c 1860c H1606 H1780a H1780a H1780a H1780b H1780b H1824a H1824a H1824d H1824d H1840 S1535a S1535a S1535b S1568a S1568a S1568b S1568b S1606a S1606b S 1606b S1630b S1749a S1749a S1749a S1749b S1749b S1749b S1749b S1749c S1812a S1812b S1812b S1812b S1812b S1812b S1812c S1812c S1829a S1829b S1829b S1829c S1829c S1829c S1829e S1829e S1829e S1840a S1840b S1840b S1860a S1860a S1860 b S1860b S1860b S1860b S1860b S1860b S1860d S1860d S1860d S1860e S1860f S1860f S1860# U1535 U1535 U1535 U1568 U1568 U1606 U1630a U1820b St1840 B1606 B17 49 R1713b U1860c <br>Herman R1665 R1665 R1675 R1675 R1713a H1568 H1606 H1665 H1665 H1665 H1665 H1674 H1674 H1674 S1473a S1473a S1473a S1473a S1473b S1549a S1549b S1630a S1630a S1630b S1665a S1665a S1665b S1665b S1665b S1665b Si665b S1674a S1674a S1674a S1674b S1674b S1674b S1674b S1699 U1606 B1733 S1651a S1651b H1651b R1713c <br>Hermann R1860a H1606 H1840 H1860a S1630b S1651a U1860b <br>Hermanni U1651b <br>Hermannss H1665 <br>Hermans R1713a H1606 H1674 S1568b S1630a S1665a S1665b S1674a S1674a S1674b S1674b S1674b St1665 St1674 S1651a S1651b S1651b H1651a H1651b R1713c <br>Hermanss S1473b S1473b S1535a S1606a S1665a S1665a S1665b <br>Hermen R1535 R1549a R1630a S1535a S1535a S1549b S1549b U1549a <br>Hermens S1630a S1630a S1630a U1630b <br>Hermes S1812a <br>Hermoes S1665a <br>Herms R1780 R1840 H1780a H1780a S1749a S1749c S1749c S1812c StB29a StB40c U1549a U1820b B1749 B1820a <br>Hermsz B1733 <br>Hernkens R1606 <br>Hero S1860d <br>Hesse S1630b <br>Heye R1473b R1780 R1780 R1820b R1840 R1860a R1860a R1860a R1860a H1780a H1780a H1824a H1824a H1824a H1824a H1824c H1824c H1824c H1840 H1840 H1860a H1860b H1860b H1860c Hm1824a Hm1824b Hm1860b S1812b S1812b S1812b S1829a S1829d S1829d S1860b S1860e S1860e U1820a U1820a U1820b U1820c St1665 St1820a St1820b St1840 St1840 St1860a St1860a St1860a St1860a B1820a B1820a B1820a B1820a B1840 U1840 U1860a U1860a U1860a U1860a U1860a U1860b U1860c B1860a B1860b <br>Heyeke S1674b <br>Heyen Hm1860a <br>Heyens R1749a 1749b R1820a R1820c R1840 R1860a H1606 H1824b H1840 H1840 H1840 H1860a H1860a H1860a H1860b Hm1824b Hm1824b Hm1824b Hm1860b S1812a S1812b S1812b S1812b S1812c S1829a S1829b S1829b S1829d S1829e S1829e S1829e S1829 e S1840a S1840b S1840b S1860b S1860b S1860b S1860e S1860f S1860f U1820a U1820a St1860a B1820a B1820c R1713b R1713b U1840 U1840 U1860a B1860b <br>Heyman R1713a <br>Heymann S1860b <br>Heymborch R1473a <br>Hilcke R1713a <br>Hill 1749b <br>Hill. 1749b <br>Hille R1606 R1630b S1473a S1768a S1568a U1473 <br>Hillen S1606a <br>Hilwert S1606b <br>Hina S1549a <br>Hindrich R1630b U1630a U1630a U1630b <br>Hindrichs R1630b R1630b <br>Hindrick U1630a <br>Hinnerk H1535 H1535 <br>Hinr S1860e <br>Hinr. 1749b R1820a R1820b R1820b R1820b R1820c R1840 R1840 R1860a R1860a R1860# R1860a R1860a R1860b R1860b R1860b 1860c 1860c H1606 H1824a H1824a H182 4c H1824c H1824d H1840 H1860a H1860b Hm1824b Hm1860a Hm1860b Hm1860b S1812a S1812a S1812a S1812b S1812b S1812b S1812b S1812b S1812b S1812c S1812c S1812c S1812c S1829a S1829a S1829a S1829a S1829a S1829a S1829b S1829b S1829b S1829b S1829e S1829e S1829e S1829d S1829d S1829d S1829d S1829e S1829e S1829e S1840a S1840a S1840a S1840a S1840a S1840b S1840b S1860a S1860a S1860a S1860a S18 60a S1860b S1860b S1860e S1860e S1860d S1860d S1860d S1860e S1860e S1860e S1 860e S1860e S1860f S1860f S1860f U1549b U1820a U1820a U1820b U1820c St1606 St1820a St1820c St1860b B1820a B1820a B1820b B1840 B1860a U1840 U1860a U1860a U1860b U1860b U1860b U1860b B1860a B1860a B1860b B1860c <br>Hinrich R1549c R1606 R1840 R1840 R1840 R1860a R1614 H1824a H1840 H1860a Hm1824b Hm1860a Hm1860b S1568a S1840c S1840c S1860b U1549a U1549b U1568 U1606 U 1606 U1606 St1568 R1651a U1651b R1713b R1713b R1713b R1713c R1713c R1713c R1713c <br>Hinriches S1606b <br>Hinrichs H1606 H1840 S1749b S1749b S1812b S1829a S1829b S1829b S1829e S1829 e S1840a S1840b S1860a S1860b U1820a St1820a St1820a St1840 St1840 St1860a S t1860c B1606 B1606 B1606 B1733 B1733 B1840 H1651a R1651 R1651 R1713b R1713c R1713c U1840 U1840 B1860a B1860a B1860b <br>Hinrick S1549b S1606a <br>Hisse U1473 U1473 B1568 <br>Hobe St1606 <br>Hocken R1713a R1713b R1713c <br>Hockens R1713a R1713a <br>Hoete B1568 <br>Hoeyke U1535 <br>Hofen U1860b# B1860c# <br>Hoffmann H1824b H1860b H1860b <br>Hole=hote? B1606 <br>Holder S1535b <br>Holken R1473a H1535 <br>Hollen R1549a R1549a R1549a R1549a R1549b R1549b R1549b R1549b R1549b R1549b R1549b R1549b R1549c <br>Hopken S1606b# <br>Hopkens S1699 <br>Hoppen St1568 <br>Hopsche St1606 <br>Hote U1549a <br>Hoten St1860c <br>Hoycken U1473 <br>Hoyens B1674 <br>Hoyte U1473 <br>Hubert S1568b S1630b <br>Hugo R1651 <br>Huntelmann S1812b S1812c# S1829b# S1829e S1840b S1860f# St1860c# <br>Hussel S1473a <br>Hya R1651 <br>Hylla R1651a <br>Hyssa H1651b <br>Hyttie R1651a <br>I. R1713b <br>I.=in R1713b <br>Ibeling 1749b R1713b <br>Ige R1549b <br>Im U1674 <br>Ippe R1549a R1549a R1568 R1568 R1568 H1568 <br>Ippen R1473a H1568 <br>Issme H1568 <br>Iwesme H1535 H1535 <br>Iwessmann R1549b <br>Iwessme R1549c <br>J. S1812a# S1812a S1812a S1812a S1812b S1812c# S1812c <br>Jabbrig R1713c <br>Jacops R1606 <br>Jakob R1535 R1549a R1568 S1749b S1749c S1812c S1840a S1840b S1860a S1860b <br>Jan R1840 R1860a <br>Janhsen H1674 H1674 St1749 B1674 U1860b <br>Jann U1665 <br>Jansen R1606 R1630a R1713a R1749a R1749a 1749b 1749b R1749c R1749c R1749c R1780 R1780 R1820b R1860b R1699 H1780a H1780a H1780a H1780a H1824d H1840 H1860c S1749a S1749a S1749a S1749c S1749c S1749c S1812a S1812a S1829a S1829b S1829b S1829e S1840a S1840a S1860a S1860d S1860d S1860d S1860d S1860d S1860d S1 860d 1699 U1820a U1820b U1820b U1820b St1749 B1606 B1820c B1820c B1840 R1713c R1713c R1713c U1860b U1860b B1860a B1860a B1860c B1860c B1860c <br>Janssen H1665 H1665 H1665 H1665 H1665 H1674 H1674 H1674 H1860a S1665a S1665a S1665a S1665b S1665b S1665b S1665b S1674a S1674a S1674b S1674b S1674b S1674b S1674b S1674b S1749b S1860d U1630a U1630a U1665 U1665 U1665 U1674 U1674 U1674 U1674 U1749 U1749 U1749 B1665 B1665 B1674 B1674 B1733 B1749 B1749 S1651a S1651b H1651a B1860b <br>Janssens S1651a <br>Joan R1749a R1749a R1749a R1749a R1749a 1749b 1749b R1749c R1820a H1780b S1749a S1749a S1749a S1749a S1749a S1749a S1749b S1749b S1749c S1749c S1749c S 1749c U1749 U1749 U1749 U1749 U1749 St1749 B1749 <br>Joannes S1705 <br>Joans H1780a <br>Joes S1535b <br>Joh R1780 R1713b <br>Joh. R1713a R1713a R1713a R1780 R1780 R1780 R1780 R1780 R1780 R1780 R1780 R1820a R1820a R1820a R1820a R1820a R1820a R1820a R1820b R1820b R1820b R1820b R1820b R1820b R1860a R1860b R1860b R1860b 1860c 1860c H1535 H1535 H1606 H1780a H1824a H1824b H1824c H1824d H1860b H1860b Hm1860a S1535b S1568a S1568b St606a S1606a S1606a S1606a S1606b S1606b S1606b S1606b S1606b S1606b S1812a S1812a S1812a S1812a S1812b S1812b S1812b S1812b S1812b S1812c S1812c S1812c S1829a S1829a S1829a S1829a S1829a S1829a S1829a S1829a S1829a S1829b S1829b S1829b S1829b S1829b S1829c S1829c S1829d S1829d S1829d S1829e S1840a S1840a S1840a S1840a S1840a S1840a S1840b S1840b S1840b S1840b S1840b S1840c S1860a S1860a S1860a S1860# S1860a S1860b S1860b S1860b S1860b S1860b S1860b S1860c S1860c S1860d S1860d S1860d S1860d S1860d S1860d S1860d S1860e S1860e S1860f S1860f S1860f U1535 U1820a U1820b U1820b U1820b U1820b U1820b U1820b U1820b U1820b St1749 St1820a St1820a St1820b St1820c St1820c St1860b St1860b St1860c B1820a B1820b B1820b B1840 R1713b R1713b R1713b R1713b R1713b R1713b R1713c R1713c R1713c U1860b U1860b U1860b B1860a B1860b B1860b B1860c B1860c B1860c <br>Johan R1568 R1606 R1630a R1630a R1630b R1630b R1630b R1780 R1459 H1568 H1604 H1665 H1665 H1674 H1674 R1699 H1780a 5l473a S1473b S1604 S1606a S1630a S1630a S1630a S1630a S1630b S1630b S1665a S1665a S1665b S1665b 1666S? S1674a S1 674a S1674b S1674b S1674b U1606 U1630a U1630a U1630b U1630b U1674 1699 St1665 St1674 St1674 B1568 B1568 B1568 B1606 B1674 B1733 S1651a S1651a H1651a H1651a H1651a H1651b St1651a St1631a St163la U1651a U1651b <br>Johann R1630a R1630a R1840 R1840 R1860b H1535 H1568 H1840 H1840 H1860b Hm1824a Hm1824b S1535a S1549a S1549a S1549b S1568a S1606a S1665b U1549b St1860a B1840 U1860b B1860a <br>Johannen S1699 <br>Johannss S1473b <br>Johans H1606 H1606 H1614 StS68a S1630a B1606 U1651# <br>Johansen=johan S1699 <br>Johanss S1549b U1630a U1630a <br>Johanssen R1630a R1630a U1630a <br>Jobs. U1568 <br>Jos B1860c <br>Josef H1824b H1840 S1829d S1840c <br>Joseph S1665a S1665b S1651a S1651a <br>Jour R1780 R1780 <br>Jssmans S1549a <br>Junge R1549b H1604 H1606 H1614 S1473a U1473 U1549a <br>Jungsthove Hm1860b# <br>Jungstovel Hm1824b# <br>Junje R1549c <br>Juren R1713b <br>Jurgen H1674# <br>Jutten S1459 <br>Kaiser S1840a S1860a <br>Kalde R1651a R1651 <br>Kanne S1812c S1812c S1829b S1829d S1840a S1860a S1860d <br>Kasp. R1820c U1860b U1860b B1860c <br>Kaspar 1860c Hm1824b Hm1860b B1733 <br>Kassen R1749a R1780 <br>Katuse R1473a <br>Kayser S1812b S1829a <br>Kemmetz R1606 <br>Kepp S1473a S1473b <br>Kercheer U1359 <br>Kercher U1415 <br>Kerckhoff H1674 H1651a <br>Kerhoff H1665 <br>Kerkhoff U1820a U1840 U1860a <br>Kerstien B1674 <br>Kiep S1630b S1665a S1674a S1674b <br>Kieps S1630a <br>Kintznacke St1568 <br>Kipe S1549a <br>Kiph S1568a <br>Klaren S1812b# S1860a# S1860d# S1860d# <br>Klassen R1780 S1829c S1829c S1860a <br>Klene U1473 U1473 U1535 U1535 U1568 <br>Klumpe S1840b S1860b S1860e <br>Knelangen S1860e <br>Knip R1780 1699 <br>Knipper S1840c S1860b <br>Knips R1713a <br>Knuck R1780 H1780a <br>Knucks Hm1860b <br>Koelkens=f.? B1606 <br>Koep R1549a R1665 H1674 H1674 S1606a S1674a S1674a S1699 <br>Koepes S1630a S1630b <br>Koeps H1674 S1606b <br>Kolde R1606 R1630b R1665 R1665 <br>Koldens R1630b <br>Kolders R1713a <br>Kollde R1675 R1675 <br>Kollmer S1829b S1840b <br>Koop R1749c R1780 R1820b H1840 H1860a S1829b <br>Koops H1824d H1840 Hm1824b <br>Kop R1630a H1665 H166S H1665 S1549b S1665a S1665d <br>Kopes R1630a S1535a S1535a R1713b <br>Kopess S1473b <br>Koph R1568 <br>Kopman R1473b <br>Kops H1780a H1780a H1780a H1780a <br>Kord B1733 <br>Koster R1820b# S1829a# <br>Kosters R1780# R1860b# S1812b# Si840c# S1840c# S1860c# S1860c# S1860d# <br>Krackenborch U1630a <br>Krakenborch U1549a U1606 U1606 <br>Krakenborgh U1535 U1674 <br>Kramer R1749c R1860a H1840 H1860a H1860C Hm1824a Hm1824b Hm1860a Hm1860a Hm1860a Hm1860b Hm1860b S1535b S1829e S1860f <br>Kremer S1473a S1535b S1549b <br>Kromer Hm1780# <br>Krone R1780 Hm1824a Hm1860a S1829d S1860e S1860e B1820a B1860a B1860c <br>Kruesse St1674 <br>Kruse R1535 R1568 U1549a SU606 St1820b St1820b St1820c St1820c St1860b St1860b St1860c St1860c B1606 B1606 B1840 B1860a B1860b <br>Krusen St1568 St1665 <br>Krusse U1549b U1630b <br>Kuper R1780 S1535b U1535 U1549b U1606 U1606 U1630a B1604 <br>Kuster R1780# S1749a# St1749# <br>Kyp R1535 <br>Kypes S1606a <br>Kypp S1473a <br>L. H1780a S1840b <br>Laing S1829b <br>Lamping 1749b R1780 <br>Lampingh R1749a <br>Lange H1568 U1473 <br>Lantat S1674a <br>Lanwer St1860c <br>Latgers 1749b 1749b R1749c <br>Latteman S1549a <br>Latz U1549b <br>Lau 1860c <br>Laute S1768a <br>Lautet H1665 H1674 H1674 H1674 H1840 H1860a S1665a S1699 U1568 B1820c <br>Lautets H1674 <br>Lautett H1651a <br>Lautitts S1651# <br>Lautitz H1665 <br>Lautz S1568a S156Bb <br>Lautzes S1630a S1630a <br>Lautzet S1630b <br>Lawteths S1606a <br>Lawthet S1606b <br>Lehrer St1749 <br>Lenes S1549b <br>Lindemann S1812e S1829b S1840a S1860a <br>Littmathe R1820a R1840 R1840 R1860a St1820a St1820c St1860b St1860c <br>Lneker=lueker? S1840a <br>Lobbens R1713a U165lb <br>Loe S1606a <br>Lofen S1549a <br>Lohts R1713b R1713b R1713c <br>Loningen U1549b# <br>Lorup H1535 <br>Lorupen S1606b <br>Lotets H1780a <br>Lotje H1780a <br>Lotjens Hm1780 <br>Lotkens R1713b R1713b <br>Lotte R1713c <br>Lotten R1713c <br>Loutet Hm1824b <br>Loutets H1824a B1749 <br>Loutje H1840 <br>Loutjens R1749c H1860a Hm1824a <br>Luates S1549b <br>Lub. S1860a# S1860a# S1860a# S1860d# S1860d# <br>Lubbe S1473b S1535a S1549a S1568b S1630a S1665a S1674a# <br>Lubbens S1651a# R1713b <br>Lubbers R1630b S1665b# S1674b# S1674b# S1812b# S1812c# S18l2c# S1812e# S1812c# S1829a# S1829b# S1829b# S1829b# S1829c# S1829c# S1840a# S1840a# S1840b# S1860a# S1860a# S1860a# S1860d# <br>Lubbert R1535 R1568 R1606 R1606 R1630b H1780b H1824a# S1535a S1604 S1606b S1606b S1606b S1665b S1749b S1829b# S1840a# S1860b# U1568# U1606 St1568 <br>Lubberth S1549a <br>Lucas 1749b 1749b H1840 H1860b S1829a S1840a S1860a St1840 St1860a B1674 B1733 B1749 B1820a B1820b B1840 B1840 B1860a B1860a B1860b <br>Luchtenborg S1812b# S1829a# S1840b# S1860b# S1860b# S1860f# <br>Lucia R1749a <br>Lucker S1860a <br>Ludeke S1606b <br>Ludmilla S1749b S1749c <br>Ludset U1665 U1674 <br>Ludwig Hm1860b <br>Ludzert H1535 <br>Luettes S1549a <br>Lukas S1812a <br>Lukassen U1820b B1820a <br>Luke St1665 <br>Luker S1840c S1860c <br>Lumke S1651a S1651a <br>Lumken S1860d# <br>Lummeke H1568 S1665b S1674b# <br>Luncke H1651b# <br>Lunke H1651a# <br>Lutedes H1535 S1535b S1535b <br>Lutet R1473a R1473a H1824b S1473a S1473a S1535a S1535a <br>Lutitz H1665 <br>Lutje B1733 <br>Lutjens H1824a B1820a <br>Luttecke U1535 <br>Lutteke S1549b <br>Lutten R1630a <br>Luttes S1549b <br>Luttke R1568 H1568 B1568 B1568 U1651a <br>Luwtet H1606 <br>Luwtets S1614 <font size=5>Noomen [[Persoonenoomen|A-F]] [[Persoonenoomen2|G-L]] [[Persoonenoomen3|L-X]]</font> [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Seelterlound]] cjr8e3x9in4yzswd58du05riw7qrivx 14 786 106609 61673 2013-04-04T20:25:54Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9752019]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki . [[Kategorie:Physik]] buifqpgabdugevifkkku55ysl0dg97w 0 787 112610 103240 2016-07-07T10:12:24Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="1" style="float:right; empty-cells:show; margin-right:0em; margin-left:1em; margin-bottom:0.5em; background:#e3e3e3; font-size:90%" ! colspan="2" bgcolor="cef2e0" | <font size="+1"> Uetersen |-bgcolor="#FFFFFF" | colspan="2" align="center" bgcolor="#FFFFFF" |[[Bielde:Uetersen Stadtwerkehaus.jpg|250px]] |- |-bgcolor="#FFFFFF" ! align="center" | <small> <br /></small> ||<small> Tiedsone :<br /> [[UTC]] +1/Suumer UTC +2</small> |- |- bgcolor="cef2e0" ! Woapen ! Loage in Düütsklound |-bgcolor="#FFFFFF" | [[Bielde:Uetersen Wappen.png|center|100px|Woapen fon Uetersen]] | style="background: #ffffff;width: 145px;" | [[Bielde:Lage des Kreises Pinneberg in Deutschland.png|100px|Lage in Düütsklound]] |- !colspan="2" bgcolor="cef2e0" | Basisdoaten |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Besirk''' || 11.43&nbsp; km² <small> Stääd </small> |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Ienwoonere''' || 17.865 <small> (12/2006) </small> |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Ienwoonere pro Km²''' || 1,563 |-bgcolor="#FFFFFF" |'''uur Seeniveau''' || 6 m |- !colspan="2" bgcolor="cef2e0" | Regierenge |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Lound''' || [[Düütsklound]] [[Bielde:Flag of Germany.svg|25px]] |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Buundeslound''' || Släswiek-Holstein |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Buurmäster''' || Wolfgang Wiech <small> sänt 2003 </small> |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Politiske Paatäie''' || paatäiloos |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Websiede''' || [http://www.uetersen.de/german Uetersen] |} '''Uetersen''' (uk ''Rosenstadt Uetersen'') is ne Stääd in dän [[Kring Pinneberg]] in [[Släswiek-Holstein]], [[Düütsklound]]. Dät Gebiet fon Uetersen is sowät 11,50 km². Uetersen häd n Ienwoonertaal fon 17.865 (2006). == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.Uetersen.de Websteede fon Uetersen] [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] cxgdvca66wih5xjdvo0q8bw65xgep9q 0 788 122478 112593 2023-04-17T23:32:44Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki {| cellpadding="2" style="float: right; width: 307px; background: #e3e3e3; margin-left: 1em; border-spacing: 1px;" |+<font size="+1">'''Släswiek-Holsten'''</font><br />'''Schleswig-Holstein'''<br /> ! Flaage ! Woapen |- align="center" | style="background: #ffffff;width: 145px;" | [[Bielde:Flag of Schleswig-Holstein.svg|150px|Flaage fon Släswiek-Holstein]] | style="background: #ffffff;width: 145px;" | [[Bielde:Coat of arms of Schleswig-Holstein.svg|80px|Woapen fon Släswiek-Holstein]] |- style="background: #ffffff;" align="center" |- ! colspan="2" | Boasisdaten |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Hööftstääd]]: || [[Kiel]] |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Fläche]]: || 15.799,38 [[Quadroatkilometer|km²]] (''pos'') |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Ienwoonere]]: || 2.837.021 <small>''(30.09.2007)''</small> (''pos'') |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Befoulkengstichte]]: || 179,6 Ienwoonere/km² |----- bgcolor="#FFFFFF" | [[Oarbaidsloosegaid]]: || 7,8 % ''<small>(Dez. 2007)</small>'' |---- bgcolor="#FFFFFF" | Skeelde: || 5.841 € pro Ienwooner <small>''(2004)''</small> |---- bgcolor="#FFFFFF" | Skeelde touhoope: || 23,01 Mrd. € <small>''(jan. 2008)''</small> |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[ISO 3166-2:DE|ISO 3166-2]]: || <tt>DE-SH</tt> |---- bgcolor="#FFFFFF" | Offizielle Websiede: || [https://web.archive.org/web/20150416175314/http://www.schleswig-holstein.de/ www.schleswig-holstein.de] |- ! colspan="2" | Politik |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Ministerpräsident]]: || [[Peter Harry Carstensen]] ([[Christlich Demokratische Union Deutschlands|CDU]]) |---- bgcolor="#FFFFFF" | Rejierjende Paatäien: || [[Christlich Demokratische Union Deutschlands|CDU]]-[[Freie Demokratische Partei|FDP]]-Koalition |---- bgcolor="#FFFFFF" | valign="top" | Sitferdeelenge in n Loundesdai<br />(69 Sitte): | CDU 30 SPD 29 FDP 4 B90/Grüne 4 SSW 2 |- style="background: #ffffff;" ! colspan="2"|[[Bielde:Sitzverteilung Landtag Schleswig-Holstein.png|280px]] |---- bgcolor="#FFFFFF" | lääste Köär: || [[20. Februoar]] [[2005]] |---- bgcolor="#FFFFFF" | naiste Köär: || [[2010]] |- ! colspan="2" | In dät Parlament |---- bgcolor="#FFFFFF" | Stämmen in dän [[Buundesräid]]: || 4 |- ! colspan="2" | Koarte |---- bgcolor="#FFFFFF" | colspan="2" align="center" | [[Bielde:Deutschland Lage von Schleswig-Holstein.svg|280px|Lound Släswiek-Holstein in Düütsklound]] |} '''Släswiek-Holsten''' ([[Noudfräisk]] ''Slaswik-Holstiinj'', [[Hoochdüütske Sproake|Hoochdüütsk]] ''Schleswig-Holstein'', [[Deensk]] ''Slesvig-Holsten'') is een fon do säkstien Buundeslounde fon [[Düütsklound]]. Släswiek-Holsten lait twiske [[Noudsee]] un [[Aastsee]] (Baltiske See). Haudstääd is [[Kiel]]. == Kringe == * [[Kring Dithmarschen|Dithmarschen]] * [[Kring Herzogtum Lauenburg|Herzogtum Lauenburg]] * [[Kring Nordfriesland|Nordfriesland]] * [[Kring Ostholstein|Ostholstein]] * [[Kring Pinneberg|Pinneberg]] (mäd [[Hälgelound]]) * [[Kring Plön|Plön]] * [[Kring Rendsburg-Eckernförde|Rendsburg-Eckernförde]] * [[Kring Schleswig-Flensburg|Schleswig-Flensburg]] * [[Kring Segeberg|Segeberg]] * [[Kring Steinburg|Steinburg]] * [[Kring Stormarn|Stormarn]] === Kringfräie Stääde === * [[Flensburg]] * [[Kiel]] * [[Lübeck]] * [[Neumünster]] === Regione === * [[Noudfräislound]] {{Buundeslounde fon Düütsklound}} [[Kategorie:Släswiek-Holsten| ]] pjj1m5lru51t0rvurd36574fqhq41ls 0 789 122870 120579 2023-10-06T00:09:25Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''Käädenfusion''' is dät Touhoopesmilten fon do Käädene fon ferskeedene [[Atom|Atome]], wierbie n uur chemisk [[Element]] bilded wäd. Wan Atome fon lichte Elemente as [[Woaterstof]] touhoopesmilte, wäd hierbie sowät 0,67% fon ju Masse uumesät in [[Energie]], ju der uurswain bruukt wäide kon. Dät Fusierjen fon sweere Atome deerjuun kostet Energie. Die Uurgong twiske ‘licht’ un ‘sweer’ lait hierbie bie dät Element [[Iersen]]. Eer in 1938 die düütske Physiker [[Hans Bethe]] dän Idee foarstoalde dät ju [[Sunne]] un do [[Stierne|Stiernen]] hiere Energie ärreegje truch Käädenfusion, waas dät n Räätsel wier aal ju Energie häärkoom. Aal in ju Tied bekoande chemiske Reaktione lääwerden deerfoar fuuls tou min Energie. Ju Sunne wondelt pro Sekunde 600 Millionen Tonnen Woaterstof uume in 596 Millione Tonnen Helium. Die Unnerskeed in Masse, fjauer Millione Tonnen, is in Energie uumewondeld, wierbie ju berüümde Formel fon [[Albert Einstein]], [[Massen-Energierelation|''E'' = ''mc''²]] jält. Käädenfusion is uk ju Energiewälle fon n [[Woaterstofbombe]], ju fuul kräftiger waas as ju in do fjautiger Jieren äntwikkelde [[Atomkleeuwengsbombe]]. Käädenfusion is nit ne Kättenreaktion, deer wäide neen litje Deele bie fräi, do ne näie Fusion feruurseekje konnen. Die Prozess kon bloot tougoang heelden wäide unner extrem hooge Temperatuur un Druk, as do uk härskje ruund dän Middelpunkt fon ne Stierne. Käädenfusion lät, uurs as [[Käädenkleeuwenge]], nit noodweendigerwiese [[Radioaktivität|radioaktive]] Materioalien bääte as Ougefal. Deeruum fersäike Wietenskuppere Käädenfusion ap Äide tou äntwikkeljen as skeene un sichere Energiewälle. Dät Gefeete oawers, wierbinne ju Reaktion geböärt, kon truch Bestroalenge wäil radioaktiv wäide. == Reaktion == [[Bielde:Deuterium-tritium fusion.svg|thumb|right|245px|Schematiske Wiergoawe fon Käädenfusion<br>Swot sunt Neutrone, orange sunt Protone]] Bie ju Käädenfusion, ju der foar Gebruuk in Fusionreaktion ferwoand wäide skäl, wäd n [[Deuterium]]kääden ''D'' ([[Woaterstof]] mäd 1 [[Neutron]]) un n [[Tritium]]kääden ''T'' (Woaterstof mäd 2 Neutrone) uumewondeld in n [[Helium]]kääden ''He'', Energie, un een [[Neutron]] ''n''. Ju Formel: ''D + T => <sup>4</sup>He + n + 17.6'' [[Elektronvolt|MeV]] Hierbie ferträt die Bedraach 17,6 ju fräiwäidende Energie, in Mega-Elektronvolt (kiekje uk bie [[Massen-Energierelation]]). Uum Käädene touhoopesmilte tou läiten is ne groote [[kinetiske Energie]] nöödich uum do Käädene bienuur tou brangen, do der hiere Elektroneskille al looswuuden sunt. N Gas dät der bestoant uut positiv leedene [[Atomkääden|Atomkäädene]] un negative fräie [[Elektrone]] hat n [[Plasma]], wät wäil ju fjoode [[Aggregattoustand]] naamd wäd. Eerste wan do Käädene tichte genouch bienuur kuume, kricht ju ounluukende [[stäärke Wikselwierkenge]] der Ienfloud ap un kon ju ousteetende Kraft twiske positive Käädenleedengen tounichte moaked wäide un fangt ju Fusion oun. Atomkäädene hääbe in n Prinzip genöigend Gauegaid bie sowät 15 Millione Groad Celsius. Foar n akzeptoabelen Fusionärdraach skäl ju Temperatuur oawers noch sowät tjoonmoal haager lääse, sowät 150 Millione Groad Celsius. Uum do Atome unner äidske Uumstände so heet tou kriegen dät jo n Plasma bildje, wäd oafte n [[Elektriske Stroom|elektrisken Stroom]] truch dät Gas loope lät of wäide do Atomkäädene bestroald mäd [[Mikrowällen-Stroalenge]]. == Magnetiske Iensluutenge == Neen eensich Materioal kon do foar Fusion nöödige Temperatuure wierstounde. In dän Fusionreaktor mout dät Plasma deeruum altied ap sicheren Oustand fon ju Wooge heelden wäide. Uum deerfoar tou suurgjen, wäd dät Plasma fäästheelden in n magnetisk Fäild: Atomkäädene sunt positiv leeden un ju [[Lorentzkraft]] ap do Käädene suurget deerfoar, dät dät Plasma in dät magnetiske Fäild n uungefeer kring- of spiroalfoarmigen Boan foulget uum do Fäildlienjen tou. Dät Magnetfäild is sodoane bilded, dät Käädene do der uut dän Kring äntkuume wollen, deeroun truch dän Lorentzkraft tourääch taid wäide. == Trääghaidsiensluutenge == Bie ne twäide Methode uum tou behärskede Käädenfusion tou kuumen, wäide litje holle Kuugele fäld mäd ne Deuterium-Tritium-Miskenge, fon moorere Sieden beskeeten mäd Hoochlaitengs-Energie-Bunnele ([[Laser]]e). Ju Buutersiede fon sun litje Kuugel explodiert, wiertruch dän Inhoold touhoopetaid wäd, so dät Käädenfusion aptreede kon. Moorere tjoon Kuugele mouten ap ju Wiese tou Käädenfusion broacht wäide uum n substantiellen Energie-Ärdraach tou kriegen. Foarallen in do USA wäd mäd ju Methode experimentierd. Reekenprogrammatuur ju der foar dät Touhoopetaien fon do litje Kuugele anwoand wäd, stimt uureen mäd ju der bie ju Äntwikkelenge fon Woaterstofbomben anwoand wäd. Ju Laserapparatuur, ju der bie dissen Typ Unnersäikenge benutsed wäd, is gans groot. Dissen Wai ätter behärskede Käädenfusion foar Elektrizitäts-Ärreegenge in grooten Uumfang häd in de Waareld nit ju grootste Priorität. == Wietenskuppelke Unnersäikenge == Dät Siel fon ju internationoale Fusionsunnersäikenge is dät Realisierjen fon n Prototyp Fusion-Energiezentroale, die der do Anfoarderengen äntspräkt, ju ju Sälskup stoalt: sicher, dääged, ruum Fjuurenge foarhounden, minimoale Uumwaareld-Belastenge un ekonomisk loonjend. In dät lääste Jiertjaand sunt wichtige wietenskuppelke un techniske Näierengen moaked wuuden in ju Fusionsunnersäikenge. Dät groote Problem is aaltied weesen, wo me ju Reaktion ‘iensluute’ kon. Bie do maaste experimentelle Installatione wäd deerbie dän buppe erwäände Prinzip fon magnetiske Iensluutenge anwoand. Uum dät foarnuur tou kriegen is technisk ne groote Hääruutfoarderenge. In 1979 wuude in [[Groot-Britannien]] ounfangd mäd dän Bau fon dän [[Joint European Torus]] (JET), die der 1983 in Bedrieuw nuumen wuude. Die JET waas die eerste [[Tokamak]] in de Waareld, wieroun mäd ju ächte Fusionfjuurenge, Deuterium un Tritium, oarbaided wuude. In disse Zentroale is dät geloangen, 16 Megawatt an Laistengte tou ärreegjen, man deertou bruukten do 25 Megawatt! Wan der also neen netto Energie-Produktion waas, is die JET noch altied Waareldmäster in dät Ärreegjen fon Fusionsenergie. Siet 2006 oarbaidet ju Fusion-Gemeenskup an n groot internationoal Fusions-Experiment, die [[ITER]]. ITER hat ''International Thermonuclear Experimental Reactor'' un is n Unnerniemen fon Europa, Ruslound, do USA, China, Indien un Suud-Korea. ITER, die der ätter ju Ferwachtenge uum 2016 in Bedrieuw kumt, mout wiese dät Fusion ap Äide muugelk is. ITER wol 500 Megawatt produzierje, tjoonmoal moor as nöödich uum ju Reaktion tougoang tou brangen. Die Reaktor wäd baud in [[Caderache]] in Suud-[[Frankriek]] Wäkke Unnersäikere sunt tougoang mäd Unnersäikenge ätter [[koolde Fusion]], d. h. Käädenfusion bie Ruumtemperatuur. Bit nu sunt do Fersäike noch altied nit reproduzierboar un disse Lienje fon Unnersäikenge wäd min iedenst nuumen. Pons un Fleischmann kwieden, dät jo Käädenreaktion kreegen bie [[Sonolumineszenz]]fersäike in [[deuterium|deuterierd]] Azeton, wierbie gans litje Luftbläisen in ne Flüssigkaid kräftich kollabierje. Bee sunt bit ap nu nit bewiesd. ==Ferbiendenge== {{commonsLittik|Nuclear fusion|Käädenfusion}} *[https://web.archive.org/web/20161215103736/http://nuclearfiles.org/ NuclearFiles.org] Ne Samlenge fon Dokument, mäd Beluukenge tou dät Themoa Käädenfusion <small>''ängelsk''</small> * [http://www.tab-beim-bundestag.de/de/publikationen/berichte/ab075.html Ättergjucht 75 fon n TAB uur Käädenfusion] <small>''düütsk''</small> ;Organisatione *[http://www.iter.org/ ITER (International Thermonuclear Experimental Reactor) Websiede] *[https://web.archive.org/web/20210319230253/http://www.fusion.org.uk/ CCFE (Culham Centre for Fusion Energy) Websiede] *[https://web.archive.org/web/20090723101818/http://www.jet.efda.org/ JET (Joint European Torus) Websiede] {{GalerieArtikkel}} [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Käädenphysik]] [[Kategorie:Käädenchemie]] 916a6c4p7qhq7kw3p9bp4l9fdagclje 10 790 107070 107059 2013-04-22T11:50:14Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11141369]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{#switch:{{#expr: ({{{1}}} div 1000) mod 5}}|0=|4=MMMM|3=MMM|2=MM|1=M}}<!-- -->{{#switch:{{#expr: ({{{1}}} div 100) mod 10}}|0=|9=CM|8=DCCC|7=DCC|6=DC|5=D|4=CD|3=CCC|2=CC|1=C}}<!-- -->{{#switch:{{#expr: ({{{1}}} div 10) mod 10}}|0=|9=XC|8=LXXX|7=LXX|6=LX|5=L|4=XL|3=XXX|2=XX|1=X}}<!-- -->{{#switch:{{#expr: {{{1}}} mod 10}}|0=|9=IX|8=VIII|7=VII|6=VI|5=V|4=IV|3=III|2=II|1=I}}<noinclude> Dät is n foarloage foar {{foarloage|Romeinsk}}. <!--[[Kategorie:Wikipedija:Foarloage foar foarloagen]]--> </noinclude> golbrsh0wocg7t4w7xp028rk7djff6f 10 791 107694 106683 2013-08-01T21:26:06Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3926051]] wikitext text/x-wiki <code>&#x7b;{{{#ifeq:{{{2|}}}|subst|subst:}}{{#ifexist:Foarloage:{{{1}}}|[[Foarloage:{{{1}}}|{{{1}}}]]|{{{1}}}}}}}</code><noinclude>{{Dokumentation}} <!--[[Kategorija:Předłoha:Formatowanska pomoc|P]] --> </noinclude> fqro5igt6cfyulxh8xvbus5z2pyt4we 10 792 103243 102467 2013-03-07T22:36:18Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 51 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5410454]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki <span style="text-decoration:overline;">{{{1}}}</span><noinclude> <!--{{Dokumentacija za předłohu|1=--> ==Siel== Sät ne Lienje buppe dän Text. <!--}} [[Kategorija:Předłoha:Formatowanska pomoc]] --> </noinclude> 883gfdmeyrousdgd2ag6xzmqslibs21 0 793 120747 110817 2022-05-09T21:52:17Z Per Vers, diktare 12407 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nirvana around 1992.jpg|thumb|right|160px|Kurt Cobain (1992)]] '''Kurt Donald Cobain''' ([[20. Februoar]], [[1967]] – [[5. April]], [[1994]]) waas n [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Amerikoansken]] [[Musiker]], ap bääste bekoand foar sien Rullen as Sjunger, Guitarist un Soangskrieuwer fon ju Band [[Nirvana]] uut Seattle. {{Normdaten|TYP=p|GND=119167735|VIAF=66668107}} {{SORTIERUNG:Cobain, Kurt}} [[Kategorie:Musiker]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] 4j2bt87w78d5iheawl5t027izwqxfmf 0 800 119713 103245 2021-02-08T17:33:17Z Pyt 12 /* Atomtheorie */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Atom.png|thumb|right|200px|Heliumatom. Die Kääden, mäd two Protone (rood) un two Neutrone (gräin), is uumroat fon two Elektrone (jeel).]] Dät '''Atom''' is ne submikroskopiske Struktur, ju der in aal gewöönelke Materie foarkumt. Atome bestounde uut subatomiske Deele: [[Elektron]]e, [[Proton]]e un [[Neutron]]e. Atome hääbe ju Drift, sik tou kombinierjen uum [[Moleküle]] tou bildjen. N Woatermolekül toun Biespil bestoant uut two [[Woaterstof]]atome un een [[Suurstof]]atom. Atome sunt do fundamentelle Bausteene fon ju [[Chemie]] un do wäide in [[chemiske Reaktione]] sieläärge nit fernichted. Dät rakt bloot 91 Typen fon chemiske Bausteene of chemiske [[Elemente]], do in ju Natuur ap de Äide fuunen wäide. Jo wäide klassifizierd in ju [[periodiske Tabelle]]. Ju Klassifikation is gruunded ap ju Antaal Protone in dät Atom. Uur Typen Atome konnen kunstelk moaked wäide, man do sunt nit stabil un breeke bie litjen oawe ätter natüürelke chemiske Elemente truch [[Käädenkleeuwenge]]. Atome fon dätsälge Element konnen ferscheedene [[Radioaktivität|radioaktive]] Oainskuppe hääbe, gruunded ap ju Antaal Neutrone in dän [[Atomkääden|Kääden]]. Atome mäd jusälge Taal Protone, man ferscheedene Taale Neutrone, wäide [[Isotop]]e fon dätsälge chemiske Element naamd. Deeruum dät Atome alleweegense foarkuumen dwo, sunt do al jierhunnerteloang Fäild fon Studium. Apstuuns gjuchte do Unnersäikengen sik foarallen ap [[Kwantum-Effekt]]e, as in Bose-Einstein-Kondensaat. == Atomtheorie == Ju [[Atomtheorie]] is ne Theorie uur dät Weesen fon ju Materie. Ju Theorie kwäd, dät aal Materie uut Atome bestoant. Do griechiske Philosophe, as [[Leucippus]] un [[Democritus]], hääbe uur dät Weesen fon ju Materie ättertoacht. Hiere Toanken häd, eenfach gekweeden, dissen Wai foulged: Wan n Materioal as t.B. Gould ap breeken wäd, annert dät Weesen fon do litje Stukke sik nit - dät is noch altied Gould. Do Griechen hääbe spikkelierd dät, wan do Stukke in noch litjere Stukke apbreeken wäide, der woarschienelk n Stoadium kuumen däd, wier do litje Deele nit fääre apbreeken wäide konnen. In dät Griechiske betjut dät Woud “atomos” ‘nit scheedboar’. Dät is wierhäär dät Woud ‘Atom’ oulat is. == Struktuur == === Sub-atomiske Partikele === Atome bestounde haudseekelk uut loose Ruumte, man uk uut litje subatomiske Deele. Midde in dät Atom is n litje positive leedenen Kääden, die der bestoant uut Nukleone, as me do Protone u n Neutrone touhoope naamt. Die Räst fon dät Atom bestoant uut do smiedige Elektroneschille. Deerbie häd n Proton ne positive elektriske Leedenge un n Elektron ne ieuwen groote negative Leedenge. In n neutroal Atom is deeruum ju Antaal Protone un Elektrone gliek un sunt do Leedengen juununner uutwain. Leedene Atome wäide Ione naamd. Atome mäd minner Elektrone as Protone hääbe ne positive Leedenge un sunt bekoad as Katione. Deer juunuur hääbe Atome mäd moor Elektrone as Protone ne negative Leedenge un do wäide as Anione beteekend. Elektrone traale uum dän Kääden tou mäd groote Gauegaid. Jo traale uk in ferscheeden Oustande fon dän Kääden. Me kwäd, dät do Naiste an dän Kääden kuume in een Schil foar un do der fääre wäch sunt in wier n uur Schil. Älk Schil kricht n Nummer: dät Naiste an dän Kääden is Schil 1, dät foulgjende fon dän Kääden ou reekend wäd Schil 2 naamd, usw. Die Kääden is moor as 100.000 Moal litjer as dät Atom; ju Grööte fon dät Atom wäd also bestimd truch ju Grööte fon dät buuterste Elektronschil. Wan wie n Atom fergratterjen dieden tou ju Grööte fon gans Seelterlound, dan waas die Kääden deer midde oane noch litjer as sun litjen Golfbaal! === Elemente un Isotope === Atome wäide gewöönelk klassifizierd ätter hiere [[Atomtaal]]e, do der stimmen dwo tou ju Taal Protone in dät Atom (in näitroale Atome is dät gliek an ju Taal Elektrone). Ju Atomtaal bestimt ju Familie of dät Element, wier dät Atom tou heert. Koolstof-Atome sunt toun Biespil do eensichste Atome, do der 6 Protone änthoolde. Aal do Atome mäd jusälge Atomtaal deele ne wiede Ferscheedenhaid fon physiske Oainskuppe un ferhoolde sik chemisk gliek. Do ferscheedene Typen Atome wäide in ju periodiske Tabelle beteekend. Ju[[Massentaal]] of Nukleontaal tält do ganse [[Protone]] un [[Neutrone]], do der in dät Atom foarkuume. Ju Antaal Neutrone häd naan Ienfloud ap ju Elementklassifikation fon n fon n Atom. N chemisk Element is also n e ganse ‘Atomfamilie’un deeroun konnen also ferscheedene Atomtypen foarkuume, do der jusälge Atomtaal hääbe, man ferscheedene Massentaale. Do Atomtypen wäaide dan Isotope fonnunner naamd. Uum n [[Isotop]] fon n uur Isotop in sien Elementfamilie tou unnerscheeden, schrift me bääte dän Noome fon n Element sien Massentaal, t.B. Koolstof 14 (wät bestoant uut 6 Protone un 8 Neutrone in älk Atom}. Dät eenfachste Atom is dät Woaterstof-Atom, mäd Atomtaal fon 1 un wät bestoant uut n Proton un n Elektron. Die Woaterstof-Isotop die der 1 Neutron äkstroa änthaalt, wäd [[Deuterium]] naamd, un die Woaterstof-Atom mäd two äkstroa Neutrone hat [[Tritium]]. Do Isotope wieren n Themoa, wät gjucht Interesse in ju Wietenskup apruupen häd, foarallen in ju äddere Äntwikkelenge fon ju [[Quantentheorie]]. === Buuterste Schille un Ferbiendenge === Dät chemiske Ferhoolden fon Atome is haudseekelk tou tonkjen an ju Interaktion twiske hiere Elektrone. Foarallen do Elektrone in dät buuterste Schil, do der Valenz-Elektrone naamd wäide, hääbe dän grootsten Ienfloud ap dät chemiske Ferhoolden. Käädenelektrone (do, do der nit in dät buuterste Schil foarkuume) spielje wäil ne sekundäre Rulle, haudseekelk weegen dät Ouschirmengseffekt fon ju positive Leedenge in dän Atomkääden. Älk Schil uum dän Kääden tou kon man ne bestimde Taal Elektrone bierge:<br /> Schil 1: - 2 Elektrone<br /> Schil 2: - 8 Elektrone<br /> Schil 3: - 8 of 18 Elektrone (ouhongich fon dät Element wier sik dät uum honnelt)<br /> Älk Atom, wät n ful (of loos) buuterst Schil häd, is moor stoabil. Atome beloangje ju Stoabilität truch Elektrone tou deelen mäd Noaber-Elektrone of truch Elektrone fon uur Atome gans un goar wächtouhoaljen. Wan Elektrone deeld wäide, wäd ne kovalente Ferbiendenge bilded. Kovalente Ferbiendengen sunt do stäärkste atomiske Ferbiendengen. Ap disse Wiese blieuwe Atome touhoope in Gruppen, do der Moleküle naamd wäide. Do Elektrone in dät buuterste Schil traale dan uum aal do Atome tou, wät älk individuel Atom dan lät mäd n ful (also stoabil) buuterst Schil. Wan een of moorere Elektrone gans fon n Atom wächhoald wäide truch n uur Atom, dan wäd n Ion bilded. Ione sunt Atome, do der ne Netto-Leedenge hääbe, infoulge fon dät Uungliekwicht in ju Taal Protone un Elektrone. Wäkke Atome, as [[Natrium]], hääbe man een Elektron in dät buuterste Schil. Uur, as [[Chlor]], hougje juust man een Elektron, uum dät buuterste Schil fultoumoakjen. Wan Natrium-Atome Kontakt moakje mäd Chlor-Atome, dan rakt älk Natrium-Atom sien buuterste Elektron ou an n Chlor-Atom. Do Natrium-Atome kriege dan ne positive Leedenge un do Chlor-Atome ne negative Leedenge. Dät Ion dät dät Elektron ‘stuulen’ häd, wäd dät Anion naamd un is negaitiv leeden. Deerjuun wäd dät Atom dät sien Elektron ferlädden häd, n Kation naamd un is positiv leeden. Katione un Anione wäide ätternunner tou leeken infoulge fon do Coulombkrafte twiske do positive un negative Leedengen. Ju Anluukkraft wäd elektrovalente of ioniske Kraft naamd un is swäkker as kovalente Ferbiendengen. == Sjuch uk == * [[Periodiske Tabelle]] * [[Käädenfusion]] * [[Käädenkleeuwenge]] [[Kategorie:Chemie]] [[Kategorie:Physik]] nhn2ba86u42dcblhirrm6xetscev8ok 10 830 119281 111060 2020-08-27T05:15:52Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q7217946]]) migriert; 4 Interwiki-Link(s) verbleiben wikitext text/x-wiki {{Infobox generiek Gräin | kop = {{{Noome|}}} | head1_1 = Baald in | item1_1 = {{{baaldin|}}}|<span> | head1_2 = Baalere | item1_2 = {{{baalere|}}}|<span> | head1_3 = Sproakfamilie | item1_3 = {{#if:{{{sproakfamilie|}}}|<span> {{{sproakfamilie}}}</span>}} | head1_4 = Alfabet | item1_4 = {{{alfabet|}}}|<span> | kop2 = Stoatus | head2_1 = Offizielle Stoatus | item2_1 = {{{offiziel|}}}|<span> | head2_2 = Anärkoande Minnerhaidssproake | item2_2 = {{{minnerhaidssproake|}}}|<span> | head2_3 = Sproakorganisation | item2_3 = {{{sproakorganisation|}}}|<span> | kop3 = Sproakkodes | head3_1 = ISO 639-1 | item3_1 = {{{639-1|}}}|<span> | head3_2 = ISO 639-2 | item3_2 = {{{639-2|}}}|<span> | head3_3 = ISO 639-3 | item3_3 = {{{639-3|}}}|<span> | kop4 = Sproakkoarte | image0 = {{{bielde|}}} | caption0 = {{{unnerskriftbielde|}}} | imagewidth0= {{{bieldebratte|}}} }}<noinclude> [[hr:Predložak:Jezik]] [[hu:Sablon:Nyelv]] [[ku:Şablon:Ziman]] [[tr:Şablon:Dil]] </noinclude> 5vop2d00iw5aoot3p8qb8ymkp1y0g0r 10 841 121336 121029 2022-08-02T14:29:08Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki {|width="80%" align="center" border="1" rules="none" cellpadding="2" style="clear:both;width:80%;margin:0.3em auto;border: 1px solid gray;background: #ffbbbb;padding:2px;font-size:small;" |- | [[Image:User-trash-full.svg|32px|poubelle]] | '''This page is a candidate for speedy deletion.'''<br />If you don't want this page to be deleted, please explain why on this page.{{#if:{{{1|}}}|<br />The given reason is: ''{{{1}}}''|}} |} <includeonly>[[Category:Wikipedia:Delete]]</includeonly><noinclude>[[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]]</noinclude> f8ic9skc3kkfza473kh74fxdo94z5ap 14 843 107262 107261 2013-06-13T00:57:06Z Stq-recent changes 4685 wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG[[:Kategorie:Deenemäärk]] j3pvlmyhg2j9n8vzv760veemka0tiem 0 844 120569 120568 2022-02-26T11:21:35Z Minorax 10286 wikitext text/x-wiki Ju '''periodiske Tabelle fon do chemiske Elemente''' is ne Deerstaalenge fon do bekoande chemiske [[Element]]e, oardend ätter Elektronestruktuur sodät fuul chemiske Oainskuppe sik truch ju Tabelle annerje ap ne räägelmäitige Wiese. == Ju periodiske Tabelle fon do Elemente == Ju foulgjende Bielde wiest ju apstuunse Tabelle fon bekoande Elemente. Älk Element is apliested ätter sien [[Atomtaal]] un chemisk Symbol. Wan me dän Wieser buppe n Symbol haalt, sjucht me dän Noome fon dät Element un wan me deerap klikt, kricht me dän deerbie heerende Artikkel.<br /> Ju periodiske Tabelle is n Biespil fon n [[Klassifikationssystem]]: Elemente in jusälge Spalte of jusälge periodiske Tabellengruppe - also hierunner jusälge Faawe - hääbe äänelke chemiske Oainskuppe. <table style="width: 80%; margin:auto;"> <tr align="center"> <td>[[Periodiske Tabellengruppe|'''Gruppe''']]</td> <td>[[Alkali-Metalle|'''1''']]</td> <td>[[Alkali-Äidmetalle|'''2''']]</td> <td style="vertical-align: top;"><br /> </td> <td>[[Gruppe 3-Element|'''3''']]</td> <td>[[Gruppe 4-Element|'''4''']]</td> <td>[[Gruppe 5-Element|'''5''']]</td> <td>[[Gruppe 6-Element|'''6''']]</td> <td>[[Gruppe 7-Element|'''7''']]</td> <td>[[Gruppe 8 Element|'''8''']]</td> <td>[[Gruppe 9-Element|'''9''']]</td> <td>[[Gruppe 10-Element|'''10''']]</td> <td>[[Muntmetall|'''11''']]</td> <td>[[Gruppe 12-Element|'''12''']]</td> <td>[[Bor-gruppe|'''13''']]</td> <td>[[Koolestofgruppe|'''14''']]</td> <td>[[Pnictogen|'''15''']]</td> <td>[[Chalcogen|'''16''']]</td> <td>[[Halogeen|'''17''']]</td> <td>[[Edelgase|'''18''']]</td> </tr> <tr align="center"> <td>[[Periodiske Tabellenperiode|'''Periode''']]</td> <td colspan="20"><br /> </td> </tr> <tr align="center"> <td>[[Periode 1-Element|'''1''']]</td> <td bgcolor="#a0ffa0"><span style="color:green;">1</span><br />[[Woaterstof|H]]</td> <td colspan="17"><br /> </td> <td bgcolor="#c0ffff"><span style="color:green;">2</span><br />[[Helium|He]]</td> </tr> <tr align="center"> <td>[[Periode 2-Element|'''2''']]</td> <td bgcolor="#ff6666">3<br />[[Lithium|Li]]</td> <td bgcolor="#ffdead">4<br />[[Beryllium|Be]]</td> <td style="vertical-align: top;"><br /> </td> <td colspan="10"><br /> </td> <td bgcolor="#cccc99">5<br />[[Bor|B]]</td> <td bgcolor="#a0ffa0">6<br />[[Koolestof|C]]</td> <td bgcolor="#a0ffa0"><span style="color:green;">7</span><br />[[Stikstof|N]]</td> <td bgcolor="#a0ffa0"><span style="color:green;">8</span><br />[[Suurstof|O]]</td> <td bgcolor="#ffff99"><span style="color:green;">9</span><br />[[Fluor|F]]</td> <td bgcolor="#c0ffff"><span style="color:green;">10</span><br />[[Neon|Ne]]</td> </tr> <tr align="center"> <td>[[Period 3-Element|'''3''']]</td> <td bgcolor="#ff6666">11<br />[[Natrium|Na]]</td> <td bgcolor="#ffdead">12<br />[[Magnesium|Mg]]</td> <td style="vertical-align: top;"><br /> </td> <td colspan="10"><br /> </td> <td bgcolor="#cccccc">13<br />[[Aluminium|Al]]</td> <td bgcolor="#cccc99">14<br />[[Silizium|Si]]</td> <td bgcolor="#a0ffa0">15<br />[[Phosphor|P]]</td> <td bgcolor="#a0ffa0">16<br />[[Swieuwel|S]]</td> <td bgcolor="#ffff99"><span style="color:green;">17</span><br />[[Chlor|Cl]]</td> <td bgcolor="#c0ffff"><span style="color:green;">18</span><br />[[Argon|Ar]]</td> </tr> <tr align="center"> <td>[[Period 4-Element|'''4''']]</td> <td bgcolor="#ff6666">19<br />[[Kalium|K]]</td> <td bgcolor="#ffdead">20<br />[[Kalzium|Ca]]</td> <td style="vertical-align: top;"><br /> </td> <td bgcolor="#ffc0c0">21<br />[[Skandium|Sc]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">22<br />[[Titanium|Ti]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">23<br />[[Vanadium|V]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">24<br />[[Chrom|Cr]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">25<br />[[Mangan|Mn]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">26<br />[[Iersen|Fe]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">27<br />[[Kobalt|Co]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">28<br />[[Nikkel|Ni]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">29<br />[[Kooper|Cu]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">30<br />[[Zink|Zn]]</td> <td bgcolor="#cccccc">31<br />[[Gallium|Ga]]</td> <td bgcolor="#cccc99">32<br />[[Germanium|Ge]]</td> <td bgcolor="#cccc99">33<br />[[Arsen|As]]</td> <td bgcolor="#a0ffa0">34<br />[[Selenium|Se]]</td> <td bgcolor="#ffff99"><span style="color:blue;">35</span><br />[[Bromium|Br]]</td> <td bgcolor="#c0ffff"><span style="color:green;">36</span><br />[[Krypton|Kr]]</td> </tr> <tr align="center"> <td>[[Periode 5-Element|'''5''']]</td> <td bgcolor="#ff6666">37<br />[[Rubidium|Rb]]</td> <td bgcolor="#ffdead">38<br />[[Strontium|Sr]]</td> <td style="vertical-align: top;"><br /> </td> <td bgcolor="#ffc0c0">39<br />[[Yttrium|Y]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">40<br />[[Zirconium|Zr]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">41<br />[[Niobium|Nb]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">42<br />[[Molybdän|Mo]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><font color="red">43<br />[[Technetium|Tc]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">44<br />[[Ruthenium|Ru]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">45<br />[[Rhodium|Rh]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">46<br />[[Palladium|Pd]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">47<br />[[Säälwer|Ag]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">48<br />[[Kadmium|Cd]]</td> <td bgcolor="#cccccc">49<br />[[Indium|In]]</td> <td bgcolor="#cccccc">50<br />[[Tin|Sn]]</td> <td bgcolor="#cccc99">51<br />[[Antimon|Sb]]</td> <td bgcolor="#cccc99">52<br />[[Tellur|Te]]</td> <td bgcolor="#ffff99">53<br />[[Jod|I]]</td> <td bgcolor="#c0ffff"><span style="color:green;">54</span><br />[[Xenon|Xe]]</td> </tr> <tr align="center"> <td>[[Periode 6-Element|'''6''']]</td> <td bgcolor="#ff6666">55<br />[[Cesium|Cs]]</td> <td bgcolor="#ffdead">56<br />[[Barium|Ba]]</td> <td style="vertical-align: top; background-color: rgb(255, 191, 255);">*<br /></td> <td style="background-color: rgb(255, 192, 192);">71<br />[[Lutetium|Lu]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">72<br />[[Hafnium|Hf]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">73<br />[[Tantalium|Ta]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">74<br />[[Wolfram|W]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">75<br />[[Renium|Re]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">76<br />[[Osmium|Os]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">77<br />[[Iridium|Ir]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">78<br />[[Platinum|Pt]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">79<br />[[Gould|Au]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><span style="color:blue;">80</span><br />[[Kwäksäälwer|Hg]]</td> <td bgcolor="#cccccc">81<br />[[Thallium|Tl]]</td> <td bgcolor="#cccccc">82<br />[[Lood|Pb]]</td> <td bgcolor="#cccccc">83<br />[[Bismuth|Bi]]</td> <td bgcolor="#cccc99">84<br />[[Polonium|Po]]</td> <td bgcolor="#ffff99">85<br />[[Astatin|At]]</td> <td bgcolor="#c0ffff"><span style="color:green;">86</span><br />[[Radon|Rn]]</td> </tr> <tr align="center"> <td>[[Periode 7-Element|'''7''']]</td> <td bgcolor="#ff6666">87<br />&nbsp;[[Franzium|Fr]]&nbsp;</td> <td bgcolor="#ffdead">88<br />[[Radium|Ra]]</td> <td style="vertical-align: top; background-color: rgb(255, 153, 204);">*<br />*<br /></td> <td style="background-color: rgb(255, 192, 192);"><span style="color:red;">103</span><br />[[Lawrencium|Lr]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><span style="color:red;">104</span><br />[[Rutherfordium|Rf]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><span style="color:red;">105</span><br />[[Dubnium|Db]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><span style="color:red;">106</span><br />[[Seaborgium|Sg]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><span style="color:red;">107</span><br />[[Bohrium|Bh]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><span style="color:red;">108</span><br />[[Hassium|Hs]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><span style="color:red;">109</span><br />[[Meitnerium|Mt]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><span style="color:red;">110</span><br />[[Darmstadtium|Ds]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><span style="color:red;">111</span><br />[[Roentgenium|Rg]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><span style="color:red;">112</span><br />[[Copernicium|Cn]]</td> <td bgcolor="#eceaec"><span style="color:red;">113<br />[[Ununtrium|Uut]]</span></td> <td bgcolor="#cccccc"><span style="color:red;">114</span><br />[[Ununquadium|Uuq]]</td> <td bgcolor="#eceaec"><span style="color:red;">115<br />[[Ununpentium|Uup]]</span></td> <td bgcolor="#eceaec"><span style="color:#cccccc;">116<br />[[Ununhexium|Uuh]]</span></td> <td bgcolor="#fcfecc"><span style="color:#cccccc;">117<br />[[Ununseptium|Uus]]</span></td> <td bgcolor="#ecfefc"><span style="color:#cccccc;">118<br />[[Ununoctium|Uuo]]</span></td> </tr> <tr align="center"> <td colspan="21"><br /> </td> </tr> <tr align="center"> <td colspan="4" align="right">* '''[[Lanthanid]]e'''</td> <td bgcolor="#ffbfff">57<br />[[Lanthan|La]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">58<br />[[Cerium|Ce]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">59<br />[[Praseodymium|Pr]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">60<br />[[Neodymium|Nd]]</td> <td bgcolor="#ffbfff"><span style="color:red;">61</span><br />[[Promethium|Pm]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">62<br />[[Samarium|Sm]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">63<br />[[Europium|Eu]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">64<br />[[Gadolinium|Gd]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">65<br />[[Terbium|Tb]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">66<br />[[Disprosium|Dy]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">67<br />[[Holmium|Ho]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">68<br />[[Erbium|Er]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">69<br />[[Thulium|Tm]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">70<br />[[Ytterbium|Yb]]</td> </tr> <tr align="center"> <td colspan="4" align="right">** '''[[Aktinid]]e'''</td> <td bgcolor="#ff99cc">89<br />[[Aktinium|Ac]]</td> <td bgcolor="#ff99cc">90<br />[[Thorium|Th]]</td> <td bgcolor="#ff99cc">91<br />[[Protaktinium|Pa]]</td> <td bgcolor="#ff99cc">92<br />[[Uran|U]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><span style="color:red;">93</span><br />[[Neptunium|Np]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><span style="color:red;">94</span><br />[[Plutonium|Pu]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><span style="color:red;">95</span><br />[[Americium|Am]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><span style="color:red;">96</span><br />[[Curium|Cm]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><span style="color:red;">97</span><br />[[Berkelium|Bk]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><span style="color:red;">98</span><br />[[Kalifornium|Cf]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><span style="color:red;">99</span><br />[[Einsteinium|Es]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><span style="color:red;">100</span><br />[[Fermium|Fm]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><span style="color:red;">101</span><br />[[Mendelevium|Md]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><span style="color:red;">102</span><br />[[Nobelium|No]]</td> </tr> </table> <table align="center"> <caption>[[Periodiske Tabellenriege|Chemiske Riege fon ju Periodiske Tabelle]]</caption> <tr> <td bgcolor="#ff6666">[[Alkalimetal]]le</td> <td bgcolor="#ffdead">[[Äidalkalimetal]]le</td> <td bgcolor="#ffbfff">[[Lanthanid]]e</td> <td bgcolor="#ff99cc">[[Aktinid]]e</td> <td bgcolor="#ffc0c0">[[Uurgongsmetal]]le</td> </tr> <tr> <td bgcolor="#cccccc">[[Swäk metal|Swäkke metalle]]</td> <td bgcolor="#cccc99">[[Metalloïd]]e</td> <td bgcolor="#a0ffa0">[[Nit-metal]]le</td> <td bgcolor="#ffff99">[[Halogeen]]</td> <td bgcolor="#c0ffff">[[Edelgas]]e</td> </tr> </table> Atomtaale in rood tjuude ap Elemente do der nit natüürelk ap ju Äide foarkuumen dwo. Do Elemente [[Technetium]] (Tc) un [[Promethium]] (Pm) un tiedwiese do [[transuroan Element]]e (93 un haager) konnen truch [[Käädenreaktion]]e kunstelk moaked wäide. Do Nummere 112 un haager sunt bit nu bloot [[Transactinoid|theoretisk]]. == Geskichte == Uursproangelk waas dät System betoacht sunner Kunde fon dän innere Bau fon dät Atom. Do Elemente sunt oardend ätter hiere Atommasse. Die Düütske [[Johann Wolfgang Döberreiner]] waas die Eerste, die der bemäärkt häd, dät der dan ne Woogenfoarm in do Oainskuppe koom. Hie unnerskatte ‘Tjotaale’ fon uureenstimmende Elemente. Die Änglounder [[John Alexander Reina Newlands]] äntdäkte, dät deer n Räägelmäitegaid fon älke 8 Elemente bestuude, man jo hääbe him uutlaached, wan hie kwad, dät me dät fielicht ferglieke kon mäd do [[Oktoawe]]n in ju Musik. Ap Eende hääbe die Düütske [[Lothar Meyer]] un die Russe [[Dmitry Mendeleyev]] 1879 ju eerste periodiske Tabelle publizierd. Deerbie hääbe do foar [[Tellur]] un [[Jod]] ju Massenfoulge uumetroald. Deertruch is ju Uureenstimmenge in do Oainskuppe ferbeeterd. Ätter dät Apkuumen fon ju [[Woogenmechanik]] is düütelk wuuden, wo dät koom. Dät is nit toufällich, dät do Perioden fon disse Tabelle stimme mäd ju Taal fon do Elektrone in do Skille fon [[Atom]]e. [[Category:Liesten un Tabellen]] [[Category:Chemie]] [[Category:Physik]] [[Category:Käädenphysik]] krcmdwhx2n25nt8kxrf5t5ebown8uue 10 845 110855 107693 2015-05-20T17:47:42Z GeskichteJTP 6351 wikitext text/x-wiki [[Image:Yes_check.svg|20px| ]] {{{1|'''Oumoaked'''}}}<noinclude>[[Kategorie:Vorlage:Formatierengenhälpe|{{PAGENAME}}]] </noinclude> n79ewl7tjuublnw5ukjlkpcibnaaa8c 0 847 122201 120472 2023-02-25T19:14:29Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small> -- '''[[21. Jierhunnert]]''' -- <small>[[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]] -- [[24. Jierhunnert|24.]]</small><br /> <small>Jiere: [[2003]] - [[2004]] - [[2005]]</small> - '''2006''' - <small>[[2007]] - [[2008]] - [[2009]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[4. Januoar]]: Ätterdät die [[Israel|israeliske]] Ministerpräsident [[Ariel Scharon]] n läipen Sleek häiwed häd, uurnimt [[Ehud Olmert]] sien Oarbaid. * [[21. Moai]]: In ne Foulksoustimmenge wäält 55,4% fon do Ienwoonere fon [[Montenegro]] foar Uunouhongegaid fon ju Konfederation Serbien un Montenegro. * [[23. Juni]]: In dän [[Australia Zoo]] in [[Queensland]] stäärft mäd ju [[Galapagos-Hüünenskildpudde]] [[Harriet (Skildpudde)|Harriet]], tou Waareld keemen sowät [[1830]], een fon do ooldste bekoande Dierte. * [[12. Juli]]: In dät naie Aaste begint die [[Libanonkriech (2006)|Libanonkriech]] * [[23. August]]: Ju in [[1998]] in [[Wien (Stääd)|Wien]] äntfierde [[Natascha Kampusch]] kon foar hieren Äntfierer fluchtje. * [[8. September]]: Eende fon dän Libanonkriech. * [[30. Dezember]]: Waigjuchtenge fon [[Saddam Hussein]], dän foarige Diktoator fon dän [[Irak]]. * [[4. November]]: Test-Wikipedia ap [[Noudfräisk]] ounfangd. === Ättergjuchte uur Seelter Seeken === * 22.Juni Seelter Version fon [https://web.archive.org/web/20060830171543/http://www.nordwest.info/index.php?lang=stq Nordwest.info]. * 27.Okt. [[Theo Griep]] njuugentich. * 29.Okt. [[meta:Approved_requests_for_new_languages|'''JU SEELTER WIKIPEDIA KUMT!''']] * 1. Nov. [https://web.archive.org/web/20091212004758/http://www.allezhop.de/frysk/seelter/ Seelter On-Line-Kurs] kloor. * 15.Nov. [http://www.google.com/search?as_q=seelter&num=10&hl=fy&btnG=Sykje+mei+Google&as_epq=&as_oq=&as_eq=be-seelter+ent-seelter&lr=&as_ft=i&as_filetype=&as_qdr=all&as_occt=any&as_dt=i&as_sitesearch= Seelter Wikipedia füfte] fon 944 moal ''Seelter'' ap Google. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Kommandantinne Ramona]], Uppermoanske fon ju EZLN (do Zapatisten-Rebellen) * [[11. Januoar]]: [[Mark Sopi]], roomsk-kathoolsken Biskop fon Pizren in dän Kosovo * [[14. Januoar]]: [[Shelley Winters]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[27. Januoar]]: [[Rindert Straatsma]], fröiere [[Afûk]]-Direktor * [[27. Januoar]]: [[Johannes Rau]], fon [[1999]] bit [[2004]] oachte [[Buundespräsidänt]] fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]] * [[11. Meerte]]: [[Slobodan Milošević]] (64), fröiere Präsident fon [[Serbien]] un [[Jugoslavien]]. * [[26. Dezember]]: [[Gerald Ford]] (93), 38. Präsident fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] * [[30. Dezember]]: [[Saddam Hussein]], foarigen Diktoator fon dän [[Irak]] (Waigjuchtenge) [[Kategorie:21. Jierhunnert]] s1zl4rx3kh5lw124ry6wqpmr1hya3b8 0 848 122467 109458 2023-04-11T06:18:45Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki {{stump}} [[file:Latin cross (bold).svg|right|frameless|upright]] Dät '''Kristendum''' is een Religion ätter dät Lieuwend fon [[Jesus Kristus]], dät beschrieuwen is in dät [[Näie Testament]]. Dät Kristendum is ne monotheistiske Religion, dät hat, dät do Kristen leeuwe dät et aan [[God]] rakt. Do Kristen leeuwe dät Jesus Kristus die Suun fon God is un die [[Messias]], as foaruuttäld in dät [[Oolde Testament]]. Dät Kristendum ferdeelt sik toun Biespiel in: * [[Katoolske Säärke|Roomsk-Katoolsk]] * [[Griechisk-Katoolske Säärke|Griechisk-Katoolsk]] * [[Protestantismus]] == Sjuch uk == * [[Biebel]] [[Kategorie:Kristendum]] rdidy6fxzy6yhw6ct169fpv6emqd4zr 14 849 106397 103251 2013-03-17T06:33:14Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: [[tl:Kategorya:Pananampalataya]] (strong connection between (2) [[stq:Kategorie:Religion]] and [[tl:Kategorya:Relihiyon]]) wikitext text/x-wiki {{Commonscat|Religion}} [[Kategorie:Haudkategorie]] 0kmgafipdkwnxw7wjl2kq96m38xduz5 0 850 118614 114061 2019-09-15T15:52:42Z Holder 732 wikitext text/x-wiki Ju '''Luudgeskichte''' (dt. ''Lautgeschichte'') rakt ju Äntwikkelenge fon do [[Luude]]. Deerbie fint me ferskeedene Wierkengen, as: * [[Vokoalheeuwenge]] * [[Assibilation]] * [[Umlaut]] * [[Äntruundenge]] * [[Vokoaldienenge]] ==Äntwikkelenge fon do seelter Luude== As Biespil fon wät deerbie hääruut kumt, reeke wie dät hier foar do seelter Luude. <br>Foar do Oukuutengen, sjuch [[Sproakoukuutengen]]. <br> ===1. Do kuute [[Vokoale]]=== Sfr. '''a''' < aofr. ''a'' < germ. ''ai'' foar kuutjende Konsonantferbiendenge, t.B. ''Atter'' Eiter, ''hatst'' (du) heißt. <br> ::< germ. ''au'' foar kuutjende Konsonantferbiendenge, t.B. ''lapt'' (er) läuft, ''gratter'' größer.<br> ::< germ. ''a'' foar gewisse ''r'' -Ferbiendengen, t.B. ''baddenje'' U < afr. ''barnia'' brennen, <br> :::::''addenje'' U ernten.<br> ::::- foar ''l'' -Ferbiendengen, t.B. ''falsk'' falsch.<br> ::::- foar ''h'' -Ferbiendengen, t.B. ''lachje'' S lachen.<br> ::::- foar Dubbelkonsonant un dunkeren Vokoal fon ju Foulgesilwe, t.B. ''Appel''<br> ::::: Apfel, ''Takke'' Zacke, Ast.<br> ::::- foar Nasoal of ''l'' + uur Konsonante un ''i, j'' fon ju Foulgesilwe, t.B.<br> ::::: ''Hanne'' Henne, ''kaller'' kälter (fergl. Kramer 1983.71).<br> ::::- truch ''w'' -Ienfloud in ''was'' S war.<br> :- in Leenwoude, t.B. ''Damp'' Dampf, ''Gant'' Gänserich.<br> Sfr. '''ä''' < aofr. ''e'' < germ. ''e'', t.B. ''hälpe'' helfen, ''säks'' sechs.<br> ::< germ. ''a'' in sleetene [[Silwe]], t.B. ''Säk'' Sack.<br> ::< germ. ''a'' + ''i'' -[[Umlaut]], t.B. ''Bääd'' < ''Bäd'' Bett, ''sätte'' setzen.<br> ::< germ. ''i'' foar ''r'' in ''Särke'' S Kirche.<br> ::< germ. ''u'' + ''i'' -Umlaut, t.B. ''Bält'' Haufen, ''tän'' dünn.<br> ::< germ. ''æ:'' foar kuutjende Konsonantferbiendenge, t.B. ''lät'' (er) läßt.<br> ::< germ. ''ô'' + ''i'' -Umlaut foar kuutjende Konsonantferbiendenge t.B. ''blätst'' (du) blutest.<br> :- in Leenwoude, t.B. ''Knächt'' Knecht.<br> Sfr. '''i''' < aofr. ''i'' < germ. ''i'', t.B. ''Fisk'' Fisch, ''bidje'' bitten.<br> ::< germ. ''î'' foar kuutjende Konsonantferbiendenge, t.B. ''licht'' leicht, ''drifst'' (du) treibst.<br> :- in Leenwoude, t.B. ''Finster'' Fenster, ''Bichte'' Beichte.<br> Sfr. '''o''' < aofr. ''o'' < germ. ''o'', t.B. ''Dochter'' Tochter, ''Holt'' Holz, ''hol'' hohl.<br> ::< germ. ''a'' foar Nasoale, ''Mon'' Mann, ''lom'' lahm, ''hongje'' hängen.<br> ::< germ. ''a'' in ''bolde'' bald, ''swot'' schwarz.<br> ::< germ. ''â'' foar kuutjende Konsonantferbiendenge, t.B. ''brochte'' S brachte.<br> ::< germ. ''ô'' foar kuutjende Konsonantferbiendenge, t.B. ''sochte'' S suchte.<br> Sfr. '''ö''' in Skäddel mädunner insteede fon ''o'', t.B. ''Böskup'' Botschaft; ''Fröst'' Frost, ''nöchtern'' nüchtern, ''Snötte'' Rotz<br> Sfr. '''u''' < aofr. ''u'' < germ. ''u'', t.B. ''Tunge'' Zunge, ''Sunne'' Sonne, ''truch'' durch.<br> ::< germ. ''a'' in ''gunge'' gehen.<br> Sfr. '''ü''' in Skäddel mädunner insteede fon ''u'', t.B. ''brülje'' brüllen, ''Glük'' Glück, ''Süster'' Schwester (Ma195-212).<br> :- in Leenwoude, t.B. ''Hülŝe'' Stechpalme, ''düftich'' tüchtig.<br> <br> ===2. Do loange un hoolichloange Vokoale=== Sfr. '''aa''' insteede fon Sfr. ''a'' besonders foar ''sk, st, r'' + Konsonant un Doppelkonsonanten, t.B. ''Taaske'' Tasche,<br> ::''Traast'' Trost, ''Haat'' Herz, ''Laadere'' Leiter.<br> ::in U,S insteede fon Sfr. ''oa'', t.B. ''Maanske'' Mensch, ''Waater'' Wasser.<br> Sfr. '''ää''' insteede fon Sfr. ''ä'' besunners foar Frikative, stämhafte Plosive un r- Ferbiendengen, t.B. ''Glääs'' Glas,<br> :::::''Blääd'' Blatt, ''Gäärs'' Gras.<br> Sfr. '''ee''' < aofr. ''ê'' < germ. ''ai'' in uur Falle as bie aofr. ''â'', sfr. ''oo'', t.B. ''breed'' breit, ''Been'' Bein, ''deele''<br> :::::teilen, ''leede'' leiten.<br> :: < germ. ''au'' + ''i'' -Umlaut, t.B. ''leeuwe'' glauben, ''heere'' hören, ''steete'' stößen, ''skeen'' schön.<br> :< aofr. ''ê'' < afr. ''e'' in eepene Silwe < germ. ''e'' of ''a'' + ''i''-Umlaut, t.B. ''breeke'' brechen, ''meete''<br> ::::: messen, ''Steede'' Stätte.<br> :< afr. ''æ'' < germ. ''a'' foar ''nd, mb, ld'' + ''i'' -Umlaut, t.B. ''Beend'' Band, ''keeme'' kämmen, ''Keelde'' Kälte.<br> :< aofr. ''e'' in eepene Silwe of foar ''lk, lg, rt'' usw.<br> ::< germ. ''e'', t.B. ''meelke'' melken, ''Feelge'' Felge.<br> ::< germ. ''a'', t.B. ''Leeken'' Laken, ''leeter'' später.<br> ::< germ. ''u'' + ''i'' -Umlaut, t.B. ''Eeuwel'' Übel, ''eepen'' offen.<br> :- insteede fon tou ferwachtjen ''äi'' foar ''r'' un ''u'', t.B. ''Beere'' Bahre, ''Eeuwend'' Abend.<br> Sfr. '''íe''' maast Variante fon sfr. ''ie'', wier Biespiele roat sunt.<br> Sfr. '''ie''' < aofr. ''î'' < germ. ''î'', t.B. ''Íes'' Eis, ''Iersen'' Eisen, ''biete'' beißen, ''drieuwe'' treiben, ''Wieuw'' Frau, ''Tied'' Zeit.<br> :: < germ. ''i'' + Nasoal foar Spirans, t.B. ''swied'' sehr, ''fieuw'' fünf.<br> :: < germ. ''i'' + ''i'' in ''Kniebel'' Knie; vgl. sfr. äi. <br> :: < germ. ''i'' + ''g'' in ''rient'' (es) regnet.<br> :: < germ. ''ê2'' in ''hier'' hier, ''hiet'' hieß, ''tierje'' zieren.<br> :- truch Palatoalienfloud in ''Jier'' Jahr, ''Sies'' Käse.<br> :- in R, S insteede fon ''äi'' foar ''r'', t.B. ''Hiere'' Haare, ''Tierm'' Darm, ''Iere'' Ähre, ''Iedenst'' Ernst.<br> :- in Leenwoude, t.B. ''Diert'' Tier, ''Dieselboom'' Deichsel.<br> Sfr.R '''oa''' < aofr. ''a'' < germ. ''a'' foar gewisse Konsonante, t.B. ''Moanske'' Mensch, ''stoanst'' stehst, ''hoalt'' hält,<br> ::::: ''Hoangst'' Pferd, ''Noacht'' Nacht, ''sloachtje'' schlachten, ''Soalt'' Salz,<br> ::::: ''Oakse'' Achse, ''koanst'' kennst.<br> :: < germ. ''a'' in eepene Silwe, t.B. ''Spoade'' Spaten, ''hoalje'' holen, ''Woater'' Wasser.<br> :- insteede fon Sfr. ''o'' besonders foar ''ng, ch'' un ''r'' -Ferbiendengen, t.B. ''loang'' lang, ''Noacht'' Nacht, ''Stoarke''<br> ::::: Storch.<br> Sfr. '''öä''' insteede fon ''ö'' in Lehnwörter, foarallem in eepene Silwe un foar ''l'' un ''r'', t.B. ''Köäkene'' Küche, ''Sköäwel''<br> ::::: Schlittschuh, ''Köär'' Wahl.<br> Sfr. '''oo''' <aofr. ''â'' < germ. ''ai'' in eepene Silwe, in dän Fal ju Foulgesilwe dunkeren Vokoal of ''w'' änthaalt, t.B. ''Toone''<br> ::::: Zehe, ''moor'' mehr.<br> ::: - unner Ienfloud fon n ''w'', insowied nit ''i''-Umlaut wierked häd, t.B. ''two'' zwei,<br> ::::: ''Wooge'' Wand, ''wook'' weich.<br> ::< germ. ''au'', t.B. ''Ooge'' Auge, ''Oor'' Ohr, ''Boom'' Baum, ''bood'' bot, ''bloot'' bloß, ''hooch'' hoch, rood<br> ::::: ''rot''.<br> ::< aller ''a'' fon ju Ieuwenskesilwe: ''dwo'' tun, ''slo'' schlagen.<br> :< aofr. ''a'' foar ''ld'' bie oolde Deenenge, t.B. ''oold'' alt, ''hoolde'' halten.<br> :: - foar ''lm, lk, lv, lg'' bie jungere Deenenge: ''Hoolm'' Halm, ''Boolke'' Balken, ''hoolwe'' halbe,<br> ::::: ''foolgje'' felgen.<br> :: - in ''woorm'' warm.<br> :< afr. ''o'' in eepene Silwe < germ. ''o'', t.B. ''Hoose'' Strumpf, ''Koole'' Kohle, ''Roome'' Rahmen un Pluroale<br> ::::: as ''Loote'' bie ''Lot'' Los, ''Geboode'' bie ''Gebod'' Gebot.<br> :< afr. ''ô'' < germ. ''a'' foar Nasoal, t.B. ''Hoone'' Hahn, ''moonje'' mahnen.<br> Sfr. '''öö''' in Leenwoude, t.B. ''Dööntje'' Erzählung, ''Lööper'' Läufer.<br> Sfr. '''úu''' maast Variante fon sfr. ''uu'', wier Biespiele roat sunt.<br> Sfr. '''uu''' < aofr. ''û'' < germ. ''û'', t.B. ''Húus'' Haus, ''Tuume'' Daumen, ''bruuke'' brauchen. <br> :< aofr. ''u'' < germ. ''u'' unner Deenenge foar Konsonantgruppen (''mb, nd''), t.B. ''Huund'' Hund, ''fuunen''<br> ::::: gefunden, ''Muude'' Mündung, oawers ''unner'' unter, ''hunnert'' hundert.<br> :: - in eepene Silwe < germ. ''u'', t.B. ''Suun'' Sohn, ''Nuute'' Nuß.<br> :: - foar ''r, l'' un Konsonant < germ. ''u'', t.B. ''stuurwen'' gestorben, ''guulden'' gegolten, ''wuuden''<br> ::::: geworden.<br> :- in R, S insteede fon ''ou'' foar ''r'', t.B. ''Suurge'' Sorge, ''Bruur'' Bruder.<br> :- in Leenwoude, t.B. ''Aluun'' Alaun, ''Fuusel'' Fusel.<br> Sfr. '''ü’ü''' maast Variante fon Sfr. ''üü'', wier Biespiele roat sunt.<br> Sfr. '''üü''' in Leenwoude, t.B. ''Dü'üwel'' Teufel, ''dü'ütsk'' deutsch; ''Küüt'' Wade.<br> :- in R un S biewielen insteede fon ''i, ie'' unner Ienfloud fon rundede Luude, t.B. ''wüüld'' wild, ''wüül'' wollte, ''Rüüde'' Sumpf.<br> <br> ===3. Do Diphthonge mäd Ounfangsbetoonenge=== Sfr. '''aai''' in U un S insteede fon ''oai''. <br> Sfr. '''aau''' is Variante fon ''au''. <br> Sfr. '''ai''' < aofr. ''ei'' (< germ. ''a, e, u'' + palatoalen ''g''), t.B. ''Dai'' Tag, ''Wai'' Weg, ''Bail'' Bügel, ''Aide'' Egge, ''nai'' nahe.<br> :- in Leenwoude, t.B. ''Raise'' Reise, ''gail'' üppig.<br> Sfr. '''au''' < aofr. ''au'' (''âw, âv'') < wgerm. ''auw'', z.B ''haue'' hauen, ''Dau'' der Tau.<br> :< aofr. ''a + w'', t.B. ''Hauk'' Habicht, ''Fauene'' Mädchen.<br> :- in Leenwoude, t.B. ''Tau'' das Tau, ''gau'' schnell, ''nau'' genau.<br> Sfr. '''äi''' < aofr. ''ê'' in uur Falle as bie Sfr. ''ee'', nämmelk:<br> ::< germ. ''ê2'', t.B. ''Bräif'' Brief.<br> ::< wgerm. ''â'' < germ. ''æ:'', t.B. ''räide'' raten, ''läite'' lassen, ''Träid'' Draht, ''wäit'' naß, ''Äil'' Aal.<br> ::< germ. ''a'' + Nasoal foar Spirans unner Ienwierkenge fon ''i''-Umlaut: ''Gäise'' Gänse.<br> ::< germ. ''î'', t.B. ''träi'' drei, ''säie'' nähen, ''Fäind'' Feind.<br> ::< germ. ''ô + i''-Umlaut, t.B. ''fäile'' fühlen, ''gräin'' grün.<br> ::< germ. ''û + i''-Umlaut, t.B. ''Häid'' Haut, ''läide'' läuten.<br> :< aofr. '''e''' foar ''rd, rn, rth'', t.B. ''Häid'' Herd, ''Jäiden'' Garn, ''Wäid'' Wert.<br> :- in Leenwoude, t.B. ''Däif'' Dieb.<br> Sfr. '''äuw''' < oold ''e'' (< germ. ''u'' mäd ''i''-Umlaut) + ''w'', t.B. ''skäuwen'' geschoben, ''stäuwen'' gestoben; uk ''häuw'' hieb.<br> ::::: Ferglieke Löfstedt 1928.210.<br> Sfr. '''eei''' is Variante fon ''äi'', foarallen in S.<br> Sfr. '''eeuw''' insteede fon ''ee + w'' of ''äi + w'', t.B. ''leeuwe'' glauben, ''Sleeuwe'' Ärmel.<br> Sfr. '''ieuw''' insteede fon ''ie + w'', t.B. ''Skieuwe'' Scheibe, ''ieuwen'' eben, ''Wieuw'' Frau.<br> Sfr. '''oai''' < aofr. ''ai'' (''êi'') < afr. ''ê'' (< germ. ''ai, æ:'' usw.) + ''j'' of palatoalen ''g'', t.B. ''Oai'' Ei, ''toai'' zähe, ''oaien'' eigen.<br> Sfr. '''oi''' < aofr. ''o + w'', t.B. ''bloie'' blühen, ''groie'' wachsen.<br> :- in Leenwoude, t.B. ''Floitepipe'' Flöte, ''Moite'' Mühe.<br> Sfr. '''oou''' is Variante fon ''ou'', foarallen in S.<br> Sfr. '''ou''' < aofr. ''ô'' < germ. ''ô'', t.B. ''Bouk'' Buch, ''goud'' gut, ''roupe'' rufen.<br> ::< germ. ''a'' + Nasoal foar Spirans: ''Gous'' Gans, ''our'' ander.<br> ::< germ. ''æ:'' foar Nasoale: ''Moune'' Mond, ''Spoune'' Span.<br> :< aofr. ''o'' bie oolde Deenenge foar gewisse Konsonantgruppen:<br> :- foar ''ld'': ''Gould'' Gold, ''skould'' gesollt.<br> :- foar ''rd, rþ, rn,'' t.B. ''Woud'' Wort, ''Noude'' Norden, ''Houden'' Horn, ''Touden'' Turm.<br> :< aofr. ''ô'' < afr. ''ô'' foar ''mb, nd'', t.B. ''Koum'' Kamm, ''Lound'' Land, ''Hounde'' Hand; in Zusammenstellungen ''Lond-'' usw.<br> :- insteede fon tou ferwachtjen ''oo'' in ''Oue'' Schaf, ''ou'' ab, ''Ougend'' Ofen.<br> :- in Leenwoude: ''Rouse'' Rose, ''Kroune'' Krone, ''Moude'' Mode.<br> Sfr. '''öi''' in Leenwoude, t.B. ''Möie'' Tante, ''Köike'' Kuhkalb.<br> :- as Variante fon ''oi''.<br> Sfr. '''ööi''' is Variante fon ''öi'', foarallen in S.<br> Sfr. '''uui''' in ''truuje'' drohen, in S ''bluuje'' blühen.<br> <br> ===4. Do Diphthonge mäd Eendbetoonenge=== Sfr. '''ja''' < aofr. ''ia'' < germ. ''eu (eo)'' in dän Fal nit ''i''-Umlaut foarliech, t.B. ''Bjastmolk'' Biestmilch, ''djapper'' tiefer, ''ljauer'' lieber.<br> Sfr. '''jaa''' insteede fon sfr. ''ja'' as ''aa'' insteede fon ''a'', t.B. ''Tjaaske'' Driesche, US ''Jaader'' Euter, US ''ljaacht'' licht.<br> Sfr. '''joa''' in R biewielen insteede fon ''jaa'', t.B. ''ljoacht'' licht.<br> Sfr. '''joo''' < aofr. ''ia'' in eepene Silwe, t.B. ''bjoode'' bieten, ''ljoo'' lieb.<br> : < afr. ''ê'' (< wgerm. ''â'' < germ. ''æ:'', Kontraktions-''ê'' usw.) + dunkeren Vokoal, t.B. ''mjoo'' mähen, ''sjoo'' sehen, ''kjoo'' krähen.<br> Sfr. '''jou''' < aofr. ''iow'' < wgerm. ''eu'' foar ''w'' < germ. ''e'' foar ''w'', t.B. ''Tjoue'' Treue, ''Rjou'' Reue, ''Jou'' Sie, ''fjauer'' vier.<br> Sfr. '''ju''' < aofr. ''ieuw'' < germ. ''eu'' bie ''i'' of ''j'' fon ju Fougesilwe, t.B. ''bjut'' (er) bietet, ''ljucht'' (er) lügt.<br> :: < germ. ''i'' foar ''hs, ht'', t.B. ''Mjuks'' Mist, ''gjucht'' recht.<br> :: < germ. ''i'' mäd ''u-, w''-Umlaut, t.B. ''sjunge'' singen, ''stjunke'' stinken, ''tjuk'' dick.<br> :< aofr. ''î'' + Vokoal fon ju Ieuwenskesilwe in ''fjuntelk'' freundlich.<br> Sfr. '''jü''' is Variante fon ''ju'', foarallen in S.<br> Sfr. '''ju''' is Variante fon ''juu''. <br> Sfr. '''juu''' < aofr. ''ieuw'' unner Deenenge in eepene Silwe<br> ::< germ. ''eu'', t.B. ''djuur'' teuer, ''Ljude'' Leute.<br> ::< germ. ''i'', in ''Jukel'' Eiszapfen, ''njuugen'' neun.<br> Sfr. '''jü''' is Variante fon ''juu'' in S in ''Ljüde'' Leute, ''betjüde'' bedeuten.<br> <br> ===5. Do Konsonante=== Sfr. '''b''' :< afr. ''b'' in Anlaut < germ. ''b'', t.B. ''Bouk'' Buch, ''bite'' beißen.<br> :< afr. ''bb'' < germ. ''bb'', t.B. ''Krääbe'' Krippe, ''Äbbe'' Ebbe.<br> :- swuunden in afr. ''mb'' < germ. ''mb''. t.B. ''Loum'' Lamm.<br> :- in Leenwoude: ''Goabel'' Gabel, ''Oarbaid'' Arbeit.<br> Sfr. '''ch''' < afr. ''ch'' < germ. ''h, hh, g'', t.B. ''ticht'' dicht, ''hooch'' hoch, ''fljucht'' (er) fliegt, ''Bierich'' Berg.<br> :< afr. ''v'' ätter ''l, r'', in R un S, t.B. ''hoolich'' halb, ''Kuurich'' Korb.<br> Sfr. '''d''' :< afr. ''d'' < germ. ''d, ð'', t.B. ''deel'' nieder, ''räide'' raten, ''oold'' alt.<br> :< afr. ''dd'' < wgerm. ''dd'', t.B. ''Laadere'' Leiter, ''ädder'' früh.<br> :< afr. ''th'' in Anlaut < germ. ''þ'' in ''di'' der, ''dät'' das, ''dit'' dieses.<br> :< afr. ''th'' in Inlaut in ''kweede'' sagen, ''Reede'' Räder (swuunden in ''Bruur'' Bruder, ''Räir'' junges Rind usw.)<br> :< afr. ''th'' in Auslaut in ''Dood'' Tod, ''Sood'' Brunnen.<br> :- as Uurgongsluud in ''kloorder'' klarer, ''Mööŝder'' Mörser.<br> :< afr. ''r'' foar ''n, l'', t.B. ''jädden'' gern, ''Gäddel'' Gürtel.<br> :- in Leenwoude, t.B. ''Dröiŝelke'' Drossel, ''Däif'' Dieb.<br> :- swint oafte foar ''j'', t.B. ''ju'' ieuwenske ''dju'' die; wäd oawers uk ''j'' foarsloain: ''Djier'' ieuwenske ''Jier'' Jahr.<br> :- swint inlautend ätter afr. kuuten Vokoal + ''l'' of ''n'': ''Oaler'' Alter, ''hoalst'' hältst, ''minner'' weniger, ''Honnel'' Handel, ''unner'' unter.<br> :- is swuunden foar ''sk'' in ''Boskup'' Botschaft.<br> Sfr. '''f''' < afr. ''f, ff'' < germ. ''f, ff'', t.B. ''Fisk'' Fisch, ''skufst'' schiebst, ''skiffe'' sortieren, ''doof'' taub.<br> :- in Leenwoude: ''Kraft'' Kraft, ''Koafje'' Kaffee.<br> :- is swuunden in ''Jool'' Rad (afr. ''fial''), ''bääte'' hinter (U ''bääfte''), ''ätter'', afr. ''efter'' nach.<br> Sfr. '''g''' is Variante fon ''ĝ''. <br> Sfr. '''ĝ'' < afr. ''g, gg'' < germ. ''g'' foar dunkere Vokoale, ''gg'', t.B. ''ĝreeuwe'' graben, ''ĝoud'' gut, ''Tjuuĝe'' Zeuge, ''Brääĝ'' (neben ''Brääch'') Brücke.<br> :< afr. ''r'' foar ''i'' in ''ĝjucht'' 'recht', ''Ĝjoome'' 'Riemen'.<br> :< afr. ''v'' in Inlaut < germ. ''b'', t.B. ''sooĝen'' sieben, ''Ouĝer'' Ufer.<br> :< afr. ''th'' woarskienelk in ''Fouĝer'' 'Fuder' (Kramer 1970, Fort Ss188).<br> Sfr. '''h''' < afr. ''h'' in Anlaut < gem. ''h'', t.B. ''Houd'' Hut, ''hooch'' hoch; swuunden foar ''j, r, l, n, w''. <br> Sfr. '''j''' < afr. ''i (j)'' in Anlaut < germ. ''j'', t.B. ''Jier'' Jahr, ''jung'' jung.<br> ::< germ. ''g'' foar hälle Vokoale, t.B. ''joote'' gießen, ''jeel'' gelb, ''Jäild'' Geld.<br> :- is näi in do Diphthonge mäd Eendbetoonenge, t.B. ''Fjuur'' Feuer.<br> :< afr. ''i'' in do swäkke Verbe fon ju 2. Klasse, t.B. ''moakje'' machen.<br> :- is uutfaalen in ''Sooke'' Wange (afr. ''tziake''), ''Suken'' Küken.<br> Sfr. '''k''' :< afr. ''k, kk'' < germ. ''k, kk'', t.B. ''koold'' kalt, ''Hoake'' Haken, ''wook'' weich, ''Äkker'' Acker, ''Soaks'' Messer.<br> Sfr. '''l''' :< afr. ''l, ll'' < germ. ''l, hl, ll'', t.B. ''lom'' lahm, ''leet'' spät, ''luud'' laut, ''Wälle'' Quelle, ''dul'' toll.<br> :- swint in Anlaut biewielen foar ''j'', t.B. ''Jude'' neben ''Ljude'' Leute.<br> :- swint biewielen twiske ''f'' un ''l'', t.B. ''fjooge'' neben ''fljooge'' fliegen.<br> Sfr. '''m''' :< afr. un germ. ''m, mm, mb'', t.B. ''Moune'' Mond, ''Noome'' Name, ''klom'' klamm, ''Koum'' Kamm.<br> Sfr. '''n''' :< afr. ''n, nn'' < germ. ''n, hn, nn'', t.B. ''näi'' neu, ''Eende'' Ende, ''Lound'' Land, ''Näkke'' Nacken.<br> :< afr. ''nd'' in Part. präs., t.B. ''stounen'' stehend, sowie in ''un'' und.<br> Sfr. '''ng''' :< afr. un germ. ''ng'' un ''n'' in ''nk'', t.B. ''Song'' Gesang, ''toanke'' denken.<br> Sfr. '''p''' :< afr. un germ. ''p, pp'', t.B. ''Peere'' Birne, ''loope'' laufen, ''Roop'' Seil, ''Knäppel'' Knüppel.<br> Sfr. '''r''' :< afr. ''r'' < germ. ''r'', anlautend ''hr'', inlautend ''z'', t.B. ''rood'' rot, ''gratter'''größer, ''Oor'' Ohr, ''Ring'' Ring, ''moor'' mehr.<br> :< afr. ''d'' in ''kri'' < ''kedi'' jener, ''krät'' < ''kedät'' jenes.<br> :- Metathese t.B. in ''Gäärs'' Gras, ''baadenje'' < afr. ''*barnia'' brennen.<br> :- Uutfal foar ''d, t'' in ''Woud'' Wort, ''Stäit'' Schwanz, ''Jädde'' Gerte u. a. m.<br> :- Uutfal foar ''j'' in ''tjou'' treu, ''fjooŝe'' frieren u.a.m.<br> Sfr. '''s''' :< afr. un germ. ''s, ss'', t.B. ''sitte'' sitzen, ''bäst'' (du) bis, ''loos'' leer, ''Kääsen'' Kissen.<br> :< afr. ''tz'' in Anlaut < wgerm. ''k'' foar hälle Vokoale < germ. ''k'', t.B. ''Säärse'' Kirsche, ''Sies'' Käse, ''Säspel'' Kirchspiel.<br> :- in Leenwoude, t.B. ''Sipel'' Zwiebel, ''Sukker'' Zucker, ''Käärse'' Kerze.<br> Sfr. '''ŝ''' :< afr. ''s'' twiske Vokoale, t.B. ''weeŝe'' sein, ''Huuŝe'' Häuwser, ''roaŝje'' rasen.<br> :< afr. ''dz'' in Inlaut < wgerm. ''g'' foar hälle Vokoale, t.B. ''Wääŝe'' Wiege, ''lääŝe'' liegen, legen.<br> Sfr. '''sch''' [sx] < aofr. ''sk'' in Anlaut < germ. ''sk'', t.B. ''schrieuwe'' schreiben, ''Schaad'' Schatten.<br> Sfr. '''sk''' < aofr. ''sk'' in In- un Auslaut (säilden in Anlaut), t.B. ''Paasken'' Ostern, ''Tusk'' Zahn.<br> Sfr. '''t''' :< afr. un germ. ''t, tt'', t.B. ''Tid'' Zeit, ''slite'' schleißen, ''groot'' groß, ''sitte'' sitzen.<br> :< afr. ''th'' in Anlaut < germ. ''þ'', t.B. ''täärske'' dreschen, ''Tisel'' Distel, ''Toarst'' Durst.<br> Sfr. '''ts''' :< aofr. ''tz'' in Inlaut < urfr. ''k'' foar hälle Vokoale < germ. ''k'', t.B. ''Wätseldai'' Werktag, ''hitselje'' hecheln.<br> Sfr. '''w''' :< afr. ''w'' < germ. ''w, hw'', t.B. ''woorm'' warm, ''Winter'' Winter, ''twäärs'' quer, ''skuuwe'' schieben.<br> ::< germ. ''ô'' in ''dwoo'' tun.<br> :- inlautend in Leenwoude: ''Gloowe'' Glaube, ''Düüwel'' Teufel.<br> :- swuunden in ''Jood'' Unkraut, afr. ''*wiad''. <br> <br> <small>[Uursät un uumboukstabierd ätter mien Oarbaid [[Literatuur uur Seelterlound|Kramer 1994]], Sieden 22-26].</small> [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Seelterlound]] 9zb2yvpzyvcwgtbikxhzwcuf26ptbkg 0 853 118613 103252 2019-09-15T15:46:50Z Holder 732 wikitext text/x-wiki In juu Sproakkunde wäide ferskeedene '''Oukuutengen''' bruukt: == Sproakoukuutengen ätter juu Oarbaid Kramer 1994:407-408 == Hierunner foulgje '''Sproakoukuutengen''' (de. ''Abkürzungen für Sprachen'') <small>Ätter juu Oarbaid Kramer 1994:407-408.</small> a. anno (Jahr/ Jier/ year)<br> ä. nach/ ätter/ after<br> Adj. Adjektiv/ Biewoud/ adjective<br> afr. altfriesisch/ ooldfräisk/ Old Frisian<br> ags. angelsächsisch (altenglisch)/ angelsaksisk (ooldängelsk)/ Anglo Saxon<br> ahd. althochdeutsch/ ooldhoochdüütsk/ Old High German<br> App. Appellativ/ Gattungsnoome/ appellative<br> as. altsächsisch/ ooldsaksisk/ Old Saxon<br> B Bollingen/ Baalenje/ (village)<br> Bed. Bedeutung/ Betjuudenge/ meaning<br> BW Bestimmungswort/ Bestämmengswoud/determining word (t. B. Bulle in Bullemäid) <br> ds. dasselbe/ dätsälge/ the same<br> engl. englisch/ ängelsk/ english<br> f., ff. und folgende/ un foulgjende/ and subsequent<br> F Fermesand/ Farmesoound/ (hamlet)<br> FaN Familienname/ Familiennoome/ surname<br> fgl. vergleiche/ ferglieke/ compare<br> Fl. Flur/ Fluur/ district<br> fr. friesisch/ fräisk (nit aastfräisk)/ Frisian<br> FN Flurname/ Loundnoome/ field name<br> Gen. Genitiv// possessive case<br> germ. germanisch/ germanisk/ germanic<br> gr. groß-/ groot-/ grand-<br> gron. groningisch/ groningisk/ Groningian (Ww = Westerwolde)<br> GW Grundwort/ Gruundwoud/ basic word (t.B. Mäid in Bullemäid) <br> H Hollen// (village)<br> He Heselberg/ Heeselbierich/ (hamlet)<br> HN Hausname/ Huusnoome/ house name<br> id. idem/ dätsälge/ the same<br> idg. indogermanisch/ indogermanisk/ Indo-European<br> Jh. Jahrhundert/ Jierhunnert/ century<br> kl. klein-/ littek, litje-/ small-<br> Komp. Komposition/ Touhoopesättenge/ compound<br> lat. lateinisch/ latinsk/ latin<br> LW Lehnwort/ Leenwoud/ loan-word<br> mda. mundartlich/ mundoardelk/ dialectical<br> mhd. mittelhochdeutsch/ middelhoochdüütsk/ Middle High German<br> mnd. mittelniederdeutsch/ middelläichdüütsk/ Middle Low German<br> mnl. mittelniederländisch/ middelniederloundsk/ Middle Low Dutch<br> ndl. niederländisch/ niederloundsk/ Dutch<br> NE Namenelement/ Noomenelement/ name element<br> nfr. nordfriesisch/ noudfräisk/ North Frisian<br> nhd. neuhochdeutsch/ näihoochdüütsk/ New High German<br> nwfr. » wfr.<br> ON Ortsname/ Täärpnoome/ place-name<br> ostfr. ostfriesisch niederdeutsch/ aastfräisk/ East Frisian Low German<br> P, Parz. Parzelle// plot<br> pl. Mehrzahl/ Moortaal/ plural<br> PN Personenname/ Noome fon n Moanske/person's name<br> Präp. Präposition/ Ferhooldniswoud/ preposition<br> Primärname/ Primärnoome/ primary Name. (t..B. Jüstekomp)<br> R Ramsloh/ Roomelse/ (parish)<br> rl Rätsel/ Räätsel/ riddle<br> S Scharrel/ Skäddel/ (parish)<br> S. Seite/ Siede/ page<br> s. siehe/ sjuch/ see<br> s.d. siehe dort/ sjuch deer/ see there<br> Se Sedelsberg/ Seedelsbierich/ (village)<br> Sekundärname/ Sekundärnoome/ secundary name (t.B. bi de Jüstekomp<br> sg. Einzahl/ Eentaal/ singular<br> sl » S. 31ff.<br> stel. stellingwerfisch/ [[Stellingwerfsk|stellingwerfisk]]/ Stellingwervian<br> Str. Strücklingen/ Strukelje/ (parish, village)<br> Subst. Substantiv/ Haudwoud/ noun<br> t.B. zum Beispiel/ toun Biespil/ for instance<br> tw zwischen/ twiske/ between (wenn ein FN in der Reihenfolge zwischen zwei andere erwähnt wird)<br> U Utende, Strücklingen/ Uutände, Strukelje/(village, parish)<br> UG Untersuchungsgebiet/ Unnersäikengsgestrich/ region of investigation [Seelterlound]<br> usw. und so weiter/ un soo wieder/ and so on<br> vgl. vergleiche/ ferglieke/ compare<br> W Wittensand/ Wietensound/ (hamlet)<br> Wang. wangeroogisch/ wangeroogisk/ Wangeroogian<br> Wdh. Wiedingharde (North Frisian dialect)<br> wfr. westfriesisch/ wäästfräisk (in ju niederloundske Provinz Fryslân/ Friesland)/ West Frisian <br> ws. wahrscheinlich/ woarschienelk/ probably<br> Wtb. Wörterbuch/ Woudebouk/ dictionary (S. 253-385)<br> wwfr. sik beluukend ap ju Sproake fon dät Gestrich Westfriesland in ju niederloundske Provinz Noordholland <br> Wz Wurzel/ Wuttel/ root<br> z. B. zum Beispiel/ toun Biespil/ for instance<br> <br> [[Kategorie:Seelterlound]] == Biespile foar doo normalisierde Oukuutengen fon ISO 639 == Juu foulgjende Uutwoal sunt, alphabetisk oardend, doo tjo grootste Sproaken fon juu Waareld, doo Sakroalsproaken fon doo Waareldreligione (sofier doo ISO-Känteekene hääbe), doo moderne fräiske Sproaken, doo Sproaken, doo in Seelterlound wichtich sunt (Seeltersk, Plattdüütsk, Hoochdüütsk), un ienheemske Biespile fon aal doo bewoonde Kontinente: * Ängelsk: ** ätter ISO 639-1: en ** ätter ISO 639-2: eng ** ätter ISO 639-3: eng * Arabisk: ** ätter ISO 639-1: ar ** ätter ISO 639-2: ara ** ätter ISO 639-3: ara * Aramäisk: ** ätter ISO 639-1: NEEN KÄNTEEKEN ** ätter ISO 639-2: arc ** ätter ISO 639-3: arc * Arrernte: ** ätter ISO 639-1: NEEN KÄNTEEKEN ** ätter ISO 639-2: aus (dät is n Känteeken foar aal doo australiske Sproaken, doo neen speziell Känteeken hääbe) ** ätter ISO 639-3:FERSKEEDENE KÄNTEEKENE FOAR FERSKEEDENE DIALEKTE: *** Die Dialekt Anmatjirra: amx *** Die Dialekt Alyawarr: aly *** Die Dialekt Antekerrepenhe: adg *** Die aastelke Dialekt fon juu Sproake: aer *** Die wäästelke Dialekt fon juu Sproake: are * Coushatta / Koasati (ne [[Indioaner|Muskogee-Sproake]]) ** ätter ISO 639-1: NEEN KÄNTEEKEN ** ätter ISO 639-2: nai (dät is n Känteeken foar aal doo ienheemske amerikoanske Sproaken, doo neen Känteeken hääbe) ** ätter ISO 639-3: cku * [[Han-Chinesiske Sproaken]] (mäd [[Hoochchinesisch): ** ätter ISO 639-1: zh ** ätter ISO 639-2: TWO OUKUUTENGEN: *** bibliographiske Oukuutenge: chi *** terminologiske Oukuutenge: zho ** ätter ISO 639-3: zho * Düütsk: ** ätter ISO 639-1: de ** ätter ISO 639-2: TWO OUKUUTENGEN: *** bibliographiske Oukuutenge: ger *** terminologiske Oukuutenge: de ** ätter ISO 639-3: deu * Hebräisk (dät oolde) ** ISO 639-1: NEEN KÄNTEEKEN ** ISO 639-2: sem (ne Oukuutenge foar aal semitiske Sproaken, doo neen speziell Känteeken häbe) ** ISO 639-3: hbo * Klassisk Chinesisk (uut juu Tied fon't 5. bit 3. Jierhunnert foar Kristus) ** ätter ISO 639-1: NEEN KÄNTEEKEN ** ätter ISO 639-2: NEEN KÄNTEEKEN ** ätter ISO 639-3: lzh * Latiensk: ** ätter ISO 639-1: la ** ätter ISO 639-2: lat ** ätter ISO 639-3: lat * Noudfräisk: ** ätter ISO 639-1: NEEN KÄNTEEKEN ** ätter ISO 639-2: frr ** ätter ISO 639-3: frr * Ooldgriechisk ** ätter ISO 639-1: NEEN KÄNTEEKEN ** ätter ISO 639-2: grc (historisk Griechisk bit 1453) ** ätter ISO 639-3: grc (historisk Griechisk bit 1453) * Plattdüütsk / Läichdüütsk: ** ätter ISO 639-1: NEEN KÄNTEEKEN ** ätter ISO 639-2: nds ** ätter ISO 639-3: nds * Quechua: ** ätter ISO 639-1: qu ** ätter ISO 639-2: que ** ätter ISO 639-3: que * Sanskrit: ** ätter ISO 639-1: sa ** ätter ISO 639-2: san ** ätter ISO 639-3: san * Seeltersk: ** ätter ISO 639-1: NEEN KÄNTEEKEN ** ätter ISO 639-2: gem (so heete aal doo nit speziell numerierde [[germaniske Sproaken]]) ** ätter ISO 639-3: stq * Spoanisk: ** ätter ISO 639-1:es ** ätter ISO 639-2:spa ** ätter ISO 639-3:spa * Swahili ** ätter ISO 639-1:sw ** ätter ISO 639-2:swa ** ätter ISO 639-3: FERSKEEDENE KÄNTEEKENE MÄD FERSKEEDENE SPEZIELLE BETJUUDENGEN: *** as Makrosproake: swa *** as Oankeldsproake Swahili: swh *** Copperbelt Swahili: swc * Tibetisk: ** ätter ISO 639-1: bo ** ätter ISO 639-2: TWO BIBLIOGRAPHISKE BETEEKENGEN: bod / tib * Wäästfräisk: ** ätter ISO 639-1: fy ** ätter ISO 639-2: fry ** ätter ISO 639-3: fry [[Kategorie:Sproakkunde]] f50ibb4ex5o4i18ho6b5dll4tl07jmz 0 854 103253 80669 2013-03-07T23:02:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 19 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q262246]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [ ] hinzugefügt/ Bemäärkengen fon dän Ferfoater in anfierde Texte/ added.<br> [..], ... ausgelassen/ beteekent wäägelätte Textdeele/ left out <br> ' Betonung folgt/ beteekent Betoonenge fon ju foulgjende Silwe/ stress on next syllable. So is Heälle Dom ['---] gliekwäidich mäd 'Hälle Dom <br> | Silbengrenze/ beteekent ju Deelenge fon n Noome in [[Silwe]]n/ syllable separation<br> ~ vertritt Stichwort/ ferträt dät Kopwoud in do Artikkele/ represents lemma.<br> ~ ungefähr/ sowät/ approximately<br> - Strecke /P1-30 beteekent aal do Parzellen twiske do Numere 1 un 30 iensluutend/ interval<br> ... unterbrochene Strecke/ P1...30 beteekent moorere Parzellen wierfon P1 ju läichste un P30 ju hoochste Numer drächt/ discontinuous interval <br> . * entschlossen/ beteekent, dät ju foulgjende Foarm rekonstruierd is, also nit wuddelk belaid<br> .. Zweifel/ Twieuwel/ doubt (» 119U)<br> ? unbekannt/ uunbekoand/ unknown<br> » siehe/ sjuch/ see<br> > wird zu/ wäd tou/ becomes<br> < entsteht aus/ äntstoant uut/ originates from<br> &, + und/ un/ and<br> <br> <small>Ätter mien Oarbaid Kramer 1994:407-408.</small> [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] 35h3br4iyey6nfr1bm6rflqjegvzc1x 0 855 23573 5483 2009-09-24T22:14:28Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Etymologie]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Etymologie]] iphn9sywn8lcedoamuiblxvr27a159a 0 857 122909 120051 2023-11-08T00:23:55Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Fort-1.jpeg|250px|thumb|Marron C. Fort]] '''Marron Curtis Fort''' (* 24. Oktober [[1938]] in [[Boston]]; † 18. Dezember [[2019]]) wier n amerikoansk-düütsken Germanist un Spezialist foar ju [[Seeltersk|Seelter]] un ju [[Läichdüütsk]]e Sproake. Fort besit ju düütske Stoatsburgerskup un is truch Ferleenenge fon dät [[Indigenat]] fon ju [[Ostfriesische Landschaft]] „ienburgerde Aastfräise“. Hie woont däälich in [[Lier]]. Fort is Eerenburger fon ju Meente [[Seelterlound]] siet 13. Dezember 2004. == Akademisken Wäidegong == Ätter dän Internoatsbesäik in New Hampshire (USA) studierde Marron C. Fort siet 1957 an ju [[Princeton University]] do Feeke Germanistik, Anglistik, Niederlandistik, Skandinavistik un Mathematik. In dät Jier 1961 wikselde hie tou ju Universität fon Pennsylvania (Philadelphia). In dän Roome fon n universitär Uuttuuskprogram koom hie 1963 an ju [[Albert-Ludwigs-Universität Freiburg im Breisgau]]. 1965 promovierde Fort bie Prof. Alfred Senn an ju [[University of Pennsylvania]] toun Ph. D., un wäil mäd ne Dissertation uur dät Läichdüütske fon [[Fächt]] ("Beschreibung der Vechtaer Mundart", Faksimile foarhounden in ju [https://web.archive.org/web/20081020031600/http://osopc4.ub.uni-osnabrueck.de:8080/DB=3/LNG=DU/ UB Vechta]). Fon 1969 bit 1985 hiede Marron C. Fort ne Professur foar Germanistik an ju Universität fon New Hampshire inne. In disse Tied, nämmelk 1976/77 un 1982/83, uurnoom hie Gastprofessure an ju [[Universität Oldenbuurich]]. In disse Tied fäng hie sien Studien fon ju seelter Sproake un fon dät [[Aastfräisk|aastfräiske Läichdüütsk]] oun. An ju Universität Ooldenbuurich waas Fort siet 1983 Akademisken Oberroat un laitede bit tou sien Pensionierenge in dät Jier 2003 ju Oarbaidssteede Läichdüütsk un Seeltersk an ju Universität Ooldenbuurich. Siet 1982 woont hie in Düütsklound. Prof. Dr. Marron C. Fort is Ferfoater fon n [[Woudebouk]] fon dät [[Seeltersk]]e un fon ju Seelter [[Biebel]]. Hie häd uk biedrain tou Bekoandhaid fon ju seelter Sproake truch Prässe, [[Radio|Rundfunk]] un [[Fiersjoon]]. == Wierke == {|style="float: right; margin: 10px; border: 1px #CCCCCC solid; background:#F9F9F9" |- |align="middle" | [[Bielde:Fort-Buch.jpg|230x170px|''Saterfriesisches Wörterbuch'', 1980]] |align="middle" | [[Bielde:Fort-Bibel.jpg|230x170px|''Dät Näie Tästamänt un do Psoolme'', 2003]] |- |colspan="2" align="middle" | <small>Dät Woudebouk uut 1980 (links) un dät Näie Tästamänt (gjuchts).</small> |} * ''Zur Phonologie des Saterfriesischen''. In: ''Us Wurk 20'', 37-41 (1971) * ''Saterfriesisches Wörterbuch''. Helmut Buske Verlag, Hamburg 1980. ISBN 3-87118-401-2 * ''Das Saterfriesische vor Hoche: zwei vergessene Quellen''. In: ''Us Wurk 33'', (1984).103-108. * ''Saterfriesisches Volksleben''. Ostendorp, Rhauderfehn 1985. ISBN 3-921516-42-0 * ''Saterfriesische Stimmen''. Ostendorp, Rhauderfehn 1990. ISBN 3-921516-48-X * ''Die ferläddene Súun, der bisher älteste saterfriesische Text''. In: ''Jahrbuch für das Oldenburger Münsterland'' 20, 1988:25-33. * ''Nicolaas Westendorp:'' “Over de Saterlanders”. In: ''Jahrbuch fúr das Oldenburger Münsterland'' 22, 1990:151-159. * ''[https://web.archive.org/web/20110409065302/http://papinga.bis.uni-oldenburg.de/bisverlag/hv1/9a2-fort.pdf Niederdeutsch und Friesisch zwischen Lauwerzee und Weser]''. In: ''Zwischen Schreiben und Lesen: Festschrift für Hermann Haavekost zum 60. Geburtstag''. Hg. Hans-Joachim Waetjen, Oldenburg 1995:493-525. * ''Das romanische Lehnwort im Saterfriesischen''. In: ''Fs. Århammar'', (1996) 141-149. * ''Das niederdeutsche Element im Saterfriesischen''. In: ''Neue Forschungsarbeiten zur Kontaktlinguistik''. Hgg. Wolfgang Moelleken/ Peter J. Weber, Bonn, 1997:171-178 (Plurilingua XIX). * ''Niederdeutsch als zweite Sprache der Saterfriesen''. In: ''Fries. Stud. III'', 1997:83-112 (Supplement vol. 18. Nowele). * ''Das Saterfriesische''. In: Horst Haider Munske (Hrsg.), ''Handbuch des Friesischen, Handbook of Frisian Studies'', Tübingen 2001:409-422. * ''[http://oops.uni-oldenburg.de/frontdoor.php?source_opus=653 Dät Näie Tästamänt un do Psoolme] in ju aasterlauwersfräiske Uurtoal fon dät Seelterlound, Fräislound, Butjoarlound, Aastfräislound un do Groninger Umelounde''. Oldenburg 2003. ISBN 3-8142-0692-4 * ''[http://www.buske.de/product_info.php?cPath=1_158&products_id=4386 Saterfriesisches Wörterbuch]''. Helmut Buske Verlag, Hamburg 2015. ISBN 978-3-87548-723-7 == Weblinks == * [https://web.archive.org/web/20101030140257/http://www.dw-world.de/dw/article/0,,3947794,00.html Der letzte Saterfriese] (''Deutsche Welle'') {{Normdaten|TYP=p|GND=132118114|NTA=073839132|LCNAF=n81056081|VIAF=94533469}} {{DEFAULTSORT:Fort, Marron Curtis}} [[Kategorie:Sproakkundige]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] lfji5hds3un8xumxos7qdkbloyxg3jn 0 858 112222 103255 2015-12-07T16:00:03Z SpesBona 1176 + Infobox wikitext text/x-wiki {{DeelstaatDuitsland| | naam = Hessen | vlag = {{border|[[Bielde:Flag of Hesse.svg|140px|Flaage]]}} | wapen = [[Bielde:Coat of arms of Hesse.svg|140px|Woapen]] | hoofdstad = [[Wiesbaden]] | km2 = 21.114,94 [[Vierkante kilometer|km²]] | bevolking =6.093.888{{HE Stat}} <small>''(31-12-2014)''</small> | bevolkingsdichtheid = 289inw./km² | iso = DE-HE | website = [http://www.hessen.de/ www.hessen.de] | mp = Volker Bouffier (CDU) | partijen = CDU 47<br />SPD 37<br />Grüne 14<br />Linke 6<br />FDP 6 | bondsraad = 5 | kaart = [[Bielde:Deutschland Lage von Hessen.svg|250px|Hessen]] | districten = [[Bielde:Hesse, administrative divisions - de - colored.svg|250px|Districten van Hessen]] }} '''Hessen''' is n [[Buundeslound]] in de Midde fon [[Düütsklound]]. Dät Buundeslound häd ne Uurfläche fon 21.114,94 km² un häd 6.093.888 Ienwoonere. Ju Haudstääd is [[Wiesbaden]]. == Geografie == Hessen wäd begränsed fon [[Bayern]] un [[Baden-Würtembierich]] in dät Suude, fon [[Noudrhien-Wäästfoalen]] un [[Rhienlound-Pfalz]] in dät Wääste, fon [[Thüringen]] in dät Aaste un in dät Noude fon [[Läichsaksen]]. Die hoochste Punkt is ju Wasserkuppe (950 m), in Loundkring Fulda. == Ferwaltengsgliederenge == Et rakt in Hessen 21 Loundkringe: * [[Bergstraße (Kring)|Bergstraße]] * [[Darmstadt-Dieburg (Loundkring)|Darmstadt-Dieburg]] * [[Groß-Gerau (Kring)|Groß-Gerau]] * [[Hochtaunuskreis]] * [[Main-Kinzig-Kreis]] * [[Main-Taunus-Kreis]] * [[Odenwaldkreis]] * [[Offenbach (Loundkring)|Offenbach]] * [[Rheingau-Taunus-Kreis]] * [[Wetteraukreis]] * [[Gießen (Loundkring)|Gießen]] * [[Lahn-Dill-Kreis]] * [[Limburg-Weilburg (Loundkring)|Limburg-Weilburg]] * [[Marburg-Biedenkopf (Loundkring)|Marburg-Biedenkopf]] * [[Vogelsbergkreis]] * [[Fulda (Loundkring)|Fulda]] * [[Hersfeld-Rotenburg (Loundkring)|Hersfeld-Rotenburg]] * [[Kassel (Loundkring)|Kassel]] * [[Schwalm-Eder-Kreis]] * [[Werra-Meißner-Kreis]] * [[Waldeck-Frankenberg (Loundkring)|Waldeck-Frankenberg]] Do 5 kringfräie Stääde in Hessen sunt: * [[Darmstadt]] * [[Frankfurt am Main]] * [[Kassel]] * [[Offenbach am Main]] * [[Wiesbaden]] {{Buundeslounde fon Düütsklound}} [[Kategorie:Hessen| ]] 7bbg2pito0vvu0iw3qts8uqzt31kn5o 10 862 107792 5546 2013-08-18T08:02:42Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5007897]] wikitext text/x-wiki <br style="clear:both;" /><noinclude> Disse Foarloage be-eendje dät ''float'' (fljoote) fon n siedelk sätt Kaste. Deerfoar wäid <nowiki><br style="clear:both;" /></nowiki> ferweended. </noinclude> nyf0wubykywh5crnqq1ith0g2hg8vkm 10 863 107692 106611 2013-08-01T21:26:04Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5980234]] wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke|#CCCC00|#FFFF99|Sproake|{{{1}}}|4|{{{2}}}|9={{{3}}}}} 9wv7uo5rldik5qa2vjtadnb55cq81c0 0 867 119095 103256 2020-04-27T21:28:27Z Kolja21 3922 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sputnik.jpg|thumb|Modäl fon Sputnik 1]] '''Sputnik''' /ˈsputnʲik/ [[Rusk]] Спутник foar Raisefründ, Trabaant) waas die Noome fon do eerste tjoon sowjetiske [[Satellit]]en, do n Äiduumloopboan beloangeden. Sputnik 1 waas ap n [[4. Oktober]] [[1957]] die eerste kunstelke Äidsatellit ap n Uumloopboan un jält as Startschoat foar ju Sowjetiske [[Ruumtefoart]]. Dät Woud is in Aasteuropa n [[Synonym]] foar Satellit. Ätter Sputnik 10 wuude die Noome nit moor tou Benaamenge fon Äidsatelliten ferwoand. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.raumfahrer.net/raumfahrt/raumsonden/Sputnik_01.shtml Sputnik I – mit 80 Kilo um die Welt] (raumfahrer.net) {{Normdaten|GND=4273819-2}} [[Kategorie:Ruumtefoart]] 5za4xnru2igawuzndk609vpzpl4x9vk 0 869 107892 103257 2013-08-25T09:00:10Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{TäärpWFrl | himrik=Map NL It Hearrenfean It Hearrenfean.png | Meente = [[It Hearrenfean (Meente)|It Hearrenfean]]| Gritenij = [[Skoatterlân]] | Ienwoonere = 28.500 | Täljier = 2007 | Koordinate = 52_57_32_N_5_55_20_E_type:city_region:NL | Koordinate_Täkst = 52° 57' NB, 5° 55' EL | Foarwäälnummer = 0513 | Postlaittaal = 8441-8448 | }} [[Bielde:Heerenveen_bebouwdekom.png|right|270px]] [[Bielde:Heeresloot 03.JPG|thumb|260px|[[Hearresleat]]]] [[Bielde:Crackstate Heerenveen 23.JPG|thumb|260px|[[Crackstate]]]] [[Bielde:Museum Belvedere 04.JPG|thumb|260px|[[Museum Belvédère]]]] [[Bielde:Posthuis Theater.JPG|thumb|260px|[[Posthuus Tjooter]]]] [[Bielde:Abe Lenstra Stadion pano 03m.jpg|thumb|260px|[[Abe Lenstra stadion]]]] [[Bielde:Wk_sprint_2006_thialf.jpg|thumb|260px|[[Thialf Iesstadion]]]] [[Bielde:Oenemastate Heerenveen 01.JPG|thumb|right|260px|Oenemastate. It Hearenfean]] [[Bielde: De Heide recreatiegebied 01.JPG|thumb|260px|Ferhoalengesteede [[De Heide]]]] [[Bielde:Station Heerenveen 07.JPG|thumb|260px|Boanhoaf It Hearrenfean]] [[Bielde:KnooppuntHeerenveen.PNG|thumb|260px|Autoboanen ätter It Hearrenfean wai]] [[Bielde:Ziekenhuis De Tjongerschans 07c.JPG|thumb|260px|Kroankenhuus [[De Tsjongerskâns]]]] [[Bielde:Zwanenwoud Heerenveen pano 02.jpg|thumb|260px|'''Swannewâld''' in Woonfjoondel Skoatterwâld]] [[Bielde:Muntflats Heerenveen 04.JPG|thumb|260px|Munthoochhuuse in Woonfjoondel De Greiden]] [[Bielde:Dracht Heerenveen 28.JPG|thumb|260px|Dracht, ne Sträite in dät Zentrum]] [[Bielde: Heilige Geest Kerk Heerenveen 02.JPG|thumb|260px|Grootste Säärke in It Hearrenfean]] [[Bielde:Sportstad Heerenveen 04.JPG|thumb|260px|[[Sportstääd Heerenveen]]]] '''It Hearrenfean''' ([[Niederloundsk]]: ''Heerenveen'') is n Täärp in ju Meente [[It Hearrenfean (Meente)|It Hearrenfean]], in ju Provinz [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]]. Dät Täärp häd [[2007]] 28.500 Ienwoonere. == Geografie == === Woonfjoondele === {| |- | width="50%" valign="top" | * It Hearrenfean-'''Noud''' * It Hearrenfean-'''Zentrum''' * '''Lege Midden''' * De '''Ikkers''', baud in do 60er Jiere * '''De Greiden''', baud in do 70er " | width="50%" valign="top" | * '''De Heide''', baud in do 80er Jiere * '''Nijehaske''', baud in do 80er un 90er " * '''Oranjewâld-Noard''', baud in do 90er * '''Skoatterwâld''', [[21. Jierhunnert]] |} === Gewerbegebiete === * '''Kanaal''', noudelk fon [[Rykswei 7|A7]] un wäästelk fon [[Rykswei 32|A32]]. * '''Ljouwerterstrjitwei''', (gemeente It Hearrenfean), noudelk fon [[Rykswei 7|A7]] un wäästelk fon [[Rykswei 32|A32]] * '''Businesspark Fryslân''', suudelk fon [[Rykswei 7|A7]] un wäästelk fon [[Rykswei 32|A32]]. * '''De Kavels''', suudelk fon [[Rykswei 7|A7]] un aastelk fon [[Rykswei 32|A32]] * '''Ynternasjonaal Bedriuwenterrein Fryslân''' (IBF), aastelk fon De Kavels * '''It Mar''', süüdelk fon [[Rykswei 7|A7]] un wäästelk fon [[Rykswei 32|A32]] * '''It Hearrenfean-Súd''', wäästelk fon [[Rykswei 32|A32]] * '''Nijskoat''', wäästelk fon Gewerbegebiet It Hearrenfean-Súd Bekoande Bedrieuwe in It Hearrenfean sunt: [[Batavus]], [[Koga-Miyata]], [[Jongbloed BV|Jongbloed]] un [[VDL Berkhof]] ([[Hainje]]). == Geschichte == In [[1551]] änstuud dät Täärp ap ju Schiere fon dän Hearresleat un ju Skoatterlânske Kompanjonsfeart. Hier lait uk die Hearrewai, die Ferbiendengswai twiske [[Zwolle]] un [[Ljouwert]]. Dät Greeuwen fon do two Kanoale waas ne Initiative fon träi Heeren: [[Peter fan Dekema|Fan Dekema]], [[Cuyck]] un [[Foeyts]]. Ap n 24. Juli [[1551]] gruundje jo ne Kompagnie uum deermäd groote Deele fon dät Lound tou koopjen uum dät Eed tou winnen. Die Noome Hearrenfean betjut: die Foan fon do Heere. In dät [[19. Jierhunnert]] äntwikkelt It Hearrenfean sik truch sien rieke Ienwoonere. Et roate een Meelasje. Dät Täärp liech in two Meenten, [[Aengwirden]] un [[Skoatterlân]]. Eerste ap n 1. Juli 1934 sunt do two Meenten, un n Deel fon ju Meente [[Haskerlân]], touhoupefoated un hat sietdäm Meente It Hearrenfean. Dät Täärp It Hearrenfean wäd ju Haudsteede fon ju Meente It Hearrenfean. Kanoaltäärpe so as It Hearrenfean hääbe as Määrkmoal dät do Täärpe in eene Lienje baud wuuden sunt, juust as uk dät Rhauderfeen. It Hearrenfean is fon dät Noude ätter dät Suude 8 Kilometer, fon dät Wäaste ätter dät Aaste two Kilometere. Dät Wääste fon dät Täärp wäd begränsed fon ju [[Engelenfeart]]. == Kunst en Kultuur == Museen in It Hearrenfean sunt: * [[Museum Belvédère]]. Museum foar moderne Kunst. * [[Museum Willem van Haren]]. N kultuurhistorisk Museum. Dät [[Posthuus Tjooter]] is dät eensige Tjooter in It Hearrenfean. [[De Rinkelbom]] is n Musikzentrum. === Architektuur === It Hearrenfean häd two Buurge. Bee heere tou do 25 Rieksmonumente in Fryslân. [[Crackstate]] is Paat fon dät Räidhuus un [[Oenemastate]], fröier Räidhuus fon ju Meente [[Skoatterlân]] (ju der [[1934]] mäd Hearrenfean touhoopeföiged wuude), is nu Stääd-Koafjehuus. Ju eensichste Määlne ju It Hearrenfean noch häd, is ju Koarelmäälne Welgelegen. Bit in do tachentiger Jiere fon dät foarige Jierhunnert stuud in ju Stäädmidde uk n Woatertouden. Do hoochste Bauten fon It Hearrenfean sunt do tjo Woonhoochhuuse naamd Muntflats: Lânsicht, Romsicht un Heechsicht. Do sunt 15 Stok hooch un sunt Ounfang soogentiger Jiere baud wuuden. === Ferhoalenge === * Ferhoalengssteede [[De Heide]]: swimmen, ongeljen un Strandvolleybaal. === Sportstääd === It Hearrenfean wäd uk Sportstääd naamd wil et deer ful rakt wät Sport anbeträft. Dät Gebiet um dät Foutbalstadion un dät Stadion sälwen hat ''Sportstêd It Hearrenfean''. In [[2007]] wuude dät oolde Sportzentrum De Telle deelrieten. * [[Abe Lenstra Stadion]], dät Foutbalstadion wier [[SK It Hearrenfean]] foutbaalt. * [[Thialf]], dät Iesstadion. In ju [[Ieshockey]]halle spielje do [[It Hearrenfean Flyers]]. * [[Skûtsjesilen]]. Dät hearrenfeanster Skûtsje (n Oart Mutte) is die ''Gerben van Manen''. Sportzentren in It Hearrenfean sunt: * Sportstääd It Hearrenfean: Hallenbad en Sporthalle. Swim- en Poloclub [[HZ&PC]] * Sportzentrum De Ikkers: Foutbaal [[Hearrenfeanske Boys]] * Sportzentrum De Greiden: Foutbaal [[VV Nijskoat]], Foutbaal [[Cruyff Court]], Athletik [[AV ‘55]] * Sportzentrum De Heide: Kuurichbaal [[Blau Wyt]], [[Hockey]] [[Quick Stick]] * Sportzentrum Skoatterwâld: Foutbaal SK It Hearrenfean * Golfploats Heidemar -golf * Tennispark It Oranjewâld * Tennispark Ten Woude * Tennis- en Squashhalle * Bowlingzentrum == Ferkier un Transport == === Auto === * Kjuus It Hearrenfean, n Autoboankjuus fon do Autoboane [[Rijksweg 7|A7]] un [[Rijksweg 32|A32]]. === Iersenboan === * [[Boanhof It Hearrenfean]] ([[P+R]]) un [[Boanhof It Hearrenfean Iesstadion]]. === Schipfoart === * [[Hearresleat]], Näi [[Hearrenfeans Kanaal]], [[Engelenfeart]] === Rääd === * LF-route. It Hearrenfean lait an ju Raitloundroute (LF3) un an ju Flevoroute (LF20). <br clear=left> === Bus === Buslinien fon [[Connexxion]]: * Linie 28: <small>It Hearrenfean - [[Nijbrêge]] - [[Haskerdiken]] - [[Akkrum]] - [[Jirnsum]] - [[Friens]] - [[Reduzum]] - [[Wytgaard]] – [[Wurdum]] Autoboan - [[Goutum]] Autoboan - [[Ljouwert]]</small> vv. * Linie 41: <small>[[It Hearrenfean]] - [[De Jouwer]] - [[Skarsterbrêge]] - [[Sint Nyk]] - [[Spannenburch]]</small> vv. * Linie 48: <small>[[It Hearrenfean]] - [[Rottum]] - [[Sint Jansgea]] - [[Rotsterhaule]] - [[Reahel]] - [[Fjouwerhûs]] - [[Dolsterhuzen]] - [[Ychtenbrêge]] - [[Ychten]] - [[Eastersee]] - [[De Lemmer]]</small> vv. * Linie 198: <small>[[It Hearrenfean]] - [[Nijehaske]] - [[Aldehaske]] - [[Haskerhoarne]] - [[De Jouwer]] - [[Snits]] - [[Nijlân]] Autoboan - [[Boalsert]]</small> vv. * Linie 199: <small>[[It Hearrenfean]] - [[De Jouwer]] - [[Toppenhuzen]] - [[Snits]] - [[Nijlân]] Autoboan - [[Boalsert]]</small> vv. * [[Q-liner]] 315: <small>[[Groningen]] - [[It Hearrenfean]] - [[De Jouwer]] - [[De Lemmer]] - [[Emmeloord]] - [[Lelystääd]]</small> vv. * [[Q-liner]] 351: <small>[[It Hearrenfean]] - [[De Jouwer]] - [[Snits]] - [[Boalsert]]</small> vv. Linien fon transporter Arriva: * Linie 10: <small>[[It Hearrenfean]] – [[De Knipe]] – [[Langsweagen]] – [[Gordyk]] – [[Lippenhuzen]] – [[Terwispel]] – [[Beetstersweach]] – [[Olterterp]] – [[Drachten]] – [[Nijega]] – [[Sumar]] – [[Burgum]] – [[Hurdegaryp]] – [[Tytsjerk]] - [[Ljouwert]]</small> vv. * Linie 15: <small>[[It Hearrenfean]] - [[Aldskoat]] - [[Mildaam]] – [[Ketlik]] – [[Nijhoarne]] – [[Aldhoarne]] – [[Jobbegea-Skuorregea]] - [[Jobbegea]] – [[Hoarnstersweach]] – [[Donkerbroek]] – [[Easterwâlde]]</small> vv. * Linie 18: <small>[[It Hearrenfean]] – [[Lúnbert]] – [[Tsjalbert]] – [[Gersleat]] – [[Lúkswâld]] – [[Tynje]] - [[Nij Beets]] – [[Boarnburgum]] – [[Drachten]]</small> vv. * Linie 26: <small>[[It Hearrenfean]] - [[Aldskoat]] - [[Wolvegea]] - [[De Blesse]] - [[Steggerda]] - [[Finkegea]] - [[Noardwâlde]]</small> vv. * Linie 100: <small>[[It Hearrenfean]] – [[Drachten]] – [[Mearum]] Autoboan – [[Boerakker]] Autoboan – [[Midwolde]] Autoboan – [[Hoogkerk]] - [[Groningen]]</small> vv. * Linie 215: <small>[[It Hearrenfean]] – [[De Knipe]] – [[Bontebok]] – [[Ketlik]] – [[It Oranjewâld]] – [[Bontebok]] - [[De Knipe]] - It Hearrenfean </small>. * Liene 310: <small>[[It Hearrenfean]] – [[Drachten]]</small> vv. == Unnergjucht == === Gruundschoulen === * Eepentelk: De Kommanderije, Ekke de Haan, De Letterbeam, De Ljepper, Van Kleffensschool, Van Maasdijkskoalle. * Kristelk: De Akker, De Burcht, De Hoekstien, It Kompas, De Roergonger. === Uur Schoulen === * [[Fryslân Kolleezje]]. MBO-Uutbieldengen, unner do dät [[CIOS]]. An ferscheedene Steeden. * [[Bornego Kolleezje]]. Kristelke Schoule foar VMBO, HAVO, Atheneum en Gymnasium. * [[OSG Sevenwolden]]. Schoule foar VMBO, HAVO, Atheneum en Gymnasium. * Schoulengemeenskup foar berufsfoarbildjend Unnergjucht (VMBO). == Politik == Sitsferdeelenge Meenteroat fon It Hearrenfean is siet dän 7. Meerte 2006 so ferdeeld: {| |- |PvdA || 12 Sitte |- |CDA || 4 Sitte |- |VVD || 4 Sitte |- |Grien Links || 2 Sitte |- |Leefbaar Heerenveen || 2 Sitte |- |Christen Unie || 2 Sitte |- |FNP || 1 Sit |} == Groote Suune un Dochtere fon It Hearrenfean == * [[Willem van Haren]] ([[6. Januoar]] [[1655]]), [[Grytman]] († [[1728]]) * [[Albert Gillis von Baumhauer]] ([[10. Oktober]] [[1891]]), Luftfoartpionier, († [[1939]]) * [[Eelco Nicolaas van Kleffens]] ([[17. November]] [[1894]]), Politiker († [[1983]]) * [[Abe Lenstra]] ([[27. November]] [[1920]]), Foutbaaler († [[1985]]) * [[Wim Duisenberg]] ([[9. Juli]] [[1935]]), Ekonoom, Politiker un Bankier († 2005) * [[Sikke Doele]] ([[1. Februoar]] [[1942]]), Ferfoater († [[2002]]) * [[Jacques Tichelaar]] ( [[2. Januoar]] [[1953]]), Politiker * [[Margriet Zegers]] ( [[29. April]] [[1954]] ), Hockeyspielerske * [[Jacob de Haan]] ( [[28. Meerte]] [[1959]]), Komponist * [[Eric Hoekstra]] ( [[6. April]] [[1960]] ), Sproakkundige, Ferfoater * [[Onno Meijer]] ( [[23. Juli]] [[1960]] ), Tjooterspieler un Regisseur * [[Nico Jan Hoogma]] ([[26. Oktober]] [[1968]]), Foutbaaler un Fierder * [[Falko Zandstra]] ([[27. Dezember]] [[1971]]), Gauschöäwelder, Unnerniemer * [[Sven Kramer]] ([[23. April]] [[1986]]), Gauschöäwelder * [[Geert Arend Roorda]] ( [[2. Meerte]] [[1988]]), Foutbaaler == Sjuch uk == * [[SK It Hearrenfean]] == Panorama == Nuumen fon do Munthoochhuuse fon links dät Noude (Industriegestrich, Iersenboan) uur ju Täärpmidde bit gjuchts dät Aaste (Foutbaalstadion). {{Panorama|Heerenveen panorama 01.jpg|2000px}} <br clear=left> == Monumente == <gallery> Image: Maasdijk Heerenveen 08.JPG|[[Clément van Maasdijk]] Image: Fedde Schurer Beeld Heerenveen 01.JPG|[[Fedde Schurer]] Image: Abe Lenstra Heerenveen.JPG|[[Abe Lenstra]] Image: Wim Duisenberg Buste Heerenveen 02.JPG|[[Wim Duisenberg]] </gallery> == Susterstääd == * [[Rishon LeZion]] ([[Israël]]) == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.heerenveen.nl Offiziëlle Webstee meente It Hearrenfean] {{Bauwierk}} {{koördinaten|52_57_25_N_5_55_31_E_type:city_zoom:13_region:N|52° 57' N, 5° 56' A}} [[Kategorie:Fryslân]] iurwq86e37xv2n3cj8su5chwbaqpojn 0 871 123328 123325 2024-02-09T22:21:28Z Vinraam 13551 /* Meenten (10) */ wikitext text/x-wiki {{Niederlounske Provinz | namme = Groningerlound | flagge = [[Bielde:Flag Groningen.svg|130px|Provinsjeflagge]]| wapen = [[Bielde:Groningen_coa.svg|130px|Provinsjewapen (bron: Prov. Grinslân)]]| haadstêd = [[Groningen (Stääd)|Groningen]]| religyjier = 2015 | GPS = 53°13' NB 6°34' AL| religy = Evangeelsk 25%<br />Katoolsk 5% | opprange = '''2.955 km²''' (7e) | opp = 2.316 | wetteropp = 639 | bewrange = 9e | ynwenners = 596.075 | datum = 1-1-2023 | befolkingstichtens = 257 | folksliet = [[Grönnens laid]]| kaart = [[Bielde:Groningen position.svg|Lokaasje fan de provinsje Grinslân]] | Kommissaris fan Keninginne = [[René Paas]] (CDA) | webside = [https://www.provinciegroningen.nl www.provinciegroningen.nl] | }} [[Bielde:P01-GR-positiekaart2-gemlabels.png|300px|right|thumb|ne Koarte fon ju Provinz Groningen un sien Meenten]] '''Groningerlound / Groningen''' (uk '''Gräinen''') ([[Niederloundsk]]: ''Groningen'', [[Wääst-Fräisk]]: ''Grinslân'', Groningsk Plat: ''Grönnen'') is ne Provinz in dät Noudaaste fon do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Provinz is 2 955 km² un deer woonje 596 000 Moanskene (2023). Ju Haudstääd hat uk [[Groningen (Stäad)|Groningen]] un is ju grootste Stääd fon dät Noudaaste fon do Niederlounde. Groningen wäd begränsed fon: * int Noude: dät [[Wäädsee|Wääd]] (Watt) un dät [[Oamse]]-[[Dullert]]-[[Ästuarium]] * int Aaste: [[Aast-Fräislound|Aastfräislound]] un dät [[Loundkring Oamselound|Oamselound]] * int Suude: ju Provinz [[Drente]] * int Wääst: ju Provinz [[Fryslân|Wäästfräislound]] == Sproaken un Dialekte == In Groningen wäd [[Groningsk]] fon 350.000 Ljuude boald. Dat Groningske is ne Friso-Saksiske Sproake, ju der uut dät [[Aastfräisk]]e un dät [[Drentsk]]e äntsteen is. Uk dät [[Aastfräisk Läichsäksisk]]e is ap ju Wiese äntsteen. Dät Groningske un dät Aastfräisk Läichsäksiske wäide mongs as eene Sproake ounkieked, dät [[Friso-Säksiske Dialekte|Groningsk-Aastfräiske]]. Ju Sproake is foar n Deel fon dän Woudskät un ju Uutsproake ferwant mäd dät [[Seeltersk]]e; sjuch do Biespiele. Ju Skrieuwwiese fon dät Aastfräiske is uurs as ju Groningske, oawers ju Uutsproake is jusälge. {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |[[Seeltersk]]||''litje''||''sunt''||''maasttieds''||''Fräisk''||''Läichsaksen''||''tou'' |- |[[Groningsk]]||''lutje''||''sunt''||''maisttieds''||''Frais''||''Leegsaksen''||''tou'' |- |[[Aastfräisk]]||''lüttje''||''sünt''||''meesttieds''||''Freesk''||''Nedersaksen''||''to'' |- |[[Munsterloundsk]]||''klein''||''siet''||''meestens''||''Frees''||''Neddersassen''||''to'' |} [[De Grinzer Pein]] un [[Kornhorn]] in ju Meente [[Grootegast]] un do Täärpe [[Marum]] un [[De Wülp]] in ju Meente Marum, sünt do insige Täärpe in ju Provinz Groningen, wier noch n fräisken Dialekt boald wäd. == Meenten (10) == {|class="wikitable sortable" ! Meente ! Ienwoonere<br />(2023) ! Uurfläche<br />(lound, km²) ! Grootste Täärpe un Stääde |- | [[Eemsdelta]] | 45.000 | 268 | [[Delfzijl]], [[Appingedam]] |- | [[Groningen (Meente)|Groningen]] | 238.000 | 186 | [[Groningen (Stääd)|Groningen]], [[Haren (Groningen)|Haren]], [[Hoogkerk]] |- | [[Het Hogeland]] | 48.000 | 477 | [[Bedum]], [[Winsum]], [[Uithuizen]] |- | [[Midden-Groningen]] | 62.000 | 278 | [[Hoogezand]], [[Sappemeer]] |- | [[Oldambt (Meente)|Oldambt]] | 39.000 | 227 | [[Winschoten]], [[Scheemda]], [[Finsterwolde]], [[Beerta]] |- | [[Pekela]] | 12.000 | 49 | [[Oude Pekela]], [[Nieuwe Pekela]] |- | [[Stadskanaal]] | 32.000 | 118 | Stadskanaal, [[Musselkanaal]], [[Onstwedde]] |- | [[Veendam]] | 28.000 | 76 | Veendam, [[Wildervank]] |- | [[Westerkwartier (Meente)|Westerkwartier]] | 65.000 | 363 | [[Leek]], [[Zuidhorn]], [[Marum]] |- | [[Westerwolde (Meente)|Westerwolde]] | 26.000 | 276 | [[Ter Apel]], [[Vlagtwedde]] |- |} ==Sjuch uk== *[[Uumelounde]] == Ferwiese ätter buuten == * [https://www.provinciegroningen.nl/ Provinz Groningerlound] * [https://allecijfers.nl/provincie/groningen/ Statistik fon Groningerlound] {{ProvinzGroningen}} {{ProvinzenNiederlounde}} [[Kategorie:Niederlounde]] [[Kategorie:Provinz Groningen| ]] cgai64y5mrr87xtl0edfdlogxq2bra6 0 873 121727 115290 2022-11-18T23:35:13Z Rkt2312 12444 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| | eigennamme = Republic of Ghana | Noome = Ghana | Flaage = Flag of Ghana.svg|120px|Flaage fon Ghana | Woapen = Coat of arms of Ghana.svg|90px|Woapen fon Ghana | Steede = LocationGhana.svg|250px|Locatie van Ghana | Amtssproake = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | Haudstääd = Accra | Ienwoonere = 22.931.299 | Fläche = 238.533 | Stoatsfoarm = konstitutionelle Demokratie | pztWoater = 1,0 | Munte = [[cedi]] | valutacode = GHS | Tiedzone = +1 | Nationoalhymne = [[God Bless Our Homeland Ghana]] | Fierdai = [[6 Meerte]] | Loundkode = GHA | Auto-Känteeken = | Internet-TLD = gh | Telefonfoarwoal= 233 }} '''Ghana''' is n Lound an ju Wäästkuste fon [[Afrikoa]]. Wäästelk lait deeran ju [[Älpenbeenkuste]], noudelk [[Burkina Faso]], aastelk [[Togo]] un suudelk die [[Golf fon Guinea]]. Ghana häd 22.931.299 <small>(2007)</small> Ienwoonere. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] lx0xmd5ns3bg69h7knyc34v9q0wsi0e 10 874 107012 75104 2013-04-15T03:13:59Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki <span id="coordinates" class="coordinates plainlinks" style="top:.6em; line-height:1.2em; text-align:center;" title="Klik op de koördinaten om in plattegrûn of in satellytfoto te besjen">{{{label| [[Bielde:Internet-web-browser.svg|23px]]}}} [{{MapsServer}}params={{{1}}}&pagename={{PAGENAMEE}}&src={{PAGENAMEE}} {{{2}}}]</span><noinclude> </noinclude> fr4we0jh34ugm9yv1r608ufzyko0wpy 10 875 5681 5679 2008-03-05T18:40:14Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <includeonly> {| align=right | {| border="1" align=right padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" !colspan="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|<big>{{{Noome|{{PAGENAME}}}}}</big> |- style="background:#efefef;" align="center" padding="0" cellpadding="0" | colspan="2" | [[Bielde:{{{himrik}}}|300px|Himrik fon {{{namme|{{PAGENAME}}}}}]] |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"| Meente |style="border: 1px #aaaaaa solid;"| {{{Meente}}} |- class="hiddenStructure{{{gritenij|}}}" |style="border: 1px #aaaaaa solid;"| [[Gritenij]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"| {{{Gritenij}}} |- class="hiddenStructure{{{stimmen|}}}" |style="border: 1px #aaaaaa solid;"| [[Stimhawwende pleats|Stimmen]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"| {{{stimmen}}} {{#if:{{{stimmen_opm|}}}| (<small>{{{stimmen_opm}}}</small>)}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Ienwoonere {{#if:{{{Täljier|}}}| (<small>[[{{{Täljier}}}]]</small>)|{{#if:{{{datum|}}} |<small>{{{datum}}}</small>}}}} |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Ienwoonere}}} |- class="hiddenStructure{{{Koordinate|}}}" |style="border: 1px #aaaaaa solid;"| Koordinate |style="border: 1px #aaaaaa solid;"| {{Koordinate in Täkst|{{{Koordinate}}}|{{{Koordinate_Täkst}}} }} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"| Foarwäälnummer |style="border: 1px #aaaaaa solid;"| {{{Foarwäälnummer|}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"| Postlaittaal |style="border: 1px #aaaaaa solid;"| {{{Postlaittaal|{{{Postlaittaal|}}}}}} |- class="hiddenStructure{{{webstee|}}}" |style="border: 1px #aaaaaa solid;"| [[Websiede]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"| {{{Websiede}}} |} |} </includeonly><noinclude> hj6qddw6w8c9g9askpct2ufp9c43743 10 876 5680 2008-03-05T18:38:36Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: <includeonly>{{#if:{{{3|}}}|{{{3}}} |}}[{{MapsServer}}params={{{1}}}&pagename={{PAGENAMEE}}&src={{PAGENAMEE}} {{{2}}}]</includeonly> wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{{3|}}}|{{{3}}} |}}[{{MapsServer}}params={{{1}}}&pagename={{PAGENAMEE}}&src={{PAGENAMEE}} {{{2}}}]</includeonly> dafsll98tfkh84pj77ze144c16tx381 10 877 117477 105638 2018-09-04T09:12:26Z Great Brightstar 8756 wikitext text/x-wiki <includeonly><div class="thumb" style="width:100%;"> <div class="thumbinner"><div class="noresize" style="overflow:auto; overflow-y:hidden; overflow-x:scroll;">[[Image:{{{1}}}|{{{2}}}|{{{3|}}}]]</div>{{ #if: {{{3|}}}|<div class="thumbcaption" style="font-size:smaller;">{{{3|}}}</div>|}} </div></div></includeonly><noinclude>{{Hälpe foar ne Foarloage|1= ==Benutsenge== Disse Foarloage kon äänelk as <code>[[Bield: ... ]]</code> benutsje wäide: <code><nowiki>{{Panorama|''Noom fon ju Bielde''|''Bratte''|''Beschrieuwenge''}}</nowiki></code>. * '''''Noom fon ju Bielde''''' is die Noom fon ju Bielde, man sunner „<code>Bielde:</code>“, also Biespil „<code>Panorama-Sonnenuntergang_bei_Königswalde.jpg</code>“ * '''''Bratte''''' reekt wonsken Bratte fon ju Bielde mäd Eenhaid oun, Biespil „<code>1500px</code>“ * '''''Beschrieuwenge''''' wät is ap ju Bielde, Biespil „<code>Sunnenunnergong bie Königswalde</code>“ Biespil is <code><nowiki>{{Panorama|Panorama-Sonnenuntergang_bei_Königswalde.jpg|1500px|Sunnenunnergong bie Königswalde}}</nowiki></code>: {{Panorama|Panorama-Sonnenuntergang_bei_Königswalde.jpg|1500px|Sunnenunnergong bie Königswalde}} }} </noinclude> td5e4f9jn2abyhnrpfn0f1qektd3soz 0 880 5701 2008-03-06T11:04:16Z Pyt 12 häd "[[Gräinen]]" ätter "[[Groningen]]" ferschäuwen: seelter Praxis wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Groningen]] 6w81r13fr6goo81hrgom0cx65a4v6wn 0 881 106874 103261 2013-04-11T22:24:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| class=toccolours cellpadding="3" cellspacing="0" border=1 align="right" width="250px" style="margin-left: 1em; margin-bottom: 1em; background: #F5F5F5; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |----- | align="center" colspan="2" bgcolor=#FFFFFF | <big>'''Twäide Waareldkriech'''</big> |----- | align="center" colspan="2" bgcolor=#FFFFFF style="border-bottom:0px solid #0066FF;" | [[Bielde:Infobox collage for WWII.PNG|200px|Collage]] |----- | align="center" colspan="2" bgcolor=#FFFFFF style="border-bottom:0px solid #0066FF;" | [[Bielde:WWII participants.png|240px|Kaart]] <small>Koarte fon Europa. Do allierde sunt Gräin, do Zentralen sunt Jeel.</small> |----- | style="background:tan" |''Datum''|| style="background:tan" | [[1939]]-[[1945]] |----- | style="background:turquoise" |''Steede'' || style="background:turquoise" | Ganse Waareld |----- | align="center" colspan="2" bgcolor=#FFFFFF style="border-bottom:0px solid #0066FF;" | '''Machtsferhooldenge''' |----- | ''Wichtichste Allierde'' || style="background:WHITE" | * [[Bielde:Flag of the United Kingdom.svg|left|24px]] [[Groot-Britannien]] * [[Bielde:Flag of the United States.svg|left|24px]] [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] * [[Bielde:Flag of France.svg|left|24px]] [[Frankriek]] * [[Bielde:Flag of Poland.svg|left|24px]] [[Polen]] * [[Bielde:Flag of the Republic of China.svg|left|24px]] [[China]] * [[Bielde:Flag of the Soviet Union.svg|left|24px]] [[Sowjetunion]] * Uur |----- | align="center" colspan="2" bgcolor=#FFFFFF | Soldaten stierwen: 17 miljoen |----- | ''Zentralen''|| style="background:WHITE" | * [[Bielde:Flag of Germany 1933.svg|left|24px]] [[Nazi Düütsklound]] * [[Bielde:Flag of Italy.svg|left|24px]] [[Italien]] * [[Bielde:Flag of Japan.svg|border|left|24px]] [[Japan]] |----- | align="center" colspan="2" bgcolor=#FFFFFF | Soldaten stierwen: 8 miljoen |} Die '''Twäide Waareldkriech''' waas fon [[1939]] bit tou [[1945]]. Et wäd die ''twäide'' naamd, wil et die twäide Kriech waas, wier Lounde fon bienaist alle Kontinente in meemoaked hääbe. Et is die eensige Kriech wierbie sowäil Atom- as uk biologiske un chemiske Woapen ([[ABC-Woapen]]) bruukt wuuden sunt. In dän 2. Waareldkriech stuurwen uungefeer 55 Millione Moanskene. 6 Millione Juden sunt bie dän [[Holocaust]] dood moaked wuuden, fon [[Adolf Hitler]] initierd un fon [[Heinrich Himmler]] organisierd wuuden. == Kriech in Europa == Ätter dän [[Eerste Waareldkriech]] doarste Düütsklound ätter dän Versailles Ferdraach neen groote Armee hääbe. Uk waas dät Düütske Riek fon foar dän Eerste Waareldkriech litjer moaked wuuden. In Düütsklound spielde dän Nationoalsozialismus ne immer grattere Rulle, wät in 1933 mäd dät Benaamen fon [[Adolf Hitler]] toun Riekskoansler ne Hööchtepunkt foont. Hitler wüül do oolde Gebiete wieruume hääbe un in 1935 trät dät Saargebiet bie in dät näie düütske Riek, in 1936 is dät demilitarisierde [[Rhienlound]] wier Düütsk wuuden. [[Aastriek]] (truch dän [[Anschluss]]) un dät [[Sudetenlound]] keemen in 1938 uk bie Düütsklound. Ap n 1. September 1939 begon die Twäide Waareldkriech, mäd dän Oungriep fon [[Nazi Düütsklound]] ap [[Polen]]. Ju Kriechtaktik ju der bruukt wuude in Polen wäd „[[Blitzkrieg]]“ naamd. So as [[Frankriek]] un [[Groot-Britannien]] al foar dän Oungriep juun Polen woarschaud hieden, ferkloorden do Düütsklound dän Kriech ap n 3. September 1939. An de Wäästfront bleeuw dät bit tou 10. Moai 1940 stil, man dan griep Düütsklound do neutroale Stoaten do [[Niederlounde]], [[Belgien]] un [[Luxembuurich]] oun. Deerätter wäd Frankriek oungriepen. Ap n 25. Juni 1940 keem et tou n Woapenstilstoand twiske Frankriek un Nazi-Düütsklound. Ätter dät Noude wai fängen do Düütske ap n 9. April 1940 oun mäd [[Operation Weserübung]] uum [[Norwegen]] un [[Dänemark]] oun tou griepen. In dät Aaste waas die Kriech in Ruslound. Do düütske Truppen hieden in 1941 un 1942 fuul Ärfoulch häiwed, man ju [[Slacht uum Stalingrad]] waas dän Weendepunkt foar do Düütske in dän Twäide Waareldkriech. Am 6. Juni 1944 loundje do Allierden in ju [[Normandie]], die Dai wäd uk [[D-Day]] naamd. D-Day is die grootste Invasion in ju Geschichte fon do Moanskene, 6.700 Schiepe un moor as 13.000 Luftfoartjuuge wieren deeroun bedeeligd. Ap n 2. Moai 1945 won die Roode Armee ju [[Slacht uum Berlin]], man Adolf Hitler waas al an dän 30. April stuurwen. Buppebefeelhääber fon ju düütske Kriechsmarine [[Karl Dönitz]] wäd die näie Riekskoansler. Sien Ätterfoulger, [[Hans-Georg von Friedeburg]], teekent ju Kaputalation fon die düütske Armee in dät Noud-Wääste ap n 4. Moai 1945. Generaloberst [[Alfred Jodl]] teekent ne Kapulitation fon aal do düütske Truppen ap n 6. Moai 1945. == Pazifikkriech == Ap n 7. Juli 1937 fäng die twäide Japanisk-Chineeske Kriech oun. Ap n 7. Dezember 1941 greep Japan do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] in [[Pearl Harbor]] oun, wät jält as die Begin fon dän Twäide Waareldkriech in ju Pazifik. Uur Lounde, do der bedeeligd wieren, wieren [[Groot-Britannien]], [[Australien]], do [[Niederlounde]] un [[Näiseelound]]. In dän Pazifikkriech waas ju [[Slacht uum Midway]] dän Weendepunkt. Ätter die Kapitulation fon Nazi-Düütsklound in Moai 1945 wüülen do Amerikoaner dän Kriech in Asien fluks winne. Fon ju uur Siede kuud ju Sowjetunion Japan oungriepe. Do japaniske Stääde wieren n Bietsken bombardierd wuuden fon amerikoanske Bommendreegere, man Japan häd nit kapitulierje wüüld. Uum Japan tou Kapitulation tou twingen, sunner groote Ferluste, äntscheede do Amerikoaner sik foar n näi Woapen: ju Atombombe. Ap n 6. August fäl ju eerste Atomboom, ''Little Boy'', ap [[Hiroshima]]. N poar Deege leeter fäl ju twäide Bombe, ''Fat Man'', ap [[Nagasaki]]. Ap n 2. September 1945 wuude ap dät US-Schlachtschip Missouri in ju Sagami-Bucht die Pazifikkriech un deermäd uk die Twäide Waareldkriech mäd unnerteekenjen fon ju japaniske Kapitulationsuurkunde be-eended. [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Twäide Waareldkriech]] d5ekswpgx6vtyk60wcsdvz4ueokiw4l 0 883 122746 117164 2023-08-16T17:28:07Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */-Bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Antoni_gaudi.jpg|thumb|Antoni Gaudí]] '''Antoni Gaudí i Cornet''' ([[Reus (Katalonien)|Reus]] ([[Katalonien]]), [[25. Juni]] [[1852]] – [[Barcelona (Stääd)|Barcelona]], [[10. Juni]] [[1926]]), waas aan kataloansken [[Baukunst|Baukunstler]]. Hie bitoachte uum [[1900]] wäkke markante Bauten un uur Objekte in Barcelona un deerbuute, wierfon ju [[Sagrada Família]] ju bekoandste is. Hie wäd betrachted as aan fon do Gruundlääsere fon ju [[orgoanske Baukunst]]. Sien Wierk heert tou dän [[Näikataloansken Stil|Näikataloanske Stil]] (Modernisme Català), een Foarm fon [[Juugendstil]] in Katalonien. == Biespil-Wierke == <gallery> Barcelona, Sagrada Familia by night, 2015.jpg|Ju uunfuleendede Säärke ''[[Sagrada Família]]'' <!-- gelöscht Bielde:2008 Sagrada Familia 29.JPG|So skäl ju uutsjo, wan ju kloor is. --> Casa Milà - Barcelona, Spain - Jan 2007.jpg| Ju "Casa Milà" in [[Barcelona]] CasaBatllo 0170.JPG|Casa Batlló in Barcelona </gallery> {{Normdaten|TYP=p|GND=119009692|NTA=069170010|VIAF=9855586}} [[Kategorie:Baukunst]] [[Kategorie:Juugendstil]] [[Kategorie:Katalonien]] dm6tbf4rnydydi5m5h2cvo2cm1sf1l4 10 886 103263 99795 2013-03-07T23:05:20Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 17 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5614982]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki __NOEDITSECTION__ <div style="color:grey; text-align:center;"><small>'''Hälpe unner disse Text wäide nit anwiese, wan disse Foarloage ferweend wäide.'''</small></div> <div class="toccolours" style="background: #FFFFEE; border: 1px solid #FFDAB9;font-size:1em;"> {{{1}}} </div> <noinclude> {{Hälpe foar ne Foarloage|1= ==Siel== Disse Foarloage kon foar Touföigenge fon Informatione uur Siel un Ferweendenge fon ne Foarloage in ju Wikipedia ferwoand wäide. Touglieke Tied tjoont ju deerfoar uum ne Skeedenge häärantoubrangen twiske ne Skabloone un ju Information uur dän Gebruuk, ju der nit meenuumen wäd wan ne Skabloone sät wäd. ==Ferweendenge== Ju Foarloage kon mäd aan Parameter ferwoand wäide un heert twiske &lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt; sät. <pre><nowiki>&lt;noinclude&gt; {{</nowiki>Hälpe foar ne Foarloage|1= Siel un Ferweendenge fon ne Foarloage <nowiki>}} &lt;/noinclude&gt;</nowiki></pre> Foarsloain wäd, uum in ju Skablooninformation do foulgjende Paate altied tou bruuken: *Siel *Ferweendenge Un wan dät anweendboar is uk: *Standardwäide *Relatierde Sjabloone Foar ju Uursichtelkhaid konnen do Haude ap bääste foarangeen wäide truch n Striekpunkt (;). <!-- ==Hlej tež== *{{Předłoha|Doc}} a {{Předłoha|Template navigation}} (wužiwaj prošu, jeli dokumentacija je jara kompleksna a testowe přikłady tam funguja.) *{{Předłoha|Dokumentacija za předłohu/spočatk}} a {{Předłoha|Dokumentacija za předłohu/kónc}} za předłohi, hdźež tuta předłoha njefunguje dla techniskich přičinach--> }} [[Kategorie:Wikipedia:Hälpfoarloagen|Hälpe foar ne Foarloage]] </noinclude> nj8y2no6x1i5ljx51e9gpf350pyidxp 0 888 111743 111703 2015-11-08T14:55:19Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Emmentaler.jpg|thumb|right|150px|Emmentaler Sies uut de [[Swaits]]]] '''Sies''' wäd je moaket fon [[Molk]]. ==Oarbaidswiese== Aal ätter wo fat me dän Sies hääbe wol, wäd eerste minner of moor Fat ouroomd. Dan wäd [[Strämsel]] touföiged, wät je fon [[Läbbe]] (Koolwermoagen) moaked wäd. Truch ju Wierkenge fon dät Strämsel skeede sik [[Oaiwiete]] ou, do der dan as ne tjukke Loage (dän [[Wrungel]]) ap ju Molk lääse. Ju Wrungel wäd dan stukken snieden un in n Douk in n Siesfät laid. Dät Sieswoater wät dan fon ju Molk uurblift, hat ju [[Woaie]], ju der an dät [[Fäi]] fodderd wäd. Däälich kon me deer uk Droanke foar [[Moanske|Moanskene]] un sogoar Konstruktionsmaterioal (Casolith) fon moakje. Ap dät Siesfät kumt dan n Däksel ap un deer wäd in ne Siesprässe grooten Druk ap sät, sodät ju lääste Woaie deeruut lapt. Dan ätter n poor Uuren wäd die Sies uut dät Fät hoald un in n Druugeskap toun druugjen sät. Dan ätter ne bestimde Tied, aal ätter wo ‘oold’ me dän Sies mai, kumt die uut dät dät Skap un is kloor. Bie Sies toun ferhonneljen kon deer uk noch ne Koarste fon [[Woaks]] of [[Plastik]] uumetou kuume. == Siesmoakjen in dät Seelterlound == Ätter [[Buutere|Vk220R]] (apnuumen uum 1884) un [[Literatuur uur Seelterlound|Ale332R]] (1975) wuud in Seelterlound naan Sies moaked. Uut do Fäkuutdrukke ''Läbbe, Strämsel, Wrungel'' bie [[Minssen]] (1845) lät sik oawers ouleede, dät dät Siesmoakjen toumindest in Skäddel bekoand weesen is. ==Sjuch uk== *[[Molkeräi]] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Ietelweere]] mfwk80mbwm0ijtlo98sundcezrf4msc 0 891 103265 97589 2013-03-07T23:05:42Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 145 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q830]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cow female black white.jpg|thumb|right|Ne swotbunte Ku.]]Ju '''Ku''' is n [[Diert]] dät truch do [[Moanske]]ne bruukt wäd foar hiere [[Molk]] un hier [[Flaask]]. Ju Ku is n tom Diert, dät foar moonige Jierduusende mäd do Moanskene lieuwed häd. == Sjuch uk == [[Glaanbäist]] {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Nutsdierte]] [[Kategorie:Buuräi]] 84diy7kcygt5gba09m08yyqyc129acw 0 892 123171 120516 2024-01-30T02:54:27Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sun920607.jpg|thumb|Ju Sunne ap n 7. Juni 1992. Die [[Sunnenfläk]] links unner häd sowät fieuwfache Äidgrööte.]] Ju '''Sunne''' (Symbol: [[file:Sun symbol (fixed width).svg|16px|☉]]; dt. ''Sonne'') is ju Midde fon dät [[Sunnensystem]] un is dät allerljoachtste Objekt an dän Heemel. {{stump}} hu34kwrlcp4d4lxzdm1fmsqhx6hxz61 0 893 119918 103267 2021-07-16T04:48:32Z Shihab1729 11748 +video #WPWP #WPWPBN wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSH.JPG|thumb|340px|right|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Woaterstof | Symbol = H | Ordnungszahl = 1 | Massenzahl = | Serie = [[Nichtmetalle|Nitmetal]] | Gruppe = 1 | Periode = 1 | Block = s | Serienfarbe = LimeGreen | Aussehen = faaweloos Gas | Massenanteil = 0,88 | Atommasse = 1,00794 | Atomradius = 25 | AtomradiusBerechnet = 53 | KovalenterRadius = 37 | VanDerWaalsRadius = 120 | Elektronenkonfiguration = 1s<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 1 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 1312 | Aggregatzustand = gasfoarmich | Kristallstruktur = neen (Gas) | Dichte = 0,0899 kg · m<sup>−3</sup> | RefTempDichte_K = 273 | Magnetismus = [[Magnetische Suszeptibilität|Magn. Suszeptibilität]] = 8 · 10<sup>−9</sup><br /> ([[Diamagnetismus|diamagnetisk]]) | Schmelzpunkt_K = 14,025 | Schmelzpunkt_C = −259,125 | Siedepunkt_K = 20,268 | Siedepunkt_C = −252,882 | MolaresVolumen = 22,42 · 10<sup>−3</sup> | Verdampfungswärme = 0,891 | Schmelzwärme = 0,117 | Dampfdruck = 209 · 10<sup>3</sup> | RefTempDampfdruck_K = 23 | Schallgeschwindigkeit = 1314 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 298,15 | SpezifischeWärmekapazität = 14304 | ElektrischeLeitfähigkeit = 0 | ElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 0,1815 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = | Oxidationszustände = +1, −1 | Oxide = H<sub>2</sub>O , H<sub>2</sub>O<sub>2</sub> | Basizität = amphoter | Normalpotential = 0 | Elektronegativität = 2,1 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F+}} | R = {{R-Sätze|12}} | S = {{S-Sätze|(2)|9|16|33}} | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Foarloage:Infobox Chemisk Element/Isotop| | AnzahlZerfallstypen = 0 | OZ= 1 | Massenzahl = 1 | Symbol = H | NH= 99,9885(70) }} {{Foarloage:Infobox Chemisk Element/Isotop| | AnzahlZerfallstypen = 0 | OZ= 1 | Massenzahl = 2 | Symbol = H | NH= 0,0115(70) }} {{Foarloage:Infobox Chemisk Element/Isotop| | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 3 | Symbol = H | NH = 10<sup>−15</sup> | Halbwertszeit = 12,33 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,019 | Zerfallstyp1ZP = [[Helium|<sup>3</sup>He]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox_Chemisk_Element/NMR | Symbol = H | Massenzahl_1 = 1 | Massenzahl_2 = 2 | Kernspin_1 = 1/2 | Kernspin_2 = 1 | Gamma_1 = 26,752 · 10<sup>7</sup> | Gamma_2 = 4,107 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 1,00 | Empfindlichkeit_2 = 1,45 · 10 <sup>−6</sup> | Larmorfrequenz_1 = 100,0 (2,348 T) | Larmorfrequenz_2 = 15,351 (2,348 T) }} }} '''Woaterstof''' (dt. Wasserstoff) is n [[chemisk Element]] mäd Symbol '''H''' ([[Latiensk|La:]] '''''H'''ydrogenium'') un [[Atomnummer]] 1. Woaterstofgas (Diwoaterstof, H<sub>2</sub>) is bie Ruumtemperatuur n faaweloos, baadenboar, truchsichtich [[Nit-Metal]].. Loose Atome Woaterstof kuume in fräie Foarm bolde nit foar, wan uk siet dän Eende fon dät twintichste Jierhunnert Unnersäikenge moaked wuuden is an [[atomären Woaterstof]]. Loose Atome fon dit Element sunt gjucht reaktiv un ferbiende sik fluks mäd uur Woaterstofatome. Hierbie wäd maasttied Woaterstofgas bilded (H<sub>2</sub>). Do Oainskuppe do der in dissen Artikkel ärwäänd wäide, jäilde dan uk foarallen foar dissen Stof, die der bie [[Ruumtemperatuur]] n Gas (H<sub>2</sub>) is. Loose Atome Woaterstof wäide uk wäil "[[in statu nascendi]]" naamd. == Äntdäkkenge == In dät Jier [[1671]] beskreeuw die irisk-ängelske Chemiker [[Robert Boyle]] in ne Publikation n baadendboar Gas dät fräi wuude bie ne Reaktion twiske [[Iersen]] un fertände [[Süüre]]. Eerste fuul leeter äntdäkte die britiske Wietenskupper [[Henry Cavendish]] in [[1766]], dät et sik honnelde uum n chemisk Element, as hie Experimente truchfierde mäd [[Kwäksäälwer]]. Wan hie uk fuul Oainskuppe gans genau beskrieuwe kuude, meende hie daach, dat insteede fon ju Süüre, dät Metal ju Wälle fon dät Gas waas. Deeruum naamde hie sien näi äntdäkte Element ''baadenboar Gas fon Metalle''. Eenige Jiere leeter roate [[Antoine Lavoisier]] Woaterstof dän latienske Noome ''hydrogenium'' fon däälich. [[Bielde:Emissions Spectra.webm|mini|Hydrogen Spectrum Test]] Dät Woud ''hydrogenium'' is ne Touhoopesättenge fon do [[Griechisk|griechiske]] Woude ''hydor'' (Woater) un ''genes'' (bildje, moakje). ''Hydrogenium'' kon also uursät wäide as ''Woatermoaker''. == Anweendengen == Foar industrielle Anweendengen sunt groote Massen Woaterstof nöödich in sonaamde [[Hydrogenierje|Hydrogenation]]-Reaktione, unner uurswäkke in dän [[Haber-Boschprozess]], in dän [[Ammoniak]] produzierd wäd, dät [[Hädjen]] fon [[Fat]]te un [[Oulje]] un ju Produktion fon [[Methanol]]. l9xvl1nfg0gmqvlqbr33pjsoqso10o6 0 894 119919 103268 2021-07-17T06:56:52Z Shihab1729 11748 video added #WPWP #WPWPBN wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSHE.JPG|thumb|340px|right|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Helium | Symbol = He | Ordnungszahl = 2 | Serie = [[Edelgase]] | Gruppe = 18 | Periode = 1 | Block = s | Serienfarbe = LightskyBlue | Aussehen = Faaweloos Gas | Massenanteil = 4&nbsp;·&nbsp;10<sup>−7</sup> | Atommasse = 4,002602 | Atomradius = 128 | AtomradiusBerechnet = 31 | KovalenterRadius = 32 | VanDerWaalsRadius = 140 | Elektronenkonfiguration = 1s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 2372,3 | Ionisierungsenergie_2 = 5250,5 | Aggregatzustand = gasfoarmich | Modifikationen = | Kristallstruktur = | Dichte = 0,1785&nbsp;kg·m<sup>−3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = - | Schmelzpunkt_C = −272,2 | Siedepunkt_K = 4,22 | Siedepunkt_C = −268,93 | MolaresVolumen = 22,4&nbsp;·&nbsp;10<sup>−3</sup> | Verdampfungswärme = 0,0845 | Schmelzwärme = 0,021 | Dampfdruck = - | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit = 972 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 273,15 | SpezifischeWärmekapazität = 5193 | ElektrischeLeitfähigkeit = 0 | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 0,152 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = | Oxidationszustände = 0 | Oxide = neen | Basizität = neen | Normalpotential = | Elektronegativität = 5,2 | RL 67/548/EWG = Noa | Gefahrensymbole = {{Gefoaresymbole|-}} | R = {{R-Sätze|-}} | S = {{S-Sätze|9|23}}<ref>[http://gasekatalog.airliquide.de/sdb/061a__helium.pdf Stoffdatenblatt Helium (verdichtet)]</ref> | Radioaktiv = | Isotope = {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | OZ= 2 | Massenzahl = 3 | Symbol = He | NH = 0,000137 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | OZ= 2 | Massenzahl = 4 | Symbol = He | NH = '''99,999863''' }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 5 | Symbol = He | NH = 0 | Halbwertszeit = 7,618&nbsp;·&nbsp;10<sup>−22</sup>&nbsp;s | Zerfallstyp1ZM = [[Neutronen-Emission|n]] | Zerfallstyp1ZE = 0,60 | Zerfallstyp1ZP = <sup>4</sup>He }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 6 | Symbol = He | NH = 0 | Halbwertszeit = 806,7&nbsp;ms | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 3,508 | Zerfallstyp1ZP = <sup>6</sup>[[Lithium|Li]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 7 | Symbol = He | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,857&nbsp;·&nbsp;10<sup>−21</sup>&nbsp;s | Zerfallstyp1ZM = [[Neutronen-Emission|n]] | Zerfallstyp1ZE = 0,60 | Zerfallstyp1ZP = <sup>6</sup>He }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 8 | Symbol = He | NH = 0 | Halbwertszeit = 119 ms | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> + [[Neutronen-Emission|n]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = <sup>7</sup>[[Lithium|Li]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 9 | Symbol = He | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,5&nbsp;·&nbsp;10<sup>−21</sup>&nbsp;s | Zerfallstyp1ZM = [[Neutronen-Emission|n]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = <sup>8</sup>He }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 10 | Symbol = He | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,7&nbsp;·&nbsp;10<sup>−21</sup>&nbsp;s | Zerfallstyp1ZM = [[Neutronen-Emission|n]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = <sup>9</sup>He }} | NMREigenschaften = {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol = He | Massenzahl_1 = 3 | Kernspin_1 = 1/2 | Gamma_1 = 2,038&nbsp;·&nbsp;10<sup>8</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,44 | Larmorfrequenz_1 = 152 }} }} [[Bielde:HeNe Laser Build.webm|mini|Helium]] '''Helium''' is n chemisk [[Element]] mäd Symbol He un [[Atomnummer]] 2. Dät is n faaweloos, [[Inertion|inert]] [[Edelgas]]. Me boalt uk wäil fon '''Heliumgas''', wät as n [[Pleonasmus]] betrachted wäide kon, dan Helium is altied n Gas, uutgenuumen bie extrem läige Temperatuure. == Äntdäkkenge == Helium wuud [[1868]] fon dän Frantsoose [[Pierre Janssen (Astronom)|Pierre Janssen]] un dän Ängelsken [[Norman Lockyer]] uunouhongich fonnunner äntdäkt. Bee studierden dät Lucht fon de Sunne bie ne [[Sunnenferdjunkelenge]], ju der in dat Jier waas. Do seegen jo mäd n [[Spectroskop]] ne [[Emissionslienje]] fon n bit dan uunbekoand Element. [[Eduard Frankland]] bestäätigde do Woarniemengen fon Janssen un hie waas dän Mon die der foarsluuch, dät Element ätter ju Sunne (Helios) tou benaamen. Hie betoachte ju Bäätersilwe ''-ium'', deeruum dat hie ferwachtjen waas, dät dät Element n Metal weese schuul. As dät Element [[1895]] fon Sir [[William Ramsay]] uut [[Cleverit]] wonnen wuude, do wiesde sik, dät dät neen Metal waas, man die Noome wuud nit angepaased. Do swediske Chemiker [[Nils Langlet]] un [[Per Theodor Cleve]] fierden uunouhongich fon Ramsay uungefeer gliektiedich dätsälge Experiment truch. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} 64o7og5s9yk1vqxdfet97sqay8y9511 0 895 119920 103269 2021-07-18T05:30:09Z Shihab1729 11748 video added #WPWP #WPWPBN wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSLI.JPG|thumb|340px|right|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Lithium | Symbol = Li | Ordnungszahl = 3 | Serie = [[Alkalimetalle]] | Gruppe = 1 | Periode = 2 | Block = s | Serienfarbe = OrangeRed | Aussehen = säälwersk wiet/gries | Massenanteil = 0,006 | Atommasse = 6,941 | Atomradius = 145 | AtomradiusBerechnet = 167 | KovalenterRadius = 134 | VanDerWaalsRadius = 182 | Elektronenkonfiguration = &#x5B;[[Helium|He]]&#x5D;2s<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2; 1 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 520,2 | Aggregatzustand = fest | Modifikationen = 1 | Kristallstruktur = kubisk ruumzentrierd | Dichte= 0,535 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 0,6 | Magnetismus = paramagnetisk | Schmelzpunkt_K = 453,69 | Schmelzpunkt_C = 180,54 | Siedepunkt_K = 1615 | Siedepunkt_C = 1342 | MolaresVolumen = 13,02 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 145,92 | Schmelzwärme = 3 | Dampfdruck = 1,63 · 10<sup>−8</sup> | RefTempDampfdruck_K = 453,7 | Schallgeschwindigkeit = 6000 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 3582 | ElektrischeLeitfähigkeit= 10,8·10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 84,7 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = | Oxidationszustände = +1 | Oxide = {{Chemieformel|Li|2|O}} | Basizität = stäärk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = −3,04 V | Elektronegativität = 0,98 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F|C}} | R = {{R-Sätze|14/15|34}} | S = {{S-Sätze|(1/2)|8|43|45}} | Radioaktiv = | Isotope = {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Massenzahl = 6 | OZ= 3 | Symbol = Li | NH = 7,4 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | OZ= 3 | Massenzahl = 7 | Symbol = Li | NH = '''92,6''' }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Li | Massenzahl_1 = 6 | Kernspin_1 = 1 | Gamma_1 = 3,936 · 10<sup>7</sup><ref name="Hesse">M. Hesse, H. Meier, B. Zeeh: ''Spektroskopische Methoden in der organischen Chemie'' Thieme, 2002</ref> | Empfindlichkeit_1 = 0,0085<ref name="Hesse"/> | Larmorfrequenz_1 = 29,4<ref name="Hesse"/> | Massenzahl_2 = 7 | Kernspin_2 = 3/2 | Gamma_2 = 1,04 · 10<sup>8</sup><ref name="Hesse"/> | Empfindlichkeit_2 = 0,29<ref name="Hesse"/> | Larmorfrequenz_2 = 77,7<ref name="Hesse"/> }} }} [[Bielde:Wie funktioniert eine Lithium-Schwefel-Batterie?.webm|mini|Lithium battery]] '''Lithium''' is n chemisk [[Element]] mäd Symbol Li un [[Atomnummer]] 3. Dät is n säälwerwiet [[Alkalimetal]]. [[Bielde:Lithium paraffin.jpg|200px|thumb|left|Lithium]] == Äntdäkkenge == Lithium wuud [[1817]] äntdäkt fon [[Johan Arfwedson]]. Die Noome is oulat fon dät [[Griechisk|griechiske]] λιθος (lithos), wät 'Steen' betjut. Arfwedson äntdäkte dät Element bie ju Unnersäikenge fon [[Mineroal]]ien do der stamden fon dät swediske Ailound [[Utö]]. [[Christian Gmelin]] observierde in [[1818]], dät Lithiumsoalte in ne Flamme ne grälle roode Faawe roaten. Naan fon do bee Heeren kuud oawers dät Lithium isolierje. Ju eerste Isolation fon Lithium geböärde bie ju [[Elektrolyse]] fon Lithiumoxide truch [[Humphry Davy]]. In [[1923]] wuud Lithium dät eerste Moal in grooten produzierd truch dät [[Düütsklound|düütske]] Bedrieuw ''Metallgesellschaft AG'', wier me Lithium won middels Elektrolyse fon ne Miskenge fon Lithiumchloride un Kaliumchloride. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> == Wällen == <references/> pt2ko1b97y0xbtrx70swfqf70x87opt 0 896 103270 99803 2013-03-07T23:07:38Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 116 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q569]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSBE.JPG|thumb|340px|right|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Beryllium | Symbol= Be | Ordnungszahl= 4 | Massenzahl= 9 | Serie= [[Äidalkalimetalle]] | Gruppe= 2 | Periode= 2 | Block= s | Serienfarbe= DarkOrange | Aussehen= wiet-gries metallisk | Massenanteil= 5 · 10<sup>−4</sup> | Atommasse= 9,01218 | Atomradius= 112 | AtomradiusBerechnet= - | KovalenterRadius= 90 | VanDerWaalsRadius= - | Elektronenkonfiguration= &#x5B;[[Helium|He]]&#x5D; 2s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 2 | Austrittsarbeit= 5,0 | Ionisierungsenergie_1= 899,5 | Ionisierungsenergie_2= 1757,1 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Magnetismus= [[Diamagnetismus|diamagnetisk]] | Modifikationen= | Kristallstruktur= hexagonal | Dichte= 1,848 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 5,5 | Schmelzpunkt_K= 1551,15 | Schmelzpunkt_C= 1278 | Siedepunkt_K= 2750 | Siedepunkt_C= 2476,85 | MolaresVolumen= 4,85 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme= 292,40 | Schmelzwärme= 12,20 | Dampfdruck= 4180 | RefTempDampfdruck_K= | Schallgeschwindigkeit= 13000 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= | SpezifischeWärmekapazität= 1825 | ElektrischeLeitfähigkeit= 31,3 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit= 201 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 2 | Oxide= BeO | Basizität= amphoter | Normalpotential= −1,85 [[Volt|V]] (Be<sup>2+</sup> + 2e<sup>−</sup> → Be) | Elektronegativität= 1,57 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|T+}} | R = {{R-Sätze|49|E25|E26|E48/23|36/37/38|43}} | S = {{S-Sätze|53|45}} | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Be | Massenzahl = 7 | NH = -1 | Halbwertszeit = 53,12 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,862 | Zerfallstyp1ZP = [[Lithium|<sup>7</sup>Li]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Be | Massenzahl = 8 | NH = 0 | Halbwertszeit = 6,722 · 10<sup>−17</sup> [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = 2 [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 0,092 | Zerfallstyp1ZP = - }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Be | OZ = 4 | Massenzahl = 9 | NH = 100 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Be | Massenzahl = 10 | NH = -1 | Halbwertszeit = 1,51 · 10<sup>6</sup>[[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,556 | Zerfallstyp1ZP = [[Bor|<sup>10</sup>B]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Be | Massenzahl = 11 | NH = 0 | Halbwertszeit = 13,81 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 11,506 | Zerfallstyp1ZP = [[Bor|<sup>11</sup>B]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol= Be | Massenzahl_1= 9 | Kernspin_1= -3/2 | Gamma_1= 3,759 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1= 0,0139 | Larmorfrequenz_1= 28,1 }} }} '''Beryllium''' is n [[chemisk Element]] mäd Symbol Be un [[Atomnummer]] 4. Dät is n djunkergries [[Äidalkalimetal]]. == Äntdäkkenge == As Eerste ärkoande [[Nicolas-Louis Vauquelin]] dät [[1798]] in oxydiske Foarm. In dät Jier [[1828]] glukkede dät [[Friedrich Wöhler]] as uk [[Antoine Bussy]] dät Metal truch Reduktion fon [[Berylliumchlorid]] mäd [[Kalium]] fräi tou moakjen. Die Noome ''Beryllium'' stamt fon dät [[Griechisk]]e ''βήρυλλος'', ''berullos'', ''beryl'', in dät [[Prakrit]] ''veruliya'', in dät [[Pāli]] ''veḷuriya'' fon ''veḷiru'' of ''viḷar'', "bleek wäide", wät wai wiest ap ju bleeke Faawe fon dän Hoolfeedelsteen [[Beryl]]<ref>[http://www.bartleby.com/61/74/B0207400.html The American Heritage Dictionary of the English Language: beryl] <small>''Ängelsk''</small></ref>. Dät hat, dät ne Löösenge fon Beryllium swäitsk smoaket, wieruum dät dit Element n Tiedloang dän Noome 'Glucinium' drain häd (fon dät [[Griechisk]]e ''glykys'' wät swäit betjut). Do äddere Chemiste do dät mälded hääbe, dieden dät stierwend: Berylliumferbiendengen sunt nämmelk gjucht giftich. == Anweendengen == Dät is n goud Materioal uum Röntgenfinstere uut tou moakjen, deeruum dät disse Stroalenge weegen ju läige Massentichtegaid fon Beryllium nit stäärk absorbierd wäd un dät Metal ap uur Siede stäärk genouch is uum n Vakuumsystem outousluuten. Wan Beryllium uutsät wäd an α-Stroalenge, häd dät ju Oainskup [[Neutron]]e fräitoureeken. Dät wäd deeruum wäil as ne swäkke Neutronewälle ferwoand. Foarallen in Legierengen mäd [[Kooper]] wäd dät Element fuul ferwoand, deeruum dät sukke Materioalien goude Oainskuppe apwiese. Do sunt goude Laitere fon Elektrizität as uk fon Waarmte, do sunt licht, stäärk, stieuw un häd un wierstounde Korrosion un [[Wuuregaid]]. Do wäide anwoand in [[Punktswaisje|Punktswaiselektroden]], Metalfeedere un elektriske Kontakte. In [[Lufttfoart]]-, [[Ruumfoart]]- un [[Rustenge|Rustengs]]-Industrie foiende jo besunners Anweendenge.. Uk in ju [[Nuklear]]industrie fint dät Element Anweendenge, dät häd n läigen Truchsnit foar dät Ienfangen fon thermiske Neutrone. Berylliumoxyd wäd wäil oanwoand weegen sien goude Waarmtelaitenge, Stäärke, Häddegaid un sin besunners hoogen [[Smiltpunkt]]. In Juundeel tou dät Metal is dät n [[Isolator]]. Berylliumoxyd wäd uk immer moor as Materioal foar Luudpreekermembroane ferwoand. == Apfaalende Oainskuppe == Beryllium häd fon do lichte metallen aan fon do hoochste Smiltpunkte. Die [[Elastizitätsmodul]] is uungefeer n Träädel fon dät fon Stäil, dät is n gouden Waarmtelaiter, nit-magnetisk un täämelk stabil. Bie Ruumtemperatuur un normoalen Druk wäd et nit fon ju Atmosphäre angriepen, woarschienelk deeruum dät et ne beschutsjende Oxydloage bildet. Deeruum kon dät uk n Krats in Glääs moakje. Dät wäd sogoar fon konzentrierde [[Salpetersüüre]] nit angriepen. Foarallen in do Buell-Motorreede, wier dät anwoand wäd in ju Legierenge fon dät Ouljepumpe-Kamrääd, häd et räägelmatich giftige Reaktione uutlöösd. == Uutsjoon == In ju Natuur kumt dät foar in buunenen Toustand in [[Mineroal]]e as [[Bertrandit]], [[Beryl]], [[Chrysoberyl]], [[Phenakit]], [[Aquamarin]] un [[Smaragd]]. Do bee lääste sunt Hoolfeedelsteene. [[Bielde:Beryllium 1.jpg|200px|thumb|Beryllium]] == Referenze == <references /> flx87c35kdp9q322cqut6h7gxj3gmc0 0 897 118954 118951 2020-02-13T14:45:20Z Billinghurst 4113 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/2A01:C22:D421:7E00:A471:D69B:1333:C1D|2A01:C22:D421:7E00:A471:D69B:1333:C1D]] ([[User talk:2A01:C22:D421:7E00:A471:D69B:1333:C1D|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:Addbot|Addbot]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSB.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Bor | Symbol= B | Ordnungszahl= 5 | Massenzahl= 11 | Serie= [[Hoolichmetalle]] | Gruppe= 13 | Periode= 2 | Block= p | Serienfarbe= Peru | Aussehen= swot | Massenanteil= 1 · 10<sup>−3</sup> | Atommasse= 10,811 | Atomradius= 85 | AtomradiusBerechnet= 87 | KovalenterRadius= 82 | VanDerWaalsRadius= | Elektronenkonfiguration= [[Helium|He]] 2s<sup>2</sup> 2p<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 3 | Austrittsarbeit= | Ionisierungsenergie_1= 800,6 | Ionisierungsenergie_2= 2427,1 | Ionisierungsenergie_3= 3659,7 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fest | Magnetismus= | Modifikationen= | Kristallstruktur= [[Rhomboeder|rhomboedrisk]] | Dichte= 2,460 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 9,3 | Schmelzpunkt_K= 2349 | Schmelzpunkt_C= 2076 | Siedepunkt_K= 4200 | Siedepunkt_C= 3927 | MolaresVolumen= 4,39 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme= 489,7 | Schmelzwärme= 50,2 | Dampfdruck= 0,348 | RefTempDampfdruck_K= 2573 | Schallgeschwindigkeit= 16200 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= 293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 1026 | ElektrischeLeitfähigkeit = 1,0 · 10<sup>−4</sup> | Wärmeleitfähigkeit = 27,4 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 3 | Oxide= B<sub>2</sub>O<sub>3</sub> | Basizität= licht [[Säure|suur]] | Normalpotential= | Elektronegativität= 2,04 | RL 67/548/EWG = Nein | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|XN}} | R = {{R-Sätze|22}}<ref name="Merck-SDB">[http://chemdat.merck.de/documents/sds/emd/deu/de/1120/112070.pdf Sicherheitsdatenblatt (Merck)]</ref> | S = {{S-Sätze|22}}<ref name="Merck-SDB"/> | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 1 | Symbol= B | Massenzahl= 8 | NH= 0 | Halbwertszeit= 770 [[Sekunde|ms]] | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 17,979 | Zerfallstyp1ZP= [[Beryllium|<sup>8</sup>Be]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 1 | Symbol= B | Massenzahl= 9 | NH= 0 | Halbwertszeit= 8,465 · 10<sup>−19</sup> [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM= [[Protonen-Emission|p]] | Zerfallstyp1ZE= 0,185 | Zerfallstyp1ZP= [[Beryllium|<sup>8</sup>Be]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Symbol= B | OZ= 5 | Massenzahl= 10 | NH=19,9 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | Symbol= B | OZ= 5 | Massenzahl= 11 | NH='''80,1''' }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 1 | Symbol= B | Massenzahl= 12 | NH= 0 | Halbwertszeit= 20,20 [[Sekunde|ms]] | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE= 13,369 | Zerfallstyp1ZP= [[Kohlenstoff|<sup>12</sup>C]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 1 | Symbol= B | Massenzahl= 13 | NH= 0 | Halbwertszeit= 17,36 [[Sekunde|ms]] | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE= 13,437 | Zerfallstyp1ZP= [[Kohlenstoff|<sup>13</sup>C]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = B | Massenzahl_1 = 10 | Kernspin_1 = 3<ref name="Hesse">M.Hesse, H.Meier, B.Zeeh: ''Spektroskopische Methoden in der organischen Chemie'' Thieme Verlag, 2002</ref> | Gamma_1 = 2,875 · 10<sup>7</sup><ref name="Hesse"/> | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = 21,5<ref name="Hesse"/> | Massenzahl_2 = 11 | Kernspin_2 = 3/2<ref name="Hesse"/> | Gamma_2 = 8,584 · 10<sup>7</sup><ref name="Hesse"/> | Empfindlichkeit_2 = | Larmorfrequenz_2 = 64,2<ref name="Hesse"/> }} }} '''Bor''' of ''' Borium''' is n [[chemisk Element]] mäd Symbol B un [[Atomnummer]] 5. Dät is n swot [[Metalloid]]. == Äntdäkkenge == Borferbiendengen wieren al in dät Oaler bekoand. Die Noome kumt fon dät [[Arabisk]]e ''Buraq'' foar [[Borax]], n [[Mineroal]] dät dät wichtichste [[Arst]] foar ju Borgewinnenge is. Borax is n Boroat, n Soalt fon Borsuur. Dät Element is deeruut nit so eenfach fräitoumoakjen, deeruum dät deerfoar stäärke Reduktore nöödich sunt, as [[Magnesium]] of [[Aluminium]]. Dät Element wuud deeruum eerste [[1808]] fon Sir [[Humphry Davy]], [[Louis Gay-Lussac]] un [[Louis Jacques Thénard]] deerstoald. Ap disse Wiese wäd dät Bor oawers keetich moaked truch dät Metal. Truch Uutnunnerhoaljen fon fluchtige [[Halogeniden]] kon dät Element oawers mäd min Keete deerstoald wäide. == Anweendenge == Borsuur wäd fuul anwoand in ju [[Textil]]industrie. [[Borsilikoat]]gleese sunt technisk gjucht wichtich. In [[Fjuurwierk]] rakt Bietouföigenge fon dät Element in amorphe Foarm ne flugge gräine Faawe. Borferbiendengen wäide unnersoacht un anwoand in n breed Spektrum fon biochemiske Seeken, as sukkertruchläitende Membroane, Sensore foar [[Koolehydroate]], Bekampenge fon [[Arthritis]] un in ju [[Neutronetherapie]]. <sup>10</sup>B häd n grooten [[Wierkengstwäärssnit]] foar Neutronefang un wäd deeruum uk in ju [[Atomindustrie]] anwoand. Borane sunt wäil foarsloain as [[Raketenfjuurenge]], deeruum dät bie dät Ferbaadenjen deerfon ne groote Masse Energie fräi wäd. Bor is fääre in gans skeene Foarm wichtich as "Keetegaid" (Dope) in [[Hoolichlaitere]]. [[Bielde:Boron.jpg|thumb|left|200px|kristallin Bor]] == References == <references/> hcpwkm43bygepgkg0cnsyk31ksbflb6 0 898 119929 103272 2021-07-24T18:29:56Z Shihab1729 11748 video added #WPWP #WPWPBN wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSC.JPG|thumb|340px|right|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Koolestof | Symbol = C | Ordnungszahl = 6 | Serie = [[Nichtmetalle|Nitmetal]] | Gruppe = 14 | Periode = 2 | Block = p | Serienfarbe = LimeGreen | Aussehen = swot (Graphit)<br />faaweloos (Diamant) | Massenanteil = 0,09 | Atommasse = 12,0107 | Atomradius = 70 | AtomradiusBerechnet = 67 | KovalenterRadius = 77 | VanDerWaalsRadius = 170 | Elektronenkonfiguration = &#x5B;[[Helium|He]]&#x5D;2[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup>2p<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2,4 | Austrittsarbeit = 4,81 | Ionisierungsenergie_1 = 1086,5 | Ionisierungsenergie_2 = 2352,6 | Ionisierungsenergie_3 = 4620,5 | Ionisierungsenergie_4 = 6222,2 | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = 3 | Kristallstruktur = G: hexagonoal<br />D: kubisk flächenzentrierd | Dichte = G: 2,25 g/cm<sup>3</sup><br />D: 3,51 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = G: 0,5<br />D: 10 | Magnetismus = diamagnetisk | Schmelzpunkt_K = D: 3820 | Schmelzpunkt_C = D: 3550 | Siedepunkt_K = G: (Subl.)<br />D: 5100 | Siedepunkt_C = 4800 | MolaresVolumen = 5,29 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = [[Sublimation (Physik)|Sublimation]]: 715 | Schmelzwärme = - | Dampfdruck = 1 | RefTempDampfdruck_K = 2710 | Schallgeschwindigkeit = D: 18350 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = G: 709 J/(kg K)<ref name="Lide2006">D. R. Lide: ''CRC handbook of chemistry and physics: A ready-reference book of chemical and physical data''. 87. Aufl. Boca Raton Fla. : CRC Taylor & Francis, 2006 – ISBN 0-8493-0487-3</ref><br />D: 427 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = G: 3 · 10<sup>6</sup> S/m<br />D: 1 · 10<sup>-4</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = G: 119–165 W/(m · K)<br />D: 900–1300 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = | Oxidationszustände = 2, '''4''' | Oxide = CO<sub>2</sub>; CO | Basizität = licht [[Süüre|suur]] | Normalpotential = | Elektronegativität = 2,55 | RL 67/548/EWG = Noa | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|-}} | R = {{R-Sätze|-}} | S = {{S-Sätze|-}} | Radioaktiv = | Isotope = {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = C | Massenzahl = 10 | NH = 0 | Halbwertszeit = 19,255 s | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 3,648 | Zerfallstyp1ZP = [[Bor|<sup>10</sup>B]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = C | Massenzahl = 11 | NH = 0 | Halbwertszeit = 20,39 min | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,982 | Zerfallstyp1ZP = [[Bor|<sup>11</sup>B]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = C | OZ = 6 | Massenzahl = 12 | NH = '''98,9''' }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = C | OZ = 6 | Massenzahl = 13 | NH = 1,1 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = C | Massenzahl = 14 | NH = < 10<sup>-9</sup> | Halbwertszeit = 5730 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,156 | Zerfallstyp1ZP = [[Stickstoff|<sup>14</sup>N]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = C | Massenzahl = 15 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,449 s | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 9,772 | Zerfallstyp1ZP = [[Stickstoff|<sup>15</sup>N]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = C | Massenzahl = 16 | NH = 0 | Halbwertszeit = 0,747 s | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 8,012 | Zerfallstyp1ZP = [[Stickstoff|<sup>16</sup>N]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = C | Massenzahl_1 = 12 | Kernspin_1 = 0 | Gamma_1 = 0 | Empfindlichkeit_1 = - | Larmorfrequenz_1 = - | Massenzahl_2 = 13 | Kernspin_2 = 1/2 | Gamma_2 = 6,73 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2 = - | Larmorfrequenz_2 = 125,72 MHz }} }} [[Bielde:Element 6.webm|mini|Koolestof atom]] '''Koolestof''' (dt. ''Kohlenstoff'', la. ''Carbonium'') is n [[chemisk element]] mäd Symbol C un [[Atomnummer]] 6. Dät is n [[Nit-metal]], dät in ferskeedene Modifikatione foarkuumen däd. Een deerfon is n faaweloosen [[Hoolichlaitere|Hoolichlaiter]], een uuren n swot [[Hoolichmetal]]. == Äntdäkkenge == Koolestof wuud al in ju [[Foargeskichte]] äntdäkt un bruukt as [[Holtkoole]], ju der moaked wuud truch organisk Materioal (maasttied Holt) heet tou moakjen in ne [[Suurstof]]-äärme Atmosphäre. Dät ängelske ''carbon'' is deeruume uk oulat fon dän [[Latiensk]]e Noome Carbonium foar Holtkoole, juust as die Noome fon dän Carbonium-Tiedruum, wieroun dät bilded wuude. Uk [[Diamant]]e, do der ne uur [[allotrope]] Foarm fon Koolestof sunt, sunt siet loang bekoand. Eerst siet eenige Jiertjaande kon me do synthetisk häärstaale. [[Fullerene]], ju trääde allotrope Foarm, wuude in do tachentiger Jiere fon dät 20. Jierhunnert toufällich äntdäkt. == Anweendengen == Die Koolestof kumt maastens foar in Foarm fon [[Koolewoaterstof]]fe, foarallen ju fossile Fjuurenge [[Äidgas]] un [[räie Oulje]]. Uut räie Oulje wäd in ju [[petrochemiske Industrie]] toun Biespil [[Petroleum]], [[Benzin]] un [[Kerosin]] [[Destillation|destillierd]] un dät tjoont as Gruundloage foar fuul [[Organiske Chemie|synthetiske Stoffe]], as [[Plastik]]s. Uur Anweendenge sunt: * Dät [[Isotop]] <sup>14</sup>C (äntdäkt ap n [[27. Februoar]] [[1940]]) wäd anwoand bie [[C14-Datierenge|Koolestof-14-Datieringe]]. * Graphit is die "striepebildjende" Deel in Bläistikken, waarbie uk noch Kloai touföiged wäd foar Fäästegaid. * Diamante (skeene Koolestof) fiende Anweendenge in (kostboare) [[Sieroad]]e un wäide uum hiere Hädde toun Biespil anwoand in [[Boorkop]]pe. * Bie ju Häärstaalenge fnn [[Stäil]] is Koolstoffe aan fon do Stoffe do der mäd dät [[Iersen]] misked wäide. * In [[Käädenreaktor]]e wäd Graphit in Staabe anwoand um dät [[Käädenkleeuwenge|Käädenkleeuwengsprozes]] tou moderierjen, dät hat: tou behärskjen. * Do chemiske en strukturelle Oainskuppe fon [[Fullerene]] moakje dät foar disse Koolestofkomplexe fielicht ne fuulferspreekende Rulle beskat is in ju [[Nanotechnologie]]. * In gans fiene Toustand ([[aktive Koole]]) häd Koole ne hooge [[spezifiske Uurfläche]] un kon anwoand wäide as Adsorbtionsmiddel. Dät wäd wäil anwoand as Filtermaterioal uum Flüssigaide tou äntfaawjen un sogoar iensleeken uum Giftstoffe uut dät [[Moagen-Tierm-Kanoal]] wäch tou hoaljen ('Norit'). * Elektronik [[Wierstand]]e (Graphitwierstand). Koolestof is n gjucht gouden Stroomlaiter, man as n elektrisken Stroom truch n ferhooldnismäitich gjucht tännen litjen Stoab loope mout, dan äntstoant n haageren Wierstand. Graphit häd deerbie as Foardeel, dät dät nit gau truchsmilt bie gratter Stroome. * Koolehydroate as [[Ethanol]], [[Sukkere]] as [[Sacharose]], [[Glucose]], [[Fructose]], [[Stieuwelsemeel]] usw. * un als dät Allerwichtichste: dät Element Koolestof is uunäntbeerelk foar aal lieuwjende Organismen, dan aal organiske Ferbiendengen änthoolde dät Element Koolestof. == Wällen == <references/> 344gz1g9uxpbxm3na9s4mjahg69734k 0 899 103273 98924 2013-03-07T23:08:19Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 130 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q627]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSN.JPG|thumb|340px|right|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Stikstof | Symbol = N | Ordnungszahl = 7 | Serie = [[Nichtmetalle|Nitmetal]] | Gruppe = 15 | Periode = 2 | Block = p | Serienfarbe = LimeGreen | Aussehen = Faaweloos Gas | Massenanteil = 0,03 | Atommasse = 14,0067 | Atomradius = 65 | AtomradiusBerechnet = 56 | KovalenterRadius = 75 | VanDerWaalsRadius = 155 | Elektronenkonfiguration = &#x5B;[[Helium|He]]&#x5D;2s<sup>2</sup>2p<sup>3</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 5 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 1402 | Ionisierungsenergie_2 = 2856 | Ionisierungsenergie_3 = 4578 | Ionisierungsenergie_4 = 7475 | Ionisierungsenergie_5 = 9445 | Ionisierungsenergie_8 = | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = | Aggregatzustand = gasfoarmich | Modifikationen = 1 | Kristallstruktur = hexagonoal | Dichte = 1,2506 kg · m<sup>−3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = neen (Gas) | Magnetismus = diamagnetisk | Schmelzpunkt_K = 63,14 | Schmelzpunkt_C = −210,01 | Siedepunkt_K = 77,35 | Siedepunkt_C = −195,80 | MolaresVolumen = 22,42 · 10<sup>−3</sup> | Verdampfungswärme = 5,5856 | Schmelzwärme = 0,7208 | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit = 334 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 298,15 | SpezifischeWärmekapazität = 1040 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = 298 | ElektrischeLeitfähigkeit = 0 | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 0,02598 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = | Oxidationszustände = −3, 1, 2, '''3''', 4, 5 | Oxide = N<sub>2</sub>O, NO, N<sub>2</sub>O<sub>3</sub>, NO<sub>2</sub>, N<sub>2</sub>O<sub>5</sub> | Basizität = stäärk [[Säure|suur]] | Normalpotential = | Elektronegativität = 3,04 | RL 67/548/EWG = Neen | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|-}} | R = {{R-Sätze|-}} | S = {{S-Sätze|9|23}}<ref>[http://gasekatalog.airliquide.de/sdb/089a__stickstoff.pdf Stoffdatenblatt Stickstoff (verdichtet)]</ref> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = N | Massenzahl = 13 | NH = 0 | Halbwertszeit = 9,965 min | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,220 | Zerfallstyp1ZP = [[Kohlenstoff|<sup>13</sup>C]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = N | Massenzahl = 14 | NH = 99,634 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = N | Massenzahl = 15 | NH = 0,366 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = N | Massenzahl = 16 | NH = 0 | Halbwertszeit = 7,13 s | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 10,419 | Zerfallstyp1ZP = [[Sauerstoff|<sup>16</sup>O]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = N | Massenzahl_1 = 14 | Massenzahl_2 = 15 | Kernspin_1 = 1 | Kernspin_2 = 1/2 | Gamma_1 = 1,934 | Gamma_2 = −2,712 | Empfindlichkeit_1 = 1,01 ·10 <sup>−3</sup> | Empfindlichkeit_2 = 3,85 · 10 <sup>−6</sup> | Larmorfrequenz_1 = 7,224 (2,348 T) | Larmorfrequenz_2 = 10,133 (2,348 T) }} }} '''Stikstof''' (lat. ''Nitrogenium'', dt. ''Stickstoff'') is n [[chemisk Element]] mäd Symbol '''N''' un [[Atomnummer]] 7. Stikstof is n [[Nit-Metal]] uut ju [[Stikstofgruppe]] (Gruppe Va). Loose Atome fon dit Element sunt gjucht reaktiv un ferbiende sik fluks mäd uur Stikstofatome. Hierbie wäd maasttied [[Distikstof]] bilged (N<sub>2</sub> of molekulare Stikstof), wät ju gewöönelke Ärschienengsfoarm fon Stikstof is. Ap Ruumtemperatuur befint N<sub>2</sub> sik in Gasfoarm. (Sjuch uk bi [[Distikstof|molekulare Stikstof]]). Loose Atome Stikstof wäide uk ''[[in statu nascendi]]'' naamd. == Äntdäkkenge == Ferbiendengen fon Stikstof as [[Salpäiter]] wieren al in dät Oaler bekoand. Do [[Alchemie|Alchemiste]] kaanden [[Salpäitersüüre]] unner dän Noome ''aqua fortis'', ''[[kräftich Woater]]''. Ju Miskenge fon Salpetersüüre un [[Soaltsüüre]] waas bekoand unner dän Noome ''[[aqua regia]]'', ''Köönichswoater'', deeruum dät dät instande waas sogoar [[Gould]] aptoulöösen. Ju Äntdäkkenge fon dät Element an sik gungt tourääch ap [[Daniel Rutherford]] in [[1772]]. Hie naamde dät noxious air, ''schoadelke Luft'', deeruum dät ju Flamme deeroun ärläsket. Uk die seelter Noome ''Stikstof'' wiest deerap wai, dät n Fersäiksdiert fersmuurt, wan dät in puuren Stikstof stoald wäd. Uum jusälge Tied studierden uk [[Carl Wilhelm Scheele]], [[Henry Cavendish]] un [[Joseph Priestley]] Stikstof unner Benaamengen as ''ferbaadende Luft'' un ''[[Phlogiston Theorie|dephlogistisierde Luft]]''. Die [[Latien]]ske Noome foar Stikstof is ''nitrogenium'', do [[Griechisk|Griechen]] naamden dät ''nitron'' un dät [[Ägyptisk]]e Woud is ''ntr'', wat ''God'' betjut. == Anweendengen == Ju Anweendenge fon Stikstofferbiendingen is biesunners groot. Ammoniumferbiendengen un Nitroate sunt wichtige [[Kunstmjuks]]stoffe. [[Ammoniumnitroat]] an sik is ieuwenske n Kunstmjuksstof touhoope mäd n [[Koolewoaterstof]] as [[Diesel (Kraftstof)|Dieselkrafstof]] of [[Kerosine]] as [[Koolestof]]wälle n fuul benutseden, billigen [[Sprängstof]]. Nitroate sunt uk Bestanddeel fon Schjootpulwer un [[Nitroglycerine]], wät äntstoant uut ju Reaktion twiske Glyzerin un nitriersüüre (Salpäitersüüre plus [[Swieuwelsüüre]]), is n bekoanden Sprängstof. [[Zyanid]]e wäide ferwoand in dän Bierichbau foar dät uutlooien fon Gould. Ammoniakwoater is bekoand as Hämmelmiddel. Ammoniak is die Gruundsleek foar ju Produktion fon Salpäitersüüre. [[Anilin]], ne organiske Ferbiendenge mäd ne -NH<sub>2</sub> Gruppe, is Gruundsleek foar ju Chemie fon fuul Faawestoffe. Stikstofoxyd NO spielt ne groote Rulle as [[Neurotransmitter]], dät is tou tällen bie dät Fäärereeken fon Signoale fon ju eene Närwenzelle ätter ju uur. Buutendät wäd flüssigen Stikstof uk ferwoand uum besunners läige [[Temperatuur]]e tou kriegen. == Stikstof in ju Biologie == Stikstof is n röäkloos un n faaweloos Gas, wät 78% fon ju Äidatmosphäre uutmoaket. Dät Gas bestoant uut two-atomige Moleküle N<sub>2</sub> mäd ne tjoofooldige Biendenge, ju dät Molekül ne groote Stabilität rakt. Stikstof-Stikstof Biendengen un Stikstof-Koolestof Biendengen do Kätten bildje, kuume algemeen foar un sunt n wichtich Paat fon ju [[Organiske Chemie]], man uk fon ju [[Biochemie]]. Stikstof is n weesentelk Element foar dät Lieuwend ap ju Äide. Aal Oaiwiete änthoolde Stikstof, deeruum dät do uut [[Aminsüüren]] bestounde. Uk [[Nukleinsüüre]]n as [[DNA]] un [[RNA]] änthoolde Stikstof. Ju Biendenge fon Stikstof uut de Luft kon fon wäkke Organismen toustande broacht wäide, nämmelk do [[stikstofbiendende Bakterien]]. Flinnerkeblöitlere, as [[Soja]] un [[Boone (Phaseolus)|Boone]] lieuwje in Symbiose mäd do Organismen, do der in do Wuttelknollen ap do [[Plontewuttele]] sitte. Do maaste Plonten mouten oawers die noodweendige Stikstof uut de Gruunde apnieme, die deer truch Mjuksjen oane kuume skäl. Moonige Plonten sunt uk inne Loage, Stikstof uut ju Luft tou hoaljen. Sukke Plonten wäide mongs ap n Fäild säided un leeter, wan dät groote Plonten sunt, unnerplöiged. So kon me sunner Kunstmjuks Stikstof in dän Boudem brange un die Boudem wäd foar Nutsplonten beeter. Tou beoachtjen is deerbie, dät n Boudem, die n poor Jiere wäst laid, sik beeter ärhoald un me skäl uk an dät [[Wit fon't Minimum]] toanke. Die [[Stikstofkringloop]] is n wichtich Paat fon ju Biologie. == References == <references/> 6izmldk6pg4v5ganjy2ikryogbxz57d 0 900 118351 113720 2019-06-22T04:17:10Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSO.JPG|thumb|340px|right|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Suurstof | Symbol = O | Ordnungszahl = 8 | Serie = [[Nichtmetalle|Nitmetal]] | Gruppe = 16 | Periode = 2 | Block = p | Serienfarbe = LimeGreen | Aussehen = Faaweloos Gas | Massenanteil = 49,4 | Atommasse = 15,9994 | Atomradius = 60 | AtomradiusBerechnet = 48 | KovalenterRadius = 73 | VanDerWaalsRadius = 152 | Elektronenkonfiguration = &#x5B;[[Helium|He]]&#x5D;2s<sup>2</sup>2p<sup>4</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 6 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 1313,9 | Ionisierungsenergie_2 = 3388,3 | Ionisierungsenergie_3 = 5300,5 | Ionisierungsenergie_4 = 7469,2 | Aggregatzustand = gasförmig | Modifikationen = 2 (O<sub>2</sub>, Ozon O<sub>3</sub>) | Kristallstruktur = kubisk | Dichte = 1,429&nbsp;kg&nbsp;·&nbsp;m<sup>−3</sup> | RefTempDichte_K = 273,15<ref name="BGIA"/> | Mohshärte = neen (Gas) | Magnetismus = paramagnetisk | Schmelzpunkt_K = 54,40 | Schmelzpunkt_C = −218,79<ref name="BGIA">[http://biade.itrust.de/biade/lpext.dll?f=id&id=biadb%3Ar%3A007080&t=main-h.htm BGIA Gestis Stoffdatenbank]</ref> | Siedepunkt_K = 90,18 | Siedepunkt_C = −182,97<ref name="BGIA"/> | MolaresVolumen = 22,42&nbsp;·&nbsp;10<sup>−3</sup> | Verdampfungswärme = 3,4099 | Schmelzwärme = 0,22259 | Dampfdruck = 10&nbsp;·&nbsp;10<sup>3</sup> | RefTempDampfdruck_K = 61 | Schallgeschwindigkeit = 317,5 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293 | SpezifischeWärmekapazität = 920 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = 298 | ElektrischeLeitfähigkeit = | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 0,02674 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = | Oxidationszustände = '''−2''', −1, 0, +1, +2 | Oxide = äntfaalt | Basizität = | Normalpotential = 1,23 | Elektronegativität = 3,44 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|O}} | R = {{R-Sätze|8}} | S = {{S-Sätze|(2)|17}} | Radioaktiv = | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = O | Massenzahl = 15 | NH = 0 | Halbwertszeit = 122,24&nbsp;s | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,754 | Zerfallstyp1ZP = [[Stickstoff|<sup>15</sup>N]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = O | Massenzahl = 16 | NH = '''99,762''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = O | Massenzahl = 17 | NH = 0,038 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = O | Massenzahl = 18 | NH = 0,2 }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = O | Massenzahl_1 = 17 | Kernspin_1 = 5/2 | Gamma_1 = −3,628&nbsp;·&nbsp;10<sup>7</sup></sup> | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = 27,1&nbsp;M[[Hertz (Einheit)|Hz]] }} }} '''Suurstof''' (lat. ''Oxygenium'', dt. ''Sauerstoff'') is n [[chemisk Element]] mäd Symbol '''O''' un [[Atomnummer]] 8. Suurstof is n [[Nit-Metal]] uut ju [[Suurstofgruppe]] (Gruppe Via). Suurstof kumt as [[eenpelden Stof]] foarallen as [[Disuurstof]] (O<sub>2</sub>) in ju [[Atmosphäre]] foar. As [[touhoopestoalden Stof]] is dät ieuwenso n wiedfersprat Element, deeruum dät aal Woater fon do [[Ozeoan]]e un aal [[Silikoat]]e fon ju Äidkoarste Suurstof änthoolde. Gemeeten ätter Gewicht is Suurstof bie wieden dät maast foarkuumende Element in dän moanskelke Köärper: die bestoant foar sowät 65 % uut Suurstof (foarallen in Foarm fon Woater). == Allotrope Foarme == === Monosuurstof === Suurstof kumt in fräie mono-atomäre Foarm (dät Suurstof-[[Radikoal]] O) ap ju Äide bloot foar in do tänne hooge Loagen fon ju Atmosphäre. Sukke loose Atome fon dit Element sunt gjucht reaktiv un ferbiende sik gau mäd uur Stoffe, toun Biespil bie dät Toulääsen fon [[Woaterstofperoxid]] H<sub>2</sub>O<sub>2</sub> wol dät 'loose' O-Atom fluks rekombinierje mäd uur O-Atome tou O<sub>2</sub>. Sukke loose Suurstofatome, do der kuute Tied unner ne Reaktion ne Rulle spielje, wäide uk wäil "''[[naszierden Stof]]''" naamd. === Disuurstof === Suurstof as Element kumt ap ju Äide maast foar as [[Disuurstof]] (O<sub>2</sub>). Diatomären Suurstof rakt dät in two Foarme, ne stabile ju der [[Triplett-Suurstof]] naamd wäd un ne anräägede Toustand ([[Singulett-Suurstof]]). Foar ju lääste Foarm jält wät Fergliekboares as foar ju mono-atomäre Foarm. Disse Foarm äntstoant bie bestimde Reaktione, oawers in de Räägel lieuwet n Singulett-Suurstof-Molekül nit loang, weegen ju hooge reaktivität. [[Photosynthese]] is ne Wälle fon Singlett-Suurstof. Plonten bruuke deeruume [[carotinoide]] Faawestoffe uum dit reaktive Molekül uunskoadelk tou moakjen. === Trisuurstof === Trisuurstof of [[Ozon]] (O<sub>3</sub>) kumt foar in ju Atmosphäre (in ju Ozonloage), wier dät bilded wäd unner Ienfloud fon [[kosmiske Stroalenge]], man dät kon uk truch Luftfersmutsenge ap dän Seespeegel bilded wäide. === Tetrasuurstof un octasuurstof === In ju Fäästphase kon Suurstof in moorere Phasen foarkuume. In ju e-Phase, ju der bloot bie Drukke uur 10 GPa foarkumt un ju der uk ''rooden Suurstof'' naamd wäd, skulen Moleküle O<sub>4</sub> un/of O<sub>8</sub> foarkuume. == Äntdäkkenge == Suurstof wuud [[1771]] fon dän [[Sweden|swediske]] Apotheker [[Karl Wilhelm Scheele]] äntdäkt, man ju Wieräntdäkkenge truch [[Joseph Priestley]] moakede dät eerste in wieder Kringe bekoand. Me ferstuud al fluks, dät dit Gas, wan dät uk man een Füüftel fon ju [[Luft]] ap uusen Planet uutmoaket, Ferbaadenge muugelk moaket, as uk dät Omjen fon Moansken un Dierte (un in de Tjuusterenge uk fon Plonten). [[Antoine Lavoisier]] roate dät sin wietenskuppelke Noome Oxygenium (Suurbilder), deer me ounfangs toachte dát dät Element n uunäntbeerelken Bestanddeel fon ne [[Süüre]] waas. Foarallen ju Doatseeke, dät [[Elektrolyse]] fon ne groote Riege Süüre (mäd do [[Woaterstofhalogenide]]e as apfaalende Uutnoame) an ju [[Kathode]] Suurstofgas rakt, waas Skeeld an disse Uurtjuugenge. Wan uk Oxiden fon fuul Elemente wuddelk süürebildjend sunt, is uumekierd Suurstof nit nöödich uum ne Süüre tou bildjen. == Anweendengen == Suurstofgas in luutee Foarm wäd fuul anwoand in [[laskje|Laskreewen]] un in ju mediske Waareld foar ju Behonnelenge fon Moanskene, do der Probleme mäd ju Ommenge hääbe. Uk ju Luftfoart un dät [[Duuksport|Duukjen]] kon me sik deer sunner nit moor foarstaale. Flüssich O<sub>2</sub> wäd anwoand in ju [[Ruumfoart]] un bie Grootferbruukere. As chemisken Gruundstof is dät uk gjucht wichtich, toun Biespil foar ju kontrollierde Oxidation fon Ethylen ätter [[Ethylenoxid]] uur n Säälwer-Katalysator. Dät industrielle Prozess lääwert n wichtigenb Gruundstof foar ju [[Polymer]]industrie. Suurstofgas is uunäntbeerelk foar fuul Organismen ap de Waareld, dan sunner O<sub>2</sub> kuud daach naargends ap ju Äide aerobe [[Dissimilation]] ärfoulgje. Ap Hööchte fon dän Seespeegel bestoant ju Luft foar sowät 21% uut Suurstofgas. Deer die biochemiske Prozess fon Lieuweweesen deerap ienstoald is, rakt dät juust dän goude Gehalt uum dän Köärper in gouden Toustand tou hoolden. Fluks as me ätter do Bierge waigungt, wol die Luftdruk un deermäd ju Masse Suurstof in dätsälge Luftvolumen n bitje deelgunge. Dät kon weese, dät Lieuweweesen dan Probleme mäd ju Ommenge kriege. == Uutsjoon == Suurstof is ätter Foarkuumen dät eerste Element in ju Äidkoarste, dät moaket deerfon sowät 46,7% uut, ap maaste in Foarm fon [[Metaloxid]]e, [[Silikoat]]e, [[Karbonoat]]e un uur [[Soalte]]. Uk fon do [[Ozeoan]]e is dät ju haudkomponente (87%), deeruum dät dät een fon do two Elemente is, wier Woater (H<sub>2</sub>O) uut bestoant. Dätsälge jält foar dät Ies, dät do Poolkappen hier ap Äide bildet. Ap uur Heemelsköärpere, toun Biespil [[Mars]], bestoant dät Ies fielicht uut [[Koolestofdioxid]], dät uurigens uk Suurstof änthaalt. Ju Moune [[Europa]] fon [[Jupiter]] is gans bedäkt mäd Woateries un [[Komet]]e bestounde toun grooten Deel uut Woateries Ju Doatseeke, dät Suurstof in fräie Foarm in ju [[Äidatmosphäre]] apträt, is gans ju Foulge fon dät Lieuwend ap de Äide un besunners fon ju [[Photosynthese]] fon do gräine Plonten. Sunner ju foutsätte Produktion wüül dät Element bie litjen wier uut ju Atmosphäre ferswiende, deeruum dät dät täämelk reaktiv is un sik mäd oxidierboare Materioale ferbienden däd. Wooldbrounde sunt n goud Biespil deerfon. == Ätterwiese == <references/> abwi9pmwgk8zo2tkcmfxwbu2keg4qb3 0 901 121659 103275 2022-09-21T16:31:13Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSF.JPG|thumb|340px|right|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Fluor | Symbol = F | Ordnungszahl = 9 | Serie = [[Halogene]] | Gruppe = 17 | Periode = 2 | Block = p | PSSpalte= 31 | PSZeile= 2 | Serienfarbe= Khaki <!--- Allgemein ---> | Aussehen = bleek, jeelsk Gas | Massenanteil = 0,06<ref name="HoWi">Holleman-Wiberg: Lehrbuch der Anorganischen Chemie. 102. Auflage, de Gruyter, Berlin 2007, ISBN 978-3-11-017770-1.</ref> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 18,9984 | Atomradius = 50 | AtomradiusBerechnet = 42 | KovalenterRadius = 71 | VanDerWaalsRadius = 147 | Elektronenkonfiguration = &#x5B;[[Helium|He]]&#x5D; 2s<sup>2</sup> 2p<sup>5</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 7 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 1681,0 | Ionisierungsenergie_2 = 3374,2 | Ionisierungsenergie_3 = 6050,4 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = gasfoarmich | Modifikationen = | Kristallstruktur = | RefTempDichte_K = | Dichte = 1,6965 kg/m<sup>3</sup><ref >BGIA GESTIS</ref> | RefTempDichte_K = 273 | Mohshärte = | Magnetismus = diamagnetisk | Schmelzpunkt_K = 53,53 | Schmelzpunkt_C = −219,62 | Siedepunkt_K = 85,03 | Siedepunkt_C = −188,12 | MolaresVolumen = 11,20 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 3,2698 | Schmelzwärme = 0,2552 | Dampfdruck = | Schallgeschwindigkeit = | SpezifischeWärmekapazität = | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit= | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 0,0279 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = −1 | Oxide = | Basizität = stäärk suur | Normalpotential = 2,87 V (F + e<sup>−</sup> → F<sup>−</sup>) | Elektronegativität = 4,0 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|T+|C}} | R = {{R-Sätze|7|26|35}} | S = {{S-Sätze|(1/2)|9|26|36/37/39|45}} | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl = 17 | Symbol = F | NH = 0 | Halbwertszeit = 64,49 [[Sekunde|s]] | AnzahlZerfallstypen = 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,761 | Zerfallstyp1ZP = <sup>17</sup>O }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl = 18 | Symbol = F | NH = 0 | Halbwertszeit = 109,77 [[Minute|m]] | AnzahlZerfallstypen = 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β+]],[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,656 | Zerfallstyp1ZP = <sup>18</sup>O }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 19 | OZ= 9 | Symbol = F | NH = 100 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl = 20 | Symbol = F | NH = 0 | Halbwertszeit = 11,00 [[Sekunde|s]] | AnzahlZerfallstypen = 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp1ZE = 7,025 | Zerfallstyp1ZP = <sup>20</sup>Ne }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl = 21 | Symbol = F | NH = 0 | Halbwertszeit = 4,158 [[Sekunde|s]] | AnzahlZerfallstypen = 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp1ZE = 5,684 | Zerfallstyp1ZP = <sup>21</sup>Ne }} | NMREigenschaften= {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol = F | Massenzahl_1 = 19 | Kernspin_1 = 1/2 | Gamma_1 = 25,17 · 10<sup>7</sup><ref>W. Herzog, M. Messerschmidt, NMR- Spektroskopie für Anwender, VCH, Weinheim, 1995 ISBN 3-527-28690-X.</ref> | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} }} '''Fluor''' mäd dät Symbol ''F'' un juu Oardnengstoal ''9'' is n gjucht [[Elektronegativität|elektronegativ]] Element. == Wällen == <references/> qxocbz0yveuxvvl8qwsa639zrckcgke 0 902 103276 99367 2013-03-07T23:09:19Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 123 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q654]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSNE.JPG|thumb|340px|right|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Neon | Symbol = Ne | Ordnungszahl = 10 | Serie = [[Edelgase]] | Gruppe = 18 | Periode = 2 | Block = p | Serienfarbe = LightskyBlue | Aussehen = Faaweloos Gas | Massenanteil = 5 · 10<sup>-7</sup> | Atommasse = 20,1797 | Atomradius = ? | AtomradiusBerechnet = 38 | KovalenterRadius = 69 | VanDerWaalsRadius = 154 | Elektronenkonfiguration = &#x5B;[[Helium|He]]&#x5D;2s<sup>2</sup> 2p<sup>6</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 2080,7 | Ionisierungsenergie_2 = 3952,3 | Ionisierungsenergie_3 = 6122 | Ionisierungsenergie_4 = 9371 | Ionisierungsenergie_5 = 12177 | Ionisierungsenergie_6 = 15238 | Ionisierungsenergie_7 = 19999,0 | Ionisierungsenergie_8 = 23069,5 | Aggregatzustand = gasfoarmich | Modifikationen = 1 | Kristallstruktur = kubisk flächenzentrierd | Dichte = 0,8999 kg · m<sup>−3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = neen (Gas) | Magnetismus = uunmagnetisk | Schmelzpunkt_K = 24,56 | Schmelzpunkt_C = -248,59 | Siedepunkt_K = 27,07 | Siedepunkt_C = -246,08 | MolaresVolumen = 22,42 · 10<sup>-3</sup> | Verdampfungswärme = 1,7326 | Schmelzwärme = 0,3317 | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit = 433 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = 1031 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = 298 | ElektrischeLeitfähigkeit = 0 | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 0,0493 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = | Oxidationszustände = 0 | Oxide = neen | Basizität = neen | Normalpotential = | Elektronegativität = 4,5 | RL 67/548/EWG = Nein | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|-}} | R = {{R-Sätze|-}} | S = {{S-Sätze|9|23}}<ref>[http://gasekatalog.airliquide.de/sdb/086a__neon.pdf Stoffdatenblatt Neon(verdichtet)]</ref> | Radioaktiv = | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ne | Massenzahl = 17 | NH = 0 | Halbwertszeit = 109,2 [[Millisekunde|ms]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 14,530 | Zerfallstyp1ZP = [[Fluor|<sup>17</sup>F]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ne | Massenzahl = 18 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,67 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 4,446 | Zerfallstyp1ZP = [[Fluor|<sup>18</sup>F]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ne | Massenzahl = 19 | NH = 0 | Halbwertszeit = 17,34 [[Sekunde|ms]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 3,238 | Zerfallstyp1ZP = [[Fluor|<sup>19</sup>F]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ne | Massenzahl = 20 | NH = '''90,48''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ne | Massenzahl = 21 | NH = 0,27 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ne | Massenzahl = 22 | NH = 9,25 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ne | Massenzahl = 23 | NH = 0 | Halbwertszeit = 34,24 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 4,376 | Zerfallstyp1ZP = [[Natrium|<sup>23</sup>Na]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ne | Massenzahl = 24 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,38 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 2,470 | Zerfallstyp1ZP = [[Natrium|<sup>24</sup>Na]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ne | Massenzahl = 25 | NH = 0 | Halbwertszeit = 602 [[Millisekunde|ms]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 7,300 | Zerfallstyp1ZP = [[Natrium|<sup>25</sup>Na]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ne | Massenzahl = 26 | NH = 0 | Halbwertszeit = 230 [[Millisekunde|ms]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 7,330 | Zerfallstyp1ZP = [[Natrium|<sup>26</sup>Na]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ne | Massenzahl = 27 | NH = 0 | Halbwertszeit = 32 [[Millisekunde|ms]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 12,670 | Zerfallstyp1ZP = [[Natrium|<sup>27</sup>Na]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ne | Massenzahl = 28 | NH = 0 | Halbwertszeit = 14 [[Millisekunde|ms]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 12,310 | Zerfallstyp1ZP = [[Natrium|<sup>28</sup>Na]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ne | Massenzahl = 29 | NH = 0 | Halbwertszeit = 200 [[Millisekunde|ms]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]]+ [[Neutronen-Emission|n]] | Zerfallstyp1ZE = 9,170 | Zerfallstyp1ZP = [[Natrium|<sup>28</sup>Na]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ne | Massenzahl = 30 | NH = 0 | Halbwertszeit = | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]]+ [[Neutronen-Emission|n]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = [[Natrium|<sup>29</sup>Na]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Ne | Massenzahl_1 = 21 | Kernspin_1 = 3/2 | Gamma_1 = 2,112 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,0025 | Larmorfrequenz_1 =15,8 [[Hertz (Einheit)|MHz]] }} }} '''Neon''' is n chemisk [[Element]] in ju [[Periodiske Tabelle]] mäd Symbol Ne un [[Atomtaal]] 10. Dät is n faaweloos un bolde [[inert]] [[Edelgas]] un stroalet n charakteristisken rooden Gloud uut, wan dät in Vakuum-Äntleedengsroore un [[Neonlaampe]]n bruukt wäd. Dät wäd in Spuuren in ju Luft fuunen. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} m6gwuhx36321g0lj3ihc4zb8duc50pz 0 903 121658 118352 2022-09-21T16:30:10Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSNA.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name=Natrium | Symbol=Na | Ordnungszahl=11 | Massenzahl=23 | Serie= [[Alkalimetalle]] | Gruppe = 1 | Periode = 3 | Block= s | Serienfarbe= OrangeRed <!--- Allgemein ---> | Aussehen= säälwersk wiet | Massenanteil= 2,7 <!--- Atomar ---> | Atommasse= 22,989770 | Atomradius= 180 | AtomradiusBerechnet= 190 | KovalenterRadius= 154 | VanDerWaalsRadius= 227 | Elektronenkonfiguration= &#x5B;[[Neon|Ne]]&#x5D; 3s<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 1 | Ionisierungsenergie_1=495,8 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Magnetismus= paramagnetisk | Modifikationen= | Kristallstruktur= kubisk ruumzentrierd | Dichte= 0,968 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 0,5 | Schmelzpunkt_K= 370,87 | Schmelzpunkt_C= 97,72 | Siedepunkt_K= 1156 | Siedepunkt_C= 883 | MolaresVolumen= 23,78 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme= 97,7 | Schmelzwärme= 2,60 | Dampfdruck= 1 | RefTempDampfdruck_K=554<ref name="crc">David R. Lide (ed), CRC Handbook of Chemistry and Physics, 84th Edition, CRC Press, Boca Raton, Florida, 2003.</ref> | Schallgeschwindigkeit= 3200 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K=293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 1230 | ElektrischeLeitfähigkeit= 21 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit= 140 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 1 | Oxide= Na<sub>2</sub>O | Basizität= stark [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential= −2,713 V (Na<sup>+</sup>+ e<sup>−</sup> → Na) | Elektronegativität= 0,93 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F|C}} | R = {{R-Sätze|14/15|34}} | S = {{S-Sätze|(1/2)|5|8|43|45}} | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Na | Massenzahl = 21 | NH = 0 | Halbwertszeit = 22,49 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 3,547 | Zerfallstyp1ZP = [[Neon|<sup>21</sup>Ne]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Na | Massenzahl = 22 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,602 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,842 | Zerfallstyp1ZP = [[Neon|<sup>22</sup>Ne]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Na | Massenzahl = 23 | NH = '''100''' }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Na | Massenzahl = 24 | NH = 0 | Halbwertszeit = 14,959 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp1ZE = 5,516 | Zerfallstyp1ZP = [[Magnesium|<sup>24</sup>Mg]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Na | Massenzahl = 25 | NH = 0 | Halbwertszeit = 59,1 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp1ZE = 3,835 | Zerfallstyp1ZP = [[Magnesium|<sup>25</sup>Mg]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol=Na | Massenzahl_1=23 | Kernspin_1=3/2 | Gamma_1=7,081 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1=100 % | Larmorfrequenz_1=52,9 }} }} '''Natrium''' is n chemisk [[Element]] in ju [[Periodiske Tabelle]] mäd Symbol Na un [[Atomtaal]] 11. Natrium is n wook, woaksoardich, säälwerwiet, reaktiv [[Metal]], wät tou do [[Alkali-Metalle]] heert un kumt uurfloudich foar in natüürelke Stoffe (foarallen [[Halit]]). Dät is gjucht reaktiv, baadent mäd ne jeele Flamme, wäd in [[Luft]] [[oxidierd]] un reagiert fäl mäd [[Woater]], Gruund wieruum dät unner [[Oulje]] bewoard wäide mout. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} 2fptijxo8pf8ssjh3z6opnnfubwavxu 0 904 103278 100813 2013-03-07T23:09:46Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 119 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q660]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSMG.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name=Magnesium | Symbol= Mg | Ordnungszahl= 12 | Massenzahl= 24 | Serie= [[Äidalkalimetalle]] | Gruppe = 2 | Periode = 3 | Block= s | Serienfarbe= DarkOrange <!--- Allgemein ---> | Aussehen= säälwersk wiet | Massenanteil= 1,94 <!--- Atomar ---> | Atommasse= 24,305 | Atomradius= 150 | AtomradiusBerechnet= 145 | KovalenterRadius= 130 | VanDerWaalsRadius= 173 | Elektronenkonfiguration= &#x5B;[[Neon|Ne]]&#x5D; 3s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 2 | Austrittsarbeit= 3,7 | Ionisierungsenergie_1= 737,7 | Ionisierungsenergie_2= 1450,7 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fest | Magnetismus= [[Paramagnetismus|paramagnetisk]] | Modifikationen= - | Kristallstruktur= [[Hexagonales Kristallsystem|hexagonoal]] | Dichte= 1,738 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 2,5 | Schmelzpunkt_K= 923 | Schmelzpunkt_C= 650 | Siedepunkt_K= 1380 | Siedepunkt_C= 1107 | MolaresVolumen= 14,00 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme= 127,4 | Schmelzwärme= 8,954 | Dampfdruck= 361 | RefTempDampfdruck_K= 923 | Schallgeschwindigkeit= 4602 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= 293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 1020 | ElektrischeLeitfähigkeit= 22,6 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit= 156 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 2 | Oxide= MgO | Basizität= mäßig [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential= -2,372 [[Volt|V]] (Mg<sup>2+</sup> + 2e<sup>-</sup> → Mg) | Elektronegativität= 1,31 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = '''Pulver''' <br />{{Gefahrensymbole|F}} | R = {{R-Sätze|15|17}} (nicht stabilisiert) <br /> R: {{R-Sätze|11|15}} ([[phlegmatisiert]], Späne) | S = {{S-Sätze|(2)|7/8|43}} | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Mg | Massenzahl = 23 | NH = 0 | Halbwertszeit = 11,317 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 4,057 | Zerfallstyp1ZP = [[Natrium|<sup>23</sup>Na]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Mg | Massenzahl = 24 | NH = '''78,99''' }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Mg | Massenzahl = 25 | NH = 10,00 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Mg | Massenzahl = 26 | NH = 11,01 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Mg | Massenzahl = 27 | NH = 0 | Halbwertszeit = 9,458 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 2,610 | Zerfallstyp1ZP = [[Aluminium|<sup>27</sup>Al]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Mg | Massenzahl = 28 | NH = 0 | Halbwertszeit = 20,91 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 1,832 | Zerfallstyp1ZP = [[Aluminium|<sup>28</sup>Al]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol= Mg | Massenzahl_1= 25 | Kernspin_1= -5/2 | Gamma_1= 1,637 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1= 0,00267 | Larmorfrequenz_1= 12,2 }} }} '''Magnesium''' is n [[chemisk Element]] in dät [[periodiske Tabelle|Periodensystem]] mäd dät Symbol '''Mg''' un [[Oardnengstaal]] fon 12. Magnesium is dät Element mäd ju oachtegrootste Ferspreedenge un uumfoatet ruund 2% fon ju [[Äide|Äidkoarste]] un dät Element is dät trääde maaste in Löösenge in Seewoater. Dit [[Äidalkalimetall]] wäd foarallen as Legierengsmiddel ferwoand, uum [[Aluminium]]-Magnesium-Legierengen tou moakjen. == Oainskuppe == Magnesium is n täämelk stäärk, säälwerwiet Lichtmetall (n Träädel as [[Aluminium]]), wät an de Luft n bitje mattierd wäd. In Pulwerfoarm wäd dät Metal heet un fangt Fjuur an de Luft un ferbaadent mäd ne wiete Flamme. Dät is stuur, dät Metall in massive Foarm antoustikken,man dät gungt licht, wan dät in tänne Striemele snieden wäd. Wan eenmoal anstikt, is dät stuur tou läskjen, deer dät in bee [[Stikstof]] (unner Bildenge fon Magnesiumnitrid) un Koolestof baadenje kon. {{stump-links}} 54vjjwzqlhbrf2zti4ssma1f37obe2a 0 905 103279 102382 2013-03-07T23:10:00Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 134 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q663]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSAL.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Aluminium | Symbol= Al | Ordnungszahl= 13 | Massenzahl= 27 | Serie= [[Metalle]] | Gruppe= 13 | Periode= 3 | Block= p | Serienfarbe= DarkGray <!--- Allgemein ---> | Aussehen= säälwersk | Massenanteil= 7,57 <!--- Atomar ---> | Atommasse= 26,981538 | Atomradius= 125 | AtomradiusBerechnet= 118 | KovalenterRadius= 118 | VanDerWaalsRadius= - | Elektronenkonfiguration= &#x5B;[[Neon|Ne]]&#x5D; 3s<sup>2</sup> 3p<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 3 | Austrittsarbeit= 4,08–4,25 | Ionisierungsenergie_1= 577,5 | Ionisierungsenergie_2= 1816,7 | Ionisierungsenergie_3= 2744,8 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Magnetismus= [[Paramagnetismus|paramagnetisk]] | Modifikationen= | Kristallstruktur= [[kubisk]] flächenzentrierd | Dichte= 2,7 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 2,75 | Schmelzpunkt_K= 933,47 | Schmelzpunkt_C= 660,32 | Siedepunkt_K= 2740 | Siedepunkt_C= 2467 | MolaresVolumen= 10,00 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme= 293,4 | Schmelzwärme= 10,79 | Dampfdruck= 2,42 · 10<sup>−6</sup> | RefTempDampfdruck_K= | Schallgeschwindigkeit= 6420 ([[Longitudinalwelle|long.]]), 3040 ([[Transversalwelle|trans.]])<br /> | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 900 | ElektrischeLeitfähigkeit = 37,7 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit = 237 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 3 | Oxide= {{Chemieformel|Al|2|O|3}} | Basizität= [[amphoter]] | Normalpotential = −1,66201 [[Volt|V]] (Al<sup>3+</sup> + 3e<sup>−</sup> → Al) | Elektronegativität = 1,61 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = '''Pulver''' <br />{{Gefahrensymbole|F}} | R = {{R-Sätze|15|17}} (nicht stabilisiert) <br /> R: {{R-Sätze|10|15}} ([[phlegmatisiert]]) | S = {{S-Sätze|(2)|7/8|43}} | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl = 25 | Symbol = Al | NH = 0 | Halbwertszeit = 7,183 [[Sekunde|s]] | AnzahlZerfallstypen = 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 4,277 | Zerfallstyp1ZP = [[Magnesium|<sup>25</sup>Mg]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl = 26 | Symbol = Al | NH= 0 | Halbwertszeit = 7,17 · 10<sup>5</sup> [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen = 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 4,004 | Zerfallstyp1ZP = [[Magnesium|<sup>26</sup>Mg]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 13 | Massenzahl = 27 | Symbol = Al | NH = 100 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl = 28 | Symbol = Al | NH= 0 | Halbwertszeit = 2,2414 [[Minute|min]] | AnzahlZerfallstypen = 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 4,642 | Zerfallstyp1ZP = [[Silicium|<sup>28</sup>Si]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl = 29 | Symbol = Al | NH= 0 | Halbwertszeit=6,56 [[Minute|min]] | AnzahlZerfallstypen = 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 3,680 | Zerfallstyp1ZP = [[Silicium|<sup>29</sup>Si]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol = Al | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} }} '''Aluminium''' is n chemisk [[Element]] mäd Symbol Al un [[Atomnummer]] 13. Dät is n säälwerwiet Metal. == Äntdäkkenge == Ferbiendengen fon Aluminium wieren al bekoand in dät Oalerdum. So wäd [[Alun]] unner Uur bruukt uum Bläidengen tou stiljen. Dät is oawers nit eenfach, dät Metal uut Alun fräi tou moakjen. Aluminium wuud [[1807]] äntdäkt fon [[Humphry Davy]], die fersoachte dät tou moakjen uut Aluminiumoxid. In dät Jier [[1825]] moakede [[Hans Christian Ørsted]] ne uunsüüwere Foarm fon Aluminium uut Aluminiumchlorid en Kaliumamalgam. Jiereloang waas dät Metal so juur, dät et in Ornamente anwoand wuud, as in ju Kappe uut massiv Aluminium ap dät [[Washington Monument]]. Eerst [[1886]] wuud truch dän [[Hall-Heroult Prozess]] ju elektrochemiske Produktion fon dät Metal muugelk in grooten Uumfang. Die Noome is oulat fon [[latiensk]] ‘alumen’ ([[Aluun]]). (Ap Britisk-Ängelsk hat dät ''alumínium'', man in Amerikoansk-Ängelsk ''alúminum''.) == Anweendengen un Wiesen fon Beoarbaidenge == Dät Metal stoant nu n bitjen laanger as n Jierhunnert tou Ferföigenge un in ju Tied häd dät ap stoarmske Wiese ju Waareld ärooberd. Dät is wirtskaftelk n gjucht wichtich Metal. Aluminium is licht (bloot n Träädepaat fon dät Gewicht fon Stäil of Bronze), un mäd 4% Cu 1%Mg 1% Mn 0,5% Si glieke stäark, ferslietfääst un korrosionsbeständich, uutgenuumen [[Sponnengskorrosion]]. Dät is n gouden Laiter, dät is nit magnetisk (man kon bie dät Inkontaktkuumen mäd n gjucht kräftigen Magnet wäil sien oain [[di-magnetisk]] Fäild moakje), dät spoorket nit, un dät lät sik licht foarmje. Aluminium oaint sik deermäd besunners as Konstruktionsmaterioal foar ju Flieger- un Ruumfoart-Industrie, man nit foar Motore, dan dät wäd wooker bie Hatte. Dät Metal häd ne [[Plasmonfrequenz]] fon 15eV en is deermäd n uutgeteekenden Speegel foar aal Stroalenge in dät infraroode, dät sichtboare un dät nai-ultraviolette Beräk; foarallen as toufoarkeemen wäd, dät ju speegeljende Uurfläche Oxidation uutsät wäd. Dät kon eenfach apdamped wäide un aluminium [[Speegelteleskoop|Speegele]] wäide wäil in ju Astronomie anwoand. Dät Metal wäd oafte truch [[Lasersnieden]] beoarbaided. Eenige Anweendegsfäilde: * Bolde aal nit-ekologiske Deodorante * [[Pakkenge]]: Aluminiumfolie * Spieltjuuch ([[Dinky Toys]]) * Beföärderenge ([[Auto]], [[Flieger]], [[Ruumfeer|Ruumfoartjuuch]], [[Such]], [[Skip]], usw.) * Huushoold-Reewen (Potte un Ponnen toun Sjooden un Bräiden, Lätsen un Goabele, Soole fon dät Striekiersen usw.) * Kompier-Uutrustenge (Fooldestoul, Tält, Ponnen, Tältstikken usw.) * Elektriske Hoochsponnengslaitengen (Laitfäiegaid is 63% fon ju fon Kooper, man wächt n Träädel) * Konstruktionsbau ([[Kesien]]e, [[Doore]]n) * Feelgen (Aluminium Autofeelgen) * Aluminium Dakke un Gääwelbekloodenge * [[Baustaiger]]e * Laaderen * Jachtbau * Lucht- un Luudindustrie (Moakjen fon Konstruktione) beb7231petzk0diuangbkptmpigdfmm 0 906 117883 114791 2018-12-23T16:32:40Z Pyt 12 /* Äntdäkkenge */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSSI.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Silicium | Symbol = Si | Ordnungszahl = 14 | Serie = [[Hoolichmetalle]] | Gruppe = 14 | Periode = 3 | Block = p | Serienfarbe = Peru | Aussehen = dunkergries,<br />blausken Faawetoon | Massenanteil = 25,8 | Atommasse = 28,0855 | Atomradius = 110 | AtomradiusBerechnet = 111 | KovalenterRadius = 111 | VanDerWaalsRadius = 210 | Elektronenkonfiguration = &#x5B;[[Neon|Ne]]&#x5D; 3s<sup>2</sup> 3p<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 4 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 786,5 | Ionisierungsenergie_2 = 1577,1 | Ionisierungsenergie_3 = 3231,6 | Ionisierungsenergie_4 = 4355,5 | Aggregatzustand = fest | Modifikationen = | Kristallstruktur = [[Diamant]]-Struktuur | Gitterparameter = 543 pm | Dichte = 2,33 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 6,5 | Magnetismus = [[diamagnet]]isk | Schmelzpunkt_K = 1683 | Schmelzpunkt_C = 1410 | Siedepunkt_K = 2628 | Siedepunkt_C = 2355 | MolaresVolumen = 12,06 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 384,22 | Schmelzwärme = 50,55 | Dampfdruck = 4,77 | RefTempDampfdruck_K = 1683 | Schallgeschwindigkeit = long.: ~8900 m/s<br />trans.: ~5300 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293 | SpezifischeWärmekapazität = 700 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = 298 | ElektrischeLeitfähigkeit = 2,52 10<sup>-4</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 148 | Dielektrizitätskonstante = 11,9 | Oxidationszustände = -4, (2) '''+4''' | Oxide = SiO<sub>2</sub> | Basizität = [[amphoter]] | Normalpotential = | Elektronegativität = 1,90 | Gefahrensymbole = <div>{{Gefahrensymbole|-}}</div> | RL 67/548/EWG = Nein | Gefahrensymbole = '''Granulat'''<br />{{Gefahrensymbole|Xi}}<br />'''Pulver'''<br />{{Gefahrensymbole|F|Xi}} | R = {{R-Sätze|36/38}} (Granulat)<ref name="alfa-SDB-Gran">[http://www.alfa-chemcat.com/daten_msds/D/38542_-_D.pdf Sicherheitsdatenblatt (alfa-aesar) für Granulat]</ref> <br /> R: {{R-Sätze|11|36/37/38}} (Pulver)<ref name="alfa-SDB-Pulv">[http://www.alfa-chemcat.com/daten_msds/D/44185_-_D.pdf Sicherheitsdatenblatt (alfa-aesar) für Pulver]</ref> | S = {{S-Sätze|26|36/37/39}} (Granulat)<ref name="alfa-SDB-Gran"/><ref name="alfa-SDB-Pulv"/> S: {{S-Sätze|26|36/37/39|22}} (Pulver) | Radioaktiv = Nein | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Si | Massenzahl = 26 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,234 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektroneneinfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 5,066 | Zerfallstyp1ZP = [[Aluminium|<sup>26</sup>Al]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Si | Massenzahl = 27 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4,16 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektroneneinfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 4,812 | Zerfallstyp1ZP = [[Aluminium|<sup>27</sup>Al]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Si | Massenzahl = 28 | NH = '''92,23''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Si | Massenzahl = 29 | NH = 4,67 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Si | Massenzahl = 30 | NH = 3,1 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Si | Massenzahl = 31 | NH = 0 | Halbwertszeit = 157,3 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,492 | Zerfallstyp1ZP = [[Phosphor|<sup>31</sup>P]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Si | Massenzahl = 32 | NH = 0 | Halbwertszeit = 276 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,224 | Zerfallstyp1ZP = [[Phosphor|<sup>32</sup>P]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Si | Massenzahl = 33 | NH = 0 | Halbwertszeit = 6,18 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 5,845 | Zerfallstyp1ZP = [[Phosphor|<sup>33</sup>P]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Si | Massenzahl = 34 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,77 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 4,601 | Zerfallstyp1ZP = [[Phosphor|<sup>34</sup>P]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Si | Massenzahl_1 = 29 | Kernspin_1 = 1/2 | Gamma_1 = - 5,319 | Empfindlichkeit_1 = 3,69 · 10<sup>-4</sup> | Larmorfrequenz_1 = 19,864 (2,3488 T) }} }} '''Silicium''' is n [[chemisk Element]] mäd Symbol '''Si''' un [[Atomnummer]] 14. Dät is n dunkergries [[Metalloid]] (Hoolichmetal). == Äntdäkkenge == Silicium is toueerst [[1787]] identifizierd fon [[Antoine Lavoisier]]. Leeter wuud dät fon [[Humphry Davy]] heelden foar ne Ferbiendenge. Eerste [[1811]] wuud düütelk, dät et sik daach uum n Element honnelde, as [[Louis Gay-Lussac]] uunskeen [[amorph]] Silicium kreech truch [[Siliciumtetrafluorid]] ounbätte touhoope mäd [[Kalium]]. In dät Jier [[1824]] moakede [[Jöns Jacob Berzelius]] skeen Silicium mäd jusälge Methode als Lussac bruukte, oawers deerätter dät Produkt moorere Moale uuttouwaasken. Sin Noome tonket Silicium dät [[Latien]]ske ''Silex'', "Fjuursteen". In [[1854]] moakede [[Henri Saint-Claire Deville]] toun eersten Moal kristallin Silicium, ju twäide [[allotrop]]e Foarm wieroun Silicium foarkumt. . Dät [[Hoochtechnologie]]-Gestrich [[Silicon Valley]] in [[Kalifornien]] is naamd ätter Silicium, deeruum dät Silicium n wichtigen Gruundstof is foar [[Hoolichlaitere]]. Foar Plonten is Silicium gjucht wichtich foar dät Apbauen fon [[Sälle|Sälwooge]]n. == Anweendengen == Silicium wäd in fuul Twiege fon Industrie ferwond. [[Siliciumdioxide]] wäd in Foam fon [[Sound]] of [[Kloai]] bruukt foar ju Produktion fon fuul Baumaterialien. Man dät rakt noch fuul uur Produkte, wieroun oafte Silicium feroarbaided wäd, as: * [[Integrierde Skaltenge|Computerchips]]: Do Bau-Elemente fon n Chip wäide fabriksierd ap ne Siliciumskieuwe. * [[Keramik]]: Siliciumdioxid is Gruundstof fon fuul keramiske Materialien. * [[Stäil]]: Silicium wäd oafte bruukt as Tousats an Stäil. * [[Glääs]]: in Foarm fon SiO<sub>2</sub> is Silicium Basismaterioal fon Glääs * [[Hoolichlaiter]]: in gjucht skeene Foarm wäd Silicium touhoope mäd [[Arsen]], [[Bor]], [[Gallium]] un [[Phosphor]] ferwoand foar dät Moakjen fon Hoolichlaitere * [[Laser]]: Silicium kon ferwoand wäide foar dät Moakjen fon Lasere mäd [[Woogenlaangte]] 456 [[nanometer|nm]] * [[Sunnekollektor]]e: do Photo-elektriske Oainskuppe fon Silicium moakje dät oained foar [[Photosälle]]n. * [[Röntgenbeegenge]]: Proobenhooldere in Foarm fon Silicium [[Eenkristal]]le Deerieuwenske rakt dat noch fuul fon uur Anweendengen fon Silicium in ju Industrie. Uk kumt [[Siliciumdioxid]] foar in dät Ieten (in Koarel, as Hoawer) un kon et as Tränmiddel iensät wäide, as Kläärhälpemiddel bie Wien un Bjoor un Äntskuumer. Ap Etikätte wäd dät beteekend as Additive [[E551]] of wäide do Noomen Kieseläide, Kwarts of Kieselsüüre ferwoand. == Bemäärkengswäide Oainskuppe == Kristallin Silicium sjucht metallisk uut un häd ne griese Faawe. Wan uk n relativ [[chemisk inert|inert]] Element, reagiert et unner bestimde Bedingengen mäd [[Halogen]]e, man do maaste [[Süüre]]n hääbe neen Wierkenge. == Uutsjoon == Atter [[Suurstof]] is Silicum dät maast foarkuumende Element in ju [[Äidkoarste]]. Ju Äidkoarste bestoant uut 25,7% Silizium in sien ferskeedene Ferbiendengen. In elementare Foarm kumt Silicium in de Natuur nit foar. Do maast foarkuumende Ferbiendengen sunt Siliziumdioxid (SiO <sub> 2 </sub>) as [[Kwarts]]e, [[Opoal]] un [[Fjuursteen]] un in komplexe Ione (Silikate) as [[Asbest]], [[Kloai]] un [[Glimmer]]. In kommerzielle Uutmäite wäd Silicium wonnen truch Bäiten fon Kieselsüüre mäd [[Koolestof]] deertou. Die Koolestof [[Reduktion|redusiert]] ju Kieselsüüre tou Silicium ätter ju Gliekenge: SiO<sub>2</sub> + C ? Si + CO<sub>2</sub> Dät ap ju Wiese wonnen Silicium häd ne Skeenegaid fon sowät 99%. Foar Iensats in Hoolichlaitere is skanner Silicium nöödich. Deertou rakt dät ferskeedene chemiske un physikaliske Methoden. == Behondelenge == Dät Skeenigjen fon Silicium uumfoatet tjo Phoasen. * Phase 1: Ju [[Kwarts]] wäd mäd Kooletof bät tou 3000&nbsp;̊C. Truch n Uurskoat an [[Koolestof]] bildet sik hier CO ([[Koolestofmonoxid]]) un blift skanner Silicium uurich. * Phase 2: dät in ju eerste Phase skeenigde Silicium wäd toueerst uumesät tou [[Trichlorsilan]] (SiHCl<sub>3</sub>). Deer wäd dät moangd mäd [[Soaltsüüre]] (HCl). Keetegaid wäd truch [[Destillation]] wächhoald. Dät Trichlorosilan wäd bät tou Ferdampenge un bie gouden Temperatuurwoal äntstoant gjucht skeen Silicium. * Phase 3 ([[Zonesmilten]]): n Stäf Silicium wäd bloot in ne litje Zone bit buppe dän [[Smiltpunkt]] apwoormd. Deertruch dät Keetegaid fuul beeter in ju flüssige Phase aplööse as in ju fääste Phase, wäd in ju flüssige Zone ju maaste Keetegaid ansammeld. Ju wäd dan truch loangsoam Apskuuwen fon ju flüssige Zone ätter dät Eende fon dän Stäf bewääged. Toulääst soaget me dät Stuk oawe un smit dät wäch. Dät uur Stuk is bolde 99,99% skeen. == Sicherhaid un Giftegaid == Elementar Silicium is nit giftich of gefoorelk == Ätterwiese == <references/> <br> [[Bielde:Polycrystalline silicon rod.jpg|thumb|left|300px|Polykristallin Silicium Stäf ätter ju lääste Skeenegenge]] 43b8c6vindyka61rrnes2u7gab06wt0 0 907 103281 98949 2013-03-07T23:10:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 115 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q674]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSP.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Phosphor | Symbol = P | Ordnungszahl = 15 | Serie = [[Nitmetalle]] | Gruppe = 15 | Periode = 3 | Block = p | Serienfarbe = LimeGreen | Aussehen = wiet-beige (W) <br />dunkelrood (R)<br />swot (S) | Massenanteil = 0,09 | Atommasse = 30,97376 | Atomradius = 100 | AtomradiusBerechnet = 98 | KovalenterRadius = 106 | VanDerWaalsRadius = 180 | Elektronenkonfiguration = &#x5B;[[Neon|Ne]]&#x5D; 3s<sup>2</sup> 3p<sup>3</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 5 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 1011,8 | Ionisierungsenergie_2 = 1907 | Ionisierungsenergie_3 = 2914,1 | Ionisierungsenergie_4 = 4963,6 | Ionisierungsenergie_5 = 6273,9 | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = 6 | Kristallstruktur = monoklin | Dichte = W: 1,877 g/cm<sup>3</sup><br /> R: 2,340 g/cm<sup>3</sup><br />S: 2,67 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = uunmagnetisk | Schmelzpunkt_K = 317,3 | Schmelzpunkt_C = 44,2 | Siedepunkt_K = 550 | Siedepunkt_C =277 | MolaresVolumen = 17,02 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 12,129 | Schmelzwärme = 0,657 | Dampfdruck = 20,8 | RefTempDampfdruck_K = 294 | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = 769 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = 298 | ElektrischeLeitfähigkeit = W: 0 R: 0 S: 1,0 · 10<sup>−9</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 0,235 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = | Oxidationszustände = ±3, 4, '''5''' | Oxide = [[Phosphorpentoxid|P<sub>2</sub>O<sub>5</sub>]] | Basizität = licht [[Süüre|suur]] | Normalpotential = | Elektronegativität = 2,19 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = '''Rooden Phosphor'''<br />{{Gefahrensymbole|F}}<br />'''Wieten Phosphor'''<br />{{Gefahrensymbole|F|T+|C|N}} | R = {{R-Sätze|11|16|52/53}} (rot) <br /> R: {{R-Sätze|17|26/28|35|50}} (weiß) | S = {{S-Sätze|(2)|7|43|61}} (rot)<br /> S: {{S-Sätze|(1/2)|5|26|38|45|61}} (weiß) | Radioaktiv = Noa | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = P | Massenzahl = 28 | NH = 0 | Halbwertszeit = 270,3 ms | Zerfallstyp1ZM = ε | Zerfallstyp1ZE = 14,332 | Zerfallstyp1ZP = <sup>28</sup> [[Silicium|Si]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = P | Massenzahl = 29 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4,14 s | Zerfallstyp1ZM = ε | Zerfallstyp1ZE = 4,943 | Zerfallstyp1ZP = <sup>29</sup> [[Silicium|Si]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = P | Massenzahl = 30 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,49 min | Zerfallstyp1ZM = ε | Zerfallstyp1ZE = 4,232 | Zerfallstyp1ZP = <sup>30</sup>[[Silicium|Si]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = P | Massenzahl = 31 | NH = '''100''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = P | Massenzahl = 32 | NH = 0 | Halbwertszeit = 14,26 d | Zerfallstyp1ZM = β− | Zerfallstyp1ZE = 1,711 | Zerfallstyp1ZP = <sup>32</sup>[[Schwefel|S]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = P | Massenzahl = 33 | NH = 0 | Halbwertszeit = 25,34 d | Zerfallstyp1ZM = β− | Zerfallstyp1ZE = 0,249 | Zerfallstyp1ZP = <sup>33</sup>[[Schwefel|S]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = P | Massenzahl = 34 | NH = 0 | Halbwertszeit = 12,43 s | Zerfallstyp1ZM = β− | Zerfallstyp1ZE = 5,374 | Zerfallstyp1ZP = <sup>34</sup>[[Schwefel|S]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = P | Massenzahl = 35 | NH = 0 | Halbwertszeit = 47,3 s | Zerfallstyp1ZM = β− | Zerfallstyp1ZE = 3,989 | Zerfallstyp1ZP = <sup>35</sup>[[Schwefel|S]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = P | Massenzahl_1 = 31 | Kernspin_1 = 1/2 | Gamma_1 = 10,841 | Empfindlichkeit_1 = 0,066 | Larmorfrequenz_1 = 40,481 (2,3488 T) }} }} '''Phosphor''' is n chemisk [[Element]] in ju [[Periodiske Tabelle]] mäd Symbol P un [[Atomtaal]] 15. <br> Phosphor is n [[multivalent]] [[Nit-Metal]] fon ju [[Stikstofgruppe]] un wäd oafte fuunen in organiske [[Phosphoat]]fälsen, as uk in organiske Sällen. Weegen sien hooge Reaktivität wäd däty sieläärge nit in ju fräie uunferbuunene Foarm in ju Natuur fuunen. Dät stroaletn lichten Gloud uut, wan dät an [[Suurstof]] blootstoald wäd un kumt foar in ferskeedene [[allotropiske]] Foarme. Phophor is n noodweendich Element foar aal lieuwende Organismen. Ju wichtichste kommerzielle Ferweendenge is foar dät Moakjen fon [[Kunstmjuks]]. Dät wäd uk ferwoand foar dät Moakjen fon [[Explosiv]]e, [[Fjuurwierk]], [[Pestizide]], [[Tuskpasta]] un [[Waaskmiddel]]e. sjdtgk0ocyjlst7qd957ewqnyhircgy 0 908 118353 103282 2019-06-22T04:17:14Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSS.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element |Name= Swieuwel |Symbol= S |Ordnungszahl= 16 |Massenzahl= 32 |Serie= [[Nitmetalle]] |Gruppe = 16 |Periode = 3 |Block= p |Serienfarbe= LimeGreen |Aussehen= zitronenjeel |Massenanteil= 0,05 |Atommasse= 32,065 |Atomradius= 100 |AtomradiusBerechnet= 88 |KovalenterRadius= 102 |VanDerWaalsRadius= 180 |Elektronenkonfiguration= &#x5B;[[Neon|Ne]]&#x5D; 3s<sup>2</sup> 3p<sup>4</sup> |ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 6 |Austrittsarbeit= |Ionisierungsenergie_1= 999,6 |Ionisierungsenergie_2= 2252 |Ionisierungsenergie_3= 3357 |Ionisierungsenergie_4= 4556 |Ionisierungsenergie_5= 7004,3 |Ionisierungsenergie_6= 8495,8 |Aggregatzustand= fääst |Modifikationen= |Kristallstruktur= [[orthorhombisk]] |Dichte= 1,96 g/cm<sup>3</sup> |Mohshärte= 2 |Magnetismus= diamagnetisk |Schmelzpunkt_K= 388,36 |Schmelzpunkt_C= 115,21 |Siedepunkt_K= 717,87 |Siedepunkt_C= 444,72 |MolaresVolumen= 15,53 · 10<sup>-6</sup> |Verdampfungswärme= 9,6 |Schmelzwärme= 1,7175 |Dampfdruck= 2,65 · 10<sup>-20</sup> |RefTempDampfdruck_K= 388 |Schallgeschwindigkeit= |SpezifischeWärmekapazität= 710 |ElektrischeLeitfähigkeit= 5,0 · 10<sup>-22</sup> |Wärmeleitfähigkeit= 0,269 |Oxidationszustände= ±2, 4, '''6''' |Oxide= SO<sub>2</sub>, SO<sub>3</sub> |Basizität= stäärk [[Süüre|suur]] |Normalpotential= -0,48 V (S + 2e<sup>−</sup> → S<sup>2−</sup>) |Elektronegativität= 2,58 | RL 67/548/EWG = Nein | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F}} | R = {{R-Sätze|11}}<ref name="alfa-SDB">[http://www.alfa-chemcat.com/daten_msds/D/43766_-_D.pdf Sicherheitsdatenblatt (alfa-aesar)]</ref> | S = {{S-Sätze|33}}<ref name="alfa-SDB"/> | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 30 | Symbol= S | NH= 0 | Halbwertszeit= 1,178 [[Sekunde|s]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 6,138 | Zerfallstyp1ZP= [[Phosphor|<sup>30</sup>P]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 31 | Symbol= S | NH= 0 | Halbwertszeit= 2,572 [[Sekunde|s]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 5,396 | Zerfallstyp1ZP= [[Phosphor|<sup>31</sup>P]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 16 | Massenzahl= 32 | Symbol= S | NH= 95,02 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 16 | Massenzahl=33 | Symbol= S | NH= 0,75 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 16 | Massenzahl=34 | Symbol=S | NH=4,21 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=35 | Symbol=S | NH= 0 | Halbwertszeit= 87,32 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE= 0,167 | Zerfallstyp1ZP= [[Chlor|<sup>35</sup>Cl]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 16 | Massenzahl= 36 | Symbol= S | NH= 0,02 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 37 | Symbol= S | NH= 0 | Halbwertszeit= 5,05 [[Minute|min]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE= 4,865 | Zerfallstyp1ZP= [[Chlor|<sup>37</sup>Cl]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 38 | Symbol= S | NH= 0 | Halbwertszeit= 170,3 [[Minute|min]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE= 2,937 | Zerfallstyp1ZP= [[Chlor|<sup>38</sup>Cl]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 39 | Symbol= S | NH= 0 | Halbwertszeit= 11,5 [[Sekunde|s]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE= 6,640 | Zerfallstyp1ZP= [[Chlor|<sup>39</sup>Cl]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 40 | Symbol= S | NH= 0 | Halbwertszeit= 8,8 [[Sekunde|s]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE= 4,710 | Zerfallstyp1ZP= [[Chlor|<sup>40</sup>Cl]] }} |NMREigenschaften= {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol = S | Massenzahl_1 = 33 | Kernspin_1 = 3/2 | Gamma_1 = 2,053 | Empfindlichkeit_1 = 1,72 · 10<sup>-5</sup> | Larmorfrequenz_1 = 7,670 (2,3488 T) }} }} Die '''Swieuwel''' is n chemisk [[Element]] mäd Symbol S un [[Atomnummer]] 16. Dät is n jeel [[Nitmetal]]. == Äntdäkkenge == Al in dät 9. Jierhunnert f.Chr. waas bekoand, dät ne Moangelse fon Swieuwel, Kool un Taar licht in Bround koom un deeruume wuude dät oafte anwoand in n Kriech. In dät 12. Jierhunnert wuud in [[China]] dät [[Schjootpulwer]] uutfuunen, dät ne Moangelse waas fon [[Kaliumnitroat]], [[Holtkoole]] un Swieuwel. In ju Mythologie wuude Swieuwel oafte ferbuunen mäd ju [[Hälle]]. Fröiere [[Alchemie|Alchemiste]] ferwoanden foar Swieuwel n Symbol dät bestuude uut n Tjokaant mäd deerap n Kjuus. Ärfoarengsmäitich waas bekoand wuuden, dät Swieuwel mäkkelk reagierde mäd [[Kwäksäälwer]]. Uum [[1774]] waas et die Wietenskupper [[Antoine Lavoisier]], die der äntdäkte, dät Swieuwel n chemisk Element waas un neen Ferbiendenge. Die Noome Swieuwel is wäil oulat fon dät [[indoeuropäiske]] *suel- „apdienje läite“, "sjoode". == Anweendengen == In ju chemiske Industrie wäd Swieuwel oafte anwoand as Räistof foar moonigerlai Ferbiendengen. Wichtige Ouniemere fon Swieuwel sunt ju Produktion fon [[Swieuwelsuure]] un ju [[Rubber]]industrie, wier dät anwoand wäd foar ju [[Vulkanisierenge]]. Uur Anweendengen fon Swieuwel sunt: * Räistof foar [[Kunstmjuks]] * Reduktor in [[Fjuurwierk]] * Fröier wuude dät uk in [[Rietstikke]]n bruukt: Swieuwelstikken. * In ju [[Tuunkeräi]] foar Bekämpenge fon [[ächten Meeldau]] ap Siertuchtprodukte un in ju biologiske [[Fruchtetucht]]. * Foar dät Aphämmeljen fon gräimd Kwäksäalwer, deeruum dät Swieuwel deermäd fluks reagiert un toufoar kumt, dät et ferdampet. * Bie ju Produktion fon [[Munition]] wuude fröier fuul Swieuwel benutsed. * Dät Uutröökerjen fon [[Häspe]]nnääste. == Apfaalende Oainskuppe == [[Bielde:Burning-sulfur.png|thumb|left|N Stuk Swieuwel smilt tou ne bruunroode Flussichkaid, wan dät ounstikt wäd. Ju blaue Swieuwelflamme kon ap bääste in de Tjuusterge bekieked wäide.]] Swieuwel is n [[Nitmetal]] mäd ne häljeele Faawe. As Element foar sik is dät röäkloos. Bie Ferbaanjen stroalet dät n blau Lucht uut un bildet deerbie dät bietende Swieuweldioxyd. In Woater is dät nit aplöösboar, man in Koolendisulfid lööset dät goud ap. Ju [[Swieuwelchemie]] is ne wichtige Twiege fon ju [[Chemie]], ju [[Mineralogie]], do [[Uumwaareldwietenskuppe]] un ju [[Technologie]]. Dät Element foar sik bildet n jeelen kristallinen Fäästköärper mäd ne rhombiske Kristalstruktuur, ju der bestoant uut ne Apstoapelenge fon ringfoarmige S<sub>8</sub> Molekulen. As Puder lät die Stof (buute ju Faawe) bolde ap Weetmeel (uk wäil Swieuwelblöite naamd). Dät is n [[Isolator]]. Bie 112,8&nbsp;°C gungt Swieuwel uur in ne monokline Phase, ju ätters bie 119,0&nbsp;°C smilt. Ju Flussichkaid bestoant eerste uut S<sub>8</sub> Molekulen un is dan n bitje sieroopoardich. Bie haagere Temperatuure nimt ju [[Viskosität]] gewaltich tou, deeruum dät Ringeepenge un Polymerisation geböärt. Bie Schrämpen in koold Woater fon ju polymere Smilt bildet sik plastisken zwavel, ne amorphe foarm, ju der oawers bielitjen uutkristallisiert. Swieuwel sjut bie 444,674&nbsp;°C. <references/> rrvs6xlduq1y7gsg0wkr55z0ilsiu1r 0 909 103283 98927 2013-03-07T23:11:26Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 116 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q688]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSCL.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Chlor | Symbol= Cl | Ordnungszahl= 17 | Serie= [[Halogene]] | Gruppe = 17 | Periode = 3 | Block= p | Serienfarbe= Khaki <!--- Allgemein ---> | Aussehen = jeelsk-gräin | Massenanteil = 0,19 <!--- Atomar ---> | Atommasse= 35,453 | Atomradius=100 | AtomradiusBerechnet= 79 | KovalenterRadius= 99 | VanDerWaalsRadius= 175 | Elektronenkonfiguration= &#x5B;[[Neon|Ne]]&#x5D; 3s<sup>2</sup> 3p<sup>5</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 7 | Austrittsarbeit= | Ionisierungsenergie_1= 1251,2 | Ionisierungsenergie_2= 2298 | Ionisierungsenergie_3= 3822 | Ionisierungsenergie_4= 5159 | Ionisierungsenergie_5= 6542 | Ionisierungsenergie_6= 9362 | Ionisierungsenergie_7= 11018 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= gasfoarmich | Magnetismus= diamagnetisk | Modifikationen= | Kristallstruktur= orthorhombisk | Dichte= 3,214 kg · m<sup>−3</sup> | RefTempDichte_K= 273 | Mohshärte=- | Schmelzpunkt_K= 171,6 | Schmelzpunkt_C= −101,5 | Siedepunkt_K= 239,11 | Siedepunkt_C= −34,04 | MolaresVolumen= 22,1 · 10<sup>−3</sup> | Verdampfungswärme= 10,2 | Schmelzwärme= 3,203 | Dampfdruck= 3,67 · 10<sup>6</sup> | RefTempDampfdruck_K= | Schallgeschwindigkeit= 206 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= | SpezifischeWärmekapazität= 480 | ElektrischeLeitfähigkeit= | Wärmeleitfähigkeit= 0,0089 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= ±'''1''', 3, 4, 5, 6, 7 | Oxide= | Basizität= stäärk suur | Normalpotential= 1,358 V (Cl + e<sup>−</sup> → Cl<sup>−</sup>) | Elektronegativität= 3,16 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|T|N}} | R = {{R-Sätze|23|36/37/38|50}} | S = {{S-Sätze|(1/2)|9|45|61}} | MAK = 1,5 mg/m<sup>3</sup><ref>[http://gasekatalog.airliquide.de/sdb/022__chlor.pdf Sicherheitsdatenblatt (Air Liquide)]</ref> | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 33 | Symbol= Cl | NH= 0 | Halbwertszeit= 2,511 [[Sekunde|s]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 5,583 | Zerfallstyp1ZP= [[Schwefel|<sup>33</sup>S]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 34 | Symbol= Cl | NH= 0 | Halbwertszeit= 1,5264 [[Sekunde|s]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 5,492 | Zerfallstyp1ZP= [[Schwefel|<sup>34</sup>S]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 34[[Metastabiler Zustand|meta]] | Symbol= Cl | NH= 0 | Halbwertszeit= 32,0 [[Minute|min]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 5,638 | Zerfallstyp1ZP= [[Schwefel|<sup>34</sup>S]] | Zerfallstyp2ZM= [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp2ZE= 0,146 | Zerfallstyp2ZP= <sup>34</sup>Cl }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 17 | Massenzahl= 35 | Symbol= Cl | NH= '''75,77''' }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=36 | Symbol=Cl | NH= 0 | Halbwertszeit= 301.000 a | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE= 0,709 | Zerfallstyp1ZP= [[Argon|<sup>36</sup>Ar]] | Zerfallstyp2ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE= 1,142 | Zerfallstyp2ZP= [[Schwefel|<sup>36</sup>S]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | Massenzahl= 37 | OZ = 17 | Symbol= Cl | NH=24,23 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 38 | Symbol= Cl | NH= 0 | Halbwertszeit= 37,24 min | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE= 4,917 | Zerfallstyp1ZP= [[Argon|<sup>38</sup>Ar]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 39 | Symbol =Cl | NH= 0 | Halbwertszeit= 55,6 min | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE=3,442 | Zerfallstyp1ZP= [[Argon|<sup>39</sup>Ar]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 40 | Symbol= Cl | NH= 0 | Halbwertszeit= 1,35 min | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE= 7,480 | Zerfallstyp1ZP= [[Argon|<sup>40</sup>Ar]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 41 | Symbol= Cl | NH= 0 | Halbwertszeit= 38,4 s | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE= 5,730 | Zerfallstyp1ZP= [[Argon|<sup>41</sup>Ar]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol= Cl | Massenzahl_1= 35 | Kernspin_1= 3/2 | Gamma_1= 2,64 · 10<sup>7</sup> <!-- Organische Chemie TU München --> | Empfindlichkeit_1= 3,58 · 10<sup>-3</sup> | Larmorfrequenz_1= | Massenzahl_2= 37 | Kernspin_2= 3/2 | Gamma_2= 2,18 · 10<sup>7</sup> <!-- Organische Chemie TU München --> | Empfindlichkeit_2= 6,59 · 10<sup>-4</sup> | Larmorfrequenz_2= }} }} '''Chlor''' (fon [[griechisk]] ''Chloros'', wät “bleekgräin” betjut) is n chemisk [[Element]] in ju [[Periodiske Tabelle]] mäd Symbol Cl un [[Atomtaal]] 17. <br> Dät is n [[Halogen]] un fint sik in [[Gruppe]] 17. Chlorgas is n gräinsk jeel Gas un is twäie swarrer as Luft. Dät häd ne intensiv uunangeneem ferstikjenden Röäk un is gjucht [[giftich]]. Dät is n stäärk [[Oxidationsmiddel|Oxidations-]], [[Bleekmiddel|Bleek-]] un [[Desinfektionsmiddel]]. In Ferbiendenge mäd [[Soalt]] un fuul uur Stoffe is dät alleweegense in de Natuur fertreeden un is dät n lieuwendswichtich Element. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} parwvk9zith6573b8cvuuwlguecqh5z 0 910 119642 103284 2021-01-24T20:58:50Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSAR.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Argon | Symbol= Ar | Ordnungszahl= 18 | Serie= [[Edelgase]] | Gruppe = 18 | Periode = 3 | Block= p | Serienfarbe= LightskyBlue <!--- Allgemein ---> | Aussehen= faaweloos Gas | Massenanteil= 4 · 10<sup>-4</sup> | CAS_Nummer= 7440-37-1 <!--- Atomar ---> | Atommasse= 39,948 | Atomradius= - | AtomradiusBerechnet= 147 | KovalenterRadius= 97 | VanDerWaalsRadius= 188 | Elektronenkonfiguration= &#x5B;[[Neon|Ne]]&#x5D; 3s<sup>2</sup> 3p<sup>6</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 8 | Austrittsarbeit= | Ionisierungsenergie_1= 1521 | Ionisierungsenergie_2= 2666 | Ionisierungsenergie_3= 3931 | Ionisierungsenergie_4= 5771 | Ionisierungsenergie_5= 7238 | Ionisierungsenergie_6= 8781 | Ionisierungsenergie_7= 11995 | Ionisierungsenergie_8= 13842 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= gasfoarmich | Modifikationen= | Kristallstruktur= kubisk flächenzentrierd | Dichte= 1,784 kg · m<sup>−3</sup> | RefTempDichte_K= 273 | Mohshärte= | Magnetismus= diamagnetisk | Schmelzpunkt_K= 83,8 | Schmelzpunkt_C= -189,3 | Siedepunkt_K= 87,3 | Siedepunkt_C= -185,8 | MolaresVolumen= 22,4 · 10<sup>-3</sup> | Verdampfungswärme= 6,447 | Schmelzwärme= 1,188 | Dampfdruck= | RefTempDampfdruck_K= | Schallgeschwindigkeit= 318 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= 293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 520 | ElektrischeLeitfähigkeit= 0 | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K= | Wärmeleitfähigkeit= 0,01772 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K= <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände=0 | Oxide= | Basizität= | Normalpotential= | Elektronegativität= 3,2 | RL 67/548/EWG = Noa | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|-}} | R = {{R-Sätze|-}} | S = {{S-Sätze|9|23}}<ref>[http://linde-gas.de/international/web/lg/de/likelgde30.nsf/RepositoryByAlias/y8303_8/$FILE/8303_8.pdf Sicherheitsdatenblatt Argon(verdichtet)]</ref> <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 1 | Massenzahl= 34 | Symbol= Ar | NH= 0 | Halbwertszeit= 844,5 ms | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 6,061 | Zerfallstyp1ZP= [[Chlor|<sup>34</sup>Cl]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 35 | Symbol= Ar | NH= 0 | Halbwertszeit= 1,775 [[Sekunde|s]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= ε | Zerfallstyp1ZE= 5,965 | Zerfallstyp1ZP= <sup>35</sup>Cl }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 36 | OZ = 18 | Symbol= Ar | NH= 0,336 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 37 | Symbol= Ar | NH= 0 | Halbwertszeit= 35,04 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= ε | Zerfallstyp1ZE= 0,813 | Zerfallstyp1ZP= <sup>37</sup>Cl }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | Massenzahl= 38 | OZ= 18 | Symbol= Ar | NH= 0,063 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 39 | Symbol= Ar | NH= 0 | Halbwertszeit= 269 [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE= 0,565 | Zerfallstyp1ZP= [[Kalium|<sup>39</sup>K]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | Massenzahl= 40 | OZ= 18 | Symbol= Ar | NH= 99,6 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 41 | Symbol= Ar | NH= 0 | Halbwertszeit= 109,34 min | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= β<sup>-</sup> | Zerfallstyp1ZE= 2,492 | Zerfallstyp1ZP= <sup>41</sup>K }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 42 | Symbol= Ar | NH= 0 | Halbwertszeit= 32,9 a | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= β<sup>-</sup> | Zerfallstyp1ZE= 0,600 | Zerfallstyp1ZP= <sup>42</sup>K }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 43 | Symbol= Ar | NH= 0 | Halbwertszeit= 5,37 min | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= β<sup>-</sup> | Zerfallstyp1ZE= 4,620 | Zerfallstyp1ZP= <sup>43</sup>K }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 44 | Symbol= Ar | NH= 0 | Halbwertszeit= 11,87 [[Minute|min]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= β<sup>-</sup> | Zerfallstyp1ZE= 3,550 | Zerfallstyp1ZP= <sup>44</sup>K }} | NMREigenschaften= {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol = Ar | Massenzahl_1 = 36 | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = | Massenzahl_2 = 38 | Kernspin_2 = | Gamma_2 = | Empfindlichkeit_2 = | Larmorfrequenz_2 = | Massenzahl_3 = 40 | Kernspin_3 = | Gamma_3 = | Empfindlichkeit_3 = | Larmorfrequenz_3 = }} }} '''Argon''' is n chemisk [[Element]] in ju [[Periodiske Tabelle]] mäd Symbol Ar un [[Atomtaal]] 18. <br /> Argon is dät trääde [[Edelgas]] in Gruppe 18 un moaket sowät 1% fon ju [[Äidatmosphäre]] uut. == Nutsenge == <gallery> Bielde:Argon.jpg|Hier is ne Anloage uum mäd Argon Fjuur tou läskjen. Dät is foar ne Server-Koomere, wier dät Läskjen mäd Woater alles fernäile wuud. Bielde:ArTube.jpg|Dät wäd uk nuumen, uum Ljuchtroore tou fällen. </gallery> == Wällen == <references/> meitzm740871hn4vvitfh76vo9igxou 0 911 103285 102404 2013-03-07T23:12:00Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 124 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q703]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSK.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name=Kalium | Symbol=K | Ordnungszahl=19 | Massenzahl=39 | Serie=[[Alkalimetalle]] | Gruppe = 1 | Periode = 4 | Block= s | Serienfarbe= OrangeRed <!--- Allgemein ---> | Aussehen=säälwersk wiet | Massenanteil= 2,4 <!--- Atomar ---> | Atommasse= 39,0983 | Atomradius= 220 | AtomradiusBerechnet= 243 | KovalenterRadius= 196 | VanDerWaalsRadius= 275 | Elektronenkonfiguration=<nowiki>[</nowiki>[[Argon|Ar]]<nowiki>]</nowiki> 4s<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 8, 1 | Austrittsarbeit=2,3 | Ionisierungsenergie_1=418,8 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fest | Magnetismus= | Modifikationen= | Kristallstruktur= kubisk ruumzentrierd | Dichte= 0,856 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 0,4 | Schmelzpunkt_K= 336,53 | Schmelzpunkt_C= 63,38 | Siedepunkt_K= 1032 | Siedepunkt_C= 759 | MolaresVolumen= 45,94&nbsp;·&nbsp;10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme= 79,87 | Schmelzwärme= 2,334 | Dampfdruck= 1,06&nbsp;·&nbsp;10<sup>−4</sup> | RefTempDampfdruck_K=__ | Schallgeschwindigkeit= 2000 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K=293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 757 | ElektrischeLeitfähigkeit= 13,9&nbsp;·&nbsp;10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit= 102,4 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 1 | Oxide= K<sub>2</sub>O | Basizität= stäärk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential= −2,92&nbsp;[[Volt|V]] (K<sup>+</sup>+ e<sup>−</sup> → K) | Elektronegativität= 0,82 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F|C}} | R = {{R-Sätze|14/15|34}} | S = {{S-Sätze|(1/2)|8|45}} | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = K | Massenzahl = 38 | NH = 0 | Halbwertszeit = 7,636&nbsp;[[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 5,913 | Zerfallstyp1ZP = [[Argon|<sup>38</sup>Ar]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = K | Massenzahl = 39 | NH = '''93,26''' }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 3 | Symbol = K | Massenzahl = 40 | NH = 0,012 | Halbwertszeit = 1,277&nbsp;·&nbsp;10<sup>9</sup>&nbsp;[[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−<sup> | Zerfallstyp1ZE = 1,311 | Zerfallstyp1ZP = [[Calcium|<sup>40</sup>Ca]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 1,505 | Zerfallstyp2ZP = [[Argon|<sup>40</sup>Ar]] | Zerfallstyp3ZM = [[Betazerfall|β]]<sup>+</sup> | Zerfallstyp3ZE = 1,505 | Zerfallstyp3ZP = [[Argon|<sup>40</sup>Ar]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = K | Massenzahl = 41 | NH = 6,73 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = K | Massenzahl = 42 | NH = 0 | Halbwertszeit = 12,36&nbsp;[[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−<sup> | Zerfallstyp1ZE = 3,525 | Zerfallstyp1ZP = [[Calcium|<sup>42</sup>Ca]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = K | Massenzahl = 43 | NH = 0 | Halbwertszeit = 22,3&nbsp;[[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−<sup> | Zerfallstyp1ZE = 1,815 | Zerfallstyp1ZP = [[Calcium|<sup>43</sup>Ca]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | AnzahlIsotope=2 | Symbol=K | Massenzahl_1=39 | Kernspin_1=3/2 | Gamma_1=1,248&nbsp;·&nbsp;10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1=0,000508 | Larmorfrequenz_1=9,33 | Massenzahl_2=41 | Kernspin_2=3/2 | Gamma_2=6,852&nbsp;·&nbsp;10<sup>6</sup> | Empfindlichkeit_2=8,4&nbsp;·&nbsp;10<sup>−5</sup> | Larmorfrequenz_2=5,12 }} }} '''Kalium''' is n chemisk [[Element]] in ju [[Periodiske Tabelle]] mäd Symbol K un [[Atomtaal]] 19. <br /> Dät is n wook, säälwerwiet [[Akalimetal]], dät natüürelk in Ferbiendenge mäd uur Elemente foarkumt in Seewoater un in fuul Mineralien. Dät oxidiert gau an de Luft un is gjucht reaktiv, besunners in Woater, un sien chemiske Oainskuppe sunt gjucht äänelk an do fon [[Natrium]]. 60u2a4nvd96pavoj16vw0lr7oetrz6d 0 912 103286 100553 2013-03-07T23:12:14Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 121 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q706]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSCA.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Spektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Calcium | Symbol= Ca | Ordnungszahl= 20 | Serie= [[Äidalkalimetalle]] | Gruppe = 2 | Periode = 4 | Block= s | Serienfarbe= DarkOrange <!--- Allgemein ---> | Aussehen= säälwersk wiet | Massenanteil= 3,39 <!--- Atomar ---> | Atommasse= 40,07usBerechnet= 194 | KovalenterRadius= 174 | VanDerWaalsRadius= | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Argon|Ar]]<nowiki>]</nowiki>4s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 8, 2 | Austrittsarbeit= 2,9 | Ionisierungsenergie_1= 589,8 | Ionisierungsenergie_2= 1145,4 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fest | Magnetismus= [[Paramagnetismus|paramagnetisk]] | Modifikationen= | Kristallstruktur= kubisk flächenzentrierd | Dichte= 1,55 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 1,75 | Schmelzpunkt_K= 1115 | Schmelzpunkt_C= 842 | Siedepunkt_K= 1757 | Siedepunkt_C= 1484 | MolaresVolumen= 26,20 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme= 153,6 | Schmelzwärme= 8,54 | Dampfdruck= 254 | RefTempDampfdruck_K= 1112 | Schallgeschwindigkeit= 3810 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= 293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 632 | ElektrischeLeitfähigkeit= 29,8 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit= 201 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= +2 | Oxide=CaO | Basizität= stäärk [[Basen (Chemie)|basisk]] | Normalpotential= −2,87 V (Ca<sup>2+</sup> + 2e<sup>−</sup> → Ca) | Elektronegativität= 1,00 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F}} | R = {{R-Sätze|15}} | S = {{S-Sätze|(2)|8|24/25|43}} | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ca | OZ = 20 | Massenzahl = 40 | NH = '''96,941''' }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 41 | Symbol = Ca | NH = 0 | Halbwertszeit = 103.000 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,421 | Zerfallstyp1ZP = <sup>41</sup>K }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ca | OZ = 20 | Massenzahl = 42 | NH = 0,647 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ca | OZ = 20 | Massenzahl = 43 | NH = 0,135 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ca | OZ = 20 | Massenzahl = 44 | NH = 2,086 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ca | Massenzahl = 45 | NH = 0 | Halbwertszeit = 162,61 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,257 | Zerfallstyp1ZP = <sup>45</sup>Sc }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ca | OZ = 20 | Massenzahl = 46 | NH = 0,004 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ca | Massenzahl = 47 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4,536 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 1,992 | Zerfallstyp1ZP = <sup>47</sup>Sc }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ca | Massenzahl = 48 | NH = 0,187 | Halbwertszeit = > 6 · 10<sup>18</sup> a | Zerfallstyp1ZM = [[Doppelter Betazerfall|β-β-]] | Zerfallstyp1ZE = 4,272 | Zerfallstyp1ZP = <sup>48</sup>Ti }} | NMREigenschaften= {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol= Ca | Massenzahl_1= 43 | Kernspin_1= −7/2 | Gamma_1= 1,8 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1= 0,0064 | Larmorfrequenz_1= 13,5 }} }} '''Calcium''' is n chemisk [[Element]] in ju [[Periodiske Tabelle]] mäd Symbol Ca un [[Atomtaal]] 20. <br> Calcium is n wook gries [[Alkalimetal]], wät ferwoand wäd as [[Reduktionsmiddel]] bie ju Extraktion fon [[Zirkonium]] un [[Uranium]]. Dät Element is uk dät füfte oaftest foarkuumende Element in ju [[Äidkoarste]]. Dät is foar all lieuwjende [[Organisme]]n noodweendich un spielt ne wichtige Rulle in ju [[Physiologie]] fon do [[Zelle]]n. d0lqr98ek3fj7umxro2uliplnueyez0 0 913 122485 103287 2023-04-19T13:02:43Z 2003:A:135:A400:8966:B37E:93CD:84B9 wikitext text/x-wiki {{Infobox_Chemisk_Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Scandium | Symbol = Sc | Ordnungszahl = 21 | Massenzahl = 45 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 3 | Periode = 4 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk wiet | Massenanteil = 5 · 10<sup>-4</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 44,955910 | Atomradius = 160 | AtomradiusBerechnet = 184 | KovalenterRadius = 144 | VanDerWaalsRadius = - | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Argon|Ar]]<nowiki>]</nowiki> 3d<sup>1</sup> 4s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 9, 2 | Austrittsarbeit = 3,50 | Ionisierungsenergie_1 = 633,1 | Ionisierungsenergie_2 = 1235,0 | Ionisierungsenergie_3 = 2388,6 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = - | Kristallstruktur = hexagonoal | Dichte = 2,985 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 2,5 | Magnetismus = - | Schmelzpunkt_K = 1814 | Schmelzpunkt_C = 1541 | Siedepunkt_K = 3103 | Siedepunkt_C = 2830 | MolaresVolumen = 15,00 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 314,2 | Schmelzwärme = 14,1 | Dampfdruck = 22,1 | RefTempDampfdruck_K = 1812 | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = 568 | RefTempSpezifischeWärmekapazität = | ElektrischeLeitfähigkeit = 1,77 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit = 15,8 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 3 | Oxide = Sc<sub>2</sub>O<sub>3</sub> | Basizität = swäk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = -2,077 [[Volt|V]] (Sc<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Sc) | Elektronegativität = 1,36 | RL 67/548/EWG = | Gefahrensymbole = '''Scandium-Pulver'''<br />{{Gefahrensymbole|F}}<br /> | R = {{R-Sätze|11}} (Pulver)<ref name="Acros-SDB">[http://search.be.acros.com/msds?for=acros&sup=acros&lang=DE&search=31886&button=Show Sicherheitsdatenblatt (Acros)]</ref> | S = {{S-Sätze|16}}(Pulver)<ref name="Acros-SDB"/> | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 43 | Symbol = Sc | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,891 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,221 | Zerfallstyp1ZP = [[Calcium|<sup>43</sup>Ca]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 44 | Symbol = Sc | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,927 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 3,653 | Zerfallstyp1ZP = [[Calcium|<sup>44</sup>Ca]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Massenzahl = 45 | Symbol = Sc | NH = '''100''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 46 | Symbol = Sc | NH = 0 | Halbwertszeit = 83,79 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 2,367 | Zerfallstyp1ZP = [[Titan (Element)|<sup>46</sup>Ti]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 47 | Symbol = Sc | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,3492 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,600 | Zerfallstyp1ZP = [[Titan (Element)|<sup>47</sup>Ti]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 48 | Symbol = Sc | NH = 0 | Halbwertszeit = 43,67 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 3,994 | Zerfallstyp1ZP = [[Titan (Element)|<sup>48</sup>Ti]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 49 | Symbol = Sc | NH = 0 | Halbwertszeit = 57,2 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 2,006 | Zerfallstyp1ZP = [[Titan (Element)|<sup>49</sup>Ti]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol = Sc | Massenzahl_1 = 45 | Kernspin_1 = 7/2 | Gamma_1 = 6,499 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,301 | Larmorfrequenz_1 = 46,6 }} }} '''Scandium''' is n chemisk [[Element]] in ju [[Periodiske Tabelle]] mäd Symbol Sc un [[Atomtaal]] 21. <br /> Scandium is n säälwerwiet [[Uurgongselement]] un wäd fuunen in säildene Mineroalien in [[Skandinavien]] un wäd bietiede touhoope mäd [[Yttrium]] un do [[Lanthaniden]] as n [[Säildene Äidmetalle|säilden Äidmetal]] klassifisierd. [[Bielde:SIMSSC.JPG|thumb|left|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] [[Bielde:Scandium sublimed dendritic and 1cm3 cube.jpg|thumb|left|340px|Scandium]] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} pz7m0xh4ug997l5amj93thu34va7swh 0 914 17050 15542 2009-05-05T12:27:51Z Carsrac 93 Fäärelaited ätter [[Titan (Element)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Titan (Element)]] fb5rs5qwwxl4jal34ffllneompodzqx 0 915 103288 98914 2013-03-07T23:13:03Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 106 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q722]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSV.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Vanadium | Symbol = V | Ordnungszahl = 23 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 5 | Periode = 4 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk gries metallisk | Massenanteil = 0,01 <!--- Atomar ---> | Atommasse = 50,9415 | Atomradius = 135 | AtomradiusBerechnet = 171 | KovalenterRadius = 125 | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Argon|Ar]]<nowiki>]</nowiki>3d<sup>3</sup>4s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 11, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 650,9 | Ionisierungsenergie_2 = 1414 | Ionisierungsenergie_3 = 2830 | Ionisierungsenergie_4 = 4507 | Ionisierungsenergie_5 = 6298,7 | Ionisierungsenergie_6 = | Ionisierungsenergie_7 = | Ionisierungsenergie_8 = | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = kubisk ruumzentrierd | Dichte = 6,11 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 7,0 | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 2175 | Schmelzpunkt_C = 1902 | Siedepunkt_K = 3682 | Siedepunkt_C = 3409 | MolaresVolumen = 8,32 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 452 | Schmelzwärme = 23,0 | Dampfdruck = 3,06 | RefTempDampfdruck_K = 2175 | Schallgeschwindigkeit = 4560 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 490 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 4,89 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 30,7 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = '''5''', 3 | Oxide = | Basizität = [[amphoter]] | Normalpotential = | Elektronegativität = 1,63 | RL 67/548/EWG = | Gefahrensymbole = '''Pulver'''<br />{{Gefahrensymbole|F|Xi}}<br /> | R = {{R-Sätze|17|36/37/38}} (Pulver)<ref name="alfa-SDB">[http://www.alfa-chemcat.com/daten_msds/D/12234_-_D.pdf Sicherheitsdatenblatt (alfa-aesar)]</ref> | S = {{S-Sätze|7|26|33|37|43|60}} (Pulver)<ref name="alfa-SDB"/> | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = V | Massenzahl = 47 | NH = 0 | Halbwertszeit = 32,6 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 29,28 | Zerfallstyp1ZP = [[Titan (Element)|<sup>47</sup>Ti]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = V | Massenzahl = 48 | NH = 0 | Halbwertszeit = 15,9735 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 4,012 | Zerfallstyp1ZP = [[Titan (Element)|<sup>48</sup>Ti]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = V | Massenzahl = 49 | NH = 0 | Halbwertszeit = 330 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,602 | Zerfallstyp1ZP = [[Titan (Element)|<sup>49</sup>Ti]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = V | Massenzahl = 50 | NH = 0,25 | Halbwertszeit = 1,4 · 10<sup>17</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,208 | Zerfallstyp1ZP = [[Titan (Element)|<sup>50</sup>Ti]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp2ZE = 1,037 | Zerfallstyp2ZP = [[Chrom|<sup>50</sup>Cr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = V | Massenzahl = 51 | NH = '''99,75''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = V | Massenzahl = 52 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,743 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 3,976 | Zerfallstyp1ZP = [[Chrom|<sup>52</sup>Cr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = V | Massenzahl = 53 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,61 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 3,436 | Zerfallstyp1ZP = [[Chrom|<sup>53</sup>Cr]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = V | Massenzahl_1 = 50 | Kernspin_1 = 6 | Gamma_1 = 2,667 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,0555 | Larmorfrequenz_1 = 19,9 | Massenzahl_2 = 51 | Kernspin_2 = 7/2 | Gamma_2 = 7,032 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2 = 0,383 | Larmorfrequenz_2 = 52,6 }} }} '''Vanadium''' is n chemisk [[Element]] in ju [[periodiske Tabelle]] mäd dät Symbol '''V''' un [[Atomtaal]] 23. Vanadium is n säilden, wook un smiedboar Element un wäd in Ferbiendenge in wäkke [[Mineroal|Mineroalien]] ounträfd un wäd haudseekelk bruukt in ju Häärstaalenge fon wäkke Soarten [[Legierenge]]n. {{Wälle|Angoawe=<references/>}} mhosnctm969fititcmw8fvmv6b46v5a 0 916 119209 109963 2020-06-28T09:59:23Z 146.198.9.83 wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSCR.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Chrom | Symbol= Cr | Ordnungszahl= 24 | Massenzahl= 52 | Serie= [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 6 | Periode = 4 | Block= d | Serienfarbe= LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen= säälwersk metallisk | Massenanteil= 1,9 · 10<sup>−2</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse= 51,9961 | Atomradius= 140 | AtomradiusBerechnet= 166 | KovalenterRadius= 127 | VanDerWaalsRadius= - | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Argon|Ar]]<nowiki>]</nowiki> 3d<sup>5</sup>4s<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 13, 1 | Austrittsarbeit= 4,60 | Ionisierungsenergie_1= 652,9 | Ionisierungsenergie_2= 1590,9 | Ionisierungsenergie_3= 2987 | Ionisierungsenergie_4= 4743 | Ionisierungsenergie_5= 6702 | Ionisierungsenergie_6= 8744,9 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Magnetismus= [[Antiferromagnetismus|antiferromagnetisch]] ([[Neel-Temperatur|Neél-Temp]].: 475 K<ref name="HoWi"/>) | Modifikationen= | Kristallstruktur= kubisk ruumzentrierd | Dichte= 7,14 g/cm<sup>3</sup><ref name="HoWi">Holleman-Wiberg: ''Lehrbuch der Anorganischen Chemie''</ref> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 8,5 | Schmelzpunkt_K= 2130 | Schmelzpunkt_C= 1857 | Siedepunkt_K= 2945 | Siedepunkt_C= 2672 | MolaresVolumen= 7,23 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme= 344,3 | Schmelzwärme= 16,9 | Dampfdruck= 990 | RefTempDampfdruck_K= 2130 | Schallgeschwindigkeit= 5940 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= 293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 450 | ElektrischeLeitfähigkeit= 7,74 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit= 93,7 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 6, 3, 2 | Oxide= - | Basizität= stäärk suur | Normalpotential= - | Elektronegativität= 1,66 | RL 67/548/EWG = | Gefahrensymbole = '''Pulver'''<br />{{Gefahrensymbole|F|Xn}}<br /> | R = {{R-Sätze|11|40}} (Pulver)<ref name="alfa-SDB">[http://web.archive.org/web/20080920210158/http://www.alfa-chemcat.com/daten_msds/D/41797_-_D.pdf Sicherheitsdatenblatt (alfa-aesar)] (in kompakter Form: nur Xn, R:40, S:36/37)</ref> | S = {{S-Sätze|7|33|36/37|60}}(Pulver)<ref name="alfa-SDB"/> | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 48 | Symbol= Cr | NH= 0 | Halbwertszeit= 21,58 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,659 | Zerfallstyp1ZP = [[Vanadium|<sup>48</sup>V]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 49 | Symbol= Cr | NH= [[Synthetisches Radioisotop|{syn.}]] | Halbwertszeit= 42,3 [[Minute|min]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,631 | Zerfallstyp1ZP = [[Vanadium|<sup>49</sup>V]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 50 | Symbol= Cr | NH= 4,345 | Halbwertszeit= >1,8 · 10<sup>17</sup> [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM = 2 [[Elektronen-Einfang|εε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,037 | Zerfallstyp1ZP = [[Titan (Element)|<sup>50</sup>Ti]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 51 | Symbol= Cr | NH= 0 | Halbwertszeit= 27,7025 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,753 | Zerfallstyp1ZP = [[Vanadium|<sup>51</sup>V]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Cr | OZ = 24 | Massenzahl = 52 | NH = '''83,789''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Cr | OZ = 24 | Massenzahl = 53 | NH = 9,501 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Cr | OZ = 24 | Massenzahl = 54 | NH = 2,365 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 55 | Symbol= Cr | NH= 0 | Halbwertszeit= 3,497 [[Minute|min]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp1ZE = 2,603 | Zerfallstyp1ZP = [[Mangan|<sup>55</sup>Mn]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 56 | Symbol= Cr | NH= 0 | Halbwertszeit= 5,94 [[Minute|min]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp1ZE = 1,617 | Zerfallstyp1ZP = [[Mangan|<sup>56</sup>Mn]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol= Cr | Massenzahl_1= 53 | Kernspin_1= −3/2 | Gamma_1= 1,512 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1= 0,000903 | Larmorfrequenz_1= 11,3 }} }} '''Chrom''' is 'n chemisk [[Element]] in ju [[periodiske Tabelle]] mäd dät Symbol '''Cr''' un [[Atomtaal]] 24. Chrom is n Uurgongsmetall. == Charakteristiske Määrkmoale == Chrom is n stäilgries, häd, glansjend [[Metal]] wät n hoogen Glans kricht mäd Polierjen, smilt mäd Moite un mäd de Tied Fläkken kricht. Do maast algemeene [[Oxidationsstappe]]n fon Chrom sunt +2, +3, un +6 mäd +3 as ju maast stabile Stappe. +4 un +5 sunt relativ säilden. Chromferbiendengen mäd ju +6 Oxidationsstappe sunt gjucht kräftige Oxidationsmiddele. Chrom(0) is instabil in Suurstof un produsiert fluks ne tänne Oxydloage, ju der uuntruchläitend is foar Suurstof un so dät unnerlääsende Metal beskutset. == Anweendengen == Ferweendengen fon Chrom: * In ju [[Metallurgie]] wäd dät bruukt foar ju Korrosionsbeständegaid un uum n Glans tou reeken: ** as Bestanddeel fon ne [[Legierenge]], t.B. in [[Eedelstäil]], ** in [[eloxierd Aluminium]] (wierbie ju Uurfläche fon dät Aluminium bouksteeuwelk in [[Rubin]] annerd wäd). * As Faawesrtof in [[Faawe]]n. ** Chrom(III)oxid is n metalpoliermiddel. ** Chromsoalte wäide ferwoand uum Glääs smaragdgräin tou faawjen. ** Chrom is dät Element, wät an n [[Rubin]] sien roode Faawe rakt un wäd deeruum bruukt uum synthetiske Rubine tou moakjen. * As n [[Katalysator]]. * [[Chromit]] wäd ferwoand foar Jootfoarme foar dät Moakjen fon [[Baksteen]]e. * Chromsoalte wäide ferwoand foar ju [[Leeder-Beräidenge]]. * Kaliumdichromat is n chemisk [[Reagenz]] wät ferwoand wäd uum [[Laborglääs]] skeen tou moakjen un as n Middel foar ju Titration. Et wäd as Baitsmiddel foar ju Fixierenge fon ju Faawe in Geweeuwe ferwoand. * Chrom(IV)oxid (CrO<sub>2</sub>) wäd ferwoand foar ju Häärstaalenge fon [[Magnetbeend]], beeter as [[Iersen]]oxid-Beend. * In Boormudde bie [[Ouljewälle]]n wäd dät ferwoand juun Korrosion. == Geskichte == In dät Jier 1761 häd Johann Gottlob Lehman n orange-rood [[Mineroal]] in dän [[Urall]] äntdäkt, wät hie Siberisken Menie naamde. Dät Mineral, wät eerste falsk as ne as ne Loodferbiendenge mäd Selenium un Iersenkomponente betrachted wuude, is leeter identifizierd as Loodchromat (PbCrO<sub>4</sub>) un is däälich bekoand as dät Mineroal [[Krokoit]]. In dät Jier 1770 häd [[Peter Simon Pallas]] jusälge Steede as Lehmann besoacht un dät roode "Lood" Mineroal fuunen, wät uutgeteekende Oainskuppe hiede as Faawepigment. Ju Ferweendenge fon siberiske Menie as Faawepigment äntwikkelde sik deerätter gau. N ljuchtend jeele Faawestof ju der uk fon Krokoit moaked wäd, wuud gjucht beljoowed. In dät Jier 1797 häd [[Nicolas- Louis Vauquelin]] ferskeedene Proben fon Krokoit ärheelden. Hie häd deeruut Chromoxid (CrO<sub>3</sub>) oulat, truch Krokoit mäd [[Soaltsüüre]] tou miskjen. Dan 1798 häd Vauquelin äntdäkt, dät hie metallisken Chrom kriege kuude truch dät Oxid in n Holtkoole-Ougend heet tou moakjen. Hie häd uk ju Anweesenhaid fon Spuure fon Chrom in [[Eedelsteen]]e as Rubin un [[Smaragd]] fääststoald. Unner do 1800er Jieren is Chrom foarallen as Bestanddeel fon Lakken ferwoand wuuden, man däälich is ju wichtichste Anweendenge foar Metallegierengen (85%), mäd ju uurblieuwende Froage wät in ju chemiske Industrie, foar fjuurfääste Materialien un in Jooteräien ferwoand wäd. Chrom lat sin Noome ou fon dät Griechiske Woud ''chroma'', wät [[Faawe]] betjut, weegen do fuule bunte Ferbiendengen, do deeruut häárstoald wäide konnen. == Biologiske Rulle == == Wällen == <references/> 88hx8gc843xlrh0al0d33qtr0eclw2u 0 917 103290 99205 2013-03-07T23:13:35Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 105 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q731]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSMN.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Mangan | Symbol = Mn | Ordnungszahl = 25 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 7 | Periode = 4 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk metallisk | Massenanteil = 0,09 <!--- Atomar ---> | Atommasse = 54,938049 | Atomradius = 140 | AtomradiusBerechnet = 161 | KovalenterRadius = 139 | VanDerWaalsRadius = - | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Argon|Ar]]<nowiki>]</nowiki> 3d<sup>5</sup>4s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 13, 2 | Austrittsarbeit = 4,1 | Ionisierungsenergie_1 = 717,3 | Ionisierungsenergie_2 = 1509 | Ionisierungsenergie_3 = 3248 | Ionisierungsenergie_4 = 4940 | Ionisierungsenergie_5 = 6990 | Ionisierungsenergie_6 = 9220 | Ionisierungsenergie_7 = 11500 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = α-Mn, β-Mn | Kristallstruktur = α-Mn:kubisk ruumzentrierd<br />β-Mn:kubisk-primitiv | Dichte = 7,47 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 6,0 | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 1517 | Schmelzpunkt_C = 1244 | Siedepunkt_K = 2235 | Siedepunkt_C = 1962 | MolaresVolumen = 7,35 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 226 | Schmelzwärme = 12,05 | Dampfdruck = 121 | RefTempDampfdruck_K = 1517 | Schallgeschwindigkeit = 5150 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 480 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 0,695 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 7,82 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 1, '''2''', 4, (5), 6, 7 | Oxide = | Basizität = stäärk [[Süüre|suur]] | Normalpotential = | Elektronegativität = 1,55 | RL 67/548/EWG = | Gefahrensymbole = '''Pulver'''<br />{{Gefahrensymbole|F}}<ref name="alfa-SDB"/><br /> | R = {{R-Sätze|11}} (Pulver)<ref name="alfa-SDB">[http://www.alfa-chemcat.com/daten_msds/D/36315_-_D.pdf Sicherheitsdatenblatt (alfa-aesar)]</ref> | S = {{S-Sätze|7|33|43|60}}(Pulver)<ref name="alfa-SDB"/> | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Mn | Massenzahl = 52 | NH = 0 | Halbwertszeit = 5,591 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 4,712 | Zerfallstyp1ZP = [[Chrom|<sup>52</sup>Cr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Mn | Massenzahl = 53 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,74 · 10<sup>6</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,597 | Zerfallstyp1ZP = [[Chrom|<sup>53</sup>Cr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Mn | Massenzahl = 54 | NH = 0 | Halbwertszeit = 312,3 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,377 | Zerfallstyp1ZP = [[Chrom|<sup>54</sup>Cr]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp2ZE = 0,697 | Zerfallstyp2ZP = [[Eisen|<sup>54</sup>Fe]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Mn | Massenzahl = 55 | NH = '''100''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Mn | Massenzahl = 56 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,5785 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 3,695 | Zerfallstyp1ZP = [[Eisen|<sup>56</sup>Fe]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Mn | Massenzahl_1 = 55 | Kernspin_1 = 5/2 | Gamma_1 = 6,598 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,175 | Larmorfrequenz_1 = 49,3 }} }} '''Mangan''' is n chemisk [[Element]] in ju [[periodiske Tabelle]] mäd dät Symbol '''Mn''' un [[Atomtaal]] 25. == Charakteristiske Määrkmoale == Mangan is n grieswiet [[Metal]], wät uutsjucht as Iersen. Et is n häd Metal un is gjucht bros, smilt stuur, man wäd mäkkelk oxidierd. Mangan-Metal wiest ferromagnetiske Oainskuppe ätter ne besunnere Behondlenge. Do maast algemeene [[Oxidationstaal]]e fon Mangan sunt +2, +3, +4, +6 en +7, man Toustande fon +1 bit +7 wäide wäil fuunen. Mn<sup>2+</sup> stoant oafte in Konkurrenz tou Mg<sup>2+</sup> in biologiske Systeme. Manganferbiendengen mäd Mangan in ju +7 Oxidationsstappe sunt kräftige [[Oxidation|Oxidantien.]] == Ounweendengen == {{Wälle|Angoawe=<references/>}} th0dj0olif63yaevoldgrf6bh3vfymo 0 918 103291 99834 2013-03-07T23:13:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 157 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q677]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSFE.JPG|thumb|340px|right|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name=Iersen | Symbol= Fe | Ordnungszahl= 26 | Serie= [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 8 | Periode = 4 | Block= d | Serienfarbe= LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen =metallisk glansjend mäd<br />n griesken Faawetoon | Massenanteil= 4,7 <!--- Atomar ---> | Atommasse= 55,845 | Atomradius= 140 | AtomradiusBerechnet= 156 | KovalenterRadius= 125 | VanDerWaalsRadius= ? | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Argon|Ar]]<nowiki>]</nowiki> 3d<sup>6</sup>4s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 14, 2 | Austrittsarbeit= 4,31 − 4,5 | Ionisierungsenergie_1= 762,5 | Ionisierungsenergie_2= 1561,9 | Ionisierungsenergie_3= 2957 | Ionisierungsenergie_4= 5290 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Modifikationen= | Kristallstruktur= kubisk ruumzentrierd | Dichte= 7,874 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 4,0 | Magnetismus= ferromagnetisk | Schmelzpunkt_K= 1808 | Schmelzpunkt_C= 1535 | Siedepunkt_K= 3023 | Siedepunkt_C= 2750 | MolaresVolumen= 7,09 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme= 349,6 | Schmelzwärme= 13,8 | Dampfdruck= 7,05 | RefTempDampfdruck_K= 1808 | Schallgeschwindigkeit= ~5900 ([[Longitudinalwelle|long.]]), ~3200 ([[Transversalwelle|trans.]])<br /> | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= 293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 452 | ElektrischeLeitfähigkeit= 9,93 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K= | Wärmeleitfähigkeit= 80,2 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K= <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 2, '''3''', 4, 6 | Oxide= | Basizität= amphoter | Normalpotential= −0,447 V (Fe<sup>2+</sup> + 2e<sup>−</sup> → Fe) | Elektronegativität= 1,83 | RL 67/548/EWG = Nein | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F}} (Pulver) | R = {{R-Sätze|11}} (Pulver)<ref name="carl-roth-SDB">[http://www.carl-roth.de/jsp/de-de/sdpdf/3718.PDF Sicherheitsdatenblatt(Carl Roth)] Dies gilt nur für Pulver, kompaktes Eisen ist ohne Gefahrensymbole/R-/S-Sätze</ref> | S = {{S-Sätze|53|45|60|61}} (Pulver)<ref name="carl-roth-SDB"/> | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen=1 | Symbol= Fe | Massenzahl= 52 | NH= 0 | Halbwertszeit= 8,275 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 2,372 | Zerfallstyp1ZP= [[Mangan|<sup>52</sup>Mn]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen=1 | Symbol=Fe | Massenzahl= 53 | NH= 0 | Halbwertszeit= 8,51 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 3,743 | Zerfallstyp1ZP= [[Mangan|<sup>53</sup>Mn]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Symbol= Fe | OZ = 26 | Massenzahl= 54 | NH= 5,8 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 1 | Massenzahl= 55 | Symbol= Fe | NH= 0 | Halbwertszeit= 2,73 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 0,231 | Zerfallstyp1ZP= [[Mangan|<sup>55</sup>Mn]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Symbol= Fe | OZ = 26 | Massenzahl= 56 | NH= 91,72 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Symbol=Fe | OZ = 26 | Massenzahl=57 | NH=2,2 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Symbol=Fe | OZ = 26 | Massenzahl=58 | NH=0,28 }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 1 | Massenzahl= 59 | Symbol= Fe | NH= 0 | Halbwertszeit= 44,503 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE= 1,565 | Zerfallstyp1ZP= [[Cobalt|<sup>59</sup>Co]] }} {{Foarloage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 60 | Symbol= Fe | NH= 0 | Halbwertszeit= 1,5 · 10<sup>6</sup> [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE= 3,978 | Zerfallstyp1ZP= [[Cobalt|<sup>60</sup>Co]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol= Fe | Massenzahl_1= 57 | Kernspin_1= 1/2 | Gamma_1= 8,643 · 10<sup>6</sup> | Empfindlichkeit_1= 3,37 · 10<sup>−5</sup> | Larmorfrequenz_1= 6,46 }} }} '''Iersen''' (dt. ''Eisen'') is n chemisk [[Element]] mäd Symbol Fe (la. ''Ferrum'') un [[Atomnummer]] 26. Dät is n gries [[Uurgongsmetal]]. Fon dät Foulk wäd dän Uutdruk ''Iersen'' oafte bruukt foar Materioal dät eegentelk [[Stäil]] hat; moor Angoawen uur dät Moakjen, ju Beoarbaidenge un ju Anweendenge deerfon kon me fiende unner [[Stäil]]. == Äntdäkkenge == Uut Uutgreeuwengen stoalt sik hääruut, dät uum [[4000 f. Chr.]] al Iersen bruukt wuude in [[Sumer]] un dät oolde [[Ägypten]] foar [[Speer]]spitsen un [[Ornament]]e. Maastens koom dät Iersen deerfoar fon iensloaine [[Meteorit]]e (dät sonaamde [[Meteoriersen]]). In do Jierhunnerte deerätter wuud dät Gebruuk fon Iersen fersprat ätter [[Mesopotamien]], [[Anatolien]], dät [[Middel-Aaste]] un uur Gebiete. Ätter dät me uutfoont, wo me Iersen uut sien Arste winne kon un ätters smiedje, noom ju Anweendenge n grooten Apswung. Twiske dät [[12. Jh. f.Chr.]] un dät [[10. Jh. f.Chr.]] noom Iersen ju Steede fon [[Bronze]] ien bie ju Produktion fon [[Reewe]]n un [[Waffe]]n. Dissen Uurgong fon Bronze ätter Iersen, die der ju [[Iersentied]] ienlatte, wuud nit juust feruurseeked truch beetere Oainskuppe fon Iersen, man eer truch dät knapper wäiden fon [[Tin]], n Haudbestanddeel van Bronze. In dät Middel-Aaste äntdäkte me, dät ju Qualität ferbeeterd wäide kon truch dät räie Iersenarst te bäiten in n Bääd fon Holtkoole. In [[China]] wuud dät Prinzip fon dän [[Hoochougend]] ärtoacht un kuud ju Qualität fon dät Iersen fääre ferbeeterd wäide. Dät Woud ''Iersen'' äntstamt mäd [[Metathese]] dät [[Ooldgermanisk|ooldgermaniske]] ''îsarn'', wät an sik muugelk wier koom fon dät [[Etruskisk]]e ''aisar'' "Godde". Die [[Latiensk]]e Noome hat ''ferrum'', wierfon dät Symbol Fe oulat is.. == Anweendengen == Fon aal bekoande Metalle wäd Iersen ap maaste bruukt, apstuuns foarallen in Gestalt fon [[Stäil]]. Deeruum dät dät billich is un strääwich, wäd dät anwoand foar toun Biespil [[Auto]]s, [[Skip|Skiepe]] un foar dän Bau fon groote Konstruktione. Uur Anweendengen fon Iersen sunt: * In [[Transformator]]e (as Iersen of as Ferrit]]. * [[Gusiersen]], wier dät smoltene Iersen in ne fjuurfääste [[Matrize|Foarm]] geeten wäd. Sjuch uk [[Gröt]], wät in Seelterlound wonnen wuude. * [[Puddelstäil]] * [[Iersenwierk]], fröier in Hondwierk deerstoald fon n [[Smid]] in ne [[Smiede]]. == Määrkwöidige Oainskuppe == Iersen is juust as [[Nikkel]] un [[Kobalt]] n [[ferromagnetisk]] Metal. Die [[Atomkääden]] fon ju maast foarkuumende Iersen-[[Isotope]] <sup>56</sup>Fe häd ju hoochste [[Biendengsenergie]] fon aal [[Element]]e, wiertruch Iersen dät sweerste Element is, wät [[exotherm]] moaked wäide kon truch [[Käädenfusion]] un dät lichtste Element wät sunner Energie-Ferljus moaked wäide kon truch [[Käädenkleeuwenge]]. == Uutsjoon == Ju Äidkoarste bestoant foar sowät 5% uut Iersen, maast foarkuumend as dät [[Mineroal]] [[Hematit]]; Iersentrioxide (Fe<sub>2</sub>O<sub>3</sub>). Skeen Iersen wäd deeruut isolierd truch dät Arst tou [[Reduktion|reduzierjen]] mäd [[Koolestof]]. In bolde aal Deele fon de Waareld sunt Iersenmine tou fienden. Do grootste Wingebiete lääse in [[China]], [[Brasilien]], [[Australien]], [[Ruslound]] un [[Indien]], mädnunner goud foar sowät 70% fon ju Waareldproduktion. == Besunnere Benaamengen fon Iersenferbiendengen == Ferbiendengen mäd Fe<sup>2+</sup> wäide beteekend mäd ''ferro-'' of Fe(II); Fe<sup>3+</sup> mäd ''ferri-'' of Fe(III) un Fe<sup>4+</sup> mäd ''ferryl-'' of Fe(IV), aal ätter dän [[Oxidationstoustand]]. Toun Biespil [[Ferrocyanide]] un [[Ferricyanide]] (do bee Toustande fon [[Hexacyanoferraat]]) {{Wälle|Angoawe=<references/>}} bk2rq4rhojn4j0ii23re45r50usq0br 0 919 103292 98941 2013-03-07T23:14:04Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 105 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q744]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSNI.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Nikkel | Symbol = Ni | Ordnungszahl = 28 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 10 | Periode = 4 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = glansjend, metallisk, säälwersk | Massenanteil = 0,01 <!--- Atomar ---> | Atommasse = 58,6934 | Atomradius = 135 | AtomradiusBerechnet = 149 | KovalenterRadius = 121 | VanDerWaalsRadius = 163 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Argon|Ar]]<nowiki>]</nowiki>4s<sup>2</sup>3d<sup>8</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 16, 2 | Austrittsarbeit = 5,01–5,2 | Ionisierungsenergie_1 = 737,1 | Ionisierungsenergie_2 = 1753 | Ionisierungsenergie_3 = 3395 | Ionisierungsenergie_4 = 5300 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = kubisk flächenzentrierd | Dichte = 8,908 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 3,8 | Magnetismus = ferromagnetisk | Schmelzpunkt_K = 1728 | Schmelzpunkt_C = 1455 | Siedepunkt_K = 3186 | Siedepunkt_C = 2913 | MolaresVolumen = 6,59 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 370,4 | Schmelzwärme = 17,47 | Dampfdruck = 237 | RefTempDampfdruck_K = 1726 | Schallgeschwindigkeit = 4970 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 440 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 14,3 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 90,7 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = '''2''', säildener −1, 0, 1, 3, 4 | Oxide = NiO, Ni<sub>2</sub>O<sub>3</sub> | Basizität = licht [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = −0,257 [[Volt|V]] (Ni<sup>2+</sup> + 2e<sup>−</sup> → Ni) | Elektronegativität = 1,91 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|XN}} | R = {{R-Sätze|40|43}} | S = {{S-Sätze|(2)|22|36}} | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ni | Massenzahl = 56 | NH = 0 | Halbwertszeit = 6,077 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,136 | Zerfallstyp1ZP = [[Cobalt|<sup>56</sup>Co]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ni | Massenzahl = 57 | NH = 0 | Halbwertszeit = 35,60 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 3,264 | Zerfallstyp1ZP = [[Cobalt|<sup>57</sup>Co]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ni | Massenzahl = 58 | NH = '''68,077''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ni | Massenzahl = 59 | NH = 0 | Halbwertszeit = 76000 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,072 | Zerfallstyp1ZP = [[Cobalt|<sup>59</sup>Co]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ni | Massenzahl = 60 | NH = 26,233 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ni | Massenzahl = 61 | NH = 1,14 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ni | Massenzahl = 62 | NH = 3,634 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ni | Massenzahl = 63 | NH = 0 | Halbwertszeit = 100,1 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 2,137 | Zerfallstyp1ZP = [[Kupfer|<sup>63</sup>Cu]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ni | Massenzahl = 64 | NH = 0,926 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ni | Massenzahl = 65 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,5172 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 2,137 | Zerfallstyp1ZP = [[Kupfer|<sup>65</sup>Cu]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ni | Massenzahl = 66 | NH = 0 | Halbwertszeit = 54,6 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,225 | Zerfallstyp1ZP = [[Kupfer|<sup>66</sup>Cu]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Ni | Massenzahl_1 = 61 | Kernspin_1 = −3/2 | Gamma_1 = 2,39 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,00357 | Larmorfrequenz_1 =17,9 }} }} '''Nikkel''' is n metallisk chemisk [[Element]] in ju [[periodiske Tabelle]] mäd dät Symbol '''Ni''' un [[Atomtaal]] 28. == Charakteriske Määrkmoale == Nikkel is n säälwerwiet [[Metal|Uurgongsmetal]], wät Hoochglans kricht, wan dät polierd wäd. Dät heert tou ju Iersengruppe, is häd un smied- un foarmboar. Dät trit maast ap in Ferbiendenge mäd [[Swieuwel]] in Millerit un mäd [[Arsen]] in dän [[Mineroal]] [[Nickelin]]. Weegen sien Hooldboarkaid in de Luft un sien Beständegaid juun [[Oxidation]] wäd Nikkel foar litjere Munten ferwoand, foar ju [[Plattierenge]] fon Iersen un [[Jeelmäsk]] usw., foar ju Häärstaalenge fon chemiske Anloagen un in bestimde Legierengen. Et is magnetisk un wäd oafte touhoope mäd [[Kobalt]] fuunen. Do bee Materialien kuume uk foar in [[Meteor|meteoritisk]] Iersen. Ju haudseekelke Ferwiendenge fon Nikkel is in [[Legierenge]]n. Ju maast algemeene [[Oxidationstaal]] fon Nikkel is +2, man 0, +1 un +3 Nikkelkomplexe rakt dät uk. == Ounweendengen == Sowät 65 Prozent fon dän Nikkel, die in ju wäästelke Waareld ferbruukt wäd, is in ju Foarm fon [[austenitisk]] [[Eedelstäil]]. Wiedere 12 Prozent wäd ferwoand in [[Superlegierenge]]n. Do ferblieuwende 23% fon dän Ferbruuk wäd ferdeeld twiske Legierengsstäil, wierapleedboare Batterien, Katalysatore un uur Chemikalien., Munte, Produkte foar Jooteräie un Plattierenge. Die grootste Ferbruuker fon Nikkel is [[Japan]], wät uungefeer 169 600 [[Tonne]] pro Jier ferbruukt (2005). {{stump-links}} lpm3ssh9oowf9w6psg1wiimuf0n99t5 0 920 118998 103293 2020-04-08T11:30:41Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSCU.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Kooper | Symbol = Cu | Ordnungszahl = 29 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 11 | Periode = 4 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = lachsrosa, metallisk | Massenanteil = 0,01 <!--- Atomar ---> | Atommasse = 63,546 | Atomradius = 135 | AtomradiusBerechnet = 145 | KovalenterRadius = 138 | VanDerWaalsRadius = 140 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Argon|Ar]]<nowiki>]</nowiki>3d<sup>10</sup>4s<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 1 | Austrittsarbeit = 4,44 | Ionisierungsenergie_1 = 745,5 | Ionisierungsenergie_2 = 1957,9 | Ionisierungsenergie_3 = 3555 | Ionisierungsenergie_4 = 5536 <!-- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = kubisk flächenzentrierd | Dichte = 8,92 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 3,0 | Magnetismus = [[Diamagnetismus|diamagnetisk]] | Schmelzpunkt_K = 1357,6 | Schmelzpunkt_C = 1084,4 | Siedepunkt_K = 2840 | Siedepunkt_C = 2567 | MolaresVolumen = 7,11 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 300,3 | Schmelzwärme = 13,05 | Dampfdruck = 0,0505 | RefTempDampfdruck_K = 1358 | Schallgeschwindigkeit = 3570 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 385 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 58 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 401 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 1, '''2''' | Oxide = Cu<sub>2</sub>O ([[Kupfer(I)-oxid]]), CuO ([[Kupfer(II)-oxid]]) | Basizität = licht [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = 0,342 [[Volt|V]] (Cu<sup>2+</sup> + 2e<sup>-</sup> → Cu) | Elektronegativität = 1,9 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|-}} | R = {{R-Sätze|-}} | S = {{S-Sätze|-}} <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cu | Massenzahl = 61 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,333 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,237 | Zerfallstyp1ZP = [[Nickel|<sup>61</sup>Ni]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cu | Massenzahl = 62 | NH = 0 | Halbwertszeit = 9,74 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 3,948 | Zerfallstyp1ZP = [[Nickel|<sup>62</sup>Ni]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Cu | Massenzahl = 63 | NH = '''69,17''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Cu | Massenzahl = 64 | NH = 0 | Halbwertszeit = 12,7 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,675 | Zerfallstyp1ZP = [[Nickel|<sup>64</sup>Ni]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp2ZE = 0,579 | Zerfallstyp2ZP = [[Zink|<sup>64</sup>Zn]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Cu | Massenzahl = 65 | NH = 30,83 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cu | Massenzahl = 66 | NH = 0 | Halbwertszeit = 5,088 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 2,642 | Zerfallstyp1ZP = [[Zink|<sup>66</sup>Zn]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cu | Massenzahl = 67 | NH = 0 | Halbwertszeit = 61,83 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,577 | Zerfallstyp1ZP = [[Zink|<sup>67</sup>Zn]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Cu | Massenzahl_1 = 63 | Kernspin_1 = 3/2 | Gamma_1 = 7,09 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,0931 | Larmorfrequenz_1 =53 | Massenzahl_2 = 65 | Kernspin_2 = 3/2 | Gamma_2 = 7,596 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2 = 0,114 | Larmorfrequenz_2 = 56,8 }} }} '''Kooper''', (dt. ''Kupfer''), ([[Lateinische Sprache|lat.]] ''{{lang|la|Cuprum}}'') is n [[chemisk Element]] mäd dät [[Elementsymbol]] Cu un ju [[Ordnungszahl]] 29. Et is n [[Uurgongsmetalle|Uurgongsmetal]], in dät [[Periodesystem]] stoant et in ju 4. Periode un ju 1. [[Ieuwenskegruppe]] (ätter näie Tällenge Gruppe 11) of [[Koopergruppe]]. Die latienske Noome ''cuprum'' is oulat fon ''aes cyprium'' „[[Arst]] fon dät Oailound [[Zypern]]“, ap dät in n Oalerdum Kooper wonnen wuud. Kooper is as relativ wook Metal goud foarmboar un toai. As uutgeteekende [[Waarmtelaiter|Waarmte-]] un [[Elektriske Laiter|Stroomlaiter]] fint dät fuulsiedige Ferweendenge. Deerbuppe tält et uk tou ju Gruppe fon do [[Muntmetal]]le. As swäk reaktiv Sweermetal heert Kooper tou do [[Eedelmetal]]le. [[Bielde: Cuivre Michigan.jpg|thumb|280px|left|{{center|Kooper}}]] {{stump-links}} [[Kategorie:Element]] bwddymepblew1onsd85a1k6ttcbcq82 0 921 103294 100012 2013-03-07T23:30:30Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 116 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q758]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSZN.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Zink | Symbol = Zn | Ordnungszahl = 30 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 12 | Periode = 4 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = blausk bleekgries | Massenanteil = 0,01 <!--- Atomar ---> | Atommasse = 65,409 | Atomradius = 135 | AtomradiusBerechnet = 142 | KovalenterRadius = 131 | VanDerWaalsRadius = 139 | Elektronenkonfiguration = &#x5B;[[Argon|Ar]]&#x5D; 3d<sup>10</sup>4s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 906,4 | Ionisierungsenergie_2 = 1733,3 | Ionisierungsenergie_3 = | Ionisierungsenergie_4 = | Ionisierungsenergie_5 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = een | Kristallstruktur = hexagonoal | Dichte = 7,14 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 2,5 | Magnetismus = diamagnetisk | Schmelzpunkt_K = 692,68 | Schmelzpunkt_C = 419,5 | Siedepunkt_K = 1180 | Siedepunkt_C = 907 | MolaresVolumen = 9,16 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 119 | Schmelzwärme = 7,35 | Dampfdruck = 192,2 | RefTempDampfdruck_K = 692,73 | Schallgeschwindigkeit = 3700 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 390 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 16,9 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 120 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 2 | Oxide = | Basizität = [[amphoter]] | Normalpotential = −0,762 [[Volt|V]] (Zn<sup>2+</sup> + 2e<sup>−</sup> → Zn) | Elektronegativität = 1,65 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = '''Pulver''' <br />{{Gefahrensymbole|F|N}} (F jält bloot foar ju nit stabilisierde Foarm) | R = {{R-Sätze|15|17|50/53}} (nit stabilisierd) <br /> R: {{R-Sätze|50/53}} ([[phlegmatisiert]]) | S = {{S-Sätze|(2)|43|46|60|61}} (nit stabilisierd)<br /> S: {{S-Sätze|60|61}} (phlegmatisierd) <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Zn | Massenzahl = 64 | NH = '''48,6''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Zn | Massenzahl = 65 | NH = 0 | Halbwertszeit = 244,06 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup+</sup> | Zerfallstyp1ZE = 1,352 | Zerfallstyp1ZP = [[Kupfer|<sup>65</sup>Cu]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Zn | Massenzahl = 66 | NH = 27,9 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Zn | Massenzahl = 67 | NH = 4,1 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Zn | Massenzahl = 68 | NH = 18,8 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Zn | Massenzahl = 69 | NH = 0 | Halbwertszeit = 56,4 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,906 | Zerfallstyp1ZP = [[Gallium|<sup>69</sup>Ga]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Zn | Massenzahl = 70 | NH = 0,6 }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Zn | Massenzahl_1 = 67 | Kernspin_1 = 5/2 | Gamma_1 = 1,673 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,00285 | Larmorfrequenz_1 = 12,5 }} }} '''Zink''' is n [[chemisk Element]] in ju [[periodiske Tabelle]] mäd Symbol '''Zn''' un [[Atomtaal]] 30. == Charakteristiske Oainskuppe == Zink is n [[Metal]] mäd moderaten Reaktivität, wät mäd [[Suurstof]] un uur Nit-Metalle Ferbiendengen bildje kon un reagiert mäd fertände [[Süüre]]n mäd ju Fräisättenge fon [[Woaterstof]]. Ju algemeene [[Oxidationstaal]] fon Zink is +2. == Ferweendenge == Zink is dät fjoode maast algemeene Metal in Gebruuk ätter [[Iersen]], [[Aluminium]] un [[Kooper]], wan do jierelke Produktionstaalen beoachted wäide. * Zink wäd ferwoand in ju [[Galvanisierenge]] (Ferzinkenge) fon Metalle as [[Stäil]], uum do juun Korrosion tou skutsjen. * Zink wäd in [[Legierenge]]n as [[Jeelmäsk]], [[Nikkelsäälwer]] un moorere [[Loodmetal]]le ferwoand. * [[Jeelmäsk]] fint fuul Anweendengen, wier Fäästegaid un Beständegaid juun Korrosion wichtich is. * Zink wäd ferwoand foar [[Jooteräi]], foarallen in ju [[Automobilindustrie]]. * Metallisk heert tou do wichtichste Materialien foar negative Elektroden (Anoden) in nit-wierapleedeboare Batterien == Geskichte == Zinklegierengen sunt al jierhunnerteloang bruukt wuuden, as me sjucht an Jeelmäsk-Artikkele uut 1000-1400 f.Kr., do der in [[Palestina]] fuunen wuuden sunt, as uk uut Objekte mäd 87% Zink-Gehalt, do der in dät prähistoriske [[Transsylvanien]] fuunen sunt. Weegen dän läige Sjoodepunkt un hoochreaktive Natuur fon dit Metal, is ju weere Oard deerfon fon do [[Antike]] nit fersteen wuuden. Ju Technik uum [[Jeelmäsk]] tou moakjen, waas do Roomske al uum 30 f.Kr. bekoand; deerbie wuuden [[Galmei]] un [[Kooper]] touhoope in n Smiltdeegel bät. Dät [[Zinkoxid]] in Galmei wäd deerbie [[Reduktion|reduzierd]] un dät fräie Sinkmetal dan truch dát Kooper ienfangd uum ne Legierenge tou bildjen. Dät Galmeikooper wuud dan geeten of in de wonskede Foarm hoomerd. Dät Smilten un ju Extraktion fon uunsüüwere Foarme fon Zink is al uum dät Jier 1000 ä.Kr. In [[Indien]] un [[China]] moaked wuuden. Juun Eende fon dät 14. Jierhunnert wieren do [[Hindi]]s sik al bewusst, dät Zink n apaat Metal waas, buute do soogen Metalle, do bit dan die antike Moanske bekoand waas. In dät antike Wääste sunt uk oafte uunsüüwere Sinkouleegerengen in Smiltougende fuunen wuuden, oawers as uundöimich ansäin un wächsmieten. [[Strabo]] ärwäänt dät as ''pseudo-arguros'' (falsk Säälwer). Ju [[Berner Zinktafel]] is ne Plakete uut dät roomske [[Gallien]] un is woarskienelk suk Zinkuurskus moaked wuuden. Ju Äntdäkkenge fon süüwer metallisk Zink wäd oafte dän Düütsken [[Andreas Sigismund Marggraf|Andreas Marggraf]] in dät Jier 1746 touskrieuwen, man ju weere Geskichte fon ju Äntdäkkenge is komplizierder. pk4fiz5rsvbjmzfvwc6oap3kl5tu0m8 0 922 103295 100784 2013-03-07T23:30:44Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 101 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q861]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSGA.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Gallium | Symbol= Ga | Ordnungszahl= 31 | Massenzahl= 69 | Serie= [[Metalle]] | Gruppe = 13 | Periode = 4 | Block= p | Serienfarbe= DarkGray <!--- Allgemein ---> | Aussehen=säälwersk wiet | Massenanteil=1 · 10<sup>-3</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse= 69,723 | Atomradius= 126 | AtomradiusBerechnet= 187 | KovalenterRadius= 126 | VanDerWaalsRadius= 187 | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Argon|Ar]]<nowiki>]</nowiki> 3d<sup>10</sup> 4s<sup>2</sup> 4p<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 3 | Austrittsarbeit= | Ionisierungsenergie_1= 578,8 | Ionisierungsenergie_2= 1979,3 | Ionisierungsenergie_3= 2963 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Magnetismus= | Modifikationen= | Kristallstruktur= orthorhombisk (Ga-I) | Dichte= 5,904 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 1,5 | Schmelzpunkt_K= 302,91 | Schmelzpunkt_C= 29,76 | Siedepunkt_K= 2477 | Siedepunkt_C= 2204 | MolaresVolumen= 11,80 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme= 258,7 | Schmelzwärme= 5,59 | Dampfdruck= 9,31 · 10<sup>-36</sup> | RefTempDampfdruck_K= 302,9 | Schallgeschwindigkeit= 2740 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K=293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 370 | ElektrischeLeitfähigkeit= 6,78 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit= 40,6 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 3 | Oxide= | Basizität= [[amphoter]] | Normalpotential= -0,56 [[Volt|V]] (Ga<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Ga) | Elektronegativität= 1,81 | RL 67/548/EWG = Noa | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|C}}<ref name="alfa">[http://www.alfa-chemcat.com/daten_msds/D/10186_-_D.pdf Sicherheitsdatenblatt (alfa-aesar)]</ref> | R = {{R-Sätze|34}}<ref name="alfa"/> | S = {{S-Sätze|20|26|36/37/39|45|60}}<ref name="alfa"/> | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 67 | Symbol= Ga | NH=0 | Halbwertszeit= 3,2612 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 1,00 | Zerfallstyp1ZP= [[Zink|<sup>67</sup>Zn]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=68 | Symbol=Ga | NH=0 | Halbwertszeit= 67,629 [[Minute|m]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 2,921 | Zerfallstyp1ZP= [[Zink|<sup>68</sup>Zn]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 69 | OZ= 31 | Symbol= Ga | NH= 60,1 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=70 | Symbol=Ga | NH=0 | Halbwertszeit=21,14 [[Minute|m]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE=1,656 | Zerfallstyp1ZP=[[Germanium|<sup>70</sup>Ge]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=71 | OZ= 31 | Symbol=Ga | NH= 39,9 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=72 | Symbol=Ga | NH= 0 | Halbwertszeit=14,10 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE=4,001 | Zerfallstyp1ZP=[[Germanium|<sup>72</sup>Ge]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=73 | Symbol=Ga | NH=0 | Halbwertszeit=4,86 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE=1,593 | Zerfallstyp1ZP=[[Germanium|<sup>73</sup>Ge]] }} | NMREigenschaften= <!--- {{Vorlage:NMREigenschaften | Symbol = | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }}---> }} '''Gallium''' is n [[chemisk Element]] in ju [[periodiske Tabelle]] mäd Symbol '''Ga''' un [[Atomtaal]] 31. Gallium is n säilden wook säälwersk Metal un is n brossen Fääststof bie läige Temperatuure, man lapt bie Temperatuure juust uur Ruumtemperatuur un smilt sogoar in de Hounde fon n Moanske. Dät kumt foar as Spuurenelement in [[Bauxit]] un [[Zink]]arste. Ne wichtige Anweendenge is in ju [[Galliumarsenid]]-Ferbiendenge, ju der ferwoand wäd as [[Hoolichlaiter]], foarallen foar [[Ljoachtdiode]]n (LED)s. t2viwo19mdzoc4i26slvdm1womwauxf 0 923 117886 117885 2018-12-23T17:16:12Z Pyt 12 /* Anweendengen */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSGE.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Germanium | Symbol= Ge | Ordnungszahl= 32 | Massenzahl= 74 | Serie= [[Hoolichmetalle]] | Gruppe = 14 | Periode = 4 | Block= p | Serienfarbe= Peru <!--- Allgemein ---> | Aussehen= griesk wiet | Massenanteil= 6 · 10<sup>-4</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse= 72,61 | Atomradius= 125 | AtomradiusBerechnet= 125 | KovalenterRadius= 122 | VanDerWaalsRadius= | Elektronenkonfiguration= &#x5B;[[Argon|Ar]]&#x5D;3d<sup>10</sup>4s<sup>2</sup>4p<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 4 | Austrittsarbeit= 4,8 | Ionisierungsenergie_1= 762 | Ionisierungsenergie_2= 1537,5 | Ionisierungsenergie_3= 3302,1 | Ionisierungsenergie_4= 4411 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Modifikationen= | Kristallstruktur= kubisk flächenzentrierd (Diamant-Struktuur) | Dichte= 5,323 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 6 | Magnetismus= | Schmelzpunkt_K= 1211,4 | Schmelzpunkt_C= 938,3 | Siedepunkt_K= 3093 | Siedepunkt_C= 2820 | MolaresVolumen= 13,63 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme= 330,9 | Schmelzwärme= 36,94 | Dampfdruck= 7,46 · 10<sup>-5</sup> | RefTempDampfdruck_K= 1210 | Schallgeschwindigkeit= 5400 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= 293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 320 | ElektrischeLeitfähigkeit= 1,45 | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K= | Wärmeleitfähigkeit= 59,9 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K= <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= -4, 2, '''4''' | Oxide= GeO<sub>2</sub> | Basizität= [[amphoter]] | Normalpotential= 0,24 [[Volt|V]] (Ge<sup>2+</sup> + 2e<sup>-</sup> → Ge) | Elektronegativität= 2,01 | RL 67/548/EWG = Nein | Gefahrensymbole = '''Pulver'''<br /> {{Gefahrensymbole|F}}<ref name="BGIA">[http://www.hvbg.de/d/bia/gestis/stoffdb/index.html BGIA-Gestis Gefahrstoffdatenbank] (in kompakte Foarm neen R-/S-Satse)</ref> | R = {{R-Sätze|11}}<ref name="BGIA"/> | S = {{S-Sätze|9|16|29|33}}<ref name="BGIA"/> <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 1 | Symbol= Ge | Massenzahl= 68 | NH= 0 | Halbwertszeit= 270,8 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Fang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 0,106 | Zerfallstyp1ZP= [[Gallium|<sup>68</sup>Ga]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 1 | Symbol= Ge | Massenzahl= 69 | NH=0 | Halbwertszeit= 39,05 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 2,227 | Zerfallstyp1ZP= [[Gallium|<sup>69</sup>Ga]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | Symbol= Ge | Massenzahl= 70 | NH= 21,23 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 1 | Symbol= Ge | Massenzahl= 71 | NH= 0 | Halbwertszeit= 11,43 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 0,229 | Zerfallstyp1ZP= [[Gallium|<sup>71</sup>Ga]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | Symbol= Ge | Massenzahl= 72 | NH= 27,66 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | Symbol= Ge | Massenzahl= 73 | NH= 7,73 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | Symbol= Ge | Massenzahl= 74 | NH= 35,94 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 1 | Symbol= Ge | Massenzahl= 75 | NH= 0 | Halbwertszeit= 82,78 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE= 1,177 | Zerfallstyp1ZP= [[Arsen|<sup>75</sup>As]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | Symbol= Ge | Massenzahl= 76 | NH= 7,44 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 1 | Symbol= Ge | Massenzahl= 77 | NH= 0 | Halbwertszeit= 11,30 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE= 2,702 | Zerfallstyp1ZP= [[Arsen|<sup>77</sup>As]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 1 | Symbol= Ge | Massenzahl= 78 | NH = 0 | Halbwertszeit= 88,0 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE= 0,954 | Zerfallstyp1ZP= [[Arsen|<sup>78</sup>As]] }} | NMREigenschaften= }} '''Germanium''' is n [[chemisk Element]] mäd Symbol '''Ge''' un [[Atomnummer]] 32. Dät is n grieswiet [[Metalloid]]. == Äntdäkkenge == As dät [[periodisk System|periodiske System]] toueerst foarsloain wuude, waas dät Element noch nit bekoand. [[Medelejev]] tälde foaruut, dät et n Element reeke skuul ap ju Steede unner Silizium mäd ne Atommasse juust unner ju fon [[Arsen]]. Hie naamde dät Eka-Silizium.<br />[[Clemens Winkler]] foont dät [[1886]] in dät Mineroal [[Argyrodit]] un bewiesde deermäd, dät ju Prognose gjucht waas un ätter do Traditione fon de Wietenskup benutsede hie sien Gjucht, die provisoriske Noome truch n permanenten tou ärsätten. As ächten Düütsken naamde hie dät ätter sien Foarslound. Ju Atommasse wiesde sik as 72,64, wuddelk juust wät minner as ju 74,92 fon Arsen. Dät waas ne wichtige Uurwinnenge foar ju Leeuwwäidegaid fon dät periodiske System. Foar dät Noaberelement [[Gallium]] jält jusälge Geskichte. == Anweendengen == Germanium kon [[Dotierenge|dotierd]] wäide mäd fieuw-wäidige Elemente as [[Phosphor]], [[Arsen]] un [[Antimon]] (N-Typ) of tjoo-wäidige Elemente as [[Bor]], [[Aluminium]], [[Gallium]] un [[Indium]] (P-Typ) un fint fuul Ferweendenge as [[Hoolichlaitere|Hoolichlaiter]]. Eer ultra-skeene Eenkristalle fon [[Silizium]] tou Ferföigenge stuuden in do [[1970-1979|soogentiger Jieren]] waas dät sogoar die eensichste Hoolichlaiter in ju [[Transistore|Transistor-Ära]]. Deeruum dät Silizium billiger is un n wät gratteren [[Beendoustand]] häd, häd dät Element ätters Germanium toun grooten Deel as Hoolichlaitermaterioal fertroangen, oawers dät rakt daach noch fuul Anweendengen, besunners wier die litjere Beendoustand n Foardeel is. Germanium fint sik in Legierengen, [[Noachtsicht-Kamera]]s, [[Fiber-Optik]] un in ju [[Katalyse]] fon [[Polymerisation]]. Dät Oxid häd ne hooge [[Breekengsindex]] un wäd anwoand in [[Wiedwinkel-Objektive]] un [[Objectiv]]-Linsen in [[Mikroskop]]e. == Ätterwiese == <references/> t4niy83nz7s4l1hc3b5yot0g3qdwokn 0 924 106818 103297 2013-04-11T19:33:56Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSAS.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Arsen | Symbol = As | Ordnungszahl = 33 | Serie = [[Hoolichmetalle]] | Gruppe = 15 | Periode = 4 | Block = p | Serienfarbe = Peru <!--- Allgemein ---> | Aussehen = metallisk gries, jeel of swot | Massenanteil = 6 · 10<sup>−4</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 74,92159 | Atomradius = 124,5 | AtomradiusBerechnet = | KovalenterRadius = 121 | VanDerWaalsRadius = 185 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Argon|Ar]]<nowiki>]</nowiki> 3d<sup>10</sup>4s<sup>2</sup>4p<sup>3</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 5 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 947,0 | Ionisierungsenergie_2 = 1798 | Ionisierungsenergie_3 = 2735 | Ionisierungsenergie_4 = 4837 | Ionisierungsenergie_5 = 6043 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = 3 | Kristallstruktur = trigonoal of orthorhombisk | Dichte = gries As: 5,72 g/cm<sup>3</sup><br />jeel As: 1,97 g/cm<sup>3</sup><br />swot As: 4,7–5,1 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = gries As: 3,5<br />jeel As: –<br />swot As: – | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = bei 27,5 [[Bar (Einheit)|bar]]: 1090 | Schmelzpunkt_C = 817 | Siedepunkt_K = 889 | Siedepunkt_C = 616 | MolaresVolumen = 12,95 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 34,76 | Schmelzwärme = 27,7 | Dampfdruck = 1,3 · 10<sup>−9</sup> | RefTempDampfdruck_K = 323 | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = 330 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = (gries Arsen) 3,45 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 50 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = −3, '''3''', 5 | Oxide = As<sub>2</sub>O<sub>3</sub> | Basizität = [[amphoter]] | Normalpotential = 0,234 [[Volt|V]] (½As<sub>2</sub>O<sub>3</sub> + 3H<sup>+</sup> + 3e<sup>−</sup><br />→ As + 1½H<sub>2</sub>O) | Elektronegativität = 2,18 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|T|N}} | R = {{R-Sätze|23/25|50/53}} | S = {{S-Sätze|(1/2)|20/21|28|45|60|61}} | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = As | Massenzahl = 72 | NH = 0 | Halbwertszeit = 26 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[elektroneneinfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 4,356 | Zerfallstyp1ZP = [[Germanium|<sup>72</sup>Ge]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = As | Massenzahl = 73 | NH = 0 | Halbwertszeit = 80,3 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[elektroneneinfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,341 | Zerfallstyp1ZP = [[Germanium|<sup>73</sup>Ge]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = As | Massenzahl = 74 | NH = 0 | Halbwertszeit = 17,77 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[elektroneneinfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,562 | Zerfallstyp1ZP = [[Germanium|<sup>74</sup>Ge]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp2ZE = 1,353 | Zerfallstyp2ZP = [[Selen|<sup>74</sup>Se]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = As | Massenzahl = 75 | NH = '''100''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = As | Massenzahl = 76 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,0778 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 2,962 | Zerfallstyp1ZP = [[Selen|<sup>76</sup>Se]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = As | Massenzahl = 77 | NH = 0 | Halbwertszeit = 39 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,683 | Zerfallstyp1ZP = [[Selen|<sup>77</sup>Se]] }} | NMREigenschaften = }} '''Arsen''' is n [[chemisk Element]] in ju [[periodiske Tabelle]] mäd Symbol '''As''' un [[Atomtaal]] 33. Dät is bekoand as n hoochgiftich [[metallisk]] Element mäd fuul [[Allotrop|Allotropfoarme]]; jeel, swot un gries sunt do Faawen, do dät hääbe kon. Arseen un sien Ferbiendengen wäide iensät as [[Jooddooder]]e, [[Insektedooder]]e un uk in moorere [[Legierenge]]n as [[Galliumarsenid]]. {{stump-links}} 5h6xb5r2mj8zedrqutgej8okwz5cj0v 0 925 103298 100237 2013-03-07T23:31:26Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 103 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q876]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSSE.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Selen | Symbol= Se | Ordnungszahl= 34 | Massenzahl= 80 | Serie= [[Hoolichmetalle]] | Gruppe = 16 | Periode = 4 | Block= p | Serienfarbe= Peru <!--- Allgemein ---> | Aussehen= gries, glansjend | Massenanteil= 8 · 10<sup>−5</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse= 78,96 | Atomradius= 115 | AtomradiusBerechnet= 103 | KovalenterRadius= 116 | VanDerWaalsRadius= 190 | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Argon|Ar]]<nowiki>]</nowiki> 3d<sup>10</sup>4s<sup>2</sup>4p<sup>4</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 6 | Austrittsarbeit= 5,11 | Ionisierungsenergie_1= 941 | Ionisierungsenergie_2= 2045 | Ionisierungsenergie_3= 2973,7 | Ionisierungsenergie_4= 4144 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Modifikationen= | Kristallstruktur= hexagonoal | Dichte= 4,79 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= 300 | Mohshärte= 2 | Magnetismus= | Schmelzpunkt_K= 494 | Schmelzpunkt_C= 221 | Siedepunkt_K= 957,8 | Siedepunkt_C= 684,6 | MolaresVolumen= 16,42 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme= 26,3 | Schmelzwärme= 6,694 | Dampfdruck= 0,695 | RefTempDampfdruck_K= 494 | Schallgeschwindigkeit= 3350 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= 293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 320 | ElektrischeLeitfähigkeit= 1,0 · 10<sup>−10</sup> | Wärmeleitfähigkeit= 2,04 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= ±2, '''4''', 6 | Oxide= SeO<sub>2</sub> | Basizität=stäärk [[Süüre|suur]] | Normalpotential= −0,924 [[Volt|V]] (Se + 2e<sup>−</sup> → Se<sup>2−</sup>) | Elektronegativität= 2,48 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|T}} | R = {{R-Sätze|23/25|33|53}} | S = {{S-Sätze|(1/2)|20/21|28|45|61}} | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 72 | Symbol= Se | NH= 0 | Halbwertszeit=8,40 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE=0,335 | Zerfallstyp1ZP=[[Arsen|<sup>72</sup>As]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=73 | Symbol=Se | NH= 0 | Halbwertszeit=7,15 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE=2,740 | Zerfallstyp1ZP=[[Arsen|<sup>73</sup>As]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | OZ= 34 | Massenzahl=74 | Symbol=Se | NH= 0,87 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=75 | Symbol=Se | NH= 0 | Halbwertszeit=119,779 d | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE=0,864 | Zerfallstyp1ZP=[[Arsen|<sup>75</sup>As]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | OZ= 34 | Massenzahl=76 | Symbol=Se | NH= 9,36 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | OZ= 34 | Massenzahl=77 | Symbol=Se | NH= 7,63 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | OZ= 34 | Massenzahl=78 | Symbol=Se | NH= 23,78 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=79 | Symbol=Se | NH=0 | Halbwertszeit=1,13 · 10<sup>6</sup>[[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE=0,151 | Zerfallstyp1ZP=[[Brom|<sup>79</sup>Br]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | OZ= 34 | Massenzahl=80 | Symbol=Se | NH= '''49,61''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=81 | Symbol=Se | NH= 0 | Halbwertszeit=18,45 [[Minute|min]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE=1,585 | Zerfallstyp1ZP=[[Brom|<sup>81</sup>Br]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=82 | Symbol=Se | NH= 8,73 | Halbwertszeit=1,08 · 10<sup>20</sup> a | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Doppelter Betazerfall|β<sup>−</sup>β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE=2,995 | Zerfallstyp1ZP=[[Krypton|<sup>82</sup>Kr]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Se | Massenzahl_1 = 77 | Kernspin_1 = 1/2 | Gamma_1 = 5,101 | Empfindlichkeit_1 = 5,25 · 10<sup>−4</sup> | Larmorfrequenz_1 = 19,067 (2,3488 T) }} <!--- {{Vorlage:NMREigenschaften | Symbol = | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ---> }} '''Selen''' is n [[chemisk Element]] in ju [[periodiske Tabelle]] mäd Symbol '''Se''' un [[Atomtaal]] 34. Dät is n giftich [[Metalloid]], wär chemisk früünd is tou [[Swieuwel]] un [[Tellur]]. Dät kon in ferskeedene Foarme foarlääse, oawers een deerfon is ne stabile griese [[Metal|metalliske]] Foarm, ju der [[Elektrizität]] beeter truchlät bie Lucht as in Tjuusterenge un ju der in [[Fotozelle]]n ferwoand wäd. Dät Element fint sik in [[Sulfid]]-Arste as [[Pyrit]]. 68i9zzkid94xl2c01h37yv3gfn68ti0 0 926 103299 98974 2013-03-07T23:31:41Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 105 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q879]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSBR.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Bromium | Symbol= Br | Ordnungszahl = 35 | Massenzahl 79 | Serie= [[Halogene]] | Gruppe = 17 | Periode = 4 | Block= p | Serienfarbe= Khaki <!--- Allgemein ---> | Aussehen= Gas: rood-bruun <br />fääst: metallisk glansjend | Massenanteil= 6 · 10<sup>−4</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse= 79,904 | Atomradius= 115 | AtomradiusBerechnet= 94 | KovalenterRadius= 114 | VanDerWaalsRadius= 185 | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Argon|Ar]]<nowiki>]</nowiki>3d<sup>10</sup>4s<sup>2</sup>4p<sup>5</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 7 | Austrittsarbeit= | Ionisierungsenergie_1= 1139,9 | Ionisierungsenergie_2= 2103 | Ionisierungsenergie_3= 3470 | Ionisierungsenergie_4= 4560 | Ionisierungsenergie_5= 5760 | Ionisierungsenergie_6=8550 | Ionisierungsenergie_7=9940 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= flüssich | Magnetismus= diamagnetisk | Modifikationen= | Kristallstruktur= orthorombisk | Dichte= 3,119 g · cm<sup>−3</sup> | RefTempDichte_K=300 | Mohshärte= | Schmelzpunkt_K=265,8 | Schmelzpunkt_C=−7,3 | Siedepunkt_K=332 | Siedepunkt_C=59 | MolaresVolumen=19,78 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme=15,438 | Schmelzwärme=5,286 | Dampfdruck=ca. 5800 | RefTempDampfdruck_K=280,1 | Schallgeschwindigkeit=135 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= | SpezifischeWärmekapazität=480 | ElektrischeLeitfähigkeit= 0 | Wärmeleitfähigkeit=0,122 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= ±1, 3, 5, 7 | Oxide= | Basizität= stäärk [[Süüre|suur]] | Normalpotential= 1,066 [[Volt|V]] (Br + e<sup>−</sup> → Br<sup>−</sup>) | Elektronegativität= 2,96 | RL 67/548/EWG = Jee | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|T+|C|N}} | R = {{R-Sätze|26|35|50}} | S = {{S-Sätze|(1/2)|7/9|26|45|61}} | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 77 | Symbol= Br | NH=0 | Halbwertszeit=57,036 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE=1,365 | Zerfallstyp1ZP=[[Selen|<sup>77</sup>Se]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=78 | Symbol=Br | NH=0 | Halbwertszeit=6,46 [[Minute|m]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE=3,574 | Zerfallstyp1ZP=[[Selen|<sup>78</sup>Se]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | OZ= 35 | Massenzahl=79 | Symbol=Br | NH='''50,69''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=80 | Symbol=Br | NH=0 | Halbwertszeit=17,68 m | AnzahlZerfallstypen=2 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE=2,004 | Zerfallstyp1ZP=[[Krypton|<sup>80</sup>Kr]] | Zerfallstyp2ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE=1,871 | Zerfallstyp2ZP=[[Selen|<sup>80</sup>Se]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | OZ= 35 | Massenzahl=81 | Symbol=Br | NH=49,31 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=82 | Symbol=Br | NH= 0 | Halbwertszeit=35,30 h | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE=3,093 | Zerfallstyp1ZP=[[Krypton|<sup>82</sup>Kr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=83 | Symbol= Br | NH= 0 | Halbwertszeit= 2,40 h | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE=0,972 | Zerfallstyp1ZP=[[Krypton|<sup>83</sup>Kr]] }} | NMREigenschaften= <!--- {{Vorlage:NMREigenschaften | Symbol = | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }}---> }} '''Bromium''' (uut [[Griechisk]] βρωμος (brómos), wät 'Stoank' hat) is n [[chemisk Element]] in ju [[periodiske Tabelle]] mäd Symbol '''Br''' un [[Atomtaal]] 35. Bromium is n [[Halogen]] , die der rood fon Faawe is un die der bie Ruumtemperatuur ne [[Fluchtegaid|fluchtige]] Flüssegaid is, ju der mäkkelk reagiert mäd [[Chlor]] un [[Iod]]. Dät Element is as Flüssegaid [[korrosiv]] foar dät moanskelke Geweeuwe un die Damp raitset do Oogene un ju Kääle. Broomdampe sunt gjucht [[giftich]], wan do ienommed wäide. p2a2yf5re5bikg6h3i3zmhxcbz0qpen 0 927 106332 103300 2013-03-14T05:12:43Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q888]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSKR.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Krypton | Symbol = Kr | Ordnungszahl = 36 | Serie = [[Edelgase]] | Gruppe = 18 | Periode = 4 | Block = p | Serienfarbe = LightskyBlue <!--- Allgemein ---> | Aussehen = faaweloos | Massenanteil = <!--- Atomar ---> | Atommasse = 83,798 | Atomradius = | AtomradiusBerechnet = 88 | KovalenterRadius = 110 | VanDerWaalsRadius = 202 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Argon|Ar]]<nowiki>]</nowiki> 3d<sup>10</sup> 4s<sup>2</sup>4p<sup>6</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 8 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 1350,8 | Ionisierungsenergie_2 = 2350,4 | Ionisierungsenergie_3 = 3565 | Ionisierungsenergie_4 = 5070 | Ionisierungsenergie_5 = 6240 | Ionisierungsenergie_6 = 7570 | Ionisierungsenergie_7 = 10710 | Ionisierungsenergie_8 = 12138 | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = gasfoarmich | Modifikationen = | Kristallstruktur = kubisk flächenzentrierd | Dichte = 3,749 kg · m<sup>−3</sup> | RefTempDichte_K = 273 | Mohshärte = - | Magnetismus = diamagnetisk | Schmelzpunkt_K = 115,79 | Schmelzpunkt_C = -157,36 | Siedepunkt_K = 119,93 | Siedepunkt_C = -153,22 | MolaresVolumen = 22,35 · 10<sup>-3</sup> | Verdampfungswärme = 9,029 | Schmelzwärme = 1,638 | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit = 212 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = 248 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 0,00949 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 0 | Oxide = - | Basizität = - | Normalpotential = | Elektronegativität = 3,00 | RL 67/548/EWG = Noa | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|-}} | R = {{R-Sätze|-}} | S = {{S-Sätze|9|23}}<ref name="air liquide">[http://gasekatalog.airliquide.de/sdb/077a__krypton.pdf Sicherheitsdatenblatt (air liquide]</ref> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Kr | Massenzahl = 76 | NH = 0 | Halbwertszeit = 14,8 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,311 | Zerfallstyp1ZP = [[Brom|<sup>76</sup>Br]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Kr | Massenzahl = 77 | NH = 0 | Halbwertszeit = 74,4 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 3,064 | Zerfallstyp1ZP = [[Brom|<sup>77</sup>Br]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Kr | Massenzahl = 78 | NH = 0,35 | Halbwertszeit = 2,0 · 10<sup>21</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Doppelter Elektroneneinfang|ε ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,868 | Zerfallstyp1ZP = [[Selen|<sup>78</sup>Se]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Kr | Massenzahl = 79 | NH = 0 | Halbwertszeit = 35,04 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,626 | Zerfallstyp1ZP = [[Brom|<sup>79</sup>Br]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Kr | Massenzahl = 80 | NH = 2,25 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Kr | Massenzahl = 81 | NH = -1 | Halbwertszeit = 229.000 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,281 | Zerfallstyp1ZP = [[Brom|<sup>81</sup>Br]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Kr | Massenzahl = 82 | NH = 11,6 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Kr | Massenzahl = 83 | NH = 11,5 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Kr | Massenzahl = 84 | NH = 57 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Kr | Massenzahl = 85 | NH = 0 | Halbwertszeit = 10,756 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,687 | Zerfallstyp1ZP = [[Rubidium|<sup>85</sup>Rb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Kr | Massenzahl = 86 | NH = 17,3 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Kr | Massenzahl = 87 | NH = 0 | Halbwertszeit = 73,6 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 3,887 | Zerfallstyp1ZP = [[Rubidium|<sup>87</sup>Rb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Kr | Massenzahl = 88 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,84 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 2,914 | Zerfallstyp1ZP = [[Rubidium|<sup>88</sup>Rb]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Kr | Massenzahl_1 = 83 | Kernspin_1 = -9/2 | Gamma_1 = 1,029 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,00188 | Larmorfrequenz_1 =7,7 }} }} '''Krypton''' is n [[chemisk Element]] in ju [[periodiske Tabelle]] mäd Symbol '''Kr''' un [[Atomtaal]] 36. Krypton is n faaweloos [[Eedelgas]], wät in Spuuren in ju Atmosphäre foarkumt un wonnen wäd truch ju Destillation fon ferflüssigde Luft. Dät wäd oafte touhoope mäd uur Eedelgase ferwoand in [[fluoreszierende Lampe]]n. Krypton is in aal praktiske Swäkke [[inert]], man der wuuden Ferbiendengen mäd [[Fluor]] bekoand. Krypton bildet uk [[Clathrat]]e mäd Woater, wan Atome deerfon in dät Woaterkristal-Nätwierk fangd wäide. b4fs4gj3a7dcbsp4rimdbqptjbj0zgy 0 928 103301 99006 2013-03-07T23:32:13Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 102 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q895]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSRB.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name=Rubidium | Symbol= Rb | Ordnungszahl= 37 | Massenzahl= 85 | Serie= [[Alkalimetalle]] | Gruppe = 1 | Periode = 5 | Block= s | Serienfarbe= OrangeRed <!--- Allgemein ---> | Aussehen= säälwersk wiet | Massenanteil= 0,03 <!--- Atomar ---> | Atommasse= 85,4678 | Atomradius= 235 | AtomradiusBerechnet= 265 | KovalenterRadius= 211 | VanDerWaalsRadius= 244 | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki> 5s<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 8, 1 | Austrittsarbeit=2,13 | Ionisierungsenergie_1=403,0 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Magnetismus= paramagnetisk | Modifikationen=1 | Kristallstruktur= kubisk ruumzentrierd | Dichte= 1,532 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 0,3 | Schmelzpunkt_K= 312,46 | Schmelzpunkt_C= 39,31 | Siedepunkt_K= 961 | Siedepunkt_C= 688 | MolaresVolumen= 55,76 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme= 72,216 | Schmelzwärme= 2,192 | Dampfdruck= 1,56 · 10<sup>-4</sup> | RefTempDampfdruck_K=312,6 | Schallgeschwindigkeit= 1300 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K=293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 363 | ElektrischeLeitfähigkeit= 7,79 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit= 58,2 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= +1 | Oxide= Rb<sub>2</sub>O | Basizität= stäärk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential= -2,98 [[Volt|V]] (Rb<sup>+</sup> + e<sup>-</sup> → Rb) | Elektronegativität= 0,82 | RL 67/548/EWG = Nein | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F|C}} | R = {{R-Sätze|14/15|34}}<ref name="alfa-SDB">[http://www.alfa-chemcat.com/daten_msds/D/44214_-_D.pdf Sicherheitsdatenblatt (alfa-aesar)]</ref> | S = {{S-Sätze|7/8|20|26|30|33|36/37/39|43|45}}<ref name="alfa-SDB"/> | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rb | Massenzahl = 83 | NH = 0 | Halbwertszeit = 86,2 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,910 | Zerfallstyp1ZP = [[Krypton|<sup>83</sup>Kr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Rb | Massenzahl = 84 | NH = 0 | Halbwertszeit = 32,77 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,681 | Zerfallstyp1ZP = [[Krypton|<sup>84</sup>Kr]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp2ZE = 0,894 | Zerfallstyp2ZP = [[Strontium|<sup>84</sup>Sr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Rb | Massenzahl = 85 | NH = '''72,168''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rb | Massenzahl = 86 | NH = 0 | Halbwertszeit = 18,631 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 1,775 | Zerfallstyp1ZP = [[Strontium|<sup>86</sup>Sr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rb | Massenzahl = 87 | NH = 27,835 | Halbwertszeit = 4,7 · 10<sup>10</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,283 | Zerfallstyp1ZP = [[Strontium|<sup>87</sup>Sr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rb | Massenzahl = 88 | NH = 0 | Halbwertszeit = 17,78 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 5,316 | Zerfallstyp1ZP = [[Strontium|<sup>88</sup>Sr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rb | Massenzahl = 89 | NH = 0 | Halbwertszeit = 15,15 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 4,501 | Zerfallstyp1ZP = [[Strontium|<sup>89</sup>Sr]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol=Rb | Massenzahl_1=85 | Kernspin_1=5/2 | Gamma_1=2,583 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1=0,0105 | Larmorfrequenz_1=19,3 | Massenzahl_2=87 | Kernspin_2=3/2 | Gamma_2=8,753 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2=0,175 | Larmorfrequenz_2=65,4 }} }} '''Rubidium''' ([[Latien|lat.]] ''rubidus'': jooprood; weegen two charakteristiske roode [[Spektrallienje]]n) is n [[chemisk Element]] mäd dät [[Elementsymbol]] Rb un ju [[Oardnengstaal]] 37. In dät [[Periodensystem]] stoant et in ju 1. [[Haudgruppe]] un tält tou do [[Alkalimetalle]]. Dät wooke, säälwerichwiet glansjende Metal stikt sik sälwen spontoan an bie Lufttouträt. == Ätterwiese == <references/> {{stump-links}} [[Kategorie:Element]] 9vhc0wma5pwnh1jq0i5whuv85lquvus 0 929 103302 98176 2013-03-07T23:32:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 102 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q938]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSSR.JPG|thumb|340px|right|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Strontium | Symbol= Sr | Ordnungszahl= 38 | Massenzahl= 88 | Serie= [[Äidalkalimetalle]] | Gruppe = 2 | Periode = 5 | Block= s | Serienfarbe= DarkOrange <!--- Allgemein ---> | Aussehen= säälwersk wiet metallisk | Massenanteil= 0,01 <!--- Atomar ---> | Atommasse= 87,62 | Atomradius= 219 | AtomradiusBerechnet= | KovalenterRadius= 192 | VanDerWaalsRadius= | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki>5s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 8, 2 | Austrittsarbeit= | Ionisierungsenergie_1= 549,5 | Ionisierungsenergie_2= 1064,2 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fest | Magnetismus= [[Paramagnetismus|paramagnetisk]] | Modifikationen= - | Kristallstruktur= kubisk flächenzentrierd | Dichte= 2,63 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 1,5 | Schmelzpunkt_K= 1050 | Schmelzpunkt_C= 777 | Siedepunkt_K= 1655 | Siedepunkt_C= 1382 | MolaresVolumen= 33,94 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme= 144 | Schmelzwärme= 8,3 | Dampfdruck= 246 | RefTempDampfdruck_K= 1042 | Schallgeschwindigkeit= | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= | SpezifischeWärmekapazität= 300 | ElektrischeLeitfähigkeit= 7,62 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit= 35,3 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 2 | Oxide= SrO | Basizität= stäärk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential= -2,89 [[Volt|V]] (Sr<sup>2+</sup> + 2e<sup>-</sup> → Sr) | Elektronegativität= 0,95 | RL 67/548/EWG = Noa | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F}} | R = {{R-Sätze|15}}<ref name="alfa-SDB">[http://www.alfa-chemcat.com/daten_msds/D/35789_-_D.pdf Sicherheitsdatenblatt (alfa-aesar)]</ref> | S = {{S-Sätze|8|24/25|43}}<ref name="alfa-SDB"/> | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sr | Massenzahl = 82 | NH = 0 | Halbwertszeit = 25,55 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,180 | Zerfallstyp1ZP = [[Rubidium|<sup>82</sup>Rb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sr | Massenzahl = 83 | NH = 0 | Halbwertszeit = 32,41 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,276 | Zerfallstyp1ZP = [[Rubidium|<sup>83</sup>Rb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sr | Massenzahl = 84 | NH = 0,56 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sr | Massenzahl = 85 | NH = 0 | Halbwertszeit = 64,84 d | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,065 | Zerfallstyp1ZP = [[Rubidium|<sup>85</sup>Rb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sr | Massenzahl = 86 | NH = 9,86 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sr | Massenzahl = 87 | NH = 7,00 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sr | Massenzahl = 88 | NH = '''82,58''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sr | Massenzahl = 89 | NH = 0 | Halbwertszeit = 50,53 d | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 1,497 | Zerfallstyp1ZP = [[Yttrium|<sup>89</sup>Y]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sr | Massenzahl = 90 | NH = 0 | Halbwertszeit = 28,78 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,546 | Zerfallstyp1ZP = [[Yttrium|<sup>90</sup>Y]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol= Sr | Massenzahl_1= 87 | Kernspin_1= -9/2 | Gamma_1= 1,159 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1= 0,00269 | Larmorfrequenz_1= 8,67 }} }} '''Strontium''' is n [[chemisk Element]] in ju [[periodiske Tabelle]] mäd dät Symbol '''Sr''' un [[Atomtaal]] 38. Strontium is n [[Äidalkalimetal]] mäd ne säälwerwiete of jeelske Faawe, wät chemisk gjucht reaktiv is. Dät Metal ferjeelt, wan dät de Luft uutsät is. Et kumt fon Natuur foar in do Mineralien [[Coelestin]] un [[Strontianit]]. Ju <sup>90</sup>Sr [[Isotop]] is fertreeden in [[Radioaktivität|radioaktiv]] [[Atommul]] un häd ne Hoolichwäidstid fon 28.90 Jiere. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> == Wällen == <references/> kkfsoteb6omsm0xvuakhc84gosil10q 0 930 118357 103303 2019-06-22T04:17:59Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSY.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox_Chemisk_Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Yttrium | Symbol = Y | Ordnungszahl = 39 | Massenzahl = 89 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 3 | Periode = 5 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk wiet | Massenanteil = 3 · 10<sup>-3</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 88,90585 | Atomradius = 180 | AtomradiusBerechnet = 212 | KovalenterRadius = 162 | VanDerWaalsRadius = - | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki>4d<sup>1</sup>5[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 9, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 600 | Ionisierungsenergie_2 = 1180 | Ionisierungsenergie_3 = 1980 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = - | Kristallstruktur = hexagonoal | Dichte = 4,472 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 2,5 | Magnetismus = - | Schmelzpunkt_K = 1799 | Schmelzpunkt_C = 1526 | Siedepunkt_K = 3609 | Siedepunkt_C = 3336 | MolaresVolumen = 19,88 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 363 | Schmelzwärme = 11,4 | Dampfdruck = 5,31 | RefTempDampfdruck_K = 1799 | Schallgeschwindigkeit = 3300 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 300 | RefTempSpezifischeWärmekapazität = | ElektrischeLeitfähigkeit = 1,66 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit = 17,2 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 3 | Oxide = Y<sub>2</sub>O<sub>3</sub> | Basizität = swäk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = -2,372 [[Volt|V]] (Y<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Y) | Elektronegativität = 1,22 | RL 67/548/EWG = Noa | Gefahrensymbole = '''Pulver''' <br />{{Gefahrensymbole|F}} | R = {{R-Sätze|11}}<ref name="BGIA">[http://www.hvbg.de/d/bia/gestis/stoffdb/index.html BGIA-Gestis Gefahrstoffdatenbank]</ref> | S = {{S-Sätze|7/9|16|33}}<ref name="BGIA"/> | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 87 | Symbol = Y | NH = 0 | Halbwertszeit = 79,8 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,862 | Zerfallstyp1ZP = [[Strontium|<sup>87</sup>Sr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 88 | Symbol = Y | NH = 0 | Halbwertszeit = 106,65 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 3,623 | Zerfallstyp1ZP = [[Strontium|<sup>88</sup>Sr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Massenzahl = 89 | Symbol = Y | NH = '''100''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 90 | Symbol = Y | NH = 0 | Halbwertszeit = 64,10 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 2,282 | Zerfallstyp1ZP = [[Zirconium|<sup>90</sup>Zr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 91 | Symbol = Y | NH = 0 | Halbwertszeit = 58,51 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 1,544 | Zerfallstyp1ZP = [[Zirconium|<sup>91</sup>Zr]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol = Y | Massenzahl_1 = 89 | Kernspin_1 = -1/2 | Gamma_1 = 1,311 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,000118 | Larmorfrequenz_1 = 9,8 }} }} '''Yttrium''' is n [[chemisk Element]] in ju [[periodiske Tabelle]] mäd dät Symbol '''Y''' un [[Atomtaal]] 39. Yttrium is n säälwersk metaloardich [[Uurgongsmetal]], wät algemeen fuunen wäd in [[Säildenäidmetalle|Säildenäidmineralien]] un two fon sien Ferbiendengen wäide ferwoand in dät roodfaawige [[Phosphoreszenz|phosphorisierende]] Materioal in [[Kathodenstroalroore]]n, as do, do der bit knu in [[Fiersjoon|Fiersjooreewen]] bruukt wuuden. == Ätterwiese == <references/> {{stump-links}} 3govcs589simuc8yf0czlg70ofpa12f 0 931 103304 98862 2013-03-07T23:32:56Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 99 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1038]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSZR.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Zirconium | Symbol = Zr | Ordnungszahl = 40 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 4 | Periode = 5 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk wiet | Massenanteil = 0,016 <!--- Atomar ---> | Atommasse = 91,224 | Atomradius = 155 | AtomradiusBerechnet = 206 | KovalenterRadius = 148 | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki>4d<sup>2</sup>5[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 10, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 640,1 | Ionisierungsenergie_2 = 1270 | Ionisierungsenergie_3 = 2218 | Ionisierungsenergie_4 = 3313 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = two (α-/β-Zr) | Kristallstruktur = [[Hexagonales Kristallsystem|hexagonoal]]; [[Kubisches Kristallsystem|kubisk]] > 1140 [[Kelvin|K]] (867 [[°C]]) | Dichte = 6,511 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 5 | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 2130 | Schmelzpunkt_C = 1857 | Siedepunkt_K = 4682 | Siedepunkt_C = 4409 | MolaresVolumen = 14,02 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 590,5 | Schmelzwärme = 16,9 | Dampfdruck = 0,00168 | RefTempDampfdruck_K = 2125 | Schallgeschwindigkeit= 4650 ([[Longitudinalwelle|long.]]), 2250 ([[Transversalwelle|trans.]])<br /> | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 270,0 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 2,36 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 22,7 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 4, 2 | Oxide = | Basizität = [[amphoter]] | Normalpotential = −1,553 [[Volt|V]] (ZrO<sub>2</sub> + 4 H<sup>+</sup> + 4e<sup>−</sup><br />→ Zr + 2H<sub>2</sub>O) | Elektronegativität = 1,33 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = '''Pulver''' <br />{{Gefahrensymbole|F}} | R = {{R-Sätze|15|17}} (nicht stabilisiert) <br /> R: {{R-Sätze|15}} ([[phlegmatisiert]]) | S = {{S-Sätze|(2)|7/8|43}} | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = 89 | Massenzahl = Zr | NH = 0 | Halbwertszeit = 78,41 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,832 | Zerfallstyp1ZP = [[Yttrium|<sup>89</sup>Y]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = 90 | Massenzahl = Zr | NH = '''51,45''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = 91 | Massenzahl = Zr | NH = 11,22 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = 92 | Massenzahl = Zr | NH = 17,15 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = 93 | Massenzahl = Zr | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,53 · 10<sup>6</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,091 | Zerfallstyp1ZP = [[Niob|<sup>93</sup>Nb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = 94 | Massenzahl = Zr | NH = 17,38 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = 95 | Massenzahl = Zr | NH = 0 | Halbwertszeit = 64,02 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 1,125 | Zerfallstyp1ZP = [[Niob|<sup>95</sup>Nb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = 96 | Massenzahl = Zr | NH = 2,8 | Halbwertszeit = > 3,8 · 10<sup>19</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Doppelter Betazerfall|β<sup>−</sup>β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 3,350 | Zerfallstyp1ZP = [[Molybdän|<sup>96</sup>Mo]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol = Zr | Massenzahl_1 = 91 | Kernspin_1 = −5/2 | Gamma_1 = 2,496 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,00948 | Larmorfrequenz_1 = 18,7 }} }} '''Zirkonium''' is n [[chemisk Element]] in ju [[periodiske Tabelle]] mäd dät Symbol '''Zr''' un [[Atomtaal]] 40. Zirkonium is n stäärk, glansjend gries [[Uurgongsmetal]] , wät Äänelkhaide apwiest mäd [[Titan]]. Zirkonium wäd maast wonnen uut [[Zirkon]] un häd ne gjucht hooge Korrosionsbeständegaid. Zirkonium wäd haudseekelk bruukt in [[Käädenreaktor]]e, ap Gruund fon sien Korrosionsbeständegaid un läige [[Neutronentruchmäite]]. 6ybyi4sf7jbrqj6uuf5yjiyce6hm3v3 0 932 103305 99003 2013-03-07T23:33:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 98 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1046]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSNB.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Niobium | Symbol = Nb | Ordnungszahl = 41 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 5 | Periode = 5 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = gries metallisk | Massenanteil = 1,8 · 10<sup>-3</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 92,90638 | Atomradius = 145 | AtomradiusBerechnet = 198 | KovalenterRadius = 137 | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki> 5s<sup>1</sup>4d<sup>4</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 12, 1 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 652,1 | Ionisierungsenergie_2 = 1380 | Ionisierungsenergie_3 = 2416 | Ionisierungsenergie_4 = 3700 | Ionisierungsenergie_5 = 4877 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = kubisk ruumzentrierd | Dichte = 8,57 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 6 | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 2750 | Schmelzpunkt_C = 2477 | Siedepunkt_K = 5017 | Siedepunkt_C = 4744 | MolaresVolumen = 10,83 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 696,6 | Schmelzwärme = 30,5 | Dampfdruck = 0,0755 | RefTempDampfdruck_K = 2741 | Schallgeschwindigkeit = 3480 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 265 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 6,93 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 53,7 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 3, '''5''' | Oxide = | Basizität = licht [[Süüre|suur]] | Normalpotential = -1,099 [[Volt|V]] (Nb<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Nb) | Elektronegativität = 1,6 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F}} | R = {{R-Sätze|11}}<ref name="BGIA">[http://www.hvbg.de/d/bia/gestis/stoffdb/index.html BGIA-Gestis Stoffdatenbank]</ref> | S = {{S-Sätze|43}}<ref name="BGIA"/> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Nb | Massenzahl = 91 | NH = 0 | Halbwertszeit = 680 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,253 | Zerfallstyp1ZP = [[Zirconium|<sup>91</sup>Zr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Nb | Massenzahl = 92 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,47 · 10<sup>6</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,006 | Zerfallstyp1ZP = [[Zirconium|<sup>92</sup>Zr]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp2ZE = 0,356 | Zerfallstyp2ZP = [[Molybdän|<sup>92</sup>Mo]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Nb | Massenzahl = 93 | NH = '''100''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Nb | Massenzahl = 93[[Metastabiler Zustand|meta]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 16,13 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp1ZE = 0,031 | Zerfallstyp1ZP = <sup>93</sup>Nb }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Nb | Massenzahl = 94 | NH = 0 | Halbwertszeit = 20300 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 2,045 | Zerfallstyp1ZP = [[Molybdän|<sup>94</sup>Mo]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Nb | Massenzahl = 95 | NH = 0 | Halbwertszeit = 34,975 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,926 | Zerfallstyp1ZP = [[Molybdän|<sup>95</sup>Mo]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol = Nb | Massenzahl_1 = 93 | Kernspin_1 = 9/2 | Gamma_1 = 6,539 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,482 | Larmorfrequenz_1 = 48,9 }} }} '''Niobium''' of '''Niob''' is n [[chemisk Element]] in ju [[periodiske Tabelle]] mäd dät Symbol '''Nb''' un [[Atomtaal]] 41. Niobium is n säilden wook, gries, duktil [[Uurgongsmetal]], wät in dät [[Mineroal]] [[Niobit]] fuunen wäd un in moorere [[Legierenge]]n ferwoand wäd. Do bekoandste Legierengen wäide ferwoand foar besunnere [[Stäil]]soarten un stäärke Lasknäide. Niobium wuude in ferskeedene Mineroalien äntdäkt, do der eerste as Columbite bekoand stuuden, nu Niobit naamd. {{Wälle|Angoawe=<references/>}} j7l3r3ep9x603gcsidsroabpt6jpzmt 0 933 103306 98934 2013-03-07T23:33:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 98 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1053]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSMO.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Molybdän | Symbol = Mo | Ordnungszahl = 42 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 6 | Periode = 5 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = gries metallisk | Massenanteil = 1 · 10<sup>−3</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 95,94 | Atomradius = 145 | AtomradiusBerechnet = | KovalenterRadius = 145 | VanDerWaalsRadius = - | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki> 4d<sup>5</sup>5[[S-Orbital|s]]<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 13, 1 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 684,3 | Ionisierungsenergie_2 = 1560 | Ionisierungsenergie_3 = 2618 | Ionisierungsenergie_4 = 4480 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = kubisk ruumzentrierd | Dichte = 10,28 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 5,5 | Magnetismus = - | Schmelzpunkt_K = 2896 | Schmelzpunkt_C = 2623 | Siedepunkt_K = 4912 | Siedepunkt_C = 4639 | MolaresVolumen = 9,38 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 598 | Schmelzwärme = 39 | Dampfdruck = 3,47 | RefTempDampfdruck_K = 3000 | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = 250 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 18,7 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 138 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 2, 3, 4, 5, '''6''' | Oxide = | Basizität = stäärk [[Süüre|suur]] | Normalpotential = -0,200 [[Volt|V]] (Mo<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Mo) | Elektronegativität = 2,16 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|-}} | R = {{R-Sätze|-}} | S = {{S-Sätze|-}} <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Mo | Massenzahl = 90 | NH = 0 | Halbwertszeit = 5,67 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,489 | Zerfallstyp1ZP = [[Niob|<sup>90</sup>Nb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Mo | Massenzahl = 91 | NH = 0 | Halbwertszeit = 15,49 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 4,434 | Zerfallstyp1ZP = [[Niob|<sup>91</sup>Nb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Mo | Massenzahl = 92 | NH = 14,84 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Mo | Massenzahl = 93 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4000 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,405 | Zerfallstyp1ZP = [[Niob|<sup>93</sup>Nb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Mo | Massenzahl = 94 | NH = 9,25 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Mo | Massenzahl = 95 | NH = 15,92 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Mo | Massenzahl = 96 | NH = 16,68 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Mo | Massenzahl = 97 | NH = 9,55 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Mo | Massenzahl = 98 | NH = 24,13 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Mo | Massenzahl = 99 | NH = 0 | Halbwertszeit = 65,94 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 1,357 | Zerfallstyp1ZP = [[Technetium|<sup>99</sup>Tc]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Mo | Massenzahl = 100 | NH = 9,63 | Halbwertszeit = 1,2 · 10<sup>6</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Doppelter Betazerfall|β<sup>−</sup>β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 3,034 | Zerfallstyp1ZP = [[Ruthenium|<sup>100</sup>Ru]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Mo | Massenzahl = 101 | NH = 0 | Halbwertszeit = 14,61 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 2,824 | Zerfallstyp1ZP = [[Technetium|<sup>101</sup>Tc]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Mo | Massenzahl = 102 | NH = 0 | Halbwertszeit = 11,3 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 1,010 | Zerfallstyp1ZP = [[Technetium|<sup>102</sup>Tc]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Mo | Massenzahl_1 = 95 | Kernspin_1 = 5/2 | Gamma_1 = 1,743 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,00323 | Larmorfrequenz_1 = 13 | Massenzahl_2 = 97 | Kernspin_2 = -5/2 | Gamma_2 = 1,78 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2 = 0,00343 | Larmorfrequenz_2 = 13,3 }} }} '''Molybdän''' is n chemisk [[Element]] in ju [[Periodiske Tabelle]] mäd Symbol Mo un [[Atomtaal]] 42. Dät häd dät träädhoochste [[Smiltpunkt]] fon aal Elemente un wäd deeruum oafte ferwoand in hoochstäärke [[Legierenge]]n. Molybdän wäd in Spuuren uk in Plonten un Dierte fuunen. In wäkke Dierte kon ne Uurmäite fon Molybdän [[giftich]] weese. Molybdän is 1778 fon [[Carl Wilhelm Scheele]] äntdäkt un leeter 1781 fon [[Peter Jacob Hjelm]] isolierd wuuden. 90iv6getrpyvmd4t634bgd9tktvkybz 0 934 103307 98893 2013-03-07T23:33:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 96 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1054]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Technetium | Symbol = Tc | Ordnungszahl = 43 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 7 | Periode = 5 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk gries metallisk | Massenanteil = (bereekend)</small><br />5 · 10<sup>−16</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 98,9063 | Atomradius = 135 | AtomradiusBerechnet = 185 | KovalenterRadius = 131 | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki> 4d<sup>5</sup>5[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 13, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 702 | Ionisierungsenergie_2 = 1472 | Ionisierungsenergie_3 = 1850 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = hexagonoal | Dichte = 11,5 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 2430 | Schmelzpunkt_C = 2157 | Siedepunkt_K = 5150 | Siedepunkt_C = 4877 | MolaresVolumen = 8,63 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 585,22 | Schmelzwärme = 23,81 | Dampfdruck = 0,0229 | RefTempDampfdruck_K = 2473 | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = 250 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 4,42 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 50,6 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = 300 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = −3 bis 7 | Oxide = Tc<sub>2</sub>O<sub>7</sub> | Basizität = stäärk [[Süüre|suur]] | Normalpotential = 0,400 [[Volt|V]] (Tc<sup>2+</sup> + 2e<sup>−</sup> → Tc) | Elektronegativität = 1,9 | Gefahrensymbole = '''Keine Einstufung verfügbar'''<ref>In Bezug auf ihre Gefährlichkeit wurde die Substanz von der EU noch nicht eingestuft, eine verlässliche und zitierfähige Quelle hierzu wurde noch nicht gefunden.</ref> | R = ''siehe oben'' | S = ''siehe oben'' | Radioaktiv = Ja <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tc | Massenzahl = 95 | NH = 0 | Halbwertszeit = 20 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,691 | Zerfallstyp1ZP = [[Molybdän|<sup>95</sup>Mo]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tc | Massenzahl = 96 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4,28 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,973 | Zerfallstyp1ZP = [[Molybdän|<sup>96</sup>Mo]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tc | Massenzahl = 97 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,6 · 10<sup>6</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,320 | Zerfallstyp1ZP = [[Molybdän|<sup>97</sup>Mo]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tc | Massenzahl = 98 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4,2 · 10<sup>6</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 1,796 | Zerfallstyp1ZP = [[Ruthenium|<sup>98</sup>Ru]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tc | Massenzahl = 99 | NH = 0 | Halbwertszeit = 211.100 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,294 | Zerfallstyp1ZP = [[Ruthenium|<sup>99</sup>Ru]] }} | NMREigenschaften = }} {{Wälle|Angoawe=<references/>}} 8ohprjpe0jf27v96e96wzdevx00t91q 0 935 103308 98985 2013-03-07T23:34:03Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 94 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1086]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSRU.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Ruthenium | Symbol = Ru | Ordnungszahl = 44 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 8 | Periode = 5 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk wiet metallisk | Massenanteil = <!--- Atomar ---> | Atommasse = 101,07 | Atomradius = 130 | AtomradiusBerechnet = 178 | KovalenterRadius = 126 | VanDerWaalsRadius = - | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki> 4d<sup>7</sup>5[[S-Orbital|s]]<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 15, 1 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 710,2 | Ionisierungsenergie_2 = 1620 | Ionisierungsenergie_3 = 2747 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = hexagonoal | Dichte = 12,37 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 6,5 | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 2607 | Schmelzpunkt_C = 2334 | Siedepunkt_K = 4423 | Siedepunkt_C = 4150 | MolaresVolumen = 8,17 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 595 | Schmelzwärme = 24 | Dampfdruck = 1,4 | RefTempDampfdruck_K = 2523 | Schallgeschwindigkeit = 5970 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 238 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 13,7 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 117 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 2, 3, '''4''', 6, 8 | Oxide = | Basizität = licht [[Süüre|suur]] | Normalpotential = | Elektronegativität = 2,2 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F}} | R = {{R-Sätze|11}} | S = {{S-Sätze|16|22|24/25}} <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ru | Massenzahl = 94 | NH = 0 | Halbwertszeit = 51,8 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,593 | Zerfallstyp1ZP = [[Technetium|<sup>94</sup>Te]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ru | Massenzahl = 95 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,643 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,572 | Zerfallstyp1ZP = [[Technetium|<sup>95</sup>Te]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ru | Massenzahl = 96 | NH = 5,52 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ru | Massenzahl = 97 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,9 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,115 | Zerfallstyp1ZP = [[Technetium|<sup>97</sup>Te]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ru | Massenzahl = 98 | NH = 1,88 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ru | Massenzahl = 99 | NH = 12,7 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ru | Massenzahl = 100 | NH = 12,6 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ru | Massenzahl = 101 | NH = 17,0 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ru | Massenzahl = 102 | NH = '''31,6''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ru | Massenzahl = 103 | NH = 0 | Halbwertszeit = 39,26 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,763 | Zerfallstyp1ZP = [[Rhodium|<sup>103</sup>Rh]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ru | Massenzahl = 104 | NH = 18,7 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ru | Massenzahl = 105 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4,44 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 1,917 | Zerfallstyp1ZP = [[Rhodium|<sup>105</sup>Rh]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ru | Massenzahl = 106 | NH = 0 | Halbwertszeit = 373,59 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 3,54 | Zerfallstyp1ZP = [[Rhodium|<sup>106</sup>Rh]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Ru | Massenzahl_1 = 99 | Kernspin_1 = -3/2 | Gamma_1 = 9,068 · 10<sup>6</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,000195 | Larmorfrequenz_1 =6,78 | Massenzahl_2 = 101 | Kernspin_2 = -5/2 | Gamma_2 = 1,322 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2 = 0,00141 | Larmorfrequenz_2 = 9,88 }} }} qg0l1i10rwplbk4ezxkgh9zc2sg9d45 0 936 103309 100389 2013-03-07T23:34:17Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 97 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1087]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSRH.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Rhodium | Symbol = Rh | Ordnungszahl = 45 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 9 | Periode = 5 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk wiet metallisk | Massenanteil = <!--- Atomar ---> | Atommasse = 102,90550 | Atomradius = 135 | AtomradiusBerechnet = 173 | KovalenterRadius = 135 | VanDerWaalsRadius = - | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki> 4d<sup>8</sup> 5[[S-Orbital|s]]<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 16, 1 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 719,7 | Ionisierungsenergie_2 = 1740 | Ionisierungsenergie_3 = 2997 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = kubisk flächenzentrierd | Dichte = 12,45 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 6 | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 2237 | Schmelzpunkt_C = 1964 | Siedepunkt_K = 3968 | Siedepunkt_C = 3695 | MolaresVolumen = 8,28 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 493 | Schmelzwärme = 21,5 | Dampfdruck = 0,633 | RefTempDampfdruck_K = 2239 | Schallgeschwindigkeit = 4700 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 242,0 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 21,1 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 150 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 0, '''+1''', +2, '''+3''', +4 | Oxide = Rh<sub>2</sub>O | Basizität = [[amphoter]] | Normalpotential = 0,758 [[Volt|V]] (Rh<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Rh) | Elektronegativität = 2,28 | Gefahrensymbole = '''Pulver'''</br>{{Gefahrensymbole|F}}<ref name="BGIA">[http://www.hvbg.de/d/bia/gestis/stoffdb/index.html BGIA-Gestis Gefahrstoffdatenbank] (nur Pulver, komp. Metall ohne R/S-Sätze)</ref> | R = {{R-Sätze|11}}<ref name="BGIA"/> | S = {{S-Sätze|16|22|24/25}}<ref name="BGIA"/> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rh | Massenzahl = 99 | NH = 0 | Halbwertszeit = 16,1 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,103 | Zerfallstyp1ZP = [[Ruthenium|<sup>99</sup>Ru]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rh | Massenzahl = 100 | NH = 0 | Halbwertszeit = 20,8 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 3,630 | Zerfallstyp1ZP = [[Ruthenium|<sup>100</sup>Ru]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rh | Massenzahl = 101 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,3 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,542 | Zerfallstyp1ZP = [[Ruthenium|<sup>101</sup>Ru]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Rh | Massenzahl = 102 | NH = 0 | Halbwertszeit = 207 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,323 | Zerfallstyp1ZP = [[Ruthenium|<sup>102</sup>Ru]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp2ZE = 1,150 | Zerfallstyp2ZP = [[Palladium|<sup>102</sup>Pd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Rh | Massenzahl = 102[[Metastabiler Zustand|m]] | NH = 0 | Halbwertszeit = ~2,9 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,464 | Zerfallstyp1ZP = [[Ruthenium|<sup>102</sup>Ru]] | Zerfallstyp2ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp2ZE = 0,141 | Zerfallstyp2ZP = <sup>102</sup>Ru }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Rh | Massenzahl = 103 | NH = '''100''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Rh | Massenzahl = 104 | NH = 0 | Halbwertszeit = 42,3 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 2,441 | Zerfallstyp1ZP = [[Palladium|<sup>104</sup>Pd]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 1,141 | Zerfallstyp2ZP = [[Ruthenium|<sup>104</sup>Ru]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rh | Massenzahl = 105 | NH = 0 | Halbwertszeit = 35,36 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,567 | Zerfallstyp1ZP = [[Palladium|<sup>105</sup>Pd]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Rh | Massenzahl_1 = 103 | Kernspin_1 = -1/2 | Gamma_1 = 8,419 · 10<sup>6</sup> | Empfindlichkeit_1 = 3,11 · 10<sup>-5</sup> | Larmorfrequenz_1 = 6,29 }} }} '''Rhodium''' is n Uurgongsmetall. == Wällen == <references/> db45omudfp3wbjr5dy892321mhqt6ir 0 937 103310 100551 2013-03-07T23:34:31Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 98 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1089]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSPD.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Palladium | Symbol = Pd | Ordnungszahl = 46 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 10 | Periode = 5 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk, wiet, metallisk | Massenanteil = 1 · 10<sup>-6</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 106,42 | Atomradius = 140 | AtomradiusBerechnet = 169 | KovalenterRadius = 131 | VanDerWaalsRadius = 163 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki> 4d<sup>10</sup>5s<sup>0</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 18, 0 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 804,4 | Ionisierungsenergie_2 = 1870 | Ionisierungsenergie_3 = 3177 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = kubisk flächenzentrierd | Dichte = 12,023 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 1828,05 | Schmelzpunkt_C = 1554,90 | Siedepunkt_K = 3236 | Siedepunkt_C = 3125 | MolaresVolumen = 8,56 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 357 | Schmelzwärme = 17,6 | Dampfdruck = 1,33 | RefTempDampfdruck_K = 1825 | Schallgeschwindigkeit = 3070 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 244 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 9,5 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 71,8 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 0, '''+2''', +4 | Oxide = PdO | Basizität = licht [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = 0,915 [[Volt|V]] (Pd<sup>2+</sup> + 2e<sup>-</sup> → Pd) | Elektronegativität = 2,20 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F|Xi}} | R = {{R-Sätze|11|36/37/38}} | S = {{S-Sätze|7/9|16|26|36}} <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pd | Massenzahl = 100 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,63 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,363 | Zerfallstyp1ZP = [[Rhodium|<sup>100</sup>Rh]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pd | Massenzahl = 101 | NH = 0 | Halbwertszeit = 8,47 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,980 | Zerfallstyp1ZP = [[Rhodium|<sup>101</sup>Rh]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Pd | Massenzahl = 102 | NH = 1,02 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pd | Massenzahl = 103 | NH = 0 | Halbwertszeit = 16,991 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,543 | Zerfallstyp1ZP = [[Rhodium|<sup>103</sup>Rh]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Pd | Massenzahl = 104 | NH = 11,14 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Pd | Massenzahl = 105 | NH = 22,33 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Pd | Massenzahl = 106 | NH = 27,33 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pd | Massenzahl = 107 | NH = 0 | Halbwertszeit = 6,5 · 10<sup>6</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,033 | Zerfallstyp1ZP = [[Silber|<sup>107</sup>Ag]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Pd | Massenzahl = 108 | NH = 26,46 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pd | Massenzahl = 109 | NH = 0 | Halbwertszeit = 13,7012 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 1,116 | Zerfallstyp1ZP = [[Silber|<sup>109</sup>Ag]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Pd | Massenzahl = 110 | NH = 11,72 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pd | Massenzahl = 111 | NH = 0 | Halbwertszeit = 23,4 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 2,190 | Zerfallstyp1ZP = [[Silber|<sup>111</sup>Ag]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pd | Massenzahl = 112 | NH = 0 | Halbwertszeit = 21,03 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,288 | Zerfallstyp1ZP = [[Silber|<sup>112</sup>Ag]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Pd | Massenzahl_1 = 105 | Kernspin_1 = -5/2 | Gamma_1 = 1,224 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,00112 | Larmorfrequenz_1 =9,15 }} }} '''Palladium''' een [[chemisk Element]] mäd dät [[Elementsymbol]] Pd un ju [[Oardengstoal]] 46. Dät säildene säälwerwiete [[Uurgongsmetall]] tält tou do [[Platinmetalle]], in dät [[Periodensystem]] stoant dät in ju [[Periode-5-Element|5. Periode]] un dän 10. Koppel <small>düütsk: 10. Gruppe</small> (aleer Deel fon dän 8. Ieuwenkoppel af Nikkelkoppel). Dät lät in't chemiske Ferhoolden liekhaftich as [[Platin]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Katalysator]] bhffd0js9ff24h6v9clujkqjtwb4c1w 0 938 103311 93274 2013-03-07T23:34:46Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 143 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1090]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSAG.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Säälwer | Symbol = Ag | Ordnungszahl = 47 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 11 | Periode = 5 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = wietglansjend, metallisk | Massenanteil = 1 · 10<sup>−5</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 107,8682 | Atomradius = 160 | AtomradiusBerechnet = 165 | KovalenterRadius = 153 | VanDerWaalsRadius = 172 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki>4d<sup>10</sup>5[[S-Orbital|s]]<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 18, 1 | Austrittsarbeit = 4,3 | Ionisierungsenergie_1 = 731,0 | Ionisierungsenergie_2 = 2070 | Ionisierungsenergie_3 = 3361 | Ionisierungsenergie_4 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = kubisk flächenzentrierd | Dichte = 10,49 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 2,5 | Magnetismus = diamagnetisk | Schmelzpunkt_K = 1234,93 | Schmelzpunkt_C = 961,78 | Siedepunkt_K = 2435 | Siedepunkt_C = 2162 | MolaresVolumen = 10,27 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 250,58 | Schmelzwärme = 11,3 | Dampfdruck = 0,34 | RefTempDampfdruck_K = 1234 | Schallgeschwindigkeit= ~3600 ([[Longitudinalwelle|long.]]), ~1600 ([[Transversalwelle|trans.]])<br /> | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= 293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 232 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 62 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 429 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = '''+1''', +2, +3 | Oxide = Ag<sub>2</sub>O, Ag<sub>2</sub>O<sub>2</sub> (oft falsch AgO), Ag<sub>3</sub>O<sub>4</sub>, Ag<sub>2</sub>O<sub>3</sub> | Basizität = [[amphoter]] | Normalpotential = 0,7996 [[Volt|V]] (Ag<sup>+</sup> + e<sup>−</sup> → Ag) | Elektronegativität = 1,93 | Gefahrensymbole = (kein Gefahrensymbol) | R = {{R-Sätze|-}} | S = {{S-Sätze|-}} <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ag | Massenzahl = 105 | NH = 0 | Halbwertszeit = 41,29 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,346 | Zerfallstyp1ZP = [[Palladium|<sup>105</sup>Pd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Ag | Massenzahl = 106 | NH = 0 | Halbwertszeit = 23,96 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,965 | Zerfallstyp1ZP = [[Palladium|<sup>106</sup>Pd]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp2ZE = 0,195 | Zerfallstyp2ZP = [[Cadmium|<sup>106</sup>Cd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Ag | Massenzahl = 106[[Metastabiler Zustand|m]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 8,28 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 3,055 | Zerfallstyp1ZP = [[Palladium|<sup>106</sup>Pd]] | Zerfallstyp2ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp2ZE = 0,090 | Zerfallstyp2ZP = <sup>106</sup>Ag }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ag | Massenzahl = 107 | NH = '''51,839''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Ag | Massenzahl = 108 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,37 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,649 | Zerfallstyp1ZP = [[Cadmium|<sup>108</sup>Cd]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 1,918 | Zerfallstyp2ZP = [[Palladium|<sup>108</sup>Pd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Ag | Massenzahl = 108[[Metastabiler Zustand|m]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 418 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,027 | Zerfallstyp1ZP = [[Palladium|<sup>108</sup>Pd]] | Zerfallstyp2ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp2ZE = 0,109 | Zerfallstyp2ZP = <sup>108</sup>Ag }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ag | Massenzahl = 109 | NH = 48,161 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Ag | Massenzahl = 110 | NH = 0 | Halbwertszeit = 24,6 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 2,892 | Zerfallstyp1ZP = [[Cadmium|<sup>110</sup>Cd]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 0,893 | Zerfallstyp2ZP = [[Palladium|<sup>110</sup>Pd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Ag | Massenzahl = 110[[Metastabiler Zustand|m]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 249,79 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 3,010 | Zerfallstyp1ZP = [[Cadmium|<sup>110</sup>Cd]] | Zerfallstyp2ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp2ZE = 0,118 | Zerfallstyp2ZP = <sup>110</sup>Ag }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ag | Massenzahl = 111 | NH = 0 | Halbwertszeit = 7,45 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,037 | Zerfallstyp1ZP = [[Cadmium|<sup>111</sup>Cd]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Ag | Massenzahl_1 = 107 | Kernspin_1 = −1/2 | Gamma_1 = 1,082 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 6,62 · 10<sup>−5</sup> | Larmorfrequenz_1 = 8,09 | Massenzahl_2 = 109 | Kernspin_2 = –1/2 | Gamma_2 = 1,244 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2 = 0,000101 | Larmorfrequenz_2 = 9,3 }} }} n42lbkjr4lpbh1d1y0aq5ati34glmvq 0 939 103312 98979 2013-03-07T23:35:01Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 100 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1091]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSCD.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Cadmium | Symbol= Cd | Ordnungszahl= 48 | Massenzahl= 64 | Serie= [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 12 | Periode = 5 | Block= d | Serienfarbe= LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen=säälwersk gries metallisk | Massenanteil=3 · 10<sup>-5</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse= 112,411 | Atomradius= 155 | AtomradiusBerechnet=161 | KovalenterRadius= 148 | VanDerWaalsRadius= 158 | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki> 4d<sup>10</sup> 5s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau=2, 8, 18, 18, 2 | Austrittsarbeit=4,07 | Ionisierungsenergie_1=867,8 | Ionisierungsenergie_2=1631,4 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand=fääst | Magnetismus=- | Modifikationen=- | Kristallstruktur=hexagonoal | Dichte=8,65 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte=2 | Schmelzpunkt_K=594,22 | Schmelzpunkt_C=321,07 | Siedepunkt_K=1040 | Siedepunkt_C=767 | MolaresVolumen=13,00 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme=100 | Schmelzwärme=6,192 | Dampfdruck=14,8 | RefTempDampfdruck_K=597 | Schallgeschwindigkeit=2310 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K=293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 233 | ElektrischeLeitfähigkeit= 13,8 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit= 96,8 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 2 | Oxide= CdO | Basizität=licht [[Basen (Chemie)|basisk]] | Normalpotential= -0,403 [[Volt|V]] (Cd<sup>2+</sup> + 2e<sup>-</sup> → Cd) | Elektronegativität= 1,69 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = <br />{{Gefahrensymbole|T+|F|N}} (F jält bloot foar ju nit stabilisierde Foarm) | R = {{R-Sätze|45|E26|E48/23/25|17|50/53|62|63|68}} (nit stabilisierd) <br /> R: {{R-Sätze|45|E26|E48/23/25|50/53|62|63|68}} ([[phlegmatisierd]]) | S = {{S-Sätze|7/8|43|45|53|60|61}} (nit stabilisierd)<br /> S: {{S-Sätze|45|53|60|61}} (phlegmatisierd) <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cd | Massenzahl = 104 | NH = 0 | Halbwertszeit = 57,7 [[Minute|m]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,137 | Zerfallstyp1ZP = [[Silber|<sup>104</sup>Ag]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cd | Massenzahl = 105 | NH = 0 | Halbwertszeit = 55,5 [[Minute|m]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,739 | Zerfallstyp1ZP = [[Silber|<sup>105</sup>Ag]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Cd | OZ = 48 | Massenzahl = 106 | NH = 1,25 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cd | Massenzahl = 107 | NH = 0 | Halbwertszeit = 6,50 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,417 | Zerfallstyp1ZP = [[Silber|<sup>107</sup>Ag]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Cd | OZ = 48 | Massenzahl = 108 | NH = 0,89 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cd | Massenzahl = 109 | NH = 0 | Halbwertszeit = 462,6 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,214 | Zerfallstyp1ZP = [[Silber|<sup>109</sup>Ag]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Cd | OZ = 48 | Massenzahl = 110 | NH = 12,49 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Cd | OZ = 48 | Massenzahl = 111 | NH = 12,8 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Cd | OZ = 48 | Massenzahl = 112 | NH = 24,13 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cd | Massenzahl = 113 | NH = 12,22 | Halbwertszeit = 7,7 · 10<sup>15</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,316 | Zerfallstyp1ZP = [[Indium|<sup>113</sup>In]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cd | Massenzahl = 113 | NH = 0 | Halbwertszeit = 14,1 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,580 | Zerfallstyp1ZP = [[Indium|<sup>113</sup>In]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Cd | OZ = 48 | Massenzahl = 114 | NH = '''28,73''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cd | Massenzahl = 115 | NH = 0 | Halbwertszeit = 53,46 h | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 1,446 | Zerfallstyp1ZP = [[Indium|<sup>115</sup>In]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Cd | OZ = 48 | Massenzahl = 116 | NH = 7,49 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cd | Massenzahl = 117 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,49 h | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 2,516 | Zerfallstyp1ZP = [[Indium|<sup>117</sup>In]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cd | Massenzahl = 118 | NH = 0 | Halbwertszeit = 50,3 min | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,520 | Zerfallstyp1ZP = [[Indium|<sup>118</sup>In]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol=Cd | Massenzahl_1=111 | Kernspin_1=-1/2 | Gamma_1=5,673 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1=0,00954 | Larmorfrequenz_1=42,4 | Massenzahl_2=113 | Kernspin_2=-1/2 | Gamma_2=5,934 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2=0,0109 | Larmorfrequenz_2=44,4 }} }} 1v6k5zgv009zh4w880b4u6rzz3kfxrf 0 940 103313 100731 2013-03-07T23:35:15Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 97 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1094]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSIN.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Indium | Symbol = In | Ordnungszahl = 49 | Serie = [[Metalle]] | Gruppe = 13 | Periode = 5 | Block = p | Serienfarbe = DarkGray <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk glansjend gries | Massenanteil = 1 · 10<sup>−5</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 114,818 | Atomradius = 155 | AtomradiusBerechnet = 156 | KovalenterRadius = 144 | VanDerWaalsRadius = 193 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki> 4[[D-Orbital|d]]<sup>10</sup>5[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup>5[[P-Orbital|p]]<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 18, 3 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 558,3 | Ionisierungsenergie_2 = 1820,7 | Ionisierungsenergie_3 = 2704 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = een | Kristallstruktur = [[Tetragonales Kristallsystem|tetragonoal]] | Dichte = 7,31 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 1,2 | Magnetismus = [[Paramagnetismus|paramagnetisk]] | Schmelzpunkt_K = 429,7485<ref name="ITS-90">H. Preston-Thomas, ''The International Temperature Scale of 1990'' (ITS-90) in: Metrologia, 1990, 27,3–10</ref> | Schmelzpunkt_C = 156,5985 | Siedepunkt_K = 2345 | Siedepunkt_C = 2072 | MolaresVolumen = 15,76 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 231,8<ref>John A. Dean, Norbert A. Lange: ''Lange’s handbook of chemistry''. 15. Aufl. McGraw-Hill, New York, NY 1999, ISBN 0-07-016384-7; Section 6, Thermodynamic Properties; Table 6.4.</ref> | Schmelzwärme = 3,26 | Dampfdruck = 1 | RefTempDampfdruck_K = 1196<ref>Kapitel vo D. Stull in: Dwight E. Gray (Hrsg.): ''American Institute of Physics handbook''. 3. Aufl. McGraw-Hill, New York 1972, ISBN 0-07-001485-X</ref> | Schallgeschwindigkeit = 1215 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 233 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 12,5 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 81,6 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = '''3''', 1 | Oxide = | Basizität = [[amphoter]] | Normalpotential = −0,343 [[Volt|V]] (In<sup>3+</sup> + 3e<sup>−</sup> → In) | Elektronegativität = 1,78 | Gefahrensymbole = '''Pulver'''</br> {{Gefahrensymbole|F}}<ref name="BGIA GESTIS">{{GESTIS|Name=Indium–Pulver |ZVG= |CAS= 7440-74-6 |Datum=12.9.2007 }}</ref> | R = {{R-Sätze|11}}<ref name="BGIA GESTIS"/> | S = {{S-Sätze|9|16|29|33}}<ref name="BGIA GESTIS"/> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = In | Massenzahl = 113 | NH = 4,3 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = In | Massenzahl = 114 | NH = 0 | Halbwertszeit = 71,9 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,989 | Zerfallstyp1ZP = [[Zinn|<sup>114</sup>Sn]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 1,452 | Zerfallstyp2ZP = [[Cadmium|<sup>114</sup>Cd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = In | Massenzahl = 115 | NH = '''95,7''' | Halbwertszeit = 4,41 · 10<sup>14</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,495 | Zerfallstyp1ZP = [[Zinn|<sup>115</sup>Sn]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = In | Massenzahl_1 = 113 | Kernspin_1 = 9/2 | Gamma_1 = 5,8845 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,0151 | Larmorfrequenz_1 = 21,87 | Massenzahl_2 = 115 | Kernspin_2 = 9/2 | Gamma_2 = 5.8972 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2 = 0,271 | Larmorfrequenz_2 = 38,86 }} }} 0vsocmcrl125d4zm3c8trkicbmk5d53 0 941 110183 105573 2014-11-02T23:26:23Z Faolin42 3518 Commonscat on left wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSSN.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Tin | Symbol = Sn | Ordnungszahl = 50 | Serie = [[Metalle]] ([[Koolestofgruppe]]) | Gruppe = 14 | Periode = 5 | Block = p | Serienfarbe = DarkGray <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk glansjend gries | Massenanteil = 3 · 10<sup>-3</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 118,710 | Atomradius = 145 | AtomradiusBerechnet = 145 | KovalenterRadius = 141 | VanDerWaalsRadius = 213 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki> 4[[D-Orbital|d]]<sup>10</sup>5[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup>5p<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 18, 4 | Austrittsarbeit = 4,38 | Ionisierungsenergie_1 = 708,6 | Ionisierungsenergie_2 = 1411,8 | Ionisierungsenergie_3 = 2943,0 | Ionisierungsenergie_4 = 3930,3 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = tetragonoal | Dichte = 7,31 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 1,5 | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 505,08 | Schmelzpunkt_C = 231,93 | Siedepunkt_K = 2875 | Siedepunkt_C = 2601,85 | MolaresVolumen = 16,29 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 295,8 | Schmelzwärme = 7,029 | Dampfdruck = 5,78 · 10<sup>-21</sup> | RefTempDampfdruck_K = 505 | Schallgeschwindigkeit = 2500 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 228 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 9,17 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 66,6 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = (-4) '''4''', 2 | Oxide = | Basizität = [[amphoter]] | Normalpotential = -0,138 [[Volt|V]] (Sn<sup>2+</sup> + 2e<sup>-</sup> → Sn) | Elektronegativität = 1,96 | RL 67/548/EWG = Nein | Gefahrensymbole = '''Pulwer'''<br />{{Gefahrensymbole|Xn}}<br /> | R = {{R-Sätze|40}} (Pulwer)<ref name="alfa-SDB">[http://www.alfa-chemcat.com/daten_msds/D/11013_-_D.pdf Sicherheitsdatenblatt (alfa-aesar)] (in kompakter Form: keine R/S-Sätze)</ref> | S = {{S-Sätze|36/37}}(Pulwer)<ref name="alfa-SDB"/> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sn | Massenzahl = 112 | NH = 0,97 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 113 | Symbol= Sn | NH= 0 | Halbwertszeit= 115,09 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 1,036 | Zerfallstyp1ZP= [[Indium|<sup>113</sup>In]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sn | Massenzahl = 114 | NH = 0,65 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sn | Massenzahl = 115 | NH = 0,34 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sn | Massenzahl = 116 | NH = 14,54 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sn | Massenzahl = 117 | NH = 7,68 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sn | Massenzahl = 118 | NH = 24,23 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sn | Massenzahl = 119 | NH = 8,59 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sn | Massenzahl = 120 | NH = '''32,59''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sn | Massenzahl = 121 | NH = 0 | Halbwertszeit = 27,06 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,388 | Zerfallstyp1ZP = [[Antimon|<sup>121</sup>Sb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Sn | Massenzahl = 121[[Metastabiler Zustand|meta]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 55 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp1ZE = 0,006 | Zerfallstyp1ZP = <sup>121</sup>Sn | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp2ZE = 0,394 | Zerfallstyp2ZP = [[Antimon|<sup>121</sup>Sb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sn | Massenzahl = 122 | NH = 4,63 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sn | Massenzahl = 123 | NH = 0 | Halbwertszeit = 129,2 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,404 | Zerfallstyp1ZP = [[Antimon|<sup>123</sup>Sb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sn | Massenzahl = 124 | NH = 5,6 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sn | Massenzahl = 125 | NH = 0 | Halbwertszeit = 9,64 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 2,364 | Zerfallstyp1ZP = [[Antimon|<sup>125</sup>Sb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sn | Massenzahl = 126 | NH = 0 | Halbwertszeit = ~230.000 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,380 | Zerfallstyp1ZP = [[Antimon|<sup>126</sup>Sb]] }} | NMREigenschaften = <!---{{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Sn | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }}---> }} == References == <references/> {{Commonscat}} nq0yrgaaz78yww30iheb05jo81ji1y1 0 942 103315 100648 2013-03-07T23:35:44Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 105 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1099]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSSB.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Antimon | Symbol = Sb | Ordnungszahl = 51 | Serie = [[Hoolichmetalle]] | Gruppe = 15 | Periode = 5 | Block = p | Serienfarbe = Peru <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk glansjend gries | Massenanteil = 7 · 10<sup>-5</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 121,750 | Atomradius = 145 | AtomradiusBerechnet = 133 | KovalenterRadius = 138 | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki> 4[[D-Orbital|d]]<sup>10</sup>5[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup>5p<sup>3</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 18, 5 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 834 | Ionisierungsenergie_2 = 1594,9 | Ionisierungsenergie_3 = 2440 | Ionisierungsenergie_4 = 4260 | Ionisierungsenergie_5 = 5400 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = rhomboedrisk | Dichte = 6,697 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 3 | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 903,78 | Schmelzpunkt_C = 630,63 | Siedepunkt_K = 1860 | Siedepunkt_C = 1587 | MolaresVolumen = 18,19 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 77,14 | Schmelzwärme = 19,87 | Dampfdruck = 2,49 · 10<sup>-9</sup> | RefTempDampfdruck_K = 6304 | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = 210 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 2,88 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 24,3 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = -3, 1(?), '''3''', 5 | Oxide = | Basizität = licht [[Süüre|suur]] | Normalpotential = 0,152 [[Volt|V]] (Sb<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Sb) | Elektronegativität = 2,05 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|Xi}}<ref name="alfa-SDB"/> | R = {{R-Sätze|36/37/38}}<ref name="alfa-SDB">[http://www.alfa-chemcat.com/daten_msds/D/14640_-_D.pdf Sicherheitsdatenblatt (alfa-aesar)]</ref> | S = {{S-Sätze|26|37}}<ref name="alfa-SDB"/> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sb | Massenzahl = 119 | NH = 0 | Halbwertszeit = 38,19 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,594 | Zerfallstyp1ZP = [[Zinn|<sup>119</sup>Sn]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sb | Massenzahl = 120 | NH = 0 | Halbwertszeit = 5,76 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,681 | Zerfallstyp1ZP = [[Zinn|<sup>120</sup>Sn]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sb | Massenzahl = 121 | NH = '''57,36''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Sb | Massenzahl = 122 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,7238 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,979 | Zerfallstyp1ZP = [[Tellur|<sup>122</sup>Te]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 1,620 | Zerfallstyp2ZP = [[Zinn|<sup>122</sup>Sn]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sb | Massenzahl = 123 | NH = 42,64 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sb | Massenzahl = 124 | NH = 0 | Halbwertszeit = 60,20 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 2,905 | Zerfallstyp1ZP = [[Tellur|<sup>124</sup>Te]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sb | Massenzahl = 125 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,7582 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,767 | Zerfallstyp1ZP = [[Tellur|<sup>125</sup>Te]] }} | NMREigenschaften = <!---- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Sb | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ----> }} l6zn47i19985gyczp6ybldp1fkmzmxs 0 943 119072 103316 2020-04-08T12:17:24Z Minorax 10286 fix lint error wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSTE.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Tellur | Symbol = Te | Ordnungszahl = 52 | Serie = [[Hoolichmetalle]] | Gruppe = 16 | Periode = 5 | Block = p | Serienfarbe = Peru <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwerwiet, metallisk glansjend | Massenanteil = 1 · 10<sup>−6</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 127,60 | Atomradius = 140 | AtomradiusBerechnet = 123 | KovalenterRadius = 135 | VanDerWaalsRadius = 206 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki>4[[D-Orbital|d]]<sup>10</sup>5[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup>5[[P-Orbital|p]]<sup>4</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 18, 6 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 869,3 | Ionisierungsenergie_2 = 1790 | Ionisierungsenergie_3 = 2698 | Ionisierungsenergie_4 = 3610 | Ionisierungsenergie_5 = 5668 | Ionisierungsenergie_6 = 6820 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = [[Festkörper|fääst]] | Modifikationen = [[Kristall|kristallin]] un [[Amorphes Material|amorph]]<br />Hoochdrukmodifikatione (kristallin) | Kristallstruktur = [[Trigonales Kristallsystem|trigonoal]] | Dichte = 6,24 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 2,25 | Magnetismus = unmagnetisk | Schmelzpunkt_K = 722,66 | Schmelzpunkt_C = 449,51 | Siedepunkt_K = 1263 | Siedepunkt_C = 990 | MolaresVolumen = 20,46 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 52,55 | Schmelzwärme = 17,49 | Dampfdruck = 23,1 | RefTempDampfdruck_K = 272,65 | Schallgeschwindigkeit = 2610 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 202 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 0,005 | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 2,35 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = '''−2''', (±1), 2, '''4''', 6 | Oxide = [[Tellurdioxid|TeO<sub>2</sub>]], TeO<sub>3</sub> | Basizität = licht [[Süüre|suur]] | Normalpotential = −1,143 [[Volt|V]] (Te + 2e<sup>−</sup> → Te<sup>2−</sup>) | Elektronegativität = 2,1 | RL 67/548/EWG = Nein | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|T}}<ref name="SD">Sicherheitsdatenblatt der Alfa Aesar GmbH gemäß 91/155/EWG für [http://www.alfa-chemcat.com/daten_msds/D/11076_-_D.pdf Tellur (Stücke)] und [http://www.alfa-chemcat.com/daten_msds/D/43960_-_D.pdf Tellurpulver]. Die R-Sätze 36/37/38 und S-Sätze 26 und 37 gelten nur für Tellurpulver.</ref></div> | R = {{R-Sätze|25|36/37/38}}<ref name="SD"/> | S = {{S-Sätze|20|26|36/37|45}}<ref name="SD"/> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Te | Massenzahl = 120 | NH = 0,096 | Halbwertszeit = 2,2 · 10<sup>16</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,701 | Zerfallstyp1ZP = [[Zinn|<sup>120</sup>Sn]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Te | Massenzahl = 121 | NH = 0 | Halbwertszeit = 16,78 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,040 | Zerfallstyp1ZP = [[Antimon|<sup>121</sup>Sb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Te | Massenzahl = 121[[Metastabiler Zustand|meta]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 154 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp1ZE = 0,294 | Zerfallstyp1ZP = <sup>121</sup>Te | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 1,334 | Zerfallstyp2ZP = [[Antimon|<sup>121</sup>Sb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Te | Massenzahl = 122 | NH = 2,603 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Te | Massenzahl = 123 | NH = 0,908 | Halbwertszeit = >1 · 10<sup>13</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,051 | Zerfallstyp1ZP = [[Antimon|<sup>123</sup>Sb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Te | Massenzahl = 124 | NH = 4,816 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Te | Massenzahl = 125 | NH = 7,139 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Te | Massenzahl = 126 | NH = 18,952 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Te | Massenzahl = 127 | NH = 0 | Halbwertszeit = 9,35 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,698 | Zerfallstyp1ZP = [[Iod|<sup>127</sup>I]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Te | Massenzahl = 127[[Metastabiler Zustand|meta]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 109 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp1ZE = 0,088 | Zerfallstyp1ZP = <sup>127</sup>Te | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp2ZE = 0,786 | Zerfallstyp2ZP = [[Iod|<sup>127</sup>I]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Te | Massenzahl = 128 | NH = 31,687 | Halbwertszeit = 7,2 · 10<sup>24</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,867 | Zerfallstyp1ZP = [[Xenon|<sup>128</sup>Xe]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Te | Massenzahl = 129 | NH = 0 | Halbwertszeit = 69,6 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,498 | Zerfallstyp1ZP = [[Iod|<sup>129</sup>I]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Te | Massenzahl = 129[[Metastabiler Zustand|meta]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 33,6 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp1ZE = 0,106 | Zerfallstyp1ZP = <sup>129</sup>Te | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp2ZE = 1,604 | Zerfallstyp2ZP = [[Iod|<sup>129</sup>I]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Te | Massenzahl = 130 | NH = '''33,799''' | Halbwertszeit = 7,9 · 10<sup>20</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 2,528 | Zerfallstyp1ZP = [[Xenon|<sup>130</sup>Xe]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Te | Massenzahl_1 = 123 | Kernspin_1 = <sup>1</sup>/<sub>2</sub><ref name="Harris">[http://www.iupac.org/publications/pac/2001/pdf/7311x1795.pdf R. K. Harris, E. D. Becker, S. M. Cabral de Menezes, R. Goodfellow, P. Granger: ''NMR Nomenclature. Nuclear spin properties and conventions for chemical shifts (IUPAC Recommendations 2001).'' In: ''Pure Applied Chemistry.'' Bd. 73, Nr. 11, 2001, S. 1795–1818.]</ref> | Gamma_1 = −7,059&nbsp;·&nbsp;10<sup>7</sup><ref name="Harris"/> | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = | Massenzahl_2 = 125 | Kernspin_2 = <sup>1</sup>/<sub>2</sub><ref name="Harris"/> | Gamma_2 = −8,510&nbsp;·&nbsp;10<sup>7</sup><ref name="Harris"/> | Empfindlichkeit_2 = | Larmorfrequenz_2 = }} }} '''Tellur''' (latiensk ''tellurium'' is n [[chemisk Element]] mäd Symbol '''Te''' un [[Atomnummer]] 52. Dät is n säälwergries [[Metalloid]]. == Äntdäkkenge == Tellur is [[1782]] äntdäkt fon dän aastrieksk-ungarisken Wietenskupper [[Franz Joseph Müller von Reichenstein]]. Säkstien Jiere leeter, in [[1798]], wuud dät fon [[Martin Heinrich Klaproth]] toun eersten Moal isolierd un kreech dät sin Noome. Die Noome ''Tellurium'' kumt häär fon dät [[latien]]ske ''[[Tellus (Goddin)|Tellus]]'', wät ''Äide'' hat.<ref name = CRC>{{cite book |title = CRC Handbook of Chemistry and Physics |author = C. R. Hammond |publisher = CRC Press |pages = B-36 |edition = 56}}</ref> == Anweendengen == Ätter do [[1960-1969|säkstiger Jieren 60]] wuud Tellur aal oafter ferwoand in thermo-elektriske Reewen un fräi mechenisk beoarbaideden [[Stäil]]. Tellur wäd maast ferwoand in [[Legierenge]]n mäd uur [[Metall]]e. Dät wäd an [[Lood (Element)|Lood]] bietouföiged uum dät Metal wät stäärker tou moakjen un beständiger juun [[Swieuelsüüre]]. Wan Tellur bietouföiged wäd an rustfräien [[Stäi]], is dät lichter beoarbaidboar.<ref name = CRC/> Uur Anweendengen sunt: * In ju [[Keramik|keramiske]] Industrie.<ref name = CRC/> * In Kombination mäd [[Bismut]] wäd dät in thermoelektriske Reewen ferwoand.<ref name = CRC/> * Däat wäd bietouföiged an [[Gusiersen]], uum ju Köilenge un deermäd do mechaniske Oainskuppe fon dät kloore Produkt tou be-ienfloudjen.<ref name = CRC/><ref name = nedtgeneesk>{{cite journal |journal = Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde |title = Foetor ex ore |author = M. C. van Gemeren |date = 27 januari 1962 |pages = p. 176 |volume = 106 |issue = I 4 |url = http://www.ntvg.nl/publicatie/de-gevaren-van-uitwendig-sulfa-gebruik/pdf |accessdate = 23 juli 2011}}</ref> * Tellur wäd in Ferbiendenge mäd [[Cadmium]] ferwoand in wäkke [[Solarzelle]]n. == Bemäärkenswäide Oainskuppe == In [[kristall]]ine Foarm is Tellur säälwerwiet un in skeene Foarm häd dät n metallisken Glans. Daach is dät n bros un licht tou pulverisierjen Hoolichmetal. Tellur is n P-Typ [[Hoolichlaiter]], wierbie ju elektriske [[Laitfäiegaid]] ouhonget fon ju Gjuchte, in ju do Atome oardend sunt.<ref name = CRC/> Tellur deelt mäd [[Selen]] un [[Swieuwel]] ju Oainskup, dät ju Laitfäiegaid deerfon ouhonget, wofuul Lucht deerap ienfaalt. Smolten Tellur reagiert mäd [[Kooper]], [[Iersen]] un Stäil. In Solarzellen is Tellur gjucht effektiv foar ju Gewinnenge fon Energie. == Uutsjoon == Tellur ist n relativ säilden Element, dät bietiede fräi in ju Natuur foarkumt, oawers maast in buunenen Toustand. Ap maaste kumt dät foar as dät Mineroal [[Calaverit]]. Däs Mineroal [[Tellurit]] bestoant uut [[Telluriumdioxid]]. Ju Haudwälle fon Tellur sunt [[Snigge (Metallurgie)|Snigge]]n, do der uurichblieuwe bie ju elektrolytiske Raffination fon Kooper ==Isotope== In ju Natuur rakt dät fieuw stabile [[Isotop]]e fon Tellur. Deerou sunt sowät 30 radioaktive Isotope bekoand, oafte mäd relativ loange [[Hoolwierengstied]]e fon Millionen fon Jieren. == Giftegaid un Sicherhaid == Bolde aal Tellurferbiendengen skuulen as [[gift]]ich betrachted wäide. Oarbaidere in Jooteräie, do der litje Konzentratione (0,01 mgm<sup>-3</sup> un bietiede noch minner) fon Tellur in de Luft uutsät wieren, ärfuuren ''[[Foetor ex ore]]'', ne stäärke Omme. Sobolde Tellur bietouföiged an dät flüssige Iersen, äntstoant Teo <sub>2</sub>. Insen ienommed, wäd dit [[telluurdioxid]] in dät moanskelke Lieuwend uumesät in [[Dimethyltellurid]], Te(CH<sub>3</sub>)<sub>2</sub>. Dät wäd uur do Lungen uutskat un feruurseeket ne uunferwikselboare Knuuflok-Röäk fon de Omme, die der moorere Wieke ounhoolde kuude. <ref name = CRC/><ref name =nedtgeneesk/> . == Externe links == * {{Link International Chemical Safety Card|id=0986}} * {{Link elementinformatie|id=Te}} == Wällen == <references/> anmzapqn7stmyymrk441zbk4ygu9p1v 0 944 110289 103317 2014-12-13T21:39:43Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSI.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Iod | Symbol = I | Ordnungszahl = 53 | Serie = [[Halogene]] | Gruppe = 17 | Periode = 5 | Block = p | Serienfarbe = Khaki | Aussehen = dunkel-saangen griesk, <br />glansjend | Massenanteil = 6 · 10<sup>−6</sup> | Atommasse = 126,90447 | CAS_Nummer = 7553-56-2 | Atomradius = 140 | AtomradiusBerechnet = 115 | KovalenterRadius = 133 | VanDerWaalsRadius = 198 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki> 4d<sup>10</sup> 5s<sup>2</sup> 5p<sup>5</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 18, 7 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 1008,4 | Ionisierungsenergie_2 = 1845,9 | Ionisierungsenergie_3 = 3180 | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = 1 | Kristallstruktur = orthorhombisk | Dichte = 4,94 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = ? | Magnetismus = diamagnetisk | Schmelzpunkt_K = 386,85 | Schmelzpunkt_C = 113,70 | Siedepunkt_K = 457,4 | Siedepunkt_C = 184,20 | MolaresVolumen = 25,72 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 20,752 | Schmelzwärme = 7,824 | Dampfdruck = 41 | RefTempDampfdruck_K = 298 | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = 214,5 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = 298 | ElektrischeLeitfähigkeit = 8,0 · 10<sup>−8</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 0,449 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = | Oxidationszustände = ±1, 3, 5, 7 | Oxide = | Basizität = stäärk [[Süüre|suur]] | Normalpotential = 0,536 | Elektronegativität = 2,66 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|Xn|N}} | R = {{R-Sätze|20/21|50}} | S = {{S-Sätze|(2)|23|25|61}} | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = I | Massenzahl = 125 | NH = 0 | Halbwertszeit = 59,408 d | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,186 | Zerfallstyp1ZP = [[Tellur|<sup>125</sup>Te]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = I | Massenzahl = 126 | NH = 0 | Halbwertszeit = 13,11 d | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,155 | Zerfallstyp1ZP = [[Tellur|<sup>126</sup>Te]] | Zerfallstyp2ZM = [[Beta-Strahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp2ZE = 1,258 | Zerfallstyp2ZP = [[Xenon|<sup>126</sup>Xe]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = I | Massenzahl = 127 | NH = '''100''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = I | Massenzahl = 128 | NH = 0 | Halbwertszeit = 24,99 min | Zerfallstyp1ZM = [[Beta-Strahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 2,118 | Zerfallstyp1ZP = [[Xenon|<sup>128</sup>Xe]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 1,251 | Zerfallstyp2ZP = [[Tellur|<sup>128</sup>Te]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = I | Massenzahl = 129 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,57 · 10<sup>7</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Beta-Strahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,194 | Zerfallstyp1ZP = [[Xenon|<sup>129</sup>Xe]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = I | Massenzahl = 130 | NH = 0 | Halbwertszeit = 12,365 h | Zerfallstyp1ZM = [[Beta-Strahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 2,949 | Zerfallstyp1ZP = [[Xenon|<sup>130</sup>Xe]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = I | Massenzahl = 131 | NH = 0 | Halbwertszeit = 8,02070 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Beta-Strahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,971 | Zerfallstyp1ZP = [[Xenon|<sup>131</sup>Xe]] }} | NMREigenschaften = }} '''Iod''' ''([[Jood|misferstoundelke]] Skrieuwwiese: '''Jood''')'' is n chemisk [[Element]] mäd dät [[Lieste fon chemiske Elemente|Elementsymbol]] I un ju [[Oardnengstaal]] 53. In dät [[Periodiske Tabelle|Periodesystem]] stoant et in ju 7. [[Haudgruppe]] (17. Gruppe) un heert somäd tou do [[Halogene]]. Die Noome lat sik fon dät ooldgriechiske Woud „ioeides“ (ιώο-ειδης) foar „veilchenfaawich, violet“ ou. Bie dät Heetmoakjen fräisätte Dampe sunt charakteristisk violet. [[Bielde:Iod kristall.jpg|thumb|left|Iod]] Iod is bie Ruumtemperatuur n Fääststof, die der sljucht woaterlööselk, oawers goud lööselk in woaterge [[Kaliumiodid]]-Löösenge un gjucht goud lööselk in [[Ethanol]] un uur organiske [[Löösengsmiddel]]e is. Iod ist n Bestanddeel, dät in dän Organismus fon Dierte un Moansken nit mist wäide kon un mäd dät ieten apnuumen wäd. Ap hööchste is ju Konzentration bie Moanskene in dän [[Skildkäddel]] un wäd deer in do Hormone [[Thyroxin]] un [[Triiodthyronin]] un as [[Diiodtyrosin]] nutsed. [[Iodkröäk]] in dät Drinkwoater un ju Kost is in de Räägel foar dät Aptreeden fon [[Struma|Krop]] un somäd foar ne Iodunnerfersuurgenge feroantwoudelk. As Foarsuurge wäd dät wieks insen of moormoals Ieten fon Seefisk rät as uk Ferweendenge fon dät sonaamde [[Iodsoalt]] (Spiesesoalt mäd [[Natriumiodoat|Natrium]]- of [[Kaliumiodoat]] fersät) rät. Truch disse individuelle Iodprophylaxe un ju Iodierenge fon Foddermiddele wäd i n Düütsklound dän Kröäk an Iod in den Gruund deelwiese uusgliekt. Der kuud beloanged wäide, dät in ju Gesamtiodfersuurgenge fon ju Befoulkenge do Foargoawen fon ju [[Waareldsuundegaidsorganisation|WHO]] knap ienheelden wäide (Stand 2007). {{stump-links}} 12t2kszjn5i1aqrubmm1yxbo28sjtl0 0 945 103318 98866 2013-03-07T23:36:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 99 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1106]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSXE.JPG|miniatur|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Xenon | Symbol = Xe | Ordnungszahl = 54 | Serie = [[Edelgase]] | Gruppe = 18 | Periode = 5 | Block = p | Serienfarbe = LightskyBlue <!--- Allgemein ---> | Aussehen = faaweloos | Massenanteil = 2 · 10<sup>-9</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 131,293 | Atomradius = | AtomradiusBerechnet = 108 | KovalenterRadius = 130 | VanDerWaalsRadius = 216 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Krypton|Kr]]<nowiki>]</nowiki> 4d<sup>10</sup> 5s<sup>2</sup>5p<sup>6</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 18, 8 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 1170,4 | Ionisierungsenergie_2 = 2046,4 | Ionisierungsenergie_3 = 3099,4 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = gasfoarmich | Modifikationen = | Kristallstruktur = kubisk flächenzentrierd | Dichte = 5,9 kg · m<sup>−3</sup> | RefTempDichte_K = 273 | Mohshärte = - | Magnetismus = uunmagnetisk | Schmelzpunkt_K = 161,4 | Schmelzpunkt_C = -111,7 | Siedepunkt_K = 165,1 | Siedepunkt_C = -108,0 | MolaresVolumen = 22,25 · 10<sup>-3</sup> | Verdampfungswärme = 12,636 | Schmelzwärme = 2,297 | Dampfdruck = 58,3 | RefTempDampfdruck_K = 288,15 | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 0 | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 0,00569 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 0 | Oxide = | Basizität = swäk [[Süüre|suur]] | Normalpotential = | Elektronegativität = 2,6 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|-}} | R = {{R-Sätze|-}} | S = {{S-Sätze|-}} <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Xe | Massenzahl = 122 | NH = 0 | Halbwertszeit = 20,1 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,890 | Zerfallstyp1ZP = [[Iod|<sup>122</sup>I]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Xe | Massenzahl = 123 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,08 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,676 | Zerfallstyp1ZP = [[Iod|<sup>123</sup>I]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Xe | Massenzahl = 124 | NH = 0,1 | Halbwertszeit = >4,8 · 10<sup>16</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Doppelter Elektroneneinfang|εε]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = [[Tellur|<sup>124</sup>Te]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Xe | Massenzahl = 125 | NH = 0 | Halbwertszeit = 16,9 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,652 | Zerfallstyp1ZP = [[Iod|<sup>125</sup>I]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Xe | Massenzahl = 126 | NH = 0,09 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Xe | Massenzahl = 127 | NH = 0 | Halbwertszeit = 36,4 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,662 | Zerfallstyp1ZP = [[Iod|<sup>127</sup>I]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Xe | Massenzahl = 128 | NH = 1,91 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Xe | Massenzahl = 129 | NH = 26,4 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Xe | Massenzahl = 130 | NH = 4,1 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Xe | Massenzahl = 131 | NH = 21,29 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Xe | Massenzahl = 132 | NH = '''26,9''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Xe | Massenzahl = 133 | NH = 0 | Halbwertszeit = 5,253 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,427 | Zerfallstyp1ZP = [[Cäsium|<sup>133</sup>Cs]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Xe | Massenzahl = 134 | NH = 10,4 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Xe | Massenzahl = 135 | NH = 0 | Halbwertszeit = 9,14 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,151 | Zerfallstyp1ZP = [[Cäsium|<sup>135</sup>Cs]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Xe | Massenzahl = 136 | NH = 8,9 | Halbwertszeit = >10 · 10<sup>21</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Doppelter Betazerfall|β<sup>−</sup>β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = [[Barium|<sup>136</sup>Ba]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Xe | Massenzahl = 137 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,818 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 4,172 | Zerfallstyp1ZP = [[Cäsium|<sup>137</sup>Cs]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Xe | Massenzahl = 138 | NH = 0 | Halbwertszeit = 14,08 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 2,770 | Zerfallstyp1ZP = [[Cäsium|<sup>138</sup>Cs]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Xe | Massenzahl_1 = 129 | Kernspin_1 = 1/2 | Gamma_1 = 7,399 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,0212 | Larmorfrequenz_1 = 55,3 | Massenzahl_2 = 131 | Kernspin_2 = 3/2 | Gamma_2 = 2,193 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2 = 0,00276 | Larmorfrequenz_2 = 16,4 }} }} dfltp7p233pqyg6c69egiuesnm2ebum 0 946 121065 119955 2022-07-25T19:21:38Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSCS.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name=Caesium | Symbol= Cs | Ordnungszahl= 55 | Massenzahl= 133 | Serie= [[Alkalimetalle]] | Gruppe = 1 | Periode = 6 | Block= s | Serienfarbe= OrangeRed <!--- Allgemein ---> | Aussehen=säälwerwiet glansjend | Massenanteil= 6 · 10<sup>-4</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse= 132,9054 | Atomradius= 265 | AtomradiusBerechnet= - | KovalenterRadius= 225 | VanDerWaalsRadius= | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 6s<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 18, 8, 1 | Austrittsarbeit=2,1 | Ionisierungsenergie_1= 382 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Magnetismus= | Modifikationen= 1 | Kristallstruktur= kubisk-ruumzentrierd | Dichte= 1,879 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 0,2 | Schmelzpunkt_K= 301,60 | Schmelzpunkt_C= 28,45 | Siedepunkt_K= 944,15 | Siedepunkt_C= 671 | MolaresVolumen= 70,94 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme= 67,74 | Schmelzwärme= 2,092 | Dampfdruck= 1,4 · 10<sup>-4</sup> | RefTempDampfdruck_K= | Schallgeschwindigkeit= ? | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= | SpezifischeWärmekapazität= 240 | ElektrischeLeitfähigkeit= 4,89 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit= 36 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= +1 | Oxide= Cs<sub>2</sub>O | Basizität= als CsOH stäärk [[Basen (Chemie)|basisk]] | Normalpotential= -2,92 [[Volt|V]] (Cs<sup>+</sup> + e<sup>-</sup> → Cs) | Elektronegativität= 0,7 | RL 67/548/EWG = Noa | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F|C}}<ref name=GESTIS>{{GESTIS|ZVG=7550 |CAS=7440-46-2 |Datum=14. Dezember 2007}}</ref> | R = {{R-Sätze|11|14/15|34}}<ref name=GESTIS/> | S = {{S-Sätze|8|16|26|36/37/39|43|45}}<ref name=GESTIS/> | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cs | Massenzahl = 129 | NH = 0 | Halbwertszeit = 32,06 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,195 | Zerfallstyp1ZP = [[Xenon|<sup>129</sup>Xe]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Cs | Massenzahl = 130 | NH = 0 | Halbwertszeit = 29,21 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,983 | Zerfallstyp1ZP = [[Xenon|<sup>130</sup>Xe]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp2ZE = 0,373 | Zerfallstyp2ZP = [[Barium|<sup>130</sup>Ba]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cs | Massenzahl = 131 | NH = 0 | Halbwertszeit = 9,689 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,352 | Zerfallstyp1ZP = [[Xenon|<sup>131</sup>Xe]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Cs | Massenzahl = 132 | NH = 0 | Halbwertszeit = 6,479 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,120 | Zerfallstyp1ZP = [[Xenon|<sup>132</sup>Xe]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp2ZE = 1,280 | Zerfallstyp2ZP = [[Barium|<sup>132</sup>Ba]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Cs | OZ = 55 | Massenzahl = 133 | NH = '''100''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cs | Massenzahl = 134 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,0648 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 2,059 | Zerfallstyp1ZP = [[Barium|<sup>134</sup>Ba]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cs | Massenzahl = 135 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2 · 10<sup>6</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,2 | Zerfallstyp1ZP = [[Barium|<sup>135</sup>Ba]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cs | Massenzahl = 136 | NH = 0 | Halbwertszeit = 13,16 d | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 2,548 | Zerfallstyp1ZP = [[Barium|<sup>136</sup>Ba]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cs | Massenzahl = 137 | NH = 0 | Halbwertszeit = 30,17 a | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,5 | Zerfallstyp1ZP = [[Barium|<sup>137</sup>Ba]] }} | NMREigenschaften= <!--- {{NMREigenschaften2 | Symbol=Cd | Massenzahl_1=111 | Kernspin_1=-1/2 | Gamma_1=5,673 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1=0,00954 | Larmorfrequenz_1=42,4 | Massenzahl_2=113 | Kernspin_2=-1/2 | Gamma_2=5,934 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2=0,0109 | Larmorfrequenz_2=44,4 }} ---> }} '''Cesium''' is n chemisk [[Element]] mäd Symbol Cs un [[Atomnummer]] 55. Dät is n säälwer/gouldfaawich [[Alkalimetal]]. [[Bielde:Caesium amp.jpg|200px|thumb|left|Cesium]] == Äntdäkkenge == Cesium is as eerste [[Spektroskopie|spektroscopisk]] äntdäkt fon [[Robert Bunsen]] un [[Gustav Kirchhoff]] in [[1860]]. Dät koom in litje Massen foar in Soodwoater, dät jo unnersoachten. Die Noome is oulat fon dät [[latiensk]]e Woud ''caesius'', dat as ''heemelblau'' (ätter do two hälle blaue Lienjen in dät atomäre [[Emissionsspektrum]] fon dit Element) uursät wäide kon. == Anweendengen == Cesium wäd anwoand in [[Atomklokke]]n. Siet [[1967]] wäd ju [[Sekunde]] in dät Internationoale System fon Eenhaide ([[Système International|SI]]) definierd as 9.192.631.770 Zykli fon ju [[Stroalenge]] ju der heert bie dän Uurgong twiske twäin [[Energietoustand]]e fon dät Cesium-133 Atom. == Apfaalende Oainskuppe == Dät Metal kon [[Elektrochemie|elektrochemisk]] as uk truch Uutnunner-Deelenge fon dät [[Azide]] CsN<sub>3</sub> moaked wäide, man dät mout unner n [[Inertgas]], in [[Vakuum]] of unner Oulje apwoard wäide. Dät Metal sälwen is gjucht uun[[edel]]. Ju [[Elektronekonfiguration]] is [Xe]6s<sup>1</sup> un dät eene Buutenelektron is man gjucht swäk an dät Atom buunen. Ju eerste [[Ionisierengsenergie]] is bloot 3,893 eV, die läichste Wäid fon aal stabile Elemente. Cesiumchemie wäd deeruum behärsked fon dän stäärke Hong, dät Cs<sup>+</sup> Ion tou bildjen. <references/> 22g9x1tfdyxjg7x2eo6zcnfuht7o53c 0 947 119648 103320 2021-01-25T06:12:20Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSBA.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Barium | Symbol= Ba | Ordnungszahl= 56 | Massenzahl= 137 | Serie= [[Äidalkalimetalle]] | Gruppe = 2 | Periode = 6 | Block= s | Serienfarbe= DarkOrange <!--- Allgemein ---> | Aussehen= wiet-gries metallisk | Massenanteil= 0,03 <!--- Atomar ---> | Atommasse= 137,327 | Atomradius= 215 | AtomradiusBerechnet= 253 | KovalenterRadius= 198 | VanDerWaalsRadius= - | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki>6[[S-Block|s]]<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 18, 8, 2 | Austrittsarbeit= 2,52 | Ionisierungsenergie_1= 502,9 | Ionisierungsenergie_2= 965,2 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fest | Modifikationen= ? | Kristallstruktur= kubisk-ruumzentrierd | Dichte= 3,62 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= 293 | Mohshärte= 1,25 | Magnetismus= paramagnetisk | Schmelzpunkt_K= 1000 | Schmelzpunkt_C= 727 | Siedepunkt_K= 1913 | Siedepunkt_C= 1640 | MolaresVolumen= 38,16 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme= 142 | Schmelzwärme= 7,75 | Dampfdruck=98 | RefTempDampfdruck_K= 371 | Schallgeschwindigkeit= 1620 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= | SpezifischeWärmekapazität= 204 | ElektrischeLeitfähigkeit= 3 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit= 18,4 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= +2 | Oxide= BaO | Basizität= basisk | Normalpotential= -2,912 [[Volt|V]] <br />(Ba<sup>2+</sup> + 2e<sup>-</sup> → Ba) | Elektronegativität= 0,89 | RL 67/548/EWG = Noa | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F|Xi}}<ref name="alfa-SDB">[http://www.alfa-chemcat.com/daten_msds/D/44831_-_D.pdf Sicherheitsdatenblatt (alfa-aesar)] für Barium-Stücke (teilweise abweichende R-/S-Sätze für andere Formen)</ref> | R = {{R-Sätze|11|14|36/37/38}}<ref name="alfa-SDB"/> | S = {{S-Sätze|7/8|16|26|27|30|33|36/37/39|43|60}}<ref name="alfa-SDB"/> | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 128 | Symbol= Ba | NH=0 | Halbwertszeit=2,43 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE=0,521 | Zerfallstyp1ZP=[[Cäsium|<sup>128</sup>Cs]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=129 | Symbol=Ba | NH=0 | Halbwertszeit=2,23 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=ε | Zerfallstyp1ZE=2,433 | Zerfallstyp1ZP=<sup>129</sup>Cs }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | OZ= 56 | Massenzahl=130 | Symbol=Ba | NH=0,106 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=131 | Symbol=Ba | NH=0 | Halbwertszeit=11,50 d | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=ε | Zerfallstyp1ZE=1,370 | Zerfallstyp1ZP=<sup>131</sup>Cs }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | OZ= 56 | Massenzahl=132 | Symbol=Ba | NH=0,101 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=133 | Symbol=Ba | NH=0 | Halbwertszeit=10,51 [[Jahr|y]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=ε | Zerfallstyp1ZE=0,517 | Zerfallstyp1ZP=<sup>133</sup>Cs }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | OZ= 56 | Massenzahl=134 | Symbol=Ba | NH=2,417 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | OZ= 56 | Massenzahl=135 | Symbol=Ba | NH=6,592 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | OZ= 56 | Massenzahl=136 | Symbol=Ba | NH=7,854 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | OZ= 56 | Massenzahl=137 | Symbol=Ba | NH=11,23 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | OZ= 56 | Massenzahl=138 | Symbol=Ba | NH=71,7 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=139 | Symbol=Ba | NH=0 | Halbwertszeit=83,06 [[Minute|min]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE=2,317 | Zerfallstyp1ZP=<sup>139</sup>La }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=140 | Symbol=Ba | NH=0 | Halbwertszeit=12,752 d | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=β- | Zerfallstyp1ZE=1,047 | Zerfallstyp1ZP=[[Lanthan|<sup>140</sup>La]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol=Ba | Massenzahl_1=135 | Kernspin_1=3/2+ | Gamma_1= | Empfindlichkeit_1= | Larmorfrequenz_1=19,9 | Massenzahl_2=137 | Kernspin_2=3/2 | Gamma_2= | Empfindlichkeit_2= | Larmorfrequenz_2=22,2 }} }} '''Barium''' is n Äidalkalimetall. {{stump-links}} == Wällen == <references/> f7bhyib8hhta4sx29e5eaxpexgj3ft1 0 948 103321 102366 2013-03-07T23:37:14Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 92 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1857]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSLU.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Lutetium | Symbol = Lu | Ordnungszahl = 71 | Serie = [[Lanthanoide]] | Gruppe = La | Periode = 6 | Block = f | Serienfarbe = Plum <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk wiet | Massenanteil = 7 · 10<sup>-5</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 174,967 | Atomradius = 173,4 | AtomradiusBerechnet = 217 | KovalenterRadius = | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki>4f<sup>14</sup>5d<sup>1</sup>6s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 9, 2 | Austrittsarbeit = 3,3 | Ionisierungsenergie_1 = 523,5 | Ionisierungsenergie_2 = 1340 | Ionisierungsenergie_3 = 2022,3 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = 1 | Kristallstruktur = [[Hexagonales Kristallsystem|Hexagonoal]] | Dichte = 9,841 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 1936 | Schmelzpunkt_C = 1663 | Siedepunkt_K = 3668 | Siedepunkt_C = 3395 | MolaresVolumen = 17,78 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 355,9 | Schmelzwärme = 18,6 | Dampfdruck = 2460 | RefTempDampfdruck_K = 1936 | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = 150 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 1,85 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 16,4 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 3 | Oxide = | Basizität = swäk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = -2,30 [[Volt|V]] (Lu<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Lu) | Elektronegativität = 1,27 | Gefahrensymbole = <!--- <div>{{Gefahrensymbole|-}}</div> ---> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Lu | Massenzahl = 171 | NH = 0 | Halbwertszeit = 8,24 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,479 | Zerfallstyp1ZP = [[Ytterbium|<sup>171</sup>Yb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Lu | Massenzahl = 172 | NH = 0 | Halbwertszeit = 6,70 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,519 | Zerfallstyp1ZP = [[Ytterbium|<sup>172</sup>Yb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Lu | Massenzahl = 173 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,37 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,671 | Zerfallstyp1ZP = [[Ytterbium|<sup>173</sup>Yb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Lu | Massenzahl = 174 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,31 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,374 | Zerfallstyp1ZP = [[Ytterbium|<sup>174</sup>Yb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Lu | Massenzahl = 174[[Metastabiler Zustand|m]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 142 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp1ZE = 0,171 | Zerfallstyp1ZP = <sup>174</sup>Lu | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 1,545 | Zerfallstyp2ZP = [[Ytterbium|<sup>174</sup>Yb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Lu | Massenzahl = 175 | NH = '''97,41''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Lu | Massenzahl = 176 | NH = 2,59 | Halbwertszeit = 3,78 · 10<sup>10</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,192 | Zerfallstyp1ZP = [[Hafnium|<sup>176</sup>Hf]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Lu | Massenzahl = 176[[Metastabiler Zustand|m]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,6832 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,315 | Zerfallstyp1ZP = [[Hafnium|<sup>176</sup>Hf]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 0,229 | Zerfallstyp2ZP = [[Ytterbium|<sup>176</sup>Yb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Lu | Massenzahl = 177 | NH = 0 | Halbwertszeit = 6,734 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,498 | Zerfallstyp1ZP = [[Hafnium|<sup>177</sup>Hf]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Lu | Massenzahl = 177[[Metastabiler Zustand|m]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 160,4 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,468 | Zerfallstyp1ZP = [[Hafnium|<sup>177</sup>Hf]] | Zerfallstyp2ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp2ZE = 0,970 | Zerfallstyp2ZP = <sup>177</sup>Lu }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Lu | Massenzahl = 178 | NH = 0 | Halbwertszeit = 28,4 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 2,099 | Zerfallstyp1ZP = [[Hafnium|<sup>178</sup>Hf]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Lu | Massenzahl = 179 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4,59 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,405 | Zerfallstyp1ZP = [[Hafnium|<sup>179</sup>Hf]] }} | NMREigenschaften = <!---- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Lu | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ----> }} sw75jg8k0r3v4kbns8sjxrfejdb3692 0 949 103322 99018 2013-03-07T23:37:29Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 95 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1119]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSHF.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Hafnium | Symbol = Hf | Ordnungszahl = 72 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 4 | Periode = 6 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = stäilgries | Massenanteil = 4,9 · 10<sup>−4</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 178,49 | Atomradius = 155 | AtomradiusBerechnet = 208 | KovalenterRadius = 150 | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki>4[[F-Orbital|f]]<sup>14</sup> 5d<sup>2</sup> 6[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 10, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 658,5 | Ionisierungsenergie_2 = 1440 | Ionisierungsenergie_3 = 2250 | Ionisierungsenergie_4 = 3216 | Ionisierungsenergie_5 = | Ionisierungsenergie_6 = | Ionisierungsenergie_7 = | Ionisierungsenergie_8 = | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = two (α-/β-Hf) | Kristallstruktur = [[Hexagonales Kristallsystem|hexagonoal]] | Dichte = 13,31 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 5,5 | Magnetismus = [[Paramagnetismus|paramagnetisk]]<ref>Magnetic Susceptibility of Hafnium and Manganese in: ''Physical Review'', 1955, 98, 4, 936–937</ref> | Schmelzpunkt_K = 2506 | Schmelzpunkt_C = 2233 | Siedepunkt_K = 4876 | Siedepunkt_C = 4603 | MolaresVolumen = 13,44 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 630 | Schmelzwärme = 25,5 | Dampfdruck = 0,00013<ref name="BGIA GESTIS"/> | RefTempDampfdruck_K = 1970 | Schallgeschwindigkeit = 3010 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 140 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 3,12 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 23 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 4 | Oxide = | Basizität = [[amphoter]] | Normalpotential = −1,505 [[Volt|V]] (HfO<sub>2</sub> + 4&nbsp;H<sup>+</sup> + 4&nbsp;e<sup>−</sup><br />→ Hf + 2&nbsp;H<sub>2</sub>O) | Elektronegativität = 1,3 | Gefahrensymbole = '''Pulver'''<br />{{Gefahrensymbole|F}}<ref name="BGIA GESTIS">{{GESTIS|Name=Hafnium-Pulver |ZVG= |CAS=7440-58-6 |Datum=27.8.2007 }}, disse Angoawen jäilde bloot foar Pulver, in n kompakten Toustan neen Gefoarensymbole af R/S-Sätze</ref> | R = {{R-Sätze|17}}<ref name="BGIA GESTIS"/> | S = {{S-Sätze|-}}<ref name="BGIA GESTIS"/> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Hf | Massenzahl = 174 | NH = 0,162 | Halbwertszeit = 2 · 10<sup>15</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 2,495 | Zerfallstyp1ZP = [[Ytterbium|<sup>170</sup>Yb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Hf | Massenzahl = 175 | NH = 0 | Halbwertszeit = 70 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,686 | Zerfallstyp1ZP = [[Lutetium|<sup>175</sup>Lu]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Hf | Massenzahl = 176 | NH = 5,206 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Hf | Massenzahl = 177 | NH = 18,606 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Hf | Massenzahl = 178 | NH = 27,297 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Hf | Massenzahl = 179 | NH = 13,629 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Hf | Massenzahl = 180 | NH = '''35,1''' }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Hf | Massenzahl_1 = 177 | Kernspin_1 = 7/2 | Gamma_1 = 8,347 · 10<sup>6</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,000632 | Larmorfrequenz_1 = 6,24 | Massenzahl_2 = 179 | Kernspin_2 = −9/2 | Gamma_2 = 5,002 · 10<sup>6</sup> | Empfindlichkeit_2 = 0,000216 | Larmorfrequenz_2 = 3,74 }} }} '''Hafnium''' mäd dät Symbol ''Hf'' un ju Oardnengstaal ''72'' is n Uurgongsmetall. == Wällen == <references/> li7k5fujwcq9gs8c03410yqumcpf3s2 0 950 103323 98938 2013-03-07T23:37:43Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 99 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1123]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSTA.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Tantal | Symbol = Ta | Ordnungszahl = 73 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 5 | Periode = 6 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = gries blau | Massenanteil = 8 · 10<sup>-4</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 180,9479 | Atomradius = 145 | AtomradiusBerechnet = 200 | KovalenterRadius = 138 | VanDerWaalsRadius = - | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 4[[F-Orbital|f]]<sup>14</sup>5d<sup>3</sup>6[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 11, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 761 | Ionisierungsenergie_2 = 1500 | Ionisierungsenergie_3 = | Ionisierungsenergie_4 = | Ionisierungsenergie_5 = | Ionisierungsenergie_6 = | Ionisierungsenergie_7 = | Ionisierungsenergie_8 = | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = - | Kristallstruktur = kubisk ruumzentrierd | Dichte = 16,65 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 6,5 | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 3290 | Schmelzpunkt_C = 3017 | Siedepunkt_K = 5731 | Siedepunkt_C = 5458 | MolaresVolumen = 10,85 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 743 | Schmelzwärme = 33,7 | Dampfdruck = 0,776 | RefTempDampfdruck_K = 3269 | Schallgeschwindigkeit = 3400 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 140 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 7,61 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 57,5 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 5 | Oxide = | Basizität = licht [[Süüre|suur]] | Normalpotential = -0,750 [[Volt|V]] (½Ta<sub>2</sub>O<sub>5</sub> + 5H<sup>+</sup> + 5e<sup>-</sup><br />→ Ta + 2½H<sub>2</sub>O) | Elektronegativität = 1,5 | Gefahrensymbole = '''(Pulver)'''<br />{{Gefahrensymbole|F}}<br /> | R = {{R-Sätze|11}} (Pulver) | S = {{S-Sätze|43}} <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ta | Massenzahl = 177 | NH = 0 | Halbwertszeit = 56,56 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,166 | Zerfallstyp1ZP = [[Hafnium|<sup>177</sup>Hf]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ta | Massenzahl = 178 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,36 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,910 | Zerfallstyp1ZP = [[Hafnium|<sup>178</sup>Hf]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ta | Massenzahl = 179 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,82 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,110 | Zerfallstyp1ZP = [[Hafnium|<sup>179</sup>Hf]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Ta | Massenzahl = 180 | NH = 0 | Halbwertszeit = 8,125 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,854 | Zerfallstyp1ZP = [[Hafnium|<sup>180</sup>Hf]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp2ZE = 0,708 | Zerfallstyp2ZP = [[Wolfram|<sup>180</sup>W]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 3 | Symbol = Ta | Massenzahl = 180[[Metastabiler Zustand|meta]] | NH = 0,012 | Halbwertszeit = >1,2 · 10<sup>15</sup> [[Jahr|a]]]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,929 | Zerfallstyp1ZP = [[Hafnium|<sup>180</sup>Hf]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp2ZE = 0,783 | Zerfallstyp2ZP = [[Wolfram|<sup>180</sup>W]] | Zerfallstyp3ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp3ZE = 0,075 | Zerfallstyp3ZP = <sup>180</sup>Ta }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ta | Massenzahl = 181 | NH = '''99,988''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ta | Massenzahl = 182 | NH = 0 | Halbwertszeit = 114,43 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 1,814 | Zerfallstyp1ZP = [[Wolfram|<sup>182</sup>W]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ta | Massenzahl = 183 | NH = 0 | Halbwertszeit = 5,1 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 1,070 | Zerfallstyp1ZP = [[Wolfram|<sup>183</sup>W]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol = Ta | Massenzahl_1 = 181 | Kernspin_1 = 7/2 | Gamma_1 = 3,202 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,036 | Larmorfrequenz_1 = 23,9 }} }} '''Tantal''' (Symbol ''Ta'', Oardnengstoal ''73'') is n chemisk Element, gnauer kweeden, n Uurgongsmetall. Dät kumt säilden foar un is n [[Duktilität|duktil]], glansjend un graphit-gries Materioal. {{stump-links}} 2493is1iheusg8min6bstqvitx5btsu 0 951 103324 100743 2013-03-07T23:37:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 97 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q743]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Wolfram | Symbol = W | Ordnungszahl = 74 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 6 | Periode = 6 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = griesk wiet, glansjend | Massenanteil = 6 · 10<sup>−3</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 183,84 | Atomradius = 135 | AtomradiusBerechnet = 193 | KovalenterRadius = 146 | VanDerWaalsRadius = – | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 4[[F-Orbital|f]]<sup>14</sup>5d<sup>4</sup>6[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 12, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 770 | Ionisierungsenergie_2 = 1700 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = kubisk ruumzentrierd | Dichte = 19,25 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 7,5 | Magnetismus = – | Schmelzpunkt_K = 3695 | Schmelzpunkt_C = 3422 | Siedepunkt_K = 5828 | Siedepunkt_C = 5555 | MolaresVolumen = 9,47 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 824 | Schmelzwärme = 35,4 | Dampfdruck = 4,27 | RefTempDampfdruck_K = 3680 | Schallgeschwindigkeit= 5174 ([[Longitudinalwelle|long.]]), 2900 ([[Transversalwelle|trans.]])<br /> | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 130 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 18,9 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 174 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = '''6''', 5, 4, 3, 2 | Oxide = | Basizität = licht [[Süüre|suur]] | Normalpotential = −0,09 [[Volt|V]] (WO<sub>2</sub> + 4H<sup>+</sup> + 4e<sup>−</sup><br />→ W + 2H<sub>2</sub>O) | Elektronegativität = 2,36 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F}} (nur als feinverteiltes Pulver, als kompaktes Metall unbrennbar)<ref name="GESTIS">{{GESTIS|ZVG=7740|Name=Wolfram, Pulver|Datum=22. November 2007}}</ref> | R = {{R-Sätze|11}}<ref name="GESTIS"/> | S = {{S-Sätze|43}}<ref name="GESTIS"/> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = W | Massenzahl = 178 | NH = 0 | Halbwertszeit = 21,6 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,091 | Zerfallstyp1ZP = [[Tantal|<sup>178</sup>Ta]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = W | Massenzahl = 179 | NH = 0 | Halbwertszeit = 37,05 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,060 | Zerfallstyp1ZP = [[Tantal|<sup>179</sup>Ta]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = W | Massenzahl = 180 | NH = 0,13 | Halbwertszeit = 1,8 · 10<sup>18</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 2,516 | Zerfallstyp1ZP = [[Hafnium|<sup>176</sup>Hf]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = W | Massenzahl = 181 | NH = 0 | Halbwertszeit = 121,2 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,188 | Zerfallstyp1ZP = [[Tantal|<sup>181</sup>Ta]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = W | Massenzahl = 182 | NH = 26,3 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = W | Massenzahl = 183 | NH = 14,3 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = W | Massenzahl = 184 | NH = '''30,67''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = W | Massenzahl = 185 | NH = 0 | Halbwertszeit = 75,1 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,433 | Zerfallstyp1ZP = [[Rhenium|<sup>185</sup>Re]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = W | Massenzahl = 186 | NH = 28,6 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = W | Massenzahl = 187 | NH = 0 | Halbwertszeit = 23,72 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 1,311 | Zerfallstyp1ZP = [[Rhenium|<sup>187</sup>Re]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = W | Massenzahl = 188 | NH = 0 | Halbwertszeit = 69,4 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,349 | Zerfallstyp1ZP = [[Rhenium|<sup>188</sup>Re]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = W | Massenzahl_1 = 183 | Kernspin_1 = 1/2 | Gamma_1 = 1,113 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 7,2 · 10<sup>−5</sup> | Larmorfrequenz_1 = 8,32 }} }} '''Wolfram''' is n [[Sweermetalle|Sweermetall]] == References == <references/> {{stump-links}} 74dd0da98enf2i5q28di59w67xh8e47 0 952 119298 103325 2020-10-11T15:28:06Z ValJor 738 Taking out reference to a reference name that does not exist on the page wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSRE.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Rhenium | Symbol = Re | Ordnungszahl = 75 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 7 | Periode = 6 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = griesk wiet | Massenanteil = 1 · 10<sup>−7</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 186,207 | Atomradius = 135 | AtomradiusBerechnet = 188 | KovalenterRadius = 159 | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 4[[F-Orbital|f]]<sup>14</sup>5d<sup>5</sup>6[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 13, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 760 | Ionisierungsenergie_2 = 1260 | Ionisierungsenergie_3 = 2510 | Ionisierungsenergie_4 = 3640 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = hexagonoal | Dichte = 21,02 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 3459 | Schmelzpunkt_C = 3186 | Siedepunkt_K = 5869 | Siedepunkt_C = 5596 | MolaresVolumen = 8,86 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 705 | Schmelzwärme = 33 | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = 3453 | Schallgeschwindigkeit = 4700 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 137 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 5,56 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 48 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = −2, 2, 4, '''6''', 7 | Oxide = | Basizität = licht [[Süüre|suur]] | Normalpotential = −0,276 [[Volt|V]] (ReO<sub>2</sub> + 4H<sup>+</sup> + 4e<sup>−</sup><br />→ Re + 2H<sub>2</sub>O) | Elektronegativität = 1,9 | Gefahrensymbole = '''Pulver'''<br />{{Gefahrensymbole|F}}<ref name="BGIA GESTIS">{{GESTIS|Name=Rhenium-Pulver|ZVG= |CAS=7440-15-5 |Datum=1.12.2007}} (Dies gilt nur für Pulver, als kompaktes Material ist Rhenium ungefährlich)</ref> | R = {{R-Sätze|11}}<ref name="BGIA GESTIS"/> (Pulver) | S = {{S-Sätze|16}}<ref name="BGIA GESTIS"/>(Pulver) <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Re | Massenzahl = 185 | NH = 37,4 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Re | Massenzahl = 186 | NH = 0 | Halbwertszeit = 89,25 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 1,069 | Zerfallstyp1ZP = [[Osmium|<sup>186</sup>Os]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 0,582 | Zerfallstyp2ZP = [[Wolfram|<sup>186</sup>W]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Re | Massenzahl = 186[[Metastabiler Zustand|m]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 200.000 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp1ZE = 0,149 | Zerfallstyp1ZP = <sup>186</sup>Re | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp2ZE = 1,218 | Zerfallstyp2ZP = [[Osmium|<sup>186</sup>Os]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Re | Massenzahl = 187 | NH = '''62,6''' | Halbwertszeit = 4,12 · 10<sup>10</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,003 | Zerfallstyp1ZP = [[Osmium|<sup>187</sup>Os]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Re | Massenzahl = 188 | NH = 0 | Halbwertszeit = 17,021 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 2,120 | Zerfallstyp1ZP = [[Osmium|<sup>188</sup>Os]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Re | Massenzahl_1 = 185 | Kernspin_1 = 5/2 | Gamma_1 = 6.1057 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,137 | Larmorfrequenz_1 =45 | Massenzahl_2 = 187 | Kernspin_2 = 5/2 | Gamma_2 = 6.1682 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2 = 0,133 | Larmorfrequenz_2 = 45,5 }} }} tr3b4z5cnqdudwss9soctl7mworj4rh 0 953 118354 103326 2019-06-22T04:17:16Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSOS.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Osmium | Symbol = Os | Ordnungszahl = 76 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 8 | Periode = 6 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = blausk gries | Massenanteil = 1 · 10<sup>−6</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 190,23 | Atomradius = 130 | AtomradiusBerechnet = 185 | KovalenterRadius = 128 | VanDerWaalsRadius = - | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 4[[F-Orbital|f]]<sup>14</sup>5d<sup>6</sup>6[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 14, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 840 | Ionisierungsenergie_2 = 1600 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = - | Kristallstruktur = hexagonoal | Dichte = 22,59 g/cm<sup>3</sup><ref name="PlatRev">J. W. Arblaster: ''Densities of Osmium and Iridium'', in: Platinum Metals Review, '''1989''', ''33'', 1, 14–16.</ref> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 7 | Magnetismus = [[Paramagnetismus|paramagnetisk]] | Schmelzpunkt_K = 3400 ± 50<ref>J. W. Arblaster: ''What is the True Melting Point of Osmium?'', in: Platinum Metals Rev., 2005, 49, 4, 166–168</ref> | Schmelzpunkt_C = ca. 3130 | Siedepunkt_K = 5300 ± 100<ref>M. B. Panish, L. Reif: Vaporization of Ruthenium and Osmium, in: Journal of Chemical Physics 1962, 37, 1, 128−131 &nbsp; [http://link.aip.org/link/?JCPSA6/37/128/1 Abstract]</ref> | Siedepunkt_C = ca. 5000 | MolaresVolumen = 8,42 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 627,6 | Schmelzwärme = 31,8 | Dampfdruck = 2,52 | RefTempDampfdruck_K = 3300 | Schallgeschwindigkeit = 4940 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 130 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 10,9 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 88 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = −2, 0, 2, 3, '''4''', 6, 8 | Oxide = | Basizität = licht [[Süüre|suur]] | Normalpotential = 0,85 [[Volt|V]] (OsO<sub>4</sub> + 8H<sup>+</sup> + 8e<sup>−</sup><br />→ Os + 4H<sub>2</sub>O) | Elektronegativität = 2,2 | Gefahrensymbole = '''Pulver'''<br />{{Gefahrensymbole|F|Xi}}<ref name="BGIA GESTIS">{{GESTIS|Name=Osmiumpulver |ZVG= |CAS=7440-04-2 |Datum=20. September 2007}} (Dies gilt nur für Pulver, kompaktes Osmium ist nicht brennbar)</ref> | R = {{R-Sätze|11|37/38|41}}<ref name="BGIA GESTIS"/> | S = {{S-Sätze|16|26|36/37/39}}<ref name="BGIA GESTIS"/> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Os | Massenzahl = 184 | NH = 0,02 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Os | Massenzahl = 185 | NH = 0 | Halbwertszeit = 93,6 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,013 | Zerfallstyp1ZP = [[Rhenium|<sup>185</sup>Re]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Os | Massenzahl = 186 | NH = 1,58 | Halbwertszeit = >2,0 · 10<sup>15</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 2,822 | Zerfallstyp1ZP = [[Wolfram|<sup>182</sup>W]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Os | Massenzahl = 187 | NH = 1,6 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Os | Massenzahl = 188 | NH = 13,3 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Os | Massenzahl = 189 | NH = 16,1 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Os | Massenzahl = 190 | NH = 26,4 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Os | Massenzahl = 191 | NH = 0 | Halbwertszeit = 15,4 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,314 | Zerfallstyp1ZP = [[Iridium|<sup>191</sup>Ir]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Os | Massenzahl = 192 | NH = '''41,0''' }} | NMREigenschaften = {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol = Os | Massenzahl_1 = 187 | Kernspin_1 = 1/2 | Gamma_1 = 6,161 · 10<sup>6</sup> | Empfindlichkeit_1 = 1,22 · 10<sup>−5</sup> | Larmorfrequenz_1 = 4,61 | Massenzahl_2 = 189 | Kernspin_2 = 3/2 | Gamma_2 = 2,076 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2 = 0,00234 | Larmorfrequenz_2 = 15,5 }} }} '''Osmium''' is n Uurgongsmetall. == Wällen == <references/> {{stump-links}} 6x5gjeiuj6tjorfqc3mjuk2bmbey4b9 0 954 103327 99040 2013-03-07T23:38:39Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 99 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q877]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSIR.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Iridium | Symbol = Ir | Ordnungszahl = 77 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 9 | Periode = 6 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk wiet | Massenanteil = 1 · 10<sup>-7</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 192,217 | Atomradius = 135 | AtomradiusBerechnet = 180 | KovalenterRadius = 137 | VanDerWaalsRadius = - | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 4[[F-Orbital|f]]<sup>14</sup>5d<sup>7</sup>6[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 15, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 880 | Ionisierungsenergie_2 = 1600 | Ionisierungsenergie_3 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = - | Kristallstruktur = kubisk flächenzentrierd | Dichte = 22,56 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 6,5 | Magnetismus = - | Schmelzpunkt_K = 2739 | Schmelzpunkt_C = 2466 | Siedepunkt_K = 4701 | Siedepunkt_C = 4428 | MolaresVolumen = 8,52 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 604 | Schmelzwärme = 26,1 | Dampfdruck = 1,47 | RefTempDampfdruck_K = 2716 | Schallgeschwindigkeit = 4825 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 130 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 19,7 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 147 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = -1, 0, '''1''', 2, 3, '''4''', 6 | Oxide = | Basizität = licht [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = 1,156 [[Volt|V]] (Ir<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Ir) | Elektronegativität = 2,20 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F}} (Pulver) | R = {{R-Sätze|11}} | S = {{S-Sätze|9|16|29|33}} <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ir | Massenzahl = 189 | NH = 0 | Halbwertszeit = 13,2 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,532 | Zerfallstyp1ZP = [[Osmium|<sup>189</sup>Os]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ir | Massenzahl = 190 | NH = 0 | Halbwertszeit = 11,78 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,000 | Zerfallstyp1ZP = [[Osmium|<sup>190</sup>Os]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ir | Massenzahl = 191 | NH = 37,3 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Ir | Massenzahl = 192 | NH = 0 | Halbwertszeit = 73,830 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 1,460 | Zerfallstyp1ZP = [[Platin|<sup>192</sup>Pt]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 1,046 | Zerfallstyp2ZP = [[Osmium|<sup>192</sup>Os]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ir | Massenzahl = 192[[Metastabiler Zustand|m]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 241 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp1ZE = 0,155 | Zerfallstyp1ZP = <sup>192</sup>Ir }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ir | Massenzahl = 193 | NH = '''62,7''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ir | Massenzahl = 194 | NH = 0 | Halbwertszeit = 19,15 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 2,247 | Zerfallstyp1ZP = [[Platin|<sup>194</sup>Pt]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ir | Massenzahl = 195 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,5 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 1,120 | Zerfallstyp1ZP = [[Platin|<sup>195</sup>Pt]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Ir | Massenzahl_1 = 191 | Kernspin_1 = 3/2 | Gamma_1 = 4,598 · 10<sup>6</sup> | Empfindlichkeit_1 = 2,53 · 10<sup>-5</sup> | Larmorfrequenz_1 = 3,44 | Massenzahl_2 = 193 | Kernspin_2 = 3/2 | Gamma_2 = 5,006 · 10<sup>6</sup> | Empfindlichkeit_2 = 3,27 · 10<sup>-5</sup> | Larmorfrequenz_2 = 3,74 }} }} 4imfisoih6lpz8fx1ezz8mtdmh88qfm 0 955 103328 100679 2013-03-07T23:38:54Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 106 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q880]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSPT.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Platin | Symbol = Pt | Ordnungszahl = 78 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 10 | Periode = 6 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = gries-wiet | Massenanteil = 5 · 10<sup>-7</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 195,084 | Atomradius = 135 | AtomradiusBerechnet = 177 | KovalenterRadius = 138 | VanDerWaalsRadius = 175 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 4f<sup>14</sup>5d<sup>9</sup>6s<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 17, 1 | Austrittsarbeit = 5,7–6,35 | Ionisierungsenergie_1 = 870 | Ionisierungsenergie_2 = 1791 | Ionisierungsenergie_3 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = kubisk flächenzentrierd | Dichte = 21,45 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 4,3 | Magnetismus = [[paramagnetisk]] | Schmelzpunkt_K = 2045 | Schmelzpunkt_C = 1772 | Siedepunkt_K = 4100 | Siedepunkt_C = 3827 | MolaresVolumen = 9,1 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 510 | Schmelzwärme = 19,6 | Dampfdruck = 0,0312 | RefTempDampfdruck_K = 2045 | Schallgeschwindigkeit = 2680 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 130 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 9,66 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfigkeit = 71,6 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 0, '''+2''', '''+4''', '''+6''' | Oxide = PtO, PtO<sub>2</sub> | Basizität = licht [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = 1,118 [[Volt|V]] (Pt<sup>2+</sup> + 2e<sup>-</sup> → Pt) | Elektronegativität = 2,28 | Gefahrensymbole = <!--- <div>{{Gefahrensymbole\|-}}</div> ---> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Platin | Massenzahl = 188 | NH = 0 | Halbwertszeit = 10,2 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,507 | Zerfallstyp1ZP = [[Iridium|<sup>188</sup>Ir]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Platin | Massenzahl = 189 | NH = 0 | Halbwertszeit = 10,87 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,971 | Zerfallstyp1ZP = [[Iridium|<sup>189</sup>Ir]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Platin | Massenzahl = 190 | NH = 0,01 | Halbwertszeit = 6,5 · 10<sup>11</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 3,249 | Zerfallstyp1ZP = [[Osmium|<sup>186</sup>Os]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pt | Massenzahl = 191 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,96 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,019 | Zerfallstyp1ZP = [[Iridium|<sup>191</sup>Ir]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Pt | Massenzahl = 192 | NH = 0,79 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pt | Massenzahl = 193 | NH = 0 | Halbwertszeit = 50 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,057 | Zerfallstyp1ZP = [[Iridium|<sup>193</sup>Ir]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Pt | Massenzahl = 194 | NH = 32,9 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Pt | Massenzahl = 195 | NH = '''33,8''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Pt | Massenzahl = 196 | NH = 25,3 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pt | Massenzahl = 197 | NH = 0 | Halbwertszeit = 19,8915 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,719 | Zerfallstyp1ZP = [[Gold|<sup>197</sup>Au]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Pt | Massenzahl = 198 | NH = 7,2 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pt | Massenzahl = 199 | NH = 0 | Halbwertszeit = 30,80 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,702 | Zerfallstyp1ZP = [[Gold|<sup>199</sup>Au]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pt | Massenzahl = 200 | NH = 0 | Halbwertszeit = 12,5 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,660 | Zerfallstyp1ZP = [[Gold|<sup>200</sup>Au]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol = Pt | Massenzahl_1 = 195 | Kernspin_1 = 1/2 | Gamma_1 = 5,751 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,00994 | Larmorfrequenz_1 =43 }} }} '''Platin''' is een chemisk Element mäd dät Elementsymbol Pt un ju Oardengstoal 78. In dät [[Periodensystem]] stoant dät in dän Koppel 10 <small>(düütsk: Gruppe 10)</small> (in ju oolde Tällenge Deel fon dän oachte Ieuwenkoppel af Nikkelkoppel). Platin is een loodich, grauwiet Uurgongsmetall, dät uutdiend un smieded wäide kon. Dät Eedelmetall hoaldt sik gjucht loange un wäd tou ju Häärstaalenge fon Smuk, Fiertjuuchkatalysatoren, Laborreewen, Tusk-Implantoate un Kontaktwierkstoffe bruukt. [[Kategorie:Katalysator]] l5gb1m635ekn144ql1tghi74a3l04ku 0 956 103329 99025 2013-03-07T23:39:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 164 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q897]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSAU.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Gould | Symbol= Au | Ordnungszahl= 79 | Massenzahl= 197 | Serie= [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 11 | Periode = 6 | Block= d | Serienfarbe= LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen= metallisk jeel | Massenanteil= 5 · 10<sup>−7</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse= 196,966569 | Atomradius= 135 | AtomradiusBerechnet= 174 | KovalenterRadius= 144 | VanDerWaalsRadius= 166 | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 4[[F-Orbital|f]]<sup>14</sup> 5d<sup>10</sup> 6[[S-Orbital|s]]<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau=2, 8, 18, 32, 18, 1 | Austrittsarbeit=4,3–5,1 | Ionisierungsenergie_1=890,1 | Ionisierungsenergie_2=1980 | Ionisierungsenergie_3= <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Modifikationen= | Kristallstruktur= kubisk flächenzentrierd | Dichte= 19,32 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 2,5 | Magnetismus= diamagnetisk | Schmelzpunkt_K=1337,33 | Schmelzpunkt_C=1064,18 | Siedepunkt_K=3129 | Siedepunkt_C=2856 | MolaresVolumen=10,21 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme=334,4 | Schmelzwärme=12,55 | Dampfdruck=2,37 · 10<sup>−3</sup> | RefTempDampfdruck_K=1337 | Schallgeschwindigkeit=1740 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K=293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 128 | ElektrischeLeitfähigkeit= 45,2 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K= | Wärmeleitfähigkeit= 317 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K= <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= −1, 0, +1, +2, '''+3''', +5 | Oxide= Au<sub>2</sub>O<sub>3</sub> | Basizität= [[amphoter]] | Normalpotential= 1,498 [[Volt|V]] (Au<sup>3+</sup> + 3e<sup>−</sup> → Au) | Elektronegativität= 2,54 | Gefahrensymbole= {{Gefahrensymbole|-}} | R = {{R-Sätze|-}} | S = {{S-Sätze|-}} <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=195 | Symbol=Au | NH= 0 | Halbwertszeit= 186,10 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 0,227 | Zerfallstyp1ZP= [[Platin|<sup>195</sup>Pt]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 196 | Symbol= Au | NH= 0 | Halbwertszeit= 6,1830 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 1,506 | Zerfallstyp1ZP= [[Platin|<sup>196</sup>Pt]] | Zerfallstyp2ZM= [[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp2ZE= 0,686 | Zerfallstyp2ZP= [[Quecksilber|<sup>196</sup>Hg]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 79 | Massenzahl= 197 | Symbol= Au | NH=100 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=198 | Symbol=Au | NH=0 | Halbwertszeit= 2,69517 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp1ZE= 1,372 | Zerfallstyp1ZP= [[Quecksilber|<sup>198</sup>Hg]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 199 | Symbol=Au | NH=0 | Halbwertszeit= 3,169 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp1ZE= 0,453 | Zerfallstyp1ZP= [[Quecksilber|<sup>199</sup>Hg]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol=Au | Massenzahl_1=197 | Kernspin_1=3/2 | Gamma_1=4,582 · 10<sup>6</sup> | Empfindlichkeit_1=2,51 · 10<sup>−5</sup> | Larmorfrequenz_1=3,43 }} }} pnrus3ijqqaua68q0nsnnf3kxl3561i 0 957 103330 102711 2013-03-07T23:39:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 114 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q925]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSHG.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Kwäksäälwer | Symbol = Hg | Ordnungszahl = 80 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 12 | Periode = 6 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk wiet | Massenanteil = 4 · 10<sup>−5</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 200,59 | Atomradius = 150 | AtomradiusBerechnet = 171 | KovalenterRadius = 149 | VanDerWaalsRadius = 155 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 4[[F-Orbital|f]]<sup>14</sup>5d<sup>10</sup>6[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 18, 2 | Austrittsarbeit = 4,5 | Ionisierungsenergie_1 = 1007,1 | Ionisierungsenergie_2 = 1810 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = flüssich | Modifikationen = | Kristallstruktur = rhomboedrisk | Dichte = 13,546 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = 293,15 | CTE = (Volumen) 182 | Mohshärte = äntfaalt | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 234,32 | Schmelzpunkt_C = −38,83 | Siedepunkt_K = 629,88 | Siedepunkt_C = 356,73 | MolaresVolumen = 14,09 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 59,229 | Schmelzwärme = 2,295 | Dampfdruck = 0,0002 | RefTempDampfdruck_K = 234 | Schallgeschwindigkeit = 1407 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 140 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 1,04 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfigkeit = 8,34 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 1, '''2''', 4<ref>Bild der Wissenschaft, 1/2008, Seite 13</ref> | Oxide = Hg<sub>2</sub>O, HgO | Basizität = licht [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = 0,851 [[Volt|V]] (Hg<sup>2+</sup> + 2e<sup>−</sup> → Hg) | Elektronegativität = 2,00 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|T|N}} | R = {{R-Sätze|23|33|50/53}} | S = {{S-Sätze|(1/2)|7|45|60|61}} | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Hg | Massenzahl = 192 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4,85 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,700 | Zerfallstyp1ZP = [[Gold|<sup>192</sup>Au]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Hg | Massenzahl = 193 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,80 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,340 | Zerfallstyp1ZP = [[Gold|<sup>193</sup>Au]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Hg | Massenzahl = 194 | NH = 0 | Halbwertszeit = 444 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,040 | Zerfallstyp1ZP = [[Gold|<sup>194</sup>Au]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Hg | Massenzahl = 195 | NH = 0 | Halbwertszeit = 9,9 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,510 | Zerfallstyp1ZP = [[Gold|<sup>195</sup>Au]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Hg | Massenzahl = 196 | NH = 0,15 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Hg | Massenzahl = 197 | NH = 0 | Halbwertszeit = 64,14 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,600 | Zerfallstyp1ZP = [[Gold|<sup>197</sup>Au]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Hg | Massenzahl = 198 | NH = 9,97 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Hg | Massenzahl = 199 | NH = 16,87 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Hg | Massenzahl = 200 | NH = 23,1 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Hg | Massenzahl = 201 | NH = 13,18 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Hg | Massenzahl = 202 | NH = '''29,86''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Hg | Massenzahl = 203 | NH = 0 | Halbwertszeit = 46,612 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,462 | Zerfallstyp1ZP = [[Thallium|<sup>203</sup>Tl]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Hg | Massenzahl = 204 | NH = 6,87 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Hg | Massenzahl = 205 | NH = 0 | Halbwertszeit = 5,2 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,531 | Zerfallstyp1ZP = [[Thallium|<sup>205</sup>Tl]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Hg | Massenzahl = 206 | NH = 0 | Halbwertszeit = 8,15 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,308 | Zerfallstyp1ZP = [[Thallium|<sup>206</sup>Tl]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Hg | Massenzahl_1 =199 | Kernspin_1 =1/2 | Gamma_1 = 4,769 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,00567 | Larmorfrequenz_1 = 35,7 | Massenzahl_2 = 201 | Kernspin_2 = −3/2 | Gamma_2 = 1,765 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2 = 0,00144 | Larmorfrequenz_2 = 13,2 }} }} '''Kwäksäälwer''' (gr., lat. ''hydrargyrum'', dt. ''Quecksilber'') [[File:Pouring liquid mercury bionerd.jpg|thumb|left|300px|Kwäksäälwer is bie Ruumtemperatuur flüssich.]] == Wällen == <references/> grzo2tvysfidmmnt3f1xcpbkkybctlo 0 958 103331 101615 2013-03-07T23:39:36Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 94 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q932]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSTL.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Thallium | Symbol = Tl | Ordnungszahl = 81 | Serie = [[Metalle]] | Gruppe = 13 | Periode = 6 | Block = p | Serienfarbe = DarkGray <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk wiet | Massenanteil = 3 · 10<sup>−5</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 204,3833 | Atomradius = 190 | AtomradiusBerechnet = 156 | KovalenterRadius = 148 | VanDerWaalsRadius = 196 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 4[[F-Orbital|f]]<sup>14</sup>5[[D-Orbital|d]]<sup>10</sup>6[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup>6p<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 18, 3 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 589,4 | Ionisierungsenergie_2 = 1971 | Ionisierungsenergie_3 = 2878 | Ionisierungsenergie_4 = | Ionisierungsenergie_5 = | Ionisierungsenergie_6 = | Ionisierungsenergie_7 = | Ionisierungsenergie_8 = | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = hexagonoal | Dichte = 11,85 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 1,2 | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 577 | Schmelzpunkt_C = 304 | Siedepunkt_K = 1746 | Siedepunkt_C = 1473 | MolaresVolumen = 17,22 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 164,1 | Schmelzwärme = 4,142 | Dampfdruck = 5,33 · 10<sup>−6</sup> | RefTempDampfdruck_K = 577 | Schallgeschwindigkeit = 818 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 129 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 6,17 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 46,1 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = '''1''', 3 | Oxide = | Basizität = licht [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = −0,336 [[Volt|V]] (Tl<sup>+</sup> + e<sup>−</sup> → Tl) | Elektronegativität = 1,62 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|T+}} | R = {{R-Sätze|26/28|33|35}} | S = {{S-Sätze|(1/2)|13|28|45|61}} | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tl | Massenzahl = 199 | NH = 0 | Halbwertszeit = 7,42 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,440 | Zerfallstyp1ZP = [[Quecksilber|<sup>199</sup>Hg]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tl | Massenzahl = 200 | NH = 0 | Halbwertszeit = 26,1 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,456 | Zerfallstyp1ZP = [[Quecksilber|<sup>200</sup>Hg]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tl | Massenzahl = 201 | NH = 0 | Halbwertszeit = 72,912 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,493 | Zerfallstyp1ZP = [[Quecksilber|<sup>201</sup>Hg]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tl | Massenzahl = 202 | NH = 0 | Halbwertszeit = 12,23 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,364 | Zerfallstyp1ZP = [[Quecksilber|<sup>202</sup>Hg]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Tl | Massenzahl = 203 | NH = 29,524 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Tl | Massenzahl = 204 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,78 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,764 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>204</sup>Pb]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 0,347 | Zerfallstyp2ZP = [[Quecksilber|<sup>204</sup>Hg]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Tl | Massenzahl = 205 | NH = '''70,476''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tl | Massenzahl = 206 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4,199 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,533 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>206</sup>Pb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tl | Massenzahl = 207 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4,77 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,423 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>207</sup>Pb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tl | Massenzahl = 208 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,10 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Gammastrahlung|γ]] | Zerfallstyp1ZE = 2.6 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>208</sup>Pb]] }} | NMREigenschaften = <!--- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Tl | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ---> }} c2qy5y72qw2tmhuq6yibdjd3sqsr1tn 0 959 103332 101640 2013-03-07T23:39:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 120 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q708]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSPB.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e (kiek unner!)]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Lood | Symbol = Pb | Ordnungszahl = 82 | Serie = [[Metalle]] | Gruppe = 14 | Periode = 6 | Block = p | Serienfarbe = DarkGray | Aussehen = blausk wiet | Massenanteil = 2 · 10<sup>-3</sup> | Atommasse = 207,2 | Atomradius = 175 | AtomradiusBerechnet = 154 | KovalenterRadius = 146 | VanDerWaalsRadius = 202 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 4[[F-Orbital|f]]<sup>14</sup>5[[D-Orbital|d]]<sup>10</sup>6[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup>6p<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 18, 4 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 715,6 | Ionisierungsenergie_2 = 1450,5 | Ionisierungsenergie_3 = 3081,5 | Ionisierungsenergie_4 = 4083 | Ionisierungsenergie_5 = | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = man een Modifikation | Kristallstruktur = kubisk flächenzentrierd | Dichte = 11,34 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 1,5 | Magnetismus = [[Diamagnetismus|diamagnetisk]] | Schmelzpunkt_K = 600,61 | Schmelzpunkt_C = 327,43 | Siedepunkt_K = ca. 2023 | Siedepunkt_C = 1750 | MolaresVolumen = 18,26 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 181 | Schmelzwärme = 4,77 | Dampfdruck = 4,21 · 10<sup>-7</sup> | RefTempDampfdruck_K = 600 | Schallgeschwindigkeit = 1200 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 129 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 4,84 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 35,3 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = | Oxidationszustände = '''2''', 4 | Oxide = Pb<sub>2</sub>O<sub>3</sub> | Basizität = amphoter | Normalpotential = -0,1262 [[Volt|V]] | Elastitätsmodul = 16 | Poissonzahl = 0,45 |(Pb<sup>2+</sup> + 2e<sup>-</sup> → Pb) | Elektronegativität = 1,9 | RL 67/548/EWG = Noa | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|T|N}} | R = {{R-Sätze|61|20/22|33|50/53|62}}<ref name="Merck-SDB">[http://chemdat.merck.de/documents/sds/emd/deu/de/1073/107362.pdf Sicherheitsdatenblatt (Merck)]</ref> | S = {{S-Sätze|53|45|60|61}}<ref name="Merck-SDB"/> | Radioaktiv = | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Pb | Massenzahl = 202 | NH = 0 | Halbwertszeit = 52500 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 2,598 | Zerfallstyp1ZP = [[Quecksilber|<sup>198</sup>Hg]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 0,050 | Zerfallstyp2ZP = [[Thallium|<sup>202</sup>Tl]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pb | Massenzahl = 203 | NH = 0 | Halbwertszeit = 51,873 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,975 | Zerfallstyp1ZP = [[Thallium|<sup>203</sup>Tl]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pb | Massenzahl = 204 | NH = 1,4 | Halbwertszeit = >1,4 · 10<sup>17</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 2,186 | Zerfallstyp1ZP = [[Quecksilber|<sup>200</sup>Hg]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pb | Massenzahl = 205 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,53 · 10<sup>7</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,051 | Zerfallstyp1ZP = [[Thallium|<sup>205</sup>Tl]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Pb | Massenzahl = 206 | NH = 24,1 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Pb | Massenzahl = 207 | NH = 22,1 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Pb | Massenzahl = 208 | NH = '''52,4''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pb | Massenzahl = 209 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,253 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 0,644 | Zerfallstyp1ZP = [[Bismut|<sup>209</sup>Bi]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Pb | Massenzahl = 210 | NH = 0 | Halbwertszeit = 22,3 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 3,792 | Zerfallstyp1ZP = [[Quecksilber|<sup>206</sup>Hg]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp2ZE = 0,064 | Zerfallstyp2ZP = [[Bismut|<sup>210</sup>Bi]] }} | NMREigenschaften = }} '''Lood''', uk '''"Bläi"''' naamd, is n Metall. [[Bielde:SIMSPBLOG.JPG|thumb|left|200px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e (logarithmiske Skala)]] {{stump-links}} 2fuwu47wmkbva4321t3mahber2vmchr 0 960 118358 103333 2019-06-22T04:18:01Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSBI.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Bismut | Symbol= Bi | Ordnungszahl= 83 | Massenzahl= 209 | Serie= [[Metalle]] | Gruppe = 15 | Periode = 6 | Block= p | Serienfarbe= DarkGray <!--- Allgemein ---> | Aussehen= glansjend roodsk wiet | Massenanteil= 2 · 10<sup>−5</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse= 208,98038 | Atomradius= 160 | AtomradiusBerechnet= 143 | KovalenterRadius= 146 | VanDerWaalsRadius= | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 4f<sup>14</sup>5d<sup>10</sup>6s<sup>2</sup>6p<sup>3</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 32, 18, 5 | Austrittsarbeit= | Ionisierungsenergie_1= 703 | Ionisierungsenergie_2= 1610 | Ionisierungsenergie_3= 2466 | Ionisierungsenergie_4= 4370 | Ionisierungsenergie_5= 5400 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Magnetismus= diamagnetisk | Modifikationen= | Kristallstruktur= rhomboedrisk | Dichte= 9,78 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 2,25 | Schmelzpunkt_K= 544,4 | Schmelzpunkt_C= 271,2 | Siedepunkt_K= 1837 | Siedepunkt_C= 1564 | MolaresVolumen= 21,31 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme= 104,8 | Schmelzwärme= 11,3 | Dampfdruck= 0,627 · 10<sup>−3</sup> | RefTempDampfdruck_K= 544 | Schallgeschwindigkeit= 1790 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= 293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 122 | ElektrischeLeitfähigkeit= 0,867 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit= 7,87 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= (−3) 1, '''3''', 5 | Oxide= | Basizität= leicht [[Süüre|suur]] | Normalpotential= 0,23 [[Volt|V]] (Bi<sup>3+</sup> + 3e<sup>−</sup> → Bi) | Elektronegativität= 2,02 | RL 67/548/EWG = Nein | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F}} (Pulver) | R = {{R-Sätze|11}} (Pulver)<ref name="alfa-SDB">[http://www.alfa-chemcat.com/daten_msds/D/10111_-_D.pdf Sicherheitsdatenblatt(alfa-aesar)] Dies gilt nur für Pulver, kompaktes Bismut ist ohne Gefahrensymbole/R-/S-Sätze</ref> | S = {{S-Sätze|-}} (Pulver)<ref name="alfa-SDB"/> <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Bi | Massenzahl = 205 | NH = 0 | Halbwertszeit = 15,31 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,708 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>205</sup>Pb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Bi | Massenzahl = 206 | NH = 0 | Halbwertszeit = 6,243 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 3,758 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>206</sup>Pb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Bi | Massenzahl = 207 | NH = 0 | Halbwertszeit = 31,55 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,399 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>207</sup>Pb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Bi | Massenzahl = 208 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3.368.000 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,880 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>208</sup>Pb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Bi | Massenzahl = 209 | NH = '''100''' | Halbwertszeit = 1,9 · 10<sup>19</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 3,137<ref>''Nature'', Volume 422 Number 6934, 2003, Seite 876–878</ref> | Zerfallstyp1ZP = [[Thallium|<sup>205</sup>Tl]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Bi | Massenzahl = 210 | NH = 0 | Halbwertszeit = 5,013 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp1ZE = 1,163 | Zerfallstyp1ZP = [[Polonium|<sup>210</sup>Po]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 5,037 | Zerfallstyp2ZP = [[Thallium|<sup>206</sup>Tl]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Bi | Massenzahl = 210m1 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,04 · 10<sup>6</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = [[Thallium|<sup>206</sup>Tl]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Bi | Massenzahl = 211 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,14 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp1ZE = 0,579 | Zerfallstyp1ZP = [[Polonium|<sup>211</sup>Po]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 6,751 | Zerfallstyp2ZP = [[Thallium|<sup>207</sup>Tl]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Bi | Massenzahl = 212 | NH = 0 | Halbwertszeit = 60,55 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp1ZE = 2,254 | Zerfallstyp1ZP = [[Polonium|<sup>212</sup>Po]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 6,027 | Zerfallstyp2ZP = [[Thallium|<sup>208</sup>Tl]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Bi | Massenzahl = 213 | NH = 0 | Halbwertszeit = 49,59 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp1ZE = 1,426 | Zerfallstyp1ZP = [[Polonium|<sup>213</sup>Po]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 5,932 | Zerfallstyp2ZP = [[Thallium|<sup>209</sup>Tl]] }} | NMREigenschaften= }} fxm0a7lvqp44z1lzs93jbvsbpn4sw0i 0 961 103334 99057 2013-03-07T23:40:19Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 102 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q979]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Polonium | Symbol = Po | Ordnungszahl = 84 | Serie = [[Metalle]] | Gruppe = 16 | Periode = 6 | Block = p | Serienfarbe = DarkGray | Aussehen = säälwersk | Massenanteil = 2 · 10<sup>-14</sup> | Atommasse = 209,98 | Atomradius = 190 | AtomradiusBerechnet = 135 | KovalenterRadius = - | VanDerWaalsRadius = - | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 4f<sup>14</sup>5d<sup>10</sup>6s<sup>2</sup>6p<sup>4</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 18, 6 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 812,1 | Ionisierungsenergie_2 = | Aggregatzustand = fest | Modifikationen = α-Po, β-Po | Kristallstruktur = kubisk-primitiv (α-Po)<br />rhomboedrisk (β-Po) | Dichte = 9,196 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 527 | Schmelzpunkt_C = 254 | Siedepunkt_K = 1235 | Siedepunkt_C = 962 | MolaresVolumen = 22,97 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 102 | Schmelzwärme = 60,1 | Dampfdruck = 0,0176 | RefTempDampfdruck_K = 527 | Schallgeschwindigkeit = ? | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = ? | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 2,19 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 20 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = | Oxidationszustände = (-2) 2, '''4''', 6 | Oxide = PoO<sub>2</sub> | Basizität = amphoter | Normalpotential = 0,9 [[Volt|V]] (Po<sup>2+</sup> + 2e<sup>-</sup> ? Po) | Elektronegativität = 2,0 | Gefahrensymbole ={{Gefahrensymbole|-}}<ref>[http://www.baua.de/nn_12340/sid_1A5AC775824A933632DA5597DF415EA1/nsc_true/de/Themen-von-A-Z/Gefahrstoffe/Rechtstexte/pdf/RL-67-548-EWG-Anhang-I.pdf Anhang I der Richtlinie RL 67/548/EWG der Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin]</ref> | R = {{R-Sätze|-}}<ref>[http://www.baua.de/nn_12340/sid_1A5AC775824A933632DA5597DF415EA1/nsc_true/de/Themen-von-A-Z/Gefahrstoffe/Rechtstexte/pdf/RL-67-548-EWG-Anhang-I.pdf Anhang I der Richtlinie RL 67/548/EWG der Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin]</ref> | S = {{S-Sätze|-}}<ref>[http://www.baua.de/nn_12340/sid_1A5AC775824A933632DA5597DF415EA1/nsc_true/de/Themen-von-A-Z/Gefahrstoffe/Rechtstexte/pdf/RL-67-548-EWG-Anhang-I.pdf Anhang I der Richtlinie RL 67/548/EWG der Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin]</ref> | Radioaktiv = Ja | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Po | Massenzahl = 208 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,898 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,215 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>204</sup>Pb]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 1,401 | Zerfallstyp2ZP = [[Bismut|<sup>208</sup>Bi]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Po | Massenzahl = 209 | NH = 0 | Halbwertszeit = 103 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 4,979 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>205</sup>Pb]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 1,893 | Zerfallstyp2ZP = [[Bismut|<sup>209</sup>Bi]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Po | Massenzahl = 210 | NH = '''99,998''' | Halbwertszeit = 138,376 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,407 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>206</sup>Pb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Po | Massenzahl = 211 | NH = 6 · 10<sup>-12</sup> | Halbwertszeit = 0,516 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 7,595 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>207</sup>Pb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = <sup>[[metastabiler Zustand|m]]</sup>Po | Massenzahl = 211 | NH = 0 | Halbwertszeit = 25 s | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 9,057 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>207</sup>Pb]] | Zerfallstyp2ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp2ZE = 1,462 | Zerfallstyp2ZP = <sup>211</sup>Po }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Po | Massenzahl = 212 | NH = 2·10<sup>-14</sup> | Halbwertszeit = 304 ns | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 8,78 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>208</sup>Pb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = <sup>[[metastabiler Zustand|m]]</sup>Po | Massenzahl = 212 | NH = 0 | Halbwertszeit = 45,1 s | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 11,8 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>208</sup>Pb]] | Zerfallstyp2ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp2ZE = 2,922 | Zerfallstyp2ZP = <sup>212</sup>Po }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Po | Massenzahl = 213 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4 µs | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 8,5 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>209</sup>Pb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Po | Massenzahl = 214 | NH = 1 · 10<sup>-11</sup> | Halbwertszeit = 164 µs | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 7,69 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>210</sup>Pb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Po | Massenzahl = 215 | NH = 7 · 10<sup>-12</sup> | Halbwertszeit = 1,781 ms | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 7,526 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>211</sup>Pb]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β]] | Zerfallstyp2ZE = 0,721 | Zerfallstyp2ZP = [[Astat|<sup>215</sup>At]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Po | Massenzahl = 216 | NH = 1 · 10<sup>-8</sup> | Halbwertszeit = 0,15 s | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,78 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>212</sup>Pb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Po | Massenzahl = 217 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2s | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,7 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>213</sup>Pb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Po | Massenzahl = 218 | NH = 1,6 · 10<sup>-5</sup> | Halbwertszeit = 3,05 min | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,00 | Zerfallstyp1ZP = [[Blei|<sup>214</sup>Pb]] }} | NMREigenschaften = '''unbekannt''' }} '''Polonium''', mädde Oardnengstoal ''84'' un 't Symbol ''Po'', is n radioaktiv chemisk [[Element]]. == Referenzen == <references/> h6ywgxsqgnetetgvsl0821zpayjzs42 0 962 103335 101274 2013-03-07T23:40:32Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 101 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q999]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Astat | Symbol= At | Ordnungszahl= 85 | Massenzahl= 210 | Serie= [[Halogene]] | Gruppe = 17 | Periode = 6 | Block= p | Serienfarbe= Khaki <!--- Allgemein ---> | Aussehen= metallisk | Massenanteil= 3 · 10<sup>-24</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse= 209,9871 | Atomradius= - | AtomradiusBerechnet= - | KovalenterRadius= 145 | VanDerWaalsRadius= - | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 4f<sup>14</sup>5d<sup>10</sup> 6s<sup>2</sup>6p<sup>5</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 32, 18, 7 | Austrittsarbeit= | Ionisierungsenergie_1= 930 | Ionisierungsenergie_2= <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Modifikationen= - | Kristallstruktur= - | Dichte= - | RefTempDichte_K= | Mohshärte= - | Magnetismus= - | Schmelzpunkt_K= 575 | Schmelzpunkt_C= 302 | Siedepunkt_K= 610 | Siedepunkt_C= 337 | MolaresVolumen= - | Verdampfungswärme= 30 | Schmelzwärme= 114 | Dampfdruck= - | RefTempDampfdruck_K= | Schallgeschwindigkeit= - | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= | SpezifischeWärmekapazität= - | ElektrischeLeitfähigkeit= - | Wärmeleitfähigkeit= 1,7 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände=±1, 3, 5, 7 | Oxide= | Basizität= | Normalpotential= - | Elektronegativität= 2,2 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|}} | Radioaktiv = Ja <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = At | Massenzahl = 209 | NH = ? | Halbwertszeit = 5,41 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 3,486 | Zerfallstyp1ZP = [[Polonium|<sup>209</sup>Po]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 5,757 | Zerfallstyp2ZP = [[Bismut|<sup>205</sup>Bi]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = At | Massenzahl = 210 | NH = ? | Halbwertszeit = 8,3 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 3,981 | Zerfallstyp1ZP = [[Polonium|<sup>210</sup>Po]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 5,631 | Zerfallstyp2ZP = [[Bismut|<sup>206</sup>Bi]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = At | Massenzahl = 211 | NH = ? | Halbwertszeit = 7,124 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,787 | Zerfallstyp1ZP = [[Polonium|<sup>211</sup>Po]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 5,982 | Zerfallstyp2ZP = [[Bismut|<sup>207</sup>Bi]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= -1 <!-- Leerzeile --> }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = At | Massenzahl = 213 | NH = ? | Halbwertszeit = 0,11 µs | Zerfallstyp1ZM = ... | Zerfallstyp1ZE = ... | Zerfallstyp1ZP = ... }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= -1 <!-- Leerzeile --> }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = At | Massenzahl = 220 | NH = ? | Halbwertszeit = 3,71 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 9,900 | Zerfallstyp1ZP = [[Radon|<sup>220</sup>Rn]] }} | NMREigenschaften= }} 9jd2n8vrnyme9d9hv1ub4vaee44ajj6 0 963 103336 100983 2013-03-07T23:40:45Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 100 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1133]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Radon | Symbol = Rn | Ordnungszahl = 86 | Serie = [[Edelgase]] | Gruppe = 18 | Periode = 6 | Block = p | Serienfarbe = LightskyBlue <!--- Allgemein ---> | Aussehen = faaweloos | Massenanteil = 6 · 10<sup>-16</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 222 | Atomradius = | AtomradiusBerechnet = 120 | KovalenterRadius = 145 | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 4f<sup>14</sup> 5d<sup>10</sup>6s<sup>2</sup> 6p<sup>6</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 18, 8 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 1037 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = gasfoarmich | Modifikationen = | Kristallstruktur = kubisk flächenzentrierd | Dichte = 9,73 kg · m<sup>−3</sup> | RefTempDichte_K = 273 | Mohshärte = | Magnetismus = diamagnetisk | Schmelzpunkt_K = 202 | Schmelzpunkt_C = -71 | Siedepunkt_K = 211,3 | Siedepunkt_C = -61,8 | MolaresVolumen = 22,4 · 10<sup>-3</sup> | Verdampfungswärme = 16,4 | Schmelzwärme = 2,89 | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = 94 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 0,00364 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 0 | Oxide = - | Basizität = - | Normalpotential = | Elektronegativität = 2,1 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|-}} | Radioaktiv = Ja <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Rn | Massenzahl = 208 | NH = 0 | Halbwertszeit = 24,35 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,260 | Zerfallstyp1ZP = [[Polonium|<sup>204</sup>Po]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektrone-Fang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 2,850 | Zerfallstyp2ZP = [[Astat|<sup>208</sup>At]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Rn | Massenzahl = 209 | NH = 0 | Halbwertszeit = 28,5 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektrone-Fang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 3,930 | Zerfallstyp1ZP = [[Astat|<sup>209</sup>At]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp2ZE = 6,155 | Zerfallstyp2ZP = [[Polonium|<sup>205</sup>Po]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Rn | Massenzahl = 210 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,4 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,159 | Zerfallstyp1ZP = [[Polonium|<sup>206</sup>Po]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektrone-Fang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 2,374 | Zerfallstyp2ZP = [[Astat|<sup>210</sup>At]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Rn | Massenzahl = 211 | NH = 0 | Halbwertszeit = 14,6 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektrone-Fang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,892 | Zerfallstyp1ZP = [[Astat|<sup>211</sup>At]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp2ZE = 5,965 | Zerfallstyp2ZP = [[Polonium|<sup>207</sup>Po]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rn | Massenzahl = 212 | NH = 0 | Halbwertszeit = 23,9 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,385 | Zerfallstyp1ZP = [[Polonium|<sup>208</sup>Po]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = -1 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rn | Massenzahl = 217 | NH = 0 | Halbwertszeit = 0,54 [[Sekunde|ms]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp1ZE = 7,889 | Zerfallstyp1ZP = [[Polonium|<sup>213</sup>Po]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rn | Massenzahl = 218 | NH = spuren | Halbwertszeit = 0,35 [[Sekunde|ms]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp1ZE = 7,263 | Zerfallstyp1ZP = [[Polonium|<sup>214</sup>Po]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rn | Massenzahl = 219 | NH = 1 | Halbwertszeit = 3,96 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,946 | Zerfallstyp1ZP = [[Polonium|<sup>215</sup>Po]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rn | Massenzahl = 220 | NH = 9 | Halbwertszeit = 55,6 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,405 | Zerfallstyp1ZP = [[Polonium|<sup>216</sup>Po]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Rn | Massenzahl = 221 | NH = 0 | Halbwertszeit = 25,0 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastroalenge|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = [[Francium|<sup>221</sup>Fr]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = [[Polonium|<sup>217</sup>Po]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rn | Massenzahl = 222 | NH = '''90''' | Halbwertszeit = 3,824 [[Dai|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,590 | Zerfallstyp1ZP = [[Polonium|<sup>218</sup>Po]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rn | Massenzahl = 223 | NH = spuren | Halbwertszeit = 23,2 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastroalenge|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE =1,000 | Zerfallstyp1ZP = [[Francium|<sup>223</sup>Fr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rn | Massenzahl = 224 | NH = 0 | Halbwertszeit = 107 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastroalenge|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = [[Francium|<sup>224</sup>Fr]] }} | NMREigenschaften = <!---- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Rn | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ----> }} '''Radon''' is n Eedelgas. Dät wuude 1900 fon [[Friedrich Ernst Dorn]] äntdäkked. {{stump-links}} ds06vzu1sxlghdb5acl91etdz873v6r 0 964 103337 100677 2013-03-07T23:40:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 101 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q671]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Francium | Symbol= Fr | Ordnungszahl= 87 | Serie= [[Alkalimetalle]] | Gruppe = 1 | Periode = 7 | Block= s | Serienfarbe= OrangeRed <!--- Allgemein ---> | Aussehen= uunbekoand | Massenanteil= 1 · 10<sup>-21</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse= 223,0197 | Atomradius= - | AtomradiusBerechnet= - | KovalenterRadius= - | VanDerWaalsRadius= - | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]<nowiki>]</nowiki>7s<sup>1</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 32, 18, 8, 1 | Austrittsarbeit= - | Ionisierungsenergie_1= 380 | Ionisierungsenergie_2= <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand=fääst | Modifikationen= 1 | Kristallstruktur= kubisk flächenzentrierd | Dichte= 1,870 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= - | Magnetismus= - | Schmelzpunkt_K=300 | Schmelzpunkt_C=27 | Siedepunkt_K=950 | Siedepunkt_C=677 | MolaresVolumen=- | Verdampfungswärme=64 | Schmelzwärme= - | Dampfdruck= - | RefTempDampfdruck_K= | Schallgeschwindigkeit= - | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= | SpezifischeWärmekapazität= | ElektrischeLeitfähigkeit= 3 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K= | Wärmeleitfähigkeit= 15 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K= <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 1 | Oxide= Fr<sub>2</sub>O | Basizität= stäärk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential= | Elektronegativität= 0,7 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|?}} | Radioaktiv = Ja <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Fr | Massenzahl = 222 | NH = 0 | Halbwertszeit = 14,2 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 2,033 | Zerfallstyp1ZP = [[Radium|<sup>222</sup>Ra]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Fr | Massenzahl = 223 | NH = [[Radioaktives Spurenelement|in Spuren]] | Halbwertszeit = 21,8 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 1,149 | Zerfallstyp1ZP = [[Radium|<sup>223</sup>Ra]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 5,430 | Zerfallstyp2ZP = [[Astat|<sup>219</sup>At]] }} | NMREigenschaften= uunbekoand }} gbq3z66d1xkue42t3g5m5p0lfugtt5u 0 965 121114 120089 2022-07-25T19:56:18Z Murma174 1663 /* Gefoarelkhaid fon Radium foar Moanskene */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Radium | Symbol= Ra | Ordnungszahl= 88 | Massenzahl= 226 | Serie= [[Äidalkalimetalle]] | Gruppe = 2 | Periode = 7 | Block= s | Serienfarbe= DarkOrange <!--- Allgemein ---> | Aussehen= säälwersk wiet metallisk | Massenanteil= 1 · 10<sup>-10</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse= 226,0254 | Atomradius= 215 | AtomradiusBerechnet= | KovalenterRadius= | VanDerWaalsRadius= | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]<nowiki>]</nowiki>7s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 32, 18, 8, 2 | Austrittsarbeit= | Ionisierungsenergie_1= 509,3 | Ionisierungsenergie_2= 979,0 | Ionisierungsenergie_3= <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Magnetismus= uunmagnetisk | Modifikationen= - | Kristallstruktur= kubisk ruumzentrierd | Dichte= 5,5 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= - | Schmelzpunkt_K= 973 | Schmelzpunkt_C= 700 | Siedepunkt_K= 2010 | Siedepunkt_C= 1737 | MolaresVolumen= 41,09 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme= 136,82 | Schmelzwärme= 8,37 | Dampfdruck= 327 | RefTempDampfdruck_K= 973 | Schallgeschwindigkeit= | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= | SpezifischeWärmekapazität= 94 | ElektrischeLeitfähigkeit= | Wärmeleitfähigkeit= 18,6 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 2 | Oxide= RaO | Basizität= as Hydroxid in woaterge Löösenge stäärk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential= -2,89 [[Volt|V]] (Ra<sup>2+</sup> + 2e<sup>-</sup> → Ra) | Elektronegativität= 0,9 | Gefahrensymbole= {{Gefahrensymbole|?}} | Radioaktiv = Jee <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ra | Massenzahl = 223 | NH = -1 | Halbwertszeit = 11,435 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,979 | Zerfallstyp1ZP = [[Radon|<sup>219</sup>Rn]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ra | Massenzahl = 224 | NH = -1 | Halbwertszeit = 3,66 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,789 | Zerfallstyp1ZP = [[Radon|<sup>220</sup>Rn]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ra | Massenzahl = 225 | NH = 0 | Halbwertszeit = 14,9 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,357 | Zerfallstyp1ZP = [[Actinium|<sup>225</sup>Ac]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ra | Massenzahl = 226 | NH = -1 | Halbwertszeit = 1602 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 4,871 | Zerfallstyp1ZP = [[Radon|<sup>222</sup>Rn]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ra | Massenzahl = 227 | NH = 0 | Halbwertszeit = 42,2 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 1,325 | Zerfallstyp1ZP = [[Actinium|<sup>227</sup>Ac]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ra | Massenzahl = 228 | NH = -1 | Halbwertszeit = 5,7 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,046 | Zerfallstyp1ZP = [[Actinium|<sup>228</sup>Ac]] }} | NMREigenschaften= <!--- {{Foarloage:NMREigenschaften | Symbol= Sr | Massenzahl_1= 87 | Kernspin_1= -9/2 | Gamma_1= 1,159 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1= 0,00269 | Larmorfrequenz_1= 8,67 }} ---> }} '''Radium''' (‚Stroale‘, weegen sien [[Radioaktivität]], as uk [[Radon]]) is n [[chemisk Element]] mäd dät [[Elementsymbol]] Ra un ju [[Oardnengstaal]] 88. In dät [[Periodensystem]] stoant et in ju 2. [[Haudgruppe]] un tält deermäd tou do [[Äidalkalimetalle]]. == Geskichte == [[Bielde:Wecker mit Radium.jpg|miniatur|links|Do sälwenljuchtende Punkte an do Taalen un ap do Wiesere änthoolde Radium]] Radium wuud an n 21. Dezember 1898 in Frankriek fon ju polniske Physikerske [[Marie Curie]] un hieren Käärel, dän frantsöösken Physiker [[Pierre Curie]], in ju [[Jáchymov|Joachimsthaler]] [[Uraninit|Pechblende]] äntdäkt. Waiwiesend waas deerbie die Befuund, dät skeeniged Uran (as Metalsoalt) bloot n litjen Breekdeel fon ju Radioaktivität fon dät uursproangelke Uranarst apwiesde. Insteede deerfon foont sik die grootste Deel fon ju Radioaktivität fon dät Arst in ju Bariumsulfoat-Fällenge wier. Foar dät outrände Element wuud dan ju häärfoartreedende Stroalengsoainskup tou ju Noomereekenge hääranleeken. [[Bielde:Radium-palp.jpg|thumb|left|Radiumhooldende Kosmetika (uum 1925).]] == Gefoarelkhaid fon Radium foar Moanskene == Radiumferbiendengen goolten eerste as relativ harmloos of goar gesuundhaidsföärderjend un wuuden in do [[Fereende Stoaten]] un [[Europa]] as [[Medikament]] juun ne groote Taal fon Lieden bewuurwen (t.B. as Kreebsmiddel) of as Tousats in Produkte feroarbaided, do der in de Tjuusterge ljuchteden. Ju Feroarbaitenge geböärde sunner wäkke Skutsfoarkierengen. Noch bit Midde fon do 1930er Jiere wuuden Kosmetika un Genusmiddel bewuurwen, do der Radium äntheelten.<ref>[http://www.dissident-media.org/infonucleaire/radieux.html Les "pouvoirs miraculeux" de la radioactivité]</ref> Ätter ju Gruundenge fon dät [[Radiumbad]] [[Sankt Joachimsthal]] in Böhmen 1906 koom et glieks foar dän Eersten Waareldkriech apgruund fon ne fermoudede Heelwierkenge fon Radium toun Apblöien fon do Radiumboade in Düütsklound. Wülst al foar dän Kriech [[Bad Kreuznach]] deermäd woorf, dät stäärkste Radiumsolbad tou weesen, wieren et ätter dän Kriech ieuwenske [[St. Joachimsthal]], [[Bad Schlema|Oberschlema]] foarallen [[Bad Brambach]]. Do bee lääste Steeden fertälden foar weer, dät stäärkste Radium- blw. Radiummineroalbad fon de Waareld tou weesen. Wierbie tou beoachtjen is, dät in do Heelwällen foarallen [[Radon]], Radium deerjuun man in litje Spuuren foarkoom. Korrekterwiese hieden sik disse Boade „[[Radonbalneologie|Radonbad]]“ naame moast. In do 1920er Jiere ärkaande me oawers ju gesuundhaidsskoadelke Wierkenge fon Radium, as gjucht fuul fon do as ''[[Radium Girls]]'' beteekende Zifferbläädmoalersken in [[Orange (New Jersey)]] truch ju [[Radioaktivität|radioaktive Stroalenge]] fon ju sälwenljuchtende Zifferblääd-Faawe [[Kreebs (Medizin)|Kreebstumore]] an Tunge un Lippen äntwikkelden, mäd do jo hiere Pinsel befuchteden. Die New Yorker Tuskedokter [[Theodor Blum]] fereepentlikede 1924 n Artikkel uur ju Kroankhaidsbielde fon ju sonaamde Radiumkeeuwe (ängl. ''radium jaw''). Hie skreeuw ju Ärkroankenge eerste ju Giftigaid fon dän [[Phosphor]] tou.<ref>T. Blum: ''Osteomyelitis of the Mandible and Maxilla.'' In: ''Journal of the American Dental Association'' Band 11, 1924, S.&nbsp;802–805.</ref> [[Harrison Martland]], Pathologe in [[New Jersey]], waas et toulääst, die der 1925 ne Studie<ref>Erste größere Veröffentlichung des Forscherteams: H. S. Martland: ''Some Unrecognized Dangers in the Use and Handling of Radioactive Substances.'' In: ''Proceedings of the New York Pathological Society'' Band 25, 1925, S.&nbsp;88–92.</ref> begon, in dät Resultoat wierfon ju Uurseeke gjuchterwiese dät Radium touskrieuwen wuud.<ref>H. S. Martland und R. E. Humphries: ''Osteogenic sarcoma in dial painters using luminous paint.'' In: ''Archives of Pathology'' Band 7, 1929, S.&nbsp;406–417.</ref> Noch 1928 wuud mäd Radium fermoangd Woater unner dän Noome ''Radithor'' in litje Buddele toun Drinken ferkooped. Eerste mäd dän Dood fon dän Stäilmagnoat [[Eben Byers]] in dät Jier 1932, die der fon 1928 bit 1930 deeges twäin Buddele ''Radithor'' tou sik noom, stuud düütelk fääst, dät Radium do sweerste Gesuundhaidsskoaden häärfoarroupe kon. dytmfqhs2x90c06rkcf640n664ntu6s 0 966 103339 99242 2013-03-07T23:41:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 86 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1905]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Lawrencium | Symbol = Lr | Ordnungszahl = 103 | Serie = [[Actinoide]] | Gruppe = Ac | Periode = 7 | Block = f | Serienfarbe = Orchid <!--- Allgemein ---> | Aussehen = | Massenanteil = 0 <!--- Atomar ---> | Atommasse = 260,1053 | Atomradius = | AtomradiusBerechnet = | KovalenterRadius = | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]<nowiki>]</nowiki>5f<sup>14</sup>6d<sup>1</sup>7s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 32, 9, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = | Ionisierungsenergie_2 = | Ionisierungsenergie_3 = | Ionisierungsenergie_4 = | Ionisierungsenergie_5 = | Ionisierungsenergie_6 = | Ionisierungsenergie_7 = | Ionisierungsenergie_8 = | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = | Dichte = | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 1900 | Schmelzpunkt_C = 1627 | Siedepunkt_K = | Siedepunkt_C = | MolaresVolumen = | Verdampfungswärme = | Schmelzwärme = | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 3 | Oxide = | Basizität = swäk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = -2,06 [[Volt|V]] (Lr<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Lr | Elektronegativität = | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|?}} | Radioaktiv = Ja <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 3 | Symbol = Lr | Massenzahl = 260 | NH = 0 | Halbwertszeit = 180 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 8,310 | Zerfallstyp1ZP = [[Mendelevium|<sup>256</sup>Md]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 2,740 | Zerfallstyp2ZP = [[Nobelium|<sup>260</sup>No]] | Zerfallstyp3ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp3ZE = | Zerfallstyp3ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Lr | Massenzahl = 261 | NH = 0 | Halbwertszeit = 39 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Lr | Massenzahl = 262 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,6 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,100 | Zerfallstyp1ZP = [[Nobelium|<sup>262</sup>No]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} | NMREigenschaften = <!---- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Lr | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ----> }} '''Lawrencium''' is n Actinoid. lxr1dyhscgo25pkex39im3fu4hbr6e4 0 967 103340 98889 2013-03-07T23:41:41Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 91 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1226]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element | Name = Rutherfordium | Symbol = Rf | Ordnungszahl = 104 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 4 | Periode = 7 | Block = [[D-Block|d]] | Serienfarbe = LightCoral | Atommasse = 261,1087 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]<nowiki>]</nowiki> 5[[F-Orbital|f]]<sup>14</sup> 6[[D-Orbital|d]]<sup>2</sup> 7[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup> (?) | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 32, 10, 2 | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rf | Massenzahl = 253 | NH = 0 | Halbwertszeit = 48 µs | Zerfallstyp1ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rf | Massenzahl = 254 | NH = 0 | Halbwertszeit = 22,3 µs | Zerfallstyp1ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Rf | Massenzahl = 255 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,4 s | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = [[Nobelium|<sup>251</sup>No]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Rf | Massenzahl = 256 | NH = 0 | Halbwertszeit = 6,2 ms | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = [[Nobelium|<sup>252</sup>No]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 3 | Symbol = Rf | Massenzahl = 257 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4,7 s | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = [[Nobelium|<sup>252</sup>No]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = [[Lawrencium|<sup>257</sup>Lr]] | Zerfallstyp3ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp3ZE = | Zerfallstyp3ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rf | Massenzahl = 258 | NH = 0 | Halbwertszeit = 13 ms | Zerfallstyp1ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Rf | Massenzahl = 259 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,1 s | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 9,110 | Zerfallstyp1ZP = [[Nobelium|<sup>255</sup>No]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rf | Massenzahl = 260 | NH = 0 | Halbwertszeit = 20 ms | Zerfallstyp1ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rf | Massenzahl = 261 | NH = 0 | Halbwertszeit = 65 s | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 8,110 | Zerfallstyp1ZP = [[Nobelium|<sup>257</sup>No]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rf | Massenzahl = 262 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,2 s | Zerfallstyp1ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = }} }} '''Rutherfordium''' is n Transactanoid. {{stump-links}} 4wqpuibqki7pwtrv5uz6vcgglda2cix 0 968 103341 100155 2013-03-07T23:41:54Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 87 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1232]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element | Name = Dubnium | Symbol = Db | Ordnungszahl = 105 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 5 | Periode = 7 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral | Atommasse = 262,1138 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]<nowiki>]</nowiki> 5[[F-Orbital|f]]<sup>14</sup> 6[[D-Orbital|d]]<sup>3</sup> 7[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup> (?) | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 32, 11, 2 | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Db | Massenzahl = 261 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,8 s | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp1ZE = 9,270 | Zerfallstyp1ZP = [[Lawrencium|<sup>257</sup>Lr]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Kleeuwenge|SF]] | Zerfallstyp2ZE = &nbsp; | Zerfallstyp2ZP = &nbsp; }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 3 | Symbol = Db | Massenzahl = 262 | NH = 0 | Halbwertszeit = 34 s | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp1ZE = 9,210 | Zerfallstyp1ZP = [[Lawrencium|<sup>258</sup>Lr]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Kleeuwenge|SF]] | Zerfallstyp2ZE = &nbsp; | Zerfallstyp2ZP = &nbsp; | Zerfallstyp3ZM = [[Elektronen-Fang|ε]] | Zerfallstyp3ZE = 4,000 | Zerfallstyp3ZP = [[Rutherfordium|<sup>262</sup>Rf]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Db | Massenzahl = 263 | NH = 0 | Halbwertszeit = 27 s | Zerfallstyp1ZM = [[Spontane Kleeuwenge|SF]] | Zerfallstyp1ZE = &nbsp; | Zerfallstyp1ZP = &nbsp; | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp2ZE = 9,030 | Zerfallstyp2ZP = [[Lawrencium|<sup>259</sup>Lr]] }} }} '''Dubnium''' mäd dät Symbol ''Db'' un juu Oardnengstoal ''105'' is n Uurgongsmetall. {{stump-links}} d637nn74j8sqmkpvajr40j571ggdwgb 0 969 103342 100449 2013-03-07T23:42:09Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 86 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1234]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element | Name = Seaborgium | Symbol = Sg | Ordnungszahl = 106 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 6 | Periode = 7 | Block = [[D-Block|d]] | Serienfarbe = LightCoral | CAS_Nummer = 54038-81-2 | Atommasse = 263,1182 | Elektronenkonfiguration = &#x5B;[[Radon|Rn]]&#x5D; 5[[F-Orbital|f]]<sup>14</sup> 6d<sup>4</sup> 7[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 32, 12, 2 | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Sg | Massenzahl = 265 | NH = 0 | Halbwertszeit = 16 s | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp1ZE = 9,200 | Zerfallstyp1ZP = [[Rutherfordium|<sup>261</sup>Rf]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Kleeuwenge|SF]] | Zerfallstyp2ZE = &nbsp; | Zerfallstyp2ZP = &nbsp; }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Sg | Massenzahl = 266 | NH = 0 | Halbwertszeit = 20 s | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp1ZE = 9,100 | Zerfallstyp1ZP = [[Rutherfordium|<sup>262</sup>Rf]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Kleeuwenge|SF]] | Zerfallstyp2ZE = &nbsp; | Zerfallstyp2ZP = &nbsp; }} }} '''Seaborgium''' mäd dät Symbol ''Sg'' un ju Oardnengstoal ''106'' is n Uurgongsmetall. Dät is benaamd ätter [[Glenn T. Seaborg]]. {{stump-links}} hx8n5ngtubc5cc2xxj7few4paebhpfi 0 970 103343 98939 2013-03-07T23:42:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 90 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1249]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element | Name= Bohrium | Symbol= Bh | Ordnungszahl= 107 | Massenzahl= 262,1229 | Serie= [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 7 | Periode = 7 | Block= [[D-Block|d]] | Serienfarbe= LightCoral | Atommasse= 262,1229 | Elektronenkonfiguration= &#x5B;[[Radon|Rn]]&#x5D; 5[[F-Orbital|f]]<sup>14</sup> 6d<sup>5</sup> 7[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup> (?) | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 32, 32, 13, 2 | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Bh | Massenzahl = 261 | NH = 0 | Halbwertszeit = 11,8 ms | Zerfallstyp1ZM = | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = }} }} '''Bohrium''' mäd dät Symbol ''Bh'' un juu Oardnengstoal ''107'' is n Uurgongsmeall. Dät is benaamd ätter [[Niels Bohr]]. {{stump-links}} lz1zsem5o1inzyukf62tx1o8xgb9wea 0 971 103344 99042 2013-03-08T00:00:20Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 90 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1252]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element | Name = Hassium | Symbol = Hs | Ordnungszahl = 108 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 8 | Periode = 7 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral | Atommasse = 265, 269, 270 | Elektronenkonfiguration = &#x5B;[[Radon|Rn]]&#x5D; 5[[F-Orbital|f]]<sup>14</sup> 6d<sup>6</sup> 7[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup> (?) | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 32, 14, 2 | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Hs | Massenzahl = 268 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2 s | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = [[Seaborgium|<sup>264</sup>Sg]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Hs | Massenzahl = 269 | NH = 0 | Halbwertszeit = 10 s | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = [[Seaborgium|<sup>265</sup>Sg]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Hs | Massenzahl = 270 | NH = 0 | Halbwertszeit = 20 s | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastroalenge|α]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = [[Seaborgium|<sup>266</sup>Sg]] }} }} '''Hassium''' mäd dät Symbol ''Hs'' un juu Oardnengstoal ''108'' is n Uurgongsmetall. {{stump-links}} h93s07wh9dikqoq5169g3ju86o7ieja 0 972 103345 99021 2013-03-08T00:00:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 86 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1258]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element | Name = Meitnerium | Symbol = Mt | Ordnungszahl = 109 | Serie = [[Übergangsmetalle]] | Gruppe = 9 | Periode = 7 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral | CAS = 54038-01-6 | Atommasse = 268 | Elektronenkonfiguration = &#x5B;[[Radon|Rn]]&#x5D; 5f<sup>14</sup> 6d<sup>7</sup> 7s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 32, 15, 2 | Isotope = }} '''Meitnerium''' (Symbol:''Mt'', Oardnengstoal:''109'') is n kunstelk ärtjuuged Uurgongsmetall. Dät is benaamd ätter juu Physikerske un Mathematikerske [[Lise Meitner]]. {{stump-links}} koog638x7obx3hpz6vgttmt0s86lzoh 0 973 111446 103346 2015-10-23T04:18:57Z Alkab 7029 Roentgenium @GSI wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element | Name = Roentgenium | Symbol = Rg | Ordnungszahl = 111 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 11 | Periode = 7 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral | Atommasse = 280 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]] 5f<sup>14</sup> 6d<sup>10</sup> 7s<sup>1</sup> (?) | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 32, 18, 1 | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rg | Massenzahl = 272 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,8 ms | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 10,99 | Zerfallstyp1ZP = <sup>268</sup>[[Meitnerium|Mt]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rg | Massenzahl = 274 | NH = 0 | Halbwertszeit = 6,4 ms | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 11,15 | Zerfallstyp1ZP = <sup>270</sup>[[Meitnerium|Mt]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rg | Massenzahl = 279 | NH = 0 | Halbwertszeit = 170 ms | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 10,37 | Zerfallstyp1ZP = <sup>275</sup>[[Meitnerium|Mt]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Rg | Massenzahl = 280 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,6 s | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 9.75 | Zerfallstyp1ZP = <sup>276</sup>[[Meitnerium|Mt]] }} }} [[File:Backdrop for presentation of Röntgenium, element 111, at GSI Darmstadt.JPG|left|thumbnail|Roentgenium, GSI]] '''Roentgenium''' is n kunstelk moaked Element, wät tou do [[Transactinoid]]e heert. {{stump-links}} 7qlkgpwskimyo0woe97dagaolaeq7tu 0 974 103347 99034 2013-03-08T00:01:00Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 87 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1278]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Copernicium | Symbol = Cn | Ordnungszahl = 112 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 12 | Periode = 7 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral | CAS = 54084-26-3 | Atommasse = 277 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]]5f<sup>14</sup> 6d<sup>10</sup>7s<sup>2</sup><!--- <br/>Schätzung basierend auf [[Quecksilber|Quecksilber]] ---> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 32, 18, 2 <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cn | Massenzahl = 277 | NH = 0 | Halbwertszeit = | Zerfallstyp1ZM = | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Cn | Massenzahl = 283 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4 s | Zerfallstyp1ZM = | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = }} }} Dät Element '''Copernicium''' is n kunstelk Uurgongsmetall. Dät wuude 1996 truch [[Käädenfusion|Fusion]] fon n [[Zink]]- un n [[Lood]]-[[Atomkääden]] ärtjuuged. Die fon dät GSI Helmholtzzentrum foar Sweerionefoarskenge foarsloaine Noome wuud an n 19. Februoar 2010 fon de IUPAC ounnuumen. Bit sowied hiet dät Element Ununbium mäd Symbol Uub. {{stump-links}} sry9s74gyvb1hbsm4x0sk0uogvxl688 0 975 103348 100239 2013-03-08T00:01:14Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 94 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1801]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSLA.JPG|thumb|340px|right|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox_Chemisk_Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Lanthan | Symbol = La | Ordnungszahl = 57 | Massenzahl = 139 | Serie=[[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 3 | Periode = 6 | Block= d | Serienfarbe= LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk wiet | Massenanteil = 2 · 10<sup>−3</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 138,9055 | Atomradius = 195 | AtomradiusBerechnet = - | KovalenterRadius = 169 | VanDerWaalsRadius = - | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki>5d<sup>1</sup>6s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 18, 9, 2 | Austrittsarbeit = - | Ionisierungsenergie_1 = 538,1 | Ionisierungsenergie_2 = 1067 | Ionisierungsenergie_3 = 1850,3 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = 3 | Kristallstruktur = hexagonoal | Dichte = 6,146 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 2,5 | Magnetismus = - | Schmelzpunkt_K = 1193 | Schmelzpunkt_C = 920 | Siedepunkt_K = 3730 | Siedepunkt_C = 3457 | MolaresVolumen = 22,39 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 414 | Schmelzwärme = 6,2 | Dampfdruck = 1,33 · 10<sup>−7</sup> | RefTempDampfdruck_K = 1193 | Schallgeschwindigkeit = 2475 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 190 | RefTempSpezifischeWärmekapazität = | ElektrischeLeitfähigkeit = 1,26 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit = 13,5 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 3 | Oxide = La<sub>2</sub>O<sub>3</sub> | Basizität = | Normalpotential = −2,522 [[Volt|V]] (La<sup>3+</sup> + 3e<sup>−</sup> → La) | Elektronegativität = 1,1 | Gefahrensymbole = pulwerfoarmich Lanthan:{{Gefahrensymbole|F}}&nbsp;<ref name="BGIA GESTIS">{{GESTIS|ZVG=7570|CAS=7439-91-0|Datum=29. Aug. 2007}}</ref> | R = {{R-Sätze|11}}&nbsp;<ref name="BGIA GESTIS"/> | S = {{S-Sätze|16|33|36/37/39}}&nbsp;<ref name="BGIA GESTIS"/> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 135 | Symbol = La | NH = 0 | Halbwertszeit = 19,5 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,200 | Zerfallstyp1ZP = [[Barium|<sup>135</sup>Ba]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 136 | Symbol = La | NH = 0 | Halbwertszeit = 9,87 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,870 | Zerfallstyp1ZP = [[Barium|<sup>136</sup>Ba]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 137 | Symbol = La | NH = 0 | Halbwertszeit = 60.000 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,600 | Zerfallstyp1ZP = [[Barium|<sup>137</sup>Ba]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Massenzahl = 138 | Symbol = La | NH = 0,09 | Halbwertszeit = 1,05 · 10<sup>11</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,737 | Zerfallstyp1ZP = [[Barium|<sup>138</sup>Ba]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp2ZE = 1,044 | Zerfallstyp2ZP = [[Cer|<sup>138</sup>Ce]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Massenzahl = 139 | Symbol = La | NH = '''99,91''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 140 | Symbol = La | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,6731 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 3,762 | Zerfallstyp1ZP = [[Cer|<sup>140</sup>Ce]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Massenzahl = 141 | Symbol = La | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,92 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 2,502 | Zerfallstyp1ZP = [[Cer|<sup>141</sup>Ce]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = La | Massenzahl_1 = 138 | Kernspin_1 = 5 | Gamma_1 = 3,529 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,0919 | Larmorfrequenz_1 = 26,4 | Massenzahl_2 = 139 | Kernspin_2 = 7/2 | Gamma_2 = 3,779 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2 = 0,0592 | Larmorfrequenz_2 = 28,3 }} }} '''Lanthan''' mäd dät Symbol ''La'' un juu Oardnengstoal ''57'' is n Uurgongsmetall. <references/> 4u86mwrwt1ary0jnwo4jfpk7sax4xhf 0 976 103349 99551 2013-03-08T00:01:29Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 93 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1385]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSCE.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Cerium | Symbol= Ce | Ordnungszahl= 58 | Serie= [[Lanthanoide]] | Gruppe= La | Periode = 6 | Block= d | Serienfarbe= Plum <!--- Allgemein ---> | Aussehen=säälwersk wiet | Massenanteil= 0,0046 <!--- Atomar ---> | Atommasse= 140,116 | Atomradius= 185 | AtomradiusBerechnet= | KovalenterRadius= 165 | VanDerWaalsRadius= | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki>4f<sup>2</sup>6s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 19, 9, 2 | Austrittsarbeit= 2,9 | Ionisierungsenergie_1= 534,4 | Ionisierungsenergie_2= 1050 | Ionisierungsenergie_3= 1949 | Ionisierungsenergie_4= 3547 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Magnetismus= | Modifikationen= 1 | Kristallstruktur= kubiskh flächenzentrierd | Dichte= 6,689 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 2,5 | Schmelzpunkt_K=1071 | Schmelzpunkt_C=798 | Siedepunkt_K=3699 | Siedepunkt_C=3426 | MolaresVolumen=20,69 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme=414 | Schmelzwärme=5,46 | Dampfdruck=- | RefTempDampfdruck_K= | Schallgeschwindigkeit=2100 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K=293,15 | SpezifischeWärmekapazität=190 | ElektrischeLeitfähigkeit=1,15 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit=11,4 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= '''3''', 4 | Oxide= ? | Basizität= licht basisk | Normalpotential= -2,483 [[Volt|V]] (Ce<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Ce) | Elektronegativität= 1,12 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F}} | R = {{R-Sätze|11}} | S = {{S-Sätze|17}} <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=134 | Symbol=Ce | NH=0 | Halbwertszeit=3,16 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 0,500 | Zerfallstyp1ZP= [[Lanthan|<sup>134</sup>La]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=135 | Symbol=Ce | NH=0 | Halbwertszeit=17,7 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 2,026 | Zerfallstyp1ZP= [[Lanthan|<sup>135</sup>La]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=136 | Symbol=Ce | NH=0,19 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=137 | Symbol=Ce | NH=0 | Halbwertszeit=9,0 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE=1,222 | Zerfallstyp1ZP=[[Lanthan|<sup>137</sup>La]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=138 | Symbol=Ce | NH=0,25 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=139 | Symbol=Ce | NH=0 | Halbwertszeit=32,501 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE=0,581 | Zerfallstyp1ZP=[[Lanthan|<sup>139</sup>La]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=140 | Symbol=Ce | NH=88,48 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=141 | Symbol=Ce | NH=0 | Halbwertszeit=32,501 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE=0,581 | Zerfallstyp1ZP=[[Praseodym|<sup>141</sup>Pr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=142 | Symbol=Ce | NH=11,08 | Halbwertszeit=5 · 10<sup>16</sup> [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Doppelter Betazerfall|β-β-]] | Zerfallstyp1ZE=4,505 | Zerfallstyp1ZP=[[Neodym|<sup>142</sup>Nd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=143 | Symbol=Ce | NH=0 | Halbwertszeit=33,039 h | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE= 1,462 | Zerfallstyp1ZP= [[Praseodym|<sup>143</sup>Pr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=144 | Symbol=Ce | NH=0 | Halbwertszeit=284,893 d | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM= [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE= 0,319 | Zerfallstyp1ZP= [[Praseodym|<sup>144</sup>Pr]] }} | NMREigenschaften= }} dlqnwjep0jtn8mz3ykxbt60p9owwl2r 0 977 103350 101525 2013-03-08T00:01:44Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 91 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1386]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSPR.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Praseodymium | Symbol = Pr | Ordnungszahl = 59 | Serie = [[Lanthanoide]] | Gruppe = La | Periode = 6 | Block = f | Serienfarbe = Plum <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk wiet,<br />jeelsken Faawetoon | Massenanteil = 10<sup>-4</sup> bis 10<sup>-5</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 140,90765 | Atomradius = 185 | AtomradiusBerechnet = 247 | KovalenterRadius = 165 | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki>4f<sup>3</sup>6s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 21, 8, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 527 | Ionisierungsenergie_2 = 1020 | Ionisierungsenergie_3 = 2086 | Ionisierungsenergie_4 = 3761 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = hexagonoal | Dichte = 6,64 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 1204 | Schmelzpunkt_C = 931 | Siedepunkt_K = 3793 | Siedepunkt_C = 3520 | MolaresVolumen = 20,8 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 296,8 | Schmelzwärme = 6,89 | Dampfdruck = 1,33 · 10<sup>-6</sup> | RefTempDampfdruck_K = 1070 | Schallgeschwindigkeit = 2280 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 193 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 1,486 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 12,5 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = '''3''', 4 | Oxide = | Basizität = licht [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = -2,35 [[Volt|V]] (Pr<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> %rarr; Pr) | Elektronegativität = 1,13 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F}} | R = {{R-Sätze|17}} | S = {{S-Sätze|17}} <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pr | Massenzahl = 137 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,28 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,702 | Zerfallstyp1ZP = [[Cer|<sup>137</sup>Ce]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pr | Massenzahl = 138 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,45 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 4,437 | Zerfallstyp1ZP = [[Cer|<sup>138</sup>Ce]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pr | Massenzahl = 139 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4,41 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,129 | Zerfallstyp1ZP = [[Cer|<sup>139</sup>Ce]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pr | Massenzahl = 140 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,39 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 3,388 | Zerfallstyp1ZP = [[Cer|<sup>140</sup>Ce]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Pr | Massenzahl = 141 | NH = '''100''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Pr | Massenzahl = 142 | NH = 0 | Halbwertszeit = 19,12 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 2,162 | Zerfallstyp1ZP = [[Neodym|<sup>142</sup>Nd]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 0,745 | Zerfallstyp2ZP = [[Cer|<sup>142</sup>Ce]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pr | Massenzahl = 143 | NH = 0 | Halbwertszeit = 13,57 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,934 | Zerfallstyp1ZP = [[Neodym|<sup>143</sup>Nd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pr | Massenzahl = 144 | NH = 0 | Halbwertszeit = 17,28 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 2,997 | Zerfallstyp1ZP = [[Neodym|<sup>144</sup>Nd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pr | Massenzahl = 145 | NH = 0 | Halbwertszeit = 5,984 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,805 | Zerfallstyp1ZP = [[Neodym|<sup>145</sup>Nd]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Pr | Massenzahl_1 = 141 | Kernspin_1 = 5/2 | Gamma_1 = 7,8366 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 =0,293 | Larmorfrequenz_1 =58,6 }} }} 9nfs3hypoyjgopzss3aptchhbkslfhk 0 978 103351 99936 2013-03-08T00:01:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 91 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1388]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSND.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Neodymium | Symbol = Nd | Ordnungszahl = 60 | Serie = [[Lanthanoide]] | Gruppe = La | Periode = 6 | Block = f | Serienfarbe = Plum <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwerskwiet, jeelsken Faawetoon | Massenanteil = <!--- Atomar ---> | Atommasse = 144,24 | Atomradius = 185 | AtomradiusBerechnet = 206 | KovalenterRadius = 164 | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki>4f<sup>4</sup>6s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 22, 8, 2 | Austrittsarbeit = 3,2 | Ionisierungsenergie_1 = 533,1 | Ionisierungsenergie_2 = 1040 | Ionisierungsenergie_3 = 2130 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = [[Hexagon]]oal | Dichte = 6,8 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 2 - 3 | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 1297 | Schmelzpunkt_C = 1024 | Siedepunkt_K = 3373 | Siedepunkt_C = 3100 | MolaresVolumen = 20,59 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 273 | Schmelzwärme = 7,14 | Dampfdruck = 6,03 · 10<sup>-3</sup> | RefTempDampfdruck_K = 2890 | Schallgeschwindigkeit = 2330 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 190 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 1,57 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 16,5 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 3 | Oxide = | Basizität = licht [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = -2,431 [[Volt|V]] (Nd<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Nd) | Elektronegativität = 1,14 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|F|Xi}} | R = {{R-Sätze|11|36/37/38}} | S = {{S-Sätze|16|26|33|36/37/39}} <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Nd | Massenzahl = 140 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,37 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,222 | Zerfallstyp1ZP = [[Praseodym|<sup>140</sup>Pr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Nd | Massenzahl = 141 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,49 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,823 | Zerfallstyp1ZP = [[Praseodym|<sup>141</sup>Pr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Nd | Massenzahl = 142 | NH = '''27,13''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Nd | Massenzahl = 143 | NH = 12,18 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Nd | Massenzahl = 144 | NH = 23,8 | Halbwertszeit = 2,29 · 10<sup>15</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 1,905 | Zerfallstyp1ZP = [[Cer|<sup>140</sup>Ce]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Nd | Massenzahl = 145 | NH = 8,3 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Nd | Massenzahl = 146 | NH = 17,19 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Nd | Massenzahl = 147 | NH = 0 | Halbwertszeit = 10,98 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,896 | Zerfallstyp1ZP = [[Promethium|<sup>147</sup>Pm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Nd | Massenzahl = 148 | NH = 5,76 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Nd | Massenzahl = 149 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,728 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,691 | Zerfallstyp1ZP = [[Promethium|<sup>149</sup>Pm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Nd | Massenzahl = 150 | NH = 5,64 | Halbwertszeit = 1,1 · 10<sup>19</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 3,367 | Zerfallstyp1ZP = [[Samarium|<sup>150</sup>Sm]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Nd | Massenzahl_1 = 143 | Kernspin_1 = -7/2 | Gamma_1 = 1,455 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,00338 | Larmorfrequenz_1 = 10,9 | Massenzahl_2 = 145 | Kernspin_2 = -7/2 | Gamma_2 = 8,949 · 10<sup>6</sup> | Empfindlichkeit_2 = 0,000786 | Larmorfrequenz_2 = 6,69 }} }} tdrvddn8vh5nnut0ktu93ft7tudcqmk 0 979 103352 99984 2013-03-08T00:02:11Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 90 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1809]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Promethium | Symbol = Pm | Ordnungszahl = 61 | Serie = [[Lanthanoide]] | Gruppe = La | Periode = 6 | Block = f | Serienfarbe = Plum <!--- Allgemein ---> | Aussehen = metallisk | Massenanteil = <!--- Atomar ---> | Atommasse = (<sup>147</sup>Pm) 146,9151 | Atomradius = 185 | AtomradiusBerechnet = 205 | KovalenterRadius = 164 | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki>4f<sup>5</sup>6s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 23 ,8, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 540 | Ionisierungsenergie_2 = 1050 | Ionisierungsenergie_3 = 2150 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = [[Hexagon]]oal | Dichte = 7,2 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 1373 | Schmelzpunkt_C = 1100 | Siedepunkt_K = 3273 | Siedepunkt_C = 3000 | MolaresVolumen = 20,23 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = | Schmelzwärme = 86,7 | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = 180 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 17,9 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 3 | Oxide = | Basizität = licht [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = | Elektronegativität = 1,13 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|?}} | Radioaktiv = Ja <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pm | Massenzahl = 143 | NH = 0 | Halbwertszeit = 265 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,041 | Zerfallstyp1ZP = [[Neodym|<sup>143</sup>Nd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pm | Massenzahl = 144 | NH = 0 | Halbwertszeit = 363 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,332 | Zerfallstyp1ZP = [[Neodym|<sup>144</sup>Nd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Pm | Massenzahl = 145 | NH = 0 | Halbwertszeit = 17,7 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,322 | Zerfallstyp1ZP = [[Neodym|<sup>145</sup>Nd]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 0,163 | Zerfallstyp2ZP = [[Praseodym|<sup>141</sup>Pr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Pm | Massenzahl = 146 | NH = 0 | Halbwertszeit = 5,53 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,472 | Zerfallstyp1ZP = [[Neodym|<sup>146</sup>Nd]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp2ZE = 1,542 | Zerfallstyp2ZP = [[Samarium|<sup>146</sup>Sm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pm | Massenzahl = 147 | NH = in Spuren | Halbwertszeit = 2,6234 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,224 | Zerfallstyp1ZP = [[Samarium|<sup>147</sup>Sm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pm | Massenzahl = 148 | NH = 0 | Halbwertszeit = 5,370 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 2,468 | Zerfallstyp1ZP = [[Samarium|<sup>148</sup>Sm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pm | Massenzahl = 149 | NH = 0 | Halbwertszeit = 53,08 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,071 | Zerfallstyp1ZP = [[Samarium|<sup>149</sup>Sm]] }} | NMREigenschaften = <!---- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Pm | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ----> }} k61gunfyg39a4gikkwmmiqkozsfaef8 0 980 103353 100341 2013-03-08T00:02:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 91 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1819]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSSM.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Samarium | Symbol = Sm | Ordnungszahl = 62 | Serie = [[Lanthanoide]] | Gruppe = La | Periode = 6 | Block = f | Serienfarbe = Plum <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk wiet | Massenanteil = <!--- Atomar ---> | Atommasse = 150,36 | Atomradius = 180,2 | AtomradiusBerechnet = | KovalenterRadius = 166 | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki>4f<sup>6</sup>6s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 24, 8, 2 | Austrittsarbeit = 2,7 | Ionisierungsenergie_1 = 544,5 | Ionisierungsenergie_2 = 1070 | Ionisierungsenergie_3 = 2260 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = [[rhomboedrisk]] | Dichte = 7,353 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 1345 | Schmelzpunkt_C = 1072 | Siedepunkt_K = 2076 | Siedepunkt_C = 1803 | MolaresVolumen = 19,98 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 166,4 | Schmelzwärme = 8,63 | Dampfdruck = 563 | RefTempDampfdruck_K = 1345 | Schallgeschwindigkeit = 2130 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 200 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 0,956 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 13,3 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 3 | Oxide = | Basizität = licht [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = | Elektronegativität = 1,17 | Gefahrensymbole = <!--- <div>{{Gefahrensymbole|-}}</div> ---> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sm | Massenzahl = 144 | NH = 3,07 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sm | Massenzahl = 145 | NH = 0 | Halbwertszeit = 340 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,617 | Zerfallstyp1ZP = [[Promethium|<sup>145</sup>Pm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sm | Massenzahl = 146 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,03 · 10<sup>8</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 2,529 | Zerfallstyp1ZP = [[Neodym|<sup>142</sup>Nd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sm | Massenzahl = 147 | NH = 14,99 | Halbwertszeit = 1,06 · 10<sup>11</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 2,310 | Zerfallstyp1ZP = [[Neodym|<sup>143</sup>Nd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sm | Massenzahl = 148 | NH = 11,24 | Halbwertszeit = 7 · 10<sup>15</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 1,986 | Zerfallstyp1ZP = [[Neodym|<sup>144</sup>Nd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sm | Massenzahl = 149 | NH = 13,82 | Halbwertszeit = 2 · 10<sup>15</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = [[Neodym|<sup>145</sup>Nd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sm | Massenzahl = 150 | NH = 7,38 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sm | Massenzahl = 151 | NH = 0 | Halbwertszeit = 90 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,077 | Zerfallstyp1ZP = [[Europium|<sup>151</sup>Eu]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sm | Massenzahl = 152 | NH = '''26,75''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Sm | Massenzahl = 153 | NH = 0 | Halbwertszeit = 46,27 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,808 | Zerfallstyp1ZP = [[Europium|<sup>153</sup>Eu]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Sm | Massenzahl = 154 | NH = 22,75 }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Sm | Massenzahl_1 = 147 | Kernspin_1 = -7/2 | Gamma_1 = 1,104 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,00148 | Larmorfrequenz_1 =8,26 | Massenzahl_2 = 149 | Kernspin_2 = -7/2 | Gamma_2 = 8,799 · 10<sup>6</sup> | Empfindlichkeit_2 = 0,000747 | Larmorfrequenz_2 = 6,58 }} }} 56f95o662uzw08ox1v5b7fmyru6jaai 0 981 103354 100386 2013-03-08T00:02:38Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 99 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1396]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSEU.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Europium | Symbol= Eu | Ordnungszahl= 63 | Massenzahl= 153 | Serie=[[Lanthanoide]] | Gruppe= La | Periode = 6 | Block= f | Serienfarbe= Plum <!--- Allgemein ---> | Aussehen= säälwersk wiet | Massenanteil= ? <!--- Atomar ---> | Atommasse= 151,964 | Atomradius= 185 | AtomradiusBerechnet= 231 | KovalenterRadius= ?- | VanDerWaalsRadius= ? | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 4f<sup>7</sup>6s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 25, 8, 2 | Austrittsarbeit= 2,5 | Ionisierungsenergie_1= 547,1 | Ionisierungsenergie_2= 1085 | Ionisierungsenergie_3= 2404 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Modifikationen= | Kristallstruktur= kubisk ruumzentrierd | Dichte= 5,244 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= ? | Magnetismus= ? | Schmelzpunkt_K=1099 | Schmelzpunkt_C=826 | Siedepunkt_K=1800 | Siedepunkt_C=1527 | MolaresVolumen=28,97 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme=143,5 | Schmelzwärme=9,21 | Dampfdruck=144 | RefTempDampfdruck_K=1095 | Schallgeschwindigkeit=- | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= | SpezifischeWärmekapazität= 180 | ElektrischeLeitfähigkeit= 1,12 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K= | Wärmeleitfähigkeit= 13,9 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K= <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 2, '''3''' | Oxide= | Basizität= licht [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential= | Elektronegativität= 1,2 | Gefahrensymbole= {{Gefahrensymbole|F}} | R={{R-Sätze|14/15|17}} | S={{S-Sätze|7/8|43}} <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Eu | Massenzahl = 149 | NH = 0 | Halbwertszeit = 93,1 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,692 | Zerfallstyp1ZP = [[Samarium|<sup>149</sup>Sm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Eu | Massenzahl = 150 | NH = 0 | Halbwertszeit = 36,9 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,261 | Zerfallstyp1ZP = [[Samarium|<sup>150</sup>Sm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Eu | OZ = 63 | Massenzahl = 151 | NH = 47,8 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Eu | Massenzahl = 152 | NH = 0 | Halbwertszeit = 13,516 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,874 | Zerfallstyp1ZP = [[Samarium|<sup>152</sup>Sm]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp2ZE = 1,819 | Zerfallstyp2ZP = [[Gadolinium|<sup>152</sup>Gd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Eu | OZ = 63 | Massenzahl = 153 | NH = 52,2 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Eu | Massenzahl = 154 | NH = 0 | Halbwertszeit = 8,593 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 1,969 | Zerfallstyp1ZP = [[Gadolinium|<sup>154</sup>Gd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Eu | Massenzahl = 155 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4,7611 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,252 | Zerfallstyp1ZP = [[Gadolinium|<sup>155</sup>Gd]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol= Eu | Massenzahl_1=151 | Kernspin_1=5/2 | Gamma_1=6,634 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1=0,178 | Larmorfrequenz_1=49,6 | Massenzahl_2=153 | Kernspin_2=5/2 | Gamma_2=2,93 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2=0,0153 | Larmorfrequenz_2=21,9 }} }} cvcu1pt2uq6oj2pbh11nfmcpy0dkrdk 0 982 103355 100566 2013-03-08T00:02:52Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 93 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1832]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSGD.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name=Gadolinium | Symbol= Gd | Ordnungszahl= 64 | Serie= [[Lanthanoide]] | Gruppe= La | Periode = 6 | Block= f | Serienfarbe= Plum <!--- Allgemein ---> | Aussehen= säälwersk wiet | Massenanteil= - <!--- Atomar ---> | Atommasse= 157,25 | Atomradius= 188 | AtomradiusBerechnet= 233 | KovalenterRadius= - | VanDerWaalsRadius= - | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki>4f<sup>7</sup>5d<sup>1</sup>6s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 25, 9, 2 | Austrittsarbeit= 3,1 | Ionisierungsenergie_1= 593,4 | Ionisierungsenergie_2= 1170 | Ionisierungsenergie_3= 1990 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Modifikationen= - | Kristallstruktur= [[Hexagon|hexagonoal]] | Dichte= 7,901 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= | Magnetismus= paramagnetisk | Schmelzpunkt_K= 1585 | Schmelzpunkt_C= 1312 | Siedepunkt_K= 3523 | Siedepunkt_C= 3250 | MolaresVolumen= 19,90 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme=359,4 | Schmelzwärme=10,05 | Dampfdruck=24400 | RefTempDampfdruck_K=1585 | Schallgeschwindigkeit=2680 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K=293,15 | SpezifischeWärmekapazität =230 | ElektrischeLeitfähigkeit= 0,736 · 10<sup>6</sup> --> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K= | Wärmeleitfähigkeit= 10,6 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K= <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 3 | Oxide= | Basizität= licht [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential= | Elektronegativität= 1,20 | Gefahrensymbole= {{Vorlage:Gefahrensymbole|F}} | R = {{R-Sätze|15}} | S = {{S-Sätze|7/8|43}} <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=148 | Symbol= Gd | NH=0 | Halbwertszeit=74,6 [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE=3,271 | Zerfallstyp1ZP=[[Samarium|<sup>144</sup>Sm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=149 | Symbol=Gd | NH=0 | Halbwertszeit=9,28 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE=1,314 | Zerfallstyp1ZP=[[Europium|<sup>149</sup>Eu]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=150 | Symbol=Gd | NH=0 | Halbwertszeit=1.790.000 [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE=2,809 | Zerfallstyp1ZP=[[Samarium|<sup>146</sup>Sm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=151 | Symbol=Gd | NH=0 | Halbwertszeit=124 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE=0,464 | Zerfallstyp1ZP=[[Europium|<sup>151</sup>Eu]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=152 | Symbol=Gd | NH=0 | Halbwertszeit=1,08 · 10<sup>14</sup> [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE=2,205 | Zerfallstyp1ZP=[[Samarium|<sup>148</sup>Sm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=153 | Symbol=Gd | NH=0 | Halbwertszeit=241,6 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE=0,485 | Zerfallstyp1ZP=[[Europium|<sup>153</sup>Eu]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 64 | Massenzahl=154 | Symbol=Gd | NH=2,18 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 64 | Massenzahl=155 | Symbol=Gd | NH=14,80 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 64 | Massenzahl=156 | Symbol=Gd | NH=20,47 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 64 | Massenzahl=157 | Symbol=Gd | NH=15,65 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 64 | Massenzahl=158 | Symbol=Gd | NH=24,84 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=159 | Symbol=Gd | NH=0 | Halbwertszeit=18,479 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE=0,971 | Zerfallstyp1ZP=[[Terbium|<sup>159</sup>Tb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=160 | Symbol=Gd | NH= 21,86 | Halbwertszeit= ≥ 1,3 · 10<sup>21</sup> [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Doppelter Betazerfall|β-β-]] | Zerfallstyp1ZE=k.A. | Zerfallstyp1ZP=[[Dysprosium|<sup>160</sup>Dy]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | AnzahlIsotope=2 | Symbol=Gd | Massenzahl_1=155 | Kernspin_1=-7/2 | Gamma_1=1,022 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1=0,000279 | Larmorfrequenz_1=7,64 | Massenzahl_2=157 | Kernspin_2=-3/2 | Gamma_2=1,277 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2=0,000544 | Larmorfrequenz_2=9,55 }} }} lyyrnscrpf1xq57qsdrfv83v3zin769 0 983 103356 100619 2013-03-08T00:03:06Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 90 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1838]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSTB.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Terbium | Symbol = Tb | Ordnungszahl = 65 | Serie = [[Lanthanoide]] | Gruppe = La | Periode = 6 | Block = f | Serienfarbe = Plum <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk wiet | Massenanteil = ? <!--- Atomar ---> | Atommasse = 158,92534 | Atomradius = 175 | AtomradiusBerechnet = 225 | KovalenterRadius = | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki>4f<sup>9</sup>6s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 27, 8, 2 | Austrittsarbeit = 3,0 | Ionisierungsenergie_1 = 565,8 | Ionisierungsenergie_2 = 1110 | Ionisierungsenergie_3 = 2114 | Ionisierungsenergie_4 = 3839 | Ionisierungsenergie_5 = | Ionisierungsenergie_6 = | Ionisierungsenergie_7 = | Ionisierungsenergie_8 = | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = [[Hexagon]]oal | Dichte = 8,219 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 1629 | Schmelzpunkt_C = 1356 | Siedepunkt_K = 3503 | Siedepunkt_C = 3230 | MolaresVolumen = 19,3 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 330,9 | Schmelzwärme = 10,8 | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit = 2620 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 180 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 0,889 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 11,1 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 4, '''3''' | Oxide = | Basizität = swäk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = | Elektronegativität = 1,2 | Gefahrensymbole = <div>{{Gefahrensymbole|Xi}}</div> | R= {{R-Sätze|36/37/38}} | S= {{S-Sätze|26|36}} <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tb | Massenzahl = 155 | NH = 0 | Halbwertszeit = 5,32 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,821 | Zerfallstyp1ZP = [[Gadolinium|<sup>155</sup>Gd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tb | Massenzahl = 156 | NH = 0 | Halbwertszeit = 5,35 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,444 | Zerfallstyp1ZP = [[Gadolinium|<sup>156</sup>Gd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tb | Massenzahl = 157 | NH = 0 | Halbwertszeit = 71 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,060 | Zerfallstyp1ZP = [[Gadolinium|<sup>157</sup>Gd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Tb | Massenzahl = 158 | NH = 0 | Halbwertszeit = 180 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,220 | Zerfallstyp1ZP = [[Gadolinium|<sup>158</sup>Gd]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp2ZE = 0,937 | Zerfallstyp2ZP = [[Dysprosium|<sup>158</sup>Dy]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Tb | Massenzahl = 159 | NH = '''100''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tb | Massenzahl = 160 | NH = 0 | Halbwertszeit = 72,3 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,835 | Zerfallstyp1ZP = [[Dysprosium|<sup>160</sup>Dy]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tb | Massenzahl = 161 | NH = 0 | Halbwertszeit = 6,88 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,593 | Zerfallstyp1ZP = [[Dysprosium|<sup>161</sup>Dy]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Tb | Massenzahl_1 = 159 | Kernspin_1 = 3/2 | Gamma_1 = 6,067 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,0583 | Larmorfrequenz_1 =45,4 }} }} '''Terbium''' is n chemisk [[Element]] mäd Symbol '''Tb''' un [[Atomnummer]] 65. Dät is ne griesfaawige [[Lanthanide]]. == Äntdäkkenge == Terbium is [[1843]] äntdäkt wuuden fon [[Carl Gustaf Mosander]]. Dissen [[Sweden|sweedisken]] Chemiker foont dät Element as Keete in Yttriumoxid. Dät duurde bit uungefeer [[1900]] eer [[Georges Urbain]] instande waas, dät Element toun eersten Moal tou isolierjen mäd Hälpe fon [[Ionenwiskelder|Ionenuutwikselenge]]. Die Noome "Terbium" is oulat fon dän Täärpnoome [[Ytterby]] in Sweden. == Anweendengen == Eenige industrielle Anweendengsgebiete fon Terbium sunt: * Ferriekenge fon Kalziumfluorid. * Soalte fon Terbium wäide ferwoand in [[Laser]]e * As Hybridisierengssonde in de Biochemie. Terbium wäd bloot min ferwoand. == Besunnere Oainskuppe == Terbium is n beegsoam un licht tou deformierjen Metal, wät ferglieked mäd do maaste uur Lanthanide täämelk beständich is juun Luft. Dät rakt deerfon two bekoende Kristalstruktuure, wierbie die Uurgongspunkt bie 1562 K lait. == Uutsjoon == In de Natuur kumt Terbium nit foar as fräi Element, man dät ferskient in läige Konzentratione (bit 0,03%) in moorere Mineralien, wieroun uk uur Lanthanide fuunen wäide, as [[Gadolinit]], [[Monasit]] un [[Bastnasit]]. De Mineralien [[Xenotim]] un [[Euxenit]] änthoolde bietiede bit tou 1% Terbium. Ju maast anwoande Isolationsmethode is Reduktion fon Terbiumfluorid of -Chlorid mäd [[Kalzium]]. == Isotope == {| class="wikitable" style="font-size:90%;" ! colspan="6" | Maast stabile Isotope |- ! [[Isotop|Iso]] ! [[Relativ Foarkuumen|RF]] (%) ! [[Hoolwierengstied]] ! [[Ferfaalfoarm|FF]] ! [[Ferfaalenergie|FE]] (M[[Elektronvolt|eV]]) ! [[Ferfaalproduct|FP]] |- | <sup>157</sup>Tb | [[Synthetisk Radio-Isotop|syn]] | 71 [[Jiere|J]] | [[ElektroneFang|EF]] | 1,363 | <sup>157</sup>Gd |- | <sup>158</sup>Tb | [[Synthetisk Radio-Isotop|syn]] | 180 [[Jiere|J]] | [[Bètaferfaal|ß-]] | 1,220 | <sup>158</sup>Dy |- | <sup>159</sup>Tb | 100 | colspan=4 | stabil mäd 94 Neutrone |} <sup>159</sup>Tb is dät eensige stabile Isotop. Dät rakt 33 bekoande radioactive Terbiumisotope. <sup>158</sup>Tb häd deerfon mäd 180 Jiere ju loangste [[Hoolwierengstied]]. Die grootste Deel fon disse Radionucleotide häd Hoolwierengstiede fon minner as eenpelde Sekunden. == Toxicologie un Sicherhaid == Uur do muugelk skoadelke Foulgen fon Terbium is noch min bekoand. Dät is tou ferwachtjen, dät dät fergliekboar is mäd uur Lanthanide. [[Kategorie:Elemente]] ake18kl4saz3nabs4d9c6qaimh1xnn0 0 984 103357 100957 2013-03-08T00:03:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 92 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1843]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSDY.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name=Dysprosium | Symbol= Dy | Ordnungszahl= 66 | Serie= [[Lanthanoide]] | Gruppe= La | Periode = 6 | Block= f | Serienfarbe= Plum <!--- Allgemein ---> | Aussehen=säälwersk wiet | Massenanteil=4 · 10<sup>-4</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse=162,50 | Atomradius=175 | AtomradiusBerechnet=228 | KovalenterRadius=- | VanDerWaalsRadius=- | Elektronenkonfiguration= &#x5B;[[Xenon|Xe]]&#x5D;4f<sup>10</sup>6s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 28, 8, 2 | Austrittsarbeit= | Ionisierungsenergie_1= 573,0 | Ionisierungsenergie_2= 1130 | Ionisierungsenergie_3= 2200 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Modifikationen= | Kristallstruktur= [[Hexagon|hexagonoal]] | Dichte= 8,551 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= | Magnetismus= | Schmelzpunkt_K= 1680 | Schmelzpunkt_C= 1407 | Siedepunkt_K= 2840 | Siedepunkt_C= 2567 | MolaresVolumen= 19,01 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme= 230 | Schmelzwärme= 11,06 | Dampfdruck= | RefTempDampfdruck_K= | Schallgeschwindigkeit=2170 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K=293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 170 | ElektrischeLeitfähigkeit= 1,08 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K= | Wärmeleitfähigkeit= 10,7 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K= <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 3 | Oxide= | Basizität=swäk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential= -2,29 [[Volt|V]] (Dy<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup>→Dy) | Elektronegativität= 1,22 | Gefahrensymbole= <!-- <div>{{Vorlage:Gefahrensymbole|-}}</div> --> <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Dy | Massenzahl = 152 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,38 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,600 | Zerfallstyp1ZP = [[Terbium|<sup>152</sup>Tb]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 3,727 | Zerfallstyp2ZP = [[Gadolinium|<sup>148</sup>Gd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Dy | Massenzahl = 153 | NH = 0 | Halbwertszeit = 6,4 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,171 | Zerfallstyp1ZP = [[Terbium|<sup>153</sup>Tb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Dy | Massenzahl = 154 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3 · 10<sup>6</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 2,947 | Zerfallstyp1ZP = [[Gadolinium|<sup>150</sup>Gd]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Dy | Massenzahl = 155 | NH = 0 | Halbwertszeit = 9,9 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,095 | Zerfallstyp1ZP = [[Terbium|<sup>155</sup>Tb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Dy | OZ = 66 | Massenzahl = 156 | NH = 0,06 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Dy | Massenzahl = 157 | NH = 0 | Halbwertszeit = 8,14 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,341 | Zerfallstyp1ZP = [[Terbium|<sup>157</sup>Tb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Dy | OZ = 66 | Massenzahl = 158 | NH = 0,10 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Dy | Massenzahl = 159 | NH = 0 | Halbwertszeit = 144,4 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,366 | Zerfallstyp1ZP = [[Terbium|<sup>159</sup>Tb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Dy | OZ = 66 | Massenzahl = 160 | NH = 2,34 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Dy | OZ = 66 | Massenzahl = 161 | NH = 18,91 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Dy | OZ = 66 | Massenzahl = 162 | NH = 25,51 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Dy | OZ = 66 | Massenzahl = 163 | NH = 24,90 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Dy | OZ = 66 | Massenzahl = 164 | NH = 28,18 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Dy | Massenzahl = 165 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,334 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,286 | Zerfallstyp1ZP = [[Holmium|<sup>165</sup>Ho]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Dy | Massenzahl = 166 | NH = 0 | Halbwertszeit = 81,6 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>-</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,486 | Zerfallstyp1ZP = [[Holmium|<sup>166</sup>Ho]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol= Dy | Massenzahl_1= 161 | Kernspin_1= -5/2 | Gamma_1= 8,813 · 10<sup>8</sup> | Empfindlichkeit_1= 0,000417 | Larmorfrequenz_1= 6,59 | Massenzahl_2= 163 | Kernspin_2= 5/2 | Gamma_2= 1,226 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2= 0,00112 | Larmorfrequenz_2= 9,17 }} }} c5e47aveswe0lsy1rsgne9utf410zti 0 985 103358 100991 2013-03-08T00:03:37Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 92 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1846]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSHO.JPG|thumb|left|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Holmium | Symbol = Ho | Ordnungszahl = 67 | Serie = [[Lanthanoide]] | Gruppe = La | Periode = 6 | Block = f | Serienfarbe = Plum <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk wiet | Massenanteil = 1 · 10<sup>-4</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 164,93032 | Atomradius = 175 | AtomradiusBerechnet = 226 | KovalenterRadius = | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki>4f<sup>11</sup>6s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 29, 8, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 581,0 | Ionisierungsenergie_2 = 1140 | Ionisierungsenergie_3 = 2204 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = [[hexagonoal]] | Dichte = 8,8 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = paramagnetisk | Schmelzpunkt_K = 1747 | Schmelzpunkt_C = 1474 | Siedepunkt_K = 2968 | Siedepunkt_C = 2695 | MolaresVolumen = 18,7 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 241 | Schmelzwärme = 12,2 | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = 160 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 1,24 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 16,2 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 3 | Oxide = | Basizität = swäk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = -2,33 [[Volt|V]] (Ho<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Ho) | Elektronegativität = 1,23 | Gefahrensymbole = <!--- <div>{{Gefahrensymbole|-}}</div> ---> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ho | Massenzahl = 163 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4570 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,003 | Zerfallstyp1ZP = [[Dysprosium|<sup>163</sup>Dy]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Ho | Massenzahl = 164 | NH = 0 | Halbwertszeit = 29 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,987 | Zerfallstyp1ZP = [[Dysprosium|<sup>164</sup>Dy]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp2ZE = 0,962 | Zerfallstyp2ZP = [[Erbium|<sup>164</sup>Er]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ho | Massenzahl = 165 | NH = '''100''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ho | Massenzahl = 166 | NH = 0 | Halbwertszeit = 26,763 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,855 | Zerfallstyp1ZP = [[Erbium|<sup>166</sup>Er]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ho | Massenzahl = 167 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,1 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,007 | Zerfallstyp1ZP = [[Erbium|<sup>167</sup>Er]] }} | NMREigenschaften = <!---- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Ho | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ----> }} p3y9s679g1aqhbmx80juvf1678c84mi 0 986 103359 101474 2013-03-08T00:03:51Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 92 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1849]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSER.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name=Erbium | Symbol= Er | Ordnungszahl= 68 | Massenzahl= 166 | Serie= [[Lanthanoide]] | Gruppe = La | Periode = 6 | Block= f | Serienfarbe= Plum <!--- Allgemein ---> | Aussehen= säälwersk wiet | Massenanteil= 2 · 10<sup>-4</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse= 167,26 | Atomradius= 175,7 | AtomradiusBerechnet= ? | KovalenterRadius= 157 | VanDerWaalsRadius= ? | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki>4f<sup>12</sup>6s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau=2, 8, 18, 30, 8, 2 | Austrittsarbeit= | Ionisierungsenergie_1= 589,3 | Ionisierungsenergie_2= 1150 | Ionisierungsenergie_3= 2194 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Modifikationen= | Kristallstruktur= hexagonoal | Dichte= 9,066 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte=- | Magnetismus=- | Schmelzpunkt_K=1795 | Schmelzpunkt_C=1522 | Siedepunkt_K=2783 | Siedepunkt_C=2510 | MolaresVolumen=18,4 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme=292,88 | Schmelzwärme=17,15 | Dampfdruck=- | RefTempDampfdruck_K= | Schallgeschwindigkeit= | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= | SpezifischeWärmekapazität=168 | RefTempSpezifischeWärmekapazität= 300 | ElektrischeLeitfähigkeit= 0 | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K= | Wärmeleitfähigkeit= 14,3 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K= 300 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 3 | Oxide= | Basizität= [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential= -2,31 [[Volt|V]] (Er<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Er) | Elektronegativität= 1,24 | Gefahrensymbole= <!-- {{Vorlage:Gefahrensymbole|-}} --> <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 68 | Massenzahl=162 | Symbol=Er | NH=0,14 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=163 | Symbol=Er | NH=0 | Halbwertszeit=75 [[Minute|min]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE=1,210 | Zerfallstyp1ZP=[[Holmium|<sup>163</sup>Ho]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 68 | Massenzahl=164 | Symbol=Er | NH=1,61 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=165 | Symbol=Er | NH=0 | Halbwertszeit=10,36 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE=0,376 | Zerfallstyp1ZP=[[Holmium|<sup>165</sup>Ho]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 68 | Massenzahl=166 | Symbol=Er | NH=33,6 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | Massenzahl=167 | OZ= 68 | Symbol=Er | NH=22,95 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 68 | Massenzahl=168 | Symbol=Er | NH=26,8 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=169 | Symbol=Er | NH=0 | Halbwertszeit=9,40 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE=0,351 | Zerfallstyp1ZP=[[Thulium|<sup>169</sup>Tm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 0 | OZ= 68 | Massenzahl=170 | Symbol=Er | NH=14,9 }} | NMREigenschaften= {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol=Er | Massenzahl_1=167 | Kernspin_1=+7/2 | Gamma_1=7,752 · 10<sup>6</sup> | Empfindlichkeit_1=- | Larmorfrequenz_1=- }} }} 2zgxk4nrhsooypcon462qdbcg1pm3kr 0 987 103360 102265 2013-03-08T00:04:05Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 91 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1853]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSTM.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Thulium | Symbol = Tm | Ordnungszahl = 69 | Serie = [[Lanthanoide]] | Gruppe = La | Periode = 6 | Block = f | Serienfarbe = Plum <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk gries | Massenanteil = 2 · 10<sup>-5</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 168,93421 | Atomradius = 174,6 | AtomradiusBerechnet = 222 | KovalenterRadius = | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki>4f<sup>13</sup>6s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 31, 8, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 596,7 | Ionisierungsenergie_2 = 1160 | Ionisierungsenergie_3 = 2285 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = 1 | Kristallstruktur = [[Hexagon]]oal | Dichte = 9,321 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 1818 | Schmelzpunkt_C = 1545 | Siedepunkt_K = 2220 | Siedepunkt_C = 1947 | MolaresVolumen = 19,1 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 191 | Schmelzwärme = 16,84 | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = 160 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 1,5 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 16,8 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 2, '''3''' | Oxide = | Basizität = swäk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = -2,31 [[Volt|V]] (Tm<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Tm) | Elektronegativität = 1,25 | Gefahrensymbole = <!--- <div>{{Gefahrensymbole|-}}</div> ---> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tm | Massenzahl = 167 | NH = 0 | Halbwertszeit = 9,25 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,748 | Zerfallstyp1ZP = [[Erbium|<sup>167</sup>Er]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tm | Massenzahl = 168 | NH = 0 | Halbwertszeit = 93,1 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,257 | Zerfallstyp1ZP = [[Erbium|<sup>168</sup>Er]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Tm | Massenzahl = 169 | NH = '''100''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tm | Massenzahl = 170 | NH = 0 | Halbwertszeit = 128,6 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,314 | Zerfallstyp1ZP = [[Ytterbium|<sup>170</sup>Yb]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Tm | Massenzahl = 171 | NH = 0 | Halbwertszeit = 63,6 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,880 | Zerfallstyp1ZP = [[Ytterbium|<sup>171</sup>Yb]] }} | NMREigenschaften = <!---- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Tm | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ----> }} jxvwzjv4s2fq0ozhougdtguepfwshv4 0 988 103361 102264 2013-03-08T00:04:18Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 92 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1855]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSYB.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Ytterbium | Symbol = Yb | Ordnungszahl = 70 | Serie = [[Lanthanoide]] | Gruppe = La | Periode = 6 | Block = f | Serienfarbe = Plum <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk wiet | Massenanteil = 3 · 10<sup>-3</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 173,04 | Atomradius = 175 | AtomradiusBerechnet = 222 | KovalenterRadius = | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Xenon|Xe]]<nowiki>]</nowiki>4f<sup>14</sup>6s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 8, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 603,4 | Ionisierungsenergie_2 = 1174,8 | Ionisierungsenergie_3 = 2417 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fest | Modifikationen = 1 | Kristallstruktur = [[Kubisk Gitter|Kubisk-flächenzentrierd]] | Dichte = 6,965 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 1097 | Schmelzpunkt_C = 824 | Siedepunkt_K = 1467 | Siedepunkt_C = 1194 | MolaresVolumen = 24,84 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 128,9 | Schmelzwärme = 7,66 | Dampfdruck = 395 | RefTempDampfdruck_K = 1097 | Schallgeschwindigkeit = 1590 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 150 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 3,51 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 34,9 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 2, '''3''' | Oxide = | Basizität = swäk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = -2,22 [[Volt|V]] (Yb<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Yb) | Elektronegativität = 1,1 | Gefahrensymbole = <!--- <div>{{Gefahrensymbole|-}}</div> ---> <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Yb | Massenzahl = 166 | NH = 0 | Halbwertszeit = 56,7 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,304 | Zerfallstyp1ZP = [[Thulium|<sup>166</sup>Tm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Yb | Massenzahl = 167 | NH = 0 | Halbwertszeit = 17,5 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,954 | Zerfallstyp1ZP = [[Thulium|<sup>167</sup>Tm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Yb | Massenzahl = 168 | NH = 0,13 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Yb | Massenzahl = 169 | NH = 0 | Halbwertszeit = 32,026 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,909 | Zerfallstyp1ZP = [[Thulium|<sup>169</sup>Tm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Yb | Massenzahl = 170 | NH = 3,05 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Yb | Massenzahl = 171 | NH = 14,3 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Yb | Massenzahl = 172 | NH = 21,9 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Yb | Massenzahl = 173 | NH = 16,12 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Yb | Massenzahl = 174 | NH = '''31,8''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Yb | Massenzahl = 175 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4,185 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,470 | Zerfallstyp1ZP = [[Lutetium|<sup>175</sup>Lu]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Yb | Massenzahl = 176 | NH = 12,7 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Yb | Massenzahl = 177 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,911 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,399 | Zerfallstyp1ZP = [[Lutetium|<sup>177</sup>Lu]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Yb | Massenzahl = 178 | NH = 0 | Halbwertszeit = 74 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,645 | Zerfallstyp1ZP = [[Lutetium|<sup>178</sup>Lu]] }} | NMREigenschaften = <!---- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Yb | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ----> }} 5817zahoiyatyn24ihyxrpmpdo8dcen 0 990 118356 103362 2019-06-22T04:17:57Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSTH.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Thorium | Symbol = Th | Ordnungszahl = 90 | Serie = [[Actinoide]] | Gruppe = Ac | Periode = 7 | Block = f | Serienfarbe = Orchid <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk wiet | Massenanteil = <!--- Atomar ---> | Atommasse = 232,0381 | Atomradius = 180 | AtomradiusBerechnet = | KovalenterRadius = 165 | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]<nowiki>]</nowiki>6d<sup>2</sup>7s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 18, 10, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 578 | Ionisierungsenergie_2 = 1110 | Ionisierungsenergie_3 = 1930 | Ionisierungsenergie_4 = 2780 | Ionisierungsenergie_5 = | Ionisierungsenergie_6 = | Ionisierungsenergie_7 = | Ionisierungsenergie_8 = | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = 2 | Kristallstruktur = kubisk flächenzentrierd | Dichte = 11,724 g/cm<sup>3</sup><ref name="BGIA">[http://biade.itrust.de/biade/lpext.dll?f=id&id=biadb%3Ar%3A008530&t=main-h.htm BGIA -Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung- Gestis Stoffdatenbank]</ref> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 3,0 | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 2028<ref name="BGIA"/> | Schmelzpunkt_C = 1755 | Siedepunkt_K = 5061<ref name="BGIA"/> | Siedepunkt_C = 4788 | MolaresVolumen = 19,80 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 514,4 | Schmelzwärme = 16,1 | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = 2028 | Schallgeschwindigkeit= 2490 ([[Longitudinalwelle|long.]]), 1560 ([[Transversalwelle|trans.]])<br /> | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 120 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 6,53 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 54 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 4,3,2 | Oxide = | Basizität = swäk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = | Elektronegativität = 1,3 | Gefahrensymbole = <div>{{Gefahrensymbole|}}</div> | Radioaktiv = Ja <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Th | Massenzahl = 227 | NH = -1 | Halbwertszeit = 18,72 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,146 | Zerfallstyp1ZP = [[Radium|<sup>223</sup>Ra]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Th | Massenzahl = 228 | NH = -1 | Halbwertszeit = 1,9131 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,520 | Zerfallstyp1ZP = [[Radium|<sup>224</sup>Ra]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Th | Massenzahl = 229 | NH = 0 | Halbwertszeit = 7880 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,168 | Zerfallstyp1ZP = [[Radium|<sup>225</sup>Ra]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Th | Massenzahl = 230 | NH = -1 | Halbwertszeit = 75.380 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 4,770 | Zerfallstyp1ZP = [[Radium|<sup>226</sup>Ra]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] 10<sup>−11</sup>% | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Th | Massenzahl = 231 | NH = -1 | Halbwertszeit = 25,52 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,389 | Zerfallstyp1ZP = [[Protactinium|<sup>231</sup>Pa]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] 10<sup>−8</sup>% | Zerfallstyp2ZE = 4,213 | Zerfallstyp2ZP = [[Radium|<sup>227</sup>Ra]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Th | Massenzahl = 232 | NH = '''100''' | Halbwertszeit = 1,405 · 10<sup>10</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 4,083 | Zerfallstyp1ZP = [[Radium|<sup>228</sup>Ra]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] 10<sup>−9</sup>% | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Th | Massenzahl = 233 | NH = 0 | Halbwertszeit = 22,3 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,245 | Zerfallstyp1ZP = [[Protactinium|<sup>233</sup>Pa]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Th | Massenzahl = 234 | NH = -1 | Halbwertszeit = 24,10 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,273 | Zerfallstyp1ZP = [[Protactinium|<sup>234</sup>Pa]] }} | NMREigenschaften = <!---- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Th | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ----> }} '''Thorium''' is n Actinoid. == Ätterwiese == <references/> 0j176w23tu1q1j3o9xc7cj77tk9s9hn 0 992 111381 103363 2015-10-16T14:49:01Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSU.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Uran | Symbol = U | Ordnungszahl = 92 | Serie = [[Actinoide]] | Gruppe = Ac | Periode = 7 | Block = f | Serienfarbe = Orchid <!--- Allgemein ---> | Aussehen = Säälwerwiet | Massenanteil = 3 · 10<sup>−4</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 238,0289 | Atomradius = 138,5 (α-Uran) | AtomradiusBerechnet = | KovalenterRadius = 142 | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = [[Radon|Rn]] 5f<sup>3</sup> 6d<sup>1</sup> 7s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = | Ionisierungsenergie_2 = | Ionisierungsenergie_3 = | Ionisierungsenergie_4 = | Ionisierungsenergie_5 = | Ionisierungsenergie_6 = | Ionisierungsenergie_7 = | Ionisierungsenergie_8 = | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = 3 | Kristallstruktur = | Dichte = 19,16 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 2,5–3 | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 1405 | Schmelzpunkt_C = 1132 | Siedepunkt_K = 4407 | Siedepunkt_C = 4134 | MolaresVolumen = | Verdampfungswärme = 422,6 | Schmelzwärme = | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit= ~3400 ([[Longitudinalwelle|long.]]), ~2000 ([[Transversalwelle|trans.]])<br /> | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= 293 | SpezifischeWärmekapazität = | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 27,6 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 3, 4, 5, '''6''' | Oxide = | Basizität = | Normalpotential = −1,798 [[Volt|V]] (U<sup>3+</sup> + 3e<sup>−</sup> → U) | Elektronegativität = 1,2 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|TT}} | R = {{R-Sätze|26/28|33|53}} | S = {{S-Sätze|(1/2)|20/21|45|61}} | Radioaktiv = Ja <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = U | Massenzahl = 232 | NH = 0 | Halbwertszeit = 68,9 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] & [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp1ZE = 5.414 | Zerfallstyp1ZP = [[Thorium|<sup>228</sup>Th]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = U | Massenzahl = 233 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,592 · 10<sup>5</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 4,824 | Zerfallstyp1ZP = [[Thorium|<sup>229</sup>Th]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = U | Massenzahl = 234 | NH = 0,0055 | Halbwertszeit = 2,455 · 10<sup>5</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 4,774 | Zerfallstyp1ZP = [[Thorium|<sup>230</sup>Th]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = U | Massenzahl = 235 | NH = 0,72 | Halbwertszeit = 7,038 · 10<sup>8</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 4,398 | Zerfallstyp1ZP = [[Thorium|<sup>231</sup>Th]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = U | Massenzahl = 235[[Metastabiler Zustand|m]] | NH = 0 | Halbwertszeit = ~25 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp1ZE = < 1 | Zerfallstyp1ZP = <sup>235</sup>U }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = U | Massenzahl = 236 | NH = -1 | Halbwertszeit = 2,342 · 10<sup>7</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 4,494 | Zerfallstyp1ZP = [[Thorium|<sup>232</sup>Th]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = U | Massenzahl = 236[[Metastabiler Zustand|m]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 121 [[Nanosekunde|ns]] | Zerfallstyp1ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] (0,013 %) | Zerfallstyp1ZE = < 1 | Zerfallstyp1ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 3 | Symbol = U | Massenzahl = 236[[Metastabiler Zustand|m]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 120 ns | Zerfallstyp1ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] (87 %) | Zerfallstyp1ZE = 2,750 | Zerfallstyp1ZP = <sup>236</sup>U | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] (13 %) | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = | Zerfallstyp3ZM = [[Alphastrahlung|α]] (< 10 %) | Zerfallstyp3ZE = 7,322 | Zerfallstyp3ZP = [[Thorium|<sup>232</sup>Th]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = U | Massenzahl = 237 | NH = 0 | Halbwertszeit = 6,75 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,519 | Zerfallstyp1ZP = [[Neptunium|<sup>237</sup>Np]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = U | Massenzahl = 238 | NH = '''99,27''' | Halbwertszeit = 4,468 · 10<sup>9</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 4,198 | Zerfallstyp1ZP = [[Thorium|<sup>234</sup>Th]] }} | NMREigenschaften = <!---- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = U | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ----> }} Dät '''Uran''' (lat.: ''Uranium'') is n räätselhaft un uunbekoand Metal, dät do maaste Moansken goarnit tou sjoon kriege. Man dät häd Waareldgeskichte moaked. Foar uur twohunnert Jiere wuud et fuunen, man bolde uurelhunnert Jiere uunbeoachted lät, wil deer noch neen Ferweertenge foar waas. Däälich stoant dät Uran uur Gould un Diamanten, un ju Hoast, wier däälich mäd soacht wäd ätter do ferbuurgene Uranleegere, uurträft bie wieden dät Gouldfiewer in do fergeene Jierhunnerte. == Äntdäkkenge == Die Berliner Chemieprofessor Klaproth foont 1789 bie dät Unnersäiken fon Pik-blenden dät chemiske Element Nr. 92 un roate et dän Noome Uran. Et waas n säälwerskimmerjend, häd Metal, dät bie 1125 Groad smilt un wät lichter is as Platin. Der wuude dan fääststoald, dät dät Element in de Natuur bloot in ju Foarm fon Ferbiendengen vorkumt, maast tousommen mäd do Ertse fon do Metalle Kobalt, Säälwer un Wismut. Et wuud bruukt bie dät faawjen fon Glääs un Porselain. Leeter spielden Uransoalte in ju Glöiköärperhäärstaalenge ne Rulle, un toulääst ferwoande man et tou hädjen fon Metalle, insteede fon Wolfram. Die frantsööske Physiker Becquerel foont 1896 truch n glukkelken Toufal, dät Uran Stroalen uutsoant. Düsse Stroalen hääbe äänelke Wierkengen as Röntgen-Stroalen. Jo moakje ju Luft rundhääruume elektrisk un konnen ne fotografiske Platte swot moakje, uk wän se in Papier ienwikkeld is, dät neen Lucht truch lät. Truch genaue Unnersäikenge fon ju gewonnene Stroalfäiegaid keem dät frantsööske Foarsker-Eehepoor Curie deerap, dät in do Urblieuwsele fon ju Pikblende noch uurs n chemisken Gruundstof weese moaste, die noch stäärker stroalde as dät Uran un dän et, wil die Stroal ap Latien Radius hat, dän Noome Radium roate. == Radioaktivität == As do ätterwiesed wuude, dät dät Radium truch Ferfal uut Uran äntstoant, wierbie Energie in Foarm fon Stroalenge fräi wäd - ne Beoboachtenge, ju man fon nu an gans algemeen "Radioaktivität" naamt, wuude dät Uran mäd aan Sleek berüümd. Al domoals fäng n fiewerhaft Säiken ätter uran-änthooldende Miniralien oun. Et roate oaber toueerst as Uranerts bloot ju Pikblende, dät is n weegen ju swotte Faawe un muskeligen Bruche so benaamde Mineroal. Et stuud in Joachimstal in Böhmen tou Ferföigenge, wier et as Ouruum bie dät Säälwergreeuwen foarkeem. Ju in Joachimstal föärderde Pikblende änthoalt nit moor as 1% skeen Uran un lääwert so an 3 duusendstel Gram Radium je Tunne Erts. Neen Wunner dät 1911 foar 1 Gram Radium 500 000 Maak betoald wuude. 1914 foont me in Noud-Amerikoa groote Leegere fon Karnotit - n Uran-Vanadiumerts - dät n Urangehalt fon 3 Prozent häd. 1925 wuude in dät Katanga-Gebiet fon Kongo n Leeger haager prozentige Pikblende fuunen. Die Pries foar Radium sonk bolde ap 250 000 Maak je Gram. 1930 wuuden noch grattere Leegere in Kanada, an den Grooten Boarensee fuunen. Dät Gebiet lait 50 km suudelk fon dän Polarzirkel un dät Bierichwierk wier dät föärderd wäd, häd mäd de Waareld bie Sumerdai blot Ferbiendenge truch Skipfoart un bie Winterdai bloot truch Luftfoartjuuge. Dät wäidige Erts moaket sogoar dän Transport truch de Luft betoald. Bit tou dät Jier 1940 wuuden Uranertse bloot weegen dät kostboare Element Radium föärderd. == Käädenkleeuwenge == Dan keem ju twäide äntskeedende Weendenge in ju Geskichte fon dät Element. 1938 un do Jiere deerap äntdäkten do Physiker, dät bie ne Beskjootenge fon dän Atomkääden fon Uran mäd elektrisk näitroale Geskosse, do Neutrone, die träfte Uran-Kääden explosionsartig ferfaalt. Deerbie äntstounde wier Neutrone, do nu fon sik uut wier as Geskosse wierkje un deerartig as ne Lawine anwoaksende Kättenreaktionen uutlööse, dät in gans kuute Tied alle Urankäädene ferfaale un gewaltige Energiemassen fräi wäide. Wan 1 Kubikdezimeter fon ju Suurstofferbiendenge fon Uran, wieroun hie as Erts in ju Pikblende foarkumt, so eene Zertrümmerung uutsät wuude, so kuud deermäd ne Energiemasse wonnen wäide, ju genöigede, 1 Milionen Kubikmeter Woater 17 000 m hooch tou lichten. Dät is also ju [[Käädenkleeuwenge]]. [[Kategorie:Radioaktiven Stof]] p6imd2w6b1yc74ek5szdcraj6lt3ypr 0 993 103364 101254 2013-03-08T00:05:00Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 92 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1105]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Neptunium | Symbol = Np | Ordnungszahl = 93 | Serie = [[Actinoide]] | Gruppe = Ac | Periode = 7 | Block = f | Serienfarbe = Orchid <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk | Massenanteil = (bereekend uut natüürelke<br />Ouklingriegen)<br />4 · 10<sup>-17</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 237,0482 | Atomradius = (α-Np) 130 | AtomradiusBerechnet = | KovalenterRadius = | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]<nowiki>]</nowiki>5f<sup>4</sup>6d<sup>1</sup>7s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = | Ionisierungsenergie_2 = | Ionisierungsenergie_3 = | Ionisierungsenergie_4 = | Ionisierungsenergie_5 = | Ionisierungsenergie_6 = | Ionisierungsenergie_7 = | Ionisierungsenergie_8 = | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = 3 | Kristallstruktur = orthorhombisk,<br />tetragonoal un kubisk | Dichte = 20,25 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 913 | Schmelzpunkt_C = 640 | Siedepunkt_K = 4175 | Siedepunkt_C = 3902 | MolaresVolumen = | Verdampfungswärme = | Schmelzwärme = | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = +3, +4, '''+5''', +6 | Oxide = | Basizität = | Normalpotential = -1,856 [[Volt|V]] (Np<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Np) | Elektronegativität = 1,36 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|?}} | Radioaktiv = Jee <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Np | Massenzahl = 235 | NH = 0 | Halbwertszeit = 396,1 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,192 | Zerfallstyp1ZP = [[Protactinium|<sup>231</sup>Pa]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 0,124 | Zerfallstyp2ZP = [[Uran|<sup>235</sup>U]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 3 | Symbol = Np | Massenzahl = 236 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1540 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,940 | Zerfallstyp1ZP = [[Uran|<sup>236</sup>U]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp2ZE = 0,490 | Zerfallstyp2ZP = [[Plutonium|<sup>236</sup>Pu]] | Zerfallstyp3ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp3ZE = 5,020 | Zerfallstyp3ZP = [[Protactinium|<sup>232</sup>Pa]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Np | Massenzahl = 237 | NH = 0 | Halbwertszeit = 2,144 · 10<sup>6</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 4,959 | Zerfallstyp1ZP = [[Protactinium|<sup>233</sup>Pa]] }} | NMREigenschaften = <!---- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Np | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ----> }} 2q58jar42s638y1q215i1gkfo9b929c 0 994 103365 100226 2013-03-08T00:05:15Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 97 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1102]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Plutonium | Symbol = Pu | Ordnungszahl = 94 | Serie = [[Actinoide]] | Gruppe = Ac | Periode = 7 | Block = f | Serienfarbe = Orchid <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk Metal | Massenanteil = 2 · 10<sup>−19</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse = 244,0642 | Atomradius = 151 | AtomradiusBerechnet = | KovalenterRadius = | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]<nowiki>]</nowiki>5f<sup>6</sup>7s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 24, 8, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 544,5 | Ionisierungsenergie_2 = | Ionisierungsenergie_3 = | Ionisierungsenergie_4 = | Ionisierungsenergie_5 = | Ionisierungsenergie_6 = | Ionisierungsenergie_7 = | Ionisierungsenergie_8 = | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = 6 | Kristallstruktur = [[monoklin]] | Dichte = 19,740 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = [[Paramagnetismus|paramagnetisk]] | Schmelzpunkt_K = 914 | Schmelzpunkt_C = 641 | Siedepunkt_K = 3600 | Siedepunkt_C = 3327 | MolaresVolumen = 12,32 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme = 325 | Schmelzwärme = | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit = 2260 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 130 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 6,7 · 10<sup>5</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 6,74 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = +3, '''+4''', +5, +6 | Oxide = | Basizität = licht [[amphoter]] | Normalpotential = −2,031&nbsp;[[Volt|V]] (Pu<sup>3+</sup> + 3e<sup>−</sup> → Pu) | Elektronegativität = 1,28 | Gefahrensymbole = '''nit fon ju EU ienstuufed'''<ref>In Bezug auf ihre Gefährlichkeit wurde die Substanz von der EU noch nicht eingestuft, eine verlässliche und zitierfähige Quelle hierzu wurde noch nicht gefunden. Die Radioaktivität gehört ''nicht'' zu den einzustufenden Eigenschaften. Genaueres über Gefährlichkeit und Sicherheit von Plutonium findet man in den Abschnitten [[Plutonium#Toxizität|Toxizität]] und [[Plutonium#Sicherheitshinweise|Sicherheitshinweise]]</ref> | R = ''siehe oben'' | S = ''siehe oben'' | Radioaktiv = Ja <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Pu | Massenzahl = 238 | NH = 0 | Halbwertszeit = 87,7 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,593 | Zerfallstyp1ZP = [[Uran|<sup>234</sup>U]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] (1,9 · 10<sup>−7</sup> %) | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Pu | Massenzahl = 239 | NH = 0 | Halbwertszeit = 24.110 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,245 | Zerfallstyp1ZP = <sup>235</sup>U | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] (3 · 10<sup>−10</sup> %) | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Pu | Massenzahl = 240 | NH = 0 | Halbwertszeit = 6564 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,256 | Zerfallstyp1ZP = <sup>236</sup>U | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] (5,7 · 10<sup>−6</sup> %) | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 3 | Symbol = Pu | Massenzahl = 241 | NH = 0 | Halbwertszeit = 14,35 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,021 | Zerfallstyp1ZP = [[Americium|<sup>241</sup>Am]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] (0,0025 %) | Zerfallstyp2ZE = 5,14 | Zerfallstyp2ZP = <sup>237</sup>U | Zerfallstyp3ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] (2 · 10<sup>−14</sup> %) | Zerfallstyp3ZE = | Zerfallstyp3ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Pu | Massenzahl = 242 | NH = 0 | Halbwertszeit = 375.000 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 4,984 | Zerfallstyp1ZP = <sup>238</sup>U | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] (0,00055 %) | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pu | Massenzahl = 243 | NH = 0 | Halbwertszeit = 4,956 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = ? | Zerfallstyp1ZP = [[Americium|<sup>243</sup>Am]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Pu | Massenzahl = 244 | NH = '''100''' | Halbwertszeit = 80 · 10<sup>6</sup> [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] (99,88 %) | Zerfallstyp1ZE = 4,666 | Zerfallstyp1ZP = <sup>240</sup>U | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] (0,12 %) | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} | NMREigenschaften = <!----{{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Pu | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }}----> }} '''Plutonium''' is n [[chemisk Element]] mäd dät [[Elementsymbol]] Pu un ju [[Oardnengstaal]] 94. In dät [[Periodesystem]] stoant et in ju Gruppe fon do [[Actinoide]] ([[Periode-7-Element|7.&nbsp;Periode]], [[Blok fon dät Periodesystems|f-Block]]) un tält tou do [[Transurane]]. Plutonium is n [[Plutonium#Toxizität|giftich]] un [[radioaktiv]] [[Sweermetalle|Sweermetal]]. Benaamd wuud et ätter dän [[Dwärchplanet]] [[Pluto]]. Dät heert tou do sweerste in de Natuur foarkuumende Elemente. Deerbie wäd dät Element oawers bloot in litste Spuure in gans oolde Gesteene fuunen. Gratter is ju Masse, ju der kunstelk in [[Käädenkraftwierk]]e moaked wäd. As een fon do min Elemente do der [[Käädenkleeuwenge|kleeuwboar]] sunt, spielt et ne wichtige Rulle foar dän Bedrieuw fon Käädenkraftwierke un dän Bau fon [[Käädenwaffe]]n. So waas dät Kleeuwmaterioal fon ju Atombombe, ju ap n 9.&nbsp;August 1945 ap [[Nagasaki]] ousmieten wuud, Plutonium. {{stump-links}} [[Kategorie:Element]] 2yide3qskf6kdwn5bvalf5dveqdhrmt 0 995 103366 99262 2013-03-08T00:05:28Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 95 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1872]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Americium | Symbol= Am | Ordnungszahl= 95 | Massenzahl= 243 | Serie= [[Actinoide]] | Gruppe= Ac | Periode = 7 | Block= [[F-Block|f]] | Serienfarbe= #CD46CD <!--- Allgemein ---> | Aussehen= säälwersk-wiet Metal | Massenanteil= kunstelk Element <!--- Atomar ---> | Atommasse= 243 | Atomradius= 184 | AtomradiusBerechnet= | KovalenterRadius= k.A. | VanDerWaalsRadius= 228,5 | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]<nowiki>]</nowiki>5f<sup>7</sup>7s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 32, 25, 8, 2 | Oxidationszustände= '''+3''', +4, +5, +6 | Austrittsarbeit= | Ionisierungsenergie_1= 578 | Ionisierungsenergie_2= <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Modifikationen= - | Kristallstruktur= hexagonoal | Dichte= 13,67 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= - | Magnetismus= k.A. | Schmelzpunkt_K= 1449 | Schmelzpunkt_C= 1176 | Siedepunkt_K= 2880 | Siedepunkt_C= 2607 | MolaresVolumen= 1,778 · 10<sup>-5</sup> | Verdampfungswärme= 238,5 | Schmelzwärme= 14,4 | Dampfdruck= k.A. | RefTempDampfdruck_K= | Schallgeschwindigkeit= k.A. | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= | SpezifischeWärmekapazität= 0,11 | ElektrischeLeitfähigkeit= 147,1 | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K= 293,15 | Wärmeleitfähigkeit= 10 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K= 300 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= <!-- ±2, '''4''', 6 --> | Oxide= | Basizität= | Normalpotential= | Elektronegativität= | Gefahrensymbole= | Radioaktiv = Jee <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen= 1 | Massenzahl= 241 | Symbol= Am | NH= 0 | Halbwertszeit= 432,2 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,638 | Zerfallstyp1ZP = [[Neptunium|<sup>237</sup>Np]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Massenzahl= 242 | Symbol= Am | NH= 0 | Halbwertszeit= 16,02 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]] | Zerfallstyp1ZE = 0,665 | Zerfallstyp1ZP = [[Curium|<sup>242</sup>Cm]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 0,751 | Zerfallstyp2ZP = [[Plutonium|<sup>242</sup>Pu]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Massenzahl= 242m1 | Symbol= Am | NH= 0 | Halbwertszeit= 141 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp1ZE = 0,049 | Zerfallstyp1ZP = <sup>242</sup>Am | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 5,637 | Zerfallstyp2ZP = [[Neptunium|<sup>238</sup>Np]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 242m2 | Symbol= Am | NH= 0 | Halbwertszeit= 14.0 m[[Sekunde|s]] | AnzahlZerfallstypen= 3 | Zerfallstyp1ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp1ZE = ? | Zerfallstyp1ZP = ? | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 7,788 | Zerfallstyp2ZP = [[Neptunium|<sup>238</sup>Np]] | Zerfallstyp3ZM = [[Isomerie-Übergang|IT]] | Zerfallstyp3ZE = 2,2 | Zerfallstyp3ZP = <sup>242</sup>Am }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 243 | Symbol= Am | NH= 0 | Halbwertszeit= 7370 [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,438 | Zerfallstyp1ZP = [[Neptunium|<sup>239</sup>Np]] }} | NMREigenschaften= uunbekoand }} ozubb8uklrzywi4udw4hxmk6jkl305h 0 996 103367 99225 2013-03-08T00:05:42Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 85 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1876]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Curium | Symbol= Cm | Ordnungszahl= 96 | Massenzahl= 247 | Serie= [[Actinide]] | Gruppe= Ac | Periode = 7 | Block= [[F-Block|f]] | Serienfarbe= #cd46cd <!--- Allgemein ---> | Aussehen= säälwersk-wiet Metal | Massenanteil= 0 <!--- Atomar ---> | Atommasse= 247,0703 | Atomradius= 174 pm | AtomradiusBerechnet= - | KovalenterRadius= - | VanDerWaalsRadius= - | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]<nowiki>]</nowiki>5f<sup>7</sup>6d<sup>1</sup>7s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 32, 25, 9, 2 | Austrittsarbeit= | Ionisierungsenergie_1= 588 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Modifikationen= | Kristallstruktur= hexagonoal | Dichte= 13,15 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= | Magnetismus= | Schmelzpunkt_K= 1613 | Schmelzpunkt_C= 1340 | Siedepunkt_K= 3383 | Siedepunkt_C= 3110 | MolaresVolumen= 1,857 · 10<sup>-5</sup> | Verdampfungswärme= | Schmelzwärme= 13,85 | Dampfdruck= | RefTempDampfdruck_K= | Schallgeschwindigkeit= | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= | SpezifischeWärmekapazität= | ElektrischeLeitfähigkeit= <!-- 1,0 · 10<sup>-10</sup> --> | Wärmeleitfähigkeit= 10 (?) | RefTempWärmeleitfähigkeit_K= 300 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= '''+3''', +4, +6 | Oxide= | Basizität= | Normalpotential= -2,06 [[Volt|V]] (Cm<sup>3+</sup> + 3 e<sup>-</sup> → Cm)<br /> -2,8 V (Cm<sup>4+</sup> + 4 e<sup>-</sup> → Cm) | Elektronegativität= 1,2 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|?}} | Radioaktiv = Ja <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 238 | Symbol= Cm | NH= 0 | Halbwertszeit= 2,4 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,97 | Zerfallstyp1ZP = [[Americium|<sup>238</sup>Am]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 6,62 | Zerfallstyp2ZP = [[Plutonium|<sup>234</sup>Pu]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 239 | Symbol= Cm | NH= 0 | Halbwertszeit= 2,9 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,70 | Zerfallstyp1ZP = [[Americium|<sup>239</sup>Am]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 6,46 | Zerfallstyp2ZP = [[Plutonium|<sup>235</sup>Pu]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 240 | Symbol= Cm | NH= 0 | Halbwertszeit= 27 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 3 | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,397 | Zerfallstyp1ZP = [[Plutonium|<sup>236</sup>Pu]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 0,215 | Zerfallstyp2ZP = [[Americium|<sup>240</sup>Am]] | Zerfallstyp3ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp3ZE = ? | Zerfallstyp3ZP = ? }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 241 | Symbol= Cm | NH= 0 | Halbwertszeit= 32,8 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,767 | Zerfallstyp1ZP = [[Americium|<sup>241</sup>Am]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 6,185 | Zerfallstyp2ZP = [[Plutonium|<sup>237</sup>Pu]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 242 | Symbol= Cm | NH= 0 | Halbwertszeit= 162,8 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,216 | Zerfallstyp1ZP = [[Plutonium|<sup>238</sup>Pu]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = ? | Zerfallstyp2ZP = ? }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 243 | Symbol= Cm | NH= 0 | Halbwertszeit= 29,1 [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,169 | Zerfallstyp1ZP = [[Plutonium|<sup>239</sup>Pu]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 0,009 | Zerfallstyp2ZP = [[Americium|<sup>243</sup>Am]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 244 | Symbol= Cm | NH= 0 | Halbwertszeit= 18,1 [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,902 | Zerfallstyp1ZP = [[Plutonium|<sup>240</sup>Pu]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = ? | Zerfallstyp2ZP = ? }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 245 | Symbol= Cm | NH= 0 | Halbwertszeit= 8500 [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,623 | Zerfallstyp1ZP = [[Plutonium|<sup>241</sup>Pu]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = ? | Zerfallstyp2ZP = ? }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 246 | Symbol= Cm | NH= 0 | Halbwertszeit= 4760 [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,475 | Zerfallstyp1ZP = [[Plutonium|<sup>242</sup>Pu]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = ? | Zerfallstyp2ZP = ? }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 247 | Symbol= Cm | NH= 0 | Halbwertszeit= 1,56 · 10<sup>7</sup> [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,353 | Zerfallstyp1ZP = [[Plutonium|<sup>243</sup>Pu]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = ? | Zerfallstyp2ZP = ? }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 248 | Symbol= Cm | NH= 0 | Halbwertszeit= 348.000 [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,162 | Zerfallstyp1ZP = [[Plutonium|<sup>244</sup>Pu]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = ? | Zerfallstyp2ZP = ? }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 249 | Symbol= Cm | NH= 0 | Halbwertszeit= 64,15 [[Minute|min]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,90 | Zerfallstyp1ZP = [[Berkelium|<sup>249</sup>Bk]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 250 | Symbol= Cm | NH= 0 | Halbwertszeit= 9700 [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen= 3 | Zerfallstyp1ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp1ZE = ? | Zerfallstyp1ZP = ? | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 5,169 | Zerfallstyp2ZP = [[Plutonium|<sup>246</sup>Pu]] | Zerfallstyp3ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp3ZE = 0,037 | Zerfallstyp3ZP = [[Berkelium|<sup>250</sup>Bk]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 251 | Symbol= Cm | NH= 0 | Halbwertszeit= 16,8 [[Minute|min]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 1,42 | Zerfallstyp1ZP = [[Berkelium|<sup>251</sup>Bk]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 252 | Symbol= Cm | NH= 0 | Halbwertszeit= 2 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = ? | Zerfallstyp1ZP = [[Berkelium|<sup>252</sup>Bk]] }} | NMREigenschaften= }} '''Curium''' (Symbol ''Cm'', Oardnengstoal ''96'') is n kunstelk Element un is benaamd ätter [[Marie Curie]] un [[Pierre Curie]]. {{stump-links}} 764ucsj13gv5zpusbi6jdnb88txgdm5 0 997 103368 81440 2013-03-08T00:05:53Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 71 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11429]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Käädenkleeuwenge''' (dt. ''Kernspaltung'') is ju Kleeuwenge fon n Atomkääden truch n Körper, maasttied n [[Neutron]]. [[Bielde:Kernspaltung.gif|300px|thumb|Ferbieldenge fon Käädenkleeuwenge]] {{stump}} ==Sjuch uk== *[[Käädenkraftwierk]] [[Kategorie:Physik]] 182vrbekpcdbas199e214mmczrc5971 10 998 111061 107697 2015-08-05T01:40:36Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q52484]]) migriert wikitext text/x-wiki {| border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="float:right; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style:solid; border-width:1px; border-collapse:collapse; empty-cells:show; font-size:90%; width:350px;" |- style="background-color:{{{Serienfarbe|#ffffff}}};" ! colspan="2" | <font size="+1">Oainskuppe</font> |----- | colspan="2" style="background-color:#ffffff;" | {| align="center" | <div id="table" style="position:relative;"> {{Periodensystem}} <div id="text0" style="font-size:12px; position:absolute; top:1px; left:27px;">{{{Elektronenkonfiguration|}}}</div> <div id="text2" style="font-size:10px; position:absolute; top:10px; left:160px;">{{{Ordnungszahl|}}}</div> <div id="text3" style="font-size:20px; font-weight:bold; position:absolute; top:6px; left:175px;">{{{Symbol|}}}</div> <div style="text-align: left"><small>[[Periodiske Tabelle|Periodensystem]] . . . . . . . . . . Klik ap sun litje Blok foar n uur Element</small></div> |} |---- ! colspan="2" style="background-color:{{{Serienfarbe|#ffffff}}};" | Algemeen |---- | [[Chemisk Element#Sortierde Lieste fon chemiske Elemente|Noome]], [[Elementsymbol|Symbol]], [[Oardnengstaal]] | nowrap | {{{Name}}}, {{{Symbol}}}, {{{Ordnungszahl}}} |---- | [[Serie des Periodensystems|Serie]] | nowrap | {{{Serie}}} |---- | [[Gruppe fon dät Periodensystem|Gruppe]], [[Periode fon dät Periodensystem|Periode]], [[Blok fon dät Periodensystem|Blok]] | nowrap | [[Gruppe-{{{Gruppe}}}-Element|{{{Gruppe}}}]], [[Periode-{{{Periode}}}-Element|{{{Periode}}}]], {{#switch: {{{Block|}}} | s = [[Blok fon dät Periodensystem|s]] | p = [[Blok fon dät Periodensystem|p]] | d = [[Blok fon dät Periodensystem|d]] | f = [[Blok fon dät Periodensystem|f]] | #default = {{{Block}}} }} |---- | [[Farbe|Uutsjoon]] | {{{Aussehen| }}} |---- {{#if: {{{CAS_Nummer|}}}| {{!}} [[CAS-Nummer]] {{!}} nowrap {{!}} {{{CAS_Nummer}}} }} |---- | Massenandeel an ju [[Äidhülle]] | nowrap | {{{Massenanteil|?}}} % |---- ! colspan="2" style="background-color:{{{Serienfarbe|#ffffff}}};" | Atomar |---- | [[Atommasse]] | nowrap | {{{Atommasse}}} [[Atomare Masseneinheit|u]] |---- | [[Atomradius]] (bereekend) | nowrap | {{{Atomradius|?}}} ({{{AtomradiusBerechnet| -}}}) pm |---- | [[Kovalenten Radius]] | nowrap | {{{KovalenterRadius|?}}} pm |---- {{#if: {{{VanDerWaalsRadius|}}}| {{!}} [[Van-der-Waals-Radius]] {{!}} nowrap {{!}} {{{VanDerWaalsRadius|?}}} pm }} |---- | [[Elektronekonfiguration]] | nowrap | {{{Elektronenkonfiguration| }}} |---- | [[Elektron]]e pro [[Energieniveau]] | nowrap | {{{ElektronenProEnergieNiveau| }}} |---- {{#if: {{{Austrittsarbeit}}}| {{!}} [[Austrittsarbeit|Uuttreedoarbaid]] {{!}} nowrap {{!}} {{{Austrittsarbeit| }}} [[Elektronenvolt|eV]] }} |---- {{#if: {{{Ionisierungsenergie_1|}}}| {{!}} 1. Ionisierungsenergie {{!}} nowrap {{!}} {{{Ionisierungsenergie_1}}} kJ/mol }} |---- {{#if: {{{Ionisierungsenergie_2|}}}| {{!}} 2. Ionisierungsenergie {{!}} nowrap {{!}} {{{Ionisierungsenergie_2}}} kJ/mol }} |---- {{#if: {{{Ionisierungsenergie_3|}}}| {{!}} 3. Ionisierungsenergie {{!}} nowrap {{!}} {{{Ionisierungsenergie_3}}} kJ/mol }} |---- {{#if: {{{Ionisierungsenergie_4|}}}| {{!}} 4. Ionisierungsenergie {{!}} nowrap {{!}} {{{Ionisierungsenergie_4}}} kJ/mol }} |---- {{#if: {{{Ionisierungsenergie_5|}}}| {{!|}} 5. Ionisierungsenergie {{!|}} nowrap {{!}} {{{Ionisierungsenergie_5}}} kJ/mol }} |---- {{#if: {{{Ionisierungsenergie_6|}}}| {{!}} 6. Ionisierungsenergie {{!}} nowrap {{!}} {{{Ionisierungsenergie_6}}} kJ/mol }} |---- {{#if: {{{Ionisierungsenergie_7|}}}| {{!}} 7. Ionisierungsenergie {{!}} nowrap {{!}} {{{Ionisierungsenergie_7}}} kJ/mol }} |---- {{#if: {{{Ionisierungsenergie_8|}}}| {{!}} 8. Ionisierungsenergie {{!}} nowrap {{!}} {{{Ionisierungsenergie_8}}} kJ/mol }} |---- {{#if: {{{Ionisierungsenergie_9|}}}| {{!|}} 9. Ionisierungsenergie {{!|}} nowrap {{!}} {{{Ionisierungsenergie_9}}} kJ/mol }} |---- {{#if: {{{Ionisierungsenergie_10|}}}| {{!}} 10. Ionisierungsenergie {{!}} nowrap {{!}} {{{Ionisierungsenergie_10}}} kJ/mol }} |---- ! colspan="2" style="background-color:{{{Serienfarbe|#ffffff}}};" | Physikalisk |---- | [[Aggregoattoustand]] | {{{Aggregatzustand}}} |---- {{#if: {{{Modifikationen|}}}| {{!}} [[Polymorphie (Materialwissenschaft)|Modifikationen]] {{!}} nowrap {{!}} {{{Modifikationen}}} }} |---- {{#if: {{{Kristallstruktur|}}}| {{!}} [[Kristallstruktuur]] {{!}} nowrap {{!}} {{{Kristallstruktur}}} }} |---- | [[Tichte]] | nowrap | {{{Dichte|?}}} {{#if: {{{RefTempDichte_K|}}}|bei {{{RefTempDichte_K}}} K}} |---- {{#if: {{{CTE|}}}| {{!}} [[Ausdehnungskoeffizient|Thermischer Ausdehnungskoeffizient]] {{!}} nowrap {{!}} {{{CTE}}} ppm/K }} |---- {{#if: {{{Mohshärte|}}}| {{!}} [[Mohshädde]] {{!}} nowrap {{!}} {{{Mohshärte}}} }} |---- {{#if: {{{Magnetismus|}}}| {{!}} [[Magnetismus]] {{!}} nowrap {{!}} {{{Magnetismus|?}}} }} |---- | [[Smiltpunkt]] | nowrap | {{{Schmelzpunkt_K|?}}} K ({{{Schmelzpunkt_C|?}}} °C) |---- | nowrap | [[Sjoodepunkt]] || {{{Siedepunkt_K|?}}} K ({{{Siedepunkt_C|?}}} °C) |---- | [[Molar Volumen]] | nowrap | {{{MolaresVolumen|?}}} m<sup>3</sup>/mol |---- | [[Ferdampengswaarmte]] | nowrap | {{{Verdampfungswärme|?}}} kJ/mol |---- | [[Smiltwaarmte]] | nowrap | {{{Schmelzwärme|?}}} kJ/mol |---- {{#if: {{{Dampfdruck|}}}| {{!}} [[Dampdruk]] {{!}} nowrap {{!}} {{{Dampfdruck}}} [[Pascal (Einheit)|Pa]] {{#if: {{{RefTempDampfdruck_K| }}}|bei {{{RefTempDampfdruck_K}}} K|}} }} |---- {{#if: {{{Schallgeschwindigkeit|}}}| {{!}} [[Skalgauegaid]] {{!}} nowrap {{!}} {{{Schallgeschwindigkeit|?}}} m/s {{#if: {{{RefTempSchallgeschwindigkeit_K|}}}|bei {{{RefTempSchallgeschwindigkeit_K}}} K|}} }} |---- {{#if: {{{SpezifischeWärmekapazität|}}}| {{!}} [[Spezifiske Waarmtekapazität]] {{!}} nowrap {{!}} {{{SpezifischeWärmekapazität|}}} J/(kg · K) {{#if: {{{RefTempSpezifischeWärmekapazität_K|}}}|bei {{{RefTempSpezifischeWärmekapazität_K}}} K|}} }} |---- {{#if: {{{ElektrischeLeitfähigkeit|}}}| {{!}} [[Elektriske Laitfäiegaid]] {{!}} nowrap {{!}} {{{ElektrischeLeitfähigkeit}}} [[Siemens (Einheit)|S]]/m {{#if: {{{RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K|}}}|bei {{{RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K}}} K|}} }} |---- {{#if: {{{Wärmeleitfähigkeit|}}}| {{!}} [[Waarmtelaitfäiegaid]] {{!}} nowrap {{!}} {{{Wärmeleitfähigkeit}}} W/(m · K) {{#if: {{{RefTempWärmeleitfähigkeit_K|}}}|bei {{{RefTempWärmeleitfähigkeit_K}}} K|}} }} |---- ! colspan="2" style="background-color:{{{Serienfarbe|#ffffff}}};" | Chemisk |---- | [[Oxidationszahl|Oxidationstoustande]] | nowrap | {{{Oxidationszustände|}}} |---- | [[Oxide]] ([[Basizität]]) | {{{Oxide|?}}} {{#if: {{{Basizität| }}} | ({{{Basizität}}}) | }} |---- | [[Normoalpotentioal]] || {{{Normalpotential|?}}} |---- | [[Elektronegativität]] || {{{Elektronegativität|?}}} ([[Elektronegativität#Pauling-Skala|Pauling-Skala]]) |---- ! colspan="2" style="background-color:{{{Serienfarbe|#ffffff}}};" | [[Lieste fon do Isotope/{{{Periode}}}. Periode#{{{Ordnungszahl}}} {{{Name}}}|Isotope]] |---- | colspan="2" style="padding:0;" | {| width="100%" cellspacing="0" cellpadding="2" border="1" style="background-color:#f9f9f9;border:1px #aaa solid;border-collapse:collapse; margin:0;" |-- ! [[Isotop]] ! [[Natürliche Häufigkeit|NH]] ! [[Halbwertszeit|t<sub>1/2</sub>]] ! [[Radioaktivität|ZM]] ! [[Zerfallsenergie|ZE]] M[[Elektronenvolt|eV]] ! [[Zerfallsprodukt|ZP]] {{{Isotope| }}} |} |---- style="background-color:{{{Serienfarbe|#ffffff}}};" {{#if: {{{NMREigenschaften| }}} | ! colspan="2" {{!}} [[Kernspinresonanz|NMR]]-Oainskuppe }} |---- {{#if: {{{NMREigenschaften| }}} | {{!}} colspan="2" style="padding:0;" {{!}} {{{NMREigenschaften| }}} }} |---- style="background-color:{{{Serienfarbe|#ffffff}}};" ! colspan="2" | Sicherhaidswaiwiesengen |---- ! colspan="2" | [[Gefoarstofkänteekenge]] {{#ifeq: {{uc:{{{RL 67/548/EWG|Nein}}}}} | JA | <br />aus RL 67/548/EWG, Anh. I}} |---- style="text-align:center;" | colspan="2" | {{#if: {{{Gefahrensymbole| }}} | {{{Gefahrensymbole}}} | {{Gefoaresymbole}} }} |---- | rowspan="2" | [[R- und S-Sätze]] | R: {{#if: {{{R| }}} | {{{R}}} | {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | | [[Kategorie:Gefoarstofkänteeken uunbekoand]]}} [[Wikipedia:Redaktion Chemie/uunbekoanden Wäid|?]]}} |---- | S: {{#if: {{{S| }}} | {{{S}}} | {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | | [[Kategorie:Gefoarstofkänteeken uunbekoand]]}} [[Wikipedia:Redaktion Chemie/uunbekoanden Wäid|?]]}} |- style="background-color:{{{Serienfarbe|#ffffff}}};" {{#if: {{{MAK| }}}{{{LD50| }}}{{#ifeq: {{uc:{{{Radioaktiv|Nein}}}}} | JA | X }} | ! colspan="2" {{!}} weitere Sicherheitshinweise }} |---- {{#if: {{{MAK| }}} | {{!}} [[Maximale Arbeitsplatz-Konzentration|MAK]] {{!!}} {{{MAK| }}} }} |---- {{#if: {{{LD50| }}} | {{!}} [[Letale Dosis|LD<sub>50</sub>]] {{#if: {{{LD50-Ziel|oral, Ratte}}} | ({{{LD50-Ziel|oral, Ratte}}}) }}{{!!}} {{{LD50}}} }} |---- {{#ifeq: {{uc:{{{Radioaktiv|Nein}}}}} | JA | ! colspan="2" style="background-color:{{{Serienfarbe|#ffffff}}};" {{!}} Radioaktvität}} |---- {{#ifeq: {{uc:{{{Radioaktiv|Nein}}}}} | JA | ! colspan="2" {{!}} [[Bild:Radiation warning symbol.svg|60px|center|Radioaktiv Element]]<br /><small>Radioaktiv Element</small>[[Kategorie:Radioaktiven Stof]] }} |---- | colspan="2" style="background-color:{{{Serienfarbe|#ffffff}}}; line-height:1.2em; text-align:center" |<small>Sowied muugelk un gebruukelk, wäide [[Internationales Einheitensystem|SI-Eenhaide]] ferwoand. <br />Wan nit uurs fermäärkt, jäilde do anroate Doaten bie [[Standoardbedingengen]].</small> |} <includeonly> {{#switch: {{{Gruppe}}} | 1 = {{#ifeq: {{{Symbol}}}|H|[[Kategorie:Nitmetall]] | [[Kategorie:Alkalimetall]] }} | 2 = [[Kategorie:Äidalkalimetall]] | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 = [[Kategorie:Gruppe-{{{Gruppe}}}-Element]] | 16 = [[Kategorie:Chalkogen]] | 17 = [[Kategorie:Halogen]] | 18 = [[Kategorie:Eedelgas]] | La = [[Kategorie:Lanthanoid]] | Ac = [[Kategorie:Actinoid]] }} {{#if: {{{Periode| }}} | {{#ifeq: {{{Periode}}} | ? || [[Kategorie:Periode-{{{Periode}}}-Element]] }} }} <!--[[Kategorie:{{{Serie}}}]]--></includeonly><noinclude> {{Dokumentation}} [[Kategorie:Vorlage:Infobox Chemie|Chemisk Element]] </noinclude> ltzy8evg587us6tk2ffpai6dmmkt4nh 10 999 107698 103370 2013-08-01T21:26:11Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5485101]] wikitext text/x-wiki {|border="0" cellpadding="0" cellspacing="1" style="background-color:#FFFFFF; text-align:center; empty-cells:show; border-collapse:separate" | {{Periodensystem/Element|Serie=Nm|Ordnungszahl=1|Name=Woaterstof|Symbol=H}} | colspan="30" | | {{Periodensystem/Element|Serie=Eg|Ordnungszahl=2|Name=Helium|Symbol=He}} |- | {{Periodensystem/Element|Serie=Am|Ordnungszahl=3|Name=Lithium|Symbol=Li}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Eam|Ordnungszahl=4|Name=Beryllium|Symbol=Be}} | colspan="24" | | {{Periodensystem/Element|Serie=Hm|Ordnungszahl=5|Name=Bor|Symbol=B}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Nm|Ordnungszahl=6|Name=Koolestof|Symbol=C}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Nm|Ordnungszahl=7|Name=Stikstof|Symbol=N}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Nm|Ordnungszahl=8|Name=Suurstof|Symbol=O}} | {{Periodensystem/Element|Serie=H|Ordnungszahl=9|Name=Fluor|Symbol=F}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Eg|Ordnungszahl=10|Name=Neon|Symbol=Ne}} |- | {{Periodensystem/Element|Serie=Am|Ordnungszahl=11|Name=Natrium|Symbol=Na}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Eam|Ordnungszahl=12|Name=Magnesium|Symbol=Mg}} | colspan="24" | | {{Periodensystem/Element|Serie=M|Ordnungszahl=13|Name=Aluminium|Symbol=Al}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Hm|Ordnungszahl=14|Name=Silicium|Symbol=Si}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Nm|Ordnungszahl=15|Name=Phosphor|Symbol=P}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Nm|Ordnungszahl=16|Name=Swieuwel|Symbol=S}} | {{Periodensystem/Element|Serie=H|Ordnungszahl=17|Name=Chlor|Symbol=Cl}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Eg|Ordnungszahl=18|Name=Argon|Symbol=Ar}} |- | {{Periodensystem/Element|Serie=Am|Ordnungszahl=19|Name=Kalium|Symbol=K}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Eam|Ordnungszahl=20|Name=Calcium|Symbol=Ca}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=21|Name=Scandium|Symbol=Sc}} | colspan="14" | | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=22|Name=Titanium|Link=Titan (Element)|Symbol=Ti}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=23|Name=Vanadium|Symbol=V}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=24|Name=Chrom|Symbol=Cr}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=25|Name=Mangan|Symbol=Mn}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=26|Name=Iersen|Symbol=Fe}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=27|Name=Cobalt|Symbol=Co}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=28|Name=Nikkel|Symbol=Ni}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=29|Name=Kooper|Symbol=Cu}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=30|Name=Zink|Symbol=Zn}} | {{Periodensystem/Element|Serie=M|Ordnungszahl=31|Name=Gallium|Symbol=Ga}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Hm|Ordnungszahl=32|Name=Germanium|Symbol=Ge}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Hm|Ordnungszahl=33|Name=Arsen|Symbol=As}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Hm|Ordnungszahl=34|Name=Selen|Symbol=Se}} | {{Periodensystem/Element|Serie=H|Ordnungszahl=35|Name=Bromium|Symbol=Br}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Eg|Ordnungszahl=36|Name=Krypton|Symbol=Kr}} |- | {{Periodensystem/Element|Serie=Am|Ordnungszahl=37|Name=Rubidium|Symbol=Rb}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Eam|Ordnungszahl=38|Name=Strontium|Symbol=Sr}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=39|Name=Yttrium|Symbol=Y}} | colspan="14" | | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=40|Name=Zirconium|Symbol=Zr}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=41|Name=Niobium|Symbol=Nb}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=42|Name=Molybdän|Symbol=Mo}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=43|Name=Technetium|Symbol=Tc}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=44|Name=Ruthenium|Symbol=Ru}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=45|Name=Rhodium|Symbol=Rh}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=46|Name=Palladium|Symbol=Pd}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=47|Name=Säälwer|Symbol=Ag}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=48|Name=Cadmium|Symbol=Cd}} | {{Periodensystem/Element|Serie=M|Ordnungszahl=49|Name=Indium|Symbol=In}} | {{Periodensystem/Element|Serie=M|Ordnungszahl=50|Name=Tin|Symbol=Sn}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Hm|Ordnungszahl=51|Name=Antimon|Symbol=Sb}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Hm|Ordnungszahl=52|Name=Tellur|Symbol=Te}} | {{Periodensystem/Element|Serie=H|Ordnungszahl=53|Name=Iod|Symbol=I}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Eg|Ordnungszahl=54|Name=Xenon|Symbol=Xe}} |- | {{Periodensystem/Element|Serie=Am|Ordnungszahl=55|Name=Cesium|Symbol=Cs}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Eam|Ordnungszahl=56|Name=Barium|Symbol=Ba}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=57|Name=Lanthan|Symbol=La}} | {{Periodensystem/Element|Serie=L|Ordnungszahl=58|Name=Cerium|Symbol=Ce}} | {{Periodensystem/Element|Serie=L|Ordnungszahl=59|Name=Praseodymium|Symbol=Pr}} | {{Periodensystem/Element|Serie=L|Ordnungszahl=60|Name=Neodymium|Symbol=Nd}} | {{Periodensystem/Element|Serie=L|Ordnungszahl=61|Name=Promethium|Symbol=Pm}} | {{Periodensystem/Element|Serie=L|Ordnungszahl=62|Name=Samarium|Symbol=Sm}} | {{Periodensystem/Element|Serie=L|Ordnungszahl=63|Name=Europium|Symbol=Eu}} | {{Periodensystem/Element|Serie=L|Ordnungszahl=64|Name=Gadolinium|Symbol=Gd}} | {{Periodensystem/Element|Serie=L|Ordnungszahl=65|Name=Terbium|Symbol=Tb}} | {{Periodensystem/Element|Serie=L|Ordnungszahl=66|Name=Dysprosium|Symbol=Dy}} | {{Periodensystem/Element|Serie=L|Ordnungszahl=67|Name=Holmium|Symbol=Ho}} | {{Periodensystem/Element|Serie=L|Ordnungszahl=68|Name=Erbium|Symbol=Er}} | {{Periodensystem/Element|Serie=L|Ordnungszahl=69|Name=Thulium|Symbol=Tm}} | {{Periodensystem/Element|Serie=L|Ordnungszahl=70|Name=Ytterbium|Symbol=Yb}} | {{Periodensystem/Element|Serie=L|Ordnungszahl=71|Name=Lutetium|Symbol=Lu}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=72|Name=Hafnium|Symbol=Hf}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=73|Name=Tantal|Symbol=Ta}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=74|Name=Wolfram|Symbol=W}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=75|Name=Renium|Symbol=Re}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=76|Name=Osmium|Symbol=Os}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=77|Name=Iridium|Symbol=Ir}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=78|Name=Platin|Symbol=Pt}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=79|Name=Gould|Symbol=Au}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=80|Name=Kwäksäälwer|Symbol=Hg}} | {{Periodensystem/Element|Serie=M|Ordnungszahl=81|Name=Thallium|Symbol=Tl}} | {{Periodensystem/Element|Serie=M|Ordnungszahl=82|Name=Lood|Symbol=Pb}} | {{Periodensystem/Element|Serie=M|Ordnungszahl=83|Name=Bismuth|Symbol=Bi}} | {{Periodensystem/Element|Serie=M|Ordnungszahl=84|Name=Polonium|Symbol=Po}} | {{Periodensystem/Element|Serie=H|Ordnungszahl=85|Name=Astat|Symbol=At}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Eg|Ordnungszahl=86|Name=Radon|Symbol=Rn}} |- | {{Periodensystem/Element|Serie=Am|Ordnungszahl=87|Name=Francium|Symbol=Fr}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Eam|Ordnungszahl=88|Name=Radium|Symbol=Ra}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=89|Name=Actinium|Symbol=Ac}} | {{Periodensystem/Element|Serie=A|Ordnungszahl=90|Name=Thorium|Symbol=Th}} | {{Periodensystem/Element|Serie=A|Ordnungszahl=91|Name=Protactinium|Symbol=Pa}} | {{Periodensystem/Element|Serie=A|Ordnungszahl=92|Name=Uran|Symbol=U}} | {{Periodensystem/Element|Serie=A|Ordnungszahl=93|Name=Neptunium|Symbol=Np}} | {{Periodensystem/Element|Serie=A|Ordnungszahl=94|Name=Plutonium|Symbol=Pu}} | {{Periodensystem/Element|Serie=A|Ordnungszahl=95|Name=Americium|Symbol=Am}} | {{Periodensystem/Element|Serie=A|Ordnungszahl=96|Name=Curium|Symbol=Cm}} | {{Periodensystem/Element|Serie=A|Ordnungszahl=97|Name=Berkelium|Symbol=Bk}} | {{Periodensystem/Element|Serie=A|Ordnungszahl=98|Name=Californium|Symbol=Cf}} | {{Periodensystem/Element|Serie=A|Ordnungszahl=99|Name=Einsteinium|Symbol=Es}} | {{Periodensystem/Element|Serie=A|Ordnungszahl=100|Name=Fermium|Symbol=Fm}} | {{Periodensystem/Element|Serie=A|Ordnungszahl=101|Name=Mendelevium|Symbol=Md}} | {{Periodensystem/Element|Serie=A|Ordnungszahl=102|Name=Nobelium|Symbol=No}} | {{Periodensystem/Element|Serie=A|Ordnungszahl=103|Name=Lawrencium|Symbol=Lr}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=104|Name=Rutherfordium|Symbol=Rf}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=105|Name=Dubnium|Symbol=Db}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=106|Name=Seaborgium|Symbol=Sg}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=107|Name=Bohrium|Symbol=Bh}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=108|Name=Hassium|Symbol=Hs}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=109|Name=Meitnerium|Symbol=Mt}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=110|Name=Darmstadtium|Symbol=Ds}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=111|Name=Roentgenium|Symbol=Rg}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Üm|Ordnungszahl=112|Name=Copernicium|Symbol=Cn}} | {{Periodensystem/Element|Serie=M|Ordnungszahl=113|Name=Ununtrium|Symbol=Uut}} | {{Periodensystem/Element|Serie=M|Ordnungszahl=114|Name=Ununquadium|Symbol=Uuq}} | {{Periodensystem/Element|Serie=M|Ordnungszahl=115|Name=Ununpentium|Symbol=Uup}} | {{Periodensystem/Element|Serie=M|Ordnungszahl=116|Name=Ununhexium|Symbol=Uuh}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Ue|Ordnungszahl=117|Name=Ununseptium|Symbol=Uus}} | {{Periodensystem/Element|Serie=Eg|Ordnungszahl=118|Name=Ununoctium|Symbol=Uuo}} |}<noinclude> s. auch [[Vorlage:Erweitertes Periodensystem]] [[Kategorie:Vorlage:Linkbox|{{PAGENAME}}]] </noinclude> qeiz3basoaocrevs6c99vv0fvv5in4f 10 1000 6061 5917 2008-03-14T18:29:53Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Dokumentation}} </noinclude><div style="position:relative; overflow:hidden; width:9px; height:11px; z-index:2; background-color:{{#switch: {{{Serie|A}}} |A = Orchid |Am = OrangeRed |Eam = DarkOrange |Eg = LightskyBlue |H = Khaki |Hm = Peru |L = Plum |Nm = LimeGreen |M = DarkGray |Üm = LightCoral |Ue = Gainsboro }}; {{#ifeq: {{PAGENAME}} | {{{Link|{{{Name}}}}}} | border:1px solid black; margin:-1px|}}"><div style="position:absolute; top:0; left:0; z-index:3">[[{{{Link|{{{Name}}}}}}|<span style="float:left; width:7px; height:9px; font-size:9px; line-height:9px; word-spacing:7px; cursor:pointer;" title="Element {{{Ordnungszahl}}}: {{{Name}}} ({{{Symbol}}}){{#ifeq: {{{Serie}}} | Ue ||, {{#switch: {{{Serie}}} |A = Actinoid |Am = Alkalimetall |Eam = Erdalkalimetall |Eg = Edelgas |H = Halogen |Hm = Halbmetall |L = Lanthanoid |Nm = Nichtmetall |M = Metall |Üm = Übergangsmetall }}}}">&nbsp; &nbsp;</span>]]</div> </div> kds9znfzgx2wemmkplt8yxr5vjewzcu 10 1001 121337 121323 2022-08-02T14:29:10Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki <noinclude>{{dokumentation|nr=10}} [[Kategorie:Wikipedia:Hälpefoarloagen]]</noinclude><includeonly>{{#if:{{{dok|}}}|{{Dokumentation/Ounfang|{{{dok}}}|buppere Raant={{{buppere Raant|}}}|notoc={{{notoc|}}}}}{{{{{dok}}}}}{{#if:{{{nr|}}}|{{Dokumentation/Eend|nr={{{nr}}}|dok={{{dok}}}}}|{{Dokumentation/Eend|dok={{{dok}}}}}}} |{{Dokumentation/Ounfang|buppere Raant={{{buppere Raant|}}}|{{SUBJECTPAGENAME}}/Dokumentation|notoc={{{notoc|}}}}}{{{{SUBJECTPAGENAME}}/Dokumentation}}{{#if:{{{nr|}}}|{{Dokumentation/Eend|nr={{{nr}}}}}|{{Dokumentation/Eend}}}}}}</includeonly><noinclude> </noinclude><noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] </noinclude> 1j6qstwnvab4mgl4wzua2hpmfemasls 0 1002 103372 87180 2013-03-08T00:06:43Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 32 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q159095]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Brobergen''' ([[plattdüütsk]] ''Brobargen'') is n Täärp in dän [[Loundkring Stade]] in [[Läichsaksen]], mäd ne Fläche fon 6,06 km² un ap dän 31. Desember 2003 226 Ienwoonere. Brobergen waas bit tou 1972 ne oaine Meente un is nu Deel fon ju Meente [[Kranenburg (Oste)|Kranenburg]]. Ju ooldste Foarm is fon 1286 ''Brocberge''. [[Kategorie:Stääd in Läichsaksen]] ihlxt8psstntskdmpg0vpc7piog6ti8 0 1003 103373 43133 2013-03-08T00:06:54Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q20606]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dissen Artikkel is ne '''Lieste fon do [[Isotop]]e''' fon aal do bekoande chemiske [[Element]]e fon ju '''twäide [[Perioden fon dät Periodensystem|Periode]]'''. Ne Uursicht uur aal wiedere Isotope as uk ne Legende is in dän Haudartikkel ''[[Lieste fon do Isotope]]'' tou fienden. ==3 [[Lithium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>4</sup>Li |9,1(9) · 10<sup>-23</sup> s |6,03 |2- | p=100 |- |<sup>5</sup>Li |3,047 · 10<sup>-22</sup> s |1,97 |3/2- | p=100 |- |<sup>6</sup>Li |stabil | |1+ | Andeel=7,5% |- |<sup>7</sup>Li |stabil | |3/2- | Andeel=92,5% |- |<sup>8</sup>Li |838 ms |16,004 (β<sup>-</sup>) |2+ | β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>2α=100 |- |<sup>9</sup>Li |178,3 ms |11,941 (β<sup>-</sup>), 13,606 (β<sup>-</sup>n) |3/2- | β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n2α=49,5 |- |<sup>10</sup>Li | |0,42 | | n=100 |- |<sup>11</sup>Li |8,5 ms |20,61 (β<sup>-</sup>), 20,11 (β<sup>-</sup>n) |3/2- | β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=85, β<sup>-</sup>2n=4,1, β<sup>-</sup>2a3n=1,9 |} ==4 [[Beryllium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>6</sup>Be |5,0(3) · 10<sup>-21</sup> s |1,373 |0+ | 2pα=100 |- |<sup>7</sup>Be |53,12 d |0,862 |3/2- | K=100 |- |<sup>8</sup>Be |6,7(17) · 10<sup>-17</sup> s |6,8(17) eV |0+ | 2α=100 |- |<sup>9</sup>Be |stabil | |3/2- | Andeel=100 |- |<sup>10</sup>Be |1510000 a |0,556 |0+ | β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>11</sup>Be |13,81 s |11,506 (β<sup>-</sup>), 2,841 (β<sup>-</sup>α) |1/2+ | β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>α=3,1 |- |<sup>12</sup>Be |23,6 ms |11,708 (β<sup>-</sup>), 8,337 (β<sup>-</sup>n) |0+ | β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n<1 |- |<sup>13</sup>Be |2,01 ms |0,9 |(1/2,5/2)+ | n=100 |- |<sup>14</sup>Be |4,35 ms |16,22 (β<sup>-</sup>=100), 15,25 (β<sup>-</sup>n) |0+ | β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=81, β<sup>-</sup>2n=5 |} ==5 [[Bor]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>7</sup>B || 3,50(5) · 10<sup>-22</sup> s ||2,20 || (3/2-) || XP=100 |- |<sup>8</sup>B || 770 ms || 17,979 (K/β<sup>+</sup>), 18,071 (K2α) || 2+ || K/β<sup>+</sup>=100, K2α=100 |- |<sup>9</sup>B || 8,00(300) · 10<sup>-19</sup> s ||0,54(21) keV || 3/2- || 2αP=100 |- |<sup>10</sup>B || stabil || || 3+ || Andeel=19,9 |- |<sup>11</sup>B || stabil || ||3/2- || Andeel=80,1 |- |<sup>12</sup>B || 20,20 ms || 13,369 ||1+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>3α=1,58 |- |<sup>13</sup>B || 17,36 ms || 13,437 ||3/2- || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,28 |- |<sup>14</sup>B || 13,8 ms || 20,644 ||2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>15</sup>B || 10,5 ms || 19,094 ||3/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>16</sup>B || <190 · 10<sup>-12</sup> s || 0,10 || (0-) || n=100 |- |<sup>17</sup>B || 5,08 ms || 22,68 || (3/2-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=? |} ==6 [[Koolestof]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>8</sup>C |1,98739 · 10<sup>-21</sup> s || 2,142 |0+ | Xp=100 |- |<sup>9</sup>C |126,5 ms || 16,498 (K/β<sup>+</sup>), 16,775 (Kp2α), 16,683 (Kp) |(3/2-) | K/β<sup>+</sup>=100, Kp2α=?, Kp=? |- |<sup>10</sup>C |19,255 s || 3,648 |0+ | K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>11</sup>C |20,39 min || 1,982 |3/2- | K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>12</sup>C |stabil || |0+ | Andeel=98,90 |- |<sup>13</sup>C |stabil || |1/2- | Andeel=1,10 |- |<sup>14</sup>C |5730 a || 0,156 |0+ | β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>15</sup>C |2,449 s || 9,772 |1/2+ | β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>16</sup>C |0,747 s || 8,012 |0+ | β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n>98,8 |- |<sup>17</sup>C |0,193 s || 13,166 (β<sup>-</sup>), 7,283 (β<sup>-</sup>n) | | β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=32 |- |<sup>18</sup>C |0,095 s || 11,81 (β<sup>-</sup>), 8,98 (β<sup>-</sup>n) |0+ | β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n≈25 |- |<sup>19</sup>C |0,046 s || 16,97 (β<sup>-</sup>), 11,64 (β<sup>-</sup>n) | | β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=47 |- |<sup>20</sup>C |0,014 s || 15,79 (β<sup>-</sup>), 13,63 (β<sup>-</sup>n) |0+ | β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=72 |} ==7 [[Stikstof]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>11</sup>N || || 2,290|| 1/2+ || p=? |- |<sup>12</sup>N || 11,000 ms || 17,338 || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100, K3α=3,5 |- |<sup>13</sup>N || 9,965 min || 2,220 || 1/2- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>14</sup>N || stabil || || 1+ || Andeel=99,634 |- |<sup>15</sup>N || stabil || || 1/2- || Andeel=0,366 |- |<sup>16</sup>N || 7,13 s || 10,419 (β<sup>-</sup>) || 2- || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>α=0,00120 |- |<sup>16m1</sup>N || 7,25 µs || 0,120 (IT), 10,539 (β<sup>-</sup>) || 0- || IT, β<sup>-</sup> |- |<sup>17</sup>N || 4,173 s || 8,680 (β<sup>-</sup>), 4,536 (β<sup>-</sup>n) || 1/2- || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=95,1 |- |<sup>18</sup>N || 624 ms || 13,899 (β<sup>-</sup>), 7,627 (β<sup>-</sup>α) || 1- || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>α=12,2, β<sup>-</sup>n=14,3 |- |<sup>19</sup>N || 0,304 s || 12,527 (β<sup>-</sup>), 8,571 (β<sup>-</sup>n) || (1/2-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=62,4 |- |<sup>20</sup>N || 100 ms || 17,97 (β<sup>-</sup>), 10,36 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n≈61 |- |<sup>21</sup>N || 85 ms || 17,17 (β<sup>-</sup>), 13,36 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=84 |- |<sup>22</sup>N || 24 ms || 22,80 (β<sup>-</sup>), 15,95 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=35 |} ==8 [[Suurstof]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>12</sup>O || 1,14275 · 10<sup>-21</sup> s || 0,190 || 0+ || 2p=60 |- |<sup>13</sup>O || 8,58 ms || 17,765 || (3/2-) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=12 |- |<sup>14</sup>O || 70,606 s || 5,143 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>15</sup>O || 122,24 s || 2,754 || 1/2- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>16</sup>O || stabil || || 0+ || Andeel=99,762 |- |<sup>17</sup>O || stabil || || 5/2+ || Andeel=0,038 |- |<sup>18</sup>O || stabil || || 0+ || Andeel=0,200 |- |<sup>19</sup>O || 26,91 s || 4,821 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>20</sup>O || 13,51 s || 3,814 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>21</sup>O || 3,42 s || 8,109 || (1/2,3/2,5/2)+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>22</sup>O || 2,25 s || 6,49 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>23</sup>O || 82 ms || 11,29 (β<sup>-</sup>), 3,75 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=31 |- |<sup>24</sup>O || 61 ms || 11,40 (β<sup>-</sup>), 7,60 (β<sup>-</sup>n) || 0+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=58 |} ==9 [[Fluor]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>14</sup>F || || 3,20 || (2-) || p=100 |- |<sup>15</sup>F || 4,10 · 10<sup>-22</sup> s || 1,48 || (1/2+) || p=100 |- |<sup>16</sup>F ||11 zs || 0,536 || 0- || p=100 |- |<sup>17</sup>F || 64,49 s || 2,761 || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>18</sup>F || 109,771 min || 1,656 || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>19</sup>F || stabil || || 1/2+ || Andeel=100 |- |<sup>20</sup>F || 11,163 s || 7,025 || 2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>21</sup>F || 4,158 s || 5,684 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>22</sup>F || 4,23 s || 10,818 || 4+,(3+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>23</sup>F || 2,23 s || 8,48 || (3/2,5/2)+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>24</sup>F || 400 ms || 13,49 || (1,2,3)+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>25</sup>F || 50 ms || || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=14 5 |- |<sup>26</sup>F || 10,2 ms || || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=11 4 |- |<sup>27</sup>F || 4,9 ms || || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=77 21 |- |<sup>28</sup>F || 40 ns || || || n ? |- |<sup>29</sup>F || 2,6 ms || || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=60 40 |- |<sup>30</sup>F || <260 ns || || || ? |- |<sup>31</sup>F || >260 ns || || || β<sup>-</sup>?, β<sup>-</sup>n=? |} ==10 [[Neon]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>16</sup>Ne || || 0,08 || 0+ || 2p=100 |- |<sup>17</sup>Ne || 109,2 ms || 14,53 (K/β<sup>+</sup>), 13,93 (Kp), 8,71 (Kα) || 1/2- || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=95,8, Kα=2,7 |- |<sup>18</sup>Ne || 1672 ms || 4,446 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>19</sup>Ne || 17,22 s || 3,238 || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>20</sup>Ne || stabil || || 0+ || Andeel=90,48 |- |<sup>21</sup>Ne || stabil || || 3/2+ || Andeel=0,27 |- |<sup>22</sup>Ne || stabil || || 0+ || Andeel=9,25 |- |<sup>23</sup>Ne || 37,24 s || 4,376 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>24</sup>Ne || 3,38 min || 2,47 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>25</sup>Ne || 602 ms || 7,30 || (1/2,3/2)+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>26</sup>Ne || 197 ms || 7,33 || 0+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,13 |- |<sup>27</sup>Ne || 32 ms || 12,67 (β<sup>-</sup>), 5,92 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=2,0 |- |<sup>28</sup>Ne || 17 ms || 12,31 (β<sup>-</sup>), 8,79 (β<sup>-</sup>n) || 0+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=22 |- |<sup>29</sup>Ne || &lt;0,2 s || || || β<sup>-</sup>=100 |} [[Kategorie:Lieste (Chemie)|Isotope/2. Periode]] qxo0osvqkn01oo5shii4gfq8oggtkx1 14 1004 110744 103374 2015-05-13T09:23:00Z Cycn 1259 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Läichsaksen]] [[Kategorie:Stääd in Düütsklound]] e6zoqc92rooorurtguht89p4xp0747s 0 1005 6029 2008-03-13T20:58:43Z Martinvoll 52 Fäärelaited ätter [[Haudstääd]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Haudstääd]] 59bzfubk0jtb63se8dbjwj6pjiv48if 14 1007 105471 100968 2013-03-11T10:01:37Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 69 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6782991]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Düütsklound]] 8h6re76oynmiuz1fem73wu3fll9iyr4 0 1008 122575 122512 2023-06-17T08:29:38Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Konrad-Adenauer-Haus (Berlin).jpg|thumb|170px|Dät Konrad-Adenauer-Haus in Berlin]] Ju '''Christelk Demokratiske Union Düütsklounds''' ('''CDU''') is ne politiske Paatäi in [[Düütsklound]]. Ätter hiere Meeglidtaal is jo, ju grootste Paatäi fon Düütsklound. Bie do [[Düütske Buundesdaiwoalen 2009]] kreech ju Paatäi 27,3% fon do Stämmen (grootste Paatäi). {{stump}} == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.cdu.de Websiede fon ju CDU] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Politiske Paatäi in Düütsklound]] gn5517dee70ptdvgkqipdy1sbrhrr00 0 1009 122578 122514 2023-06-17T08:31:12Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:SPD logo.svg|thumb|170px|SPD Doobel]] Ju '''Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds''' ('''SPD''') is ne politiske Paatäi in [[Düütsklound]]. Ätter hiere Meeglidtaal is ju ju twäidgrootste Paatäi fon Düütsklound. Bie do [[Düütske Buundesdaiwoalen 2009]] kreech ju Paatäi 23,0% fon do Stämmen (twäidgrootste Paatäi). {{stump}} == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.spd.de Websiede fon ju SPD] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Politiske Paatäi in Düütsklound]] 0x1m4s88qtp287jmb1leamqnwo55x8y 0 1010 122576 122513 2023-06-17T08:30:05Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Logo der Freien Demokraten.svg|thumb|200px|FDP Logo]] Ju '''Fräie Demokratiske Paatäi''' ('''FDP''') is ne politiske Paatäi in [[Düütsklound]]. Ätter hiere Meeglidtaal is jo, ju fjoodgrootste Paatäi fon Düütsklound. Bie do [[Düütske Buundesdaiwoalen 2009]] kreech ju Paatäi 14,6% fon do Stämmen (träädgrootste Paatäi), man in [[2013]] kreech ju bloot noch sowät 4,8% un kuude somäd neen Ouoardende in dän Buundesdai seende. Uk ap läigere Ferwaltengsieuwenen ferloos ju in düsse Tied masse Ienfloud. {{stump}} == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.fdp.de Websiede fon ju FDP] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Politiske Paatäi in Düütsklound]] gwfcvzkckcqznkf91cpdd7t76jeuv6v 0 1011 122919 120810 2023-11-18T21:02:09Z Welkend 12640 logo wikitext text/x-wiki [[File:Logo Die Linke (2023).svg|200px|right]] Do '''Linke''' is ne politiske Paatäi in [[Düütsklound]]. {{stump}} == Ferbiendenge ätter buuten == {{Commonscat|Die Linke}} * [https://web.archive.org/web/20080501164322/http://die-linke.de/die_linke/aktuell/ Websiede fon do Linke] [[Kategorie:Politiske Paatäi in Düütsklound]] 3eb39z7yp33jogqxtj3gdabqs1ib2lw 0 1012 6618 6047 2008-03-27T07:53:35Z Alexbot 44 Bot: Korrigiere doppelten Redirect wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Linkspaatäi]] henfkwas7lwaboa5kjciddkujoa2ye7 0 1013 120811 108052 2022-07-05T08:47:23Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[File:Bündnis 90 - Die Grünen Logo.svg|right|200px]] Dät '''Bündnis 90/Do Gräine''' is ne politiske Paatäi in [[Düütsklound]]. {{stump}} == Ferbiendenge ätter buuten == {{Commonscat|Bündnis 90/Die Grünen}} * [http://www.gruene.de Websiede fon do Gräine] [[Kategorie:Politiske Paatäi in Düütsklound]] be6tmnzphlcq9ngbdzwcpmy14xbk8vn 0 1014 103380 102637 2013-03-08T00:08:24Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 90 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1109]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Protaktinium | Symbol = Pa | Ordnungszahl = 91 | Serie = [[Actinoide]] | Gruppe = Ac | Periode = 7 | Block = f | Serienfarbe = Orchid <!--- Allgemein ---> | Aussehen = ljoacht, säälwersk, metallisk glansjend | Massenanteil = <!--- Atomar ---> | Atommasse = 231,03588 | Atomradius = 180 | AtomradiusBerechnet = | KovalenterRadius = | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]<nowiki>]</nowiki>7s²5f²6d¹ | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 20, 9, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 568 | Ionisierungsenergie_2 = | Ionisierungsenergie_3 = | Ionisierungsenergie_4 = | Ionisierungsenergie_5 = | Ionisierungsenergie_6 = | Ionisierungsenergie_7 = | Ionisierungsenergie_8 = | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = [[orthorhombisk]] | Dichte = 15,37 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 2113 | Schmelzpunkt_C = 1840 | Siedepunkt_K = 4300 | Siedepunkt_C = 4027 | MolaresVolumen = 15,18 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 470 | Schmelzwärme = 15 | Dampfdruck = 5,1 · 10<sup>-5</sup> | RefTempDampfdruck_K = 2200 | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = 120 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 5,29 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 47 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 5 | Oxide = | Basizität = swäk [[Base (Chemie)|basisk]] | Normalpotential = | Elektronegativität = 1,5 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|T}} | Radioaktiv = Jee <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Pa | Massenzahl = 229 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,5 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,316 | Zerfallstyp1ZP = [[Thorium|<sup>229</sup>Th]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 5,841 | Zerfallstyp2ZP = [[Actinium|<sup>225</sup>Ac]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 3 | Symbol = Pa | Massenzahl = 230 | NH = 0 | Halbwertszeit = 17,4 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,310 | Zerfallstyp1ZP = [[Thorium|<sup>230</sup>Th]] | Zerfallstyp2ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp2ZE = 0,563 | Zerfallstyp2ZP = [[Uran|<sup>230</sup>U]] | Zerfallstyp3ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp3ZE = 5,439 | Zerfallstyp3ZP = [[Actinium|<sup>226</sup>Ac]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pa | Massenzahl = 231 | NH = 0 | Halbwertszeit = 32760 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,149 | Zerfallstyp1ZP = [[Actinium|<sup>227</sup>Ac]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Pa | Massenzahl = 232 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,31 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 1,337 | Zerfallstyp1ZP = [[Uran|<sup>232</sup>U]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 0,495 | Zerfallstyp2ZP = [[Thorium|<sup>232</sup>Th]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pa | Massenzahl = 233 | NH = 0 | Halbwertszeit = 26,967 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,571 | Zerfallstyp1ZP = [[Uran|<sup>233</sup>U]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pa | Massenzahl = 234 | NH = 0 | Halbwertszeit = 6,7 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = [[Uran|<sup>234</sup>U]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Pa | Massenzahl = 234[[Metastabiler Zustand|m]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 1170 [[Minute|m]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 2,197 | Zerfallstyp1ZP = [[Uran|<sup>234</sup>U]] }} | NMREigenschaften = <!---- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Pa | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ----> }} rs8her24ey1c18lcokwemkmwdvimavc 0 1015 103381 102527 2013-03-08T00:08:39Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 98 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1121]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox_Chemisk_Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Actinium | Symbol= Ac | Ordnungszahl= 89 | Massenzahl= 227 | Serie=[[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 3 | Periode = 7 | Block= d | Serienfarbe= LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen=säälwersk | Massenanteil=6 · 10<sup>−14</sup> <!--- Atomar ---> | Atommasse=227,0278 | Atomradius=195 | AtomradiusBerechnet= - | KovalenterRadius= - | VanDerWaalsRadius= - | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]<nowiki>]</nowiki>6d<sup>1</sup>7s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 32, 18, 9, 2 | Austrittsarbeit= | Ionisierungsenergie_1= 499 | Ionisierungsenergie_2= 1.170 | Ionisierungsenergie_3= | Ionisierungsenergie_4= <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand=fääst | Modifikationen= - | Kristallstruktur= kubisk flächenzentrierd | Dichte=10,07 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= | Magnetismus= | Schmelzpunkt_K= 1323 | Schmelzpunkt_C= 1050 | Siedepunkt_K= 3473 | Siedepunkt_C= 3200 | MolaresVolumen= 22,55 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme= 293 | Schmelzwärme= 14,2 | Dampfdruck=2,2 · 10<sup>−5</sup> | RefTempDampfdruck_K=1323 | Schallgeschwindigkeit= ? | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= | SpezifischeWärmekapazität= 27,2 | RefTempSpezifischeWärmekapazität= 293 | ElektrischeLeitfähigkeit= 0 | Wärmeleitfähigkeit= 12 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= 3 | Oxide= | Basizität= neutroal | Normalpotential= −2,13 [[Volt|V]] (Ac<sup>3+</sup> + 3e<sup>−</sup> → Ac) | Elektronegativität= 1,1 | Gefahrensymbole= {{Gefahrensymbole|-}} | Radioaktiv = Ja <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=224 | Symbol=Ac | NH= 0 | Halbwertszeit=2,9 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen=3 | Zerfallstyp1ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE=1,403 | Zerfallstyp1ZP=[[Radium|<sup>224</sup>Ra]] | Zerfallstyp2ZM=[[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE=9,100 | Zerfallstyp2ZP=[[Francium|<sup>220</sup>Fr]] | Zerfallstyp3ZM=[[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp3ZE=0,232 | Zerfallstyp3ZP=[[Thorium|<sup>224</sup>Th]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=225 | Symbol=Ac | NH= 0 | Halbwertszeit=10 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE=5,935 | Zerfallstyp1ZP=[[Francium|<sup>221</sup>Fr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=226 | Symbol=Ac | NH= 0 | Halbwertszeit=29,4 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen=3 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp1ZE=0,640 | Zerfallstyp1ZP=[[Thorium|<sup>226</sup>Th]] | Zerfallstyp2ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE=1,116 | Zerfallstyp2ZP=[[Radium|<sup>226</sup>Ra]] | Zerfallstyp3ZM=[[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp3ZE=5,536 | Zerfallstyp3ZP=[[Francium|<sup>222</sup>Fr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=227 | Symbol=Ac | NH= < 1 · 10<sup>−10</sup> | Halbwertszeit= 21,773 [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp1ZE=0,045 | Zerfallstyp1ZP=[[Thorium|<sup>227</sup>Th]] | Zerfallstyp2ZM=[[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE=5,536 | Zerfallstyp2ZP=[[Francium|<sup>223</sup>Fr]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=228 | Symbol=Ac | NH= 0 | Halbwertszeit=6,15 h | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β−]] | Zerfallstyp1ZE=2,127 | Zerfallstyp1ZP=[[Thorium|<sup>228</sup>Th]] }} | NMREigenschaften= }} '''Aktinium''' mäd dät Symbol ''Ac'' un juu Oardnengstoal ''89'' is n radioaktiv Uurgongsmetall. dz3p7u94v2l6faocqd5nf4a7z69pm1a 0 1016 103382 102724 2013-03-08T00:08:54Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 109 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q716]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSTI.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Titan | Symbol = Ti | Ordnungszahl = 22 | Serie = [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 4 | Periode = 4 | Block = d | Serienfarbe = LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk metallisk | Massenanteil = 0,41 <!--- Atomar ---> | Atommasse = 47,867 | Atomradius = 140 | AtomradiusBerechnet = 176 | KovalenterRadius = 136 | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Argon|Ar]]<nowiki>]</nowiki> 3d<sup>2</sup> 4s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 10, 2 | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 658,8 | Ionisierungsenergie_2 = 1309,8 | Ionisierungsenergie_3 = 2652,5 | Ionisierungsenergie_4 = 4174,6 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fääst | Modifikationen = | Kristallstruktur = hexagonal (bis 882&nbsp;°C, darüber krz) | Dichte = 4,507 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = 6 | Magnetismus = [[Paramagnetismus|paramagnetisk]] | Schmelzpunkt_K = 1941 | Schmelzpunkt_C = 1668 | Siedepunkt_K = 3560 | Siedepunkt_C = 3287 | MolaresVolumen = 10,64 · 10<sup>-6</sup> | Verdampfungswärme = 421 | Schmelzwärme = 15,45 | Dampfdruck = 0,49 | RefTempDampfdruck_K = 1933 | Schallgeschwindigkeit = 4140 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = 293,15 | SpezifischeWärmekapazität = 520 | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = 2,34 · 10<sup>6</sup> | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = 21,9 | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = +2, +3, '''+4''' | Oxide = TiO<sub>2</sub> | Basizität = [[amphoter]] | Normalpotential = 1,3 [[Volt|V]] (TiO<sub>2</sub> + 4H<sup>+</sup> + 4e<sup>-</sup><br />→ Ti + 2H<sub>2</sub>O) | Elektronegativität = 1,54 | RL 67/548/EWG = | Gefahrensymbole = '''Pulver'''<br />{{Gefahrensymbole|F|Xi}}<ref name="alfa-SDB"/><br /> | R = {{R-Sätze|17|36/37/38}} (Pulver)<ref name="alfa-SDB">[http://www.alfa-chemcat.com/daten_msds/D/13997_-_D.pdf Sicherheitsdatenblatt (alfa-aesar)]</ref> | S = {{S-Sätze|26}}(Pulver)<ref name="alfa-SDB"/> | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ti | Massenzahl = 44 | NH = 0 | Halbwertszeit = 49 [[Jahr|a]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,268 | Zerfallstyp1ZP = [[Scandium|<sup>44</sup>Sc]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ti | Massenzahl = 45 | NH = 0 | Halbwertszeit = 184,8 [[Minute|m]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,062 | Zerfallstyp1ZP = [[Scandium|<sup>45</sup>Sc]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ti | Massenzahl = 46 | NH = 8,0 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ti | Massenzahl = 47 | NH = 7,3 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ti | Massenzahl = 48 | NH = '''73,8''' }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ti | Massenzahl = 49 | NH = 5,5 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = Ti | Massenzahl = 50 | NH = 5,4 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ti | Massenzahl = 51 | NH = 0 | Halbwertszeit = 5,76 [[Minute|m]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 2,471 | Zerfallstyp1ZP = [[Vanadium|<sup>51</sup>V]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Ti | Massenzahl = 52 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,7 [[Minute|m]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β]]<sup>−</sup> | Zerfallstyp1ZE = 1,973 | Zerfallstyp1ZP = [[Vanadium|<sup>52</sup>V]] }} | NMREigenschaften = {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Ti | Massenzahl_1 = 47 | Kernspin_1 = -5/2 | Gamma_1 = 1,508· 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1 = 0,00209 | Larmorfrequenz_1 = 11,3 | Massenzahl_2 = 49 | Kernspin_2 = -7/2 | Gamma_2 = 1,508· 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_2 = 0,00376 | Larmorfrequenz_2 = 11,3 }} }} '''Titanium''' af '''Titan''' is n chemisk [[Element]] in ju [[Periodiske Tabelle]] mäd Symbol Ti un [[Atomtaal]] 22. <br> Dät is n stäärk, licht, glansjend, [[korrosionsbeständich]] [[Uurgongsmetal]] mäd ne säälwerske Metalfaawe. Dät is uk resistent juun [[Seewoater]] un [[Chlor]]. Titan wäd in stäärke Lichtbau-[[Legierengen]] ferwoand (foarallen mäd [[Iersen]] un [[Aluminium]]) un ju oaftest foarkuumende Ferbiendenge, [[Titandioxid]], wäd in wiete [[Pigment]]e ferwoand. Dit Element kumt foar in fuul Mineralien mäd [[Rutil]] un [[Imenit]] as wichtichste Wällen, do der wied uur de Waareld ferdeeld sunt. Dät rakt two [[allotropisk]]e Foarme un fieuw Isotope fon dit Element, do der natüürelk foarkuumen dwo: Ti-46 bit Ti-50, wierbie Ti-48 mäd 73.8% ap maaste. Een fon do wichtichste Oainskuppe fon Titan is, dät et juust so stäärk is as [[Stäil]], man bloot n Haaldeel deerfon wächt. Titan sien chemiske un physiske Oainskuppe sunt äänelk an do fon [[Zirkonium]]. {{stump-links}} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} j1kznomcfs31gqmj9eciqgrpnn8ynfo 0 1017 103383 102735 2013-03-08T00:09:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 105 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q740]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SIMSCO.JPG|thumb|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie|SIMS]] Massenspektrum fon do [[Isotop]]e]] {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Cobalt | Symbol=Co | Ordnungszahl= 27 | Massenzahl= 59 | Serie= [[Uurgongsmetalle]] | Gruppe = 9 | Periode = 4 | Block= d | Serienfarbe= LightCoral <!--- Allgemein ---> | Aussehen= metallisk mäd n<br />blausk-griesken Faawetoon | Massenanteil= 0,003 <!--- Atomar ---> | Atommasse= 58,93320 | Atomradius= 135 | AtomradiusBerechnet=152 | KovalenterRadius=126 | VanDerWaalsRadius= - | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Argon|Ar]]<nowiki>]</nowiki>3d<sup>7</sup>4s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 15, 2 | Austrittsarbeit= 5,0 | Ionisierungsenergie_1= 760,4 | Ionisierungsenergie_2= 1648 | Ionisierungsenergie_3= 3232 | Ionisierungsenergie_4= 4950 <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fest | Modifikationen= 2 (α/β-Cobalt) | Kristallstruktur= hexagonoal beluukengswiese kubisk <br />(Uurgongstemp. hcp->fcc: ~421&nbsp;°C) | Dichte= 8,9 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= 5,0 | Magnetismus= ferromagnetisk | Schmelzpunkt_K= 1768 | Schmelzpunkt_C= 1495 | Siedepunkt_K= 3200 | Siedepunkt_C= 2927 | MolaresVolumen= 6,67 · 10<sup>−6</sup> | Verdampfungswärme= 376,5 | Schmelzwärme= 16,19 | Dampfdruck= 175 | RefTempDampfdruck_K= 1768 | Schallgeschwindigkeit= 4720 | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= 293,15 | SpezifischeWärmekapazität= 420 | ElektrischeLeitfähigkeit= 17,2 · 10<sup>6</sup> | Wärmeleitfähigkeit= 100 <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= '''2''', 3 | Oxide= amphoter | Basizität= neutroal | Normalpotential= −0,277 [[Volt|V]] (Co<sup>2+</sup> + 2e<sup>−</sup> → Co) | Elektronegativität= 1,88 | RL 67/548/EWG = Ja | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|XN}} | R = {{R-Sätze|42/43|53}} | S = {{S-Sätze|(2)|22|24|37|61}} | Radioaktiv = <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 55 | Symbol= Co | NH= 0 | Halbwertszeit= 17,53 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 3,451 | Zerfallstyp1ZP= [[Eisen|<sup>55</sup>Fe]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=56 | Symbol= Co | NH= 0 | Halbwertszeit= 77,27 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 4,566 | Zerfallstyp1ZP= [[Eisen|<sup>56</sup>Fe]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=57 | Symbol= Co | NH= 0 | Halbwertszeit= 271,79 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM= [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE= 0,836 | Zerfallstyp1ZP= [[Eisen|<sup>57</sup>Fe]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 58 | Symbol= Co | NH= 0 | Halbwertszeit=70,86 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE=2,307 | Zerfallstyp1ZP=[[Eisen|<sup>58</sup>Fe]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=59 | OZ= 27 | Symbol= Co | NH= 100 }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=60 | Symbol=Co | NH=0 | Halbwertszeit=5,2714 [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE=2,824 | Zerfallstyp1ZP=[[Nickel|<sup>60</sup>Ni]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl=61 | Symbol=Co | NH=0 | Halbwertszeit=1,850 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen=1 | Zerfallstyp1ZM=[[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE=1,322 | Zerfallstyp1ZP=[[Nickel|<sup>61</sup>Ni]] }} | NMREigenschaften= {{Infobox Chemisches Element/NMR | Symbol= Co | Massenzahl_1= 59 | Kernspin_1=7/2 | Gamma_1=6,317 · 10<sup>7</sup> | Empfindlichkeit_1=0,277 | Larmorfrequenz_1=47,2 }} }} '''Cobalt''' is n chemisk [[Element]] in ju [[periodiske Tabelle]] mäd dät Symbol '''Co''' un [[Atomtaal]] 27. == Charakteristiske Määrkmoale== Cobalt is n häd [[ferromagnetisk]] säälwerwiet Element. Ju [[Curie-Temperatuur]] is 1388&nbsp;K mäd 1.6~1.7 [[Bohrsk Magneton]] pro [[Atom]]. Et wäd oafte touhoope mäd [[Nikkel]] fuunen un do bee Elemente sunt charakteristisk in [[meteorisk Iersen]]. [[Suugedierte]] bruuke litje Massen [[Soalt|Koabelsoalte]] in hiere Fodder. [[Kobalt-60]] is n kunstelk häärstoald [[radioaktiv Isotop]] fon Cobalt un is n wichtigen [[Radioaktivität|radioaktiven]] Tracer un Middel foar ju Behondlenge fon [[Kanker]]. Cobalt häd ne [[Permeabilität|relative Permeabilität]] gliek twäinträädel ju fon Iersen. [[Metal|metallisk]] Cobalt fertrit ne Miskenge fon twäin [[Kristallstruktuur|kristallographiske Struktuure]], nämmelk hexagonoal un kubisk mäd n Sproangtemperatuur fon 722K twiske do Kristallstruktuuren. Algemeene [[Oxidationstaal]]e fon Cobalt sunt +2 un +3, +1 wäd uk beooboachted. == Ounweendengen == ... qvx5p7tz36b013kuma3vqh4z0km05yk 0 1020 103384 99245 2013-03-08T00:09:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 87 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1901]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Nobelium | Symbol = No | Ordnungszahl = 102 | Serie = [[Actinoide]] | Gruppe = Ac | Periode = 7 | Block = f | Serienfarbe = Orchid <!--- Allgemein ---> | Aussehen = | Massenanteil = 0 <!--- Atomar ---> | Atommasse = 259 | Atomradius = | AtomradiusBerechnet = | KovalenterRadius = | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = ([[Radon|Rn]]) 5f<sup>14</sup>7s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = | Ionisierungsenergie_2 = | Ionisierungsenergie_3 = | Ionisierungsenergie_4 = | Ionisierungsenergie_5 = | Ionisierungsenergie_6 = | Ionisierungsenergie_7 = | Ionisierungsenergie_8 = | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = fest | Modifikationen = | Kristallstruktur = | Dichte = | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 1100 | Schmelzpunkt_C = 1373 | Siedepunkt_K = | Siedepunkt_C = | MolaresVolumen = | Verdampfungswärme = | Schmelzwärme = | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = | Oxide = | Basizität = | Normalpotential = | Elektronegativität = | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|?}} | Radioaktiv = Ja <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = No | Massenzahl = 257 | NH = 0 | Halbwertszeit = 25 [[Sekunde|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 8,450 | Zerfallstyp1ZP = [[Fermium|<sup>253</sup>Fm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 3 | Symbol = No | Massenzahl = 259 | NH = 0 | Halbwertszeit = 58 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 7,910 | Zerfallstyp1ZP = [[Fermium|<sup>255</sup>Fm]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 0,500 | Zerfallstyp2ZP = [[Mendelevium|<sup>259</sup>Md]] | Zerfallstyp3ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp3ZE = | Zerfallstyp3ZP = }} | NMREigenschaften = <!---- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = No | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ----> }} '''Nobelium''', benaamd ätter [[Alfred Nobel]], is n Actinoid. Dät wuude 1957 äntdäkked. Dät häd dät Symbol ''No'' un juu Oardnengstoal ''102''. {{stump-links}} kjloz033afr79t6a51bhkgdo22fg54s 0 1021 103385 99247 2013-03-08T00:09:35Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 84 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1898]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Mendelevium | Symbol = Md | Ordnungszahl = 101 | Serie = [[Actinoide]] | Gruppe = Ac | Periode = 7 | Block = f | Serienfarbe = Orchid <!--- Allgemein ---> | Aussehen = | Massenanteil = 0 <!--- Atomar ---> | Atommasse = 258 | Atomradius = | AtomradiusBerechnet = | KovalenterRadius = | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = ([[Radon|Rn]]) 5f<sup>13</sup>7s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = | Ionisierungsenergie_2 = | Ionisierungsenergie_3 = | Ionisierungsenergie_4 = | Ionisierungsenergie_5 = | Ionisierungsenergie_6 = | Ionisierungsenergie_7 = | Ionisierungsenergie_8 = | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = | Modifikationen = | Kristallstruktur = | Dichte = | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = | Schmelzpunkt_C = | Siedepunkt_K = | Siedepunkt_C = | MolaresVolumen = | Verdampfungswärme = | Schmelzwärme = | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = | Oxide = | Basizität = | Normalpotential = | Elektronegativität = | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|?}} | Radioaktiv = Ja <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Md | Massenzahl = 257 | NH = 0 | Halbwertszeit = 5,52 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,409 | Zerfallstyp1ZP = [[Fermium|<sup>257</sup>Fm]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 7,558 | Zerfallstyp2ZP = [[Einsteinium|<sup>253</sup>Es]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Md | Massenzahl = 258 | NH = 0 | Halbwertszeit = 51,5 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 7,241 | Zerfallstyp1ZP = [[Einsteinium|<sup>254</sup>Es]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Md | Massenzahl = 258[[Metastabiler Zustand|m]] | NH = 0 | Halbwertszeit = 60 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,230 | Zerfallstyp1ZP = [[Fermium|<sup>258</sup>Fm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Md | Massenzahl = 259 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,60 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 7,100 | Zerfallstyp2ZP = [[Einsteinium|<sup>255</sup>Es]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 4 | Symbol = Md | Massenzahl = 260 | NH = 0 | Halbwertszeit = 27,8 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 7,000 | Zerfallstyp2ZP = [[Einsteinium|<sup>256</sup>Es]] | Zerfallstyp3ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp3ZE = | Zerfallstyp3ZP = [[Fermium|<sup>260</sup>Fm]] | Zerfallstyp4ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp4ZE = 1,000 | Zerfallstyp4ZP = [[Nobelium|<sup>260</sup>No]] }} | NMREigenschaften = <!---- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Md | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ----> }} 58uv9zcuaxp2k0rtfr0th4izrpgpb4v 0 1022 103386 99253 2013-03-08T00:09:49Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 86 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1896]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Fermium | Symbol = Fm | Ordnungszahl = 100 | Serie = [[Actinoide]] | Gruppe = Ac | Periode = 7 | Block = f | Serienfarbe = Orchid <!--- Allgemein ---> | Aussehen = | Massenanteil = 0 <!--- Atomar ---> | Atommasse = 257,0951 | Atomradius = | AtomradiusBerechnet = | KovalenterRadius = | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = ([[Radon|Rn]]) 5f<sup>12</sup>7s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = 627 | Ionisierungsenergie_2 = | Ionisierungsenergie_3 = | Ionisierungsenergie_4 = | Ionisierungsenergie_5 = | Ionisierungsenergie_6 = | Ionisierungsenergie_7 = | Ionisierungsenergie_8 = | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = | Modifikationen = | Kristallstruktur = | Dichte = | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 1800 | Schmelzpunkt_C = 1527 | Siedepunkt_K = | Siedepunkt_C = | MolaresVolumen = | Verdampfungswärme = | Schmelzwärme = | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = 2,3 | Oxide = | Basizität = | Normalpotential = | Elektronegativität = 1,3 | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|?}} | Radioaktiv = Ja <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Fm | Massenzahl = 251 | NH = 0 | Halbwertszeit = 5,30 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 1,474 | Zerfallstyp1ZP = [[Einsteinium|<sup>251</sup>Es]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 7,425 | Zerfallstyp2ZP = [[Californium|<sup>247</sup>Cf]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Fm | Massenzahl = 252 | NH = 0 | Halbwertszeit = 25,39 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 7,153 | Zerfallstyp1ZP = [[Californium|<sup>248</sup>Cf]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Fm | Massenzahl = 253 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,00 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,333 | Zerfallstyp1ZP = [[Einsteinium|<sup>253</sup>Es]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 7,197 | Zerfallstyp2ZP = [[Californium|<sup>249</sup>Cf]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Fm | Massenzahl = 254 | NH = 0 | Halbwertszeit = 3,240 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 7,037 | Zerfallstyp1ZP = [[Californium|<sup>250</sup>Cf]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Fm | Massenzahl = 255 | NH = 0 | Halbwertszeit = 20,07 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 7,451 | Zerfallstyp1ZP = [[Californium|<sup>251</sup>Cf]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Fm | Massenzahl = 256 | NH = 0 | Halbwertszeit = 157,6 [[Minute|min]] | Zerfallstyp1ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 7,027 | Zerfallstyp2ZP = [[Californium|<sup>252</sup>Cf]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Fm | Massenzahl = 257 | NH = 0 | Halbwertszeit = 100,5 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,864 | Zerfallstyp1ZP = [[Californium|<sup>253</sup>Cf]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Fm | Massenzahl = 258 | NH = 0 | Halbwertszeit = 370 μ[[Sekunden|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Fm | Massenzahl = 259 | NH = 0 | Halbwertszeit = 1,5 [[Sekunden|s]] | Zerfallstyp1ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = }} | NMREigenschaften = <!---- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Fm | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ----> }} '''Fermium''' is n Actinoid. {{stump-links}} rybiibyiadexcfqtd8gln89ya2f1zx0 0 1023 103387 100631 2013-03-08T00:10:02Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 91 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1892]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Einsteinium | Symbol = Es | Ordnungszahl = 99 | Serie = [[Actinoide]] | Gruppe = Ac | Periode = 7 | Block = f | Serienfarbe = Orchid <!--- Allgemein ---> | Aussehen = säälwersk-glansjend | Massenanteil = 0 <!--- Atomar ---> | Atommasse = 252 | Atomradius = | AtomradiusBerechnet = | KovalenterRadius = | VanDerWaalsRadius = | Elektronenkonfiguration = ([[Radon|Rn]]) 5f<sup>11</sup>7s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau = | Austrittsarbeit = | Ionisierungsenergie_1 = | Ionisierungsenergie_2 = | Ionisierungsenergie_3 = | Ionisierungsenergie_4 = | Ionisierungsenergie_5 = | Ionisierungsenergie_6 = | Ionisierungsenergie_7 = | Ionisierungsenergie_8 = | Ionisierungsenergie_9 = | Ionisierungsenergie_10 = <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand = | Modifikationen = | Kristallstruktur = | Dichte = (bereekend) 13,5 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K = | Mohshärte = | Magnetismus = | Schmelzpunkt_K = 1133 | Schmelzpunkt_C = 860 | Siedepunkt_K = | Siedepunkt_C = | MolaresVolumen = | Verdampfungswärme = | Schmelzwärme = | Dampfdruck = | RefTempDampfdruck_K = | Schallgeschwindigkeit = | RefTempSchallgeschwindigkeit_K = | SpezifischeWärmekapazität = | RefTempSpezifischeWärmekapazität_K = | ElektrischeLeitfähigkeit = | RefTempElektrischeLeitfähigkeit_K = | Wärmeleitfähigkeit = | RefTempWärmeleitfähigkeit_K = <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände = | Oxide = | Basizität = | Normalpotential = | Elektronegativität = | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|?}} | Radioaktiv = Jee <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Es | Massenzahl = 250 | NH = 0 | Halbwertszeit = 8,6 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 2,100 | Zerfallstyp1ZP = [[Californium|<sup>250</sup>Cf]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 6,880 | Zerfallstyp2ZP = [[Berkelium|<sup>246</sup>Bk]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Es | Massenzahl = 251 | NH = 0 | Halbwertszeit = 33 [[Stunde|h]] | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,367 | Zerfallstyp1ZP = [[Californium|<sup>251</sup>Cf]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 6,597 | Zerfallstyp2ZP = [[Berkelium|<sup>247</sup>Bk]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Es | Massenzahl = 252 | NH = 0 | Halbwertszeit = 471,7 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,760 | Zerfallstyp1ZP = [[Berkelium|<sup>248</sup>Bk]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp2ZE = 1,260 | Zerfallstyp2ZP = [[Californium|<sup>252</sup>Cf]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Es | Massenzahl = 253 | NH = 0 | Halbwertszeit = 20,47 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,739 | Zerfallstyp1ZP = [[Berkelium|<sup>249</sup>Bk]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Es | Massenzahl = 254 | NH = 0 | Halbwertszeit = 275,7 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,618 | Zerfallstyp1ZP = [[Berkelium|<sup>250</sup>Bk]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = Es | Massenzahl = 255 | NH = 0 | Halbwertszeit = 39,8 [[Tag|d]] | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β<sup>−</sup>]] | Zerfallstyp1ZE = 0,288 | Zerfallstyp1ZP = [[Fermium|<sup>255</sup>Fm]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 6,436 | Zerfallstyp2ZP = [[Berkelium|<sup>251</sup>Bk]] }} | NMREigenschaften = <!---- {{Infobox_Chemisches_Element/NMR | Symbol = Es | Massenzahl_1 = | Kernspin_1 = | Gamma_1 = | Empfindlichkeit_1 = | Larmorfrequenz_1 = }} ----> }} '''Einsteinium''' is n Actinoid. {{stump-links}} i9n0nuuzx0c9ftlmpipth1jlqqnvlb6 0 1024 103388 99815 2013-03-08T00:10:16Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 87 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1888]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Californium | Symbol= Cf | Ordnungszahl= 98 | Massenzahl= 250,43 <!-- Massenzahl gewichtet gemittelt --> | Serie= [[Actinide]] | Gruppe= Ac | Periode = 7 | Block= [[F-Block|f]] | Serienfarbe= Orchid <!--- Allgemein ---> | Aussehen= säälwersk Metal | Massenanteil= 0 <!--- Atomar ---> | Atommasse= 251 | Atomradius= ? | AtomradiusBerechnet= ? | KovalenterRadius= 225 | VanDerWaalsRadius= ? | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]<nowiki>]</nowiki>5f<sup>10</sup>7s<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 32, 28, 8, 2 | Austrittsarbeit= | Ionisierungsenergie_1= | Ionisierungsenergie_2= <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fest | Magnetismus= - | Modifikationen= - | Kristallstruktur= - | Dichte= 15,1 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= - | Schmelzpunkt_K= 1223 | Schmelzpunkt_C= 950 | Siedepunkt_K= - | Siedepunkt_C= - | MolaresVolumen= - | Verdampfungswärme= - | Schmelzwärme= - | Dampfdruck= - | RefTempDampfdruck_K= | Schallgeschwindigkeit= - | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= | SpezifischeWärmekapazität= | ElektrischeLeitfähigkeit= - | Wärmeleitfähigkeit= - <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= - | Oxide= - | Basizität= - | Normalpotential= - | Elektronegativität= - | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|?}} | Radioaktiv = Ja <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 247 | Symbol= Cf | NH= 0 | Halbwertszeit= 3,11 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|ε]] | Zerfallstyp1ZE = 0,646 | Zerfallstyp1ZP = [[Berkelium|<sup>247</sup>Bk]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 6,527 | Zerfallstyp2ZP = [[Curium|<sup>243</sup>Cm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 248 | Symbol= Cf | NH= 0 | Halbwertszeit= 333,5 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,361 | Zerfallstyp1ZP = [[Curium|<sup>244</sup>Cm]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = ? | Zerfallstyp2ZP = ? }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 249 | Symbol= Cf | NH= 0 | Halbwertszeit= 351 [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,295 | Zerfallstyp1ZP = [[Curium|<sup>245</sup>Cm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 250 | Symbol= Cf | NH= 0 | Halbwertszeit= 13,08 a | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,128 | Zerfallstyp1ZP = [[Curium|<sup>246</sup>Cm]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = ? | Zerfallstyp2ZP = ? }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 251 | Symbol= Cf | NH= 0 | Halbwertszeit= 898 a | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,176 | Zerfallstyp1ZP = [[Curium|<sup>247</sup>Cm]] }} {{Vorlage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 252 | Symbol= Cf | NH= 0 | Halbwertszeit= 2,645 a | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 6,217 | Zerfallstyp1ZP = [[Curium|<sup>248</sup>Cm]] | Zerfallstyp2ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp2ZE = ? | Zerfallstyp2ZP = ? }} {{Vorlage:Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 253 | Symbol= Cf | NH= 0 | Halbwertszeit= 17,81 d | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,285 | Zerfallstyp1ZP = [[Einsteinium|<sup>253</sup>Es]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 6,124 | Zerfallstyp2ZP = [[Curium|<sup>249</sup>Cm]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 254 | Symbol= Cf | NH= 0 | Halbwertszeit= 60,5 d | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Spontane Spaltung|SF]] | Zerfallstyp1ZE = ? | Zerfallstyp1ZP = ? | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 5,926 | Zerfallstyp2ZP = [[Curium|<sup>250</sup>Cm]] }} | NMREigenschaften= <span align="center">uunbekoand</span> }} ex1qd40iiyl09w7r6kcerbjys6s4zk4 0 1025 103389 99260 2013-03-08T00:10:29Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 86 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1882]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name= Berkelium | Symbol= Bk | Ordnungszahl= 97 | Massenzahl= 247 | Serie= [[Actinoide]] | Gruppe= Ac | Periode = 7 | Block= [[F-Block|f]] | ElementDavor= Curium | ElementDanach= Californium | ElementDarüber= Terbium | SymbolElementDarüber= Tb | ElementDarunter= | SymbolElementDarunter= | Serienfarbe= Orchid <!--- Allgemein ---> | Aussehen= säälwerwiet | Massenanteil= 0 <!--- Atomar ---> | Atommasse= 247 | Atomradius= ? | AtomradiusBerechnet= ? | KovalenterRadius= ? | VanDerWaalsRadius= ? | Elektronenkonfiguration= <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]<nowiki>]</nowiki> 5[[F-Block|f]]<sup>8</sup> 6[[D-Block|d]]<sup>1</sup> 7[[S-Block|s]]<sup>2</sup> | ElektronenProEnergieNiveau= 2, 8, 18, 32, 25, 10, 2 | Austrittsarbeit= | Ionisierungsenergie_1= <!--- Physikalisch ---> | Aggregatzustand= fääst | Modifikationen= | Kristallstruktur= | Dichte= 14,78 g/cm<sup>3</sup> | RefTempDichte_K= | Mohshärte= | Magnetismus= | Schmelzpunkt_K= 1295 | Schmelzpunkt_C= 986 | Siedepunkt_K= | Siedepunkt_C= | MolaresVolumen= | Verdampfungswärme= | Schmelzwärme= | Dampfdruck= | RefTempDampfdruck_K= | Schallgeschwindigkeit= | RefTempSchallgeschwindigkeit_K= | SpezifischeWärmekapazität= | ElektrischeLeitfähigkeit= | Wärmeleitfähigkeit= <!--- Chemisch ---> | Oxidationszustände= | Oxide= | Basizität= | Normalpotential= | Elektronegativität= | Gefahrensymbole = {{Gefahrensymbole|?}} | Radioaktiv = Ja <!--- Isotope ---> | Isotope= {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 245 | Symbol= Bk | NH= 0 | Halbwertszeit= 1,80 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|β]] | Zerfallstyp1ZE = 0,810 | Zerfallstyp1ZP = [[Curium|<sup>245</sup>Cm]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 6,455 | Zerfallstyp2ZP = [[Americium|<sup>241</sup>Am]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 246 | Symbol= Bk | NH= 0 | Halbwertszeit= 4,94 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Elektronen-Einfang|β]] | Zerfallstyp1ZE = 1,350 | Zerfallstyp1ZP = [[Curium|<sup>246</sup>Cm]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 6,070 | Zerfallstyp2ZP = [[Americium|<sup>242</sup>Am]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 247 | Symbol= Bk | NH= 0 | Halbwertszeit= 1380 [[Jahr|a]] | AnzahlZerfallstypen= 1 | Zerfallstyp1ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp1ZE = 5,889 | Zerfallstyp1ZP = [[Americium|<sup>243</sup>Am]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 248 | Symbol= Bk | NH= 0 | Halbwertszeit= 23,7 [[Stunde|h]] | AnzahlZerfallstypen= 3 | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,870 | Zerfallstyp1ZP = [[Californium|<sup>248</sup>Cf]] | Zerfallstyp2ZM = [[Elektronen-Einfang|β]] | Zerfallstyp2ZE = 0,717 | Zerfallstyp2ZP = [[Curium|<sup>248</sup>Cm]] | Zerfallstyp3ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp3ZE = 5,803 | Zerfallstyp3ZP = [[Americium|<sup>244</sup>Am]] }} {{Infobox Chemisches Element/Isotop | Massenzahl= 249 | Symbol= Bk | NH= 0 | Halbwertszeit= 320 [[Tag|d]] | AnzahlZerfallstypen= 2 | Zerfallstyp1ZM = [[Betastrahlung|β-]] | Zerfallstyp1ZE = 0,125 | Zerfallstyp1ZP = [[Californium|<sup>249</sup>Cf]] | Zerfallstyp2ZM = [[Alphastrahlung|α]] | Zerfallstyp2ZE = 5,526 | Zerfallstyp2ZP = [[Americium|<sup>245</sup>Am]] }} | NMREigenschaften= }} gxns7bh7e2ml36y1adw8v4zqqwa5e7u 0 1026 6160 2008-03-15T16:13:25Z Pyt 12 häd "[[Christlich Demokratische Union Deutschlands]]" ätter "[[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds]]" ferschäuwen: seelter Foarm wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds]] qokmfbeijj3l2qvyhahc43in7ks1dtg 0 1027 6164 2008-03-15T16:19:12Z Pyt 12 häd "[[Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]" ätter "[[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds]]" ferschäuwen: seelter Foarm wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds]] 1mw2ggh6e6fs02ufoto7pbq2814edbs 0 1028 6167 2008-03-15T16:21:26Z Pyt 12 häd "[[Freie Demokratische Partei]]" ätter "[[Fräie Demokratiske Paatäi]]" ferschäuwen: seelter Foarm wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fräie Demokratiske Paatäi]] d5t6di45rrigt7u63y2cigf3o28vzlf 0 1029 6170 2008-03-15T16:23:59Z Pyt 12 häd "[[Linkspartei]]" ätter "[[Linkspaatäi]]" ferschäuwen: seelter Foarm wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Linkspaatäi]] henfkwas7lwaboa5kjciddkujoa2ye7 0 1030 6173 2008-03-15T16:28:35Z Pyt 12 häd "[[Bündnis 90/Die Grünen]]" ätter "[[Bündnis 90/Do Gräine]]" ferschäuwen: seelter Foarm wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bündnis 90/Do Gräine]] 2r9v00elk4idvllss7kazaw28lwc8rb 0 1031 6177 2008-03-15T17:36:39Z Pyt 12 häd "[[Silizium]]" ätter "[[Silicium]]" ferschäuwen: Fäksproake wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Silicium]] imakqm05ct0h8hifw7d8l1ruinejn3p 0 1032 6179 2008-03-15T17:38:46Z Pyt 12 häd "[[Kalzium]]" ätter "[[Calcium]]" ferschäuwen: Fäksproake wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Calcium]] mshs0j81a1fxcr6y2sxg9tvjx9zue5w 0 1033 6181 2008-03-15T17:40:02Z Pyt 12 häd "[[Skandium]]" ätter "[[Scandium]]" ferschäuwen: Fäksproake wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Scandium]] evdxa3u4mz11zyenrmrfcztctyyg39i 0 1035 6185 2008-03-15T17:44:04Z Pyt 12 häd "[[Kobalt]]" ätter "[[Cobalt]]" ferschäuwen: Fäksproake wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cobalt]] lsxym8bldxzb4bzyfac8vaivndu6y2y 0 1036 6187 2008-03-15T17:45:41Z Pyt 12 häd "[[Selenium]]" ätter "[[Selen]]" ferschäuwen: Fäksproake wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Selen]] mrkt4k7x7w2drapsritcb4g0ncmzi2k 0 1038 6192 2008-03-15T18:14:19Z Pyt 12 häd "[[Kadmium]]" ätter "[[Cadmium]]" ferschäuwen: Fäksproake wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cadmium]] d8y0swplji3gqzmwtxqchfyih8smnkf 0 1039 105425 103390 2013-03-10T08:36:17Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q145781]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Brom |- | align="center" | [[Bielde: Cytisus scoparius1.jpg|250px|Brom]] <br><small> Brom ''(Cytisus scoparius)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Familie:'' || ''Fabaceae'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Faboideae'' |- | ''Sleek:'' || ''Cytisus'' |- | ''Oard:'' || Brom ''(Cytisus scoparius)'' |} |} Die '''Brom''' ''(Cytisus scoparius)'' is n Struuk mäd flugge jeele Bloumen, die ju Frucht in Puulen häd. == [[Woudgeschichte]] == In moonige [[Paltsersk|paltserske Dialekte]] hat dät seelterske Woud Brom "Bremme". Fröier wuude die Brom ook bruukt, uum tou feegjen. So betjut dät [[Ängelske Sproake|ängelske]] Woud "Broom" nit bloot "Brom", sunnern ook "Bäisem". [[Bielde:Cytisus scoparius 1.jpg |thumb|left|250px|N Struuk]] <br> <br> {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] 3evj3x7n0wv7kem9cm99xhdqgejmfcw 0 1040 6196 2008-03-15T18:25:45Z Pyt 12 häd "[[Jod]]" ätter "[[Iod]]" ferschäuwen: Fäksproake wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Iod]] a0ecitnzp9xqlf6cel4oxbsaannyikr 0 1041 6200 2008-03-15T18:39:52Z Pyt 12 häd "[[Disprosium]]" ätter "[[Dysprosium]]" ferschäuwen: Fäksproake wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dysprosium]] a8kw2zc1bts9b0zxeiwjxsihuy78m66 0 1042 6202 2008-03-15T18:42:58Z Pyt 12 häd "[[Platinum]]" ätter "[[Platin]]" ferschäuwen: gängelker wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Platin]] erxk667rka7jei906ggzukcobfrtgfz 0 1043 6204 2008-03-15T18:46:18Z Pyt 12 häd "[[Astatin]]" ätter "[[Astat]]" ferschäuwen: Fäksproake wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Astat]] rqa16q9urtfu01veomgxg15i3srvehz 0 1044 6207 2008-03-15T18:55:27Z Pyt 12 häd "[[Tantalium]]" ätter "[[Tantal]]" ferschäuwen: Fäksproake wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tantal]] bok2psrz26ofncp8lfs0oo81e8eu7i7 0 1045 6209 2008-03-15T18:57:31Z Pyt 12 häd "[[Franzium]]" ätter "[[Francium]]" ferschäuwen: Fäksproake wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Francium]] 99rkoot2sic17ylvd8rdy1743bas8q3 0 1046 103391 43134 2013-03-08T00:10:51Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q20591]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dissen Artikkel is ne '''Lieste fon do [[Isotop]]e''' fon aal do bekoande chemiske [[Element]]e fon ju '''eerste [[Perioden fon dät Periodensystem|Periode]]'''. Ne Uursicht uur aal wiedere Isotope as uk ne Legende is in dän Haudartikkel ''[[Lieste fon do Isotope]]'' tou fienden. ==1 [[Woaterstof]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |[[Protium|<sup>1</sup>H (Protium)]] |stabil | |1/2+ | Andeel=99,985 |- |[[Deuterium|<sup>2</sup>H (Deuterium)]] |stabil | |1+ | Andeel=0,015 |- |[[Tritium|<sup>3</sup>H (Tritium)]] |12,33 a |0,019 |1/2+ | β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>4</sup>H |9,93696·10<sup>−23</sup> s |4,6(9) |2− | n=100 |- |<sup>5</sup>H |8,01930·10<sup>−23</sup> s | |(1/2+) | n=100 |- |<sup>6</sup>H |3,265·10<sup>−22</sup> s |1,6(4) |(2−) | n=100 |- |<sup>7</sup>H |2,3(6)·10<sup>−23</sup> s |20,(5) |(1/2+) | n=100 |} ==2 [[Helium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>3</sup>He |stabil | |1/2+ | Andeel=0,000137 |- |<sup>4</sup>He |stabil | |0+ | Andeel=99,999863 |- |<sup>5</sup>He |7,618 · 10<sup>-22</sup> s |0,890 |3/2- | n=100 |- |<sup>6</sup>He |806,7 ms |3,508 |0+ | β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>7</sup>He |2,857 · 10<sup>-21</sup> s |0,440 |(3/2)- | n=100 |- |<sup>8</sup>He |119,0 ms |10,658 (β<sup>-</sup>) 8,619(β<sup>-</sup>n) |0+ | β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=16 |- |<sup>9</sup>He |1,5 · 10<sup>-21</sup> s |1,150 |(1/2-) | n=100 |- |<sup>10</sup>He |2,7 · 10<sup>-21</sup> s |0,30 |0+ | n=100 |} [[Kategorie:Lieste (Chemie)|Isotope/1. Periode]] gxlzwomfo745qhefqbf3iwnfsvwlgl6 0 1047 103392 43132 2013-03-08T00:11:03Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q20605]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dissen Artikkel is ne '''Lieste fon do [[Isotop]]e''' fon aal do bekoande chemiske [[Element]]e fon ju '''trääde [[Perioden fon dät Periodensystem|Periode]]'''. Ne Uursicht uur aal wiedere Isotope as uk ne Legende is in dän Haudartikkel ''[[Lieste fon do Isotope]]'' tou fienden. ==11 [[Natrium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>19</sup>Na || || || || p=? |- |<sup>20</sup>Na || 447,9 ms || 13,887 || 2+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kα=20,5 |- |<sup>21</sup>Na || 22,49 s || 3,547 || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>22</sup>Na || 2,6019 a || 2,842 || 3+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>23</sup>Na || stabil || || 3/2+ || Andeel=100 |- |<sup>24</sup>Na || 14,9590 h || 5,516 || 4+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>24m1</sup>Na || 20,20 ms || 0,472 (IT), 5,988 (β<sup>-</sup>) || 1+ || IT=99,95, β<sup>-</sup>=0,05 |- |<sup>25</sup>Na || 59,1 s || 3,835 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>26</sup>Na || 1,072 s || 9,312 || 3+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>27</sup>Na || 301 ms || 9,01 (β<sup>-</sup>), 2,56 (β<sup>-</sup>n) || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,13 |- |<sup>28</sup>Na || 30,5 ms || 13,99 (β<sup>-</sup>), 5,48 (β<sup>-</sup>n) || 1+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,58 |- |<sup>29</sup>Na || 44,9 ms || 13,28 (β<sup>-</sup>), 9,57 (β<sup>-</sup>n) || 3/2 || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=21,5 |- |<sup>30</sup>Na || 48 ms || 17,48 (β<sup>-</sup>), 11,18 (β<sup>-</sup>n), 5,740 (β<sup>-</sup>α) || 2+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=30, β<sup>-</sup>2n=1,17, β<sup>-</sup>α=5,5·10<sup>-5</sup> |- |<sup>31</sup>Na || 17,0 ms || 15,88 (β<sup>-</sup>), 13,40 (β<sup>-</sup>n) || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=37, β<sup>-</sup>2n=0,9 |- |<sup>32</sup>Na || 13,2 ms || 19,1 (β<sup>-</sup>), 13,4 (β<sup>-</sup>n) || (3- , 4-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=24, β<sup>-</sup>2n=8,3 |- |<sup>33</sup>Na || 8,2 ms || 20,3 (β<sup>-</sup>), 18,2 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=52, β<sup>-</sup>2n=12 |- |<sup>34</sup>Na || 5,5 ms || 24,1 (β<sup>-</sup>), 19,2 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=?, β<sup>-</sup>2n=? |- |<sup>35</sup>Na || 1,5 ms || 24,9 (β<sup>-</sup>), 24,6 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=? |} ==12 [[Magnesium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>20</sup>Mg || 95 ms || 10,73 (K/β<sup>+</sup>), 8,53 (Kp) || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp≈3 |- |<sup>21</sup>Mg || 122 ms || 13,096 (K/β<sup>+</sup>), 10,665 (Kp) || (3/2,5/2)+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=29,3 |- |<sup>22</sup>Mg || 3,857 s || 4,786 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>23</sup>Mg || 11,317 s || 4,057 || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>24</sup>Mg || stabil || || 0+ || Andeel=78,99 |- |<sup>25</sup>Mg || stabil || || 5/2+ || Andeel=10,00 |- |<sup>26</sup>Mg || stabil || || 0+ || Andeel=11,01 |- |<sup>27</sup>Mg || 9,458 min || 2,610 || 1/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>28</sup>Mg || 20,91 h || 1,832 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>29</sup>Mg || 1,30 s || 7,55 || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>30</sup>Mg || 335 ms || 6,99 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>31</sup>Mg || 230 ms || 11,74 (β<sup>-</sup>), 4,59 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=1,7 |- |<sup>32</sup>Mg || 120 ms || 10,27 (β<sup>-</sup>), 6,09 (β<sup>-</sup>n) || 0+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=2,4 |- |<sup>33</sup>Mg || 90 ms || 13,71 (β<sup>-</sup>), 8,19 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=17 |- |<sup>34</sup>Mg || 20 ms || 11,3 (β<sup>-</sup>), 8,9 (β<sup>-</sup>n) || 0+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=? |} ==13 [[Aluminium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>21</sup>Al || &lt;35 ns || || || |- |<sup>22</sup>Al || 70 ms || || 18,58 (K/β<sup>+</sup>), 13,08 (Kp) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp+K2p≈2,9 |- |<sup>23</sup>Al || 0,47 s || 12,24 (K/β<sup>+</sup>), 4,66 (Kp) || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>24</sup>Al || 2,053 s || 13,878 (K/β<sup>+</sup>), 4,562 (Kα) || 4+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kα=0,035 |- |<sup>24m1</sup>Al || 131,3 ms || 0,462 (IT), 14,304 (K/β<sup>+</sup>), 4,988 (Kα) || 1+ || IT=82, K/β<sup>+</sup>=18, Kα=0,028 |- |<sup>25</sup>Al || 7,183 s || 4,277 || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>26</sup>Al || 7,17 · 10<sup>5</sup> a || 4,004 || 5+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>26m1</sup>Al || 6,3452 s || 4,232 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>27</sup>Al || stabil || || 5/2+ || Andeel=100 |- |<sup>28</sup>Al || 2,2414 min || 4,642 || 3+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>29</sup>Al || 6,56 min || 3,680 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>30</sup>Al || 3,60 s || 8,561 || 3+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>31</sup>Al || 644 ms || 7,995 || (3/2,5/2)+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>32</sup>Al || 33 ms || 13,020 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>34</sup>Al || 60 ms || 17,09(β<sup>-</sup>), 9,56 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n = 27 |- |<sup>35</sup>Al || 150 ms || 14,30(β<sup>-</sup>), 11,83 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n = 65 |- |<sup>37</sup>Al || || 16,1 || || β<sup>-</sup>=100 |} ==14 [[Silicium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>22</sup>Si || 6 ms || 13,98 (K/β<sup>+</sup>), 13,96 (Kp) || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>23</sup>Si || || || || |- |<sup>24</sup>Si || 102 ms || 10,810 (K/β<sup>+</sup>), 8,938 (Kp) || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp≈7 |- |<sup>25</sup>Si || 220 ms || 12,741 (K/β<sup>+</sup>), 10,470 (Kp) || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>26</sup>Si || 2,234 s || 5,066 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>27</sup>Si || 4,16 s || 4,821 || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>28</sup>Si || stabil || || 0+ || Andeel=92,23 |- |<sup>29</sup>Si || stabil || || 1/2+ || Andeel=4,67 |- |<sup>30</sup>Si || stabil || || 0+ || Andeel=3,10 |- |<sup>31</sup>Si || 157,3 min || 1,492 || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>32</sup>Si || 150 a || 0,244 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>33</sup>Si || 6,18 s || 5,845 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>34</sup>Si || 2,77 s || 4,601 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>35</sup>Si || 0,78 s || 10,50 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>36</sup>Si || 0,45 s || 7,85 (β<sup>-</sup>), 4,39 (β<sup>-</sup>n) || 0+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n<10 |- |<sup>37</sup>Si || || 5,66 || || β<sup>-</sup>n=100 < 15 |} ==15 [[Phosphor]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>26</sup>P || 20 ms || 18,12 (K/β<sup>+</sup>), 12,60 (Kp) || (3+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp+K2p≈1,9 |- |<sup>27</sup>P || 260 ms || 11,63 (K/β<sup>+</sup>), 4,17 (Kp) || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp≈0,05 |- |<sup>28</sup>P || 270,3 ms || 14,332 (K/β<sup>+</sup>) || 3+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,0013, Kα=0,00086 |- |<sup>29</sup>P || 4,140 s || 4,943 || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>30</sup>P || 2,498 min || 4,232|| 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>31</sup>P || stabil || || 1/2+ || Andeel=100 |- |<sup>32</sup>P || 14,262 d || 1,711 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>33</sup>P || 25,34 d || 0,249 || 1/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>34</sup>P || 12,43 s || 5,374 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>35</sup>P || 47,3 s || 3,989 || 1/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>36</sup>P || 5,6 s || 10,413 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>37</sup>P || 2,31 s || 7,90 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>38</sup>P || 0,64 s || 12,39 (β<sup>-</sup>), 4,36 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n<10 |- |<sup>39</sup>P || 0,16 s || 10,51 (β<sup>-</sup>), 6,14 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=41 |- |<sup>40</sup>P || 260 ms || 14,5 (β<sup>-</sup>), 6,75 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=30 |- |<sup>41</sup>P || 120 ms || 13,8 (β<sup>-</sup>), 9,9 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=30 |- |<sup>42</sup>P || 110 ms || 17,3 (β<sup>-</sup>), 10,6 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=50 |- |<sup>43</sup>P || 33 ms || 15,6 (β<sup>-</sup>), 12,3 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=100 |} ==16 [[Swieuwel]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>27</sup>S || 21 ms || 18,26 (K/β<sup>+</sup>) || || K/β<sup>+</sup>=100, K2p=2,0, Kp=? |- |<sup>28</sup>S || 125 ms || 11,23 (K/β<sup>+</sup>), 9,17 (Kp) || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=21 |- |<sup>29</sup>S || 187 ms || 13,79 || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=47 |- |<sup>30</sup>S || 1,178 s || 6,138 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>31</sup>S || 2,572 s || 5,396 || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>32</sup>S || stabil || || 0+ || Andeel=95,02 |- |<sup>33</sup>S || stabil || || 3/2+ || Andeel=0,75 |- |<sup>34</sup>S || stabil || || 0+ || Andeel=4,21 |- |<sup>35</sup>S || 87,32 d || 0,167 || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>36</sup>S || stabil || || 0+ || Andeel=0,02 |- |<sup>37</sup>S || 5,05 min || 4,865 || 7/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>38</sup>S || 170,3 min || 2,937 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>39</sup>S || 11,5 s || 6,64 || (3/2,5/2,7/2) - || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>40</sup>S || 8,8 s || 4,71 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>41</sup>S || || || || |- |<sup>42</sup>S || 0,56 s || 7,7 (β<sup>-</sup>), 2,0 (β<sup>-</sup>n) || 0+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n<4 |- |<sup>43</sup>S || 220 ms || 11,5 (β<sup>-</sup>), 4,4 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=40 |- |<sup>44</sup>S || 123 ms || 9,1 (β<sup>-</sup>), 5,1 (β<sup>-</sup>n) || 0+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=18 |- |<sup>45</sup>S || 82 ms || 14,1 (β<sup>-</sup>), 7,1 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=54 |} ==17 [[Chlor]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>31</sup>Cl || 150 ms || 11,98 (K/β<sup>+</sup>), 5,85 (Kp) || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,44 |- |<sup>32</sup>Cl || 298 ms || 12,685 (K/β<sup>+</sup>), 5,737 (Kα), 3,821 (Kp) || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kα=0,054, Kp=0,026 |- |<sup>33</sup>Cl || 2,511 s || 5,583 || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>34</sup>Cl || 1,5264 s || 5,492 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>34m1</sup>Cl || 32,00 min || 5,638 (K/β<sup>+</sup>), 0,146 (IT) || 3+ || K/β<sup>+</sup>=55,4, IT=44,6 |- |<sup>35</sup>Cl || stabil || || 3/2+ || Andeel=75,77 |- |<sup>36</sup>Cl || 3,01·10<sup>5</sup> a || 0,709 (β<sup>-</sup>), 1,142 (K/β<sup>+</sup>) || 2+ || β<sup>-</sup>=98,10, K/β<sup>+</sup>=1,90 |- |<sup>37</sup>Cl || stabil || || 3/2+ || Andeel=24,23 |- |<sup>38</sup>Cl || 37,24 min || 4,917 || 2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>38m1</sup>Cl || 715 ms || 0,671 || 5- || IT=100 |- |<sup>39</sup>Cl || 55,6 min || 3,442 || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>40</sup>Cl || 1,35 min || 7,48 || 2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>41</sup>Cl || 38,4 s || 5,73 || (1/2,3/2)+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>42</sup>Cl || 6,8 s || 9,43 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>43</sup>Cl || 3,3 s || 7,95 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>44</sup>Cl || 434 ms || 12,27 (β<sup>-</sup>), 3,92 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n<8 |- |<sup>45</sup>Cl || 400 ms || 10,8 (β<sup>-</sup>), 5,3 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=24 |- |<sup>46</sup>Cl || 223 ms || 14,9 (β<sup>-</sup>), 6,9 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=60 |- |<sup>47</sup>Cl || || 14,7 (β<sup>-</sup>), 10,4 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n<3 |} ==18 [[Argon]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>30</sup>Ar || 20 ns || || 0+ || p=? |- |<sup>31</sup>Ar || 15,1 ms || || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=42, K2p=2,48, K3p=2,1 |- |<sup>32</sup>Ar || 98 ms || 11,15 (K/β<sup>+</sup>), 9,58 (Kp) || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=43 |- |<sup>33</sup>Ar || 173,0 ms || 11,62 (K/β<sup>+</sup>), 9,35 (Kp) || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=38,7 |- |<sup>34</sup>Ar || 844,5 ms || 6,061 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>35</sup>Ar || 1,775 s || 5,965 || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>36</sup>Ar || stabil || || 0+ || Andeel=0,337 |- |<sup>37</sup>Ar || 35,04 d || 0,813 || 3/2+ || K=100 |- |<sup>38</sup>Ar || stabil || || 0+ || Andeel=0,063 |- |<sup>39</sup>Ar || 269 a || 0,565 || 7/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>40</sup>Ar || stabil || || 0+ || Andeel=99,600 |- |<sup>41</sup>Ar || 109,34 min || 2,492 || 7/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>42</sup>Ar || 32,9 a || 0,60 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>43</sup>Ar || 5,37 min || 4,62 || (3/2,5/2) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>44</sup>Ar || 11,87 min || 3,55 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>45</sup>Ar || 21,48 s || 6,89 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>46</sup>Ar || 8,4 s || 5,70 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>47</sup>Ar || 0,7 s || 9,79 (β<sup>-</sup>), 1,44 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n<1 |} [[Kategorie:Lieste (Chemie)|Isotope/3. Periode]] 4aqqii79nnaj0klt5ble33rotlk4tbn 0 1048 103393 43131 2013-03-08T00:30:13Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q20594]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dissen Artikkel is ne '''Lieste fon do [[Isotop]]e''' fon aal do bekoande chemiske [[Element]]e fon ju '''fjoode [[Perioden fon dät Periodensystem|Periode]]'''. Ne Uursicht uur aal wiedere Isotope as uk ne Legende is in dän Haudartikkel ''[[Lieste fon do Isotope]]'' tou fienden. ==19 [[Kalium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>35</sup>K || 190 ms || 11,881 (K/β<sup>+</sup>), 5,984 (Kp) || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,37 |- |<sup>36</sup>K || 342 ms || 12,805 (K/β<sup>+</sup>), 4,299 (Kp) , 6,166 (Kα) || 2+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,048, Kα=0,0034 |- |<sup>37</sup>K || 1,226 s || 6,149 || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>38</sup>K || 7,636 min || 5,913 || 3+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>38m1</sup>K || 923,9 ms || 6,043 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>39</sup>K || stabil || || 3/2+ || Andeel=93,2581 |- |<sup>40</sup>K || 1,277·10<sup>9</sup> a || 1,311 (β<sup>−</sup>), 1,505 (K/β<sup>+</sup>) || 4− || Häufigkeit=0,0117, β<sup>−</sup>=89,28, K/β<sup>+</sup>=10,72 |- |<sup>41</sup>K || stabil || || 3/2+ || Andeel=6,7302 |- |<sup>42</sup>K || 12,360 h || 3,525 || 2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>43</sup>K || 22,3 h || 1,815 || 3/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>44</sup>K || 22,13 min || 5,660 || 2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>45</sup>K || 17,3 min || 4,204 || 3/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>46</sup>K || 105 s || 7,716 || (2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>47</sup>K || 17,50 s || 6,643 || 1/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>48</sup>K || 6,8 s || 12,090 (β<sup>−</sup>), 2,144 (β<sup>−</sup>n) || (2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=1,14 |- |<sup>49</sup>K || 1,26 s || 10,97 (β<sup>−</sup>), 5,82 (β<sup>−</sup>n) || (3/2+) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=86 |- |<sup>50</sup>K || 472 ms || 14,2 (β<sup>−</sup>), 7,9 (β<sup>−</sup>n) || (0−,1,2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=29 |- |<sup>51</sup>K || 365 ms || 13,9 (β<sup>−</sup>), 9,5 (β<sup>−</sup>n) || (1/2+,3/2+) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=47 |- |<sup>52</sup>K || 105 ms || || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=91 |- |<sup>53</sup>K || 30 ms || || (3/2+) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=85 |- |<sup>54</sup>K || 10 ms || 18,0 (β<sup>−</sup>), 14,2 (β<sup>−</sup>n) || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=? |} ==20 [[Calcium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>35</sup>Ca || 50 ms || 15,61 (K/β<sup>+</sup>), 10,86 (Kp) || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>36</sup>Ca || 102 ms || 10,99 (K/β<sup>+</sup>), 9,32 (Kp) || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=57 |- |<sup>37</sup>Ca || 181,1 ms || 11,639 (K/β<sup>+</sup>), 9,781 (Kp) || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=76 |- |<sup>38</sup>Ca || 440 ms || 6,743 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>39</sup>Ca || 859,6 ms || 6,531 || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>40</sup>Ca || stabil || || 0+ || Andeel=96,941 |- |<sup>41</sup>Ca || 1,03·10<sup>5</sup> a || 0,421 || 7/2− || K=100 |- |<sup>42</sup>Ca || stabil || || 0+ || Andeel=0,647 |- |<sup>43</sup>Ca || stabil || || 7/2− || Andeel=0,135 |- |<sup>44</sup>Ca || stabil || || 0+ || Andeel=2,086 |- |<sup>45</sup>Ca || 162,61 d || 0,257 || 7/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>46</sup>Ca || stabil || || 0+ || Andeel=0,004 |- |<sup>47</sup>Ca || 4,536 d || 1,992 || 7/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>48</sup>Ca || 6·10<sup>18</sup> a || 4,272 (β<sup>−</sup>) || 0+ || Andeel=0,187, β<sup>−</sup>=?, ββ=? |- |<sup>49</sup>Ca || 8,718 min || 5,262 || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>50</sup>Ca || 13,9 s || 4,966 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>51</sup>Ca || 10,0 s || 7,33 (β<sup>−</sup>), 0,58 (β<sup>−</sup>n) || (3/2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=? |- |<sup>52</sup>Ca || 4,6 s || 7,9 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>53</sup>Ca || 90 ms || 10,1 (β<sup>−</sup>), 4,5 (β<sup>−</sup>n) || (3/2−,5/2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n+&nbsp;β<sup>−</sup>2n>30 |- |<sup>54</sup>Ca || || 10,9 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>55</sup>Ca || || || 5/2− || |} ==21 [[Scandium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>40</sup>Sc || 182,3 ms || 14,320 (K/β<sup>+</sup>), 7,279 (Kα), 5,991 Kp) || 4− || K/β<sup>+</sup>=100, Kα=0,017, Kp=0,44 |- |<sup>41</sup>Sc || 596,3 ms || 6,459 || 7/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>42</sup>Sc || 681,3 ms || 6,426 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>42m1</sup>Sc || 61,7 s || 7,042 || 7+,(5+,6+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>43</sup>Sc || 3,891 h || 2,221 || 7/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>44</sup>Sc || 3,927 h || 3,653 || 2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>44m1</sup>Sc || 58,6 h || 0,271 (IT), 3,924 (K/β<sup>+</sup>) || 6+ || IT=98,80, K/β<sup>+</sup>=1,20 |- |<sup>45</sup>Sc || stabil || || 7/2− || Andeel=100 |- |<sup>45m1</sup>Sc || 318 ms || 0,012 || 3/2+ || IT=100 |- |<sup>46</sup>Sc || 83,79 d || 2,367 || 4+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>46m1</sup>Sc || 18,75 s || 0,143 || 1− || IT=100 |- |<sup>47</sup>Sc || 3,3492 d || 0,600 || 7/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>48</sup>Sc || 43,67 h || 3,994 || 6+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>49</sup>Sc || 57,2 min || 2,006 || 7/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>50</sup>Sc || 102,5 s || 6,888 || 5+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>50m1</sup>Sc || 0,35 s || 0,257 (IT), 7,145 (β<sup>−</sup>) || 2+,3+ || IT>97,5 < 100, β<sup>−</sup><2,5 |- |<sup>51</sup>Sc || 12,4 s || 6,508 || (7/2)- || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>52</sup>Sc || 8,2 s || 9,01 || 3+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>53</sup>Sc || || || || |- |<sup>54</sup>Sc || >1 µs || 11,3 || || β<sup>−</sup>=100 |} ==22 [[Titan (Element)|Titan]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>39</sup>Ti || 26 ms || || (3/2+) || K=100, Kp+K2p≈14 |- |<sup>40</sup>Ti || 50 ms || 11,68 (K/β<sup>+</sup>), 11,14 (Kp) || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp |- |<sup>41</sup>Ti || 80 ms || 12,93 (K/β<sup>+</sup>), 11,84 (Kp) || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp≈100 |- |<sup>42</sup>Ti || 199 ms || 7,00 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>43</sup>Ti || 509 ms || 6,867 || 7/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>44</sup>Ti || 63 a || 0,268 || 0+ || K=100 |- |<sup>45</sup>Ti || 184,8 min || 2,062 || 7/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>46</sup>Ti || stabil || || 0+ || Andeel=8,0 |- |<sup>47</sup>Ti || stabil || || 5/2− || Andeel=7,3 |- |<sup>48</sup>Ti || stabil || || 0+ || Andeel=73,8 |- |<sup>49</sup>Ti || stabil || || 7/2− || Andeel=5,5 |- |<sup>50</sup>Ti || stabil || || 0+ || Andeel=5,4 |- |<sup>51</sup>Ti || 5,76 min || 2,471 || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>52</sup>Ti || 1,7 min || 1,973 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>53</sup>Ti || 32,7 s || 5,02 || (3/2)- || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>54</sup>Ti || || 4,12 || 0+ || β<sup>−</sup>=? |- |<sup>55</sup>Ti || 320 ms || || (3/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>56</sup>Ti || 160 ms || || 0+ || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,06 s ys |- |<sup>57</sup>Ti || 180 ms || || (5/2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,04 sys |- |<sup>58</sup>Ti || || 8,8 || 0+ || β<sup>−</sup>=? |- |<sup>59</sup>Ti || || || (5/2−) || β<sup>−</sup>=? |- |<sup>60</sup>Ti || || || 0+ || β<sup>−</sup>=? |- |<sup>61</sup>Ti || || || (1/2−) || β<sup>−</sup>=?, β<sup>−</sup>n=? |} ==23 [[Vanadium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>43</sup>V || 800 ms || 11,3 || (7/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>44</sup>V || 90 ms || 13,7 (K/β<sup>+</sup>), 8,58 (Kα) || (2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kα=? |- |<sup>44m1</sup>V || 150 ms || 13,70 || (6+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>45</sup>V || 547 ms || 7,133 || 7/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>46</sup>V || 422,37 ms || 7,051 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>46m1</sup>V || 10,02 ms || ||3+ || IT=100 |- |<sup>47</sup>V || 32,6 min || 2,928 || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>48</sup>V || 15,9735 d || 4,012 || 4+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>49</sup>V || 330 d || 0,602 || 7/2− || K=100 |- |<sup>50</sup>V || 1,4·10<sup>17</sup> a || 2,208 (K/β<sup>+</sup>), 1,037 (β<sup>−</sup>) || 6+ || Häufigkeit=0,250, K/β<sup>+</sup>=83, β<sup>−</sup>=17 |- |<sup>51</sup>V || stabil || || 7/2− || Andeel=99,750 |- |<sup>52</sup>V || 3,743 min || 3,976 || 3+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>53</sup>V || 1,61 min || 3,436 || 7/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>54</sup>V || 49,8 s || 7,042 || 3+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>55</sup>V || 6,54 s || 5,96 || (7/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>56</sup>V || 230 ms || || (3+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>57</sup>V || 320 ms || || (7/2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=? |- |<sup>58</sup>V || 200 ms || 11,6 || (3+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>59</sup>V || 130 ms || 9,9 || (7/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>60</sup>V || 200 ms || || (3+) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,03 sys |- |<sup>61</sup>V || || || || |- |<sup>62</sup>V || || || (3+) || β<sup>−</sup>=? |- |<sup>63</sup>V || || || (7/2−) || β<sup>−</sup>=? |- |<sup>64</sup>V || || || || β<sup>−</sup>=? |} ==24 [[Chrom]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>43</sup>Cr || 21 ms || 15,89 (K/β<sup>+</sup>), 11,93 (Kp), 15,70 (Kα) || (3/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=?, Kα=? |- |<sup>44</sup>Cr || 53 ms || 10,31 (K/β<sup>+</sup>), 8,50 (Kp)|| 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp<10 |- |<sup>45</sup>Cr || 50 ms || 12,46 (K/β<sup>+</sup>), 10,85 (Kp)|| || K/β<sup>+</sup>=100, Kp>27 |- |<sup>46</sup>Cr || 0,26 s || 7,603 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>47</sup>Cr || 500 ms || 7,451 || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>48</sup>Cr || 21,56 h || 1,659 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>49</sup>Cr || 42,3 min || 2,631 || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>50</sup>Cr || 1,8·10<sup>17</sup> a || || 0+ || Andeel=4,345, KK=? |- |<sup>51</sup>Cr || 27,7025 d || 0,753 || 7/2− || K=100 |- |<sup>52</sup>Cr || stabil || || 0+ || Andeel=83,789 |- |<sup>53</sup>Cr || stabil || || 3/2− || Andeel=9,501 |- |<sup>54</sup>Cr || stabil || || 0+ || Andeel=2,365 |- |<sup>55</sup>Cr || 3,497 min || 2,603 || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>56</sup>Cr || 5,94 min || 1,617 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>57</sup>Cr || 21,1 s || 5,09 || 3/2−,5/2−, 7/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>58</sup>Cr || 7,0 s || 3,97 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>59</sup>Cr || 0,74 s || 7,7 || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>60</sup>Cr || 0,57 s || 5,9 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>61</sup>Cr || 270 ms || 8,8 || (5/2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,6 sys |- |<sup>62</sup>Cr || 190 ms || || 0+ || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=1,0 sys |- |<sup>63</sup>Cr || 110 ms || || (1/2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=1,4 sys |- |<sup>64</sup>Cr || || || 0+ || |- |<sup>65</sup>Cr || || || (1/2−) || β<sup>−</sup>=? |- |<sup>66</sup>Cr || || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>67</sup>Cr || || || (1/2−) || β<sup>−</sup>=? |} ==25 [[Mangan]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>46</sup>Mn || 41 ms || 17,10 (K), 12,21 (Kp) || || K=100, Kp=32 |- |<sup>47</sup>Mn || 100 ms || 12,29 (K/β<sup>+</sup>), 5,72 (Kp) || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp>3,4 |- |<sup>48</sup>Mn || 158,1 ms || 13,82 (K/β<sup>+</sup>), 5,72 (Kp) , 6,13 (Kα) || 4+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,28, Kα<6·10<sup>−4</sup> |- |<sup>49</sup>Mn || 382 ms || 7,715 || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>50</sup>Mn || 283,88 ms || 7,633 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>50m1</sup>Mn || 1,75 min || 7,862 || 5+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>51</sup>Mn || 46,2 min || 3,208 || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>52</sup>Mn || 5,591 d || 4,712 || 6+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>52m1</sup>Mn || 21,1 min || 5,090 (K/β<sup>+</sup>), 0,378 (IT) || 2+ || K/β<sup>+</sup>=98,25, IT=1,75 |- |<sup>53</sup>Mn || 3,74·10<sup>6</sup> a || 0,597 || 7/2− || K=100 |- |<sup>54</sup>Mn || 312,3 d || 0,597 (K/β<sup>+</sup>), 0,697 (β<sup>−</sup>) || 3+ || K/β<sup>+</sup>=100, β<sup>−</sup><2,9·10<sup>−4</sup> |- |<sup>55</sup>Mn || stabil || || 5/2− || Andeel=100 |- |<sup>56</sup>Mn || 2,5785 h || 3,695 || 3+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>57</sup>Mn || 85,4 s || 2,691 || 5/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>58</sup>Mn || 3,0 s || 6,250 || 1+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>58m1</sup>Mn || 65,2 s || 6,322 (β<sup>−</sup>), 0,072 (IT) || (4)+ || β<sup>−</sup>≈80, IT≈20 |- |<sup>59</sup>Mn || 4,6 s || 5,19 || 3/2−,5/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>60</sup>Mn || 51 s || 8,63 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>60m1</sup>Mn || 1,77 s || 8,902 (β<sup>−</sup>), 0,272 (IT) || 3+ || β<sup>−</sup>=88,5, IT=11,5 |- |<sup>61</sup>Mn || 0,71 s || 7,35 || (5/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>62</sup>Mn || 0,88 s || 10,4 || (3+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>63</sup>Mn || 0,25 s || 8,8 || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>64</sup>Mn || 140 ms || || (3+) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=1,4 sys |- |<sup>65</sup>Mn || 110 ms || 10,4 || (5/2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=6,9 sys |- |<sup>66</sup>Mn || 90 ms || || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=11 sys |} ==26 [[Iersen]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>46</sup>Fe || 20 ms || 13,1 (K), 12,9 (Kp) || 0+ || K=100, Kp=? |- |<sup>47</sup>Fe || 27 ms || 15,6 (K/β<sup>+</sup>), 15,6 (Kp) || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>48</sup>Fe || 44 ms || 10,89 (K/β<sup>+</sup>), 9,16 (Kp) || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp>3,6 |- |<sup>49</sup>Fe || 70 ms || 13,03 (K/β<sup>+</sup>), 10,94 (Kp) || (7/2−) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp>62 |- |<sup>50</sup>Fe || 150 ms || 8,15 (K/β<sup>+</sup>), 3,56 (Kp) || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, β<sup>+</sup>P≈0 |- |<sup>51</sup>Fe || 305 ms || 8,020 || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>52</sup>Fe || 8,275 h || 2,372 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>52m1</sup>Fe || 45,9 s || 9,192 || (12+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>53</sup>Fe || 8,51 min || 3,743 || 7/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>53m1</sup>Fe || 2,58 min || 3,040 || 19/2− || IT=100 |- |<sup>54</sup>Fe || stabil || || 0+ || Andeel=5,8 |- |<sup>55</sup>Fe || 2,73 a || 0,231 || 3/2− || K=100 |- |<sup>56</sup>Fe || stabil || || 0+ || Andeel=91,72 |- |<sup>57</sup>Fe || stabil || || 1/2− || Andeel=2,2 |- |<sup>58</sup>Fe || stabil || || 0+ || Andeel=0,28 |- |<sup>59</sup>Fe || 44,503 d || 1,565 || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>60</sup>Fe || 1,5·10<sup>6</sup> a || 0,237 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>61</sup>Fe || 5,98 min || 3,978 || 3/2−,5/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>62</sup>Fe || 68 s || 2,53 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>63</sup>Fe || 6,1 s || 6,32 || (5/2)- || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>64</sup>Fe || 2,0 s || 4,7 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>65</sup>Fe || 0,4 s || 7,9 || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>66</sup>Fe || 440 ms || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>67</sup>Fe || 470 ms || 8,7 || (1/2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=1,1 sys |- |<sup>68</sup>Fe || 0,10 s || 7,6 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>69</sup>Fe || 170 ms || || (1/2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=6,9 sys |} ==27 [[Cobalt]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>50</sup>Co || 44 ms || 17,28 (K/β<sup>+</sup>), 13,13 (Kp) || (6+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp>42 |- |<sup>51</sup>Co || || || (7/2−) || |- |<sup>52</sup>Co || 18 ms || 14,41 (K/β<sup>+</sup>), 6,63 (Kp) || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>53</sup>Co || 240 ms || 8,302 || (7/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>53m1</sup>Co || 247 ms || 11,492 (K/β<sup>+</sup>), 1,592 (p) || (19/2−) || K/β<sup>+</sup>≈98,5, p≈1,5 |- |<sup>54</sup>Co || 193,23 ms || 8,243 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>54m1</sup>Co || 1,48 min || 8,442 || (7)+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>55</sup>Co || 17,53 h || 3,451 || 7/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>56</sup>Co || 77,27 d || 4,566 || 4+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>57</sup>Co || 271,79 d || 0,836 || 7/2− || K=100 |- |<sup>58</sup>Co || 70,86 d || 2,307 || 2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>58m1</sup>Co || 9,04 h || 0,025 || 5+ || IT=100 |- |<sup>59</sup>Co || stabil || || 7/2− || Andeel=100 |- |<sup>60</sup>Co || 5,2714 a || 2,824 || 5+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>60m1</sup>Co || 10,467 min || 0,059 (IT), 2,883 (β<sup>−</sup>) || 2+ || IT=99,76, β<sup>−</sup>=0,24 |- |<sup>61</sup>Co || 1,650 h || 1,322 || 7/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>62</sup>Co || 1,50 min || 5,315 || 2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>62m1</sup>Co || 13,91 min || 5,337 (β<sup>−</sup>), 0,022 (IT) || 5+ || β<sup>−</sup>≈100, IT<1 |- |<sup>63</sup>Co || 27,4 s || 3,672 || (7/2)- || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>64</sup>Co || 0,30 s || 7,307 || 1+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>65</sup>Co || 1,20 s || 5,958 || (7/2)- || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>66</sup>Co || 0,233 s || 10,0 || (3+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>67</sup>Co || 0,42 s || 8,4 || (7/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>68</sup>Co || 0,18 s || 11,7 || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>69</sup>Co || 0,27 s || 9,3 || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>70</sup>Co || 150 ms || 12,7 || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=2,5 sys |- |<sup>71</sup>Co || 210 ms || 10,9 || (7/2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=2,6 sys |- |<sup>72</sup>Co || 90 ms || || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=4,8 sys |- |<sup>73</sup>Co || || || (7/2−) || β<sup>−</sup>=? |- |<sup>74</sup>Co || || || || β<sup>−</sup>=? |- |<sup>75</sup>Co || || || (7/2−) || β<sup>−</sup>=? |} ==28 [[Nikkel]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>52</sup>Ni || 38 ms || 11,26 (K/β<sup>+</sup>), 10,27 (Kp) || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=17 |- |<sup>53</sup>Ni || 45 ms || 13,26 (K/β<sup>+</sup>) || (7/2−) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp≈45 |- |<sup>54</sup>Ni || 140 ms || 8,80|| 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>55</sup>Ni || 212,1 ms || 8,694 || 7/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>56</sup>Ni || 6,077 d || 2,136 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>57</sup>Ni || 35,60 h || 3,264 || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>58</sup>Ni || stabil || || 0+ || Andeel=68,077 |- |<sup>59</sup>Ni || 7,6·10<sup>4</sup> a || 1,072 || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>60</sup>Ni || stabil || || 0+ || Andeel=26,223 |- |<sup>61</sup>Ni || stabil || || 3/2− || Andeel=1,140 |- |<sup>62</sup>Ni || stabil || || 0+ || Andeel=3,634 |- |<sup>63</sup>Ni || 100,1 a || 0,067 || 1/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>64</sup>Ni || stabil || || 0+ || Andeel=0,926 |- |<sup>65</sup>Ni || 2,5172 h || 2,137 || 5/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>66</sup>Ni || 54,6 h || 0,225 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>67</sup>Ni || 21 s || 3,558 || (1/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>68</sup>Ni || 19 s || 2,060 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>68m1</sup>Ni || 0,86 ms || 2,847 || || IT=100 |- |<sup>69</sup>Ni || 11,4 s || 5,36 || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>70</sup>Ni || || 3,5 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>71</sup>Ni || 1,86 s || 6,9 || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>72</sup>Ni || 2,1 s || 5,2 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>73</sup>Ni || 0,70 s || 8,8 || (7/2+) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,3 sys |- |<sup>74</sup>Ni || 0,54 s || 7,1 || 0+ || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=4,5 sys |- |<sup>75</sup>Ni || 0,6 s || || (7/2+) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=8,4 sys |- |<sup>76</sup>Ni || 0,24 s || || 0+ || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=? |} ==29 [[Kooper]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>55</sup>Cu || || 13,7 || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>56</sup>Cu || || 15,3 (K/β<sup>+</sup>), 8,13 (Kp) || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>57</sup>Cu || 199,4 ms || 8,77 || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>58</sup>Cu || 3,204 s || 8,563 || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>59</sup>Cu || 81,5 s || 4,800 || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>60</sup>Cu || 23,7 min || 6,127 || 2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>61</sup>Cu || 3,333 h || 2,237 || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>62</sup>Cu || 9,74 min || 3,948 || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>63</sup>Cu || stabil || || 3/2− || Andeel=69,17 |- |<sup>64</sup>Cu || 12,700 h || 1,675 (K/β<sup>+</sup>), 0,579 (β<sup>−</sup>) || 1+ || K/β<sup>+</sup>=61,0, β<sup>−</sup>=39,0 |- |<sup>65</sup>Cu || stabil || || 3/2− || Andeel=30,83 |- |<sup>66</sup>Cu || 5,120 min || 2,642 || 1+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>67</sup>Cu || 61,83 h || 0,577 || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>68</sup>Cu || 31,1 s || 4,460 || 1+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>68m1</sup>Cu || 3,75 min || 0,722 (IT), 5,182 (β<sup>−</sup>) || (6−) || IT=84, β<sup>−</sup>=16 |- |<sup>69</sup>Cu || 2,85 min || 2,675 || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>70</sup>Cu || 4,5 s || 6,599 || (1+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>70m1</sup>Cu || 47 s || 6,739 || (4)- || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>71</sup>Cu || 19,5 s || 4,56 || (3/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>72</sup>Cu || 6,6 s || 8,22 || (1+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>73</sup>Cu || 3,9 s || 6,3 || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>74</sup>Cu || 1,594 s || 9,9 || (1+,3+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>75</sup>Cu || 1,224 s || 7,9 (β<sup>−</sup>), 3,1 (β<sup>−</sup>n) || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=3,5 |- |<sup>76</sup>Cu || 0,641 s || 11,3 (β<sup>−</sup>), 3,7 (β<sup>−</sup>n) || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=3 |- |<sup>76m1</sup>Cu || 1,27 s || || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>77</sup>Cu || 469 ms || 10,1 || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=? |- |<sup>78</sup>Cu || 342 ms || 12,4 || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>79</sup>Cu || 188 ms || 10,7 (β<sup>−</sup>), 6,4 (β<sup>−</sup>n) || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=55 |} ==30 [[Zink]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>57</sup>Zn || 40 ms || 14,62 (β<sup>+</sup>), 13,93 (Kp) || (7/2−) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp>65 |- |<sup>58</sup>Zn || 65 ms || 9,37 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>59</sup>Zn || 182,0 ms || 9,09 (β<sup>+</sup>), 5,68 (Kp) || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,10 |- |<sup>60</sup>Zn || 2,38 min || 4,158 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>61</sup>Zn || 89,1 s || 5,637 || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>62</sup>Zn || 9,186 h || 1,627 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>63</sup>Zn || 38,47 min || 3,367 || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>64</sup>Zn || stabil || || 0+ || Andeel=48,6 |- |<sup>65</sup>Zn || 244,26 d || 1,352 || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>66</sup>Zn || stabil || || 0+ || Andeel=27,9 |- |<sup>67</sup>Zn || stabil || || 5/2− || Andeel=4,1 |- |<sup>68</sup>Zn || stabil || || 0+ || Andeel=18,8 |- |<sup>69</sup>Zn || 56,4 min || 0,906 || 1/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>69m1</sup>Zn || 13,76 h || 0,439 (IT), 1,345 (β<sup>−</sup>) || 9/2+ || IT=99,967, β<sup>−</sup>=0,033 |- |<sup>70</sup>Zn || 5·10<sup>14</sup> a || || 0+ || Andeel=0,6 |- |<sup>71</sup>Zn || 2,45 min || 2,813 || 1/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>71m1</sup>Zn || 3,96 h || 2,971 (β<sup>−</sup>), 0,158 (IT) || 9/2+ || β<sup>−</sup>≈100, IT<0,05 |- |<sup>72</sup>Zn || 46,5 h || 0,458 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>73</sup>Zn || 23,5 s || 4,290 || (1/2)- || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>73m1</sup>Zn || 5,8 s || 4,486 (β<sup>−</sup>), 0,196 (IT) || (7/2+) || β<sup>−</sup>=?, IT=? |- |<sup>74</sup>Zn || 95,6 s || 2,34 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>75</sup>Zn || 10,2 s || 6,00 || (7/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>76</sup>Zn || 5,7 s || 4,16 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>77</sup>Zn || 2,08 s || 7,27 || (7/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>77m1</sup>Zn || 1,05 s || 0,772 (IT), 8,042 (β<sup>−</sup>)|| (1/2−) || IT>50, β<sup>−</sup><50 |- |<sup>78</sup>Zn || 1,47 s || 6,44 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>79</sup>Zn || 995 ms || 9,09 (β<sup>−</sup>), 2,20 (β<sup>−</sup>n) || (9/2+) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=1,3 |- |<sup>80</sup>Zn || 0,545 s || 7,29 (β<sup>−</sup>), 2,64 (β<sup>−</sup>n) || 0+ || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=1,0 |- |<sup>81</sup>Zn || 0,29 s || 11,9 (β<sup>−</sup>), 4,9 (β<sup>−</sup>n) || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=7,5 |} ==31 [[Gallium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>61</sup>Ga || 0,15 s || 9,0 || (3/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>62</sup>Ga || 116,12 ms|| 9,17 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>63</sup>Ga || 32,4 s || 5,52 || 3/2−, 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>64</sup>Ga || 2,627 min || 7,165 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>65</sup>Ga || 15,2 min || 3,255 || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>66</sup>Ga || 9,49 h || 5,175 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>67</sup>Ga || 3,2612 d || 1,000 || 3/2− || K=100 |- |<sup>68</sup>Ga || 67,629 min || 2,921 || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>69</sup>Ga || stabil || ||3/2− || Andeel=60,108 |- |<sup>70</sup>Ga || 21,14 min || 1,656 (β<sup>−</sup>), 0,655 (K) || 1+ || β<sup>−</sup>=99,59, K=0,41 |- |<sup>71</sup>Ga || stabil || ||3/2− || Andeel=39,892 |- |<sup>72</sup>Ga || 14,10 h || 4,001 || 3− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>72m1</sup>Ga || 39,68 ms|| 0,120 || (0+) || IT=100 |- |<sup>73</sup>Ga || 4,86 h || 1,593 || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>74</sup>Ga || 8,12 min || 5,37 || (3−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>74m1</sup>Ga || 9,5 s || 0,06 (IT), 5,43 (β<sup>−</sup>) || (0) || IT>50, β<sup>−</sup><50 |- |<sup>75</sup>Ga || 126 s || 3,392 || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>76</sup>Ga || 32,6 s || 7,01 || (2+, 3+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>77</sup>Ga || 13,2 s || 5,34 || (3/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>78</sup>Ga || 5,09 s || 8,2 || (3+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>79</sup>Ga || 2,847 s || 7,0 (β<sup>−</sup>), 1,3 (β<sup>−</sup>n)|| (3/2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,089 |- |<sup>80</sup>Ga || 1,697 s || 10,38 (β<sup>−</sup>), 2,35 (β<sup>−</sup>n) || (3) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,89 |- |<sup>81</sup>Ga || 1,217 s || 8,32 (β<sup>−</sup>), 3,39 (β<sup>−</sup>n) || (5/2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=11,9 |- |<sup>82</sup>Ga || 0,599 s || 12,7 (β<sup>−</sup>), 5,3 (β<sup>−</sup>n) || (1,2,3) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=22,3 |- |<sup>83</sup>Ga || 0,31 s || 11,5 (β<sup>−</sup>), 8,0 (β<sup>−</sup>n) || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=40 |- |<sup>84</sup>Ga || 85 ms|| 14,0 (β<sup>−</sup>), 8,5 (β<sup>−</sup>n) || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=70 |} ==32 [[Germanium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>61</sup>Ge || 40 ms|| 13,6 (K/β<sup>+</sup>), 13,2 (Kp) || (3/2−) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp≈80 |- |<sup>62</sup>Ge || 0,11 s || 9,75 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>63</sup>Ge || 95 ms|| 9,78 || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>64</sup>Ge || 63,7 s || 4,41 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>65</sup>Ge || 30,9 s || 6,24 || (3/2) ||- K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,011 |- |<sup>66</sup>Ge || 2,26 h || 2,10 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>67</sup>Ge || 18,9 min || 4,223 || 1/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>68</sup>Ge || 270,8 d || 0,106 || 0+ || K=100 |- |<sup>69</sup>Ge || 39,05 h || 2,227 || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>69m1</sup>Ge || 5,1 µs || 0,087 || 1/2− || IT=100 |- |<sup>69m2</sup>Ge || 2,81 µs || 0,398 || 9/2+ || IT=100 |- |<sup>70</sup>Ge || stabil || || 0+ || Andeel=21,23 |- |<sup>71</sup>Ge || 11,43 d || 0,229 || 1/2− || K=100 |- |<sup>71m1</sup>Ge || 20,40 ms|| 0,198 || 9/2+ || IT=100 |- |<sup>72</sup>Ge || stabil || || 0+ || Andeel=27,66 |- |<sup>73</sup>Ge || stabil || ||9/2+ || Andeel=7,73 |- |<sup>73m1</sup>Ge || 0,499 s || 0,067 || 1/2− || IT=100 |- |<sup>74</sup>Ge || stabil || || 0+ || Andeel=35,94 |- |<sup>75</sup>Ge || 82,78 min || 1,176 || 1/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>75m1</sup>Ge || 47,7 s || 0,140 (IT), 1,316 (β<sup>−</sup>) || 7/2+ || IT=99,970, β<sup>−</sup>=0,030 |- |<sup>76</sup>Ge || stabil || || 0+ || Andeel=7,44 |- |<sup>77</sup>Ge || 11,30 h || 2,702 || 7/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>77m1</sup>Ge || 52,9 s || 2,862 (β<sup>−</sup>), 0,160 (IT) || 1/2− || β<sup>−</sup>=81, IT=19 |- |<sup>78</sup>Ge || 88,0 min || 0,954 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>79</sup>Ge || 18,98 s || 4,150 || (1/2) ||- β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>79m1</sup>Ge || 39,0 s || 4,336 (β<sup>−</sup>), 0,186 (IT) || (7/2+) || β<sup>−</sup>=96, IT=4 |- |<sup>80</sup>Ge || 29,5 s || 2,67 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>81</sup>Ge || 7,6 s || 6,23 || (9/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>81m1</sup>Ge || 7,6 s || 6,909 || (1/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>82</sup>Ge || 4,60 s || 4,7 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>83</sup>Ge || 1,85 s || 8,9 || (5/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>84</sup>Ge || 947 ms || 7,7 (β<sup>−</sup>), 3,4 (β<sup>−</sup>n) || 0+ || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=10,8 |- |<sup>85</sup>Ge || 535 ms || 10,1 (β<sup>−</sup>), 4,6 (β<sup>−</sup>n) || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=14 |} ==33 [[Arsen]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>65</sup>As || 0,19 s || 9,4 || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>66</sup>As || 95,77 ms|| 9,8 || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>67</sup>As || 42,5 s || 6,01 || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>68</sup>As || 151,6 s || 8,10 || 3+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>69</sup>As || 15,2 min || 4,01 || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>70</sup>As || 52,6 min || 6,22 || 4(+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>71</sup>As || 65,28 h || 2,013 || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>72</sup>As || 26,0 h || 4,356 || 2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>73</sup>As || 80,30 d || 0,341 || 3/2− || K=100 |- |<sup>74</sup>As || 17,77 d || 2,562 (K/β<sup>+</sup>), 1,353 (β<sup>−</sup>) || 2− || K/β<sup>+</sup>=66, β<sup>−</sup>=34 |- |<sup>75</sup>As || stabil || ||3/2− || Andeel=100 |- |<sup>75m1</sup>As || 16,79 ms|| 0,303 || 9/2+ || IT=100 |- |<sup>76</sup>As || 1,0778 d || 2,962 || 2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>77</sup>As || 38,83 h || 0,683 || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>77m1</sup>As || 114 µs|| 0,475 || 9/2+ || IT=100 |- |<sup>78</sup>As || 90,7 min || 4,21 || 2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>79</sup>As || 9,01 min || 2,281 || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>80</sup>As || 15,2 s || 5,641 || 1+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>81</sup>As || 33,3 s || 3,856 || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>82</sup>As || 19,1 s || 7,27 || (1+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>82m1</sup>As || 13,6 s || 7,27 || (5−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>83</sup>As || 13,4 s || 5,46 || (5/2−,3/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>84</sup>As || 4,5 s || 9,9 (β<sup>−</sup>), 1,2 (β<sup>−</sup>n) || (3−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,28 |- |<sup>85</sup>As || 2,021 s || 8,9 (β<sup>−</sup>), 4,4 (β<sup>−</sup>n) || (3/2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=59,4 |- |<sup>86</sup>As || 0,945 s || 11,1 (β<sup>−</sup>), 5,0 (β<sup>−</sup>n) || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=33 |- |<sup>87</sup>As || 0,48 s || 10,3 (β<sup>−</sup>), 6,2 (β<sup>−</sup>n) || (3/2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=15,4 |} ==34 [[Selen]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>65</sup>Se || <50 ms|| 14,1 || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>66</sup>Se || || || 0+ || |- |<sup>67</sup>Se || 60 ms|| 10,15 (K/β<sup>+</sup>), 7,84 (Kp) || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,5 |- |<sup>68</sup>Se || 35,5 s || 4,7 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>69</sup>Se || 27,4 s || 6,78 (K/β<sup>+</sup>), 3,39 (Kp) || (3/2−) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,045 |- |<sup>70</sup>Se || 41,1 min || 2,4 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>71</sup>Se || 4,74 min || 4,8 || 3/2−,5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>72</sup>Se || 8,40 d || 0,335 || 0+ || K=100 |- |<sup>73</sup>Se || 7,15 h || 2,740 || 9/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>73m1</sup>Se || 39,8 min || 2,766 (K/β<sup>+</sup>), 0,026 (IT) || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=27,4, IT=72,6 |- |<sup>74</sup>Se || stabil || || 0+ || Andeel=0,89 |- |<sup>75</sup>Se || 119,779 d || 0,864 || 5/2+ || K=100 |- |<sup>76</sup>Se || stabil || || 0+ || Andeel=9,36 |- |<sup>77</sup>Se || stabil || ||1/2− || Andeel=7,63 |- |<sup>77m1</sup>Se || 17,36 s || 0,162 || 7/2+ || IT=100 |- |<sup>78</sup>Se || stabil || || 0+ || Andeel=23,78 |- |<sup>79</sup>Se || 1,13·10<sup>6</sup> a || 0,151 || 7/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>79m1</sup>Se || 3,92 min || 0,096 (IT), 0,247 (β<sup>−</sup>) || 1/2− || IT=99,944, β<sup>−</sup>=0,056 |- |<sup>80</sup>Se || stabil || || 0+ || Andeel=49,61 |- |<sup>81</sup>Se || 18,45 min || 1,585 || 1/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>81m1</sup>Se || 57,28 min || 0,103 (IT), 1,688 (β<sup>−</sup>) || 7/2+ || IT=99,948, β<sup>−</sup>=0,052 |- |<sup>82</sup>Se || 1,08·10<sup>20</sup> a || 2,995 || 0+ || Andeel=8,73, ββ=100 |- |<sup>83</sup>Se || 22,3 min || 3,668 || 9/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>83m1</sup>Se || 70,1 s || 3,896 || 1/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>84</sup>Se || 3,10 min || 1,830 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>85</sup>Se || 31,7 s || 6,182 || (5/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>86</sup>Se || 15,3 s || 5,099 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>87</sup>Se || 5,29 s || 7,280 (β<sup>−</sup>), 0,990 (β<sup>−</sup>n) || (5/2+) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,36 |- |<sup>88</sup>Se || 1,53 s || 6,85 (β<sup>−</sup>), 1,91 (β<sup>−</sup>n) || 0+ || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,99 |- |<sup>89</sup>Se || 0,41 s || 9,0 (β<sup>−</sup>), 3,1 (β<sup>−</sup>n) || (5/2+) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=7,8 |- |<sup>90</sup>Se || || || 0+ || |- |<sup>91</sup>Se || 0,27 s || 10,7 (β<sup>−</sup>), 5,7 (β<sup>−</sup>n) || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=21 |} ==35 [[Brom]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>70</sup>Br || 79,1 ms|| 10,4 || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>70m1</sup>Br || 2,2 s || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>71</sup>Br || 21,4 s || 6,5 || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>72</sup>Br || 78,6 s || 8,7 || 3+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>72m1</sup>Br || 10,6 s || 0,101 (IT), 8,801 (K/ β<sup>+</sup>) || 1− || IT≈100, K/β<sup>+</sup>=? |- |<sup>73</sup>Br || 3,4 min || 4,660 || 1/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>74</sup>Br || 25,4 min || 6,907 || (0−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>74m1</sup>Br || 46 min || 9,921 || 4(+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>75</sup>Br || 96,7 min || 3,030 || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>76</sup>Br || 16,2 h || 4,963 || 1− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>76m1</sup>Br || 1,31 s || 0,103 (IT), 5,066 (K/ β<sup>+</sup>) || (4+) ||IT>99,4, K/β<sup>+</sup><0,6 |- |<sup>77</sup>Br || 57,036 h || 1,365 || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>77m1</sup>Br || 4,28 min || 0,106 || 9/2+ || IT=100 |- |<sup>78</sup>Br || 6,46 min || 3,574 (K/β<sup>+</sup>), 0,706 (β<sup>−</sup>) || 1+ || K/β<sup>+</sup>≈100, β<sup>−</sup><0,01 |- |<sup>78m1</sup>Br || 119,2 µs || || (4+) || |- |<sup>79</sup>Br || stabil || || 3/2− || Andeel=50,69 |- |<sup>79m1</sup>Br || 4,86 s || 0,208 || 9/2+ || IT=100 |- |<sup>80</sup>Br || 17,68 min || 2,004 (β<sup>−</sup>), 1,871 (K/β<sup>+</sup>) || 1+ || β<sup>−</sup>=91,7, K/β<sup>+</sup>=8,3 |- |<sup>80m1</sup>Br || 4,4205 h || 0,086 || 5− || IT=100 |- |<sup>81</sup>Br || stabil || ||3/2− || Andeel=49,31 |- |<sup>82</sup>Br || 35,30 h || 3,093 || 5− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>82m1</sup>Br || 6,13 min || 0,046 (IT), 3,139 (β<sup>−</sup>) || 2− || IT=97,6, β<sup>−</sup>=2,4 |- |<sup>83</sup>Br || 2,40 h || 0,972 || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>84</sup>Br || 31,80 min || 4,650 || 2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>84m1</sup>Br || 6,0 min || 4,970 || 6− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>85</sup>Br || 2,90 min || 2,870 || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>86</sup>Br || 55,1 s || 7,626 || (2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>87</sup>Br || 55,60 s || 6,853 (β<sup>−</sup>), 1,337 (β<sup>−</sup>n)|| 3/2− || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=2,52 |- |<sup>88</sup>Br || 16,34 s || 8,96 (β<sup>−</sup>), 1,91 (β<sup>−</sup>n) || (1,2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=6,58 |- |<sup>89</sup>Br || 4,348 s || 8,16 (β<sup>−</sup>), 3,05 (β<sup>−</sup>)n || (3/2−,5/2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=13,8 |- |<sup>90</sup>Br || 1,91 s || 10,35 (β<sup>−</sup>), 4,04 (β<sup>−</sup>n) || || β<sup>−</sup>n=25,2, β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>91</sup>Br || 0,541 s || 9,80 (β<sup>−</sup>), 5,34 (β<sup>−</sup>n) || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=18,3 |- |<sup>92</sup>Br || 0,343 s || 12,20 (β<sup>−</sup>), 6,66 (β<sup>−</sup>n) || (2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=33 |- |<sup>93</sup>Br || 102 ms|| 11,0 (β<sup>−</sup>), 7,7 (β<sup>−</sup>n) || (5/2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=10 +5−3 |- |<sup>94</sup>Br || 70 ms|| || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=30 |} ==36 [[Krypton]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! Spinparität !! Ferfaalsoard(e) af Andeel in % |- |<sup>71</sup>Kr || 64 ms || 10,5 (K/β<sup>+</sup>), 8,6 (Kp) || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=5,2 |- |<sup>72</sup>Kr || 17,2 s || 5,04 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>73</sup>Kr || 27,0 s || 6,67 (K/β<sup>+</sup>), 3,72 (Kp) || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,68 |- |<sup>74</sup>Kr || 11,50 min || 3,14 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>75</sup>Kr || 4,3 min || 4,899 || (5/2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>76</sup>Kr || 14,8 h || 1,311 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>77</sup>Kr || 74,4 min || 3,063 || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>78</sup>Kr || 2,0·10<sup>21</sup> a || 2,868 || 0+ || Andeel=0,35, KEC |- |<sup>79</sup>Kr || 35,04 h || 1,626 || 1/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>79m1</sup>Kr || 50 s || 0,130 || 7/2+ || IT=100 |- |<sup>80</sup>Kr || stabil || || 0+ || Andeel=2,25 |- |<sup>81</sup>Kr || 2,29·10<sup>5</sup> a || 0,281 || 7/2+ || K=100 |- |<sup>81m1</sup>Kr || 13,10 s || 0,191 (IT), 0,472 (K) || 1/2− || IT=99,9975, K=2,5·10<sup>−3</sup> |- |<sup>82</sup>Kr || stabil || || 0+ || Andeel=11,6 |- |<sup>83</sup>Kr || stabil || ||9/2+ || Andeel=11,5 |- |<sup>83m1</sup>Kr || 1,83 h || 0,042 || 1/2− || IT=100 |- |<sup>84</sup>Kr || stabil || || 0+ || Andeel=57,0 |- |<sup>85</sup>Kr || 10,756 a || 0,687 || 9/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>85m1</sup>Kr || 4,480 h || 0,305 (IT), 0,992 (β<sup>−</sup>) || 1/2− || IT=21,4, β<sup>−</sup>=78,6 |- |<sup>86</sup>Kr || stabil || || 0+ || Andeel=17,3 |- |<sup>87</sup>Kr || 76,3 min || 3,887 || 5/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>88</sup>Kr || 2,84 h || 2,914 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>89</sup>Kr || 3,15 min || 4,990 || (3/2+,5/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>90</sup>Kr || 32,32 s || 4,392 || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>91</sup>Kr || 8,57 s || 6,440 || (5/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>92</sup>Kr || 1,840 s || 5,987 (β<sup>−</sup>), 0,889 (β<sup>−</sup>n) || 0+ || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,033 |- |<sup>93</sup>Kr || 1,286 s || 8,60 (β<sup>−</sup>), 2,68 (β<sup>−</sup>n) || (1/2+) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=1,95 |- |<sup>94</sup>Kr || 0,20 s || 7,3 (β<sup>−</sup>), 3,4 (β<sup>−</sup>n) || 0+ || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=5,7 |- |<sup>95</sup>Kr || 0,78 s || 9,8 || 1/2 || β<sup>−</sup>=100 |} [[Kategorie:Lieste (Chemie)|Isotope/4. Periode]] sflx7dpkywsy45778vp2pt6tlg67o18 0 1049 103394 43130 2013-03-08T00:30:38Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q20600]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dissen Artikkel is ne '''Lieste fon do [[Isotop]]e''' fon aal do bekoande chemiske [[Element]]e fon ju '''füüfte [[Perioden fon dät Periodensystem|Periode]]'''. Ne Uursicht uur aal wiedere Isotope as uk ne Legende is in dän Haudartikkel ''[[Lieste fon do Isotope]]'' tou fienden. ==37 [[Rubidium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>74</sup>Rb || 64,9 ms || 10,4 || (0+)|| K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>75</sup>Rb || 19,0 s || 7,02 || (3/2-,5/2-) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>76</sup>Rb || 36,5 s || 8,50 || 1(-) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>77</sup>Rb || 3,77 min || 5,346 || 3/2- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>78</sup>Rb || 17,66 min || 7,224 || 0(+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>78m1</sup>Rb || 5,74 min || 7,327 (K/β<sup>+</sup>), 0,103 (IT) || 4(-) || K/β<sup>+</sup>=90, IT=10 |- |<sup>79</sup>Rb || 22,9 min || 3,649 || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>80</sup>Rb || 34 s || 5,723 || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>81</sup>Rb || 4,576 h || 2,237 || 3/2- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>81m1</sup>Rb || 30,5 min || 0,086 (IT), 2,237 (K/β<sup>+</sup>) || 9/2+ || IT=97,6, K/β<sup>+</sup>=2,4 |- |<sup>82</sup>Rb || 1,273 min || 0,910 || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>82m1</sup>Rb || 6,472 h || 4,469 (K/β<sup>+</sup>), 0,069 (IT) || 5- || K/β<sup>+</sup>=100, IT<0,33 |- |<sup>83</sup>Rb || 86,2 d || 0,910 || 5/2- || K=100 |- |<sup>83m1</sup>Rb || 7,8 ms || || 9/2+ || IT=?, K/β<sup>+</sup>=? |- |<sup>84</sup>Rb || 32,77 d || 2,681 (K/β<sup>+</sup>), 0,894 (β<sup>-</sup>) || 2- || K/β<sup>+</sup>=96,2, β<sup>-</sup>=3,8 |- |<sup>84m1</sup>Rb || 20,26 min || 0,464 || 6- || IT=100 |- |<sup>85</sup>Rb || stabil || || 5/2- || Häufigkeit=72,165 |- |<sup>86</sup>Rb || 18,631 d || 1,774 (β<sup>-</sup>), 0,519 (K/β<sup>+</sup>) || 2- || β<sup>-</sup>=99,9948, K/β<sup>+</sup>=0,0052 |- |<sup>86m1</sup>Rb || 1,017 min || 0,556 || 6- || IT=100 |- |<sup>87</sup>Rb || 4,75·10<sup>10</sup> a || 0,283 || 3/2- || Häufigkeit=27,835, β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>88</sup>Rb || 17,78 min || 5,316 || 2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>89</sup>Rb || 15,15 min || 4,501 || 3/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>90</sup>Rb || 158 s || 6,590 || 0- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>90m1</sup>Rb || 258 s || 6,697 (β<sup>-</sup>) 0,107 (IT) || 3- || β<sup>-</sup>=97,4, IT=2,6 |- |<sup>91</sup>Rb || 58,4 s || 5,861 || 3/2(-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>92</sup>Rb || 4,492 s || 8,105 (β<sup>-</sup>), 0,763 (β<sup>-</sup>n) || 0- || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,0107 |- |<sup>93</sup>Rb || 5,84 s || 7,462 (β<sup>-</sup>), 2,178 (β<sup>-</sup>n) || 5/2- || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=1,39 |- |<sup>94</sup>Rb || 2,702 s || 10,307 (β<sup>-</sup>), 3,560 (β<sup>-</sup>n) || 3(-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=10,4 |- |<sup>95</sup>Rb || 377,5 ms || 9,279 (β<sup>-</sup>), 4,932 (β<sup>-</sup>n) || 5/2- || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=8,73 |- |<sup>96</sup>Rb || 0,199 s || 11,756 (β<sup>-</sup>), 5,861 (β<sup>-</sup>n) || 2+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=13,8 |- |<sup>97</sup>Rb || 169,9 ms || 10,42 (β<sup>-</sup>), 6,54 (β<sup>-</sup>n) || 3/2(+) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=25,1 |- |<sup>98</sup>Rb || 114 ms || 12,344 (β<sup>-</sup>), 6,46 (β<sup>-</sup>n), 2,57 (β<sup>-</sup>2n) || (1,0) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=13,6 , β<sup>-</sup>2n=0,051 |- |<sup>98m1</sup>Rb || 96 ms || 12,614 (β<sup>-</sup>), 6,73 (β<sup>-</sup>n) || (4,5) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>99</sup>Rb || 50,3 ms || 11,25 (β<sup>-</sup>), 7,61 (β<sup>-</sup>n) || (5/2+) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=20,7 |- |<sup>100</sup>Rb || 51 ms || 13,50 (β<sup>-</sup>), 7,40 (β<sup>-</sup>n), ? (β<sup>-</sup>2n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=6 , β<sup>-</sup>2n=0,16 |- |<sup>101</sup>Rb || 32 ms || 11,81 (β<sup>-</sup>), 8,55 (β<sup>-</sup>n) || (3/2+) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=28 |- |<sup>102</sup>Rb || 37 ms || || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=18 |} ==38 [[Strontium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>75</sup>Sr || 71 ms || 10,6 (K/β<sup>+</sup>), 8,3 (Kp) || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=6,5 |- |<sup>76</sup>Sr || 8,9 s || 6,1 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>77</sup>Sr || 9,0 s || 6,85 (K/β<sup>+</sup>), 3,71 (Kp) || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp<0,25 |- |<sup>78</sup>Sr || 2,5 min || 3,762 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>79</sup>Sr || 2,25 min || 5,318 || 3/2(-) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>80</sup>Sr || 106,3 min || 1,868 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>81</sup>Sr || 22,3 min || 3,930 || 1/2- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>82</sup>Sr || 25,55 d || 0,180 || 0+ || K=100 |- |<sup>83</sup>Sr || 32,41 h || 2,276 || 7/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>83m1</sup>Sr || 4,95 s || 0,259 || 1/2- || IT=100 |- |<sup>84</sup>Sr || stabil || || 0+ || Häufigkeit=0,56 |- |<sup>85</sup>Sr || 64,84 d || 1,065|| 9/2+ || K=100 |- |<sup>85m1</sup>Sr || 67,63 min || 0,239 (IT), 1,304 (K/β<sup>+</sup>) || 1/2- || IT=86,6, K/β<sup>+</sup>=13,4 |- |<sup>86</sup>Sr || stabil || || 0+ || Häufigkeit=9,86 |- |<sup>86m1</sup>Sr || 0,45 µs || 2,956 || 8+ || IT=100 |- |<sup>87</sup>Sr || stabil || || 9/2+ || Häufigkeit=7,00 |- |<sup>87m1</sup>Sr || 2,803 h || 0,389 (IT), 0,106 (K/β<sup>+</sup>) || 1/2- || K=0,30, IT=99,70 |- |<sup>88</sup>Sr || stabil || || 0+ || Häufigkeit=82,58 |- |<sup>89</sup>Sr || 50,53 d || 1,495 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>90</sup>Sr || 28,79 a || 0,546 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>91</sup>Sr || 9,63 h || 2,699 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>92</sup>Sr || 2,71 h || 1,911 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>93</sup>Sr || 7,423 min || 4,137 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>94</sup>Sr || 75,3 s || 3,511 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>95</sup>Sr || 23,90 s || 6,080 || 1/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>96</sup>Sr || 1,07 s || 5,371 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>97</sup>Sr || 426 ms || 7,467 (β<sup>-</sup>), 1,488 (β<sup>-</sup>n) || 1/2+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,005 |- |<sup>98</sup>Sr || 0,653 s || 5,826 (β<sup>-</sup>), 1,580 (β<sup>-</sup>n) || 0+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,18 |- |<sup>99</sup>Sr || 0,269 s || 8,03 (β<sup>-</sup>), 2,19 (β<sup>-</sup>n) || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,100 |- |<sup>100</sup>Sr || 202 ms || 7,08 (β<sup>-</sup>), 1,91 (β<sup>-</sup>n) || 0+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,78 |- |<sup>101</sup>Sr || 118 ms || 8,82 (β<sup>-</sup>), 3,76 (β<sup>-</sup>n) || (5/2-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=2,37 |} ==39 [[Yttrium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>77</sup>Y || || 11,0 || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>79</sup>Y || 14,8 s || 7,1 (K/β<sup>+</sup>), 1,3 (Kp) || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>80</sup>Y || 35 s || 9,1 || (3,4,5) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>81</sup>Y || 70,4 s || 5,51 || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>82</sup>Y || 9,5 s || 7,82 || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>83</sup>Y || 7,08 min || 4,47 || (9/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>83m1</sup>Y || 2,85 min || 4,532 (K/β<sup>+</sup>), 0,062 (IT) || (3/2-) || K/β<sup>+</sup>=60, IT=40 |- |<sup>84</sup>Y || 4,6 s || 6,49 || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>84m1</sup>Y || 39,5 min || 6,49 || (5-) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>85</sup>Y || 2,68 h || 3,25 || (1/2) - || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>85m1</sup>Y || 4,86 h || 3,27 (K/β<sup>+</sup>), 0,02 (IT) || 9/2+ || K/β<sup>+</sup>=100, IT<2·10<sup>-3</sup> |- |<sup>86</sup>Y || 14,74 h || 5,24 || 4- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>86m1</sup>Y || 48 min || 0,218 (IT), 5,458 (K/β<sup>+</sup>) || (8+) || IT=99,31, K/β<sup>+</sup>=0,69 |- |<sup>87</sup>Y || 79,8 h || 1,862 || 1/2- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>87m1</sup>Y || 13,37 h || 0,381 (IT), 2,243 (K/β<sup>+</sup>) || 9/2+ || IT=98,43, K/β<sup>+</sup>=1,57 |- |<sup>88</sup>Y || 106,65 d || 3,623 || 4- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>88m1</sup>Y || 13,9 ms || || (8) + || IT=100 |- |<sup>89</sup>Y || stabil || || 1/2- || Häufigkeit=100 |- |<sup>89m1</sup>Y || 16,06 s || 0,909 || 9/2+ || IT=100 |- |<sup>90</sup>Y || 64,00 h || 2,282 || 2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>90m1</sup>Y || 3,19 h || 0,682 (IT), 2,964 (β<sup>-</sup>) || 7+ || IT=99,9982 , β<sup>-</sup>=0,0018 |- |<sup>91</sup>Y || 58,51 d || || 1/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>91m1</sup>Y || 49,71 min || || 9/2+ || IT=100, β<sup>-</sup><1,5 |- |<sup>92</sup>Y || 3,54 h || 3,639 || 2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>93</sup>Y || 10,18 h || 2,893 || 1/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>93m1</sup>Y || 0,82 s || 0,759 || 7/2+ || IT=100 |- |<sup>94</sup>Y || 18,7 min || 4,919 || 2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>95</sup>Y || 10,3 min || 4,420 || 1/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>96</sup>Y || 5,34 s || 7,087 || 0- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>96m1</sup>Y || 9,6 s || 7,087 || (8+) || β<sup>-</sup>≈100 |- |<sup>97</sup>Y || 3,75 s || 6,688 (β<sup>-</sup>), 1,108 (β<sup>-</sup>n) || (1/2-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,055 |- |<sup>97m1</sup>Y || 1,17 s || 7,356 (β<sup>-</sup>), 0,668 (IT), 1,776 (β<sup>-</sup>n) || 9/2+ || β<sup>-</sup>&gt;99,3, IT&lt;0,7, β<sup>-</sup>n&lt;0,08 |- |<sup>97m2</sup>Y || 142 ms || 3,523 (IT), 10,211 (β<sup>-</sup>) || 27/2- || IT&gt;80, β<sup>-</sup>&lt;20 |- |<sup>98</sup>Y || 0,584 s || 8,830 (β<sup>-</sup>), 2,443 (β<sup>-</sup>n) || 0- || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,33 |- |<sup>98m1</sup>Y || 2 s || 8,830 (β<sup>-</sup>), 0,0 (IT), 2,443 (β<sup>-</sup>n) || 4, 5 || β<sup>-</sup>=90, IT&lt;20, β<sup>-</sup>=3,4 |- |<sup>99</sup>Y || 1,470 s || 7,567 (β<sup>-</sup>), 2,990 (β<sup>-</sup>n) || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=1,9 |- |<sup>100</sup>Y || 0,735 s || 9,31 (β<sup>-</sup>), 2,40 (β<sup>-</sup>n) || 1-,2- || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,92 |- |<sup>100m1</sup>Y || 0,94 s || 9,31 (β<sup>-</sup>) || 3, 4, 5 || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>101</sup>Y || 0,45 s || 8,55 (β<sup>-</sup>), 3,62 (β<sup>-</sup>n) || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=1,94 |- |<sup>102</sup>Y || 0,36 s || 9,85 (β<sup>-</sup>) || low || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>102m1</sup>Y || 0,3 s || 9,85 (β<sup>-</sup>) || high || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>103</sup>Y || 0,23 s || 9,6 (β<sup>-</sup>), 4,9 (β<sup>-</sup>n) || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=8 |- |<sup>104</sup>Y || || 11,8 (β<sup>-</sup>) || || β<sup>-</sup>=100 |} ==40 [[Zirconium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>81</sup>Zr || 15 s || 7,2 (K/β<sup>+</sup>), 4,2 (Kp) || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>82</sup>Zr || 32 s || 4,0 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>83</sup>Zr || 44 s || 5,87 (K/β<sup>+</sup>), 2,26 (Kp) || (1/2-) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>84</sup>Zr || 25,9 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>85</sup>Zr || 7,86 min || 4,69 || 7/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>85m1</sup>Zr || 10,9 s || 4,982 (K/β<sup>+</sup>), 0,292 (IT) || (1/2-) || K/β<sup>+</sup>>8, IT<92 |- |<sup>86</sup>Zr || 16,5 h || 1,480 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>87</sup>Zr || 1,68 h || 3,665 || (9/2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>87m1</sup>Zr || 14,0 s || 0,336 || (1/2) - || IT=100 |- |<sup>88</sup>Zr || 83,4 d || 0,670 || 0+ || K=100 |- |<sup>89</sup>Zr || 78,41 h || 2,832 || 9/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>89m1</sup>Zr || 4,18 min || 3,420 (K/β<sup>+</sup>), 0,588 (IT) || 1/2- || K/β<sup>+</sup>=6,23, IT=93,77 |- |<sup>90</sup>Zr || stabil || || 0+ || Häufigkeit=51,45 |- |<sup>90m1</sup>Zr || 809,2 ms || 2,319 || 5- || IT=100 |- |<sup>91</sup>Zr || stabil || || 5/2+ || Häufigkeit=11,22 |- |<sup>92</sup>Zr || stabil || || 0+ || Häufigkeit=17,15 |- |<sup>93</sup>Zr || 1,53·10<sup>6</sup> a || 0,091 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>94</sup>Zr || stabil || || 0+ || Häufigkeit=17,38 |- |<sup>95</sup>Zr || 64,02 d || 1,125 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>96</sup>Zr || 3,8·10<sup>19</sup> a || 3,350 || 0+ || Häufigkeit=2,80, β<sup>-</sup> β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>97</sup>Zr || 16,91 h || 2,658 || 1/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>98</sup>Zr || 30,7 s || 2,261 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>99</sup>Zr || 2,1 s || 4,558 || (1/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>100</sup>Zr || 7,1 s || 3,34 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>101</sup>Zr || 2,3 s || 5,49 || (3/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>102</sup>Zr || 2,9 s || 4,61 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>103</sup>Zr || 1,3 s || 6,95 || (5/2-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>104</sup>Zr || 1,2 s || 5,9 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>105</sup>Zr || 0,6 s || 8,5 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |} ==41 [[Niobium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>83</sup>Nb || 4,1 s || 7,5 || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>84</sup>Nb || 12 s || 9,6 (K/β<sup>+</sup>), 3,2 (Kp) || 3+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>85</sup>Nb || 20,9 s || 6,0 || (9/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>86</sup>Nb || 88 s || 7,98 || (5+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>86m1</sup>Nb || 56 s || 7,98 || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>87</sup>Nb || 2,6 min || 5,17 || (9/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>87m1</sup>Nb || 3,7 min || 5,17 || (1/2-) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>88</sup>Nb || 14,5 min || 7,20 || (8+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>88m1</sup>Nb || 7,8 min || 7,20 || (4-) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>89</sup>Nb || 1,9 h || 4,29 || (9/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>89m1</sup>Nb || 1,18 h || 4,29 || (1/2) - || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>90</sup>Nb || 14,60 h || 6,111 || 8+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>90m1</sup>Nb || 18,81 s || 0,125 || 4- || IT=100 |- |<sup>90m2</sup>Nb || 6,19 ms || || 1+ || IT=100 |- |<sup>91</sup>Nb || 680 a || 1,253 || 9/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>91m1</sup>Nb || 60,86 d || 0,104 (IT), 1,357 (K/β<sup>+</sup>) || 1/2- || IT=93, K/β<sup>+</sup>=7 |- |<sup>92</sup>Nb || 3,47·10<sup>7</sup> a || 2,006 (K/β<sup>+</sup>), 0,356 (β<sup>-</sup>) || (7) + || K/β<sup>+</sup>=100, β<sup>-</sup><0,05 |- |<sup>92m1</sup>Nb || 10,15 d || 2,141 || (2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>93</sup>Nb || stabil || || 9/2+ || Häufigkeit=100 |- |<sup>93m1</sup>Nb || 16,13 a || 0,031 || 1/2- || IT=100 |- |<sup>94</sup>Nb || 2,03·10<sup>4</sup> a || 2,045 || (6) + || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>94m1</sup>Nb || 6,263 min || 0,041 (IT), 2,086 (β<sup>-</sup>) || 3+ || IT=99,50, β<sup>-</sup>=0,50 |- |<sup>95</sup>Nb || 34,975 d || 0,926 || 9/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>95m1</sup>Nb || 86,6 h || 0,236 (IT), 1,162 (β<sup>-</sup>) || 1/2- || IT=94,4, β<sup>-</sup>=5,6 |- |<sup>96</sup>Nb || 23,35 h || 3,187 || 6+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>97</sup>Nb || 72,1 min || 1,934 || 9/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>97m1</sup>Nb || 52,7 s || 0,743 || 1/2- || IT=100 |- |<sup>98</sup>Nb || 2,86 s || 4,586 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>98m1</sup>Nb || 51,3 min || 4,670 (β<sup>-</sup>), 0,084 (IT) || (5+) || β<sup>-</sup>=99,9, IT<0,2 |- |<sup>99</sup>Nb || 15,0 s || 3,639 || 9/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>99m1</sup>Nb || 2,6 min || 4,004 (β<sup>-</sup>), 0,365 (IT) || 1/2- || β<sup>-</sup>=96,2, IT<3,8 |- |<sup>100</sup>Nb || 1,5 s || 6,25 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>100m1</sup>Nb || 2,99 s || 6,75 || 4+, 5+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>101</sup>Nb || 7,1 s || 4,569 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>102</sup>Nb || 1,3 s || 7,21 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>102m1</sup>Nb || 4,3 s || 7,21 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>103</sup>Nb || 1,5 s || 5,53 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>104</sup>Nb || 4,8 s || 8,11 (β<sup>-</sup>), 0,55 (β<sup>-</sup>n) || 1+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,71 |- |<sup>104m1</sup>Nb || 0,92 s || 8,325 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>105</sup>Nb || 2,95 s || 6,49 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>106</sup>Nb || 1,02 s || 9,3 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>107</sup>Nb || 0,33 s || 7,9 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>108</sup>Nb || || || 2+ || |- |<sup>109</sup>Nb || 0,19 s || 9,1 (β<sup>-</sup>), 5,0 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=31 |- |<sup>110</sup>Nb || 0,17 s || 12,1 (β<sup>-</sup>), 5,8 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=40 |} ==42 [[Molybdän]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>84</sup>Mo || || 6,1 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>85</sup>Mo || || || || |- |<sup>86</sup>Mo || 19,6 s || 5,3 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>87</sup>Mo || 13,4 s || 6,49 (K/β<sup>+</sup>), 2,82 (β<sup>+</sup>p) || (7/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, β<sup>+</sup>p=? |- |<sup>88</sup>Mo || 8,0 min || 3,72 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>89</sup>Mo || 2,04 min || 5,58 || (9/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>89m1</sup>Mo || 190 ms || 0,387 || (1/2-) || IT=100 |- |<sup>90</sup>Mo || 5,56 h || 2,489 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>91</sup>Mo || 15,49 min || 4,434 || 9/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>91m1</sup>Mo || 65,0 s || 5,087 (K/β<sup>+</sup>), 0,653 (IT) || 1/2- || K/β<sup>+</sup>=49,9, IT=50,1 |- |<sup>92</sup>Mo || stabil || || 0+ || Häufigkeit=14,84 |- |<sup>93</sup>Mo || 4,0·10<sup>3</sup> a || 0,405 || 5/2+ || K=100 |- |<sup>93m1</sup>Mo || 6,85 h || 2,830 || 21/2+ || IT=99,88 , K/β<sup>+</sup>=0,12 |- |<sup>94</sup>Mo || stabil || || 0+ || Häufigkeit=9,25 |- |<sup>95</sup>Mo || stabil || || 5/2+ || Häufigkeit=15,92 |- |<sup>96</sup>Mo || stabil || || 0+ || Häufigkeit=16,68 |- |<sup>97</sup>Mo || stabil || || 5/2+ || Häufigkeit=9,55 |- |<sup>98</sup>Mo || stabil || || 0+ || Häufigkeit=24,13 |- |<sup>99</sup>Mo || 65,94 h || 1,357 || 1/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>100</sup>Mo || 1,00·10<sup>19</sup> a || 3,034 || 0+ || Häufigkeit=9,63, ββ=100 |- |<sup>101</sup>Mo || 14,61 min || 2,824 || 1/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>102</sup>Mo || 11,3 min || 1,01 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>103</sup>Mo || 67,5 s || 3,75 || (3/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>104</sup>Mo || 60 s || 2,16 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>105</sup>Mo || 35,6 s || 4,95 || (5/2-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>106</sup>Mo || 8,4 s || 3,52 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>107</sup>Mo || 3,5 s || 6,16 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>108</sup>Mo || 1,09 s || 4,64 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>109</sup>Mo || 0,53 s || 7,5 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>110</sup>Mo || 0,30 s || 5,9 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |} ==43 [[Technetium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>88</sup>Tc || 6,4 s || 10,1 || (6,7,8) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>88m1</sup>Tc || 5,8 s || 10,1 || (2,3) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>89</sup>Tc || 12,8 s || 7,51 || (9/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>89m1</sup>Tc || 12,9 s || 7,51 || (1/2-) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>90</sup>Tc || 49,2 s || 9,1 || (8+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>90m1</sup>Tc || 8,7 s || 9,6 || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>91</sup>Tc || 3,14 min || 6,22 || (9/2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>91m1</sup>Tc || 3,3 min || 6,57 (K/β<sup>+</sup>), 0,35 (IT) || (1/2) - || K/β<sup>+</sup>=100, IT<1 |- |<sup>92</sup>Tc || 4,23 min || 7,87 || (8) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>93</sup>Tc || 2,75 h || 3,201 || 9/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>93m1</sup>Tc || 43,5 min || 3,593 (K/β<sup>+</sup>), 0,392 (IT) || 1/2- || IT=76,6, K/β<sup>+</sup>=23,4 |- |<sup>93m2</sup>Tc || 10,2 µs || 2,185 || 17/2- || IT=100 |- |<sup>94</sup>Tc || 293 min || 4,256 || 7+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>94m1</sup>Tc || 52,0 min || 1,730 (K/β<sup>+</sup>), 0,075 (IT) || (2) + || K/β<sup>+</sup>=100, IT<0,1 |- |<sup>95</sup>Tc || 20,0 h || 1,691 || 9/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>95m1</sup>Tc || 61 d || 1,730 (K/β<sup>+</sup>), 0,039 (IT) || 1/2- || K/β<sup>+</sup>=96,12, IT=3,88 |- |<sup>96</sup>Tc || 4,28 d || 2,973 || 7+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>96m1</sup>Tc || 51,5 min || 3,007 (K/β<sup>+</sup>), 0,034 (IT) || 4+ || IT=98,0 , K/β<sup>+</sup>=2,0 |- |<sup>97</sup>Tc || 2,6·10<sup>6</sup> a || 0,320 || 9/2+ || K=100 |- |<sup>97m1</sup>Tc || 90,1 d || 0,471 (K/β<sup>+</sup>), 0,097 (IT) || 1/2- || IT=100, K<0,34 |- |<sup>98</sup>Tc || 4,2·10<sup>6</sup> a || 1,796 || (6) + || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>99</sup>Tc || 2,111·10<sup>5</sup> a || 0,294 || 9/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>99m1</sup>Tc || 6,01 h || 0,143 (IT), 0,437 (β<sup>-</sup>) || 1/2- || IT=99,9963, β<sup>-</sup>=0,0037 |- |<sup>100</sup>Tc || 15,8 s || 3,202 (β<sup>-</sup>), 0,168 (K) || 1+ || β<sup>-</sup>=99,9982, K=0,0018 |- |<sup>101</sup>Tc || 14,22 min || 1,614 || 9/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>102</sup>Tc || 5,28 s || 4,53 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>102m1</sup>Tc || 4,35 min || 4,53 (β<sup>-</sup>), 0,0 (IT) || (4,5) || β<sup>-</sup>=98, IT=2 |- |<sup>103</sup>Tc || 54,2 s || 2,66 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>104</sup>Tc || 18,3 min || 5,60 || (3+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>105</sup>Tc || 7,6 min || 3,64 || (3/2-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>106</sup>Tc || 35,6 s || 6,547 || 1, 2 || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>107</sup>Tc || 21,2 s || 4,82 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>108</sup>Tc || 5,17 s || 7,72 || 2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>109</sup>Tc || 0,87 s || 5,99 || (3/2-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>110</sup>Tc || 0,92 s || 8,8 || 1+, 2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>111</sup>Tc || 0,3 s || 7,0 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>112</sup>Tc || 0,28 s || 10,0 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>113</sup>Tc || 0,13 s || 8,2 || || β<sup>-</sup>=100 |} ==44 [[Ruthenium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>90</sup>Ru || 11 s || 5,6 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>91</sup>Ru || 9 s || 7,4 || (9/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>91m1</sup>Ru || 7,6 s || 7,4 (K/β<sup>+</sup>), 4,3 (Kp) || (1/2-) || K/β<sup>+</sup>=?, Kp=?, IT=? |- |<sup>92</sup>Ru || 3,65 min || 4,5 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>93</sup>Ru || 59,7 s || 6,34 || (9/2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>93m1</sup>Ru || 10,8 s || 0,734 (IT), 7,074 (K/β<sup>+</sup>), 2,984 (Kp) || (1/2) - || IT=22,0, K/β<sup>+</sup>=78,0, Kp=0,027 |- |<sup>94</sup>Ru || 51,8 min || 1,593 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>95</sup>Ru || 1,643 h || 2,572 || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>96</sup>Ru || stabil || || 0+ || Häufigkeit=5,52 |- |<sup>97</sup>Ru || 2,9 d || 1,115 || 5/2+ || K=100 |- |<sup>98</sup>Ru || stabil || || 0+ || Häufigkeit=1,88 |- |<sup>99</sup>Ru || stabil || || 5/2+ || Häufigkeit=12,7 |- |<sup>100</sup>Ru || stabil || || 0+ || Häufigkeit=12,6 |- |<sup>101</sup>Ru || stabil || || 5/2+ || Häufigkeit=17,0 |- |<sup>102</sup>Ru || stabil || || 0+ || Häufigkeit=31,6 |- |<sup>103</sup>Ru || 39,26 d || 0,763 || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>103m1</sup>Ru || 1,69 ms || 0,238 || 11/2- || IT=100 |- |<sup>104</sup>Ru || stabil || || 0+ || Häufigkeit=18,7 |- |<sup>105</sup>Ru || 4,44 h || 1,917 || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>106</sup>Ru || 373,59 d || 0,039 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>107</sup>Ru || 3,75 min || 2,94 || (5/2) + || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>108</sup>Ru || 4,55 min || 1,36 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>109</sup>Ru || 34,5 s || 4,16 || (5/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>110</sup>Ru || 14,6 s || 2,81 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>111</sup>Ru || 2,12 s || 5,50 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>112</sup>Ru || 1,75 s || 3,67 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>113</sup>Ru || 0,80 s || 6,6 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>114</sup>Ru || 0,53 s || 4,8 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>115</sup>Ru || 0,40 s || 7,6 (β<sup>-</sup>), 0,7 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=? |} ==45 [[Rhodium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>93</sup>Rh || || 8,1 || 9/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>94</sup>Rh || 70,6 s || 9,6 (K/β<sup>+</sup>) || (3+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=1,8 |- |<sup>94m1</sup>Rh || 25,8 s || 9,6 || (8+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>95</sup>Rh || 5,02 min || 5,11 || (9/2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>95m1</sup>Rh || 1,96 min || 5,653 (K/β<sup>+</sup>), 0,543 (IT) || (1/2) - || K/β<sup>+</sup>=12, IT=88 |- |<sup>96</sup>Rh || 9,90 min || 6,446 || 6+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>96m1</sup>Rh || 1,51 min || 0,052 (IT), 6,498 (K/β<sup>+</sup>) || 3+ || IT=60, K/β<sup>+</sup>=40 |- |<sup>97</sup>Rh || 30,7 min || 3,52 || (9/2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>97m1</sup>Rh || 46,2 min || 3,779 (K/β<sup>+</sup>), 0,259 (IT) || (1/2) - || K/β<sup>+</sup>=94,4, IT=5,6 |- |<sup>98</sup>Rh || 8,7 min || 5,057 || (2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>98m1</sup>Rh || 3,5 min || 5,057 (K/β<sup>+</sup>), 0,0 (IT) || (5+) || K/β<sup>+</sup>>0, IT=? |- |<sup>99</sup>Rh || 16,1 d || 2,103 || 1/2- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>99m1</sup>Rh || 4,7 h || 2,167 (K/β<sup>+</sup>), 0,064 (IT) || 9/2+ || K/β<sup>+</sup>>99,84, IT<0,16 |- |<sup>100</sup>Rh || 20,8 h || 3,630 || 1- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>100m1</sup>Rh || 4,6 min || 0,0 (IT), 3,630 (K/β<sup>+</sup>) || (5+) || IT≈98,3, K/β<sup>+</sup>≈1,7 |- |<sup>101</sup>Rh || 3,3 a || 0,542 || 1/2- || K=100 |- |<sup>101m1</sup>Rh || 4,34 d || 0,699 (K), 0,157 (IT) || 9/2+ || K=92,8, IT=7,2 |- |<sup>102</sup>Rh || 207 d || 2,323 (K/β<sup>+</sup>), 1,150 (β<sup>-</sup>) || (1-,2-) || K/β<sup>+</sup>=80, β<sup>-</sup>=20 |- |<sup>102m1</sup>Rh || 2,9 a || 2,464 (K/β<sup>+</sup>), 0,141 (IT) || 6(+) || K/β<sup>+</sup>=99,767, IT=0,233 |- |<sup>103</sup>Rh || stabil || || 1/2- || Häufigkeit=100 |- |<sup>103m1</sup>Rh || 56,12 min || 0,040 || 7/2+ || IT=100 |- |<sup>104</sup>Rh || 42,3 s || 2,441 (β<sup>-</sup>), 1,141 (K/β<sup>+</sup>) || 1+ || β<sup>-</sup>= 99,55 , K/β<sup>+</sup>= 0,45 |- |<sup>104m1</sup>Rh || 4,34 min || 0,129 (IT), 2,570 (β<sup>-</sup>) || 5+ || IT=99,87, β<sup>-</sup>=0,13 |- |<sup>105</sup>Rh || 35,36 h || 0,567 || 7/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>105m1</sup>Rh || 45 s || 0,130 || 1/2- || IT=100 |- |<sup>106</sup>Rh || 29,80 s || 3,541 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>106m1</sup>Rh || 131 min || 3,678 || (6) + || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>107</sup>Rh || 21,7 min || 1,511 || 7/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>108</sup>Rh || 16,8 s || 4,510 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>108m1</sup>Rh || 6,0 min || 4,510 || (5+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>109</sup>Rh || 80 s || 2,591 || 7/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>110</sup>Rh || 3,2 s || 5,40 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>110m1</sup>Rh || 28,5 s || 5,40 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>111</sup>Rh || 11 s || 3,74 || 7/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>112</sup>Rh || 2,1 s || 6,8 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>112m1</sup>Rh || 6,8 s || 6,8 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>113</sup>Rh || 2,8 s || 4,9 || 7/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>114</sup>Rh || 1,85 s || 7,9 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>114m1</sup>Rh || 1,85 s || 7,9 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>115</sup>Rh || 0,99 s || 6,0 || 7/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>116</sup>Rh || 0,68 s || 8,9 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>116m1</sup>Rh || 0,9 s || 8,9 || 5, 6, 7 || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>117</sup>Rh || 0,44 s || 7,0 || 7/2+ || β<sup>-</sup>=100 |} ==46 [[Palladium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>93</sup>Pd || 60 s || 9,5 || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>94</sup>Pd || 9 s || 6,6 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>95</sup>Pd || || || || |- |<sup>95m1</sup>Pd || 13,3 s || 10,2 (K/β<sup>+</sup>), 2,0 (IT), 7,1 (Kp) || 21/2+ || K/β<sup>+</sup>>=91,3, IT<=9,7, Kp=0,9 |- |<sup>96</sup>Pd || 122 s || 3,45 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>97</sup>Pd || 3,10 min || 4,80 || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>98</sup>Pd || 17,7 min || 1,873 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>99</sup>Pd || 21,4 min || 3,365 || (5/2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>100</sup>Pd || 3,63 d || 0,361 || 0+ || K=100 |- |<sup>101</sup>Pd || 8,47 h || 1,980 || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>102</sup>Pd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=1,02 |- |<sup>103</sup>Pd || 16,991 d || 0,543 || 5/2+ || K=100 |- |<sup>104</sup>Pd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=11,14 |- |<sup>105</sup>Pd || stabil || || 5/2+ || Häufigkeit=22,33 |- |<sup>106</sup>Pd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=27,33 |- |<sup>107</sup>Pd || 6,5·10<sup>6</sup> a || 0,033 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>107m1</sup>Pd || 21,3 s || 0,215 || 11/2- || IT=100 |- |<sup>108</sup>Pd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=26,46 |- |<sup>109</sup>Pd || 13,7012 h || 1,116 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>109m1</sup>Pd || 4,696 min || 0,189 || 11/2- || IT=100 |- |<sup>110</sup>Pd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=11,72 |- |<sup>111</sup>Pd || 23,4 min || 2,190 || 5/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>111m1</sup>Pd || 5,5 h || 0,172 (IT), 2,362 (β<sup>-</sup>) || 11/2- || IT=73, β<sup>-</sup>=27 |- |<sup>112</sup>Pd || 21,03 h || 0,288 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>113</sup>Pd || 93 s || 3,340 || (5/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>113m1</sup>Pd || 100 s || 3,340 || || β<sup>-</sup>=? |- |<sup>113m2</sup>Pd || 0,3 s || 0,081 || (9/2-) || IT=100 |- |<sup>114</sup>Pd || 2,42 min || 1,451 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>115</sup>Pd || 25 s || 4,580 || (5/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>115m1</sup>Pd || 50 s || 4,669 (β<sup>-</sup>), 0,089 (IT) || (11/2-) || β<sup>-</sup>=92,0, IT=8,0 |- |<sup>116</sup>Pd || 11,8 s || 2,610 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>117</sup>Pd || 4,3 s || 5,70 || (5/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>117m1</sup>Pd || 19,1 ms || 0,203 || (11/2-) || IT=100 |- |<sup>118</sup>Pd || 1,9 s || 4,1 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>119</sup>Pd || 0,92 s || 6,5 || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>120</sup>Pd || 0,5 s || 5,0 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |} ==47 [[Säälwer]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>94</sup>Ag || 10 ms || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>94m1</sup>Ag || 0,42 s || || (9+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>95</sup>Ag || 2,0 s || || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>96</sup>Ag || 5,1 s || 11,6 (K/β<sup>+</sup>), 6,5 (Kp) || (8+, 9+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=8,0 |- |<sup>97</sup>Ag || 19 s || 7,0 || (9/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>98</sup>Ag || 46,7 s || 8,42 || (5+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>99</sup>Ag || 124 s || 5,43 || (9/2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>99m1</sup>Ag || 10,5 s || 0,506 || (1/2-) || IT=100 |- |<sup>100</sup>Ag || 2,01 min || 7,050 || (5) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>100m1</sup>Ag || 2,24 min || 7,066 (K/β<sup>+</sup>), 0,015 (IT) || (2) + || K/β<sup>+</sup>=?, IT=? |- |<sup>101</sup>Ag || 11,1 min || 4,200 || 9/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>101m1</sup>Ag || 3,10 s || 0,274 || (1/2) - || IT=100 |- |<sup>102</sup>Ag || 12,9 min || 5,920 || 5+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>102m1</sup>Ag || 7,7 min || 5,929 (K/β<sup>+</sup>), 0,009 (IT) || 2+ || K/β<sup>+</sup>=51, IT=49 |- |<sup>103</sup>Ag || 65,7 min || 2,688 || 7/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>103m1</sup>Ag || 5,7 s || 0,134 || 1/2- || IT=100 |- |<sup>104</sup>Ag || 69,2 min || 4,279 || 5+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>104m1</sup>Ag || 33,5 min || 4,286 (K/β<sup>+</sup>), 0,007 (IT) || 2+ || K/β<sup>+</sup>=100, IT<0,07 |- |<sup>105</sup>Ag || 41,29 d || 1,346 || 1/2- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>105m1</sup>Ag || 7,23 min || 0,025 (IT), 1,371 (K/β<sup>+</sup>) || 7/2+ || IT=99,66, K/β<sup>+</sup>=0,34 |- |<sup>106</sup>Ag || 23,96 min || 2,965 (K/β<sup>+</sup>), 0,195 (β<sup>-</sup>) || 1+ || K/β<sup>+</sup>=99,5, β<sup>-</sup><1 |- |<sup>106m1</sup>Ag || 8,28 d || 3,055 || 6+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>107</sup>Ag || stabil || || 1/2- || Häufigkeit=51,839 |- |<sup>107m1</sup>Ag || 44,3 s || 0,093 || 7/2+ || IT=100 |- |<sup>108</sup>Ag || 2,37 min || 1,649 (β<sup>-</sup>), 1,918 (K/β<sup>+</sup>) || 1+ || β<sup>-</sup>=97,15, K/β<sup>+</sup>=2,85 |- |<sup>108m1</sup>Ag || 418 a || 2,027 (K/β<sup>+</sup>), 0,109 (IT) || 6+ || K/β<sup>+</sup>=91,3, IT=8,7 |- |<sup>109</sup>Ag || stabil || || 1/2- || Häufigkeit=48,161 |- |<sup>109m1</sup>Ag || 39,6 s || 0,088 || 7/2+ || IT=100 |- |<sup>110</sup>Ag || 24,6 s || 2,891 (β<sup>-</sup>), 0,893 (K) || 1+ || β<sup>-</sup>=99,70 , K=0,30 |- |<sup>110m1</sup>Ag || 249,79 d || 3,010 (β<sup>-</sup>), 0,188 (IT) || 6+ || β<sup>-</sup>=98,64 , IT=1,36 |- |<sup>111</sup>Ag || 7,45 d || 1,037 || 1/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>111m1</sup>Ag || 64,8 s || 0,060 (IT), 1,097 (β<sup>-</sup>) || 7/2+ || IT=99,3, β<sup>-</sup>=0,7 |- |<sup>112</sup>Ag || 3,130 h || 3,956 || 2(-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>113</sup>Ag || 5,37 h || 2,016 || 1/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>113m1</sup>Ag || 68,7 s || 0,043 (IT), 2,059 (β<sup>-</sup>) || 7/2+ || IT= 64, β<sup>-</sup>=36 |- |<sup>114</sup>Ag || 4,6 s || 5,080 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>114m1</sup>Ag || 1,50 ms || || (LE 6+) || IT=100 |- |<sup>115</sup>Ag || 20,0 min || 3,100 || 1/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>115m1</sup>Ag || 18,0 s || 3,141 (β<sup>-</sup>), 0,041 (IT) || 7/2+ || β<sup>-</sup>=79,0, IT=21,0 |- |<sup>116</sup>Ag || 2,68 min || 6,160 || (2) - || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>116m1</sup>Ag || 8,6 s || 6,242 (β<sup>-</sup>), 0,082 (IT) || (5+) || β<sup>-</sup>=94,0, IT=6,0 |- |<sup>117</sup>Ag || 72,8 s || 4,160 || (1/2-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>117m1</sup>Ag || 5,34 s || 4,189 (β<sup>-</sup>), 0,029 (IT) || (7/2+) || β<sup>-</sup>=94,0, IT=6,0 |- |<sup>118</sup>Ag || 3,76 s || 7,060 || (1) - || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>118m1</sup>Ag || 2,0 s || 7,188 (β<sup>-</sup>), 0,128 (IT) || (4) + || β<sup>-</sup>=59, IT=41 |- |<sup>119</sup>Ag || 2,1 s || 5,35 || (7/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>119m1</sup>Ag || 6,0 s || 5,35 || (1/2-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>120</sup>Ag || 1,23 s || 8,200 || (3+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>120m1</sup>Ag || 0,32 s || 8,403 (β<sup>-</sup>), 0,203 (IT) || (6-) || β<sup>-</sup>≈63, IT≈37 |- |<sup>121</sup>Ag || 0,78 s || 6,40 (β<sup>-</sup>), 1,35 (β<sup>-</sup>n) || (7/2+) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,080 |- |<sup>122</sup>Ag || 0,48 s || 9,1 (β<sup>-</sup>) 1,4 (β<sup>-</sup>n) || (3+) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=? |- |<sup>122m1</sup>Ag || 1,5 s || || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>123</sup>Ag || 0,309 s || 7,4 (β<sup>-</sup>), 2,5 (β<sup>-</sup>n) || (7/2+) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=55 |- |<sup>124</sup>Ag || 0,172 s || 10,1 (β<sup>-</sup>), 2,7 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n>0,1 |- |<sup>125</sup>Ag || 166 ms || || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=? |- |<sup>126</sup>Ag || 107 ms || || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>127</sup>Ag || 109 ms || || || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>128</sup>Ag || 58 ms || || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=? |} ==48 [[Cadmium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>97</sup>Cd || 3 s || || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>98</sup>Cd || 9,2 s || 5,42 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>99</sup>Cd || 16 s || 6,90 (K/β<sup>+</sup>), 4,15 (Kp), 6,10 (Kα) || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,17 +11-5, Kα<1·10<sup>-4</sup> |- |<sup>100</sup>Cd || 49,1 s || 3,88 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>101</sup>Cd || 1,36 min || 5,48 || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>102</sup>Cd || 5,5 min || 2,587 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>103</sup>Cd || 7,3 min || 4,142 || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>104</sup>Cd || 57,7 min || 1,136 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>105</sup>Cd || 55,5 min || 2,739 || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>106</sup>Cd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=1,25 |- |<sup>107</sup>Cd || 6,50 h || 1,417 || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>108</sup>Cd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=0,89 |- |<sup>109</sup>Cd || 462,6 d || 0,214 || 5/2+ || K=100 |- |<sup>110</sup>Cd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=12,49 |- |<sup>111</sup>Cd || stabil || || 1/2+ || Häufigkeit=12,80 |- |<sup>111m1</sup>Cd || 48,54 min || 0,396 || 11/2- || IT=100 |- |<sup>112</sup>Cd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=24,13 |- |<sup>113</sup>Cd || 7,7·10<sup>15</sup> a || 0,316 || 1/2+ || Häufigkeit=12,22, β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>113m1</sup>Cd || 14,1 a || 0,580 (β<sup>-</sup>), 0,264 (IT) || 11/2- || β<sup>-</sup>=99,86, IT=0,14 |- |<sup>114</sup>Cd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=28,73 |- |<sup>115</sup>Cd || 53,46 h || 1,446 || 1/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>115m1</sup>Cd || 44,6 d || 1,627 || 11/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>116</sup>Cd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=7,49 |- |<sup>117</sup>Cd || 2,49 h || 2,517 || 1/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>117m1</sup>Cd || 3,36 h || 2,653 || (11/2) - || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>118</sup>Cd || 50,3 min || 0,520 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>119</sup>Cd || 2,69 min || 3,800 || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>119m1</sup>Cd || 2,20 min || 3,947 || (11/2-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>120</sup>Cd || 50,80 s || 1,760 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>121</sup>Cd || 13,5 s || 4,890 || (3/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>121m1</sup>Cd || 8,3 s || 5,105 || (11/2-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>122</sup>Cd || 5,24 s || 3,00 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>123</sup>Cd || 2,10 s || 6,120 || (3/2) + || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>123m1</sup>Cd || 1,82 s || 6,437 (β<sup>-</sup>), 0,317 (IT) || (11/2-) || β<sup>-</sup>=100, IT=? |- |<sup>124</sup>Cd || 1,25 s || 4,17 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>125</sup>Cd || 0,65 s || 7,16 || (3/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>125m1</sup>Cd || 0,57 s || 7,209 || (11/2-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>126</sup>Cd || 0,506 s || 5,49 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>127</sup>Cd || 0,37 s || 8,47 || (3/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>128</sup>Cd || 0,34 s || 7,1 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>129</sup>Cd || 0,27 s || || (3/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>130</sup>Cd || 0,20 s || || 0+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n≈4 |} ==49 [[Indium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>100</sup>In || 7,0 s || 10,2 (K/β<sup>+</sup>), 5,3 (Kp) || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp>3,9 |- |<sup>101</sup>In || 15,1 s || 7,3 (K/β<sup>+</sup>), 2,5 (Kp) || || K/β<sup>+</sup>≈100, Kp=? |- |<sup>102</sup>In || 22 s || 8,9 (K/β<sup>+</sup>) || (6+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,0093 |- |<sup>103</sup>In || 65 s || 6,05 || (9/2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>103m1</sup>In || 34 s || || (1/2-) || K/β<sup>+</sup>=67, IT=33 |- |<sup>104</sup>In || 1,80 min || 7,91 || (6+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>104m1</sup>In || 15,7 s || 0,094 (IT), 8,003 (K/β<sup>+</sup>) || (3+) || IT=80, K/β<sup>+</sup>=20 |- |<sup>105</sup>In || 5,07 min || 4,849 || (9/2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>105m1</sup>In || 48 s || 0,674 || (1/2) - || IT=100 |- |<sup>106</sup>In || 6,2 min || 6,521 || 7+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>106m1</sup>In || 5,2 min || 6,550 || (3+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>107</sup>In || 32,4 min || 3,426 || 9/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>107m1</sup>In || 50,4 s || 0,678 || 1/2- || IT=100 |- |<sup>108</sup>In || 58,0 min || 5,148 || 7+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>108m1</sup>In || 39,6 min || 5,178 || 2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>109</sup>In || 4,2 h || 2,020 || 9/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>109m1</sup>In || 1,34 min || 0,650 || 1/2- || IT=100 |- |<sup>109m2</sup>In || 0,209 s || 2,102 || (19/2+) || IT=100 |- |<sup>110</sup>In || 4,9 h || 3,878 || 7+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>110m1</sup>In || 69,1 min || 3,940 || 2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>111</sup>In || 2,8047 d || 0,865 || 9/2+ || K=100 |- |<sup>111m1</sup>In || 7,7 min || 0,537 || 1/2- || IT=100 |- |<sup>112</sup>In || 14,97 min || 2,586 (K/β<sup>+</sup>), 0,664 (β<sup>-</sup>) || 1+ || K/β<sup>+</sup>=56, β<sup>-</sup>=44 |- |<sup>112m1</sup>In || 20,56 min || 0,157 || 4+ || IT=100 |- |<sup>113</sup>In || stabil || || 9/2+ || Häufigkeit=4,3 |- |<sup>113m1</sup>In || 1,6582 h || 0,392 || 1/2- || IT=100 |- |<sup>114</sup>In || 71,9 s || 1,989 (β<sup>-</sup>), 1,452 (K/β<sup>+</sup>) || 1+ || β<sup>-</sup>=99,50, K/β<sup>+</sup>=0,50 |- |<sup>114m1</sup>In || 49,51 d || 0,190 (IT), 1,642 (K/β<sup>+</sup>) || 5+ || IT=96,75, K/β<sup>+</sup>=3,25 |- |<sup>114m2</sup>In || 43,1 ms || 0,502 (IT) || 8- || IT=100 |- |<sup>115</sup>In || 4,41·10<sup>14</sup> a || 0,495 || 9/2+ || Häufigkeit=95,7, β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>115m1</sup>In || 4,486 h || 0,336 (IT), 0,831 (β<sup>-</sup>) || 1/2- || IT=95,0, β<sup>-</sup>=5,0 |- |<sup>116</sup>In || 14,10 s || 3,274 (β<sup>-</sup>), 0,470 (K) || 1+ || β<sup>-</sup>>99,94, K<0,06 |- |<sup>116m1</sup>In || 54,29 min || 3,401 || 5+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>116m2</sup>In || 2,18 s || 0,290 || 8- || IT=100 |- |<sup>117</sup>In || 43,2 min || 1,455 || 9/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>117m1</sup>In || 116,2 min || 1,770 (β<sup>-</sup>), 0,315 (IT) || 1/2- || β<sup>-</sup>=52,9, IT=47,1 |- |<sup>118</sup>In || 5,0 s || 4,423 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>118m1</sup>In || 4,45 min || 4,483 || 5+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>118m2</sup>In || 8,5 s || 0,200 (IT), 4,623 (β<sup>-</sup>) || 8- || IT=98,6, β<sup>-</sup>=1,4 |- |<sup>119</sup>In || 2,4 min || 2,364 || 9/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>119m1</sup>In || 18,0 min || 2,675 (β<sup>-</sup>), 0,311 (IT) || 1/2- || β<sup>-</sup>=94,4, IT=5,6 |- |<sup>120</sup>In || 3,08 s || 5,370 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>120m1</sup>In || 46,2 s || 5,370 || (3,4,5) + || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>120m2</sup>In || 47,3 s || 5,370 || (8-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>121</sup>In || 23,1 s || 3,360 || 9/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>121m1</sup>In || 3,88 min || 3,674 (β<sup>-</sup>), 0,314 (IT) || 1/2- || β<sup>-</sup>=98,8, IT=1,2 |- |<sup>122</sup>In || 1,5 s || 6,370 || 1+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>122m1</sup>In || 10,3 s || 6,370 || 5+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>122m2</sup>In || 10,8 s || 6,370 || 8- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>123</sup>In || 5,98 s || 4,391 || 9/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>123m1</sup>In || 47,8 s || 4,718 || 1/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>124</sup>In || 3,11 s || 7,36 || 3+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>124m1</sup>In || 3,7 s || 7,41 || (8-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>125</sup>In || 2,36 s || 5,42 || 9/2(+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>125m1</sup>In || 12,2 s || 5,78 || 1/2(-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>126</sup>In || 1,60 s || 8,21 || 3(+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>126m1</sup>In || 1,64 s || 8,321 || 7-,8-,9- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>127</sup>In || 1,09 s || 6,51 (β<sup>-</sup>), 0,95 (β<sup>-</sup>n) || (9/2+) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n<0,03 |- |<sup>127m1</sup>In || 3,67 s || 6,972 (β<sup>-</sup>), 1,421 (β<sup>-</sup>n) || (1/2-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,69 |- |<sup>128</sup>In || 0,84 s || 8,90 (β<sup>-</sup>), 1,08 (β<sup>-</sup>n) || (3+) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n<0,04 |- |<sup>128m1</sup>In || 0,72 s || 9,30 (β<sup>-</sup>), 1,40 (β<sup>-</sup>n) || (8-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n<0,04 |- |<sup>129</sup>In || 0,61 s || 7,66 (β<sup>-</sup>), 2,29 (β<sup>-</sup>n) || (9/2+) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,25 |- |<sup>129m1</sup>In || 1,23 s || 8,04 (β<sup>-</sup>), 2,67 (β<sup>-</sup>n), 0,38 (IT) || (1/2-) || β<sup>-</sup>>99,7, β<sup>-</sup>n=2,5 , IT<0,3 |- |<sup>130</sup>In || 0,32 s || 10,25 (β<sup>-</sup>), 2,57 (β<sup>-</sup>n) || 1(-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,90 |- |<sup>130m1</sup>In || 0,55 s || 10,30 (β<sup>-</sup>), 2,62 (β<sup>-</sup>n) || (10-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n<1,67 |- |<sup>130m2</sup>In || 0,55 s || 10,65 (β<sup>-</sup>), 2,97 (β<sup>-</sup>n) || (5+) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n<1,67 |- |<sup>131</sup>In || 0,282 s || 9,18 (β<sup>-</sup>), 3,97 (β<sup>-</sup>n) || (9/2+) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n<2,2 |- |<sup>131m1</sup>In || 0,35 s || 9,543 (β<sup>-</sup>), 4,333 (β<sup>-</sup>n), 0,636 (IT) || (1/2-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n<2,2, IT<0,04 |- |<sup>131m2</sup>In || 0,32 s || 13,45 (β<sup>-</sup>), 8,24 (β<sup>-</sup>n), 4,27 (IT) || (21/2+) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n<2,2 |- |<sup>132</sup>In || 0,201 s || 13,6 (β<sup>-</sup>), 6,3 (β<sup>-</sup>n) || (7-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=6,2 |- |<sup>133</sup>In || 180 ms || 13,5 (β<sup>-</sup>), 11,1 (β<sup>-</sup>n) || (9/2+) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=85 |- |<sup>134</sup>In || 138 ms || || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=65 |} ==50 [[Tin]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>100</sup>Sn || 0,94 s || 7,27 (K/β<sup>+</sup>), 5,70 (Kp) || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp<17 |- |<sup>101</sup>Sn || 3 s || 8,8 (K/β<sup>+</sup>), 7,5 (Kp) || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>102</sup>Sn || 4,5 s || 5,4 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>103</sup>Sn || 7 s || || 7,7 || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>104</sup>Sn || 20,8 s || 4,52 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>105</sup>Sn || 31 s || 6,25 (K/β<sup>+</sup>), 3,45 (β<sup>+</sup>p) || || K/β<sup>+</sup>=100, β<sup>+</sup>p=? |- |<sup>106</sup>Sn || 115 s || 3,18 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>107</sup>Sn || 2,90 min || 5,01 || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>108</sup>Sn || 10,30 min || 2,092|| 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>109</sup>Sn || 18,0 min || 3,850 || 5/2(+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>110</sup>Sn || 4,11 h || 0,638 || 0+ || K=100 |- |<sup>111</sup>Sn || 35,3 min || 2,445 || 7/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>112</sup>Sn || stabil || || 0+ || Häufigkeit=0,97 |- |<sup>113</sup>Sn || 115,09 d || 1,036 || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>113m1</sup>Sn || 21,4 min || 0,077 (IT), 1,113 (K/β<sup>+</sup>)|| 7/2+ || IT=91,1, K/β<sup>+</sup>=8,9 |- |<sup>114</sup>Sn || stabil || || 0+ || Häufigkeit=0,65 |- |<sup>114m1</sup>Sn || 3,26 µs || 0,613 || 7/2+ || IT=100 |- |<sup>114m2</sup>Sn || 159 µs || 0,713 || 11/2+ || IT=100 |- |<sup>115</sup>Sn || stabil || || 1/2+ || Häufigkeit=0,34 |- |<sup>116</sup>Sn || stabil || || 0+ || Häufigkeit=14,53 |- |<sup>117</sup>Sn || stabil || || 1/2+ || Häufigkeit=7,68 |- |<sup>117m1</sup>Sn || 13,60 d || 0,315 || 11/2- || IT=100 |- |<sup>118</sup>Sn || stabil || || 0+ || Häufigkeit=24,23 |- |<sup>119</sup>Sn || stabil || || 1/2+ || Häufigkeit=8,59 |- |<sup>119m1</sup>Sn || 293,1 d || 0,090 || 11/2- || IT=100 |- |<sup>120</sup>Sn || stabil || || 0+ || Häufigkeit=32,59 |- |<sup>121</sup>Sn || 27,06 h || 0,388 || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>121m1</sup>Sn || 55 a || 0,006 (IT), 0,394 (β<sup>-</sup>) || 11/2- || IT=77,6, β<sup>-</sup>=22,4 |- |<sup>122</sup>Sn || stabil || || 0+ || Häufigkeit=4,63 |- |<sup>123</sup>Sn || 129,2 d || 1,404 || 11/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>123m1</sup>Sn || 40,06 min || 1,429 || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>124</sup>Sn || stabil || || 0+ || Häufigkeit=5,79 |- |<sup>124m1</sup>Sn || 45 µs || 2,657 || 10+ || IT=100 |- |<sup>125</sup>Sn || 9,64 d || 2,364 || 11/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>125m1</sup>Sn || 9,52 min || 2,364 || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>126</sup>Sn || 1·10<sup>5</sup> a || 0,380 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>127</sup>Sn || 2,10 h || 3,201 || (11/2-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>127m1</sup>Sn || 4,13 min || 3,206 || (3/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>128</sup>Sn || 59,07 min || 1,274 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>128m1</sup>Sn || 6,5 s || 2,092 || (7-) || IT=100 |- |<sup>129</sup>Sn || 2,23 min || 4,000 || (3/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>129m1</sup>Sn || 6,9 min || 4,035 (β<sup>-</sup>), 0,035 (IT) || (11/2-) || β<sup>-</sup>=100, IT≈2·10<sup>-4</sup> |- |<sup>130</sup>Sn || 3,72 min || 2,150 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>130m1</sup>Sn || 1,7 min || 4,097 || (7-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>131</sup>Sn || 56,0 s || 4,638 || (3/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>131m1</sup>Sn || 58,4 s || 4,880 (β<sup>-</sup>), 0,242 (IT) || (11/2-) || β<sup>-</sup>=100, IT<0,009 |- |<sup>132</sup>Sn || 39,7 s || 3,30 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>133</sup>Sn || 1,45 s || 7,99 (β<sup>-</sup>), 0,69 (β<sup>-</sup>n) || (7/2-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,08 |- |<sup>134</sup>Sn || 1,12 s || 6,8 (β<sup>-</sup>), 3,7 (β<sup>-</sup>n) || 0+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=17 |} ==51 [[Antimon]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>104</sup>Sb || 7,4 s || 12,20 (K/β<sup>+</sup>), 8,00 (Kp), 0,31 (p) || || K/β<sup>+</sup>≈100, Kp<7, p<1 |- |<sup>105</sup>Sb || 1,12 s || 9,44 (K/β<sup>+</sup>), 0,483 (p) || || K/β<sup>+</sup>≈100, p=? |- |<sup>106</sup>Sb || || || 4+ || |- |<sup>107</sup>Sb || || 7,9 (K/β<sup>+</sup>), 1,5 (α) || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=?, α=? |- |<sup>108</sup>Sb || 7,4 s || 9,51 (K/β<sup>+</sup>) || (4+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>109</sup>Sb || 17,0 s || 6,38 || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>110</sup>Sb || 23,0 s || 8,30 || 3+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>111</sup>Sb || 75 s || 5,10 || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>112</sup>Sb || 51,4 s || 7,055 || 3+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>113</sup>Sb || 6,67 min || 3,905 || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>114</sup>Sb || 3,49 min || 5,880 || 3+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>115</sup>Sb || 32,1 min || 3,030 || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>115m1</sup>Sb || 6,2 ns || 1,300 || 11/2- || IT=100 |- |<sup>115m2</sup>Sb || 159 ns || 2,796 || 19/2- || IT=100 |- |<sup>115m3</sup>Sb || 4,1 ns || 3,660 || 25/2+ || IT=100 |- |<sup>116</sup>Sb || 15,8 min || 4,707 || 3+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>116m1</sup>Sb || 60,3 min || 5,090 || 8- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>117</sup>Sb || 2,80 h || 1,757 || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>117m1</sup>Sb || 355 µs || 3,131 || 5/2+ || IT=100 |- |<sup>118</sup>Sb || 3,6 min || 3,657 || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>118m1</sup>Sb || 5,00 h || 3,907 || 8- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>119</sup>Sb || 38,19 h || 0,594 || 5/2+ || K=100 |- |<sup>119m1</sup>Sb || 0,85 s || || (25/2+) || IT=100 |- |<sup>120</sup>Sb || 15,89 min || 2,681 || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>120m1</sup>Sb || 5,76 d || 2,681 || 8- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>121</sup>Sb || stabil || || 5/2+ || Häufigkeit=57,36 |- |<sup>122</sup>Sb || 2,7238 d || 1,979 (β<sup>-</sup>), 1,620 (K/β<sup>+</sup>) || 2- || β<sup>-</sup>=97,59, K/β<sup>+</sup>=2,41 |- |<sup>122m1</sup>Sb || 0,53 ms || 0,137 || 5+ || IT=100 |- |<sup>122m2</sup>Sb || 4,191 min || 0,164 || (8) - || IT=100 |- |<sup>123</sup>Sb || stabil || || 7/2+ || Häufigkeit=42,64 |- |<sup>124</sup>Sb || 60,20 d || 2,905 || 3- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>124m1</sup>Sb || 93 s || 0,011 (IT), 2,916 (β<sup>-</sup>) || 5+ || IT=75, β<sup>-</sup>=25 |- |<sup>124m2</sup>Sb || 20,2 min || 0,037 || (8) - || IT=100 |- |<sup>125</sup>Sb || 2,7582 a || 0,767 || 7/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>126</sup>Sb || 12,46 d || 3,670 || (8) - || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>126m1</sup>Sb || 19,15 min || 3,688 (β<sup>-</sup>), 0,016 (IT) || (5) + || β<sup>-</sup>=86, IT=14 |- |<sup>126m2</sup>Sb || 11 s || 0,040 || (3) - || IT=100 |- |<sup>127</sup>Sb || 3,85 d || 1,581 || 7/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>128</sup>Sb || 9,01 h || 4,380 || 8- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>128m1</sup>Sb || 10,4 min || 4,380 (β<sup>-</sup>), 0,0 (IT) || 5+ || β<sup>-</sup>=96,4, IT=3,6 |- |<sup>129</sup>Sb || 4,40 h || 2,380 || 7/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>129m1</sup>Sb || 17,7 min || 4,231 (β<sup>-</sup>), 1,851 (IT) || (19/2-) || β<sup>-</sup>=85, IT=15 |- |<sup>130</sup>Sb || 39,5 min || 4,96 || (8-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>130m1</sup>Sb || 6,3 min || 4,96 || (5) + || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>131</sup>Sb || 23,03 min || 3,19 || (7/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>132</sup>Sb || 2,79 min || 5,29 || (4+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>132m1</sup>Sb || 4,10 min || 5,29 || (8-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>133</sup>Sb || 2,5 min || 4,003 || (7/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>133m1</sup>Sb || 3 µs || 4,365 || || IT=100 |- |<sup>133m2</sup>Sb || 16 µs || 4,527 || || IT=100 |- |<sup>134</sup>Sb || 0,78 s || 8,42 || (0-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>134m1</sup>Sb || 10,23 s || 8,42 (β<sup>-</sup>), 0,91 (β<sup>-</sup>) || (7-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,091 |- |<sup>135</sup>Sb || 1,71 s || 8,12 (β<sup>-</sup>), 4,62 (β<sup>-</sup>n) || (7/2+) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=16,4 |- |<sup>136</sup>Sb || 0,82 s || 9,3 (β<sup>-</sup>), 4,7 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=24,0, β<sup>-</sup>2n=? |} ==52 [[Tellur]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>106</sup>Te || 60 µs || 4,32 || 0+ || α=100 |- |<sup>107</sup>Te || 3,1 ms || 4,008 (α), 10,1 (K/β<sup>+</sup>) || || α>70, K/β<sup>+</sup><30 |- |<sup>108</sup>Te || 2,1 s || 6,8 (K/β<sup>+</sup>), 3,442 (α) || 0+ || K/β<sup>+</sup>=51, α=49 , β<sup>+</sup>p=2,4 |- |<sup>109</sup>Te || 4,6 s || 8,68 (K/β<sup>+</sup>), 3,23 (α) || || K/β<sup>+</sup>=96,1 , α=3,9, Kp=? |- |<sup>110</sup>Te || 18,6 s || 5,25 (K/β<sup>+</sup>), 2,723 (α) || 0+ || K/β<sup>+</sup>≈100, α≈0,003 |- |<sup>111</sup>Te || 19,3 s || 7,37 (K/β<sup>+</sup>), 5,07 (Kp) || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>112</sup>Te || 2,0 min || 4,35 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>113</sup>Te || 1,7 min || 6,10 || (7/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>114</sup>Te || 15,2 min || 2,80 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>115</sup>Te || 5,8 min || 4,64 || 7/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>115m1</sup>Te || 6,7 min || 4,66 (K/β<sup>+</sup>), 0,02 (IT) || (1/2) + || K/β<sup>+</sup><100, IT=? |- |<sup>116</sup>Te || 2,49 h || 1,51 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>117</sup>Te || 62 min || 3,535 || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>117m1</sup>Te || 103 ms || 0,261 || 11/2- || IT=100 |- |<sup>118</sup>Te || 6,00 d || 0,278 || 0+ || K=100 |- |<sup>119</sup>Te || 16,03 h || 2,293 || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>119m1</sup>Te || 4,70 d || 2,554 (K/β<sup>+</sup>), 0,261 (IT) || 11/2- || K/β<sup>+</sup>=100, IT<0,008 |- |<sup>120</sup>Te || stabil || || 0+ || Häufigkeit=0,096 |- |<sup>121</sup>Te || 16,78 d || 1,040 || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>121m1</sup>Te || 154 d || 0,294 (IT), 1,334 (K/β<sup>+</sup>) || 11/2- || IT=88,6 , K/β<sup>+</sup>=11,4 |- |<sup>122</sup>Te || stabil || || 0+ || Häufigkeit=2,603 |- |<sup>123</sup>Te || 1·10<sup>13</sup> a || 0,051 || 1/2+ || Häufigkeit=0,908, K=100 |- |<sup>123m1</sup>Te || 119,7 d || 0,248 || 11/2- || IT=100 |- |<sup>124</sup>Te || stabil || || 0+ || Häufigkeit=4,816 |- |<sup>125</sup>Te || stabil || || 1/2+ || Häufigkeit=7,139 |- |<sup>125m1</sup>Te || 57,40 d || 0,145 || 11/2- || IT=100 |- |<sup>126</sup>Te || stabil || || 0+ || Häufigkeit=18,95 |- |<sup>127</sup>Te || 9,35 h || 0,698 || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>127m1</sup>Te || 109 d || 0,088 (IT), 0,786 (β<sup>-</sup>) || 11/2- || IT=97,6, β<sup>-</sup>=2,4 |- |<sup>128</sup>Te || 2,2·10<sup>24</sup> a || 0,867 || 0+ || Häufigkeit=31,69, ββ=100 |- |<sup>129</sup>Te || 69,6 min || 1,498 || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>129m1</sup>Te || 33,6 d || 0,105 (IT), 1,604 (β<sup>-</sup>) || 11/2- || IT=63 , β<sup>-</sup>=37 |- |<sup>130</sup>Te || 7,9·10<sup>20</sup> a || 2,528 || 0+ || Häufigkeit=33,80, β<sup>-</sup> β -=100 |- |<sup>131</sup>Te || 25,0 min || 2,233 || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>131m1</sup>Te || 30 h || 2,415 (β<sup>-</sup>), 0,182 (IT) || 11/2- || β<sup>-</sup>=77,8, IT=22,2 |- |<sup>132</sup>Te || 3,204 d || 0,493 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>133</sup>Te || 12,5 min || 2,920 || (3/2+) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>133m1</sup>Te || 55,4 min || 3,254 (β<sup>-</sup>), 0,334 (IT) || (11/2-) || β<sup>-</sup>=82,5, IT=17,5 |- |<sup>134</sup>Te || 41,8 min || 1,56 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>135</sup>Te || 19,0 s || 5,96 || (7/2-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>136</sup>Te || 17,5 s || 5,07 (β<sup>-</sup>), 1,29 (β<sup>-</sup>n) || 0+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=1,1 |- |<sup>137</sup>Te || 2,49 s || 6,94 (β<sup>-</sup>), 1,87 (β<sup>-</sup>n) || (7/2-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=2,69 |- |<sup>138</sup>Te || 1,4 s || 6,37 (β<sup>-</sup>), 2,50 (β<sup>-</sup>n) || 0+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=6,3 |} ==53 [[Iod]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>108</sup>I || 36 ms || 4,03 (α) || (1) || α=91, p<1 |- |<sup>109</sup>I || 100 µs || 0,82 (p) || || p≈100 |- |<sup>110</sup>I || 0,65 s || 11,9 (K/β<sup>+</sup>), 3,58 (α), 8,6 (Kp), 17,7 (Kα) || || K/β<sup>+</sup>=83, α=17, Kp=11 , Kα=1,1 |- |<sup>111</sup>I || 2,5 s || 8,50 (K/β<sup>+</sup>), 3,28 (α) || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=99,9, α≈0,1 |- |<sup>112</sup>I || 3,42 s || 10,20 (K/β<sup>+</sup>), 2,99 (α) || || K/β<sup>+</sup>=100, α≈0,0012 |- |<sup>113</sup>I || 6,6 s || 7,20 (K/β<sup>+</sup>), 2,71 (α) || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kα=?, α=3,310·10<sup>-7</sup> |- |<sup>114</sup>I || 2,1 s || 9,1 (K/β<sup>+</sup>), 4,3 (Kp) || 1+ || K/β<sup>+</sup>= 100, Kp=? |- |<sup>114m1</sup>I || 6,2 s || 9,366 (K/β<sup>+</sup>), 0,266 (IT) || (7) || K/β<sup>+</sup>=?, IT=? |- |<sup>115</sup>I || 1,3 min || 5,90 || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>116</sup>I || 2,91 s || 7,75 || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>116m1</sup>I || 3,27 µs || || (7-) || |- |<sup>117</sup>I || 2,22 min || 4,67 || (5/2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>118</sup>I || 13,7 min || 7,04 || 2- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>118m1</sup>I || 8,5 min || 7,144 (K/β<sup>+</sup>), 0,104 (IT) || (7-) || K/β<sup>+</sup><100, IT>0 |- |<sup>119</sup>I || 19,1 min || 3,510 || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>120</sup>I || 81,0 min || 5,615 || 2- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>120m1</sup>I || 53 min || 5,615 || 4 bis 8 || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>121</sup>I || 2,12 h || 2,270 || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>122</sup>I || 3,63 min || 4,234 || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>122m1</sup>I || 80 µs || || || |- |<sup>123</sup>I || 13,27 h || 1,242 || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>124</sup>I || 4,1760 d || 3,160 || 2- || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>125</sup>I || 59,408 d || 0,186 || 5/2+ || K=100 |- |<sup>126</sup>I || 13,11 d || 2,155 (K/β<sup>+</sup>), 1,258 (β<sup>-</sup>) || 2- || K/β<sup>+</sup>=56,3, β<sup>-</sup>=43,7 |- |<sup>127</sup>I || stabil || || 5/2+ || Häufigkeit=100 |- |<sup>128</sup>I || 24,99 min || 2,118 (β<sup>-</sup>), 1,251 (K/β<sup>+</sup>) || 1+ || β<sup>-</sup>=93,1 , K/β<sup>+</sup>=6,9 |- |<sup>129</sup>I || 1,57·10<sup>7</sup> a || 0,194 || 7/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>130</sup>I || 12,36 h || 2,949 || 5+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>130m1</sup>I || 9,0 min || 0,040 (IT), 2,989 (β<sup>-</sup>) || 2+ || IT=84, β<sup>-</sup>=16 |- |<sup>131</sup>I || 8,02070 d || 0,971 || 7/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>132</sup>I || 2,295 h || 3,577 || 4+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>132m1</sup>I || 1,387 h || 0,120 (IT), 3,697 (β<sup>-</sup>) || (8-) || IT=86, β<sup>-</sup>=14 |- |<sup>133</sup>I || 20,8 h || 1,770 || 7/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>133m1</sup>I || 9 s || 1,634 || (19/2-) || IT=100 |- |<sup>134</sup>I || 52,5 min || 4,170 || (4) + || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>134m1</sup>I || 3,60 min || 0,316 (IT), 4,486 (β<sup>-</sup>) || (8) - || IT=97,7, β<sup>-</sup>=2,3 |- |<sup>135</sup>I || 6,57 h || 2,648 || 7/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>136</sup>I || 83,4 s || 6,93 || (1-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>136m1</sup>I || 46,9 s || 7,57 || (6-) || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>137</sup>I || 24,5 s || 5,88 (β<sup>-</sup>), 1,85 (β<sup>-</sup>n) || (7/2+) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=6,97 |- |<sup>138</sup>I || 6,49 s || 7,82 (β<sup>-</sup>), 2,01 (β<sup>-</sup>n) || (2-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=5,5 |- |<sup>139</sup>I || 2,29 s || 6,806 (β<sup>-</sup>), 3,21 (β<sup>-</sup>n) || (7/2+) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=9,9 |- |<sup>140</sup>I || 0,86 s || 8,76 (β<sup>-</sup>), 3,34 (β<sup>-</sup>n) || (4) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=9,3 |- |<sup>141</sup>I || 0,43 s || 7,8 (β<sup>-</sup>), 4,4 (β<sup>-</sup>n) || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=21,2 |} ==54 [[Xenon]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>110</sup>Xe || 0,60 µs || 3,886 (α) || 0+ || K/β<sup>+</sup>=?, α=? |- |<sup>111</sup>Xe || 0,74 s || 10,60 (K/β<sup>+</sup>), 3,72 (α) || || K/β<sup>+</sup>=?, α=? |- |<sup>112</sup>Xe || 2,7 s || 7,20 (K/β<sup>+</sup>), 3,317 (α) || 0+ || K/β<sup>+</sup>=99,2, α=0,8 +11- 5 |- |<sup>113</sup>Xe || 2,74 s || 9,06 (K/β<sup>+</sup>), 7,91 (Kp), 3,10 (α) || || K/β<sup>+</sup>≈100, α≈0,011, Kp=7, Kα≈0,007 |- |<sup>114</sup>Xe || 10,0 s || 5,9 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>115</sup>Xe || 18 s || 8,0 (K/β<sup>+</sup>), 6,2 (Kp) || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,34, Kα=0,0003 |- |<sup>116</sup>Xe || 59 s || 4,66 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>117</sup>Xe || 61 s || 6,44 (K/β<sup>+</sup>), 4,02 (Kp) || 5/2(+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,0029 |- |<sup>118</sup>Xe || 3,8 min || 2,9 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>119</sup>Xe || 5,8 min || 5,0 || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>120</sup>Xe || 40 min || 1,96 || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>121</sup>Xe || 40,1 min || 3,73 || 5/2(+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>122</sup>Xe || 20,1 h || 0,89 || 0+ || K=100 |- |<sup>123</sup>Xe || 2,08 h || 2,676 || (1/2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>124</sup>Xe || >4,8·10<sup>16</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=0,10, KEC=100 |- |<sup>125</sup>Xe || 16,9 h || 1,652 || (1/2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>125m1</sup>Xe || 57 s || 0,253 || (9/2) - || IT=100 |- |<sup>126</sup>Xe || stabil || || 0+ || Häufigkeit=0,09 |- |<sup>127</sup>Xe || 36,4 d || 0,662 || 1/2+ || K=100 |- |<sup>127m1</sup>Xe || 69,2 s || 0,297 || 9/2- || IT=100 |- |<sup>128</sup>Xe || stabil || || 0+ || Häufigkeit=1,91 |- |<sup>129</sup>Xe || stabil || || 1/2+ || Häufigkeit=26,4 |- |<sup>129m1</sup>Xe || 8,88 d || 0,236 || 11/2- || IT=100 |- |<sup>130</sup>Xe || stabil || || 0+ || Häufigkeit=4,1 |- |<sup>131</sup>Xe || stabil || || 3/2+ || Häufigkeit=21,2 |- |<sup>131m1</sup>Xe || 11,84 d || 0,164 || 11/2- || IT=100 |- |<sup>132</sup>Xe || stabil || || 0+ || Häufigkeit=26,9 |- |<sup>132m1</sup>Xe || 8,39 ms || 2,752 || (10+)|| IT=100 |- |<sup>133</sup>Xe || 5,243 d || 0,427 || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>133m1</sup>Xe || 2,19 d || 0,233 || 11/2- || IT=100 |- |<sup>134</sup>Xe || stabil || || 0+ || Häufigkeit=10,4 |- |<sup>134m1</sup>Xe || 290 ms || 1,965 || 7- || IT=100 |- |<sup>135</sup>Xe || 9,14 h || 1,151 || 3/2+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>135m1</sup>Xe || 15,29 min || 0,527 (IT), 1,678 (β<sup>-</sup>) || 11/2- || IT=99,996, β<sup>-</sup>=0,004 |- |<sup>136</sup>Xe || >10·10<sup>21</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=8,9 |- |<sup>137</sup>Xe || 3,818 min || 4,172 || 7/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>138</sup>Xe || 14,08 min || 2,770 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>139</sup>Xe || 39,68 s || 5,057 || 3/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>140</sup>Xe || 13,60 s || 4,06 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>141</sup>Xe || 1,73 s || 6,15 (β<sup>-</sup>), 0,67 (β<sup>-</sup>n) || 5/2(-) || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,044 |- |<sup>142</sup>Xe || 1,22 s || 5,04 (β<sup>-</sup>) || 0+ || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=0,406 |- |<sup>143</sup>Xe || 0,30 s || 7,31 (β<sup>-</sup>) || 5/2- || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>144</sup>Xe || 1,15 s || 6,1 || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |- |<sup>145</sup>Xe || 0,9 s || || || β<sup>-</sup>=100, β<sup>-</sup>n=? |- |<sup>146</sup>Xe || || || 0+ || β<sup>-</sup>=100 |} [[Kategorie:Lieste (Chemie)|Isotope/5. Periode]] qknjgslxtznatnddnpgqubiz7rialcy 0 1050 103395 43129 2013-03-08T00:30:52Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q20578]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dissen Artikkel is ne '''Lieste fon do [[Isotop]]e''' fon aal do bekoande chemiske [[Element]]e fon ju '''oachte [[Perioden fon dät Periodensystem|Periode]]'''. Ne Uursicht uur aal wiedere Isotope as uk ne Legende is in dän Haudartikkel ''[[Lieste fon do Isotope]]'' tou fienden. ==55 [[Caesium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>113</sup>Cs || 17 µs || || (5/2+) || p≈100, K/β<sup>+</sup>≈0,03 |- |<sup>114</sup>Cs || 0,57 s || || (1+) || K/β<sup>+</sup>≈100, α=0,018, Kp=7, Kα=0,16 |- |<sup>115</sup>Cs || 1,4 s || || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp≈0,07 |- |<sup>116</sup>Cs || 3,84 s || || >4+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,44, Kα=0,08 |- |<sup>116m1</sup>Cs || 0,70 s || || (1+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,28, Kα=0,049 |- |<sup>117</sup>Cs || 8,4 s || || (9/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>117m1</sup>Cs || 6,5 s || || (3/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>118</sup>Cs || 14 s || || 2 || K/β<sup>+</sup>=100, Kp<4,2·10<sup>−2</sup>, Kα<2,4·10<sup>−3</sup> |- |<sup>118m1</sup>Cs || 17 s || || (7−) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp<4,2·10<sup>−2</sup>, Kα<2,4·10<sup>−3</sup> |- |<sup>119</sup>Cs || 43,0 s || || 9/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>119m1</sup>Cs || 30,4 s || || 3/2(+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>120</sup>Cs || 64 s || || 2 || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>120m1</sup>Cs || 57 s || || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=7·10<sup>−6</sup>, Kα=2,0·10<sup>−5</sup> |- |<sup>121</sup>Cs || 155 s || || 3/2(+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>121m1</sup>Cs || 122 s || || 9/2(+) || K/β<sup>+</sup>=83, IT=17 |- |<sup>122</sup>Cs || 21,0 s || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>122m1</sup>Cs || 3,70 min || || 8− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>122m2</sup>Cs || 0,36 s || || (5) − || IT=100 |- |<sup>123</sup>Cs || 5,94 min || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>123m1</sup>Cs || 1,64 s || || (11/2) − || IT=100 |- |<sup>124</sup>Cs || 30,8 s || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>124m1</sup>Cs || 6,3 s || || (7) + || IT=100 |- |<sup>125</sup>Cs || 45 min || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>126</sup>Cs || 1,64 min || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>127</sup>Cs || 6,25 h || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>128</sup>Cs || 3,66 min || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>129</sup>Cs || 32,06 h || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>130</sup>Cs || 29,21 min || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=98,4, β<sup>−</sup>=1,6 |- |<sup>130m1</sup>Cs || 3,46 min || || 5− || IT=99,84, K/β<sup>+</sup>=0,16 |- |<sup>131</sup>Cs || 9,689 d || || 5/2+ || K=100 |- |<sup>132</sup>Cs || 6,479 d || || 2+ || K/β<sup>+</sup>=98,13, β<sup>−</sup>=1,87 |- |<sup>133</sup>Cs || stabil || || 7/2+ || Häufigkeit=100 |- |<sup>134</sup>Cs || 2,0648 a || || 4+ || β<sup>−</sup>=99,9997, K=0,0003 |- |<sup>134m1</sup>Cs || 2,903 h || || 8− || IT=100 |- |<sup>135</sup>Cs || 2,3·10<sup>6</sup> a || || 7/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>135m1</sup>Cs || 53 min || || 19/2− || IT=100 |- |<sup>136</sup>Cs || 13,16 d || || 5+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>136m1</sup>Cs || 19 s || || 8− || IT=?, β<sup>−</sup>=? |- |<sup>137</sup>Cs || 30,07 a || || 7/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>138</sup>Cs || 33,41 min || || 3− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>138m1</sup>Cs || 2,91 min || || 6− || β<sup>−</sup>=19, IT=81 |- |<sup>139</sup>Cs || 9,27 min || || 7/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>140</sup>Cs || 63,7 s || || 1− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>141</sup>Cs || 24,94 s || || 7/2+ || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,029 |- |<sup>142</sup>Cs || 1,70 s || || 0− || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,091 |- |<sup>143</sup>Cs || 1,78 s || || 3/2+ || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=1,62 |- |<sup>144</sup>Cs || 1,01 s || || 1 || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=3,17 |- |<sup>144m1</sup>Cs || 1 s || || (GE 4) || β<sup>−</sup>=? |- |<sup>145</sup>Cs || 0,594 s || || 3/2+ || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=13,8 |- |<sup>146</sup>Cs || 0,321 s || || 1− || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=14,2 |- |<sup>147</sup>Cs || 0,225 s || || (3/2+) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=43 |- |<sup>148</sup>Cs || 158 ms || || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=25 |} ==56 [[Barium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>114</sup>Ba || 0,43 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>≈100, α=?, 12C≈3·10<sup>−5</sup> |- |<sup>115</sup>Ba || 0,4 s || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>116</sup>Ba || 0,3 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>117</sup>Ba || 1,75 s || || (3/2) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=?, Kα=? |- |<sup>118</sup>Ba || 5,5 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>119</sup>Ba || 5,4 s || || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp<25 |- |<sup>120</sup>Ba || 32 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>121</sup>Ba || 29,7 s || || 5/2(+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,02 |- |<sup>122</sup>Ba || 1,95 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>123</sup>Ba || 2,7 min || || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>124</sup>Ba || 11,0 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>125</sup>Ba || 3,5 min || || 1/2(+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>126</sup>Ba || 100 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup> =100 |- |<sup>127</sup>Ba || 12,7 min || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>127m1</sup>Ba || 1,9 s || || 7/2− || IT=100 |- |<sup>128</sup>Ba || 2,43 d || || 0+ || K=100 |- |<sup>129</sup>Ba || 2,23 h || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>129m1</sup>Ba || 2,16 h || || 7/2+ || K/β<sup>+</sup><100, IT=? |- |<sup>130</sup>Ba || stabil || || 0+ || Häufigkeit=0,106 |- |<sup>130m1</sup>Ba || 11 ms || || 8− || IT=100 |- |<sup>131</sup>Ba || 11,50 d || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>131m1</sup>Ba || 14,6 min || || 9/2− || IT=100 |- |<sup>132</sup>Ba || stabil || || 0+ || Häufigkeit=0,101 |- |<sup>133</sup>Ba || 10,51 a || || 1/2+ || K=100 |- |<sup>133m1</sup>Ba || 38,9 h || || 11/2− || K=0,0096, IT=99,9904 |- |<sup>134</sup>Ba || stabil || || 0+ || Häufigkeit=2,417 |- |<sup>134m1</sup>Ba || 2,63 µs || || (10+) || |- |<sup>135</sup>Ba || stabil || || 3/2+ || Häufigkeit=6,592 |- |<sup>135m1</sup>Ba || 28,7 h || || 11/2− || IT=100 |- |<sup>136</sup>Ba || stabil || || 0+ || Häufigkeit=7,854 |- |<sup>136m1</sup>Ba || 0,3084 s || || 7− || IT=100 |- |<sup>137</sup>Ba || stabil || || 3/2+ || Häufigkeit=11,23 |- |<sup>137m1</sup>Ba || 2,552 min || || 11/2− || IT=100 |- |<sup>138</sup>Ba || stabil || || 0+ || Häufigkeit=71,70 |- |<sup>139</sup>Ba || 83,06 min || || 7/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>140</sup>Ba || 12,752 d || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>141</sup>Ba || 18,27 min || || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>142</sup>Ba || 10,6 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>143</sup>Ba || 14,33 s || || 5/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>144</sup>Ba || 11,5 s || || 0+ || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=3,6 |- |<sup>145</sup>Ba || 4,31 s || || 5/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>146</sup>Ba || 2,22 s || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>147</sup>Ba || 0,893 s || || (3/2+) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,06 |- |<sup>148</sup>Ba || 0,607 s || || 0+ || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,4 |- |<sup>149</sup>Ba || 0,344 s || || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,43 |- |<sup>150</sup>Ba || 0,3 s || || 0+ || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=? |} ==57 [[Lanthan]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>120</sup>La || 2,8 s || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>121</sup>La || 5,3 s || || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>122</sup>La || 8,7 s || || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>123</sup>La || 17 s || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>124</sup>La || 29 s || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>124m1</sup>La || 1 s || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>125</sup>La || 76 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>126</sup>La || 54 s || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>127</sup>La || 5,1 min || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>127m1</sup>La || 3,7 min || || (3/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, IT=? |- |<sup>128</sup>La || 5,0 min || || (5+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>128m1</sup>La || 560 ms || || (1+, 2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>129</sup>La || 11,6 min || || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>129m1</sup>La || 0,56 s || || 11/2− || IT=100 |- |<sup>130</sup>La || 8,7 min || || 3(+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>131</sup>La || 59 min || || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>132</sup>La || 4,8 h || || 2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>132m1</sup>La || 24,3 min || || 6− || IT=76, K/β<sup>+</sup>=24 |- |<sup>133</sup>La || 3,912 h || || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>134</sup>La || 6,45 min || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>135</sup>La || 19,5 h || || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>136</sup>La || 9,87 min || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>136m1</sup>La || 114 ms || || || IT=100 |- |<sup>137</sup>La || 6·10<sup>4</sup> a || || 7/2+ || K=100 |- |<sup>138</sup>La || 1,05·10<sup>11</sup> a || || 5+ || Häufigkeit=0,0902, β<sup>−</sup>=33,6 , K/β<sup>+</sup>=66,4 |- |<sup>139</sup>La || stabil || || 7/2+ || Häufigkeit=99,9098 |- |<sup>140</sup>La || 1,6781 d || || 3− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>141</sup>La || 3,92 h || || (7/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>142</sup>La || 91,1 min || || 2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>143</sup>La || 14,2 min || || (7/2) + || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>144</sup>La || 40,8 s || || (3−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>145</sup>La || 24,8 s || || (5/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>146</sup>La || 6,27 s || || 2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>146m1</sup>La || 10,0 s || || (6−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>147</sup>La || 4,015 s || || (5/2+) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,035 |- |<sup>148</sup>La || 1,05 s || || (2−) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,11 |- |<sup>149</sup>La || 1,05 s || || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=1,43 |- |<sup>150</sup>La || 0,86 s || || || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=2,7 |} ==58 [[Cer]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>123</sup>Ce || 3,2 s || || (5/2) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>124</sup>Ce || 6 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>125</sup>Ce || 9,0 s || || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>126</sup>Ce || 50 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>127</sup>Ce || 31 s || || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>128</sup>Ce || 4,1 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>129</sup>Ce || 3,5 min || || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>130</sup>Ce || 25 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>131</sup>Ce || 10,2 min || || (7/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>131m1</sup>Ce || 5,0 min || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>132</sup>Ce || 3,51 h || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>132m1</sup>Ce || 13 ms || || (8−,9−) || IT=100 |- |<sup>133</sup>Ce || 97 min || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>133m1</sup>Ce || 4,9 h || || 9/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>134</sup>Ce || 3,16 d || || 0+ || K=100 |- |<sup>135</sup>Ce || 17,7 h || || 1/2(+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>135m1</sup>Ce || 20 s || || 11/2(−) || IT=100 |- |<sup>136</sup>Ce || stabil || || 0+ || Häufigkeit=0,19 |- |<sup>137</sup>Ce || 9,0 h || || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>137m1</sup>Ce || 34,4 h || || 11/2− || IT=99,22, K/β<sup>+</sup>=0,78 |- |<sup>138</sup>Ce || stabil || || 0+ || Häufigkeit=0,25 |- |<sup>138m1</sup>Ce || 8,65 ms || || 7− || IT=100 |- |<sup>139</sup>Ce || 137,640 d || || 3/2+ || K=100 |- |<sup>139m1</sup>Ce || 54,8 s || || 11/2− || IT=100 |- |<sup>140</sup>Ce || stabil || || 0+ || Häufigkeit=88,48 |- |<sup>141</sup>Ce || 32,501 d || || 7/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>142</sup>Ce || 5·10<sup>16</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=11,08 |- |<sup>143</sup>Ce || 33,039 h || || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>144</sup>Ce || 284,893 d || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>145</sup>Ce || 3,01 min || || (3/2) − || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>146</sup>Ce || 13,52 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>147</sup>Ce || 56,4 s || || (5/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>148</sup>Ce || 56 s || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>149</sup>Ce || 5,3 s || || (3/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>150</sup>Ce || 4,0 s || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>151</sup>Ce || 1,02 s || || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>152</sup>Ce || 1,4 s || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |} ==59 [[Praseodym]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>124</sup>Pr || 1,2 s || || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>125</sup>Pr || 3,3 s || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>126</sup>Pr || 3,14 s || || (3,4,5) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>127</sup>Pr || 4,2 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>128</sup>Pr || 3,1 s || || 4,5,6 || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>129</sup>Pr || 30 s || || (3/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>130</sup>Pr || 40,0 s || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>131</sup>Pr || 1,53 min || || (3/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>131m1</sup>Pr || 5,7 s || || (11/2−) || IT=95, K/β<sup>+</sup>=5 |- |<sup>132</sup>Pr || 1,6 min || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>133</sup>Pr || 6,5 min || || (3/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>134</sup>Pr || 17 min || || 2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>134m1</sup>Pr || 11 min || || (5−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>135</sup>Pr || 24 min || || 3/2(+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>136</sup>Pr || 13,1 min || || 2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>137</sup>Pr || 1,28 h || || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>138</sup>Pr || 1,45 min || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>138m1</sup>Pr || 2,12 h || || 7− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>139</sup>Pr || 4,41 h || || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>140</sup>Pr || 3,39 min || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>141</sup>Pr || stabil || || 5/2+ || Häufigkeit=100 |- |<sup>142</sup>Pr || 19,12 h || || 2− || β<sup>−</sup>=99,9836, K=0,0164 |- |<sup>142m1</sup>Pr || 14,6 min || || 5− || IT=100 |- |<sup>143</sup>Pr || 13,57 d || || 7/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>144</sup>Pr || 17,28 min || || 0− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>144m1</sup>Pr || 7,2 min || || 3− || IT=99,93, β<sup>−</sup>=0,07 |- |<sup>145</sup>Pr || 5,984 h || || 7/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>146</sup>Pr || 24,15 min || || (2) − || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>147</sup>Pr || 13,4 min || || (3/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>148</sup>Pr || 2,27 min || || 1− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>148m1</sup>Pr || 2,0 min || || (4) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>149</sup>Pr || 2,26 min || || (5/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>150</sup>Pr || 6,19 s || || (1) − || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>151</sup>Pr || 18,90 s || || (3/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>152</sup>Pr || 3,63 s || || (4−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>153</sup>Pr || 4,28 s || || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>154</sup>Pr || 2,3 s || || (3+, 2+) || β<sup>−</sup>=100 |} ==60 [[Neodym]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>127</sup>Nd || 1,8 s || || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>128</sup>Nd || 4 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>129</sup>Nd || 7 s || || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>130</sup>Nd || 28 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>131</sup>Nd || 27 s || || (5/2) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>132</sup>Nd || 1,75 min || || 0+ || β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>133</sup>Nd || 70 s || || (7/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>133m1</sup>Nd || 70 s || || (1/2) + || K/β<sup>+</sup>=?, IT=? |- |<sup>134</sup>Nd || 8,5 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>134m1</sup>Nd || 410 µs || || (8) − || |- |<sup>135</sup>Nd || 12,4 min || || 9/2(−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>135m1</sup>Nd || 5,5 min || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>136</sup>Nd || 50,65 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>137</sup>Nd || 38,5 min || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>137m1</sup>Nd || 1,60 s || || 11/2− || IT=100 |- |<sup>138</sup>Nd || 5,04 h || || 0+ || K=100 |- |<sup>139</sup>Nd || 29,7 min || || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>139m1</sup>Nd || 5,50 h || || 11/2− || K/β<sup>+</sup>=88,2, IT=11,8 |- |<sup>140</sup>Nd || 3,37 d || || 0+ || K=100 |- |<sup>141</sup>Nd || 2,49 h || || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>141m1</sup>Nd || 62,0 s || || 11/2− || IT>99,95, K/β<sup>+</sup><0,05 |- |<sup>142</sup>Nd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=27,13 |- |<sup>143</sup>Nd || stabil || || 7/2− || Häufigkeit=12,18 |- |<sup>144</sup>Nd || 2,29·10<sup>15</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=23,80, α=100 |- |<sup>145</sup>Nd || stabil || || 7/2− || Häufigkeit=8,30 |- |<sup>146</sup>Nd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=17,19 |- |<sup>147</sup>Nd || 10,98 d || || 5/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>148</sup>Nd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=5,76 |- |<sup>149</sup>Nd || 1,728 h || || 5/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>150</sup>Nd || 1,1·10<sup>19</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=5,64, β<sup>−</sup> β<sup>−</sup>=? |- |<sup>151</sup>Nd || 12,44 min || || 3/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>152</sup>Nd || 11,4 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>153</sup>Nd || 31,6 s || || (3/2) − || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>154</sup>Nd || 25,9 s || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>155</sup>Nd || 8,9 s || || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>156</sup>Nd || 5,47 s || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |} ==61 [[Promethium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>132</sup>Pm || 6,3 s || || (3+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp≈5·10<sup>−5</sup> |- |<sup>133</sup>Pm || || || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>133m1</sup>Pm || 15 s || || 11/2− || K/β<sup>+</sup>=100, IT=? |- |<sup>134</sup>Pm || 5 s || || (2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>134m1</sup>Pm || 22 s || || (5+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>135</sup>Pm || 45 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>135m1</sup>Pm || 49 s || || (3/2+, 5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>136</sup>Pm || 47 s || || (2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>136m1</sup>Pm || 107 s || || (5−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>137</sup>Pm || 2,4 min || || 11/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>138</sup>Pm || 10 s || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>138m1</sup>Pm || 3,24 min || || (5−) || K/β<sup>+</sup>=?, IT=? |- |<sup>139</sup>Pm || 4,15 min || || (5/2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>139m1</sup>Pm || 180 ms || || (11/2) − || IT=99,94 +5−20, K/β<sup>+</sup>=0,06 +20−5 |- |<sup>140</sup>Pm || 9,2 s || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>140m1</sup>Pm || 5,95 min || || 7− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>140m2</sup>Pm || 5,95 min || || 8− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>141</sup>Pm || 20,90 min || || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>142</sup>Pm || 40,5 s || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>142m1</sup>Pm || 2,0 ms || || (8) − || IT=100 |- |<sup>143</sup>Pm || 265 d || || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>144</sup>Pm || 363 d || || 5− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>145</sup>Pm || 17,7 a || || 5/2+ || K=100, α=2,8·10<sup>−7</sup> |- |<sup>146</sup>Pm || 5,53 a || || 3− || K=66,0, β<sup>−</sup>=34,0 |- |<sup>147</sup>Pm || 2,6234 a || || 7/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>148</sup>Pm || 5,370 d || || 1− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>148m1</sup>Pm || 41,29 d || || 6− || β<sup>−</sup>=95,0 , IT=5,0 |- |<sup>149</sup>Pm || 53,08 h || || 7/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>150</sup>Pm || 2,68 h || || (1−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>151</sup>Pm || 28,40 h || || 5/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>152</sup>Pm || 4,12 min || || 1+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>152m1</sup>Pm || 7,52 min || || 4− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>152m2</sup>Pm || 13,8 min || || (8) || β<sup>−</sup><100, IT>0 |- |<sup>153</sup>Pm || 5,25 min || || 5/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>154</sup>Pm || 1,73 min || || (0,1) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>154m1</sup>Pm || 2,68 min || || (3,4) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>155</sup>Pm || 41,5 s || || (5/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>156</sup>Pm || 26,70 s || || 4(−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>157</sup>Pm || 10,56 s || || (5/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>158</sup>Pm || 4,8 s || || || β<sup>−</sup>=100 |} ==62 [[Samarium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>131</sup>Sm || 1,2 s || || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>132</sup>Sm || 4,0 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>133</sup>Sm || 3,7 s || || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>134</sup>Sm || 10 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>135</sup>Sm || 10,3 s || || (7/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,02 |- |<sup>136</sup>Sm || 47 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>137</sup>Sm || 45 s || || (9/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>138</sup>Sm || 3,1 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>139</sup>Sm || 2,57 min || || (1/2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>139m1</sup>Sm || 10,7 s || || (11/2) − || IT=93,7, K/β<sup>+</sup>=6,3 |- |<sup>140</sup>Sm || 14,82 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>141</sup>Sm || 10,2 min || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>141m1</sup>Sm || 22,6 min || || 11/2− || K/β<sup>+</sup>=99,69, IT=0,31 |- |<sup>142</sup>Sm || 72,49 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>143</sup>Sm || 8,83 min || || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>143m1</sup>Sm || 66 s || || 11/2− || IT=99,76, K/β<sup>+</sup>=0,24 |- |<sup>143m2</sup>Sm || 30 ms || || 23/2(−) || IT=100 |- |<sup>144</sup>Sm || stabil || || 0+ || Häufigkeit=3,1 |- |<sup>145</sup>Sm || 340 d || || 7/2− || K=100 |- |<sup>146</sup>Sm || 1,03·10<sup>8</sup> a || || 0+ || α=100 |- |<sup>147</sup>Sm || 1,06·10<sup>11</sup> a || || 7/2− || Häufigkeit=15,0, α=100 |- |<sup>148</sup>Sm || 7·10<sup>15</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=11,3, α=100 |- |<sup>149</sup>Sm || 2·10<sup>15</sup> a || || 7/2− || Häufigkeit=13,8 |- |<sup>150</sup>Sm || stabil || || 0+ || Häufigkeit=7,04 |- |<sup>151</sup>Sm || 90 a || || 5/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>152</sup>Sm || stabil || || 0+ || Häufigkeit=26,7 |- |<sup>153</sup>Sm || 46,284 h || || 3/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>153m1</sup>Sm || 10,6 ms || || 11/2− || IT=100 |- |<sup>154</sup>Sm || stabil || || 0+ || Häufigkeit=22,7 |- |<sup>155</sup>Sm || 22,3 min || || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>156</sup>Sm || 9,4 h || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>157</sup>Sm || 482 s || || (3/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>158</sup>Sm || 5,30 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>159</sup>Sm || 11,37 s || || (5/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>160</sup>Sm || 9,6 s || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |} ==63 [[Europium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>134</sup>Eu || 0,5 s || || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp>0 |- |<sup>135</sup>Eu || 1,5 s || || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>136</sup>Eu || 3,3 s || || (7+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,09 |- |<sup>136m1</sup>Eu || 30,7 s || || (3+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,09 |- |<sup>137</sup>Eu || 11 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>138</sup>Eu || 12,1 s || || (6−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>139</sup>Eu || 17,9 s || || (11/2) − || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>140</sup>Eu || 1,51 s || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>140m1</sup>Eu || 125 ms || || (5−) || IT=100, K/β<sup>+</sup><1 |- |<sup>141</sup>Eu || 40,7 s || || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>141m1</sup>Eu || 2,7 s || || 11/2− || K/β<sup>+</sup>=13 +4−2, IT=87 +2−4 |- |<sup>142</sup>Eu || 2,34 s || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>142m1</sup>Eu || 1,22 min || || 8− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>143</sup>Eu || 2,63 min || || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>144</sup>Eu || 10,2 s || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>145</sup>Eu || 5,93 d || || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>146</sup>Eu || 4,61 d || || 4− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>147</sup>Eu || 24,1 d || || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100, α=0,0022 |- |<sup>148</sup>Eu || 54,5 d || || 5− || K/β<sup>+</sup>=100, α=9,4·10<sup>−7</sup> |- |<sup>149</sup>Eu || 93,1 d || || 5/2+ || K=100 |- |<sup>150</sup>Eu || 36,9 a || || 5(−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>150m1</sup>Eu || 12,8 h || || 0− || K/β<sup>+</sup>=11, β<sup>−</sup>=89 , IT<5·10<sup>−8</sup> |- |<sup>151</sup>Eu || stabil || || 5/2+ || Häufigkeit=47,8 |- |<sup>152</sup>Eu || 13,537 a || || 3− || K=72,1 , β<sup>−</sup>=27,9 |- |<sup>152m1</sup>Eu || 9,3116 h || || 0− || K/β<sup>+</sup>=28 , β<sup>−</sup>=72 |- |<sup>152m2</sup>Eu || 96 min || || 8− || IT=100 |- |<sup>153</sup>Eu || stabil || || 5/2+ || Häufigkeit=52,2 |- |<sup>154</sup>Eu || 8,593 a || || 3− || β<sup>−</sup>=99,98, K/β<sup>+</sup>=0,02 |- |<sup>154m1</sup>Eu || 46,3 min || || (8−) || IT=100 |- |<sup>155</sup>Eu || 4,7611 a || || 5/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>156</sup>Eu || 15,19 d || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>157</sup>Eu || 15,18 h || || 5/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>158</sup>Eu || 45,9 min || || (1−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>159</sup>Eu || 18,1 min || || 5/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>160</sup>Eu || 38 s || || 1(−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>161</sup>Eu || 26 s || || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>162</sup>Eu || 10,6 s || || || β<sup>−</sup>=100 |} ==64 [[Gadolinium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>139</sup>Gd || 4,9 s || || 9/2− || K/β<sup>+</sup>=?, β<sup>+</sup>P=? |- |<sup>140</sup>Gd || 15,8 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>141</sup>Gd || 14 s || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,03 |- |<sup>141m1</sup>Gd || 24,5 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=89, IT=11 |- |<sup>142</sup>Gd || 70,2 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>143</sup>Gd || 39 s || || (1/2) + || K/β<sup>+</sup>=100, Kp<0,001 |- |<sup>143m1</sup>Gd || 112 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>144</sup>Gd || 4,5 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>145</sup>Gd || 23,0 min || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>145m1</sup>Gd || 85 s || || 11/2− || IT=94,3 , K/β<sup>+</sup>=5,7 |- |<sup>146</sup>Gd || 48,27 d || || 0+ || K=100 |- |<sup>147</sup>Gd || 38,06 h || || 7/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>148</sup>Gd || 74,6 a || || 0+ || α=100 |- |<sup>149</sup>Gd || 9,28 d || || 7/2− || K/β<sup>+</sup>=100, α=4,3 · 10<sup>−4</sup> |- |<sup>150</sup>Gd || 1,79 · 10<sup>6</sup> a || || 0+ || α=100 |- |<sup>151</sup>Gd || 124 d || || 7/2− || K=100, α≈8 · 10<sup>−7</sup> |- |<sup>152</sup>Gd || 1,08 · 10<sup>14</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=0,20, α=100 |- |<sup>153</sup>Gd || 240,4 d || || 3/2− || K=100 |- |<sup>154</sup>Gd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=2,18 |- |<sup>155</sup>Gd || stabil || || 3/2− || Häufigkeit=14,80 |- |<sup>155m1</sup>Gd || 31,97 ms || || 11/2− || IT=100 |- |<sup>156</sup>Gd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=20,47 |- |<sup>157</sup>Gd || stabil || || 3/2− || Häufigkeit=15,65 |- |<sup>158</sup>Gd || stabil || || 0+ || Häufigkeit=24,84 |- |<sup>159</sup>Gd || 18,479 h || || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>160</sup>Gd || ≥ 1,3 · 10<sup>21</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=21,86, ββ=? |- |<sup>161</sup>Gd || 3,66 min || || 5/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>162</sup>Gd || 8,4 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>163</sup>Gd || 68 s || || (5/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>164</sup>Gd || 45 s || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |} ==65[[Terbium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>140</sup>Tb || 2,4 s || || 5 || K/β<sup>+</sup>=100, p=0,26 |- |<sup>141</sup>Tb || 3,5 s || || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>142</sup>Tb || 597 ms || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,0022 |- |<sup>142m1</sup>Tb || 303 ms || || (5−) || IT=100, K/β<sup>+</sup><0,5 |- |<sup>143</sup>Tb || 12 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>143m1</sup>Tb || 21 s || || (5/2+) || |- |<sup>144</sup>Tb || 1 s || || (1+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>144m1</sup>Tb || 4,25 s || || (6−) || IT=66, K/β<sup>+</sup>=34 |- |<sup>145</sup>Tb || || || (1/2+) || |- |<sup>145m1</sup>Tb || 29,5 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>146</sup>Tb || 8 s || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>146m1</sup>Tb || 23 s || || 5− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>146m2</sup>Tb || 1,18 ms || || (10+)|| IT=100 |- |<sup>147</sup>Tb || 1,7 h || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>147m1</sup>Tb || 1,83 min || || (11/2) − || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>148</sup>Tb || 60 min || || 2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>148m1</sup>Tb || 2,20 min || || 9+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>149</sup>Tb || 4,118 h || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=83,3 , α=16,7 |- |<sup>149m1</sup>Tb || 4,16 min || || 11/2− || K/β<sup>+</sup>=99,978 , α=0,022 |- |<sup>150</sup>Tb || 3,48 h || || (2−) || K/β<sup>+</sup>=100, α<0,05 |- |<sup>150m1</sup>Tb || 5,8 min || || 9+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>151</sup>Tb || 17,609 h || || 1/2(+) || K/β<sup>+</sup>=100, α=9,5·10<sup>−3</sup> |- |<sup>151m1</sup>Tb || 25 s || || (11/2−) || IT=93,8, K/β<sup>+</sup>=6,2 |- |<sup>152</sup>Tb || 17,5 h || || 2− || K/β<sup>+</sup>=100, α<7·10<sup>−7</sup> |- |<sup>152m1</sup>Tb || 4,2 min || || 8+ || IT=78,8, K/β<sup>+</sup>=21,2 |- |<sup>153</sup>Tb || 2,34 d || || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>154</sup>Tb || 21,5 h || || 0 || K/β<sup>+</sup>=100, β<sup>−</sup><0,1 |- |<sup>154m1</sup>Tb || 9,4 h || || 3− || K/β<sup>+</sup>=78,2, IT=21,8, β<sup>−</sup><0,1 |- |<sup>154m2</sup>Tb || 22,7 h || || 7− || K/β<sup>+</sup>=98,2, IT=1,8 |- |<sup>154m3</sup>Tb || 513 ns || || || |- |<sup>155</sup>Tb || 5,32 d || || 3/2+ || K=100 |- |<sup>156</sup>Tb || 5,35 d || || 3− || K/β<sup>+</sup>=100, β<sup>−</sup>=? |- |<sup>156m1</sup>Tb || 24,4 h || || (7−) || IT=100 |- |<sup>156m2</sup>Tb || 5,3 h || || (0+)|| IT=?, K/β<sup>+</sup>=? |- |<sup>157</sup>Tb || 71 a || || 3/2+ || K=100 |- |<sup>158</sup>Tb || 180 a || || 3− || K/β<sup>+</sup>=83,4, β<sup>−</sup>=16,6 |- |<sup>158m1</sup>Tb || 10,70 s || || 0− || IT=100, β<sup>−</sup><0,6, K/β<sup>+</sup><0,01 |- |<sup>159</sup>Tb || stabil || || 3/2+ || Häufigkeit=100 |- |<sup>160</sup>Tb || 72,3 d || || 3− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>161</sup>Tb || 6,88 d || || 3/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>162</sup>Tb || 7,60 min || || 1− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>163</sup>Tb || 19,5 min || || 3/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>164</sup>Tb || 3,0 min || || (5+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>165</sup>Tb || 2,11 min || || (3/2+) || β<sup>−</sup>=100 |} ==66 [[Dysprosium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>141</sup>Dy || 0,9 s || || (9/2−) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>142</sup>Dy || 2,3 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,06 |- |<sup>143</sup>Dy || 4,1 s || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>144</sup>Dy || 9,1 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>145</sup>Dy || 10 s || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>145m1</sup>Dy || 13,6 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>146</sup>Dy || 29 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>146m1</sup>Dy || 150 ms || || (10+)|| IT=100 |- |<sup>147</sup>Dy || 40 s || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>147m1</sup>Dy || 55 s || || 11/2− || K/β<sup>+</sup>=65, IT=35 |- |<sup>148</sup>Dy || 3,1 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>149</sup>Dy || 4,20 min || || (7/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>149m1</sup>Dy || 490 ms || || (27/2−) || IT=99,3, K/β<sup>+</sup>=0,7 |- |<sup>150</sup>Dy || 7,17 min || || 0+ || α=36, K/β<sup>+</sup>=64 |- |<sup>151</sup>Dy || 17,9 min || || 7/2(−) || K/β<sup>+</sup>=94,4, α=5,6 |- |<sup>152</sup>Dy || 2,38 h || || 0+ || α=0,100, K=99,900 |- |<sup>153</sup>Dy || 6,4 h || || 7/2(−) || K/β<sup>+</sup>=99,9906 , α=0,0094 |- |<sup>154</sup>Dy || 3,0 · 10<sup>6</sup> a || || 0+ || α=100 |- |<sup>155</sup>Dy || 9,9 h || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>156</sup>Dy || stabil || || 0+ || Häufigkeit=0,06 |- |<sup>157</sup>Dy || 8,14 h || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>157m1</sup>Dy || 21,6 ms || || 11/2− || IT=100 |- |<sup>158</sup>Dy || stabil || || 0+ || Häufigkeit=0,10 |- |<sup>159</sup>Dy || 144,4 d || || 3/2− || K=100 |- |<sup>160</sup>Dy || stabil || || 0+ || Häufigkeit=2,34 |- |<sup>161</sup>Dy || stabil || || 5/2+ || Häufigkeit=18,9 |- |<sup>162</sup>Dy || stabil || || 0+ || Häufigkeit=25,5 |- |<sup>163</sup>Dy || stabil || || 5/2− || Häufigkeit=24,9 |- |<sup>164</sup>Dy || stabil || || 0+ || Häufigkeit=28,2 |- |<sup>165</sup>Dy || 2,334 h || || 7/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>165m1</sup>Dy || 1,257 min || || 1/2− || IT=97,76, β<sup>−</sup>=2,24 |- |<sup>166</sup>Dy || 81,6 h || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>167</sup>Dy || 6,20 min || || (1/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>168</sup>Dy || 8,7 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>169</sup>Dy || 39 s || || (5/2−) || β<sup>−</sup>=100 |} ==67 [[Holmium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>144</sup>Ho || 0,7 s || || || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>145</sup>Ho || 2,4 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>146</sup>Ho || 3,6 s || || (10+)|| K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>147</sup>Ho || 5,8 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>148</sup>Ho || 2,2 s || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>148m1</sup>Ho || 9,59 s || || 6− || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,08 |- |<sup>148m2</sup>Ho || 2,35 ms || || (10+)|| IT=100 |- |<sup>149</sup>Ho || 21,1 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>149m1</sup>Ho || 56 s || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>150</sup>Ho || 72 s || || 2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>150m1</sup>Ho || 23,3 s || || (9) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>151</sup>Ho || 35,2 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=78, α=22 |- |<sup>151m1</sup>Ho || 47,2 s || || (1/2+) || α=80 +15−20, K/β<sup>+</sup>=20 +20− 15 |- |<sup>152</sup>Ho || 161,8 s || || 2− || α=12 , K/β<sup>+</sup>=88 |- |<sup>152m1</sup>Ho || 50,0 s || || 9+ || α=10,8 , K/β<sup>+</sup>=89,2 |- |<sup>153</sup>Ho || 2,01 min || || 11/2− || K/β<sup>+</sup>=99,949, α=0,051 |- |<sup>153m1</sup>Ho || 9,3 min || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=99,82, α=0,18 |- |<sup>154</sup>Ho || 11,76 min || || (2) − || K/β<sup>+</sup>=99,981, α=0,019 |- |<sup>154m1</sup>Ho || 3,10 min || || 8+ || K/β<sup>+</sup>=100, α<0,001 |- |<sup>155</sup>Ho || 48 min || || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>156</sup>Ho || 56 min || || (4+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>156m1</sup>Ho || 9,5 s || || (1+) || IT=?, K/β<sup>+</sup>=? |- |<sup>157</sup>Ho || 12,6 min || || 7/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>158</sup>Ho || 11,3 min || || 5+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>158m1</sup>Ho || 28 min || || 2− || K/β<sup>+</sup><19, IT>81 |- |<sup>158m2</sup>Ho || 21,3 min || || (9+) || K/β<sup>+</sup>>93, IT<7 |- |<sup>159</sup>Ho || 33,05 min || || 7/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>159m1</sup>Ho || 8,30 s || || 1/2+ || IT=100 |- |<sup>160</sup>Ho || 25,6 min || || 5+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>160m1</sup>Ho || 5,02 h || || 2− || IT=65, K/β<sup>+</sup>=35 |- |<sup>160m2</sup>Ho || 3 s || || (9+) || IT=100 |- |<sup>161</sup>Ho || 2,48 h || || 7/2− || K=100 |- |<sup>161m1</sup>Ho || 6,76 s || || 1/2+ || IT=100 |- |<sup>162</sup>Ho || 15,0 min || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>162m1</sup>Ho || 67,0 min || || 6− || IT=62, K/β<sup>+</sup>=38 |- |<sup>163</sup>Ho || 4570 a || || 7/2− || K=100 |- |<sup>163m1</sup>Ho || 1,09 s || || 1/2+ || IT=100 |- |<sup>164</sup>Ho || 29 min || || 1+ || K=60 , β<sup>−</sup>=40 |- |<sup>164m1</sup>Ho || 37,5 min || || 6− || IT=100 |- |<sup>165</sup>Ho || stabil || || 7/2− || Häufigkeit=100 |- |<sup>166</sup>Ho || 26,83 h || || 0− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>166m1</sup>Ho || 1,20 · 10<sup>3</sup> a || || (7) − || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>167</sup>Ho || 3,1 h || || 7/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>168</sup>Ho || 2,99 min || || 3+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>168m1</sup>Ho || 132 s || || (6+) || IT>99,5, β<sup>−</sup><0,5 |- |<sup>169</sup>Ho || 4,7 min || || 7/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>170</sup>Ho || 2,76 min || || (6+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>170m1</sup>Ho || 43 s || || (1+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>171</sup>Ho || 53 s || || (7/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>172</sup>Ho || 25 s || || β<sup>−</sup>=100 |} ==68 [[Erbium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>145</sup>Er || 0,9 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>146</sup>Er || 1,7 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>147</sup>Er || 2,5 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>147m1</sup>Er || 2,5 s || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>148</sup>Er || 4,6 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp≈0,15 |- |<sup>149</sup>Er || 4 s || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=7 |- |<sup>149m1</sup>Er || 8,9 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=96,5, IT=3,5, Kp=0,18 |- |<sup>150</sup>Er || 18,5 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>151</sup>Er || 23,5 s || || (7/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>151m1</sup>Er || 0,58 s || || (27/2−) || IT=95,3, K/β<sup>+</sup>=4,7 |- |<sup>152</sup>Er || 10,3 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=10, α=90 |- |<sup>153</sup>Er || 37,1 s || || (7/2−) || α=53, K/β<sup>+</sup>=47 |- |<sup>154</sup>Er || 3,73 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=99,53, α=0,47 |- |<sup>155</sup>Er || 5,3 min || || 7/2− || K/β<sup>+</sup>=99,978, α=0,022 |- |<sup>156</sup>Er || 19,5 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>157</sup>Er || 18,65 min || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>157m1</sup>Er || 76 ms || || (9/2+) || IT=100 |- |<sup>158</sup>Er || 2,29 h || || 0+ || K=100 |- |<sup>159</sup>Er || 36 min || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>160</sup>Er || 28,58 h || || 0+ || K=100 |- |<sup>161</sup>Er || 3,21 h || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>162</sup>Er || stabil || || 0+ || Häufigkeit=0,14 |- |<sup>163</sup>Er || 75,0 min || || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>164</sup>Er || stabil || || 0+ || Häufigkeit=1,61 |- |<sup>165</sup>Er || 10,36 h || || 5/2− || K=100 |- |<sup>166</sup>Er || stabil || || 0+ || Häufigkeit=33,6 |- |<sup>167</sup>Er || stabil || || 7/2+ || Häufigkeit=22,95 |- |<sup>167m1</sup>Er || 2,269 s || || 1/2− || IT=100 |- |<sup>168</sup>Er || stabil || || 0+ || Häufigkeit=26,8 |- |<sup>169</sup>Er || 9,40 d || || 1/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>170</sup>Er || stabil || || 0+ || Häufigkeit=14,9 |- |<sup>171</sup>Er || 7,516 h || || 5/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>172</sup>Er || 49,3 h || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>173</sup>Er || 1,4 min || || (7/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>174</sup>Er || 3,3 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>175</sup>Er || 1,2 min || || (9/2+) || β<sup>−</sup>=100 |} ==69 [[Thulium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>146</sup>Tm || 235 ms || || (10+) || K/β<sup>+</sup>≈55, p≈45 |- |<sup>146m1</sup>Tm || 72 ms || || (5−,6−) || p=100, K/β<sup>+</sup>=? |- |<sup>147</sup>Tm || 0,56 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>≈90, p≈10 |- |<sup>147m1</sup>Tm || 360 µs || || (1/2+,3/2+) || |- |<sup>148</sup>Tm || 0,7 s || || (10+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>149</sup>Tm || 0,9 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=0,2 +2−1 |- |<sup>150</sup>Tm || 2,2 s || || (6−) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=1,2 |- |<sup>150m1</sup>Tm || 5,2 ms || || (10+) || IT=100 |- |<sup>151</sup>Tm || 4,17 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>151m1</sup>Tm || 6,6 s || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>152</sup>Tm || 8,0 s || || (2) − || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>152m1</sup>Tm || 5,2 s || || (9) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>153</sup>Tm || 1,48 s || || (11/2−) || α=91, K/β<sup>+</sup>=9 |- |<sup>153m1</sup>Tm || 2,5 s || || (1/2+) || α=92 , K/β<sup>+</sup>=8 |- |<sup>154</sup>Tm || 8,1 s || || (2−) || K/β<sup>+</sup>=56, α=44 |- |<sup>154m1</sup>Tm || 3,30 s || || (9+) || α=90 sys&nbsp;K/β<sup>+</sup>=10 sysIT=? |- |<sup>155</sup>Tm || 21,6 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=98,1, α=1,9 |- |<sup>155m1</sup>Tm || 45 s || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>>92, α<8 |- |<sup>156</sup>Tm || 83,8 s || || 2− || K/β<sup>+</sup>=99,936, α=0,064 |- |<sup>156m1</sup>Tm || 19 s || || || α=? |- |<sup>157</sup>Tm || 3,63 min || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>158</sup>Tm || 3,98 min || || 2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>158m1</sup>Tm || 20 ns || || (5+) || |- |<sup>158m2</sup>Tm || 16 ns || || (9−) || |- |<sup>159</sup>Tm || 9,13 min || || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>160</sup>Tm || 9,4 min || || 1− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>160m1</sup>Tm || 74,5 s || || 5 || K/β<sup>+</sup>=15, IT=85 |- |<sup>161</sup>Tm || 33 min || || 7/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>162</sup>Tm || 21,70 min || || 1− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>162m1</sup>Tm || 24,3 s || || 5+ || IT=82, K/β<sup>+</sup>=18 |- |<sup>163</sup>Tm || 1,810 h || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>164</sup>Tm || 2,0 min || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>164m1</sup>Tm || 5,1 min || || 6− || IT≈80, K/β<sup>+</sup>≈20 |- |<sup>165</sup>Tm || 30,06 h || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>166</sup>Tm || 7,70 h || || 2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>166m1</sup>Tm || 350 ms || || 6− || IT=100 |- |<sup>167</sup>Tm || 9,25 d || || 1/2+ || K=100 |- |<sup>168</sup>Tm || 93,1 d || || 3(+) || K/β<sup>+</sup>=99,990, β<sup>−</sup>=0,010 |- |<sup>169</sup>Tm || stabil || || 1/2+ || Häufigkeit=100 |- |<sup>170</sup>Tm || 128,6 d || || 1− || K=0,131, β<sup>−</sup>=99,869 |- |<sup>171</sup>Tm || 1,92 a || || 1/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>172</sup>Tm || 63,6 h || || 2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>173</sup>Tm || 8,24 h || || (1/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>174</sup>Tm || 5,4 min || || (4) − || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>175</sup>Tm || 15,2 min || || 1/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>176</sup>Tm || 1,9 min || || (4+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>177</sup>Tm || 85 s || || (1/2+) || β<sup>−</sup>=100 |} ==70 [[Ytterbium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>151</sup>Yb || 1,6 s || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>151m1</sup>Yb || 1,6 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>≈100, Kp=? |- |<sup>152</sup>Yb || 3,04 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=? |- |<sup>153</sup>Yb || 4,2 s || || 7/2− || α=50 sys K/β<sup>+</sup>=50 sys |- |<sup>154</sup>Yb || 0,409 s || || 0+ || α=92,6 , K/β<sup>+</sup>=7,4 |- |<sup>155</sup>Yb || 1,800 s || || (7/2−) || α=89, K/β<sup>+</sup>=11 |- |<sup>156</sup>Yb || 26,1 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=90, α=10 |- |<sup>157</sup>Yb || 38,6 s || || 7/2− || K/β<sup>+</sup>=99,5, α=0,5 |- |<sup>158</sup>Yb || 1,49 min || || 0+ || α≈0,0021, K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>159</sup>Yb || 1,58 min || || 5/2(−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>160</sup>Yb || 4,8 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>161</sup>Yb || 4,2 min || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>162</sup>Yb || 18,87 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>163</sup>Yb || 11,05 min || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>164</sup>Yb || 75,8 min || || 0+ || K=100 |- |<sup>165</sup>Yb || 9,9 min || || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>166</sup>Yb || 56,7 h || || 0+ || K=100 |- |<sup>167</sup>Yb || 17,5 min || || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>168</sup>Yb || stabil || || 0+ || Häufigkeit=0,13 |- |<sup>169</sup>Yb || 32,026 d || || 7/2+ || K=100 |- |<sup>169m1</sup>Yb || 46 s || || 1/2− || IT=100 |- |<sup>170</sup>Yb || stabil || || 0+ || Häufigkeit=3,05 |- |<sup>171</sup>Yb || stabil || || 1/2− || Häufigkeit=14,3 |- |<sup>171m1</sup>Yb || 5,25 ms || || 7/2+ || IT=100 |- |<sup>172</sup>Yb || stabil || || 0+ || Häufigkeit=21,9 |- |<sup>173</sup>Yb || stabil || || 5/2− || Häufigkeit=16,12 |- |<sup>174</sup>Yb || stabil || || 0+ || Häufigkeit=31,8 |- |<sup>175</sup>Yb || 4,185 d || || 7/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>175m1</sup>Yb || 68,2 ms || || 1/2− || IT=100 |- |<sup>176</sup>Yb || stabil || || 0+ || Häufigkeit=12,7 |- |<sup>176m1</sup>Yb || 11,4 s || || (8−) || IT>90, β<sup>−</sup><10 |- |<sup>177</sup>Yb || 1,911 h || || (9/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>177m1</sup>Yb || 6,41 s || || (1/2−) || IT=100 |- |<sup>178</sup>Yb || 74 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>179</sup>Yb || 8,0 min || || (1/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>180</sup>Yb || 2,4 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |} == 71 [[Lutetium]] == {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>150</sup>Lu || 35 ms || || || p=80, K/β<sup>+</sup>=20 |- |<sup>151</sup>Lu || 88 ms || || (11/2−) || p=70 |- |<sup>152</sup>Lu || 0,7 s || || (5−,6−) || K/β<sup>+</sup>=100, Kp=15 |- |<sup>153</sup>Lu || 0,9 s || || 11/2− || α≈70, K/β<sup>+</sup>≈30 |- |<sup>154</sup>Lu || || || (2−) || |- |<sup>154m1</sup>Lu || 1,12 s || || (9+) || K/β<sup>+</sup>≈100 |- |<sup>154m2</sup>Lu || 35 µs || || (17+) || |- |<sup>155</sup>Lu || 140 ms || || (1/2+, 3/2+) || α=? |- |<sup>155m1</sup>Lu || 68 ms || || (11/2−) || α=79, K/β<sup>+</sup>=21 |- |<sup>155m2</sup>Lu || 2,60 ms || || (25/2−) || α≈100 |- |<sup>156</sup>Lu || 198 ms || || (9+) || α=95, K/β<sup>+</sup>=5 |- |<sup>156m1</sup>Lu || 494 ms || || (2−) || α=79, K/β<sup>+</sup>=21 |- |<sup>157</sup>Lu || 6,8 s || || (1/2+, 3/2+) || α>0 |- |<sup>157m1</sup>Lu || 4,79 s || || (11/2−) || α=6 , K/β<sup>+</sup>=94 |- |<sup>158</sup>Lu || 10,6 s || || || α=0,91 , K/β<sup>+</sup>=99,09 |- |<sup>159</sup>Lu || 12,1 s || || || K/β<sup>+</sup>=99,96 sysα=0,04 sys |- |<sup>160</sup>Lu || 36,1 s || || || K/β<sup>+</sup>=100, α<1 · 10<sup>−4</sup> |- |<sup>160m1</sup>Lu || 40 s || || || K/β<sup>+</sup><100, α=? |- |<sup>161</sup>Lu || 77 s || || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>161m1</sup>Lu || 7,3 ms || || (9/2−) || IT=100 |- |<sup>162</sup>Lu || 1,37 min || || (1−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>162m1</sup>Lu || 1,5 min || || (4−) || K/β<sup>+</sup><100 |- |<sup>162m2</sup>Lu || 1,9 min || || || K/β<sup>+</sup><100 |- |<sup>163</sup>Lu || 238 s || || (1/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>164</sup>Lu || 3,14 min || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>165</sup>Lu || 10,74 min || || (7/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>165m1</sup>Lu || 12 min || || 1/2+ || |- |<sup>166</sup>Lu || 2,65 min || || (6−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>166m1</sup>Lu || 1,41 min || || (3−) || K/β<sup>+</sup>=58, IT=42 |- |<sup>166m2</sup>Lu || 2,12 min || || (0−) || K/β<sup>+</sup>>80, IT<20 |- |<sup>167</sup>Lu || 51,5 min || || 7/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>168</sup>Lu || 5,5 min || || (6−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>168m1</sup>Lu || 6,7 min || || 3+ || K/β<sup>+</sup>>95, IT<5 |- |<sup>169</sup>Lu || 34,06 h || || 7/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>169m1</sup>Lu || 160 s || || 1/2− || IT=100 |- |<sup>170</sup>Lu || 2,012 d || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>170m1</sup>Lu || 0,67 s || || (4) − || IT=100 |- |<sup>171</sup>Lu || 8,24 d || || 7/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>171m1</sup>Lu || 79 s || || 1/2− || IT=100 |- |<sup>172</sup>Lu || 6,70 d || || 4− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>172m1</sup>Lu || 3,7 min || || 1− || IT=100 |- |<sup>173</sup>Lu || 1,37 a || || 7/2+ || K=100 |- |<sup>174</sup>Lu || 3,31 a || || (1) − || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>174m1</sup>Lu || 142 d || || (6) − || IT=99,38, K=0,62 |- |<sup>175</sup>Lu || stabil || || 7/2+ || Häufigkeit=97,41 |- |<sup>176</sup>Lu || 3,78 · 10<sup>10</sup> a || || 7− || Häufigkeit=2,59, β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>176m1</sup>Lu || 3,635 h || || 1− || β<sup>−</sup>=99,905, K=0,095 |- |<sup>177</sup>Lu || 6,734 d || || 7/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>177m1</sup>Lu || 160,4 d || || 23/2− || β<sup>−</sup>=78,3, IT=21,7 |- |<sup>178</sup>Lu || 28,4 min || || 1(+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>178m1</sup>Lu || 23,1 min || || (9−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>179</sup>Lu || 4,59 h || || 7/2(+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>179m1</sup>Lu || 3,1 ms || || 1/2(+) || IT=100 |- |<sup>180</sup>Lu || 5,7 min || || (5) + || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>181</sup>Lu || 3,5 min || || (7/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>182</sup>Lu || 2,0 min || || (0,1,2) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>183</sup>Lu || 58 s || || (7/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>184</sup>Lu || 20 s || || (2+) || β<sup>−</sup>=100 |} ==72 [[Hafnium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>154</sup>Hf || 2 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>155</sup>Hf || 0,89 s || || || K/β<sup>+</sup>=100, α=? |- |<sup>156</sup>Hf || 25 ms || || 0+ || α>81 |- |<sup>156m1</sup>Hf || 444 µs || || || |- |<sup>157</sup>Hf || 110 ms || || 7/2− || α=86, K/β<sup>+</sup>=14 |- |<sup>158</sup>Hf || 2,85 s || || 0+ || α=44, K/β<sup>+</sup>=56 |- |<sup>159</sup>Hf || 5,6 s || || || K/β<sup>+</sup>=59, α=41 |- |<sup>160</sup>Hf || 13,6 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=99,3, α=0,7 |- |<sup>161</sup>Hf || 16,8 s || || (13/2+) || K/β<sup>+</sup>=99,71, α=0,29 |- |<sup>162</sup>Hf || 37,6 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=99,9937, α=0,0063 |- |<sup>163</sup>Hf || 40,0 s || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>164</sup>Hf || 111 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>165</sup>Hf || 76 s || || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>166</sup>Hf || 6,77 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>167</sup>Hf || 2,05 min || || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>168</sup>Hf || 25,95 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>169</sup>Hf || 3,24 min || || (5/2) − || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>170</sup>Hf || 16,01 h || || 0+ || K=100 |- |<sup>171</sup>Hf || 12,1 h || || (7/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>172</sup>Hf || 1,87 a || || 0+ || K=100 |- |<sup>173</sup>Hf || 23,6 h || || 1/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>174</sup>Hf || 2,0·10<sup>15</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=0,162, α=100 |- |<sup>175</sup>Hf || 70 d || || 5/2− || K=100 |- |<sup>176</sup>Hf || stabil || || 0+ || Häufigkeit=5,206 |- |<sup>177</sup>Hf || stabil || || 7/2− || Häufigkeit=18,606 |- |<sup>177m1</sup>Hf || 1,08 s || || 23/2+ || IT=100 |- |<sup>177m2</sup>Hf || 51,4 min || || 37/2− || IT=100 |- |<sup>178</sup>Hf || stabil || || 0+ || Häufigkeit=27,297 |- |<sup>178m1</sup>Hf || 4,0 s || || 8− || IT=100 |- |<sup>178m2</sup>Hf || 31 a || || 16+ || IT=100 |- |<sup>179</sup>Hf || stabil || || 9/2+ || Häufigkeit=13,629 |- |<sup>179m1</sup>Hf || 18,67 s || || 1/2− || IT=100 |- |<sup>179m2</sup>Hf || 25,05 d || || 25/2− || IT=100 |- |<sup>180</sup>Hf || stabil || || 0+ || Häufigkeit=35,100 |- |<sup>180m1</sup>Hf || 5,5 h || || 8− || IT=99,7, β<sup>−</sup>=0,3 |- |<sup>181</sup>Hf || 42,39 d || || 1/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>182</sup>Hf || 9·10<sup>6</sup> a || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>182m1</sup>Hf || 61,5 min || || 8− || β<sup>−</sup>=58 , IT=42 |- |<sup>183</sup>Hf || 1,067 h || || (3/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>184</sup>Hf || 4,12 h || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>184m1</sup>Hf || 48 s || || (8−) || IT=100 |- |<sup>185</sup>Hf || 3,5 min || || || β<sup>−</sup>=100 |} ==73 [[Tantal]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>156</sup>Ta || 144 ms || || (2−) || p≈100 |- |<sup>156m1</sup>Ta || 375 ms || || (9+) || K/β<sup>+</sup>=95,8, p=4,2 |- |<sup>157</sup>Ta || 10,1 ms || || 1/2+ || α=96,6, p=3,4 |- |<sup>157m1</sup>Ta || 4,3 ms || || 11/2− || K/β<sup>+</sup>≈5 |- |<sup>158</sup>Ta || 36,5 ms || || (2−) || α=93, K/β<sup>+</sup>=7 |- |<sup>158m1</sup>Ta || 49 ms || || (9+) || α≈100 |- |<sup>159</sup>Ta || 0,57 s || || || α=80, K/β<sup>+</sup>=20 |- |<sup>160</sup>Ta || 1,55 s || || (9+) || K/β<sup>+</sup>=66, α=34 |- |<sup>160m1</sup>Ta || 1,7 s || || (2−) || α=? |- |<sup>161</sup>Ta || 2,7 s || || || K/β<sup>+</sup>≈95, α≈5 |- |<sup>162</sup>Ta || 3,52 s || || || K/β<sup>+</sup>=99,926, α=0,074 |- |<sup>163</sup>Ta || 10,6 s || || || K/β<sup>+</sup>≈99,8, α≈0,2 |- |<sup>164</sup>Ta || 14,2 s || || (3+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>165</sup>Ta || 31,0 s || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>166</sup>Ta || 34,4 s || || (2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>167</sup>Ta || 1,4 min || || (3/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>168</sup>Ta || 2,0 min || || (3+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>169</sup>Ta || 4,9 min || || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>170</sup>Ta || 6,76 min || || (3+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>171</sup>Ta || 23,3 min || || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>172</sup>Ta || 36,8 min || || (3+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>173</sup>Ta || 3,14 h || || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>174</sup>Ta || 1,05 h || || 3+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>174m1</sup>Ta || 250 ns || || || |- |<sup>175</sup>Ta || 10,5 h || || 7/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>176</sup>Ta || 8,09 h || || (1) − || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>176m1</sup>Ta || 1,1 ms || || (+) || IT=100 |- |<sup>176m2</sup>Ta || 1,4 ms || || (20−) || |- |<sup>177</sup>Ta || 56,56 h || || 7/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>178</sup>Ta || 9,31 min || || 1+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>178m1</sup>Ta || 2,36 h || || (7) − || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>178m2</sup>Ta || 60 ms || || (15−) || IT=100 |- |<sup>179</sup>Ta || 1,82 a || || 7/2+ || K=100 |- |<sup>179m1</sup>Ta || 9,0 ms || || (25/2+) || |- |<sup>179m2</sup>Ta || 52 ms || || (37/2+) || |- |<sup>180</sup>Ta || 8,152 h || || 1+ || K=86, β<sup>−</sup>=14 |- |<sup>180m1</sup>Ta || 1,2·10<sup>15</sup> a || || 9− || Häufigkeit=0,012, K, β<sup>−</sup> |- |<sup>181</sup>Ta || stabil || || 7/2+ || Häufigkeit=99,988 |- |<sup>182</sup>Ta || 114,43 d || || 3− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>182m1</sup>Ta || 283 ms || || 5+ || IT=100 |- |<sup>182m2</sup>Ta || 15,84 min || || 10− || IT=100 |- |<sup>183</sup>Ta || 5,1 d || || 7/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>184</sup>Ta || 8,7 h || || (5−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>185</sup>Ta || 49,4 min || || (7/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>186</sup>Ta || 10,5 min || || (2−,3−) || β<sup>−</sup>=100 |} ==74 [[Wolfram]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>158</sup>W || 0,9 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>158m1</sup>W || 0,16 ms || || 8+ || |- |<sup>159</sup>W || 7,3 ms || || || α≈99,5, K/β<sup>+</sup>≈0,5 |- |<sup>160</sup>W || 91 ms || || 0+ || α=87, K/β<sup>+</sup>=? |- |<sup>161</sup>W || 410 ms || || || α=82 |- |<sup>162</sup>W || 1,39 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=53, α=47 |- |<sup>163</sup>W || 2,75 s || || || K/β<sup>+</sup>=59, α=41 |- |<sup>164</sup>W || 6,0 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=95,6, α=4,4 |- |<sup>165</sup>W || 5,1 s || || || K/β<sup>+</sup>=100, α<0,2 |- |<sup>166</sup>W || 18,8 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=99,965, α=0,035 |- |<sup>167</sup>W || 19,9 s || || (7/2−) || K/β<sup>+</sup>=?, α=? |- |<sup>168</sup>W || 53 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>≈100, α=2,7·10<sup>−3</sup> |- |<sup>169</sup>W || 76 s || || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>170</sup>W || 2,42 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>171</sup>W || 2,38 min || || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>172</sup>W || 6,6 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>173</sup>W || 7,6 min || || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>174</sup>W || 31 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>175</sup>W || 35,2 min || || (1/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>176</sup>W || 2,5 h || || 0+ || K=100 |- |<sup>177</sup>W || 135 min || || (1/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>178</sup>W || 21,6 d || || 0+ || K=100 |- |<sup>179</sup>W || 37,05 min || || (7/2) − || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>179m1</sup>W || 6,40 min || || (1/2) − || IT=99,72, K/β<sup>+</sup>=0,28 |- |<sup>180</sup>W || 1,8 (+-0,2)·10<sup>18</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=0,13, α=100 |- |<sup>180m1</sup>W || 5,47 ms || || 8− || IT=100 |- |<sup>181</sup>W || 121,2 d || || 9/2+ || K=100 |- |<sup>182</sup>W || stabil || || 0+ || Häufigkeit=26,3 |- |<sup>183</sup>W || 1,1·10<sup>17</sup> a || || 1/2− || Häufigkeit=14,3 |- |<sup>183m1</sup>W || 5,2 s || || 11/2+ || IT=100 |- |<sup>184</sup>W || 3·10<sup>17</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=30,67 |- |<sup>185</sup>W || 75,1 d || || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>185m1</sup>W || 1,67 min || || 11/2+ || IT=100 |- |<sup>186</sup>W || stabil || || 0+ || Häufigkeit=28,6 |- |<sup>187</sup>W || 23,72 h || || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>188</sup>W || 69,4 d || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>189</sup>W || 11,5 min || || (3/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>190</sup>W || 30,0 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |} ==75 [[Rhenium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>160</sup>Re || 0,79 ms || || || p=91 , α=9 |- |<sup>161</sup>Re || 0,37 ms || || (1/2+) || p=100 |- |<sup>161m1</sup>Re || 16 ms || || (11/2−) || α=95,2, p=4,8 |- |<sup>162</sup>Re || 107 ms || || (2−) || α=94 |- |<sup>162m1</sup>Re || 75 ms || || (9+) || α=91 |- |<sup>163</sup>Re || 260 ms || || || α=64, K/β<sup>+</sup>=36 |- |<sup>164</sup>Re || 0,38 s || || || K/β<sup>+</sup>≈100 |- |<sup>164m1</sup>Re || 0,88 s || || || α=? |- |<sup>165</sup>Re || 2,4 s || || || K/β<sup>+</sup>=87, α=13 |- |<sup>166</sup>Re || 2,8 s || || || α<8 |- |<sup>167</sup>Re || 6,1 s || || || K/β<sup>+</sup>≈99,3, α≈0,7 |- |<sup>168</sup>Re || 4,4 s || || (6+) || K/β<sup>+</sup>≈100, α≈5·10<sup>−3</sup> |- |<sup>169</sup>Re || || || || |- |<sup>169m1</sup>Re || 12,9 s || || || α≈0,2 |- |<sup>170</sup>Re || 9,2 s || || (5+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>171</sup>Re || 15,2 s || || (9/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>172</sup>Re || 15 s || || (5) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>172m1</sup>Re || 55 s || || (2) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>173</sup>Re || 1,98 min || || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>174</sup>Re || 2,40 min || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>175</sup>Re || 5,89 min || || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>176</sup>Re || 5,3 min || || 3(+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>177</sup>Re || 14 min || || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>178</sup>Re || 13,2 min || || (3+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>179</sup>Re || 19,5 min || || (5/2) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>180</sup>Re || 2,44 min || || (1) − || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>181</sup>Re || 19,9 h || || 5/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>182</sup>Re || 64,0 h || || 7+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>182m1</sup>Re || 12,7 h || || 2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>183</sup>Re || 70,0 d || || 5/2+ || K=100 |- |<sup>183m1</sup>Re || 1,04 ms || || (25/2) + || IT=100 |- |<sup>184</sup>Re || 38,0 d || || 3(−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>184m1</sup>Re || 169 d || || 8(+) || IT=75,4, K=24,6 |- |<sup>185</sup>Re || stabil || || 5/2+ || Häufigkeit=37,40 |- |<sup>186</sup>Re || 3,7183 d || || 1− || K=7,47, β<sup>−</sup>=92,53 |- |<sup>186m1</sup>Re || 2,0·10<sup>5</sup> a || || (8+) || IT=100 |- |<sup>187</sup>Re || 4,35·10<sup>10</sup> a || || 5/2+ || Häufigkeit=62,60, β<sup>−</sup>=100, α<0,0001 |- |<sup>188</sup>Re || 17,005 h || || 1− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>188m1</sup>Re || 18,6 min || || (6) − || IT=100 |- |<sup>189</sup>Re || 24,3 h || || 5/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>190</sup>Re || 3,1 min || || (2) − || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>190m1</sup>Re || 3,2 h || || (6−) || β<sup>−</sup>=54,4, IT=45,6 |- |<sup>191</sup>Re || 9,8 min || || (3/2+, 1/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>192</sup>Re || 16 s || || || β<sup>−</sup>=100 |} ==76 [[Osmium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>162</sup>Os || 1,9 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>163</sup>Os || || || || α=?, K/β<sup>+</sup>=? |- |<sup>164</sup>Os || 21 ms || || 0+ || α≈98, K/β<sup>+</sup>≈2 |- |<sup>165</sup>Os || 71 ms || || (7/2−) || α>60, K/β<sup>+</sup><40 |- |<sup>166</sup>Os || 181 ms || || 0+ || α=72, K/β<sup>+</sup>=28 |- |<sup>167</sup>Os || 0,83 s || || || α=67, K/β<sup>+</sup>=33 |- |<sup>168</sup>Os || 2,1 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=56, α=44 |- |<sup>169</sup>Os || 3,4 s || || || K/β<sup>+</sup>=89, α=11 |- |<sup>170</sup>Os || 7,3 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=88, α=12 |- |<sup>171</sup>Os || 8,0 s || || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=98,3, α=1,7 |- |<sup>172</sup>Os || 19,2 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=99,0, α=1,0 |- |<sup>173</sup>Os || 16 s || || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=99,979, α=0,021 |- |<sup>174</sup>Os || 44 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=99,980 +4−10, α=0,020 +10−4 |- |<sup>175</sup>Os || 1,4 min || || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>176</sup>Os || 3,6 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>177</sup>Os || 2,8 min || || (1/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>178</sup>Os || 5,0 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>179</sup>Os || 6,5 min || || (1/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>180</sup>Os || 21,5 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>181</sup>Os || 105 min || || 1/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>181m1</sup>Os || 2,7 min || || (7/2) − || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>182</sup>Os || 22,10 h || || 0+ || K=100 |- |<sup>183</sup>Os || 13,0 h || || 9/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>183m1</sup>Os || 9,9 h || || 1/2− || K/β<sup>+</sup>=85, IT=15 |- |<sup>184</sup>Os || 5,6·10<sup>13</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=0,02 |- |<sup>185</sup>Os || 93,6 d || || 1/2− || K=100 |- |<sup>186</sup>Os || 2,0·10<sup>15</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=1,58, α=100 |- |<sup>187</sup>Os || stabil || || 1/2− || Häufigkeit=1,6 |- |<sup>188</sup>Os || stabil || || 0+ || Häufigkeit=13,3 |- |<sup>189</sup>Os || stabil || || 3/2− || Häufigkeit=16,1 |- |<sup>189m1</sup>Os || 5,8 h || || 9/2− || IT=100 |- |<sup>190</sup>Os || stabil || || 0+ || Häufigkeit=26,4 |- |<sup>190m1</sup>Os || 9,9 min || || (10) − || IT=100 |- |<sup>191</sup>Os || 15,4 d || || 9/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>191m1</sup>Os || 13,10 h || || 3/2− || IT=100 |- |<sup>192</sup>Os || stabil || || 0+ || Häufigkeit=41,0 |- |<sup>192m1</sup>Os || 5,9 s || || (10−) || IT>87, β<sup>−</sup><13 |- |<sup>193</sup>Os || 30,11 h || || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>194</sup>Os || 6,0 a || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>195</sup>Os || 6,5 min || || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>196</sup>Os || 34,9 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |} ==77 [[Iridium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>165</sup>Ir || 300 µs || || (11/2−) || p=87, α=13 |- |<sup>166</sup>Ir || 10,5 ms || || (2−) || α=93, p=7 |- |<sup>166m1</sup>Ir || 15,1 ms || || (9+) || α=98,2, p=1,8 |- |<sup>167</sup>Ir || 5 ms || || || α=? |- |<sup>168</sup>Ir || 161 ms || || || α=? |- |<sup>169</sup>Ir || 0,4 s || || || α≈100, K/β<sup>+</sup>=?, p=? |- |<sup>170</sup>Ir || 1,05 s || || || K/β<sup>+</sup>=25 sysα=75 sys |- |<sup>171</sup>Ir || 1,5 s || || || α≈100, K/β<sup>+</sup>=?, p=? |- |<sup>172</sup>Ir || 4,4 s || || (3+) || α≈2, K/β<sup>+</sup>=98 |- |<sup>172m1</sup>Ir || 2,0 s || || (7+) || α=23, K/β<sup>+</sup>=77 |- |<sup>173</sup>Ir || 9,0 s || || (3/2+, 5/2+) || K/β<sup>+</sup>>93, α<7 |- |<sup>173m1</sup>Ir || 2,20 s || || (11/2−) || K/β<sup>+</sup>=88, α=12 |- |<sup>174</sup>Ir || 9 s || || (3+) || K/β<sup>+</sup>=99,53, α=0,47 |- |<sup>174m1</sup>Ir || 4,9 s || || (7+) || K/β<sup>+</sup>=97,5, α=2,5 |- |<sup>175</sup>Ir || 9 s || || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=99,15, α=0,85 |- |<sup>176</sup>Ir || 8 s || || || K/β<sup>+</sup>=97,9, α=2,1 |- |<sup>177</sup>Ir || 30 s || || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=99,94, α=0,06 |- |<sup>178</sup>Ir || 12 s || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>179</sup>Ir || 79 s || || (5/2) − || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>180</sup>Ir || 1,5 min || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>181</sup>Ir || 4,90 min || || (5/2) − || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>182</sup>Ir || 15 min || || (5+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>183</sup>Ir || 58 min || || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>184</sup>Ir || 3,09 h || || 5− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>185</sup>Ir || 14,4 h || || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>186</sup>Ir || 16,64 h || || 5+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>186m1</sup>Ir || 1,90 h || || 2− || K/β<sup>+</sup>≈75, IT≈25 |- |<sup>187</sup>Ir || 10,5 h || || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>187m1</sup>Ir || 30,3 ms || || 9/2− || IT=100 |- |<sup>188</sup>Ir || 41,5 h || || 1− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>188m1</sup>Ir || 4,2 ms || || || |- |<sup>189</sup>Ir || 13,2 d || || 3/2+ || K=100 |- |<sup>189m1</sup>Ir || 13,3 ms || || 11/2− || IT=100 |- |<sup>189m2</sup>Ir || 3,7 ms || || (25/2) + || IT=100 |- |<sup>190</sup>Ir || 11,78 d || || (4−) || K/β<sup>+</sup>=100, β<sup>−</sup><0,002 |- |<sup>190m1</sup>Ir || 1,2 h || || (1−) || IT=100 |- |<sup>190m2</sup>Ir || 3,25 h || || (11) − || K/β<sup>+</sup>=94,4, IT=5,6 |- |<sup>191</sup>Ir || stabil || || 3/2+ || Häufigkeit=37,3 |- |<sup>191m1</sup>Ir || 4,94 s || || 11/2− || IT=100 |- |<sup>191m2</sup>Ir || 5,5 s || || || IT=100 |- |<sup>192</sup>Ir || 73,831 d || || 4(+) || β<sup>−</sup>=95,24, K=4,76 |- |<sup>192m1</sup>Ir || 1,45 min || || 1(−) || IT=99,982, β<sup>−</sup>=0,018 |- |<sup>192m2</sup>Ir || 241 a || || (9) || IT=100 |- |<sup>193</sup>Ir || stabil || || 3/2+ || Häufigkeit=62,7 |- |<sup>193m1</sup>Ir || 10,53 d || || 11/2− || IT=100 |- |<sup>194</sup>Ir || 19,28 h || || 1− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>194m1</sup>Ir || 31,85 ms || || (4+) || IT=100 |- |<sup>194m2</sup>Ir || 171 d || || (10,11) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>195</sup>Ir || 2,5 h || || 3/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>195m1</sup>Ir || 3,8 h || || 11/2− || β<sup>−</sup>=95, IT=5 |- |<sup>196</sup>Ir || 52 s || || (0−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>196m1</sup>Ir || 1,40 h || || (10,11−) || β<sup>−</sup>≈100, IT<0,3 |- |<sup>197</sup>Ir || 5,8 min || || 3/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>197m1</sup>Ir || 8,9 min || || 11/2− || β<sup>−</sup>=99,75, IT=0,25 |- |<sup>198</sup>Ir || 8 s || || || β<sup>−</sup>=100 |} ==78 [[Platin]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>168</sup>Pt || 2,0 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>169</sup>Pt || 5 ms || || || α=? |- |<sup>170</sup>Pt || 6 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>171</sup>Pt || 25 ms || || || α≈99, K/β<sup>+</sup>≈1 |- |<sup>172</sup>Pt || 0,096 s || || 0+ || α=94 +6−32, K/β<sup>+</sup>=6 +32−6 |- |<sup>173</sup>Pt || 342 ms || || || K/β<sup>+</sup>=16, α=84 |- |<sup>174</sup>Pt || 0,90 s || || 0+ || α=75, K/β<sup>+</sup>=25 |- |<sup>175</sup>Pt || 2,52 s || || || α=64, K/β<sup>+</sup>=36 |- |<sup>176</sup>Pt || 6,33 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=62, α=38 |- |<sup>177</sup>Pt || 11 s || || (5/2−) || K/β<sup>+</sup>=94,4, α=5,6 |- |<sup>178</sup>Pt || 21,1 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=95,4, α=4,6 |- |<sup>179</sup>Pt || 21,2 s || || 1/2− || K/β<sup>+</sup>=99,76, α=0,24 |- |<sup>180</sup>Pt || 52 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, α≈0,3 |- |<sup>181</sup>Pt || 51 s || || 1/2− || K/β<sup>+</sup>=100, α≈0,06 |- |<sup>182</sup>Pt || 3,0 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=99,969, α=0,031 |- |<sup>183</sup>Pt || 6,5 min || || 1/2− || K/β<sup>+</sup>≈100, α≈0,0013 |- |<sup>183m1</sup>Pt || 43 s || || (7/2) − || K/β<sup>+</sup>=100, α=? |- |<sup>184</sup>Pt || 17,3 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, α≈0,001 |- |<sup>184m1</sup>Pt || 1,01 ms || || 8− || IT=100 |- |<sup>184m2</sup>Pt || 1,1 ms || || 8− || |- |<sup>185</sup>Pt || 70,9 min || || 9/2+ || K/β<sup>+</sup>=100, α=0,0050 |- |<sup>185m1</sup>Pt || 33,0 min || || 1/2− || K/β<sup>+</sup>=99, IT<2 |- |<sup>186</sup>Pt || 2,2 h || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, α≈0,00010 |- |<sup>187</sup>Pt || 2,35 h || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>188</sup>Pt || 10,2 d || || 0+ || K=100, α=2,9·10<sup>−5</sup> |- |<sup>189</sup>Pt || 10,87 h || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>190</sup>Pt || 6,5·10<sup>11</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=0,01, α=100 |- |<sup>191</sup>Pt || 2,802 d || || 3/2− || K=100 |- |<sup>192</sup>Pt || stabil || || 0+ || Häufigkeit=0,79 |- |<sup>193</sup>Pt || 50 a || || 1/2− || K=100 |- |<sup>193m1</sup>Pt || 4,33 d || || 13/2+ || IT=100 |- |<sup>194</sup>Pt || stabil || || 0+ || Häufigkeit=32,9 |- |<sup>195</sup>Pt || stabil || || 1/2− || Häufigkeit=33,8 |- |<sup>195m1</sup>Pt || 4,02 d || || 13/2+ || IT=100 |- |<sup>196</sup>Pt || stabil || || 0+ || Häufigkeit=25,3 |- |<sup>197</sup>Pt || 19,8915 h || || 1/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>197m1</sup>Pt || 95,41 min || || 13/2+ || IT=96,7, β<sup>−</sup>=3,3 |- |<sup>198</sup>Pt || stabil || || 0+ || Häufigkeit=7,2 |- |<sup>199</sup>Pt || 30,80 min || || 5/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>199m1</sup>Pt || 13,6 s || || (13/2) + || IT=100 |- |<sup>200</sup>Pt || 12,5 h || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>201</sup>Pt || 2,5 min || || (5/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>202</sup>Pt || 44 h || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |} ==79 [[Gould]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>172</sup>Au || 6,3 ms || || || α≈100, p<2 |- |<sup>173</sup>Au || 59 ms || || || α<100 |- |<sup>174</sup>Au || 120 ms || || || α=? |- |<sup>175</sup>Au || 200 ms || || || α=94 +6−25, K/β<sup>+</sup>=6 +25−6 |- |<sup>176</sup>Au || 1,08 s || || || α=?, K/β<sup>+</sup>=? |- |<sup>177</sup>Au || 1,18 s || || || α<40 |- |<sup>178</sup>Au || 2,6 s || || || K/β<sup>+</sup><60, α>40 |- |<sup>179</sup>Au || 7,1 s || || || K/β<sup>+</sup>=78,0, α=22,0 |- |<sup>180</sup>Au || 8,1 s || || || K/β<sup>+</sup><98,2, α>1,8 |- |<sup>181</sup>Au || 11,4 s || || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=98,7, α=1,3 |- |<sup>182</sup>Au || 15,6 s || || || K/β<sup>+</sup>=99,87, α=0,13 |- |<sup>183</sup>Au || 42,0 s || || (5/2) − || K/β<sup>+</sup>=99,70, α=0,30 |- |<sup>184</sup>Au || 53,0 s || || 3+ || K/β<sup>+</sup>=99,978, α=0,022 |- |<sup>185</sup>Au || 4,25 min || || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=99,74, α=0,26 |- |<sup>185m1</sup>Au || 6,8 min || || || K/β<sup>+</sup><100, IT=? |- |<sup>186</sup>Au || 10,7 min || || 3− || K/β<sup>+</sup>=100, α=8·10<sup>−4</sup> |- |<sup>187</sup>Au || 8,4 min || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100, α=0,003 sys |- |<sup>187m1</sup>Au || 2,3 s || || 9/2− || IT=100 |- |<sup>188</sup>Au || 8,84 min || || 1(−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>189</sup>Au || 28,7 min || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100, α<3·10<sup>−5</sup> |- |<sup>189m1</sup>Au || 4,59 min || || 11/2− || K/β<sup>+</sup>≈100, IT>0 |- |<sup>190</sup>Au || 42,8 min || || 1− || K/β<sup>+</sup>=100, α<1·10<sup>−6</sup> |- |<sup>190m1</sup>Au || 125 ms || || (11−) || IT=?, K/β<sup>+</sup>=? |- |<sup>191</sup>Au || 3,18 h || || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>191m1</sup>Au || 0,92 s || || (11/2−) || IT=100 |- |<sup>192</sup>Au || 4,94 h || || 1− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>192m1</sup>Au || 29 ms || || (5) + || IT=100 |- |<sup>192m2</sup>Au || 160 ms || || (11−) || IT=100 |- |<sup>193</sup>Au || 17,65 h || || 3/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>193m1</sup>Au || 3,9 s || || 11/2− || IT=99,97, K/β<sup>+</sup>≈0,03 |- |<sup>194</sup>Au || 38,02 h || || 1− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>194m1</sup>Au || 600 ms || || (5+) || IT=100 |- |<sup>194m2</sup>Au || 420 ms || || (11−) || IT=100 |- |<sup>195</sup>Au || 186,09 d || || 3/2+ || K=100 |- |<sup>195m1</sup>Au || 30,5 s || || 11/2− || IT=100 |- |<sup>196</sup>Au || 6,183 d || || 2− || K/β<sup>+</sup>=92,80 , β<sup>−</sup> =7,20 |- |<sup>196m1</sup>Au || 8,1 s || || 5+ || IT=100 |- |<sup>196m2</sup>Au || 9,6 h || || 12− || IT=100 |- |<sup>197</sup>Au || stabil || || 3/2+ || Häufigkeit=100 |- |<sup>197m1</sup>Au || 7,73 s || || 11/2− || IT=100 |- |<sup>198</sup>Au || 2,69517 d || || 2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>198m1</sup>Au || 2,27 d || || (12−) || IT=100 |- |<sup>199</sup>Au || 3,139 d || || 3/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>200</sup>Au || 48,4 min || || 1(−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>200m1</sup>Au || 18,7 h || || 12− || β<sup>−</sup>=82, IT=18 |- |<sup>201</sup>Au || 26 min || || 3/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>202</sup>Au || 28,8 s || || (1−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>203</sup>Au || 53 s || || 3/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>204</sup>Au || 39,8 s || || (2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>205</sup>Au || 31 s || || (3/2+) || β<sup>−</sup>=100 |} ==80 [[Kwäksäälwer]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>175</sup>Hg || 20 ms || || || α=100 |- |<sup>176</sup>Hg || 18 ms || || 0+ || α≈100 |- |<sup>177</sup>Hg || 0,130 s || || || α=85, K/β<sup>+</sup>=15 |- |<sup>178</sup>Hg || 266 ms || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=?, α≈100 |- |<sup>179</sup>Hg || 1,09 s || || || K/β<sup>+</sup>≈47, α≈53, Kp≈0,15 |- |<sup>180</sup>Hg || 2,8 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=52, α=48 |- |<sup>181</sup>Hg || 3,6 s || || 1/2(−) || K/β<sup>+</sup>=64, α=36, Kp=0,014, Kα=9·10<sup>−6</sup> |- |<sup>182</sup>Hg || 10,83 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=84,8, α=15,2 |- |<sup>183</sup>Hg || 9,4 s || || 1/2− || K/β<sup>+</sup>=88,,3, α=11,7, Kp=0,00056 |- |<sup>184</sup>Hg || 30,9 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=98,74, α=1,26 |- |<sup>185</sup>Hg || 49,1 s || || 1/2− || K/β<sup>+</sup>=94, α=6 |- |<sup>185m1</sup>Hg || 21,6 s || || 13/2+ || IT=54, K/β<sup>+</sup>=46, α≈0,03 |- |<sup>186</sup>Hg || 1,38 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=99,982, α=0,018 |- |<sup>187</sup>Hg || 2,4 min || || 13/2+ || K/β<sup>+</sup>=100, α>1,2·10<sup>−4</sup> |- |<sup>187m1</sup>Hg || 1,9 min || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100, α>2,5·10<sup>−4</sup> |- |<sup>188</sup>Hg || 3,25 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, α=4,0·10<sup>−5</sup> |- |<sup>189</sup>Hg || 7,6 min || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100, α<3·10<sup>−5</sup> |- |<sup>189m1</sup>Hg || 8,6 min || || 13/2+ || K/β<sup>+</sup>=100, α<3·10<sup>−5</sup> |- |<sup>190</sup>Hg || 20,0 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, α<5·10<sup>−5</sup> |- |<sup>191</sup>Hg || 49 min || || (3/2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>191m1</sup>Hg || 50,8 min || || 13/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>192</sup>Hg || 4,85 h || || 0+ || K=100, α<4·10<sup>−6</sup> |- |<sup>193</sup>Hg || 3,80 h || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>193m1</sup>Hg || 11,8 h || || 13/2+ || K/β<sup>+</sup>=92,8, IT=7,2 |- |<sup>194</sup>Hg || 444 a || || 0+ || K=100 |- |<sup>195</sup>Hg || 9,9 h || || 1/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>195m1</sup>Hg || 41,6 h || || 13/2+ || IT=54,2, K/β<sup>+</sup>=45,8 |- |<sup>196</sup>Hg || stabil || || 0+ || Häufigkeit=0,15 |- |<sup>197</sup>Hg || 64,14 h || || 1/2− || K=100 |- |<sup>197m1</sup>Hg || 23,8 h || || 13/2+ || K=8,6, IT=91,4 |- |<sup>198</sup>Hg || stabil || || 0+ || Häufigkeit=9,97 |- |<sup>199</sup>Hg || stabil || || 1/2− || Häufigkeit=16,87 |- |<sup>199m1</sup>Hg || 42,6 min || || 13/2+ || IT=100 |- |<sup>200</sup>Hg || stabil || || 0+ || Häufigkeit=23,10 |- |<sup>201</sup>Hg || stabil || || 3/2− || Häufigkeit=13,18 |- |<sup>202</sup>Hg || stabil || || 0+ || Häufigkeit=29,86 |- |<sup>203</sup>Hg || 46,612 d || || 5/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>204</sup>Hg || stabil || || 0+ || Häufigkeit=6,87 |- |<sup>205</sup>Hg || 5,2 min || || 1/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>205m1</sup>Hg || 1,10 ms || || (13/2+) || IT=100 |- |<sup>206</sup>Hg || 8,15 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>207</sup>Hg || 2,9 min || || (9/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>208</sup>Hg || 42 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |} ==81 [[Thallium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>179</sup>Tl || 0,16 s || || || α≈100 |- |<sup>179m1</sup>Tl || 1,4 ms || || (9/2−) || α≈100 |- |<sup>180</sup>Tl || 0,70 s || || || K/β<sup>+</sup>=?, KSF≈1,0·10<sup>−4</sup> |- |<sup>181</sup>Tl || || || (1/2+) || |- |<sup>181m1</sup>Tl || 3,4 s || || (9/2−) || α=? |- |<sup>182</sup>Tl || 3,1 s || || (7+) || K/β<sup>+</sup>>96, α<4 |- |<sup>183</sup>Tl || || || (1/2+) || |- |<sup>183m1</sup>Tl || 60 ms || || (9/2−) || α<0,010 |- |<sup>184</sup>Tl || 11 s || || || K/β<sup>+</sup>=97,9, α=2,1 |- |<sup>185</sup>Tl || 19,5 s || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=? |- |<sup>185m1</sup>Tl || 1,83 s || || (9/2−) || IT=?, α=? |- |<sup>186</sup>Tl || 27,5 s || || (7+) || K/β<sup>+</sup>=100, α≈0,006 |- |<sup>186m1</sup>Tl || 2,9 s || || (10−) || IT=100 |- |<sup>187</sup>Tl || 51 s || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=?, α=? |- |<sup>187m1</sup>Tl || 15,60 s || || (9/2−) || α=?, K/β<sup>+</sup>=?, IT=? |- |<sup>188</sup>Tl || 71 s || || (2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>188m1</sup>Tl || 71 s || || (7+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>188m2</sup>Tl || 41 ms || || (9−) || IT=100 |- |<sup>189</sup>Tl || 2,3 min || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>189m1</sup>Tl || 1,4 min || || (9/2−) || K/β<sup>+</sup>=100, IT<4 |- |<sup>190</sup>Tl || 2,6 min || || (2) − || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>190m1</sup>Tl || 3,7 min || || (7+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>191</sup>Tl || || || (1/2+) || |- |<sup>191m1</sup>Tl || 5,22 min || || 9/2(−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>192</sup>Tl || 9,6 min || || (2−) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>192m1</sup>Tl || 10,8 min || || (7+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>193</sup>Tl || 21,6 min || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>193m1</sup>Tl || 2,11 min || || 9/2− || IT=75, K/β<sup>+</sup>=25 |- |<sup>194</sup>Tl || 33,0 min || || 2− || K/β<sup>+</sup>=100, α<1·10<sup>−7</sup> |- |<sup>194m1</sup>Tl || 32,8 min || || (7+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>195</sup>Tl || 1,16 h || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>195m1</sup>Tl || 3,6 s || || 9/2− || IT=100 |- |<sup>196</sup>Tl || 1,84 h || || 2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>196m1</sup>Tl || 1,41 h || || (7+) || K/β<sup>+</sup>=95,5, IT=4,5 |- |<sup>197</sup>Tl || 2,84 h || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>197m1</sup>Tl || 0,54 s || || 9/2− || IT=100 |- |<sup>198</sup>Tl || 5,3 h || || 2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>198m1</sup>Tl || 1,87 h || || 7+ || IT=46, K/β<sup>+</sup>=54 |- |<sup>198m2</sup>Tl || 32,1 ms || || (10−) || IT=100 |- |<sup>199</sup>Tl || 7,42 h || || 1/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>199m1</sup>Tl || 28,4 ms || || 9/2− || IT=100 |- |<sup>200</sup>Tl || 26,1 h || || 2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>200m1</sup>Tl || 34,3 ms || || 7+ || IT=100 |- |<sup>201</sup>Tl || 72,912 h || || 1/2+ || K=100 |- |<sup>201m1</sup>Tl || 2,035 ms || || (9/2−) || IT=100 |- |<sup>202</sup>Tl || 12,23 d || || 2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>202m1</sup>Tl || 572 µs || || 7+ || |- |<sup>203</sup>Tl || stabil || || 1/2+ || Häufigkeit=29,524 |- |<sup>204</sup>Tl || 3,78 a || || 2− || β<sup>−</sup>=97,10, K/β<sup>+</sup>=2,90 |- |<sup>205</sup>Tl || stabil || || 1/2+ || Häufigkeit=70,476 |- |<sup>206</sup>Tl || 4,199 min || || 0− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>206m1</sup>Tl || 3,74 min || || (12−) || IT=100 |- |<sup>207</sup>Tl || 4,77 min || || 1/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>207m1</sup>Tl || 1,33 s || || 11/2− || IT=100, β<sup>−</sup><0,1 |- |<sup>208</sup>Tl || 3,053 min || || 5(+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>209</sup>Tl || 2,20 min || || (1/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>210</sup>Tl || 1,30 min || || (5+) || β<sup>−</sup>=100, β<sup>−</sup>n=0,007 +7− 4 |} ==82 [[Lood]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>181</sup>Pb || 45 ms || || (13/2+) || α≈98 |- |<sup>182</sup>Pb || 55 ms || || 0+ || α=? |- |<sup>183</sup>Pb || 300 ms || || (1/2−) || α≈94, K/β<sup>+</sup>≈6 |- |<sup>184</sup>Pb || 0,55 s || || 0+ || α=? |- |<sup>185</sup>Pb || 4,1 s || || || α<100 |- |<sup>186</sup>Pb || 4,83 s || || 0+ || α=54, K/β<sup>+</sup>=46 |- |<sup>187</sup>Pb || 18,3 s || || (13/2+) || K/β<sup>+</sup>=98,0, α=2,0 |- |<sup>187m1</sup>Pb || 15,2 s || || || α=?, K/β<sup>+</sup>=? |- |<sup>188</sup>Pb || 24 s || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=91,5, α=8,5 |- |<sup>189</sup>Pb || 51 s || || || K/β<sup>+</sup>>99, α≈0,4 |- |<sup>190</sup>Pb || 1,2 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=99,79, α=0,21 |- |<sup>191</sup>Pb || 1,33 min || || (3/2−) || K/β<sup>+</sup>=99,987, α=0,013 |- |<sup>191m1</sup>Pb || 2,18 min || || (13/2+) || K/β<sup>+</sup>=100, α≈0,02 |- |<sup>192</sup>Pb || 3,5 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=99,9941, α=0,0059 |- |<sup>193</sup>Pb || 2 min || || (3/2−) || K/β<sup>+</sup>=? |- |<sup>193m1</sup>Pb || 5,8 min || || (13/2+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>194</sup>Pb || 12,0 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, α=7,3·10<sup>−6</sup> |- |<sup>195</sup>Pb || 15 min || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>195m1</sup>Pb || 15,0 min || || 13/2+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>196</sup>Pb || 37 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100, α<3·10<sup>−5</sup> |- |<sup>197</sup>Pb || 8 min || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>197m1</sup>Pb || 43 min || || 13/2+ || K/β<sup>+</sup>=81, IT=19 |- |<sup>198</sup>Pb || 2,40 h || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>199</sup>Pb || 90 min || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>199m1</sup>Pb || 12,2 min || || 13/2+ || IT=93, K/β<sup>+</sup>=7 |- |<sup>200</sup>Pb || 21,5 h || || 0+ || K=100 |- |<sup>201</sup>Pb || 9,33 h || || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>201m1</sup>Pb || 61 s || || 13/2+ || IT>99, K/β<sup>+</sup><1 |- |<sup>202</sup>Pb || 5,25·10<sup>4</sup> a || || 0+ || K=100, α<1 |- |<sup>202m1</sup>Pb || 3,53 h || || 9− || IT=90,5, K/β<sup>+</sup>=9,5 |- |<sup>203</sup>Pb || 51,873 h || || 5/2− || K=100 |- |<sup>203m1</sup>Pb || 6,3 s || || 13/2+ || IT=100 |- |<sup>203m2</sup>Pb || 0,48 s || || 29/2− || IT=100 |- |<sup>204</sup>Pb || 1,4·10<sup>17</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=1,4 |- |<sup>204m1</sup>Pb || 67,2 min || || 9− || IT=100 |- |<sup>205</sup>Pb || 1,53·10<sup>7</sup> a || || 5/2− || K=100 |- |<sup>205m1</sup>Pb || 5,54 ms || || 13/2+ || IT=100 |- |<sup>206</sup>Pb || stabil || || 0+ || Häufigkeit=24,1 |- |<sup>207</sup>Pb || stabil || || 1/2− || Häufigkeit=22,1 |- |<sup>207m1</sup>Pb || 0,805 s || || 13/2+ || IT=100 |- |<sup>208</sup>Pb || stabil || || 0+ || Häufigkeit=52,4 |- |<sup>209</sup>Pb || 3,253 h || || 9/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>210</sup>Pb || 22,3 a || || 0+ || β<sup>−</sup>=100, α=1,9·10<sup>−6</sup> |- |<sup>211</sup>Pb || 36,1 min || || 9/2+ || β<sup>−</sup> =100 |- |<sup>212</sup>Pb || 10,64 h || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>213</sup>Pb || 10,2 min || || (9/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>214</sup>Pb || 26,8 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>215</sup>Pb || 36 s || || (5/2+) || β<sup>−</sup>=100 |} ==83 [[Bismut]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>185</sup>Bi || 44 µs || || (1/2+) || p≈100 |- |<sup>186</sup>Bi || 15,0 ms || || (3+) || α≈100 |- |<sup>186m1</sup>Bi || 9,8 ms || || (10−) || α≈100 |- |<sup>187</sup>Bi || 35 ms || || (9/2−) || α>50 |- |<sup>187m1</sup>Bi || 0,8 ms || || (1/2+) || |- |<sup>188</sup>Bi || 0,21 s || || || α=?, K/β<sup>+</sup>=? |- |<sup>188m1</sup>Bi || 44 ms || || || α=?, K/β<sup>+</sup>=? |- |<sup>189</sup>Bi || 680 ms || || (9/2−) || α>50, K/β<sup>+</sup><50 |- |<sup>189m1</sup>Bi || 5 ms || || (1/2+) || α>50, K/β<sup>+</sup><50 |- |<sup>190</sup>Bi || 6,3 s || || (3+) || α=80, K/β<sup>+</sup>=20 |- |<sup>190m1</sup>Bi || 6,2 s || || (10−) || α=70, K/β<sup>+</sup>=30 |- |<sup>191</sup>Bi || 12 s || || (9/2−) || α=60, K/β<sup>+</sup>=40 |- |<sup>191m1</sup>Bi || 150 ms || || (1/2+) || α>50, K/β<sup>+</sup><50 |- |<sup>192</sup>Bi || 37 s || || (2+, 3+) || K/β<sup>+</sup>=82, α=18 |- |<sup>192m1</sup>Bi || 39,6 s || || (10−) || K/β<sup>+</sup>=90,8, α=9,2 |- |<sup>193</sup>Bi || 67 s || || (9/2−) || K/β<sup>+</sup>=96,5, α=3,5 |- |<sup>193m1</sup>Bi || 3,2 s || || (1/2+) || α=90 +10−20, K/β<sup>+</sup>=10 +20−10 |- |<sup>194</sup>Bi || 95 s || || (3+) || K/β<sup>+</sup>=99,54, α=0,46 |- |<sup>194m1</sup>Bi || 115 s || || (10−) || K/β<sup>+</sup>=99,80, α=0,20 |- |<sup>194m2</sup>Bi || 125 s || || (6+, 7+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>195</sup>Bi || 183 s || || (9/2−) || K/β<sup>+</sup>=99,967, α=0,033 |- |<sup>195m1</sup>Bi || 87 s || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=67, α=33 |- |<sup>196</sup>Bi || 308 s || || (3+) || K/β<sup>+</sup>=100, α=0,00115 |- |<sup>196m1</sup>Bi || 0,6 s || || (7+) || IT=100 |- |<sup>196m2</sup>Bi || 240 s || || (10−) || K/β<sup>+</sup>=74,2, IT=25,8, α=0,00038 |- |<sup>197</sup>Bi || 9,33 min || || (9/2−) || K/β<sup>+</sup>=100, α=1·10<sup>−4</sup> sys |- |<sup>197m1</sup>Bi || 5,04 min || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=45, α=55, IT<0,3 |- |<sup>198</sup>Bi || 10,3 min || || (2+, 3+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>198m1</sup>Bi || 11,6 min || || (7+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>198m2</sup>Bi || 7,7 s || || (10−) || IT=100 |- |<sup>199</sup>Bi || 27 min || || 9/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>199m1</sup>Bi || 24,70 min || || (1/2+) || K/β<sup>+</sup>=99, α≈0,01, IT<2 |- |<sup>200</sup>Bi || 36,4 min || || 7+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>200m1</sup>Bi || 31 min || || (2+) || K/β<sup>+</sup>>90, IT<10 |- |<sup>200m2</sup>Bi || 0,40 s || || (10−) || IT=100 |- |<sup>201</sup>Bi || 108 min || || 9/2− || K/β<sup>+</sup>=100, α<1·10<sup>−4</sup> |- |<sup>201m1</sup>Bi || 59,1 min || || 1/2+ || K>93, IT<6,8, α≈0,3 |- |<sup>202</sup>Bi || 1,72 h || || 5+ || K/β<sup>+</sup>=100, α<1·10<sup>−5</sup> |- |<sup>203</sup>Bi || 11,76 h || || 9/2− || K/β<sup>+</sup>=100, α≈1·10<sup>−5</sup> |- |<sup>203m1</sup>Bi || 303 ms || || 1/2+ || IT=100 |- |<sup>204</sup>Bi || 11,22 h || || 6+ || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>204m1</sup>Bi || 13,0 ms || || 10− || IT=100 |- |<sup>204m2</sup>Bi || 1,07 ms || || (17+) || IT=100 |- |<sup>205</sup>Bi || 15,31 d || || 9/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>206</sup>Bi || 6,243 d || || 6(+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>207</sup>Bi || 31,55 a || || 9/2− || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>208</sup>Bi || 3,68·10<sup>5</sup> a || || (5) + || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>208m1</sup>Bi || 2,58 ms || || (10) − || IT=100 |- |<sup>209</sup>Bi || 1,9·10<sup>19</sup> a || || 9/2− || Häufigkeit=100, α=100 |- |<sup>210</sup>Bi || 5,013 d || || 1− || β<sup>−</sup>=100, α=1,32·10<sup>−4</sup> |- |<sup>210m1</sup>Bi || 3,04·10<sup>6</sup> a || || 9− || α=100 |- |<sup>211</sup>Bi || 2,14 min || || 9/2− || α=99,724, β<sup>−</sup>=0,276 |- |<sup>212</sup>Bi || 60,55 min || || 1(−) || β<sup>−</sup>=64,06, α=35,94, β<sup>−</sup>α=0,023 |- |<sup>212m1</sup>Bi || 25,0 min || || (9−) || α=67, β<sup>−</sup>=33, β<sup>−</sup>α=30 |- |<sup>212m2</sup>Bi || 7,0 min || || || β<sup>−</sup>≈100 |- |<sup>213</sup>Bi || 45,59 min || || 9/2− || β<sup>−</sup>=97,91, α=2,09 |- |<sup>214</sup>Bi || 19,9 min || || 1− || β<sup>−</sup>=99,979, α=0,021 |- |<sup>215</sup>Bi || 7,6 min || || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>216</sup>Bi || 3,6 min || || (1−) || β<sup>−</sup>≈100 |- |<sup>217</sup>Bi || 97 s || || (9/2−) || β<sup>−</sup>=100 |} ==84 [[Polonium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>190</sup>Po || 2,0 ms || || 0+ || α=100, K/β<sup>+</sup>=0,1 sys |- |<sup>191</sup>Po || 15,5 ms || || || α=? |- |<sup>192</sup>Po || 0,0332 s || || 0+ || α=100 |- |<sup>193</sup>Po || 0,42 s || || (3/2−) || α=? |- |<sup>193m1</sup>Po || 0,24 s || || (13/2+) || α=? |- |<sup>194</sup>Po || 0,392 s || || 0+ || α=93 |- |<sup>195</sup>Po || 4,64 s || || (3/2−) || α=75, K/β<sup>+</sup>=25 |- |<sup>195m1</sup>Po || 1,92 s || || (13/2+) || α≈90, K/β<sup>+</sup>≈10, IT<0,01 |- |<sup>196</sup>Po || 5,8 s || || 0+ || α≈98, K/β<sup>+</sup>≈2 |- |<sup>197</sup>Po || 53,6 s || || (3/2−) || K/β<sup>+</sup>=56, α=44 |- |<sup>197m1</sup>Po || 25,8 s || || (13/2+) || α=84, K/β<sup>+</sup>=16, IT=0,01 sys |- |<sup>198</sup>Po || 1,77 min || || 0+ || α=57, K/β<sup>+</sup>=43 |- |<sup>199</sup>Po || 5,48 min || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=88 , α=12 |- |<sup>199m1</sup>Po || 4,13 min || || 13/2+ || K/β<sup>+</sup>=59 , α=39 , IT=2,1 |- |<sup>200</sup>Po || 11,5 min || || 0+ || α=11,1 , K/β<sup>+</sup>=88,9 |- |<sup>201</sup>Po || 15,3 min || || 3/2− || K/β<sup>+</sup>=98,4, α=1,6 |- |<sup>201m1</sup>Po || 8,9 min || || 13/2+ || IT=56, K=41, α≈2,9 |- |<sup>202</sup>Po || 44,7 min || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=98,08, α=1,92 |- |<sup>202m1</sup>Po || 85 ns || || 8+ || |- |<sup>202m2</sup>Po || 200 ns || || 11− || |- |<sup>202m3</sup>Po || 19 ns || || 12+ || |- |<sup>202m4</sup>Po || 11 ns || || (15−) || |- |<sup>203</sup>Po || 36,7 min || || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=99,89, α=0,11 |- |<sup>203m1</sup>Po || 45 s || || 13/2+ || IT≈100, α≈0,04 sys |- |<sup>204</sup>Po || 3,53 h || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=99,34, α=0,66 |- |<sup>205</sup>Po || 1,66 h || || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=99,96, α=0,04 |- |<sup>205m1</sup>Po || 58 ms || || 19/2− || IT=100 |- |<sup>206</sup>Po || 8,8 d || || 0+ || K/β<sup>+</sup>=94,55, α=5,45 |- |<sup>207</sup>Po || 5,80 h || || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=99,979, α=0,021 |- |<sup>207m1</sup>Po || 2,8 s || || 19/2− || IT=100 |- |<sup>208</sup>Po || 2,898 a || || 0+ || α=99,9958, K/β<sup>+</sup>=0,0042 |- |<sup>209</sup>Po || 102 a || || 1/2− || α=99,52, K/β<sup>+</sup>=0,48 |- |<sup>210</sup>Po || 138,376 d || || 0+ || α=100 |- |<sup>211</sup>Po || 0,516 s || || 9/2+ || α=100 |- |<sup>211m1</sup>Po || 25,2 s || || (25/2+) || α=99,984, IT=0,016 |- |<sup>212</sup>Po || 0,299 µs || || 0+ || α=100 |- |<sup>212m1</sup>Po || 45,1 s || || (18+) || α=99,93, IT=0,07 |- |<sup>213</sup>Po || 4,2 µs || || 9/2+ || α=100 |- |<sup>214</sup>Po || 164,3 µs || || 0+ || α=100 |- |<sup>215</sup>Po || 1,781 ms || || 9/2+ || α=99,99977, β<sup>−</sup>=2,3·10<sup>−4</sup> |- |<sup>216</sup>Po || 0,145 s || || 0+ || α=100 |- |<sup>217</sup>Po || 10 s || || || α>95, β<sup>−</sup><5 |- |<sup>218</sup>Po || 3,10 min || || 0+ || α=99,980 , β<sup>−</sup>=0,020 |} ==85 [[Astat]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>193</sup>At || 40 ms || || || α=? |- |<sup>194</sup>At || 40 ms || || || α=? |- |<sup>194m1</sup>At || 250 ms || || || α=? |- |<sup>195</sup>At || 0,63 s || || || α>75, K/β<sup>+</sup><25 |- |<sup>196</sup>At || 0,253 s || || || α≈100 |- |<sup>197</sup>At || 0,35 s || || (9/2−) || α=96, K/β<sup>+</sup>=4 |- |<sup>197m1</sup>At || 3,7 s || || (1/2+) || α=?, K/β<sup>+</sup>=? |- |<sup>198</sup>At || 4,2 s || || (3+) || α=90, K/β<sup>+</sup>=10 |- |<sup>198m1</sup>At || 1,0 s || || (10−) || α=84, K/β<sup>+</sup>=16 |- |<sup>199</sup>At || 7,2 s || || (9/2−) || α=90, K/β<sup>+</sup>=10 |- |<sup>200</sup>At || 43 s || || (3+) || α=57, K/β<sup>+</sup>=43 |- |<sup>200m1</sup>At || 47 s || || (7+) || α=43, K/β<sup>+</sup><57 |- |<sup>200m2</sup>At || 3,5 s || || (10−) || α≈10,5, IT≈85, K≈4,5 |- |<sup>201</sup>At || 89 s || || (9/2−) || α=71, K/β<sup>+</sup>=29 |- |<sup>202</sup>At || 184 s || || (2,3)+ || K/β<sup>+</sup>=82, α=18 |- |<sup>202m1</sup>At || 182 s || || (7+) || K/β<sup>+</sup>=91,3, α=8,7 |- |<sup>202m2</sup>At || 0,46 s || || (10−) || IT=99,7, K/β<sup>+</sup>=0,25 sys α=0,096 |- |<sup>203</sup>At || 7,4 min || || 9/2− || K/β<sup>+</sup>=69, α=31 |- |<sup>204</sup>At || 9,2 min || || 7+ || K/β<sup>+</sup>=96,2 , α=3,8 |- |<sup>204m1</sup>At || 108 ms || || (10−) || IT=100 |- |<sup>205</sup>At || 26,2 min || || 9/2− || K/β<sup>+</sup>=90, α=10 |- |<sup>206</sup>At || 30,0 min || || (5)+ || K/β<sup>+</sup>=99,11, α=0,89 |- |<sup>207</sup>At || 1,80 h || || 9/2− || K/β<sup>+</sup>=91,4, α=8,6 |- |<sup>208</sup>At || 1,63 h || || 6+ || K/β<sup>+</sup>=99,45, α=0,55 |- |<sup>209</sup>At || 5,41 h || || 9/2− || K/β<sup>+</sup>=95,9, α=4,1 |- |<sup>210</sup>At || 8,1 h || || (5)+ || K/β<sup>+</sup>=99,825, α=0,175 |- |<sup>211</sup>At || 7,214 h || || 9/2− || α=41,80, K=58,20 |- |<sup>212</sup>At || 0,314 s || || (1−) || α=100, β<sup>−</sup><2·10<sup>−6</sup>, K/β<sup>+</sup><3·10<sup>−2</sup> |- |<sup>212m1</sup>At || 0,119 s || || (9−) || α>99, IT<1 |- |<sup>213</sup>At || 125 ns || || 9/2− || α=100 |- |<sup>214</sup>At || 558 ns || || 1− || α=100 |- |<sup>214m1</sup>At || 265 ns || || || |- |<sup>214m2</sup>At || 760 ns || || 9− || |- |<sup>215</sup>At || 0,10 ms || || 9/2− || α=100 |- |<sup>216</sup>At || 0,30 ms || || 1− || α=100, K<3·10<sup>−7</sup>, β<sup>−</sup><6·10<sup>−3</sup> |- |<sup>216m1</sup>At || 0,1 ms || || (9−) || |- |<sup>217</sup>At || 32,3 ms || || 9/2− || α=99,988, β<sup>−</sup>=0,012 |- |<sup>218</sup>At || 1,5 s || || || α=99,9, β<sup>−</sup>=0,1 |- |<sup>219</sup>At || 56 s || || || α≈97, β<sup>−</sup>≈3 |- |<sup>220</sup>At || 3,71 min || || 3 || α=8, β<sup>−</sup>=92 |- |<sup>221</sup>At || 2,3 min || || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>222</sup>At || 54 s || || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>223</sup>At || 50 s || || || β<sup>−</sup>=100, α=0,008 sys |} ==86 [[Radon]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>196</sup>Rn || 3 ms || || 0+ || α≈100 |- |<sup>197</sup>Rn || 65 ms || || (3/2−) || α≈100 |- |<sup>197m1</sup>Rn || 19 ms || || (13/2+) || α≈100 |- |<sup>198</sup>Rn || 64 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>199</sup>Rn || 0,62 s || || (3/2−) || α=94 sys, K/β<sup>+</sup>=6 sys |- |<sup>199m1</sup>Rn || 0,32 s || || (13/2+) || α=97 sys, K/β<sup>+</sup>=3 sys |- |<sup>200</sup>Rn || 0,96 s || || 0+ || α=86 +14−4, K/β<sup>+</sup><18 |- |<sup>201</sup>Rn || 7,0 s || || (3/2−) || α≈80, K/β<sup>+</sup>≈20 |- |<sup>201m1</sup>Rn || 3,8 s || || (13/2+) || α≈90, K/β<sup>+</sup>≈10, IT≈0 |- |<sup>202</sup>Rn || 10,0 s || || 0+ || α=86, K/β<sup>+</sup>=14 |- |<sup>203</sup>Rn || 45 s || || (3/2,5/2)- || α=66, K/β<sup>+</sup>=34 |- |<sup>203m1</sup>Rn || 28 s || || (13/2+) || α≈80 sys&nbsp;K/β<sup>+</sup>≈20 sys |- |<sup>204</sup>Rn || 1,24 min || || 0+ || α=73, K/β<sup>+</sup>=27 |- |<sup>205</sup>Rn || 2,8 min || || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=77, α=23 |- |<sup>206</sup>Rn || 5,67 min || || 0+ || α=63, K/β<sup>+</sup>=37 |- |<sup>207</sup>Rn || 9,25 min || || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=79, α=21 |- |<sup>208</sup>Rn || 24,35 min || || 0+ || α=62, K/β<sup>+</sup>=38 |- |<sup>209</sup>Rn || 28,5 min || || 5/2− || K/β<sup>+</sup>=83, α=17 |- |<sup>210</sup>Rn || 2,4 h || || 0+ || α=96, K/β<sup>+</sup>=4 |- |<sup>211</sup>Rn || 14,6 h || || 1/2− || K=72,6, α=27,4 |- |<sup>212</sup>Rn || 23,9 min || || 0+ || α=100 |- |<sup>213</sup>Rn || 25,0 ms || || (9/2+) || α=100 |- |<sup>214</sup>Rn || 0,27 µs || || 0+ || α=100 |- |<sup>214m1</sup>Rn || 0,69 ns || || 6+ || |- |<sup>214m2</sup>Rn || 6,5 ns || || 8+ || |- |<sup>215</sup>Rn || 2,30 µs || || 9/2+ || α=100 |- |<sup>216</sup>Rn || 45 µs || || 0+ || α=100 |- |<sup>217</sup>Rn || 0,54 ms || || 9/2+ || α=100 |- |<sup>218</sup>Rn || 35 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>219</sup>Rn || 3,96 s || || 5/2+ || α=100 |- |<sup>220</sup>Rn || 55,6 s || || 0+ || α=100 |- |<sup>221</sup>Rn || 25 min || || 7/2(+) || β<sup>−</sup>=78, α=22 |- |<sup>222</sup>Rn || 3,8235 d || || 0+ || α=100 |- |<sup>223</sup>Rn || 23,2 min || || 7/2 || β<sup>−</sup>=100, α=0,0004 sys |- |<sup>224</sup>Rn || 107 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>225</sup>Rn || 4,5 min || || 7/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>226</sup>Rn || 7,4 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>227</sup>Rn || 22,5 s || || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>228</sup>Rn || 65 s || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |} [[Kategorie:Lieste (Chemie)|Isotope/6. Periode]] hsur7k5difyns2gqe9y5huwabvr1e9t 0 1051 103396 63478 2013-03-08T00:31:05Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q20639]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dissen Artikkel is ne '''Lieste fon do [[Isotop]]e''' fon aal do bekoande chemiske [[Element]]e fon ju '''soogende [[Perioden fon dät Periodensystem|Periode]]'''. Ne Uursicht uur aal wiedere Isotope as uk ne Legende is in dän Haudartikkel ''[[Lieste fon do Isotope]]'' tou fienden. ==87 [[Francium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>200</sup>Fr || 19 ms || || (3+) || α=100 |- |<sup>200m1</sup>Fr || 0,57 s || || (10−) || α=100 |- |<sup>201</sup>Fr || 48 ms || || (9/2−) || α=100, K/β<sup>+</sup><1 |- |<sup>202</sup>Fr || 0,34 s || || (3+) || α≈97, K/β<sup>+</sup>≈3 |- |<sup>202m1</sup>Fr || 0,34 s || || (10−) || α≈97, K/β<sup>+</sup>≈3 |- |<sup>203</sup>Fr || 0,55 s || || (9/2−) || α≈95, K/β<sup>+</sup>≈5 |- |<sup>204</sup>Fr || 1,7 s || || (3+) || α≈80, K/β<sup>+</sup>≈20 |- |<sup>204m1</sup>Fr || 2,6 s || || (7+) || α=? |- |<sup>204m2</sup>Fr || 1 s || || (10−) || α=? |- |<sup>205</sup>Fr || 3,85 s || || (9/2−) || α>99, K/β<sup>+</sup><1 |- |<sup>206</sup>Fr || 15,9 s || || (5+) || α=84, K/β<sup>+</sup>=16 |- |<sup>206m1</sup>Fr || 0,7 s || || (10−) || α=0,3, IT=? |- |<sup>207</sup>Fr || 14,8 s || || 9/2− || α=95, K/β<sup>+</sup>=5 |- |<sup>208</sup>Fr || 59,1 s || || 7+ || α=90, K/β<sup>+</sup>=10 |- |<sup>209</sup>Fr || 50,0 s || || 9/2− || α=89, K/β<sup>+</sup>=11 |- |<sup>210</sup>Fr || 3,18 min || || 6+ || α=60, K/β<sup>+</sup>=40 |- |<sup>211</sup>Fr || 3,10 min || || 9/2− || α>80, K<20 |- |<sup>212</sup>Fr || 20,0 min || || 5+ || K/β<sup>+</sup>=57, α=43 |- |<sup>213</sup>Fr || 34,6 s || || 9/2− || α=99,45, K/β<sup>+</sup>=0,55 |- |<sup>214</sup>Fr || 5,0 ms || || (1−) || α=100 |- |<sup>214m1</sup>Fr || 3,35 ms || || (8−) || α=100 |- |<sup>215</sup>Fr || 86 ns || || 9/2− || α=100 |- |<sup>215m1</sup>Fr || 3,5 ns || || (23/2)- || |- |<sup>216</sup>Fr || 0,70 µs || || (1−) || α=100, K<2·10<sup>−7</sup> sys |- |<sup>217</sup>Fr || 22 µs || || 9/2− || α=100 |- |<sup>218</sup>Fr || 1,0 ms || || 1− || α=100 |- |<sup>218m1</sup>Fr || 22,0 ms || || || α<100, IT=? |- |<sup>219</sup>Fr || 20 ms || || 9/2− || α=100 |- |<sup>220</sup>Fr || 27,4 s || || 1+ || α=99,65, β<sup>−</sup>=0,35 |- |<sup>221</sup>Fr || 4,9 min || || 5/2− || α=100, ?=8,8·10<sup>−11</sup> |- |<sup>222</sup>Fr || 14,2 min || || 2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>223</sup>Fr || 21,8 min || || 3/2(−) || β<sup>−</sup>=99,994, α=0,006 |- |<sup>224</sup>Fr || 3,33 min || || 1− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>225</sup>Fr || 4,0 min || || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>226</sup>Fr || 49 s || || 1− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>227</sup>Fr || 2,47 min || || 1/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>228</sup>Fr || 38 s || || 2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>229</sup>Fr || 50 s || || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>230</sup>Fr || 19,1 s || || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>231</sup>Fr || 17,5 s || || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>232</sup>Fr || 5 s || || || β<sup>−</sup>=100 |} ==88 [[Radium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>202</sup>Ra || 0,7 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>203</sup>Ra || 1,0 ms || || (3/2−) || α≈100 |- |<sup>203m1</sup>Ra || 33 ms || || (13/2+) || α≈100 |- |<sup>204</sup>Ra || 59 ms || || 0+ || α≈100 |- |<sup>205</sup>Ra || 210 ms || || (3/2−) || α=? |- |<sup>205m1</sup>Ra || 170 ms || || (13/2+) || α=? |- |<sup>206</sup>Ra || 0,24 s || || 0+ || α≈100 |- |<sup>207</sup>Ra || 1,3 s || || (5/2,3/2)- || α≈90, K/β<sup>+</sup>≈10 |- |<sup>207m1</sup>Ra || 55 ms || || (13/2+) || IT=85 sysα=15 sys K/β<sup>+</sup>≈0,55 |- |<sup>208</sup>Ra || 1,3 s || || 0+ || α=95 sys K/β<sup>+</sup>=5 sys |- |<sup>209</sup>Ra || 4,6 s || || 5/2− || α≈90, K/β<sup>+</sup>≈10 |- |<sup>210</sup>Ra || 3,7 s || || 0+ || α≈96, K/β<sup>+</sup>≈4 |- |<sup>211</sup>Ra || 13 s || || 5/2(−) || α>93, K<7 |- |<sup>212</sup>Ra || 13,0 s || || 0+ || α≈85, K/β<sup>+</sup>≈15 |- |<sup>213</sup>Ra || 2,74 min || || 1/2− || α=80, K/β<sup>+</sup>=20 |- |<sup>213m1</sup>Ra || 2,1 ms || || || IT≈99, α≈1 |- |<sup>214</sup>Ra || 2,46 s || || 0+ || α=99,941, K=0,059 |- |<sup>215</sup>Ra || 1,59 ms || || (9/2+) || α=100 |- |<sup>216</sup>Ra || 182 ns || || 0+ || α=100, K<1·10<sup>−8</sup> |- |<sup>217</sup>Ra || 1,6 µs || || (9/2+) || α=100 |- |<sup>218</sup>Ra || 25,6 µs || || 0+ || α=100 |- |<sup>219</sup>Ra || 10 ms || || (7/2)+ || α=100 |- |<sup>220</sup>Ra || 18 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>221</sup>Ra || 28 s || || 5/2+ || α=100, ?=1,2·10<sup>−10</sup> |- |<sup>222</sup>Ra || 38,0 s || || 0+ || α=100, <sup>14</sup>C=3,0·10<sup>−8</sup> |- |<sup>223</sup>Ra || 11,435 d || || 3/2+ || α=100, <sup>14</sup>C=6,4·10<sup>−8</sup> |- |<sup>224</sup>Ra || 3,66 d || || 0+ || α=100, <sup>14</sup>C=4,3·10<sup>−9</sup> |- |<sup>225</sup>Ra || 14,9 d || || 1/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>226</sup>Ra || 1600 a || || 0+ || α=100, <sup>14</sup>C=3,2·10<sup>−9</sup> |- |<sup>227</sup>Ra || 42,2 min || || 3/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>228</sup>Ra || 5,75 a || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>229</sup>Ra || 4,0 min || || 5/2(+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>230</sup>Ra || 93 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>231</sup>Ra || 103 s || || (7/2−,1/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>232</sup>Ra || 250 s || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>233</sup>Ra || 30 s || || || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>234</sup>Ra || 30 s || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |} ==89 [[Actinium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>206</sup>Ac || 22 ms || || (3+) || α=? |- |<sup>206m1</sup>Ac || 33 ms || || (10−) || |- |<sup>207</sup>Ac || 22 ms || || (9/2−) || α≈100 |- |<sup>208</sup>Ac || 95 ms || || (3+) || α=? |- |<sup>208m1</sup>Ac || 25 ms || || (10−) || α=? |- |<sup>209</sup>Ac || 0,10 s || || (9/2−) || α≈99, K/β<sup>+</sup>≈1 |- |<sup>210</sup>Ac || 0,35 s || || || α≈96, K/β<sup>+</sup>≈4 |- |<sup>211</sup>Ac || 0,25 s || || || α≈100 |- |<sup>212</sup>Ac || 0,93 s || || || α≈97, K/β<sup>+</sup>≈3 |- |<sup>213</sup>Ac || 0,80 s || || || α<100 |- |<sup>214</sup>Ac || 8,2 s || || || α>89, K<11 |- |<sup>215</sup>Ac || 0,17 s || || 9/2− || α=99,91, K/β<sup>+</sup>=0,09 |- |<sup>216</sup>Ac || 0,33 ms || || (1−) || α=100 |- |<sup>216m1</sup>Ac || 0,33 ms || || (9−) || |- |<sup>217</sup>Ac || 69 ns || || 9/2− || α=100, K/β<sup>+</sup><2 |- |<sup>217m1</sup>Ac || 740 ns || || (29/2)+ || |- |<sup>218</sup>Ac || 1,08 µs || || (1−) || α=100 |- |<sup>219</sup>Ac || 11,8 µs || || 9/2− || α=100, K/β<sup>+</sup>≈1·10<sup>−6</sup> |- |<sup>220</sup>Ac || 26,4 ms || || (3−) || α=100 |- |<sup>221</sup>Ac || 52 ms || || (3/2−) || α=100 |- |<sup>222</sup>Ac || 5,0 s || || 1− || α=99, K/β<sup>+</sup>=1 |- |<sup>222m1</sup>Ac || 63 s || || || α>88, IT<10, K/β<sup>+</sup><2 |- |<sup>223</sup>Ac || 2,10 min || || (5/2−) || α=99, K=1 |- |<sup>224</sup>Ac || 2,78 h || || 0− || K=90,9 +14−20, α=9,1 +20−14, β<sup>−</sup><1,6 sys |- |<sup>225</sup>Ac || 10,0 d || || (3/2−) || α=100, <sup>14</sup>C=6,0·10<sup>−10</sup> |- |<sup>226</sup>Ac || 29,37 h || || (1) || α=6·10<sup>−3</sup> , β<sup>−</sup>=83 , K=17 |- |<sup>227</sup>Ac || 21,773 a || || 3/2− || β<sup>−</sup>=98,620, α=1,380 |- |<sup>228</sup>Ac || 6,15 h || || 3+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>229</sup>Ac || 62,7 min || || (3/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>230</sup>Ac || 122 s || || (1+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>231</sup>Ac || 7,5 min || || (1/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>232</sup>Ac || 119 s || || (1+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>233</sup>Ac || 145 s || || (1/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>234</sup>Ac || 44 s || || || β<sup>−</sup>=100 |} ==90 [[Thorium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>210</sup>Th || 9 ms || || 0+ || α≈100 |- |<sup>211</sup>Th || 37 ms || || || α=?, K=? |- |<sup>212</sup>Th || 30 ms || || 0+ || α=100, K/β<sup>+</sup>≈0,3 |- |<sup>213</sup>Th || 140 ms || || || α<100 |- |<sup>214</sup>Th || 100 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>215</sup>Th || 1,2 s || || (1/2−) || α=100 |- |<sup>216</sup>Th || 0,028 s || || 0+ || α=100, K/β<sup>+</sup>≈0,01 sys |- |<sup>216m1</sup>Th || 180 µs || || (8+,11−) || |- |<sup>217</sup>Th || 0,252 ms || || (9/2+) || α=100 |- |<sup>218</sup>Th || 109 ns || || 0+ || α=100 |- |<sup>219</sup>Th || 1,05 µs || || || α=100, K/β<sup>+</sup>≈1·10<sup>−7</sup> |- |<sup>220</sup>Th || 9,7 µs || || 0+ || α=100, K=2·10<sup>−7</sup> sys |- |<sup>221</sup>Th || 1,68 ms || || (7/2+) || α=100 |- |<sup>222</sup>Th || 2,8 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>223</sup>Th || 0,60 s || || (5/2)+ || α=100 |- |<sup>224</sup>Th || 1,05 s || || 0+ || α=100 |- |<sup>225</sup>Th || 8,72 min || || (3/2)+ || α≈90, K≈10 |- |<sup>226</sup>Th || 30,57 min || || 0+ || α=100 |- |<sup>227</sup>Th || 18,72 d || || (1/2+) || α=100 |- |<sup>228</sup>Th || 1,9116 a || || 0+ || α=100, <sup>20</sup>[[Sauerstoff|O]]=1,13·10<sup>−11</sup> |- |<sup>229</sup>Th || 7340 a || || 5/2+ || α=100 |- |<sup>230</sup>Th || 7,538·10<sup>4</sup> a || || 0+ || α=100, <sup>24</sup>[[Neon|Ne]]=5,6·10<sup>−11</sup>, SF<3,8·10<sup>−12</sup> |- |<sup>231</sup>Th || 25,52 h || || 5/2+ || β<sup>−</sup>=100, α≈1·10<sup>−8</sup> |- |<sup>232</sup>Th || 1,405·10<sup>10</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=100, α=100, SF<1,8·10<sup>−9</sup> |- |<sup>233</sup>Th || 22,3 min || || 1/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>234</sup>Th || 24,10 d || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>235</sup>Th || 7,1 min || || (1/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>236</sup>Th || 37,5 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>237</sup>Th || 5,0 min || || || β<sup>−</sup>=100 |} ==91 [[Protactinium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>212</sup>Pa || 5,1 ms || || (3+) || α=? |- |<sup>213</sup>Pa || 5,3 ms || || || α=? |- |<sup>214</sup>Pa || 17 ms || || || α=? |- |<sup>215</sup>Pa || 14 ms || || || α=100 |- |<sup>216</sup>Pa || 0,20 s || || || K≈2 sys α≈98 sys |- |<sup>217</sup>Pa || 4,9 ms || || || α =100 |- |<sup>217m1</sup>Pa || 1,6 ms || || || α<100 |- |<sup>218</sup>Pa || 0,12 ms || || || α=100 |- |<sup>219</sup>Pa || 53 ns || || 9/2− || α=100, K/β<sup>+</sup>≈5·10<sup>−9</sup> |- |<sup>220</sup>Pa || 0,78 µs || || || α=100, K/β<sup>+</sup>=3·10<sup>−7</sup> sys |- |<sup>221</sup>Pa || 5,9 µs || || 9/2− || α=100 |- |<sup>222</sup>Pa || 2,9 ms || || || α=100 |- |<sup>223</sup>Pa || 6,5 ms || || || α=100, K/β<sup>+</sup><1,0·10<sup>−3</sup> |- |<sup>224</sup>Pa || 0,79 s || || || α=100 |- |<sup>225</sup>Pa || 1,7 s || || || α=100 |- |<sup>226</sup>Pa || 1,8 min || || || α=74, K/β<sup>+</sup>=26 |- |<sup>227</sup>Pa || 38,3 min || || (5/2−) || α=85, K=15 |- |<sup>228</sup>Pa || 22 h || || 3+ || K/β<sup>+</sup>=98,0, α=2,0 |- |<sup>229</sup>Pa || 1,50 d || || (5/2+) || K=99,52 , α=0,48 |- |<sup>230</sup>Pa || 17,4 d || || (2−) || K/β<sup>+</sup>=91,6, β<sup>−</sup>=8,4, α=0,0032 |- |<sup>231</sup>Pa || 32760 a || || 3/2− || α=100, SF<1,6·10<sup>−11</sup> |- |<sup>232</sup>Pa || 1,31 d || || (2−) || β<sup>−</sup>=99,997, K=0,003 |- |<sup>233</sup>Pa || 26,967 d || || 3/2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>234</sup>Pa || 6,70 h || || 4+ || β<sup>−</sup>=100, SF<3·10<sup>−10</sup> |- |<sup>234m1</sup>Pa || 1,17 min || || (0−) || β<sup>−</sup>=99,84, IT=0,16, SF<1·10<sup>−9</sup> |- |<sup>235</sup>Pa || 24,5 min || || (3/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>236</sup>Pa || 9,1 min || || 1(−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>237</sup>Pa || 8,7 min || || (1/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>238</sup>Pa || 2,3 min || || (3−) || β<sup>−</sup>=100, SF<2,6·10<sup>−6</sup> |} ==92 [[Uran]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>218</sup>U || 1,5 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>219</sup>U || 42 µs || || || α=? |- |<sup>220</sup>U || || || || |- |<sup>221</sup>U || || || || |- |<sup>222</sup>U || 1,0 µs || || 0+ || α=100 |- |<sup>223</sup>U || 18 µs || || || α=? |- |<sup>224</sup>U || 0,9 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>225</sup>U || 95 ms || || || α=100 |- |<sup>226</sup>U || 0,35 s || || 0+ || α=100 |- |<sup>227</sup>U || 1,1 min || || (3/2+) || α=100, K/β<sup>+</sup><0,001 |- |<sup>228</sup>U || 9,1 min || || 0+ || K<5, α>95 |- |<sup>229</sup>U || 58 min || || (3/2+) || K/β<sup>+</sup>≈80, α≈20 |- |<sup>230</sup>U || 20,8 d || || 0+ || α=100, SF<1,4·10<sup>−10</sup> |- |<sup>231</sup>U || 4,2 d || || (5/2−) || K=100, α≈0,0055 |- |<sup>232</sup>U || 68,9 a || || 0+ || α=100, <sup>24</sup>[[Neon|Ne]]=9·10<sup>−11</sup> |- |<sup>233</sup>U || 1,592·10<sup>5</sup> a || || 5/2+ || α=100, SF<6·10<sup>−11</sup>, <sup>24</sup>[[Neon|Ne]]<9,5·10<sup>−11</sup> |- |<sup>234</sup>U || 2,455·10<sup>5</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=0,0055, α=100, SF=1,64·10<sup>−9</sup>, [[Neon|Ne]]=9·10<sup>−12</sup>, [[Magnesium|Mg]]=1,4·10<sup>−11</sup> |- |<sup>235</sup>U || 7,038·10<sup>8</sup> a || || 7/2− || Häufigkeit=0,7200, α=100, SF=7,0·10<sup>−9</sup>, <sup>20</sup>[[Neon|Ne]]=8·10<sup>−10</sup> |- |<sup>235m1</sup>U || 25 min || || 1/2+ || IT=100 |- |<sup>236</sup>U || 2,342·10<sup>7</sup> a || || 0+ || α=100, SF=9,4·10<sup>−8</sup> |- |<sup>237</sup>U || 6,75 d || || 1/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>238</sup>U || 4,468·10<sup>9</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=99,2745, α=100, SF=5,45·10<sup>−5</sup>, ββ=2,2·10<sup>−10</sup> |- |<sup>238m1</sup>U || 225 ns || || 0+ || |- |<sup>238m2</sup>U || 1 ns || || || |- |<sup>239</sup>U || 23,45 min || || 5/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>240</sup>U || 14,1 h || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>241</sup>U || || || || |- |<sup>242</sup>U || 16,8 min || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |} ==93 [[Neptunium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>225</sup>Np || 6 ms || || || α=? |- |<sup>226</sup>Np || 35 ms || || || α=100 |- |<sup>227</sup>Np || 0,51 s || || || α=100, K/β<sup>+</sup>≈0,05 |- |<sup>228</sup>Np || 61,4 s || || || K=60, α=40, KSF=0,020 |- |<sup>229</sup>Np || 4,0 min || || || α>50, K<50 |- |<sup>230</sup>Np || 4,6 min || || || K/β<sup>+</sup><97, α>3 |- |<sup>231</sup>Np || 48,8 min || || (5/2) || K=98, α=2 |- |<sup>232</sup>Np || 14,7 min || || (4+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>233</sup>Np || 36,2 min || || (5/2+) || K=100, α<0,001 |- |<sup>234</sup>Np || 4,4 d || || (0+) || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>235</sup>Np || 396,1 d || || 5/2+ || K=99,99740, α=0,00260 |- |<sup>236</sup>Np || 1,54·10<sup>5</sup> a || || (6−) || K=87,3, β<sup>−</sup>=12,5, α=0,16 |- |<sup>236m1</sup>Np || 22,5 h || || 1 || K=52, β<sup>−</sup>=48 |- |<sup>237</sup>Np || 2,144·10<sup>6</sup> a || || 5/2+ || α=100, SF<2·10<sup>−10</sup> |- |<sup>237m1</sup>Np || 45 ns || || || |- |<sup>238</sup>Np || 2,117 d || || 2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>238m1</sup>Np || 112 ns || || || |- |<sup>239</sup>Np || 2,3565 d || || 5/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>240</sup>Np || 61,9 min || || (5+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>240m1</sup>Np || 7,22 min || || 1(+) || β<sup>−</sup>=99,89, IT=0,11 |- |<sup>241</sup>Np || 13,9 min || || (5/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>242</sup>Np || 5,5 min || || (6) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>242m1</sup>Np || 2,2 min || || (1+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>243</sup>Np || 1,8 min || || (5/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>244</sup>Np || 2,29 min || || (7−) || β<sup>−</sup>=100 |} ==94 [[Plutonium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>228</sup>Pu || 4 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>229</sup>Pu || || || || α=? |- |<sup>230</sup>Pu || || || 0+ || α=? |- |<sup>231</sup>Pu || || || || |- |<sup>232</sup>Pu || 34,1 min || || 0+ || K=77, α=23 |- |<sup>233</sup>Pu || 20,9 min || || || K/β<sup>+</sup>=99,88, α=0,12 |- |<sup>234</sup>Pu || 8,8 h || || 0+ || K≈94, α≈6 |- |<sup>234m1</sup>Pu || 3 ns || || || |- |<sup>235</sup>Pu || 25,3 min || || (5/2+) || K/β<sup>+</sup>=99,9973, α=0,0027 |- |<sup>235m1</sup>Pu || 25 ns || || || |- |<sup>236</sup>Pu || 2,858 a || || 0+ || α=100, SF=1,37·10<sup>−7</sup> |- |<sup>236m1</sup>Pu || 37·10<sup>−12</sup> s (0+) || || || |- |<sup>236m2</sup>Pu || 34 ns || || || |- |<sup>237</sup>Pu || 45,2 d || || 7/2− || α=0,0042, K=99,9958 |- |<sup>237m1</sup>Pu || 0,18 s || || 1/2+ || IT=100 |- |<sup>237m2</sup>Pu || 85 ns || || || |- |<sup>237m3</sup>Pu || 1,1 µs || || || |- |<sup>238</sup>Pu || 87,74 a || || 0+ || α=100, SF=1,85·10<sup>−7</sup>, [[Magnesium|Mg]]≈6·10<sup>−15</sup>, [[Silicium|Si]]≈1,4·10<sup>−14</sup> |- |<sup>238m1</sup>Pu || 0,6 ns || || || |- |<sup>238m2</sup>Pu || 6,0 ns || || (0+) || |- |<sup>239</sup>Pu || 24110 a || || 1/2+ || α=100, SF=3,0·10<sup>−10</sup> |- |<sup>239m1</sup>Pu || 7,5 µs || || (5/2+) || |- |<sup>239m2</sup>Pu || 2,6 ns || || (9/2−) || |- |<sup>240</sup>Pu || 6563 a || || 0+ || α=100, SF=5,75·10<sup>−6</sup> |- |<sup>241</sup>Pu || 14,35 a || || 5/2+ || β<sup>−</sup>=99,9975, α=0,0025, SF≈2,4·10<sup>−14</sup> |- |<sup>241m1</sup>Pu || 21 µs || || || |- |<sup>241m2</sup>Pu || 32 ns || || || |- |<sup>242</sup>Pu || 3,733·10<sup>5</sup> a || || 0+ || α=100, SF=5,54·10<sup>−4</sup> |- |<sup>243</sup>Pu || 4,956 h || || 7/2+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>243m1</sup>Pu || 45 ns || || || |- |<sup>244</sup>Pu || 8,08·10<sup>7</sup> a || || 0+ || Häufigkeit=100%, α=99,879, SF=0,121, ββ<3·10<sup>−11</sup> |- |<sup>245</sup>Pu || 10,5 h || || (9/2−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>245m1</sup>Pu || 90 ns || || || |- |<sup>246</sup>Pu || 10,84 d || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>247</sup>Pu || 2,27 d || || ||β<sup>−</sup>=100 |} ==95 [[Americium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>232</sup>Am || 79 s || || || K≈98, α≈2, KSF=0,069 |- |<sup>233</sup>Am || || || || |- |<sup>234</sup>Am || 2,32 min || || || K=99,961, α=0,039, KSF=0,0066 |- |<sup>235</sup>Am || 15 min || || || K/β<sup>+</sup>=?, α=? |- |<sup>236</sup>Am || || || || K=?, α=? |- |<sup>237</sup>Am || 73,0 min || || 5/2(−) || α=0,025, K=99,975 |- |<sup>237m1</sup>Am || 5 ns || || || |- |<sup>238</sup>Am || 98 min || || 1+ || K/β<sup>+</sup>>99,99, α=1,0·10<sup>−4</sup> |- |<sup>238m1</sup>Am || 35 µs || || || |- |<sup>239</sup>Am || 11,9 h || || (5/2)- || K=99,990, α=0,010 |- |<sup>239m1</sup>Am || 163 ns || || (7/2+) || |- |<sup>240</sup>Am || 50,8 h || || (3−) || K=100, α=1,9·10<sup>−4</sup> |- |<sup>241</sup>Am || 432,2 a || || 5/2− || α=100, SF=4,3·10<sup>−10</sup> |- |<sup>241m1</sup>Am || 1,2 µs || || || |- |<sup>242</sup>Am || 16,02 h || || 1− || β<sup>−</sup>=82,7, K=17,3 |- |<sup>242m1</sup>Am || 141 a || || 5− || IT=99,541, α=0,459, SF<4,7·10<sup>−9</sup> |- |<sup>242m2</sup>Am || 14,0 ms || || || SF=?, IT=? |- |<sup>243</sup>Am || 7370 a || || 5/2− || α=100, SF=3,7·10<sup>−9</sup> |- |<sup>243m1</sup>Am || 5,5 µs || || || |- |<sup>244</sup>Am || 10,1 h || || (6−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>244m1</sup>Am || 26 min || || 1+ || β<sup>−</sup>=99,9639, K=0,0361 |- |<sup>245</sup>Am || 2,05 h || || (5/2)+ || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>245m1</sup>Am || 0,64 µs || || || |- |<sup>246</sup>Am || 39 min || || (7−) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>246m1</sup>Am || 25,0 min || || 2(−) || β<sup>−</sup>=100, IT<0,01 |- |<sup>246m2</sup>Am || 73 µs || || || |- |<sup>247</sup>Am || 23,0 min || || (5/2) || β<sup>−</sup>=100 |} ==96 [[Curium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>238</sup>Cm || 2,4 h || || 0+ || K=96,16, α=3,84 |- |<sup>239</sup>Cm || 2,9 h || || (7/2−) || K= 100, α<0,1 |- |<sup>240</sup>Cm || 27 d || || 0+ || α>99,5, K<0,5, SF=3,9·10<sup>−6</sup> |- |<sup>241</sup>Cm || 32,8 d || || 1/2+ || K=99,0, α=1,0 |- |<sup>241m1</sup>Cm || 15,3 ns || || || |- |<sup>242</sup>Cm || 162,8 d || || 0+ || α=100, SF=6,37·10<sup>−6</sup> |- |<sup>242m1</sup>Cm || 40·10<sup>−12</sup> s || || || |- |<sup>242m2</sup>Cm || 0,18 µs || || || |- |<sup>243</sup>Cm || 29,1 a || || 5/2+ || α=99,71, K=0,29 , SF=5,3·10<sup>−9</sup> |- |<sup>243m1</sup>Cm || 42 ns || || || |- |<sup>244</sup>Cm || 18,10 a || || 0+ || α=100, SF=1,371·10<sup>−4</sup> |- |<sup>244m1</sup>Cm || 34 ms || || 6+ || IT=100, SF<7,7·10<sup>−10</sup> |- |<sup>245</sup>Cm || 8500 a || || 7/2+ || α=100, SF=6,1·10<sup>−7</sup> |- |<sup>245m1</sup>Cm || 13,2 ns || || || |- |<sup>246</sup>Cm || 4730 a || || 0+ || α=99,9737, SF=0,0263 |- |<sup>247</sup>Cm || 1,56·10<sup>7</sup> a || || 9/2− || α=100 |- |<sup>248</sup>Cm || 3,40·10<sup>5</sup> a || || 0+ || α=91,61, SF=8,39 |- |<sup>249</sup>Cm || 64,15 min || || 1/2(+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>250</sup>Cm || 9000 a || || 0+ || SF≈86, α≈8, β<sup>−</sup>≈6 |- |<sup>251</sup>Cm || 16,8 min || || (1/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>252</sup>Cm || 2 d || || 0+ || β<sup>−</sup>=100 |} ==97 [[Berkelium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>238</sup>Bk || 144 s || || || K/β<sup>+</sup>=100, KSF=0,048 |- |<sup>239</sup>Bk || || || (7/2+) || |- |<sup>240</sup>Bk || 4,8 min || || || K/β<sup>+</sup>=100, KSF=1·10<sup>−3</sup> sys |- |<sup>241</sup>Bk || || || (7/2+) || |- |<sup>242</sup>Bk || 7,0 min || || || K/β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>242m1</sup>Bk || 9,5 ns || || || |- |<sup>242m2</sup>Bk || 0,60 µs || || || |- |<sup>243</sup>Bk || 4,5 h || || (3/2−) || K≈99,85, α≈0,15 |- |<sup>243m1</sup>Bk || 5 ns || || || |- |<sup>244</sup>Bk || 4,35 h || || (1−) || K=99,994, α=0,006 |- |<sup>245</sup>Bk || 4,94 d || || 3/2− || K=99,88, α=0,12 |- |<sup>245m1</sup>Bk || 2 ns || || || |- |<sup>246</sup>Bk || 1,80 d || || 2(−) || K=100, α<0,2 sys |- |<sup>247</sup>Bk || 1380 a || || (3/2−) || α<100 |- |<sup>248</sup>Bk || 9 a || || (6+) || α>70 |- |<sup>248m1</sup>Bk || 23,7 h || || 1(−) || β<sup>−</sup>=70, K=30, α<0,001 |- |<sup>249</sup>Bk || 320 d || || 7/2+ || β<sup>−</sup>=99,99855, α=0,00145, SF=4,76·10<sup>−8</sup> |- |<sup>250</sup>Bk || 3,217 h || || 2− || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>251</sup>Bk || 55,6 min || || (3/2−) || β<sup>−</sup>=100, α≈1·10<sup>−5</sup> |} ==98 [[Californium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>237</sup>Cf || 2,1 s || || || SF≈10 sys |- |<sup>238</sup>Cf || 21 ms || || 0+ || SF≈100 sys |- |<sup>239</sup>Cf || 39 s || || || α=? |- |<sup>240</sup>Cf || 1,06 min || || 0+ || α=87, SF≈13 |- |<sup>241</sup>Cf || 3,78 min || || || K≈75, α≈25 |- |<sup>242</sup>Cf || 3,49 min || || 0+ || α=65, SF<1,4·10<sup>−2</sup> |- |<sup>243</sup>Cf || 10,7 min || || (1/2+) || K≈86, α≈14 |- |<sup>244</sup>Cf || 19,4 min || || 0+ || α=70 |- |<sup>245</sup>Cf || 45,0 min || || (5/2+) || K=64, α=36 |- |<sup>246</sup>Cf || 35,7 h || || 0+ || α=99,9996, SF=2,3·10<sup>−4</sup>, K<5·10<sup>−4</sup> |- |<sup>246m1</sup>Cf || 45 ns || || || |- |<sup>247</sup>Cf || 3,11 h || || (7/2+) || K=99,965, α=0,035 |- |<sup>248</sup>Cf || 333,5 d || || 0+ || α=99,9971, SF=0,0029 |- |<sup>249</sup>Cf || 351 a || || 9/2− || α=100, SF=4,4·10<sup>−7</sup> |- |<sup>250</sup>Cf || 13,08 a || || 0+ || α=99,923, SF=0,077 |- |<sup>251</sup>Cf || 898 a || || 1/2+ || α=100 |- |<sup>252</sup>Cf || 2,645 a || || 0+ || α=96,908, SF=3,092 |- |<sup>253</sup>Cf || 17,81 d || || (7/2+) || β<sup>−</sup>=99,69, α=0,31 |- |<sup>254</sup>Cf || 60,5 d || || 0+ || SF=99,69, α=0,31 |- |<sup>255</sup>Cf || 85 min || || (9/2+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>256</sup>Cf || 12,3 min || || 0+ || SF=100, β<sup>−</sup><1 sys α≈1·10<sup>−6</sup> sys |} ==99 [[Einsteinium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>241</sup>Es || 9 s || || || α=100 |- |<sup>242</sup>Es || 40 s || || || α≈100, KSF=1,4 |- |<sup>243</sup>Es || 21 s || || || K<70, α>30 |- |<sup>244</sup>Es || 37 s || || || K=96, α=4, KSF=0,01 sys |- |<sup>245</sup>Es || 1,1 min || || (3/2−) || K=60, α=40 |- |<sup>246</sup>Es || 7,7 min || || (4−,6+) || K=90,1, α=9,9, KSF=0,003 sys |- |<sup>247</sup>Es || 4,55 min || || (7/2+) || K≈93, α≈7 |- |<sup>248</sup>Es || 27 min || || (2−,0+) || K>99, α≈0,25, KSF=3·10<sup>−5</sup> sys |- |<sup>249</sup>Es || 102,2 min || || 7/2(+) || K=99,43, α=0,57 |- |<sup>250</sup>Es || 8,6 h || || (6+) || K>97, α<3 sys |- |<sup>250m1</sup>Es || 2,22 h || || 1(−) || K>99, α<1 sys |- |<sup>251</sup>Es || 33 h || || (3/2−) || K=99,51, α=0,49 |- |<sup>252</sup>Es || 471,7 d || || (5−) || α=76, K=24, β<sup>−</sup>≈0,01 |- |<sup>253</sup>Es || 20,47 d || || 7/2+ || α=100, SF=8,9·10<sup>−6</sup> |- |<sup>254</sup>Es || 275,7 d || || (7+) || α=100, K<1·10<sup>−4</sup>, β<sup>−</sup>=1,74·10<sup>−6</sup>, SF<3·10<sup>−6</sup> |- |<sup>254m1</sup>Es || 39,3 h || || 2+ || β<sup>−</sup>=98, α=0,33, IT<3, K=0,078, SF<0,045 |- |<sup>255</sup>Es || 39,8 d || || (7/2+) || β<sup>−</sup>=92,0, α=8,0, SF=0,0045 |- |<sup>256</sup>Es || 25,4 min || || (1+) || β<sup>−</sup>=100 |- |<sup>256m1</sup>Es || 7,6 h || || (8+) || β<sup>−</sup>≈100, β<sup>−</sup>SF=0,002 |} ==100 [[Fermium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>242</sup>Fm || 0,8 ms || || 0+ || SF=100 |- |<sup>243</sup>Fm || 0,18 s || || || α<100, SF<0,5, K=? |- |<sup>244</sup>Fm || 3,3 ms || || 0+ || SF=100 |- |<sup>245</sup>Fm || 4,2 s || || || α=100, SF<0,11 |- |<sup>246</sup>Fm || 1,1 s || || 0+ || α=92, SF=7,3, K<1 sys |- |<sup>247</sup>Fm || 35 s || || || α>50, K/β<sup>+</sup><50 |- |<sup>247m1</sup>Fm || 9,2 s || || || α<100 |- |<sup>248</sup>Fm || 36 s || || 0+ || α=93, K≈7, SF=0,10 |- |<sup>249</sup>Fm || 2,6 min || || (7/2+) || K≈85 sys α≈15 sys |- |<sup>250</sup>Fm || 30 min || || 0+ || α>90, K<10, SF=0,0069 |- |<sup>250m1</sup>Fm || 1,8 s || || || IT>80, SF<8·10<sup>-5</sup> |- |<sup>251</sup>Fm || 5,30 h || || (9/2-) || K=98,20, α=1,80 |- |<sup>252</sup>Fm || 25,39 h || || 0+ || α=99,9977, SF=0,00232 |- |<sup>253</sup>Fm || 3,00 d || || 1/2+ || K=88, α=12 |- |<sup>254</sup>Fm || 3,240 h || || 0+ || α=99,9408, SF=0,0592 |- |<sup>255</sup>Fm || 20,07 h || || 7/2+ || α=100, SF=2,3·10<sup>-5</sup> |- |<sup>256</sup>Fm || 157,6 min || || 0+ || SF=91,9, α=8,1 |- |<sup>256m1</sup>Fm || 70 ns || || || IT>80, SF=? |- |<sup>257</sup>Fm || 100,5 d || || (9/2+) || α=99,790, SF=0,210 |- |<sup>258</sup>Fm || 370 µs || || 0+ || SF=100 |- |<sup>259</sup>Fm || 1,5 s || || || SF=100 |} ==101 [[Mendelevium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>245</sup>Md || 0,35 s || || (7/2) || α=100 |- |<sup>245m1</sup>Md || 0,90 ms || || (1/2-) || |- |<sup>246</sup>Md || 1,0 s || || || α=100 |- |<sup>247</sup>Md || 1,12 s || || || α=80, SF=20 |- |<sup>248</sup>Md || 7 s || || || K=80, α=20, SF<0,05 |- |<sup>249</sup>Md || 24 s || || || K=80, α=20 |- |<sup>250</sup>Md || 52 s || || || K=93, α=7, KSF=0,02 sys |- |<sup>251</sup>Md || 4,0 min || || || K>90, α<10 |- |<sup>252</sup>Md || 2,3 min || || || K>50, α<50 |- |<sup>253</sup>Md || 6 min || || || K&nbsp;β<sup>+</sup>=100 |- |<sup>254</sup>Md || 10 min || || || K<100 |- |<sup>254m1</sup>Md || 28 min || || || K<100 |- |<sup>255</sup>Md || 27 min || || (7/2-) || K=92, α=8, SF<1,4 |- |<sup>256</sup>Md || 78,1 min || || (0-, 1-) || K=90,7, α=9,3, SF<2,8 |- |<sup>257</sup>Md || 5,52 h || || (7/2-) || K=85, α=15, SF<1 |- |<sup>258</sup>Md || 51,5 d || || (8-) || α=100, SF<0,003, β<sup>-</sup><0,003, K<0,003 |- |<sup>258m1</sup>Md || 57,0 min || || (1-) || K>70, SF<30, α<1,2, β<sup>-</sup><30 |- |<sup>259</sup>Md || 96 min || || (7/2-) || SF≈100, α<1,3 |- |<sup>260</sup>Md || 27,8 d || || || SF>73, α<25, β<sup>-</sup><10 |} ==102 [[Nobelium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>250</sup>No || 0,25 ms || || 0+ || SF=100, α≈0,05 sys |- |<sup>251</sup>No || 0,8 s || || || α≈100, K≈1 sysSF<8 |- |<sup>252</sup>No || 2,30 s || || 0+ || α=73,1, SF=26,9 |- |<sup>253</sup>No || 1,7 min || || (9/2-) || α≈80, K≈20 sys |- |<sup>254</sup>No || 55 s || || 0+ || α=90, K=10, SF=0,17 |- |<sup>254m1</sup>No || 0,28 s || || || IT>80 |- |<sup>255</sup>No || 3,1 min || || (1/2+) || α=61,4, K=38,6 |- |<sup>256</sup>No || 2,91 s || || 0+ || α=99,5, SF=0,53 +8-4 |- |<sup>257</sup>No || 25 s || || (7/2+) || α≈100 |- |<sup>258</sup>No || 1,2 ms || || 0+ || SF=100, α≈1·10<sup>-3</sup> sys |- |<sup>259</sup>No || 58 min || || (9/2+) || α=75, K=25, SF<10 |- |<sup>260</sup>No || 106 ms || || 0+ || SF=100 |- |<sup>261</sup>No || || || || |- |<sup>262</sup>No || 5 ms || || 0+ || SF=? |} ==103 [[Lawrencium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>252</sup>Lr || 0,4 s || || || α≈100 |- |<sup>253</sup>Lr || 0,6 s || || || α>80, SF=? |- |<sup>253m1</sup>Lr || 1,5 s || || || α=98, K≈1 sysSF<1 |- |<sup>254</sup>Lr || 13 s || || || α=78 , K=22, SF<0,16 |- |<sup>255</sup>Lr || 22 s || || || α=85, K<30, SF<0,10 |- |<sup>256</sup>Lr || 28 s || || || α>80, K<20, SF<0,026 |- |<sup>257</sup>Lr || 0,646 s || || (9/2+) || α=100, SF<6,5·10<sup>-4</sup> |- |<sup>258</sup>Lr || 3,9 s || || || α>95, K<5, SF<5,0 |- |<sup>259</sup>Lr || 6,3 s || || || α=77, SF=23, K<0,5 |- |<sup>260</sup>Lr || 180 s || || || α=75, K=25 |- |<sup>261</sup>Lr || 39 min || || || SF<100 |- |<sup>262</sup>Lr || 216 min || || || SF<10 |} ==104 [[Rutherfordium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>253</sup>Rf || 1,8 s || || || SF≈50, α≈50 |- |<sup>253m1</sup>Rf || 48 µs || || || SF≈100 |- |<sup>254</sup>Rf || 0,5 ms || || 0+ || SF=100, α≈0,3 sys |- |<sup>254m1</sup>Rf || 22,3 µs || || || SF≈100 |- |<sup>255</sup>Rf || 1,5 s || || (9/2-) || SF=52, α=48 |- |<sup>256</sup>Rf || 6,7 ms || || 0+ || SF=98 +2- 7, α=2,2 +73-18 |- |<sup>257</sup>Rf || 4,7 s || || (7/2+) || α=79,6, K=18, SF=2,4 |- |<sup>258</sup>Rf || 12 ms || || 0+ || SF≈87, α≈13 |- |<sup>259</sup>Rf || 3,1 s || || || α=93, SF=7, K≈0,3 |- |<sup>260</sup>Rf || 20,1 ms || || 0+ || SF=100 |- |<sup>261</sup>Rf || 4,2 s || || || α>80, SF<10, K<10 sys |- |<sup>261m1</sup>Rf || 78 s || || || α≈100 |- |<sup>262</sup>Rf || 2,1 s || || 0+ || SF=100 |- |<sup>262m1</sup>Rf || 47 ms || || [2+] || |- |<sup>263</sup>Rf || 15 min || || || SF=100 |- |<sup>267</sup>Rf || 1,3 h || || || SF=100 |- |<sup>268</sup>Rf || || || 0+ || SF=100 |} ==105 [[Dubnium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>255</sup>Db || 1,6 s || || || α>47, SF<53 |- |<sup>256</sup>Db || 2,6 s || || || SF<40, α≈70, K≈10 sys |- |<sup>257</sup>Db || 1,3 s || || || α=82, SF=17, K=1 sys |- |<sup>257m1</sup>Db || 0,8 s || || || α≈100 |- |<sup>258</sup>Db || 4,4 s || || || α=67 +5-9, K=33 +9-5, SF<34 |- |<sup>258m1</sup>Db || 20 s || || || K≈100 |- |<sup>259</sup>Db || 0,51 s || || || α≈100 |- |<sup>260</sup>Db || 1,52 s || || || α>90,4, SF≈9,6, K<2,5 |- |<sup>261</sup>Db || 1,8 s || || || α>50, SF<50 |- |<sup>262</sup>Db || 34 s || || || α≈64, SF≈33, K≈3 sys |- |<sup>263</sup>Db || 27 s || || || SF=57, α=43 |- |<sup>267</sup>Db || 1,2 h || || || SF≈100 |- |<sup>268</sup>Db || 16 h || || || SF≈100 |} ==106 [[Seaborgium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>258</sup>Sg || 2,9 ms || || 0+ || SF=100 |- |<sup>259</sup>Sg || 0,48 s || || (1/2+) || α=90, SF<20 |- |<sup>260</sup>Sg || 3,6 ms || || 0+ || α=50 +30-20, SF=50 +20-30 |- |<sup>261</sup>Sg || 0,23 s || || || α=95, SF<10 |- |<sup>262</sup>Sg || 6,9 ms || || 0+ || SF=100 |- |<sup>263</sup>Sg || 0,8 s || || || SF≈70, α≈30 |- |<sup>263m1</sup>Sg || 0,31 s || || [9/2+] || α≈100 |- |<sup>264</sup>Sg || || || 0+ || |- |<sup>265</sup>Sg || 10 s || || [1/2+ ] || α>50, SF<50 |- |<sup>266</sup>Sg || 21 s || || 0+ || α=50, SF=50 |- |<sup>271</sup>Sg || 2,4 min || || || α>50, SF<50 |} ==107 [[Bohrium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>261</sup>Bh || 11,8 ms || || || α=95, SF<10 |- |<sup>262</sup>Bh || 102 ms || || || α>80, SF<20 |- |<sup>262m1</sup>Bh || 8,0 ms || || || α>70, SF<30 |- |<sup>263</sup>Bh || || || || |- |<sup>264</sup>Bh || 0,44 s || || || α=100 |- |<sup>265</sup>Bh || 0,94 (-0,31 … + 0,70) s || 9,24 +/-0,05 || || α=100 |- |<sup>266</sup>Bh || 1,7 s || || || α=100 |- |<sup>267</sup>Bh || 17 s || || || α=100 |- |<sup>271</sup>Bh || || || || α=100 |- |<sup>272</sup>Bh || 9,8 s || || || α=100 |} ==108 [[Hassium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>264</sup>Hs || 0,26 ms || || 0+ || α≈100, SF<1,5 |- |<sup>265</sup>Hs || 0,9 ms || || || α≈100 |- |<sup>265m1</sup>Hs || 1,55 ms || || [1/2+] || α≈100, SF<9 |- |<sup>266</sup>Hs || 2,3 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>267</sup>Hs || 59 ms || || [9/2+] || α=100 |- |<sup>268</sup>Hs || || || 0+ || |- |<sup>269</sup>Hs || 9,7 s || || [3/2+] || α=100 |- |<sup>270</sup>Hs || 2,4 s || || 0+ || α=100 (?) |- |<sup>275</sup>Hs || 0,19 s || || || α=100 |- |<sup>277</sup>Hs || 16,5 min || || || α>50, SF<50 |- |<sup>278</sup>Hs || 11 min || || 0+ || SF=100 |} ==109 [[Meitnerium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>266</sup>Mt || 1,7 ms || || || α=100 |- |<sup>266m1</sup>Mt || 3,8 ms || || || α=100, SF<5,5 |- |<sup>267</sup>Mt || || || || |- |<sup>268</sup>Mt || 0,07 s || || [5+,6+] || α=100 |- |<sup>270</sup>Mt || 5,0 ms || || || α=100 |- |<sup>275</sup>Mt || 9,7 ms || || || α=100 |- |<sup>276</sup>Mt || 0,72 s || || || α=100 |} ==110 [[Darmstadtium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>267</sup>Ds || 3,1 µs || || [11/2-] || α=100 |- |<sup>268</sup>Ds || || || 0+ || |- |<sup>269</sup>Ds || 0,17 ms || || [1/2+] || α=100 |- |<sup>270</sup>Ds || 6,0 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>270m1</sup>Ds || 0,1 ms || || || α=100 |- |<sup>271</sup>Ds || 56 ms || || [3/2+] || α=100 |- |<sup>271m1</sup>Ds || 1,1 ms || || [9/2+] || α=100 |- |<sup>272</sup>Ds || || || 0+ || |- |<sup>273</sup>Ds || 0,17 ms || || [3/2+] || α=100 |- |<sup>273m1</sup>Ds || 120 ms || || [13/2-] || α=100 |- |<sup>279</sup>Ds || 0,18 s || || || SF>70, α<30 |- |<sup>280</sup>Ds || 7,6 s || || 0+ || |- |<sup>281</sup>Ds || 9,6 s || || || SF=100 |- |<sup>282</sup>Ds || 1,1 min || || 0+ || α=100 |} ==111 [[Roentgenium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>272</sup>Rg || 1,5 ms || || [5+,6+] || α=100 |- |<sup>274</sup>Rg || 6,4 ms || || || α=100 |- |<sup>278</sup>Rg || 1,5 ms || || || |- |<sup>279</sup>Rg || 170 ms || || || α=100 |- |<sup>280</sup>Rg || 3,6 s || || || α=100 |} ==112 [[Ununbium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>277</sup>Uub || 0,7 ms || || [3/2+] || α=100 |- |<sup>282</sup>Uub || 0,88 ms || || 0+ || SF=100 |- |<sup>283</sup>Uub || 3,8 s || || || α>80, SF<20 |- |<sup>284</sup>Uub || 101 ms || || 0+ || SF=100 |- |<sup>285</sup>Uub || 34 s || || || α=100 |- |<sup>286</sup>Uub || 11 min || || 0+ || α=100 |} ==113 [[Ununtrium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- | <sup>278</sup>Uut|| 0,24 ms || || || α=100 |- | <sup>283</sup>Uut|| 0,147 s || || || α=100 |- | <sup>284</sup>Uut|| 0,48 s || || || α=100 |} ==114 [[Ununquadium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>285</sup>Uuq || 0,58 ms || || || α=? |- |<sup>286</sup>Uuq || 0,16 s || || 0+ || α≈40, SF≈60 |- |<sup>287</sup>Uuq || 5,1 s || || || α=100 |- |<sup>288</sup>Uuq || 0,8 s || || 0+ || α=100 |- |<sup>289</sup>Uuq || 2,7 s || || || α=100 |- |<sup>290</sup>Uuq || 21 s || || 0+ || α=100 |} ==115 [[Ununpentium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>287</sup>Uup || 35 ms || || || α=100 |- |<sup>288</sup>Uup || 87 ms || || || α=100 |} ==116 [[Ununhexium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>290</sup>Uuh || 14,4 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>291</sup>Uuh || 6,3 ms || || || α=100 |- |<sup>292</sup>Uuh || 18 ms || || 0+ || α=100 |- |<sup>293</sup>Uuh || 61 ms || || || α=100 |} ==117 [[Ununseptium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |} ==118 [[Ununoctium]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Halbwertszeit !! Zerfallsenergie in MeV !! Spinparität !! Zerfallsart(en) oder Häufigkeit in % |- |<sup>294</sup>Uuo || 0,89 ms || 11,65±0,06 || 0+ || α=100 |} [[Kategorie:Lieste (Chemie)|Isotope/7. Periode]] tqoioelkcauxi4gt7mtmv73x8f4uua7 10 1052 107036 88767 2013-04-16T05:13:08Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 6 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11125575]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch: {{{AnzahlZerfallstypen|0}}} | -1= <tr> <td>···</td> <td nowrap> ··· </td> <td> ··· </td> <td> ··· </td> <td> ··· </td> <td> ··· </td> </tr> | 0= <tr> <td nowrap><sup>{{{Massenzahl}}}</sup>{{{Symbol}}}</td> <td nowrap> {{#switch: {{{NH}}} | -1 = [[Radioaktives Spurenelement|in Spuren]] | 0 = [[Synthetisches Radioisotop|{syn.}]] | #default = {{{NH}}} % }} </td> <td colspan="4"> [[Stabiles Isotop|Stabil]]</td> </tr> | 1= <tr> <td nowrap><sup>{{{Massenzahl}}}</sup>{{{Symbol}}}</td> <td nowrap> {{#switch: {{{NH}}} | -1 = [[Radioaktives Spurenelement|in Spuren]] | 0 = [[Synthetisches Radioisotop|{syn.}]] | #default = {{{NH}}} % }} </td> <td> {{{Halbwertszeit}}} </td> <td>{{{Zerfallstyp1ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp1ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp1ZP}}}</td> </tr> | 2= <tr> <td nowrap rowspan="2"><sup>{{{Massenzahl}}}</sup>{{{Symbol}}}</td> <td nowrap rowspan="2"> {{#switch: {{{NH}}} | -1 = [[Radioaktives Spurenelement|in Spuren]] | 0 = [[Synthetisches Radioisotop|{syn.}]] | #default = {{{NH}}} % }} </td> <td rowspan="2"> {{{Halbwertszeit}}} </td> <td>{{{Zerfallstyp1ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp1ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp1ZP}}}</td> </tr> <tr><td>{{{Zerfallstyp2ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp2ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp2ZP}}}</td> </tr> | 3= <tr> <td nowrap rowspan="3"><sup>{{{Massenzahl}}}</sup>{{{Symbol}}}</td> <td nowrap rowspan="3"> {{#switch: {{{NH}}} | -1 = [[Radioaktives Spurenelement|in Spuren]] | 0 = [[Synthetisches Radioisotop|{syn.}]] | #default = {{{NH}}} % }} </td> <td rowspan="3"> {{{Halbwertszeit}}} </td> <td>{{{Zerfallstyp1ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp1ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp1ZP}}}</td> </tr> <tr><td>{{{Zerfallstyp2ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp2ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp2ZP}}}</td> </tr> <tr><td>{{{Zerfallstyp3ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp3ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp3ZP}}}</td> </tr> | 4= <tr> <td nowrap rowspan="4"><sup>{{{Massenzahl}}}</sup>{{{Symbol}}}</td> <td nowrap rowspan="4"> {{#switch: {{{NH}}} | -1 = [[Radioaktives Spurenelement|in Spuren]] | 0 = [[Synthetisches Radioisotop|{syn.}]] | #default = {{{NH}}} % }} </td> <td rowspan="4"> {{{Halbwertszeit}}} </td> <td>{{{Zerfallstyp1ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp1ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp1ZP}}}</td> </tr> <tr><td>{{{Zerfallstyp2ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp2ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp2ZP}}}</td> </tr> <tr><td>{{{Zerfallstyp3ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp3ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp3ZP}}}</td> </tr> <tr><td>{{{Zerfallstyp4ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp4ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp4ZP}}}</td> </tr> }}</includeonly><noinclude>Vorlage zur Angabe von Isotopen. ==Quelltexte== Für stabile Isotope: <pre> {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = | Massenzahl = | NH = }} </pre> Für instabile Isotope mit einem Zerfallstyp: <pre> {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = | Massenzahl = | NH = 0 | Halbwertszeit = | Zerfallstyp1ZM = | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = }} </pre> Für instabile Isotope mit zwei Zerfallstypen: <pre> {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = | Massenzahl = | NH = 0 | Halbwertszeit = | Zerfallstyp1ZM = | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = | Zerfallstyp2ZM = | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} </pre> Für instabile Isotope mit drei Zerfallstypen: <pre> {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 3 | Symbol = | Massenzahl = | NH = 0 | Halbwertszeit = | Zerfallstyp1ZM = | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = | Zerfallstyp2ZM = | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = | Zerfallstyp3ZM = | Zerfallstyp3ZE = | Zerfallstyp3ZP = }} </pre> Für instabile Isotope mit vier Zerfallstypen: <pre> {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 4 | Symbol = | Massenzahl = | NH = 0 | Halbwertszeit = | Zerfallstyp1ZM = | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = | Zerfallstyp2ZM = | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = | Zerfallstyp3ZM = | Zerfallstyp3ZE = | Zerfallstyp3ZP = | Zerfallstyp4ZM = | Zerfallstyp4ZE = | Zerfallstyp4ZP = }} </pre> Die Angabe NH = 0 bewirkt die Einfügung von <code><nowiki>[[Synthetisches Radioisotop|{syn.}]]</nowiki></code> . Die Halbwertszeit ist '''mit''' Einheit anzugeben. als Zerfallstyp?ZM kann einer der folgenden Werte angegeben werden: <pre> [[Alphastrahlung|&alpha;]] [[Betastrahlung|&beta;]]<sup>&minus;</sup> [[Neutronen-Emission|n]] [[Elektronen-Einfang|ε]] Spontaner Zerfall </pre> Mit den Parametern Zerfallstyp?ZE wird die Energie angegeben, und mit den Parametern Zerfallstyp?ZP die Zerfallsprodukte. [[Kategorie:Vorlage:für Vorlagen|Infobox Chemisches Element/Isotop]] </noinclude> qxvpje8q2y50gpebhgouox4rorp5ast 10 1053 107035 90490 2013-04-16T05:12:36Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 4 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11125614]] wikitext text/x-wiki <div> {| width="100%" cellspacing="0" cellpadding="2" border="1" style="background:transparent; border:1px #aaa solid; margin:0; border-collapse:collapse;" |- ! &nbsp; ! [[Kernspin|Spin]] ! [[Gyromagnetisches Verhältnis|γ]] in<br />[[Radiant (Einheit)|rad]]·[[Tesla (Einheit)|T]]<sup>−1</sup>·[[Sekunde|s]]<sup>−1</sup> ! [[Empfindlichkeit|E]] ! [[Larmorfrequenz|f<sub>L</sub>]] bie<br />B = 4,7 [[Tesla (Einheit)|T]]<br />in [[Hertz (Einheit)|MHz]] |- | '''<sup>{{{Massenzahl_1}}}</sup>{{{Symbol}}}''' | style="white-space:nowrap;" | {{{Kernspin_1}}} | style="white-space:nowrap;" | {{{Gamma_1}}} | style="white-space:nowrap;" | {{{Empfindlichkeit_1}}} | style="white-space:nowrap;" | {{{Larmorfrequenz_1}}} |--- {{#if: {{{Massenzahl_2|}}}| {{!}}'''<sup>{{{Massenzahl_2}}}</sup>{{{Symbol}}}''' {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}}{{{Kernspin_2}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}}{{{Gamma_2}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}}{{{Empfindlichkeit_2}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}}{{{Larmorfrequenz_2}}}}} |- {{#if: {{{Massenzahl_3|}}}| {{!}}'''<sup>{{{Massenzahl_3}}}</sup>{{{Symbol}}}''' {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}} {{{Kernspin_3}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}} {{{Gamma_3}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}} {{{Empfindlichkeit_3}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}} {{{Larmorfrequenz_3}}}}} |- {{#if: {{{Massenzahl_4|}}}| {{!}}'''<sup>{{{Massenzahl_4}}}</sup>{{{Symbol}}}''' {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}} {{{Kernspin_4}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}} {{{Gamma_4}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}} {{{Empfindlichkeit_4}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}} {{{Larmorfrequenz_4}}}}} |- |}</div><noinclude> {{Dokumentation}} [[Kategorie:Vorlage:für Vorlagen|NMREigenschaften3]] </noinclude> b41eh06pe42cbd6jzoj32rfsqck2855 10 1054 6233 6232 2008-03-16T08:31:21Z Pyt 12 häd "[[Foarloage:Gefoarensymbole]]" ätter "[[Foarloage:Gefoaresymbole]]" ferschäuwen: gjucht seeltersk wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude><includeonly>{| style="text-align:center; margin-left:auto; margin-right:auto; background-color:transparent;" class="nogrid" |- style="vertical-align:top;" {{#switch: {{#if:{{{6|}}}|x6x|{{#if:{{{5|}}}|x5x|{{#if:{{{4|}}}|x4x|{{#if:{{{3|}}}|x3x|{{#if:{{{2|}}}|x2x|{{#if:{{{1|}}}|{{#ifeq: {{{1}}} | - | x0x | x1x}}|x1x}}}}}}}}}}}} | x1x = {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{1}}}}} | x2x = {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{1}}}}} {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{2}}}}} | x3x = {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{1}}}}} {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{2}}}}} {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{3}}}}} | x4x = {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{1}}}}} {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{2}}}}} {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{3}}}}} {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{4}}}}} | x0x | #default = {{!}} ''keine Gefahrensymbole'' }} |}</includeonly> d8338eopze3mn2vo400v6f1mycqqpri 10 1055 6234 2008-03-16T08:31:21Z Pyt 12 häd "[[Foarloage:Gefoarensymbole]]" ätter "[[Foarloage:Gefoaresymbole]]" ferschäuwen: gjucht seeltersk wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Foarloage:Gefoaresymbole]] qkaij7zhdxcyi9xfri2p8c68ftmqrun 10 1056 9183 9050 2008-07-26T20:52:27Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Dokumentation}} </noinclude><includeonly><div style="margin-left:auto;margin-right:auto; text-align:center; vertical-align:top; width:72px; line-height:1.2em; background-color:transparent; font-weight:bold; padding-bottom:3px;"> {{#switch: {{{1|?}}} |E= [[Bielde:Hazard E.svg|70px|Explosionsgefoarelk]] {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | | [[Kategorie:Explosionsgefoarelken Stof]]}}<br />E<br /><span style="line-height:1.1em; font-size:80%;">[[Explosionsgefoarelke Stofe|Explosions-<br />gefährlich]]</span> |FF |F+= [[Bielde:Hazard F.svg|70px|Hoochstikkboar]] {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | | [[Kategorie:Fjuur-gefoarelken Stof]]}}<br />F+<br /><span style="line-height:1.1em; font-size:80%;">[[Hoochstikkboare Stofe|Hochstik-<br />boar]]</span> |F= [[Bielde:Hazard F.svg|70px|Reedelk stikboar]] {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | | [[Kategorie:Fjuur-gefoarelken Stof]]}}<br />F<br /><span style="line-height:1.1em; font-size:80%;">[[Reedelk stikboare Stofe|Leichtent-<br />zündlich]]</span> |O= [[Bielde:Hazard O.svg|70px|Brounde förderjend]] {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | | [[Kategorie:Brounde förderjenden Stof]]}}<br />O<br /><span style="line-height:1.1em; font-size:80%;">[[Brounde förderjende Stofe|Bround-<br />förderjend]]</span> |TT |T+= [[Bielde:Hazard T.svg|70px|Gans giftich]] {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | | [[Kategorie:Giftichen Stof]]}}<br />T+<br /><span style="line-height:1.1em; font-size:80%;">[[Gift|Gans giftich]]</span> |T= [[Bielde:Hazard T.svg|70px|Giftich]] {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | | [[Kategorie:Giftichen Stof]]}}<br />T<br /><span style="line-height:1.1em; font-size:80%;">[[Gift]]ich</span> |XN |Xn= [[Bielde:Hazard X.svg|70px|Gesuundegaidsschoadelken Stof]] {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | | [[Kategorie:Gesuundegaidsschoadelken Stof]]}}<br />Xn<br /><span style="line-height:1em; font-size:80%;">[[Gesuundegaidsschoadelke Stofe|Suundhaids-<br />schoadelk]]</span> |C= [[Bielde:Hazard C.svg|70px|Äisjend]] {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | | [[Kategorie:Äisjenden Stof]]}}<br />C<br /><span style="line-height:1.1em; font-size:80%;">[[Äisjende Stofe|Äisjend]]</span> |XI |Xi= [[Bielde:Hazard X.svg|70px|Raitsjend]] {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | | [[Kategorie:Raitsjenden Stof]]}}<br />Xi<br /><span style="line-height:1.1em; font-size:80%;">[[Raitsjende Stofe|Raitsjend]]</span> |N= [[Bielde:Hazard N.svg|70px|Uumwaareldgefoarelk]] {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | | [[Kategorie:Uumwaareldgefoarelken Stof]]}}<br />N<br /><span style="line-height:1.1em; font-size:80%;">[[Uumwaareldgefoarelke Stofe|Uumwaareld-<br />gefoarelk]]</span> |/= {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | | [[Kategorie:Neen Gefoarenstofkänteeken]]}}Neen Ienstappenge ferföichboar{{Gefahr/Keine Einstufung}} |? |#default= [[Bielde:Blank hazard clean.svg|70px|Gefoarensymbool uunbekoand]] {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | | [[Kategorie:Gefoarenstofkänteeken uunbekoand]]}}<br /><span style="line-height:1.1em; font-size:85%;">[[Wikipedia:Redaktion Chemie/unbekannter Wert|unbekannt]]</span> }}</div></includeonly> jbqn1fexo8iwdnbm23h9zqxr15zhugl 10 1057 6237 2008-03-16T08:41:30Z Pyt 12 Ju Siede wuude näi anlaid: <noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude><includeonly>{| style="text-align:center; margin-left:auto; margin-right:auto; background-color:transparent;" class="nogrid" |- st... wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude><includeonly>{| style="text-align:center; margin-left:auto; margin-right:auto; background-color:transparent;" class="nogrid" |- style="vertical-align:top;" {{#switch: {{#if:{{{6|}}}|x6x|{{#if:{{{5|}}}|x5x|{{#if:{{{4|}}}|x4x|{{#if:{{{3|}}}|x3x|{{#if:{{{2|}}}|x2x|{{#if:{{{1|}}}|{{#ifeq: {{{1}}} | - | x0x | x1x}}|x1x}}}}}}}}}}}} | x1x = {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{1}}}}} | x2x = {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{1}}}}} {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{2}}}}} | x3x = {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{1}}}}} {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{2}}}}} {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{3}}}}} | x4x = {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{1}}}}} {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{2}}}}} {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{3}}}}} {{!}} style="vertical-align:top;" {{!}} {{Gefahr|{{{4}}}}} | x0x | #default = {{!}} ''keine Gefahrensymbole'' }} |}</includeonly> d8338eopze3mn2vo400v6f1mycqqpri 10 1058 6246 2008-03-16T21:43:39Z Pyt 12 Ju Siede wuude näi anlaid: <includeonly>{{#switch: {{{AnzahlZerfallstypen|0}}} | -1= <tr> <td>···</td> <td nowrap> ··· </td> <td> ··· </td> <td> ··· </td> <td> ··· </td> <td> ··· ... wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch: {{{AnzahlZerfallstypen|0}}} | -1= <tr> <td>···</td> <td nowrap> ··· </td> <td> ··· </td> <td> ··· </td> <td> ··· </td> <td> ··· </td> </tr> | 0= <tr> <td nowrap><sup>{{{Massenzahl}}}</sup>{{{Symbol}}}</td> <td nowrap> {{#switch: {{{NH}}} | -1 = [[Radioaktives Spurenelement|in Spuren]] | 0 = [[Synthetisches Radioisotop|{syn.}]] | #default = {{{NH}}} % }} </td> <td colspan="4"> [[Stabiles Isotop|Stabil]]</td> </tr> | 1= <tr> <td nowrap><sup>{{{Massenzahl}}}</sup>{{{Symbol}}}</td> <td nowrap> {{#switch: {{{NH}}} | -1 = [[Radioaktives Spurenelement|in Spuren]] | 0 = [[Synthetisches Radioisotop|{syn.}]] | #default = {{{NH}}} % }} </td> <td> {{{Halbwertszeit}}} </td> <td>{{{Zerfallstyp1ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp1ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp1ZP}}}</td> </tr> | 2= <tr> <td nowrap rowspan="2"><sup>{{{Massenzahl}}}</sup>{{{Symbol}}}</td> <td nowrap rowspan="2"> {{#switch: {{{NH}}} | -1 = [[Radioaktives Spurenelement|in Spuren]] | 0 = [[Synthetisches Radioisotop|{syn.}]] | #default = {{{NH}}} % }} </td> <td rowspan="2"> {{{Halbwertszeit}}} </td> <td>{{{Zerfallstyp1ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp1ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp1ZP}}}</td> </tr> <tr><td>{{{Zerfallstyp2ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp2ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp2ZP}}}</td> </tr> | 3= <tr> <td nowrap rowspan="3"><sup>{{{Massenzahl}}}</sup>{{{Symbol}}}</td> <td nowrap rowspan="3"> {{#switch: {{{NH}}} | -1 = [[Radioaktives Spurenelement|in Spuren]] | 0 = [[Synthetisches Radioisotop|{syn.}]] | #default = {{{NH}}} % }} </td> <td rowspan="3"> {{{Halbwertszeit}}} </td> <td>{{{Zerfallstyp1ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp1ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp1ZP}}}</td> </tr> <tr><td>{{{Zerfallstyp2ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp2ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp2ZP}}}</td> </tr> <tr><td>{{{Zerfallstyp3ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp3ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp3ZP}}}</td> </tr> | 4= <tr> <td nowrap rowspan="4"><sup>{{{Massenzahl}}}</sup>{{{Symbol}}}</td> <td nowrap rowspan="4"> {{#switch: {{{NH}}} | -1 = [[Radioaktives Spurenelement|in Spuren]] | 0 = [[Synthetisches Radioisotop|{syn.}]] | #default = {{{NH}}} % }} </td> <td rowspan="4"> {{{Halbwertszeit}}} </td> <td>{{{Zerfallstyp1ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp1ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp1ZP}}}</td> </tr> <tr><td>{{{Zerfallstyp2ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp2ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp2ZP}}}</td> </tr> <tr><td>{{{Zerfallstyp3ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp3ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp3ZP}}}</td> </tr> <tr><td>{{{Zerfallstyp4ZM}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp4ZE}}}</td> <td>{{{Zerfallstyp4ZP}}}</td> </tr> }}</includeonly><noinclude>Vorlage zur Angabe von Isotopen. ==Quelltexte== Für stabile Isotope: <pre> {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 0 | Symbol = | Massenzahl = | NH = }} </pre> Für instabile Isotope mit einem Zerfallstyp: <pre> {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = | Massenzahl = | NH = 0 | Halbwertszeit = | Zerfallstyp1ZM = | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = }} </pre> Für instabile Isotope mit zwei Zerfallstypen: <pre> {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 2 | Symbol = | Massenzahl = | NH = 0 | Halbwertszeit = | Zerfallstyp1ZM = | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = | Zerfallstyp2ZM = | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = }} </pre> Für instabile Isotope mit drei Zerfallstypen: <pre> {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 3 | Symbol = | Massenzahl = | NH = 0 | Halbwertszeit = | Zerfallstyp1ZM = | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = | Zerfallstyp2ZM = | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = | Zerfallstyp3ZM = | Zerfallstyp3ZE = | Zerfallstyp3ZP = }} </pre> Für instabile Isotope mit vier Zerfallstypen: <pre> {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 4 | Symbol = | Massenzahl = | NH = 0 | Halbwertszeit = | Zerfallstyp1ZM = | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = | Zerfallstyp2ZM = | Zerfallstyp2ZE = | Zerfallstyp2ZP = | Zerfallstyp3ZM = | Zerfallstyp3ZE = | Zerfallstyp3ZP = | Zerfallstyp4ZM = | Zerfallstyp4ZE = | Zerfallstyp4ZP = }} </pre> Die Angabe NH = 0 bewirkt die Einfügung von <code><nowiki>[[Synthetisches Radioisotop|{syn.}]]</nowiki></code> . Die Halbwertszeit ist '''mit''' Einheit anzugeben. als Zerfallstyp?ZM kann einer der folgenden Werte angegeben werden: <pre> [[Alphastrahlung|&alpha;]] [[Betastrahlung|&beta;]]<sup>&minus;</sup> [[Neutronen-Emission|n]] [[Elektronen-Einfang|ε]] Spontaner Zerfall </pre> Mit den Parametern Zerfallstyp?ZE wird die Energie angegeben, und mit den Parametern Zerfallstyp?ZP die Zerfallsprodukte. [[Kategorie:Vorlage:für Vorlagen|Infobox Chemisches Element/Isotop]] [[hsb:Předłoha:Infokašćik chemiski element/Izotop]] </noinclude> rpep30x9dwch50ayxk03slutx9pvvon 10 1059 90489 6247 2012-08-04T04:28:32Z MerlIwBot 2953 Bot: Ergänze: [[de:Vorlage:Infobox Chemisches Element/NMR]], [[dsb:Pśedłoga:Infokašćik chemiski element/NMR]], [[frr:Vorlage:Infobox Chemisk Element/NMR]] wikitext text/x-wiki <div> {| width="100%" cellspacing="0" cellpadding="2" border="1" style="background:transparent; border:1px #aaa solid; margin:0; border-collapse:collapse;" |- ! &nbsp; ! [[Kernspin|Spin]] ! [[Gyromagnetisches Verhältnis|γ]] in<br />[[Radiant (Einheit)|rad]]·[[Tesla (Einheit)|T]]<sup>−1</sup>·[[Sekunde|s]]<sup>−1</sup> ! [[Empfindlichkeit|E]] ! [[Larmorfrequenz|f<sub>L</sub>]] bei<br />B = 4,7 [[Tesla (Einheit)|T]]<br />in [[Hertz (Einheit)|MHz]] |- | '''<sup>{{{Massenzahl_1}}}</sup>{{{Symbol}}}''' | style="white-space:nowrap;" | {{{Kernspin_1}}} | style="white-space:nowrap;" | {{{Gamma_1}}} | style="white-space:nowrap;" | {{{Empfindlichkeit_1}}} | style="white-space:nowrap;" | {{{Larmorfrequenz_1}}} |--- {{#if: {{{Massenzahl_2|}}}| {{!}}'''<sup>{{{Massenzahl_2}}}</sup>{{{Symbol}}}''' {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}}{{{Kernspin_2}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}}{{{Gamma_2}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}}{{{Empfindlichkeit_2}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}}{{{Larmorfrequenz_2}}}}} |- {{#if: {{{Massenzahl_3|}}}| {{!}}'''<sup>{{{Massenzahl_3}}}</sup>{{{Symbol}}}''' {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}} {{{Kernspin_3}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}} {{{Gamma_3}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}} {{{Empfindlichkeit_3}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}} {{{Larmorfrequenz_3}}}}} |- {{#if: {{{Massenzahl_4|}}}| {{!}}'''<sup>{{{Massenzahl_4}}}</sup>{{{Symbol}}}''' {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}} {{{Kernspin_4}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}} {{{Gamma_4}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}} {{{Empfindlichkeit_4}}} {{!}} style="white-space:nowrap;" {{!}} {{{Larmorfrequenz_4}}}}} |- |}</div><noinclude> {{Dokumentation}} [[Kategorie:Vorlage:für Vorlagen|NMREigenschaften3]] [[de:Vorlage:Infobox Chemisches Element/NMR]] [[dsb:Pśedłoga:Infokašćik chemiski element/NMR]] [[frr:Vorlage:Infobox Chemisk Element/NMR]] [[hsb:Předłoha:Infokašćik chemiski element/NMR]] </noinclude> p2ks791whh70nlrr49rrpt1p0rlb32d 0 1060 120567 103397 2022-02-26T11:21:11Z Minorax 10286 obs tag wikitext text/x-wiki Dissen Artikkel is ne '''Lieste fon do [[Isotop]]e''' fon aal bekoande chemiske [[Element]]e sortierd ätter dän [[Ordnengstaal]]. Foar älk [[Isotop]] sunt sin Gehalt in natüürelke Foarkuumen, ju [[Spinparität]], radioaktive [[Ferfaalsoard]] un [[Hoolichwäidstied]] anroat. == Uursicht == {| id="closedNavBar" class="noprint" width="100%" |- | <div class="NavFrame" style="clear: both; padding: 2px; border: 1px solid #aaaaaa; text-align: center; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"> <div style="height: 1.6em; font-weight: bold; font-size: 100%; background-color: #efefef;"><span style="color:green;">Inhoold</span></div> <div class="NavContent" style="font-size: 100%;"> {| align="center" style="font-size:small" id="toc" |- |style="text-align:center;background-color:#a0ffa0;color:red;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/1._Periode#1_Wasserstoff|H]] |colspan="17"|<br /> |style="text-align:center;background-color:#c0ffff;color:red;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/1._Periode#2_Helium|He]] |- |style="text-align:center;background-color:#ff6666;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/2._Periode#3_Lithium|Li]] |style="text-align:center;background-color:#ffdead;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/2._Periode#4_Beryllium|Be]] |colspan="11"|<br /> |style="text-align:center;background-color:#cccc99;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/2._Periode#5_Bor|B]] |style="text-align:center;background-color:#a0ffa0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/2._Periode#6_Kohlenstoff|C]] |style="text-align:center;background-color:#a0ffa0;color:red;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/2._Periode#7_Stickstoff|N]] |style="text-align:center;background-color:#a0ffa0;color:red;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/2._Periode#8_Sauerstoff|O]] |style="text-align:center;background-color:#ffff99;color:red;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/2._Periode#9_Fluor|F]] |style="text-align:center;background-color:#c0ffff;color:red;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/2._Periode#10_Neon|Ne]] |- |style="text-align:center;background-color:#ff6666;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/3._Periode#11_Natrium|Na]] |style="text-align:center;background-color:#ffdead;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/3._Periode#12_Magnesium|Mg]] |colspan="11"|<br /> |style="text-align:center;background-color:#cccccc;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/3._Periode#13_Aluminium|Al]] |style="text-align:center;background-color:#cccc99;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/3._Periode#14_Silicium|Si]] |style="text-align:center;background-color:#a0ffa0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/3._Periode#15_Phosphor|P]] |style="text-align:center;background-color:#a0ffa0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/3._Periode#16_Schwefel|S]] |style="text-align:center;background-color:#ffff99;color:red;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/3._Periode#17_Chlor|Cl]] |style="text-align:center;background-color:#c0ffff;color:red;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/3._Periode#18_Argon|Ar]] |- |style="text-align:center;background-color:#ff6666;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#19_Kalium|K]] |style="text-align:center;background-color:#ffdead;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#20_Calcium|Ca]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#21_Scandium|Sc]] |<br /> |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#22_Titan|Ti]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#23_Vanadium|V]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#24_Chrom|Cr]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#25_Mangan|Mn]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#26_Eisen|Fe]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#27_Cobalt|Co]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#28_Nickel|Ni]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#29_Kupfer|Cu]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#30_Zink|Zn]] |style="text-align:center;background-color:#cccccc;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#31_Gallium|Ga]] |style="text-align:center;background-color:#cccc99;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#32_Germanium|Ge]] |style="text-align:center;background-color:#cccc99;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#33_Arsen|As]] |style="text-align:center;background-color:#a0ffa0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#34_Selen|Se]] |style="text-align:center;background-color:#ffff99;color:green;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#35_Brom|Br]] |style="text-align:center;background-color:#c0ffff;color:red;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/4._Periode#36_Krypton|Kr]] |- |style="text-align:center;background-color:#ff6666;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#37_Rubidium|Rb]] |style="text-align:center;background-color:#ffdead;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#38_Strontium|Sr]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#39_Yttrium|Y]] |<br /> |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#40_Zirconium|Zr]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#41_Niob|Nb]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#42_Molybdän|Mo]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dashed black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#43_Technetium|Tc]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#44_Ruthenium|Ru]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#45_Rhodium|Rh]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#46_Palladium|Pd]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#47_Silber|Ag]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#48_Cadmium|Cd]] |style="text-align:center;background-color:#cccccc;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#49_Indium|In]] |style="text-align:center;background-color:#cccccc;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#50_Zinn|Sn]] |style="text-align:center;background-color:#cccc99;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#51_Antimon|Sb]] |style="text-align:center;background-color:#cccc99;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#52_Tellur|Te]] |style="text-align:center;background-color:#ffff99;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#53_Iod|I]] |style="text-align:center;background-color:#c0ffff;color:red;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/5._Periode#54_Xenon|Xe]] |- |style="text-align:center;background-color:#ff6666;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#55_Cäsium|Cs]] |style="text-align:center;background-color:#ffdead;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#56_Barium|Ba]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#57_Lanthan|La]] |style="vertical-align: top; text-align:center;background-color:#ffbfff;"|* |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#72_Hafnium|Hf]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#73_Tantal|Ta]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#74_Wolfram|W]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#75_Rhenium|Re]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#76_Osmium|Os]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#77_Iridium|Ir]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#78_Platin|Pt]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#79_Gold|Au]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:green;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#80_Quecksilber|Hg]] |style="text-align:center;background-color:#cccccc;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#81_Thallium|Tl]] |style="text-align:center;background-color:#cccccc;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#82_Blei|Pb]] |style="text-align:center;background-color:#cccccc;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#83_Bismut|Bi]] |style="text-align:center;background-color:#cccccc;color:black;border:1px dashed black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#84_Polonium|Po]] |style="text-align:center;background-color:#ffff99;color:black;border:1px dashed black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#85_Astat|At]] |style="text-align:center;background-color:#c0ffff;color:red;border:1px dashed black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#86_Radon|Rn]] |- |style="text-align:center;background-color:#ff6666;color:black;border:1px dashed black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#87_Francium|Fr]] |style="text-align:center;background-color:#ffdead;color:black;border:1px dashed black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#88_Radium|Ra]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#89_Actinium|Ac]] |style="vertical-align: top; text-align:center;background-color:#ff99cc;"|**<br /> |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#104_Rutherfordium|Rf]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#105_Dubnium|Db]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#106_Seaborgium|Sg]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#107_Bohrium|Bh]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#108_Hassium|Hs]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#109_Meitnerium|Mt]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#110_Darmstadtium|Ds]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#111_Roentgenium|Rg]] |style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:green;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#112_Ununbium|Uub]] |style="text-align:center;background-color:#cccccc;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#113_Ununtrium|Uut]] |style="text-align:center;background-color:#cccccc;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#114_Ununquadium|Uuq]] |style="text-align:center;background-color:#cccccc;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#115_Ununpentium|Uup]] |style="text-align:center;background-color:#cccccc;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#116_Ununhexium|Uuh]] |style="text-align:center;background-color:#fcfecc;color:#cccccc;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#117_Ununseptium|Uus]] |style="text-align:center;background-color:#c0ffff;color:red;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#118_Ununoctium|Uuo]] |- |colspan="21"|<br /> |- |colspan="4" style="text-align:right"|* |style="text-align:center;background-color:#ffbfff;color:black;border:1px solid black;"| [[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#58_Cer|Ce]] |style="text-align:center;background-color:#ffbfff;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#59_Praseodym|Pr]] |style="text-align:center;background-color:#ffbfff;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#60_Neodym|Nd]] |style="text-align:center;background-color:#ffbfff;color:black;border:1px dashed black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#61_Promethium|Pm]] |style="text-align:center;background-color:#ffbfff;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#62_Samarium|Sm]] |style="text-align:center;background-color:#ffbfff;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#63_Europium|Eu]] |style="text-align:center;background-color:#ffbfff;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#64_Gadolinium|Gd]] |style="text-align:center;background-color:#ffbfff;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#65_Terbium|Tb]] |style="text-align:center;background-color:#ffbfff;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#66_Dysprosium|Dy]] |style="text-align:center;background-color:#ffbfff;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#67_Holmium|Ho]] |style="text-align:center;background-color:#ffbfff;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#68_Erbium|Er]] |style="text-align:center;background-color:#ffbfff;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#69_Thulium|Tm]] |style="text-align:center;background-color:#ffbfff;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#70_Ytterbium|Yb]] |style="text-align:center;background-color:#ffbfff;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/6._Periode#71_Lutetium|Lu]] |- |colspan="4" style="text-align:right"|** |style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#90_Thorium|Th]] |style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:1px dashed black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#91_Protactinium|Pa]] |style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#92_Uran|U]] |style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:1px dashed black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#93_Neptunium|Np]] |style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:1px solid black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#94_Plutonium|Pu]] |style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#95_Americium|Am]] |style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#96_Curium|Cm]] |style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#97_Berkelium|Bk]] |style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#98_Californium|Cf]] |style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#99_Einsteinium|Es]] |style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#100_Fermium|Fm]] |style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#101_Mendelevium|Md]] |style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#102_Nobelium|No]] |style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:1px dotted black;"|[[Lieste_fon_do_Isotope/7._Periode#103_Lawrencium|Lr]] |} </div> </div> <div style="clear: both;"><!--/--></div> |} * [[#Weblinks|Weblinks]] ==Legende== {| class="prettytable" |- class="hintergrundfarbe6" ! colspan="2" | Ferfaalsoarde |- |α | [[Alpha-Ferfaal]] (Emission fon n Heliumatomkääden) |- |β<sup>−</sup> |[[Beta-Ferfaal|Beta−-Ferfaal]] (Emission fon n Elektron) |- |β<sup>+</sup> |[[Beta-Ferfaal|Beta+-Ferfaal]] (Emission fon n Positron) |- |ββ |[[Dubbelten Betaferfaal]] (gliektiedige Emission fon two Elektrone) |- |K |[[Elektrone-Ienfang|Ienfang fon n Elektron fon ju binnere Elektronehülle]] |- |KEC |[[Dubbelden Elektrone-Ienfang]] |- |IT |[[Käädenisomer|Isomeren Uurgong]] |- |SF |[[Spontoankleeuwenge]] |- |p |[[Radioaktivität|Ferfaal unner Emission fon n Proton]] |- |n |[[Radioaktivität|Ferfaal unner Emission fon n Neutron]] |- |Xy |[[Radioaktivität|Cluster-Ferfaal unner Emission fon n Kääden Xy]] |- |- class="hintergrundfarbe8" ! colspan="2" | Ferwoande [[Mäite-Eenhaid]]e |- |s |Sekunden |- |m |Minuten |- |h |Uuren (fon lat. hora) |- |d |Deege (fon lat. dies) |- |a |Jiere (fon lat. annus) |- |eV |[[Elektronenvolt]] |- | colspan="2" align="left" | [[Foarsatse foar Mäite-Eenhaide]] |} In ju Spalte ''Isotop'' rakt ju Taal foar dät Element (z.&nbsp;B. bei <sup>1</sup>H die 1) ju [[Massentaal]] an. Trät in ju Beteekenge noch n <sup>m</sup> ap (z.&nbsp;B. <sup>16m1</sup>N), so is deermäd n [[Käädenisomer]] meend. Ju Taal bääte dät <sup>m</sup> is deerbie ne Nummerierenge fals moorere Käädenisomere aptreede. ==Fräi [[Neutron]]== {| class="prettytable" width="95%" |- class="hintergrundfarbe6" align="left" ! Isotop !! Hoolichwäidstied !! Ferfaalsenergie in MeV !! [[Spinparität]] !! Ferfaalsoard(e) un Foarkuumen in % |- |<sup>1</sup>n|| 614,6s ||0,78233||1/2+|| β<sup>−</sup>=100 |} ==Isotope fon do Elemente== Ju Lieste fon do Isotope is unnergliederd in do jewielige [[Periode_fon_dät_Periodensystems|Perioden]]: * [[Lieste fon do Isotope/1. Periode|'''Lieste fon do Isotope fon ju 1. Periode''']] * [[Lieste fon do Isotope/2. Periode|'''Lieste fon do Isotope fon ju 2. Periode''']] * [[Lieste fon do Isotope/3. Periode|'''Lieste fon do Isotope fon ju 3. Periode''']] * [[Lieste fon do Isotope/4. Periode|'''Lieste fon do Isotope fon ju 4. Periode''']] * [[Lieste fon do Isotope/5. Periode|'''Lieste fon do Isotope fon ju 5. Periode''']] * [[Lieste fon do Isotope/6. Periode|'''Lieste fon do Isotope fon ju 6. Periode''']] * [[Lieste fon do Isotope/7. Periode|'''Lieste fon do Isotope fon ju 7. Periode''']] ==Weblinks== *[http://education.jlab.org/itselemental/index.html It’s Elemental - Doaten tou Elemente un Isotope (ängelsk)] == Sjuch uk == * [[Isotop]] * [[Isotopenunnersäikenge]] * [[Radioaktivität]] * [[Hoolichwäidstied]] * [[Radionuklid]] * [[Fajans-soddysche Ferschuuwengssatse]] (1913 [[Kasimir Fajans]] un Frederick Soddy) * [[Miskelement|PSE mäd Antaal fon do Isotope]] * [[Isotopentabelle]] * [[Insel fon ju Stabilität]] * [[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)]] [[Kategorie:Nukleartechnik|Isotope]] [[Kategorie:Nuklid|Isotope]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Lieste (Chemie)|Isotope]] n4l3smttms6sb1ce85kitrvq12fg2wc 0 1062 110938 105246 2015-06-07T20:31:40Z Färber 6745 wikitext text/x-wiki [[Image:DEU Gevelsberg COA.svg|right|thumb|130px|Wapen vun Gevelsberg]] Ju Stääd '''Gevelsberg''' ([[hoochdüütsk]] ''Gevelsberg'') is ne Stääd in [[Noudrhien-Wäästfoalen]] in [[Düütsklound]]. Un so hied ju uur 32.400 Ienwoonere, man däälich nit moor. ==Ferbiendenge ätter buuten== *[http://www.gevelsberg.de/ Offizielle Websiede fon Gevelsberg] {{stump}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] [[Kategorie:Düütsklound]] eva6ijb74ndy31qtpljie3c5lpduy7n 0 1065 119945 118623 2021-08-08T21:20:17Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Review}} [[Bielde:Bridgerunde.jpg|thumb|Deelniemere an n Bridgeturnier]] '''Bridge''' is n [[Koartenspil]] foar fjauer Persone. Je twäin sik juunuursittende Spielere bildje ne Monskup, ju der touhoope spielt un as so wäidierd wäd. Der wäide frantsööske Koarten (52 Bleede, sunner Joker) ferwoand. Siel fon dät Spil is, muugelkst fuul [[Stich]]e tou moakjen. In ne eerste Phase (Raitsenge) wäd in n Oard Uutmieneräi fääststoald, wätfoat Poor wofuul Stiche moakje mout un of dät ne [[Truuf]]faawe rakt. Ätter dät sik n Poor mäd dät Antällen fon Stichtaal un Truuffaawe truchsät häd, kumt in ju twäide Phase dät Ouspiel fon do Koarten. Haudsiel is foar ju eene Siede, hiere antälde Stichtaal tou beloangjen; ju uur Siede mout dät ätter Muugelkhaid ferhinnerje. Däälich ferstoant me unner Bridge ju moderne Variante [[Kontrakt-Bridge]], ju sik siet do trüütiger Jiere fon dät twintichste Jierhunnert waareldwied truchsät un hiere Foargungere as [[Whist]] wieduut fertroangen häd. Bridge wäd nit bloot in privoaten Kring, man oafte uk in Foarm fon Turnieren spield. Dät Koartengluk is bie n Turnier praktisk sunner Betjuudenge, wieruum Bridge, äänelk as [[Skach]], uk as Sport moaked wäd. == Spilouloop == {| class="prettytable" style="float: right; margin-left: 1em; background: #c0c0c0;" ! colspan="4" | Faawen bie Bridge |- align="center" | class="hintergrundfarbe5" | Skuppen<br />(Piek) | class="hintergrundfarbe5" | Haaten<br />(Coeur) | class="hintergrundfarbe5" | Ruuten<br />(Karo) | class="hintergrundfarbe5" | Kleeuwer<br />(Treff) |- align="center" | class="hintergrundfarbe2" | [[Bielde:SuitSpades.svg|30px]] | class="hintergrundfarbe2" | [[Bielde:SuitHearts.svg|30px]] | class="hintergrundfarbe2" | [[Bielde:SuitDiamonds.svg|30px]] | class="hintergrundfarbe2" | [[Bielde:SuitClubs.svg|30px]] |} Bridge wäd mäd dät [[frantsööske Koarten|Frantsööske Blääd]] spield: 52 Koarten in fjauer Faawen, wierbie Haat as ''Coeur'' un Kleeuwer as ''Treff'' beteekend wäd. Do bee uur Faawen sunt Skuppen (Piek) un Ruuten. Skuppen un Coeur wäide “Buppefaawen”(uk: Edelfaawen) naamd, Ruuten un Treff sunt do “Unnerfaawen”. Älke Faawe häd 13 Koarten ätter ju Riege: Oas, Köönich, Doame, Buur, 10, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2 Oas, Köönich, Doame, Buur, heete ''Figuure'', ''Bielden'' of ''Honneurs''. === Dät Rusten === Do Paatenderskuppe sunt äntweeder fääst od wäide foarhäär truch Lootjen bilded. Do Spielere in ne Paatenderskup gunge junuurnunner an n Disk sitte. Do Spielere wäide wäide mäd do fjauer Heemelsgjuchten Noud, Aast, Suud un Wääst (N, A, S, W) beteekend. Dät NS-Poor spielt juun dät AW-Poor. Die Deeler misket do Koarten un lät dät Paket fon de gjuchte Juunpaatäi ouhieuwje. Deerap deelt hie do Koarten eenpeld uut bit älken Spieler trättien Koarten häd. Bie dät naiste Spil häd die Spieler links fon dän Deeler disse Apgoawe. === Dät Raitsjen === Dät Raitsjen (aastrieksk dät ''Lizitierjen'') is ju eerste Phase fon dät Spil. Mäd hier wäd fäästlaid: * wäkke Siede wofuul Stiche moakje mout * of dät Truuf rakt un wan ja, wäkke Faawe [[Truuf]] is Bie dät Raitsjen reeke do Spielere in in Klokwiesersin Antällen ou, anfangend mäd dän Deeler. N Spieler kon äntweeder * n Bod oureeke * paasje * dät lääste Bod fon de Juunpaatäai [[kontrierje]] * n Kontra fon de Juunpaatäi rekontrierje N Bod ätter Kontra of Rekontra hieuwet dän lääste ou. Dät Raitsjen eendet, wan tjo Spielere bäätnunner paasje, uutgenuumen dät Raitsjen ounfangt mäd Paas - Paas - Paas. In dissen Fal kricht kricht dän fjooden Spieler noch ju Chance n Bod outoureeken. Skuul hie ieuwenso paasje, dan wäide do Koarten näi ferdeeld. Ju Truuffaawe (blw. Of dät so een rakt) un ju Antaal fon do mindestens tou winnende Stiche wäd truch dät lääste Bod, dän “Kontrakt”, bestimd. {| class="prettytable" style="float: right; margin-left: 1em;" ! colspan="6" style="background: #c0c0c0;" | Aal Boode in Bridge |- | class="hintergrundfarbe5" colspan="4" align="center"| mäd Truuf | class="hintergrundfarbe5" align="center"| sunner <br /> Truuf | class="hintergrundfarbe5" align="center"| tou beloangjende<br />Stiche |- | 1♣ || 1{{♦}} || 1{{♥}} || 1♠ || 1NT | class="hintergrundfarbe5" | 7 Stiche |- | 2♣ || 2{{♦}} || 2{{♥}} || 2♠ || 2NT | class="hintergrundfarbe5" | 8 Stiche |- | 3♣ || 3{{♦}} || 3{{♥}} || 3♠ || 3NT | class="hintergrundfarbe5" | 9 Stiche |- | 4♣ || 4{{♦}} || 4{{♥}} || 4♠ || 4NT | class="hintergrundfarbe5" | 10 Stiche |- | 5♣ || 5{{♦}} || 5{{♥}} || 5♠ || 5NT | class="hintergrundfarbe5" | 11 Stiche |- | 6♣ || 6{{♦}} || 6{{♥}} || 6♠ || 6NT | class="hintergrundfarbe5" | 12 Stiche |- | 7♣ || 7{{♦}} || 7{{♥}} || 7♠ || 7NT | class="hintergrundfarbe5" | 13 Stiche |} Dät läichste Bod is 1♣. Die Spieler ferplichtet sik mäd sin Paatender 7 (= 6+1) Stiche mäd Treff as truuf tou moakjen. Dät naiste Bod is 1{{♦}} un ferplichtet tou 7 Stiche mäd Ruuten as Truuf. Der foulgje 1{{♥}}, 1♠ un 1NT (No Trump, ferplichted 7 Stiche sunner Truuf, mongs uk mäd 1SA, foar Sans-Atout, beteekend). Ätter 1NT kumt 2♣. 2♣ ferplichted tou 8 (= 6+2) Stiche mäd Treff as Truuf. Dät gungt fääre mäd 2{{♦}}, 2{{♥}}, 2♠, 2NT, 3♣, 3{{♦}}, … , 7♣, 7{{♦}}, 7{{♥}}, 7♠ un ap eende 7NT (aal 13 = 6 + 7 Stiche, sunner Truuf). Eenpelde Boode konnen wäägelät wäide. Ap 1{{♦}} kon biespilswiese fluks 1NT (unner Wäägeläiten fon 1{{♥}} un 1♠) foulgje. Ap n Bod kon altied bloot een haagerwäidich Bod foulgje. Rakt n Spieler t. B. dät Bod fon 2{{♦}} ou, dan sunt fääre in dän Verlauf do Boode 1♣, 1{{♦}}, 1{{♥}}, 1♠, 1NT un 2♣ nit moor toulät. Ju Raitsenge häd deeruume dän Charakter fon ne Uutmieneräi. Dät eerste Bod hat ''Eepenge''. Unner dät Raitsjen mout ju Paatenderskup fersäike, dät Stichpotentioal fon hiere Bleede muugelkst seküür antoutällen. Dät is läip, wan moor Stiche antäld wäide, as leeter in dät Spil moaked wäide. Man dät is uk läip, wan toumin Striche antäld wäide. Uum dit Siel tou beloangjen, tuuskje do Spielere middels dät antällen Informationen uur hier Blääd uut. Ju Information änthaalt normoalerwiese ju antaal fon do Koarten in een of moorere Faawen un ju Antaal an Figuure in dät Blääd. Ju genaue Betjuudengen fon dät Antällen honget ou fon dät foartied ouroate Antällen. Ne systematiske Touhoopefoatenge fon sukke Paatenderskupfereenboarengen wäd [[Bjoodesystem]] naamd. [[Bielde:Encheres_bridge.jpg|thumb|Bidding-Box]] Uursproangelk wuud alle Antällen in ju Raitsenge mündelk moaked. Dät is däälifch uk noch muugelk, man do maaste Bridgespielere ferweende “Bidding-Boxe”. Älken Spieler häd n Bidding-Box mäd do 35 Boode un moorere Koarten foar Paas, Kontra un Rekontra. Wan hie an de Riege is, nimt die Spieler uut ju Bidding-Box ju Koarten foar dát wonskede Antällen un lait ju foar sik ap n Disk. In ju foarige Runde ouroate Antälkoarten wäide nit wächholad, man mäd do do näie Koarten deelwiese uurdäkt, man so, dät sichtboar blift wät antäld waas. Eerste ap n Eende fon ju Raitsenge wäide ala Bidding-Koarten wier wächhoald. === Dät Spil === Ätter ju Raitsenge kumt dät Ouspieljen fon do Koarten. Ju Paatäi, ju der dät lääste Bod ouroat häd, mout nu fersäike toumindest ántspreekend fuul Stiche tou moakjen. Die Spieler fon disse Paatäi, die der unner ju Raitsenge ju Truuffaawe (blw. NT) toun eersten Moal naamd häd, wäd toun “Alleenspieler”. Do bee Spielere fon ju uur Paatäi heete “Juunspielere”. Bie dät Spil jält [[Faawetwoang]], man naan [[Stichtwoang|Stich-]] un naan [[Truuftwoang]]. Die Spieler links fon dän Alleenspieler spielt toun eersten Stich uut. Deerap lait die Paatender fon dän Alleenspieler aal sien Koarten ätter faawen oardend ap dän Disk. Fals et ne Truufkoarte rakt, heere do Koarten fon disse Faawe ätter gjuchts, uurs Piek. Disse nu ap n Disk lääsende Koarten wäide as “Dummy”, “Disk” of “Sträimon” beteekend. Hieren Besitter duur nit sälwen äntskeede, wäkke Koarten hie spielje wol, man mout so mündelke Anwiesengen fon dän Alleenspieler foulgje. Älken Spieler sjucht also ieuwenske sien oaine 13 Koarten uk so 13 Koarten fon dän Disk, wiertruch dät Spil beeter plaand wäide kon as bie uur Koartenspiele. N Biespil: Ätter ju Raitsenge {| class="prettytable" ! style="background: #c0c0c0;" | Noud ! style="background: #c0c0c0;" | Aast ! style="background: #c0c0c0;" | Suud ! style="background: #c0c0c0;" | Wääst |- | 1? || 1 || 1? || Paas |- | 2? || Paas || 4? || Paas |- | Paas || Paas || || |} mout NS mindestens 10 Stiche mäd Piek as Truuf moakje. Suud wäd Alleenspieler, dan hie häd Piek unner ju Raitsenge toun eersten Moal naamd (bie dät Bod fon 1?). Wääst spielt toum eersten Stich uut, Noud wäd Dummy un lait sien Blääd ap dän Disk. Uun wonnene un ferläddene Stiche ap Eende beeter tälle tou konnen, lait älken Spieler do Koarten fon komplette Stiche mäd ju Bieldesiede ätter unnern un ju Loangsoakse fon ju Koarte in Gjuchte fon ju oaine Paatenderskup, wan die Stich wonnen waas, un in Gjuchte fon ju juunuurstoundende Paatenderskup, wan die Stich ferlädden waas. Do Koaren fon n Spieler blieuwe deerbie touhoope foar him lääsen, so dät jo sik nit mäd Koarten fon uur Spielere fermiskje. === Oureekenge (Scoring) === Bie ju Oureekenge is alleen ju Antaal fon do Stiche fon älke Paatäi fon Betjuudenge. Punktwäide fon Koarten, do der ju Oureekenge relevant weese skuulen, rakt dät nit. N Spil is fon dän Alleenspieler wonnen, wan hie mindestens so fuul Stiche moaket as ferspreeken in dän Kontrakt, d. h. in dät lääste ouroate Bod. Stiche uurhoop heete “Uurstiche”. Moaket hie minner Stiche, dan wint ju Juunpaatäi. In dissen Fal wäd dät Ferskiel twiske antäld Stichtaal un wuudelk moakede Strichtaal “Faaler” naamd. Dan rakt et noch dät Konzept fon ju “Gefoarenloage”. Ne Paatäi kon äntweeder “in Gefoar” of “nit in Gefoar” weese. Fjauer Konstellatione sunt muugelk. Do wikselje ätter älke Paatäi ätter n bestimden System: * neen Paatäi in Gefoar * NS in Gefoar, AW nit in Gefoar * NS nit in Gefoar, AW in Gefoar * bee Paatäie in Gefoar In Gefoar ferhaagerje sik do Prämien foar wonnene Spiele as uk do Stroafe foar ferläddene Spiele. Foar ju Oureekenge is bloot ju Gefoarenloage fon dän Alleenspieler relevant. ==== Wonnen Spil ==== Hoalt ju Paatäi fon dän Alleenspieler dän antälden Kontrakt, dan kricht ju deerfoar ''Stichpunkte'' un ''Prämien''. Ju Paatäi kricht foar älke fon dän 7. ou moakeden Stich Stichpunkte. Ju Hööchte is ouhongich fon ju Truuffaawe un of die Kontrakt kontrierd of rekontrierd wuude: {| class="prettytable" |- ! style="background: #c0c0c0;" | Stichpunkte ! style="background: #c0c0c0;" | nit kontrierd ! style="background: #c0c0c0;" | kontrierd ! style="background: #c0c0c0;" | rekontrierd |- |Unnerfaawen (♣, <font color = "red">♦</font>) |20 || 40 || 80 |- |Buppefaawen (<font color = "red">♥</font>, ♠) |30 || 60 || 120 |- |NT (7. Stich) || 40 || 80 || 160 |- |NT (wiedere Stiche) || 30 || 60 || 120 |} {| style="float: right; margin-left: 1em; border:1px solid #b0b0b0; background-color:#f9f9f9; width: 400px;" ! colspan="2" style="background: #c0c0c0;" | Uursicht uur do Prämienstappe |- | {| cellpadding="3" cellspacing="0" border="1" style="border-collapse:collapse;" | class="hintergrundfarbe9" width="20%" align="center" | 1♣ | class="hintergrundfarbe9" width="20%" align="center" | 1{{♦}} | class="hintergrundfarbe9" width="20%" align="center" | 1{{♥}} | class="hintergrundfarbe9" width="20%" align="center" | 1♠ | class="hintergrundfarbe9" width="20%" align="center" | 1NT |- | class="hintergrundfarbe9" align="center" | 2♣ | class="hintergrundfarbe9" align="center" | 2{{♦}} | class="hintergrundfarbe9" align="center" | 2{{♥}} | class="hintergrundfarbe9" align="center" | 2♠ | class="hintergrundfarbe9" align="center" | 2NT |- | class="hintergrundfarbe9" align="center" | 3♣ | class="hintergrundfarbe9" align="center" | 3{{♦}} | class="hintergrundfarbe9" align="center" | 3{{♥}} | class="hintergrundfarbe9" align="center" | 3♠ | class="hintergrundfarbe6" align="center" | 3NT |- | class="hintergrundfarbe9" align="center" | 4♣ | class="hintergrundfarbe9" align="center" | 4{{♦}} | class="hintergrundfarbe6" align="center" | 4{{♥}} | class="hintergrundfarbe6" align="center" | 4♠ | class="hintergrundfarbe6" align="center" | 4NT |- | class="hintergrundfarbe6" align="center" | 5♣ | class="hintergrundfarbe6" align="center" | 5{{♦}} | class="hintergrundfarbe6" align="center" | 5{{♥}} | class="hintergrundfarbe6" align="center" | 5♠ | class="hintergrundfarbe6" align="center" | 5NT |- | class="hintergrundfarbe8" align="center" | 6♣ | class="hintergrundfarbe8" align="center" | 6{{♦}} | class="hintergrundfarbe8" align="center" | 6{{♥}} | class="hintergrundfarbe8" align="center" | 6♠ | class="hintergrundfarbe8" align="center" | 6NT |- | class="hintergrundfarbe7" align="center" | 7♣ | class="hintergrundfarbe7" align="center" | 7{{♦}} | class="hintergrundfarbe7" align="center" | 7{{♥}} | class="hintergrundfarbe7" align="center" | 7♠ | class="hintergrundfarbe7" align="center" | 7NT |- |} | {| cellpadding="0" cellspacing="5" style="border: 1px solid #b0b0b0;" | class="hintergrundfarbe9" width="20%"| | Deelkontraktprämie |- | class="hintergrundfarbe6" | | Fulspilprämie |- | class="hintergrundfarbe8" | | Littikschlemmprämie |- | class="hintergrundfarbe7" | | Grootschlemmprämie |} |} Fääre kricht ju Paatäi ferskeedene Prämien. Foulgjende Begriepe wäide ferwoand: * Grootschlemm: 13 Stiche antäld (d. h. 7♣, 7{{♦}}, 7{{♥}}, 7♠ of 7NT) * Littikschlemm: 12 Stiche antäld (d. h. 6♣, 6{{♦}}, 6{{♥}}, 6♠ of 6NT) * Fulspil of Manche: Een Spil wierbie do Stichpunkte fon do bie ju Raitsenge “antälde” Stiche mindestens 100 bedreege. * Deelkontrakt: N Spil wierbie do Stichpunkte fon do antälde Stiche minner as as 100 sunt. {| class="prettytable" |- ! style="background: #c0c0c0;" | Prämien ! style="background: #c0c0c0;" | nit in Gefoar ! style="background: #c0c0c0;" | in Gefoar |- |Gewinst fon n Deelkontrakt || 50 || 50 |- |Gewinst fon n Fulspil || 300 || 500 |- |Gewinst fon n Littikschlemm || 500 || 750 |- |Gewinst fon n Grootschlemm || 1000 || 1500 |- |Gewinst fon so man n kontrierden Kontrakt || 50 || 50 |- |Gewinst fon so man n rekontrierden Kontrakt || 100 || 100 |- |foar älke Uurstich in n kontrierden Kontrakt || 100 || 200 |- |foar älke Uurstich in n rekontrierden Kontrakt || 200 || 400 |} Biespiele (Alleenspieler nit in Gefoar): Ju Summe sät sik touhoope uut ''Stichpunkte fon do moakede Stiche'' un ''Prämien''. ''Stichpunkte fon do antälde Stiche'' is bloot nöödich foar ju Äntskeedenge, of dät Poor ju Fullspil- of ju Deelkontraktprämie kricht. {| class="prettytable" |- ! style="background: #c0c0c0;" | Kontrakt ! style="background: #c0c0c0;" | moakede Stiche ! style="background: #c0c0c0;" | Stichpunkte fon do antälde Stiche ! style="background: #c0c0c0;" | Stichpunkte fon do moakede Stiche ! style="background: #c0c0c0;" | Prämien ! style="background: #c0c0c0;" | Summe |- |3? || 11 || 3 × 30 = 90 (< 100 => Deelkontrakt) |5 × 30 = 150 || 50 (Deelkontraktprämie) || 200 |- |4? || 11 || 4 × 30 = 120 (> 100 => Fulspil) |5 × 30 = 150 || 300 (Fulspilprämie) || 450 |- |6 NT || 13 || 1 × 40 + 5 × 30 = 190 (> 100 => Fullspil) |1 × 40 + 6 × 30 = 220 || 300 + 500 (Fulspilprämie + Littikschlemmprämie) || 1020 |} Uum do Prämien foar n Fulspil tou kriegen is dät nöödich, do foartied uk tou raitsjen. Raitset n Poor 3P un moaket 11 Stiche, dan häd et wäil genöigend fuul Stiche foar n Fulspil moaked, man nit genouch Stiche antäld un kricht deeruum bloot ju Deelkontraktprämie. Dissen Uumstand moaket Bridge besunners ienleedend, dan dät räkt nit uut mäd stäärke Bleede eenfach fuul Stiche tou moakjen. Do mouten foartied uk antäld wäide. Ap ju uur Siede duur me nit toufuul Stiche antälle. ==== Ferlädden Spil ==== Hoalt ju Paatäi fon dän Alleenspieler dän antälde Kontakt nit, dam kricht ju Juunsiede foulgjende Prämien: {| class="prettytable" ! style="background: #c0c0c0;" | Faaler ! colspan="3" style="background: #c0c0c0;" | nit in Gefoar ! colspan="3" style="background: #c0c0c0;" | in Gefoar |- | class="hintergrundfarbe5" | | class="hintergrundfarbe5" | nit kontrierd | class="hintergrundfarbe5" | kontrierd | class="hintergrundfarbe5" | rekontrierd | class="hintergrundfarbe5" | nit kontrierd | class="hintergrundfarbe5" | kontrierd | class="hintergrundfarbe5" | rekontrierd |- |Aan Faaler || 50 || 100 || 200 || 100 || 200 || 400 |- |Twäin Faalere || 100 || 300 || 600 || 200 || 500 || 1000 |- |Tjo Faalere || 150 || 500 || 1000 || 300 || 800 || 1600 |- ||Foar älken Faaler fääre || 50 || 300 || 600 || 100 || 300 || 600 |} == Literatuur == * Bernard Ludewig: ''Bridge für Einsteiger: Regeln, Techniken, Übungen''. Falken, Niedernhausen/Ts. 1996, ISBN 3-8068-1691-3. * Joachim Freiherr von Richthofen: ''Das neue Bridge-Gefühl''. Idea, Puchheim 1988, ISBN 3-88793-051-7. * Nico Gardener, Viktor Mollo: ''Card Play Technique: The Art of Being Lucky''. B.T. Batsford, London 1995, ISBN 0-7134-7916-7. * Henry Francis (Hrsg.): ''The Official Encyclopedia of Bridge''. 5. Auflage. American Contract Bridge League, Memphis 1994, ISBN 0-943855-48-9. == Weblinks == * [http://www.worldbridge.org World Bridge Federation (WBF)] * [https://web.archive.org/web/20120505034244/http://www.eurobridge.org/index2.html European Bridge League (EBL)] * [http://www.bridge-verband.de Deutscher Bridge-Verband (DBV)] * [http://www.bridgeaustria.at Österreichischer Bridgeverband ] * [http://www.swiss-bridge.ch Schweizerischer Bridgeverband ] * [http://www.bridgebase.com Bridge Base Online, (BBO)] [[Kategorie:Koartenspil]] 286572io0le5ijogvv2bamv9259gvec 10 1066 110147 6400 2014-10-24T11:00:44Z Cycn 1259 wikitext text/x-wiki <span style="color:red; font-family:Curier New, monospace;">♥</span><noinclude> [[Kategorie:Vorlage:Formatierengenhälpe‏‎|{{PAGENAME}}]] </noinclude> 1w339nufwdg5jwud3x3duvcprgbl1s9 10 1067 110148 6401 2014-10-24T11:00:55Z Cycn 1259 wikitext text/x-wiki <span style="color:red; font-family: Curier New, monospace;">♦</span><noinclude> [[Kategorie:Vorlage:Formatierengenhälpe‏‎|{{PAGENAME}}]] </noinclude> cxh5vipq7w3x9heimcut54wtgewteul 0 1068 103400 69442 2013-03-08T00:32:15Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 12 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1191150]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki N '''Stich''' beteekent ne Spielrunde bie ferscheedene [[Koartenspil|Koartenspiele]], do wäide deeruum uk ''Stichspiele'' naamd. ==Stiche== N Spieler ''spielt uut'', d.&nbsp;h. lait ne [[Spielkoarte]] ap dän Disk un de Riege ätter lait älken uur Spieler ne Koarte bietou – bie do maaste Spiele in Klokwiesersin, bie dät [[Tarock]] juun dän Klokwiesersin. Dän Stich ''wint'' (''moaket'') dän Spieler, die der ju hoochste Koarte spield häd; hie kricht do uutspielde Koarten, lait do ''ferdäkt'' foar sik ou un spielt toun naisten Stich uut. Wäkke Koarte as ''hoochste'' jält, is fon do individuelle Spielräägele ouhongich. Bie n Spil ''sunner'' [[Truuf]] (''Sans atout'' of ''No trump''), z.&nbsp;B. n äntspreekenden Kontrakt bie dät [[Bridge]] wint die Spieler dän Stich, die ju hoochstrangige Koarte fon ju uutgespielde [[Faawe (Koartenspil)|Faawe]] in dän Stich laid häd. Bie n Spil ''mäd'' Truufe wint die Spieler, die dän hoochste Truuf in dän Stich laid häd. Schuul in dän Stich naan Truuf lääse, so jält ju Räägel as bie n Spil sunner Truuf. ''Biespil'': [[Haat (Faawe)|Cœur (Haat)]] is Truuf. Noud spielt &clubs;&nbsp;3, Aast spielt <font color = "red">&hearts;</font>&nbsp;8, Suud spielt &clubs;&nbsp;8 un Wääst rakt <font color = "red">&hearts;</font>&nbsp;9, so ''sticht'' Wääst mäd ju <font color = "red">&hearts;</font>&nbsp;9 as hoochsten Truuf. In n Spil sunner Truuf wuude Suud dän Stich mäd &clubs;&nbsp;8 as hoochste Koarte fon ju anspielde Faawe winne. Stiche wäide ''ferdäkt'' oulaid, oulaide Stiche duuren in Algemeenen wüülst n Spil ''nit'' moor ankieked wäide, daach rakt et hier Uutnoamen: Bie dät [[Sechsundsechzig|Schnapsen]] is et biespilswiese oafte so, dät n Spieler do oaine Stiche truchkiekje duur un sik dän eerste Stich fon dän Juunpaatäi wiese läite kon. ==Twonge== Bie do maaste Stichspiele jäilde bestimde Räägele, wäkke Koarten touroat wäide duuren: ===Faawetwong=== ''Faawetwong'' of ''Betjoontwong'' betjut, dät älken Spieler ferplichted is, ne Koarte fon ju Faawe fon ju toueerst uutspielde Koarte tou spieljen, sofier er deertou instande is (''Faawe betjoonje'' blw. ''Faawe bekanne''). Besit n Spieler neen äntspreekende Koarte, so duur er so man ne uur Koarte spielje (''ousmiete''). Besit n Spieler moorere Koarten fon ju anspielde Faawe, so houget er ''nit'' unbedingd ne haagerwäidige Koarte tou spieljen, hie houget nit tou fersäiken, dän Stich tou winnen, hie kon uk ''largierje''. Fgl. [[Whist]], [[Bridge]], usw. oey8x2kfboj5cx6xuhx1z23rkuimgas 0 1069 103401 73267 2013-03-08T00:32:37Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 18 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q727407]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die Uutdruk '''Truuf''' (dt. ''Trumpf'') is ne foulkstüümelke Fereenfachenge fon dät Woud [[Triumph]] un beteekent algemeen in uurdrainen Sin n Foardeel. In Haudseeke ferwoant me dän Begriep oawers in dät [[Koartenspil]]. Ieuwenske ju Beteekenge Truuf is uk dän Uutdruk '''Atout''' gebruukelk, so jäilde bie [[Bridge]] foar n Spil sunner Truuf do Oukuutengen '''NT''' foar ''No trump'' of '''SA''' foar ''Sans atout''. == Truuf in dät Koartenspil == Normoalerwiese sunt do Faawen (Failfaawen) fon dät Koartenspil [[Spielkoarten|Skällen, Haat, Skuppe un Äkkene]] blw. Karo, Haat, Piek un Kjuus unnernunner eerste moal gliekbegjuchtiged. Bie ferskeedene Spiele kumt oawers hääruut, dät een fon disse Faawen ne haagere Kraft toun Beloangjen fon n Stich kricht. Ju is dan do uur Faawen uuroardend un dät Foarhoundenweesen fon ne Truufkoarte in n Stich bewierket, dät dissen Stich an dän Besitter fon disse Truufkoarte gungt. === Ferskeedene Truufoarde in eenpelde Spiele === Aal Koarten fon ju [[Faawe (Koartenspil)|Faawe]] sunt dan Truuf, uk do sonaamde [[Luske (Koartenspiel)|Lusken]]. ==== Spiele mäd foartied fäästlaide Truuffaawen blw. Koarten ==== * [[Dubbelkop]] = [[Skällen]] (bie dät frantsööske Blääd [[Karo]]) * [[Skäipekop]] = [[Haat]] ==== Spiele mäd varioabele Truuffaawe ==== * Mäd Lootgluck: ** [[Whist]] ** [[Écarté]] ** [[Gaigel]], [[Binokel]] ** [[Durak]] * Truch Raitsjen: ** [[Skat]] ** Bieter (Variante fon [[Jass]]) ** [[Bridge]] * Truch Truufgjucht ** Skuuwer, Differenzler (Variante fon [[Jass]]) * Truch fääste Truuwe un Truufgjucht ** [[Watten]] (Fääste Truuwe: Haaten Köönich, Skällen Soogen, Äkkene Soogen) ==== Spiele mäd Extrakoarten foar Truuf ==== * [[Cego]] * [[Tarot]] blw. [[Tarock]] == Dät Koartenspil Truuf == Dät rakt uk n Spil mäd dän Noome Truuf. Spield wäd mäd [[Elfer Raus]] Koarten. Bie dit Stichspil is dät Siel, ätter Kriegen fon do Koarten ju genaue Antaal fon do Stiche foaruuttoutällen, do me ap Eende fon ju Runde moaked hääbe moate. Bie Roakjen fon ju Stichtaal rakt et Pluspunkte, uurs Minuspunkte. == Uutdrukke == Uut ju spieltechniske Betjuudenge fon ''Truuf'' laitje sik in dän algemeene Sproakgebruuk uk eenige [[Uutdruk]]ke ou: * ''"...n Truuf uutspielje..."'' = wät oantwoudje, wät dän Uur tou n Swiegjen brangt; n twingend Argument lääwerje. * ''"...hie häd aal Truuwe in de Hounde.."'' = hie häd aal Foardeele ap sien Siede * of uk ju Froage ''"Wät is Truuf?"'', sowät gliekbetjuudend mäd ''"Wät rakt et Näis?"'' [[Kategorie:Koartenspielbegriep]] [[Kategorie:Skat]] [[Kategorie:Tarot]] [[Kategorie:Tarock]] [[Kategorie:Skäipekop]] 1ev03a70pue5e1np34ckassosk4co8b 10 1076 75279 6528 2011-12-24T07:26:10Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: [[dsb:Vorlage:Wužywaŕ en]] (missing) wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke M|en|This user is a '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake en|native]]''' speaker of '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake en|English]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|en}} </noinclude> njj4a2d0y2stzanklzdpeyhjpamptue 10 1077 6706 6530 2008-03-31T17:05:26Z Snakesteuben 58 wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 1|fr|Cet utilisateur peut contribuer avec un niveau '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake fr|élémentaire]]''' de '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake fr|français]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|fr}} </noinclude> ewog0cv6pbvgzph9iqkask9iju0an2v 10 1078 6531 2008-03-25T15:55:27Z Snakesteuben 58 Ju Siede wuude näi anlaid: {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke 3|fr|Cette personne peut contribuer avec un niveau '''[[:Kategorie:Benutser fr-3|avancé]]''' de '''[[:Kategorie:Benutser fr|français]]... wikitext text/x-wiki {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke 3|fr|Cette personne peut contribuer avec un niveau '''[[:Kategorie:Benutser fr-3|avancé]]''' de '''[[:Kategorie:Benutser fr|français]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|fr}} </noinclude> 30xvujc2ek918ylsft8bxvq42w1528k 10 1079 6532 2008-03-25T15:58:24Z Snakesteuben 58 Ju Siede wuude näi anlaid: {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke 4|fr|Cette personne parle '''[[:Kategorie:Benutser fr|français]]''' à un niveau '''[[:Kategorie:Benutser fr-4|comparable à la langue... wikitext text/x-wiki {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke 4|fr|Cette personne parle '''[[:Kategorie:Benutser fr|français]]''' à un niveau '''[[:Kategorie:Benutser fr-4|comparable à la langue maternelle]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|fr}} </noinclude> an6mk7czko1wd1glgh7krph4viexico 10 1080 6533 2008-03-25T16:01:42Z Snakesteuben 58 Ju Siede wuude näi anlaid: {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke M|fr|Cet utilisateur a pour '''[[:Kategorie:Benutser fr-M|langue maternelle]]''' le '''[[:Kategorie:Benutser fr|français]]'''.}}<noincl... wikitext text/x-wiki {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke M|fr|Cet utilisateur a pour '''[[:Kategorie:Benutser fr-M|langue maternelle]]''' le '''[[:Kategorie:Benutser fr|français]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|fr}} </noinclude> dzjqknyrw5nxhi9k09fsth4l7ruuqr3 10 1081 111062 107791 2015-08-05T01:40:46Z YiFeiBot 6271 2 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q6002844]]) migriert wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke|#FFB3B3|#FFE0E8|Sproake|{{{1}}}|0|{{{2}}}|8=0|9={{{3}}}}}<noinclude> </noinclude> jrk4etckzy034f4uuza9ywf9631i4ez 10 1082 7168 6636 2008-05-16T19:48:05Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 0|stq|Dissen Benutser boalt un ferstoant '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake stq-1|neen]]''' '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake stq|Seelterfräisk]]'''}}<noinclude>{{-}} ==Sjuch uk== {{Babelferwiese|stq}} </noinclude> s22hb7ny5z8r0buaojaocdxx18d40qv 10 1084 6631 6624 2008-03-27T10:35:54Z Snakesteuben 58 wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 1|pt|Este usuário pode contribuir com um nível '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake pt|básico]]''' de '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake pt|português]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|pt}} </noinclude> 11sdlcjevvq665ib8oxxv5ues12q2bs 10 1085 6632 6542 2008-03-27T10:36:41Z Snakesteuben 58 wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 2|pt|Este usuário pode contribuir com um nível '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake pt|médio]]''' de '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake pt|português]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|pt}} </noinclude> n47rx3qdx9ixat4ge0drqaw4jtcm76n 10 1086 6634 6543 2008-03-27T10:59:07Z Snakesteuben 58 Uur Sproaken, Navigation neen Dolnoserbski --> redlink, deleted Dolnoserbski from side navigation pane wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 3|pt|Este usuário pode contribuir com um nível '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake pt|avançado]]''' de '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake pt|português]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|pt}} </noinclude> 4xsbqidvl6zw5dsjbodc195yscynbfy 10 1087 6635 6545 2008-03-27T11:02:44Z Snakesteuben 58 wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke M|pt|Este usuário fala o '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake pt|português]]''' como sua '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake pt|língua-mãe]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|pt}} </noinclude> fhhr1o20hp8ziag4x4q2loyqna3i2o3 0 1088 103402 97666 2013-03-08T00:32:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 87 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q25276]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Review}} [[Bielde:Isotopenlijst-diagonaal-info.png|thumb|254px|Fergratterd Paat fon ju unnerstoundende Bielde. Isotope fon dätsälge Element stounde ap diagonoale Lienjen fon linksbuppe ätter gjuchtsunner; instabile Isotope sunt roat mäd ne ljoachte Bäätergruunde un ne faawige Pielerspitse in Gjuchte fon dät Ouklingjen]] [[Bielde:Isotopenlijst-diagonaal-wit.png|thumb|254px|Isotopelieste, oardend ätter [[Atommasse|Masse]] un Neutrone-Uurmäite. Dät lapt fon [[Woaterstof]]/H gans buppe bit [[Uran]]/U un sukke gans unner. Do dunkerste Punkte sunt do maast stabile Isotope. (Ju Bielde kon fergratterd wäide truch twäie Klikken)]] Dät chemiske [[Element]] wier n Atom tou heert, wäd bestimd fon ju Taal [[Proton]]e in dän [[Atomkääden|Kääden]]. Foar ne bestimde Taal Protone kon deer ieuwenske ju Taal [[Neutron]]e in dän Kääden ferskeeden weese. Me boalt dan fon ferskeedene '''Isotope''' fon dätsälge Element. Die Uutdruk is ne Touhoopeluukenge fon two griechiske Woude: ''isos'' = gliek, un ''topos'' = Steede. Dät tjut deerap wai dät ferskeedene Isotope fon dätsälge Element jusälge Steede besätte in dät [[Periodiske Tabelle|periodiske System]]. == Massentaal un Atomnummer == Do chemiske Oainskuppe fon n Atom wäide bolde gans bestimd fon de Atomnummer, also fon ju Antaal Protone. Dät is deertruch bolde nit muugelk, Isotope fon dätsälge Element mäd chemiske Middele fonnunner tou tränjen. Ju [[Masse]] fon n Atom wäd toun wieduut grootsten Deel bestimd truch ju Summe fon de Taal Nukleone (Protone plus Neutrone). Disse Taal naamt me ju [[Massentaal]]. Ferskeedene Isotope fon dätsälge Element hääbe jusälge Atomnummer man immer n uur Massentaal ([[Atommasse]]). === N Biespil: dät Element Chlor === [[Bielde:SIMSCL.JPG|thumb|left|340px|[[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)|SIMS]] Massenspektrum fon do Isotope fon Chlor]] Fon fuul Elemente rakt dät in de Natuur ne Moangelse fon Isotope. (In wät foar Ferhältnis Isotope foarkuumen dwo in ne Probe kon gans genau bestimd wäide mäd Hälpe fon [[Massenspektrometrie]]). Dät Element [[Chlor]] toun Biespil häd [[Atomnummer]] 17. Aal Chloratome hääbe also 17 Protone in dän Kääden, man dät rakt two Isotope. Tjofjoondel fon do Atome hääbe 18 Neutrone, die Räst 20 Neutrone. Ju Massentaal is also 17+18=35 ofwäil 17+20=37. Do Isotope wäide skrieuwen as <sup>35</sup>Cl un <sup>37</sup>Cl. Mäd ju Wiese fon skrieuwen houget me also nit do Taale fon Protone un Neutrone apaat tou ärwäänen, dan dät Symbol Cl stoant in dät periodiske System ap ju 17. Steede un häd also grundsätselk 17 Protone un deermäd kon me ju Bereekenge ätter ju Taal Neutrone in n Isotop uk altied uumekierd moakje. == Chemie == Do chemiske Oainskuppe fon Isotope fon dätsälge Element sunt sik annaierjend gliek. Bloot bie gans seküüre Meetenge wiese sik wäkke Unnerskeede; dät hat die [[kinetiske Isotop-Effekt]]. Besunners bie lichte Elemente konnen do chemiske un noch moor do physiske Oainskuppe ferskeeden weese: so is toun Biespil die Smiltpunkt fon [[sweer Woater]] (D<sub>2</sub>O) sowät 4&nbsp;°C insteede fon 0&nbsp;°C. == Biologie == An dät Ferhältnis fon do Koolestof-Isotope <sup>12</sup>C un <sup>13</sup>C fon ne Plonte kon me sjo, wäkke Foarm fon [[Photosynthesis]] ju Plonte ferwoant. Ju Quantität <sup>14</sup>C (n [[Radio-Isotop]] fon Koolestof) wäd wier bruukt uum dät Oaler fon Koolestof änthooldende organiske Räste tou taksierjen bit eenige tjoonduusende Jiere in de Foartied ([[Koolestofdatierenge]]). == Radioaktivität == Bie dät Woud ''Isotop'' wäd oafte toacht an [[Radioaktivität]]. Un wuddelk rakt dät fon älke Element wäil wäkke Isotope, do der nit stabil sunt un do sik ätter eenige Tied annerje truch n Prozes fon [[radioaktiv Ouklingjen]]. Sukke Isotope wäide [[Radio-Isotop]]e naamd. Truch dät radioaktiv Ouklingjen äntstounde toulääst stabile Isotope, maasttied fon n uur Element as dat Uutgongsmaterioal. == Sjuch uk == * [[Lieste fon do Isotope]] * [[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)]] [[Kategorie:Käädenphysik]] n32ywdtvt4rpqnkt5jwrpfdab93jb31 0 1089 103403 84178 2013-03-08T00:33:01Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 35 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q156019]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''NDP''' is ne politiske Paatäi in [[Düütsklound]]. Joo sunt (Ätter dän Buundes-Ferfoatengs-Schuts) gjuchts-radikoal (Neonazis). {{stump}} [[Kategorie:Neonazis]] 0uymzwl4cte2btpl0duvwmt0j3dwsz3 0 1091 103404 100596 2013-03-08T00:33:16Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 83 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1307]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Chemisk Element <!--- Periodensystem ---> | Name = Ununoctium | Symbol = Uuo | Ordnungszahl = 118 | Serie = [[Eedelgase]] | Gruppe = 18 | Periode = 7 | Block = p | Serienfarbe = LightskyBlue | CAS = 54144-19-3 | Atommasse = 294 | Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]]5[[F-Orbital|f]]<sup>14</sup>6[[D-Orbital|d]]<sup>10</sup>7[[S-Orbital|s]]<sup>2</sup>7p<sup>6</sup><!--- <br /> (Schätzung basierend auf [[Radon]]) ---> | ElektronenProEnergieNiveau = 2, 8, 18, 32, 32, 18, 8 <!--- Isotope ---> | Isotope = {{Infobox Chemisches Element/Isotop | AnzahlZerfallstypen = 1 | Symbol = Uuo | Massenzahl = 294 | NH = 0 | Halbwertszeit = 0,89 ms <math>\left.^{+1.07}_{-0.31}\right.</math> ms | Zerfallstyp1ZM = | Zerfallstyp1ZE = | Zerfallstyp1ZP = [[Ununhexium|<sup>290</sup>Uuh]] }} }} '''Ununoctium''' is n kunstelk Eedelgas. Ju Ärtjuugenge fon düt Eedelgas wuud 1999 woarskienelk falsked, man [[2006]] wuud dät wuddelk häärstoald. {{stump-links}} m9k9m2a9aekafvw0hcwev9l789z865l 0 1092 105640 103405 2013-03-11T10:42:00Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q37147]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:BAU MATE.png|miniatur|rechts|350px|Bau fon ju Materie]] N [[Atom]] bestoant uut n '''Atomkääden''' mäd deer uumetou ne Wulke fon [[Elektron]]e. Ju elementäre Iensicht in dän Bau fon ju Materie wuud [[1911]] fon [[Ernest Rutherford]] publizierd. Die Kääden is, sogoar beleeken ap ju Gratte fon dät Atom, gjucht littik man positiv leeden un die Dreeger fon bolde ju ganse [[Atommasse|Masse]] fon dät Atom. Die Kääden, so wuud leeter äntdäkt, bestoant an sik wier uut two Soarten [[subatomäre Paate]] of [[Nukleon]]e: [[Proton]]e un [[Neutron]]e. Buutendät rakt et noch [[Quark]]e. Ju positive Leedenge un deermäd ju [[Atomtaal]] fon dät [[Element]] wäd bestimd fon ju Taal Protone in dän Kääden. Ju Masse deerjuun wäd bestimd fon ju Summe fon ju Taal Protone un Neutrone. Do twäin litje Paate hääbe bolde jusälge Masse. Dät rakt maastens wät moor Neutrone as Protone in dän Kääden. N Biespil: n Atom fon Element 92 ([[Uran]]) häd 92 Protone in dän Kääden. In ju Natuur rakt dät two Soarten Käädene ([[Isotop]]e) fon Uran: <sup>235</sup>U un <sup>238</sup>U. Dät eerste Isotop häd 235 Nukleone in Gansen, dät is tou tällen 235 – 92 = 143 Neutrone. Dät uur Isotop häd tjo Neutrone moor. N [[Mol]] <sup>235</sup>U änthaalt sowät 235 Gram Masse. Ju Taal 235 is n Biespil fon n [[Massentaal]]. Positive Leedengen steete sik enunner ou un ju [[Gravitationskraft]], wiermäd Protone sik ennunner anluuke, is gjucht fuul (uum 10<sup>36</sup> Moal) litjer. Dät rakt deeruum uk noch ne uur Kraft, ju der dän Atomkääden touhoope haalt. Ju wäd ju [[stäärke Wikselwierkenge]] naamd un is ap Oustande in Oardengrööte fon ju Truchmäite fon dän Atomkääden stäärker as ju ousteetende [[Elektromagnetisk Fäild|elektromagnetiske Kraft]]. Ap grattere Oustande is ju oawers gans swäk. {{Navigation Litje physiske Paate}} [[Kategorie:Käädenphysik]] [[Kategorie:Kwantumphysik]] [[Kategorie:Litje Paat]] [[Kategorie:Nucleäre Chemie]] [[Kategorie:Radiochemie]] pgm7tx8xkf8ii2dhgx4qlsc0t3f3cof 10 1097 6630 6627 2008-03-27T10:35:01Z Snakesteuben 58 wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke M|nl|Deze gebruiker heeft het '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake nl|Nederlands]]''' als '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake nl|moedertaal]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|nl}} </noinclude> n451xmhsl0nmxg7dg0hqg6cpex6klvt 10 1098 6628 2008-03-27T10:29:17Z Snakesteuben 58 Ju Siede wuude näi anlaid: {{Benutser/Sproakboolke 1|nl|Deze gebruiker bezit '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake nl|elementaire]]''' kennis van het '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake nl|Nederlands]]'''.... wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 1|nl|Deze gebruiker bezit '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake nl|elementaire]]''' kennis van het '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake nl|Nederlands]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|nl}} </noinclude> iuhlboj7xb8zprtff38dsclvrolcz59 0 1106 122700 115593 2023-08-15T02:31:11Z Zemant 3476 wikitext text/x-wiki N '''Proton''' is n [[subatomär litje Paat]] mäd ne positive [[elektriske Leedenge]]. [[Ernest Rutherford]] häd dät [[1919]] äntdäkt. Die [[Atomkääden]] (of Nukleus) fon dän maast foarkuumende Typ (sjuch uk [[Isotop]]) [[Woaterstof]]-[[Atom]], H, is een eenpeld Proton. Do Nuklei fon uur Atome änthoolde [[Neutron]]e as uk Protone. Ju Taal Protone fon dän Kääden bestimt do chemiske Oainskuppe fon dät [[Atom]] un wäkker chemisk [[Element]] dät is. Me häd oumoaked, dät me ju Leedenge fon een Proton betrachtet as ju Eenhaid fon Leedenge. Ju Leedenge fon n [[Elektron]] is seküür gliek an ju fon dät Proton, man juunstoald. In n neutroal Atom is ju Antaal Protone in dän Kääden gliek an ju Antaal Elektrone in do '[[Elektroneskil]]le' deer uumetou. In ju Loage kompensierje do positive Leedengen fon do Protone ätter buuten do negative Leedengen fon do Elektrone. Dät [[Atom]] is dan fon buuten gesäin neutroal . [[Bielde:Proton quark structure.svg|thumb|110px|left|Valenzquark mäd 2 '''u'''p un 1 '''d'''own]] N Proton häd ne [[Rauemasse]] fon 1,6726231x10<sup>-27</sup> [[Kilogram|kg]], wät n bitje minner is as ju Masse fon een [[Neutron]]. Deermäd is dät sowät 1800 moal swarre as n Elektron. Ju Leedenge fon een Proton is uungefäär gliek an 1,6x10<sup>-19</sup> [[Coulomb]]. Protone wäide klassifizierd as [[Baryon]]e un bestounde an sik wier uut [[Quark]]e, nämmelk Valenzquarks un Seequarks. Do Valenzquarks sunt twäin 'up' Quarke '''u''' un aan 'down' Quark '''d'''. Do Seequarke sunt 'up', 'down' un 'strange' Quark-Antiquark Poore. Disse Quarke wäide touhoope heelden fon [[Gluon]]e, do Dreegere fon ju [[stäärke Käädenkraft]]. Protone un Neutrone wäide binne n Atomkääden touhoope heelden fon ju stäärke Käädenkraft, ne Kraft, ju der bloot ne bemäärkboare Rulle spielt ap subatomäre Oustande (also binne dän Kääden), man ju der dan so stäärk is, dät ju de juunsiedige elektriske Ousteetenge twiske do Protone uurwint. Deeruum dät ju [[elektromagnetiske Kraft]] fuul Moale stäärker is as ju [[Sweerkraft]], mout me deerap sluute, dät ju Taal Protone in dät Waareldal gliek ju Taal Elektrone is. Waas dät nit dän Fal, dan wuude ju Netto-Ousteetenge truch ju Uurmäite an positive of negative Leedenge (ouhongich deerfon of Protone of Elektrone foarhärskjen dieden) n määrkboaren Ienfloud hääbe ap ju [[Expansion]] fon dät Waareldal un ap aal [[Materie]] unner Ienfloud fon ju [[Sweerkraft]] ([[Planet]]e, [[Stiern]]en un aal sowät). == Sjuch uk == * [[Subatomär litje Paat]] * [[Chemie]] * [[Protonen-Ouklingjen]] * [[Proton-Proton-Reaktion]] {{Navigation physiske litje Paate}} 8fhokt4z76m5misi6ezsffil8hfen38 14 1107 106938 103407 2013-04-13T10:41:54Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q5626526]] wikitext text/x-wiki Disse Benutser boalt Ängelsk. [[Kategorie:Benutser/Sproake]] mdabaabxp0or1ej04b7220qq12mwsby 14 1108 106948 103408 2013-04-13T10:42:43Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 8 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6402996]] wikitext text/x-wiki Disse Benutser boalt Frantsöösk. [[Kategorie:Benutser/Sproake]] cbptqp4oju1x0050y6rbdrayxfj6glv 10 1111 84074 75506 2012-05-02T19:46:33Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: [[nl:Sjabloon:CategorieTOC]] (deleted) wikitext text/x-wiki {| border=0 class="toccolours plainlinks" | |- ! {{MediaWiki:Toc}}: | [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}}} Buppe] – [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=0}} 0–9] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=A}} A] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=B}} B] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=C}} C] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=D}} D] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=E}} E] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=F}} F] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=G}} G] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=H}} H] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=I}} I] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=J}} J] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=K}} K] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=L}} L] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=M}} M] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=N}} N] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=O}} O] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=P}} P] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=Q}} Q] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=R}} R] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=S}} S] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=T}} T] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=U}} U] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=V}} V] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=W}} W] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=X}} X] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=Y}} Y] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=Z}} Z] |}<noinclude> [[af:Sjabloon:CategoryTOC]] [[ar:قالب:فهرس تصنيف]] [[ast:Plantilla:CategoryTOC]] [[bg:Шаблон:CategoryTOC]] [[ca:Plantilla:CategoryTOC]] [[cy:Nodyn:CategoryTOC]] [[el:Πρότυπο:CategoryTOC]] [[en:Template:CategoryTOC]] [[eo:Ŝablono:TOCcat]] [[es:Plantilla:CategoryTOC]] [[et:Mall:CategoryTOC]] [[fa:الگو:فهرست رده]] [[fi:Malline:CategoryTOC]] [[fy:Berjocht:CategoryTOC]] [[hr:Predložak:CategoryTOC]] [[hu:Sablon:CatAZ]] [[id:Templat:CategoryTOC]] [[io:Template:CategoryTOC]] [[is:Snið:CategoryTOC]] [[ja:Template:CategoryTOC]] [[ku:Şablon:CategoryTOC]] [[la:Formula:CategoryTOC]] [[lb:Template:CategoryTOC]] [[lt:Šablonas:CategoryTOC]] [[lv:Veidne:CategoryTOC]] [[mk:Шаблон:Категориски азбучник]] [[nn:Mal:CategoryTOC]] [[no:Mal:KategoriTOC]] [[oc:Modèl:CategoryTOC]] [[pl:Szablon:Spis treści kategoria]] [[pt:Predefinição:Índice cat]] [[ro:Format:TOCcat]] [[ru:Шаблон:Индекс категории]] [[simple:Template:CategoryTOC]] [[sk:Šablóna:CategoryTOC]] [[sl:Predloga:CategoryTOC]] [[sq:Stampa:CategoryTOC1]] [[su:Citakan:CategoryTOC]] [[sv:Mall:KategoriTOC]] [[tr:Şablon:CategoryTOC]] [[tt:Ürnäk:CategoryTOC]] [[uk:Шаблон:CategoryTOC]] [[wa:Modele:CategoryTOC]] </noinclude> p66zydnxbg1a7wvq3k6fdl0pm9xvaph 14 1113 121034 121033 2022-07-23T07:17:48Z Murma174 1663 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Wikipedia:Delete]] wikitext text/x-wiki #redirect [[:Kategorie:Wikipedia:Delete]] lh3qyajl663ayytwlco5sposnl6kaeh 14 1114 106943 103410 2013-04-13T10:42:14Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6398678]] wikitext text/x-wiki These users speak English as their native language. [[Kategorie:Benutser/Sproake en]] c5lpafhif7zto9n481scb85qbdvb9s6 0 1116 115707 103411 2018-01-19T00:30:10Z Olaf 8926 corrected version of the neutron structure image (see http://backreaction.blogspot.co.uk/2017/12/get-your-protons-right.html ) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bouw materie.PNG|thumb|right|350px|Materie bestoant in t Litste uut elementäre litje Paate]] N '''Neutron''' is n [[subatomär litje Paat]] sunner [[elektriske Leedenge]] dät foarkumt in [[Atomkääden]]e. Dät is apbaud uut 2 down-[[Quark]]e un 1 up-[[Quark]]. Aal Atomkäädene bit ap aan änthoolde ieuwenske een of moor [[Proton]]e uk een of moor Neutrone. Ju eensichste Uutnoame is <sup>1</sup>H (ju maast foarkuumende Foarm fon [[Woaterstof]]), wierfon die Kääden uut bloot een Proton bestoant. Ju Masse fon n Neutron is bolde gliek an ju fon n Proton (n Neutron is n bitje swarre), man n Neutron failt ju positive Leedenge fon n Proton. [[Bielde:Neutron quark structure.svg|left|50px]]Ju [[Rauemasse]] fon n Neutron is 1,00894 [[atomäre Massen-Eenhaid]] (''u''), dät is 1,67493 × 10<sup>-27</sup> kg. Dät litje Paat kon fräiwäide bie [[Käädenkleeuwenge]], toun Biespil in [[Käädenreaktor]]e un bie ju Explosion fon ne [[Atombombe]], man is in dän fräie Toustand (also buute dän Atomkääden) nit stabil. Ju [[Hoolichwäidstied|Ouklingtied]] (antjut mäd τ) is 14:46 Minuten. Dät klingt ou tou n [[Elektron]], n [[Proton]] un n [[Elektron-Antineutrino]]. Dät is n Biespil fon [[radioaktive Ouklingenge|ß-Ouklingenge]] (Elektrone-Emission wäd [[Betastroalenge]] naamd). Bolde aal [[Masse]] wäd deerbie fääreroat an dät Proton. Neutrone spielje ne wichtige Rulle in Käädenreaktione: * [[Neutrone-Aktivierenge]] * [[Käädenkleeuwenge]] Do konnen uk anwoand wäide foar [[Struktuurunnersäikenge]]: * [[Neutrone-Straienge]] ** [[Littikwinkelstraienge fon Neutrone]] (SANS) Do Neutrone wuuden [[1932]] äntdäkt fon [[James Chadwick]], die deerfoar [[1935]] die [[Nobelpries foar Physik]] kreech. [[Kategorie:Physik]] nrcnymw83sa8ysiyh7802cl5qqprie8 14 1117 103412 102738 2013-03-08T00:35:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 110 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6428609]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Esta categoria contém usuários que compreendem um nível básico de português. [[Kategorie:Benutser/Sproake pt]] 4qxmggowf3t08rvxjywqxoeszgk8l89 14 1121 106328 98076 2013-03-14T05:10:27Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 87 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6586919]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Disse Benutser konnen oarich Portugiesisk baale. Esta categoria contém usuários que podem contribuir com um nível intermédio de português. [[Kategorie:Benutser/Sproake pt]] fzrvzm59yf0utvfut433b3i184bvkoa 10 1124 103413 99746 2013-03-08T00:35:38Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 9 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6176138]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki <div style="float:left;border:solid #AA88AA 1px;margin:1px;"> {| cellspacing="0" style="width:260px;background:Pink;" | style="width:45px;height:45px;background:#FF88AA;text-align:center;font-size:14pt;" | '''{{{1}}}''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em;text-align:center;" | {{{3}}}{{#ifeq:{{{1}}}|en||<hr>Disse Benutsers boalt '''[[{{{2}}}]]'''.}} |}</div><br clear="all"> <includeonly> [[Category:Benutser/Sproake|{{{1}}}]]</includeonly><noinclude> </noinclude> 4it5ojp1g5fbgcx3zdxfkgp9x9ihkfu 14 1125 106956 106612 2013-04-13T10:43:35Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6586898]] wikitext text/x-wiki {{Foarloage:Benutser Sproake|pt|Portugiesisk|Estes usuários falam o português.}} 9y5uzpkdtgaddksn8tj0psygq7tzy4f 0 1126 113715 103414 2016-11-02T01:07:39Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q2225]] wikitext text/x-wiki N '''Elektron''' is n gans littik [[Elementar-Paat]], wät heert tou n [[Atom]] of sik fräi in ju Ruumte befint. Wan dät sik in ju Ruumte befint, fäilt dät (juust as een [[Ion]]) Ienfloud fon n [[elektrisk Fäild]] un wan dät bewääget in n [[magnetisk Fäild]] uk Ienfloud deerfon. Dät Woud Elektron äntstamt dät griechiske Woud ελεκτρον foar [[Bernsteen]], deeruum dät Bernsteen elektrisk leeden wäd, wan dät wrieuwen wäd mäd n Douk.. == Struktuur fon dät Atom == [[Atom]]e bestounde ätter [[Ernest Rutherford|Rutherfords]] Atommodel uut n positiv leedenen [[Atomkääden]], wier uumetou glieke fuul negativ leedene Elektrone traale, as dät positiv leedene [[Proton]]e rakt in dän Kääden. Do Protone un [[Neutron]]e in dän Kääden fon dät Atom änthoolde bolde ju ganse Masse fon n Atom. Do sunt 1800 moal swarre as n Elektron. == Määrkmoale fon n Elektron == N Elektron is n [[Elementar-Paat]] mäd [[Spin]] 1/2, un is also n [[Fermion]], as uk n [[Proton]], n [[Neutron]] un n [[Positron]]. N [[Antimaterie|Antipaat]] fon n Elektron hat [[Positron]]. So wied me weet häd n Elektron neen innere Struktuur. Dät Elektron häd ne negative Leedenge gliek as dät [[elementäre Leedenge|elementäre Leedengskwantum]] e (1,6022×10<sup>-19</sup> [[Coulomb]]), toueerst meeten fon [[Robert Andrews Millikan]] mäd sien [[Millikan-Fersäik|Ouljedruppe-Experiment]]. Elektriske Leedengen konnen bloot foarkuume in dat Fuulfache fon 1 e. Ju [[Rauemasse]] fon dät Elektron is 9,109534×10<sup>-31</sup> kg, wät 1/1836<sup>e</sup> is fon ju Masse fon n Proton un wät uureenstimt mäd ne [[Raue-Energie]] fon 511,007 keV. Ju [[Elektronekonfiguration]] bestimt in hooge Mäite dät chemiske Ferhoolden fon n Atom. == Klassifikation fon dät Elektron: Lepton un eerste Generation == Dät Elektron heert tou ju Klasse fon do [[Lepton]]e. Dät rakt säks Leptone, älk mäd n [[Antimaterie|Antipaat]] (sjuch Toafel). {| class="prettytable" !colspan="4"|Elementar-Paate |rowspan="8"|&nbsp; !colspan="4"|Antipaate |- ! '''Noome''' ! '''Symbol''' ! '''[[Elektriske Leedenge|Leedenge]]''' ! '''[[Masse]] (M[[Elektronvolt|eV]]/c²)''' ! '''Noome''' ! '''Symbol''' ! '''Leedenge''' ! '''Masse (MeV/c²)''' |- |'''Elektron'''||<math>e^-</math>||-1||0,511 |[[Positron]]||<math>e^+</math>||+1||0,511 |- |Elektron [[Neutrino]]||<math>\nu_e</math>||0||<0,0000025 |Elektron Antineutrino||<math>\overline{\nu_e}</math>||0||<0,0000025 |- |[[Muon]]||<math>\mu^-</math>||-1||105,6 |Antimuon||<math>\mu^+</math>||+1||105,6 |- |Muon Neutrino||<math>\nu_\mu</math>||0||<0,170 |Muon Antineutrino||<math>\overline{\nu_\mu}</math>||0||<0,170 |- |[[Tauon]]||<math>\tau^-</math>||-1||1777 |Antitauon||<math>\tau^+</math>||+1||1777 |- |Tauon Neutrino||<math>\nu_\tau</math>||0||<18 |Tauon Antineutrino||<math>\overline{\nu_\tau}</math>||0||<18 |} Elektrone heere tou ju eerste Generation of Familie, dät hat: jo heere tou ju sichtboare Familie. Do Elementar-Paate fon ju twäide un ju trääde Generation sunt instabil: sjuch [[Standardmodel]]. == Elektrone in n Atom == In n Atom kon n Elektron bloot in bestimde Gebiete un mäd ne bestimde Energie <math>E_n</math> uum dän Atomkääden tou bewäägje; ju Taal ''n'' hat ju [[Haudquantumtaal]]. Foar n=1 befint dät Elektron sik in dän Gruundtoustand, foar n>1 befint dät sik in n [[anräägeden Toustand]]. Die Wäid fon ''n'' kon bloot n Ganstaal weese. Do toulätte Toustanden wäide diskrete Energieniveaus naamd. == Uurige Määrkmoale == ; Spektroallienjen : Deeruum dät n Elektron in n Atom bloot bestimde Energieniveaus hääbe kon, kricht me bie Uurgong twiske do Energieniveaus Emission of Absorption fon Lucht, wierfon ju Woogelaangte direkt proportionoal is mäd dät [[Planckske Wierkengsquantum]] ''h'' un ju [[Luchtgauegaid]] ''c'': [[Spektroallienje]]n, dät [[Atomspektrum]] ; Elektriske Laitenge: Wan truch n Ienfloud fon buuten n Elektron loos kumt fon dän Atoomkääden un also fräi bewäägje kon, wäd dät n Laitengselektron of n fräi Elektron naamd. Sun fräi Elektron kon biedreege tou ju [[elektriske Laitenge]]. Disse Laitengselektrone sunt do Dreegere (Leedengsdreegere) fon dän elektriske Stroom. Sjuch [[Elektroneröire]]n. ; Energiebeend : Elektrone fiende sik ap bestimde Energieniveaus binne n Atom. Binne Moleküle of Fääststoffe konnen disse Energieniveaus gjucht ticht juunnunner lääse un gunge do uur in aan [[Energiebeend]]. ; Valenzbeend : Dät hoochste mäd Elektrone besätte Energieniveau fon n Atom naamt me dän [[Valenzbeend]]. Dit Energieniveau wäd uk ju HOMO (Highest Occupied Molecular Orbital) naamd. ; Laitengsbeend : Dät läichste nit besätte Energieniveau naamt me ju LUMO (Lowest Unoccupied Molecular Orbital). Deeruum dät n Elektron, wät in dissen Beend kumt, relativ fier fon dän Kääden oawe is, kon sun Elektron eenfach dät Atom wier ferläite: sukke Elektronen fersuurgje ju elektriske Laitenge. Sun MO mäd een of moor Elektrone wäd deeruum [[Laitengsbeend]] naamd. ; Ferbeedene Zone : Ju Ruumte twiske dän [[Laitengsbeend]] un dän [[Valenzbeend]] is ne ferbeedene Zone of Beendoustand. Bie Laitere rakt dät neen ferbeedene Zone, of is die [[Beendoustand]] so littik, dät Elektrone fon dän Valenzbeend uurspringe konnen ätter dän Laitengsbeend. Sukke Elektrone konnen dan deelnieme an ju Laitenge. ; Isolator : Die Juundeel fon Laiter. N [[Isolator]] is n Stof wieroun naan elektrisken Stroom loope kon. In n Isolator rakt dät also neen fräie Elektrone. Do Bewäägengen fon do Elektrone in n Isolator sunt begränsed in hiere Atom. Dät rakt glieke fuul Elektrone as Energieniveaus, wiertruch do Elektrone man bloot hier Steede wikselje konnen. Truch ne Steedewikselelenge fon Elektrone annert sik niks an dät Energieniveau, deeruum dät aal Elektrone dänsälge Energiewäid hääbe. Bie n [[elektrisk Fäild]] konnen bloot do Boane n bitje ferskuuwe. ; Laiter : Die Juundeel fon Isolator. In [[Laiter]]e konnen do Elektrone sik fräi bewäagje. Wan do Elektrone in dän Laiter, toun Biespil n koopernen Träid, truchnunner nuumen in ne bestimde Gjuchte gunge, spräkt me fon elektrisken Stroom in dän Laiter. ; Hoolichlaiter : Bie n [[Hoolichlaiter]] is ju Grööte fon dän Beendoustand fon jusälge Gröötenoardnenge as ju [[thermiske Energie]]. Hiertruch is dät foar Elektronen bietiede muugelk uur tou springen fon dän Valenzbeend ätter dän Laitengsbeend, wiertruch sukke Materioale in gans skeene Foarm ne gjucht litje Laitenge apwiese. ; Statiske Elektrizität : [[Statiske Elektrizität]] äntstoant wan n Dingen moor of minner Elektrone änthalt as der nöödich sunt uum ju positive Leedenge fon do Protone in dän Kääden tou kompensierjen. ; Ione : Wan dät in n Atom moor of minner Elektrone rakt as ju Taal Protone in dän Kääden, dan is dät Atom leeden un dät hat dan n [[Ion]]. == Sjuch uk == * [[Atomspektrum]] * [[Betastroalenge]] * [[Elektriske Laitenge]] * [[Elektronefang]] * [[Atommodel fon Bohr]] * [[Spektroallienje]]n * [[Standardmodel]] * [[Superlaitenge]] == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.dradio.de/dlf/sendungen/forschak/522821/ Elektron auf dem Prüfstand] – Untersuchungen, ob das Elektron ein Dipol aus positiver und negativer Ladung ist * Matthias Gräbner: ''[http://www.heise.de/tp/r4/artikel/25/25773/1.html Identitätskrise bei Elektronen - und ihre Folgen.]'' in ''[[Telepolis]].'' 22.07.2007. [[Kategorie:Kwantumphysik]] [[Kategorie:Käädenphysik]] [[Kategorie:Elementar-Paat]] mgycwvmmu891982gm980ztiha13bpm8 0 1136 117186 103415 2018-06-23T00:58:56Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Infobox US-Buundesstoat |stoat=Utah |flaage=Flag of Utah.svg |siegel=Seal_of_Utah_(Alternate).svg |lage=Map of USA UT.svg |haudstääd=[[Salt Lake City]] |motto=''Industry'' |ienwoonere=2.550.063 (2006) |flaeche=219.887 |ienwoonere_dichte=12 E. |meeglied_sänt=[[4. Januar]] [[1896]] |zeitzone=Mountain: UTC-7/-6 |hoehe_h=4.126 |hoehe_h_ort=[[Kings Peak]] |hoehe_d=1.920 |hoehe_t=610 |hoehe_t_ort=Beaver Dam Wash |gouverneur=[[Jon Huntsman junior]] |abk_titel=[[Postalische Abkürzungen für Bundesstaaten der USA|Post]]&nbsp;/&nbsp;Amt&nbsp;/&nbsp;[[ISO 3166-2|ISO]] |abk_code =UT / / US-UT |img1=Grand Viewpoint Overlook.jpg |img1_name= Dät Colorado-Plateau in n Canyonlands-Nationalpark }} '''Utah''' ([[Navajo (Sproake)|Navajo]] ''Áshįįh Biiʼtó Hahoodzo'') is n Buundesstoat fon doo [[Fereende Stoaten]]. == Sjuch uk == * [[Arches-Nationoalpoark]] [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] oel4m7jwf11th0laxhaw2auptnqkohg 0 1137 103416 101451 2013-03-08T00:36:14Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 145 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q381]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Ubuntu''' is ne [[Linux]] Distribution. [[Bielde:Ubuntu_9.04_Jaunty_Jackalope.png|220px|thumb|right|ubuntu 8.04]] * [http://www.ubuntu.com/ www.ubuntu.com] * [http://cdimage.ubuntu.com/daily-live/current/ download ubuntu] {{stump}} ij1yznarj7ksoxjcyjc6g3rzph38ml3 0 1138 103417 93246 2013-03-08T00:36:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 131 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q388]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Tux.svg|150px|thumb|[[Tux]] die [[Pinguin]] is ju Maskotte fon Linux]] '''Linux''' is die algemeen ferwoande Noome fon ne Familie ap [[Unix]] ääntede [[Bedrieuwssystem]]e. Linux is [[fräie Software]] un wäd unner ju [[GNU General Public License|GPL]] fersprat: aal unnerlääsende [[Wälkode]] is fon älkuneen fräi tou kriegen, tou bruuken, tou annerjen, tou kopierjen un tou ferspreeden. Sukke Systeme, [[Linuxdistribution]]e, sunt fräi tou kriegen as uk bie moorere Bedrieuwe tou koopjen; dät Lääste oafte mäd Seeken bietou, as Unnerstutsenge, Anleedengen un uur (bietiede "nit-fräie") Software bietou. Weegen do Wuttele, do dät System häd in dät [[GNU|GNU-Projekt]], un deeruum dät fuul Linuxdistributione wichtige Paate uut dät GNU-Bedrieuwssystem hoalje, reeke wäkke Bruukere un Äntwiklere dät ljauer dän Noome '''GNU/Linux'''. {{stump}} [[Bielde:Ubuntu_9.04_Jaunty_Jackalope.png|220px|thumb|right|[[ubuntu]]]] Die '''Linux'''-[[System-Kääden]] is n Unix-oardigen Bedrieuwssystemkääden (äng. ''kernel'').<br /> Do bääst bekoande Distributione do dän Linux Systemkääden ferweende, sunt: * [[Debian]] * [[Fedora]] * [[Mandriva]] * [[OpenSUSE]] * [[Ubuntu]] [http://www.kernel.org/ www.kernel.org] clshvs4rw052oxukw5wpvi05rsxie5y 14 1141 115163 110805 2018-01-09T13:52:56Z Wwikix 8153 -Kat wikitext text/x-wiki {{Commons|Germany}} [[Kategorie:Lound in Europa]] thaxi85ylc1x1ngd3n8muveqps011p9 0 1142 103419 102391 2013-03-08T00:36:49Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 48 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q16521]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki N [[Taxon]] (Moortaal: Taxa) is ne Gruppe fon Lieuweweesen, do genetisk früünd sunt, also ne systematiske Eenegaid. Af dät nu groote Gruppen sunt, as do Rieke fon [[Plonten]] un [[Dierte]], af litje Gruppen as ju Oard [[Jiepeke]], spielt neen Rulle. == Sjuch uk == * [[Sustertaxa]] * [[Twillingstaxa]] {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] 8shh7l4ycpcivm887aoc29a4ejevakg 14 1143 103420 94679 2013-03-08T00:36:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 191 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1457402]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Deer sunt Artikkele, doo mäd dät Fäk '''Biologie''' touhoopehongjen {{CommonsLittik|Category:Biology|Biologie}} [[Kategorie:Natuurwietenskup]] p9adwm4qozg33omud6hxmg34tzyy4z0 0 1146 103421 101307 2013-03-08T00:37:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 69 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q4388]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Europäisken Kateeker |- | align="center" | [[Bielde:Eichhörnchen Düsseldorf Hofgarten edit.jpg|300px|N Kateeker ''(Sciurus vulgaris)'']] <br /><small>N Kateeker ''(Sciurus vulgaris)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Sciurinae'' |- | ''Tribus:'' || ''Sciurini'' |- | '' Sleek:'' || Kateeker ''(Sciurus)'' |- | ''Oard:'' || Europäisken Kateeker ''(Sciurus vulgaris)'' |- |} |} Die '''Kateeker''' af ''' Europäiske Kateeker''' ''(Sciurus vulgaris'', dt. ''Eichhörnchen'') is n Oard fon do [[Gnauedierte]]. Hie lieuwet in [[Europa]] un in Noud[[asien]]. == Gefoare foar disse Oard == In [[Änglound|Suudänglound]] un [[Italien]] is die Europäiske Kateeker bienaist uutstuurwen, wült do Moanskene dän [[Noudamerikoa]]niske Kateeker (Sciurus carolinensis) ienfierden. Juns Oard fertroang dän Europäiske Kateeker in düt Gebiet hoast gans. Ju noudamerikoaniske Oard uurdrächt Viren, do foar ju europäiske Oard döödelk sunt. Oarde, do do Moanskene ienfierden, heete [[Neobiota#Neozoa|Neozoon]]. N uur Gefoar is ju Pälsdiertejaacht, man do Moanskene jeegerje Kateekere bloot noch in [[Ruslound]]. == Määrkmoale == Die Europäiske Kateeker häd Strappe ap do Oore un häd n buskergen Stäit, dän dät Diert foar fuul Seeken bruukt: As Sunnenskuts, as Stjuur, foar sin Gliekgewicht etc. Sin Fäl is roodhierich af dunkerbruun. <gallery> Image:Eichhörnchen23.Febr.08 cropped.jpg|N roodhierigen Kateeker bie [[Kiel]] Image:Squirrel germany.jpg|N dunkerbruunen Kateeker in [[Bayern]] File:Accipiter gentilis 1672.OGG| Fideo: 'N [[Hauk]] foangt 'n Kateeker File:A squirrel eating a peanut.OGG| Fideo: 'N ietende Kateeker </gallery> == Literatuur == Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 == Ferbiendengen ätter buute == *[http://www.stern.de/wissenschaft/natur/:Gro%DFbritannien-Showdown-Nager-/568524.html Artikkel ap www.stern.de] {{Commons|Sciurus vulgaris}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Gnauedierte]] e9hjrsfj6din026qvs0xtmteqxvlu67 0 1147 6869 2008-04-27T15:37:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dierte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dierte]] bhnn2fw8o5yfczp23cpix1gdg5x645m 0 1148 103422 98391 2013-03-08T00:37:21Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 54 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q25956]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:ISS on 20 August 2001.jpg|thumb|Juu [[ISS]]]] Ju '''Ruumtestation''' is een Station in ju Waareldruumte, wier foar kuute of loange Tied Moanskene ätter wai konnen, wierbie do Moanskene in n Ruumtefoartjuuch ätter un wieruume ju Ruumtestation raisje. ===Uursicht fon Ruumtestationn=== * [[Saljoet 1]] ''[[Sowjet-Union]]'' * [[Saljoet 2]] ''Sowjet-Union'' * [[Saljoet 3]] ''Sowjet-Union'' * [[Saljoet 4]] ''Sowjet-Union'' * [[Saljoet 5]] ''Sowjet-Union'' * [[Saljoet 6]] ''Sowjet-Union'' * [[Saljoet 7]] ''Sowjet-Union'' * [[Skylab]] ''[[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]'' * [[MIR]] ''Sowjet-Union / [[Ruslound]]'' * [[ISS]] ''Internationoal'' [[Kategorie:Ruumtefoart]] t74hxihaz1e9pf9euwprqie99bi2bao 0 1149 6871 2008-04-27T15:37:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dierte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dierte]] bhnn2fw8o5yfczp23cpix1gdg5x645m 0 1150 6872 2008-04-27T15:39:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Suugedierte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Suugedierte]] igba60288xjggbugykvhspem2x6c0b0 0 1152 6876 2008-04-27T15:41:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kateeker]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kateeker]] 8eutu0yy3n236q09nke4x4fz2mfeafl 0 1153 6878 2008-04-27T15:49:08Z Heinz 88 häd "[[Riesheede (Calluna vulgaris)]]" ätter "[[Riesheede]]" ferschäuwen: Wült dät sunt twäin ferscheedene Noomen un nit aan Noomen. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riesheede]] 0tr738owa9zsu1t89zrcp8bgcod13l3 0 1154 6879 2008-04-27T15:49:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riesheede]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riesheede]] 0tr738owa9zsu1t89zrcp8bgcod13l3 0 1155 120100 103423 2021-08-08T22:47:48Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Astronaut-EVA.jpg|thumb|200px|[[NASA]]-Ruumtefierder Bruce McCandless II bie ne Waareldruumkoier an n 11. Februoar 1984.]] N '''Ruumtefierder''' is n Deelniemer oun n bemonde [[Ruumtefoart]]. Die eerste Ruumtefierder häd in et Jier 1961 [[Juri Gagarin]] uut ju [[Sowjet-Union]] weesen. Et rakt neen Ruumtefierdere uut [[Fräislound]], man die Ruumtefierder [[Jack R. Lousma]] stamt fon een wäästfräiske Famielje in [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Amerikoa]]. == Uur Noomen foar Ruumtefierder == * '''Astronaut''' ''Ängelsk'' * '''Taikonaut''' ''Chineesk'' * '''Spationaut''' ''Frantsöösk'' * '''Geimfari''' ''Iesloundsk'' * '''Angkasawan''' ''Malaysisk'' * '''Gitinavard''' ''Persisk'' * '''Kosmonaut''' ''Rusk'' * '''Gofodwr''' ''Walisisk'' == Düütske Ruumtefiedere == * [[Sigmund Jähn]] (DDR) – [[Sojus 31]]/[[Sojus 29]], *[[Reinhold Ewald]] – Mir97 ([[Sojus TM-25]]/[[Sojus TM-24]]) * [[Klaus-Dietrich Flade]] – Mir92 ([[Sojus TM-14]]/[[Sojus TM-13]]) * [[Reinhard Furrer|Reinhard Alfred Furrer]] – [[STS-61-A]] * [[Ulf Merbold]] – [[STS-9]], [[STS-42]], Euromir94 ([[Sojus TM-20]]/[[Sojus TM-19]]) * [[Ernst Messerschmid|Ernst Willi Messerschmid]] – [[STS-61-A]] * [[Thomas Reiter|Thomas Arthur Reiter]] – [[Sojus TM-22]], [[ISS-Expedition 13]]/[[ISS-Expedition 14]] ([[STS-121]]/[[STS-116]]) * [[Hans Wilhelm Schlegel]] – [[STS-55]], [[STS-122]] * [[Gerhard Thiele|Gerhard Julius Paul Thiele]] – [[STS-99]] * [[Ulrich Walter]] – [[STS-55]] == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20080725022739/http://www.astronautscholarship.org/lousma.html Lousma] [[Kategorie:Ruumtefoart]] 6bv0tro9sq7frvtjxhlbjllnlr87le4 0 1157 6886 2008-04-27T18:11:26Z Heinz 88 häd "[[Bikbäie (Vaccinium myrtillus)]]" ätter "[[Bikbäie]]" ferschäuwen: Wült dät sunt twäin ferscheedene Noomen un nit aan Noome. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bikbäie]] dgivky0u8sle2rbbospy4jiwkc2hs46 0 1158 6887 2008-04-27T18:12:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bikbäie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bikbäie]] dgivky0u8sle2rbbospy4jiwkc2hs46 0 1159 6888 2008-04-27T18:13:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riesheede]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riesheede]] 0tr738owa9zsu1t89zrcp8bgcod13l3 0 1160 6890 2008-04-27T18:18:54Z Heinz 88 häd "[[Kjuusdanne (Picea)]]" ätter "[[Kjuusdanne]]" ferschäuwen: Wült dät sunt twäin ferscheedene Noomen un nit aan Noome. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kjuusdanne]] a1jdjnxgaa822lz8u1v00uvdsw484rb 0 1161 6891 2008-04-27T18:19:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kjuusdanne]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kjuusdanne]] a1jdjnxgaa822lz8u1v00uvdsw484rb 0 1162 110523 110211 2015-03-14T17:04:14Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Drachten | ôfbylding = Drachten_-_Carillon.png | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = Dät ''Carillon''. | ynwennertal = 44.940 | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Niederlounde]] | bestjoerlike ienheid 1 = Provints | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Fryslân]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 9200 - 9207 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|53_6_32_N_6_5_7_E_type:city_zoom:12_region:NL|53° 6' N, 6° 06' A</small>}} | webside = [http://www.emden.de www.emden.de] }} [[File:Drachten-plaats-OpenTopo.jpg|thumb|250px|Drachten]] [[File:Drachten 041.JPG|thumb|250px|]] '''Drachten''' is ne Täärp in ju Meente [[Smellingerlound]], in dät Aaste fon ju Provints [[Fryslân]]. Dät is ju grootste Woonsteede in ju Meente mäd ungefäär 44.940 Ienwoonere (2012) un et rakt moor as 22.000 Oarbaidssteeden. Ätter [[Ljouwert]] is Drachten ju twäidgrootste Stääd in Fryslân. Buuten ju Täärp rakt et noch n litje Flugploats. == Skichte == In dät 17. Jierhunnert roate et do Täärpe Noud-Drachten un Suud-Drachten.<ref>S.J. van der Molen, ''Turf uit de Wouden'', Ljouwert, 1978, S. 72</ref> Do lain bee an ju ''Drait'' of ''Dracht''. 1641 wuude begonnen mäd dät Uutgreeuwen fon ju ''Drachtster Feart'' (Drachtster Kanoal). In disse Tied roate dät groote [[Foan]]e in ju Region, do oubunked wuuden. In disse Tied woaksen bee do Täärpe touhoope. Eerst in dät 19. Jierhunnert wuude Drachten een Ferwaltengseenhaid. In do 1950er Jiere kreech Drachten ne näie Fabrik fon Philips, deertruch woaks ju Befoulkenge stäärk. == Befoulkenge == <timeline> ImageSize = width:700 height:225 PlotArea = width:650 height:200 left:33 bottom:18 AlignBars = justify Colors = id:canvas value:rgb(0.98,0.98,0.98) id:grid1 value:rgb(0.8,0.8,0.8) id:grid2 value:gray(0.8) id:bars value:rgb(0.75,0.75,0.75) id:text value:rgb(0.5,0.5,0.5) BackgroundColors = canvas:canvas DateFormat = yyyy Period = from:0 till:50 TimeAxis = orientation:vertical ScaleMajor = unit:year increment:5 start:0 gridcolor:grid1 plotData= color:g width:28 mark:(line,white) align:center fontsize:S color:bars bar:1849 from:start till:4 text:4.448 bar:1920 from:start till:5 text:5.334 bar:1947 from:start till:9 text:9.249 bar:1954 from:start till:11 text:11.052 bar:1964 from:start till:21 text:21.752 bar:1974 from:start till:35 text:35.092 bar:2004 from:start till:42 text:42.420 bar:2012 from:start till:45 text:44.940 TextData = pos:(50,200) fontsize:L textcolor:text text:Ienwooner-Äntwikkelenge fon Drachten </timeline> == Ferbiendengen ätter Buuten == {{commonscat|Drachten}} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{koördinaten|53_6_32_N_6_5_7_E_type:city_zoom:13_region:NL|53° 6' N, 6° 6' A}} [[Kategorie:Fryslân]] buemr8indfyfjbbxkmaegd5koa0gjpn 14 1163 115178 6945 2018-01-09T14:05:44Z Wwikix 8153 Kat, - wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fräislound]] [[Kategorie:Niederlounde]] gdopd58u1z8nqo9v1vx1tp9tp3rkuf9 0 1164 105248 103425 2013-03-08T19:52:04Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q23070]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sneek,_watergate.jpg|thumb|300px|Ju Woaterpoute fon Snits]] '''Snits''' (nl. ''Sneek'') is ne Stääd suudwäästelk fon [[Ljouwert]] un dät is ju Haudstääd fon ju Meente [[Súdwest Fryslân]]. Deer woonje ungefäär 33.000 Ljuude. Ju Stääd is bekoand um sien [[Snitser Woaterpoute]]. Uur Seeken do der froai sunt, sunt dät Stäädhuus un ju Martinisäärke. == Alwen Stääde == Snits is een fon do alwen Stääde fon Fryslân, wier de jierelke [[Alvestêdetocht]] foarbie lapt. Do alwen Stääde sünt: [[Ljouwert]], Snits, [[Drylts]], [[Sleat]], [[Starum]], [[Hylpen]], [[Warkum]], [[Boalsert]], [[Harns]], [[Frjentsjer]] un [[Dokkum]]. [[Kategorie:Fryslân]] phwwx1ebs7k98u18h9l12lamz3nvvn8 0 1167 105249 103426 2013-03-08T19:52:15Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q60475]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nordholland Harlingen 2004 003a.jpg|thumb|Ju Suuderhoawen]] '''Harns''' (holl. ''Harlingen'') is ju Haudstääd fon ju Meente [[Harns (Meente)|Harns]]. Ju Stääd is de wichtichste Hoawenstääd fon ju Provinz [[Fryslân]]. Harns häd ungefäär 15.000 Ienwoonere. Deermäd is et ju füüftgrootste Stääd fon ju Provinz. Fon Harns foart dät Boot ätter do Ailounde [[Flielound]] un [[Skylge]] wai. In Harns stounde so 'n 500 niederloundske Rieksmonumänte. == Sproake un Dialekt == In Harns wäd ieuwenske dät [[Niederloundsk]] uk n niederloundsken Dialekt, dät [[Harnzersk]] uut ju Dialektgruupe fon dät [[Stäädfräisk]] boald. [[Wäästfräisk]] wäd dät nit fuul boald. == Alwen Stääde == Harns is aan fon do alwen Stääde fon Fryslân, wier de jierelke [[Alvestêdetocht]] foarbie lapt. Do alwen Stääde sünt: [[Ljouwert]], [[Snits]], [[Drylts]], [[Sleat]], [[Starum]], [[Hylpen]], [[Warkum]], [[Boalsert]], Harns, [[Frjentsjer]] un [[Dokkum]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.harlingen.nl Websiede fon ju Meente Harns] <small>''Ängelsk, Düütsk, Niederloundsk''</small> [[Kategorie:Fryslân]] lymmkekfcqdsseg1flmvu1lksn6gxqn 0 1168 110051 108811 2014-09-12T09:34:58Z 1Veertje 6165 new destinctive emblem wikitext text/x-wiki [[Bielde:Franeker stadhuis 03c.JPG|thumb|180px|left| Dät oolde Roadhuus fon Frjentsjer fon dät Jier 1591]] [[Bielde:Franeker Voorstraat.jpg|thumb|230px|Stäädmidde]] [[Image:Kaatsen_Franeker.JPG|thumb|right|230px|Dät ''Sjûkelân'' in Frjentsjer, dät [[Balspil|Kaatsen-Stadion]]]] [[Bielde:Planetarium Eise Eisinga 04.JPG|thumb|right|180px|Eise Eisinga-Planetarium]] '''Frjentsjer''' of ''Frentsjer'' (nl. ''Franeker'') is ju Haudstääd fon ju Meente [[Frjentsjerteradiel]] af ''Frjentsjeradiel''. Frjentsjer häd ungefäär 13.000 Ienwoonere. Deermäd is ju ju säkstgrootste Stääd fon ju Provinz [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]]. Fon [[1585]] bit [[1811]] häd et in Frjentsjer n [[Universität]] roat. ==Sproake un Dialekt== In Frjentsjer wäd ieuwenske dät [[Niederloundsk]] un dät [[Wäästfräisk]] uk n niederloundsken Dialekt, dät [[Frjentsjertersk]] uut ju Dialektgruupe fon dät [[Stäädfräisk]] boald. ==[[Bielde:Monumentenbordje 2014.svg|20px]] Niederloundske Rieksmonumente== Dät [[Roadhus fon Frjentsjer]] un dät [[Eise Eisinga-Planetarium]] stounde ap ju ju (inoffizielle) niederloundske Top-100-Lieste fon dät [[UNESCO]]-Waareldkultuuräärwe. == Museen == * Martena-Museum * Keats-Museum * Eise Eisinga-Planetarium ==Groote Suune fon Frjentsjer== * [[Eise Eisinga]] * [[Jan Tjittes Piebenga]] == Alwen Stääde == Frjentsjer is aan fon do alwen Stääde fon Fryslân, wier de jierelke [[Alvestêdetocht]] foarbie lapt. Do alwen Stääde sünt: [[Ljouwert]], [[Snits]], [[Drylts]], [[Sleat]], [[Starum]], [[Hylpen]], [[Warkum]], [[Boalsert]], [[Harns]], Frjentsjer un [[Dokkum]]. ==Ferbiendenge ätter buuten== {{commonscat|Franeker}} *[http://www.Franekeradeel.nl/ Websiede fon ju Meente Frjentsjerteradiel] <small>''Ängelsk, Düütsk, Niederloundsk, Wäästfräisk''</small> *[http://maps.google.com/maps?ll=53.18668435,5.53806024&spn=0.01,0.01&t=k&q=http://toolserver.org/~para/GeoCommons/GeoCommons-simple.kml&hl=en Frjentsjer ap Google Maps] {{Bauwierk}} [[Kategorie:Fryslân]] 7avih7ogdfzs0stnmw9wmydjuk3lfow 14 1169 103428 100263 2013-03-08T00:38:31Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 184 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8259]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Haudartikkel: [[Literatuur]] {{Commonscat|Literature}} [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Kunst]] ev71gm0kpzt55bgothoo79wmgnvhn1c 14 1170 7340 6933 2008-05-27T19:40:43Z FryskenFysk 121 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Literatuur]] [[Kategorie:Kultuur]] lor1rdsd221vm60xzanpqkvmfx6svvw 14 1171 42230 42184 2010-09-10T10:44:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Geskichte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Kategorie:Geskichte]] emor28au6kkiutxx2zpu4uki40h0tmj 14 1172 115481 61715 2018-01-09T18:33:57Z Wwikix 8153 - wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Europa]] 19sx78hew4tygqkrwwesqiq8wn0jdif 0 1179 121129 120694 2022-07-25T20:19:16Z Murma174 1663 /* Alphabete */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Verbreitungsgebiet der Tataren.PNG|385px|thumb|Ferspreedengsgebiet fon dät Tatariske däälich]] [[Bielde:Söyälmäskä.jpg|thumb|Twosproakige Waiwiesenge in ju [[Metro Kasan]]]] Ju '''tatariske Sproake''' (Oainbeteekengen: татар теле [''tatar tele''], татарча [''tatarça''] татар төрекчәсе [''tatar törekçäse'' = tatarisk Tursk]) of kuut ''Tatarisk'' (dt. ''Tatarisch'') is ne fon do [[Tataren]] (in äängeren Sin) in fuul Regione fon [[Ruslound]], foarallen in [[Tatarstan]] un [[Baschkortostan]] un fuul uur Gestriche fon ju eemoalige [[Sowjetunion]] boalde [[Turksproaken|Turksproake]]. Ju jält as Haudfertreederske fon ju [[turkotartariske Sproakgruppe]] un wäd boald fon sowät 8 Millionen Ljuude. In dät [[Turksproaken|turske Sproakgebruuk]] un in ju turske [[Turkologie]] wäd haudseekelk die Begriep „tatarisk Tursk“ (''Tatar Türkçesi'') ferwoand. Tatarisk is [[Amtssproake]] in ju Republik [[Tatarstan]]. Geskichtelk gungt disse Sproake ap een fon do [[Amtssproake]]n fon ju [[Gouldene Horde]] tourääch. Ju tält also sproakgeskichtelk tou ju Gruppe fon do [[Wäästturske Sproaken]]. Deer heert ju tou ju [[Kyptschak-Gruppe]]. Ju besit uurweegend do Sproakoainskuppe fon dät [[Ogurisk]]e. Ap Tatarisk ärskiene ferskeedenste Publikatione; dät rakt [[Fiersjoon]] un [[Internet]]sieden in disse Sproake. == Alphabete == Dät Tatariske waas in ju Tied fon dät [[13. Jierhunnert]] un dät [[15. Jierhunnert]] in dät [[Kyptschak-Tatarisk]]e ferskrifted. Deer waas dät [[Amtssproake]] fon ju [[Gouldene Horde]]. In dät 15. Jierhunnert wuude dät Kyptschak-Tatariske fon dät [[Tschagataisk]]e oulöösd. Bit in do [[1920er Jiere]] wuude mäd [[Arabiske Skrift|arabiske]] Lättere, dan mäd latienske ([[eenhaidelk tursk Alphabet]] un siet do [[1930er Jiere]] toulääst mäd [[Kyrilliske Skrift|kyrilliske]] Bouksteeuwe skrieuwen. Twiskentiedelk wuude uk foar dät Tatariske ne [[näi tursk Alphabet|Latienskrift]] uutoarbaided, wät allerdings ap n grooten Wierstand fon ju [[Russen|ruske]] Minnerhaid statte. Dät Alphabet gruundiert sik ap dät [[näie turske Alphabet]] fon ju Turkäi. Siet dän September [[2001]] wuude bloot disse latienske Skrift tou Skrieuwenge fon dät Tatariske offiziell ferwoand (fgl. [http://tt.wikipedia.org/wiki/Täwge_Bit Tatariske Wikipedia]). Disse Praxis ferbood dät Ruske Ferfoatengsgjucht oawers in n November [[2004]], mäd ju Begruundenge, dät foar ju Eenegaid fon Ruslound ne eenhaidelke Skrift noodweendich waas. Juunuurstaalenge fon dät tatariske Latienalphabet mäd dät turske: {| |• '''Tatarisk''':||Aa||Ää||Bb||Cc||Çç||Dd||Ee||Ff||Gg||Gg||Hh||Xx||Ii||Ii||Íí||Jj||Kk||Ll||Mn||Nn||Ññ||Oo||Öö||Pp||Qq||Rr||Ss||Ss||Tt||Uu||Üü||Vv||Ww||Yy||Zz |- |• '''Tursk''': ||Aa|| ||Bb||Cc||Çç||Dd||Ee||Ff||Gg||Gg||Hh|| ||Ii||Ii|| ||Jj||Kk||Ll||Mn||Nn|| ||Oo||Öö||Pp|| ||Rr||Ss||Ss||Tt||Uu||Üü||Vv|| ||Yy||Zz |} == Ieuwenskesproaken fon dät Tatariske == Dät [[Baschkiriske Sproake|Baschkiriske]] is dät Tatariske noch gjucht äänelk. Daach wiest et al fuul Oainhaide ap, uum dät fon dät eegentelke Tatariske outougränsjen. Daach sunt do bee Sproakfoarme sik noch so eenich, dät ne juunsiedige Ferständigenge in Tatarisk un Baschkirisk noch muugelk is. Ju [[krimtatariske Sproake]] wäd oafte as “Krimtursk” beteekend un dät Tatariske toureekend. Dät stimt oawers däälich bloot toun Deel, deer ju mäd ju Skaffenge fon ne oainständige [[Skriftsproake]] nit moor mäd ju buppe naamde Sproake identisk is. Buppedät wiest dät Krimtatariske al so fuul Oainhaide ap, dät ne juunsiedige Ferständigenge twiske Tatarisk un Krimtatarisk bloot noch bedingd roat is. Sproakcodes: :SIL code: TTR :ISO 639-1: tt :ISO 639-2: tat == Wällen == <references /> == Literatuur == * Tamurbek Dawletschin, Irma Dawletschin, Semih Tezcan: ''Tatarisch-deutsches Wörterbuch''. Harrassowitz, Wiesbaden 1989, ISBN 3-447-02978-1 * Andreas Frings: ''Die tatarische Schriftreform und das kulturelle Gedächtnis''. (= Mainzer Arbeitspapiere zur Geschichte Osteuropas; 1). Johannes-Gutenberg-Universität Mainz, Mainz 2004 ([https://web.archive.org/web/20070312045837/http://deposit.d-nb.de/cgi-bin/dokserv?idn=976554518 Volltext]) * Hermann Vámbéry: ''Etymologisches Wörterbuch der turko-tatarischen Sprachen. Ein Versuch zur Darstellung der Familienverhältnisses des turko-tatarischen Wortschatzes''. Brockhaus, Leipzig 1878 (Neudruck: Biblio-Verlag, Osnabrück 1972, ISBN 3-7648-0640-0) * Suzanne Wertheim: ''Language "Purity" and the De-Russification of Tatar''. Paper, Berkeley Program in Soviet and Post-Soviet Studies, Berkeley 2002 ([http://repositories.cdlib.org/iseees/bps/2002_02-wert Volltext]) == Weblinks == {{Wikipedia|tt|Tatarisk}} * [http://www.omniglot.com/writing/tatar.htm Alphabete un Sproakbiespiele] [[Kategorie:Sproaken]] b9pud4h6v1bgynfpawutpgm4c17yreu 0 1180 117232 103430 2018-07-15T18:36:45Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Do '''Altaiske Sproaken''' sunt een unnerwiele stäärk betwieuwelde hypothetiske [[Sproakfamilie]] uut sowät 60 Sproaken, do in [[Eurasien]] fon sowät 200 bit 210 Millionen Ljuude as Muursproake boald wäide. Ju Beteekenge gunt ap do [[Altai-Bierge]] tourääch, do aleer as Uur-Heemat fon düsse Sproaken ounnuumen wuude. Ju altaiske Sproak-Familie skäl ätter hiere Fertreedere uut tjo unnerdeeljendende Sproak-Familien bestounde: * do [[Turk-Sproaken]], * do [[Mongoolske Sproaken]] * un do [[Tungusiske Sproaken]]. Düsse tjo Sproak-Familien hääbe lexikoalske, morphologiske, phonetiske un typologiske Uureenstämmengen, do fon wäkke Wietenskuppere foar n Bewies fon ju genetiske Eenhaid un somäd foar dät Touräächgungen ap een meene Foargunger-Sproake ([[Proto-Sproake]]) bekieked wäd. Ju Moorhaid fon do Foarskere sjucht düsse Uureenstämmengen oaber bloot as een Foulge fon luudelke, lexikoalske un strukturelle Äntlienengen, do truch loangtiedige ruumelke Kontakte twiske do tjo Sproak-Gruppen äntsteen sunt. Somäd sunt do Altaiske Sproaken weerskienelk neen Sproak-Familie, sunnern aan [[Sproak-Buund]]. So beteekend me Kategorien fon Sproaken, do truch Kontakte Äänelkgaiden äntwikkeld hääbe, sunner aan meensoamen Uursproang tou hääben. [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Asien]] l7x38q8hhu7p1w0b6pt6gegb7m7u32d 0 1181 106690 105667 2013-04-09T20:45:04Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Do '''Turksproaken''' sunt een fier in [[Eurasien]] ferspratte Sproakfoamielje uut sowät fjautich Sproaken, do aal gjucht nai mädeenuur fjuund sunt. Deer heere t.B. [[Tursk]] un [[Tatariske Sproake|Tatarisk]] tou. Mäd do [[Mongoolske Sproaken|mongoolske]] un [[Tungusiske Sproaken|tungusiske Sproaken]] wäide jo oafter tou do [[altaiske Sproaken]] touhoopefoated, man dät is striedich, af der wuddelk een Fjuundskup bestoant. {{stump}} [[Kategorie:Sproaken]] h857o67b1jud0hx54fw9cvtrjfuocxt 0 1182 121988 103432 2023-02-06T15:22:40Z 2A00:1FA0:880:7B0C:0:68:E944:F401 wikitext text/x-wiki [[Image:Tatar03.png|thumb|right]] '''Tatarstan''' (offiziell ''Republik Tatarstan''; [[Tatariske Sproake|tatar.]] Татарстан Республикасы/''Tatarstan Respublikasy'' of inoffiziell Татарстан Җөмһүриәте/''Tatarstan Dschömhüriäte'', {{RuS|Республика Татарстан}}/ ''Respublika Tatarstan''; düütsk uk ''Tatarien'') is ne autonome Republik in dän aastelke Deel fon europäisk [[Ruslound]]. Tatarstan is ju stäärkst befoulkede fon do autonome Republike fon Ruslound un jält as besunners oainständich. Dät häd ne Fläche fon 68.020 km² un 4 000 084 Ienwoonere (2022). Ju Haudstääd is [[Kasan]] an ju [[Wolga]]. Ju Beteekenge ''Tatarstan'' koom eerste in dät 19./20. Jierhunnert ap. Die allere Begrip ''[[Tatarei]]'' beteekende n weesentelk gratteren Ruum. [[Bielde:Russia - Republic of Tatarstan (2008-01).svg|thumb|400px|center|Loage in Ruslound]] [[Kategorie:Ruslound]] g5491v8dtvdytjuwlgkq2irb5ihlgyf 10 1184 103433 102476 2013-03-08T00:40:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 169 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5542595]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke M|es|Este usuario puede contribuir con un '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake es-M|nivel nativo]]''' en '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake es|español]]'''}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|es}} </noinclude> ajp7xwdna3pusqn660elsmbrjclti5r 14 1185 103434 102517 2013-03-08T00:40:38Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 156 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6400684]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake es]] stqg5g8npsekmiorta044xzq9jfeuci 14 1186 106947 103435 2013-04-13T10:42:37Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 11 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6399850]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake]] gv8xw791osl0f9tuk1h6axlzhu37i6t 14 1187 106940 103436 2013-04-13T10:42:00Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q5626683]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake en]] klb6iwz4bessinn3j0rfdk914czxmgk 14 1188 106934 103437 2013-04-13T10:41:37Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6396155]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake de]] obw44d190vrxip68seyjdriw9csd9p5 14 1189 106933 103438 2013-04-13T10:41:34Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 17 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6395874]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake]] gv8xw791osl0f9tuk1h6axlzhu37i6t 14 1190 106949 103439 2013-04-13T10:42:47Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q5614597]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake fr]] 6iunkr8ima2pa6bjgwbq8s8bu5vibnt 14 1191 42463 7095 2010-09-13T10:24:41Z Vargenau 631 [[Kategorie:Benutser/Sproake stq]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake stq]] h0tlwps2nyr1a8mtmvleffaiq0bj03g 14 1192 106937 103440 2013-04-13T10:41:51Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6396835]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake de]] obw44d190vrxip68seyjdriw9csd9p5 14 1193 106935 103441 2013-04-13T10:41:44Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 8 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6396356]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake de]] obw44d190vrxip68seyjdriw9csd9p5 14 1194 106936 103442 2013-04-13T10:41:48Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6396530]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake de]] obw44d190vrxip68seyjdriw9csd9p5 14 1195 103443 102741 2013-03-08T01:02:28Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 125 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6396678]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake de]] obw44d190vrxip68seyjdriw9csd9p5 0 1196 7117 2008-05-12T11:25:12Z Heinz 88 häd "[[Banneetel (Urtica)]]" ätter "[[Banneetel]]" ferschäuwen: 1. Urtica is nit düsse Oard, man die Sleek fon ju Oard. 2. Dät sunt twäin ferscheedene Noomen un nit aan Noome wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Banneetel]] l8dj90i5fclyk6jbnz54whqqcs4h2n7 10 1197 7123 7121 2008-05-12T12:04:11Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=left width=50% id=toc | [[Image:Wiki letter w.svg|left]]||'''Dissen Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''. |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump]]<noinclude> Disse Foarloage is eegentelk dät sälge as ju normoale Stump-Foarloage, man ju is links, wült ju uur Stump-Foarloage moaket eenige Sieden uunuursichtlich, toun Biespiel, wan gjuchts n Infobox af n Taxobox is. 48t73x76uhmef3gz10xotmpg7hf8qv2 0 1198 117312 7125 2018-07-16T20:19:06Z EmausBot 2020 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Fjuurenboome]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Fjuurenboome]] fp6lkhyxac3mifbn40uwq7q6tc5wgkm 0 1199 117314 7126 2018-07-16T20:19:26Z EmausBot 2020 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Fjuurenboome]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Fjuurenboome]] fp6lkhyxac3mifbn40uwq7q6tc5wgkm 0 1200 120002 114044 2021-08-08T21:54:48Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Review}} [[Bielde:Zhongshan004.jpg|thumb|150px|Chinesisk Ferkiersskild]] '''Hoochchinesisk''' (uk '''Mandarin''' naamd) is een Sproake, ju fon moor as 845 Millionen Moanskene as Määmesproake boald wäd. Dät Hoochchinesiske is ju offizielle Sproake in ju [[China|Foulksrepublik China]], ju [[Taiwan|Republik China]] un in [[Singapur]]. In [[Indonesien]] un [[Malaysia]] woonje grattere chinesiske Minnerhäide do Hoochchineesk baale. Dät rakt neen Flektione in dät Chinesiske, man fjauer Toone. In dät Chinesiske kon me fuul [[Luudmoaleräi|luudmoaleriske]] Woude fiende, t.B. '''gǒu''' (dät hat ''Huund'') un '''māo''' (dät hat ''Kat''). Doo chinesiske Woude fon dissen Artikkel sunt in juu [[Pinyin]]-Uumskrift skrieuwen, man dät rakt ook ne oaine chinesiske Skrift mäd ne traditionelle un ne eenfache Version. == Määrkmoale == === Toone === [[Bielde:4 Toene des Hochchinesischen.svg|thumb|150px|Do fjauer Toone]] Die eerste Toon is hooch, die twäide is anstiegend, die trääde is djoop (toueerst oufaalend, dan wier anstiegend) un die fjoode Toon is gjucht kuut un oufaalend. Wan me n Woud mäd n uur Toon kwäd, betjut dät fielicht wät uurs. Hier is as Biespiel, dät Woud "ma": # Toon:'''mā''' af māma hat '''Määme''' # Toon:'''má''' hat '''Hoamp''' # Toon:'''mǎ''' hat '''Hoangst''' # Toon: '''mà''' hat '''skeelde''' Buute Toon: '''ma''' kwäd me an dän Eend fon ne Froage, ju uurs neen Fräigewoud häd (Wan du n Biespiel säikst, kiek in dän grammatiske Deel unner "Fräigesatse"!) === Gruundelääsende Grammatik === ==== Eenfache Satse ==== Dät rakt neen Flektione in dät Chinesiske, dan n eenfachen chinesisken Sats is so apbaud: Subjekt + Prädikat + Objekt. Toun Biespiel: '''Gǒu shòuliè miányáng.''' hat '''Die'''/'''N Huund joaget dät'''/'''n Skäip.''', man dät hat fon Woud tou Woud '''Huund joagje Skäip.''' ==== Fräigesatse ==== Hier sunt eenige Biespiele foar chinesiske Fräigesatse: *'''Zhè shì shénme?''' (fon Woud tou Woud '''Dät weese wät?''') hat '''Wät is dät?''' *'''Zhè shì shénme dòngwù?''' (fon Woud tou Woud '''Dät weese wät Diert''') hat '''Wät foar n Diert is dät?''' *'''Shénme síhòu?''' (fon Woud tou Woud '''Wät Tied?''') hat '''Wanner?''' Wan t uurs neen Fräigewoud in ne Fräige rakt, kwäd me '''ma''' bääte dän Fräigesats, uum tou wiesen, dät düssen Sats n Fräigesats is: *'''Nǐ gàosù.''' (fon Woud tou Woud '''Du kweede''') hat '''Du kwäst.''' *'''Nǐ gàosù ma?''' hat '''Kwäst du?''' == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.chinesisch-lernen.org/methode/mandarin Kostenloose online heer-Mandarin-Methode] * [https://web.archive.org/web/20111118161600/http://dict.leo.org/chde?lp=chde&lang=de&searchLoc=0&cmpType=relaxed&sectHdr=on&spellToler=on&chinese=&pinyin=&search=+&relink=on Internet-Woudebouk ''Düütsk-Chinesisk; Chinesisk-Düütsk'' ] [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Hoochchinesisk]] hb5rz9cbad4zo6qbef2y0o2du0bpg04 0 1203 105677 103445 2013-03-11T10:46:03Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q45961]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sino-Tibetan languages.png|thumb|right|300px|Dät Gestrich fon do Tibetisk-chinesiske Sproaken (rood)]] Doo '''Tibetisk-Chinesiske Sproaken''' (dt. ''Tibetisch-Chinesisch'') boalt me in Deele fon Suudaast-[[Asien]]. Toun Biespiel heert dät [[Hoochchinesisk]]e dertou. {{stump-links}} [[Kategorie:Tibetisk-chinesiske Sproaken]] aw8uh9tobrtljuleb67ku1o3gbmra37 0 1204 110606 107916 2015-04-11T14:36:42Z Magioladitis 1940 /* Ferbiendengen ätter buuten */All info is kept in Wikidata, removed: {{Link FA|ru}} using [[Project:AWB|AWB]] (10900) wikitext text/x-wiki [[Bielde:ISS after completion (as of June 2006).jpg|thumb|Dät ISS]] Ju '''Internationoale Ruumtestation ISS''' ([[Ängelske Sproake|Ängelsk]]: ''International Space Station'') is een Ruumtestation uum ju [[Äide]], ju fon ferskeedene Lounde stöänd wäd. Ap [[20. November]] [[1998]] is die fäärme Deel ätter dät [[Al]] wai geen un sän dän [[2. November]] [[2000]] lieuwje deer permanent [[Ruumtefierder]]e. Et häd fuul Touhoupeoarbaid roat twiske do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] un [[Ruslound]] bie dän russiske [[MIR]] wiertruch do Unnersäikere fuul studierd hääbe foar juu ISS. Juu ISS is dät grootste wietenskuppelke internationoale Projekt dät dät bit tou däälich roat häd. Deelniemende Lounde sunt: {| |- | * [[Belgien]] * [[Brasilien]] * [[Kanada]] * [[Dänemark]] * [[Düütsklound]] * [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] * [[Frankriek]] * [[Groot-Brittanien]] | * [[Italien]] * [[Japan]] * do [[Niederlounde]] * [[Norwegen]] * [[Ruslound]] * [[Spanien]] * ju [[Swaits]] * [[Sweden]] |} == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.nasa.gov/station ISS ap ju Websiede fon NASA] * [http://www.esa.int/esaHS/iss.html ISS ap ju Websiede fon ESA] [[Kategorie:Ruumtefoart]] eizd981h4d336byoyaovml2872phwia 0 1205 115525 115500 2018-01-10T09:32:07Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieSchiermonnikoog.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''Schiermönkooge''' ([[Wäästfräisk]]: ''Skiermûntseach'' of ''Skiermuontseach'', nl. ''Schiermonnikoog''), in dän Ailounder Dialekt ''Schiermonnikeich'' of ''Lytje Pole'', is een fon do fieuw [[wäästfräiske Ailounde]]. Deer woonje soowät 1.000 Moanskene (2003). Ap dät Ailound baale ungefäär 50 bit tou 100 Ljuude dät [[Schiermönkoogisk]]e, n gjucht besunneren [[fräisk]]en Dialekt. {{Fräiske Ailounde}} {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Wäästfräiske Ailounde]] [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] jf7v8h12r6vp1ti0ey3pzi4s7n5ajjy 0 1206 120749 115478 2022-05-10T14:42:50Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.7 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lânkaart lokaasje skiermûntseagersk.gif|thumb|''Schiermönkooge, hier baale do Ljuude dät Schiermönkoogiske Fräisk.'']] Dät '''Schiermönkoogiske''' is n [[fräisk]]en Ailoundedialekt ap dät Ailound [[Schiermönkooge]]. ==Spreekertaal== Dät Schiermönkoogiske is n litjen Dialekt fon dät [[Wäästfräisk]]e. Et rakt däälich noch uungefeer 50 Ljuude do ju Sproake baale konnen (2000). Allerdings mout me uk kweede dät [[Els Perdok]], ju Skrieuwster fon dät Woudebouk Niederloundisk-Schiermönkoogisk, in 2001 noch uungefeer 120 Moanskene täld häd do ju Sproake baale konnen (Ljouwerter Krante, 2. April 2001). Do maaste Ljuude do ju schiermönkoogiske Sproake baale konnen, sunt oolde Ljuude un ju Taal Baalere minderet ou. Et rakt ap dät Ailound bloot een Familie wier ju Sproake in Huus baald wäd. Et rakt oaber Kurse um ju Sproake tou leeren; in 2001 hääbe twintich Ljuude dät moaked. ==Woudeliesten== In 1968 publizierde ju Fryske Akademy ju ''Wezzenlist'' (Woudelieste) fon dät Schiermönkoogiske fon [[Douwe Fokkema]]. In 2001 publizierte '''t Heer en Feer'' dät Woudebouk Niederloundisk-Schiermönkoogisk fon Els Perdok. In 2002 publizierde ju Fryske Akademy n Woudebouk Niederloundisk-Schiermönkoogisk mäd trüütichduusend Woude. ==Oainskuppe== Et rakt monnelke un wieuwelke [[Foarwoud]]e in dät Schiermönkoogiske un ju Sproake is deermäd äänelk an dät [[Seeltersk]]e. Do [[Geslächtswoud]]e sunt ''dy'', ''jo'' un ''ut'', wier dät [[Wäästfräisk]]e bloot ''de'' un ''it'' häd. Dät Skiermönkoogiske stound grammatikalisk twiske dät Standoardfräiske un dät Seelterfräiske. Wan me do Konsonante un Fokale betrachtet, dan sjucht me dät ju Ailoundsproake mongelse tichter bie dät Wäästfräiske, un mongelse uk tichter bie dät Seelterske. {| align=centre | {| border="1" align=right padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 100%;" !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Seeltersk|Seelterfräisk]] !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Schiermönkoogisk !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Standoardfräisk |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Hound |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|haun |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|hân |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Lound |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|laun |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|lân |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Gäärs |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|grôs |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|gers |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Stoarm |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|starm |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|stoarm |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|leese |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|lôze |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|lêze |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tjuusterch |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tjoster |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tsjuster |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|traale, wiende |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|trale |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|draaie, wine |- |} |} ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] == Literatuur == * E. Perdok, ''Wezzenbúek Nederlands-Eilanders'', Leeuwarden, 2001. * Willem Visser en Siebren Dyk, ''Eilander Wezzenbúek/Woordenboek van het Schiermonnikoogs'' (Rige Fryske Dialektstúdzjes, diel 10); Fryske Akademy 2002. Akademy-nummer 934. 844 p. ISBN 90-6171-934-8. * L. Wiersma., ''Yn myn thúshafen - Gedichten yn de taal fan it eilaun Schiermonnikeich'', Leeuwarden, 1973. * Arne Spenter, ''Der Vokalismus der akzentuierten Silben in der Schiermonnikooger Mundart'', Kopenhagen 1968. == Ferbiendengen == *[http://www.xs4all.nl/~evertjrt/epfuetlasken.html Dät Fertälster ''Fúetlasken'' fon Els Perdok] *[http://www.meertens.nl/books/winkler/schiermonnikoog.html ''Die ferläddene Suun'' ap Skiermönkoogisk] *[https://web.archive.org/web/20070928211145/http://www.operaesjefers.nl/index.php?zoektaal=4&nkeuze=Veninga&p=1&submit=Dwaan Wäkke Gedichte ap Skiermönkoogisk fon Jacob Veninga ap Tresoar]. {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Fryslân]] 3qn2vbgcqr1n8o81xsc2xo2s4vdlnq5 0 1207 121667 119644 2022-09-26T20:27:40Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki [[Image:Autonav.ogg|thumb|<span style="font-size:larger"><center>'''AS SPREEKEN'''</span></center>]] [[Bielde:ConstellationGPS.gif|thumb|240px|right|Ju Äide mäd do GPS-Satellite, do deer uumetou traale. Beoachtje, wo ju Taal fon Satellite do me tougliek sjo kon, sik aal annert. Dät wäd hier ap älke Moment - so as ju Äide sik troalt - roat foar 45° Nouderbratte in '''blau'''.]] '''Autonavigation''' moaket dät muugelk, altied tou bestimmen wier me is. Dät oarbaidet mäd dät GPS (Global Positioning System), wät Funksignoale fon spezielle [[Satellit]]e benutset. Do seende immer gans seküür hiere Position un ju Tied fon ju Seendenge. Ju Navigationsreewe ämpfangt sun Signoal, sjucht ap ju Klokke wo loang dät Signoal unnerwains weesen is un kon dan mäd ju gans bekoande [[Luchtgauegaid|Funkgauegaid]] bereekenje, wo fier die Satellit wäch is. == Wofuul Satellite? == Wan me nu in dät Auto mäd sun Reewe fiert, un me ämpfangt aan Satellit die der buppe [[Lier]] is un n uuren buppe [[Ait]], dan weet me also, wo fier me fon Ait is un wo fier fon Lier un deermäd sunt do '''two''' muugelke Steeden fon dät Auto ap dät flache Lound gans genau bestimd. Uum nu tou wieten, wäkke fon do two ju gjuchte Steede is, bruukt me also noch n trääden Satellit, t.B. buppe [[Twiskenoan]]. Deermäd kon dan tougliek uk ju Hööchte feroarbaided wäide, sodät me deermäd uk in do Bierge fiere kon. Eegentelk rakt dät bie tjo Satellite uk noch n twäiden Punkt, man die fint sik twäie so hooch as do Satelliten buppe ju Äiduurfläche un is deeruum in dän Autoferkier uunmuugelk. Deermäd houget me also nit tou reekenjen. Deeruum dät ju Navigationsreewe gans genau ju Tied wiete mout, bruukt me deerfoar uk noch n fjooden Satellit. Wil me dan intwiske ju oaine Loage weet, kon me hieren Oustand uunouhängich bestimme un deermäd ju Tied fon Ämpfang, dät is daach Tied fon Seendenge plus Raiseduur fon dät Signoal. (Fonsälwen weet me dät eerste Moal ju Tied un ju oaine Loage dan nit genau, man truch automatiske Wierhoalenge kumt me aal tichter bie dän gjuchte Wäid). == Ju Navigationsreewe == [[Bielde:TomTomOne.jpg|right|250px|thumb|Ne Navigationsreewe (TomTom One)]] Ju is, ju dät muugelk moaket. Ju säkt automatisk ap älke Moment do stäärkste Satellite, bereekent ju Position un ju Fiergjuchte un wiest dät dan aal ap n litje Schirm in Foarm fon ne tjodimensionoale [[Kartographie|Koarte]]. Deerbie wiest ju dan uk noch ju Gauegaid, un wo loange dät noch is ätter dän foulgjende Ousleek. Me kon deer sogoar ju Adrässe ounbrange, wier me wai wol un dan wäd me deer gans fluch foar de Doore oulääwerd, bit ap eenige Meetere gnau! Sogoar kon me sik wiese läite wier Staue sunt un wier Gauegaidskontrollen (duur me nit!). Wan me moal fon dän ounroate Wai ouwiekt, dan fangt ju Reewe fluks wier oun, do näie Doaten tou ferreekenjen. Dät duurt oafte n poor Minuten, deeruum dät dan do annaierjende Bereekengen fon näien uutfierd wäide mouten. == Koarten == Uum tou wiesen wier me sik mäd ju so bestimde Position befint, änthaalt ju Navigationsreewe elektroniske Koarten. Bie ne goude Marke kon me deer oafte näie foar deelleede, so dät aal do Annerengen in dät Weegesystem fluks mee apnuumen wäide. == Sjuch uk == * [[Ferspreedenge fon Radiowoogen]] == Ferbiendengen atter buuten == * [https://web.archive.org/web/20080513162151/http://www.testfieber.de/Kategorie/Navigationssysteme_Testberichte__1/AlleTestBerichte__0 Navigationssysteme Testbegjuchte] * [http://www.testfieber.de/Kategorie/GPS-Empfaenger_Testberichte__28/AlleTestBerichte__0 GPS-Empfänger Testbegjuchte] * [http://world.honda.com/history/challenge/1981navigationsystem/photo/01.html Fotos und Infos tou dät eerste Autonavigationssystem: dän Electro Gyrocator fon Honda] {{GalerieArtikkel}} [[Kategorie:Elektronik]] [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Spreekene Wikipedia]] stx1jud8tbinn9y93tkaf3kfkenmt21 0 1209 103450 97316 2013-03-08T01:05:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 90 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2111]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Speed of light from Earth to Moon.gif|thumb|right|460px|Ne Lienje, ju ju Luchtgauegaid wiest ap n mäitestoabelk Modäl fon [[Äide]] un ju [[Moune]], wät sowät uurel Sekunde bruukt dän Oustand touräächtoulääsen.]] Ju '''Luchtgauegaid''' (dt. ''Lichtgeschwindigkeit'') in [[dät Luftloose]] (Vakuum) is ne wichtige [[physiske Konstante]], gewöönelk anroat mäd ju Bouksteeuwe ''c''. Dät is ju Gauegaid fon aal [[electromagnetiske Stroalenge]], iensleeten sichtboar [[Lucht]], in ju fräie Ruumte. Dät is ju Gauegaid fon aal wät nul [[Rästmasse]] häd. In SI -Eenhaide is ju Gaugaid fon dät Lucht in Vakuum definierd as gnau [[Orders of magnitude (speed)|299,792,458]] [[Meter pro Sekunde]] (1,079,252,849&nbsp;km/h). Ju Gauegaid fon dät Lucht kon touwiesd wäide tou n bestimden numerisken Wäid, deer ju fundamentelle Eenhaid fon Laangte, dät Meter, siet dän [[21. Oktober]] [[1983]] definierd is as dän Oustand dän dät Lucht bäätelait in Vakuum in n 1/299.792.458 Deel fon ne Sekunde. In uur Woude: älke Ferbeeternge in je Meetgnauegaid fon ju Luchtgauegaid ferbeetert ju Definition fon dän Meter, man annert nit dän numeriske Wäid fon ''c''. Gewöönelk wäd in ruuge Skätsengen dän uungefääre Wäid fon 3x<math>10^{8}</math> m/s bruukt, wierbie die Failer man 0.07% is. Ju Gauegaid fon dät Lucht, wan dät gungt truch n [[Truchsichtegaid|truchsichtich of truchskienend]] Materioal, as Glääs of Luft, is litjer as sien Gauegaid in Vakuum. Dät Ferhältnis fon ju Gauegaid in Vakuum tou dät in sun Materioal naamd me ju [[Breektaal]] fon dät Materioal. In ju [[Relativitätstheorie]] blift ''c'' ne wichtige Konstante fon ju [[Ruumtied]], wan uk do Begriepe fon ‘Oustand’, ‘Tied’ un deermäd ‘Gauegaid’ nit eendüüdich definierd sunt weegen ju Beegenge fon ju Ruumtied feruurseeked truch ju [[Sweerkraft]]. Wan meeten fon ne bestimde Steede, dan passiert dät Lucht dän Woarniemer in Vakuum aaltied mäd Gauegaid ''c''. [[Kategorie:Physik]] ntztys4auymcib49pac4qwm8s2p7634 0 1210 122564 122255 2023-06-07T18:37:44Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small> -- '''[[21. Jierhunnert]]''' -- <small>[[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]] -- [[24. Jierhunnert|24.]]</small><br /> <small>Jiere: [[2004]] - [[2005]] - [[2006]]</small> - '''2007''' - <small>[[2008]] - [[2009]] - [[2010]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == * In düt Jier begint die Uutbau fon dän [[Panamakanoal]] foar noch grattere Skiepe. Die Uutbau duurt bit [[2016]]. * [[1. Januoar]]: [[Rumänien]] un [[Bulgarien]] wäide in ju [[Europäiske Union]] apnuumen. * [[18. Januoar]]: Die [[Orkoan Kyrill]], die läipste Orkoan sänt dän [[Orkoan Lothar|Lothar]] fon'n 26. Dezember 1999, lukt uur Europa wäch. 47 Moanskene kuume tou Dood, Seekskoaden fon moor as een Milliarde Euro äntstounde. * [[6. Moai]]: [[Nicolas Sarkozy]] (UMP) wint ju Köär in [[Frankriek]]. * [[24. Juni]]: Ju Paatäi [[Do Fräisen]] wäd in [[Aastfräislound]] gruunded. * [[Moai]]: Die [[israel]]iske [[Archäologie|Archäologe]] [[Ehud Netzer]] meent, dät hie dät Grääf fon [[Herodes die Groote|Herodes dän Groote]] fuunen häd. Aan Bewies rakt dät noch nit. === Uur Ättergjuchte wät Seelter Seeken angungt === * [[7. Januoar]] [https://web.archive.org/web/20110827001513/http://seelter.110mb.com/pps.htm Seelter Diashow as Gröitnis.] * [[1. Februoar]]: [https://web.archive.org/web/20160305155613/http://www.friesischesforum.de/?mID=1&nwNewsID=14#nwStart Seelter Foarsittende fon Minnerhaide-Räid] * [[2. August]]: '''94''' moal [[Biespilsats|"Die Wänt strookede dät Wucht"]] ap Internet. 31.3.08: '''220''' moal. * [[14. September]]: [http://www2.bundeswettbewerb-fremdsprachen.de/forum/viewtopic.php?p=5954&sid=a108bf676f058049d0cfa1ed88ad3d8b Seeltersk] (Tag 1) ap [https://web.archive.org/web/20080610121324/http://lehrerfortbildung-bw.de/akaprojekte/lehrg/sprachen/ergebnisse/einzelwettbewerb_2007.htm Sprachenturnier] Papenburg. * [[5. November]]: Näie Anfroage foar [https://web.archive.org/web/20071117195742/http://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_new_languages/Saterland_Frisian_Wikipedia ju seelterfräiske Wikipedia] * [[13. November]]: Seelter Kurs nu in [https://web.archive.org/web/20070723175240/http://www.allezhop.de/frysk/seelter/index.htm fjauer Sproaken]. * [[5. Dezember]]: Näien [http://www.uni-oldenburg.de/presse/mit/2007/466.html Professor] foar Plat un Seeltersk. * [[9. Dezember]]: Ju Seelterske Wikipedia häd 500 Artikkele! * [[15. Dezember]]: Seeltersk as [[Hälpesproake]]. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Frédéric Etsou-Nzabi-Bamungwabi]], Äärts-Biskop fon Kinshasa * [[10. Januoar]]: [[Hermann Josef Spital]], roomsk-kathoolsken Biskop fon Trier * [[17. Januoar]]: [[Alice Auma]], ugandiske Sekten- un Rebellen-Fierderske * [[15. Moai]] [[Theo Griep]], Seelter Skrieuwer * [[8. August]] [[Gesina Lechte-Siemer]], Seelter Skrieuwerske [[Kategorie:21. Jierhunnert]] 0u16j3l57zk9f8z2gzxvu0holorcvb3 14 1211 105252 99533 2013-03-08T19:54:07Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 37 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6519093]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki rnhbnjkdslnjfhivnd ndjhguanvghjiabvhajncnwaz up my fellas [[Kategorie:Benutser/Sproake nds]] fih6nn6j2wi2xgnug76zejtq97cbr5m 0 1212 103452 95923 2013-03-08T01:05:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 70 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q42262]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Esahqdp.jpg|thumb|right|ESA-Haudferwaltenge in Paris]] Ju '''Europäiske Ruumtefoartorganisation''' (ängelsk: ''European Space Agency'', kuut '''ESA''') is een internationoale Waareldruumte-Organisatsjoon mäd hiere Sit in [[Paris]]. Ju wuude an n 30. Moai 1975 foar beetere Koordinierenge fon do europäiske Ruumtefoart-Aktivitäten gruunded, as die technologiske Rukstound in ju Ruumfoart juun ju [[Sowjetunion|USSR]] un do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|FSA]] aal gratter wuude. Ju ESA häd 17 Meeglidstoaten un beschäftiget 1.905 Mee-Oarbaidere (2006). Ju ESA is ju Ätterfoulgeorganisation fon ju europäiske [[European Launcher Development Organisation|ELDO]], ju [[European Space Research Organisation|ESRO]] un ju Europäiske Fiermeldesatelliten-Konferens (CETS). Ätter dät Art. II fon hiere Statuute sunt do Ruumtefoart-Aktivitäte foar „bloot freedelke Swäkke“. == Meeglidstoaten un Kooperationspartnere == [[Bielde:Location ESA member countries.svg|300px|thumb|ESA-Meeglidstoaten, do ljoachtblaue sunt Kooperationspartnere]] Tou do Gruundengs-Meeglieedere fon 1975 hiere: * [[Belgien]] * [[Dänemark]] * [[Düütsklound]] * [[Frankriek]] * [[Groot-Britannien]] * [[Italien]] * do [[Niederlounde]] * [[Sweden]] * ju [[Swaits]] * [[Spanien]] Uur Meeglidstoaten: * [[Finlound]] (sänt 1987) * [[Griechenlound]] (sänt Meerte 2005) * [[Irlound]] * [[Luxembuurich]] (sänt Dezember 2005) * [[Norwegen]] * [[Aastriek]] (sänt 1987) * [[Portugal]] * [[Rumänien]] (noch nit ratifiziert) * [[Tschechien]] (sänt November 2008) Sänt dän 1. Januoar 1979 is [[Kanada]] n assoziert Meeglid. Deerfoar wuude n Kooperationsferdraach moaked, wierbie dät Lound ju Deelnoame an do Äntskeedengprozesse un Programme fon ju ESA un ne gjuchte Ferdeelenge fon Industrieferdraage kricht. Oafte toanke Moanskene dät ju ESA tou ju [[Europäiske Union]] heert. Ju ESA is ne oaine Organisatsjoon, man ju häd oafte Kontakt mäd ju EU. Buute ju [[Swaits]] un [[Portugal]] sunt aal do ESA Meeglidstoaten uk Meeglid in ju EU. Die Sproang twiske Nit-Lidskup un Ful-Lidskup waas foar een poor Lounde tou groot, deeruume rakt et n trääden Lidstoatus. Lounde mäd dän trääde Lidstoatus sunt ''European Cooperating States (ECS)'' un mäd dän ''Plan for European Co-operating States (PECS)'' is äängere Touhoupeoarbaid muugelk. Stuuns häd dät Program do ätterfoulgjende Deelniemere: * [[Ungarn]] (ECS Stoatus sänt April 2003) * [[Polen]] (ECS Stoatus sänt April 2007) * [[Estlound]] (ECS Stoatus sänt November 2009) * [[Slowenien]] (ECS Stoatus sänt Januar 2010) Sänt [[1990]] rakt et Touhoupeoarbaid twiske [[Ruslound]] un ju ESA. == Projekte == [[Bielde:Ariane42P rocket.gif|thumb|Ne Ariane 42P]] === Raketen === Ju ESA häd tjo Soarten Raketen, do sunt * Ju [[Vega (Rakete)|Vega]] Rakete kon ou 300 bit tou 2000kg ferfrachtje. Maast foar wirtskuppelke Swäkke. Bit tou 30 meter, un bit tou 3 Meter in n Truchsleek. * Ju [[Sojus (Rakete)|Sojus]] Rakete kumt uut ju foarmoalige [[Sowjet-Union]], dät eensige Ruumtefoarttjuuch wiermäd me [[Ruumtefierder]]e beföärderje kon. * [[Ariane (Rakete)|Ariane]], Lansierploats in [[Frantsöösk Guyana]]. Bit tou 52 Meter, un bit tou 5,4 meter in n Truchsleek. === Uur Projekte === [[BepiColombo]] - [[Cervantes Mission]] - [[CHRIS/Proba]] - [[Cluster satellieten|Cluster]] - [[Corot (project)|Corot]] - [[Cos-B]] - [[Cryosat]] - [[Darwin (ESA)|Darwin]] - [[Double Star]] - [[Eddington]] - [[Envisat]] - [[ERS-1]] - [[ERS-2]] - [[Exosat]] - [[Gaia (project)|Gaia]] - [[Galileo (navigatie)]] - [[Giotto (project)|Giotto]] - [[Herschel]] - [[Hipparcos]] - [[Cassini-Huygens|Huygens]] - [[HYPER]] - [[Integral]] - [[ISO (project)|ISO]] - [[IUW]] - [[JWST]] - [[LISA]] - [[Mars Express]] - [[Meteosat]] - [[Planck (project)|Planck]] - [[Rosetta (ruimtesonde)|Rosetta]] - [[SMART-1]] - [[SOHO (ruimtesonde)|SOHO]] - [[Solar Orbiter]] - [[Ulysses (project)|Ulysses]] - [[Vega (raket)|Vega]] - [[Venus Express]] - [[XEUS]] - [[XMM-Newton]] ==Sjuch uk== [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] == Ferbiendenge ätter Buuten == * [http://www.esa.int Websiede fon ju ESA] [[Kategorie:Internationoale Organisation]] [[Kategorie:Ruumtefoart]] dq3hhaukwzuzgid51f02g8stjvjqf1n 14 1213 7269 2008-05-24T18:54:37Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: . wikitext text/x-wiki . 6t9fg2gmch401ldtk8m7pyzz632ixbb 0 1214 105627 103453 2013-03-11T10:40:08Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q15343]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Snoabeldiert |- | align="center" | [[Bielde:Platypus.jpg|300px|Ornithorhynchus anatinus]] <br /><small>N Snoabeldiert ''(Ornithorhynchus anatinus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerklasse:'' || Uursuugedierte ''(Protheria)'' |- | ''Oardenge:'' || ''Monotremata'' |- | ''Familie:'' || ''Ornithorhynchidae'' |- | '' Sleek:'' || ''Ornithorhynchus'' |- | ''Oard:'' || Snoabeldiert ''(Ornithorhynchus anatinus)'' |- |} |} Dät '''Snoabeldiert''' (''Ornithorhynchus anatinus'', dt. ''Schnabeltier'') is n australisk Suugediert. Dät Snoabeldiert is bekoand, wült et Oaiere lait. Buute dät Snoabeldiert konnen dät uk do [[Miegelke-Iegel]]e, do uk tou ju Unnerklasse fon do Uursuugedierte heere. == Määrkmoale == Die Kop un die Rump fon dät Snoabeldiert sunt touhoope 3 tou 4,5 Dezimeter loange un die Stäit is 1 tou 1,5 dm loange. Do Määrkmoale fon dät Snoabeldiert wieren ju Uurseeke deerfoar, dät fröier fuul Biologen toachten, dät dät Snoabeldiert, dät me ja fröier bloot fon doode Exemplare koande, n uunäächt un touhoopesät Diert waas: Sien platte Stäit lieket dän Stäit fon dän Biber. Ju Giftkralle, ju monnelke Snoabeldierte an do bääterste Beene häbe, lieket dän Gifttusk fon n Slange. Do Faanderfäite liekje do Fäite fon n [[Fiskotter]]. Ju Snoabel lieket ju Snoabel fon ne [[Oante]]. == Lieuwendsruum == Dät Snoabeldiert lieuwet in dät aastelke un suudaastelke [[Australien]], in un an dät Swäitwoater. Die Lieuwendsruum fon n Snoabeldiert umfoatet 5 km Ouger. Also kon me dät Snoabeldiert nit goud in n Zoo hoolde. Die Moanske heelt bit däälich bloot soogen Snoabeldierte in n Zoo, un aal in dän ''New York Bronx Zoo''. == Literatuur == * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 * David Bergamini un ju Redaktion fon do TIME-LIFE-Bouke: AUSTRALIEN <small>FLORA UND FAUNA</small> (ap düütsk) [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] s9op676m937easrmqvzmp2n8rqkdqfv 0 1215 7272 2008-05-24T19:00:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Snoabeldiert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Snoabeldiert]] pv6wlurip3p2wpmn069ytgsmqrltr7i 0 1216 7273 2008-05-24T19:01:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Snoabeldiert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Snoabeldiert]] pv6wlurip3p2wpmn069ytgsmqrltr7i 4 1217 119331 119330 2020-10-19T04:06:17Z Holder 732 /* Artikkel fon dät Mound 2022 */ wikitext text/x-wiki {{TOCnestright|maxwidth=220px|limit=2}} == Artikkel fon dät Mound 2008 == {| class="toccolours" width="50%" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! bgcolor=ffd700 width="70%" |'''Foarloage || bgcolor=ffd700 |'''Siede |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Moai 2008]] || [[Hoochchinesisk]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juni 2008]] || [[Sproakstatistik]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juli 2008]] || [[Fräisensäärke]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August 2008]] || [[Sorbisk]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September 2008]] || [[Amphibien]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober 2008]] || [[Ieme]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November 2008]] || [[Europäiske Union]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Dezember 2008]] || [[Moalerkunst]] |- |} == Artikkel fon dät Mound 2009 == {| class="toccolours" width="50%" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! bgcolor=ffd700 width="70%" |'''Foarloage || bgcolor=ffd700 |'''Siede |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Januoar 2009]] || [[Ruste]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Februoar 2009]] || [[Autonavigation]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Meerte 2009]] || [[Ökosystem]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/April 2009]] || [[Bridge]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Moai 2009]] || [[Seelter Loundgjucht]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juni 2009]] || [[Ökologiske Niske]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juli 2009]] || [[Pier Gerlofs Donia]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August 2009]] || [[Radio]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September 2009]] || [[Mjotäärsker]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober 2009]] || [[Riga]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November 2009]] || [[Hauk]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Dezember 2009]] || [[Hillige Roomske Riek]] |- |} == Artikkel fon dät Mound 2010 == {| class="toccolours" width="50%" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! bgcolor=ffd700 width="70%" |'''Foarloage || bgcolor=ffd700 |'''Siede |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Januoar 2010]] || [[Autonavigation]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Februoar 2010]] || [[Weete]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Meerte 2010]] || [[Cincinnati]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/April 2010]] || [[Kanienken]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Moai 2010]] || [[Beryllium]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juni 2010]] || [[Sproakstatistik]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juli 2010]] || [[Fräisensäärke]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August 2010]] || [[Ladinisk]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September 2010]] || [[Israel]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober 2010]] || [[Balspil]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November 2010]] || [[Ruste]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Dezember 2010]] || [[Autonavigation]] |- |} == Artikkel fon dät Mound 2011 == {| class="toccolours" width="50%" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! bgcolor=ffd700 width="70%" |'''Foarloage || bgcolor=ffd700 |'''Siede |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Januoar 2011]] || [[Amphibien]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Februoar 2011]] || [[Seelterfräiske Literatuur]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Meerte 2011]] || [[Ieme]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/April 2011]] || [[Imkeräi]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Moai 2011]] || [[Moaiboom]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juni 2011]] || [[Kanienken]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juli 2011]] || [[Wulf]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August 2011]] || [[Foan]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September 2011]] || [[Europäiske Union]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober 2011]] || [[Tom Brok]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November 2011]] || [[Museumsiersenboan]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Dezember 2011]] || [[Onondaga]] |- |} == Artikkel fon dät Mound 2012 == {| class="toccolours" width="50%" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! bgcolor=ffd700 width="70%" |'''Foarloage || bgcolor=ffd700 |'''Siede |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Januoar 2012]] || [[Hällenge]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Februoar 2012]] || [[Glitsker]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Meerte 2012]] || [[Glaanbäist]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/April 2012]] || [[Focko Ukena]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Moai 2012]] || [[Loangstwoogenseender]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juni 2012]] || [[Johanniterkommende Boukeläsk]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juli 2012]] || [[Waling Dykstra]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August 2012]] || [[Ruumfeer]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September 2012]] || [[Bruure Halbertsma]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober 2012]] || [[Rhinolophus ferrumequinum]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November 2012]] || [[Doarne]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Dezember 2012]] || [[Wäästfoan]] |- |} == Artikkel fon dät Mound 2013 == {| class="toccolours" width="50%" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! bgcolor=ffd700 width="70%" |'''Foarloage || bgcolor=ffd700 |'''Siede |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Januoar 2013]] || [[Lier (Stääd)]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Februoar 2013]] || [[Ju goddelke Komödie]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Meerte 2013]] || [[Seeltersk]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/April 2013]] || [[Berliner Muure]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Moai 2013]] || [[Käädenfusion]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juni 2013]] || [[Dresden]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juli 2013]] || [[Morteratsch-Glitsker]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August 2013]] || [[Germanisk Näiheedendum]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September 2013]] || [[Lütje Hörn]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober 2013]] || [[Wulf]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November 2013]] || [[Brille]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Dezember 2013]] || [[Laser]] |- |} == Artikkel fon dät Mound 2014 == {| class="toccolours" width="50%" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! bgcolor=ffd700 width="70%" |'''Foarloage || bgcolor=ffd700 |'''Siede |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Januoar 2014]] || [[Radbod]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Februoar 2014]] || [[Ieme]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Meerte 2014]] || [[Moaiboom]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/April 2014]] || [[Glitsker]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Moai 2014]] || [[Ruslounddüütske]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juni 2014]] || [[Johanniterkommende Boukelisk]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juli 2014]] || [[Manx]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August 2014]] || [[Slacht fon Maiwand]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September 2014]] || [[Noudfräisk]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober 2014]] || [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November 2014]] || [[Tom Brok]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Dezember 2014]] || [[Lier (Stääd)]] |- |} == Artikkel fon dät Mound 2015 == {| class="toccolours" width="50%" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! bgcolor=ffd700 width="70%" |'''Foarloage || bgcolor=ffd700 |'''Siede |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Januoar 2015]] || [[Wulf]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Februoar 2015]] || [[Seeltersk]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Meerte 2015]] || [[Ubbo Emmius]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/April 2015]] || [[Hälgelound]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Moai 2015]] || [[Israel]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juni 2015]] || [[Noudfräisk]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juli 2015]] || [[Ju goddelke Komödie]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August 2015]] || [[Wulf]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September 2015]] || [[Lütje Hörn]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober 2015]] || [[Seeltersk]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November 2015]] || [[Morteratsch-Glitsker]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Dezember 2015]] || [[Slacht fon Maiwand]] |- |} == Artikkel fon dät Mound 2016 == {| class="toccolours" width="50%" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! bgcolor=ffd700 width="70%" |'''Foarloage || bgcolor=ffd700 |'''Siede |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Januoar 2016]] || [[Dresden]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Februoar 2016]] || [[Anden]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Meerte 2016]] || [[Gnaeus Pompeius Magnus]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/April 2016]] || [[Inka]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Moai 2016]] || [[Moaiboom]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juni 2016]] || [[Moaiboom]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juli 2016]] || [[Tom Brok]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August 2016]] || [[Ju goddelke Komödie]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September 2016]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober 2016]] || [[Lier (Stääd)]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November 2016]] || [[Hälgelound]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Dezember 2016]] || [[Noudfräisk]] |- |} == Artikkel fon dät Mound 2017 == {| class="toccolours" width="50%" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! bgcolor=ffd700 width="70%" |'''Foarloage || bgcolor=ffd700 |'''Siede |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Januoar 2017]] || [[Germanisk Näiheedendum]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Februoar 2017]] || [[Slacht fon Maiwand]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Meerte 2017]] || [[Wulf]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/April 2017]] || [[Ju goddelke Komödie]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Moai 2017]] || [[Moaiboom]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juni 2017]] || [[Lier (Stääd)|Lier]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juli 2017]] || [[Seeltersk]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August 2017]] || [[Seeltersk]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September 2017]] || [[Näie Tästamänt]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober 2017]] || [[Seelterfräiske Literatuur]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November 2017]] || [[Hälgelound]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Dezember 2017]] || [[Balspil]] |- |} == Artikkel fon dät Mound 2018 == {| class="toccolours" width="50%" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! bgcolor=ffd700 width="70%" |'''Foarloage || bgcolor=ffd700 |'''Siede |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Januoar 2018]] || [[Johanniterkommende Boukelisk]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Februoar 2018]] || [[Glitsker]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Meerte 2018]] || [[Dresden]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/April 2018]] || [[Anden]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Moai 2018]] || [[Inka]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juni 2018]] || [[Näi Tästamänt]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juli 2018]] || [[Seelterfräiske Literatuur]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August 2018]] || [[Ju goddelke Komödie]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September 2018]] || [[Lier]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober 2018]] || [[Hälgelound]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November 2018]] || [[Hälgelound]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Dezember 2018]] || [[Lier (Stääd)|Lier]] |- |} == Artikkel fon dät Mound 2019 == {| class="toccolours" width="50%" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! bgcolor=ffd700 width="70%" |'''Foarloage || bgcolor=ffd700 |'''Siede |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Januoar 2019]] || [[Ju goddelke Komödie]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Februoar 2019]] || [[Seeltersk]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Meerte 2019]] || [[Dresden]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/April 2019]] || [[Wulf]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Moai 2019]] || [[Hälgelound]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juni 2019]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juli 2019]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August 2019]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September 2019]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober 2019]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November 2019]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Dezember 2019]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- |} == Artikkel fon dät Mound 2020 == {| class="toccolours" width="50%" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! bgcolor=ffd700 width="70%" |'''Foarloage || bgcolor=ffd700 |'''Siede |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Januoar 2020]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Februoar 2020]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Meerte 2020]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/April 2020]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Moai 2020]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juni 2020]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juli 2020]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August 2020]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September 2020]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober 2020]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November 2020]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Dezember 2020]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- |} == Artikkel fon dät Mound 2021 == {| class="toccolours" width="50%" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! bgcolor=ffd700 width="70%" |'''Foarloage || bgcolor=ffd700 |'''Siede |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Januoar]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Februoar]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Meerte]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/April]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Moai]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juni]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juli]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Dezember]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- |} == Artikkel fon dät Mound 2022 == {| class="toccolours" width="50%" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! bgcolor=ffd700 width="70%" |'''Foarloage || bgcolor=ffd700 |'''Siede |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Januoar]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Februoar]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Meerte]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/April]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Moai]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juni]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juli]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- | [[Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Dezember]] || [[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|?]] |- |} [[Kategorie:Wikipedia]] 9arkxcz44xhcyuaz4ngwzmj0kxwdp1f 10 1218 119342 7277 2020-10-19T04:16:48Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Zhongshan004.jpg|right|100px|Chinesisk Ferkiersschild]] '''Hoochchinesisk''' is ne Sproake. Dät rakt neen Flektione in dät Chinesiske, man fjauer Toone. In dät Chinesiske kon me fuul kloangmoaleriske Woude fiende, t.B. '''gǒu''' (dät hat ''Huund'') un '''māo''' (dät hat ''Kat''). [[Hoochchinesisk|läs fääre.]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 4sh6oimujvaibf8njs5ao7gty2fvhsg 10 1219 119339 7674 2020-10-19T04:16:33Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SEELBAAL.JPG|right|120px]] Ju '''Sproakstatistik''' lait ju Taal fon Ljuude fääst, do ne bestimde Sproake baale un unner wäkke Ferhältnisse. Ju heert deermäd tou ju [[Soziolinguistik]]. Hier wollen wie uus gjuchte ap ju ''Sproakstatistik fon Seelterlound''. [[Sproakstatistik|Läs fääre.]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 4quoxtw25cq4ww7ehnn5nub3dbaazaf 0 1220 30655 7282 2010-02-24T06:01:55Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelte Weiterleitung zu [[Dr. Jacob Botke]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Dr. Jacob Botke]] im00p7ytari7qdp20qwydothdbid0ac 0 1221 30656 7283 2010-02-24T06:02:30Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelte Weiterleitung zu [[Dr. Jacob Botke]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Dr. Jacob Botke]] im00p7ytari7qdp20qwydothdbid0ac 0 1223 25501 7287 2009-11-13T17:01:19Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelte Weiterleitung zu [[Aastfräislound]] wikitext text/x-wiki #weiterleitung [[Aastfräislound]] o20ns90ieecpplpucmui45b75qfxx7z 14 1224 107087 105428 2013-04-24T10:31:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2944929]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Deer sunt Artikkele, doo mäd dät Fäk '''Kultuur''' touhoopehongje {{CommonsLittik|Category:Culture|Kultuur}} [[Kategorie:Haudkategorie]] qit2pww7mdny8dvcsh0dwhvcsnzh11u 14 1226 107882 66665 2013-08-22T06:55:50Z Holder 732 doppelte Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Literatuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] nfc5tk91cipefzju8r1yagkoypbb9eb 10 1233 121636 7411 2022-09-06T15:26:49Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q6259175]]) migriert wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if: {{{1|}}} |<span style="display:none">{{padleft:{{{1}}}|15|0}}</span>{{formatnum:{{#expr: {{{1}}} }} }} }}{{{2|}}}</includeonly><noinclude> '''{{PAGENAME}}''' stoant foar '''N'''ummere-'''T'''abellen-'''S'''ortierenge (of uk ängelsk: '''''N'''umber '''T'''able '''S'''orting'') un wäd ferwoand, uum numeriske Angoawen in Tabellenspalten gjucht tou sortierjen un tou formatierjen. Apstuuns wäide bloot [[Natüürelke Taale]] seküür unnerstutsed. ''Sjuch uk:'' [[Foarloage:Dts]], [[Foarloage:SortKey]], [[Foarloage:SortKeyName]] == Biespiele == {| class="prettytable sortable" |- class="hintergrundfarbe6" !class="unsortable"|Foarlage-Syntax !Uutgoawe ''mäd'' Foarloage !Uutgoawe ''sunner'' Foarloage |- |<code><nowiki>{{nts|2345000}}</nowiki></code>||{{nts|2345000}}||2.345.000 |- |<code><nowiki>{{nts|1234000}}</nowiki></code>||{{nts|1234000}}||1.234.000 |- |<code><nowiki>{{nts| 123400}}</nowiki></code>||{{nts| 123400}}|| 123.400 |- |<code><nowiki>{{nts|&nbsp; 54300}}</nowiki></code>||{{nts| 54300}}|| 54.300 |- |<code><nowiki>{{nts|&nbsp; 12340}}</nowiki></code>||{{nts| 12340}}|| 12.340 |- |<code><nowiki>{{nts|&nbsp;&nbsp; 1230}}</nowiki></code>||{{nts| 1230}}|| 1.230 |- |} <!-- Sortierung Dezimalzahlen funktioniert nicht |<code><nowiki>{{nts|&nbsp;&nbsp; 12.30}}</nowiki></code>||{{nts| 12.30}}|| 12,34 |- |<code><nowiki>{{nts|&nbsp;&nbsp; 1.230}}</nowiki></code>||{{nts| 1.230}}|| 1,234 --> [[Kategorie:Vorlage:Tabellenformatierung|{{PAGENAME}}]] </noinclude> a7d04u9bwuyfgk5vs7hb0d50yviot9o 10 1234 7415 2008-05-30T17:57:35Z Pyt 12 Ju Siede wuude näi anlaid: class="float-right" border="1" cellpadding="2" cellspacing="1" bgcolor="#c1d3e1" rules="all" style="border-collapse:collapse;"<noinclude> [[Kategorie:Vorlage:Tabellenform... wikitext text/x-wiki class="float-right" border="1" cellpadding="2" cellspacing="1" bgcolor="#c1d3e1" rules="all" style="border-collapse:collapse;"<noinclude> [[Kategorie:Vorlage:Tabellenformatierung| {{PAGENAME}}]] </noinclude> 0hgh289x8gom0j7msm2i1uvkom4u8ro 0 1235 118385 103455 2019-06-22T04:18:39Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Brekingsindex.jpg|right]]Ju '''Breektaal''' fon n Stof is ju [[Ferhältnis]]taal fon ju [[Luchtgauegaid]] in [[Vakuum]] un ju Luchtgauegaid in dän Stof. Die Uutdruk Breektaal is oulat fon dät Phänomen [[Breekenge]]. Ne Luchtstroale, ju de Skeedfläche fon two Stoffe passiert, wäd breeken, wan do Luchtgauegaide in do bee Stoffe ferskeeden sunt. Ju Breektaal wäd anwoand uum dän [[Winkel]] fon ju Breekenge tou bereekenjen. Ju Breektaal is as Ferhältnistaal fon two gliekoardige Grööten [[dimensionsloos]] un häd also neen [[Eenhaid]]. Deeruum dät ju Luchtgauegaid in aal Stoffe läiger is as ju Luchtgauegaid in Vakuum, is ne positive Breektaal altied gratter as 1. Dät rakt oawers bestimde [[metamaterioal]]e mäd ne negative Breektaal. Wan n Luchtbunnel in n truchsichtigen Stof häärienträt, rakt dät ätter dät [[Gesäts fon Snellius]] n konstant Ferhältnis twiske dän [[Sinus]] fon dän Ienfal[[winkel]] θ<sub>1</sub> un dän Sinus fon dän Breekengswinkel θ<sub>2</sub>. Dit konstante Ferhältnis wäd ju ''Breektaal'' ''n'' fon dän Stof naamd. Ju Breektaal is gliek dät Ferhältnis fan ju Luchtgauegaid in Vakuum ''c'' un ju Luchtgauegaid in dän Stof ''v''. :<math>n = \frac{\sin(\theta_1)}{\sin(\theta_2)} = \frac{c}{v}</math> Foar ju Breektaal jält dän Touhoopehong: :<math> n=\sqrt{\epsilon_r}\sqrt{\mu_r}</math>, in dän ''e<sub>r</sub>'' ju relative elektriske [[Permittivität]] is un ''μ<sub>r</sub>'' ju relative magnetiske [[Permäbiliteit]]. Foar do maaste Materioalien jält, dät ''μ<sub>r</sub>'' bolde gliek 1 is, sodät ''n'' uungefäär gliek <math>\sqrt{\epsilon_r}</math> is. == Breektaal fon ju Luft un uur Stoffe == Ju Breektaal fon de [[Luft]] bedrächt ap [[Seeniveau]] in n Truchsleek 1,00029. Ju honget ou fon ju Tichte un ju Temperatuur fon ju Luft as uk fon ju spezielle Touhoopestaalenge fon ju Luft - besunners fon ju [[Luftfuchtegaid]]. Deer ju [[Lufttichte]] ätter buppen - äntspreekend do [[Gasgesäts]]e in een [[Äidsweeregaidsfäild|Sweeregaidsfäild]] - exponentiell ounimt, sjuch [[barometriske Hööchtenformel]], bedrächt ju in sowät 8 km Hööchte bloot moor 1,00011. Daach wäide do fon [[Stierne]]n kuumende Luchtstroalen in [[Horizont]]naite uum 0,6° ''aptild'' un in 45° noch uum 0,017°. Die Effekt hat ''[[astronomiske Refraktion]]'' un beeinfloudet in äänelke Oard uk älke [[terrestrisk]]e [[Fermeetenge]]. Deer as in ju Ienleedenge beskrieuwen ju Breektaal fon älk Materioal fon ju Woogenlaangte fon dät ienfaalende Lucht ouhonget - jält uk bie elektromagnetiske Stroalengen uur Woogenlaangteberäkke - skuul dät noodweendich weese, ju uk woogenlaangteouhongich (tabellarisk of as Funktion) antoureeken. Deer dit oawers foar fuul eenfache Anweendengen nit noodweendich is, wäd ju Breektaal gewöönelk foar ju Woogenlaangte fon ju [[Natrium-D-Lienje]] (589&nbsp;nm) anroat. {| {{Prettytable-R Gesetz}} |+ Breektaale foar sichtboar Lucht |---- bgcolor="#F7F8FF" ! Materioal || Breektaal n<sub>D</sub> (bie 589 nm) |----- | [[Vakuum]] || exakt {{Nts|1}} |----- | [[Luft]] (boudemnai) || {{Nts|1.000292}} |----- | [[Plasma (Physik)|Plasma]] || {{Nts|0}} … 1 |----- | [[Cesium]]<ref>H. Steffen, H. Mayer, ''Optische Eigenschaften dünner Cäsium-Schichten im Wellenlängenbereich von 0,3 bis 0,9 μ und ihr elektrischer Widerstand'' (Zeitschrift für Physik A Hadrons and Nuclei, 254, Nummer 3, Jier 1972, 1 Mai, Siede 250-268) [http://dx.doi.org/10.1007/BF01379784] (2008-02-09)</ref>|| {{Nts|0.35}} |----- | [[Aerogel]] || {{Nts|1.007}} … 1,24 |----- | [[Ies]] || {{Nts|1.31}} |----- | [[Woater]] || {{Nts|1.33}} |----- | moanskelke [[Linse (Ooge)|Oogenlinse]] || {{Nts|1.35}} … 1,42 |----- | [[Ethanol]]<ref name="Lide2006">Lide, David R.: CRC handbook of chemistry and physics: A ready-reference book of chemical and physical data. 87. Aufl. Boca Raton Fla. : CRC Taylor & Francis, 2006 – ISBN 0-8493-0487-3</ref> || {{Nts|1.3614}} |----- | [[Magnesiumfluorid]] || {{Nts|1.38}} |----- | [[Flussspat]] ([[Calciumfluorid]]) || {{Nts|1.43}} |----- | moanskelke [[Epidermis (Suugedierte)|Epidermis]] || {{Nts|1.45}} |----- | [[Tetrachlorkoolenstof]] || {{Nts|1.46}} |----- | [[Quarzglääs]] || {{Nts|1.46}} |----- | [[Celluloseacetat]] (CA) || {{Nts|1.48}} |----- | [[PMMA]] (Plexiglääs™) || {{Nts|1.49}} |----- | [[Benzol]] || {{Nts|1.49}} |----- | [[Krounglääs]] || ~{{Nts|1.46}} … 1,65 |----- | [[Cyclo-Olefin-Copolymere|COC]] (n Kunststof) || {{Nts|1.533}} |----- | Mikroskopiske [[Däkglääs|Däkgleese]] || {{Nts|1.523}} |----- | [[Polymethacrylmethylimid|PMMI]] (n Kunststof) || {{Nts|1.534}} |----- | [[Quarz]] || {{Nts|1.54}} |----- | [[Halit]] (Steensoalt) || {{Nts|1.54}} |----- | [[Polycarbonate|Polycarbonat]] (PC) || {{Nts|1.585}} |----- | [[Polystyrol]] (PS) || {{Nts|1.58}} |----- | [[Flintglääs]] || ~{{Nts|1.56}} … 1,93 |----- | [[Epoxidhas]] || {{Nts|1.60}} |----- | [[Rubin]] ([[Aluminiumoxid]]) || {{Nts|1.76}} |----- | [[Glääs]] || {{Nts|1.45}} … 2,14 |----- | [[Loodkristal]] || bis {{Nts|1.93}} |----- | [[Zirkon]] || {{Nts|1.92}} |----- | [[Swieuwel]] || {{Nts|2.00}} |----- | [[Zinksulfid]]<ref name="Lide2006" /> || {{Nts|2.37}} |----- | [[Diamant]] || {{Nts|2.42}} |----- | [[Titandioxid]] (Anatas) || {{Nts|2.52}} |----- | [[Siliciumcarbid]] || {{Nts|2.65}} … 2,69 |----- | [[Titandioxid]] (Rutil) || {{Nts|2.71}} |----- | [[Titandioxid]] (Rutil, 590&nbsp;nm) || {{Nts|3.10}} |----- | [[Loodsulfid]] (PbS, 590&nbsp;nm) || {{Nts|3.90}} |} == Referenze == <references/> [[Kategorie:Physik]] 1pxhe4jbzrhrq9s3bxhkqnp3cswl6g0 0 1236 120287 107292 2021-10-08T17:57:48Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Migration des Roms.jpg|thumb|right|300px|Wo do Romani sik uur Europa ferbratten in dät XII. bit dät XIV. Jierhunnert.]] [[Bielde:Roma in Europe 2007 map-de.svg|thumb|right|300px|Spreedenge fon do Romani uur Europa.]] [[Bielde:Violinista rom.jpg|thumb|right|300px|Roma Fjoolenspielerske in Italien.]] Dät '''Romani''' is ju Sproake fon do [[Sinti un Roma]], bee uk bekoand as “Zigeunere” un in Seelterlound sogoar as “Heeden”<math>^1</math>. Ätter wäkke Wietenskuppere skuul me sogoar fon “Sproaken” baale, deer do ferskeedene Stamme gans uunglieke [[Dialekt]]e baale. Dät rakt uur de ganse Waareld sun 6 Millionen Ljuude do dät baale, deerfon 4,6 Millionen in Europa. Analyse fon dät Romani häd wiesd dät dät Früünd is tou Sproaken in Noud-[[India]] un [[Pakistan]], as dät [[Hindi]] un foarallen dät [[Punjabi]]. Dät wäd ankieked as n stäärken Bewies uum dän geographiske Uursproang fon do Roma tou bestimmen, foarallen deeruum dät do Leenwoude in dät Romani dät muugelk moaakje, hiere Migration ätter dät Wääste tou foulgjen. Ne rezente Studie meent dät Romani Früünd is tou dät [[Singalesisk]]e. Do maaste Roma hääbe an hiere Sproake fäästheelden, man säilden sunner uk ju Sproake tou leeren fon dät Lound wier jo ferbleeuwen, deer do maaste Stamme wäil loange Jiere of sogoar Jierhunnerte binne dätsälge Gestrich bleeuwen. Ju Sproake is fon Uursproang [[Indiske Sproaken|Indisk]], man häd [[Iraniske Sproaken|iraniske]], [[Armenisk|armeniske]], [[Griechisk|griechiske]] un [[Slawisk|slawiske]] Ienfloude unnergeen; do Stamme do der fääre looken, lieten hiere Sproake noch moor be-ienfloudje. Do Ienfloude gunge maasttieds fuul fääre as n groot Taal Leenwoude: so baale do Roma fon dän Balkan Dialekte, do der noch aal oachte [[Fal]]le fon dät [[Sanskrit]] bewoard hääbe. Dät waas muugelk truch ju stäärke [[Beegenge]] in do slawiske Sproaken, man do Roma uut do Karpaten, do der ieuwenske hiere oaine Sproake maast [[düütsk]] leerden, dät maaste fon do Falle faale lät. Deeruum konnen fuul Roma sik enunner nit ferstounde. Eerste in do lääste Tiede sunt do ounfangd mäd dät oafte apskrieuwen un standoardisierjen fon dät Romani. Hiertruch sjucht dät uut, dät do maaste Dialekte tou moorere Sproaken uutkristallisierje wollen. <math>^1</math>Man, as dät [[Spräkwoud]] kwäd: ''N Heeden bestält sien Härbierge nit''. == Biespiele == Do ferskeedene Ienfloude roakje uk dän Käädenbestand fon dän Woudschats, so unner uurswäkke do Taalwoude. Deerbie fiende sik ap ju eene Siede indiske [[Äärfwoud]]e (''jek'' = 1, ''dui'' = 2, ''trin'' = 3, ''schtar'' = 4, ''pansch'' = 5, ''schob'' = 6, ''desch'' = 10, ''deschujek'' = 10+1, ''deschudui'' = 10+2, usw., ''bisch'' = 20, ''schel'' = 100), ap ju uur Siede Äntleenengen uut dät Griechiske (''efta'' = 7, ''ochto'' = 8, ''enja'' = 9, ''trianda'' = 30, ''saranda'' = 40, ''penda'' = 50), uut dät Turske (''doxan'' = 90) un [[Ungarisk]]e (''seria'', ''izero'' = 1000). Bietou kuume oawers bie eenige Taalwoude alternative Äntleenengen uut uur Sproaken, so as uut dät [[Swedisk]]e (''enslo'' insteede fon ''jek'' = 1), dät [[Lettisk]]e (''letteri'' insteede fon ''schtar'' = 4), dät [[Estnisk]]e (''kuus'' insteede fon ''schob'' = 6, ''seize'' insteede fon ''efta'' = 7), dät [[Rumänisk]]e (''mija'' = 1000), dät [[Tschechisk]]e (''tisitsos'' = 1000) of dät Düütske (''tausento'' = 1000). == Literatuur == * Gray, RD; Atkinson, QD (2003). "Language-tree divergence times support the Anatolian theory of Indo-European origin." ''[[Nature]].'' '''426''', 435-439. [https://web.archive.org/web/20070402070222/http://www.psych.auckland.ac.nz/Psych/research/Evolution/Gray%26Atkinson2003.pdf] == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Wikipedia|rmy|Walachisk Romani}} [[Kategorie:Sproaken]] hpre1zj0d8bev0ij60thrt05fr9lgdv 14 1241 109823 107374 2014-07-08T10:11:28Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sälskup]] jf6ectycq0a2d3zoi09rdhjbrt0xeqj 0 1242 103458 84568 2013-03-08T01:07:58Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 16 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q319167]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die '''BSV Kickers Emden''' ([[Seeltersk|Seelterfräisk]]: ''BSB Kickers Oamde'') is n Sportbuund uut [[Oamde]]. Die BSV is in [[1946]] änstounde un spielje in dät [[Embdena-Stadion]]. In [[1991]] keem ju Monskup in die fröiere ''[[Oberliga Nord]]''. In [[1994]] is die Buund sogoar dät Noudmästerskup, man in ju Apstiegsrunde ätter ju [[2. Liga (DFB)|2. Liga]] häd ju Monskup naan Ärfoulch häiwed. Offiziel 12.000, man eegentelk sogoar 14.000 Toukieker bie dän Aufstiegsspielen sunt bit tou däälich dät Toukiekerrekord. Ju 1. Foutbalmonskup fon die BSV spielt ou dät Saison 2008/2009 in die [[3. Liga (DFB)|3. Liga]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.bsv-kickers-emden.de Siede fon BSV Kickers Emden] [[Kategorie:Foutbal]] [[Kategorie:Oamde]] j3aozt6wbjzqmfrjd9sx1wrgbp9ycq0 14 1243 106561 61133 2013-04-02T18:49:29Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8412317]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Stääd in Läichsaksen]] i74igo3avklfpy0xi9smopz0gzkkkay 14 1244 103459 100986 2013-03-08T01:16:07Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 183 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q4104783]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Haudartikkel: [[Kunst]] {{Commonscat|Art}} [[Kategorie:Kultuur]] 7bht9qe6yhxwas8pj21cpq3zwlpmx58 10 1245 119337 8116 2020-10-19T04:16:24Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sicht vom petersdom roma.jpg|right|100px]] Ju '''Fräisensäärke''' (''San Michele dei Frisoni'' as uk ''San Michele in Sassia'' of ''Santi Michele e Magno'') is ne Säärke in Room an dän Houk fon do Sträiten Largo degli Alicorni un Via del S. Uffizio, juunuur dän Päitersplats, fluks bie Vatikanstääd, wierfon ju ne exterritorioale Zone is. Me fint ju.. [[Fräisensäärke|Läs fääre.]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> plhwczacp8sy1b26o22d9baddg1g3lw 0 1246 103460 100517 2013-03-08T01:16:18Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 30 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q154069]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''3. Liga''' is ou die Saison 2008/09 ju träädgrootste Liga in dät düütske Foutbal. Dät is ju Liga twiske ju [[2. Liga (DFB)|2. Liga]] un do Regionalliga's. == Buunde == Foar dät Foutbalsaison 2008/09 sunt do naiste Monskuppe deerbie: {| | valign="top" | 4 Oustiegere uut ju '''2. Liga 2007/08''':&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; * [[Kickers Offenbach]] * [[FC Erzgebirge Aue]] * [[SC Paderborn 07]] * [[FC Carl Zeiss Jena]] | valign="top" | 8 Teams uut ju oolde '''Regionalliga Noud''':&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; * [[Fortuna Düsseldorf]] * [[1. FC Union Berlin]] * [[Werder Bremen|SV Werder Bremen II]] * [[Wuppertaler SV Borussia]] * [[Rot-Weiß Erfurt|FC Rot-Weiß Erfurt]] * [[Dynamo Dresden]] * [[BSV Kickers Emden]] * [[Eintracht Braunschweig]] | valign="top" | 8 Teams uut ju oolde '''Regionalliga Suud''': * [[VfB Stuttgart|VfB Stuttgart II]] * [[VfR Aalen]] * [[SV Sandhausen]] * [[SpVgg Unterhaching]] * [[Wacker Burghausen]] * [[FC Bayern München|FC Bayern München II]] * [[SSV Jahn Regensburg]] * [[Stuttgarter Kickers]] |} [[Kategorie:Foutbal]] hjmnoj5isg03vwhf9y719wbttl7gak9 14 1247 7487 7486 2008-06-01T21:06:19Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki . [[Kategorie:Spil un Sport]] 0ixytfq05qefqrnkhj3wu9yfx5acohd 14 1248 7489 2008-06-01T21:06:51Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: Haudartikkel: [[Spil un Sport]] wikitext text/x-wiki Haudartikkel: [[Spil un Sport]] nfozd351xf6ljthe2ojvgrgwapdzi83 10 1249 119455 7491 2020-10-19T04:25:30Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bautzen Ortschild.jpg|100px|right]] Dät '''Sorbiske''' is ne [[Slawisk|wääst-slawiske]] [[Sproake|Sproake]], ju der boald wäd in ju Lausitz (''Łužica''), n Gestrich in dät Aaste fon Sachsen (''Sakska'') un dät Suudaaste fon Brandenbuurich (''Bramborska''). Do Sorbe wuuden fröier, juust as do kärntner Slowene un.. [[Sorbisk|Läs fääre]]. <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> tq3waovron2a5mswlvtfcf3eo116317 10 1250 7492 2008-06-01T21:45:36Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: <small>Et rakt uk ne Siede [[{{{1}}}]].</small> wikitext text/x-wiki <small>Et rakt uk ne Siede [[{{{1}}}]].</small> cfpn5fofoaobchs6zf6vl7j70w6zqic 4 1251 79815 79451 2012-02-16T22:58:44Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki Alle Wieke rakt dät ap dät [[Portoal:Minnerhaide]] n Artikkel uur ne Minnerhaid. Artikkele uur Minnerhaide konnen jie fiende ap do naiste Sieden: * [[Minnerhaide]] * [[Gans litje Sproaken]] * [[Portoal:Minnerhaide]] == Wiek == {| | valign="top" | *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/1|Wiek 1]] ''Seelterfräisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/2|Wiek 2]] ''Onondaga'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/3|Wiek 3]] ''Seri'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/4|Wiek 4]] ''Bretonisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/5|Wiek 5]] ''Inuit'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/6|Wiek 6]] ''Seelterlound'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/7|Wiek 7]] ''Räto-Romanisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/8|Wiek 8]] ''Manx'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/9|Wiek 9]] ''Gallisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/10|Wiek 10]] ''Wäästfräisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/11|Wiek 11]] ''Ladinisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/12|Wiek 12]] ''Sorbisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/13|Wiek 13]] ''Katalonien'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/14|Wiek 14]] ''Aastfräisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/15|Wiek 15]] ''Kornisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/16|Wiek 16]] ''Tatarisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/17|Wiek 17]] ''Katalanisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/18|Wiek 18]] ''Kurdistan'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/19|Wiek 19]] ''Sinti un Roma'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/20|Wiek 20]] ''Ersjanisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/21|Wiek 21]] ''Kurden'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/22|Wiek 22]] ''Hopi'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/23|Wiek 23]] ''Fräisen'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/24|Wiek 24]] ''Keltisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/25|Wiek 25]] ''Walisisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/26|Wiek 26]] ''Schiermönkoogisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/27|Wiek 27]] ''Seelterfräisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/28|Wiek 28]] ''Onondaga'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/29|Wiek 29]] ''Seri'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/30|Wiek 30]] ''Bretonisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/31|Wiek 31]] ''Inuit'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/32|Wiek 32]] ''Seelterlound'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/33|Wiek 33]] ''Noudfräisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/34|Wiek 34]] ''Manx'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/35|Wiek 35]] ''Wilmesaurisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/36|Wiek 36]] ''Wäästfräisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/37|Wiek 37]] ''Ladinisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/38|Wiek 38]] ''Sorbisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/39|Wiek 39]] ''Katalonien'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/40|Wiek 40]] ''Aastfräisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/41|Wiek 41]] ''Kornisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/42|Wiek 42]] ''Tatarisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/43|Wiek 43]] ''Katalanisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/44|Wiek 44]] ''Kurdistan'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/45|Wiek 45]] ''Sinti un Roma'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/46|Wiek 46]] ''Ersjanisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/47|Wiek 47]] ''Kurden'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/48|Wiek 48]] ''Hopi'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/49|Wiek 49]] ''Fräisen'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/50|Wiek 50]] ''Keltisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/51|Wiek 51]] ''Walisisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/52|Wiek 52]] ''Schiermönkoogisk'' *[[Foarloage:Minnerhaide Seeke Wiek/53|Wiek 53]] ''Kaschubisk'' [[Kategorie:Wikipedia]] e0d04k1qqjz0ybh2a6qoj1qv491ngsb 0 1261 80177 7896 2012-02-19T16:16:55Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Hier rakt et ne Lieste fon Literatuur in [[Minnerhaide]]-Sproaken. * [[Korniske Literatuur]] * [[Ladiniske Literatuur]] * [[Noudfräiske Literatuur|Noudfräiske Literatuur]] * [[Seelterfräiske Literatuur|Seelterfräiske Literatuur]] * [[Sorbiske Literatuur]] * [[Wäästfräiske Literatuur|Wäästfräiske Literatuur]] * [[Walisiske Literatuur]] [[Kategorie:Literatuur]] ao35ficbxhhpi4maaglpr6d3p520040 10 1262 7510 2008-06-01T23:33:45Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Bielde:Friesengebietstq.png|right|100px|]] Do '''Fräisen''' sunt ne etniske Gruppe, jo woonje in [[Dänemark|Dänemark]], [[Düütsklound|Düütsklound]] un do [[Niede... wikitext text/x-wiki [[Bielde:Friesengebietstq.png|right|100px|]] Do '''Fräisen''' sunt ne etniske Gruppe, jo woonje in [[Dänemark|Dänemark]], [[Düütsklound|Düütsklound]] un do [[Niederlounde|Niederlounde]]. Ju [[Fräiske Sproake|Fräiske Sproake]] bildet mäd dät [[Ängelsk|Ängelske]] un dät Skottiske ju Noudwäästgermaniske Sproakengruppe. [[Fräisen|läs fääre.]] 3gqbopj36qoai0vlm26ls93a1ab5lhy 10 1263 85708 7511 2012-05-28T10:29:03Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hopi canteen p1070217.jpg|right|100px|]] Do '''Hopi''' sunt n [[Indioaner|Indioanerfoulk]] in dät Noudaaste fon [[Arizona]] in do [[USA]]. Jo woonje siet oolden Tieden in steenene Huuse of eegentelk ganse touhoope baude Täärpe (Pueblos), wier me bloot mäd Laadern oun kuume kon. ... [[Hopi|läs fääre.]] 1of5zd2nf7rnuzhlbc100ea2me8hhep 10 1264 18367 7513 2009-05-31T20:27:52Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Barbury Castle Hill Fort, near Swindon - western entrance.jpg|right|100px|]] '''Keltisk''' is ne [[Sproakfamilie|Sproakgruppe]] ju der heert tou dät [[Indogermaniske Sproaken|Indogermaniske]]. Tou dät Keltiske wäide do ätterstoundene (Unner-)Sproakgruppen reekend - [[Keltisk|läs fääre]] 3qvzobesztxglycqq6n12ek3gny9790 10 1265 7514 2008-06-01T23:36:49Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Bielde:Siaradwyr y Gymraeg ym Mhrif Ardaloedd Cymru.png|right|100px|]] '''Ju walisiske Sproake''' is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der boald wäd in '''Wales''' (... wikitext text/x-wiki [[Bielde:Siaradwyr y Gymraeg ym Mhrif Ardaloedd Cymru.png|right|100px|]] '''Ju walisiske Sproake''' is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der boald wäd in '''Wales''' (''Cymru''), deeruum do Waliser sik sälwen un hiere Sproake ''Cymraeg'' naame. [[Walisisk|läs fääre.]] hycv5t2i6sbwzfg2kuuts8siyifzur1 10 1266 88318 18369 2012-06-25T09:26:28Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Zononderwadden.jpg|right|100px|]] Dät '''Schiermönkoogiske''' is n [[fräisk]]en Ailoundedialekt ap dät Ailound [[Schiermönkooge]]. Dät Schiermönkoogiske is n litjen Dialekt fon dät [[Wäästfräisk]]e. Et rakt däälich noch uungefeer 50 Ljuude do ju Sproake baale konnen (2000). Et rakt ap dät Ailound bloot een Familie wier ju Sproake in Huus baald wäd. ... [[Schiermönkoogisk|läs fääre.]] 7nhcl38gn8p1hgzzrajxm8hpigoqzux 10 1267 121702 8257 2022-10-29T21:29:32Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Saterland-Wappen.png]] → [[File:DEU Saterland COA.svg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:DEU Saterland COA.svg|right|100px|]] Dät '''Seelterske''' of ''[[Seelterfräisk|Seelterfräiske]]'' - ju [[seelter|seelter]] Sproake - is ne [[Fräiske Sproake|fräiske]] [[Sproake|Sproake]], ju fon sowät 2.200 Moanskene boald wäd in [[Seelterlound|Seelterlound]]. Ju [[Uursproang fon ju seelter Sproake|Touhoopestaalenge]] fon ju Sproake wiest, dät ju uk as [[Stilkene Sproake|Geheemsproake]] bruukt wuude. [[Seeltersk|läs fääre.]] 8zg30zl088ok9320zfxztrwcnz4axeg 10 1268 7517 2008-06-01T23:37:54Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Bielde:Onondaga Village Allen.jpg|right|100px|]] Do '''Onondaga''' sunt aan fon do fieuw Stamme fon do [[Indioaner|Irokesen]]. Hiere traditionelle Heemat is ju Onondaga... wikitext text/x-wiki [[Bielde:Onondaga Village Allen.jpg|right|100px|]] Do '''Onondaga''' sunt aan fon do fieuw Stamme fon do [[Indioaner|Irokesen]]. Hiere traditionelle Heemat is ju Onondaga County, New York, uum Syracuse tou. Deeruum dät jo twiske do uur Stamme woonden, koomen do Irokesen altied bie do Onondaga touhoope, juust as däälich noch hiere tradionelle Boase. [[Onondaga|läs fääre.]] ti0qnn7r269zy5ujrdoiwqz81lsbo5y 10 1269 89468 89467 2012-07-16T09:49:47Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Paisaje Seri 2.JPG|right|120px]] Ju Seri-Sproake (Seri: ''Cmique Itom'') heert tou ju [[Indioaner|Salinan-Seri]] Sproakfamilie. Ju Seri-Sproake wäd däälich noch boald fon sun 800 Ljuude in Sonora, [[Mexiko]]. ... [[Seri|läs fääre]] 4pn2yw4mpm6el025lw3gn98aiu5aput 0 1271 115494 103461 2018-01-09T18:47:42Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Image:Karte Naturpark Saale-Unstrut-Triasland.png|thumb|150px|Naturpark Saale-Unstrut-Triasland (Friesenfeld)]] '''Friesenfeld''' waas n [[Gau]], die der liech in wät däälich dät Noude fon [[Thüringen]] un dät Suude fon [[Sachsen-Anhalt]] is, in dät Gestrich twiske [[Allstedt]] un [[Mersebuurich]]. Dät hied dät Skeed juun dän [[Hassegau]]. Ferskeedene Stääde un Täärpe fon Friesenfeld as [[Ossfurt]] wieren dät [[Klaaster Hersfeld]] toun Ougoawe fon fon Tjaanden ferplichted. Benaamd wuude dät ätter [[Fräisen]], do sik hier as [[Kolonisten]] ansiedelden. [[Kategorie:Düütsklound]] [[Kategorie:Fräiske Geskichte]] 3axeudbzepn0xl7e5xdi367ozlazkdu 4 1279 7616 2008-06-04T15:28:44Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Wikipedia:Haudsiede/Minnerhaide Göitjen]]" ätter "[[Wikipedia:Haudsiede/Minnerhaide Seeken]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikipedia:Haudsiede/Minnerhaide Seeken]] 2rqpfvk49eiekok4dz0gfs8g3savtgj 0 1280 114435 105467 2017-07-19T01:11:13Z DARIO SEVERI 7600 Update information from Wiki (en) wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[File:Wappen Friesoythe.png|100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Kloppenbuurich]] | buurmäster = Johann Wimberg| hööchte = 6 m. buppe NN| fläche = 247,14 km² | ienwoonertaal = 21.918 <small>''(2015)''</small> | befoulkengstichte = 84 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Friesoythe_in_CLP.svg| 260px|]] | }} [[File:Friesoythe Kirche.JPG|thumb|left|200px|Ju St.Marien-Säärke]] [[File:Church St. Vitus Altenoythe.jpg|thumb|260px|Ju St. Vitus-Säärke in Ooldenait]] [[File:Gehlenberg Windmühle.JPG|thumb|right|260px|Wiendmäälne in Geelenbierich]] [[File:Gibbongehege Thüle.jpg |thumb|right|260px|Diertepark in Thüle]] [[File:Thülsfelder Talsperre Normalfüllung.JPG |thumb|right|260px|Ju Thülsfelder Talsperre]] '''Ait''' ''(düütsk: Friesoythe)'' is ne Stääd in ju Meente Ait un Sit fon ju Meente. Ait is ne wichtige Noaberstääd fon [[Seelterlound]]. Ait lait in dät [[Ooldenbuurger Munsterlound]]. Nit so smaichelhaft is dät seelter Kweedewoud: ''"Harne ji wat eerder kaumen, dan harne ji mitte gaiten" kweede do Aitere''. ==Loage== Ait lait suudelk dän [[Kustenkanoal]] un suudelk [[Seelterlound]]. ==Woapen== Ap dät Woapen fon Ait sunt ju oolde Stäädpoute un two [[Poapskenbleede]] tou sjoon. ==Täärpe un Buurskuppe== Tou ju Meente Ait heere do foulgjende Täärpe un Buurskuppe: * Ahrensdorf * Altenoythe: Fläche: 63 km², Ienwoonere: 5.535 * Edewechterdamm * Augustendorf * Ellerbrock * Friesoythe: Fläche: 86 km², Ienwoonere: 9.536 * Gehlenberg: Fläche: 21 km², Ienwoonere: 1.602 * Heinfelde * Kampe * [[Kamperfeen]] * Markhausen : Fläche: 41 km², Ienwoonere: 2.196 * Mehrenkamp * [[Näiskäddel]]: Fläche: 15 km², Ienwoonere: 974 * Neuvrees: Fläche: 21 km², Ienwoonere: 969 * Pehmertange * Schlingshöhe * [[Swonnebierich]] * [[Swonnebiergerfoan]] * Thüle: Fläche: 40 km², Ienwoonere: 945 ==Bauwierke== * [[Wiendmäälne]] in Geelenbierich ===Säärken=== * St.-Marien Ait * St.-Vitus Ooldenait * St.-Johannes Markhuusen * St.-Johannes-Baptist Thüle * St.-Josef-Kapälle Kampe * St.-Ludger Näiskäddel * St.-Prosper Geelenbierich * je evangeelske Michaelis-Säärke Ait ==Woater== * Thülsfelder Talsperre * Truch Ait fljut ju [[Söiste]] (Soeste) ==Uur== * Diertepark in Thüle ==Bedrieuwe== * Ferskeedene Industie-, Hondels- un Hondwierksbedrieuwe * c-Port an dän Kustenkanoal == Ferbiendengen ätter buuten== * [http://fotos.friesoythe.net/displayimage.php?album=21&pos=2 Ju oolde Stäädpoute, ju der 1945 stukkenscheeten is] * {{Commonscat|Friesoythe|Ait}} {{Kloppenbuurich}} {{Foarloage:Noabermeente}} {{Bauwierk-2}} [[Category:Stääd]] [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] [[Kategorie:Stääd in Läichsaksen]] 76y718zifowck5ldrveij6jmsiv69y4 0 1281 117678 117677 2018-11-14T20:50:13Z Heinz 88 /* Geskichte */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bad Zwischenahn Luftbild.JPG|thumb|right|250px|Twiskenoan fon buppe]] [[Bielde:Zwischenahn - zwischenahner meer.JPG|thumb|right|250px|N twäiden Glap fon buppe mäd dät Twiskenoaner meer bääte]] [[Bielde:St. Johannes Kirche Bad Zwischenahn.JPG|thumb|right|250px|Määrkedploats un Sänt-Jans-Säärke in Twiskenoan]] [[Bielde:Einraumhaus.jpg|thumb|right|250px|Een fon do oolde Huuse fon dät Fräilucht-Museum in dän Kur-Park]] '''Twiskenoan''', of mäd dän Ferwies ap ju Kuur-Betjuudenge fon ju Meente, '''Boad Twiskenoan''' (platdüütsk: ''Twüschenahn'', hoochdüütsk ''Bad Zwischenahn''), is een Meente in dän [[Loundkring Ammerlound]] un lait an dät [[Twiskenoaner Meer]]. Ieuwenske dät Haudtäärp Twiskenoan heere deer noch sowät füüftien uur Täärpe tou. == Geskichte == [[Archäologie|Archäologiske]] Uutgreeuwengs-Funste in Querenstede betjuuge een eerste Besiedelenge fon dät Rebät, wier däälich ju Meente lait, ap ju uutgungende [[Weichsel-Kooldtied]] uum sowät 10.000 foar Kristus. Systematiske archäologiske Uutgreeuwengen in't Ammerlound Midde fon dät 20. Jierhunnert lieten een truchgungende Besiedelenge fon ju Region fermoudje, ju dan uum 500 ätter Kristus mädeens oubriek. Ätter moorere hunnert Jiere Wöistengs-Tied begon in't [[9. Jierhunnert]] dan ju Näibesiedelenge fon ju Region. In düsse Tied äntstuuden allerweegense [[Isk]]-Hoawe un an do Uutloopere fon hiere Lounderäien bieldeden sik sonaamde [[Brink (Siedelenge)|Brink-Siedelengen]], maasttieds mäd läpperen Äkker-Boudem. In düsse Tied läite sik uk Uutgreeuwengs-Funste uut aan Sood tichte bie dän Twiskenoaner Määrkedploats doatierje. Eerste skriftelke Tjuugnisse uur Twiskenoan rakt dät in't Jier 1124 in'n Touhoopehong mäd ju Gruundenge fon ju Twiskenoaner [[Sänt-Jans-Säärke (Twiskenoan)|Sänt-Jans-Säärke]] truch dän Ooldenbuurger Groaf [[Egilmar II. (Ooldenbuurich)|Egilmar II.]]. Amtelk wäd deeruum ju Gruundenge fon Twiskenoan ap düt Jier fäästlaid, uk wan dät Täärp fermoudelk in Weerhaid sun tjoohunnert Jiere aller is (wier do Funste uut dän Sood ap wiese). Dät [[Säspel]] Twiskenoan bieldede ätter't Eende fon ju [[Frantsoosentied]] fon [[1814]] oun touhoope mäd dät Säspel Edewecht dät [[Amt Twiskenoan]], dät dan in 1858 mäd dät [[Amt Westersteede]] unner glieken Noome touhoopelaid wuude. Mäd dän Bau fon ju [[Chaussee]] fon Ooldenbuurich uur Twiskenoan ätter Wäästersteede in't Jier 1837 juust so as dän Bau fon ju [[Boansträkke Ooldenbuurich-Lier]] trüütich Jiere leeter noomen ju Befoulkenge un die Froamdenferkier stoadich tou. Twiskenoan wuude immer bekoander as Nai-Ferhoalengs-Steede. In't Jier 1919 kreech Twiskenoan dän Titel "Bad" foar een Kuur-Steede. In't Jier [[1933]] wuuden do Täärpe Ofen, Wehnen, Bloh un Petersfehn uut ju aploosede Meente Ofen juust so as die suudelke Deel fon Westerholtsfelde uut ju Meente Wiefelsteede ienmeented. Deermäd kreech Twiskenoan ju Grööte, ju dät däälich häd. Een läip [[Iersenboan]]-Uungluk roate dät ap dän [[20. November]] [[1944]] as n Such mäd 1500 niederloundske Oarbaidere oane in'n Boanhoaf fon Twiskenoan ap uurs n Such, die deer stuude, apfierde. Deer stoorwen 29 Ljuude bie, ferseerd wuuden 67, deerfon 30 Ljuude besunners läip. In'n Meerte 1945 roate dät läipe Bumben-Oungriepe ap dän [[Fljooger-Horst Twiskenoan|Fljooger-Horst Rostrup]]. Ap dän läästen April-Dai 1945 aaskeden Kanadiske Fljoog-Bleede fon Twiskenoan, een lääst, sinloos Bloud-Ferjooten tou fermieden. Deerap stuude, dät Twiskenoan dän Äidboudem gliekmoaked wäide skuul, wan sik dät nit reeke wüül. Daach skreeuwen do Kanadiere uk, dät dät hieren Wonsk waas, düsse nätte litje Stääd nit dän Äidboudem gliek tou moakjen. In ju Noacht ap dän 1. Moai 1945 roakede die [[Edewecht]]er Pestoor Wilhelm Schulze - die in Twiskenoan tou Waareld keemen waas - as [[Parlemäntäär]], dät do düütske Troppen kamploos wächluuke. Do Kanoadiere tonkeden him mäd do Woude: “''You have done a great work this night''”. Twiskenoan waas rädded. In [[1964]] kreech Twiskenoan dät Prädikoat "stoatelk anärkoand Foanheelboad". Aan Oundraach ap't [[Stäädgjucht]] in [[1974]] bleeuw sunner Ärfoulch. == Wät dät deer tou sjoon rakt == * Dät [[Twiskenoaner Meer]] * Ju [[Sänt-Jans-Säärke]] (St.-Johannes-Kirche) Ju [[Lutheroaner|lutherske]], [[Romanik|romoansk]]-[[Gotik|gotiske]] Säärke häd Binne [[Barock|barocke]] [[Oargelbeen]]e, n barocken [[Preetstoul]], een klassizistiske [[Oargel]] un n baldoarich fluggen [[Gotik|gotisken]] Flöägel-[[Oalter]] uut dät 16. Jierhunnert. * Dät Oolde Kuurhuus * [[Woatertouden fon Twiskenoan|n Woatertouden]] fon [[Fritz Höger]] == Wällen == * Düssen Artikkel foutet grootstendeels ap dän düütsken Wikipedia-Artikel [[Kategorie:Läichsaksen]] h2kji0khgvvkkocp41spcy5amyeromo 0 1282 114085 103464 2017-02-28T16:12:23Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki In ju Astronomie is n '''Satellit''' n Objekt, dät unner Ienfloud fon ju [[Sweerkraft]] in ne Boane uum n uur Objekt tou bewääget. Der wäd uk wäil kweeden, dät die Satellit sik binne dän Sweerkraft-Horizon fon dät uur Objekt befint. N Satellit, die der sik befint in ne Boane uum n Heemelköärper as n [[Planet]], wäd uk wäil [[Moune]] naamd. Natüürelke Mounen sunt maasttied Objekte mäd ju Struktuur fon n litjen [[Planet]] of [[Planetoiden|Planetoide]], do der ienfangd wuuden sunt fon ju Sweerkraft fon dän Planet. [[Kunstelke Satellite]] sunt uunbemonde Reewen, do der fon do Moanskene in ne Boane broacht sunt uum ju [[Äide]] tou. Objekte, do der uum n [[Stiern]] as uus [[Sunne]] tou traale, wäide maasttied naan Satellit, man Planet, [[Dwärchplanet]], Planetoid of [[Komete|Komet]] naamd. Bloot bie [[Dubbelstiern]]e wäide do Stierne in Boanen uum dän Haudstiern tou wäil Satellit naamd. In grooteren Uumfang wäide litjere [[Molksträite]]-Systeme (as toun Biespil [[Messier]] 32 en Messier 110) un [[Kuugelstiernhoope]], do der rundtraale uum groote Molksträite-Systeme uk Satellite of Satellit-Systeme naamd. [[Kategorie:Kosmographie]] [[Kategorie:Ruumtefoart]] 0qc1gw6m7x2yh2wxcjpqosafn0liixb 0 1283 122929 118381 2023-12-05T01:02:07Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="1" style="float:right; empty-cells:show; margin-right:0em; margin-left:1em; margin-bottom:0.5em; background:#e3e3e3; font-size:90%" ! colspan="2" bgcolor="cef2e0" | <font size="+1"> <small> Tschipko </small></br> Schipkau </br><small> Šejkow </small> |- !colspan="2" bgcolor="FFFFFF" | [[Bielde:Wappen Schipkau.png|center|150px]] |- !colspan="2" bgcolor="cef2e0" | Basisdoaten |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Besirk''' || 72,91 km² |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Ienwoonere''' || 7535 <small> (31/12/2006) </small> |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Ienwoonere per km²''' || 103 |-bgcolor="#FFFFFF" |'''seenivo''' || 109 m |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Postleitzahl''' || 01993 |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Vorwahl''' || 035754 |-bgcolor="#FFFFFF" |'''KFZ''' || OSL |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Gemeindeschlüssel''' || 12 0 66 285 |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Adresse (düütsk)''' || Schulstr. 4 </br> 01993 Schipkau/ </br> OT Klettwitz |- !colspan="2" bgcolor="cef2e0" | Regear |-bgcolor="#FFFFFF" |'''[[NUTS]]''' || DE3 [[Bielde:Flag_of_Europe.svg|25px]] |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Lound''' || [[Düütsklound]] [[Bielde:Flag of Germany.svg|25px]] |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Bundeslound''' || [[Branbuurich|Brambuurich]] [[Bielde:Flag of Brandenburg.svg|25px]] |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Ferwaltenge''' || 6 Ortan un 5 Sydel |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Buurmäster''' || [[Siegurd Heinze]] |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Webside''' || [http://www.schipkau.de www.schipkau.de] |} '''Tschipko''' (''Schipkau'', sorbisk ''Šejkow'') is ne Meente in dät Suude fon Brandenbuurich tichte bie do Stääde [[Senftenberg]] un [[Cottbus]] in ju Nieder[[lausitz]]. '''''Schipkau''''' waas n düütsken Noome, foar dät Jier 1937 waas dät '''''Zschipkau''''', uut '''''Ischibka''''' → [[ooldnoudisk]] '''''Isrebka''''' (dät Whisky), in dät Jier 1332 is dät '''''Tschipko''''', un dät hat ap [[Sorbisk]] '''''Šejkow'''''. == Woapen == [[Bielde:Kiebitz 070608.jpg|thumb|left|150px|N Kiewit, dät is dät Woapendiert fon dät oolde Woapen fon Tschipko]] Dät näie Woapen wäd in ju Midde fon n „S“ - oardigen Twiech fon n Hoagebuttenstruuk unnerdeeld. Dät „S“ stoant foar dän Ounfangsboukstäf fon ju Meente „S“chipkau. Die Hoagebuttenstruuk as regionoal heemske Plonte, ju sik nu wier ap do rekultivierde Flächen uutsprat häd, symbolisiert tougliek dät touhoopewoaksen fon do säks Deele fon ju Meente. Disse sunt as säks Hoagebutten teekend. In dän linken unneren Haaldeel fon dät Woapen is n Bierichwierksymbol tou sjoon. In dän gjuchts in dän Bupperhaaldeel is ne swott-wiet karierde Start- un Siel-Flaage tou sjoon, ju dät Symbol foar ju Äntwikkelenge fon ju Meente foarallen fon dän Tourismus, is. Dät Symbol wuude deerfoar nuumen, wült dät in ju Meente uk n Motoorsport-Wai rakt. <!-- == Kultur un Sieroate == --> {{-}} == Geografie == [[Bielde:Lage des Landkreises Oberspreewald-Lausitz in Deutschland.png|right|250px]] Ju Meente Tschipko heert tou dän Loundkring Oberspreewald-Lausitz in n suudelken Deel fon dät Buundeslound [[Brandenbuurich]]. Ju Stäädgränse fon [[Dresden]] kumt ätter so'wät 50 Kilometer un Berlin in Dresdens erreicht man in 40 Minuten (ca. 50 km) und Berlin ätter so'wät 100 Kilometerr. Ju Meente is in ju Läich-Lausitziske Bruunkooleregion. Die EuroSpeedway Lausitz as multifunktionoale Motorsport-, Spoas- un Tästanloage is in dät Meentegebiet. === Ortsdeele fon Tschipko (düütske/sorbiske) === </br> * '''Annahütte''', ''sorb''.: Serchiń ** '''Herrenmühle''', ''sorb''.: Knězny młyn ** '''Karl-Marx-Siedlung''', ''sorb''.: K. Marxowe sedlišćo </br> * '''Drochow''', ''sorb''.: Drochow </br> * '''Hörlitz''', ''sorb''.: Wórlica </br> * '''Klettwitz''', ''sorb''.: Klěśišća ** '''Am Krankenhaus''', ''sorb''.: Pśi chórowni ** '''Treuhandsiedlung''', ''sorb''.: Drjewojske sedlišćo </br> * '''Meuro''', ''sorb''.: Murjow </br> * '''Schipkau''', ''sorb''.: Šejkow ** '''Siedlung an der Krügesmühle''', ''sorb''.: Sedlišćo pśi Kružiojskem młynje </br> == Ienwooneräntwikkelenge == {| class="prettytable" |- class="hintergrundfarbe6" ! colspan="4" align="center" | Ienwooneräntwikkelenge fon ju Meente Tschipko fon 2001 bit 2005<ref>{{Webarchiv|url=http://www.statistik.brandenburg.de/sixcms/media.php/4055/Beitrag19.8_Landkreis66_HistorischesGemeindeverzeichnis2005.pdf |wayback=20110718204047 |text=Statistik Brandenburg |archiv-bot=2023-12-05 01:02:07 InternetArchiveBot }} (PDF)</ref> |- class="hintergrundfarbe6" !Jahr || Ienwoonere !Jahr || Ienwoonere |- |align="center"|''2001 ''||align="center"|8350 |align="center"|''2002 ''||align="center"|8176 |- |align="center"|''2003 ''||align="center"|8028 |align="center"|''2004 ''||align="center"|7808 |- |align="center"|''2005 ''||align="center"|7605 |- |} == Politik == Ju Meentefertreedenge bestoant uut 27 Räidsljuude un dän Buurmääster. * [[CDU]] 10 Sitze * [[SPD]] 5 Sitze * [[Do Gräine]] 2 Sitze * [[Uunouhongige Burgerfereenigenge]] 4 Sitze * [[Meuroer Buurgerbuund]] 1 Sitz * [[Ju Linke]] 5 Sitze (Stand: [[Kommunoalköär]] an n 26. Oktober 2003) === Sport === Die lokoale Sportfereen Askania Schipkau (SV Askania Schipkau 1911 e.V.) moaket ieuwenske Foutbal uk Keegelbillard, Gymnastik un Kraftsport. Buppedeem rak dät dän "Kegelsportverein Schipkau e.V." Ap ne 4-Boane-Anloage nieme 2 Mon- un 2 Wieuwmonskuppe an Wäddkampe deel. Do grattere Ärfoulge hiede ju eerste Wieuwmonskup in ju twäide Bundesliga. Der Sportfereen drächt dät oolde Woapen. 1992 wuude die Pool-Billard-Club Schipkau gruunded. In dät Jier [[2006]] kreech die Fereen in dät "Bürgerhaus" näie Koomere, wier sik n eepenen Spilbedrieuw realisierje liet. Die Clup häd Ärfoulch in ju twäide Bundesliga Nord. Ieuwenske dät rakt dät in Hörlitz dän Foutbalfereen "FSV Empor Hörlitz e.V." fon 1962. ==== Motorensport ==== [[Bielde:EuroSpeedway Lausitz Panorama.jpg|600px]] * [[Luzatske motodroms]] '''"[[Lusatia]]"'''; ''düüsk.'' EuroSpeedway Lausitz * Rund um Bruzena (motorcross); ''düüsk.'' Rund um die Braunkohle == Kultuur un wät dät tou sjoon rakt == === Geschichtstoankmoale === * Toanksteen fon 1966 ap dän Säärkhoaf fon Klettwitz foar 53 [[Polen|polniske]], [[Sowjetunion|sowjetiske]] un [[Italien|italieniske]] [[Twoangsoarbaider]]e, do bie ju Oarbaid in Weerreeuwen-Firmen in ju Meente stuurwen sunt * N twäiden Toanksteen an ju sälge Steede foar do italieniske Twoangsoarbaidere, ju ju Italieniske Republik apgjuchte liet. * Toanksteede ap dän Säärkhoaf fon ju Meente foar twintich [[Juuden|juudske]] KZ-Gefangene, do der Offer fon n Evakuierungstransport fon dät [[KZ Bergen-Belsen]] ätter dät [[KZ Theresienstadt]] wuuden. In Weerhaid wuuden 112 doode Ljuude in trjo groote Goate fergreeuwen == Wirtschaft un Infrastruktur == Nit fier fon ju Meente is ju [[Autoboan]] [[Buundesautoboan 13|A 13]] mäd do Anslus-Steeden [[Klettwitz]], [[Schwarzheide]], [[Ruhland]] un [[Großräschen]]. Uk nai bie ju Meente sunt doo[[Buundessträite]]n [[Buundessträite 169|169]] un [[Buundessträite 96|96]]. Truch dän Uumwai uum Senftenberg kreech Hörlitz n direkten Anslut an ju Buundessträite B 169. Ätter ju Be-eendenge fon ju [[Bruunkoolegewinnenge]] wuude ju Meente in do lääste Jiere tou ne Motoorsportmeente äntwikkeld. Die EuroSpeedway Lausitz un dät DEKRA Technology Center modernisierje derbie foarallen ju Wirtschaft. <!-- == Persönlichkeiten == --> == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.gemeinde-schipkau.de/ Webseite der Gemeinde Schipkau] == Ätterwiese == <references/> {{Navigationsleiste Städte und Gemeinden im Landkreis Oberspreewald-Lausitz}} [[Kategorie:Ort im Landkreis Oberspreewald-Lausitz]] rzbl0ppzlca45oaf3wjc8u7pv3jdrdx 0 1284 103466 88633 2013-03-08T01:17:53Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q106726]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Stellmacher.jpg|thumb|150px|Das Saterland und das Saterländische, Autor: Dieter Stellmacher]] Prof. i.R. Dr. '''Dieter Stellmacher''' is bädden 1939. Hie moakede dät Studium fon ju Germanistik, Niederlandistik un Slavistik in Leipzig. Hie promovierde 1968 un waas dan Düütsklektor in Finnland.<br> In 1975 moakede hie Habilitation in Marburg un wuude dan Professor in Gießen, siet 1976 Prof. in Göttingen. Siet 1998 is hie Foarsittende fon ju Internationoale Dialektologesälskup; hie is Hääruutreeker fon dät Niedersächsiske Woudebouk. Bie sien Oarbaid gjuchte hie sik foarallen ap [[Läichdüütsk]]e Sproake un Literatuur, [[Dialektologie]] un [[Noomenkunde]]. Fääre moakede hie Foarskenge in [[Lexikographie]] un [[Dialektgeographie|Sproakatlasgeographie]]. == Literatuur == Foar Seelterlound is foarallen wichtich sien Oarbaid uur [[Sproakstatistik]]: *Das Saterland und das Saterländische, Autor: Dieter Stellmacher, Verlag: Florian Isensee GmbH, ISBN 3-89598-567-8 == Ferbiendengen ätter buuten == *[http://www.uni-goettingen.de/de/28515.html Siede fon Prof. Stellmacher] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Sproakkundige|St]] hy76shnkzv72k13jet1z910bskww1xk 0 1285 119083 103467 2020-04-08T12:23:24Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SEELBAAL.JPG|thumb|right|400px| Ju Taal fon Seelterskbaalere un Platdüütskbaalere truch do Jierhunnerte, oungenuumen dät foar 1816 aal Ienwoonere Seeltersk baalen dieden. <br>Jeel: baale bloot Hoochdüütsk, bruun: baale Platdüütsk deertou, blau: baale deertou uk noch Seeltersk. Uunbekoande Punkte sunt interpolierd wuuden.]] [[Bielde:SEELPROBAAL.JPG|thumb|right|400px|Ju prozentelle Ferdeelenge fon do Sproaken rakt ne kloordere Bielde fon ju Loage.]] Ju '''Sproakstatistik''' (dt. ''Sprachstatistik'') lait ju Taal fon Ljuude fääst, do ne bestimde Sproake baale un unner wäkke Ferhältnisse. Ju heert deermäd tou ju [[Soziolinguistik]]. In ne uur Betjuudenge is Sproakstatistik ju statistiske Behonnelenge fon sproakelke Oainskuppe, sjuch [[Quantitative Linguistik]].<br> Hier wollen wie uus gjuchte ap ju: == Sproakstatistik fon Seelterlound == Fon '''oolde Tieden''' failje uus Angoawen, man wie konnen uus beluuke ap do [[Befoulkengsäntwikkelenge|Ienwoonertaale]] un ounnieme, dät aal Ienwoonere domoals Seeltersk baalen dieden, ougesäin fon 1871, as ätter Kollmann 395 in [[Strukelje]] al ne wichtige [[Feenkolonisation]] tougoang keemen waas. Dät is aal wierroat in ju graphiske Deerstaalenge gjuchts. '''1890'''<br> Dät eerste Moal wuude ju Sproakstatistik hier anwoand fon [[Paul Kollmann]] bie ju [[Foulkställenge]] fon 1890. Hie stoalde domoals fääst, dät in ju domoalige Meente [[Roomelse]] 89,2% fon do Ienwoonere Seeltersk baalen dieden (wierfon 85% in dät Täärp sunner do Buurskuppe), in [[Strukelje]] 45,2% (79,5%) un in [[Skäddel]] 87,4% (89,9%). Ju läige Taal foar Strukelje kumt deerhäär, dät in do [[Feenkolonie]]n [[Idafeen]] (Westkanal) un [[Elisabethfeen]] bolde neen Seeltersk boald wuude. Aal touhoope boalden 2471 Ljuude [[Seeltersk]], dät waas 58,4% fon ju Befoulkenge fon 4215. Fääre boalden 1738 [[Platdüütsk]] (41,1%) un 23 [[Hoochdüütsk]] (0,5%). Dät waas dan meegereekend [[Näiskäddel]] mäd 59 Ljuude Seeltersk juun 406 Platdüütsk. '''1971'''<br> In dät Jier heelt [[Jan Drees]] ne Unnersäikenge. Truch ju [[Ostfriesische Landschaft]] wuuden sun 1000 Froageboogen an do Skoulen ferdeeld (do der dan wäil touhuus foar ju ganse Familie uutfäld wäide skuulen), wierfon 544 gjucht uutfäld tourääch koomen. Hääruut kuumen diede, dät 36% fon do Befräigeden seeltersk baale kuuden un 20% dät bloot ferstuuden. Fon do Ienwonnerde ferstuuden 25% Seeltersk. Platdüütsk baale kuuden 85% fon aal un bloot Hoochdüütsk 13%. (Also boalden fielicht 2% ne twäide Sproake, ju der nit Platdüütsk waas un 49% Platdüütsk man nit nit Seeltersk). Do 7 Tabellen reeke noch fuul moor Information. [[Bielde:Stellmacher.jpg|thumb|150px|Das Saterland und das Saterländische, Autor: Dieter Stellmacher]] '''1995'''<br> Do lääste Unnersäikengen wuuden '''1995''' moaked fon [[Dieter Stellmacher]] in dät Saterlandprojekt fon ju Universität [[Göttingen]]. Deerbie wuuden 10% fon do Ienwoonere uur hiere Sproakgebruuk ätterfräiged an Hound fon ne Froagebooge mäd 34 Froagen. Fon do 12.100 Ienwoonere wuuden uutnuumen Bäidene unner 14 Jiere, as uk Uutloundere, Uutsiedlere un Personen mäd twäide Woonenge in Seelterlound. So ferbleeuwen 8.334 Persone, so dät 833 Ljuude tou befräigjen wieren. Deerfon koomen 766 uutfälde Froageboogen, also 92%. Do wichtigste Resultoate foulgje hier. Seeltersk ''ferstounden'' dwo '''4.058''' Ienwoonere (49%). Aal Ienwoonere ''baale'' Hoochdüütsk, 6.750 Platdüütsk (81%) un '''2.250''' Seeltersk. Fon do 8.334 Ienwoonere baale also '''27%''' Seeltersk, ap maaste in [[Roomelse]] (39,7%). Ätter [[Oalersklasse]]n: 14-24 Jiere 15,8%, 25-40 22,9%, 40-55 31,3% un uur 55 Jiere 34,7%. Monljuude sunt 61% un Wieuwljuude 39% fon do der kweede, dät jo dät baale konnen. Fääre wuude noch fräiged of do dät leese (2.333) un skrieuwe (325) kuuden un dan noch fon wäl jo ju Sproake leerd hieden, of jo de lääste Wiek noch Seeltersk boald hieden (82% fon do dät kuuden), wät fääre mäd ju Sproake moaked wäide skuul un aal so wieder. Fon aal doo Befräigeden meenden 92,8%, ju seelter Sproake mout moor stöänd wäide un 75,6%, dät skuul n gjucht [[Skoulfäk]] weese. :<small>In ju graphiske Deerstaalenge sunt do Prozentsatse fon 1971 un 1995 anwoand ap ju ganse Befoulkenge, wät fielicht tou 'gunstich' hääruutkumt.</small> :<small>Die läigere Prozentsats fon 1995 kumt bloot foar Reekenge fon ju stäärke Befoulkengstounoame.</small> <gallery> Bielde:Sproaken in Seelterlound.JPG|Sproaken in Seelterlound ätter Stellmacher Bielde:Spreekantaale Seeltersk.JPG|Spreekerantaale fon dät Seelterfräiske ätter Stellmacher </gallery> == Sjuch uk == * [[Befoulkengsäntwikkelenge]] == Ferbiendengen == * [http://www.nibis.de/n-21/datenbank/mkonzepte/49463m.doc Integration von Aussiedlern und Ausländern durch kulturellen Informationsaustausch im Saterland] == Literatuur == * Paul Kollmann, ''Der Umfang des friesischen Sprachgebietes im Grossherzogtum Oldenburg'', Zeitschrift des Verein für Volkskunde, 1, Berlin 1891:377-403. * Hans Matuszak, ''Die saterfriesischen Mundarten ......'', Bonn [1951]. * Jan Drees, ''Anmerkungen zum Gebrauch der saterfriesischen Sprache im Jahre 1971''. Frysk Jierboek 1973, S. 159-170. * ''Das Saterland und das Saterländische'', Autor: Dieter Stellmacher, Verlag: Florian Isensee GmbH, 1998, ISBN 3-89598-567-8 [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Sproakpolitik]] [[Kategorie:Statistik]] 4zof89k70vbzkgh45nsk1vok3ceozfc 0 1288 121722 120365 2022-11-09T21:10:57Z SpinnerLaserzthe2nd 12718 ([[c:GR|GR]]) [[File:Wappen Landkreis Oberspreewald-Lausitz.png]] → [[File:Wappen des Landkreises Oberspreewald-Lausitz.svg]] wikitext text/x-wiki {| cellpadding="2" style="float: right; width: 307px; background: #e3e3e3; margin-left: 1em; border-spacing: 1px;" |+<font size="+1">'''Brandenbuurich'''</font><br /><small>Ap Hoochdüütsk:'''Brandenburg'''<br />Ap [[Läichdüütsk]]:'''Bramborg/Brannenborg'''<br />Ap Läich-[[Sorbisk]]:'''Bramborska'''<br /> ! Flaage ! Woapen |- align="center" | style="background: #ffffff;width: 145px;" | [[Bielde:Flag of Brandenburg.svg|150px|Flaage fon Brandenbuurich]] | style="background: #ffffff;width: 145px;" | [[Bielde:Brandenburg Wappen.svg|80px|Woapen fon Brandenbuurich]] |- style="background: #ffffff;" align="center" ! colspan="2" | |- ! colspan="2" | Boasisdaten |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Hööftstääd]]: || [[Potsdam]] |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Fläche]]: || 29.478,61 [[Quadroatkilometer|km²]] |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Ienwoonere]]: || 2.531.700 <small>''(Meerte [[2008]])''</small> |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Befoulkengstichte]]: || 86 Ienwoonere/km² |----- bgcolor="#FFFFFF" | [[Oarbaidsloosegaid]]: || 12.0 % ''<small>(Dezember [[2008]])</small>'' |---- bgcolor="#FFFFFF" | Scheelden: || 19,0 Mrd. € |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[ISO 3166-2:DE|ISO 3166-2]]: || <tt>DE-BB</tt> |---- bgcolor="#FFFFFF" | Offizielle Websiede: || [http://www.brandenburg.de/ www.brandenburg.de] |- ! colspan="2" | Politik |---- bgcolor="#FFFFFF" | [[Ministerpräsident]]: || [[Matthias Platzeck]] ([[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds|SPD]]) |---- bgcolor="#FFFFFF" | Rejierjende Paatäien: || [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds|CDU]]-[[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds|SPD]]-Koalition |---- bgcolor="#FFFFFF" | valign="top" | Ferdeelenge fon do Sitte in n Loundesdai<br />: | [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds|SPD]] 33 Sitte<br /> [[Juu Linke]] 29 Sitte<br /> [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds|CDU]] 20 Sitte <br /> [[Düütske Foulksunion|DVU]] 6 Sitte <br /> |- style="background: #ffffff;" ! colspan="2"|[[Bielde:Brandenburger Landtag 2004.svg|280px]] |---- bgcolor="#FFFFFF" | lääste Köär: || [[19.September]] [[2004]] |---- bgcolor="#FFFFFF" | naiste Köär: || [[27.September]] [[2009]] |- ! colspan="2" | In dät Parlement |---- bgcolor="#FFFFFF" | Stämmen in dän [[Buundesräid]]: || 4 |- ! colspan="2" | Koarte |---- bgcolor="#FFFFFF" | colspan="2" align="center" | [[Bielde:Germany Laender Brandenburg.png|280px|Lound Brandenbuurich in Düütsklound]] |} '''Brandenbuurich''' is n Buundeslound fon [[Düütsklound]]. Sproaken sunt [[Hoochdüütsk]], [[Läichdüütsk]] un Läich-[[Sorbisk]]. == Loundkringe un kringfräie Stääde == {| |- | # [[Bielde:Wappen Landkreis Barnim.png|20px]] [[Barnim (Loundkring)|Barnim]] # [[Bielde:Wappen Landkreis Dahme-Spreewald.png|20px]] [[Dahme-Spreewald (Loundkring)|Dahme-Spreewald]] # [[Bielde:Wappen des Landkreises Elbe-Elster.svg|20px]] [[Elbe-Elster (Loundkring)|Elbe-Elster]] # [[Bielde:Wappen des Landkreises Havelland.svg|20px]] [[Havelland (Loundkring)|Havelland]] # [[Bielde:Wappen Landkreis Maerkisch-Oderland.svg|20px]] [[Märkisch-Oderland (Loundkring)|Märkisch-Oderland]] # [[Bielde:DEU Oberhavel COA.svg|20px]] [[Oberhavel (Loundkring)|Oberhavel]] # [[Bielde:Wappen des Landkreises Oberspreewald-Lausitz.svg|20px]] [[Oberspreewald-Lausitz (Loundkring)|Oberspreewald-Lausitz]] | <ol start=8> <li> [[Bielde:Wappen Landkreis Oder-Spree.png|20px]] [[Oder-Spree (Loundkring)|Oder-Spree]] <li> [[Bielde:Wappen Landkreis Ostprignitz-Ruppin.png|20px]] [[Ostprignitz-Ruppin (Loundkring)|Ostprignitz-Ruppin]] <li> [[Bielde:Wappen Landkreis Potsdam-Mittelmark.png|20px]] [[Potsdam-Mittelmark (Loundkring)|Potsdam-Mittelmark]] <li> [[Bielde:Wappen des Landkreises Prignitz.svg|20px]] [[Prignitz (Loundkring)|Prignitz]] <li> [[Bielde:Wappen Landkreis Spree-Neisse.png|20px]] [[Spree-Neiße (Loundkring)|Spree-Neiße]] <li> [[Bielde:Wappen des Landkreises Teltow-Fläming.svg|20px]] [[Teltow-Fläming (Loundkring)|Teltow-Fläming]] <li> [[Bielde:DEU Landkreis Uckermark COA.svg|20px]] [[Uckermark (Loundkring)|Uckermark]] </ol> |} <br/> [[Bielde:Landkreise Brandenburg.svg|370px]] Do kringfräie Stääde sunt: # [[Bielde:DEU Brandenburg an der Havel COA.svg|20px]] [[Brandenburg an der Havel]] # [[Bielde:Wappen Cottbus.png|20px]] [[Cottbus]] # [[Bielde:DEU Frankfurt (Oder) COA.svg|20px]] [[Frankfurt (Oder)]] # [[Bielde:Coat of arms of Potsdam.svg|20px]] [[Potsdam]] == Sjuch uk == * [[Tschipko]] {{commonscat|Brandenburg}} {{Buundeslounde fon Düütsklound}} [[Kategorie:Brandenbuurich]] 4xa1yy7l8o77oxgwtmcvxusihfxtjk4 14 1290 42464 7658 2010-09-13T10:25:02Z Vargenau 631 wikitext text/x-wiki Seeltersk as Määmesproake: [[Kategorie:Benutser/Sproake stq]] 7us19pd4gi43yxs861lnkgrgyq8jkla 0 1291 103469 85699 2013-03-08T01:19:00Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 27 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q386191]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Befoulkengsäntwikkelenge''' beskrift, wo ju Befoulkenge sik in dän Loop fon do Jiere annert in een bestimd Gebiet. Deerbie gungt et deeruum, wofuul Ljuude bädden sunt un wofuul stuurwen sunt. Deertou kumt ju Migration ätter uur Gebiete wai un uursuume. == Sjuch uk == *[[Äntwikkelenge fon Huushollengen un Persone in dät Seelterlound]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Statistik]] 8vk737xqfzqew7eqjrq64vby7ai823t 0 1293 121117 120103 2022-07-25T19:58:47Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks täärp | namme = Seedelsbierich | ôfbylding = Kirche-Sedelsberg.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = Ju Katoolske Säärke in Seedelsbierich | ynwennertal = 3.296 | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = Loundkring | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Loundkring Kloppenbuurich|Kloppenbuurich]] | bestjoerlike ienheid 3 = Meente | namme bestjoerlike ienheid 3= [[Seelterlound]] | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 26683 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} [[Bielde:Huus-Seedelsbierich.jpg|thumb|right|250px|Aan fon do eerste Huuse in Seedelsbierich]] [[Bielde:Sed-Schule-1923.jpg|thumb|250px|Ju katoolske Skoule uut 1905 in dät Jier 1923]] [[Bielde:KindergSedelsb.jpg|thumb|250px|Bäidenstuun]] [[Bielde:Kirche-ev.jpg|thumb|250px|Ju Evangeelske Säärke]] [[Bielde:Nikolausfereen fon Seedelsbierich.jpg|thumb|250px|Sunnerkloas uunerwains in Seedelsbierich]] '''Seedelsbierich''' is n Täärp in dät Suude fon [[Seelterlound|Seelterlound]]. Dät waas fröier ne litje Buurskup fon [[Skäddel]]. Däälich woonje 2.950 Moanskene in Seedelsbierich. Suudelk fon Seedelsbierich bildet dät [[Kustenkanoal]] däälich dät suudelke Skeed fon Seelterlound. Dät Täärp un do naiste Buurskuppe bildje touhoope Seedelsbierich: [[Seedelsbierich-Kolonie]], [[Hällene|Hällene I un Hällene II]], [[Fäärmesound]] un [[Heeselbierich]]. Suudelk fon Seedelsbierich lait noch ju Siedlenge [[Muddebierich]]. == Noome == "Seedelsbierich" wäd uk "Seeidelsbierich" af "Säidelsbierich" skrieuwen, af as doo [[Strukelje]]r kweede, "Säidelsbäirch", ([[Düütsk|Düütsk]] "Sedelsberg" af "Saterland-Sedelsberg"). Die Noome is fielicht tou ferkloorjen as "Bierich mäd n Seedel", wier *''Seedel'' dan sofuul hat as "Sitz" af "Woonsteede". == Geskichte == Seedelsbierich is dät jungste Täärp in dät hüütige Seelterlound. Do eerste Ienwoonere hääbe sik deer in 1803 deellät. Bie de Gebietsreform fon 1974 wuuden [[Skäddel]] un Seedelsbierich mäd do Meenten [[Roomelse]] un [[Strukelje]] tou ju [[Seelterlound|Meente Seelterlound]] touhoopefoatet. In dät Suude ieuwenske dät Kustenkanoal lait ju "Abfalldeponie" fon dän noudelken [[Loundkring Kloppenbuurich]]. ==Skoulen== ===Katoolske Skoule=== Ju katoolske Skoule wuud 1861 gruundet, die eerste Koaster waas Heinrich Hollinden. Unnergjucht waas in ne Hierkoamer fon Heinrich Wimberg (däälich dät Butzhuus). Eerste wieren deer 21 Bäidene. 1863 wuud deer ju eerste Skoule baud, ju waas 30 qm groot. 1876 wieren deer 25 Bäidene bie Koaster Ahlrichs in dän Unnergjucht. 1900 wieren deer touhoope mäd do Bäidene uut Heeselbierich 39 Sköilere. Ju oolde Skoule wuud 1905 ferkooped un deer wuud 1906 ne näie Skoule baud, ju deer däälich noch stound. 1923 wieren deer 76 Sköilere und deer wuud ne twadde Klasse iengjucht. Läter wuud ju Skoule fergratterd und dät waas ju Katoolske Foulksskoule Seedelsbierich. Däälich is dät ju Astrid-Líndgren-Gruundskoule. Deer sünt 8 Klassen mäd 153 Sköilere (2011). Der sünt 10 Koastere. Die Laiter is Manfred Nawrath. Ap n 1. Oktober 2011 hääbe do dät 150-jierige Bestounden fon ju Skoule fierd.. ===Evangeelske Skoule=== In ju katoolske Skoule wuud 1932 ne Klasse foar evangeelske Sköilere iengjucht. 1949 keem deer ne twadde Klasse bie. 1958 wuud ne oaine evangeelske Skoule mäd two Klassen foar 248.000 DM baud. Ju evangeelske Skoule wuud ap n 1.8.1969 sleeten un do Klassen wuuden noch bit toun 1.8.1982 fon ju Hauptskoule in Sedelsbierich nutsed. Ju Skoule is ferkooped. Do Koastere bie ju evangeelske Skoule wieren: '''Laitenge:''' <br> * 1932 - 1938: Karl Kruse * 1945 - 1947: Krüger * 1947 - 1950: Richard Freek * 1950 - 1955: Jakob Becker * 1955 - 1958: Hans Ziß * 1958 - 1969: Werner Meister (bie Koaster Meister wieren 46 Sköilere in ne Klasse) '''2. Koaster:''' <br> * 1949: Gerhard Adler * 1952: Joh. Mennenga * 1954: Hans Karl Ziß * 1955: Lina Kerl * 1958: Manfred Hemken * 1964: Reinhild Rahle * 1967: Horst Droste (bie Koaster Droste wieren 49 Sköilere in ne Klasse) ==Säärken== * Fon 1929 bit 1936 stuud ju Noodsäärke fon ju kathoolske Säärkemeente Seedelsbierich an ju Koloniesträite. * 1936 wuud ju näie Säärke St. Petrus-Canisius in dät Täärp baud. Ju häd Plats foar 500 Ljuude. * In Seedelsbierich stound uk ju evangelske Trinitatis-Säärke fon ju Säärkemeente [[Ait]] un deer is uk ne Baptistenmeente. == Sproake == In 1890 boalden in Seedelsbierich 56 Ljuude fon do 89 Seeltersk, of 62,9%. 1995 wieren dät noch 9,6% (man daach noch 283 Ljuude). Die groote Apgong koom as deer ätter dän [[Eerste Waareldkriech|eerste Waareldkriech]] Familien uut [[Pommern|Pommern]] deelsät wuuden. Deeruum wäd deer nit fuul Seeltersk boald. == Bedrieuwe == * UNLAND GmbH Seedelsbierich - Moaket Gardinen un Stoffe * [[Moorgut Seedelsbierich]] in Hällene * Abfalldeponie * Ferskäidene Hondwierksbedrieuwe == Bädden in Seedelsbierich == * Hermann Tellmann (Buurmäster fon ju Meente Skäddel fon 1961 - 1968) * Hermann Knelangen (Buurmäster fon ju Meente Skäddel fon 1968 - 1972 un fon ju Meente Seelterlound fon 1974 - 1981) == Literatuur == * Paul Kollmann, ''Der Umfang des friesischen Sprachgebietes im Grossherzogtum Oldenburg'', Zeitschrift des Verein für Volkskunde, 1, Berlin 1891:377-403. * ''Das Saterland und das Saterländische'', Autor: Dieter Stellmacher, Verlag: Florian Isensee GmbH, 1998, ISBN 3-89598-567-8 * Theo Griep, ''Die Besiedlung des Dorfes Sedelsberg'' (ap Düütsk), 2002. ==Ferwiesengen== {{Wikisource|Seelter Seeken#Woo Seedelsbierch apsteen is|Woo Seedelsbierch apsteen is}} <gallery> Bielde:Notkirche.jpg|Ju Noodsäärke fon Seedelsbierich stuud fon 1929-1936 an ju Koloniesträite Bielde:Sed-Schule-1863.jpg|Ju eerste katoolske Skoule uut 1863 </gallery> {{Wälle|Angoawe= <references /> * Franz Dwertmann: Das grosse Sterben der kleinen Schulen, Vechtaer Druckerei und Verlag, 1984, ISBN 3-88441-025-3 * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2700936/Der-erste-Lehrer-kam-1861.html Gruundskoule Seedelsbierich fiert 150-jierich Bestounden] (NWZ 29.9.2011) }} {{Seelterlound}} {{Bauwierke in Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] hmpilumrau463svezr75ueuxbny82po 0 1294 113878 113877 2016-12-24T09:21:53Z Pyt 12 /* Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:MINSSEND.JPG|thumb|right|300px|Minssen un sien Moanske bie Geläägenhaid fon hiere gouldene Hochtied ap n 21. April 1901. In n August fon dät Jier is er dan stuurwen. (Ätter Stiles 2008)]] [[Bielde:HS MInssen L3-17DS2.JPG|thumb|right|300px|Bielde L3.17 fon n Blääd fon ju flugge Minssen-Hondskrift, ju der do Sieden M3:105 un 106 fon ju Uutgoawe M3 äntspräkt. Dät L tjut wäil wai ap ju in [[Ljouwert]] apwoarde Deel fon ju Hondskrift. Apfaalend is die skäärpe Uurgong fon Skeeuw- tou Liekapskrift buppe ap dät Blääd. Ap doo Bleede fon do Woudeliesten (M2:5-193) waas dät je so, dät ju Skrift sik bielitjen annerde fon skeeuw as buppe ap ju Bielde bit liekap, man nit gans so as unner ap ju Bielde. Deeruum hääbe iek M3:189 ounnuumen, dät Minssen in n Ounfang n Paat fon do Texte skrieuwen häd, man dan hier apheerd häd un eerste do Woudeliesten un noch moor skrieuwen häd.]] Johann Friedrich '''Minssen''' (1823-1901) waas n wichtigen Unnersäiker fon ju seelter Sproake. Hie waas bädden (gebooren) in Jever un studierde [[Theologie]] un [[Philologie]] in Jena un Berlin. Hie waas n jungeren Fädder fon [[Ehrentraut]] un hie wüül dät [[Hälgelound]]ske un dät Seelterske fäästlääse juust as die dät [[Wangeroogisk]]e notierd hiede. == Unnersäikengen == Deertou woonde Minssen in n Suumer fon 1846 ap Hälgelound un dan fon n 7. Oktober bit n 22. Dezember in Seelterlound, woarskienelk in Skäddel. Hie stoalde dan fluks fääst, dät [[M. Hettema|Hettema un Posthumus]] dät Seelterske in do Apteekengen fon 1832 toufuul uumebilded hieden ätter dät [[Ooldfräisk]]e, wät jo heere wüülen. Do eerste Paate fon sien Oarbaid (''Vorwort'' un ''Das Zeitwort'') koomen 1854 in ju Tiedskrift ''Friesisches Archiv'', man deeruum dät ju leeter nit moor ärskienen diede, bleeuw ju Räst in Hondskrift lääsen, ju Minssen dan leeter loande an [[Ludwig Strackerjan]], die n Paat fon dän ''Anhang'' 1867 in hoochdüütske Uursättenge publizierde. Man ätters (1893) waas ju Hondskrift nit wiertoufienden. == Ju Hondskrift wierfuunen == Tou n Getoankbouk bie ju Jierhunnertfier fon ju wäästfräiske ''Selskip foar Fryske tael- en skriftkennisse'' in dät Jier 1948 wuud dät ganse Archiv fon dän Fereen in [[Ljouwert]] truchsoacht. Deerbie foont me uk hondskriftelke Stukke fon Minssen; dät wieren do Anhänge 3-5. Dan foont 1958 D. Hofmann in do ätterlätte Poapiere fon [[Hermann Möller]] gans in [[Aarhus]] aal do uur Stukke. Do ganse Hondskrifte sunt dan 1965 un 1970 fon ju [[Fryske Akademy]] hääruutroat. Noch moor seelter Materioal fon Minssen (geskichtelk, uur ju Uutsproake, Läidere) is leeter fuunen in dän Ätterläit fon Ehrentraut un 1999 hääruutroat fon Griep un Kramer. == Leeter Lieuwend == Al dät uur Jier 1847 look Minssen ätter Frankriek. Wo hie deer koom un wät hie deer moakede, is kuuts beskrieuwen fon Stiles. Die foont deerbie uut, dät die junge Winston [[Churchill]] 1891/92 n Mound bie Minssen woond häd uum sien Frantsöösk tou ferbeeterjen. == Wierke == * Johann Friedrich Minssen, ''Vergleichende Darstellung der Laut- und Flexionsverhältnisse der noch lebenden neufrieischen Mundarten und ihres Verhältnisses zum Altfriesischen'', [http://books.google.nl/books?id=ZxMPAAAAYAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false Friesisches Archiv 1], 165-276 (1849). * Johann Friedrich Minssen, ''Mittheilungen aus dem Saterlande. Im Jahre 1846 gesammelt''. [1. Beend:] [http://books.google.nl/books?id=d18AAAAAcAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false Friesisches Archiv 2], 135-227 (1854) * L. Strackerjann, ''Aberglaube und Sagen aus dem Herzogthum Oldenburg'', Oldenburg 1867. * Johann Friedrich Minssen, ''Mittheilungen aus dem Saterlande. Im Jahre 1846 gesammelt’‘. 2. Beend, ‘’Pronomen, Adjectivum und die übrigen kleineren Redetheile, Alliteration, Reim & das Substantivum'': Ljouwert 1965 (Fryske Akademy Nr. 270). * Johann Friedrich Minssen, ''Mittheilungen aus dem Saterlande. Im Jahre 1846 gesammelt''. 3. Beend, ''Anhang'': Ljouwert 1970 (Fryske Akademy Nr. 372). Dät sunt Märchen (Anhang 1), Räätsel (2), uut ju Geskichte (3), Gebruuke (4) un Spräkwoude (5). * [http://seelter.16mb.com/SEELTSE9KB.pdf ''Seelter Materioal uut dän Ätterläit fon Ehrentraut'' in: Theodor Griep un Pyt Kramer, ''Seelter Seeken''], Sälwenferlaach, Mildaam 1999. (Ätter do ätterlätte Hondskrifte in dät Mariengymnasium in [[Jever]]). == Literatuur == * H.T.J. Miedema, ''Paedwizers fan de Fryske filology'', Ljouwert 1961 (Fryske Akademy Nr. 200), S. 34. * P.K[ramer], ''Ju Hondschrift un hiere Geschichte''. In: Johann Friedrich Minssen, 3. Beend, ‘’Anhang’‘: Ljouwert 1970 (Fryske Akademy Nr. 372), S. 188-190. * Patrick V. Stiles, ''Johann Friedrich Minssen: Frisian Scholar, Neighbour of Bismarck, and Host of the Young Churchill''. In: Kees Dekker e.a., eds, ''Northern Voices. Essays on Old Germanic and Related Topics, Offered to Professor Tette Hofstra'', Peeters, Leuven, 2008, S. 229-240. == Sjuch uk == * [[Unnersäikere fon ju seelter Sproake]] * [[Literatuur uur Seelterlound 2]] * [[Fertälstere]] == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www2.tresoar.nl/digicollectie/object.php?object=211 Digitalisierde Bielden fon Minssen-Hondskrifte]. * [http://seelter.16mb.com/Boarnen.htm Do ''Mittheilungen'' in ANSI-Text]. {{Normdaten|GND=117048798|NTA=339590998|VIAF=173797549}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Fräisk]] 9k1l3kpr07nvy4cj3kh6xu7t4ohw2i6 0 1295 112643 103472 2016-07-11T17:09:07Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pieter_Bruegel_the_Elder_-_The_Dutch_Proverbs_-_Google_Art_Project.jpg|thumb|270px|In disse Schilleroatsje sunt mindesten 76 [[:de:Die niederländischen Sprichwörter|Spräkwoude]] deerstoald fon [[Pieter Brueghel die Allere]] ]] N '''Spräkwoud''' (dt. ''Sprichwort'') is n kuuten kräftigen Sats, wier fuul Wiesegaid oane sit. Spräkwoude wäide oafte bruukt uum ju Unnerscheed twiske Sproaken tou wiesen. So sunt uk ap Seeltersk al siet loang Spräkwoude apteekend wuuden, mädnunner sun 1500 Stuk. == Biespiele == Oafte sunt dät '''eenfache Weerhaide''' as: * ''Dwoon dät leert'' * ''Smoacht is die bääste Kok'' * ''Do swotte Bäiste reeke uk wiete Molk'' * ''Wät lait, dät lait.'' Dan is uk ne '''Läkse''' of n ''gouden Räid'' deeroane: * ''Beeter wät as niks'' * ''Die nit heere wol, mout fäile'' * ''Wät foarbie is, kon me nit moor annerje'' Uum dät goud behoolde tou konnen, '''riemet''' dät oafte: * ''Däälich rood, mäiden dood'' * ''Älk Hüüsken häd sien Krüüsken'' * ''Eende goud, alles goud'' Uk oafte fint me '''[[Stäfriem]]''': * ''Hie häd niks tou '''b'''ieten of tou '''b'''reeken'' * '''''l'''itje '''L'''juude sunt uk '''L'''juude'' * ''die '''niks''' häd, kon '''niks''' reeke'' * ''je '''l'''aang'''er''' hier, je '''l'''eet'''er''' deer'' Dan sunt uk oafte '''Juunsatse''' deeroane: * ''Die t '''aal''' hääbe wol, kricht '''niks''''' * ''Dät jappet '''wied''' un bit '''neemens''''' Eegentelk nit deertou heere '''Ferglieke''': * ''Hie is so daaten '''as''' n Foole'' * ''Du ljuchst '''dät''' du stjunkst!'' un uk neen fääststoundende '''Weendengen''' as: * ''Die wol t mäd '''froai Baalen''' goud moakje'' Bietiede tjut sun Spräkwoud ap '''seelter''' Ferhältnisse wai: * ''Bääte de '''Foan''' woonje uk Ljuude'' Man düütelk uut dät '''Platdüütske''' uurnuumen is: * ''Die nit wol in e '''Heete''', mout in e Keete'' dan ap seeltersk schuul dät ''Hatte'' heete. So sunt dät oafte Weerhaide, do uur de ganse Waareld gunge. == Uurlääwerenge fon do seelter Spräkwoude. == *[[Johann Friedrich Minssen|Minssen]] häd 1846 al 923 Spräkwoude apteekend in Skäddel, man deerfon wieren 26 dubbeld, blieuwe also 897.<br /> *[[Julius Bröring|Bröring]] roate do in Roomelster Foarm, oaften uk wät fiener, oardend ätter Thema un ferglieked mäd [[Wander]] sien Spräkwoudebouk. Mädnunner häd hie 1210 Spräkwoude, wierfon 37 dubbeld un wierbie noch 357 ouwiekend fon Minssen.<br /> *[[Hermann Janssen|Janssen]] roate 883 Stuk in sien ‘Lesebouk’ (Sieden 292-307 un maast dosälge 64-74) mäd uk noch wier 238 do der wier uurs wieren. <br /> Dät rakt also mädnunner 897+357+238= 1492 Stuk.<br /> Deertou roate Janssen ap Sieden 43-44 un 48-49 noch uur hunnert, fielicht toun Deel uut dät Düütske uursät. Dät Bröring wuudelk Minssen sien Oarbaid bruukt häd, kon me t.B. sjo bie Minssen: * 332 ''Älk is klouk in sin oain Säk'' * 389 ''Dät eene Schip is dät uur sien Boak'' ['Bake'] Do der fon Bröring roat wuuden as: * 573 ''Älk is klouk in sien oain Seeke'' ('Sache' bie Wander) * 949 ''Dän eene sien Schip is dän uur sien Bak'' (‘Trog’) == Sjuch uk == * [[Seelterfräiske Literatuur]] * [[Unnersäikere fon ju seelter Sproake]] == Links == [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Seelterlound]] mfppm9w6yjuac7pjij2522d392qhbv4 0 1297 103473 84129 2013-03-08T01:19:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q209815]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki In Seelterlound wuude altied fuul fertäld un bit däälich heert me dät noch wäil. Fuul fon do '''Fertälstere''' of Dööntjene (dt. ''Volkserzählungen, Sagen'') sunt apteekend wuuden un so bewoard blieuwen. Do hääbe maast Motive do der uur gans Europa foarkuumen dwo, man bietiede sunt do in Seelterlound ap ne apaate Wiese uutoarbaided. Wie liestje do hier ap ätter do Apteekenere: [[Image:Jeneverbes.jpg|thumb|right|150px|Die '''Machannelboom''' ([[Wacholder (Juniperus communis)|Wacholder]]).]] == [[Johann Friedrich Minssen|Minssen]] == 3. Beend ätter Siedenummer. * 10 '''Fon n Machannelboom''', wieroun ju läipe Stäifmuur stroafed wäd, ju dän litje Bruur unner n Machannelboom begreeuwen hiede. (uursät ätt Grimm) * 19 '''Die Buur un sin Iesel'''. Die Iesel wäd dän beseepene Buur stäälen un dan nimt aan fon do Däiwe dän Toom in de Muule un moaket dät Buur wies dät hie in n Iesel ferwonsked weesen waas! * 21 '''Knäppele uut n Säk'''. Die äärme Bruur kricht fon dän Düüwel n Hoone die der Jäild schit, n Disk die sik däkket un Knäppele do der slo. Die rieke Bruur wol dät aal uk hääbe un kricht dät uk, wan wäd dan läip fon sien oaine Knäppele ferhauen. * 32 '''Die Käärel in e Moune'''. Dät schäl n deerwai ferwonskeden Gaudäif weese. * 32 [[Wietenskupsdichtenge|'''Fon n Knächt die in e Moune weese hiede''']]. * 38 '''Die Wänt mäd sien träi Huunde'''. Die tuuskede tjo Skäipe foar träi Huunde, do him truch groote Ääwentüüre toun Swiegersuun fon dän Köönich moakeden. * 46 '''Fon dän Köönichssuun, die der fljoogen leerd hiede'''. Die hilkede uk n Köönichsdochter. * 50 '''Fon dän Wänt, die nit bong waas'''. Uk nit fon wonnerjenden Dooden, dät n Groaf waas, die him dän Koai tou n Kiste mäd Jäild roate. * 55 '''Dokter Alwieten'''. So naamde sik Jan, as hie meende dät hie uk wäil n Rezept schrieuwe kuude. Dan lööst hie toufällich ne Däiweräi un wäd goud beloond. * 57 Die Pastoor ferdrift dän '''Düüwel''' uut n Mon in n Bulle oun, die sik ferdrinkt in dät [[Bullemeer]]. * 58 Die Pastoor läit n '''Wiergunger''' ätter dät [[Bullemeer]] brange, wier hie Heede tälle schäl. * 59 Aan die der altied Jäild nouch häd, un neemens weet wierhäär, die schäl n '''Oalruun''' hääbe. * 60 Fertält wo me n [[Spächt]] n '''Springwuttel''' hoalje läite kon, wiermäd me alles eepenkricht. * 60 So kon me uk n Rouk n '''Kuugel''' hoalje läite, '''die der uunsichtboar moaket'''. * 61 So kricht me n '''Lucht, wierbie neemens apwoaket'''. * 62 '''Die Pastoor un sin Koaster'''. Die Koaster nimt bielitjen dän Pastoor sien Swien, sien Brood, sin Okse un sin Kool. * 69 '''Fon t Koolich, dät n Käärel apfreeten hiede'''. N Mon meende, hie hied n Koolich kriegen, un do büülde hie uut. Man hie hiede fon de Galge n poor Stöäwele mädsamt do Beene meenuumen un do meenden jo, dät Koolich hied dän Käärel apfreeten. ===Ferbiendengen=== {{Wikisource|Johann Friedrich Minssen}} <br> == [[Strackerjan]] 1 == 1. Beend (Stukke mäd Fermäärk Saterld. of Handschriftl. (HS) a.d. Saterlande). * 101 Däiwe fäästbanne, dät jo stounde as n Stok. * 104 N Frau wieren Tuffelke stäälen ... * 131 Tou [[Bookeläsk]] häd n oolden Böädler n Woain sunner Hoangste truch de [[Klaasterbusk]] fieren blouked. [Iersenboan]. * 132 Fon [[Fräislound]] häär däd truch [[Strukelje]] n groot Heer kuume... * 132 N Dooden däd wiergunge, wan me nit ... * 184 Twäin Bruure in Seelterlound hieden een Wucht ljo... * 190 In dät [[Loundnoomen|Loangholter Meer]] bie Strukelje gungt n Mon wier. * 230 Tou Bookeläsk haalt sik n wieten Hoangst ap. * 235 Dät schrauende Ding fiert truch de Luft. * 242 N [[Hilgedom]] schutset juun dän Düüwel. * 254 Aan waas fon dän Düüwel beseeten. * 254 In oolden Tieden, as die Düüwel noch loos waas. * 255 In dän Busk bie Bookeläsk schäl die Düüwel huusje. * 260 Die fjuurige Droake drächt Gould un Säälwer in dän Knät fon sin Stäit. * 273 Träi Timmerljuude hieden dän [[Babylonien|babylonisken]] Touden tou bauen ounnuumen. * 274 N Buur hiede ne Säärke tou bauen uurnuumen. * 276 N Weersmon bedrooch dän Düüwel. * 282 Die Strukeljer Pastoor ferjoaget do Schippere. * 283 Die Strukeljer Pastoor brangt n Wucht hier stäälen goulden Kjuus wier. * 290 In Seelterlound waas n Foar, fon dän kweeden wuude, dät er unner do [[Fräimüürkere]] waas. * 295 Ju hiere Oolden Häksen weesen sunt, wäd tou Häkse bädden. * 295 Wan me Häkse wäide wol, dan... * 296 Dät Wucht kwad n uur Gebääd. * 296 Ju kuud al Muuse moakje. * 297 Die Pastoor un die in n Rouk ferannerde Wänt. * 307 N Buur stoorf aal sien Fäi ou. * 307 N oold Wieuwmoanske kuud nit lieuwje noch stierwe. * 308 Gestalten in n Kääsen. * 312f Steeden wier do Häkse touhoopekuume: [[Loundnoomen|Huddenjeboom]] bie [[Baalenje]] un [[Loundnoomen|Buddenjepoul]] bie [[Hollen]]. * 316 Two flugge Wieuwljuude fräigje n Seelter in [[Köln]], of Huddenjeboom noch stoant... * 321 Unnerwains träfte Wuchtere sunt Häksen! * 333 Dät Ruur ferseekede! * 337 Bie [[Loundnoomen|Lindebiergsmeer]] bie [[Skäddel]] koomen wäl two froamde Wieuwljuude... * 339 N Mon ferbaadent ne Pudde. Un dät waas sien Moanske! * 341 Die Mon däd, as wan er Häksjen leere wol. * 356 Bie [[Loundnoomen|Määlnkjuus]] bie Skäddel schoot die Knächt ap donsjende Katte... * 369 Die [[Woainjeeger]] rit in stoarmske Noachte ap n wieten Hoangst truch Foan un Mäide. * 370 Die Woainjeeger rit in tjuusterge Noachte mäd bliekjene Huunde truch de Luft. * 371 Dät Soogengestiern honget touhoope mäd dän Woainjeeger (wüülde Jeeger). * 371 Die [[Woainjeeger]] is ferwonsked, eewig tou jeegerjen. * 375 Ju [[Wäilriederske]] gungt släipende Ljuude ap de Brust sitte. * 378 Dät Wucht waas schiendood... * 378 Do Wäilrüüdersken foare ap ne Teemse fon [[Änglound]] häär, mäd n Schullerblääd as Ruur. * 379 Jo sunt deerbie fon n Tweerfloage uumroat. * 380 Wäl ferstatte ju Teemse un kreech n Fät mäd Gouldstukke deerfoar, wät leeter Schiete waas! * 385 Wäl in [[Roomelse]] laide sik ne [[Hietsele]] ap de Brust toun Ouweer... * 386 Aan Mon wüül ju Wäilriederske fange. * 387 In Roomelse wüül wäl hier dän Hoals ousniede. * 387, 389 In Strukelje ferstoppeden jo dät [[Gjoomegat]], so dät ju nit wier ruut kuude. * 390 In Seelterlound schruuwet me älken Äiwend dät [[Wäil]] ou, so dät ju Wäilriederske deer nit ap spinne kon. * 390 Me kon ne Wäilriederske in n [[Brommelbäie]]struuk fääst wonskje. * 390 Bäidene wäide uut dät Roagefäild heelden truch Truujen mäd dän [[Weerwulf]]. * 391 Aan fon do [[Mäddere]] waas n Weerwulf. * 394 Die [[Klabautermon]] kumt uut waarmere Geegenden mäd do Schiepe hääruur. * 396 [[Alruun]]en sunt Gäistere, do n Moanske Gluk, besunners Jäild brange. * 411 Do [[Hüüne]]n hieden ne [[Ticheläi]] in de [[Loundnoomen|Leemdoabe]] bie Skäddel. * 416 [[Beekmans Wille]] holp n jungen Bootjer. * 417 Beekmans Wille, fon Strackerjan ap Seeltersk apskrieuwen * 419 Die [[Buusekäärel]] lukt litje Bäidene in t Woater. * 419 N [[Bootjer]] wüül in n [[Dullert]] Seewiefkene fange. * 420 N [[Seewiefken]] lukt ne Matrose in t Woater. ===Ferbiendengen=== {{Wikisource|Ludwig Strackerjan}} <br> == [[Strackerjan]] 2 == 2. Beend. * 10 Bie dän Waareldeend kumt die Antichrist mäd sien Hälpershälpere. * 10 Tjo Sustere koomen an ju Heemelsdoore. * 90 Köönich Salomo hied n Kat... * 94 Die Springpoage siet unner ne Brääch. * 95 Du spräkst as n Käärel. * 103 As die ljoowe God in Stierwen liech. * 106 Do Fuugele wüülen n Köönich hääbe. * 108 Aan reed truch n Woold. * 109 Naan Dokter wiste wät him schielde. * 109 Aan foont n grooten Bält mäd Needere. * 109 Mäd Foanwoater kreech hie Needer-Oaiere binne. * 120 As die Päst in Seelterlound waas. * 123 Fon dän [[Poater Husoar]]. * 124 Ap do Leekene fon n Uutstjuur wäide [[Boomkelättere]] stikked. * 125, 126 (Hochtiedsbruuke) * 126 Gebuurtsbruuke * 128-135 uur Bruuke * 224 Fertälstere uur dän Uursproang fon dän Noome Saterland. * 225 Seelter Doore in ju Säärke fon [[Bokeloh]] bie [[Meppen]]. * 225 Insen wieren träi fon do foarniemste Ienwoonere fon Seelterlound gefangen. * 225 Foar loange Jieren koomen do [[Noormänken]]e in Seelterlound. * 226 Do tjo Famieljen Awick, Block un Kerkhof roakeden moal in Stried mädnunner. * 226 Foar 240 Jiere (in 1867!) moakeden do [[Mansfäildere]] oafte n Uutfal ätter Seelterlound. * 227 Bie Skäddel in de [[Loundnoomen|Woarsene]] lait ju [[Loundnoomen|Kräätseldobbe]]... wieroun die Düüwel n Schats bewoart. * 229 An dän [[Loundnoomen|Aiterdom]] bie Skäddel stoant n Kjuus, wier dät spoukent. * 229 In dät [[Loundnoomen|Holt]] bie Skäddel lait n Bierich, wier n Lucht baadende. * 229 Fröier stuud ne Määlne ap [[Loundnoomen|Läiwerkekoamp]]. * 230 Ju Slacht twiske Skäddeler un [[Loorper]] in dät Jier 1550 uum de [[Swotte Foan]]. * 229-231, 233 Flurnoomen un uur Noomen * 231 Ju roomelster Klokke stäälen. * 231 Fon dän [[Loundnoomen|Pällebierich]] bie Hollen gungt n Spouk. * 231 Ap de [[Loundnoomen|Hämmekoamp]] twiske Roomelse un Strukelje schäl n Slos steen hääbe. * 231 Foar nit loange Tied schäl in Roomelse wäl ätter sin Dood wierkeemen weese. * 233 Bie Baalenje schäl die [[Hüünenköönich]] begreeuwen lääse. (Uurswäkke kweede, dät is die [[Fräisenköönich]]). * 233 Bie [[Loundnoomen|Seerik]] bie Strukelje schällen do Roomske mäd hiere Flotte fäästsitten blieuwen weese. * 233 In [[Ubbehuusen]] stuud domoals dät Fiskerhuus fon do [Johanniter]riedere. * 234 As do [[Johanniter]] fon Bookeläsk uumebroacht wieren... * 297 Dät [[Hoagebööken Evangelium]]. * 301 Bruder Lustig. * 302 Petrus un Paulus wieren eenmoal ap de Raise. * 306 Do Lieuwendsbloumen. * 308 Die tonkboare Doode. * 312 Disk däkke die. * 348 Dokter Alwieten. * 364 Do tjo Dochtere, do der Bescheed wisten. * 365 Noord-inn. ===Ferbiendengen=== {{Wikisource|Ludwig Strackerjan}} <br> == [[Julius Bröring|Bröring]] == 2. Beend * 283 Do bee Rouke. * 288 Dän Köonich sin [[Köierd]]. * 291 Do tjo Köönichsdochtere. * 300 Dät klouke Wieuw. * 304 Die driesterge Schouster. [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] [[Kategorie:Literatuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Foulksfertälstere]] fggp6ktuowxwahxkjx7ftso23kmd9xb 0 1299 65603 62481 2011-08-12T13:43:30Z 85.16.64.56 wikitext text/x-wiki '''Beekmans Wille''' waas n gjucht grooten un stäärken Mon, die der uum 1800 lieuwed hääbe schäl in [[Wräis]] ap n [[Hümling]]. Hie schäl die Lääste fon do [[Hüüne]]n weesen hääbe. Fon him honnelt ne Geskichte. ==Ferwiesengen== {{Wikisource|Ludwig Strackerjan|Beekmans Wille}} [[Kategorie:Ljuude]] [[Kategorie:Seelterlound]] o208c04dstsw1la09az87w49y6fuxlt 0 1303 73019 65795 2011-11-29T08:19:07Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki ''Disse Löägengeskichte wuud bie Fästmäile ätter ju Evangeliummelodie loangsoam soangen.'' '''Hoagebööken Evangelium''' secundum Wurmploug<br> :Deer bääte dät Osterwold waas n Buur, :Die hiede träi Suune. :Die eene hiet Juust, die twäide hiet Knuust, :Die trääde Jan Berend Wänt. :Die eene waas bliend, die twäide waas lom, :Die trääde splinter-bloot-noakend. :Do geenen aal Träi ap de Jaacht, :Die Bliende skoot n Hoase, die Lomme greep ne, :Die Noakende statte ne in n Bouse. :Do geenen jo noch n bitsken fääre, :Do koomen jo bie n groot Woater, :Un bie dät Woater liegen tjo Skiepe, :Dät eene waas läk, dät uur waas gebräk, :In dät trääde waas goarnaan Boudem oane. :Un wier goarnaan Boudem oane waas, :Deer geenen alle träi in sitte, :Die eene fersoank, die uur ferdroank, :Die trääde koom goarnit wier. :Un die goarnit wierkoom, :Die koom bie n grooten Woold. :Un in dän groote Woold :Deer stuud ne groote Säärke. :Un in de groote Säärke, :Deer stuud n holtenen Pastoor :Un n buskboomnen Köäster, :Do deelden dät Wäiwoater mäd n Knäppel uut. :Glukseelich is die Mon, :Die dät Wäiwoater äntloope kon. Ätter [[Strackerjan]] 2:297f. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.zeno.org/Literatur/M/Strackerjan,+Ludwig/Sagen/Aberglaube+und+Sagen+aus+dem+Herzogtum+Oldenburg/Zweiter+Band/Viertes+Buch/617.+Hageb%C3%B6ken+Evangelium Zeno] [[Kategorie:Foulksfertälstere]] [[Kategorie:Seelterlound]] 2qp6s08gsxkmx842rlg5m42zfzwy5j0 0 1305 7841 2008-06-17T13:39:27Z Pyt 12 häd "[[Lieste mäd Seelterfräiske Computer begriepen]]" ätter "[[Lieste mäd Seelterfräiske Computer-Begriepe]]" ferschäuwen: sproakelk beeter wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lieste mäd Seelterfräiske Computer-Begriepe]] l98yqjgev43fmr7y28dor02ny9xm7wm 0 1306 115518 113924 2018-01-10T09:28:48Z Wwikix 8153 /* Ferbiendengen ätter buuten */ Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:SyltSat.jpg|300px|thumb|Satellit-Bielde fon Sylt]] [[File:13-09-29-nordfriesisches-wattenmeer-RalfR-05.jpg|thumb]] '''Sylt''' (ap Sylterfräisk ''Söl'') is mäd 40 Kilometer dät loangste Ailound fon Düütsklound un sogoar dät loangste [[Wäädailound]] wo dan uk. Dät is siet 1927 mäd dät Fäästlound ferbuunen truch dän [[Hindenburg-Dom]], wieruur n [[Iersenboan]] lapt. Uurs as wäkke Ljuude toanke, häd ''Sylt'' niks Besunneres tou dwoon mäd ''Seelterlound''. Die Noome ''Sylt'' skäl [[:de:Sylt#Name|häärkuume]] fon ooldängelsk ''syll'' ‘Dräppel’, fon deensk ''Sild'' ‘Hiering’ of fon oold-deensk ''sylt'' ‘Soaltmäid’ of ‘brakkich Woater’. Die Noome ''Seelterlound'' deerjuun stamt eer fon ''[[Suugel]]''. <br /> Uk ju sylter Sproake is gans uurs: ''Hur skel wü hen'' t.B. hat 'Wier skällen wie wai'. As Illustration deerfon gunge do maaste Ferwiese hierunner ätter Sylter Sieden in ju [[incubator:Wp/frr/Söl'|noudfräiske Wikipedia]]. == Sylter Läid == *Üüs Sölring lön', dü blefst üüs helig! (''Uus Sylter Lound, du blifst uus hillich!'') == Sylter Ljuude == * [[:frr:J.P. Hansen|J.P. Hansen]] * [[:frr:Christian Peter Hansen|Christian Peter Hansen]] * [[:frr:Boy Peter Möller|Boy Peter Möller]] * [[:frr:Jens Mungard|Jens Mungard]] == Sylter Täärpe == * [[:frr:List|List]] * [[:frr:Kaamp|Kaamp]] * [[:frr:Woningstair|Woningstair]] * [[:frr:Brääderep|Brääderep]] * [[:frr:Munkmäärsk|Munkmäärsk]] * [[:frr:Waasterlön|Waasterlön]] * [[:frr:Raan'tem|Raan'tem]] * [[:frr:Tinem|Tinem]] * [[:frr:Kairem|Kairem]] * [[:frr:Arichsem|Arichsem]] * [[:frr:Gurt Muasem|Gurt Muasem]] * [[:frr:Litj Muasem|Litj Muasem]] * [[:frr:Uasterjen'|Uasterjen']] == Ferbiendengen ätter buuten == * [[incubator:Wp/frr/Söl'|Noudfräiske Wikipedia]] * [http://www.sylter-geschichte.de/ Salring histoori] {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Noudfräiske Ailounde]] o8mrud0v640t8eo0yebfukh694g61jl 0 1307 114854 113237 2017-12-03T09:19:40Z Jürgen Krause 5275 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Wappen soegel.jpg]] → [[File:DEU Soegel COA.jpg]] Harmonizing refered to the most German COA wikitext text/x-wiki '''Suugel''' (dt. ''Sögel'') is n Täärp in dän [[Loundkring Oamselound]]. Fielicht häd [[Seelterlound#Geskichte|Seelterlound]] sin Noome deerfon. In Suugel stoant dät [[Kastäil Clemenswerth]] ==Bädden in Suugel== * [[:de:Johann Bernhard Hensen|Johann Bernhard Hensen]], Architekt fon do Säärken in [[Skäddel]], [[Näiskäddel]], [[Harkebrääch]] un Suugel <gallery> Bielde:DEU Soegel COA.jpg|Woapen Bielde:Soegel Emsland.png|Koarte fon Suugel in dät Oamselound </gallery> {{stump}} [[Kategorie:Loundkring Oamselound]] 770z3f7xn09kaf4hpj3608774vkg0hp 0 1309 109409 103476 2014-06-29T09:35:48Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Catalan in Europe.png|thumb|Kataloansk Sproakgebiet]] Dät '''Kataloanske''' is ne [[Romanisk|romaniske]] Sproake. Ju Sproake wäd fuul boald in [[Spanien]], [[Andorra]], [[Frankriek]] un [[Italien]]. Kataloansk is n bitje ännelk mäd [[Spoanisk]], man moor mäd dät [[Oksitoansk]]e. In Andorra is dät Kataloanske ju aleenige amtelke Toal. In Spanien wäd dät boald in [[Katalonien]], ap do [[Balearen]] un n Deel fon [[Valencia]]. Dät Katalaniske un dät Spoaniske sunt deer offiziel anärkoand. Uur do Skeede fon disse Regionen wäd ju Toal uk boald, man deer rakt et neen amtelke Wätte tou. In [[Italien]] rakt et aan oolden Dialekt dät boald wäid ap [[Sardinien]], wier dät ieuwenske dät [[Italieensk]]e uk offiziel anärkoand is. In Frankriek rakt et in [[Roussillon]] Ljuude do ju Sproake baale konnen. Dät Kataloanske häd uungefäär alwen Millione Baalere, maast in Spanien. Dät Kataloanske is as uur romaniske Sproaken äntsteen uut dät Latinske, wät truch do Römer ätter Spanien wai broacht, un deer fääre äntwikkeld is. In dät 15., 16. un 17. Jierhunnert waas dät Kataloanske ferbeeden, un dät is in ju Tied fon [[Francisco Franco|Franco]] wier so keemen, man ju Toal wäd däälich in Katalonien moor boald as dät Spoaniske. [[Kategorie:Romaniske Sproaken]] avgbkr0cik2xl2pszkz7z5w1ab6b2nh 0 1311 120122 105409 2021-08-08T22:59:06Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:DEU Spiekeroog COA.svg|100px|Woapen]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Loundkring Wittmund|Wittmund]] | buurmäster = Bernd Fiegenheim| hööchte = 3 m. buppe NN | fläche = 18,25 km² | ienwoonertaal = 781 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 43 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Spiekeroog in WTM.svg | 260px|]] | }} '''Spiekerooch''' ''(de:Spiekeroog)'' is aan fon do [[aastfräiske Ailounde]]. Dät lait aastelk [[Langeooch]] un wäästelk [[Wangerooge]]. Dät Ailound is 18,25 km² groot un deer woonje 781 Moanskene, do foarallen fon Tourismus lieuwje. Dät eensige Täärp ap dät Ailound hat uk [[Spiekerooch (Täärp)|Spiekerooch]]. Spiekerooch häd tjo Säärken. Ju oolde Ailoundsäärke fon Spiekerooch is baud wuuden in 1696 un is ju ooldste Säärke ap do aastfräiske Ailounde. ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) == Ferbiendengen ätter Buuten == *[http://www.spiekeroog.de/ www.spiekeroog.de] * [https://web.archive.org/web/20111025090720/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/spiekeroog.htm Spiekerooch ap Genealogie-Forum] {{Commonscat|Spiekeroog|Spiekerooch}} <br> [[Bielde:Luftaufnahme Spiekeroog.jpg|thumb|left|400px|Dät Ailound Spiekerooch]] [[File:Spiekerooger Inselbahn.JPG |thumb|left|250px|Ju Museums-Hoangsteboan]] [[Bielde:Spiekeroog-alteKirche 3.jpg|thumb|right|260px|Ju Ailoundsäärke fon Spiekerooch uut 1696]] {{Commons|Spiekeroog|Spiekerooch}} {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Aastfräiske Ailounde]] [[Kategorie:Loundkring Wittmund]] 7asvhe5gectjoqk6ryojnvf790b69uc 14 1312 7879 7875 2008-06-19T21:23:43Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki . [[Kategorie:Computere]] 5th5cj9wkqe1d7hzj2mtb7ygwplnnlr 14 1313 10910 7881 2008-10-09T17:34:52Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Technik]] khsu8vrg2s9bsyll5fayolwfmkzhiz9 0 1318 122414 115460 2023-03-09T09:19:51Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" style="margin-left:1em; background:#f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |---- |---- bgcolor="#e3e3e3" ! colspan="2" bgcolor="#e3e3e3" |[[Bielde:JardimBotanicoCuritiba.04.2008.JPG|250px]] |---- |---- bgcolor="#e3e3e3" ! colspan="2" bgcolor="#e3e3e3" | Curitiba: [http://tools.wikimedia.de/~magnus/geo/geohack.php?language=en&params=25_25_47_S_49_16_19_W 25° 25' 47" S 49° 16' 19" O] |---- | align="center" | | align="center" | [[Bielde:Curitiba Parana Brazil.gif|100px]] |---- |- | Besirk || 430.9 km² |- | Ienwoonere || 1,788,559 <small>(2006)</small> |- | Ienwoonere pro Km² || 4,159.4/km² |- | uur Seeniveau || 934.6 m |- | align="center" style="background:#e3e3e3;" colspan="2" style="border-bottom:3px solid gray;" | |} [[Bielde:Brasão de Armas do Município de Curitiba.png|70px|left]] '''Curitiba''' (kuɾi'tibɐ) is ju grootste Stääd in Suud-[[Brasilien]], [[Paraná (Stoat)]] [[Haudstääd]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * https://web.archive.org/web/20140626034932/http://www.curitiba.pr.gov.br/ * http://www.curitiba-brazil.com * [http://commons.wikimedia.org/wiki/Curitiba Commons: Curitiba]. [[Kategorie:Brasilien]] aagivjng4p9dpri2k0mdom9ax9yzc9g 10 1319 120597 115251 2022-03-03T16:58:33Z Ranbovw 12249 Update wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Meenten in ju Provinz: [[Fryslân]] (do [[Niederlounde]])'''||[[Bielde:Frisian flag.svg|50px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Achtkarspelen]] | [[Amelound]] | [[Dantumadiel]] | [[De Fryske Marren]] | [[Eaststellingwerf]] | [[Flielound]] | [[Harns (Meente)|Harns]] | [[It Hearrenfean (Meente)|It Hearrenfean]] | [[Ljouwert (Meente)|Ljouwert]] | [[Noardeast-Fryslân]] | [[Opsterlân]] | [[Schiermönkooge]] | [[Skylge]] | [[Smellingerlân]] | [[Súdwest-Fryslân]] | [[Tytsjerksteradiel]] | [[Waadhoeke]] | [[Weststellingwerf]]<br><br> |} 9ts7dtslw4cyb0ut24wxvgpyr4ntptr 0 1320 105254 103479 2013-03-08T19:55:19Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q341024]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieAchtkarspelen.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' ('oachte Säspele') is ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 162,74 km² un deer woonje 16.137 Moanskene (2006). Sit fon ju Meente is in [[Bûtenpost]]. Uur Täärpe in ju Meente sunt [[Boelensloane]], [[Droegeham]], [[Gerkeskleaster]], [[de Harkema]], [[Koatstertille]], [[Stynsgea]], [[Strobos]], [[Surhústerfean]], [[Surhuzum]], [[Twizel]] un [[Twizelerheide]]. An do Noomendeele ''Tille'' (litje Brääch), ''Fean'' (Foan), ''Heide'' (Heede) kon me bolde sjo, wäkke Säspele bietou keemen sunt! Ju Meente hied loange ne apaate Loage in Wäästfräislound. In dät Middeloaler heerde Achtkarspelen tou dät Bisdum [[Munster]], wilst Wäästfräislound fääre tou dät Bisdum [[Utrecht]] heerde. {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] 03o5gvjvr200op9msfcxmpeda82bxns 0 1321 115522 115502 2018-01-10T09:31:03Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieAmeland.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] Dät [[wäästfräiske Ailounde|wääatfräiske Ailound]] '''{{PAGENAME}}''' (nl. ''Ameland'') is ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 268,5 km² un deer woonje 3.452 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is [[Nes]]. Uur Täärpe in ju Meente sunt [[Ballum]], [[Bueren]] un [[Hollum]]. Dät Ailound häd jierelk uur 500.000 Besäikere, wierfon fuul Düütske. Ap Amelound wäd n holloundsken Dialekt boald, dät [[Ameloundsk]]. [[Bielde:P1010227DR.JPG|300px|right|thumb|Sogoar do Busschilde ap Amelound hääbe do Deege in Düütsk. (Man nit failerloos!).]] [[Bielde:P1010204R.JPG|300px|right|thumb|Amelound: Uutsicht fon ju hoochste Duune ätter t Aaste.]] {{Fräiske Ailounde}} {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Wäästfräiske Ailounde]] [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] 0wwj5a44nra8mvfhf5x5fonjugth085 0 1322 8012 2008-06-29T13:13:32Z Kening Aldgilles 23 häd "[[It Amelân]]" ätter "[[Amelound]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Amelound]] 00ll59t38ambsp05v5ppqcuiv2wf7ue 0 1323 115262 105255 2018-01-09T16:05:06Z Wwikix 8153 update wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieHetBildt.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' (nl. ''Het Bildt'') waas ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 116,51 km² un deer woonje 10,963 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Sint Anne]]. Uure Steeden in ju Meente sunt [[Aldebiltsyl]], [[Froubuorren]], [[Sint Jabik]], [[Minnertsgea]], [[Nij Altena]] un [[Westhoek]]. == Sproake == In It Bilt wäd ne besunnere Sproake boald, dät [[Biltsk]]e, ne Miskenge fon [[Wäästfräisk]] un dät Oold[[holloundsk]]e fon Hollounder, do dät Gestrich 1505 iendieked hääbe. [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] 66xw657wkx8b2z23wa1vh7uhnz7cw9c 14 1324 115179 8014 2018-01-09T14:06:31Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fryslân]] 9wtymcbs02luzihkw51jd1ooa9q3ir5 0 1325 115249 115247 2018-01-09T15:47:34Z Wwikix 8153 -Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieBolsward.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne fröiere Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente waas 9,42 km² un deer woonje 9,607 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente was in [[Boalsert]]. Siet dän 1. Januoar 2011 heerd ju Meente tou ju näie Meente [[Súdwest-Fryslân]]. [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] 93ouow1mc0mhoa1erao46ajqft5snn5 0 1326 120457 115259 2022-01-14T02:52:49Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieAmeland.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' waas ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 168,59 km² un deer woonje 19,330 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Grou]]. Uure Steeden in ju Meente sunt [[Akkrum]], [[Aldeboarn]], [[Dearsum]], [[Eagum]], [[Friens]], [[Idaerd]], [[Jirnsum]], [[Nes (Boarnsterhim)|Nes]], [[Poppenwier]], [[Raerd]], [[Reduzum]], [[Sibrandabuorren]], [[Terherne]], [[Tersoal]], [[Warstiens]], [[Warten]] un [[Wergea]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20130716175140/http://www.boarnsterhim.nl/ Websteede fon ju Meente] [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] b76px4j08ukpjkyzrr6vbz2pmve2r07 0 1327 119959 114895 2021-08-08T21:28:59Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieAmeland.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 87,49 km² un deer woonje 19,465 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Damwâld]]. Uure Steeden in ju Meente sunt [[Broeksterwâld]], [[Driezum]], [[De Falom]], [[Feanwâlden]], [[Rinsumageast]], [[Readtsjerk]], [[Sibrandahûs]], [[Wâlterswâld]] un [[De Westereen]]. In Feanwâlden stound ju eensige äärhooldene [[Stins]] fon Fryslân, ju bekoande [[Skierstins]]. In dät Täärp [[Moarrewâld]] in ju fröiere Meente Damwâld häd [[Dr. Jacob Botke]], die in do 1930-er Jiere dät [[Seelterlound]] moorere Moale besäiked häd, fon [[1896]]-[[1898]] as Koaster oarbeidet. In Damwâld sunt ne Sträite un ne Skoule ätter Dr. Botke naamd. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20150219145446/http://www.dantumadeel.nl/ Websteede fon ju Meente] <small>''Ängelsk''</small>, <small>''Düütsk''</small>, <small>''Niederlounsk''</small>, <small>''Wääst-Fräisk''</small> {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] joddidcyimpo2h56lsbgl04tbc870o2 0 1328 120677 118572 2022-03-04T10:53:23Z Ranbovw 12249 Foarloage + Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieDongeradeel.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 266,94 km² un deer woonje 25.008 Moanskene (2010). Sit fon ju Meente is in ju Stääd [[Dokkum]]. Fääre rakt et in ju Meente Täärpe: [[Boarnwert]], [[Brantgum]], [[Ealsum]], [[Eanjum]], [[Easternijtsjerk]], [[Eastrum]], [[Foudgum]], [[Hantum]], [[Hantumerútbuorren]], [[Hantumhuzen]], [[Holwert]], [[Ie]], [[Ingwierrum]], [[Jouswier]], [[De Lytse Jouwer]], [[Ljussens]], [[Mitselwier]], [[Moarre]], [[Moddergat]], [[Nes (Dongeradiel)|Nes]], [[Nijewier]], [[Peazens (doarp)|Peazens]], [[Raard]], [[Ternaard]], [[Waaksens (Dongeradiel)|Waaksens]], [[Wetsens]] un [[Wierum]] == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.dongeradeel.nl Websteede fon ju Meente] <small>''Niederlounsk''</small>, <small>''Wääst-Fräisk''</small> [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] e1zi6h7k3gjvy24u40agf0djge4wblu 0 1329 121675 115273 2022-09-30T00:29:41Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieWûnseradiel.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne fröiere Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente was 317,68 km² un deer woonje 11,886 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente was in [[Wytmarsum]]. Uur Steeden in ju fröiere Meente wieren [[Allingawier]], [[Arum]], [[Breesândyk]], [[Burchwert]], [[Dedzjum]], [[Eksmoarre]], [[Ferwâlde]], [[Gaast]], [[Hartwert]], [[Hichtum]], [[Hieslum]], [[Kimswert]], [[Koarnwert]], [[Koarnwertersân]], [[Lollum]], [[Longerhou]], [[Makkum]], [[Parregea]], [[Penjum]], [[Piaam]], [[Skettens]], [[Skraard]], [[Skuzum]], [[Surch]], [[Tsjerkwert]] un [[Wûns]]. Siet dän 1. Januoar 2011 heerd ju Meente tou ju näie Meente [[Súdwest Fryslân]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20050614003257/http://www.wunseradiel.nl/ Websteede fon ju Meente] <small>''Niederlounsk''</small>, <small>''Wääst-Fräisk''</small> [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] fmll0m8me70cgmm5rprsgsfjuur3phl 0 1330 115272 105260 2018-01-09T16:09:35Z Wwikix 8153 update wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieWymbritseradiel.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne fröiere Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente was 162,74 km² un deer woonje 16,137 Moanskene (2006). Sit fon ju Meente was in [[Drylts]]. Uure Steeden in ju fröiere Meente wieren [[Abbegea]], [[Aldegea (Wymbritseradiel)|Aldegea]], [[Blauhûs]], [[Easthim]], [[Folsgeare]], [[De Gaastmar]], [[Gau]], [[Goaiïngea]], [[Greonterp]], [[Heech]], [[De Hommerts]], [[Idzegea]], [[Yndyk]], [[Ypekolsgea]], [[Jutryp]], [[Koufurderrige]], [[Nijlân]], [[Sânfurd]], [[Skearnegoutum]], [[Smelbrêge]], [[Toppenhuzen]], [[Tsjalhuzum]], [[Turns]], [[Twellingea]], [[Wâldsein]], [[Westhim]] un [[Wolsum]]. Siet dän 1. Januoar 2011 heerd ju Meente tou ju näie Meente [[Súdwest Fryslân]]. [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] s5fac6ifzv7suj62pom1le8yakds86b 0 1331 105261 103488 2013-03-08T19:56:37Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q753913]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieWeststellingwerf.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' ([[Stellingwerfsk|stel.]] ''Weststellingwarf'') is ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 228,36 km² un deer woonje 25,502 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Wolvegea]] (stel. Wolvege). Uur Täärpe in ju Meente sunt [[Aldeholtpea]] (stel. Hooltpae), [[Aldeholtwâlde]] (stel. Hooltwoolde), [[Aldetrine]] (stel. Ooldetriene), [[Aldlemmer]] (stel. Ooldelaemer), [[Blesdike]] (stel. Blesdieke), [[De Blesse]] (stel. De Blesse), [[Boyl]] (stel. Buil), [[Easterstreek]] (stel. De Oosterstreek), [[Finkegea]] (stel. Vinkege), [[De Hoeve]] (stel. De Hoeve), [[De Langelille]] (stel. De Langelille), [[Munnikebuorren]] (stel. Munnikeburen), [[Nijeholtpea]] (stel. Ni'jhooltpae), [[Nijeholtwâlde]] (stel. Ni'jhooltwoolde), [[Nijetrine]] (stel. Ni'jtriene), [[Nijlemmer]] (stel. Ni'jlaemer), [[Noardwâlde]] (stel. Noordwoolde), [[Pepergea]] (stel. Peperge), [[Sânhuzen (Weststellingwerf)|Sânhuzen]] (stel. Zaandhuzen), [[Skerpenseel (Fryslân)|Skerpenseel]] (stel. Scharpenzeel), [[Slikenboarch]] (stel. Sliekenborg), [[Sonnegea]] (stel. Sunnege), [[Spangea]] (stel. Spange), [[Steggerda]] (stel. Steggerde) un [[Teridzert]] (stel. Der Izzerd). == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.weststellingwerf.nl Websteede fon ju Meente] {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] 52yp3bu5idadnq8abw63rumwb26nnor 0 1332 105262 103489 2013-03-08T19:56:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q840636]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieTytsjerksteradiel.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 161,42 km² un deer woonje 32,352 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Burgum]]. Uure Steeden in ju Meente sunt [[Aldtsjerk]], [[Earnewâld]], [[Eastermar]], [[Garyp]], [[Gytsjerk]], [[Hurdegaryp]], [[Jistrum]], [[Mûnein]], [[Noardburgum]], [[Oentsjerk]], [[Ryptsjerk]], [[Sumar]], [[Suwâld]], [[Tytsjerk]] un [[Wyns]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.t-diel.nl Websteede fon ju Meente] <small>''Ängelsk''</small>, <small>''Niederlounsk''</small>, <small>''Wääst-Fräisk''</small> {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] hroy8torkzlap85qznrvszqc5uisddn 0 1333 115271 115270 2018-01-09T16:09:09Z Wwikix 8153 -Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieSneek.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' (nl. ''Sneek'') is ne fröiere Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente was 34,04 km² un deer woonje 33,115 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente was in ju Stääd [[Snits (Stääd)|Snits]]. Uure Steeden in ju fröiere Meente sunt [[Ysbrechtum]], [[Loaiïngea]] un [[Offenwier]]. Siet dän 1. Januoar 2011 heerd ju Meente tou ju näie Meente [[Súdwest Fryslân]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.sneek.nl Websteede fon ju Meente] <small>''Ängelsk''</small>, <small>''Düütsk''</small>, <small>''Niederlounsk''</small>, <small>''Wääst-Fräisk''</small> [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] jbnod0gnarrtohrkrxry936knc5tmxb 0 1334 105263 103491 2013-03-08T19:56:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q507065]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieSmallingerland.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 126,15 km² un deer woonje 54,993 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Drachten]]. Uure Steeden in ju Meente sunt [[Aldegea (Smellingerlân)|Aldegea]], [[Boarnburgum]], [[Drachtster Kompenije]], [[De Feanhoop]], [[Goaiïngahuzen]], [[De Houtigehage]], [[Koartehimmen]], [[Nyegea]], [[De Pein]], [[Rottefalle]], [[Smelle Ie]], [[De Tike]] en [[De Wylgen]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.smallingerland.nl Websteede fon ju Meente] <small>''Ängelsk''</small>, <small>''Niederlounsk''</small>, <small>''Wääst-Fräisk''</small> {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] 8taxkcxcmtmqr760khe7dpr9iluj9js 0 1335 115526 115499 2018-01-10T09:32:19Z Wwikix 8153 /* Ferbiendenge ätter buuten */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieTerschelling.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] [[Bielde:Janskerk.jpg|thumb|right|200px|Ju St. Janssäärke]] '''{{PAGENAME}}''' (holl. ''Terschelling'') is aan fon do [[wäästfräiske Ailounde]] un ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 674 km² un deer woonje 4,702 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Wääst-Skylge]]. Uur Täärpe in ju Meente sunt [[Aasterein]], [[Baaidunen]], [[Formearum]], [[Hee]], [[Hoarne]], [[Kaart]], [[Kinum]], [[Landerum]], [[Lies]], [[Midslân]], un [[Stryp]]. Dät Wäädailound [[It Gryn]], bekoant as Fuugelailound, heerd uk tou ju Meente Skylge. In Hoarne stound ju St. Janssäärke uut dät 13. Jierhunnert. In dän aastelken Deel fon dät Ailound wäd n [[fräisk]]en Dialekt, dät [[Aastersk]] boald, in dän wäästelken Deel fon Skylge wäd dän fräisken Dialekt [[Skylgersk]] un in dät Midden fon dät Eilound wäd dän [[holloundsk]]en Dialekt [[Midsloundsk]] boald. Ap Skylge stound de [[Brandaris]], die ooldste [[Fjuurtouden]] fon do [[Niederlounde]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.terschelling.nl Websteede fon ju Meente] <small>''Ängelsk''</small>, <small>''Düütsk''</small>, <small>''Niederlounsk''</small> {{Fräiske Ailounde}} {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Wäästfräiske Ailounde]] [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] ijurmvf9jvt88k1wgti57rtzrldzr1m 0 1336 115475 105264 2018-01-09T18:29:45Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieOoststellingwerf.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' (nl. ''Ooststellingwerf'', stell. ''Ooststellingwarf'') is ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 226,08 km² un deer woonje 26,229 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Easterwâlde]]. Uure Steeden in ju Meente sunt [[Aldeberkeap]], [[Appelskea]], [[Donkerbroek]], [[Elslo]], [[De Fochtel]], [[De Haule]], [[Haulerwyk]], [[Langedike]], [[Makkingea]], [[Nijeberkeap]], [[Ravenswâld]] un [[Waskemar]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.ooststellingwerf.nl Websteede fon ju Meente] <small>''Niederlounsk''</small> {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] hqtzbx0t0279eq79qbt1fn3segg0vyf 0 1337 120678 105265 2022-03-04T10:53:58Z Ranbovw 12249 Foarloage + Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieFerwerderadiel.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 133,11 km² un deer woonje 24,876 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Ferwert]]. Uure Steeden in ju Meente sunt [[Burdaard]], [[Blije]], [[Ginnum]], [[Hallum]], [[Hegebeintum]], [[Jannum]], [[Jislum]], [[Lichtaard]], [[Marrum]], [[Reitsum]] en [[Wânswert]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.ferwerderadiel.nl Websteede fon ju Meente] <small>''Niederlounsk''</small>, <small>''Wääst-Fräisk''</small> [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] i61h43y8e9qbuvisainxr8jwpwpjbua 0 1338 119576 115523 2021-01-13T20:15:50Z Filmwijker 11035 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieVlieland.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] [[Bielde:LeuchtturmVlieland.JPG|thumb|left|180px|Die Fjuurtouden fon Flielound]] '''{{PAGENAME}}''' is aan fon do [[wäästfräiske Ailounde]] un ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 315,79 km² un deer woonje 1,190 Moanskene (2020). Sit fon ju Meente is in [[Wääst-Flielound]], et rakt neen uure Täärpe ap dät Ailound. ==Sproake== Die oolde flieloundske Dialekt, dät [[Flieloundsk]], is siet 1993 uutstuurwen. Däälich wäid ap Flielound allinich [[Niederloundsk]] boald, wierin oawers noch litje Rääste fon dän oolden flieloundsken Dialekt änthoolde sünt. Flielound is ju insichste Meente in gans Wäästfräislound, wier allinich Niederloundsk boald wäid. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.vlieland.nl Websteede fon ju Meente] <small>''Niederlounsk''</small> {{Fräiske Ailounde}} {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Wäästfräiske Ailounde]] [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] mxmuif6z4fp46nlqxq5qufucl95didy 0 1339 115260 105266 2018-01-09T16:04:16Z Wwikix 8153 update wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieFranekeradeel.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' waas ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 209,29 km² un deer woonje 10,259 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Frjentsjer]]. Uur Steeden in ju Meente sunt [[Achlum]], [[Doanjum]], [[Easterbierrum]], [[Furdgum]], [[Hitsum]], [[Hjerbeam]], [[Peins]], [[Pitersbierrum]], [[Rie]], [[Seisbierrum]], [[Skalsum]], [[Sweins]], [[Tsjom]] en [[Tsjummearum]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.franekeradeel.nl Websteede fon ju Meente] <small>''Ängelsk''</small>, <small>''Düütsk''</small>, <small>''Niederlounsk''</small>, <small>''Wääst-Fräisk''</small> [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] 4txdtj0fnwy4k77sqztshdgzt7a3f6t 0 1340 77146 8038 2012-01-19T20:29:44Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Frjentsjerteradiel]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Frjentsjerteradiel]] 6ctepigtiu0345rhq4pz7022dhcgye9 0 1341 119988 115261 2021-08-08T21:43:52Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieGaasterlân-Sleat.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' waas ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 209,29 km² un deer woonje 10.208 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Balk]]. Uure Steeden in ju Meente sunt [[Aldegea (Gaasterlân-Sleat)|Aldegea]], [[Aldemardum]], [[Bakhuzen]], [[Ealahuzen]], [[Harich]], [[Kolderwâlde]], [[Murns]], [[Nijemardum]], [[Riis]], [[Rûgehuzen]], Sleat, [[Sondel]] un [[Wikel (Gaasterlân-Sleat)|Wikel]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20120423041754/http://www.gaasterlan-sleat.nl/ Websteede fon ju Meente] <small>''Niederlounsk''</small>, <small>''Wääst-Fräisk''</small> [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] kxtfgcd7u3e3xqq0hav73nd6yx77szz 0 1342 114039 103498 2017-02-28T14:13:23Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieHarlingen.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 387,67 km² un deer woonje 15,450 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Harns (Stääd)|Harns]]. Uure Steeden in ju Meente sunt [[Mullum]] un [[Winaam]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.harlingen.nl Websteede fon ju Meente] {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] hwdbjogtapcxkr8mwe8iv2626skatdf 0 1343 105268 103499 2013-03-08T20:04:30Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q574558]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieHeerenveen.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' (nl. ''Heerenveen'') is ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 140,15 km² un deer woonje 42,754 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[It Hearrenfean|It Hearrenfean]]. Uure Steeden in ju Meente sunt [[Aldhoarne]], [[Aldskoat]], [[Bontebok]], [[Gersleat]], [[Hoarnstersweach]], [[Jobbegea]], [[Ketlik]], [[De Knipe]], [[L&#250;nbert]], [[Mildaam]], [[Nijhoarne]], [[Nijskoat]], [[It Oranjew&#226;ld]], [[Terbant]] en [[Tsjalbert]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.heerenveen.nl Websteede fon ju Meente] <small>''Niederlounsk''</small> <gallery> Bielde:Crackstate Heerenveen 23.JPG|[[Crackstate]] Bielde:Posthuis Theater.JPG|[[Posthûstjooter]] </gallery> {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] 0jlfakdkwt7jfq2k6fr98289ow88uha 0 1344 120679 115477 2022-03-04T10:55:01Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieKollumerlandEnNieuwkruisland.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 116,33 km² un deer woonje 13,140 Moanskene (2007). Tou ju Meente heere 12 Täärpe un 15 Burskuppe. Sit fon ju Meenteferwaltenge is [[Kollum]]. Uur Täärpe in ju Meente sunt [[Aldwâld]], [[Boerum]], [[Feankleaster]], [[Kollumerpomp]], [[Kollumersweach]], [[Lytsewâld]], [[Muntsjesyl]], [[De Trieme]], [[Warfstermûne]], [[Westergeast]] en [[Sweagerbosk]]. In ju Meente wäid aan fon do fjouwer groote fräiske Dialekte boald, dät [[Wooldfräisk]]. In dät Täärp [[Kollumerpomp]] wäd n [[läichsaksisk]]-[[grins]]lounder Dialekt, dät [[Pompstersk]] boald. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.kollumerland.nl Websteede fon ju Meente] <small>''Niederlounsk''</small> [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] rdd9l7ijkf8abr4tc3p67mfqr1urd58 0 1345 120037 115264 2021-08-08T22:11:20Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieLemsterland.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' waas ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 124,38 km² un deer woonje 13,437 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[de Lemmer]]. Uur Täärpe in ju Meente sunt [[Bantegea]], [[Dolsterhuzen]], [[Eastersee-Buorren]], [[Eastersee-Giterskebrêge]], [[Follegea]], [[Ychten]], [[Ychtenbrêge]] en [[Jistergea]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20150219145446/http://www.dantumadeel.nl/ Websteede fon ju Meente] <small>''Niederlounsk''</small>, <small>''Wääst-Fräisk''</small> [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] 53f7yxcb43zgptx9ul3vgvohgcriegu 0 1346 120043 115265 2021-08-08T22:15:17Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieLittenseradiel.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' waas ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 132,57 km² un deer woonje 10,869 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Wommels]]. Uure Steeden in ju Meente sunt [[Baaium]], [[Baard]], [[Bears (Littenseradiel)|Bears]], [[Boazum]], [[Britswert]], [[Easterein]], [[Easterlittens]], [[Easterwierrum]], [[Hidaard]], [[Hilaard]], [[Hinnaard]], [[Húns]], [[Iens]], [[Itens]], [[Jellum]], [[Jorwert]], [[Kûbaard]], [[Leons]], [[Lytsewierrum]], [[Mantgum]], [[Reahûs]], [[Rien]], [[Spannum]], [[Waaksens (Littenseradiel)|Waaksens]], [[Weidum]], [[Winsum (Littenseradiel)|Winsum]], [[Wiuwert]] un [[Wjelsryp]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20161031230817/http://www.littenseradiel.nl/ Websteede fon ju Meente] <small>''Niederlounsk''</small>, <small>''Wääst-Fräisk''</small> [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] n6cacxvulypyqq6f9imvtc1llq6oql1 0 1347 8047 2008-06-29T17:44:07Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Frentsjer]]" ätter "[[Frjentsjer]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frjentsjer]] 1vkm6jzvulnr75szb6wpl57o4vol67j 0 1348 114055 109254 2017-02-28T14:22:56Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieLeeuwarden.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 84,11 km² un deer woonje 91,375 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Ljouwert]]. Uure Steeden in ju Meente sunt [[Goutum]], [[Himpens]], [[Lekkum]], [[Miedum]], [[Snakkerbuorren]], [[Swichum]], [[Tearns]], [[Wurdum]] un [[Wytgaard]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.leeuwarden.nl Websteede fon ju Meente] <small>''Ängelsk''</small>, <small>''Düütsk''</small>, <small>''Niederlounsk''</small>, <small>''Wääst-Fräisk''</small> {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] 583xqvvd82kfv8voxvrkhxck208wm6q 0 1349 121870 115266 2023-01-12T18:06:27Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieLeeuwarderadeel.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' waas ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 41,38 km² un deer woonje 10,398 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Stiens]]. Uure Steeden in ju Meente sunt [[Alde Leie]], [[Britsum]], [[Feinsum]], [[Hijum]], [[Jelsum]] en [[Koarnjum]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20130615071445/http://www.leeuwarderadeel.nl/ Websteede fon ju Meente] <small>''Niederlounsk''</small>, <small>''Wääst-Fräisk''</small> [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] rvjb2kgbw67m2i4m8uti3qpff5b5cf0 0 1350 120053 115267 2021-08-08T22:23:02Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieMenaldumadeel.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' waas ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 70,03 km² un deer woonje 13,808 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Menaam]]. Uur Steeden in ju Meente sunt [[Berltsum]], [[Bitgum]], [[Bitgummole]], [[Blessum]], [[Boksum]], [[Deinum]], [[Dronryp]], [[Ingelum]], [[Marsum]], [[Skingen]], [[Slappeterp]] un [[Wier]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20130817195415/http://www.menaldumadeel.nl/ Websteede fon ju Meente] <small>''Niederloundsk''</small>, <small>''Wääst-Fräisk''</small> {{commonscat}} [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] g3eldbni6almbhvgr8ysgz5yamhldpl 0 1351 115268 105274 2018-01-09T16:08:06Z Wwikix 8153 update wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieNijefurd.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne fröiere Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente was 289,17 km² un deer woonje 10,868 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente was in [[Warkum]]. Uure Steeden in ju Meente wieren [[Himmelum]], [[Hylpen]], [[Koudum]], [[Molkwar]], [[Nijhuzum]], [[Starum]] un [[Warns]]. Siet dän 1. Januoar 2011 heerd ju Meente tou ju näie Meente [[Súdwest Fryslân]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.nijefurd.nl Websteede fon ju Meente] <small>''Niederlounsk''</small> [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] m3n2edx8l8v3n6hpk5l9pcxobkyiff3 0 1352 103506 97993 2013-03-08T01:49:52Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 23 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q840632]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieOpsterland.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 227,68 km² un deer woonje 29,585 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[Beetstersweach]]. Uur Täärpe in ju Meente sunt [[Bakkefean]], [[Fryske Peallen]], [[De Gordyk]], [[De Himrik]], [[Jonkerslân]], [[Langsweagen]], [[Lippenhuzen]], [[Lúkswâld]], [[Nij Beets]], [[Oerterp]], [[Olterterp]], [[Sigerswâld]], [[Terwispel]], [[Tynje]] un [[Wynjewâld]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.opsterland.nl Websteede fon ju Meente] <small>''Ängelsk''</small>, <small>''Düütsk''</small>, <small>''Niederlounsk''</small>, <small>''Wääst-Fräisk''</small> {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] 71rzmw9x4niw6218tkpb74qkd3483s2 0 1353 115269 105275 2018-01-09T16:08:28Z Wwikix 8153 update wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieSkarsterlân.png|200px|right|thumb|So lait {{PAGENAME}} in ju Provinz Fryslân.]] '''{{PAGENAME}}''' waas ne Meente in ju Provinz [[Fryslân]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 216,89 km² un deer woonje 27.059 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is in [[De Jouwer]]. Uure Steeden in ju Meente sunt [[Aldehaske]], [[Alde Ouwer]], [[Boarnsweach]], [[De Broek]], [[Diken]], [[Dunegea]], [[Eagmaryp]], [[Goaiïngaryp]], [[Haskerdiken]], [[Haskerhoarne]], [[Jiskenhuzen]], [[Langwar]], [[Legemar]], [[Nijbrêge]], [[Nijehaske]], [[Ousterhaule]], [[Ousternijegea]], [[Reahel]], [[Rotstergaast]], [[Rotsterhaule]], [[Rottum (Skarsterlân)|Rottum]], [[Sint Jansgea]], [[Sint Nyk]], [[Skarsterbrêge]], [[Sniksweach]], [[Terkaple]], [[Teroele]], [[Tsjerkgaast]] un [[Vegelinsoard]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.skarsterlan.nl Websteede fon ju Meente] <small>''Niederlounsk''</small> [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Fryslân]] 9is64fqy82wga4dp90ha936xcb9kwu6 0 1356 121654 120065 2022-09-21T16:23:48Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Oryctolagus cuniculus.jpg|thumb|200 px|N Kanienken]] '''Neobiota''' ''(N Pluralwoud, ap Seeltersk: '''Näie Lieuweweesen''')'' sunt wüülde Lieuweweesen, do do Moanskene in n uur Ökosystem importierden. Ju Wietenskup, ju sik mäd Neobiota befoatet, is ju [[Invasionsbiologie]]. Fuul Neobiota skoadje dät [[autochthon]]e Ökosystem, toun Biespiel truch Fertringenge fon autochthone Oarde. Man eenige Neobiota skoadje uk ju Wirtskaft, as do suudamerikoanske Woaterhyazinthen (ferskeedene Plonten uut dän Sleek ''Eichhornia''), do do Moanskene in uur tropiske Gewoater ienfierden. Do Woaterhyazinthen swimme riekelk fräi (as n Flot uut Plonten) ap dät Woater, un wan die Wiend joo in n Hoawen waait, kon der neen Fiskerboot uutfiere. Düt Problem hääbe toun Biespiel do Ljuude an dän Viktoria-See.<ref> Ne Uutgoawe mäd Noome DIE ERDE HAT FIEBER fon ju Tiedskrift "bild der wissenschaft plus"[http://www.wupperinst.org/de/info/entwd/index.html?&beitrag_id=671&bid=12] </ref> == Neozoa == Neozoa (Sg: Neozoon) sunt importierde Dierte. Hier sunt eenige Biespiele: === Kanienken === N bekoand Neozoon is dät [[Kanienken]] ''(Oryctolagus cuniculus)''. In ju Antike waas dät Kanienken bienaist bloot ap ju [[Iberiske Hoolfinsel]] un Suudfrankriek tou fienden, man däälich rakt dät Kanienkene ap dät ganse [[Europa|europäiske Fäästlound]], ap do [[Groot-Britannien|britiske Ailounde]], in [[Irlound]], in Noud-[[Afrikoa]] un in [[Australien]]. Me fierde do Kanienkene uk in [[Suudafrikoa]] un [[Noudamerikoa|Noud-]] un [[Suudamerikoa]] ien, man dät hied naan Ärfoulch. <gallery> Image:Rabbit-closeup.jpg|N Kanienken Bielde:Oryctolagus cuniculus geographical distribution.jpeg| Liewendsruum däälich fon dät Kanienken Image:Wild rabbit.jpg| N Kanienken in Australien. Do australiske Kanienkene feruurseekje deelwiese Erosione un Dierte-Süüken. Image:RabbitProofFence.JPG| Die australiske 3.256 km. loange '''Rabbit Proof fence''' (Ap Seeltersk: Kanienken-seekeren Tuun) is ne Mäitnoame juun Kanienkene. </gallery> === Ju Rulle fon Neozoa in ju Betrouenge fon ju Oard ''Emys orbicularis''<ref> name=Hessisk Stoatus-Begjucht> [http://hessen.nabu.de/imperia/md/content/hessen/fachbeitraege/3.pdf Die hessiske Stoatusbegjucht uur ''Emys orbicularis'']</ref> === ''Testudinata'' (düütsk:Schildkröten) uut dän Sleek ''Trachemys'', die in Deele fon Noudamerikoa autochthon is, sunt oun fuul Steeden in Europa tou fienden. Foarallen ''Trachemys scripta elegans'' In Düütsklound feruurseekje disse Oarde ju Fertringenge fon ju eensiche fon Natuur uut in Düütsklound heemske "Schildkröte", ''Emys orbicularis''. Man disse Oard wäd uk fon uur Seeken uutrooded: Dumme Natuurfrüünde leeuwe, dät waas goud foar ''Emys orbicularis''- Population, wan me n uur Typ fon ju sälge Oard in ju Fräiegaid sät. Dät rakt fuul Type fon disse Oard: Me kon disse Oard ferdeele in 6 Unneroardgruppen, do me ferdeele kon in touhoope 13 Unneroarde. Un do Unneroarde kon me ferdeele in ferskeedene Haplotype. [[autochthon|Autochthon]] is in Düütsklound bloot die Haplotyp IIb, fielicht uk die Haplotyp Ia, man dät weet me nit so gnau. Do Haplotype Ia un IIb heere allebee tou ju Unneroard ''Emys orbicularis orbicularis''. Aal do uur Type sunt in Düütsklound Neobiota un wan me se in ju Fräiegaid sät, un se sik mäd dän heemske Haplotyp fermiskje, betjut dät, dät Gene dertou kuume, do an n gans uuren Lieuwendsruum anpaased sunt. Däälich rakt dät bloot noch ''Emys orbicularis''-Dierte an min Steeden in Düütsklound, toun Biespiel in Hessen un in Brandenburg. In uur Lounde rakt dät uk noch wäkke. <gallery> Image:Emys.jpg|''Emys orbicularis'' in Aastriek Image:Tortue de Floride Amiens.jpg| N Neozoon: Ne Oard uut [[Mexiko]] ''(Trachemys scripta elegans)'', düütsk: Rotwangenschildkröte Image:Gelbw-schmuckschildkroete-03.jpg| Uk n Neozoon: Ne Oard uut Suudaastvirginia un Noudflorida: ''Trachemys scripta scripta'' (düütsk:Gelbwangen- schildkröte)'' Image:Trachemys decussata.jpg| Uk n Neozoon: ''Trachemys decussata'' uut [[Kuba]], hier in [[Italien]], man fielicht bloot as Huusdiert. </gallery> === Nilboars<ref > Ne Uutgoawe mäd Noome DIE ERDE HAT FIEBER fon ju Tiedskrift "bild der wissenschaft plus" </ref> === Die Nilboars ''(Lates niloticus)'' is in dän [[Nil]], dän [[Niger]] un in [[Senegal]] autochthon. Man in 1960 importierden Ljuude - trots dän Protest fon Wietenskuppere - disse Boars-Oard in dän Viktoria-See. Hie skuul ju Wirtskup ferbeeterje un dän [[Protein]]-Beduur fon do heemske Ljuude däkke. Toufäärme waas die Nilboars een Sainenge foar do heemske Ljuude un foar ju Wirtskup fon dät Lound, man leeter friet hie moor un moor fon do heemske Fiske, un dät waas nit so goud foar do Fiskere. Fuul Fisk-Oarden - dät sunt foarallen Buntboarse - do in dän Viktoriasee heemsk sunt, sunt bienaist uutsturwen. <gallery> Bielde:Lanil u0.gif| N Nilboars ''(Lates niloticus)'' Image:32.87423E 1.jpg| Die Viktoriasee (Sateliten-Bielde) Bielde:Haplochromis thereuterion.jpg| ''Haplochromis thereuterion'', een fon do uur 400 Buntboarsoarden, do in dän Viktoriasee fon Natuur uut heemsk sunt. Bielde:Density evolution Victoria.png| Befoulkengsäntwikkelenge an dän Viktoriasee ätter dän Import fon dän Nilboars </gallery> == Neophyte == Neophyte sunt importierde Plonten. Hier sunt eenige Biespiele: === Riesenboarenklau === Die Riesenboarenklau ''Heracleum mantegazzianum'' uut Noudamerikoa is in Düütsklound n Neophyt. Hie is so bekoand, wült hie änthaalt phototoxiske Gifte, dät hat, dät disse Gifte in dät Deegeslucht besunners gefoarelk sunt. Wan me dän Riesenboarenklau bloot berüürt, kon dät al groote, gefoarelke Broundbläisen feruurseekje. Man n Foardeel fon dät Importierjen fon Riesenboarenklau häd toun Biespiel ju [[Imkeräi]]. <gallery> Bielde:Rbk dolde.jpg| N blöienden Riesenboarenklau Bielde:Heracleum mantegazzianum.jpg| N Uutdrieuw fon dän Riesenboarenklau Bielde:Velky bolsevnik.jpg| N grooten Riesenboarenklau in dän Häärst. Ätter n poor Wieke kon die Riesenboarenklau al so groot weese! Bielde:Reuzenbereklauw.JPG| Riesenboarenklau an dät Woater. Hie kon sik uk truch dät wächswimmen fon Säid uutbreedje. </gallery> === Woaterhyazinthen<ref > Ne Uutgoawe mäd Noome DIE ERDE HAT FIEBER fon ju Tiedskrift "bild der wissenschaft plus" </ref>=== Do suudamerikoanske Woaterhyazinthen (ferskeedene Plonten uut dän Sleek ''Eichhornia''), do do Moanskene in uur tropiske Gewoater ienfierden skoadje nit bloot ju Natuur, man uk ju Wirtskaft. Do Woaterhyazinthen swimme riekelk fräi (as n Flot uut Plonten) ap dät Woater, un wan die Wiend joo in n Hoawen waait, kon der neen Fiskerboot uutfiere. Düt Problem hääbe toun Biespiel do Ljuude an dän Viktoria-See. <gallery> Bielde:Water hyacinth bloom.jpg| Ne blöiende Woaterhyazinthe ''(Eichhornia crassipes)'' Bielde:Eichhornia natans MS4234.JPG| Ne uur Woaterhyazinthe: ''(Eichhornia natans)'' as Neophyt in [[Burkina Faso]] ([[Afrikoa]]) Bielde: Kenya Kisumu Harbour Hyacinths 1997ke09b21.jpg| Woaterhyazinthen in dän Hoawen fon Kisumu an dän Viktoria-See ([[Kenia]]). Bielde:Eichhornia azurea1.jpg| ''Eichhornia azurea'' </gallery> === Kanadiske Gouldpietske === Ju Kanadiske Gouldpietske ''(Solidago canadensis)'', ju uur Plonten dood woakst, is uk n Neophyt. As die Noome kwäd, is disse Plonte uut Noudamerikoa. <gallery> Image:Solidago canadensis.jpg| Ju Blöite fon ju Kanadiske Gouldpietske Image:Solidago canadensis 20050815 251.jpg| Kanadiske Gouldpietske Image:Solidago canadensis02.jpg| Illustration fon ju Kanadiske Gouldpietske Image:Solidago altissima2.jpg| Ju Variation ''Solidago canadensis var. scabra''. Eenige Wietenskuppere leeuwe, dät dät ne oaine Oard is: ''Solidago altissima'' </gallery> == Neomycete == Neomycete sunt importierde Poagestoule. Hier is n Biespiel: === ''Ophiostoma ulmi'' blw. ''Ophiostoma novo-ulmi'' === Dät is n Poagestoul uut Aast-[[Asien]], die [[Ieperne Boom]]e dood moaket. == Wällen == === Oankelde Ätterwiese === <references/> === Uur Wällen === * [https://web.archive.org/web/20110917224846/http://www.knowledgerush.com/kr/encyclopedia/Rabbit_(Australia)/ Ne Internet-Siede uur Kanienkene in Australien] * [http://de.wikipedia.org Ju düütske Version fon ju Wikipedia] [[Kategorie:Biologie]] 71ettn99an03q4uawfcefpsecn4dkr0 0 1358 108739 107787 2014-01-16T18:34:49Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q144513]] wikitext text/x-wiki Dät [[Froamdwoud]] '''Autochthon''' betjut so fuul as '''Uursproangelk heemsk'''. Me bruukt düt Froamdwoud toun Biespiel in ju [[Biologie]]. Lieuweweesen, do fon Natuur uut heemsk sunt, naamt me '''autochthon''', dät Juundeel fon '''autochthon''' is [[allochthon]]. Foar allochthone Lieuweweesen, sjuch unner [[Neobiota]]! {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] sirvd7tnatlhy77y6nvi1m937hmzvge 0 1359 120293 116792 2021-10-08T22:26:13Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki {{Review}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Amphibien |- | align="center" | [[Bielde:Bufo bufo 03-clean.jpg|200px| Ne Oard fon Pudde ''(Bufo bufo)'']] <br /><small>Ne Oard fon Pudde ''(Bufo bufo)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerstam:'' || Wirbelde Dierte ''(Vertebrata)'' |- | ''Buppeklasse:'' || Keeuwebäkke ''(Gnathostomata)'' |- | '' Riege:'' || ''Tetrapoda'' |- | ''Klasse:'' || Amphibien ''(Amphibia)'' |} |} Do '''Amphibien''' ''(Amphibia)'' sunt ju ooldste Klasse fon do ''Tetrapoda'' (Dät sunt aal do Wirbelde Dierte buute do Fiske). Aal uur Tetrapoda stamme fon do Amphibien ou. Fuul Amphibien-Oarde naamt me uk '''Pudde'''. == Määrkmoale == === Häid === [[Bielde:Gelbgebänderter Baumsteiger Dendrobates leucomelas.jpg|200px|left|thumb|''Dendrobates leucomelas'' uut ju Familie ''Dendrobatidae'']] [[Bielde:Illustration fon ne Amphibienhäid.png|300px|right|thumb|Truchsnit fon ne Amphibienhäid.]] Ju Häid fon n Amphib bestoant, as bie Moanskene uk, uut Uurhäid, Leederhäid un Unnerhäid. Dät rakt ferskeedene Käddele in ju Leederhäid: Neen Sweet-Käddele, as bie Moanskene, man Sliem- un Giftkäddele. Do Sliem-Käddele sunt goud, uum ju Häid fuchtich tou hoolden, wiertruch dät Amphib beeter uur ju Häid omje kon. Mäd Giftkäddele kon sik dät Diert goud ferdäägenje. Man gjucht gefoarelk is dät Gift bloot bie moonige Oarde. So fergiftje ferskeedene [[Suudamerikoa|suudamerikoanske]] [[Indioaner]]e hiere Piele mäd dät gjucht gefoarelke Gift fon Poagen uut ju Familie ''Dendrobatidae''. Bie ju heemske Oard ''Salamandra salamandra'' (Düütsk:Feuersalamander) kon dät Gift bloot säilden litje Huunde un Katte doodje, foar Moanskene däd dät bloot n bitje seer. Seer däd dät uk bie uur Amphibien, wan me jo ounfoated häd un sik ätters in dät Ooge loanget. Twiske do Käddele sunt do litje Dingere, do [[Faawe]]n feruurseekje: Melanophoren moakje ju Häid swot af bruun, do Xanthophoren un Erythrophoren moakje dät Diert [[jeel]] af [[rood]]. Amphibien häidje sik, dät hat, ju oolde Uurhäid wäd in Fludden af mongs uk gans wäch moaked un oafte apfreeten. === Muskulatuur === Ju goude Muskulatuur fon Amphibien bewierket, dät jo foar hiere litje Grööte gjucht stäärk sunt. So kon n Poage oafte fier springe un ferskeedene Amphibien konnen gjucht gau swimme. Dät rakt uk Oarde, do sik sälwen in ne kuute Tied gans djoop fergreeuwe konnene. === Bunken === Do Bunken fon Amphibien sunt gjucht ferskeeden. Oafte hääbe Amphibien neen fräie Ribben, do sunt mäd dän Räägebunke touhoopewoaksen un minnelk. == Lieuwendswiese == === Junge Dierte === [[Bielde:Metamorphosis frog Meyers.png|left|thumb|200px|Ju Metamorphose fon n Poage]] [[Bielde:Hyalinobatrachium colymbiphyllum edit.jpg|thumb|right|200px|N Diert fon ju Oard ''Hyalinobatrachium colymbiphyllum'' uut ju Familie ''Centrolenidae'' bewoaket sien Glidderske]] [[Bielde:Ambystoma mexicanum 3.jpg|left|thumb|200px|N Axolotl ''(Ambystoma mexicanum)'', n neoten Biespiel foar do Stäitpudden]] Do Oaiere fon Amphibien, do me as Glidderske af bie Poagen as Poageglidderske beteekent, ap [[Strukelje]]rs uk Puddegrauelse naamd, sunt normoal in dät Woater, wier uk do Poagestäite leeter lieuwje. Man mongs, in n tropisken Rienwoold, is ju Luft so fuchtich, dät do Dierte hiere Glidderske nit in dät Woater lääse hougje. Dan sjucht me mongs sogoar, dät do Amphibien hiere Broud pleegje. So lääse do ''Centrolenidae'' hiere Glidderske ap Bleede, do uur ne loangsoam fljootende Äi hongje, un een Diert, dät is oafte dät Montje, mout ju Glidderske bewoakje. Man wan do litje Poagestäite sluupje, moaket hie niks moor, dan glippe jo ou un sunt in dät Woater, as do heemske Poagestäite uk. Bie do ''Dendrobatidae'' gungt dät mongs so fier, dät jo hiere Poagestäite hääruumedreege. Do maaste Amphibien moakje ne Metamorphose, dät betjut, Ferannerenge fon hieren [[Phänotyp]] bie dän Uurgong fon dät Stadium Jungdiert tou dät Stadium Uutwoaksen Diert. N Poagestäit ommet Woater, dan hie häd noch neen Lungen, man bloot Fiske-oardige Omme-Deele. Do funktionierje so: Dät Woater kumt tou dän Bäk ien, wier dät Diert dän [[Suurstof]] in sien Bloud apnimt. Deerätter kumt dät Woater wier tou n Slits bääte dän Kop hääruut. Ätter n bitje Tied sjucht die Poagestäit immer moor so uut as n uutwoaksenen Poage. Die Stäit wäd litjer un do Lungen immer gratter. Leeter kumt die Poagestäit, die nu al bienaist as n Poage uutsjucht, oafte an ju Luft, uum dät normoale Omjen tou leeren. Noch n bitje leeter is hie uutwoaksen. Man dät rakt ook Oarden, do ''neoten'' sunt. Dät betjut, ju Metamorphose is fuul eer as normoal foarbie un jo blieuwe hier Lieuwend loang unner dät Woater. Dät betjut nit, dät jo uunfruchtboar sunt, man dät jo hier Lieuwend loang ju Lieuwendswiese fon n Poagestäit hääbe un ook so uutsjo. Sunne Oard is toun Biespiel die [[Axolotl]] ''(Ambystoma mexicanum)'' uut [[Mexiko]], ne Oard fon ju Familie ''Ambystomidae''. Hie kon sien Metamorphose nit be'eendje, wült hie dät [[Hormon]] Thyroxin nit uut sin Skildkäddel flappe kon. Man wan me dät Axolotl mäd Thyroxin foddert af dät Tjuuch in dät [[Aquarium]] uutflapt, moaket dät Diert sien Metamorphose as do uur Amphibien ook, man normoal stärft hie deerätter, wült hie truch ju Evolution nit an sunne Lieuwendswiese an Lound anpaaset is. === Uutwoaksene Dierte === [[Bielde:Mesotriton aplestris side view chrischan.jpeg|thumb|200px|right|''Triturus alpestris'' (Düütsk:Bergmolch)]] N uutwoaksen europäisk Amphib blift mongs uk noch in af ieuwenske dät Woater, wier hie sluuped is. Poagen gunge t.B. nit oafte fier deerfon wäch (un wan, dan nit moor as so'wät n Kilometer), un wan deer ne Gefoar is, springe jo fluks in dät Woater un swimme wäch. Ju Pudde ''Bufo bufo'' gungt 2200 m wäch un kumt normoal bloot an dät Woater tourääch, uum Bäidene tou kriegen: Ju is uk bekoand foar hiere Wonderengen, wier ju oafte fon Autos doodfierd wäd. Oarde uut dän Sleek ''Triturus'' gunge oawers nit fääre as 400 m fon dät Woater wäch. Sun Diert blift uk in ganse Jierestiede bloot in dät Woater af bloot an dät Lound. == Evolution == [[Bielde:ArchegosaurusDB3.jpg|thumb|200px|right|Ne Rekonstruktion fon ju Oard ''Archegosaurus decheni'', ju n Biespiel foar do ''Temnospondyli'' is]] [[Bielde:Latimeria chalumnae01.jpg|200px|thumb|left|''Latimera chalumnae'', een fon do two lieuwjende Oarde uut ju Knookenfisk-Oardenge ''Coelacanthimorpha'', ju fielicht die Foarfoar fon do Amphibien is.]][[Bielde:Diplocaulus BW.jpg|thumb|right|200px|Rekonstruktion fon ''Diplocaulus magnicornis'', n Biespil foar do ''Lepospondyli'']] Loange Tied waas dät nit kloor, af do Amphibien n gjucht [[Taxon]] sunt. Der waas ook ju Fermoudenge, dät do trjo Oardengen (sjuch in dän Apsats [[Amphibien#Systematik|Systematik]]) nit so nai früünd sunt. 1995 wuude in [[Texas]] n Fossil fuunen: Ju Oard ''Gerobatrachus hottini''. Mäd disse Oard, ju Määrkmoale fon Poagenoardige un fon Stäitpudden hiede, wuude fon ne [[Kanada|kanadiske]] Universität ärfoarsket, dät disse two Oardengen foar 240 bit 275 Millione Jiere n gemeensoamen Foarfoar hieden. Dät waas äntweeder ju Oard ''Gerobatrachus hottini'', af ne äänelke Oard, ju fon dät Taxon ''Temnospondyli'' oustamt. Do Bliendwroutere stamme fon dät Taxon ''Lepospondyli'' ou. Gans kloor is dät ganse immer noch nit, man woarsienelk häd ju kanadiske Universität gjucht. Wo nai do ''Temnospondyli'' un do ''Lepospondyli'' früünd sunt, weet me noch nit gnau, man wät me weet, is, dät aal Amphibien fon do Knookenfiske oustamme, moonige Wietenskupler leewe, dät Knookenfisk-Oardenge ''Coelacanthimorpha'', ju bloot two [[rezent]]e Oarden häd, die Foarfoar fon aal Amphibien is. == Systematik == * Oardenge Stäitpudden ''(Caudata'' of ''Urodela)'', (sowät 560 Oarde = 9 % fon do Amphibienoarde) [[Bielde:Salamandra salamandra MHNT 1.jpg|thumb|200px|''Salamandra salamandra'' (Düütsk:Feuersalamander) as n Biespil foar do Stäitpudden]] **** Familie ''(Cryptobranchidae)'' **** Familie Houktuskpudden ''(Hynobiidae)'' *** Uurfamilie Iermpudden ''(Sirenoidea)'' **** Familie Iermpudden ''(Sirenidae)'' *** Uurfamilie ''Salamandroidea'' **** Familie ''Ambystomatidae'' **** Familie ''Amphiumidae'' **** Familie ''Dicamptodontidae'' **** Familie ''Plethodontidae'' **** Familie ''Proteidae'' **** Familie ''Rhyacotritonidae'' **** Familie ''Salamandridae'' * Oardenge Poagenoardige ''(Anura'' of ''Salientia)'', z. B. (sowät 5500 Oarde = 88 %) [[Bielde:Rana esculenta Gaulsheim.jpg|thumb|200px|Ne Poagenoard ''(Rana esculenta)'' as Biespil foar do Poagenoardige]] [[Bielde:Bufo-marinus-1.jpg|thumb|200px|Uk n Biespil foar do Poagenoardige: Ne Aga-Pudde ''(Bufo marinus)'' in Costa Rica (Dät rakt uk Aga-Pudden in Aast-Australien, man der sunt dät [[Neobiota#Neozoa|Neozoa]])]] [[Bielde:Bufo periglenes1.jpg|200px|thumb|Uk n Biespil foar do Poagenoardige: Ne Gouldpudde ''(Bufo periglenes)'' in Costa Rica, uutstuurwen in 1989!]] [[Bielde:Rana temporaria LC0030.jpg|thumb|200px| Ne Oard fon Poage ''(Rana temporaria)'' as Biespil foar do Poagenoardige]] ** Unneroardenge ''Archaeobatrachia'' **** Familie Stäitpoagen ''(Ascaphidae)'' **** Familie Näiseeloundske Uurpoagen ''(Leiopelmatidae)'' *** Uurfamilie ''Discoglossoidea'' **** Familie Unken un Barbourpoagen ''(Bombinatoridae)'' **** Familie ''(Discoglossidae)'' ** Unneroardenge ''Mesobatrachia'' *** Uurfamilie Puddenpoagen ''(Pelobatoidea)'' **** Familie Asiatiske Puddenpoagen ''(Megophryidae)'' **** Familie Muddeduukere ''(Pelodytidae)'' **** Familie Europäiske Sköifelfoutpudden ''(Pelobatidae)'' **** Familie Amerikoaniske Sköifelfoutpudden ''(Scaphiopodidae)'' *** Uurfamilie ''Pipoidea'' **** Familie ''Pipidae'' *** Uurfamilie Noosenpudden ''Rhinophrynoidea'' **** Familie Noosenpudden ''(Rhinophrynidae)'' ** Unneroardenge ''Neobatrachia'' *** Uurfamilie ''Hyloidea'' **** Familie ''Allophrynidae'' **** Familie Soadelpudden ''(Brachycephalidae)'' **** Familie Poageoardige Pudden ''(Bufonidae)'' **** Familie Glääspoagen ''(Centrolenidae)'' **** Familie Spoukpoagen ''(Heleophrynidae)'' **** Familie Faarichpoagen ''(Hemisotidae)'' **** Familie Loofpoagen ''(Hylidae)'' **** Familie Suudpoagen ''(Leptodactylidae)'' **** Familie Australiske Sumppoagen ''(Limnodynastidae)'' **** Familie Australiske Suudpoagen ''(Myobatrachidae)'' **** Familie Moagebrouderpoagen ''(Rheobatrachidae)'' **** Familie Noosenpoagen ''(Rhinodermatidae)'' *** Uurfamilie Normoale Poagen ''(Ranoidea)'' **** Familie Äängbäkpoagen ''(Microhylidae)'' **** Familie Loagfingerpoagen ''(Arthroleptidae)' **** Familie Hierpoagen ''(Astylosternidae)'' **** Familie ''Dendrobatidae'' **** Familie Raitpoagen ''(Hyperoliidae)'' **** Familie Madagaskarpoagen ''(Mantellidae)'' **** Familie ''Nasikabatrachidae'' **** Familie ''Petropedetidae'' **** Familie Ächte Poagen ''(Ranidae)'' **** Familie Ruurpoagen ''(Rhacophoridae)'' **** Familie Seychellenpoagen ''(Sooglossidae)'' * Oardenge Bliendwroutere ''(Gymnophiona'' of ''Apoda)'' (sowät 170 Oarde = 3 %). [[Bielde:Boulengerula taitanus 1.jpg|200px|thumb|''Boulengerula taitanus'' uut Afrikoa as Biespil foar do Bliendwroutere]] **** Familie Noosenwroutere ''(Rhinatrematidae)'' **** Familie Fiskwroutere ''(Ichthyophiidae)'' **** Familie ''Uraeotyphlidae'' **** Familie Grääbwroutere ''(Scolecomorphidae)'' **** Familie Äidwroutere ''(Caeciliidae)'' == Wällen == * [https://web.archive.org/web/20080913215729/http://research.amnh.org/herpetology/amphibia/copyright.php?prompt=1 Ne Doatenbank mäd Amphibien fon dät ''American Museum of Natural History''] * [http://www.abendblatt.de/daten/2008/05/23/884658.html Informatione in dät ''Hamburger Abendblatt''] * Andreas un Christel Nöllert: ''Die Amphibien Europas'' ISBN 978-3-440-06340-8 * ''UNSER WUNDERBARER PLANET'' ISBN 3-8289-3151-0 [[Kategorie:Amphibien| ]] [[Kategorie:Dierte]] cyj62a3m02ggqlcyou7isgokpyuz4ww 0 1360 8125 2008-07-04T15:42:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Amphibien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Amphibien]] d4kyvk0nsmbhl6eb23orttao5lbnbxw 0 1361 8126 2008-07-04T15:43:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Amphibien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Amphibien]] d4kyvk0nsmbhl6eb23orttao5lbnbxw 0 1362 114014 103510 2017-02-28T13:15:11Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki Dät [[Froamdwoud]] '''Allochthon''' betjut so fuul as '''Uursproangelk nit heemsk'''. Me bruukt düt Froamdwoud toun Biespiel in ju [[Biologie]]. Lieuweweesen, do fon Natuur uut nit heemsk sunt, naamt me '''allochthon''', dät Juundeel fon '''allochthon''' is [[autochthon]]. Foar allochthone Lieweweesen, sjuch unner [[Neobiota]]. {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] eaqmzorww626de7czx4x3zgfy6gyxeb 0 1363 121063 119940 2022-07-25T19:18:30Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Procyon lotor 2.jpg|miniatur|Der [[Noudamerikoansken Waask-Boar|Noudamerikoanske Waask-Boar]] tält tou do ''Neozoa'']] As '''biologiske Invasion''' beteekent me in't meene do truch Moanskene bewierkede Uutspreedenge fon een invasive [[Oard (Biologie)|Oard]] in een Rebät. Düsse wäd fon't Buundes-Natuurskuts-Gjucht, stöänt ap ju EU-Feroardenge Nr. 1143/2014 fon't Europäiske Parlemänt un dän Räid fon dän 22. Oktober 2014, definierd as een ''„eine gebietsfremde Art, deren Einbringung oder Ausbreitung die Biodiversität und die damit verbundenen Ökosystemdienstleistungen gefährdet oder nachteilig beeinflusst;“''<ref name="pflanzengesundheit">([https://www.gesetze-im-internet.de/bnatschg_2009/__7.html PDF]).</ref> Mäite is somäd nit dät nasjonoale Skeed, man ju Ruumte fon een natüürelke Lieuwends-Meenskup. Do nit ienheemske Lieuweweesen naamt me [[Neobiota]], me unnerskat Dierte (Neozoen), Plonten (Neophyten) un Pilze (Neomyceten). Neobiota konnnen invasiv weese, man jo mouten dät nit. Die Invasions-Begriep sälwen wäd fon wäkke kritisk säin, uumdät die Begriep uut dän militärisken / kriegerisken Beriek kumt un somäd negativ konnotierd is. Rien uut [[natuurwietenskup]]pelke Perspektive kon dät ientringen fon Neobiota nit positiv of negativ bewäided wäide, dät Boantje fon do Natuurwietenskuppere is een wäid-fräie, [[Empirie|empiriske]] Beskrieuwenge. Do invasive Spezies konnen unner wäkke Bedingengen do [[Ökosystem]]e feruurje un heemske Oarde fertringe. Jo konnen ju Biologiske Fuulfoold fon een Lieuwendsruumte wieder moakje of uk litjer. Dän Uutsleek foar een Ienoardenge fon suk aan Foargong is dät Ferbrangen fon do Lieuweweesen in ju näie Lieuwendsruumte truch dän Moanske. Dät natüürelke Foartringen fon Neobiota wäd nit as biologiske Invasion bekieked. Man uk dät honget fon ju Perspektive ou. Rien ökologisk bekieked moaked die Gruund fon ju Ferbrangenge naan Unnerskeed. Biologiske Invasionen wäide ärfoarsked fon ju '''Invasionsbiologie'''. Düt Deelrebät fon ju [[Biologie]] häd sik uut ju [[Adventivfloristik]] äntwikkeld. As Begruunder fon ju Invasionsbiologie jält die britiske Ökologe [[Charles Sutherland Elton]] mäd een Fereepentelkenge in't Jier 1958.<ref>Charles S. Elton: ''The ecology of invasions by animals and plants.'' Methuen, London 1958.</ref> == Kiek uk bie == * [[Neobiota]]: Düssen Artikkel änthoaldt een heele Riege fon Biespiele. == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Biologie]] 2nq43q12jnpyc9j2x3n2cu8dxn5d3kf 10 1364 119345 8901 2020-10-19T04:17:08Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bufo bufo 03-clean.jpg|100px|right]] Do '''Amphibien''' ''(Amphibia)'' sunt ju ooldste Klasse fon do Tetrapoda (Dät sunt aal do Wirbelde Dierte buute do Fiske). Aal uur Tetrapoda stamme fon do Amphibien ou. Fuul Amphibien-Oarde naamt me uk Pudde... [[Amphibien|Läs fääre.]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> m65la0rkz69j5xgnsy34944aoensdo9 0 1366 8138 2008-07-04T18:15:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Amphibien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Amphibien]] d4kyvk0nsmbhl6eb23orttao5lbnbxw 0 1367 103512 97379 2013-03-08T01:50:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 41 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q971343]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Fläddermuuse |- | align="center" | [[Bielde:Pipistrellus flight2.jpg|300px|Ne Dwärchfläddermuus ''(Pipistrellus pipistrellus)'']] <br /><small>Ju Oard ''Pipistrellus pipistrellus''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Klasse:'' || [[Suugedierte]] ''(Mammalia)'' |- | ''Unnerklasse:'' || ''[[Eutheria]]'' |- | ''Buppeoardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || Fläddermuuse ''(Microchiroptera)'' |- |} |} [[Bielde:Big-eared-townsend-fledermaus.jpg|thumb|right|295px|Ju Oard ''Corynorhinus townsendii'']] Do '''Fläddermuuse''' (''Microchiroptera'', dt. ''Fledermäuse'') sunt buute do nai früünde ''[[Pteropodidae]]'' do eensichste [[Suugedierte]], do gjucht fljooge konnen. Aal uur "fljoogende" Suugedierte, toun Biespiel do ''Pteromyini'' (Düütsk:Gleithörchen) konnen bloot gliede. In Europa heemske Oarden freete [[Insekte]], man dät rakt uurswain ne ganse Unnerfamilie, ju sik maastendeels fon Fruchte ärneert. Aal Oarden fon disse Unnerfamilie lieuwje in Middel- un Suudamerikoa. Do Fläddermuuse orientierje sik mäd [[Echolot]]. == Määrkmoale == Do Fläddermuuse sunt foarallen an hiere Flöägele goud tou ärkannen, ju Juuke-häid gungt oafte bit tou dän Stäit, uurs as bie do nai früünde [[Pteropodidae]], do bääte bloot n bitje Häid uum do Beene hääbe. Die Bupperierm („Bupperjuuke“) is gjucht kuut, man die Unnerierm („Unnerjuuke“) is loange. Gjucht wichtich sunt oawers, as bie aal [[Flädderdierte]], do Hounde. Die Tuume stoant, ju Fläddermuus kon deermäd klatterje un sik fäästhoolde, wierbie jo sik in n Släip maasttied bloot mäd do Fäite fäästhoolde un mäd dän Kop deel bummelje. Sunne Juuke kon foolded wäide un ju Fläddermuus kon sik deermäd bewikkelje. == Literatuur == * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Bielde:Fläddermuus-Teekenge (hoolich).png|450px|left]] [[Kategorie:Biologie]] 7f3v8bs9yvk0wa4d18kq45ltv62nv1j 0 1368 8140 2008-07-04T18:55:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fläddermuuse]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fläddermuuse]] 6vltfwxlvknpzqeew1idwyk93v4hlre 0 1369 105363 103513 2013-03-09T09:32:30Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q185230]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Pteropodidae'' |- | align="center" | [[Bielde:Flying bat with tree orig.JPG|300px|Sun Diert in Australien ''(Pteropus vampyrus)'']] <br /><small>Sun Diert in Australien ''(Pteropus vampyrus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerklasse:'' || ''[[Eutheria]]'' |- | ''Buppeoardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || ''(Megachiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''Pteropodidae'' |} |} Do '''''Pteropodidae''''' (Düütsk: ''Flughunde/Flederhunde'' "[[Flädderhuunde]]") sunt nai früünd mäd do [[Fläddermuuse]], man jo hääbe (buute ju ägyptiske Oard ''[[Rousettus aegyptiacus]]'') neen [[Echolot]]-Orientierenge. Dät rakt disse Dierte in [[Afrikoa]], Suud-[[Asien]], [[Australien]], Wääst-[[Ozeanien]] un [[Zypern]]. Me kon do uk in n Zoo hoolde. Jo sunt ju eensichste Familie fon ju Unneroardenge ''Megachiroptera''. In ju Fäksproake kwäd me deeruum, disse Unneroardenge is monotypisk. {{Stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] 9cro1u6tou25euflskv74tcibeob9eh 0 1371 17070 8150 2009-05-05T15:55:27Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelten Redirect wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pteropodidae]] 2hupy0to14cd7ntp6mxgeo2z63yn0fv 0 1372 119016 105276 2020-04-08T11:40:33Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Flädderdierte |- | align="center" | <br /><small>{{center|[[Bielde:Tadarida brasiliensis.jpg|300px]]}}Ne Oard fon Fläddermuus in [[Texas]], [[USA]] ''([[Tadarida brasiliensis]])''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Riege:'' || ''Tetrapoda'' |- | ''Klasse:'' || ''[[Suugedierte]]'' |- | ''Unnerklasse:'' || ''[[Eutheria]]'' |- | ''Buppeoardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- |} |} Do '''Flädderdierte''' ''([[Chiroptera]])'' sunt do eensichste [[Suugedierte]], do nit bloot gliede, sunnern gjucht fljooge konnen. Wan me bloot do rezente ''Chiroptera'', dät hat, do, do noch nit of eerste in ju historiske Tied uutstuurwen sunt, meent, kon me disse Oardenge apdeele in 2 Unneroardengen, 18 Familien, 192 Sleeke un 977 Oarden! Flädderdierte rakt et ap allebee Hoolfkuugeln, man bloot in temperierde un tropiske Regione. Buppedät kon me ap n poor oustoundende Ailounde in [[Ozeanien]] neen Flädderdierte fiende. In [[Europa]] (buute [[Zypern]]) rakt et bloot [[Fläddermuuse]], man uurswier rakt et uk uur Flädderdierte uut ju Unneroardenge blw. ju Familie fon do ''[[Pteropodidae]]'' ([[Flädderhuunde]]). Fläddermuuse orientierje sik mäd [[Echolot]], ''Pteropodidae'' (buute ju ägyptiske Oard ''[[Rousettus aegyptiacus]]'') konnen dät nit. == Literatuur == *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 {{Stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] 7i1ctbt0ef2thjm3v5xhiod3louauk9 0 1373 8156 2008-07-05T06:53:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Flädderdierte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Flädderdierte]] eh4imihcl7h0s9o0v0q9irmxps65qxr 0 1374 8157 2008-07-05T06:54:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Flädderdierte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Flädderdierte]] eh4imihcl7h0s9o0v0q9irmxps65qxr 0 1375 8158 2008-07-05T06:55:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Suugedierte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Suugedierte]] igba60288xjggbugykvhspem2x6c0b0 0 1376 103515 93073 2013-03-08T01:51:41Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 81 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q36715]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Mammute |- | align="center" | [[Bielde:Wooly Mammoth-RBC.jpg|300px|Ne Rekonstruktion fon n Wullmammut''(Mammuthus primigenius)'']] <br /><small>Ne Rekonstruktion fon n Wullmammut ''(Mammuthus primigenius)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Unnerklasse:'' || ''[[Eutheria]]'' |- | ''Buppeoardenge:'' || ''Afrotheria'' |- | '' Oardenge:'' || ''Proboscidea'' |- | '' Familie:'' || [[Elefanten]] ''(Elephantidae)'' |- | '' Sleek:'' || Mammute ''(Mammuthus)'' |} |} Do '''Mammute''' ''(Mammuthus)'' wieren n Sleek fon Elefante. Dät roate bloot een [[rezent]]e Oard, nämmelk dät Wullmammut ''(Mammuthus primigenius)''. Foar 4000 Jiere stoorf die lääste uurich blieuwene Koppel fon Dwärch-Wullmammute ap dät Wrangel-Ailound bie [[Sibirien]] uut. == Oarde == * Mammuthus africanavus Afrikoansk Mammut, Afrikoa, Pliozän, Ju ooldste Mammut-Oard. ** Ju Unneroard Mammuthus africanavus subplanifrons, Suudafrikoansk Mammut uut Suudafrikoa, Pliozän * ''Mammuthus columbi'' Columbianisk Mammut uut Noudamerikoa * ''Mammuthus meridionalis'' Suudelefant, Ädder Pleistozän, waas ju eerste Mammut-Oard, ju fon Afrikoa tou Eurasien uutwondered is. * ''Mammuthus exilis'' Columbianisk Dwärchmammut Disse Oard stamt fon dät Columbianiske Mammut ou un waas tou fienden ap do Columbianiske Kanoalailounde. * ''Mammuthus imperator'' Köönichsmammut. Moonige Ljuude leeuwe, dät waas ju sälge Oard as dät Columbianiske Mammut un Jeffersons Mammut, man dät weet me nit so gnau. Innerdoad waas ''Mammuthus imperator'' grooter as dät Columbianiske Mammut. Noudamerikoa, Leet Pleistozän * ''Mammuthus jeffersonii'' Jeffersons Mammut, Noudamerikoa, Pleistozän * ''Mammuthus trogontherii'' Gäärslound-Mammut, Eurasien, Midde fon dät Pleistozän * ''Mammuthus primigenius'' Wullmammut uut Sibirien, leeter uuk in Europa un Nordamerikoa, bit tou 2000 foar Kristus roate et ne Reliktpopulation ap dät Wrangel-Oailound, man dät waas ne Dwärch-Foarm fon disse Oard. (Pleistozän bit tou dät ädder Holozän) * ''Mammuthus lamarmorae'' Sardinisk Dwärchmammut uut Sardinien * ''Mammuthus sungari'' Songhua-Äi-Mammut uut dät däälich China (Middel - leet Pleistozän) == Ferbiesterjende Nomenklatuuren == === Mammut of Mammuthus? === [[Bielde:MammothVsMastodon.jpg|thumb|200px|Links n Mammut, gjuchts n Mastodon (Rekonstruktione)]] Do Mammute hieten mäd hieren wietenskuppelke Noome (ju Nomenklatuur) ''"Mammuthus"'', man dät raakt uk ju Nomenklatur ''Mammut''. Man dät Diert mäd ju Nomenklatur ''"Mammut"'' waas neen Mammut, sunnern n Mastodon (Dät sjucht so äänelk uut, is oaber uurs wät). Uk heerden do Mammute nit tou ju Familie fon do Mastodonten, afwäil ju Nomenklatur fon do Mastodonten ''"Mammutidae"'' hat. Do Mammute heere, juust so as do moderne Elefanten uk, tou ju Familie ''Elephantidae''. === Mammuthus primigenius === Disse Nomenklatur, ju Nomenklatur fon dät Wullmammut, is uk ferbiesterjend. ''primigenius'' is uut dät [[Latiensk]]e un hat so fuul as ''toufäärme bädden''. Der kuud me leeuwe, ju Oard ''Mammuthus primigenius'' waas ju ooldste Mammut-Oard weesen. Man dät is nit gjucht: ''Mammuthus primigenius'' is een fon do "modernste" Mammut-Oarden! == Literatuur == * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] kvyqn4m11xtnt98iholrq9obpqeym8g 0 1377 8163 2008-07-05T10:05:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Mammute]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mammute]] gfmy884adavvjswiv9qasxpfvkp3qo0 0 1378 8164 2008-07-05T10:19:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Mammute]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mammute]] gfmy884adavvjswiv9qasxpfvkp3qo0 0 1383 105791 105347 2013-03-11T10:54:58Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q18854]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Wälp |- | align="center" | [[Image:Numenius arquata Reculver.jpg|250px|Wälp]]<br><small>N Wälp ''(Numenius arquata)'' in Änglound</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || Wälpoardige ''(Charadriiformes)'' |- | ''Familie:'' || Snippenfuugele ''(Scolopacidae)'' |- | '' Sleek:'' || ''Numenius'' |- | ''Oard:'' || Wälp ''(Numenius arquata)'' |- |} |} Die '''Wälp''' of '''Wülp''' (''Numenius arquata'', de. ''Großer Brachvogel'') is n Fuugel uut ju Familie fon do Snippenfuugele. Hie lieuwet in Aast-Middel-[[Europa]], Aasteuropa un [[Änglound]]. In dät Noudwääste gungt sin Liewendsruum bit tou Noudwääst-[[Frankriek]]. Moonige Wälpe luuke in dän Winter tou do Foaralpenseen, man eenige blieuwe uk in hiere Broudgebiet. Die Wälp rapt normoal "tlüü tlüü tlüü", wät gans as ne Flöitepiepe klingt. == Kost == Die Wälp frät ferskeedene litje Dierte do hie uut dän Gruund pluudert, besunners Äisen, man in dät Wääd uk Musselken un litje Krääpse. Säilden frät hie uk Bäien un litje Plonten. == Gebiet-Ferdäägenenge un Wuut == Wan n monnelken Wälp sin Gebiet ferdäägent, fljucht hie hääruume. Dät sjucht so uut: Hie sticht stum an, un dann glit hie wier n bitje deel un rapt deerbie uk wier as ne Flöite, man djapper as normoal. Ätter dissen Roup moaket hie n "trrrrrr". Wan me him äärgert af hie sik sonst apiewert, moaket hie "tüi-tüi-tüi-tüi". == Broud == [[Image:Eggs Numenius arquata.jpg|150px|thumb|right|Oaiere fon dän Wälp]] In ju Tied fon ju Foutplontenge rapt die Wälp n anstiegend: "tlüütlüütlüütlüütlüürrrrrrrrr". Hie lait sin gräinske tou bruunske, dunker sprinkelge Oaiere (67 x 46 mm) in dän April of in dän Moai in ne litje Molle, ju hie as Nääst skrabbed un wooked hied. Allebee Oolden broude do Oaiere in fjauer Wieke uut. Deerätter slippe do litje Wälpe. Fieuw Wieke leeter konnen se fljooge. == Literatuur == *Michael Lohmann:BLV-Bestimmungsbuch Vögel ISBN 3-8289-1668-6 *Eckard Pott un Jean C. Roché: Wer singt denn da? Weltbild-Ferlaach ISBN 978-3-8289-3443-6 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Fuugele]] s4gvsyoq1uwf1qut7fpptn8xafnmvmx 0 1384 8180 2008-07-05T15:32:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wälp]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wälp]] oejud5m38k8dfai6l6ok20wpj48rc5k 0 1385 8181 2008-07-05T15:32:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wälp]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wälp]] oejud5m38k8dfai6l6ok20wpj48rc5k 0 1386 8187 2008-07-05T18:00:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hauk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hauk]] rkjqfe9703q42fuz21ejdifk9b3pry8 0 1387 8188 2008-07-05T18:02:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hauk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hauk]] rkjqfe9703q42fuz21ejdifk9b3pry8 0 1388 121671 117793 2022-09-26T23:47:49Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Reino de España | Noome = Spanien | Flaage = Flag of Spain.svg | Woapen = Escudo de España.svg | Steede = LocationSpain.png | Woalspruch = Plus Ultra<br />([[Latiensk]]: 'Noch fääre') | Amtssproake = [[Spoanisk]] | Haudstääd = Madrid | Stoatsfoarm = Monargie | Fläche = 504.782 | pztWoater = 1,04 | Ienwoonere = 43.197.684 | Täljier = 2004 | Munte = Euro | Muntkode = EUR | Tiedzone = +1 | Fierdai = | Nationoalhymne = Marcha Real | Loundkode = ESP | Auto-Känteeken = ES | Internet-TLD = .es | Telefonfoarwoal = +34 | }} '''Spanien''' is n Lound in dät Suudaaste fon [[Europa]]. In dät Noudaaste gränset Spanien an [[Frankriek]] un [[Andorra]], in dät Wääste an [[Portugal]]. Spanien is sänt [[1986]] Meedglid in ju [[Europäiske Union]]. == Geografie == Die hoochste Bierich fon Spanien is die [[Pico del Teide]] mäd n Höchte fon 3.718 m ap dät Ailound [[Teneriffa]], dät tou do Kanariske Ailounde heert. Do grootste Äien fon Spanien sunt die [[Duero]], die [[Tajo]] un die [[Ebro]]. == Befoulkenge == [[File:Spain languages.svg|thumb|Sproake]] In Spanien woonje 46.063.000 Moanskene (2008), deerfon sunt 5,22 Millione Uutloundere. In Spanien rakt et ieuwenske ju spoaniske Sproake uk noch [[Katalanisk]], [[Galisisk]], [[Baskisk]] un [[Aranesisk]]. == Regione == In Spanien rakt et 17 autonome Regione. # [[Andalusien]] ([[Spoanisk]]: Andalucía) # [[Aragonien]] (Spoanisk: Aragón) # [[Asturien]] (Spoanisk: Asturias) # [[Baleariske Ailounde]] (Spoanisk: Islas Baleares, [[Katalanisk]]: Illes Balears) # [[Baskenlound]] (Spoanisk: País Vasco, [[Baskisk]]: Euskadi) # [[Extremadura]] # [[Galicien]] (Spoanisk: Galicia) # [[Kanariske Ailounde]] (Spoanisk: Islas Canarias) # [[Kantabrien]] (Spoanisk: Cantabria) # [[Kastilien-La Mancha]] (Spoanisk: Castilla-La Mancha) # [[Kastilien-León]] (Spoanisk: Castilla y León) # [[Katalonien]] (Spoanisk: Cataluña, Katalanisk: Catalunya) # [[La Rioja]] # [[Madrid (Region)|Madrid]] (Spoanisk: Comunidad de Madrid) # [[Murcia]] (Spoanisk: Región de Murcia) # [[Navarra]] (Spoanisk: Baskisk: Nafarroa) # [[Valencia]] (Spoanisk: Comunidad Valenciana, Katalanisk: Comunitat Valenciana) == Wirtskaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]33.600 in 2007. In 2007 waas 3,6% fon ju ganse Wirtskaft Loundwirtskaft, 30,2% Industrie un 66,1% Tjoonste. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20080713031100/http://www.spaininformation.org/ www.spaininformation.org] {{Commons|Spain}} [[Kategorie:Lound in Europa]] [[Kategorie:Spanien| ]] 3i3bx4ub10foduloeclcaqgvlk3l4vw 10 1389 8227 8226 2008-07-06T15:42:55Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {| class="float-right" border="2" cellspacing="0" align=right cellpadding="4" rules="all" style="border: 1px #99B3FF solid; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show; {{{1| }}}" !colspan="2" bgcolor="#F5F5F5" | <big>{{{NameAufSpanisch}}}</big><br /><big>{{{NameInRegionalsprache1}}}</big>&nbsp;{{{Regionalsprache1Abkz}}}<br />{{{NameInRegionalsprache2}}}&nbsp;{{{Regionalsprache2Abkz}}}<br />''{{{NameAufDeutsch}}}'' |- | colspan="2" align="center" | {| width="200px" |align="center"| [[Bielde:{{{Flagge}}}|100px]]<br />Flaage||align="center"|[[Bielde:{{{Wappen}}}|70px]]<br />Woapen |} |- |colspan="2" align="center" | [[Bielde:{{{KarteLageInSpanien}}}|300px|center|Karte]] |- !colspan="2" bgcolor="#F5F5F5" | Basisdoaten |- |Lound: || [[Spanien]] |- |Ferwaltengesit: || {{{Verwaltungssitz}}} |- |Fläche: || {{{Fläche}}} [[Quadratkilometer|km²]] |- |Ienwoonere: || {{{Einw}}} <small>([[2007]])</small> |- |Befoulkengedichte: || {{{Dichte}}} Ienw./km² |- |Uutdänenge: || Noud-Suud: ca. {{{Nord-SüdCirca}}} km<br />Wääst-Aast: ca. {{{West-OstCirca}}} km |- |[[ISO 3166-2]]: || <tt>ES-{{{ISO 3166-2}}}</tt> |- |[[Homepage]]: || [http://{{{URL}}} {{{URL}}}] |- !colspan="2" bgcolor="#F5F5F5" | Politik un Ferwaltenge |- |Amtssproaken: || [[Spoanisk]]{{{AmtssprachenAusserSpanisch}}} |- |Autonomie sänt: || {{{AutonomieSeit}}} |- |Präsident: || [[{{{Präsident}}}]] ([[{{{Partei}}}|{{{Abkz}}}]]) |- |Fertreetenge in dän<br />[[Cortes Generales]]: || Kongres: {{{SitzeKongress}}} Sitze<br />Senat: {{{SitzeSenat}}} Sitze |} 6q9grkj645hqrh8w1p51jysdyavdpwe 0 1390 122484 107206 2023-04-18T10:54:42Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Localización Andalucía.png]] → [[File:Localización de Andalucía.svg]] wikitext text/x-wiki {{Region in Spanien |NameAufSpanisch=Comunidad Autónoma de Andalucía |NameInRegionalsprache1= |Regionalsprache1Abkz= |NameInRegionalsprache2= |Regionalsprache2Abkz= |NameAufDeutsch=Andalusien |Flagge=Bandera de Andalucía.svg |Wappen=Escudo de Andalucía.svg |KarteLageInSpanien=Localización de Andalucía.svg |Verwaltungssitz=[[Sevilla]] |Fläche=87268 |Einw=8.039.399 |Dichte=92,1 |Nord-SüdCirca=251 |West-OstCirca=535 |ISO 3166-2=AN |URL=www.juntadeandalucia.es |AmtssprachenAusserSpanisch= |AutonomieSeit=11. Januoar 1982 |Präsident=José Antonio Griñán |Partei=Partido Socialista Obrero Español |Abkz=PSOE |SitzeKongress=62 |SitzeSenat=8 }} '''Andalusien''' ([[Spoanisk]]: Andalucía) is een fon do 17 autonome Gemeenskuppe fon [[Spanien]], et lait in dät Suude fon Spanien. == Provinzen == Andalusien häd 8 Provinzen: * [[Granada (Provinz)|Granada]] * [[Sevilla (Provinz)|Sevilla]] * [[Córdoba (spanische Provinz)|Córdoba]] * [[Cádiz (Provinz)|Cádiz]] * [[Málaga (Provinz)|Málaga]] * [[Huelva (Provinz)|Huelva]] * [[Jaén (Provinz)|Jaén]] * [[Almería (Provinz)|Almería]] {{AutonomeGemeenskupSpanien}} [[Kategorie:Autonome Gemeenskup Spanien]] h8572uu5pwbizy2z738cf70ji877awo 0 1391 103519 79527 2013-03-08T01:52:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 4 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1458490]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ne '''Nominatfoarm''' of n '''Nominotypisk Taxon''' is in ju Biologie dät typiske Unner-[[Taxon]] fon n Taxon, wan et dän Noome fon dit Taxon wierhoalt. Normoal meent me mäd "Nominatfoarm" ju typiske Unneroard fon ne Oard, wan se dän Oardnoome wierhoalt. Toun Biespiel is ju Nominatfoarm fon dän [[Hauk]] (die der ''Accipiter gentilis'' hat) ju Unneroard ''Accipiter gentilis gentilis''. Man me naamt uk mongs ju typiske Oard fon n Sleek "Nominatfoarm", wan ju dän Sleek-Noome wierhoalt. Toun Biespiel is ju Oard ''Capreolus capreolus'' (dät is dät [[Räi]]) ju Nominatfoarm fon dän Sleek ''Capreolus''. {{Stump}} [[Kategorie:Biologie]] e9wk3lzpwlhvaira7iezb1te8zbkt81 0 1392 8196 2008-07-05T20:02:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nominatfoarm]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nominatfoarm]] ferq5s4y9509xnjrsqb5s2tck4549ht 0 1393 8197 2008-07-05T20:03:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nominatfoarm]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nominatfoarm]] ferq5s4y9509xnjrsqb5s2tck4549ht 10 1395 75274 8208 2011-12-24T06:01:51Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: [[nl:Sjabloon:Navigatie Gemeenten in Friesland]] (deleted) wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Autonome Mienskuppen in Spanien'''||[[Bielde:Flag of Spain.svg|50px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Andalusien]]&nbsp;&#124; [[Aragonien]]&nbsp;&#124; [[Asturien]]&nbsp;&#124; [[Baleariske Ailounde]]&nbsp;&#124; [[Baskenlound]]&nbsp;&#124; [[Extremadura]]&nbsp;&#124; [[Galicien]]&nbsp;&#124; [[Kanariske Ailounde]]&nbsp;&#124; [[Kantabrien]]&nbsp;&#124; [[Kastilien-La Mancha|Kastilien-La&nbsp;Mancha]]&nbsp;&#124; [[Kastilien-León]]&nbsp;&#124; [[Katalonien]]&nbsp;&#124; [[La Rioja]]&nbsp;&#124; [[Madrid (Region)|Madrid]]&nbsp;&#124; [[Murcia]]&nbsp;&#124; [[Navarra]]&nbsp;&#124; [[Valencia (Region)|Valencia]] Autonome Stääden: [[Ceuta]]&nbsp;&#124; [[Melilla]]<br><br> |}<noinclude> </noinclude> dlbunjp3p28v2tzxrmwvo9macfdwohr 0 1396 122483 112279 2023-04-18T10:52:22Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Localización Aragón.png]] → [[File:Localización de Aragón.svg]] wikitext text/x-wiki {{Region in Spanien |NameAufSpanisch=Aragón |NameInRegionalsprache1=Aragó |Regionalsprache1Abkz= |NameInRegionalsprache2= |Regionalsprache2Abkz= |NameAufDeutsch=Aragonien |Flagge=Flag of Aragon.svg |Wappen=Escudo d'Aragón.svg |KarteLageInSpanien=Localización de Aragón.svg |Verwaltungssitz=[[Saragossa]] |Fläche=47.698 |Einw=1.295.215 |Dichte=26,6 |Nord-SüdCirca=340 |West-OstCirca=212 |ISO 3166-2=ES-AR |URL= |AmtssprachenAusserSpanisch= |AutonomieSeit=16. August 1982 |Präsident=Marcelino Iglesias |Partei=Partido Socialista Obrero Español |Abkz=PSOE |SitzeKongress=13 |SitzeSenat=14 }} '''{{PAGENAME}}''' ([[Spoanisk]]: Aragón, [[Katalanisk]]: Aragó) is een fon do 17 autonome Gemeenskuppe fon [[Spanien]], et lait in dät Noude fon Spanien. == Provinzen == {{PAGENAME}} häd 3 Provinzen: * [[Huesca (Provinz)|Huesca]] * [[Saragossa (Provinz)|Saragossa]] (''Zaragoza'') * [[Teruel (Provinz)|Teruel]] {{AutonomeGemeenskupSpanien}} [[Kategorie:Autonome Gemeenskup Spanien]] 5533t9d1koyjzawtmzdwg574zcb1z77 4 1397 110127 79417 2014-10-07T15:58:48Z 87.150.156.161 wikitext text/x-wiki Foarlööpige Lieste fon '''wüülde Dierte''' ätter [[Botke]] 1934:40-43 (ruuch ferglieked mäd uur Wällen (A-E un G mäd [[Woudebouk|NSW]]) un seelter Schrieuwwiese anpaased). [Dät rakt wäil noch moor aal seelter Diertenoomen].<br> 40<br> [[Foaks]] Canis vulpes<br> [[Boommodder]] Mustela Martis > Martes martes<br> [[Steenmodder]] Mustela foina<br> [[Ulk]] Putorius putorius<br> [[Wieselke]] Putorius nivalis<br> [[Fiskotter]] Lutra lutra<br> [[Hoase]] Lepus timidus<br> [[Kanienken]] Lepaus cunic.<br> Muus Mus<br> [[Fäildmuus]] Microtus arvalis<br> Rotte Mus -<br> [[Kateeker]] Sciurus vulgaris<br> [[Fläddermuuse|Fläddermuus]] Chiropteron<br> Koodiegel, Swieniegel Erinaceus eur.<br> Wroute Talpa eur.<br> 41<br> Rouk Corvus corone<br> Soaltrouk Corv. cor. cornix<br> Doole Coloeus monedula<br> Akster Pica pica<br> Häächakster Garrulus gland.<br> [[Tüütrobüülo]], Riekelüün Oriolus oriolus<br> Spräie Sturnus vulg.<br> Lüünik Passer domest.<br> Buukfink Fringilla coelebs<br> [[Jiepeke]], Tsälp-tsalp Phylloscopus coll.<br> Kuufuugel Motacilla flava<br> Dobbeschiter, Bauerke, Baumantje Motacilla alba<br> [[Blaumeeske]] Parus caeruleus<br> [[Koolmeeske]] Parus major<br> [[Dröiselke]] Turdus > Turdida; Turdus merula<br> [[Wintergriese]] Turdus torquatus<br> [[Wienfuugel]], [[Litje Kraansfuugel]] Turdus iliacus, Turdus musicus ????<br> [[Swotte Kraansfuugel]] Turdus merula<br> [[Dubbelde Kraansfuugel]] Turdus viscivorus<br> Läiwelke, Läiwerke Alauda<br> Noachtegoal Luscinia megar.<br> Näddelköönich Troglodytes<br> Boomlooper Certhia > Certhia brachydactyla<br> Swoalke Hirundo<br> Kuukuuk Cuculus canorus<br> Iesfuugel Alcedo<br> Spächt Picus<br> Holtduuwe Columba pal.<br> [[Hauk]] Accipiter gentilis<br> 42<br> Stoothauk Falco tinn.<br> Katuule Asio fl.<br> Kudderhoone, Kudderhanne Lyrurus tetrix<br> [[Petrieshanne]] Perdix perdix <br> Stoark Ciconia ciconia<br> Reeger, Fiskreeger, Schietreeger Ardea cinerea<br> Wooldsnäppe Scolopax rusticola<br> [[Kiewit]] Vanellus vanellus<br> [[Tüüdik]] Tringa totanus<br> [[Woaterhanne]] Gallinula chloropus<br> [[Bläshanne]] Fulica atra<br> [[Wälp]], [[Wülp]] Numenius<br> [[Wüülde Oante]] Anas platyrhynchias<br> Wüülde Gäise Anser anser<br> [[Needer]] Vipera berus<br> Gäärssluuper Lacerta<br> [[Poage]] Rana<br> [[Pudde]] Bufo<br> [[Boars]]Perca fluviatilis<br> [[Stiekelboars]] Gasterosteus<br> Häkt Esox lucius<br> Äil Anguilla > Anguilla ang.<br> Mööne Leuciscus ceph.<br> Breesem Abramis brama<br> Bläi, Bläier Abramis blicca<br> 43<br> [[Ieme]] Apis mellifica<br> Moasieme Bombus musc.<br> Äidieme Bombus terrestris<br> Häspe Vespe<br> [[Doarne]] Vespa crabro<br> Miegelke, U Miechhäimken Formica<br> Breemse Tabanus > Tabanidae<br> Kruumgat Gastrophilus equi<br> Iersfljooge Scatophaga stercoraria<br> Moaifljooge Oestridae<br> [[Bliende]] Haemotopota pluvialis<br> Loanbeenmääge Tipula<br> Schäipetieke Melophagus<br> Goddeshanken Coccinella<br> Moairust Melolontha<br> Hoangst/ Päärtjen/wüülde Hangst/Rüüderhoangst >Libelle<br> Flee Pulex<br> Luus Pediculus<br> Heemke Gryllus domesticus<br> Gäärshupper, Gäärsspringer, S Kunstoapel, Stoapel Syenobothrus etc.<br> [[Flinnerkene|Flinnerke]] Lepidopteron<br> Buuterhäkse Noctua<br> Toonebikker Trichopteron<br> Äise Lumbricus > Lumbricus herculeus<br> Snigge Limaz<br> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] kfpwbz8l0inehbn66ks64k2ksp4osij 0 1398 103521 100361 2013-03-08T01:52:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 98 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5765]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Region in Spanien |NameAufSpanisch=Islas Baleares |NameInRegionalsprache1=Illes Balears |Regionalsprache1Abkz=(kat.) |NameInRegionalsprache2= |Regionalsprache2Abkz= |NameAufDeutsch=Baleariske Ailounde |Flagge=Flag of the Balearic Islands.svg |Wappen=Escudo de las Islas Baleares.svg |KarteLageInSpanien=Illes Balears respecte espanya.svg |Verwaltungssitz=[[Palma]] |Fläche=4.992 |Einw=1.029.139 |Dichte=206,1 |Nord-SüdCirca=? |West-OstCirca=? |ISO 3166-2=IB |URL=www.caib.es |AmtssprachenAusserSpanisch=, [[Katalanisk]] |AutonomieSeit=1. Meerte 1983 |Präsident=Francesc Antich Oliver |Partei=Spaniske Sozialistiske Oarbaiderspatäi |Abkz=PSOE |SitzeKongress=8 |SitzeSenat=5 |Gliederung=3 deelautonome Gebieten,<br style="clear:left;"/>67 Meenten |KarteLokal=Baleares-rotulado.png }} '''{{PAGENAME}}''' ([[Spoanisk]]: Islas Baleares, [[Katalanisk]]: Illes Balears) is een fon do 17 autonome Gemeenskuppe fon [[Spanien]], aastelk fon dät Fäästlound fon Spanien. Do Ailounde Mallorca, Menorca, Ibiza un Formentera hääbe n Ailounderoat. {{AutonomeGemeenskupSpanien}} [[Kategorie:Autonome Gemeenskup Spanien]] exsas35jl1p5nk0ht25loz3eg9m976p 0 1399 120442 120345 2022-01-11T00:39:53Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:WOUDEBO4.JPG|thumb|right|300px|'''Wo Woudebouke baue ap hiere Foargungere''':<br /> Ju seelter Woudeskät wo ju in dän Beräk <math>Gjoome^1</math> bit ''gjuchtkaantich'' (gjuchts) äntheelden is in alwen Woudebouke of Woudesamlengen fon 1836 bit 2015 (buppe). Ferfoatere sunt de Riege ätter: Hettema, Minssen, Möller, Siebs (uk 1893 un 1934), Matuszak, Janssen, Kramer, Fort, Kramer, Kramer, Fort. Bie ju Fergliekenge fon disse Resultoate is deermäd tou reekenjen, dät bestimde Woudebouke uutstuurwene Woude of Fäkuutdrukke apsichtelk uutlät hääbe konnen, wült uur Projekte aal foarhoundene Materioal ienbeluuke moaten. Do Projekte 16 un 17 sunt tou glieke Tied äntsteen un kuuden sik also nit juunsiedich beienfloudje.]] '''a.''' '''Woudebouk''', n Bouk wieroun me Information uur bestimde Woude apsäike kon.<br /> '''b.''' '''Woudebouk''', ''dät'', Mz. ''Woudebouke'', 'Wörterbuch'.<br /> '''c.''' '''Woudebouk''', ''Wuddebouk, Wooudeboouk''. Dät rakt ferscheedene Soarten fon Woudebouke. Sats '''a''' is n Biespil uut n ''foarschrieuwend'' (präskriptiv) Woudebouk. Deeruut kon me leere wät dät Bouk betjut un wo me dät schrift. Sats '''b''' deerjuun stamt uut n ''twosproakich'' Woudebouk; deeruut kon me leere, wo dät Woud in n uur Sproake hat. Sun Woudebouk bruukt me, wan me n uur Sproake leere wol. Sats '''c''' eendelk is n Biespil uut n ''beschrieuwend'' (deskriptiv) Woudebouk; deeroun kon me t.B. aal do ferscheedene Foarme un Anweendengen fiende, do dät Woud in n praktisken Gebruuk häd. Dät wäd foarallen bruukt in ju [[Sproakwietenskup]]. Dät Apsäiken gungt maast ätter ABC (''alphabetisk'' Woudebouk), man dät kon uk ätter bestimde Themoas, t.B. ju [[Eedgreeuwe]]räi (''systematisk'' Woudebouk). == Ju Häärstaalenge == Fröier moast die Skrieuwer fon n Woudebouk eerste aal Woude, do hie heerde of luus, touhoope mäd ju Fiendesteede ap litje Koarten skrieuwe, do der dan ätters alfabetisierd wuuden. Leeter wuuden ganse Textdeele t.B. 50-fooldich ap sukke Koarten drukt, sodät me ap älke Koarte wier n uur Woud anstriepje kuude, wierätter do dan alfabetisierd wäide kuuden. Noch fuul gauer gungt dät däälich mäd n [[Doatenboank]], wieroun me dan uk wier fluks sjo kon, in wäkke Satse un Betjudengen n Woud brukt wäd. == Lieste fon seelter Woudebouke == [[File:Villa di castello, biblioteca dell'accademia della crusca, dizionario petrocchi 02 crusca.jpg|thumb|300px|{{PAGENAME}}]] Seelter Woudeliesten un Woudebouke rakt dät al siet 1798. Hier sunt do roat mäd Biespilsieden. Do Nuumere 10, 11 un 13 mäd do Liesten 12 un 15 sunt foarallen as ''foarschrieuwend'' tou betrachtjen, wan wäkke uk fuul Näies reeke. Do uur, besunners Nuumere 5, 9 un 15 sunt ''beschrieuwend''. Tougliek sunt do aal two- of moorsproakich. Dät ferstoant sik deerbie, dät n Woudebouk maasstied ap do Schullere fon sien Foargungere stoant, wan me dät truch Annerengen in ju [[Skrieuwwiese]] un ju Anoardnenge uk nit altied fluks sjucht. [[Bielde:HOCHE2.JPG|thumb|right|30px]] * 1 '''[[Johann Gottfried Hoche|J.G. Hoche]]''' moakede ap sien Raise truch Seelterlound 1798 ju eerste bekoande seelter Woudelieste fon 9 Sieden je sun 16 Woude = sowät 144 Woude. [[Bielde:WES100D.JPG|thumb|right|30px]] * 2 '''[[N. Westendorp]]''' uut Groningen besoachte Seelterlound uum 1810 un heelt deeruur n Foardraach ‘Over de Saterlanders’ mäd deerbie ne litje Woudeliste. Die Text is bewoard blieuwen. [[Bielde:HETTEMA.JPG|thumb|right|30px]] * 3 '''[[M. Hettema]] un R.R. Posthumus''', [http://books.google.nl/books?id=6lVAAAAAcAAJ&printsec=frontcover&dq=%22Onze+reis+naar+sagelterland%22&hl=nl&ei=DV5vTdnzFcaYOsSxmeII&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CEAQ6AEwAQ#v=onepage&q&f=false “Onze reis naar Sagelterland”], Franeker 1836 änthaalt ne Woudelieste Seeltersk-Holloundsk fon sowät 1600 Woude. [[Bielde:FRERICHS.JPG|thumb|right|30px]] * 4 '''Frerichs''' waas bit 1834 Preetjer ap Wangerooge un häd 1829-1837 fuul uur ju Sproake apteekend. Deerbie is uk ne groote Woudelieste düütsk-wangeroogisk fon sun 2790 Woude. In dän eerste Haaldeel sunt deerbie seelter Parallele anroat, mädnunner sun 350 Woude, do me leeter bie Minssen nit aal wierfint. Ju Lieste is in ju Schrift fon [[Ehrentraut]] un Oudrukt bie Versloot 1996:207-340. :Ferglieke: Miedema 33f., Versloot lxxviii, xciii, Kramer 1999:77. [[Bielde:MINSSEN.JPG|thumb|right|30px]] * 5 '''[[Johann Friedrich Minssen]]''' besoachte 1846 Seelterlound 1846 un moakede foarallen in Skäddel Apteekengen. Hie roate do leeter as Texte un Woudeliesten, oardend ätter Woudoard, mädnunner sowät 3500 Woude, mäd hier un deer ju Ferbeegenge un Satsbiespiele. Die eerste Paat fon sien ’Mittheilungen aus dem Saterlande’ ärscheen in Friesisches Archiv 2 (1854), wierfon hier Siede 200 roat is. Dät 2. un dät 3. Beend ärscheenen eerste Ljouwert 1965 un 1970. [[Bielde:MOELLER.JPG|thumb|right|30px]] * 6 '''[[Hermann Möller]]''' häd Seelterlound 1881 besoacht. Fon him is in Aarhus n hondschriftelk [[Woudebouk fon Möller|‘Wörterbuch der sater[friesischen Sprache?]]]’ bewoard blieuwen. Hie rakt ju seelter Uursättenge fon uum 3000 düütske Woude, do der alphabetisk oardend sunt. Dät is eepenbeer ap Strukeljers (hier ''wídde, rour, ou-feiren'') un oafte wäide Beegengsfoarme roat. :Ferglieke: Miedema 54. [[Bielde:Siebs_EFS.jpg|thumb|right|30px]] * 7 '''[[Theodor Siebs]]''', ‘Geschichte der englisch-friesischen Sprache’ (1889) änthaalt sun 3000 seelter Parallelfoarme tou do anfierde Biespilwoude foar do Luude, oafte uut aal tjo Täärpe. Hie hied do sälwen in Seelterlound apnuumen un koande fon Minssen bloot dän drukte Deel un Möller goarnit. [[Bielde:Siebs1384.jpg|thumb|right|30px]] * 8 '''[[Theodor Siebs]]''' roate leeter in sien ‘Geschichte der friesischen Sprache’ (1909) ne Lieste fon sun 600 seelter Woude as Biespil fon do Luude, in eenige Falle ouwiekend fon Siebs 1889.. [[Bielde:Matuszak21.jpg|thumb|right|60px]] * 9 '''[[Hans Matuszak]]''' roate 1951 in sien hondschriftelke Dissertation “Die saterfriesischen Mundarten von Ramsloh, Strücklingen und Scharrel inmitten des niederdeutschen Spraumes” Woudeliesten in aal tjo seelter [[Dialekt]]e as uk in do [[Platdüütsk]]e Dialekte fon Lier, Loorp un Ait. Do Liesten beslo 162 Sieden mäd sowät 4000 Woude in älke Dialekt. Ju Anoardnenge is alphabetisk, man mäd apaate Liesten foar foarallen [[Dialektgeographie|dialektgeographiske]] Besunnerhaide. [[Bielde:JANSSEN240.JPG|thumb|right|30px]] * 10 '''[[Hermann Janssen]]''' publizierde 1957-‘58 ne Woudelieste Seeltersk - Düütsk fon sun 4000 Woude in dät [[Lesebouk foar Seelterlound]] (Ls240-280). [[Bielde:KRAMER.JPG|thumb|right|30px]] * 11 '''[[Pyt Kramer|P. Kramer]]''', ‘Seelter Woudebouk, Seeltersk-Düütsk-Wäästfräisk’, Ljouwert 1961 rakt mäd sun 7500 Woude dät eerste praktiske alphabetiske Woudebouk foar do der seeltersk schrieuwe moaten. [https://web.archive.org/web/20150617213354/http://seelter.16mb.com/woudebouk.htm hier online] [[Bielde:VDELLEN.JPG|thumb|right|30px]] * 12 '''S. van Dellen''', [Frysk Seeltersk] is ne Uumekierenge fon Kramer 1961. Hondschrift uum 1975. [[Bielde:Fort-Buch.jpg|thumb|right|30px]] * 13 '''[[Marron Curtis Fort|Marron C. Fort]]''', ‘Saterfriesisches Wörterbuch’ (Hamburg 1980) is dät eerste fluch drukte Woudebouk. Fon do 229 Sieden beslacht dät eegentelke Woudebouk 116. Dät rakt sun 8500 Woude, wierfon wäkke mäd Satsbiespiele.. [[Bielde:NSW.JPG|thumb|right|30px]] * 14 '''NSW''' = P. Kramer, Näi seelter Woudebouk. Bit nu ärschienen Beend I (A-E), Elst 1992, 489 Sieden, wierfon 461 Woudebouk. Sowät 6000 Woude un Sunnerbetjuudengen mäd fuul Biespilsatse un uk Teekengen. Sunneruutgoawe '''G''', Mildaam 2003. [https://web.archive.org/web/20150618023632/http://seelter.16mb.com/Deelleede.htm Ärschienene Beende] of [https://web.archive.org/web/20150618023632/http://seelter.16mb.com/Deelleede.htm]. Sjuch uk [https://web.archive.org/web/20110926012455/http://www.ekfrysk.host22.com/nsw_du.htm hier]. [[Bielde:Woudelieste.jpg|thumb|right|30px]] * 15 '''P. Kramer''', Düütsk-Seeltersk, Mildaam 1995 is ne eenfache Uumekierenge fon Kramer 1961 un Fort 1980 toun praktisken Gebruuk. Dät rakt ju seelter Uursättenge fon sowät 15.000 düütske Woude. Ne digitoale Uutgoawe ärscheen siet 2001 [https://web.archive.org/web/20150618015600/http://seelter.16mb.com/woudelis.htm hier]. * 16 '''Pyt Kramer''', Formen-Wörterbuch des Saterfriesischen, Mildaam 2014. Uum 30.000 Woude mäd Textfoarme toun Säiken in Doatenboank. On-line [https://web.archive.org/web/20160305045659/http://www.allezhop.de/frysk/FormenWtb/FWB.htm hier] un Doatenboank [https://web.archive.org/web/20160305050242/http://www.allezhop.de/frysk/FWB%20Datenbank/FWB%20Datenbank.htm hier]. * 17 '''[[Marron Curtis Fort|Marron C. Fort]]''', ‘Saterfriesisches Wörterbuch’ (Hamburg 2015), stäärk uutwiedede 2. Aploage fon * 13 mäd CD. Fon do XIX + 819 Sieden beslacht dät eegentelke Woudebouk 763. Dät rakt sun 25.000 Woude, wierfon fuul mäd Satsbiespiele, uk foar Unnerbetjuudengen. == Sjuch uk == * [[Unnersäikere fon ju seelter Sproake]]. * H.G. Ehrentraut, ''Mittheilungen aus der Sprache der Wangeroger'' [Nachtrag und Ergänzung], bearbeitet und herausgegeben von Arjen P. Versloot, Ljouwert/Leeuwarden und Aurich, 1996. * H.T.J. Miedema, ''Paedwizers fan de Fryske filology'', Ljouwert/Leeuwarden 1961. * P. Kramer, ''Seelter Materioal ut dän Ätterläit fon Ehrentraut'', in: Theodor Griep un Pyt Kramer, ''Seelter Seeken'', Sälwenferlaach, Mildaam 1999:75-106. * Versloot, sjuch hier buppe Ehrentraut. == Faksimile ap Internet == * 1889: [http://www.archive.org/details/zurgeschiehtede00siebgoog Zur Geschichte der englisch-friesischen Sprache (Habilitationsschrift). I. Halle a.S.] * 1901: Geschichte der friesischen Sprache. [http://www.archive.org/details/grundrissderger01pauluoft Paul's Grundriss d. germ. Phil. I. 2 Aufl., S. XIV-XV, 1152-1464] {{commonscat|Dictionaries}} [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Seelterlound]] 8834o1cj5v26hwmfgfdpvdim5270qpb 0 1400 122481 103523 2023-04-18T10:33:33Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Localización Extremadura.png]] → [[File:Localización de Extremadura.svg]] wikitext text/x-wiki {{Region in Spanien |NameAufSpanisch=Extremadura |NameInRegionalsprache1= |Regionalsprache1Abkz= |NameInRegionalsprache2= |Regionalsprache2Abkz= |NameAufDeutsch=Extremadura |Flagge=Flag_of_Extremadura_with_COA.svg |Wappen=Escudo de Extremadura.svg |KarteLageInSpanien=Localización de Extremadura.svg |Verwaltungssitz=[[Mérida (Spanien)|Mérida]] |Fläche=41.634 |Einw=1.088.728 |Dichte=26,1 |Nord-SüdCirca=281 |West-OstCirca=221 |ISO 3166-2=EX |URL=www.juntaex.es/ |AmtssprachenAusserSpanisch= |AutonomieSeit=[[26. Februoar]] [[1983]] |Präsident= Guillermo Fernández Vara |Partei=Partido Socialista Obrero Español |Abkz=PSOE |SitzeKongress=10 |SitzeSenat=8 |Gliederung=2 |KarteLokal=Spain Extremadura map.png }} Dät '''{{PAGENAME}}''' is een fon do 17 autonome Gemeenskuppe fon [[Spanien]], et lait in dät Wääste fon Spanien. {{AutonomeGemeenskupSpanien}} [[Kategorie:Autonome Gemeenskup Spanien]] ehew1yodnqweuvq2hfye5t7vyxik3fb 0 1401 103524 102040 2013-03-08T01:53:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 116 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5813]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Region in Spanien |NameAufSpanisch=Islas Canarias |NameInRegionalsprache1= |Regionalsprache1Abkz= |NameInRegionalsprache2= |Regionalsprache2Abkz= |NameAufDeutsch=Kanariske Ailounde |Flagge=Flag of the Canary Islands.svg |Wappen=Canary Islands CoA.svg |KarteLageInSpanien=Localización de Canarias.png |Verwaltungssitz=[[Santa Cruz de Tenerife]]<br /> un [[Las Palmas de Gran Canaria]] |Fläche=7.492,36 |Einw=2.025.951<ref>Instituto Canario de Estadística[http://www.gobiernodecanarias.org/istac/estadisticas.html]</ref> |Dichte=270,40 |Nord-SüdCirca=212 |West-OstCirca=340 |ISO 3166-2=CN |URL=www.gobcan.es |AmtssprachenAusserSpanisch= |AutonomieSeit=16. August 1982 |Präsident=Paulino Rivero Baute |Partei=Coalición Canaria |Abkz=CC |SitzeKongress=14 |SitzeSenat=2 |Gliederung=2 |KarteLokal=Canarias-rotulado.png }} Do '''{{PAGENAME}}''' ([[Spoanisk]]: Islas Canarias) is een fon do 17 autonome Gemeenskuppe fon [[Spanien]], et is n Ailoundekoppel suudwäästelk fon Spanien un wäästelk fon [[Marokko]]. == Ailounde == Bie dän Ailoundekoppel rakt et do naiste Ailounde: * [[Teneriffa]] * [[Lanzarote]] * [[Fuerteventura]] * [[Gran Canaria]] * [[La Gomera]] * [[La Palma]] * [[El Hierro]] * [[Alegranza]] * [[Graciosa]] * [[Montaña Clara]] * [[Lobos]] * [[Roque del Este]] * [[Roque del Oeste]] == Wällen == <references/> {{AutonomeGemeenskupSpanien}} [[Kategorie:Autonome Gemeenskup Spanien]] [[Kategorie:Kanariske Ailounde|!]] l8k59b85btlbxjbaxv0ejwv2itbowkf 0 1402 122482 106451 2023-04-18T10:40:45Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Localización Castilla y León.png]] → [[File:Localización de Castilla y León.svg]] wikitext text/x-wiki {{Region in Spanien |NameAufSpanisch=Castilla y León |NameInRegionalsprache1= |Regionalsprache1Abkz= |NameInRegionalsprache2= |Regionalsprache2Abkz= |NameAufDeutsch=Kastilien-León |Flagge=Flag of Castilla y León.svg |Wappen=Escudo de Castilla y León.svg |KarteLageInSpanien=Localización de Castilla y León.svg |Verwaltungssitz=[[Valladolid]] |Fläche=94.223 |Einw=2.525.157 |Dichte=26,8 |Nord-SüdCirca=341 |West-OstCirca=393 |ISO 3166-2=CL |URL=www.castillayleon.org/ |AmtssprachenAusserSpanisch= |AutonomieSeit=25. Meerte 1983 |Präsident=Juan Vicente Herrera Campo |Partei=Partido Popular (Spanien) |Abkz=PP |SitzeKongress=33 |SitzeSenat=32 |Gliederung=9 |KarteLokal= }} '''{{PAGENAME}}''' ([[Spoanisk]]: Castilla y León) is een fon do 17 autonome Gemeenskuppe fon [[Spanien]], et lait in dät Wääste fon Spanien. == Provinzen == {{PAGENAME}} häd 9 Provinzen: * [[Ávila (Provinz)|Ávila]] * [[Burgos (Provinz)|Burgos]] * [[Palencia (Provinz)|Palencia]] * [[Segovia (Provinz)|Segovia]] * [[Soria (Provinz)|Soria]] * [[Valladolid (Provinz)|Valladolid]] * [[León (Provinz)|León]] * [[Salamanca (Provinz)|Salamanca]] * [[Zamora (Provinz)|Zamora]] {{AutonomeGemeenskupSpanien}} [[Kategorie:Autonome Gemeenskup Spanien]] 9evs58juohcxaotay0gg79shyzu01n4 14 1404 115165 103526 2018-01-09T13:53:39Z Wwikix 8153 -Kat wikitext text/x-wiki {{Commons|Spain}} [[Kategorie:Lound in Europa]] ndueactt6ero70tr8l4w104jlas35x1 0 1405 119300 106600 2020-10-13T06:25:24Z Joaopaulo1511 11147 PNG --> SVG wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Insekte |- | align="center" | [[Bielde:European wasp white bg.jpg|200px|''Vespula germanica'', n Oard fon Häspe]] <br /><small>''Vespula germanica'', n Oard fon Häspe</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Stam:'' || Lidefäite ''(Arthropoda)'' |- | ''Unnerstam:'' || Trache'endierte |- | '' Uurklasse:'' || ''Hexapoda'' |- | ''Klasse:'' || Insekte ''(Insecta)'' |} |} Do '''Insekte''' ''(Insecta)'' sunt litje [[Dierte]], do träi groote Körper-Deele hääbe, un, as aal do Dierte uut ju Uurklasse ''Hexapoda'', säks Beene hääbe. == [[Woudgeschichte]] == Dät Insekt sjucht mäd sin träi groote Deele so uut as af wäl et ounsnieden häd. Dät is die Gruund, wieruum se Insekten of ''Insecta'' heete: dät [[latiensk]]e Woud "insecare" betjut so fuul as 'ounsniede' un Insectum, wierfon die Moortaal Insecta hat, is dät Partizip II derfon. Dät me do Dierte "ounsniedene [Dierte]" naamt un nit uurs, kumt in dissen Faal uut dät [[Griechisk]]e, man dät rakt in dät Düütske uk dät Woud "Kerfe" as [[Synonym]] foar "Insekten", wät fielicht mäd dät Woud "Kerbe" (Seeltersk: Käärf) touhoopehonget. == Määrkmoale un Körperbau == [[Bielde:Insect anatomy diagram.svg|thumb|200px|left|Die Körperbau fon n Insekt (Klik foar ne groote Ansicht un Beschrieuwengen in fuul Sproaken!)]] Do Insekte hääbe, as al kweeden is, träi groote Körper-Deele, do bloot mäd gans smälle Ferbiendengen touhoopehongje: Die Kop (Fäkwoud: ''Caput''), ju Brust (Fäkwoud: ''Thorax'') un dät Bääterdeel (Fäkwoud: ''Abdomen''). Buppedät hääbe se n Exoskelet uut Chitin un säks Beene. === Do Nerve === Dät Nervesystem fon do Insekte häd eenige Ganglia (Eentaal: Ganglion); dät sunt litje Nerveknätte, do mongs as ne gjuchte Brainge oarbaidje. Dät grootste Ganglion, wät mäd do Woarniemengen fon do Oogene un do Fäilere oarbaidet, naamt me sogoar "Brainge". Unner disse Brainge, noch in dän Kop, man nai bie ju Brust, deer is dät twäide Ganglion, dät deer ju Muule bie dät Mäil stjuurt. In ju Brust sunt träi Ganglia, do der dät Fljoogen un dät Gungen stjuure. In dät Bääterdeel sunt uk eenige Ganglia (hiere Antaal kon fon Oard tou Oard ferscheeden weese), do do binnerste Deele kontrollierje. Buute do Ganglia rakt et noch two Nerveferbiendengen: Dät periphere Nervesystem ferbiendt do Ganglia mäd do Muskele (deermäd sik dät Insekt bewäägje kon) un dät vegetative Nervesystem ferbint do Ganglia mäd do binnerste Deele. === Die Kop === [[Bielde:Drosophilidae compound eye .jpg|200px|left|thumb|[[Elektronen-Mikroskop]]iske Bielde fon n Facetten-Ooge fon n Insekt uut ju Familie Drosophilidae]][[Bielde:Insect antennae.jpg|200px|thumb|right|Do Fäilere af Taastere fon eenige Insekte]]. Gans apfaalend an dän Kop sunt do [[Facetten-Oogene]], do fuul, man nit aal fon do Insekte-Oarde hääbe, un do Fäilere. Do Facetten-Oogene sunt two groote Oogene, do uut n Boudel fon litjere Oogene touhoopesättet sunt. Deerätter hääbe moonige Insekte nai bie do af mongs insteede fon do Facetten-Oogene noch eenpelde Oogene. Do Fäilere hääbe do Insekten, uum tou taasten un bie moonige Oarde ok uum tou ruuken. Ju Muule kon ferscheeden weese: Wät uursproangelk ju Buppelippe (Fäkwoud: Dät ''Labrum''), ju pooriske Buppekeeuwe (Do ''Mandibele''), ju pooriske Unnerkeeuwe (Do ''Maxillen'') af ju Unnerlippe (dät ''Labium'') waas, wuude truch ju [[Evolution]] deelwiese stäärk ferannerd, toun Biespiel tou n Roor! So konnen do [[Flinnerkene]] Nektar suuge. Buppedät is in dän Kop uk dät Brainge un dät twäide Ganglion (sjuch [[Insekte#Do Nerve|deer]]) === Ju Brust === [[Bielde:Insect leg scheme.svg|thumb|left|Insektebeen]]Ju Brust (Fäksproake: Die ''Thorax'') häd 3 Segmente: die ''[[Prothorax]]'', die ''[[Mesothorax]]'' un die ''[[Metathorax]]'', 3 poore fon Fäite, un monges 2 Poore fon Juuken ''(Alae)''. Dät ''Protonum'', as me dän Rääch fon dän ''Prothorax'' in ju Fäksproake naamt, häd neen Juuken. * A:Ju Hufte af ''Coxa'' * B:Die Stiltering af ''Trochanter'' * C:Die Stilte af ''Femur'' * D:Ju Schiene af ''Tibia'' * E:Die Fout af ''Tarsus'' ** e1:Dät eerste Foutpaat af ''Metatarsus'' af die eerste ''Tarsomerus'' ** e2:Dät twäide Foutpaat af die twäide ''Tarsomerus'' ** e3:Dät träide Foutpaat af die trääde ''Tarsomerus'' ** e4:Dät fjoode Foutpaat af die fjoode ''Tarsomerus'' ** e5:Dät füüfte Foutpaat af die füüfte ''Tarsomerus'' af die ''Praetarsus'' Wain ju Identifikation hääbe do Been-Deele spezielle Noomen So naamt me toun Biespiel do ''Coxae'' fon do Beene an dän Prothorax ''"Procoxae"'' un do ''Coxae'' fon do Beene an dän ''Mesothorax'' ''"Mesocoxae"'' etc. === Bääterdeel === Tou dät Bääterdeel fon do Insekten kon me nit fuul kweede, buute dät do Geslächtsdeele un fuul fon do binnerste Deele deeroane sunt. == Interne Systematik fon düt [[Taxon]] == Ju Systematik fon do Insekte is nit seeker. Dät rakt nu fuul Wiesen, se tou klassifizierje, un hier is bloot een Variante: '''Insekte ''(Insecta)''''' * '''Unnerklasse: ''[[Archaeognatha]]''''' ******* Oardenge:''[[Archaeognatha]]'' * '''Unnerklasse: ''[[Dicondylia]]''''' ** Deelklasse: ''[[Thysanura]]'' ******* Oardenge:''[[Monura]]'' † ******* Oardenge:''[[Thysanura]]'' ** Deelklasse: ''[[Pterygota]]'' *** Legion: ''[[Ephemeroptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Ephemeroptera]]'' *** Legion: ''[[Odonata]]'' ******* Oardenge: ''[[Protodonata]]'' ******* Oardenge: [[Päärtjene]] ''(Odonata)'' *** Legion: ''[[Neoptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Protoperlaria]]'' ******* Oardenge: ''[[Paraplecoptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Protorthoptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Protelytroptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Plecoptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Grylloblattodea]]'' ******* Oardenge: [[Gaffeltongenoardiche]] ''(Dermaptera)'' ******* Oardenge: ''[[Mantophasmatodea]]'' ******* Oardenge: ''[[Embioptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Zoraptera]]'' **** Unnerlegion: ''[[Orthoptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Dictyoptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Blattodea]]'' ******* Oardenge: ''[[Isoptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Mantodea]]'' **** Unnerlegion: ''[[Paraneoptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Heteroptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Homoptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Thysanoptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Psocoptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Anoplura]]'' ******* Oardenge: ''[[Mallophaga]]'' ******* Oardenge: ''[[Zoraptera]]'' **** Unnerlegion: ''[[Endopterygota]]'' ******* Oardenge: ''[[Strepsiptera]]'' ******* Oardenge: [[Ruste]] ''(Coleoptera)'' ******* Oardenge: ''[[Mioptera]]'' ***** Kohorte: ''[[Neuropterida]]'' ******* Oardenge: ''[[Megaloptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Neuroptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Raphidioptera]]'' ***** Kohorte: ''[[Mecopterida]]'' ****** Uuroardenge: ''[[Antliophora]]'' ******* Oardenge: ''[[Paramecoptera]]'' ******* Oardenge: [[Flee'e]] ''(Siphonaptera)'' ******* Oardenge: ''[[Mecoptera]]'' ******* Oardenge: ''[[Diptera]]'' (N Taxon mäd [[Määgen]] un [[Fljoogen]]) ****** Uuroardenge: ''[[Amphiesmenoptera]]'' ******* Oardenge: Tonnebikker-Oardiche ''(Trichoptera)'' ******* Oardenge: [[Flinnerkene]] ''(Lepidoptera)'' ******* Oardenge: ''[[Hymenoptera]]'' == Literatuur == Heiko Bellmann: ''Welches Insekt ist das?'' Franckh-Kosmos, Stuttgart 2005, ISBN 3-440-09874-5 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Insekte]] c3319deyhvn7fgyqtnaffxceawjfmv8 0 1406 8229 2008-07-06T15:55:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Insekte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Insekte]] 4bcajvi5hmv6e983m9i7rto0cqlfzet 0 1407 120368 117064 2021-12-07T11:53:54Z Jacobí 8084 wikitext text/x-wiki {{Region in Spanien |NameInRegionalsprache1=Comunitat Autònoma de Catalunya |NameAufSpanisch=Comunidad Autónoma de Cataluña |Regionalsprache1Abkz=(kat.) |NameInRegionalsprache2=Comunautat Autonòma de Catalonha |Regionalsprache2Abkz=(aran.) |NameAufDeutsch=Autonome Mienskup Katalonien |Flagge=Flag of Catalonia.svg |Wappen=Coat of Arms of Catalonia.svg |KarteLageInSpanien=E.U-Catalonia.png |Verwaltungssitz=[[Barcelona]] |Fläche=32.091 |Einw=7.197.174 |Dichte=224,1 |Nord-SüdCirca=? |West-OstCirca=? |ISO 3166-2=CT |URL=www.gencat.cat |AmtssprachenAusserSpanisch=, [[Katalanisk]], [[Aranesisk]] |AutonomieSeit=29. September 1977 |Präsident=Pere Aragonès |Partei=Esquerra Republicana de Catalunya |Abkz=ERC |SitzeKongress=46 |SitzeSenat=7 |Gliederung=4 |KarteLokal=Catalunya+Prov+Català.jpg }} '''{{PAGENAME}}''' ([[Katalanisk]]: Catalunya, [[Spoanisk]]: Cataluña, [[Aranesisk]]: Catalonha) is een fon do 17 autonome Gemeenskuppe fon [[Spanien]], et lait in dät Aaste fon Spanien. == Provinzen == {{PAGENAME}} häd 4 Provinzen: * [[Barcelona (Provinz)|Barcelona]] * [[Tarragona (Provinz)|Tarragona]] * [[Lleida (Provinz)|Lleida]] * [[Girona (Provinz)|Girona]] == Sproaken == Unner ju [[Francisco Franco|Franco]]-Diktatuur wieren dät Katalaniske un dät Aranesiske unnertaid. Ieuwenske [[Katalanisk]] un [[Spoanisk]] häd dät [[Aranesisk]]e mäd uungefeer 7000 Baalere uk n offiziellen Status in Katalonien. == Groote Suune un Dochtere fon Katalonien == * [[Salvador Dalí]] * [[Antoni Gaudí]] * [[Joan Miró]] * [[Antoni Tàpies]] * [[Montserrat Caballé]] * [[Josep Carreras]] * [[Pau Casals]] * [[Jordi Savall]] {{AutonomeGemeenskupSpanien}} [[Kategorie:Autonome Gemeenskup Spanien]] [[Kategorie:Països Catalans]] kwouri72ra0eq9ewhgpae8lbhgdt0mq 10 1408 89733 8233 2012-07-23T20:56:10Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bretons Spraakgebied.jpg|right|100px|]] Dät '''Bretoniske''' (''Brezhoneg'') is ne Ailound-Keltiske Sproake, ju der trots ju Klassifikation daach ap dät Fäästlound boald wäd. Disse Sproake äntstamt also nit dät [[Gallisk]]e, man is eer äntsteen uut do Brythoniske Sproaken, foarallen uut dät [[Kornisk]]e. ... [[Bretonisk|läs fääre]] 0np6qnf8atf0uvsfzb15p5zaxnwzf3m 10 1409 8259 8234 2008-07-06T19:21:56Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Inuit Grandma 1 1995 06 11.jpg|right|100px|]] Do '''Inuit''' (minner goud ''Eskimo'', wät fon do Inuit as Schäildwoud fäild wäd) sunt n Foulkgruppe in dät Noude fon Kanada un Alaska, in Noudwääst-Siberien un ap do Kuste fon Gräinlound. [[Inuit|läs fääre.]] 51wracteh3ys9apmpf27dd96t19mk1r 10 1410 121703 90553 2022-10-29T21:29:33Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Saterland-Wappen.png]] → [[File:DEU Saterland COA.svg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:DEU Saterland COA.svg|right|100px|]] '''Seelterlound''' (Düütsk: ''Saterland'') is ne [[Meente]] in dän [[Loundkring Kloppenbuurich]] in [[Läichsaksen]], mäd ne Fläche fon 123,62 km<sup>2</sup> un ap dän 31. Dezember 2010 13.031 Ienwoonere. Dät häd fjauer Täärpe: [[Roomelse]], [[Strukelje]], [[Seedelsbierich]] un [[Skäddel]]. ... [[Seelterlound|läs fääre]] csec192jcvv4vz0kw3d330sylcc3kwa 10 1411 8236 2008-07-06T16:22:40Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Bielde:Bautzen Ortschild.jpg|100px|right]] Dät '''Sorbiske''' is ne [[Slawisk|wääst-slawiske]] [[Sproake|Sproake]], ju der boald wäd in ju Lausitz (''Łužica''), n... wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bautzen Ortschild.jpg|100px|right]] Dät '''Sorbiske''' is ne [[Slawisk|wääst-slawiske]] [[Sproake|Sproake]], ju der boald wäd in ju Lausitz (''Łužica''), n Gestrich in dät Aaste fon Sachsen (''Sakska'') un dät Suudaaste fon Brandenbuurich (''Bramborska''). Do Sorbe wuuden fröier, juust as do kärntner Slowene un.. [[Sorbisk|Läs fääre]]. lczg7bx6d9tb9ywvmjcjzvda25tjs4a 10 1412 90893 8240 2012-08-12T20:27:51Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kartenordfriesischedialekte.GIF|right|100px]] '''Noudfräisk''' (de. ''Nordfriesisch'') wäd boald fon sowät 10.000 Ljuude in [[Noudfräislound]] ap ju Wäästkuste un do Ailounde fon [[Släswiek-Holstein]]. Dät ferdeelt sik in soowät tjoon gjucht ferskeedene Dialekte. ... [[Noudfräisk|läs fääre]] jpje9g0m0c2q9ri1qirxzgl05vo9lb0 10 1413 91166 8239 2012-08-20T06:22:28Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Isle of Man map-en.svg|right|100px|]] '''Manx''' is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der boald wäd ap dät Ailound Man twiske [[Groot-Britannien]] un [[Irlound]]. Dät hat, die lääste Spreeker - Ned Maddrell - stoorf 1974. Man ätters sunt do dan ounfangd, ju Sproake wier tou Lieuwend tou brangen. [[Manx|läs fääre.]] t6gm14zn27o3xq36fatv3cq49fkk3vr 10 1414 41852 41851 2010-09-04T08:08:18Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:POL Wilamowice COA.svg|right|100px|]] Juu '''Wilmesauriske Sproake''' (Wymysiöeryś) een [[Wäästgermaniske Sproaken|wäästgermaniske]] Minnerhaidesproake, juu wäil deertruch äntsteen is, dät in't trättienste Jierhunnert uut Düütsklound, Hollound un Skotlound Ljuude ätter Wilmesau (Wymysoj) wai leeken sunt. Dät lait an't Sleesisk-Littikpolniske Skeed. Däälich rakt dät bloot noch soogentich toun grootsten Deel oolde Baalere fon't Wilmesauriske. [[Wilmesauriske Sproake|Läs moor!]] qiv4tonotbzcetxd66wvg16ektqyqel 10 1415 8244 8242 2008-07-06T16:30:25Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Frisian flag.svg|right|100px|]] '''Wäästfräisk''' is ju fräiske Sproake ju fon sun 400.000 Ljuude in [[Fryslân|Wäästfräislound]] boald wäd. Ju is ju Sproake ju ap tichtste bie dät [[Seeltersk|Seelterske]] stoant. [[Wäästfräisk|läs fääre.]] svaxo8bs42ezjktt57fqqai0agx7fxo 10 1416 11723 8243 2008-12-03T13:57:30Z CommonsDelinker 11 The file [[:Image:Ladinia_flag.svg]] has been replaced by [[:Image:Flag_of_Ladinia.svg]] by administrator [[:commons:User:Martin H.]]: ''(incorrectly named) duplicate''. ''[[m:User:CommonsDelinker|Translate me!]]'' wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flag_of_Ladinia.svg|right|100px|]] Dät '''Ladiniske''', uk '''Dolomitenladinisk''' naamd, is ne romaniske Sproake, ju der in dät Noude fon [[Italien]] boald wäd. [[Ladinisk|läs fääre.]] neihvbtmwo4r4b8dm8oqv3lv3dtz9u5 4 1417 110133 107691 2014-10-14T04:00:35Z Holder 732 wikitext text/x-wiki __NOTOC__<!-- -->__NOEDITSECTION__ {| style="width:100%; margin-bottom:2px; background:transparent" | style="background-color:#f9f9f9; width:100%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {| style="width:100%; margin-bottom:2px; vertical-align:top; background:transparent; padding-left:2em; padding-right:3em; padding-top:1em;" |- | style="padding-bottom:6px"|<span style="font-size:185%;">Galerie</span><br/>Hier rakt et ne Uursicht fon gouldene Artikkele ap ju seelterfräiske Wikipedia. </span> | rowspan="2" style="text-align:right"|[[Bielde:Fairytale bookmark.png|70px]] <span class="plainlinks" style="font-size:90%;"></span> |- | style="width:75%; font-size:90%; padding-bottom:5px"| <div style="border-top: 1px solid #a7d7f9; padding-top:5px"> [[Wikipedia:Kriterien gouldene Artikkel|Kriterien gouldene Artikkel]] - [[Wikipedia:Säildene Artikkele|Säildene Artikkele]] - [[Wikipedia:Review|Wikipedia-Review]]</div> | rowspan="2" style="text-align:right"| <span class="plainlinks" style="font-size:90%;"></span> |- | style="width:75%; font-size:90%; padding-bottom:5px"| |} |} {| style="margin-top:10px; background:none; width:100%; margin-top:12px; background:transparent;" | style="width:50%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; color:#000; padding: 5px 10px 10px 5px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {{Balkekreas |titel= Do Artikkele |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= AZ-List.gif |px= 38 |ynhald= {{Galerie/Artikkele}} }} |} {| style="margin:0 0 0 0; background:none; width:100%; margin-top:12px; background:transparent;" | style="background-color:#f9f9f9; width:100%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; color:#000; padding: 0px 0px 0px 0px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {| width="100%" style=" padding:0px; margin-top:3px; margin-bottom:0px; background:transparent;" |- | <center>Ju seelterfräiske Wikipedia häd nu '''{{PAGESINCATEGORY:Gouldene Artikkele}}''' gouldene Artikkele!</center> |} |} [[Kategorie:Wikipedia]] rh9unkncpsko62t2c9aevjbw01wj83k 6 1418 121591 8260 2022-08-03T13:58:04Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon http://en.wikipedia.org/wiki/Image:RIG_G-172.jpg |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} kql01vd0zaetn3y5myt6zmxt6cn4byt 10 1419 43301 8264 2010-10-02T13:10:23Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flag of Catalonia.svg|right|100px|]] '''Katalonien''' ([[Katalanisk]]: Catalunya, Spoanisk: Cataluña, Aranesisk: Catalonha) is een fon do 17 autonome Gemeenskuppe fon [[Spanien]], et lait in dät Aaste fon Spanien. [[Katalonien|läs fääre.]] 8t57ugscg8rumcuf3dnazy2dcy1wzfy 10 1420 10698 8265 2008-09-29T14:43:13Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Karteostfriesischedialekte.GIF|right|100px|]] '''Aastfräisk''' is ju Sproake fon do Aastfräisen, do der in [[Aast-Fräislound|Aastfräislound]] woonje, so uum Auerk, Oamde un Lier bietou. Fon Seelter wäd dät oafte kuut "Fräislound" benaamd. [[Aastfräisk (Läichdüütske Sproake)|läs fääre.]] kpmjyonjo2fq5x5oygd5jnhyeienah1 10 1421 8267 2008-07-06T19:30:05Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Bielde:CornwallKernowMappa.png|right|100px|]] Dät '''Korniske''' (''Kernewek'') is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der bit sowät 1800 boald wuude in Cornwall (''K... wikitext text/x-wiki [[Bielde:CornwallKernowMappa.png|right|100px|]] Dät '''Korniske''' (''Kernewek'') is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der bit sowät 1800 boald wuude in Cornwall (''Kernow''), die suudwäästelke Punkt fon Änglound. Die woarschienelk lääste Moanske die ju Sproake baalen diede, waas Dorothy Pentreath, ju 1778 stuurwen is. [[Kornisk|läs fääre.]] nne9nydxnd6sz3y4t33zcyh8crpl0f8 10 1422 8268 2008-07-06T19:31:15Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Bielde:Verbreitungsgebiet der Tataren.PNG|right|100px|]] Ju '''tatariske Sproake''' (Oainbeteekengen: Татар теле [''Tatar tele''], Татарча [''Tatarça... wikitext text/x-wiki [[Bielde:Verbreitungsgebiet der Tataren.PNG|right|100px|]] Ju '''tatariske Sproake''' (Oainbeteekengen: Татар теле [''Tatar tele''], Татарча [''Tatarça''] Tатар Төрекчәсе [''Tatar Törekçäse'' = tatarisk Tursk]) of kuut ''Tatarisk'' is ne fon do Tataren (in äängeren Sin) in fuul Regione fon Ruslound, foarallen in Tatarstan un Baschkortostan un fuul uur Gestriche fon ju eemoalige Sowjetunion boalde [[Turksproaken]]. [[Tatariske Sproake|läs fääre.]] 0mjfzkdw8b6ghaeci25129m632ald3f 10 1423 11248 8270 2008-10-26T09:56:26Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Catalan in Europe.png|right|100px|]] Dät '''Katalaniske''' is ne [[Romanisk|romaniske]] Sproake. Ju Sproake wäd fuul boald in [[Spanien]], [[Andorra]], [[Frankriek]] un [[Italien]]. Katalanisk is n bitje ännelk mäd [[Spoanisk]], man moor mäd dät [[Oksitanisk]]e. [[Katalanisk|läs fääre.]] p7s9abyalpcdw8wmwrfsycrvi6kxb1c 0 1424 103529 99548 2013-03-08T02:00:12Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 73 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q41470]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kurden.jpg|thumb|Woongebiet fon do Kurden]] '''Kurdistan''' is dät Woongebiet fon do [[Kurden]] in dän suudwäästelke Deel fon Asien. Ju Etymologie fon dän Noome Kurdistan is striedich, wült die Noome Kurdistan in ju Geskichte in geografisken un politisken Sin ferwoand wuude. Däälich wäd die Noome soowät as ''Lound fon do Kurden'' uursät. Kurdistan is uungefeer so groot as [[Frankriek]] un deer woonje uungefeer 40 Million Kurden. Do Gränsen fon Kurdistan kon me uum ferskeedene Gruunde nit eenfach definierje. In [[Irak]] rakt et ne Autonome Region Kurdistan (Suudkurdistan), in [[Iran]] n Provinz Kurdistan (Aastkurdistan). Uungefeer 30 % fon ju [[Turkäi]] skäl Kurdisk weese (Noudkurdistan). In Syrien woonje bie de turske Gränse fuul Kurden (Wäästkurdistan). [[Kategorie:Geographie]] [[Kategorie:Asien]] [[Kategorie:Kurden]] tn5vj9iy0pqdahlhhc0jvivko3nol41 10 1425 11267 11256 2008-10-28T10:03:59Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kurden.jpg|right|100px|]] '''Kurdistan''' is dät Woongebiet fon do [[Kurden]] in dän suudwäästelke Deel fon Asien. Ju Etymologie fon dän Noome Kurdistan is striedich, wült die Noome Kurdistan in ju Geschichte in geografisken un politisken Sin ferwoand wuude. [[Kurdistan|läs fääre.]] 6dvx0q1pmys7brx3q2mnm1u0wi0xyoq 10 1426 8281 2008-07-06T20:10:56Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: <includeonly><div style="position: relative; height: {{{Grööte}}}; width: {{{Grööte}}}; overflow: hidden;"><div style="position: absolute; top: 0; left: 0; font-size:... wikitext text/x-wiki <includeonly><div style="position: relative; height: {{{Grööte}}}; width: {{{Grööte}}}; overflow: hidden;"><div style="position: absolute; top: 0; left: 0; font-size: 100px; height: {{{Grööte}}}; width: {{{Grööte}}}; overflow: hidden; line-height: 100px; z-index: 3;">[[:{{{Link}}}|___]]</div><div style="position: absolute; top: 0; left: 0; z-index: 2;">[[Bielde:{{{Bielde}}}|{{{Grööte}}}|{{{Link}}}]]</div></div></includeonly> 9t2ndgufmrgt5htzhg2bfd6qc5p3koh 10 1427 107440 87666 2013-07-08T19:16:57Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <includeonly><div class="Top_icon_raw" id="tpl_Tw">{{klik | Bielde = Fairytale bookmark.png | Grööte = 15px | Link = Wikipedia:Galerie }}</div> [[Kategorie:Gouldene Artikkele]]</includeonly> nzb8dkfkm0bbsj1x47gkf9coukrrlnu 0 1430 114612 108455 2017-10-03T11:28:28Z Couiros22 8036 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Tüütrobüülo |- | align="center" | [[Bielde:Goldenoriole26.jpg|200px|Ju europäiske Unneroard (ju Nominatfoarm ''Oriolus oriolus oriolus'') in ne Illustration.]]<br /><small>Ju europäiske Unneroard ''Oriolus oriolus oriolus'' in ne <br />Illustration. Dät Montje is in dän Faandergruund, dät Hanke in <br /> ju Midde un n Hoolichwoaksenen Fuugel in dän Bäätergruund </small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unneroardenge:'' || Sjung-Fuugele ''(Passeri)'' |- | ''Familie:'' || ''Oriolidae'' |- | '' Sleek:'' || ''Oriolus'' |- | ''Oard:'' || Tüütrobüülo ''(Oriolus oriolus)'' |- |} |} Die '''Riekelüün''' (''Oriolus oriolus'', de. ''Pirol''), uk luudmoalersk as '''Tüütrobüülo''' beteekend, is n Fuugel uut [[Eurasien]] (do touhoopewoaksene [[Waarelddeele]] [[Europa]] un [[Asien]]). == Systematik == Dät rakt ferskeedene Meenengen, af die Indiske un die Europäiske Riekelüün nu ferskeedene Oarde af bloot ferskeedene Unneroarde sunt. * Die Europäiske Riekelüün hat as [[Nominatfoarm]] fon dän Riekelüün as een Oard ''Oriolus oriolus oriolus'', wan me do bee as ferskeedene Oarde sjucht, hat hie bloot ''Oriolus oriolus''. * Die [[Indien|indiske]] Riekelüün hat, wan me him as Unneroard sjucht, ''Oriolus oriolus kundoo'', un wan me him as oaine Oard sjucht, ''Oriolus kundoo''. Uum do twäin Riekelüüne unnerskeede tou konnen, mout me goud pierje: [[Bielde:Tüütrobüülo.jpg|500px]] [[File:Oriolus oriolus MHNT 232 Foret de la Mamora Maroc RdN.jpg‎|thumb|''Oriolus oriolus'']] == Ferbiendengen ätter buuten == * {{CommonsLittik|Oriolus oriolus|Riekelüün}} [[Kategorie:Fuugele]] 5mrsbg5m3dkije7gv07kluk6gt0ki53 0 1432 55222 8325 2011-03-12T22:22:19Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Riekelüün]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Riekelüün]] r4qir9to9j2g84xtbymmtyqbnpgm9gp 0 1433 8327 2008-07-07T10:39:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dröiselke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dröiselke]] cqvsvpnnxsk3dbmyd7v532ruqgpadwy 0 1434 17069 8333 2009-05-05T15:55:11Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelten Redirect wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikipedia:Woudelieste/Diertenoomen]] 6upuoz0hu28ax6t8c3ptujl22oxzxft 0 1435 8335 2008-07-07T11:41:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oante]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oante]] syzt0jw2knuee1nqqvn8542su4lojyu 0 1436 121657 118374 2022-09-21T16:29:15Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Foaks |- | align="center" | [[Bielde:Vulpes vulpes pups.jpg|300px|Foaks-Bäidene (Vulpes vulpes)]] <br /><small>Litje Foaks-Bäidene ''(Vulpes vulpes)</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''[[Canoidea]]'' |- | ''Familie:'' || ''[[Canidae]]'' |- | '' Sleek:'' || Foakse ''(Vulpes)'' |- | ''Oard:'' || Foaks ''(Vulpes vulpes)'' |- |} |} Die '''Foaks''' ''(Vulpes vulpes)'' is ne Oard fon [[Roowdierte|Roowdiert]]. Hie is fier wieded. As [[Neobiota#Neozoa|Neozoa]] raakt dät sogoar Foakse in [[Australien]]. == Määrkmoale == === Mäiten === Die Körper fon dän Foaks is buute dän Stäit 45,5 bit 90 Zentimetere loange, die Stäit is 30 bit 55,5 Zentimetere loange. Hie wächt 3 bit 14 Kilo: In [[Noudamerikoa]]] is ju middelmäitige Sweeregaid fon n Wiefken 4,1 bit 4,5 Kilo un dät fon n Montje 4,5 bit 5,4 Kilo<ref > Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 Düt Bouk is ju Wälle un ferwiest sälwen ap ju Wälle ''"Ables 1975"''</ref> In [[Europa]] wächt n middelmäitigen Foaks 8 bit 10 Kilo<ref > Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 Düt Bouk is ju Wälle un ferwiest sälwen ap ju Wälle ''"Haltenorth and Roth 1968"''</ref> === Faawen un ferskeedene Varianten === N Foaks is normoal toun grootsten Deel roodhierich, man dät rakt uk [[Faawe]]-Varianten, do me ap [[Ängelsk]] "Silverfox" (Ap [[Seeltersk]] betjut dät:Säälwerfoaks) un "Crossfox" (Ap Seeltersk betjudt dät:Miskling-Foaks) naamt. N "Silverfox" häd wiete un swotte Hiere, do so bunt truchnunner ferdeeld sunt, dät me toanke kuud, die Foaks waas säälwer-faawich. Die "Crossfox" sjucht so uut as af hie n Miskling uut n roodhierigen Foaks un n "Silverfox" waas. Dät is die Gruund foar sin Noome. Dät raakt uuk ne Variation fon dän "Silverfox", die der min wiete Hiere häd, man moor swotte. Dät is die sonaamde "Swotte Foaks" In Europa is bloot 1 Prozent fon aal Foakse swot, in [[Amerikoa]] fuul moor<ref > Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 Düt Bouk is ju Wälle un ferwiest sälwen ap ju Wälle ''"Krott 1992"''</ref> <gallery> Image:Rød ræv (Vulpes vulpes).jpg|N normoalen roodhierigen Foaks Image:Silver fox.jpg|Disse Variante naamt me ap Ängelsk "Silverfox" Image:Vulpes vulpes (cross fox) Norway & Canada.jpg|Disse Variante naamt me ap Ängelsk "Cross fox" Image:Black fox.JPG| N swotten Foaks </gallery> == Kost == N Foaks frät Flaask. Hie fangt [[Fäildmuus|Muuse]]. Grattere [[Dierte]] fangt hie bienaist bloot dan, wan se säik sunt, wan se uut n uur Gruund eenfach tou fangen sunt (as inrichelde Huusdierte) of wan hie n n gjucht stäärken Foaks is. <gallery> Image:Renard roux (chassant).jpg|N Foaks mäd ne Muus Image:Urban fox and rabbit.jpg|N Foaks, die der n tom [[Kanienken]] fange wol </gallery> == Wällen == <references/> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] pb64129cezdhyzj35o4olnfxxq1mok3 0 1437 8344 2008-07-07T14:41:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Foaks]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Foaks]] b6he17l6eca7jkugo7kj122poee1uyd 0 1438 121674 120765 2022-09-30T00:18:13Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Ulk |- | align="center" | [[Bielde:Ilder.jpg|300px|Twäin Ulke ''(Mustela prutorius)'']] <br><small>Twäin Ulke ''(Mustela prutorius)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''[[Canoidea]]'' |- | ''Familie:'' || [[Moddere]] ''(Mustelidae)'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Mustela]]'' |- | '' Oard'' || Ulk ''(Mustela prutorius)'' |- |} |} Die '''Ulk''' ''(Mustela prutorius)'', ek wol bekend as de '''gewoane ulk''', '''swarte''' of '''boskpôle''', '''Jeropeeske fret''', of '''wylde fret''', is ne Oard fon Modder. Dät raakt Ulke in dät ganse [[Europa]] buute [[Irlound]], dät noudelke [[Skandinavien]] un [[Sizilien]]. In [[Näiseelound]] rakt et him as [[Neobiota#Neozoa|Neozoon]]. == Määrkmoale == Die Ulk is n gedriggeden Modder mäd wiete Paade in dät Gesicht. Hie häd ne jeel-wietelke Unnerwulle, ju an do Sieden truch ju bruune Hiere skiemert. === Mäiten === Kop un Rump sunt touhoope bie Montjene 40 un bie Wiefkene 35 cm loange. Dät Montje wächt 1130 g un dät Wiefken 660 g. == Kost == Hie frät litje [[Dierte]], toun Biespiel [[Amphibien]] fon juu Oard ''Bufo bufo'' un uut dän Sleek ''Rana'' (Dät sunt do normoale Poagen). Buppedät frät hie uk litje [[Suugedierte]] uut do Sleeke ''Microtus'', ''Apodemus'' un ''Rattus'', säilden ok Spitsmuuse (ju Familie ''Soricidae''). [[Fuugele]] un hiere Oaiere sunt bloot uunwichtich. == Wällen == *[https://web.archive.org/web/20130119002730/http://www.ak-wildbiologie.de/marder/mard1_03.htm Informatione uur dän Ulk fon dän Oarbaidekring Wüüldbiologie oun ju Justus-Liebig-Universität Gießen e.V.] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] 9trdi14pm07psez4fmx94iwnitw80xg 0 1439 122480 103533 2023-04-18T10:21:57Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Localización La Rioja.png]] → [[File:Localización de La Rioja.svg]] wikitext text/x-wiki {{Region in Spanien |NameAufSpanisch=La Rioja |NameInRegionalsprache1= |Regionalsprache1Abkz= |NameInRegionalsprache2= |Regionalsprache2Abkz= |NameAufDeutsch=La Rioja |Flagge=Flag of La Rioja (with coat of arms).svg |Wappen=Coat of Arms of La Rioja.svg |KarteLageInSpanien=Localización de La Rioja.svg |Verwaltungssitz=[[Logroño]] |Fläche=5.045 |Einw=308.566 |Dichte=61.1 |Nord-SüdCirca=50 |West-OstCirca=100 |ISO 3166-2=LO |URL=www.larioja.org |AmtssprachenAusserSpanisch= |AutonomieSeit=19. Juni 1982 |Präsident=Pedro Sanz Alonso |Partei=Partido Popular (Spanien) |Abkz=PP |SitzeKongress=4 |SitzeSenat=2 }} '''{{PAGENAME}}''' is een fon do 17 autonome Gemeenskuppe fon [[Spanien]], et lait in dät Noude fon Spanien. {{AutonomeGemeenskupSpanien}} [[Kategorie:Autonome Gemeenskup Spanien]] 4j1zlkt99r8fivcgkg7futqll0pg638 0 1440 121672 114105 2022-09-27T00:08:24Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Wieselke |- | align="center" | [[Image:Mustela nivalis (two, fighting).jpg|300px|Two kampjende Wieselken ''(Mustela prutorius)'']] <br><small>Two kampjende Wieselken ''(Mustela nivalis)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''[[Canoidea]]'' |- | ''Familie:'' || [[Moddere]] ''(Mustelidae)'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Mustela]]'' |- | '' Oard'' || Wieselke ''(Mustela nivalis)'' |- |} |} Ju Wieselke ''(Mustela nivalis)'' is ne Oard fon Modder. Ju is ju litste Roowdiert-Oard. Ju is so kleen, dät ju n Muusegat gunge kon, uum Muuse tou freeten. Wieselken rakt dät in gans [[Europa]] buute [[Irlound]]. Buutewais kon me do uk in [[Noudamerikoa]], Noud-[[Afrikoa]], [[Litje Asien]], Middel- un Noud-[[Asien]] fiende. == Määrkmoale == Do Wieselken hääbe n loangsken Körper mäd kuute Liede un n kuuten Stäit. Buppe is ju bruun un an dän Buuk wiet. In hooge Bierge (as do [[Alpe]]) un in dän noudelke Deel fon sin Lieuwendsruum (t.B. [[Skandinavien]]) kricht düt Diert n wiet Winterfäl. === Mäiten === Dät Montje is 15 bit 25 cm loange un wächt 30 bit 105 g. Dät Wieuwke is 14 bit 16 cm loange un wächt 30 bit 45 g. N nochternen Wieselke-Söögling wächt 1 bit 3 g. Doo Mäiten wuuden in Düütsklound ärfoarsked. Uurswain konnen doo Dierte gans uur Mäiten hääbe. == Kost == Ju Wieselke frät toun Biespiel [[Fäildmuus]]e un uur Oarden uut dän Sleek ''Microtus''. Dät frät buutendät groote Suugedierte as [[Kanienken]]-Bäidene ''(Oryctolagus cuniculus)'', litje Suugedierte as uut ju Familie ''Soricidae'', do Sleeke ''Arvicola'', ''Apodemus'', ''Myodes'', un uk ''Sauropsida'' as Fuugele un Ässluupere. == Unneroarde == Dät raakt tjo Wieselke-Unneroarde: * ''Mustela nivalis nivalis'' (juu [[Nominatfoarm]]) in Noudamerikoa, [[Ruslound]], Noud-[[Skandinavien]] un doo [[Alpe]]. * ''Mustela nivalis vulgaris'' in Europa un Deele fon Asien. * ''Mustela nivalis minuta'', ne Dwärchfoarm, in Noud-Skandinavien. == Wällen == *[https://web.archive.org/web/20060913174030/http://www.ak-wildbiologie.de/marder/mard1_09.htm Informatione uur dät Wieselke fon dän Oarbaidekring Wüüldbiologie an ju Justus-Liebig-Universität Gießen e.V.] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] lgcfpkwhxbvo77q4cdeveav2mfk7b1l 0 1441 8354 2008-07-08T08:30:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wieselke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wieselke]] bx3famjb9lbqlebl4j90svlxt8gt6wb 0 1442 8356 2008-07-08T08:31:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ulk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ulk]] qtou875ispdeim8vbysze6hjx087w4f 0 1443 8357 2008-07-08T08:31:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wieselke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wieselke]] bx3famjb9lbqlebl4j90svlxt8gt6wb 0 1444 8363 2008-07-08T14:07:42Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hauk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hauk]] rkjqfe9703q42fuz21ejdifk9b3pry8 0 1445 105278 103534 2013-03-08T20:08:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 4 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q26046]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Boommodder |- | align="center" | [[Bielde:Martes martes crop.jpg|300px|N Boommodder ''(Martes martes)'']] <br /><small>N Boommodder ''(Martes martes)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''[[Canoidea]]'' |- | ''Familie:'' || [[Moddere]] ''(Mustelidae)'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Martes]]'' |- | '' Oard'' || Boommodder ''(Martes martes)'' |- |} |} Die '''Boommodder''' (''Martes martes'', de. ''Baummarder'') is ne Modder-Oard. Fon dän nai früünden [[Steenmodder]] is hie bienaist bloot deertruch tou unnerskeeden, dät hie uum sin Hoals n jeelen "Slabberlappe" häd un die Steenmodder n wieten. Dät rakt natüürelk uk uur Unnerskeede, man nit fuul, do so apfaalend sunt as dissen. Die Boommodder is ju [[Nominatfoarm]] fon dän Sleek ''Martes''. {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] 6qb7epb9aw6mlkzwf2f1e2mhndpqgj3 0 1446 122413 108452 2023-03-03T15:35:34Z 208.127.60.135 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Steenmodder |- | align="center" | [[Bielde:Beech Marten.jpg|300px|N Steenmodder ''(Martes foina)'']] <br /><small>N Steenmodder ''(Martes foina)''; Hie is uutstoped!</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''[[Canoidea]]'' |- | ''Familie:'' || [[Moddere]] ''(Mustelidae)'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Martes]]'' |- | '' Oard'' || Steenmodder ''(Martes foina)'' |- |} |} [[File:Martes foina MHNT ZOO 2010.9.2.jpg|thumb| ]] Die '''Steenmodder''' (''Martes foina'', dt. ''Steinmarder'') is ne Modder-Oard. Fon dän nai früünden [[Boommodder]] kon me him bienai bloot deertruch unnerscheede, dät hie uum sin Hoals n wieten "Slabberlappe" häd un die Boommodder n jeelen. Dät rakt natüürelk uk uur Unnerscheede, man bloot min, do so apfaalend sunt as dissen. {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] 1p1yil98pv9tswycysh55wpoujd2ixx 0 1447 8376 2008-07-08T16:01:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boommodder]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boommodder]] khvkxg5zq1mpq49jl8lbexml8kdqfyr 0 1448 8377 2008-07-08T16:01:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boommodder]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boommodder]] khvkxg5zq1mpq49jl8lbexml8kdqfyr 0 1449 105824 103536 2013-03-11T10:56:55Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q29995]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Fiskotter |- | align="center" | [[Bielde:Otter in winter.jpg|300px|N Fiskotter ''(Lutra lutra)'']] <br /><small>N Fiskotter ''(Lutra lutra)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''[[Canoidea]]'' |- | ''Familie:'' || [[Moddere]] ''(Mustelidae)'' |- | ''Unnerfamilie:'' || Ottere ''(Lutrinae)'' |- | ''Sleek:'' || Ooldwaareld-Ottere ''(Lutra)'' |- | '' Oard'' || Fiskotter ''(Lutra lutra)'' |- |} |} Die '''Fiskotter''' ''(Lutra lutra)'' is ne Oard fon Modder, ju der goud an dät Lieuwend in dät Woater anpaased is. Hie frät Fiske. {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] 86xfos4ql5yjx1coe2is91w10daizwg 0 1450 103537 18142 2013-03-08T02:01:58Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 4 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q630597]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Twizelerheide''' (nl. ''Twijzelerheide''), is n Täärp in ju Meente [[Achtkarspelen]] in Wääst-Fräislound. Dät Täärp häd uum 2000 Ienwoonere. {{stump}} f3xvw8yida7siv3duifta8trglt0369 0 1452 115495 115488 2018-01-09T18:49:28Z Wwikix 8153 /* Sjuch uk */ Kat wikitext text/x-wiki [[File:Frisia 600-734-la.svg|thumb|Magna Frisia (Groot Fräislound)]] '''Fräislound''' (dt. ''Friesland'') is dät Gestrich äntloang ju [[Noudsee]]kuste in [[Düütsklound]] un do [[Niederlounde]]. In [[Seelterlound]] wäd deermäd oawers besunners [[Aast-Fräislound]] mäd meend. Deerbuute rakt dät dan noch [[Noudfräislound]] an ju Wäästkuste fon [[Släswiek-Holstein]], die ooldenbuurchske [[Loundkring Fräislound]] uum [[Wilhelmshoawen]] un dan in do [[Niederlounde]] die Provinz [[Fryslân|Wäästfräislound]] un noch wäästelker uur n [[Ousluutdiek]] dät Gestrich [[Wääst-Fräislound]] in ju Provinz [[Noud-Hollound]]. == Sjuch uk == * [[Fräisen]] * [[Radbod]] [[Kategorie:Fräislound| ]] [[Kategorie:Fräiske Geskichte]] fjpsltxfx2mnq12s9xcfeg6zr4af6xi 0 1453 103539 79185 2013-03-08T02:02:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 44 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q28521]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Mustela'' |- | align="center" | [[Bielde:Mountain Weasel (Mustela altaica).jpg|300px|''Mustela altaica'']] <br /><small>''[[Mustela altaica]]''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Uuroardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | ''Oardenge:'' || ''[[Roowdierte]]'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''[[Canoidea]]'' |- | ''Familie:'' || [[Moddere]] ''(Mustelidae)'' |- | ''Sleek:'' || ''Mustela'' |} |} '''Mustela''' is n Sleek fon Moddere. In dissen Sleek raakt dät 5 Unnersleeke un 17 Oarde. == Systematik fon düt [[Taxon]] == * Sleek ''Mustela'' ** Unnersleek ''Grammogale'' *** Oard ''Mustela felipei'' uut Wääst-[[Kolumbien]] un Noud-[[Ecuador]] *** Oard ''Mustela africana'', nit uut Afrikoa, sunnerje uut dät Amazonas-Bäkken in [[Brasilien]]. ** Unnersleek ''Mustela'' *** Oard ''Mustela erminea'', fon [[Skandinavien]] bit tou Noudaast-[[Sibierien]] un dän Wääst-[[Himalaya]]; uk in [[Japan]], un Noud-[[Gräinlound]] bit [[New Mexico]] un [[Maryland]]. *** Oard [[Wieselke]] ''(Mustela nivalis)'' (Liewendsruum sjuch in dän Wieselke-Artikel) *** Oard ''Mustela frenata'' fon Suud-[[Kanada]] bit tou [[Guyana]] un [[Bolivien]]. *** Oard ''[[Mustela altaica]]'' fon Suud-Sibirien bit tou dän Himalaya un [[Korea]] *** Oard ''Mustela kathiah'' uut dän Himalaya bit tou Suud-[[China]] (mäd dät Ailound [[Hainan]]) un Noud-[[Vietnam]] ** Unnersleek ''Lutreola'' *** Oard ''Mustela lutreola'' fon [[Frankriek]] bit tou Wääst-Sibierien. *** Oard ''Mustela sibirica'' fon dän aast-[[Europa|europäisken]] Deel fon [[Ruslound]] bit Aast-Sibirien, [[Thailound]], Japan un [[Taiwan]] *** Oard ''Mustela lutreolina'' uut Deele fon [[Indonesien]] (Suud-[[Sumatra]] un [[Java (Ailound)|Java]]) *** Oard ''Mustela nudipes'' uut Malaysia, [[Borneo]] un Sumatra *** Oard ''Mustela strigidorsa'' fon [[Nepal]] bit Noud-Vietnam ** Unnersleek ''Vison'' *** Oard ''Mustela vison'' uut [[Alaska]], Kanada un do touhoopehongjende USA buute Deele fon dät Suudwääste. As [[Neobiota#Neozoa|Neozoa]] rakt dät disse Oard uk in [[Europa]]. *** Oard ''Mustela macrodon'' fon ju [[Atlantik]]-Kuste fon [[New Brunswick]] bit [[Massachusetts]] ** Unnersleek Ulk-Änelke ''(Putorius)'' *** Oard [[Ulk]] ''(Mustela prutorius)'' (Lieuwendsruum sjuch in dän Ulk-Artikkel) *** Oard ''Mustela eversmanni'' in Gäärslound-Gebiete fon Aastriek bit tou juu [[Mandschuräi]] un [[Tibet]] *** Oard ''Mustela nigripes'' uut Deele fon doo [[USA]] (fon [[Alberta]] un [[Saskatchewan]] bit tou dät noudaastelke [[Arizona]] un [[Texas]]. == Literatuur == Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] 1lfuz9rcrzfkbl8dtfohwtbc8if5tbv 0 1456 121660 121655 2022-09-21T16:32:38Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Taks |- | align="center" | [[Bielde:Meles meles MHNT.jpg|220px|''Meles meles'']] <br /><small>Taks ''(Meles meles)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''[[Canoidea]]'' |- | ''Familie:'' || [[Moddere]] ''(Mustelidae)'' |- | ''Unnerfamilie:'' || Taks-Äänelke ''(Melinae)'' |- | ''Sleek:'' || ''Meles'' |- | ''Oard:'' || Taks ''Meles meles'' |} |} [[File:European Badger (Meles meles) (W1CDR0001490 BD4).ogg]] Die '''Taks''' ''(Meles meles)'' is ne Oard fon Modder. Hie is, wät oawers striedich is, fielicht ju eensichste Oard fon dän Sleek ''Meles''. In ju Fäksproake naamt me sun [[Taxon]], dät der bloot een Unnertaxon häd, n monotypisk Taxon. Buute ju [[Nominatfoarm]] rakt dät ook ju Unneroard ''Meles meles anakuma'' uut Deele fon [[Japan]]. Wan disse Unneroard nu, as moonige Wietenskuppere leeuwe, daach ne oaine Oard is, is die Sleek daach nit monotypisk. == Määrkmoale == Die Taks häd ne Kop- un Rumploangte fon 56 - 90 cm, ne Stäitloangte fon 11,5 - 20,2 cm un n Gewicht fon normoal 10 - 16 kg. Juu Bupperkaante fon n Taks is gries, juu Unnerkaante mäd juu Kääle dunker. Die Taks häd ap älke Siede fon dät in't algemeen wiete Gesicht n dunkeren Loangsstriepe. == Lieuwendsruum == Dät rakt Takse ap dät Fäästlound fon [[Europa]], ap do [[Groot-Britannien|britiske]] Ailounde, ap moonige [[Middelmeer]]-Ailounde (toun Biespiel [[Kreta]], [[Rhodos]] un [[Sizilien]]). Dät rakt uk Takse in Asien, nämmelk in [[Japan]], [[Palästina]], [[Iran]], [[Tibet]] un in dät suudelke [[China]]. In düt Gebiet kumt hie in Woolde un uur ticht bewoaksene Loundskuppe foar. Deer lieuwet hie in Baue unner ju Äide. Mongs woonje n Taks un n [[Foaks]] in dän sälgen Bau! == Kost == Die Taks is n Allesfreeter, dät hat, hie frät Flaask un vegetariske Kost. Gnauer gekweeden frät hie litjere [[Suugedierte]], [[Fuugele]], [[Poage]]n, Moaden fon [[Iemen]] un [[Häspen]], [[Sniggen]], Oas, Nuuten, Äkkenen, [[Bäien]], uur Fruchte, Säid, Knullen, Stubben un [[Piltse]]. == Unneroarden == * ''Meles meles meles'', ju [[Nominatfoarm]] * ''Meles meles anakuma'' uut Deele fon [[Japan]] <gallery> Image:Grävling.jpg|N uutstoppeden Taks fon ju Unneroard ''Meles meles meles'' Image:Meles meles anakuma.jpg|N lieuwenden Taks fon ju Unneroard ''Meles meles anakuma'' </gallery> == Sjuch uk == * {{Commons|Meles meles}} == Wällen == === Oankelde Ätterwiese === <references /> === Uur Wällen === * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] cza42lvzh0xmo4iwc08gz88i95dcqh7 0 1459 103541 100399 2013-03-08T02:02:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 98 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q51614]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Littik Asien''' (dt. ''Kleinasien'') mäd dän grootsten Deel fon ju [[Turkäi]] is ne Hoolichinsel un tougliek die Paat fon [[Asien]], die sik ap maaste tou Europa touwoant, besunners tou [[Griechenlound]]. {{stump}} 324m22alccggavnmkpn0pqjxvdl0ilj 0 1462 120219 105281 2021-08-20T19:38:00Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Moddere |- | align="center" | [[Bielde:Marbled polecat.jpg|300px|''Vormela peregusna'']] <br /><small>''Vormela peregusna'' uut Deele fon [[Asien]]</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Unnerklasse:'' || ''[[Eutheria]]'' <small>(normoale Suugedierte,<br /> juunuur Püüt-Dierte un Uursuugedierte)</small> |- | ''Uuroardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''[[Canoidea]]'' |- | ''Familie:'' || Moddere ''(Mustelidae)'' |} |} Do '''Moddere''' ''(Mustelidae)'' sunt ne Familie fon do Roowdierte ''(Carnivora)''. Wan me bloot do [[Rezent|rezente]] [[Taxon|Taxa]] beoachtet, rakt dät (do Stjunkdierte, do ätter ne genetiske Unnersäikenge ne oaine Familie sunt, meetäld) 6 Unnerfamilien, 25 Sleeke un 67 Oarden in disse Familie. Wät me so normoal unner "Modder" ferstoant, sunt Oarden as die [[Boommodder]] ''(Martes martes)'', die [[Steenmodder]] ''(Martes foina)'', die [[Ulk]] ''(Mustela putorius)'' af dät [[Wieselke]] ''(Mustela nivalis)''. Man die [[Taks]] ''(Meles meles)'' un die [[Fiskotter]] heere ook dertou. == Geskichte == [[Bielde:Sthenictis_campestris_jaw.png|thumb|200px|left|Ne sowät 12 Milione Jiere oolde Buppekeeuwe fon ju Modder-Oard ''Sthenicitis campestris'']] Moddere rakt dät sänt dät Eozän, dät der foar 55,8 Millione Jiere begon un foar 33,9 M. foarbie waas. Doomoals wieren jo bloot in Europa, man as in dät Oligozän (dät der foar 33,9 Millione Jiere begon un foar 23,03 M. Jiere foarbie waas) Europa un Asien sik truch geografiske Ferannerengen (as ju [[Waarelddeeldrift]] un foarallen Ferannerengen fon dän Meeresspeegel) ferkoppelden, koomen jo ook ätter [[Asien]] un [[Noudamerikoa]]. In dät Pliozän (foar 1,8 bit 5,3 Milione Jiere, as uus Foaroolden uut dän Sleek ''Australopithecus'' [https://web.archive.org/web/20110906153246/http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5e/Australopithecus_afarensis.JPG so] uutseegen) koomen do Moddere ätter [[Afrikoa]]. In dät leete Pliozän, as ju [[Loundbrääch fon Panama]] Noud- un [[Suudamerikoa]] ferboont, koomen jo ook ätter Suudamerikoa. Hier is nu ne Koarte. Europa, as et in dät Eozän uutsaach, is jeel un häd n A. In dät Europa fon dät Eozän lieuweden do eerste Moddere. Do swotte Piele wiese, wo do Moddere sik in dät Oligozän uutbratten, die ljoacht-blaue Piel, wo in dät Pliozän, un die dunkerblaue Piel, wo in dät leete Pliozän. Die Lieuwendsruum fon do Moddere däälich is gäärsgräin, un dät jeele Gebiet heert (buute do Gebiete wier dälich Meer is) ook noch dertou. N B betjut, dät deer gans seeker ne Lound-Brääch waas, of wan dät n B* is, dät der immer noch een is. [[Bielde:Mustelidae geology.svg|800px]] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] 5ix0k735jlcy47syaqqjdewvjn4rddb 0 1463 8455 2008-07-10T11:50:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Moddere]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Moddere]] tlfzj7n3z8j43ca5oeswqr66wrz5i47 0 1464 105788 103544 2013-03-11T10:54:53Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q310891]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dät [[Froamdwoud]] '''Rezent''' betjut in ju [[Biologie]] '''lieuwjend af in ju historiske Tied uutstuurwen'''. Wät in ju prähistoriske Tied uutstuurwen is, is nit rezent. {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] qva5h7b0f1tjwk8c9fwbc6uud7wkyj1 0 1465 103545 45789 2013-03-08T02:03:36Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 5 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3393277]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Tou juu '''Ängelske Kultuur''' heere: * Ju Ängelske Köäkene * Ju Anglikaniske Säärke * Ju [[Ängelske Sproake]] * Ju Ängelske Baukunst (toun Biespiel Tudor-Baukunst) {{stump}} eg81mug0e3f0cqpcvu9oyp2o73xcjud 0 1467 123159 122866 2024-01-30T02:48:17Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[file:Anglospeak (subnational version).svg|upright=2|thumb]] [[File:EN English Language Symbol ISO 639-1 IETF Language Tag Icon.svg|thumb|upright=0.5|EN ([[ISO 639]]-1)]] '''Ängelsk''' (dt. ''Englisch'', eng. ''English'') is ne [[Germaniske Sproaken|Germaniske Sproake]]. Ju ängelske Sproake heert tou ju Ängelsk-Fräiske Sproakfamilie ([[Anglofräisk]]). Ängelsk wäd truch ungefeer 380 million Moanskene baald, foarallen in [[Groot-Britannien]], [[Irlound]], [[Australien]], [[Näi-Seelound]], do [[Fereende Stoaten]] un dät suudelke deel fon [[Afrikoa]]. Truch rieke Ljuude un Bedrieuwe in Groot-Britannien un do Fereende Stoaten häd dät Ängelsk fuul ienfloud ap ju Waareld. Tou Biespil in [[Indien]], wier dät Ängelsk ju Ferwaltengssproake is, baald truch n groot Deel fon ju Befoulkenge, man neen Määmesproake is. == Äntwikkelenge == Dät Ängelsk häd sik daach uurs äntwikkeld as dät Fräisk. In dät 8. Jierhunnert gungen Ljuude uut Fräislound, Saksen un Jutlound ätter Britannien wai. Deertruch äntstounde ju ängelsaksiske Sproake in Britannien, wier deerfoar allerwaiens [[Keltisk]] baald wuude. Truch die ienfloud fon do Wikinger un Normandier ferannere dät oolde Ängelsaksiske sik tou dät Mid-Ängelsk. Truch ju ängelske Luudferschuuwenge äntstounde in dät 15. Jierhunnert dät moderne Ängelsk, dät as Dialekt fon ju Haudstääd Londen fääre uur dät Lound wiede häd. == Biespielsats (Fergliek mäd äänelke Sproaken) == '''Ängelsk''':'' The boy caressed the girl round the chin and kissed her on the cheeks.''<br /> [[Seeltersk]]:'' Die Wänt strookede dät Wucht uum ju Keeuwe un oapede hier ap do Sooken.''<br /> [[Noudfräisk]] (Mooring): ''Di dreng aide dåt foomen am dåt kan än mäket har aw da siike.''<br /> [[Wäästfräisk]]:'' De jonge streake it famke om it kin en tute har op 'e wangen.''<br /> [[Aastfräisk Läichdüütsk]]: ''De Jung straktde dat Wicht um't Kinn to un tuutjede hör up de Wangen.'' <br /> [[Holloundsk]]:'' De jongen aaide het meisje over haar kin en kuste haar op haar wangen.''<br /> [[Läichsaksisk|Läichsaksisk uut Hollound]]:''De jonge strek 't dearntje um de kinne en gaf heur een smok''<br /> [[Aastfäälsk]]:''De Jung strakele de Deern umt Kinn un gaww öhr een Säuten up de Wangen.''<br /> [[Düütsk]]:'' Der Junge streichelte das Mädchen ums Kinn und küsste sie auf die Wangen.''<br /> {{center|Düsse Sproake häd ne oaine Wikipedia: [[:en:|Ängelsk]]}} [[Kategorie:Ängelske Sproake]] 2ylug6j9uwqap3x64jquo5weyz9l5rh 4 1468 111507 111502 2015-11-06T19:41:26Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Een '''Begriepskloorenge''' mäd ju juust so naamde Foarloage bruukt me, wan een Woud moorere Seeken bitjudt (Also n [[Homonym]] is). == Biespiel: Die Artikkel [[Ängelsk]] == Dät Woud '''Ängelsk''' kon moorere Seeken betjuude: * [[Ängelske Kultuur]]; ju Kultuur fon do Änglounder. * [[Ängelske Literatuur]]; ju Literatuur fon ju Ängelske Sproake. * [[Ängelske Sproake]]; ju Sproake fon do Änglounder. {{Bigriepskloorenge}} [[Kategorie:Begriepskloorenge|!Begriepskloorenge]] [[da:Wikipedia:Stilmanual#Flertydige artikler]] qn9sv9hxpczenuab2369wcstdbkw1dh 10 1469 111523 86873 2015-11-06T19:52:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <div id="Foarloage_Begriepskloorenge"> {| {{Bausteindesign2}} | style="width: 30px; vertical-align: top" | <imagemap> Bielde:Disambig-dark.svg|30px default [[Wikipedia:Begriepskloorenge]] desc none </imagemap> | Disse Siede is een '''[[Wikipedia:Begriepskloorenge|Begriepskloorenge]]''' foar ju Unnerskeedenge fon moorere mäd dät sälge Woud biteekende Begriepe. </div> <includeonly>{{ #ifeq: {{NAMESPACE}} | {{ns:0}} | [[Kategorie:Begriepskloorenge]] }}</includeonly><includeonly>__DISAMBIG__</includeonly> <noinclude> ---- ;Foar dän Bruuk fon disse Foarloage kiek bie [[Wikipedia:Begriepskloorenge]]. Foar näie Sieden jädden ju Foarloage Begriepskl'''oo'''renge bruuke, uumdät dät beeter Seeltersk is. [[Kategorie:Foarloage:Begriepskloorenge|!Begriepskloorenge]] </noinclude> haq7i8571phk6gxe9hhoxte462zj4xu 0 1472 111513 103548 2015-11-06T19:45:41Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die Begriep Hoangst kon moorere Seeken betjuude: * Dät [[Suugedierte|Suugediert]], dät der Hoangst hat (sjuch [[Hoangst (Suugediert)]] * Juu [[Insekte]]-Oardenge ''Odonata'', fon juu me doo Oarden, doo dertou heere, Hoangst af Päärtjen naamt(sjuch unner [[Päärtjene]]) {{Begriepskloorenge}} mobv59tbvfqotspq187i7rb6cbxx21m 0 1473 120433 120097 2022-01-11T00:09:18Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Roowdierte |- | align="center" | [[Bielde:Europäischer Nerz.jpg|300px|''Mustela lutreola'']] <br /><small>Do [[Moddere]] heere ook tou do Roowdierte.<br /> Hier is, as Biespiel foar dän Modder-Sleek [[Mustela]], ju Oard <br />''Mustela lutreola'', ju gans säilden is. </small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Buppeklasse:'' || Keeuwebäkke ''(Gnathostomata)'' |- | ''Klasse:'' || [[Suugedierte]] ''(Mammalia)'' |- | ''Unnerklasse:'' || ''[[Eutheria]]'' (normoale Suugedierte) |- | ''Uuroardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | ''Oardenge:'' || Roowdierte ''(Carnivora)'' |} |} Do '''Roowdierte''' (''Carnivora'', dt. ''Raubtiere'') sunt ne Oardenge fon do [[Suugedierte]] ''(Mammalia)''. == Systematik == Ätter dät Bouk ''Walkers Mammals of the World'' rakt dät 8 [[rezent]]e Familien, 97 rezente Sleeke un 246 rezente Oarde in disse Oardenge, man disse Wälle tält do Rubben nit tou do Roowdierte. Moonige Wällen as ''Mammal Species of the World'' af ''Animal Diversity Web'' tälle do Rubben tou do Roowdierte bietou, man nit as eenhaidelk [[Taxon]], sunnern aal trjo Rubbenfamilien as ''eenpelde'' Familien binne ju Unneroardenge fon do Huundeoardige ''(Caniformia)''. Ne uur Wälle, dät ''Informationszentrum Chemie Biologie Pharmazie'' in [[Zürich]] kwäd, dät do Rubben innerdoat n Roowdierte-[[Taxon]] sunt, man buute do Huundeoardige. === Systematik ätter ''Walker's Mammals of the World'' === * Oardenge: Roowdierte ''(Carnivora)'' ** Familie: Huunde-Äänelke ''(Canidae)'' ** Familie: [[Boare]] ''(Ursidae)'' ** Familie: ''Procyonidae'' ** Familie: [[Moddere]] ''(Mustelidae)'' (Walkers Mammals of the World leeuwt ook, dät do Stjunkdierte tou do Moddere heere) ** Familie: Viverridae ** Familie: Herpestidae ** Familie: Hyaenidae ** Familie: Katte ''(Felidae'' af ''[[Feloidea]]) === Systematik ätter ''Mammal Species of the World'' === * Oardenge: Roowdierte ''(Carnivora)'' ** Unneroardenge: Katte-Oardige ''(Feliformia)'' *** Familie: Katte ''(Felidae)'' *** Familie: ''Viverridae'' *** Familie: ''Eupleridae'' *** Familie: ''Nandiniidae'' *** Familie: ''Herpestidae'' *** Familie: ''Hyaenidae'' ** Unneroardenge: Huundeoardige ''(Caniformia)'' *** Familie: Huundeäänelke ''(Canidae)'' *** Familie: [[Boare]]''(Ursidae)'' *** Familie: Otariidae (Ne Rubbenfamilie) *** Familie: Odobenidae (Ne Rubbenfamilie) *** Familie: Phocidae (Ne Rubbenfamilie) *** Familie: [[Moddere]] ''(Mustelidae)'' *** Familie: Stjunkdierte ''(Mephitidae)'' *** Familie: Procyonidae *** Familie: Ailuridae === Systematik ätter ''Informationszentrum Chemie Biologie Pharmazie'' in Zürich === * Roowdierte ''(Carnivora)'' ** [[Boare]] ''(Ursidae)'' ** Huunde-Äänelke ''(Canidae)'' ** ''Hyaeninae'' ** Katte ''(Felidae)'' ** ''Procyonidae'' ** ''Herpestidae'' ** [[Moddere]] ''(Mustelidae)'' ** Rubben ''(Pinnipedia)'' ** ''Viverridae'' == Wällen == === Ferbiendengen ätter buuten === * [https://web.archive.org/web/20061116144837/http://www.infochembio.ethz.ch/links/zool_saeuget_raubtiere.html Informationszentrum Chemie Biologie Pharmazie in Zürich] * [https://web.archive.org/web/20130529080950/http://www.bucknell.edu/MSW3/browse.asp?id=14000001 Ju Internetversion fon dät Bouk ''Mammal Species of the World''] === Bouke === * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] liylshpmc5g5m8kpzvu20k9fdidhnpd 0 1474 8526 2008-07-11T21:41:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Roowdierte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Roowdierte]] jfo4r0cn7vrbwewpg1ibc3jcvrsx5gr 0 1477 116460 116459 2018-02-15T22:06:52Z Heinz 88 So fuul Bielden sunt tou fuul foar sun litjen Artikkel. Dät skäl aan enzyklopädisken Artikkel mäd Bielden, man neen Bieldengalerie mäd enzyklopädisken Kommentoar weese. wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Boaren |- | align="center" | [[Bielde:Brown bear (Ursus arctos arctos) running.jpg|300px|N Europäisken Bruunboare ''Ursus arctos arctos'']] <br /><small>N europäisken Bruunboare ''(Ursus arctos arctos)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Unnerklasse:'' || ''[[Eutheria]]'' <small>(Normoale Suugedierte,<br /> juunuur Püüt-Dierte un Uursuugedierte)</small> |- | ''Uuroardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Uurfamilie:'' || Huunde-äänelke ''(Canoidea)'' |- | ''Familie:'' || Boaren ''(Ursidae)'' |} |} Do '''Boaren''' ''(Ursidae)'' sunt ne Familie fon do [[Roowdierte]]. In Düütsklound is juu europäiske Unneroard - juu [[Nominatfoarm]] - fon dän [[Bruunboare]] ''(Ursus arctos)'' [[autochthon]], man disse Boarenoard is nu in groote Deele fon [[Europa]], ook in Düütsklound, uutstuurwen, wült hie mongs do Huusdierte fon do Moanskene friet. In [[Afrikoa]] roate dät ook bloot ne Unneroard fon dän Bruunboare, gnau: in do [[Atlas-Bierge]]. Hier is hie sänt dät [[19. Jierhunnert]] uutstuurwen (fermoudelk uum sowät 1870-1880) un dät rakt neen gnauere Informatione uur disse Population. In [[Noudamerikoa]] rakt dät ook two Bruunboaren-Unneroarden un in [[Asien]] ook n poor. Juu Kost fon do Bruunboaren is Flask, Bäien, Huunich, Gäärs, Fiske un Poagestoule. Die Amerikoaniske Swotte Boare ''(Ursus americanus)'' lieuwet ook in Noudamerikoa un frät foarallen Plonten, un wan hie Dierte frät, sunt dät normoal Insekte, man säilden ook groote Suugedierte, wierbie dät maastens kroanke Dierte sunt. Äänelk uutsjo-ende Oarde rakt dät in Asien ook: Die Asiatiske Swotte Boare ''(Ursus thibetanus)'', die Malayiske Boare ''(Ursus malayanus)'' un, n bitje knooperger, juu Oard ''Melursus ursinus''. In [[Suudamerikoa]] rakt dät bloot een Boarenoard, dän [[Anden-Boare]] ''Tremarctos ornatus)'', juu ook swot is. In juu [[Arktis]] rakt dät dän Iesboare ''(Ursus maritimus)''. Die "Panda", as me ne [[China|chinesiske]] swotbunte Boaren-Oard naamt ''(Ailuropoda melanoleuca)'', frät bienaist bloot Plonten, foarallen Bambus. {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] 2nwm28341vcc91ji4b1aut9hotyf3qt 0 1479 116461 8542 2018-02-15T22:08:33Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Boaren]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Boaren]] ghj7p707srjx9g9oxjgo5o3gg8y2s5q 10 1480 121338 121007 2022-08-02T14:29:13Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki <noinclude> '''Disse Foarloage is foar ju Siede "Wikipedia:Spielsteede", ju me bruukt, uum Seeken as dän Wältext fon ju Wikipedia uuttouprobierjen, sunner deerbie n normoalen Artikkel tou misbruuken, wät ja Vandalismus is. Die Tittel fon disse Foarloage sjucht fielicht uut as af dät Uunsin waas, dan me sjucht dän Titel ook in dän Wältext fon ju Siede [[Wikipedia:Spielsteede]], man so weet me, dät me dät nit bie dät Uutprobierjen fon Seeken läskje schuul.''' </noinclude> [[Image:Agasse, Jacques-Laurent ~ The Playground, 1830, oil on canvas, Oskar Reinhart Collection, Winterthur.jpg|right|200px]] Disse Siede is ju '''Spielsteede'''. Dät betjut, dät me hier gans as me wol, dän Wältext fon juu Wikipedia uutprobierje kon, sunner dät me deerfoar gjuchte Artikkele misbruuke mout. Fuul Iendraage fon dät [[Spezial:Logbuch/delete|Läsk-Logbouk]] wiese, dät Vandalismus nit immer bloot Booshaid is: Moonige Uunsin-Artikkele wuuden anschienend bloot ferfoatet, uum dän Wältext fon ju Wikipedia uuttouprobierjen, toun Biespiel, wan in dän Artikkel stoant: <code><nowiki>'' == Fatten Text == <math>[Formel hier ienföigje][[http://www.Biespil.de Link-Text]'' == Kursiven Text == == == Ieuwene 2 Uurschrift == == == Ieuwene 2... </nowiki></code> Wan dät nu disse Spielsteete rakt, as toun Biespiel in juu düütske Wikipedia ook, hoopje wie, dät dät fon nu oun fuul minner Vandalismus rakt.<br> Uum ountoufangen, klik buppe ap '''Siede beoarbaidje''' un typ unner dän eerste (fääste) Sats. <includeonly>== Hier is nu Ploats uum tou "spieljen" ==</includeonly> <noinclude> [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] '''Oachtenge: Düt is bloot ne Foarloage. Juu Spielsteede is [[Wikipedia:Spielsteede|deer]] tou fienden!''' <noinclude> 466zar3jr01tv4w06kbo4x0uhwmjfj6 4 1481 121772 113212 2022-12-22T12:14:21Z 158.255.53.108 Ju Siede wuud loosmoaked. wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 0 1482 111514 107255 2015-11-06T19:46:42Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Sleesisk''' (dt. ''Schlesisch'') belukt sik ap * ju Region [[Sleesien]], * do Ienwoonere fon Sleesien, do [[Sleesier]], * Sproaken, sjuch ** dän fröier in Sleesien boalde un däälich bienaist uutstuurwene Deel fon ju [[Aastmiddeldüütske Dialektgruppe]], sjuch [[Sleesisk (germaniske Sproake)]] ** ju slawiske Sproake in Buppesleesien un in Teschener-Sleesien, sjuch [[Sleesisk (slawiske Sproake)]] {{Begriepskloorenge}} mvllkxcuchaykgo0u9apspudn0ldqfe 0 1483 120197 120119 2021-08-14T19:02:12Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Languages of CE Europe-3.PNG|thumb|right|240px|Gestrich fon ju sleesiske Sproake in [[Aast-Middeleuropa]] (ounroat as ''G1'', ''G2'')]] Ju '''Sleesiske Sproake''' (Slesisk ''ślůnsko godka'', ''ślůnski'', bietiede uk ''pů našymu'') is ne Sproake ju der boald wäd in Buppesleesien in Polen, man uk in Tschechien un Düütsklound. In 2011 ärkläärden 509 000<ref>[https://web.archive.org/web/20121221235509/http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/LUD_raport_z_wynikow_NSP2011.pdf Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011. Raport z wyników] - Central Statistical Office of Poland</ref> Ljuude, dät Sleesisk hiere Määmesproake waas, man ju Taal Baalere mäd schätsed ap 1 250 000. Sleesisk is nai früünd tou ju polniske Sproake, wieruum dät fon wäkke Sproakwietenskuppere as Polnisk betrachted wäd. == Alphabet == Dät rakt nit een sleesisk Alphabet. Do sleesiske Baalere sunt deeran woand, hiere Sproake mäd do polniske Teekene tou schrieuwen. In 2006 wuud n näi sleesisk Alphabet foarstoald, gruunded ap aal do sleesiske Schrieuwwiesen (deerfon rakt dät tjoon). Dät wäd alleweegense bruukt ap dät Internet, as uk in ju sleesiske Wikipedia. Aa Bb Cc Ćć Čč Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Ńń Oo Pp Rr Řř Ss Śś Šš Tt Uu Ůů Ww Yy Zz Źź Žž Un wäkke Digraphe: Ch Dz Dź Dž. == Ferbiendengen ätter buuten == * [[:szl:Přodńo zajta|Ju Sleesiske Wikipedia]] * [https://web.archive.org/web/20080714060852/http://punasymu.com/_indexs.php Pů našymu – djalykt ślůnski kodyfikowůny] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Wäästslawiske Sproaken]] [[Kategorie:Sproaken fon Polen]] r6omhfkemw69p9qoolpkm54rv8senlo 0 1485 119928 119539 2021-07-23T11:03:29Z Wolverène 5883 vandalism reverted wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Huuskat |- | align="center" | [[Bielde:Black hills cat-tochichi.jpg|300px|Kat ''(Felis silvestris catus)'']] <br /><small>N Kat ''(Felis silvestris catus)'' </small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''[[Feloidea]]'' |- | ''Familie:'' || Katte ''(Felidae)'' |- | ''Sleek:'' || ''Felis'' |- | ''Oard:'' || Wüüld- un Huuskatte ''(Felis silvestris)'' |- | ''Unneroard:'' || Huuskat ''(Felis silvestris catus)'' |} |} Die '''Kat''', gnauer: '''Huuskat''', (''Felis silvestris catus'', de. ''Katze'') is ne Oard fon do [[Roowdierte]]. Hie stamt fon dän Afrikoanske Wüüldkat ''(Felis silvestris lybica)'' ou. Säilden rakt dät ook Misklinge uut dän Europäiske Wüüldkat ''(Felis silvestris silvestris)'' un dän Huuskat, man doo sunt säildener as allebee skeene Foarme, wült jo nit so goud an dät Lieuwend in dän Woold un uk nit so goud an dät Lieuwend bie do Moanskene anpaased sunt. == Sjuch uk == * [[Manske Kat]] [[Bielde:Cat birth 2.ogg|thumb|left|450px| Fideo: Kat un Huund]] {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Nutsdierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] 4t9yw51lmxphm4scjovnck0k17tdg1j 0 1486 8580 2008-07-13T12:23:43Z Heinz 88 häd "[[Kool (Brassica oleracea)]]" ätter "[[Kool]]" ferschäuwen: Dät sunt man twäin ferskeedene Noomen! wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kool]] rl8fkivemfywywvq4rgpsub86lts959 0 1487 8581 2008-07-13T12:24:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kool]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kool]] rl8fkivemfywywvq4rgpsub86lts959 0 1490 120130 103554 2021-08-08T23:00:50Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Stellingwarfs.png|thumb|250px|Stellingwerfsk Sproakgebiet]] [[Bielde:Stellingwarfs kaorte.png|thumb|250px|Sproakkoarte mäd do Stellingwarver Täärpe]] Dät '''Stellingwerfske''' ''(Stellingwarfs, wäästfräisk uk Oertsjongersk naamd)'' is n [[läichsaksisk]]en Dialekt, die der boald wäd in dän grootste Deel fon do Meenten [[Eaststellingwerf|Aast]]- un [[Weststellingwerf]] (touhoope do [[Stellingwerf|Stellingwerve]]), [[Steenwijkerlound]] un n litjen anlääsendenden Deel fon [[Drenthe]]. Uutnoamen sunt do Täärpe [[Haulerwijk]] un [[Waskemeer]] (bee Ooststellingwerf), wier [[Wäästfräisk]] boald wäd, un dät Gestrich uum dät Täärp [[Noordwolde]] tou, wier sik unner Ienfloud fon do [[Feenkolonie]] ne oaine Sproake äntwikkeld häd. Do Stellingwerve sunt n Gebiet in [[Fryslân|Wäästfräislound]] wier siet oolden Tieden neen Fräisk boald wäd. Dät Skeed twiske Stellingwerfsk un Fräisk Gebiet wäd markierd fon ju Äi die ''Kuunder'' [küünder], die der ap Wäästfräisk ''[[Tsjonger]]'' hat. Die wäästfräiske Noome ''Uurtsjongersk'' foar dät Stellingwerfske kumt deerhäär. == Stellingwerfske Bouke == Ju Biebeluursättenge in dät Stellingwerfske waas ap n 12. Moai 2010 ärskienen.<ref>[http://www.ensafh.nl/?p=7437 Websiede Ensafuorthinne uur ju stellingwerver Biebel]</ref> Dät Stellingwerfsk Woudebouk (Stellingwerfsk-Niederloundsk) bestoant uut fjauer Beende mäd uungefeer 70.000 bit 80.000 Woude. <br> 2005 ärskeenen n [http://www.stellingplus.nl/wp-content/uploads/2010/10/woordenboek3.pdf Hondwoudebouk Stellingwerfsk-Niederloundsk] un ne Woudelieste Niederloundsk-Stellingwerfsk. N gjucht bekoanden Dialektskrieuwer is Johan Veenstra. Hie häd Bouke in dät Stellingwerfske skrieuwen un sien maast ferkoopede Bouk ''Een brogge van glas'' is in dät Wäästfräiske uursät wuuden. == Stellingwerfsken Pop-Soang == Do lääste Jiere häd sik Pop-Soang in dät Stellingwerfske äntwikkeld. Dät lapt ju fon tradionelle Donsmusik as * [http://www.youtube.com/watch?v=QCbQynX1G8A De Muiters] bit Soang mäd n Striek-Ensemble as fon * [http://www.youtube.com/watch?v=luWlv-WrvC4&feature=related Carolien Hunneman] == Spreekerantaal == [[Bielde:P100206X.JPG|thumb|250px|Skild bie ne Kuunderbrääch mäd Text: ''Jie passierje n Sproakeskeed''.<br>Links unner stounde Woude in Stellingwerfsk, Wäästfräisk un Niederloundisk.]] Wofuul Stellingwerfsk, Wäästfräisk un Niederloundisk in do bee Meenten boald wäide, is unnersoacht wuuden in n Quick-Scan fon ju Provinz Fryslân in do Jiere 2007 un 2011. Do Resultoate sunt so: <center> {| class="wikitable" !colspan="16"|'''Resultoate Quick-Scan 2007''' |- |'''Huussproake'''||'''Waäststellingwerf'''||'''Aaststellingwerf''' |- |Stellingwerfsk||29%||12% |- |Fräisk||18%||41% |- |Niederloundisk||53%||47% |} </center> <center> {| class="wikitable" !colspan="16"|'''Resultoate Quick-Scan 2011''' |- |'''Huussproake'''||'''Waäststellingwerf'''||'''Aaststellingwerf''' |- |Stellingwerfsk||22%||11% |- |Fräisk||22%||39% |- |Niederloundisk||56%||50% |} </center> Minner as 5 % fon dät Jungfoulk boalt Stellingwerfsk. ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] ==Externe Ferbiendengen== *[http://www.stellingwarfs.nl/ Stichting Stellingwarver Schrieversronte] *[https://web.archive.org/web/20140311050153/http://stellingwerfs-eigen.nl/ Stichting Stellingwerfs Eigen (mäd t.B. Biebeluursättenge)] *[http://www.stellingplus.nl/wp-content/uploads/2010/10/woordenboek3.pdf Hondwoudebouk Stellingwerfsk-Niederloundsk] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproaken]] jljh783z25q924nau990ekdj28jx1tn 10 1495 8731 8721 2008-07-18T12:14:52Z Budelberger 261 wikitext text/x-wiki {{#if:{{{2|}}}|{{formatnum:{{{1}}}}}&nbsp;Ienwoonere&nbsp;([[{{{2}}}]])|{{formatnum:{{{1}}}}}&nbsp;Ienwoonere}} q9rnh68uawpi452pliaxrpxdvflvx87 14 1496 115166 110343 2018-01-09T13:54:04Z Wwikix 8153 -Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 0 1497 103556 83598 2013-03-08T02:05:40Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 202 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1959]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:POL gmina Końskowola COA.svg|thumb|80px|right|Woapen]] [[Bielde:KurówPoland.png|thumb|250px|right]] '''Końskowola''' ([[:de:Internationales Phonetisches Alphabet|IPA]] : [kɔɲskɔ'vɔla]) is n Täärp in [[Polen]] in juu [[Woiwodskup Lubelskie]], dät lait twiske [[Puławy]] un [[Kurów]] an ju Äi [[Kurówka]]. Dät Täärp häd {{Ienwoonere|2188|2004}}. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.konskowola.info.pl/ Websiede] {{stump}} {{DEFAULTSORT:Konskowola}} [[Kategorie:Polen]] rbkz9e7x5470gpfq3ppit0o5uouosln 0 1502 8855 2008-07-20T13:28:59Z Pyt 12 häd "[[Hälpesproake]]" ätter "[[Hälpe:Hälpesproake]]" ferschäuwen: Is Spezioalsiede wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hälpe:Hälpesproake]] 5utojiqtjhw1066yx3izojqsn9k3gux 0 1504 103557 94176 2013-03-08T02:05:51Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 45 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q104053]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dät [[Froamdwoud]] '''Phänotyp''' stoant in ju [[Biologie]] foar dät bloote Uutsjoon fon n Lieuweweesen. Juunuur dän [[Genotyp]] is die Phänotyp nit altiede n Märkmoal, dät ju systematiske Ställenge anwiest - bloot ju [[Ökologiske Niske]] kon me smoals an dän Phänotyp sjo. {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[he:גן (ביולוגיה)#מושגים בסיסיים]] 3wqpuufq76qa808bir0a67gkdpuqtot 4 1505 111614 86916 2015-11-07T18:50:53Z タチコマ robot 87 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Wikipedia:Begriepskloorenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Begriepskloorenge]] co0l4aoscw943k0brszt17syi7i1zde 14 1507 111617 110163 2015-11-07T18:50:59Z タチコマ robot 87 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Kategorie:Foarloage:Begriepskloorenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[:Kategorie:Foarloage:Begriepskloorenge]] 2pbywmnvua9ccwz9f757yuh0iv7wvhl 14 1508 111510 111509 2015-11-06T19:42:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Begriepskloorenge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Kategorie:Begriepskloorenge]] hhc0nzynxydxeo98wglp420hw58z4ar 0 1509 117349 117103 2018-07-20T13:53:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Paltsersk''' (Düütsk: ''Pfälzisch''; oaine Beteekenge:''Pälzisch [ pɛltsɪʃ ])'' is n Dialekt fon dät [[Düütske Sproake|Düütske]]. Dät Paltserske kon besunners in ju Uutsproake fon Täärp tou Täärp unnerskeedelk weese. Toun Biespiel kon dät Woud "noa" (hoochdüütsk:nein) ap Paltsersk disse Lokal-Varianten hääbe: nǽ [næ ̃ː], ney [nɛɪ] un nää [nɛː]. Dät Paltserske häd as n Dialekt ook neen ofizielle Skrieuw'wiese, un so skrift, wäl dissen Dialekt uurhaud skrift, as hie wol. In [[Pennsylvanien]] baale moonige Ljuude ook n düütsken Dialekt, die dät ooldewaareldske Faanderpaltserske gans äänelk is, wült fuul fon do Ljuude uut ju Faanderpfalz ätter Amerikoa uutwonderd sunt. Sälwen beteekend sik dissen Dialekt as "Deitsch", wät die Paltserske Noome foar "Düütsk" is, of uk as "Pensilfaanisch" (ap Seeltersk "Pennsylvoansk"). == Fergliek fon dät Woud weese (sinn) == Ju Paltserske Miskenge uut dät Hoochdüütske „sch“ un dät hoochdüütske „ch“ is hier as n „sh“ skrieuwen. N gjucht ch rakt dät bloot in dät Suudpaltserske. Dät „ái“ wäd bienaist so boald as dät hoochdüütske „ai / ei“, man dät [[A]] is n bitje stäärker betoond. Dät hier is ne Oard fon Noud-Paltsersk. {| class=wikitable style="text-align: center;" |----- ! !! '''Paltsersk''' !! Middeloaler-Hoochdüütsk !! Hoochdüütsk !! Seeltersk !! |----- ! Infinitiv | '''sinn''' || sîn || sein || weese || |----- ! Präsens | '''ish bin'''<br />'''du bisch(t)'''<br /> '''er/sie/es is'''<br />'''mir sinn / sáin'''<br />'''ihr sinn / seid / sáin'''<br />'''die sinn / sáin''' || ich bin<br />du bist<br />er/siu/ez ist<br />wir birn/sîn/sint<br />ir birt/bint/sît/sint<br />sie sint || ich bin<br />du bist<br />er/sie/es ist<br />wir sind<br />ihr seid<br />sie sind || iek bän<br />du bäst<br />hie/juu/dät is<br />wie sunt<br />jie sunt<br />jo sunt || |----- ! Präteritum | '''ish waar'''<br />'''du waarsch(t)'''<br />'''er/sie/es waar'''<br />'''mir waare/waarn'''<br />'''ihr waare/waarn'''<br />'''die waare/warn '''|| ich was<br />du was<br />er/siu/ez was<br />wir wâren<br />ir wâren<br />sie wâren || ich war<br />du warst<br />er/sie/es war<br />wir waren<br />ihr wart<br />sie waren || iek waas<br />du wierst<br />hie/ju/dät waas<br />wie wieren(e)<br />jie wieren(e)<br />jo wieren(e) || |---- ! Perfekt | '''ish bin geweese / gewesst... / geweescht''' || ? || ich bin gewesen || iek hääbe weesen... || |---- |} == Weblinks == {{Wikipedia|pfl|Paltsersk}} {{SproakenDuutslound}} [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Palts]] j52w3ox4wrgez8rd7k00r1qqrt3cu81 14 1511 107565 8978 2013-07-15T11:06:00Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Disse Kategorie is foar Artikkele, doo dät Fäk '''Buuräi''' behondeljen. [[Kategorie:Wirtskup]] ijcu7jr5kwgdvp7x972p8eif5z8hycl 14 1512 119882 65514 2021-05-22T10:16:00Z Fippe 5935 wikitext text/x-wiki Düsse Kategorie is foar aal Artikkele, do der mäd [[Seelterlound]] touhoopehongje. {{Commons|Saterland|Seelterlound}} [[Kategorie:Fräislound]] [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] 1w43mr91ug8y77yiz5izxe4n1i5x1dh 14 1513 106968 103560 2013-04-13T10:47:29Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 3 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q1458045]] wikitext text/x-wiki Düsse Kategorie is foar Artikkele, do dät Fäk '''Technik''' behonneljen. {{CommonsLittik|Category:Engineering|Technik}} [[Kategorie:Haudkategorie]] hqi359l3acynydefbq6n8qdweu66i1f 14 1514 115421 106929 2018-01-09T17:43:09Z Wwikix 8153 Kat, - wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Waarelddeele]] tqgs672a055g3bmjmsqwjfwtfumnfj6 14 1515 115419 106927 2018-01-09T17:41:14Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Waarelddeele]] tqgs672a055g3bmjmsqwjfwtfumnfj6 0 1516 9019 2008-07-24T13:43:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 6ghn9ddz97tqyk6t373lqfqg2zxormm 14 1517 9034 2008-07-24T15:24:41Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Kategorie:Spanien]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Spanien]] fllce601xma4719ogix6d47h8v4go2y 0 1518 111515 106706 2015-11-06T19:47:01Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Needer''' is n Noome foar ferskeedene [[Taxon|Taxa]] * Ju Oard ''[[Needer (Vipera berus)|Vipera berus]]'', ju der ap düütsk Kreuzotter hat * Foar ju Familie ''Colubridae'' - Disse Dierte heete uk ap Düütsk "Natter" wät [[Etymologie|etymologisk]] dät sälge is. * "Slangen" in't Meene. {{Begriepskloorenge}} 25fpfdzzrxzgt9uctzvall8o49r4ywx 4 1519 111616 86917 2015-11-07T18:50:57Z タチコマ robot 87 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Wikipedia:Begriepskloorenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Begriepskloorenge]] co0l4aoscw943k0brszt17syi7i1zde 14 1520 103564 98917 2013-03-08T02:07:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 178 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1457258]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Physik''' [[Kategorie:Natuurwietenskup]] 2ujgtdgst5we4q0rvzpok3joou5vhp9 14 1521 103565 98946 2013-03-08T02:07:34Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 165 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1457474]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Chemie''' [[Kategorie:Natuurwietenskup]] 9to90a4j8pz6tdee9wmu47lmop504db 10 1522 9051 2008-07-26T12:35:35Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: <div class="Vorlage_Ueberschriftensimulation_1" style="margin:0; margin-bottom:.6em; padding-top:.5em; padding-bottom:.17em; border-bottom:solid 1px #AAAAAA; background:n... wikitext text/x-wiki <div class="Vorlage_Ueberschriftensimulation_1" style="margin:0; margin-bottom:.6em; padding-top:.5em; padding-bottom:.17em; border-bottom:solid 1px #AAAAAA; background:none; font-size:188%; color:black; font-weight:normal">{{{1}}}</div><noinclude> ---- Simuliert in ''Diskussionssieden'' eine Überschrift, die nicht im Inhaltsverzeichnis erscheinen soll. In ''Artikeln'' darf diese Vorlage nicht verwendet werden; dafür gibt es andere Lösungen, siehe [[Hilfe:Inhaltsverzeichnis]]. Für Syntax und Anwendung siehe [[Wikipedia:Textbausteine/Formatierungshilfen]]. [[Kategorie:Vorlage:Formatierengenhälpe|Uberschriftensimulation 1]] </noinclude> mwrebv51jz87txeyvzmx45hocwagaav 14 1523 110146 9052 2014-10-24T10:59:49Z Cycn 1259 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] 0gprg5py27umv9ttyl1dznu843003p1 14 1524 9178 9053 2008-07-26T20:32:20Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Fjuurgefoarelke Stofe''' [[Kategorie:Chemie]] s17xw0hbc3j7ssde6fneeksfy05apb7 14 1525 106515 11788 2013-03-31T06:43:14Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8970421]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Element uut juu Gruppe 13 pe5p9ton0l6s86qxwj6y0h1ueif1dfb 14 1526 9055 2008-07-26T12:38:13Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Gesuundegaidsschoadelke Stofe wikitext text/x-wiki Gesuundegaidsschoadelke Stofe gf6xczvkoybx4bbme2vcskyp5vifqt1 14 1527 106516 42444 2013-03-31T08:42:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8970428]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Gruppe-6-Elemente [[Kategorie:Chemie]] kmt22spf8lsp4r8t65l78nryym91ua3 14 1528 106523 42438 2013-04-01T02:39:07Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 4 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9067856]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Periode-4-Elemente [[Kategorie:Chemie]] ptv1itntb6n03mz0fbri02zhroko92r 14 1529 109071 103566 2014-03-17T03:38:36Z Nta 2014 5790 Kategorie:Lound in Europa wikitext text/x-wiki Artikkele, doo mäd doo Niederlounde touhoopehongjen. [[Kategorie:Lound in Europa]] k0qzsatbru1cmwjtd01nglt55qolpwd 14 1530 103567 100739 2013-03-08T02:08:03Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 214 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1457673]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Deer sunt Artikkele, doo mäd dät Fäk '''Geographie''' touhoopehongjen {{CommonsLittik|Category:Geography|Geographie}} [[Kategorie:Geowietenskuppe]] n3p0adn5th5nyrs3jxczfh5hcq10zqk 14 1531 106401 100518 2013-03-18T06:47:56Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 27 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7320689]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Hier is ne Kategorie foar '''Chalkogene''' ficzy6msg79xi0b1pag4j1rzsliindm 14 1533 110751 110750 2015-05-13T09:25:55Z Cycn 1259 wikitext text/x-wiki Stääde in Frankriek [[Kategorie:Frankriek]] [[Kategorie:Stääd|Frankriek]] ga78wayfomtz0aj2ruw98v5poyda17u 14 1534 9064 2008-07-26T13:21:43Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Giftiche Stofe: wikitext text/x-wiki Giftiche Stofe: 5eo8lhy9z5wyw9v871x8amk4tjypdhi 14 1535 110752 106333 2015-05-13T09:26:45Z Cycn 1259 wikitext text/x-wiki Stääde in Meuse [[Kategorie:Meuse]] [[Kategorie:Stääde in Frankriek|Meuse]] 09eglpx9l37lkumstcwzhteq4z9sc6a 14 1536 9066 2008-07-26T13:23:16Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Gefoarenstofkänteeken uunbekoand wikitext text/x-wiki Gefoarenstofkänteeken uunbekoand afupdgkokcatd0el43tq7ek2t9r8spk 14 1537 106524 42440 2013-04-01T02:39:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 4 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9067871]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Periode-7-Element [[Kategorie:Chemie]] 20tuy7yi58nrur2r8y1tpribduxq1vh 14 1538 61744 9068 2011-06-20T21:08:44Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Gjuchtsproake [[Kategorie:Moanskenwietenskup]] 8fl3v6cy7i6dduwdc8k5lqegyogokt8 0 1539 119147 115305 2020-05-11T10:27:13Z Rotondus 10837 /* Geografie un Geologie */ Libyen wikitext text/x-wiki {{Loundtabel-sunner-Ferbiendengen| eigennamme = جمهوريّة مصرالعربيّة<br />Dschumhūriyyat Misr al-ʿarabiyya<br />Arabiske Republik Ägypten | Flaage = Flag of Egypt.svg | Woapen = Coat of arms of Egypt.svg | Steede = Egypt in its region (undisputed).svg | Amtssproake = [[Arabisk]] | Haudstääd = Kairo | Stoatsfoarm = Republik (?) | Fläche = 1.001.449 km² | Ienwoonere = 72.000.000 (Meerte 2008) | Munte = Een Ägyptisk Puund = 100 Piastere | Tiedzone = UTC +2 | Nationoalhymne = Biladi, Biladi, Biladi | Auto-Känteeken = ET | Internet-TLD = .eg | Telefonfoarwoal = 20 | }} '''Ägypten''' is n Lound in Noudaast-[[Afrikoa]]. Ju loangste Äi fon ju Waareld, die [[Nil]], fljut truch Ägypten. Ägypten is bekoand foar sien Fergeenhaid mäd een tiedige Hoochkultuur. == Geografie un Geologie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Jabal Katrina (2.637 m). Ju grootste Äi fon Ägypten is die Nil. Ägypten wäd begränsed fon: * Dät [[Middelmeer]], in dät Noude, * [[Israel]], in dät Noudaaste, * [[Saudi Arabien]], in dät Aaster, * [[Sudan]], in dät Suude, * [[Libyen]], in dät Wääste. == Sjuch uk == * [[Afro-Asiatiske Sproaken]] * [[Semitiske Sproaken]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] [[Kategorie:Ägypten| ]] jg7tdd4ko5vdfp6copqavhyfdygnbpg 14 1540 115407 26605 2018-01-09T17:34:33Z Wwikix 8153 Kat, - wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geographie]] qnhgmddgmbsvccij7a2rz5y75huv7p3 0 1541 119804 115306 2021-03-09T08:15:22Z 102.170.131.125 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = République de Côte d’Ivoire<br />Republik fon juu Älfenbeenkuste | Flaage = Flag of Cote d'Ivoire.svg | Woapen = Coat of Arms of Côte d'Ivoire.svg | Nationoalhymne = L’Abidjanaise | Steede = LocationCotedIvoire.svg | Amtssproake = [[Frantsöösk]] | Haudstääd = Yamoussoukro | Stoatsfoarm = Präsidialrepublik | Fläche = 322.460 | Ienwoonere = 26.378.274<br /><small>(Wälle: [[CIA]] 2020)</small> | Munte = CFA-Franc BCEAO | Tiedzone = UTC | Fierdai = | Loundkode = | Auto-Känteeken = CI | Internet-TLD = .ci | Telefonfoarwoal = 225 | }} Juu '''Älfenbeenkuste''' is n Lound in Wääst[[afrikoa]]. Juu Flagge fon juu Älfenbeenkuste sjucht bienaist uut as juu fon [[Irlound]], man Irlound häd links gräin un gjuchts orange. == Geographie == Juu wäd begränsed fon... * [[Liberia]] un [[Guinea]] in dät Wääste * [[Mali]] un [[Burkina Faso]] in dät Noude * [[Ghana]] in dät Aaste * Dän [[Atlantik]] in dät Suude {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] q3mr0q9cxw8fgnou3n5k98i694kp106 0 1542 103571 101910 2013-03-08T02:30:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 65 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6010]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:50centinBKK.JPG|thumb|200px|right|Rapper [[50 Cent]] in Bangkok, [[2006]]]] '''Rapmusik''' heert tou ju Hiphopkultuur. Rapmusik is am maasten moaked mäd n Beat, man oafte uk A capella. Dät Woud 'rappe' is äntsteen in ju amerikoanske Uumgongssproake un dät betjut ''baale''. Mäd dän Begriep „Rap-Musik“ beteekent me uk ju [[Hip-Hop]]-Musik. == Bekoande Rappere == * [[Tupac Shakur]] * [[50 Cent]] * [[Dr. Dre]] * [[Eminem]] * [[Snoop Dogg]] * [[Timbaland]] == Rapkoppel == * [[Wu-Tang Clan]] [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Rapmusik| ]] kxxklmqhnm4jzaqllc6kztmy4zv1hu2 0 1543 9103 2008-07-26T16:24:26Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 6ghn9ddz97tqyk6t373lqfqg2zxormm 0 1544 122739 121051 2023-08-15T17:21:29Z T. Mikulski 13191 50 Cent uut 2006 wikitext text/x-wiki [[Bielde:50-cent.jpg|thumb|50 Cent uut 2006]] '''Curtis James Jackson III''' (* 6. Juli 1975 in [[New York City]]), beeter bekoand as '''50 Cent''', is n [[Gangsta-Rap]]per uut do [[Fereende Stoaten]]. == Diskographie == === Alben === {| class="prettytable" |- style="background-color:#efefef;" ! rowspan="2"| Jier ! rowspan="2" width="270" | Noome ! colspan="5"| Chartpositione<ref name="charts">Wällen: [https://archive.is/20130102101729/http://www.chartstats.com/artistinfo.php?id=537 UK] [https://web.archive.org/web/20070929131603/http://www.billboard.com/bbcom/retrieve_chart_history.do?model.vnuArtistId=340706&model.vnuAlbumId=914553 US]</ref> |- ! width="30"|DE ! width="30"|UK ! width="30"|US |- | 2002 | Guess Who's Back |align="center" <!--DE-->| − |align="center" <!--UK-->| − |align="center" <!--US-->| 28 |- style="background-color:#f0f0ff;" | 2003 | The New Breed |align="center" <!--DE-->| − |align="center" <!--UK-->| − |align="center" <!--US-->| 2 |- | 2003 | Get Rich or Die Tryin' |align="center" <!--DE-->| 4 |align="center" <!--UK-->| 2 |align="center" <!--US-->| 1 |- style="background-color:#f0f0ff;" | 2005 | The Massacre |align="center" <!--DE-->| 1 |align="center" <!--UK-->| 1 |align="center" <!--US-->| 1 |- | 2005 | Get Rich or Die Tryin (Soundtrack) |align="center" <!--DE-->| 15 |align="center" <!--UK-->| 18 |align="center" <!--US-->| 2 |- style="background-color:#f0f0ff;" | 2007 | Curtis |align="center" <!--DE-->| 2 |align="center" <!--UK-->| 2 |align="center" <!--US-->| 2 |} === Filmographie === * 2005: Get Rich Or Die Tryin' * 2006: Home of the Brave == Ferwiesenge ätter Wälle == <references/> [[Kategorie:US-Amerikoaner]] [[Kategorie:Rapmusik]] q68eettti0mlmvyxooxjn467sp7ca46 14 1545 9107 2008-07-26T16:30:32Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: Haudartikkel: [[Rapmusik]] [[Kategorie:Musik]] wikitext text/x-wiki Haudartikkel: [[Rapmusik]] [[Kategorie:Musik]] ft684eb14vx2gn569ndegddimy7wgby 0 1546 115279 106834 2018-01-09T16:23:28Z Wwikix 8153 /* Sjuch uk */ -Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = الجمهورية الجَزائرية الديموقراطية<br />الشعبية<br />al-Ğumhūriyya al-Ğazā’iriyya<br />ad-Dīmūqrātiyya aš-Ša'biyya<br />Demokratiske Foulksrepublik Algerien | Flaage = Flag of Algeria.svg | Woapen = Seal of Algeria.svg | Woalspruch = من الشعب و للشعب -- Fon dät Foulk un foar dät Foulk | Nationoalhymne = Qassaman | Steede = LocationAlgeria.svg | Amtssproake = [[Arabisk]] | Haudstääd = Algier | Stoatsfoarm = Präsidialrepublik | Fläche = 2.381.741 | Ienwoonere = 32 Mio. (2008) | Munte = een Algerisken Dinar (DA) = 100 Centimes | Tiedzone = +1 | Fierdai = | Loundkode = | Auto-Känteeken = DZ | Internet-TLD = .dz | Telefonfoarwoal = 213 | }} '''Algerien''' is n Lound in Noud[[afrikoa]]. == Geografie == Algerien wäd begränsed * in dät Noude fon dät [[Middelmeer]] * in dät Wääste fon [[Marokko]], [[Mauretanien]] un juu striedige [[Wäästsahara]] * in dät Suude fon [[Mali]] un [[Niger]] * in dät Aaste fon [[Libyen]] un [[Tunesien]] == Sjuch uk == * [[Afro-Asiatiske Sproaken]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] mbc2ryb0zzda33a9nx9rjdspwbhln3c 0 1547 122684 103574 2023-08-13T13:36:37Z T. Mikulski 13191 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Eminem Live.jpg|right|thumb|Eminem]] '''Eminem''' (uk ''Slim Shady''; * 17. Oktober 1972 in St. Joseph, Missouri as ''Marshall Bruce Mathers III'') is n [[Rap]]per un Musikproduzent uut do [[Fereende Stoaten]]. Hie is Grammy- un Oscar-Priesdreeger. == Disko un Filmographie == === Alben un EPs === {| class="prettytable" !Ärschienengsjier !Kunstler !Tittel !Status !Chartposition (Billboard 200) |----- |1996||Eminem||Infinite||-||- |----- |1997||Eminem||The Slim Shady EP||-||- |----- |1999||Eminem||[[The Slim Shady LP]]||5x Platin||2 |----- |2000||Eminem||[[The Marshall Mathers LP]]||1x Diamant||1 |----- |2001||D12||Devil's Night||2x Platin||1 |----- |2002||Eminem||[[The Eminem Show]]||5x Platin||1 |----- |2002||Eminem||[[8 Mile|8 Mile O.S.T]]||2x Platin||1 |----- |2004||D12||D12 World||2x Platin||1 |----- |2004||Eminem||[[Encore (Album)|Encore]]||4x Platin||1 |----- |2005||Eminem||[[Curtain Call: The Hits]]||2x Platin||7 |----- |2006||Eminem Presents||The Re-Up||2x Platin||2 |----- |} === DVDs === * Hits and Disses * The Slim Shady Show * E * The Up In Smoke Tour * All Access Europe * The Wash * 8 Mile * Fuck You All * [[The Eminem Show]] * Who's The Best * The Anger Management Tour * Eminem - Live From New York City === Kino === * ''Da Hip-Hop Witch'' (2000) * ''The Wash'' (2001) * ''[[8 Mile]]'' (2002) === Filme uur Eminem === * Behind the mask: The unauthorized biography (DVD) * His true face (DVD, 2005) == Weblinks == * [http://www.eminem.com Offizielle Siede (ängelsk)] * [http://www.eminem.de/ Offizielle Siede (düütsk)] [[Kategorie:Rapmusik]] h2p2493zbyio8fnl343f39pmaxdbwpc 14 1548 106962 106517 2013-04-13T10:45:39Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q8055354]] wikitext text/x-wiki Lounde in Asien * [[Lounde]] [[Kategorie:Lound]] [[Kategorie:Asien]] 4redjxd32ubhu35xj64w1lpexe770m8 0 1549 122686 121083 2023-08-13T13:37:26Z T. Mikulski 13191 Bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Timbaland1292010.png|thumb|Timbaland, in ''The Shock Value II Tour'', 2010]] '''Timbaland''' (* 10. Meerte 1972 in Norfolk, Virginia as ''Timothy Z. Mosley'') is n Hip-Hop- un R&B-Spielmon un Produzent uut do [[Fereende Stoaten]], wäls Produktions- un Arrangement-Stil sänt hoolichwais de 90er Jiere gjucht ienfloudriek in dät Genre is. == Diskographie == === Soloalben === {| class="prettytable" |- bgcolor="#cccccc" ! width="25" rowspan="2" | Jier ! width="270" rowspan="2" | Tittel ! colspan="5" | Chart-Positione |- bgcolor="#dddddd" !width="30"|DE !width="30"|UK<ref name="UkCharts">[http://www.everyhit.com/ Timbaland in do UK Top 40]</ref> !width="30"|US<ref name="UsCharts">[https://web.archive.org/web/20070929225245/http://www.billboard.com/bbcom/retrieve_chart_history.do?model.vnuArtistId=189551&model.vnuAlbumId=933769 Timbaland in do Billboard-Charts]</ref> |- | 1998 | ''Tim's Bio: Life from da Bassment'' | align="center" | – | align="center" | – | align="center" | – |- bgcolor="#eeeeee" | 2007 | ''Timbaland Presents Shock Value'' | align="center" | 5 | align="center" | 2 | align="center" | 5 |} === Timbaland & Magoo === {| class="prettytable" |- bgcolor="#cccccc" ! width="25" rowspan="2" | Jier ! width="270" rowspan="2" | Tittel ! colspan="3" | Chart-Positione |- bgcolor="#dddddd" !width="30"|DE !width="30"|UK !width="30"|US |- | 1997 | ''Welcome to Our World'' | align="center" | – | align="center" | – | align="center" | 33 |- bgcolor="#eeeeee" | 2001 |''Indecent Proposal'' | align="center" | – | align="center" | – | align="center" | 29 |- | 2003 | ''Under Construction Part 2'' | align="center" | 75 | align="center" | 22 | align="center" | – |} == Ferwiesenge ätter Wälle == {{commonscat|Timbaland}} <references/> [[Kategorie:US-Amerikoaner]] [[Kategorie:Rapmusik]] lhmhbo811q97ahtio70v2j2rf117hav 0 1550 122685 103576 2023-08-13T13:37:00Z T. Mikulski 13191 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Snoop Dogg Hawaii.jpg|thumb|Snoop Dogg (2005)]] '''Snoop Dogg''' (* 20. Oktober 1971 in Long Beach, [[Kalifornien]] as ''Calvin Cordozar Broadus, Jr.''), is n [[Rap]]per un Schauspieler uut do [[Fereende Stoaten]]. Fröier häd hie n laangeren Noome häiwed, '''Snoop Doggy Dogg'''. == Diskographie == === Alben === * 1993: ''Doggystyle'' (Death Row Records) * 1994: ''Murder Was The Case OST'' * 1996: ''Tha Doggfather'' (Death Row Records) * 1998: ''Da Game Is to Be Sold Not to Be Told'' (No Limit Records) * 1998: ''Smokefest * 1999: ''No Limit Top Dogg'' (No Limit Records) * 2000: ''Dead Man Walkin' '' (Death Row Records) * 2000: ''Tha Eastsidaz: Snoop Dogg Presents Tha Eastsidaz'' * 2000: ''Tha Last Meal'' (No Limit Records) * 2001: ''Tha Eastsidaz: Duces N' Trays - The Old Fashioned Way'' * 2002: ''Doggy Style Allstars: Welcome to Tha House'' (Doggystyle Records) * 2002: ''Paid Tha Cost To Be Da Bo$$'' (Priority&nbsp;/ Capitol Records / Doggystyle) * 2003: ''Tha Dogg- The best of the works'' (Death Row Records) * 2004: ''R&G (Rhythm & Gangsta): The Masterpiece'' (Doggystyle Records&nbsp;/ Geffen Records&nbsp;/ Star Trak) * 2004: ''213 - The Hard Way'' (Doggystyle Records) * 2005: ''Snoop Dogg presents: Welcome To Tha Chuuch - Da Album'' (Doggystyle Records / Koch Records) * 2006: ''Tha Dogg Pound: Cali Iz Active'' * 2006: ''Tha Blue Carpet Treatment'' * 2007: ''Snoop Dogg presents: The Big Squeeze'' (Doggystyle Records / Koch Records) * 2007: ''Tha Shiznit - Episode 1,2,3'' (Snappermusic) * 2008: ''Ego Trippin’'' [[Kategorie:US-Amerikoaner]] [[Kategorie:Rapmusik]] qhyg063zzkmzuyu8hq4ij5e1al6c6ma 0 1551 122735 118032 2023-08-15T17:09:52Z T. Mikulski 13191 Dr. Dre uut 2008 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dr._Dre.jpg|miniatur|Dr. Dre uut 2008]] '''André Romell Young''' alias '''Dr. Dre''' (* [[18. Februoar]] [[1965]] in Compton, Kalifornien) is n [[Rap]]per uut do [[Fereende Stoaten]] un jält as aan fon do maast bekoande Hip-Hop-Produsänte un as aan die der dän [[G-Funk]] meegruunded häd. == Alben == === Solo === * 1992: ''The Chronic'' * 1999: ''2001'' === Mäd N.W.A. === * 1987: ''N.W.A. and the Posse'' (Macola) * 1988: ''Straight Outta Compton'' (Ruthless) * 1990: ''100 Miles and Runnin' '' (Ruthless) * 1991: ''Niggaz4Life'' (Ruthless) === In Touhoope-Oarbaid mäd === * 1994: ''Concrete Roots'' (Triple X) * 1996: ''First Round Knock Out'' (Triple X) * 1996: ''Back 'N The Day'' (Blue Dolphin) * 1996: ''Dr. Dre Presents... The Aftermath'' (Aftermath Entertainment/Interscope) * 2002: ''Death Row Records Presents The Chronicle: The Best Of The Works...'' (Death Row) * 2005: ''Dr. Dre & Friends'' (K-Town) * 2006: ''Greatest Hits'' (Street Dance) * 2006: ''Chronicles - Death Row Classics'' (Death Row) == Filmographie == * 1996: Set It Off * 1999: Whiteboys * 2001: Training Day * 2001: The Wash == Weblinks == * [http://www.dre2001.com/ Websiede fon Dr. Dre] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] [[Kategorie:Rapmusik]] bn0my2lw0z4sff7s9r1ou7bq2lbli5l 0 1552 9154 2008-07-26T17:17:56Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Rapmusik]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rapmusik]] d37kxw11l041c2m317lsnqx6ikmg750 14 1553 115487 9155 2018-01-09T18:42:57Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fräislound]] mlg90basvcrjiqeftsywkllcl9j29np 0 1554 9157 2008-07-26T17:21:31Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Tupac Shakur]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tupac Shakur]] eolc3dnuwc68yri37syql7b5w4rwt3g 0 1555 122864 110768 2023-09-16T21:55:34Z Enopa Capone 13274 File wikitext text/x-wiki [[File:MUYAYO 15.jpg|thumb|Tupac Shakur]] '''Tupac Amaru Shakur''' (* 16. Juni 1971 in Brooklyn, New York City as ''Lesane Parish Crooks''; † 13 September 1996 in Las Vegas, Nevada), uk bekoand as '''2Pac''' un '''Makaveli''', waas aan gjucht bekoanden Rapper uut do [[Fereende Stoaten]]. Hie häd uur ju ganse Waareld moor as 75 Millione Toondreegere ferkooped. Uk ätter sien Dood sunt sien Archivapnoamen Ferkoopärfoulge wuuden. {{Normdaten|TYP=p|GND=120393336|VIAF=54339977}} {{SORTIERUNG:Shakur, Tupac}} [[Kategorie:Rapmusik]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] m75psb9t35uox14lqcvd3g1tpms5egm 0 1556 115280 113679 2018-01-09T16:23:44Z Wwikix 8153 /* Geographie */ -Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = República de Angola | Flaage = Flag of Angola.svg | Woapen = Coat of arms of Angola.svg | Woalspruch = Virtus Unita Fortior<br /><small>latiensk foar "Fereende Hädfuchtegaid is stäärker" | Nationoalhymne = Angola Avante | Steede = LocationAngola.svg | Amtssproake = [[Portugiesisk]] | Haudstääd = Luanda | Stoatsfoarm = Präsidialrepublik | Fläche = 1.246.700 | Ienwoonere = 25.789.024 (2014) | Munte = Kwanza | Tiedzone = +1 | Fierdai = | Loundkode = | Auto-Känteeken = ANG | Internet-TLD = .ao | Telefonfoarwoal = 244 | }} '''Angola''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == Angola wäd begränsed fon... * Dän [[Atlantik]] in dät Wääste * [[Namibia]] in dät Suude * [[Sambia]] in dät Aaste * Juu [[Demokratiske Republik Kongo]] in dät Noudaaste un Noude. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] 04skcmnnr59n10ppivjtc6dyykohebn 14 1557 9170 2008-07-26T20:25:31Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Honnel wikitext text/x-wiki Honnel l77rcb83ny4vsp2edkde4uce665uhz0 14 1558 9172 2008-07-26T20:27:11Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Meettechnik wikitext text/x-wiki Meettechnik djplgnxhrfi05bm2orn3ws3mwqzknxe 14 1559 106513 98283 2013-03-31T04:40:01Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 80 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8939667]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Kartographie [[Kategorie:Meettechnik]] a6967ony3beynanlr8or1pqi1plxzwx 14 1560 9175 9174 2008-07-26T20:29:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Raitsjende Stofe [[Kategorie:Chemie]] 3jfi2cizd34lwby51e1j9r336gp5m1a 14 1561 105429 102708 2013-03-10T13:38:49Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 49 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6657575]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Lathanoide [[Kategorie:Chemie]] 4q5rtfjmt8ekwskvc5fbyl3dfwjmxor 14 1562 106522 40683 2013-04-01T00:40:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 5 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9067869]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Periode-6-Elemente [[Kategorie:Chemie]] dmrwrkpur86ulmfazlhn5w9r5i2rr6r 14 1563 106482 102442 2013-03-25T06:49:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 51 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8220434]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Actinoide [[Kategorie:Chemie]] c9vdckdclzj5ozvt1wrap5r3rspfcy9 14 1564 9181 2008-07-26T20:44:48Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Radioaktive Stofe [[Kategorie:Chemie]] wikitext text/x-wiki Radioaktive Stofe [[Kategorie:Chemie]] c4p5pv3uaj8asw9tm2w7pnt41ceybqx 0 1565 115307 105831 2018-01-09T16:35:01Z Wwikix 8153 /* Geografie */ -Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = República de Guinea Ecuatorial <small>Spanisk</small><br />République de Guinée Équatoriale <small>Frantsöösk</small><br />República da Guiné Equatorial <small>Portugiesisk | Flaage = Flag of Equatorial Guinea.svg | Woapen = Coat of arms of Equatorial Guinea.svg | Woalspruch = Unidad, Paz, Justicia<br /><small>spanisk foar "Eenegaid, Free, Gjucht" | Nationoalhymne = Caminemos Pisando la Senda de Nuestra Inmensa Felicidad | Steede = LocationEquatorialGuinea.svg | Amtssproake = [[Spanisk]], [[Portugiesisk]] ook [[Frantsöösk]] | Haudstääd = Malabo | Stoatsfoarm = Präsidialrepublik | Fläche = 28.051 | Ienwoonere = 501.000 (Meerte 2008) | Munte = CFA-Franc BEAC | Tiedzone = +1 | Fierdai = | Loundkode = | Auto-Känteeken = GQ | Internet-TLD = .gq | Telefonfoarwoal = 240 | }} '''Äquatorioal Guinea''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geografie == Äquatorioal Guinea wäd begränsed... * In dät Wääste fon dän [[Atlantik]] * In dät Noude fon [[Kamerun]] * In dät Aaste un in dät Suude fon [[Gabun]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] cfevjdb0adag1uelyiuz3ncvkduz45v 0 1566 115308 103581 2018-01-09T16:35:15Z Wwikix 8153 /* Sjuch uk */ -Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = [[Bielde:የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ.svg|300px]]<br /><small>Dät waas Amharisk</small><br />yä-Ityoṗṗya Fädäralawi Dimokrasiyawi Ripäblik<br /><small>Dät waas ook Amharisk, man in latienske Schrift</small><br />Demokratiske Buundesrepublik Äthiopien | Flaage = Flag of Ethiopia.svg | Woapen = Coat of arms of Ethiopia.svg | Woalspruch = | Nationoalhymne = Wädäfit Gäsgeshi Wudd Ennate Ityop'ya | Steede = Ethiopia in its region.svg | Amtssproake = Amharisk | Haudstääd = Addis Abeba | Stoatsfoarm = Demokratiske Buundesrepublik | Fläche = 1.127.127 | Ienwoonere = ca. 79.000.000 (Meerte 2008) | Munte = Birr = 100 Santim | Tiedzone = +3 | Fierdai = | Loundkode = | Auto-Känteeken = ETH | Internet-TLD = .et | Telefonfoarwoal = 251 | }} '''Äthiopien''' af '''Abessinien''' (wät gans gnau nuumen bloot dät Hoochlound fon Äthiopien beteekent) is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == Äthiopien wäd begränsed... * In dät Wääste un Noudwääste fon dän [[Sudan]] * In dät Suude un Suudwääste fon [[Kenia]] * In dät Suude, Suudaaste un Aaste fon [[Somalia]] * Ook in dät Aaste fon [[Dschibuti]] * In dät Aaste un Noudaaste fon [[Eritrea]], wät fröier n Deel fon Äthiopien waas. <gallery> Bielde:Ethiopian highlands 01 mod.jpg|Äthiopisk Hoochlound Bielde:Semien Mountains 02.jpg|Bierge in dän Semien-Nationoalpark </gallery> == Sjuch uk == * [[Afro-Asiatiske Sproaken]] * [[Semitiske Sproaken]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] qp747yo0doxa0imq1zgx7g32h24r5j9 0 1567 115281 113305 2018-01-09T16:24:03Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = République du Bénin<br /><small>Republik fon Benin</small> | Flaage = Flag of Benin.svg | Woapen = Coat of arms of Benin.svg | Woalspruch = Fraternité, Justice, Travail<br /><small>Frantsöösk foar "Bruurskup, Gjucht, Oarbaid</small> | Nationoalhymne = L’Aube Nouvelle | Steede = LocationBenin.svg | Amtssproake = Frantsöösk | Haudstääd = Porto Novo | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 112.680 | Ienwoonere = 10.879.829 (2015) | Munte = CFA-Franc BCEAO | Tiedzone = +1 | Fierdai = | Loundkode = | Auto-Känteeken = BJ (fröier:DY) | Internet-TLD = .bj | Telefonfoarwoal = 229 | }} '''Benin''' is n Lound in Afrikoa, an dän [[Golf fon Guinea]]. == Geographie == Benin wäd begränsed... * in dät Noude fon [[Niger]] * in dät Aaste fon [[Nigeria]] * in dät Suude fon dän [[Atlantik]] (gnauer: fon dän Golf fon Guinea; noch gnauer: fon juu Bucht fon Benin) * in dät Wääste fon [[Togo]] * in dät Noudwääste fon [[Burkina Faso]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] iqib58depb9yceun20iz1t9u001rm9z 0 1568 115282 103583 2018-01-09T16:24:19Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Republic of Botswana<br /><small>Dät waas Ängelsk</small><br />Lefatshe la Botswana<br /><small>Dät waas Setswana</small> | Flaage = Flag of Botswana.svg | Woapen = Arms of Botswana.svg | Woalspruch = Pula<br /><small>Setswana foar "Rien" af dät Gröitnis "Rien schäl kuume"</small> | Nationoalhymne = Fatshe leno la rona | Steede = LocationBotswana.svg | Amtssproake = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] un [[Setswana]] | Haudstääd = Gaborone | Stoatsfoarm = Parlamentariske Republik | Fläche = 582.000 | Ienwoonere = 1.640.150 (Juli [[2005]]) | Munte = 1 Pula = 100 Thebe | Tiedzone = +2 | Fierdai = | Loundkode = | Auto-Känteeken = RB | Internet-TLD = .bw | Telefonfoarwoal = 267 | }} '''Botsuana''' (internationoal:'''Botswana''') is n Lound in [[Afrikoa]]. Die Woalspruch un die Noome fon juu Munte (Pula, ap Seeltersk: ''"Rien"'' af ''"Rien schäl kuume"'', wät ook n Gröitnis is), heere sik fielicht foar n europäisken Moanske n bitje kerjöölsk an, man in sun heet un soor Lound fraue sik doo Ljuude, foarallen doo Bauloundbuure, uur älk bitjen Rien. Rien betjut foar disse Ljuude Riekdum af nit gans so groote Äärmoud. Uut dissen Gruund is dät ook die Noome foar dät Jäild, un juu Unnerdeelenge fon dät Jäild, Thebe (een Pula sunt hunnert ''Thebe''), ook Riendruppe. == Geographie == Botsuana wäd begränsed... * In dät Noude un Wääste fon [[Namibia]] * In dät Suude, foarallen oawers in dät Suudaaste fon [[Suudafrikoa]] * In dät Noudaaste fon [[Simbabwe]] * In dät Noude ook mäd n litjen Timpe fon [[Sambia]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] a896iiqtjd7pa78q0t15ek2cmjgfdiv 0 1569 9193 2008-07-27T12:07:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Botsuana]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Botsuana]] gzn28n55505928rdwskddt95q605jxk 0 1570 120372 115283 2021-12-09T00:23:23Z 2A01:E0A:26:3D0:E90B:35DB:EAA6:26C3 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Burkina Faso | Flaage = Flag of Burkina Faso.svg | Woapen = Coat of arms of Burkina Faso.svg | Woalspruch = Unité, Progrès, Justice<br /><small>Frantsöösk foar "Eenegaid, Modernisierenge, Gjucht</small> | Nationoalhymne = Le Ditanyè | Steede = LocationBurkinaFaso.svg | Amtssproake = [[Frantsöösk]] | Haudstääd = Ouagadougou | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 274.200 | Ienwoonere = 19.000.000 ([[2021]]) | Munte = CFA-Franc BCEAO | Tiedzone = | Fierdai = | Loundkode = | Auto-Känteeken = BF | Internet-TLD = .bf | Telefonfoarwoal = 226 | }} '''Burkina Faso''' is n Lound in Wääst-[[Afrikoa]]. == Geographie == Burkina Faso wäd begränsed... * In dät Noudwääste un Noude fon [[Mali]] * In dät Noudaaste fon [[Niger]] * In dät Suudaaste fon [[Benin]] * In dät Suude fon [[Togo]] un [[Ghana]] * In dät Suudwääste fon juu [[Älfenbeenkuste]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] m2hx7deaaohm41i2xcyhiu06w8lj0q8 0 1571 9203 2008-07-27T12:46:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Älfenbeenkuste]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Älfenbeenkuste]] 6ssbtonzflgdtsut39az8hn3v6fxop3 14 1572 111715 80314 2015-11-08T14:46:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Ietelweere]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Kategorie:Ietelweere]] t2dwdbbnlbnhdzjps7qd3hwn6gc4w39 0 1573 9209 2008-07-27T16:15:52Z Heinz 88 häd "[[Kiddeboom (Sambucus)]]" ätter "[[Kiddeboom]]" ferschäuwen: Dät sunt ferscheedene Noomen! wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kiddeboom]] k1sg0y8692oyu55yg1r3rywr0b1qbw6 0 1574 9210 2008-07-27T16:16:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kiddeboom]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kiddeboom]] k1sg0y8692oyu55yg1r3rywr0b1qbw6 0 1575 9211 2008-07-27T16:16:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kiddeboom]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kiddeboom]] k1sg0y8692oyu55yg1r3rywr0b1qbw6 0 1576 9212 2008-07-27T16:17:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kiddeboom]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kiddeboom]] k1sg0y8692oyu55yg1r3rywr0b1qbw6 0 1577 9215 2008-07-27T17:41:40Z Heinz 88 häd "[[Aate (Pisum sativum)]]" ätter "[[Aate]]" ferschäuwen: Dät sunt ferscheedene Noomen, nit aan! wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aate]] durub5aavrw4zfdymknkc7az2xl40y4 0 1578 9216 2008-07-27T17:42:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aate]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aate]] durub5aavrw4zfdymknkc7az2xl40y4 0 1579 9221 2008-07-27T19:02:00Z Heinz 88 häd "[[Bjunt (Molinia)]]" ätter "[[Bjunt]]" ferschäuwen: Dät sunt ferscheedene Noomen, nit aan! wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bjunt]] enemx5jvjiopeisvf4m423vjkqmy49v 0 1580 9223 2008-07-27T19:02:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bjunt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bjunt]] enemx5jvjiopeisvf4m423vjkqmy49v 0 1581 9227 2008-07-27T19:21:48Z Heinz 88 häd "[[Bruune anemoonfisk]]" ätter "[[Bruune Anemoonfisk]]" ferschäuwen: Anemoonfisk skrift me normoal groot, af nit? wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bruune Anemoonfisk]] ffd8gjhxcq3tg397l1n0ocyqlne1if8 0 1582 9231 2008-07-28T08:47:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Brom]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Brom]] kvrxwadx3yeo0hiarwmblkrp7qxmfae 0 1583 9239 9235 2008-07-28T09:09:14Z Redirect fixer 330 [[Buutergäärs]] has been moved, it is now a redirect to [[Buutergäärs (Hoonepootplonte)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Buutergäärs (Hoonepootplonte)]] 3ubftx1gum1vohfxkvff3jddl087so3 0 1584 111516 9240 2015-11-06T19:47:20Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Buutergäärs''' is die Noome foar ferscheedene Plonten: * Ne Oard fon Hoonepootplonte (sjuch [[Buutergäärs (Hoonepootplonte)]]) * Juu Plonte, juu ap düütsk "Beinbrech" hat (sjuch [[Buutergäärs (Narthecium ossifragum)]]) {{Begriepskloorenge}} 2dvm2yqu26yh6rrguvbv42el5cx5cin 0 1585 9243 2008-07-28T09:26:23Z Heinz 88 häd "[[Dopheede (Erica tetralix)]]" ätter "[[Dopheede]]" ferschäuwen: Dät sunt ferscheedene Noomen, nit aan! wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dopheede]] 9867b0e6jfzysv8sosn712ocisg1ne2 0 1586 9244 2008-07-28T09:26:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dopheede]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dopheede]] 9867b0e6jfzysv8sosn712ocisg1ne2 0 1587 9248 2008-07-28T09:46:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bruune Anemoonfisk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bruune Anemoonfisk]] ffd8gjhxcq3tg397l1n0ocyqlne1if8 0 1588 9249 2008-07-28T09:47:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bruune Anemoonfisk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bruune Anemoonfisk]] ffd8gjhxcq3tg397l1n0ocyqlne1if8 0 1589 9251 2008-07-28T09:54:59Z Heinz 88 häd "[[Duusendtakke (Achillea millefolium)]]" ätter "[[Duusendtakke]]" ferschäuwen: Dät sunt ferscheedene Noomen, nit aan! wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Duusendtakke]] 0sto5dxix6rdj7dirja13tzbxlvydvu 0 1590 9255 2008-07-28T10:06:56Z Heinz 88 häd "[[Frantsoosenkruud (Galinsoga parviflora)]]" ätter "[[Frantsoosenkruud]]" ferschäuwen: Dät sunt ferscheedene Noomen, nit aan! wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frantsoosenkruud]] 8i15f171yfm8zpdbgmcw7ev9hotp0sb 0 1591 9256 2008-07-28T10:07:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frantsoosenkruud]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frantsoosenkruud]] 8i15f171yfm8zpdbgmcw7ev9hotp0sb 0 1592 9260 2008-07-28T10:19:16Z Heinz 88 häd "[[Giftpetersilje (Aethusa cynapium)]]" ätter "[[Giftpetersilje]]" ferschäuwen: Dät sunt ferscheedene Noomen, nit aan! wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Giftpetersilje]] i9u6yxvkhsc6e3wzxt5tpk6ago7zicv 0 1593 9261 2008-07-28T10:19:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Giftpetersilje]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Giftpetersilje]] i9u6yxvkhsc6e3wzxt5tpk6ago7zicv 0 1594 9263 9262 2008-07-28T10:20:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Giftpetersilje]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Giftpetersilje]] i9u6yxvkhsc6e3wzxt5tpk6ago7zicv 0 1595 115284 103585 2018-01-09T16:24:50Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = République du Burundi<br /><small>Dät waas Frantsöösk</small><br />Republika y'Uburundi<br /><small>Dät waas Kirundi</small> | Flaage = Flag of Burundi.svg | Woapen = Coat_of_arms_of_Burundi.svg | Woalspruch = Unité, Travail, Progrès<br /><small>(Frantsöösk foar "Eenegaid, Oarbaid, Modernisierenge)</small> | Nationoalhymne = Burundi bwacu | Steede = LocationBurundi.svg | Amtssproake = [[Frantsöösk]] un [[Kirundi]] | Haudstääd = Bujumbura | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 27.834 | Ienwoonere = 8.390.505 ([[2008]]) | Munte = [[Burundi-Franc]] | Tiedzone = +2 | Fierdai = | Loundkode = | Auto-Känteeken = RU | Internet-TLD = .bi | Telefonfoarwoal = 257 | }} '''Burundi''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == Burundi wäd begränsed... * In dät Noude fon [[Ruanda]] * In dät Aaste bit Suude fon [[Tansania]] * In dät Wääste fon ju [[Demokratiske Republik Kongo]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] jbmmvkoqg49lk4hgepcm5ovxeppjeyw 0 1596 115286 105830 2018-01-09T16:26:01Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = جمهورية جيبوتي<br /><small>Dät waas Arabisk</small><br />Dschumhūriyyat Dschībūtī<br /><small>Dät waas ook Arabisk, man latiensk schrieuwen</small><br />République de Djibouti<br /><small>Dät waas Frantsöösk</small> | Flaage = Flag of Djibouti.svg | Woapen = Coat_of_arms_of_Djibouti.svg | Woalspruch = Unité, Égalité, Paix<br /><small>(Frantsöösk foar "Eenegaid, Gliekhaid, Free)</small> | Nationoalhymne = Jabuuti (Dät is [[Somalisk]] foar "Dschibuti") | Steede = LocationDjibouti.svg | Amtssproake = [[Arabisk]] un [[Frantsöösk]] | Haudstääd = Dschibuti (Stääd) | Stoatsfoarm = Präsidialrepublik | Fläche = 23.200 | Ienwoonere = 496.374 ([[2007]]) | Munte = [[Dschibuti-Franc]] | Tiedzone = +3 | Fierdai = 27. Juni | Loundkode = | Auto-Känteeken = DJI | Internet-TLD = .dj | Telefonfoarwoal = 253 | }} '''Dschibuti''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == Dschibuti wäd begränsed... * In dät Noude fon [[Eritrea]] * In dät Aaste fon dät [[Rood Meer|Roode Meer]] * In dät Suudaaste fon [[Somalia]] * In dät Suude bit Wääste fon [[Äthiopien]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] 473r09fjb9u19zrze4l2sg5ve3v6o5g 0 1598 115287 103587 2018-01-09T16:26:18Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = [[Bielde:Hagärä-Ertra.svg|150px]]<br /><small>Dät waas Tigrinnisk</small><br />Hagärä Ertra<br /><small>Dät waas ook Tigrinnisk, man latiensk schrieuwen.</small><br /><font size="+3">'''إيريتريا'''</font><br /><small>Dät waas Arabisk</small><br />al-Dawla al-Iritriyya<br /><small>Dät waas ook Arabisk, man latiensk schrieuwen.</small> | Flaage = Flag of Eritrea.svg | Woapen =| Woalspruch = | Nationoalhymne = Ertra, Ertra, Ertra | Steede = LocationEritrea.svg | Amtssproake = [[Tigrinnisk]] un [[Arabisk]] | Haudstääd = Asmara | Stoatsfoarm = Präsidentialrepublik | Fläche = 121.144 | Ienwoonere = 4.786.994 ([[2006]] | Munte = 1 Nakfa = 100 Cent | Tiedzone = +2 / +3 | Fierdai = | Loundkode = | Auto-Känteeken = ER | Internet-TLD = .er | Telefonfoarwoal = 291 | }} '''Eritrea''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == Eritrea wäd begränsed... * Noudelk bit wäästelk fon dän [[Sudan]] * Suudwäästelk fon [[Äthiopien]] (Eritrea waas fröier ook n Deel fon düt Lound) * Suudelk fon [[Dschibuti]]. * Aastelk fon dät [[Rood Meer|Roode Meer]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] 1xpa3rohtfosw2vpec03j7a7qz0340v 10 1600 105437 96232 2013-03-10T23:23:51Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6689658]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| cellspacing="8" cellpadding="0" style="width:100%; clear:both; margin:0.5em auto; background-color:#f7f8ff;border:2px solid #8888aa;" | [[Image:Red copyright.svg|64px|©]] | '''© & ™ All rights reserved, Wikimedia Foundation, Inc.'''<br /> This image (or parts of it) is '''[[w:copyright|copyrighted]]''' by the '''[[Wikimedia:|Wikimedia Foundation]]'''. It is (or includes) one of the official logos or designs used by the Wikimedia Foundation or by one of its projects.'' Use of the Wikimedia logo is subject to the '''[[Wikimedia:Wikimedia visual identity guidelines|Wikimedia visual identity guidelines]]''' and requires permission. | [[Image:Wikimedia-logo.svg|64px|right|The Wikimedia logo]] |}<includeonly>{{#ifeq:{{NAMESPACE}}|Image|{{{category|[[Category:Copyright by Wikimedia|{{PAGENAME}}]]}}} }}</includeonly><noinclude> ---- {{incat|Copyright by Wikimedia}} [[Category:License tags|{{PAGENAME}}]] [[Category:License tags non-free|{{PAGENAME}}]] </noinclude> 68cns4j4ic7h45yl9zhfxy4d6oyx3z1 10 1601 9277 2008-07-28T19:30:31Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: :''This template will categorize into <!-- -->{{cl|{{{1<noinclude>|Example</noinclude>}}}}}{{#if:{{{2|}}}|{{#if:{{{3|}}}|,&#32;|&#32;and&#32;}}<!-- -->{{cl|{{{2}}}}}}}{{#... wikitext text/x-wiki :''This template will categorize into <!-- -->{{cl|{{{1<noinclude>|Example</noinclude>}}}}}{{#if:{{{2|}}}|{{#if:{{{3|}}}|,&#32;|&#32;and&#32;}}<!-- -->{{cl|{{{2}}}}}}}{{#if:{{{3|}}}|{{#if:{{{4|}}}|,&#32;|&#32;and&#32;}}<!-- -->{{cl|{{{3}}}}}}}{{#if:{{{4|}}}|{{#if:{{{5|}}}|,&#32;|&#32;and&#32;}}<!-- -->{{cl|{{{4}}}}}}}{{#if:{{{5|}}}|&#32;and&#32;{{cl|{{{5}}}}}}}.''<noinclude> ---- '''Usage:''' <nowiki>{{</nowiki>in category|''category_name''|''category name_2''|...}} * Takes up to five categories. [[Category:Template namespace templates|{{PAGENAME}}]] </noinclude> jtundo228zqjyi8cjbn8bjofjgeizlg 10 1603 93306 84070 2012-10-07T08:59:50Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: lb,zh,als,eo,br,fr,oc,kk (strongly connected to [[stq:Foarloage:Benutser/Sproakboolke 1]]) wikitext text/x-wiki {{Babel field |color 1=#99B3FF |color 2=#E0E8FF |letter code size={{{letter code size|1.5em}}} |letter code='''{{{letter code}}}-1''' |text size={{{text size|0.83em}}} |text={{{text}}} }}<noinclude> [[Kategorie:Vorlage:Babel|field 1]] [[fo:Fyrimynd:Babel field 1]] </noinclude> h4i10rkhiut81bjj0tnappvvuid8tsf 10 1604 9288 9287 2008-07-29T10:38:24Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <div style="float:left; border:solid 1px {{{color 1|#C0C0C0}}}; margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px; background-color:{{{color 2|#FFF}}}" | style="width:45px; height:45px; background-color:{{{color 1|#C0C0C0}}}; text-align:center; font-size:{{{letter code size|1.5em}}}; color:{{{letter code color|#000}}}"|{{{letter code}}} | style="font-size:{{{text size| .86em}}}; color:{{{text color|#000}}}; line-height:1.2em; padding: .3em; padding-left: .47em;"| {{{text}}} |}</div><noinclude><br style="clear:both" /> ---- [[Kategorie:Vorlage:Babel|field 0]] </noinclude> 2zb0opfitfdw4ii6xh8x1h65be72mag 10 1605 110159 110149 2014-10-24T11:10:01Z Cycn 1259 wikitext text/x-wiki {{Babel field 2| letter code size=1.5em| letter code=[[Latiensk|la]]| text size=0.83em| text={{#switch: {{{mw|}}} | 1 = '''[[:Category:Benutser/Sproake la-2|Media]]''' | Hic usor '''[[:Category:Benutser/Sproake la-2|media]]''' }} '''[[:Category:Benutser/Sproake la|Latinitate]][[Category:Benutser/Sproake la]]''' contribuere {{#switch: {{{mw|}}} | 1 = possum | potest }}.}} <includeonly>[[Category:Benutser/Sproake la-2|{{PAGENAME}}]]</includeonly><noinclude>{{User la-2|mw=1}} [[Kategorie:Foarloage:Babel-Sproake|la-2]] </noinclude> 14vahh4dp9jqykt3695r3nmdfhudk4n 10 1606 100340 93309 2013-01-28T23:10:15Z MerlIwBot 2953 Bot: Ändere: [[fo:Fyrimynd:Babel field 2]]→[[fo:Fyrimynd:Málkassi 2]] wikitext text/x-wiki {{Babel field |color 1=#99B3FF |color 2=#E0E8FF |letter code size={{{letter code size|1.5em}}} |letter code='''{{{letter code}}}-2''' |text size={{{text size|0.83em}}} |text={{{text}}} }}<noinclude> [[Kategorie:Vorlage:Babel|field 2]] [[fo:Fyrimynd:Málkassi 2]] [[kk:Template:Babel field 2]] [[lb:Template:Babel field 2]] </noinclude> e07s3rk22l55jocf3aklm60xkpcc1lb 10 1607 118307 9303 2019-04-25T16:07:18Z Sannita 918 redirect wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Benutser la-2]] mdlr238z2fzmc8lxw056bsgerjsn3kx 14 1609 106569 82472 2013-04-02T18:56:13Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 15 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6588135]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki N bitje Seeltersk: [[Kategorie:Benutser/Sproake stq]] 0zs02h15hov1vcrjebdpcc04tx66ufq 14 1610 106570 82473 2013-04-02T18:56:16Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 17 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6588131]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Seeltersk: [[Kategorie:Benutser/Sproake]] 837elwr5yetjd2br2ztluxvr6yjsyyb 14 1611 106335 99537 2013-03-14T05:15:26Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 121 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7004650]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki N bitje [[Hoochchinesisk]]: [[Kategorie:Benutser/Sproake zh]] h8c8yhmx2yfztemkw7vs66k56zd6jtl 14 1612 103588 98966 2013-03-08T02:33:44Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 144 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5626544]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Hoochchinesisk]]: rbo7jeidetbszvgw725e5uz6m8nz77h 14 1613 106951 103589 2013-04-13T10:42:58Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 3 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6449080]] wikitext text/x-wiki Benutser/Sproake la [[Kategorie:Benutser/Sproake]] 5fsulhn9cj03ulfv11lfzozlnx5q9ae 14 1614 103590 95705 2013-03-08T02:34:06Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 113 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6449267]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Benutser/Sproake la-2 [[Kategorie:Benutser/Sproake la]] muinvienpryq6zqhmfsnztryymosia8 14 1615 9307 9306 2008-07-29T11:12:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Benutser/Sproake en-2]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Kategorie:Benutser/Sproake en-2]] 6s9pirrm9gxwyafrorknd38ebx2mgwx 14 1616 9308 2008-07-29T11:13:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Benutser/Sproake en]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Kategorie:Benutser/Sproake en]] d5ytnix0mjicnxtnnxovqwtf8sc9j0x 0 1618 122687 120164 2023-08-13T13:37:45Z T. Mikulski 13191 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wu Tang Clan on Stage.jpg|thumb|350px|Wu-Tang Clan on stage (2007)]] Ju '''Wu-Tang Clan''' is n [[Hiphop]]koppel uut [[New York]], [[Fereende Stoaten]]. == Ol’ Dirty Bastard == Fröier häd die Koppel 9 mc's häiwed, bit [[Ol’ Dirty Bastard]] stoorf in [[2004]]. Meegliedere fon dän Koppel wieren: *[[RZA]] *[[GZA]] *[[Ghostface Killah]] *Ol’ Dirty Bastard (d. 2004) *[[Raekwon]] *[[Method Man]] *[[U-God]] *[[Inspectah Deck]] *[[Masta Killa]] == Diskografie == === Albums === {| class="prettytable" |- bgcolor="#efefef" ! width="28" rowspan="2"| Jier ! width="187" rowspan="2"| Titel ! colspan="5"| Chartposistion |- bgcolor="#efefef" ! width="28"| <small>DE</small> ! width="28"| <small>US</small> ! width="28"| <small>UK</small> |- | 1993 | '''Enter the Wu-Tang (36 Chambers)''''' | - | 10 | 24 |- bgcolor="#f0f0ff" | 1997 | '''Wu-Tang Forever''' | 8 | 1 | 1 |- | 2000 | '''The W''' | 11 | 15 | 19 |- bgcolor="#f0f0ff" | 2001 | '''Iron Flag''' | 44 | 32 | - |- | 2007 | '''8 Diagrams''' | 79 | 25 | - |} === Singels === *1992 "Protect Ya Neck/M.E.T.H.O.D. Man" *1993 "Protect Ya Neck" *1994 "Can It Be All So Simple" *1994 "C.R.E.A.M." *1994 "Da Mystery OF Chessboxin'" *1997 "Triumph" *1997 "Reunited" *1997 "It's Yourz" *2000 "Protect Ya Neck (The Jump Off)" *2000 "Gravel Pit" *2001 "I Can't Go To Sleep" *2001 "Careful (Click, Click)" *2002 "Uzi (Pinky Ring)" *2002 "Rules" *2002 "Back In The Game" *2007 "The Heart Gently Weeps" == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20091027123842/http://www.wutang-corp.com/ Offizielle heemsiede] [[Kategorie:Rapmusik]] gvyj7h55bcz9yz87kmoi7qhukp2qd69 10 1619 97066 9330 2012-12-07T22:12:20Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <div class="Top_icon_raw" id="tpl_Tw" style="padding-top: 3px"><span id="coordinates" class="coordinates plainlinks" style="top:.6em; line-height:1.2em; text-align:center;" title="Klik appe Koordinoaten uum n Koarte of Satellietbielde tou sjo">{{{label| [[Bielde:Internet-web-browser.svg|23px]]}}} [{{MapsServer}}params={{{1}}}&pagename={{FULLPAGENAMEE}}{{#if:{{{name|}}}|&title={{urlencode:{{{name}}}}}}} {{{2}}}]</span></div> bx3srag04wob775ymk4er168vix7d42 0 1620 120406 119192 2022-01-01T05:13:08Z 47.223.90.202 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = New York | ôfbylding = NYC Montage 12 by Jleon.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 8.336.817 <small>(2019)</small> | oerflak = 891,85 km&sup2; | befolkingstichtens = 3.869 km&sup2; | stêdekloft = 19.006.798 <small>(2008)</small> | hichte = 10 M. buppe N.N. | lân = [[Fereende Stoaten]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[New York (Stoat)|New York]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = [[Eric Adams]] <small> siet 2022 </small> | stêdsyndieling = 5 ''Boroughs'' | stifting = 1624 | postkoade = 100xx-104xx, 11004-05, 111xx-114xx, 116xx | tiidsône = [[UTC]] -5 | simmertiid = [[UTC]] -4 | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|40_43_35_N_73_50_36_W_scale:8000000|40° 43' 35" NB 73° 50' 36" WL</small>}} | webside = [http://www.nyc.gov/ www.nyc.gov] }} [[Bielde:Statue-of-liberty tysto.jpg|thumb|right|150px|Ju Fräiegaidsstatue an dän Hoawen fon New York, n wichtich Teeken foar Duusende fon [[Uutwonderenge|Ienwonderer]].]] '''New York''' (offiziel ''City of New York'') is ju grootste Stääd fon do [[Fereende Stoaten]] in dän Stoat [[New York (Stoat)|New York]]. Ju Stääd is dät Säntrum fon internationoalen Hondel, [[Politik]], [[Musik]], [[Moude]] un [[Kultuur]]. Deer sunt fuul goude Museen un groote internationoale Bedrieuwe. == Demografie == Fon ju Befoulkenge is 11,7 % aller as 65 Jier. Ju Oarbaidloosegaidtaal is soowät 5,7 %. Uungefeer 27 % fon do Ienwoonere sunt Hispanic of Latino, 26,6 % kuumt uut [[Afrikoa]], un 9,8 % uut [[Asien]]. Ju Taal Ienwoonere wuuks fon 7.322.564 in 1990 ätter 8.008.278 in 2000 un ätter 8.336.817 in 2019. Stuuns woonje deer uungefeer 8,3 millione Ljuude. {{Normdaten|TYP=g|GND=4042011-5|VIAF=266415900}} [[Kategorie:New York| ]] qf9gzvw22fxlrkx0lh0hye7z374es5h 0 1623 103593 97645 2013-03-08T02:34:39Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 71 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q42222]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Pinyin-Uumskrift''' is ne Methode, dät [[Hoochchinesisk]]e, wät normoal sien oaine Skrift häd, mäd latienske Skrift tou skrieuwen. Die chinesiske Noome fon disse Uumskrift, '''Hànyǔ Pīnyīn Fāng'àn''' betjut so fuul as ''Programm foar ju Fixierenge fon do Kloange in dät Chinesiske''. Disse Uumskrift is innerdoat bloot foar dät Hoochchinesiske, owwol dät Woud "Hànyǔ" nit bloot dät Hoochchinesiske, sunnern aal [[Han-Chinesiske Sproaken]] beteekent. ''Hàn'' sunt do Han-Chinese, ''yǔ'' betjut niks uurs as Sproake. Die gans gjuchte Begriep foar dät Hoochchinesiske is "Pǔtōnghuà". == Do Toone == [[Bielde:4 Toene des Hochchinesischen.svg|150px|right]] [[Bielde:Pinyin accents.svg|150px|right]] Dät Hoochchinesiske häd fjauer Toone, do der in Pinyin truch Akzente skrieuwen wäide: 1. Toon: fān - truchwöile, uursätte,... 2. Toon: fán - Uumstände moakjend, in ne groote Masse existierjend, stööre,... 3. Toon: fǎn - tourääch, uumekiere 4. Toon: fàn - wät ferbreeke,... Dät rakt natüürelk ook Vokale sunner n Toon, dät sunt maastens Woude mäd ne grammatiske Betjuudenge (as dät Woud "de", wät foarallen in ju Strukturierenge fon n Sats ne Rulle spielt, man ook ap Seeltersk "fon" betjuude kon). {{stump}} [[Kategorie:Hoochchinesisk]] 38mc2daz9efakzexi6c1cr2ckaj9wdw 14 1624 9355 2008-07-30T05:22:43Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Hoochchinesisk wikitext text/x-wiki Hoochchinesisk rynd52514cc9iu9vcq7bugcxdt8qeun 0 1625 9358 2008-07-30T05:49:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pinyin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pinyin]] sldkx6pj1gvkmxsq3jwe1qhchz771v9 0 1626 9359 2008-07-30T05:50:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pinyin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pinyin]] sldkx6pj1gvkmxsq3jwe1qhchz771v9 0 1627 103594 101523 2013-03-08T02:34:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 150 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7850]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map of sinitic languages-de.svg|150px|right|thumb|Koarte mäd Beskrieuwenge ap düütsk]]Do '''Han-Chinesiske Sproaken''' (dt. ''Han-Chinesisch'', [[Hoochchinesisk]]:Hànyǔ, Seeltersk: ''Han-Sproake'', dissen Begriep wäd in ju Uumgongssproake foarallen foar dät Hoochchinesiske bruukt) sunt do Sproaken fon do [[Han-Foulke]]. Do Han-Chinesiske Sproaken heere tou do [[Tibetisk-chinesiske Sproaken]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Tibetisk-chinesiske Sproaken]] n00yp8s7ezcegub8ets28onoaxxkht4 14 1628 105282 103595 2013-03-08T20:12:47Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5822466]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Tibetisk-chinesiske Sproaken''' j7xgb9kljg000kd61j9oln13drtvm36 0 1629 9364 2008-07-30T06:32:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Han-Chinesiske Sproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Han-Chinesiske Sproaken]] sp75xhco7dit6or9a1msjo9auawzu9p 0 1630 9366 2008-07-30T06:38:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Han-Chinesiske Sproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Han-Chinesiske Sproaken]] sp75xhco7dit6or9a1msjo9auawzu9p 0 1631 9367 2008-07-30T06:39:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tibetisk-chinesiske Sproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tibetisk-chinesiske Sproaken]] 0teyg9ya7wi5vkwzh12hecyt3u1f6lx 0 1632 9368 2008-07-30T06:40:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tibetisk-chinesiske Sproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tibetisk-chinesiske Sproaken]] 0teyg9ya7wi5vkwzh12hecyt3u1f6lx 0 1633 17066 9369 2009-05-05T15:51:18Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelten Redirect wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tibetisk-chinesiske Sproaken]] 0teyg9ya7wi5vkwzh12hecyt3u1f6lx 0 1634 9370 2008-07-30T06:41:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tibetisk-chinesiske Sproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tibetisk-chinesiske Sproaken]] 0teyg9ya7wi5vkwzh12hecyt3u1f6lx 14 1635 9372 2008-07-30T07:47:23Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Informoatik wikitext text/x-wiki Informoatik mm3fo6du6i15t9mpgup2uuqo4u209tl 14 1636 9373 2008-07-30T07:48:08Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Kommunikation wikitext text/x-wiki Kommunikation mmicjn9am27f0zpd5711670rik84j2n 14 1637 103596 101589 2013-03-08T02:35:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 94 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5460952]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Elektronik bplg0lcv76g6oeyfqqzw1u8ya5m5491 0 1638 103597 101534 2013-03-08T02:35:34Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 75 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q25327]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{stump-links}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Goddeshankene |- | align="center" | [[Bielde:BIEDRONA.JPG|300px|Goddeshanken-Oard ''Coccinella septempunctata'']] <br /><small>Goddeshanken fon juu Oard ''Coccinella septempunctata''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || [[Ruste]] ''(Coleoptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || ''Polyphaga'' |- | ''Deeloardenge:'' || ''Cucujiformia'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''Cucujoidea'' |- | ''Familie:'' || [[Goddeshankene]] ''(Coccinellidae)'' |- |} |} Doo '''Goddeshankene''' ''(Coccinellidae)'' sunt ne Familie fon [[Ruste]]. Ap juu Waareld rakt dät sowät 5500 ferskeedene Oarden fon Goddeshanken! N poor sunt hier in juu Bieldengallerie: <gallery> Image:BIEDRONA.JPG|Goddeshanken-Oard ''Coccinella septempunctata'' mäd soogen Tuddelke. Image:Marienkäferlarve (Coccinellidae) 1.jpg|Juu Moade fon disse Oard </gallery> <br /> <gallery> Bielde:Psyllobora.vigintiduopunctata.6920.jpg|Juu Oard ''Psyllobora vigintiduopunctata'' mäd eenuntwintich Tuddelke Bielde:Psyllobora.vigintiduopunctata.6921.larva.jpg|Juu Moade fon disse Oard </gallery> <br /> <gallery> Bielde:Harmonia axyridis01.jpg|Bielde mäd ferskeedene Varianten fon dät Asiatiske Goddeshanken, dän et hier as [[Neobiota#Neozoa|Neozoon]] rakt. Bielde:Harmonia axyridis larvae 3.jpg|Juu Moade fon disse Oard </gallery> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Insekte]] kuxsnznisf77oq8bpmr2hoghocribil 0 1639 9376 2008-07-30T09:37:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Goddeshankene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Goddeshankene]] 4kx26iz73qtsqsmn5yehtpf7ijwzhmq 14 1641 106952 106322 2013-04-13T10:43:21Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q7003174]] wikitext text/x-wiki nl afneznazo4mwe2whv4kuxxtk9qca9ju 14 1642 106953 106512 2013-04-13T10:43:23Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q8894481]] wikitext text/x-wiki nl-4 [[Kategorie:Benutser/Sproake nl]] lloyegmd8jnvts554z7yh18zalms5cl 14 1643 106941 103598 2013-04-13T10:42:03Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6398355]] wikitext text/x-wiki en-3 [[Kategorie:Benutser/Sproake en]] motxji12qdbis7by4v19vrq6vb808t7 14 1644 119694 9437 2021-02-03T17:10:32Z Samuele2002 8010 added [[Category:Benutser/Sproake stq]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki stq-4 [[Kategorie:Benutser/Sproake stq]] 0kgmdnct0eb3g4bzv7q00ne8gudzu2q 14 1645 103599 102739 2013-03-08T02:35:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 184 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6403269]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki fr-2 [[Kategorie:Benutser/Sproake fr]] 2l408fkqe3h10uwcsioqr15kf9m10vd 14 1646 105283 96047 2013-03-08T20:13:32Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 79 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6518982]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki nds g8x84d5xgcsp7ligfu2062wp01mx40m 14 1647 106553 82446 2013-04-01T18:41:53Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 7 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9156207]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki frr [[Kategorie:Benutser/Sproake]] mjm2tm5depsssi978jmpjvrlkazow72 14 1648 9441 2008-08-05T14:23:23Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: frr-2 wikitext text/x-wiki frr-2 375c307aiwb2s8maskqkx4x66jxpqdn 14 1649 106931 103600 2013-04-13T10:41:01Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6394890]] wikitext text/x-wiki cy [[Kategorie:Benutser/Sproake]] m43o50m3c2wdtmbrpn3r81eiu9je70v 14 1650 106932 103601 2013-04-13T10:41:02Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6394939]] wikitext text/x-wiki cy-1 [[Kategorie:Benutser/Sproake cy]] bzmpx9b5itlht2a795ya96iy9vtgkjq 14 1651 105468 99264 2013-03-11T04:40:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 79 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6729814]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki nl-3 [[Kategorie:Benutser/Sproake nl]] rqjoj4t54spfc9oavbl0a9bgg7knkq8 14 1652 106290 99532 2013-03-11T13:22:21Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 77 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6489792]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki mk [[Kategorie:Benutser/Sproake]] p4j67w6gptzvp8q5hgwo488hx15don3 14 1653 106291 99531 2013-03-11T13:22:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 75 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6489864]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki mk-1 [[Kategorie:Benutser/Sproake mk]] mhqkrbocbn93d9bdwh9h04v67vk4ume 14 1654 9447 2008-08-05T14:26:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Benutser/Sproake en-3]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Kategorie:Benutser/Sproake en-3]] j1gr07ga47xwa45p25x5b9vgf0e4303 14 1655 9448 2008-08-05T14:27:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Benutser/Sproake de]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Kategorie:Benutser/Sproake de]] jci7fqm411y24aotrm82zvl2e3pqfk8 14 1656 9449 2008-08-05T14:27:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Benutser/Sproake de-2]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Kategorie:Benutser/Sproake de-2]] 9o99dl0repkeqnkk1u3t5qm8rdanoub 14 1657 106942 103602 2013-04-13T10:42:12Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 8 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q5626440]] wikitext text/x-wiki en-4 [[Kategorie:Benutser/Sproake en]] qxmkuemy2tekpgfbty9y32txkiawyxc 14 1658 9451 2008-08-05T14:29:10Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: 0 wikitext text/x-wiki 0 lasw0dw8dpjcoalne79l4km57y91kwc 10 1659 93310 84075 2012-10-07T09:08:32Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: lb,zh,als,de,eo,br,fr,oc,kk (strongly connected to [[stq:Foarloage:Benutser/Sproakboolke 4]]) wikitext text/x-wiki {{Babel field |color 1=#99FFFF |color 2=#C8FFFF |letter code size={{{letter code size|1.5em}}} |letter code='''{{{letter code}}}-4''' |text size={{{text size|0.83em}}} |text={{{text}}} }}<noinclude> [[Kategorie:Foarloage:Babel|field 4]] [[el:Πρότυπο:Βαβέλ-4]] [[fo:Fyrimynd:Babel field 4]] </noinclude> er79449axdz3x3j3qlw97mvyh2fps5k 14 1660 110156 110155 2014-10-24T11:08:48Z Cycn 1259 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen|Babel]] auur0o8bnhuqh7sbli7cdcdkxr3yvnd 10 1661 9463 9461 2008-08-05T16:39:33Z Tlustulimu 35 wikitext text/x-wiki {{Babel field 4| letter code size=1.5em| letter code=[[Esperanto|eo]]| text size=0.83em| text=Ĉi tiu uzulo parolas '''[[:Category:Benutser/Sproake eo|Esperanton]]''' '''[[:Category:Benutser/Sproake eo-4|preskaŭ kiel denaskulo]]'''.}}<includeonly> [[Category:Benutser/Sproake eo-4|{{PAGENAME}}]] </includeonly><noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|eo}} </noinclude> rlj02uz9330uwgpthj0kjtdnaqh2gnt 14 1662 106944 103603 2013-04-13T10:42:19Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 6 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6398969]] wikitext text/x-wiki Esperanto [[Kategorie:Benutser/Sproake]] nm9j0svz8qx712ob9j7jgu4p4ghon0v 14 1663 106946 103604 2013-04-13T10:42:26Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6399569]] wikitext text/x-wiki eo-4 [[Kategorie:Benutser/Sproake eo]] 2xczd78ub10yu01jqgii03gl9s69a1t 10 1664 9527 9492 2008-08-05T21:42:54Z Kening Aldgilles 23 Schutsede „[[Foarloage:Infobox Landkreis]]“ [edit=sysop:move=sysop] wikitext text/x-wiki {{Infobox Ferwaltenge | Haudtitel=Loundkring in Düütsklound [[image:flag of Germany.svg|22px]] | Lound=Düütsklound | Noome= {{{Noome|}}}{{{Name|}}} | Altnoome = | Woapen= {{#if:{{{Karte|}}}|[[Bielde:{{{Karte}}}|130px]]|}} | Flaage = {{#if:{{{Wappen|}}}|[[Bielde:{{{Wappen}}}|100px]]|}} | Ploatsnoome4=Buundeslound | Ploats4={{{Buundeslound|}}}{{#switch:{{{Bundesland}}} | Baden-Württemberg = [[Baden-Würtembierich]] | Baden-Würtembierich = [[Baden-Würtembierich]] | Beieren = [[Beieren]] | Bayern = [[Beieren]] | Berlin = [[Berlin]] | Brandenburg = [[Brandenbuurich]] | Brandenbuurich = [[Brandenbuurich]] | Bremen = [[Bremen]] | Hamburg = [[Hambuurich]] | Hambuurich = [[Hambuurich]] | Hessen = [[Hessen]] | Mecklenburg-Vorpommeren = [[Mecklenbuurich-Foarpommern]] | Mecklenbuurich-Foarpommern = [[Mecklenbuurich-Foarpommern]] | Niedersachsen = [[Läichsaksen]] | Läichsaksen = [[Läichsaksen]] | Nordrhein-Westfalen = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Noudrhien-Wäästfoalen = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Rheinland-Pfalz = [[Rhienlound-Pfalz]] | Rhienlound-Pfalz = [[Rhienlound-Pfalz]] | Saarland = [[Saarlound]] | Saksen = [[Saksen (Buundeslound)|Saksen]] | Sachsen = [[Saksen (Buundeslound)|Saksen]] | Sachsen-Anhalt = [[Saksen-Anhalt]] | Saksen-Anhalt = [[Saksen-Anhalt]] | Schleswig-Holstein = [[Släswiek-Holstein]] | Släswiek-Holstein = [[Släswiek-Holstein]] | Thüringen = [[Thüringen (Buundeslound)|Thüringen]] }} | Ploats5= | Ploats6={{#if: {{{Regierungsbezirk|}}} | {{#ifexist: Regierungsbezirk {{{Regierungsbezirk}}} | [[Regierungsbezirk {{{Regierungsbezirk}}}|{{{Regierungsbezirk}}}]] | {{{Regierungsbezirk|}}} }} }} | Ploats7= | Ploats8= | Steede= | Ienwoonere ={{#if:{{{Kreisschlüssel|}}}|<!-- -->{{#ifeq:{{Ienwooneretaale Düütske Loundkringe/{{{Bundesland}}}|POP={{{Kreisschlüssel}}}}}|-1|{{#ifexpr: 0{{{Einwohner|}}} > 0 and 0{{{Einwohner|}}} < 10000 | {{#expr:{{{Einwohner}}} round 0}} | {{formatnum:{{{Einwohner|…}}}}} }}|{{formatnum:{{Ienwooneretaale Düütske Loundkringe/{{{Bundesland}}}|POP={{{Kreisschlüssel}}}}}}}}}|}} | census ={{#if: {{{Stand|}}}|{{#if:{{{Kreisschlüssel|}}}|<!-- -->{{#ifeq:{{Ienwooneretaale Düütske Loundkringe/{{{Bundesland}}}|POP={{{Kreisschlüssel}}}}}|-1|{{#switch: {{#time:n|{{{Stand}}}}} | 1|2|4|8|9|10|11|12 = <small>{{#time:j M. Y|{{{Stand}}}}}</small> | 3|5|6|7 = <small>{{#time:j F Y|{{{Stand}}}}}</small> | #default = <!-- JJJJ-MM-TT--> }}|{{Ienwooneretaale Düütske Loundkringe/{{{Bundesland}}}|TXT=Year}}}}|}}|}} | km2 = {{{Fläche|}}}{{{km2|}}} | Dichte={{{Dichte|}}} {{#expr: 0{{{Einwohner|}}} / {{{Fläche|1}}} round 0}} | Algemeen1= {{{Loundkringe|}}}{{{Gliederung|}}} | Algemeennoome1=Meenten | Algemeen2= | Algemeennoome2= | Algemeen3= | Algemeennoome3= | Algemeen4={{{Ferwaltengesit|}}}{{{Verwaltungssitz|}}} | Algemeennoome4=Haudsteede | Politik1={{{Haud|}}}{{{Landrätin|}}}{{{Landrat|}}} {{#if:{{{Partei|}}}|({{{Partei}}})|}} | Politiknoome1=Buurmäster | Uur1= | Uurnoome1= | Uur2= | Uurnoome2= | Uur3= | Uurnoome3= | Uur4={{{code|}}}{{{Kreisschlüssel|}}} | Uurnoome4=Kringkoai | Uurnoome5=Auto-Känteeken | Uur5= {{#if:{{{Auto-Känteeken|}}}{{{Kfz|}}}|<tt>{{{Auto-Känteeken|}}}{{{Kfz|}}}</tt>|}} | Uurnoome6=NUTS-kode | Uur6={{{NUTS|}}} | Höchte = | lat_deg = | lat_min = | lat_sec = | lat_dir = | lon_deg = | lon_min = | lon_sec = | lon_dir = | Websiede= | Bielde ={{#if:{{{Lageplan|}}}|[[Bielde:{{{Lageplan}}}|180px|Steede]]|}} | Unnerschrift={{#if:{{{Lageplan|}}}|Steede fon Loundkring|}} | Bielde1 = {{{website|}}}{{{Website|}}} | image={{{image|}}} | caption = {{{caption|}}} }}<noinclude> So konne jie ju Foarloage bruuke fon ju Düütske Wikipedia. <pre> {{Infobox Landkreis |Name = |Wappen = |Karte = |Lageplan = |Bundesland = |Verwaltungssitz = |Fläche = |Einwohner = |Stand = |Kfz = |Kreisschlüssel = |NUTS = |Gliederung = |Adresse = |Website = |Landrätin = |Partei = }} bg6dlg9l9fv2zcta5skgzdj329225ba 10 1665 9521 9469 2008-08-05T21:42:12Z Kening Aldgilles 23 Schutsede „[[Foarloage:Infobox Ferwaltenge]]“ [edit=sysop:move=sysop] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Infobox Ploats | Bratte={{{Bratte|{{Infobox/Bratte}}}}} | bgcolor = {{{bgcolor|#e3e3e3}}} | bgcolorcoa = {{{bgcolorcoa|white}}} | bgcolormap = {{{bgcolormap|white}}} | Noome = {{{Noome|}}} | Altnoome = {{{Altnoome|}}}{{{Arabnoome|}}} | Haudtitel = {{{Haudtitel|<center>{{{Soarte|Steede}}} in {{#if:{{{Loundartikkel|}}}|{{{Loundartikkel|}}}|[[{{{Lound|}}}]] }} [[image:{{{altvlag|{{Steede {{{Lounde}}}|Flaage}}}}}|20px]]</center>}}} | Flaage = {{{Flaage|}}}{{#if:{{{flag|}}}|{{border|[[image:{{{flag|}}}|110px|]]|Flaage fon {{{Noome|}}}}}|}} | Flaageartikkel={{{Flaageartikkel|}}}{{#if:{{{flagdetails|}}}|<small>([[{{{flagdetails}}}|Details]])</small>|}} | Woapen = {{{Woapen|}}}{{#if:{{{coa|}}}|[[image:{{{coa|}}}|85px|Woapen fon {{{Noome|}}}]]|}} | Woapenartikkel={{{Woapenartikkel|}}}{{#if:{{{coadetails|}}}|<small>([[{{{coadetails}}}|Details]])</small>|}} | Steede = {{{Steede|}}}{{#if:{{{map|}}}|[[image:{{{map|}}}|{{{width|255px}}}|Steede fon {{{noome|}}}]]|}} | Uurnivonoome = {{{Uurnivonoome|[[Meente|Meente]]}}} | Uurnivo = {{{Uurnivo|}}}{{{Meente|}}} | deelstaatnoome = {{{deelstaatnoome|Deelstaat}}} | Buundeslound = {{{ Buundeslound|}}}{{{state|}}}{{{ Buundeslound|}}} | Provinznoome = {{{Provinznoome|[[Provinze fon {{{Lound}}}|Provinz]]}}} | Provinz = {{{Provinz|}}}{{{province|}}} | Regionoome = {{{Regionoome|Regio}}} | Regio = {{{Regio|}}}{{{Region|}}} | Ploatsnoome0 = {{#if:{{Steede {{{Lound}}}|superarea}}|{{Steede {{{Lound}}}|superarea}}|{{{Ploatsnoome0|Superrea}}}}} | Ploats0 = {{{superarea|}}}{{{Ploats0|}}}{{#if:{{Steede {{{Lound}}}|superareanoome}}|{{{ {{Steede {{{Lound}}}|superareanoome}}| }}}|}} | Ploatsnoome1 = {{#if:{{Steede {{{Lound}}}|area}}|{{ Steede {{{Lound}}}|area}}|{{{Ploatsnoome1|Area}}}}} | Ploats1 = {{{area|}}}{{{departement|}}}{{{Ploats1|}}}{{#if:{{Steede {{{Lound}}}|areanoome}}|{{{ {{Steede {{{Lound}}}|areanoome}}| }}}|}} | Ploatsnoome2 = {{#if:{{Steede {{{Lound}}}|subarea}}|{{Steede {{{Lound}}}|subarea}}|{{{Ploatsnoome2|Subarea}}}}} | Ploats2 = {{{subarea|}}}{{{Ploats2|}}}{{#if:{{Steede {{{Lound}}}|subareanoome}}|{{{ {{Steede {{{Lound}}}|subareanoome}}| }}}|}} | Ploatsnoome3 = {{{Ploatsnoome3|}}} | Ploats3 = {{{Ploats3|}}} | Ploatsnoome4 = {{{Ploatsnoome4|{{{districtnoome|[[Districten van {{{Lound}}}|District]]}}} }}} | Ploats4 = {{{district|}}}{{{Ploats4|}}} | Ploatsnoome5 = {{{Ploatsnoome5|}}} | Ploats5 = {{{Ploats5|}}} | Ploatsnoome6 = {{{Ploatsnoome6|}}} | Ploats6 = {{{Ploats6|}}} | Ploatsnoome7 = {{{Ploatsnoome7|}}} | Ploats7 = {{{Ploats7|}}} | Ploatsnoome8 = {{{Ploatsnoome8|}}} | Ploats8 = {{{Ploats8|}}} | Ploatsnoome9 = {{#if:{{Steede {{{Lound}}}|territorium}}|{{Steede {{{Lound}}}|territorium}}|{{{territoriumnoome|Territorium}}}}} | Ploats9 = {{{territorium|}}} | Äilound ={{{Äilound|}}} | Ienwoonere = {{{Ienwoonere|}}} {{#if:{{{Fläche|}}}|({{{Fläche}}} Inw/km²)|}} | Meetjier = {{{Meetjier|}}}{{{census|}}}{{{Jier|}}} | Fläche = {{{km2|}}}{{{ Fläche|}}}{{{ Fläche|}}} | Fläche Lound={{{FlächeLound|}}} | pztWoater ={{{pztWoater|}}} | Höchte = {{{Höchte|}}} | Höchtenoome = {{{ Höchtenoome|[[ Höchte]]}}} | Djüpte = {{{Djüpte|}}} | Djüpte noome = {{{Djüptenoome|[[ Djüpte]]}}} | Haudsteede = {{{Haudsteede|}}}{{{ Haudstääd|}}} | Haudsteedenoome = {{{Haudsteedenoome|[[Hoofdplaats]]}}} | Algemeen0 = {{{Algemeen0|}}} | Algemeennoome0 = {{{Algemeennoome0|}}} | Algemeen1 = {{{Algemeen1|}}} | Algemeennoome1 = {{{Algemeennoome1|}}} | Algemeen2 = {{{Algemeen2|}}} | Algemeennoome2 = {{{Algemeennoome2|}}} | Algemeen3 = {{{Algemeen3|}}} | Algemeennoome3 = {{{Algemeennoome3|}}} | Algemeen4 = {{{Algemeen4|}}} | Algemeennoome4 = {{{Algemeennoome4|}}} | Algemeen5 = {{{Algemeen5|}}} | Algemeennoome5 = {{{Algemeennoome5|}}} | Algemeen6 = {{{Algemeen6|}}} | Algemeennoome6 = {{{Algemeennoome6|}}} | Algemeen7 = {{{Algemeen7|}}} | Algemeennoome7 = {{{Algemeennoome7|}}} | Algemeen8 = {{{Algemeen8|}}} | Algemeennoome8 = {{{Algemeennoome8|}}} | Algemeen9 = {{{Algemeen9|}}} | Algemeennoome9 = {{{Algemeennoome9|}}} | Buurmästernoome = {{{ Buurmästernoome|Buurmäster}}} | Buurmäster = {{{Buurmäster|}}} | Politik0 = {{{Politik0|}}} | Politiknoome0 = {{{Politiknoome0|}}} | Politik1 = {{{Politik1|}}} | Politiknoome1 = {{{Politiknoome1|}}} | Politik2 = {{{Politik2|}}} | Politiknoome2 = {{{Politiknoome2|}}} | Politik3 = {{{Politik3|}}} | Politiknoome3 = {{{Politiknoome3|}}} | Politik4 = {{{Politik4|}}} | Politiknoome4 = {{{Politiknoome4|}}} | Politik5 = {{{Politik5|}}} | Politiknoome5 = {{{Politiknoome5|}}} | Politik6 = {{{Politik6|}}}{{{Gruundet|}}}{{{Gruundet|}}}{{{Gruundengejier|}}} | Politiknoome6 = {{{Politiknoome6|Gruundet}}} | Politik7 = {{{Politik7|}}} | Politiknoome7 = {{{Politiknoome7|}}} | Politik8 = {{{Politik8|}}} | Politiknoome8 = {{{Politiknoome8|}}} | Politik9 = {{{Politik9|}}} | Politiknoome9 = {{{Politiknoome9|}}} | Bielde = {{{Bielde|}}}{{#if:{{{image|}}}|[[image:{{{image|}}}|255px|{{{caption|}}}{{{onderschrift|}}}]]|}} | ondertitel = {{{ondertitel|}}}{{{onderschrift|}}}{{{caption|}}} | Bielde1 = {{{Bielde1|}}}{{#if:{{{image1|}}}|[[image:{{{image1|}}}|255px|{{{caption1|}}}{{{Unnerschrift1|}}}]]|}} | Unnertitel1 = {{{Unnertitel1|}}}{{{Unnerschrift1|}}}{{{caption1|}}} | Bielde2 = {{{Bielde2|}}}{{#if:{{{image2|}}}|[[image:{{{image2|}}}|255px|{{{caption2|}}}{{{Unnerschrift2|}}}]]|}} | Unnertitel2 = {{{Unnertitel2|}}}{{{Unnerschrift2|}}}{{{caption2|}}} | Bielde3 = {{{Bielde3|}}}{{#if:{{{image3|}}}|[[image:{{{image3|}}}|255px|{{{caption3|}}}{{{Unnerschrift3|}}}]]|}} | Unnertitel3 = {{{Unnertitel3|}}}{{{Unnerschrift3|}}}{{{caption3|}}} | Bielde4 = {{{Bielde4|}}}{{#if:{{{image4|}}}|[[image:{{{image4|}}}|255px|{{{caption4|}}}{{{Unnerschrift4|}}}]]|}} | Unnertitel4 = {{{Unnertitel4|}}}{{{Unnerschrift4|}}}{{{caption4|}}} | www = {{{www|}}} | web = {{{Websiede|}}} {{{web|}}} | Foarwoalnoome = {{{Foarwoalnuumernoome|[[Foarwoalnuumer]]}}} | Foarwoalnuumer = {{{Foarwoalnuumer|}}} | PLZ = {{{PLZ|[[PLZ]]}}} | PLZ = {{{PLZ|}}} | Tiedzonenoome = {{{Tiedzonenoome|[[Tiedzone]]}}} | Tiedzone = {{{Tiedzone|}}} | Uurnoome = {{{Uurnoome|}}} | Uur = {{{Uur|}}} | Uurnoome0 = {{{Uurnoome0|}}} | Uur0 = {{{Uur0|}}} | Uurnoome1 = {{{Uurnoome1|}}} | Uur1 = {{{Uur1|}}} | Uurnoome2 = {{{Uurnoome2|}}} | Uur2 = {{{Uur2|}}} | Uurnoome3 = {{{Uurnoome3|[[Känteeken]]}}} | Uur3 = {{{Uur3|}}}{{{Känteeken|}}} | Uurnoome4 = {{{Uurnoome4|}}} | Uur4 = {{{Uur4|}}} | Uurnoome5 = {{{Uurnoome5|}}} | Uur5 = {{{Uur5|}}} | Uurnoome6 = {{{Uurnoome6|}}} | Uur6 = {{{Uur6|}}} | Uurnoome7 = {{{Uurnoome7|}}} | Uur7 = {{{Uur7|}}} | Uurnoome8 = {{{Uurnoome8|}}} | Uur8 = {{{Uur8|}}} | Uurnoome9 = {{{Uurnoome9|}}} | Uur9 = {{{Uur9|}}} | mapname = {{#if:{{{lat_deg|}}}{{{lat|}}}|{{{mapname|{{{Lound}}}}}}|}} | lat={{{lat|}}} | lon={{{lon|}}} | lat_deg={{{lat_deg|}}} | lat_min={{{lat_min|0}}} | lat_sec={{{lat_sec|0}}} | lat_dir={{{lat_dir|S}}} | lon_deg={{{lon_deg|}}} | lon_min={{{lon_min|0}}} | lon_sec={{{lon_sec|0}}} | lon_dir={{{lon_dir|E}}} | label = {{{label|}}} | mark = {{{mark|}}} | Position = {{{position|top}}} | BratteSteede = {{{BratteSteede|250}}} | Portoal={{Steede {{{Lound}}}|Portoal}} }} 26olsmg2ftde09jhv9p7py1sgstg52o 10 1666 9528 9489 2008-08-05T21:43:01Z Kening Aldgilles 23 Schutsede „[[Foarloage:Infobox Ploats]]“ [edit=sysop:move=sysop] wikitext text/x-wiki <includeonly>{| class="toccolours vatop" style="float:right; clear:right; width:{{{Bratte|{{Infobox/Bratte}}}}}px; margin-left:1em; margin-bottom:1em; font-size:85%;" |+ style="font-size: large; margin: inherit;"|'''{{{Noome|{{PAGENAME}}}}}'''{{#if:{{{Altnoome|}}}|<br>{{{Altnoome|}}}}} {{!-}} {{#if:{{{Haudposition|}}} | {{!}} style="background: {{{bgcolor|#e3e3e3}}};" colspan="2" {{!}} <center>'''{{{Haudposition|}}}'''</center>}} {{!-}} {{#if:{{{Woapen|}}}{{{Flaage|}}}| {{!}} style="background: {{{bgcolorcoa|white}}};" colspan="2" align="center" {{!}} {{SubTable | links = <center>{{{Flaage|}}}{{#if:{{{Flaageartikkel|}}}|<br>{{{Flaageartikkel}}}}}</center> | gjuchts = <center>{{{Woapen|}}}{{#if:{{{Woapenartikkel|}}}|<br>{{{Woapenartikkel}}}}}</center> }} }} {{!-}} {{#if: {{{mapname|}}}| {{!}} style="background: {{{bgcolormap|white}}};" colspan="2" align="center" {{!}} {{Steede |1={{{mapname}}} |lat={{{lat|}}} |long={{{lon|}}}{{{long|}}} |lat_dir={{{lat_dir|}}} |lat_deg={{{lat_deg|}}} |lat_min={{{lat_min|}}} |lon_dir={{{lon_dir|}}} |lon_deg={{{lon_deg|}}} |lon_min={{{lon_min|}}} |position={{{position|top}}} |mark={{{mark|}}} |width={{{BratteSteede|250}}} |label={{#if: {{{label|}}} | {{{label}}} | {{{Noome|{{PAGENAME}} }}} }} |float=center |caption= }}|{{{Steede|}}} }}{{#if: {{{legendaSteede|}}} | {{{legendaSteede}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Koarte|}}} | {{!}} style="background: white;" align="center" colspan="2" {{!}} {{{kaart}}} }}{{#if: {{{legenda|}}} | <br>{{{legenda}}} }} {{#if:{{{Lound|}}}{{{Haudsteede|}}}{{{Provinz|}}}{{{Buundeslound|}}}{{{regio|}}}{{{Uurniveau|}}}{{{coor|}}}{{{Ploats0|}}}{{{Ploats1|}}}{{{Ploats2|}}}{{{Ploats3|}}}{{{Ploats4|}}}{{{Ploats5|}}}{{{Ploats6|}}}{{{Ploats7|}}}{{{Ploats8|}}}{{{Ploats9|}}}| {{!-}} {{!}} style="background: {{{bgcolor|#e3e3e3}}};" colspan="2" {{!}} {{{Ploatsskop|<center>'''Steede'''</center>}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Lound|}}} | {{!}} {{{Loundnoome|[[Lijst van Lounden van de wereld in {{LOCALYEAR}}|Lound]]}}} {{!!}} {{{Lound}}} {{{LoundFlaage|}}} |}} {{!-}} {{#if: {{{area0|}}} | {{!}} {{{areanoome0}}} {{!!}} {{{area0|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{area1|}}} | {{!}} {{{areanoome1}}} {{!!}} {{{area1|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{area2|}}} | {{!}} {{{areanoome2}}} {{!!}} {{{area2|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{area3|}}} | {{!}} {{{areanoome3}}} {{!!}} {{{area3|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{area4|}}} | {{!}} {{{areanoome4}}} {{!!}} {{{area4|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{Haudsteede|}}} | {{!}} {{{Haudsteedenoome|Haudsteede}}} {{!!}} {{{Haudsteede}}} |}} {{!-}} {{#if: {{{Ploats0|}}} | {{!}} {{{Ploatsnoome0}}} {{!!}} {{{Ploats0|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{Buundeslound|}}} | {{!}} {{{Buundesloundnoome|Buundeslound}}} {{!!}} {{{Buundeslound}}} |}} {{!-}} {{#if: {{{Ploats1|}}} | {{!}} {{{Ploatsnoome1}}} {{!!}} {{{Ploats1|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{Provinz|}}} | {{!}} {{{Provinznoome|Provinz}}} {{!!}} {{{Provinz}}} |}} {{!-}} {{#if: {{{Ploats2|}}} | {{!}} {{{Ploatsnoome2}}} {{!!}} {{{Ploats2|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{Regio|}}} | {{!}} {{{Regionoome|Regio}}} {{!!}} {{{Regio}}} |}} {{!-}} {{#if: {{{Ploats3|}}} | {{!}} {{{Ploatsnoome3}}} {{!!}} {{{Ploats3|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{Ploats4|}}} | {{!}} {{{Ploatsnoome4}}} {{!!}} {{{Ploats4|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{Ploats5|}}} | {{!}} {{{Ploatsnoome5}}} {{!!}} {{{Ploats5|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{Ploats6|}}} | {{!}} {{{Ploatsnoome6}}} {{!!}} {{{Ploats6|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{Ploats7|}}} | {{!}} {{{Ploatsnoome7}}} {{!!}} {{{Ploats7|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{Ploats8|}}} | {{!}} {{{Ploatsnoome8}}} {{!!}} {{{Ploats8|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{Ploats9|}}} | {{!}} {{{Ploatsnoome9}}} {{!!}} {{{Ploats9|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{Uurniveau|}}} | {{!}} {{{Uurniveaunoome|District}}} {{!!}} {{{Uurniveau|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{Äilound|}}} | {{!}} {{{Äiloundnoome|[[Äilound]]}}} {{!!}} {{{Äilound|}}}|}} {{!-}} {{#if: {{{coor|}}}{{{lat_deg|}}} | {{!}} [[Coördinaat|Koördinaten]] {{!!}} {{#if:{{{lat_deg|}}}| {{coor|{{{lat_deg|0}}}_{{{lat_min|0}}}_{{{lat_sec|0}}}_{{{lat_dir|N}}}_{{{lon_deg|0}}}_{{{lon_min|0}}}_{{{lon_sec|0}}}_{{{lon_dir|E}}}_type:city| {{{lat_deg}}}°{{{lat_min|0}}}'{{{lat_dir|N}}}&nbsp;&nbsp;{{{lon_deg|0}}}°{{{lon_min|0}}}'{{{lon_dir|O}}}}}|{{{coor|}}} }} }} {{#if:{{{Fläche|}}}{{{Ienwoonere|}}}{{{Dichte|}}}{{{Algemeen0|}}}{{{Algemeen1|}}}{{{Algemeen2|}}}{{{Algemeen3|}}}{{{Algemeen4|}}}{{{Algemeen5|}}}{{{Algemeen6|}}}{{{Algemeen7|}}}{{{Algemeen8|}}}{{{Algemeen9|}}}| {{!-}} {{!}} style="background: {{{bgcolor|#e3e3e3}}};" colspan="2" {{!}}{{{Algemeenkop| <center>'''Algemeen'''</center>}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Fläche|}}} | {{!}} {{{Flächenoome|Fläche}}} {{!!}} {{{Fläche}}} {{#if:{{{Flächemaat|}}}|{{{Flächemaat}}}|km²}} }}{{#if:{{{pctwater|}}}|&nbsp;({{{pctwater}}}% water) }} {{!-}} {{#if: {{{Flächenationoalterr|}}} | {{!}} {{{Flächenationoalterrnoome|- % fon nationoal totaal}}} {{!!}} {{{Flächenationoalterr}}} % }} {{!-}} {{#if: {{{FlächeLound|}}} | {{!}} {{{FlächeLoundnoome| - Lound}}} {{!!}} {{{FlächeLound}}} {{#if:{{{Flächegrootte|}}}|{{{Flächegrootte}}}|km²}} }} {{!-}} {{#if: {{{Flächewater|}}} | {{!}} {{{Flächewaternoome| - water}}} {{!!}} {{{Flächewater}}} {{#if:{{{Flächetemaat|}}}|{{{Flächetemaat}}}|km²}} }} {{!-}} {{#if: {{{Ienwoonere|}}} | {{!}} {{{Ienwoonerenoome|Ienwoonere}}} {{#if:{{{Meetjier|}}} | ({{{Meetjier}}}) }} {{!!}} {{{Ienwoonere}}} {{#if:{{{Dichte|}}} | ({{{Dichte}}}/km²) }} }} {{!-}} {{#if: {{{agglomeratieIenwoonere|}}} | {{!}} {{{agglomeratieIenwoonerenoome|[[Agglomeratie]]}}} {{#if:{{{agglomeratiemeetJier|}}} | ({{{agglomeratiemeetJier}}}) }} {{!!}} {{{agglomeratieIenwoonere}}} {{#if:{{{agglomeratieDichte|}}} | ({{{agglomeratieDichte}}}/km²) }} }} {{!-}} {{#if: {{{Höchte|}}} | {{!}} {{{Höchtenoome|[[Höchte]]}}} {{!!}} {{{Höchte}}} [[meter|m]] |}} {{!-}} {{#if: {{{Algemeen0|}}} | {{!}} {{{Algemeennoome0}}} {{!!}} {{{Algemeen0}}} |}} {{!-}} {{#if: {{{Algemeen1|}}} | {{!}} {{{Algemeennoome1}}} {{!!}} {{{Algemeen1}}} |}} {{!-}} {{#if: {{{Algemeen2|}}} |{{!}} {{{Algemeennoome2}}} {{!!}} {{{Algemeen2}}} |}} {{!-}} {{#if: {{{Algemeen3|}}} |{{!}} {{{Algemeennoome3}}} {{!!}} {{{Algemeen3}}} |}} {{!-}} {{#if: {{{Algemeen4|}}} |{{!}} {{{Algemeennoome4}}} {{!!}} {{{Algemeen4}}} |}} {{!-}} {{#if: {{{Algemeen5|}}} |{{!}} {{{Algemeennoome5}}} {{!!}} {{{Algemeen5}}} |}} {{!-}} {{#if: {{{Algemeen6|}}} |{{!}} {{{Algemeennoome6}}} {{!!}} {{{Algemeen6}}} |}} {{!-}} {{#if: {{{Algemeen7|}}} |{{!}} {{{Algemeennoome7}}} {{!!}} {{{Algemeen7}}} |}} {{!-}} {{#if: {{{Algemeen8|}}} |{{!}} {{{Algemeennoome8}}} {{!!}} {{{Algemeen8}}} |}} {{!-}} {{#if: {{{Algemeen9|}}} |{{!}} {{{Algemeennoome9}}} {{!!}} {{{Algemeen9}}} |}} {{#if:{{{Politik0|}}}{{{Politik1|}}}{{{Politik2|}}}{{{Politik3|}}}{{{Politik4|}}}{{{Politik5|}}}{{{Politik6|}}}{{{Politik7|}}}{{{Politik8|}}}{{{Politik9|}}}| {{!-}} {{!}} style="background: {{{bgcolor|#e3e3e3}}};" colspan="2" {{!}} {{{Politikkop|<center>'''Politik'''</center>}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Buurmäster|}}} | {{!}} {{{Buurmästernoome|[[Buurmäster]]}}} {{!!}} {{{Buurmäster}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Politik0|}}} | {{!}} {{{Politiknoome0}}} {{!!}} {{{Politik0}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Politik1|}}} | {{!}} {{{Politiknoome1}}} {{!!}} {{{Politik1}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Politik2|}}} | {{!}} {{{Politiknoome2}}} {{!!}} {{{Politik2}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Politik3|}}} | {{!}} {{{Politiknoome3}}} {{!!}} {{{Politik3}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Politik4|}}} | {{!}} {{{Politiknoome4}}} {{!!}} {{{Politik4}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Politik5|}}} | {{!}} {{{Politiknoome5}}} {{!!}} {{{Politik5}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Politik6|}}} | {{!}} {{{Politiknoome6}}} {{!!}} {{{Politik6}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Politik7|}}} | {{!}} {{{Politiknoome7}}} {{!!}} {{{Politik7}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Politik8|}}} | {{!}} {{{Politiknoome8}}} {{!!}} {{{Politik8}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Politik9|}}} | {{!}} {{{Politiknoome9}}} {{!!}} {{{Politik9}}} }} {{#if:{{{PLZ|}}}{{{Foarwoalnummer|}}}{{{Tiedzone|}}}{{{web|}}}{{{Uur0|}}}{{{Uur1|}}}{{{Uur2|}}}{{{Uur3|}}}{{{Uur4|}}}{{{Uur5|}}}{{{Uur6|}}}{{{Uur7|}}}{{{Uur8|}}}{{{Uur9|}}}| {{!-}} {{!}} style="background: {{{bgcolor|#e3e3e3}}};" colspan="2" {{!}} {{{Uurkop|<center>'''Uur'''</center>}}} }} {{!-}} {{#if: {{{PLZ|}}} | {{!}} {{{PLZnoome|[[PLZ]]}}} {{!!}} {{{PLZ}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Foarwoalnummer|}}} | {{!}} {{{Foarwoalnummernoome|[[Foarwoalnummer]]}}} {{!!}} {{{Foarwoalnummer}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Tiedzone|}}} | {{!}} {{{Tiedzonenoome|[[Coordinated_Universal_Time|UTC]]}}} {{!!}} {{{Tiedzone}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Uur|}}} | {{!}} {{{Uurnoome}}} {{!!}} {{{Uur}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Uur0|}}} | {{!}} {{{Uurnoome0}}} {{!!}} {{{Uur0}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Uur1|}}} | {{!}} {{{Uurnoome1}}} {{!!}} {{{Uur1}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Uur2|}}} | {{!}} {{{Uurnoome2}}} {{!!}} {{{Uur2}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Uur3|}}} | {{!}} {{{Uurnoome3}}} {{!!}} {{{Uur3}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Uur4|}}} | {{!}} {{{Uurnoome4}}} {{!!}} {{{Uur4}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Uur5|}}} | {{!}} {{{Uurnoome5}}} {{!!}} {{{Uur5}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Uur6|}}} | {{!}} {{{Uurnoome6}}} {{!!}} {{{Uur6}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Uur7|}}} | {{!}} {{{Uurnoome7}}} {{!!}} {{{Uur7}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Uur8|}}} | {{!}} {{{Uurnoome8}}} {{!!}} {{{Uur8}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Uur9|}}} | {{!}} {{{Uurnoome9}}} {{!!}} {{{Uur9}}} }} {{!-}} {{#if: {{{web|}}}{{{www|}}} | {{!}} {{{webnoome|[[Websiede]]}}} {{!!}} {{#if:{{{www|}}}|[http://www.{{{www}}} {{{www}}}]|{{{web|}}}}} }} {{!-}} {{#if:{{{image|}}}| {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} [[image:{{{image|}}}|255px|{{{caption|}}}]]}} {{!-}} {{#if: {{{caption|}}} | {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} <small>{{{caption}}}</small> }} {{!-}} {{#if:{{{image1|}}}| {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} [[image:{{{image1|}}}|255px|{{{caption1|}}}]]}} {{!-}} {{#if: {{{caption1|}}} | {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} <small>{{{caption1}}}</small> }} {{!-}} {{#if:{{{image2|}}}| {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} [[image:{{{image2|}}}|255px|{{{caption2|}}}]]}} {{!-}} {{#if: {{{caption2|}}} | {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} <small>{{{caption2}}}</small> }} {{!-}} {{#if:{{{image3|}}}| {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} [[image:{{{image3|}}}|255px|{{{caption3|}}}]]}} {{!-}} {{#if: {{{caption3|}}} | {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} <small>{{{caption3}}}</small> }} {{!-}} {{#if: {{{Bielde|}}} | {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} {{{Bielde}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Unnertitel|}}} | {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} <small>{{{Unnertitel}}}</small> }} {{!-}} {{#if: {{{Bielde1|}}} | {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} {{{Bielde1}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Unnertitel1|}}} |{{!}} align="center" colspan="2" {{!}} <small>{{{Unnertitel1}}}</small> }} {{!-}} {{#if: {{{Bielde2|}}} | {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} {{{Bielde2}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Unnertitel2|}}} | {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} <small>{{{Unnertitel2}}}</small> }} {{!-}} {{#if: {{{Bielde3|}}} | {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} {{{Bielde3}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Unnertitel3|}}} | {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} <small>{{{Unnertitel3}}}</small> }} {{!-}} {{#if: {{{Bielde4|}}} | {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} {{{Bielde4}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Unnertitel4|}}} | {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} <small>{{{Unnertitel4}}}</small> }} {{!-}} {{#if: {{{Bielde5|}}} | {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} {{{Bielde5}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Unnertitel5|}}} | {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} <small>{{{Unnertitel5}}}</small> }} {{!-}} {{#if: {{{Bielde6|}}} |{{!}} align="center" colspan="2" {{!}} {{{Bielde6}}} }} {{!-}} {{#if: {{{Unnertitel6|}}} | {{!}} align="center" colspan="2" {{!}} <small>{{{Unnertitel6}}}</small> }} {{!-}} {{#if:{{{portaal|}}} | {{!}} style="background: {{{bgcolorcoa|white}}};" colspan="2" {{!}} <center>[[Bielde:Portal.svg|25px]] &nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Portoal:{{{Portoal}}}|{{{Portoal}}}]]</center> }} |} hqch7vndqdwqwrh1djcztuy16jxkdux 10 1667 9522 9471 2008-08-05T21:42:20Z Kening Aldgilles 23 Schutsede „[[Foarloage:Infobox/Bratte]]“ [edit=sysop:move=sysop] wikitext text/x-wiki 270 4ta8kdhc9uz80h4438xgzfyl834c73d 10 1668 9523 9472 2008-08-05T21:42:25Z Kening Aldgilles 23 Schutsede „[[Foarloage:!!]]“ [edit=sysop:move=sysop] wikitext text/x-wiki <includeonly>||</includeonly> fki0eo6h49cfnm3uez44djn7uqey0og 10 1669 9524 9473 2008-08-05T21:42:32Z Kening Aldgilles 23 Schutsede „[[Foarloage:!-]]“ [edit=sysop:move=sysop] wikitext text/x-wiki |-<noinclude> 3u7y86l3lzb8rz0eukaz8bptce1a5zd 10 1670 9476 9475 2008-08-05T20:04:04Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}} | name = Düütsklound | top = 55.1 | bottom = 47.2 | left = 5.5 | right = 15.5 | image = Deutschland.svg |Flaage = Flag of Germany.svg |area= Buundeslound |subarea = [[Kreis]] |Portoal = Düütsklound }} nqzfp93js6jfrc34srp5ydbeoj7b662 10 1671 9525 9477 2008-08-05T21:42:39Z Kening Aldgilles 23 Schutsede „[[Foarloage:SubTable]]“ [edit=sysop:move=sysop] wikitext text/x-wiki {| align="center" {{!}} {{!}} {{{links|}}} {{!}} {{{midde|}}} {{!}} {{{gjuchts|}}} |} 9l0r947gxzllo61v4kcqtwontgw9b0d 10 1672 9526 9479 2008-08-05T21:42:46Z Kening Aldgilles 23 Schutsede „[[Foarloage:Ienwooneretaale Düütske Loundkringe/Läichsaksen]]“ [edit=sysop:move=sysop] wikitext text/x-wiki {{#if: {{{TXT|}}} |{{ #switch: {{{TXT}}} | Year=31 december 2006 }}|}}{{#if: {{{POP|}}} |{{ #switch: {{{POP}}} |03 1 58 001=750<!---Achim--> |03 3 61 001=30059<!---Achim, Stadt--> |03 1 52 001=6784<!---Adelebsen, Flecken--> |03 3 51 001=2469<!---Adelheidsdorf--> |03 1 51 001=1733<!---Adenb黷tel--> |03 3 55 001=9988<!---Adendorf--> |03 2 54 001=1079<!---Adenstedt--> |03 2 52 001=11703<!---Aerzen, Flecken--> |03 2 51 001=890<!---Affinghausen--> |03 3 59 001=1112<!---Agathenburg--> |03 3 57 001=1849<!---Ahausen--> |03 3 58 001=1519<!---Ahlden (Aller), Flecken--> |03 3 59 002=5128<!---Ahlerstedt--> |03 3 51 002=1663<!---Ahnsbeck--> |03 2 57 001=1176<!---Ahnsen--> |03 2 54 002=20960<!---Alfeld (Leine), Stadt--> |03 4 59 001=3766<!---Alfhausen--> |03 3 57 002=864<!---Alfstedt--> |03 2 54 003=8222<!---Algermissen--> |03 2 54 004=1005<!---Almstedt--> |03 1 53 001=1947<!---Altenau, Bergstadt--> |03 3 60 001=1607<!---Altenmedingen--> |03 3 55 002=3785<!---Amelinghausen--> |03 3 55 049=5349<!---Amt Neuhaus--> |03 3 57 003=928<!---Anderlingen--> |03 4 54 001=928<!---Andervenne--> |03 4 59 002=7194<!---Ankum--> |03 2 57 002=2658<!---Apelern--> |03 4 51 001=11001<!---Apen--> |03 3 59 003=3099<!---Apensen--> |03 3 53 001=1991<!---Appel--> |03 3 52 001=482<!---Appeln--> |03 2 55 001=423<!---Arholzen--> |03 3 52 002=636<!---Armstorf--> |03 3 55 003=1653<!---Artlenburg, Flecken--> |03 2 51 002=3013<!---Asendorf--> |03 3 53 002=1838<!---Asendorf--> |03 2 57 003=6394<!---Auetal--> |03 2 57 004=1323<!---Auhagen--> |03 4 52 001=40651<!---Aurich (Ostfr.), Stadt--> |03 3 56 001=1173<!---Axstedt--> |03 3 52 003=5041<!---Bad Bederkesa,Flecken--> |03 4 56 001=15654<!---Bad Bentheim, Stadt--> |03 3 60 002=8786<!---Bad Bevensen, Stadt--> |03 3 60 005=4006<!---Bad Bodenteich, Flecken--> |03 2 57 005=2254<!---Bad Eilsen--> |03 4 59 003=15759<!---Bad Essen--> |03 3 58 008=11692<!---Bad Fallingbostel,Stadt--> |03 1 55 001=10814<!---Bad Gandersheim, Stadt--> |03 1 56 001=2480<!---Bad Grund (Harz), Bergstadt--> |03 1 53 002=22462<!---Bad Harzburg, Stadt--> |03 4 59 004=11534<!---Bad Iburg, Stadt--> |03 4 59 005=9242<!---Bad Laer--> |03 1 56 002=11630<!---Bad Lauterberg im Harz--> |03 2 52 002=18277<!---Bad M黱der a.Deister--> |03 2 57 006=10401<!---Bad Nenndorf, Stadt--> |03 2 52 003=21355<!---Bad Pyrmont, Stadt--> |03 4 59 006=7323<!---Bad Rothenfelde--> |03 1 56 003=8027<!---Bad Sachsa, Stadt--> |03 2 54 005=14208<!---Bad Salzdetfurth,St--> |03 4 51 002=27173<!---Bad Zwischenahn--> |03 4 59 007=4632<!---Badbergen--> |03 1 58 002=3108<!---Baddeckenstedt--> |03 1 56 004=1982<!---Badenhausen--> |03 1 54 001=2030<!---Bahrdorf--> |03 2 51 003=1262<!---Bahrenborstel--> |03 4 60 001=5808<!---Bakum--> |03 2 56 001=1825<!---Balge--> |03 3 59 004=1118<!---Balje--> |03 4 52 002=479<!---Baltrum--> |03 2 54 006=1649<!---Banteln--> |03 3 55 004=6068<!---Bardowick, Flecken--> |03 2 51 004=1264<!---Barenburg, Flecken--> |03 3 55 005=2321<!---Barendorf--> |03 3 59 005=2113<!---Bargstedt--> |03 3 55 006=802<!---Barnstedt--> |03 2 51 005=5964<!---Barnstorf, Flecken--> |03 2 41 002=34213<!---Barsinghausen, Stadt--> |03 4 53 001=12458<!---Bar遝l--> |03 3 55 007=1832<!---Barum--> |03 3 60 003=879<!---Barum--> |03 2 51 006=1065<!---Barver--> |03 1 51 002=1068<!---Barwedel--> |03 3 57 004=1480<!---Basdahl--> |03 2 51 007=16259<!---Bassum, Stadt--> |03 4 54 002=2339<!---Bawinkel--> |03 3 59 006=2545<!---Beckdorf--> |03 2 57 007=1577<!---Beckedorf--> |03 4 58 001=850<!---Beckeln--> |03 3 51 003=1049<!---Beedenbostel--> |03 4 54 003=1688<!---Beesten--> |03 1 54 002=478<!---Beierstedt--> |03 4 59 008=13893<!---Belm--> |03 3 52 004=852<!---Belum--> |03 3 53 003=2302<!---Bendestorf--> |03 4 59 009=3715<!---Berge--> |03 3 51 004=13445<!---Bergen, Stadt--> |03 3 54 001=1546<!---Bergen a.d.Dumme, Flecken--> |03 1 51 003=919<!---Bergfeld--> |03 4 61 001=7082<!---Berne--> |03 4 59 010=7962<!---Bersenbr點k, Stadt--> |03 4 52 003=2567<!---Berumbur--> |03 2 54 007=1070<!---Betheln--> |03 3 55 008=1110<!---Betzendorf--> |03 2 55 002=4216<!---Bevern, Flecken--> |03 3 52 005=4344<!---Beverstedt, Flecken--> |03 3 60 004=6713<!---Bienenb黷tel--> |03 1 52 002=2375<!---Bilshausen--> |03 2 56 002=1067<!---Binnen--> |03 4 59 011=3024<!---Bippen--> |03 3 58 002=6274<!---Bispingen--> |03 4 59 012=14444<!---Bissendorf--> |03 3 55 009=9785<!---Bleckede, Stadt--> |03 3 61 002=3017<!---Blender--> |03 3 59 007=1643<!---Bliedersdorf--> |03 4 62 001=1501<!---Blomberg--> |03 2 54 008=11027<!---Bockenem, Stadt--> |03 4 55 025=8731<!---Bockhorn--> |03 4 54 004=1009<!---Bockhorst--> |03 1 55 002=3525<!---Bodenfelde, Flecken--> |03 1 52 003=818<!---Bodensee--> |03 2 55 003=5950<!---Bodenwerder, Stadt--> |03 2 55 004=2917<!---Boffzen--> |03 3 58 003=957<!---B鰄me--> |03 4 59 013=13315<!---Bohmte--> |03 3 55 010=425<!---Boitze--> |03 3 52 006=2616<!---Bokel--> |03 1 51 004=944<!---Bokensdorf--> |03 3 58 004=7112<!---Bomlitz--> |03 4 54 005=2798<!---B鰎ger--> |03 4 57 002=5438<!---Borkum, Stadt--> |03 1 58 003=2222<!---B鰎遳m--> |03 2 51 008=1378<!---Borstel--> |03 4 53 002=7560<!---B鰏el--> |03 3 57 005=1083<!---B鰐ersen--> |03 3 57 006=2482<!---Bothel--> |03 1 52 004=13651<!---Bovenden, Flecken--> |03 3 53 004=1685<!---Brackel--> |03 4 61 002=16133<!---Brake (Unterweser),--> |03 4 59 014=30920<!---Bramsche, Stadt--> |03 3 52 007=1889<!---Bramstedt--> |03 1 53 003=5065<!---Braunlage, Stadt--> |03 1 01 000=245467<!---Braunschweig, Stadt--> |03 4 54 006=810<!---Breddenberg--> |03 3 57 007=1184<!---Breddorf--> |03 3 57 008=19118<!---Bremerv鰎de, Stadt--> |03 3 59 008=823<!---Brest--> |03 2 55 005=759<!---Brev鰎de--> |03 3 55 011=3218<!---Brietlingen--> |03 4 57 003=635<!---Brinkum--> |03 3 57 009=1374<!---Brockel--> |03 3 51 005=1809<!---Br鯿kel--> |03 2 51 009=1087<!---Brockum--> |03 1 51 005=3398<!---Brome, Flecken--> |03 2 51 010=6023<!---Bruchhausen-Vilsen--> |03 2 54 009=953<!---Br黦gen--> |03 3 58 005=2071<!---Buchholz (Aller)--> |03 2 57 008=758<!---Buchholz--> |03 3 53 005=38167<!---Buchholz i.d.Nordheide--> |03 2 57 009=20836<!---B點keburg, Stadt--> |03 2 56 003=2241<!---B點ken, Flecken--> |03 1 54 003=3020<!---B黡denstedt--> |03 1 52 005=541<!---B黨ren--> |03 3 52 008=912<!---B黮kau--> |03 3 57 010=731<!---B黮stedt--> |03 4 57 024=7518<!---Bunde--> |03 1 58 004=2439<!---Burgdorf--> |03 2 41 003=29990<!---Burgdorf, Stadt--> |03 2 41 004=20446<!---Burgwedel, Stadt--> |03 3 59 009=1007<!---Burweg--> |03 4 61 003=6504<!---Butjadingen--> |03 3 59 010=38882<!---Buxtehude, Stadt--> |03 3 52 009=3351<!---Cadenberge--> |03 1 51 006=5163<!---Calberlah--> |03 3 52 010=738<!---Cappel--> |03 4 53 003=6392<!---Cappeln (Oldenburg)--> |03 3 51 006=71146<!---Celle, Stadt--> |03 1 53 004=14819<!---Clausthal-Zellerfeld--> |03 3 54 002=2337<!---Clenze, Flecken--> |03 4 53 004=31757<!---Cloppenburg, Stadt--> |03 4 58 002=867<!---Colnrade--> |03 2 52 004=7836<!---Coppenbr黦ge,Flecke--> |03 2 54 036=721<!---Coppengrave--> |03 1 58 005=979<!---Cramme--> |03 1 58 006=12789<!---Cremlingen--> |03 3 52 011=51899<!---Cuxhaven, Stadt--> |03 3 55 012=530<!---Dahlem--> |03 3 55 013=3461<!---Dahlenburg, Flecken--> |03 1 58 007=751<!---Dahlum--> |03 4 60 002=16367<!---Damme, Stadt--> |03 3 54 003=334<!---Damnatz--> |03 1 54 004=2167<!---Danndorf--> |03 3 54 004=8441<!---Dannenberg (Elbe), Stadt--> |03 1 55 003=10914<!---Dassel, Stadt--> |03 1 51 007=1545<!---Dedelstorf--> |03 2 55 007=1575<!---Deensen--> |03 3 59 011=2199<!---Deinste--> |03 3 57 011=697<!---Deinstedt--> |03 2 55 008=8665<!---Delligsen, Flecken--> |03 4 01 000=75320<!---Delmenhorst, Stadt--> |03 1 58 008=3127<!---Denkte--> |03 2 55 009=731<!---Derental--> |03 4 54 007=1467<!---Dersum--> |03 2 54 010=1359<!---Despetal--> |03 4 57 006=2653<!---Detern, Flecken--> |03 1 58 009=1302<!---Dettum--> |03 3 55 014=3629<!---Deutsch Evern--> |03 2 51 011=517<!---Dickel--> |03 1 51 041=1382<!---Didderse--> |03 2 54 011=6801<!---Diekholzen--> |03 2 55 010=841<!---Dielmissen--> |03 2 56 004=4061<!---Diepenau, Flecken--> |03 2 51 012=16611<!---Diepholz, Stadt--> |03 4 60 003=12665<!---Dinklage, Stadt--> |03 4 59 015=9323<!---Dissen a.Teutob.Wal--> |03 4 54 009=1180<!---Dohren--> |03 3 53 006=1027<!---Dohren--> |03 3 59 012=1747<!---Dollern--> |03 4 52 027=4818<!---Dornum--> |03 4 54 008=4889<!---D鰎pen--> |03 1 58 010=724<!---Dorstadt--> |03 3 52 012=3578<!---Dorum--> |03 3 61 003=9454<!---D鰎verden--> |03 4 58 003=6060<!---D鰐lingen--> |03 3 53 007=3736<!---Drage--> |03 2 56 005=1724<!---Drakenburg, Flecken--> |03 3 52 013=1472<!---Drangstedt--> |03 1 52 006=4150<!---Dransfeld, Stadt--> |03 2 51 013=2944<!---Drebber--> |03 2 51 014=1053<!---Drentwede--> |03 3 53 008=789<!---Drestedt--> |03 3 52 014=723<!---Driftsethe--> |03 3 59 013=12241<!---Drochtersen--> |03 3 59 014=933<!---D黡enb黷tel--> |03 1 52 007=22687<!---Duderstadt, Stadt--> |03 2 54 037=2994<!---Duingen, Flecken--> |03 4 58 004=1207<!---D黱sen--> |03 4 62 002=1100<!---Dunum--> |03 1 52 008=1856<!---Eberg鰐zen--> |03 2 54 012=659<!---Eberholzen--> |03 3 57 012=1104<!---Ebersdorf--> |03 3 60 006=5437<!---Ebstorf, Flecken--> |03 3 55 015=1021<!---Echem--> |03 1 57 001=12676<!---Edemissen--> |03 4 51 004=21013<!---Edewecht--> |03 3 53 009=2394<!---Egestorf--> |03 4 59 016=1790<!---Eggerm黨len--> |03 1 51 008=1620<!---Ehra-Lessien--> |03 2 51 015=1652<!---Ehrenburg--> |03 3 58 006=798<!---Eickeloh--> |03 3 51 007=3262<!---Eicklingen--> |03 2 54 013=2853<!---Eime, Flecken--> |03 2 55 012=1078<!---Eimen--> |03 3 60 007=980<!---Eimke--> |03 1 55 004=27576<!---Einbeck, Stadt--> |03 1 56 005=1815<!---Eisdorf--> |03 1 58 011=1774<!---Elbe--> |03 1 56 006=486<!---Elbingerode--> |03 3 51 008=2229<!---Eldingen--> |03 3 52 015=859<!---Elmlohe--> |03 3 57 013=2081<!---Elsdorf--> |03 4 61 004=9303<!---Elsfleth, Stadt--> |03 2 54 014=9463<!---Elze, Stadt--> |03 3 55 016=2685<!---Embsen--> |03 4 02 000=51742<!---Emden, Stadt--> |03 4 56 002=6830<!---Emlichheim--> |03 3 60 008=763<!---Emmendorf--> |03 2 52 005=10957<!---Emmerthal--> |03 4 54 010=9789<!---Emsb黵en--> |03 4 53 005=11382<!---Emstek--> |03 3 61 004=1662<!---Emtinghausen--> |03 4 56 003=440<!---Engden--> |03 2 51 016=1145<!---Engeln--> |03 3 59 015=757<!---Engelschoff--> |03 1 58 012=1053<!---Erkerode--> |03 4 56 004=578<!---Esche--> |03 3 51 009=3871<!---Eschede--> |03 2 55 013=3669<!---Eschershausen, Stadt--> |03 4 62 003=6864<!---Esens, Stadt--> |03 3 58 007=1102<!---Essel--> |03 4 53 006=8055<!---Essen (Oldenburg)--> |03 4 54 011=5218<!---Esterwegen--> |03 3 59 016=1516<!---Estorf--> |03 2 56 006=1743<!---Estorf--> |03 2 54 015=520<!---Everode--> |03 4 62 004=928<!---Eversmeer--> |03 1 58 013=1363<!---Evessen--> |03 2 51 017=1908<!---Eydelstedt--> |03 3 53 010=1223<!---Eyendorf--> |03 2 56 007=3408<!---Eystrup--> |03 3 57 014=703<!---Farven--> |03 3 51 010=7141<!---Fa遙erg--> |03 4 57 008=2136<!---Filsum--> |03 3 57 015=2939<!---Fintel--> |03 4 57 009=841<!---Firrel--> |03 3 52 016=672<!---Fl鰃eln--> |03 1 58 014=1219<!---Fl鰐he--> |03 3 58 009=565<!---Frankenfeld--> |03 2 54 016=3353<!---Freden (Leine)--> |03 3 59 017=5842<!---Fredenbeck--> |03 3 59 018=1864<!---Freiburg (Elbe), Flecken--> |03 2 51 018=993<!---Freistatt--> |03 1 54 005=907<!---Frellstedt--> |03 3 52 017=737<!---Frelsdorf--> |03 4 54 012=5077<!---Freren, Stadt--> |03 4 54 013=907<!---Fresenburg--> |03 4 62 005=10582<!---Friedeburg--> |03 1 52 009=10250<!---Friedland--> |03 4 53 007=20615<!---Friesoythe, Stadt--> |03 4 59 017=9934<!---F黵stenau, Stadt--> |03 2 55 014=1236<!---F黵stenberg--> |03 4 58 005=30825<!---Ganderkesee--> |03 2 56 008=466<!---Gandesbergen--> |03 2 41 005=62942<!---Garbsen, Stadt--> |03 3 53 011=1087<!---Garlstorf--> |03 4 53 008=12725<!---Garrel--> |03 3 53 012=1445<!---Garstedt--> |03 3 54 005=1382<!---Gartow, Flecken--> |03 4 54 014=11310<!---Geeste--> |03 4 59 018=2482<!---Gehrde--> |03 2 41 006=14638<!---Gehrden, Stadt--> |03 4 56 005=1346<!---Georgsdorf--> |03 4 59 019=32505<!---Georgsmarienh黷te, Stadt--> |03 3 60 009=1567<!---Gerdau--> |03 4 54 015=1218<!---Gersten--> |03 4 56 006=663<!---Getelo--> |03 1 54 006=749<!---Gevensleben--> |03 3 52 018=766<!---Geversdorf--> |03 1 52 010=4105<!---Gieboldehausen, Flecken--> |03 1 58 015=834<!---Gielde--> |03 2 54 017=10025<!---Giesen--> |03 1 51 009=42143<!---Gifhorn, Stadt--> |03 3 58 010=1157<!---Gilten--> |03 1 56 007=2042<!---Gittelde, Flecken--> |03 4 59 034=6820<!---Glandorf--> |03 1 52 011=9537<!---Gleichen--> |03 3 57 016=9535<!---Gnarrenburg--> |03 3 53 013=959<!---G鰀enstorf--> |03 3 54 006=675<!---G鰄rde--> |03 4 60 004=9231<!---Goldenstedt--> |03 4 56 007=631<!---G鰈enkamp--> |03 2 55 015=1022<!---Golmbach--> |03 3 54 007=674<!---Gorleben--> |03 1 53 005=42792<!---Goslar, Stadt--> |03 1 52 012=121581<!---G鰐tingen, Stadt--> |03 1 54 007=1069<!---Grafhorst--> |03 3 56 002=7700<!---Grasberg--> |03 1 54 008=2570<!---Grasleben--> |03 3 58 011=673<!---Grethem--> |03 2 54 018=5413<!---Gronau (Leine), Stadt--> |03 4 54 016=688<!---Gro?Ber遝n--> |03 4 58 006=1167<!---Gro?Ippener--> |03 3 57 017=506<!---Gro?Meckelsen--> |03 1 51 010=2002<!---Gro?Oesingen--> |03 1 54 009=2712<!---Gro?Tw黮pstedt--> |03 4 52 006=13227<!---Gro遝fehn--> |03 4 58 007=13701<!---Gro遝nkneten--> |03 3 59 019=482<!---Gro遝nw鰎den--> |03 4 52 007=8772<!---Gro遠eide--> |03 3 59 020=1995<!---Gr黱endeich--> |03 3 59 021=1233<!---Guderhandviertel--> |03 3 54 008=1293<!---Gusborn--> |03 3 57 018=2404<!---Gyhum--> |03 3 51 011=801<!---Habighorst--> |03 3 58 012=875<!---Hademstorf--> |03 4 52 008=5871<!---Hage, Flecken--> |03 4 59 020=14179<!---Hagen am Teutoburge--> |03 3 52 019=3935<!---Hagen im Bremische--> |03 2 57 010=4547<!---Hagenburg, Flecken--> |03 4 52 009=458<!---Hagermarsch--> |03 1 53 006=922<!---Hahausen--> |03 4 52 010=1067<!---Halbemond--> |03 4 56 008=667<!---Halle--> |03 2 55 016=1702<!---Halle--> |03 3 53 014=715<!---Halvesbostel--> |03 3 56 003=5513<!---Hambergen--> |03 3 51 012=10275<!---Hamb黨ren--> |03 2 56 009=603<!---H鋗elhausen--> |03 2 52 006=58517<!---Hameln, Stadt--> |03 3 57 019=474<!---Hamersen--> |03 3 59 022=2851<!---Hammah--> |03 3 53 015=2453<!---Handeloh--> |03 3 55 017=2071<!---Handorf--> |03 4 54 017=887<!---Handrup--> |03 1 51 011=4416<!---Hankensb黷tel--> |03 1 52 016=24930<!---Hann. M黱den, Stadt--> |03 2 41 001=516343<!---Hannover,Landeshauptstadt--> |03 3 60 010=980<!---Hanstedt--> |03 3 53 016=4800<!---Hanstedt--> |03 2 54 019=687<!---Harbarnsen--> |03 1 55 005=8560<!---Hardegsen, Stadt--> |03 4 54 018=22858<!---Haren (Ems),Stadt--> |03 3 53 017=931<!---Harmstorf--> |03 4 58 008=4542<!---Harpstedt, Flecken--> |03 3 59 023=12386<!---Harsefeld, Flecken--> |03 2 54 020=12140<!---Harsum--> |03 4 59 021=11159<!---Hasbergen--> |03 4 54 019=12689<!---Hasel黱ne, Stadt--> |03 2 56 011=1528<!---Ha遙ergen--> |03 2 56 010=1834<!---Hassel (Weser)--> |03 3 57 020=1142<!---Hassendorf--> |03 2 57 011=2671<!---Haste--> |03 4 58 009=13701<!---Hatten--> |03 1 56 008=4388<!---Hattorf am Harz--> |03 3 58 013=895<!---H鋟slingen--> |03 1 58 016=1666<!---Haverlah--> |03 3 52 020=3506<!---Hechthausen--> |03 1 58 017=579<!---Hedeper--> |03 4 54 020=2174<!---Heede--> |03 2 56 012=1736<!---Heemsen--> |03 1 58 018=1205<!---Heere--> |03 3 52 021=482<!---Heerstedt--> |03 3 57 021=4826<!---Heeslingen--> |03 2 57 012=1593<!---Hee遝n--> |03 2 55 017=2095<!---Hehlen--> |03 3 53 018=2131<!---Heidenau--> |03 2 55 018=974<!---Heinade--> |03 3 59 024=1537<!---Heinbockel--> |03 1 58 019=716<!---Heiningen--> |03 2 55 019=951<!---Heinsen--> |03 3 57 022=1107<!---Hellwege--> |03 1 54 010=25186<!---Helmstedt, Stadt--> |03 2 57 013=2051<!---Helpsen--> |03 3 57 023=839<!---Helvesiek--> |03 2 41 007=18572<!---Hemmingen, Stadt--> |03 3 52 022=8745<!---Hemmoor, Stadt--> |03 3 57 024=1273<!---Hemsb黱de--> |03 3 57 025=1540<!---Hemslingen--> |03 2 51 019=649<!---Hemsloh--> |03 3 57 026=1049<!---Hepstedt--> |03 3 51 013=8414<!---Hermannsburg--> |03 1 56 009=14532<!---Herzberg am Harz, Stadt--> |03 4 54 021=4136<!---Herzlake--> |03 4 57 010=4193<!---Hesel--> |03 2 57 014=2157<!---Hespe--> |03 2 52 007=19612<!---Hessisch Oldendorf,--> |03 2 57 015=1019<!---Heuer遝n--> |03 2 55 020=520<!---Heyen--> |03 2 54 021=103249<!---Hildesheim, Stadt--> |03 2 56 013=2214<!---Hilgermissen--> |03 4 54 022=844<!---Hilkenbrook--> |03 1 51 012=2618<!---Hillerse--> |03 4 59 022=10247<!---Hilter am Teutob. Wald--> |03 3 60 011=1777<!---Himbergen--> |03 3 59 025=4863<!---Himmelpforten--> |03 4 52 011=7271<!---Hinte--> |03 3 57 027=1331<!---Hipstedt--> |03 3 55 018=864<!---Hittbergen--> |03 3 54 009=4956<!---Hitzacker (Elbe), Stadt--> |03 3 58 014=3193<!---Hodenhagen--> |03 3 51 014=1013<!---H鰂er--> |03 3 54 010=720<!---H鰄beck--> |03 1 57 002=9667<!---Hohenhameln--> |03 3 51 015=1797<!---Hohne--> |03 2 57 016=2217<!---Hohnhorst--> |03 3 55 019=2484<!---Hohnstorf (Elbe)--> |03 4 60 005=6501<!---Holdorf--> |03 2 55 021=490<!---Holenberg--> |03 2 54 022=7508<!---Holle--> |03 3 52 023=868<!---Hollen--> |03 3 53 019=3096<!---Hollenstedt--> |03 3 59 026=3342<!---Hollern-Twielenfle--> |03 3 52 024=932<!---Hollnseth--> |03 3 56 004=1362<!---Holste--> |03 4 62 006=1753<!---Holtgast--> |03 4 57 011=2310<!---Holtland--> |03 2 55 022=673<!---Holzen--> |03 2 55 023=20667<!---Holzminden, Stadt--> |03 4 56 009=2925<!---Hoogstede--> |03 1 56 010=1146<!---H鰎den am Harz--> |03 1 58 020=2694<!---Hornburg, Stadt--> |03 3 59 027=5518<!---Horneburg, Flecken--> |03 3 57 028=1332<!---Horstedt--> |03 2 56 014=3833<!---Hoya, Stadt--> |03 2 56 015=1055<!---Hoyerhagen--> |03 2 54 038=515<!---Hoyershausen--> |03 2 51 020=1053<!---H黡e--> |03 4 58 010=15715<!---Hude (Oldenburg)--> |03 2 57 017=1070<!---H黮sede--> |03 2 56 016=2261<!---Husum--> |03 4 54 023=565<!---H黺en--> |03 3 52 025=1710<!---Ihlienworth--> |03 4 52 012=12627<!---Ihlow--> |03 1 57 003=12172<!---Ilsede--> |03 1 54 011=436<!---Ingeleben--> |03 1 51 013=6182<!---Isenb黷tel--> |03 2 41 008=22753<!---Isernhagen--> |03 4 56 010=635<!---Isterberg--> |03 4 56 011=1777<!---Itterbeck--> |03 4 61 005=5922<!---Jade--> |03 3 54 011=1111<!---Jameln--> |03 3 60 012=880<!---Jelmstorf--> |03 1 51 014=1978<!---Jembke--> |03 4 57 012=3677<!---Jemgum--> |03 1 54 012=1251<!---Jerxheim--> |03 3 53 020=7270<!---Jesteburg--> |03 4 55 007=13910<!---Jever, Stadt--> |03 3 59 028=11950<!---Jork--> |03 1 52 013=1090<!---J黨nde--> |03 4 52 013=1766<!---Juist,Inselgemeinde--> |03 3 53 021=1368<!---Kakenstorf--> |03 3 57 029=573<!---Kalbe--> |03 1 55 006=7114<!---Kalefeld--> |03 3 54 012=802<!---Karwitz--> |03 1 55 007=7494<!---Katlenburg-Lindau--> |03 4 59 023=1723<!---Kettenkamp--> |03 2 55 025=1158<!---Kirchbrak--> |03 2 51 021=2060<!---Kirchdorf--> |03 3 55 020=2073<!---Kirchgellersen--> |03 3 61 005=10464<!---Kirchlinteln--> |03 4 58 011=1260<!---Kirchseelte--> |03 3 57 030=966<!---Kirchtimke--> |03 3 57 031=1271<!---Kirchwalsede--> |03 3 52 026=496<!---Kirchwistedt--> |03 1 58 021=1855<!---Kissenbr點k--> |03 4 54 024=1150<!---Klein Ber遝n--> |03 3 57 032=939<!---Klein Meckelsen--> |03 4 54 025=1487<!---Kluse--> |03 1 58 022=853<!---Kneitlingen--> |03 3 52 027=976<!---K鰄len--> |03 1 54 013=16214<!---K鰊igslutter am Elm--> |03 3 53 022=665<!---K鰊igsmoor--> |03 3 59 029=771<!---Kranenburg--> |03 1 52 014=1177<!---Krebeck--> |03 1 55 008=7336<!---Kreiensen--> |03 3 59 030=487<!---Krummendeich--> |03 4 52 014=13053<!---Krummh鰎n--> |03 3 52 028=1116<!---K黨rstedt--> |03 3 54 013=1443<!---K黶ten--> |03 3 59 031=4888<!---Kutenholz--> |03 4 56 012=2214<!---Laar--> |03 2 41 009=40031<!---Laatzen, Stadt--> |03 3 51 016=5840<!---Lachendorf--> |03 4 56 013=1009<!---Lage--> |03 4 54 026=4591<!---L鋒den--> |03 4 54 027=901<!---Lahn--> |03 1 57 004=10563<!---Lahstedt--> |03 2 54 023=3134<!---Lamspringe, Flecken--> |03 3 52 029=3381<!---Lamstedt--> |03 2 56 017=2928<!---Landesbergen--> |03 1 52 015=1224<!---Landolfshausen--> |03 2 54 024=574<!---Landwehr--> |03 1 53 007=12942<!---Langelsheim, Stadt--> |03 4 54 028=1411<!---Langen--> |03 3 52 030=18629<!---Langen, Stadt--> |03 3 54 014=732<!---Langendorf--> |03 2 41 010=51388<!---Langenhagen, Stadt--> |03 4 62 007=1972<!---Langeoog--> |03 3 51 017=2328<!---Langlingen--> |03 3 61 006=14680<!---Langwedel, Flecken--> |03 4 53 009=6753<!---Lastrup--> |03 4 54 029=5882<!---Lathen--> |03 2 57 018=4197<!---Lauenau, Flecken--> |03 3 57 033=2163<!---Lauenbr點k--> |03 2 55 026=2623<!---Lauenf鰎de, Flecken--> |03 2 57 019=1445<!---Lauenhagen--> |03 4 57 013=34128<!---Leer (Ostfr.), Stadt--> |03 2 56 018=1744<!---Leese--> |03 4 52 015=1941<!---Leezdorf--> |03 4 54 030=1001<!---Lehe--> |03 1 54 014=11745<!---Lehre--> |03 2 41 011=43713<!---Lehrte, Stadt--> |03 1 51 015=4412<!---Leiferde--> |03 2 51 022=1001<!---Lembruch--> |03 2 51 023=2868<!---Lemf鰎de, Flecken--> |03 3 54 015=1464<!---Lemgow--> |03 4 61 006=7169<!---Lemwerder--> |03 1 57 005=13062<!---Lengede--> |03 3 57 034=478<!---Lengenbostel--> |03 4 54 031=2634<!---Lengerich--> |03 2 55 027=720<!---Lenne--> |03 2 56 019=3867<!---Liebenau, Flecken--> |03 1 53 008=9288<!---Liebenburg--> |03 3 56 005=18190<!---Lilienthal--> |03 4 53 010=4713<!---Lindern (Oldenburg)--> |03 2 57 020=4585<!---Lindhorst--> |03 3 58 015=2555<!---Lindwedel--> |03 4 54 032=51417<!---Lingen (Ems), Stadt--> |03 2 56 020=1003<!---Linsburg--> |03 3 52 031=1338<!---Lintig--> |03 4 60 006=25563<!---Lohne (Oldenburg), Stadt--> |03 4 53 011=13221<!---L鰊ingen, Stadt--> |03 4 54 033=3091<!---Lorup--> |03 3 52 032=16206<!---Loxstedt--> |03 3 56 006=737<!---L黚berstedt--> |03 3 54 017=837<!---L黚bow--> |03 3 54 018=9656<!---L點how (Wendland), Stadt--> |03 3 54 016=670<!---Luckau (Wendland)--> |03 3 60 013=1315<!---L黡er--> |03 3 55 021=660<!---L黡ersburg--> |03 2 57 021=1109<!---L黡ersfeld--> |03 2 55 028=497<!---L黣rdissen--> |03 2 57 022=1133<!---Luhden--> |03 3 55 022=72057<!---L黱eburg, Stadt--> |03 3 52 033=2533<!---Lunestedt--> |03 4 54 034=1794<!---L黱ne--> |03 4 52 016=803<!---L黷etsburg--> |03 1 53 009=2422<!---Lutter a.Barenberge--> |03 2 51 024=542<!---Maasen--> |03 4 52 017=2070<!---Marienhafe, Flecken--> |03 2 54 039=889<!---Marienhagen--> |03 1 54 015=1103<!---Mariental--> |03 2 56 021=4476<!---Marklohe--> |03 2 51 025=556<!---Marl--> |03 3 53 023=3662<!---Marschacht--> |03 2 51 026=2828<!---Martfeld--> |03 3 53 024=1314<!---Marxen--> |03 3 55 023=659<!---Mechtersen--> |03 2 57 023=2102<!---Meerbeck--> |03 1 51 016=8135<!---Meine--> |03 1 51 017=8374<!---Meinersen--> |03 3 55 024=3335<!---Melbeck--> |03 4 59 024=46651<!---Melle, Stadt--> |03 2 51 027=1082<!---Mellinghausen--> |03 4 59 025=2541<!---Menslage--> |03 4 54 035=34580<!---Meppen, Stadt--> |03 4 59 026=4092<!---Merzen--> |03 2 57 024=845<!---Messenkamp--> |03 4 54 036=1184<!---Messingen--> |03 3 52 034=1916<!---Midlum--> |03 3 52 035=468<!---Misselwarden--> |03 3 59 032=979<!---Mittelnkirchen--> |03 3 52 036=651<!---Mittelstenahe--> |03 3 53 025=1776<!---Moisburg--> |03 4 53 012=7741<!---Molbergen--> |03 4 57 014=22495<!---Moormerland--> |03 4 62 008=923<!---Moorweg--> |03 1 55 009=7406<!---Moringen, Stadt--> |03 1 51 018=5661<!---M黡en (Aller)--> |03 3 52 037=510<!---Mulsum--> |03 3 58 016=17036<!---Munster, Stadt--> |03 3 55 025=1368<!---Nahrendorf--> |03 3 60 014=850<!---Natendorf--> |03 3 55 026=2653<!---Neetze--> |03 2 55 030=749<!---Negenborn--> |03 4 62 009=724<!---Nenndorf--> |03 3 54 019=1516<!---Neu Darchau--> |03 3 53 026=20545<!---Neu Wulmstorf--> |03 4 54 037=1580<!---Neub鰎ger--> |03 4 56 014=9708<!---Neuenhaus, Stadt--> |03 3 59 033=820<!---Neuenkirchen--> |03 2 51 028=1174<!---Neuenkirchen--> |03 3 52 038=1484<!---Neuenkirchen--> |03 4 59 027=4558<!---Neuenkirchen--> |03 3 58 017=5729<!---Neuenkirchen--> |03 4 60 007=7997<!---Neuenkirchen-V鰎den--> |03 4 62 010=1096<!---Neuharlingersiel--> |03 3 52 039=1253<!---Neuhaus (Oste), Flecken--> |03 2 54 025=463<!---Neuhof--> |03 4 57 015=1659<!---Neukamperfehn--> |03 4 54 038=731<!---Neulehe--> |03 4 62 011=1227<!---Neuschoo--> |03 2 41 012=45657<!---Neustadt am Rbge., Stadt--> |03 4 54 039=1226<!---Niederlangen--> |03 2 57 025=2026<!---Niedernw鰄ren--> |03 1 52 017=1714<!---Niemetal--> |03 2 56 022=32764<!---Nienburg (Weser), Stadt--> |03 3 51 018=6338<!---Nienhagen--> |03 2 57 026=4860<!---Nienst鋎t--> |03 4 52 019=25147<!---Norden, Stadt--> |03 4 61 007=27472<!---Nordenham, Stadt--> |03 4 52 020=5919<!---Norderney, Stadt--> |03 3 52 040=7626<!---Nordholz--> |03 4 56 015=53156<!---Nordhorn, Stadt--> |03 3 52 041=1160<!---Nordleda--> |03 2 57 027=824<!---Nordsehl--> |03 2 54 026=13029<!---Nordstemmen--> |03 1 55 010=8484<!---N鰎ten-Hardenberg, Flecken--> |03 1 55 011=30617<!---Northeim, Stadt--> |03 4 57 016=1669<!---Nortmoor--> |03 4 59 028=3009<!---Nortrup--> |03 3 59 034=1441<!---Nottensdorf--> |03 4 54 040=985<!---Oberlangen--> |03 3 52 042=1509<!---Oberndorf--> |03 1 52 018=990<!---Obernfeld--> |03 1 51 019=931<!---Obernholz--> |03 2 57 028=9874<!---Obernkirchen, Stadt--> |03 4 62 012=945<!---Ochtersum--> |03 3 52 043=588<!---Odisheim--> |03 3 59 035=1188<!---Oederquart--> |03 3 57 035=1846<!---Oerel--> |03 3 60 015=1339<!---Oetzen--> |03 4 56 016=592<!---Ohne--> |03 1 58 023=597<!---Ohrum--> |03 4 03 000=159060<!---Oldenburg(Oldb), Stadt--> |03 3 59 036=2925<!---Oldendorf--> |03 3 55 027=1040<!---Oldendorf (Luhe)--> |03 1 51 020=1979<!---Oslo?--> |03 4 04 000=163020<!---Osnabr點k, Stadt--> |03 4 52 021=2354<!---Osteel--> |03 3 52 044=1987<!---Osten--> |03 3 52 045=576<!---Osterbruch--> |03 4 59 029=9695<!---Ostercappeln--> |03 3 57 036=974<!---Ostereistedt--> |03 3 56 007=30714<!---Osterholz-Scharmbeck--> |03 1 56 011=24474<!---Osterode am Harz, Stadt--> |03 4 56 017=1171<!---Osterwald--> |03 4 57 017=10688<!---Ostrhauderfehn--> |03 2 55 031=1266<!---Ottenstein, Flecken--> |03 3 53 027=1523<!---Otter--> |03 3 52 046=7113<!---Otterndorf, Stadt--> |03 3 61 008=12084<!---Ottersberg, Flecken--> |03 4 61 008=5717<!---Ovelg鰊ne--> |03 3 61 009=15264<!---Oyten--> |03 3 52 047=483<!---Padingb黷tel--> |03 4 54 041=34890<!---Papenburg, Stadt--> |03 1 51 021=1911<!---Parsau--> |03 2 41 013=13882<!---Pattensen, Stadt--> |03 2 55 032=481<!---Pegestorf--> |03 1 57 006=49770<!---Peine, Stadt--> |03 2 56 023=1322<!---Pennigsehl--> |03 2 57 029=953<!---Pohle--> |03 2 55 033=1182<!---Polle, Flecken--> |03 2 57 030=1216<!---Pollhagen--> |03 3 54 020=515<!---Prezelle--> |03 4 58 012=752<!---Prinzh鰂te--> |03 4 59 030=12808<!---Quakenbr點k, Stadt--> |03 4 56 018=558<!---Quendorf--> |03 1 54 016=566<!---Querenhorst--> |03 2 51 029=456<!---Quernheim--> |03 1 54 017=695<!---R鋌ke--> |03 3 55 028=1843<!---Radbruch--> |03 2 56 024=2094<!---Raddestorf--> |03 4 54 042=995<!---Rastdorf--> |03 4 51 005=20522<!---Rastede--> |03 3 60 016=502<!---R鋞zlingen--> |03 4 52 022=2073<!---Rechtsupweg--> |03 3 57 037=1759<!---Ree遳m--> |03 3 53 028=1061<!---Regesbostel--> |03 2 56 025=10830<!---Rehburg-Loccum, Stadt--> |03 2 51 030=1812<!---Rehden--> |03 3 55 029=731<!---Rehlingen--> |03 3 55 030=1338<!---Reinstorf--> |03 1 58 024=1953<!---Remlingen--> |03 4 54 043=687<!---Renkenberge--> |03 1 54 018=729<!---Rennau--> |03 3 55 031=6865<!---Reppenstedt--> |03 3 58 018=2380<!---Rethem (Aller), Stadt--> |03 3 57 038=1152<!---Rhade--> |03 4 57 018=17305<!---Rhauderfehn--> |03 4 54 044=4263<!---Rhede (Ems)--> |03 2 54 027=1216<!---Rheden--> |03 1 52 019=1997<!---Rhumspringe--> |03 1 51 022=2146<!---Ribbesb黷tel--> |03 3 61 010=2746<!---Riede--> |03 4 59 031=3230<!---Rieste--> |03 4 56 019=2183<!---Ringe--> |03 3 52 048=874<!---Ringstedt--> |03 2 57 031=27850<!---Rinteln, Stadt--> |03 3 56 008=14545<!---Ritterhude--> |03 2 57 032=6244<!---Rodenberg, Stadt--> |03 2 56 026=2636<!---Rodewald--> |03 2 56 027=1073<!---Rohrsen--> |03 1 58 025=488<!---Roklum--> |03 1 52 020=934<!---Rollshausen--> |03 3 60 017=839<!---R鰉stedt--> |03 2 41 014=23249<!---Ronnenberg, Stadt--> |03 3 60 018=2120<!---Rosche--> |03 1 52 021=11990<!---Rosdorf--> |03 3 53 029=13246<!---Rosengarten--> |03 3 57 039=22128<!---Rotenburg (W黰me), Stadt--> |03 1 51 023=2292<!---R鰐gesb黷tel--> |03 1 52 022=925<!---R黡ershausen--> |03 1 51 024=4866<!---R黨en--> |03 3 55 032=1798<!---Rullstorf--> |03 2 57 033=2124<!---Sachsenhagen, Stadt--> |03 4 54 045=7536<!---Salzbergen--> |03 1 02 000=106665<!---Salzgitter, Stadt--> |03 3 53 030=4444<!---Salzhausen--> |03 2 52 008=10401<!---Salzhemmendorf, Flecken--> |03 4 56 020=699<!---Samern--> |03 3 57 040=830<!---Sandbostel--> |03 4 55 014=9395<!---Sande--> |03 3 52 049=1731<!---Sandstedt--> |03 1 53 010=2015<!---St.Andreasberg, Bergstadt--> |03 2 54 028=18589<!---Sarstedt, Stadt--> |03 1 51 025=11042<!---Sassenburg--> |03 4 53 013=12869<!---Saterland--> |03 3 59 037=2285<!---Sauensiek--> |03 4 54 046=2472<!---Schapen--> |03 3 55 033=3195<!---Scharnebeck--> |03 3 51 019=675<!---Scharnhorst--> |03 1 52 023=2077<!---Scheden--> |03 3 57 041=12877<!---Schee遝l--> |03 2 54 029=8529<!---Schellerten--> |03 3 52 050=13962<!---Schiffdorf--> |03 1 58 026=5226<!---Schladen--> |03 3 54 021=651<!---Schnackenburg,Stad--> |03 3 54 022=1447<!---Schnega--> |03 3 58 019=19072<!---Schneverdingen, Stadt--> |03 2 51 031=833<!---Scholen--> |03 1 51 026=953<!---Sch鰊ew鰎de--> |03 1 54 019=12719<!---Sch鰊ingen, Stadt--> |03 1 58 027=5758<!---Sch鰌penstedt,Stad--> |03 4 55 015=21132<!---Schortens, Stadt--> |03 1 53 011=301<!---Schulenberg im Oberharz--> |03 4 56 021=11584<!---Sch黷torf, Stadt--> |03 2 51 032=1506<!---Schwaf鰎den--> |03 3 56 009=19951<!---Schwanewede--> |03 2 51 033=2491<!---Schwarme--> |03 3 58 020=5300<!---Schwarmstedt--> |03 4 62 013=684<!---Schweindorf--> |03 2 56 028=854<!---Schweringen--> |03 4 57 019=768<!---Schwerinsdorf--> |03 3 60 019=781<!---Schwienau--> |03 1 51 027=6655<!---Schw黮per--> |03 1 52 024=1629<!---Seeburg--> |03 3 57 042=621<!---Seedorf--> |03 2 41 015=33076<!---Seelze, Stadt--> |03 1 53 012=21349<!---Seesen, Stadt--> |03 3 53 031=41467<!---Seevetal--> |03 2 57 034=1616<!---Seggebruch--> |03 1 58 028=998<!---Sehlde--> |03 2 54 030=987<!---Sehlem--> |03 2 41 016=22688<!---Sehnde, Stadt--> |03 3 57 043=3416<!---Selsingen--> |03 1 58 029=664<!---Semmenstedt--> |03 1 52 025=1453<!---Seulingen--> |03 2 54 031=2706<!---Sibbesse--> |03 1 58 030=5730<!---Sickte--> |03 2 51 034=1287<!---Siedenburg, Flecken--> |03 3 57 044=5487<!---Sittensen--> |03 3 55 034=1503<!---Soderstorf--> |03 4 54 047=6896<!---S鰃el--> |03 2 54 032=8315<!---S鰄lde--> |03 1 54 020=680<!---S鰈lingen--> |03 3 58 021=22001<!---Soltau, Stadt--> |03 3 60 020=1067<!---Soltendieck--> |03 3 57 045=6040<!---Sottrum--> |03 4 54 048=1392<!---Spahnharrenst鋞te--> |03 4 54 049=8440<!---Spelle--> |03 4 62 014=804<!---Spiekeroog--> |03 1 51 028=1310<!---Sprakensehl--> |03 2 41 017=29656<!---Springe, Stadt--> |03 3 59 038=45908<!---Stade, Stadt--> |03 3 60 021=1326<!---Stadensen--> |03 4 61 009=7792<!---Stadland--> |03 2 57 035=23092<!---Stadthagen, Stadt--> |03 2 55 034=5855<!---Stadtoldendorf, Stadt--> |03 2 51 035=600<!---Staffhorst--> |03 1 52 026=8356<!---Staufenberg--> |03 4 54 050=1069<!---Stavern--> |03 4 62 015=1664<!---Stedesdorf--> |03 2 56 029=2494<!---Steimbke--> |03 3 52 051=946<!---Steinau--> |03 4 60 008=9407<!---Steinfeld (Oldenbur--> |03 1 51 029=1411<!---Steinhorst--> |03 3 59 039=1629<!---Steinkirchen--> |03 3 53 032=10989<!---Stelle--> |03 3 57 046=904<!---Stemmen--> |03 2 51 036=724<!---Stemshorn--> |03 2 56 030=5356<!---Steyerberg, Flecken--> |03 3 52 052=559<!---Stinstedt--> |03 2 56 031=1411<!---St鯿kse--> |03 3 60 022=679<!---Stoetze--> |03 2 56 032=7557<!---Stolzenau--> |03 3 52 053=1506<!---Stubben--> |03 2 51 037=32931<!---Stuhr--> |03 4 52 023=19202<!---S黡brookmerland--> |03 4 56 022=1067<!---Suddendorf--> |03 3 60 023=4686<!---Suderburg--> |03 3 55 035=1603<!---S黡ergellersen--> |03 2 51 038=1074<!---Sudwalde--> |03 3 60 024=2619<!---Suhlendorf--> |03 2 51 040=12862<!---Sulingen, Stadt--> |03 1 54 021=1789<!---S黳plingen--> |03 1 54 022=684<!---S黳plingenburg--> |03 4 54 051=4385<!---Surwold--> |03 2 51 039=1565<!---S黶tedt--> |03 4 54 052=1268<!---Sustrum--> |03 2 57 036=1492<!---Suthfeld--> |03 2 51 041=24584<!---Syke, Stadt--> |03 1 51 030=1331<!---Tappenbeck--> |03 3 57 047=3558<!---Tarmstedt--> |03 3 53 033=4084<!---Tespe--> |03 3 61 013=7562<!---Thedinghausen--> |03 3 55 036=1321<!---Thomasburg--> |03 4 54 053=1960<!---Thuine--> |03 1 51 031=1293<!---Tiddische--> |03 3 57 048=862<!---Tiste--> |03 3 53 034=2136<!---Toppenstedt--> |03 3 53 035=13269<!---Tostedt--> |03 3 55 037=648<!---Tosterglope--> |03 3 54 023=970<!---Trebel--> |03 1 51 032=1501<!---T黮au--> |03 1 54 023=737<!---Twieflingen--> |03 4 54 054=9641<!---Twist--> |03 2 51 042=12505<!---Twistringen, Stadt--> |03 2 56 033=4881<!---Uchte, Flecken--> |03 1 58 031=1044<!---Uehrde--> |03 4 56 023=5292<!---Uelsen--> |03 3 60 025=34758<!---Uelzen, Stadt--> |03 2 41 018=20336<!---Uetze--> |03 1 51 033=1606<!---Ummern--> |03 3 53 036=942<!---Undeloh--> |03 3 51 020=3922<!---Unterl--> |03 4 52 024=3825<!---Upgant-Schott--> |03 4 57 020=11456<!---Uplengen--> |03 1 55 012=15648<!---Uslar, Stadt--> |03 4 62 016=693<!---Utarp--> |03 3 52 054=993<!---Uthlede--> |03 1 58 032=821<!---Vahlberg--> |03 2 55 035=536<!---Vahlbruch--> |03 3 57 049=714<!---Vahlde--> |03 4 55 026=25084<!---Varel, Stadt--> |03 2 51 043=1390<!---Varrel--> |03 3 55 038=952<!---Vastorf--> |03 1 57 007=16141<!---Vechelde--> |03 4 60 009=30388<!---Vechta, Stadt--> |03 1 54 024=4693<!---Velpke--> |03 1 58 033=1067<!---Veltheim (Ohe)--> |03 3 61 012=26973<!---Verden (Aller), Stadt--> |03 1 53 013=11115<!---Vienenburg, Stadt--> |03 3 57 050=819<!---Vierden--> |03 3 53 037=967<!---Vierh鰂en--> |03 4 60 010=9177<!---Visbek--> |03 3 57 051=10567<!---Visselh鰒ede, Stadt--> |03 3 55 039=2348<!---V鰃elsen--> |03 3 56 010=3144<!---Vollersode--> |03 4 59 032=1792<!---Voltlage--> |03 1 51 034=3333<!---Vordorf--> |03 3 57 052=1088<!---Vorwerk--> |03 4 54 055=1636<!---Vrees--> |03 1 52 027=1418<!---Waake--> |03 3 54 024=953<!---Waddeweitz--> |03 2 51 044=7050<!---Wagenfeld--> |03 1 51 035=1181<!---Wagenhoff--> |03 1 51 036=3814<!---Wahrenholz--> |03 4 54 056=1409<!---Walchum--> |03 1 56 012=2387<!---Walkenried--> |03 4 59 033=24079<!---Wallenhorst--> |03 1 53 014=1083<!---Wallmoden--> |03 3 58 022=24404<!---Walsrode, Stadt--> |03 2 55 036=667<!---Wangelnstedt--> |03 4 55 020=10152<!---Wangerland--> |03 4 55 021=985<!---Wangerooge,Nordseeb--> |03 3 52 055=2397<!---Wanna--> |03 1 54 025=943<!---Warberg--> |03 4 58 013=16098<!---Wardenburg--> |03 2 56 034=3557<!---Warmsen--> |03 2 56 035=798<!---Warpe--> |03 1 51 037=1952<!---Wasb黷tel--> |03 3 51 021=6348<!---Wathlingen--> |03 2 41 019=29291<!---Wedemark--> |03 4 57 021=15762<!---Weener, Stadt--> |03 2 54 040=450<!---Weenzen--> |03 2 51 045=793<!---Wehrbleck--> |03 3 53 038=1253<!---Welle--> |03 1 57 008=10127<!---Wendeburg--> |03 3 55 040=1705<!---Wendisch Evern--> |03 2 41 020=14134<!---Wennigsen (Deister)--> |03 3 53 039=1332<!---Wenzendorf--> |03 4 62 017=700<!---Werdum--> |03 1 58 034=771<!---Werlaburgdorf--> |03 4 54 057=9349<!---Werlte--> |03 4 54 058=1107<!---Werpeloh--> |03 1 51 038=5017<!---Wesendorf--> |03 3 60 026=1023<!---Weste--> |03 3 55 041=1720<!---Westergellersen--> |03 4 62 018=2353<!---Westerholt--> |03 4 51 007=22117<!---Westerstede, Stadt--> |03 3 57 053=619<!---Westertimke--> |03 3 57 054=795<!---Westerwalsede--> |03 2 54 033=970<!---Westfeld--> |03 4 57 022=20016<!---Westoverledingen--> |03 2 51 046=1777<!---Wetschen--> |03 4 54 059=565<!---Wettrup--> |03 1 51 039=2633<!---Weyhausen--> |03 2 51 047=30325<!---Weyhe--> |03 1 56 013=1423<!---Wieda--> |03 2 57 037=1058<!---Wiedensahl, Flecken--> |03 4 51 008=14800<!---Wiefelstede--> |03 4 56 024=600<!---Wielen--> |03 3 51 022=4186<!---Wienhausen--> |03 3 60 027=2622<!---Wieren--> |03 4 52 025=13215<!---Wiesmoor--> |03 4 56 025=11143<!---Wietmarschen--> |03 3 51 023=8260<!---Wietze--> |03 2 56 036=2192<!---Wietzen--> |03 3 58 023=4057<!---Wietzendorf--> |03 1 53 015=1134<!---Wildemann, Bergstadt--> |03 4 58 014=18554<!---Wildeshausen, Stadt--> |03 4 05 000=82797<!---Wilhelmshaven, Stadt--> |03 3 57 055=1727<!---Wilstedt--> |03 4 56 026=1718<!---Wilsum--> |03 1 56 014=1023<!---Windhausen--> |03 3 52 056=3607<!---Wingst--> |03 4 58 015=650<!---Winkelsett--> |03 1 58 035=860<!---Winnigstedt--> |03 3 51 024=12891<!---Winsen (Aller)--> |03 3 53 040=33336<!---Winsen (Luhe), Stadt--> |03 2 54 034=774<!---Winzenburg--> |03 4 54 060=892<!---Wippingen--> |03 4 52 026=1076<!---Wirdum--> |03 3 59 040=3075<!---Wischhafen--> |03 3 53 041=1701<!---Wistedt--> |03 1 51 040=12124<!---Wittingen, Stadt--> |03 1 58 036=1309<!---Wittmar--> |03 4 62 019=21316<!---Wittmund, Stadt--> |03 3 55 042=1410<!---Wittorf--> |03 3 57 056=800<!---Wohnste--> |03 1 58 037=54124<!---Wolfenb黷tel, Stadt--> |03 1 03 000=120493<!---Wolfsburg, Stadt--> |03 1 52 028=661<!---Wollbrandshausen--> |03 1 52 029=476<!---Wollershausen--> |03 2 57 038=1762<!---W鰈pinghausen--> |03 1 54 026=1100<!---Wolsdorf--> |03 3 54 025=1044<!---Woltersdorf--> |03 2 54 035=926<!---Woltershausen--> |03 3 56 011=9469<!---Worpswede--> |03 3 52 057=1994<!---Wremen--> |03 3 60 028=3002<!---Wrestedt--> |03 3 60 029=2555<!---Wriedel--> |03 3 53 042=1629<!---Wulfsen--> |03 1 56 015=2042<!---Wulften am Harz--> |03 3 52 058=1922<!---Wulsb黷tel--> |03 2 41 021=41774<!---Wunstorf, Stadt--> |03 3 54 026=3050<!---Wustrow (Wendland)--> |03 3 54 027=1659<!---Zernien--> |03 4 55 027=11803<!---Zetel--> |03 3 57 057=13010<!---Zeven, Stadt--> |03 1 56 016=1196<!---Zorge--> |#default=-1 }}|}} 0m86g3nbxcnkjdbkxxw84dpwj23fxu7 0 1673 119003 105823 2020-04-08T11:32:00Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Ammerland |Wappen = Wappen Landkreis Ammerland.svg |Karte = Lage des Landkreises Ammerland in Deutschland.png |Lageplan = Lower saxony wst.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Westerstede |Fläche = 728.23 |Einwohner = 116626 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = WST |Kreisschlüssel = 03 4 51 |NUTS = DE946 |Gliederung = 6 |Adresse = Ammerlandallee 12<br />26655 Westerstede |Website = [http://www.ammerland.de/ www.ammerland.de] |Landrat = Jörg Bensberg |Partei = Neen Paatäi }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudstääd is [[Westerstede]]. ==Politik== In dän Ammerloundske Kringdai is et siet 10. September 2006 so ferdeeld: {| |- |CDU || 18 Sitte |- |SPD || 15 Sitte |- |FDP || 5 Sitte |- |Do Gräine || 4 Sitte |- |UWG || 3 Sitte |- |UWG Rast./Wiefelst.|| 1 Sit |} [[Image:Sitzverteilung Kreistag Ammerland 2006.svg|thumb|300px|left|Ferdeelenge fon dän Ammerloundske Lounddai]] {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] 7xgovv6xfacpvp2mwlrh31t7l0x4hqo 14 1674 106486 99808 2013-03-25T14:39:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 71 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7030197]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Düütsklound]] 8h6re76oynmiuz1fem73wu3fll9iyr4 0 1675 120669 118364 2022-03-04T10:37:48Z Ranbovw 12249 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Aurk |Wappen = DEU Landkreis Aurich COA.svg |Karte = Lage des Landkreises Aurich in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony aur.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Aurk |Fläche = 1287.22 |Einwohner = 190128 |Stand = 2005-12-31 |Kfz = AUR |Kreisschlüssel = 03 4 52 |NUTS = DE947 |Gliederung = 24 |Adresse = Fischteichweg 7-13<br />26603 Aurk |Website = [http://www.landkreis-aurich.de/ www.landkreis-aurich.de] |Landrat = Walter Theuerkauf |Partei = SPD }} Die '''Loundkring Aurk''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudstääd is [[Aurk]]. Uk do Ailounde [[Baltrum]], [[Juist]] un [[Norderney]] heere tou dän Loundkring Aurk. ==Politik== In dän Aurkske Kringdai is et siet n [[10. September]] [[2006]] so ferdeeld: {| |- |[[SPD]] || 29 Sitte |- |[[CDU]] || 17 Sitte |- |Freie Wähler || 4 Sitte |- |[[Do Gräine]] || 3 Sitte |- |[[FDP]] || 2 Sitte |- |Kreis-Freie Wähler || 2 Sitte |- |[[Die Linke]] || 1 Sit |} == Ienwooner-Äntwikkelenge == {| class="wikitable" ! align="center" | Jier || Ienwoonertaal ||Jier || Ienwoonertaal |- |1976<ref>Ehemalige Landkreise Aurich und Norden zusammengerechnet</ref> || align="center" | 164.825 ||1980 || align="center" | 167.422 |- |1985 || align="center" | 169.283 ||1990 || align="center" | 170.521 |- |1995 || align="center" | 180.118 ||1999 || align="center" | 185.102 |- |2003 || align="center" | 189.243 ||2005 || align="center" | 190.128 |- |} == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-aurich.de/ Offizielle Webside] <small>''Düütsk''</small> {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] [[Kategorie:Loundkring Aurk| ]] 2jzrzit7jr40or6ez55nfq4yu208wp5 0 1676 105821 103607 2013-03-11T10:56:46Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5919]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Celle |Wappen = Wappen Landkreis Celle.svg |Karte = Lage des Landkreises Celle in Deutschland.PNG |Lageplan = Lower saxony ce.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Celle |Fläche = 1545.03 |Einwohner = 181936 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = CE |Kreisschlüssel = 03 3 51 |NUTS = DE931 |Gliederung = 24 |Adresse = Trift 26<br />29221 Celle |Website = [http://www.landkreis-celle.de/ www.landkreis-celle.de] |Landrat = Klaus Wiswe |Partei = CDU }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Celle]]. == Kringdai == Die Kringdai (foar juu Köär an n [[10. September]] [[2006]]) waas so apbaud: {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" width="55%" |- bgcolor="#eeeeee" align="center" | || [[Christlich Demokratische Union Deutschlands|CDU]] || [[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]] || [[Bündnis 90/Die Grünen|GRÜNE]] || [[Freie Demokratische Partei|FDP]] || [[Freie Wähler|WGLandkreis]] || [[BSG(Partei)|BSG]] || [[SPB(Partei)|SPB]] || '''Gesamt''' |- align="center" | [[2001]] || 26 || 17 || 4 || 6 || 3 || 1 || 1 || 58 |} == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-celle.de/ Offizielle Websiede] <small>Düütsk</small> {{stump-links}} {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] dxu2ull44djenrea4b1gdgsfmidhhwn 0 1677 116777 105822 2018-05-08T06:28:20Z Slomox 10 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Cuxhaven |Wappen = Wappen Landkreis Cuxhaven 2018.svg |Karte = Lage des Landkreises Cuxhaven in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony cux.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Cuxhaven |Fläche = 2072.57 |Einwohner = 205276 |Stand = 2005-12-31 |Kfz = CUX |Kreisschlüssel = 03 3 52 |NUTS = DE932 |Gliederung = 58 |Adresse = Vincent-Lübeck-Straße 2<br />27474 Cuxhaven |Website = [http://www.landkreis-cuxhaven.de/ www.landkreis-cuxhaven.de] |Landrat = Kai-Uwe Bielefeld |Partei = CDU }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Cuxhaven]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-cuxhaven.de/ Offizielle Webside] <small>''Düütsk''</small> {{stump-links}} {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] ig480jwz5v1l2tx00kuhq6ma3j8remr 0 1678 109270 105819 2014-05-14T19:06:39Z Jürgen Krause 5275 now svg ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Diepholz |Wappen = DEU Landkreis Diepholz COA.svg |Karte = Lage des Landkreises Diepholz in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony dh.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Diepholz |Fläche = 1987.64 |Einwohner = 215648 |Stand = 2005-12-31 |Kfz = DH |Kreisschlüssel = 03 2 51 |NUTS = DE922 |Gliederung = 47 |Adresse = Niedersachsenstraße 2<br />49356 Diepholz |Website = [http://www.diepholz.de/ www.diepholz.de] |Landrat = Gerd Stötzel |Partei = partijloos }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudstääd is [[Diepholz]]. == Steeden un Meenten== {| |----- | width="33%" valign="top" | '''Steeden''' #[[Bassum]] #[[Diepholz]] #[[Sulingen]] #[[Syke]] #[[Twistringen]] | width="33%" valign="top" | <ol> '''Samtgemeinden''' #[[Altes Amt Lemförde]] #[[Barnstorf]] #[[Bruchhausen-Vilsen]] #[[Samtgemeinde Kirchdorf|Kirchdorf]] #[[Rehden]] #[[Schwaförden]] #[[Siedenburg]] <ol> | width="33%" valign="top" | <ol> '''Meenten''' #[[Stuhr]] #[[Wagenfeld]] #[[Weyhe]] </ol> |} == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.diepholz.de/ Offizielle Webside] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] jm8yv6es9lj2zrnss50dh1opqjbg6vy 0 1679 120673 112569 2022-03-04T10:45:15Z Ranbovw 12249 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Gegründet = 1977-08-01 |Name = Emsland |Wappen = Wappen Landkreis Emsland.svg |Karte = Lage des Landkreises Emsland in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony el.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Meppen |Fläche = 2881.40 |Einwohner = 313036 |Stand = 2007-06-30 |Kfz = EL |Kreisschlüssel = 03 4 54 |NUTS = DE949 |Gliederung = 60 |Adresse = Ordeniederung 1<br />49716 Meppen |Website = [http://www.emsland.de/ www.emsland.de] |Landrat = Reinhard Winter |Partei = CDU }} Die '''{{PAGENAME}}''' (dt. ''Emsland'') is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudstääd is [[Meppen]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.emsland.de/ Offizielle Webside] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] [[Kategorie:Loundkring Oamselound| ]] 258xlzp0x73ztlc31wpeii4hdxxi3bw 0 1680 105397 103611 2013-03-09T20:04:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6053]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Gifhorn |Wappen = Wappen Landkreis Gifhorn.svg |Karte = Lage des Landkreises Gifhorn in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony gf.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Gifhorn |Fläche = 1607.85 |Einwohner = 175298 |Stand = 2005-12-31 |Kfz = GF |Kreisschlüssel = 03 1 51 |NUTS = DE914 |Gliederung = 41 |Adresse = Schlossplatz 1<br />38518 Gifhorn |Website = [http://www.gifhorn.de/ www.gifhorn.de] |Landrätin = Marion Lau |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Gifhorn]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.gifhorn.de/ Offizielle Webside] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] pzlsx735t71ex87rl0elkpuqisbft0w 0 1681 105780 105478 2013-03-11T10:54:26Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6040]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Goslar |Wappen = Wappen Landkreis Goslar.svg |Karte = Lage des Landkreises Goslar in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony gs.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Goslar |Fläche = 965.07 |Einwohner = 149656 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = GS |Kreisschlüssel = 03 1 53 |NUTS = DE916 |Gliederung = 15 |Adresse = Klubgartenstraße 6<br />38640 Goslar |Website = [http://www.landkreis-goslar.de/ www.landkreis-goslar.de] |Landrat = Stefan Manke |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Goslar]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-goslar.de/ Offizielle Webside] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] 61bc0zcdi0x9vch5ypl9j8esx5z8abx 0 1682 105318 103613 2013-03-08T23:05:32Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5932]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Friesland |Wappen = Wappen Landkreis Friesland.svg |Karte = Lage des Landkreises Friesland in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony fri.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Jever |Fläche = 607.85 |Einwohner = 101192 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = FRI |Kreisschlüssel = 03 4 55 |NUTS = DE94A |Gliederung = 8 |Adresse = Lindenallee 1<br />26441 Jever |Website = [http://www.friesland.de/ www.friesland.de] |Landrat = Sven Ambrosy |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' (dt. ''Friesland'') is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudstääd is [[Jever]]. Do historiske Landstrieke fon dän Loundkring sunt dät [[Jeverlound]] un ju [[Fräiske Weede]]. Tou dän Loundkring heert dät [[aastfräiske Ailounde|aastfräiske Ailound]] [[Wangerooge]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.friesland.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] [[Kategorie:Loundkring Fräislound| ]] efb4yls1ygcs6jii2umcldhouaoldds 0 1683 120342 116206 2021-11-10T10:04:55Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.2 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Göttingen |Wappen = DEU Landkreis Goettingen COA.svg |Karte = Lage des Landkreises Göttingen in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony goe.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Göttingen |Fläche = 1117.47 |Einwohner = 262091 |Stand = 2005-12-31 |Kfz = GÖ |Kreisschlüssel = 03 1 52 |NUTS = DE915 |Gliederung = 29 |Adresse = Reinhäuser Landstraße 4<br />37083 Göttingen |Website = [http://www.landkreis-goettingen.de/ www.landkreis-goettingen.de] |Landrat = Bernhard Reuter |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Göttingen]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20030802163829/http://www.landkreis-goettingen.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] rhzu16bri7dywp3d162xg01wju204ei 0 1684 105482 103615 2013-03-11T10:25:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5970]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Hameln-Pyrmont |Wappen = Wappen Landkreis Hameln-Pyrmont.svg |Karte = Lage des Landkreises Hameln-Pyrmont in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony hm.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Hameln |Fläche = 796.18 |Einwohner = 159840 |Stand = 2005-12-31 |Kfz = HM |Kreisschlüssel = 03 2 52 |NUTS = DE923 |Gliederung = 8 |Adresse = Süntelstraße 9<br />31785 Hameln |Website = [http://www.hameln-pyrmont.de/ www.hameln-pyrmont.de] |Landrat = Rüdiger Butte |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Ju Haudstääd is [[Hameln]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.hameln-pyrmont.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] tqq96seb7hqe6k25yy1kjey1mjticmc 0 1685 105782 103616 2013-03-11T10:54:31Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5907]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Harburg |Wappen = Wappen Landkreis Harburg.svg |Karte = Lage des Landkreises Harburg in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony wl.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Winsen (Luhe) |Fläche = 1244.64 |Einwohner = 243888 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = WL |Kreisschlüssel = 03 3 53 |NUTS = DE933 |Gliederung = 42 |Adresse = Schlossplatz 6<br />21423 Winsen (Luhe) |Website = [http://landkreis-harburg.de/ www.landkreis-harburg.de] |Landrat = Joachim Bordt |Partei = [[Freie Demokratische Partei|FDP]] }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Winsen (Luhe)]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://landkreis-harburg.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] qufq7pfrzozclzvhmui3zs6e4girdf5 0 1686 112151 105784 2015-11-25T00:33:07Z TalkingToTurtles 7094 Stadler-Wappen durch offizielles Wappen ersetzt wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Helmstedt |Wappen = DEU Landkreis Helmstedt COA.svg |Karte = Lage des Landkreises Helmstedt in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony he.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Helmstedt |Fläche = 673.8 |Einwohner = 96972 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = HE |Kreisschlüssel = 03 1 54 |NUTS = DE917 |Gliederung = 26 |Adresse = Südertor 6<br />38350 Helmstedt |Website = [http://www.helmstedt.de/ www.helmstedt.de] |Landrat = Gerhard Kilian |Partei = CDU }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Helmstedt]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.helmstedt.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] aj5ccqm9aizn2b2o76z83wfaa8fbgx8 0 1687 105783 105382 2013-03-11T10:54:33Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5978]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Hildesheim |Wappen = Wappen Landkreis Hildesheim.svg |Karte = Lage des Landkreises Hildesheim in Deutschland.PNG |Lageplan = Lower saxony hi.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Hildesheim |Fläche = 1205.76 |Einwohner = 289984 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = HI |Kreisschlüssel = 03 2 54 |NUTS = DE925 |Gliederung = 40 |Adresse = Bischof-Janssen-Straße 31<br />31134 Hildesheim |Website = [http://www.landkreishildesheim.de/ www.landkreishildesheim.de] |Landrat = Reiner Wegner |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudstääd is [[Hildesheim]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreishildesheim.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] jhhlhazrvdgege43z4zavxluj86q3l9 0 1688 105477 103619 2013-03-11T10:23:03Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5973]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Holzminden |Wappen = DE Landkreis Holzminden COA.svg |Karte = Lage des Landkreises Holzminden in Deutschland.png |Lageplan = Lower saxony hol.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Holzminden |Fläche = 692.48 |Einwohner = 76319 |Stand = 2007-09-30 |Kfz = HOL |Kreisschlüssel = 03 2 55 |NUTS = DE926 |Gliederung = 32 |Adresse = Bürgermeister-Schrader-Str.24<br />37603 Holzminden |Website = [http://www.landkreis-holzminden.de/ www.landkreis-holzminden.de] |Landrat = Walter Waske |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Ju Haudstääd is [[Holzminden]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-holzminden.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] 6xclrs7pm1rbve7p4btasy37dy33wah 0 1689 118323 105785 2019-05-15T22:42:06Z Fränsmer 4952 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Lier |Wappen = DEU Landkreis Leer COA.svg |Karte = Lage_des_Landkreises_Leer_in_Deutschland.png |Lageplan = Lower saxony ler.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Lier (Aastfräislound) |Fläche = 1086.03 |Einwohner = 165347 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = LER |Kreisschlüssel = 03 4 57 |NUTS = DE94C |Gliederung = 19 |Adresse = Bergmannstraße 37<br />26789 Leer (Ostfriesland) |Website = [http://www.landkreis-leer.de/ www.landkreis-leer.de] |Landrat = Bernhard Bramlage |Partei = SPD }} [[Bielde:Municipalities in LER.svg|thumb|260px|right|Meenten in Loundkring Lier]] Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Aast-Fräislound]] in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Lier]]. == Meenten == {| |----- | width="33%" valign="top" | '''Eenhaidsmeenten''' # [[Borkum]] # [[Bunde]] # [[Jemgum]] # [[Lier]] # [[Moormerlound]] # [[Aastrauderfeen]] # [[Rauderfeen]] # [[Uplengen]] # [[Weener]] # [[Westoverledingen]] '''Samtmeenten''' mäd hiere Meeglidsmeenten <nowiki>*</nowiki> Sit fon ju Samtmeenteferwaltenge *'''1. [[Samtmeente Hesel]]''' # [[Brinkum]] # [[Firrel]] # [[Hesel]] * # [[Holtland]] # [[Neukamperfehn]] # [[Schwerinsdorf]] *'''2. [[Samtmeente Jümme]]''' # [[Tjootern]], Flecken # [[Filsum]] * # [[Nortmoor]] '''meentefräi Gebiet''' * [[Lütje Hörn|Lütje Hörn]]<br /> (0,31&nbsp;km², uunbewoont) | width="33%" valign="top" | |} == Politik == Aktuelle Touhoopestaalenge fon dän Kringdai ätter do Kommunoalwoalen 2011 (gultich ap n 1. November 2011): * [[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]]: 39,6 % / 21 Sitte * [[Christlich Demokratische Union Deutschlands|CDU]]: 33,1 % / 18 Sitte * [[Bündnis 90/Die Grünen|Grüne]]: 13,5 % / 7 Sitte * AWG: 4,6 % / 3 Sitze * [[Die Linke]]: 2,7 % / 2 Sitte * BfR (Bürger für Rhauderfehn): 2,6 % / 1 Sit * [[Freie Demokratische Partei|FDP]]: 2,0 % / 1 Sit * [[Do Fräisen]]: 1,1 % / 1 Sit == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-leer.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] [[Kategorie:Loundkring Lier| ]] pyhe67ncc5281fhac8kdtgmqoqqus8m 0 1690 105718 103621 2013-03-11T10:49:19Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5913]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Lüchow-Dannenberg |Wappen = Wappen Landkreis Lüchow-Dannenberg.svg |Karte = Lage des Landkreises Lüchow-Dannenberg in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony dan.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Lüchow (Wendland) |Fläche = 1220.46 |Einwohner = 50878 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = DAN |Kreisschlüssel = 03 3 54 |NUTS = DE934 |Gliederung = 27 |Adresse = Königsberger Straße 10<br />29439 Lüchow |Website = [http://www.luechow-dannenberg.de/ www.luechow-dannenberg.de] |Landrat = Jürgen Schulz |Partei = Neen Paatäi }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Lüchow (Wendland)]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.luechow-dannenberg.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] nprydm4pgcswmhe2xdmoaifk4hweo4q 0 1691 112220 105719 2015-12-06T16:52:47Z Jürgen Krause 5275 svg refered to http://www.landkreis-lueneburg.de/desktopdefault.aspx/tabid-8167/14298_read-6224/ ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.6.2]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Lüneburg |Wappen = DEU Landkreis Lueneburg COA.svg |Karte = Lage des Landkreises Lüneburg in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony lg.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Lüneburg |Fläche = 1323.35 |Einwohner = 176445 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = LG |Kreisschlüssel = 03 3 55 |NUTS = DE93 |Gliederung = 43 |Adresse = Auf dem Michaeliskloster 4<br />21335 Lüneburg |Website = [http://www.landkreis-lueneburg.de/ www.landkreis-lueneburg.de] |Landrat = Manfred Nahrstedt |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Lüneburg]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-lueneburg.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] dy3rrc6y7h85vuqpovrvaay8164zop6 0 1692 105716 103623 2013-03-11T10:49:09Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5958]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Nienburg/Weser |Wappen = Wappen Landkreis Nienburg Weser.svg |Karte = Lage des Landkreises Nienburg (Weser) in Deutschland.png |Lageplan = Lower saxony ni.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Nienburg/Weser |Fläche = 1398.9 |Einwohner = 125436 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = NI |Kreisschlüssel = 03 2 56 |NUTS = DE927 |Gliederung = 36 |Adresse = Kreishaus am Schloßplatz<br />31582 Nienburg |Website = [http://www.lk-nienburg.de/ www.lk-nienburg.de] |Landrat = Heinrich Eggers |Partei = CDU }} Die '''Loundkring Nienburg/Weser''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Nienburg/Weser]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.lk-nienburg.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] 62hff0s5pg02kk700mg832dxpr1m05o 0 1693 105717 103624 2013-03-11T10:49:12Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6018]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Northeim |Wappen = Wappen Landkreis Northeim.svg |Karte = Lage des Landkreises Northeim in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony nom.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Northeim |Fläche = 1266.87 |Einwohner = 145488 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = NOM |Kreisschlüssel = 03 1 55 |NUTS = DE918 |Gliederung = 12 |Adresse = Medenheimer Straße 6-8<br />37154 Northeim |Website = [http://www.landkreis-northeim.de/ www.landkreis-northeim.de] |Landrat = Michael Wickmann |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudstääd is [[Northeim]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-northeim.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] hjt9rbbxa8redegkwcu58vv5k0e86cj 0 1694 105714 105319 2013-03-11T10:49:03Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5952]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Ooldenbuurich |Wappen = Wappen landkreis oldenburg.svg |Karte = Lage des Landkreises Oldenburg in Deutschland.PNG |Lageplan = Lower saxony ol.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Wilshuusen |Fläche = 1063.07 |Einwohner = 125949 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = OL |Kreisschlüssel = 03 4 58 |NUTS = DE94D |Gliederung = 15 |Adresse = Delmenhorster Straße 6<br />27793 Wildeshausen |Website = [http://www.landkreis-oldenburg.de/ www.landkreis-oldenburg.de] |Landrat = Frank Eger |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' (de. ''Oldenburg'') is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudstääd is [[Wilshuusen]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-oldenburg.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] 7q2qthzi3dzuin03t7z9ppw2twdnb6h 0 1695 105715 103626 2013-03-11T10:49:06Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5940]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Osnabrück |Wappen = DE Landkreis Osnabrück COA.svg |Karte = Lage des Landkreises Osnabrück in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony os.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Osnabrück |Fläche = 2121.59 |Einwohner = 359340 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = OS |Kreisschlüssel = 03 4 59 |NUTS = DE94E |Gliederung = 34 |Adresse = Am Schölerberg 1<br />49082 Osnabrück |Website = [http://www.lkos.de/ www.lkos.de] |Landrat = Manfred Hugo |Partei = CDU }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Osnabrück]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.lkos.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] n9gk2prhttbnw1148scln9xtpswpvlv 0 1696 113412 105712 2016-08-31T22:19:58Z Fränsmer 4952 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Osterholz |Wappen = DEU Landkreis Osterholz COA.svg |Karte = Lage des Landkreises Osterholz in Deutschland.PNG |Lageplan = Lower saxony ohz.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Osterholz-Scharmbeck |Fläche = 650.73 |Einwohner = 112498 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = OHZ |Kreisschlüssel = 03 3 56 |NUTS = DE936 |Gliederung = 11 |Adresse = Osterholzer Straße 23<br />27711 Osterholz-Scharmbeck |Website = [http://www.landkreis-osterholz.de/ www.landkreis-osterholz.de] |Landrat = Jörg Mielke |Partei = parteilos }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Osterholz-Scharmbeck]]. == Koarte == [[Bielde:Municipalities in OHZ.svg|500px]] == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-osterholz.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] 8ztz28a9tyjdi23r9j37ifc4p9r69q9 0 1697 121874 105713 2023-01-16T07:19:09Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Osterode am Harz |Wappen = Wappen Landkreis Osterode am Harz.png |Karte = Lage des Landkreises Osterode am Harz in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony oha.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Osterode am Harz |Fläche = 635.99 |Einwohner = 81073<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2006-12-31 |Kfz = OHA |Kreisschlüssel = 03 1 56 |NUTS = DE919 |Gliederung = 16 |Adresse = Herzberger Straße 5<br />37520 Osterode am Harz |Website = [http://www.landkreis-osterode.de/ www.landkreis-osterode.de] |Landrat = Bernhard Reuter |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Osterode am Harz]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20141217171603/http://landkreis-osterode.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{stump-links}} {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] qqyly6uvxaz7xnv5rvzl9quu1u07gkr 0 1698 105720 103629 2013-03-11T10:49:31Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6045]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Peine |Wappen = Wappen Landkreis Peine.svg |Karte = Lage des Landkreises Peine in Deutschland.PNG |Lageplan = Lower saxony pe.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Peine |Fläche = 534.73 |Einwohner = 134178 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = PE |Kreisschlüssel = 03 1 57 |NUTS = DE91A |Gliederung = 8 |Adresse = Burgstraße 1<br />31224 Peine |Website = [http://www.landkreis-peine.de/ www.landkreis-peine.de] |Landrat = Franz Einhaus |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Peine]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-peine.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] hgid3xihvy221x3nxyx9d61tklrtvwe 0 1699 109218 105721 2014-05-05T19:04:04Z Jürgen Krause 5275 now svg ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Rotenburg (Wümme) |Wappen = DEU Landkreis Rotenburg Wuemme COA.svg |Karte = Lage des Landkreises Rotenburg (Wümme) in Deutschland.PNG |Lageplan = Lower saxony row.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Rotenburg (Wümme) |Fläche = 2070.02 |Einwohner = 164958 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = ROW |Kreisschlüssel = 03 3 57 |NUTS = DE937 |Gliederung = 57 |Adresse = Hopfengarten 2<br />27356 Rotenburg (Wümme) |Website = [http://www.landkreis-rotenburg.de/ landkreis-rotenburg.de] |Landrat = Hermann Luttmann |Partei = CDU }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Rotenburg (Wümme)]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-rotenburg.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] kq6olo6vlky97y4lphhjbwdy197s7my 0 1700 103631 97358 2013-03-08T02:46:41Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 22 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5966]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Schaumburg |Wappen = Wappen Landkreis Schaumburg.svg |Karte = Lage des Landkreises Schaumburg in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony shg.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Stadthagen |Fläche = 675.59 |Einwohner = 164636 |Stand = 2007-06-30 |Kfz = SHG |Kreisschlüssel = 03 2 57 |NUTS = DE928 |Gliederung = 38 |Adresse = Jahnstraße 20<br />31655 Stadthagen |Website = [http://www.schaumburg.de/ www.schaumburg.de] |Landrat = Heinz-Gerhard Schöttelndreier |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Stadthagen]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.schaumburg.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] 15ug5ngtz1h1vccut2ifdyr6vxs8udz 0 1701 103632 97272 2013-03-08T02:46:53Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 22 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5922]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Heidekreis |Wappen = Landkreis Soltau-Fallingbostel CoA.svg |Karte =Lage_des_Landkreises_Heidekreis_in_Deutschland.png |Lageplan =Lower_saxony_hk.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Bad Fallingbostel |Fläche = 1873.5 |Einwohner = 142678 |Stand = 2005-12-31 |Kfz = SFA |Kreisschlüssel = 03 3 58 |NUTS = DE938 |Gliederung = 23 |Adresse = Vogteistraße 19<br />29683 Bad Fallingbostel |Website = [http://www.soltau-fallingbostel.de/ www.soltau-fallingbostel.de] |Landrat = Manfred Ostermann |Partei = }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Bit 31. Juli 2011 waas dät die Loundkring Soltau-Fallingbostel. Sien Haudsteede is [[Bad Fallingbostel]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.soltau-fallingbostel.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{stump-links}} {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] en5477susx5jky8ifdxhk055t3i0nt5 0 1702 105692 105473 2013-03-11T10:47:30Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5906]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Stade |Wappen = Wappen Landkreis Stade.svg |Karte = Lage des Landkreises Stade in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony std.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Stade |Fläche = 1266.00 |Einwohner = 197122 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = STD |Kreisschlüssel = 03 3 59 |NUTS = DE939 |Gliederung = 40 |Adresse = Am Sande 2<br />21682 Stade |Website = [http://www.landkreis-stade.de/ www.landkreis-stade.de] |Landrat = Michael Roesberg |Partei = parteilos }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudstääd is [[Stade]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-stade.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] 2nkfzz6qcbhfrqgfax6c6ptmnqglt7i 0 1703 105693 105475 2013-03-11T10:47:33Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5915]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Uelzen |Wappen = Wappen Landkreis Uelzen.svg |Karte = Lage des Landkreises Uelzen in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony ue.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Uelzen |Fläche = 1453.88 |Einwohner = 96458 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = UE |Kreisschlüssel = 03 3 60 |NUTS = DE93A |Gliederung = 29 |Adresse = Veerßer Straße 53<br />29525 Uelzen |Website = [http://www.landkreis-uelzen.de/ www.landkreis-uelzen.de] |Landrat = [[Theodor Elster]] |Partei = [[parteilos]] }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in Aast-[[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Uelzen]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-uelzen.de/ Offizielle Websiede] <small>Ap Düütsk</small> {{stump-links}} {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] 7txo645g2ezeegndv8e7oh55yokfrg2 0 1704 105476 103635 2013-03-11T10:22:46Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5941]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Vechta |Wappen = DE Landkreis Vechta COA.svg |Karte = Lage des Landkreises Vechta in Deutschland.PNG |Lageplan = Lower saxony vec.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Vechta |Fläche = 812.54 |Einwohner = 133104 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = VEC |Kreisschlüssel = 03 4 60 |NUTS = DE94F |Gliederung = 10 |Adresse = Ravensberger Straße 20<br />49377 Vechta |Website = [http://www.landkreis-vechta.de/ www.landkreis-vechta.de] |Landrat = Albert Focke |Partei = CDU }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Vechta]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-vechta.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] ejb9mm5lynmtybyjsp26nr0qfaiw4jq 0 1705 123149 105694 2024-01-24T10:52:40Z Nordat 13521 DEU Landkreis Verden COA.svg wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Verden |Wappen = DEU Landkreis Verden COA.svg |Karte = Locator map VER in Germany.svg |Lageplan = Lower Saxony VER.svg |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Verden (Aller) |Fläche = 787.70 |Einwohner = 133965 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = VER |Kreisschlüssel = 03 3 61 |NUTS = DE93B |Gliederung = 11 |Adresse = Lindhooper Straße 67<br />27283 Verden (Aller) |Website = [http://www.landkreis-verden.de/ www.landkreis-verden.de] |Landrat = Peter Bohlmann |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudstääd is [[Verden (Aller)]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-verden.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] gd95io3vtg3n108xzqredi7o4lee82i 0 1706 120546 120538 2022-02-19T04:02:08Z Ladsgroup 3255 Reverting botnet vandalism attack ([[phab:T302047]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Wesermarsch |Wappen = DEU Landkreis Wesermarsch COA.svg |Karte = Lage des Landkreises Wesermarsch in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony bra.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Brake (Unterweser) |Fläche = 821.92 |Einwohner = 92622 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = BRA |Kreisschlüssel = 03 4 61 |NUTS = DE94G |Gliederung = 9 |Adresse = Poggenburger Straße 15<br />26919 Brake (Unterweser) |Website = [http://www.landkreis-wesermarsch.de/ www.landkreis-wesermarsch.de] |Landrat = Michael Höbrink |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudstääd is [[Brake (Unterweser)]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.landkreis-wesermarsch.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] lh3wtd503hzxj5hmoufc34umzczkcsi 0 1707 120047 105696 2021-08-08T22:18:38Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Wittmund |Wappen =DEU_Landkreis_Wittmund_COA.svg |Karte = Lage des Landkreises Wittmund in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony wtm.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Wittmund |Fläche = 656.68 |Einwohner = 57829 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = WTM |Kreisschlüssel = 03 4 62 |NUTS = DE94H |Gliederung = 19 |Adresse = Am Markt 9<br />26409 Wittmund |Website = [http://www.landkreis.wittmund.de www.landkreis.wittmund.de] |Landrat = Henning Schultz |Partei = CDU }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Wittmund]]. Tou dän Loundkring heere 19 Meenten, wierunner do two [[aastfräiske Ailounde]] [[Langeooch]] un [[Spiekerooch]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20061101164803/http://www.landkreis.wittmund.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] [[Kategorie:Loundkring Wittmund| ]] 7ykeei26dgahi8yjactim2r4jhvj46g 0 1708 105697 103639 2013-03-11T10:47:43Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6041]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Wolfenbüttel |Wappen = Wappen Landkreis Wolfenbüttel.svg |Karte = Lage des Landkreises Wolfenbüttel in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower saxony wf.png |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Wolfenbüttel |Fläche = 722.50 |Einwohner = 125412 |Stand = 2006-12-31 |Kfz = WF |Kreisschlüssel = 03 1 58 |NUTS = DE91B |Gliederung = 37 |Adresse = Bahnhofstraße 11<br />38300 Wolfenbüttel |Website = [http://www.lk-wolfenbuettel.de/ www.lk-wolfenbuettel.de] |Landrat = Jörg Röhmann |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Wolfenbüttel]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.lk-wolfenbuettel.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] 45styx9oraoz9k8tkco5yvbr0wvj48b 0 1709 105698 103640 2013-03-11T10:47:47Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5939]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Grafschaft Bentheim |Wappen = Wappen Grafschaft Bentheim.svg |Karte = Lage des Landkreises Grafschaft Bentheim in Deutschland.GIF |Lageplan = Lower Saxony NOH.svg |Bundesland = Läichsaksen |Verwaltungssitz = Nordhorn |Fläche = 980.75 |Einwohner = 135163 |Stand = 2007-07-31 |Kfz = NOH |Kreisschlüssel = 03 4 56 |NUTS = DE94B |Gliederung = 26 |Adresse = van-Delden-Straße 1-7<br />48529 Nordhorn |Website = [http://www.grafschaft-bentheim.de/ www.grafschaft-bentheim.de] |Landrat = Friedrich Kethorn |Partei = CDU }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Läichsaksen]]. Sien Haudsteede is [[Nordhorn]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.grafschaft-bentheim.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Läichsaksen]] 0e0flfl3zotv8l86dz4f8m916272ol2 10 1711 9564 9557 2008-08-06T16:18:32Z Kening Aldgilles 23 Schutsede „[[Foarloage:Ienwooneretaale Düütske Loundkringe/Släswiek-Holstein]]“ [edit=sysop:move=sysop] wikitext text/x-wiki {{#if: {{{TXT|}}} |{{ #switch: {{{TXT}}} | Year=31 december 2006 }}|}}{{#if: {{{POP|}}} |{{ #switch: {{{POP}}} |01 0 61 001=104<!---Aasb黷tel--> |01 0 58 001=901<!---Achterwehr--> |01 0 54 001=1571<!---Achtrup--> |01 0 61 002=55<!---Aebtissinwisch--> |01 0 61 003=208<!---Agethorst--> |01 0 58 002=180<!---Ahlefeld--> |01 0 59 102=223<!---Ahneby--> |01 0 55 001=8629<!---Ahrensb鰇--> |01 0 62 001=30155<!---Ahrensburg, Stadt--> |01 0 54 002=513<!---Ahrensh鰂t--> |01 0 54 003=513<!---Ahrenvi鰈--> |01 0 54 004=259<!---Ahrenvi鰈feld--> |01 0 51 001=3517<!---Albersdorf--> |01 0 53 001=54<!---Albsfelde--> |01 0 54 005=405<!---Alkersum--> |01 0 54 006=541<!---Almdorf--> |01 0 59 001=356<!---Alt Bennebek--> |01 0 58 003=1868<!---Alt Duvenstedt--> |01 0 53 002=869<!---Alt M鰈ln--> |01 0 58 004=313<!---Altenhof--> |01 0 58 005=9745<!---Altenholz--> |01 0 55 002=1103<!---Altenkrempe--> |01 0 61 004=273<!---Altenmoor--> |01 0 60 002=2555<!---Alveslohe--> |01 0 62 090=9135<!---Ammersbek--> |01 0 56 001=5833<!---Appen--> |01 0 51 002=246<!---Arkebek--> |01 0 54 007=340<!---Arlewatt--> |01 0 60 003=411<!---Armstedt--> |01 0 59 002=309<!---Arnis, Stadt--> |01 0 58 007=264<!---Arpsdorf--> |01 0 57 001=3215<!---Ascheberg (Holstein)--> |01 0 58 008=963<!---Ascheffel--> |01 0 58 009=3766<!---Aukrug--> |01 0 53 003=3108<!---Aum黨le--> |01 0 59 103=543<!---Ausacker--> |01 0 61 005=132<!---Auufer--> |01 0 54 009=476<!---Aventoft--> |01 0 51 003=619<!---Averlak--> |01 0 60 004=13522<!---Bad Bramstedt, Stadt--> |01 0 62 004=24071<!---Bad Oldesloe, Stadt--> |01 0 55 004=19794<!---Bad Schwartau, Stadt--> |01 0 60 005=15938<!---Bad Segeberg, Stadt--> |01 0 62 003=793<!---Badendorf--> |01 0 61 006=608<!---Bahrenfleth--> |01 0 60 006=212<!---Bahrenhof--> |01 0 53 004=842<!---B鋕--> |01 0 53 005=254<!---B鋖au--> |01 0 51 004=911<!---Bargenstedt--> |01 0 62 005=2850<!---Bargfeld-Stegen--> |01 0 58 010=164<!---Bargstall--> |01 0 58 011=761<!---Bargstedt--> |01 0 62 006=14417<!---Bargteheide, Stadt--> |01 0 54 010=616<!---Bargum--> |01 0 60 007=989<!---Bark--> |01 0 58 012=1474<!---Barkelsby--> |01 0 51 005=180<!---Barkenholm--> |01 0 51 006=830<!---Barlt--> |01 0 57 002=185<!---Barmissen--> |01 0 56 002=9704<!---Barmstedt, Stadt--> |01 0 62 008=826<!---Barnitz--> |01 0 57 003=657<!---Barsbek--> |01 0 62 009=12401<!---Barsb黷tel--> |01 0 53 006=699<!---Basedow--> |01 0 53 007=394<!---Basthorst--> |01 0 60 008=591<!---Bebensee--> |01 0 53 008=394<!---Behlendorf--> |01 0 54 011=605<!---Behrendorf--> |01 0 57 004=623<!---Behrensdorf (Ostsee)--> |01 0 61 007=930<!---Beidenfleth--> |01 0 61 008=95<!---Bekdorf--> |01 0 61 010=151<!---Bekm黱de--> |01 0 57 005=331<!---Belau--> |01 0 58 013=288<!---Beldorf--> |01 0 57 006=253<!---Bendfeld--> |01 0 58 014=471<!---Bendorf--> |01 0 59 005=680<!---Bergenhusen--> |01 0 51 008=33<!---Bergew鰄rden--> |01 0 58 015=763<!---Beringstedt--> |01 0 53 009=2076<!---Berkenthin--> |01 0 55 006=554<!---Beschendorf--> |01 0 61 011=242<!---Besdorf--> |01 0 53 010=77<!---Besenthal--> |01 0 56 003=587<!---Bevern--> |01 0 56 004=722<!---Bilsen--> |01 0 60 009=904<!---Bim鰄len--> |01 0 58 016=175<!---Bissee--> |01 0 58 017=276<!---Bistensee--> |01 0 57 007=1811<!---Blekendorf--> |01 0 53 011=695<!---Bliestorf--> |01 0 61 012=709<!---Blomesche Wildnis--> |01 0 58 018=675<!---Blumenthal--> |01 0 60 010=604<!---Blunk--> |01 0 59 006=749<!---B鰁l--> |01 0 54 012=759<!---Bohmstedt--> |01 0 58 019=340<!---B鰄nhusen--> |01 0 56 006=649<!---Bokel--> |01 0 58 021=663<!---Bokel--> |01 0 61 013=147<!---Bokelrehm--> |01 0 56 008=1281<!---Bokholt-Hanredder--> |01 0 61 014=135<!---Bokhorst--> |01 0 59 008=1436<!---B鰇lund--> |01 0 57 010=487<!---Boksee--> |01 0 59 010=1488<!---Bollingstedt--> |01 0 54 013=205<!---Bondelum--> |01 0 57 008=2017<!---B鰊eb黷tel--> |01 0 56 005=4141<!---B鰊ningstedt--> |01 0 60 011=4566<!---Boostedt--> |01 0 54 014=2016<!---Bordelum--> |01 0 58 022=7587<!---Bordesholm--> |01 0 59 011=762<!---Boren--> |01 0 58 023=420<!---Borgdorf-Seedorf--> |01 0 58 024=1404<!---Borgstedt--> |01 0 54 015=353<!---Borgsum--> |01 0 59 012=711<!---Borgwedel--> |01 0 59 009=780<!---B鰎m--> |01 0 58 025=209<!---Bornholt--> |01 0 60 012=3483<!---Bornh鰒ed--> |01 0 53 012=3864<!---B鰎nsen--> |01 0 61 015=831<!---Borsfleth--> |01 0 60 013=127<!---Borstel--> |01 0 56 009=2206<!---Borstel-Hohenraden--> |01 0 53 013=292<!---Borstorf--> |01 0 55 007=3549<!---Bosau--> |01 0 54 016=211<!---Bosb黮l--> |01 0 57 009=1597<!---B鰏dorf--> |01 0 57 011=302<!---Bothkamp--> |01 0 58 026=1059<!---Bovenau--> |01 0 59 105=105<!---B鰔lund--> |01 0 62 011=784<!---Braak--> |01 0 54 017=685<!---Braderup--> |01 0 58 027=418<!---Brammer--> |01 0 54 018=227<!---Bramstedtlund--> |01 0 56 010=1617<!---Brande-H鰎nerkirchen--> |01 0 59 014=396<!---Brebel--> |01 0 58 028=1308<!---Bredenbek--> |01 0 54 019=5050<!---Bredstedt, Stadt--> |01 0 58 029=1529<!---Breiholz--> |01 0 61 016=388<!---Breitenberg--> |01 0 61 017=1076<!---Breitenburg--> |01 0 53 014=1789<!---Breitenfelde--> |01 0 58 030=1043<!---Brekendorf--> |01 0 54 020=2298<!---Breklum--> |01 0 51 010=215<!---Brickeln--> |01 0 58 031=132<!---Brinjahe--> |01 0 58 032=751<!---Brodersby--> |01 0 59 016=493<!---Brodersby--> |01 0 57 012=440<!---Brodersdorf--> |01 0 61 018=1061<!---Brokdorf--> |01 0 61 019=2208<!---Brokstedt--> |01 0 53 015=274<!---Br鰐hen--> |01 0 58 033=1057<!---Br黦ge--> |01 0 62 088=1619<!---Brunsbek--> |01 0 51 011=13620<!---Brunsb黷tel, Stadt--> |01 0 53 016=153<!---Brunsmark--> |01 0 53 017=623<!---Brunstorf--> |01 0 53 020=5483<!---B點hen--> |01 0 51 012=1129<!---Buchholz--> |01 0 53 018=232<!---Buchholz--> |01 0 53 019=153<!---Buchhorst--> |01 0 58 034=10244<!---B黡elsdorf, Stadt--> |01 0 60 015=370<!---B黨nsdorf--> |01 0 56 011=368<!---Bullenkuhlen--> |01 0 58 035=608<!---B黱sdorf--> |01 0 51 015=875<!---Bunsoh--> |01 0 51 016=4294<!---Burg (Dithmarschen)--> |01 0 59 018=2064<!---Busdorf--> |01 0 51 017=318<!---Busenwurth--> |01 0 51 013=4867<!---B黶um--> |01 0 51 014=348<!---B黶umer Deichhausen--> |01 0 61 020=47<!---B黷tel--> |01 0 58 036=268<!---Christiansholm--> |01 0 61 021=52<!---Christinenthal--> |01 0 54 022=948<!---Dageb黮l--> |01 0 61 022=994<!---D鋑eling--> |01 0 55 010=1188<!---Dahme--> |01 0 53 021=156<!---Dahmker--> |01 0 60 016=715<!---Daldorf--> |01 0 53 022=361<!---Dalldorf--> |01 0 58 039=444<!---Damendorf--> |01 0 55 011=699<!---Damlos--> |01 0 61 023=330<!---Dammfleth--> |01 0 58 040=1595<!---Damp--> |01 0 60 017=247<!---Damsdorf--> |01 0 58 037=3514<!---D鋘ischenhagen--> |01 0 57 013=697<!---Dannau--> |01 0 59 019=1060<!---Dannewerk--> |01 0 53 023=3079<!---Dassendorf--> |01 0 58 038=587<!---D鋞gen--> |01 0 62 014=2183<!---Delingsdorf--> |01 0 51 019=801<!---Dellstedt--> |01 0 51 020=730<!---Delve--> |01 0 57 015=904<!---Dersau--> |01 0 51 021=750<!---Diekhusen-Fahrstedt--> |01 0 51 022=715<!---Dingen--> |01 0 57 016=1195<!---Dobersdorf--> |01 0 59 106=1041<!---Dollerup--> |01 0 59 021=256<!---Dollrottfeld--> |01 0 57 017=266<!---D鰎nick--> |01 0 58 042=744<!---D鰎phof--> |01 0 51 023=619<!---D鰎pling--> |01 0 59 020=551<!---D鰎pstedt--> |01 0 54 023=595<!---Drage--> |01 0 61 024=258<!---Drage--> |01 0 60 018=61<!---Dreggers--> |01 0 54 024=1286<!---Drelsdorf--> |01 0 53 024=153<!---D點helsdorf--> |01 0 54 025=67<!---Dunsum--> |01 0 53 025=531<!---Duvensee--> |01 0 58 043=23008<!---Eckernf鰎de, Stadt--> |01 0 61 025=359<!---Ecklak--> |01 0 51 024=1453<!---Eddelak--> |01 0 59 107=2585<!---Eggebek--> |01 0 51 026=827<!---Eggstedt--> |01 0 58 044=616<!---Ehndorf--> |01 0 53 026=384<!---Einhaus--> |01 0 58 045=310<!---Eisendorf--> |01 0 59 022=241<!---Ekenis--> |01 0 54 026=45<!---Elisabeth-Sophien-Koog--> |01 0 60 019=5671<!---Ellerau--> |01 0 56 013=4274<!---Ellerbek--> |01 0 58 046=546<!---Ellerdorf--> |01 0 56 014=1327<!---Ellerhoop--> |01 0 54 027=122<!---Ellh鰂t--> |01 0 59 023=843<!---Ellingstedt--> |01 0 53 027=906<!---Elmenhorst--> |01 0 62 016=2336<!---Elmenhorst--> |01 0 56 015=48279<!---Elmshorn, Stadt--> |01 0 51 027=909<!---Elpersb黷tel--> |01 0 58 047=1688<!---Elsdorf-Westerm黨len--> |01 0 61 026=148<!---Elskop--> |01 0 58 048=229<!---Emb黨ren--> |01 0 58 049=1467<!---Emkendorf--> |01 0 54 166=1029<!---Emmelsb黮l-Horsb黮l--> |01 0 61 027=928<!---Engelbrechtsche Wildnis--> |01 0 54 167=1150<!---Enge-Sande--> |01 0 51 028=808<!---Epenw鰄rden--> |01 0 59 024=2120<!---Erfde--> |01 0 53 028=3254<!---Escheburg--> |01 0 59 109=831<!---Esgrus--> |01 0 55 012=17334<!---Eutin, Stadt--> |01 0 59 026=2536<!---Fahrdorf--> |01 0 57 018=144<!---Fahren--> |01 0 60 020=1610<!---Fahrenkrug--> |01 0 57 090=802<!---Fargau-Pratjau--> |01 0 51 030=278<!---Fedderingen--> |01 0 55 046=12930<!---Fehmarn, Stadt--> |01 0 58 050=2072<!---Felde--> |01 0 62 093=597<!---Feldhorst--> |01 0 58 051=1103<!---Felm--> |01 0 57 020=611<!---Fiefbergen--> |01 0 61 028=372<!---Fitzbek--> |01 0 53 029=367<!---Fitzen--> |01 0 58 052=1830<!---Fleckeby--> |01 0 01 000=86630<!---Flensburg, Stadt--> |01 0 58 053=7176<!---Flintbek--> |01 0 58 054=6270<!---Fockbek--> |01 0 60 021=285<!---F鰄rden-Barl--> |01 0 53 030=40<!---Fredeburg--> |01 0 60 022=380<!---Fredesdorf--> |01 0 59 182=1471<!---Freienwill--> |01 0 54 032=94<!---Fresendelf--> |01 0 51 032=383<!---Frestedt--> |01 0 51 033=66<!---Friedrichsgabekoog--> |01 0 58 055=64<!---Friedrichsgraben--> |01 0 58 056=438<!---Friedrichsholm--> |01 0 51 034=2489<!---Friedrichskoog--> |01 0 54 033=2492<!---Friedrichstadt, Stadt--> |01 0 54 034=157<!---Friedrich-Wilhelm-L黚ke-Koog--> |01 0 60 023=397<!---Fuhlendorf--> |01 0 53 031=305<!---Fuhlenhagen--> |01 0 54 165=677<!---Galmsb黮l--> |01 0 58 057=516<!---Gammelby--> |01 0 54 035=311<!---Garding, Kirchspiel--> |01 0 54 036=2694<!---Garding, Stadt--> |01 0 51 035=213<!---Gaushorn--> |01 0 53 032=29348<!---Geesthacht, Stadt--> |01 0 59 112=1824<!---Gelting--> |01 0 59 032=426<!---Geltorf--> |01 0 60 024=558<!---Geschendorf--> |01 0 58 058=6702<!---Gettorf--> |01 0 57 021=1104<!---Giekau--> |01 0 53 033=92<!---Giesensdorf--> |01 0 60 025=968<!---Glasau--> |01 0 62 018=16139<!---Glinde, Stadt--> |01 0 59 113=5945<!---Gl點ksburg (Ostsee), Stadt--> |01 0 61 029=11743<!---Gl點kstadt, Stadt--> |01 0 51 036=107<!---Gl黶ing--> |01 0 58 059=1194<!---Gnutz--> |01 0 55 014=1217<!---G鰄l--> |01 0 58 061=600<!---Gokels--> |01 0 54 037=356<!---Goldebek--> |01 0 54 038=392<!---Goldelund--> |01 0 53 034=231<!---G鰈denitz--> |01 0 59 033=227<!---Goltoft--> |01 0 60 026=485<!---G鰊nebek--> |01 0 58 102=766<!---Goosefeld--> |01 0 53 035=48<!---G鰐tin--> |01 0 53 036=291<!---Grabau--> |01 0 62 019=791<!---Grabau--> |01 0 53 037=409<!---Grambek--> |01 0 62 020=687<!---Grande--> |01 0 58 062=256<!---Grauel--> |01 0 57 022=989<!---Grebin--> |01 0 55 015=1493<!---Gremersdorf--> |01 0 61 030=331<!---Grevenkop--> |01 0 58 063=271<!---Grevenkrug--> |01 0 61 031=488<!---Gribbohm--> |01 0 53 038=315<!---Grinau--> |01 0 54 039=13<!---Gr鰀e--> |01 0 59 034=272<!---Gr鰀ersby--> |01 0 55 016=7784<!---Gr鰉itz--> |01 0 62 021=1354<!---Gr鰊wohld--> |01 0 53 039=210<!---Gro?Boden--> |01 0 58 064=387<!---Gro?Buchwald--> |01 0 53 040=85<!---Gro?Disnack--> |01 0 53 041=3547<!---Gro?Gr鰊au--> |01 0 60 028=2001<!---Gro?Kummerfeld--> |01 0 60 029=674<!---Gro?Niendorf--> |01 0 56 016=718<!---Gro?Nordende--> |01 0 56 017=437<!---Gro?Offenseth-Aspern--> |01 0 53 042=134<!---Gro?Pampau--> |01 0 59 035=1030<!---Gro?Rheide--> |01 0 60 030=590<!---Gro?R鰊nau--> |01 0 53 043=897<!---Gro?Sarau--> |01 0 53 044=556<!---Gro?Schenkenberg--> |01 0 58 065=1004<!---Gro?Vollstedt--> |01 0 58 066=1152<!---Gro?Wittensee--> |01 0 57 023=193<!---Gro遙arkau--> |01 0 60 027=2827<!---Gro遝naspe--> |01 0 55 017=2213<!---Gro遝nbrode--> |01 0 51 037=522<!---Gro遝nrade--> |01 0 62 022=1724<!---Gro遝nsee--> |01 0 59 115=2804<!---Gro遝nwiehe--> |01 0 62 023=9000<!---Gro遠ansdorf--> |01 0 57 024=543<!---Gro遠arrie--> |01 0 59 116=1902<!---Gro遱olt--> |01 0 54 040=22<!---Grothusenkoog--> |01 0 53 045=252<!---Grove--> |01 0 51 038=129<!---Groven--> |01 0 55 018=1034<!---Grube--> |01 0 59 118=926<!---Grundhof--> |01 0 58 067=877<!---G黚y--> |01 0 51 039=1425<!---Gudendorf--> |01 0 53 046=1637<!---Gudow--> |01 0 53 047=1288<!---G黮zow--> |01 0 53 048=1210<!---G黶ter--> |01 0 58 068=498<!---Haale--> |01 0 58 069=588<!---Haby--> |01 0 61 033=114<!---Hadenfeld--> |01 0 60 031=374<!---Hagen--> |01 0 51 040=53<!---H鋑en--> |01 0 56 018=16336<!---Halstenbek--> |01 0 62 025=1369<!---Hamberge--> |01 0 58 070=1281<!---Hamdorf--> |01 0 53 049=469<!---Hamfelde--> |01 0 62 026=501<!---Hamfelde--> |01 0 62 027=1153<!---Hammoor--> |01 0 53 050=764<!---Hamwarde--> |01 0 58 071=485<!---Hamweddel--> |01 0 59 119=6135<!---Handewitt--> |01 0 58 072=3080<!---Hanerau-Hademarschen--> |01 0 60 033=504<!---Hardebek--> |01 0 53 051=263<!---Harmsdorf--> |01 0 55 020=721<!---Harmsdorf--> |01 0 59 120=11354<!---Harrislee--> |01 0 60 034=1752<!---Hartenholm--> |01 0 56 019=1159<!---Haselau--> |01 0 56 020=1712<!---Haseldorf--> |01 0 54 041=917<!---Haselund--> |01 0 60 035=361<!---Hasenkrug--> |01 0 60 036=697<!---Hasenmoor--> |01 0 56 021=3364<!---Hasloh--> |01 0 59 121=899<!---Hasselberg--> |01 0 58 073=292<!---Ha適oor--> |01 0 54 042=2475<!---Hattstedt--> |01 0 54 043=325<!---Hattstedtermarsch--> |01 0 53 052=146<!---Havekost--> |01 0 59 037=869<!---Havetoft--> |01 0 59 038=941<!---Havetoftloit--> |01 0 51 043=280<!---Hedwigenkoog--> |01 0 56 022=717<!---Heede--> |01 0 51 044=20695<!---Heide, Stadt--> |01 0 62 031=471<!---Heidekamp--> |01 0 56 023=2284<!---Heidgraben--> |01 0 60 037=316<!---Heidmoor--> |01 0 60 038=707<!---Heidm黨len--> |01 0 57 025=8278<!---Heikendorf--> |01 0 55 021=9227<!---Heiligenhafen, Stadt--> |01 0 61 034=1674<!---Heiligenstedten--> |01 0 61 035=741<!---Heiligenstedtenerkamp--> |01 0 62 032=596<!---Heilshoop--> |01 0 58 074=155<!---Heinkenborstel--> |01 0 56 024=2774<!---Heist--> |01 0 56 025=1333<!---Helgoland--> |01 0 51 045=183<!---Hellschen-Heringsand-Unterschaar--> |01 0 57 026=330<!---Helmstorf--> |01 0 51 046=946<!---Helse--> |01 0 56 026=1622<!---Hemdingen--> |01 0 51 047=515<!---Hemme--> |01 0 51 048=2957<!---Hemmingstedt--> |01 0 51 049=1952<!---Hennstedt--> |01 0 61 036=608<!---Hennstedt--> |01 0 60 039=26402<!---Henstedt-Ulzburg--> |01 0 55 022=1087<!---Heringsdorf--> |01 0 61 037=1098<!---Herzhorn--> |01 0 56 027=1357<!---Hetlingen--> |01 0 51 050=83<!---Hillgroven--> |01 0 61 038=74<!---Hingstheide--> |01 0 60 040=1297<!---Hitzhusen--> |01 0 51 051=1280<!---Hochdonn--> |01 0 61 039=227<!---Hodorf--> |01 0 58 076=175<!---Hoffeld--> |01 0 54 045=445<!---H鰃el--> |01 0 60 041=413<!---H鰃ersdorf--> |01 0 57 027=424<!---H鰃sdorf--> |01 0 61 040=2085<!---Hohenaspe--> |01 0 57 029=1087<!---Hohenfelde--> |01 0 61 041=952<!---Hohenfelde--> |01 0 62 033=60<!---Hohenfelde--> |01 0 53 053=452<!---Hohenhorn--> |01 0 61 042=6224<!---Hohenlockstedt--> |01 0 58 077=4937<!---Hohenwestedt--> |01 0 58 078=2381<!---Hohn--> |01 0 57 028=386<!---H鰄ndorf--> |01 0 57 030=904<!---Hohwacht (Ostsee)--> |01 0 62 035=3478<!---Hoisdorf--> |01 0 53 054=431<!---Hollenbek--> |01 0 51 053=329<!---Hollingstedt--> |01 0 59 039=999<!---Hollingstedt--> |01 0 54 048=82<!---Holm--> |01 0 56 028=3119<!---Holm--> |01 0 61 043=409<!---Holstenniendorf--> |01 0 59 124=188<!---Holt--> |01 0 58 080=1363<!---Holtsee--> |01 0 58 081=357<!---Holzbunge--> |01 0 58 082=920<!---Holzdorf--> |01 0 57 031=453<!---Honigsee--> |01 0 54 050=81<!---Hooge--> |01 0 53 056=176<!---Hornbek--> |01 0 54 046=935<!---H鰎num (Sylt)--> |01 0 53 057=245<!---Horst--> |01 0 61 044=5185<!---Horst (Holstein)--> |01 0 54 052=754<!---Horstedt--> |01 0 58 075=83<!---H鰎sten--> |01 0 59 123=643<!---H鰎up--> |01 0 51 052=64<!---H鰒ede--> |01 0 54 054=208<!---Hude--> |01 0 61 045=262<!---Huje--> |01 0 58 084=290<!---Hummelfeld--> |01 0 54 055=790<!---Humptrup--> |01 0 59 126=1205<!---H黵up--> |01 0 59 127=2213<!---Husby--> |01 0 59 041=761<!---H黶by--> |01 0 54 056=20751<!---Husum, Stadt--> |01 0 60 042=370<!---H黷tblek--> |01 0 58 083=204<!---H黷ten--> |01 0 59 042=831<!---Idstedt--> |01 0 51 054=97<!---Immenstedt--> |01 0 54 057=658<!---Immenstedt--> |01 0 61 046=32982<!---Itzehoe, Stadt--> |01 0 60 043=2230<!---Itzstedt--> |01 0 59 043=961<!---Jagel--> |01 0 58 085=247<!---Jahrsdorf--> |01 0 59 128=450<!---Janneby--> |01 0 59 129=317<!---Jardelund--> |01 0 59 180=4438<!---Jarplund-Weding--> |01 0 59 131=998<!---Jerrishoe--> |01 0 62 036=1793<!---Jersbek--> |01 0 58 086=3313<!---Jevenstedt--> |01 0 54 059=722<!---Joldelund--> |01 0 59 132=835<!---J鰎l--> |01 0 59 044=2572<!---J黚ek--> |01 0 53 058=188<!---Juliusburg--> |01 0 61 047=436<!---Kaaks--> |01 0 55 023=451<!---Kabelhorst--> |01 0 61 048=79<!---Kaisborstel--> |01 0 51 057=390<!---Kaiser-Wilhelm-Koog--> |01 0 60 044=19739<!---Kaltenkirchen, Stadt--> |01 0 57 032=586<!---Kal黚be--> |01 0 54 061=621<!---Kampen (Sylt)--> |01 0 53 059=218<!---Kankelau--> |01 0 59 045=9855<!---Kappeln, Stadt--> |01 0 58 087=560<!---Karby--> |01 0 54 062=216<!---Karlum--> |01 0 51 058=138<!---Karolinenkoog--> |01 0 53 060=535<!---Kasseburg--> |01 0 55 024=1552<!---Kasseedorf--> |01 0 53 061=1203<!---Kastorf--> |01 0 54 063=182<!---Katharinenheerd--> |01 0 60 045=896<!---Kattendorf--> |01 0 60 046=1084<!---Kayhude--> |01 0 55 025=1100<!---Kellenhusen (Ostsee)--> |01 0 61 049=8070<!---Kellinghusen, Stadt--> |01 0 61 050=2255<!---Kiebitzreihe--> |01 0 02 000=235366<!---Kiel, Landeshauptstadt--> |01 0 59 047=220<!---Kiesby--> |01 0 57 033=743<!---Kirchbarkau--> |01 0 57 034=191<!---Kirchn點hel--> |01 0 60 047=3580<!---Kisdorf--> |01 0 53 062=251<!---Kittlitz--> |01 0 57 035=782<!---Klamp--> |01 0 54 065=950<!---Klanxb黮l--> |01 0 59 049=531<!---Klappholz--> |01 0 57 036=6006<!---Klausdorf--> |01 0 57 037=257<!---Klein Barkau--> |01 0 59 050=581<!---Klein Bennebek--> |01 0 60 048=609<!---Klein Gladebr黦ge--> |01 0 56 029=2998<!---Klein Nordende--> |01 0 56 030=2749<!---Klein Offenseth-Sparrieshoop--> |01 0 53 064=631<!---Klein Pampau--> |01 0 59 051=336<!---Klein Rheide--> |01 0 60 049=1434<!---Klein R鰊nau--> |01 0 62 039=768<!---Klein Wesenberg--> |01 0 58 088=209<!---Klein Wittensee--> |01 0 53 066=248<!---Klein Zecher--> |01 0 53 067=623<!---Klempau--> |01 0 57 038=133<!---Kletkamp--> |01 0 51 060=439<!---Kleve--> |01 0 61 052=606<!---Kleve--> |01 0 53 068=567<!---Klinkrade--> |01 0 54 068=944<!---Klixb黮l--> |01 0 53 069=760<!---Koberg--> |01 0 57 039=839<!---K鰄n--> |01 0 54 070=928<!---Koldenb黷tel--> |01 0 54 071=63<!---Kolkerheide--> |01 0 61 118=1717<!---Kollmar--> |01 0 61 053=32<!---Kollmoor--> |01 0 56 031=2637<!---K鰈ln-Reisiek--> |01 0 53 071=651<!---Kollow--> |01 0 58 089=167<!---K鰊igsh黦el--> |01 0 58 090=1371<!---Kosel--> |01 0 53 070=294<!---K鰐hel--> |01 0 62 040=349<!---K鰐hel--> |01 0 54 072=229<!---Kotzenb黮l--> |01 0 61 054=257<!---Krempdorf--> |01 0 61 055=2428<!---Krempe, Stadt--> |01 0 51 061=647<!---Krempel--> |01 0 61 056=2564<!---Kremperheide--> |01 0 61 057=552<!---Krempermoor--> |01 0 60 050=425<!---Krems II--> |01 0 58 091=485<!---Krogaspe--> |01 0 57 040=473<!---Krokau--> |01 0 51 062=923<!---Kronprinzenkoog--> |01 0 59 136=254<!---Kronsgaard--> |01 0 58 092=11776<!---Kronshagen--> |01 0 61 058=192<!---Kronsmoor--> |01 0 59 053=6407<!---Kropp--> |01 0 53 072=1090<!---Kr鰌pelshagen-Fahrendorf--> |01 0 53 074=190<!---Krukow--> |01 0 57 041=371<!---Krummbek--> |01 0 61 059=81<!---Krummendiek--> |01 0 53 075=1512<!---Krummesse--> |01 0 58 093=746<!---Krummwisch--> |01 0 51 063=543<!---Krumstedt--> |01 0 53 073=340<!---Kr鼁en--> |01 0 53 076=1377<!---Kuddew鰎de--> |01 0 51 064=658<!---Kuden--> |01 0 61 060=155<!---Kudensee--> |01 0 57 042=672<!---K黨ren--> |01 0 53 077=395<!---K黨sen--> |01 0 60 051=437<!---K黭els--> |01 0 53 078=239<!---Kulpin--> |01 0 56 032=2124<!---Kummerfeld--> |01 0 53 079=855<!---Labenz--> |01 0 57 043=5247<!---Laboe--> |01 0 54 073=1496<!---Ladelund--> |01 0 61 061=2661<!---L鋑erdorf--> |01 0 57 044=296<!---Lammershagen--> |01 0 61 062=148<!---Landrecht--> |01 0 61 063=243<!---Landscheide--> |01 0 59 137=1462<!---Langballig--> |01 0 56 034=514<!---Langeln--> |01 0 54 074=127<!---Langene?--> |01 0 54 075=3134<!---Langenhorn--> |01 0 53 080=164<!---Langenlehsten--> |01 0 59 138=1035<!---Langstedt--> |01 0 58 094=1408<!---Langwedel--> |01 0 53 081=476<!---Lankau--> |01 0 53 082=383<!---Lanze--> |01 0 62 089=1197<!---Lasbek--> |01 0 60 052=607<!---Latendorf--> |01 0 53 083=11591<!---Lauenburg/ Elbe, Stadt--> |01 0 57 045=633<!---Lebrade--> |01 0 54 076=7680<!---Leck--> |01 0 60 053=1624<!---Leezen--> |01 0 51 065=1116<!---Lehe--> |01 0 57 046=1485<!---Lehmkuhlen--> |01 0 53 084=458<!---Lehmrade--> |01 0 55 027=5007<!---Lensahn--> |01 0 60 054=2292<!---Lentf鰄rden--> |01 0 54 077=61<!---Lexgaard--> |01 0 51 067=401<!---Lieth--> |01 0 53 085=1172<!---Linau--> |01 0 58 096=1354<!---Lindau--> |01 0 51 068=862<!---Linden--> |01 0 59 179=2063<!---Lindewitt--> |01 0 54 078=2549<!---List--> |01 0 61 064=177<!---Lockstedt--> |01 0 61 065=750<!---Lohbarbek--> |01 0 58 097=632<!---Lohe-F鰄rden--> |01 0 51 069=1981<!---Lohe-Rickelshof--> |01 0 59 055=255<!---Loit--> |01 0 61 066=386<!---Looft--> |01 0 58 098=185<!---Loop--> |01 0 58 099=824<!---Loose--> |01 0 57 047=310<!---L鰌tin--> |01 0 59 056=203<!---Lottorf--> |01 0 54 079=677<!---L鰓enstedt--> |01 0 03 000=211213<!---L黚eck, Hansestadt--> |01 0 53 086=199<!---L點how--> |01 0 58 101=444<!---Luhnstedt--> |01 0 51 071=1635<!---Lunden--> |01 0 59 057=1130<!---L黵schau--> |01 0 53 087=728<!---L黷au--> |01 0 57 048=5648<!---L黷jenburg, Stadt--> |01 0 54 080=328<!---L黷jenholm--> |01 0 62 045=3217<!---L黷jensee--> |01 0 58 100=636<!---L黷jenwestedt--> |01 0 57 049=390<!---Lutterbek--> |01 0 56 035=816<!---Lutzhorn--> |01 0 59 141=722<!---Maasb黮l--> |01 0 59 142=662<!---Maasholm--> |01 0 55 028=10876<!---Malente--> |01 0 55 029=414<!---Manhagen--> |01 0 51 072=5917<!---Marne, Stadt--> |01 0 51 073=357<!---Marnerdeich--> |01 0 57 050=998<!---Martensrade--> |01 0 53 088=90<!---Mechow--> |01 0 62 046=774<!---Meddewade--> |01 0 59 143=899<!---Medelby--> |01 0 58 103=397<!---Meezen--> |01 0 59 058=693<!---Meggerdorf--> |01 0 61 067=439<!---Mehlbek--> |01 0 51 074=7551<!---Meldorf, Stadt--> |01 0 58 104=1767<!---Melsdorf--> |01 0 59 144=638<!---Meyn--> |01 0 54 083=363<!---Midlum--> |01 0 58 105=1382<!---Mielkendorf--> |01 0 54 084=3687<!---Mildstedt--> |01 0 53 089=537<!---M鰄nsen--> |01 0 59 060=1020<!---Mohrkirch--> |01 0 58 107=4895<!---Molfsee--> |01 0 53 090=18642<!---M鰈ln, Stadt--> |01 0 57 051=3758<!---M鰊keberg--> |01 0 62 048=641<!---M鰊khagen--> |01 0 60 056=262<!---M鰊kloh--> |01 0 61 068=122<!---Moordiek--> |01 0 61 069=25<!---Moordorf--> |01 0 61 070=87<!---Moorhusen--> |01 0 56 036=4049<!---Moorrege--> |01 0 58 106=262<!---M鰎el--> |01 0 60 057=456<!---M鰖en--> |01 0 57 052=617<!---Mucheln--> |01 0 58 108=517<!---M黨brook--> |01 0 61 071=327<!---M黨lenbarbek--> |01 0 53 091=191<!---M黨lenrade--> |01 0 59 145=1068<!---Munkbrarup--> |01 0 61 072=1920<!---M黱sterdorf--> |01 0 53 092=967<!---M黶sen--> |01 0 53 093=694<!---Mustin--> |01 0 60 058=2375<!---Nahe--> |01 0 54 085=932<!---Nebel--> |01 0 58 109=355<!---Negenharrie--> |01 0 60 059=1041<!---Negernb鰐el--> |01 0 60 060=602<!---Nehms--> |01 0 57 053=273<!---Nehmten--> |01 0 62 050=331<!---Neritz--> |01 0 57 054=389<!---Nettelsee--> |01 0 58 111=148<!---Neu Duvenstedt--> |01 0 59 062=1143<!---Neuberend--> |01 0 58 110=1050<!---Neudorf-Bornstein--> |01 0 61 073=682<!---Neuenbrook--> |01 0 56 037=514<!---Neuendeich--> |01 0 61 074=916<!---Neuendorf b. Elmshorn--> |01 0 61 119=493<!---Neuendorf-Sachsenbande--> |01 0 60 061=831<!---Neueng鰎s--> |01 0 51 075=1042<!---Neuenkirchen--> |01 0 51 076=669<!---Neufeld--> |01 0 51 077=161<!---Neufelderkoog--> |01 0 54 086=1289<!---Neukirchen--> |01 0 55 031=1172<!---Neukirchen--> |01 0 04 000=77936<!---Neum黱ster, Stadt--> |01 0 55 032=16471<!---Neustadt in Holstein, Stadt--> |01 0 58 112=1260<!---Neuwittenbek--> |01 0 60 062=719<!---Neversdorf--> |01 0 54 087=611<!---Nieblum--> |01 0 54 088=9019<!---Nieb黮l, Stadt--> |01 0 59 147=224<!---Nieby--> |01 0 58 113=618<!---Nienborstel--> |01 0 61 076=148<!---Nienb黷tel--> |01 0 53 094=185<!---Niendorf bei Berkenthin--> |01 0 53 095=632<!---Niendorf/ Stecknitz--> |01 0 62 051=487<!---Nienwohld--> |01 0 59 148=596<!---Niesgrau--> |01 0 51 078=1177<!---Nindorf--> |01 0 58 115=697<!---Nindorf--> |01 0 58 116=885<!---Noer--> |01 0 51 079=430<!---Norddeich--> |01 0 54 089=623<!---Norddorf--> |01 0 59 063=676<!---Norderbrarup--> |01 0 54 090=38<!---Norderfriedrichskoog--> |01 0 51 080=155<!---Norderheistedt--> |01 0 51 137=666<!---Nordermeldorf--> |01 0 59 064=825<!---Norderstapel--> |01 0 60 063=71603<!---Norderstedt, Stadt--> |01 0 51 081=286<!---Norderw鰄rden--> |01 0 59 149=483<!---Nordhackstedt--> |01 0 51 082=2790<!---Nordhastedt--> |01 0 54 091=2234<!---Nordstrand--> |01 0 54 092=423<!---Norstedt--> |01 0 61 077=888<!---Nortorf--> |01 0 58 117=6424<!---Nortorf, Stadt--> |01 0 59 065=139<!---Nottfeld--> |01 0 58 118=1662<!---N黚bel--> |01 0 59 098=1377<!---N黚el--> |01 0 53 096=1010<!---Nusse--> |01 0 61 078=295<!---Nutteln--> |01 0 60 064=1172<!---N黷zen--> |01 0 54 093=373<!---Ockholm--> |01 0 51 083=326<!---Odderade--> |01 0 61 079=1677<!---Oelixdorf--> |01 0 60 065=1294<!---Oering--> |01 0 59 067=339<!---Oersberg--> |01 0 60 066=866<!---Oersdorf--> |01 0 61 080=211<!---Oescheb黷tel--> |01 0 51 084=297<!---Oesterdeichstrich--> |01 0 51 140=275<!---Oesterwurth--> |01 0 54 094=496<!---Oevenum--> |01 0 59 150=2016<!---Oeversee--> |01 0 51 085=294<!---Offenb黷tel--> |01 0 61 081=126<!---Oldenborstel--> |01 0 55 033=9786<!---Oldenburg in Holstein, Stadt--> |01 0 58 119=271<!---Oldenb黷tel--> |01 0 61 082=1214<!---Oldendorf--> |01 0 58 120=155<!---Oldenh黷ten--> |01 0 54 095=1302<!---Oldenswort--> |01 0 54 096=666<!---Oldersbek--> |01 0 54 097=461<!---Olderup--> |01 0 54 098=571<!---Oldsum--> |01 0 58 121=2339<!---Osdorf--> |01 0 54 099=1549<!---Ostenfeld (Husum)--> |01 0 58 122=542<!---Ostenfeld (Rendsburg)--> |01 0 58 123=954<!---Osterby--> |01 0 59 151=335<!---Osterby--> |01 0 54 100=245<!---Osterhever--> |01 0 56 038=435<!---Osterhorn--> |01 0 54 101=667<!---Oster-Ohrstedt--> |01 0 51 086=463<!---Osterrade--> |01 0 58 124=5244<!---Osterr鰊feld--> |01 0 58 125=663<!---Osterstedt--> |01 0 51 087=959<!---Ostrohe--> |01 0 62 053=7878<!---Oststeinbek--> |01 0 61 083=755<!---Ottenb黷tel--> |01 0 58 126=857<!---Ottendorf--> |01 0 58 127=3616<!---Owschlag--> |01 0 58 128=1438<!---Padenstedt--> |01 0 51 088=1154<!---Pahlen--> |01 0 57 055=1579<!---Panker--> |01 0 53 097=689<!---Panten--> |01 0 57 056=284<!---Passade--> |01 0 61 084=304<!---Peissen--> |01 0 54 103=1124<!---Pellworm--> |01 0 56 039=41972<!---Pinneberg, Stadt--> |01 0 57 057=12869<!---Pl鰊, Stadt--> |01 0 53 098=381<!---Pogeez--> |01 0 53 099=360<!---Poggensee--> |01 0 57 058=477<!---Pohnsdorf--> |01 0 62 056=1175<!---P鰈itz--> |01 0 59 152=191<!---Pommerby--> |01 0 54 104=209<!---Poppenb黮l--> |01 0 61 085=242<!---P鰏chendorf--> |01 0 57 059=481<!---Postfeld--> |01 0 61 086=425<!---Poyenberg--> |01 0 57 060=464<!---Prasdorf--> |01 0 57 062=15895<!---Preetz, Stadt--> |01 0 58 129=177<!---Prinzenmoor--> |01 0 56 040=2184<!---Prisdorf--> |01 0 57 063=2028<!---Probsteierhagen--> |01 0 60 067=1717<!---Pronstorf--> |01 0 61 087=603<!---Puls--> |01 0 58 130=1785<!---Quarnbek--> |01 0 61 088=420<!---Quarnstedt--> |01 0 59 153=1386<!---Quern--> |01 0 51 089=229<!---Quickborn--> |01 0 56 041=20208<!---Quickborn, Stadt--> |01 0 56 042=509<!---Raa-Besenbek--> |01 0 59 154=637<!---Rabel--> |01 0 59 155=296<!---Rabenholz--> |01 0 59 068=660<!---Rabenkirchen-Faul點k--> |01 0 61 089=100<!---Rade--> |01 0 58 131=90<!---Rade b. Hohenwestedt--> |01 0 58 132=242<!---Rade b. Rendsburg--> |01 0 57 064=7641<!---Raisdorf--> |01 0 51 090=156<!---Ramhusen--> |01 0 54 105=441<!---Ramstedt--> |01 0 54 106=1604<!---Rantrum--> |01 0 54 107=575<!---Rantum (Sylt)--> |01 0 57 065=320<!---Rantzau--> |01 0 57 066=865<!---Rastorf--> |01 0 55 035=15750<!---Ratekau--> |01 0 57 067=518<!---Rathjensdorf--> |01 0 53 100=13837<!---Ratzeburg, Stadt--> |01 0 62 058=230<!---Rausdorf--> |01 0 58 133=144<!---Reesdorf--> |01 0 61 091=774<!---Reher--> |01 0 62 059=710<!---Rehhorst--> |01 0 51 092=612<!---Rehm-Flehde-Bargen--> |01 0 62 060=25712<!---Reinbek, Stadt--> |01 0 62 061=8471<!---Reinfeld (Holstein), Stadt--> |01 0 51 093=426<!---Reinsb黷tel--> |01 0 56 043=13717<!---Rellingen--> |01 0 58 134=419<!---Remmels--> |01 0 58 135=28476<!---Rendsburg, Stadt--> |01 0 57 068=813<!---Rendsw黨ren--> |01 0 61 092=593<!---Rethwisch--> |01 0 62 062=1086<!---Rethwisch--> |01 0 54 108=343<!---Reu遝nk鰃e--> |01 0 58 136=1118<!---Rickert--> |01 0 60 068=3330<!---Rickling--> |01 0 55 036=1016<!---Riepsdorf--> |01 0 58 137=2570<!---Rieseby--> |01 0 59 157=521<!---Ringsberg--> |01 0 54 109=3617<!---Risum-Lindholm--> |01 0 53 101=277<!---Ritzerau--> |01 0 54 110=456<!---Roden鋝--> |01 0 58 138=500<!---Rodenbek--> |01 0 60 069=1156<!---Rohlstorf--> |01 0 53 102=61<!---R鰉nitz--> |01 0 53 103=854<!---Rondeshagen--> |01 0 61 093=377<!---Rosdorf--> |01 0 53 104=516<!---Roseburg--> |01 0 59 069=359<!---R黡e--> |01 0 59 070=237<!---R黦ge--> |01 0 57 069=1051<!---Ruhwinkel--> |01 0 58 139=730<!---Rumohr--> |01 0 62 065=1302<!---R黰pel--> |01 0 53 106=366<!---Sahms--> |01 0 53 107=561<!---Salem--> |01 0 53 108=1623<!---Sandesneben--> |01 0 59 181=1387<!---Sankelmark--> |01 0 51 096=345<!---Sankt Annen--> |01 0 61 095=986<!---Sankt Margarethen--> |01 0 51 097=3680<!---Sankt Michaelisdonn--> |01 0 54 113=4072<!---Sankt Peter-Ording--> |01 0 61 096=507<!---Sarlhusen--> |01 0 51 098=725<!---Sarzb黷tel--> |01 0 59 071=3578<!---Satrup--> |01 0 59 072=229<!---Saustrup--> |01 0 59 073=1700<!---Schaalby--> |01 0 58 140=4518<!---Schacht-Audorf--> |01 0 60 070=820<!---Schackendorf--> |01 0 59 158=2347<!---Schafflund--> |01 0 51 099=1364<!---Schafstedt--> |01 0 51 100=609<!---Schalkholz--> |01 0 55 044=11862<!---Scharbeutz--> |01 0 55 037=2529<!---Schashagen--> |01 0 59 074=390<!---Scheggerott--> |01 0 57 070=1626<!---Schellhorn--> |01 0 61 097=2483<!---Schenefeld--> |01 0 56 044=17970<!---Schenefeld, Stadt--> |01 0 60 071=280<!---Schieren--> |01 0 58 141=384<!---Schierensee--> |01 0 57 071=888<!---Schillsdorf--> |01 0 58 142=1029<!---Schinkel--> |01 0 53 109=586<!---Schiphorst--> |01 0 57 072=520<!---Schlesen--> |01 0 59 075=24121<!---Schleswig, Stadt--> |01 0 51 102=246<!---Schlichting--> |01 0 61 098=235<!---Schlotfeld--> |01 0 60 072=486<!---Schmalensee--> |01 0 60 073=1967<!---Schmalfeld--> |01 0 58 143=276<!---Schmalstede--> |01 0 51 103=209<!---Schmedeswurth--> |01 0 53 110=611<!---Schmilau--> |01 0 53 111=842<!---Schnakenbek--> |01 0 59 076=607<!---Schnarup-Thumby--> |01 0 58 144=168<!---Sch鰊bek--> |01 0 53 112=1315<!---Sch鰊berg--> |01 0 57 073=6594<!---Sch鰊berg (Holstein)--> |01 0 58 145=316<!---Sch鰊horst--> |01 0 57 074=6401<!---Sch鰊kirchen--> |01 0 55 038=2526<!---Sch鰊walde am Bungsberg--> |01 0 53 113=505<!---Schretstaken--> |01 0 51 104=77<!---Schrum--> |01 0 59 077=2583<!---Schuby--> |01 0 53 115=475<!---Schulendorf--> |01 0 58 146=561<!---Sch黮ldorf--> |01 0 51 105=489<!---Sch黮p--> |01 0 58 147=821<!---Sch黮p b. Nortorf--> |01 0 58 148=1137<!---Sch黮p b. Rendsburg--> |01 0 53 114=161<!---Sch黵ens鰄len--> |01 0 54 116=1355<!---Schwabstedt--> |01 0 57 076=852<!---Schwartbuck--> |01 0 53 116=14890<!---Schwarzenbek, Stadt--> |01 0 58 150=3009<!---Schwedeneck--> |01 0 54 118=918<!---Schwesing--> |01 0 60 074=224<!---Schwissel--> |01 0 53 117=518<!---Seedorf--> |01 0 60 075=2235<!---Seedorf--> |01 0 58 151=403<!---Seefeld--> |01 0 56 033=972<!---Seester--> |01 0 56 045=938<!---Seesterm黨e--> |01 0 54 119=710<!---Seeth--> |01 0 56 046=846<!---Seeth-Ekholt--> |01 0 58 152=876<!---Sehestedt--> |01 0 57 077=1371<!---Selent--> |01 0 59 078=811<!---Selk--> |01 0 60 076=1975<!---Seth--> |01 0 53 118=688<!---Siebenb鋟men--> |01 0 53 119=248<!---Siebeneichen--> |01 0 62 069=1992<!---Siek--> |01 0 55 039=1579<!---Sierksdorf--> |01 0 53 120=307<!---Sierksrade--> |01 0 60 077=1178<!---Sieversh黷ten--> |01 0 59 159=1671<!---Sieverstedt--> |01 0 61 099=68<!---Siezb黷tel--> |01 0 59 079=2250<!---Silberstedt--> |01 0 61 100=181<!---Silzen--> |01 0 54 120=865<!---Simonsberg--> |01 0 53 121=316<!---Sirksfelde--> |01 0 59 162=503<!---Sollerup--> |01 0 54 123=314<!---Sollwitt--> |01 0 61 101=848<!---Sommerland--> |01 0 54 121=242<!---S鰊neb黮l--> |01 0 58 154=361<!---Sophienhamm--> |01 0 58 153=205<!---S鰎en--> |01 0 59 161=4257<!---S鰎up--> |01 0 54 124=223<!---Sprakeb黮l--> |01 0 54 125=1046<!---Stadum--> |01 0 58 155=365<!---Stafstedt--> |01 0 57 078=446<!---Stakendorf--> |01 0 59 163=244<!---Stangheck--> |01 0 62 071=1510<!---Stapelfeld--> |01 0 54 126=857<!---Stedesand--> |01 0 58 156=390<!---Steenfeld--> |01 0 57 079=851<!---Stein--> |01 0 59 164=995<!---Steinberg--> |01 0 59 165=1384<!---Steinbergkirche--> |01 0 62 091=2503<!---Steinburg--> |01 0 59 080=729<!---Steinfeld--> |01 0 53 122=574<!---Steinhorst--> |01 0 51 107=472<!---Stelle-Wittenwurth--> |01 0 53 123=950<!---Sterley--> |01 0 59 167=1423<!---Sterup--> |01 0 60 079=228<!---Stipsdorf--> |01 0 55 040=16506<!---Stockelsdorf--> |01 0 60 080=434<!---Stocksee--> |01 0 59 081=836<!---Stolk--> |01 0 57 080=1338<!---Stolpe--> |01 0 59 168=821<!---Stolteb黮l--> |01 0 57 081=332<!---Stoltenberg--> |01 0 61 102=119<!---St鰎dorf--> |01 0 61 103=100<!---St鰎kathen--> |01 0 58 157=1476<!---Strande--> |01 0 51 108=99<!---Str黚bel--> |01 0 54 128=1024<!---Struckum--> |01 0 60 081=258<!---Strukdorf--> |01 0 60 082=1057<!---Struvenh黷ten--> |01 0 59 082=705<!---Struxdorf--> |01 0 53 124=414<!---Stubben--> |01 0 60 084=907<!---Stuvenborn--> |01 0 61 104=783<!---S黡erau--> |01 0 59 083=3854<!---S黡erbrarup--> |01 0 51 109=518<!---S黡erdeich--> |01 0 51 139=389<!---S黡erdorf--> |01 0 54 129=185<!---S黡erende--> |01 0 59 084=512<!---S黡erfahrenstedt--> |01 0 59 169=349<!---S黡erhackstedt--> |01 0 51 110=878<!---S黡erhastedt--> |01 0 51 111=544<!---S黡erheistedt--> |01 0 54 130=19<!---S黡erh鰂t--> |01 0 54 131=2227<!---S黡erl黦um--> |01 0 54 132=148<!---S黡ermarsch--> |01 0 59 085=1082<!---S黡erstapel--> |01 0 60 085=3345<!---S黮feld--> |01 0 55 041=5432<!---S黶el--> |01 0 54 133=5871<!---Sylt-Ost--> |01 0 59 086=876<!---Taarstedt--> |01 0 58 158=84<!---Tackesdorf--> |01 0 53 125=532<!---Talkau--> |01 0 56 047=2132<!---Tangstedt--> |01 0 62 076=6416<!---Tangstedt--> |01 0 58 159=342<!---Tappendorf--> |01 0 60 086=162<!---Tarbek--> |01 0 59 171=5566<!---Tarp--> |01 0 57 083=360<!---Tasdorf--> |01 0 59 101=448<!---Tastrup--> |01 0 54 134=988<!---Tating--> |01 0 58 160=154<!---Techelsdorf--> |01 0 51 114=2529<!---Tellingstedt--> |01 0 51 138=691<!---Tensb黷tel-R鰏t--> |01 0 60 087=722<!---Tensfeld--> |01 0 54 135=628<!---Tetenb黮l--> |01 0 59 087=937<!---Tetenhusen--> |01 0 58 161=297<!---Thaden--> |01 0 58 162=496<!---Thumby--> |01 0 59 088=310<!---Tielen--> |01 0 51 117=165<!---Tielenhemme--> |01 0 58 163=1121<!---Timmaspe--> |01 0 55 042=9034<!---Timmendorfer Strand--> |01 0 54 136=207<!---Tinningstedt--> |01 0 58 164=1134<!---Todenb黷tel--> |01 0 62 078=1049<!---Todendorf--> |01 0 60 088=1038<!---Todesfelde--> |01 0 59 090=1060<!---Tolk--> |01 0 54 138=5025<!---T鰊ning, Stadt--> |01 0 56 048=12970<!---Tornesch--> |01 0 53 126=337<!---Tramm--> |01 0 60 089=4991<!---Trappenkamp--> |01 0 62 092=1752<!---Travenbr點k--> |01 0 60 090=187<!---Travenhorst--> |01 0 60 091=530<!---Traventhal--> |01 0 59 092=1497<!---Treia--> |01 0 62 081=1867<!---Tremsb黷tel--> |01 0 51 118=268<!---Trennewurth--> |01 0 62 082=7618<!---Trittau--> |01 0 57 082=413<!---Tr鰊del--> |01 0 54 140=108<!---T黰lauer Koog--> |01 0 58 165=1154<!---T黷tendorf--> |01 0 59 097=502<!---Twedt--> |01 0 54 141=278<!---Uelvesb黮l--> |01 0 56 049=17865<!---Uetersen, Stadt--> |01 0 59 093=461<!---躭sby--> |01 0 59 094=706<!---Ulsnis--> |01 0 54 142=403<!---Uphusum--> |01 0 54 143=415<!---Utersum--> |01 0 61 105=1286<!---Vaale--> |01 0 61 106=151<!---Vaalermoor--> |01 0 54 144=1922<!---Vi鰈--> |01 0 54 145=217<!---Vollerwiek--> |01 0 54 146=170<!---Vollstedt--> |01 0 51 119=364<!---Volsemenhusen--> |01 0 58 166=1452<!---Waabs--> |01 0 61 107=1858<!---Wacken--> |01 0 59 095=231<!---Wagersrott--> |01 0 60 092=9459<!---Wahlstedt, Stadt--> |01 0 57 084=533<!---Wahlstorf--> |01 0 60 093=427<!---Wakendorf I--> |01 0 60 094=1406<!---Wakendorf II--> |01 0 53 127=185<!---Walksfelde--> |01 0 51 120=37<!---Wallen--> |01 0 59 173=914<!---Wallsb黮l--> |01 0 59 174=2235<!---Wanderup--> |01 0 53 128=207<!---Wangelau--> |01 0 55 043=2333<!---Wangels--> |01 0 57 085=3004<!---Wankendorf--> |01 0 58 167=350<!---Wapelfeld--> |01 0 58 168=621<!---Warder--> |01 0 57 086=375<!---Warnau--> |01 0 61 108=300<!---Warringholz--> |01 0 51 121=303<!---Warwerort--> |01 0 58 169=2238<!---Wasbek--> |01 0 58 170=2936<!---Wattenbek--> |01 0 60 095=1026<!---Weddelbrook--> |01 0 51 122=2336<!---Weddingstedt--> |01 0 56 050=32048<!---Wedel, Stadt--> |01 0 60 096=1027<!---Weede--> |01 0 59 176=2322<!---Wees--> |01 0 59 177=474<!---Weesby--> |01 0 51 125=461<!---Welmb黷tel--> |01 0 54 148=220<!---Welt--> |01 0 57 087=1120<!---Wendtorf--> |01 0 51 126=84<!---Wennb黷tel--> |01 0 54 149=1553<!---Wenningstedt-Braderup (Sylt)--> |01 0 60 097=811<!---Wensin--> |01 0 53 130=703<!---Wentorf (Amt Sandesneben)--> |01 0 53 129=11527<!---Wentorf bei Hamburg--> |01 0 62 094=1152<!---Wesenberg--> |01 0 51 127=3077<!---Wesselburen, Stadt--> |01 0 51 128=146<!---Wesselburener Deichhausen--> |01 0 51 129=148<!---Wesselburenerkoog--> |01 0 51 130=1349<!---Wesseln--> |01 0 58 171=1600<!---Westensee--> |01 0 54 152=1116<!---Wester-Ohrstedt--> |01 0 62 083=808<!---Westerau--> |01 0 51 131=106<!---Westerborstel--> |01 0 51 132=931<!---Westerdeichstrich--> |01 0 54 150=131<!---Westerhever--> |01 0 59 178=758<!---Westerholz--> |01 0 56 051=1315<!---Westerhorn--> |01 0 54 151=8973<!---Westerland, Stadt--> |01 0 61 109=361<!---Westermoor--> |01 0 60 098=489<!---Westerrade--> |01 0 58 172=5122<!---Westerr鰊feld--> |01 0 54 154=406<!---Westre--> |01 0 61 110=1602<!---Wewelsfleth--> |01 0 61 111=7<!---Wiedenborstel--> |01 0 60 099=1525<!---Wiemersdorf--> |01 0 51 133=167<!---Wiemerstedt--> |01 0 53 131=167<!---Wiershop--> |01 0 61 112=146<!---Willenscharen--> |01 0 61 113=4425<!---Wilster, Stadt--> |01 0 51 134=842<!---Windbergen--> |01 0 58 173=1078<!---Windeby--> |01 0 58 174=509<!---Winnemark--> |01 0 54 156=754<!---Winnert--> |01 0 61 114=311<!---Winseldorf--> |01 0 60 100=392<!---Winsen--> |01 0 54 157=129<!---Wisch--> |01 0 57 088=749<!---Wisch--> |01 0 54 158=44<!---Witsum--> |01 0 54 159=806<!---Wittbek--> |01 0 54 160=683<!---Wittd黱--> |01 0 61 115=184<!---Wittenbergen--> |01 0 60 101=848<!---Wittenborn--> |01 0 57 089=179<!---Wittmoldt--> |01 0 53 132=930<!---Witzeeze--> |01 0 62 086=1403<!---Witzhave--> |01 0 54 161=989<!---Witzwort--> |01 0 54 162=484<!---Wobbenb黮l--> |01 0 59 096=530<!---Wohlde--> |01 0 53 133=2317<!---Wohltorf--> |01 0 51 113=1326<!---W鰄rden--> |01 0 51 135=332<!---Wolmersdorf--> |01 0 53 134=275<!---Woltersdorf--> |01 0 53 135=168<!---Worth--> |01 0 61 116=2510<!---Wrist--> |01 0 54 163=663<!---Wrixum--> |01 0 51 136=738<!---Wrohm--> |01 0 61 117=393<!---Wulfsmoor--> |01 0 54 164=4445<!---Wyk auf F鰄r, Stadt--> |01 0 62 087=1551<!---Zarpen--> |01 0 53 136=995<!---Ziethen--> |#default=-1<!---standaard key wanneer er geen match is--> }}|}} 0z9x10rxjjnq8t0pk85z7zdhafyakks 0 1712 112596 105725 2016-07-07T10:08:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Dithmarschen |Wappen = Kreiswappen des Kreises Dithmarschen.png |Karte = Lage des Kreises Dithmarschen in Deutschland.png |Lageplan = Schleswig holstein hei.png |Bundesland = Släswiek-Holstein |Verwaltungssitz = [[Heide (Holstein)|Heide]] |Fläche = 1404.75 |Einwohner = 136451<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = HEI |Kreisschlüssel = 01 0 51 |NUTS = DEF05 |Gliederung = 117 |Adresse = Stettiner Straße 30<br />25746 Heide |Website = [http://www.dithmarschen.de/ www.dithmarschen.de] |Landrat = Dr. Jörn Klimant |Partei = Neen Paatäi }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Kring in [[Släswiek-Holstein]]. Sien Haudstääd is [[Heide (Holstein)|Heide]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.dithmarschen.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Släswiek-Holstein}} [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] 8w63fpyrowuwklgq1ct3o506vj06rl4 0 1713 114737 112597 2017-10-18T21:02:07Z Kaliforniyka 8425 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Herzogtum Lauenburg |Wappen = Wappen Herzogtum Lauenburg alt.svg |Karte = Lage des Kreises Herzogtum Lauenburg in Deutschland.png |Lageplan = Schleswig holstein rz.png |Bundesland = Släswiek-Holstein |Regierungsbezirk = |Verwaltungssitz = Ratzeburg |Fläche = 1263 |Einwohner = 187094<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = RZ |Kreisschlüssel = 01 0 53 |NUTS = DEF06 |Gliederung = 132 |Adresse = Barlachstraße 2<br />23909 Ratzeburg |Website = [http://www.herzogtum-lauenburg.de/ www.herzogtum-lauenburg.de] |Landrat = [[Gerd Krämer (Schleswig-Holstein)|Gerd Krämer]] |Partei = Neen Paatäi }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Kring in [[Släswiek-Holstein]]. Sien Haudsteede is [[Ratzeburg]]. {| |- align="left" !Amtsfräie Stääde |- | width="450" valign="top" | * '''1. [[Geesthacht]]''' (29.295) * '''2. [[Lauenburg/Elbe]]''' (11.477) * '''3. [[Mölln]]''' (18.742) | width="450" valign="top" | * '''4. [[Ratzeburg]]''' (13.820) * '''5. [[Schwarzenbek]]''' (14.968) * '''6. [[Wentorf bei Hamburg]]''' (11.614) |} == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.herzogtum-lauenburg.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Släswiek-Holstein}} [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] 02n4o72skqcd0gmxsif3uobgtwvti9w 0 1714 120030 112598 2021-08-08T22:07:39Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Nordfriesland |Wappen = DEU Kreis Nordfriesland COA.svg |Karte = Lage des Kreises Nordfriesland in Deutschland.png |Lageplan = Schleswig holstein nf.png |Bundesland = Släswiek-Holstein |Verwaltungssitz = Husum |Fläche = 2048.61 |Einwohner = 166727<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = NF |Kreisschlüssel = 01 0 54 |NUTS = DEF07 |Gliederung = 135 |Adresse = Marktstraße 6<br />25813 Husum |Website = [http://www.nordfriesland.de/ www.nordfriesland.de] |Landrat = Dieter Harrsen |Partei = [[Wählergemeinschaft Nordfriesland|WG NF]] }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Kring in [[Släswiek-Holstein]]. Sien Haudsteede is [[Husum]]. == Sjuch uk == * [[Noudfräislound|Regio Noudfräislound]] == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20031230111324/http://www.nordfriesland.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Släswiek-Holstein}} [[Kategorie:Noudfräislound]] [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] 4o0qbbicpkd041yj1mwrmwevhn8oa1m 0 1715 112599 105728 2016-07-07T10:09:17Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Ostholstein |Gegründet = 1970 |Wappen = Wappen Kreis Ostholstein.png |Karte = Lage des Kreises Ostholstein in Deutschland.png |Lageplan = Schleswig holstein oh.png |Bundesland = Släswiek-Holstein |Verwaltungssitz = Eutin |Fläche = 1391.97 |Einwohner = 205688<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = OH |Kreisschlüssel = 01 0 55 |NUTS = DEF0A |Gliederung = 36 |Adresse = Lübecker Straße 41<br />23701 Eutin |Website = [http://www.kreis-oh.de/ www.kreis-oh.de] |Landrat = Reinhard Sager |Partei = CDU }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Kring in [[Släswiek-Holstein]]. Sien Haudsteede is [[Eutin]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.kreis-oh.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Släswiek-Holstein}} [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] e3d2x56uknea68x07oa0sjr0i5fabr5 0 1716 117481 112600 2018-09-11T18:31:18Z Gunnar.offel 5704 SVG wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Pinneberg |Wappen = Wappen Kreis Pinneberg.svg |Karte = Lage des Kreises Pinneberg in Deutschland.png |Lageplan = Schleswig holstein pi.png |Bundesland = Släswiek-Holstein |Regierungsbezirk = |Verwaltungssitz = Pinneberg |Fläche = 664.11 |Einwohner = 301320<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = PI |Kreisschlüssel = 01 0 56 |NUTS = DEF09 |Gliederung = 49 |Adresse = Moltkestraße 10<br />25421 Pinneberg |Website = [http://www.kreis-pinneberg.de/ www.kreis-pinneberg.de] |Landrat = Dr. Wolfgang Grimme |Partei = CDU }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Kring in [[Släswiek-Holstein]]. Ju Haudstääd is [[Pinneberg]]. Dät Oailound [[Hälgelound]] heert uk tou dän Kring Pinneberg. == Stääd == * [[Uetersen]] == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.kreis-pinneberg.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{CommonsLittik|Category:Kreis Pinneberg|Kring Pinneberg}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Släswiek-Holstein}} [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] rcr78gsg9z03ta09udzlsy2pzblhgj3 0 1717 112601 105726 2016-07-07T10:09:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Plön |Gegründet = 1867 |Wappen = Wappen Kreis Ploen.png |Karte = Lage des Kreises Plön in Deutschland.png |Lageplan = Schleswig holstein ploe.png |Bundesland = Släswiek-Holstein |Verwaltungssitz = Plön |Fläche = 1082.71 |Einwohner = 135422<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = PLÖ |Kreisschlüssel = 01 0 57 |NUTS = DEF0A |Gliederung = 85 |Adresse = Hamburger Str. 17–18<br />24306 Plön |Website = [http://www.kreis-ploen.de/ www.kreis-ploen.de] |Landrat = Dr. Volkram Gebel |Partei = parteilos }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Kring in [[Släswiek-Holstein]]. Sien Haudsteede is [[Plön]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.kreis-ploen.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Släswiek-Holstein}} {{stump-links}} [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] surm6vc9xse3jdeqii48o7wo8qrjadb 0 1718 120198 112602 2021-08-16T02:07:56Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Rendsburg-Eckernförde |Wappen = Wappen Kreis Rendsburg-Eckernfoerde.png |Karte = Lage des Kreises Rendsburg-Eckernförde in Deutschland.png |Lageplan = Schleswig holstein rd.png |Bundesland = Släswiek-Holstein |Verwaltungssitz = Rendsburg |Fläche = 2185.93 |Einwohner = 272488<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = RD |Kreisschlüssel = 01 0 58 |NUTS = DEF0B |Gliederung = 165 |Adresse = Kaiserstraße 8<br />24768 Rendsburg |Website = [http://www.kreis-rendsburg-eckernfoerde.de/ www.kreis-rendsburg-<br />eckernfoerde.de] |Landrat = Rolf-Oliver Schwemer |Partei = Neen Paatäi }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Kring in [[Släswiek-Holstein]]. Sien Haudsteede is [[Rendsburg]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20061027111920/http://www.kreis-rendsburg-eckernfoerde.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Släswiek-Holstein}} [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] kz3sxhz6jqbijczgs9cm7v3n8ligna1 0 1719 112603 105729 2016-07-07T10:10:20Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Schleswig-Flensburg |Gegründet = 1973-03-24 |Wappen = Wappen Kreis Schleswig-Flensburg.png |Karte = Lage des Kreises Schleswig-Flensburg in Deutschland.png |Lageplan = Schleswig holstein sl.png |Bundesland = Släswiek-Holstein |Verwaltungssitz = [[Schleswig (Stadt)|Schleswig]] |Fläche = 2071.59 |Einwohner = 199101<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = SL |Kreisschlüssel = 01 0 59 |NUTS = DEF0C |Gliederung = 134 |Adresse = Flensburger Straße 7<br />24837 Schleswig |Website = [http://www.schleswig-flensburg.de/ www.schleswig-flensburg.de] |Landrat = Bogislav-Tessen von Gerlach |Partei = parteilos }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Kring in [[Släswiek-Holstein]]. Sien Haudstääd is [[Schleswig (Stadt)|Schleswig]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.schleswig-flensburg.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Släswiek-Holstein}} [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] k4atyaq4otndr6i9tqpnpm7y55xfe4b 0 1720 112604 105794 2016-07-07T10:10:37Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Segeberg |Wappen = Coa Kreis Segeberg.svg |Karte = Lage des Kreises Segeberg in Deutschland.png |Lageplan = Schleswig holstein sg.png |Bundesland = Släswiek-Holstein |Regierungsbezirk = |Verwaltungssitz = Bad Segeberg |Fläche = 1344.39 |Einwohner = 258336<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = SE |Kreisschlüssel = 01 0 60 |NUTS = DEF0D |Gliederung = 95 |Adresse = Hamburger Straße 30<br />23795 Bad Segeberg |Website = [http://www.kreis-segeberg.de/ www.kreis-segeberg.de] |Landrat = [[Jutta Hartwieg]] |Partei = [[SPD]] }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Kring in [[Släswiek-Holstein]]. Sien Haudsteede is [[Bad Segeberg]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.kreis-segeberg.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Släswiek-Holstein}} [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] fz7jqen0ebfrljts4q0k5mfgr6evp36 0 1721 112605 109200 2016-07-07T10:10:53Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Steinburg |Wappen = DEU Kreis Steinburg COA.svg |Karte = Lage des Kreises Steinburg in Deutschland.png |Lageplan = Schleswig holstein iz.png |Bundesland = Släswiek-Holstein |Verwaltungssitz = Itzehoe |Fläche = 1056.24 |Einwohner = 134664<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = IZ |Kreisschlüssel = 01 0 61 |NUTS = DEF0E |Gliederung = 112 |Adresse = Viktoriastraße 16-18<br />25524 Itzehoe |Website = [http://www.kreis-steinburg.de/ www.kreis-steinburg.de] |Landrat = Burghard Rocke |Partei = CDU }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Kring in [[Släswiek-Holstein]]. Sien Haudsteede is [[Itzehoe]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.kreis-steinburg.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Släswiek-Holstein}} [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] r1urc7p6p0u3o89vwev5u3z9pqnz9j4 0 1722 112606 105351 2016-07-07T10:11:14Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Stormarn |Wappen = Wappen Kreis Stormarn.svg |Karte = Lage des Kreises Stormarn in Deutschland.png |Lageplan = Schleswig holstein od.png |Bundesland = Släswiek-Holstein |Regierungsbezirk = |Verwaltungssitz = Bad Oldesloe |Fläche = 766.27 |Einwohner = 226252<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = OD |Kreisschlüssel = 01 0 62 |NUTS = DEF0F |Gliederung = 55 |Adresse = Mommsenstraße 13<br />23843 Bad Oldesloe |Website = [http://www.kreis-stormarn.de/ www.kreis-stormarn.de] |Landrat = Klaus Plöger |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Kring in [[Släswiek-Holstein]]. Ju Haudstääd is [[Bad Oldesloe]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.kreis-stormarn.de/ Offizielle Websiede] <small>''Düütsk''</small> {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Släswiek-Holstein}} [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] s30399hn4mi6xv0hzba0hcjclez5gbd 0 1723 9612 2008-08-08T13:35:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Dithmarschen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Dithmarschen]] 8yggwn3rzumuqmmq44h0y21yq7khc1k 0 1724 9613 2008-08-08T13:36:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Herzogtum Lauenburg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Herzogtum Lauenburg]] kd56dusezdb2xwirzl0lmyev3jp7qe1 0 1726 9622 2008-08-09T07:48:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Kring Nordfriesland]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Nordfriesland]] d7el5tfs2dumikpfxrq7ijq6168wj7v 0 1727 9623 2008-08-09T07:49:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Kring Nordfriesland]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Nordfriesland]] d7el5tfs2dumikpfxrq7ijq6168wj7v 0 1728 9624 2008-08-09T07:49:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Kring Nordfriesland]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Nordfriesland]] d7el5tfs2dumikpfxrq7ijq6168wj7v 0 1729 9625 2008-08-09T07:52:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Kring Ostholstein]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Ostholstein]] 6lco4itvceee1m0g9q58sbwsqwofq43 0 1730 9626 2008-08-09T07:56:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Kring Ostholstein]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Ostholstein]] 6lco4itvceee1m0g9q58sbwsqwofq43 0 1731 9627 2008-08-09T07:56:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Kring Ostholstein]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Ostholstein]] 6lco4itvceee1m0g9q58sbwsqwofq43 0 1732 9628 2008-08-09T07:57:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Kring Ostholstein]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Ostholstein]] 6lco4itvceee1m0g9q58sbwsqwofq43 0 1733 9629 2008-08-09T07:58:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Kring Ostholstein]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Ostholstein]] 6lco4itvceee1m0g9q58sbwsqwofq43 0 1734 9630 2008-08-09T07:59:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Kring Pinneberg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Pinneberg]] 7yy3hs83ga18xvq2u3ctptb7hu8n4ut 0 1735 9631 2008-08-09T07:59:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Kring Pinneberg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Pinneberg]] 7yy3hs83ga18xvq2u3ctptb7hu8n4ut 0 1736 9632 2008-08-09T08:00:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Kring Pinneberg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Pinneberg]] 7yy3hs83ga18xvq2u3ctptb7hu8n4ut 0 1737 9633 2008-08-09T08:01:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Kring Plön]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Plön]] 4a14obv600aqkrjaulqusl2w5a374v1 0 1738 9634 2008-08-09T08:02:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Ammerlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Ammerlound]] 0d2vqw4bh8o64nkzt371sxtevotmra9 0 1739 9635 2008-08-09T08:03:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Aurk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Aurk]] 75k81lkcmffcpt9apj0aayp5g87sxyp 0 1740 9636 2008-08-09T08:04:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Celle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Celle]] j7jk1x3khkhn5x8qm5ou119zta7rili 0 1741 9637 2008-08-09T08:05:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Cuxhaven]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Cuxhaven]] g32y4gnwvucn5imkohpw2466j1aocwh 0 1742 9638 2008-08-09T08:06:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Diepholz]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Diepholz]] e99ak576pduddldn015p15c35mriub1 0 1743 9640 9639 2008-08-09T08:07:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Oamselound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Oamselound]] 9czdlg9dtzkzudidhsd6bisedrbhoh6 0 1744 9641 2008-08-09T08:08:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Gifhorn]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Gifhorn]] 9ua69fxnv2adnrj23dh9rp425d0f4rt 0 1745 9642 2008-08-09T08:08:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Goslar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Goslar]] 00y33rxwhno02y935nr5wrrjfbz5nkh 0 1746 9643 2008-08-09T08:09:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Fräislound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Fräislound]] 584cjfh7na9b8l72v1l78oai7tob6bu 0 1747 9644 2008-08-09T08:10:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Göttingen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Göttingen]] 05g3ismjqxxtwysmbg1txlk38lijhj5 0 1748 9645 2008-08-09T08:11:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Hameln-Pyrmont]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Hameln-Pyrmont]] 9fx10xto0qeajqs7dis0r08g30j4ulr 0 1749 9646 2008-08-09T08:12:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Harburg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Harburg]] m3n2bfal1ly5d13mltm8yb3k2im7e15 0 1750 9647 2008-08-09T08:12:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Harburg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Harburg]] m3n2bfal1ly5d13mltm8yb3k2im7e15 0 1751 9648 2008-08-09T08:13:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Harburg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Harburg]] m3n2bfal1ly5d13mltm8yb3k2im7e15 0 1752 9649 2008-08-09T08:13:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Helmstedt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Helmstedt]] 1bfkb5gk8g54yez2zfjec3rr9k4z38y 0 1753 114644 110970 2017-10-17T11:31:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Doarne |- | align="center" | [[Image:Frelon europeen.jpg|300px|Doarne]] <br><small>Doarne ''(Vespa crabro)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Familie:'' || [[Häspen-Äänelke]] ''(Vespidae)'' |- | ''Unnerfamilie:'' || [[Häspen]] ''(Vespinae)'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Vespa]]'' |- | ''Oard:'' || Doarne ''(Vespa crabro)'' |} |} Ju '''Doarne''' af '''Doddene''' ''(Vespa crabro)'' is een groote Oard fon Häspe un heert also tou do [[Insekte]]. Dät rakt moorere Unneroarden in disse Oard. Ju Doarne is in fuul Loundskuppe aiske säilden un stoant deer unner Natuurskuul. == Määrkmoale == [[Image:0706Hornissenkopf.JPG|thumb|left|100px|N Kop ''(Caput)'' fon ne Doarne.]][[Image:0706Hornissenstachel.JPG|thumb|left|100px|Die Stiekel fon ju Doarne.]] Ju Doarne sjucht bolde so uut as een heel woanelke Häspe uk, man mäd ne Loangte fon 18-35 mm is ju besunners groot. Ju monnelke Doarne is mäd bit tou 23 mm litjer as dät Wieuwke mäd bit tou 35 mm. Dät Kop-Skild fon ju Doarne (n Skild ap dän Kop (''Caput''), unner juu Stierne) is jeel. Die Räst fon dän Kop un uk fon dän ''Thorax'' (Brustousnied fon n Insekt) is swot un rood. Uk dät ''Abdomen'' (Bääterdeel fon n Insekt) häd n litjen rooden Deel, die Räst derfon is swott un jeel strieped. Gjuchts un links sjucht me do groote Facettenoogene, ap ju Stierne tjo Punktoogene, in ju Midde sunt do Fäilere anwoaksen un deerunner is dät jeele Kopskild. Ju Doarne häd, as die Nome (fergliek him mäd dät Düütske Woud "Dorn" foar "Stiekel", wät woarschienelk [[Etymologie|etymologisk]] früünd is), n Stiekel. 500 bit 1000 Stääke sunt freeselk foar normoale Moanskene. Een Doarne stat uk nit fluks, man ju moaket aan Fluchtfersäik, bloot, wan ju nit fluchtje kon af wan me dät Nääst fernäile wol, is dät heel normoal, dät ju stat. == Stoat fon do Doarnen == Doarnen lieuwje, as [[Ieme|Iemen]] uk, in een Meenskup, aan sonaamden Stoat. Niep so as bie do Iemen wäd dissen Stoat fon een Muur, ju aal do Oaiere lait, gruundet. Do Moaden groie uk in Moarten, man do sunt bie Doarnen nit uut Woaks, man uut ne Oard "Papier" moaked sunt. Huunich kon me nit fon Doarnen winne, uumdät jo hiere Moaden nit mäd Huunich, man mäd litje Insekte un Spinnen fodderje. <gallery> Image:0706Hornissenei.JPG|Dät Oai Image:Vespa crabro nest detail1.jpg|Doo Moarten fon ne Doarne Bielde:Hornisse schluepft.jpg|Een litje Doarne kumt uut een Moarte Image:Vespa crabro nest full.jpg|Een Doarnennääst </gallery> == Wällen == *Heiko Bellmann: ''Welches Insekt ist das?'' Franckh-Kosmos, Stuttgart 2005, ISBN 3-440-09874-5 *Gerd Ohnesorge un Bernd Scheiba: Tierspuren & Fährten <small>''in Feld und Wald''</small> Bassermann-Ferlaach ISBN 978-3-8094-2071-2 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Insekte]] 4gv0bt4pc739jzrm5oz716ueejnz3zu 0 1754 9652 2008-08-09T13:28:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Doarne]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Doarne]] qhfohcejhjan7qsb5ar8m0b1uli323s 0 1755 9653 2008-08-09T13:28:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Doarne]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Doarne]] qhfohcejhjan7qsb5ar8m0b1uli323s 0 1756 122471 122470 2023-04-12T00:59:16Z 98.21.200.236 /* Määrkmoale */ wikitext text/x-wiki {{Review}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Ieme |- | align="center" | [[Bielde:Western honey bee.jpg|300px|Oarbaidsieme]] <br /><small>Ne Oarbaidsieme</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Familie:'' || ''Apidae'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Apinae'' |- | ''Sleek:'' || ''Apis'' |- | ''Oard:'' || Ieme ''(Apis mellifera)'' |} |} Ju '''Ieme''' ''(Apis mellifera)'' is ne Oard fon do [[Insekte]]. Dät rakt fuul Unneroarden fon disse Oard, wierfon in Seelterlound ju [[Nominatfoarm]] ''(Apis mellifera mellifera)'' heemsk is. Daach häbe masse Imkere in Middel-Europa däälich uurswäkke, as ju Unneroard ''Apis mellifera carnica'' (ap Deele fon dän [[Balkan]] heemsk) af [[Buckfast-Iemen]] (een Misk-Tuchtenge uut Änglound). Ju Nominat-Foarm is deeruum in wäkke Rebätte fon't Uutstierwen betruued. Do Moanskene nutsje do Iemen, deermäd jo Huunich, Woaks un uur Ärtjuuchnisse hääbe. Dät naamt me [[Imkeräi]]. Wan me fon Iemen baalt, meent me normoal disse Oard, dät rakt uk uur nai früünde Oarden, toun Biespiel [[Moasieme]]n<ref>"Moasieme" hat ap Düütsk: "Hummel"</ref>, do me uk Iemen naamt. Een noch äänelkere Oard, ''[[Apis cerana]]'' rakt dät uk in't Aaste un Suudaaste fon [[Asien]], fon düsse Oard is ju freeselke Miete<ref>"Miete" hat ap Düütsk: "Milbe"</ref> ''[[Varroa destructor]]'' ap uus wäästelke Iemen uurgeen, ju do Ieme al as Moaden läip süük moaket un, juust so as t.B. wäkke Gifte, do in ju Buuräi (deelwiese indäid legoal!) iensät wäide, waareldwied een iedensthoaftige Betruuenge foar do Iemenbestounde is. Iemen fon ju hier beskrieuwene Oard ''Apis mellifera'' rakt dät däälich truch [[Imkeräi]] in ju heele Waareld, man fon Natuur uut kuume do bloot in [[Europa]], [[Afrikoa]] un Faander-[[Asien]] foar. == Apbau fon n Iemenfoulk == Dät rakt een Muur, dät is n fruchtboar wieuwelk Diert, wät dän Swoorm gruundje mout un aal do Oaiere lait, dät rakt do Oarbaidsiemen, do uk wieuwelk, man uunfruchtboar sunt, un dät rakt do Droanen, dät sunt monnelke Iemen. Ne Muur äntstoant wan do Oarbaidsiemen ne Moade mäd n speziellen Foddersaap, dän me in ju Fäksproake ''"Gelée Royale"'' naamt, fodderje. Do Oarbaidsiemen kriege fuuls tou min Gelée Royale, moor Huunich un Blöimte, uut dissen Gruund ferkwienje se, wäide uunfruchtboar un sunt Oarbaidsiemen. Droanen äntstounde innerdoat uut n Oai, wät nit befruchted wuude. In n Swoorm rakt dät foarallen Oarbaidsiemen un een uutwoaksene Muur. Wan junge Muure ap ju Waareld kuume, gruundje se ätter ne kuute Tied hieren oainen Swoorm. == Intelligens un Konnen == [[Bielde:Waggle dance.png|left|150px]] === Ju Dons-Sproake === Deermäd do uur Iemen fluks wiete, wier ne fulle, goude Fodderwälle is, hääbe do Iemen n System, uum hiere Meeoarbaidere tou wiesen, wier fuul Fodder is. Ju wiest mäd ne Oard fon Dons-Sproake, wo die Winkel fon Sunne un ju Fodder-Wälle is. Wan ju hier Bääterdeel deerbie gau bewääget, betjut dät, dät ju Fodderwälle nai is, wan ju et nit so gau bewääget, dät ju Fodderwälle nit nai is. (Do Bielden links: A is die Dons, B is ju Betjuudenge) === Do Experimente fon James L. Gould === N Foarskengeprojekt fon dän Biologe James L. Gould wiest, dät jo nit bloot disse Dons-Sproake hääbe, sunnern uk geografiske, mathematiske un logiske Gedanken hääbe: Hie toachte toueerst, do Iemen orientierje sik an apfaalende Punkte in ju Loundskup. Hie staalde dät Iemesküül in n Woold, truch dän me nit kiekje kuud, wier neen apfaalende Punkte (buute n poor oolde Boome) wieren. Hie määrkde, dät do Iemen liekuut tou ju Fodderwälle fljooge, man jo wieten uk Punkte in dät Lound un ju Loangte fon dän Ploats twiske do two Punkte. Jo hieden in hieren litjen Kop ne gjuchte Loundkoarte! Gould waas uurrasked un interessierde sik gnauer foar ju Intelligens fon Iemen. Hie noom also sien Iemesküül un staalde et an n gans grooten Fiskediek. Deerätter noom hie n Boot mäd fuul Bloumen un feronkerde et in ju Midde fon dän Fiskediek. Ätter do eerste Iemen spikkelierden un in ju Donssproake do uur Iemen fon ju Fodderwälle ap dän Fiskediek tälden, ignorierden jo dät, wült jo slau genouch wieren, uum dät uunlogisk tou fienden, dät Bloumen in n Fiskediek woakse. Uum seeker tou wieten, dät do Iemen nit bloot fon dän Woater-Röäk ouskräkked wuuden, geen hie snoagens mäd dät Iemesküül ätter ne Mäid wai, ju jusälge Foarm as die Fiskediek hiede, man as aal Mäide naan Woater-Röäk hiede. Dät Boot mäd do Bloumen laide hie in ju Midde fon ju Mäid. As smäidens do Iemen apwoakeden un toachten, jo wieren noch bie dän Fiskediek, wüül ook neen Ieme tou do Bloumen fljooge. Gould moakede noch n Experiment. Hie noom ne fierboare Fodderstation un häd ju älken Ättermiddai uum dän sälge Oustand ferskäuwen. Ätter ne kuute Tied kuuden do Iemen bereekenje, wier ju Fodderstation an dän naiste Ättermiddai weese woll un ferwachteden ju an disse Steede. Gould wüül nu wiete, af do Iemen uk noch beeter reekenje konnen. Hie häd dän Oustand, uum dän ju Fodderwälle ferskäuwen wuude, älken Dai uum 25 Prozent gratter moaked. Uk dät kuuden do Iemen ätter ne kuute Tied goud bereekenje un ferwachteden ju wier älken Ättermiddai. === Faawen sjo === Iemen konnen Faawen sjo. Uut dissen Gruund hääbe moonige Imkere ferskeedenfaawiche Iemensküüle. Karl von Frisch kuud dät truch dät lokjen fon Iemen mäd jeele Koarten ätterwiese. Man Iemen konnen, as me däälich weet, moor Faawen sjo as do Moanskene: So kon ne Ieme Ultraviolett sjo, dät is ne Faawe, ju do Moanskene eenfach nit sjo konnen. Foar Iemen sunt Faawen uk fuul wichtiger as foar Moanskene, wült Iemen fon Blöiten lieuwje. So konnen Iemen in ne Blöite, ju foar dät moanskelke Ooge bloot wiet is, mongs ne ultraviolette Teekenge sjo un disse Blöite so fon uur Blöiten beeter unnerskeede. == Imkeräi == [[Bielde:Runny hunny.jpg|thumb|right|150px|Huunich]] Haudartikkel: [[Imkeräi]] Imkeräi is, wan n Moanske Iemen häd. Fröier, in ju Steentied, roowden do Ljuude wüülden Huunich, as me ap oolde Kritselteekengen sjo kon. Däälich häd die Moanske sälwen Iemen un kon so Woaks, Huunich un uur Ärtjuuchnisse gewinne. Uk foar dät [[Seelterlound]] waas die [[Honnel un Schipfoart|Honnel]] mäd [[Huunich]] wichtich. == Määrkmoale == Ju Ieme is 11 bit 18 mm loange. Die Bääterdeel häd ljoachtbruune "wullige" Striepen. Do Skienen fon do bääterste Beene hääbe ne Heeuwe. Iemen hääbe n Stiekel. <gallery> Bielde:Schéma abeille-tag.svg|Anatomie (Körperbau) fon ne Oarbaidsieme. Klik ap ju Bielde foar ne grattere Ansicht un ne Beskrieuwenge ap düütsk, ängelsk un frantsöösk Bielde:Drone 25a.jpg|Droane Bielde:Bienenkoenigin3.jpg|Ju Muur (Midde) monken do Oarbaidsiemen Bielde:Stachel einer Honigbiene.jpg|Stiekel fon ne Oarbaidsieme </gallery> ==Sjuch uk== * {{Commons ienföigje|Apis mellifera|Iemen}} == Wällen == * Niko Tinbergen: ''TIERE UND IHR VERHALTEN'' LIFE Jugendbücher (N oold Bouk sunner ISBN) * Heiko Bellmann: ''Welches Insekt ist das?'' Franckh-Kosmos, Stuttgart 2005, ISBN 3-440-09874-5 * Ernst Meckelburg: ''Das geheime Leben der Tiere'' LANGEN MÜLLER ISBN 3-7844-2904-1 (Mäd düt Bouk mout me foarsichtich weese, eenige Kapitele wollen wäil bloot Sensation wiedje) == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Insekte]] n6q1c8xw1zbad4dvlsqvxcxxg0ksvqw 0 1757 9661 2008-08-09T20:51:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Ieme]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ieme]] ebruhavg0vj5exbz440yca4ccw7bfh6 0 1758 9669 2008-08-10T07:47:19Z Heinz 88 häd "[[:Gäisekool (Aegopodium podagraria)]]" ätter "[[:Gäisekool]]" ferschäuwen: Dät sunt ferscheedene Noomen, nit aan! wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gäisekool]] 33hrtf4sl4c7a8aja6n0aqie3psatvg 0 1759 9670 2008-08-10T07:47:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Gäisekool]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gäisekool]] 33hrtf4sl4c7a8aja6n0aqie3psatvg 0 1760 9673 2008-08-10T07:59:02Z Heinz 88 häd "[[:Hankebloume (Melandrium album)]]" ätter "[[:Hankebloume]]" ferschäuwen: Dät sunt ferscheedene Noomen, nit aan! wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hankebloume]] 76h2qxcy3xh73g5tvdj67s8g8rbmdj4 0 1761 9674 2008-08-10T07:59:42Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Hankebloume]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hankebloume]] 76h2qxcy3xh73g5tvdj67s8g8rbmdj4 0 1762 9675 2008-08-10T08:00:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Hankebloume]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hankebloume]] 76h2qxcy3xh73g5tvdj67s8g8rbmdj4 0 1763 9678 2008-08-10T08:09:27Z Heinz 88 häd "[[:Hoamp (Cannabis)]]" ätter "[[:Hoamp]]" ferschäuwen: Dät sunt ferscheedene Noomen! wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoamp]] dzme4zey22s7ujfgvuulo9ldxwqqugu 0 1764 9679 2008-08-10T08:10:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Hoamp]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoamp]] dzme4zey22s7ujfgvuulo9ldxwqqugu 10 1765 25659 25584 2009-11-16T13:09:13Z Tlustulimu 35 Fäärelaited ätter [[Foarloage:Dokumentation]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Foarloage:Dokumentation]] nuwabejr4hclthk4yfjfhw7sdcjseqj 10 1768 107932 105781 2013-09-05T09:27:17Z Jafeluv 2168 link to meta; no seeltersk page yet but feel free to translate wikitext text/x-wiki [[Image:Redirectltr.png|#REDIRECT ]]<span class="redirectText" id="softredirect">[[{{{1}}}]]</span><br /><span style="font-size:85%; padding-left:52px;">This page is a [[m:Soft redirect|soft redirect]].</span><includeonly>[[Category:Wikipedia soft redirects|{{PAGENAME}}]]</includeonly><noinclude> {{Documentation}} {{pp-template|small=yes}} </noinclude> 2dvrrnrijp100dbqrkisrm7q27r1fdf 10 1769 9689 9688 2008-08-10T10:39:37Z Heinz 88 Schutsede „[[:Foarloage:Pp-template]]“ [edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed] wikitext text/x-wiki <noinclude>{{pp-template|small=yes}} </noinclude><includeonly>{{pp-meta |type=indef |small={{{small|}}} |demospace={{{demospace|}}} |expiry=<!--not applicable--> |dispute=no |icon-text=This {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:6}}|image, included in a high-risk template or message,|high-risk template}} is indefinitely protected from editing to prevent vandalism. |reason-text=This {{#switch:{{NAMESPACE}} |{{ns:image}}=image, used in one or more [[Wikipedia:High-risk templates|high-risk templates]] and/or [[Special:Allmessages|system messages]], |#default=[[Wikipedia:High-risk templates|high-risk template]] }} has been [[Wikipedia:This page is protected|protected]] from editing to prevent [[Wikipedia:Vandalism|vandalism]]. {{#switch:{{NAMESPACE}}|{{ns:image}}=<br /><small>'''Do not move this image''' to [[commons:|Wikimedia Commons]].</small>}} |categories={{{categories|[[Category:Protected templates|{{PAGENAME}}]]}}}}}</includeonly><noinclude>{{pp-template|categories=no}} {{Documentation}} </noinclude> d0magu1i0d3547lloqom9xx5agp19ke 10 1770 9690 2008-08-10T10:40:15Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: {{#ifeq:{{lc:{{{small|}}}}}|yes| <div class="metadata plainlinks" id="protected-icon" style="position:absolute; z-index:100; right:55px; top:10px;"> {{#tag:imagemap| Imag... wikitext text/x-wiki {{#ifeq:{{lc:{{{small|}}}}}|yes| <div class="metadata plainlinks" id="protected-icon" style="position:absolute; z-index:100; right:55px; top:10px;"> {{#tag:imagemap| Image:{{{image|{{#switch:{{lc:{{{type}}}}} |full=Padlock.svg |semi=Padlock-silver-medium.svg |move=Padlock-olive.svg |indef=Padlock-red.svg |office=Padlock-black.svg |create=Padlock-skyblue.svg |#default=Transparent.gif }}}}}{{!}}20px{{!}}{{{icon-text|{{#switch:{{lc:{{{type}}}}} |full=Fully protected |semi=Semi-protected |move=Move protected |indef=Permanently protected |create=Protected from creation |office=Protected by the Wikimedia Office |#default=<!--null--> }}}}} default [[{{{icon-link|Wikipedia:Protection policy#{{lc:{{{type}}}}}}}}|{{{icon-text|This {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}|article|page}} is {{#switch:{{lc:{{{type}}}}} |semi=semi- |move=move- |indef=permanently<nowiki> </nowiki> |create=creation- |office=<!--null, but should this have a special tag?--> |full |#default=<!--null--> }}protected{{#ifeq:{{lc:{{{type}}}}}|indef||{{#if:{{{expiry|}}}|<nowiki> </nowiki>until {{#time:F j, Y|{{{expiry}}}}}}}}}{{{icon-reason|}}}.}}}]] desc none }} </div> | {{{!}} {{main talk other | demospace={{{demospace|}}} | 1 = class="ambox ambox-protection metadata plainlinks" | 2 = class="messagebox standard-talk metadata plainlinks" | 3 = class="messagebox protected metadata plainlinks" style="border:2px solid #99B; padding:0px; font-size:0.9em;" }} {{!}} {{main talk other|1=class="ambox-image" {{!}} |demospace={{{demospace|}}}}} [[Image:{{{image|{{#switch:{{lc:{{{type}}}}} |full=Padlock.svg |semi=Padlock-silver-medium.svg |move=Padlock-olive.svg |indef=Padlock-red.svg |office=Padlock-black.svg |create=Padlock-skyblue.svg |#default=Transparent.gif }}}}}|40px|{{{icon-text|This page is {{#switch:{{lc:{{{type}}}}} |semi=semi- |move=move- |indef=permanently<nowiki> </nowiki> |create=creation- |office=<!--null, but should this have a special tag?--> |full |#default=<!--null--> }}protected.}}}]] {{!}} {{main talk other|1=class="ambox-text"|demospace={{{demospace|}}}}} style="v-align:center; align=left;" {{!}}<!-- -->'''{{{reason-text|{{#switch:{{lc:{{{type}}}}} |full=This page is currently [[Wikipedia:This page is protected|protected]] from editing |semi=Editing of this {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}|article|page}} by [[Wikipedia:User access levels#Autoconfirmed_users|new]] or [[Wikipedia:User access levels#Anonymous_users|unregistered]] users is currently [[Wikipedia:Protection policy|disabled]] |move=This {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}|article|page}} is currently [[Wikipedia:This page is protected|protected]] from [[Help:Moving a page|page moves]] |indef=This page is [[Wikipedia:This page is protected|protected]] from editing ''indefinitely'' |office=This {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}|article|page}} is currently [[Wikipedia:This page is protected|protected]] from editing |create=[[Help:Starting a new page|Recreation]] of this {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}|article|page}} [[Wikipedia:This page is protected|has been disabled]] }}{{#ifeq:{{lc:{{{type}}}}}|indef||{{#if:{{{expiry|}}}|&#32;until {{#time:[[F j]], [[Y]]|{{{expiry}}}}}}}}}{{{reason<includeonly>|</includeonly>}}}.}}}'''<br /> {{{explanation-text|{{#ifeq:{{lc:{{{dispute}}}}}|yes|This protection is '''not''' an endorsement of the {{#ifeq:{{{type}}}|move|[{{fullurl:Special:Log|type=move&page={{FULLPAGENAMEE}}}} current title]|[{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|action=history}} current version]}}.}} See the [[Wikipedia:Protection policy|protection policy]] and [{{fullurl:Special:Log|type=protect&page={{FULLPAGENAMEE}}}} protection log] for more details. {{#switch:{{lc:{{{type}}}}} |full|indef=Please discuss any changes on the [[{{TALKPAGENAME}}|talk page]]; you may use the {{tlx|editprotected}} template to ask an [[Wikipedia:Administrator|administrator]] to make the edit if it is supported by [[Wikipedia:Consensus|consensus]]. {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:8}}<!--MediaWiki-->||You may also [[Wikipedia:Requests for page protection|request]] that this page be unprotected.}} |semi=If you cannot edit this {{#switch:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}=article|{{ns:6}}=image|#default=page}} and you wish to make a change, you can {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{TALKSPACE}}||[[{{TALKPAGENAME}}|discuss changes on the talk page]],}} [[Wikipedia:Requests for page protection#Current requests for unprotection|request unprotection]], [[Special:Userlogin|log in]], or <span class="plainlinks">[http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:Userlogin&type=signup <span style="color:#002bb8;" title="Sign in / create account">create an account</span>]. |move=The page may still be edited but cannot be moved until unprotected. Please discuss any suggested moves on the [[{{TALKPAGENAME}}|talk page]] or at [[Wikipedia:Requested moves]]. You can also [[Wikipedia:Requests for page protection|request]] that the page be unprotected. |office=If you are able to edit this page, please discuss all changes and additions on the [[{{TALKPAGENAME}}|talk page]] first. '''Do not remove protection from this article unless you are authorized by the Wikimedia Foundation to do so.''' |create=Please see the {{#if:{{{xfd|}}}|'''[[{{{xfd}}}|deletion discussion]]''' or the}} [{{fullurl:Special:Log|type=delete&page={{FULLPAGENAMEE}}}} deletion log] for details of why this page was deleted. If you would like to create a page at this title, you must first [[Wikipedia:Requests for page protection|request]] for it to be unprotected, or for the deleted material to be restored via [[Wikipedia:Deletion review|deletion review]]. }}}}} {{!}}} }}<!--End if small--><includeonly>{{#ifeq:{{lc:{{{categories|no}}}}}|no||{{{categories|}}}}}</includeonly><noinclude> {{pp-template|small=yes}} {{documentation}} </noinclude> 12ocavmsqrdcdebc0w15fyqgb4mfiet 14 1771 9691 2008-08-10T10:41:08Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Gouldene Artikkele wikitext text/x-wiki Gouldene Artikkele 7val3ijdryt279a89971ivgr1ac3vyi 0 1772 9700 2008-08-10T11:43:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Äthiopien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Äthiopien]] afpo0aej7w7h4ba04cyt8x2an56wmx7 0 1773 9702 2008-08-10T13:02:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Grafskup Bentheim]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Grafskup Bentheim]] firawu76obwyw3vaihcfr7trug2c7wi 0 1774 9703 2008-08-10T13:03:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Holzminden]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Holzminden]] ilc172921dvs0uha4a3nroq2tw2nekf 0 1775 9704 2008-08-10T13:04:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Lier]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Lier]] gupkgfff11ech0hs0ngp0xxmhq0wfjb 0 1776 9705 2008-08-10T13:05:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Lüchow-Dannenberg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Lüchow-Dannenberg]] sbky82beaus2vuywxnlm1quehsxhof4 0 1777 9706 2008-08-10T13:06:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Lüchow-Dannenberg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Lüchow-Dannenberg]] sbky82beaus2vuywxnlm1quehsxhof4 0 1778 9707 2008-08-10T13:06:42Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Lüchow-Dannenberg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Lüchow-Dannenberg]] sbky82beaus2vuywxnlm1quehsxhof4 0 1779 9708 2008-08-10T13:07:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Lüneburg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Lüneburg]] t51gjgsb0qyy3akxekpi0kwjdy223m2 0 1780 9709 2008-08-10T13:07:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Lüneburg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Lüneburg]] t51gjgsb0qyy3akxekpi0kwjdy223m2 0 1781 9710 2008-08-10T13:08:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Lüneburg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Lüneburg]] t51gjgsb0qyy3akxekpi0kwjdy223m2 0 1782 9711 2008-08-10T13:14:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[:Loundkring Kloppenbuurich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Kloppenbuurich]] 0sfst0ufjai5f4jt0idtsg6wspn7y2w 0 1783 120314 109233 2021-10-09T11:25:17Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Tadarida brasiliensis'' |- | align="center" | <br><small><center>[[Bielde:Tadarida brasiliensis.jpg|200px]]</center>''Tadarida brasiliensis'' in [[Texas]], [[USA]] </small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Familie:'' || ''[[Molossidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Molossinae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Tadarida]]'' |- | ''Unnersleek:'' || ''Rhizomops'' |- | '' Oard:'' || ''Tadarida brasiliensis'' |- |} |} '''''Tadarida brasiliensis''''' is ne Oard fon doo [[Fläddermuuse]] un juu eensiche Oard uut dän Unnersleek ''Rhizomops''. Die Lieuwendsruum fon disse Oard is in groote Deele fon [[Noudamerikoa|Noud-]] un [[Suudamerikoa]]. == Lieuwend fon suk een ''Tadarida brasiliensis'' == Ätter juu Foartplontenge-Tied, dät is in Noudamerikoa Februoar un Meerte, wäd in dän Juni af dän Juli dät litje Bäiden bädden. It wächt 3-4 Gramm. Juu Muur mout dät Bäiden 5 Wieke söögje. Mongs stält n uur Bäiden juu Molk fon uurs een Muur, man maasttieds ärkant juu Muur hier Bäiden, filiecht an dän Röäk un juu Stämme. In n Oaler fon 38 Deege kon juu litje Fläddermuus al gjucht fljooge un is mäd 60 Deege uutwoa AWESOME RANDOMNESS ksen. Mäd 18 bit 22 Mounde kon juu Fläddermuus al sälwen Bäidene kriege. Suk een ''Tadarida brasiliensis'' wäd, wan't aal goud gungt, touminst 8 Jiere oold. == Unneroarde == Disse Oard häd n poor Unneroarde: *''T. b. brasiliensis'' (Juu [[Nominatfoarm]]) *''T. b. antillularum'' *''T. b. bahamensis'' *''T. b. constanzae'' *''T. b. cynocephala'' *''T. b. intermedia'' *''T. b. mexicana'' *''T. b. murina'' *''T. b. muscula'' == Wällen == *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 *Ju Internetversion fon dät Bouk "Mammal Species of the World" [https://web.archive.org/web/20100602170544/http://www.bucknell.edu/msw3/browse.asp?id=13801768 Ju Internetversion fon Mammal species of the World] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] jxxrslzgzw8rty6io8mndfigs4c9k2a 0 1785 105440 103654 2013-03-10T23:25:35Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q607105]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Tadarida'' |- | align="center" | [[File:Tadarida brasiliensis - Bahamas - Long Island (sic) - Cartwright Cave - March 2006 - 2.jpg|250px]] <br><small>Ne Oard uut dissen Sleek ''([[Tadarida brasiliensis]])''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Molossidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Molossinae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''Tadarida'' |- |} |} '''''Tadarida''''' is n Sleek fon doo [[Fläddermuuse]]. Dät rakt 2 [[Rezent|rezente]] Unnersleeke un 8 rezente Oarde in dissen Sleek. == Systematik == * Sleek ''Tadarida'' ** Unnersleek ''Tadarida'' *** Oard ''[[Tadarida teniotis|T. teniotis]]'' Middelmeerregione fon [[Europa]] un [[Afrikoa]] bit [[Japan]], [[Taiwan]], [[Madeira]] un doo [[Kanariske Ailounde]]. *** Oard ''T. lobata'' uut [[Kenia]] un [[Simbabwe]] *** Oard ''T. fulminans'' uut groote Deele fon Afrikoa *** Oard ''T. ventralis'' uut [[Äthiopien]], Kenia, dät Aaste fon juu [[Demokratiske Republik Kongo]], [[Malawi]], [[Sambia]], Suud-[[Sudan]] un dät Noude fon [[Suudafrikoa]]. *** Oard ''T.aegyptica'' uut [[Ägypten]], [[Algerien]], [[Nigeria]], [[Sudan]], [[Suudafrikoa]], juu sudelke Arabiske Hoolfinsel, [[Iran]], [[Pakistan]], [[Indien]] un [[Sri Lanka]] *** Oard ''[[Tadarida australis|T. australis]]'' uut Deele fon Australien *** Oard ''T. kuboriensis'' uut Deele fon [[Papua-Näiguinea]] ** Unnersleek ''Rhizomops'' *** Oard ''[[Tadarida brasiliensis|T. brasiliensis]]'' uut groote Deele fon [[Noudamerikoa|Noud-]] un [[Suudamerikoa]] == Wällen == *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] ka2kcsyczh6z3ga8q0qq7nfenuv0s3z 0 1786 120288 105818 2021-10-08T18:54:14Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Tadarida teniotis'' |- | align="center" | Neen Bielde der! |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Familie:'' || ''Molossidae'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Molossinae'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Tadarida]]'' |- | ''Unnersleek:'' || ''Tadarida'' |- | '' Oard:'' || ''Tadarida teniotis'' |- | Beschrieuwen fon || R<small>AFFINESQUE</small>, 1814 |} |} '''''Tadarida teniotis''''' is ne Oard fon [[Fläddermuuse|Fläddermuus]] juu dät in doo [[Middelmeer]]-Regione fon [[Europa]] un [[Afrikoa]] bit [[Japan]], [[Taiwan]], [[Madeira]] un doo [[Kanariske Ailounde]] rakt. Die Wietenskupper Y<small>OSHIYUKI</small> kwad 1989, dät juu japaniske Foarm ne oaine Oard is un ''Tadarida insignis'' hat, man dät is unner doo Biologen noch striedich. == Unneroarde == * ''Tadaria tenitotis teniotis'' R<small>AFINESQUE</small>, 1814, Juu [[Nominatfoarm]], uut dän grootsten Deel fon dän Lieuwendsruum, beschrieuwen mäd Dierte uut [[Sizilien]] un dät [[Italien|italieniske Fäästlound]]. * ''Tadaria teniotis rueppellii'' T<small>EMMINCK</small>, 1826, uut [[Ägypten]] un juu [[Arabiske Hoolichinsel]] == Wällen == *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 *Ju Internetversion fon dät Bouk "Mammal Species of the World" [https://web.archive.org/web/20100602170544/http://www.bucknell.edu/msw3/browse.asp?id=13801768 Ju Internetversion fon Mammal species of the World] {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] kx0d17g28yh9n616cmmi6b8akfyw75n 0 1787 120220 103656 2021-08-20T19:38:26Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Molossinae'' |- | align="center" | [[Image:Nyctinomops macrotus.jpeg|300px|Ne Oard fon disse Unnerfamilie ''(Nyctinomops macrotus)'']] <br><small>Ne Oard uut disse Unnerfamilie ''(Nyctinomops macrotis)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Uuroardenge:'' || [[Laurasiatheria]] |- | ''Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Molossidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Molossinae'' |- | Beschrieuwen fon || G<small>ERVAIS</small>, 1856 |} |} Doo '''''Molossinae''''' sunt ne Unnerfamilie fon doo ''Molossidae'' un heere tou doo [[Fläddermuuse]]. == Sleeke == Doo Molossinae kon me apdeele in Sleeke: * ''[[Chaerephon]]'' * ''[[Cheiromeles]]'' * ''[[Cynomops]]'' * ''[[Eumops]]'' * ''[[Molossops]]'' * ''[[Mops]]'' * ''[[Mormopterus]]'' * ''[[Myopterus]]'' * ''[[Nyctinomops]]'' * ''[[Otomops]]'' * ''[[Platymops]]'' * ''[[Promops]]'' * ''[[Sauromys]]'' * ''[[Tadarida]]'' == Wällen == *[https://web.archive.org/web/20100602180839/http://www.bucknell.edu/msw3/browse.asp?id=13801563 Juu Internetversion fon dät Bouk ''Mammal Species of the World] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] ebw9mi4l2hoqsp2ye6ikxiyozdy1y50 0 1788 120313 105320 2021-10-09T10:39:13Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Molossidae'' |- | align="center" | [[File:Tadarida brasiliensis - Bahamas - Long Island (sic) - Cartwright Cave - March 2006 - 2.jpg|250px]] <br /><small>Ne Oard uut disse Familie ''([[Tadarida brasiliensis]])''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerklasse:'' || ''[[Eutheria]]'' <small>(Normoale Suugedierte,<br /> juunuur Püüt-Dierte un Uursuugedierte)</small> |- | ''Uuroardenge:'' || [[Laurasiatheria]] |- | ''Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Molossidae]]'' |- | Beskrieuwen fon || G<small>ERVAIS</small>, 1856 |} |} Do '''''Molossidae''''' sunt ne Familie fon [[Fläddermuuse]]. == Unnerfamilie == Me kon do apdeele in Unnerfamilien: * ''Tomopeatinae'' M<small>ILLER</small>, 1907 - (Bloot een Oard, ''[[Tomopeas ravus]]'') * ''[[Molossinae]]'', G<small>ERVAIS</small>, 1856 == Wällen == * [https://web.archive.org/web/20100602174942/http://www.bucknell.edu/msw3/browse.asp?id=13801560 Ju Internetversion fon dät Bouk ''Mammal Species of the World''] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] tre6rixw4j215wz726uql4qpg2f7i76 0 1789 120290 105816 2021-10-08T20:15:27Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Tomopeas ravus'' |- | align="center" | Neen Bielde deer! |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] |- | ''Familie:'' || ''[[Molossidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || '''''Tomopeatinae''''' |- | ''Sleek:'' || '''''Tomopeas''''' |- | '' Oard:'' || '''''Tomopeas ravus''''' |- |} |} '''''Tomopeas ravus''''' is ne [[Fläddermuuse|Fläddermuus]] un juu eensige Oard fon dän Sleek ''Tomopeas'' un juu Unnerfamilie ''Tomopeatinae''. Moonige Ljuude kweede ook, dät disse Oard tou juu Unnerfamilie ''[[Vespertilionidae]]'' heert. Die Lieuwendsruum fon disse Oard sunt Deele fon [[Peru]] in [[Suudamerikoa]]. Juu ganse Körperloangte fon n uutwoaksen Diert is 73 bit 85 mm, juu Stäitloangte 34 bit 45 mm. Die Unnerierm (in dissen Fal die "Unnerjuuke") is 31,2 bit 34,5 mm loange. ''Tomopeas ravus'' wächt 2 bit 3,5 Gramm. == Wällen == *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 *[https://web.archive.org/web/20100602174942/http://www.bucknell.edu/msw3/browse.asp?id=13801560 Juu Internetversion fon dät Bouk ''Mammal Species of the World] {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] jskvohshy8hw66r9l7pzjmybmmuhcnr 0 1790 9743 2008-08-11T18:29:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tomopeas ravus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tomopeas ravus]] 5vg24vrgfjzc6qqicg9w7sbburbcc2y 0 1791 9744 2008-08-11T18:30:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tomopeas ravus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tomopeas ravus]] 5vg24vrgfjzc6qqicg9w7sbburbcc2y 0 1792 105442 103659 2013-03-10T23:26:01Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1454665]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Chaerephon'' |- | align="center" | Neen Bielde der! |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Molossidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Molossinae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''Chaerephon'' |- |} |} '''''Chaerephon''''' is n [[Fläddermuuse|Fläddermuus]]-Sleek mäd 14 Oarde. Dät rakt disse Oarden in Deele fon [[Afrikoa]], [[Asien]] un [[Australien]]. {{stump-links}} == Wällen == * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] gca46lzfty4ul84y9fhvriz3spszt2b 0 1793 9746 2008-08-11T19:08:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Nienburg (Weser)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Nienburg (Weser)]] ge5rnvdcblb550cinyvwhdnvpj8wn5m 0 1794 9747 2008-08-11T19:09:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Nienburg (Weser)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Nienburg (Weser)]] ge5rnvdcblb550cinyvwhdnvpj8wn5m 0 1795 9748 2008-08-11T19:10:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Nienburg (Weser)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Nienburg (Weser)]] ge5rnvdcblb550cinyvwhdnvpj8wn5m 0 1796 9749 2008-08-11T19:10:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Northeim]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Northeim]] 55q74h95wterkmhpqhhimg13lm5toa4 0 1797 9750 2008-08-11T19:11:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Ooldenbuurich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Ooldenbuurich]] jdd1yfvqy14mp9u5jztdq74ckv2sc2u 0 1798 9751 2008-08-11T19:12:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Ooldenbuurich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Ooldenbuurich]] jdd1yfvqy14mp9u5jztdq74ckv2sc2u 0 1799 9752 2008-08-11T19:12:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Ooldenbuurich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Ooldenbuurich]] jdd1yfvqy14mp9u5jztdq74ckv2sc2u 0 1800 9753 2008-08-11T19:14:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Ossenbrääch]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Ossenbrääch]] egsr6k9v936za02w1v0oxl9bmfoqmgg 0 1801 9754 2008-08-11T19:15:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Ossenbrääch]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Ossenbrääch]] egsr6k9v936za02w1v0oxl9bmfoqmgg 0 1802 9755 2008-08-11T19:15:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Ossenbrääch]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Ossenbrääch]] egsr6k9v936za02w1v0oxl9bmfoqmgg 0 1803 9756 2008-08-11T19:17:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Osterholz]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Osterholz]] nucn9agoo9sio49we0jc0z2fhi5r4or 0 1805 120235 105833 2021-09-02T20:01:24Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Nyctinomops'' |- | align="center" | [[Image:Nyctinomops macrotus.jpeg|300px|Ne Oard fon dissen Sleek ''(Nyctinomops macrotis)'']] <br><small>Ne Oard uut dissen Sleek ''([[Nyctinomops macrotis]])''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Molossidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Molossinae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''Nyctinomops'' |- | Beskrieuwen fon || M<small>ILLER</small>, 1902 |} |} '''Nyctinomops''' is n Sleek fon do [[Fläddermuuse]]. Moonige Wietenskuppere kweede ook, dät waas n Unnersleek fon dän Sleek ''[[Tadarida]]''. == Oarde == Dät rakt fjauer Oarde in dissen Sleek: * ''[[Nyctinomops aurispinosus]]'' (P<small>EALE</small>, 1848) fon do [[Mexiko|mexikaniske]] Kusten (Aast un Wääst), in dät Suude ook in dät mexikaniske Inlound, [[Kolumbien]], [[Peru]], [[Bolivien]], [[Venezuela]] un Aast-[[Brasilien]]. Ook ap [[Kuba]]. * ''[[Nyctinomops femorosaccus]]'' (M<small>ERRIAM</small>, 1889) uut do suudwäästelke [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] un ook Noud- un Wääst-Mexiko. * ''[[Nyctinomops laticaudatus]]'' (E. G<small>EOFFROY</small>, 1805) uut dät suudelke un dät aastelke Mexiko bit Noud-[[Argentinien]] un Suud-[[Brasilien]]. * ''[[Nyctinomops macrotis]]'' (G<small>RAY</small>, 1840) uut do USA, Noud- un Zentral-Mexiko, groote Deele fon [[Suudamerikoa]], [[Kuba]], [[Hispaniola]], [[Jamaika]], ap maaste noudelke Populatione bit Suudwääst-[[British Columbia]] un [[Iowa]], normoal nit so fier ätter dät Noude, ap maaste aastelke Populatione in [[South Carolina]]. == Wällen == *[https://web.archive.org/web/20100602170145/http://www.bucknell.edu/msw3/browse.asp?id=13801718 Ju Internetversion fon dät Bouk ''Mammal Species of the World] *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] t8wy62d2m5rlktk4lwlbyldejz0isgq 0 1806 120253 105832 2021-09-02T22:26:03Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Nyctinomops'' |- | align="center" | [[Image:Nyctinomops macrotus.jpeg|300px|Nyctinomops macrotis]] <br><small>''Nyctinomops macrotis''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Molossidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Molossinae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Nyctinomops]]'' |- | ''Oard:'' || '''''Nyctinomops macrotis''''' |- | Beskrieuwen fon || <small>([[John Edward Gray|Gray]], [[1840]])</small> |} |} '''''Nyctinomops macrotis''''' is ne Oard fon [[Fläddermuuse|Fläddermuus]]. In n Truchsleek wächt ne kubaniske ''Nyctinomops macrotis'' 20,6 Gramm (Unnersoacht wuuden 9 Dierte). Ätter Unnersäikengen in [[Arizona]] lieuwet disse Oard in ferscheedene Loundskuppe, toun Biespiel in ne Loundskup mäd Plonten as ''Pinus ponderosa'' (Dät is ne Oard fon [[Fjuurenboom]]), Näddelboome uut dän Sleek ''Pseudotsunga'' (ap Dütsk: Douglasie), man ook in Wüüsten-Gestrup un in Loundskuppe as Steenbierge mäd Kleeuwe, uum tou släipen: Fläddermuuse hongje sik jädden toun släipen in ne Fäls-Kleeuwe un släipe deer mäd dän Kop ätter unnern. == Synonyme == Disse Oard wäd ook mäd uur wietenskuppelke Noomen beteekend: *...aequatoralis J. A. A<small>LLEN</small>, 1914 *...affinis J. A. A<small>LLEN</small>, 1900 *...auritus W<small>AGNER</small>, 1843 *...depressus W<small>ARD</small>, 1891 *...megalotis D<small>OBSON</small>, 1876 *...molossa H<small>ERSHKOVITZ</small>, 1949 (nit bloot as ''"Nyctinomops molossa"'', man 1959 fon H<small>ALL</small> un K<small>ELSON</small> ook as Oard uut dän Sleek [[Tadarida]], also ''"Tadarida molossa"'' *...nevadensis H. A<small>LLEN</small>, 1894 == Wällen == *[https://web.archive.org/web/20100602170851/http://www.bucknell.edu/msw3/browse.asp?id=13801727 Juu Internetversion fon dät Bouk "''Mammal Species of the World''"] *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] soicgb2k8lhnwjdrpxx86xssbjw5100 0 1807 9775 2008-08-12T16:29:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nyctinomops macrotis]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nyctinomops macrotis]] 5qy01ah2czjhijdsajcj8ke3zbpl9u6 0 1811 105804 103662 2013-03-11T10:56:09Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1189557]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Rousettus'' |- | align="center" | [[Bielde:Rousettus egyptiacus01.jpg|300px|Rousettus aegyptiacus]] <br /><small>''[[Rousettus aegyptiacus]]''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Buppeoardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || ''(Megachiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Pteropodidae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''Rousettus'' |- | Beschrieuwen fon || G<small>RAY</small>, 1821 |} |} '''Rousettus''' is n Sleek fon doo ''[[Pteropodidae]]'', doo, as doo [[Fläddermuuse]] ook, tou doo [[Flädderdierte]] heere. {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] 4k0hwj2svi9rxb0r3kde2g9wi2mfsse 0 1812 105438 103663 2013-03-10T23:25:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q754983]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Rousettus aegyptiacus'' |- | align="center" | [[Image:Rousettus egyptiacus01.jpg|300px|Rousettus aegyptiacus]] <br><small>''Rousettus aegyptiacus''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || ''(Megachiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Pteropodidae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Rousettus]]'' |- | ''Oard:'' || ''Rousettus aegyptiacus'' |- | Beskrieuwen fon || E. G<small>EOFFROY</small>, 1810 |} |} [[Bielde:Rousettus egypticus.jpg|thumb|right|295px|Rousettus aegyptiacus]] '''''Rousettus aegyptiacus''''' is ne Oard fon do ''[[Pteropodidae]]'', do der, as do nai früünde heemske [[Fläddermuuse]] uk, tou do [[Flädderdierte]] heere. Disse Oard is ju eensige fon do ''Pteropodidae'', ju sik, as dät normoal bloot Fläddermuuse moakje, mäd [[Echolot]] orientierje kon. Disse Oard frät bienaist bloot Fruchte, man fon ju Boomoard ''Ceratonia siliqua'' ok gans litje Bleede. == Lieuwendsruum == [[Image:Egyptian.fruitbat.arp.jpg|thumb|150px|left|Disse Oard frät Fruchte. Hier in n Zoo in [[Änglound]]]]Jo lieuwje ap [[Zypern]], gans in dät Suude fon ju [[Turkäi]], in [[Israel]], [[Jordanien]], [[Iran]], [[Pakistan]], [[Saudi Arabien]] un in dät [[Nil]]-Delta in [[Ägypten]]. Ätter S<small>PITZENBERGER</small>, [[1979]], kuud me do in disse Tied noch in gans groote Gruppen fon bit tou 800 Dierte in Höölen fiende, do der 20 bit 40 Minuten ätter dän Sunnenunnergong uutkoomen. Man wült do Appeltuun-Oainere disse Oard (owwol ju bienaist bloot fuule Fruchte frät) fernäile wollen, kon me der däälich bloot noch litje Gruppen mäd bit tou 20 Dierte fiende. == Määrkmoale == ''Rousettus aegyptiacus'' häd ne keetich griesbruune Faawe, man is an ju Unnersiede un an ju Näkke moor bruunelk jeel. Junge fon disse Oard hääbe äänelke Faawen, man jo hääbe n kuuter Fäl. === Mäiten === Ju Laangte fon Kop un Rump is 138 bit 168 mm. Die Stäit is 16,8 bit 24,5 cm un die Unnerierm (beeter gekweeden: Unnerjuuke) is 89 bit 100 mm loange. Ju Juuken-Sponwiete is sowät 60 cm. N Diert fon disse Oard wächt 135 bit 175 g. == Wällen == * Willfried Schober un Eckhard Grimmberger: ''Die Fledermäuse Europas'' KOSMOS ISBN 3-440-07597-4 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] ayq2pqfevy7y7jnm2pgbf1c9p2wveha 0 1813 9803 2008-08-15T07:29:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Osterode am Harz]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Osterode am Harz]] 2xjw8wp81vbticgu72avfpwsc4xarsd 0 1814 9804 2008-08-15T07:30:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Osterode am Harz]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Osterode am Harz]] 2xjw8wp81vbticgu72avfpwsc4xarsd 0 1815 9805 2008-08-15T07:30:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Osterode am Harz]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Osterode am Harz]] 2xjw8wp81vbticgu72avfpwsc4xarsd 0 1816 9806 2008-08-15T07:33:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Peine]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Peine]] gv9n9w0ov22ky7fydpq5js0iumj4jhm 0 1817 9807 2008-08-15T07:36:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Rotenburg (Wümme)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Rotenburg (Wümme)]] f2e1bdfue30nf3eod686cfy5wglki16 0 1818 9808 2008-08-15T07:37:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Rotenburg (Wümme)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Rotenburg (Wümme)]] f2e1bdfue30nf3eod686cfy5wglki16 0 1819 9810 9809 2008-08-15T07:39:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Rotenburg (Wümme)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Rotenburg (Wümme)]] f2e1bdfue30nf3eod686cfy5wglki16 0 1820 9811 2008-08-15T07:40:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Schaumburg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Schaumburg]] itbr841yxyaa0tev1wuldpkk3d0l9fm 0 1821 9812 2008-08-15T07:41:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Schaumburg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Schaumburg]] itbr841yxyaa0tev1wuldpkk3d0l9fm 0 1822 9813 2008-08-15T07:42:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Schaumburg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Schaumburg]] itbr841yxyaa0tev1wuldpkk3d0l9fm 0 1823 67154 9814 2011-09-03T07:02:46Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Loundkring Heidekreis]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Loundkring Heidekreis]] 071hsopaocbm97a6jlbbd0s790ky6vo 0 1824 9815 2008-08-15T07:44:42Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Stade]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Stade]] 8ef6zh609dcfsr6an55jvu2y4xcndz4 0 1825 9816 2008-08-15T07:45:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Uelzen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Uelzen]] 90ef147ecbuz2apwoascognoobn6t9n 0 1826 105789 105439 2013-03-11T10:54:54Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1339272]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Rhinolophus mehelyi'' |- | align="center" | [[Image:Rhinolophus mehelyi--Category---.jpg|300px|Aquarellbielde fon Rhinolophus mehelyi]] <br><small>''Rhinolophus mehelyi''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''Rhinolophidae'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Rhinolophus]]'' |- | ''Oard:'' || ''Rhinolophus mehelyi'' |- | Beschrieuwen fon || M<small>ATSCHI</small>, 1901 |} |} '''''Rhinolophus mehelyi''''' is ne Oard fon [[Fläddermuuse|Fläddermuus]]. N Bäiden fon disse Fläddermuus wäd eenpeld bädden. Dät kon in dän twäiden Juni-Haaldeel fljooge un ätter 2 bit 3 Jiere sälwen Bäidene kriege. Disse Oard kon säilden bit tou 12 Jiere oold wäide, man in n Truchsleek bloot 2,5 bit 3 Jiere. Dät rakt disse Fläddermuusoard in fuul Gegende uum dät [[Middelmeer]]. == Wällen == *Wilfried Schober, Eckhard Grimmberger: ''Die Fledermäuse Europas <small>Kennen Bestimmen Schützen</small>'' '''KOSMOS''' <span style="font-size:14pt;">naturführer<span></span style="font-size:14pt;"></span> ISBN 3-440-07597-4 {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] 9baaybxgo17utdmh8va82thrcq3wyjj 0 1827 9832 2008-08-17T12:29:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Fächt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Fächt]] 6srzwe5sqdcazwlzizvxvk5dz5oen6r 0 1828 9833 2008-08-17T12:30:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Fächt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Fächt]] 6srzwe5sqdcazwlzizvxvk5dz5oen6r 0 1829 9834 2008-08-17T12:31:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Fächt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Fächt]] 6srzwe5sqdcazwlzizvxvk5dz5oen6r 0 1830 9837 2008-08-17T12:32:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Verden]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Verden]] 1l63e0r8lgd0q8tcgtckc4guqx5rd3g 0 1831 9839 2008-08-17T12:33:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Wesermarsch]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Wesermarsch]] 7jfnsaxby2d7pk8fe8hyp77a1s4y6s5 0 1832 9840 2008-08-17T12:35:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Wittmund]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Wittmund]] 6qpmrvitungmawgaxgz8vcst3907qrm 0 1833 9841 2008-08-17T12:35:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Wolfenbüttel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Wolfenbüttel]] 2d2lrgbxv393o5q7o4it7551ucv99mi 10 1836 119344 9855 2020-10-19T04:17:02Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Western honey bee.jpg|100px|right]] Juu '''Ieme''' ''(Apis mellifera)'' is ne Oard fon doo [[Insekte]]. Dät rakt fuul Unneroarden fon disse Oard. Doo Moanskene nutsje doo Iemen, deermäd joo Huunich, Woaks un uur Ärtjuuchnisse hääbe... [[Ieme|Läs fääre.]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> gu4s72mghz0432f1qod28p2qep3gkv2 0 1837 9870 2008-08-18T18:53:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Segeberg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Segeberg]] 9n9oh77c3dko5tbwkwtfq6ht4zmc97b 0 1838 9871 2008-08-18T19:00:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Segeberg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Segeberg]] 9n9oh77c3dko5tbwkwtfq6ht4zmc97b 0 1839 9872 2008-08-18T19:00:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Segeberg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Segeberg]] 9n9oh77c3dko5tbwkwtfq6ht4zmc97b 0 1840 9873 2008-08-18T19:01:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Segeberg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Segeberg]] 9n9oh77c3dko5tbwkwtfq6ht4zmc97b 0 1841 9874 2008-08-18T19:01:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Segeberg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Segeberg]] 9n9oh77c3dko5tbwkwtfq6ht4zmc97b 0 1842 9875 2008-08-18T19:02:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Segeberg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Segeberg]] 9n9oh77c3dko5tbwkwtfq6ht4zmc97b 0 1843 9876 2008-08-18T19:02:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Segeberg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Segeberg]] 9n9oh77c3dko5tbwkwtfq6ht4zmc97b 0 1844 103665 96097 2013-03-08T02:54:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 10 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q76475]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Violinista rom.jpg|thumb|right|150px|Roma Fjoolenspielerske in Italien.]] Do '''Sinti un Roma''' sunt ne [[Minnerhaide|Minnerhaid]] in ferskeedene europäiske Lounde. Sinti un Roma sunt twäin ferskeedene Sammelnoomen foar two ferskeedene Foulkskoppele. Ju tjo nit so fuul moor truch Wääst-Europa, man ap dän [[Balkan]] moakje jo dät noch immer. In [[Düütsklound]] un ätter europäisk Gjucht sunt do Sinti un Roma ieuwenske do Fräisen un Sorben skutsed. == Sjuch uk == *[[Romani]] [[Kategorie:Minnerhaide]] [[en:Names of the Romani people#Tsigani, cigány]] cl1niedjmq6fv6xyx97i9jmq1f02530 14 1845 94747 18351 2012-11-04T10:33:54Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Foulk]] [[Kategorie:Sälskup]] [[Kategorie:Sproake]] 35i6saba5wzk4fye69hyoxaonkqodaj 10 1846 11257 9894 2008-10-27T11:12:56Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Do '''Sinti un Roma''' sunt ne [[Minnerhaide|Minnerhaid]] in ferscheedene europäiske Lounde. Sinti un Roma sunt twäin ferscheedene Sammelnoomen foar two ferscheedene Foulkskoppele. [[Sinti un Roma|läs fääre.]] nhpf1hsuiwy32ivahing4wp1akepdke 4 1847 119530 34319 2020-10-26T00:53:59Z ThomasPusch 2071 /* Do 20 Wikipedien fon ju Grööte fon ju Seelter Wikipedia */ wikitext text/x-wiki === Do 20 Wikipedien fon ju Grööte fon ju Seelter Wikipedia === Do sunt anoardend ätter ju Taal Artikkele in ju Spalte '''Artikkele''' (ju seelter is nu 19.8.08 Nr. 174 fon in Gansen 264).<br> DIT SUNT OOLDE TAALEN. FOAR DO WÄIDE APSTUUNS SJUCH [http://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias HIER]. In ju Spalte '''Sproake''' fint sik moor Information, eerste maast noch ap Ängelsk, man aal moor ap ''Seeltersk''. Uur ju Spalte '''Djüpte''' sjuch [http://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias#Notes hier.] In ju Spalte '''Wiki''' kon me ju bestimde Wikipedia beloangje. Aal Wikipedien fon 100 bit 1000 Artikkele mäd do näiste Taale fiende sik [http://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias#100.2B_articles hier]. Wo sik dät in ju Tied annerd häd, sjucht me ap [[:en:Wikipedia:Multilingual statistics]]. {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="width:100%; background: #f9f9f9; border: 1px solid #aaaaaa; border-collapse: collapse; white-space: nowrap; text-align: right" class="sortable" |- ! № ! Sproake ! Sproake (lokoal) ! Wiki ! Artikkele ! Sieden ! Beoarbaidengen ! Admins ! Benutsere ! Bielden ! Djüpte |- | 165 | [[w:Sardinian Language|Sardisk]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:sc:Limba_sarda}} Sardu] | [[:sc:|sc]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:sc:Special:Statistics|action=raw}} '''704'''] | 3 060 | [[:sc:Special:Statistics|14 360]] | [[:sc:Special:Listadmins|2]] | [[:sc:Special:Listusers|623]] | [[:sc:Special:Imagelist|41]] | 53 |- | 166 | [[w:Zealandic language|Seeloundisk]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:zea:Zeêuws}} Zeêuws] | [[:zea:|zea]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:zea:Special:Statistics|action=raw}} '''704'''] | 1 800 | [[:zea:Special:Statistics|14 253]] | [[:zea:Special:Listadmins|3]] | [[:zea:Special:Listusers|529]] | [[:zea:Special:Imagelist|13]] | 19 |- | 167 | [[w:Zamboanga Chavacano language|Chabacano]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:cbk-zam:Chavacano}} Chavacano de Zamboanga] | [[:cbk-zam:|cbk-zam]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:cbk-zam:Special:Statistics|action=raw}} '''700'''] | 1 393 | [[:cbk-zam:Special:Statistics|11 609]] | [[:cbk-zam:Special:Listadmins|2]] | [[:cbk-zam:Special:Listusers|507]] | [[:cbk-zam:Special:Imagelist|17]] | 8 |- | 168 | [[Lojban]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:jbo:lojban}} Lojban] | [[:jbo:|jbo]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:jbo:Special:Statistics|action=raw}} '''685'''] | 3 176 | [[:jbo:Special:Statistics|23 948]] | [[:jbo:Special:Listadmins|4]] | [[:jbo:Special:Listusers|599]] | [[:jbo:Special:Imagelist|17]] | 100 |- | 169 | [[w:Aymara language|Aymara]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:ay:Aymar_aru}} Aymar] | [[:ay:|ay]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:ay:Special:Statistics|action=raw}} '''678'''] | 2 584 | [[:ay:Special:Statistics|12 171]] | [[:ay:Special:Listadmins|1]] | [[:ay:Special:Listusers|645]] | [[:ay:Special:Imagelist|9]] | 37 |- | 170 | [[w:Kirghiz language|Kirgisisk]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:ky:Кыргыз тили}} Кыргызча] | [[:ky:|ky]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:ky:Special:Statistics|action=raw}} '''639'''] | 2 691 | [[:ky:Special:Statistics|11 691]] | [[:ky:Special:Listadmins|1]] | [[:ky:Special:Listusers|597]] | [[:ky:Special:Imagelist|131]] | 45 |- | 171 | [[Sleesisk (slawiske Sproake)|''Sleesisk'']] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:szl:}} Ślůnski] | [[:szl:|szl]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:szl:Special:Statistics|action=raw}} '''626'''] | 3 796 | [[:szl:Special:Statistics|23 999]] | [[:szl:Special:Listadmins|3]] | [[:szl:Special:Listusers|874]] | [[:szl:Special:Imagelist|3]] | 162 |- | 172 | ''[[Emilianisk]]'' | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:eml:Langua emiglièna-rumagnôla}} Emiliàn e rumagnòl] | [[:eml:|eml]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:eml:Special:Statistics|action=raw}} '''616'''] | 1 797 | [[:eml:Special:Statistics|15 960]] | [[:eml:Special:Listadmins|2]] | [[:eml:Special:Listusers|546]] | [[:eml:Special:Imagelist|344]] | 33 |- | 173 | ''[[Ersjanisk]]'' | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:myv:}} Эрзянь (Erzjanj Kelj)] | [[:myv:|myv]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:myv:Special:Statistics|action=raw}} '''580'''] | 1 377 | [[:myv:Special:Statistics|10 541]] | [[:myv:Special:Listadmins|3]] | [[:myv:Special:Listusers|356]] | [[:myv:Special:Imagelist|11]] | 14 |- | 174 | '''''[[Seeltersk]]''''' | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:stq:Seeltersk}} '''''Seeltersk'''''] | [[Haudsiede|stq]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:stq:Special:Statistics|action=raw}} '''575'''] | 1 469 | [[:stq:Special:Statistics|7 415]] | [[:stq:Special:Listadmins|3]] | [[:stq:Special:Listusers|365]] | [[:stq:Special:Imagelist|6]] | 12 |- | 175 | ''[[Birmanisk]]'' | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:my:ဗမာစာ}} မ္ရန္‌မာစာ] | [[:my:|my]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:my:Special:Statistics|action=raw}} '''561'''] | 2 675 | [[:my:Special:Statistics|11 328]] | [[:my:Special:Listadmins|6]] | [[:my:Special:Listusers|1 014]] | [[:my:Special:Imagelist|64]] | 60 |- | 176 | ''[[Igbo]]'' | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:ig:Asusu Igbo}} Igbo] | [[:ig:|ig]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:ig:Special:Statistics|action=raw}} '''553'''] | 2 344 | [[:ig:Special:Statistics|10 304]] | [[:ig:Special:Listadmins|1]] | [[:ig:Special:Listusers|502]] | [[:ig:Special:Imagelist|40]] | 46 |- | 177 | [[w:Malagasy language|Malagasy]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:mg:Fiteny_malagasy}} Malagasy] | [[:mg:|mg]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:mg:Special:Statistics|action=raw}} '''551'''] | 2 303 | [[:mg:Special:Statistics|13 300]] | [[:mg:Special:Listadmins|4]] | [[:mg:Special:Listusers|515]] | [[:mg:Special:Imagelist|13]] | 58 |- | 178 | [[w:Oriya language|Oriya]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:or:ଓଡ଼ିଆ}} ଓଡ଼ିଆ] | [[:or:|or]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:or:Special:Statistics|action=raw}} '''543'''] | 855 | [[:or:Special:Statistics|12 949]] | [[:or:Special:Listadmins|0]] | [[:or:Special:Listusers|398]] | [[:or:Special:Imagelist|2]] | 5 |- | 179 | [[w:Kongo language|Kikongo]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:kg:Kikongo/Kituba}} KiKongo] | [[:kg:|kg]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:kg:Special:Statistics|action=raw}} '''508'''] | 1 923 | [[:kg:Special:Statistics|8 193]] | [[:kg:Special:Listadmins|1]] | [[:kg:Special:Listusers|404]] | [[:kg:Special:Imagelist|8]] | 33 |- | 180 | [[w:Gilaki language|Gilaki]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:glk:گیلکی}} گیلکی] | [[:glk:|glk]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:glk:Special:Statistics|action=raw}} '''490'''] | 1 285 | [[:glk:Special:Statistics|6 411]] | [[:glk:Special:Listadmins|1]] | [[:glk:Special:Listusers|404]] | [[:glk:Special:Imagelist|153]] | 13 |- | 181 | [[w:Assyrian Neo-Aramaic language|Assyrisk]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:arc:ܠܫܢܐ ܐܪܡܝܐ}} ܐܪܡܝܐ] | [[:arc:|arc]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:arc:Special:Statistics|action=raw}} '''484'''] | 2 152 | [[:arc:Special:Statistics|17 522]] | [[:arc:Special:Listadmins|3]] | [[:arc:Special:Listusers|613]] | [[:arc:Special:Imagelist|32]] | 97 |- | 182 | ''[[Romani]]'' | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:rmy:Romani chib}} romani - रोमानी] | [[:rmy:|rmy]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:rmy:Special:Statistics|action=raw}} '''467'''] | 1 534 | [[:rmy:Special:Statistics|15 401]] | [[:rmy:Special:Listadmins|1]] | [[:rmy:Special:Listusers|537]] | [[:rmy:Special:Imagelist|47]] | 52 |- | 183 | [[w:Papiamentu language|Papiamentu]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:pap:Ortografia_di_papiamentu}} Papiamentu] | [[:pap:|pap]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:pap:Special:Statistics|action=raw}} '''447'''] | 1 213 | [[:pap:Special:Statistics|10 033]] | [[:pap:Special:Listadmins|1]] | [[:pap:Special:Listusers|534]] | [[:pap:Special:Imagelist|11]] | 24 |- | 184 | [[w:Kabyle language|Kabylisk]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:kab:Taqbaylit}} Taqbaylit] | [[:kab:|kab]] | class="plainlinksneverexpand" | [{{fullurl:kab:Special:Statistics|action=raw}} '''424'''] | 1 270 | [[:kab:Special:Statistics|9 379]] | [[:kab:Special:Listadmins|1]] | [[:kab:Special:Listusers|403]] | [[:kab:Special:Imagelist|85]] | 29 |} h6ogr357lom3bnyof6n96udtzq89wqt 0 1849 109419 109418 2014-06-29T09:39:10Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map of Russia - Volga Federal District.svg|miniatur|200px|rechts|Loage fon dän Föderationskring Wolga in Ruslound]] [[Bielde:Erzya in Ulyanovsk Oblast.png|miniatur|200px|rechts|Baalere fon dät Erzjaniske (in %) in dän [[Oblast]] [[Uljanowsk]] (suudaastelk fon [[Mordovien]]). Gjuchts truch ju Bielde lapt ju [[Wolga]].]] '''Ersjanisk''' ([[rusk]]: эрзянь кель ''erzjan kel'') is een fon do bee Sproaken, do der touhoope mäd dät [[Mokscha]] tou dät [[Mordwinisk]]e reekend wäide. Dät wäd boald fon sowät ne hoolwe Millione Ljuude in dät Wääste fon ju [[Republik]] [[Mordovien]] un anlääsende Gestriche as [[Nischni Nowgorod]], [[Tschuwaschien]], [[Pensa]], [[Samara]], [[Saratow]], [[Orenburg]], [[Uljanowsk]], [[Tatarstan]] un [[Baschkortostan]], aal in dän [[Föderationskring Wolga]]. Ne Foarm fon dät Erzjaniske rakt dät uk in [[Armenien]], [[Estlound]], [[Kasachstan]] un uur knu uunouhongich wuudene Lounde in [[Zentroal-Asien]]. Dät Erzjaniske wäd schrieuwen in ne nit-anpaasede Foarm fon dät ruske [[kyrillisk]]e Alphabet. In Mordovien is dät ieuwenske dät Ruske ju eepentelke Sproake, man ju Loage is betruued, deeruum dät dät Unnergjucht in Rusk roat wäd. Ju Sproake heert tou ju mordwiniske Takke fon do [[Finnisk-Permiske Sproaken]], ne Unnertakke fon do [[Finnisk-ugrisk]]e Sproaken. Erzjani lät ap Mokscha, man is wät uurs in Uutsproake un [[Woudschat]]. == Sjuch uk == * {{Wikipedia|myv|Ersjanisk}} [[Kategorie:Sproaken]] mqsy7au7xf5mpf0n9tpa9f7gjdsgw28 0 1850 103667 102408 2013-03-08T02:54:32Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 64 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q79890]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Fenno-Ugrian people.png|thumb|Wier doo Finno-ugriske Sproaken boald wäide]] '''Finno-ugrisk''' is ne [[Sproakfamilie]]. Tou juu Finno-ugriske Sproakfoamilje wäide do ätterstoundene [[Sproak]]en / Sproakgruppen reekend: * Finno-Permisk: ** [[Finsk]] ** [[Estisk]] ** [[Ersjanisk]] ** [[Livisk]] ** [[Samiske Sproaken]] * Ugrisk: ** [[Ungarisk]] {{stump}} [[Kategorie:Sproakfamilien]] dbrv6rqsz2hgqq96exe79qvoxxhifmz 0 1851 117563 105825 2018-10-27T21:29:13Z Hintha 9690 wikitext text/x-wiki '''Birmanisk''', uk '''Burmesisk''' (dt. ''Birmanisch''), is ju Amtssproake in [[Myanmar]] (Birma) un wäd fon sowät 25&nbsp;Millione Moanskene boald. Hiertou heere uk dialektiske Variante, as dät [[Arakanesisk]]e un dät [[Intha]]. Deerbuute wäd dät Birmaniske noch fon fuul ethniske blw. sproakelke Minnerhaide in Birma as wiedere Sproake ieuwenske ju [[Määmesproake]] ferwoand. Birmanisk häd ne [[Birmaniske Skrift|oaine Skrift]], ju sik uut ju indiske [[Brahmi-Skrift]] äntwikkeld häd. Die ienheemske Noome fon ju Sproake is မြန်မာစာ ({{IPA|[mjà?màsà]}} of {{IPA|[b?màsà]}}) foar ju skrieuwenen Sproake un မြန်မာစကား ({{IPA|[mjà?màs?gá]}} of {{IPA|[b?màs?gá]}}) foar ju boalde Sproake. == Sjuch uk == * [[:my:|Ju birmaniske Wikipedia]] [[Kategorie:Sproaken]] peylijpta8khrf7et3ohvw0l895vpd6 0 1853 103669 100946 2013-03-08T02:54:53Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 44 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q33578]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nigeria Sprachfamilien.png|thumb|300px|right|Do Spreoaken fon Nigeria, dät Igbo midde unner]] '''Igbo''' of '''Ibo''' is ne Sproake fon ju [[Niger-Kongo Sproaken|Benue-Kongo]] Sproakfamilie. Ju wäd boald in [[Nigeria]] fon sowät 18 Millione Moanskene (do [[Igbo (Foulk)|Igbo]]}, foarallen in dät Suudaaste, fröier [[Biafra]]. Dät is ne [[Toonsproake]]: ju Toonhööchte fon ne [[Silwe]] is wichtich foar ju Betjuudenge. Toun Biespil: mma met een hooch-middel Toonpatroon ([ḿmā]) betjut ''goud'', man mäd n hooch-läich Toonpatroon ([ḿmà]) ''Soaks''. Toon wäd nit altied ounroat in schrieuwen Igbo. Igbo wäd schrieuwen in [[latienske Schrift]] mäd as extroa diakritiske Teekene: n Punkt unner wäkke [[Vokoal]]e uum two Samlengen fon Vokoale fonnunner tou unnerscheeden, loang un kuut: /i e o u/ juun /ị ạ ọ ụ/. Dät Igbo häd uk [[Vokoalharmonie]]: gewöönelk rakt dät in een Woud bloot ne Kombination fon bestimde Vokoale. == Literatuur == * Simeon Onyewueke Eboh: ''An African Concept of Law and Order. A Case Study of Igbo traditional Society.'' IKO, Frankfurt am Main 2004, ISBN 3-88939-695-X * Obiora F. Ike: ''Afrika in eigener Sache. Weisheit, Kultur und Leben der Igbo.'' Verlag für Interkulturelle Kommunikation, Frankfurt am Main 2003, ISBN 3-88939-691-7 * Igbo-Ängelsk Woudebouk un Leerbouk mad oachte Heerkassetten. Tou bestaalen bie: Dept. of Linguistics, University of California, Los Angeles, USA == Weblinks == * {{Wikipedia|ig|Igbo}} [[Kategorie:Sproaken]] 7fqpoug9avxxv1w3fijf1p5j3bs3jlv 0 1854 112638 111517 2016-07-11T16:43:15Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Die Begriep '''Aastfräisk''' (dt. ''ostfriesisch'') stoant foar two Seeken: * Ju oolde [[Fräiske Sproake]] fon Aastfräislound, ju däälich mäd Uutnoame fon dät [[Seeltersk]]e uutstuurwen is, sjuch [[Aastfräiske Sproake]] * Ju Platdüütske Sproake fon Aastfräislound, sjuch [[Aastfräisk (Läichdüütske Sproake)]] {{Begriepskloorenge}} [[Kategorie:Sproaken]] 174iyv2e3nyjwx3j3dwgb624nh3q4f5 0 1855 10031 2008-08-23T10:23:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Igbo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Igbo]] agzjy3skhvit31m63e5woqnoy3ux7x3 10 1856 109316 109315 2014-06-04T09:22:32Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <div style="margin:0 2px 0 2px;">[[Bielde:Wikipedia-logo.png|15px|link=|Commons]]&nbsp;'''<span class="plainlinks"> &nbsp;'''[[:{{{1}}}:|Wikipedia ap {{{2|{{{1}}}}}}]]'''</div><noinclude> ---- [[am:Template:InterWiki]] [[an:Plantilla:InterWiki]] [[ang:Template:Betwuxwici]] [[az:Şablon:Dil]] [[ca:Plantilla:InterWiki]] [[cbk-zam:Template:InterWiki]] [[da:Skabelon:Wikipedia2]] [[de:Vorlage:Wikipedia]] [[el:Πρότυπο:InterWiki]] [[en:Template:InterWiki]] [[eo:Ŝablono:InterWiki]] [[es:Plantilla:InterWiki]] [[eu:Txantiloi:InterWiki]] [[fo:Fyrimynd:InterWiki]] [[fr:Modèle:Interwiki]] [[fur:Model:InterWiki]] [[ga:Teimpléad:IdirVicí]] [[hsb:Předłoha:Wikipedija]] [[hu:Sablon:InterWiki]] [[ia:Patrono:Interwiki]] [[id:Templat:InterWiki]] [[it:Template:InterWiki]] [[iu:Template:InterWiki]] [[ja:Template:Wikipedia]] [[ko:틀:위키백과]] [[ku:Şablon:InterWiki]] [[kw:Template:Yntrawiki]] [[la:Formula:InterWiki]] [[lb:Template:Wikipedia]] [[ln:Template:InterWiki]] [[lt:Šablonas:InterWiki]] [[ms:Templat:InterWiki]] [[nds-nl:Sjabloon:Interwiki]] [[nl:Sjabloon:InterWiki]] [[nn:Mal:Interwiki]] [[no:Mal:InterWiki]] [[pt:Predefinição:InterWiki]] [[rmy:Sikavno:MashkarViki]] [[ro:Format:InterWiki]] [[ru:Шаблон:Interwiki]] [[sh:Template:Interwiki]] [[simple:Template:InterWiki]] [[sl:Predloga:InterWiki]] [[sr:Шаблон:Interwiki]] [[sv:Mall:Interwiki]] [[th:แม่แบบ:วิกิภาษาอื่น]] [[tl:Template:Interwiki]] [[uk:Шаблон:InterWiki]] [[vi:Tiêu bản:Wikipedia ngoại ngữ]] [[zh:Template:InterWiki]] [[zh-min-nan:Template:Interwiki]] [[zh-yue:Template:InterWiki]] </noinclude> mcbj9e7qv67zfc754ydb85xjyu9fy7v 0 1857 119970 119002 2021-08-08T21:35:17Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Emiliano-Romagnolo area.jpg|thumb|right|300px|Gestriche, wier dät Emilianiske boald wäd. In dät dunkere Gebiet wäd ju romagnoliske Variante boald.]] '''Emilianisk''' of '''Emiliano-Romagnolo''' (dt. ''Emilianisch'') is ne [[Romanisk]]e Sproake. Geographisk un sproakelk kon ju iendeeld wäide bie do [[Gallo-Romanisk]]e Sproaken, juust as dät [[Frantsöösk]]e, dät [[Katalanisk]]e, dät [[Oksitanisk]]e, dät [[Lombardisk]]e, dät [[Piemontesisk]], dät [[Ligurisk]]e un dät [[Venetisk]]e. Dät wäd betrachted as ne [[Minnerhaide|Minnerhaidssproake]], is strukturell schat fon dät [[Italieensk]]e un stoant ap ju [[Roode Lieste fon betruuede Sproaken]] fon [[UNESCO]]. Wan do Italjener un sogoar Baalere fon ju Sproake sälwen dät as n Italjeensk Dialekt betrachtje, so äntstamt ju Sproake daach nit dät Italjeenske. == Gestrich == Dät Emilianiske wäd boald in do noud-italjeenske Regione [[Emilia-Romagna]] un [Lombardije]] (in do Provinze [[Pavia]] un [[Mantua]], do zentroal-italjeenske Regione [[Toskana]] (Provinz [[Massa-Carrara]]) un [[Marche (Italien)]] (Provinz [[Pesaro e Urbino]]) un in ju Republik [[San Marino]]. == Biespiele == '''Emilianisk fon Bologna''' ''Pèder nòster'' (= Uus Foar) Pèder nòster,<br /> ch't î int al zîl,<br /> ch'al séppa santifichè al tô nómm,<br /> ch'ai véggna al tô raggn,<br /> ch'ai séppa fâta la tô volontè,<br /> cómm in zîl, acsé anc in tèra.<br /> Dâs incû al nòster pan d ògni dé,<br /> e dscanzèla i nûster dèbet,<br /> cme nuèter a i dscanzlän ai nûster debitûr,<br /> e brîsa lasèr ch'a cascaggna in tentaziån,<br /> mo lébbres dal mèl.<br /> Âmen.'' '''Italjeensk''' ''Padre nostro'' Padre Nostro<br /> Che sei nei cieli<br /> Sia santificato il tuo nome<br /> Venga il tuo regno<br /> Sia fatta la tua volontà<br /> Come in cielo, così in terra<br /> Dacci oggi il nostro pane quotidiano<br /> E rimetti a noi i nostri debiti<br /> Come noi li rimettiamo ai nostri debitori<br /> E non ci indurre in tentazione<br /> Ma liberaci dal male<br /> Amen. == Literatuur == * Pietro Mainoldi, Manuale dell’odierno dialetto bolognese, Suoni e segni, Grammatica - Vocabolario, Bologna, Società tipografica Mareggiani 1950 (Rist. anast.: Sala Bolognese, A. Forni 2000) * Fabio Foresti, Bibliografia dialettale dell’Emilia-Romagna e della Repubblica di San Marino (BDER), Bologna, IBACN Emilia-Romagna / Compositori 1997 * E. F. Tuttle, Nasalization in Northern Italy : Syllabic Constraints and Strength Scales as Developmental Parameters, Rivista di Linguistica, III: 23-92 (1991) * Daniele Vitali e Luigi Lepri [vitali d. e lepri l., Dizionario italiano-bolognese, bolognese-italiano, Ed. Vallardi, 2000 == Weblinks == {{Wikipedia|eml|Emilianisk}} * [http://www.bulgnais.com Al sît bulgnaiş] * [http://digilander.libero.it/manuelhood/arzan/arzan.html Dialetto reggiano online] * [https://web.archive.org/web/20090203015628/http://bettolapc.interfree.it/dialetto/dialetto.html Dialetto piacentino] [[Kategorie:Romaniske Sproaken]] j2w9h564vy5zpnnrutpk9el1weazdxf 0 1858 123142 103672 2024-01-16T11:10:27Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki Ju '''Roode Lieste fon betruuede Sproaken''' ('''Red Book of Endangered Languages''') wäd hääruutroat fon [[UNESCO]] un rakt ne fulständige Lieste fon aal Sproaken in de Waareld, do der fon Uutstierwen betruued wäide. == Betruuede Sproaken == Ätter [[UNESCO]] sunt moor as dän Haaldeel fon do sowät 6000 Sproaken (Schätsengen gunge fon 3000 bit 10000 un wäide bestimd fon ju Definition fon ‘Sproake’, ju me hontiert) in de Waareld gefoarelk uuttoustierwen. 96% fon do 6000 Sproakne wäide boald fon bloot 4% fon Waareldbefoulkerenge. Truchnunner ferswint älke fjautien Deege ne Sproake. == Sjuch uk == *[[Betruuede Sproake]] == Externe links == *[http://www.tooyoo.l.u-tokyo.ac.jp/archive/RedBook/index_text.htm UNESCO Red Book of Endangered Languages] (Dät Seelterske fint sik deer in [http://www.helsinki.fi/~tasalmin/europe_index.html Europa] as [http://www.helsinki.fi/~tasalmin/europe_report.html#EFrisian Eastern Frisian]; ju Information stimt nit gans tou [[Sproakstatistik]] un [[Uursproang fon ju seelter Sproake|Uursproang]]). *[https://web.archive.org/web/20071112085411/http://www.kennislink.nl/web/show?id=147381 Internet rakt betruuede Sproaken Toukumst] [[Kategorie:Sproaken]] iv5eci4ci6zvsbqy4o4qunpzth6nbi4 0 1859 103673 102674 2013-03-08T03:00:24Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 55 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q33838]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Afroasiatiska.png|Ap disse Koarte sunt do Niger-Kongo Sproaken<br /> fon do bee grootste bruune Flächen fertreeden.|300px|thumb]] Doo '''Niger-Kongo-Sproaken''' sunt ne Sproakfamilie mäd bienaist 1400 Sproaken deer oane. == Biespiele == * [[Igbo]] {{stump}} [[Kategorie:Sproakfamilien]] g8otctik5ptslwu8jyv6fuw1gilfdj2 0 1860 116925 110181 2018-05-21T22:20:14Z Fæ 9436 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Theodorici.jpg]] → [[File:De restitutione patriae - Niccolo Canussio.jpg]] Correct manuscript identification wikitext text/x-wiki Biespiele foar '''Gjuchthondskrifte''' sunt * Dät [[Seelter Loundgjucht]], 1587, läichdüütsk * Dät [[Brookmer Gjucht]], 13. Jierhunnert, ooldfräisk * Die [[Skäipebreeuw]] fon 1228, ooldfäröisk * Dät [[Edictum Theoderici]] (Gjucht fon Theodorich dän Grooten, latiensk, ätter dät Jier 500 ätter) <gallery> Bielde:Loundgjucht2d.jpg| Dät Seelter Loundgjucht Bielde:Brokmerbrief.jpg| Dät Brookmer Gjucht Bielde:Sheep Letter, p 1.jpg| Die Skäipebreeuw Bielde:De restitutione patriae - Niccolo Canussio.jpg| Dät Edictum Theoderici </gallery> ==Literatuur== * Josef Möller, Im Saterland Sögeler Friesen?, Jahrbuch für das Oldenburger Münsterland 1999, S. 99-130. [[Kategorie:Gjuchtsproake]] olm1grbfyarc3nxf0kmuhvqxvn9ftmm 14 1861 106568 99067 2013-04-02T18:56:01Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 48 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7215600]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Disse Kategorie is foar aal Artikkele uur '''Alkalimetalle'''. re376pfp8u2hy50rq5a758zmmbaept3 14 1862 10130 2008-08-24T19:44:52Z Pyt 12 Ju Siede wuude näi anlaid: Disse Kategorie is foar aal Artikkele uur '''Analyse'''. wikitext text/x-wiki Disse Kategorie is foar aal Artikkele uur '''Analyse'''. ble1n99cee330n9i7wrqxbmo5dxnkgc 14 1863 103674 100973 2013-03-08T03:00:36Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 195 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6508]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Disse Kategorie is foar aal Artikkele uur '''Astronomie'''. kvyxy0cf1cbe1lu2kvr0l6e2hkdoo6a 14 1864 10133 2008-08-24T19:47:57Z Pyt 12 Ju Siede wuude näi anlaid: Disse Kategorie is foar aal Artikkele, doo mäd '''Baukunde''' touhoopehongje. wikitext text/x-wiki Disse Kategorie is foar aal Artikkele, doo mäd '''Baukunde''' touhoopehongje. hmn8zidwoi23dpd592s9yfyhug6qk93 0 1867 122855 122740 2023-09-05T20:47:06Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Tagebau Garzweiler Panorama 2005.jpg|center|800px|thumb]] [[Image:Schaufelrad5Garzweiler.jpg|thumb|left|200px|N grooten Baager]][[Bielde:HolzweilerStop.jpg|200px|right|thumb|Doo Bruunkoole-Gewinnere, in dissen Fal juu Firma Rheinbraun, moakje oafte neen Hoold derfoar, n Täärp outoubreeken. Düt Täärp protestiert juun juu Bruunkoolegewinnenge.]] [[Bielde:Vattenfall Europe Kraftwerk Boxberg.jpg|thumb|left|200px|In n Bruunkoolekraftwierk wäd juu Koole ferbaadend, wiertruch CO2 entstoant, wät n Ienfloud ap juu Klimaferannerenge häd. Düt Kraftwierk is in juu Lausitz, wier me [[Sorbisk]] boalt. Dät is ook ne Gefoar foar disse Sproake, wan Täärpe, wier me juu boalt, oubreeken wäide.]] [[Image:Holz Gärten.JPG|thumb|200px|right|N Fernäilden Tuun in n Täärp, wier me Bruunkoole gewinne wol.]] '''[[Bruunkoole]]''' wäd oafte '''oubaud''' in eepene Gate, sodät me Täärpe un Loundskuppe oubaagerje mout, uum dät Tjuch tou kriegen. Wan heele Täärpe fernäild wäide, uum Bruunkoole uuttougreeuwen, wäide uk Toankmoal-skutsede histooriske Bauwierke oubreeken, so as ju Säärke [[St. Lambertus (Immerath)|St. Lambertus]] in [[Immerath]] un die [[Duisserner Hoaf]] in [[Lützerath]]. Dät is uk juun dän Wille fon masse Ienwoonere, man deer wäd aaltied dät Bierich-Gjucht foarheelden, dan wäd kweeden, dät dät aal foar dät aalmeene Wäil weese skäl, un dan is aal dät uur niks moor wäid. Natuur, Klima, Heemat, Kultuuräärfgoud skäl aal wieke. Juu Bruunkoole wäd foarallen wonnen, uum juu in Kraftwierke tou ferbaadenjen. Bie dät ferbaadenjen entstoant CO2, wäd n Ienfloud ap juu Klimaferannerenge häd: Dät CO2 honget in juu Luft. Et reflektiert n bitje fon dät Sunnenlucht, wät fon buuten kumt, man juu Energie, juu fon binnen kumt un fon Natuur uut in dät [[All]] gunge kuud, wäd tou n fuul gratteren Deel tourääch ap juu [[Äide]] smieten, juu dertruch woormer wäd. Dissen Effekt entstoant nit bloot truch dät Ferbaadenjen fon Bruunkoole, man ook truch dät Ferbaadenjen fon Oulje (toun Biespiel in n [[Auto]]) un fon uur fossile Fjuurengen. Ätter [http://www.rheinbraun-brennstoff.de/ Rheinbraun] häd die Oubau fon Bruunkoole juunuur uur Energie-Gewinnengen dän Foardeel, dät dät besunners billich weese schäl. Joo kweede ook, Bruunkoole hiede besuuners litje Emissione, wät nit weer is: Bruunkoole stat in't Ferhooldnis tou ju wunnene Energie moor CO2 uut as Steenkoole, Äid-Oulje of Äid-Gas. Uumdät ju Bruunkoole bloot deelwiese uut Koolestof bestoant, man tou düssen Deel two Suurstof-Atome ap älk Koolestof-Atom truch dät Ferbaadenjen bietoukuume, kumt me ap sowät juust so fuul CO2, as me Räi-Bruunkoole uutgreeuwen häd, dät hat, een Tunne räie Bruunkoole moaket een Tunne CO2. Dät is fonsäärm een Naierenge, Bruunkoole is nit gliek Bruunkoole, dät kon fon Steede tou Steede variierje. Me bemöit sik ook, doo Loundskuppe wier mäd Natuur- un Kultuur tou fersjoon, man dät is ook kloor, dät disse kunstelke Natuur nit as dät Originoal weese kon. So kon me in sonaamde "rekultivierde" Loundskuppe oafte n grooten Fiskediek sjo, wier fon Natuur uut neen waas, wült doo Ljuude wieten nit, wät me uurs as Woater in dät groote Gat moakje schäl, wier me juu Bruunkoole uuthoald häd. Uk wäidfulle Löss-Gruunde, so täämelk dät bääste Baulound, dät Buuren in Middel-Europa hääbe konnene, wäd foar ju Bruunkoole fernäilt, ju deer unner lait. [[Bielde:Regis-Breitingen - Haselbacher See 1 (aka).jpg|800px|thumb|So kon ne Loundskup ätter juu "Rekultivierenge" uutsjo. Smoals häd sunne Loundskup een groote Woaterdoabe, wült doo Ljuude nit wieten, wät me uurs as Woater in dät Gat dwo skäl, wier me juu Bruunkoole uuthoald häd.]] <div style="clear:both" /div> == Sjuch uk == *[[Sorbisk]] == Wällen == <references/> [[Kategorie:Wirtskup]] 75s02zcnqrkutf72nvb70e63400b291 14 1868 103676 93717 2013-03-08T03:00:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 75 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5909799]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Kosmologie [[Kategorie:Al]] jmv6ouwhhyafwvna759z7p3mhlyoxce 14 1869 18301 10151 2009-05-31T18:47:00Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Kosmographie [[Kategorie:Al]] gdbyic6urhyygdi632d0db4egeq3hme 14 1871 10155 2008-08-25T16:04:26Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Information wikitext text/x-wiki Information 1pv06vp4r97busappj5q5tvx434om35 14 1872 106564 97866 2013-04-02T18:54:20Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 64 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9072698]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Pädagogik lb0vaepv6giq0ots0it0vta7s7d1a7z 0 1873 115288 103677 2018-01-09T16:26:36Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = République Gabonaise<br /><small>Dät waas Frantsöösk</small> | Flaage = Flag of Gabon.svg | Woapen = Coat of arms of Gabon.svg | Woalspruch = Union, Travail, Justice<br /><small>Frantsöösk foar "Eenegaid, Oarbaid, Gjucht" | Nationoalhymne = La Concorde | Steede = LocationGabon.svg | Amtssproake = Frantsöösk | Haudstääd = Libreville | Stoatsfoarm = Präsidiale Republik | Fläche = 267.667 | Ienwoonere = 1.424.906 ([[2006]] | Munte = CFA-Franc BEAC | Tiedzone = +1 | Fierdai = 17. August | Loundkode = | Auto-Känteeken = G | Internet-TLD = .ga | Telefonfoarwoal = 241 | }} '''Gabun''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == Dät wäd begränsed fon... * In dät Noudwääste fon [[Äquatorioal Guinea]] * In dät Noude fon [[Kamerun]] * In dät Noudaaste, Aaste un Suudaaste fon juu [[Republik Kongo]] * In dät Wääste fon dän [[Atlantik]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] oy2u5161pb89ou2bu16amz1mcelnaik 0 1874 10161 2008-08-25T18:57:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Rendsburg-Eckernförde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Rendsburg-Eckernförde]] ruh58ad5o71mltypf4zpnig24lpspgd 0 1875 10162 2008-08-25T18:58:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Rendsburg-Eckernförde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Rendsburg-Eckernförde]] ruh58ad5o71mltypf4zpnig24lpspgd 0 1876 10163 2008-08-25T18:59:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Rendsburg-Eckernförde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Rendsburg-Eckernförde]] ruh58ad5o71mltypf4zpnig24lpspgd 14 1878 10239 2008-08-30T10:06:19Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Telekommunikation wikitext text/x-wiki Telekommunikation e8hthbb9998720fijal3i777sqef7uj 14 1879 10240 2008-08-30T10:09:44Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Seendeanloage wikitext text/x-wiki Seendeanloage lu8qcxmr7vnuxoi6ma97cewzhterhbs 14 1880 10241 2008-08-30T10:10:10Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Militäriske Iengjuchtenge wikitext text/x-wiki Militäriske Iengjuchtenge rp5r027f8jz6n3y8zqp80xaqvgoa7wn 0 1882 10243 2008-08-30T11:00:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Al]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Al]] jqv98sjivl7kxoh8k7il2rjx1y0nnj4 10 1883 10246 10245 2008-08-30T11:26:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <span class="IPA">[[Lieste fon IPA-Teeken#{{{2|}}}|<span title="Uutsproake, IPA">{{{1}}}</span>]]</span><noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> 8n3k0roj1m0wwiz0fj1ikv1ar4vfthk 0 1884 10248 10247 2008-08-30T11:27:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[de:Liste der IPA-Zeichen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:de:Liste der IPA-Zeichen]] snx6nlmc39j6xahnu9emnabzn3s3hiy 0 1885 10251 2008-08-30T13:31:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Schleswig-Flensburg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Schleswig-Flensburg]] 5qzhovhp9dzf77oagwsyb7yyh79piog 0 1886 10252 2008-08-30T13:31:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Schleswig-Flensburg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Schleswig-Flensburg]] 5qzhovhp9dzf77oagwsyb7yyh79piog 0 1887 10253 2008-08-30T13:32:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Steinburg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Steinburg]] hn3o17bpcyakilovrgdklbwel81s5gs 0 1888 10254 2008-08-30T13:33:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Steinburg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Steinburg]] hn3o17bpcyakilovrgdklbwel81s5gs 0 1889 10255 2008-08-30T13:34:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Steinburg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Steinburg]] hn3o17bpcyakilovrgdklbwel81s5gs 0 1890 10256 2008-08-30T13:37:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Stormarn]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Stormarn]] 5t0bbft34v24v4o9egqkbxrcwpvy59w 10 1892 10291 2008-09-01T19:43:32Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: <div style="float:right; font-size:90%; text-align:center; margin-right:0.5em; margin-left:1.5em; margin-bottom:1em; background-color:#ffffff; border:solid 1px #000000; w... wikitext text/x-wiki <div style="float:right; font-size:90%; text-align:center; margin-right:0.5em; margin-left:1.5em; margin-bottom:1em; background-color:#ffffff; border:solid 1px #000000; width: 120px"> <div style="height:120px; width:120px; background-color:{{{2}}}; border-bottom:solid 1px #000000;"> </div> '''{{{1}}}''' </div> 5kq3ib1v63cad62rpanmgx8oscibqay 10 1893 74347 52020 2011-12-12T15:48:48Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki {| style="margin:0.5em 0 0.5em 0; clear:both" width=50% class=toccolours |- | width=40 | [[Image:Commons-logo.svg|20px|Wikimedia Commons]] |Klik '''''[[Commons:{{{1|{{PAGENAME}}}}}|hier]]''''' foar moor touheerige Mediendoatäie ap <span class="plainlinks">[http://commons.wikimedia.org/wiki/Haudsiede_Commons Wikimedia Commons]. |}<noinclude> 8r7d7i80zus2c0hfa00krtkcxm39eni 4 1894 10445 10323 2008-09-11T21:00:58Z Pyt 12 Disse Siede wuude loosmoaked. wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 14 1895 10327 2008-09-04T10:14:28Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Brounde förderjende Stofe wikitext text/x-wiki Brounde förderjende Stofe fu7yy12oah169uhtnumi9g5ikpmsjbk 14 1896 106573 42436 2013-04-02T18:56:50Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 5 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9067849]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Periode-2-Elemente [[Kategorie:Chemie]] bzlbi8oarwaycq3uy46njn75t7scahd 14 1897 106574 19396 2013-04-02T18:56:50Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8970422]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Gruppe-14-Elemente 0n7j28nek8gvis86ztgp3v3dnoka5n4 14 1898 106571 42439 2013-04-02T18:56:48Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 4 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9067861]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Periode-5-Elemente [[Kategorie:Chemie]] 2rjo823td6y4ffvcqig0rm3lupzo71a 14 1899 106572 71110 2013-04-02T18:56:49Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8970430]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Gruppe-8-Elemente [[Kategorie:Chemie]] 1d0g4j3ub5xqnwj7yghrlwsb5syx395 14 1900 106562 87593 2013-04-02T18:53:55Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8970431]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Gruppe-9-Elemente [[Kategorie:Chemie]] m1db7kmgt6g7i9t9eeziru11kr67wr0 14 1901 106563 42372 2013-04-02T18:53:56Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8970418]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Gruppe-10-Elemente [[Kategorie:Chemie]] kdotig38ppgydq4u04gqww7n2d82qux 14 1902 10334 2008-09-04T10:18:20Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Gefoarstofkänteeken uunbekoand wikitext text/x-wiki Gefoarstofkänteeken uunbekoand sbx68qz71wqkhb3kwo8x4jjhlu1gh4b 0 1903 10337 2008-09-04T11:51:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gabun]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gabun]] qf2204yedlounzbprzip2blp8k42all 0 1904 115289 110609 2018-01-09T16:26:51Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Republic of The Gambia<br /><small>Dät waas Ängelsk</small> | Flaage = Flag of The Gambia.svg | Woapen = Coat of Arms of The Gambia.svg | Woalspruch = Progress, Peace, Prosperity<br /><small>Ängelsk foar "Fääreäntwikkelenge, Free, Riekdum" | Nationoalhymne = For The Gambia Our Homeland | Steede = LocationGambia.svg | Amtssproake = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | Haudstääd = Banjul | Stoatsfoarm = Präsidiale Republik | Fläche = 11.295 | Ienwoonere = Meerte 2008 uur dän Tuume wäch 1.546.400 Ljuude | Munte = Dalasi | Tiedzone = | Fierdai = - | Auto-Känteeken = WAG | Internet-TLD = .gm | Telefonfoarwoal = 220 | }} '''Gambia''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == Dät wäd begränsed fon... * [[Senegal]] in dät Noude, Aaste un Suude * Dän [[Atlantik]] in dät Wääste. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] 4232f7qr2u1ym5c3hqppsahpe4vbkhh 0 1905 115291 113351 2018-01-09T16:27:25Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = République de Guinée<br /><small>Dät waas Frantsöösk</small> | namme = ju Republik Guinea | flagge = Flag of Guinea.svg | wapen = Coat of arms of Guinea.svg | lokaasje = LocationGuinea.svg | motto = Travail, Justice, Solidarité<br /><small>Frantsöösk foar "Oarbaid, Gjucht, Solidarität" | taal = [[Frantsöösk]] | haadstêd = Conakry | steatsfoarm = Präsidioalrepublik | oerflak = 245.857 | pctwetter = 0,7 % | ynwenners = 11 176 026 | teljier = 2013 | munt = Guinea-Franc | muntkoade = GNF | tiidsone = | feestdei = - | folksliet = | lânkoade = RG | ynternet = .gn | tillefoan = 224 | }} '''Guinea''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == Dät wäd begränsed fon... * [[Guinea-Bissau]] in dät Noudwääste * [[Senegal]] in dät Noude * [[Mali]] in dät Noude, Noudaaste un Aaste * Ju [[Älfenbeenkuste]] in dät Aaste un Suudaaste * [[Liberia]] un [[Sierra Leone]] in dät Suudwääste * Dän [[Atlantik]] in dät Wääste. {{geostump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] qmdxsrjs7qh7jugxfs7fjn1h2shuwl2 14 1906 62380 10344 2011-06-29T17:41:15Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Faawen [[Kategorie:Physik]] ga6zeu33oegl15newsv4v9phjswe94y 0 1907 115292 113352 2018-01-09T16:27:41Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Republica da Guiné-Bissau<br /><small>Dät waas Portugiesisk</small> | Flaage = Flag of Guinea-Bissau.svg | Woapen = Coat of arms of Guinea-Bissau.svg | Woalspruch = Unidade, Luta, Progresso<br /><small>Portugiesisk foar "Eenegaid, Slacht, Fääreäntwikkelenge" | Nationoalhymne = Esta é a Nossa Pátria Bem Amada | Steede = LocationGuineaBissau.svg | Amtssproake = [[Portugiesisk]] | Haudstääd = Bissau | Stoatsfoarm = Präsidialrepublik | Fläche = 36.125 | Ienwoonere = 1.726.170 (in dät Jier [[2015]]) | Munte = CFA-Franc BCEAO (bit Moai 1997 Guinea-Bissau-Peso) | Tiedzone = | Fierdai = 24. September | Auto-Känteeken = GUB (offiziell nit anärkoand ook GNB) | Internet-TLD = .gw | Telefonfoarwoal = 245 | }} '''Guinea-Bissau''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == Dät wäd beskat fon... * [[Senegal]] in dät Noude * [[Guinea]] in dät Aaste bit Suude * dän [[Atlantik]] in dät Wääste. {{geostump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] ql2n596qecyikzjp3gt28u9wkn41mpm 0 1909 10357 2008-09-05T15:33:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Äidkunde af Geowietenskuppe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Äidkunde af Geowietenskuppe]] 0f4c5gpbji5m0t1wxi4haqcli8v3ub7 0 1910 10358 2008-09-05T15:34:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Äidkunde af Geowietenskuppe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Äidkunde af Geowietenskuppe]] 0f4c5gpbji5m0t1wxi4haqcli8v3ub7 0 1911 120228 105767 2021-08-30T20:05:49Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Räi |- | align="center" | [[Bielde:Capreolus capreolus male p.jpg|250px|N monnelk Räi]] <br /><small>N monnelk Räi ''(Capreolus capreolus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | '' Oardenge:'' || ''[[Artiodactyla]]'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Panse]] ''(Ruminantia)'' |- | ''Familie:'' || [[Hirske]] af Harte ''(Cervidae)'' |- | ''Unnerfamile:'' || ''[[Capreolinae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Capreolus]]'' |- | ''Oard:'' || '''''Capreolus capreolus''''' |- | Beschrieuwen fon || L<small>INNAEUS</small>, 1758 |} |} Dät '''Räi''' ''(Capreolus capreolus'', dt. ''Reh'') is ne Oard fon doo [[Hirske]] af Harte ''(Cervidae)'', gnauer gekweeden, heert disse Oard ieuwenske dät [[Sibirisk Räi|Sibiriske Räi]] ''(Capreolus pygargus)'', tou dän Sleek ''Capreolus'', die tou juu Unnerfamilie ''Capreolinae'' heert. Disse Unnerfamilie beteekend me in dät Düütske as "Trughirsche", (Uursättenge fon Woud tou Woud: "Droachhirske"), owwol joo ook tou doo Hirske heere. Dät Räi is juu [[Nominatfoarm]] fon dän Sleek ''Capreolus''. == Wällen == * [https://web.archive.org/web/20080521081534/http://www.bucknell.edu/msw3/browse.asp?id=14200217 Juu Internetversion fon dät Bouk ''Mammal Species of the World''] * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] la0rqrhj3feqkolu3es3p8n7sfads1a 0 1912 10376 2008-09-07T07:11:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woudebouk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woudebouk]] rt5kizsbhfr47przpwe4esukve52i5r 0 1913 10377 2008-09-07T07:12:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woudebouk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woudebouk]] rt5kizsbhfr47przpwe4esukve52i5r 0 1914 10383 2008-09-07T09:41:53Z Heinz 88 häd "[[Uur litje Wikipedien]]" ätter "[[Wikipedia:Uur litje Wikipedien]]" ferschäuwen:&#32;Dät is ne Projektsiede! wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikipedia:Uur litje Wikipedien]] dhpmngric6xcz5tydn637a2nybqe0jr 0 1915 105287 103682 2013-03-08T20:28:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q23390]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Harte |- | align="center" | [[Bielde:Cervus elaphus 11.jpg|300px|Cervus elaphus]] <br /><small>Ne Oard fon Hirsk ''(Cervus elaphus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | '' Klasse:'' || [[Suugedierte]] ''(Mammalia)'' |- | ''Unnerklasse:'' || Normoale Suugedierte ''([[Eutheria]])'' |- | ''Uuroardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | ''Oardenge:'' || ''[[Artiodactyla]]'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Panse]] ''(Ruminantia)'' |- | ''Familie:'' || '''Harte''' af '''Hirske''' '''''(Cervidae)''''' |- | Beschrieuwen fon || G<small>OLDFUSS</small>, 1820 |} |} Doo '''Harte''' af '''Hirske''' ''(Cervidae)'' sunt ne Familie fon doo [[Panse]]. Doo [[Taxon|Taxa]] in disse Familie, doo [[rezent]] sunt, sunt 17 Sleeke, doo sik in 41 Oarde apdeele. Der heert toun Biespiel dät [[Räi]] dertou. Me kon doo '''Harte''' in [[Europa]], [[Asien]], [[Amerikoa]], dät noudelke [[Afrikoa]] un moonige Ailounde fiende. As [[Neobiota#Neozoa|Neozoa]] kon me joo uk in [[Kuba]], [[Näi-Guinea]], [[Australien]], [[Näiseelound]] un uur Gestriche fiende, wier joo fon Natuur ut nit tou fienden sunt. == Wällen == === Literatuur === * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] c0ncd1p13dd3ott1bu90jby1tm19rhb 0 1916 10386 2008-09-07T11:51:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Harte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Harte]] l1oe9v6tsebsh1olm6obihd5oasind7 0 1917 103683 93074 2013-03-08T03:02:30Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 42 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q106016]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die '''Genotyp''' is in ju [[Biologie]] die Begriep fon dän genetisken Typ, also foar aal do Genetiske Määrkmoale touhoope. Die Genotyp kon ju systematiske Ställenge anwiese, die [[Phänotyp]] deerjuun mongs bloot ju [[Ökologiske Niske]]. {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[he:גן (ביולוגיה)#מושגים בסיסיים]] i2jnqsyz5a45i3lrj7oh20yomezo5ps 0 1918 120005 118587 2021-08-08T21:56:08Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki '''Hyperkorrektuur''' (''Hyperkorrektur'') häd me, wan wäl '''beeter''' boalt '''as goud'''. Dät häd me besunners wan wäl ne uur Sproake baale wol. == In Düütsk == So moakede sik fröier die Koaster fuul Moite, do Bäidene tou leeren, dät jo ap Düütsk kweede schuulen:<br> :''Er ist gleich gross '''wie''' du''. ‘Hie is glieke groot '''as''' du’. Man wan hie dan nit goud deerap oachtede, dan kwieden do uk:<br> :''Er ist grösser '''wie''' ich'' ‘Hie is gratter '''as''' iek’ insteede fon gjucht ''Er ist grösser '''als''' ich''. Dät waas dan Hyperkorrektuur: beeter as goud! Däälich stoant sowät in n Schoulprogram. == In Seeltersk == Hyperkorrektuur is uk, wan wäl in ju Sproake wät uurdrift, '''hyperkorrekt''' spräkt. So häd me uk, wan wäkke Ljuude gjucht goud Seelterk leere wollen, dan kweede do t.B. :''Wie krieg'''je''' goud Weeder'' insteede foar gjucht ''kriege'', deer jo daach woarnuumen hääbe, dät dät Seelterske sik unnerschat truch dät ''–je'' in [[Tiedwoud (Verb)|Tiedwoude]] (''moakje'', ''kiekje''), man deerbie ferjeete dät dät bloot jält foar ne ne bestimde Gruppe fon Tiedwoude. Wäl wät beeter touheert, bemäärkt, dät do maaste Tiedwoude dan daach uutgunge ap ''–e'', as in ''kriege, loope, toanke''. Man dan ferjeete wäkke wier, dät dät foar eenige Tiedwoude (do [[Präteritopräsentia]]) nit in aal Falle jält. Do konnen dan schrieuwe:<br> :''Wie schälle täiwe'' insteede fon gjucht ''wie schälle'''n'''''<br> :''Do duure kuume'' insteede fon gjucht ''do duure'''n''''', usw. Uk dät ''–n'' bie sälwenständich bruukte Tiedwoude wäd so toumoal ferjeeten, t.B: :''Goud Bruuke fon ju Sproake is wichtich'', insteede fon gjucht ''Bruuke'''n'''''. So uk ätter ''tou'': :''Dät is nit tou dwoo, nit tou bruuke'', insteede fon gjucht ''tou dwoo'''n''''', ''tou bruuke'''n'''''. == Muugelke Ienfloud ap dät Äntstounden fon Sproaken == Der wäd wäil toacht, dät do ferscheedene Sproaken uk truch Hyperkorrektuur fon Substroatsproaken äntsteen sunt.<br> === Bie dät Hoochdüütske === Wan me goud toulustert, dan heert me dät in dät [[Hoochdüütsk]]e wäkke [[Meeluud]]e hädder uutspreeken wäide as in dät [[Platdüütsk]]e, t.B. klinge dät ''t'' un ''pf'' in ''Tropfen'' fuul hädder as dät ''d'' un ''pp'' in Läichdüütsk ''Drüppe''. Dät hat ju hoochdüütske [[Luudferschuuwenge]]. Wie mouden nu touräächtoanke an ju [[Foulkewonnerenge|Foulkewonnerengstied]] uum dät Jier 500. Do koomen do [[Germaniske Sproaken|germanisk]] baalende [[Nomaden]] uut dät Noudaaste uur ju [[Donau]] un uur dän [[Rhien]], wier sik al ne rieke [[romanisk]]e Buurenkultuur äntwikkeld hiede. Man do Buuren wieren an hier Lound buunen un kuuden sik also juun do dan hier dan deer apduukjende Nomadengruppen nit sätte. So wuuden do Germanen do näie Heere. Ju Theorie is dan, dät do romaniske Bewoonere hiere näie Heeren muugelkst goud in do hiere Sproake anbaale wüülen. In dät Romaniske hieden dan domoals oaber [[Meeluud]]e as ''d'' un ''p'' ne swäkkere Uutsproake as in dät Germaniske. Deeruum fängen do Romaanske dan oun, dät ''d'' un ''p'' tou uurdrieuwen, also '''hyperkorrekt''' uuttouspreeken, so dät deeruut ''t'' un ''pf'' äntstuuden un deermäd ju hoochdüütske Sproake. === Bie dät Fräiske === Man uk in dät [[Fräiske Sproake|fräisk]]e Kustengestrich wuud ne uur Sproake boald, dät [[Präfräisk]]e ('Foarfräiske'), fielicht n Oard [[Keltisk]]. Do hieden dan wier uur swäkke Meeluude, do dan in dät näie [[Germaniske Sproaken|Germaniske]] uurdrieuwen wuuden. So wuud dät ''d'' tou ''t'' in Woude as ''tän, toanke, tjuude''. Gjucht stäärk wuude ju Uutsproake fon dät ''k'' un dät [[inluudend]]e ''g'' uurdrieuwen, do deertruch uur ''tsj'' blw. ''dzj'' tou [[stämloos]] ''s'', blw. [[stämhaft]] ''s'' wuuden in eenige Woude, as ''Sies, Säärke, Säärse, Säddene, lääse, Wääse''. Ju Äntwikkelenge hat [[Assibilation]]. [[Anluudend]] un [[uutluudend]] ''g'' waas oawers eepenbeer in dät Keltiske hädder as in dät Germaniske, dan dät wuud ouswäkked tou ''j, i'' in t.B. ''Jäild'' ‘Geld’, ''joote'' ‘giessen’, ''Dai'' ‘Tag’, ''Wai'' ‘Weg’, ''lait'' ‘legt’. Apfaalend is, dät dät [[Läichdüütsk]]e un dät [[Holloundsk]]e fon aal do Annerengen nit angriepen wuuden sunt. === Bie dät Frantsööske === In [[Gallien]] statte dät [[Latiensk]]e al moonige Jierhunnerte eer ap ne uur keltiske Sproake, dät [[Gallisk]]e. Deerbie tried uk [[Assibilation]] ap, as in [[frantsöösk]] ''Chateau'' uut latiensk ''Castellum''. == Sjuch uk == * [http://www.gymnasium-papenburg.de/fach_deutsch/deutsch_content/Kerncurriculum_JG8_fertig.doc Gymnasium Papenburg] * Labov, William (1972b): Sociolinguistic patterns. (Kap. 5: "Hypercorrection by the Lower Middle Class as a factor in linguistic change", S. 122-142). Philadelphia: Univ. of Pennsylvania Press. * [https://web.archive.org/web/20080804030646/http://coral.lili.uni-bielefeld.de/~ttrippel/labov/termpape.html Labov's Approach to Language Change]. * [http://www.oocities.org/ekfrysk/ASHYP5b2.htm Frisian assibilation as a hypercorrect effect due to a substrate language]. [[Kategorie:Unnergjucht]] [[Kategorie:Sproakkunde]] t7ev938hmqx1jokhs9qciherajw32z7 0 1919 120456 113772 2022-01-13T08:59:27Z Amherst99 1465 wikitext text/x-wiki Die Begriep "'''Ökologiske Niske'''" (de. ''ökologische Nische'') betjut niks uurs as ju Steede, ju Apgoawe, in n [[Ökosystem]].<ref name=Pocheville2015>Pocheville, A., 2015. [https://www.academia.edu/6188833/The_Ecological_Niche_History_and_Recent_Controversies The Ecological Niche: History and Recent Controversies], in: Heams, T., Huneman, P., Lecointre, G., Silberstein, M. (Eds.), Handbook of Evolutionary Thinking in the Sciences. Springer, Dordrecht, pp. 547–586. doi:10.13140/RG.2.1.3205.8405</ref> == Äänelkhaide in dän Phänotyp ( Konvergenz) == Uum sik an hiere Ökologiske Niske an tou paasjen, hääbe moonige Oarde, do jusälge Ökologiske Niske hääbe, hieren [[Phänotyp]] un hiere [[Anatomie]] äänelk äntwikkeld, owwol jo genetisk nit so nai früünd sunt. Dät hat [[Konvergenz (Biologie)|Konvergenz]].: Die [[Wulf]] ''(Canis lupus)'' is naier mäd dät [[Bäist]] ''(Bos primigenius taurus)'' früünd, as mäd dän [[Tasmanisken Wulf]] ''(Thylacinus cynocephalus †?, woarskienelk uutsturwen 1936)'' owwol die Tasmaniske Wulf un die normoale Wulf n äänelken Phänotyp hääbe. Die Tasmaniske Wulf is ook mäd n [[Kängurue|Känguru]] (ju Familie ''Macropodidae'') naier früünd as mäd dän normoalen Wulf. Man die Wulf häd jusälge Ökologiske Niske as die Tasmaniske Wulf, hie frät Flask. <gallery> Bielde:Scandinavian grey wolf Canis lupus .jpg|Wulf ''(Canis lupus lupus)'' Bielde:Glanrind 1.jpg|Bäist ''(Bos primigenius taurus)'', hier n Glanbäist, ne paltserske Regionoalrasse Bielde:Sumpf-wallaby.jpg|N Känguru, also n Diert uut ju Familie ''Macropodidae'', gnauer kweeden ju Oard ''Wallabia bicolor'' Bielde:Thylacinus.jpg| Die Tasmaniske Wulf ''(Thylacinus cynocephalus)'' </gallery> Ook die Skäädel sjucht bie dän Tasmanisken Wulf un dän normoalen Wulf bienaist gliek uut. Ap ju foulgjende Bielde häd die Skäädel fon dän Wulf (bloot n Modell) ne gräine Markierenge, die Skäädel fon dän Tasmanisken Wulf (ächt) häd ne roode.: [[Bielde:Beutelwolf fg01.jpg|left|600px]] [[Kategorie:Biologie]] gyquk1pmoieijabndigsf3wzh7xowye 10 1921 10403 2008-09-08T15:49:19Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: cellspacing="8" cellpadding="0" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="width: 100%; font-size: 95%; border-top-style: solid; margin-top: 1em; clear: both; position... wikitext text/x-wiki cellspacing="8" cellpadding="0" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="width: 100%; font-size: 95%; border-top-style: solid; margin-top: 1em; clear: both; position:relative;" 6szkelbsok9115qx7lge1rqmjfzoxlt 0 1922 114639 103686 2017-10-16T19:38:08Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Haspelmoor.jpg|thumb|150px|right|N Foan, die noch fuchtich is: N natüürelk Ökosystem, wät dät fröier, foar ju Ärsluutenge fon dän [[Aasterfoan]] und dän [[Wäästerfoan]] ook bie dät [[Seelterlound]] roat häd. Dissen Foan is in [[Bayern]].]] N '''Ökosystem''' is dät Touhoope fon ju [[Biozönose]] (aal do Lieuweweesen) un dät [[Biotop]] (die Lieuwendsruum). An Lound un in dät Woater rakt dät n litjen Unnerskeed, wült n Fisk uurs omje kon as n Loundlieuweweesen. == Funktionswiese == Do Ökosysteme, do wie an Lound hääbe, bestounde uut... * '''[[Produzent (Ökosystem)|Produzente]] (Ärtjuugere)''', do mäd Photosynthese uut CO<sub>2</sub>, Sunnenlucht, Mineralien un Woater organisk Materioal un Suurstof produzierje. Dät sunt normoal [[Plonten]]. * '''Do [[Konsument (Ökosystem)|Konsumente]] (Ferbruukere)''', maasttied sunt dät [[Dierte]], freete organisk Materioal, omje dän Suurstof mäd ju Luft ien un omje CO<sub>2</sub> foar do Ärtjuugere, uut. Die eerste Ferbruuker, dät kon toun Biespiel n [[Räi]] ''Capreolus capreolus'' weese, frät Gäärs, also dän Ärtjuuger direkt. Die lääste, die Wulf, die dät Räi fielicht frät, frät Dierte. Hie häd normoal neen Fäinde un stärft fon Oaler. * '''Dood organisk Materioal''': Die Wulf ferwäd un wäd tou n Deel fon Oasfreetere ieten un tou n Deel oubaud. Ook deelfaalen Loof un doode Boome wäide oubaud. Ap dän Mul kon n näien Ärtjuuger woakse, man tou n Deel wäd dät ook gans oubaud tou näi mineralisk Materioal, wierap ook n näien Ärtjuuger woakse kon. * '''Do Destruente (Oubauere)''': Dät sunt Bakterien, Amöben, Poagestoule etc. un baue dood organisk Materioal ou. Dierte as toun Biespiel [[Muurtieke]]n, do dät bloot freete un nit tou Mineroalstoffe oubaue, wäide uk dertou täld, wült joo dät Oubauen foar do Bakterien eenfacher moakje. Uut dissen Gruund is ju Gränse twiske Konsumente un Destruente nit gans kloor. * Dät '''Biotop (Die Lieuwendsruum)''' mäd Sunnenlucht, Steede uum tou lieuwjen, Mineralien, Woater,... Sunner ju Sunne kuud dät neen Ökosystem reeke: Sunner ju Sunne roate dät bienaist neen Waarmte, un neen Woater kon ferdampe. Uut dissen Gruund roate dät neen Wulken un neen Rien un do Plonten wuuden ferdruugje. Do Dierte wuuden ferfjoose un do Poagestoule ook. Sunner Sreede kon natüürelk ook neen Ökosystem entstounde. {| border="1" cellspacing="0" style="float:middle;margin-left:0.5em" | colspan="2"|'''Two Bielden:''' |- | [[Bielde:Ökosystem seeltersk.svg|700px]] |- | [[Bielde:Ökosystem.png|700px]] |} [[Kategorie:Biologie]] 9wsgb95zjg6zo159mgflu94ujqt881k 10 1923 10534 2008-09-19T16:31:12Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: {{#if:{{{1|}}}|[[Rusk|rusk]]&nbsp;{{lang|ru|{{{1}}}}}|[[Rusk|rusk]]}} wikitext text/x-wiki {{#if:{{{1|}}}|[[Rusk|rusk]]&nbsp;{{lang|ru|{{{1}}}}}|[[Rusk|rusk]]}} gumdivqx0583cmmwswblbk38iqd5zr4 14 1924 10536 2008-09-19T16:53:51Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Optisk Meetreewe wikitext text/x-wiki Optisk Meetreewe o3p1ewk2uyacsz4hy95dyau9g83qbeu 14 1925 10537 2008-09-19T16:54:16Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Dimensionoal Meetreewe wikitext text/x-wiki Dimensionoal Meetreewe 8okp5zdhyhb64iogp5fw3cuscnhen3v 14 1926 10538 2008-09-19T16:54:39Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Fästeräägel wikitext text/x-wiki Fästeräägel d6q98z7x9zvf0ys7rjkfjkvwvb3ya4v 14 1927 10539 2008-09-19T16:54:57Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Forstwirtschaft wikitext text/x-wiki Forstwirtschaft qalpyqg3rsjv5xbu2503tsrllib34eo 14 1928 106964 106613 2013-04-13T10:46:02Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q7014749]] wikitext text/x-wiki Navigation o6jexljugtovh1eo2n7tp5so64y13w2 10 1931 10551 2008-09-20T11:32:05Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Bielde:Erzya in Ulyanovsk Oblast.png|right|100px|]] '''Ersjanisk''' (rusk: Эрзянь Кель (Erzjanj Kelj)) is een fon do bee Sproaken, do der touhoope mäd dät M... wikitext text/x-wiki [[Bielde:Erzya in Ulyanovsk Oblast.png|right|100px|]] '''Ersjanisk''' (rusk: Эрзянь Кель (Erzjanj Kelj)) is een fon do bee Sproaken, do der touhoope mäd dät Mokscha tou dät Mordwiniske reekend wäide. Dät wäd boald fon sowät ne hoolwe Millione Ljuude in dät Wääste fon ju Republik Mordovien un anlääsende Gestriche as Nischni Nowgorod, Tschuwaschien, Pensa, Samara, Saratow, Orenburg, Uljanowsk, [[Tatarstan]] un Baschkortostan, aal in dän Föderationskring Wolga. [[Ersjanisk|läs fääre.]] ibz0a3tbj09dvaa3j59gsxl9bmjw7la 10 1934 10606 10603 2008-09-27T13:00:55Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude>[[Bielde:Loudspeaker.svg|12px]]&nbsp;[[Media:{{{1}}}|{{{2}}}]]&nbsp;<sup>[[:de:Hilfe:Audio|<span title="Hälpe&nbsp;– Audio">?</span>]]/[[:Bielde:{{{1}}}|<span title="Siede mäd Toondoatäibeschrieuwenge un Lizenzangoawe foar „{{{1}}}“"><tt>i</tt></span>]]</sup> ctx6r5tdi1l09iuonax10t2ob1m5q6e 0 1935 122935 120543 2023-12-30T09:26:08Z Ercé 4911 /* Unneroarde */ file wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Jiepeke |- | align="center" | [[Bielde:Chiffchaff (Phylloscopus collybita).jpg|300px|Ne Jiepeke]]<br /><small>Ne Jiepeke ''(Phylloscopus collybita)'' fon ju [[Nominatfoarm]]</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''[[Passeriformes]]'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Sjungende Fuugele]] ''(Passeri)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Sylviidae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Phylloscopus]]'' |- | ''Oard:'' || Jiepeke ''(Phylloscopus collybita)'' |} |} Ju '''Jiepeke''' ''(Phylloscopus collybita)'' af [[Luudmoaleräi|luudmoalerisk]] die '''Tsälp-Tsalp''', wät mäd dät düütske Woud "Zilpzalp" tou ferglieken is, is n Fuugel. == Määrkmoale == Ju Jiepeke sjucht so äänelk uut as ne uur Oard, ''[[Phylloscopus trochilus]]'', ju mäd hier nai früünd is, un, as me an dän wietenskuppelken Noome sjucht, tou dän sälgen Sleek heert. Man me kon ju Jiepeke seeker mäd Hälpe fon ju Stämme ärkanne, ju, as al die uur Noome "Tsälp-Tsalp" kwäd, as "trrrrr-tsälp-tsalp-tsalp-tsälp-tsälp-tsalp-trrrr" klingt. <br /> ({{Audio|Phylloscopus collybita 7029.ogg|Die Song fon ju Jiepeke}})<br /> ({{Audio|Phylloscopus rochilus.ogg|Tou n Fergliek die Song fon ju äänelke Oard, ''Phyloscopus trochilus}}) == Unneroarde == Ju Jiepeke häd trjo Unneroarde: * Ju [[Nominatfoarm]] ''(Phylloscopus collybita collybita)'' lieuwet in Europa, aastelk bit [[Polen]] un [[Bulgarien]], noudelk häd ju sik sänt 1970 uutbreeded ätter [[Skandinavien]], bienaist bit tou dän suudelken Raant fon dän Lieuwendsruum fon ju Unneroard ''Phylloscopus collybita abietinus'' [http://www3.interscience.wiley.com/journal/120773839/abstract?CRETRY=1&SRETRY=0]. Do maaste fljooge in Winterdai ätter dän noudelken Deel fon [[Afrikoa]] wai, af uurswain uum dät Middelmeer häruume. * Ju Unneroard ''Phylloscopus collybita abietinus'' lieuwet in Skandinavien un Noud-[[Ruslound]], bie Winterdai in dät suudaastelke [[Europa]] un in dät noudaastelke Afrikoa. * Ju Unneroard ''Phylloscopus collybita tristis'' lieuwet in [[Sibirien]], aastelk fon ju Äi Petschora ([[Kyrillisk]]: Печора). In Winterdai fljucht disse Unneroard ätter do läigere Deele fon dän [[Himalaya]] wai. <gallery> Image:Chiffchaff-Phylloscopus collybita.jpg|ju Nominatfoarm ''(P.c.c.)'' Image:Phylloscopus collybita2.jpg| ju Unneroard ''P.c. abietinus'' Image:Siberian Chiffchaff I IMG 9454.jpg| ju Unneroard ''P.c. tristis'' Image:Spectrogramcollybita2.jpg| Spectogramme fon dät Luud fon do Unneroarde: Links ju Nominatfoarm, in ju Midde ''P. c. abietinus'', gjuchts ''P. c. tristis''. File:Zingende tjiftjaf-4961905.webm|Jiepeke Phylloscopus collybita collybita MHNT.ZOO.2010.11.202.17.jpg |''Phylloscopus collybita collybita'' </gallery> == Lieuwendsruum == Hier is die Lieuwendsruum fon disse Oard in ferscheedene Faawen, do anwiese, in wäkke Jierstied me dän Tsälp-Tsalp in n Gebiet fiende kon. Foar dän Lieuwendsruum fon do eenpelde Unneroarde sjuch in dän [[Jiepeke#Unneroarde|entspreekenden Apsats]]! [[Bielde:Phylloscopus collybita.png|600px|left]] 1. Broud in Suumerdai 2. Broudgebiet, n poor blieuwe deer uk bie Winterdai 3. Broudgebiet wier ju Oard oaber ook in Winterdai oafte blouked wäd 4. Bloot bie Winterdai deer 5. Hier sjucht me dän Fuugel bloot bie Winterdai un uk deer bloot in n Tuun, dät grootste Gebiet is deer oawers ne Wüüste, wier naan Tsälp-Tsalp jädden lieuwje wol. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> == Wällen == * Eckart Pott un Jean C. Roché: ''Wer singt denn da?'' Weltbild-Ferlaach ISBN 978-3-8289-3443-6 * [http://www3.interscience.wiley.com/journal/120773839/abstract?CRETRY=1&SRETRY=0 Journal of Avian Biology] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Fuugele]] 1jnxqyim7vik5inc1ronucu4wjhtzsm 0 1936 10610 2008-09-27T14:52:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jiepeke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jiepeke]] fozhg3gc3s3jikqdsn0sui5mjwqjv99 0 1937 10611 2008-09-27T14:53:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jiepeke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jiepeke]] fozhg3gc3s3jikqdsn0sui5mjwqjv99 0 1938 10615 2008-09-27T14:58:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jiepeke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jiepeke]] fozhg3gc3s3jikqdsn0sui5mjwqjv99 14 1939 109454 10624 2014-07-01T16:20:21Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Kristendum [[Kategorie:Religion]] rr5o1ut2wxl7dwf8eyxf8g0k8mp0b5g 10 1940 75121 10627 2011-12-21T17:54:36Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: [[de:Vorlage:Koordinate Artikel]] (missing), [[als:Koordinate Artikel]] (missing), [[es:Plantilla:Geocoordenadas]] (missing) wikitext text/x-wiki <span id="coordinates" class="coordinates" style="white-space:nowrap; z-index:1;">Koordinaten: [{{KoordinateURL}}{{{1}}} {{{2}}}]</span><noinclude> [[Kategorie:Vorlage:Datenbanklink|Koordinate Artikel]] [[Kategorie:Vorlage mit Koordinate|!Koordinate Artikel]] [[az:Şablon:Koordinat]] [[en:Template:Coor title d]] [[pt:Predefinição:Geocoordenadas]] [[sq:Stampa:Koordinata]] [[sr:Шаблон:Коор наслов]] [[tr:Şablon:Koordinatlar]] </noinclude> iu7v7fuwnyvk1stgyma431wkgxs70ul 10 1941 107802 107728 2013-08-18T08:03:25Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5645841]] wikitext text/x-wiki http://stable.toolserver.org/geohack/geohack.php?language=de&params=<noinclude> [[Kategorie:Vorlage mit Koordinate| KoordinateURL]] </noinclude> k1bvgu3vicp9a09c6vjpepigxcrtf5t 14 1942 121456 112059 2022-08-03T10:04:48Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Loundskup]] [[Kategorie:Dateien]] o6o4nbi7qquvzr4z9j8solmblz0cnhz 14 1943 10630 2008-09-27T15:52:53Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Loundkring Kloppenbuurich wikitext text/x-wiki Loundkring Kloppenbuurich 35y67dtihb1z0xrzoj7mduicfcmtrbx 0 1944 10640 2008-09-27T17:12:10Z Heinz 88 häd "[[Hoppe (Humulus lupulus)]]" ätter "[[Hoppe]]" ferschäuwen:&#32;Dät sunt twäin ferscheedene Noomen un nit aan! wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoppe]] gjv9eotis1dzbcanzxa1l7ehvrg0rn2 0 1946 10647 10646 2008-09-27T17:16:46Z Heinz 88 ferbeeterje wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoppe]] gjv9eotis1dzbcanzxa1l7ehvrg0rn2 0 1947 103688 85781 2013-03-08T03:03:26Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 8 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q244769]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die Begriep '''Twillingstaxa''' (Sg.: ''Twillingstaxon'', de. ''Zwillingsart'') stoant in juu [[Biologie]] foar two [[Taxon|Taxa]], doo n äänelken [[Phänotyp]] hääbe un do me uut dissen Gruund bienaist goarnit unnerscheede kon. Dät betjut nit aaltiede, dät joo [[Sustertaxa]] sunt, man oafte is dät uk so. {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] cnaiu90d3rhstzjdrxaeqtw8sh26969 0 1948 105690 103689 2013-03-11T10:47:14Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1567633]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Sustertaxa''' (Sg.:Sustertaxon) - n internationoal bruukboar Fäkwoud is "'''Adelphotaxa'''" - sunt two [[Taxon|Taxa]], doo mäd dät jeewielich uur Taxon genetisk naier früünd sunt as mäd aal uur Taxa, inne [[Phylogenetiske Systematik]] betjuudt dät, dät doo bee in n eersten Groad fonne phylogenetiske Ferwandtskup touhoopestounde, un touhoope n monophyletisk [[Superspezifisk Taxon]] sunt. Dät betjudt nit, dät joo ook [[Twillingstaxa]] sunt - dät hat, dät joo ook n äänelken [[Phänotyp]] hääbe - ook wan dät oafte so is. So sjucht toun Biespiel die Sleek ''[[Elephas]]'' - däälich rakt dät deer bloot noch dän Asiatisken Elefant - so äänelk uut as die Sleek ''[[Loxodonta]]'' - dät is die Sleek fon doo afrikoanske Elefante. Man owwol disse Taxa n äänelken Phänotyp hääbe, is die Sleek ''Elephas'' mäd dän Sleek ''Mammuthus'' - doo uutsturwene [[Mammute]] - [[Genotyp|genetisk]] naier früünd as mäd dän Sleek ''Loxodonta''. Die Sleek ''Elephas'' is also dät Sustertaxon fon dän Sleek ''Mammuthus''. <gallery> Image:Loxodontacyclotis.jpg|N Wooldelefant ''(Loxodonta cyclotis)'' mäd sin Bäiden as Biespiel foar dän Sleek ''Loxodonta''. Image:Elephas maximus bengalensis02 1920.jpg| Juu Unneroard ''Elephas maximus bengalensis'' fon dän Asiatisken Elefant ''(Elephas maximus)'' as Biespiel foar dän Sleek ''Elephas''. Image:Mamut lanudo.jpg|Rekonstruktion fon dät Wullmammut ''(Mammuthus primigenius)'' as Biespiel foar doo Mammute ''(Mammuthus)'' </gallery> == Sustertaxa inne Phylogenetiske Systematik == Hier n [[Kladogramm]] mäd [[Variable]]n, uum dät beeter wiese tou konnen. B un C sunt Sustertaxa af Adelphotaxa. Joo stounde in dän eersten Groad fonne Phylogenetiske Ferwantskup touhoope, deeruum dät joo bee as eensige Oarde fonne Stamoard d oustamme. A, B, C un doo Stamoarde e un d sunt, deeruum, dät joo alle fonne Stamoard e oustamme, n [[Monophylie|monophyletisk]] Taxon. B, C un juu Stamoard d sunt touhoope n litjer monophyletisk Taxon. Düt litjer Taxon stoant nu mäd A in n twäiden Groad fonne Phylogenetiske Systematik touhoope. Gnau so kon me oaber toun Biespil uk kweede, dät B un A in n twäiden Groad fonne Phylogenetiske Systematik touhoopestounde, deeruum dät B tou dät litjere monophyletiske Taxon heert. A B C \ \ / \ \ / \ \ / \ d \ / \ / Deer gungt dät uk fääre, man dät \/ is uunwichtich. \ e \ / \ / \ / f / / Juu Linie fonne Stamoard "f". Deer gungt dät noch fääre deel, man dät is uk uunwichtich. == Sjuch uk == * [[Twillingstaxa]] == Wällen == * Peter Ax: ''Das Phylogenetische System''; Gustav Fischer Verlag; ISBN 3-437-30450-X [[Kategorie:Biologie]] mme3cvu3jj3zn85lbc90x6v278rihdw 0 1949 10662 2008-09-28T06:49:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sustertaxa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sustertaxa]] ekalynssg5i88yd2vs60d7363h67gw8 0 1950 10663 2008-09-28T06:50:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sustertaxa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sustertaxa]] ekalynssg5i88yd2vs60d7363h67gw8 0 1951 10664 2008-09-28T06:51:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sustertaxa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sustertaxa]] ekalynssg5i88yd2vs60d7363h67gw8 0 1952 10665 2008-09-28T06:51:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sustertaxa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sustertaxa]] ekalynssg5i88yd2vs60d7363h67gw8 0 1953 10666 2008-09-28T06:52:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sustertaxa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sustertaxa]] ekalynssg5i88yd2vs60d7363h67gw8 0 1954 10667 2008-09-28T06:52:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Twillingstaxa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Twillingstaxa]] 0ugpmz7nvqmzz1br2r97a8wr9pfe8o5 0 1955 10668 2008-09-28T06:53:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Twillingstaxa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Twillingstaxa]] 0ugpmz7nvqmzz1br2r97a8wr9pfe8o5 0 1956 10669 2008-09-28T06:53:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Twillingstaxa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Twillingstaxa]] 0ugpmz7nvqmzz1br2r97a8wr9pfe8o5 0 1957 10670 2008-09-28T06:54:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Twillingstaxa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Twillingstaxa]] 0ugpmz7nvqmzz1br2r97a8wr9pfe8o5 0 1958 10671 2008-09-28T06:55:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Twillingstaxa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Twillingstaxa]] 0ugpmz7nvqmzz1br2r97a8wr9pfe8o5 0 1959 120049 118660 2021-08-08T22:18:48Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Loxodonta'' |- | align="center" | [[Image:Elephant near ndutu.jpg|300px|N [[Afrikoansken Elefant]] ''(Loxodonta africana)'' in juu Serengeti]] <br><small>N [[Afrikoansken Elefant]] ''(Loxodonta africana)'' in juu Serengeti</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Unnerklasse:'' || ''[[Eutheria]]'' |- | ''Buppeoardenge:'' || ''[[Afrotheria]]'' |- | '' Oardenge:'' || ''[[Proboscidea]]'' |- | '' Familie:'' || [[Elefante]] ''(Elephantidae)'' |- | '' Sleek:'' || ''Loxodonta'' |} |} '''''Loxodonta''''' is n Sleek fon Elefante, dän it in [[Afrikoa]] rakt. Mooniche Ljuude leeuwe, dät dät bloot een Oard in dissen Sleek rakt, dän [[Afrikoansken Elefant]] ''(Loxodonta africana)''. Joo leeuwe, dät juu uur Oard, die [[Wooldelefant]] ''(Loxodonta cyclotis)'' ne Unneroard fon ''Loxodonta africana'' is, also ''Loxodonta africana cyclotis'' heete skull. Uurswäkke kweede, dät dät uk een trääde Oard rakt, ''[[Loxodonta pumilio]]'', wiertou fuul Wietenskupler oawers kweede, dät disse Oard bloot ne Dwärchfoarm fon dän Wooldelefant is. Juns Oard is kryptisk, dät hat, neemens weet so niep, af dät hier rakt af nit. <gallery> Image:African Bush Elephant mud bath.png|Afrikoanske Elefante in [[Kenia]] Image:Loxodontacyclotis.jpg| Wooldelefant ''(Loxodonta cyclotis)'' in [[Kongo]] Image:African Elephant distribution map 2.svg|Lieuwendsruum fon doo bee Oarde </gallery> == Wällen == *[https://web.archive.org/web/20080227081853/http://socserv.mcmaster.ca/adna/PDF/debruyne_et_al_2003.pdf Informatione uur ''Loxodonta pumilio'' fon ne kanadiske Universität ap Ängelsk un Frantsöösk] *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Nutsdierte]] q6rfaw6f5vpe1qqc7cx5cfcrtiu8dzn 10 1960 119456 10722 2020-10-19T04:25:39Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Image:Flag_of_Europe.svg|100px|right]] Ju '''Europäiske Union''' of ''EU'', internationoal maasttieds ''EU'', is ne internationoale Organisation, ju der bestoant uut [[Europa|Europäiske]] Stoaten. Ju uursproangelke Union is [[1992|1992]] gruunded ätter... [[Europäiske Union|Läs fääre]]. <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> hws4w96mz9wtsot2hkxam7ql44wuyod 0 1962 119968 103691 2021-08-08T21:33:41Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki '''EBLUL''' (European Bureau for Lesser Used Languages) is dät Europäiske Komitee foar Regionoal- un Minnerhaidssproaken. Foarsitsender fon ju düütske Oudeelenge is die Seelter ''Karl-Peter Schramm''. == Uutgoawen == * '''Wanderer in zwei Sprachen''', ''Unbekannte Sprachen Deutschlands'', Göttingen 2001. Mäd Täkste in [[Deensk]], [[Läichdüütsk]], [[Noudfräisk]], Seeltersk un Läich- un Hooch-[[Sorbisk]]. Foar dät Seelterske lääwerden Oarbaid: [[Theo Griep|Theodor Griep]], [[Margaretha Grosser]], [[Wilhelm Kramer]] un [[Gesina Lechte-Siemer]] mäd Teekengen fon Eugenia Hartung un Catharina Janssen uut Roomelse. == Literatuur == * [[Theo Deddens]] [Red.], ''25 Jahre Heimatverein -Seelter Buund- 1977-2002''. == Ferbiendenge == * [https://web.archive.org/web/20120426071226/http://eblul.eurolang.net/ EBLUL-Internetsiede] [[Kategorie:Internationoale Organisation]] 5cxospowrwxcdvi209ut3dx9azq0jsi 0 1963 10745 10720 2008-09-30T18:16:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Europäiske Union]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Europäiske Union]] 4qkyiqvsz6i92vgygyn4op05mue7nq9 0 1964 123304 28582 2024-02-07T15:00:54Z Vinraam 13551 wikitext text/x-wiki '''Europäiske Organisatione''' rakt dät binne un buute dän Roome fon ju [[Europäiske Union]] Sukke Organisatione sunt: * [[EBLUL]] * Juu [[Europäiske Ruumfoartorganisation]] {{stump}} [[Kategorie:Europäiske Union]] 0bcfbcdx76k0ikej6ogfc3t6zd9dgys 0 1965 10729 2008-09-30T17:23:24Z Heinz 88 häd "[[Ierwe (Stellaria media)]]" ätter "[[Ierwe]]" ferschäuwen:&#32;Dät sunt twäin Noomen un nit aan! wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ierwe]] jc9ql8u088wdbqrh92hn7h3k6qm8u6q 0 1966 10730 2008-09-30T17:23:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ierwe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ierwe]] jc9ql8u088wdbqrh92hn7h3k6qm8u6q 0 1967 10733 2008-09-30T17:45:29Z Heinz 88 häd "[[Hoonkebloume (Melandrium diurnum)]]" ätter "[[Hoonkebloume]]" ferschäuwen:&#32;Dät sunt twäin ferscheedene Noomen un nit aan! wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoonkebloume]] nswjajpmhqpova26ha33rt2yf66lu1k 0 1968 10735 2008-09-30T17:48:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoonkebloume]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoonkebloume]] nswjajpmhqpova26ha33rt2yf66lu1k 0 1969 10736 2008-09-30T17:49:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoonkebloume]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoonkebloume]] nswjajpmhqpova26ha33rt2yf66lu1k 0 1970 10737 2008-09-30T17:50:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoonkebloume]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoonkebloume]] nswjajpmhqpova26ha33rt2yf66lu1k 0 1971 10738 2008-09-30T17:51:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoonkebloume]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoonkebloume]] nswjajpmhqpova26ha33rt2yf66lu1k 0 1972 10739 2008-09-30T17:51:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoonkebloume]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoonkebloume]] nswjajpmhqpova26ha33rt2yf66lu1k 0 1973 10740 2008-09-30T17:53:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoonkebloume]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoonkebloume]] nswjajpmhqpova26ha33rt2yf66lu1k 0 1974 10741 2008-09-30T17:54:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoonkebloume]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoonkebloume]] nswjajpmhqpova26ha33rt2yf66lu1k 0 1975 10742 2008-09-30T17:55:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoonkebloume]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoonkebloume]] nswjajpmhqpova26ha33rt2yf66lu1k 0 1976 10743 2008-09-30T17:56:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoonkebloume]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoonkebloume]] nswjajpmhqpova26ha33rt2yf66lu1k 0 1977 10744 2008-09-30T17:57:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoonkebloume]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoonkebloume]] nswjajpmhqpova26ha33rt2yf66lu1k 0 1978 114160 103692 2017-04-12T14:26:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sewingmachine04.jpg|thumb|200px|Näddelplatte, Fout un Schuuwer fon ne Säimaskiene]] [[Bielde:Singer sewing machine detail1.jpg|thumb|200px|Singer Treedmaskiene]] Ne '''Säimaskiene''' (dt. ''Nähmaschine'') is n Apparoat, wiermäd me dät Säien fon Göitjen hoolich-automatisk moakje kon. == Geschichte == Uum 1755 wuud in ferscheedene europäiske Lounde fersoacht, ne Maskiene uuttoufienden, ju dät Säien mäd de Hounde ärsätte kuude. Do Äntwiklengen gjuchten sik ap do groote Sniederäie, wier do Sniedergesällen fonsälwen goarnit bliede wieren, dät him so ju Oarbaid uut de Hounde nuumen wuude. In Frankriek roate dät uum 1830 do eerste Maskienen in do Sniederäie. Ju eerste bruukboare Maskiene wuud äntwikkeld fon [[Barthlemy Thimonnier]]. Mäd sien Ärfiendenge bekoom hie n Kontrakt foar dät Moakjen fon frantsööske Uniforme. In n Ounfang fon dät 20. Jierhunnert wuud ju Säimaskiene fääre ferbeeterd, wiertruch ju nu uk touhuus fon do Wieuwljuude bruukt wäide kuude. Ne reelle Ferbeeterenge koom truch ju Äntwiklenge fon ju Treedmaskiene, wiel me nu bee Hounde fräi hiede foar dät Säigoud. Deer ieuwenske kreegen do Maskienen moor Muugelkhaide, as dät Moakjen fon ferscheedene Stääke, as Zickzack un Seemen. Leeter koomen do Säimaskienen mäd elektriske Andrieuwenge un däälich sunt do al Komputer-stjuurd. == Oarbaidswiese == [[Bielde:Lockstitch.gif|thumb|left|250px|Wo do Strieke uumnonnertou hoald wäide]] Ne Säimaskiene foar in ju Huushollenge ferwoant two Träide [[Jäiden]], in Juundeel tou dät Säien mäd de Hounde, wät gewöönelk man een Träid benutset. Een fon do bee Träide is apwinneld ap ne litje [[Spoule]], ju sik in n Bak unner dät Göitjen befint. Ju uur Träid lapt fon ju Jäidenrulle buppe ap ju Säimaskiene truch n Mechanismus ätter ju [[Näddele]]. Dät Näddelooge sit ticht bie ju Spitse un ju Näddele gungt ap un deel. Deerbie gungt ju Träid mäd n Strik truch dät Göitjen. <br /> Mäd n ingeniösen Mechanismus wäd dät Strik uum dän uur Träid fon ju Spoule tou hoald, as me ap ju bewäägjende Bielde sjucht. Wan ju Näddele wier hooch gungt, wäd ju Träid strom anleeken, so dät bee uumnonner tou wikkelde Träide die Soom of ju Näid bienonner hoolde. Deerbie drukt n Fout dät Göitjen fääst ap ju Näddelplatte, wierbie twiske do Stääke dät Göitjen n litjen Aantje fääre schäuwen wäd truch dän Schuuwer. Die Mechanismus uum ju Spoule tou is kritisk. Dät kon tou loange Strieke reeke, do der uut däT Göitjen hääruutraagje of dät kon Träidbreek reeke. Dät hat dät moderne Jäidensoarten gau ferallerje. Aller Säieljäiden is minner glääd as Jäiden, dät fluks uut n Fabrik kumt. Me kon deeruum ap bääste säie mäd kuuts kooped Jäiden. [[Kategorie:Huushollenge]] [[Kategorie:Maskiene]] 9rr0xgyeomawgzmf9pp9m1n3j359m47 0 1981 117746 105829 2018-11-23T13:10:26Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Wroute |- | align="center" | [[Bielde:Talpa europaea MHNT.jpg|300px|Ne Wroute]]<br /><small>Ne Wroute''(Talpa europaea)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''[[Eulypotyphla]]'' (fröier:''Insectivora'') |- | ''Familie:'' || ''[[Talpidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Talpinae]]'' |- | ''Tribus:'' || ''[[Talpini]] |- | ''Sleek:'' || ''[[Talpa]]'' |- | ''Oard:'' || Wroute ''(Talpa europaea)'' |} |} Ju '''Wroute''' ''(Talpa europaea'', dt. ''Maulwurf)'' is n [[Suugedierte|Suugediert]]. Dät rakt Wrouten in dän grootste Deel fon [[Europa]], buute Irlound un Deele fon juu [[Middelmeer]]region. Aastelk gungt sin Lieuwendsruum truch [[Ruslound]] bit tou doo Äien [[Ob]] un [[Irtysch]]. Ju Wroute is deegens un snoagens aktiv un wrot, as die Noome al kwäd, sien Höölen truch ju Äide. <gallery> Bielde:Taupe MHNT.OST.1997.45.jpg Bielde:Maulwurfschädel.jpg|Die Skäädel Bielde:Talpa europaea MHNT pate.jpg| Die "Sköifel" fon ne Wroute: Soo sjucht dät Faanderbeen uut. Bielde:Albinos (Taupe d'Europe).jpg|Albino </gallery> {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] ef2sqkhkb9w9rzz8r7t778oncdwtcf4 0 1982 103694 96261 2013-03-08T03:04:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 68 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q973]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die '''Ob''' ([[Kyrillisk]] schrieuwen:Обь, [[Chantisk]]:As) is n 3.650 Kilometer loangen Stroom in [[Wäästsibirien]] ([[Ruslound]]). {{stump}} [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Ruslound]] omcwoo21jcfqees3uzvdldc8d4m87sj 0 1983 117197 106817 2018-06-23T07:10:43Z Trey314159 9273 fix homoglyphs: convert Latin characters in Ерт[i]с to Cyrillic wikitext text/x-wiki [[Bielde:Irtysh basin.png|thumb|right|200px|Die Irtysch un dät Rebät, wier hie dät Woater uutlukt (jeel).]] Die '''Irtysch''' (Kyrillisk skrieuwen:Иртыш, [[Kasachisk]]: Ертіс/Ertis, [[Hoochchinesisk|Chinesisk]]: 额尔齐斯河/É’ěrqísī Hé) is n 4.248 Kilometer loangen [[Ieuwenstroom]] fon dän [[Ob]] in [[China]], [[Kasachstan]] un [[Ruslound]] ([[Asien]]). {{geostump-links}} [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Ruslound]] 5yag2z0hszrchec03azrolmij8rvhnf 0 1985 110481 110480 2015-02-21T23:06:55Z Arash.pt 5484 Annerenge 110480 fon [[Special:Contributions/84.73.68.136|84.73.68.136]] ([[User talk:84.73.68.136|Diskussion]]) wuude tourääch annerd. wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ac artemisephesus.jpg|200px|right|thumbnail|Ephesos mäd ju Zitadelle]] [[Bielde:Celsus-Bibliothek2.jpg|200px|right|thumbnail|Ju Celsus-Bibliotäike]] [[Bielde:Efesedamenkl.jpg|200px|right|thumbnail|Poute fon Mazäus un Mithridates]] [[Bielde:Karte Ephesos MKL1888.png|200px|right|thumbnail|Historiske Koarte fon Ephesos uut Meyers Konversationslexikon 1888]] [[Bielde:Efez teatr 1 RB.jpg|200px|right|thumbnail|Dät groote Tjooter fon Ephesos]] '''Ephesos''' (lat. ''Ephesus'', griech. Ἔφεσος, türk. ''Efes'', [[Hethitiske Sprache|hethitisk]] '''Apaša''') waas in dät Oalerdum ne groote [[Ionisk]]e Hoawen- un Honnelsstääd an ju Wäästkuste fon [[Littik-Asien]], däälich in ju [[Turkäi|turske]] Provinz [[Izmir]], juunuur dät Oailound [[Samos]]. == Geskichte == Ephesos is dät wichtichste [[Archäologie|archäologiske]] Gestrich fon ju Turkäi. Uursproangelk (uum 1100 f.Chr.) waas dät ne Gruppe ienheemske Siedlengen, do der liegen uum dät Hillichdum tou fon ju groote asiatiske [[Fruchtboarhaidsgoddin]], naamd [[Artemis fon Ephesos]]. Ephesos is däälich bekoand as dät grootste [[Fräiluchtmuseum]] fon dät [[Roomske Riek]] ap e Waareld. === Dät griechiske Tiedoaler === Leeter siedelden sik deer Griechen an, foarallen [[Ionier]], do ju lokoale [[Goddin]] glieksätten mäd hiere oaine Goddin [[Artemis]]. As hieren Anfierder wäd [[Androclus]] ärwäänd, die uk as Gruunder fon Ephesos jält. Ephesos unnergeen dätsälge as aal do ioniske Stääde. Ätter ju Äroberenge in 560 f.Ch. truch Köönich [[Croesus]] fon [[Lydien]] wuud Ephesos truch [[Synoikismus]] tou een Stääd touhoopeföiged. In dät Jier 550 f.Chr. wäd ounfangd mäd dän Bau fon dän eerste [[Tempel fon Artemis in Ephesos]], die der 436 f.Chr. kloorstoald wäd. Unner [[Persien|persiske]] Ferwaltenge noom Ephesos 499 f.Chr. Deel an dän [[Ioniske Apstand]] un ätter do [[Persiske Kriege]] an dän [[Delisken Buund]]. Ätter 415 f.Chr. stuud Ephesos in dän [[Pelopponesisken Kriech]] an je Siede fon [[Sparta]]. Ätter dän [[Köönichsfree]] fon 387 f.Chr. Koom ju Stääd wier unner [[Persien]]. In dät Jier 356 f.Chr. wuud die eerste Tempel fon Artemis fernäild (ätter ju Legende ap dän Gebuurtsdai fon [[Alexander die Groote]]), wierätter mäd dän Bau fon dän twäide Tempel ounfangd wuud. Foarallen ätter Alexander dän Groote wuuks ju Stääd uut tou een fon do wichtichste fon dän [[Hellenismus]], wiertou gjucht holp, dät deer die näie groote Tempel fon ju “Ephesiske Artemis” stuude, die der 323 f.Chr. kloorstoald wuude un die der goolt as een fon do [[Soogen Waareldwunnere]]. Dissen Tempel mätte 105 bie 50 Meter, mäd 127 [[Ioniske Suulen]] fon 18 Meter hooch. Die [[Diadochen]]-Köönich [[Lysimachus]] ferlaide ju Stääd un die Hoawen, moakede hier tou sien Ferwaltengszentrum un naamde hier ätter sien Wieuwmoanske Arsinoeia. Do Bewoonere fon [[Colophon]] wuuden uum 298 f.Chr. ätter Ephesos uurbroacht, wiertruch ju Ienwoonertaal tounoom bit 100.000. Ephesos waas ouwikseljen Besit fon do [[Ptolemäe]] un do [[Seleukide]]. Bie dän Ferdraach fon [[Apamea]] koom Ephesos 187 f.Chr. an do [[Attalide]], do Härskere fon [[Pergamon]], un ätter 133 f.Chr. an dät [[Roomske Riek]]. === Ju roomske Tied un ätters === Ephesos hied ne Blöitetied unner dät Roomske Riek. Ju Stääd is foarallen bekoand fon two [[Biebel]]bouke: die [[Bräif fon Paulus an do Ephesere]] un ju [[Apostelgeskichte fon Lukas]]. Gans bekoand is ju Stääd uk weegen dät [[Konzil fon Ephesos]], touhooperuupen fon Kaiser [[Theodosius III]] weegen ju Striedfroage uur ju Leere fon [[Nestorius]]. Ju Stääd bleeuw eerste uk noch Zentrum fon ju Fereerenge fon Artemis, man 262 wuud die groote Tempel fernäild un gans uutroowed fon do [[Goten]]. Ephesos koom in Ferfaal ätter dät do [[Turke]] ju Stääd 1420 iennoomen. Aantje fääre fint me noch do Uurblieuwsele uut ju turske Tied in [[Selçuk]], wier ju leet-[[Seldschuke|seldschukiske]] [[Isa Bey]]-[[Moschee]] stoant un ap n Höäwel deerbuppe ne [[byzantisk]]-seldschukiske [[Zitadelle]]. In ju Zitadelle stoant ju Johannessäärke, wier dät Grääf fon dän Apostel [[Johannes]] lääse skäl. Ap dän Höäwel Aladag, an ju uur Kaante fon Ephesos, stoant dät Huus fon [[Maria]] (tursk: “Meryemana”), wät fuunen wuude ap Anreegenge fon do [[Vision]]e fon [[Anna Katharina Emmerich]]. Deer kon me uk ju Hööle fon do [[soogen Släipere]] bekiekje. == Ne ferlätte Stääd == In leeter Tiede fersoundede die Hoawen un koom ju Stääd in dät Binnenlound tou lääsen. Deertruch kuud ju hiere wirtskaftelke Loage nit behoolde un wuud ju Stääd ap Eende ferlät. Fielicht deertruch rakt et deer noch fuul oolde Bauräste. Deeruum is ju nu ne wichtige Bestimmenge foar Touriste, deeruum dät me deer n gouden Iendruk kriege kon fon wo ne Stääd in ju Blöitetied fon dät roomske Riek uutsaach. Ieuwenske roomske Boade un n roomsk Toilettensyssteem kon me fuul Suulen fon Tempele sjo, do Räste fon ju groote [[Bibliotäike fon Celsus]] un n oarich bewoard blieuwen [[roomsk Tjooter]]. Dit Tjooter kreech sien definitive Foarm in dät eerste un twäide Jierhunnert ätter Christus un hied Ruumte foar 24.000 Toukiekere. [[Kategorie:Turkäi]] p81gkitjguy87on727jgolanunluhrv 0 1986 118295 117340 2019-04-20T13:07:54Z Aybeg 8113 /* Gallery */ wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Türkiye Cumhuriyeti<br /><small>Republik Turkäi</small> | Flaage = Flag of Turkey.svg | Woapen = Emblem of Turkey.svg | Woalspruch = Yurtta Sulh, Cihanda Sulh (inoffiziell)<br /><small>Free in de Heemat, Free in de Waareld</small> | Nationoalhymne = İstiklâl Marşı | Steede = Turkey (orthographic projection).svg | Amtssproake = [[Tursk]] | Haudstääd = Ankara | Stoatsfoarm = Präsidioal-Republik | Fläche = 814.578 | Ienwoonere = 79.463.663 ([[2016]]) | Munte = Türk Lirası (Turske Lira) | Tiedzone = +2 | Fierdai = 29. Oktober | Loundkode = | Auto-Känteeken = TR | Internet-TLD = .tr | Telefonfoarwoal = 90 | }} Ju '''Turkäi''' (dt. ''Türkei'') is n Lound in [[Littik Asien]] un tou n gans litjen Deel uk in [[Europa]]. == Befoulkenge == In dät Jier 2008 lieuwden ungefeer 70 Millione Moanskene in ju Turkäi. Deerfon sunt 78% tursk un 18% [[Kurden|kurdisk]]. Do maaste fon do uur 6 prootsänt kuume uut Noaberlounde. 25,5% fon do Ienwoonere sunt junger as 15 Jier. 90,5% fon ju Befoulkenge boalt Tursk, ju offizielle Sproake. Dan rakt et noch two grattere Minnerhaidssproaken, dät Kurdiske (18%) un dät Arabiske (3%). Litje Sproaken in ju Turkäi sunt Armenisk, Lazisk, Georgisk, Adyghe, Sefardisk un noch gans litje Sproaken so as do [[Romani|Sinti un Roma]]-Sproaken. Die Islam is die grootste Gloowe in ju Turkäi. Ätter ferskeedene Foulkställengen is ungefeer 99,8% fon ju Befoulkenge moslemisk. Do [[Minnerhaide]] bestounde uut Griechisk-Ortodokse, Armenisk-Ortodokse un Juuden. Touhoope is ju Minnerhaid so ungefeer 0,2% fon ju Befoulkenge. == Gallery == <gallery> File:Mustafa Kemal November 1918.png|[[Mustafa Kemal Atatürk]] File:Aya sofya.jpg| ju [[Hagia Sophia]] File:A view of the Anıtkabir from Yücetepe.JPG|[[Anitkabir|Anıtkabir]]-Mausoleum. File:Kocatepe Mosque Ankara.jpg|Kocatepe Moskee in [[Ankara]]. File:067 Etnografya.05.2006 resize.JPG| File:DolmabahceMainGate.JPG| File:İzmir clock tower.jpg| File:Pamukkale00.JPG| File:Eskişehir-Aycan.jpg| File:Alanya.jpg| File:Bluemosquefront.jpg| File:Diyarbakir P1050751 20080427135832.JPG|Diyarbakir </gallery> == Sjuch uk == * [[Ephesos]] * [[Osmaniske Riek]] [[Kategorie:Lound in Asien]] [[Kategorie:Lound in Europa]] [[Kategorie:Turkäi| ]] f9xzvtxvuehg415eh92txio4zvcrgeb 0 1987 10844 2008-10-05T12:21:03Z Heinz 88 häd "[[Litje Asien]]" ätter "[[Littik Asien]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Littik Asien]] pejh1cbzjmt6651njnc9ihkrqbjt700 0 1989 10847 2008-10-05T12:23:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Littik Asien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Littik Asien]] pejh1cbzjmt6651njnc9ihkrqbjt700 0 1990 105443 105388 2013-03-10T23:26:16Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q585476]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Rhinolophus hipposideros'' |- | align="center" | <br><small>''Rhinolophus hipposideros''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Rhinolophidae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Rhinolophus]]'' |- | ''Oard:'' || ''Rhinolophus hipposideros'' |- | Beskrieuwen fon || B<small>ECHSTEIN</small>, 1800 |} |} '''''Rhinolophus hipposideros''''' is ju litste europäiske Oard in dän Sleek ''[[Rhinolophus]]'', die tou do [[Fläddermuuse]] heert. Kop un Rump sunt touhoope 37-47 mm loange. == Wällen == *Wilfried Schober, Eckhard Grimmberger: ''Die Fledermäuse Europas <small>Kennen Bestimmen Schützen</small>'' '''KOSMOS''' <span style="font-size:14pt;">naturführer<span></span style="font-size:14pt;"></span> ISBN 3-440-07597-4 {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] 85ap3rhyevrpuhs04xtib0sd7p5oyq1 14 1991 110822 71059 2015-05-18T22:08:55Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Persoon]] [[Kategorie:Sproakkunde| ]] [[Kategorie:Seelterlound]] kzltyuybi2tedkrh6qth903ykt1054y 14 1992 110314 107372 2014-12-20T19:09:52Z GeskichteJTP 6351 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geskichte|!]] [[Kategorie:Persoon]] hfqh0tzo0u9aio75no7z979sgtqbtjx 4 1993 10880 10875 2008-10-07T19:43:31Z RedirectBot 464 dubbelde Fäärelaitenge aplöösd: [[Wikipedia:Ounmäldje as Benutser]] → [[Hälpe:Ounmäldje as Benutser]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hälpe:Ounmäldje as Benutser]] clmwet3b9q35q8crei7e633rktu5fcc 4 1994 10878 2008-10-07T19:14:18Z Heinz 88 häd "[[Wikipedia:Ounmäldje as Benutser]]" ätter "[[Hälpe:Ounmäldje as Benutser]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hälpe:Ounmäldje as Benutser]] clmwet3b9q35q8crei7e633rktu5fcc 0 1995 122905 121742 2023-11-05T19:01:53Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Review}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Ruste |- | align="center" | [[Bielde:Striped.love.beetle.arp.jpg|300px|Eudicella gralli]] <br /><small>''Eudicella gralli'' uut Zentroal-[[Afrikoa]], hier in n Zoo</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Uurklasse:'' || ''[[Hexapoda]]'' |- | ''Klasse:'' || [[Insekte]] ''(Insecta)'' |- | ''Unnerklasse:'' || ''[[Pterygota]]'' |- | ''Uuroardenge:'' || ''[[Neoptera]]'' |- | ''Oardenge:'' || Ruste ''(Coleoptera)'' |- | Beskrieuwen fon || L<small>INNAEUS</small>, [[1758]] |} |} Do '''Ruste''' (''Coleoptera'', dt. ''Käfer'') sunt ne Oardnenge fon do [[Insekte]]. In ju Biologie sunt bit däälich sowät 350.000 Oarde bekoand, deerfon rakt dät sowät 8.000 in Middel-[[Europa]]. In Middeleuropa is ju Rustefauna so goud bekoand, dät ne Äntdäkkenge fon ne näie middeleuropäiske Oard uunwoarskienelk is. Ju Wietenskup fon do Ruste, n Deelgebiet fon ju [[Biologie]], hat [[Koleopterologie]]. Ju [[Entomologie]], dät biologiske Deelgebiet fon aal do Insekte, befoated sik ook mäd do Ruste. Al in ju Midde fon dät [[19. Jierhunnert]] häd C. G. C<small>ALWER</small> ne Touhoopefoatenge fon juns Themoa unner dän Noome "Die Naturgeschichte der Käfer Europas" skrieuwen un Alfred Russel Wallace sammelde in ju Malaiiske Inselgruppe (däälich:Indonesien) Ruste fon ju Familie ''Cerambycidae''. Leeter, [[1895]] bit [[1899]] häd L. G<small>ANGELBAUER</small> sien "Käfer Mitteleuropas" in tjo Beende skrieuwen, man sunner Bielden. [[1908]] bit [[1916]] koom "Fauna Germanica - Die Käfer des deutschen Reiches" fon E<small>DMUND</small> R<small>EITTER</small> hääruut, ne Oarbaid, ju uk däälich noch bie fuul Wietenskuppere as seriös un nit feroalerd jält. == Määrkmoale == [[Bielde:Titanus giganteus MHNT dos.jpg|thumb|left|150px|N dooden ''[[Titanus giganteus]]'' in ne Sammelenge]] Do Ruste sunt in n Fergliek mäd uur Insekte relativ eenhaidelk in 't Uutsjoon. As aal Insekte hääbe jo n Chitin-Buutenskelett, wät normoal bie Ruste besunners häd is, bloot bie n poor Uutnoamen, as do ''Cantharidae'' (düütsk:Weichkäfer) un do ''Malachiidae'' (Düütsk:Zipfelkäfer), is düt Buutenskelett wook. Ju Grööte is variabel: So sunt do bee grootste Ruste, ''Titanus giganteus'' (düütsk:Riesenbockkäfer) un ''Dynastes hercules'' (düütsk:Herkuleskäfer) uut [[Suudamerikoa]], mäd, allebee, 17 cm, fuul gratter as do Ruste, do wie normoal so in Middeleuropa kanne. Uunwoarskienelk litje Oarde rakt dät toun Biespiel bie do ''Tiliidae'' (düütsk: Zwergkäfer) mäd ne Loangte fon 0,25 bit 1,3 mm. Uut disse Familie rakt dät moor as 100 Oarde uk in [[Europa]]<ref name=F.E.>[http://www.faunaeur.org/full_results.php?id=11106 Fauna Europaea] {{Webarchiv|url=http://www.faunaeur.org/full_results.php?id=11106 |wayback=20071001082135 |text=Fauna Europaea |archiv-bot=2023-11-05 19:01:52 InternetArchiveBot }}</ref> {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" | colspan="2"|'''As Biespiel foar do Ruste kon me hier<br />''Loricera pilicornis'' (düütsk:Schwarzer Krummhornkäfer) sjo:''' |- | [[Bielde:Loricera pilicornis bl2.jpg|200px]] | rowspan="3"|[[Bielde:Loricera pilicornis detail2.jpg|center|190px]] |- | Bielde 1: Bupperkaante |- | [[Bielde:Loricera pilicornis underside.jpg|200px]] |- | Bielde 2: Unnerkaante | rowspan="2"|Bielde 6: Unnerkaante<br />fon dät Bääterdeel<br /> ''(Abdomen)'',gjuchts deelwiese <br />kolorierd<br /><small>gräin:Bääterhufte<br />1,2,…6: Abdominalsternite<br />Dät eerste Abdominalsternit<br />is bloot siedelk tou sjon</small> |- | [[Bielde:Loricera pilicornis side.jpg|center|200px]] |- | Bielde 3: Siedelke Ansicht | rowspan="3"|[[Bielde:Loricera pilicornis male front leg.jpg|center|200px]] |- | [[Bielde:Loricera pilicornis antenna.jpg|center|200px]] |- | Bielde 4: Taastere |- | [[Bielde:Loricera pilicornis front.jpg|center|200px]] | rowspan="2"|Bielde 7: Faanderbeen fon dät<br />Montje<br />buppe: juu Unnerkaante<br />deerunner: siedelk fon binne gesäin<br /><small>gjuchts: Eende fon juu Skiene<br />mäd Putsslits<br />Mitte:1.-3. Tarselid mäd Hafthiere<br />links:4.dät lääste Tarselid (Klauelid)</small> |- | Bielde 5: Frontoalansicht |- | colspan="2"|[[Bielde:Loricera pilicornis detail1.jpg|center|350px]] |- | colspan="2"|Bielde 8: Middelbrust-Unnerkaante, skroad gesäin,<br />Kopie gjuchts deelwiese kolorierd<br /><small>bruunelk jeel: deelsloain Deel fon do Juukedäkken<br />gräin: Epimer fon juu Middelbrust<br />jeel: siedelke Begränsenge fon juu Middelhufthööle<br />rood: Midde fon dät Been, Middelhufte, Stiltering, Deel fon dän Stilte</small> |- |[[Bielde:Loricera pilicornis mandibel.jpg|left]] [[Bielde:Loricera pilicornis Maxille.jpg|right]] |[[Bielde:Loricera pilicornis labrum.jpg|left]][[Bielde:Loricera pilicornis labium.jpg|right]] |- |Bielde 9: Muulereewen (Reitter)<br /><small>links: Buppekeeuwe<br />gjuchts: Unnerkeeuwe |Bielde 10: Muulereewen (Reitter)<br /><small>links: Buppelippe<br />gjuchts: Keeuwe, Tunge, Lippentaaster</small> |- | colspan="2"|[[Bielde:Loricera pilicornis larva.jpg|center]] |- | colspan="2"|Bielde 11: Moade (uut Reitter, Fauna Germanica) |} === Die ''Thorax'' === Die ''Thorax'' (Brustousnit) is n bitje uurs apbaud as bie uur Insekte. So sunt do tjo Segmente (Prothorax, Mesothorax un Metathorax an juu Bupperkaante ferwoaksen, an juu Unnerkaante innerdoat nit, man deer sunt Ferlaangerengen fon do Segmente, wiertruch dät n bitje ferbiesterjend uutsjucht. [[Bielde:Maybug.jpg|thumb|left|150px|Hier, bie disse Moairust-Oard ''Melolontha melolontha'', düütsk: Feldmaikäfer, sjucht me goud dän Unnerskeed twiske do ''Elytren'' un do Bääterjuuken.]] Do maaste Ruste hääbe two Poore fon Juuken: Do ''Elytren'' un do normoale Juuken. Fuul uur Insekte hääbe uk Faander- un Bääterjuuken, man bie do Ruste (bie uur Insekte bloot as Uutnoame) sunt wäide do Faanderjuuken nit moor as Juuken, sunnern as Skuts foar do gjuchte Juuken bruukt. N Fergliek mäd juu Ieme, juu nit tou do Ruste, sunnern tou do ''Hymenoptera'' (düütsk:Hautflügler) heert : [[Ieme]]n hääbe innerdoat uk two Poore fon Juuken, man bie juu Ieme sunt do Faanderjuuken uk kloor un sogoar fuul gratter un wichtiger, do Bääterjuuken fon ne Ieme sunt deerjuun gans littik. === Faawen === [[Bielde:Sagra.buqueti.edof.jpg|thumb|left|150px|''Sagra buqueti'', toun Biespiel in Malaysia tou fienden]]. Do [[Faawe]]n fon Ruste sunt fon Oard tou Oard unnerskeedelk. Oafte rakt dät in ne Oard sogoar een typiske Faawe, un ieuwenske disse Faawe noch n poor Varianten. Sukke Varianten naamt me Aberratione, un gnauer uum dät fon ne Foarmaberration ''(aberratio sculpturae)'' tou unnerskeeden, ''"aberratio coloris"''. Ne Aberration, juu wiet is, hat Albinismus (mongs is dät uk Leuzismus af Leukismus, man nit bie Ruste), ne roode hat Rufinismus un ne swotte Melanismus. N Diert häd sunne Aberration, wan et tou fuul af tou min Pigmente häd. == Wällen == === Oankelde Ätterwiese === <references/> === [[Literatuur]] === * Karl Wilhelm Harde, František Severa: ''Der Kosmos Käferführer'' <small>'''KOSMOS'''</small>'''''naturführer''''' ISBN-13: 978-3-440-10617-4 ISBN-10: 3-440-10617-9 * Edmund Reitter: ''Fauna Germanica Die Käfer des deutschen Reiches'' ap CD (Digitale Bibliotäike) ISBN 3-89853-534-7 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Insekte]] 3vprc53vbcsa9ecboo0igcd50whuj57 0 1996 115293 103701 2018-01-09T16:27:58Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = République du Cameroun<br /><small>Dät waas Frantsöösk</small><br />Republic of Cameroon<br /><small>Dät waas Ängelsk</small> | Flaage = Flag of Cameroon.svg | Woapen =Coat of arms of Cameroon.svg | Woalspruch = Paix, Travail, Patrie / Peace, Work, Fatherland<br /><small>Frantsöösk / Ängelsk foar Free, Oarbaid, Foarslound | Nationoalhymne = Chant de Ralliement | Steede = LocationCameroon.svg | Amtssproake = [[Frantsöösk]] un [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | Haudstääd = Yaoundé | Stoatsfoarm = Präsidialrepublik | Fläche = 475.442 | Ienwoonere = 18.467.692 (in dät Jier [[2008]]) | Munte = CFA-Franc BEAC | Tiedzone = +1 | Fierdai = | Auto-Känteeken = CAM | Internet-TLD = .cm | Telefonfoarwoal = 237 | }} '''Kamerun''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == Dät wäd begränsed... * in dät Noudaaste un Aaste fon dän [[Tschad]] * uk in dät Aaste fon juu [[Zentroalafrikoanske Republik]] * in dät Suudaaste un Suude fon juu [[Republik Kongo]] * in dät Suude fon [[Gabun]] un [[Äquatorioal Guinea]] * in dät Suudwääste fon dän [[Atlantik]] (Deer rakt dät uk noch dät Ailound [[Bioko]], dät heert tou Äquatorioal Guinea) * in dät Wääste fon [[Nigeria]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] kbb8ptw0lljn0u6xbfyd2ve0snd65sk 0 1998 120140 103702 2021-08-08T23:06:27Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Titanus giganteus'' |- | align="center" | [[Image:Titanus giganteus MHNT dos.jpg|300px|Titanus giganteus]] <br><small>''Titanus giganteus'', dood, in ne Sammelenge</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Uurklasse:'' || ''[[Hexapoda]]'' |- | ''Klasse:'' || [[Insekte]] ''(Insecta)'' |- | ''Unnerklasse:'' || ''[[Pterygota]]'' |- | ''Uuroardenge:'' || ''[[Neoptera]]'' |- | ''Oardenge:'' || Ruste ''(Coleoptera)'' |- | ''Familie:'' || ''Cerambycidae'' |- | ''Sleek:'' || ''Titanus'' |- | ''Oard:'' || ''Titanus giganteus'' |- | Beschrieuwen fon || L<small>INNAEUS</small>, [[1771]] |} |} [[File:Titanus giganteus MHNT vol.jpg|thumb|280px|''Titanus giganteus'']] '''''Titanus giganteus''''' uut juu Familie ''Cerambycidae'' is ieuwenske juu Oard ''[[Dynastes hercules]]'' die grootste Rust, dän et rakt. Allebee hääbe ne Loangte fon bit tou 17 cm. [https://web.archive.org/web/20060703082917/http://ufbir.ifas.ufl.edu/chap30.htm University of Florida] {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Insekte]] c0zplwp0fw0st9a3ey778v96cdpit0e 0 1999 115295 106861 2018-01-09T16:28:35Z Wwikix 8153 /* Geografie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Jamhuri ya Kenya<br /><small>Dät waas Suaheli</small><br />Republic of Kenya<br /><small>dät waas Ängelsk</small> | Flaage = Flag of Kenya.svg | Woapen = Coat of arms of Kenya.svg| Woalspruch = Harambee<br /><small>Suaheli foar "Lät uus touhoopeoarbaidje" | Nationoalhymne = Ee Mungu Nguvu Yetu | Steede = Kenya in its region (de-facto).svg| Amtssproake = [[Suaheli]] un [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | Haudstääd = Nairobi | Stoatsfoarm = Präsidioalrepublik | Fläche = 582.646 | Ienwoonere = 37.953.838 (in dät Jier [[2008]]) | Munte = Kenia-Schilling | Tiedzone = +3 | Fierdai = | Auto-Känteeken = EAK | Internet-TLD = .ke | Telefonfoarwoal = 254 | }} '''Kenia''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geografie == Dät wäd begränsed... * In dät Noude fon [[Äthiopien]] * In dät Aaste fon [[Somalia]] un fon dän [[Indiske Ozean]] * In dät Suude/Suudwääste fon [[Tansania]] * In dät Wääste fon dän [[Victoria-See]] un fon [[Uganda]] * In dät Noudwääste fon dän [[Sudan]]. [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] 9gdpconb5tc67t8ilfeab1rich51pw3 0 2000 115297 115296 2018-01-09T16:30:10Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Udzima wa Komori<br /><small>Dät waas Komorisk</small><br />Union des Comores<br /><small>dät waas Frantsöösk</small> | Flaage = Flag of the Comoros.svg | Woapen = Coat of arms of Comoros.svg | Woalspruch = Unité - Justice - Progrès<br /><small>Frantsöösk foar "Eenegaid - Gjucht - Modernisierenge" | Nationoalhymne = Udzima wa ya Masiwa | Steede = LocationComoros.svg | Amtssproake = [[Komorisk]] un [[Frantsöösk]] | Haudstääd = Moroni | Stoatsfoarm = Föderoale islamiske Republik, Präsidioalregime | Fläche = 1.862 | Ienwoonere = 798.000 (in dät [[2010]]) | Munte = Komore-Franc (FC) | Tiedzone = +3 | Fierdai = | Auto-Känteeken = KOM | Internet-TLD = .km | Telefonfoarwoal = 269 | }} Doo '''Komore''' (de: ''Komoren'') sunt n Ailound-Stoat in dän [[Indiske Ozean]] un heere tou [[Afrikoa]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Ailoundkoppel]] [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] e86geddobyrtj8dgpudsgt8ypxs3q5y 0 2002 105834 103705 2013-03-11T10:57:54Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q434197]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Mustela altaica'' |- | align="center" | [[Bielde:Mountain Weasel (Mustela altaica).jpg|300px|''Mustela altaica'']] <br /><small>''Mustela altaica</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || ''[[Roowdierte]]'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''[[Canoidea]]'' |- | ''Familie:'' || [[Moddere]] ''(Mustelidae)'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Mustela]]'' |- | ''Oard:'' || ''Mustela altaica'' |} |} '''''Mustela altaica''''' is ne Oard fon doo [[Moddere]]. Dät rakt disse Oard fon Suudsibierien bit Korea un juu Himalaya-Region in Woold un Gäärslound bit in ne Hööchte fon 3500 m. Dissen Modder häd bloot ne litje Betjuudenge in n Pälshonnel un schäl foar juu Buuräi nutselk weese, fielicht, wült hie Gnauedierte, ''Ochotonidae'' un litje Fuugele frät. {{stump-links}} == Wällen == * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] 3t1kcykz0exsa8u17gxkg04w9nlnvgv 0 2003 103706 94613 2013-03-08T03:07:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 8 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1779152]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Koleopterologie''' is n Deelgebiet fon juu [[Entomologie]] (juu [[Insekte]]-Wietenskup), also uk fon juu [[Biologie]] (juu [[Lieuweweesen]]-Wietenskup). Juu Koleopterologie befoatet sik mäd [[Ruste]] ''(Coleoptera)''. == Geschichte == [[Image:Reitter Ocys u.a..jpg|thumb|right|150px|Ne Illustration uut juu ''Fauna Germanica'' fon Edmund Reitter]] ''(Sjuch uk in dän Artikkel [[Ruste]])''<br> Al in juu Midde fon dät [[19. Jierhunnert]] häd C. G. C<small>ALWER</small> ne Touhoopefoatenge fon juns Themoa unner dän Noome "Die Naturgeschichte der Käfer Europas" schrieuwen un [[Alfred Russel Wallace]] sammelde in juu Malaiiske Inselgruppe (däälich:[[Indonesien]]) Ruste fon juu Familie ''Cerambycidae''. Leeter, [[1895]] bit [[1899]] häd L. G<small>ANGELBAUER</small> sien "Käfer Mitteleuropas" in tjo Beende schrieuwen, man sunner Bielden. [[1908]] bit [[1916]] koom "Fauna Germanica - Die Käfer des deutschen Reiches" fon [[Edmund Reitter|E<small>DMUND</small> R<small>EITTER</small>]] hääruut, ne Oarbaid, juu uk däälich noch bie fuul Wietenskuppere as seriös un nit feroalerd jält. == Sammelenge fon Ruste == [[Image:Beetle collection.jpg|200px|left|thumb|Ne Rustesammelenge]] Älken Koleopterologe häd sien oaine Trike, Ruste tou fangen. Ap ferscheedene Wiesen kon me Fallen moakje, toun Biespiel mäd fuule Fruchte as Budden. Moonige Koleopterologen wollen nit bloot dood fuunene Dierte in hiere Sammelengen dwo, sunnern ook doo lieuwende Ruste, doo joo dan uumebrange. Deertou kon me Soagelse af suugend Papier (as in n Schiethuus) mäd Äätek-Äther truchwäitje un in n Buddel mäd n breeden Hoals oundwo. Me mout dän Buddel oawers noch goud mäd n Koark fersluute konne. Me mout appaasje, dät die Äätekäther dän Buddel nit feräisje kon, hie schuul also in n Twieuwel uut Glääs weese, moonige Oarde fon Plastik konnen deerjuun feräised wäide. In dissen Buddel stäärft n Rust. Ätter E<small>DMUND</small> R<small>EITTER</small> schäl me n Rust in [[Spiritus]] smiete, dan stärft hie ook. Wan me n dooden Rust präparierje wol, mout me eerste sien Beene ätter buuten fixierje, in ne Sammelenge schuul me doo Beene goud sjo konne, wült mongs kon me bloot in dissen Fal juu Oard ärkanne. Dan kon me doo ap ne Näddel apspiesje, man dät is beeter, wan me doo mäd n woaterlöösboaren Klieuwestof an n apspieseden Striemel Papier apbaket, dan wäd ap neen Fal n wichtich Deel an juu Unnerkaante fon dän Rust fernäild un me kon him in n Twieuwel foar ne näie Bestimmenge wier fon dän Papierstriemel wächmoakje. Man Uumebrangen fon Dierte, bloot foar ne Sammelenge, is nit goud. Innerdoat nit bie doo Ruste, man bie moonige exotiske grattere Dierte, sunt al groote Schoaden passierd, bloot wült doo Moanskene toachten, joo moute doo Dierte foar hiere Sammelengen uumebrange. Me schuul dät also bloot foar wietenskuppelke Swäkke moakje, un deerbie betoanke, dät me doo maaste Oarde uk mäd Hälpe fon Photografien ärkanne kon, un, dät me ne uumfangrieke Sammelenge uk mäd juns Ruste, doo me älken Dai dood fiende kon, apbaue kon. Me schäl deerbie oawers uk uurlääse, dät nit doo Sammlere, sunnern doo, doo dän Lieuwendsruum fernäile, dän grootsten Schoade foar doo Ruste brange. [[Kategorie:Biologie]] nvx67lnttu6rc8vf83s5ougvalh8d6g 0 2004 122427 119744 2023-03-10T17:33:43Z WikiBayer 9890 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = République Démocratique du Congo<br /><small>dät waas Frantsöösk</small> | Flaage = Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg | Woapen = Armoiries de la République démocratique du Congo - 2006.png | Woalspruch = Paix, Justice, Travail<br /><small>Frantsöösk foar "Free, Gjucht, Modernisierenge" | Nationoalhymne = Debout Congolais | Steede = LocationDRCongo.svg | Amtssproake = [[Frantsöösk]] | Haudstääd = Kinshasa | Stoatsfoarm = Präsidioalrepublik | Fläche = 2.345.410 | Ienwoonere = 100.000.000 (in dät Jier [[2021]]) | Munte = 1 Kongo-Franc = 100 Centimes | Tiedzone = +1 / +2 | Fierdai = | Auto-Känteeken = CGO | Internet-TLD = .cd | Telefonfoarwoal = 243 | }} Ju '''Demokratiske Republik Kongo''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geografie == Dät wäd begränsed... * In dät Noude fon ju [[Zentroalafrikoanske Republik]] un dän [[Sudan]] * In dät Aaste fon [[Uganda]], [[Ruanda]], [[Burundi]] un [[Tansania]] * In dät Aaste, Suudaaste un Suude fon [[Sambia]] * Uk in dät Suude fon [[Angola]] * In dät Wääste tou n gans litjen Deel fon dän [[Atlantik]], fon ne Exlave fon [[Angola]], un fon ju [[Republik Kongo]] == Kongo 1877 == [[Bielde:KONGO1877.JPG|Miniatur|600px]] Wo ju groote Koarte paaset in ju politiske Koarte fon däälich: [[Bielde:KONGO1877FIT.JPG|mini|600px|]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] c6krsnge057rr3kw1421o1s4ajsbaz3 0 2005 117480 116150 2018-09-11T06:47:56Z Túrelio 8894 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:Duplicate|Duplicate]]: [[File:Duerer the large turf.jpg]] → [[File:Albrecht Dürer - The Large Piece of Turf, 1503 - Google Art Project.jpg]] Exact or scaled-down duplicate: [[c::File:Albrecht Dürer - The Large Piece of Turf, 1503 - Google Art Project.jpg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Albrecht Dürer 104.jpg|Sälwenportrait fon 1500|thumb|250px]] '''Albrecht Dürer''' (* [[21. Moai]] [[1471]] in [[Nürnberg]]; † [[6. April]] [[1528]] in [[Nürnberg]]) waas n Moaler, Koopersteeter un Holtsnitteekener. Hie häd in [[Nürnberg]], [[Augsburg]], [[Venedig]] un doo [[Niederlounde]] oarbaided. Hie tält tou do wichtichste Kunstlere fon ju [[Renaissance]]. == Biespilwierke == <gallery> Bielde:Albrecht Dürer - Hare, 1502 - Google Art Project retuschiert.jpg|Hoase, 1502 Bielde:Albrecht Dürer 099.jpg|Rousenkraans-Fääst, 1506 Bielde:Albrecht Duerer, Bildnis seiner Mutter.jpg|Oubieldenge fon sien Muur, 1514 Bielde:Albrecht Dürer - The Large Piece of Turf, 1503 - Google Art Project.jpg|Bielde fon een Soode, 1503 </gallery> == Ferbiendengen == * {{Deutsche Biographie|sfz11990|Name=Albrecht Dürer}} {{Normdaten|TYP=p|GND=11852786X|VIAF=54146999}} {{SORTIERUNG:Durer, Albrecht}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Düütske Persoon‎]] ddxl5tdn0c74f6u9br76o2cg0hs86bw 14 2006 110899 10946 2015-06-03T23:19:16Z Mojolässe 6741 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Moaler]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Kategorie:Moaler]] 4cnwic8nr3bkkz9rpsqrnmuoegoyoox 0 2007 111262 111260 2015-09-16T09:03:53Z 178.249.4.159 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Jensen, Christian Albrecht (självporträtt 1836).jpg|thumb|right|200px|Sälwen-Oubieldenge fon Christian Albrecht Jensen]] '''Christian Albrecht Jensen''' (* 26.06.1792 [[Bredstedt]]; † 13.07.1870 [[Kopenhagen]]) waas n noudfräisken Moaler, die oawers in [[Dänemark]] oarbaidede. == Ferbiendengen == * {{Deutsche Biographie|pnd118983598|Name=Christian Albrecht Jensen}} {{SORTIERUNG:Jensen, Christian Albrecht}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Fräiske Persoon]] 2aoqvlgr14yfsvda2yvw29zfotc7u63 0 2008 106885 106884 2013-04-11T23:07:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = République du Congo<br /><small>dät waas Frantsöösk</small> | Flaage = Flag of the Republic of the Congo.svg | Woapen = Coat of arms of the Republic of the Congo.svg | Woalspruch = Unité, Travail, Progrès<br /><small>Frantsöösk foar "Eenegaid, Oarbaid, Modernisierenge" | Nationoalhymne = La Congolaise | Steede =LocationRCongo.svg | Amtssproake = [[Frantsöösk]], ieuwenske dät [[Lingála]] un [[Kituba]] as Nasjonoale Ferkierssproaken | Haudstääd = Brazzaville | Stoatsfoarm = Präsidioalrepublik | Fläche = 342.000 | Ienwoonere = 3.900.000 (in dät Jier [[2005]]) | Munte = 1 CFA-Franc BEAC | Tiedzone = +1 (MEZ) | Fierdai = | Auto-Känteeken = RCB | Internet-TLD = .cg | Telefonfoarwoal = 242 | }} Juu '''Republik Kongo''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == Dät wäd beskat... * In dät Noude fon [[Kamerun]] un juu [[Zentroalafrikoanske Republik]] * In dät Aaste, Suudaaste un Suude fon juu [[Demokratiske Republik Kongo]] * Uk in dät Suude fon ne litje Exklave fon [[Angola]] * In dät Suudwääste fon dän [[Atlantik]] * In dät Wääste fon [[Gabun]] {{stump-links}} szqptpwufxqi5ujmojv5mc3buqv44hq 0 2009 120764 118321 2022-06-05T20:27:40Z Rkt2312 12444 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Muso oa Lesotho<br /><small>dät waas Sesotho</small><br />Kingdom of Lesotho<br /><small>dät waas Ängelsk</small> | Flaage = Flag of Lesotho.svg | Woapen = Coat of arms of Lesotho.svg | Woalspruch = Khotso, Pula, Nala<br /><small>Sesotho foar "Free, Rien, Riekdum" | Nationoalhymne = Lesōthō fatše la bo ntat'a rōna | Steede = LocationLesotho.svg | Amtssproake = [[Sesotho]] un [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | Haudstääd = Maseru | Stoatsfoarm = Parlamentariske Monarchie | Fläche = 30.355 | Ienwoonere = 2.128.180 (in dät Jier [[2008]]) | Munte = '''Loti''' un '''Rand''' ''(Munte-Union mäd Suudafrikoa)'' | Tiedzone = +2 | Fierdai = | Auto-Känteeken = LS | Internet-TLD = .ls | Telefonfoarwoal = 266 | }} '''Lesoto''' is n Lound in [[Afrikoa]]. Juns Lound wäd fon [[Suudafrikoa]] gans uumroat. [[File:Lucy_in_the_sky.jpg|thumb|left|n Rondavel in Lesoto]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] ebn4fry1nekek8vht4qqaj45k2dhz37 0 2010 10954 2008-10-12T08:59:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Lesoto]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lesoto]] ixuf9f5crm8uei60v9d2mdshofra035 0 2011 10958 10957 2008-10-12T10:17:15Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Juu '''Systematik''' is n Deelgebiet fon juu [[Biologie]]. Juu Systematik befoated sik mäd juu Früündskup twiske ferscheedene [[Taxon|Taxa]]. Tou beoachtjen is deerbie foarallen die [[Genotyp]], nit die [[Phänotyp]]. Moonige Ljuude hääbe juu Meenenge, dät me moor juu Oustammenge fon n Taxon beoachtje schuul. Dät naamt sik [[Kladistik]]. {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] q9dnqqh63tic9fez4pvizl1jz7g1rin 0 2012 103712 96278 2013-03-08T03:08:16Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 39 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q22708]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Pterygota |- | align="center" | [[Bielde:Dünen-Sandlaufkäfer.jpg|200px|Die Rust Cicindela hybrida]] <br /><small>''Cicindela hybrida'', ne Oard fon [[Ruste|Rust]]</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Stam:'' || Lidefäite ''(Arthropoda)'' |- | ''Unnerstam:'' || Trache'endierte |- | '' Uurklasse:'' || ''Hexapoda'' |- | ''Klasse:'' || [[Insekte]] ''(Insecta)'' |- | ''Unnerklasse:'' || ''Dicondylia'' |- | ''Deelklasse:'' || ''Pterygota'' |} |} Doo '''''Pterygota''''' sunt ne Deelklasse fon doo [[Insekte]]. Deer heere aal doo Insekte deertou, doo deer Juuken hääbe (toun Biespiel juu [[Doarne]]) af doo Foarfoaren hieden, doo Juuken hieden (Toun Biespiel Flee-e). {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Insekte]] e5z286f5mad03js8tqj1ok9x51kyvlh 0 2013 10967 2008-10-12T19:15:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Þorn]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Þorn]] o4gpxvvm9kb2v874ucpcczykv8saito 0 2014 121780 120744 2022-12-24T21:40:30Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Proto-semiticA-01.png]] → [[File:Proto-semiticA-01.svg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Fonts-A.jpg|right|thumb|Dät '''A''' in ferskeedene Skriftoarde]]Dät '''A''' is die eerste Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]] un kumt foar dät [[B]]. Die Boukstäf is oold, man eerste dät "Alpha" fon do oolde griechiske Ljuude hiede ju Betjuudenge fon däälich. Bie do Phöniziere waas dät uk al die eerste Boukstäf in dät Alphabeth, man dät waas n uur Luud, die [[Knakluud]]. Uursproangelk häd dät uutsäin as n Oksenkop: {| align="center" cellspacing="10" |- align="center" |[[Bielde:EgyptianA-01.svg|50px|]]<br />Ägyptisken Oksenkop |[[Bielde:Proto-semiticA-01.svg|50px|]]<br />Proto-semitisken Oksenkop |[[Bielde:PhoenicianA-01.png|50px|]]<br />Phönizisk ''Aleph'', dät hat so fuul as "Okse" |[[Bielde:Alpha uc lc.svg|80px|]]<br />Griechisk ''Alpha'' |- align="center" |[[Bielde:EtruscanA-01.png|50px|]]<br />Etruskisk A |[[Bielde:RomanA-01.png|50px|]]<br />Latiensk A |[[Bielde:Early Cyrillic letter Azu.png|50px|]]<br />Fröikyrillisk A |[[Bielde:Cyrillic letter A.png|100px|]]<br />Kyrillisk A |} {{stump-links}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] [[Kategorie:Latiensk Alphabet]] lar6frgrp5re2qezuqmlmu0x24vjqlz 14 2015 108091 108090 2013-11-03T19:03:12Z Midnight Gambler 5364 Annerenge 108090 fon [[Special:Contributions/78.18.252.16|78.18.252.16]] ([[User talk:78.18.252.16|Diskussion]]) wuude tourääch annerd. wikitext text/x-wiki Bouksteeuwen 6xtdmia0mpc08udi2dz7fwpgxcc1irx 0 2016 10979 2008-10-13T12:14:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Þorn]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Þorn]] o4gpxvvm9kb2v874ucpcczykv8saito 0 2017 120106 109949 2021-08-08T22:51:33Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bahnhofscharrel.jpg|thumb|right|300px|Die oolde [[Boanhoaf]] fon [[Skäddel]], däälich dät [[Seelterfräiske Kulturhuus]] fon dän [[Seelter Buund]], behärbierget u.u. ne Buutensteede fon ju [[Seelter Seendenge|Ems-Vechte-Welle]]. Buppe sunt do Faawen fon dän Seelter Buund mäd dät [[Seelterlound#Woapen|Seelter Woapen]] un do [[Poapskenbleede|fräiske Faawen]] tou sjoon.]] Siet 2004 rakt dät ju '''Seelter Seendenge''' '''''"Middeeges"''''' ap dän nit-kommerzielle Lokoalseender ''Ems-Vechte-Welle'', die deertou ne Studio in [[Seelterlound]] häd. Do Programme ap [[Seeltersk]] un [[Platdüütsk]] wäide Sundeeges insen in do fjautien Deege uutsoand fon 11:00 bit 13:00. Do Seendefrequenze foar Antennenämpfang sunt: * Molbergen: 99.30 MHz * Nordhorn: 95.20 MHz * Lingen: 95.60 MHz Ap ju Huussiede fon dän Seender fint me do [http://www.emsvechtewelle.de/?p=frequenzen Koabelfrequenze] Uk kon me do Seendengen nu [http://www.emsvechtewelle.de/?p=aktuelles&n=36 uur Internet] ämpfange. Of klik fluks [http://80.190.246.47:8026/ HIER] un dan in SHOUTcast ap ''Listen''. :(Deertou bruukt me dan wäil n Spieler, die der *.pls-Doatäie feroarbaidje kon. Dät is t.B. kostenloos [http://www.apple.com/de/quicktime/download/ QuickTime mäd iTunes]. Me kon deermäd uk do *.ogg-Luuddoätäie fon Wikipedia ouheere.) Do Programme foar do naiste fjauer Wieke fint me ap [http://www.emsvechtewelle.de/?p=programm&q=saterfriesisch Sendung auf Saterfriesisch und Plattdeutsch]. == Ferbiendengen == * [http://www.ems-vechte-welle.de Huussiede fon dän Seender] * [https://web.archive.org/web/20120118104626/http://www.nlm.de/130.html Begjucht fon ju NLM] * [http://www.nlm.de/index.php?id=97 Infosiede fon ju NLM] * [http://www.mysnip.de/forum-archiv/thema/8773/146206/Radio+f%FCr+das+Saterland.html Diskussion] * [https://archive.is/20121216155650/www.daserste.de/moma/livebeitrag_dyn~uid,f8bwblegkc0erxue~cm.asp Reportage] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Radio]] 1rtxrm0wyaoyrfl97bijs2j6l8yq4jp 0 2018 119647 105724 2021-01-25T06:07:47Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Fonts-B.jpg|rechts|miniatur|In ferskeedene Skriftoarde]] Dät '''B''' is die twäide Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[A]] un foar dät [[C]]. <br />Ju Äntstoundenge wäd ounnuumen as hier unner skizzierd: {| border="0" cellpadding="5" align="center" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticB-01.png|Proto-semitisken Plan fon n Huus]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianB-01.svg|Phönizisk Bet]][[Bielde:PhoenicianB-02.png|kursiv phönizisk Bet]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:GreekB-02.png|Fröigriechisk Beta]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanB-01.png|Etruskisk B]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Beta_uc_lc.svg|64px|Griechisk Beta]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanB-01.png|Latiensk B]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisken<br />Plan fon n Huus |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Bet |align="center" valign="top" width="130px"|Fröigriechisk Beta |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk B |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Beta |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk B |} {{stump-links}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] [[Kategorie:Latiensk Alphabet]] fz98es5yn3qo7yr87l0plsel12pd836 0 2019 105723 103715 2013-03-11T10:49:52Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9820]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Fonts-C.jpg|right|thumb|In ferskeedene Skriftoarde]] Dät '''C''' is die trääde Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[B]] un foar dät [[D]]. Äntstoundenge: {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticG-01.png|Proto-semitisken Fout]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianG-01.png|Phönizisk Gimel]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:GreekG-02.png|Ne Variante fon dät Fröigriechiske Gamma]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Gamma uc lc.svg|64px|Griechisk Gamma]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanC-01.png|Etruskisk C]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanC-01.png|Latiensk C]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisken<br />Fout |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Gimel |align="center" valign="top" width="130px"|Ne Variante fon dät fröigriechiske Gamma |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Gamma |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk C |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk C |} {{stump-links}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] [[Kategorie:Latiensk Alphabet]] 51dniov0l777fw8va9gn6jg462gnu1r 0 2020 105772 103716 2013-03-11T10:53:58Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9884]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin D.png|right|thumb|100px|Normoal un Kursiv skrieuwen]] Dät '''D''' is die fjoode Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[C]] un foar dät [[E]]. Me weet nit gnau, fon wät foar n protosemitisk Teeken dät D kumt. Moonige kweede, dät waas n Fisk, uur, dät waas ne Doore, gnauer gekweeden, n Foarhong fon ne Tälte: {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticD-01.png|Proto-semitisken Fisk]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticD-02.png|Proto-semitiske Doore]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianD-01.png|Phönizisk Dâlet]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Delta uc lc.svg|64px|Griechisk Delta]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanD-01.png|Etruskisk D]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanD-01.png|Latiensk D]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisken<br />Fisk |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitiske<br />Doore |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Dâlet |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Delta |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk D |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk D |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] [[Kategorie:Latiensk Alphabet]] drmnpqdz0a0k1cf3ccy8hm1mzhmt4l2 0 2021 105773 103717 2013-03-11T10:53:59Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9907]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin E.png|100px|thumb|right|Normoal un Kursiv skrieuwen]] Dät '''E''' is die füüfte Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[D]] un foar dät [[F]]. Äntstoundenge: {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" style="width:130px" | [[Bielde:Proto-semiticE-01.png|Proto-semitisken Moanske]] |align="center" style="width:130px" | [[Bielde:PhoenicianE-01.svg|Phönizisk He]] |align="center" style="width:130px" | [[Bielde:Epsilon uc lc.svg|64px|Griechisk Epsilon]] |align="center" style="width:130px" | [[Bielde:Alfabeto camuno-e.svg|64px|Etruskisk E]] |align="center" style="width:130px" | [[Bielde:RomanE-01.png|Latiensk E]] |- |align="center" style="width:130px; vertical-align:top" | Proto-semitisken<br />Moanske |align="center" style="width:130px; vertical-align:top" | Phönizisk He, boald as "h" |align="center" style="width:130px; vertical-align:top" | Griechisk Epsilon |align="center" style="width:130px; vertical-align:top" | Etruskisk E |align="center" style="width:130px; vertical-align:top" | Latiensk E |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] [[Kategorie:Latiensk Alphabet]] 9c1iu8houzyufhwckbk6737rfad4yvo 0 2022 103718 102551 2013-03-08T03:09:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 101 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9765]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin F.png|thumb|right|100px|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''F''' is die säkste Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[E]] un foar dät [[G]]. Äntstoundenge: {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticW-01.png|Proto-semitisk Waw-Teeken]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianW-01.png|Phönizisk Waw]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:GreekDigamma-01.png|Griechisk Digamma]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanF-01.png|Etruskisk W]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanF-02.png|Etruskisk F]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanF-01.png|Latiensk F]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisk<br />Waw-Teeken |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Waw |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Digamma |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk W |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk F |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk F |} {{stump-links}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] [[Kategorie:Latiensk Alphabet]] t9cqs1s98uzv7wo9rlnas16vv7wiqwb 0 2023 105774 103719 2013-03-11T10:54:01Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9739]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin G.png|Normoal un kursiv skrieuwen|thumb|100px]] Dät '''G''' is die soogende Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]] un kumt ätter [[F]] un foar [[H]]. Dät G is uut dät latienske [[C]] äntsteen: {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticG-01.png|Proto-semitisken Fout]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianG-01.png|Phönizisk Gimel]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:GreekG-02.png|Ne Variante fon dät Fröigriechiske Gamma]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Gamma uc lc.svg|64px|Griechisk Gamma]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanC-01.png|Etruskisk C]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanC-01.png|Latiensk C]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanG-01.png|Latiensk G]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisken<br />Fout |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Gimel |align="center" valign="top" width="130px"|Ne Variante fon dät fröigriechiske Gamma |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Gamma |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk C |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk C |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk G |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] t1xty5x4bevdopuborqrizau8yca1j4 0 2024 105768 103720 2013-03-11T10:53:53Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9914]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin H.png|right|thumb|100px|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''H''' is die achte Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[G]] un foar dät [[I]]. <br>Äntstoundenge: {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticH-01.png|Proto-semitisken Tuun]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianH-01.png|Phönizisk Chet]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Eta uc lc.svg|64px|Griechisk Heta foar H, leeter Eta foar E]] |align="center"|[[Bielde:EtruscanH-01.png|Etruskisches H]] |align="center"|[[Bielde:EtruscanH-02.png|Etruskisches H]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanH-01.png|Lateinisches H]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisken<br />Tuun |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Chet |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Heta<br />foar H<br />leeter Eta <br />foar [[E]] |align="center" valign="top" width="130px" colspan="2"|Two Varianten fon dät etruskiske H |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk H |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] 82e6rhakrd7jsipe1z2uux54vq8b8us 0 2025 118685 118684 2019-11-28T16:41:28Z Holder 732 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/2001:4C4E:1555:A900:1C4A:D67C:D3AD:8B65|2001:4C4E:1555:A900:1C4A:D67C:D3AD:8B65]] ([[User talk:2001:4C4E:1555:A900:1C4A:D67C:D3AD:8B65|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:Legobot|Legobot]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin I.png|thumb|100px|right|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''I''' is die njuugende Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[H]] un foar dät [[J]]. Äntstoundenge: {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticI-01.png|Proto-semitisken Ierm of Hounde Hand]][[Bielde:Proto-semiticI-02.png|Proto-semitisken Ierm of Hounde, uur Variante]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianI-01.png|Phönizisk Heth]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Iota uc lc.svg|75px|Griechisk Iota]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanI-01.png|Etruskisk I]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanI-01.png|Latiensk I]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisken<br />Ierm af Hounde<br />in two Varianten |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Yodh |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Iota |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk I |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk I |} {{stump-links}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] f2apin7a1gmd7znzetclmuqlayjkwgz 0 2026 105770 103722 2013-03-11T10:53:56Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9773]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin J.png|thumb|100px|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''J''' (spreeken ''Jot'') is die tjaande Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[I]] un foar dät [[K]]. Dät latienske '''J''' is uut dät [[I]] äntsteen: {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticI-01.png|Proto-semitisken Ierm of Hounde Hand]][[Bielde:Proto-semiticI-02.png|Proto-semitisken Ierm of Hounde, uur Variante]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianI-01.png|Phönizisk Heth]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Iota uc lc.svg|75px|Griechisk Iota]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanI-01.png|Etruskisk I]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanI-01.png|Latiensk I]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanJ-01.png|Latiensk J]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:LetterJj.svg|60px|Modern Jj]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisken<br />Ierm af Hounde<br />in two Varianten |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Yodh |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Iota |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk I |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk I |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk J |align="center" valign="top" width="130px"|Modern Jj |} == J in ju seelter Sproake == N oolden Seelter kwad: “Dät Jot is foarhärskjend (in uus Sproake)”. Dät belukt sik dan ap do [[je-Tiedwoude]] un uk ap do apaate [[Vokal]]-Kombinatione ''jaa, joo, juu'' uut [[Ooldfräisk]] ''ia, iu''. {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] gt58y8kgw8pmxllhtshhmt3aw1f1eck 0 2027 105771 103723 2013-03-11T10:53:57Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9922]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin K.png|thumb|100px|right|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''K''' is die alfte Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[J]] un foar dät [[L]]. {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticK-01.png|Proto-semitiske flakke Hounde]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianK-01.png|Phönizisk Kaph]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Kappa uc lc.svg|64px|Klassisk-Griechisk Kappa]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanK-01.png|Etruskisk K]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanK-01.png|Latiensk K]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitiske<br />flakke Hounde |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Kaph |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Kappa |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk K |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk K |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] mt28rbkqlji4v1o78m69yepr6a92ri3 0 2028 105775 103724 2013-03-11T10:54:02Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9927]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin L.png|thumb|100px|right|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''L''' is die tweelfte Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[K]] un foar dät [[M]]. Äntstoundenge: {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticL-01.png|Proto-semitisken Knäppel uum Bäiste tou drieuwen]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianL-01.png|Phönizisk Lamed]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Lambda uc lc.svg|64px|Griechisk Lambda]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanL-01.png|Etruskisk L]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanL-01.png|Latiensk L]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisken<br />Knäppel uum Bäiste<br />tou drieuwen |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Lamed |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Lambda |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk L |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk L |} {{stump-links}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] gkw5xyi6q3jpwwigl106boh6afhe7nf 0 2029 105776 103725 2013-03-11T10:54:03Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9933]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin M.png|thumb|100px|right|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''M''' is die trättienste Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[L]] un foar dät [[N]]. Äntstoundenge: {| align="" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticM-01.png|Proto-semitisk Woaterteeken]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianM-01.png|Phönizisk Mem]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Mu uc lc.svg|64px|Griechisk My]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanM-01.svg|55px|Etruskisk M]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanM-01.png|44px|Latiensk M]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisk<br />Woaterteeken |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Mem |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk My |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk M |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk M |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] kboqx8kjjvxeazbl0w71ixir1rskzxy 0 2030 105812 103726 2013-03-11T10:56:24Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9937]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin N.png|thumb|100px|right|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''N''' is die fjautienste Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[M]] un foar dät [[O]]. Äntstoundenge: {| align="center" border="0" cellpadding="5" | align="center" width="130"|[[Bielde:Proto-semiticN-01.png|Proto-semitiske Slange]] | align="center" width="130"|[[Bielde:PhoenicianN-01.png|Phönizisk Nun]] | align="center" width="130"|[[Bielde:Nu uc lc.svg|64px|Griechisk Ny]] | align="center" width="130"|[[Bielde:EtruscanN-01.png|Etruskisk N]] | align="center" width="130"|[[Bielde:RomanN-01.png|Latiensk N]] |- | align="center" valign="top" width="130"|Proto-semitiske<br />Slange | align="center" valign="top" width="130"|Phönizisk Nun | align="center" valign="top" width="130"|Griechisk Ny | align="center" valign="top" width="130"|Etruskisk N | align="center" valign="top" width="130"|Latiensk N |} {{stump}} ehlvqbohnq17w1xzuheb6o9danfbg8m 0 2031 121777 105811 2022-12-24T18:01:55Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:PhoenicianO-01.png]] → [[File:PhoenicianO-01.svg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin O.png|thumb|right|100px|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''O''' is die füüftienste Boukstäf fon dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[N]] un foar dät [[P]]. Äntstoundenge: {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticO-01.svg|Proto-semitisk Ooge]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianO-01.svg|Phönizisk 'Ayin]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Omicron uc lc.svg|130px|Griechisk Omikron]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Omega uc lc.svg|130px|Griechisk Omega]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanO-01.png|Etruskisk O]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanO-01.png|Latiensk O]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisk<br />Ooge |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk 'Ayin |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Omikron |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Omega |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk O |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk O |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] npwm3e1d2345n60sqjwotq3hdep42nu 0 2032 121779 121778 2022-12-24T18:37:58Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:GreekP-02.png]] → [[File:GreekP-02.svg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin P.png|thumb|100px|right|Normoal un Kursiv skrieuwen]] Dät '''P''' is die säkstienste Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[O]] un foar dät [[Q]]. Äntstoundenge: {| align="center" border="0" cellpadding="5" Bahnhof????? |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticP-01.png|Proto-semitisken Smietstok]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianP-01.svg|Phönizisk Pe]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:GreekP-02.svg|Fröigriechisk Pi]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Pi uc lc.svg|64px|Klassisk-Griechisk Pi]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanP-01.png|Etruskisk P]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanP-01.png|Latiensk P]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisken<br />Smietstok |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Pe |align="center" valign="top" width="130px"|Fröigriechisk Pi |align="center" valign="top" width="130px"|Klassisk-Griechisk Pi |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk P |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk P |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] 5wz6krm8tvsgblafevn00mfi1gtnoui 0 2033 111014 105809 2015-07-27T10:43:41Z T.seppelt 6516 svg available ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.6.0]]) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin Q.png|thumb|right|100px|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''Q''' is die soogentienste Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[P]] un foar dät [[R]]. In juu Proto-semitiske Skrift kuud me dät nit gnau identifizierje, filiecht was die Boukstäf die as ne 8 uutsaach, suun Qoph. {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticQ-01.png|Proto-semitisk Qoph-Symbol?]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianQ-01.png|Phönizisk Qoph]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:GreekQ-01.png|Fröigriechisk Qoppa]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanQ-01.svg|Etruskisk Q]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanQ-01.png|Latiensk Q]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisk<br />Qoph-Symbol? |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Qoph |align="center" valign="top" width="130px"|Fröigriechisk Qoppa |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk Q |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk Q |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] q4lr14apvyz6ccrfzfmai9yspm38o35 0 2034 106825 105808 2013-04-11T19:57:16Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin R.png|thumb|right|100px|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''R''' is die achttienste Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[Q]] un foar dät [[S]]. == Äntwikkelenge == {| border="0" cellspacing="0" cellpadding="5" style="margin-left:auto; margin-right:auto; text-align:center;" | style="width:130px;" | [[Bielde:Proto-semiticR-01.png|Proto-semitisken Moanskenkop]] | style="width:130px;" | [[Bielde:PhoenicianR-01.png|Phönizisk Resch]] | style="width:130px;" | [[Bielde:Rho uc lc.svg|64px|Griechisk Rho]] | style="width:130px;" | [[Bielde:EtruscanR-01.png|Etruskisk R]] | style="width:130px;" | [[Bielde:EtruscanR-02.png|Etruskisk R mäd Ounsats]] | style="width:130px;" | [[Bielde:RomanR-01.png|Latiensk R]] |- | style="width:130px; vertical-align:baseline;" | Proto-semitisken<br />Moanskenkop | style="width:130px; vertical-align:baseline;" | Phönizisk Resch | style="width:130px; vertical-align:baseline;" | Griechisk Rho | style="width:130px; vertical-align:baseline;" | Etruskisk R | style="width:130px; vertical-align:baseline;" | Etruskisk R<br />mäd Ounsats | style="width:130px; vertical-align:baseline;" | Latiensk R |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] 9xdo6b7bkabuspcy19izd06nd0gfaog 0 2035 105807 103731 2013-03-11T10:56:15Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9956]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin S.png|thumb|100px|right|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''S''' is die njuugentienste Boukstäf fon dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[R]] un foar dät [[T]]. == Äntstoundenge == {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticS-01.png|Proto-semitisken Flitsebooge]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianS-01.png|Phönizisk Schin, dät hat so fuul as Flitsebooge]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Sigma uc lc.svg|64px|Griechisk Sigma]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanS-01.png|Etruskisk S]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanS-01.png|Latiensk S]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisken<br />Flitsebooge |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisches Schin<br />dät hat so fuul<br />as Flitsebooge |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Sigma |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk S |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk S<br />(2.&nbsp;–&nbsp;5.&nbsp;Jhdt.) |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] sbv4awawpjpyr4kvu5yifq8yx6hkb58 0 2036 105806 103732 2013-03-11T10:56:14Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9813]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin T.png|thumb|100px|right|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''T''' is die twintichste Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[S]] un foar dät [[U]]. Die Uursproang fon dät '''T''' waas n proto-semitisk Kjuus, wät fielicht bloot ne Markierenge waas un eerste leeter, bie doo Phöniziere, juu Betjuudenge fon däälich kreech. {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticT-01.png|Proto-semitisk Kjuus, fielicht bloot ne Markierenge.]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianT-01.png|Phönizisk ''Taw'']] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Tau uc lc.svg|64px|Griechisk ''Tau'']] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanT-01.png|Etruskisk T]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanT-01.png|Latiensk T]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|[[Semitiske Sproaken|Proto-semitisk]]<br />Kjuus, fielicht<br />bloot ne<br />Markierenge |align="center" valign="top" width="130px"|[[Phönizisk]] ''Taw'' |align="center" valign="top" width="130px"|[[Griechisk]] ''Tau'' |align="center" valign="top" width="130px"|[[Etruskisk]] ''T'' |align="center" valign="top" width="130px"|[[Latiensk]] ''T'' |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] trwz3xuuwyc7fca9tqvwcz9ys4pr2jo 0 2037 106833 106832 2013-04-11T20:48:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin U.png|thumb|right|100px|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''U''', wät deer ätter dät [[T]] un foar dät [[V]] kumt, is die eenuntwintichste Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät is uut dät latienske V äntsteen, wät deer uursproangelk allebee Seeken betjut hiede. == Äntwikkelenge == {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticW-01.svg|Protosemitisk Waw]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianW-01.png|Phönizisk Waw]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Upsilon uc lc.svg|64px|Griechisk Ypsilon]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanV-01.png|Etruskisk V]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanV-01.png|Latiensk V]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanU-01.png|Latiensk U]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisk<br />Waw-Teeken |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Waw |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Ypsilon |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk V |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk V |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk U |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] fky8wke8oarhsv75m4ubwvn78dnfbgr 0 2038 105814 103734 2013-03-11T10:56:26Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9963]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin V.png|thumb|100px|right|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''V''' is die 22. Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter dät [[U]] un foar dät [[W]]. {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticW-01.png|Proto-semitisk Waw-Teeken]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianW-01.png|Phönizisk Waw]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Upsilon uc lc.svg|64px|Griechisk Ypsilon]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanV-01.png|Etruskisk V]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanV-01.png|Latiensk V]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisk<br />Waw-Teeken |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Waw |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Ypsilon |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk V |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk V |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] hvgz85atlq8j186nekyzs505s0iy33p 0 2039 105813 103738 2013-03-11T10:56:25Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9964]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin W.png|thumb|right|100px|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''W''' is die 23. Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]] un kumt ätter [[V]] un foar [[X]]. Dät is uut dät latienske [[V]] äntsteen. {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticW-01.png|Proto-semitisk Waw-Teeken]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianW-01.png|Phönizisk Waw]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Upsilon uc lc.svg|64px|Griechisk Ypsilon]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanV-01.png|Etruskisk V]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanV-01.png|Latiensk V]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanW-01.png|Latiensk W]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisk<br />Waw-Teeken |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Waw |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Ypsilon |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk V |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk V |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk W |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] 10ppganpnn4skdmq06mcg8txbdq2qsi 0 2040 105710 103739 2013-03-11T10:48:43Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9968]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin X.png|thumb|right|100px|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''X''' is die 24. Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter [[W]] un foar [[Y]]. == Äntstoundenge == {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianX-01.png|Phönizisk Samech]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Xi uc lc.svg|64px|Griechisk Xi]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Chi uc lc.svg|64px|Griechisk Chi]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanX-01.svg|64px|Etruskisk X]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanX-01.png|Latiensk X]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Samech |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Xi |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Chi |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk X |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk X |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] 893x3mi8khjvah9pa2amufmzc00vetu 0 2041 114049 111066 2017-02-28T14:21:52Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki '''''je''-Tiedwoude''' (dt. ''je-Zeitwörter'') bildje ne apaate Klasse fon swäkke Tiedwoude, do der karakterisierd sunt truch n [[J|Jot]] in fuul Foarme. N Biespil is ''moakje'' ‘machen’. Disse Klasse rakt dät bloot noch in do fräiske Sproaken, also nit bloot ap Seeltersk, man uk ap [[Wäästfräisk]] un in mäd Räste in dät [[Föhringer]]. In dät [[Ooldfräisk]]e waas dät uk al fertreeden (''makia''), as uk in dät [[Ooldängelsk]]e (''macian''). Dät schäl [[ooldgermanisk]] -''ôjô'' äntstamme ([[ooldhoochdüütsk|ahd.]] ''salbôjên'' ‘soolwje’ [1. pl.]) un fääre [[indogermanisk]] -''âjô''. Luudgesätselk failt dät ''j'' in fuul Foarme, man do sunt dan oafte wier tou ärkannen an n Twiske-''e'' (as in ''moaket'' ‘macht’), wät ooldfräisk ''a'', ahd. ''ô'' äntspräkt. Dät Twiske-''e'' is oawers wächfaalen ätter ''l'', ''n'' un ''r'', in dät [[Präteritum]] uk ätter ''uw'' un ''w''. In ju Uursicht hierunner sunt do bee tjuk oudrukt. :1. [[Infinitiv]] ''moak'''j'''e'' :2. [[Infinitiv]] ''tou moak'''j'''en'' un deeruut: ''dät Moak'''j'''en'' :[[Imperativ]] [[sg.]] ''moake!'' :[[Imperativ]] [[pl.]] ''moak'''j'''et!'' :[[Präsens]] 1. ''iek moak'''j'''e'' :[[Präsens]] 2. ''du moak'''e'''st'' :[[Präsens]] 3. ''hie moak'''e'''t'' :[[Präsens]] [[pl.]] ''wie moak'''j'''e'' :[[Präteritum]] 1. ''iek moak'''e'''de'' <sup>1</sup> :[[Präteritum]] 2. ''du moak'''e'''dest'' <sup>1</sup> :[[Präteritum]] 3. ''hie moak'''e'''de'' <sup>1</sup> :[[Präteritum]] [[pl.]] ''wie moak'''e'''den'' <sup>1</sup> :[[1. Partizip]] ''moakjen(d)'' :[[2. Partizip]] ''moak'''e'''d'' <sup>1</sup> <small> 1. Unner bestimde Uumstände kon dät Twiske-''d'' uutfaale, also ''iek moake'' usw.</small> Apfaalend is, dät et sik bie disse Oard Tiedwoude maastens uum [[Denominativ]]e honnelt, dät sunt Tiedwoude, do der oulat sunt fon n [[Substantiv]] of n [[Adjektiv]], also t.B. ''koopje'' fon ''Koop'', ''oumeegerje'' fon ''meeger''. Uk Froamdwoude mäd ''-ier-'' eendje ap ''-je'', t.B. ''passierje'', ''dekorierje''. [[Substantiv]]e do der uursuume oulat sunt fon sun Tiedwoud, hääbe neen ''j'' in sik, also ''Moaker, Kööper''. Woude as ''Koakjer, Pröötjer, Soadjer'' äntstamme düütelk Noaberdialekte, fergliek suud-ooldenbuurgsk ''Proetkert''. Dät eensoame ''Twäärsfoutjer'' is wäil as [[Intensivfoarm]] tou betrachtjen, as uk ''Bootjer'' (aastfräisk ''bootjen''). == Ferbiendengen == * [http://www.ekfrysk.host22.com/deleesje.htm d(e)-Ausfall in der 2. Klasse der schwachen Verben .. im Saterfriesischen]. == Literatuur == * Friedrich Kluge, Urgermanisch. Vorgeschichte der altgermanischen Dialekte. 3.Aufl. Truebner,1913:180. * Th. Siebs, Geschichte der friesischen Sprache. In: H. Paul, Grundriß der germanischen Philologie I, Straßburg 1901<sup>2</sup>. S. 1152-1464, S.1325. : - Dät sunt al oolde Bouke; n näien 'Siebs' (historisken Grammatik) stoant noch uut. * [[Kategorie:Sproakkunde]] 7o5ma6bhzzqica4dt1o7g92pvsqdztj 0 2042 105708 103740 2013-03-11T10:48:40Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9973]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin Y.png|thumb|100px|right|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''Y''' is die 25. Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter [[X]] un foar [[Z]]. == Äntstoundenge == {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticW-01.png|Proto-semitisk Waw-Teeken]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianW-01.png|Phönizisk Waw]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Upsilon uc lc.svg|64px|Griechisk Ypsilon]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanV-01.svg|42px|Etruskisk U/Y]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanY-01.png|Latiensk Y]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisk<br />Waw-Teeken |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Waw |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Ypsilon |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk U/Y |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk Y |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] f8u241j8j2am40em750qiwjievv5i69 0 2043 105709 103741 2013-03-11T10:48:42Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9751]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Latin Z.png|100px|right|thumb|Normoal un kursiv skrieuwen]] Dät '''Z''' is die 26. un lääste Boukstäf in dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Dät kumt ätter [[Y]]. == Äntstoundenge == {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Bielde:Proto-semiticZ-01.png|Proto-semitisk Ze]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:PhoenicianZ-01.png|Phönizisk Zajin]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:Zeta uc lc.svg|64px|Griechisk Zeta]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:EtruscanZ-01.svg|64px|Etruskisk Z]] |align="center" width="130px"|[[Bielde:RomanZ-01.png|Latiensk Z]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Proto-semitisk Ze |align="center" valign="top" width="130px"|Phönizisk Zajin |align="center" valign="top" width="130px"|Griechisk Zeta |align="center" valign="top" width="130px"|Etruskisk Z |align="center" valign="top" width="130px"|Latiensk Z |} {{stump}} [[Kategorie:Bouksteeuwen]] pp8ohf3mfjkwia6y5b68id1k1qes0l8 0 2044 103742 102446 2013-03-08T13:01:12Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 123 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8229]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dät '''Latienske Alphabet''': [[A]]a [[B]]b [[C]]c [[D]]d [[E]]e [[F]]f [[G]]g [[H]]h [[I]]i [[J]]j [[K]]k [[L]]l [[M]]m [[N]]n [[O]]o [[P]]p [[Q]]q [[R]]r [[S]]s [[T]]t [[U]]u [[V]]v [[W]]w [[X]]x [[Y]]y [[Z]]z == Wier me deermäd schrift == Juu Koarte wiest, wier me bloot deermäd schrift (dunkergräin) un wier me ook deermäd schrift, ieuwenske uur Alphabete (ljoachtgräin). Minnerhaide-Alphabete as dät [[Cherokee-Silwenschrift]] sunt deerbie ignorierd, uut dissen Gruund sunt doo [[USA]] dunkergräin. [[Bielde:Latin alphabet world distribution.png|800px|Dät Latienske Alphabet]] {{stump}} [[Kategorie:Latiensk Alphabet|!]] [[Kategorie:Alphabete]] 2loca38ppxanibcqa1lqp6ahwn424kz 14 2045 103743 102510 2013-03-08T13:01:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 62 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6490857]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Latiensk Alphabet hxegb9kqzn03urinoj0m098olsbpb0t 0 2046 115300 110287 2018-01-09T16:31:43Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = <br />Republic of Liberia<br /><small>dät waas Ängelsk</small> | Flaage = Flag of Liberia.svg | Woapen = Coat of arms of Liberia.svg | Woalspruch = The love of liberty brought us here<br /><small>Ängelsk foar "Juu Fräiegaidsljoowe broachte uus hier hääruur." | Nationoalhymne = All Hail, Liberia Hail | Steede = LocationLiberia.svg | Amtssproake = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | Haudstääd = Monrovia | Stoatsfoarm = Präsidioalrepublik | Fläche = 111.370 | Ienwoonere = 3.390.635 (in dät Jier [[2004]]) | Munte = Liberianisken Dollar | Tiedzone = | Fierdai = | Auto-Känteeken = LB | Internet-TLD = .lr | Telefonfoarwoal = 231 | }} '''Liberia''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == Dät wäd beskat... * in dät Noude/Noudaaste fon [[Guinea]]. * in dät Aaste fon juu [[Älfenbeenkuste]]. * in dät Suudwääste fon dän [[Atlantik]]. * in dät Noudwääste fon [[Sierra Leone]]. {{Commonscat}} {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] dfghv1o5vu28wq8gf8pvj59hqeeyj9v 0 2047 120497 117791 2022-01-28T12:48:57Z Renamed user 23o2iqy4ewqoiudh 6485 wikitext text/x-wiki Ju '''Cherokee-Silwenskrift''' is ne oaine Skrift fon ju [[Cherokee-Sproake]]. Dät häd sik [[Sequoyah]], die nit skrieuwe kuude, touhoope mäd sien Dochter, foar sien Määmesproake uuttoacht. Moonige Bouksteeuwe liekje do [[Latiensk Alphabet|latienske Bouksteeuwe]] oarich, stounde oawers foar uurs n Luud. Dät fint sin Gruund deeroun, dät Sequoyah ätter n Truumult juun doo wiete Amerikoanere ju Geläägenhaid hiede, sik ne Drukkeräi tou bekiekjen un do noom hie sik doo Bläibouksteeuwe, do hie in ju Drukkeräi foont, as ne Foarbielde. {| class="wikitable" style="text-align: center; margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- ! Vokoal →<br />Konsonant ↓ !! colspan="3" | a<br>[a]~[ə] !! colspan="2" | e<br>[e]~[ɛ] !! colspan="2" | i<br>[i]~[ɪ] !! o<br>[o]~[ɔ] !! u<br>[u]~[ʊ] !! v<br>[ə̃] |- ! — | colspan="3" | Ꭰꭰ ''a'' || colspan="2" | Ꭱꭱ ''e'' || colspan="2" | Ꭲꭲ ''i'' || Ꭳꭳ ''o'' || Ꭴꭴ ''u'' || Ꭵꭵ ''v'' |- ! g<br>[ɡ] | Ꭶꭶ ''ga'' || colspan="2" | Ꭷꭷ ''ka'' || colspan="2" | Ꭸꭸ ''ge'' || colspan="2" | Ꭹꭹ ''gi'' || Ꭺꭺ ''go'' || Ꭻꭻ ''gu'' || Ꭼꭼ ''gv'' |- ! h<br>[h] | colspan="3" | Ꭽꭽ ''ha'' || colspan="2" | Ꭾꭾ ''he'' || colspan="2" | Ꭿꭿ ''hi'' || Ꮀꮀ ''ho'' || Ꮁꮁ ''hu'' || Ꮂꮂ ''hv'' |- ! l<br>[l] | colspan="3" | Ꮃꮃ ''la'' || colspan="2" | Ꮄꮄ ''le'' || colspan="2" | Ꮅꮅ ''li'' || Ꮆꮆ ''lo'' || Ꮇꮇ ''lu'' || Ꮈꮈ ''lv'' |- ! m<br>[m] | colspan="3" | Ꮉꮉ ''ma'' || colspan="2" | Ꮊꮊ ''me'' || colspan="2" | Ꮋꮋ ''mi'' || Ꮌꮌ ''mo'' || Ꮍꮍ ''mu'' || |- ! n<br>[n] | Ꮎꮎ ''na'' || Ꮐꮐ ''nah'' || Ꮏꮏ ''hna'' || colspan="2" | Ꮑꮑ ''ne'' || colspan="2" | Ꮒꮒ ''ni'' || Ꮓꮓ ''no'' || Ꮔꮔ ''nu'' || Ꮕꮕ ''nv'' |- ! qu<br>[kʰw] | colspan="3" | Ꮖꮖ ''qua'' || colspan="2" | Ꮗꮗ ''que'' || colspan="2" | Ꮘꮘ ''qui'' || Ꮙꮙ ''quo'' || Ꮚꮚ ''quu'' || Ꮛꮛ ''quv'' |- ! s<br>[s] | Ꮝꮝ ''s'' || colspan="2" | Ꮜꮜ ''sa'' || colspan="2" | Ꮞꮞ ''se'' || colspan="2" | Ꮟꮟ ''si'' || Ꮠꮠ ''so'' || Ꮡꮡ ''su'' || Ꮢꮢ ''sv'' |- ! d/t<br>[d]/[t] | Ꮣꮣ ''da'' || colspan="2" | Ꮤꮤ ''ta'' || Ꮥꮥ ''de'' || Ꮦꮦ ''te'' || Ꮧꮧ ''di'' || Ꮨꮨ ''ti'' || Ꮩꮩ ''do'' || Ꮪꮪ ''du'' || Ꮫꮫ ''dv'' |- ! tl<br>[t͡ɬ] | Ꮬꮬ ''dla'' || colspan="2" | Ꮭꮭ ''tla'' || colspan="2" | Ꮮꮮ ''tle'' || colspan="2" | Ꮯꮯ ''tli'' || Ꮰꮰ ''tlo'' || Ꮱꮱ ''tlu'' || Ꮲꮲ ''tlv'' |- ! ts<br>[t͡s]~[d͡ʒ] | colspan="3" | Ꮳꮳ ''tsa'' || colspan="2" | Ꮴꮴ ''tse'' || colspan="2" | Ꮵꮵ ''tsi'' || Ꮶꮶ ''tso'' || Ꮷꮷ ''tsu'' || Ꮸꮸ ''tsv'' |- ! w<br>[ɰ] | colspan="3" | Ꮹꮹ ''wa'' || colspan="2" | Ꮺꮺ ''we'' || colspan="2" | Ꮻꮻ ''wi'' || Ꮼꮼ ''wo'' || Ꮽꮽ ''wu'' || Ꮾꮾ ''wv'' |- ! y<br>[j] | colspan="3" | Ꮿꮿ ''ya'' || colspan="2" | Ᏸᏸ ''ye'' || colspan="2" | Ᏹᏹ ''yi'' || Ᏺᏺ ''yo'' || Ᏻᏻ ''yu'' || Ᏼᏼ ''yv'' |} As me sjucht, fertreede do Bouksteeuwe älkemoal ne [[Silwe]] insteede fon n eenpeld Luud. Deeruum honnelt sik dat hier uum ne [[Silwenskrift|Silwenskrift]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Alphabete]] tereq6pkp9rtk8fcih84e55a6imgcrn 14 2048 11060 2008-10-15T08:30:13Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Alphabete wikitext text/x-wiki Alphabete e4ck4d9du0umh9s1vdf558nw47o81xl 0 2049 115301 111884 2018-01-09T16:32:09Z Wwikix 8153 /* Geskichte */ Kat wikitext text/x-wiki Düssen Stoat häd hoast een Revolutsjoon bääte sik. Wildääge konnen sik deer Seeken so<br>gau uurje, dät die Wikipedia-Artikkel nit heel aktuell is. {{Loundtabel| eigennamme = <span style="font-size:1.4em">''' دولة ليبيا'''</span><br /> <span style="font-size:1.4em">'''Daulat Lībiyā'''</span><br /> <span style="font-size:1.4em">'''ⵍⵉⴱⵢⴰ'''</span><br /> | Flaage = Flag of Libya.svg | Woapen = | Woalspruch = | Nationoalhymne = | Steede = Libya in its region.svg | Amtssproake = [[Arabisk]] un wäkke [[Berbersproaken]] | Haudstääd = Tripolis | Stoatsfoarm = Republik (mäd Uurgongsregierenge) | Fläche = 1.775.500 | Ienwoonere = 6.173.579 (in dät Jier [[2008]]) | Munte = 1 Lybisken Dinar LD. = 1.000 Dirham | Tiedzone = +1 | Fierdai = | Auto-Känteeken = LAR | Internet-TLD = .ly | Telefonfoarwoal = 218 | }} '''Libyen''' is n Lound in dät noudelke [[Afrikoa]]. == Geographie == Dät wäd beskadt... * In dät Noude fon dät [[Middelmeer]] * In dät Aaste fon [[Ägypten]] un dät [[Sudan]] * In dät Suude fon [[Niger]] un [[Tschad]] * In dät Wääste fon [[Algerien]] * In dät [[Noudwääste]] fon [[Tunesien]]. == Geskichte == Die libyske Diktator [[Muammar al-Gaddafi]] wude ap n 20. Oktober 2011 in Sirte doodskeeten. {{stump-links}} [[Kategorie:Libyen| ]] [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] svadw6x4qwx8zxy45pdi25a8bokxlsb 0 2051 121680 120057 2022-10-03T00:25:30Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Monochamus scutellatus'' |- | class="taxo-bild" | [[Bielde:Longhorn Beetle Whitespotted Sawyer USA.jpg|280px]]<br>''Monochamus scutellatus oregonensis'' in dän<br>[[Sequoia-Nationoalpark]], [[Kalifornien]] |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Systematik |- | {| |- | ''Klasse:'' || [[Insekte]] ''(Insecta)'' |- | ''Oardenge:'' || [[Ruste]] ''(Coleoptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Cerambycidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Lamiinae]]'' |- | ''Tribus:'' || ''[[Monochamini]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Monochamus]]'' |- | ''Oard:'' || ''M. scutellatus'' |} |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Wietenskupelken Noome |- | class="taxo-name" | ''Monochamus scutellatus'' ([[Thomas Say|S<small>AY</small>]], 1824) |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Unneroarde |- |Monochamus s. oregonensis (L<small>E</small>C<small>ONTE</small>, 1873)<br>Monochamus s. scutellaris (S<small>AY</small>, 1824) |} '''''Monochamus scutellatus''''' is n [[Ruste|Rust]] uut juu Familie ''Cerambycidae''. Dät rakt disse Rustoard in [[Noud-Amerikoa]]. Moonige Wietenskupler leeuwe, dät juu Unneroard ''Monochamus scutellatus oregonensis'' ne oaine Oard is, also ''Monochamus oregonensis'' heete skuul. {{stump-links}} == Weblinks == [https://web.archive.org/web/20081026053850/http://nhm.org/research/entomology/coleoptera/cerambycids/lamiinae.html Lieste fon ferskeedene Oarde un Unneroarde, ook disse] [https://web.archive.org/web/20080914235723/http://www.na.fs.fed.us/spfo/pubs/fidls/ws_sawyer/ws_sawyer.htm Informatione ap Ängelsk] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Insekte]] b8l93jrown1t6rzfg67t9zksjc85xyk 0 2052 12685 12421 2009-01-05T19:46:32Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki As '''Nomenklatuur''' (de. ''Nomenklatur'') beteekent me n System fon wietenskuppelke Noomen. == In juu Biologie == In juu Biologie beteekent me doo Nomenklatuure oafte as "Latiensken Noome". Dät is falsk, wült ne biologiske Nomenklatuur oafte, man nit aaltiede [[Latiensk]] is. So häd die uutstuurwene Sleek ''[[Teinolophos]]'' (dät is n Foarfoar fon dät [[Snoabeldiert]] fon däälich) n griechisken Noome un die Noome ''Xianglong zhaoi'' is fon dät Chinesiske woud Xiànglóng (fljoogende Droake), bloot die Oardnoome ''zhaoi'' is innerdoat chinesisk, man latinisierd, dät sjucht me an dät Genitiv-[[I]]. Also lät sik die Noome uursätte mäd "fljoogende Droake fon Zhao" (latinisierd Zhaous). An disse Biespiele sjucht me nu, dät nit aaltiede n latiensken Noome is. {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] pwmhkkk2d1bvqr2k7s2bez7vcdaopna 0 2053 120298 119976 2021-10-09T01:28:44Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Glittenberger Moor.jpg|thumb|center|780px|Dät "Heidemoor", [[Läichsaksen]]]] [[Bielde:Foan-4.jpg|thumb|250px| Wäästfoan bie Roomelse]] [[Bielde:Foan-1.jpg|thumb|250px| Foan mäd greeuwen Eed in n Winter in dät Foangebied Petersfeen bie [[Ooldenbuurich]]]] [[Bielde:Molberger Dose.jpg|thumb|250px| Foangebied "Molberger Dose" bie [[Kloppenbuurich]]]] [[Bielde:Moorheide Ewiges Meer.jpg|thumb|250px|Foangestrich "Ewiges Moor" in [[Aast-Fräislound]]]] [[Bielde:Rehdener Geestmoor.JPG|thumb|250px|Dät Rhedener Geestmoor in ju Diepholzer Moorniederung]] [[Bielde:Bad Suelzer Moor.jpg|thumb|250px|Bad Suelzer Foan, [[Släswiek-Holstein]]]] [[Bielde:Hautes-Fagnes.jpg|thumb|250px|Foangestrich Hohes Venn in [[Belgien]]]] [[Bielde:Bargerveen.jpg|thumb|250px|Foan in Bargerveen (Foangestrich Bourtanger Foan), [[Niederlounde]]]] [[File:CullodenMoor.jpg|thumb|250px|Foan in Culloden, [[Skotlound]]]] [[File:Heath99.jpg|thumb|250px| Heedeflääche in die Foan fon Cornwall, [[Änglound]]]] [[Bielde:Saterland_peat_digging_by_hand_1963.jpg|thumb|right|250px|Eedgrääb an ju Elisabethfeentjer Sträite, [[Roomelse]], 1963]] [[File:Belarus-Peat Mining near Rudzensk-4.jpg|thumb|250px|Eedoubau däälich: Die Eed wäid oufrääsed, Bierge mäd Eedmul foar Substraateed]] '''Foane''' (eenpeld die '''Foan''', dt. ''Moor'') rakt dät in fuul Lounde ap de [[Waareld]]. Do maaste Foane rakt dät up dän noudelke Deel fon ju Waareld, uk in [[Europa]]. Wäästelk fon [[Düütsklound]] sünt in [[Belgien]] un do [[Niederlounde]] fuul Foangebiete. An do Niederlounde is dät al deeroan tou sjoon, dät fuul Meenten n Noome hääbe mäd ''-veen'' (Wäästfräisk ''-fean''). um dät Skeed twiske dät [[Loundkring Oamselound|Oamselound]] un do Niederlounde läit dät grootste Foangebied fon Europa, die [[Bourtanger Foan]]. <gallery> Bielde:Moorverbreitung.png| Foangestriche ap ju Waareld File:Ökologische Moortypen.svg| Ökologieske Foantypen Bielde:Akrotelm Katotelm.png| Apbau fon n Foan </gallery> ==Düütsklound== Uk in Düütsklound sünt där fuul Gestriche mäd Foane. Do maaste Foane sünt oubaud af kultivierd. Fuul Foangebiede stounde unner Natuurskuts, där kon naan Eed moor greeuwen wäide. Do [[Eedgreeuwe|Eedgreeuwbedrieuwe]] mouten maast do Foangebiede wier renaturierje. Do maasten Foane in Düütsklound sünt in Nouddüütsklound. In [[Läichsaksen]] un [[Bremen]] roakt dät mädnunner so n 249.200 Hektoar Foan.In Läichsaksen stounde 54.000 Hektoar Foan unner Natuurskuts. 12.000 Hektoar sünt renaturierd, dät skälle bit dät Jier 2050 62.000 Hektoar wäide. Der sünt blood noch 3.600 Hektoar, do noch nit oubaud sünt. Twiske [[Bremen]], [[Loundkring Ossenbrääch|Ossenbrääch]] un [[Hannover]] in Läichsaksen läit ju [[:de:Diepholzer Moorniederung|Diepholzer Moorniederung]]. Dät is n Foangebied fon 105.000 Hektoar, wierfon 15.000 Hektoar unner Natuurskuts stounde. Fon ju ''Diepholzer Moorniederung'' sünt noch groote Deele ärhoolden, dät skäll dät am bäästen ärhooldene Foan fon Läichsaksen wääse. Tou dät Gebied hääre 15 Foangestriche, wieruuner dät [[:de:Rehdener Geestmoor|Rehdener Geestmoor]], dät [[:de:Oppenweher Moor|Oppenweher Moor]], dät [[:de:Goldenstedter Moor|Goldenstedter Moor]] un dät [[:de:Wietingsmoor|Wietingsmoor]]. Sjuch hier: [http://www.youtube.com/watch?v=hsn987y2USk&feature=related Fideo Diepholzer Foan] ==Seelterlound== Die Foan moakede fröier dän grootste Deel fon ju Uurfläche [[Seelterlound]]s uut. In Seelterlound sünt die [[Aastfoan]] un die [[Wäästfoan]] toun grooten Deel afbaud af kultivierd. Där sünt uk Renaturierenge in Goang sät wuuden. In dän Wäästfoan bie [[Roomelse]] lait dät Gebied fon do [[DHO38|Marineseender]]. Dät is n Natuurskutsgebiet und däär hääbe sik al fuul Dierte wier ienfuunen. So sünt in dät Gebied 34 [[Fuugele|Fuugeloarden]] wier täld wuuden. Fon [[Roomelse]] uut kon moan mäd dän "[[Seelter Foonkieker]]" in dän Wäästfoan fiere. Deerbie wäid do Besäikere fuul uur die Foan fertält. In dät [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] kon moan uk fuul uur die Foan wies wäide. Dichte bie dät Seelterlound sünt noch fuul moor Foane: * [[Swonnebiergerfoan]] ieuwenske dän Seelterlounder Aastfoon in [[Swonnebierich]] bie [[Seedelsbierich]], aastelk ju Skeedsträite twiske Seedelsbierich un [[Ait]]. Där waid noch Eed oubaud, moan der is uk n groot Natuurskutsgebiet mäd duusende Riesene Boome. * [[Äästerweeder Douse]] ieuwenske dän Seelterlounder Wäästfoan, twiske Seelterlound un [[Äästerweede]] * ''Klostermoor'' ieuwenske dän Seelterlounder Wäästfoan, bie [[Rauderfeen]] * ''Molberger Dose'' bie [[Kloppenbuurich]] * ''Stapeler Moor'' in dän [[Loundkring Lier]] * ''Heseper Moor'' in dän [[Loundkring Oamselound]]'' * ''Neuheeder Moor'' in dän Loundkring Oamselound * ''Bourtanger Moor'' aastelk un wäästelk fon ju Skeed Düütkslound/Niederlounde * ''Foangebied Petersfeen'' bie [[Ooldenbuurich]] * ''Fintlandsmoor un Dänikhorster Moor'' bie [[Wäästersteede]], [[Loundkring Ammerlound]] * ''Veenemoor'' bie [[Edewäächt]], Loundkring Ammerlound * ''Jeddeloher Moor'' bie Edewäächt, Loundkring Ammerlound Düsse Foane stounde toun grootsden Deel unner Natuurskuts. ==Eed-Oubau un Kultivierenge== Sjuch foar düssen Absatz do Artikkele '''[[Eedgreeuwe]]''' un '''[[Aastfoan]]'''. ==Renatuurierenge== In do maaste Eed-Oubaugebiede sünt Renatuurierenge in Goang sät wuuden. Deertruch skäll deer wie n nai Foan woaksje. Die Foan woaksed so n Millimeter in't Jier. Dät is dan moan 1 Meter in Duusend Jiere un dät n näi Foan woaksed duurt dan uk moordere Duusend Jiere. In dät Huvenhoops Foan twiske [[Bremen]] un [[Hambuurich]] hääbe se so n 150 Hektoar fon dän Foan outränd. Dät skäll deer in dän Originaol-Toustoand blieuwe un kon deer fääre woaksje. Wier deer al Eed oubaud is, wäid die Foan renatuurierd, so dät deer n nai Foan woaksje kon. <gallery> Bielde:Huvenhoops Moor&See.jpg|Die Huvenhoopsfoan in Originoal-Toustoand Bielde:Bild-Huvenhoops Vernaessung.jpg|Dät Renatuurierendgebied in dän Huvenhoopsfoan File:Panorama Flaeche3 Kopie.jpg| Renatuurierengsgebied bie Seelterlound in Swonnebiergerfoan </gallery> ==Foanlieken== [[Bielde:Tollundmannen.jpg|thumb|180px|left|Lieke fon dän "Tollund-Mon", fuunen in Tollund, [[Jütlound]]]] Bie dät Eedgreeuwen sünt oafte Foanlieken fuunen wuuden. Aal mädnunner sünt deer wäil so n 2.000 Lieken fuunen wuuden. Allinich in [[Dänemark]] sünt moor as 500 Foanlieken funnen wuuden. Do hääbe maast al n poar hunnerd af n poar duusend Jiere in dät Eed lain. Truch dät suure Woater sunt do Lieken konservierd wuuden un oafte gaud ärhoolden. In Seelterlound sünt noch neen Lieken fuunen wuuden, man in Husbäke bie Edewäächt is 1936 n Mon fuunen wuuden. Die is ieuwenske uur Foanlieken in dät ''"Landesmuseum für Natur und Mensch"'', in [[Ooldenbuurich]] tou sjoon. <br> <br> Tichte bie Seelterlound, bie Burloage in ju "Esterweger Dose" is in dät Eedoubaugebiet fon dät [[Moorgut Seedelsbierich]] ap n 27. Februoar 1939 truch dän Eedgreeuwer ''Heinrich Breer'' ne Foanlieke fon n jungen Wänt funnen wuuden. Ju Lieke fon [[Wänt fon Burloage|"Burli"]] was al fon 2005-2009 in dät [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] uutstaald un is nu bie ju "Universitätsklinik Hamburg-Eppendorf" truch moderne Methoden unnersoacht wuuden. Die Wänt was twiske 12 und 14 Jiere oold un is twiske do Jiere 1046 un 1164 stuurwen. Ju Skelett-Lieke wäd nu in dät "Landesmuseum für Natur und Mensch" in [[Oldenbuurich (Stääd)|Ooldenbuurich]] uutstald und kumt in August 2012 wier touräch ätter dät Foan- un Feenmuseum in Elisabethfeen. <br> In Burloage-Klostermoor II bie [[Rauderfeen]] is 1953 n besünners gaud ärhooldenen Huund uutgreeuwen wuuden, dät wier dät eerste Moal, dät n Diert fuunen wuud. Ju lääsde Lieke, ju in Läichsaksen fuunen wuud, waas in dät Jier 2005 dät Wucht [[:de:Moora|Moora]] fon dän [[:de: Großes Moor (Uchte)|Uchter Foan]]. Siedäm dät Eed maskinell greeuwen un feroarbeidet wäd, is in dän Eedmull maststieds niks moor tourääch tou fienden. Sjuch hier: * [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=050311&bereich=ga&datum=20110305&hash=ae5c49b1a03e119639d52165dbe24ae807b8adf0 Die Wänt fon Burloage ap Siede 53] (GA-Magazin 5. Meerte 2011) * [http://www.kneckebrot.ch/vbogbody/scene4.html Die Mon fon Husbäke] * [http://www.welt.de/wissenschaft/article12268798/So-huebsch-war-Moora-zu-Lebzeiten-vor-2650-Jahren.html ''Moora'' fon dän ''Uchter Foan''] * [[:de: Torfhund von Burlage|Torfhund von Burlage]] * [http://www.bild.de/regional/bremen/oldenburg/gutachter-klaert-mord-nach-2300-jahren-18380336.bild.html Unnersäikenge Foanlieke "Wänt fon Kayhausen": Dood was woarskienelk Seksual-Moort] (Bild.de 16.6.2011) Literatuur: * Heft 74 der Schriftenreihe des Landesmuseums Oldenburg „Natur und Mensch“ unter dem Titel „Das Kind aus der Esterweger Dose – Dokument einer außergewöhnlichen Skelett-Moorleiche“ ==Gedicht== '''„Der Knabe im Moor“ ''' * „O schaurig ist's übers Moor zu gehn, *Wenn es wimmelt vom Heiderauche. *Sich wie Phantome die Dünste drehn *Und die Ranke häkelt im Strauche, *Unter jedem Tritte ein Quellchen springt, *Wenn aus der Spalte es zischt und singt- *O schaurig ist's übers Moor zu gehn, *Wenn das Röhricht knistert im Hauche! *[…] *Was raschelt drüben am Hage? *Das ist der gespenstische Gräberknecht, *Der dem Meister die besten Torfe verzecht; *Hu, hu, es bricht wie ein irres Rind! *Hinducket das Knäblein zage.“ ''Annette von Droste-Hülshoff, 1842'' Die ganse Täkst fon dät Gedicht stound [http://de.wikisource.org/wiki/Der_Knabe_im_Moor hier] ==Bielde== ===Foan-Loundskup=== <gallery> Bielde:Foan-2.jpg Bielde:Foan-3.jpg Bielde:Foan-6.jpg Bielde:Torf (retuschiert).jpg| Eed mäd Ploanteräste </gallery> ===Plonten=== <gallery> Bielde:Haspelmoor.jpg| Calluna vulgaris <br> ([[:de: Besenheide]]) <br>Seeltersk: [[Riesheede]], [[Fodderheede]] Bielde:EricaTetralix.jpg|Erica tetralix <br> ([[:de: Glockenheide]]) <br>Seeltersk: [[Dopheede]] File:Drosera rotundfolia.jpg|Drosera rotundfolia <br>([[:de: Sonnentau]]) <br> Seeltersk: [[Bullekruud]] Bielde:Torfmoos Schwingdecke.jpg| Sphagnum <br> ([[:de: Torfmoose]]) <br>Seeltersk: [[Moas]] Bielde:SphagnumFallax.jpg|Sphagnum <br> ([[:de: Torfmoos]]) <br>Seeltersk: Moas Bielde:Sphagnum rubellum.jpg|Sphagnum <br> ([[:de: Torfmoos]]) <br>Seeltersk: Moas Bielde:Vaccinum oxycoccos 120604.jpg| Vaccinium oxycoccos <br> ([[:de: Moosbeere]])<br>Seeltersk: [[Moasbäie]] Bielde:Eangustifolium.jpg|Eriophorum angustifolium <br> ([[:de: Wollgras]]) <br>Seeltersk: [[Wulgäärs]], [[Muurk (Eriophorum)|Muurk]] Bielde:Torfmoos Schwingdecke Rhynchospora alba.jpg|Rhynchospora alba <br> ([[:de: Weiße Schnabelsimse]]) Bielde:Frucht Moorlilie.jpg|Narthecium ossifragum <br> ([[:de: Moorlilie, Frucht]]) Bielde:AndromedaFrüchte1.jpg|Andromeda polifolia <br>([[:de: Rosmarinheide]]) Bielde:Andromeda polifolia sommerbluete bearbeitet.jpg|Andromeda polifolia <br> ([[:de: Rosmarinheide]]<br>''"Bloume fon dät Jier"'', 1991) Bielde:Gentiana pneumonanthe 130805a.jpg|Gentiana pneumonanthe <br> ([[:de: Lungenenzian]]) Bielde:Carex elata.jpeg| Carex elata <br> ([[:de: Steife Segge]]) <br>Seeltersk: [[Säächgäärs]] Bielde:Carex nigra.JPG| Carex nigra <br> ([[:de: Braun-Segge]])) <br>Seeltersk: Säächgäärs Bielde:Carex paniculata rispe.jpg|Carex paniculata <br> ([[:de: Rispen-Segge]]) <br>Seeltersk: Säächgäärs Bielde:Pfeifengras-in-der-Stoerkathener-Heide.jpg|Molinia <br> ([[:de: Pfeifengras]]) <br>Seeltersk: [[Bjunt]] File:Juncus Hochmoorgruenland.jpg|Juncus effusus <br> ([[:de: Flatter-Binse]]) <br> Seeltersk: [[Rääske (Juncus)|Rääske]] Bielde:Riet Phragmites australis planten.jpg| Phragmites australis <br> ([[:de: Schilfrohr]]) <br>Seeltersk: [[Räit]] File:Betula pubes.jpg |Betula pubes <br> ([[:de: Moorbirken]]) <br> Seeltersk: [[Riesenboom]], [[riesene Boom]] </gallery> ===Dierte === <gallery> Bielde:Gallinago gallinago Viladecans 1.jpg|Gallinago gallinago <br> (de: [[:Bekassine]]/Schnepfe) <br> Seeltersk: [[Mäidhanne]], [[Aalke-Fokke sin Fuugel]] Bielde:Birkhuhn-Gebirge.jpg|Lyrurus tetrix <br> ([[:de: Birkhahn]], Birkhuhn) <br> Seeltersk: [[Kudderhoone]], [[Kudderhanne]] Bielde:Numenius arquata amk.jpg| Numenius numenius <br> ([[:de: Großer Brachvogel]]) <br> Seeltersk: [[Wülp]], [[Wälp]] Bielde:Hibou des marais.jpg|Asio flammeus <br> ([[:de: Sumpfohreule]]) <br> Seeltersk: [[Katuule]] File:Northern Lapwing.jpg|Vanellus vanellus <br> ([[:de: Kiebitz]]) <br>Seeltersk: [[Kiewiet]] File:Rebhuehner.jpg|Perdix perdix <br> ([[:de: Rebhuhn]]) <br>Seeltersk: [[Petrieshanne]] File:Ducks in plymouth, massachusetts.jpg|Anas platyrhynchos <br>([[:de: Enten]]) <br>Seeltersk.: [[Oante]] File:Haematopus ostralegus He.jpg|Haematopus ostralegus <br>([[:de:Austernfischer]]) Bielde:Saxicola rubetra 3 tom (Marek Szczepanek).jpg| Saxicola rubetra <br> ([[:de: Braunkehlchen]]) Bielde:Alauda arvensis 2.jpg|Alauda arvensis <br> ([[:de: Feldlerche]]) <br> Seeltersk: [[Läiwerke]] Bielde:Ilder.jpg|Mustela putorius <br> ([[:de: Iltis]]) <br> Seeltersk: [[Ulk]] Bielde:Lacerta vivipara 2 hen (Marek Szczepanek).jpg|Lacerta vivipara <br> ([[:de: Eidechse]]) <br> Seeltersk: [[Ässluuper]] Bielde:ViperaBerusMale.JPG| Viperus berus <br> ([[:de: Kreuzotter]]) <br> Seeltersk: [[Needer]] Bielde:RanaArvalisBlueMale.jpg|Rana arvalis <br> ([[:de: Moorfrosch]], Männchen zu Laichzeit) <br> Seeltersk: [[Poage]], [[Pudde]] (moannelk) Bielde:RanaArvalisFemale.jpg|Rana arvalis <br> ([[:de: Moorfrosch]], Weibchen) <br> Seeltersk: Poage, [[Pudde]] (Wiefken) </gallery> ===Insekte=== <gallery> Bielde:Boloria.aquilonaris.2689.jpg|Boloria aquilonaris <br> ([[:de: Hochmoor-Perlmuttfalter]]) <br> Seeltersk: [[Flinnerkene|Flinnerke]] , [[Flitterke]] Bielde:Glaucopsyche alcon-01 (xndr).jpg|Phengaris alcon <br> ([[:de:Lungenenzian-Ameisenbläuling]])<br> Seeltersk: [[Flinnerkene|Flinnerke]] , [[Flitterke]] Bielde:OmmadissW.jpg|Ommatidiotus dissimilis <br> ([[:de: Moorkäferzikade]]) <br> Seeltersk: [[Ruste|Rust]] Bielde:Sympetrum flaveolum - side (aka).jpg|Sympetrum flaveolum <br>([[:de: Gefleckte Heidelibelle]]) <br> Seelt.: [[Päärtjen]], [[wüülde Hangst]], [[Rüüderhoangst]] Bielde:Aeshna juncea LC0173.jpg|Aeshna juncea <br> ([[:de: Torf-Mosaikjungfer]]) <br> Seelt.: Päärtjen, wüülde Hangst, Rüüderhoangst Bielde:Prachtlibelle_Matthias_Zimmermann.jpg|Zygoptera <br>([[:de: Wasserjungfer]]) <br>Seelt.: [[ Päärtjen, wüülde Hangst, Rüüderhoangst]] Bielde:Arctosa sp.jpg|Lycosidae <br>([[:de: Spinnen]]) <br>Seeltersk: [[Spinnen]] Bielde:Camponotus sideview 2.jpg|Formicidae <br> ([[:de: Ameise]]) <br> Seeltersk: [[Miegelke]], [[Miechhäimken]] </gallery> == Sjuch uk == * [[Geologie|Geologie fon Seelterlound]] * [[Aastfoan]] * [[Wäästfoan]] * [[Eedgreeuwe]] * [[Feenkultuur]] * [[Foanwoaterspeegel]] * [[Seelter Foonkieker]] * [[Moorkultuur Roomelse]] * [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] * [[Dierte]] * [[Plonten]] * [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Moorland,_bog,_swamp?uselang=de '''COMMONS: FOAN'''] * Moor uur dät Thema Foan konne jie wies wäide ap jü Düütske Wikipedia bie dän Artikel [http://de.wikipedia.org/wiki/Moor Moor] == Ferbiendengen == * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Ammerland/Bad_Zwischenahn/Artikel/2372463/Schwei%DFtreibende+Arbeit+mit+eigenem+Torfgeschirr.html Schweißtreibende Arbeit mit eigenem Torfgeschirr] (NWZ) * [https://web.archive.org/web/20110506103025/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2595717/Auf-Bohlenwegen-sicher-und-trocken-durch-das-Moor.html Auf Bohlenwegen sicher und trocken durch das Moor] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2592713& Erste Kolonisten lebten in behelfsmäßigen Moorkaten] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2591133/Moor-waechst-pro-Jahr-nur-einen-Millimeter.html N Foan woakst 1 mm in't Jier] (NWZ) * Seelterlound: Foarskenge mäd industriääl woaksenden Eedmoas [https://web.archive.org/web/20110922103754/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=39176 hier] un [https://web.archive.org/web/20120118113556/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2627203/Ersatz-f%FCr-Torf-gesucht.html hier] * [http://www.youtube.com/watch?v=K8A28OiOiVo&feature=related Fideo: Dät ''Hohe Venn'' Suumerdais] * [http://www.youtube.com/watch?v=gX2tQSsy6P4&feature=related Fideo: Äntstoudenge fon n Foan] * [http://www.youtube.com/watch?v=qa3M8BQgUW0&NR=1 Fideo: Foan ''Hohes Venn'' in Belgien] * [http://www.youtube.com/watch?v=hsn987y2USk&feature=related Fideo: Foan bie Diepholz] * [http://www.youtube.com/watch?v=73tlOlt3Lmo&feature=related Fideo: Foan ''Store Mosse'' in Schweden] * [http://www.youtube.com/watch?v=gObr_qNKApg&feature=related Fideo: Dierte in't Foan ''Store Mosse'' in Schweden, Deel 1] * [http://www.youtube.com/watch?v=2EB2Ms5pm84&NR=1 Fideo: Dierte in't Foan ''Store Mosse'' in Schweden, Deel 2] * [http://www.youtube.com/watch?v=Scn1KaFKWLY&feature=related Fideo: Do Pudden in dät ''Raakfoan'' (bie Hambuurich)] * [http://www.youtube.com/watch?v=eHY_k3atPT4&feature=related Fideo: Mäd ju Museumsiersenboan un dän Seelter Foonkieker in die Wäästfoan fiere] * [http://www.moorfahrten.de Seelter Foonkieker] (Foankieker = Moorgucker) * [http://saterland.hyves.nl/blog/20078802/15_DAS_MOOR/BhhL/ Die Foan ap Hyves] (düütsk) [[Kategorie:Foan]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Biologie]] qdcqhyr0oolakiq34p0s2438dxzbmt1 10 2055 111067 107699 2015-08-05T01:41:51Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q5832664]]) migriert wikitext text/x-wiki <span style="display:table-cell; border-collapse:collapse; border: solid 1px #BBBBBB;">{{{1}}}</span><noinclude> </noinclude> 7r8518ykudftm3m3nufbdceycejdh2h 10 2056 18545 17850 2009-06-05T20:06:46Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <!-- hiermäd konne jie goans licht Wääst-Fräiske loundtabellen uurniemen --> <!-- Lântabel -->{| align=right | {| border="1" align=right padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" !colspan="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|<big>{{{eigennamme}}}</big> |- | align=center colspan="2" | {| style="background: none;" |- align=center | {{border|[[Bielde:{{{flagge}}}|125px|Flaage fon {{{namme}}}]]}} | [[Bielde:{{{wapen}}}|110px|Woapen fon {{{namme}}}]] |- align=center | <small>Flaage</small> | <small>Woapen</small> |} |- align=center style="vertical-align: top;" | style="font-size:95%" colspan="2" | [[Woalspruch]]: {{{motto}}} |- align=center style="vertical-align: top;" | style="font-size:95%" colspan="2" | [[Nationoalhymne]]: {{{folksliet}}} |- align=center | colspan="2" style="background:#ffffff;" | [[Bielde:{{{lokaasje}}}|290px|Steede fon {{{namme}}}]] |- style="vertical-align: top;" | '''|[[Amtssproake]]''' | {{{taal}}} |- style="vertical-align: top;" | '''|[[Haudstääd]]''' | {{{haadstêd}}} |- style="vertical-align: top;" | '''[[Stoatsfoarm]]''' | {{{steatsfoarm}}} |- style="vertical-align: top;" | '''Gebiet'''<br>Fläche{{#if:{{{prstwetter|{{{pctwetter|}}}}}}|<br>% Woater}} | <br>{{{gebiet|{{{oerflak}}}}}} km&sup2;{{#if:{{{prstwetter|{{{pctwetter|}}}}}}|<br> {{{prstwetter|{{{pctwetter}}}­}}}%|}} |- style="vertical-align: top;" | '''Ienwoonere {{#if:{{{teljier||}}}|([[{{{teljier}}}]])}}''' | {{{ynwenners}}} |- style="vertical-align: top;" | '''[[Munte]]''' | {{{munt}}} {{#if:{{{muntkoade|}}}|({{{muntkoade}}})}} |- style="vertical-align: top;" | '''[[Tiedzone]]''' | [[UTC]] {{{tiidsône|{{{tiidsone|}}}}}} |- style="vertical-align: top;" | '''Fierdai''' | {{{feestdei}}} |- style="vertical-align: top;" | '''Loundkode''' | {{{lânkoade|}}} |- style="vertical-align: top;" | '''[[TLD]]''' | {{{ynternet|}}} |- style="vertical-align: top;" | '''Telefonfoarwoal''' | {{{tillefoan}}} |} |} 6bxa9xwens6hdibct3ik7nznnevn66l 0 2057 115375 110692 2018-01-09T17:17:29Z Wwikix 8153 /* Wirtskaft */ wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Lietuvos Respublika | namme = Litouwen | flagge = Flag of Lithuania.svg | wapen = Coat of Arms of Lithuania.svg | lokaasje = LocationLithuania.png | motto = Vienybė težydi | taal = Litauisk | haadstêd = Vilnius | steatsfoarm = Republik | oerflak = 65.200 | pctwetter = - | ynwenners = 3.384.800 | teljier = 2007 | munt = Euro| muntkoade = EUR | tiidsone = +2 | feestdei = 16 Februoar | folksliet = Lietuva, Tėvyne mūsų | lânkoade = LTU | ynternet = .lt | tillefoan = 370 | }} '''Litauen''' (litauisk ''Lietuva'') is n Stoat in [[Europa]] un ju suudelke fon do tjo baltiske Stoaten. Litauen is siet dän 1. Moai 2004 Meeglidstoat fon ju [[Europäiske Union]]. == Geografie == Do hoochste Biergen fon dät Lound sunt Aukštasis kalnas un Juozapinės kalnas (294 m). In dät Wääste gränset Litauen an ju [[Aastsee]] un fääre wäd dät begränsed fon [[Letlound]], [[Wietruslound]], [[Polen]] un [[Ruslound]] (Kaliningrad). Do grootste Stääde sunt (2008): # [[Vilnius]], 544.206 Ienw. # [[Kaunas]], 355.586 Ienw. # [[Klaipėda]], 184.657 Ienw. == Ferwaltengsdistrikte == Litauen häd siet ju Ferwaltengsreform in do 90er Jiere 10 Ferwaltengsbesirke: # [[Distrikt Alytus]] # [[Distrikt Kaunas]] # [[Distrikt Klaipėda]] # [[Distrikt Marijampolė]] # [[Distrikt Panevėžys]] # [[Distrikt Šiauliai]] # [[Distrikt Tauragė]] # [[Distrikt Telšiai]] # [[Distrikt Utena]] # [[Distrikt Vilnius]] == Wirtskaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]16.800 in 2007. In 2007 waas 5,3% fon ju ganse Wirtskaft Loundwirtskaft, 33,3% Industrie un 61,4% Tjoonste. [[Bielde:Litauen.png|thumb|left|250px|Koarte fon Litauen]] {{Commons|Lithuania}} [[Kategorie:Lound in Europa]] [[Kategorie:Litauen| ]] 6s8b3fnsvk5if58ocdanwlaf9tjtq70 0 2058 115381 107918 2018-01-09T17:19:54Z Wwikix 8153 /* Wirtskaft */ Kat wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Repubblika ta' Malta<br />Republic of Malta | namme = Malta | flagge = Flag of Malta.svg | wapen =Coat_of_arms_of_Malta.svg | lokaasje = LocationMalta.png | motto = Naan Woalspruch | taal = [[Maltesisk]]<br />[[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | haadstêd = Valletta | steatsfoarm = Republik | oerflak = 316 | pctwetter = 0 | ynwenners = 399.867 | teljier = 2003 | munt = Malteeske Lira | muntkoade = MTL | tiidsone = +1 | feestdei = [[23. Juni]] | folksliet = L-Innu Malti | lânkoade = MLT | ynternet = .mt | tillefoan = 356 | }} Ju '''Republik Malta''' (maltesisk: Repubblika ta' Malta) is n suudeuropäisken Ailoundstoat in dät [[Middelmeer]]. Ap n 1. Moai 2004 wuude Malta Meedglid fon ju [[Europäiske Union]]. Siet dän 1. Januoar 2008 häd Malta die Euro as nationoale Munte. == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Ta' Dmejrek (253 m). == Wirtskaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]23.400 in 2007. In 2007 waas 2,7% fon ju ganse Wirtskaft Loundwirtskaft, 22,3% Industrie un 74,9% Tjoonste. {{stump}} [[Kategorie:Malta| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] pmyzwu1fbqrh2odaoh3eusi86ewlwnq 0 2059 118970 115388 2020-04-03T04:14:23Z Mike22r 10741 Changed the map to one with the United Kingdom shaded grey as we have now left the diabolical EUSSR (thank God). wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = República Portuguesa | namme = Portegal | flagge = Flag of Portugal.svg | wapen = Coat_of_arms_of_Portugal.svg | lokaasje = EU-Portugal.svg | motto = | folksliet = A Portuguesa | taal = [[Portugiesisk]] | haadstêd = [[Lissabon]] | steatsfoarm = Parlemäntarisken Republik | oerflak = 92.391 | pctwetter = 0,5 | ynwenners = 10.617.575 | teljier = 2007 | munt = Euro | muntkoade = EUR | tiidsone = +1 | feestdei = [[10. Juni]] | lânkoade = PRT | ynternet = .pt | tillefoan = 351 | }} '''Portugal''' is n Stoat in [[Europa]]. Ju Haudstääd is [[Lissabon]]. Tou dät portugiesiske Stoatsgebiet heeren uk do [[Azoren]] un [[Madeira]]. == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Torre (1.993 m). Ju grootste Äi fon Portugal is die [[Tejo]]. Portugal wäd begränsed fon [[Spanien]] in dät Aaste un Noude, in dät Wääst un Suudwääste gränsed Portugal an dän [[Atlantiske Ozean|Atlantisken Ozean]]. Wäästelk fon ju Haudstääd Lissabon lait Cabo da Roca, die wäästelkste Punkt fon dät europäiske Fäästlound. == Geskichte == In dät 15. un 16 Jierhunnert waas Portugal ne rieke Kolonialmacht. Portugal ferloos fuul Riekdum truch dät stäärke Äidbieuwjen in Lissabon in 1755, ju Besättenge fon dät frantsööske Kaiserriek unner Napoleon, un ju Uunouhongelkaid fon sien riekste Kolonie [[Brasilien]] in 1822. 1910 waas dät Eende foar ju köönichelke Familie, truch ne Revolution wuude ju Republik gruundet. Ju Tied fon ju Republik waas in 1933 uute, do de 'Estado Novo' (Näie Stoat) gruundet wuude. Die Estado Novo waas n autoritären Diktatuur. 1974 griepen Soldoaten ju Macht in Portugal. Een Jier leeter foulgjede ju Uunouhongelkaid foar aal do portugiesiske Kolonien in [[Afrika]]. Siet 1986 is Portugal n Meeglidstoat in ju [[Europäiske Union]] un is uk Gruundengsmeeglid fon ju [[NATO]]. == Befoulkenge == In Portugal woonje uungefeer 10,6 Millionen Moanskene. Deerfon is ju Moorhaid, so'wät 90%, [[Katoolske Säärke|roomsk-katoolsk]]. Ju Sproake fon Portugal is dät Portugiesisk. Truch ju Religion un ju Sproake kon me dät Lound as täämelk homogeen betrachtje. Do grootste Stääde sunt [[Lissabon]] (564.657 Ienwoonere in 2009) un [[Porto]] (263.131 Ienwoonere in 2009). == Politik == Siet 1974 is Portugal n parlamentarisken Republik. Do fjauer beloangriekste Organe in ju Politik sunt die Presidänt (köärd foar fieuw Jiere), die Premierminister un sien Ministerräid, dät Parlamänt as uk ju Justiz. Die Presidänt benaamd dän Premierminister un dän Ministerräid. Ju Regierenge wäd fon dän Premierminister anfiert, die sik n Ministerräid touhoopestaald. == Wirtskaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]21.800 in 2007. In 2007 waas 8,2% fon ju ganse Wirtskaft Loundwirtskaft, 25,4% Industrie un 66,4% Tjoonste. In 2008 waas 7.6% fon ju Befoulkenge oarbaidsloos. == Ferbiendengen ätter buuten == {{CommonsLittik|Portugal}} * [http://www.portugal.gov.pt/ portugal.gov.pt] * [http://previsao.growiktionary.org Weather forecast] [[Kategorie:Portugal| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] 8zedotbmfn96ezi8u4090mqlbabuyyk 0 2060 122917 106849 2023-11-15T15:46:04Z Rkt2312 12444 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Κυπριακή Δημοκρατία<br />Kıbrıs Cumhuriyeti<br />Republic of Cyprus | namme = Syprus | flagge = Flag of Cyprus.svg | wapen = Coat of arms of Cyprus (2006).svg | lokaasje = Cyprus in its region (de-facto).svg | motto = | folksliet = Imnos pros tin Eleftherian | taal = [[Griechisk]], [[Tursk]] | haadstêd = Nicosia | steatsfoarm = Republik | oerflak = 9.250 | pctwetter = 0 | ynwenners = 689.565 (in dät Jier 2001) | munt = [[Euro]] | tiidsone = +2 | feestdei = - | lânkoade = CYP | ynternet = .cy | tillefoan = 357 | }} '''Zypern''' ([[griechisk]]: ''Κυπριακή Δημοκρατία''/ [[tursk]]: Kıbrıs Cumhuriyeti/ äng., nl. ''Cyprus'') is n Ailound in dät [[Middelmeer]]. Aleer waas dät gjucht truchmisked fon Griechen un Turken bewoond. Däälich lieuwje (ätter Ferdrieuwengen un Flucht) in dät Noude foaraaln Turken un in dät Suude foaraaln Griechen, dät Noude häd sik as [[Turske Republik Noudzypern]] faktisk uunouhongich moaked, man dät wäd in do [[Fereende Natione]] fon neemens buute ju Turkäi anärkoand. Zypern is siet 1. Moai 2004 n Lidstoat fon ju [[Europäiske Union]]. == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Olympos (1.952 m). Geografisk heert Zypern tou [[Asien]]. == Wirtschaft == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]27.100 in 2007. Fon ju ganse Wirtschaft waas 2007 bit 2,7% Loundwirtschaft, 19,2% Industrie un 78% Tjoonste. {{stump}} [[Kategorie:Europa]] kjm2wsfb0taznty9zwr4yjvb24ga06s 10 2061 71969 11141 2011-11-14T09:25:49Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki {| class="float-right" align=right border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="margin-left:1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width="300" | align="center" colspan="2" bgcolor="#9cfe9c"| <font size="+1">'''Distrikt in Litauen'''</font><br />''{{{1}}}'' |- | align="center" colspan="2" | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background: #f9f9f9;" |- | align="center" width="140" | [[Bielde:{{{2}}}|280px|Loundkoarte fon Litauen – {{PAGENAME}}]] |} |- |align="center" colspan="2" bgcolor="#9cfe9c"|'''Basisdoaten''' |- | '''ISO 3166-2''' || {{{4}}} |- |'''Fläche''' || {{{5}}} km² |- | '''Haudstääd''' || {{{6}}} |- | valign="top" | '''Grootste Stääde''' || {{{7}}} |- | '''Ienwoonere'''<br /> – Befoulkengstichte<br /> – Foarjiersfergliek || {{{8}}} (Rang {{{9}}}/LT)<br /> {{{10}}} Ienw. / km²<br /> {{{11}}} ({{{12}}} %) |- | style="font-size:80%;" colspan="2" align="center" | Aktuelle Ienwoonertaale fon n 01. Januoar 2006 |- |align="center" colspan="2" bgcolor="#9cfe9c"|'''Ferwaltenge''' |- | '''Gouverneur''' || {{{13}}} |- | valign="top" | '''Adresse''' || {{{14}}} |- | '''Gliederenge''' || {{{15}}} Kringe |- |align="center" colspan="2" bgcolor="#9cfe9c"| '''Websiede''' |- |align="center" colspan="2" | {{{16}}} |} c9jo0vb0q01vb7w41zd09w1ptwclla5 0 2062 103754 83303 2013-03-08T13:03:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 39 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q669470]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Litauischer Distrikt|Alytaus apskritis|Alytaus apskritis.png|-|LT-AL|5.425|[[Alytus]]|Alytus (69.859)<br />[[Druskininkai]] (18.233)<br />[[Varėna]] (10.845)|180.794|6|33,3|182.851|- 1,1|Robertas Graudinis|Tvirtovės Str. 1 / Naujoji Str. 2<br />LT-62113 Alytus|5|[http://www.alytus.aps.lt www.alytus.aps.lt]|2001 census|Alytus|Alytus County map.png}} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Ferwaltengsbesirk in [[Litauen]]. [[Kategorie:Ferwaltengsbesirk in Litauen]] 9yjhq8att08jhggd6rte5o25wayjkp7 0 2063 103755 83304 2013-03-08T13:03:37Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 39 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q853861]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Litauischer Distrikt|Kauno apskritis|Kauno apskritis.png|-|LT-KU|8.060|[[Kaunas]]|Kaunas (364.059)<br />[[Jonava]] (34.954)<br />[[Kėdainiai]] (32.048)|680.913|2|84,5|685.723|- 0,7|Romualdas Morkevicius|L. Sapiegos g. 10<br />LT-44501 Kaunas|8|[http:///www.kaunas.aps.lt /www.kaunas.aps.lt]}} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Ferwaltengsbesirk in [[Litauen]]. [[Kategorie:Ferwaltengsbesirk in Litauen]] 5qefizcgjtgb6vsidsunxw9dsdo3jng 0 2064 103756 83306 2013-03-08T13:03:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 40 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q475207]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Litauischer Distrikt|Klaipėdos apskritis|Klaipedos apskritis.png|-|LT-KL|5.209|[[Klaipėda]]|Klaipėda (188.767)<br />[[Šilutė]] (21.476)<br />[[Kretinga]] (21.423)|380.625|3|73,1|382.179|- 0,4|Vytautas Rinkevičius|Įmonės kodas 188608448<br />Danės g. 17<br />LT-92117 Klaipėda|7|[http://www.klaipeda.aps.lt www.klaipeda.aps.lt]}} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Ferwaltengsbesirk in [[Litauen]]. [[Kategorie:Ferwaltengsbesirk in Litauen]] g798icw72do3qx2kqlqwbrnotz44457 0 2065 120544 120536 2022-02-19T04:02:05Z Ladsgroup 3255 Reverting botnet vandalism attack ([[phab:T302047]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Litauischer Distrikt|Marijampolės apskritis|Marijampoles apskritis.png|-|LT-MR|4463|[[Marijampolė]]|Marijampolė (48.675)<br />[[Vilkaviškis]] (13.283)<br />[[Kazlų Rūda]] (7401)|183.873|6|41,2|185.419|- 0,8|Albinas Mitrulevičius|Vytauto g. 28<br />Marijampolė|5|[http://www.marijampole.aps.lt www.marijampole.aps.lt]}} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Ferwaltengsbesirk in [[Litauen]]. == Loundkringe == (Ienwoonere an n [[1. Januar]] in dät Jier [[2006]]) * Kalvarija (13.524) * Kazlų Rūda (14.749) * Marijampolė (69.565) * Šakiai (37.197) * Vilkaviškis (48.838) {{stump-links}} [[Kategorie:Ferwaltengsbesirk in Litauen]] 6s2jv4icbwltqu188y7qkq0mp2i9gvc 0 2066 105790 103758 2013-03-11T10:54:57Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q188085]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Litauischer Distrikt|Panevėžio apskritis|Panevezio apskritis.png|-|LT-PN|7.881|[[Panevėžys]]|Panevėžys (116.247)<br />[[Rokiškis]] (16.746)|289.612|6|36,7|292.376|- 0,9|Gema Umbrasienė|Respublikos g. 38<br />LT-35173 Panevėžys|6|[http://www.pava.lt www.pava.lt] <small>(Ap Litauisk un Ängelsk)</small>}} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Ferwaltengsbesirk in [[Litauen]]. == Ferwaltenge == Die Distrikt Panevėžys wäd apdeeld in 6 Stääd- un Besirksmeenten. Ju gliek naamde Stäädmeente heert nit tou ju Besirksmeente Panevėžys. === Stäädmeente === *[[Panevėžys]] (115.314) === Besirksmeenten === *[[Biržai]] (33.900) *[[Kupiškis]] (23.691) *[[Panevėžys]] (43.293 *[[Pasvalys]] (33.382) *[[Rokiškis]] (40.032) <small>(Ienwoonere an n [[1. Januar]] in dät Jier [[2006]])</small> {{stump-links}} [[Kategorie:Ferwaltengsbesirk in Litauen]] rjsgexn61nvi45yhhsxkor3gpspqfca 0 2067 103759 89362 2013-03-08T13:04:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 41 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q186410]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Litauischer Distrikt|Šiaulių Apskritis|Siauliu apskritis.png|-|LT-SA|8.540|[[Šiauliai]]|Šiauliai (130.020)<br />[[Radviliškis]] (20.339)<br />[[Kuršėnai]] (14.197)|357.029|4|41,8|360.755|-1,0|Alvydas Šedžius|Vilniaus g. 263<br />LT-76337 Šiauliai|7|[http://www.siauliai.aps.lt www.siauliai.aps.lt]}} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Ferwaltengsbesirk in [[Litauen]]. Et rakt in dät Distrikt uk n Flugplats mäd die Noome Šiauliai. [[Kategorie:Ferwaltengsbesirk in Litauen]] mwoznjkqo2xat308q0pm5gsib7sk5k9 0 2068 103760 83308 2013-03-08T13:04:36Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 40 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q188960]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Litauischer Distrikt|Tauragės apskritis|Taurages apskritis.png|-|LT-TA|4.411|[[Tauragė]]|Tauragė (29.124)<br />[[Jurbarkas]] (13.797)<br />[[Šilalė]] (6.281)|129.978|10|29,5|131.481|-1,1 |Irena Ričkuvienė|?|4|[http://www.taurage.aps.lt www.taurage.aps.lt]}} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Ferwaltengsbesirk in [[Litauen]]. [[Kategorie:Ferwaltengsbesirk in Litauen]] o8597t7xtqpt9ebc616qgzybrdwtzzk 0 2069 103761 83301 2013-03-08T13:04:47Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 40 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q188963]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Litauischer Distrikt|Telšių apskritis|Telsiu apskritis.png|-|LT-TE|4.350|[[Telšiai]]|[[Mažeikiai]] (42.675)<br />Telšiai (31.460)<br />[[Plungė]] (23.436)|175.484|9|40,3|177.008|- 0,9|ROMUALDAS VASILIAUSKAS |Respublikos g. 32<br /> LT-87333 Telšiai|4|[http://www.telsiai.aps.lt www.telsiai.aps.lt]}} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Ferwaltengsbesirk in [[Litauen]]. [[Kategorie:Ferwaltengsbesirk in Litauen]] 57aj2z4mx57y8of5ku0y3u28wuqu0f2 0 2070 103762 83302 2013-03-08T13:04:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 40 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q188659]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Litauischer Distrikt|Utenos apskritis|Utenos apskritis.png|-|LT-UT|7.201|[[Utena]]|Utena (33.860)<br />[[Visaginas]] (29.554)<br />[[Anykščiai]] (11.958)|176.700|8|24,5|178.977|- 1,3|Angelė Kaušylienė|Aušros g. 22<br />LT-28142 Utena|6|[http://www.is.lt/Utenos_apskritis www.is.lt/Utenos_apskritis]}} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Ferwaltengsbesirk in [[Litauen]]. [[Kategorie:Ferwaltengsbesirk in Litauen]] 7zj91g2grq8agmxnyl8z7xp408xoelv 0 2071 103763 91007 2013-03-08T13:05:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 41 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q188061]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki <!--Infobox--> {{Infobox Litauischer Distrikt|Vilniaus apskritis|Vilniaus apskritis.png|-|LT-VL|9.760|[[Vilnius]]|Vilnius (553.061)<br />[[Ukmergė]] (28.759)<br />[[Elektrėnai]] (14.050)|848.227|1|86,9|848.555|- 0,04|Gintaras Gibas|Europos a. 1<br />LT-09308 Vilnius|8|[http://www.vilnius.aps.lt/ www.vilnius.aps.lt]}} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Ferwaltengsbesirk in [[Litauen]]. Ju Haudstääd fon dät Distrikt is [[Vilnius]] un dät is uk ju Haudstääd fon dät Lound Litauen. [[Kategorie:Ferwaltengsbesirk in Litauen]] 1t8sx43eemsjd1iiz5l39pl7tukihgz 10 2072 11153 2008-10-20T19:49:05Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: {{#If:{{{waarde|}}}|<tr style="background-color:#f8f8f8;"><td>{{{item}}}:</td><td>{{{waarde}}}</td></tr>}} wikitext text/x-wiki {{#If:{{{waarde|}}}|<tr style="background-color:#f8f8f8;"><td>{{{item}}}:</td><td>{{{waarde}}}</td></tr>}} s0u77zyzfhhrjn75z7cq7nav3167nfm 10 2073 117485 117360 2018-09-18T22:51:48Z Jarash 6361 https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Berjocht:DielsteatD%C3%BAtsl%C3%A2n&diff=922008&oldid=753409 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours vatop infobox" cellpadding="2" cellspacing="0" style="float:right;width:300px;margin-left:0.5em;border: 1px solid #999999; color: #000; background-color: #f8f8f8; font-size:85%" <!--{| cellpadding="2" style="float: right; width: 272px; background: #e3e3e3; margin-left: 1em; border-spacing: 1px;"--> ! colspan="2" style="text-align: center;" bgcolor="#f8f8f8" style="font-size: large;" | '''{{{naam}}} '''<br> |- ! style="background-color: #e3e3e3;" | Flaage ! style="background-color: #e3e3e3;" | Woapen |- style="background: #ffffff; text-align: center;" | {{#if:{{{vlag|}}}|{{{vlag}}}|[[Bielde:Vlag ontbreekt.svg|130px|Noch neen Flaage]]}}{{#if:{{{vlagartikel|}}}|<br /><small>([[{{{vlagartikel}}}|Details]])</small>|}} | {{#if:{{{wapen|}}}|{{{wapen}}}|[[Bielde:Sin escudo.svg|90px|Noch neen Woapen]]}} |- ! colspan="2" style="background-color: #e3e3e3;" | Basisdoaten {{item | item = [[Haudstääd]] | waarde = {{{hoofdstad}}}}} {{item | item = Fläche | waarde = {{{km2}}}}} {{item | item = Ienwoonere | waarde = {{{bevolking}}}}} {{item | item = Befoulkengstichte | waarde = {{{bevolkingsdichtheid}}}}} {{item | item = ISO 3166-2 | waarde = {{{iso}}}}} {{item | item = Websiede | waarde = {{{website}}}}} |- ! colspan="2" style="background-color: #e3e3e3;" | Politik {{item | item = Ministerpräsident | waarde = {{{mp}}}}} {{item | item = Koalition | waarde = {{{partijen}}}}} {{item | item = Taal Sitte in dän düütske Buundesräid | waarde = {{{bondsraad}}}}} |- ! colspan="2" style="background-color: #e3e3e3;" | Steede fon {{PAGENAME}} |- style="background: #ffffff;" ! colspan="2" style="background: #ffffff;" | {{{kaart}}} |- ! colspan="2" style="background-color: #e3e3e3;" | Distrikte |- style="background: #ffffff;" ! colspan="2" style="background: #ffffff;" | {{{districten|}}} |} 0wwftslny2j4gjdk491pg5la0ces1xn 10 2074 11155 2008-10-20T19:54:11Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: <ref name="BY Stat">[http://www.statistik.bayern.de/daten/intermaptiv/archiv/home.asp?RS=&TH=&UT=bevoelkerung.csv&SP=1 Bayerisches Landesamt für für Statistik und Daten... wikitext text/x-wiki <ref name="BY Stat">[http://www.statistik.bayern.de/daten/intermaptiv/archiv/home.asp?RS=&TH=&UT=bevoelkerung.csv&SP=1 Bayerisches Landesamt für für Statistik und Datenverarbeitung {{de}}]</ref> 08xlke6p5csqtryfex3xlwnve6m48mr 10 2075 11157 2008-10-20T19:54:46Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Foarloage:Infobox Bundesland]]" ätter "[[Foarloage:DeelstaatDuitsland]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Foarloage:DeelstaatDuitsland]] b4a3cqjatt8e11yj4v9u4l990dlthkl 0 2076 113300 103764 2016-08-17T16:45:17Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from Wiki (en) wikitext text/x-wiki {{DeelstaatDuitsland| | naam = Freistaat Bayern | vlag = {{border|[[Bielde:Flag of Bavaria (lozengy).svg|140px|Flaage]]}} | wapen = [[Bielde:Coat of arms of Bavaria.svg|140px|Woapen]] | hoofdstad = [[München]] | km2 = 70.551,57 [[Vierkante kilometer|km²]] | bevolking =12.843.514 {{BY Stat}} <small>''(31-12-2015)''</small> | bevolkingsdichtheid = 177,07 inw./km² | iso = DE-BY | website = [http://www.bayern.de/ www.bayern.de] | mp = [[Günther Beckstein]] CSU | partijen = [[Christelijk-Sociale Unie in Beieren|CSU]] | bondsraad = 6 | kaart = [[Bielde:Deutschland Lage von Bayern.svg|250px|Beieren]] | districten = [[Bielde:Landkreise Bayern.svg|250px|Districten van Beieren]] }} '''Bayern''' is n Buundeslound in [[Düütsklound]]. == Loundkringe un kringfräie Stääde == {| | colspan="3" | Do ''71 Landkreise'' fon dät Buundeslound Bayern mäd Autokenteeken: |--- | valign="top" | # [[Aichach-Friedberg (Loundkring)|Aichach-Friedberg]] (AIC) # [[Altötting (Loundkring)|Altötting]] (AÖ) # [[Amberg-Sulzbach (Loundkring)|Amberg-Sulzbach]] (AS) # [[Ansbach (Loundkring)|Ansbach]] (AN) # [[Aschaffenburg]] (AB) # [[Augsburg (Loundkring)|Augsburg]] (A) # [[Bad Kissingen (Loundkring)|Bad Kissingen]] (KG) # [[Bad Tölz-Wolfratshausen (Loundkring)|Bad Tölz-Wolfratshausen]] (TÖL) # [[Bamberg (Loundkring)|Bamberg]] (BA) # [[Bayreuth (Loundkring)|Bayreuth]] (BT) # [[Berchtesgadener Land (Loundkring)|Berchtesgadener Land]] (BGL) # [[Cham (Loundkring)|Cham]] (CHA) # [[Coburg (Loundkring)|Coburg]] (CO) # [[Dachau (Loundkring)|Dachau]] (DAH) # [[Deggendorf (Loundkring)|Deggendorf]] (DEG) # [[Dillingen an der Donau (Loundkring)|Dillingen an der Donau]] (DLG) # [[Dingolfing-Landau (Loundkring)|Dingolfing-Landau]] (DGF) # [[Donau-Ries (Loundkring)|Donau-Ries]] (DON) # [[Ebersberg (Loundkring)|Ebersberg]] (EBE) # [[Eichstätt (Loundkring)|Eichstätt]] (EI) # [[Erding (Loundkring)|Erding]] (ED) # [[Erlangen-Höchstadt (Loundkring)|Erlangen-Höchstadt]] (ERH) # [[Forchheim (Loundkring)|Forchheim]] (FO) # [[Freising (Loundkring)|Freising]] (FS) | valign="top" | # <li value="25"> [[Freyung-Grafenau (Loundkring)|Freyung-Grafenau]] (FRG) # [[Fürstenfeldbruck (Loundkring)|Fürstenfeldbruck]] (FFB) # [[Fürth (Loundkring)|Fürth]] (FÜ) # [[Garmisch-Partenkirchen (Loundkring)|Garmisch-Partenkirchen]] (GAP) # [[Günzburg (Loundkring)|Günzburg]] (GZ) # [[Haßberge (Loundkring)|Haßberge]] (HAS) # [[Hof (Loundkring)|Hof]] (HO) # [[Kelheim (Loundkring)|Kelheim]] (KEH) # [[Kitzingen (Loundkring)|Kitzingen]] (KT) # [[Kronach (Loundkring)|Kronach]] (KC) # [[Kulmbach (Loundkring)|Kulmbach]] (KU) # [[Landsberg am Lech (Loundkring)|Landsberg am Lech]] (LL) # [[Landshut (Loundkring)|Landshut]] (LA) # [[Lichtenfels (Loundkring)|Lichtenfels]] (LIF) # [[Loundkring Lindau (Bodensee)|Lindau (Bodensee)]] (LI) # [[Main-Spessart (Loundkring)|Main-Spessart]] (MSP) # [[Miesbach (Loundkring)|Miesbach]] (MB) # [[Miltenberg (Loundkring)|Miltenberg]] (MIL) # [[Mühldorf am Inn (Loundkring)|Mühldorf am Inn]] (MÜ) # [[München (Loundkring)|München]] (M) # [[Neuburg-Schrobenhausen (Loundkring)|Neuburg-Schrobenhausen]] (ND) # [[Neumarkt in der Oberpfalz (Loundkring)|Neumarkt in der Oberpfalz]] (NM) # [[Neustadt an der Aisch-Bad Windsheim (Loundkring)|Neustadt an der Aisch-Bad Windsheim]] (NEA) # [[Neustadt an der Waldnaab (Loundkring)|Neustadt an der Waldnaab]] (NEW) | valign="top" | # <li value="49"> [[Neu-Ulm (Loundkring)|Neu-Ulm]] (NU) # [[Nürnberger Land (Loundkring)|Nürnberger Land]] (LAU) # [[Oberallgäu (Loundkring)|Oberallgäu]] (OA) # [[Ostallgäu (Loundkring)|Ostallgäu]] (OAL) # [[Passau (Loundkring)|Passau]] (PA) # [[Pfaffenhofen an der Ilm (Loundkring)|Pfaffenhofen an der Ilm]] (PAF) # [[Regen (Loundkring)|Regen]] (REG) # [[Regensburg (Loundkring)|Regensburg]] (R) # [[Rhön-Grabfeld (Loundkring)|Rhön-Grabfeld]] (NES) # [[Rosenheim (Loundkring)|Rosenheim]] (RO) # [[Roth (Loundkring)|Roth]] (RH) # [[Rottal-Inn (Loundkring)|Rottal-Inn]] (PAN) # [[Schwandorf (Loundkring)|Schwandorf]] (SAD) # [[Schweinfurt (Loundkring)|Schweinfurt]] (SW) # [[Starnberg (Loundkring)|Starnberg]] (STA) # [[Straubing-Bogen (Loundkring)|Straubing-Bogen]] (SR) # [[Tirschenreuth (Loundkring)|Tirschenreuth]] (TIR) # [[Traunstein (Loundkring)|Traunstein]] (TS) # [[Unterallgäu (Loundkring)|Unterallgäu]] (MN) # [[Weilheim-Schongau (Loundkring)|Weilheim-Schongau]] (WM) # [[Weißenburg-Gunzenhausen (Loundkring)|Weißenburg-Gunzenhausen]] (WUG) # [[Wunsiedel im Fichtelgebirge (Loundkring)|Wunsiedel im Fichtelgebirge]] (WUN) # [[Würzburg (Loundkring)|Würzburg]] (WÜ) |} {| | colspan="3" | Do ''25 kringfräie Stääd'' in Bayern mäd Autokenteeken: |---- | width="30%" valign="top" | # [[Amberg]] (AM) # [[Ansbach]] (AN) # [[Aschaffenburg]] (AB) # [[Augsburg]] (A) # [[Bamberg]] (BA) # [[Bayreuth]] (BT) # [[Coburg]] (CO) # [[Erlangen]] (ER) # [[Fürth]] (FÜ) | width="35%" valign="top" | # <li value="10"> [[Hof (Saale)|Hof]] (HO) # [[Ingolstadt]] (IN) # [[Kaufbeuren]] (KF) # [[Kempten (Allgäu)]] (KE) # [[Landshut]] (LA) # [[Memmingen]] (MM) # [[München]] (M) # [[Nürnberg]] (N) | width="35%" valign="top" | # <li value="18"> [[Passau]] (PA) # [[Regensburg]] (R) # [[Rosenheim]] (RO) # [[Schwabach]] (SC) # [[Schweinfurt]] (SW) # [[Straubing]] (SR) # [[Weiden in der Oberpfalz]] (WEN) # [[Würzburg]] (WÜ) |} == Wällen == <references/> {{Buundeslounde fon Düütsklound}} [[Kategorie:Bayern| ]] dcn3iwcc1w94h053mrn8p6ooxakjwnl 0 2077 106339 103765 2013-03-14T05:16:17Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1209]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{DeelstaatDuitsland| | naam = Freie Hansestadt Bremen | vlag = [[Bielde:Flag of Bremen.svg|140px|Flaage]] | wapen = [[Bielde:Grosses Wappen Bremen.png|140px]] | hoofdstad = [[Bremen (Stääd)|Bremen]] | km2 = 404 km² | bevolking = 662.000 <small>''(2001)''</small> | bevolkingsdichtheid = 1549 inw./km² | iso = DE-HB | website = [http://www.bremen.de www.bremen.de] | mp = [[Jens Böhrnsen]] ([[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]]) | partijen = [[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]]/[[Bündnis 90/Die Grünen]] | bondsraad = 3 | kaart = [[Bielde:Deutschland Lage von Bremen.svg|250px|Steede fon Bremen in Düütsklound]] | districten = [[Bremen (Stääd)|Bremen]] un [[Bremerhaven]] }} '''{{PAGENAME}}''' is n Buundeslound in [[Düütsklound]]. {{Buundeslounde fon Düütsklound}} {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Bremen]] h512hlh5btagzvn71is16z503v1em8h 10 2078 11162 2008-10-20T20:03:58Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: <ref name="SH Stat">[http://www.statistik-nord.de/index.php?id=552 Statistisches Amt für Hamburg und Schleswig-Holstein {{de}}]</ref> wikitext text/x-wiki <ref name="SH Stat">[http://www.statistik-nord.de/index.php?id=552 Statistisches Amt für Hamburg und Schleswig-Holstein {{de}}]</ref> trul3wfp3dogasygyiinvgfy1tfktbz 0 2079 116044 116042 2018-02-02T22:00:59Z 185.90.171.142 wikitext text/x-wiki {{DeelstaatDuitsland| | naam = Freie und Hansestadt Hamburg | vlag = [[Bielde:Flag of Hamburg.svg|125px|Flaage]] | vlagartikel = Vlag van Hamburg | wapen = [[Bielde:Coat of arms of Hamburg.svg|80px|Woapen]] | hoofdstad = Hambuurich | km2 = 755,264 km² | bevolking = 1.770.291 {{SH Stat}} | bevolkingsdichtheid = 2.330 inw./km² | iso = DE-HH | volkslied = Hamburger Hymne | website = [http://www.hamburg.de/ www.hamburg.de] | mp = [[Olaf Scholz]] ([[SPD]]) | partijen = [[SPD]] | bondsraad = 3 | kaart = [[Bielde:Deutschland Lage von Hamburg.svg|250px|Steede fon Hambuurich]] | districten = [[Bielde:Boroughs of Hamburg.jpg|250px|Distrikten fon Hambuurich]] }} '''Hambuurich''' (dt. ''Hamburg'', [[Läichdüütsk]]: ''Hamborg'', [[Noudfräisk]]: ''Hambörj'') is n Buundeslound un Stääd in [[Düütsklound]]. Ju Stääd Hambuurich is ju twäidgrootste Stääd fon Düütsklound. == Ferbiendenge ätter buuten == {{Commonscat|Hamburg|Hambuurich}} == Wällen == <references/> {{Grootstääd in Düütsklound}} {{Buundeslounde fon Düütsklound}} [[Kategorie:Düütsklound]] <!-- Buundeslounde --> [[Kategorie:Stääd in Düütsklound]] olqr0naw2wcl9f5kdsxmvmjxyam8w59 0 2080 109333 107347 2014-06-16T13:30:23Z Horst-schlaemma 4752 More contrast, main cities highlighted, M-V border ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{DeelstaatDuitsland| | naam = Land Mecklenburg-Vorpommern | vlag = [[Bielde:Flag of Mecklenburg-Western Pomerania (state).svg|140px|Flaage]] | vlagartikel = Vlag van Mecklenburg-Voor-Pommeren | wapen = [[Bielde:Coat of arms of Mecklenburg-Western Pomerania (small).svg|140px|Woapen]] | hoofdstad = [[Schwerin]] | km2 = 23.170 km² | bevolking = 1.693.754 <small>''(2006)''</small> | bevolkingsdichtheid = 77 ienw./km² | iso = DE-MV | website = [http://www.m-v.de/ www.m-v.de] | mp = Dr. [[Erwin Sellering]] ([[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]]) | partijen = [[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]]-[[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds|CDU]] | bondsraad = 3 | kaart = [[Bielde:Deutschland Lage von Mecklenburg-Vorpommern.svg|251px|Koarte]] | districten = [[Bielde:Mecklenburg-Vorpommern Kreise (nummeriert).svg|250px|Distrikten]] }} '''{{PAGENAME}}''' is n Buundeslound in [[Düütsklound]]. == Kringe == [[File:Schwerin Castle Aerial View Island Luftbild Schweriner Schloss Insel See.jpg|thumb|left|''Schloss [[Schwerin]]'']] [[File:Mecklenburg-Vorpommern Map Districts Border Mecklenburg Western Pomerania - Landkreise Grenzen Karte MV MeckPomm.svg|thumb|left|300px|Mecklenburg & Pomerania]] === Loundkringe === {| | width="33%" valign="top" | # [[Loundkring Bad Doberan]] # [[Loundkring Demmin]] # [[Loundkring Güstrow]] # [[Loundkring Ludwigslust]] # [[Loundkring Mecklenburg-Strelitz]] # [[Loundkring Müritz]] | width="33%" valign="top" | <ol start=7> <li> [[Loundkring Nordvorpommern]] <li> [[Loundkring Nordwestmecklenburg]] <li> [[Loundkring Ostvorpommern]] <li> [[Loundkring Parchim]] <li> [[Loundkring Rügen]] <li> [[Loundkring Uecker-Randow]] </ol> |} === Kringfräie Stääde === # [[Greifswald]] # [[Neubrandenburg]] # [[Rostock]] # [[Schwerin]] # [[Stralsund]] # [[Wismar]] {{Buundeslounde fon Düütsklound}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern| ]] s406yazrezbka9jgpf98j99qanolxlt 0 2081 114876 103768 2017-12-14T09:28:41Z Wwikix 8153 update wikitext text/x-wiki {{DeelstaatDuitsland| | naam = Freistaat Sachsen | vlag = {{border|[[Bielde:Flag of Saxony.svg|140px|Flaage]]}} | vlagartikel = Vlag van Saksen | wapen = [[Bielde:Coat of arms of Saxony.svg|140px|Woapen]] | hoofdstad = [[Dresden]] | km2 = 18.338 km² | bevolking = 4.230.919 <small>''(2007)''</small> | bevolkingsdichtheid = 251 inw./km² | iso = DE-SN | website = [http://www.sachsen.de/ www.sachsen.de] | mp = [[Michael Kretschmer]] ([[Christlich Demokratische Union Deutschlands|CDU]]) | partijen = [[Christlich Demokratische Union Deutschlands|CDU]]-[[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]] | bondsraad = 4 | kaart = [[Bielde:Deutschland Lage von Sachsen.svg|250px|Saksen]] | districten = [[Bielde:Landkreise_Sachsen.svg|250px|Distrikten]] }} '''Saksen''' ([[Düütsk]]: ''Freistaat Sachsen'', [[Sorbisk|Buppersorbisk]]: ''Swobodny stat Sakska'', [[Sorbisk|Läichsorbisk]]: ''Zwězkowy kraj Sakska'') is n Buundeslound in [[Düütsklound]]. == Loundkringe un kringfräie Stääde == Do Loundkringe sunt: * [[Bautzen (Loundkring)|Bautzen]] ''(Budyšin)'' * [[Erzgebirgskreis]] * [[Görlitz (Loundkring)|Görlitz]] ''(Zhorjelc)'' * [[Leipzig (Loundkring)|Leipzig]] * [[Meißen (Loundkring)|Meißen]] * [[Mittelsaksen (Loundkring)|Mittelsachsen]] * [[Nordsaksen (Loundkring)|Nordsachsen]] * [[Sächsische Schweiz-Osterzgebirge (Loundkring)|Sächsische Schweiz-Osterzgebirge]] * [[Vogtlandkreis]] * [[Zwickau (Loundkring)|Zwickau]] Do 3 kringfräie Stääde fon Saksen sunt: * [[Chemnitz]] * [[Dresden]] * [[Leipzig]] {{Buundeslounde fon Düütsklound}} [[Kategorie:Saksen| ]] jjrwv1mnggjgyynroldgwtbncu9gdt8 0 2082 114739 114738 2017-10-19T06:41:00Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{DeelstaatDuitsland| | naam = Land Saksen-Anhalt | vlag = [[Bielde:Flag of Saxony-Anhalt.svg|140px|Flaage fon Saksen-Anhalt]] | vlagartikel = Flaage fon Saksen-Anhalt | wapen = [[Bielde:Wappen Sachsen-Anhalt.svg|100px|Woapen fon Saksen-Anhalt]] | hoofdstad = Magdeburg | km2 = 20.447 km² | bevolking = 2.044.714 <small>''(2007)''</small> | bevolkingsdichtheid = 118 Ienw./km² | iso = DE-ST | website = [http://www.sachsen-anhalt.de/ www.sachsen-anhalt.de] | mp = [[Reiner Haseloff]] ([[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds|CDU]]) | partijen = [[Christlich Demokratische Union Deutschlands|CDU]]/[[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds|SPD]] | bondsraad = 4 | kaart = [[Bielde:Deutschland Lage von Sachsen-Anhalt.svg|250px|Saksen-Anhalt]] | districten = [[Bielde:LandkreiseSachsenAnhalt2007.png|270px|Saksen-Anhalt]] }} '''Saksen-Anhalt''' (Düütsk: Sachsen-Anhalt, Plat: Sassen-Anhalt) is n Buundeslound in [[Düütsklound]]. In äänelke Foarm bestuude dät Lound al in'e [[DDR]]-Tied fon 1947 bit 1952 tou, dan wuude dät ''de facto'' deeld, uk wan't ''de jure'' noch n bitje langer bestuude. Ätter ju Weende is dät nit heel un aal, man steedenwiese in dän sälge Skeedferloop wiergruunded wuuden. Dät Lound Saksen-Anhalt is in't Noude fon een läige Loundskup bestimd, fääre suudelk rakt dät uk Bierge, biespilswiese die Harz in't Suudwääste, wier uk die [[Bloksbierich (Harz)|Bloksbierich]] (Brocken) lait, mäd 1141,1 m u. NN die hoochste Punkt fon't Lound. Truch Saksen-Anhalt ferlopt uk ju [[Benrather Linie]], ju [[Isoglosse]] twiske ''machen'' un ''maken'', also dät Skeed twiske Plat un Bupperloundsk Düütsk. Deer mout me oaber tou kweede, dät dät Platdüütske, dät ätter dän oolde Bruuk in't Noude fon Saksen-Anhalt boald wuude, junner nit moor oafter tou heeren is. == Loundkringe un kringfräie Stääde == Do Loundkringe sunt: *[[Altmarkkreis Salzwedel]] *[[Anhalt-Bitterfeld (Loundkring)|Anhalt-Bitterfeld]] *[[Börde (Loundkring)|Börde]] *[[Burgenlandkreis]] *[[Harz (Loundkring)|Harz]] *[[Jerichower Land (Loundkring)|Jerichower Land]] *[[Mansfeld-Südharz (Loundkring)|Mansfeld-Südharz]] *[[Saalekreis]] *[[Salzlandkreis]] *[[Stendal (Loundkring)|Stendal]] *[[Wittenberg (Loundkring)|Wittenberg]] Do kringfräie Stääde sunt: *[[Dessau-Roßlau]] *[[Halle (Saale)]] *[[Magdeburg]] {{Buundeslounde fon Düütsklound}} [[Kategorie:Saksen-Anhalt]] s9ttvbx17nb81hs8fsuazs7wrvoipdc 0 2083 103770 101920 2013-03-08T13:07:17Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 102 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1205]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{DeelstaatDuitsland| | naam = Freistaat Thüringen | vlag = {{border|[[Bielde:Flag of Thuringia.svg|140px|Flaage]]}} | vlagartikel = Vlag van Thüringen | wapen = [[Bielde:Coat of arms of Thuringia.svg|140px|Woapen]] | hoofdstad = Erfurt | km2 = 16.171 km² | bevolking = 2.311.140 <small>''(2006)''</small> | bevolkingsdichtheid = 148 inw./km² | iso = DE-TH | website = [http://www.thueringen.de/ www.thueringen.de] | mp = [[Christine Lieberknecht]] ([[Christlich Demokratische Union Deutschlands|CDU]]) | partijen = [[Christlich Demokratische Union Deutschlands|CDU]], [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds|SPD]] | bondsraad = 4 | kaart = [[Bielde:Deutschland Lage von Thüringen.svg|250px|Thüringen]] | districten = [[Bielde:Thüringen Kreise (nummeriert).svg|251px|Thüringen]] }} '''Thüringen''' is n Buundeslound in [[Düütsklound]]. == Loundkringe un kringfräie Stääde == {| |- valign=top | style="width:33%;"| # [[Altenburger Land (Loundkring)|Altenburger Land]] # <span lang="de">[[Eichsfeld (Loundkring)|Eichsfeld]]</span> # <span lang="de">[[Gotha (Loundkring)|Gotha]]</span> # <span lang="de">[[Greiz (Loundkring)|Greiz]]</span> # <span lang="de">[[Hildburghausen (Loundkring)|Hildburghausen]]</span> # <span lang="de">[[Ilm-Kreis (Loundkring)|Ilm-Kreis]]</span> | style="width:33%;"| <ol start=7> <li> <span lang="de">[[Kyffhäuserkreis]]</span> <li> <span lang="de">[[Nordhausen (Loundkring)|Nordhausen]]</span> <li> <span lang="de">[[Saale-Holzland-Kreis]]</span> <li> <span lang="de">[[Saale-Orla-Kreis]]</span> <li> <span lang="de">[[Saalfeld-Rudolstadt (Loundkring)|Saalfeld-Rudolstadt]]</span> <li> <span lang="de">[[Schmalkalden-Meiningen (Loundkring)|Schmalkalden-Meiningen]]</span> </ol> | style="width:33%;"| <ol start=13> <li> <span lang="de">[[Sömmerda (Loundkring)|Sömmerda]]</span> <li> <span lang="de">[[Sonneberg (Loundkring)|Sonneberg]]</span> <li> <span lang="de">[[Unstrut-Hainich-Kreis]]</span> <li> <span lang="de">[[Wartburgkreis]]</span> <li> [[Weimarer Land (Loundkring)|Weimarer Land]] </ol> |} Do kringfräie Stääde sunt: # <span lang="de">[[Erfurt]]</span> # <span lang="de">[[Eisenach|Eisenach]]</span> # <span lang="de">[[Gera]]</span> # <span lang="de">[[Jena]]</span> # <span lang="de">[[Suhl]]</span> # <span lang="de">[[Weimar]]</span> {{Buundeslounde fon Düütsklound}} [[Kategorie:Thüringen]] 03pzgld8ppv29ml53b7glyerwiqhx89 0 2084 15544 11173 2009-03-26T14:32:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundkring Aurk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Aurk]] 75k81lkcmffcpt9apj0aayp5g87sxyp 0 2085 112590 103771 2016-07-07T09:49:30Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Woater | noome = Aastsee | woater = | koarte = [[Bielde:Locatie Oostzee.PNG|250px]] | lokation = twiske [[Norwegen]] un [[Dänemark]] | koordinoaten = | djüpte = 459 | km2 = 413.000 km² | bratte = | loangte = | djüptetruchs = | uur = [[Bielde:Ruegen-kreidefelsen.jpg|250px]]<br />Do Fälsen fon dät Ailound Rügen | unnerskrift2= }} Ju '''Aastsee''' of '''Baltiske See''' is n See twiske Skandinavien un dän Räst fon Europa. Ju Aastsee wäd begränsed fon: * [[Dänemark]] un [[Düütsklound]] ([[Släswiek-Holsten]]) in dät Wääste * [[Sweden]] in dät Noudwääste, * [[Finlound]] in dät Noude, * [[Estlound]], [[Letlound]], [[Litauen]] un [[Ruslound]] in dät Aaste * [[Polen]] un [[Düütsklound]] ([[Mecklenbuurich-Foarpommern]]) in dät Suude == Ailounde == Do grootste Ailounde in ju Aastsee sunt: * [[Gotlound]] * [[Ölound]] * [[Saaremaa]] * [[Hiiumaa]] * [[Rügen]] * [[Bornholm]] [[Kategorie:See]] f18342b7fscs9xmx40amvw4b4jj756c 0 2086 108924 54344 2014-03-06T19:30:24Z Midnight Gambler 5364 the same with [[Loundkring Aurk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Aurk]] 75k81lkcmffcpt9apj0aayp5g87sxyp 0 2087 103772 100647 2013-03-08T13:08:03Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 124 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1693]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Woater | noome = Noudsee | woater = | koarte = [[Bielde:Locatie Noordzee.PNG|250px]] | lokation = | koordinoaten = | djüpte = ± 700 | km2 = 575.000 km² | bratte = | loangte = | djüptetruchs = 94 | uur = [[Bielde:Nordholland SchoorlAnZee 2004 022a.jpg|250px]]<br />Do Duunen bildje do Kusten ap do fräiske Ailounde | unnerskrift2= }} Ju '''Noudsee''' is n Deel fon dän [[Atlantiske Ozean]] un läit in dät Noudwääste fon [[Europa]]. Ju wäd begränsed fon [[Norwegen]] und [[Dänemark]] in dät Aaste, [[Düütsklound]], do [[Niederlounde]], [[Belgien]] un dät [[Sleeuwekanoal]] in dät Suude un [[Groot-Britannien]] in dät Wääste. Ju truchsleek Djüpte is uungefeer 95 m. Bie ju Kuste fon Norwegen läit die djoopste Punkt (uungefeer 700 m). In ju Noudsee rakt et fuul Oulje un Gas wierfon al fuul uut dän Boudem hoald wuuden is. Fröier waas ju Noudsee bekoand as ''Mare Frisicum'' weegen do [[Fräisen]] do deer an ju Kuste woonden un n wichtigen [[Skipfoart]] hieden. [[Kategorie:See]] ike5r6hh0mkdnmbzul3d9mjo133mldq 10 2088 11190 2008-10-21T19:37:47Z Kening Aldgilles 23 Näie Foarloage wikitext text/x-wiki {|cellspacing =5 style="float: right;" | {| border=1 cellpadding=4 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big>'''Provinz {{{namme}}}'''</big> |- | align=center colspan="2" | {| style="background:#f9f9f9;" border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" |- align=center width="120px" |{{{flagge}}} |{{{wapen}}} |- align=center width="120px" | <small>Flaage fon {{{namme}}}</small> | <small>Woapen fon {{{namme}}}</small> |} |- align=center | colspan="2" style="background:#ffffff;" | {{{kaart}}} |- | '''[[Haudstääd]]''' | {{{haadstêd}}} |- | '''Beapdraagde fon ju Köönigin''' | {{{Kommissaris fan Keninginne}}} |- | '''Religion''' ({{{religyjier}}}) | {{{religy}}} |- | '''Flakte'''<br>- Lân<br>- Woater | {{{opprange}}} <br>{{{opp}}} km²<br>{{{wetteropp}}} km² |- | '''Ienwoonere'''<br>- Totaal <br>- Ienwoonertichte | {{{bewrange}}}<br>{{{ynwenners}}} <small>({{{datum}}})</small> <br>{{{befolkingstichtens}}} Ienw./km² |- | '''Geografiske Koördinoaten''' | {{{GPS}}} |- | '''Nationoalhymne''' | ''{{{folksliet}}}'' |- | '''Websiede''' | <small>{{{webside}}}</small> |} |} 1lz4sm8f7gmqznque9gt7z7o9n7x18p 0 2089 115246 107228 2018-01-09T15:39:57Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Montdesarts.jpg|thumb|Brussel]] '''{{PAGENAME}}''' is ju Haudstääd fon [[Belgien]]. Deer woonje uungefeer 1 million Moanskene. Die Haudsit fon dän [[Europäiske Union]] un [[NATO]] sunt in Brussel. [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] [[Kategorie:Belgien]] lwjsxs1juz3a0wzx865ivqe398tbk0y 0 2090 120746 117644 2022-05-07T09:32:18Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Escudo armas Panama.png]] → [[File:Coat of arms of Panama.svg]] wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = República de Panamá | namme = Panama | flagge = Flag of Panama.svg | wapen = Coat of arms of Panama.svg | lokaasje = LocationPanama.png | motto = ''Pro Mundi Beneficio'' | taal = [[Spanisk]] | haadstêd = [[Panama-Stääd]] | steatsfoarm = Republik | oerflak = 78.200 | pctwetter = 2,9 | ynwenners = 3.000.000 | teljier = 2004 | munt = Balboa | muntkoade = PAB | tiidsone = -5 | feestdei = 3. November | folksliet = Himno Istmeño | lânkoade = PAN | ynternet = .pa | tillefoan = 507 | }} '''Panama''' (Spanisk: República de Panamá; IFA: re'puβlika ðe pana'ma) is n Lound ap ju deerätter benaamde [[Loundbrääch fon Panama]] twiske [[Noudamerikoa|Noud-]] un [[Suudamerikoa]]. Ju Haudstääd is [[Panama-Stääd]]. Dät Lound wuude in [[1903]] truch Suldoaten fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] besät un foar uunouhongich ferkloort, uum dän Bau fon dän [[Panamakanoal]] beeter unner Kontrolle tou hääben. In't Foaren hiede dät n Deel fon [[Kolumbien]] weesen. == Geografie == Panama lait in Middel-Amerikoa, ap ju smälle [[Loundbrääch fon Panama]], ju [[Noud-Amerikoa]] un [[Suudamerikoa]] ferbindt. Uumdät düsse Ferbiendenge n bitje beeged is un nit gans liek ferlopt, lait ap ju Noudersiede die [[Atlantik]], wilst ap ju Suudersiede die [[Pazifik]] is. As kunstelke Woatersträite twiske do bee Ozeane tjoont die [[Panama-Kanoal]], die twäärs truch dät Lound ferlopt. Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Volcán Barú (3477 m). Ju grootste Äi fon Panama is dät Panama Kanoal. Ju Noudkuste hiert geografisk tou dät Karibiske Gebiet. Do Noaberlounde fon Panama sunt: * [[Costa Rica]], in dät Wääste, * [[Kolumbien]], in dät Aaste. == Geskichte == === Ju Tied, bit do Europäere koomen === [[Bielde:Cocle pedestal dish.jpg|thumb|left|250px|Oolde Potboakeräi: Een Oard Kumme, doatierd twiske 600 un 800 ätter Kristus]] Do ooldste [[Archäologie|archäologiske]] Funste uut Panama sunt tweelichduusend Jiere oold, dät honnelt sik uum Piel-Spitsen. Touminst sänt düsse Tied rakt dät also Ljuude in dät Rebät. Ju [[Neolithisierenge]], also die Uurgong fon een Joagd- un Sammel-Wirtskup tou ju Buuräi, waas sowät 3000 foar Kristus. In Panama hääbe sunt do eerste amerikoanske Kultuuren weesen, do mäd [[Potboakeräi]] ounfangd sunt, biespilswiese ju [[Monagrillo-Kultuur]] in ju Tied fon 2500 bit 1700 foar Kristus. Uut düsse Kultuuren äntwikkelden sik uurloang betjuudende Ounsiedelengen, do ap't bääste truch do Grääf-Funste fon ju [[Conte-Uutgreeuwengs-Steede]] (500 - 900 ätter Kristus) un truch ju polychrome Potboakeräi fon dän [[Coclé-Stil]] bekoand wuuden sunt. Eer do Europäere keemen sunt, lieuwden in Panama masse Foulke, do [[Chibcha-Sproaken]] un [[Choco-Sproaken]] boalden, juust so as dät [[Cueva-Foulk]], do [[Cueva-Sproake|hiere Sproake]] is uutstuurwen un kon apgruunde fon läipe Dokumentierenge nit seküür touoardend wäide (wildääge heert dät uk tou do [[Choco]]-Sproaken). Dät is nit seküür bekoand, wo fuul Ljuude al in Panama lieuwden, as do Europäere koomen. Dät rakt gjucht hooge Taksierengen fon bit tou 2.000.000 Ljuude, man näiere Taksierengen fon Februoar 2018 gunge deerfon uut, dät dät bloot 200.000 Ljuude wieren. Archäologiske Funste, juust so as Tjuugnisse fon do eerste Europäiske Foarskere, beskrieuwe diverse ienheemske Foulke mäd kulturelle Ferskeedenhaide, do al Ärfoarenge hääbe, Honnelsweege tou bruuken. Do Indioanere fon Panama lieuwden deelwiese noch fon Joagd un Sammleräi, man jo hääbe uk al Buuräi bedrieuwen un [[Turske Weete]], [[Kakao]] un Wuttelfruchte ounbaud. Jo lieuwden in litje Hutten, do uut Palmen-Bleede uur runde Takken-Struktuuren moaked wieren. === Äntdäkkenge un Kolonioalismus truch do Spoaniere === [[Bielde:Camino Real close the shore of Alajuela Lake.jpg|thumb|left|250px|Räste fon dän ''[[Camino Real de Castilla de Oro]]'', aan fon do eerste spoanske Honnelsweege twäärs uur ju Lound-Äängte in't 16. bit 18. Jierhunnert.]] In [[1501]] moakede sik [[Rodrigo de Bastidas]] uut [[Sevilla]], die touhoope mäd [[Christoph Kolumbus]] ap sien twäide [[Amerikoa-Raise]] unnerwaiens waas, fon ju Atlantikkuste fon wier däälich [[Kolumbien]] lait, ap, uum ju Kusten-Linie fon ju [[karibiske See]] tou kartierjen. Hie roakede La Punta de Manzanillo an Panamas sien buppere karibiske Kuste, man ätters moaste hie tourääch ätter [[Santo Domingo]], uumdät sien Skip nit moor goud ap Steede waas. Jie jält as die eerste Europäer, die ap düssen Deel fon ju Loundäängte, dät Rebät, wier däälich [[Guna Yala]] lait, Ounspröäk stoalde. Een Jier ätter de Bastidas Ounkumst in Panama sailde Christoph Kolumbus fon do Rebätte, wier däälich [[Honduras]] un [[Costa Rica]] sunt, in suudelke Gjuchte ätter ju Lound-Äängte wai. Kolumbus moakede in düsse Tied Koarten fon ju panamaiske Kusten-Linie un ärfoarskede uk dän wäästelken Deel fon Panama. Hie loundede in een Steede mäd Noome Almirante un woogede sik foar bit een een Rebät, dät hie [[Veragua]] (seeltersk: Woater sjo) naamde. Hie sätte sien Kustenfoart fout bit ätter dän [[Río Chagres]], loundede in Portobelo, een natüürdelke Bucht, ju in 1597 aan betjuudenden Karibik-Hoawen fon ju spoanske Flotte wäide skuul, un be'eendigede sien Ärkundengen läiweloa in Del Retrete, ätterdät hie bloot two Mounde in dän Beriek weesen hiede, wier däälich Panama lait. [[Vasco Núñez de Balboa]], die mäd de Bastidas in't Jier 1501 unnerwaiens weesen hiede, kuude in [[1513]] bewiese, dät do Fertällengen fon Ienheemske uur aan twäiden Ozean gjucht wieren. Dertou moakede hie sik ap dän stuuren Wai fon dän [[Atlantik]] ätter dän [[Pazifik]]. Balboa naamde dän Pazifik "Suud-See", eerste leeter kreech hie sin Noome fon däälich. Säntrum fon dät kolonioale Panama wuude [[Panama-Stääd]]. [[1519]] fon [[Pedro Arias Dávila]] gruunded, wuude ju bolde sit fon ju Audiencia un uk Biskopssit. In Panama-Stääd wuude een wichtige Honnelsstääd, uumdät ätter ju Äntdäkkenge fon dät [[Inka]]-Riek masse Gould un Säälwer, dät me do Inka ounoom, uur Panamastääd ätter Europa transportierd wuude. Dät wuude in Panama-Stääd fon do Skiepe ouleeden, mäd Muuldierte uur ju Loundäängte broacht un ap'e uur Siede, bie ju Atlantikkuste, wier ap Skiepe ferleeden un ätter Europa wai broacht. In ju uur Gjuchte koomen europäiske Weeren ätter ju Panama-Stääd. Fluchtede afrikoanske Sklouen, do touhoope mäd Indioanere een Oard [[Guerilla]]-Kriech juun do Spoanske fierden, greepen do Gould- un Säälwer-Karawanen ap dän Loundwai oun, besunners bekoand is die apstoundiske afrikoanske Uppermon [[Bayano]] wilst do 1550er Jiere. Uk Uurfaale fon britiske Seeroowere ap Panama-Stääd lieten dän Honnel bolde minner wäide, man hie koom sieläärgen nit heel un aal tou't deellääsen, uumdät Panama-Stääd eenfach tou goadelk lait. === Uunouhongegaid fon Spanien === In't Jier [[1821]] kleeuwde sik Panama fon [[Spanien]] ou un wuude n Deel fon [[Groot-Kolumbien]] unner [[Simón Bolívar]]. In do 1830er un 1840er Jiere wuude moorere Moale ju Uunouhongegaid fon ju Provinz Granada (toufoarne Kolumbien) ferkloord, man dät wuude gau wier tounichte moaked. Infoulge fon een militäriske Interventsjoon fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] kleeuwde sik Panama ätter dän [[Panamakonflikt]] ap dän [[3. November]] [[1903]] fon Kolumbien ou. Foaruutgeen waas die 1000-Deege-Kriech, wieroane die Indigene [[Victoriano Lorenzo]] foar ju Sälwen-Bestimmenge fon do [[Indioanere]] kampede, wät hie mäd sien Lieuwend betoalde: Hie wuude doodskeeten.<ref name="ReferenceA">Nina K. Müller-Schwarze (Skrieuwerske); McFarland Press, Jefferson, North Carolina (Uutreeker): The Blood of Victoriano Lorenzo: An Ethnography of the Cholos of Northern Coclé Province. 2015. ISBN=978-0-7864-6034-2 (ap Ängelsk)</ref> Deermäd ferloosen do Indioanere ju Kansje ap Loundbesit un politiske Fertreedenge in dän näien Stoat.<ref name="ReferenceA" /> [[Bielde:Panama Can. under const., Balboa terminals & dry dock LCCN2016821456.jpg|thumb|250px|left|Bausteede fon dän Panama-Kanoal twiske 1908 un 1919]]Fluks ätters unnerteekende [[Philippe Bunau-Varilla]] as panamaisken Unnerhonnler dän [[Hay-Bunau-Varilla-Ferdraach]], die do USA Ferlof roate, dän [[Panama-Kanoal]] kloor tou bauen un tou Glieke Tied do Hoohaids-Gjuchte foar dät Rebät uum dän Kanoal foar in Ounspröäk tou niemen, ju so beteekende Panama-Kanoal-Zone. Twiske 1904 un 1914 moakeden [[Ingenieur]]e fon ju [[United States Army|US Army]] dän Panama-Kanoal kloor. Man do eerste Oarbaiden oun dän Kanoal hieden al in [[1881]] unner frantsööske Fierenge begind. In 1941 kreegen Wieuwljuude dät Gjucht, tou kjoosen<ref>Jad Adams: ''Women and the Vote. A World History.'' Oxford University Press, Oxford 2014, ISBN 978-0-19-870684-7, Seite 438</ref> Fon [[1959]] bit [[1962]] wuude ju ''[[Puente de las Américas]]'', een Brääch uur dän Kanoal, unner US-Amerikoaner baud. Düsse Brääch skuul dan foar moor as 40 Jiere ju eensige Lound-Ferbiendenge twiske Noud- un Suudamerikoa blieuwe. Ap dän [[15. August]] [[2004]] wuude een twäide Brääch mäd dän Noome ''[[Puente Centenario]]'' unner ju skeedende Präsidentin [[Mireya Moscoso]] eepend. Man ju wuude eerste in [[2005]] in Bedrieuw nuumen. Apstuuns (2018) is een trääde Brääch bie [[Colón|Colón (Stääd, Panama)]] in'n Bau. In 1964 koom dät in ju Panama-Kanoal-Zone tou dän [[Flaagenstried twiske do Fereende Stoaten un Panama 1964|Flaagenstried twiske do Fereende Stoaten un Panama]]. Ap dän [[7. September]] [[1977]] wuuden do [[Torrijos-Carter-Ferdraage]] unnerteekend (dän Ferdraach dän Noome roat hääbe die domoalige De-facto-Präsident fon Panama, [[Omar Torrijos]], un die domoalige US-Präsident [[Jimmy Carter]]), die ju Uurdreegenge fon aal ju Kanoal-Zone oun Panama bit Eende [[1999]] touseekerde. Ap dän Dezember [[20. Dezember]] [[1989]] begon een [[US-Invasion in Panama]]. Ju hiede moorere Uurseeken: So fersoachte sik Panama in düsse Tied in ju Kanoal-Politik moor un moor juun US-amerikoanske Interessen tou sätten. Man uk, dät Panama [[Drogen]] uut Suud-Amerikoa ätter do USA broachte, waas een Uurseeke, wierbie die Diktoatoor [[Manuel Noriega]] sälwen meemoakede, waas een fon do Uurseeken fon dät US-amerikoanske Iengriepen. In dän Ferloop fon ju Invasion wuude die Noriega, die Panama ätter dän mysteriösen Dood fon [[Omar Torrijos]] in [[1981]] mäd Hälpe fon dät Militär regierd hiede, truch do USA (unner [[George H. W. Bush]]) in ju [[Operation Just Cause]] ousoaged, ap dän [[3. Januoar]] [[1990]] wuude hie fon do US-Amerikoanere fäästnuumen. Bit hie deelsmieten wuude, waas Noriega aan fon do wichtichste Ferbuundede fon do Fereende Stoaten in Middelamerikoa. Die Generoal wäd oafter, wät ferkierd is, as Präsident fon [[1983]] bit [[1989]] bekieked. Man hie waas bloot die Boas fon ju Nasjonoal-Garde ju leeter in do ''[[Striedkrääfte fon Panama|Fuerzas de Defensa de Panamá]]'' uumewonneld wuude. Fieuw Deege, eer hie fäästnuumen wuude, benaamde him ju Nasjonoal-Fersammelenge tou'n Boas fon ju Regierenge mäd groote, tiedelk uunbekatte Moacht. Ap dän [[31. Dezember]] [[1999]] uum 12:00 wuuden ätter dän Torrijos-Carter-Verdraach aal dät US-Rebät loangs dän Kanoal juust so as aal do US-amerikoanske Militär-Basen amtelk oun Panama uurroat. Die Bedrieuw un ju Ferwaltenge fon dän Kanoal wuuden fon ju panamaiske [[Panama-Kanoal-Behöörde]] (Autoridad del Canal de Panamá - ACP) uurnuumen. Man ätter ju Regierenge is dät ploand, dät do USA nu two näie Marine-Basen in Panam apgjuchte skällen, in [[Bahia Piña]] un [[Punta Coca]].<ref>[http://www.monde-diplomatique.de/pm/2010/02/12.mondeText.artikel,a0073.idx,20 Le Monde diplomatique: Foarskäuwene Iensät-Punkte] (fon'n 12. Februar 2010)</ref> == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Panama| ]] [[Kategorie:Lound in Noudamerikoa]] gg881rvd50jh8obwwvufosaodo678vz 0 2094 110612 103775 2015-04-11T14:36:55Z Magioladitis 1940 /* Links */All info is kept in Wikidata, removed: {{Link FA|hr}} using [[Project:AWB|AWB]] (10900) wikitext text/x-wiki Do '''Kurden''' sunt n Foulk, wierfon do Meegliedere nit bloot in [[Kurdistan]] lieuwje, man uk in fuul uur Lounde appe ganse [[Waareld]]. Mädnunner rakt et twiske do 30 bit 37 Millione Kurden, wierfon 15-20 Millione in ju [[Turkäi]], 6.6 Millione in [[Irak]], 6-9 Millione in [[Iran]] un 2 Millione in [[Syrien]]. In [[Europa]] woonje uungefeer 1 Millione Kurden. Ju Meerhaid fon do Kurden sunt sunnitiske Muslime, do 3-5 % Schiiten woonje grootendeels in Irak un Iran. Do Kurden hääbe ne rieke Foulksliteratuur, hierfon kon dät Nationoalepos ''Mem û Zîn'' (1695) fon Dichter Ehmedê Xanî naamd wäide. In dät Jier 1935 is die eerste Roman fon ju Näitied in dät [[Kurdisk]]e skrieuwen wuuden, Şivanê Kurd, skrieuwen fon Ereb Şemo. Truch do ferskeedene Dialekte is ju Äntwikkelenge fon dät Kurdiske as Skriftsproake stuur. Ätter wäkke skäl ju oustamme fon dät oolde [[Medisk]]e. == Links == [http://kurdica.com Kurdica.com - Kurdisk Enzyklopedia] [[Kategorie:Kurden|!]] rfswgr42a5iv0sazmnltxu7pj8qrmf0 10 2095 25940 11273 2009-11-22T09:41:37Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Do '''Kurden''' sunt n Foulk, wierfon do Meegliedere nit bloot in [[Kurdistan]] lieuwje, man uk in fuul uur Lounde appe ganse [[Waareld]]. Mädnunner rakt dät twiske do 26 bit 37 Millione Kurden, wierfon 15 Millione in ju [[Turkäi]], 6.6 Millione in [[Irak]], 6 Millione in [[Iran]] un 2 Millione in [[Syrien]]. [[Kurden|läs fääre.]] bk29rf8wimykeie395eov451h3f0x92 10 2096 11275 2008-10-28T17:04:11Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Bielde:Hopi canteen p1070217.jpg|right|100px|]] Do '''Hopi''' sunt n [[Indioaner|Indioanerfoulk]] in dät Noudaaste fon Arizona in do USA. Jo woonje siet oolden Tieden ... wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hopi canteen p1070217.jpg|right|100px|]] Do '''Hopi''' sunt n [[Indioaner|Indioanerfoulk]] in dät Noudaaste fon Arizona in do USA. Jo woonje siet oolden Tieden in steenene Huuse of eegentelk ganse touhoope baude Täärpe (Pueblos), wier me bloot mäd Laadern oun kuume kon. [[Hopi|läs fääre.]] pw7ax38zvat0ybo8psc9qqxlf4b2cjb 10 2097 11276 2008-10-28T17:04:31Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Bielde:Friesengebietstq.png|right|100px|]] Do '''Fräisen''' sunt ne etniske Gruppe, jo woonje in [[Dänemark|Dänemark]], [[Düütsklound|Düütsklound]] un do [[Niede... wikitext text/x-wiki [[Bielde:Friesengebietstq.png|right|100px|]] Do '''Fräisen''' sunt ne etniske Gruppe, jo woonje in [[Dänemark|Dänemark]], [[Düütsklound|Düütsklound]] un do [[Niederlounde|Niederlounde]]. Ju [[Fräiske Sproake|Fräiske Sproake]] bildet mäd dät [[Ängelsk|Ängelske]] un dät Skottiske ju Noudwäästgermaniske Sproakengruppe. [[Fräisen|läs fääre.]] 3gqbopj36qoai0vlm26ls93a1ab5lhy 10 2098 18368 11277 2009-05-31T20:28:16Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Barbury Castle Hill Fort, near Swindon - western entrance.jpg|right|100px|]] '''Keltisk''' is ne [[Sproakfamilie|Sproakgruppe]] ju der heert tou dät [[Indogermaniske Sproaken|Indogermaniske]]. Tou dät Keltiske wäide do ätterstoundene (Unner-)Sproakgruppen reekend - [[Keltisk|läs fääre]] 3qvzobesztxglycqq6n12ek3gny9790 10 2099 11278 2008-10-28T17:06:08Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Bielde:Siaradwyr y Gymraeg ym Mhrif Ardaloedd Cymru.png|right|100px|]] '''Ju walisiske Sproake''' is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der boald wäd in '''Wales''' (... wikitext text/x-wiki [[Bielde:Siaradwyr y Gymraeg ym Mhrif Ardaloedd Cymru.png|right|100px|]] '''Ju walisiske Sproake''' is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der boald wäd in '''Wales''' (''Cymru''), deeruum do Waliser sik sälwen un hiere Sproake ''Cymraeg'' naame. [[Walisisk|läs fääre.]] hycv5t2i6sbwzfg2kuuts8siyifzur1 10 2100 18370 11279 2009-05-31T20:30:32Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Zononderwadden.jpg|right|100px|]] Dät '''Schiermönkoogiske''' is n fräisken Ailoundedialekt ap dät Ailound [[Schiermönkooge]]. Dät Schiermönkoogiske is ne fräiske Sproake.. [[Schiermönkoogisk|läs fääre.]] qwoesge5jfr5fmrc3cimfr4fqceiwjg 10 2101 121704 11280 2022-10-29T21:30:09Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Saterland-Wappen.png]] → [[File:DEU Saterland COA.svg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:DEU Saterland COA.svg|right|100px|]] Dät '''Seelterske''' of ''[[Seelterfräisk|Seelterfräiske]]'' - ju [[seelter|seelter]] Sproake - is ne [[Fräiske Sproake|fräiske]] [[Sproake|Sproake]], ju fon sowät 2.200 Moanskene boald wäd in [[Seelterlound|Seelterlound]]. Ju [[Uursproang fon ju seelter Sproake|Touhoopestaalenge]] fon ju Sproake wiest, dät ju uk as [[Stilkene Sproake|Geheemsproake]] bruukt wuude. [[Seeltersk|läs fääre.]] 8zg30zl088ok9320zfxztrwcnz4axeg 10 2102 11281 2008-10-28T17:08:24Z Kening Aldgilles 23 N wikitext text/x-wiki [[Bielde:Onondaga Village Allen.jpg|right|100px|]] Do '''Onondaga''' sunt aan fon do fieuw Stamme fon do [[Indioaner|Irokesen]]. Hiere traditionelle Heemat is ju Onondaga County, New York, uum Syracuse tou. Deeruum dät jo twiske do uur Stamme woonden, koomen do Irokesen altied bie do Onondaga touhoope, juust as däälich noch hiere tradionelle Boase. [[Onondaga|läs fääre.]] ti0qnn7r269zy5ujrdoiwqz81lsbo5y 10 2103 76888 76887 2012-01-16T13:06:42Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Paisaje Seri 2.JPG|right|100px]] Ju '''Seri'''-Sproake (Seri: ''Cmique Itom'') heert tou ju [[Indioaner|Salinan-Seri]]-Sproakfamilie. Ju Seri-Sproake wäd däälich noch boald fon sun 800 Ljuude in Sonora, [[Mexiko]]. ... [[Seri|läs fääre.]] bb0yt5tm8zvqjvjtvzfcqflzm3cismq 10 2104 77453 77452 2012-01-23T12:56:45Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bretons Spraakgebied.jpg|right|140px|]] Dät '''Bretoniske''' (''Brezhoneg'') is ne Ailound-[[Keltisk]]e Sproake, ju der trots ju Klassifikation daach ap dät Fäästlound boald wäd. Disse Sproake äntstamt also nit dät [[Gallisk]]e, man is eer äntsteen uut do Brythoniske Sproaken, foarallen uut dät [[Kornisk]]e. ... [[Bretonisk|läs fääre]] g79086gbz2mwmk1rywp3kx2l8d0zbuy 10 2105 77465 77463 2012-01-23T15:35:22Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Inuit Grandma 1 1995 06 11.jpg|right|100px|]] Do '''Inuit''' (minner goud ''Eskimo'', wät fon do Inuit as Schäildwoud fäild wäd) sunt n Foulkgruppe in dät Noude fon [[Kanada]] un [[Alaska]], in Noudwääst-[[Siberien]] un ap do Kuste fon [[Gräinlound]]. Dät Woud "Inuit" betjut eegentelk "Moanskene", die Singular hat "Inuk". ... [[Inuit|läs fääre]] 33oyudcjhgj87jqyaz30lz2o3cjhuj2 10 2106 121705 78473 2022-10-29T21:30:10Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Saterland-Wappen.png]] → [[File:DEU Saterland COA.svg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:DEU Saterland COA.svg|right|100px|]] '''Seelterlound''' (Düütsk: ''Saterland'') is ne [[Meente]] in dän [[Loundkring Kloppenbuurich]] in [[Läichsaksen]], mäd ne Fläche fon 123,62 km<sup>2</sup> un ap dän 31. Dezember 2010 13.031 Ienwoonere. Ju [[fräisk]]e [[Sproake]] fon dät Seelterlound, dät [[Seeltersk]]e, is ju litste anärkoande [[Minnerhaide]]sproake fon [[Düütsklound]]. ... [[Seelterlound|läs fääre]] qutopbfp6vwhlsgmx2y4fxwk0q43mio 10 2107 79450 11286 2012-02-13T10:38:40Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sprachen_GR_2000.png|right|120px]] Dät '''Rätoromaniske''' (''Rumantsch'') is ne Gruppe touhoopehongjende Dialekte in do Alpen, un in äängeren Sin ju noudelke Gruppe deerfon, ju der in dät [[Swaits|swaitseriske]] [[Kanton]] [[Graubünden]] (''Grischun'') boald wäd. Do [[Italien]]iske Variante wäide touhoopefoated unner dän Noome [[Friaulisk]]. ... [[Räto-Romanisk|läs fääre]] g2k8vbdgcmdjn5xzzhts9s93kms1oeh 10 2108 11287 2008-10-28T17:11:50Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Bielde:Isle of Man map-en.svg|right|100px|]] '''Manx''' is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der boald wäd ap dät Ailound Man twiske Groot Brittannien un Irlound. D... wikitext text/x-wiki [[Bielde:Isle of Man map-en.svg|right|100px|]] '''Manx''' is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der boald wäd ap dät Ailound Man twiske Groot Brittannien un Irlound. Dät hat, die lääste Spreeker - Ned Maddrell - stoorf 1974. Man ätters sunt do dan ounfangd, ju Sproake wier tou Lieuwend tou brangen. [[Manx|läs fääre.]] qf80wx7ojqkrm68ww0zia7djfp7sian 10 2109 80063 11288 2012-02-18T20:00:53Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:RIG G-172.jpg|right|100px|]] '''Gallisk''' is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der bit sowät 500 ä.Chr. boald wuude in Gallien ([[Frankriek]] un anlääsende Gestriche bit tou n [[Rhien]]). Ju is foarallen bekoand uut hunnerte fon Inskrifte in Steen, in keramiske Potte un uur Reewen, un ap Munten un uur metallene Deele. ... [[Gallisk|läs fääre.]] 2pynpterp9iplrilp8wx63llrre9a7e 10 2110 11289 2008-10-28T17:12:44Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Bielde:Frisian flag.svg|right|100px|]] '''Wäästfräisk''' is ju fräiske Sproake ju fon sun 400.000 Ljuude in [[Fryslân|Wäästfräislound]] boald wäd. Ju is ju Spr... wikitext text/x-wiki [[Bielde:Frisian flag.svg|right|100px|]] '''Wäästfräisk''' is ju fräiske Sproake ju fon sun 400.000 Ljuude in [[Fryslân|Wäästfräislound]] boald wäd. Ju is ju Sproake ju ap tichtste bie dät [[Seeltersk|Seelterske]] stoant. [[Wäästfräisk|läs fääre.]] svaxo8bs42ezjktt57fqqai0agx7fxo 10 2111 80064 11724 2012-02-18T20:12:58Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flag_of_Ladinia.svg|right|100px|]] Dät '''Ladiniske''', uk '''Dolomitenladinisk''' naamd, is ne romaniske Sproake, ju der in dät Noude fon [[Italien]] boald wäd. Ätter ju Meenenge fon eenige Foarskere bestoant ne äänge Fründskup fon dät Dolomitenladiniske mäd dät in Gestriche fon Graubünden boalde [[Romanisk]]e. ... [[Ladinisk|läs fääre.]] 9gii0gi5fql2nw2jd57jwmjtqj5c31e 10 2112 80065 56255 2012-02-18T20:16:31Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bautzen Ortschild.jpg|100px|right]] Do bee '''Sorbiske Toale''', Bupper- un Läichsorbisk, wäide boald in ju Lausitz (''Łužica''), n Gestrich in dät Aaste fon Sachsen (''Sakska'') un dät Suudaaste fon Brandenbuurich (''Bramborska''). Do Sorben wuuden aleer, juust as do kärntner Slowenen un uur slawiske Minnerhaide, wäil as Wenden betitteld. ... [[Sorbisk|Läs fääre]] 3p0sf3qcxf3jdzaaladpu4fgys05tbl 10 2113 15493 11292 2009-03-24T17:09:38Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flag of Catalonia.svg|right|100px|]] '''Katalonien''' ([[Katalanisk]]: Catalunya, [[Spoanisk]]: Cataluña, [[Aranesisk]]: Catalonha) is een fon do 17 autonome Gemeenskuppe fon [[Spanien]], et lait in dät Aaste fon Spanien. [[Katalonien|läs fääre.]] 8ilt5wqbzc7v8v3vfol06gnjzmwsb49 10 2114 11293 2008-10-28T17:14:29Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Bielde:Karteostfriesischedialekte.GIF|right|100px|]] '''Aastfräisk''' is ju Sproake fon do Aastfräisen, do der in [[Aast-Fräislound|Aastfräislound]] woonje, so uum ... wikitext text/x-wiki [[Bielde:Karteostfriesischedialekte.GIF|right|100px|]] '''Aastfräisk''' is ju Sproake fon do Aastfräisen, do der in [[Aast-Fräislound|Aastfräislound]] woonje, so uum Auerk, Oamde un Lier bietou. Fon Seelter wäd dät oafte kuut "Fräislound" benaamd. [[Aastfräisk (Läichdüütske Sproake)|läs fääre.]] kpmjyonjo2fq5x5oygd5jnhyeienah1 10 2115 83093 11294 2012-04-09T19:12:48Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:CornwallKernowMappa.png|right|140px|]] Dät '''Korniske''' (''Kernewek'') is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der bit sowät 1800 boald wuude in Cornwall (''Kernow''), die suudwäästelke Punkt fon [[Änglound]]. Die woarskienelk lääste Moanske die ju Sproake baalen diede, waas Dorothy Pentreath, ju 1778 stuurwen is. ... [[Kornisk|läs fääre.]] 6lj9zeezo019entyq7ybk4sxivfmpab 10 2116 83452 11295 2012-04-18T21:40:59Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Verbreitungsgebiet der Tataren.PNG|right|140px|]] Ju '''tatariske Sproake''' (Oainbeteekengen: Татар теле [''Tatar tele''], Татарча [''Tatarça''] Tатар Төрекчәсе [''Tatar Törekçäse'' = tatarisk Tursk]) of kuut ''Tatarisk'' is ne fon do Tataren (in äängeren Sin) in fuul Regione fon [[Ruslound]], foarallen in [[Tatarstan]] un Baschkortostan un fuul uur Gestriche fon ju eemoalige [[Sowjetunion]] boalde [[Turksproaken]]. [[Tatariske Sproake|... läs fääre.]] ljap4uibounjye03lz8ola4vn6n8jz7 10 2117 11296 2008-10-28T17:15:45Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Bielde:Catalan in Europe.png|right|100px|]] Dät '''Katalaniske''' is ne [[Romanisk|romaniske]] Sproake. Ju Sproake wäd fuul boald in [[Spanien]], [[Andorra]], [[Frank... wikitext text/x-wiki [[Bielde:Catalan in Europe.png|right|100px|]] Dät '''Katalaniske''' is ne [[Romanisk|romaniske]] Sproake. Ju Sproake wäd fuul boald in [[Spanien]], [[Andorra]], [[Frankriek]] un [[Italien]]. Katalanisk is n bitje ännelk mäd [[Spoanisk]], man moor mäd dät [[Oksitanisk]]e. [[Katalanisk|läs fääre.]] p7s9abyalpcdw8wmwrfsycrvi6kxb1c 10 2118 11297 2008-10-28T17:16:19Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Bielde:Kurden.jpg|right|100px|]] '''Kurdistan''' is dät Woongebiet fon do [[Kurden]] in dän suudwäästelke Deel fon Asien. Ju Etymologie fon dän Noome Kurdistan is ... wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kurden.jpg|right|100px|]] '''Kurdistan''' is dät Woongebiet fon do [[Kurden]] in dän suudwäästelke Deel fon Asien. Ju Etymologie fon dän Noome Kurdistan is striedich, wült die Noome Kurdistan in ju Geschichte in geografisken un politisken Sin ferwoand wuude. [[Kurdistan|läs fääre.]] 6dvx0q1pmys7brx3q2mnm1u0wi0xyoq 10 2119 84354 58786 2012-05-07T14:59:07Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Violinista rom.jpg|right|90px]] Do '''Sinti un Roma''' sunt ne [[Minnerhaide|Minnerhaid]] in ferskeedene europäiske Lounde. Sinti un Roma sunt twäin ferskeedene Sammelnoomen foar two ferskeedene Foulkskoppele. ... [[Sinti un Roma|läs fääre]] qmyx5h8a8lm4kq8ryyb6fe11ibse0ol 10 2120 11299 2008-10-28T17:17:01Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: [[Bielde:Erzya in Ulyanovsk Oblast.png|right|100px|]] '''Ersjanisk''' (rusk: Эрзянь Кель (Erzjanj Kelj)) is een fon do bee Sproaken, do der touhoope mäd dät M... wikitext text/x-wiki [[Bielde:Erzya in Ulyanovsk Oblast.png|right|100px|]] '''Ersjanisk''' (rusk: Эрзянь Кель (Erzjanj Kelj)) is een fon do bee Sproaken, do der touhoope mäd dät Mokscha tou dät Mordwiniske reekend wäide. Dät wäd boald fon sowät ne hoolwe Millione Ljuude in dät Wääste fon ju Republik Mordovien un anlääsende Gestriche as Nischni Nowgorod, Tschuwaschien, Pensa, Samara, Saratow, Orenburg, Uljanowsk, [[Tatarstan]] un Baschkortostan, aal in dän Föderationskring Wolga. [[Ersjanisk|läs fääre.]] ibz0a3tbj09dvaa3j59gsxl9bmjw7la 10 2121 35412 11300 2010-05-25T11:40:29Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Do '''Kurden''' sunt n Foulk do nit bloot in [[Kurdistan]] lieuwje, man uk in fuul uur Lounde appe ganse [[Waareld]]. Mädnunner rakt twiske do 26 bit 37 Million Kurden, wierfon 15 Millione in ju [[Turkäi]], 6.6 Millione in [[Irak]], 6 Millione in [[Iran]] un 2 Millione in [[Syrien]]. [[Kurden|läs fääre.]] 0qt8srp7tuu2jhgd6a6lakxf1ap5zs8 0 2122 120344 113330 2021-11-13T18:14:28Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.2 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = ราชอาณาจักรไทย<br />Ratcha Anachak Thai<br />Kingdom of Thailand | namme = Thailound | flagge = Flag of Thailand.svg | wapen = Garuda Emblem of Thailand.svg | lokaasje = LocationThailand.png | motto = | taal = [[Thai]] | haadstêd = [[Bangkok]] | steatsfoarm = Monargie | gebiet = 514.000 | prstwetter = 0.4 | ynwenners = 67.959.000 | teljier = 2015 | munt = Baht | muntkoade = THB | tiidsone = +7 | feestdei = 5. Dezember<br />10. Dezember | folksliet = Phleng Chat | lânkoade = THA | ynternet = .th | tillefoan = 66 | }} Dät '''Köönichriek Thailound''' is n Lound in dät Suudaaste fon [[Asien]]. == Geografie == Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Doi Inthanon (2565 m). Ju grootste Äi fon Thailound is die Chao Phraya. In dät Aaste gränset Thailound an dän Gulf fon Thailound, in dät Wääste an dät Andamaniske Meer. Groote Stääde ieuwenske ju Haudstääd [[Bangkok]] sunt: Chiang Mai, Nonthaburi, Samut Prakan, Nakhon Ratchasima (fröier Khorat), Khon Kaen un Chonburi. Thailound wäd fon do naiste Lounde begränsed: * [[Laos]], in dät Noudaaste, * [[Kambodscha]], in dät Aaste, * [[Malaysia]], in dät Suude, * [[Myanmar]], in dät Wääste. Dät Klima is tropisk-monsunoal, ju Temperatuur lait dät ganse Jier in truchsleek buppe de 18&nbsp;°C. In Thailound rakt et nit so as bie uus do fjauer Jierstieden, man moundelke Rienfal wäd deer meeten. So rakt et in Thailound do tjo Rienjierstieden. (1) fon November bit Februoar ju foarhärskjende Noud- bit Noudaastwiende druuch un köilige Luft hääroun, (2) in die Foarmonsuun-Tied bit Moai härskje do hoochste Temperatuure (oafte düüdelk uur 35&nbsp;°C), (3) fon Juni bit September duuret ju Rientied mäd dän Monsuun uut dät Suudwääste wai. == Geskichte == * Foargeskichte un Wonderengsperiode * Dät Köönichriek fon Sukhothai (13. – 14. Jh.) * Dät Köönichriek fon Ayutthaya (15. Jh. – 1767) * Die Thonburi-Periode (1767-1782) * Ju Chakri-Dynastie (1782 - däälich) * 1932, Thailound wäd n demokratisk Lound. Ju Ferfoatenge ärschient an n 10. Dezember un dät is däälich noch altied n Fierdai. * In 1939 wäd dän Noome ferannerd fon Siam ätter Thailound. Glieks ätter ju [[Twäide Waareldkriech]] hat Thailound wier Siam, man in 1949 wäd ju Loundsnoome definitiv Thailound. == Befoulkenge == 75 % fon ju Befoulkenge sunt Thai, 14 % Chinesen. Do uur Ienwoonere sunt Bierichfoulke, Khmer, Laoten, Malaien, Moken, Inder, Vietnamesen, Lolos un Wiete (Farangs). Die Moorhaid fon Thailound is Buddhist (94 %). 4 % sunt Muslime un deer woonje uk Kristene un Hinduus. {| class="wikitable" |+ Ju Befoulkenge fon Thailound fon 1960 bit nu |- bgcolor="#DDDDDD" ! Jier ! Befoulkenge in Mio. ! Gebuurte/Doodesfälle per 1000 Ienw. |- bgcolor="#EEEEEE" | 1960 &nbsp; &nbsp; | 23,3 | 34,2 / 9,7 <!-- |- bgcolor="#EEEEEE" | 1964 &nbsp; &nbsp; | 29,7 | 34,8 / 7,9 |- bgcolor="#EEEEEE" | 1965 &nbsp; &nbsp; | 30,5 | 34,8 / 9,7 |- bgcolor="#EEEEEE" | 1966 &nbsp; &nbsp; | 31,5 | 34,8 / 9,7 |- bgcolor="#EEEEEE" | 1971 &nbsp; &nbsp; | 35,3 | |- bgcolor="#EEEEEE" | 1974 &nbsp; &nbsp; | 41,0 | |- bgcolor="#EEEEEE" | 1978 &nbsp; &nbsp; | 45,1 | --> |- bgcolor="#EEEEEE" | 1982 &nbsp; &nbsp; | 48,5 | 30,0 / 7,9 <!-- |- bgcolor="#EEEEEE" | 1987 &nbsp; &nbsp; | 52,6 | 26,0 / 7,9 |- bgcolor="#EEEEEE" | 1988 &nbsp; &nbsp; | 53,6 | 26,0 / 7,9 --> |- bgcolor="#EEEEEE" | 2000 &nbsp; &nbsp; | 60,8 | 17,2 / 7,3 |- bgcolor="#EEEEEE" | 2005 &nbsp; &nbsp; | 65,4 | 15,7 / 7,02 |} == Sjuch uk == * [[Krung Thep Mahanakhon Amon Rattanakosin Mahinthara Ayuthaya Mahadilok Phop Noppharat Ratchathani Burirom Udomratchaniwet Mahasathan Amon Piman Awatan Sathit Sakkathattiya Witsanukam Prasit]], die offizielle Noome foar Bangkok == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20101229000203/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/th.html CIA World Factbook – Thailound] Statistiske Doaten (ängelsk) [[Kategorie:Thailound| ]] [[Kategorie:Lound in Asien]] mxoqycdfibxnb6siqap9bdatme2r0v5 0 2123 115425 114732 2018-01-09T17:44:57Z Wwikix 8153 /* Lounde */ Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Asia satellite orthographic.jpg|thumb|400px|Satellitenbielde fon Asien]] '''Asien''' is fon sien Flakte, 44.614.500 km², sowät n Träädel fon ju Loundmasse, die grootste Waarelddeel; juust so is dät uk mäd moor as fjauer Milliarden Moanskene, moor as n Haaldeel fon ju Moanskhaid, die befoulkengsstäärkste. Touhoope mäd dät litjere [[Europa]] wäd Asien oafter tou [[Eurasien]] touhoopefoated. Uumdät Asien so groot is, uumfoatet dät masse ferskeedene Klima- un Vegetatsjoons-Rebätte fon do noudelke [[Poloar-Rebät]]e in [[Sibirien]] uur ju mäitigede Soone, uur do kontinentoale Steppen biespilswiese in [[Kasachstan]] un druuge Binnenwöisten as ju [[Taklamakan]], bit tou dät fon'n [[Monsun]] bestimde [[Tropisk Klima|Tropiske Klima]] in't Suude. Dät sunt uk bloot Biespile. == Lounde == Asien bestoant däälich politisk uut do naiste Stoate: * [[Bielde:flag of East Timor.svg|20px]] [[Aast-Timor]] * [[Bielde:flag of Afghanistan.svg|20px]] [[Afghanistan]] * [[Bielde:flag of Armenia.svg|20px]] [[Armenien]] * [[Bielde:flag of Azerbaijan.svg|20px]] [[Aserbaidschan]] * [[Bielde:flag of Bangladesh.svg|20px]] [[Bangladesch]] * [[Bielde:flag of Bahrain.svg|20px]] [[Bahrain]] * [[Bielde:flag of Bhutan.svg|20px]] [[Bhutan]] * [[Bielde:flag of Brunei.svg|20px]] [[Brunei]] * [[Bielde:Flag of the People's Republic of China.svg|20px]] [[Foulksrepublik China]] * [[Bielde:flag of the United Arab Emirates.svg|20px]] do [[Fereende Arabiske Emiroate]] * [[Bielde:flag of Georgia.svg|20px]] [[Georgien]] * [[Bielde:flag of India.svg|20px]] [[Indien]] * [[Bielde:flag of Indonesia.svg|20px]] [[Indonesien]] * [[Bielde:flag of Iraq.svg|20px]] [[Irak]] * [[Bielde:flag of Iran.svg|20px]] [[Iran]] * [[Bielde:flag of Israel.svg|20px]] [[Israel]] * [[Bielde:flag of Japan.svg|20px]] [[Japan]] * [[Bielde:Flag of Yemen.svg|20px]] [[Jemen]] * [[Bielde:Flag of Jordan.svg|20px]] [[Jordanien]] * [[Bielde:Flag of Cambodia.svg|20px]] [[Kambodscha]] * [[Bielde:flag of Qatar.svg|20px]] [[Katar]] * [[Bielde:Flag of Kazakhstan.svg|20px]] [[Kasachstan]] * [[Bielde:Flag of Kyrgyzstan.svg|20px]] [[Kirgisien]] * [[Bielde:Flag of Kuwait.svg|20px]] [[Kuweit]] * [[Bielde:flag of Laos.svg|20px]] [[Laos]] * [[Bielde:flag of Lebanon.svg|20px]] [[Libanon]] * [[Bielde:Flag of Maldives.svg|20px]] do [[Maledive]] * [[Bielde:Flag of Malaysia.svg|20px]] [[Malaysia]] * [[Bielde:flag of Mongolia.svg|20px]] ju [[Mongoläi]] * [[Bielde:flag of Myanmar.svg|20px]] [[Myanmar]] (Burma) * [[Bielde:flag of Nepal.svg|20px]] [[Nepal]] * [[Bielde:flag of North Korea.svg|20px]] [[Noud-Korea]] * [[Bielde:flag of Oman.svg|20px]] [[Oman]] * [[Bielde:flag of Pakistan.svg|20px]] [[Pakistan]] * [[Bielde:flag of Palestine.svg|20px]] [[Palästina]] * [[Bielde:Flag of the Philippines.svg|20px]] do [[Philippine]] * [[Bielde:flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslound]] * [[Bielde:Flag of Singapore.svg|20px]] [[Singapore]] * [[Bielde:flag of Syria.svg|20px]] [[Syrien]] * [[Bielde:flag of Sri Lanka.svg|20px]] [[Sri Lanka]] * [[Bielde:flag of South Korea.svg|20px]] [[Suud-Korea]] * [[Bielde:Flag of Tajikistan.svg|20px]] [[Tadshikistan]] * [[Bielde:Flag of the Republic of China.svg|20px]] [[Taiwan]] * [[Bielde:flag of Thailand.svg|20px]] [[Thailound]] * [[Bielde:flag of Turkey.svg|20px]] [[Turkäi]] * [[Bielde:flag of Turkmenistan.svg|20px]] [[Turkmenistan]] * [[Bielde:flag of Uzbekistan.svg|20px]] [[Usbekistan]] * [[Bielde:flag of Vietnam.svg|20px]] [[Vietnam]] [[Kategorie:Waarelddeele]] [[Kategorie:Asien| ]] k7eeg0z1qd0ivh2yrtlousbpspo4vd0 0 2124 119089 115431 2020-04-21T04:46:57Z 186.143.163.168 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Antarctica (orthographic projection).svg|thumb|right|Antarktikoa]] [[Bielde:LocationAntarctica.png|thumb|right|Steede fon Antarktikoa ap ju Waareldkoarte.]] [[Bielde:Antarctica_6400px_from_Blue_Marble.jpg|thumb|right|Satellitenbielde fon Antarktikoa]] '''Antarktikoa''' is n Waarelddeel uum dän Suudpool fon ju [[Äide]], mäd ne Loundmasse fon 13,2 Millionen km². Uum dän Waarelddeel tou lait die Antarktiske Ozean, die uurgungt in dän Pazifiske Ozean un dän Indiske Ozean. Uungefeer 90 % fon aal dät Ies ap ju Äide un 75 % fon do Swäitwoater-Reserven sunt in ju bit tou 4500 m tjukke Iesdäkke äntheelden. Uungefeer 280.000 km² fon dän [[Waarelddeele|Waarelddeel]] is iesfräi, dät is sowät 2,4 Prozent fon ju ganse Loundfläche. Et rakt neen Lounde ap Antarktikoa, man dät rakt Lounde do Ansprüche moaked hääbe ap Deele fon Antarktikoa. Do fertreedene Lounde moakje Foarskenge ap dät Waarelddeel un deerfoar rakt et ferscheedene Foarskengsstatione. Die Arktiske Ferdraach is fon ferscheedene Lounde unnerteekend. Deeroun stoant, dät do nit bewoonde Gebiete fon Antarktikoa twiske 60 un 90 Groad suudelke Bratte bloot foar freedelke Benutsenge of wietenskuppelke Foarskenge foarbeheelden blieuwe. {| border=1 align=center cellpadding=2 cellspacing=0 |- style=background:#efefef; !Stoat !Gebiet !Anspruchsgränse !Siet |- | [[Bielde:flag of Argentina.svg|20px]] [[Argentinien]] | Argentinisk Antartktikoa | 25°W bit 74°W | 1943 |- | [[Bielde:flag of Australia.svg|20px]] [[Australien]] | Australisk Antarktisk Gebiet | 160°E bit 142°2′W un 136°11′W bit 44°38′E | 1933 |- | [[Bielde:flag of Brazil.svg|20px]] [[Brasilien]] | Brasilianisk Antarktikoa | 28°W bit 53°W | 1986 |- | [[Bielde:flag of France.svg|20px]] [[Frankriek]] | Adélielound | 142°2′E bit 136°11′E | 1924 |- | [[Bielde:flag of the United Kingdom.svg|20px]] [[Groot-Britannien]] | Britisk Antarktisk Gebiet | 20°W bit 80°W | 1908 |- |rowspan=2|[[Bielde:flag of Norway.svg|20px]] [[Norwegen]] | Köönigin Maud-Lound | 44°38′E bit 20°W | 1939 |- | Peter I-Ailound | 68°50′S 90°35′W | 1929 |- | [[Bielde:flag of New Zealand.svg|20px]] [[Näi-Seelound]] | Ross Gebiet | 150°W bit 160°E | 1923 |- | [[Bielde:flag of Chile.svg|20px]] [[Chile]] | Chilenisk Antarktisk Gebiet | 53°W bit 90°W | 1940 |- | | Neen Ansprüche | 90°W bit 150°W | |} <gallery> File: 061212-nordkapp.jpg File:GletscherMM.jpg File:Fryxellsee Opt.jpg File:Mount Erebus Aerial 2.jpg File:Aurore australe - Aurora australis.jpg </gallery> {{Commons|Antarctica|Antarktikoa}} [[Kategorie:Waarelddeele]] lpra5n70h6hmb7qbchf27n34bxevag3 0 2146 115438 113296 2018-01-09T17:55:03Z Wwikix 8153 /* Geografie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Commonwealth of the Bahamas | namme = Bahama's | flagge = Flag of the Bahamas.svg | wapen = | lokaasje = LocationBahamas.png | motto = Forward Upward Onward Together | taal = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | haadstêd = Nassau | steatsfoarm = Parlamentariske Monarchie | oerflak = 13.940 | pctwetter = 28 | ynwenners = 392,718 | teljier = 2016 | munt = Bahama-Dollar | muntkoade = BSD | tiidsone = -5 | feestdei = [[26. Januar]] | folksliet = March on Bahamaland | lânkoade = BHS | ynternet = .bs | tillefoan = 1 | }} Do '''Bahamas''' (ängelsk: ''Commonwealth of The Bahamas'') sunt n Ailoundkoppel in dät [[Karibisk Gebiet|Karibiske Gebiet]]. Dät rakt uungefeer 700 Ailounde, deerfon 40 bewoond. == Geografie == Do grootste Ailounde fon dän Koppel sunt Eleuthera, Cat Island, Long Island, San Salvador Island, Acklins, Crooked Island, Eksuma un Mayaguana. Ju Steede fon ju Haudstääd Nassau lait ap dät Ailound Näi Providence. Die hoochste Bierich fon dän Äiloundekoppel is die Mount Alvernia (63 m). Do Bamahas lääse an ju Aastsiede fon do [[Fereende Stoaten]], noudelk fon [[Kuba]]. [[Kategorie:Lound in Noudamerikoa]] [[Kategorie:Ailoundkoppel]] 4hvfr1vq2ffvudbw38omlbu5ihxtjrs 0 2147 121724 121662 2022-11-11T01:16:39Z Fry1989 4030 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Canada | namme = Kanada | flagge = Flag of Canada.svg | wapen = Royal Coat of Arms of Canada.svg | lokaasje = Canada (orthographic projection).svg | motto = A mare usque ad mare | taal = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] un [[Frantsöösk]] | haadstêd = [[Ottawa]] | steatsfoarm = Monarchie | oerflak = 9.984.670 | prstwetter = 8,62 | ynwenners = 31,6 Milionen | teljier = 2006 | munt = Kanadisken dollar | muntkoade = CAD | tiidsône = -3,5 oant -8 | feestdei = 1. Juli | folksliet = O Canada | lânkoade = CAN | ynternet = .ca | tillefoan = 1 | }} '''Kanada''' is n Lound in Noud-Amerika, twiske dän Atlantiske, dän Arktiske un dän Pazifiske Ozean. Dät eensige Loundskeed is mäd do [[Fereende Stoaten]]. Wan me bloot ju Fläche fon dät Lound reekent, is Kanada dät twäidgrootste Lound fon de Waareld. == Demografie == In Kanada wäide foarallen two Sproaken boald, dät sunt [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] un [[Frantsöösk]], man dät rakt uk noch uur Sproaken. Ieuwenske do wiete Ljuude lieuwje uk [[Inuit]] un [[Indioaner]] in Kanada. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.muturzikin.com/cartesusa/cartecanada4.htm Sproakenkoarte fon Kanada.] {{stump-links}} [[Kategorie:Kanada| ]] [[Kategorie:Lound in Noudamerikoa]] rhtwxtbuouvi5lsewxk91eta4pqllv5 0 2153 115429 109281 2018-01-09T17:47:42Z Wwikix 8153 /* Stääde */ Kat wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Commonwealth of Australia | namme = Australien | flagge = Flag of Australia.svg | wapen = Coat of Arms of Australia.svg | lokaasje = LocationAustralia.png | motto = naan | taal = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | [[Aboriginal (Sproake)]] | haadstêd = Canberra | steatsfoarm = Monarchie | oerflak = 7.686.850 | pctwetter = 1 | ynwenners = 20.180.878 | teljier = 2004 | munt = Australisken Dollar | muntkoade = AUD | tiidsone = +8 bit +11 | feestdei = 26. Januoar | folksliet = Advance Australia Fair | lânkoade = AUS | ynternet = .au | tillefoan = 61 | }} '''Australien''' is die grootste Deel fon dän Waarelddeel ''Australien'' un dät säkstgrootste Lound ap ju Waareld. Siet 1901 is Australien uunouhongich fon [[Groot-Britannien]], man dät heert noch tou dät Britiske [[Commonwealth]]. == Deelstoate == Do säks Buundesstoate sunt: * [[New South Wales]] * [[Queensland]] * [[Tasmanien]] * [[Victoria (Australien)|Victoria]] * [[Western Australia]] * [[South Australia]] Do tjo Territorien sunt: * [[Australian Capital Territory]] * [[Northern Territory]] * [[Jervis Bay Territory]] Ieuwenske do Buundesstoate un Territorien rakt et noch soogen Buutengebiete (säks Ailounde/Ailoundgruppen un n Deel fon ju [[Antarktikoa|Antarktis]]). == Stääde == {| class="wikitable" ! Stääd ! Ienwoonere |- | [[Sydney]] || align=right | 3 641 422 |- | [[Melbourne]] || align=right | 3 371 888 |- | [[Brisbane]] || align=right | 1 676 389 |- | [[Perth (Australien)|Perth]] || align=right | 1 256 035 |- | [[Adelaide (Australien)|Adelaide]] || align=right | 1 040 719 |- | [[Gold Coast]] || align=right | 454 436 |- | [[Canberra]] || align=right | 356 120 |- | [[Newcastle (Australien)|Newcastle]] || align=right | 288 732 |- | [[Gosford]] || align=right | 282 726 |- | [[Wollongong]] || align=right | 234 482 |} [[Kategorie:Australien (Lound)| ]] [[Kategorie:Lound in Ozeanien]] t9mk6zn035lc7bs95e0rp4sfdb3h612 0 2159 115873 115871 2018-01-22T11:39:37Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Giulio-cesare-enhanced 1-800x1450.jpg|100px|thumb|Julius Caesar]] '''Gaius Julius Caesar''', (bädden dän [[13. Juli]] [[100 f. Kr.]] in dän Stääddeel Subara in [[Room]], stuurwen dän [[15. Meerte]] [[44 f. Kr.]] in Room) waas n roomsken Militär un Stoatsmon die dät [[Roomske Riek]] apgjucht häd. Oafte wäd hie '''Julius Caesar''' naamd. Uur Noomen sunt Julius, Gaius Julius, Gaius Caesar sin Divus Julius. Sin Noome belukt sik ap do Woude [[Kaiser]] un dät Mound Juli. Mäd Stöän fon dän rieke [[Marcus Licinius Crassus]] un dän ärfoulchrieke Militär [[Gnaeus Pompeius Magnus]] mäd do hie in dät sonaamde [[Eerst Triumviroat|Eerste Triumviroat]] touhoopeoarbaidede, kuude hie 59 f.Kr in dät [[Konsuloat]] kuume. In do ätterfoulgjende Jieren ärooberde hie as [[Prokunsul]] fon Suud-Gallien dän noudelke Deel fon [[Gallien]] bit tou dän [[Rhien]]. Die roomske Burgerkriech (49–45 f.Kr.) fierde tou ju [[Diktator]]skup fon Julius Caesar. Die [[Senoat]] waas deermäd nit ienfersteen un wüül ljauer ju roomske [[Republik]] wieruume hääbe. An n 15. Meerte 44 f.Kr. wäd Julius Caesar truch Meegliedere fon dän Senoat dooddäin. Ätter dän Dood fon Julius Caesar waas ju Befoulkenge fon Room lälk, wült hie gans beljoowed waas. Ätter fuul Kriech in dät Roomske Riek wuude Caesars Bruursbäiden un adoptierden Suun Augustus [[Octavianus]] in dät Jier 27 f. Kr. die eerste Kaiser fon dät [[Roomske Riek]]. [[Kategorie:Roomsken Politiker]] [[Kategorie:Diktoator]] nzqiezxpafqkzceuosw4t0qm9z07ufd 0 2160 123079 123070 2024-01-03T15:37:58Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small> -- '''[[21. Jierhunnert]]''' -- <small>[[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]] -- [[24. Jierhunnert|24.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1999]] - [[2000]] - [[2001]]</small> - '''2002''' - <small>[[2003]] - [[2004]] - [[2005]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[1. Januoar]]: Ju näie Weerenge [[Euro]] wäd in 12 Lounde fon ju [[Europäiske Union]] as Boarjäild ienfierd. * [[1. Januoar]]: In [[Afghanistan]] uurnimt [[Hamid Karzai]] ju Uurgongsregierenge. * [[11. Januoar]]: Do eerste Fangene uut dän [[Kriech in Afghanistan sänt 2001|Afghanistan-Kriech]], fangene [[Taliban]] un fermoudelke Liede fon [[Al-Qaida]], kuume ätter dät [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoanske]] Internierengs-Leeger Camp-X-Ray in ju [[Fangenen-Leeger fon ju Guantanamo Bay Naval Base|Guantanamo Bay]] wai. Uumdät die Foargong foulkegjuchtelk un moanskengjuchtelk nit in Oardenge is, rakt dät internasjonoale Protäste. * [[14. Februoar]]: [[Bahrain]] wäd Köänichriek. Eersten Köänich fon ju konstitutsjoonelle Monarchie wäd die foarige Emir [[Hamad bin Isa Al Chalifa]]. * [[14. Februoar]]: Ap dän [[Lufthoawen Kabul]]wäd die [[Afghanistan|afghaniske]] Minister foar Luftfoart un Tourismus, [[Abdul Rahman (Politiker, 1953)|Abdul Rahman]], fon Pilgere doodsloain, uumdät hie mäd ju eensige afghaniske Maskiene ätter [[Indien]] fljooge wol. Do Pilgere täiwe sänt Deege, uum ätter [[Mekka]] tou fljoogen. * [[20. Moai]]: [[Indonesien]] ärkoant ju ap dän [[28. November]] [[1975]] proklamierde Uunouhongegaid fon [[Aast-Timor]] oun. * August: [[Hoochwoater in Middeleuropa 2002|Een Hoochwoater-Katastrophe in Middeleuropa]] - besunners läip oun ju [[Elbe]], man uk oun ju [[Donau]] un uur Äien. Ju [[SPD]]-fierde Regierenge unner [[Gerhard Schröder]] häd glieks reagierd (t.B. dän grootsten Buundesweer-Iensät in ju Geskichte muugelk moaked), wierfon ju Paatäi kuute Tied leeter bie ju [[Buundesdais-Köär 2002]] baldoarich profitierd häd. * [[22. September]]: [[Buundesdais-Köär 2002|Buundesdais-Köär]] - [[SPD]] 38,5 %; [[CDU]]/[[CSU]] uk 38,5 %; [[Do Gräine]] 8,6 %; [[FDP]] 7,4 %; [[PDS]] 4,0 %; uurswäkke aaltouhoope 3,0 % * [[10. September]]: Ätter een Foulksoustämmenge wäd ju [[Swaits]] Lid fon do [[Fereende Natione]] * [[22. Oktober]]: Regierengsbieldenge in [[Düütsklound]] - Ätter ju Buundesdais-Köär wäd dät [[Kabinett Schröder II]] wäd as Foutsättenge fon ju in't Foaren al bestoundende [[Rood-Gräine Koalitsjoon]] apstoald. [[Buundeskansler]] blift [[Gerhard Schröder]]. * [[22. Oktober]]: Kuba ratifisiert as läästen fon do karibiske un latienamerikoanske Stoaten dän [[Ferdraach fon Tlatelolco]], die ju Karibik un Latien-Amerikoa tou een Rebät fräi fon [[Atomwoapen]] ferkloort. * 25-Jier-Fier fon dän [[Seelter Buund]] ([[1977]]). == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Sanya Dharmasakti]], thailoundsken Politiker * [[11. Januoar]]: [[Peggy Antonio]], austroalske Cricket-Spielerske * [[14. Januoar]]: [[Pierre Joubert (Moaler)|Pierre Joubert]], frantsöösken Moaler un Teekner * [[17. Januoar]]: [[Jan Bulank]], sorbisken Komponist un Chor-Dirigent * [[18. Januoar]]: [[Martha Strasser]], düütske kommunistiske Wierstoundlerske juun dän Nasjonoalsosjoalismus * [[19. Januoar]]: [[Jakob Reinert]], düütsken Botoaniker * [[28. Januoar]]: [[Astrid Lindgren]], sweediske Skrieuwerske fon Bäidensbouke * [[30. Januoar]]: [[Inge Morath]], aastriekiske Fotogroafinne * [[1. Februoar]]: [[Hildegard Knef]], düütske Skauspielerske * [[9. Februoar]]: [[Margaret, Countess of Snowdon]], britiske Prinsässinne * [[12. Februoar]]: [[Margaret Traxler]], US-amerikoanske roomsk-kathoolske Theologinne * [[14. Februoar]]: [[Abdul Rahman (Politiker, 1953)|Abdul Rahman]], afghanisken Minister * [[10. Meerte]]: [[Sleiman Hajjar]], [[Libanon|libaneesisken]] Biskop in [[Kanada]] * [[11. Meerte]]: [[Marion Gräfin Dönhoff]], düütske Journalistinne un Publizistinne * [[18. April]]: [[Thor Heyerdahl]], norwegisken Foulke-Kundler, Anthropologe un Abenteurer * [[29. April]]: [[Diana Buitron-Oliver]], US-amerikoanske klassiske Archäologinne * [[13. Juni]]: [[Sophie Blocher]], Swaitser Pestoorinne un Sosjoaloarbaiderske * [[17. Juni]]: [[Fritz Walter]], düütsken Foutbaal-Spieler * [[11. Juli]]: [[Irene Bernard]], düütske Wierstoundlerske juun dän Nasjonoalsosjoalismus * [[25. Juli]]: [[Johannes Joachim Degenhardt]], düütsken Kardinoal * [[29. Juli]]: [[Tesfamariam Bedho]], eritreisken Biskop * [[31. Juli]]: [[Inge Donnepp]], düütske Politikerske (SPD) * [[4. August]]: [[Robert Noehren]], US-amerikoansken Oargelist, Oargel-Bauer un Musik-Pädagoge * [[19. August]]: 19. August: [[Otto Wüst]], Biskop fon Basel * [[21. August]]: [[Laure Wyss]], Swaitser Skrieuwerske, ju foar do Gjuchte fon Wieuwljuude ientried * [[26. August]]: [[Rosemarie Fuchs]], düütske Politikerske (FDP) * [[7. September]]: [[Katrin Cartlidge]], britiske Skauspielerske * [[19. September]]: [[Yohannes Woldegiorgis]], äthiopisken Biskop * [[22. September]], [[Marga Petersen]], düütske Spoartlerske (Lichtathletik), Olympiamedaillen-Winnerske * [[8. Oktober]]: [[Philippe Boutros Chebaya]], libaneesisken Biskop * [[10. Oktober]]: [[Teresa Graves]], US-amerikoanske Sjungerske un Skauspielerske * [[17. Oktober]]: [[Jeanne L. Noble]], US-amerikoanske roomsk-kathoolske Theologinne * [[7. November]]: [[Rudolf Augstein]], düütsken Journalist, Skrieuwer un Publizist * [[18. November]]: [[Edith H. Luchins]], US-amerikoanske Mathematikerinne un Psychologinne * [[2. Dezember]]: [[Ivan Illich]], aastriekisk-amerikoansken Philosoph, Skrieuwer un roomsk-kathoolsken Theologe * [[2. Dezember]]: [[Paula Hahn-Weinheimer]], düütske Geochemikerinne * [[28. Dezember]]: [[Maria Carbone]], italieenske Opern-Sjungerske un Soangs-Pädagoginne [[Kategorie:21. Jierhunnert]] 2r0v9qldwu0yt3e2t3x7lp390qvp1ho 0 2161 122171 118820 2023-02-25T18:30:22Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small> -- '''[[21. Jierhunnert]]''' -- <small>[[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]] -- [[24. Jierhunnert|24.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1998]] - [[1999]] - [[2000]]</small> - '''2001''' - <small>[[2002]] - [[2003]] - [[2004]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: Do Stoatspräsidenten [[Heydər Əliyev]] ([[Aserbaidschan]]) un [[Wladimir Wladimirowitsch Putin|Wladimir Putin]], ([[Ruslound]]), moakje politiske, wirtskuppelke un militäriske Touhoope-Oarbaid uut. * [[15. Januoar]]: Wikipedia wäd stifted fon [[Jimmy Wales]]. * [[20. Januoar]]: [[George W. Bush]] wäd as näien Präsident fon do USA fereediged. * [[31. Meerte]]: Die eerste Ousnit fon ju Metrô Brasília wäd ienwäid. * [[7. Juni]]: Die Rabbiner [[Abraham Grünbaum]] wäd in Zürich doodskeeten. Die Moort is bit däälich nit apkloord. * [[11. September]]: [[Terroransleeke ap dän 11. September 2001|Terroransleeke]] ap dät [[World Trade Center]] un dät [[Pentagon]] in do [[USA]] mäd sowät 3000 Doode. * [[7. Oktober]]: Unner dät Propaganda-Motto "Kriech juun dän Terror" beginne do USA dän Kriech juun do [[Taliban]] in [[Afghanistan]]. * Mäd ju [[BSE]] un ju [[Muulsüükte]] moakje two läipe Fäi-Süükten Probleme. In't Jier 2001 sunt aleenich in Düütsklound 125 Faale fon BSE fääststoald wuuden. == Tou Waareld keemen == * [[14. Januoar]]: [[Anssi Suhonen]], finnisken Foutbaal-Spieler * [[14. Januoar]]: [[Alexander Türk]], düütsken Bäidens-Skauspieler == Stuurwen == * [[5. Januoar]]: [[Elizabeth Anscombe]], britiske Philosophinne * [[10. Januoar]]: [[Freya Stephan-Kühn]], düütske Skrieuwerske un Pädagoginne * [[11. Januoar]]: [[Dorothy M. Horstmann]], US-amerikoanske Dokterske un Wietenskupperske in dät Fäild fon Virologie un Epidemiologie * [[11. Januoar]]: [[Lorna Sage]], ängelske Literatuur-Wietenskupperske, Literoar-Kritikerske un Skrieuwerske * [[22. Januoar]]: [[Philine Fischer]], düütske Opern- un Konzert-Sjungerske * [[28. Januoar]]: [[Ivan Prasko]], Biskop fon ju ukrainiske griechisk-kathoolske Säärke * [[7. Februoar]]: [[Dale Evans]], US-amerikoanske Sjungerske un Skauspielerske * [[7. Februoar]]: [[Anne Morrow Lindbergh]], US-amerikoanske Luftfoart-Pionierinne * [[8. Februoar]]: [[Giuseppe Casoria]], italieensken Kurien-Kardinoal * [[12. Februoar]]: [[Kristina Söderbaum]], sweediske Skauspielerske * [[17. Februoar]]: [[Rink van der Velde]], Skrieuwer (* [[1932]]). * [[20. Februoar]]: [[Karl Hasel]], düütsken [[Forst-Wietenskup]]per * [[21. Februoar]]: [[José Alí Lebrún Moratinos]], Ärts-Biskop fon Caracas (Venezuela) un Kardinoal * [[27. Januoar]]: [[Marie José fon Belgien]], lääste Kööniginne fon Italien * [[3. Meerte]]: [[Undine von Blottnitz]], düütske Politikerske (Bündnis 90 / Do Gräine) * [[4. April]]: [[Liisi Oterma]], finniske Astronominne * [[5. Moai]]: [[Ursula de Boor]], düütske Wierstoundlerske juun dän Nasjonoalsosjoalismus * [[10. Moai]]: [[Dorothy Burr Thompson]], US-amerikoanske Oalerdums-Wietenskupperske un Archäologinne * [[11. Moai]]: [[Douglas Adams]], ängelsken Skrieuwer * [[3. Juni]]: [[Anthony Quinn]], US-amerikoansken Film-Skauspieler * [[3. Juni]]: [[Friedl Rinder]], düütske Schach-Spielerske * [[7. Juni]]: [[Abraham Grünbaum]], israelisken Rabbiner * [[11. Juni]]: [[Pierre Eyt]], frantsöösken Kardinoal * [[11. Juni]]: [[Pientia Selhorst]], düütske Missions-Suster un Kunstlerske * [[12. Juni]]: [[Paula Wiesinger]], Bierichstiegerske un Ski-Looperske uut Suud-Tirol * [[13. Juni]]: [[Martha Bolldorf-Reitstätter]], aastriekiske Architektinne * [[13. Juni]]: [[Rajzel Zychlinski]] Dichterske in jiddiske Sproake * [[17. Juni]]: [[Thomas Joseph Winning]], skottisken Kardinoal * [[27. Juni]]: [[Jack Lemmon]], US-amerikoansken Skauspieler * [[29. Juni]]: [[Silvio Oddi]], italieensken Kardinoal * [[16. Juli]]: [[Morris (Comic-Teekner)|Morris]], belgisken Comic-Teekner un Skrieuwer (Lucky Luke) * [[25. Juli]]: [[Josef Klaus]], aastriekisken Politiker * [[25. Juli]]: [[Phoolan Devi]], indiske Ounfierderske fon een Roower-Bande un Politikerske * [[26. Juli]]: [[Giuseppe Maria Sensi]], italieensken Kardinoal * [[18. September]]: [[Elisabeth Sittig]], düütske Kunstlerske * [[8. November]]: [[Paolo Bertoli]], Kurien-Kardinoal * [[23. November]]: [[Gerhard Stoltenberg]], düütsken Politiker * [[26. November]]: [[Regine Hildebrandt]], düütske Biologinne un Politikerske * [[29. November]]: [[George Harrison]], britisken Musiker * [[16. Dezember]]: [[Stefan Heym]], düütsken Skrieuwer * [[31. Dezember]]: [[Kurt Nowak]], düütsken evangelisken Theologe un Säärkenhistooriker [[Kategorie:21. Jierhunnert]] 3kmnjxe95a0vcqw9dup038zw8lmk2vp 0 2162 123102 123004 2024-01-04T14:00:04Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1997]] - [[1998]] - [[1999]]</small> - '''2000''' - <small>[[2001]] - [[2002]] - [[2003]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[15. Februoar]]: Do Bietreeds-Ferhonnelengen twiske ju [[Europäiske Union|EU]] un [[Lätlound]] juust so as [[Bulgarien]] un ju [[Slowakäi]] beginne. * [[26. Meerte]]: [[Wladimir Putin]] wäd toun Präsidänt fon [[Ruslound]] kädden. * [[1. Juni]] - [[31. Oktober]]: [[Expo 2000]] in [[Hannover]]. * [[1. Juli]]: Ju [[Öresund-Ferbiendenge]], een 16 Kilomeetere loange Ferbiendenge fon Kopenhagen ätter Malmö, bestoundend uut ju [[Öresundbrääch]] een kunstelk Ailound un dän [[Drogdentunnel]], wäd fon Kööniginne [[Margarethe II. (Dänemark)|Margarethe II.]] fon [[Dänemark]] un Köönich [[Carl XVI. Gustaf]] fon [[Sweeden]] fierdelk eepend. * [[27. Juli]]: [[Sprängstof-Ounsleek in Düsseldorf]] - Een Gruppe fon in ju Moorhaid juudske Migranten wäd ap dän [[Boanhoaf Düsseldorf Wehrhahn]] mäd een Roor-Bumbe ful [[TNT]] oungriepen. Dät rakt tjoon Ferseerde, een dreegend Wieuw ferljust dät Bäiden. Die Neonazi, die as fermoudelken Deeder unner Fertoacht is, kon eerste soogentien Jiere leeter fäästnuumen wäide. * [[30. Juli]]: Tou dät duusendjierige Jubiläum fon dät eerste Apgjuchten fon aan Säärkenbau in [[Ieslound]] skoankt [[Norwegen]] Ieslound ju [[Stäfsäärke Heimaey]], aan Näibau, die sik oun ju histooriske [[Stäfsäärke Haltdalen]] orientiert. Ju näie holtene Säärke wäd ap dät litje Ailound [[Heimaey]] apstoald. * [[17. Juli]]: [[Baschar al-Assad]] wäd as Präsident fon [[Syrien]] fereediged. Hie kricht dät Boantje in Ätterfoulge fon sin Foar, die dät Lound fon 1970 bit tou sin Dood diktoatoorisk regierd hiede. Ju Köär is wäil nit fräi weesen. * [[28. September]]: Die [[Israel|israeliske]] Oppositsjoons-Politiker [[Ariel Scharon]] besäkt dän unner arabiske Ferwaltenge stoundende Tämpelbierich. In ju Foulge kumt dät tou ju [[Twäide Intifada]]. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[11. Januoar]]: [[Helena Carter]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[14. Januoar]]: [[Angèle Albrecht]], düütske Donserske * [[14. Januoar]]: [[Meche Barba]], mexikoanske Skauspielerske un Donserske * [[11. Februoar]]: [[Jacqueline Auriol]], frantsööske Pilootinne * [[10. Juni]]: [[Hafiz al-Assad]], Diktoatoor fon Syrien 1970-2000 * [[29. September]]: [[Jopie Huisman]], Moaler (* [[1922]]). * [[1. Oktober]]: [[Rosie Douglas]], Premier-Minister fon Dominica. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 5oa3ynfwrqes42bnw21xocjpd0o9fga 0 2163 123101 119023 2024-01-04T13:59:12Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1996]] - [[1997]] - [[1998]]</small> - '''1999''' - <small>[[2000]] - [[2001]] - [[2002]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == * Bietreedenge fon [[Polen]], [[Tschechien]] un [[Ungarn]] in ju [[NATO]]. * [[3. Januoar]]: Die [[Mars Polar Lander]], ne [[Ruumte-Sonde]] fon ju [[NASA]], wäd in ju Gjuchte fon dän [[Mars (Planet)|Mars]] skeeten. * [[15. Februoar]]: Die [[Kurden]]-Fierder un Foarsitter fon ju ferbeedenge [[Oarbaider-Paatäi fon Kurdistan]] (''PKK''), [[Abdullah Öcalan]], wäd fon dän tursken stilkenen Tjoonst ''[[Millî İstihbarat Teşkilâtı]]'' äntfierd un ätter ju Turkäi ap dät Kitjen-Ailound [[İmralı]] broacht. * [[30. Juni]]: [[Roman Herzog]] trät as düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] ou. * [[1. Juli]]: [[Johannes Rau]] wäd düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]]. * [[31. Dezember]]: [[Panama]] kricht ju fulle Hoohaid uur dän [[Panamakanoal]]. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Ntsu Clement Mokhehle]], lesothisken Politiker * [[11. Januoar]]: [[Naomi Mitchison]], skottiske Skrieuwerske un Dichterske * [[11. Januoar]]: [[Josefina Plá]], spoansk-sproakige Skrieuwerske un Dichterske [[Kategorie:20. Jierhunnert]] rp99brk2tkm4ego3upvr5dw63wwo9d9 0 2164 122195 122194 2023-02-25T19:05:53Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1995]] - [[1996]] - [[1997]]</small> - '''1998''' - <small>[[1999]] - [[2000]] - [[2001]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[20. November]], die eerste Deel fon ju [[ISS]] gungt ätter dät [[Al]] wai. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[11. Januoar]]: [[Cecilia Banu]], sowjetiske / ruske Iroanistinne, Dichterske un Uursätterske * [[14. Januoar]]: [[Safiye Ayla]], turske Sjungerske * [[14. Moai]]: [[Frank Sinatra]], amerikoansken Sjunger. {{commonscat|1998}} [[Kategorie:20. Jierhunnert]] qq2ci7xzitotvrz1yxmiqe48igg1wp3 0 2165 123116 123115 2024-01-05T13:43:05Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1994]] - [[1995]] - [[1996]]</small> - '''1997''' - <small>[[1998]] - [[1999]] - [[2000]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[1. Januoar]], Noomsferannerenge fon Provinz Friesland ätter Provinz [[Fryslân]]. * [[22. April]]: Ju sänt Dezember fon Jeeselniemere besätte [[Japan|japoanske]] Boskup in ju [[Peru|peruoanske]] Haudstääd [[Lima]] wäd fon Suldoaten stoarmd. Aal do fjautien Jeesel-Niemere, een Jeesel un twäin Suldoaten kuume deerbie uum't Lieuwend. 71 Jeesele wäide befräid. * [[11. Dezember]]: In ju [[Japan|japoanske]] Stääd [[Kyōto]] wäd dät [[Kyoto-Protokoll]] besleeten, wieroun sik do Industrielounde ferplichtje, minner Gräinhuus-Gase uuttousteeten. Gultich wäd dät eerste in [[2005]]. == Stuurwen == * [[2. August]], [[James Krüss]], noudfräisken Skrieuwer. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] b91699nmnase3lvm0h0su5owffv316d 0 2166 122371 118245 2023-02-28T13:03:44Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1993]] - [[1994]] - [[1995]]</small> - '''1996''' - <small>[[1997]] - [[1998]] - [[1999]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[18. Januoar]]: [[Lübecker Bround-Ounsleek]] - Fermoudelk Neonazis lääse in een Asylbewierwer-Heem in [[Lübeck]] Fjuur. Deerbie stierwe tjoon Ljuude, soogen deerfon noch Bäidene. 55 moor wäide ferseerd. Ju Fjuurlääse wäd nit apkloord. * [[29. Februoar]]: Moor as two Mounde ätter Unnerteekenge fon dät [[Oukuumen fon Dayton]] eendet ju [[Beleegerenge fon Sarajevo]], ju loangste Beleegerenge fon't twintichste Jierhunnert. [[Sarajevo]] is 1425 Deege loang beleegerd wuuden. * [[17. Dezember]]: In [[Lima]], ju Haudstääd fon [[Peru]] begint een Jeesel-Noame: Wilst aan Äntfang stoarmje fjautien Liede fon dät [[Movimento Revolucionario Túpac Amaru]] ju japoanske Boskup un nieme masse wichtige Persoonen as Jeesele. Jo hoolde ju Boskup noch moorere Mounde besät, eer ju in dän April [[1997]] fon Suldoaten stoarmd wäd. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[8. Januoar]] - [[François Mitterrand]], frantsöösk Presidänt. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 3xr9ic288eu9pplx39a9uothfsh2aax 0 2167 112439 107575 2016-04-25T15:06:04Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1992]] - [[1993]] - [[1994]]</small> - '''1995''' - <small>[[1996]] - [[1997]] - [[1998]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[1. Januoar]]: Bietreedenge fon [[Finlound]] un [[Sweden]] tou ju [[Europäiske Union]]. * [[22. Juli]]: Die eerste oaine [[Drieuwwoain VT98]] fon ju [[Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound]] (MAS) häd sien "Jungfernfahrt". * [[21. November]]: Die [[Dayton-Ferdraach]] be'eendet dän [[Bosnien-Kriech]] == Bädden == == Stuurwen == [[Kategorie:20. Jierhunnert]] rtysx75i3jxpvi2psriag6pp5306r29 0 2170 11592 2008-11-25T10:00:58Z Pyt 12 häd "[[Actinium]]" ätter "[[Aktinium]]" ferschäuwen:&#32;gjuchte Schrieuwwiese wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aktinium]] cx16qtme25ndv8na4lebepmsikf5g7u 0 2171 11594 2008-11-25T10:06:31Z Pyt 12 häd "[[Protactinium]]" ätter "[[Protaktinium]]" ferschäuwen:&#32;gjuchte Schrieuwwiese wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Protaktinium]] 7eqi50cbso23gdo0sii0wl7lwr2esnb 10 2173 119334 11691 2020-10-19T04:15:56Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pastellkreide 2.jpg|100px|right]] '''Moalerkunst''' is ju Kunst Bielden tou moakjen ap flakke Gruunde: Papier, Linnen, Holtbreede, Steen, Metal. Ju Moalerkunst häd uk wichtige Fräiske Fertreedere... [[Moalerkunst|Läs fääre.]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> id1xfea2amb6f9011hfnxhjalg0gzxs 10 2174 119461 11692 2020-10-19T04:27:13Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Image:Striped.love.beetle.arp.jpg|100px|right]] Doo '''Ruste''' (''Coleoptera'', dt. ''Käfer'') sunt ne Oardnenge fon doo [[Insekte]]. In juu Biologie sunt bit däälich sowät 350.000 Oarde bekoand, deerfon rakt dät sowät 8.000 in Middel-[[Europa]]... [[Ruste|Läs fääre]]. <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 5vjn4ajcfdnzqfistexxnqen2dmc26k 0 2185 120758 109157 2022-05-25T11:00:28Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.7 wikitext text/x-wiki [[Bielde:RomaBasilicaMassenzioDaPalatino.JPG|Maxentius-Basilika|thumb|right|300px]] '''Room''' (italieensk/latiensk: '''''Roma''''', düütsk '''''Rom''''') is ju grootste Stääd in [[Italien]] mäd sowät 2,7 Millionen Ienwoonere. Truch Room fljut ju Ai [[Tiber]]. == Geskichte == Fröier hääbe do Moanskene altied toacht dät [[Romulus un Remus]] ju Stääd stifted hieden. In dät [[Roomske Riek]] waas Room ju Haudstääd. In dät äddere Middeloaler geen dät Wääst-Roomske Riek unner, un do Ienwoonere looken ätter uur Woonsteeden. In 1808 wuude ju Stääd besät truch [[Napoleon Bonaparte]]. In 1871 wuude Room ju näie Hööftstääd fon Italien. In 1929 äntstoant [[Vatikanstääd]] monken Room. In 1936 äntstoant ju Oakse-Room-[[Berlin]] wiertruch Room ju Hööfdstääd fon dät faksistiske Italien wuude. Die oolde Deel fon ju Stääd stoant siet 1980 ap ju UNESCO Waareldkultuuräärwgoud-Lieste. == Panorama == {{Panorama|Rome panorama sb1.jpg|1400px}} == Sjuch uk == * [[Fräisensäärke]] == Ferbiendenge ätter buuten == {{CommonsLittik|Rome|Room}} * [https://web.archive.org/web/20080713185930/http://www.comune.roma.it/was/wps/portal/pcr Websiede fon ju Stääd Room] <small>''Italienisk''</small> [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] [[Kategorie:Stääd in Italien]] mz8bn3l4o1dqe0euzv9l4z7966rn7dr 14 2187 103792 95761 2013-03-08T13:13:11Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 126 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1458209]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Haudartikkel: '''[[Europäiske Union]]''' [[Kategorie:Internationoale Organisation]] g7d67s9gjcsuxmvu2gpq2teoswsfp5n 0 2188 122908 122683 2023-11-08T00:15:27Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Euro logo plus character.png|thumb|upright|Dät Euroteeken: Logo un mäd Hound skreeuwen.]] Die '''Euro''' is ju [[Wäärenge]] fon ju Europäiske [[Wäärengsunion]] un is ju Wäärenge fon 20&nbsp;europäiske Lounde (Stound: 2023), do touhoope ju [[Euro-Soone]] bildje. Die Euro-[[Wäärengskode]] is „EUR“. == Euro-Soone == : Haudartikkel: [[Euro-Soone]] Ju Eurosone sänt dän [[1. Januoar]] 2023: [[Bielde:Eurozone main map.svg|thumb|upright=1.25|Eurosone siet dän 1. Januoar 2023.]] # [[Aastriek]] # [[Belgien]] # [[Düütsklound]] # [[Estlound]] # [[Finlound]] # [[Frankriek]] # [[Griechenlound]] # [[Irlound]] # [[Italien]] # [[Kroatien]] # [[Letlound]] # [[Litauen]] # [[Luxembuurich]] # [[Malta]] # [[Niederlounde]] # [[Portugal]] # [[Slowakäi]] # [[Slowenien]] # [[Spanien]] # [[Zypern]] === Uur Lounde === Die Euro wäd uk in ferskeedene uur europäiske Stoate bruukt so as [[Andorra]], [[Monaco]], [[San Marino]] un [[Vatikanstääd]]. Mäd disse Lounde häd ju EU ferskeedene Ferdreege tou dät bruuken fon n Euro as ju offizielle Wäärenge. Sukke Ferdreege rakt et nit mit [[Kosovo]] un [[Montenegro]], daach wäd dän Euro deer uk bruukt. == Dät Jäild == Et rakt 100 'Sänt' foar aan Euro. Et rakt Munten fon 1, 2, 5, 10, 20 un 50&nbsp;Sänt un fon 1 un 2&nbsp;Euro. Do 1 un 2&nbsp;Sänt-Munten wäide in fuul Lounde nit moor bruukt. Aal do Munten hääbe ne Bielde fon Europa ap eene Siede, ap ju uur Siede stoant bie älk Lound wät uurs. Hierunner stounde do Euroskiene: {| class="wikitable" |- !Wäid !!Faawe !!Loangte (mm) !!Bratte (mm) !!Foarsiede !!Bäätersiede |- | € 5 || gries || 120 || 62 | [[Bielde:5 Euro.Recto.png|120px]] || [[Bielde:5 Euro.Verso.png|120px]] |- | € 10 || rood || 127 || 67 | [[Bielde:10 Euro.Recto.png|127px]] || [[Bielde:10 Euro.Verso.png|127px]] |- | € 20 || blau || 133 || 72 | [[Bielde:20 Euro.Recto.png|133px]] || [[Bielde:20 Euro.Verso.png|133px]] |- | € 50 || orange || 140 || 77 | [[Bielde:50 Euro.Recto.png|140px]] || [[Bielde:50 Euro.Verso.png|140px]] |- | € 100 || gräin || 147 || 82 | [[Bielde:100 Euro.Recto.png|147px]] || [[Bielde:100 Euro.Verso.png|147px]] |- | € 200 || jeel || 153 || 82 | [[Bielde:200 Euro.Recto.png|153px]] || [[Bielde:200 Euro.Verso.png|153px]] |- | € 500 || purpur || 160 || 82 | [[Bielde:500 Euro.Recto.png|160px]] || [[Bielde:500 Euro.Verso.png|160px]] |} == Historiske Wikselkuurse == Do Wikselkuurse foar do oolde Wäärengen sunt: {| !Kuurs € 1 |Munteenhäid ||rowspan=8 bgcolor=white|&nbsp; !Kuurs € 1 |Munteenhäid |- | 13,7603 || Aastriekske Schilling (ATS) | 1936,27 || Italieniske Lire (ITL) |- | 40,3399 || Belgiske Frank (BEF) | 40,3399 || Luxembuurichske Frank (LUF) |- | 1,95583 || Düütske Maak (DEM) | 2,20371 || Niederloundiske Gulden (NLG) |- | 166,386 || Spaniske Peseta (ESP) | 200,482 || Portugeiske Escudo (PTE) |- | 5,94573 || Finske markka (FIM) | 340,750 || Griechiske drachme (GRD) |- | 6,55957 || Frantsööske Frank (FRF) | 239,640 || Sloweniske Tolar (SIT) |- | 0,787564 || Iriske Puund (IEP) | || |} == Ferbiendenge ätter Buuten == {{CommonsLittik|Euro}} * [https://web.archive.org/web/20100511084821/http://www.xe.com/ucc/convert.cgi?Amount=1&From=EUR&To=EUR Wikselkuurs ap xe.com] <small>(''Ängelsk'')</small> * [http://finance.yahoo.com/currency-converter?amt=1&from=EUR&to=EUR&submit=Convert#from=EUR;to=EUR;amt=1 Wikselkuurs ap Yahoo] <small>(''Ängelsk'')</small> * [http://www.bis-ans-ende-der-welt.net/Europa-B.htm Euroskiene un do oolde Wäärengen fon do europäiske Lounde] <small>(''Düütsk'' un ''Ängelsk'')</small> [[Kategorie:Europäiske Union]] [[Kategorie:Jäild]] c1l02q78mxx7x4ipiyz3b3wgxwumvmu 0 2189 103794 101990 2013-03-08T13:13:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 146 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1748]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Amalienborg from top of church.jpg|thumb|Amalienbuurich in ju Binnestääd fon Kopenhagen]] '''Kopenhagen''' is ju Hööftstääd fon [[Dänemark]]. Deer lieuwje uungefeer 510.000 Moanskene. Mäd dän Metropoolregion [[Region Hovedstaden|Hovedstaden]] woonje deer aaltouhoope 1,6 Millione Moanskene. Kopenhagen lait in dät Noudaaste fon dät Ailound [[Seelound|Sjælland]]. Do maaste Bauwierke in dät historiske Sentrum sunt in dät 17. Jierhunnert baud wuuden. Foar do Uurloofsgaste is dät 1,25 m. Bauwierk fon ''Dät litje Meerjungwucht'' uut dät Märchenbouk fon [[Hans Christian Andersen]] wät Besunneres. == Ienwoonertaal == * 2008 - 509.861 * 2004 - 502.204 * 2000 – 495.699 * 1975 – 562.405 * 1950 – 768.105 * 1901 – 360.787 * 1850 – 129.695 * 1801 – 100.975 * 1700 – uungefeer 65.000 * 1500 – uungefeer 10.000 {{Grootste Stääde Deenemäärk}} [[Kategorie:Deenemäärk]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] [[Kategorie:Stääd in Deenemäärk]] cf8u9v4vc58fa01o6pi1j0xcqmmbj0e 0 2190 122723 106547 2023-08-15T16:46:52Z T. Mikulski 13191 Andersen uut 1869 wikitext text/x-wiki [[Bielde:HCAndersen.jpeg|thumb|Andersen uut 1869]] '''Hans Christian Andersen''' (bädden ap dän [[2. April]] [[1805]] in [[Odense]] ap dät deenske Ailound [[Fünen]]; stuurwen ap dän [[4. August]] [[1875]] in [[Kopenhagen]]) is n gjucht bekoanden Dichter un Skrieuwer. In [[1827]] häd hie sien eerste Bouk skrieuwen ''Det døende Barn'' (Dät stierwende Bäiden). == Wierke == H.C. Andersen is gjucht bekoand uum sien Tälstere: * „Ju Prinzessin ap de Aate“ * „Dän Kaiser sien näie Kloodere“ * „Ju Sneeköönigin“ * „Dät litje Wucht mäd do Swieuwelstikken“ * „Dät litje Meerjungwucht“ * „Do Galoschen fon dät Gluk“ * „Dät Fjuurtjuuch“ * „Ju hässelke litje Oante“ * „Die standhooldende Tinsoldoat“ * „Ju Noachtegoal fon dän Kaiser“ {{DEFAULTSORT:Andersen}} [[Kategorie:Deenemäärk]] [[Kategorie:Literatuur]] lct6uocn7b9ou39wydamg6plovg1lbl 0 2191 122736 120067 2023-08-15T17:10:03Z T. Mikulski 13191 Dänisk Hip-Hop-Duo Nik & Jay uut 2010 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nik & Jay.jpg|thumb|right|250px|Dänisk Hip-Hop-Duo Nik & Jay uut 2010]] '''Nik & Jay''' sunt n deensk [[Hip-Hop]]-Duo uut [[Værløse]] in [[Dänemark]]. In dät Jier 2003 hääbe do Hip-Hoppere mäd hiere Single ''„Hot!“'' bie do Danish Music Awards dän Pries as bääste näie Spielljuude. Musikalisk miskje ''Nik & Jay'' [[R&B]] mäd [[Hip-Hop]]. Dät twäide Album ''„2“'' waas laanger as een Jier in dän deenske Top-40-Album-Charts. == Diskografie == === Alben === * 2002: ''Nik & Jay'' * 2003: ''Det vi gør'' ([[Digital Versatile Disc|DVD]]) * 2004: ''2'' * 2006: ''3: Fresh, Fri, Fly'' === Singles === * 2002: ''Nik & Jay'' * 2002: ''Hot!'' * 2003: ''Elsker hende mere'' * 2003: ''Pige'' * 2004: ''Pop-pop!'' * 2004: ''En dag tilbage'' * 2004: ''Lækker'' * 2005: ''Lækker (Remix)'' * 2005: ''Kan du høre hende synge'' * 2005: ''Strip'' * 2005: ''Strip (Remix)'' * 2006: ''Boing!'' * 2006: ''Når Et Lys Slukkes'' * 2006: ''Boing (Remix)'' * 2006: ''I Love Ya'' * 2007: ''Et Sidste Kys'' * 2007: ''Op På Hesten'' == Sjuch uk == * [[Rap]] == Ferbiendenge ätter buuten == {{Commonscat|Nik & Jay}} * [http://www.nikogjay.dk Offizielle Homepage fon Nik & Jay] * [https://web.archive.org/web/20070927220539/http://www.nordische-musik.de/musiker.php?id_musiker=730 Nik & Jay bie Nordische-Musik.de] [[Kategorie:Rapmusik]] qnuj10ddy2hqt66aknpekq9s6hvwn2k 10 2192 32173 22759 2010-03-21T23:28:54Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <noinclude>'''Disse Foarloage is fon ju Wääst-Fräiske (<small>FY</small>) Wikipedia. Do Foarloagen fon historiske Loundtabellen konnen uut dät Wääst-Fräiske ätter dät Seelterfräisk uursät wäide.</noinclude> {| align=right | {| border="1" align=right padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" !colspan="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|<big>{{{eigennamme}}}</big> |- style="background:#efefef;" align="center" |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Bielde:{{{flagge}}}|125px|Flaage fon {{{namme}}}]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Bielde:{{{wapen}}}|125px|Woapen fon {{{namme}}}]] |- class="hiddenStructure{{{motto|}}}" style="background:#efefef;" align="center" |- style="background:#efefef;" align="center" |colspan="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;" |[[Bielde:{{{lokaasje}}}|250px|Steede fon {{{namme}}}]] |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Sproake]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{taal}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Haudstääd]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{haadstêd}}} |- valign=top {{#if: {{{steatsfoarm|}}} | {{!}} Stoatsfoarm: {{!!}} {{{steatsfoarm}}} }} |- valign=top {{#if: {{{ynwenners|}}} | {{!}} Ienwoonertaal: {{!!}} {{{ynwenners}}} }} |- valign=top {{#if: {{{oerflak|}}} | {{!}} Uurfläche: {{!!}} {{{oerflak}}} }} |- valign=top {{#if: {{{tiidrek|}}} | {{!}} Tiedruum: {{!!}} {{{tiidrek}}} }} |- valign=top {{#if: {{{munt|}}} | {{!}} Munte: {{!!}} {{{munt}}} }} |} |} pst6vewaxqdgomxkwd0jmii9zc82inr 0 2193 122650 122649 2023-07-11T13:18:54Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{HistoaryskLântabel| eigennamme = Deutsche Demokratische Republik | namme = Aast-Düütsklound | flagge = Flag of East Germany.svg | wapen = Coat of arms of East Germany.svg | lokaasje = East Germany 1956-1990.svg | taal = [[Düütsk]] | haadstêd = Aast-[[Berlin]] | steatsfoarm = Republik | ynwenners = 16 350 000 (1990) | oerflak = 108 333 | tiidrek = 1949 - 1990 | munt = Aast-Düütsken Maak | }} Ju '''Düütske Demokratiske Republik''' (Düütsk: ''Deutsche Demokratische Republik'', DDR) of '''Aast-Düütsklound''' waas n Lound dät äntsteen is in 1949 as [[Satellitstoat]] fon de [[Sowjetunion]]. Ju DDR bleeuw n Lound bit tou ju Wierfereenenge ap n 3. Oktober 1990 twiske [[Wääst-Düütsklound|Wääst]]- un Aast-Düütsklound. == Geografie == Dät Gebiet fon ju DDR uumfoatet uungefeer do Buundeslounde [[Mecklenbuurich-Foarpommern]], [[Brandenbuurich]], [[Saksen-Anhalt]], [[Saksen (Buundeslound)|Saksen]], [[Thüringen]] un dän aastelke Deel fon Berlin. == Demografie == === Ienwoonere === {| border=1 align=right cellpadding=2 cellspacing=0 |- style=background:#efefef; ! Jier !! Ienwoonertaal |- valign=top | 1950 || 18,388 |- valign=top | 1960 || 17,188 |- valign=top | 1970 || 17,068 |- valign=top | 1980 || 16,740 |- valign=top | 1988 || 16,675 |} Ju Ienwoonertaal waas glieks ätter ju [[Twäide Waareldkriech]] uum do 19 Million Ienwoonere. Man truch dän Bau fon de [[Berliner Muure]] sunt fuul Aast-Düütske ätter dät Wääste wai geen wil deer ju ekonomiske Situation beeter waas. === Sproaken === In ju DDR roate dät tjo Sproaken, [[Düütsk]] un [[Sorbisk]] un [[Läichdüütsk]]. == Literatuur == ;Algemeen * [[Lutz Niethammer]]: ''Die volkseigene Erfahrung. Eine Archäologie des Lebens in der Industrieprovinz der DDR.'' Berlin: Rowohlt, 1991. ISBN 3-87134-009-X * [[Stefan Wolle]]: ''Die heile Welt der Diktatur. Herrschaft und Alltag in der DDR 1971-1989.'' 3. Auflage. Berlin: Links, 2009, ISBN 978-3-86153-554-6 ;Medien * [[Patrick Conley]]: ''Der parteiliche Journalist.'' Berlin: Metropol, 2012. ISBN 978-3-86331-050-9 == Sjoch ek == * [[Berliner Muure]] * [[Düütsklound]] * [[Koolde Kriech]] [[Kategorie:Düütsklound]] [[Kategorie:Historisk Lound]] [[Kategorie:Koolde Kriech]] h2la4x18vumbs3xq98ykj56ua68bcme 0 2194 11909 2008-12-14T15:32:11Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Aast-Düütsklound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aast-Düütsklound]] dih7trp4akxyj3c2xxe7275hgg9i5n3 0 2195 11910 2008-12-14T15:32:22Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Aast-Düütsklound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aast-Düütsklound]] dih7trp4akxyj3c2xxe7275hgg9i5n3 0 2196 105796 103798 2013-03-11T10:55:22Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8683]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cold war europe military alliances map en.png|thumb|Militäriske Touhoopeoarbaid in ju Koolde Kriech]] Die '''Koolde Kriech''' waas in dän Tiedruum 1945 bit tou 1991. Die Begriep ''koold'' in ''Koolde Kriech'' kwäd wät uur dät diplomatiske Ferhältnis twiske do [[Fereende Stoaten]] un ju [[Sowjetunion]] ätter dän [[Twäide Waareldkriech]]. Do Lounde do juunuur nunner stuuden wieren do Fereende Stoaten un ju Sowjetunion. Bee Lounde kreegen Stöän fon Meeglidlounde fon ju [[NATO]] (Fereende Stoaten) un dän [[Warschaupakt]] (Sowjetunion). Ätter dän Fal fon ju [[Berliner Muure]] 1989 waas die Koolde Kriech boalde foarbie. In 1991 rakt et neen Sowjetunion un naan Koolden Kriech moor. [[Kategorie:Koolde Kriech| ]] i2ubsqcghp82de88f1doru9mhv5242f 14 2197 103799 102530 2013-03-08T13:14:51Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 82 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6097697]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Haudartikkel: '''[[Koolde Kriech]]''' [[Kategorie:Geskichte]] bzzhlkg8wfjfzs9qt2y73qmrbypn1vr 0 2198 117478 117476 2018-09-05T19:28:00Z Holder 732 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/2601:446:C201:24E4:F061:1794:B89:ED6A|2601:446:C201:24E4:F061:1794:B89:ED6A]] ([[User talk:2601:446:C201:24E4:F061:1794:B89:ED6A|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:Cherkash|Cherkash]] wikitext text/x-wiki {{HistoaryskLântabel| eigennamme = Союз Советских Социалистических Республик | namme = Sowjetunion | flagge = Flag of the Soviet Union.svg | wapen = State Emblem of the Soviet Union.svg | lokaasje = Union of Soviet Socialist Republics (orthographic projection).svg | taal = [[Rusk]] | haadstêd = [[Moskau]] | steatsfoarm = Republik | ynwenners = 293.047.571 (1991) | oerflak = 22.402.200 | tiidrek = 1922 - 1991 | munt = Rubel | }} Ju '''Sowjetunion''' (Oukuutenge: ''USSR'') waas apgjucht [[1922]], ätter ju Ruske Revolution, fon [[Wladimir Lenin]]. Bit tou 1991 häd et ju [[Kommunismus|kommunistiske]] Sowjetunion roat. Deerätter sunt do 15 Stoaten fon ju Sowjetunion uunouhongich wuuden. == Militäär == * [[Roode Armee]] == Sjuch uk == * [[Ruslound]] {{stump-links}} [[Kategorie:Historisk Lound]] [[Kategorie:Koolde Kriech]] [[Kategorie:Ruslound]] [[Kategorie:Sowjetunion]] giuxq8x6pdwx9lytawkfolbmppe8r3d 0 2199 11919 2008-12-14T15:58:32Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Sowjetunion]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sowjetunion]] i0t3fmhgnycxfos09bpy1lprkac4pr7 0 2200 108982 108979 2014-03-12T22:35:08Z 88.73.139.162 wikitext text/x-wiki {{HistoaryskLântabel| eigennamme = Bundesrepublik Deutschland | namme = Wääst-Düütsklound | flagge = Flag of Germany.svg | wapen = Coat of Arms of Germany.svg | lokaasje = West Germany 1956-1990.svg | taal = [[Düütsk]] | haadstêd = [[Bonn]] | steatsfoarm = Federoale Republik | ynwenners = 63.254.000 (1990) | oerflak = 248.717 km² (1939) | tiidrek = 1949 - 1990 | munt = Düütske Maak | }} [[Wääst-Düütsklound]] waas n Stoat in dän Tiedruum 1949-1990. == Buundeslounde == Do naiste Boundeslounde heerden in dän [[Koolde Kriech|Koolden Kriech]] tou Wääst-Düütsklound: # [[Baden-Würtembierich]] (''Baden-Württemberg'') # [[Bayern]] # [[Bremen]] # [[Hambuurich]] (''Hamburg'') # [[Hessen]] # [[Läichsaksen]] (''Niedersachsen'') # [[Noudrhien-Wäästfoalen]] (''Nordrhein-Westfalen'') # [[Rhienlound-Pfalz]] (''Rheinland-Pfalz'') # 1957: [[Saarlound]] (''Saarland'') # [[Släswiek-Holstein]] (''Schleswig-Holstein'') * Wääst-[[Berlin]] heerde tou Wääst-Düütsklound, man dät kuuden do Politiker nit offiziel kweede. * Dät Saarlound waas n Deel fon [[Frankriek]] bit tou 1957. == Literatuur == * Wolfgang Benz: ''Die Gründung der Bundesrepublik. Von der Bizone zum souveränen Staat.'' 5. Auflage. München: dtv, 1999. ISBN 3-423-04523-X * Peter Brückner: ''Versuch, uns und anderen die Bundesrepublik zu erklären.'' Berlin: Wagenbach, 1978. ISBN 3-8031-1081-5 * Marie-Luise Recker: ''Geschichte der Bundesrepublik Deutschland.'' München: Beck, 2002. ISBN 3-406-43315-4 == Sjuch uk == *[[Aast-Düütsklound]] *[[Düütsklound]] [[Kategorie:Düütsklound]] [[Kategorie:Koolde Kriech]] 9383icb4sclds5chi5d31ce3sksh8cj 0 2201 103801 100955 2013-03-08T13:15:16Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 101 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7318]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{HistoaryskLântabel| eigennamme = Deutsches Reich<br /> Großdeutsches Reich | namme = Nazi-Düütsklound | flagge = Flag of Germany 1933.svg | wapen = Reichsadler.svg | lokaasje = Deutschland 1939.png | taal = [[Düütsk]] | haadstêd = [[Berlin]] | steatsfoarm = Diktatuur | ynwenners = 69,314,000 (1939) | oerflak = 633,786 km² (1939) | tiidrek = 1933 -1945 | munt = Rieksmark | }} '''Nazi-Düütsklound''' waas n Stoat fon 1933 bit 1945. Die [[Holocaust]], dät waas die systematiske un organisierde Moort an Milionen fon [[Juudendum|Juuden]], [[Roma]], [[Jeniske]], politiske Fäinde un uur, waas wäil dät grootste Ferbreeken fon do Nazis. == Stoatsljuude == Die Opperstoatsmon waas [[Adolf Hitler]] un in do lääste Mounde [[Karl Dönitz]]. == Organisatione == ** [[Sicherheitsdienst]] - Ättergjuchtetjoonst ** [[NSDAP]] - Paatäi fon do Nationoal-Sozialiste ** [[Schutzstaffel|SS]] - Sicherhaidstjoonst ** [[Gestapo]] - Poliziste fon ju SS ** [[Waffen-SS]], militärisken Deel fon ju SS ** [[Hitlerjugend]] - Organisation foar Jungfoulk == Sjuch uk == * [[Holocaust]] * [[Twäide Waareldkriech]] * [[Clemens August von Galen]] [[Kategorie:Düütsklound]] [[Kategorie:Historisk Lound]] [[Kategorie:Twäide Waareldkriech]] luv81skb617siunjxxyy9y8ojt391vr 0 2202 121648 103802 2022-09-19T07:43:33Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:WW2 Holocaust Europe map-de.png|thumb|Koarte fon Konzentrations- un Doodenleegere.]] Die '''Holocaust''' is n Begriep foar dän Foulkermoort an [[Juudendum|Juuden]] truch ju Regierenge fon [[Nazi-Düütsklound]]. Uungefeer 6 Millionen Moanskene sunt deerbie stuurwen in skräkkelke Doodenleegere. Ätter ju Nazi-Ideologie waas ju ariske Rasse ju bääste Rasse ap ju Waareld un minnerwäidige Froamdrassen as do Juden, do Roma un do Sinti, as uk Behinderde, [[Homoseksuell]]e un Jehovas Tjuugen moasten doodmoaked wäide. Dät Doodmoakjen waas eerste mäd n Geweer, man leeter keemen Doodenleegere wier fuul moor Moanskene doodmoaked wuuden sunt. == Sjuch uk == * [[Twäide Waareldkriech]] [[Kategorie:Twäide Waareldkriech]] od66igfim0ftkzmwyxqhgjheuh79kq1 0 2203 113952 113951 2017-02-07T07:32:30Z Ah3kal 6264 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/91.64.40.193|91.64.40.193]] ([[User talk:91.64.40.193|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:Heinz|Heinz]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv Bild 183-S33882, Adolf Hitler.jpg|thumb|Adolf Hitler]] '''Adolf Hitler''' (20. April 1889 – 30. April 1945) waas die politiske Uppermon fon [[Nazi-Düütsklound]]. Hie waas eerste Uppermon fon dän [[NSDAP]] un wuud 1933 wääld as Riekspräsident un wuude dan Diktator. Hie häd sik sälwen dood moaked in 1945. Sin Ätterfoulger waas [[Karl Dönitz]]. == Geskichte == * 1919: Ientreed in dän NSDAP * 1921: Woal tou n Foarsittende fon de NSDAP * 1923: Fersäik tou Machtsuurnoame Rieksregierenge * 1924: Fäästengshaft in Landsberg / Lech * 1924: Hitler uurrakt aastriekske Stoatsbuurgerskup un wäd stoatenloos * 1925: Näigruundenge NSDAP * 1925: "Mein Kampf", Band 1 * 1927: "Mein Kampf", Band 2 * 1932: düütsk Stoatsburger * 1933: Riekskansler * 1934: Führer un Riekskansler * 1938: Buppeste Befeelshääber fon dän Wehrmacht * 1941: Buppeste Befeelshääber fon dät Heer * 1945: Sälwenmoort == Sjuch uk == * [[Nazi-Düütsklound]] [[Kategorie:Diktoator]] [[Kategorie:Nazi-Düütsklound]] 7pm14n9trtxfoqizl6jybma3zc4c8fl 0 2204 122445 111887 2023-03-25T21:31:43Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Karl Dönitz.jpg|thumb|Karl Dönitz]] '''Karl Dönitz''' (Grünau, 16. September 1891 - Aumühle, 24. Dezember 1980) waas n düütsken Admiroal un Upperbefeelshääber fon ju düütske Marine (Kriegsmarine). Hie waas uk Ätterfoulger fon [[Adolf Hitler]] as [[Riekspräsident]]. Deertruch waas hie die lääste politiske Uppermon fon [[Nazi-Düütsklound]] (1. bit toun 23 Moai) bit tou dät Eende fon dän [[Twäide Waareldkriech]]. [[Kategorie:Diktoator]] [[Kategorie:Nazi-Düütsklound]] h5kf4b0comrtf2c0cwtlurya71lddan 0 2205 103805 102755 2013-03-08T13:15:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 129 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6186]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Kommunismus''' is een Foarm fon [[Politik]] wierbie it neen Unnerskeede rakt in ju Meenskup un die Loon is uk nit unnerskeedelk. Dät Kommunistiske Manifest (1848) as Gruundengsuurkunde - skrieuwen fon [[Karl Marx]] un [[Friedrich Engels]] - is Basis foar dän moudeerne Kommunismus. Uur bekoande Kommuniste sunt: * [[Wladimir Lenin]] * [[Leon Trotsky]] * [[Mao Zedong]] * [[Rosa Luxembourg]] [[Kategorie:Kommunismus| ]] [[Kategorie:Politik]] 7w13lf80lenbyq8azbje80ew3dmnpw2 14 2206 84622 11952 2012-05-12T17:21:32Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Twäide Waareldkriech [[Kategorie:Geskichte]] 4o0ig1842tx6iakrif0ary5qi5za052 0 2207 103806 102485 2013-03-08T13:16:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 153 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q361]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| class=toccolours cellpadding="3" cellspacing="0" border=1 align="right" width="250px" style="margin-left: 1em; margin-bottom: 1em; background: #F5F5F5; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |----- | align="center" colspan="2" bgcolor=#FFFFFF | <big>'''Eerste Waareldkriech'''</big> |----- | align="center" colspan="2" bgcolor=#FFFFFF style="border-bottom:0px solid #0066FF;" | [[Bielde:Schieramenti WWI.png|240px|Koarte]] <small>Deelniemende Lounde. Do allierde sunt Blau, do Zentralen sunt Swoot.</small> |----- | align="center" colspan="2" bgcolor=#FFFFFF style="border-bottom:0px solid #0066FF;" | [[Bielde:Europe 1914.png|240px|Kaart]] <small>Koarte fon Europa. Do allierde sunt Gries, do Zentralen sunt Jeel.</small> |----- | style="background:tan" |''Datum''|| style="background:tan" | [[1914]]-[[1918]] |----- | style="background:turquoise" |''Steede'' || style="background:turquoise" | Ganse Waareld |----- | align="center" colspan="2" bgcolor=#FFFFFF style="border-bottom:0px solid #0066FF;" | '''Machtsferhooldenge''' |----- | ''Wichtichste Allierde'' || style="background:WHITE" | * [[Bielde:Flag of the United Kingdom.svg|left|24px]] [[Groot-Britannien]] * [[Bielde:Flag of the United States.svg|left|24px]] [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] * [[Bielde:Flag of France.svg|left|24px]] [[Frankriek]] * [[Bielde:Flag of Italy.svg|left|24px]] [[Italien]] * [[Bielde:Flag of Russia.svg|left|24px]] [[Ruslound]] * Uur |----- | align="center" colspan="2" bgcolor=#FFFFFF | Soldaten stuurwen: 5 Million |----- | ''Zentralen''|| style="background:WHITE" | * [[Bielde:Flag of Austria-Hungary 1869-1918.svg|border|left|24px]] [[Aastriek-Ungarn]] * [[Bielde:Flag of Bulgaria.svg|left|24px]] [[Bulgarien]] * [[Bielde:Flag of Germany.svg|left|24px]] [[Düütsklound]] * [[Bielde:Ottoman Flag.svg|border|left|24px]] [[Osmaniske Riek]] |----- | align="center" colspan="2" bgcolor=#FFFFFF | Soldaten stuurwen: 4 Million |} Die '''Eerste Waareldkriech''' waas fon [[1914]] bit tou [[1918]]. Et wäd die ''eerste'' naamd, wil et die eerste Kriech waas, wier Lounde fon bienaist alle Kontinente in meemoaked hääbe. == Literatuur == * Ahlrich Cordes, ''Aus meinem Leben/ Uut mien Lieuwend'', Mildaam 2004. [[Kategorie:Geskichte]] ddusdw86069u6jelbctb2krirthmv53 0 2208 11979 2008-12-16T07:56:00Z Pyt 12 häd "[[Beieren]]" ätter "[[Bayern]]" ferschäuwen:&#32;beetere Schrieuwwiese ('ei' nit seeltersk) wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bayern]] 7gqgcmtpmvqht9m2cltssusxtsjsyf5 0 2209 103807 102651 2013-03-08T13:16:21Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 165 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q945]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = République Togolaise | namme = Togo | flagge = Flag of Togo.svg | wapen = Coat of arms of Togo.svg | lokaasje = LocationTogo.png | motto = </small> | folksliet = ''Salut à toi, pays de nos aïeux'' | taal = [[Frantsöösk]] | haadstêd = Lomé | steatsfoarm = Republik | oerflak = 56 785 | pctwetter = 4 | ynwenners = | teljier = | munt = CFA-frank | muntkoade = XOF | tiidsone = +0 | feestdei = 27. April | lânkoade = TOG | ynternet = .tg | tillefoan = 288 | }} '''Togo''' is n Lound in dät Wääste fon [[Afrikoa]]. Ju Haudstääd is [[Lomé]] un in dät Lound lieuwje 5,8 Millione Moanskene. == Geskichte == * 1960, uunouhongich fon [[Frankriek]] * 1967, Gen. Gnassingbe Eyadema wäd militär un politisk Uppermon * 2005, Gen. Gnassingbe Eyadema stuurwen, fräien Woal in Oktober 2007 * 2007, eerste fräie Woalen == Geografie == Togo wäd begränsed fon [[Benin]] (Aaste - 644 km), [[Burkina Faso]] (Noude - 126 km) un [[Ghana]] (Wääste - 877 km). Dät Lound gränset an dän [[Atlantiske Ozean]] in dät Suude. Dät Klima is tropisk woorm, dät fäilt sik in dät Noude druuger oun un in dät Suude wät wäiter. Fon dät Noude ätter dät Suude rakt dät ne Savanne, dan Höäwele un dan ju suudelke Fläche mäd litje Seen un Marsk an ju Kuste. Die hoochste Bierich is die [[Mont Agou]] (986 m) == Demografie == Der lieuwje uungefeer 5,8 Millione Ljuude in Togo, maastens Jungfoulk. Fuul Ljuude stierwe fon AIDS. ;Etniske Gruppen 99% afrikoansk (37 ferskeedene Foulksgruppen, wierfon do wichtichste [[Ewe]], [[Mina]] un [[Kabre]] sunt), 1% europäisk un syrisk-libisk. ;Religione 29% is kristelk, 20% moslim un 51% uur. ;Sproaken Frantsöösk is ju offizielle Sproake, Ewe un Mina sunt bee Minnerhaidssproaken in dät Suude, Kabye un Dagomba sunt two Minnerhaidssproaken in dät Noude. == Wirtskaft == Dät Bruttoinloundsprodukt fon Toge pro Kop waas $900 in 2007. In 2003 waas 40% fon ju ganse Wirtskaft Loundwirtskaft, 25% Industrie un 35% Tjoonste. == Militär == ;Deelstriedkräfte Heer, Marine (Marine du Togo), Luftwaffe (Force Aerienne Togolaise, FAT), Nationoale Gendarmerie (2008 ;Weerplichtelk Oaler 2 jier Weerplicht: 18 Jier ;Tou ferföigenge Monnelke Soldoate twiske 16 un 49 Jier, aktiv foar Iensats; 897,195 Wieuwelke Soldoate twiske 16 un 49 Jier, aktiv foar Iensats; 913,327 [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] qxfrw0x235m0fas7bn0mwyt7tgkirv6 0 2210 114024 110415 2017-02-28T13:58:11Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki Mäd dät '''Bruttoinloundsprodukt''' ('''BIP''') of '''Bruttobinnenloundskprodukt''' kon me ju [[Wirtskaft]] fon n Lound bereekenje. Maastens wäd dät Bruttoinloundsprodukt pro Jier bereekend. Dät BIP kon so bereekend wäide:<br> '''BIP''' = ''Ferbruuk'' + ''Investitione'' + ''(Uutgoawen Regierenge)'' + ''(Export - Import)'' [[Kategorie:Wirtskup]] o0zhoakai8fzkzpmrih6zmuvi2l36tj 14 2211 115276 12045 2018-01-09T16:17:27Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound]] [[Kategorie:Afrikoa]] meryzqwdd25hmenhzymfplcsbtxlfr7 0 2212 117393 105893 2018-08-02T12:41:49Z 2.247.255.62 Dollarskiene wikitext text/x-wiki [[Bielde:US20-front.jpg|thumb|250px|Ne Bielde fon n 20 Dollar-Skien.]] Die '''Amerikoanske Dollar''' is siet [[1785]] ju nationoale Munte fon do [[Fereende Stoaten]]. Uk uur Lounde bruuke dän Dollar. Ju offizielle ISO-4217-Kode fon dän Dollar is USD. == Do Dollarlounde == In do naiste Lounde/Uunouhongige Gestriche wäd dän Dollar as Munte bruukt: * [[Aasttimor]] * [[Amerikoanske Wuchter-Oailounde]] * [[Amerikoansk Samoa]] * [[Britiske Wuchter-Oailounde]] * [[Ekuador]] * [[El Salvador]] * [[Guam]] * Do [[Marshallailounde]] * [[Mikronesien]] * [[Noudelke Mariane-Oailounde]] * [[Palau]] * [[Puorto Rico]] * [[Turks- un Kaikos-Oailounde]] == Ferbiendenge ätter Buuten == {{Commonscat|Money of the United States|Amerikoanske Dollar}} * [http://www.bis-ans-ende-der-welt.net/USA-B.htm Dollarskiene] <small>(''Düütsk'' un ''Ängelsk'')</small> [[Kategorie:Jäild]] qpw15jtvw6v4q66b1om0g7u6o7ouq8m 14 2213 107541 12059 2013-07-15T10:15:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki . [[Kategorie:Wirtskup]] t23ju9tuxzxua8h65wnpsc7k30ftkb3 0 2214 12060 2008-12-19T11:08:32Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Amerikoanske Dollar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Amerikoanske Dollar]] menn1lxdvm442cr9t9yyyfst6dq33kt 10 2215 119460 12109 2020-10-19T04:27:11Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:TomTomOne.jpg|100px|right]] '''Autonavigation''' moaket dät muugelk, altied tou bestimmen wier me is. Dät oarbaidet mäd dät GPS (Global Positioning System), wät Funksignoale fon spezielle [[Satellit]]e benutset... [[Autonavigation|Läs fääre]]. <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> j5mrwonhcqmqnoj25k52dzqn2hyj47u 10 2216 119459 14471 2020-10-19T04:27:08Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ökosystem.png|100px|right]] N '''Ökosystem''' is dät Touhoope fon juu Biozönose (aal doo Lieuweweesen) un dät Biotop (die Lieuwendsruum). An Lound un in dät Woater rakt dät n litjen Unnerscheed, wült n Fisk uurs omje kon as n Loundlieuweweesen.... [[Ökosystem|Läs fääre]]. <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> diitde7s56lfsh68s7p1gje31o5z9wn 10 2217 123331 123330 2024-02-09T22:24:52Z Vinraam 13551 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Meenten in ju Provinz: [[Groningerlound|Groningen]] (do [[Niederlounde]])'''||[[Bielde:Flag Groningen.svg|50px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Eemsdelta]] | [[Groningen (Meente)|Groningen]] | [[Het Hogeland]] | [[Midden-Groningen]] | [[Oldambt]] | [[Pekela]] | [[Stadskanaal]] | [[Veendam]] | [[Westerkwartier (Meente)|Westerkwartier]] | [[Westerwolde (Meente)|Westerwolde]] | <br><br> |} d6vsbbvbpz2yj2e6fdgg78ipjcxeatl 0 2218 20557 19254 2009-07-19T07:31:59Z Andre Engels 254 Fäärelaited ätter [[Leek]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Leek]] f0pywiueqazvo61k3yackklikb9w4a0 0 2219 120638 120617 2022-03-04T10:03:53Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieAppingedam.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente Appingedam in Provinz Groningen.]] '''Appingedam''' is ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 24,62 [[km²]] un deer woonje 12 190 Moanskene (2007). == Politik == Die Räid fon ju Meente häd 17 Sitte. So sunt do Sitte ferdeeld: * CDA - 4 * PvdA - 4 * ChristenUnie - 4 * GroenLinks - 3 * VVD - 2 [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Eemsdelta]] gwmxgc3a9hwd0fodqisfj2dqb3sin7y 0 2220 120642 120620 2022-03-04T10:07:23Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieBedum.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente Bedum in Provinz Groningen.]] '''Bedum''' is ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 44,96 [[km²]] un deer woonje 10 617 Moanskene (2007). [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Het Hogeland]] ekyy1jz0l2gd99nelfcx0rgsriopdpl 0 2221 115237 115203 2018-01-09T14:52:22Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieBellingwedde.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente Bellingwedde in Provinz Groningen.]] '''Bellingwedde''' waas ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 110,07 [[km²]] un deer woonje 9 491 Moanskene (2007). [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Westerwolde (Meente)]] a8i5df406yegt31lbxe3qvukfiygce7 0 2222 120640 120622 2022-03-04T10:06:14Z Ranbovw 12249 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 64,27 [[km²]] un deer woonje 16.137 Moanskene (2007). [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Eemsdelta]] ijpxkt9bq8a9h0feqod3v8dd0oi46na 0 2223 120645 120623 2022-03-04T10:09:13Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 543,36 [[km²]] un deer woonje 16 728 Moanskene (2007). [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Het Hogeland]] swxp6dpuh28ve2m5b86xshosx8sd0cc 0 2224 120634 118365 2022-03-04T10:01:07Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Groningen | ôfbylding = GroningenCity Montage.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 197.823 <small>(2014)</small> | oerflak = 83.69 km² | befolkingstichtens = 2.324 / km² | stêdekloft = | hichte = 6,5 m boppe seenivo<ref>[http://www.allesopeenrij.nl/index.html?page=http://www.allesopeenrij.nl/lijsten/verkeer_en_ruimte/nap_gemeenten.html Gemiddelde hoogte in N.A.P. van de belangrijkste gemeenten] fon ju Websiede allesopeenrij.nl</ref> | lân = [[Niederlounde]] | bestjoerlike ienheid 1 = Provinz | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Groningen (Provinz)|Groningen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = Peter den Oudsten (PvdA) | stêdsyndieling = | stifting = Ätter ''villa Cruoninga'' in dät Jier 1040 | postkoade = 9700-9749 | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|53_13_0_N_6_34_0_E_type:city(746000)_region:AU-VIC|<small>53° 13′ NB, 6° 34′ EL</small>}} | webside = [http://portal.groningen.nl/ portal.groningen.nl] }} [[Bielde:LocatieGroningen (city).png|200px|rechts|miniatur|Steede fon ju Meente Groningen in Provinz Groningen.]] '''Groningen''' (uk: ''Gräinen'', [[Wääst-Fräisk]]: ''Grins'') is ju Haudstääd fon ju Provinz [[Groningerlound|Groningen]]. Dät is ju grootste fräiske Stääd mäd ungefeer 197.823 Ienwoonere (2014). Groningen is foarallen ne Stääd mäd fuul Studente, mäd die fon [[Ubbo Emmius]] apgjuchte [[Universität Groningen]] (RUG) un Hanshoochskoule Groningen. Do hääbe mädnunner moor as 40.000 Studente. Ju Stääd is gjucht bekoand uum sien 97 m hooge Martinitouden. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{ProvinzGroningen}} [[Kategorie:Groningen (Meente)| ]] m1dk564v4pa2axifj7raol3xvq6cl4j 0 2225 120650 120632 2022-03-04T10:14:12Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' ([[Wäästfräisk|Wääst-Fräisk]]: ''Gruttegast'') is ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 87,78 [[km²]] un deer woonje 12 190 Moanskene (2007). [[Kategorie:Westerkwartier (Meente)]] dqpnvdphcjpstlnj0yn6out21zwb8vm 0 2226 120636 120624 2022-03-04T10:02:12Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieHaren.png|200px|thumb|Steede fon ju Meente Haren in Provinz Groningen.]] '''Haren''' is ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 50,7 [[km²]] un deer woonje 18 707 Moanskene (2007). {{commonscat|Haren, Groningen}} [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Groningen (Meente)]] 4ab7tgofi1k9wuoqhjeoc3xrifittbs 0 2227 115232 115208 2018-01-09T14:50:52Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieHoogezand-Sappemeer.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente Hoogezand-Sappemeer in Provinz Groningen.]] '''Hoogezand-Sappemeer''' waas ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 73,05 [[km²]] un deer woonje 34 403 Moanskene (2007). Haudstääd fon ju Meente is [[Hoogezand]]. [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Midden-Groningen]] 04cf42r3dgwqoigx8dmclwobj213o1s 0 2228 120646 120625 2022-03-04T10:10:07Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 64,27 [[km²]] un deer woonje 19 164 Moanskene (2007). [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Westerkwartier (Meente)]] ap1h5md6p2z1but85dcy10hd6ufu3yn 0 2229 120641 120626 2022-03-04T10:06:30Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 111,99 [[km²]] un deer woonje 10 776 Moanskene (2007). [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Eemsdelta]] gc99ntweyow6jhoacyv1neq4ajbvddy 0 2230 120644 120621 2022-03-04T10:08:38Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieDeMarne.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 240,31 [[km²]] un deer woonje 10 743 Moanskene (2007). [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Het Hogeland]] ljsz1joo5i3xzo59nklh93ylwgkgewx 0 2231 120653 120633 2022-03-04T10:16:13Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Marum Townhall.JPG|thumb|left|200px|Dät Meentehuus fon Marum]] [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 64,88 [[km²]] un deer woonje 10 061 Moanskene (2007). Sit fon ju Meente is uk Marum. [[De Grinzer Pein]] un [[Kornhorn]] in ju Meente [[Grootegast]] un do Täärpe Marum un [[De Wülp]] in ju Meente Marum, sünt do insigen Täärpe in ju Provinz Grins, wier noch n fräisken Dialekt boald wäd. [[Kategorie:Westerkwartier (Meente)]] def3lbivu86tnynwlwarmimd9u9prmu 0 2232 115233 115210 2018-01-09T14:51:04Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' waas ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 81,62 [[km²]] un deer woonje 12 554 Moanskene (2007). [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Midden-Groningen]] 8ourultu3l8o8ozno9ctbmbnl296sq3 0 2233 115196 103823 2018-01-09T14:20:22Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie Pekela.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 50,2 [[km²]] un deer woonje 13 237 Moanskene (2007). {{ProvinzGroningen}} [[Kategorie:Meente in Provinz Groningen]] mja6rnaqbwp7pjmlbvczzjb1m1w38q6 0 2234 120659 120093 2022-03-04T10:27:38Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[File:Reiderland kaart.png|thumb|right|250px|Dät oolde Reiderlound (rood) in Düütsklound un do Niederlounde]] Dät '''Reiderlound''', ''düütsk: Rheiderland, niederloundsk: Reiderland'', is n Gestrich in [[Düütsklound]] un do [[Niederlounde]]. Dät gränsed ruchwai in dät Aaste an ju [[Oamse]], in dät Noude an dän [[Dullert]], in dät Suude an [[Papenburg]] ([[Oamselound]]) un ju Meente [[Bellingwedde]] un in dät Wääste an do fröiere Meenten [[Winschoten]] un [[Scheemda]] in do Niederlounde. ==Düütsklound== In Düütsklound heere do Meenten [[Weener]], [[Bunde]], [[Jemgum]] un dät Täärp [[Bingum]] (Meente [[Lier]]) tou dät Reiderlound. Ju grootsde Steede in dät Reiderlound is ju Stääd Weener. In dät Reiderlound wäd fuul dät ''Reiderlounder Platt'' boald. [[File:Rheiderland.jpg |thumb|left|200px|Blick ap dät Reiderlound fon dän Oamsediek uut]] Dät Reiderlound is ieuwenske dät [[Uurledingerlound]], dät [[Moormerlound]] un dät [[Lengenerlound]] aan fon do fjauer historiske Loundskuppe fon dän [[Loundkring Lier]]. Fröier wieren deer in dät Suude fon dät Reiderlound [[Foane]] fon dät [[Bourtanger Foan]]gebiet. Iewenske ne litjed Foan bie [[Wymeer]] is dät Eed däälich aal [[eedgreeuwe|ougreewen]]. Dät Reiderlound häd fuul Weeden und deer bröide ne ganse Riege ferskeedene [[Fuugele|Fuugelsoorten]]. Dät Gebiet is siet dät Jier 2000 ''Europäsk Fuugelskutsgebiet''. In dät Reiderlound rakt dät ne ganse Riege historiske Säärken un Oargele. Ju bekoandste is ju [[Arp-Schnitger-Oargel]] in ju St. Georg-Säärke in Weener. In dät Täärp [[Bunderhee]] stound dät oolde [[Steenhuus Bunderhee]], ju ooldste äärhooldene Buurich in [[Aastfräislound]]. ==Niederlounde== [[Bielde:LocatieReiderland.png|250px|left|thumb|Steede fon ju fröiere Meente Reiderland in ju Provinz Groningen]] [[Bielde:Fontana Nieuweschans.jpg |thumb|right|250px|Thermoalbad "Fontana" in Naiskans]] '''Reiderland''' in do Niederlounde waas bit tou n 1. Januoar 2010 ne oainstoundige Meente in ju Provinz [[Groningen]]. Dät Gebiet fon ju Meente waas 156,72 [[km²]] un deer woonden 7 004 Moanskene (2007). Däälich heerd dät Reiderland tou ju Meente [[Oldambt]]. Diräkt ieuwenske dän düütsken Skeed juunuur Bunde lait dät Gränstäärp Bad [[Naiskans]] ''(nl: Bad Nieuweschans, düütsk: Bad Neuschanz)'', dät truch sien Thermoalbad "Fontana" uk in Nouddüütsklound gjucht bekoand is. ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20140227110230/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/leer/rheiderland.htm Reiderlound ap Genealogie-Forum] * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) {{ProvinzGroningen}} {{Loundkring Lier}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] [[Kategorie:Provinz Groningen]] [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Oldambt (Meente)]] ficld994n4hggydh0gxo7a8k8q79ehy 0 2235 120660 115235 2022-03-04T10:28:17Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju fröiere Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' was bit toun 1. Januoar 2010 ne oainstoundige Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente was 117,46 [[km²]] un deer woonden 14 107 Moanskene (2007). Däälich heerd dät Gebiet fon Scheemda tou ju Meente [[Oldambt]]. [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Oldambt (Meente)]] 9pxtzcm9aoijz421ggsjaebshtj4mq4 0 2236 115234 115211 2018-01-09T14:51:18Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' waas ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 24,62 [[km²]] un deer woonje 12 190 Moanskene (2007). [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Midden-Groningen]] qofcx0jetju03ysq95bzjqq4sr07elr 0 2237 115197 103827 2018-01-09T14:20:33Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 119,96 [[km²]] un deer woonje 34 177 Moanskene (2007). {{ProvinzGroningen}} [[Kategorie:Meente in Provinz Groningen]] 9hfq9mee6f9o6hkqeyix34i9l2wzmh5 0 2238 120637 120628 2022-03-04T10:02:42Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieTenBoer.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 45,71 [[km²]] un deer woonje 7 238 Moanskene (2007). [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Groningen (Meente)]] dfnfksrvj9jm38xqhs18dq2389ggji5 0 2239 115199 103829 2018-01-09T14:20:55Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 78,71 [[km²]] un deer woonje 28 106 Moanskene (2007). {{ProvinzGroningen}} [[Kategorie:Meente in Provinz Groningen]] rdp8zke4l827n52dcq7mc15lwnksig6 0 2240 115239 115205 2018-01-09T14:53:11Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' waas ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 170,51 [[km²]] un deer woonje 16 589 Moanskene (2007). Dät Fäästenge-Täärp [[Bourtange]] lait ap dät Gebied fon jun Meente Vlagtwedde. [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Westerwolde (Meente)]] etn4c23l26oyat7pddfoglwusuok3dz 0 2241 120661 115230 2022-03-04T10:28:46Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|250px|right|thumb|Steede fon ju fröiere Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' was bit toun 1. Januoar 2010 ne oainstoundige Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente was 22,24 [[km²]] un deer woonden 18 516 Moanskene (2007). Däälich heerd Winschoten tou ju Meente [[Oldambt]]. [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Oldambt (Meente)]] kj52px5bfnr3e2cx7yqvjzpcdg9mp4c 0 2242 120648 120629 2022-03-04T10:12:37Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 102,53 [[km²]] un deer woonje 14 001 Moanskene (2007). [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Het Hogeland]] [[Kategorie:Westerkwartier (Meente)]] dra3gbp4svjejwi8nypp06au9ub8hfc 0 2243 120649 120630 2022-03-04T10:13:06Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Groningen]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 128,37 [[km²]] un deer woonje 18 479 Moanskene (2007). [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Westerkwartier (Meente)]] ss73hs5lrkv4o8vj8wasnky6ddg7jkq 14 2244 115180 106323 2018-01-09T14:07:08Z Wwikix 8153 - wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Niederlounde|Groningen]] bj0cpg5ikvcitt0cic55kwnd70jp0nx 0 2245 123310 123300 2024-02-07T15:44:43Z Vinraam 13551 wikitext text/x-wiki {{Niederlounske Provinz |namme = Drente |flagge = [[Bielde:Flag Drenthe.svg|130px|Provinsjeflagge]] |wapen = [[Bielde:Drenthe wapen.svg|130px|Provinsjewapen]] |haadstêd = [[Assen]] |religyjier = 2015 |GPS = 52°55' NB 6°35' AL |religy = Evangeelsk 27%<br />Katoolsk 9% |opprange = '''2.680 km²''' (9e) |opp = 2.633 |wetteropp = 48 |bewrange = 10e |ynwenners = 502.051 |datum = 1-1-2023 |befolkingstichtens = 191 |folksliet = [[Mijn Drenthe]] |kaart = [[Bielde:Drenthe position.svg|Lokaasje fan de provinsje Drente]] |Kommissaris fan Keninginne = [[Jetta Klijnsma]] (PvdA) |webside = [https://www.provincie.drenthe.nl www.provincie.drenthe.nl] }} [[Bielde:Prov-Drenthe-OpenTopo.jpg|300px|right|thumb|ne Koarte fon ju Provinz Drente un sien Meenten]] '''Drente''' ([[Niederloundsk]]: ''Drenthe'', [[Läichsaksisk]]: ''Drenthe / Drentie'') is ne Provinz in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Provinz is 2 680 km² un deer woonje 502 000 Moanskene (2023). Haudstääd is [[Assen]]. == Meenten (12) == {| | # [[Aa en Hunze]] # [[Assen]] # [[Borger-Odoorn]] # [[Coevorden]] # [[Emmen]] # [[Hoogeveen]] # [[Meppel]] # [[Midden-Drenthe]] # [[Noordenveld]] # [[Tynaarlo]] # [[Westerveld]] # [[De Wolden]] |&nbsp;| | [[Bielde:DrentheNumbered.png|right]] |} == Ferwiese ätter buuten == * [https://www.provincie.drenthe.nl/ Provinz Drente] * [https://allecijfers.nl/provincie/drenthe/ Statistik fon Drente] {{ProvinzenNiederlounde}} [[Kategorie:Niederlounde]] [[Kategorie:Drente| ]] 4usahcpz3gyj8j3m4tfdaar9q9vite8 10 2246 12175 2008-12-24T18:08:46Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: {{ {{{subst|}}}#if: {{{TXT|}}} |{{ {{{subst|}}}#switch: {{{TXT}}} | Year = 30. Juni 2008 }}|}}{{ {{{subst|}}}#if: {{{POP|}}} |{{ {{{subst|}}}#switch: {{{POP}}} | Aa en H... wikitext text/x-wiki {{ {{{subst|}}}#if: {{{TXT|}}} |{{ {{{subst|}}}#switch: {{{TXT}}} | Year = 30. Juni 2008 }}|}}{{ {{{subst|}}}#if: {{{POP|}}} |{{ {{{subst|}}}#switch: {{{POP}}} | Aa en Hunze = 25708 | Ter Aar = | Aalburg = 12519 | Aalsmeer = 27204 | Aalten = 27464 | Abcoude = 8673 | Achtkarspelen = 28102 | Alblasserdam = 18828 | Albrandswaard = 22606 | Alkemade = 14538 | Alkmaar = 93581 | Almelo = 72275 | Almere = 184414 | Alphen aan den Rijn = 71841 | Alphen-Chaam = 9449 | Ambt Montfort = | Ameland = 3483 | Amerongen = | Amersfoort = 142299 | Amstelveen = 78888 | Amsterdam = 750771 | Andijk = 6529 | Angerlo = | Anna Paulowna = 14171 | Apeldoorn = 154962 | Appingedam = 12154 | Arcen en Velden = 8750 | Arnhem = 144101 | Assen = 65643 | Asten = 16411 | Axel = | Baarle-Nassau = 6684 | Baarn = 24345 | Barendrecht = 45637 | Barneveld = 51778 | Bathmen = | Bedum = 10505 | Beek = 16584 | Beemster = 8498 | Beesel = 13744 | Bellingwedde = 9345 | Bemmel = | Bennebroek = 5150 | Bergambacht = 9583 | Bergeijk = 18157 | Bergen (L) = 13532 | Bergen (NH) = 31286 | Bergen op Zoom = 65352 | Bergh = | Bergschenhoek = | Berkel en Rodenrijs = | Berkelland = 45221 | Bernheze = 29688 | Bernisse = 12572 | Best = 29111 | Beuningen = 25364 | Beverwijk = 37749 | De Bilt = 42067 | Het Bildt = 10825 | Binnenmaas = 28735 | Bladel = 19172 | Blaricum = 9002 | Bleiswijk = | Bloemendaal = 16951 | Boornsterhem / Boarnsterhim = 19276 | Bodegraven = 19447 | Boekel = 9668 | Ten Boer = 7406 | Bolsward = 9780 | Borculo = | Borger-Odoorn = 26193 | Borne = 20927 | Borsele = 22577 | Boskoop = 15168 | Boxmeer = 28618 | Boxtel = 30241 | Breda = 171132 | Breukelen = 14638 | Brielle = 15687 | Bronckhorst = 37877 | Brummen = 21175 | Brunssum = 29694 | Bunnik = 14315 | Bunschoten = 19680 | Buren = 25640 | Bussum = 31749 | Capelle aan den IJssel = 65013 | Castricum = 34750 | Coevorden = 35985 | Cranendonck = 20236 | Cromstrijen = 12858 | Cuijk = 24271 | Culemborg = 27321 | Dalfsen = 26894 | Dantumadeel = 19384 | Delft = 95975 | Delfzijl = 26902 | Denekamp = | Deurne = 31610 | Deventer = 97452 | Didam = | Diemen = 24208 | Dinkelland = 26143 | Dinxperlo = | Dirksland = 8340 | Doesburg = 11532 | Doetinchem = 56151 | Dongen = 25307 | Dongeradeel = 24619 | Doorn = | Dordrecht = 118283 | Drechterland = 18985 | Driebergen-Rijsenburg = | Drimmelen = 26589 | Dronten = 38684 | Druten = 18128 | Duiven = 25505 | Echt = | Echt-Susteren = 32129 | Edam-Volendam = 28480 | Ede = 107560 | Eemnes = 8930 | Eemsmond = 16538 | Eersel = 18056 | Eibergen = | Eijsden = 11452 | Eindhoven = 210876 | Elburg = 22168 | Emmen = 109254 | Enkhuizen = 17978 | Enschede = 154999 | Epe = 33003 | Ermelo = 26311 | Etten-Leur = 40726 | Ferwerderadeel / Ferwerderadiel = 8817 | Franekeradeel = 20555 | Gaasterland-Sloten / Gaasterlân-Sleat = 10264 | Geertruidenberg = 20846 | Geldermalsen = 26243 | Geldrop = | Geldrop-Mierlo = 38034 | Gemert-Bakel = 28263 | Gendringen = | Gennep = 16965 | Giessenlanden = 14442 | Gilze en Rijen = 25836 | Goedereede = 11562 | Goes = 36773 | Goirle = 22419 | Gorinchem = 34605 | Gorssel = | Gouda = 70713 | Graafstroom = 9821 | Graft-De Rijp = 6534 | Grave = 12645 | 's-Gravendeel = | 's-Gravenhage = 478948 | 's-Gravenzande = | Groenlo = | Groesbeek = 18966 | Groningen = 181854 | Grootegast = 12223 | Gulpen-Wittem = 14677 | Haaksbergen = 24427 | Haaren = 13742 | Haarlem = 147758 | Haarlemmerliede en Spaarnwoude = 5427 | Haarlemmermeer = 141477 | Haelen = | Halderberge = 29371 | Hardenberg = 58411 | Harderwijk = 42583 | Hardinxveld-Giessendam = 17564 | Haren = 18707 | Harenkarspel = 15958 | Harlingen = 15609 | Hattem = 11672 | Heel = | Heemskerk = 38527 | Heemstede = 25669 | Heerde = 18259 | Heerenveen = 43178 | Heerhugowaard = 50737 | Heerjansdam = | Heerlen = 89377 | Heeze-Leende = 15177 | Heiloo = 22052 | Helden = 19550 | Den Helder = 57738 | Hellendoorn = 35957 | Hellevoetsluis = 39717 | Helmond = 87239 | Hendrik-Ido-Ambacht = 25120 | Hengelo (Gelderland) = | Hengelo (Overijssel) = 81088 | 's-Hertogenbosch = 137123 | Heumen = 16647 | Heusden = 43058 | Heythuysen = | Hillegom = 20457 | Hilvarenbeek = 15058 | Hilversum = 84217 | Hof van Twente = 35115 | Hontenisse = | Hoogeveen = 54518 | Hoogezand-Sappemeer = 34449 | Hoorn = 68800 | Horst aan de Maas = 29125 | Houten = 46847 | Huizen = 41906 | Hulst = 27904 | Hummelo en Keppel = | Hunsel = | IJsselstein = 34185 | Jacobswoude = 10811 | Kampen = 49655 | Kapelle = 12123 | Katwijk = 61261 | Kerkrade = 48179 | Kessel = 4267 | Kesteren = | Koggenland = 21704 | Kollumerland en Nieuwkruisland = 13094 | Korendijk = 10942 | Krimpen aan den IJssel = 28924 | Laarbeek = 21805 | Landerd = 14795 | Landgraaf = 38836 | Landsmeer = 10146 | Langedijk = 26502 | Lansingerland = 50314 | Laren = 11278 | Leek = 19394 | Leerdam = 20664 | Leersum = | Leeuwarden = 92836 | Leeuwarderadeel = 10334 | Leiden = 116571 | Leiderdorp = 26427 | Leidschendam-Voorburg = 72659 | Lelystad = 73341 | Lemsterland = 13570 | Leudal = 36768 | Leusden = 28512 | Lichtenvoorde = | Liemeer = | De Lier = | Liesveld = 9740 | Lingewaal = 10941 | Lingewaard = 44865 | Lisse = 22166 | Lith = 6698 | Littenseradiel / Littenseradeel= 10982 | Lochem = 33219 | Loenen = 8397 | Loon op Zand = 22859 | Lopik = 14104 | Loppersum = 10664 | Losser = 22538 | Maarn = | Maarssen = 39447 | Maasbracht = | Maasbree = 12965 | Maasdonk = 11240 | Maasdriel = 23934 | Maasgouw = 24495 | Maasland = | Maassluis = 31396 | Maastricht = 117548 | Margraten = 13514 | De Marne = 10666 | Marum = 10260 | Medemblik = 26829 | Meerlo-Wanssum = 7719 | Meerssen = 19767 | Meijel = 5992 | Menaldumadeel = 13729 | Menterwolde = 12519 | Meppel = 31713 | Middelburg = 47221 | Middelharnis = 17799 | Midden-Delfland = 17407 | Midden-Drenthe = 33586 | Mierlo = | Mill en Sint Hubert = 11053 | Millingen aan de Rijn = 5868 | Moerdijk = 36797 | Monster = | Montferland = 35120 | Montfoort = 13454 | Mook en Middelaar = 8088 | Moordrecht = 8159 | Muiden = 6576 | Naaldwijk = | Naarden = 17147 | Neder-Betuwe = 22538 | Nederlek = 14212 | Nederweert = 16701 | Neede = | Neerijnen = 11823 | Niedorp = 12118 | Nieuwegein = 61032 | Nieuwerkerk aan den IJssel = 21674 | Nieuwkoop = 26821 | Nieuw-Lekkerland = 9533 | Nijefurd = 10994 | Nijkerk = 38961 | Nijmegen = 161177 | Noord-Beveland = 7331 | Noordenveld = 31088 | Noorder-Koggenland = | Noordoostpolder = 45788 | Noordwijk = 25070 | Noordwijkerhout = 15406 | Nuenen, Gerwen en Nederwetten = 22571 | Nunspeet = 26623 | Nuth = 15821 | Obdam = | Oegstgeest = 22466 | Oirschot = 17816 | Oisterwijk = 25836 | Oldebroek = 22723 | Oldenzaal = 31727 | Olst = | Olst-Wijhe = 17389 | Ommen = 17444 | Onderbanken = 8205 | Oostburg = | Oosterhout = 54015 | Oostflakkee = 10148 | Oost Gelre = 30002 | Ooststellingwerf = 26241 | Oostzaan = 9203 | Opmeer = 11281 | Opsterland = 29737 | Oss = 76982 | Oud-Beijerland = 23745 | Oude IJsselstreek = 39936 | Ouder-Amstel = 13108 | Ouderkerk = 8170 | Oudewater = 9892 | Overbetuwe = 44707 | Papendrecht = 31621 | Pekela = 13189 | Purmerend = 78751 | Putten = 23331 | Pijnacker-Nootdorp = 44555 | Ravenstein = | Raalte = 37089 | Reeuwijk = 12934 | Reiderland = 7050 | Reimerswaal = 21333 | Renkum = 31749 | Renswoude = 4462 | Reusel-De Mierden = 12371 | Rheden = 43720 | Rhenen = 18742 | Ridderkerk = 44679 | Rijnsburg = | Rijnwaarden = 10998 | Rijnwoude = 18671 | Rijssen = | Rijssen-Holten = 36739 | Rijswijk = 46699 | Roerdalen = 21260 | Roermond = 54488 | Roggel en Neer = | De Ronde Venen = 34597 | Roosendaal = 77236 | Rotterdam = 582736 | Rozenburg = 12478 | Rozendaal = 1510 | Rucphen = 22548 | Ruurlo = | Sassenheim = | Sas van Gent = | Schagen = 18980 | Scheemda = 14196 | Schermer = 5325 | Scherpenzeel = 9080 | Schiedam = 75227 | Schiermonnikoog = 965 | Schijndel = 22870 | Schinnen = 13408 | Schipluiden = | Schoonhoven = 12064 | Schouwen-Duiveland = 33996 | Sevenum = 7693 | Simpelveld = 11141 | Sint Anthonis = 11756 | Sint-Michielsgestel = 28201 | Sint-Oedenrode = 17362 | Sittard-Geleen = 95687 | Skarsterlân = 27187 | Sliedrecht = 23899 | Slochteren = 15519 | Sluis = 24204 | Sluis-Aardenburg = | Smallingerland = 55058 | Sneek = 33191 | Soest = 45723 | Someren = 18250 | Son en Breugel = 15479 | Spijkenisse = 72865 | Stadskanaal = 33454 | Staphorst = 16035 | Stede Broec = 21374 | Steenbergen = 23192 | Steenderen = | Steenwijk = | Steenwijkerland = 43216 | Stein = 26000 | Strijen = 9031 | Susteren = | Swalmen = | Terneuzen = 55238 | Terschelling = 4698 | Texel = 13711 | Teylingen = 35364 | Tholen = 25315 | Thorn = | Tiel = 41111 | Tilburg = 201936 | Tubbergen = 20892 | Twenterand = 33519 | Tynaarlo = 32167 | Tietjerksteradeel / Tytsjerksteradiel = 32190 | Ubbergen = 9288 | Uden = 40192 | Uitgeest = 12354 | Uithoorn = 27561 | Urk = 17946 | Utrecht= 296305 | Utrechtse Heuvelrug = 48808 | Vaals = 9777 | Valkenburg = | Valkenburg aan de Geul = 17155 | Valkenswaard = 30895 | Veendam = 28011 | Veenendaal = 61906 | Veere = 22033 | Veghel = 36997 | Veldhoven = 43007 | Velsen = 67648 | Venhuizen = | Venlo = 91757 | Venray = 39152 | Vianen = 19642 | Vlaardingen = 70656 | Vlagtwedde = 16279 | Vlieland = 1145 | Vlissingen = 44814 | Vlist = 9840 | Voerendaal = 12776 | Voorhout = | Voorschoten = 22886 | Voorst = 23716 | Vorden = | Vriezenveen = | Vught = 25289 | Waalre = 16692 | Waalwijk = 45754 | Waddinxveen = 25537 | Wageningen = 36233 | Warmond = | Warnsveld = | Wassenaar = 25811 | Wateringen = | Waterland = 16966 | Weert = 48303 | Weesp = 17515 | Wehl = | Werkendam = 26406 | Wervershoof = 8613 | Westland = 99374 | West Maas en Waal = 18358 | Wester-Koggenland = | Westerveld = 19349 | Westervoort = 15372 | Weststellingwerf = 25711 | Westvoorne = 14044 | Wierden = 23439 | Wieringen = 8668 | Wieringermeer = 12574 | Wijchen = 39802 | Wijdemeren = 23410 | Wijk bij Duurstede = 23252 | Winschoten = 18330 | Winsum = 14031 | Winterswijk = 29099 | Wisch = | Wonseradeel / Wûnseradiel = 11865 | Woensdrecht = 21620 | Woerden = 48674 | Wognum = | De Wolden = 23495 | Wormerland = 15943 | Woudenberg = 11620 | Woudrichem = 14374 | Wymbritseradeel / Wymbritseradiel = 16093 | Zaanstad = 143098 | Zaltbommel = 26160 | Zandvoort = 16577 | Zederik = 13402 | Zeevang = 6285 | Zeewolde = 20567 | Zeist = 60388 | Zelhem = | Zevenaar = 31894 | Zevenhuizen-Moerkapelle = 10351 | Zijpe = 11537 | Zoetermeer = 120257 | Zoeterwoude = 8239 | Zuidhorn = 18383 | Zundert = 21060 | Zutphen = 46917 | Zwartewaterland = 21942 | Zwijndrecht = 44395 | Zwolle = 117109 }}|}} 4h9c5klgld3npz1h4x9diufxyhubwnt 10 2247 12176 2008-12-24T18:11:25Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: {{formatnum:{{Inwonertallen Nederlandse gemeentes|POP={{{1}}}}}}} wikitext text/x-wiki {{formatnum:{{Inwonertallen Nederlandse gemeentes|POP={{{1}}}}}}} 7hl1dzssj7fkl2g5v19ongzmhyadbux 10 2248 107701 106997 2013-08-01T21:26:15Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10964552]] wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Meenten in ju Provinz: [[Drente]] (do [[Niederlounde]])'''||[[Bielde:Flag Drenthe.svg|50px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Aa en Hunze]] | [[Assen]] | [[Borger-Odoorn]] | [[Coevorden]] | [[De Wolden]] | [[Emmen]] | [[Hoogeveen]] | [[Meppel]] | [[Midden-Drenthe]] | [[Noordenveld]] | [[Tynaarlo]] | [[Westerveld]]<br><br> |} b470n78cbk2t3l7yygkwtp4h0il01dr 10 2249 12178 2008-12-24T18:22:25Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: {{Inwonertallen Nederlandse gemeentes|TXT=Year}} wikitext text/x-wiki {{Inwonertallen Nederlandse gemeentes|TXT=Year}} rvzid62mg7t0tyf640r7cpjgske8qcq 0 2250 114953 103835 2018-01-09T10:44:21Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieAaEnHunze.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Drente.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Drente]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 278,86 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzDrente}} [[Kategorie:Drente]] o4vq7k8gh5y0ftiby0niyc9r9gdjrsj 0 2251 114954 103836 2018-01-09T10:44:32Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Drente.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Drente]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 83,48 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzDrente}} [[Kategorie:Drente]] 3shal9ejyrl4b5uhlaxljex5hkbrra4 0 2252 114955 103837 2018-01-09T10:44:46Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Drente.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Drente]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 277,92 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzDrente}} [[Kategorie:Drente]] 0xm3u138rqbvsqabqwmf9y6o8yz2v9q 0 2253 114956 103838 2018-01-09T10:44:58Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Drente.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Drente]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 299,68 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzDrente}} [[Kategorie:Drente]] 302l3rzss19d7navxp8jytqlakqvdfb 0 2254 114958 106342 2018-01-09T10:45:22Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Drente.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente un Stääd in ju Provinz [[Drente]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 346,29 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzDrente}} [[Kategorie:Drente]] bzj8k0ee5k7qcva6tzen8uda5jr8oq0 0 2255 114959 103840 2018-01-09T10:45:33Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Groningen.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Drente]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 129,22 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzDrente}} [[Kategorie:Drente]] 3fkviev6a7yhv229drlwcxr02frycs6 0 2256 114960 103841 2018-01-09T10:45:44Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Drente.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Drente]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 56,98 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzDrente}} [[Kategorie:Drente]] dc6tyixcq36khe6nujg3rm719ql5s1d 0 2257 114961 103842 2018-01-09T10:45:55Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Drente.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Drente]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 345,82 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzDrente}} [[Kategorie:Drente]] 5hy9hmfrk8f4ftgpnk16wvvib9tbn6d 0 2258 114962 103843 2018-01-09T10:46:06Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Drente.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Drente]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 205,36 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzDrente}} [[Kategorie:Drente]] 2ytlj0v8vg03jpv2h5za7k12icq9lri 0 2259 114963 103844 2018-01-09T10:46:18Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Drente.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Drente]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 147,65 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzDrente}} [[Kategorie:Drente]] d4ajmz5ts2c4svlwvxh0fmg8f5m08p6 0 2260 114964 103845 2018-01-09T10:46:29Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Drente.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Drente]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 282,75 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzDrente}} [[Kategorie:Drente]] 18k0nclail4jzh30ue74mcwwn7awbkb 0 2261 114957 103846 2018-01-09T10:45:10Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieDeWolden.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Drente.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Drente]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 226,35 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzDrente}} [[Kategorie:Drente]] rcegxnzrse70j2fdmwxg0h2ibuzt2rr 14 2262 114965 114946 2018-01-09T10:46:45Z Wwikix 8153 - wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Niederlounde]] frzkbqip1zy4wge3gdejryjr9p8wtii 0 2263 123299 123289 2024-02-07T14:13:02Z Vinraam 13551 /* Ferwiese ätter buuten */ wikitext text/x-wiki {| class=toccolours cellpadding="3" cellspacing="0" border=1 align="right" width="120px" style="margin-left: 1em; margin-bottom: 1em; background: #F5F5F5; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |----- | align="center" colspan="2" bgcolor=#FFFFFF | <big>'''Provinz: Overijssel'''</big> |----- | align="center" width="120px" bgcolor=#FFFFFF | [[Bielde:Flag Overijssel.svg|120px]]<br /><small>Flaage</small> | align="center" width="120px" bgcolor=#FFFFFF | [[Bielde:Overijssel wapen.svg|right|110px]]<br /><small>Woapen</small> |----- | align="center" colspan="2" bgcolor=#FFFFFF style="border-bottom:1px solid #0066FF;" | [[Bielde:Overijssel position.svg|175px]]<br /><small>Steede in do Niederlounde</small>. |----- |} '''Uuriesel''' ([[Niederloundsk]]: ''Overijssel'', [[Läichsaksisk]]: ''Oaveriessel'') is ne Provinz in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Provinz is 3 421 km² un deer woonje 1 184 000 Moanskene (2023). Haudstääd is [[Zwolle]]. == Meenten (25) == {| | # [[Almelo]] # [[Borne]] # [[Dalfsen]] # [[Dinkelland]] # [[Deventer]] # [[Enschede]] # [[Haaksbergen]] # [[Hardenberg]] # [[Hellendoorn]] # [[Hengelo]] # [[Hof van Twente]] # [[Kampen]] # [[Losser]] # [[Oldenzaal]] # [[Olst-Wijhe]] # [[Ommen]] # [[Raalte]] # [[Rijssen-Holten]] # [[Staphorst]] # [[Steenwijkerland]] # [[Tubbergen]] # [[Twenterand]] # [[Wierden]] # [[Zwartewaterland]] # [[Zwolle]] |&nbsp;| | [[Bielde:Kaart Overijssel genummerd.jpg|right]] |} == Ferwiese ätter buuten == * [https://www.overijssel.nl/ Provinz Uuriesel] * [https://allecijfers.nl/provincie/overijssel/ Statistik fon Uuriesel] {{ProvinzenNiederlounde}} [[Kategorie:Niederlounde]] [[Kategorie:Overijssel| ]] ihu9yyw42n4z1kt1cn4m32lrmnt24z7 10 2264 107704 107005 2013-08-01T21:26:16Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10972213]] wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Meenten in ju Provinz: [[Overijssel]] (do [[Niederlounde]])'''||[[Bielde:Flag Overijssel.svg|50px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Almelo]] | [[Borne]] | [[Dalfsen]] | [[Deventer]] | [[Dinkelland]] | [[Enschede]] | [[Haaksbergen]] | [[Hardenberg]] | [[Hellendoorn]] | [[Hengelo]] | [[Hof van Twente]] | [[Kampen]] | [[Losser]] | [[Oldenzaal]] | [[Olst-Wijhe]] | [[Ommen]] | [[Raalte]] | [[Rijssen-Holten]] | [[Staphorst]] | [[Steenwijkerland]] | [[Tubbergen]] | [[Twenterand]] | [[Wierden]] | [[Zwartewaterland]] | [[Zwolle]]<br><br> |} 148yn6u1vxlxn5wo3ip3mipkjochkze 0 2265 103848 98848 2013-03-08T13:28:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 33 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q988]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 69,4 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] i0qc9vds7aut952ckcsvu7wahxloc70 0 2266 103849 97946 2013-03-08T13:28:44Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 29 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9997]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 26,15 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] pn6ye32riqcmzi146g1itz9840tr62r 0 2267 103850 97962 2013-03-08T13:28:55Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 22 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9998]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 166,5 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] tpdjfmato69cexqofq3yd9haeds2151 0 2268 103851 99970 2013-03-08T13:29:06Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 45 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10001]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 134,37 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] ku814kazecktj978wuj60ehjtu3t5j6 0 2269 103852 97952 2013-03-08T13:29:16Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9999]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 175,81 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] rw7001ugo59nab3u89kova74k7jw2rt 0 2270 103853 101637 2013-03-08T13:29:28Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 58 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10002]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 142,75 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] 3hp95kngnn2b3yqeie7j7t7n8pkhgfh 0 2271 103854 97996 2013-03-08T13:29:40Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10003]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 105 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] 8bzu4jmr3hfvggp26qwjvpp64kuvn6x 0 2272 114038 103855 2017-02-28T14:13:13Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 317,24 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] 6q430it5s1dc60v71l40t0so3myv7t8 0 2273 103856 97897 2013-03-08T13:30:02Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 22 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10005]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 139,03 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] eswaibqpb0z0agbepzpkeo070khj9t4 0 2274 106402 103857 2013-03-18T06:49:24Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10006]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 61,78 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] sutvyr8wvznx3c3iqrf8fq7hyc9p6hm 0 2275 103858 97951 2013-03-08T13:30:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 20 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9996]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieHofVanTwente.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 215,44 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] 502gb8p0cabpzk7aw3w0dstkibkw0ck 0 2276 103859 99192 2013-03-08T13:30:38Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 32 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10014]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 161,84 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] ta6j44cojhxa3vfrg7ptrz3pdtob3d3 0 2277 103860 98028 2013-03-08T13:30:49Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 20 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10015]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 99,64 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] cxkxhnysj4n060icoeq4cj8v68aoymx 0 2278 103861 98051 2013-03-08T13:31:00Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 28 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10016]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 21,98 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] sq30mb2rd63f9n9f27wagbjnam68kww 0 2279 103862 97994 2013-03-08T13:31:11Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10017]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 118,38 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] d30o2tyahasxcxxzcvwexsz7p4ls3do 0 2280 103863 98004 2013-03-08T13:31:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 26 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10018]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 181,98 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] 5k3qew6d6jnraoyrh63ndxgk1nuaaj2 0 2281 103864 98043 2013-03-08T13:31:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 19 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10019]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 172,31 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] tvpcq8n5p86e5uki8vrs2qmnyd4bd8b 0 2282 103865 97907 2013-03-08T13:31:44Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10020]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 94,4 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] 49dbiqivbc82df3uo2pd7a9q4t2kzim 0 2283 103866 97904 2013-03-08T13:31:55Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10021]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 135,7 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] qubn1u3l3jxs460kfrh39yreap0amtb 0 2284 103867 97942 2013-03-08T13:32:07Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 20 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10022]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 321,69 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] 7jmpsjv3lptfhmyuypuat5wpmz38tbi 0 2285 103868 98003 2013-03-08T13:32:18Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 20 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10023]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 147,4 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] rw13og5zzsatipwirmgaqxv8yttufnl 0 2286 103869 97974 2013-03-08T13:32:29Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 20 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10024]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 108,17 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] oi2r5kbs5ns1o0zta04uxs9h1q6a851 0 2287 103870 97980 2013-03-08T13:32:40Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 20 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10025]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 95,24 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] ltecfdbqz7lyrtuql29vreviobne599 0 2288 103871 97991 2013-03-08T13:32:51Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 20 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10026]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 87,91 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] fooqaxqkmt1pb8vjsahshwmgv0dvprf 0 2289 103872 102045 2013-03-08T13:33:14Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 63 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q793]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Overijssel.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Overijssel]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 119,28 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzOverijssel}} [[Kategorie:Overijssel]] 8z72g2hxphh3immhsy517xcektdouan 10 2290 12257 2008-12-25T11:46:27Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: <includeonly><div class="editmode" style="width:22%; float:left; padding:0 3% 0 0; border:none; overflow:hidden; clear:left;"> {{{Kolom1}}} </div> <div class="editmode" s... wikitext text/x-wiki <includeonly><div class="editmode" style="width:22%; float:left; padding:0 3% 0 0; border:none; overflow:hidden; clear:left;"> {{{Kolom1}}} </div> <div class="editmode" style="width:22%; float:left; padding:0 3% 0 0; border:none; overflow:hidden; "> {{{Kolom2}}} </div> {{#if:{{{Kolom3|}}}|<div class="editmode" style="width:22%; float:left; padding:0 3% 0 0; border:none; overflow:hidden; "> {{{Kolom3}}} </div>}} {{#if:{{{Kolom4|}}}|<div class="editmode" style="width:22%; float:left; padding:0 3% 0 0; border:none; overflow:hidden; "> {{{Kolom4}}} </div>}}<br clear="left" /></includeonly> rwgk4wubuxu1els8wohkergkox98n0d 0 2291 123291 123281 2024-02-07T13:53:36Z Vinraam 13551 /* Ferwiese ätter buuten */ wikitext text/x-wiki {| class=toccolours cellpadding="3" cellspacing="0" border=1 align="right" width="120px" style="margin-left: 1em; margin-bottom: 1em; background: #F5F5F5; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |----- | align="center" colspan="2" bgcolor=#FFFFFF | <big>'''Provinz Gelderlound'''</big> |----- | align="center" width="120px" bgcolor=#FFFFFF | [[Bielde:Gelderland-Flag.svg|120px]]<br /><small>Flaage</small> | align="center" width="120px" bgcolor=#FFFFFF | [[Bielde:Gelderland_coat.gif|right|110px]]<br /><small>Woapen</small> |----- | align="center" colspan="2" bgcolor=#FFFFFF style="border-bottom:1px solid #0066FF;" | [[Bielde:Gelderland position.svg|175px]]<br /><small>Steede in do Niederlounde</small>. |----- |} '''Gelderlound''' ([[Niederloundsk]]: ''Gelderland'', [[Läichsaksisk]]: ''Gelderlaand'') is ne Provinz in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Provinz is 5 136 km² un deer woonje 2 134 000 Moanskene (2023). Haudstääd is [[Arnhem]]. == Meenten (51) == {{Kolommen3|Kolom1= * [[Aalten]] * [[Apeldoorn]] * [[Arnhem]] * [[Barneveld]] * [[Berg en Dal]] * [[Berkelland]] * [[Beuningen]] * [[Bronckhorst]] * [[Brummen]] * [[Buren]] * [[Culemborg]] * [[Doesburg]] * [[Doetinchem]] * [[Druten]] * [[Duiven]] * [[Ede]] * [[Elburg]] |Kolom2= * [[Epe]] * [[Ermelo]] * [[Harderwijk]] * [[Hattem]] * [[Heerde]] * [[Heumen]] * [[Lingewaard]] * [[Lochem]] * [[Maasdriel]] * [[Montferland]] * [[Neder-Betuwe]] * [[Nijkerk]] * [[Nijmegen]] * [[Nunspeet]] * [[Oldebroek]] * [[Oost Gelre]] * [[Oude IJsselstreek]] |Kolom3= * [[Overbetuwe]] * [[Putten]] * [[Renkum]] * [[Rheden]] * [[Rozendaal]] * [[Scherpenzeel]] * [[Tiel]] * [[Voorst]] * [[Wageningen]] * [[West Betuwe]] * [[West Maas en Waal]] * [[Westervoort]] * [[Wijchen]] * [[Winterswijk]] * [[Zaltbommel]] * [[Zevenaar]] * [[Zutphen]] }} == Ferwiese ätter buuten == * [https://www.gelderland.nl/ Provinz Gelderlound] * [https://allecijfers.nl/provincie/gelderland/ Statistik fon Gelderlound] {{ProvinzenNiederlounde}} [[Kategorie:Niederlounde]] [[Kategorie:Gelderland| ]] i95a30ouprh7qmbwunl2de8vq81tf7h 10 2292 120598 114935 2022-03-03T17:01:41Z Ranbovw 12249 Update wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Meenten in ju Provinz: [[Gelderland]] (do [[Niederlounde]])'''||[[Bielde:Gelderland-Flag.svg|50px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Aalten]] | [[Apeldoorn]] | [[Arnhem]] | [[Barneveld]] | [[Berg en Dal]] | [[Berkelland]] | [[Beuningen]] | [[Bronckhorst]] | [[Brummen]] | [[Buren]] | [[Culemborg]] | [[Doesburg]] | [[Doetinchem]] | [[Druten]] | [[Duiven]] | [[Ede]] | [[Elburg]] | [[Epe]] | [[Ermelo]] | [[Harderwijk]] | [[Hattem]] | [[Heerde]] | [[Heumen]] | [[Lingewaard]] | [[Lochem]] | [[Maasdriel]] | [[Montferland]] | [[Neder-Betuwe]] | [[Nijkerk]] | [[Nijmegen]] | [[Nunspeet]] | [[Oldebroek]] | [[Oost Gelre]] | [[Oude IJsselstreek]] | [[Overbetuwe]] | [[Putten]] | [[Renkum]] | [[Rheden]] | [[Rozendaal]] | [[Scherpenzeel]] | [[Tiel]] | [[Voorst]] | [[Wageningen]] | [[West Betuwe]] | [[West Maas en Waal]] | [[Westervoort]] | [[Wijchen]] | [[Winterswijk]] | [[Zaltbommel]] | [[Zevenaar]] | [[Zutphen]]<br><br> |} am9weqe0mejzesjr6g1n5fb8svlovwq 0 2293 12261 2008-12-25T12:02:32Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Gelderlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gelderlound]] m9v7hu5o0ccojcaduomnfp5w2aqgne6 0 2294 103874 97944 2013-03-08T13:33:36Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 30 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q275909]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 97,09 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] t8sj1r7aj0u2wrxgxg89osftdjqj0n7 0 2295 103875 97925 2013-03-08T13:33:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 53 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q101918]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 341,13 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] fkfeh4i46fvgvcjmgdxbx4w8cdk4k5r 0 2296 103876 100538 2013-03-08T13:33:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 69 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1310]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 101,53 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] lpcrdco473vwo4abtn6abx16lxofjje 0 2297 103877 97940 2013-03-08T13:34:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 29 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q164098]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 176,74 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] liqz3ycux73wg34we2t6uxaodyswc1f 0 2298 113310 105322 2016-08-17T17:16:16Z DARIO SEVERI 7600 Correcting text wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente Berkelland in Provinz Gelderland.]] '''Berkelland''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 260,43 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 468jhb1axr49amzs70c6k3prxiqseah 0 2299 103879 97973 2013-03-08T13:34:40Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q851244]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 47,17 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 0snznf0q5wf9jhlt9k27csd3ehpld5e 0 2300 105355 103880 2013-03-09T07:21:15Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q747999]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 286,41 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] l0s433s92k8feum4pzig70mbtmvg49g 0 2303 12295 2008-12-28T22:22:12Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Nazi-Düütsklound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nazi-Düütsklound]] gszhrgqqybpw9f681gpffit254mgs1m 0 2304 103881 95694 2013-03-08T13:35:02Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 45 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q38791]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hitlerjugend Allgemeine Flagge.svg|miniatur|Flaage fon ju Hitlerjugend]] Ju '''Hitlerjugend''' waas ne Organisation fon ju [[NSDAP]] in dän [[Twäide Waareldkriech]] in [[Nazi-Düütsklound]]. Do Bäidene in de Hitlerjugend wieren twiske 10 un 18 Jiere oold. Jo sunt uutbilded wuuden tou Soldoaten of Ferwaltengsmee-Oarbaidere. In 1945 hääbe gjucht fuul Bäidene fon de Hitlerjugend meekamped juun do Alliierde. {{stump}} [[Kategorie:Twäide Waareldkriech]] kkkbevi37775te9ukjgf9yi12nbgcwx 0 2305 103882 86107 2013-03-08T13:35:12Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 43 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q153626]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Logo-WaffenSS.jpg|thumb|upright=1.1|Logo]] '''Waffen-SS''' waas die militäre Deel fon dän [[Schutzstaffel]] (SS). Die Waffen-SS hied uursproangelk fieuw militäre Eenhaide fon touhoope 19.000 Monljuude: 1. SS Panzer Division ''Leibstandarde Adolf Hitler''<br /> 2. SS Panzer Division ''Das Reich''<br /> 3. SS Panzer Division ''Totenkopf''<br /> 4. SS Polizei Division<br /> 5. SS Panzergrenadier Division ''Wiking''<br /> {{stump}} [[Kategorie:Twäide Waareldkriech]] jl7timby5t3a6fhw06cdmamcf8fdwyf 0 2306 111816 103883 2015-11-10T18:19:09Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Second world war europe 1943-1945 map de.png|thumb|Alliierde Offensive (rood) juun [[Nazi-Düütsklound]] (blau) 1943 - 1945]] Ju '''Slacht uum Berlin''' waas Eende April Ounfang Moai [[1945]]. Dät waas ne lääste [[Sowjetunion|Sowjet]]-Offensive juun [[Nazi-Düütsklound]]. [[Adolf Hitler]] hied sik sälwen Dood moaked ap n 30. April. In ju Slacht uum Berlin sunt uungefeer 300.000 Moanskene stuurwen. In do lääste Deege fon dän Kriech hääbe uk Bäidene fon de [[Hitlerjugend]] meekamped. [[Kategorie:Twäide Waareldkriech]] [[Kategorie:Slacht]] qe3b639kv1u1rai5vuu8lfeiugmnyk4 0 2307 103884 101550 2013-03-08T13:35:35Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 69 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q43250]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''GESTAPO''' waas ju stilkene Stoatspolizei (düütsk: Geheime Staatspolizei, deerfoar is "GESTAPO" uk juu kuute Foarm) un waas n Deel fon juu [[Schutzstaffel]] (SS) twiske 1933 un 1945. == Sjuch uk == * [[Heinrich Himmler]] [[Kategorie:Twäide Waareldkriech]] 1k7klqjw4ns1y7d4wiarjuobift8ax2 0 2308 103885 100258 2013-03-08T13:35:45Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 69 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q43067]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv_Bild_183-R99621,_Heinrich_Himmler.jpg|thumb|Heinrich Himmler]] '''Heinrich Luitpold Himmler''' (München, 7. Oktober 1900 – Lünebuurich, 23. Moai 1945) waas n düütsken nationoal-sozialistisken Politiker. Hie is feroantwoudelk foar dän [[Holocaust]]. Hie waas Uppermon fon dän [[Schutzstaffel]] (SS). [[Kategorie:Twäide Waareldkriech]] ovsatk1u6ccnq87k1720jzvmchipsh1 0 2309 12331 2008-12-30T18:04:13Z Pyt 12 häd "[[Lieste fon Minnerhäide]]" ätter "[[Lieste fon Minnerhaide]]" ferschäuwen:&#32;Gjuchtschrieuwenge wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lieste fon Minnerhaide]] f6j38lb8rrad940unmbvl40tsawz8hv 0 2311 12386 2008-12-31T15:42:10Z Pyt 12 häd "[[Sieprus]]" ätter "[[Zypern]]" ferschäuwen:&#32;praktisker wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zypern]] hvdvno0tj3holo2sixwav128xmc3dbw 0 2312 105838 103886 2013-03-11T10:58:09Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q102172]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nederlands-limburgs.png|thumb|Wier Limbuurchsk boald wäd.]] Dät '''Limbuurchske''' (''Limburgs/Lèmbörchs, Plat'', de. ''Limburgisch'') is ne Gruppe fon Wäästgermaniske Dialekte, ju fon sowät 1.400.000 Moanskene boald wäd in [[Belgien]], [[Düütsklound]] un [[Niederlounde|Do Niederlounde]]. Uk baale Moanskene in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] do Sproaken. Limbuurchske Dialekte sunt tou n Biespil [[Montfortisk]], [[Zentroal-Limbuurchsk]], [[Kleverloundsk]], [[Höäwelloundsk]], [[Ripuariske Uurgongssproaken]], [[Belgisk Limbuurchsk]] un [[Maastrichtisk]]. Dät rakt two wichtige Skrieuwwiesen: ''Veldeke'' (etymologisk: ''Limburgs/functie/computerke'') un ''Nasjenaal'' (gjucht ap ju Uutsproake: ''Lèmbörchsj/fönksje/kepjöjteke''). == Sproaken == Dät Limbuurchske dät in Do Niederlounde spreeken wäd, is ientoudeelen in uungefeer füftien Gruppen. Fon Noud ätter Suud: [[Kleverloundsk]] - [[Zentroal-Limbuurchsk]] - [[Belgisk Limbuurchsk]] - [[Etsbergisk]] - [[Montfortisk]] - [[Sint-Joostisk]] - [[Putbroeksk]] - [[Deelgoardisk]] - [[Koningsbosch (Sproake)|Koningsbosch]] - [[Sproake fon ju Heerenstraat|Heerenstraat]] - [[Ripuariske Uurgongssproake]] - [[Höäwelloundsk]] - [[Eijsdensk]] - [[Epensk]] - [[Ripuarisk]]. Eenige Ljuude fiende dät [[Maastrichtisk]]e uk n apart Dialekt, oaber do maaste fiende dät et tou dät Zentroal-Limbuurchske, Belgisk Limbuurchske af dät Höäwelloundske heert. Die Dialekt fon [[Venlo]] wäd betrachted as ne Uurgongssproake twiske dät Zentroal-Limbuurchske un dät Kleverloundske. == Dialektkoarte == [[Bielde:Limbuurchske Dialekte.png|665px]] <br clear="all"> == Fergliek mäd uur [[Germaniske Sproaken]] == {| class="wikitable" border="1" |- ! [[Seeltersk]] ! [[Montfortisk]] ! [[Zentroal-Limbuurchsk|Zentroal.]] ! [[Höäwelloundsk]] ! [[Kleverloundsk]] ! [[Niederloundsk]] ! [[Düütsk]] ! [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] |- | Sies | kieës | kees | kiès | kees | kaas | Käse | cheese |- | iek | ich | ich | iech | ik/ek | ik | ich | I |- | du | doe | doe | doe | gi'j | jij/gij | du | you/thou |- | pleegje | plieëge | verplege | verpliège | verplege | verplegen | pflegen | nurse |- | uk | ouch | ouch | ouch | ouk | ook | auch | too |- | ätter | afte ~ nao | nao | nao | naor | naar | nach | to |- | Oudak | aafdaak | aafdaak | aafdaak | afdak | afdak | Abdach | shelter |- | Ooge | oug | oug | oug | oug ~ oog | oog | Auge | eye |- | Been | bein | bein | bein | bein ~ been | been | Bein | leg |} <br clear="all"> {{SproakenDuutslound}} [[Kategorie:Sproaken]] kuhpyb0uygo1xmx4u5o864dtwfaspj3 0 2313 103887 100391 2013-03-08T13:36:07Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 94 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3792]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Imagelomé20.jpg|thumb|Panoramisk.]] '''Lomé''' is ju [[Haudstääd]] fon [[Togo]]. 700 000 Moanskene lieuwje deer. == Demografie == {| border="1" style="background-color:#FFECB2" |'''Demografiske Evolusje fon Lomé''' |- | '''1892''' : 1 500 Moanskene |- | '''1896''' : 2 000 Moanskene |- | '''1900''' : 3 000 Moanskene |- | '''1904''' : 4 000 Moanskene |- | '''1907''' : 6 000 Moanskene |- | '''1911''' : 8 000 Moanskene |- | '''1930''' : 15 000 Moanskene |- | '''1938''' : 18 000 Moanskene |- | '''1950''' : 33 000 Moanskene |- | '''1955''' : 43 000 Moanskene |- | '''1960''' : 85 000 Moanskene |- | '''1970''' : 186 000 Moanskene |- | '''1981''' : 375 499 Moanskene |- | '''1990''' : 450 000 Moanskene |- | '''1997''' : 573 000 Moanskene |- | '''2006''' : 737 751 Moanskene |} [[Kategorie:Stääd]] lk754n0vloth1g188xd6yyyttkgoryo 10 2314 12519 12518 2009-01-03T08:07:02Z Ooswesthoesbes 9 wikitext text/x-wiki <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> <table cellspacing="0" style="width:238px;background:#C5FCDC"><tr> <td style="width:50px;height:45px;background:#6EF7A7;text-align:center;font-size:14pt">'''li-3'''</td> <td style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em">Deze gebroeker kalt '''[[:Category:Benutser li-3|hoogwaerdig]]''' '''[[:Category:Benutser li|Limburgs]]'''. [[Category:Benutser li-3|{{PAGENAME}}]]</td> </tr></table></div> d6akcxvuj4drlxb9y8amqm1uxkwxnxd 0 2315 111911 105447 2015-11-15T14:25:42Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:060604 bavariabuche 1-480x640.jpg|thumb|right|200px|Ne [[Bouke]] ''(Fagus sylvatica)'']] Mäd dän Begriep '''Boom''' wäd neen [[Taxon]], sunnern n [[Phänotyp|phänotypisk]] Fonsuun fon ne Plonte beteekend: Aal doo Plonten, doo me as Boome beteekent, sunt holterch, groot woaksen, hääbe n Boomstom, Boomwuttele un n Krop mäd Bleedere. N Blääd fon n Boom kon gans ferskeeden uutsjo: Mongs as n normoal Blääd, so as dät fuul uur Plonten uk hääbe, man mongs uk gans smäl un spits, wät me uut dissen Gruund as Näddele beteekent. So wäide doo Boome uunwietenskuppelk in [[Näddelboome]] un Loofboome apdeeld. Bloot doo Näddelboome ''(Pinales)'' sunt n Taxon, dät betjut, dät älke Näddelboomoard mäd aal doo uur Näddelboome naier früünd is as mäd ne Oard, juu nit tou doo Näddelboome heert. {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] dmj6sicpf1b40vr8vk3jw4ft1e35uv3 0 2316 12528 2009-01-03T18:20:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boom]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boom]] qgnnzrtc7rejlgks7wltfr0n8vbo141 0 2317 12537 2009-01-03T21:29:13Z Pyt 12 häd "[[Uta]]" ätter "[[Utah]]" ferschäuwen:&#32;Schrieuwwiese (Froamdwoud) wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Utah]] g8ua68cr6wnbye17w1aoe4a4jlu327c 0 2319 123336 121979 2024-02-11T00:05:38Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small> -- '''[[21. Jierhunnert]]''' -- <small>[[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]] -- [[24. Jierhunnert|24.]]</small><br /> <small>Jiere: [[2005]] - [[2006]] - [[2007]]</small> - '''2008''' - <small>[[2009]] - [[2010]] - [[2011]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} '''2008''' waas n [[Skaltjier]] twiske [[2007]] un [[2009]]. Dät begon ap n [[Täisdai]]. == Foarfaale == * [[17. Februoar]]: Die [[Kosovo]] ferkloort eensiedich sien Uunouhongegaid fon [[Serbien]]. * [[10. Meerte]]: [[Marron Curtis Fort|Prof. Fort]] wäid Eerenlid fon dän [[Seelter Buund]] * [[19. Februoar]]: [[Fidel Castro]] känniget an, dät hie sik as Stoatspräsidänt tou Raue sätte wol. * [[24. Februoar]]: Dät Parlemänt fon Kuba kjust [[Raúl Castro]] toun Ätterfoulger fon sin Bruur [[Fidel Castro]] as Stoatspräsidänt. * [[12. Moai]]: Een läip [[Äidbieuwjen]] in't Suude fon [[China]] doodet sowät soogentichduusend Ljuude. * [[13. Juli]]: Ju [[Union foar dät Middelmeer]] wäd gruundet. * [[7. August]]: An dät Skeed fon [[Georgien]] ätter [[Suudossetien]] begint mäd dät Iensätten fon militäriske Ferbeende fon Georgien die [[Kaukasuskriech (2008)|Kaukasuskriech]]. * [[16. August]]: Eende fon dän Kaukasuskriech; Georgien moaste toureeke. * [[26. August]]: [[Ruslound]] ärkoant do fon Georgien beanspröäkede separatistiske Regionen [[Abchasien]] un [[Suudossetien]] as Stoaten oun. * [[4. November]]: [[Barack Obama]] wäd tou dän 44. Präsidänt fon do [[USA]] kädden. Hie is die eerste Swotte in düt Amt. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[11. Januoar]]: [[Edmund Hillary]], näiseeloundsken Bierichstieger, touhoope mäd Tenzing Norgay Eerstbestieger fon dän Mount Everest == HS-Näis, Ättergjuchte un Seelter Seeken == * 4. Januar: [http://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_new_languages/Wikipedia_Saterland_Frisian '''SEELTER WIKIPEDIA ANÄRKOAND!!!!!'''] * 23. Januar: Lounddai rakt [https://web.archive.org/web/20080630095859/http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=1567857& € 10.000 foar Seeltersk] * 10. Meerte: Prof. Fort [http://www.mt-news.de/contentphp/article.php?aid=14312&code=view Eerenmeeglid] Seelter Buund * 2. April: Diskussion uur [http://www.mt-news.de/contentphp/article.php?aid=14535&code=view ''Schäddel'' of ''Skäddel''] * 10. April: [https://web.archive.org/web/20080416111632/http://www.ga-online.de/index.php?pageId=38 Leer-Anboad Seeltersk wäd uutbaud] * 1. Moai: [[Seelter Seendenge]] nu uk ap Internet. * 15. Moai: [https://web.archive.org/web/20120118135808/http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=1666545 Grootoolden wiese hiere Spiele] * 13. Juni: [http://www.google.de/search?hl=nl&q=seeltersk&btnG=Google+zoeken&meta= 50.800 x ''seeltersk''] ap Internet juun 7380 x ''saterfriesisch'', 175 x ''seelterfräisk'' un 6 x ''satersch''. * 15. Juni: [https://web.archive.org/web/20120118140016/http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=1691722 Näie Spielsteede foarstoald]. * 16. Juni: Ju seelter Wikipedia häd '''400''' fulle Artikkele! * 23. Juni: Kommentoar uut ju [http://www.vibrio.eu/blog/?p=41 'Waareldpresse']. * 28. Juni: Suun fon ''Freya ut Seelterlound'' kricht [http://www.kurzhaarklub-westfalen.de/index.php?option=com_content&view=article&id=62&Itemid=79 twäide Pries!] * 29. Juni: Ju seelter Wikipedia häd '''1004''' Sieden! * 6. Juli: Wie sunt nu uk ap Handy: klik buppe WAP! * 17. Juli: Theo Deddens häd aal oolde Huuse ap CD fäästlaid. * 22. Juli: 9 [https://web.archive.org/web/20120117234927/http://www.fb10.uni-bremen.de/lvv/lvv.aspx?sem=7&vak=10-423-H-3320 seeltersk-Studentinnen] uut Bremen ap Besäik. * 26. Juli: Ju seelter Wikipedia häd '''500''' fulle Artikkele! * 6. August: [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_barssel_artikel.php?id=1737257 Toanksteen] foar [[Gesina Lechte-Siemer]]. * 6. August: [http://www.bmi.bund.de/Internet/Content/Common/Anlagen/Broschueren/2008/Dritter__Bericht__der__Sachverst_C3_A4ndige,templateId=raw,property=publicationFile.pdf/Dritter_Bericht_der_Sachverst%C3%A4ndige.pdf Europaräid] foardert ap tou seelter Unnergjucht. * 7. September: Juu seelter Wikipedia häd '''600''' fulle Artikkele! * 5. Oktober: [http://64.233.183.104/search?q=cache:WBfsjtbBMDwJ:www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_artikel.php%3Fid%3D1799682+seelter+homisse&hl=nl&ct=clnk&cd=2&gl=nl Seelter Homisse ap Radio] * 16. November: Ju seelterfräiske Wikipedia häd '''700''' fulle Artikkele! * 19. November: [http://www.fryskebeweging.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=131&Itemid=50 Euregua-Spil] uk ap Seeltersk. * 3. Dezember: 'Määme fon Wäästfräislound' [https://web.archive.org/web/20081206094158/http://www1.omropfryslan.nl/Mear_Nijs_54198.aspx stuurwen]. * 17. Dezember: [http://www.google.nl/search?hl=de&q=seeltersk&btnG=Suche 106.000 x seeltersk] ap Internet. [[Kategorie:21. Jierhunnert]] 0u0pjfbvmjenfpmrpr1wedjle4p0940 0 2322 12787 12680 2009-01-11T09:34:43Z Ooswesthoesbes 9 wikitext text/x-wiki '''Etsbergisk''' is ne Limbuurichske [[Sproake]], ju fon sowät 50 Moanskene boald wäd in [[Etsberg]]. In Etsberg kwäd me ''Etsbèrgersj''. Etsbergisk is uurs as uur Limbuurichske Sproake. In uur Limbuurichske Sproake is 'ou' (as in ''goud'' un ''Bouk'') 'oo', in Etsbergisk is dät 'à': ''good'' un ''gàd'' (goud) ''book'' un ''bàk'' (Bouk). == Määrkmoale == i'''ch''' - meu'''k'''e - '''doe''' - b'''öw'''m - hön'''dj''' - '''sjl'''angk - '''sj'''aop - rich'''< >''' (''[[Limbuurchsk#Määrkmoale|Limbuurchsk]]'') ==Grammatik== Dät Etsbergisk hät ne swierelke Grammatik. Do Falle sunt gjucht wichtich. t Räkt 6 Falle: [[Nominativ]], [[Genitiv]], [[Accusativ]], [[Dativ]], [[Lokativ]] un [[Vokativ]]. t Räkt uk n Moortaal. ===Dät Biewoud=== ''goud'' is ''gàd''. {| class="wikitable" border="1" style="text-align:center" |- ! Falle ! Monnelk ! Wiewelk ! Sächelk ! Moortaal |- ! Nominativ | gàde | gàdj | gàd | gàdj |- ! Genitiv | gàdes | gàder | gàdes | gàder |- ! Dativ | gàde | gàder | gàde | gàde |- ! Accusativ | gàde | gàdj | gàd | gàde |- ! Lokativ | colspan="4" | gàdes |- ! Vokativ | gàd | gàdj | gàd | gàdj |} [[Kategorie:Sproaken]] j7o6l8jsfhev05u52fjs9wd0tqysymd 0 2323 12696 2009-01-05T20:06:13Z Pyt 12 häd "[[Australien (lound)]]" ätter "[[Australien (Lound)]]" ferschäuwen:&#32;gjuchte Schrieuwwiese wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Australien (Lound)]] 72xyx8dzgqt1ugkqma4xkhdsb3irjqw 10 2325 12719 12709 2009-01-07T08:08:09Z Pyt 12 Die Siedeninhoold wuude truch n uur Text ärsät: 'Disse Siede is loos!' wikitext text/x-wiki Disse Siede is loos! pecin7kju6oq12kyn3jlybefa5hf3n6 0 2326 12728 2009-01-07T18:27:56Z Ooswesthoesbes 9 häd "[[Limbuurichsk]]" ätter "[[Limbuurchsk]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Limbuurchsk]] mvguwxy30l2wrknhlwapv1iwihnmksb 6 2328 121577 12783 2022-08-03T13:49:16Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Dialekte fon dät [[Limbuurchske]] in [[Niederlounde|Do Niederlounde]]. |Urheber = [[User:Ooswesthoesbes]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 2k70xgi795kprbvjx20sy94ob8c378o 0 2329 12788 2009-01-11T11:36:40Z Ooswesthoesbes 9 Fäärelaited ätter [[Limbuurchsk]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Limbuurchsk]] 8vguuibyzbhcc1p36c17dk480aebmd0 0 2336 105290 103890 2013-03-08T20:32:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q26533]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Martes'' |- | align="center" | [[File:Kunawodna3.JPG|300px|Ne amerikoanske Oard ''(Martes pennanti)'']] <br><small>Ne amerikoanske Oard ''(Martes pennanti)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''[[Canoidea]]'' |- | ''Familie:'' || [[Moddere]] ''(Mustelidae)'' |- | ''Sleek:'' || '''''Martes''''' |- |} |} '''''Martes''''' is n Sleek fon doo [[Moddere]] ''(Mustelidae)''. Deertou heere toun Biespiel doo heemske Oarde [[Boommodder]] un [[Steenmodder]]. == [[Rezent]]e Unnerdeelenge fon düt [[Taxon]] == *Sleek: '''''Martes''''' ** Unnersleek: ''Martes'' *** Oard: [[Steenmodder]] ''(Martes foina)'' *** Oard: [[Boommodder]] ''(Martes martes)'' (Juu [[Nominatfoarm]] fon dissen Sleek) *** Oard: ''[[Martes zibellina]]'' *** Oard: ''[[Martes melampus]]'' *** Oard: ''[[Martes americana]]'' ** Unnersleek: ''Pekania'' *** Oard: ''[[Martes pennanti]]'' ** Unnersleek: ''Charronia'' *** Oard: ''[[Martes flavigula]]'' *** Oard: ''[[Martes gwatkinsi]]'' == Wällen == * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] 3r0l7xhi0kyzweh553nvg01xow71gm3 0 2339 13270 2009-01-19T19:28:05Z Pyt 12 häd "[[Rumenien]]" ätter "[[Rumänien]]" ferschäuwen:&#32;Schrieuwenge fon Froamdwoude as in dät Düütske wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rumänien]] lvs7gvmq95pw0lu1ofkioj7uqdqy4rt 0 2340 13282 2009-01-19T20:00:16Z Pyt 12 häd "[[Slovenien]]" ätter "[[Slowenien]]" ferschäuwen:&#32;Schrieuwwiese fon Fraomdwoude as in Düütsk wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Slowenien]] 0oxm9kdgg6mfqvu3cltl2dszju2cuh5 0 2342 103891 83676 2013-03-08T13:37:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 74 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q16338]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Een '''Personal Computer''' [ˈpœːɐ̯sənɛl kɔmˈpjuːtɐ], kuut '''PC''', is een (Mikro[[computer]]), die der fuul elektroniske Seeken moakje kon. == Apbau == [[Bielde:Personal computer, exploded 2.svg|thumb|250px|Komponenten fon een PC]] Een aktuellen PC ferföiget maastens uur do naiste Komponenten: # Bieldeskärm/Monitor # Muurboud # Haudprozessor (CPU) # RAM-Stoapel # Uutwiedengskoarte # Stroomfersuurgenge # CD/DVD Station # Fäästplatte # Muus # Tastatuur == Sjuch uk == * [[Computer]] [[Kategorie:Computere]] nnvwizwnjs2rur0xu7z5vs31j0zlihs 6 2343 121583 13344 2022-08-03T13:52:48Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} sl5yvnedgc8fac1e6h63xtgjx4mlcf3 4 2347 121025 121023 2022-07-22T20:00:18Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{softredirect|Wikipedia:Weerskup}} * 24. Feb.: Näie Riege [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=240210&bereich=ga&datum=20100224&hash=6e23a5f6914b561dccb8705116eb6ae87696a9ea "Wie lere Seeltersk (E-paper Siede 22)] in dän GA un [http://www.ga-online.de/fileadmin/Videos/start.php?play=1437&ga=1&nb= GA-Video mäd Gretchen Grosser] uur Seeltersk * 6. Meerte: [[Pyt Kramer]] Eerenmeeglid fon dän [[Seelter Buund]] bie dän Heimatabend fon dän Seelter Buund. Kiekje [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=26141 hier] af [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2285428/Liebeserkl%E4rung+an+das+Saterland.html hier] * 20. August 2013: 3.000 Artikkele : [[Rottumerplaat]] nlu7twtag4eoobq3a2hi2nbbpyrxbbo 0 2349 103892 102020 2013-03-08T13:37:32Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 121 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9134]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Mythologie''' is een Sammelenge fon Mythen. Do Mythen konne touhoope beskrieuwet wäide in ju [[Literatuur]] man uk as [[Religion]]e tjoonje. Ju Mythologie kon me bie ferskäidene Foulke wieruume fiende in hiere Foulksfertällenge. Mongs wäid uur God skrieuwen of uur dät Eende fon ju Waareld. In fuule Dööntjene wäid nit uur ju Weerhaid fertält, man oafte sunt Mythologiske seeke bloot Saagen. Ju Mythologie beskäftiget sik oaber uk mäd die Froage ätter dät Häärkuumen fon Mythen un ju Ferhooldenge tou uure Fertälfoarme so as Legende, Märchen, Saagen un Epos. Foarallen do Märchen wäide mädnunner as degradierte Mythen ounsjo. == Sjuch uk == * [[Fräiske Mythologie]] [[Kategorie:Mythologie]] 2h3wkkw9y34rurw9sff40qoicd2bqok 0 2350 103893 72193 2013-03-08T13:37:54Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3802469]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Fräiske Mythologie''' beskrieuwt do Dööntjene fon do oolde [[Fräisen]]. Dät sunt foarallen foar-kristelke Fertälstere un ju Uursproang un Geskichte fon Gode, ju Waareld un do Moanskene. == Fertälstere == So uum 1845 sunt fuule Märchen, Saagen un Fertälstere touhoopesäiket wuuden truch ju fräiske Beweegenge in [[Wääst-Fräislound]]. Do bruure [[Joast Halbertsma]] un [[Eeltsje Halbertsma]] touhoope mäd [[Waling Dykstra]] hääbe fuul ärfoarst un deeruur skrieuwen. == Leeuwe == Uur dät Leeuwe wierfon fuule Fertälstere woarskienelk häärkuume, rakt et nit fuul Information. Fon do oolde Fräisen weet me bloot dät do de Gode eeret hääbe in Buske un moonige Buske sunt do as Hillich ferklooret. De Fräisen hääbe uk hiere Doode eeret. Do moakeden wälleoffer foar do Gode, soangen begüüchelliedere un diede kultiske honnelenge ap Steene. Do hääbe uk süüwerenge truch Fjuur moaked. Do Fräisen hääbe uk Moanskeoffer häiwed. Uum dät Jier 785 häd Karel die Groote een strom Gesäts moaked wiertruch doode Moanskene nit loanger moor truch do Fräisen ferbaanet wäide kuude. Man dät Gesäts waas uk juun Moanskeoffer un dät eerjen fon Wällen, Boome un Buske. Do wichtichste Gode fon do Fräisen wieren: * [[Weda]] (Wotan/Wodan/Woden) * [[Tuner]] (Tonger/Thor/Donar) * [[Tuisto]] * [[Freya]] (Frija/Fro/Freyja) * [[Týr]] (Tiwaz) * [[Forsite]] == Kristelk Leeuwe == Dät Heidendum waas dät normoale Leeuwe in [[Fräislound]] bit tou dät 8. Jierhunnert. Truch dät [[Franken|frankiske]] Heerskup uur Fräislound kon dät Kristendum sik uutspreede. Man ieuwenske do frankiske Preetengljuude roate dät eegentelk moor Angelsaksiske Preetengljuude do skutset wuuden sunt truch do Franken. == Sjuch uk == * [[Mythologie]] == Literatuur == *[[D. Kalma]], ''Skiednis fan Fryslân, (Grou, 1965)'' <small>''Wääst-Fräisk''</small> * S.J. van der Molen, ''Ta in "Fryske Mythology"'', in ''De Frije Fries'', Deel 53 (1973). <small>''Wääst-Fräisk''</small> [[Kategorie:Mythologie]] sxw9tavrtde7rq8yf785lnoaesge8y2 14 2351 106963 106391 2013-04-13T10:45:59Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q7132839]] wikitext text/x-wiki . [[Kategorie:Religion]] mpr3fsqqrln2qclgshbhn70djji5891 6 2352 121585 13489 2022-08-03T13:53:51Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} sl5yvnedgc8fac1e6h63xtgjx4mlcf3 0 2353 120152 109015 2021-08-08T23:13:05Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Waling Dykstra.jpg|thumb|Waling Dykstra]] '''Waling Dykstra''' (14. August 1821, [[Froubuorren]] - 15. Januoar 1914, [[Holwert]]) waas n [[Literatuur|Skrieuwer]] uut [[Fryslân]]. Hie is gjucht bekoand wuuden mäd sien ''Frysk Winterjûnenocht'', dät alleweegense in wäästfräiske Tjootere tou sjoon waas. == Lieuwend == Waling Dykstra waas Bakkersuun. Hie is eerste Bakker wuuden un begon in 1839 mäd dät Skrieuwen fon Dööntjene un Fertälstere. Deerfoar kreech hie immer moor Jäild, bit hie fon sien Skrieuwoarbaid lieuwje kuude. Dät Bakker weesen waas foar him tou tiepelich un hie fersoachte Fultied tou skrieuwen. Dykstra hilkede Afke Jans de Boer un hie kreech mäd hier alwen Bäidene. Mäd dät Skrieuwen fon wäästfräiske Bouke un Tjooterstukke kuuden hie un sien Wieuw un hiere alwen Bäidene goud lieuwje. == Bibliografie == [[Bielde:Waling Dykstra Pier Pander Noorderweg Leeuwarden.JPG|thumb|Monumänt fon Waling Dykstra in [[Ljouwert]]]] * ''De Fryske Thyl Ulespegel of De wonderlike Libbenskiednis fen Hantsje Pik'' 1860 * ''De sulveren rinkelbel'' - 1856 === Dööntjene/Fertälstere === * ''It heamiel by Gealeboer'' 1850 * ''Winterjounen by Gealeboer'' 1851 * ''Ut en Thús'' 1880 * ''Net nij, ek net wei'' 1912 === Bäidensbouke === * ''Blommekrânske for de Fryske berntsjes'' 1851 * ''Hûsnocht for de bern'' 1852 * ''De blide berntsjes'' 1853 === Uur Seeken === * ''Uit Frieslands Volksleven'' - 1892 (Niederlounsk) * ''Friesch Woordenboek'' - 1895 == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20070927213012/http://www.tresoar.nl/mmtresoar/main/content_pagina_volledig_teaser_rechts.jsp?lang=nl&pagina=7630&stylesheet=frieseschrijvers.css Waling Dykstra bie Tresoar] <small>''Wääst-Fräisk''</small> {{Normdaten|TYP=p|GND=121608107|NTA=070344256|VIAF=27931914}} {{DEFAULTSORT:Dykstra, Waling}} [[Kategorie:Wääst-Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Fräiske Persoon]] [[Kategorie:Fräisken Skrieuwer]] 88ujdes72tlej5sezcgochtjejhuem3 0 2354 103895 96029 2013-03-08T13:38:17Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 67 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q43610]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki <!-- [[Afbeelding:Georg von Rosen - Oden som vandringsman, 1886 (Odin, the Wanderer).jpg|thumb||right|''Georg von Rosen - Oden som vandringsman'', 1886 (Odin de wandelaar)]] -->[[File:Odin, the Allfather by H. L. M.jpg|thumb|Woodan, sien two Roaben (Huginn un Muninn) un bee Wulwe (Geri un Freki)]] <!-- [[Bielde:Odhin thron.jpg|thumb|Scan fon dät Bouk "Walhall", Felix und Therese Dahn, 1888]] --> '''Woodan''' ([[Ooldnorwegisk]]: '''Óðinn''', [[Swedisk]] un [[Deensk]]: '''Oden''') wäd betrachted as die [[God|Haudgod]] in ju [[Nordiske Mythologie]]. Wääst-Germaniske Noomen fon Odin sunt '''Weda''' (Oold-[[Ooldfräisk|Fräisk]]), '''Woden''' ([[Ooldängelsk]] un [[Oolddsaksisk]]), '''Wodan''' (Oold-[[Frankisk]]), '''Wuodan''' ([[Alemannisk]]), '''Wotan''' of '''Wothan''' ([[Germaniske Sproaken|Germanisk]]) un '''Guodan''' ([[Lombardisk]]). [[Bielde:Odin oder Wodan (1832) from Die Helden und Götter des Nordens, oder Das Buch der sagen.jpg|thumb|left|Odin af Woodan (1832)]] In dät Niederloundiske lieuwet die Noome fon dän God noch in "''woensdag''" (Midwiek). In dät Ängelske in "''wednesday''" (uk Midwiek), in dät Düütske waas dät "''Wotanstag''", oold-Seeltersk "''Goudensdai''" bit ju RK-Säärke deerfon ''Mittwoch'' (Midwiek) maaked hiede. Die Noome WOODAN (fon Watanaz= Wietjende-God) kon fon sowät kuume as "wietende" un uk "Woater". Die Noome WODAN foar die Haudgod waas algemeen in Wääst-Europa: in uur Foarme fint me WODAN leeter in dät Wääste, Noude un Aaste; man foarallen in Noud-Europa as ''Odin''. [[Kategorie:Heedendum]] [[Kategorie:Mythologie]] gyncmle6z21cgxtbnxte0dx1lserd2w 0 2357 103896 16720 2013-03-08T13:38:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 4 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2757895]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Froubuorren''' is een Täärp in ju Meente [[It Bilt]] in [[Fryslân]]. Deer woonje ungefeer 740 Moanskene. == Äntwikkelenge Ienwoonertaal == * [[2004]] - 620 * [[1974]] - 792 * [[1969]] - 747 * [[1964]] - 817 * [[1959]] - 940 * [[1954]] - 947 * [[1913]] - 2.419 * [[1848]] - 1.892 == Groote Suune fon Froubuorren == * [[Waling Dykstra]] [[Kategorie:Fryslân]] bkay25cibihjmvt8xmed5epf5ui3eph 0 2358 13576 2009-01-28T13:56:09Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Wäästfräiske Literatuur]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wäästfräiske Literatuur]] smx1slv34hdy3bx5aj9qfe6xpbp1xpi 0 2359 115046 115045 2018-01-09T12:21:42Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki [[Bielde:West-fries.PNG|thumb|right|150px|Dät wääst-fräiske Sproakegebiet]] [[Wääst-Fräisk]] is n holloundsk-fräisken Dialekt, die in dät Gebiet fon [[Wääst-Fräislound]] in ju [[Niederlounde|niederloundske]] Provinz [[Noudhollound]] boalt wäd. {{stump}} {{DEFAULTSORT:Waast-Fraisk}} [[Kategorie:Fräisk]] [[Kategorie:Noudhollound|*]] 0o4yus57sdcj7b0ynmh4w3ajsnfxhq4 0 2360 108947 103897 2014-03-11T00:48:11Z Nta 2014 5790 /* Ferbiendenge ätter buuten */ wikitext text/x-wiki '''Jetske Bilker''' (* 16. April 1960, [[Seisbierrum]]) is ne [[Wääst-Fräiske Literatuur|wääst-fräiske Skrieuwerske]]. Ju häd de eerste [[Wääst-Fräisk]]e [[Harry Potter]]-Uursättenge moaked. Fon Februoar [[2003]] bit tou [[2005]] häd ju in de Redaktion fon ju Internettiedskrift ''Farsk'' meemoaked. Ieuwenske Skrieuwen moaket ju däälich Literatuurkritik foar do Saitengen in [[Fryslân]]. == Wierk == * 1988 - ''Imitaasjelear - (Imitationsleere)'' * 1997 - ''In nacht fan hûs - (N Noacht fon Huus)'' * 2004 - ''Oar plak oare tiid - (Uur Steede, uur Tied)'' '''Uursät ätter dät Niederloundske''' * 2004 - ''Andere plaats andere tijd'' (''Oar plak oare tiid'') '''Uursät ätter dät Wääst-Fräiske''' * 2007 - ''Harry Potter en de stien fan 'e wizen - (Harry Potter un die Steen fon do Wiese)'' (''Harry Potter and the Philosopher's Stone'') == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.tresoar.nl/mmtresoar/main/content_pagina_volledig_teaser_rechts.jsp?lang=nl&pagina=12663&stylesheet=frieseschrijvers.css Jetske Bilker ap ju Websiede fon Tresoar] <small>''Wääst-Fräisk''</small> {{Normdaten|GND=141161035|NTA=073662704|VIAF=121663036}} {{DEFAULTSORT:Bilker, Jetske}} [[Kategorie:Wääst-Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Fräiske Persoon]] 6bq48zdrhlcoxbk4holqjcc67juxu55 14 2361 15524 13580 2009-03-25T18:54:54Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Haudartikkel: [[Wääst-Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Literatuur]] kmyguiro55xp3p6ktj4p7c5od58s12q 0 2363 116017 116016 2018-01-31T18:14:31Z Heinz 88 Schützte „[[Gröitnis]]“: Deer wuude moorere Moale fon ferskeedene IP-Adrässen uut Vandalismus moaked ([beoarbaidje=Bloot Administration] (uunbeskränkt) [ferskuuwe=Bloot Administration] (uunbeskränkt)) wikitext text/x-wiki ''Moin'' is ne wichtige '''Gröitformel''' in Seelterlound, ju der ieuwen so goud smiddeeges un säiwens bruukt wäd as smäidens. Ätter [[Minssen]] skäl fröier ap Seeltersk deerjuun kweeden wuuden weese: * Gouden Mäiden * Gouden Ättermidddai * Gouden Äiwend do der däälich säildener bruukt wäide, un * Gouden Dai dät nu noch wät oafter ferskient. {{stump}} [[Kategorie:Sproake]] 9k8mj4vitk3dfb5yyedkyh3m65305bx 0 2365 116106 115426 2018-02-05T12:48:19Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Amerikoa''' is n [[Waarelddeele|Waarelddeel]], die normoal apdeeld wäd in twäin litjere Waarelddeele: [[Noudamerikoa]] un [[Suudamerikoa]], die smälle Middeldeel hat [[Middel-Amerikoa]]. Mongs, wan me fon Amerikoa baalt, sunt uk doo [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]], meend. == Sjuch uk == * [[Indioaner]] {{stump}} [[Kategorie:Waarelddeele]] [[Kategorie:Amerikoa| ]] b170nmprhf1mgmlvowdf5qa2h77tvcy 4 2367 120921 66718 2022-07-17T13:44:39Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia]] __NOTOC__ Disse Woudelieste beraut ap Uumekierenge fon bestoundene Woudebouke. * [[Wikipedia:Ienfierenge Woudelieste]] * [[Wikipedia:Uutbau-Woudelieste]] foar näie Woude. '''<center>[[#A|A]] - [[#B|B]] - [[#C|C]] - [[#D|D]] - [[#E|E]] - [[#F|F]] - [[#G|G]] - [[#H|H]] - [[#I|I]] - [[#J|J]] - [[#K|K]] - [[#L|L]] - [[#M|M]] - [[#N|N]] - [[#O|O]] - [[#P|P]] - [[#Q|Q]] - [[#R|R]] - [[#S|S]] - [[#Schr|Schr]] - [[#St|St]] - [[#T|T]] - [[#U|U]] - [[#V|V]] - [[#W|W]] - [[#X|X]] - [[#Y|Y]] - [[#Z|Z]]</center>''' <center><small>MÄD JU '''TOURÄÄCH-'''TASTE (Strg/Pos1 of Ctrl/Home) KUMT ME HIER MAASTTIEDS FLUKS TOURÄÄCH ÄTTER BUPPEN.</small></center> <center><small>WOARSCHAUENGE: Gewöönelk rakt dät '''''eerste''''' Woud ju algemeene Uursättenge. Do uur Woude konnen sik ap Sunnerbetjuudengen beluuke. So fint me foar ‘kräftig’ uk ''gail'', wät eegentelk ‘üppig’ hat. In Twieuwelfälle schäl me in do Woudebouke ätterkiekje.</small></center> == A == ''' Aal '''Äil (die)<br> ''' aalen '''budje<br> ''' Aalfischen; Dreizack zum ~''' Tuuke (ju)<br> ''' aalglatt '''äileglääd<br> ''' Aalköder '''Äilebudde (ju)<br> ''' Aalkorb '''Äilekuurich (die) <br> ''' Aalmutter '''Puutäile (ju)<br> ''' Aalpuppe '''Budde (ju)<br> ''' Aalreuse '''Äilebunge (ju)<br> ''' Aas '''Oas (dät)<br> ''' Aasfliege '''Moaifljooge (ju)<br> ''' Aasfresser '''Oasfreeter (die)<br> ''' ab '''ou, oawe; '''auf und ~''' ap un deel; '''davon ~''' deerou; ~ '''und zu''' ap un tou, mädunner, bie Tuuren, uurloangs, uurloang<br> ''' abändern '''ouannerje<br> ''' abarbeiten '''oufertjoonje<br> ''' abästen '''takje<br> ''' abbalgen '''fille<br> ''' abbauen '''oubaue<br> ''' abbeißen '''oubiete<br> ''' abbilden '''oubildje<br> ''' Abbildung '''Oubildenge (ju)<br> ''' abblättern '''oubleedje<br> ''' abbrechen '''oubreeke<br> ''' abbrennen '''oubaadenje, oubaanje; '''oberflächlich ~''' ousoange<br> ''' abbrühen (v. Schwein)''' broie<br> ''' Abdach '''Oudak (dät), Hom (die)<br> ''' abdachen '''outäkke<br> ''' abdanken '''outonkje<br> ''' abdecken '''fille, oudäkke<br> ''' Abdecker '''Filler (die)<br> ''' abdingen '''pangelje<br> ''' abdrehen '''outraale<br> ''' abdrücken '''outaie<br> ''' Abend '''Äiwend (die); '''gestern ~''' jäärsen(e) Äiwende; '''heute ~''' äuwich, (S) äuwelch; '''morgen ~''' mäinäiwend<br> ''' Abenddämmerung '''Junkelge (ju)<br> ''' Abendessen '''Äiwendieten (dät)<br> ''' Abendrot '''Äiwendrood (dät)<br> ''' abends '''säiwens<br> ''' Abendstern '''Äiwendstiern (die)<br> ''' Abendwind '''Äiwendwiend (die)<br> ''' aber '''man, oawers, oaber<br> ''' Aberglaube '''Uurgloowe (die)<br> ''' abergläubisch '''uurgloowsk<br> ''' abfahren '''oufiere; '''~ mit Schiff''' oufoare<br> ''' Abfahrt '''Oufoart (ju)<br> ''' Abfall '''Oufal (die), Ougefal (die), Ouruum (dät), Kreepelgöitjen (dät)<br> ''' abfallen '''oufaale<br> ''' abfallend '''ouhongsk<br> ''' abfärben '''oufaawje<br> ''' abfertigen '''oufäidigje; '''grob ~''' ferputsje<br> ''' abfeuern '''outaie<br> ''' abfinden '''oufiende<br> ''' Abfindung '''Oufiendenge (ju)<br> ''' Abfuhr '''Oufuur (ju)<br> ''' Abgabe '''Ougoawe (ju), Schät (die), Last (ju), Stjuur (ju)<br> ''' Abgang '''Ougong (die)<br> ''' abgeben '''oureeke, ouloangje, '''sich ~ mit''' sik kloorje mäd<br> ''' abgegrabenes Moor '''Breedenje (ju), (S) Breedelge<br> ''' abgehen '''ougunge<br> ''' abgelegen '''ougelain<br> ''' abgemattet '''oawe, ou<br> ''' abgeneigt '''fäind <br> ''' abgenutzt '''ouslieten, staf, uutslieten<br> ''' abgerissen '''ou<br> ''' abgescheuert '''muur<br> ''' abgeschmackt '''fläp<br> ''' abgesehen; '''es ~ haben auf''' et ousäin häbbe ap<br> ''' abgespannt '''lak, loom<br> ''' abgestanden '''fersloain, ousteen<br> ''' abgetorftes Moor '''Breedenje (ju) <br> ''' abgetragen '''oudrain<br> ''' abgewöhnen '''ouwoane<br> ''' abgezehrt '''smoachtich<br> ''' abgraben '''ougreeuwe, oubunkje <br> ''' abgrasen '''ouweedje<br> ''' abgrenzen '''bepeelje<br> ''' abgucken '''oukiekje<br> ''' abhacken '''oukappe, oufuchelje<br> ''' abhaken '''ferhoakje<br> ''' abhalten '''ouhoolde, ferweere<br> ''' abhandeln '''pangelje<br> ''' Abhang '''Ouhong (die)<br> ''' abhängen '''von ouhongje fon<br> ''' abhärten '''hädje<br> ''' abhaspeln '''ouhaspelje<br> ''' abhauen '''ouhaue; '''(weglaufen''') uutnäidje<br> ''' abhobeln '''ouschoawje<br> ''' abholen '''ouhoalje<br> ''' abhören '''ouheere<br> ''' abhülsen '''dopje<br> ''' abjagen '''oujoagje<br> ''' abkaufen '''oukoopje<br> ''' abketten '''oukätje<br> ''' abklopfen '''ouklopje<br> ''' abkommen '''oukuume<br> ''' abkratzen '''ouplikke<br> ''' abkriegen '''oukriege<br> ''' ablagern '''ouleegerje<br> ''' Ablagerung '''Ouleegerenge (ju)<br> ''' ablassen '''ouläite<br> ''' ablaufen '''ouloope; '''~ v. Wasser''' wailoope<br> ''' ablegen '''oulääse<br> ''' Ableger '''Oulääser (die)<br> ''' ablehnen '''oulien(j)e; '''Ansinnen ~''' bloasje<br> ''' Ablehnung '''Oulienenge (ju)<br> ''' ablesen '''ouleese; '''Pegel ~''' pailje<br> ''' ableugnen '''outälle<br> ''' abliefern '''oulääwerje<br> ''' ablösen '''oulööse<br> ''' ablügen '''ouljooge<br> ''' abmachen '''oukoartje<br> ''' Abmachung; ohne ~''' stilswiegens<br> ''' abmagern '''oumeegerje<br> ''' abmähen '''oumjo<br> ''' abmessen '''oumeete; '''mit Armen ~''' oufäidemje<br> ''' abmühen; sich ~''' skloawje<br> ''' abnagen '''ougnauelje<br> ''' abnehmen '''ounieme<br> ''' Abnutzung '''Slietoasje (ju)<br> ''' Abort '''Schiethuus (dät)<br> ''' abpflücken '''ouplukje<br> ''' abplagen, sich ~''' sik ourakkerje, sik ouhälgje<br> ''' abquälen, sich ~''' knooie, puupsakje<br> ''' abrahmen '''roomje, ouroomje<br> ''' abraten '''ouräide<br> ''' Abraum '''Ouruum (dät)<br> ''' abreisen '''ouraisje, oufiere<br> ''' abreißen '''ouriete<br> ''' abriegeln '''schöatelje, ouschöätelje, pänje, pänne<br> ''' abrutschen '''ouglippe<br> ''' absägen '''ousoagje<br> ''' absagen '''outälle<br> ''' absahnen '''roomje<br> ''' Absatz (v. Schuh)''' Häkke (ju)<br> ''' abschaben '''ouschoawje<br> ''' abschälen '''ouschille, dopje<br> ''' abschätzen '''taksierje<br> ''' abschäumen '''ouschuumje<br> ''' abscheiden '''ouscheede; '''Butterteile v.d. Milch ~''' schiffe(lje)<br> ''' Abscheu '''Ouschjou (die)<br> ''' Abschied '''Ouscheed (die); '''seinen ~ nehmen''' outonkje<br> ''' Abschlag '''Ousleek (die)<br> ''' abschlagen '''ouslo, ouhaue<br> ''' abschleifen '''ousliepe<br> ''' abschließen '''ousluute<br> ''' abschneiden '''ousniede, oufuchelje, oukappe; '''die Kehle ~''' käälkje<br> ''' abschöpfen '''ouschäppe<br> ''' abschrägen '''ouschroadje, ouschüünje<br> ''' abschrecken '''ouschräkke; '''Schale v. Ei ~''' schrämpe<br> ''' abschreiben '''ouschrieuwe<br> ''' abschuppen '''ouschubje<br> ''' abschütteln '''ouschädje<br> ''' abschwächen '''ouswäkje<br> ''' absehen '''ousjo<br> ''' abseits '''uursiede<br> ''' absengen '''ousoange<br> ''' absetzen '''ousätte; '''Bodensatz ~''' slinke; '''Schlamm ~''' slämje; '''sich ~''' slinke<br> ''' Absicht '''Apsicht (ju)<br> ''' absichtlich '''apsichtelk, mäd Fliet; '''~ hungern''' sik besmoachtje<br> ''' absondern '''ousunnerje; '''Schleim ~''' sliemje<br> ''' abspalten '''oukleeuwe<br> ''' absperren '''ouspeere<br> ''' absprechen '''oukoartje<br> ''' abspringen '''ouspringe<br> ''' abspülen '''ouwaaske<br> ''' abstammen '''oustamme<br> ''' Abstand '''Oustand (die), Ferschot (die)<br> ''' abstauben '''oustubje<br> ''' abstechen '''oubunkje<br> ''' abstecken '''oustikje<br> ''' Absteckpfahl '''Boake (ju) <br> ''' abstehen '''oustounde<br> ''' Abstellraum '''Kebuf (die, dät)<br> ''' abstoßender Mensch''' Buuba (die) <br> ''' abstreifen '''striepelje, oustriepelje<br> ''' abstreiten '''oustriedje, bestriedje <br> ''' abstumpfen '''oustumpje; '''Geschmack ~d''' slee<br> ''' abstürzen '''oustäite<br> ''' abstützen '''oustutje<br> ''' absuchen '''ousäike<br> ''' Abt '''Abt (die)<br> ''' abtasten '''befäile<br> ''' abteilen '''oudeele<br> ''' Abteilung '''Oudeelenge (ju)<br> ''' abtragen '''oudreege<br> ''' abtrennen '''outränje<br> ''' abtreten '''outreede<br> ''' Abtritt '''Schiethuus (dät)<br> ''' abtrocknen '''oudruugje; '''Tuch zum ~''' Druugeldouk (die)<br> ''' abtun '''oudwo<br> ''' abwägen '''ouweege<br> ''' abwarten '''outäiwe, täiwe<br> ''' abwaschen '''ouwaaske<br> ''' Abwässersenkgrube '''Sikkerdobbe (die)<br> ''' Abwässerungsgraben '''(klein) Gruppe (ju)<br> ''' abwechseln '''ouwikselje<br> ''' Abwechselung '''Ouwikselenge (ju)<br> ''' Abweg '''Ouwai (die)<br> ''' abwehen '''ouwaaie<br> ''' Abwehr '''Ouweer (ju)<br> ''' abwehren '''ouweere<br> ''' abweichen '''ouwieke, ferschiele, schiele<br> ''' abweisen '''ouwiese, ouwimmelje<br> ''' abweisend '''spietich<br> ''' abwenden '''ouweende<br> ''' abwerfen '''ousmiete<br> ''' abwetzen '''ouwätje<br> ''' abwiegen '''ouweege, ferweege, weege (hie wächt - wuuch - wain); '''~ v. Branntwein''' piegelje<br> ''' abzählen '''outälle<br> ''' abzapfen '''outapje, outappe<br> ''' abzäunen '''ourichelje<br> ''' Abzeichen '''Schild (dät)<br> ''' abziehen '''ouluuke<br> ''' Abzug '''Outoach (die); '''~ am Gewehr''' Nukker (die)<br> ''' Abzugsgraben '''(schmal) Gruppe (ju)<br> ''' Abzugsrinnen '''anlegen grupje<br> ''' ach! '''och!<br> ''' Achse '''Oakse (ju, R); '''~ v. Schießspule''' Präin (die); '''Stützstange für ~''' Oaksestok (die) <br> ''' Achsennagel '''Läns (die)<br> ''' acht '''oachte (R), oage<br> ''' Acht; sich in ~ nehmen''' sik woarje<br> ''' achte '''oachte <br> ''' achten '''oachtje; '''~ auf''' oachtje ap, touslo ap<br> ''' Achtung '''Oachtenge (ju, R)<br> ''' achtzehn '''achttien<br> ''' achtzehnte '''achttienste<br> ''' achtzig '''tachentich<br> ''' Acker '''Äkker (die); '''kleiner ~''' Blok (die), do Blooke; '''Mittelpunkt v. ~''' Middel (dät); '''Rand v. ~''' Ounweendenge (ju); '''bestellen von ~''' baue<br> ''' Ackerbau '''Äkkerbau (die)<br> ''' Ackerbauer '''Bauloundbuur (die)<br> ''' Ackerland '''Baulound (dät), Iesk (die); '''hoch gelegenes ~''' Iesklound (dät); '''das beste ~''' Iesk (die); Timpe (die)<br> ''' Ackerlandstück '''(10 x 100 m.) Spaal dät), (US) Spal<br> ''' ackern '''äkkerje<br> ''' Ackerspörgel '''Spais (die)<br> ''' Adel '''Oadel (die, R)<br> ''' Adelschaft '''Oadeldum (die)<br> ''' Ader '''Äddere (ju); '''zur ~ lassen''' Äddere läite <br> ''' Adler '''Oadeler (die)<br> ''' Affe '''Oape (die, R)<br> ''' äffen '''oapje <br> ''' affenähnlich '''oape-äänelk <br> ''' Ahle '''Älst (ju), Prüün (die)<br> ''' ahnen '''oanje<br> ''' ähnlich '''äänelk; '''~ sehen''' liekje; '''~ sein''' glieke, gliekje<br> ''' Ähnlichkeit '''feststellen liekje <br> ''' Ähre '''Iere (ju), (U) Äire; '''taube ~''' doowe Iere, Knipiere (ju); '''unfruchtbare ~''' holle Iere;<br> ''' verkümmerte ~''' Knipiere (ju); '''Ähren rechen''' toogje <br> ''' aktiv '''aktiv<br> ''' Alaun '''Aluun (dät)<br> ''' albern '''ferwoand, labberch, bieslänsk; '''sich ~ betragen''' douje<br> ''' Algenschicht (auf Graben)''' Kwadderske (ju)<br> ''' Alkoven '''Durk (die)<br> ''' Alkovenbett '''Durk (die) <br> ''' alle '''aal, aal do, alle<br> ''' allein '''alleene, (HS) alleenich; '''ganz ~''' alliefalleenich, liefalleenich; '''mutterseelen ~''' liefalleenich<br> ''' allenthalben '''allerweegense<br> ''' allerhand '''allerhound, allerand, allerhounde<br> ''' Allerheiligen '''Allerhilgen<br> ''' allerlei '''allerlai<br> ''' allermeist '''allermaaste <br> ''' allerschönst '''allerfluchst<br> ''' Allerseelen '''Allerseelen<br> ''' allerwegen '''allerwaiens<br> ''' alles '''alles; '''das ~''' dät aal, aal dät; '''~ in allem''' aaltouhoope<br> ''' allgemein '''algemeen; '''im ~en''' int algemeen<br> ''' Allmacht '''Almacht (ju)<br> ''' Allmächtige '''Almachtige (die)<br> ''' allmählich '''aal, aphound, apound, uurloang, bie litjen, läiweloa<br> ''' alltäglich '''alle Deege<br> ''' Alltagskleider '''Deegeskloodere (do), Ooldeegeskloodere (do), Wätseldeegesklood (dät)<br> ''' Alltagskleidung '''Deegeskloodere (do), Ooldeegeskloodere (do)<br> ''' allzumal '''altoumoal<br> ''' Almanach '''Almenakke (ju), Oawernak (die)<br> ''' almögend '''almuugend<br> ''' Almosen '''Aalmoose (dät)<br> ''' als '''as<br> ''' also '''also<br> ''' alt '''oold; '''über ein Jahr ~''' uurjierich; '''~er Mann''' oolde Knaaster (die); '''in ~er Zeit''' aleer; '''in ~en Zeiten '''toufoarne <br> ''' Altar '''Oalter (dät, R)<br> ''' Alte '''Oolde (die, ju)<br> ''' Altenoythe '''Ooldenait ON<br> ''' älter '''aller; '''~e Jungfer''' Jüfferske (ju)<br> ''' Alter '''Oaler (dät, R); '''reiferen ~s''' bejierd<br> ''' altern '''oalerje (R)<br> ''' altertümlich '''oold(e)waareldsk<br> ''' altfriesisch '''ooldfräisk<br> ''' altklug '''ooldful, ooldklouk<br> ''' altmodisch '''ooldwaareldsk<br> ''' Altweibersommer '''Ooldewieuwesuumer (die)<br> ''' am meisten''' ap maaste, am maasten <br> ''' Amboß '''Ambold (dät), (S) Oombold<br> ''' Ameise '''Miegelke (ju), (U) Miechhäimken<br> ''' Ameisehaufen '''Miegelkebält (die)<br> ''' amerikanisch '''amerikoansk<br> ''' Amt '''Amt (dät)<br> ''' Ämtchen '''Boantje (dät)<br> ''' amtlich '''amtelk<br> ''' Amtmann '''Amtsmon (die)<br> ''' Amtsgericht '''Gjucht (dät)<br> ''' Amtssprache '''Amtssproake (ju)<br> ''' amüsieren, sich ~''' sik fermoakje<br> ''' an '''an, oun; '''bis ~''' an, antou; '''~ einander''' annunner<br> ''' Anbau an Scheune''' Uutkäbbenge (ju)<br> ''' anbauen '''anbaue; '''~ v. Getreide, Haus''' ounbaue<br> ''' anbellen '''anbliekje<br> ''' anbeten '''anbeedje<br> ''' Anbetracht; in ~''' in Anbetracht<br> ''' anbetteln '''anböädelje<br> ''' anbieten '''ounbjoode<br> ''' anbinden; Vieh ~''' seelje<br> ''' anblasen '''anpuustje<br> ''' anblicken; heimlich ~''' gluumje, glapoogje<br> ''' anbrennen '''anbaadenje, anbaanje, koolje<br> ''' anbringen '''anbrange, ounbrange<br> ''' anbrüllen '''anbrulje, anbölkje<br> ''' andauern '''anduurje, ounduurje, ounhoolde<br> ''' ander '''uur, (U) our; '''~e Menschen''' Uurswäkke; '''die ~e Seite''' Uurkaante (ju); '''auf der ~en Seite''' juunsiede<br> ''' andere '''uur, (U) our, uurswäkke<br> ''' ändern '''annerje, ferannerje<br> ''' andernfalls '''uursiede<br> ''' anders '''uurs, (U) ours; '''jemand ~''' uurs aan<br> ''' anderswo '''uurswain, uurswier, uursainewaine, ap uurs ne Steede<br> ''' anderthalb '''uurel, (U) ourel<br> ''' Änderung '''Ferannerenge (ju)<br> ''' Andrang '''Antroang (die) <br> ''' andrehen '''antraale; (anschmieren) anbaale, anplakje<br> ''' andringen '''antringe<br> ''' andrücken '''antaie<br> ''' aneignen; sich ~''' sik anoainje<br> ''' Anekdote '''Dööntje (ju), Dööntjen (dät)<br> ''' anekeln '''gjouelje, weere<br> ''' anerden '''anäidje<br> ''' anerkennen '''anärkanne<br> ''' anfahren '''anfiere<br> ''' Anfall '''Anfal (die)<br> ''' Anfang '''Ounfang (die), Anfang (die), Begin (die)<br> ''' anfangen '''ounfange, ounfoatje, beginne; '''damit ~''' biegunge<br> ''' anfangs '''ounfangs<br> ''' anfassen '''ounfoatje, oungrappe, ounpakje; '''hart ~''' truch de Hietsele luuke<br> ''' anfaulen '''anrootje<br> ''' anfeinden '''anfäindje<br> ''' anfeuchten '''anfuchtje<br> ''' anfeuern '''anfjuurje<br> ''' anflicken '''anlapje<br> ''' anfragen '''anfräigje<br> ''' anführen '''anfiere<br> ''' Anführer '''Anfierder (die)<br> ''' Angabe '''Angoawe (ju)<br> ''' angaffen '''anglapje, anjapje<br> ''' angeben '''ounreeke; '''(wichtig tun)''' tjuk dwo, '''(verraten)''' ferklikke<br> ''' Angeber (Wichtigtuer)''' Striedewied (die), Buntjer (die)<br> ''' angeboren '''angebooren<br> ''' Angebot '''Bod, do Boode (dät) <br> ''' Angebranntes '''Baansel (dät) <br> ''' angebunden; kurz ~''' näielk<br> ''' Angedenkens; seligen ~''' sälger <br> ''' angefressen '''anstat<br> ''' angehen '''angunge<br> ''' Angel '''Ongel (ju), Ongele (ju); '''~ am Ruder''' Häspe (ju)<br> ''' Angelegenheit '''Angeleegenhaid (ju); '''(deine) ~''' Oungungen (dät)<br> ''' Angelhaken '''Wierhoake (die); '''(groß)''' Sätongel (ju)<br> ''' angeln '''ongelje<br> ''' Angelrute '''Ongelstok (die)<br> ''' Angelus läuten''' kläppe, Äiwend kläppe<br> ''' angemessen '''anniemboar <br> ''' angenehm '''süüwer; '''(ruhig)''' stil<br> ''' Anger '''Brink (die) <br> ''' angeschlagen '''ansloain<br> ''' angesehen '''in Ounsjoon stounde<br> ''' Angestellte(r) '''Anstoalde (die, ju)<br> ''' angestochen '''anstat<br> ''' angewöhnen '''anwoane<br> ''' angezogen '''ounleeken; '''vornehm ~''' ountoakeld<br> ''' angreifen '''oungriepe<br> ''' Angreifer '''Oungrieper (die)<br> ''' Angriff '''Oungriep (die), Ramstäk (die)<br> ''' Angst '''Nood (ju), Oangst (ju); '''in ~ versetzen''' ferfiere<br> ''' ängstlich '''bong, noodelk, oainsk, schräksk, oangstelk; '''~ sein''' Nood hääbe; '''~ werden''' et mäd de Nood kriege<br> ''' Ängstlichkeit '''Bongegaid (ju) <br> ''' angstvoll '''bong <br> ''' angucken '''ankiekje, ounkiekje<br> ''' anhacken '''kapje<br> ''' Anhalt '''Hoold (die)<br> ''' anhalten '''anhoolde<br> ''' anhaltend '''stoadich, ounhooldend; '''~ betteln''' hüügje, truggelje<br> ''' anhänglich; ~ nachlaufen''' siepje; '''~es Kind oder Tier''' Siephuntjen (dät)<br> ''' anheben '''aplichte, aptille, apweege<br> ''' anheften '''tängelje<br> ''' anheizen '''ounbäite<br> ''' anherrschen '''anrandselje<br> ''' Anhöhe '''Höchte (ju), (S) Hachte<br> ''' Ankauf '''Ankoop (die); '''~ v. Land''' Loundkoop (die) ''' Anker '''Onker (die) ''' anketten '''ankätje<br> ''' anklagen '''betiegje<br> ''' ankleben '''anbakje <br> ''' ankleiden '''ounluuke<br> ''' anklopfen '''anklopje<br> ''' ankohlen '''koolje<br> ''' ankommen '''ankuume, loundje; '''~ auf''' ankuume ap <br> ''' ankönnen '''ankonne<br> ''' Ankunft '''Ankumst (ju)<br> ''' Anlage '''Anloage (ju)<br> ''' anlaschen '''anlaaskje<br> ''' Anlauf '''Toufoart (ju)<br> ''' anlaufen '''anloope; '''übel ~''' deerounloope; '''~ vor''' ounloope foar<br> ''' anlegen '''anlääse; '''Feuer ~''' bäite; '''Gräben ~''' slootje; '''kleine Gräben ~''' grupje; '''Wege ~''' domje<br> ''' anlehnen '''ounlienje<br> ''' anleinen '''anlienje<br> ''' anmalen '''anmoalje<br> ''' Anmarsch '''Anmarsk (die)<br> ''' anmelden '''anmäldje<br> ''' anmessen '''anmeete<br> ''' anmuten '''anmoudje<br> ''' annageln '''anspiekerje<br> ''' annähen '''ansäie<br> ''' annehmen '''ounnieme<br> ''' annehmbar '''anniemboar <br> ''' anordnen '''anoardenje<br> ''' anpflanzen '''anplontje<br> ''' anpflocken; Vieh ~''' tjudderje<br> ''' anpicken '''anbikje <br> ''' anpreisen '''anpriesje<br> ''' anraten '''anräide<br> ''' anrechnen '''anreekenje<br> ''' anregen '''ounreegje ''' Anregung '''Anreegenge (ju)<br> ''' anreißen '''anriete, anluuke<br> ''' anreiten '''ounriede<br> ''' anrempeln '''anjoagje<br> ''' Anrichte '''Angjuchte (ju), Anricht (dät)<br> ''' anrichten '''angjuchte<br> ''' anrufen '''anroupe<br> ''' ansägen '''besoagje<br> ''' Ansatz (am Kesselhaken)''' Hoal (dät)<br> ''' anschaffen '''anschafje<br> ''' anschärfen '''anschärpje<br> ''' Anschein '''Schien (die), Anschien (die); '''dem ~ nach''' dät Ounsjoon ätter<br> ''' anscheinend '''anschienend, schienboar ''' anschießen '''anschjoote <br> ''' anschlagen '''anslo; '''(v. Glocke)''' baierje<br> ''' anschleppen '''ansliepje<br> ''' anschließen '''ansluute; '''sich ~''' sik ansluute<br> ''' Anschluß '''Anslus (die)<br> ''' anschmieden '''ansmiedje<br> ''' anschmiegen '''fjundje, fründ(k)je<br> ''' anschwellen '''answälle<br> ''' anschnallen '''angaspje<br> ''' anschnauzen '''ansnaue<br> ''' anschneiden '''ansniede <br> ''' anschreiben '''anschrieuwe<br> ''' anschwellen '''aprooie; '''(vom Euter)''' mounjaaderje; '''beim Frieren ~''' apfjoose<br> ''' Anschwellung '''Swolst (die)<br> ''' ansehen '''ounkiekje, ounsjo<br> ''' Ansehen '''Ounsjoon (dät)<br> ''' ansehnlich '''ounsjoonelk; '''(anständig)''' fonsuunelk<br> ''' anseilen '''tjudderje<br> ''' ansengen '''ansoange<br> ''' ansetzen '''ounsätte<br> ''' Ansicht '''Ansicht (ju)<br> ''' ansiedeln; sich ~''' sik ansiedelje ''' Ansiedlung '''Weer (ju)<br> ''' anspannen '''anhiesje<br> ''' anspitzen '''anspitsje, ferspitsje, schroad moakje<br> ''' anspornen '''apiewerje<br> ''' Ansprache '''Ansproake (ju)<br> ''' ansprechen '''anbaale, anspreeke<br> ''' anspringen '''anspringe<br> ''' Anstand '''Fonsuun,dät<br> ''' anständig '''fonsuunelk, däftich <br> ''' anstarren '''anstierje<br> ''' anstatt '''ansteede, insteede<br> ''' anstecken '''ounstikje; '''(v. Feuer)''' stikke; '''(v. Krankheit)''' befaale; '''~e Grippe''' Smuugeräi (ju); '''~e Krankheit''' Süükte (ju), Plooge (ju)<br> ''' ansteigen '''anstiege<br> ''' ansteigender '''Weg Apdrift (ju) <br> ''' anstellen '''anstaale; '''(unternehmen)''' uutfreete<br> ''' anstimmen '''ounstämme<br> ''' anstreichen '''moalje (R)<br> ''' anstoßen '''ansteete<br> ''' anstreichen '''klöärje, faawje<br> ''' Anstreicher '''Faawer (die)<br> ''' anstrengen; sich ~''' sik stängelje<br> ''' anstrengend '''hoalsbreekelch<br> ''' Anstrengung '''Ansträngenge (ju); '''wer sich mit ~ fortbewegt''' Kjooper (die) ''' Anteil '''Andeel (dät, die), Paat (die), Pound (dät); '''~ eines Miterben''' Äärwdeel (dät) <br> ''' Antlitz '''Gesicht (dät)<br> ''' antragen '''andreege<br> ''' antreffen '''anträffe, anroakje, beloangje<br> ''' antreiben '''andrieuwe<br> ''' Antrieb '''Andrieuw (die), Drift (ju)<br> ''' antrinken '''andrinke<br> ''' antun '''andwo<br> ''' Antwort '''Oantwoud (ju, R), '''freche ~ geben''' snaue<br> ''' antworten '''oantwoudje<br> ''' anvertrauen '''anfertrjoue, anfertjoue ''' anwachsen '''anwoakse<br> ''' anweisen '''anwiese<br> ''' Anweisungen geben''' liekteekenje<br> ''' anwenden '''anweende<br> ''' anwerfen '''ansmiete<br> ''' anwidern '''gjouelje<br> ''' Anwohner '''Anwooner (die)<br> ''' Anzahl '''Antaal (ju), Taal (ju); '''größere ~''' Riege (ju)<br> ''' anzeigen '''anwiese<br> ''' anziehen '''ounluuke, anluuke; '''sich schlampig ~''' sik ounfuddelje<br> ''' Anzug '''Pak (dät)<br> ''' anzünden '''ounstikke<br> ''' anzuziehen; helfen ~''' ounhälpe<br> ''' apart '''apaat<br> ''' Apfel '''Appel (die)<br> ''' Apfelart '''Grööntje-appel (die)<br> ''' Apfelbaum '''Appelboom (die)<br> ''' Apfelschale '''Appelschil (dät) <br> ''' Apfelschimmel '''Appelschimmel (die) <br> ''' Apotheke '''Aptäik (ju), Aptäike (ju)<br> ''' Apotheker '''Aptäiker (die)<br> ''' Appetit '''Möäge (ju)<br> ''' April '''April (die)<br> ''' Aprilmonat '''Aprilmound (dät)<br> ''' Ar; 10 ~''' Schäppelsäid (dät); '''50 ~''' Juk (dät)<br> ''' Arbeit '''Oarbaid (ju, R); '''erschöpfende ~''' möördenjene Oarbaid; '''mühsame ~''' Liedebreeken (dät), Pöäseläi (ju); '''schmierige Arbeit''' Smeerderäi (ju); '''schwere ~''' Kwälleräi (ju); '''verstohlene ~''' Musseläi (ju); '''~ eines vollen Tages''' Daiwierk (dät); '''leichte ~ verrichten''' klüüterje; '''Teil der ~''' Poark (die)<br> ''' arbeiten '''oarbaidje; '''heimlich ~''' musselje; '''~ im kleinen''' knüsselje; '''langsam ~''' klungelje; oberflächlich ~''' ruusje; schnell ~''' ruusje; schwer ~''' knooie, pöäselje, puuselje, puupsakje, sik ourakkerje; '''umsonst ~''' öile; '''ohne Unterbrechung ~''' pöäselje; '''träge ~''' nuskje, knuskje; '''wer schwer arbeitet''' Knooier (die)<br> ''' Arbeiter '''Oarbaider (die); '''träger ~''' Nusker (die); '''schlechter ~''' Klamphauer (die)<br> ''' Arbeitsbiene; Zelle der ~n''' Iemedop (die); '''Wabe für ~n''' Broudmoarte (ju) ''' Arbeitskittel '''Besuuntje (dät), Jumper (die) ''' Arbeitsleute '''Oarbaidsfoulk (dät)<br> ''' Arbeitspause '''Schofttied (ju)<br> ''' Arbeitsraum '''Oarbaidsruum (die)<br> ''' Arbeitsstätte '''Oarbaidssteede (ju)<br> ''' Arbeitszeit; (ununterbrochen)''' Schoft (die)<br> ''' Arbeitszeug '''Räiskup (ju)<br> ''' arg '''äärch <br> ''' Ärger '''Ferträit (die), Ferträitelkaid (ju), Äärger (die); ('''Schwierigkeit''') Scheerderäi (ju)<br> ''' ärgerlich; (böse)''' näielk, dul un ful, wrakkerch; ('''verdrossen''') ferträitelk, bedröiwed<br> ''' ärgern; (verdrießen)''' äärgje, ferträite; ('''necken''') brüüe, bunterje, buntjerje, faksierje, fiksierje, taargje; '''sich ~ über etwas''' spiete (dät spiet mie)<br> ''' Argwohn '''Äärgwoan (die)<br> ''' ärgwöhnisch '''äärgwoanisk<br> ''' arm '''äärm, gemeen; '''sehr ~''' bloudäärm; '''~er Mensch''' Lieder (die); '''~es Wesen''' Bloud (die); '''~es Geschöpf''' Bloud (die); {Jäild is roar}<br> ''' Arm '''Ierm (die), (U) Äirm; '''ausgestreckte ~e''' Fäidem (die);''' ~e einer Karre''' Troame (ju, R)<br> ''' Armband '''Iermbeend (die, dät)<br> ''' Armbanduhr '''Halloosje (ju)<br> ''' Ärmel '''Sleeuwe (ju); '''Jacke ohne ~''' Rump (die); '''Schmuck am ~''' Snabbe (ju)<br> ''' Ärmelbesatz '''Böörtjen (dät) <br> ''' Armenhaus '''Äärmhuus (dät) <br> ''' Armkraft '''Iermkraft (ju)<br> ''' ärmlich '''schroa, klöäterch, lumperch; '''~e Kleidung''' Göitjen (dät)<br> ''' armselig '''äärmseelich; '''~es Geschöpf''' Sakkerlooter (die); '''~e Wirtschaft''' Smachlapperäi (ju)<br> ''' Armut '''Äärmoud (ju)<br> ''' Armvoll '''Iermful (dät)<br> ''' Arsenik '''Rottekruud (dät)<br> ''' Art '''Oard (ju, R), Sleek (die)<br> ''' arten '''oardje, oarje<br> ''' artig '''oardich, oarich<br> ''' artig '''ljoowelk<br> ''' Artikel '''Artikkel (die)<br> ''' Arzt '''Dokter (die); '''schlechter ~''' Kwaksalwer (die)<br> ''' Asche '''Ääske (ju); '''Feuer mit ~ zudecken''' toustrieke, ounröäkelje, rääkelje, röäkelje, rookelje<br> ''' Aschenbrödel '''Foutschuuwer (die)<br> ''' Aschendorf '''Äskentäärp ON<br> ''' Aschengrube '''Ääskedobbe (die)<br> ''' Aschenloch '''Röäkeldobbe (die)<br> ''' äsen '''äisje <br> ''' Ast '''Takke (die); '''~ im Holz''' Noust (ju)<br> ''' Astloch '''Noustgat, -goate (dät)<br> ''' asthmatisch '''dämpich, dämperch, (U) dämpstrich; '''~ atmen''' hiemje<br> ''' Astholz '''Sprik (die), Noustgat (dät)<br> ''' Astronom '''Stiernkieker (die)<br> ''' Aststück '''(gabelförmig) Twille (ju); '''~ zum Reinigen des Pfluges''' Trompel (die) Atem '''Omme (ju); '''~ holen''' sik ferpuustje<br> ''' Atemluft '''Luft (ju)<br> ''' atmen '''omje; asthmatisch ~''' hiemje, '''heftig ~''' hachje, (S) blachje, buuksloagje; '''schwer ~''' hichje, hiemje, blächje<br> ''' Atmen; heftiges ~''' Buuksloon (dät)<br> ''' Atmosphäre '''Lucht (ju)<br> ''' ätsch! '''sliep uut!<br> ''' ätzen '''äisje <br> ''' auch '''uk, ook<br> ''' auf '''ap, (S) op; uureende; '''~ einmal''' ap eenmoal, mädeens, uur Noacht; '''~ sich haben''' ap sik hääbe; '''~ und ab''' ap un deel; '''sich ~ und niederbewegen''' wipje, wippelje; '''~ und nieder schaukeln''' wiegelwaggelje<br> ''' aufatmen '''apomje<br> ''' aufbahren '''apboarje<br> ''' aufbauen '''apbaue<br> ''' aufbäumen; sich ~''' steete<br> ''' aufbessern '''aplapje<br> ''' aufbewahren '''bewoarje, apbierge, apwoarje<br> ''' Aufbewahrung '''Bewoarenge (ju), Apbewoarenge (ju), Apwoarenge (ju)<br> ''' aufbieten; Brautpaar ~''' kännigje, kändigje, uutkändigje<br> ''' aufbinden '''apbiende<br> ''' aufbleiben '''apblieuwe; Nachts ~''' rawauje<br> ''' aufblühen '''apblöie '''aufbrauchen '''apbruuke<br> ''' aufbrechen '''apbreeke, eepenbreeke<br> ''' aufbrennen '''apbaadenje, aptunderje<br> ''' aufbringen '''apbrange<br> ''' aufeggen '''apaidje<br> ''' aufeinander '''apnunner<br> ''' Aufenthalt '''Apänthoold (die)<br> ''' aufessen '''apiete<br> ''' auffahren '''apfiere<br> ''' Auffahrt '''Apfoart (ju)<br> ''' auffallen '''apfaale<br> ''' auffällig '''apfaalend; '''(v. Mensch''') eenkannich; '''~er Mensch''' Jakhoals (die)<br> ''' auffangen '''apfange<br> ''' auffassen '''apfoatje<br> ''' auffinden '''apfiende<br> ''' aufflammen '''apflamje<br> ''' auffordern '''apfoarderje<br> ''' auffressen '''apfreete, ferfreete<br> ''' auffrieren '''apfjoose<br> ''' auffrischen '''apfriskje, apdwaste, apkwastje; '''Farbe ~''' apklöärje<br> ''' aufführen '''apfiere<br> ''' auffüllen '''apfälle<br> ''' Aufgabe '''Apgoawe (ju) ''' aufgeben '''apreeke, uurreeke, toureeke, in do Beene sakje läite<br> ''' aufgebläht '''buuked<br> ''' aufgeblasen '''apbloased; '''(hochmütig)''' grootsk<br> ''' aufgebracht '''ferdul(le)d <br> ''' aufgedehnt '''apdiend<br> ''' aufgedunsen '''aproied, apdunsed, apkwoalen, buuked, plussich<br> ''' aufgehen '''apgunge, kwälle, tiegje; '''(v. Teich)''' riese, jeese, geesje<br> ''' aufgelegt; ~ sein''' aplaid weese; '''schlecht ~''' nit goud ap de Läkse<br> ''' aufgeputzt '''brustich, bruusich <br> ''' aufgequollen '''apkwoalen<br> ''' aufgeregt '''apbruused, ferballerd, ferbiesterd, ferrotterierd, tatterch<br> ''' aufgeschwollen '''aprooid ''' aufgestickter Rand''' Bestämmelse (dät)<br> ''' aufgeweckt '''munter<br> ''' aufgewühlt '''apwöild<br> ''' aufgießen '''apjoote<br> ''' aufhacken '''aphäkje<br> ''' aufhalten '''aphoolde; '''(hindern) mäite, aplätte; '''sich ~''' sik aphoolde, ferwielje<br> ''' aufhängen '''aphongje<br> ''' aufheben '''aplichte, riskje, tille, aphieuwje, aptille; '''Grundsode ~''' wrikje<br> ''' aufheitern '''aphällerje<br> ''' aufhellen '''aphällerje, apschoare; '''sich ~''' apschoare<br> ''' aufhetzen '''aphisje <br> ''' aufhöhen '''apfiere, aphöögje<br> ''' aufholen '''aphoalje<br> ''' aufhören '''aphoolde, apheere, uutscheede<br> ''' aufklären '''apkloorje; '''(v. Wasser) slinke (- slonk - slonken); '''sich ~''' apkloorje<br> ''' Aufklärung '''Uutslöätel (die)<br> ''' aufkleben '''apklieuwje, apbakje <br> ''' aufknöpfen '''eepenknoopje<br> ''' aufkochen '''apsjoode<br> ''' aufkommen '''apkuume<br> ''' aufkratzen '''apkratsje<br> ''' aufkriegen '''apkriege<br> ''' aufladen '''apleede<br> ''' Auflage '''Aploage (ju)<br> ''' auflauern '''apluurje<br> ''' Auflauf '''Anloop (die)<br> ''' auflaufen '''aploope; '''(entzünden)''' apsätte<br> ''' aufleben '''aplieuwje<br> ''' auflecken '''slikje, aplikje<br> ''' auflegen '''aplääse<br> ''' aufleuchten '''apljuchte, apschiene<br> ''' auflodern '''apflakkerje<br> ''' auflösen '''aplööse<br> ''' aufmachen '''apmoakje ''' aufmerksam '''apmäärksoam; '''~ zuhören''' pinkoorje ''' Aufmerksankeit '''Apmäarksoamkaid (ju)<br> ''' aufmessen '''apmeete<br> ''' aufmuntern '''apmunterje<br> ''' aufnehmen '''apnieme<br> ''' Aufnehmer '''Faidel (die)<br> ''' aufpassen '''appaasje<br> ''' aufpfeffern '''apkwastje<br> ''' aufpflanzen '''applontje<br> ''' aufpicken '''apbikje<br> ''' aufpullen '''appuulje<br> ''' aufputzen; sich ~''' hämmelje<br> ''' aufquellen '''wälje<br> ''' aufräumen '''rakje, aprüüme, apruumje<br> ''' aufrecht '''apgjucht<br> ''' aufrecht '''risk, liekap, uureende<br> ''' aufrechtstehen '''liekap stounde<br> ''' aufregen '''ferballerje; '''sich ~''' sik uuriewerje, sik apiewerje <br> ''' Aufregung '''Späktoakel (ju), Späktoakeläi (ju)<br> ''' aufreihen '''apräie<br> ''' aufreißen '''apriete, eepenriete<br> ''' aufrichten '''apgjuchte, riskje; '''(v. Segel''') uutsponne; ('''v. Torf''') stuukje; '''sich ~''' sik apriskje<br> ''' aufrichtig '''apgjucht, äffen<br> ''' aufrollen '''krauelje<br> ''' aufrücken '''apschikje, aprukje<br> ''' Aufruf '''Aproup (die)<br> ''' aufrufen '''aproupe<br> ''' Aufruhr '''Apruur (die), Bedrieuw (die)<br> ''' aufsagen '''aptälle; '''Dienst ~''' Tjoonst aptälle<br> ''' aufschieben '''apschuuwe<br> ''' aufschießen '''apschjoote<br> ''' aufschlagen '''apslo<br> ''' aufschlitzen '''apslippe<br> ''' Aufschluß '''Utslöätel (die)<br> ''' aufschmücken '''aptunderje, aptoakelje<br> ''' aufschneiden '''eepensniede, slippe; '''(schwätzen)''' proalje, flunkerje<br> ''' aufschöpfen '''apschäppe<br> ''' aufschreiben '''apschrieuwe<br> ''' Aufschrift '''Apschrift (ju)<br> ''' Aufschub '''Uutstal (die), Äntsät (die)<br> ''' aufschütten '''apfälle<br> ''' aufschwellen '''apdienje, apswälle<br> ''' Aufsehen '''Apsjoon (dät)<br> ''' Aufseher '''Boas (die)<br> ''' aufsetzen '''apsätte; '''Flachs ~''' stuukje; '''Heu ~''' hookje; '''Torf ~''' stuukje<br> ''' Aufsicht; wer ~ braucht''' Oogentjooner (die) ''' Aufsitzstange '''Hannerik (dät)<br> ''' aufspalten '''apkleeuwe<br> ''' aufsparen '''bespoarje<br> ''' aufsperren '''apschätte<br> ''' aufspeichern; (v. Garben)''' apsteete<br> ''' aufspielen; sich ~''' sik apspielje<br> ''' aufspießen '''apspiesje<br> ''' aufspringen '''apspringe, aphupje, hoochspringe, stoitje<br> ''' aufspulen '''apspoulje<br> ''' aufstacheln '''apstöäkelje<br> ''' aufstapeln '''apstoapelje, apfläie, ferstoapelje; '''(v. Torf)''' bältje, boankje<br> ''' aufstauen '''apstaue, apstauje<br> ''' aufstehen '''apstounde; '''~de Gerte im Korb''' Apstok (die)<br> ''' aufsteigen '''apstiege; '''(auf Treppe)''' aptrapje<br> ''' aufstellen '''apstaale; '''(v. Torf, Flachs)''' apstuukje; '''in Reihen ~''' riegje<br> ''' aufstoßen '''apsteete; '''(rülpsen)''' kurkje, apkurkje, (S) körkje<br> ''' aufsuchen '''apsäike<br> ''' auftakeln '''aptoakelje<br> ''' auftauchen '''foar dän Dai kuume<br> ''' auftauen '''apdaie, apdauje, apwookje; '''(jemanden)''' apdwaste<br> ''' aufteilen '''apdeele<br> ''' auftischen '''apdiskje<br> ''' Auftrag '''Apdraach (die); '''~ übermitteln''' uutgjuchte<br> ''' auftragen '''apdreege, ountälle auftreten '''aptreede; schwer ~''' kluntsje<br> ''' auftun; (v. Tisch''') apreeke<br> ''' aufwachen '''apwoakje<br> ''' aufwachsen '''apwoakse<br> ''' aufwallen '''wälje<br> ''' Aufwand '''Apwand (die); ('''unnötig''') Bewier (dät)<br> ''' aufwärmen '''apwoormje, apweermje; ('''jemanden''') apdwaste; '''sich ~''' uurslo<br> ''' aufwärts '''uumhooch<br> ''' Aufwaschtuch '''Feedouk (die), Schööteldouk (die)<br> ''' aufwecken '''apwoakje<br> ''' aufweichen '''weeke, apweeke, apwookje<br> ''' aufweisen '''apwiese<br> ''' aufwellen '''apsjoode<br> ''' aufwenden '''apweende<br> ''' aufwerfen '''apsmiete; '''(v. Wall)''' waalje<br> ''' aufwiegen '''apweege; '''mit Gold ~''' mäd Gould apweege<br> ''' aufwinden '''apwiende<br> ''' aufwischen '''faidelje<br> ''' aufzählen '''aptälle<br> ''' aufzäumen '''aptoomje<br> ''' aufzehren '''apteere<br> ''' Aufzeichnung '''Apteekenge (ju) '''"aufzeigen '''apwiese<br> ''' aufziehen '''apluuke; '''(züchten)''' tuchtje; '''(foppen)''' fäksierje; '''Gerät zum ~ der Kette beim Weben''' Schäärlaadere (ju)<br> ''' Aufzug (für Mehlsäcke)''' Lairee (die)<br> ''' aufzwingen '''anplakje<br> ''' Auge '''Ooge (dät), do Oogene; '''stechendes ~''' Katte-ooge; '''in die ~n fallen''' in t Ooge faale; '''mit funkelnden ~n''' grälooged; '''die ~n zusammenkneifen''' pieroogje; {dät Wiete, dät Süün, (S) Sjüün, dät Swotte, knipoogje, kwinkje}<br> ''' Augenblick '''Oogenblik (die), Oogensleek (die), Sät (dät); '''einen ~''' ieuwen, ieuwkes; '''im ~''' hoast, nu; '''jeden ~''' alnuunan alluundan<br> ''' augenblicklich '''oogenblikkelk<br> ''' Augenbraue '''Oogenbruun (dät), Oogenhier (dät)<br> ''' Augenkrankheit '''{die Stöär}<br> ''' Augenlid '''Oogenlid, -liede (dät), Lid, do Liede (dät) ''' Augenmerk '''Oogenmäärk (dät)<br> ''' Augenschein; in ~ nehmen''' in Oogenschien nieme<br> ''' augenscheinlich '''oogenschienelk<br> ''' Augenwulst '''Oogenwulst (die)<br> ''' August '''August (die)<br> ''' Augustmonat '''Augustmound (dät)<br> ''' Auktion '''Utmieneräi (ju); '''auf ~ kaufen''' miene<br> ''' auktionieren '''uutmiene<br> ''' Aurich '''Aurk ON<br> ''' aus '''uut, uute; '''von ... aus''' fon ... uut<br> ''' ausarbeiten '''uutoarbaidje<br> ''' ausarten '''uutoarje<br> ''' ausästen '''uuttakje<br> ''' ausarbeiten '''uutwierkje<br> ''' ausatmen '''uutomje<br> ''' ausbacken '''uutboake<br> ''' ausbaden '''uutsuurje<br> ''' ausbaggern '''uutbaagerje<br> ''' ausbaken '''uutboakje<br> ''' ausbauen '''uutbaue<br> ''' ausbedingen '''uutbetingje<br> ''' ausbessern '''uutbeeterje<br> ''' Ausbesserung '''Uutbeeterenge (ju)<br> ''' ausbeulen '''uutbüülje<br> ''' ausbeuten '''benoaderje<br> ''' ausbeuten '''plukje, piegelje; '''(v. Boden)''' uutpiegelje <br> ''' ausblasen '''uutbloasje <br> ''' ausbleiben '''uutblieuwe<br> ''' ausbluten '''uutbläide<br> ''' ausbohren '''uutboorje<br> ''' ausborgen '''uutbuurgje<br> ''' ausbraten '''uutbräide ''' ausbrechen '''uutbreeke<br> ''' ausbreiten '''uutspreede, uutbreedje, uutbreede <br> ''' ausbrennen '''uutbaadenje, aptunderje ''' ausbringen '''uutbrange; '''Gesundheit ~''' proostje, toostje<br> ''' ausbrüten '''uutbroude; '''Zelle zum ~ der Arbeitsbienen''' Iemedop (die)<br> ''' Ausdauer '''Uutduur (ju)<br> ''' ausdauern '''uutduurje<br> ''' ausdauernd '''bestand<br> ''' ausdehnen '''uutdiene, uutdeenje; '''sich ~''' diene; '''(beim Frieren)''' apfjoose<br> ''' Ausdehnung '''Uutdienenge (ju)<br> ''' ausdenken '''uuttoanke, uutsinne<br> ''' ausdienen '''uuttjoonje<br> ''' ausdreschen '''uuttäärske<br> ''' Ausdruck '''Uutdruk (die)<br> ''' ausdrücken '''uuttaie, uutwringe<br> ''' ausdünnen '''tänje<br> ''' auseinander '''uutnunner; '''~ halten''' uutnunner hoolde; '''~ setzen''' uutnunnersätte; '''~werfen''' uuraal smiete<br> ''' ausfahren '''uutfiere<br> ''' Ausfahrt '''Uutfoart (ju)<br> ''' Ausfall '''Uutfal (die)<br> ''' ausfallen '''uutfaale; '''besser ~ als erwartet''' in de Hounde faale; '''schlechter ~ als erwartet''' uut de Hounde faale<br> ''' ausfinden '''uutfiende<br> ''' Ausflucht '''Uutflucht (ju), Ienweensel (dät), Uutwai, -weege (die); '''leere ~''' Fiebelkwintje (dät)<br> ''' ausfolgen '''uutfoulgje<br> ''' Ausfuhr '''Uutfuur (ju)<br> ''' ausführen '''uutfiere<br> ''' ausführlich '''uutfüürelk<br> ''' ausfüllen '''uutfälle<br> ''' Ausgabe '''Uutgoawe (ju)<br> ''' Ausgang '''Uutgong (die)<br> ''' ausgeben '''uutreeke<br> ''' ausgefahrene Stelle''' Slänkte (ju)<br> ''' ausgehen '''uutgunge; ('''mit Mädchen''') loope; '''~ von''' uutgunge fon<br> ''' ausgekämmtes Flachswerg''' Häide (ju)<br> ''' Ausgekratztes '''Schraabelse (ju) ''' ausgelassen '''uutlät, daaten, balstjuurich<br> ''' ausgelastet; voll ~ sein''' t drok hääbe<br> ''' ausgemergelt '''uutteerd<br> ''' ausgeschlössen '''uutsleeten<br> ''' ausgestreckt; mit ~en Beinen''' beensträksk<br> ''' ausgetropftes Bier''' Läkbjoor (dät)<br> ''' ausgetrocknet '''uutteerd; '''~es Holz''' soor Holt<br> ''' ausgewachsen '''uutwoaksen<br> ''' ausgezeichnet '''uutgeteekend, uutteekend<br> ''' ausgiebig '''drjooch, djooch, uurfloudich ''' ausgießen '''uutjoote<br> ''' Ausgleich '''Uutgliek (die)<br> ''' ausgleichen '''uutglieke <br> ''' ausgleiten '''uutgliede<br> ''' ausglühen '''uutgloie<br> ''' ausgraben '''uutgreeuwe, apgreeuwe, uutspitte; '''(mit Forke)''' fuurkje<br> ''' Ausguck '''Uutkiek (die)<br> ''' aushaken '''ferhoakje<br> ''' aushalten '''uuthoolde, fulhoolde, häide, duurje, uutduurje<br> ''' aushandeln '''uuthondelje<br> ''' aushängen '''uuthongje<br> ''' ausharken (Strohdünger auf Grasland)''' uutrieuwje<br> ''' aushauen '''uuthaue<br> ''' ausheben '''uutspitte<br> ''' aushecken; Streich ~''' wät uutfreete<br> ''' ausheilen '''uutheelje<br> ''' aushelfen; einem ~ mit etwas''' aan wät toudäägenje<br> ''' aushöhlen '''uuthöölje, uutholje<br> ''' aushorchen '''uutheere<br> ''' aushülsen '''puulje, dopje, uutdopje<br> ''' aushungern '''uutsmoachtje <br> ''' ausjäten '''uutjuude<br> ''' auskämmen '''uutkeeme<br> ''' auskauen '''uutkauje<br> ''' auskennen; sich ~''' sik uutkanne ''' auskippen '''uutkippe<br> ''' auskleiden '''uutkloodje<br> ''' ausklopfen '''uutklopje<br> ''' ausklügeln '''uuttoanke<br> ''' auskneifen '''uutkniepe<br> ''' auskneten '''uutkneede<br> ''' auskommen '''uutkuume; '''~ mit etwas''' dät rund kriege; '''~ können''' toukonne; '''(mit einem gut) ~ können''' kroamje; '''~ (mit)''' toukonne <br> ''' auskramen '''uutkroamje<br> ''' auskratzen '''uutkrasje; ('''weglaufen''') uutnäidje<br> ''' auskriechen '''uutkjoope<br> ''' auskriegen '''uutkriege<br> ''' auskundschaften '''sik ferheere, spikkelierje<br> ''' auslachen '''uutlaachje<br> ''' ausladen '''uutleede, losje<br> ''' Ausland '''Uutlound (dät)<br> ''' Ausländer '''Uutlounder (die)<br> ''' ausländisch '''uutloundsk<br> ''' auslassen '''uutläite<br> ''' Auslauf '''Uutloop (die)<br> ''' auslaufen '''uutloope, ('''v. Faß''') loosloope ''' auslegen '''uutlääse, '''(erklären)''' uuttjuude<br> ''' ausleihen '''uutbuurgje, uutleende<br> ''' ausliefern '''uutlääwerje<br> ''' auslöschen '''uutläskje, uutlöskje, uutjoote<br> ''' Auslosung '''Lootjeräi (ju)<br> ''' auslüften '''uutluftje<br> ''' ausmachen '''uutmoakje<br> ''' ausmalen '''uutmoalje<br> ''' ausmauern '''uutmuurje<br> ''' ausmeißeln '''uutkeepje<br> ''' ausmergeln (v.Grund''') uutpiegelje<br> ''' ausmessen '''uutmeete<br> ''' ausmisten '''uutmjuksje<br> ''' Ausnahme '''Uutnoame (ju) ''' ausnahmslos '''samt un sunners<br> ''' ausnehmen '''uutnieme<br> ''' ausnützen '''uutnutsje, piegelje; '''(v Personen) benoaderje, ('''v. Grund''') uutpiegelje<br> ''' ausösen '''oosje <br> ''' auspacken '''uutpakje, uutkroamje<br> ''' auspeilen '''uutpielje<br> ''' auspichen '''ticht pikje<br> ''' ausplappern; Geheimnis ~''' Stilkenes uutbaale<br> ''' ausplaudern '''uutbaale<br> ''' ausplündern '''uutplunnerje, haimsäike <br> ''' auspressen '''uuttaie; '''Rübsamen ~''' Oulje slo<br> ''' auspusten '''uutpuustje<br> ''' ausputzen '''uutputsje<br> ''' ausrauben '''uutroowje, haimsäike<br> ''' ausräumen '''uutrüüme<br> ''' ausrechnen '''uutreekenje<br> ''' ausreichen '''uuträkke<br> ''' ausreifen '''uutriepje<br> ''' ausreißen '''uutriete<br> ''' ausreiten '''uutriede, uutfiere<br> ''' Ausrede '''Ienweensel (dät); '''~ suchen''' sik n Boskup moakje<br> ''' ausreichend '''däägergoud<br> ''' ausreißen '''uutnäidje<br> ''' ausrichten '''uutgjuchte<br> ''' ausringen '''wringe (- wrong - wrongen), uutwringe<br> ''' ausroden '''uutroodje<br> ''' ausrotten '''uutroodje<br> ''' Ausruf der Verhöhnung''' sliepuut!<br> ''' ausrufen '''uutroupe<br> ''' Ausrufer '''Uutrouper (die)<br> ''' ausruhen '''uuträäste, -raue, räästje, rääste; '''sich ~''' räästje, sik uutraue<br> ''' ausrupfen '''uutrupje ''' Ausrüstung '''Uutrustenge (ju)<br> ''' ausrutschen '''uutruutskje, uutglippe<br> ''' Aussaat '''Iensäid (ju), Uutsäid (ju) ''' aussaugen '''uutsuuge<br> ''' ausschachten '''uutschachtje<br> ''' Ausschank '''Schoanke (ju)<br> ''' Ausschau '''Uutkiek (die)<br> ''' ausschauen '''uutkiekje; '''böse ~''' kiesje <br> ''' ausscheiden '''uutscheede<br> ''' ausschelten '''uutscheelde<br> ''' ausschenken '''uutschoanke<br> ''' ausschießen '''uutschjoote<br> ''' ausschimpfen '''uutscheelde, bedüüwelje, uutmoakje<br> ''' ausschlafen '''uutsläipe; '''Rausch ~''' sik uutnochterje<br> ''' Ausschlag '''Uutsleek (die)<br> ''' ausschlagen '''uutslo<br> ''' ausschleifen '''uutsliepe<br> ''' ausschleudern '''uutsloiderje<br> ''' ausschließen '''uutsluute<br> ''' ausschlüpfen '''uutsluupje<br> ''' ausschlürfen '''uutslubberje, uutslurpje<br> ''' ausschmieren '''uutsmeere<br> ''' ausschneiden '''uutsniede<br> ''' ausschöpfen '''uutschäppe, oosje, loosschäppe<br> ''' ausschütteln '''uutschädje<br> ''' aussehen '''uutsjo, läite; '''schlecht ~''' noar (R); '''verwirrt ~d''' büüsterch <br> ''' aussenden '''uutseende<br> ''' Außenkoben '''Uutkäbbenge (ju) <br> ''' Außenseite '''Buutensiede, Buutersiede (ju)<br> ''' Außentür '''Buutendoore (ju), Buuterdoore (ju) <br> ''' Außenwelt '''Buute(n)waareld (ju)<br> ''' außer '''buute, uuter; '''~ sich geraten''' tiesje, uuter sik räide<br> ''' außerdem '''buppedeem, buutendät, buutewais<br> ''' äußere Form''' Fonsuun (dät)<br> ''' außergewöhnlich '''uungewoond, uutergewöönelk<br> ''' äußern '''uuterje<br> ''' äußerst '''uuterst<br> ''' außerhalb '''buuten, buute<br> ''' außerordentlich '''buute de Mäite, uunmundich<br> ''' äußerst '''uuterste<br> ''' äußerste '''buuterste<br> ''' aussetzen '''uutsätte<br> ''' Aussicht '''Uutsicht (ju); '''im ~ haben''' in Uutsicht hääbe<br> ''' aussickern '''uutsakje<br> ''' Aussöhnung '''Uusöönenge (ju)<br> ''' ausspannen '''uutsponne ''' ausspeien '''uutspäie<br> ''' ausspinnen '''uutspinne<br> ''' Ausspreitung (v. Torf, Heu)''' Spreedenje (ju)<br> ''' ausspreizen '''uutspreede<br> ''' ausspucken '''kwalsterje<br> ''' ausspülen '''uutspäile, schulsje<br> ''' ausstaffieren '''uutstaffierje<br> ''' ausstechen '''uutsteete; ('''v. Grassoden''') plaagje<br> ''' ausstehen '''uutstounde; ('''vertragen''') ferknuusje<br> ''' ausstellen '''uutstaale<br> ''' Ausstellung '''Uutstaalenge (ju)<br> ''' ausstemmen '''boitelje, (S) beetelje<br> ''' aussterben '''uutstierwe<br> ''' Aussteuer '''Uutstjuur (ju)<br> ''' ausstoßen '''uutsteete<br> ''' ausstreuen '''ferstraie<br> ''' aussuchen '''uutsäike, schifje, schiffe<br> ''' austauschen '''uuttuuskje<br> ''' austeilen '''uutdeele<br> ''' Auster '''Auster (ju)<br> ''' austragen '''uutdreege<br> ''' austreiben '''uutdrieuwe; ('''v. Vieh''') uutjoagje<br> ''' austreten '''uuttreede<br> ''' austrinken '''uutdrinke<br> ''' austrocknen '''uutdruugje, ferdruugje, fersoorje<br> ''' auströpfeln '''uutsakje ''' auswachsen '''uutwoakse<br> ''' Auswahl '''Köär (ju)<br> ''' auswählen '''uutköäre; '''für Zucht ~''' köärje<br> ''' auswandern '''uutwonderje<br> ''' auswechseln '''uutwikselje<br> ''' Ausweg '''Uutwai (die), -weege<br> ''' ausweichen '''uutwieke<br> ''' Ausweichstelle '''Uutwiek (die)<br> ''' Ausweis '''Uutwies (die)<br> ''' ausweiten '''uutwiedje<br> ''' auswickeln '''uutwikkelje<br> ''' auswiegen '''uutweege<br> ''' auswirken '''uutwierkje<br> ''' auswittern '''ferweederje<br> ''' Auswurf '''Uutschot (dät)<br> ''' auszacken '''uuttakje<br> ''' auszehren '''uutteere<br> ''' Auszehrung '''Teerenge (ju)<br> ''' auszeichnen '''uutteekenje<br> ''' ausziehen '''uutluuke ''' Axt '''Biele (ju), Äkse (ju); (Dechsel''') Tjuksel (die); '''hauen mit ~''' äksje <br> == B == ''' babbeln '''babbelje, kwabbelje, snoaterje<br> ''' Baby '''Puppe (die)<br> ''' Bach '''Siepe (ju), Äi (ju)<br> ''' Bachstelze '''Bauerke (ju), Baumantje (dät), Dobbeschieter (die), Wipstäit (die); gelbe ~''' Kuufuugel (die)<br> ''' Backbord '''Bakboud (dät)<br> ''' backen '''boake (R) (hie bakt - buuk- boaken)<br> ''' Backenzahn '''Käise (ju)<br> ''' Backenzahnschmerzen '''Käisekällen (dät)<br> ''' Bäcker '''Bakker (die)<br> ''' Bäckerei '''Bakkeräi (ju)<br> ''' Bäckerschaufel '''Loute (ju)<br> ''' Backhütte '''Bakhuus (dät) Backmulde '''Bakkelsetroach (die), -ge<br> ''' Backofen '''Bakougend (die)<br> ''' Backstein '''Baksteen (die)<br> ''' Badegast '''Boadegast (die)<br> ''' baden '''boadje, swimme<br> ''' Badeort '''Swimsteede (ju)<br> ''' Badestätte '''Swimsteede (ju)<br> ''' Bagatelle '''Lapkroam (die)<br> ''' baggern '''baagerje, uutbaagerje<br> ''' Bahn '''Boan (ju, R)<br> ''' Bahnbeamter '''Boantjer (die)<br> ''' Bahngeleise '''Boangelaise (dät)<br> ''' Bahnhof '''Boanhoaf (die)<br> ''' Bahre '''Beere (ju)<br> ''' bahren '''boarje<br> ''' Bake '''Boake (ju); mit ~n versehen''' uutboakje<br> ''' baken '''boakje<br> ''' bald '''bolde, gau, stuuns, straks, strak; so ~''' sobolde, sogau<br> ''' baldig '''bolde<br> ''' Balg '''Balch (die), Balge (die), Fäl(dät)<br> ''' balgen; sich ~''' wrosselje, wrange, sik balgje, doogje, sik doogje, sik unnerkriege<br> ''' Balgerei '''Wrosseläi (ju), Unnerkriegen (dät)<br> ''' Balgtreter '''Puustertreeder (die)<br> ''' Balken '''Boolke (die); (in Boot) Knie (die), Rauboolke (die); (in Mühle) Fouchholt (dät), Ieserboolke (die), Sprüüt (dät); (in Wagenstell) Loangwoain (die)<br> ''' Ball '''Bal (die); ~ spielen''' kaalje; {kuusje}<br> ''' Ballast '''Ballast (die)<br> ''' Ballen '''Baalen (die), Bolle (die)<br> ''' ballen; Schnee ~''' Sneebaale boake<br> ''' Ballschagen '''Balsloon (dät)<br> ''' Ballschläger '''Balslooer (die) Ballspiel '''Balspil (dät), Balleküüljen (dät), Kuusesloon (dät); Merkmal beim ~''' Kat (die); Aufprallpunkt bei ~''' Stoite (ju); Park im ~''' Poark (die) <br> ''' Band '''Beend (dät), Seel (dät); (platt) Lint (dät), Lindebeend (dät), Striepel (die)<br> ''' bändigen '''stjuure bange '''bong, miedsoam, fee<br> ''' Bank '''Boank (die, R); durch die ~''' truch de Boank wäch<br> ''' bankrott '''sein nit fuul moor in Reekenge hääbe<br> ''' bar '''boar<br> ''' Bär '''Boar (die); (Sternbild) Heemelswoain (die)<br> ''' barbarisch '''boarboarsk<br> ''' bärbeißig '''kribbich<br> ''' Barchent '''Paarchänt (dät)<br> ''' Barenberg '''Boarenbierich (die) ON<br> ''' barfuß '''boarfouts, mäd bloote Fäite <br> ''' Bargeld '''Boarjäild (dät) <br> ''' Bärme '''Bierme (ju)<br> ''' barmherzig '''barmhaatich, wookhaatich<br> ''' Barmherzigkeit '''Barmhaategaid (ju)<br> ''' barsch '''kuutan, boarsk, snippich, snipsk<br> ''' Barsch '''Boars (die)<br> ''' Barßel '''Bäärsel ON<br> ''' Bart '''Boart (die), kurzer ~''' Stoppelboart (die)<br> ''' bärtig '''boartich<br> ''' Bartnelke '''Jeloangerjeljauer (dät)<br> ''' Bast '''Bast (die)<br> ''' basteln '''klüüterje<br> ''' Bätholt '''Bäätholt ON<br> ''' Bau '''Bau (die)<br> ''' Bauch '''Buuk (die), Wampe (ju), (v. Tier) Pans (die); mit dicker ~''' tjukbuuked<br> ''' Bauchfett '''v. Tiere Floume (ju)<br> ''' Bauchgurt '''v. Pferd Pansgjoome (die)<br> ''' bauchig '''buuked<br> ''' Bauchriemen '''Buukgjoome (die)<br> ''' Bauchschmerzen '''Lieuwseer (dät)<br> ''' Bauchschmerz '''Lieuwseer (dät)<br> ''' Bauchteil '''über dem Schenkel Läiste (ju)<br> ''' Bauchweh '''Buukpiene (ju) <br> ''' bauen '''baue; (ein Haus) huusje; (mit Lehm) kleeme (hie klämt - kloamde - kloamd); (Uferbefestigung) haudje; (mit Stroh und Reisig) wällerje Bauer '''Buur (die); (dilettantisch''') n latiensken Buur; als ~ tätig sein''' buurkje<br> ''' Bäuerin '''Buurske (ju)<br> ''' Bauernhaus '''Buurenhuus (dät); {ju Groodoore, di Köäkeneend, die Hom}<br> ''' Bauernhof '''Steede (ju), Buurenhoaf (die), Buuräi (ju), Woonhoaf (die); (mit Land) Ploats (die, R)<br> ''' Bauernrat '''Buurenroat (die)<br> ''' Bauernschaft '''Buurskup (ju) Bauernstelle '''Steede (ju)<br> ''' Bauerntölpel '''Buurenlummel (die)<br> ''' Bauernwagenbank '''Sittelstoul (die)<br> ''' baufällig '''baufällich, kreepelch<br> ''' Baugelände '''Bauploats (die)<br> ''' Baugerüst '''Staigerholt (dät); {dät Staigergat, die Staigerpeel}<br> ''' Bauholz '''Timmerholt (dät)<br> ''' Baum '''Boom (die); (jung''') Teeling (die); schiefgewachsene ~e''' kreepelch Holt; {dät Bleedwierk, die Stubbe, die Touch, uuttakje}<br> ''' Bäumekamp '''Boomekomp (die)<br> ''' baumeln '''bungelje, bummelje; Beine ~ lassen''' spinnefoutje<br> ''' bäumen; sich ~''' steete<br> ''' Baumfrucht '''Boomfrucht (ju)<br> ''' Baumgarten '''Boometuun (die)<br> ''' Baumkrone '''Kroune (ju), Krop (die)<br> ''' Baumläufer '''Boomlooper (die)<br> ''' Baummarder '''Boommodder (die)<br> ''' Baumrinde '''Boark, Boarker (die), Boork (ju)<br> ''' Baumstamm '''Boomstam (die), Plänter (die); (kurz) Wrubbe (die)<br> ''' Baumstrunk '''Stubbe (die)<br> ''' Baumstumpf '''Boomstubbe (die), Stubbe (die), Wrubbe (die); (im Moor) Kienstubbe (die) <br> ''' Baumwachs '''Boomwoaks (dät)<br> ''' Baumwolle '''Katuun (die), Boomwulle (ju); aus ~''' katuunen<br> ''' Baumwollgewebe '''Paarchänt (dät)<br> ''' Baumwollköper '''Fieschaft (die); aus ~''' fieschaffend<br> ''' Baumwurzel '''Boomwuttel (die); voller ~n''' truchwutteld; Torfschicht mit ~n''' Toarks (dät), (US) Taaks<br> ''' Bausch; in ~ und Bogen kaufen und verkaufen''' ruusje Bauschutt '''Schut (dät)<br> ''' Baustätte '''Bausteede (ju)<br> ''' Bauzeichnung '''Bestäk (dät)<br> ''' beachten '''beoachtje, aue; nicht ~''' uurkiekje, uursjo<br> ''' beackern '''beäkkerje<br> ''' beängstigen '''beoangstigje<br> ''' beanstanden; Ware ~''' Wrak ounsmiete<br> ''' bearbeiten '''beoarbaidje; oberflächlich ~''' ruusje; (mißhandeln''') begunge; roh bearbeitet''' ruuchhauen<br> ''' Beauftragte '''Beapdraagde (die)<br> ''' bebauen '''bebaue<br> ''' beben '''bieuwje, dubberje<br> ''' Becher '''Bieker (die)<br> ''' Becken '''Bäkken (dät)<br> ''' bedachen '''täkke<br> ''' bedacht '''betoacht; ~ sein auf''' fertoacht weese ap; auf seiner Vorteil ~''' neerich<br> ''' bedächtig '''sinnich, bedäftich, bedääftich<br> ''' bedanken '''betonkje <br> ''' Bedarf '''Bedarf (die) bedauerlich '''spietelk, misselk<br> ''' bedauern '''beduurje<br> ''' bedecken '''bedäkke, däkke (- däkde - däkd), toudäkke; mit Asche ~''' toustrieke<br> ''' bedeckt (v. Himmel)''' beleeken; mit Schrammen ~''' schraamich <br> ''' bedenken '''betoanke, uurlääse<br> ''' Bedenken '''Betoank (die)<br> ''' bedenklich '''betoankelk<br> ''' bedeuten '''betjuude<br> ''' Bedeutung '''Betjuudenge (ju)<br> ''' bedienen '''betjoonje, apdiskje; Messe ~ tjoonje'''<br> ''' Bedienter '''Betjooner (die)`<br> ''' bedingen '''betingje<br> ''' Bedingung '''Bedingenge (ju), Bedink (die), Kondütsje (ju)<br> ''' Bedürfnisanstalt '''für Männer Pishuk (dät)<br> ''' beehren '''be-eerje<br> ''' beeilen; sich ~''' sik be-ielje, foudels moakje, hästerje, toumoakje, näidje, sik weere; beeile dich!''' weer die!<br> ''' beeindruckt '''be-iendrukd<br> ''' beenden '''be-eendje<br> ''' beendigen '''be-eendigje<br> ''' beengen '''äängje<br> ''' beengt '''benaud<br> ''' Beere '''Bäie (ju)<br> ''' Beet '''Dan (dät); ~e harken''' woasje<br> ''' befahren '''mit Schiff befoare<br> ''' befallen '''befaale, uurkuume<br> ''' befassen; sich ~''' sik befoatje<br> ''' Befehl '''Befeel (die)<br> ''' befehlen '''befeele (befäält - befuul - befäälen), kommandierje<br> ''' befestigen '''befäästigje; mit Keilen ~''' kielje; mit Klotz ~ '''klosje; mit Krampe ~''' kroampje; mit Zwecken ~''' tängelje<br> ''' Befestigung '''Befäästenge (ju)<br> ''' Beffchen '''Bäfke (dät)<br> ''' befinden '''befiende<br> ''' befolgen '''befoulgje<br> ''' Befolgung '''Befoulgenge (ju)<br> ''' befördern '''schafje<br> ''' befragen '''befräigje; sich ~''' sik befräigje<br> ''' befreien '''befräie<br> ''' Befreieuwng '''Befräienge (ju)<br> ''' befreunden '''befrüündje<br> ''' befreundet '''befrüünded; eng ~''' {Grootegaid}<br> ''' befühlen '''befäile, begrabbelje<br> ''' befürchten '''besuurgje<br> ''' Begabung '''Begoabenge (ju)<br> ''' begaffen '''bejapje begatten '''treede<br> ''' begaukeln '''begüüchelje<br> ''' begeben; sich ~''' sik bereeke<br> ''' begegnen '''mäite<br> ''' begehen '''(Fehltritt) n scheeuwen Treed dwo Begehr '''Begeeren (dät)<br> ''' begehren '''begeerje, lustje, (U) läste; sehnsüchtig ~''' ampelje<br> ''' begehrlich '''begeerelk<br> ''' begehrt; sehr ~''' griepsk<br> ''' Begeisterung '''Begäisterenge (ju)<br> ''' Begier(de) '''Begier (ju), Begierdelkaid (ju)<br> ''' begierig '''begierelk, begierich, joanksk (R)<br> ''' begierlich '''lustjammerch<br> ''' begießen '''bejoote<br> ''' Beginn '''Begin (die)<br> ''' beginnen '''beginne (- beginde, begon - begind)<br> ''' begleichen '''begliekje, beglieke<br> ''' begnügen; sich ~''' sik begnöigje<br> ''' begraben '''begreeuwe<br> ''' Begräbnis '''Deelbjoor (dät)<br> ''' begreifen '''begriepe<br> ''' begreiflich '''begriepelk<br> ''' Begriff '''Begriep (die)<br> ''' begrüßen '''begröitje<br> ''' begucken '''bekiekje<br> ''' behaart '''behierd<br> ''' behalten '''behoolde; im Gedächtnis ~''' änthoolde<br> ''' Behälter '''Bak (dät)<br> ''' behandeln '''behondelje<br> ''' Behang '''unter Rauchfang Schosteensklood (dät)<br> ''' behangen '''behongje<br> ''' behängen '''behongje<br> ''' Beharrlicher '''Ounhoolder (die)<br> ''' behäufeln '''äidje, anäidje <br> ''' behaupten '''foar weer fertälle<br> ''' behende '''kittich, wipsk<br> ''' beherbergen '''behärbiergje<br> ''' beherrschen '''behärskje; sich ~''' sik bebiete, sik bedoarje (R), sik betieme<br> ''' behilflich '''behälplik, behälpelk<br> ''' behindern '''behinderje<br> ''' behindert '''sein n Bungel an t Been hääbe<br> ''' Behinderung '''Behinderenge (ju)<br> ''' behobeln '''beschoawje, ferschoawje<br> ''' Behörde '''Behöörde (ju)<br> ''' bei '''bie<br> ''' beibehalten '''biebehoolde beibringen '''biebrange<br> ''' Beichte '''Bichte (ju)<br> ''' beichten '''bichtje<br> ''' Beichtsiegel '''Bichtsiegel (dät)<br> ''' Beichtstuhl '''Bichtstoul (die)<br> ''' Beichtvater '''Bichtfoar (die)<br> ''' beide '''bee, allebee; die ~n Brüder''' do bee Bruure<br> ''' beiderseitig '''beesiedich<br> ''' beieinander '''bienunner<br> ''' beieinandersuchen '''bienunnersäike<br> ''' beiern '''baierje<br> ''' Beifall '''Biefal (die)<br> ''' beigeben '''biedwo; klein ~''' sliepstäitje<br> ''' Beigericht '''Toubiet (die)<br> ''' Beigeschmack '''Biesmoak (die)<br> ''' Beil '''Biele (ju)<br> ''' Beilaufgarn '''Schäärjäiden (dät)<br> ''' beilegen '''biedwo, bielääse<br> ''' Bein '''Been (dät), Schinke (die); Klotz am ~''' Bungel an t Been; auf den ~en''' beenhaft, beenich; nicht fest auf den ~en''' faalhaftich; mit ausgestreckten ~en''' beensträksk; mit gespreizten ~en''' bestrieded; {Schrid, spinnefoutje, strieded}<br> ''' beinahe '''bienai, bienaist, hoast<br> ''' Beiname '''Bienoome (die)<br> ''' beinander '''touhoope, tousommen<br> ''' Beinbrech '''Buutergäärs (dät)<br> ''' Beinbruch '''Beenbreek (die)<br> ''' beinernes '''Messer Sool (die)<br> ''' beinig '''beenich Beinkleid '''Bukse (ju)<br> ''' beipflichten '''bieflichtje<br> ''' Beisatz '''Biesats (die)<br> ''' Beischläfer '''Biesläiper (die)<br> ''' beiseite '''biesiede; ~ nehmen''' biesiedenieme<br> ''' beisetzen '''biesätte<br> ''' Beispiel '''Biespil (dät)<br> ''' beißen '''biete (hie bit - beet - bieten); ~ nach etwas''' hapje<br> ''' beistehen '''biestounde<br> ''' beiwohnen '''biewoonje<br> ''' beizeiten '''bietieds<br> ''' beizen: Samen ~''' baitsje<br> ''' bejahrt '''bejierd <br> ''' bejubeln '''bejuubelje<br> ''' bekämpfen '''bekämpje, bekompje<br> ''' bekannt '''bekoand, kundich; im Hause ~''' huuskundich; auf ~es Gebiet kommen''' Kunde slo<br> ''' Bekannte(r) '''Bekoande (die, ju), (R)<br> ''' bekanntgeben '''(Heirat) kännigje, kändigje Bekanntschaft '''Bekoandskup (ju)<br> ''' Bekassine '''Mäidhanne (ju)<br> ''' bekehren '''bekiere; sich ~ lassen''' sik uumereeke<br> ''' Bekehrung '''Bekierenge (ju)<br> ''' bekennen '''bekanne<br> ''' beklagen '''bekloagje<br> ''' bekleiden '''bekloodje; mit Holz ~''' bekloodje<br> ''' beklemmt '''benaud<br> ''' beklommen '''benaud<br> ''' bekommen '''kriege (hie kricht - kreech - kriegen), bekuume<br> ''' bekreuzen '''bekjuusje<br> ''' bekreuzigen; sich ~''' sik bekjuusje<br> ''' bekriegen '''bekriegje<br> ''' bekunden '''bekundje<br> ''' belachen '''begaffelje<br> ''' beladen '''beleede, bepakje; Fahrzeug ~''' ounleede belagern '''beleegerje<br> ''' Belang '''Beloang (die)<br> ''' belasten '''belastje<br> ''' belästigen '''piesakje<br> ''' belauern '''beluurje<br> ''' belaufen '''beloope<br> ''' belauschen '''belusterje<br> ''' beleben '''belieuwje<br> ''' belecken '''belikje, besabbelje, beslikje<br> ''' belegen '''belääse<br> ''' belehren '''beleere, unnergjuchte<br> ''' beleidigt '''an de Eere keemen<br> ''' Beleidigung '''Schimp (die)<br> ''' beleuchten '''beljuchte<br> ''' belieben '''beljoowje<br> ''' bellen '''blafje, bliekje, klifkje<br> ''' belohnen '''beloonje<br> ''' Belohnung '''Beloonenge (ju)<br> ''' belügen '''beljooge, ferkoolje<br> ''' bemalen '''bemoalje<br> ''' bemängeln '''lakschauje, määkelje<br> ''' bemerkbar '''bemäärkboar<br> ''' bemerken '''bemäärke<br> ''' bemitleiden '''bemeeliedje<br> ''' bemühen '''bemöie; sich vergeblich ~''' öile<br> ''' benachrichtigen '''Bescheed tälle, boodje, boskupje<br> ''' benagen '''beknibbelje, benibbelje <br> ''' benähen '''besäie<br> ''' benehmen; sich ~''' sik benieme; sich komisch ~''' sik oarich anstaale <br> ''' Benehmen; gutes ~''' Benul (dät) benennen '''benaame<br> ''' Bengel '''Feeling (die)<br> ''' benommen '''erwachen fermunnerje<br> ''' benutzen '''benutsje, bruuke (- bruukde - bruukd)<br> ''' Benutzung '''Benutsenge (ju); gemeinschaftliche ~ v. Weiden''' Meeweede (ju) beobachten '''beooboachtje, öögje; heimlich ~''' beluurje <br> ''' Beobachter '''Beooboachter (die); stiller ~''' Luurongel (die)<br> ''' Beobachtung '''Beooboachtenge (ju)<br> ''' beordern '''beoarderje<br> ''' bepacken '''bepakje<br> ''' bepflanzen '''beplontje<br> ''' bepflastern; mit Steinen ~''' floorje<br> ''' bepissen '''bemiege<br> ''' beprahlen '''beproalje<br> ''' bequem '''kemoudich, goadelk, (R) goadelch, griefelk, handsoam, bekweem, mäkkelk; ~ in die Hand passen''' houndje<br> ''' Bequemlichkeit '''Mäkkelkaid (ju)<br> ''' beraten '''beräide; sich ~''' sik beräide <br> ''' Berater '''Beräider (die)<br> ''' beratschlagen '''beräidslo<br> ''' berauben '''beroowje<br> ''' berechnen '''bereekenje<br> ''' Berechnung '''Bereekenge (ju)<br> ''' bereden '''ienspreeke, bebaale; einen ~''' aan bebaale, aan bekoierje<br> ''' Bereich '''Beräk (dät)<br> ''' bereichern '''beriekerje; sich ~''' sik säägenje<br> ''' bereit '''kloor; ~ sein''' kloor stounde; sich ~ halten''' kloor stounde<br> ''' Berg '''Bierich (die), (U) Bäirch<br> ''' Bergabhang '''Bierichouhong (die)<br> ''' bergen '''bierge (hie bärcht - boorch - buurgen), (U) bäirge<br> ''' Berggeist '''Bierichgäist (die)<br> ''' bergig '''biergich <br> ''' Bergwerk '''Bierichwierk (dät)<br> ''' Bericht '''Begjucht (die) <br> ''' berichten '''begjuchte<br> ''' berichtigen '''begjuchtje<br> ''' beriechen '''besnuffelje<br> ''' beringen '''beringje<br> ''' Bernstein '''Bärnsteen (die)<br> ''' Bersenbrück '''Bäärsenbrääch ON bersten '''bäärste (- boarst - boarsten), schöäre; bis zum ~ dick''' bäärstentjuk <br> ''' berufen '''beroupe<br> ''' beruhen '''auf beraue ap<br> ''' beruhigen '''bedoarje (R), beraue, doalje<br> ''' beruhige '''ihn! doale him! <br> ''' berühmt '''berümd berühren '''röögje, berüürje, roakje (R)<br> ''' besäen '''besäidje, fersäidje<br> ''' besaufen; sich ~''' sik besuupe<br> ''' besäumen '''besööme, uumesäie, (US) seeme<br> ''' beschäftigen; sich ~''' sik beschäftigje<br> ''' beschäftigt '''drok; ~ sein mit''' sik oureeke mäd; tougong weese mäd<br> ''' beschämen '''beschoomje<br> ''' beschatten '''beschaadje<br> ''' Bescheid '''Bescheed (die); ~ sagen''' Bescheed tälle, boskupje; ~ wissen''' Bescheed wiete<br> ''' bescheiden '''bescheeden<br> ''' bescheinen '''beschiene<br> ''' bescheißen '''bescheelde<br> ''' beschenken '''beschoanke<br> ''' beschießen '''beschjoote<br> ''' Beschießung '''Beschjootenge (ju)<br> ''' beschiffen '''befoare<br> ''' Beschlag '''Besleek (die)<br> ''' beschlagen '''beslo<br> ''' Beschlagnahme '''Poundenge (ju)<br> ''' beschleichen '''besliekje<br> ''' beschließen '''besluute<br> ''' Beschluß '''Besluut (die)<br> ''' beschmieren '''besmeere, anklaadje; dünn ~''' grieselje <br> ''' beschmutzen '''begräime, beklaadje, bemudderje; sich beim Essen ~''' sik beslakkerje<br> ''' beschneiden '''besniede<br> ''' beschnüffeln '''besnuuwe <br> ''' beschränkt; '''(geistlos) knipsk<br> ''' beschreiben '''beschrieuwe<br> ''' Beschreibung '''Beschrieuwenge (ju) beschuldigen '''bescheeldigje<br> ''' beschweren '''besweerje; sich ~''' sik besweerje<br> ''' beschwerlich '''lastich, besweerelk<br> ''' beschwindeln '''ferkoolje<br> ''' beschwipst '''ansloain<br> ''' besehen '''bekiekje<br> ''' Besen '''Bäisem (die); (beim Feuer) Bjuntbäisem (die); (v. Heide) Heedebäisem (die)<br> ''' Besenbinder '''Bäisembiender (die)<br> ''' Besenginster '''Riesheede (ju); Brom (die)<br> ''' Besenreis '''Bäisemries (dät)<br> ''' Besenreisig '''Riesheede (ju)<br> ''' besetzen '''besätte<br> ''' besichtigen '''schauje<br> ''' besiedeln '''besiedelje<br> ''' besiegeln '''besiegelje<br> ''' besiegen '''besiegje<br> ''' besingen '''besjunge besinnen; sich ~ sik''' besinne<br> ''' Besinnung '''Besinnenge (ju), Fermunnerenge (ju); zur ~ kommen''' fermunnerje<br> ''' Besitz '''Besit (die), Stok (die)<br> ''' besitzen '''besitte<br> ''' Besitzer '''Oainer (die)<br> ''' besoffen '''beseepen, ful; ~ sein''' dän Iers ap do Häkken hääbe<br> ''' besohlen '''besoolje<br> ''' besonder '''besunner<br> ''' besonders '''besunners, foarallen<br> ''' besonnen '''sinnich<br> ''' Besonnenheit '''Sinnegaid (ju)<br> ''' besorgen '''besuurgje<br> ''' besorgt '''sein Nood hääbe<br> ''' Besorgung '''Boskup (ju); ~en machen''' Boskuppe dwo<br> ''' bespeien '''besputterje<br> ''' besprechen '''bebaale<br> ''' besprengen '''besproange; sproange (R)<br> ''' bespucken '''besputterje besser '''beeter; ~ gehen als erwartet''' in de Hounde faale; ~ werden (v. Wetter)''' apweederje, sik apsätte<br> ''' bessern '''beeterje; sich ~ (v. Wetter)''' sik apsätte<br> ''' Besserung '''Beeterskup (ju)<br> ''' besserwissend '''njuugenklouk<br> ''' Besserwisser '''Wiesmoarse (die)<br> ''' besserwisserisch '''oainklouk<br> ''' best '''bääst<br> ''' bestallen '''apstaale<br> ''' Bestand '''Bestand (die)<br> ''' bestäuben '''bestuuwe<br> ''' beste '''bääste; auf das ~''' ap dät Upperste; zum Besten haben''' biet hääbe<br> ''' bestechen '''bekoopje, besteete<br> ''' bestehen '''bestounde<br> ''' bestehlen '''besteele, beschummelje<br> ''' bestellen '''bestaale; (v. Akker) baue<br> ''' bestellt '''sein bestoald weese<br> ''' Bestellung '''Bestaalenge (ju)<br> ''' besticken '''bestikje; bestickter Mütze Apstiksel (dät)<br> ''' bestimmen '''bestimme, bepeelje<br> ''' bestimmt '''wildääge<br> ''' Bestimmung '''Bestimmenge (ju)<br> ''' bestochen '''bekooped<br> ''' bestrafen '''bestroafje, pienigje<br> ''' bestreichen '''bestrieke; mit Kalk ~''' wietje; mit Wachs ~''' woaksje<br> ''' bestreiten '''bestriedje<br> ''' bestreuen '''bestraie<br> ''' bestürmen '''bestoarmje Besuch '''Besäik (die)<br> ''' besuchen '''besäike; Nachbarn ~''' noaberje; kaum besucht''' töimich<br> ''' besudeln '''bemudderje, besuudelje<br> ''' betasten '''fummelje, begrabbelje<br> ''' betätigen; sich ~''' sik beteetigje<br> ''' betäubt '''beduust<br> ''' beteiligen '''bedeeligje; sich ~''' sik bedeeligje Beteiligung; ohne viel ~''' töimich<br> ''' beten '''beedje<br> ''' Bethaus '''Beedhuus (dät)<br> ''' betrachten '''betrachtje; genau ~''' öögje; kritisch ~''' lakschauje<br> ''' Betrag '''Bedraach (die)<br> ''' betragen; sich ~''' sik bedreege; sich albern ~''' douje <br> ''' betrauern '''betruurje<br> ''' betreffen '''beträffe<br> ''' betreiben '''bedrieuwe<br> ''' betreten '''betreede; [Adj.] bestat<br> ''' Betrieb '''Bedrieuw (die); (landwirtschaftlich) Buuräi<br> ''' betrinken; sich ~''' sik bedrinke, sik besuupe<br> ''' betroffen '''weggehen sliepstäitje<br> ''' betropfen '''bedrupje<br> ''' betrüblich '''bedröiwed<br> ''' Betrug '''Bedroach (die)<br> ''' betrügen '''bedrjooge/ bedjooge (hie bedrjucht - bedrooch - bedrain), schooie, bäätegunge, begunge, beschummelje, beschundjerje, bescheelde, meenieme, anschiete, ansmeere; förmlich ~''' goud begunge; jemanden ~''' aan biet hääbe<br> ''' Betrüger '''Bedrjooger, Bedjooger (die), Beschundjer (die), Lapsak (die), Schooier (die), Schundjer (die)<br> ''' Betrügerei '''Bedrjoogeräi (ju), <br> ''' betrügerisch '''bedrjoogersk<br> ''' betrunken '''beseepen, dronken, duun; leicht ~''' ansloain; schwer ~''' knäppeltjuk; leicht ~ sein''' aan in de Kroune hääbe; nicht ~''' nochtern<br> ''' Bett '''Bääd (dät)<br> ''' Bettbezug '''Uurträksel (dät)<br> ''' Bettdecke '''Bääddääke (ju)<br> ''' Bettelei '''Böädeläi (ju)<br> ''' Bettelkrume '''Böädelkroume (ju)<br> ''' betteln '''böädelje, drinsje, gammelje, smeeke; anhaltend ~''' truggelje; anhaltend ohne Worte ~''' hüügje; sehnsüchtig ~''' joankje (R)<br> ''' Bettgiebel '''Bäädschot (dät)<br> ''' Bettler '''Böädeler (die); ~ um Eßbares''' Broodböädeler; zudringlicher ~''' Truggeler (die)<br> ''' bettmachen '''bäädmoakje<br> ''' Bettschüssel '''Schuuwer (die) Bettstelle '''Lääsekant (dät); (eingebaut) Bäädsteede (ju)<br> ''' Bettstroh '''Bäädsträi (dät<br> ''' Bettüberzug '''Bjuure (ju) Bettwärmer '''Bäädponne (ju) <br> ''' Bettzeug '''Bäädegoud (dät)<br> ''' beugen '''beegje<br> ''' Beule '''Buule (ju); (in Metall''') Dalk (die); harte ~''' Knubbe (ju), Knurre (die)<br> ''' beulen '''buulje<br> ''' beurkunden '''beuurkundje<br> ''' Beurkundung '''Beuurkundenge (ju)<br> ''' beurteilen '''kääre, köäre<br> ''' Beute '''Büüte (ju), Fangst (die)<br> ''' Beutel '''Püüt (die), Büül (die); (zum Honigseihen) Huunichpüüt (die) <br> ''' beuteln '''(v. Mehl) büülje<br> ''' Bevölkerung '''Befoulkenge (ju)<br> ''' bevor '''befoar, eer, aleer<br> ''' bevorstehen '''befoarstounde <br> ''' bewachen '''bewoakje<br> ''' bewachsen '''bewoakse; [Adj.] bewoaksen<br> ''' bewahren '''bewoarje<br> ''' Bewahrung '''Bewoarenge (ju)<br> ''' bewähren; sich ~''' sik bewäärje<br> ''' bewältigen '''uurwinne, winne, uurtwinge, fersmääje, fersmätse, remäntje<br> ''' bewandern '''bewonderje<br> ''' bewegen '''bewäägje, röögje, sik rüürje; etwas mit Geräusch ~''' schöärje; sich unruhig ~''' wispelje<br> ''' beweglich '''wispelch<br> ''' Bewegung '''Bewäägenge (ju)<br> ''' bewehrt '''beweerd<br> ''' beweinen '''behuulje <br> ''' Beweis '''Bewies (die)<br> ''' beweisen '''bewiese<br> ''' bewerfen '''besmiete; mit Kalk ~''' kalkje<br> ''' bewerten '''beweertje<br> ''' bewirken '''bewierkje bewohnbar '''bewoonboar<br> ''' bewohnen '''bewoonje<br> ''' Bewohner '''Bewooner (die)<br> ''' bewölkt '''beleeken<br> ''' bewundern '''bewunnerje<br> ''' bewußtlos '''beduust, flau<br> ''' Bewußtlosigkeit '''Flaute (ju); vorgetäuschte ~''' Teeflaute (ju)<br> ''' Bewußtsein '''Fernul (ju)<br> ''' bezahlen '''betoalje (R), berapje, berappe, klosje<br> ''' bezähmen; sich ~''' sik betieme<br> ''' bezaubern '''begüüchelje<br> ''' bezeichnen '''beteekenje<br> ''' bezeugen '''betjuuge<br> ''' beziehen '''beluuke; (bekleiden) uurluuke<br> ''' Bezirk '''Besirk (die) Bezirksvorsteher '''Buurenfoogd (die)<br> ''' bezogen '''beleeken<br> ''' bezweifeln '''betwieuwelje<br> ''' bezwingen '''betwinge, mantje, stjuure, uurtwinge, uurwinne; (Auftrag) schafje<br> ''' Bibel '''Biebel (ju)<br> ''' Bibelte '''Bieuwelte ON <br> ''' biegen '''beegje; krumm ~''' kruumbeegje <br> ''' biegsam '''beegsoam, slonk<br> ''' Biegung '''Bucht (ju), Knik (die)<br> ''' Biene '''Ieme (ju); {swoormje}<br> ''' Bienenbestand '''Iemebestand (die)<br> ''' Bienenjahr '''Iemejier (dät)<br> ''' Bienenkönigin '''Muur (ju); ohne ~''' muurloos<br> ''' Bienenkorb '''Iemekuurich, -kuurige (die); Iemetäine (ju); Immetäine (ju); (leer) Täine (ju); {ju Apsättelge, dät Ielgat, (R) Üülgat, dät Iemeschüül, ju Spiele, spielje}<br> ''' Bienenmännchen '''Droane (ju)<br> ''' Bienenschwarm '''Swoorm (die); zweiter ~''' Ätterläit (die)<br> ''' Bienenstachel '''Ongel (die)<br> ''' Bienenstand '''Immeschüül (dät)<br> ''' Bienenzelle '''Dop (die) Bienenzucht '''Imkeräi (ju)<br> ''' Bienenzüchter '''Imker (die)<br> ''' Bier '''Bjoor (dät); (ausgetropft) Läkbjoor (dät); {ju Bjoorenge}<br> ''' Bierkanne '''Krous (dät), (RU) Kruus<br> ''' Biestmilch '''Bjast (die), Bjastmolk (ju)<br> ''' bieten '''bjoode (hie bjut - bood - beeden); mehr ~''' apbjoode<br> ''' Bild '''Bielde (ju), Schilleroatsje (dät)<br> ''' bilden '''bildje, bilgje<br> ''' Bildhauer '''Bieldehauer (die)<br> ''' Bildrahmen '''Roome (die)<br> ''' billig '''billich<br> ''' bimmeln '''bimmelje<br> ''' Binde '''Biende (ju)<br> ''' Bindebaum '''Punter (die)<br> ''' binden '''biende (hie bint - boont - buunen); in Garben ~''' uutnieme; Fässer ~''' kuuperje; Vieh ans Knie''' ~ knäihalterje<br> ''' Binder '''Binster (die)<br> ''' Bindfaden '''Pakbeend (dät), Pakjäiden (dät); (dick) Hüüsling (dät)<br> ''' Bindseil '''für Vieh Tjudder (dät)<br> ''' binnen '''binne(n)<br> ''' Binse '''Rääske (ju); aus ~n''' rääsken<br> ''' Birke '''Riesenboom (die), riesene Boom<br> ''' birken '''riesen<br> ''' Birkenholz; aus ~''' riesen<br> ''' Birkhahn '''Kudderhoone (die)<br> ''' Birkhenne '''Kudderhanne (ju) Birkhuhn '''Kudderhanne (ju)<br> ''' Birnbaum '''Peereboom (die)<br> ''' Birne '''Peere (ju); große ~nart''' Ongelpeere (ju)<br> ''' bis '''bit, tou, bit tou<br> ''' bis an''' an, antou<br> ''' bis dahin''' juundääst<br> ''' bis jetzt''' tou nu tou<br> ''' bis zu''' bit tou<br> ''' Bischof '''Biskop (die) bisher '''tou nu tou, bithäär, bit nu oun, bit nu tou<br> ''' Bißchen '''Bitje, (R) Bitsken<br> ''' Bissen '''Slik (die), Biet (die), mit kleinen ~ essen''' nibje<br> ''' bissig '''bietsk, kros, niedich, gnaarich, gräl, snauich, bieterch; ~es Tier''' Bietert (die)<br> ''' Bistum '''Bisdum (dät)<br> ''' bisweilen '''bietiede, toumäts, touwielen, bie Tuuren, twiskoun, aluundan, biewielen, mädunner, smoals, altoumäts<br> ''' Bitte '''Bidde (ju); mit ~n quälen''' munkje<br> ''' bitte '''- ; willst du das bitte machen?''' wolt du dät moakje?<br> ''' bitten '''bidje, anhoolde; zu Gast ~''' ienleede; bitten um anweese uum<br> ''' bitter '''bitter<br> ''' Bitter '''Bidder (die)<br> ''' bittersüß '''bitterswäit<br> ''' Bittsteller '''Bidder<br> ''' Blähung '''Wiend (die), Fullegaid (ju)<br> ''' blank '''blonk<br> ''' Blankheit '''Blonkegaid (ju)<br> ''' Blase '''Bläise (ju)<br> ''' Blasebalg '''Puuster (die), Püüsder (die), Bloasebalch (die)<br> ''' blasen '''bloasje, (S) bleesje, puustje; in Horn ~''' tuutje<br> ''' blaß '''bleek<br> ''' bläßlich '''foal<br> ''' Blatt '''Blääd (dät), do Bleede/Bleedere <br> ''' Blatter '''Bläddere (ju)<br> ''' Blätter '''do Bleede, Bleedere; (v. Baum) Bleedwierk (dät)<br> ''' blätterig '''schalferch<br> ''' blättern '''bleedje, (US) bleederje<br> ''' blau '''blau; sich ~ färben''' looje; ~es Eisenhütlein''' Poatermutse (ju)<br> ''' Blaumeise '''Blaumeeske (ju)<br> ''' Blauzwecke '''Tängel (die)<br> ''' Blech '''Blik (dät), Stoart (die); aus ~''' blikken<br> ''' blechern '''blikken<br> ''' Blechdose '''Trumme (ju)<br> ''' blechen '''klosje<br> ''' Blechtopf '''blikkene Pot (die) Blei '''Bläi (dät), Lood (dät)<br> ''' Blei '''(Fisch) Bläier (die) bleiben '''blieuwe (hie blift - bleeuw - blieuwen); Nacht stehen ~''' uurstounde<br> ''' bleich '''bleek<br> ''' Bleiche '''Blieke (ju), Bleeke (ju)<br> ''' bleichen '''blieke, bliekje, ferblieke<br> ''' Bleischrot '''Hoagele (do)<br> ''' Bleistift '''Bläistikke (die)<br> ''' Bleßhuhn '''Bläshanne (ju)<br> ''' Blick '''Glap (die)<br> ''' Blicke '''Bläier (die)<br> ''' blicken '''öögje, küürje; finster ~''' gluumje<br> ''' blind '''bliend<br> ''' Blinddarmentzündung '''Lieuwkällen (dät)<br> ''' Blindheit '''Bliendegaid (ju)<br> ''' blinken '''blinkje, blinsterje<br> ''' blinzeln '''knipoogje, kwinkje, funkelje, pinkoogje, küüroogje <br> ''' Blitz '''Lai (die), (R) Loai<br> ''' blitzen '''loaie, laie<br> ''' Blitzschlag '''Loai (die)<br> ''' Block '''Blok (die), do Blooke<br> ''' blöde '''blood<br> ''' blöken '''bläärje<br> ''' blond '''blond, ljoacht (R), häl<br> ''' bloß '''bloot<br> ''' bloßliegen '''blootlääse<br> ''' bloßspülen '''blootspäile<br> ''' blühen '''blöie, (S) bluuje<br> ''' blühend '''flöörich, flöärich; (vollwangig) blussich <br> ''' Blume '''Bloume (ju)<br> ''' Blumengarten '''Bloumentuun (die)<br> ''' Blumenstrauß '''Druust, Duust, Truust, Tuust (die)<br> ''' Blut '''Bloud (dät)<br> ''' blutarm '''bloudäärm<br> ''' Blutauge '''Bloudooge (dät) Blüte '''Blöite (ju), Blossem (die), (S) Blössem, Blässem; (v. Nußbäumen) Wurm (die)<br> ''' Blutegel '''Bloudsuuger (die)<br> ''' bluten '''bläide (hie blät - blätte - blät)<br> ''' Blütenpracht '''Blöitenpracht (ju)<br> ''' Blütenstaub '''Blöimte (ju)<br> ''' Blutgeschwür '''Bloudfinne (ju)<br> ''' blutig '''blouderch<br> ''' Blutschuld '''Bloudscheeld (ju)<br> ''' Blutspeien '''Bloudspäienge (ju)<br> ''' Blutsturz '''Bloudspäienge (ju)<br> ''' blutvergießen '''bloudferjoote<br> ''' blutwarm '''bloudwoarm<br> ''' Blutwurst '''Bloudwust (ju) Bö '''Böie (ju), Schuur (die)<br> ''' Bock '''Buk (die); Rom (die)<br> ''' bocken '''bukje <br> ''' Bockmühle '''Bukmäälne (ju), Stonnermäälne (ju)<br> ''' Boden '''Boudem (die), Gruund (die, ju); fester ~''' Gruundsleek (die); (im Boot''') Boudemholt (dät); (Dachboden) Been (die); (über Diele''') Boolke (die); (über Kuhstall) Hielde (ju); (in Windmühle) Kapsoller (die)<br> ''' Bodenbretter '''(los) Ientäil (die)<br> ''' Bodenluke '''Balchgat, Boolkgat (dät), do -goate; Raum zwischen ~ und Dac'''h Sim (die)<br> ''' Bodenplanke '''(Schiff) Kolswien (dät)<br> ''' Bodenraum '''neben Luke Sim (die)<br> ''' Bodenrippe '''(v. Schiff) Flakstok (die)<br> ''' Bodensatz '''Mudde (ju) <br> ''' Bodensenke '''Slänkte (ju)<br> ''' Bodenstecken '''(im Korb) Boudemstikke<br> ''' Bodenstein '''Floorsteen (die)<br> ''' Bodenwinde '''Duunkraft (ju)<br> ''' Bogen '''Booge (die); (v. Papier) Aakelse (die), Blääd (dät), do Bleede <br> ''' Bogenpeitsche '''Swiepe (ju)<br> ''' Bohle '''Boole (ju)<br> ''' Bohne '''Boone (ju); (geschnitten) Snippelboone (ju); eingemachte ~n''' ounsätte Boone; {snippelje, (R) snibbelje, träidje, outräidje<br> ''' Bohnenstange '''Boonenstok (die), Boonespille (ju)<br> ''' Bohnenstroh '''Boonensträi (dät)<br> ''' Bohner '''Bouner (die)<br> ''' Bohnerbürste '''aus Heide Heedbouner (die)<br> ''' bohnern '''bounerje<br> ''' bohren '''boorje<br> ''' Bohrer '''Boor (die, dät), <br> ''' Bohrer '''Truchsleek (die)<br> ''' Bohrkurbel '''Uumsleek, Uumesleek (dät)<br> ''' Bohrloch '''Boorgat (dät)<br> ''' böiger '''Wind bukske Wiend<br> ''' Bokelesch '''Boukeläsk, Klaaster ON <br> ''' Bolle '''Bol (ju)<br> ''' Bollingen '''Baaljene ON <br> ''' Bollwerk '''Bolwierk (dät)<br> ''' Bolzen '''Bolt (die), Pänne (ju)<br> ''' Boot '''Boot (dät); (schmal) Julle (ju); (mit Roof) Mutte (ju); {die Loaiwoain, die Rauboolke, dät Roiboud, bootjerje, dät Boudemholt, die Knie}<br> ''' borgen '''buurgje, (US) bourgje<br> ''' Borke '''Boark(er) (die)<br> ''' Börse '''Knippe (ju)<br> ''' Borste '''Bäärste (ju)<br> ''' Borte '''Boud (ju), (U) Bud<br> ''' böse '''dul, fäind, ferduld, ferdulled, gräl, lälk, näielk, niedich, oolk, slim; ~ und besoffen''' dul un ful; (schlecht''') kwood, läip; ~ ausschauen''' kiesje <br> ''' boshaft '''gnaarich; ~ grinsen''' gniesje<br> ''' Böshaftigkeit '''Dullegaid (ju)<br> ''' Bosheit '''Booshaid (ju), Fielainegaid (ju)<br> ''' Böswilligkeit '''Läipegaid (ju)<br> ''' Bote '''Boode (die), Bescheedtäller (die)<br> ''' Botschaft '''Boskup (ju)<br> ''' Botschafter '''Boskupper (die)<br> ''' Böttcher '''Kuuper (die)<br> ''' Böttchergewerbe '''Kuuperäi (ju)<br> ''' brach '''wäst Brachsen '''Breesem (die)<br> ''' Brachvogel '''Wälp (die), Wülp (die)<br> ''' brack '''(v. Wasser) brakkich<br> ''' Brand '''Bround (die)<br> ''' Brandeimer '''Broundommer (die)<br> ''' brandig '''baanerch; leicht ~''' songerch<br> ''' Brandung '''Brandenge (ju)<br> ''' Branntwein '''Baadenwien (die), Baanwien (die), Fuusel (die); ~ abwiegen''' piegelje <br> ''' braten '''bräide (hie brät - brätte - brät)<br> ''' Braten '''Broaden (die)<br> ''' Bratpfanne '''Ponkuuksponne (ju), Ponne (ju)<br> ''' Brauch '''Bruuk (die), fester ~''' Sätgjucht (dät)<br> ''' brauchbar '''bruukboar<br> ''' brauchen '''bruuke (- bruukde - bruukd); nicht ~''' nit hougje<br> ''' brauen '''bjoue (- bjoude/ brou - bjoud/ brouen); {die Tapstok, dät Straiholt}<br> ''' Brauer '''Bjouer (die)<br> ''' Brauerei '''Bjoueräi (ju)<br> ''' braun '''bruun<br> ''' braun-violett '''saang<br> ''' Brause '''Bruuse (ju)<br> ''' brausen '''bruusje <br> ''' Braut '''Bräid (ju)<br> ''' Bräutigam '''Brüüdicham (die)<br> ''' Brautpaar '''aufbieten uutkändigje <br> ''' Brautwagen '''Bräidwoain<br> ''' brav '''broaf, dääge<br> ''' Breche '''Broake (ju)<br> ''' Brecheisen '''Breekiersen (dät)<br> ''' brechen '''breeke (hie bräkt - briek - breeken), knikke; Flachs ~''' broakje; Genick ~''' Knik ousteete<br> ''' Brechreiz '''empfinden rukhoalsje<br> ''' Brechstange '''Breekiersen (dät), Kuufout (die) , do -fäite <br> ''' Brei '''Bräi (die)<br> ''' breiig '''labberch<br> ''' breit '''breed; weit und ~''' wied un breed; eine Hand ~''' hondebreed breitbeinig '''wiedbeend; ~ gehen''' striedje Breite '''Bratte (ju)<br> ''' breiten '''breede<br> ''' Breitengrad '''Brattengroad (die)<br> ''' breiter '''bratter, braader<br> ''' breitschlagen '''breed haue<br> ''' breitschulterig '''breedschullerch<br> ''' breitspurig '''joolk(beened)<br> ''' breitzinkige '''Torfforke Prikke (ju)<br> ''' Bremse '''Breemse (ju); ~ an Windmühle''' Fang (die)<br> ''' brennen '''baadenje, baanje, tunderje, tunnerje; (v. Entzündungen) fjuurje; ohne Flamme ~''' gloorje, smeele, sweele; stark ~''' tunderje; (v. Wunden) smeete (dät<br> ''' smät '''- smätte - smät)<br> ''' Brennerei '''Baaneräi (ju)<br> ''' Brennessel '''Banneetel (ju)<br> ''' Brennglas '''Fjuurglääs (dät)<br> ''' Brennschere '''Kruliersen (dät), Krultonge (ju)<br> ''' Brennstoff '''Fjuurenge (ju)<br> ''' brenzlig '''baanerch, songerch<br> ''' Brett '''Brääd (dät), do Breede, Plonke (ju), Post (die); (am Pflug) Mulscheede (ju); (seitlich rindig) Schoalplonke (die); ~er mit Nute und Feder''' feederd Holt; schaukeln auf ~''' wippelje<br> ''' Brief '''Bräif (die), (S) Breeuw<br> ''' Briefträger '''Postlooper (die)<br> ''' Brille '''Bril (die)<br> ''' Brillenetui '''Brilscheele (ju)<br> ''' bringen '''brange (- broachte - broacht); (Güter) schafje; in Ordnung ~''' toakelje<br> ''' Brise '''Briese (ju)<br> ''' Brocken '''Brokke (die), Knibbelke (dät), Kroume (ju), Klüüte (ju)<br> ''' brodeln '''brubbelje, bullerje<br> ''' Brombeere '''Brommelbäie (ju), brummelse Bäie (ju)<br> ''' Bronz '''Brons (ju)<br> ''' Brot '''Brood (dät); ~ dünn beschmieren''' grieselje; Endstuck v. ~''' Kappe (ju); Klumpen ~''' Knuuwe (die); Stück ~''' Humpe (die); ~ verdienen''' foar än Jipjap oarbaidje; weich v. ~''' mul(sk); {hondebreed}<br> ''' brotbacken '''broodboake Brotbeutel '''Twäärssäk (die)<br> ''' Brötchen '''Bröödken (dät)<br> ''' Broteinschieben; Gerät zum ~''' Schussel (die), (US) Schöätel<br> ''' Brotesser '''Buutje-ieter (die)<br> ''' Brotkorn '''Broodkoarel (dät<br> ''' Brotmasse '''Baksel (dät)<br> ''' Brotmesser '''Broodsoaks (dät), Käärfsoaks (dät)<br> ''' Brotschieber '''Loute (ju)<br> ''' Brotschnitte '''Sniede (die), Sniede Brood<br> ''' Bruch '''Breek (die), Bruch (die), Knik (die); (Sumpf) Brouk (die)<br> ''' brüchig '''bros, brokkich, splinterch; hart aber ~''' sprak<br> ''' Bruchstück '''Kwak (die) Brücke '''Brääch (ju), do Brääge, Uurgong (die); schmale ~''' Iendrift (ju), Tille (ju)<br> ''' Bruder '''Bruur (die), (U) Brour<br> ''' brühen '''broie <br> ''' brüllen '''blöökje, brulje, galpe, roorje, snaarje; (v. Kalb) bölkje<br> ''' Brummbär '''Brumboard (die)<br> ''' brummen '''brumje, knaakje, knöäterje; nach Futter ~''' drinsje <br> ''' brummig '''brumsk<br> ''' Brummkreisel '''Tiddeltop (die)<br> ''' Brunnen '''Sood (die), Putte (ju); ~ ausschöpfen''' oosje; Schwengel am ~''' Putswängel (die)<br> ''' Brunneneimer '''Soodommer (die), Woaterschäpper (die)<br> ''' Brunnenwasser '''Soodwoater (dät)<br> ''' brünstig '''sein; (v. Hunden, Katzen, Schweine) joagje (R); (v. Schafen, Ziegen) bukje; (v. Stuten) hingstje<br> ''' Brunstzeit; '''(v. Hasen, Kaninchen) Bukkeltied (ju)<br> ''' Brust '''Brust (ju), (S) Brüst; (v. Pferd) Bouch (ju); sich in die ~ werfen''' sik riskje<br> ''' Brustbaum '''(am Weberstuhl) Brustboom (die)<br> ''' Brustblatt '''v. Pferdes Bouchstuk (dät)<br> ''' brüsten; sich ~''' sik kropje<br> ''' Brustschmuck '''Gadderke (ju)<br> ''' Brustwarze '''Tit (die)<br> ''' Brustwehr '''Brustweer (ju), Steenwaal (die)<br> ''' Brut '''Broud (ju)<br> ''' brutal '''brutoal brüten '''broude (hie brot - brotte - brot); ~ wollen''' klukje<br> ''' brütlustig '''kluksk<br> ''' Bruthenne '''Klukhanne (ju)<br> ''' Brutwabe '''Broudmoarte (ju)<br> ''' Brutzelle '''(v. Bienen) Broud (ju), Muurdop (die)<br> ''' Buch '''Bouk (dät)<br> ''' Buchdruckerkunst '''Boukdrukkerskunst (ju)<br> ''' Buche '''boukene Boom (die), Boukenboom (die), Bouke (ju)<br> ''' Buchecker '''boukene Äkkene (ju), Boukel (ju)<br> ''' Buchel '''Boukel (ju)<br> ''' buchen '''bouken<br> ''' Bücherbord '''Boukeboud (dät)<br> ''' Büchergestell '''Boud (dät)<br> ''' Buchsbaum '''Busboom (die)<br> ''' Büchse '''Busse (ju), Bukse (ju)<br> ''' Buchstabe '''Boukstäf (die), do Bouksteeuwe, Lättere (ju); ~n im Holz schneiden''' präntje<br> ''' Bucht '''Bucht (ju)<br> ''' Buchweizen '''Boukete (ju); Holzharke für ~''' Bik (dät), do Bieke<br> ''' Buchweizenacker '''Bouketenlound (dät); Streifen ~''' Kläp (dät), do Kleepe <br> ''' Buchweizenbrei '''Bouketenbräi (die)<br> ''' Buckel '''Pukkel (die)<br> ''' buckeln '''pukkelje<br> ''' bücken '''bukje bucklig '''bälterch<br> ''' Bude '''Boue (ju), Buude (ju); {dät Standjäild}<br> ''' Bug '''Bouch (ju)<br> ''' Büge '''Stäkbeend (dät)<br> ''' Bügel '''Bail (die)<br> ''' Bügeleisen '''Striekiersen (dät)<br> ''' bügeln '''strieke (ju strikt - streek - strieken)<br> ''' Bühne '''Been (die)<br> ''' Bulle '''Bulle (die)<br> ''' bullen '''(v. Kühen) bulje<br> ''' Bullenkalb '''Bullenkoolich (dät), do -koolwere <br> ''' bummelig '''bummelich bummeln '''gängelje, bummelje, daidelje, klüngelje<br> ''' Bund '''Busk (die), Buund (die, dät), (v. Stroh) Schoof (die), (S) Schooue, Wiep (die)<br> ''' Bündel '''Busk (die), Pak (dät); (Flachs) Diesene (ju), (Garn) Strap (die); (Stroh) Schoof (die), Wiep (die)<br> ''' bunt '''bunt<br> ''' Buntzeug '''Buntgoud (dät)<br> ''' Bürde '''Last (ju)<br> ''' Burg '''Buurich (ju), do -ge, Steenbuurich (ju), Steenhuus (dät)<br> ''' Bürge '''Buurge (die)<br> ''' Bürger '''Burger (die<br> ''' Bürgerkrieg '''Burgerkriech (die)<br> ''' Bürgermeister '''Buurmäster (die)<br> ''' Bürgerwehr '''Burgerweer (ju)<br> ''' Burggraben '''Grääfte (ju)<br> ''' Bürgschaft '''leisten Buurge tälle<br> ''' Burgvogt '''Buurichfood (die)<br> ''' Bursche '''Burs(k)e (die), Wänt (die)<br> ''' Bürste '''Bäärsel (die); (groß) Kwast (die); (aus Heidekraut) Heedbäärsel (die)<br> ''' bürsten '''bäärselje<br> ''' Busch '''Busk (die)<br> ''' Buschbaum '''Buskboom (die)<br> ''' Buschbohne '''Stokboone, Kruupboone (ju), Paadlääser (die)<br> ''' Büschel '''(Heu, Wolle) Top (die), (Stroh) Beeken (dät)<br> ''' buschig '''buskerch<br> ''' Busen '''Bossem (die), (S) Bousem, (H) Bousem (die)<br> ''' Buße '''Buuse (ju)<br> ''' büßen '''büüsje<br> ''' Bütte '''Pot (die)<br> ''' Butter '''Buutere (ju)<br> ''' Butterblume '''Buuterbloume (ju), Hoonepootplonte (ju)<br> ''' Butterbrot '''Buutje (dät)<br> ''' Butterfaß '''Säddene (ju), Buuterfät, -feete (dät); Stampfer in ~''' Pulst (die), Säddenepuls (die)<br> ''' Buttermilch '''Säddenemolk (ju)<br> ''' Buttermilchsuppe '''Säddenemolksbräi (die) buttern '''säddenje, buuterje<br> ''' Butternapf '''Buuternäp (die)<br> ''' Butterteile '''abscheiden schiffe(lje)<br> ''' Butzemann '''Buusekäärel (die) <br> == C == ''' Chor '''Koor (dät)<br> ''' Christ '''Krist (die)<br> ''' Christenglaube '''Kristengloowe (die)<br> ''' Christenheit '''Kristenhaid (ju)<br> ''' Christentum '''Kristendum (dät)<br> ''' Christenvolk '''Kristenfoulk (dät)<br> ''' Christkind '''Kristkind (dät)<br> ''' Christkönig '''Kristköönich (die)<br> ''' christlich '''kristelk<br> ''' Christmesse '''Kristmisse (ju)<br> ''' Christus '''Kristus <br> == D == ''' da; '''(damals) do; (dann) dan; (dort) deer; (es) der, deer; (weil) deer; ~ umher''' deer uumetou; hier und ~''' hier un deer; sehe ~!''' sjuch deer! <br> ''' dabei '''deerbie<br> ''' Dach '''Dak, Däk (dät); (aus Heide und Stroh) Toake (ju); {die Boolke, dät Rim, die Sim, dät Oaiegat, täkke, ju Utkäbbenge}<br> ''' Dachbalken '''Muurploate (ju), (auf Mauer) Muurstrang (die)<br> ''' Dachbalkengefüge '''Speer (dät), Spon (dät)<br> ''' Dachboden '''Been (die), (mit Lehm) Wällerbeen (die)<br> ''' Dachdecker '''Täkker (die)<br> ''' Dachfirst '''Frääst (die), (S) Fröst<br> ''' Dachgaupe '''Utstääk (dät)<br> ''' Dachpfanne '''Huusponne (ju); Strohbündel unter ~''' Dokke (ju)<br> ''' Dachrand; Brett am ~''' Windfeere (ju); untere ~''' Ouse (ju)<br> ''' Dachs '''Taks (die)<br> ''' Dachsparren '''Spon (dät); obere ~''' Speer (dät); untere ~''' Aploanger (die)<br> ''' Dachsparrenholz '''Speerholt (dät)<br> ''' Dachstroh '''Täksträi (dät)<br> ''' Dachüberhang '''über Tür Hom (die)<br> ''' Dachwinkel '''Ouker (die)<br> ''' Dachziegel '''Ponne (ju), Huusponne (ju); glaserner ~''' Glääsponne (ju), Glääsruute (ju)<br> ''' Dachziegelknauf '''Häkke (ju)<br> ''' dadurch '''deertruch<br> ''' dafür '''deerfoar<br> ''' dagegen '''deerjuun; (wider) deer ap juun<br> ''' daheim '''touhuus<br> ''' daher; so ~ reden''' kwäädelje<br> ''' dahin '''deerwai, deer bieloangs, bis ~''' juundäst<br> ''' dahinein '''deerien, deeroun dahingehen '''deer waigunge<br> ''' dahinsiechen '''süükje<br> ''' dahinten '''deerbääte<br> ''' dahinter '''deerbääte<br> ''' damalig '''doomoalich<br> ''' damals '''do, doomoals<br> ''' Damast '''Daamsk (die)<br> ''' Damenkleid '''Klood (dät); (leicht) Flitterkroam (die); {Faanderpound (dät)}<br> ''' Damenrock '''Rok (die)<br> ''' damit '''deermäd; (daß) dät; ~ anfangen''' biegunge<br> ''' dämlich '''doamelch <br> ''' Damm '''Dom (die); ~ mit Wasserröhre''' Tille (ju)<br> ''' dämmen '''domje<br> ''' dämmerig '''djunker<br> ''' Dämmerung '''Djunkelenge (ju), Twillucht (dät), Twielucht (ju)<br> ''' Dampf '''Damp (die)<br> ''' dampfen '''dampe, woasemje (R), smoorje<br> ''' dämpfen '''dämpe<br> ''' Dampfer '''Damper (die)<br> ''' dämpfig '''dämpich, (U) dämpstrich <br> ''' Dampfkessel '''Dampseetel (die)<br> ''' danach '''deerätter<br> ''' daneben '''deerieuwenske<br> ''' Dank '''Tonk (die) dankbar '''tonkboar<br> ''' Dankbarkeit '''Tonkboarkaid (ju)<br> ''' danken '''tonkje; nichts zu ~''' deer nit foar<br> ''' dankenswert '''tonkenswäid <br> ''' dann '''dan; (damals) do<br> ''' daran '''deeran, deerbie, deeroane<br> ''' darauf '''deerap; (danach) deerätter; ~ hin''' deerap wai, ~ verzichten''' et uurreeke<br> ''' daraufzu '''deeraptou<br> ''' daraus '''deeruut<br> ''' darein '''deeroun, deerien<br> ''' darin '''deeroane, deerin <br> ''' Darm '''Tierm (die), (U) Täirm<br> ''' Darmauswurf '''Schäät (die)<br> ''' Darre '''Tiere (ju), (U) Daare<br> ''' darren '''daarje (U)<br> ''' darüber '''deeruur<br> ''' darum '''deeruum<br> ''' darumher '''deeruumetou<br> ''' darunter '''deerunner, unnerdeem<br> ''' das '''dät; ~ alles''' dät aal, äal dät<br> ''' dasein '''deerweese; irdisches Dasein''' Waareldslieuwend (dät)<br> ''' daß '''dät Dasselbeule '''Gröipuule (ju)<br> ''' dastehen '''deerstounde<br> ''' Daube '''Stäf (die, U), do Steeuwe<br> ''' Dauer '''Duur (ju); ~ v. Leben''' Lieuwendstied (ju)<br> ''' Dauerapfel '''Duurappel (die)<br> ''' dauerhaft '''duurhaft, dääge, duuroabel<br> ''' dauern '''duurje<br> ''' Daumen '''Tuume (die)<br> ''' daumenbreit '''tuumebreed<br> ''' Daumenbreite '''Tuumebreed (die)<br> ''' Däumling '''Düümelke (die)<br> ''' davon '''deerfon; ~ ab''' deerou; heimlich ~ laufen''' sik wächpisje<br> ''' davonlaufen '''uutbüülje davonmachen; sich heimlich ~''' wächpisje; sich wie ein begossener Pudel ~''' sliepstäitje<br> ''' davonreiten '''loosriede<br> ''' davor '''deerfoar<br> ''' dazu '''deertou<br> ''' dazwischen '''deertwiske<br> ''' Dechsel '''(Axt) Tjuksel (die); mit ~ hauen''' tjukselje<br> ''' Deck '''(v. Schiff) Däk (dät)<br> ''' Decke '''Dääke (ju), Uurhong (die)<br> ''' Deckel '''Steelpe (ju), Däksel (die)<br> ''' decken '''däkke (- däkde - däkd)<br> ''' Deckgeld '''Däkjäild (dät) <br> ''' Deckladung '''Däkleedenge (ju)<br> ''' Deckung '''Däkkenge (ju)<br> ''' Degen '''Däägen (die)<br> ''' dehnen '''deenje, wiedje; (recken''') räkke; sich ~''' tiegje<br> ''' Deich '''Diek (die)<br> ''' deichen '''diekje<br> ''' Deichscharte '''Slop (dät), do Sloope<br> ''' Deichsel '''Dieselboom (die); (gabelförmig''') Eenstaal (dät); Träger für ~''' Hoalsknäppel (die)<br> ''' Deichselbaum; '''(einzeln) Eenboom (die)<br> ''' dein '''[f.,n.,pl.] dien; [m.] din; (das Deinige) dienen, dinnen<br> ''' deinetwillen; um ~''' uum dienentwillen<br> ''' dekorieren '''dekorierje<br> ''' Delirium '''{boasjende Kroankhaid}<br> ''' Delle '''Dalk (die)<br> ''' dem '''[m.] dän; [n.] dät; [pl.] do<br> ''' demütig '''deemöidich, deemöidsk<br> ''' demütigen '''deemöidigje<br> ''' den '''[m.] dän; [pl.] do, de<br> ''' Dengelamboß '''Hoarspit (dät), Spit (dät)<br> ''' Dengelhammer '''Hoarhoomer (die)<br> ''' dengeln '''hoarje (R)<br> ''' denken '''toanke (R) (- toachte - toacht) denn '''dan dennoch '''daach<br> ''' deprimiert '''luukstäited<br> ''' der '''[m.] die; [f.] fon de; [pl.] fon do<br> ''' derartig '''deeroartich, deeroart<br> ''' derb; '''(heftig) fäl<br> ''' derselbe '''diesälge<br> ''' des '''fon dät<br> ''' Detern '''Tjootern ON <br> ''' deuten '''tjuude (hie tjut - tjutte - tjut); darauf hin ~''' deerap wai tjuude<br> ''' deutlich '''düütelk, (U) düüdelk<br> ''' deutsch '''düütsk<br> ''' Deutschland '''Düütsklound LN <br> ''' Dezember '''Dezember (die)<br> ''' Diabolospiel '''Snirrekat (die)<br> ''' diagonal '''uurtwäärs, schüün<br> ''' dich '''die<br> ''' dicht '''ticht; (drall) traal; ~ dabei''' ap e Naite; ~ hinterher''' nai bäätien; ~ machen''' tichtje; ~ wie ein Topf''' potticht<br> ''' Dichte '''Tichte (ju), Tichtegaid (ju)<br> ''' dichten; '''(dicht machen) tichtje<br> ''' dichten; '''(Verse machen) dichtje <br> ''' Dichter '''Dichter (die)<br> ''' dichtschmieren '''tousmeere<br> ''' dick '''tjuk, plussich, pummelich; bis zum Bersten ~''' bäärstentjuk; ~er Bindfaden''' Hüüsling (dät), durch ~ und dünn''' truch Busk un Broak; (grob''') groaf; sehr ~ '''kwabbelch; ~e Luft''' läige Lucht; ~e Masse Lubbe (ju); ~e Milch''' Klundermolk (ju), ~er Stock''' Prängel (die)<br> ''' Dicke '''Tjukte (ju)<br> ''' dickfellig '''tichtlieuwed<br> ''' dickflüssig '''lubberch<br> ''' Dickkopf '''Tjukkop (die), Diesekop (die)<br> ''' dickköpfig '''hädnäkked<br> ''' Dickmilch '''Klunnermolk (ju)<br> ''' dicknackig '''tjuknäkked<br> ''' die '''[f.] ju, dju; [pl.] do, de<br> ''' Dieb '''Däif (die), Steeler (die) diebisch '''däifsk<br> ''' diejenigen '''do<br> ''' Diele '''Toal (ju, R)<br> ''' dienen '''tjoonje, dän Tjoonst dwo<br> ''' Diener '''Tjooner (die), Knächt (die)<br> ''' dienlich '''tjoonelk<br> ''' Dienst '''Tjoonst (die); den ~ aufsagen''' dän Tjoonst aptälle<br> ''' Dienstag '''Täisdai (die); letzter ~ vor den Festen''' Beekensdai (die)<br> ''' dienstags '''täisdeeges<br> ''' Dienstboten '''do Tjoonste; {sik besteedigje} dienstfrei '''tjoonstfräi<br> ''' Dienstleute '''Tjoonstljuude (do)<br> ''' Dienstwoche; erste ~''' Stuutewiek (ju)<br> ''' diese '''[m., f., pl.] disse, düsse<br> ''' dieser '''[m., f., pl.] disse, düsse<br> ''' dieses '''[n.] dit, düt; ~ Jahr''' fon t Jier<br> ''' diesig '''diesich <br> ''' diesmal '''ditmoal<br> ''' diesseits '''dussiede<br> ''' dilettantisch '''latiensk<br> ''' Ding '''Diert (dät)<br> ''' Dings '''Diert (dät)<br> ''' Dingsda '''Diert (dät)<br> ''' Diphtherie '''Kruup (die)<br> ''' dir '''die<br> ''' direkt '''stump, stuuf<br> ''' Distel '''Tiesel (die)<br> ''' Distelspaten '''Stiekelspoade (die)<br> ''' Disziplin '''Tucht (ju)<br> ''' Döbel '''(Fisch) Mööne (die)<br> ''' doch '''daach; (ja) ja<br> ''' Docht '''Däächt (die)<br> ''' Docke '''(Garn) Dokke (ju), Stuk (dät)<br> ''' Dohle '''Doole (ju)<br> ''' Dolch '''Dolk (die), (S) Dülch Dollart '''Dullert (die) ON<br> ''' Dolle '''Dolle (die)<br> ''' Donner '''Grummel (die)<br> ''' donnern '''grummelje, bullerje<br> ''' Donnerschlag '''Sleek (die), Grummelsleek (die); starker ~''' Knittersleek (die)<br> ''' Donnerstag '''Tuunsdai (die)<br> ''' donnerstags '''tuunsdeeges<br> ''' Donnerwetter '''Grummelweeder (dät)<br> ''' Donnerwolke '''Grummelkop (die)<br> ''' Doppelkinn '''Unnerkeeuwe (ju)<br> ''' doppelt '''dubbeld, twäiedubbeld<br> ''' Dorf '''Täärp (dät)<br> ''' Dorfgemeinde '''Täärpsfoulk (dät)<br> ''' Dorn '''Touden (die), (U) Tudden<br> ''' Dornenhecke '''Stiekelhääge (ju)<br> ''' dorren '''durje <br> ''' dörren '''druugje<br> ''' dort '''deer, deerbääte, deerjunner, junner; ~ oben''' deer buppe<br> ''' dorthin '''junner<br> ''' Dose '''Döise (ju)<br> ''' Dotter '''Dooderke (ju); Ei ohne ~''' Spouksoai (dät) Drachen '''Droake (die)<br> ''' Draht '''Träid (die); {liekträidich, loangträidich}<br> ''' Drahtkorb '''Träidkuurich (die)<br> ''' drahtlos '''träidloos<br> ''' Drahtspanner '''Träidsponner (die)<br> ''' Drahtwurm '''Träidwurm (die)<br> ''' drall '''traal<br> ''' dran '''deeran<br> ''' Drang '''Troang (die), Drift (ju)<br> ''' drängeln '''tringe<br> ''' Draufgänger '''Dalskert (die) <br> ''' Draufgeld '''Hondjäild (dät), Hondpännich (die)<br> ''' draußen '''buute(n)<br> ''' Drechsler '''Traaler (die), Wäilentraaler (die) Dreck '''Strunt (dät), Dräk (die), Keete (ju), Mudde (ju), Schiet (die)<br> ''' dreckig '''keetich, kwood, mudderch, smeerich, smuddelich; ~ werden''' mudderje<br> ''' Dreesch '''Trjaaske, Tjaaske (ju)<br> ''' drehen '''traale, (US) tralle; (biegen''') krulje; (taumeln''') swooie; Mühle nach dem Wind ~''' kröie; ~der Mehlsieb''' Büüle (ju)<br> ''' Dreher '''Traaler (die)<br> ''' Drehorgel '''Draioargel (ju)<br> ''' Drehriegel '''Waapel (die)<br> ''' Drehung '''Traal (die)<br> ''' Drehwerk '''an Mühle Kröihaspel (ju) <br> ''' drei '''[m.] träi, [f., n.] trjo, tjo<br> ''' Dreiblatt '''Trjoblääd (dät)<br> ''' Dreieck '''Trjokaant (dät)<br> ''' dreieckig '''trjokaantich<br> ''' dreifach '''träiedubbeld, trjofoold<br> ''' dreimal '''träie<br> ''' dreißig '''trietich<br> ''' dreist '''driest, driesterch, käk<br> ''' Dreizack '''(zum Aalfischen) Tuuke (ju)<br> ''' dreizehn '''trättien<br> ''' dreizinkig '''trjotienich, tjotienich<br> ''' Dreschdiele '''Toal (ju)<br> ''' dreschen '''täärske; {ju Lääse}<br> ''' Drescher '''Täärsker (die)<br> ''' Dreschflegel '''Floaine (ju, R), (U) Fläiene<br> ''' Dreschflegelklöppel '''Floaineklop (die)<br> ''' Dreschflegelwirbel '''Houtjen, (U) Hutje (dät)<br> ''' Drillbohrer '''{drilje}<br> ''' drillen '''drilje<br> ''' drin '''oane<br> ''' dringen '''tringe (- troang - troangen)<br> ''' drinnen '''binne(n), oane, inwändich dritte '''trääde<br> ''' Drittel '''Träädel (dät)<br> ''' drohen '''troue, truuje, ~ mit Strafe''' wonkje, wikje Drohne '''Droane (ju)<br> ''' dröhnen '''dröönje, bullerje, dubberje, dunsje; ~d fallen''' bunsje<br> ''' Drohnenzelle '''Droanedop (die); Wabe mit ~n''' Droanemoarte (ju)<br> ''' Drohung '''Truuenge (ju)<br> ''' Drossel '''Dröiselke (ju)<br> ''' drüben '''deerbääte, deerunner, junner<br> ''' drücken '''taie, knuuwje, duukje <br> ''' Druckschrift '''Drukschrift; in ~ schreiben''' präntje<br> ''' Drüse '''Käddel (die)<br> ''' du '''du<br> ''' ducken '''duukje<br> ''' duckmäuserisch '''duuknäkked<br> ''' dudeln '''duudelje<br> ''' duften '''duftje<br> ''' dulden '''duldje; nicht ~''' misduldje<br> ''' Duldsamkeit '''Duldsoamkaid (ju)<br> ''' Duldung '''Duldenge (ju)<br> ''' dumm '''dum, hoolich; für ~ halten''' betwieuwelje; ~e Jugendliche''' Goadenjegoud (dät); ~es Geschwätz''' Foaseläi (ju); ~er Mensch''' Bloage (die), Dwat (dät); ~er Schwätzer''' Dwälskert (die); ~es Weib''' Dwat (dät); ~es Zeug reden''' kauelje; ~ sein''' nit genouch Snotte in de Kop hääbe<br> ''' dummdreist '''dumdriesterch<br> ''' Dummerjan '''Bloage (die), Dumsnuute (die), Hosk (die), Släif (die) <br> ''' Dummheit '''Duddigaid (ju), Dummegaid (ju)<br> ''' Dummkopf '''Feeling (die), Dwälskert (die)<br> ''' Dummstolz '''Dumstolt (die)<br> ''' dumpf '''dump, dumperch; ~es Geräusch machen''' dunsje; ~ knallen''' puffe<br> ''' dumpfig '''dunstich, muffich<br> ''' Düne '''Duune (ju)<br> ''' düngen '''mjuksje, uurmjuksje<br> ''' Dünger '''Mjuks (die)<br> ''' dunkel '''tjuusterch <br> ''' Dunkelheit '''Tjuustergaid (ju)<br> ''' dünken '''tinke <br> ''' dünn '''tän, eempeld, kleen, smäl, smoachtich; ~es Band''' Lint (dät); ~ beschmieren''' grieselje; (v. Glieder) spril; (v . Haare) stralterch<br> ''' dünnen '''tänje<br> ''' dunstig '''diesich, dunstich<br> ''' durch '''truch, truuge; ~ die Bank''' truch de Boank wäch; ~ und ~ naß''' mjukswäit<br> ''' durchackern '''truchäkkerje <br> ''' durcharbeiten '''truchoarbaidje<br> ''' durchbacken '''truchboake<br> ''' durchbeißen '''truchbiete; (Kehle) uutkauje<br> ''' durchblättern '''truchbleederje durchbohren '''truchboorje<br> ''' durchbraten '''truchbräide<br> ''' durchbrechen '''truchbreeke<br> ''' durchbrennen '''truchbaadenje<br> ''' durchbringen '''truchbrange<br> ''' durchbringen '''deer truch brange, truchbrange<br> ''' durchdenken '''truchtoanke<br> ''' durchdringen '''truchtringe<br> ''' durcheinander '''truchnunner, uuraal, fertooged; ~ gewirrt''' tuusterch, tuusich, fertooged; ~ legen uuraal lääse; nicht ~ reeken; sich ~ regen''' wimmelje; ~ streuen''' uuraal smiete; satersch und plattdeutsch ~ reden''' halfbliekje; ~ wirren''' tulsterje<br> ''' Durcheinander '''Funseläi (ju)<br> ''' durchfahren '''truchfiere<br> ''' Durchfahrt '''Truchfoart (ju); (in Wall) Slop (dät), do Sloope<br> ''' Durchfall '''Truchgong (die), Truchtoach (die), Truchfal (die), Schitteräi (ju); ~ haben''' schitterje; ~ habend '''schitterch<br> ''' durchfallen '''truchfaale<br> ''' durchfeilen '''truchfielje<br> ''' durchfinden '''truchfiende<br> ''' durchfliegen '''truchfljooge<br> ''' Durchgang '''Truchgong (die), Loopgong (die); (in Hecke) Iendrift (ju); (in Hecke, Wall) Slop (dät), do Sloope<br> ''' durchgängig '''truchwäch<br> ''' durchgeben '''truchreeke<br> ''' durchgehen '''truchgunge; (v. Pferd''') flääsk loope, (U) truchbaadenje, (S) flächtich loope; leicht ~des Pferd''' Flääsklooper (die)<br> ''' durchgreifen '''truchgriepe durchgucken '''truchkiekje<br> ''' durchhacken '''truchhäkje, truchbikje<br> ''' durchhalten '''uutduurje; ~de Person''' Ounhoolder (die)<br> ''' durchharken '''kraabje; gründlich ~''' uurrieuwje<br> ''' durchhauen '''truchhaue, truchwalkje<br> ''' durchhecheln '''(auch fig.) truchhietselje<br> ''' durchhelfen '''truchhälpe<br> ''' durchkämmen '''truchkeeme<br> ''' durchkauen '''truchkauje<br> ''' durchlassen '''truchläite<br> ''' durchlässig '''läk<br> ''' Durchlauf '''Loopgong (die)<br> ''' durchlaufen '''truchloope<br> ''' durchlesen '''truchleese<br> ''' durchmengen '''truchmoakje, truchmoange<br> ''' Durchmesser '''Truchmäite (ju)<br> ''' durchnäßt '''truchwäit, truchsloain, truchwäited <br> ''' durchnehmen '''truchnieme<br> ''' durchpressen '''truchpräsje durchrufen '''truchroupe<br> ''' durchsägen '''truchsoagje<br> ''' durchschauen '''in de Kunde kuume<br> ''' durchscheinen '''truchschiene<br> ''' durchschießen '''truchschjoote<br> ''' Durchschlag '''Truchsleek (die)<br> ''' durchschneiden '''truchsniede<br> ''' Durchschnitt '''Middelsleek (die), Middelschot (dät); im ~''' in n Truchsleek <br> ''' durchschnittlich '''in n Truchsleek <br> ''' 'durchsetzen ''''truchsätte<br> ''' durch'setzen '''truch'sätte<br> ''' Durchsetzung '''Truchsättenge (ju)<br> ''' durchsichtig '''kloor<br> ''' durchsieben '''truchsieuwje<br> ''' durchsprechen '''truchbaale, truchspreeke<br> ''' durchspringen '''truchspringe durchstechen '''truchsteete<br> ''' durchsticken '''truchstikje<br> ''' durchstoßen '''truchsteete<br> ''' durchstreichen '''truchwiskje<br> ''' durchsuchen '''truchsäike<br> ''' durchtränken '''truchwäitje<br> ''' durchtrieben '''truchtrappeld<br> ''' durchwachen '''truchwoakje; eine Nacht ~''' rawauje<br> ''' durchwachsen; mit Sehnen ~es Rindfleisch''' Hierwoaks (dät)<br> ''' durchwalken '''truchwalkje<br> ''' durchwandern '''truchwonderje<br> ''' durchweg '''truchgungens, truch de Boank wäch, truchwäch <br> ''' durchwühlen '''truchwöile<br> ''' durchziehen '''mit Fett spikje<br> ''' Durchzug '''Soach (die), Soachwiend (die)<br> ''' dürfen '''duure (wie duuren(e) - doarste - doarst)<br> ''' dürr '''soor<br> ''' Dürre '''Druuchte (ju), Druugegaid (ju)<br> ''' Durst '''Toarst (die)<br> ''' dursten '''toarstje; hungern und ~''' smoachtje<br> ''' durstig '''toarsterch, toarstich<br> ''' düster '''tjuusterch<br> ''' Dutzend '''Duts (dät)<br> ''' Dweil '''Dwail (die) <br> == E == ''' Ebbe '''Äbbe (ju), Äbbetied (ju)<br> ''' eben; '''(einmal schnell) ieuwen, ieuwkes, ieuwenkes, juust, nät; (erst) eerste; (flach) liek, plat, sljucht<br> ''' Ebene '''Ieuwene (ju)<br> ''' ebenfalls '''ieuwenso<br> ''' Ebenmaß '''Ieuwenmäite (ju) ebenso '''ieuwenso, juuso<br> ''' ebensogut '''ieuwensogoud, nät so goud<br> ''' Eber '''Hauer (die); (verschnitten) Hauerbaarch (die), Baarch (die)<br> ''' Eberesche '''Kraansbäie (ju), Moaiboom (die); Beere v. ~''' Kraansfuugelbäie (ju); Holz v. ~''' Moaiholt (dät)<br> ''' ebnen '''ieuwen moakje, sljuchtje, liekje<br> ''' Echo '''Ieuwenkloang (die)<br> ''' echt '''ächt, ree-äl<br> ''' Ecke '''Houk (die), Häidene (ju), (U) Hiddene; (in Dachrand) Ouker (dät); (in Raum, Gelände) Timpe (die); in allen ~n und Winkeln''' in alle Houk un Häidene<br> ''' Eckensteher '''Tunnenschooier (die)<br> ''' eckig '''kaantich<br> ''' Eckschrank '''Houkschap (dät)<br> ''' Eckstein '''Ruute (ju)<br> ''' Eckzahn '''Häddentusk (die)<br> ''' edel '''eedel<br> ''' Edelleute '''Eedelljuude (do)<br> ''' Edelmann '''Eedelmon (die), Oadelker (die)<br> ''' edelmütig '''eedelmöidich<br> ''' Edelstein '''Eedelsteen (die)<br> ''' egal '''juustgliek; ganz ~''' juust gliek<br> ''' Egge '''Aide (ju); Haken zur Hebung der ~''' Aidelichter (die)<br> ''' eggen '''aidje<br> ''' ehe '''aleer; (bevor''') eer<br> ''' Ehe '''Hilk (die)<br> ''' Ehefrau '''Moanske Wieuwmoanske (dät), -ljuude <br> ''' Ehegattin '''Oolske (ju)<br> ''' ehemals '''aleer, fröier<br> ''' eher '''eer<br> ''' Ehemann '''Käärdel (die)<br> ''' Ehepaar '''Poor (dät)<br> ''' ehern '''eeren<br> ''' ehrbar '''eerboar<br> ''' Ehre '''Eere (ju)<br> ''' ehren '''eerje<br> ''' Ehrgeiz '''Eergiets (die)<br> ''' ehrlich '''eerelk, trjou, tjou<br> ''' ehrwürdich '''eerwöidich<br> ''' Ei '''Oai (dät, R), do Oaiere; faules ~''' Schulpoai (dät); leeres ~''' Schulpoai (dät), Wiendoai (dät); Schale v. ~ abschrecken''' schrämpe<br> ''' Eiche '''Eeke (ju), eekene Boom, Eekenboom (die)<br> ''' Eichel '''Äkkene (ju)<br> ''' Eichelhäher '''Häägakster (die) , (S) Holtakster <br> ''' eichen '''[Verb] iekje<br> ''' eichen '''[Adj.] eeken<br> ''' Eichenhain '''Eekenhain (die) Eichhorn '''Kateeker (die)<br> ''' Eichhörnchen '''Kateeker (die)<br> ''' Eichkater '''Kateeker (die)<br> ''' Eichkatze '''Kateeker (die)<br> ''' Eichung '''Ieke (ju)<br> ''' Eichzeichen '''Iekteeken (dät)<br> ''' Eid '''Eed (die), Need (die)<br> ''' Eidechse '''Ässluuper (die); grüne ~''' Gäärssluuper (die)<br> ''' Eidgenossenschaft '''Eedgenossenskup (ju)<br> ''' Eidotter '''Dooderke (ju), Oaidooderke (ju) <br> ''' Eierschale '''Dop (die), Oaierschil (dät)<br> ''' Eierstock '''v. Huhn Lääge (ju)<br> ''' Eifer '''Iewer (die), Iewergaid (ju)<br> ''' eifern '''iewerje<br> ''' eifrig '''iewerch<br> ''' eigen '''oain (R)<br> ''' eigenartig '''oainsk, oarich<br> ''' Eigene '''Oaine (dät)<br> ''' eigenmächtig '''oainmachtich<br> ''' Eigensinn '''Oainsinnegaid (ju), Kopskaid (ju)<br> ''' eigensinnig '''oainsinnich, wäärrääged, twäärs; (v. Vieh) oainsk (R)<br> ''' eigenständig '''oainständich<br> ''' eigentlich '''eegentelk, ännelk<br> ''' Eigentum '''Oain (dät), Oaindum (dät)<br> ''' Eigentümer '''Oainer (die), Oaindummer (die)<br> ''' eigentümlich '''oaintüümelk<br> ''' eignen '''oainje; sich ~''' sik oainje<br> ''' Eigner '''Oainer (die) Eiland '''Ailound (dät), Insel (ju)<br> ''' Eile '''Iele (ju), Joageräi (ju); mit ~ gemacht''' mäd Ruusjen moaked<br> ''' eilen '''ielje, joagje; (laufen) bänselje, bruusje, flitskje<br> ''' eilig '''drok, ielich <br> ''' Eimer '''Ommer (die); (groß, hölzern) Schoabäkken (dät); (hölzern, auf Schiff) Pusse (ju)<br> ''' Eimerbügel '''Ommerseel (dät)<br> ''' ein '''[Art. m.] n<br> ''' ein '''[Num. f., n.] een, [m.] aan<br> ''' ein, '''hinein ien<br> ''' Einachse; '''(Kutsche) Karjool, Karjut (dät), Krjoole (ju)<br> ''' Einachsewagen '''Wippe (ju)<br> ''' einander '''enunner, eenunuur, sik eenuur; an ~''' annunner; gegenüber ~ stehen''' sik juunuurstounde; mit ~''' mädnunner<br> ''' einarbeiten '''ounoarbaidje<br> ''' einatmen '''ienomje<br> ''' einäugig '''eenooged<br> ''' einbilden; sich ~''' sik ienbilgje<br> ''' Einbildung '''Ienbillenge (ju) Einblick '''Ienblik (die)<br> ''' einbohren '''ounboorje<br> ''' einbrechen '''ienbreeke, ounbreeke<br> ''' einbringen '''ienbrange<br> ''' Einbuchtung, '''Beule Dalk (die)<br> ''' einbüßen '''ienschousterje<br> ''' eindämmen '''iendiekje<br> ''' eindeichen '''iendiekje<br> ''' eindringen '''ientringe<br> ''' Eindruck '''Iendruk (die); ~ erwecken''' schiene<br> ''' eindrücken '''ientaie<br> ''' eine '''(Num.) een<br> ''' eine '''(Art. f.) ne<br> ''' Eine '''Eene (die, ju, dät)<br> ''' eineggen '''ounaidje<br> ''' einengen '''ienäängje<br> ''' einer '''fon een einerlei '''eenerlai, gliekefuul, gliekeful<br> ''' einernten '''ienaadenje<br> ''' eines '''fon n<br> ''' einfach '''eenfach, sljucht<br> ''' Einfachheit '''Eenfachhaid (ju)<br> ''' einfahren '''ienfiere, ienhoalje<br> ''' Einfahrt '''Ienfoart (ju)<br> ''' Einfahrtstür '''Groodoore (ju)<br> ''' Einfall '''Ienfal (die)<br> ''' einfallen '''ienfaale, in dän Sin schjoote<br> ''' einfältig '''eenfoltich, eenfooldich, dum, hoolich, slok, tourääch; (ungeschickt) duudelch, duulich; ~er Mensch''' n Hoolwen<br> ''' einfarbig '''eenklöärich<br> ''' einfassen '''ienkuuperje<br> ''' Einfassung '''Boud (dät)<br> ''' einfetten '''ienfatje<br> ''' Einfluß '''Ienfloud (die); Mensch von ~''' Paias (die)<br> ''' einfrieden, '''einfriedigen oufreedje, oufreedigje, iensingelje; künstlich ~''' ienrichelje, richelje<br> ''' Einfriedigung '''Richeläi (ju), Singel (dät)<br> ''' Einfriedigungspfahl''' Richelpeel (die) <br> ''' einfugen '''ienfougje<br> ''' einführen '''ienfiere; (in Amt''') ienwiese; (Heu, Getreide) ienfiere<br> ''' Eingabe '''Iengoawe (ju)<br> ''' Eingang '''Iengong (die)<br> ''' eingeben '''ienreeke<br> ''' eingebildet '''ienbilgsk, ienbilsk, strunsk; ~er Mensch''' Kloukschieter (die)<br> ''' eingeengt '''bekniepen<br> ''' eingehen '''ienkuume<br> ''' eingemacht '''ounsät eingenähte '''Falte Apsäielske (ju) <br> ''' eingesunken; mit ~en Rücken''' soadelrääged <br> ''' Eingeweide '''Gewaid (dät), Iengewand (dät), Tierme (do); v. Wiederkäuer Pans (die)<br> ''' eingraben '''iengreeuwe, oungreeuwe<br> ''' einhaken '''ounhoakje einhalten '''ienhoolde<br> ''' einhämmern '''ounlapje<br> ''' einhauen '''ounlapje, ounhaue<br> ''' einheben '''beere, ienbeere<br> ''' Einheber '''Beerder (die)<br> ''' einhegen '''bepeelje<br> ''' einheiraten '''ienhilkje, iennäästelje<br> ''' Einheit '''Eenegaid (ju), Eenhaid (ju)<br> ''' einheizen '''ounbäite<br> ''' einholen '''ienhoalje, hoalje, beloope<br> ''' einhüllen '''ienhülje<br> ''' einig '''eenich; sich ~ sein''' sik eenich weese<br> ''' einige '''eenige, oankelde, n poor, wäkke, wät; (gleichartige) sukwäkke; (Leute) Wäkkene<br> ''' einigen; sich ~''' sik eenigje<br> ''' einigermaßen '''eenigermäiten<br> ''' Einigkeit '''Eenegaid (ju)<br> ''' Einigung '''Eenigenge (ju)<br> ''' einimpfen '''ienääntje<br> ''' einjährig '''jierich; ~es Pferd''' Oanter (die)<br> ''' Einkehr; zur ~ kommen''' in sik gunge<br> ''' einkerben '''ienkäärwje, ienkeepje<br> ''' Einkommen '''Ienkuumen (dät)<br> ''' einkommen '''ienkuume<br> ''' einkürzen '''bekuutje<br> ''' einladen '''ienleede, boodje, nöigje, (S) nöödigje<br> ''' Einlage '''Ienloage (ju)<br> ''' einlassen '''ienläite<br> ''' einlaufen '''ounloope, ienloope<br> ''' einleben; sich ~''' oain wäide<br> ''' einlegen '''ienlääse<br> ''' Einmachebohne '''Iensättelboone (ju)<br> ''' einmachen '''iensätte, ounsätte <br> ''' einmal '''insen, eenmoal, moal; auf ~''' mädeens, toumoal, uur Noacht; nicht ~''' nit moal; noch ~''' noch insen<br> ''' einnehmen '''iennieme, ienbeere einnicken '''napkopje <br> ''' einnisten '''iennäästelje<br> ''' einpacken '''ienpakje<br> ''' einpflanzen '''ounplontje <br> ''' einpökeln '''ienpiekelje<br> ''' einprägen '''ienääntje einquartieren '''ienkwattierje<br> ''' einrahmen '''ienroomje<br> ''' einrammen '''ounramje<br> ''' einräumen '''ienrüüme, ienruumje<br> ''' einreden; (einem etwas ~)''' ounscheende<br> ''' einreihen '''ounriegje, beriegje<br> ''' einreißen '''ounriete<br> ''' einrichten '''iengjuchte<br> ''' Einsaat '''Iensäid (ju)<br> ''' Einsaatzeit '''Säideltied (ju)<br> ''' einsacken '''iensäkje, säkje<br> ''' einsalben '''iensoolwje<br> ''' einsalzen '''iensoaltje, ounsoaltje<br> ''' einsam '''eensoam (R)<br> ''' Einsatz '''in Kleider Goore (ju)<br> ''' einschalen '''ienschoalje<br> ''' einscharren; (Feuer ~)''' ienröäkelje<br> ''' einschlafen '''iensläipe, ienduusje, in Släip kuume<br> ''' Einschlag '''Iensleek (die); (beim Weben) Ounsleek (die)<br> ''' einschlagen '''ounslo<br> ''' einschließen '''iensluute, ienpänne<br> ''' einschlummern '''iendöösje<br> ''' einschmieren '''iensmeere <br> ''' einschneiden '''ounsniede, ounriete, keepje<br> ''' Einschnitt '''Keep (die), Käärf (die)<br> ''' einschöpfen '''ounschäppe<br> ''' einschränken; sich ~''' sik beknapje, beknappe <br> ''' einschreiben; >sich ~ lassen''' sik ounschrieuwe läite<br> ''' einschrumpfen '''krimpe einsehen '''iensjo<br> ''' einseifen '''ienseepje, seepje<br> ''' einsetzen '''iensätte<br> ''' Einsicht '''Iensicht (ju)<br> ''' einsinken '''iensakje <br> ''' einspannen '''iensponne, ounsponne<br> ''' Einspänner '''Eensponner (die), Troame (die); Deichsel für ~''' Eenstaal (dät)<br> ''' einsperren '''ienspeere; Vieh ~''' schätte, ienschätte, beschätte<br> ''' Einspruch '''Iensoage (ju); ~ erheben''' Iensoage dwo<br> ''' einst '''insen, aleer, moal, al<br> ''' einstecken '''ounsteete<br> ''' einstellen '''ienstaale<br> ''' einstimmig '''eenstämmich<br> ''' einstippen '''ounstipje<br> ''' einstürzen '''ienfaale, ienstäite, ienstöartje<br> ''' eintauschen '''ientuuskje<br> ''' einteilen '''iendeele eintönig '''eentöönich<br> ''' eintreffen '''ienträffe<br> ''' eintreten '''ientreede, ountreede<br> ''' eintrocknen '''iendruugje<br> ''' einverstanden! '''ienfersteen!, top!; ~ sein''' ienfersteen weese<br> ''' einwallen '''ienwaalje<br> ''' Einwand '''Iensoage (ju)<br> ''' einwandern '''ienwonderje<br> ''' einweichen '''(v. Wäsche) ienweekje<br> ''' einweihen '''ienwäie<br> ''' einweisen '''ienwiese<br> ''' einwenden '''ienweende<br> ''' einwerfen '''iensmiete<br> ''' einwickeln '''bewikkelje, ienwikkelje<br> ''' einwiegen '''ienwääsje<br> ''' Einwilligung '''Ienwillenge (ju)<br> ''' Einwirkung '''Ienwierkenge (ju)<br> ''' Einwohner '''Ienwooner (die) einwurzeln '''ounwuttelje<br> ''' einzäunen '''ienrichelje<br> ''' einzeln '''eenpeld, oankeld (R), (U) änkeld; ~e Personen''' die minste Mon <br> ''' einziehen '''ienluuke; (militär) ansätte; Schwanz ~''' sliepstäitje<br> ''' einzig '''eensich, oankeld (R), (U) änkeld<br> ''' Eis '''Ies (dät); (ohne Wasser) Roadies (dät); ~ regnen''' gieselje; tauen v. ~''' wookje<br> ''' Eisbein '''Kinkel (die)<br> ''' Eisbusch '''Äisbusk (die) ON<br> ''' Eisdecke '''Iesdääke (ju)<br> ''' Eisen '''Iersen (dät); ~ enthaltender Sand''' Orre, Oare (ju)<br> ''' Eisenbahn '''Iersenboan (ju)<br> ''' Eisenblech '''Iersenblik (dät), Stoart (die)<br> ''' Eisenhammer; '''(schwer''') Mööker (die)<br> ''' Eisenhütlein; blaues ~''' Poatermutse (ju)<br> ''' Eisenstück '''für Balkenbefestigung Onker (die)<br> ''' eisern '''iersen; ~e Flachsbreche''' Sliepbroake (die); ~er Keil''' Iersenkiel (die); ~er Reifen''' Iersenbeend (die); ~er Spazierstock''' Kaierhoake (die)<br> ''' eisfrei '''iesfräi<br> ''' eiskalt '''ieskoold<br> ''' Eispforte '''Iespoute (ju)<br> ''' Eisscholle '''Iesschusse (ju), Schusse (ju)<br> ''' Eissporn '''Iesnail (die)<br> ''' Eisvogel '''Iesfuugel (die)<br> ''' Eiszapfen '''Juukel (die), Iesjuukel (die)<br> ''' Eiszeitalter '''Iestied (ju)<br> ''' eitel '''strunsk, bruusich, stoatsk<br> ''' Eiter '''Atter (die)<br> ''' Eiterherd '''Suuken (dät) eiterig '''atterch<br> ''' eitern '''atterje, eeke<br> ''' Eiweiß '''Oaiwiet (dät)<br> ''' Ekel '''Gjouel (die)<br> ''' ekelhaft '''öäsich, ullerch, hachelk, eekelch<br> ''' ekelig '''hachelk<br> ''' ekeln '''vor gjoue(lje) foar eklig '''eekelch<br> ''' elastisch '''elastisk<br> ''' Elend '''Äiländ (dät)<br> ''' elend '''äiländich, noar (R), ferspäid, klöäterch, schampich; ~es Geschöpf''' Schröägel (die); ~er Mensch''' Stakkert (die)<br> ''' elf '''alwen<br> ''' Elfenbein '''Älfenbeen (dät)<br> ''' elfte '''alfte<br> ''' Elisabethfehn '''Feen ON <br> ''' Ellbogen '''Älbooge (die)<br> ''' Elle '''Äälne (ju)<br> ''' Ellenbogen '''Älboogen (die)<br> ''' Ellenwaren '''(gestreift) Buntgoud (dät)<br> ''' Eller '''Ällerboom (die)<br> ''' Ellerbrook '''Ällerbrouk ON<br> ''' Ellernbaum '''Ällerboom (die)<br> ''' Elster '''Akster (die); schallen v. ~''' schakkerje<br> ''' elterlich '''oalerelk<br> ''' Eltern '''Oolden (do), Oalere (do)<br> ''' Elternhaus '''Ooldenhuus, Oalernhuus (dät)<br> ''' elternlos '''ooldenloos, oalerloos<br> ''' Emden '''Oamde (R) ON<br> ''' Empfang '''Ämpfang (die); in ~ nehmen''' annieme<br> ''' empfangen; '''(v. Geld) beere<br> ''' Empfangsbogen '''Booge (ju)<br> ''' Empfinden '''Ämpfienden (dät)<br> ''' empfindlich '''kruus, pienelk, nauniemend, piepsk, wookelk<br> ''' empfindsam '''ämpfiendsoam, wookelk<br> ''' Empore '''(in d. Kirche) Oargelbeen (die)<br> ''' emporstreichen '''apstrieke<br> ''' Empörung '''Ämpöörenge (ju)<br> ''' Ems '''Oamse (ju, R); Sagter ~''' Äi (ju), Seelter Äi (ju) ON<br> ''' emsig '''biesich; sehr ~''' neerich<br> ''' Endchen '''Aantje (dät)<br> ''' Ende '''Eend (die), Eende (dät); ~ v. Gegenstand''' Moarseende (die); ~ v. Peitschenschnur''' Smik (die); ~ v. Reuse''' Küül (die); das untere ~''' Unnereende (die, dät); zu ~''' uute<br> ''' enden '''eendje<br> ''' endigen '''eendigje<br> ''' endlich '''eendelk, äntelk, läiweloa endlos '''eendloos<br> ''' Endpunkt '''Määrk (dät)<br> ''' Endstück '''v. Brot Kappe (ju)<br> ''' eng '''ääng, knap, kniepsk, noar; ~ an''' nau ap; ~ zusammengefügt''' ticht; (v. Kleider''') strom, bekniepen, knipsk engbrustig noarbrustich, ombrustich<br> ''' Enge '''Äänge (ju)<br> ''' engen '''äängje<br> ''' engherzig '''nauniemend<br> ''' England '''Änglound LN <br> ''' Engländer '''Änglounder (die)<br> ''' englisch '''ängelsk<br> ''' Englisches '''Ginster Knippers, Knapheede (ju)<br> ''' Enkel; '''(Kind) Bäidensbäiden (dät)<br> ''' Enkel; '''(Knöchel) Onkel (die)<br> ''' Enkelin '''Bäidensbäiden (dät)<br> ''' Enkelkind '''Bäidensbäiden (dät)<br> ''' entarten '''ferwäide<br> ''' entbehren '''miste<br> ''' entbehrlich '''bietou<br> ''' Entbehrungen; voller ~''' äärmoudich<br> ''' entblättern; sich ~''' oubleederje<br> ''' entdecken '''äntdäkke; etwas ~''' deerbäätekuume<br> ''' Entdeckung '''Äntdäkkenge (ju)<br> ''' Ente '''Oante, Oande (ju, R)<br> ''' Enterich '''Woode (die)<br> ''' entfernen; Äste, Zweige ~''' takje; Baumrinde ~''' ouboorkje; Keime ~''' oukienselje; obere Moorschicht ~''' bunkje; Ranken ~''' outräidje<br> ''' entfernt, weit ~''' wiedloftich; ~ sein''' oustounde<br> ''' Entfernung '''Eende (die, dät)<br> ''' entgegen '''toumäite, juun<br> ''' entgegenarbeiten '''juunoarbaidje, ieselje entgegengehen '''juungunge<br> ''' entgegenkommen '''juunkuume<br> ''' entgegenlaufen '''juunloope<br> ''' entgegenschlagen '''(Rauch) juunslo<br> ''' entgegenstellen '''juunstaale<br> ''' entgehen '''äntgunge<br> ''' enthalten '''änthoolde<br> ''' entkeimen '''kienselje<br> ''' entkommen '''äntkuume, uut de Wai kuume<br> ''' entlang '''loangs, bieloangs, äntloang, äntloangs<br> ''' entlanglaufen '''an loangsloope an <br> ''' entlassen '''äntläite<br> ''' Entmistungsluke '''Klappe (ju)<br> ''' entrinden; '''(Baum) ouboorkje<br> ''' entsahnen '''ouroomje entscheiden '''äntscheede<br> ''' entschließen '''risselwierje; sich ~''' sik äntsluute, besluute, sik risselwierje<br> ''' entstammen '''äntstamme<br> ''' entstehen '''äntstounde; im ~ begriffen''' in t Ounduuren; im ~ sein''' in de Moak weese<br> ''' Entstehung '''Äntstoundenge (ju)<br> ''' Enttäuschung '''Ousleek (die)<br> ''' entwachsen '''äntwoakse<br> ''' Entwässerungsgraben '''Meedjesloot (die), Meer (dät)<br> ''' entweder.... '''oder äntweeder.... af<br> ''' entwenden; einem etwas ~''' fjunnelje<br> ''' entwickeln '''äntwikkelje<br> ''' entwickelt; gut ~''' fulmons<br> ''' Entwicklung '''Äntwikkelenge (ju)<br> ''' entwirren '''(v. Wolle, Flachs) ounspreede<br> ''' entwöhnen '''ouwoane<br> ''' entwurzeln '''uutwuttelje<br> ''' entzünden '''(v. Wunden) rooje<br> ''' Entzünden '''(v. Feuer) Stik (die)<br> ''' entzündet '''rousich, seerich, eeken, fjuurich<br> ''' Entzündung '''Fjuuregaid (ju); {fjuurje, slinke(-slonk, slonken)} entzwei '''stukken, kuut<br> ''' er '''hie; [unbetont:] er<br> ''' erbauen '''apbaue<br> ''' Erbe '''(das) Äärwdeel (dät), Äärwe (dät), (US) Ierwe, Äärwgoud (dät), Äärwskup (dät)<br> ''' Erbe '''(der) Äärwe (die), (US) Ierwe<br> ''' erben '''äärwje, äärwe, (US) ierwje, ierwe<br> ''' Erbgut '''Äärwgoud (dät)<br> ''' erbrechen; sich ~''' sik uurreeke<br> ''' Erbse '''Aate (ju); ~ aushülsen''' puulje; ~ sortieren''' schifje, schiffe<br> ''' Erdbeben '''Äidbieuwjen (dät)<br> ''' Erdbeere '''Äidbäie (ju)<br> ''' Erde '''Äide, Äid (ju), (U) Idde; über ~ stehen''' uurstounde<br> ''' erden '''äiden<br> ''' Erdhügel '''im Moor Bjuntbält (die)<br> ''' Erdhummel '''Äidieme (ju), Moasieme (ju)<br> ''' Erdklumpen '''Kluute (ju), Klüüte<br> ''' Erdkruste '''Äidkoarste (ju)<br> ''' Erdoberfläche '''Äidbupperkaante (ju)<br> ''' Erdoberschicht '''Buppegruund (die, ju)<br> ''' Erdreich '''Äid (ju)<br> ''' erdreisten; sich ~''' sik unnerstounde, sik ferdriesterje<br> ''' erdrosseln '''drusselje, (S) drüssemje<br> ''' Erdschicht; obere ~''' Buppegruund (die, ju); ~ über Torfschicht''' Bunkäid (ju), Rod (dät)<br> ''' Erdschwamm '''Häksebuutere (ju)<br> ''' erdulden '''duldje, uutstounde<br> ''' Erdwall '''Äidwaal (die), Waal (die) Erdwurm '''Äidwurm (die)<br> ''' ereifern; sich ~''' sik apiewerje<br> ''' ereignen; sich ~''' geböäre<br> ''' Ereignis '''Geböärnis (dät), Foarfal (die)<br> ''' erfahren '''[Adj.] klouk, kundich, wies<br> ''' erfahren '''[Verb] unnerfiende, wies wäide<br> ''' Erfahrung '''Unnerfiendenge (ju), Ärfoarenge (ju)<br> ''' erfinden '''uutfiende<br> ''' Erfindung '''Uutfiendenge (ju), Ärfiendenge (ju) erfindungsreich '''kluftich<br> ''' Erfolg '''Ärfoulch (die)<br> ''' erforschen '''ärfoarskje<br> ''' erfrieren '''ferfjoose <br> ''' erfrischen '''friskje<br> ''' erfroren '''uutwinterd; ~er Torf''' Smuus (die)<br> ''' ergeben; sich ~''' sik reeke<br> ''' ergiebig '''drjooch<br> ''' ergötzen '''bliede moakje<br> ''' ergreifen '''pakje<br> ''' erhalten '''behoolde, ärhoolde; Geld ~''' beere<br> ''' erhältlich; schwer ~''' betüümt<br> ''' erhärten '''ferhädje<br> ''' erhaschen; etwas ~''' deerbäätekuume<br> ''' erheben '''ienbeere; Einspruch ~''' Iensoage dwo<br> ''' erhöhen '''aphöögje<br> ''' erholen; sich ~ sik''' ferhoalje; (sich ausruhen''') ferpousje, ferpuusje, sik ferpuustje, sik fersnuuwe; (Krankheit überwinden''') beeterje, kleeuwerje, truchkwakkelje<br> ''' erhören '''ärheere<br> ''' erinnern '''an ärinnerje an<br> ''' Erinnerung '''Ärinnerenge (ju)<br> ''' erkälten '''ferkoalje (R), (S) ferkielje; sich ~''' sik ferkoalje, sik ferköile <br> ''' erkältet '''ferkoald<br> ''' Erkältung '''Ferkoaleräi (ju), Smuugeräi (ju)<br> ''' Erkennbarkeit '''Kannegaid (ju)<br> ''' erkennen '''wierkanne, ärkanne<br> ''' Erkennungszeichen '''Schild, -ere (dät)<br> ''' erklären '''ferkloorje, ferdüütskje, ärkläärje<br> ''' Erklärung '''Ärkläärenge (ju)<br> ''' erkunden '''ärkundje<br> ''' erkundigen; sich ~''' ätterfräigje, hääruumeheere<br> ''' erlangen '''ärloangje<br> ''' erlauben '''ferlööwje, ärlaubje; sich ~''' sik ful Gjucht nieme, sik unnerstounde<br> ''' Erlaubnis '''Ferlof (dät), Ärlaubnis (ju); ohne ~''' stilswiegens<br> ''' Erle '''ällerne Boom (die) erleben '''belieuwje, unnerfiende<br> ''' erledigen '''oumoakje erlegen '''doodje<br> ''' erlen '''ällern<br> ''' Erlenholz '''Ällernholt (dät)<br> ''' erlöschen '''uutgunge<br> ''' Erlöser '''Leesder (die)<br> ''' ermahnen '''ärmoonje<br> ''' ermessen; Tiefe ~''' piegelje<br> ''' ermüdendes Warten''' Luurderäi (ju)<br> ''' ermüdet '''lak<br> ''' ernähren '''ärneere; bis zum Tode ~''' tou Doode fodderje<br> ''' Ernährer '''Fertjooner (die)<br> ''' ernennen '''benaame<br> ''' erneuert '''ooldmoakenäi <br> ''' Ernst '''Iedenst (die)<br> ''' ernst '''iedenst, betoacht, sweerierst<br> ''' ernstlich '''iedenst<br> ''' Ernte '''Aaden (die)<br> ''' ernten '''aadenje<br> ''' Erntezeit '''Aadentied (ju)<br> ''' ernüchtern '''apnochterje<br> ''' erregt '''wöist<br> ''' erreichen '''beloangje, roakje; durch Rufen ~''' beroupe<br> ''' errichten '''apgjuchte; ein Haus ~''' gjuchte, huusje; Getreidehaufen ~''' Bält fiere<br> ''' erscheinen '''ärschiene<br> ''' Erscheinung '''Ärschienenge (ju); gespenstische ~''' Foarspouk (die)<br> ''' erschöpfen '''möördenje; ~d möördenjen'''<br> ''' erschöpft '''oawe<br> ''' erschrecken '''schräkke, ferfiere, ferschräkke; sich ~''' sik ferjoagje, sik ferschräkke <br> ''' erschüttern '''ferschädje<br> ''' ersetzen '''ärsätte<br> ''' ersparen '''bespoarje<br> ''' erst '''eerste; (eben) eerste<br> ''' erstarren; vor Kälte ~''' ferkluumje; erstarrt vor Durst''' stieuw fon Toarst erstens '''eerstens, foareerst<br> ''' ersticken '''smoorje, stikke; (etwas, einer) fersmuurje, drüüselje, fersmoorje<br> ''' ertappen '''bedappe, dappe, uurrumpelje<br> ''' ertragen '''oukonne<br> ''' ertrinken '''ferdrinke, fersuupe<br> ''' erübrigen '''feruurigje<br> ''' erwachen; benommen ~''' fermunnerje<br> ''' erwachsen '''uutwoaksen<br> ''' erwähnen '''ärwääne, räppe<br> ''' erwärmen '''uurslo <br> ''' erwarten '''ferwachtje, wachtje<br> ''' Erwartung '''übertreffend drjooch<br> ''' erwartungsvoll '''ferwachtengsful Erwerb '''Fertjoonst (die)<br> ''' erwidern '''oantwoudje<br> ''' erwürgen '''oudrüüselje; einer ~''' aan dän Hoals toutaie<br> ''' Erz '''Gröt (dät), Arst (dät)<br> ''' erzählen '''fertälle, tälle; in Vertrauen ~''' bekanne<br> ''' Erzähler '''Fertäller (die)<br> ''' Erzählung '''Dööntje (ju), Fertälster (dät)<br> ''' Erzbischof '''Ärtsbiskop (die)<br> ''' erzdumm '''dum as Boonesträi; ~er Junge''' Hosk fon n Wänt; {Akster}<br> ''' Erziehung '''Tucht (ju)<br> ''' erzürnen '''fertöärnje<br> ''' es '''et, t; (da) der, deer<br> ''' Esch '''Iesk (die)<br> ''' Esche '''Äske (ju), Äskenboom (die), äskene Boom (die)<br> ''' eschen '''äsken<br> ''' Eschenbaum '''Äskenboom (die)<br> ''' Esel '''Iesel (die)<br> ''' eßbar '''ietbeer, ietelk<br> ''' essen '''iete (hie it - eet - ieten); in kleinen Bissen ~''' nibje; lustlos ~''' plierkje; mit vollem Munde ~''' mummelje<br> ''' Essen '''Ieten (dät), Mäil (dät); {anbaanje, beslakkerje, Kätlapper, oainsk, plierkje, schroa, ullerch}<br> ''' Essenträger '''Kätlapper (die)<br> ''' Esser '''Ieter (die)<br> ''' Essig '''Äätek (die)<br> ''' Eßraum '''Flöt (dät), (R) Flät<br> ''' Eßware '''Ietelweere (ju), Ieteräi (ju)<br> ''' Eßzeit '''Ietenstied (ju)<br> ''' etliche '''wäkke<br> ''' etwa '''so'wät, uungefeer<br> ''' etwas '''wät, eeniget; nie ~''' sieläärge niks; so ~''' 'sowät; zu ~ heraus''' irgends tou uut<br> ''' euch '''jou<br> ''' euer '''jou<br> ''' Eule '''Katuule (ju), Uule (ju)<br> ''' Euter '''Jadder (dät), (US) Jaader; anschwellen v. ~''' mounjaaderje<br> ''' Euterfliege '''Iersfljooge (ju)<br> ''' evangelisch '''luttersk<br> ''' ewig '''eewich, eeuwich<br> ''' Ewigkeit '''Eewichkaid (ju)<br> ''' examinieren '''examinierje<br> ''' exhumieren '''apgreeuwe<br> ''' Existenz; verkrachte ~''' Hondwierksbusse (die)<br> ''' existieren '''lieuwje<br> ''' extra '''bietou <br> == F == ''' Fabrik '''Fabrik (ju), Wierk (dät)<br> ''' fabrizieren '''fabriksierje Fach '''Fäk (dät), do Feeke; ~ für Kleinvieh''' Huk (dät) <br> ''' Fackel '''Fakkel (ju)<br> ''' fade '''laf, flau <br> ''' Faden '''Träid (die); (Maß) Fäidem (die); Fäden ziehen (v. Bohnen) träidje<br> ''' fadenscheinig '''muur<br> ''' fahl '''foal<br> ''' Fahne '''Foone (ju)<br> ''' Fähre '''Feer (dät), Fääre (ju); (Boot) Punte (ju)<br> ''' fahren '''(mit Schiff) faadenje (U), foare (R) (- fuur - foaren), schipperje<br> ''' fahren '''(mit Wagen, Fahrrad usw.) fiere, (U) fäire, joagje; langsam ~''' jukkelje; schnell ~''' jikkelje; einen ~ lassen''' aan riete läite<br> ''' Fahrer '''Foarder (die)<br> ''' Fährmann '''Feermon (die)<br> ''' Fahrrad '''Foarrääd (dät), Rääd (dät), do Reede <br> ''' Fahrt '''Foart (ju, R); ~ verlangsamen''' bietraale<br> ''' Fahrweg; '''(schmal) Iendrift (ju)<br> ''' Fahrzeug '''Foartjuuch (dät); (verbraucht) Rikrak (die)<br> ''' Fall '''Fal (die), Faal (die)<br> ''' Falke '''Falk (die)<br> ''' Falle '''Falle (ju)<br> ''' fallen '''faale (- fäl - faalen); dröhnend ~''' bunsje; zum ~ geneigt''' faalhaftich; in Ohnmacht ~''' flau wäide<br> ''' falsch '''falsk, fielainich, mis; ~e Richtung geben''' ferstjuure; ~ stricken''' ferbraidje; vollkommen ~''' uunmis, ~es Weib''' Klitse (ju)<br> ''' fälschen '''falskje<br> ''' Falschheit '''Fielainegaid (ju)<br> ''' Falte '''Foolde (ju); (v. Stirn''') do Kruuseme; (in Kleidungsstück) Apsäielske (ju); in ~n legen''' krüüselje<br> ''' falten '''fooldje, foolgje, knikke<br> ''' Faltenrock '''Fooldenrok (die)<br> ''' faltig '''fooldich<br> ''' Familie '''Fjundskup (ju), Früündskup, Familie (ju)<br> ''' Familienname '''Schrieuwnoome (die)<br> ''' fanatisieren '''swaarmje, swäärmje<br> ''' Fang '''Fangst (die); (an Mühle) Fang (die); {dät Sabbeliersen}<br> ''' Fangball '''Koatsebal (die)<br> ''' fangen '''fange (- fäng - fangd); (mit Reuse) fuukje<br> ''' Farbe '''Faawe (ju), Klöär (die); ~ auffrischen''' apklöärje; braun-violette ~''' saang; grüne ~''' Gräinegaid (ju); ~ in Kartenspiel''' Truuf (dät); Ruute (ju); passende ~ haben''' klöärje; unpassende Farbe''' Misklöär (dät); {misklöärich}; ~ verlieren''' ferschiene, sik ferklöärje; ~ wechseln''' ferschjoote fon Klöär; {apklöärje}<br> ''' färben '''klöärje, faawje; sich blau ~''' looie<br> ''' Farbenpracht '''Faawenpracht (ju)<br> ''' Farbenton '''Faawetoon (die)<br> ''' Färber '''Faawer (die) farbig '''faawich<br> ''' farblos '''faaweloos Farbstoff; roter ~''' Rootsel (dät), schwarzer ~''' Swotsel (dät)<br> ''' Farn '''Foone (ju)<br> ''' Farnkraut '''Rainefoone (ju), Foanenkruud (dät)<br> ''' Färse '''Räir (dät)<br> ''' Faschine '''{ju Haude, ju Klippe}<br> ''' faseln '''dweele (hie dwält - dwuul - dwällen), doamelje, kwabbelje, foaselje, ierje <br> ''' Faselschwein '''Feesel (die) <br> ''' Fasern; Torfschicht mit ~''' Toaks (dät), (US) Taaks<br> ''' faserig '''träiderch, holterch; ~er Torf''' Toaks (dät) <br> ''' fasern '''pluusje <br> ''' Faß '''Fät (dät), do Feete<br> ''' Faßband '''Iersenbeend (die)<br> ''' faßbinden '''kuuperje<br> ''' fassen '''griepe, foatje (R), pakje; (verstehen''') begriepe; beim Wickel ~''' bie dän Kanshoake kriege<br> ''' Faßreif '''Beend (die)<br> ''' Fässer '''binden kuuperje<br> ''' fast '''bienaist, bienai, bolde, hoast; ~ immer''' smoals<br> ''' fasten '''fäästje<br> ''' Fasten '''Fääste (ju) <br> ''' Fastenzeit '''Fääste (ju)<br> ''' Fastnacht '''Fäästeläiwend (die); {Rummelpot (die)} <br> ''' Fastnachtsmaske '''Skebällenskop (die)<br> ''' Fasttag '''Fäästeldäi (die)<br> ''' fata '''morgana Suumerkatte (do)<br> ''' faul '''(träge) loai, ludderch; (verdorben''') fuul, schimmelch; ~e Sache''' oungeen Wierks<br> ''' Faulbaum '''Fuulbäie (ju), Huundestok (die)<br> ''' Faulbeere '''Fuulbäie (ju)<br> ''' faulen '''rotterje, rootje, fuulje, mooderje<br> ''' faulenzen '''loaierje, loaiwamsje, ludderje, bummelje, fuulänsje, gängelje, klungelje, länsje<br> ''' Faulenzen '''Ludderäi (ju)<br> ''' Faulenzer '''Loaiwams (die), Slöärdert (die)<br> ''' Faulheit '''Loaiegaid (ju), Ludderäi (ju), Luddergaid (ju) Fäulnis '''Kwattergaid (ju), Fuuleräi (ju)<br> ''' Faulpelz '''Loaiwams (die)<br> ''' Faust '''Fäste (ju)<br> ''' Fäustchen; ins ~ lachen''' smusterlaachje<br> ''' Fausthandschuh '''Wonte (ju)<br> ''' Februar '''Februoar (der), Feebermound (dät)<br> ''' fechten '''fächtje, fjuchte<br> ''' Feder '''(v. Vogel) Fugge (ju); (zum Schreiben) Pänne (ju); (v. Metal) Feeder (ju)<br> ''' Federbettstoff '''Inlät (dät)<br> ''' Federfuchser '''Pännelikker (die)<br> ''' Federhalter '''Hoalter (die, R)<br> ''' Federkiel '''Fuggenkiel (die)<br> ''' Federmesser '''Pännesoaks (dät)<br> ''' federn '''rüüderje Federwolke '''Wiendstroale (ju)<br> ''' fegen '''feegje<br> ''' Fehde '''Feede (ju)<br> ''' fehl '''mis, flak; ~ schlagen''' mis gunge, flak slo<br> ''' fehlen '''failje, happerje, misje, miste; (Unterschied machen''') schiele<br> ''' Fehler '''Fail, Failer (die); ~ machen''' Buk schjoote, ~ bei Pferd''' Spar (dät)<br> ''' fehlerhaft '''failerhaft, wrak<br> ''' Fehlschlag '''Failsleek (die)<br> ''' fehlschlagen '''glippe, slippe<br> ''' Fehltritt '''scheeuwe Treed (die)<br> ''' Feier '''Fier (ju)<br> ''' Feierabend '''Fieräiwend (die)<br> ''' feierlich '''fierelk<br> ''' feiern '''fierje<br> ''' Feiertag '''Fierdai (die), -deege, Stuutedai (die), -deege; ~e''' hilge Deege <br> ''' feige '''fee<br> ''' Feile '''Fiele (ju)<br> ''' feilen '''fielje<br> ''' feilhalten, Maulaffen ~''' blaarbakje, joankje (R)<br> ''' Feilsel '''Fielelse (dät)<br> ''' fein '''kleen; (nett''') fäin, kordoat; (zart''') fien; ~ er Regen''' Stoafrien (die), ~er Staub''' Fluus (dät), Mot (dät)<br> ''' feind '''fäind<br> ''' Feind '''Fäind (die)<br> ''' feinden '''fäindje<br> ''' Feindesland '''Fäindeslound (dät)<br> ''' feindlich '''fäindelk, fäintelk <br> ''' feindliche '''Linie Fäindlinie (ju)<br> ''' Feindschaft '''Fäindskup (ju)<br> ''' feinfühlig '''wookhaatich<br> ''' Feinfühligkeit '''Wookhaategaid (ju)<br> ''' Feingefühl '''Wookhaategaid (ju)<br> ''' feingezeichnet '''fienteekend<br> ''' Feinschmecker '''die n fiene Tunge häd<br> ''' Feld '''Fäild (dät), do Fäildere, Komp (die); Schutzhütte im ~e''' Schüül (dät, die)<br> ''' Feldarbeit '''Fäildoarbaid (ju), Loundoarbaid (ju)<br> ''' Feldbohne '''Fäildboone (ju)<br> ''' Feldherr '''Fäildheer (die)<br> ''' Feldhüter '''Schätter (die)<br> ''' Feldmaß '''{Daiwierk (dät)}<br> ''' Feldmaus '''Fäildmuus (ju)<br> ''' Feldscheune '''Heemel (die)<br> ''' Feldstein '''Flinte (die)<br> ''' Felge '''Feelge (ju)<br> ''' Fell '''Fäl (dät); Grübchen im ~''' Dobbe (die)<br> ''' Fels '''Fäls (die) Felsengebirge '''Steenbierich (die)<br> ''' Felswand '''Steenwooge (ju)<br> ''' Fenster '''Finster (dät); Steinkranz um ~''' Rulloage<br> ''' Fensterbogen '''Finsterbooge (die)<br> ''' Fensterladen '''Blände (ju)<br> ''' Fensterrahmen '''Kesien (dät), Kesiene (ju)<br> ''' Fensterscheibe '''Ruute (ju)<br> ''' Ferkel '''Faarich (dät), do Faargere<br> ''' Fermesand '''Fäärmesound ON<br> ''' fern '''wied, fier; von ~e''' fon fierne Ferne '''Fierte (ju), Wiete (ju)<br> ''' ferner '''fääre<br> ''' Fernglas '''Fierkieker (die)<br> ''' Fernrohr '''Fierkieker (die)<br> ''' Ferse '''Häkke (ju)<br> ''' Fersenstück '''(v. Socke) Häkhuus (dät)<br> ''' Fersenteil '''Häkkestuk (dät)<br> ''' fertig '''kloor, däin, fäidich, peroat; ~ machen''' tou Eende moakje<br> ''' fertigbringen '''schafje<br> ''' Fertigkeit '''Kittegaid (ju)<br> ''' Fessel '''Kneewel (die)<br> ''' fest '''fääst; ~er Boden''' Gruundsleek (die); ~ geraten''' fäästroakje; ~er Hosenstoff''' Fieschaft (dät); nicht ~ auf Beinen''' faalhaftich; (ausdauernd''') bestand; (steif''') strääwich<br> ''' Fest '''Fäst (dät)<br> ''' Festabend vor Weihnachten''' Tjukkebuuksäiwend (die)<br> ''' festbinden '''fäästbiende, seelje; (anpflocken) tjudderje<br> ''' festen '''fäästigje<br> ''' Festessen '''Hochtiedsieten (dät)<br> ''' festfrieren '''fäästfjoose<br> ''' festgelegte '''Verhaltensweise Wiese (ju)<br> ''' festhalten '''fäästhoolde<br> ''' festigen '''fäästigje<br> ''' Festigkeit '''Fäästegaid (ju), Strääwegaid (ju)<br> ''' Festland '''Fäästlound (dät)<br> ''' festlegen '''fäästlääse<br> ''' festlich '''fästelk<br> ''' festliegen '''fäästlääse<br> ''' festmachen '''fäästmoakje, spongje<br> ''' festsetzen '''fäästsätte, fääststaale, bepeelje; Pfahl zum ~ der Kühe im Stall''' Fuurschäddel (die), (US) Fuurschöätel <br> ''' feststehen '''fääststounde<br> ''' feststellen '''fääststaale; Gewicht ~''' ferweege<br> ''' Festtag; kirchlicher ~''' Halgedai (die)<br> ''' Festung '''Fäästenge (ju)<br> ''' fett '''fat, glidderch, grousich, kwabbelch; ganz ~ (v. Speck)''' schier; nicht ~ genug''' schroa; sehr ~''' mudderfat, stikkefat; ~ werden''' groie Fett '''Fat (dät), Smeer (dät); ~ von Därme''' Plukfat (dät)<br> ''' Fettaugen '''do Doobel<br> ''' fetten '''fatje<br> ''' fettig '''smeerich; ~ werden''' gläärje<br> ''' Fettigkeit '''Glääregaid (ju)<br> ''' Fettklumpen '''Fatkluute (ju)<br> ''' Fettopf '''Fatpot (die)<br> ''' Fettsucht '''Fatsucht (ju)<br> ''' Fettweide '''Fatweede (ju)<br> ''' Fettweiderei '''Kuuweede (ju)<br> ''' Fetzen '''Plun (die), Fludde (die), Patte (ju), Talte (ju), Tulte (ju)<br> ''' feucht '''fuchtich, dämp, klam, sluf<br> ''' feuchten '''fuchtje<br> ''' Feuchtigkeit '''Fuchtegaid (ju)<br> ''' Feuchtflecken '''Weeder (dät) <br> ''' feuchtkalt '''klom<br> ''' Feuer '''Fjuur (dät); {bäite, die Bjuntbäisem, ju Fjuursteelpe, dät Hongiersen, ienröäkelje, läskje, (S) löskje, ounpuustje, ounröäkelje, rääkelje, röäkelje, rookelje, Smeelponne (ju), die Stik, stikke} <br> ''' Feueresse '''Fjuurhäid (die)<br> ''' Feuerhaken '''Röäkel (die); (v. Bäcker''') Loute (ju)<br> ''' Feuerherd '''Fjuurhäid (die)<br> ''' Feuerkieke '''Stöäfken (dät), Stööfken (dät); {ju Tääste}<br> ''' Feuerkorb '''(aus Eisen) Fjuurkuurich, -ge (die)<br> ''' Feuerlöschbesen '''Fjuurbäisem (die)<br> ''' feuern '''fjuurje<br> ''' Feuerpfanne '''Fjuurponne (ju)<br> ''' Feuerpfeil '''Fjuurpieler (die)<br> ''' feuerrot '''fjuurrood<br> ''' Feuerstätte '''Fjuursteede (ju)<br> ''' Feuerstein '''Fjuursteen (die)<br> ''' Feuerstelle '''Häid (dät)<br> ''' Feuerzeug '''Fjuurtjuuch (dät)<br> ''' feurig '''brannerch, fjuurich Fichte '''Kjuusdanne (ju)<br> ''' Fieber '''Bieuwenge (ju), Fiewer (dät), (S) Fäiber; im ~ irre reden''' boasje<br> ''' Fieberfrost '''Grieselge (ju)<br> ''' fieberhaft '''fiewerhaft <br> ''' Figur '''Figuur (ju)<br> ''' Filter '''Droogelse (ju)<br> ''' filtern '''droogje<br> ''' Filterstöckchen im Brauzober''' Straiholt (dät)<br> ''' Filtrat '''Droogelse (ju)<br> ''' finden '''fienden (hie fint - foont - fuunen)<br> ''' Finder '''Fiender (die)<br> ''' Finger '''Finger (die); kleiner ~''' litje Finger; {dät Eekem, eeken, die Fiek, dät Nailekällen} fingerfertig '''knaphandich<br> ''' Fingerfertigkeit '''Kittegaid (ju)<br> ''' Fingerhut '''Fingerhoud (die)<br> ''' Fingernagel '''Nail (die); {Bienaile (die)}<br> ''' Fingerspitze '''Dop (die)<br> ''' Fink '''Buukfink (die), Fink (die)<br> ''' Finne '''Finne (ju)<br> ''' finster '''tjuusterch; ~ blicken''' gluumje<br> ''' Finsternis '''Tjuusterenge (ju)<br> ''' Finte '''Fiebelkwintje (dät)<br> ''' firmen '''fiermje<br> ''' Firmung '''Fiermenge (ju)<br> ''' First '''Frääst (die), (S) Fröst<br> ''' Firstbalken '''Fräästboolke (die)<br> ''' Fisch '''Fisk (die); {fuukje, die Mööne, schubje} <br> ''' fischen '''fiskje; {fuukje, tuukje, wurmje}<br> ''' Fischer '''Fisker (die)<br> ''' Fischerdorf '''Fiskertäärp (dät)<br> ''' Fischerei '''Fiskeräi (ju)<br> ''' Fischfang '''Fiskfangst (die)<br> ''' Fischfanggerät '''Ongele (ju)<br> ''' Fischnetz '''Fiskenät (dät)<br> ''' Fischotter '''Fiskotter (ju) Fischreuse '''Fuuke (ju), Bunge (ju); Ende der ~''' Küül (die)<br> ''' Fischrogen '''Fiskoai (dät), -ere <br> ''' Fischteich '''Fiskediek (die)<br> ''' fit '''fuchtich<br> ''' fix '''und fertig kant un kloor<br> ''' flach '''flak, läich, liek, plat, ieuwen; (seicht) floot<br> ''' Fläche '''Flach (dät), Plakke (ju), Flakte (ju); größere ~''' Lappe (die); ~ zwischen Wendeäckern''' Ferweend (dät) <br> ''' flachgehendes '''Schiff (das) Punte (ju)<br> ''' Flachland '''ieuwen Lound<br> ''' Flachs '''Floaks (dät) (R), Lien (dät); aus ~''' linnen; {apstuukje, broakje, ju Bol, ju Diesene, ounspreede, ribje, riepelje, die Rjoomel, rootje, stuukje, troitje}<br> ''' Flachsabfall '''Schieuwel(s)e (ju)<br> ''' Flachsbreche '''Broake (ju), Floaksbroake (ju); eiserne ~''' Sliepbroake (die)<br> ''' flachsbrechen '''broakje; ~ mit eiserne Breche''' sliepbroakje<br> ''' Flachsbündel '''Diesene (die); (groß) Boote (dät)<br> ''' Flachsfaser '''Floaksspier (dät)<br> ''' Flachshaufen '''Stuuke (die)<br> ''' Flachshechel '''Hietsele (ju)<br> ''' Flachskamm '''Reepe (ju); {ju Buuke, die Troite}<br> ''' Flachskopf '''Floakskop (die)<br> ''' flachsrippen '''ribje {die Ribbelappe, dät Ribiersen}<br> ''' Flachsroste '''Reete (ju); Grube zum ~n''' Reeteldobbe (ju), Roodedobbe (ju), Rooteldobbe (ju) Flachswerg '''Häide (ju)<br> ''' Flagge '''Flaage (ju)<br> ''' flaggen '''flaagje<br> ''' Flamme '''Flamme (ju); ohne ~ brennen''' gloorje<br> ''' flammen '''flamje<br> ''' Flasche '''Buddel (die), Petälje (ju)<br> ''' Flaschenzug '''Schieuweloop (die), Toakele (ju)<br> ''' Flatterhaube '''Flüürdouk (die)<br> ''' flattern '''fladderje, flitterje, floiderje, flierje, flüürje, flutterje<br> ''' flau '''klam, laf, gammelich<br> ''' Flauheit '''Flauegaid (ju)<br> ''' Flaumfeder '''Duune (ju) Flechs '''Wüüldewoaks (dät)<br> ''' Flechte; Haar~''' Floachte (ju, R); Haut~''' Flächte (ju)<br> ''' flechten '''floachte (R) (hie floacht - floachte - floachten), floachtje, (S) fljaachtje; Zweige ~''' wällerje<br> ''' Fleck '''Fläk (die), Moal (dät), Plakken (die), Steede (ju); {Haatje (ju)}<br> ''' Fledermaus '''Fläddermuus (ju)<br> ''' Flegel; '''(Taugenichts) Fleegel (die), Knääwel (die), Feeling (die), Sakkerlooter (die); junger ~''' Snöäsel (die); Dresch~''' Floaine (ju, R)<br> ''' flegelhafter Mensch''' Rääkel (die)<br> ''' Flegelstiel '''Steele (die)<br> ''' flehen '''bidje, smeeke<br> ''' Fleisch '''Flaask (dät); {Wieme (ju), kwatterch}<br> ''' Fleischbaum '''Rieuwel (ju)<br> ''' Fleischer '''Sloachter (die)<br> ''' Fleischerspieß '''Rieuwel (die)<br> ''' Fleischgabel '''Flaaskgaffel (ju)<br> ''' fleischige '''Teil v. Hand Baalen (die)<br> ''' Fleiß '''Fliet (die)<br> ''' fleißig '''flietich, biesich, neerich<br> ''' fletschen; Zähne ~''' kiesje<br> ''' flicken '''flikje, lapje, stukje<br> ''' Flickschuster '''Pikschouster (die)<br> ''' Flickwerk '''Lapkroam (die)<br> ''' Flieder '''Kidde (ju), Kiddeboom (die), Kitjeboom (die), Pingsterboom (die)<br> ''' Fliederblüte '''Kidde (die)<br> ''' Fliege '''Fljooge (ju) <br> ''' fliegen '''fljooge (hie fljucht - flooch - flain), fjooge<br> ''' Flieger '''Fljooger (die)<br> ''' fliehen '''fluchtje, fljuchtje<br> ''' Fließ '''(v. Wolle) Flüüs (dät)<br> ''' Fliese '''Fliese<br> ''' fließen '''strieke, fljoote (dät fljut - floot - fleeten), flouje; ~des Wasser''' strieken Woater; Speisereste ~ lassen''' slabberje<br> ''' flimmern '''flikkerje, flimmerje, flakkerje, flitterje<br> ''' flink '''kittich, kwik, wipsk Flinkheit '''Handegaid (ju)<br> ''' Flintstein '''Fjuursteen (die)<br> ''' flittern '''flitterje<br> ''' Flittergold '''Klinstergould (dät)<br> ''' Flitterwoche '''Stuutewiek (ju)<br> ''' Flitzbogen '''Flitsebooge (die)<br> ''' Flocke '''Flokke (ju)<br> ''' flockig '''werden fluusje<br> ''' Floh '''Flee (die), do Flee-e<br> ''' flöhen '''fleeje<br> ''' Flom '''Floume (ju)<br> ''' Flomen '''Floume (ju)<br> ''' Floß '''Flot (dät), (S) Flöt<br> ''' Flosse '''Flunke (ju), Fin (die)<br> ''' Flöte '''Floite(piepe) (ju)<br> ''' flöten '''floitje, piepje<br> ''' flott '''flot, (S) flöt; (leichtlebig) wiedloftich<br> ''' Flottgras '''Slabbegäärs (dät)<br> ''' Fluch '''Flouk (die)<br> ''' fluchen '''wonskje, floukje<br> ''' Flucht '''Flucht (ju)<br> ''' flüchten '''fluchtje, fljuchtje<br> ''' Fluchtform; in ~''' fluchtoartich<br> ''' flüchtig '''fluchtich, (S) flächtich<br> ''' Flügel '''Juuke (die), die Flöägel (die)<br> ''' Flugloch '''(im Bienenkorb) Ielgat (dät), (R) Üülgat, Fluchtgat, -goate (dät)<br> ''' Flugsand '''Büülsound (dät), Stuufsound (dät), Waaisound (die)<br> ''' flugsandig '''daarich<br> ''' Flugzeug '''Luftfoartjuuch (dät)<br> ''' flunkern '''flunkerje<br> ''' Fluß '''Äi (ju); kleiner ~''' Riede (ju), Toachte (ju); {Rik (dät)}<br> ''' Flußarm '''Woaterloopierm (die)<br> ''' Flüssigkeit '''zum Weichen Week (ju)<br> ''' Flüssigkeitsmaß '''Kruus (dät)<br> ''' Flußschiff '''mit flachem Boden Mutte (ju)<br> ''' Flußschiffahrt '''Bootjeräi (ju)<br> ''' Flußschiffer '''Bootsljuude (do)<br> ''' Flußufer '''Äiskaante (ju)<br> ''' flüstern '''flusterje, flisterje<br> ''' Flut '''Floud (ju)<br> ''' fluten '''floudje<br> ''' Flutgebiet '''Floudgebiet (dät)<br> ''' Flutwelle '''Floudwälle (ju)<br> ''' Flutzeit '''Floudtied (ju)<br> ''' Focksegel '''Fokke (ju)<br> ''' Fohlen '''Foole (die); (jung) Hiesje (dät); (männlich) Hingstfoole (die); (weiblich) Muurfoole (die) Föhre '''Fjuurenboom (die)<br> ''' Folge '''Foulge (ju)<br> ''' folgen '''foulgje, befoulgje, ättergunge<br> ''' folgenschwer '''foulgensweer<br> ''' Folgerung '''Foulgerenge (ju)<br> ''' folgsam '''foulchsoam<br> ''' Folgsamkeit '''Foulchsoamkaid (ju)<br> ''' Folter '''Folter (ju)<br> ''' foltern '''pienigje<br> ''' foppen '''fopje, naarje, fäksierje; jemand ~''' aan faksierje<br> ''' Fopperei '''Taageräi (ju), Naareräi (ju)<br> ''' fordern '''aaskje, foarderje<br> ''' fördern '''förderje; Gesundheit ~''' bekuume<br> ''' Forderung '''Foarderenge (ju)<br> ''' Förderung '''Förderenge (ju)<br> ''' Forke '''Fuurke (ju), (U) Fourke; breitzinkige ~''' Prikke (ju); {wrikje}<br> ''' forken '''fuurkje<br> ''' Form '''Foarm (ju), (S) Fäärme; äußere ~''' Fonsuun (dät); die ~ wahren''' Wiese begunge<br> ''' formen '''foarmje<br> ''' formlos '''sunner Fonsuun<br> ''' forsch '''strankiel<br> ''' forschen '''foarskje, (S) föärskje<br> ''' Forscher '''Foarsker (die) Forschung '''Foarskenge (ju)<br> ''' fort '''wäch, wääge, fout; (weiter) ferdoun; fort! hü!<br> ''' fortbestehen '''foutbestounde<br> ''' fortbleiben '''wäägeblieuwe<br> ''' fortbringen '''wächbrange; (mit Fuhrwerk) ferfiere<br> ''' Fortdauer '''Foutduur (ju)<br> ''' fortfahren '''foutfiere; (mit Schiff) wächfoare<br> ''' fortfallen '''wächfaale<br> ''' Fortgang '''Foutgong (die)<br> ''' fortgehen '''wächgunge, foutgunge<br> ''' forthelfen '''fouthälpe<br> ''' fortkommen '''wächkuume<br> ''' fortlaufen '''uutkniepe, uutkrasje, uutnäidje<br> ''' fortmachen '''foudels moakje<br> ''' fortnehmen '''wächnieme<br> ''' fortreißen '''wächriete<br> ''' fortschmeißen '''wächsmiete<br> ''' fortsetzen '''foutsätte<br> ''' Fortsetzung '''Foutsättenge (ju)<br> ''' forttragen '''wächdreege<br> ''' fortwehen '''ferfladderje<br> ''' fossiles '''Holz Holtstubbe (die), Sienstubbe<br> ''' fotografieren '''fotografierje Frack '''Stäitrok (die)<br> ''' Frage '''Froage (ju)<br> ''' fragen '''fräigje; lästiges Fragen''' Fräigeräi (ju)<br> ''' Frager '''Fräiger (die)<br> ''' Frankreich '''Frankriek LN<br> ''' Franse '''Franje (ju)<br> ''' Franzose '''Fransoose (die)<br> ''' Frau '''Wieuw (dät), do Wieuwljuude, Wieuwmoanske (dät); (Gattin) Moanske (dät, R), Oolske (ju); herrische ~''' Klitse (ju)<br> ''' Frauenhaube '''Flüürhoud (die)<br> ''' Frauenjacke; '''(sonntäglich) Kerschien (dät)<br> ''' Frauenkopfbinde '''Binnelken (dät) Frauenmütze '''Kappe (ju)<br> ''' Frauensperson '''Wieuwmoanske (dät)<br> ''' Frauenunterwäsche '''Flitterkroam (die)<br> ''' Frauenzimmer; '''(weinerlich) Siepeltriene (ju); (wild) Klatte (ju)<br> ''' frech '''driesterch, driest, käk, snipsk; ~e Antwort geben''' snaue; ~es Kind''' Rakker (die); ~er Mensch''' Jakhoals (die)<br> ''' Frechheit '''Uunbeschuftegaid (ju)<br> ''' frei '''fräi; (ledig) kwiet, leedich<br> ''' Freie '''Fräie (dät)<br> ''' freien '''fräie; ~ wollen''' ap de Fräite gunge, kaapje <br> ''' Freier '''Fräier (die)<br> ''' Freiersfüßen; auf ~''' ap Fräiersfäite<br> ''' freigeben '''fräireeke<br> ''' freigebig '''fräigeewich, eepenhoundich, rieuw, ree-äl<br> ''' Freiheit '''Fräiegaid (ju)<br> ''' Freiheitsliebe '''Fräiegaidssin (die)<br> ''' freimachen '''fräimoakje<br> ''' Freimut '''Fräimoud (die)<br> ''' freimütig '''fräimoudich<br> ''' Freitag '''Fräindai (die)<br> ''' freitags '''fräindeeges <br> ''' Freite '''Fräite (ju)<br> ''' Freiwerber '''Däägensmon (die)<br> ''' freiwillig '''fräiwillich<br> ''' fremd '''froamd (R)<br> ''' Fremde '''Froamde (die)<br> ''' fressen '''freete (hie frät - friet - freeten); {befreete}<br> ''' Fressen '''Freeten (dät)<br> ''' Fresser '''Freeter (die)<br> ''' freßgierig '''sluuksk, wöösich <br> ''' Freßnapf '''(für Katzen) Kattebäkken (dät)<br> ''' Freßsack '''Sluuker, Sluukert (die), Boul (die)<br> ''' Freude '''Bliedegaid (ju), Bliedskup (ju), Fraute (ju)<br> ''' freudig '''bliede; ~ wiehern''' hunskje freuen; sich ~''' sik fraue, sik hoagje (R) Freund '''Bekoande (die), Fjund (die), Früünd (die)<br> ''' freundlich '''fjuntelk, früntelk<br> ''' Freundschaft '''Fjundskup (ju), Früündskup; innige ~''' Grootegaid (ju)<br> ''' Frevel '''Friewel (die)<br> ''' frevel '''friewel<br> ''' frevelhaft '''wrieuwelch<br> ''' Frieden '''Free (die); ohne ~''' freeloos<br> ''' Friedensstifter '''Freestifter (die)<br> ''' Friedhof '''Säärkhoaf (die), -hoawe, Doodenhoaf (die); Pestoors Äkker<br> ''' friedlich '''freedelk<br> ''' frieren '''fjoose (dät fjust - froos - fäärsen), griesje, riepje, ruuchriepje; beim ~ anschwellen''' apfjoose; (Kälte empfinden''') kluumje; wer leicht friert Krimpert (die)<br> ''' Friese '''Fräise (die)<br> ''' friesisch '''fräisk, friesisk<br> ''' Friesland '''Fräislound LN <br> ''' Friesoythe '''Ait ON; ~r Langenstraße''' Loangesträite (ju) ON<br> ''' frisch '''frisk, luftich<br> ''' frischen '''friskje, kwastje<br> ''' froh '''bliede, weelich; ~ machen''' bliede moakje<br> ''' fröhlich '''freedelk, daaten<br> ''' Fröhlichkeit '''Bliedegaid (ju), Lustegaid (ju)<br> ''' Frohsinn '''Bliedskup (ju), Lustegaid (ju) <br> ''' fromm '''from<br> ''' Frömmigkeit '''Frommegaid (ju)<br> ''' Front '''Front (ju)<br> ''' Frosch '''Poage (die)<br> ''' Froschlaich '''Poageglidderske (ju), (U) Puddegrauelse, Glidderske (ju)<br> ''' Froschlarve '''Poagestäit (die)<br> ''' Froschschenkel '''Poagestilte (ju)<br> ''' Frost '''Froast (die); {uutwinterd}<br> ''' Frostbeule '''Nailekällen (dät); ~n''' Keelde (ju)<br> ''' frösteln '''kluumje, ~d''' griddelch, grillerch, grillich<br> ''' frostig '''froasterch<br> ''' Frucht '''Frucht (ju); {die Druust, (S) Duust}<br> ''' fruchtbar '''fruchtboar früh '''ädder (eer, eerste), tiedich; zu ~''' foartiedich; morgen ~''' mäiden ädder<br> ''' Frühbeet '''Plonteldan (dät)<br> ''' früher '''fröier, toufoarne, eer<br> ''' Frühjahr '''Foarjier (dät)<br> ''' Frühling '''Foarjier (dät); winterliche ~stage''' Ätterwinter (die)<br> ''' Frühlingszeit '''Foarjierstied (ju)<br> ''' Frühmesse '''Froumisse (ju)<br> ''' Frühstück '''Mäddenmäil (dät), Bräitied (ju)<br> ''' frühzeitig '''betieds<br> ''' Fuchs '''Foaks (die) Fuchsbau '''Foaksgat (dät), -goate <br> ''' Fuchsschwanz '''Hondsoage (ju)<br> ''' Fuchsschwanzgras; knieiges ~''' Muusegäärs (dät), Saisendüüwel (die)<br> ''' Fuder '''Fouger (dät); (klein) Totje (ju)<br> ''' Fuge '''Fouge (ju)<br> ''' Fugeisen '''Fouchspieker (die)<br> ''' fügen '''föigje<br> ''' fügsam '''mäk, trjou, tjou, tuuk<br> ''' fugen '''fougje<br> ''' fühlen '''fäile; (tasten) taaste<br> ''' Fühler '''Taaster (die), Fäiler (die)<br> ''' Fuhre '''Woainful (die), Fouger (dät)<br> ''' Fuhrmann '''Fuurmon (die)<br> ''' füllen '''fälle, (U) fulje; in Säcke ~''' iensäkje<br> ''' Füllen '''Foole (die)<br> ''' Fummelei '''Fummeläi (ju)<br> ''' fummeln '''fummelje<br> ''' Fund '''Funst (die), Fuund (die)<br> ''' Fundament '''Funnemänt (dät), Gruundsleek (die)<br> ''' Fundschicht '''Fuundloage (ju)<br> ''' Fundstätte '''Fuundsteede (ju)<br> ''' fünf '''fieuw<br> ''' Fünfeck '''Fieuwkaant (dät)<br> ''' fünffach '''fieuwfach<br> ''' fünfte '''füüfte fünftel '''füüftel<br> ''' fünfzehn '''füüftien<br> ''' fünfzig '''füüftich<br> ''' Fünkchen '''Gluumke (ju)<br> ''' Funke '''Funke (ju), Spoorke (ju)<br> ''' funkeln '''funkelje, blinkje, glinsterje; mit ~den Augen''' grälooged<br> ''' funkelnagelneu '''splinternäi<br> ''' funken '''funkje<br> ''' Funker '''Funker (die)<br> ''' für '''foar, (S) far; ~ sich''' apaat<br> ''' Furche '''Fuurge (ju), Riet (die); in ~n säen''' drilje; mit ~n versehen''' begrupje<br> ''' furchtbar '''aiske, äiländich, furchtboar<br> ''' fürchterlich '''fürchterelk<br> ''' furchtsam '''bong, schräksk <br> ''' Fürst '''Fürst (die)<br> ''' fürstlich '''fürstelk<br> ''' Furz '''Fiest (die), Wiend (die)<br> ''' furzen '''wiendje, aan riete läite<br> ''' Fusel '''Fuusel (die)<br> ''' Fuß '''Fout (die), do Fäite; ~ fassen''' Fout foatje; wer die ~e nach innen setzt''' Scheeuwfout, -fäite (die) Fußbekleidung '''Foutwierk (dät)<br> ''' Fußboden '''Floor (die), Foutbeen (die)<br> ''' Fußende '''Fäiteende (dät); am ~ v. Bett''' toufäitense; (v. Strumpf) Fottelge (ju)<br> ''' Fußfessel '''Spontau (dät)<br> ''' Fußgelenk '''(v. Pferd) Koote (ju); überspringen v. ~''' uurkootje<br> ''' Füßling '''Fottelge (ju), (S) Föttelke<br> ''' Fußofen '''Stöäfken (dät); {ju Tääste} <br> ''' Fußspann '''Wriege (ju) <br> ''' Fußspitzen '''{twäärsfoutje}<br> ''' Fußspur '''Foutspuur (ju)<br> ''' Fußstapfe '''Foutstappe (die), Foutspuur (ju)<br> ''' Fußvolk '''Foutfoulk (dät)<br> ''' Fußwanderung '''Gong (die)<br> ''' Füßwärmer '''Fjuurstoowe (ju) Fußweg '''Foutwai (die), -weege <br> ''' Futter '''Fodder (dät), Mast (ju); nach ~ brummen''' drinsje; zusätzliches ~''' Biefodder (dät), Toufodder (dät); zusätzliches ~ geben''' toufodderje<br> ''' Futteral '''Fodder (dät)<br> ''' Futtereimer '''Fodderommer (die) <br> ''' Futterkessel '''Fäiseetel (die)<br> ''' Futterkiste '''Fodderkiste (ju), Häkkelsekiste (ju) <br> ''' füttern '''fodderje; (v. Hühner) Koarel tousmiete; als Zuchttier ~''' feeselch fodderje<br> ''' Futtersack '''Foddersäk (die)<br> ''' Futterschneidemaschine '''Sniedloade (ju)<br> ''' Futterschwinge; reinigen mit ~''' kranselje, scheenigje<br> ''' Futtertopf '''(für Schweine) Swienepot (die)<br> ''' Futtertrog '''Fodderkrääf (die), -krääwe, Blok (dät)<br> ''' Fütterung; Geld für ~''' Fodderjäild (dät) <br> == G == ''' Gabe '''Gift (ju), Goawe (ju, R)<br> ''' Gabel '''Gaffel (ju), Fuurke (ju); (zum Essen) Goabel (ju, R); (an Geschirr) Lichte (ju); (für Getreide) Schjootele (ju)<br> ''' gabelförmig; '''(Aststück) Twille (ju), Twilstok (die), Trompel (die); (Deichsel) Eenstaal (dät); (Nackenholz fur Kühe''') Kloowe (die), (U) Kljo<br> ''' Gabelholz '''machen twilje<br> ''' gabeln '''fuurkje; sich ~''' sik twilje<br> ''' gackeln '''goakelje (R), koakelje<br> ''' Gaffel '''Gaffel (ju)<br> ''' gaffen '''glappe, joanje, blaarbakje, glapje, japje<br> ''' Gaffer '''Gluupert (die), Jappert (die), Japstok (die), Joanup (die), Glapooge (die)<br> ''' Gagel '''Posten (do)<br> ''' gähnen '''jaanje, joanje, hoojoanje (R); zum ~ geneigt''' hoojoansk; ~d''' japsk<br> ''' Galgen '''Galge (die)<br> ''' Gallapfel '''Eekappel (die)<br> ''' Galle '''Galle (ju); ~ enthaltend''' gallich<br> ''' gallig '''gallich Galopp; im ~''' foar t Stäiten<br> ''' galoppieren '''truchspringe, in Sproang loope<br> ''' Gammler '''Lapsak (die) Gang '''Gong (die), Loop (die), in ~''' tougong; im ~e sein''' tou Gong weese; in ~ kommen''' tou Schöät kuume<br> ''' Gängelband '''Leedbeend (dät)<br> ''' Gans '''Gäise (ju), Gous (ju), do Gäise <br> ''' Gänsbraten '''Brättegous (ju)<br> ''' Gänseblume '''Marienbloume (ju)<br> ''' Gänsehaut '''Hannehäid (ju)<br> ''' Ganser '''Gant (die), Gont (die)<br> ''' Gänseblume '''Marienbloume (ju)<br> ''' Gänsefuß '''Mälde (ju)<br> ''' Gänserich '''Gant (die), Gont (die)<br> ''' ganz '''gans, heel, geheel, riekelk; ~ egal''' juust gliek; ~ fett''' schier; ~ gleich''' juust gliek<br> ''' Ganze '''Ganse (dät)<br> ''' gar '''goar (R); ~ kein''' goarnaan; ~ nicht''' goarnit; ~ kochen''' wook sjoode <br> ''' garantieren '''garantierje<br> ''' Garaus '''Goaruut (die); den ~ gemacht''' dän Damp däin<br> ''' Garbe '''Jierwe (ju)<br> ''' Garbenbinder '''Binster (die)<br> ''' Garderobe '''Kloodoasje (ju)<br> ''' gären '''jeese (- joos - jeesen); (v. Heu) broie<br> ''' garkochen '''goarsjoode, wooksjoode<br> ''' Garn '''Jäiden (dät), (U) Jidden; {ju Dokke, ju Jäidenbrikke, die Snierekat, die Strap}<br> ''' Garnele '''Gernoat (die)<br> ''' Garnknäuel '''Kljouen Jäiden<br> ''' Garnmaß '''{dät Biend, dät Knip} <br> ''' Garnrolle '''Kuddel Jäiden<br> ''' Garnscheider '''(beim Weben) Bräischeede (ju)<br> ''' Garnwinde '''Kroune (ju)<br> ''' garstig '''goarstich<br> ''' Garten '''Tuun (die); Timpe (die)<br> ''' Gartenbeet '''Dan (dät)<br> ''' Gartenfrucht '''Tuunfrucht (ju)<br> ''' Gartenpfad '''Tuunpaad (dät), -poade <br> ''' Gartenschere '''Häägeschiere (ju)<br> ''' Gartenwerkzeug '''{Kraabe (die)} Gartenzaun '''(Flechtwerk) Teenelse (ju)<br> ''' Gärtner '''Tuunker (die)<br> ''' Gärung '''Jeesenge (ju); (v. Heu) Broi (die)<br> ''' Gasrohr '''Piepe (ju)<br> ''' Gast '''Gast (die); zu ~ bitten''' ienleede<br> ''' gastfreundlich '''gastfräi<br> ''' Gasthaus '''Gasthuus (dät)<br> ''' Gasthof '''Gasthuus (dät) Gaststätte '''Weershuus (dät)<br> ''' Gaststube '''Weerstoowe (ju)<br> ''' Gastwirt '''Weersmon (die), -ljuude <br> ''' Gatte '''Käärel (die)<br> ''' Gattertür '''Wring (die)<br> ''' Gattin '''Moanske (dät, R)<br> ''' Gattung '''Sleek (die)<br> ''' Gaukelei '''Köäkeläi (ju)<br> ''' gaukeln '''köäkelje<br> ''' Gaul '''Sosse (die)<br> ''' Gaumen '''Been (die), Muulebeen (die)<br> ''' Gauner '''Gaudäif (die)<br> ''' Gaze '''Goase (ju) <br> ''' geachtet '''auf tousloain ap<br> ''' Gebälk '''Ferbiend (dät)<br> ''' Gebärden '''machen geboare<br> ''' gebären; nicht lebensfähige Frucht ~''' feelhoolde; sich wunderlich ~''' sik tierje<br> ''' Gebärmutter '''Lieuw (dät)<br> ''' Gebäude '''Bauwierk (dät)<br> ''' Gebell '''Gejalp (dät)<br> ''' geben '''reeke (hie rakt - roate (R) - roat (R)), loangje, dwo; (wohltätig) konsedierje<br> ''' Gebet '''Gebäd (dät), do Gebeede<br> ''' Gebetbuch '''Beedebouk (dät), Gebädbouk (dät)<br> ''' Gebiet '''Gebiet (dät)<br> ''' gebieten '''gebjoode<br> ''' gebieterisch '''strankiel, strom<br> ''' Gebilde '''Gebilde (dät) Gebiß '''Gebit (dät), Bit (dät)<br> ''' gebleicht '''ferbliekt<br> ''' geblümt '''blöimed <br> ''' gebogen '''nach einer Seite eensiedelch, eensiedich<br> ''' geboren '''gebooren<br> ''' Gebrauch '''Gebruuk (dät)<br> ''' gebrauchen '''bruuke; leicht zu ~''' handsoam<br> ''' Gebrechen '''Gebräk (dät)<br> ''' gebrechlich '''gebräkkelk <br> ''' Gebrüll '''Gebrul (dät), Geroor (dät)<br> ''' Geburt '''Gebuurt (ju)<br> ''' Geburtstag '''Gebuursdai, -deege (die)<br> ''' Geburtswehe '''Tuur (die)<br> ''' Gebüsch '''Broak (die)<br> ''' Geck '''Gäk (die), Fegöök, Fegöäk (dät)<br> ''' Gedächtnis '''Gedächtnisse (dät); gutes ~ haben''' loangewai toanke konne<br> ''' gedämpft '''dump, dumped<br> ''' Gedanke '''Toacht (die), Gedanke (die)<br> ''' gedeihen '''däie, groie, tiegje; es wird gut ~''' deer sit Goawe in Gedeihen '''Groienge (ju)<br> ''' gedeihlich '''wreed<br> ''' gedemütigt '''luukstäited<br> ''' Gedenkkapelle '''Moaihüüsken (dät)<br> ''' Gedicht '''Geriemsel (dät)<br> ''' gediegen '''dääge; gut ~''' foardeelich<br> ''' Gedränge '''Fullegaid (ju), Drokte (ju)<br> ''' gedrungen '''gedrigged<br> ''' Geduld '''Geduld (ju)<br> ''' gedulden; sich ~''' sik geduldje<br> ''' geduldig '''geduldich<br> ''' Geest '''Geest (ju)<br> ''' Gefahr '''Gefoar (ju)<br> ''' gefährlich '''gefoarelk, noodelk, hoalsbreekelch, prikkelch; ~ Arbeit''' Woagewierk (dät)<br> ''' gefallen '''ounstounde, gefaale, hoagje<br> ''' gefällig '''oarich, nät Gefälligkeit '''Toutaast (die)<br> ''' gefangen '''gefangen<br> ''' Gefangenschaft '''Gefangenskup (ju)<br> ''' gefangensetzen '''iensponne<br> ''' Gefängnis '''Tuchthuus (dät), Kitjen (dät), Pieson (dät)<br> ''' Gefäß; '''(hölzern) Balge, Boolje (ju); (mit Kohlenbecken) Stöäfken (dät)<br> ''' gefedertes '''Holz feederd Holt<br> ''' Gefegte; das ~''' Feegelse (ju)<br> ''' geflochten '''floachten<br> ''' geformt; gut ~''' fonsuunelk<br> ''' gefragt '''griepsk<br> ''' gefräßig '''happerch<br> ''' Gefüge '''Geföige (dät)<br> ''' gefügig '''from<br> ''' Gefühl '''Geföil (dät), Gefäil (dät)<br> ''' gefühllos '''geföilloos, tichtlieuwed<br> ''' gefüttert, schlecht ~''' hoamelch <br> ''' gegabelt '''twild<br> ''' gegen '''juun<br> ''' Gegend '''Geegend (ju)<br> ''' Gegendruck '''Juundruk (die)<br> ''' gegeneinander '''juunnunner<br> ''' Gegenpartei '''Juunpaatäi (ju), Juunuurpaatäi (ju)<br> ''' Gegenschmerz '''Wierpiene (ju)<br> ''' Gegenstand '''Wierks (dät); schwerer ~''' Bakbäist (dät)<br> ''' Gegenteil '''Juundeel (dät), Juunpaatäi (ju)<br> ''' gegenüber '''juunuur; ~ einander stehen''' sik juunuurstounde<br> ''' Gegenwart '''Geegenwoart (ju)<br> ''' gegenwärtig '''apstuuns<br> ''' Gegenwind '''Juunwiend (die) Gehalt '''Gehalt (die)<br> ''' Geharkte; das ~''' Rieuwelse (dät, ju)<br> ''' geheiliget '''gehilliged<br> ''' geheim '''stilken, stil; im ~en''' int stilkene<br> ''' geheimhalten '''stil hoolde Geheimnis '''ausplappern Stilkenes uutbaale<br> ''' Geheimniskrämer '''behutske Mon (die)<br> ''' geheimnisvoll '''tuend behutsk<br> ''' gehen '''gunge (- geen - geen), loope; breitbeinig ~''' striedje; mit Fußspitzen nach außen ~''' twäärsfoutje; hinkend ~''' humpelje; langsam ~''' slöäre, sakkerdauje, söäle; obeinig ~''' joolje; schwer ~''' stampje; schwer ~d''' troa; schleppend ~ sakkerdauje; auf die Seite ~''' bietraale; unordentlich ~''' schuffelje; unsicher ~''' trieselje, sik foar do Toonen steete; vor sich ~''' foar sik gunge; wackelnd ~''' slänterje<br> ''' Gehirn '''Brainge (ju)<br> ''' Gehölz; '''(klein) Buskoasje (dät) <br> ''' gehorchen '''heere; {Stjuur}<br> ''' gehören '''heere<br> ''' gehörig '''doane, goud<br> ''' Gehorsam '''Stjuur (dät)<br> ''' gehorsam '''willich, froam, trjou, tjou<br> ''' Gehren '''Goore (ju)<br> ''' Gehrock '''Sliprok (die)<br> ''' Geifer '''Kwiele (ju), Seeuwer (die)<br> ''' geifern '''kwielje<br> ''' Geige '''Fjoole (ju)<br> ''' Geigenbogen '''Fjoolstok (die)<br> ''' Geigensaite '''Kwinte (ju)<br> ''' Geiger '''Fjoolenstrieker (die)<br> ''' geil '''gail, hoonich<br> ''' Geißblatt '''Suugelke (ju)<br> ''' Geißel '''Giesel (ju)<br> ''' geißeln '''gieselje<br> ''' Geist '''Gäist (die)<br> ''' geisteskrank '''truchtroald<br> ''' geistig '''gäistich<br> ''' geistlich '''gäistich<br> ''' Geistlicher '''Gäistelke (die)<br> ''' geistlos '''knipsk<br> ''' Geiz '''Giets (die), Gietsegaid (ju)<br> ''' Geizhals '''Gietshoals (die), Knikkerpüüt (die), Noodnoagel (die), Joankhoals (die)<br> ''' geizig '''gietsich, koorich; ~ sein''' dän Giets unner hääbe; sehr ~ sein''' fon Kniphuusen kuume; nicht ~''' ree-äl<br> ''' Gekeimtes '''Kiensel (dät)<br> ''' Gekicher '''Kibbeläi (ju)<br> ''' Gekleff '''Gejalp (dät)<br> ''' Geklingel '''Klingeräi (ju) gekocht '''goar<br> ''' gekrümmt '''nach einer Seite eensiedich<br> ''' Gelage '''Freeteräi (ju) <br> ''' gelähmt '''lom, ferloamd<br> ''' Geländer '''Gelint (dät<br> ''' gelaunt; schlecht ~''' nit goud bie Luune, roar toufree; schlecht ~ sein''' tuuterje<br> ''' gelb '''jeel; ~e Bachstelze''' Kuufuugel (die)<br> ''' gelbhäutig '''jeelhäidich<br> ''' gelblich '''jeelsk<br> ''' Geld '''Jäild (dät), (S) Jield; ~ für Fütterung''' Fodderjäild (dät), ~ bei Viehablieferung''' Taujäild<br> ''' (dät); '''{apmoakje, beere, ferteere, ienbeere}<br> ''' Geldbeutel '''Knippe (ju)<br> ''' Geldbörse '''Knippe (ju)<br> ''' Geldgeschenk '''(klein) Houndstüüwer (die)<br> ''' Geldstrafe '''Breeke (ju)<br> ''' Geldstück '''(klein) Öörtjen (dät)<br> ''' Geldverschwender '''Lichtfink (die)<br> ''' gelegen '''gelain, toupaas; ~ sein an''' gelain weese an<br> ''' Gelegenheit '''Geläägenhaid (ju); bei ~''' bie Gefal<br> ''' gelegentlich '''geläägentelk<br> ''' gelehrt '''geleerd<br> ''' Gelehrte(r) '''Geleerde (die; ju)<br> ''' Geleise '''Gelaise (dät)<br> ''' Gelenk '''Lid (dät) , do Liede<br> ''' gelenkig '''slonk<br> ''' Gelenkknochel '''Knöäwel (die)<br> ''' Gelenkkugel '''Pot (die)<br> ''' gelingen '''glukje, klappe, lukje, gelinge (- geloang - geloangen), meeloope, buuterje; zufällig ~''' slumpje<br> ''' gellen '''galpje, krietskje, gälje<br> ''' gelten '''jäilde (dät jält - goolt - guulden)<br> ''' gelüsten '''lustje, (U) läste<br> ''' gemächlich '''mäkkelk<br> ''' gemein '''gemeen; ~es Volk''' Hak un Mak, Strunt un Janhoagel<br> ''' Gemeinde '''Meente (ju), Meent (die)<br> ''' Gemeinderat '''Meenteroat (die), Roat (die)<br> ''' Gemeinheit '''Gemeenegaid (ju)<br> ''' gemeinsam '''gemeensoam<br> ''' Gemeinschaft '''Gemeenskup (ju)<br> ''' gemeinschaftliches '''Beweiden Meeweede (ju)<br> ''' Gemeinwesen '''Gemeenweesen (dät)<br> ''' Gemisch '''Moangelse (ju)<br> ''' Gemunkel '''Munkeläi (ju)<br> ''' Gemüse '''Gräinieten (dät), Gemöis (dät)<br> ''' Gemüsebauland '''Iesk (die) <br> ''' Gemüsegarten '''Kooltuun (die) gemütlich '''kemoudich, mäkkelk, mollich, bekweem; gutherzig sachtsinnich<br> ''' Gemütlichkeit '''Sinnegaid (ju), Ferkoierskup (ju)<br> ''' genau '''gnau, nau, niep, juust, seküür; (ordnungsliebend) äffen; wer alles ~ nimmt''' Nauniemer (die)<br> ''' genesen '''ferheelje, beeterje, truchkwakkelje<br> ''' Genesung '''Beeterskup (ju)<br> ''' Genick '''Knik (die)<br> ''' genieren; sich ~''' sik schenierje<br> ''' genießen '''genäite (- genoot - geneeten), genjoote<br> ''' Genossenschaft '''Genossenskup (ju)<br> ''' genug '''genouch, nouch<br> ''' genügen '''genöigje<br> ''' genügend '''ruum<br> ''' Genuß '''Genäit (dät)<br> ''' Gepäck '''Pakkeräi (ju)<br> ''' Gepäckwagen '''Pakwoain (die) <br> ''' gepflügt; zum ersten Mal ~''' näibreeken gepökelt '''soalten<br> ''' Gepolter '''Pulteräi (ju)<br> ''' gerade; '''(eben) juust; (gestreckt''') liek; (aufrecht''') risk, apgjucht; (gutgewachsen''') stak, stolt; (v. Zahl''') poor; mit ~n Fasern''' liekträidich; ~ harken''' woasje (R); machen ~''' uutgjuchte; mit ~stehenden Ohren''' stailoored; ~ Strecke''' Rik (dät)<br> ''' geradeaus '''liekuut<br> ''' Gerassel '''Klöäteräi (ju)<br> ''' Gerät '''Reewe (ju), Reeskup (dät); ~ zum Broteinschieben im Ofen''' Schussel (die), (US) Schöätel; ~ zum Flachsrippen''' Ribiersen (dät); ~ zum Aufziehen der Kette beim Weben''' Schäärlaadere (ju); ~e zum Schärfen der Sense''' Hoargoud (dät) <br> ''' geraten '''roakje, räide; fest ~''' fäästroakje; ~ sein geraaden weese<br> ''' geräuchert '''röökerd; ~es Rindfleisch''' Noagelholt (dät)<br> ''' geräumig '''ruum, ruumelk; ~er machen''' wiedje<br> ''' Geräusch; mit ~ bewegen''' schöärje; dumpfes ~ machen''' dunsje<br> ''' gerben '''beräide (- beratte - berat), (U) gäärwje, loogje, looje<br> ''' Gerbstoff '''Looge (ju)<br> ''' Gerede '''Fertälleräi (ju), Baaleräi (ju)<br> ''' gereimter '''Vers Geriemsel (dät)<br> ''' gereizt '''wranterch; leicht ~''' näielk<br> ''' gereuen '''spiete<br> ''' Gericht '''Gjucht<br> ''' Gerichtslage '''Gjuchtsloage (ju)<br> ''' gering '''licht, äärmbloot<br> ''' gerinnen '''stulje; (v. Milch) schjoote, keedelje, käisje, klunnerje<br> ''' Gerinnsel '''Siepe (die)<br> ''' gern '''jädden; ~ haben''' jädden liede muuge; nicht ~''' uunjädden<br> ''' geronnen '''klunnerch; ~e Milch''' Klunnermolk (ju), Keedel (die)<br> ''' Gerste '''Jäärste (ju), (U) Jüste<br> ''' Gerstenfeld '''Jäärstenfäild (dät), -ere <br> ''' Gerstenkorn; '''(Geschwür) Stippe (die) Gerstenmehl '''Jäärstenmeel (dät) <br> ''' Gerte '''Jäd(de) (ju); aufstehende ~ in Korb''' Apstok (die)<br> ''' Gertel '''Haksoaks (dät)<br> ''' Geruch '''Röäk (die)<br> ''' Gerücht '''Baaleräi (ju); böse ~e verbreiten''' raachje<br> ''' gerunzelt '''kruusleeken Gerüst '''Gerüst (dät), Ställoasje (ju); (v. Haus) Stoapelwierk (dät)<br> ''' gesalzen '''soalten<br> ''' Gesang '''Song (die)<br> ''' Gesangbuch '''Songbouk (dät)<br> ''' Gesäß '''Iers (die) <br> ''' Gesäßtasche '''Ierstaaske (ju)<br> ''' gesättigt '''sääd<br> ''' geschädigt '''durch Frost uutwinterd<br> ''' Geschäft '''Winkel (die), Kööpenskup (ju); ~e machen''' Geschäfte moakje<br> ''' geschäftig '''drok, biesich <br> ''' Geschäftigkeit '''Drokte (ju), Drokkegaid (ju)<br> ''' geschäftlich '''geschäftelk<br> ''' Geschäftshaus '''Geschäftshuus (dät)<br> ''' geschehen '''geböäre, geschjo (dät geschjut - geschutte - geschut)<br> ''' Geschenk '''Geschoank (dät), Gift (ju)<br> ''' Geschichte '''Geschichte (ju), Dööntjen (dät)<br> ''' geschichtlich '''geschichtelk<br> ''' Geschichtsforscher '''Geschichtsfoarsker (die)<br> ''' Geschicklichkeit '''Geschikkelkhaid (ju)<br> ''' geschickt '''geschikt, grieuwelk, handich, houndfeerich, kunselk; wer ~ handelt''' Uurfljooger (die)<br> ''' Geschicktheit '''Handegaid (ju)<br> ''' Geschimpfe '''Scheelderäi (ju), Späktoakeläi (ju)<br> ''' Geschirr '''Geschier (dät); (v. Pferd) Siele (die)<br> ''' Geschlecht '''Geslächt (dät)<br> ''' Geschmack '''Smoak (die, R), Gesmak (die), Göär (die); ~ abstumpfend''' slee; ohne ~''' klam; (persönlich) Möäge (ju)<br> ''' geschmacklos '''flau<br> ''' geschmeidig '''smiedich, smoud, wook, länkich<br> ''' Geschnater '''Gesnöäter (ju)<br> ''' Geschöpf; '''(arm) Bloud, -ere (die); (armselig) Sakkerlooter (die); (elend) Schröägel (die); (mager) Strind (die), (ungehorsam) Uundiert (dät)<br> ''' Geschrei '''Geroor (dät), Geschräif (dät), Schräiweräi (ju) <br> ''' geschützt; in ~er Lage''' schüülich <br> ''' Geschwätz; dummes ~''' Foaseläi (ju); grobes ~''' Kalweräi (ju) geschwätzig '''baalhaftich<br> ''' geschwind '''gau<br> ''' Geschwindigkeit '''Gauegaid (ju), Foart (ju) <br> ''' Geschwulst '''Swolst (dät), Swäl (dät), Stippe (die); (an den Fingern) Eekem (dät)<br> ''' gesellen; sich ~''' sik gesälje<br> ''' Gesellschaft '''Sälskup (ju) Gesetz '''Gesäts (dät), Wät (ju); ungeschriebenes ~''' Sätgjucht (dät)<br> ''' Gesicht '''Gesicht (dät) <br> ''' Gesichtsrose '''Bälrouse (ju)<br> ''' Gesinde '''Tjoonste (do), Tjoonstljuude (do); mieten v. ~''' winne<br> ''' Gesindehaus '''Tjoonsthuus (dät)<br> ''' Gesindel '''Göitjen (dät), Pakfoulk (dät), Gesindel (dät) <br> ''' Gespann '''Spon (dät)<br> ''' gespannt '''pral<br> ''' Gespenst '''Spouk (die); (Vorspuk) Foarspouk (die)<br> ''' gespensterhaft '''spouksk<br> ''' Gespräch '''Gespräk (dät)<br> ''' gespreizt; mit ~en Beinen''' bestrieded, strieded<br> ''' gesprenkelt '''sprinkelch<br> ''' Gestalt '''Fonsuun (dät), Gestalt (ju)<br> ''' gestalten '''gestaltje<br> ''' Gestank '''Stoank (die)<br> ''' gestehen '''läie<br> ''' Gesteinsmasse '''Steenmasse (ju)<br> ''' Gestell '''Ställoasje (ju); (v. Wagen, Pflug) Stal (dät); (v. Pflug) Plouchstal (dät)<br> ''' gestern '''jäärsene, (U) jüssene; ~ Abend''' jäärsen Äiwende<br> ''' gestorben '''in dän Heemel<br> ''' Gesträuch '''Struukeräi (ju)<br> ''' gestreift '''strieped; ~e Ellenwaren''' Buntgoud (dät)<br> ''' Gestrüpp '''Broak (die), kreepelch Holt, Possem (die), Gestrup (dät)<br> ''' gesucht '''griepsk<br> ''' gesund '''gesuund, suund, käädenich, krewäl; (wieder ~''') buppe-aape<br> ''' Gesundheit '''Suundhaid (ju), Gesuundegaid (ju), Suundegaid (ju); ~ ausbringen''' toostje, proostje; ~ fördern''' bekuume<br> ''' Gesurr '''Gesurre (dät) getan '''däin<br> ''' Getöse '''Getoos (dät)<br> ''' Getränk '''Dronk (die)<br> ''' Getreide '''Koarel (dät); {Bagge (ju), Gulf dät), Hällekeem (die), hokje, Hokke (die), ienfiere, Jierwe (ju), ounbaue, rinselje, scheenigje, sollerje, waaierje}<br> ''' Getreideähre; Rost in ~''' Stoarksbrood (dät)<br> ''' Getreidebauland '''Iesk (die)<br> ''' Getreidefach '''Gulf (dät)<br> ''' Getreidegabel '''Schjootele (ju)<br> ''' Getreideharke '''Tooge (ju)<br> ''' Getreidehaufen '''Bält (die); ~ errichten''' Bält fiere<br> ''' Getreidekern '''Kääden (die)<br> ''' Getreidemaß; '''(v. 2 Scheffel) Fjoorup (die); (v. 120 Scheffel) Läst (ju)<br> ''' Getreidereste '''Straielse (ju), Swil (dät), Toogelse (ju)<br> ''' Getreiderost '''Stoarksbrood (dät)<br> ''' Getreideschicht '''zum Dreschen Lääse (ju) <br> ''' Getreideschippe '''Koarnschuppe (ju) Getreideschnitter '''Sichter (die)<br> ''' Getreidewanne '''Wonne (ju)<br> ''' getrost '''getraast<br> ''' Gevatterschaft '''Fadderskup (ju)<br> ''' gewahr '''werden gewoar wäide, wies wäide<br> ''' gewähren '''lassen gewäide läite<br> ''' Gewährleistung '''Gewäärlaistenge (ju)<br> ''' Gewalt '''Gewalt (ju)<br> ''' Gewaltherrschaft '''Gewaltheerskup (ju)<br> ''' gewaltig '''gewaltich, uunmundich<br> ''' gewalttätig '''baldoarich<br> ''' Gewand '''Gewand (dät)<br> ''' gewandt '''gewant<br> ''' Gewandtheit '''Kittegaid (ju)<br> ''' Gewehr '''Ruur (dät), Busse (ju), Geweer (dät)<br> ''' Gewehrhahn '''Hoone (die)<br> ''' gewellt '''wällerch<br> ''' Gewerbe '''Hondwierk (dät), Oambacht (dät, R) Gewicht '''Gewicht (dät), Sweeregaid (ju); ~ haben''' weege; ~ von 1 Pfund''' Puundstuk (dät); {iekje} <br> ''' gewichtig '''loodich<br> ''' Gewichtigkeit '''Loodegaid (ju)<br> ''' Gewinn '''Boate (ju), Foardeel (dät), Gewinst (die)<br> ''' gewinnen '''gewinne, winne (- won - wonnen)<br> ''' Gewinner '''Winner (die)<br> ''' gewirrt; durcheinander ~''' fertooged, tuusterch, tuusich<br> ''' gewiß '''wisse, gewis<br> ''' Gewissen '''Gewieten (dät)<br> ''' gewissermaßen '''so tou tällen<br> ''' Gewitter '''Grummelschuur (die); {knitterje} <br> ''' gewittern '''uunweederje<br> ''' Gewitterwolke '''Grummelkop (die)<br> ''' gewitzt '''rotterch<br> ''' gewöhnen, (sich ~)''' woane (R)<br> ''' Gewohnheit; die ~ haben''' pleegje<br> ''' gewöhnlich '''gewöönelk, alle Deege, smoals<br> ''' gewohnt '''gewoond<br> ''' Gewölbe '''Gewölft (dät)<br> ''' gewonnen '''geben apreeke<br> ''' Gewühl '''Gewöil (dät)<br> ''' Gewürz '''Krüüderäi (ju)<br> ''' Gezeit '''Tiede (ju)<br> ''' Gicht '''Jicht (ju), Flöäte (ju)<br> ''' gichtig '''jichtich<br> ''' gichtkrank '''jichtich<br> ''' Giebel '''Göäwel (die), (S) Gääuwel gieren '''gierje<br> ''' gierig '''gulsich, joank, happerch, grappich, grapsk, gierich; ~er Mensch''' Sluuker, Sluukert (die)<br> ''' gießen '''joote (hie jut - goot - geeten), külpje, flappe<br> ''' Gießkanne '''Jooter (die), Jootkanne (ju)<br> ''' Gießloch '''Göätegat (dät), do -goate <br> ''' Gift '''Gift (dät) giftig '''giftich<br> ''' Giftpflanze '''Giftplonte (ju)<br> ''' Gig '''Giek (die)<br> ''' Ginster; Englisches ~''' Knippers, Knapheede (ju)<br> ''' Gipfel '''Top (die)<br> ''' girren '''kurje<br> ''' Gischt '''Gisk (die)<br> ''' Gitter '''Goaderge (ju, R); mit ~ versehen''' richelje<br> ''' Gitterwerk '''Roster (die)<br> ''' Glanz '''Glans (die), dät Blonke<br> ''' glänzen '''glansje, glinsterje, blinkje, blinsterje<br> ''' glanzlos '''dof, foal <br> ''' Glanzstärke '''Stieuwelse (ju) <br> ''' Glas '''Glääs (dät), do Gleese<br> ''' Glaser '''Glääsker (die), Glöäsker, Gloasker (die); (Pferdefliege''') Hoangst (die, R)<br> ''' glaserner '''Dachziegel Glääsruute (ju)<br> ''' Glasfenster '''Glääsfinster (dät)<br> ''' glasig '''glääsich<br> ''' glasurte '''Ziegelplatte Ästerke (ju)<br> ''' glatt '''glääd, glidderch, sljucht, reeken, stuuf; ~ machen''' sljuchtje; nicht ~''' rubbelch<br> ''' Glätte '''Gläädegaid (ju) <br> ''' Glatteis '''Gläädies (dät)<br> ''' glätten '''gläädje, sliepe<br> ''' Glatze '''Koalkop (die)<br> ''' glauben '''leeuwe<br> ''' Glauben '''Gloowe (die); ~ wechseln''' sik uumereeke<br> ''' Glaubensfreiheit '''Gloowensfräiegaid (ju)<br> ''' glaubhaft '''leeuwhaft<br> ''' glaubwürdig '''weerhaft<br> ''' gleich '''gliek, juustgliek; (sofort) fluks, fout, glieks, straks; ~ schnell''' glieke gau; ~ nach''' naist; zu ~er Zeit''' tou glieke Tied<br> ''' gleichen '''glieke, gliekje, liekje; (aussehen) läite<br> ''' gleicherweise '''gliekerwiese<br> ''' gleichfalls '''gliekfals<br> ''' Gleichgewicht '''Gliekgewicht (dät) gleichgültig '''gliekgultich<br> ''' gleichlaufen '''liekloope; ~d''' gliekloopend<br> ''' gleichmäßig '''gliekmäitich; (ruhig) rauelk<br> ''' gleichzeitig '''tou glieke Tied <br> ''' gleiten '''gliede (hie glit - gleed - glieden), glidderje, glippe, glitskje, schuurje Gletscher '''Glitsker (die)<br> ''' Glied '''Lid (dät) , do Liede; (v. Kette) Glid (dät), do Gliedere; steife ~er''' kreepelge Liede <br> ''' Gliedmaße '''Lid (dät), do Liede, Strilte (ju)<br> ''' glimmen '''glimme (- glom - glommen); (glühen) gloorje; (schwelen) smeele<br> ''' glimpflich '''glimpelk<br> ''' glinstern '''glinsterje<br> ''' glitschen '''glidderje, glitskje<br> ''' glitscherig '''glidderch <br> ''' Glockblume '''Klokkebloume (ju)<br> ''' glitschig '''gläärich, glitskich<br> ''' Glöckchen '''Pingele (ju), Scheepeklokke (ju)<br> ''' Glocke '''Klokke (ju); {baierje}<br> ''' Glockenheide '''Dopheede (ju)<br> ''' Glockenschlag '''Klokkensleek (die)<br> ''' Glockenschlägel '''Klääpel (die)<br> ''' Glockenturm '''Kloktouden (die)<br> ''' glorreich '''gloorriek<br> ''' glotzäugig '''gluupsk<br> ''' glotzen '''glapje, glappe<br> ''' Glück '''Gluk (dät), Slump (die); auf gut ~''' ap goude Hoopenge, ap Rumpslump<br> ''' glücken '''glukje, slumpje<br> ''' glucken '''klukje<br> ''' gluckern '''schulsje, schultsje<br> ''' Gluckhanne '''Klukhanne (ju)<br> ''' glücklich '''glukkelk, bliede, slumpelk<br> ''' glücklicherweise '''glukkelkerwiese, slumpswiese<br> ''' glucksen '''schulsje, pulskje<br> ''' Glücksfall '''Slump (die), Glukseeke (ju)<br> ''' Glückssache '''Glukseeke (ju)<br> ''' glühen '''gloie, glöie, (S) gluuje, smeele; (v. Entzündungen) fjuurje; leise ~''' gloorje glühend '''glöinich, (S) gluuinich<br> ''' Glut '''Gloud (ju), Glöinegaid (ju)<br> ''' Gnade '''Gnoade (ju, R)<br> ''' Gold '''Gould (dät); aus ~''' goulden<br> ''' Goldamsel '''Riekelüün (die)<br> ''' Goldblume '''Goartjebloume (ju)<br> ''' Goldbrosche '''Gadderke (ju)<br> ''' golden '''goulden<br> ''' Goldfieber '''Gouldfiewer (dät)<br> ''' goldgelb '''gouldjeel<br> ''' Goldgräber '''Gouldgreeuwer (die)<br> ''' Goldstück '''Gouldstuk (dät)<br> ''' Golfspiel '''{Kaaljen (dät)}<br> ''' Golfstrom '''Gulfstroom (die)<br> ''' gönnen '''gonne<br> ''' Göpel '''Rosmäälne (ju) Gosse '''Göäte (ju)<br> ''' Gott '''God (die)<br> ''' Gottesdienst '''Goddestjoonst (die); letzter ~''' Läästtjoonst (die)<br> ''' gottesfürchtig '''from<br> ''' gottgefällig '''godgefaalend<br> ''' göttlich '''goddelk<br> ''' Gottlose '''Godloose (die)<br> ''' Grab '''Grääf (dät), do Greewe<br> ''' grabbeln '''grabbelje<br> ''' graben '''greeuwe (hie gräft - gruuf - greeuwen), bunkje, kuulje, spitte<br> ''' Graben '''Sloot (die), Grääfte (ju), Dobbe (die); ~ anlegen, reinigen''' slootje <br> ''' Grabenerde '''Slootäid (ju) <br> ''' Grabenrand '''Slootskaante<br> ''' Grabensteg '''Tille (ju), Klom (die)<br> ''' Gräber '''Greeuwer (die)<br> ''' Gräberei '''Greeuweräi (ju)<br> ''' Gräbstätte '''Grääfsteede (ju), Leegersteede (ju)<br> ''' Grabstein '''Grääfsteen (die)<br> ''' Gracht '''Grääft(e) (ju) Grad '''Groad (die, R)<br> ''' Graf '''Groaf (die)<br> ''' Gram '''Ferträit (die)<br> ''' grämen '''grääme<br> ''' grämlich '''grimmietich, grimmietsk<br> ''' Granne '''Dongel (die), Iene (ju), Onge (ju)<br> ''' Graphit '''Looie (ju)<br> ''' Gras '''Gäärs (dät)<br> ''' Grasacker '''Trjaaske, Tjaaske (ju)<br> ''' Grasart '''Miedel (die)<br> ''' Grasfläche '''Plakke (ju)<br> ''' grasgrün '''gäärsgräin<br> ''' Grashalm '''Gäärsspier (dät)<br> ''' Grashaufen '''Gäärsbält (die)<br> ''' grasig '''gäärsich<br> ''' Grasklumpen '''Bjunttop (die), Gailtop (die)<br> ''' Grasland '''Gräid (ju), Trjaaske, Tjaaske (ju)<br> ''' Grashalm '''Gäärshoolm (die)<br> ''' Grasland '''Weedelound (dät), Plakkelound (dät), (hochgelegen beim Dorf''') Brink (die)<br> ''' Graslandstück '''mit Tannen Dannenplakke (ju)<br> ''' Grasraupe '''Gäärsruupe (ju) <br> ''' Grassamen '''Gäärssäid (dät)<br> ''' gräßlich '''grääselk, grääsich, hachelk<br> ''' Grassoden '''Plaage (ju); ~ ausstechen''' plaagje<br> ''' grätschweise '''stehen oder sitzen striedje<br> ''' grau '''gries; ~es Sand''' Griessound (dät)<br> ''' Graudrossel '''Wintergriese (die) grauen '''griddelje, griesje<br> ''' graupeln '''grieselje <br> ''' Grausamkeit '''Grausoamkaid (ju)<br> ''' Grausen '''Griddel (die)<br> ''' grausen '''griddelje<br> ''' grausig '''gjouelk, eekelk<br> ''' greifbar '''bie de Hounde<br> ''' greifen '''griepe (hie gript - greep - griepen), pakje, foatje (R), grappe, grabbelje; mit ~ und raffen''' mäd griepen un grappen<br> ''' Greifer '''Grieper (die)<br> ''' greis '''gries <br> ''' Greis '''Wietkop (die); mürrischer ~''' Knastert (die)<br> ''' grell '''gräl; ~ leuchten''' grälluchtje<br> ''' grellbemalt '''grälbemoald<br> ''' Grellheit '''Grällegaid (ju)<br> ''' Grenz '''Graft Seelter Graft ON<br> ''' Grenze '''Scheed (dät), Scheedenge (ju)<br> ''' Grenzgraben '''Scheedsloot (die), Meer (dät)<br> ''' Grenzscheide '''Scheed (dät)<br> ''' Griebe '''Greeuwenge (ju)<br> ''' griechisch '''griechisk<br> ''' Griesgram '''Knöäterpüüt (die), Knurrepüüt (die), Knuurpot (die), Brumboard (die), Wrantpot (die)<br> ''' Griff '''Griep (die), Hoandsel (dät);(Heft) Hächt (dät), Hääft (dät); (an Sense) Krukke (ju); (an Spaten, Schaufel) Hilt (dät)<br> ''' griffbereit '''griefelk, ticht bie de Hounde<br> ''' Griffel '''Griffel (die)<br> ''' Grille '''Häimke (ju) <br> ''' grimmig '''bietsk; ~er Mensch''' Kiesebieter (die)<br> ''' Grind '''Schuppe (ju), Tatter (die)<br> ''' grinsen '''gniesje, grinsje, kiesje<br> ''' Grippe; ansteckende ~''' Smuugeräi (ju)<br> ''' grob '''groaf, klunterch; (vierschrötig) balstjuurich, boarsk, but, kros, uunbeschuft; ~er Mensch''' Kluntshäkke (die); ~e Worte''' Scheelde (do); ~es Geschwätz''' Kalweräi (ju)<br> ''' Grobheit '''Buttegaid (ju), Groawegaid (ju), Uunbeschuftegaid (ju)<br> ''' Grobian '''Butkop (die), Buffel (die), Duljes (die), Suljes (die)<br> ''' gröhlen '''groalje<br> ''' Groll '''Grul (die); heimlicher ~''' Piek (die)<br> ''' grollen '''grulje, (S) grölje, wrakje<br> ''' Groschen '''Grosken (die)<br> ''' groß '''groot; nicht ~''' jäntich; ~er Mensch''' Jipjap (die); ~es Stück Holz''' Klos (die), ~es Tier''' Breekert (die); im ~en''' int Groote; etwas ~es''' wät Grootet; größer gratter<br> ''' Größe '''Grööte (ju); in ganzer ~''' fulboudich; von passender ~''' jäntich<br> ''' Großeltern '''Grootoolden (do)<br> ''' großenteils '''grootendeels, tou n grooten Deel, maastendeels<br> ''' Großmaul '''Grootbäk (die), Grootsnuute (die), Bliekert (die), Striedewied (die)<br> ''' Großmutter '''Bääsje (ju), Grootmuur (ju), Ooldmääme (ju); Haus v. ~''' Bääsjehuus (dät) großsprechen '''spreeke<br> ''' Großsprecher '''Grootspreeker (die), Grootbäk (die)<br> ''' Großsprecherei '''Grootspreekeräi (ju) <br> ''' größtenteils '''maastendeels<br> ''' Großtuer '''Paias (die)<br> ''' Großtür '''Groodoore (ju)<br> ''' Großvater '''Bääsebaabe (die), Bääsjebaabe (die), Grootfoar (die), Ooldbaabe (die)<br> ''' großziehen '''apluuke<br> ''' Grotte '''Grotte (ju)<br> ''' Grübchen '''Gruppe (ju); (im Fell''') Dobbe (die), Sookedobbe (die)<br> ''' Grube '''Dobbe (die), Grääb (dät), do Greebe, Gruube (ju), Kuule (ju); (zum Flachsrösten) Rooteldobbe, Reetedobbe (ju)<br> ''' grübeln '''simulierje, gruubelje<br> ''' Grummet '''Gram (dät)<br> ''' grün '''gräin; das ~e''' Gräinegaid (ju); ~e Eidechse''' Gäärssluuper (die); ~e Farbe''' Gräinegaid (ju); ~es Holz''' Gräinholt (dät)<br> ''' Grün '''Gräinte (ju)<br> ''' Grund '''Gruund (die); (Boden) Boudem (die); (Bodenart) Gruunde (ju)<br> ''' Grundbesitz '''Määrke (ju)<br> ''' grundehrlich '''doodeerelk<br> ''' gründen '''gruundje<br> ''' gründlich '''gruundelk; ~ durchharken''' uurrieuwje<br> ''' Gründling '''Stiekelboars (die)<br> ''' Gründonnerstag '''gräine Tuunsdai<br> ''' Grundsee '''Gruundsee (ju)<br> ''' Grundsoden '''Gruundseede (ju); {wrikje}<br> ''' Grundstein '''Gruundsteen (die)<br> ''' Grundstück '''Lappe (die), Plakke (ju); kleines Esch~''' Spaal (dät)<br> ''' Gründungspfeiler '''Stiepel (die)<br> ''' Grundwasser '''Sakwoater (dät)<br> ''' grünen '''gräinje Grünfläche '''im Dorf Brink (die)<br> ''' Grünkohl '''Kruusenkool (die), gräine Kool<br> ''' Grünland '''Gräinlound (dät), Tjaaske (ju)<br> ''' Grünschnabel '''Gräinsnoabel (die), Kiek-in-de-Waareld; {nit gans goar}<br> ''' Grünspan '''Gräinspon (dät), Kooperrood (dät)<br> ''' grunzen '''gnurje, knuchje, rochje; ~ und schmatzen''' tjaftje <br> ''' Grüppe '''um Misthaufen Siepelke (ju)<br> ''' Gruppe; '''(Herde) Koppel (die)<br> ''' grüppen '''grupje<br> ''' Gruseln '''Griesenge (ju)<br> ''' gruseln '''gruuselje <br> ''' Gruß '''Gröitnis (dät)<br> ''' grüßen '''gröitje<br> ''' Grütze '''Goarte (ju); ~ machen''' goartje<br> ''' Grützmacher '''Goartemoaker (die) Grützmühle '''Goartemäälne (ju)<br> ''' gucken '''kiekje (hie kieket, kikt - kiekede, keek - kieked), oogje<br> ''' gültig '''gultich<br> ''' Gunst '''Gunst (ju)<br> ''' günstig '''gunstich, griefelk, grieuwelk, goadelk, (R) goadelch, schikkelk, reed, toupaas<br> ''' Gurgel '''Sluuk (die), Strot (die)<br> ''' gurren '''kurje<br> ''' Gurt '''Gäddel (die)<br> ''' Gürtel '''Gäddel (die)<br> ''' Gürtelschnalle '''Gaspe (ju)<br> ''' Guß '''Got (die), (US) Güüt, Gulp (die)<br> ''' Gußloch '''Göätegat (dät)<br> ''' güst '''(v. Kühen) foarmeelk, gääst<br> ''' gut '''goud; sehr ~''' baldoarich; ~er Rat''' gouden Räid; ~en Tag!''' gouden Dai!; ~e Tat''' Wierk (dät); ~ temperiert''' mundpaas; (vorzüglich''') wreed; ziemlich ~''' wreed; ins ~''' int Goude <br> ''' Gut '''Goud (dät), do Göidere<br> ''' Güte '''Göide (ju)<br> ''' Güter '''do Göidere<br> ''' Güterbesitz '''Göidere (do)<br> ''' Güterzug '''Frachtsuch (die) Gutes '''Goudes<br> ''' gutgewachsen '''stak<br> ''' gutherzig '''goudhaatich, sachtsinnich<br> ''' gütig '''göidich<br> ''' gütlich '''göidich; sich ~ tun''' prousje<br> ''' gutmütig '''goudmöidich, goudmoudich, slok<br> ''' gutwillig '''goudwillich, int Goude <br> == H == ''' Haar '''Hier (dät), do Hiere; ~e verlieren''' hierje; {aptunderje, klatterch, ju Näid, sloksk}<br> ''' Haarband '''Hierbeend (dät)<br> ''' Haarbüschel '''Strap (die); (v. Pferd) Fieseltop (die)<br> ''' haaren '''hierje, (U) häirje<br> ''' Haaresbreite '''Hieresbratte (ju)<br> ''' Haarflechte '''Floachte (ju, R)<br> ''' haarig '''hierich<br> ''' haarklein '''hierkleen<br> ''' Haarknoten '''Tüt (die)<br> ''' Haarlocke '''Hiertolle (ju), Tolle (ju), Krulle (ju)<br> ''' Haarnadel '''Hiernäddele (ju)<br> ''' Haarspange '''Ooriersen (dät)<br> ''' Haartolle '''Hiertolle (ju)<br> ''' Haarwirbel '''Tweertop (die), Dweerel (die)<br> ''' Hab '''und Gut Stok (die)<br> ''' haben '''hääbe (hie häd - hied(e) - häiwed), (S) häbbe <br> ''' habgierig '''hääbich, habbich, grannich, grapsk, gulsich, sluuksk <br> ''' Habicht '''Hauk (die) Hacke '''Häkke (ju), (S) Häkker (die); ~ mit langem Stiel''' Sloothauer (die); kleine ~''' Bikker (die)<br> ''' hacken '''häkje, kappe, bikje; wer hackt Häkker (die)<br> ''' Hackenleder '''Häkkeleeder (dät)<br> ''' Hackensehne '''Häksiene (ju)<br> ''' Hackfleisch '''Biestuk (dät)<br> ''' Hackfrucht '''Häkfrucht (ju)<br> ''' Hackklotz '''Haublok (dät)<br> ''' Häcksel '''Häkkelse (ju) Häckseler '''Sniedloade (ju) <br> ''' Hader '''Hikhakkeräi (ju)<br> ''' Hafen '''Hoawen (die), (U) Hauenge (ju)<br> ''' Hafendamm '''Hoawendom (die)<br> ''' Hafer '''Hoawer die), (U) Heeuwer; (v.Dreesch) T(r)jaaskehoawer (die); (leer) Wiendhoawer (die)<br> ''' Hafergrütze '''Hoawergoarte (ju)<br> ''' Haferschleim '''Hoawersliem (die)<br> ''' haften '''haftje<br> ''' Hagebuche '''n hoageboukenen Boom <br> ''' Hagebutte '''Hoagebutte (ju)<br> ''' Hagedorn '''Hoageltouden, Hoagelbusk (die, R)<br> ''' Hagel '''Hail (die)<br> ''' Hagelkorn '''Hailsteen (dät), Hailkoarel (dät), Hailstuk (dät)<br> ''' hageln '''hailje<br> ''' Hagelschauer '''Hailschuur (die); kleiner ~''' Twisterenge (ju)<br> ''' Hahn '''Hoone (die); (Zapfen) Kroane (die), Kroan (die); (hölzern) Swik (dät)<br> ''' Hahnenbalken '''Hooneboolke (die)<br> ''' Hahnenfuß '''Hoonepootplonte (ju); scharfer ~''' Buuterbloume (ju) <br> ''' Hahnenkamm '''Hoonekoum (die)<br> ''' Hahnentritt '''Hoonentreed (die)<br> ''' häkeln '''hääkelje<br> ''' haken '''hoakje<br> ''' Haken '''Hoake (die, R), do Hoake; ~ zum Balken umwälzen''' Kanthoake (die) ; ~ zum Eggen heben '''Aidelichter (die); ~ zum Heu herunterziehen''' Tuukhoake (die); ~ versetzen''' aphoakje<br> ''' halb '''hoolf, (RS) hoolich; [Adj.] hoolwe; nichts ~es und nichts Ganzes''' twiskebee-en; ~ und ~''' hoolwerhands; auf ~em Wege''' hoolfwais<br> ''' Halbbruder '''Halfbruur (die)<br> ''' halberwachsen '''händich<br> ''' Halbmond '''hoolwe Moune<br> ''' halbreif '''twiebrouderch, twiebroudich<br> ''' halbrund '''hoolfrund<br> ''' Halbschwester '''Halfsuster (ju) <br> ''' halbverschlissen '''hoolichslieten<br> ''' halbwegs '''hoolichwais<br> ''' halbwollenes Zeug '''Fieschaft (die)<br> ''' halbwüchsig '''hoolichwoaksen<br> ''' Hälfte '''Haaldeel (die), Halfscheed (dät)<br> ''' Halfter '''Haalter (ju) Halfterkette '''Halterkätte (ju)<br> ''' Halle '''Halle (ju)<br> ''' Halm '''Hoolm (ju), Spier (dät)<br> ''' Hals '''Hoals (die, R); ~ über Kopf''' kopunner kopuur<br> ''' Halsband '''Hoalsbeend (dät)<br> ''' Halsdrüse '''Käddele (ju)<br> ''' Halskette '''Krallebeend (dät)<br> ''' Halskragen '''Böörtjen (dät)<br> ''' Halsriemen '''Hoalsgjoome (die)<br> ''' halsstarrig '''hädnäkked, kopsk, stieuwkopped, wäärrääged<br> ''' Halstuch '''Hoalsdouk (die)<br> ''' Halszäpfchen '''Huuk (die)<br> ''' halt! '''holt!, hou!<br> ''' Halt '''Hoold (die), Schrap (dät)<br> ''' halten '''hoolde (hie haalt - heelt- heelden); (stocken) stukje, (S) stokje<br> ''' Halter '''Hoalter (die, R)<br> ''' Halttau '''(v. Windmühle) Töie (die), Töiseel (dät)<br> ''' hämisch '''lachen smüüsterje<br> ''' Hammel '''Weeder (die), Weer (die); hornloser ~''' Mönnek (die), (S) Muunek<br> ''' Hammer '''Hoomer (die); eiserner ~''' Steenhoomer (die); schwerer ~''' Mööker (die)<br> ''' hämmern '''hoomerje, timmerje, klopje, lapje<br> ''' Hammerschlacke '''Hoomersleek (die)<br> ''' Hammerschlag '''Hoomersleek (die) <br> ''' hamstern '''gammelje<br> ''' Hand '''Hounde (ju), do Hounde; an ~ der, des''' an Hounde fon; eine ~ breit''' hondebreed; in die ~ passen''' houndje; in die ~ passend''' handsoam; fleischige Teil v. ~''' Baalen (die); mit vollen ~en''' fulhandich; beiden ~e voll''' Grapse (ju), Grapseful (ju)<br> ''' Handarbeit '''Hondarbaid (ju)<br> ''' Handballen '''Muus (ju)<br> ''' Handbohrkurbel '''Booruumsleek (dät) Handbreit '''Hondebreed (dät)<br> ''' handbreit '''hondebreed<br> ''' Handbreite '''Houndebratte (ju)<br> ''' Handbürste '''Handuule (ju)<br> ''' Handel '''Hondel (die)<br> ''' handeln '''hondelje; sich ~ um''' ankuume ap; tauschen und ~''' buutje, ruusje<br> ''' Handelsartikel '''Weere (ju)<br> ''' Handelsfahrt '''Hondelsraise (ju) <br> ''' Handelsflotte '''Hondelsflotte (ju)<br> ''' Handelsstadt '''Hondelsstääd (ju)<br> ''' Handelsware '''Hondelsweere (ju)<br> ''' Händevoll '''do Houndeful<br> ''' Handgelenk '''Houndekneetsel (dät)<br> ''' handgemein; fast ~ werden''' ap Sloainsmäite weese<br> ''' handgreiflich '''hondgriepelk; ~e Lehre''' Dämper (die)<br> ''' Handgriff '''Hondsel (dät) handhaben '''hondhoawje<br> ''' Handharke '''(klein) Bikker (die), Kraabe (die)<br> ''' Handklapper '''Klapperke (ju)<br> ''' Handkurbel '''Uumsleek (dät)<br> ''' Handlanger '''Toupleeger (die), Pleechsmon (die)<br> ''' handlangern '''toupleegje, hondloangje<br> ''' Händler '''Hondelsmon (die)<br> ''' handlich '''jäntich<br> ''' Handlung '''Wierk (dät)<br> ''' Handschrift '''Hondschrift (ju)<br> ''' Handschuh '''Handske (ju)<br> ''' Handspritze '''Schitterbusse (ju)<br> ''' Handstock '''Hondstok (die)<br> ''' Handtuch '''Hondouk (die); ~ zum Abtrocknen''' Druugeldouk (die)<br> ''' Handvoll '''Hondful (ju), Honteful (ju)<br> ''' Handwaage '''Änster (ju)<br> ''' Handwerk '''Hondwierk (dät)<br> ''' Handwerker '''Hondwierker (die), do Hondwierksljuude <br> ''' Handwerksbursche '''Hondwierksbusse (die) Handzeichen '''Hondteeken (dät)<br> ''' Hanf '''Hoamp (die, R)<br> ''' Hanfnessel '''Dungele (ju)<br> ''' Hang '''Hong (die); ~ zum Streunen''' Wiedloftegaid (ju)<br> ''' Hängeisen '''Hongiersen (dät)<br> ''' hangen '''hongje<br> ''' hängen '''hongje, bummelje, bungelje; Schwanz ~ lassen''' luukstäitje, sliepstäitje<br> ''' Hängevorrichtung '''im Schornstein Hoal (dät); Hongiersen (dät) <br> ''' Hans Dampf '''die de Noose alleweegense twiske häd<br> ''' Hanswurst '''Bundreeger (die), Buntjer (die)<br> ''' hantieren '''hontierje, spinkenierje<br> ''' Happen '''Hap (die)<br> ''' Harfe '''Harfe (ju)<br> ''' Harke '''(für Heu) Rieuwe (ju); (groß) Tooge (ju)<br> ''' harken '''rieuwje, (S) tieme; (mit Tooge) toogje; gerade ~''' woasje (R)<br> ''' Harn '''Pisse (ju)<br> ''' harnen '''pisje, pinkelje, strulje; (v. Tieren) miege<br> ''' Harnisch '''Harnisk (die)<br> ''' harren '''täiwe, wachtje; (aushalten) häide<br> ''' hart '''häd; (brüchig) sprak; ~ anfassen''' truch de Hietsele luuke; ~ machen''' hädje; mit ~er Schale''' hädscheeld, hädscheelich<br> ''' Härte '''Hädde (ju)<br> ''' härten '''hädje, stäilje<br> ''' hartnäckig '''hädnäkkich, hädnäkked <br> ''' Harz '''Has (dät)<br> ''' Haschen spielen '''Tik spielje<br> ''' Hase '''Hoase (die, R) Haselnuß '''Hoaselnuute (ju), Nuuteboom (die)<br> ''' Hasenpfad '''Hoasepaad, -poade (dät)<br> ''' Hasenscharte '''Hoasemuule<br> ''' Haspel '''Haspel (die)<br> ''' haspeln '''haspelje<br> ''' Haß '''Haatenskup (ju), Has (die)<br> ''' hassen '''haatje, hasje<br> ''' häßlich '''lälk, oolk, hässelk Häßlichkeit '''Lälkegaid (ju) <br> ''' Hast '''Hoast (ju), Iele (ju), Joageräi (ju)<br> ''' hasten '''joagje, tauje<br> ''' hastig '''hoastich, ielich<br> ''' hauchen '''hauchje<br> ''' hauen '''haue (- häuw- hauen), lapje, buukje, dalje, klosje, (etwas) bestrieke; ~ mit Axt''' äksje; ~ mit Dechsel''' tjukselje <br> ''' häufen '''bältje<br> ''' Haufen '''Bält (die), Hoop (die); (v. Heu) Hooke (die); (v. 4 Korngarben) Hokke (ju); wirrer ~''' Rummeläi (ju); in ~ setzen''' hokje, bältje, stuukje; auf ~ werfen''' klüütje<br> ''' häufig '''oafte<br> ''' Haumesser '''Haksoaks (dät)<br> ''' Haupt '''Haupt (dät), Hööft (dät); (Kopf) Kop (die); Querbalken am Rechen; Uferbefestigung''' Haude (ju)<br> ''' Hauptäste '''Touch (die)<br> ''' Hauptbeweis '''Hööftbewies (die)<br> ''' Häuptling '''Hööftmon (die)<br> ''' Hauptsache '''Hööftseeke (ju), Hauptseeke (ju)<br> ''' Hauptstadt '''Hööftstääd (ju)<br> ''' Hauptteil '''Hauptdeel (die)<br> ''' Haus '''Huus (dät), do Huuse; ~ v. Großmutter''' Bääsjehuus (dät); verfallenes ~''' Kebuf (die, dät); ~ und Hof''' die fulle Besleek; im ~e''' in de Huus; ein ~ bauen''' huusje; im ~e bekannt''' huuskundich; zu ~e bleiben''' inne blieuwe; ein ~ errichten''' huusje; am ~ gebunden''' huusheemsk; wer das ~ hütet''' Huusbundjer (die) <br> ''' Hausarbeit '''Huusoarbeid (dät)<br> ''' Häuschen '''Hüüsken (dät); (wo man kocht) Bakhuus (dät)<br> ''' hausen '''huusje <br> ''' Hausflur '''Gong (die)<br> ''' Hausfrau '''Wärdinne (ju)<br> ''' Haushalt '''Huushollenge (ju)<br> ''' Haushälterin '''Huushollerske (ju), Mamsäl (ju)<br> ''' Haushaltung '''Huusho(lle)nge (ju)<br> ''' Haushöhe '''Huushööchte (ju)<br> ''' Hausierer '''Bundreeger (die), Buntjer (die), Uumelooper (die)<br> ''' Hausschelle '''Huusschälle (ju)<br> ''' Hausschuh '''Slurre (ju) Hausschürze '''Foarbiendeschoarte (ju)<br> ''' Haustür '''Huusdoore (ju) Haustyrann '''Dreeguuner (die)<br> ''' Hauswurz '''Huuslook (dät), Dunnerkruud (dät)<br> ''' Haut '''Häid (ju), Fäl (dät); Streifen ~''' Palte (die)<br> ''' Hautausschlag '''Uutsleek (die), Seeregaid (ju), Kringelwurm (die)<br> ''' Hautblase '''Bläise (ju)<br> ''' Häutchen '''Flie (die)<br> ''' häuten '''fille, häidje<br> ''' Hautentzündung '''Wulf (die), Seeregaid (ju)<br> ''' Hautflechte '''Flächte (ju)<br> ''' häutig '''häidich, häiderch <br> ''' Hautstrieme '''Strieme (die)<br> ''' Hebamme '''Fraumuur (ju), Badmuur (ju)<br> ''' hebbar '''tilboar<br> ''' Hebebaum '''Wuchtboom (die)<br> ''' Hebel '''Heeuwelte (ju)<br> ''' heben '''lichte, beere, stämme, hieuwje<br> ''' Hebewinde '''Duunkraft (ju)<br> ''' Hechel '''Hietsele (ju)<br> ''' hecheln '''hietselje<br> ''' Hecht '''Häkte (die); (klein) Snouk (die)<br> ''' Heck '''Häk (dät), Wring (die); (am Wagen) Kraite (ju)<br> ''' Hecke '''Hääge (ju); Durchgang in ~''' Iendrift (ju)<br> ''' Hecken '''Brouderäi (ju)<br> ''' Heckenschere '''Häägeschiere (ju)<br> ''' Heckpfahl '''Wringpeel (die)<br> ''' Hederich '''Räiwe (ju)<br> ''' Heer '''Heer (dät)<br> ''' Heerfahrt '''Heerfoart (ju)<br> ''' Heerschau '''Harniskschau (ju)<br> ''' Heerstraße '''Heersträite (ju)<br> ''' Heerweg '''Heerwai (die)<br> ''' Heetberg '''Heedbierich (die) ON<br> ''' Hefe '''Gääst (die), Jääst (die), Bierme (ju) Hefeteig mit Korinthen '''Krintepuffert (die)<br> ''' Heft '''Hächt (dät), Hääft (dät), Hilt (dät)<br> ''' heften '''hächtje, häftje <br> ''' heftig '''fäl, doane, duftich; (stark) nietsk; (grimmig) bietsk; ~ atmen''' hachje, (S) blachje, buuksloagje; ~es Atmen''' Buuksloon (dät); ~ verlangen''' jakhoalsje, jankje<br> ''' Heide '''(die) Heede (ju), Fodderheede (ju), gjuchte Heede (ju), Riesheede (ju), (Feld) Heedelound (dät); {die Sied}<br> ''' Heide '''(der) Heeden (die)<br> ''' Heidebeere '''Heedebäie (ju)<br> ''' Heidebürste '''Heedbäärsel (die)<br> ''' Heidekraut '''Heede (ju)<br> ''' Heideland '''Heedelound (dät)<br> ''' Heidelbeere '''Buskbäie (ju), Heedbäie (ju), Bikbäie (ju) Heidelerche '''Heedhanke (ju)<br> ''' Heideschaf '''Heedschäip (dät)<br> ''' Heidesense '''Heeddüüwel (die)<br> ''' Heidesichel '''Heeddüüwel (die), Heedsied (die), Heedsichte (ju), Sied (die)<br> ''' heidnisch '''heedensk<br> ''' Heidschnucke '''Heedschäip (dät)<br> ''' Heil '''Hail (dät)<br> ''' heil '''heel<br> ''' Heiland '''Hailand (die)<br> ''' heilen '''heelje<br> ''' heilig '''hillich; (vor Namen) Sänt; ~ sprechen''' hillich spreeke<br> ''' heilige '''hälge<br> ''' Heilige '''Hillige (die)<br> ''' Heilpraktiker '''Knookenbreeker (die)<br> ''' Heim '''Heem (dät)<br> ''' Heimat '''Heemat (ju)<br> ''' Heimatland '''Heematslound (dät)<br> ''' Heimchen '''Heemke (ju), Häimken (dät)<br> ''' heimisch '''heemsk; ~ werde'''n oain wäide<br> ''' heimlich '''stilken; ~ anblicken''' glapoogje; ~ anblicken''' gluumje; ~ arbeiten''' musselje; ~ beobachten''' beluurje; ~ davon laufen''' sik wächpisje; ~er Groll''' Piek (die); ~ naschen''' snoupe<br> ''' heimsuchen '''wonkje heimtückisch '''luurich, luursk, fielainich; still und ~ sein''' gluumje<br> ''' Heimweh; unter ~ leidend''' huusheemsk<br> ''' Heirat '''Hilk (die)<br> ''' heiraten '''hilkje, (H) hölkje; Frau zum ~ suchen''' ap de Fräite gunge<br> ''' heiser '''häisterch<br> ''' Heiserkeit '''Häistergaid (ju) <br> ''' heiß '''heet; kochend ~''' sjoodenheet; heißer''' hatter<br> ''' heißen '''heete (hie hat - hiet - heeten)<br> ''' heizen '''bäite (hie bät - bätte - bät), stookje<br> ''' Held '''Häld (die)<br> ''' helfen '''hälpe (- holp - holpen); ~ anzuziehen''' ounhälpe<br> ''' Helfer '''Hälper (die)<br> ''' Helgoland '''Hälgelound ON <br> ''' hell '''ljoacht (R), kloor, häller, gräl, häl; ~ klingen''' klikke; ~ werden''' ljoachtwäide<br> ''' hellbraun '''ljoachtbruun<br> ''' hellgrau '''griesljoacht<br> ''' hellhaarig '''ljoachthierich<br> ''' Helligkeit '''Ljoachtegaid (ju), Ljoacht (dät)<br> ''' Helling,Werft '''Hällenge (ju)<br> ''' Hellseher '''Hälkieker (die), Spoukkieker (die<br> ''' Helm '''Hälm (die)<br> ''' Helmholz '''Stjuurpänne (die)<br> ''' Helmstock '''Hälmholt (dät)<br> ''' Hemd '''Hoamd (dät, R) Hemdbrust '''Foarblääd (dät), -bleede, Foarhoamd (dät)<br> ''' hemmungslos '''wöist<br> ''' Hengst '''Hingst (die); {Klaphingst}<br> ''' Hengstfüllen '''Hingstfoole (die)<br> ''' Henkel '''Seel (dät)<br> ''' Henkelkorb '''Boogenkiepe (ju)<br> ''' Henkeltopf '''Kätlapper (die)<br> ''' Henker '''Honger (die)<br> ''' Henne '''Hanne (ju)<br> ''' Heppe '''Haksoaks (dät)<br> ''' her '''häär; um sich ~''' uum sik tou herab '''deerou<br> ''' herabfallen '''deer oufaale<br> ''' herabkommen '''deer oukuume<br> ''' herabsetzen '''minderje<br> ''' herangehen '''biegunge<br> ''' herankommen '''häärankuume, oungungen kuume<br> ''' heransausen '''hääranroasje<br> ''' heranziehen '''hääranluuke<br> ''' heraus '''hääruut, uut, uute<br> ''' herausbilden '''hääruutbildje<br> ''' herausfordern '''hääruutfoarderje, hääruutfräigje <br> ''' herausgeben '''hääruutreeke; kein Geld ~''' Tuume deerap hoolde<br> ''' herausgucken '''hääruutkiekje<br> ''' herauskommen '''hääruutkuume<br> ''' herauslassen '''hääruutläite<br> ''' herausnehmen '''hääruutnieme<br> ''' herausschleudern '''hääruutsloiderje<br> ''' herausschmeißen '''uutstutje<br> ''' herausstoßen '''hääruutsteete; (Zunge''') uutsteete<br> ''' Herberge '''Härbierge (ju)<br> ''' herbringen '''häärbrange<br> ''' herbsauer '''släisk<br> ''' Herbst '''Häärst (die)<br> ''' Herbstfrost '''Häärstfroast (die)<br> ''' herbstlich '''häärsterch<br> ''' Herbstmonat '''Häärstmound (dät)<br> ''' Herbstsonne '''Häärstsunne (ju)<br> ''' Herbstwetter '''Häärstweeder (dät)<br> ''' Herbstzeit '''Häärsttied (ju)<br> ''' Herd '''Häid (die), (U) Hid; {die Gäk, die Huund, ju Fjuursteelpe}<br> ''' Herde '''Koppel (die), Drift (ju)<br> ''' Herdgarnitur '''Huund (die)<br> ''' Herdloch '''Röäkeldobbe (die)<br> ''' Herdplatte '''Fjuurploate (ju) <br> ''' herein '''häärien, ien, binne hereinfallen '''deerounloope<br> ''' hereinfliegen '''häärounfljooge<br> ''' hereinkommen '''ienkuume<br> ''' hereinlassen '''ienläite<br> ''' hereinziehen '''häärounluuke<br> ''' herfallen '''über einen uur aan häärfaale<br> ''' hergeben '''häärreeke, oureeke<br> ''' hergehen; dabei ~''' deerbie häärgunge<br> ''' herholen '''häärhoalje<br> ''' Hering '''Hiering, (die), (U) Häiring<br> ''' herkommen '''häärkuume<br> ''' Herkommen '''Häärkuumen (dät)<br> ''' Herkunft '''Häärkuumen (dät); gemeinsame ~ feststellen''' liekje<br> ''' hernieder '''deel, häärdeel<br> ''' herniederreiten '''häärdeelriede<br> ''' herniedersteigen '''häärdeelstiege<br> ''' herniederwerfen '''häärdeelsmiete<br> ''' Herr '''Heer (die), Mäster (die)<br> ''' herrenlos '''heerenloos, heerloos <br> ''' Herrenmütze '''Kipse (ju)<br> ''' Herrenunterhemd '''Slip (dät)<br> ''' herrichten; schön ~''' uutputsje<br> ''' herrisch '''heersk, härsk, strom, stolt; ~e Frau''' Klitse (ju); ~er Mensch''' Dreeguuner (die)<br> ''' herrlich '''heerelk, härrelk, roar<br> ''' Herrschaft '''Heerskup (ju)<br> ''' herrschen '''härskje<br> ''' Herrscher '''Härsker (die)<br> ''' hersagen '''apnaame<br> ''' herschicken '''häärstjuure<br> ''' herstellen '''häärstaale<br> ''' Hersteller '''Moaker (die)<br> ''' Herstellung '''Häärstaalenge (ju)<br> ''' hertragen '''häärdreege<br> ''' herüberkommen '''hääruurkuume herum '''hääruume, uum; um ~''' uumetou; um... ~''' uum...hääruume, uum; umeinander ~''' uumnunner tou<br> ''' herumfingern '''fuchelje<br> ''' herumfliegen '''hääruumefljooge<br> ''' herumgraben '''purje<br> ''' herumirren '''joagje<br> ''' herumlaufen '''hääruumeloope, rundloope; wild ~''' biesterje, büüsterje<br> ''' herumliegen '''hääruumelääse<br> ''' herumlungern '''daidelje, ludderje; (v. Tieren''') länsje, (U) lünskje<br> ''' herumpfuschen '''pruttelje<br> ''' herumsagen '''rundbaale<br> ''' herumschmieren '''hääruumeklaadje herumsitzen '''ludderje; faul ~''' sik rääkelje<br> ''' herumstechen '''purje<br> ''' herumstöbern '''hääruumenusselje<br> ''' herumtollen '''jachterje<br> ''' herumtreiben '''swierje<br> ''' herumtreiben '''hääruumedrieuwe, sich ~''' klungelje, sik hääruumedrieuwe<br> ''' herumtoben '''balskje<br> ''' herunter '''biedeel, deel, addeel, haddeel, häärdeel,<br> ''' herunterfahren '''häärunnerfoare<br> ''' herunterfallen '''deelfaale, häärunnerfaale<br> ''' heruntergehen '''deelgunge, häärunnergunge<br> ''' herunterholen '''häärunnerhoalje<br> ''' herunterreißen '''häärunnerriete<br> ''' herunterrutschen '''ousakje<br> ''' herunterschlucken '''truchsluuke <br> ''' herunterstechen '''häärunnersteete<br> ''' heruntersteigen; Treppen ~''' deeltrapje<br> ''' herunterstoßen '''häärunnersteete<br> ''' herunterströmen '''droogje<br> ''' herunterspringen '''ouspringe<br> ''' Herz '''Haat (dät); von ~en froh''' fon Haaten bliede; zu ~en nehmen''' tou Haaten nieme<br> ''' Herzeleid '''Haatseer (dät)<br> ''' Herzklopfen '''Haatklopjen (dät) herzlich '''haatelk<br> ''' Herzog '''Härtsoch (die)<br> ''' Herzschlag '''Sleek (die)<br> ''' hetzen '''hätsje; (v. Hund) hisje <br> ''' Heu '''Ho (dät); (2. Schnitt''') Gram (dät); ~ machen''' hooje; (v. Rand''') Kaanteho (dät); {dät Määd, die Top, die Hooke, ju Wirse} Heuboden Hoobeen (die), Hooboolke (die)<br> ''' heucheln '''woorm baale<br> ''' Heuchler '''Glisner (die), Fainbaaler (die), Woormbaaler (die), Ierslikker (die)<br> ''' heuchlerisch '''woorm<br> ''' heuen '''hooje; (zum 2. Mal''') gramje<br> ''' Heuer '''Hiere ju), (U) Häire<br> ''' heuer '''fon t Jier<br> ''' heuern '''hiere, (U) häire<br> ''' Heuernte '''Hooaaden (die)<br> ''' Heuerntezeit '''Hooieltied (ju) <br> ''' Heufach '''Hoofäk (dät), -feeke, Fäk (dät), do Feeke, Hookoomer(e) (ju, die)<br> ''' Heuforke '''Hoofuurke (ju)<br> ''' Heugabel '''Fuurke (ju), Hoofuurke (ju); (hölzern) Gaffele (ju)<br> ''' Heuharke '''Rieuwe (ju)<br> ''' Heuhaufen '''Hoobält (die); (klein) Hooke (die)<br> ''' Heukammer '''Hookoomer(e) (ju, die), Hoofäk (dät), -feeke<br> ''' Heuland '''Hoolound (dät)<br> ''' Heuleiter '''Kraite (ju) heulen '''huulje, jauerje<br> ''' Heulpeter '''Huulebälle (die)<br> ''' Heumacher '''Hoojer (die)<br> ''' Heuraufe '''Reepe (ju)<br> ''' Heuschnitt; zweiter''' ~ Gram (die)<br> ''' Heuschrecke '''Gäärsspringer (die), (U) Gäärshupper, (S) Kunstoapel<br> ''' heute '''däälich; ~ Abend''' äuwich, (S) äuwelch; ~ Morgen''' määrlich, (S) mäddelk; ~ Nacht''' noachich (R), (S) nachelch, (H) naachelch, naagelch<br> ''' heutig '''fon däälich, hüütich<br> ''' Heuwagenleiter '''Kraite (ju)<br> ''' Heuzupfer '''Tuukhoake<br> ''' Hexe '''Häkse (ju) hexen '''häksje<br> ''' Hexenkessel '''Häksenseetel (die)<br> ''' Hexerei '''Häkseräi (ju), Häksteräi (ju) <br> ''' Hieb '''Kap (die)<br> ''' hier '''hier, ~ oder da''' hier af deer; ~ und da''' hier un deer<br> ''' hierbei '''hierbie<br> ''' hierdurch '''hiertruch<br> ''' hierfür '''hierfoar<br> ''' hiermit '''hiermäd<br> ''' Hilfe '''Hälpe (ju), Boate (ju), Stöän (die)<br> ''' hilflos '''hälploos<br> ''' Hilfstruppen '''Hälptroppen (do)<br> ''' Himbeere '''Hiembäie (ju)<br> ''' Himmel '''Heemel (die)<br> ''' Himmelfahrt '''Heemelfoart (ju)<br> ''' himmeln '''heemelje<br> ''' himmlisch '''heemelsk<br> ''' hin '''wai, waie; ~ und her''' wai un wier, wai un wieruume, räägels un foudels; sich unruhig ~ und her bewegen''' wispelje<br> ''' hinab '''deel<br> ''' hinabkommen '''deelkuume<br> ''' hinaufreichen '''aploangje<br> ''' hinbringen '''waibrange<br> ''' hindern '''hinderje, lätte, ferweere<br> ''' Hindernis '''Hinder (dät), Aplätteräi (ju), Bungel (die)<br> ''' hinein '''ien, binne, deerien<br> ''' hineinblasen '''ounpuustje<br> ''' hineinbohren '''ounboorje<br> ''' hineindringen '''ountringe<br> ''' hineinfahren '''ounfiere<br> ''' hineinfliegen '''ounfljooge <br> ''' hineingeraten '''ounroakje<br> ''' hineingucken '''ounkiekje<br> ''' hineinlaufen '''deer ounloope hineinlegen '''ounlääse hineinkommen '''ounkuume<br> ''' hineinpressen '''ounpräsje<br> ''' hineinschmeißen '''ounsmiete<br> ''' hineinsetzen '''ounsätte<br> ''' hineinstecken '''deer ounsteete<br> ''' hineinstopfen '''ounpropje<br> ''' hineintun '''oundwo, deer oundwo<br> ''' hineintunken '''ounstipje<br> ''' hineinwerfen '''deer ounsmiete, ounschjoote<br> ''' hineinziehen '''ounluuke<br> ''' hinfahren '''(mit Wagen) waifiere<br> ''' hingehen '''waigunge<br> ''' Hinkebein '''Lunkebeen (die)<br> ''' hinken '''hinkje, hukkelje, stöäkelje; (v. Pferd) kootje, lomje, uurkootje; ~d gehen''' humpelje<br> ''' Hinkender '''Huphap (die)<br> ''' hinlangen '''wailoangje<br> ''' hinlaufen '''wailoope<br> ''' hinlegen '''fläie<br> ''' hinleiten '''waileede<br> ''' hinpacken '''(v. Garben) waifläie<br> ''' hinplumpsen '''deelkwakje<br> ''' hinreisen '''wairaisje<br> ''' hinrichten '''waigjuchte<br> ''' Hinrichtung '''Waigjuchtenge (ju)<br> ''' hinschauen; scharf ~''' pierje <br> ''' hinsehen; neugierig ~''' brilje; scharf ~''' kiesje <br> ''' hinsetzen '''deelsätte; sich ~''' sitte gunge <br> ''' hinsiechen '''wächteere, kwiene, kwienje<br> ''' hinsterben '''süükje, ferscheede<br> ''' hinten '''bääte, (U) bääfte; ~ aus''' bäätuut; von ~''' fon bääten<br> ''' hintenüber '''räägelsuur <br> ''' hinter '''bääte, (U) bääfte<br> ''' Hinterbacke '''Bille (ju)<br> ''' Hinterbeine '''do bääterste Beene hintere '''bääterste<br> ''' Hinterer '''Iers (die), (U) Äirs, Kunte (ju)<br> ''' hintereinander '''bäätnunner<br> ''' Hinterende '''v. Haus Bääterhuus (dät)<br> ''' Hintergebäude '''Bääterhuus (dät)<br> ''' hintergehen '''bäätegunge<br> ''' Hintergrund '''Bäätergruunde (ju)<br> ''' hintergründig '''behutsk<br> ''' Hinterhaus '''Bääterhuus (dät), Toaleend (die)<br> ''' hinterher '''bäätätter, bääte ien(e), ättertied; dicht ~''' nai bäätien<br> ''' Hinterkammer '''Bääterkoomer (ju, die) Hinterkopf '''Bääterkop (die)<br> ''' hinterlassen '''bäätläite, bääteläite<br> ''' hinterlistig '''fielainich, oolk <br> ''' Hinterrad '''Bääterjool (dät)<br> ''' Hinterseil '''Bääterroop (die)<br> ''' hinterst '''bääterst<br> ''' Hinterteil '''Bääterdeel (dät); <br> ''' Hintertür '''Bääterdoore (ju); (v.Scheune) Schäindoore (ju)<br> ''' hinunter '''biedeel, deel, addeel, haddeel<br> ''' hinziehen '''wailuuke<br> ''' hinzielen '''küüroogje<br> ''' hinzufügen '''beföigje, touföigje<br> ''' hinzuzahlen '''toulapje<br> ''' Hirsch '''Hirsk (die), Hart (die)<br> ''' Hirschgeweih; '''(Spitze v. ~''') Takke (die)<br> ''' Hirt '''Höid (die)<br> ''' historisch '''historisk<br> ''' Hitze '''Hatte (ju)<br> ''' Hitzebläschen '''Hitsepuule (ju)<br> ''' hitzig '''hitsich<br> ''' Hitzkopf '''Fjuurkop (die), Dulkop (die)<br> ''' hitzköpfig '''dulkopped<br> ''' Hobel '''Schoawe (ju, R); (Lang~''') Rauboank (die)<br> ''' Hobelbank '''Schoawboank (ju); (H) Schoaboank (die); Schauboank (ju, US) hobeln '''schoawje (R)<br> ''' hoch '''hooch; (aufrecht) stolt, uureende; nun ~!''' hup!<br> ''' Hochamt '''Hoomisse (ju)<br> ''' hochbeinig '''hoochbeenich<br> ''' hochdeutsch '''hoochdüütsk<br> ''' Hochgestellten '''Hooge (do)<br> ''' hochkrempeln '''hoochkrauelje<br> ''' hochliegend '''hoochlääsend<br> ''' Hochmoor '''Hoochfoan (die), Foan (die)<br> ''' hochmütig '''grootsk, hoochdrain, moudich, stailoored, wreed<br> ''' hochnäsig '''sein dän Kop tou hooch dreege<br> ''' Hochsommer '''Hoochsuumer (die)<br> ''' höchst '''uuterst; das ~e''' dät uuterste, die Krountje <br> ''' höchstens '''höchstens<br> ''' Hochzeit '''Hochtied (ju), Wärskup (ju)<br> ''' Hochzeitsessen '''Hochtiedsieten (dät)<br> ''' Hochzeitstag '''Hochtiedsdai (die)<br> ''' Hocke '''Hurke (ju); (v. Getreide) Hokke (die)<br> ''' hocken '''in do Hurke sitte; (v. Getreide) hokje<br> ''' Höcker '''Hökker (die)<br> ''' Hockstellung; in ~''' ap de Hurke<br> ''' höckerig '''bälterch Hode '''Klööte (ju), Oai (dät), -ere <br> ''' Hodensack '''Säk (die)<br> ''' Hof '''Weer (ju), Hoaf (die), Hoafruum (die)<br> ''' Hoffart '''Hoofoart (die)<br> ''' hoffärtig '''hoofäidich<br> ''' hoffen '''hoopje<br> ''' hoffentlich '''sääft<br> ''' Hoffetot '''Hoapedood<br> ''' Hoffnung '''Hoopenge (ju)<br> ''' Hofkirche '''Hoafsäärke (ju)<br> ''' höflich '''hoffelk <br> ''' Höhe '''Höchte, Hööchte (ju), (S) Hachte; in die ~''' uumhooch; in die ~ schießen''' apschjoote; in die ~ streichen''' apstrieke hohes '''Tier Paias (die)<br> ''' höher '''haager; ~ als''' buppe<br> ''' hohl '''hol<br> ''' hohläugig '''(d)joopooged<br> ''' Höhle '''Hööle (ju)<br> ''' höhlen '''holje<br> ''' Hohlkehle '''Glusse, Glusse (ju)<br> ''' Hohlmaß; '''(alt, 3/4 l.) Oud dät), (U) Ud<br> ''' Hohlraum '''Hollegaid (ju) <br> ''' Hohlsaum '''Holnäid (ju)<br> ''' Höhlung '''Hollegaid (ju)<br> ''' Hohlzahn '''Dongele (ju)<br> ''' Hohn '''Hoon (die)<br> ''' höhnisch '''schoi, höönisk; ~ lachen''' schakkerje<br> ''' hojanen '''hoojoanje (R)<br> ''' hökern '''höökerje <br> ''' holen '''hoalje (R)<br> ''' Holland '''Hollound LN <br> ''' holländern '''swierje<br> ''' Hollandgänger '''Holloundgunger (die)<br> ''' Hölle '''Hälle (die)<br> ''' Hollen '''Hollen ON<br> ''' Hollenermoor '''Hollenerfoan ON<br> ''' Höllenpforte '''Hällenpoute (ju)<br> ''' höllisch '''hälsk, hälske<br> ''' holprig '''knubbelich<br> ''' Holunder '''Kidde (ju), Kiddeboom (die), Kitjeboom (die)<br> ''' Holunderbaum '''Kiddeboom (die)<br> ''' Holunderbeere '''Kiddebäie (ju)<br> ''' Holunderblume '''Kiddebloume (ju)<br> ''' Holunderholz '''Knalbusseholt (dät), Kiddeholt (dät)<br> ''' Holundertee '''Kiddetee (die)<br> ''' Holz '''Holt (dät); (v. Eberesche''') Moaiholt (dät); (fossil''') Holtstubbe (die); (grün''') Gräinholt (dät); (längsfaserig''') liekträidich Holt; (im Moor) Sienholt (dät), Sienstubbe (die); (für Sarge''') Noodholt (dät); (zum Sensenschärfen''') Strik (dät), do Strieke; großes Stück ~''' Klos (die); kleines Stück ~''' Scheede (ju); {ferulmje, ju Noust, präntje, die Spint}<br> ''' Holzbekleidung im Schiff''' Schandäksel (die)<br> ''' hölzern '''holten; {ju Boolje, ju Muurpiepe, pänje, ju Pusse, dät Swik, die Waapel}<br> ''' Holzgestell in Windmühle''' Kjuuselwierk (dät)<br> ''' Holzhammer; (schwer)''' Buuke (ju); (zum Flachsklopfen''') Buuke (ju), Troite (die); <br> ''' Holzhandlung '''Holtsteek (die)<br> ''' Holzharke; '''(klein) Bik (dät), do Bieke<br> ''' Holzhaus '''Holthuus (dät)<br> ''' holzig '''holterch <br> ''' Holzkeil '''Holtkiel (die)<br> ''' Holzklotz '''Rängel (die)<br> ''' Holzkohle '''Holtkoole (ju)<br> ''' Holzkugel '''Kuuse (ju)<br> ''' Holzleiste '''Lieste (ju); (am Dachrand) Wiendfeere (ju)<br> ''' Holzlöffel '''Buuterlätse (ju)<br> ''' Holznagel '''Prigge (die)<br> ''' Holznapf '''Näp (die)<br> ''' Holzpflock '''Pänne (die)<br> ''' Holzriegel '''Schöätel (die)<br> ''' Holzscheit '''Plänter (die), Rängel (die); ~e''' kleeuwed Holt<br> ''' Holzschuh '''Hosk (die); (mit Lederbekleidung''') Stöäwelhosk (die); (zum Torfgraben''') Brikhosk (die)<br> ''' Holzschuhmacher '''Hoskemoaker (die)<br> ''' Holzschuhmachermesser '''Rietsoaks (dät)<br> ''' Holzschüssel '''Näp (die)<br> ''' Holzstange '''Prängel (die); (dünn) Spiele (ju)<br> ''' Holzstift; (klein)''' Prigge (ju)<br> ''' Holzstück '''am Pflugeisen Soole (die)<br> ''' Holzzapfen '''Pänne (die)<br> ''' Honig '''Huunich (die)<br> ''' Honigbeutel '''Huunichpüüt (die)<br> ''' Honiggetränk '''Meede (ju)<br> ''' Honiggras '''Kaantegäärs (dät)<br> ''' Honigkuchen '''Huunichkouke (die)<br> ''' Honigpresse '''Huunichprässe (ju) Honigsieb '''Huunichpüüt (die)<br> ''' Honigtracht '''Dracht (ju)<br> ''' Honigwabe '''Moarte (ju), Huunichmoarte (ju); (leer''') Wierk (dät), (U) Wäirk<br> ''' Hopfen '''Hoppe (ju)<br> ''' horchen '''lusterje, pinkoorje, lunkoorje<br> ''' Horcher '''Lusterer (die)<br> ''' hören '''heere; hör auf! schee uut!<br> ''' Horizont '''Horisont (die)<br> ''' Horn '''Houden (dät), (U) Hudden; (v. Tier''') Fäihouden (dät); {tuutje} Hornisse '''Doarne (ju), Doddene (ju)<br> ''' Hornklee '''Slinkkleeuwer (die)<br> ''' Hose '''Bukse (ju)<br> ''' Hosenlatz '''Snälfikker (die)<br> ''' Hosenschlitz '''Fikke (ju)<br> ''' Hosenstoff '''Fieschaft (dät)<br> ''' Hosentasche '''Buksetaaske (ju)<br> ''' Hosenträger '''Drachte (ju)<br> ''' hübsch '''fluch, froai<br> ''' Hubschrauber '''Hoochschruuwer (die)<br> ''' Huf '''Houf (die), Houch; {ju Koote}<br> ''' Hufeisen '''Houfiersen (dät)<br> ''' Hufnagel '''Houfspieker (die) <br> ''' Hufschmied '''Houfsmid (die), -smiede <br> ''' Hüftbein '''Hufteknooke (die)<br> ''' Hüfte '''Hufte (ju)<br> ''' Hügel '''Höäwel (die), Hööchte (ju)<br> ''' hügelig '''bälterch<br> ''' Huhn; '''(weiblich) Hanne (ju); {goakelje (R), dät Hannerik, Koarel tousmiete, pluuderje}<br> ''' Hühnerarsch '''Hanne-iers (die)<br> ''' Hühnerauge '''Liktouden (die)<br> ''' Hühnerei '''Hanne-oai (dät), -ere; (ohne Dotter) Spouksoai (dät), (ohne Schale) Schieteloai (dät)<br> ''' Hühnerkamm '''Hannekoum (die)<br> ''' Hühnerleiter '''Hannelaadere (ju)<br> ''' Hühnernest '''Hannenääst (dät) Hühnerstall '''Hanneschüül (dät), Hannehuk (dät), Hannestaal (die)<br> ''' Hühnerstange '''Hannerik (dät)<br> ''' Hühnerstiege '''Hannelaadere (ju), Hannewieme (ju)<br> ''' Hülle '''Scheele (ju), Scheede (ju)<br> ''' hüllen '''hülje<br> ''' Hülse '''Puule (ju), Dop (die), Scheede (ju), Schiele (ju), Bulster (dät), Bagge (ju)<br> ''' Hummel '''Moasieme (ju)<br> ''' humpeln '''humpelje, kloutje<br> ''' Humpen '''Klippe (ju)<br> ''' Humus '''Mul (dät)<br> ''' Hund '''Huund (die); (groß''') Buldoage (die); (klein''') Häkkebieter (die), Kööter (die); (läufig''') Siepe (die); (nicht reinrassig''') Bastert (die); {blafje, gnaarich, gräl, hisje, jachterje, joagje (R), siepje}<br> ''' Hundehütte '''Huundehutte (ju)<br> ''' Hundeleine '''Huundeliene (ju)<br> ''' hundert '''hunnert<br> ''' Hunderte '''Hunnerte [pl.]<br> ''' Hündin '''Tieuwe (ju)<br> ''' Hundsrose '''wüülde Rouse (ju)<br> ''' Hundsstern '''Huundsstierne (die)<br> ''' Hundstage '''Huundsdeege (do) Hüne '''Hüüne (die)<br> ''' Hunger '''Smoacht (die, R), Hollegaid in dän Buuk; (erschöpfend) Geehunger (die); {hunskje}<br> ''' Hungerleider '''Smachlappe (die)<br> ''' hungern '''smoachtje; absichtlich ~''' sik besmoachtje; ständiges ~''' Smoachteräi (ju) <br> ''' hungrig '''smoachtich<br> ''' hüpfen '''hupje, tichelje<br> ''' Hure '''Schikse (ju)<br> ''' Husten '''Host (die)<br> ''' husten '''hostje<br> ''' Hut '''Houd (die); dummer ~''' Schanduudel<br> ''' hüten '''woarje (R); Schweine ~''' swienewoarje; sich ~''' sik woarje <br> ''' Hütte '''Hutte (ju); ~ zum Backen''' Bakhuus (dät) <br> == I == ''' ich '''iek<br> ''' Idee '''Idee (ju), Ienfal (die)<br> ''' Igel '''Koodiegel (die), Swieniegel (die), Tuuniegel (die)<br> ''' Igelkolben '''Iele (ju)<br> ''' ihm '''him<br> ''' ihn '''him<br> ''' ihnen '''him, [pl.] se<br> ''' Ihnen '''Jou<br> ''' ihr '''[f. sg.] se, [besitzl.] hier, hiere, [nom. pl.] jie<br> ''' Ihr '''Jou<br> ''' Iltis '''Ulk (die)<br> ''' im '''in dän, in dät<br> ''' Imker '''Imker, Iemker (die); {ju Muurpiepe}<br> ''' immer '''immer, altied(e); fast ~''' smoals; für ~ [weggehen]''' ap Nimmerwiersjoon<br> ''' Immobilien '''Määrke (ju)<br> ''' impfen '''ääntje<br> ''' importieren '''importierje<br> ''' imstande '''instande<br> ''' in '''in, binne<br> ''' infolge '''ätter<br> ''' indirekt '''indirekt<br> ''' Industrie '''Industrie (ju)<br> ''' ineinander '''innunner<br> ''' Infanterie '''Foutfoulk (dät) <br> ''' informieren '''informierje<br> ''' Ingrimm '''Grol (die)<br> ''' Ingwer '''Gänfer (die)<br> ''' inhaftieren '''iensponne<br> ''' Inhalt; (v. Karre)''' Koareful (ju); (v. Löffel''') Lätseful (ju); (v. Tasse''') Kopful (ju)<br> ''' Inland '''Binnenlound (dät)<br> ''' inne '''inne<br> ''' innen '''inwändich, inne<br> ''' Innenmauer; '''(dünn) Kantsteenmuure (ju) Innenseite '''Binnersiede (ju)<br> ''' Innere '''Binnere (dät) innere '''Organe do binnerste Deele<br> ''' innerhalb '''binne<br> ''' innerste '''binnerste<br> ''' Insektenlarve '''Moade (ju)<br> ''' Insel '''Ailound (dät), Insel (ju)<br> ''' Instrument '''Instrument (dät)<br> ''' Intelligenz '''Intelligens (ju)<br> ''' interessant '''interessant<br> ''' Interesse '''Interesse (dät), Sin (die)<br> ''' interessieren '''interessierje<br> ''' inwendig '''inwändich<br> ''' Inzucht '''Intucht (ju) <br> ''' inzwischen '''intwisken, in de Twiskentied, unner do Wiele, unner ju Wiele<br> ''' irden '''äiden<br> ''' irdisch '''waareldsk; ~es Dasein''' Waareldslieuwend (dät); ~es Gut''' Waareldsgoud (dät); ~es Leben''' Äidenlieuwend (dät)<br> ''' irgend '''jemand aan<br> ''' irgendein '''irgendeen<br> ''' irgends '''irgends, ainewaine<br> ''' irgendwo '''ainewaiens, ainewaine, irgends<br> ''' irre reden '''doamelje, dweele, ielje; im Fieber ~''' boasje<br> ''' irren '''dweele (hie dwält - dwuul- dwällen); sich ~''' sik ferdwo<br> ''' Irrenanstalt '''Dulhuus (dät)<br> ''' Irrlicht '''Wierljucht (dät), Äiddunst (die); {wierljuchtje}<br> ''' Irrsinn '''Biesteräi (ju)<br> ''' irrsinnig '''dwälsk, rappelich <br> ''' Irrsinniger '''Maale (die)<br> ''' Irrwahn '''Ierwoan (die) <br> == J == ''' ja; '''(jawohl) jee; (doch) ja<br> ''' Jacke '''Jikkel (die); ~ ohne Ärmel''' Rump (die); {dät Foarpound}<br> ''' Jagd '''Jaacht (ju); auf die ~ gehen''' jeegerje<br> ''' Jagdhorn '''Jaachthouden (dät)<br> ''' Jagdschein '''Jaachtkoarte (ju)<br> ''' Jagdzeit '''Jaachttied (ju)<br> ''' jagen '''joagje (R); (v. Jäger) jeegerje<br> ''' Jäger '''Jeeger (die)<br> ''' Jahr '''Jier (dät); in diesem ~e''' fon t Jier; vergangenes ~''' fergeen Jier; nächstes ~''' touken Jier; über ein ~ alt''' uurjierich<br> ''' Jahresring '''Jieresring (die) <br> ''' Jahrestag '''Jiersdai, Jieresdai (die)<br> ''' Jahreszahl '''Jiertaal (ju), Jiertoal (ju)<br> ''' Jahreszeit '''Jierstied (ju), Jierestied (ju)<br> ''' Jahrgang '''Jiergong (die) Jahrhundert '''Jierhunnert (dät)<br> ''' jährlich '''jierelk(s)<br> ''' Jährling '''Bäist (dät)<br> ''' Jahrmarkt '''Kroammäärked (dät) <br> ''' Jahrring '''Jieresring (die)<br> ''' Jahrtausend '''Jierduusend (dät)<br> ''' Jahrzehnt '''Jiertjaand (dät), do tjoon Jiere<br> ''' jähzornig '''dulkoppich; ~er Mensch''' Dulkop (die)<br> ''' Jakobi; '''Sankt ~ Sänt Jookub<br> ''' Jammer '''Jammer (die)<br> ''' jammern '''jöäselje, kloagje, jammerje, jauelje, jauerje<br> ''' Januar '''Januoar (die)<br> ''' jappen '''japje<br> ''' Jätehacke '''Häkker (die)<br> ''' jäten '''juude (hie jut - jutte - jut)<br> ''' Jäter '''Judder (die), Juuder (die)<br> ''' Jauche '''Jeere (ju)<br> ''' Jauchegrube '''Jeeredobbe (die) <br> ''' Jauchekarre '''Bakkoare (ju)<br> ''' Jaucherinne '''Groupe (ju)<br> ''' Jauchgrube '''Jeerdobbe (die)<br> ''' jauchzen '''juuchje, huuwje; rufen und ~''' roogje<br> ''' jaulen '''galpje, jauerje<br> ''' jawohl '''jee<br> ''' je '''je, jee; ~ Dutzend''' je Duts; ~ länger ~ lieber''' je loanger je ljauer Jeanshose '''fieschaffende Bukse<br> ''' Jeansstoff; aus ~''' fieschaffend<br> ''' jede '''älke; ~n Tag''' alle Deege; ~n Augenblick''' alnuunan alluundan<br> ''' jeder '''älk, älke<br> ''' jedermann '''allemon, älk, älkuneen, die maaste Mon; nicht ~s Sache''' nit foar Jan un allemon<br> ''' jedes '''älke<br> ''' jedesmal '''allemoale<br> ''' jedoch '''oaber (R), oawers<br> ''' jeher; von ~''' fon jeehäär<br> ''' jemals '''jeemoals<br> ''' jemand '''wäl, aan; ~ anders''' uurs aan<br> ''' jemands '''wäls <br> ''' jener, '''-e, -es juns<br> ''' jenseitig '''uursiede, (U) oursiede <br> ''' jenseits '''juns, junner, junsiede, uursiede<br> ''' jetzt '''nu, stuuns; bis ~''' tou nu tou<br> ''' jeweilig '''jeewielich<br> ''' Joch '''Juk (dät), Ommerjuk (dät)<br> ''' jochen '''jukje<br> ''' Johanni; Sankt ~''' Sänt Jans<br> ''' Johannisbeere; rote ~''' roode Säntjansbäie (ju); schwarze ~''' swotte Säntjansbäie (ju), Slan terbäie, '''Boukelbäie (ju)<br> ''' Johannistag '''Midsuumer (die)<br> ''' jovial '''eepenhoundich<br> ''' Jubel '''Juubel (die)<br> ''' jubeln '''juubelje<br> ''' jucken '''juukje, kribbelje, prikkelje<br> ''' Jude '''Juude (die)<br> ''' jüdisch '''juudsk<br> ''' Jugend '''Junkhaid (ju), Juugd (ju), Juugend (ju); Jungfoulk (dät)<br> ''' Jugendliche '''Jungfoulk (dät); dumme ~''' Goadenjegoud (dät)<br> ''' Jugendzeit '''Bäidenstied (ju)<br> ''' Juli '''Juli (die)<br> ''' jung '''jung, junk; ~er Baum''' Teeling (die); ~es Fohlen''' Hiesje (dät); die ~e Welt''' Jungfoulk (dät); ~er, unerfahrener Mensch''' Kiek-in-de-Waareld (die)<br> ''' Junge '''Wänt (die); {from, Hosk, oarich, roar, roodhierich, sljucht, Wandhinnerk}<br> ''' jungen '''jungje<br> ''' Jünger '''Jünger (die)<br> ''' Jungfer; ältere ~''' Jüfferske (ju)<br> ''' Jungfrau '''Jungwucht (dät)<br> ''' Junglehrer '''Unnerkoaster (die)<br> ''' Jüngling '''Jungmon (die)<br> ''' Jungsein; Zeit des ~s''' Jungegaid (ju)<br> ''' jüngst '''knu, knulääst, kuudelk, (U) kuuts <br> ''' Juni '''Juni (die)<br> ''' Juwel '''Juuweel (dät) <br> == K == ''' Kachel '''Ästerke (ju) <br> ''' Käfer '''Rust (die)<br> ''' Kaff '''Sääf (dät)<br> ''' Kaffee '''Koafje (ju); eine Tasse ~''' n Kopful Koafje; Meßgerät für ~''' Koafjelood (dät)<br> ''' Kalb '''Koolich (dät), do Koolwere <br> ''' Kalbsleder '''Kalfsleeder (dät)<br> ''' Kalender '''Kalänner (die), Oawernak (die)<br> ''' Kalk '''Kalk (die), (U) Koolk; mit ~ bestreichen''' wietje<br> ''' kalken '''kalkje<br> ''' Kalkstein '''Kalksteen (die)<br> ''' Kalmus '''Karmswuttel (ju)<br> ''' kalt '''koold<br> ''' kaltblütig '''kooldblöidich<br> ''' Kaltblütigkeit '''Kooldblöidegaid (ju)<br> ''' Kälte '''Keelde (ju); {ferkluumje}; vor ~ erstarren''' ferkluumje<br> ''' kälteempfindlich '''kluumsk, krimpsk, froasterch<br> ''' kälter '''kaller<br> ''' Kältewelle '''Keeldewälle (ju)<br> ''' Kamel '''Kamäil (dät)<br> ''' Kamerad '''Kamroad (die), Moat (die) Kamille '''Kamälde (ju), Kamääln (die)<br> ''' Kamillenblüte '''Kamäälnblöite (ju)<br> ''' Kamillentee '''Kamääln (die)<br> ''' Kamingesims '''Bossem (die), (S) Bousem<br> ''' Kaminrost '''Huund (die)<br> ''' Kamm '''Koum (die), do Koume<br> ''' Kammdeckel '''(v. Pferd) Kääsen (dät)<br> ''' kämmen '''keeme; Wolle ~''' kraasje<br> ''' Kammer '''Koomer(e) (ju, die)<br> ''' Kammgarn '''Siejätjäiden (dät)<br> ''' Kamp '''Komp (die), Kamp (die)<br> ''' kämpfen '''kampje<br> ''' Kampfplatz '''Kampsteede (ju)<br> ''' Kanal '''Kanoal (dät)<br> ''' Kandare '''Stangentoom (die)<br> ''' Kandiszucker '''blonken Sukker<br> ''' Kaninchen '''Kanienken (dät)<br> ''' Kanne '''Kanne (ju); (für Bier) Krous dät), (RU) Kruus<br> ''' Kanone '''Kenunne (ju)<br> ''' Kante '''Kaante (ju), Ägge (ju)<br> ''' kanten '''kaantje, uumelichte<br> ''' Kanten '''Kappe (ju)<br> ''' Kanthaken '''Kanthoake (die)<br> ''' Kanzel '''Preetstoul (die)<br> ''' Kanzlei '''Kanslai (ju)<br> ''' Kapitän '''Kaptain (die)<br> ''' kapitulieren '''sliepstäitje, sik kamp reeke<br> ''' kaputt '''stukken<br> ''' kaputthauen '''stukken haue<br> ''' Kapuze; Umhang mit ~''' Pälleriene (ju)<br> ''' Kapuzinerkresse '''Stäitbloume (ju), Häkkebloume (ju)<br> ''' Kärcher '''Koarder (die)<br> ''' Kardätsche '''Krasse (ju)<br> ''' Karde '''Krasse (ju)<br> ''' kardieren '''kraasje<br> ''' Karfreitag '''stille Fräindai (die)<br> ''' Karn '''Säddene (ju)<br> ''' karnen '''säddenje<br> ''' Karo '''Ruute (ju)<br> ''' Karre '''Koare (ju); {ju Beere, ju Troame}<br> ''' karren '''koarje<br> ''' Karrenlast '''Koareful (ju)<br> ''' Karrenschieber '''Koarder (die), Koareschuuwer (die)<br> ''' Karrevoll '''Koareful (dät)<br> ''' Karst '''Foankraabe (die)<br> ''' Karte '''Koarte (ju) karten '''koartje<br> ''' Kartenspiel '''Koartenspil (dät), -spiele; {Kjuus, Ruute, Truuf}<br> ''' Kartoffel '''Tuffelke (ju)<br> ''' Kartoffelacker '''Tuffelkeäkker (die)<br> ''' Kartoffelforke '''Tuffelkefuurke (ju)<br> ''' Kartoffelkeime '''Kiensel (dät)<br> ''' Kartoffelland '''Tuffelkelound (dät)<br> ''' Kartoffelmiete '''Tuffelkekäller (die)<br> ''' Kartoffelschale '''Tuffelkeschil (dät)<br> ''' kartoffelschälen; Korb zum ~''' Schilkiepe (ju)<br> ''' Kartoffelschaufel '''Tuffelkefuurke (ju)<br> ''' Kartoffel-sortiermaschine '''Waaier (die)<br> ''' Karussel '''Maalmäälne (ju)<br> ''' Karwoche '''stille Wiek (ju)<br> ''' Käse '''Sies (die); {wrak, galsterch, läbberch}<br> ''' Käselab '''Sieslabbe (ju) <br> ''' Käsewasser '''Sieswoai (die)<br> ''' Kassierer '''Beerder (die)<br> ''' Kastanie '''Kastanje (ju)<br> ''' Kasten '''Kaste (ju), Bak (dät)<br> ''' kastrieren '''uutbiende, sniede<br> ''' Katastrophe '''Unnergong (die)<br> ''' Kater '''Bolse (die), Koater (die)<br> ''' katholisch '''katoolsk Kätzchen '''Kitse (ju)<br> ''' Katze '''Kat (die), Puus (die), do Puusjene; (im Herbst geworfen) Stoppelkat (die); {joagje, dät Kattebäkken}<br> ''' Katzenauge '''Katte-ooge (dät), -ne <br> ''' Katzendreck '''Katteschiete (ju)<br> ''' Katzenleder '''Katteleeder<br> ''' Katzennapf '''Kattebäkken (dät)<br> ''' kauen '''kauje; langsam und vorsichtig ~''' mummelje; Tabak ~''' priemje; ohne Zähne ~''' mummelje<br> ''' kauern '''hurkje; sich ~''' in do Hurke sitte<br> ''' Kauf '''Koop (die)<br> ''' kaufen '''koopje; auf Auktion ~''' miene; in Bausch und Bogen ~''' ruusje, ap e Ruuse koopje; unachtsam ~''' in dän Slöär koopje<br> ''' Käufer '''Kööper (die)<br> ''' Kaufmann '''Koopman, Koopmon, -ljuude (die)<br> ''' Kaufmannsgut '''Koopmansweere (ju)<br> ''' Kaufmannschaft '''Koopenskup (dät)<br> ''' Kaulquappe '''Poagestäit (die)<br> ''' Kautabak '''Sloatje (ju)<br> ''' Kauz; komischer ~''' Fegöök, Fegöäk (dät)<br> ''' Kebse '''Klatte (ju), (S) Klitse, Keepse (ju)<br> ''' Kebsweib '''Klatte (ju), (S) Klitse, Keepse (ju)<br> ''' keck '''käk; driest, driesterch; (v. Mädchen) brustich, bruusich <br> ''' Kegel '''Keegel (die), (U) Kiegel kegeln '''keegelje, (U) kiegelje<br> ''' Kegelspiel '''Keegelspil (dät)<br> ''' Kehlbalken '''Hooneboolke (die)<br> ''' Kehle '''Kääle (ju), Sluuk (die), Strot (die); ~ abschneiden''' käälkje<br> ''' kehlen '''käälkje<br> ''' Kehlkopfentzündung '''Kruup (die)<br> ''' kehren '''kiere, (U) käire, weende (hie woant (R) - woande (R) - woand (R))<br> ''' Kehricht '''Feegelse (ju)<br> ''' kehrt machen '''n Traal nieme<br> ''' keifen '''kieuwje (hie kift - keeuw - kieuwen)<br> ''' Keil '''Kiel (die); eiserner ~''' Iersenkiel (die); ~ bilden''' kielje; mit ~en befestigen''' kielje<br> ''' keilen '''kielje<br> ''' keilförmig '''kielich; ~es Landstück''' Goore (ju)<br> ''' Keim '''Kien (die), Kiensel (dät); ~e entfernen''' oukienselje<br> ''' keimen '''kiene (hie kint - kiende - kiend), kienje, spruutje<br> ''' Keimling '''Kiensel (dät)<br> ''' kein '''naan [m.], neen [f.,n., pl.]; gar ~''' goarnaan <br> ''' keiner '''neemens<br> ''' Kelch '''Kälk (die)<br> ''' Keller '''Käller (die)<br> ''' Kellerassel '''Muurtieke (ju)<br> ''' kennen '''kanne (hie koant (R) - koande (R) - koand (R))<br> ''' Kenntlichkeit '''Kannegaid (ju)<br> ''' Kenntnis '''Kunde (ju), Weet (ju)<br> ''' Kennzeichen '''Känteeken (dät), Määrk (dät)<br> ''' kennzeichnen '''känteekenje, liekteekenje<br> ''' Kerbe '''Käärf (die), Keep (die)<br> ''' kerben '''käärwje, keepje<br> ''' Kerbholz; etwas auf dem ~ haben''' dät Fäl nit scheen hääbe<br> ''' Kerl '''Käärel (die<br> ''' Kern '''Kääden (die); Piedek (die)<br> ''' Kernhaus '''Käädenhüüsken (dät), Hüüsken (dät)<br> ''' kernig '''käädenich<br> ''' Kerze '''Käärse (ju), Lucht (dät), -ere<br> ''' Kessel '''Seetel (die)<br> ''' Kesselflicker '''Seetelflikker (die)<br> ''' Kesselhaken '''Seetelhoake (die); Ansatz am ~''' Hoal (dät)<br> ''' Kette '''Kätte (ju)<br> ''' ketten '''kätje<br> ''' Kettenglied '''Glid (dät), do Gliedere, Kättenlid (dät), -liede, Lid (dät), do Liede<br> ''' Ketzerei '''Kätseräi (ju)<br> ''' keuchen '''häächje, (S) hichje, knuchje, (S) knöchje, blächje, hachje, hiemje<br> ''' Keuchen '''Buuksloon (dät)<br> ''' Keuchhusten '''Stikhost (die)<br> ''' kichern '''güüchelje, smüüsterlaachje<br> ''' Kiebitz '''Kiewiet (die) Kiebitzmoor '''Kiewietsfoan (die) ON<br> ''' Kiefer '''Keeuwebunke (die); (Baumart) Fjuure (ju), Fjuurenboom (die)<br> ''' Kiefernholz '''Gräinholt (dät), Fjuurenholt (dät); harzdurchtränktes ~''' Kien (dät) <br> ''' Kienholz '''Sienholt (dät), Sienstubbe (die)<br> ''' Kienruß '''Swotsel (dät)<br> ''' Kiesel; voller ~''' flinterch <br> ''' Kieselstein '''Flinte (ju), Flintensteen (die)<br> ''' Kind '''Bäiden (dät) - (U) Bidden; ~ aus früherer Ehe''' Foarbäiden (dät); anhängliches ~''' Siephuntjen (dät); kleines ~''' Dot (die), Litje (die, ju); noch nicht entwöhntes ~''' Tittebolse; noch nicht sauberes ~''' Schiethäkke (die); uneheliches ~''' Foarbäiden (dät); uneheliches ~ bekommen''' mäd n Bäiden in Huus kuume; ungehorsames ~''' Rakker (die); {balleküülje, dramje, hüügje, rammelje, siepje}<br> ''' Kinderarsch '''Bäidensiers<br> ''' Kinder '''do Bäidene<br> ''' Kinderei '''Bäideneräi (ju)<br> ''' Kinderhemd '''Päie (ju)<br> ''' Kinderjahre '''Bäidensjiere (do)<br> ''' Kinderklapper '''Klatterbusse (ju), Klatterdöise (ju) <br> ''' Kinderkleid '''Päie (ju)<br> ''' Kinderkram '''Bäidenskroam (die)<br> ''' Kinderlätzchen '''Slabberdouk (die)<br> ''' kinderlieb '''bäidensmaal<br> ''' Kinderschuh '''Bäidenschou (die)<br> ''' Kinderspiel '''Bäidenspil (dät), -spiele; {kalle, kuutebuutje, kuusesloo}<br> ''' Kinderspielsachen '''Pingel-pangel<br> ''' Kinderwagen '''Bäidenswoain (die); (scherzhaft) Bullerwoain<br> ''' Kinderzeit '''Bäidenstied (ju)<br> ''' kindisch '''kinsk, bäidensk; ~e Streiche''' bäidenske Töäge<br> ''' kindlich '''bäidensk<br> ''' Kindskopf '''Bäidenskop (die)<br> ''' Kindtaufe '''Silme (ju)<br> ''' Kink '''Snierekat (die)<br> ''' Kinn '''Keeuwe (ju)<br> ''' Kinnlade '''Keeuwebunke (die), Sookenknooke (die)<br> ''' kippen '''kaantje, kippe, külpje Kippwagen; '''(zweiräderig) Wüppe (ju)<br> ''' Kirchdorf '''Säärspeltäärp (dät), Louch (dät)<br> ''' Kirche '''Säärke (ju); {die Oargelbeen}<br> ''' Kirchengesang '''Säärkensong (die)<br> ''' Kirchenlied '''Säärkenläid (dät)<br> ''' Kirchentür '''Säärkendoore (ju)<br> ''' Kirchhof '''Säärkhoaf (die)<br> ''' kirchlich '''säärkelk; ~er Festtag''' Halgedai (die); ~ trauen''' kapläärje<br> ''' Kirchspiel '''Säärspel, Säspel (dät)<br> ''' Kirchturm '''Säärktouden (die)<br> ''' Kirschbaum '''Säärseboom (die) Kirsche '''Säärse (ju)<br> ''' Kissen '''Kääsen (dät)<br> ''' Kissenüberzug '''Bjuure (ju)<br> ''' Kiste '''Bak (dät), Kiste (ju), Kuffer (die); große ~''' Bakbäist (dät)<br> ''' Kitt '''Kit (dät)<br> ''' Kittel '''Pesuundje (dät), (S) Pestruundje<br> ''' kitten '''kitje, kitte<br> ''' kitzeln '''kiddelje<br> ''' kitzlig '''kiddelsk<br> ''' klaffen '''kiesje, japje<br> ''' kläffen '''blafje, bliekje, jalpe, klifkje<br> ''' klaffend '''japsk<br> ''' Klage '''Kloage (ju, R)<br> ''' klagen '''kloagje (R)<br> ''' Klageruf '''Kloageroup (die)<br> ''' klamm '''klom<br> ''' Klammer '''Kniepe (ju)<br> ''' klammern '''klammerje<br> ''' Klamotten '''Panduuren (do)<br> ''' Klang '''Kloang (die)<br> ''' Klangloch '''Kloanggat (dät)<br> ''' Klappbrücke '''Klapbrääch (ju), -brääge<br> ''' Klappe '''Klappe (ju)<br> ''' klappen '''klappe Klapper '''Klöäterdöise (ju)<br> ''' klappern '''klapperje, klatterje, knapperje; (v. Zähnen) snapperje<br> ''' Klappertopf '''Doodriek (die)<br> ''' Klapphut '''Flüürhoud (die) <br> ''' Klaps '''Klaps (die), Bats (die)<br> ''' klar '''kloor, peroat, fäidich<br> ''' klären '''kloorje, kläärje<br> ''' klaren; sich in ~ sein''' sik kloor weese<br> ''' Klarheit '''Kloorhaid (ju)<br> ''' klarlegen '''kloorlääse<br> ''' klarstellen '''kloorstaale<br> ''' Klasse '''Klasse (ju)<br> ''' Klatschbase '''Plappermuule (ju)<br> ''' Klatschbüchse '''Knalbusse (ju)<br> ''' klatschen '''lapje, klatskje; (v. Wasser) flappe<br> ''' Klaue '''Klaue (ju)<br> ''' Klausner '''Kluusner (die)<br> ''' kleben '''klieuwje, bakje, plakje<br> ''' Klebkraut '''Klieuw (dät), Klief (dät)<br> ''' klebrig '''klieuwsk, kliesterch, klieuwerch<br> ''' kleckern '''klakkerje, drauelje, slakkerje<br> ''' Klecks '''Klaks (die) Klee '''Kleeuwer (die)<br> ''' Kleeblatt '''Kleeuwerblääd (dät), -bleede<br> ''' Klei '''Kloai (ju, R)<br> ''' Kleiboden '''Kloaigruunde (ju)<br> ''' Kleid '''Klood (dät), do Kloode; ~ ohne Ärmel''' Rump (die); Rand des ~es''' Soom (die)<br> ''' kleiden '''kloodje (hie kloodet, klat - kloodede, klatte - klooded, klat); tüütelje<br> ''' Kleider '''Kloodere (do); alte ~''' Panduuren (do); schlechte ~''' Fudden (do); {bekniepen, kiesje, klatterch, oudrain, tunderje}<br> ''' Kleiderfabrik '''Säieräi (ju)<br> ''' Kleidersaum '''Soom (die)<br> ''' Kleiderschrank '''Klooderschap (dät)<br> ''' Kleidertracht '''Klooderdracht (ju), Dracht (ju)<br> ''' Kleidung '''Kloodoasje (ju), Kloodere (do); ärmliche ~''' Göitjen (dät), klatterch, knipsk Kleidungstück '''Kloodengstuk (dät), Klood (dät)<br> ''' Kleie '''Bulster (dät), Kläie (ju); (v. Roggen, Weizen) Seemelse (ju)<br> ''' klein '''littik, [Adj.:] litje; knap, minnelk; (fein''') kleen; sehr ~''' lietik, [Adj.:] lietje; im ~en''' in t litje; arbeiten im ~en''' knüsselje; {(die) Minnerpot, ju Pliete, die Tängel}<br> ''' Kleinarbeit '''Tiepelkroam (die)<br> ''' Kleine '''Litje (die, ju)<br> ''' kleiner '''litjer<br> ''' Kleingeld '''Kleenjäild (dät)<br> ''' Kleinhändler '''Hööker (die)<br> ''' Kleinigkeit '''Klöäteräi (ju), Lapkroam (die), Minnegaid (ju), Schäät (die); ~en''' Kleenkroam (die)<br> ''' Kleinkind '''Puppe (die)<br> ''' kleinlaut '''kleenluud<br> ''' kleinst '''litst<br> ''' kleinste '''minste; ins ~ ausarbeiten''' int Kleenste uutoarbaidje<br> ''' Kleinverbrecher '''Freeter (die)<br> ''' Kleister '''Kliester (die)<br> ''' kleistern '''kliesterje<br> ''' Klemme '''Klämme (ju), Kniepe (ju), Äänge (ju); in der ~ sitzen''' in de Pikponne sitte<br> ''' klemmen '''klämme, sik stuukje<br> ''' Klepper '''Schröägel (die)<br> ''' Klette '''Kladde (ju), Klooranne (ju)<br> ''' Kletterer '''Stieger (die)<br> ''' klettern '''klatterje, klauerje, klieuwerje<br> ''' klicken '''klikke<br> ''' klickern '''knikkerje<br> ''' Klima '''Lucht (ju)<br> ''' klimatisch '''klimatisk<br> ''' klimmen '''klieuwe (hie klift - kleeuw - klieuwen)<br> ''' klimpern '''klimperje, klinsterje<br> ''' Klingel '''Pingelklokke (ju)<br> ''' Klingelbeutel '''Klingelpüüt (die)<br> ''' klingeln '''klingelje, bimmelje, tingelje; (hell ) klikke<br> ''' klingen '''klinge (- kloang - kloangen) Klinke '''Klinke (ju); ~ öffnen oder schließen''' klinkje klinken '''klinkje<br> ''' klirren '''klierje, ratterskje<br> ''' Kloben '''Kloowe (die), (U) Kljo<br> ''' klopfen '''klopje, rammelje; Flachs ~''' troitje<br> ''' Klopholz '''Buuke (ju)<br> ''' Klöppel '''Klääpel (die), (S) Kleepel; {baierje}<br> ''' Kloß '''Kluutkene (ju), Klüüte (ju); ~ aus Blut und Mehl''' Bloudbaal<br> ''' Kloster '''Klaaster (dät)<br> ''' Klosterknecht '''Klaasterknächt (die)<br> ''' klösterlich '''klaasterelk<br> ''' Klosterschule '''Klaasterschoule (ju)<br> ''' Klotz '''Klos (die), Bungel (die); mit ~ befestigen''' klosje<br> ''' Kluft '''Kleeuw (ju)<br> ''' klug '''klouk, kluftich, finnich, wies; {Affekoat, bäätätter}<br> ''' klüger '''klokker<br> ''' Klugheit '''Kloukhaid, Kloukegaid (ju), Wiesegaid (ju) <br> ''' Klugredner '''Wiesbaaler (die), Wiesnoose (die)<br> ''' Klumpen '''Klüüte (ju), Knuust (die), Knuuwe (ju), Humpen (die) , Klump (die); (Erde) Kluute (ju),<br> ''' Klüüte; '''(in Milch) Klunder (die); (Strauß) Truust (die)<br> ''' Klumpfuß '''Klumpfout (die), -fäite <br> ''' klumpig '''klüüterch<br> ''' Kluten '''Stuk (dät)<br> ''' knabbern '''knapperje, knabberje, gnibbelje<br> ''' Knabe '''Wänt (die)<br> ''' Knabenkraut '''Kuukuuksbloume (ju)<br> ''' knallen '''knalje, knappe, bumsje; dumpf ~''' puffe<br> ''' knapp '''knap; (v. Kleider) bekniepen; (selten) betüüm, betüümt<br> ''' Knappheit '''Knaphaid (ju), Kröäk (die, R)<br> ''' knarren '''gnoarje, knaapje, knappelje, gierje, knääterje, knätterje; scharf ~''' knitterje<br> ''' Knäuel '''Kljoun (dät), Buund (dät)<br> ''' Knauserer '''Noodnoagel (die)<br> ''' knauserig '''koorich, nau, kniepsk, knikkerch<br> ''' Knecht '''Knächt (die)<br> ''' kneifen '''kniepe (hie knipt - kneep - kniepen), knippe Kneifzange '''Knieptonge (ju)<br> ''' kneten '''kneede (hie knät - knatte - kneeden), truchmoange, wälje <br> ''' knicken '''knikke<br> ''' Knicker '''Knikker (die)<br> ''' Knie '''Kniebel (die); (in Boot) Knie (die); {knäihalterje, kniebelje, Hüüsken}<br> ''' Kniehöhle '''Kniebelhom (die)<br> ''' knieiges Fuchsschwanzgras '''Muusegäärs (dät), Saisendüüwel (die)<br> ''' Kniekehle '''Kniebelhom (die); Bucht fon n Kniebel<br> ''' knien '''knäie<br> ''' Kniescheibe '''Kniebelponne (ju), Ponne (ju), Ponne fon n Kniebel Kniff '''Kniep (die)<br> ''' knipsen '''knipje<br> ''' Knirps '''Böötel (die), Krööte (die), Stint (die); kleiner ~''' Stjunkert (die), Waadebukse (die)<br> ''' knirschen '''knasterje, gierje, gnasterje, gnisterje, knapperje; (mit Zähnen) knaasterje<br> ''' knistern '''knisterje, knitterje<br> ''' Knoblauch '''Knuuflok (dät)<br> ''' Knöchel '''(an Hand) Knouel (die); (an Fuß) Onkel (die)<br> ''' Knochen '''Bunke (die), Knooke (die)<br> ''' Knollen '''Knulle (ju)<br> ''' Knochenhautentzündung '''Fiek (die)<br> ''' Knochenmark '''Maak (dät)<br> ''' knochentrocken '''knookedruuch<br> ''' knochig '''knookich<br> ''' Knopf '''Knoop (die)<br> ''' knöpfen '''knoopje<br> ''' Knopfloch '''Knoopgat (dät), -goate<br> ''' Knorpel '''Wüüldewoaks (dät), Gnisterge (ju), Gnister (dät), Gnuuster (die)<br> ''' Knorren '''Knuust (die), Noust (die)<br> ''' knorrig '''nousterch, noustich<br> ''' Knospe '''Blossem (die), Knoaspe (ju)<br> ''' knospen '''spruutje<br> ''' Knoten '''Knät (die), (US) Knöt, Knubbe (die); voller ~''' knätterch<br> ''' knoten '''knätte, (US) knötte<br> ''' knüpfen '''knätte, (US) knötte Knüppel '''Knäppel (die)<br> ''' knurren '''gnurje, gnoarje, brumje<br> ''' knurrig '''gnoarich (R)<br> ''' Koben '''Huk (dät), Koowe (ju)<br> ''' Kobold '''Oolke (die); (im Getreide) Hällekeem (die)<br> ''' Koch '''Kok (die)<br> ''' kochen '''sjoode (ju sjut - sood - seeden); schlecht ~''' kookje; zu ~ anfangen''' sjunge<br> ''' kochend '''sjoodenheet<br> ''' Köcherjungfer '''Toonebikker (die)<br> ''' Köchin '''Köäkske (ju)<br> ''' Kochkessel '''Sjooder (die)<br> ''' Kochtopf '''Ietelpot (die)<br> ''' Köder '''Budde (ju), Äise (ju) <br> ''' ködern '''budje; (locken) lokje<br> ''' Koffer '''Kuffer (die), Kuffert (die)<br> ''' Kohl '''Kool (die)<br> ''' Kohle '''Koole (ju)<br> ''' kohlen '''hoske, koolje<br> ''' Kohlenbehalter '''Tääste (ju)<br> ''' Kohlenfeuer '''Koolefjuur (dät)<br> ''' Kohletopf '''Tääste (ju)<br> ''' Kohlgarten '''Kooltuun (die) Kohlmeise '''Koolmeeske (ju)<br> ''' Kohlsaat '''Koolsäid (dät)<br> ''' Kohltopf '''Koolpot (die)<br> ''' Kolben '''Kolwe (die)<br> ''' Komfort '''Mäkkelkaid (ju)<br> ''' komisch '''kluftich, kerjöölsk, ferfreeten, oarich, roar<br> ''' kommandieren '''kommandierje, (U) komdäirje<br> ''' kommen '''kuume (hie kumt - koom, keem - keemen)<br> ''' kommend '''touken<br> ''' Kompaß '''Kumpas (die)<br> ''' kompliziert '''prikkelch, prikkel<br> ''' Komposthaufen '''Broihoage (die)<br> ''' König '''Köönich (die) Königin '''Köönigin (ju); (v. Bienen) Muur (ju); {muurloos}<br> ''' königlich '''köönichelk<br> ''' können '''konne (iek, hie kon, du koast, wie konnen(e) - kuud(e) - kuud)<br> ''' Kontrast '''Kontrast (die)<br> ''' kontrollieren '''schauje<br> ''' Konzessionsgeld '''Standjäild (dät)<br> ''' Kopf '''Kop (die); kleiner ~''' Bäidenskop (die)<br> ''' Kopfbedeckung; '''(auffällig) Schanduudel (die)<br> ''' Kopfbeule '''Druule (ju)<br> ''' köpfen '''kopje<br> ''' Kopfende '''Kopeende (dät); am ~''' toukoppense<br> ''' Kopfgrind '''Schin (dät)<br> ''' Kopfheide '''Dopheede (ju)<br> ''' Kopfhörer '''Kopheerer (die)<br> ''' Kopfkissen; '''(groß) Peel (dät)<br> ''' Kopfschmerzen '''Koppiene (ju), Kopkällen (dät)<br> ''' kopfschütteln '''schäddekopje, kopschädje <br> ''' Kopfstein '''Kopsteen (die)<br> ''' Kopfteil v. Bett '''Kopeende (dät)<br> ''' Kopftuch '''Hierdouk (die)<br> ''' Koppel '''Koppel (die)<br> ''' koppeln '''koppelje, jukje<br> ''' Koralle '''Kralle (ju)<br> ''' Korallenschnur '''Krallebeend (dät)<br> ''' Korb '''Kuurich (die), (U) Kouerch; (zum Kartoffelschälen) Schilkiepe (ju); (aus Weidenruten) Kiepe (ju)<br> ''' Körbchen '''Heeuwe (ju)<br> ''' Korbflasche '''Twiegebuddel (die)<br> ''' Korbstake '''Apstok (die)<br> ''' Körbulle '''Köärbulle (die)<br> ''' Kordel '''Kordel (ju)<br> ''' kören '''kääre, köäre<br> ''' Korinthe '''Krinte (ju) Kork '''Koark (die)<br> ''' Korken '''Koark (die) Korkenzieher '''Koarkeluuker (die), Koarkenträkker (die)<br> ''' Korn '''Koarel (dät); ~ wannen''' kranselje; {kranselje, waaierje}<br> ''' Kornblume '''Schoanelke (ju, R), Roagebloume, Schandebloume<br> ''' Kornboden '''(in Mühle) Soller (die)<br> ''' Kornbranntwein '''Sluk (die)<br> ''' Körnchen '''Kroume (ju)<br> ''' Korndämon '''Boarewulf (die)<br> ''' Korngarben '''aufsetzen hokje<br> ''' körnig '''koardelk<br> ''' Körper '''Lieuw (dät), Lieuwend (dät), Körper (die); ~ zwischen Brust und Lenden''' Lieuw (dät); ~ wo die Beine sich spalten''' Schrid (die)<br> ''' Körperhaare; Person ohne ~''' Koaljoager (die) <br> ''' korpulent '''tjukbuuked<br> ''' Korridor '''Gong (die)<br> ''' korrigieren '''begjuchtje<br> ''' Körung '''Köärenge (ju)<br> ''' kosen '''fräie<br> ''' Kosewort '''{Düüfken (dät)}<br> ''' Kost '''Kost (ju)<br> ''' kostbar '''kostboar<br> ''' Kosten '''Kossenge (ju, doo), Kosten (do)<br> ''' kosten '''kostje, pröiwje<br> ''' Kostgänger '''Kostgunger (die)<br> ''' kostspielig; sehr ~''' pieperjuur <br> ''' Kot '''Schiete (ju), Köätel (die), Strunt (die), Schäät (die), Sliek (die)<br> ''' Kötel '''Köätel (die)<br> ''' Kotelett '''Snirrebroaden (die)<br> ''' kotzen '''späie<br> ''' Krabbe '''Krabbe (ju)<br> ''' krabbeln '''krabbelje, krauelje<br> ''' Krach '''Späktoakel (die); ~ machen''' karjöölje, schandoalje<br> ''' krachen '''kroakje (R), knappe<br> ''' Kracke '''Klaphingst (die)<br> ''' Kraft '''Kraft (ju), Stäärke (ju), Kroasje (ju), Stäärkegaid (ju)<br> ''' Kraftfahrzeug '''Kraftfoartjuuch (dät) Kraftfeder '''Moudfugge (ju)<br> ''' kräftig '''kräftich, strääwich, mons, baldoarich, bäistich, gail, wöist, wrieuwel, wrieuwelch; ~er Mensch '''Dalskert (die)<br> ''' kraftlos '''swäkkelk <br> ''' Kraftlosigkeit '''Slappegaid (ju)<br> ''' Kraftmensch '''Wrouter (die)<br> ''' Kragen '''Kroage (die, R)<br> ''' Kragenbesatz '''Böörtjen (dät)<br> ''' krähen '''kjo (hie kräit - kräide - kräid), kräie Kralle '''Kralle (ju)<br> ''' Kram '''Kroam (die, R)<br> ''' kramen '''kroamje<br> ''' Krämer '''Hööker (die), Kroamer (die)<br> ''' Kramladen '''Kräämerwinkel (die)<br> ''' Kramme '''Krompe (ju)<br> ''' Krammetsvogel '''Kraansfuugel (die)<br> ''' Krampe '''Krompe (ju)<br> ''' krampen '''krompje<br> ''' Krampf '''Krom (ju)<br> ''' Kran '''Kroan (die)<br> ''' krank '''kroank, säik, rotterch, galsterch, seer, süük<br> ''' kränkeln '''kroankelje, kwienje, kreepelje<br> ''' kränkelnd '''wookelk<br> ''' kränken '''kroanke, kroankje<br> ''' Krankenbett '''Kroankenbääd (dät)<br> ''' Krankenstuhl '''Kroankenstoul (die)<br> ''' krankhaft '''rotterch<br> ''' Krankheit '''Kroankhaid (ju); ansteckende ~''' Süükte (ju), Plooge (ju); (v .Haustier Schuppe (ju); {Bloudspäienge (ju), boasjene Kroankhaid}<br> ''' kränklich '''eeuwelch, luurich, wietnibbed, kroankelk, kwakkelch, noar; ~ sein''' kwakkelje<br> ''' Kranz '''Kraans (die), Kroune (ju); ~ von Steinen''' Rulloage (ju) <br> ''' kraß '''kros<br> ''' Krater '''Kroater (die)<br> ''' Krätze '''Schuppe (ju)<br> ''' kratzen '''plikke, röäkelje, rubje, schraabje, schuurje, kraabje, kraawje, kratsje; (v. Wolle) krasje; (v. Vieh) puurje; {Schraaber (die)}<br> ''' kraueln '''krauelje<br> ''' krauen '''kraabje, kraawje; (mit Zähnen ~ v. Pferd''') gnubje<br> ''' kraus '''kruus, krullerch<br> ''' Krause '''Kruus (ju); in ~n legen''' krüüselje<br> ''' kräuseln '''krulje, kruuselje <br> ''' Krauseminze '''Kruuseminte (ju)<br> ''' kraushaarig '''kruushierich<br> ''' Krauskopf '''Kruuskop (die)<br> ''' Kraut '''Kruud (dät), do Krüüdere<br> ''' Krebs '''Krääps (die), Kanker (die); an ~ leidend''' kankerch<br> ''' Krebsblume '''Konkel, Woaterkinkes (do)<br> ''' Krebsgeschwür '''Kanker (die)<br> ''' Kreide '''Kriet (dät)<br> ''' Kreis '''Kring (die)<br> ''' kreischen '''krieskje, krietskje, gülpe<br> ''' Kreisel '''Tiddeltop (die), Snurrekat (die)<br> ''' kreiseln '''swierje<br> ''' kreisen '''sirkelje<br> ''' kreisrund '''kringrund krempeln '''krauelje; Lippen ~''' tuuterje<br> ''' Kreuz '''Kjuus (dät), Krüüs; über ~''' uurtwäärs; ~ v. Tier''' Kjuuselwierk (dät)<br> ''' kreuzen '''kjuusje<br> ''' Kreuzer '''Krüüser (die )<br> ''' Kreuzfahne '''Kjuusfoone (ju)<br> ''' Kreuzgang '''Kjuusgong (die)<br> ''' Kreuzglaube '''Kjuusgloowe (die)<br> ''' Kreuzholz '''Kjuusholt (dät), Twäärsholt (dät) <br> ''' kreuzigen '''kjuusigje<br> ''' Kreuzleine '''Kjuusliene (ju)<br> ''' Kreuzotter '''Needer (ju)<br> ''' Kreuzträger '''Kjuusdreeger (die)<br> ''' Kreuzungspunkt '''Schiere (ju)<br> ''' kreuzweise '''kjuuswiese <br> ''' Krickente '''Kriekoante (ju) Kriechbohne '''Kruuboone (ju)<br> ''' Krieche '''Oachte (ju)<br> ''' kriechen '''kjoope (hie kjupt - kroop - kreepen), krabbelje<br> ''' Kriecher '''Kjooper (die)<br> ''' Kriechweide '''Äidwüülge (ju)<br> ''' Krieg '''Kriech (die)<br> ''' kriegen '''kriege (hie kricht - kreech - kriegen)<br> ''' Krieger '''Krieger (die)<br> ''' kriegerisch '''kriegerisk <br> ''' Kriegsgefangene(r) '''Kriechsgefangene (die, ju)<br> ''' Kriegsschiff '''Kriechsschip<br> ''' krimpen '''krimpe (- kromp - krompen)<br> ''' Krippe '''Krääf, Krääb (ju, die), (S) Kräbbe<br> ''' Kritiker '''Kritiker (die)<br> ''' kritisch '''kritisk; ~ betrachten''' lakschauje<br> ''' kritzeln '''kritselje<br> ''' Krokodilstränen weinen '''snippeltroonje<br> ''' Krone '''Kroune (ju); (das Höchste) Krountje (die)<br> ''' krönen '''krounje<br> ''' Kropf '''Krop (die)<br> ''' Kröte '''Pudde (die)<br> ''' Krücke '''Krukke (ju)<br> ''' Krug '''Kruuke (ju), Pulle (ju)<br> ''' krüllen '''krulje<br> ''' Krümchen '''Krüümelke (dät)<br> ''' Krume '''Krommel (die), Kroume (ju)<br> ''' Krümel '''Krommel (die), Kroume (ju)<br> ''' krümelig '''krommelch<br> ''' krümeln '''krommelje, kromje, krömmelje<br> ''' krumen '''kromje<br> ''' krumm '''kruum, jäl, jälsk, scheeuw, (v. Brett) uurjälsk; (v. Tür''') winsk; ~ biegen''' kruumbeegje krummbeinig '''kruumbeenich<br> ''' Krummel '''Kroume (ju)<br> ''' krümmen '''kruumbeegje<br> ''' Krummheit '''Kruumegaid (ju) Krummholz '''(im Schiff) Kruumholt (dät)<br> ''' Krümmung '''Kruumenge (ju), Kruumte (ju), Bucht (ju), Slänkte (ju)<br> ''' Kruppe '''Kjuus (dät)<br> ''' Krüppel '''Kreepel (die), Huphap (die), Stumper (die)<br> ''' krüppelhaft '''kreepich, (US) kreepel<br> ''' krüppelig '''kreepich, (US) kreepel<br> ''' Krüppelwalmdach '''Flipken (dät)<br> ''' Kruste '''Koarste (ju)<br> ''' Küche '''Köäkene (ju)<br> ''' Kuchen '''Kouke (die), (U) Kuuke<br> ''' Küchenherd '''Häid (die), Maschine (ju), Koakmaschine (ju)<br> ''' Küchentür '''Köäkendoore (ju)<br> ''' Kuckuck '''Kuukuuk (die)<br> ''' Kuckucksblume '''Kuukuuksbloume (ju)<br> ''' Kugel '''Kuugel (ju)<br> ''' Kuh '''Ku (ju), do Bäiste; {bejänne, bisje, blöökje, bulje, drinsje, gääst, ju Haatje, Molk apluuke, mounjaaderje, Spontau, tiedich, dät Tjuuch} <br> ''' Kuhblume '''Hoangstebloume (ju), Huundebloume (ju)<br> ''' Kühe '''Bäiste (do)<br> ''' Kuhfladen '''Kuuschäät (die), Kuuschietebält (die), Schietelbält (die)<br> ''' Kuhhirt '''Koiert, Köi(er)t (die)<br> ''' Kuhkalb '''Köike (dät), Kuukoolich (dät), -koolwere<br> ''' Kuhkette '''Kuukätte (ju)<br> ''' kühl '''köilich, köilich, luftich<br> ''' kühlen '''keele, (R) köile, (U) koile<br> ''' Kuhmist '''Kuuschiete (ju), Staalemjuks (die)<br> ''' kühn '''driesterch, baldoarich, köin<br> ''' Kuhpfad '''Bäistepaad, -poade (dät)<br> ''' Kuhschwanz '''Kuustäit (die)<br> ''' Kuhstall '''Kuustaal (die)<br> ''' Kuhstallgraben '''Groupe (ju)<br> ''' Kuhzitze '''Kuutit (die)<br> ''' Küken '''Suuken (dät); {jalpe}<br> ''' Kükenauslauf '''Suukensingel (dät)<br> ''' Kükenei '''Suukenoai, -ere (dät) Kükenlaufraum '''Suukensingel (dät)<br> ''' Kükenweibchen '''Hanken (dät)<br> ''' kultivieren '''kultivierje<br> ''' Kultursprache '''Kultuursproake (ju)<br> ''' Kümmel '''Kummel (die)<br> ''' Kummer '''Kummer (die), Ferträit (die)<br> ''' kümmern '''kummerje; sich ~''' sik kummerje Kunde '''Kunde (ju)<br> ''' kundgeben '''kännigje, (S) kändigje<br> ''' kundig '''kundich<br> ''' kündigen '''kännigje, (S) kändigje<br> ''' Kunst '''Kunst (ju)<br> ''' Kunstdünger '''Kunstdunger (die)<br> ''' Künstler '''Kunstler (die)<br> ''' künstlich '''kunstelk<br> ''' kunstvoll '''kunstful<br> ''' Kupfer '''Kooper (dät); {die Deegel, ferkooperje}<br> ''' kupfern '''koopern<br> ''' Kupferschmied '''Koopersmid, -smiede<br> ''' kuppeln '''koppelje<br> ''' Kürbis '''Flaaskappel (die)<br> ''' kurieren '''kuurierje<br> ''' kurren '''kurje<br> ''' Kurs '''Kuurs (die)<br> ''' kurz '''kuut, knap; ~ angebunden''' kuutan, näielk; ~er Baumstamm''' Wrubbe (die); ~ gesagt''' kuutuum; ~e Pfeife''' Bröäsel (die), Döäfke (ju); ~e Strecke''' Aantje; ~er Trab''' Hundjetrap (die); in ~en Zeitabständen''' alle nooseloang; den kürzeren ziehen '''mäd dän kuutsten gunge; kürzester Weg '''Gjuchte (ju)<br> ''' kurzatmig '''kuutommich, kuutommed, dämpich, (U) dämpstrich, dämperch, benaud <br> ''' kürzen '''kuutje, bekuutje<br> ''' kürzlich '''knu, knuulääst, kuudelk, kuutens, kuuts (U)<br> ''' kurzsichtig '''stiksjüünich, stiksjuunich, stiksüünich, kuutsichtich<br> ''' Kurzstroh '''Kuutsträi (dät)<br> ''' Kurzweil '''Korswille (ju)<br> ''' Kurzwellen '''Kuutewällen<br> ''' Kusine '''Nichte (ju)<br> ''' Kuß '''Oap (die, R), Piep (die), n Swäiten<br> ''' küssen '''oapje, (US) aapje, piepje, küsje, soondje; wollüstig ~''' flappe<br> ''' Küste '''Kuste (ju)<br> ''' Küstenstreifen '''Kustenstriek (die)<br> ''' Küster '''Koaster (die)<br> ''' Kutsche '''Kuutske (ju); (Einachse) Karjool, Karjut (dät), Krjoole (ju); (für ein Pferd) Eensponner (die), Troame (die)<br> ''' Kutscher '''Kuutsker (die) <br> == L == ''' Lab '''Strämsel (dät), Läbbe (ju)<br> ''' Labkraut '''Klieuw (dät)<br> ''' Labmagen '''Läbbe (ju)<br> ''' lächeln; spöttisch ~''' smielje<br> ''' lachen '''laachje; ins Fäustchen ~''' smusterlaachje; hämisch ~''' smüüsterje; höhnisch ~''' schakkerje; laut ~''' schakkerje; laut und schallend ~''' groalje; verstohlen ~''' gniffelje<br> ''' lächerlich '''lächerelk, snurrich, lachhaft<br> ''' Lachs '''Lachs (die) Lack '''Lak (die)<br> ''' Lade '''Loade (ju, R)<br> ''' laden '''leede (hie laat - latte - leeden)<br> ''' Laden '''Winkel (die), Kööpenskup (ju)<br> ''' Ladendiener '''Winkelknächt (die)<br> ''' Ladentisch '''Tööneboank (die)<br> ''' Ladentür '''Winkeldoore (ju)<br> ''' Ladenware '''Winkelweere (ju)<br> ''' Ladeplatz '''Leedesteede (ju)<br> ''' Ladung '''Leedenge, Leedenje (ju)<br> ''' Lage '''Loage (ju, R)<br> ''' Lager '''Leeger (dät)<br> ''' Lagerhaus '''Pakhuus (dät)<br> ''' lagern '''leegerje<br> ''' Lagerplatz für Holz''' Holtleeger (dät) <br> ''' Lagerraum für Getreide, Heu''' Gulf (dät)<br> ''' lahm '''lom, lommich, staf Lahmheit '''Loamte (ju), Lommegaid (ju)<br> ''' Lähmung '''Lomhaid (ju)<br> ''' Laken '''Leeken (dät)<br> ''' Lakritze '''Sapkouke (ju)<br> ''' lallen '''babbelje<br> ''' Lamm '''Loum (dät), do Loumere; männliches ~''' Bukloum (dät); weibliches ~''' Ouloum (dät)<br> ''' Lämmerschwanz '''Loumerstäit (die)<br> ''' Lammswolle '''Loumerwulle (ju)<br> ''' Lampe '''Lampe, Laampe (ju), Lucht, -ere (dät)<br> ''' Lampendocht '''Laampedäächt (die)<br> ''' Land '''Lound dät), do Lounde(re); eingefriedigtes ~''' Komp (die); niedriges ~''' Läichlound (dät); Stück ~''' Pound (dät); kleines Stück ~''' Snippel (die); unbebautes ~''' Trjaaske, Tjaaske (ju); unfruchtbares ~''' Uunlound (dät); {begrupje, pulterch, schier, schroa, sied}<br> ''' landeinwärts '''loundien<br> ''' landen '''loundje<br> ''' Ländereien '''Lounderäien (do); {Deelenge}<br> ''' Landkarte '''Loundkoarte (ju)<br> ''' Landmaß '''Schäppelsäid (dät), Juk (dät)<br> ''' Landpfleger '''Loundpleeger (die)<br> ''' Landsleute '''Lountjer (do)<br> ''' Landsmann '''Lo(u)ndsmon (die)<br> ''' Landsmann '''Londsmon, -ljuude (die)<br> ''' Landstraße '''Loundsträite (ju)<br> ''' Landstreicher '''Göitjen (dät), Strööper (die), Strieker (die)<br> ''' Landstrich '''Flakte (ju), Loundstriek (die)<br> ''' Landstück; '''(sumpfig) Röt (dät)<br> ''' Landteil '''Lounddeel (die)<br> ''' Landungsbrücke '''Loundengssteech (die)<br> ''' Landvermesser '''Loundmeeter (die) Landvolk '''Loundfoulk (dät)<br> ''' Landwirtschaft '''Buuräi (ju)<br> ''' landwirtschaftlich '''loundwirtschaftelk; ~er Betrieb''' Buuräi (ju)<br> ''' lang '''loang; ~e Zeit''' loange; zu ~e''' touloange; mit ~en Drähten''' loangträidich<br> ''' langbeinig '''loangbeend<br> ''' lange '''loange<br> ''' Länge '''Loangte (ju, R); ~ der Ärme''' Fäidem (die)<br> ''' langen '''loangje<br> ''' Längengrad '''Loangengroad (die)<br> ''' Längenmaß '''Fäidem (die); (alt) Tol (die) <br> ''' Langenstraße '''Loangesträite (ju) ON<br> ''' länger '''laanger<br> ''' Langeweile '''loange Wiele<br> ''' Langhobel '''Rauboank (die), Rietschoawe (ju)<br> ''' langjährig '''loangjierich <br> ''' länglich '''loangsk<br> ''' langmütig '''loangmöidich<br> ''' längs '''loangs<br> ''' langsam '''loangsoam, dudderch, duddich, duulich, sinnich; ~ arbeiten''' klungelje; ~ im Denken und Handeln''' bietou; ~ fahren''' jukkelje; ~ gehen''' slöäre, söäle; ~ und schleppend gehen''' sakkerdauje; ~er Mensch''' Slöärdert (die), Söälert (die); (v. Pferd''') duulich, (S) döddich; ~ sein''' klungelje<br> ''' Längsfaser; nach der ~ verlaufend''' liekträidich <br> ''' langstielig '''loangträiderch <br> ''' Langstroh '''Loangsträi (dät)<br> ''' Langwagen '''{do Lippen}<br> ''' langweilig '''loangwielich, tiepelich<br> ''' Lanze '''Lanse (ju)<br> ''' Lappen '''Lappe (die), Plun (die), Fudde (ju), Talte (ju), Tulte (ju)<br> ''' Lärm '''Allaarm (die), Halaam (die), Späktoakel (die), Bedrieuw (die), Paroabel (die); ~ machen''' truumultje; ~ und Unruhe machen''' remäntje<br> ''' lärmen '''allaarmje, halaamje, balskje, broaskje, bruusje, karjöölje, rummelnasje, ruumoorje, schändoalje, späktoakelje<br> ''' Larve '''Ruupe (ju); (v. Schnellkäfer) Träidwurm (die)<br> ''' Lasche '''Laaske (ju)<br> ''' laschen '''laaskje<br> ''' lassen '''läite (hie lät - liet - lät)<br> ''' Last '''Last (ju), Meelasje (ju)<br> ''' Laster '''Laster (dät)<br> ''' lästern '''lästerje<br> ''' lästig '''lastich, antringsk Lasttier '''Lastdiert (dät)<br> ''' Latein '''Latien (dät)<br> ''' lateinisch '''latiensk<br> ''' Laterne '''Schienfät, -feete (dät), Latuchte (ju)<br> ''' Latsche '''Slurre (ju) Latte '''Latte (ju); mit ~n versehen''' latje<br> ''' Lattengestell '''Rik (dät)<br> ''' Lattenzaun '''Strankät (dät), Stakät (dät)<br> ''' Lätzchen '''Slabbelappe (die)<br> ''' Laub '''Loof (die), (R) Loou, (S) Looch<br> ''' Lauch '''Look (dät)<br> ''' Lauer '''Luur (ju)<br> ''' lauern '''luurje; verstohlen ~''' gluupje<br> ''' Lauf '''Loop (die); (für Federvieh) Singel (dät)<br> ''' laufen '''loope (hie lapt - ron - ronnen), näidje; heimlich davon ~''' sik wächpisje; schnell ~''' flitskje, flitsje, tauje, tichelje, gau loope, kielje, bänselje, in Sproang loope, tauje, tichelje; Schlittschuh ~''' schöäwelje; auf den Zehen ~''' tööntje; ~d''' tou Fout<br> ''' Läufer '''Lööper (die)<br> ''' Läuferschwein '''Lööper (die)<br> ''' Laufgewichtswaage '''Änster (die)<br> ''' Laufgitter '''Singel (dät)<br> ''' läufiger '''Hund Siepe (die)<br> ''' Laufmasche '''bilden aploope<br> ''' Lauge '''Looie (ju)<br> ''' Laune '''Lune (ju), Nukke (ju)<br> ''' launig '''tuuterch<br> ''' launisch '''luunsk, buksk, wranterch<br> ''' Laus '''Luus (ju)<br> ''' lauschen '''lusterje, lunkoorje<br> ''' Lausei '''Niete (ju)<br> ''' lausen '''luusje<br> ''' lausig '''luusich<br> ''' laut '''luud; ~ lachen''' schakkerje, groalje; ~ reden''' proalje; ~ schreien''' galpe, gierje<br> ''' laut sprechen''' ballerje; (heftig) fäl<br> ''' Laut '''Kloang (die) lautbar '''luudboar<br> ''' lauten '''luude (dät lut - lutte - lut)<br> ''' läuten '''läide (dät lät - lätte - lät); Angelus ~''' kläppe<br> ''' lauter '''luuter<br> ''' Läuter '''Läider (die)<br> ''' lau '''ljou<br> ''' lauwarm '''ljouwoorm, luukwoorm <br> ''' lavieren '''lavierje<br> ''' leben '''lieuwje; stürmisch ~''' bambuusje; ~d''' lieuwend<br> ''' Leben '''Lieuwend (dät); das irdische ~''' Äidenlieuwend (dät); Dauer des ~s''' Lieuwendstied (ju)<br> ''' lebendig '''lieuwend, lieuwendich, leebendich, krewäl<br> ''' Lebensarbeit '''Lieuwendswierk (dät)<br> ''' Lebensmittel '''Lieuwendsmiddel (dät), Ietelweere (ju), Ieteräi (ju)<br> ''' Lebensstand '''Lieuwendsstand (die)<br> ''' Lebenswandel '''Lieuwendswondel (die)<br> ''' Lebenszeit '''Lieuwendstied (ju) Leber '''Lieuwer (ju)<br> ''' Leberegel; an ~ erkrankt''' gallerch<br> ''' Leberwurst '''Lieuwerwust (ju)<br> ''' Lebewohl '''Foarwäil (dät)<br> ''' lebhaft '''kwiek, ballerch, fläksk<br> ''' Lebhaftigkeit '''Ballergaid (ju) <br> ''' leblos '''luurich<br> ''' Lebzeiten '''Lieuwendstieden (do); zu seinen ~''' bie Lieuwendstied <br> ''' Leck '''Läk (die)<br> ''' leck '''läk; ~ sein''' läkke<br> ''' lecken, '''träufeln läkke, siepelje; (mit Zunge''') likje; Lippen ~''' smakmuulje<br> ''' lecker '''smoakelk, läkker, swäit, köärsk<br> ''' Leckeres '''Läkkeres <br> ''' Leckermaul '''Läkkersnuute (die), Slikkertaaske (die)<br> ''' Leder '''Leeder (dät); (zäh) Tiegeleeder (dät); {ju Äiwe}<br> ''' ledern '''leedern; ~er Brandeimer''' Broundommer (die)<br> ''' ledig '''leedich; (los) kwiet<br> ''' Leer '''Lier ON leer '''loos; {ju Täine, dät Wierk}<br> ''' Leeraner '''Lierder (die)<br> ''' leeren '''loosmoakje<br> ''' leerlaufen '''leedichgunge<br> ''' leerschöpfen '''loosschäppe<br> ''' legen '''lääse (hie lait - laide - laid, imp. lai); sich ~''' lääse gunge, sik deellääse<br> ''' Lehm '''Leem (die); aus ~''' kloamd; mit ~ bauen''' kleeme (hie klämt - kloamde - kloamd); ~ mit Stroh''' Kleemelse (ju)<br> ''' Lehmdecken '''bauen wällerje <br> ''' Lehmgrube '''Leemdobbe (die)<br> ''' lehmig '''leemerch<br> ''' Lehmwand '''Wooge (ju), kloamde Wooge; ~e bauen''' wällerje; {ju Räi}<br> ''' Lehne '''Liene (ju)<br> ''' lehnen '''lienje<br> ''' Lehnstuhl '''Kroakstoul (die)<br> ''' Lehre '''Leere (ju); handgreifliche ~''' Dämper (die)<br> ''' lehren '''leere<br> ''' Lehrer '''Mäster (die), Koaster (die), Leerder (die)<br> ''' Lehrerin '''Jüfferske (ju)<br> ''' Lehrgeld '''Leerjäild (dät)<br> ''' Lehrjunge '''Leerwänt (die)<br> ''' Lehrmädchen '''Leerwucht (dät)<br> ''' Leib '''Lieuwend (dät), Lieuw (dät)<br> ''' leibhaftig '''fulboudich <br> ''' leiblich '''liefelk<br> ''' Leichdorn '''Liektouden (die)<br> ''' Leiche '''Lieke (ju)<br> ''' Leichenbestattung '''Liekentoach (die) Leichenbitter '''Doodenbidder (die)<br> ''' Leichenträger '''Dreeger (die)<br> ''' Leichenverbrennung '''Liekenferbaadeneräi (ju)<br> ''' leicht '''licht; (bequem''') mäkkelk, bekweem; (mühelos''') reedelk; am ~esten''' ap lichtste<br> ''' leichtfertig; ~er Mensch''' Windbüüdel (die); ~e Frau''' Flüürtaaske (ju)<br> ''' leichtgläubig '''lichtleeuwend<br> ''' Leichtigheit '''Lichtegaid (ju) Leichtsinn '''Lichtsinnegaid (ju)<br> ''' leichtsinnig '''licht, lichtsinnich, lichtierst; ~er Mensch''' Lichtfink (die)<br> ''' Leid '''Leed (dät)<br> ''' leid '''läid; es tut mir ~''' dät spiet mie, dät däd mie läid; ~ tun''' benoarje<br> ''' leiden '''liede (hie lit - leed - lieden)<br> ''' Leiden '''Lieden (dät)<br> ''' Leidenskelch '''Liedenskälk (die)<br> ''' Leider '''Lieder (die)<br> ''' leidlich '''oardich, oarich, täämelk<br> ''' leiern '''laierje, (S) läierje<br> ''' leihen '''leende (hie leent - leende, loante - leend, loant), leene; (borgen) buurgje, US) bourgje<br> ''' Leik '''Liek (dät)<br> ''' Leim '''Liem (die)<br> ''' leimen '''liemje<br> ''' leimig '''liemerch<br> ''' Leimtopf '''Liempot (die)<br> ''' Lein '''Lien (dät)<br> ''' Leine '''Liene (ju)<br> ''' Leinen '''Linnen (dät); aus ~''' linnens, linnen<br> ''' Leinen '''Linnengöitjen (dät)<br> ''' leinen '''linnen<br> ''' Leinenmaß (7½ Ellen)''' Smitte (ju)<br> ''' Leinenzeug '''Linnengöitjen (dät)<br> ''' Leinöl '''Lienoulje (ju)<br> ''' Leinsamen '''Liensäid (dät)<br> ''' leise '''sinnich, dumped, liesken; ~ glühen''' gloorje; ~ stoßen''' tikje<br> ''' Leiste; '''(Bauchrand) Läiste (ju); (Randstreifen) Lieste (ju)<br> ''' Leisten '''Läist (die)<br> ''' leiten '''leede (hie lat - latte - lat)<br> ''' Leiter; '''(zum Steigen) Laadere (ju), (US) Laddere; {ju Stappe, die Twäärsstok}<br> ''' Leiter; '''(der leitet) Uppermon, -ljuude (die)<br> ''' Leiterholm '''Laaderboolke (die) <br> ''' Leitersprosse '''Stappe (ju)<br> ''' Leiterwagen '''{ju Laadere, ju Runge, ju Siedelplonke} Leithammel '''Klokkeweeder (die)<br> ''' Lektion '''Läkse (ju)<br> ''' Lende '''Leende (ju), Schinke (die), Stilte (die)<br> ''' Lendenstück '''Stilte (die)<br> ''' lenken '''länkje, stjuure lenksam; schwer ~''' balstjuurich<br> ''' Lerche '''Läiwerke (ju), (S) Leeuwke<br> ''' lernen '''leere<br> ''' Lesebuch '''Leesebouk (dät)<br> ''' lesen '''leese (hie lääst - luus - leesen)<br> ''' Letter '''Lättere (ju)<br> ''' letzt '''lääst; ~e''' fergeen; ~ens''' läästens<br> ''' leuchten '''ljuchte, luchtje; grell ~''' grälluchtje<br> ''' Leuchter '''Kandler (die), Ljuchter(ke) (die)<br> ''' Leuchtturm '''Ljuchttouden (die), Fjuurtouden (die)<br> ''' leugnen '''löägenje, nit ounnieme<br> ''' Leute '''Ljuude, Ljuuden (do)<br> ''' Libelle '''Päärtjen (dät), (S) wüülde Hangst, Rüüderhoangst (die), loangbeende Määge<br> ''' licht '''ljoacht (R), häl<br> ''' Licht '''Lucht (dät); ans ~ kommen''' an den Dai kuume, foar t Ljoachte kuume; ~ geben''' schiene<br> ''' lichtbraun '''ljoachtbruun<br> ''' lichterloh '''ljoachtschienend, ljoachterlöächen<br> ''' Lichtmeß '''Ljoachtmisse (ju)<br> ''' Lichtquelle '''Lucht, -ere (dät)<br> ''' Lichtschein '''Ljoacht (dät), Luchtschien (die)<br> ''' lichtscheu '''luchtschjou<br> ''' Lichtstrahl '''Luchtstroal (die)<br> ''' lieb '''ljo, ljoowelk; du ~e Zeit!''' bie mien Lieuwendstieden!, nu man tou!<br> ''' Liebe '''Ljoowe (ju), Ljoote <br> ''' lieben '''jädden liede muuge, ljo hääbe, jädden hääbe<br> ''' lieber '''ljauer<br> ''' Liebhaber '''Ljoohääber (die)<br> ''' liebkosen '''aigje, (HS) aisje, strookje<br> ''' lieblich '''läifelk Lied '''Läid (dät), do Läidere, Song (die)<br> ''' Liederbuch '''Läidebouk (dät)<br> ''' liederlich '''liederelk<br> ''' liefern '''lääwerje<br> ''' liegen '''lääse (hie lait - liech - lain)<br> ''' Liek '''Liek (dät)<br> ''' lilafarben '''sangen<br> ''' Linde '''Lindeboom (die)<br> ''' Lindenbaum '''Lindeboom (die)<br> ''' Linderung '''Äntsät (die)<br> ''' Lineal '''Lienjoal (dät), Liekstikke (die)<br> ''' Linie '''Lienje (ju), Schrieuw (die)<br> ''' linieren '''lienje<br> ''' link '''linker, linke<br> ''' links '''linksk, links<br> ''' Lippe '''Lippe (ju); ~n am Langwagen''' do Lippe; {sprak, tuuterje} <br> ''' lispeln '''lispelje, lisperje, mäd lääsende Tunge baale List '''Limpe (ju), List (ju)<br> ''' Liste '''Liste (ju), Lieste (ju)<br> ''' listig '''truchdrieuwen, laidich; ~e Streiche''' Kattetööge (do)<br> ''' Litanei '''Luutenäi (ju)<br> ''' Lob '''Lof (dät)<br> ''' loben '''loowje, beproalje, priesje<br> ''' Loch '''Gat (dät), do Goate(re) (R), Kuule (ju), Luftgat (dät); (im Boden''') Dobbe (die); (im Dachgiebel''') Oaigat (dät); (im Eis''') Woake (ju, R); (in der Mauer''') Staigergat (dät); kleines, rundes ~''' Muuseooge (dät), -ne<br> ''' löcherig '''goaterch (R); (v. Käse) läbberch<br> ''' Locke '''Kruus (ju)<br> ''' locken '''lokje, tokje <br> ''' Lockente '''Lokoante (ju)<br> ''' Lockerheit '''Loosegaid (ju)<br> ''' locker '''loos<br> ''' Lockruf; '''(für Kälber) kieman!; (für Hühner) tüüt!, tüüt!, (fur Schweine) kuffie!<br> ''' Löffel '''Lätse (ju); {Lätseful} <br> ''' löffeln '''lääpelje Lohe '''Looie (ju)<br> ''' lohen '''looje, loogje<br> ''' Lohn '''Loon (die)<br> ''' Lohn '''Fertjoonst (die); auf hohen ~ versessen''' juurloonsk; ~ zum Futtern''' Fodderloon (die)<br> ''' lohnen '''loonje<br> ''' Los '''Lot (dät), do Loote<br> ''' los '''kwiet, loos; offen leedich <br> ''' losbrechen '''loosbreeke<br> ''' löschen '''(v. Schiff) losje; (v. Feuer) läskje, (S) löskje, uutjoote<br> ''' Löschkappe '''Fjuursteelpe (ju)<br> ''' Löschpapier '''Klatpapier (dät)<br> ''' Löschplatz '''Losselsteede (ju)<br> ''' lose '''loos <br> ''' lösen '''lööse, loosmoakje<br> ''' losen '''lootje<br> ''' losgehen '''loosgunge; (davon schreiten''') loosstappe<br> ''' losketten '''looskätje<br> ''' loslassen '''loosläite<br> ''' losmachen '''loosmoakje<br> ''' lossprengen '''loosspränge<br> ''' loswerden '''looswäide; nicht ~ können''' besitten blieuwe mäd<br> ''' Lot '''Lood (dät)<br> ''' löten '''loodje, löödje, löötje<br> ''' loten '''loodje<br> ''' Lotterie '''Lotteräi (ju), Lootjeräi (ju)<br> ''' Löwe '''Leeuwe (die), Lööwe (die)<br> ''' Löwenzahn '''Hangstebloume (ju), Huundebloume (ju)<br> ''' Luft; '''(Himmel) Lucht (ju); (Gas) Luft (ju) luftdicht '''luftticht<br> ''' Luftdruck '''Luftdruk (die)<br> ''' lüften '''luftje<br> ''' Luftgewehr '''Knalbusse (ju)<br> ''' Luftlinie '''Gjuchte (ju)<br> ''' Luftloch '''im Faß Spuund (die) Luftröhre '''Sundeegeshoals, ferkierde Hoals (die)<br> ''' Luftschicht '''Luftloage (ju)<br> ''' Luftspiegelung '''Suumerkatte (do)<br> ''' Lüge '''Löägense (ju), Löägene (ju)<br> ''' lügen '''ljooge (hie ljucht - looch - lain), koolje, flunkerje <br> ''' Lügenbold '''Lüüchpüüt (die), Lüüchpot (die), Lüüchfät (dät), -feete<br> ''' Lügenhaftigkeit '''Ljoogeräi (ju)<br> ''' Lügner '''Löägener (die), Lüüchfät (dät), -feete, Wiesmoaker (die)<br> ''' Lügnerei '''Wiesmoakeräi (ju)<br> ''' lügnerisch '''löägensk<br> ''' Luke hinter Kühen '''Klapper (die)<br> ''' Lümmel '''Lummel (die), Knääwel (die)<br> ''' Lump '''Lump (die)<br> ''' Lumpen '''Plun (die), Fudden (do) <br> ''' Lumpenhändler '''Plunker (die)<br> ''' Lumpensammler '''Plunker (die) <br> ''' lumpig '''talterch<br> ''' Lunge '''Lunge (ju)<br> ''' lungern '''lungerje<br> ''' Lünse '''Läns (die)<br> ''' Lunte '''Lunte (ju)<br> ''' Lust '''Lust (ju), Sin (die); ~ haben''' Sin hääbe<br> ''' lüstern '''lustjammerch, begeerelk <br> ''' lustig '''lustich<br> ''' lustlos '''sloksk; ~ essen''' plierkje<br> ''' Luxus '''Stoat (die), Apwand (die) <br> == M == ''' machen '''moakje (R), dwo; sich ~''' sik bereeke<br> ''' Macht '''Macht (ju)<br> ''' mächtig '''machtich<br> ''' machtlos '''machtloos<br> ''' Machtwort '''Machtwoud (dät)<br> ''' Mädchen '''Wucht (dät), do Wuchtere; leichtes ~''' Schikse (ju); mannstolles ~''' Klatte (ju); verwöhntes ~''' Määmewucht (dät); {brustich, bruusich}<br> ''' Made '''Moade (ju, R)<br> ''' Magd '''Fauene (ju)<br> ''' Magen '''Moage (ju)<br> ''' magenkrank '''ferspäid<br> ''' mager '''meeger, kleen, eempeld, slanterch, smoachtich, lied; ( v. Fleisch, Land, Tieren''') schroa (Flaask); ~es Geschöpf''' Strind (die) Magerkeit '''Meegergaid (ju)<br> ''' magern '''meegerje<br> ''' magnetisch '''magnetisk<br> ''' mähen '''mjo (hie mäint - mäinde - mäind); Grummet ~''' gramje; mit Sichel ~''' sichtje; zum Mähen bestimmte Wiese''' Mäid (ju)<br> ''' Mäher '''Mädder (die), Holloundgunger (die)<br> ''' Mähgerät '''für Heide Sied (die)<br> ''' Mahl '''Mäil (dät)<br> ''' mahlen '''määlnje, griene; {toumäälnje}<br> ''' Mahlmetze '''Matte (ju); ~ entnehmen''' matje<br> ''' Mahlsteingehäuse '''Pot (die)<br> ''' Mahlzeit '''Mäiltied (ju)<br> ''' Mähmaschine '''Maimaschine (ju)<br> ''' Mähne '''Moone (ju)<br> ''' mähnen '''moonje<br> ''' Mahnung '''Moonenge (ju)<br> ''' Mai '''Moai (die), Moaimound (dät)<br> ''' Maikäfer '''Moairust (die), Boombikker (die)<br> ''' Maimonat '''Moaimound (dät)<br> ''' Mais '''Turskeweete (ju)<br> ''' Maisch '''Mask (die)<br> ''' -mal '''-moal<br> ''' mal; '''(einmal) moal<br> ''' Mal '''Moal (dät)<br> ''' malen '''moalje (R)<br> ''' Maler '''Moaler (die)<br> ''' Malerei '''Schilleroatsje (dät)<br> ''' Malz '''Moalt (dät)<br> ''' Malzmehl '''Moaltmeel (dät) Mama '''Määme (ju), do Määme <br> ''' man '''[betont] man; [nicht betont] me<br> ''' manch(er) '''moonich<br> ''' manche '''moonige, eenige<br> ''' manches '''Mal moonichmoal<br> ''' Manchester '''Masjäster (die)<br> ''' manchmal '''mongs, monges<br> ''' Mangel '''Kröäk (die); ~ leiden''' Kröäk liede<br> ''' Manieren; gute ~''' Benul (dät)<br> ''' Mann '''Mon (die), do Monljuude, Käärel (die); alter ~''' oolde Knaaster (die)<br> ''' Mannagras '''Slabbegäärs (dät)<br> ''' mannbar '''stääkfääst<br> ''' männlich '''monnelk<br> ''' Mannsbild '''Monmoanske (die)<br> ''' Mannschaft '''Monskup (ju), Plouch (die)<br> ''' Mannshöhe '''Käärelshöchte (ju)<br> ''' Mannsperson '''Monmoanske (die) mannstolles '''Mädchen Klatte (ju)<br> ''' Mantel '''Moantel (die, R)<br> ''' Märchen '''Soage (ju)<br> ''' Marder '''Modder (die)<br> ''' Marienkäfer '''Goddeshanken (dät)<br> ''' Mark '''(Geld) Maak (die); (Kern) Piedek (die); (Land) Määrk (ju)<br> ''' Marke '''Määrk (dät)<br> ''' markieren '''markierje<br> ''' Markröhre '''Piedek (die)<br> ''' Markt '''Määrked (dät), (S) Mierked<br> ''' Marktbude '''Tälte (ju)<br> ''' Marktgewühl '''Määrkedgewöil (dät)<br> ''' Marktplatz '''Määrkedsplats (die)<br> ''' Markttag '''Määrkedsdai (die)<br> ''' Marsch '''Marsk (die)<br> ''' Marschboden '''Kloaigruund (die)<br> ''' marschieren '''marschierje<br> ''' Marschtorf '''Daar (die) Marter '''Matter (ju)<br> ''' martern '''matterje<br> ''' März '''Meerte (die)<br> ''' Märzmonat '''Meertemound (dät)<br> ''' Masche '''Mäske (ju)<br> ''' Maschine '''Maschine (ju)<br> ''' Masern '''Meesel (pl)<br> ''' Maß '''Mäite (ju); {dät Bestäk, die Fäidem, dät Kläm, dät Oud}<br> ''' Masse '''Masse (ju); dicke ~''' Lubbe (ju)<br> ''' Massenzustrom '''Antroang (die)<br> ''' Maßliebchen '''Marienbloume (ju)<br> ''' Maßstock '''Räi (ju)<br> ''' Mast; (v. Schiff)''' Mäst, Mast (die); (v. Vieh''') Maaste (ju)<br> ''' Mastbank '''Mästboank (die)<br> ''' Mastbaum '''Mäst, Mast (die)<br> ''' Mastdarm '''Paktierm (die)<br> ''' mästen '''maaste, apfodderje <br> ''' Material '''Materioal (dät)<br> ''' Matrose '''Matrose (die)<br> ''' matt; (glanzlos)''' dof, foal; (müde''') loom, flau, flaumoudich, gammelich, labberch, ludderch, sluf, sluurich<br> ''' Matte '''Matte (ju)<br> ''' Mattigkeit '''Flauegaid (ju)<br> ''' mauen '''miauje, mauje<br> ''' Mauer '''Muure (ju)<br> ''' Mauerassel '''Muurtieke (ju)<br> ''' mauern '''muurje; {dät Staigergat, dät Staigerholt, die Staigerpeel}<br> ''' Mauerpfeiler '''Stiepel (die) Mauerschwelle '''Muurploate (ju)<br> ''' Mauerstein '''roode Steen<br> ''' Maul '''Bäk (die), Frätte (ju)<br> ''' Maul- '''und Klauenseuche Süükte (ju)<br> ''' Maulaffen '''feilhalten blaarbakje, joankje (R)<br> ''' maulen '''liepje, muulje, tuuterje<br> ''' Maulkorb '''Muulkuurich (die) Maulwurf '''Wroute (ju)<br> ''' Maulwurfsfalle '''Wroutefalle (ju)<br> ''' Maulwurfshügel '''Wroutebält (die)<br> ''' Maulwurfsloch '''Wroutegat (dät)<br> ''' Maurer '''Müürker (die)<br> ''' Maurerkelle '''Truufel (die)<br> ''' Maus '''Muus (ju)<br> ''' Mausedreck '''Muuseköätel (die)<br> ''' Mausefalle '''Muusefalle (ju)<br> ''' Mäusegerste '''Muusegäärs (dät)<br> ''' mausen '''muusje <br> ''' Mausenest '''Muusenääst (dät)<br> ''' mausern '''rüüderje<br> ''' Mausezahn '''Muusetusk (die)<br> ''' meckern '''mäkkerje, bläärje<br> ''' Meer '''See (ju), Meer (dät); (Kindersprache) Bullerwoater (dät)<br> ''' Meeresarm '''Meerierm (die), Mündenge (ju), Muude (ju)<br> ''' Meeresvogel '''Seefuugel (die)<br> ''' Mehl '''Meel (dät); {büülje, griene, mulsk, säkje}<br> ''' Mehlbeeren '''Hoagele (do)<br> ''' Mehlbeutel '''Meelbjuure (ju)<br> ''' mehlig '''meelich, meelerch<br> ''' Mehlkiste '''Meelkiepe (ju); (in Mühle) Büülkiste (ju)<br> ''' Mehlkloß '''Puffert (die); (in Öl gebacken) Ouljeflut (dät)<br> ''' Mehlsack '''Meelpüüt (die)<br> ''' Mehlschüssel '''Meelkiepe (ju)<br> ''' Mehlsieb; drehender ~ in der Mühle''' Büüle (ju)<br> ''' mehr '''moor; je ~''' je doaner; ~ als nötig''' uurhoop<br> ''' mehren '''meerje, moorje<br> ''' mehrere '''moorere<br> ''' mehrfarbig '''spinkelch<br> ''' Mehrheit '''Meerhaid (ju)<br> ''' mehrmals '''moormoals<br> ''' meiden '''miede (hie mit - meed, mitte - mieden, mit)<br> ''' Meile '''Miele (ju)<br> ''' mein '''min [m.], mien [f., n., pl.]; mienen<br> ''' Meineid '''Meeneed (die)<br> ''' mein(em) '''[m.] min; [n.] mien<br> ''' meinen '''meene meinen '''[m.] min<br> ''' meinetwegen '''mintwain<br> ''' Meinung '''Meenenge (ju)<br> ''' Meise '''Meeske (ju)<br> ''' Meißel '''Boitel (die), (S) Beetel, (H) Böötel (die), Stäkiersen (dät)<br> ''' meißeln '''boitelje, (S) beetelje, (H) böötelje; {uutkeepje}<br> ''' meist '''maast, uuterst; aller ~''' allermaast; am ~en''' ap maaste, am maasten<br> ''' meistbietend '''maastbjoodend<br> ''' meistens '''maastens, maasttied, maasttieds, truchuut<br> ''' Meister '''Boas (die), Mäster (die)<br> ''' Melde '''Mälde (ju), Meelde (ju)<br> ''' melden '''mäldje<br> ''' Meldung '''Mäldenge (ju)<br> ''' melk '''meelk, (H) mölk; zu früh ~''' foarmeelk; schon lange ~''' foarmeelk<br> ''' melken '''meelke (hie mälkt - moolk - muulken); mit Daumen und Zeigefinger ~''' stripje<br> ''' Melkschemel '''Meelkstoul (die)<br> ''' Melkstuhl '''Meelkstoul (die)<br> ''' Melodie '''Wiese (ju); ohne ~ singen, spielen''' duudelje<br> ''' Menge '''Boudel (die), Masse (ju), Fullegaid (ju); (Anzahl) Riege (ju); (v. Menschen) Koppel (die);<br> ''' (Schar) '''Schoar (ju), Tucht (ju); (v. Torf) Sleek (dät)<br> ''' mengen '''moange (R)<br> ''' Mengsel '''Moangelse (ju)<br> ''' Mensch '''Moanske (die, R), do Moanskene; (Frau''') Moanske (dät, R); (abstoßend''') Buuba; (arbeitsam''') Knooier, Wrouter; (arm''') Koaljoager, Lieder; (dumm''') Bloage, Dwat; (einfältig''') n Hoolwen; (einflußreich''') Paias; (eingebildet''') Kloukschieter; (elend''') Schröägel, Stakkert, (flegelhaft''') Rääkel; (frech''') Jakhoals; (gierig''') Sluukert; (grimmig''') Kiesebieter; (herrisch''') Dreeguuner; (jähzornig''') Dulkop; (leichtfertig''') Windbüüdel; (leichtsinnig''') Lichtfink; (mühsam gehend''') Kjooper; (mürrisch''') Tuutersnuute, Wrantpot; (neugierig''') Hanne-iers; (rechthaberisch''') Häbbegjucht, Jipjap; (stark''') Breekert, Dalskert; (streitsüchtig''') Hikhak, Kääkelder; (totgewünscht''') Hoapedood; (träge''') Slöärdert, Slöärhäkke, Söälert; (unbeholfen''') holtene Koaster, Kluntshäkke; (unerfahren''') Kiek-in de Waareld; (unordentlich''') Släif, Sludderbukse, Swieneegel; (unruhig''') Rubbe, Wiggeliers, Wipschinke, Wipstäit, Wispelstäit, Wöiler; (verdrießlich''') Gnaarpot; (zänkisch''') Fjuurfreeter, Kibbelder<br> ''' Menschen '''Ljuude, (U) Ljuuden (do), Foulk (dät); andere ~''' Uurswäkke; die ~''' man<br> ''' Menschenalter '''Moanskenlieuwend (dät)<br> ''' Menschengedenken; seit ~''' siet Moanskentoanken<br> ''' Menschengewühl '''Rummel (die)<br> ''' Menschenleben '''Moanskenlieuwend (dät)<br> ''' menschenscheu '''moanskenschjou<br> ''' Menschheit '''Moanskhaid (ju)<br> ''' menschlich '''moanskelk, moanselk<br> ''' merken '''määrke, spüüre; sich ~''' änthoolde<br> ''' Merkmal '''Määrkmoal (dät); (beim Ballspiel) Kat (die)<br> ''' merkwürdig '''määrkwöidich, roar<br> ''' Meßbuch '''Misbouk (dät)<br> ''' Meßdiener '''Misbetjooner (die), Mistjooner (die) Messe '''Misse (ju); ~ bedienen''' tjoonje<br> ''' messen '''meete (hie mät - mätte, wie mätten - meeten)<br> ''' Messer '''(der) Meeter (die)<br> ''' Messer '''(das) Soaks (dät, R); beinernes ~''' Sool (die); stumpfes ~''' Filler (die), Fuchel (die), Poagefiller (die); ~ zum Schnippeln''' Snippelsoaks (dät)<br> ''' Messerklinge '''Lämt (dät), Soakslämt (dät)<br> ''' Messerschärfe '''Soaksägge (ju), Lämt (dät), Ägge (ju)<br> ''' Meßgerät '''Meetinstrument (dät); (für Kaffee) Koafjelood (dät)<br> ''' Meßgewand '''Misgewand (dat)<br> ''' Messing '''Jeelmäsk (dät), Mäsken (dät); aus ~''' mäsken, jeelmäsken<br> ''' messingen '''mäsken<br> ''' Messingring '''mäskene Ring<br> ''' Meßschnur '''Snuur (ju)<br> ''' Met '''Meede (ju)<br> ''' Metall '''Metal (dät); aus ~''' eeren<br> ''' Metalldraht '''Wier (dät), Wierträid (die)<br> ''' metallisch '''klingen klikke<br> ''' Metalltopf '''eerene Pot<br> ''' Meteorologen '''do Weederljuude<br> ''' Meter '''Meeter (die) methodisch '''methodisk<br> ''' Mett '''Mät (dät)<br> ''' Mettwurst '''Mätwust (ju)<br> ''' Meuterei '''Moiteräi (ju)<br> ''' metzen '''matje<br> ''' miauen '''mauje, miauje<br> ''' mich '''mie<br> ''' Midwinterhorn '''Luurenhouden (dät)<br> ''' Mieder '''Kniep (die)<br> ''' Miene '''Miene (ju)<br> ''' Miete; '''(Mietgeld''') Hiere (ju), (U) Häire; (für Marktbude''') Standjäild (dät) <br> ''' Miete; '''(Haufen''') Miete (ju)<br> ''' mieten '''hiere, (U) häire; (v. Gesinde''') winne (- won - wonnen)<br> ''' Mietgeld '''Hierejäild (dät)<br> ''' Milbe '''Miete (ju)<br> ''' Milch '''Molk (ju); (dick) Klundermolk (ju); (geronnen''') Keedel (der); (bei Säuglingen''') Häksenmolk (ju); ~ geben''' molkreeke; {apluuke, die Flie, keedelje, die Klunder, schiffe, schjoote, songerch}<br> ''' milchgebend '''meelk<br> ''' Milchkammer '''Buur (die), Molkkoomer (ju, die)<br> ''' Milchkanne '''Molkgüütjen (dät), Molkkanne (ju)<br> ''' milchlos '''gääst<br> ''' Milchschemel '''Molkstoul (die)<br> ''' Milchschüssel '''Molkkum (die), Sät (die)<br> ''' Milchsieb '''Drooge (ju), Teemse (ju)<br> ''' Milchstraße '''Molksträite (ju), Molkstroale Milchstuhl '''Molkstoul (die)<br> ''' Milchtopf '''Molkpot (die); (klein) Minnerpot (die)<br> ''' milchwarm '''molkwoorm<br> ''' mild(e) '''mild; ~er Winter''' kwakkelge Winter<br> ''' Milderung '''Äntsät (die)<br> ''' Milz '''Milte (ju)<br> ''' minder '''minder, minner<br> ''' minderjährig '''minnerjierich<br> ''' mindern '''minderje; (beim Stricken''') ou-äängje minderwertig '''minnerwäidich; (v. Heu) sunner Gehalt; ~es Wesen''' Schröägel (die)<br> ''' Mine '''Mine (ju)<br> ''' minutiös '''prikkelch, prikkel<br> ''' Minute '''Minute (ju)<br> ''' mir '''mie<br> ''' mischen '''miskje, ansätte<br> ''' Mischmasch '''Miskmask (die), Pruttelsoppe (ju) <br> ''' Mischung '''Miskenge (ju)<br> ''' mißachten '''misoachtje<br> ''' Mißbrauch '''Misbruuk (die)<br> ''' mißbrauchen '''misbruuke<br> ''' missen '''misje, miste<br> ''' Mißerfolg '''Misärfoulch (die)<br> ''' Mißernte '''Misaaden (die)<br> ''' Mißgestalt '''Fegöök, Fegöäk (dät)<br> ''' mißgestaltet '''wonscheepen<br> ''' mißglücken '''misglukje <br> ''' mißglückt '''uungeroaden<br> ''' mißgönnen '''misgonne<br> ''' Mißgunst '''Misgunst (ju)<br> ''' mißgunstig '''misgunstich<br> ''' mißhandeln '''mishondelje<br> ''' mißlaunig '''brumsk<br> ''' mißlich '''misselk, misselk<br> ''' mißlingen '''misglukje, juunloope <br> ''' Mißmut '''Mismoud (die)<br> ''' mißmutig '''mismoudich<br> ''' mißraten '''misräide<br> ''' mißtrauisch '''wontrjousk, wontjousk, mistrjousk, mistjousk <br> ''' mißverstehen '''misferstounde<br> ''' Mist '''Mjuks (die)<br> ''' Misteldrossel '''dubbelde Kraansfuugel (die)<br> ''' misten '''mjuksje<br> ''' Mistgabel '''Mjuksfuurke (ju), Fuurke (ju)<br> ''' Mistgang '''Groupe (ju)<br> ''' Misthacke '''Mjukskraabe (die)<br> ''' Misthaken '''Mjukshoake (die) Misthaufen '''Hoage (die, R); (klein''') Mjuksbält (die); {ju Siepelke} <br> ''' Mistkarren '''Mjukskoare (ju), Bakkoare (ju)<br> ''' Mistkugel '''Köätel (die)<br> ''' Mistwagen '''Mjukswoain (die)<br> ''' mit '''mäd; ~ einander''' mädnunner<br> ''' mit- '''mee-<br> ''' mitbeleben '''meemoakje<br> ''' mitbringen '''meebrange<br> ''' miteinander '''mädnunner, mänunner<br> ''' Anteil '''eines Miterben Äärwdeel (dät) <br> ''' miterleben '''meebelieuwje<br> ''' mitessen '''mee-iete<br> ''' mitgeben '''meereeke<br> ''' mitgehen '''meegunge<br> ''' Mitgift '''Gift (ju)<br> ''' mithelfen '''meehälpe<br> ''' Mitleid '''Meelieden (dät)<br> ''' mitleidend '''meeliedich<br> ''' mitleidig '''wookhaatich, meeliedich<br> ''' mitleidsvoll '''meeliedich<br> ''' mitmachen '''meedwo, meemoakje<br> ''' mitnehmen '''meenieme<br> ''' mitreißen '''meeriete<br> ''' mitsamt '''mädsamt<br> ''' Mitspieler '''Meespieler (die)<br> ''' Mittag '''Middai (die), -deege<br> ''' Mittagessen '''Middaisieten (dät)<br> ''' mittags '''smiddeegs, middeeges<br> ''' Mittagsmahl '''Middaismäil (dät)<br> ''' Mitte '''Midde (ju); (v. Acker''') Middel (dät)<br> ''' mitteilen '''meedeele, foartälle<br> ''' Mitteilung '''Meedeelenge (ju) Mittel '''Middel (dät)<br> ''' Mittelalter '''Middeloaler (dät)<br> ''' Mittelfinger '''loange Finger<br> ''' mittelgroß '''händich<br> ''' Mittellauf '''Middelloop (die)<br> ''' mittelmäßig '''middelmäitich, twiskebeen<br> ''' Mittelpunkt '''v. Acker Middel (dät)<br> ''' mittelste '''middelste<br> ''' Mittelweg '''Middelwai (die), -weege<br> ''' mitten '''midde, monk(en); ~ in''' monken<br> ''' Mitternacht '''Midnoacht (ju), Middernoacht (ju)<br> ''' mitunter '''altoumäts, mongs, mädunner, aluundan<br> ''' Mittwoch '''Midwiek (die)<br> ''' Möbel '''Mööbel (dät), do Reewen Mobilien '''Iengedöönte (dät)<br> ''' Mode '''Moude (ju); aus der ~''' uutslieten<br> ''' moderig '''rotterch, fuul, dunstich, schimmelch<br> ''' modern '''rotterje, mooderje<br> ''' mögen '''muuge (iek, hie mai, wie muugen - moate (R) - moat (R)); einen ~''' aan jädden liede muuge <br> ''' möglich '''muugelk<br> ''' Möglichkeit '''Muugelkaid (ju)<br> ''' möglichst '''muugelkst<br> ''' Mohnkopf '''Moonekop (die)<br> ''' Möhrenlaub '''Wuttelloof (dät)<br> ''' Mohrrübe '''Wuttel (ju)<br> ''' Molch '''Pudde (die)<br> ''' Molken '''Woaie (ju), (U) Waai (die), (S) Wäi (die), Sieswoai (die)<br> ''' Moment '''Sät (dät); im ~''' hoast<br> ''' Monat '''Mound (dät)<br> ''' monatlich '''moundelk<br> ''' Monatsheft '''Moundblääd (dät)<br> ''' Mönch '''Mönk (die)<br> ''' Mond '''Moune (ju)<br> ''' Mondfinsternis '''Mouneferdjunkelenge (ju) mondhell '''mouneljoacht<br> ''' Mondscheibe '''Mounschieuwe (ju)<br> ''' Mondschein '''Mounschien (die)<br> ''' mondsüchtig '''mounsichtich<br> ''' Mondviertel '''Fjoodendeel<br> ''' Mondwechsel '''Mounewiksel (die)<br> ''' Montag '''Moundai (die)<br> ''' Moor '''Foan (die, R); (abgegraben''') Breedenje (ju), (S) Breedelge; (schwimmend''') Rüüde (ju); {daarich, dät Kläp, die Meer, dät Sienholt}<br> ''' Moorauge '''Fladderge (ju)<br> ''' Moorbank '''Boank (die, R), Woodenje (ju)<br> ''' Moorbildung '''Foanbildenge (ju)<br> ''' Moorboden '''Foangruund (die); (sumpfig) Fladderge (ju)<br> ''' moorbrennen '''smeele; {Fjuurkuurich, Fjuurponne, Smeelponne} <br> ''' Moorgrund '''Foangruunde (ju)<br> ''' Moorgut '''Foangoud (dät)<br> ''' moorig '''foanerch, daarich<br> ''' moorkultivieren '''foankultivierje<br> ''' Moorland; '''(unkultiviert) Douse (ju)<br> ''' Moorrübe '''Wuttel (die)<br> ''' Moorschicht; unterste ~''' Daarch (die); {moaserch} <br> ''' Moorweg '''Foanwai, -weege (die)<br> ''' Moos '''Moas (dät)<br> ''' Moosbeere '''Moasbäie (ju)<br> ''' moosig '''moasich, moaserch morastig '''foanerch <br> ''' Mord '''Moort (die)<br> ''' morden '''möärenje, möördenje, moordje<br> ''' Mörder '''Möärender, Möärder (die), Doodhauer (die)<br> ''' Morgen '''Mäiden (die); heute ~''' määrlich, (S) mäddelk<br> ''' morgen '''mäiden; ~ früh''' mäinädder, mäiden ädder; heute ~''' määrelch; ~ abend''' mäineeuwend<br> ''' Morgendämmerung '''Mäddengries (dät), Daischiemerjen (dät), Griesljoacht (dät)<br> ''' Morgengrauen '''Mäddengries (dät)<br> ''' Morgenrot '''Mäddenrood (dät) Morgenröte '''Mäddenrood (dät)<br> ''' morgens '''smäidens <br> ''' Morgenstern '''Mäddenstierne (die)<br> ''' Morgenzeit '''Mäddentied (ju); (früh) Hoonentied (ju)<br> ''' Mostrich '''Muster (die)<br> ''' Möwe '''Meeske (ju), Seemeeske (ju)<br> ''' Mücke '''Määge (ju), Loangbeenmääge (ju)<br> ''' Mückenstich '''Puule (ju)<br> ''' müde '''wuurich, (U) moud, ou, sluf, lak, loom, ludderch, flaumoudich<br> ''' Müdigkeit '''Wuuregaid (ju)<br> ''' muffig '''mulsk, muffich <br> ''' Mühe '''Moite (ju), Fliet (die)<br> ''' mühelos '''reedelk<br> ''' mühen; sich ~''' sik Moite reeke <br> ''' muhen '''blöökje<br> ''' Mühle '''Määlne (ju); {die Bunkeler, ju Büüle, ju Büülkiste, ju Kröihaspel, die Lairee, die Soller, dät Sprüüt}<br> ''' Mühlenberg '''Määlnbierich (die), Määlnsteede (ju)<br> ''' Mühlenflügel '''Määlnjuuke (die), Määlnroue (ju), Roue (ju)<br> ''' Mühlenplatz '''Määlnsteede (ju)<br> ''' Mühlenstaub '''Määlnstoaf (die)<br> ''' Mühlenstein '''Määlnsteen (die); {dät Ree}<br> ''' mühsam '''stuur, kwästich, hoalsbreekelch, tiepelich; ~e Arbeit''' Kwälleräi (ju), Liedebreeken (dät), Pöäseläi (ju), Tiepelwierk (dät)<br> ''' Mulde '''Molle (ju); (zwei Händen) Grapse (ju)<br> ''' Müll '''Mul (dät), Kreepelgöitjen (dät)<br> ''' Müller '''Muller (die)<br> ''' Müllermaß '''Mullermäite (ju)<br> ''' mulmig '''mulsk<br> ''' Mund '''Muule (ju), Babbel (die), Jipjap (die); in den ~ nehmen''' bejapje; nach dem ~ reden''' muulebaale, flunkerje<br> ''' mundgerecht '''mundpaas<br> ''' Mundharmonika '''Muuloargel (ju)<br> ''' mündlich '''mundelk<br> ''' Mündung '''Mündenge (ju), Muude (ju) Mundvoll '''Muuleful (ju), Biet (die)<br> ''' munkeln '''brumje, munkelje mustern '''musterje<br> ''' munter '''munter, kräägel, buppe-aape, fläksk, fuchtich; (flink) kwik; (rüstig) stak<br> ''' Münze '''Munte (ju), Jäildstuk (dät); kleine ~''' Stüüwer (die)<br> ''' mürbe '''bros, muur, brokkich, kros, kwatterch; ~ werden''' mulje <br> ''' Murmel, '''Schusser Knikker (die)<br> ''' Murmelkugel; '''(groß) Rabbalster (die)<br> ''' murmeln '''mummelje, murmelje, muddelje, mäd lääsende Tunge baale<br> ''' murren '''murje, brumje<br> ''' mürrisch '''tuuterch, wranterch, gnaarich, gnääterch, knöäterch, mursk; ~er Greis''' Knastert (die); ~er Mensch''' Tuutersnuute (die), Wrantpot (die); ~ sein wrantje, wrakje<br> ''' Muschel '''Musselke (ju), Mussel (ju)<br> ''' Musik '''Musik (ju)<br> ''' Musikant '''Spielmon (die), -ljuude<br> ''' Musiker '''Spielmon (die), -ljuude<br> ''' Muskel '''Muus (ju), Muskel (ju)<br> ''' Muskelfleisch '''bei Rippen Hoase (die)<br> ''' muskelig '''muskelch<br> ''' müssen '''moute (iek, hie mout, du moast, wie mouten, mouden - moaste - moast)<br> ''' müßig '''leedich<br> ''' mustern '''musterje<br> ''' Mut '''Moud (die), Keroasje (die); den ~ haben''' duure<br> ''' muten '''moudje<br> ''' mutig '''möidich, moudich, krewäl, kordoat, krüüderch, hädfuchtich, stääkfääst <br> ''' mutlos '''flaumoudich, moudloos, sluf, sluurich<br> ''' mutmaßen '''gisje<br> ''' Mutmaßung '''Fermoudenge (ju)<br> ''' Mutter '''Määme (ju) , do Määme; Muur (ju), (U) Mour<br> ''' Mutterfohlen '''Muurfoole (die)<br> ''' Muttermal '''Moal (dät)<br> ''' Mutterschaf '''Oue (ju)<br> ''' Mutterschwein '''Mutte (ju)<br> ''' mutterseelenallein '''liefalleenich, alliefalleenich, mouderseelenalleenich<br> ''' Muttersöhnchen '''Määmewänt (die) Muttersprache '''Määmesproake (ju), Muursproake (ju)<br> ''' Mutterstute '''Foolemääre (ju) <br> ''' Mutti '''Määme (ju)<br> ''' Mutwille '''Moudwillegaid (ju), Ferfreetenegaid (ju)<br> ''' mutwillig '''ferfreeten, daaten, moudwillich, wrieuwel, wrieuwelch; ~e Streiche''' Töäge (do); ~e Zerstörung''' Fernäileräi (ju)<br> ''' Mütze '''Mutse (ju); (bestickt''') Apstiksel (dät)<br> ''' Mutterstute '''Foolemääre (ju)<br> ''' Myrtendorn '''Posten (do) <br> == N == ''' Nabe '''Trubbe (ju)<br> ''' Nabel '''Nauel (die), (S) Nauelke (ju)<br> ''' nach '''ätter; (hinterher) bäätap; ~ ... hin''' ätter ... wai; ~ oben''' ätter buppen; ~ unten''' deel, addeel, haddeel, biedeel<br> ''' nachäffen '''ätteroapje<br> ''' nacharbeiten '''ätteroarbaidje<br> ''' nacharten '''ätteroarje<br> ''' Nachbar '''Noaber (die, R); ~n besuchen''' noaberje<br> ''' Nachbarin '''Noaberske (ju)<br> ''' Nachbarschaft '''Noaberskup (ju)<br> ''' nachdenken '''ättertoanke, gruubelje, simulierje<br> ''' nachdenklich '''betoankelk<br> ''' Nachdurst '''Ättertoarst (die)<br> ''' nacheilen '''ätterielje<br> ''' Nachen '''Schuute (ju)<br> ''' nachessen '''ätteriete<br> ''' nachfolgen '''ätterfoulgje, befoulgje<br> ''' Nachfolger '''Ätterfoulger (die)<br> ''' nachforschen '''ätterpuurje, ätterheere<br> ''' nachgeben '''ätterreeke<br> ''' Nachgeburt (v. Kuh, Schwein)''' Tjuuch (dät); (v. Pferd''') Hoom (die), Hoome (ju); (v. Tiere''') Ätterfouchsel (dät)<br> ''' nachgehen '''ättergunge<br> ''' nachgerade '''bie litjen, aphound<br> ''' nachheizen '''ätterbäite nachhelfen '''ätterhälpe<br> ''' nachher '''ätters, ättens, deerätter, leeter; (bald) straks, strak<br> ''' Nachhut '''Ätterskup (die)<br> ''' nachkommen '''ätterkuume<br> ''' Nachlaß '''Ätterläit (die)<br> ''' nachlassen '''ätterläite, ousakje<br> ''' nachlässig '''slöärich, sludderch, suumseelich; ~er Mensch''' Slöärhäkke (die)<br> ''' Nachlässigkeit '''Slöär (die)<br> ''' nachlaufen '''ätterloope; anhänglich ~''' siepje; wer jeder nachläuft''' Siephuntjen (dät)<br> ''' nachlesen '''ätterleese<br> ''' nachmachen '''ättermoakje<br> ''' Nachmittag '''Ättermiddai (die), -deege<br> ''' nachmittags '''ättermiddeeges<br> ''' Nachmittagsmahlzeit '''Fäsper (die)<br> ''' nachplappern '''ätterbabbelje<br> ''' nachplaudern '''ätterfläärje<br> ''' nachrechnen '''ätterreekenje<br> ''' Nachrede '''Ätterbaaleräi (ju)<br> ''' nachreden '''ätterbaale, ättertälle; übel ~''' ätterfläär(j)e<br> ''' nachreisen '''ätterraisje<br> ''' Nachricht '''Ättergjucht (ju), Begjucht (die), Tiedenge (ju), Odder (ju)<br> ''' nachsagen '''ättertälle <br> ''' nachschauen '''musterje<br> ''' Nachschwarm '''Ätterswoorm (die) nachschicken '''ätterseende<br> ''' nachsehen '''ätterkiekje<br> ''' nachsenden '''ätterseende<br> ''' nachsinnen '''ättersinne<br> ''' Nachsommer '''Ättersuumer (die)<br> ''' nachspüren '''ätterspeere, ätterspuurje<br> ''' nächst '''naist; ~e''' touken; (neben''') ieuwenske; in ~er Nähe''' apnaisten; ~es''' (Jahr) touken (Jier)<br> ''' Nächste '''Naiste (die)<br> ''' nachsuchen '''ättersäike<br> ''' Nacht '''Noacht (ju, R); heute ~''' noachich (R), (S) nachelch, (H) naagelch nachteilig '''ätterdeelich<br> ''' Nachteule '''Katuule (ju)<br> ''' Nachtgeschirr '''Noachtpot (die)<br> ''' Nachtgespenst '''Wäilriederske (ju)<br> ''' Nachtigall '''Noachtegoal (ju)<br> ''' Nachtmahr '''Wäilrüderske (ju)<br> ''' nachtragen '''ätterdreege<br> ''' nachträglicher '''Schmerz Ätterpiene (ju)<br> ''' nachts '''snoagens (R)<br> ''' Nachtschatten; schwarzer ~''' Fuulbäie (ju)<br> ''' Nachtschwärmer '''Nachtroawe (die)<br> ''' Nachttopf '''Nachtpot (die), Pispot (die)<br> ''' nachweisen '''ätterwiese<br> ''' Nachwinter '''Ätterwinter (die)<br> ''' nachzahlen '''ätterbetoalje, ättertälle<br> ''' Nacken '''Näkke (ju); mit dicker ~'''tjuknäkked<br> ''' Nackenholz '''für Kühe Kloowe (die), (U) Kljo<br> ''' nackt '''noakend (R), bloot, boar<br> ''' Nadel '''Näddele (ju); (zum Stopfen''') Stopnäddele (ju); (für Ballen''') Paknäddele (ju)<br> ''' Nadelkissen '''Näddelkääsen (dät)<br> ''' Nadelöhr '''Näddelooge (dät)<br> ''' Nagel '''(v. Finger, Zehe) Nail (die)<br> ''' Nagel, Drahtstift''' Spieker (die); kleiner ~''' Tängel (die); langer ~''' Runge (die) <br> ''' Nagelbohrer '''Spiekerboor (die), Flitseboor (die)<br> ''' Nägelchen '''Näägelke (dät)<br> ''' nageln '''spiekerje, nailje<br> ''' nagelneu '''splinternäi, spoogelnäi, gloudnäi, noagelnäi<br> ''' Nagelwurzel '''Nailewuttel (ju)<br> ''' nagen '''gnaue, gnauje, gnauelje, knibbelje, nibbelje<br> ''' nah '''nai <br> ''' nahe '''nai, ticht; ~ an''' nau ap; ~ bei''' ticht bie; ganz ~''' ticht, ticht bie<br> ''' Nähe '''Naite (ju); in der ~''' ap e Naite; ganz in der ~''' tichtebie, naibie, ap e Naite; in nächster ~''' apnaisten<br> ''' nahebei '''tichtebie, naibie, nau<br> ''' nähen '''säie näher '''naier Näherin '''Säisterke (ju)<br> ''' näherkommen '''naierkuume<br> ''' nähern '''naierje<br> ''' Nähfaden '''Säielträid (die, dät)<br> ''' Nähgarn '''Säieljäiden (dät)<br> ''' Nähnadel '''Säinäddele (ju)<br> ''' nähren '''neere<br> ''' nahrhaft '''säädsoam, drjooch, djooch<br> ''' Nahrung '''Kost (ju)<br> ''' Nährung '''Neerenge (ju)<br> ''' Naht '''Näid (ju); {kiesje} <br> ''' Name '''Noome (die)<br> ''' nämlich '''nämmelk<br> ''' Napf '''Näp (die), Kum (die), Kumke (dät)<br> ''' Narbe '''Naarwe (ju), Näid (ju), Käärwe (ju), Moal (dät), Schraam (die); (im Leder) Äiwe (ju)<br> ''' Narr '''Maale (die), Naar (die), Bundreeger (die), Buntjer (die), Gäk (die), Güüchel (die); zum ~en halten''' ferkoäkelje, foargaukelje, gäkje, foar n Griesen hoolde, foar dän Güüchel hoolde, foar n Dummen hoolde<br> ''' narren '''naarje<br> ''' Narrerei '''Güücheläi (ju) <br> ''' närrisch '''hoolfwies<br> ''' Narzisse '''Paaskebloume (ju)<br> ''' naschen '''slikkerje, slikmuulje; (heimlich) snoupe<br> ''' Nascher '''Snoupert (die)<br> ''' Nascherei '''Slikkeräi (ju)<br> ''' naschhaft '''snouperch, snouphaftich, snoupsk; ~ sein''' slikmuulje<br> ''' Naschwerk '''Slikkeräi (ju)<br> ''' Nase '''Noose (ju); {Snottekwiel, snotterje}<br> ''' Nasenloch '''Noosepiepe (ju)<br> ''' Nasenriemen '''(v. Pferd) Bril (die)<br> ''' Nasenschleim '''Snotte (ju); {fersnotterje}<br> ''' naseweis '''wiesnoosed, wiesnoosich, wies<br> ''' Naseweis '''Snottert (die), Snöäsel (die), Gräinsnoabel (die)<br> ''' Naseweisheit '''Wiesegaid (ju)<br> ''' Nashorn '''Noosehouden (dät)<br> ''' naß '''wäit, durch und durch ~''' mjukswäit <br> ''' Nässe '''Wäit (dät), Wäitegaid (ju)<br> ''' nässen '''wäitje, sproange, pisje<br> ''' naßkalt '''woaterskekoold<br> ''' Natter '''Needer (ju)<br> ''' Natterkopf '''Neederkruud (dät)<br> ''' Natur '''Natuur (die)<br> ''' natürlich '''natüürelk<br> ''' Naturstein '''Breeksteen (die)<br> ''' Nebel '''Dook (die)<br> ''' nebelig '''dookerch, dookich; ~ werden''' dookje Nebelkrähe '''Soaltrouk (die)<br> ''' nebeln '''dookje<br> ''' Nebelregen '''Dookrien (die)<br> ''' Nebelwetter '''dauerch Weeder<br> ''' Nebelwolke '''Dookwulke (ju)<br> ''' neben '''ieuwenske, bie<br> ''' nebeneinander '''ieuwenskenunner<br> ''' Nebengraben '''Siedensloot (die)<br> ''' Nebenkanal '''Wieke (ju)<br> ''' Nebentür '''Buutendoore (ju)<br> ''' Nebenverdienst '''Bieboate (ju)<br> ''' neblig '''dookelch, dookerch, diesich, dauerch<br> ''' necken '''taagje, näkje, gnäägelje, brüüe, buntjerje, bunterje<br> ''' Neffe '''Bruursbäiden (dät), Oomkweeder (die)<br> ''' nehmen '''nieme (hie nimt - noom - nuumen); in den Mund ~''' bejapje; zwischen die Zähne ~''' bejapje<br> ''' Neid '''Misgunst (ju), Ougunst (ju)<br> ''' neidisch '''misgunstich, ougunstich, spietich, grannich, naidisk<br> ''' neigen '''naigje<br> ''' Neigung '''Hong (die), Drift (ju)<br> ''' nein '''noa (R)<br> ''' nennen '''naame, (US) namme, apnaame Nerv '''Närwe (die)<br> ''' Nessel '''Neetel(e) (ju)<br> ''' Nest '''Nääst (dät)<br> ''' nett '''fäin, läifelk, nät; (reinlich''') hämmelch <br> ''' Nettigkeit '''Nättegaid (ju)<br> ''' Netz '''Nät (dät)<br> ''' neu '''näi; aufs ~e teilen''' uumedeele; von ~em''' fon näien<br> ''' Neubruch '''Näilound (dät), näibreeken Lound<br> ''' Neues '''Näis (dät)<br> ''' neugeboren '''nochtern<br> ''' Neugier '''Näischieregaid (ju)<br> ''' neugierig '''näischierich, ienkieksk; ~ hinsehen''' brilje; ~er Mensch''' Hanne-iers (die), Jakhoals (die)<br> ''' Neujahr '''Näijier (dät)<br> ''' Neujahrsgeschenk '''Tuunschiere (ju), Wääpelrout (ju)<br> ''' Neujahrsgruß '''Gluksäls Näijier<br> ''' Neujahrskuchen '''Näijierskouke (die)<br> ''' Neuland '''Näilound (dät)<br> ''' neulich '''knu, knulääst, (U) kuuts, kuudelk, läästens, lääst<br> ''' neumodisch '''näimoudsk<br> ''' Neumond '''Näimoune (ju)<br> ''' neun '''njuugen<br> ''' neunmalklug '''oainklouk, njuugenklouk <br> ''' neunzehn '''njuugentien<br> ''' neunzig '''njuugentich<br> ''' Neuscharrel '''Näischäddel ON Neusiedlung '''Näisiedlenge (ju)<br> ''' neutral '''näitroal<br> ''' Neuwall '''Näiwaal<br> ''' neuzeitlich '''näitiedelk<br> ''' nicht '''nit; ~ einmal''' nit moal; gar ~''' goarnit<br> ''' Nichte '''Bruursbäiden (dät)<br> ''' nichts '''niks; ~ als''' luuter<br> ''' nichtsnutzig '''niksnutsich<br> ''' nichtssagend '''nikskweedend nicken '''nikkopje, nikje<br> ''' nie '''sieläärge nit, (U) se lääwe nit, nooit, nimmer (nit), nummer (nit); ~ eine''' sieläärge neen; ~ etwas''' sieläärge niks<br> ''' nieder '''deel<br> ''' niederbrennen '''deelbaadenje<br> ''' niederbücken '''deelbukje, (U) deelbeegje<br> ''' niederdeutsch '''platdüütsk, plat<br> ''' niederfallen '''deelfaale<br> ''' niedergeschlagen '''luukstäited, oawe<br> ''' niedergleiten '''deelgliede<br> ''' niederhangen '''deelhongje<br> ''' niederkauern '''deelhurkje<br> ''' niederknien '''deelknäie<br> ''' Niederlage '''Niederloage (ju), Ousleek (die)<br> ''' niederländisch '''holloundsk<br> ''' niederlassen '''deelläite<br> ''' niederlegen '''deellääse<br> ''' niedermachen '''deelmoakje<br> ''' niederpurzeln '''deeltuumelje<br> ''' niederreißen '''deelriete<br> ''' niedersächsisch '''läichsaksisk<br> ''' niederschlagen '''deelhaue; sich ~''' slinke<br> ''' niederschreiben '''deelschrieuwe<br> ''' niedersetzen '''deelsätte<br> ''' niedersinken '''deelsakje<br> ''' niederstechen '''deelsteete<br> ''' niedersteigen '''deelstiege<br> ''' Niederung '''Läichte (ju), Niede (ju), Slänkte(ju); sumpfige ~''' Niede (ju)<br> ''' niederwerfen '''deelsmiete<br> ''' niedlich '''müüsich, nuddelk<br> ''' niedrig '''läich; (v. Land) sied<br> ''' niemals '''sieläärge nit, (U) se lääwe nit, nooit, nimmer (nit), nummer (nit)<br> ''' niemand '''neemens<br> ''' Niere '''Njuure (ju)<br> ''' Nierenfett '''Floume (ju) Nierenfettrolle '''Floume (ju)<br> ''' niesen '''pruustje Niete '''Näid (ju), Niete (ju)<br> ''' nieten '''näidje<br> ''' Nikolaus; St. ~''' Sunnerkloas (die)<br> ''' nimmer '''sieläärge nit, (U) se lääwe nit, nooit, nimmer (nit), nummer<br> ''' Nimmersatt '''Smachlappe (die)<br> ''' nippen '''slöötje<br> ''' nirgends '''naargends<br> ''' Nische '''Niske (ju)<br> ''' Nisse '''Niete (ju)<br> ''' nisten '''nääselje, (U) näästje<br> ''' noch '''noch; weder ... ~''' noch ... noch; nit ... af<br> ''' nölen '''jöäselje<br> ''' Nonne '''Nunne (ju)<br> ''' Norden '''Noude dät), (U) Nudden<br> ''' nordisch '''noudsk, noarsk<br> ''' nördlich '''noudelk<br> ''' Nordlicht '''Noudlucht (dät<br> ''' Nordosten '''Noudaaste (die, dät)<br> ''' Nordostseite '''Noudaastersiede (ju)<br> ''' Nordpol '''Noudpool (die)<br> ''' Nordsee '''Noudsee (ju)<br> ''' Nordseite '''Nouderkaante (ju); an der ~ von''' nouderkaante<br> ''' Nordstern '''Noudstiern (die<br> ''' Nordwest '''Noudwääste (dät)<br> ''' Nordwesten '''Noudwääste (dät)<br> ''' Nordwind '''Noudewiend (die), Noudwiend (die)<br> ''' nörgeln '''wrakje<br> ''' normal '''normoal, kauster<br> ''' Normanne '''Noudmon (die), do Noudljuude<br> ''' Not '''Nood (ju); ~ leiden''' Kröäk liede<br> ''' Notbehelf '''Noodbehälp (die)<br> ''' Notdurft '''verrichten puupje<br> ''' Notfall '''Noodfal (die) notieren '''notierje<br> ''' nötig '''nöödich; mehr als ~''' uurhoop; nicht ~ haben''' nit hougje<br> ''' Notkirche '''Noodsäärke (ju)<br> ''' Notpfennig '''Noodgrosken (die)<br> ''' Notruf '''Noodroup (die)<br> ''' Notwendigkeit '''Noodseeke (ju)<br> ''' Notwoche '''Noodwiek<br> ''' November '''November (die)<br> ''' nüchtern '''nochtern<br> ''' Nummer '''Nuumer (ju)<br> ''' nun '''nu; von ~ an''' fon nu an; ~ hoch!''' hup! <br> ''' nur '''bloot, man<br> ''' nuscheln '''mäd lääsende Tunge baale Nuß '''Nuute (ju)<br> ''' Nußbaum '''Nuuteboom (die); {die Wurm}<br> ''' Nüster '''Njusterge (ju)<br> ''' Nute '''{feederd Holt}<br> ''' nutzen '''nutje, nutsje<br> ''' nützen '''nutje, nutsje<br> ''' Nutzen '''Nutsen (die), Baate (die)<br> ''' nützen '''baatje<br> ''' nützlich '''nutselk<br> ''' nutzlos '''uundöimich<br> ''' Nutznießung '''Niesbruuk (die) <br> == O == ''' ob '''af, (S) of<br> ''' Obdach '''Unnertäk (dät)<br> ''' obeinig '''joolk, joolkbeened, joolbeenich; ~ gehen''' joolje<br> ''' oben '''buppe; ganz ~''' buppe-aape; nach ~''' uum(e)hooch<br> ''' obenauf '''buppe-aape<br> ''' obendrein '''buppedeem<br> ''' Oberarm '''Bupperierm (die)<br> ''' Oberbett '''Bupperbääd (dät)<br> ''' obere '''buppere; das ~ Ende''' Buppereende (die, dät); ~e Erdschicht''' Buppegruund (die, ju); ~e Torferdeschicht''' Röd (dät) oberflächlich '''ruusich; ~ abbrennen''' ousoange; ~ arbeiten''' ruusje<br> ''' Oberhemd '''Pesuundje (dät), (S) Pestruundje; Uurhoamd (dät)<br> ''' Oberkammer '''Apkoomer (ju, die)<br> ''' Oberkleid '''Buppeklood (dät), -kloodere<br> ''' Oberländer '''Buppenlounder (die)<br> ''' oberländisch '''buppenloundsk<br> ''' Oberlast '''Bupperlast (ju)<br> ''' Oberlippe '''Buppelippe (ju)<br> ''' Oberlippenrinne '''Snottepaad (dät)<br> ''' Oberschenkel '''Leende (ju), Leendenstuk (dät)<br> ''' Oberseite '''Bupperkaante (ju)<br> ''' oberst '''upperst<br> ''' Oberst '''Oberst (die)<br> ''' oberste '''bupperste, upperste; ~ Torfschicht''' Bunkeed (ju)<br> ''' Oberwindel '''Winnelse (ju)<br> ''' obgleich '''owwol<br> ''' Obmann '''Uppermon, -ljuude (die)<br> ''' Obstgarten '''Appeltuun (die)<br> ''' Obstkern '''Kääden (die)<br> ''' obwohl '''owwol<br> ''' och! '''och!<br> ''' Ochse '''Okse (die)<br> ''' Ochsenziemer '''Piesel (die), Bullenpääsel (die)<br> ''' Ödem '''Lidwoater (dät), Sienewoater (dät) oder '''af, (S) of<br> ''' Ofen '''Ougend (die); {die Schussel}<br> ''' Ofenrohr '''Piepe (ju)<br> ''' Ofenschieber '''Loute (ju)<br> ''' offen '''eepen; (geräumig) ruum; (los) leedich<br> ''' offenbar '''eepenboar, eepenbeer<br> ''' offenbaren '''eepenboarje<br> ''' offenherzig '''apgjucht, eepenhaatich<br> ''' öffentlich '''eepentlik, eepentelk; ~ naschen''' slikkerje<br> ''' öffnen '''eepenje, eepen moakje; eine Klinke ~''' klinkje; sich ~''' eepengunge; vorsichtig ~''' böötelje<br> ''' Öffnung '''Eepenge (ju), Eepenegaid (ju), Luftgat (dät), -goate<br> ''' oft '''oafte<br> ''' öfters '''oafters<br> ''' Oheim '''Oom (die)<br> ''' ohne '''sunner, buute<br> ''' Ohnmacht '''Flaute (ju); in ~ fallen''' flau wäide; vorgetäuschte ~''' Teeflaute (ju)<br> ''' ohnmächtig '''flau; ~ werden''' beswieme, flau wäide<br> ''' Ohr '''Oor (dät); Tier mit aufrechtstehenden ~en''' Stakoor (dät); mit geradestehenden ~en''' stailoored<br> ''' Ohrenklappen; Mütze mit ~''' Klapmutse (ju)<br> ''' Ohrenschmalz '''Oorensmolt (dät)<br> ''' Ohrenschmuck '''Oorbingele (ju)<br> ''' Ohrfeige '''Tauel (die)<br> ''' ohrfeigen '''batsje<br> ''' Ohrgehänge '''Oorbingele (ju)<br> ''' Ohrring '''Oorring (die)<br> ''' Ohrwurm '''Gaffeltonge (ju)<br> ''' Ohrzipfel '''Timpe (die), Tip (die)<br> ''' Oktober '''Oktober (die)<br> ''' Öl '''Oulje (ju); {galsterch} <br> ''' Oldenburg '''Ooldenbuurich ON <br> ''' Ölkuchen '''Ouljekouke (die)<br> ''' Öllampe '''Troanfunsel (ju), Troanlaampe (ju)<br> ''' Ölzeug '''Ouljepak (dät)<br> ''' Onkel '''Unkel (die), Oom (die)<br> ''' operieren '''operierje<br> ''' Opfer '''Offer (dät)<br> ''' opfern '''offerje<br> ''' Opferstein '''Offersteen (die)<br> ''' Opferstock '''Offerstok (die)<br> ''' Orden '''Oarden (die)<br> ''' Ordenspriester '''Poater (die)<br> ''' ordentlich '''oardenelk, oardentelk, nit fertooged, akroat<br> ''' ordinäres Weib''' Tieuwe (ju)<br> ''' ordnen '''oardenje, räägelje, beriegje, begliekje, beglieke, ferhakstukje, ätteroarbaidje Ordner '''Fläier (die)<br> ''' Ordnung '''Oardenge (ju), Stjuur (dät); in ~!''' ap(pe)räägel!, ap Räägel, ap e Räägel, tougjuchte, apräägel, apsteede, kauster; in guter ~''' reeken; in ~ bringen''' apsteede moakje, beriegje, ferhakstukje, toakelje<br> ''' ordnungsliebend '''äffen<br> ''' Ordnungsstrafe '''Breek (ju)<br> ''' Organ '''v. Mensch Deel<br> ''' Orgel '''Oargel (ju); ~ spielen''' oargelje; {Puustertreeder}<br> ''' Ornat '''Ornaat (die)<br> ''' Ort '''Steede (ju)<br> ''' Ortschaft '''Buurskup (ju)<br> ''' ortskundig '''loundkundich<br> ''' Öse '''Nouse (ju), Noose (ju), Häsp (die), (S) Oose (ju); (oben im Segel''') Nöösken (dät)<br> ''' Ösfaß '''Oosfät (dät)<br> ''' Osnabrück '''Ossenbrääch ON <br> ''' Osten '''Aaste (dät); {aastelk}<br> ''' Osterei '''Paaske-oai, -oaiere (dät); ~er''' faawede Oaiere<br> ''' Osterfest '''Poaskefäst (dät)<br> ''' Osterfeuer '''Paaskefjuur (dät)<br> ''' Osterglocke '''Paaskebloume (ju)<br> ''' Ostermoor '''Aastfoan (die) ON<br> ''' Ostern '''Paasken (die) <br> ''' Ostfriese '''Fräise (die)<br> ''' ostfriesisch '''fräisk, aastfräisk; ~e Schafe''' rienske Schäipe<br> ''' Ostfriesland '''Fräislound, Aastfräislound, Oostfräislound LN<br> ''' östlich '''aastelk<br> ''' Ostseite '''Aastsiede (ju), Aastersiede (ju), Aasterkaante (ju); an der ~''' aastersiede<br> ''' Ostwind '''Aastewiend (die)<br> ''' Oxhoft '''Okshoud (dät) <br> == P == ''' Paar '''Poor (dät)<br> ''' paar '''poor<br> ''' paaren '''poorje<br> ''' paarweise '''poorwiese<br> ''' Pacht '''Paacht (ju), Hiere (ju) pachten '''paachtje, hiere<br> ''' Pächter '''Paachter (die)<br> ''' Pachtvertrag '''Hierbräif (die)<br> ''' Pack '''Torfstreu Mulbolle (die)<br> ''' packen '''pakje, fläie <br> ''' Packer '''Fläier (die)<br> ''' Packnadel '''Paknäddele (ju)<br> ''' paffen '''pafje<br> ''' Paket '''Pakje (dät)<br> ''' Palast '''Palast (die)<br> ''' Palme '''Poolme (ju), Poolmenboom (die)<br> ''' Palmsonntag '''Poolmsundai (die)<br> ''' Palmstock '''Poolmstok (die) Palmweihe '''Poolmwäie (ju) <br> ''' Pansen '''Pans (die)<br> ''' Panzerhemd '''Panserhoamd (dät), Kättenhoamd (dät)<br> ''' Päonie '''Spjoone (ju)<br> ''' Papa '''Baabe (die)<br> ''' Papier '''Papier (dät); Blatt ~''' Blääd (dät), do Bleede, Aakelse (die) <br> ''' Pappel '''Päppel (die); päppelne Boom; von der ~''' päppeln<br> ''' pappig '''pappelch, kliesterch, labberch<br> ''' Papst '''Poapst (die, R), Paus<br> ''' päpstlich '''poapstelk<br> ''' Park '''(im Ballspiel) Poark (die)<br> ''' Part '''Paat (dät)<br> ''' Partei '''Paatäi (ju)<br> ''' Partie '''Paatie (ju)<br> ''' Paß '''Pas (die)<br> ''' passen '''paasje; in die Hand ~''' houndje<br> ''' passend '''akroat, goadelk, grieuwelk; in die Hand ~''' handsoam; von der ~en Größe''' jäntich<br> ''' passieren '''passierje, uurkuume<br> ''' Pastinak '''Pingsternakke (die)<br> ''' Pastor '''Pestoor (die)<br> ''' Pate '''Fadder (die) Patenschaft '''Fadderskup (ju)<br> ''' Pater '''Poater (die, R)<br> ''' Patron '''Patron (die)<br> ''' Pauke '''Trumme (ju)<br> ''' pauken '''buukje<br> ''' Pause '''Äntsät (die); ~ einlegen''' sik ferhoalje; ~ machen''' sik fersnuuwe; kurze ~ machen''' Pedum moakje<br> ''' pausieren '''ferpousje, ferpuusje<br> ''' Pech '''Pik (dät)<br> ''' Pechdraht '''Pikträid (die)<br> ''' Pechfackel '''Pikfakkel (ju)<br> ''' Pechpfanne '''Pikponne (ju)<br> ''' pechschwarz '''pikkeswot<br> ''' Pegel '''ablesen pailje<br> ''' pegeln '''loodje<br> ''' peilen '''pailje, pielje<br> ''' Pein '''Piene (ju)<br> ''' peinigen '''pienigje<br> ''' Peiniger '''Bongmoaker (die)<br> ''' Peitsche '''Pietske (ju), Swiepe (ju); Ende der ~nschnur''' Smik (die)<br> ''' peitschen '''pietskje<br> ''' Pelle '''Schil (dät)<br> ''' Pellkartoffel '''Pältuffelke (ju)<br> ''' Pelz '''Päls (die)<br> ''' Pendel '''Slinger (die), (U) Slingel pendeln '''slingerje, (U) slingelje, pändelje<br> ''' Penis '''Pis (die), Rängel (die)<br> ''' Pension '''Kosthuus (dät)<br> ''' pensionieren; sich ~ lassen''' outonkje<br> ''' Perle '''Poarel (ju)<br> ''' Perlreis '''Päärlries (die)<br> ''' Perücke '''Prüke (ju)<br> ''' petzen '''kliftje (hie klifket)<br> ''' Petzer '''Klifker (die)<br> ''' Pfad '''Paad (dät), do Poade; krummer ~''' Slingerpaad (dät) Pfahl '''Peel (die); ~ zum festsetzen der Kühe''' Fuurschäddel (die), (US) Fuurschöätel; ~ mit Querstöcke neben dem Herd''' Gäk (die); loser ~''' Wiggelpeel (die) <br> ''' Pfand '''Pound (dät)<br> ''' pfänden '''poundje<br> ''' Pfanne '''Ponne (ju); (zum Moorbrennen) Smeelponne (ju)<br> ''' Pfannkuchen '''Ponkouke (die), (U) Ponkuuke<br> ''' Pfannkuchenpfanne '''Ponkouksponne (ju)<br> ''' Pfannkuchenteig '''Moangelse (ju)<br> ''' Pfarrer '''Pestoor (die)<br> ''' Pfau '''Pauluun (die)<br> ''' Pfeffer '''Pieper (die)<br> ''' Pfefferminz '''Kruusemunt (dät)<br> ''' pfeffern; zu stark ~''' ferpieperje <br> ''' Pfeife '''Piepe (ju); krumme ~''' Döäfke (ju); kurze ~''' Bröäsel (die)<br> ''' pfeifen '''floitje, piepje <br> ''' Pfeifengras '''Bjunt (dät)<br> ''' Pfeifengrasbesen '''Bjuntbäisem (die)<br> ''' Pfeifengrashalm '''Bjuntspier (dät)<br> ''' Pfeifenkopf '''Dop (die)<br> ''' Pfeifenräumer '''Pröäkel, Puuruut (die)<br> ''' Pfeil '''Piel (die)<br> ''' pfeilen '''pielje<br> ''' Pfeiler '''Pieler (die)<br> ''' Pfennig '''Pännich (die)<br> ''' Pferd '''Hoangst (die, R); (leicht durchgehend''') Flääsklooper; ~ das in die Krippe beißt''' Krääfbieter; (zum Rennen''') Droawer; (verbraucht''') Schinder (die), Schröägel (die), Sosse (die); {beslo, beroisk, ju Bouch, döddich, eenooged, die Fieseltop, flääsk, (S) flächtich, gedrigged, gnubje, die Hoalsknäppel, die Hoom(e), ju Koote, die Släägel, soadelrääged, dät Spar, dät Spontau, spril, steete, steetsk, trjou/tjou, die Träis, uunräästich, uurkootje, walterje, wreed, wüüld}<br> ''' Pferdeapfel '''Hangsteköätel (die)<br> ''' Pferdebohne '''Hangsteboone (ju)<br> ''' Pferdeerkältung '''Träis (die)<br> ''' Pferdefleisch '''Hangsteflaask (dät)<br> ''' Pferdefliege '''Bliende (ju), Hoangst (die, R)<br> ''' Pferdefuß '''Hangstefout (die), -fäite Pferdegeschirr '''Tjuuch (dät), Siele (die, ju)<br> ''' Pferdehaaren '''{ju Teemse}<br> ''' Pferdeholzschuh '''Hangstebrikke (ju), Brikke (ju)<br> ''' Pferdekopf '''Hoangstekop (die)<br> ''' Pferdemarkt '''Hangstemäärked (dät)<br> ''' Pferdemilch '''Hangstemolk (ju) <br> ''' Pferdemist '''Hangstemjuks (die)<br> ''' Pferdesprache bei Hunger '''hunskje<br> ''' Pferdestall '''Hangstestaal (die)<br> ''' Pferdestriegel '''Roskoum (die)<br> ''' Pferdezaum; '''(einfach) Lidtoom (die)<br> ''' Pferdezecke '''Stäitfljooge (ju)<br> ''' pfiffig '''ooldful<br> ''' Pfingsten '''Pingster<br> ''' Pfirsichkraut '''Smaatekaan (ju)<br> ''' Pflanze '''Plonte (ju)<br> ''' pflanzen '''plontje<br> ''' Pflanzensorte '''Plontesoarte (ju)<br> ''' Pflaster '''Ploaster (dät, R), Lappe (die); mit ~ belegen''' ferploasterje<br> ''' pflastern '''ploasterje (R)<br> ''' Pflasterstein '''Flinte (die)<br> ''' Pflaume '''Pluume (ju); kleine ~''' Oachte (ju)<br> ''' Pflaumenbaum '''Oachteboom (die)<br> ''' Pflege '''Pleege(nge) (ju)<br> ''' pflegen '''pleegje, fleegje, befläie <br> ''' Pfleger '''Fleeger (die)<br> ''' Pflicht '''Plicht (ju), Flicht (ju) <br> ''' pflichten '''flichtje <br> ''' Pflock '''Prigge (die), Pänne (ju), Plok (die)<br> ''' pflücken '''plukje<br> ''' Pflücker '''Plukker (die)<br> ''' Pflug '''Plouch (die); {die Krop, ju Mulscheede, dät Rüüst, dät Stal}<br> ''' Pflugbaum '''Boom (die)<br> ''' Pflugeisen '''Plouchiersen (dät); {die Soole, di Trompel}<br> ''' pflügen '''plougje, plöigje, tielje, uumebreeke; (leicht ~''') foolgje; {ju Ounweendenge} <br> ''' Pflüger '''Plouchhoolder (die), Plöiger (die)<br> ''' Pflugfeld '''Äkker (die)<br> ''' Pfluggestell '''Plouchstaal (dät)<br> ''' Pflugkette '''Oadel (dät, R)<br> ''' Pflugmesser '''Foarsoaks (dät)<br> ''' Pflugschar '''Rüüstblääd, -bleede (dät)<br> ''' Pflugsterz '''Plouchstäit (die)<br> ''' Pflugtreiber '''Drieuwer (die)<br> ''' Pforte '''Poute (ju), (U) Putte<br> ''' Pfosten '''Post (die), Posten (die), Stonner (die); (in der Scheune) Ferbiendstonner (die)<br> ''' Pfostenwerk '''Stonnerwierk (dät) Pfote '''Poot (die), Bask (die)<br> ''' Pfriemen '''Prigge (die), Prün (die)<br> ''' Pfropf '''Stop (die), Stoppel (die)<br> ''' pfropfen '''propje, ääntje <br> ''' Pfropfen '''Prop (die), Koark (die)<br> ''' Pfropfreis '''Äänte (ju), Riese (ju)<br> ''' Pfuhl '''Poul (die), Kolk (die), Oantegat (dät)<br> ''' Pfühl '''Peel (dät)<br> ''' pfui! '''föi!<br> ''' Pfund '''Puund (dät)<br> ''' Pfundgewicht '''Puundstuk (dät)<br> ''' pfuschen '''ruusje, fuchelje, fuddelje, fuskje, kwaksalwerje<br> ''' Pfuscher '''Fusker (die), Gräimer (die), Ruuchhauer (die)<br> ''' Pfuscherei '''Prutteläi (ju), Gräimeräi (ju), Kwaksalweräi (ju)<br> ''' Pfütze '''Poul (die)<br> ''' phantasieren '''boasje<br> ''' Phantast '''Stiernkieker (die)<br> ''' pichen '''pikje<br> ''' Picke '''Pieke (ju)<br> ''' picken '''bikje<br> ''' piepen '''(v. Küken) jalpe<br> ''' Pilz '''Poagestoul (die)<br> ''' Pinsel '''Pinsel (die) Pistole '''Pestolle (ju)<br> ''' Plackerei '''Knooieräi (ju)<br> ''' Plage '''Plooge (ju)<br> ''' plagen '''ploogje, drilje, hälgje, wonkje<br> ''' Plagge '''Plaage (die)<br> ''' Plan '''Plan (die)<br> ''' planieren '''schöifelje<br> ''' Planke '''Plonke (die), Post (die); (im Boot''') Roiboolke (die), Roiboud (dät); {rubbelch}<br> ''' plantschen '''spankje, spankelje, kulskje, palskje, pulskje<br> ''' Plappermaul '''Snottebäk (die), Plappermuule (ju)<br> ''' plappern '''babbelje; (v. kl. Kindern''') rammelje<br> ''' plätschern '''schulsje<br> ''' platt '''plat<br> ''' Platte '''Ploate ju, (R)<br> ''' plätten '''stieuwje<br> ''' Plattfisch '''Platfisk (die)<br> ''' plattstirnig '''platstiernich<br> ''' Platz '''Ploats (die, R), Ruumte (ju), Bod (dät)<br> ''' platzen '''platsje<br> ''' Platzregen '''Platsrien (die), Gas (die) <br> ''' Plauderei '''Baaleräi (ju); verstohlene ~en''' Munkeläi (ju)<br> ''' plauderhaft '''fläärhaftich <br> ''' plaudern '''snaffelje Plaudertasche '''Doameltaaske (ju), Snöätertaaske (ju)<br> ''' pleite sein '''nit ful moor in Reekenge weese<br> ''' plötzlich '''ap n Moal, mädeens, uunfersjoons; ur~''' uur Noacht<br> ''' plump '''plump, uunfonsuunelk, lumpen<br> ''' plumpsen '''kwakje<br> ''' plündern '''plunnerje<br> ''' Pöbel '''Uutschot (dät), Hak un Mak, Pakfoulk (dät), Pööbel (die)<br> ''' pochen '''pukje, puchje<br> ''' Pocke '''Pok (die)<br> ''' Pockennarbe '''Poknäid (die)<br> ''' Poffer '''Puffert (die)<br> ''' Pökel '''Piekele (die) Pökelfleisch '''Piekelflaask (dät), soalten Flaask<br> ''' pökeln '''piekelje<br> ''' polieren '''polierje<br> ''' politisch '''politisk<br> ''' Polizist '''Dreeguuner (die)<br> ''' Pollen '''Blöimte (dät)<br> ''' poltern '''ballerje, bullerje, pulterje<br> ''' polternd '''ballerch, ballersk<br> ''' Pony '''Kidde (die)<br> ''' Porree '''Broi (die), Look (dät)<br> ''' Portion; ~ Tee''' Träksel (dät); kleine ~''' Slik (die)<br> ''' Porzellan '''Potslain (dät); ~scherbe''' Fätsken (dät)<br> ''' Posse '''Putse (ju)<br> ''' Potshausen '''Potshuusen ON <br> ''' Pottasche '''Potääske (ju)<br> ''' Pracht '''Stoat (die), Froaiegaid (ju), Pracht (ju)<br> ''' prachtvoll '''prachtful<br> ''' prahlen '''proalje, tjuk dwo, prunkje, flunkerje, broaskje, slippe<br> ''' praktisch '''praktisk<br> ''' Prall '''Ruk (die)<br> ''' Prallbohle '''Prälbuk (die)<br> ''' prallen '''aphupje<br> ''' prasseln '''prasselje, snirje<br> ''' predigen '''preetje<br> ''' Prediger '''Preetjer (die)<br> ''' Predigt '''Preetenje (ju)<br> ''' Preis '''Pries (die); hohe ~e''' (D)juurte (ju)<br> ''' Preiselbeere '''Krounsbäie (ju)<br> ''' preisen '''priesje, ruumje, röime, reeme (S); einen ~''' aan beproalje<br> ''' Preißelbeere '''Krounbäie (ju)<br> ''' prellen '''prälje, kulje<br> ''' Prellstein '''Prälbuk (die)<br> ''' Presse '''Prässe (ju)<br> ''' pressen '''taie, taierje, präsje Preßtorf '''Präseed (dät) preußisch '''prüüsk<br> ''' prickeln '''prikkelje; (v. Finger) Nailekällen (dät)<br> ''' pricken '''prikje<br> ''' Priem '''Sloatje (ju)<br> ''' priemen '''plüümkje, prüümkje, Sloatje kauje<br> ''' Priester '''Priester (die), Poater (die), <br> ''' Probe; auf die ~ stellen''' wröigje<br> ''' probieren '''pröiwje, probierje<br> ''' Problem '''Problem (dät)<br> ''' profitieren '''sik säägenje<br> ''' prompt '''prunt<br> ''' prophezeien '''wikje, profesäie<br> ''' Propst '''Proost (die)<br> ''' Propstei '''Proostäi (ju)<br> ''' protestieren '''protestierje <br> ''' prozessieren '''prootsäsje<br> ''' prüfen '''pröifje, wröigje<br> ''' Prüfung '''Wröich (ju), Köärenge (ju)<br> ''' Prügel '''Stripse (do); ~ bekommen''' wäkke apstrieke<br> ''' prügeln '''kammesoolje, näidje, beluuke, prüü(g)elje; sich ~''' sik klopje<br> ''' prunken '''prunkje<br> ''' Prunkstück '''Sieroat (dät)<br> ''' prunkvoll '''prunkful<br> ''' prusten '''pruustje<br> ''' Puckel '''Pukkel (die)<br> ''' Pudel '''Puudel (die)<br> ''' Puff '''Stäk, Stääk (die)<br> ''' Puls '''Puls (die<br> ''' pulsieren '''tukkerje<br> ''' Pulswärmer '''Lidhanske (ju)<br> ''' Pulver '''Pulwer (dät), Kruud (dät)<br> ''' Pumpe '''Pumpe (ju)<br> ''' pumpen '''pumpje<br> ''' Punkt '''Punkt (die), Tuddelk (die); ~ beim Ballspiel''' Stoite (ju)<br> ''' punktiert '''stippich, stipped, stippelch<br> ''' pünktlich '''äffen, prunt, tiedelk, ap e Tied, bietiedelk<br> ''' Pupille '''(v. Auge) Sün (dät), (S) Sjün, dät Swotte in t Ooge <br> ''' Puppe '''Puppe (ju)<br> ''' Puppenkleider machen '''fudderje<br> ''' pur '''puur<br> ''' Purzelbaum '''schlagen aksterschjoote, kopstutterbulje, stuttebulje, stutterbulje<br> ''' purzeln '''kopsterbolje, stuttebulje<br> ''' Puste '''Puuste (ju)<br> ''' pusten '''puustje<br> ''' putzen '''putsje, Schuhe ~''' wiksje; sich übermäßig ~''' sik aptoakelje putzig '''putsich <br> == Q == ''' quabbelig '''wubbelch<br> ''' Quacksalber '''Kwaksoolwer (die), Kwaksalwer (die)<br> ''' quaken '''kwaakje<br> ''' Qual '''Kwoal (ju), Plooge (ju)<br> ''' quälen '''piesakje, ploogje, kwääle, kwälle, drilje, hälgje; mit Bitten ~''' munkje; sich ~''' skloawje<br> ''' Quäler '''Kwäller (die), Piesakker (die)<br> ''' Quälerei '''Kwälleräi (ju)<br> ''' Quälgeist '''Kwälgäist (die)<br> ''' Qualität '''Gehalt (dät)<br> ''' Qualm '''Kwalm (die)<br> ''' qualmen '''kwalmje<br> ''' Qualster '''Kwalster (die)<br> ''' qualstern '''kwalsterje<br> ''' Quappe '''Puutäile (ju), Kwabbe (ju)<br> ''' Quark '''Keedel (die)<br> ''' Quartier '''Kwattier (dät)<br> ''' Quatsch '''Kwatsk (die)<br> ''' Quatschbase '''Doameltaaske (ju), Waaskwieuw (dät)<br> ''' Quatschkopf '''Dweel (die), (S) Dwäl<br> ''' Quecke '''Kwieke (ju)<br> ''' Queckengras '''Kwiekegäärs (dät); mit ~ durchwachsen''' kwiekerch Quellbach '''Siepe (die)<br> ''' Quelle '''Wälle (ju), Woaterwälle (ju), Siepe (ju)<br> ''' quellen '''wälje<br> ''' quengeln '''wranterje, dramje, gnääterje; (v. Kinder) dramje<br> ''' quer '''twäärs, uurtwäärs<br> ''' Queracker '''Twäärsstuk (dät)<br> ''' Queraxt '''Tjuksel (die)<br> ''' Querbalken '''Twäärsboolke (die); (unter Fußboden''') Ligger (die); (am Rechen''') Haude (ju)<br> ''' Querbeet '''Twäärsdan (dät)<br> ''' querdrähtig '''twäärsträidich<br> ''' querfaserig '''twäärsträidich<br> ''' quergestreift '''twäärsstrieped<br> ''' Querhaus '''Twäärshuus (dät)<br> ''' Querholz (in Lehmwand)''' Räi (ju)<br> ''' Querkopf '''Wäärräägel (die), Dweerkop (die)<br> ''' Quersaum '''Twäärsnäid (die)<br> ''' Querstäbchen '''Spiele (ju); ~ in Bienenkorb setzen''' spielje<br> ''' Querstange '''Twäärsstok (die)<br> ''' Querstock '''Twäärsstok (die)<br> ''' Querstrich '''Twäärsstriek (die)<br> ''' Quertreiber '''Uundiert (dät)<br> ''' Querweg '''Twäärsdom (die)<br> ''' Querweg '''Twäärswai (die), -weege Querwind '''Twäärswiend (die)<br> ''' quetschen '''kwätsje<br> ''' quietschen '''knaapje<br> ''' quitt '''kwiet<br> ''' quittieren '''uutdwo <br> == R == ''' Rabenart '''(klein) Doole (ju)<br> ''' Rache '''Rache (ju)<br> ''' rächen '''rächje, wreeke<br> ''' Rad (v. Wagen)''' Jool (dät); (klein''') Rääd (dät), do Reede; (in Mühle''') Bunkeler (die)<br> ''' raffen '''grappe radebrechen '''roabroakje<br> ''' rädern '''roabroakje<br> ''' Radkranz '''Feelge (ju)<br> ''' Radzahn '''Takke (die)<br> ''' raffgierig '''grappich<br> ''' raffig '''grappich<br> ''' ragen '''hoochraagje, raagje<br> ''' Rahm '''Room (die)<br> ''' Rahmen '''Roome (die); (v. Fenster''') Kesien (dät); {ienroomje}<br> ''' rahmen '''roomje<br> ''' Rahmtopf '''Roompot (die)<br> ''' räkeln '''reekelje<br> ''' Ramm, Schafbock '''Rom (die)<br> ''' rammen '''ramje<br> ''' Ramsloh '''Roomelse ON <br> ''' Rand '''Raant (die), Boud (dät), Ägge (ju); (Acker''') Ounweendenge (ju); (v. Rock''') Bestämmelse (dät); (v. Tonne''') Boudkaante (ju); {die Soom}<br> ''' randalieren '''schandoalje<br> ''' randvoll '''boudful<br> ''' Rang; Person von ~''' Paias (die)<br> ''' rank '''ronk<br> ''' Ranke '''Träid (die); ~n entfernen''' outräidje<br> ''' ranken '''rankje<br> ''' Ranunkel '''Hoonepootplonte (ju)<br> ''' ranzig '''galsterch<br> ''' Raps '''Räiwsäid (dät), Raps (die)<br> ''' rasch '''fluks, gau<br> ''' rascheln '''russelje<br> ''' rasen '''roasje (R), büüsterje<br> ''' Rasen '''Gräid (ju)<br> ''' rasend '''roasend (R)<br> ''' Raseneisenerz '''Grot (dät), Orre (ju)<br> ''' Rasenplatz '''zum Bleichen Bleeke (ju)<br> ''' Rasensoden '''Plaage (ju)<br> ''' Rasenstück '''Seede (ju), Soode (die) rasieren '''putsje, (U) boartje, (S) schääre<br> ''' Rasiermesser '''Putselsoaks (dät), Boartsoaks (dät), Schäärsoaks (dät); Wetzstein für ~''' Ouljesteen (die)<br> ''' Rasierpinsel '''Putsbäärsel (die), Putselbäärsel (dät)<br> ''' Raspel '''Raspe (ju)<br> ''' Rasse '''Rasse (ju)<br> ''' rasseln '''rasselje<br> ''' Rast '''Rääst (ju)<br> ''' rasten '''rääste, räästje<br> ''' Rat '''Räid (die)<br> ''' raten '''räide (hie rät - rätte - rät), gisje<br> ''' Ratgeber '''Räidreeker (die)<br> ''' Rathaus '''Räidhuus (dät), Roathuus (dät)<br> ''' ratlos '''räidloos<br> ''' Ratschlag '''Unnersleek (die)<br> ''' Rätsel '''Räätsel (dät)<br> ''' rätselhaft '''räätselhaft, oarich<br> ''' Ratsherr '''Roatsheer (die)<br> ''' Ratte '''Rotte (ju)<br> ''' Rattenfalle '''Rottefalle (ju)<br> ''' rattern '''ratterskje; (v. Wagen) klatterje<br> ''' Raub '''Roof (die)<br> ''' rauben '''roowje<br> ''' Räuber '''Roower (die<br> ''' Räuberei '''Rooweräi (ju)<br> ''' Raubtier '''Roowdiert (dät)<br> ''' Rauch '''Rook (die)<br> ''' rauch '''ruuch, (U) rouch<br> ''' rauchen '''rookje; Taback ~''' smookje; hörbar Pfeife ~''' pafje; ~d ohne Flamme brennen''' smeele<br> ''' Raucheraal '''Smudäil (die)<br> ''' räucherig '''rookerch, ferrooked, ferrookerd<br> ''' räuchern '''röökerje, rookerje<br> ''' Rauchfang '''Schosteenbousem (die), Bousen (die)<br> ''' rauchig '''ferrooked, ferrookerd Rauchloch '''im Dach Oaiegat (dät), Üülgat, -goate (dät)<br> ''' Rauchwolke '''Rookwulke (ju)<br> ''' Räude '''Schuurich (die), (S) Schuurch, Schuppe (ju)<br> ''' räudig '''rüüderch, schuurich<br> ''' 'rauf! '''hup!<br> ''' Raufe '''Reepe (ju)<br> ''' Rauferei; '''(scherzhaft) Unnerkriegen (dät)<br> ''' rauh '''ruuch, (U) rouch; (trocken) struuf; (v. Händen) hoarich; (~ und ungepflegt''') klatterch <br> ''' Rauhbank '''Rauboank (die), Rietschoawe (ju)<br> ''' Rauhfrost '''Ruuchfroast (die)<br> ''' Rauhfutter '''Ruuchfodder (dät)<br> ''' Rauhreif '''Riep (die), Ruugeriep (die), Ruuchriep (die); {griesje} raum '''ruum<br> ''' Raum '''Ruum (die), Ruumte (ju), Bod (dät); (neben Bodenluke''') Sim (die); (unter Dach''') Uutkäbbenge (ju); (zwischen Knien''') Hüüsken (dät); (über Stall''') Hielde (ju); (über Tenne''') Boolke (die); (unterkellert''') Apkoomer (ju, die)<br> ''' räumen '''ruumje, rüüme, bunkje<br> ''' Raupe '''Ruupe (ju)<br> ''' Rausch '''Ruusk (die); {andrinke, uutnochterje} <br> ''' rauschen '''ruuskje<br> ''' räuspern '''schrämme; sich ~''' sik stämme, sik strämme, sik schrämme<br> ''' Raute '''Ruute (ju)<br> ''' reagieren '''reagierje<br> ''' Rebe '''Wienranke (die)<br> ''' Rebhuhn '''Petrieshanne (ju)<br> ''' Rechen '''Rieuwe (ju); {ju Haude}<br> ''' rechen '''rieuwje, (S) tieme; (zu Reihen) wirsje; Ähren ~''' toogje<br> ''' Rechenbuch '''Reekenbouk (dät)<br> ''' Rechenschaft '''Reekenskup (ju)<br> ''' rechnen '''reekenje<br> ''' Rechnung '''Reekenge (ju) {paas reekenje}<br> ''' recht '''gjucht; {goud}<br> ''' Recht '''Gjucht (dät); (~ sprechen''') Uurdeel spreeke<br> ''' rechthaberischer '''Mensch Häbbegjucht (die), Jipjap (die)<br> ''' rechts '''gjuchts<br> ''' Rechtsanwalt '''Adwookoat (die), Affekoat (die)<br> ''' rechtschaffen '''gjuchtfäidich<br> ''' rechtwinklig '''gjuchtwinkelch, kaantich<br> ''' rechtzeitig '''ap e Tied, bietieds<br> ''' Reck '''Rik (dät)<br> ''' recken '''räkke<br> ''' Rede '''Rääde (ju)<br> ''' reden '''baale (hie boalt, boalde, boald), (US) balle; räädje; so daher ~''' kwäädelje; dummes Zeug ~''' kauelje; irre ~ iel(j)e; laut ~''' proalje; nach dem Mund ~''' muulebaale, flunkerje; nicht Satersch ~''' froamdbaale; satersch und plattdeutsch durcheinander ~''' halfbliekje; Unsinn ~''' kwäädelje, kauelje; viel ~''' fuul in de Muule hääbe; mit schwacher Stimme ~''' piepje; unanständig ~''' groaf baale, swiensk baale; durch ~ überzeugen''' dum baale<br> ''' redselig '''baalhaftich<br> ''' Reep '''Roop (die)<br> ''' Reetdach '''Toake (ju)<br> ''' reffen '''rifje<br> ''' Regel '''Räägel (ju); feste ~''' Sätgjucht (dät); in der ~''' smoals, stilswiegens<br> ''' regelmäßig '''räägelmäitich<br> ''' regeln '''räägelje<br> ''' regen '''röögje<br> ''' Regen '''Rien (die); (fein) Dookrien (die), Stoafrien (die); {truchweederje, Uunweeder}<br> ''' Regenbogen; '''(halb) Woatergalle (ju)<br> ''' Regenfall '''Rienfal (die) Regenfaß '''Rienbak (dät)<br> ''' Regenmantel '''Pälleriene (ju)<br> ''' Regenpfeifer '''Wilp (die)<br> ''' Regenschauer '''Rienschuur (die), Böie (ju); (kurz) Kwisterke (ju)<br> ''' Regentropfen '''Riendruppe (die)<br> ''' Regenwasser '''Rienwoater (dät)<br> ''' Regenwetter '''{Räddeldai}<br> ''' Regenwurm '''Äise (ju) <br> ''' regieren '''regierje, rejierje<br> ''' registrieren '''registrierje<br> ''' regnen '''riene (- reen - rienen), pisje; Eis ~''' gieselje; fein ~''' smuddelje<br> ''' regnerisch '''rienerch; ~es Wetter''' schuurich Weeder Reh '''Räi (dät)<br> ''' Reibe '''Raspe (ju)<br> ''' Reibeisen '''Raspe (ju)<br> ''' reiben '''wrieuwe (hie wrift - wreeuw - wrieuwen), rubje<br> ''' Reibepfahl '''Wrieuwpeel (die)<br> ''' Reiberei '''Wrosseläi (ju)<br> ''' Reibungshitze '''Wrieuwhatte (ju)<br> ''' reich '''riek, fermuugend<br> ''' Reich '''Riek (dät)<br> ''' reichen '''loangje; (von...bis) räkke<br> ''' reichlich '''riekelk, ruum, uurfloudich<br> ''' Reichling '''Rieke (die)<br> ''' Reichstaler '''Rieksdoaler (die)<br> ''' Reichtum '''Riekdum (die)<br> ''' reif '''riep; nicht gleichzeitig ~''' twiebroudich, twiebrouderch; zum Tode ~''' fee; (vernünftig''') goar; ~eren Alters bejierd<br> ''' Reife '''Riepte (ju)<br> ''' reifen '''riepje; (v. Rauhreif''') griesje, riemje, ruuchriepje<br> ''' Reifen '''Beend (dät); eiserner ~''' Iersenbeend (die)<br> ''' Reihe '''Riege (ju); (v. Heu) Wirse (ju); auf der ~ setzen''' riegje; an die ~ kommen''' an dän Tuur kuume<br> ''' reihen (mit Faden)''' räie; (auf Reihe''') riegje<br> ''' Reiher '''Reeger (die), Fiskreeger, Schietreeger<br> ''' Reihgarn '''Räieljäiden (dät)<br> ''' Reim '''Geriemsel (dät), Riem (die)<br> ''' reimen '''rieme, riemje<br> ''' Reimer '''Riemer (die)<br> ''' Reimspruch '''Riemsel (dät), Geriemsel dät)<br> ''' rein '''scheen; (nur''') luuter, puur, schier, kauster, süüwer<br> ''' reinemachen; groß ~''' schummelje<br> ''' reiner '''schanner<br> ''' Reingewinn '''Uurwinst (die)<br> ''' reinigen '''scheen moakje, hämmelje, putsje, behämmelje, bounerje, rakje, rakkerje, schrubje; (auswendig''') aphämmelje; (v. Getreide''') scheenigje, waaierje, kranselje; (v. Gräben''') slootje; (Roggen''') Roage schjoote; (mit Stock''') stöökelje<br> ''' reinlich '''hämmelch, rännelk, scheenelk<br> ''' Reinlichkeit '''Scheenegaid (ju), Schieregaid (ju)<br> ''' reinrassig; nicht ~er Hund''' Bastert (die)<br> ''' Reis (Essen)''' Ries (die); (Zweig''') Riese (ju), Ries (dät)<br> ''' Reisbrei '''Riesebräi (die)<br> ''' Reise '''Raise (ju)<br> ''' reiselustig '''wiedloftich<br> ''' reisen '''raisje <br> ''' Reisig '''Bäisemriese (do); {wällerje}<br> ''' Reisigbesen '''Struukbäisem (die), Riesebäisem (die)<br> ''' Reißaus '''nehmen t Rietuut nieme<br> ''' reißen '''riete (hie rit - reet - rieten), schöäre, toogje, tuukje; (v. Nähten''') kiesje; Possen ~''' schakkerje<br> ''' Reißhacke '''Kraabe (die)<br> ''' Reißmesser '''Rietsoaks (dät)<br> ''' reiten '''riede (hie rit - reed - rieden)<br> ''' Reiter '''Rieder (die)<br> ''' Reiterei '''Riederäi (ju)<br> ''' Reitpferd '''Riedhoangst (die)<br> ''' reizbar '''niedich<br> ''' reizen '''raitsje, taargje<br> ''' reizend '''nuddelk<br> ''' rekeln; sich ~''' sik rääkelje, <br> ''' religiös '''religiös<br> ''' Remel '''(v. Flachs) Rjoomel (die)<br> ''' rennen '''gau loope, bänselje, kielje, tauje, tichelje<br> ''' Renner '''Lööper (die)<br> ''' renovieren '''apfriskje<br> ''' reparieren '''{knusselje}<br> ''' Rest '''Räst (die)<br> ''' retten '''rädje<br> ''' Retter '''Rädder (die)<br> ''' Rettung '''Räddenge, Räddenje (ju)<br> ''' Rettungsboot '''Räddengsboot (dät)<br> ''' Reue '''Rjou (ju), Spiet (die) Reukauf '''Rjouelkoop (die)<br> ''' Reuse '''Fuuke, Bunge (ju); Ende von ~''' Küül (dät); mit ~ fischen''' fuukje<br> ''' reuten '''uutroodje<br> ''' Revolver '''Pestolle (ju)<br> ''' Rhein '''Rien (die) ON<br> ''' rheinisch '''riensk<br> ''' Rheuma '''Flöäte (ju)<br> ''' Rheumatismus '''Liedekällen (dät)<br> ''' richten '''gjuchte (- gjuchte - gjucht)<br> ''' Richter '''Gjuchter (die)<br> ''' richtig '''gjucht Richtigkeit '''Gjuchtegaid (ju)<br> ''' Richtlatte '''Ree (dät)<br> ''' Richtscheit '''Hoochmäite (ju) <br> ''' Richtschnur '''ziehen uutlienje<br> ''' Richtung '''Gjuchte (ju); falsche ~ geben''' ferstjuure<br> ''' riechen, '''ruuke (hie rukt - rook - reeken)<br> ''' Ried '''Rait (dät)<br> ''' Riedkamm '''Äffener (die)<br> ''' Riegel '''Schöätel (die); {pänje} <br> ''' riegeln '''schöatelje<br> ''' Riemen '''Gjoome (die); Seel (dät)<br> ''' Riemenbalken '''Rim (dät), do Rieme<br> ''' Riemenleder '''Gjoomeleeder (dät)<br> ''' Riemenloch '''Gjoomegat (dät), -goate <br> ''' Riese '''Riese (die), Hüüne (die)<br> ''' rieseln '''rieselje <br> ''' riesengroß '''riesengroot<br> ''' riesig '''riesich <br> ''' Riffel '''Riepele (ju)<br> ''' riffeln '''(v. Flachs) riepelje<br> ''' Rille '''Glieuwe (ju), Glusse (ju)<br> ''' Rind '''Bäist (dät); (einjährig''') Bäist; (Färse) Räier (dät); (mager''') Ribbelappe (die); {knäihalterje}<br> ''' Rinde (v. Baum)''' Boork (dät); ~ entfernen''' ouboorkje Rinder '''Bäiste (do)<br> ''' Rinderherde '''Koppel Bäiste<br> ''' Rindfleisch '''Kuuflaask (dät); (geräuchert) Noagelholt (dät); (mit Sehnen durchwachsen''') Hierwoaks (dät)<br> ''' rindiges Holz '''Schoalholt (dät); {Schoalplonke}<br> ''' Rindvieh '''Kuufäi (dät), do Bäiste<br> ''' Ring '''Ring (die), Beend (die); (Kreis) Kring (die); (an Sensenstiel''') Houp (die), (aus Tau) Strop (die); mit ~ versehen''' beringje, ringje<br> ''' Ringdrossel '''Wintergriese (die)<br> ''' ringen; '''(wringen) wringe (- wrong - wrongen); (sich balgen) wrosselje, wrange; zu Boden ~''' uumewrosselje<br> ''' ringen; Schweine ~''' ringje<br> ''' Rinne '''Göäte (ju), Glusse (ju)<br> ''' Rippe '''Ribbe (ju); ohne ~''' ribbeschier; {Hoase}<br> ''' rippen '''(v. Flachs) ribje<br> ''' Rippenbraten '''Ribbebroaden (die), Ribbestuk (dät) <br> ''' Rippenfett '''Floume (ju)<br> ''' Riß '''Boarst (die), Rait (die), Riet (die), Rits (die), Schöär (die), Knik (die), Kleeuw (die); ~ im Fingernagel''' Bienaile (die)<br> ''' rissig '''boarsterch; (v. Haut) struuf; (v. Lippen) sprak; ~ werden''' springe<br> ''' Ritter '''Rieder (die); spukender ~''' Wüüldjeeger (die)<br> ''' rittlings '''bestrieded<br> ''' Ritz '''Glieuwe (ju), Rait (die), Riet (die), Rits (die)<br> ''' Ritze '''Riet (die) ritzen '''kritselje<br> ''' Robbe '''Rubbe (die)<br> ''' robuster Mensch '''Breekert (die)<br> ''' röcheln '''ruchelje<br> ''' Rock '''Rok (die)<br> ''' Rodelbahn '''Boan (ju)<br> ''' roden '''roodje<br> ''' Roggen '''Roage (die); aus ~''' roagen; {schjoote, Koardel}<br> ''' Roggenblume '''Roagebloume (ju)<br> ''' Roggenernte '''Roagenaaden (die)<br> ''' Roggenfeld '''Roagenfäild (dät)<br> ''' Roggengarben '''roagene Jierwen Roggenmaß '''Moatjen (dät)<br> ''' Roggenmehl '''Roagenmeel (dät); (fein) uutsieuwed Meel<br> ''' roggenmessen '''moatje, (S) matje<br> ''' Roggenzeit '''{oold un Näi}<br> ''' roh '''ruuch, (U) rouch; (ungekocht) räi; ~ bearbeitet''' ruuchhauen<br> ''' Rohr '''Roor (dät), Ruur (dät), (U) Rour; (Gasrohr) Piepe (ju); (Schilf) Rait (dät)<br> ''' Rohrdach '''Toake (ju, R)<br> ''' Rohrkolben '''Muppert (die, bot)<br> ''' Rohstoff '''Gruundstof (die)<br> ''' Rolle '''Rulle (ju), Kuddel (die), (v. Tuch''') Bolte (die)<br> ''' rollen '''rulje, kullerje, kuddelje, pulterje<br> ''' Rollenhacke '''Rulhäkke (ju)<br> ''' Rollenhalter '''(im Webstuhl) Pläiene (ju)<br> ''' Rollstuhl '''Kroankenstoul (die)<br> ''' Rom '''Room ON<br> ''' Römer '''Roomske (die)<br> ''' römisch '''roomsk<br> ''' Roof '''Rou (die)<br> ''' Rose '''Rouse (ju), (S) Rousje <br> ''' Rosenstrauch '''Rouseboom (die)<br> ''' Rosine '''Sienkene (ju); kleine ~''' Krinte (ju)<br> ''' Roßapfel '''Hangsteköätel (die) <br> ''' Rost '''Rust (die); (in Getreide''') Stoarksbrood (dät); (zum Rösten''') Roster (dät)<br> ''' Röste '''Reete (ju)<br> ''' rösten '''rosterje, rusterje, rustje; (v. Flachs) roodje<br> ''' rostig '''rusterch<br> ''' rot '''rood; ~er Farbstoff''' Rootsel (dät)<br> ''' rotbartig '''roodboartich<br> ''' rotbraun '''roodbruun<br> ''' Rotdrossel '''Wienfuugel (die), litje Kraansfuugel<br> ''' rothaarig '''(Mädchen) roodhierd <br> ''' rothaarig '''(Jungen) roodhierich <br> ''' rötlich '''roodblond <br> ''' Rotschenkel '''Tüüdik (die) Rottanne '''Kjuusdanne (ju) Rotte '''Plouch, do Plouge (die)<br> ''' rotten '''rotterje<br> ''' Rotz '''Snotte (ju), Snottekwiel (die); ~ fließen lassen''' snotterje<br> ''' Rotzbengel '''Snottelappe (die)<br> ''' rotzen '''snotterje, fersnotterje<br> ''' rotzig '''snotterch<br> ''' Rübe '''Räiwe (ju); ~ in Stoppelfeld''' Stoppelräiwe (ju)<br> ''' Rüböl '''Räiwoulje (ju), Räiweoolje (ju)<br> ''' Rübsamen '''Räiwsäid (dät), Räiwesäid (dät); {Oulje sloo}<br> ''' ruchbar '''luudboar<br> ''' Ruchgras '''Saisendüüwel (die)<br> ''' Ruck '''Ruk (die)<br> ''' Rücken '''Rääch (die), Pukkel (die); mit eingesunkenem ~''' soadelrääged; mit hohem ~''' hoochrääged; auf dem ~ tragen''' pukkelje, slurje; {Gööle, Groipuule, Huuke}<br> ''' rücken '''rukje, rukke, schikje, schikke<br> ''' Rückenlehne '''Räächliene (ju)<br> ''' Rückenstück in Kleid '''Räägepound (dät) <br> ''' Rückfahrt '''Wieruumefoart (ju)<br> ''' Rückgrat '''Räägebunke (die)<br> ''' Rücklicht v. Fahrrad '''Katte-ooge (dät)<br> ''' rücklings '''räägels<br> ''' Rückreise '''Wieruumefoart (ju)<br> ''' Rückseite '''Bäätersiede (ju)<br> ''' rücksichtslos '''but, roukloos; {Middelschot}<br> ''' Rücksichtslosigkeit '''Roukloosegaid (ju) <br> ''' Rückstand v. Fett '''Greeuwenge (ju)<br> ''' rückständig '''bäätap<br> ''' rückwärts '''räägels<br> ''' rückwärtsgehen '''räägels gunge<br> ''' Rückzug '''Touräächtoach (die)<br> ''' Ruder '''Ruur (dät), (U) Rour<br> ''' Ruderbank '''Roiboank (die), Sittelbrääd (dät)<br> ''' Ruderer '''Roier (die), Ruuderer (die)<br> ''' rudern '''roie, rjoomje, ruuderje; wrikje<br> ''' Ruderpflock '''Dolle (die) Ruderriemen '''Gjoome (die)<br> ''' Ruf '''Roup (die)<br> ''' rufen '''roupe (hie rapt - ruup - ruupen); ~ und jauchzen''' roogje<br> ''' Rufen '''Geroup (dät); durch ~ erreichen''' beroupe<br> ''' Ruftaube '''Roupduuwe (ju)<br> ''' Rüge '''Sjaffüüser (die)<br> ''' rügen '''rüffelje<br> ''' Ruhe '''Raue (ju)<br> ''' ruhen '''raue, rauje<br> ''' Ruhepunkt '''Rauepunkt (die) ruhig '''rauelk, stil, sachtsinnich, touräächhooldend, tuuk<br> ''' Ruhm '''Roum (die)<br> ''' rühmen '''röime, reeme (S), ruumje, beproalje; einen ~''' aan beproalje<br> ''' rühren '''röögje, sik rüürje<br> ''' Rührschüssel '''Moangelsepot (die)<br> ''' Ruine '''Ruine (ju)<br> ''' rülpsen '''apkurkje, kurkje, (S) körkje<br> ''' Rummel '''Boudel (die), Toakeläi (ju)<br> ''' rummeln '''rummelnasje<br> ''' Rumpf '''Rump (die)<br> ''' rund '''rund <br> ''' Runde '''Runde (ju); über die ~n''' truch do Kedunsen<br> ''' Rundgang v. Windmühle '''Swichtställenge (ju)<br> ''' rundherum '''rundhääruume<br> ''' rundherumdrehen '''rundtraale<br> ''' Rundschreiben '''Rundschrieuwen (dät)<br> ''' rundum '''runduume, runduumetou, rundhääruume<br> ''' Runge '''Runge (ju)<br> ''' Runkelrube '''Runkel (die)<br> ''' Runzel '''Foolde (ju); ~n''' [pl.] Kruuseme (ju)<br> ''' runzeln '''runselje <br> ''' rupfen '''rappe, rupje, plukje<br> ''' Ruß '''Rout (dät)<br> ''' Rüssel v. Schwein''' Swinnesnuute (ju)<br> ''' rußig '''routerch russisch '''russisk<br> ''' rüsten '''rüstje <br> ''' rüstig '''rustich, stak, kordoat<br> ''' Rute '''Pietske (ju); (v. Hengst''') Schäft (die); {Bolt (die)}; (Maßstock''') Räi (ju)<br> ''' rutschen '''rutskje, glippe, ruutskje<br> ''' rütteln '''rukkelje <br> == S == ''' [S am Wortanfang wird gewöhnlich scharf gesprochen, wie in wissen].<br> ''' [S im Inlaut zwischen Vokalen und vor stimmhaften Konsonanten ist gewöhnlich stimmhaft, wie in wesen]<br> ''' [Sch wird gesprochen mit Ach-Laut] <br> ''' Saal '''Soal (die, dät)<br> ''' Saat '''Säid (dät)<br> ''' Saatbohne '''Säidboone (ju)<br> ''' Saatgut '''Säidgoud (dät)<br> ''' Saatkrähe '''Rouk (die<br> ''' Saatzeit '''Säideltied (ju)<br> ''' sabbern '''kwielje, drauelje<br> ''' Säbel '''Soabel (die)<br> ''' säbelbeinig '''joolbeenich säbeln '''soabelje <br> ''' Sache '''Seeke (ju), Kroam (die, R); ~n''' [pl.] Göitjen (dät); (Gegenstand''') Wierks (dät); verrückte ~''' Stuk uut t Dulhuus, (deine) ~''' Oungungen (dät)<br> ''' sachunkundig '''latiensk<br> ''' Sack '''Säk (die); in ~e füllen''' iensäkje<br> ''' sacken '''säkje<br> ''' Sackgasse '''doode Eende, doode Wai<br> ''' Sackleinen '''Säklinnen (dät)<br> ''' Sacktasche '''Säktaaske (ju)<br> ''' säen '''säidje; in Reihen ~''' drilje<br> ''' Saft '''Saft (die); (v. Bäume''') Sap (die, dät))<br> ''' saftig '''sappich, saftich, grousich<br> ''' Sage '''Soage (ju), Saage (ju)<br> ''' Säge '''Soage (ju), (S) Sniede <br> ''' Sägebock '''Soagebuk (die) Sägemehl '''Soagelse (ju), Soagemeel (dät)<br> ''' Sägemesser '''Käärfsoaks (dät)<br> ''' Sägemühle '''Soagemäälne (ju)<br> ''' sägen '''soagje, (S) sniede<br> ''' sagen '''kweede (hie kwäd - du kwiest, hie kwad/kwied, wie kwieden - kweeden), naame, tälle; so zu ~''' so tou tällen<br> ''' Sagter Ems''' Äi (ju), Seelter Äi ON<br> ''' Sahne '''Room (die)<br> ''' Sahnetopf '''Roompot (die)<br> ''' Saite '''Säide (ju)<br> ''' Säkorb '''Säidelkuurich (die), -ge<br> ''' Sakristei '''Gäärkoomere (ju, die)<br> ''' Salat '''Seloat (die)<br> ''' Salbe '''Soolwe (ju)<br> ''' salben '''soolwje<br> ''' Salpeter '''Sälpäiter (die)<br> ''' Salz '''Soalt (dät, R)<br> ''' Salzbrühe '''Piekel (die), Sülte (ju)<br> ''' salzen '''soaltje<br> ''' Salzgefäß '''Soaltfät (dät), -feete <br> ''' Salzhering '''Soalthiering (die), Piekelhiering (die)<br> ''' salzig '''soalterch, soaltich<br> ''' Salzkruste '''Soaltkoarste (ju)<br> ''' Salzstreuer '''Soaltfät, -feete (dät)<br> ''' Salzwasser '''Soaltwoater (dät)<br> ''' Sämann '''Säider (die)<br> ''' Samen '''Säid (dät)<br> ''' Samenhändler '''Soadjer (die)<br> ''' Samenkapsel '''Bol (die, ju)<br> ''' Samenkorn '''Koardel (dät)<br> ''' sammeln '''sammelje, touhoopesäike Sammeltopf '''Rummelpot (die)<br> ''' Samt '''Samt (die)<br> ''' Sammlung '''Sammelenge (ju)<br> ''' Samstag '''Snäiwende (die), (S) Sneeuwende samt '''samt; ~ und sonders''' samt un sunners<br> ''' Sand '''Sound (dät); (eisenhaltig''') Orre (ju); graues ~''' Griessound (dät)<br> ''' Sandbank '''Soundboank (die)<br> ''' Sandboden '''Soundgruunde (ju)<br> ''' sandig '''sounterch<br> ''' Sandsack '''Soundsäk (die)<br> ''' Sandsteinplatte '''Saarkploate (ju) <br> ''' Sandstein '''Saarksteen (die)<br> ''' Sandstreifen '''Soundstriepe (die)<br> ''' Sandwall '''Soundwaal (die)<br> ''' sanft '''wook; (ruhig) touräächhooldend, sachtsinnich<br> ''' sanfter '''wakker<br> ''' Sanftmut '''Goudegaid (ju) <br> ''' Sang '''Song (die)<br> ''' Sänger '''Sjunger (die)<br> ''' sankt '''sänt<br> ''' Sankt '''Johanni Sänt Jans<br> ''' Sankt '''Jakobi Sänt Jookub<br> ''' Sarg '''Sark (dät, die), Huusholt (dät); {dät Noodholt}<br> ''' Sater '''Ems Äi (ju), Seelter Äi ON<br> ''' Saterfriese '''Seelter (die)<br> ''' saterfriesisch '''seelter, seeltersk; die ~e Sprache''' ju seelter Sproake, Seeltersk<br> ''' Saterland '''Seelterlound LN<br> ''' Saterländer '''Seelter (die)<br> ''' saterländisch '''seelter, seeltersk; die ~e Sprache''' ju seelter Sproake, Seeltersk<br> ''' satt '''sääd; völlig ~''' stuufsääd, stumpsääd (S), uursääd, stopsääd; sich ~ essen''' truchiete<br> ''' Sattel '''Soadel (die, R)<br> ''' satteln '''soadelje<br> ''' Sattler '''Soadeler (die)<br> ''' Sätuch '''Säidelsäk (die)<br> ''' Sau '''Mutte (ju)<br> ''' sauber '''scheen (schanner), süüwer, hämmelch, schier, akroat; sehr ~''' süüwerscheen<br> ''' Sauberkeit '''Scheenegaid (ju), Schieregaid (ju) <br> ''' saubermachen '''scheen moakje, behämmelje, hämmelje, rakje, rakkerje<br> ''' Saubohne '''Hoangsteboone (ju)<br> ''' Saum '''Apstiksel (dät)<br> ''' sauer '''suur<br> ''' Sauerampfer '''Suurke (ju), Suurblääd (dät), -bleede<br> ''' Sauergras '''Suurgäärs (dät)<br> ''' Sauerkirschen '''suure Säärsen<br> ''' Sauerkraut '''Suurkool (die), Suurbuuskool (die)<br> ''' säuerlich '''süürelk säuern '''suurje<br> ''' Sauerstoff '''Suurstof (die)<br> ''' saufen '''suupe (hie supt - soop - seepen)<br> ''' Saufen '''Suupen (dät)<br> ''' Säufer '''Suuper (die), Suuplappe (die)<br> ''' Sauferei '''Suuperäi (ju)<br> ''' saugen '''suuge (hie sucht - sooch - sain); ~ auf etwas''' saabje<br> ''' säugen '''söögje<br> ''' Sauger '''Suuger (die)<br> ''' Säugling '''Titbäiden (dät), Söögling (die)<br> ''' Saugwarze '''Tit (die)<br> ''' säuisch '''swiensk<br> ''' Saum '''Soom (die)<br> ''' säumen; (Stoff)''' sööme, seeme (US), besööme; (zögern''') suumje<br> ''' sausen '''suusje, suusje<br> ''' säuseln '''suusje <br> ''' Schabe; (Tier)''' Kakkerlakke (ju)<br> ''' schaben '''schrabje, schraabje, schoawje (R); Werkzeug zum ~''' Schraaber (die)<br> ''' Schabernack '''Lurk (die)<br> ''' schäbig '''slunsich, schoawich, schoofel<br> ''' schachern '''sjacherje<br> ''' Schachtel; alte ~''' Peträk (dät)<br> ''' Schachtelhalm '''Pännedöise (ju), Uuneet (dät)<br> ''' Schädel '''Platte (ju), Schäädel (die)<br> ''' Schaden '''Schoade (die, R)<br> ''' schaden '''schoadje, Schoade dwo<br> ''' schadhaft '''rotterch schädigen '''ferdierwe<br> ''' schädlich '''schoadelk, kwood<br> ''' Schaf '''Schäip (dät); (weiblich''') Oue (ju); {riensk, gallerch}<br> ''' Schafbock '''Rom (die), Scheepbuk (die); (verschnitten''') Weer (die)<br> ''' Schäfer '''Scheeper (die)<br> ''' Schäfermantel '''Hoaike (ju)<br> ''' schaffen '''schafje, winne, uutgjuchte, schäppe (- scheepen)<br> ''' Schaffleisch '''Scheepflaask (dät)<br> ''' Schafgarbe '''Duusendtakke (ju)<br> ''' Schafherde '''Haskup (die)<br> ''' Schafhirt '''Scheeper (die)<br> ''' Schafkoben '''Scheepekoowe (ju)<br> ''' Schaflamm '''Ouloum (dät), -ere<br> ''' Schafmistkugel '''Scheepeköätel (die)<br> ''' Schafschere '''Schäipeschiere (ju)<br> ''' Schafschere '''Wulschiere (ju)<br> ''' Schafsknochen '''zum Spielen Bikker (die)<br> ''' Schafschinken '''Scheepeschinke (die)<br> ''' Schafstall '''Koowe (ju), Scheephuk (dät), Scheepestaal (die), Scheepekoowe (die) Schaft '''Schäft (die)<br> ''' Schaftrift '''Schäipweede (ju)<br> ''' Schafweide '''Scheepeweede (ju)<br> ''' Schafzecke '''Schäipetieke (ju)<br> ''' schal '''fersloain<br> ''' Schal '''Knäddouk (die), (S) Knipdouk <br> ''' Schale; (Schüssel)''' Kum (die); (Hülse''') Bulster (ju), Scheele (ju), Schiele (ju); (v. Ei''') Dop (die), Schil (dät); {wookscheelich, hädscheeld, hädscheelich}<br> ''' schalen '''schoalje<br> ''' schälen '''schille; Getreide ~''' rinselje<br> ''' schallen '''schalje, dunsje; (v. Elster''') schakkerje; (~d lachen''') groalje<br> ''' Scham '''Schoomte (ju)<br> ''' schämen; sich ~''' sik schoomje<br> ''' Schamteile '''Schoomte (ju)<br> ''' Schande '''Schande (ju), Swieneräi (ju)<br> ''' schänden '''scheende (hie schoant - schoande - schoand) Schändung '''Schändenge (ju)<br> ''' Schankwirtschaft '''Weerskup (ju); kleine ~''' Pieseläi (ju)<br> ''' Schankwirt '''Piesel (die)<br> ''' Schanze '''Schanse (ju)<br> ''' Schar '''Plouch (die), do Plouge, Schoar (ju, R), Tucht (ju)<br> ''' scharen '''schoarje<br> ''' scharf '''schärp, sehr ~''' grändich; (genau''') niep; (unangenehm''') strom; ~ hinschauen''' pierje; ~ hinsehen''' brilje, kiesje; ~ knattern''' knitterje; ~er Hahnenfuß''' Buuterbloume (ju); {slee, släisk}<br> ''' scharfblickend '''grälooged<br> ''' Schärfe '''Ägge (ju)<br> ''' schärfen '''schärpje, schärpe, sliepe (- sleep - sleepen); (v. Sense''') strieke, saisestrieke; Geräte zum ~''' Hoargoud, dät; Pikstrik (dät), Strik (dät); (dengeln) hoarje<br> ''' scharfkantig '''schärpkaantich<br> ''' Scharlach '''Scharloak (die)<br> ''' Scharmützel '''Truumult (die)<br> ''' Scharnier '''Hänge (ju)<br> ''' Scharrel '''Schäddel ON <br> ''' scharren '''schrabje; (v. Hühner) pluuderje<br> ''' schartig '''scheederch<br> ''' scharren '''röäkelje, schuurje<br> ''' Schatten '''Schaad (ju)<br> ''' Schattenbild '''Schieme (ju)<br> ''' schattig '''schaadich, schaddich<br> ''' Schatz '''Schats (die)<br> ''' schätzen '''schatsje, taksierje<br> ''' Schatzung '''Schät (die)<br> ''' schätzungsweise '''uur dän Tuume wäch<br> ''' Schaub '''Schoof, Schoowe (die)<br> ''' Schauder '''Griese (ju), Grille (ju), Grieselge (ju)<br> ''' schaudern '''schudderje schauen '''öögje, oogje<br> ''' Schauer; '''(Bö) Schuur (die), Böie (ju); (Fieber) Bieuwenge (ju), Griesenge (ju)<br> ''' schauern '''griddelje; ~d''' griddelch<br> ''' Schaufel '''Schuppe (ju), Schöifel (die)<br> ''' schaufeln '''schupje, schöifelje<br> ''' Schaukel '''Bummeltakke (die)<br> ''' schaukeln '''bummelje, wiegelje, wipje, stuttelje; (an Baumast) wiegelwaggelje; (auf Brett) wippelje; (Butter) wääsje<br> ''' Schauladen '''Uutstaalwinkel (die)<br> ''' Schaum '''Schuum (die)<br> ''' schäumen '''schuumje<br> ''' Schaumlöffel '''Schuumer (die)<br> ''' schaurig '''schuurich, grillerch, grillich, gruuselk <br> ''' Schauspiel '''Schauspil (dät)<br> ''' scheckig '''bunt<br> ''' scheel '''schielich<br> ''' Scheffel '''Schäppel (die), (U) Scheepel; 2 ~''' Fjoorup (die), (U) Fjäärp; 120 ~''' Läst (ju) <br> ''' Scheibe '''Schieuwe (ju); (v.Fenster) Ruute (ju); (v. Wurst, Wurzeln) Platte (ju), Doaler (die)<br> ''' Scheide '''Scheede (ju), (v. Kuh, Schwein) Moacht (ju); (Grenze) Scheed (dät)<br> ''' Scheidegraben '''Scheedsloot (die)<br> ''' Scheidelinie '''Scheedlienje (ju)<br> ''' scheiden '''scheede (hie schat - schatte - schat)<br> ''' Scheidestock '''(beim Weben) Raustok (die)<br> ''' Scheidewand '''Schäärmuure (ju), Schot (dät), Middelschot (dät); (zwischen Mund und Nase) Been (die)<br> ''' Scheidung '''Scheedenge (ju)<br> ''' Schein '''Schien (die); zum ~''' kwantwiese, kwantswiese<br> ''' scheinbar '''schienboar<br> ''' scheinen '''schiene (- scheen - schienen)<br> ''' scheinheilig '''schienhillich<br> ''' Scheiße '''Schiete (ju)<br> ''' scheißen '''schiete (hie schit - scheet - schieten), kakje, köätelje; dünn ~''' schitterje<br> ''' Scheitel '''(im Haar) Näid (ju)<br> ''' Scheitern '''Unnergong (die)<br> ''' Schelle '''Schälle (ju), Pingele (ju); kleine ~''' Pingelklokke (ju)<br> ''' schellen '''schälje, pingelje<br> ''' Schellfisch '''Schälfisk (die)<br> ''' Schelm '''Schälm (die), Schubbert (die), Klant (die), Kloon (die) schelmisch '''schälmsk<br> ''' Schelte '''Scheelde (do)<br> ''' schelten '''scheelde (hie schält - schoolt - schuulden), (S) schielde, rachje, snaue, kääkelje, röäkelje, späktoakelje<br> ''' Schemel '''Schoomel (die), Buk (die)<br> ''' Schemen '''Schieme (ju)<br> ''' Schenke '''Schoanke (ju, R), Krouch (die), (U) Kruuch, Weershuus (dät), Weerskup (ju)<br> ''' Schenkel '''Stilte (die), Schinke (die) schenken '''schoanke (R)<br> ''' Schenkstube '''Weerstoowe (ju)<br> ''' Schenkung '''Schoankenge (ju, R)<br> ''' Scherbaum '''Jäidenboom (die)<br> ''' Scherbe '''Fätsken (dät), Schäid (dät); (v. Dachziegel''') Ponneschäid (dät)<br> ''' Scherdeichsel '''Eenstal (dät)<br> ''' Schere '''Schiere (ju), (U) Schäire<br> ''' scheren '''schääre<br> ''' Scherenschleifer '''Schierenslieper (die)<br> ''' Schererei '''Knooieräi (ju), Scheerderäi (ju)<br> ''' Schergarn '''Schäärjäiden (dät)<br> ''' Scherge '''Scheerge (die)<br> ''' Scherz '''Juks (die)<br> ''' scherzen '''spoasje, maaljoagje, gnäägelje; {dät maale Fäl}<br> ''' scheu '''schjou, miedsoam; (gegen Fremden''') eenkannich; (v. Pferd''') spril<br> ''' Scheu '''Schjou (ju), Schjouegaid (ju)<br> ''' scheuen '''schjoue, schjouje<br> ''' Scheuerlappen '''Faidel (die)<br> ''' scheuern '''schuurje, schrubje<br> ''' Scheuerpfahl '''Wrieuwpeel (die)<br> ''' Scheuersand '''Schuursound (dät)<br> ''' Scheune '''Schäin (dät), in de Schäin; {dät Ferbiend, ju Hielde, dät Huk, ju Schäindoore}<br> ''' Scheunenfach '''Gulf (dät)<br> ''' Schicht '''Loage (ju, R), (Pause) Schofttied (ju); (zwischen Weiß- und Schwarztorf) Splinteed (dät), Bunteed (dät, S)<br> ''' schichten '''fläie<br> ''' Schichter '''Fläier (die) schicken '''stjuure<br> ''' Schicksal '''Schiksoal (dät)<br> ''' Schicksalsschlag '''Schiksoal (dät)<br> ''' Schiebebaum '''Kloutstok (die)<br> ''' schieben '''schuuwe (hie schuft - schoof - schäuwen)<br> ''' Schieber '''Schuuwer (die)<br> ''' Schiebetür '''Ruldoore (ju)<br> ''' Schiebkarrenschieber '''Koarder (die)<br> ''' Schiedsgericht '''Scheedsgjucht (dät)<br> ''' Schiedsrichter '''Scheedsgjuchter (die)<br> ''' schief '''scheeuw, schüün, eensiedich, schäl; (krumm''') uurjälsk, (v. Tür''') winsk; ~ gehen''' scheeuw loope, tou t Fjuur ien loope; wer ~ geht''' Schroadlooper (die); ~ stehen''' buute t Lood stounde<br> ''' Schiefer '''Laie (ju)<br> ''' Schieferstift '''Griffel (die)<br> ''' Schiefertafel '''Laie (ju)<br> ''' schiefgewachsene Bäume '''kreepelch Holt<br> ''' schielen '''schielje<br> ''' Schienbein '''Schiene (ju)<br> ''' Schienbeinknöchel '''Onkel (die) schienen '''schienje<br> ''' schier '''schier<br> ''' Schießbogen '''Flitsebooge (die)<br> ''' schießen '''schjoote (hie schjut - schoot - scheeten); in die Höhe ~''' apschjoote<br> ''' Schießerei '''Schjooteräi (ju)<br> ''' Schießgewehr '''Schjootruur (dät)<br> ''' Schießscharte '''Schjootslits (die)<br> ''' Schießscheibe '''Schieuwe (ju)<br> ''' Schießspule '''(im Webstuhl) Schifken (dät); {di Präin}<br> ''' Schiff '''Schip (dät), do Schiepe, Mutte (ju), Punte(ju), Poage (die); {die Boud, (U) Bud, dät Däk, die Flakstok , flot, foare, (U) faadenje, kloutje, dät Kruumholt, losje, oufoare, ju Pusse, dät Swid, do Swiede (U), dät Uumeschot} <br> ''' Schiffahrt '''Schipfoart (ju), Foarderäi (ju)<br> ''' schiffbar '''foarboar, schipboar<br> ''' Schiffbauchwelle '''Buukwälle (ju)<br> ''' Schiffboden; Holzbekleidung des ~s''' Schandäksel (die) schiffen '''schipperje, bootjerje, mutjerje<br> ''' Schiffer '''Schipper (die), Bootjer (die), Mutjer (die); die ~''' Schipperfoulk (dät)<br> ''' Schifferberuf ausüben '''schipperje<br> ''' Schiffsbaum '''Kloutstok (die)<br> ''' Schiffstange '''Kloutstok (die)<br> ''' Schiffsvolk '''Schipsfoulk (dät)<br> ''' Schiffswerft '''Hällenge (ju), do Hälgene<br> ''' Schiffzimmermann '''Schipstimmermon (die)<br> ''' schikanieren '''strapsierje<br> ''' schildern '''schillerje, schilderje<br> ''' Schilderung '''Schilderenge (ju)<br> ''' Schildwächter '''Schillersmon (die)<br> ''' Schilf '''Rait (dät), Raitgäärs (dät); Ielt(e) (dät), (US) Iele<br> ''' Schilfrohr '''Rait (dät)<br> ''' schillern; mehrfarbig ~''' spinkelje<br> ''' Schillsbusch '''Schillerbierich (die) ON<br> ''' Schimmel '''Schimmel (die)<br> ''' schimmelig '''schimmelch, mulsterch<br> ''' Schimmer '''Schimmer (die)<br> ''' schimmeln '''schimmelje<br> ''' schimmern '''schiemerje, schimmerje, glinsterje<br> ''' Schimpf '''Läk (die)<br> ''' schimpfen '''scheelde (hie schält - schoolt - schuulden), (S) schielde, schimpe, fuuterje, mäkkerje, snaue, späktoakelje<br> ''' Schimpfname '''Schäldnoome (die), Bienoome (die)<br> ''' Schimpfwort für Unordentlicher '''Släif (die)<br> ''' schinden '''schinje<br> ''' Schinken '''Schinke (die)<br> ''' Schippe '''Schuppe (ju)<br> ''' schippen '''schupje Schirm '''Schärm (die), Schirm (die)<br> ''' Schirmdach '''(über Tür) Lööwe (ju)<br> ''' Schirmmütze '''Kipse (ju)<br> ''' schlabbern '''slabje slabberje, slubberje, (S) slöbberje, slurpje<br> ''' Schlacht '''Slacht (ju), Sleek (die) schlachten '''sloachtje (R); Hühner ~''' kopje<br> ''' Schlächter '''Sloachter (die, R)<br> ''' Schlächterei '''Sloachteräi (ju)<br> ''' Schlachtfeld '''Sleekfäild (dät)<br> ''' Schlachtschiff '''Slachtschip (dät)<br> ''' schlackern '''slakkerje<br> ''' Schlaf '''Släip (die)<br> ''' Schläfchen '''tun döärje<br> ''' Schläfe '''Tuddenge (ju), (U) Tonnenge, (H) Tunnenge (ju)<br> ''' schlafen '''släipe (hie släpt - sliep - sliepen ), duusje, duukje<br> ''' Schläfer '''Släiper (die)<br> ''' schlaff '''slap, labberch<br> ''' Schlaffheit '''Slappegaid (ju)<br> ''' Schlafittchen '''Kanshoake (die), Kripse (ju)<br> ''' Schlaflaus '''Släipluus (ju)<br> ''' schlaflos '''släiploos<br> ''' Schlafraum '''Släipruum (die)<br> ''' schläfrig '''släiperch, släipich<br> ''' Schlafzimmer '''Släipkoomere (ju, die)<br> ''' Schlag '''Sleek (die), Kap (die); (Ohrfeige) Tauel (die)<br> ''' Schlagader '''Hauptäddere (ju) <br> ''' schlagartig '''klak, kwak<br> ''' Schlageisen '''Hau-iersen (dät)<br> ''' Schlägel '''Kloppe (die), Bungel (die), Släägel (die)<br> ''' schlagen '''slo (hie slacht - sluuch - sloain (R)), bestrieke, buukje, dalje, dalskje, pulskje, rammelje; mit Hand ~''' batsje; sich ~''' sik klopje<br> ''' Schlagen '''(das) Slooeräi (ju)<br> ''' Schläger '''Slooer (die)<br> ''' Schlägerei '''Slooeräi (ju), Klopperäi (ju), Haueräi (ju)<br> ''' schlagfertig '''ap n Träid, klak, kwak<br> ''' Schlagring '''Sleekring (die)<br> ''' Schlagseite '''Sleekside (ju)<br> ''' Schlagsichel '''Sichte (ju)<br> ''' Schlamm '''Mudde (ju), Sliek (die), Gubbe (ju); ~ absetzen''' slämje<br> ''' schlammen '''slämje schlammig '''mudderch, muddich, sliekerch; {gläärich}; ~e Moorschicht''' Daarch (die)<br> ''' Schlamp '''Sludderpäls (die)<br> ''' schlampig '''sludderch, slurrich, ruuch, (U) rouch; sich ~ anziehen''' sik ounfuddelje<br> ''' Schlange '''Slange (ju)<br> ''' schlängeln '''slingerje, (U) slingelje<br> ''' schlank '''slonk, jäntich, ronk Schlapphut '''Klaphoud (die)<br> ''' Schlaraffenland '''Loailäkkerlound (dät)<br> ''' schlau '''slau, laidich, finnich, truchdrieuwen<br> ''' Schlauberger '''Lunkoor (die)<br> ''' Schlauheit '''Slauegaid (ju)<br> ''' Schlauigkeit '''Slauegaid (ju)<br> ''' schlecht '''läip, lälk, sljucht, kwood, roar, slim, noar, eeuwel, eeuwelch, klöäterch, oolk, schampich, äärmoudich; (böse) kwood, läip; ~ aussehend''' noar (R); ~ aufgelegt''' nit goud ap de Läkse; ~er ausfallen als erwartet''' uut de Hounde faale; ~ gefüttert''' hoamelch; ~ gelaunt''' nit goud bie Luune; ~ gelaunt sein''' tuuterje; ~e Kleider''' Fudden (do); ~ machen''' anfloitje; ~ werden''' ferdierwe<br> ''' schlechterdings '''platterdings, in t geheel<br> ''' Schlechtes '''Läipes (dät)<br> ''' Schlechtheit '''Läipegaid (ju)<br> ''' Schleckerei '''Likkeräi (ju)<br> ''' Schlegel '''Släägel (die)<br> ''' Schlehdorn '''Släietouden (die)<br> ''' Schlehe '''Släie (ju)<br> ''' schleichen '''slieke (- sleek - slieken), slierkje<br> ''' Schleichwegen; auf ~''' unnerhoundsk<br> ''' Schleier '''Sloier (die), Slüür (die)<br> ''' Schleife '''Strik (dät), do Strieke<br> ''' schleifen; (schleppen)''' sliepje, sluurje, (S) slöärje, slurje; (schärfen''') sliepe (hie slipt - sleep - sleepen), wätje<br> ''' Schleifer '''Slieper (die)<br> ''' Schleifstein '''Sliepsteen (die); {Traaler}<br> ''' Schleim '''Sliem (die); {sliemje}<br> ''' Schleimauswurf '''Kwalster (die)<br> ''' schleimen '''sliemje<br> ''' schleimig '''sliemerch, kwalsterch schleißen '''sliete<br> ''' Schlemmer '''Läkkersnuute (die)<br> ''' schlendern '''koierje, köierje, gängelje, giggelje, diedelje, sludderje, slingerje<br> ''' schleppen '''sliepje, slurje; (tragen''') tungelje; ~d gehen''' sakkerdauje<br> ''' Schlepper '''Slieper (die)<br> ''' Schleppzug '''Fleet (die)<br> ''' Schleuder '''Slingerlappe (die)<br> ''' schleudern '''slingerje, sloiderje<br> ''' Schleuse '''Slüüse (ju); (klein) Ferloat (dät)<br> ''' schlicht '''sljucht; (v. Haare) slok<br> ''' schlichten '''sljuchte, besljuchtje<br> ''' Schlick '''Sliek (die); Boden mit ~ bereichern''' uursliekje<br> ''' Schließbalken '''Sluutholt (dät)<br> ''' schließen '''sluute (hie slut - sloot - sleeten), pänje; (v. Tür) touluuke; (v. Klinke) klinkje<br> ''' Schliff; ohne ~''' uunbeschuft<br> ''' schlimm '''aisk, doane, läip, slim; ~stenfalls''' läipsten Fal Schlinge '''Strik (dät), do Strieke, Strap (die); (aus Tau) Strop (die)<br> ''' Schlingel '''Schubbert (die)<br> ''' schlingern '''slingerje, (U) slingelje<br> ''' Schlips '''Slips (die)<br> ''' Schlitten '''Sliede, Schliede (ju)<br> ''' Schlittschuh '''Schöäwel (die); ~ laufen''' schöäwelje<br> ''' Schlittschuheisen '''Schöäweliersen (dät) <br> ''' Schlitz '''Slits (die)<br> ''' schlitzäugeln '''pieroogje<br> ''' schlitzäugig '''slitsooged<br> ''' schlitzen '''slippe<br> ''' Schloß '''Slot (dät); {duulich, (S) döddich}; (Burg) Kastäil (dät)<br> ''' schlotterig '''slanterch, sludderch<br> ''' schlottern '''swabbelje, slotterje<br> ''' Schlucht '''Slucht (ju)<br> ''' schluchzen '''rukhoalsje<br> ''' Schluck '''Sluk (die), Gulp (die); kleiner ~''' Nip (die)<br> ''' Schluckauf '''Snukkop (die); ~ haben''' snukkopje<br> ''' schlucken '''sluuke (hie slukt - slook - sleeken), snukkopje Schlucker '''Sluukhoals (die)<br> ''' Schlummer '''Slummer (die)<br> ''' schlummern '''döösje, duusje, slummerje<br> ''' Schlund '''Strot (die)<br> ''' schlüpfen '''slippe, sluupje<br> ''' schlüpfrig '''slipperch, glidderch, glipsk<br> ''' Schlüpfrigkeit '''Glääregaid (ju) <br> ''' Schlupfwinkel '''Schutswinkel (die)<br> ''' schlürfen '''slubberje, (S) slöbberje, slurpje<br> ''' schlurfen '''schuffelje<br> ''' schlurren '''sluurje, (S) slöärje<br> ''' Schluß '''Eende (die, dät)<br> ''' Schlußbalken '''(im Webstuhl) Pläienboom (die)<br> ''' Schlüssel '''Koai (die, R)<br> ''' Schlüsselbein '''Koaieknooke (die), Hoalsknooke (die), Schullerknooke (die)<br> ''' Schlüsselloch '''Koaigat (dät), -goate<br> ''' schmachten '''smoachtje<br> ''' schmackhaft '''smoakelk, läkker<br> ''' schmähen '''belasterje, (U) ougruundäirje <br> ''' schmal '''smäl; ~er Steg''' Post (die)<br> ''' Schmalz '''Smolt (dät)<br> ''' schmatzen '''smakmuulje<br> ''' schmatzen '''flappe; grunzen und ~''' tjaftje<br> ''' Schmaus '''Smuus (die)<br> ''' schmausen '''smuusje, prousje<br> ''' schmecken '''smoakje, pröiwje<br> ''' schmausen '''prousje schmeicheln '''flikflooie, fliemstrookje, smaichelje<br> ''' Schmeichler '''Ierslikker (die)<br> ''' schmeißen '''smiete (hie smit - smeet - smieten), gooie, klüütje<br> ''' schmelzen '''smilte (- smolt - smolten), daie<br> ''' Schmer '''Smeer (dät)<br> ''' Schmerbauch '''Smeerbuuk (die)<br> ''' Schmerz '''Piene (ju), Smaat(e) (die); (nachträglich) Ätterpiene (ju); {pienelk, Piepstäit, Wierpiene}<br> ''' schmerzempfindlich '''wookelk<br> ''' schmerzen '''källe, seerdwo; brennend ~''' smeete (dät smät - smätte - smät)<br> ''' schmerzhaft '''pienelk, seer<br> ''' Schmetterling '''Flinnerke (ju), (US) Flitterke (ju)<br> ''' schmettern '''smätterje<br> ''' Schmicke '''Smik (die)<br> ''' Schmied '''Smid (die), do Smiede<br> ''' Schmiede '''Smitte (ju), Smiede (ju)<br> ''' schmieden '''smiedje<br> ''' Schmiedgerät '''Smiederäi (ju)<br> ''' schmiegen '''duukje<br> ''' Schmiere '''Smeer (dät)<br> ''' schmieren '''smeere, klaadje, öäsje<br> ''' Schmierer '''Klaader (die)<br> ''' Schmiererei '''Klaaderäi (ju)<br> ''' Schmierfink '''Smeerlappe (die)<br> ''' schmierig '''smeerich, klaaderch, glidderch, öäsich; ~e Arbeit''' Smeerderäi (ju); ~ werden''' gläärje<br> ''' Schmiß '''Smiet (die)<br> ''' schmollen '''tuuterje, wrakje<br> ''' schmoren '''smuurje, smoorje<br> ''' schmuck '''froai<br> ''' Schmuck '''Smuk (die), Sieroat (die); (am Ärmel) Snabbe (ju)<br> ''' schmücken '''aptunderje, sierje, fersierje; (kleiden) tüütelje; (mit Stickerei) bestikje<br> ''' Schmuckreif '''Ooriersen (dät)<br> ''' schmuddelig '''smurrich, smuddich, (U) smuddelich<br> ''' schmuggeln '''smuggelje<br> ''' schmunzeln '''smüüsterje, gniffelje, grinsje, smuusje <br> ''' Schmutz '''Keete (ju) <br> ''' schmutzen '''gräime<br> ''' Schmutzfleck '''Stippe (die)<br> ''' schmutzig '''keetich, fuulich, klaaderch, öäsich; ~ werden''' mudderje<br> ''' Schnabel '''Bäk (die), Snoabel (ju)<br> ''' Schnalle '''Sponge (ju); (v. Schuh) Gaspe (ju)<br> ''' schnallen '''gaspje, snalje schnalzen '''knipje<br> ''' schnappen '''hapje, japje, snappe<br> ''' Schnaps '''Sluk (die)<br> ''' Schnapsbrennerei '''Baaneräi (ju)<br> ''' schnarchen '''snurkje, soagje schnattern '''snaaterje, snatterje, snöäterje<br> ''' schnauben '''snuuwe (hie snuft - snoof - snäuwen)<br> ''' Schnauze '''Snuute (ju), Babbel (die); (Tülle) Nib (die)<br> ''' schnauzen '''snaue, snuutje<br> ''' Schnecke '''Snigge (ju)<br> ''' Schneckenhäuschen '''Sniggehüüsken (dät)<br> ''' Schnee '''Snee (die); {dwierje}<br> ''' Schneeball '''Sneebal (die), Sneebaal (die)<br> ''' Schneegestöber '''Sneewaaien (dät)<br> ''' Schneehaufen '''Duune (ju)<br> ''' Schneemann '''Sneekäärel (die)<br> ''' Schneetreiben '''Sneejoagjen (dät)<br> ''' Schneewehe '''Sneeduune (ju) <br> ''' Schneide '''Ägge (ju)<br> ''' Schneidebohne '''Snippelboone (ju), Iensätboone<br> ''' Schneidegerät für Heide '''Sied (die)<br> ''' schneiden '''sniede (hie snit - sneed - snieden), kappe; Buchstaben im Holz ~''' präntje; (mit Schere''') knippe; (mit stumpfes Messer''') fuchelje; in kleine Stücke ~''' snippelje; (stutzen''') benoaderje<br> ''' Schneider '''Snieder (die)<br> ''' Schneiderin '''Säister(ke) (ju)<br> ''' Schneiderlohn '''Moakerloon (die)<br> ''' Schneidewerkzeuge '''Äggetjuuch (dät)<br> ''' schneien '''snäie<br> ''' schnell '''gau, kittich, fäl, handich, ruusich; ~ und oberflächlich arbeiten''' ruusje; (behende''') kittich; (sofort''') fluks; ~ laufen''' gau loope, tauje, tichelje, flitskje, flitsje, bänselje, kielje, in Sproang loope<br> ''' Schnellheit '''Gauegaid (ju), Handegaid (ju)<br> ''' Schnellkäfer; (Larve v.)''' Träidwurm (die)<br> ''' Schnepfe '''Snippe (ju)<br> ''' schneuzen, sich ~''' snuuwe, sik schnippeln '''snippelje, (R) snibbelje; Messer zum ~''' Snippelsoaks (dät)<br> ''' Schnitt '''Snied (die); zweiter ~ Heu''' Gram (dät)<br> ''' Schnitte '''Sniede (die)<br> ''' Schnitter '''Mädder (die)<br> ''' Schnittlauch '''Look (dät)<br> ''' Schnittwunde '''Snied (die)<br> ''' Schnitzel '''Snirrebroaden (die)<br> ''' schnitzeln '''snitje, snitselje<br> ''' schnitzen '''snitkje, snitje<br> ''' schnöde '''snippich, snipsk<br> ''' schnüffeln '''snuffelje, (v. Schweine''') njuskje, (S) nüskje<br> ''' Schnüffler '''Snuffeler (die)<br> ''' Schnuller '''Suuger (die)<br> ''' Schnupfen '''Smuugeräi (ju), Snuppen (die), Bräits (die)<br> ''' schnupfen, Tabak ~''' snüüfkerje, snüüfkje<br> ''' Schnupfen '''Ferkoaleräi (ju), Bräits (die) Schnupftabak '''Snuuftoobak, Snuuftebak (die)<br> ''' Schnur '''Beend (dät), Snuur (ju), (U) Snour, Liene (ju); {Flucht} <br> ''' schnüren '''snurje, snalje, snüürje<br> ''' schnurgerade '''pielerliek, snuurliek<br> ''' Schnurrbart '''Snurboart (die)<br> ''' Schnurre '''Putse (ju)<br> ''' Schnürriemen '''Schoubeend (die)<br> ''' schnurrig '''putsich<br> ''' Schnurrolle '''Kurrel (die)<br> ''' Schnürsenkel '''Schoubeend (die)<br> ''' schofel '''schoofel<br> ''' Scholle '''Klüüte (ju)<br> ''' schön '''fluch, froai, kordoat; ~ herrichten''' uutputsje; ~ schreiben''' präntje<br> ''' schon '''al; ~ wieder''' alwier<br> ''' schonen '''ferschoonje, schoonje<br> ''' Schönheit '''Fluchhaid (ju), Froaiegaid (ju)<br> ''' Schöpfeimer '''Woaterschäpper (die), Schäpper (die)<br> ''' schöpfen '''schäppe<br> ''' Schöpfer '''Schaffer (die) Schöpfkelle '''Sljo (die), Föörlägger (die)<br> ''' Schöpflöffel '''Sljo (die), (U) Sleef, Foarlägger (die), Schäpper (die)<br> ''' Schöpfschaufel '''Oosfät (dät)<br> ''' Schorf '''Schuurich (die), (S) Schuurch, Tatter (die), Schuppe (ju)<br> ''' schorfig '''schuurich<br> ''' Schornstein '''Schosteen (die), (S) Schösteen; {Hoal}<br> ''' Schornsteinfeger '''Schosteenfeeger (die)<br> ''' Schoß '''Schoot (die); (beim Flachsrippen) Ribbelappe (die)<br> ''' Schößling '''Schöät (die)<br> ''' Schote; '''(Hülse) Puule (ju); (v. Segel) Schoote (ju)<br> ''' Schott '''Schot (dät)<br> ''' Schotter '''Steengruus (dät)<br> == Schr == ''' schräg''' schroad, schüün, (U) schräin, ouhongsk<br> ''' Schräge '''Schüünte (ju)<br> ''' schrägen '''schroadje, schüünje<br> ''' Schrägheit '''Schüünte (ju)<br> ''' Schramme '''Pliete (ju), Schraam (die); mit ~n bedeckt''' schraamich<br> ''' schrammen '''schraamje, schramme<br> ''' Schrank '''Schap (dät)<br> ''' Schranke '''Määrk (dät)<br> ''' schrappen '''schrabje<br> ''' Schraube '''Schruuwe (ju)<br> ''' schrauben '''schruuwje<br> ''' Schraubenmutter '''Muur (ju)<br> ''' Schraubenwinde '''Duunkraft (ju)<br> ''' Schraubstock '''Schruuwstok (die)<br> ''' Schreck '''Schräk (die) schrecken '''schräkke<br> ''' Schrecken '''Schräk (die); in ~ setzen''' Griddele uur dän Pukkel joagje<br> ''' schreckhaft '''schräksk<br> ''' schrecklich '''grääsich, hachelk, schräkkelk <br> ''' Schrecklichheit '''Hachelkäid (ju)<br> ''' Schrei '''Schräif (die), Schräift (die)<br> ''' schreiben '''schrieuwe (hie schrift - schreeuw - schrieuwen); schön ~''' präntje; in Druckschrift ~''' präntje Schreiben '''Schrieuwen (dät)<br> ''' Schreiber '''Schrieuwer (die)<br> ''' Schreibfeder '''Pänne (ju)<br> ''' Schreibtisch '''Schrieuwdisk (die), Schrieuwboank (die)<br> ''' schreien '''schräiwe, schreeuwe, galpje, kriete, broaskje, gilpje, gülpe, kräie, bläärje; laut ~''' galpe, gierje; ~ v. Schweine''' gierje, roagje; ~des Kind''' Kräier (die)<br> ''' Schreier '''Roorder (die), Schräiwer (die)<br> ''' Schreihals '''Schräiwer (die), Bläärsnuute (die)<br> ''' schreiten '''treede (hie trät - tried - treeden), stappe<br> ''' Schrift '''Schrift (ju)<br> ''' schriftlich '''schriftelk<br> ''' Schriftstück '''Schriftstuk (dät)<br> ''' Schriftzüge '''Hondschrift (ju)<br> ''' Schritt '''Stap (die), Treed (die), Stappe (die)<br> ''' schrittweise '''treedwiese<br> ''' schroff '''schrof<br> ''' Schrot '''Grul (dät)<br> ''' Schrotkorn '''Hoagel (die)<br> ''' schrubben '''schrubje<br> ''' Schrulle '''Nukke (ju)<br> ''' schrumpfen '''schrämpe (- schromp - schrompen), apkrimpe, klinge<br> ''' Schubkarre '''Koare; ~ mit Kasten''' Bakkoare (ju); Arme v. ~''' Troame (ju) <br> ''' Schublade '''Loade (ju)<br> ''' schüchtern '''oainsk, schjou, eenkannich, schjuchtern<br> ''' Schuft '''Schuft (die)<br> ''' schuften '''wöile<br> ''' Schuftigkeit '''Schuftegaid (ju)<br> ''' Schuh '''Schou (die); {ju Häkke, dät Häkkestuk, wiksje} <br> ''' Schuhanzieher '''Schou-ounluuker (die)<br> ''' Schuhcreme '''Wikse (ju)<br> ''' Schuhkappe '''Snuute (ju)<br> ''' Schuhschnalle '''Gaspe (ju)<br> ''' Schulaufgabe '''Läkse (ju)<br> ''' Schuld '''Scheeld (ju); {Mooner (die)}<br> ''' schuldig '''scheeldich Schuldige '''Scheeldige (die)<br> ''' Schuldigkeit '''Scheeldegaid (ju)<br> ''' Schule '''Schoule (ju) Schüler '''Schoulker, Schöilker (die), Schöiler (die)<br> ''' Schuljugend '''Schouljuugend (ju)<br> ''' Schulkind '''Schoulker, Schöilker (die)<br> ''' Schulmeister '''Schoulmäster (die)<br> ''' Schulter '''Schullere (ju)<br> ''' Schultern '''Huuke (ju)<br> ''' Schulterblatt '''Lääpelbunke (die), Schullerblääd (dät), -bleede<br> ''' Schulterjoch '''Juk (dät)<br> ''' schuppen '''schubje, schupje; (v. Fisch) ouschubje, schubje<br> ''' Schuppen; '''(klein) Schüül (dät, die)<br> ''' schuppig '''schalferch<br> ''' Schürhaken '''Röäkel (die)<br> ''' Schurke '''Kloon (die)<br> ''' Schürzband '''Schoartebeend (dät)<br> ''' Schürze '''Schoarte (ju)<br> ''' Schurzfell '''Schootfäl (dät)<br> ''' Schuß '''Schoat (die), (US) Schöät, Schot (die)<br> ''' Schüssel '''Schoale (ju), Kum (die), Fät (dät), do Feete, Schuudele (ju); (tief) Kum (die); (klein) Kumke (dät)<br> ''' Schüsseltuch '''Feedouk (die), Druugeldouk (die)<br> ''' Schusser '''Knikker (die)<br> ''' schussern '''knikkerje<br> ''' Schußwaffe '''Booge (ju)<br> ''' Schuster '''Schouster (die), Pikschouster (die); {Spongjoome (die)}<br> ''' Schusterahle '''Älst (die)<br> ''' Schustermesser '''Schoustersoaks (dät)<br> ''' schustern '''schousterje<br> ''' Schütte '''Busk (die)<br> ''' Schüttegeld '''Schätjäild (dät)<br> ''' Schüttelfrost '''Griddelge (ju)<br> ''' schütteln '''schädje, rukkelje; Kopf ~''' schäddekopje<br> ''' schütten '''fälle; (v. Vieh''') schätte, ienschätte; (v. Wasser''') flappe Schütteplatz für Torf '''Sleek (dät)<br> ''' Schüttgeld '''Schätjäild (dät)<br> ''' Schüttstall '''Schätte (die)<br> ''' Schutz '''Schuts (die), Schutte (die); ~ suchen''' schüülje<br> ''' Schutzbrief '''Schutsbräif (die)<br> ''' Schutzdach für Bienenkörbe '''Iemeschüül (dät), Immeschüül (dät)<br> ''' Schütze '''Schjooter (die); (beim Weben) Schifken (dät)<br> ''' schützen '''schutsje<br> ''' Schutzgitter über Feuer '''Fjuursteelpe (ju)<br> ''' Schutzheilige '''Schutshillige (die)<br> ''' Schutzhütte '''(im Felde) Schüül (dat, die)<br> ''' Schutzkappe '''(v. Imker) Iemekappe (ju)<br> ''' Schutzmann '''Schätter (die)<br> ''' Schwabber '''Dwail (die) schwach '''swäk, flau, gammelich, äärmbloot; mit ~er Stimme reden''' piepje; ~er Tee''' Güüt (dät)<br> ''' Schwäche '''Swäkte (ju), Swäkhaid (ju)<br> ''' Schwachheit '''Swäkte (ju)<br> ''' schwächlich '''swäkkelk<br> ''' schwachsinnig '''kindsk<br> ''' Schwade '''Määd (dät), do Meede; (groß''') Wirse (ju); zu ~n rechen''' wirsje<br> ''' Schwaden '''Swoade (die)<br> ''' Schwager '''Swoager (die, R)<br> ''' Schwägerin '''Sweegerske (ju)<br> ''' Schwalbe '''Swoalke, (S) Swaadelke (ju)<br> ''' Schwalenberg '''Swoalebierich (die) ON <br> ''' Schwamm '''Swom (die), Swam (die)<br> ''' Schwan '''Swoan (die), Swonne (ju)<br> ''' Schwaneburg '''Swoonebierich ON<br> ''' schwanger '''ap n uur Fout, fulmons, dreegend<br> ''' schwängern '''tjuk moakje<br> ''' schwanken '''swonkje, wiegelje, slingerje, trieselje, wiggelje; ~d''' trieselch<br> ''' Schwankung '''Swankenge (ju)<br> ''' Schwanz '''Stäit (die), (U) Stit; ~ einziehen''' sliepstäitje; ~ hängen lassen''' sliepstäitje; {luukstäitje, wümmelje} schwären '''swälle(- swol - swollen), eeke (- äkte - äkt), rooje<br> ''' Schwarm '''Swoorm (die); dritter ~''' Jufferswoorm <br> ''' schwärmen (v. Bienen)''' swoormje; (fanatisieren) swaarmje, swäärmje<br> ''' Schwärmer '''Stiernkieker (die)<br> ''' Schwarte '''Swoode (ju), (U) Swodde<br> ''' schwarz '''swot, (S) swoot; (dunkel''') tjuusterch; ~er Farbstoff''' Swotsel (dät); ~er Nachtschatten''' Fuulbäie (ju); weiß mit ~en Flecken''' wietbunt <br> ''' Schwarzes Moor''' Swotte Foan (die) ON<br> ''' Schwarzbrotstulle '''Broodbuutje (dät)<br> ''' Schwarzbrotwoche '''Broodwiek<br> ''' schwarzbunt '''swotbunt<br> ''' Schwarzdrossel '''Dröiselke (ju), swotte Kraansfuugel (die)<br> ''' Schwärze '''Swotsel (dät)<br> ''' schwärzen '''swotje<br> ''' Schwarztorf '''Swoteed (dät)<br> ''' schwatzen '''babbelje, doamelje, flääre, fläärje, flätterje, fuuterje, kalwerje, kauelje, koolje, kwäätelje, kwitkwakje, plapperje, roawekolsje, rüülje, sabbelje, snaffelje, snoabelje, snöäterje, swätje; Versammlungsplatz zum ~''' Kibbelhouk (die)<br> ''' Schwätzer '''Baaler (die), Bliekert (die), Doameler (die), Dweel (die), (S) Dwäl, Dweeler (die), Kwääteliers (die), Pröötjer (die); Roawekolsker (die); Snottebäk (die); dummer ~''' Dwälskert (die)<br> ''' Schwätzerin '''Rappeltaaske (ju), Kauelwieuw (dät)<br> ''' schwatzhaft '''fläärhaftich<br> ''' schweben '''swieuwje<br> ''' schwedisch; hinter ~en Gardinen''' bääte tjukke Dooren<br> ''' Schwefel '''Swieuwel (die)<br> ''' Schwefelhölzchen '''Swieuwelstikke (die) schwefeln '''swieuwelje<br> ''' schweflig '''swieuwelch<br> ''' Schweifriemen '''Stäitgjoome (die)<br> ''' Schweifrübe '''(v. Pferd) Bolt (die)<br> ''' schweigen '''swiegje (hie swicht - sweech - swieged)<br> ''' Schwein '''Swien (dät); ~ haben''' slumpje; ~e hüten''' swienewoarje; Lockruf für ~e''' kuffie!; {ju Floume, gierje, joagje, njuskje, (S) nüskje, ringje, roagje, die Swienepot}<br> ''' Schweineborste '''Swinnebäärste (ju)<br> ''' Schweinefett '''Smeer (dät); {Käddel (die)} Schweinefleisch '''Swinneflaask (dät)<br> ''' Schweinelaus '''Swinneluus (ju)<br> ''' Schweinerei '''Swieneräi (ju)<br> ''' Schweinering '''Swinnering (die)<br> ''' Schweineschlachter '''Swinnesloachter (die)<br> ''' Schweinestall '''Koowe (ju)<br> ''' Schweinetrog '''Swienetroach (die)<br> ''' schweinisch '''swiensk<br> ''' Schweinsrippe '''Swiensribbe (ju)<br> ''' Schweiß '''Sweet (dät)<br> ''' schwelen '''smeele, sweele<br> ''' Schwelgerei '''Swälgeräi (ju)<br> ''' Schwelle '''Dräppel (die)<br> ''' schwellen '''swälle (- swol - swollen), diene, dienje<br> ''' Schwengel '''Swängel (die), Släägel (die); (am Brunnen''') Putswängel (die); (v. Wagen''') Knäppel (die)<br> ''' schwenken '''swänke<br> ''' schwer '''(v. Gewicht) sweer, loodich; (mühsam) stuur, kwästich; (sehr) läip; (stramm) noode; ~ arbeiten''' knooie, sik ourakkerje, pöäselje, puupsakje, puuselje, wöile; wer ~ arbeitet''' Knooier (die); ~ atmen''' blächje; ~ auftreten''' kluntsje; ~ erhältlich''' betüümt; ~er Gegenstand''' Bakbäist (dät); ~ gehen''' stampje; ~er Hammer''' Mööker (die); ~er Holzhammer''' Buuke (ju); ~ lenksam''' balstjuurich; ~er Wagen''' Bullerwoain (die)<br> ''' Schwerarbeiter '''Pöäseler (die)<br> ''' Schwere '''Sweeregaid (ju), Loodegaid (ju)<br> ''' schwerfällig '''sweerierst; ~ sein''' tüntelje<br> ''' schwergehend '''troa; (v. Schloß, Schraube''') duulich, (S) döddich<br> ''' schwerhörig '''doof <br> ''' schwermütig '''sweermoudich<br> ''' Schwert '''Swäid (dät), (U) Swid; (v. Schiff''') Swid (dät), do Swiede (U)<br> ''' Schwertbruder '''Swäidbruur (die)<br> ''' Schwertgriff '''Swäidgriep (die)<br> ''' Schwester '''Suster (ju)<br> ''' Schwiegermutter '''Sweegermuur (ju), Muur (ju), (U) Mour<br> ''' Schwiegersohn '''Sweegersuun (die)<br> ''' Schwiegervater '''Sweegerfoar (die), Foar (die)<br> ''' Schwiele '''Ielt (dät) schwiemeln '''swierje schwierig '''swierelk, swierich, hooch<br> ''' Schwierigkeit '''Meelasje (ju), Meeläsje (ju)<br> ''' Schwimmen '''Drift (ju)<br> ''' schwimmen '''swimme (- swom - swommen); ~d (v. Schiff)''' flot; ~des Moor''' Rüüde (ju)<br> ''' Schwimmer '''Swimmer (die)<br> ''' Schwimmsand '''Swimsound (dät), Sluupsound (die)<br> ''' Schwindel '''Duusegaid (ju); {die Geehunger}<br> ''' schwindelfrei '''kopfääst<br> ''' Schwindelhafer '''Raigäärs (dät)<br> ''' schwindeln '''swindelje<br> ''' schwinden (v. Entzündung)''' slinke (- slonk - slonken)<br> ''' schwindlig '''duuselich, duusich, dwaarelch, swindelk<br> ''' Schwindsucht '''Teerenge (ju)<br> ''' Schwingbaum '''Putswängel (die)<br> ''' Schwingel '''Juuke (die)<br> ''' schwingen '''swänke, swierje, swooie; (schwanken''') wiegelje<br> ''' schwirren '''swierje<br> ''' schwitzen '''switte<br> ''' schwören '''sweere (- sweerde/ swoor - sweerd/ swäddend), swööre<br> ''' schwül '''swoul, luurich<br> ''' Schwung '''Swier (ju)<br> ''' Schwungrad '''Swungrääd (dät)<br> ''' Sech '''Foarsoaks (dät)<br> ''' sechs '''säks<br> ''' sechste '''säkste<br> ''' sechzehn '''säkstien<br> ''' sechzig '''säkstich<br> ''' Sedelsberg '''Säidelsbierich ON <br> ''' See '''Meer (dät), See (ju)<br> ''' Seeadler '''Seeoadeler (die)<br> ''' Seegang '''Seegong (die)<br> ''' Seegras '''Teek (dät)<br> ''' Seele '''Seele (ju)<br> ''' Seemann '''Seemon (die), Foarensmon (die) Seemannsanzug; (wasserdicht)''' Ouljepak (dät)<br> ''' Seenot '''Seenood (ju)<br> ''' Seeräuber '''Seeroower (die<br> ''' Seerose '''Poapske (ju)<br> ''' Seeschaum '''Seeschuum (die)<br> ''' Seetier '''Seediert (dät)<br> ''' Seevogel '''Seefuugel (die)<br> ''' Segel '''Sail (dät); {giebje, dät Liek, dät Nöösken, ju Schoote, die Spreed, uutsponne} <br> ''' Segelboot '''Sailboot (dät)<br> ''' Segelgarn '''Sailjäiden (dät)<br> ''' segeln '''sailje; beim ~n überholen''' besailje<br> ''' Segelschiff '''Sailschip (dät), -schiepe Segelsport '''Sailsport (die)<br> ''' Segeltuch '''Saildouk (die)<br> ''' Segen '''Säägen (die)<br> ''' Segge '''Säächgäärs (dät)<br> ''' segnen '''säägenje<br> ''' sehe '''da! sjuch deer!<br> ''' sehen '''sjo (hie sjucht - iek, hie saach, du seechst, wie seegen - blouked); (gucken) kiekje; ähnlich ~''' liekje<br> ''' Sehenswürdigkeit '''Sieroat (dät)<br> ''' Sehne '''Siene (ju); mit ~n durchsetzt''' sienich; {dät Hierwoaks} <br> ''' sehnen '''ferloangje; sich ~''' ferloangje, jankje, joankje<br> ''' sehnig '''sienich<br> ''' Sehnsucht '''Ferloangst (die), Seensucht (ju)<br> ''' sehnsüchtig; ~ begehren''' ampelje; ~ betteln''' joankje (R)<br> ''' sehr '''gjucht, aisk, aiske, bedröiwed, duftich, hälske, läip, swied ; ~ emsig''' neerich; ~ gut''' baldoarich; (schlimm''') läip; ~ stark''' uunmundich; zu ~''' tou doane<br> ''' seicht '''floot<br> ''' Seide '''Siede (ju); aus ~''' sieden<br> ''' seiden '''sieden; ~er Tuch''' Siedendouk (die)<br> ''' Seife '''Seepe (ju)<br> ''' seifen '''ienseepje, seepje<br> ''' Seifensieder '''Seepesjooder (die)<br> ''' seifig '''seeperch Seige '''Droogelse (ju)<br> ''' seihen '''droogje<br> ''' Seihtuch '''Droogeldouk (dät)<br> ''' Seil '''Roop (die), Seel (dät), Tau (dät), Fäidem (die), Strange (die), Strik (dät), do Strieke; {anhiesje}<br> ''' Seiler '''Tausloo-er (die)<br> ''' sein '''weese (iek bän, du bäst, hie is, wie sunt - iek, hie waas, du wierst - wie wieren - weesen)<br> ''' seine '''[n.] sien; [f. + pl.] sien(e)<br> ''' Seine; das ~''' sien Möäge<br> ''' seinen '''[m.] sin; [n.] sien <br> ''' seinen '''[m.] sin; [f., pl.] sien(e)<br> ''' seiner '''[n.] sien; [f. + pl.] sien(e)<br> ''' seinetwegen '''sintwain<br> ''' seit '''siet, sänt<br> ''' seitdem '''siet, sietdäm<br> ''' Seite '''Siede (ju), Kaante (ju); an der ~''' siedelk; die andere ~''' Uurkaante (ju); auf der anderen ~''' juunsiede; auf die ~ gehen''' bietraale; auf die ~ legen''' uumelichte; auf die ~ stellen''' kaantje; von der ~''' fon de Siede<br> ''' Seitenbalken (vom Webstuhl)''' Siedstuk (dät)<br> ''' Seitenbrett (am Wagen)''' Laadere (ju), (US) Laddere, Siedelplonke (ju)<br> ''' Seitengang '''Siedelgong (die)<br> ''' Seitenheck '''Kraite (ju)<br> ''' Seitenkante '''der Torfgrube Ouger (dät)<br> ''' Seitenmauer '''Siedmuure (ju), siedelke Muure Seitenscheidung '''Siedenscheed (dät)<br> ''' Seitenstück '''Siedstuk (dät)<br> ''' Seitenstütze '''Schroage (die)<br> ''' Seitentür '''Sieddoore, Siedeldoore (ju), Buutendoore (ju)<br> ''' Seitenwand '''Siedenwooge (ju), ju siedelke Muure; {die Aploanger}<br> ''' Seitenweg '''Siedenwai (die), -weege<br> ''' seitlich '''siedelk<br> ''' seitwärts '''siedels, fon de Siede<br> ''' selbe '''(der-, die-, das-) sälge (die-, ju-, dät-)<br> ''' selber '''sälwen, säärm<br> ''' selbst '''sälwen, säärm; (selbstverständlich) soogoar; von ~''' fonsälwen selbstgewebt '''sälwenweeuwed<br> ''' selbständig '''oainständich<br> ''' Selbständigkeit '''Oainständegaid (ju)<br> ''' selig '''sälger; ~en Angedenkens''' sälger<br> ''' Sellerie '''Sälleräi (ju)<br> ''' selten '''säilden, roar, betüüm<br> ''' Seltenheit '''Säildenhaid (ju)<br> ''' seltsam '''säildsoam, oarich<br> ''' Semmel '''Koafjebrood (dät)<br> ''' senden '''seende (hie soant (R) - soande (R) - soand (R))<br> ''' Sendung '''Seendenge (ju)<br> ''' Senf '''Muster (die)<br> ''' Senfsamen '''Mustersäid (dät)<br> ''' Senftopf '''Musterpot (die)<br> ''' sengen '''soange (R)<br> ''' senil '''kinsk<br> ''' Senkblei '''Lood (dät)<br> ''' Senkel '''Schoubeend (dät)<br> ''' Senker '''Oulääser (die)<br> ''' Senkfuß '''Platfout, -fäite (die)<br> ''' Senkgrube '''Göätedobbe (die), Sikkerdobbe (die)<br> ''' Senklinie '''Gjuchtschrieuw (dät)<br> ''' Senklot '''Lood (dät)<br> ''' senkrecht '''lood; ~ stehen''' in t Lood stounde<br> ''' Senkrücken; mit ~''' soadelrääged <br> ''' Sennesblatt '''Sännesblääd (dät), -bleede<br> ''' Sense '''Saise (ju); {dät Pikstrik, dät Hoargoud, die Houp, ju Krukke, dät Strik, do Strieke, strieke}<br> ''' Sensenbart '''Wuurp (die)<br> ''' Sensenbügel '''Toujeeger (die)<br> ''' Sensengriff '''Krouke (ju)<br> ''' Sensenschärfer '''Strik (dät), do Strieke, Saisestrik (dät)<br> ''' Sensenschnitt '''Saisesnied (die)<br> ''' Sensenstiel '''Saiseboom (die)<br> ''' September '''September (die) servieren '''apdiskje Serviette '''Slabberlappe (die)<br> ''' setzen '''sätte (- sätte - sät); sich ~''' sitte gunge<br> ''' Setzling '''Oulääser (die)<br> ''' Seuche '''Süüke (ju), Süükte (ju), Sjukte (ju) [nicht *Gjunte], Plooge (ju)<br> ''' Seufzer '''Suchte (ju), Stänner (die)<br> ''' sich '''sik, an ~''' ännelk; für ~''' apaat<br> ''' Sichel '''Sichte (ju); (für Heide) Sied (die)<br> ''' sicheln '''sichtje, sichtje<br> ''' sicher '''seeker, sicher, wisse<br> ''' Sicherheit '''Sicherhaid (ju); mit ~''' wildääge<br> ''' sichern '''sicherje, gewisje<br> ''' Sicht '''Sicht (ju)<br> ''' sickern '''siepje, siepelje, sikkerje<br> ''' sie '''[Nom.pl.] jo; [Nom.f.] ju; [Akk.pl.] him; [Akk.f.] hier<br> ''' Sie '''Jie<br> ''' Sieb '''Sieuwe (ju), Droogelse (ju), Truchsleek (die)<br> ''' sieben '''[Verb] sieuwje; (7) soogen<br> ''' Siebengestirn '''Soogengestiern (dät)<br> ''' siebzehn '''soogentien<br> ''' siebzig '''soogentich<br> ''' siech '''süük<br> ''' siechen '''kwakkelje, kwienje, sükje, U sükkelje, säikelje<br> ''' siedeln '''siedelje<br> ''' sieden '''sjoode (ju sjut - sood - seeden)<br> ''' Siedlung '''Siedelenge (ju)<br> ''' Sieg '''Siech (die)<br> ''' Siegel '''Siegel (dät)<br> ''' siegeln '''siegelje<br> ''' siegen '''siegje<br> ''' Sieger '''Sieger (die)<br> ''' sieh '''dich vor! woar die!<br> ''' Sielengeschirr '''Siele (ju); {die Pansgjoome, dät Kääsen, ju Lichte, die Hoalsgjoome, die Hoalsknäppel, die Stäitgjoome}<br> ''' Silber '''Säälwer (dät) Silvesterabend '''Ooldjiersäiwend (die)<br> ''' Sims '''Boud (ju), (U) Bud<br> ''' Simse '''Poulrääske (ju)<br> ''' simulieren '''simulierje<br> ''' singen '''sjunge (- soang - soangen); ohne Melodie ~''' duudelje<br> ''' sinken '''sakje, deelsakje; (im Wasser) sinke (- soank - soanken)<br> ''' Sinn '''Sin (die); eines ~es''' eenich<br> ''' Sinnbild '''Sinbielde (ju)<br> ''' sinnen '''auf sinne ap<br> ''' sinnlos '''sinloos<br> ''' Sintflut '''Säändfloud (ju)<br> ''' Sirup '''Sieroop (die) Sitte '''Bruuk (die), Moude (ju), Sidde (ju)<br> ''' Sitzbank '''Boank (die)<br> ''' Sitzbrett '''Sittelbrääd (dät), -breede<br> ''' sitzen '''sitte (- siet - seeten)<br> ''' Sitzstange '''für Hühner Hannerik (dät)<br> ''' Skalde '''Skalde (die)<br> ''' Sklave '''Sklaawe (die), Skloue (die); ~ für andere''' Foutschuuwer (die)<br> ''' Sklavenmarkt '''Sklaawenmäärked (dät)<br> ''' Sklaverei '''Sklaaweräi (ju)<br> ''' Sklavin '''Sklaawin (ju)<br> ''' so '''so; ~ bald''' sobolde, sogau; ~ eine(r)''' sun; ~ etwas''' 'sowät <br> ''' sobald '''sobolde<br> ''' Socke '''Sokke (ju), Hoosokke (ju); {dät Häkhuus}<br> ''' Soda '''Soodoa (dät)<br> ''' sodaß '''sodät<br> ''' Sodbrennen '''Suurbaadenjen (dät)<br> ''' Sode '''Seede (ju); (v. Torf) Soode (ju)<br> ''' Soeste '''Söiste (ju) ON <br> ''' Soff '''Suup (die)<br> ''' sofort '''fluks, fout, glieks, ap de Steede, straks, stuuns, hoast<br> ''' sogar '''sogoar<br> ''' sogenannt '''sonaamd<br> ''' sogleich '''gau Sohle '''Soole (ju)<br> ''' Sohn '''Suun (die)<br> ''' solang(e) '''soloange<br> ''' solch '''suk, sun<br> ''' solche '''suk(ke)<br> ''' solches ''''sowät<br> ''' Soldat '''Suldoat (die)<br> ''' sollen '''schälle (du schääst, iek, hie schäl, wie schällen - schuul - schould); ~ wir''' schä wie; sollt ihr''' schä jie <br> ''' somit '''somäd<br> ''' Somme '''Summe (ju)<br> ''' Sommer '''Suumer (die); im ~''' in Suumerdai<br> ''' Sommerabend '''Suumeräiwend (die)<br> ''' Sommerflut '''Suumerfloud (ju)<br> ''' Sommerfrucht '''Suumerfrucht (ju)<br> ''' Sommergerste '''Suumerjäärste (die)<br> ''' Sommerpracht '''Suumernacht (ju)<br> ''' Sommerroggen '''Suumerroage (die)<br> ''' Sommersprosse '''Suumerspot (die), Suumerpokke (ju)<br> ''' Sommertag '''Suumerdai (die), -deege<br> ''' Sommerwetter '''Suumerweeder (dät)<br> ''' sonderbar '''sunnerboar, maal, oarich<br> ''' sondergleichen '''sunnerglieken Sonderling '''Uutoarder (die)<br> ''' sondern '''sunnerje<br> ''' sondern '''man<br> ''' Sonnabend '''Snäiwende, Sneeuwende (die)<br> ''' Sonne '''Sunne (ju)<br> ''' sonnen '''sunje<br> ''' Sonnenfinsternis '''Sunnenferdjunkelenge (ju)<br> ''' Sonnenfleck '''Sunnenfläk (die)<br> ''' Sonnenglut '''Sunnengloud (ju)<br> ''' Sonnenhut '''Flüürdouk (die)<br> ''' Sonnenscheibe '''Sunnenschieuwe (ju)<br> ''' Sonnenstich '''Sunnenstäk (die) Sonnensystem '''Sunnensystem (dät)<br> ''' Sonnentau '''Bullekruud (dät)<br> ''' sonnig '''sunnich<br> ''' Sonntag '''Sundai (die)<br> ''' sonntags '''sundeeges<br> ''' Sonntagskleider '''Sundeegeskloodere (do)<br> ''' sonst '''sonst, uurs, (U) ours<br> ''' sonstwo, '''ap uurs ne Steede<br> ''' Sorge '''Suurge (ju), (U) Sourge<br> ''' sorgen '''suurgje, (U) sourgje<br> ''' sorgen '''suurgje; für jemanden ~''' pleegje<br> ''' sorglos '''suurgloos<br> ''' sorgsam '''suurgsoam <br> ''' Sorrtau beim Heuladen '''Roop (die)<br> ''' Sorte '''Soarte (ju)<br> ''' sortieren '''schifje<br> ''' Soße '''Stip (dät)<br> ''' soviel '''sofuul, sofel<br> ''' soweit '''sofier, sowied; (es ist) ~''' antou<br> ''' sozusagen '''so tou tällen<br> ''' spähen '''uutkiekje, küürje, küüroogje, luurje<br> ''' Späher '''Luurder (die)<br> ''' Spalt '''Kleeuw (die), Glieuwe (ju), Boarst (die), Schrieuw (die), Schöär (die)<br> ''' spalten '''kleeuwe, schöäre, bunkje; Zweige ~''' twiegje<br> ''' Span '''Spoune (ju)<br> ''' Spange '''Sponge (ju)<br> ''' Spann; '''(v. Fuß) Wriege (ju)<br> ''' Spannader '''Sponäddere (ju)<br> ''' Spanne '''Spon (dät), Sponne (ju)<br> ''' spannen '''sponne, schääre, hiesje; vor Wagen ~''' ounsponne<br> ''' Spannriemen '''Spongjoome (die)<br> ''' Spannstange '''(für Segel) Spreed (die)<br> ''' Spannung '''Sponnenge (ju)<br> ''' Spannweite '''Sponwiete (ju); ~ zwischen Beinen''' Schrid (die); ~ der Hand''' Spon (dät) Sparbüchse '''Spoardöise (ju) Spardose '''Spoardöise (ju)<br> ''' sparen '''spoarje (R)<br> ''' Sparkasse '''Spoarkasse (ju)<br> ''' spärlich '''roar<br> ''' Sparrwerk '''Speerwierk (dät)<br> ''' sparsam '''spoarsoam, süünich, neerich, nau<br> ''' Sparsamkeit '''Süünegaid (ju)<br> ''' Spaß '''Spoas (die, R), Oaregaid (ju); ~ machen''' spoasje<br> ''' spaßhaft '''snurrich, kluftich<br> ''' spaßig '''spoasich<br> ''' Spaßmacher '''Juksmoaker (die), Kwiedam (die), Broasker (die)<br> ''' Spaßvogel '''Paias (die)<br> ''' spät '''leet<br> ''' Spaten '''Spoade (die, R); Griff v. ~''' Hilt (dät); Tülle am ~''' Dille (ju)<br> ''' Spatenstich '''Spit (dät); Tiefe v. ~''' Spit (dät)<br> ''' später '''leeter, ättertied<br> ''' spätest '''lääst<br> ''' Spatz '''Lüünek (die), (S) Lüünich<br> ''' spazieren '''koierje, köierje, kaierje<br> ''' spazierengehen '''kaierje<br> ''' Spaziergang '''Gong (die), Koierskup (ju), Kaierskup (ju)<br> ''' Spazierstock '''Hondstok (die); (v. Eisen''') Kaierhoake (die)<br> ''' Specht '''Spächt (die)<br> ''' Speck '''Späk (dät); (v. Sau''') Muttenspäk (dät); {schier}<br> ''' Speckfett '''Späkfat (dät)<br> ''' Speckhals '''Unnerkääle (ju)<br> ''' Speckkiste '''Späkkiste (ju)<br> ''' Speckpfannkuchen '''Späkponkouke (die)<br> ''' Speckschwarte '''Späkswoode (ju)<br> ''' Speer '''Speer (die)<br> ''' Speiche '''Speeke (ju)<br> ''' Speichel '''Kwiel (die), Sputterske (ju), Seeuwer (die)<br> ''' speicheln '''sieuwje<br> ''' speichern '''stoapelje; Getreide ~''' sollerje<br> ''' speien '''späie<br> ''' speilen '''spielje<br> ''' Speise '''Spiese (ju)<br> ''' speisen '''spiesje <br> ''' Speisentopf '''Ietelpot (die)<br> ''' Speisereste fließen lassen''' slabberje<br> ''' Speiseröhre '''Sluuk (die), do Sluuke <br> ''' Spektakel '''Parroabel (die)<br> ''' spenden '''spändje<br> ''' Sperling '''Lüünek (die), (S) Lüünich<br> ''' sperrangelweit '''speerwied Sperrbaum (vor Pferden)''' Släägel (die)<br> ''' sperren '''speere<br> ''' Sperrvorrichtung für Bienenkönigin''' Muurpiepe (ju)<br> ''' sperrweit '''speerwied<br> ''' Spesen '''Kossenge (ju, doo), Kosten (do) <br> ''' spicken '''spikje<br> ''' Spiegel '''Speegel (die)<br> ''' Spiegelbild '''Schieme (ju)<br> ''' spiegelglatt '''speegelglääd<br> ''' spiegeln '''speegelje<br> ''' Spiel '''Spil (dät), do Spiele; {dät Kaaljen} <br> ''' Spielbahn '''Spielboan (ju)<br> ''' Spielball '''Koatsebal (die)<br> ''' spielen '''spielje, spiedelje; ohne Melodie ~''' duudelje; Orgel ~''' oargelje; wüst ~''' doogje; {die Bikker, die Foarbukker, foarpiepje, kaalje, knikkerje, koatsje, kuusje, Tik} <br> ''' Spieler '''Spieler, Spiedeler (die)<br> ''' Spielfeld '''Spielfäild (dät)<br> ''' Spielkartenfarbe '''Haat (dät)<br> ''' Spielkreisel '''Tiddeltop (die)<br> ''' Spielmann '''Spielmon (die)<br> ''' Spielplatz '''Spielsteede (ju)<br> ''' Spielraum '''Spielruum (die)<br> ''' Spielsache '''Spielseeke (ju); ~n''' Pingel-pangel<br> ''' Spielzeug '''{ju Schitterbusse, die Snirrekat} Spieß '''Spies (die)<br> ''' Spinat '''Spienoat (die)<br> ''' Spindel; '''(v. Spinnrad) Flucht (ju)<br> ''' Spindelachse; (v.Spinnrad)''' Spilne (ju)<br> ''' Spinne '''Spinne (ju)<br> ''' spinnen '''spinne (- spon - sponnen); (v. Katze''') snurje; (lügen''') flunkerje<br> ''' Spinngewebe '''Spinnewäb (dät), Spinschäärelse (ju)<br> ''' Spinnrad '''Wäil (dät); {ju Flucht, dät Kjuusholt, die Oaksestok, ju Weerwe}<br> ''' Spinnrocken '''Huutsene (ju), Diesene (ju)<br> ''' spitz '''spits<br> ''' Spitzbube '''Spitsbouch (die); ~n''' Goadenjegoud (dät)<br> ''' Spitze '''Spitse (ju), Timpe (die), Top (die); (v. Hirschgeweih) Takke (die)<br> ''' spitzen '''spitsje<br> ''' Spitzhacke '''Pieke (ju)<br> ''' spleißen '''spliete; (v. Tau) splisje<br> ''' Splint '''Splint (die); (in Baum''') Spint (die)<br> ''' Splintloch '''Splintgat (dät), -goate<br> ''' Splinttorf '''Splinteed (dät)<br> ''' splissen '''splisje<br> ''' Splitter '''Splinter (die), Scheede (ju)<br> ''' splitterig '''splitterch<br> ''' splittern '''splitterje, schöäre splitternackt '''splinterbloot, splinternoakend <br> ''' Spore '''Spoore (ju)<br> ''' Spörgel '''Woaterjood (dät)<br> ''' spotten '''spotje<br> ''' spöttisch '''lächeln gniesje, smielje <br> ''' Spottname '''Bienoome (die)<br> ''' Sprache '''Sproake (ju)<br> ''' Sprachlehre '''Sproakleere (ju)<br> ''' sprechen '''spreeke (hie spräkt - spriek - spreeken), baale, (US) balle; laut ~''' ballerje; zart ~''' woorm baale<br> ''' Sprecher '''Spreeker (die)<br> ''' spreiten '''spreede (hie sprat - spratte - sprat)<br> ''' spreizen '''spreede; Beine ~''' striedje sprengen; (nässen)''' sproange (R); (mit Sprengstoff''') spränge<br> ''' Sprengstoff '''Sprängstof (die)<br> ''' Sprengung '''Sprängenge (ju)<br> ''' Spreu '''Sääf (dät)<br> ''' Sprichwort '''Spräkwoud (dät)<br> ''' sprießen '''spruute, spruutje<br> ''' springen '''springe (- sproang - sproangen); (v. Ball) stoitje<br> ''' Springflut '''Springfloud (ju)<br> ''' Springstock '''Pulststok (die), Kloutstok (die)<br> ''' spritzen '''schitterje, spritsje; (planschen) spankelje, spankje; (impfen) spritsje<br> ''' spröde '''bros, muur, splinterch, sprak; (v. Haut) struuf<br> ''' Sproß '''Spruut (die), Spruutsel (dät), Spier (dät)<br> ''' Sprosse (v. Leiter, Fenster)''' Twäärsstok (die)<br> ''' Sprößling '''Spruutsel (dät), Uutspruutsel (dät); ~e treiben''' uutschjoote<br> ''' sprudeln '''spruudelje, bruddelje<br> ''' sprühen (v. Funken)''' spoorkje, spoorkenje; (fein regnen) smuddelje; (spritzen) schitterje<br> ''' Sprung '''Sproang (die), Kleeuw (die)<br> ''' Spucke '''Sputterse (ju)<br> ''' spucken '''sputterje, sieuwje<br> ''' Spucknapf '''Sputterbäkken (dät), Seeuwerpot (die)<br> ''' Spuk '''Spouk (die), Spoukeräi (ju)<br> ''' spuken '''spoukje, spoukenje, häksje, spinkenierje; ~der Ritter''' Wüüldjeeger (die)<br> ''' Spukgeschichte '''Spoukfertälster (dät)<br> ''' spukhaft '''spouksk<br> ''' Spule '''Spoule (ju)<br> ''' spulen '''spoulje<br> ''' spülen '''späile, (H) spöile, waaske<br> ''' Spulenträger '''Weerwe (ju)<br> ''' Spüllappen '''Feetdouk, Feedouk (die)<br> ''' Spulpfeife '''Spoulpiepe (ju)<br> ''' Spülstein '''Göötensteen (die)<br> ''' Spültuch '''Feetdouk, Feedouk (die)<br> ''' Spülwasser '''Ouwaaskwoater (dät), Waaskwoater (dät), Späilwoater (dät) Spund '''Spuund (die)<br> ''' Spundloch '''Tapgat (dät), -goate Spur '''Spuur (ju), (U) Spour<br> ''' spuren '''spuurje<br> ''' spüren '''speere, spuurje, ätterspeere<br> ''' sputen; sich ~''' näidje<br> == St == ''' Staat''' Stoat (die)<br> ''' Stab '''Stikke (die), Stäf (die), do Steeuwe, Stoab (die)<br> ''' Stäbchen (in Bienenkorb)''' Spiele (ju)<br> ''' Stachel '''Stiekel (die)<br> ''' Stachelband '''Stiekelbeend (dät)<br> ''' Stachelbarsch '''Stiekelboars (die)<br> ''' Stachelbeere '''Kjuusbäie (ju), Stikbäie (ju)<br> ''' Stacheldraht '''Stiekelwier (dät), Gitterträid (dät)<br> ''' stachelig '''stiekelch, stiekelich<br> ''' stacheln '''stöäkelje<br> ''' Stadt '''Stääd (ju), do Stääde, Steeden<br> ''' Stadtälteste '''Stäädooldeste (die)<br> ''' Stadtrat '''Stäädroat (die)<br> ''' Stadttor '''Stäädpoute (ju)<br> ''' Stahl '''Stäil (die); aus ~''' stäilen<br> ''' stählen '''stäilje<br> ''' stählern '''stäilen<br> ''' Stahlhelm '''Stäilhälm (die)<br> ''' Stahlstift '''Truchsleek (die)<br> ''' staken (v. Schiff)''' kloutje<br> ''' Staken (v. Schiffern)''' Kloutstok (die)<br> ''' Staket '''Stakät (dät), Strankät (dät)<br> ''' Stall '''Staal (die); auf ~ bringen''' apstaale; kleiner ~''' Huk (dät); ~ für Kleinvieh''' Huk (dät); ~ zum Vieh Einsperren''' Schätstaal (die); {die Fuurschäddel, ju Klappe, die Släägel} <br> ''' Stallboden '''Hielde (ju)<br> ''' Stalltür '''Groupedoore (ju), Staaldoore (ju), Klampedoore (ju)<br> ''' Stamm '''Stam (die)<br> ''' Stammbaum '''Stamboom (die)<br> ''' Stammbuchsbulle '''Köärbulle (die)<br> ''' stammeln '''stoomerje<br> ''' stammen '''stamme stämmig '''strääwich, gedrigged, stämmich<br> ''' Stammler '''Stoomerder (die)<br> ''' stampfen '''stampje, stompje, trampelje; Gerät zum ~''' Stamper (die)<br> ''' Stampfer '''Stamper (die); (im Butterfaß) Pulst (die)<br> ''' Stand '''Stand (die)<br> ''' Ständer '''Stonner (die), Stiepel (die)<br> ''' Ständerchen '''Stonnerke (dät)<br> ''' standhaft '''bleiben hot hoolde<br> ''' standhalten '''standhoolde ständig '''stoadich, ounhooldend, stämmich; ~ bei der Arbeit''' stämmich; ~es Hungern''' Smoachteräi (ju) <br> ''' Standort v. Torfdarre''' Sleekfäild (dät)<br> ''' Stange '''Stange (ju); dünne ~''' Spille (ju); {ju Runge, die Fuurschäddel, die Hoalboom, die Hoalsknäppel, die Loaiwoain, die Staigerpeel} <br> ''' Stangenbohne '''Stokboone (ju)<br> ''' Stangengerüst '''Wieme (ju)<br> ''' Stänkerei '''Stjunkeräi (ju)<br> ''' Stapel '''Stoapel (die, R)<br> ''' stapeln '''stoapelje, fläie; (v. Torf) stuukje, ringje<br> ''' stapfen '''stappe, stapje, stampje, stapfoutje<br> ''' Star '''(Vogel) Spräie (ju); (Augenkrankheit) Stöär (die)<br> ''' stark '''[Adj.] stäärk, bäistich, stail, strääwich, gail, nietsk; [Adv.] doane, fäl, mons; (rüstig''') kordoat; sehr ~''' uunmundich; (übermütig''') wrieuwel, wrieuwelch; zu ~''' tou kwästich; ~er Hund''' Buldoage (die); ~er Mensch''' Breekert (die); ~er Stoß''' Gnub (die); ~es Tier''' Breekert (die)<br> ''' Stärke (Kraft)''' Stäärke (ju), Stäärkegaid (ju); (Mehl''') Stieuwelse (ju), Stäärkebräi (die) <br> ''' Stärkemehl '''Stieuwelse (ju)<br> ''' stärken '''stäärkje<br> ''' Stärkung '''Ferstäärkenge (ju)<br> ''' starr '''stieuw; (vor Kälte) ferkluumed<br> ''' starren '''gluupje, gluupoogje, stierje, stöäre<br> ''' Starrkopf '''Diesekop (die), Dieskop (die), Stieuw-iers (die), Stieuwkop (die)<br> ''' starrköpfig '''diesich <br> ''' Starrsinn '''Stieuwkoppegaid (ju)<br> ''' statt '''insteede foar<br> ''' Statt '''Steede (ju) Stätte '''Steede (ju)<br> ''' stattfinden: Es findet nicht statt '''= Deer wäd niks fon.<br> ''' Statthalter '''Stäädhoolder (die)<br> ''' stattlich '''stak, stoatelk<br> ''' Staub '''Stoaf (die); (fein''') Mot (dät), Fluus (dät)<br> ''' Staubbesen '''Stoafbäisem (die)<br> ''' Staubbürste '''Stoafbäärsel (die)<br> ''' stauben '''stuuwe (dät stuft - stoof - stäuwen), stubje<br> ''' stäuben '''stuuwe; (v. Sand''') büülje<br> ''' Stauberde '''Mul (dät)<br> ''' staubig '''stoawich<br> ''' Staublappen '''Feegeldouk (die)<br> ''' Staubmühle '''Waaier (die)<br> ''' Staubregen '''Dookrien (die)<br> ''' Staubsand '''Büülsound (dät)<br> ''' Staude '''Struuk (die)<br> ''' stauen '''stauje<br> ''' Stecheisen '''Prikke (ju)<br> ''' stechen '''steete (hie stat - statte - stat), prikje; (graben''') spitte, bunkje; ~des Auge''' Katooge, -ne (dät) Stechmeißel '''Stäkböötel (die)<br> ''' Stechpalme '''Dulle-Huunde [pl.]<br> ''' stecken '''prikje, stikje<br> ''' Stecken '''Stikke (die)<br> ''' Stecknadel '''Knoopnäddele (ju)<br> ''' Steckrübe '''Stäkräiwe (ju)<br> ''' Steg '''Tille (ju), Uurgong (die), Iendrift (ju); (schmal''') Post (die)<br> ''' stehen '''stounde (hie stoant (R) - stuude - steen); grätschweise ~''' striedje; Nacht ~''' uurstounde<br> ''' stehlen '''steele (hie stält - stuul - stäälen), n stilkenen Griep dwo; ~ und betrügen''' schooie<br> ''' steif '''stieuw; (aufrecht''') risk; (fest''') strääwich; (hölzern''') holten; (verkrüppelt''') kreepelch<br> ''' steifen '''stieuwje<br> ''' Steifheit '''Stieuwegaid (ju)<br> ''' Steifigkeit '''Stieuwegaid (ju), Strääwegaid (ju)<br> ''' Steigbügel '''Stieuwbail (die) Steige in Wall''' Klif (dät)<br> ''' steigen '''stiege (hie sticht - steech - stiegen); (aufgehen''') riese; Treppen ~''' trapje<br> ''' Steiger '''Stieger (die)<br> ''' steil '''stail, liek; ~ nach unten''' liekdeel<br> ''' Stein '''Steen (die); {fersteenerje}<br> ''' Steinwand '''Steenwooge (ju)<br> ''' steinalt '''steenoold<br> ''' Steinbeil '''Steenbiele (ju)<br> ''' Steinbock '''Steenbuk (die)<br> ''' Steinbruch '''Steenbreek (die)<br> ''' Steinchen '''Steenken (dät)<br> ''' steinern '''steenen<br> ''' Steingut '''Steengoud (dät)<br> ''' steinhart '''steenhäd<br> ''' Steinhaufen '''Steenebält (die)<br> ''' steinig '''steenich, flinterch, pulterch<br> ''' steinigen '''steenigje<br> ''' Steinklee '''Slinkkleeuwer (die)<br> ''' Steinklotz '''Steenklos (die)<br> ''' Steinkohle '''Steenkoole (ju)<br> ''' Steinkrug '''Pulle (ju)<br> ''' Steinkugel '''Steenkuugel (ju)<br> ''' Steinmarder '''Steenmodder (die)<br> ''' Steinpfeiler '''Steenpieler (die)<br> ''' Steinpflaster '''Floor (dät)<br> ''' steinreich '''gruundriek, steenriek <br> ''' Steinschlag '''Steengruus (dät)<br> ''' Steinschleuder '''Slingerlappe (die)<br> ''' Steinschnitt '''Steensnied (die)<br> ''' Steinsorte '''Steensoarte (ju)<br> ''' Steintor '''Steenpoute (ju)<br> ''' Steintreppe '''Steentrappe (ju) Steinwall '''Steenwaal (die)<br> ''' Steinschleuder '''Slingerlappe (die)<br> ''' Stelle '''Steede (ju); auf der ~''' ap de Steede stellen '''staale, (US) stalle; sich ~''' stounde gunge<br> ''' stellenweise '''steedenwiese<br> ''' Stellmacher '''Woainmoaker (die)<br> ''' Stellung '''Ställenge (ju)<br> ''' Stelze '''Stälte (ju)<br> ''' Stemmeisen '''Stämiersen (dät)<br> ''' stemmen '''stämme<br> ''' Stengel '''Stängel (die)<br> ''' sterben '''stierwe (hie stärft - stoorf - stuurwen), (U) stäirwe, doodgunge, wächheemelje, ätter Pestoors Äkker waigunge; {riep weese}<br> ''' sterbensnah '''doodriep<br> ''' Sterbesakramente '''überreichen begjuchte, fersjo<br> ''' sterblich '''stärfelk<br> ''' Sterblicher '''Buutje-ieter (die) <br> ''' Stern '''Stiern (die)<br> ''' Sternbild '''Stiernbielde (ju)<br> ''' sternenklar '''stiernkloor<br> ''' Sterngruppe '''Stiernkoppel (die)<br> ''' Sternhimmel '''Stiern(en)heemel (die)<br> ''' sternklar '''stiernenkloor<br> ''' Sternkunde '''Stiernkunde (ju)<br> ''' Sterz '''Stäit (die)<br> ''' stetig '''stoadich<br> ''' stets '''altied, altiede<br> ''' Steuer '''Stjuur (dät)<br> ''' Steuer; (Steuerrad)''' Stjuur (dät); (Abgabe''') Stjuur (ju), Last (ju), Ougoawe (ju); (Zehnt''') Teeged (die)<br> ''' Steuerdefraudant '''Ougoawensäänder (die)<br> ''' Steuermann '''Stjuurmon (die)<br> ''' steuern; '''(lenken) stjuure<br> ''' Steuerrad '''Stjuurrääd (dät), Stjuur (dät)<br> ''' Steven '''Stäiwenge (ju)<br> ''' Stich '''Stäk, Stääk (die); im ~ lassen''' in Stik läite<br> ''' sticheln '''stichelje<br> ''' Stichling '''Stiekelboars (die) sticken '''stikje<br> ''' Stickerei '''Apstiksel (dät); ~ auf Bettücher''' Boomkelättere (ju); mit ~ schmücken''' bestikje<br> ''' Stickhausen '''Stikhuusen ON<br> ''' stieben '''stuuwe (dät stuft - stoof - stäuwen)<br> ''' Stiefbruder '''Stäifbruur (die)<br> ''' Stiefel '''Stöäwel (die), (R) Stääwel<br> ''' stiefeln '''stöäwelje<br> ''' Stiefelschaft; Holzschuh mit ~''' die Stääwelhosk Stiefmutter '''Stäifmuur (ju)<br> ''' Stiefmutterchen '''wüülde Stäifmutterke (ju, bot)<br> ''' Stiefschwester '''Stäifsuster (ju)<br> ''' Stiefvater '''Stäiffoar (die)<br> ''' Stiege '''Stiege (ju)<br> ''' Stiel '''Steel (die), Steele (die); (v. Pflanze) Stängel (die)<br> ''' Stier '''Bulle (die); {nietelch} <br> ''' stieren '''stöäre, stierje, gluupoogje<br> ''' Stierkalb '''Bullekoolich (dät)<br> ''' stiften '''stiftje<br> ''' Stil '''Fonsuun (dät)<br> ''' still '''stil; ~ und heimtückisch sein''' gluumje; ~er Beobachter''' Luurongel<br> ''' Stille '''Stilte (ju)<br> ''' stillegen '''stillääse<br> ''' stillen '''stilje, söögje<br> ''' stillschweigen '''stilswiegje; ~d''' stilswiegens<br> ''' stillstehen '''stilstounde<br> ''' Stimme '''Stämme (ju); {piepje}<br> ''' stimmen '''stimme, klappe; (wählen) stämme; nicht ~d''' uungliek<br> ''' Stimmung '''Stämmenge (ju)<br> ''' Stimmwechsel '''Stämwiksel (die)<br> ''' Stimmzettel '''Stämsäädel (dät)<br> ''' stinken '''stjunke (- stoank - stoanken); ~d''' stjunkerch, fergeen<br> ''' stippen '''tipje, stipje<br> ''' Stippvisite '''machen ienkiekje, flierje, flüürje<br> ''' Stirn '''Stierne (ju); die ~ in Falten legen''' ju Stierne in Kruuseme luuke Stirnkrause '''Stiernekruuseme (ju)<br> ''' Stirnlappe '''(beim Tracht) Binnelken (dät)<br> ''' stöbern '''stööwerje, nusselje, schummelje<br> ''' Stocher '''Pröäkel (die)<br> ''' stochern '''pröäkelje, stöäkelje<br> ''' Stock '''Stok (die); (etwas dünner''') Stikke (die); (dick) Prängel (die); (beim Ballspiel) Knubbe (ju); (beim Brauen''') Tapstok (die); mit ~ reinigen''' stöökelje; (am Trittbrett''') Treedestok (die); (am Tritt vom Webstuhl''') Päärtjen (dät)<br> ''' stockblind '''stokbliend<br> ''' Stöckchen '''Staanken (dät)<br> ''' stocken '''stukje, (S) stokje, happerje<br> ''' stockfinster '''boolketjuusterch, nailtjuusterch, pikketjuusterch, stikketjuusterch<br> ''' Stockwerk '''Stokwierk (dät)<br> ''' Stoff '''Goud (dät), Göitjen (dät); {die Palte, sprinkelch}<br> ''' Stoffbahn '''Boan (ju)<br> ''' Stoffrand '''Ägge (ju)<br> ''' stöhnen '''stänne; (nölen) jöäselje; wer stöhnt Stänner (die)<br> ''' Stöhner '''Stänner (die)<br> ''' stolpern '''strumpelje, stulperje, pulterje, slingerje; wer stolpert Pulterjan (die) <br> ''' stolz '''bruusich, möitsk, stoatsk, stolt; (hochmütig) wreed Stolz '''Stolt (die)<br> ''' stopfen '''stopje, knuusje, propje, prousje; (drücken''') knuuwje; Nadel zum ~''' Stopnäddele (ju)<br> ''' Stopfgarn '''Stopjäiden (dät)<br> ''' Stopfnadel '''Stopnäddele (ju)<br> ''' Stoppel '''Stoppel (ju); ~n pflügen''' tielje, (S) dielje<br> ''' Stoppelstreifen '''Striep (die)<br> ''' Stoppelfeld '''Stoppelfäild (dät), -ere<br> ''' Stoppeln '''Stoppele (do)<br> ''' Stoppelrübe '''Stoppelräiwe (ju)<br> ''' Stöpsel '''Stop (die), Stoppel (die)<br> ''' Storch '''Stoark (die), Oadebar (die)<br> ''' Storchennest '''Stoarksnääst (dät)<br> ''' Storchschnabel '''Stoarksnoabel (die)<br> ''' stören '''stööre<br> ''' störrisch '''diesich, uundööged; (v. Vieh''') oainsk (R); (v. Pferd''') steetsk<br> ''' Störung '''Stöörenge (ju)<br> ''' Stoß '''Stäk, Stääk (die), Steet (die), Nukke (ju), Ramstäk (die), Ruk (die); leichter ~''' Tik (die); starker ~''' Gnub (die)<br> ''' Stößel '''Steeter (die)<br> ''' stoßen '''steete (hie stat - statte - stat), gnubje, kulje, pulskje, schupje; leise ~''' tikje<br> ''' Stößer '''Steeter (die)<br> ''' Stoßholz '''(im Butterfaß''') Säddenepuls (die) <br> ''' stößig (v. Stier)''' nietelch; ~es Tier''' Steeter (die)<br> ''' Stoßkappe '''Snuute (ju)<br> ''' Stoßstock '''(beim Pflügen) Trompel (die)<br> ''' Stotterer '''Stutterbuk (die)<br> ''' stottern '''stoomerje, stutterje, mäd do Woude anhoolde<br> ''' Strafe '''Stroafe (ju); drohen mit Strafe wonkje<br> ''' strafen '''stroafje, röäkelje<br> ''' straff '''strom<br> ''' straffen '''stromje<br> ''' Strafgericht '''Stroafgjucht (dät)<br> ''' Sträfling '''Stroafling (die)<br> ''' Strahl '''Stroal (die, R)<br> ''' strahlen '''stroalje<br> ''' Strahlung '''Stroalenge (ju)<br> ''' Strähne '''Strang (die), Strap (die)<br> ''' strähnig '''stralterch<br> ''' stramm '''strom, pral; (schwergehend) noode <br> ''' strammen '''stromje<br> ''' strampeln '''strampelje, humpelje<br> ''' Strand '''Strand (die)<br> ''' Strandläufer '''Strandlooper (die)<br> ''' Strang '''Strang (die)<br> ''' strapazieren '''strapsierje<br> ''' Straße '''Sträite (ju), Schausee (ju) Straßenverkehr '''Sträitenferkier (die)<br> ''' sträuben; sich ~''' sik struuwje<br> ''' Strauch '''Struuk (die) Sträuche '''Buske [pl.]<br> ''' straucheln '''strumpelje, slingerje<br> ''' Strauchwerk '''Struukwierk (dät)<br> ''' Strauß '''Struus (die); (v. Blumen) Druust (die), (S) Duust, Truust (die)<br> ''' Strebe '''Streewe (ju)<br> ''' streben '''strieuwje, ampelje; ~ nach''' trachtje ätter<br> ''' Strebepfahl '''Schroage (die)<br> ''' Streber '''Wöiler (die)<br> ''' Strecke '''Eende (die, dät), Sträkke (ju); gerade ~ im Fluß''' dät Rik; ~ Strecke''' Aantje (dät); (Fläche) Flach (dät)<br> ''' strecken '''sträkke, räkke; Waffen ~''' sik kamp reeke<br> ''' strecksam '''drjooch, djooch<br> ''' Streichbrett '''v. Pfluges Krop (die), Striekbrääd (dät), -breede<br> ''' Streiche; mutwillige ~''' Töäge (do); listige ~''' Kattetöäge (do); tolle ~''' Kunsten [pl.]<br> ''' streicheln '''strookje, aisje, fummelje, striekelje, swälje; ~d liebkosen''' aigje, (U) aisje <br> ''' streichen '''strieke (hie strikt - streek - strieken); in die Höhe ~''' apstrieke<br> ''' Streichholz '''Striekholt (dät), Rietstikke (die), Swieuwelstikke (die)<br> ''' Streichmaß '''Rietholt (dät) <br> ''' Streifen '''Striemel (die), Striepe (die), Striepel (die), Striep (die); (v. Stoff, Haut) Palte (die); ~ Buchweizenmoor''' Kläp (dät), pl. Kleepe <br> ''' streifen '''striepelje, striepje<br> ''' streifig '''strieperch; ~ machen''' striepje<br> ''' streiken '''straikje<br> ''' Streit '''Stried (die), Twist (die), Hikhakkeräi (ju); {sljuchtje}<br> ''' Streitaxt '''Kriechsäkse (ju)<br> ''' streiten '''striedje, kibbelje, fächtje, fjuchte, kathalsje, kääkelje, wrakje; sich ~''' sik fertöörnje, sik in de Fuddenge kriege; hikhakje<br> ''' Streiterei '''Striederäi (ju)<br> ''' streitig '''striedich<br> ''' Streitsache '''Striedseeke (ju)<br> ''' streitsüchtiger '''Mensch Hikhak (die), Kääkelder (die)<br> ''' streng '''strom, strankiel; überaus ~''' but<br> ''' Strenge '''Strommegaid (ju), Hädde (ju); mit ~ behandeln''' truch de Hietsele luuke<br> ''' Streu '''Straielse (ju), (U) Straielge<br> ''' streuen '''straie; durcheinander ~''' uuraal smiete streunen '''straue, tiddelje, wüülderje; Hang zum ~''' Wiedloftegaid (ju) <br> ''' Streusand '''Straisound (dät)<br> ''' Streuzucker '''Straisukker (die)<br> ''' Strich '''Striek (die), Schrieuw (die), Lienje (ju); ~ aushecken''' wät uutfreete<br> ''' strichweise '''striekwiese<br> ''' Strick '''Strik, do Strieke (dät), Roop (die), Strange (die); (für Vieh''') Spontau (dät); {knäihalterje}<br> ''' Strickbluse '''Jumper (die)<br> ''' stricken '''braidje, braidelje; falsch ~''' ferbraidje; {ou-äängje} Strickerei '''Braideläi (ju), Braideräi (ju)<br> ''' Strickgarn '''Braideljäiden (dät)<br> ''' Stricknadel '''Braidelstok (die)<br> ''' Strickzeug '''Braidelse (ju), Braidelgoud (dät)<br> ''' Striegel '''Roskoum (die)<br> ''' striegeln '''reekenje, rosje<br> ''' Striemen '''Striemel (die)<br> ''' Stroh '''Sträi (dät); {Beeken (dät), Kleemelse (ju), Schoof (die), (S) Schoouwe, Wiep (die)}<br> ''' Strohbund '''Schoof (die); (klein) Sträiwiep (die)<br> ''' Strohbündel (im Dach)''' Dokke (ju); ~ legen''' dokje<br> ''' Strohdach '''Toake (ju, R), Sträitäk (dät)<br> ''' Strohfeuer '''Sträifjuur (dät)<br> ''' Strohhalm '''Sträispier (dät)<br> ''' Strohmatratze '''Sträisäk (die)<br> ''' Strohreste '''Straielse (ju)<br> ''' Strohsack '''Sträisäk (die)<br> ''' Strohseil '''Sträiseel (dät), Seel (dät)<br> ''' Strohsohle im Holzschuh '''Sträisoole (ju)<br> ''' Strolch '''Schooier (die), Strieker (die), Freeter (die)<br> ''' strolchen '''schooie<br> ''' Strom '''Stroom (die), Gulp (die)<br> ''' stromaufwärtsfahrend '''stroomhoochfoarend<br> ''' Strombrecher '''Klippe (ju)<br> ''' strömen '''droogje<br> ''' Strömung '''Drift (ju) Strophe '''Geriemsel (dät)<br> ''' Stropp '''Strop (die)<br> ''' Strücklingen '''Struukelje ON <br> ''' Strudel '''Kolk (die)<br> ''' Strumpf '''Hoose (ju)<br> ''' Strumpfband '''Hoosebeend (dät)<br> ''' Strumpfferse '''Häkhuus (dät)<br> ''' Strunk '''Strunk (die); (v. Bäume''') Boomstubbe (die)<br> ''' struppig '''strubberch<br> ''' Stube '''Stoowe (ju)<br> ''' Stüber '''Stüüwer (die)<br> ''' Stück '''Stuk (dät), Patte (ju), Eende (die, dät); (Brocken''') Knibbelke (dät); größeres ~ Brot''' Humpen (die); größeres ~ Holz''' Klos (die); kleines ~ Holz''' Brikke (ju), Scheede (ju); kurzes ~''' Aantje; ~ Land''' Pound (dät); kleines ~ Land''' Snippel (die); (z.B. Vieh''') Deel (die); in kleine ~e schneiden''' snippelje; ~ für ~''' Stuk uum Stuk; 20 ~''' Stiege (ju)<br> ''' Stückchen '''Kliksken (dät); kleines ~ Kwak''' (die)<br> ''' stücken '''stukje<br> ''' Stückgut '''Stukgoud (dät)<br> ''' stückweise '''stukwiese<br> ''' studieren '''studierje<br> ''' Stufe '''Stappe (ju) Stufenleiter '''Traplaadere (ju)<br> ''' Stuhl '''Stoul (die); ~ aus Binsen''' rääskene Stoul<br> ''' Stuhlgang '''Stoulgong (die), eepen Lieuw<br> ''' Stulle '''Buutje (dät)<br> ''' stumm '''stum<br> ''' Stummel '''Stummel (die)<br> ''' Stümper '''Stumper (die)<br> ''' stümpern '''ruusje <br> ''' stumpf '''stump, stuuf; ~es Messer''' Filler (die), Fuchel, Fuggel (die), Poagefiller (die); (nicht scharf''') bol; ~e Zähne''' släiske Tuske<br> ''' Stumpf '''Stump (die)<br> ''' stumpfen '''stumpje<br> ''' Stumpfheit; Gefühl der ~ verursachend''' släisk<br> ''' Stumpfsinn '''Duddegaid (ju)<br> ''' Stunde '''Uure (ju); 24 ~n''' Ätmäil (dät) Sturm '''Stoarm (die); heftiger ~ und Regen''' Uunweeder (dät)<br> ''' stürmen '''stoarmje, ballerje, uunweederje <br> ''' stürmisch '''stoarmsk, bruusich, buusich, tuusterch, tuusich, uunweedersk; ~ leben''' bambuusje<br> ''' Sturmflut '''Stoarmfloud (ju)<br> ''' Sturmlaterne '''Schienfät (dät)<br> ''' Sturmlaterne '''Latuchte (ju)<br> ''' Sturz '''Stät (die), Faal (die)<br> ''' stürzen '''stäite (hie stät - stätte - stät), stöärtje, pulterje<br> ''' Stute '''Määre (ju), Muurhoangst (die); {hingstje, Stäitmieger (die)}<br> ''' Stuten '''Stuute (die)<br> ''' Stutenfüllen '''Muurfoole (die)<br> ''' Stützbalken in der Scheune '''Stäkbeen (dät)<br> ''' Stütze '''Stiepel (die), Stutte (ju), Stöän (die), Hoold (die)<br> ''' stutzen '''benoaderje<br> ''' stützen '''stöäne, stutje<br> ''' Stützpfahl '''Stöän (die)<br> ''' Stützpfeiler '''Stöänder (die)<br> ''' Stützstange im Spinnrad '''Oaksestok (die)<br> ''' Suche; auf der ~''' ap de Säike<br> ''' suchen '''säike (hie säkt - soachte - soacht), snurje; Schutz ~''' schüülje; sorgfältig ~''' pierje; (stöbern''') nusselje; wer beim Verstecken spielen ~ soll''' Foarbukker<br> ''' (die); Würmer ~''' äisewrikje, prikje, wurmje<br> ''' Sucher '''Säiker (die)<br> ''' Süd '''Suud<br> ''' Sudelei '''Musselkroam (die)<br> ''' sudeln '''klaadje, öäsje<br> ''' Süden '''Suude (dät)<br> ''' südlich '''suudelk; {die Buppelounder}<br> ''' Südseite '''Suudersiede (ju), Suudsiede (ju); an der ~''' suudersiede<br> ''' Südwest '''Suudwääste (dät)<br> ''' Suff '''Suup (die) Sühne '''Süüne (ju)<br> ''' summen '''sumje<br> ''' Sumpf '''Sump (die), Sumpplakke (ju), Brouk (die), Poul (die) Sumpfbeere '''Krounsbäie (ju)<br> ''' Sumpfgras '''Raitgäärs (dät)<br> ''' sumpfig '''sumpich, daarich, foanerch; ~es Landstück''' Röt (dät); ~e Niederung''' Niede (ju); ~es Stuck Moorboden''' Fladderge (ju)<br> ''' Sumpfland '''Sumplound (dät); ~ mit Gesträuch''' Brouk (die)<br> ''' Sumpfohreule '''Katuule (ju)<br> ''' Sumpfpflanzenwelt '''Rüüde (ju)<br> ''' Sumpfschnepfe '''Mäidhanne (ju)<br> ''' Sünde '''Säände (ju)<br> ''' Sünder '''Säänder (die)<br> ''' Sünderin '''Säänderin (ju)<br> ''' sündigen '''säändigje<br> ''' superklug '''snotterch<br> ''' Suppe '''Soppe (ju); {die Doobel}<br> ''' surren '''snurje<br> ''' süß '''swäit<br> ''' süßer '''swätter<br> ''' süßig '''swätsk<br> ''' Süßigkeit '''Swäitegaid (ju)<br> ''' süßlich '''swätsk<br> ''' Süßwaren '''Sukkergoud (dät)<br> ''' Süßwasser '''Swäitwoater (dät)<br> ''' Syringe '''Pingsterbloume (ju)<br> ''' Syrup '''Sierup (die) <br> == T == ''' Tabak '''Tebak, Toobak (die); ~ kauen''' priemje; ~ rauchen''' smookje; ~ schnupfen''' snüüfkerje, snüüfkje; schlechter ~''' Knaster (die)<br> ''' Tadel '''Blaamaasje (ju)<br> ''' tadeln '''lakschauje, rüffelje, toadelje<br> ''' tadelsüchtig '''snauich<br> ''' Tafel '''Toafel (ju)<br> ''' Tag '''Dai (die), do Deege; an den ~ kommen''' foar dän Dai kuume; jeden ~''' alle Deege; am ~e''' deeges; bei ~e''' bie Dai; guten Tag!''' gouden Dai!<br> ''' Tage '''Deege (do)<br> ''' Tagelohn '''Daiere (ju) Tagelohn '''Dailoon (die)<br> ''' Tagelöhner '''Dailooner (die); als ~ arbeiten''' ap Daiere gunge<br> ''' Tageslicht '''Deegeslucht (dät), Daisljoacht (dät)<br> ''' Tagesordnung '''Deegesoardenge (ju)<br> ''' Tagesreise '''Deegesraise (ju)<br> ''' Tageswerk '''Daiere (ju)<br> ''' Tagewerk '''Daiwierk (dät)<br> ''' täglich; (jeden Tag)''' älke Dai, alle Deege, aldeege; (am Tage''') deeges tagsüber '''deeges, deegens<br> ''' Takelage '''Toakeläi (ju), Täil (dät)<br> ''' takeln '''toakelje<br> ''' Takt '''Taakt (die)<br> ''' Tal '''Doal (dät), Niede (ju)<br> ''' talentvoll '''talentful<br> ''' Taler '''Doaler (die)<br> ''' Talg '''Ungel (die)<br> ''' Talgkerze '''Strienkäärse (ju)<br> ''' tanken '''taankje<br> ''' Tanne '''Danne (ju), Danneboom (die), dannene Boom; Graslandstück mit ~n''' ju Dannenplakke<br> ''' tannen '''dannen<br> ''' Tannenbaum '''Dannenboom (die)<br> ''' Tannenzapfen '''Dannenappel (die)<br> ''' Tante '''Möie (ju)<br> ''' Tanz '''Dons (die)<br> ''' tanzen '''donsje; (hüpfen) wipje, wippelje<br> ''' Tanzmusik '''Donsmusik (ju)<br> ''' tapfer '''dapper, krewäl, stääkfääst, krüüderch, hädfuchtich<br> ''' Tapferkeit '''Hädfuchtegaid (ju)<br> ''' Tasche '''Taaske (ju)<br> ''' Taschenmesser '''Taaskensoaks (dät)<br> ''' Taschentuch '''Taaskendouk (die)<br> ''' Taschenuhr '''Halloosje (ju)<br> ''' Tasse '''Kop, die; Inhalt v. ~''' Kopful (ju); ~ ohne Griff''' Spöilkum (die); ~ Kaffee''' n Kopful Koafje<br> ''' tasten '''taaste, grabbelje<br> ''' Taster '''Taaster (die)<br> ''' Tat '''Doat (ju); gute ~''' Wierk (dät)<br> ''' Täter '''Deeder (die)<br> ''' tätig '''drok<br> ''' tatkräftig '''ballerch<br> ''' tätlich '''{ap Sloainsmäite}<br> ''' Tatsache '''Doatseeke (ju), Fakt (die)<br> ''' tatsächlich '''innerdoat, innedoat, ree-äl<br> ''' Tau; (Nebel)''' Dau (die); (Seil''') Tau (dät), Roop (die); {splisje, die Strop}<br> ''' taub '''doof; ~e Ähren''' doowe Ieren; {Knipieren}<br> ''' Täubchen '''Düüfken (dät)<br> ''' Taube '''Duuwe (ju); {kurje}<br> ''' Täuber '''Duffert (die)<br> ''' Täuberich '''Duffert (die)<br> ''' taubstumm '''doofdum<br> ''' tauchen '''duukje<br> ''' tauen '''(schmelzen) daie, wookje; (nebeln) dauje<br> ''' Taufe '''Dööpe (ju)<br> ''' taufen '''dööpe, kristenje<br> ''' Taufkleid '''Dööpklood, -kloodere (dät) Taufschmaus '''Silme (die)<br> ''' Taufstein '''Funte (ju), Dööpsteen (die)<br> ''' Taufwasser '''Dööpwoater (dät)<br> ''' Taufzeuge '''Fadder (die)<br> ''' Taufzeugin '''Fadderske (ju)<br> ''' taugen '''dooge<br> ''' Taugenichts '''Döägenicht (die), Fleegel (die)<br> ''' Taumel '''Tuumel (die)<br> ''' taumeln '''tuumelje, duusje, swooie, trieselje; ~d''' trieselch<br> ''' Tausch '''Tuusk (die), Buutenskup (ju)<br> ''' Tauschartikel '''Weere (ju)<br> ''' tauschen '''tuuskje, buutje, küütebüütje, uumesätte; ~ und handeln''' buutje; mehrmaliges ~''' kuutebuutje; {ruusje}<br> ''' Tauscher '''Tuusker (die), Küütebüüter (die) Tauschhandel '''Buutenskup (ju)<br> ''' Tausend '''Duusend (die)<br> ''' tausend '''duusend <br> ''' Tausendblatt '''Duusendtakke (ju)<br> ''' Tausendschön '''Jeloangerjeljauer (dät)<br> ''' tausendste '''duusendste<br> ''' Täutau '''Töie (die), Töiseel (dät)<br> ''' Tauwetter '''eepen Weeder, Wookweeder (dät); Dauweeder (dät)<br> ''' Tee '''Tee (die); schwacher ~''' Jüüdel (die), Güüt (dät)<br> ''' Teekanne '''Träkpot (die)<br> ''' Teer '''Taar (die)<br> ''' teeren '''taarje<br> ''' Teerose '''Teerouse (ju)<br> ''' Teertonne '''Taarboolje (ju)<br> ''' Teetasse '''Teekop (die)<br> ''' Teetopf '''Teepot (die)<br> ''' Teich; '''(klein) Oantegat, -goate (dät)<br> ''' Teichrose; '''(gelb) Poapske (ju)<br> ''' Teig '''Dee (die), Deech (die); {tiegje}<br> ''' teigig '''deechoartich<br> ''' Teigmulde '''Deetroach (die), -ge , Baktroach, -ge (die)<br> ''' Teigspaten '''Deespoade (die)<br> ''' Teil '''Deel (die), Paat (dät); (Arbeit) Poark (die); (Land) Pound (dät); zum großen ~''' toun grooten Deel; zum ~''' deels<br> ''' teilen '''deele; aufs neue ~''' uumedeele<br> ''' teilnehmen '''deelnieme<br> ''' teils '''deels<br> ''' Teilung '''Deelenge (ju)<br> ''' teilweise '''deelwiese<br> ''' Teller '''Täller (dät)<br> ''' Tellergestell '''Boud (dät)<br> ''' Tempel '''(beim Weberstuhl) Tämpel (die) Temperament '''Ballergaid (ju)<br> ''' temperiert; gut ~''' mundpaas<br> ''' Tenne '''Toal (ju, R) teuer '''djuur, juur, djuuroabel; ~ gemacht''' djuuroabel, juuroabel; wer ~ verkauft''' (D)juurferkooper (die)<br> ''' Teuerung '''Djuurte, Juurte (ju)<br> ''' Teufel '''Düüwel (die), Knubbe (die)<br> ''' teuflisch '''düüwelsk <br> ''' theaterspielen '''theaterspielje<br> ''' Theke '''Schoanke (ju)<br> ''' theoretisch '''theoretisk<br> ''' Thron '''Troon (die)<br> ''' ticken '''tikje, tikke<br> ''' tief '''djoop, joop<br> ''' Tief '''(D)joop (dät)<br> ''' Tiefe '''Djüpte, Jüpte (ju), Djapte (ju); ~ ermessen''' piegelje; ~ v. Torfstich''' Kläm (dät); ~ v. Spatenstich''' Spit (dät); (im Wasser''') Kolk (die)<br> ''' tiefer '''djapper<br> ''' Tiefenmaß '''Fäidem (die)<br> ''' tiefhängend '''djoophongjend<br> ''' Tier '''Diert (dät); anhängliches ~''' Siephuntjen (dät); ~ mit aufrechtstehenden Ohren''' Stakoor (dät); bissiges ~''' Bietert (die); großes ~''' Breekert (die); hohes ~''' Paias (die); minderwertiges ~''' Schröägel (die); schwerbewegendes ~''' Kjooper (die); stößiges Tier''' Steeter (die); verkommenes Tier''' Kwiene (die)<br> ''' Tierfett; '''(roh) Ungel (die)<br> ''' Tierharn '''Miege (ju)<br> ''' Tierkreis '''Diertekring (die)<br> ''' Tiersorte '''Diertesoarte (ju)<br> ''' Tierwelt '''Diertewaareld (ju)<br> ''' tilgen '''tilgje<br> ''' Tinte '''Äänket (dät)<br> ''' Tintenfaß '''Äänketpot (die)<br> ''' tippen '''tikje, tikke, tipje<br> ''' Tisch '''Disk (die)<br> ''' Tischdecke '''Diskdääke (ju)<br> ''' Tischler '''Schrainer (die), Disler (die)<br> ''' Tischplatte '''Toafel (ju)<br> ''' Tischtuch '''Diskdouk, Diskleeken (dät)<br> ''' Titel '''Tittel (die) toben '''biesterje, büüsterje, broaskje, roasje, rummelnasje, rumoorje, schändoalje, toobje<br> ''' Tochter '''Dochter (ju)<br> ''' Tod '''Dood (die); zu ~e kommen''' doodkuume; zum ~e reif''' fee; dem ~e verfallen''' fee<br> ''' todesreif '''doodriep<br> ''' Todesstrafe '''Doodesstroafe (ju)<br> ''' todkrank '''doodkroank, fee, süük<br> ''' Todkranke '''Doodkroanke (die) tödlich '''döödelk; ~ verunglücken''' uum Hoals kuume<br> ''' toll '''dul, roasend (R); ~e Streiche''' Kunsten [pl.]<br> ''' tollen '''maaljoagje<br> ''' Tollkopf '''Dulkop (die)<br> ''' Tollkühnheit '''Dumstolt (die)<br> ''' Tollwut '''Dullegaid (ju)<br> ''' Tölpel '''Duljes (die), Släif (die), Suljes (die)<br> ''' Ton '''Toon (die)<br> ''' Tonart '''Toonoard (ju)<br> ''' Tonflasche '''Kruuke (ju)<br> ''' Tonfolge '''Song (die)<br> ''' Tonkugel '''Knikker (die)<br> ''' Tonne '''Tunne (ju), Trumme (ju)<br> ''' Tonpfeife '''steenene Piepe (ju)<br> ''' Topf '''Pot (die); eiserner ~''' Klinkpot (die); (für Fett''') Fatpot (die); (v. Kupfer''') Deegel (die)<br> ''' Topfdeckel '''Steelpe (ju)<br> ''' Töpfer '''Potteboaker (die)<br> ''' Topfgucker '''Potkieker (die)<br> ''' topfguckerisch '''koksk<br> ''' Topfkuchen '''Potkouke (die), (S) Gatkouke<br> ''' Topfschlecker '''Potlikker (die)<br> ''' Topfschrapper '''Potschraaber (die)<br> ''' Torf '''Eed (dät); brauner ~''' Splint (dät), Splinteed (dät); erfrorener ~''' Smuus (die); faseriger ~''' Toaks (dät); ~ stapeln''' eedfläie; {apstuukje, brokkich, ju Eedkraite,<br> ''' ringje, '''stuukje, dät Sleek, ju Spreedenje} <br> ''' Torfabfall '''Eedmot (dät), Mot (dät)<br> ''' Torfabgrabung '''Woodenje (ju) Torfausfuhr '''Eeduutfuur (ju)<br> ''' Torfbude '''Eedboue (ju)<br> ''' Torfdarre '''Sleekfäild (dät), -ere<br> ''' Torfecke '''Eedhäidene (ju), Häidene (ju)<br> ''' Torferdeschicht; obere ~''' Röd (dät)<br> ''' Torfgabel '''Prikke (ju)<br> ''' torfgraben '''eedgreeuwe<br> ''' Torfgraben '''Eedgreeuwen (dät); {dät Bestäk, di Brikhosk, dät Kläm, die Oundobbe}<br> ''' Torfgraberei '''Eedgreeuweräi (ju)<br> ''' Torfgrube '''Eedgrääb (dät), -greebe, Eedgrääf (dät), -greewe, Oundobbe (die); feste Seitenkante der ~''' Ouger (dät)<br> ''' Torfhaufen; (klein)''' Ringe (die, ju); (länglich''') Waal (die); (groß''') Eedbält (die)<br> ''' Torfkammer '''Eedhäidene (ju)<br> ''' Torfkanal '''Wieke (ju)<br> ''' Torfkarre '''Eedkoare (ju)<br> ''' Torfkasten '''Eedbak (dät); (tragbar) Eedkraite (ju), Kraite (ju)<br> ''' Torfladeplatz '''Sleekfäild, -ere (dät)<br> ''' Torflänge '''Kläm (dät)<br> ''' Torfmaß '''{dät Daiwierk, die Stok} Torfmull '''Mäilm, (H) Mölm (die)<br> ''' Torfschicht '''Eedloage; {ju Bunkäid, dät Rod}<br> ''' Torfschicht mit Fasern und Baumwurzeln '''Toarks (dät), (US) Taaks <br> ''' Torfscholle '''Soode (die)<br> ''' Torfschuppen '''Eedboue (ju), Eedhäidene (ju), Häidene (ju), (U) Hiddene<br> ''' Torfspaten '''Joager (die), Stikker (die), Woodenjesteeter (die)<br> ''' Torfstapeler '''Eedringer (die)<br> ''' Torfstaub '''Eedmot (dät); Mäilm (die)<br> ''' Torfstreu '''Eedmul (dät); Pack ~''' Mulbolle (die)<br> ''' Torfstreufabrik '''Mulfabrik (ju)<br> ''' Torfwagen '''Eedwoain (die)<br> ''' töricht '''hoolfwies<br> ''' torkeln '''strumpelje, kloutje, slänterje, slingelje, sludderje, stipstapje, swääkje, trieselje<br> ''' Torte '''Toarte (ju)<br> ''' tot '''dood<br> ''' Tote '''Doode (ju) töten '''dooddwo, dood moakje, doodje<br> ''' Totenbahre '''Doodenbeere (ju)<br> ''' Totenbier '''Deelbjoor (dät), Deelbjoor (dät)<br> ''' Totengrab '''Doodengrääb (dät), -greebe, Doodengrääf (dät), -greewe<br> ''' Totengräber '''Dobbegreeuwer (die), Doodengreeuwer (die)<br> ''' Totenhemd '''Hänneklood (dät), -ere, Doodenleeken (dät)<br> ''' Totenkleid '''Hänneklood (dät)<br> ''' Totenkopf '''Doodenkop (die)<br> ''' Totenlaken '''Doodenleeken (dät)<br> ''' Totenmahl '''Deelbjoor (dät)<br> ''' Toter '''Doode (die)<br> ''' totschlagen '''doodhaue<br> ''' Totschläger '''Doodhauer (die)<br> ''' Tour '''Tuur (ju); auf vollen ~en''' ap Hoochtuuren<br> ''' Trab '''Trap (die); kurzer ~''' Hundjetrap (die)<br> ''' Trabant '''Trebaant (die)<br> ''' traben '''droawje, troawje (R), Trap loope; (schnell''') jikkelje<br> ''' Traber '''Droawer (die)<br> ''' Tracht '''Dracht (ju)<br> ''' trachten '''ampelje, trachtje; ~ nach''' trachtje ätter<br> ''' trächtig '''(v. Kuh''') tiedich; [sonst'''] dreegen, dreegend; {mounjaaderje}<br> ''' Tragbahre '''Kraite (ju); ~ für Torf''' Eedkraite (ju)<br> ''' tragbar '''tilboar<br> ''' Trage '''Beere (ju); (an Schubkarre''') Troame (die)<br> ''' träge '''duulich, (S) döddich, duddich, ludderch, slöärich, sluurich, loai, wuurich, bietou; ~ arbeiten''' knuskje, nuskje; ~r Arbeiter''' Nusker (die); ~r Mensch''' Slöärdert (die), Slöärhäkke (die), Söälert (die); ~ sein''' Puunde in dän Iers hääbe<br> ''' Tragekorb '''Boogenkiepe (ju)<br> ''' tragen '''dreege (hie drächt - druuch - drain); auf dem Rücken ~''' pukkelje, slurje; (schleppen''') tungelje<br> ''' Träger '''Dreeger (die) Trägheit '''Luddergaid (ju), Slöär (die)<br> ''' Tragriemen '''Drachsel (dät)<br> ''' Tragstange '''an Karre Beere (ju)<br> ''' traktieren '''traktierje <br> ''' trampeln '''trappelje, trampelje<br> ''' Tran '''Troan (die)<br> ''' Träne '''Troone (ju); {ferhuuld}<br> ''' tränend '''troonerch<br> ''' tranig '''troanerch<br> ''' Trank '''Dronk (die)<br> ''' tränken '''soopje, (US) sööp(k)je, troanke; Zeit zum ~''' Suupeltied (ju)<br> ''' Tranlampe '''Troanlampe (ju)<br> ''' transportieren '''transportierje, ferfiere<br> ''' Traube (Frücht)''' Druuge (ju), (S) Truuge, Druuwe<br> ''' Traube (Blütenstand)''' Druust (die), (S) Duust<br> ''' trauen (wagen, Vertrauen schenken)''' trjoue, tjoue, trjougje; (Ehe einsegnen''') kapläärje, touhoopejeeuwe <br> ''' Trauer '''Truur (ju)<br> ''' Trauerflor '''Sloier (die)<br> ''' Trauergewand '''Truur (ju)<br> ''' Trauerkleidung '''Truur (ju) <br> ''' trauern '''truurje, (S) trüürje<br> ''' Trauernachricht '''Truurkunde (ju)<br> ''' träufeln '''drauelje, siepelje<br> ''' Traum '''Droom (die)<br> ''' Traumbild '''Droombielde (ju)<br> ''' träumen '''drööme<br> ''' Träumer '''Dröömer (die)<br> ''' traurig '''truurich, noar, eekelk; sehr ~''' godstruurich<br> ''' Traurigkeit '''Truuregaid (ju)<br> ''' Trauung '''Kaploatsjoon (ju)<br> ''' Treff; '''(Kartenspiel) Kjuus (dät)<br> ''' treffen '''träffe (- träfde - träfd), roakje; (begegnen) mäite<br> ''' treiben '''drieuwe (hie drift - dreeuw - drieuwen), swimme<br> ''' Treiben '''Drift (ju); wüstes ~''' Maaljoageräi (ju)<br> ''' Treiber '''Drieuwer (die)<br> ''' Treibsand '''Sluupsound (die), Drieuwsound (die, dät)<br> ''' treideln '''lienje<br> ''' trennen '''tränje, tränne Trense '''Lidtoom (die)<br> ''' Treppe '''Trappe (ju); ~n heruntersteigen''' deeltrapje; ~n steigen''' trapje<br> ''' Treppenstufe '''Trappe (ju)<br> ''' treten '''treede (hie trät - tried - treeden)<br> ''' treu '''trjou, tjou<br> ''' Treubruch '''Trjoubreek (die)<br> ''' Treue '''Trjoue, Tjoue (ju) treuherzig '''trjouhaatich, tjouhaatich<br> ''' Trichter '''Trjoachter, Tjoachter (die, R); ~ in Mühle''' Rump (die)<br> ''' trichtern '''trjoachterje, tjoachterje (R)<br> ''' Trick '''Trik (die)<br> ''' Trieb '''Drift (ju); (v. Pflanze) Spier (dät), Schöät (die)<br> ''' Triebwerk '''in Mühle Gongwierk (dät)<br> ''' Triefauge '''Troonooge (dät)<br> ''' Trift '''Drift (ju)<br> ''' Trilling '''Spilne (ju)<br> ''' trinken '''drinke (- dronk - dronken); ~ bis man berauscht ist''' sik aan andrinke; aus Flasche ~''' uur dän Tuume drinke; in kleinen Zügen ~''' nibje, slöötje<br> ''' Trinken '''Drinken (dät)<br> ''' Trinkgefäß '''Kruuke (ju)<br> ''' Trinkgeld '''Drinkjäild (dät)<br> ''' Trinkspruch '''Drinkansproake (ju)<br> ''' Trinkstätte '''Drinkeldobbe (die), Suupeldobbe (die)<br> ''' trinksüchtig '''an de Suup<br> ''' Trinkwasser '''Drinkwoater (dät)<br> ''' Tripp '''Triep (die)<br> ''' trippeln '''trippelje, fittelje<br> ''' Tritt '''Treed (die), Stappe (die)<br> ''' trocken '''druuch; (dürr''') soor; (v. Essen''') schroa; (v. Moor''') daarich; (v. Vieh''') gääst; {die Räddeldai}<br> ''' Trockenheit '''Druuchte (ju), Druugegaid (ju)<br> ''' Trockenplatz für Torf''' Sleek (dät)<br> ''' trocknen '''druugje<br> ''' Troddelsaum '''Franje (ju)<br> ''' trödeln '''döädelje Trog '''Troach (die), Molle (ju); (Krippe) Krääf (die)<br> ''' Trommel '''Trum, Trumme (ju), Trummel (ju), (S) Tromme<br> ''' trommeln '''trummelje<br> ''' Trommelsucht '''Blas (ju)<br> ''' Trommler '''Trumler (die)<br> ''' Trompete '''Trumpätte (ju)<br> ''' tröpfeln '''drupje, (S) drüppelje, drauelje, siepje<br> ''' tropfen '''droogje, drupje; ständiges ~''' Drupperäi (ju)<br> ''' Tropfen '''Druppe (die), Droupe (die); {die Noosedruppe} <br> ''' Tropfstein '''Drupsteen (die)<br> ''' Troß '''Tros (die)<br> ''' Trost '''Traast (die)<br> ''' trösten '''traaste, traastje<br> ''' Trostwort '''Traastwoud (dät)<br> ''' trotz '''trots<br> ''' trotzdem '''daach<br> ''' trotzen '''trotsje<br> ''' trotzig '''wärrääged<br> ''' trübe (vom Wetter)''' smuddich, (U) smuddelich, smurrich; {slinke} Trugbild '''Droach (die)<br> ''' trügen '''drjooge (hie drjucht - drooch - drain)<br> ''' Trümmer '''Gruus (dät), Trummere (do)<br> ''' Trumpf '''Tru (die), Truuf (dät)<br> ''' trumpfen '''truuwje, trumpje<br> ''' Trunk '''Dronk (die)<br> ''' Trunkenbold '''Suupswien (dät)<br> ''' Trunksucht '''Suup (die)<br> ''' Trupp '''Trop (die)<br> ''' Tuch '''Douk (die, dät), Uurhong (die); seidener ~''' Siedendouk (die)<br> ''' Tuchballen '''Doukebolle (die)<br> ''' Tuchleiste '''Ägge (ju)<br> ''' tüchtig '''duftich, dääge, dääged, doane, goud, fiks; ~er Arbeiter''' Uurfljooger (die) <br> ''' tüfteln '''klüüterje<br> ''' Tugend '''Duugd (ju)<br> ''' tugendhaft '''dääge(d) Tülle; (Ausguß)''' Nib (die); (am Spaten''') Dille (ju)<br> ''' tummeln; sich ~''' sik doogje<br> ''' Tumult '''Truumult (die); ~ machen''' truumultje<br> ''' tun '''dwo (du dääst, hie däd - diede - däin), kriege<br> ''' Tünche '''Wietelkalk (die)<br> ''' tünchen '''wietje, kalkje, uutkalkje<br> ''' Tunke '''Stip (dät)<br> ''' tunken '''stipje<br> ''' Tüpfelchen '''Tippelke (dät)<br> ''' Tür '''Doore (ju); {ju Löowe, touluuke}<br> ''' Türangel '''Hange, Hänge (ju)<br> ''' Türhaken '''Doorhoake (die)<br> ''' Türklinke '''Doorklinke (ju), Klinke (ju)<br> ''' Türleiste '''Doorlieste (ju)<br> ''' Türloch '''Dooregat, -goate (dät)<br> ''' Turm '''Touden (die), (U) Tudden<br> ''' Turmfalke '''Stoothauk (die)<br> ''' Turmspitze '''Toudenspitse (ju)<br> ''' turnen '''turnje<br> ''' Türpfosten '''Doorposte (die)<br> ''' Türrahmen '''Doorkesien (dät), Kesien (dät), Doorroome (die), (H) Doorkesiene (ju), (H) Kesiene (ju),<br> ''' Türriegel; hölzerne ~''' Waapel (die)<br> ''' Türschloß '''Dooreslot (dät)<br> ''' Türschwelle '''Dooredräppel (die), Dräppel (die)<br> ''' Tute '''Tuuthouden (dät)<br> ''' Tüte '''Tütjen (dät)<br> ''' tuten '''tuutje<br> ''' Typhus '''Narrenfiewer (dät)<br> ''' Tyrann '''Twinger (die) <br> == U == ''' Ubbehausen '''Ubbehuusen ON<br> ''' übel '''eeuwel, eeuwelch; ~ anlaufen''' deerounloope; ~ nachreden''' ätterfläär(j)e; ~ nehmen''' foar läip apnieme<br> ''' Übel '''Eeuel (dät) übelgelaunt '''kluuterch<br> ''' üben '''üübje<br> ''' über '''uur, buppe; ~ ein Jahr alt''' uurjierich<br> ''' überall '''alle(r)weegense, allerwaiens<br> ''' überall '''uural, (U) oural<br> ''' überanstrengen '''uurdwo, uurnieme<br> ''' überarbeiten; sich ~''' sik ferknooie<br> ''' überaus '''uuruut<br> ''' Überbein '''Knubbe (die)<br> ''' überbieten '''uurbjoode<br> ''' überbleiben '''uurblieuwe<br> ''' Überbleibsel '''Uurblieuwsel (dät)<br> ''' überblicken '''uurkiekje, uursjo<br> ''' überbringen '''uurbrange<br> ''' Überbringer '''Uurbranger (die); (v. Nachricht) Bescheedtäller (die)<br> ''' überdauern '''uurduurje<br> ''' überdenken '''uurtoanke<br> ''' überdrüßig '''ferträitelk, (U) fertrittelk <br> ''' überdüngen '''uurmjuksje<br> ''' übereifrig '''uuriewerch<br> ''' übereilen '''uurielje; sich ~''' sik uurielje<br> ''' übereilt '''balstjuurich<br> ''' Übereilung '''Iele (ju)<br> ''' übereinander '''buppenunner, uurnunner<br> ''' überessen; sich ~''' sik uuriete<br> ''' Überfall '''Uurloop (die), Uurfal (die)<br> ''' überfallen '''uurfaale<br> ''' überfliegen '''uurfljooge<br> ''' überfließen '''uurstrieke<br> ''' Überfluß '''Uurfloud (ju)<br> ''' überflüssig '''uurfloudich, uurhoop, uurscheerich, bietou<br> ''' überfluten '''uurfloudje, uurstrieke<br> ''' Überflutung '''Uurfloudenge (ju)<br> ''' überfordern '''uurdrieuwe<br> ''' Übergabe '''Uurgoawe (ju)<br> ''' Übergang '''Uurgong (die)<br> ''' Übergangsform '''Uurgongsfoarm (ju)<br> ''' übergeben '''uurreeke<br> ''' übergehen '''uurgunge; ~ zu''' uurgunge tou, uurtreede tou<br> ''' übergeschäftig '''doar<br> ''' Übergewicht '''Truchsleek (die) übergießen '''begulpje <br> ''' überhand '''uurhound<br> ''' überheben; sich ~''' sik uurtille<br> ''' überher '''uurhäär, uurhoop<br> ''' überhin '''uurwai<br> ''' überholen '''uurhoalje; beim Segeln ~''' besailje<br> ''' überhören '''uurheere<br> ''' überkippen '''uurkippe<br> ''' überkleiden '''uurkloodje<br> ''' überklug '''njuugenklouk<br> ''' überkochen '''uursjoode<br> ''' überkommene Sitte '''Bruuk (die)<br> ''' überladen '''uurleede<br> ''' überlang '''uurloang<br> ''' überlassen '''uurläite<br> ''' Überlauf '''Uurloop (die)<br> ''' überlaufen '''uurloope; (überfluten) uurstrieke<br> ''' überlaut '''balstjuurich<br> ''' überleben '''uurlieuwje, uurduurje; sich ~''' sik uurlieuwje; einen ~''' aan uurduurje<br> ''' überlegen '''[Verb] uurlääse, uurtoanke; (bedenken''') simulierje<br> ''' überlegen '''[Adj.] uurlain, ~ sein''' Mäster weese<br> ''' Überlegenheit '''Uurlainhaid (ju)<br> ''' überlegt '''sinnich<br> ''' überliefern '''uurlääwerje<br> ''' Überlieferung '''Uurlääwerenge (ju)<br> ''' überlisten '''uurdüüwelje<br> ''' Übermacbt '''Uurmacht (ju)<br> ''' übermächtig '''uurmachtich übermäßig '''uuremäite, uurdoadich<br> ''' übermitteln; (v. Auftrag) '''uutgjuchte<br> ''' übermorgen '''uutemäiden, uutenemäiden<br> ''' Übermut '''Uurmoud (die)<br> ''' übermütig '''uurmoudich, weelich, kwoodoardich, möitsk; (kräftig) '''wrieuwelch<br> ''' übernachten '''uurnoachtje<br> ''' übernähen '''uursäie<br> ''' übernehmen '''uurnieme<br> ''' überpflastern '''ferploasterje<br> ''' überragen '''uurraagje<br> ''' überraschen '''uurraskje; (ertappen)''' ap e Maat kuume; uurrumpelje<br> ''' überreden '''bebaale, beschierje, ienspreeke; überredet '''uurboald <br> ''' überreichen '''reeke (hie rakt - roate (R) - roat (R)), uurreeke<br> ''' überrumpeln '''uurrumpelje<br> ''' übersäen '''uursäidje<br> ''' überschüssig '''uurhoop<br> ''' überschwemmen '''uurfloudje<br> ''' überschwemmt '''plas Überschwemmung '''Uurfloudenge (ju)<br> ''' übersehen '''uurkiekje, uursjo<br> ''' übersetzen '''uursätte<br> ''' Übersicht '''Uursicht (ju)<br> ''' überspannt '''uurspond<br> ''' überspringen '''uurjumpje; (v. Fußgelenk''') uurkootje<br> ''' überstehen '''uurstounde; Krankheit überstanden haben''' uur dän Bierich weese<br> ''' überstrichen, mit Lehm ~''' klamd<br> ''' übertölpeln '''uurdüüwelje<br> ''' übertragen '''uurdreege<br> ''' übertreffen '''uurträffe; Erwartung ~d''' drjooch<br> ''' übertreiben '''uurdrieuwe<br> ''' übertreten '''zu uurtreede tou<br> ''' übervorteilen '''meenieme<br> ''' überwältigen '''mantje <br> ''' überwintern '''uurwinterje<br> ''' Überwurf '''Hoike (ju) überzeugen '''uurtjuuge; durch Reden ~''' dum baale<br> ''' überziehen '''uurluuke, bekloodje<br> ''' Überzug '''Uurtoach (die), Uurträksel (dät)<br> ''' übrig '''uurich<br> ''' übrigbehalten '''uurhoolde<br> ''' übrigbleiben '''uurichblieuwe, uurblieuwe<br> ''' übriglassen '''uurläite <br> ''' Ufer '''Ouger (dät)<br> ''' Uferbefestigung '''Haude (ju) <br> ''' Uferpfahl '''Äipeel (die)<br> ''' Uferschwalbe '''Äidswoalke (ju)<br> ''' Uhr '''Klokke (ju)<br> ''' Uhrzeiger '''Wieser (die)<br> ''' Ulme '''ieperne Boom; von der ~''' iepern<br> ''' Ulmenholz; aus ~''' iepern<br> ''' um '''uum, uume; ~ sich her''' uum sik tou; ~ herum''' uumetou; da ~ herum''' deer uum tou; ~...herum''' uum...hääruume, uum<br> ''' umändern '''uumannerje<br> ''' umarbeiten '''uumeoarbaidje; (v. Grund''') uumemoakje<br> ''' umbauen '''fertimmerje<br> ''' umbiegen '''uumebeegje<br> ''' umbinden '''uumebiende<br> ''' umblasen '''uumebloasje<br> ''' umbrechen '''uumebreeke<br> ''' umbringen '''uumebrange<br> ''' umdenken '''uumetoanke<br> ''' umdeuten '''uumetjuude<br> ''' umdrehen '''uumetraale<br> ''' umfahren '''uumefiere umfallen '''uumefaale<br> ''' umfalten '''uumefooldje<br> ''' Umfang '''Uumfang (die)<br> ''' umfassen '''uumfoatje<br> ''' umflattern '''uumfladderje<br> ''' umfluten '''uumspäile umformen '''uumefoarmje<br> ''' Umgang '''Uumgong (die)<br> ''' Umgangsart '''Wiese (ju)<br> ''' umgeben '''uumreeke, uumereeke<br> ''' Umgebung '''Uumgeebenge (ju)<br> ''' Umgegend '''Uumgeegend (ju)<br> ''' umgehen '''uumgunge; ~ mit''' uumegunge mäd; ~ nach dem Tode''' wiergunge<br> ''' umgekehrt '''uumekierd<br> ''' umgewöhnen '''uumewoane<br> ''' umgießen '''uumejoote<br> ''' umgraben '''uumegreeuwe, uumespitte<br> ''' umgucken '''uumekiekje<br> ''' umhacken '''uumehäkje<br> ''' umhaken '''ferhoakje<br> ''' Umhang '''Knäddouk (die), Uurhong (die); ~ mit Kapuze''' Pälleriene (ju)<br> ''' Umhängetuch '''Knäddouk (dät), (S) Knipdouk<br> ''' umhauen '''uumehaue<br> ''' umher '''hääruume<br> ''' umhergehen '''hääruumegunge<br> ''' umherirren '''dweele (hie dwält - dwuul - dwäälen), ierje<br> ''' umherlaufen '''tiddelje<br> ''' umherrennen (v. Kühen)''' bisje <br> ''' umherschlendern '''gängelje<br> ''' umherspringen '''spinkenierje<br> ''' umhertollen '''jachterje<br> ''' umhertreiben; sich spielend ~''' juchterje<br> ''' umhin '''uumetou, buute tou <br> ''' umkehren '''uumekiere<br> ''' umkippen '''uumekülpje<br> ''' umklammern '''uumklammerje<br> ''' umkleiden '''uumekloodje<br> ''' umkommen '''uumekuume<br> ''' umkreisen '''uumsirkelje<br> ''' umladen '''uumeleede<br> ''' Umlauf '''Uumloop (die)<br> ''' Umlaufzeit '''Uumloopstied (ju)<br> ''' umlegen '''uumelääse<br> ''' umliegend '''uumlääsend<br> ''' umpacken '''umefläie<br> ''' umpflügen '''uumebaue; Stoppeln ~''' tielje, (S) dielje umrahmen '''uumroomje<br> ''' umreißen '''uumeriete<br> ''' umschauen '''uumekiekje<br> ''' umschichten '''uumefläie<br> ''' Umschlag '''Uumsleek (die), Uumesleek (die)<br> ''' umschlagen '''uumeslo; ~ v. Segel''' giebje; ~ vom Wetter''' wikselje<br> ''' umschließen '''uumsingelje<br> ''' umschmieden '''uumesmiedje<br> ''' umschöpfen '''ferschäppe<br> ''' Umschott '''Uumeschot (das)<br> ''' Umschwung '''Uumetraalenge (ju)<br> ''' umsetzen '''uumesätte<br> ''' Umsicht '''Uumsicht (ju)<br> ''' umsonst '''uumsonst, uumesunst, uumsunst, uundöimich; ~ arbeiten''' öile<br> ''' umspülen '''uumspäile<br> ''' Umstände '''machen Uumstände moakje<br> ''' umstapeln '''uumestoapelje, ferstoapelje<br> ''' umstellen '''uumestaale<br> ''' umstimmen '''uumestämme<br> ''' umstoßen '''uumesteete<br> ''' umstrahlen '''uumstroalje (R)<br> ''' umstritten '''striedich<br> ''' umtaufen '''uumedööpe<br> ''' umtauschen '''uumetuuskje, uumebuutje<br> ''' umtun '''uumedwo<br> ''' umwechseln '''uumewikselje<br> ''' Umweg '''Uumwai, -weege (die)<br> ''' umweiden '''ferweedje<br> ''' umwenden '''uumeweende; {ju Ounweendenge} umwerfen '''uumesmiete<br> ''' umwickeln '''bewinnelje<br> ''' Umzug '''Uumtoach (die)<br> ''' umzäunen '''oufreedigje<br> ''' Umzäunung '''Richeläi (ju)<br> ''' umziehen '''uumeluuke; (umkleiden) uumekloodje<br> ''' umzingeln '''uumsingelje<br> ''' un- '''uun-<br> ''' unabsichtlich '''uunferwoars<br> ''' unachtsam '''ruuch, (U) rouch; ~ kaufen''' in dän Slöär koopje<br> ''' Unachtsamkeit '''Slöär (die)<br> ''' unangenehm '''spietelk; (v. Person''') strom<br> ''' unanständig '''reden groaf baale, swiensk baale<br> ''' unaufhörlich '''ineens <br> ''' unbändig '''uunbändich, flääsk; (v. Pferd) uunräästich<br> ''' unbarmherzig '''uunbarmhaatich<br> ''' unbedingt '''uunbedingd unbefruchtet '''gääst<br> ''' unbehilflich '''uunbehälpsoam<br> ''' unbehobelt '''uunbehauen, rubbelch<br> ''' unbeholfen '''slanterch; ~er Mensch''' holtene Koaster (die)<br> ''' unbekannt '''uunbekoand<br> ''' unbequem sitzen '''sitte as n Oape ap n Sliepsteen<br> ''' unberechenbar '''uunbereekenboar, buksk; ~ sein''' toufuul Wietes in t Ooge hääbe<br> ''' unbeschwert '''uunbesweerd<br> ''' unbesiedelt '''uunbesiedeld<br> ''' unbesorgt '''uunbesuurged<br> ''' unbeständig '''wipsk; (v. Wetter) kwakkelch, ap Uunstjuur <br> ''' Unbeständigkeit '''Uunstjuur (dät)<br> ''' unbeholfen '''uunbeholpen<br> ''' unbewohnbar '''uunbewoonboar<br> ''' unbrauchbar '''uunbruukboar<br> ''' und '''un<br> ''' Undank '''Uuntonk (die)<br> ''' Unding '''Fegöök, Fegöäk (dät) undurchlässig '''ticht<br> ''' uneben '''knubberch, pulterch, struuf<br> ''' uneheliches Kind''' Foarbäiden (dät); ein ~ bekommen''' mäd n Bäiden in Huus kuume<br> ''' uneinig '''uuneenich<br> ''' Uneinigkeit '''Twist (die), Uuneenichkaid (ju)<br> ''' unentschieden '''uunäntschat<br> ''' unentschlossen '''uunäntsleeten<br> ''' unentwegt '''tätig drok<br> ''' unerfahren '''nit druuch bääte do Oore<br> ''' unersättlich sein''' naan Boudem in de Moage hääbe<br> ''' unerträglich '''uunfreedelk<br> ''' unerwartet '''uunferwoars, uunferwacht, uunferwachted, uunferhüütsk<br> ''' unfest '''rikrakkerch<br> ''' Unflat '''Ougefal (die)<br> ''' unförmig '''uunfonsuunelk<br> ''' unfreundlich '''uunfjuntelk, uunfrüntelk, grimmietich, grimmietsk, kwood<br> ''' Unfriede '''Uunfree (die)<br> ''' unfriedlich '''uunfreedelk<br> ''' unfruchtbar '''uunfruchtboar, hol, schroa; ~es Land''' Uunlound (dät); durch Anbau von Buchweizen ~ machen''' uutboukenje<br> ''' Unfruchtbarkeit '''Schroaegaid (ju)<br> ''' ungeduldig; sehr ~''' sein ap de Hietsele sitte<br> ''' ungeeignet (v. Lage)''' uungoadelch<br> ''' ungefähr '''uungefeer, so'wät, uumtränt, uum, hoolwerhands<br> ''' ungeheuer '''wonwieten<br> ''' Ungeheuer '''Monster (dät)<br> ''' ungehorsam '''uundööged; ~es Geschöpf''' Uundiert (dät); ~es Kind''' Rakker (die)<br> ''' ungehorsam '''uunheerich, luunsk ungekocht '''räi<br> ''' ungelegen '''uungelain<br> ''' ungelenk '''staf<br> ''' ungelöst '''uunlöösd<br> ''' ungenießbar '''nit tou genäiten<br> ''' ungepflegt '''klatterch<br> ''' ungerade '''uunpoor ungeraten '''uungeroaden<br> ''' ungerecht sein''' neen Middelschot in de Noose hääbe <br> ''' ungern '''uunjädden, noode<br> ''' ungesalzen '''frisk<br> ''' ungeschickt '''klunterch, slanterch, uunbeholpen; (einfaltig''') duudelch, duulich<br> ''' ungeschlacht '''lumpen<br> ''' ungeschriebenes Gesetz '''Sätgjucht (dät)<br> ''' ungestört '''uungestöörd<br> ''' ungesund '''uungesuund, rotterch, galsterch<br> ''' ungewiß '''uungewis<br> ''' ungewöhnlich '''uungewöönelk<br> ''' ungewohnt '''uungewoond<br> ''' Ungeziefer '''Uuntjuuch (dät)<br> ''' ungezogen '''ferleeken, wärrääged <br> ''' Unglaube '''Uungloowe (die)<br> ''' ungläubig '''uungloofsk<br> ''' ungleich '''uungliek, unnerscheedelk<br> ''' Unglück '''Uungluk (dät), Unnergong (die), Schiksoal (dät)<br> ''' unglücklich '''uunglukkelk<br> ''' ungünstig '''uungunstich, uungoadelk<br> ''' unhaltbar '''uunhooldboar<br> ''' Unheil '''Uunheel (dät)<br> ''' unhöflich '''uunhoffelk<br> ''' Unhold '''Uunhold (die)<br> ''' unklug '''uunklouk<br> ''' Unkosten '''Uunkosten (do), Kossenge (do, ju)<br> ''' Unkraut '''Jood (dät), Tjuuch (dät), Uunkruud (dät), Uuntjuuch (dät); Land ohne ~''' schier Lound; {dät Klief, ju Meelde, die Smaatekaan} <br> ''' unkultiviert '''uunbehauen; ~es Moorland''' Douse (ju)<br> ''' unkundig '''uunkundich<br> ''' unlustig '''sloksk<br> ''' unmittelbar '''stump<br> ''' unmöglich '''uunmuugelk<br> ''' unnötig '''uunnöödich; ~e Umstände''' Bewier (dät)<br> ''' unnütz '''uunnuts; ~es Zeug''' Ballast (die), Flitterkroam (die) unordentlich '''uunoardenelk, uunoantelk, klatterch, plunnerch, sludderch, slurrich, slunterch; ~ gehen''' schuffelje; ~er Mensch''' Släif (die), Sludderbukse (die), Swieneegel (die); ~ schneiden''' fuchelje; ~ zusammenpacken''' knausje; ~e Wirtschaft''' Smeerderäi (ju)<br> ''' Unordnung '''Uunstjuur (dät); (v. Wetter''') Uunstjuur (dät) unpassend '''uunpaasend; ~e Farbe''' Misklöär (dät); von ~e Farbe''' misklöärich; ~e Zeit''' Uuntied (ju); ~er Zeitpunkt''' Uuntied (ju)<br> ''' unpassierbar '''uunpassierboar<br> ''' unrecht '''uungjucht<br> ''' Unrecht '''Uungjucht (dät)<br> ''' unreif '''uunriep<br> ''' Unreinlichkeit '''Keetegaid (ju)<br> ''' Unruhe '''Uunraue (ju), Drokte (ju), Späktoakel (die); Lärm und ~ machen''' remäntje<br> ''' unruhig '''uunrauelk, uunräästich, beroisk, wipsk, wääpsk, wispelch, wispelhaft; sich ~ hin und her bewegen''' wispelje unruhiger Mensch''' Rubbe (die), Wiggeliers (die), Wipschinke (die), Wipstäit (die), Wispelstäit (die),<br> ''' Wöiler '''(die)<br> ''' unrühmlich '''uunruumelk<br> ''' uns '''uus<br> ''' unsauber '''sludderch<br> ''' Unschlitt '''Ungel (die)<br> ''' unschlüssig '''wonkelhaft<br> ''' Unschuld '''Uunscheeld (ju)<br> ''' unschuldig '''uunscheeldich<br> ''' unser '''uus<br> ''' unsicher '''uunsicher; ~ gehen''' trieselje, sik foar do Toonen steete<br> ''' Unsinn '''Uunsin (die), Kwatsk (die); ~ reden''' kauelje, kwäädelje<br> ''' unsittlich '''uunsittelk<br> ''' unten; nach ~''' deel, biedeel, addeel, haddeel, häärdeel; steil nach ~''' liekdeel<br> ''' unter '''unner; (mitten in''') monken; (zwischen''') monk, monken; ~e Dachrand''' Ouse (ju); das ~e Ende''' Unnereende (die, dät)<br> ''' Unterarm '''Unnerierm (die)<br> ''' Unterbett '''Unnerbääd (dät)<br> ''' unterbieten '''unnerbjoode<br> ''' unterbrechen '''unnerbreeke, dät Woud foar de Muule wächnieme<br> ''' unterbringen '''unnerbrange<br> ''' Unterdach '''Unnertäk (dät) unterderhand '''unnerhoundsk<br> ''' unterdessen '''intwisken<br> ''' unterdrücken '''fersmoorje, 'unnertaie<br> ''' Unterdrücker '''Unnerdrukker (die)<br> ''' untere '''unnerste, unnere<br> ''' unterentwickelt '''tourääch, minnelk<br> ''' unterernährt '''hoamelch<br> ''' Untergang '''Unnergong (die)<br> ''' untergehen '''unnergunge; (mit Schiff) ap See blieuwe<br> ''' untergeordnet '''unneroardend; ~ sein''' unnerstounde<br> ''' Untergrund '''Unnergruund (die)<br> ''' unterhalten '''unnerhoolde; sich ~''' sik unnerhoolde, sik fermoakje<br> ''' unterhaltsam '''fermoakelk<br> ''' Unterhaltungsspiel '''Tik-tak-tul-Spil (dät) Unterhemd '''Unnerhoamd (dät)<br> ''' Unterholz '''Possem (die)<br> ''' Unterhosen '''Unnerbukse (ju)<br> ''' unterirdisch '''unnergruundsk<br> ''' Unterjacke '''Unnerwams (dät)<br> ''' unterkellerter Raum '''Apkoomer (die, ju)<br> ''' Unterkiefer '''Unerkeeuwe (ju)<br> ''' Unterkleid '''Unnerklood (dät), -kloodere<br> ''' Unterkleidung '''Unnerkloodere [pl.]<br> ''' Unterkunft '''Kwattier (dät)<br> ''' unterlegen '''unnerlääse; ~ sein''' unnerlain weese <br> ''' Unterleib '''Wams (die)<br> ''' Unterlippe '''Unnerlippe (ju)<br> ''' unternehmen '''unnernieme, uutfreete, uutgjuchte<br> ''' Unternehmen '''Unnerniemen (dät)<br> ''' Unternehmungsgeist '''Uumsleek (die), Uumesleek (die)<br> ''' unterordnen '''unneroardenje<br> ''' Unterpfand '''Unnerpound (dät)<br> ''' Unterricht '''Unnergjucht (die)<br> ''' unterrichten '''unnergjuchte <br> ''' Unterrock '''Unnerrok (die), Waanken (dät), Päie (ju) Untersatz '''(v. Bienenkorb) Äpsattelge (ju)<br> ''' unterscheiden '''unnerscheede, schiele<br> ''' Unterschenkelknochen '''Schiene (ju)<br> ''' Unterschied '''Ferschiel (dät, die), Schiel (dät, die), Unnerscheed (die)<br> ''' Unterschlupf '''Schüül (dät, die)<br> ''' unterschlüpfen '''schüülje<br> ''' unterschreiben '''unnerschrieuwe<br> ''' Unterschrift '''Unnerschrift (ju)<br> ''' untersetzt '''strääwich<br> ''' unterste '''unnerste<br> ''' unterstehen '''unnerstounde<br> ''' Unterstützung '''Stöän (die)<br> ''' untersuchen '''unnersäike<br> ''' Untersuchung '''Unnersäikenge (ju)<br> ''' Untertasse '''Unnerschöölken (dät), Schöälken (dät)<br> ''' unterwegs '''unnerwains<br> ''' Untier '''Uundiert (dät)<br> ''' untrennbar '''uuntränboar<br> ''' untreu '''uuntrjou<br> ''' untröstlich '''uuntraastelk<br> ''' ununterbrochen '''ineens; ~e Arbeitszeit''' Schoft (die)<br> ''' unverdaulich '''uunferdauelk<br> ''' unverdorben '''uunferduurwen, kauster<br> ''' unvergeßlich '''uunferjeetelk<br> ''' unverheiratet '''leedich, uunferhilked, (H) uunferhölked unverhofft '''uunferhooped, uunferwachted<br> ''' unverkäufliche Ware '''Wrak (dät)<br> ''' unvermindert '''uunferminnerd<br> ''' unvermischt '''schier<br> ''' unvermutet '''uunfermoudelk<br> ''' unverschämt '''uunferschoomd<br> ''' unversehens '''uunfersjoons<br> ''' unverzagt '''hädfuchtich<br> ''' unvollständig '''uunfulständich<br> ''' unvorsichtig '''roukloos unwegsam '''uunwächsoam, uunweechsoam<br> ''' Unwetter '''Uunweeder (dät); schweres ~''' Noodweeder (dät)<br> ''' unwillkürlich '''uunfersjoons, uunferwoars<br> ''' Unwissen '''Uunwieten (dät)<br> ''' Unwissenheit '''Uunwietenhaid (ju)<br> ''' unwohl '''wunderelk, wunnerelk<br> ''' unzerbrechlich '''uunbreekboar<br> ''' unzufrieden '''uuntoufree, knutterch, gnaarich<br> ''' unzuverlässig '''falsk, uungewis<br> ''' üppig '''gail, grousich<br> ''' uralt '''uuroold<br> ''' urbar; ~ machen''' tougjuchte moakje; neu ~ gemachter Streifen Moor''' Kläp (dät), do Kleepe<br> ''' Urgroßmutter '''Oankemääme (ju)<br> ''' Urgroßvater '''Oankebaabe (die), Uurgrootfoar (die)<br> ''' Urin '''Pisse (ju), Woater (dät)<br> ''' urinieren '''pisje; (v. Tier''') miege (hie micht - meech - miegen)<br> ''' Urkunde '''Uurkunde (ju)<br> ''' urkundlich '''uurkundelk<br> ''' Urlaub '''Uurloof (die)<br> ''' Urmensch '''Uurmoanske (die)<br> ''' urplötzlich '''uur Noacht<br> ''' Ursache '''Uurseeke (ju); keine ~''' deer nit foar<br> ''' Ursprung '''Uursproang (die)<br> ''' Urteil '''Uurdeel (dät)<br> ''' urteilen '''uurdeelje<br> ''' Urwald '''Uurwoold (die)<br> ''' urzeitlich '''uurtiedelk<br> ''' Urzustand '''Uurtoustand (die)<br> ''' Utende '''Uutände ON <br> == V == ''' Vagabund '''Foagebund (die), Strööper (die)<br> ''' Vasall '''Fasal (die)<br> ''' Vase '''Woase (ju)<br> ''' Vater '''Baabe (die), Foar (die)<br> ''' Vaterland '''Foarslound (dät)<br> ''' verachten '''feroachtje Verachtung '''Feroachtenge (ju)<br> ''' veralten '''feroalerje<br> ''' veränderlich '''ferannerelk<br> ''' verändern '''ferannerje<br> ''' Veränderung '''Ferannerenge (ju), Ferannerge (ju)<br> ''' verankern '''feronkerje<br> ''' veranlassen '''feranlasje<br> ''' Veranlassung '''Feranlassenge (ju)<br> ''' veranstalten '''feranstaltje<br> ''' verantworten '''feroantwoudje<br> ''' Verantwortung; in ~ nehmen''' uurnieme<br> ''' verantwortungslos '''roukloos<br> ''' verarbeiten '''feroarbaidje<br> ''' verärgern '''feräärgje, feräärgerje<br> ''' verarmen '''feräärmje; völlig ~t''' anteerd; völlig ~ter Mensch''' Koaljoager (die)<br> ''' verbacken '''ferboake<br> ''' Verband '''Ferbeend (die); (Umschlag''') Uumsleek (die)<br> ''' verbannen '''ferbanne<br> ''' verbergen '''ferbierge<br> ''' verbessern '''ferbeeterje<br> ''' Verbesserung '''Beeterskup (ju)<br> ''' verbeugen '''ferbeegje<br> ''' verbiegen '''ferbeegje<br> ''' verbieten '''ferbjoode<br> ''' verbinden '''ferbiende, ferkoppelje; die Augen ~''' blienddoukje; Taue ~''' splisje; (mit Zapfen''') pänne, pänje, ferpänje<br> ''' Verbindung '''Ferbiendenge (ju)<br> ''' Verbindungsbalken; '''(im Haus) Ferbiendsboolke (die); (im Pflug''') Rüüst (dät)<br> ''' Verbindungseisen (in Windmühle)''' Sabbeliersen (dät)<br> ''' Verbindungshaken '''(im Webstuhl) Rauhoak (die)<br> ''' Verbindungsholz '''Ferbiend (dät)<br> ''' Verbindungsweg '''Ferbiendengswai (die) verbitten; sich ~''' sik ferbidje<br> ''' verbittern '''ferbitterje; ~d''' ferbitterd<br> ''' verblassen '''ferschjoote<br> ''' Verbleib '''Ferblieuw (die, dät)<br> ''' verbleiben '''ferblieuwe<br> ''' verblüffen '''ferblufje<br> ''' verblühen '''ferblöie<br> ''' verbluten '''ferbläide, uutbläide; sich ~''' sik ferbläide<br> ''' verborgen '''uutleende<br> ''' Verbot '''Ferboad (dät), do Ferboode<br> ''' verbrauchen '''ferbruuke; beim Backen ~''' ferboake; durch Hacken ~''' ferhäkje; durch Kauen ~''' ferkauje; beim Sägen ~''' fersoagje; beim Schießen ~''' ferschjoote; beim Schnitzeln ~''' fersnippelje; beim Stricken ~''' ferbraidje<br> ''' verbraucht (schadhaft)''' rotterch; ~es Fahrzeug''' Rikrak (die); ~es Pferd''' Schinder (die) verbrechen '''ferbreeke<br> ''' Verbrechen '''Ferbreeken (dät)<br> ''' Verbrecher '''Ferbreeker (die)<br> ''' verbreiten '''wiedje; böse Gerüchte ~''' raachje<br> ''' verbreitern '''ferbraaderje<br> ''' verbrennen '''ferbaanje, ferbaadenje, ferstookje<br> ''' verbringen '''ferbrange<br> ''' verbrühen '''ferbroie<br> ''' verbummeln '''ferbummelje<br> ''' verdammen '''ferdamme; ~t''' ferdamd<br> ''' verdanken '''fertonkje<br> ''' verdauen '''ferdaue<br> ''' verdauen '''ferknuusje<br> ''' verdaulich; schwer ~''' wrieuwel <br> ''' Verdeck (v. Schiff)''' Däk (dät)<br> ''' Verdeckbalken '''Plichtboolke (die)<br> ''' verdecken '''ferdäkke<br> ''' verderben '''ferdierwe (hie ferdärft - ferdoorf - ferduurwen), (U) ferdäirwe, angunge, fergunge, feroasje, ferwäide; es mit einem ~''' et mäd aan ferbrüüe<br> ''' Verderben '''Ferdierwen (dät)<br> ''' verdeutlichen '''ferdüütskje<br> ''' verdeutschen '''ferdüütskje<br> ''' verdienen '''fertjoonje; {Jipjap}<br> ''' Verdiener '''Fertjooner (die)<br> ''' Verdienst '''Fertjoonst (die)<br> ''' verdoppeln '''ferdubbelje<br> ''' verdorben '''fuul, fergeen, kwatterch, galsterch, rotterch; (v. Käse''') wrak; es mit Einem ~ haben''' et mäd aan ferbrüüd hääbe; {ullerch}<br> ''' verdorren '''soorje, ferdurje<br> ''' verdorrt '''soor<br> ''' verdrängen '''fertringe<br> ''' verdreht '''fertroald, dwaarelch<br> ''' verdrießen '''ferträite (dät ferträt mie - ferträtte - ferträt), spiete<br> ''' verdrießlich '''ferträitelk, (U) fertrittelk, boarsk, brumsk, ferträitelk, gnaarich, gnutterch, mursk, spietelk, wrakkerch; ~er Mensch''' Gnaarpot (die)<br> ''' verdrücken '''fertaie<br> ''' Verdruß '''Ferträit (die), Ferträitelkaid (ju)<br> ''' verdunkeln '''ferdjunkelje<br> ''' Verdunkelung '''Ferdjunkelenge (ju)<br> ''' verdünnen '''fertänje<br> ''' verdunsten '''ferfljooge<br> ''' verdutzt '''bestat, ferbluft<br> ''' veredeln; mit Kupfer ~''' ferkooperje<br> ''' verehren '''fereerje<br> ''' Verehrung '''Fereerenge (ju)<br> ''' vereid(ig)en '''fereedigje Verein '''Buund (die)<br> ''' vereinbaren '''fereenboarje, oumoakje<br> ''' Vereinbarung '''Fereenboarenge (ju)<br> ''' vereinigen '''fereenigje<br> ''' vereitern '''feratterje<br> ''' Vereiterung '''(v. Finger) Fiek (die)<br> ''' vererben '''feräärwje; sich ~''' ätteroarje<br> ''' verfahren '''ferfoare; sich ~''' sik ferfiere<br> ''' Verfahren '''Ferfoaren (dät)<br> ''' Verfall '''Ferfal (die) verfallen '''ferfaale; dem Tode ~''' fee; ~es Haus''' Kebuf (die, dät)<br> ''' verfangen '''ferfange<br> ''' verfärben; sich ~''' ferschiene, ferschjoote fon Klöär, looje, ouklöärje <br> ''' verfassen '''touhoopestaale<br> ''' verfaulen '''ferfuulje, feroasje, ferrootje<br> ''' verfechten '''ferfächtje<br> ''' verfehlen '''ferfailje, misje<br> ''' verfehlt '''mis<br> ''' verfeinden, sich ~''' sik ferfäindje<br> ''' verfemt '''ferfeemd<br> ''' verflicken '''ferlapje<br> ''' verfliehen '''ferfladderje<br> ''' verfluchen '''ferwonskje<br> ''' verfolgen '''ferfoulgje<br> ''' Verfolgung '''Ferfoulgenge (ju)<br> ''' verfrachten '''ferfrachtje<br> ''' verfressen '''ferfreeten<br> ''' verfrieren '''ferfjoose<br> ''' verfroren '''ferfäärsen<br> ''' verfügen '''ferföigje<br> ''' Verfügung; zur ~ stellen''' tou Ferföigenge staale<br> ''' vergaffen; sich ~''' sik ferkiekje<br> ''' vergangenes '''Jahr fergeen Jier<br> ''' vergänglich '''fergängelk<br> ''' vergeben '''ferreeke<br> ''' vergebens '''fergeebens, fergääwens, ferjeeuwens, uundöimich<br> ''' vergeblich '''unnuts; sich ~ bemühen''' öile<br> ''' vergehen '''fergunge<br> ''' Vergehen '''Fergungen (dät)<br> ''' vergelten '''ferjäilde<br> ''' vergessen '''ferjeete (hie ferjät - ferjiet - ferjeeten)<br> ''' Vergessenheit '''Ferjeetenskup (ju)<br> ''' vergeßlich '''ferjeetelk<br> ''' Vergeßlichkeit '''Ferjeetelkaid (ju)<br> ''' vergeuden '''ferkwitkerje, ferkwitkje, fernäile<br> ''' sich vergewissern '''sik bewisje, in t Gewisse hoolde vergießen '''ferjoote<br> ''' vergiften '''fergiftje<br> ''' Vergiftung '''Fergiftenge (ju)<br> ''' Vergleich '''Fergliek (die); einen ~ machen''' paas reekenje, paas moakje; gliekje<br> ''' vergleichen '''ferglieke, fergliekje<br> ''' verglimmen '''ferglimme<br> ''' verglühen '''fersmulje<br> ''' Vergnügen '''Fergnöigen (dät), Ferkoierskup (ju), Oaregaid (ju), Feroaregaid (ju)<br> ''' vergnüglich '''plesierdelk <br> ''' vergnügt '''fergnöigd, fergnöiged, weelich<br> ''' vergolden '''fergouldje<br> ''' vergoldet '''fergoulded<br> ''' vergönnen '''fergonne<br> ''' vergraben '''fergreeuwe<br> ''' vergreifen; sich ~''' sik fergriepe<br> ''' vergrößern '''fergratterje, fergrööterje<br> ''' Vergrößerung '''Fergratterenge (ju)<br> ''' verhacken '''ferhäkje<br> ''' verhaften '''ferhaftje, aphoalje<br> ''' verhageln '''ferhailje<br> ''' verhallen '''ferhalje<br> ''' verhalten '''ferhoolde<br> ''' Verhaltensweise; festgelegte ~''' Wiese (ju)<br> ''' verhandeln '''ferhondelje<br> ''' Verhandlung '''Ferhondelenge (ju)<br> ''' verhängen '''ferhongje<br> ''' Verhängnis '''Ferhängnis (dät)<br> ''' verhärten '''ferhädje<br> ''' verhaßt '''ferhast<br> ''' verhauen '''ferhaue, ferwalkje, fertoobakje<br> ''' verheben; sich ~''' sik fertille<br> ''' verheeren '''ferheerje, ferheere<br> ''' verheilen '''ferheelje verheiraten '''ferhilkje, (H) ferhölkje<br> ''' verheizen '''bäite, ferbäite, ferstookje<br> ''' verhelfen '''ferhälpe<br> ''' verheuern '''ferhiere<br> ''' verhindern '''ferhinderje, lätte, ferwoarje, mäite; (umgehen''') äntgunge<br> ''' verhobeln '''ferschoawje<br> ''' Verhöhnung; Ausruf der ~''' sliepuut!<br> ''' verhören '''ferheere, ferlusterje; sich ~''' sik ferheere<br> ''' verhungern '''fersmoachtje<br> ''' verhüten '''äntgunge<br> ''' verirren '''ferbiesterje; sich ~''' ferdweele, sik ferdweele, sik ferierje, ferbiesterje<br> ''' verjubeln '''ferjuubelje<br> ''' Verkauf '''Ferkoop (die) verkaufen '''ferkoopje, ferklopje, ferschuurje; {ruusje}<br> ''' Verkehr '''Ferkier (die)<br> ''' verkehren '''(mit) ferkiere (mäd)<br> ''' verkehrt '''ferkierd, fertroald, mis; ganz ~''' uunmis; nicht ganz ~''' nit uunmis<br> ''' verkeilen '''ferkielje<br> ''' verkennen '''ferkanne<br> ''' verklagen '''ferkloagje<br> ''' verkleben '''ferklieuwje<br> ''' verkleiden '''ferkloodje; mit Holz ~''' schoalje; sich ~''' sik ferkloodje<br> ''' verkleistern '''ferkliesterje<br> ''' verklingen '''ferklinge<br> ''' verklommen '''ferkluumed<br> ''' verknüpfen '''ferknätte<br> ''' verkochen '''fersjoode<br> ''' verkohlen '''ferkoolje<br> ''' verkommen '''[Verb.] ferkuume<br> ''' verkommen '''[Adj.] ferlädden, lumperch, sludderch; ~es Tier''' Kwiene (die); ~es Weib''' Tulte (ju)<br> ''' verkoppeln '''ferkoppelje<br> ''' verkorken '''ferkoarkje<br> ''' verkrachte Existenz '''Hondwierksbusse (die)<br> ''' verkraften '''fersmäie, fersmätse verkramen '''ferkroamje<br> ''' verkriechen; sich ~''' sik ferkjoope<br> ''' verkrüppeln '''ferkreepelje<br> ''' verkrüppelt '''ferkreepeld, kreepelch<br> ''' verkümmern '''ferkwienje<br> ''' verkümmert '''minnelk<br> ''' verkuppeln '''ferkoppelje<br> ''' verkürzen '''ferkuutje<br> ''' verlachen '''ferlaachje<br> ''' verladen '''ferleede<br> ''' verlagern '''ferleegerje<br> ''' verlangen '''ferloangje; heftig ~''' jakhoalsje, jankje, joankje<br> ''' verlängern '''ferlaangerje<br> ''' Verlängerung '''Ferlaangerenge (ju)<br> ''' verlangsamen '''ferloangsoamje; Fahrt ~''' bietraale<br> ''' Verlaß '''Ferläit (die)<br> ''' verlassen '''ferläite; sich ~ auf''' oukonne ap, sik ferläite ap, sik ferläite tou<br> ''' Verlauf '''Ferloop (die)<br> ''' verlaufen '''ferloope; sich ~''' sik ferloope, sik ferjoagje, ferbiesterje<br> ''' verläuten '''ferläide<br> ''' verleben '''ferlieuwje<br> ''' verlegen '''[Verb] ferlääse; (verkramen''') ferkroamje<br> ''' verlegen '''[Adj.] ferlain<br> ''' Verlegenheit '''Ferlainegaid (ju); {in de Pikponne}<br> ''' Verleger '''Ferlääser (die) verleihen '''ferleende<br> ''' verleimen '''ferliemje<br> ''' verlernen '''ferleere<br> ''' verletzen '''beseerje<br> ''' verletzt; leicht ~''' nauniemend<br> ''' Verletzung '''Seeregaid (ju)<br> ''' verleugnen '''ferlöägenje<br> ''' verleumden '''belasterje, flääre, fläärje, ätterfläärje, raachje, anfloitje<br> ''' sich '''verlieben sik ferkiekje<br> ''' verliebt '''fernarred verlieren '''ferljoose (hie ferljust - ferloos - ferlädden); (einbüßen''') ienschousterje; Haare ~''' hierje<br> ''' sich '''verloben sik beslo läite<br> ''' verlocken '''truggelje<br> ''' verloren '''ferlädden, haidie<br> ''' Verlust '''Ferljus (die), Ferlust (die), Ousleek (die)<br> ''' verlustig '''gehen ferlustich gunge<br> ''' vermachen '''fermoakje<br> ''' vermahnen '''fermoonje<br> ''' vermauern '''fermuurje<br> ''' vermehren '''fermoorje, fermeerje; sich ~''' meerje<br> ''' vermeiden '''fermiede<br> ''' vermengen '''fermoange<br> ''' vermessen '''fermeete<br> ''' Vermessungsstab '''Pieler (die), Boake (ju)<br> ''' vermieten '''ferhiere; sich ~ (v. Dienstboten)''' sik besteedigje <br> ''' vermindern '''ferminnerje, minderje<br> ''' vermischen '''fermiskje; ~ beim Mahlen''' toumäälnje <br> ''' vermissen '''fermiste, fermisje<br> ''' vermitteln '''fermiddelje, däägenje<br> ''' vermodern '''(trocken) ferrootje; (v. Holz) ferulmje<br> ''' vermodert '''mulsk<br> ''' Vermögen '''Fermuugen (dät); {truchjoaged}<br> ''' vermögend '''fermuugend<br> ''' vermummt '''ferklat, fermumt<br> ''' vermuten '''fermoudje, girsje, gisje, ounnieme<br> ''' vermutlich '''fermoudelk<br> ''' Vermutung '''Fermoudenge (ju)<br> ''' vernachlässigen '''ferludderje, ferloaiwamsje<br> ''' vernageln '''ferspiekerje<br> ''' vernarben '''ferheelje<br> ''' vernaschen '''ferslikkerje<br> ''' vernehmen '''fernieme<br> ''' verneigen; sich ~''' niegje<br> ''' verneinen '''benoadje; Kopf ~d schütteln''' schäddekopje vernichten '''fernäile, fernichtje<br> ''' Vernunft '''Fernunft (ju) vernünftig '''goar<br> ''' Verordnung '''Feroardenge (ju)<br> ''' verpachten '''ferpaachtje, ferhiere<br> ''' verpacken '''ferpakje<br> ''' verpassen '''ferpaasje, ferfailje<br> ''' verpesten '''ferpästje<br> ''' verpetzen '''ferklikke, anklaadje<br> ''' verpfänden '''ferpoundje <br> ''' verpflanzen '''ferplontje; junger Baum der verpflanzt werden soll''' Teeling (die)<br> ''' Verpflegung '''Ferpleegenge (ju)<br> ''' Verpflichtung '''Scheeldegaid (ju)<br> ''' verpfuschen '''ferfuddelje, ferfuskje<br> ''' verprügeln '''katoolje, blouderch un blau haue, buukje, ferkammesoolje, ferklopje, truchhaue<br> ''' verputzen '''ferputsje<br> ''' verqualmt '''bekwalmd<br> ''' verquollen '''apdunsed<br> ''' verrammeln '''ferrammelje<br> ''' verraten '''ferräide, ferklikke, anklaadje<br> ''' verräterisch '''ferräidersk<br> ''' verrechnen '''ferreekenje<br> ''' verrecken '''ferräkke<br> ''' verregnen '''ferriene<br> ''' verreiben '''ferwrieuwe<br> ''' verreisen '''ferraisje<br> ''' verrenken '''ferstuukje<br> ''' verriegeln '''ienpänne, ienpänje, schöätelje<br> ''' verrosten '''ferrusterje, ferrustje<br> ''' verrotten '''rootje, ferrootje; naß ~''' ferrotterje<br> ''' verrücken '''ferrukje, ferrukke, ferschikje, schokje<br> ''' verrückt '''maal, rappelich; ~e Sache''' Stuk uut t Dulhuus<br> ''' Verrücktheit '''Maalegaid, Mallegaid (ju)<br> ''' verrußen '''ferroutje verrutschen '''fergliede, ferglippe<br> ''' Vers '''Färs (die), Geriemsel (dät)<br> ''' versacken '''fersakje <br> ''' versagen '''ferseeke (- fersuuk - ferseeken), fersichtje<br> ''' versägen '''fersoagje<br> ''' Versager '''Lappert (die)<br> ''' versalzen '''[Adj.] fersoalten<br> ''' versalzen '''[Verb] fersoaltje<br> ''' Versammlungsplatz '''Kibbelhouk (die)<br> ''' versanden '''fersoundje<br> ''' versauern '''fersuurje<br> ''' versaufen '''fersuupe<br> ''' versäumen '''fersuumje<br> ''' verschachern '''fertuuskje, ferbuutje verschaffen '''ferschafje, schafje<br> ''' verschalen '''ferschoalje<br> ''' verschämt '''ferschoomd<br> ''' verschanzen '''ferschansje<br> ''' verscheiden '''ferscheede<br> ''' verschenken '''ferschoanke<br> ''' verscherzen '''ferbrüüe<br> ''' verscheuern '''ferschuurje<br> ''' verschicken '''ferstjuure<br> ''' verschieben '''ferschuuwe, schokje<br> ''' verschieden '''ferscheeden, unnerscheedelk; ~e''' ferscheedene; ~ sein''' ferschiele, schiele<br> ''' verschießen; '''(verbleichen) ferklöärje<br> ''' verschiffen '''ferschiepje<br> ''' verschlafen '''fersläipe<br> ''' Verschlag '''Fersleek (die), Holtfersleek (die)<br> ''' verschlagen '''ferslo<br> ''' verschlechtern '''fersljuchterje<br> ''' Verschlechterung '''Fersljuchterenge (ju)<br> ''' verschleifen '''fersliepe<br> ''' verschleimen '''fersliemje <br> ''' Verschleiß '''Slietoasje (ju) verschleißen '''fersliete, sliete (hie slit- sleet - slieten)<br> ''' verschleppen '''fersliepje<br> ''' verschließen '''fersluute, sluute (hie slut - sloot - sleeten), ousluute; mit hölzerner Riegel ~''' pänje<br> ''' verschlingen '''ferslinge, fertoakelje<br> ''' verschlissen '''ouslieten, uutslieten<br> ''' verschlitzen '''ferkeepje<br> ''' verschlossen '''tou; ~ wie ein Topf''' potticht<br> ''' verschlucken '''fersluuke; sich ~''' sik fersluuke<br> ''' verschmachten '''fersmoachtje<br> ''' verschmähen '''fersmoadje (R)<br> ''' verschmelzen '''fersmilte<br> ''' verschmerzen '''fersmeete<br> ''' verschmieden '''fersmiedje<br> ''' verschmieren '''fersmeere<br> ''' verschnaufen, sich ~''' sik fersnuuwe<br> ''' verschneiden '''fersniede<br> ''' verschnitten; ~er Eber''' Baarch, Baarich, -ge (die), Hauerbaarch (die); ~er Hengst''' Ruune (die); {die Klaphingst}; ~er Schafbock''' Weeder (die)<br> ''' verschnitzeln '''fersnippelje<br> ''' verschnüren '''fersnüürje<br> ''' verschonen '''ferschoonje<br> ''' verschulden '''ferscheeldigje, ferscheeldje<br> ''' verschütten '''gräime<br> ''' verschwägert '''ferswoagerd<br> ''' verschweigen '''ferswiegje verschwenden '''ferdwo, ferklaadje, fernäile, ferkwitkerje, ferkwitkje, apmoakje, truchjoagje<br> ''' Verschwender '''Apmoaker (die)<br> ''' verschwenderisch '''grootsk, rieuw, ruum, uurdoadich<br> ''' verschwimmen '''ferswimme<br> ''' verschwinden '''ferswiende (hie ferswint - ferswoont - ferswuunen), sik schääre<br> ''' verschwitzen '''ferswitte<br> ''' verschwollen '''ferswollen<br> ''' verschwören '''mit touhoolde mäd<br> ''' Verschwörung '''Fersweerenge (ju)<br> ''' versehen '''fersjo; sich ~''' sik fersjo, sik ferkiekje; ~ mit''' fersjo mäd; {belatje, latje, beringje, richelje, ringje, täkke, uutboakje} <br> ''' Versehen '''Fersjoon (dät)<br> ''' versenden '''ferseende, ferstjuure<br> ''' versengen '''fersoange<br> ''' versenken '''fersinke, jumpe<br> ''' versetzen '''fersätte; in Angst ~''' ferfiere; einen Haken ~''' aphoakje<br> ''' versichern '''fersicherje, gewisje<br> ''' versinken '''fersinke, fersakje<br> ''' versitzen '''fersitte<br> ''' versohlen '''fersoolje<br> ''' versöhnen; sich ~''' Schieregaid moakje<br> ''' versorgen '''fersuurgje<br> ''' Versorger '''Disker (die)<br> ''' verspäten; sich ~''' sik leeterje<br> ''' versperren '''ferspeere<br> ''' verspielen '''ferspielje<br> ''' verspinnen '''ferspinne<br> ''' Versplitterung '''Fersplitterenge (ju)<br> ''' versprechen '''ferspreeke, ounloowje, toutälle; sich ~''' sik ferspreeke; sik ferbaale <br> ''' Versprechen '''Ferspreeken (dät)<br> ''' verspüren '''spüüre<br> ''' Verstand '''Ferstand (die), Benul (dät), Fernul (ju), Sin (die)<br> ''' verständig '''klouk, wies<br> ''' verständigen '''ferständigje<br> ''' Verständnis '''Fernul (ju)<br> ''' verstärken '''ferstäärkje<br> ''' Verstärkung '''Ferstäärkenge (ju)<br> ''' verstaubt '''ferstäuen<br> ''' verstauchen '''ferstuukje<br> ''' verstauen '''ferstauje<br> ''' Versteck '''Schüül (dät, die), Häidene (ju), Schutswinkel (die)<br> ''' verstecken '''ferstopje<br> ''' verstecken '''uutersiede brange; sich ~''' sik fersteete; ~ spielen''' Ferstopjen spielje, foarbukje, foarpiepje; wer beim ~ spielen suchen soll''' Foarbukker (die)<br> ''' versteckt '''uutersiede, uutesiede<br> ''' verstehen '''ferstounde, begriepe; sich ~ auf''' sik ferstounde ap versteigern '''fergantje<br> ''' Versteigerung '''Uutmieneräi (ju)<br> ''' versteinern '''fersteenerje<br> ''' verstellen '''ferstaale<br> ''' versterben '''ferstierwe<br> ''' versteuern '''ferstjuure<br> ''' verstimmt '''bedröiwed<br> ''' verstohlen '''stilken, ferstäälen; ~e Arbeit''' Musseläi (ju); ~ lachen''' gniffelje; ~ lauern''' gluupje; ~e Plaudereien''' Munkeläi (ju)<br> ''' verstopfen '''ferstopje<br> ''' verstopft '''hädbuuked, tichtlieuwed; ~ sein''' neen eepen Lieuw hääbe<br> ''' Verstopfung '''Fullegaid (ju)<br> ''' verstört; leicht ~''' ferrotterierd<br> ''' verstoßen '''fersteete, oubiete<br> ''' verstreichen '''ferstrieke<br> ''' verstreuen '''ferstraie<br> ''' verstricken '''fertoakelje<br> ''' verstümmeln '''ferstummelje<br> ''' Versuch '''Fersäik (die), Toufoart (ju)<br> ''' versuchen '''fersäike<br> ''' Versuchung '''Fersäikenge (ju)<br> ''' versumpft '''fersumpt<br> ''' versündigen; sich ~''' sik fersäändigje<br> ''' vertauschen '''fertuuskje, ferbuutje<br> ''' verteidigen '''ferdäägenje<br> ''' verteilen '''ferdeele<br> ''' Verteiler '''Ferdeeler (die)<br> ''' verteufelt '''ferdüüweld<br> ''' Vertrag '''Ferdraach (die)<br> ''' vertragen '''ferdreege; sich ~''' sik ferdreege<br> ''' verträglich '''ferdreegelk<br> ''' vertrauen '''fertrjoue, fertjoue Vertrauen '''Fertrjouen (dät); im ~''' unnerhoundsk<br> ''' Vertrauensmann '''Fertrjouensmon (die)<br> ''' vertreiben '''ferdrieuwe, bandiesje, wächbandiesje<br> ''' vertreten '''fertreede<br> ''' Vertreter '''Fertreeder (die)<br> ''' vertrimmen '''fertoobakje<br> ''' vertrinken '''ferdrinke<br> ''' vertrocknen '''ferdruugje, apdruugje, fersoorje<br> ''' vertrösten '''fertraaste<br> ''' vertun '''ferdwo<br> ''' verübeln '''eeuwel nieme<br> ''' verunglückt; tödlich ~''' uum Hoals keemen<br> ''' verursachen '''feruurseekje<br> ''' verurteilen '''feruurdeelje Verurteilung '''Feruurdeelenge (ju)<br> ''' verwachsen '''ferwoakse, wonscheepen, ferstaaged<br> ''' verwägen '''ferweege<br> ''' verwahren '''ferwoarje<br> ''' verwahrlosen '''ferroukloosje<br> ''' Verwahrlosung '''Ferroukloosenge (ju)<br> ''' Verwahrung; in ~''' nehmen ferwoarje<br> ''' verwaist '''ooldenloos<br> ''' verwalken '''ferwalkje<br> ''' verwalten '''ferwaltje<br> ''' Verwaltung '''Ferwaltenge (ju)<br> ''' verwandeln '''ferwondelje<br> ''' verwandt '''früünd, früünde; {gliekje}<br> ''' Verwandten; die nächsten ~''' do naiste Früünde<br> ''' Verwandte(r) '''Früünd (die)<br> ''' Verwandte '''Fjunde (do), Früünde (do), Bloudsfrüünde (do)<br> ''' Verwandtschaft '''Fjundskup (ju)<br> ''' verwässern '''ferwoaterje<br> ''' verwechseln '''ferwikselje<br> ''' verwegen '''driesterch, roukloos, krüüdich, ferwain<br> ''' verwehen '''ferwaaie verwehren; einem etwas ~''' aan wät ferweere<br> ''' verweigern '''ferwäigerje<br> ''' verweilen '''ferwielje; sich ~''' sik ferwielje<br> ''' verweint '''ferhuuld <br> ''' Verweis '''Ferwies (die), Sjaffüüser (die)<br> ''' verweisen '''ferwiete (hie ferwit - ferweet - ferwieten)<br> ''' verwelken '''ferwüülkje<br> ''' verwenden '''ferweende<br> ''' verwerfen '''fersmiete<br> ''' Verwertung '''Ferweertenge (ju)<br> ''' verwesen '''fergunge, ferwäide<br> ''' verwetten '''ferwädje<br> ''' verwickelt '''hooch<br> ''' verwildern '''ferwüülderje, ferbiesterje<br> ''' verwirren '''ferballerje, ferbiesterje, tulterje<br> ''' verwirrt '''truchnunner, fertooged; ~ aussehend''' büüsterch; (aufgeregt''') ferbiesterd; (schwindlig) duus(el)ich <br> ''' Verwirrung '''Biesteräi (ju), Späktoakel (die), Späktoakeläi (ju)<br> ''' verwischen '''ferwiskje<br> ''' verwittern '''ferweederje<br> ''' verwöhnen '''ferwoane, ferpäppelje<br> ''' verwöhnt '''ferwoand; ~s Kind''' Määmebäiden (dät); ~s Mädchen''' Määmewucht (dät) <br> ''' verwunden '''ferwuundje, ferwunnerje, ferwunderje<br> ''' Verwunderung '''Ferwunnerenge (ju)<br> ''' Verwundung '''Ferwuundenge (ju); kleine ~''' Pliete (ju) verwünschen '''ferwonskje<br> ''' verwünscht '''fee<br> ''' verwurzeln '''ferwuttelje<br> ''' verwurzelt '''bewutteld, ferwutteld<br> ''' verwüsten '''ferwöistje<br> ''' Verwüstung '''Ferwöistenge (ju)<br> ''' verzagen '''fersoagje<br> ''' verzagt '''fersoaged<br> ''' verzapfen '''ferpänje, pänje, pänne<br> ''' verzärteln '''ferpäppelje verzehren '''ferteere, apteere<br> ''' Verzeichnis '''Lieste (ju)<br> ''' verzeihen '''ferreeke, ferjeeuwe <br> ''' Verzeihung '''Ferschoonenge (ju), Ferjeeuwenge <br> ''' verzichten '''toureeke; darauf ~''' et uurreeke<br> ''' verziehen '''ferluuke<br> ''' verzieren '''siere, fersierje, apsierje<br> ''' verzinnen '''fertinje<br> ''' verzinsen '''rantje, ferrantje, fertinsje <br> ''' verzogen '''ferleeken<br> ''' Verzögerung '''Aplätteräi (ju)<br> ''' verzweifeln '''fertwieuwelje<br> ''' verzweifelt '''fertwieuweld; völlig ~''' uuntraastelk<br> ''' Verzweiflung '''Fertwieuwelenge (ju)<br> ''' verzweigen; sich ~''' sik fertwiegje<br> ''' Vesper '''Fäsper (die); ~ essen''' fäsperje<br> ''' vespern '''fäsperje<br> ''' Vesperzeit '''Fäspertied (ju)<br> ''' Vetter '''Fädder (die)<br> ''' vexieren '''fiksierje<br> ''' Vieh '''Fäi (dät); {die Drinkeldobbe, gääst, ienschätte, klatterch, maaste, oainsk, puurje, schätte, seelje, ju Suupeldobbe, dät Tjudder, tjudderje, uumedrieuwe, uutjoagje, ju Uutkäbbenge}<br> ''' Viehbestand '''Riege Fäi (ju)<br> ''' Viehkette '''Kuukätte (ju); Wirbel in ~''' Weetsel (dät)<br> ''' Viehmarkt '''Fäimäärked (dät)<br> ''' Viehmast '''Maaste (ju)<br> ''' Viehtränke '''Suupeldobbe (die)<br> ''' Viehweide '''Drift (ju)<br> ''' Viehzucht '''Fäitucht (ju), Fäituchteräi (ju)<br> ''' viel '''ful, fuul, duftich; (sehr''') swied ; ~ zu wenig''' fuuls tou min; zu ~''' tou kwästich<br> ''' Vielfarbigkeit '''Buntegaid (ju)<br> ''' Vielfraß '''Boul (die), Freeter (die)<br> ''' vielleicht '''fielicht, säft, sääft, fuulmoals, fuulsiedich<br> ''' vier '''fjauer<br> ''' Viereck '''Fjauerkaant (dät) viereckig '''fjauerkaantich vierkantig '''fjauerkaantich<br> ''' vierschrötig '''but, gedrigged<br> ''' vierte '''fjoode, (US) fjädde<br> ''' Viertel '''Fjoodendeel (dät), Fjoondel, (U) Fjäddel; erstes ~ (vom Mond)''' eerste Fjoodendeel; letztes ~ (vom Mond''') lääste Fjoodendeel; ~ nach fünf''' Ketier ätter fieuw<br> ''' Vierteljahr '''Fjoodendeelsjier (dät)<br> ''' Viertelkanne '''Oart (dät)<br> ''' Viertelstunde '''Ketier (dät), Ketieruure (ju)<br> ''' vierzehn '''fjautien<br> ''' vierzig '''fjautich<br> ''' vierzinkig '''fjauertienich<br> ''' Vitrine '''gleesen Schap<br> ''' Vizierkorn '''Korrel (dät)<br> ''' Vogel '''Fuugel (die); kleiner ~''' Piepfuugel (die); Feder v. ~''' Fugge (ju)<br> ''' Vogelbeere '''Fuugelbäie (ju), Dröiselkebäie (ju), Kraansbäie (ju), Moaiboom (die)<br> ''' Vogelfangen; Stock zum ~''' Striekeljädde (ju)<br> ''' Vogelfeder '''Fugge (ju); {die Kiel}<br> ''' Vogelkasten '''Fuugelkasten (die)<br> ''' Vogelmiere '''Hanne-ierwe (ju), Hannebäieuwurf (dät)<br> ''' Vogelschlingen '''striekje<br> ''' Vogt '''Foo(ge)d (die)<br> ''' Volant '''Apsäielske (ju)<br> ''' Volk '''Foulk (dät); gemeines ~''' Hak un Mak<br> ''' Volksschule '''Foulksschoule (ju)<br> ''' Volkssprache '''Foulkssproake (ju)<br> ''' Volksstamm '''Foulksstam (die)<br> ''' voll '''ful; ganz ~''' proppenful; auf ~en Touren''' ap Hoochtuuren<br> ''' vollbartig '''fulboartich<br> ''' vollenden; zu ~de Teil der Arbeit''' Poark (die)<br> ''' Völlerei '''Fulleräi (ju)<br> ''' völlig '''riekelk; völlig satt stuufsääd, (U) uursääd, (S) stumpsääd <br> ''' volljährig '''fuljierich <br> ''' vollkommen '''fulkeemen; ~ falsch''' uunmis<br> ''' Vollmond '''Fulmoune (ju), fulle Moune vollständig '''kumpläit, fulboodich, fulständich<br> ''' vollwangig '''blussich <br> ''' von '''fon; von ... aus fon ... uut<br> ''' voneinander '''fonnunner<br> ''' vor '''foar, (S) far; vor sich gehen foar sik gunge<br> ''' vorallem '''foarallen<br> ''' voran '''foaroun, toueerst<br> ''' vorankommen '''foutkuume<br> ''' voranmachen '''foutmoakje<br> ''' Vorarbeit '''Foaroarbaid (ju)<br> ''' vorarbeiten '''foaroarbaidje <br> ''' Vorarbeiter '''Boas (die) voraus '''foaruut, foudels; im ~''' int foarn<br> ''' vorausberechnen '''foaruutbereekenje<br> ''' voraussagen '''foaruuttälle<br> ''' voraussehen '''foaruutsjo; ~ und Vorsicht üben''' ferhutte<br> ''' voraussetzen '''ounnieme<br> ''' vorbehalten '''foarbehoolde<br> ''' vorbei '''foarbie, foaruur; (v. Zeit) uume; (zu Ende) uute<br> ''' vorbeigehen '''foarbiegunge<br> ''' vorbeikommen '''foarbiekuume<br> ''' vorbeiziehen '''foarbieluuke<br> ''' vorbereitet '''fertoacht (ap) <br> ''' Vorbereitung '''Rusten (dät)<br> ''' Vorbild '''Foarbield (dät)<br> ''' Vorbindetuch '''Slabbelappe (die)<br> ''' vorbohren '''foarboorje<br> ''' Vorbote '''Foarboode (die)<br> ''' vorbringe '''foarbrange<br> ''' vordem '''toufoarne<br> ''' Vorder- '''Faander-<br> ''' Vorderbeine '''faadenste Beene<br> ''' vordere '''foarnste, faadenste; die ~n Beine''' do faadenste Beene<br> ''' Vorderfuß '''Faanderfout (die), -fäite; {dät Spontau}<br> ''' Vordergestell '''(vom Wagen) Krüüselwierk (dät) Vorderhaus '''Foarhuus (dät)<br> ''' Vorderseil '''Faanderroop (die)<br> ''' vorderste '''foarnste, faadenste<br> ''' Vorderstück; (v. Jacke)''' Foarpound (dät); (v. Kleid''') Faanderpound (dät)<br> ''' Vordertür '''Faanderdoore (ju)<br> ''' vordringen '''foartringe<br> ''' voreilig '''foarielich<br> ''' Voreltern '''Foaroalere [pl.]<br> ''' vorerst '''foareerst<br> ''' Vorfahren '''Foaroolden (do), Foarfoaren (do)<br> ''' Vorfal '''Foarfal (die)<br> ''' vorfinden '''foarfiende<br> ''' vorführen '''foarleede<br> ''' Vorgang '''Foargong (die)<br> ''' Vorgänger '''Foargunger (die)<br> ''' vorgaukeln '''foargaukelje, ferkoäkelje, foarköäkelje<br> ''' vorgeben '''foarreeke<br> ''' vorgehen '''foargunge<br> ''' vorgeschichtlich '''foargeschichtelk<br> ''' vorgeschritten; weit ~''' foardeelich<br> ''' vorgestern '''eerjäärsene<br> ''' vorgetäuschte Ohnmacht''' Teeflaute (ju)<br> ''' vorhaben '''foarhääbe vorhalten '''foarhoolde<br> ''' Vorhang '''Foarhong (die)<br> ''' vorhangen '''foarhongje<br> ''' Vorhängeschloß '''Slot (dät)<br> ''' vorher '''in t foaren, foarhäär, foartied<br> ''' vorhin '''foartied, (vor kurzer Zeit) straaksene<br> ''' vorig '''fergeen, foarich<br> ''' Vorjahrsfrost '''Foarjiersfroast (die)<br> ''' vorkommen '''foarkuume<br> ''' Vorkomnis '''Foarkuumnis (dät)<br> ''' Vorland '''Foarlound (dät); (beim Fluß''') Niedelound (dät)<br> ''' vorlaut '''luudlästich, wies vorlegen '''foarlääse<br> ''' vorlesen '''foarleese<br> ''' vorlügen '''foarljooge, foarkoolje, foarflunkerje<br> ''' vormachen '''foarmoakje; (Dummes) ~''' ounscheende<br> ''' Vormarsch '''Foarmarsk (die)<br> ''' Vormittag '''Foaremiddai (die), -deege<br> ''' vormittags '''foaremiddeeges<br> ''' Vormund '''Foarmunner (die)<br> ''' vorn '''foare (R), foaroun; von ~''' foare (R); von ~ an''' fon foarne<br> ''' Vorname '''Foarnoome (die) <br> ''' vorne '''foare<br> ''' vornehm '''foarniem; sich ~ anziehen''' sik ountoakelje<br> ''' vornehmen '''foarnieme<br> ''' vornüber '''foaruur, foudels uur<br> ''' Vorpflug '''Foarplouch (die), -ge<br> ''' Vorposten '''Foarpost (die)<br> ''' Vorrat '''Foorroat, Föörroat (die)<br> ''' vorreden '''foarbaale<br> ''' Vorreiter '''Foarrieder (die)<br> ''' vorrücken '''foarrukje, foutrukje<br> ''' Vorsänger '''Foarsjunger (die)<br> ''' Vorschein '''Foarschien (die); zum ~''' toun Foarschien<br> ''' vorschießen '''foarschjoote<br> ''' Vorschlag '''Foarsleek (die)<br> ''' Vorschlaghammer '''Foarhoomer (die), Foarsleekhoomer (die), Mööker (die)<br> ''' Vorschrift '''Foarschrift (ju)<br> ''' Vorschwarm '''Foarswoorm (die)<br> ''' vorschwatzen '''foardoamelje<br> ''' vorschweben '''foarswieuwje<br> ''' vorsehen '''foarsjo<br> ''' Vorsicht '''Foarsicht (ju); ~ üben''' ferhutte<br> ''' vorsichtig '''foarsichtich, bedäftich; ~ offenschneiden''' böötelje<br> ''' Vorsommer '''Foarsuumer (ju)<br> ''' Vorsorge '''Foarsuurge (ju) vorspannen '''foarsponne vorspielen '''foarspielje<br> ''' Vorspuk '''Foarspouk (die)<br> ''' vorspuken '''foarspoukje<br> ''' Vorstechgrube '''Oundobbe (die)<br> ''' vorstellen '''foarstaale; sich ~''' uuttoanke<br> ''' Vorstellung '''Foarstaalenge (ju)<br> ''' voraussagen '''foaruuttälle<br> ''' Vorteil '''Foardeel (die), Grieuw (dät), Boate (ju), Baate (die); auf seiner ~ bedacht''' neerich<br> ''' vorteilhaft '''reed<br> ''' Vortrag '''Ansproake (ju), Rääde (ju), Foardraach (die)<br> ''' vortragen '''foardreege, räädje<br> ''' vorüber '''foarbie, foaruur <br> ''' vorübergehen '''foarbiegunge<br> ''' vorvorgestern '''eereerjäärsene, foareerjäärsene<br> ''' vorwärts '''foaruut, foudels<br> ''' vorwerfen '''foarsmiete<br> ''' Vorwerk '''Foarwierk (dät)<br> ''' Vorzeichen '''Foarteeken (dät) <br> ''' vorzeigen '''foarwiese; Zeichen von baldiges Kalben ~''' bejänne<br> ''' Vorzeiger '''Foarwieser (die)<br> ''' vorzeitig '''foartiedich<br> ''' vorzeitlich '''foartiedelk<br> ''' vorziehen '''foarluuke<br> ''' vorzüglich '''wreed<br> ''' vulgärer Mensch''' Buuba (die)<br> ''' Vulkan '''fjuurspäiende Bierich (die) <br> == W == ''' Waage '''Wächte (ju), Woage (ju)<br> ''' waagerecht '''woage; ~er Dachbalken''' Muurstrang (die); ~es Rad in Mühle''' Bunkeler (die)<br> ''' Wabe''' Moarte (ju); ~ mit Brutzellen''' Broudmoarte (ju); ~ mit Drohnenzellen''' Droanemoarte (ju)<br> ''' wach '''woak (R)<br> ''' wachen '''woakje (R), schillerje Wacholder '''Wacholder (die)<br> ''' Wachs '''Woaks (dät, R); mit ~ bestreichen''' woaksje<br> ''' wachsen; '''(anwachsen) woakse (R) (- wuuks - woaksen), groie; ordentlich ~''' in de Groienge weese; (mit Wachs bestreichen) woaksje<br> ''' Wachspresse '''Woaksprässe (ju)<br> ''' Wachstuch '''Woaksdouk (dät)<br> ''' Wachstum '''Woaksdum (dät, R), Groienge (ju), Goawe (ju); im ~ zurück geblieben''' ferkwiend, ferstaaged<br> ''' Wachstumstrieb '''Schöät (die)<br> ''' wackelig '''rikrakkerch, slanterch, wiggelch, wiggelhaftich, wakkelk, wonkelch; ~ machen''' wrikkelje<br> ''' wackeln '''wiggelje, swabbelje, wriggelje, slakkerje; (v. Stuhl''') wrikje; ~d gehen''' slänterje; {Wiggeliers}<br> ''' Wade '''Küüt (dät)<br> ''' Wadenbeinknöchel '''Onkel (die) Waffe '''Woapen (dät, R)<br> ''' Waffelart '''Näijierskouke (die) <br> ''' Waffeleisen '''Koukeniersen (dät)<br> ''' Waffen '''Weerreewen (do); die ~ strecken''' sik kamp reeke<br> ''' Waffengeschrei '''Woapengeroup (dät)<br> ''' Wagehals '''Woogehoals (die), Woagehals (die), Woogemoud (die)<br> ''' wagen '''woogje, duure (wie duuren - doarste - doarst)<br> ''' Wagen '''Woain (die, R), (US) Wain; plumper ~''' Bullerwoain (die); zweirädriger ~''' Jik (die), Misgunst (die); {ju Gjuchtscheede, dät Jool, klatterje, dät Krüüselwierk, ju Laadere, (US) Laddere, die Loangwoain, dät Stal}<br> ''' wägen '''weege (hie wächt - wuuch - wain)<br> ''' Wagenbank '''Sittelbrääd (dät), -breede; ~ mit Lehne''' Wainstoul (die) <br> ''' Wagenbrett '''Wainschot (dät), ~ zum Torffahren''' Eedhäk (dät)<br> ''' Wagengestell '''Staal (dät)<br> ''' Wagenleiter '''Woainlaadere (ju), (HUS) Wainlaadere (ju)<br> ''' Wagenpfad '''Woainpaad (dät), -poade<br> ''' Wagenrad '''Wainjool (dät); Nabe v. ~''' Trubbe (ju)<br> ''' Wagenrunge '''Runge (ju)<br> ''' Wagenschuppen '''Schüül (dät), Wainschüül (dät)<br> ''' Wagenschwengel '''Knäppel (die)<br> ''' Wagenseil '''Wainroop (die) Wagenverkehr '''Woainferkier (die)<br> ''' Wagenvoll '''Woainful (dät), (H) Wainful (dät)<br> ''' Wagenwinde '''Duunkraft (ju)<br> ''' waghalsig '''woogehalsich<br> ''' Wahl '''Köär (ju)<br> ''' wählen '''wääle, wäälje, köäre; (stimmen) stämme<br> ''' wählerisch '''köärsk, oainsk<br> ''' Wahlstimme '''Stämme (ju) <br> ''' Wahn '''Woan (die, R)<br> ''' Wahnsinn '''Woansin (die), Rappel (die)<br> ''' wahnsinnig '''truchtroald, in sin Woan; ~ werden''' buute slo<br> ''' wahr '''weer<br> ''' wahren '''woarje (R)<br> ''' währen '''duurje<br> ''' während '''wülst, wilst, wült, unner<br> ''' Wahrheit '''Weerhaid (ju)<br> ''' wahrlich '''weerelk <br> ''' wahrnehmen '''woarnieme<br> ''' wahrsagen '''wikje<br> ''' Wahrsager '''Wikker (die), Wiesbaaler (die)<br> ''' Wahrsagerin '''Wikkerske (ju), Wikkerswieuw (dät)<br> ''' Wahrschau '''Woarschau (ju, R)<br> ''' wahrscheinlich '''woarschienelk<br> ''' Waidentor '''Wring (die)<br> ''' Wake '''Woake (ju, R) Wald '''Busk (die), Holtbusk (die), Woold (die), Wald (die), <br> ''' Waldschnepfe '''Holtsnippe (ju), Wooldsnäppe (ju)<br> ''' Waldtaube '''Holtduuwe (ju)<br> ''' walken '''walkje <br> ''' Wall '''Waal (die); ~ aufwerfen''' waalje; Durchfahrt in ~''' Slop (dät), do Sloope; Steige in ~''' Klif (dät)<br> ''' Wallach '''Ruune (die)<br> ''' wallen '''bruddelje<br> ''' wallen '''waalje<br> ''' Walm '''Hom (die) Walmsparren '''Homstok (die) <br> ''' Walnuß '''Waalnuute (ju)<br> ''' Walze '''im Webstuhl Uumelööper (die)<br> ''' walzen '''walsje<br> ''' wälzen '''walterje, pulterje<br> ''' Wamme '''Kwabbel (die), Wams (die), Wampe (ju)<br> ''' Wams '''Wams (dät)<br> ''' Wand '''Wooge (ju)<br> ''' Wandbett '''Durk (die)<br> ''' Wandbrett '''Boud (dät)<br> ''' Wandel '''Wondel (die)<br> ''' wandeln '''wondelje<br> ''' wandern '''wonderje<br> ''' Wanderschaft '''Wonderskup (ju)<br> ''' Wanderung '''Wonderenge (ju)<br> ''' Wandervogel '''Wonderfuugel (die)<br> ''' Wandfliese '''Ästerke (ju)<br> ''' Wandschrank '''Hongeschap (dät)<br> ''' Wanduhr '''Klokke (die)<br> ''' Wange '''Sooke (ju)<br> ''' wankelmütig '''wonkelch, wonkelmöidich, wankemoudich<br> ''' wanken '''wonkje, slingelje, stipstapje, swääkje<br> ''' wann '''wanner<br> ''' Wanne '''Wonne (ju)<br> ''' wannen '''kranselje; (mit Wannmühle) waaierje<br> ''' Wanst '''Pans (die)<br> ''' Wappen '''Woapen (dät, R)<br> ''' Ware '''Weere (ju); schlechte ~''' Wrak (dät) <br> ''' warm '''woorm<br> ''' Wärme '''Waarmte (ju), Waamte (ju), Woorme (ju)<br> ''' Wärmeflasche '''Woormpulle (ju)<br> ''' wärmen '''woormje, weermje<br> ''' wärmer '''waarmer<br> ''' Wärmflasche '''Bolstoowe (ju)<br> ''' Wärmkruke '''Bolstoowe (ju)<br> ''' warnen '''woarschauje, wikje, waadenje Warnung '''Woarschauenge (ju)<br> ''' Warnungstafel '''Woarschaubrääd (dät)<br> ''' Warte '''Uutkiek (die)<br> ''' warten '''täiwe, wachtje; ~ auf''' täiwe; langes ~''' Luurderäi (ju)<br> ''' warum '''wieruum<br> ''' Warze '''Wotte (ju) , (S) Woote<br> ''' was '''wät; ~ für''' wukke [pl.]; ~ für ein''' wät foar<br> ''' Waschbecken '''Waaskkum (die)<br> ''' Wäsche '''[Tätigkeit] Waaske (ju), Waaskeräi (ju); (das zu Waschende''') Wäske (ju); weiße ~''' Wietgöitjen (dät)<br> ''' waschen '''waaske (- wuusk - waasken); {ju Week}<br> ''' Wäscherei '''Waaskeräi (ju)<br> ''' Waschfrau '''Waaskwieuw (dät)<br> ''' Waschgefäß '''Waaskboolje (ju)<br> ''' Waschtisch '''Waaskdisk (die)<br> ''' Waschwanne '''Waaskwonne (ju)<br> ''' Waschzuber '''Waaskboolje (ju), Waaskelboolje (ju)<br> ''' Wasser '''Woater (dät, R); fließendes ~''' strieken Woater; {brakkich, flappe, ju Klippe, slinke, wailoope}<br> ''' Wasserdampf '''Woasem (die, R)<br> ''' wasserdicht '''woaterticht<br> ''' Wasserhahn '''Hoone (die)<br> ''' Wasserhose '''Woaterhoose (ju), Hoose (ju)<br> ''' Wasserhuhn '''Woaterhanne (ju)<br> ''' Wasserhund '''Woaterhuund (die)<br> ''' wässerig '''woaterch, woatersk<br> ''' Wasserjungfer '''loangbeende Määge<br> ''' Wasserkessel '''Sjooder (die)<br> ''' Wasserlache '''Woaterdobbe (die), Woaterpoul (die)<br> ''' Wasserlauf '''Woaterloop (die), Toachte (ju), Rulle (ju); natürlicher ~''' Riede (ju)<br> ''' Wasserlilie '''Poapske (ju)<br> ''' Wasserlinie '''Woaterlienje (ju)<br> ''' Wasserloch '''Woatergat (dät), -goate; Meer (dät); tiefes ~ im Moor''' Meer (die) Wassermann '''Woatermon (die)<br> ''' Wassermühle '''Woatermäälne (ju)<br> ''' wässern '''woaterje<br> ''' Wassernot '''Woaternood (ju)<br> ''' Wasserpflanze '''Woaterfoone (ju)<br> ''' Wasserratte '''Woaterrotte (ju)<br> ''' Wasserrohr '''Woaterpiepe (ju), Piepe (ju); Damm mit ~''' Tille (ju)<br> ''' wasserscheu '''woaterschjou<br> ''' Wasserschöpfer '''Schäpper (die)<br> ''' Wasserspiegel '''Woaterspeegel (die)<br> ''' Wasserstand '''Woaterstand (die)<br> ''' Wassersucht '''Lidwoater (dät), Sienewoater (dät), Woater (dät)<br> ''' Wasserwaage '''Woaterpas (die), Woaterwoage (ju)<br> ''' Wasserweg '''Woaterwai (die) Wasserwirbel '''Tweerel (die), Dweerel (die)<br> ''' Wasserzug '''Toachte (die)<br> ''' waten '''waadje<br> ''' watschelig '''pummelich<br> ''' watscheln '''watskelje<br> ''' Watt '''Wääd (dät)<br> ''' weben '''weeuwe (hie wäft - weeuwde, wouf - weeuwd, weeuwen); {die Ounsleek, ju Schäärlaadere, dät Schifken}<br> ''' Weber '''Weeuwer (die)<br> ''' Weberei '''Weeuweräi (ju)<br> ''' Weberkammer '''Weeuwerkoomer (ju, die)<br> ''' Weberstube '''Weeuwerkoomer (ju, die)<br> ''' Webstuhl '''Stäl (dät), Weeuwerstäl (dät); {ju Bräischeede, die Brustboom, ju Heeuwelte, dät Päärtjen, die Pläienboom, ju Pläiene, di Präin, die Raustok, dät Siedstuk, dät Sluutholt, die Tämpel, die Uumelööper}<br> ''' Wechsel '''Wiksel (die)<br> ''' wechseln '''wikselje; Farbe ~''' ferschjoote fon Klöär; Glauben ~''' sik uumereeke<br> ''' wechselweise '''wikselwiese<br> ''' wecken '''woakje (R), apwoakje<br> ''' wedeln '''wimmelje, wümmelje, wummelje; mit Schwanz ~''' wipstäitje<br> ''' weder '''... noch noch ... noch, nit ... af<br> ''' weg '''wäch, wääge, fout, haidie; weg- wäch-<br> ''' Weg '''Wai (die), do Weege, Dom (die); Wege anlegen domje; (ansteigend''') Apdrift (ju); auf halbem ~e''' hoolfwais; kürzester ~''' Gjuchte (ju); krummer ~''' Slingerpaad, -poade (dät)<br> ''' Wegbiegung '''Knik (die)<br> ''' wegblasen '''wächpuustje<br> ''' wegbleiben '''wächblieuwe<br> ''' wegdrehen '''wächtraale<br> ''' Wege '''Weege (do)<br> ''' wegen '''weegen, fonweegen; [unbetont] wain <br> ''' Wegerich '''Riesenpintje (ju), Waiblääd (dät), -bleede<br> ''' wegfahren '''wächfiere; (mit Schiff) wächfoare<br> ''' wegfallen '''wächfaale<br> ''' wegfliegen '''wächfljooge<br> ''' wegfressen '''befreete<br> ''' wegführen '''wächfiere<br> ''' weggeben '''wächreeke; ~ können''' miste konne<br> ''' weggehen '''wächgunge; betroffen ~''' sliepstäitje<br> ''' weggießen '''wächjoote, wächflappe, uutflappe<br> ''' weggleiten '''fergliede<br> ''' weggucken '''wächkiekje<br> ''' wegkarren '''ferkoarje<br> ''' wegkommen '''wächkuume<br> ''' weglassen '''wäägeläite<br> ''' weglaufen '''wächloope, uutkielje, uutnäidje<br> ''' weglegen '''waifläie wegmachen, sich ~''' sik schääre<br> ''' wegnehmen '''wächnieme<br> ''' wegpacken '''ferstauje<br> ''' wegreißen '''wächriete<br> ''' wegrollen '''kurrelje, ferrulje<br> ''' wegschlagen '''wächslo, wächhaue <br> ''' wegschmeißen '''wächsmiete<br> ''' wegsinken '''fersakje, wächsakje, ounsakje, ousakje<br> ''' wegspringen '''ferspringe<br> ''' wegspülen '''wächspäile wegsterben '''wächstierwe<br> ''' wegtreiben '''wächdrieuwe<br> ''' Wegweiser '''Waiwieser (die), Hondwieser (die)<br> ''' wegwerfen '''wächsmiete<br> ''' weh '''seer; ~ tun''' seerdwo<br> ''' Weh '''Seer (dät)<br> ''' wehen '''waaie; heftig ~''' puustje<br> ''' wehleidig '''pienelk<br> ''' wehmütig '''weemöidich, weemoudich<br> ''' Wehr '''Weer (ju)<br> ''' Wehrburg '''Weerbuurich (ju)<br> ''' Wehrdienst '''Ruur (dät)<br> ''' wehrdienstfähig '''erklären ansätte<br> ''' wehren weere; sich ~''' sik weere, sik tou Weer sätte; sich gegen etwas ~''' (sik) kaantje<br> ''' wehrlos '''weerloos<br> ''' Wehrpflicht; frei von der ~''' fräi fon t Ruur<br> ''' Weib '''Wieuw (dät), do Wieuwljude; altes ~''' Peträk (dät); dummes ~''' Dwat (dät); falsches ~''' Klitse (ju); leichtfertiges ~''' Flüürtaaske (ju), ordinäres ~''' Tieuwe (ju); verkommenes ~''' Tulte (ju)<br> ''' Weibchen '''Wiefken (dät); (v. Vögeln) Hanke (dät)<br> ''' weiblich; ~es Fohlen''' Muurfoole (die); ~es Huhn''' Hanne (ju); ~es Kalb''' Köike (ju); ~es Lamm''' Ouloum (dät); ~es Schaf''' Oue (ju)<br> ''' weich '''wook, bräi-ich, kwatterch; (v. Apfel, Brot''') mulsk, mul; (v. Fleisch''') muur; (geschmeidig''') smoud; ~ machen wookje, (U) weekje; mit ~er Schale''' wookscheelich; weicher wakker<br> ''' Weiche '''(beim Waschen) Week (ju)<br> ''' weichen; '''(weich machen) wookje, (U) weekje, (H) weeke; (nachgeben''') wieke (- week - wieken)<br> ''' weicher '''wakker<br> ''' weichlich '''wookelk, piepsk<br> ''' Weichling '''Piepstäit (die)<br> ''' Weide; (Wiese) '''Weede (ju), Kuuweede (ju), Häärst (ju); {Trjaaske, Tjaaske, uumeweedje}; (Baum''') Wüülge (ju), Wüülgenboom (die)<br> ''' Weidebenutzung '''Weedebenutsenge (ju)<br> ''' Weidegeld '''Weedejäild (dät)<br> ''' Weideland zwischen Geest und Marsch''' Hammerke (ju) weiden '''weedje<br> ''' Weiden- '''Wüülgen- Weidenbaum '''Wüülgenboom (die)<br> ''' Weidenholz '''wüülgen Holt<br> ''' Weidenkorb '''Twiegekuurich (die), -ge<br> ''' Weidenlaubsänger '''Jiepeke (ju)<br> ''' Weidenrute '''Jädde (ju)<br> ''' Weidenrute '''Twiech (die); ~ zum Vogelfangen''' Striekeljädde (ju)<br> ''' Weidentor '''Häk (dät), Buk (die)<br> ''' Weiderecht '''Weedegjucht (dät)<br> ''' Weiderei '''Kuuweede (ju)<br> ''' Weiderich '''Kattestäit (die)<br> ''' Weidevieh '''Weedefäi (dät)<br> ''' weigern '''wäigerje, fersichtje (ap)<br> ''' Weihe '''Wäie (ju)<br> ''' weihen '''wäie<br> ''' Weihnachten '''Wienoachten (do), Middewinter (die); {die Tjukkebuuksäiwend}<br> ''' Weihnachtsabend '''Hälgeäiwend (die)<br> ''' Weihnachtstag '''Wienoachtsdai (die)<br> ''' Weihrauch '''Wierook (die)<br> ''' Weihrauchfaß '''Wierookfät (dät)<br> ''' Weihwasser '''Wäiwoater (dät)<br> ''' Weihwasserbecken '''Wäipot (die), Wäiwoaterkäntken (dät)<br> ''' weil '''wil, wült; (da) deer<br> ''' Weile '''Wiele (ju), Sät (die), Rik (dät)<br> ''' weilen '''wielje<br> ''' Wein '''Wien (die)<br> ''' Weindrossel '''Wienfuugel (die), litje Kraansfuugel<br> ''' weinen '''huulje, kriete, roorje, bläärje, drinsje, woupe; ohne Grund ~''' siepeltroonje, snippeltroonje; Krokodilstränen ~''' snippeltroonje<br> ''' weinerlich '''piepsk, huuljen, huuljend; ~es Frauenzimmer''' Siepeltriene (ju) <br> ''' Weinessig '''Wienäätek (die)<br> ''' Weintraube '''Wiendruuge (ju) <br> ''' weise '''wies<br> ''' Weise '''Wiese (ju) Weisel '''Muur (ju)<br> ''' Weiselzelle '''Muurdop (die)<br> ''' weisen '''wiese, beliekteekenje, beteekenje<br> ''' Weisheit '''Wiesegaid (ju)<br> ''' weismachen '''wiesmoakje; einem etwas ~''' aan wät apbiende<br> ''' weiß '''wiet; ~ mit schwarzen Flecken''' wietbunt; etwas ~es''' Wietegaid (ju)<br> ''' weissagen '''wikje<br> ''' Weißbrot '''Stuute (die), Wietbrood (dät); ~ mit Korinthen''' Krintestuute (die)<br> ''' Weißbrotmehl '''Stuutemeel (dät)<br> ''' Weißbrotstulle '''Stuutebuutje (dät)<br> ''' Weißbrotwoche '''Stuutewiek<br> ''' Weißdorn '''Hoageltouden, Hoagelbusk (die, R)<br> ''' Weißdornbeeren '''Hoagele [pl.] Weißdornhecke '''Toudenhääge (ju); Beere der ~''' Hoagelbäie (ju)<br> ''' Weiße; das ~ m Auge''' dät Wiete in t Ooge<br> ''' weißen '''kalkje, wietje<br> ''' Weißfisch '''Wietfisk (die)<br> ''' Weißkohl '''Buuskool (die)<br> ''' Weißtorf '''Grieseed (dät), die griese Foan<br> ''' Weißwaren '''Wietgöitjen (dät)<br> ''' weit '''fier, wied; ~ und breit''' wied un breed, hänt un tränt; ~ entfernt''' wiedloftich; (geräumig''') ruum; ~ vorgeschritten''' foardeelich; zu ~ gehen''' uur do Schrieuwe gunge; bei ~em''' bie wieden; von ~em''' fon wieden<br> ''' weitaus '''bie wieden<br> ''' Weite '''Wiete (ju)<br> ''' weiten '''wiedje<br> ''' weiter '''fääre, wieder, ferdoun; ~ machen''' wiedje; (weiterhin) wieders<br> ''' weiterfahren '''foutfiere<br> ''' weitergeben '''wiederreeke<br> ''' weitergehen '''foutgunge, ferdoun gunge<br> ''' weiterhin '''wieders<br> ''' weitertreiben '''wiederdrieuwe<br> ''' weithin '''loangewai<br> ''' weitläufig '''wiedloftich<br> ''' weitschweifig '''loangträiderch Weizen '''Weete (ju)<br> ''' welch '''wäkker, wukke<br> ''' welche '''wäkke, wukke<br> ''' welcher '''wäkker, wäl, wukke<br> ''' welches '''wäkke, wukke<br> ''' welcher Art''' wukke [pl.]<br> ''' welk '''wüülk, wüülsk, wielk<br> ''' welken '''wüülkje, wielkje, soorje<br> ''' Welle '''Wooge (ju), Buulge (ju), (U) Buulenge, Wälle (ju)<br> ''' Wellenberg '''Wällenbierich (die)<br> ''' wellig '''wällich; (v. Brett''') uurjälsk, jäl, jälsk<br> ''' welsch '''wälsk<br> ''' Welt '''Waareld (ju); die Junge Welt Jungfoulk (dät)<br> ''' weltberühmt '''waareldberümd<br> ''' Weltgeschichte '''Waareldgeschichte (ju)<br> ''' weltklug '''waareldsklouk<br> ''' Weltkrieg '''Waareldkriech (die)<br> ''' weltlich '''waareldsk<br> ''' Weltmeer '''See (ju)<br> ''' Weltraum '''Waareldruum (die)<br> ''' Weltteil '''Waareldsdeel (die)<br> ''' Wendeacker '''Ounweenge (ju), Weenge (ju); {dät Ferweend}<br> ''' Wendekreis '''Weendekring (die)<br> ''' wenden '''weende (hie woant (R) - woande (R) - woand (R)), kiere, (U) käire Wendepunkt '''Traalpunkt (die)<br> ''' Wendung '''Weendenge (ju)<br> ''' wenig '''min; viel zu wenig fuuls tou min<br> ''' wenige '''min, n poor<br> ''' weniger '''minner, minder; ~ werden''' ouminderje<br> ''' Wenigkeit '''Minnegaid (ju)<br> ''' wenigste '''minste; die ~n''' do minste<br> ''' wenigstens '''ap et minste<br> ''' wenn '''wan; ~ auch''' wan uk<br> ''' wer '''wäl<br> ''' werben '''wierwe (hie wärft - woorf - wuurwen), (U) wäirwe, wäärbje Werbung '''Fräite (ju)<br> ''' werden '''wäide (du wädst, hie wäd - wuud(e) - wuuden), (U) widde <br> ''' werfen '''smiete (hie smit - smeet - smieten), gooie, wamsje, klüütje, kuusje; auf Haufen ~''' klüütje<br> ''' Werfer '''Gooier (die)<br> ''' Werft '''Hällenge (ju), Wäärft (ju)<br> ''' Werg '''Wierk (dät), (U) Wäirk <br> ''' Werk '''Wierk (dät), (U) Wäirk<br> ''' Werktag '''Wätseldai (die), -deege; ~s''' wätseldeeges<br> ''' Werkzeug '''Reewe (ju), Reeskup (dät); ~ zum Kratzen''' Schraaber (die); ~e''' Reewen (do)<br> ''' wert '''wäid<br> ''' Wert '''Wäid (die), Gehalt (dät)<br> ''' wertlos '''wäidloos, neen Boone wäid, uunnuts; ~es Zeug''' Uutschot (dät), Wrak (dät)<br> ''' Wertsachen '''Weertseeken [pl.]<br> ''' wertvoll '''djuuroabel<br> ''' Wesen '''Weesen (dät); armes ~''' Bloud (die), -ere<br> ''' wesentlich '''weesentelk <br> ''' Wespe '''Häspe (ju)<br> ''' Wespenstachel '''Ongel (die)<br> ''' wessen '''wäls<br> ''' Weste '''Wääste (ju)<br> ''' Westen '''Wääste (dät)<br> ''' Westentasche '''Wäästentaaske (ju)<br> ''' Westermoor '''Wäästfoan (die) ON<br> ''' Westfale '''Feeling (die)<br> ''' westfälisch '''wäästfäälsk<br> ''' Westfriese '''Wäästfräise (die)<br> ''' Westfriesland '''Wäästfräislound LN <br> ''' westlich '''wäästelk<br> ''' Westseite '''Wäästersiede (ju); an der ~''' wäästersiede<br> ''' Wette '''Wädde (ju)<br> ''' wetten '''wädje<br> ''' Wetter '''Weeder (dät), Lucht (ju); frostiges ~''' Frostweeder (dät), gutes ~''' Mounenschienweeder (dät); {sik apsätte, bruusich, smuddich, (U) smuddelich, stil, truchweederd, dät Uunstjuur}<br> ''' Wetterbericht '''Weederbegjucht (die)<br> ''' Wetterfahne '''Weederfoone (ju), Floider, Floier (die) wetterfühlig '''ludderch<br> ''' Wetterlage '''Weederloage (ju)<br> ''' wetterleuchten '''laie, loaie, uunweedersljuchte<br> ''' Wetterleuchten '''Weederljuchten (dät), Uunweederslucht (dät), Uunweedersljoacht (dät), Uunweederlai (die)<br> ''' wettern '''weederje<br> ''' Wetterregel '''Weederräägel (ju)<br> ''' Wettlauf '''Wädloop (die)<br> ''' wetzen '''wätje, strieke<br> ''' Wetzstahl '''Wätstäil (die)<br> ''' Wetzstein '''Wätsteen (die); (für Sense''') Saisestrik, -strieke (dät); (für Rasiermesser''') Ouljesteen (die)<br> ''' Wichsbürste '''Wiksbäärsel (die)<br> ''' Wichtelmännchen '''Oolke (die)<br> ''' wichtig '''wichtich; sich ~ machen''' prunkje<br> ''' Wichtigtuer '''Mistjooner (die)<br> ''' Wicke '''Wukke (ju)<br> ''' Wickel; beim ~ fassen''' bie dän Kanshoake kriege<br> ''' wickeln '''wikkelje, winnelje<br> ''' Wickeltuch '''für Kleinkinder Winnelse (ju)<br> ''' Widerhaken '''Wierhoake (die); ~ zum Heuzupfen''' Tuukhoake (die)<br> ''' Widerhall '''Wierluud (die), Wierschal (die), Ätterkloang (die)<br> ''' Widerlager '''Stiepel (die)<br> ''' widerlegen '''wierlääse<br> ''' Widerrist '''v. Pferd Schuurt (die)<br> ''' Widerschein '''Wierschien (die)<br> ''' Widerschmerz '''Wierpiene (ju)<br> ''' widersetzen; es ~''' sik deer juunsätte; sich ~''' juunieselje, sik kaantje<br> ''' widerspenstig '''dwäärich, dweerich, steetsk, wäärich; (v. Pferd) steetsk<br> ''' Widerspenstigkeit '''Dwääregaid (ju)<br> ''' widersprechen '''juunbaale, wierspreeke<br> ''' widersprechend '''juunwoudich<br> ''' widersprecherisch '''juunwoudich Widerspruch '''Juunwoud (dät)<br> ''' widerstandsfähig '''strääwich<br> ''' widerstreben '''juunieselje<br> ''' Widerwille '''Juunsin (die)<br> ''' widmen '''widmje, wäie<br> ''' widrig '''eekelk<br> ''' wie '''wo, wät, as; ~ auch''' as uk; ebensogut ... wie ...''' sogoud .. as ...<br> ''' wieder '''wier, wieruume; ~ erfassen''' ferfoatje; schon ~''' alwier<br> ''' wiederbekommen '''- wierkriege<br> ''' wiedererkennen '''wierkanne, in de Kunde kriege<br> ''' Wiedererscheinung '''Wiergungen (dät)<br> ''' wiederfinden '''wierfiende <br> ''' wiederholen '''wierhoalje wiederholt '''alle nooseloang; ~es Fragen''' Fräigeräi (ju); ~es Fummeln''' Fummeläi (ju)<br> ''' wiederkäuen '''neerkauje, (S) ietekauje, (H) ieterkauje<br> ''' wiederkommen '''wierkuume<br> ''' Wiedersehen '''Wiersjoon (dät)<br> ''' Wiederwahl '''Wierwoal (ju)<br> ''' Wiege '''Wääse (ju)<br> ''' wiegeln '''wiegelje<br> ''' Wiegemeister '''Weeger (die)<br> ''' wiegen; (Gewicht)''' weege (dät wächt - wuuch - wain)<br> ''' wiegen; '''(in den Armen) stuttelje; (in Wiege''') wääsje<br> ''' wiehern '''wränskje, (S) hünskje; (H) freudig ~''' hunskje<br> ''' Wiemen '''Wieme (ju)<br> ''' Wiemenstange '''Rieuwel (ju)<br> ''' Wiesbaum '''Punter (die)<br> ''' Wiese '''Mäid (ju), Gäärslound (dät), Häärst (ju); niedrige ~''' Gäärswiske (ju)<br> ''' Wiesel '''Wieselke (ju)<br> ''' Wiesenfläche '''Gäärslound (dät)<br> ''' Wiesengrund '''Mäidlound (dät)<br> ''' Wiesenland '''Gräinte (ju)<br> ''' Wiesenschaumkraut '''Kiewietsbloume (ju)<br> ''' Wiesenteufelsabbiß '''Suldoatenknoop (die)<br> ''' wieviel '''woofuul Wiking '''Wikinger (die)<br> ''' Wikingboot '''Loangboot (dät)<br> ''' Wikingerfahrt '''Wikingfoart (ju)<br> ''' wild '''wüüld, wield; (v. Pferd''') flääsk; (stürmisch''') tuusterch; (unbändig''') uunräästich; (unruhig''') wääpsk<br> ''' Wild '''Wüüld (dät)<br> ''' Wilddieb '''Strööper (die)<br> ''' Wildente '''wüülde Oante (ju); kleine ~''' Kriekoante (ju)<br> ''' wildern '''wüülderje<br> ''' Wildernis '''Wüüldernis (ju)<br> ''' wildfremd '''wüüldfroamd<br> ''' Wildgänse '''wüülde Gäise [pl.]<br> ''' Wildschwein '''Wüüldswien (dät)<br> ''' Wille '''Wille (die)<br> ''' willens '''willens<br> ''' willig '''willich<br> ''' willkommen '''wäilkuumen, wilkeemen<br> ''' wimmeln '''wimmelje, wimmerje<br> ''' Wimpel '''Wimpel (die), Flüür (die), Floier, Floider (die)<br> ''' Wind '''Wiend (die); {bietraale, buksk}<br> ''' Winde '''Wiende (ju)<br> ''' Windei '''Wiendoai (dät)<br> ''' Windel '''Luure (ju), Winnelse (ju)<br> ''' windeln '''winnelje winden '''wiende (hie wint - woont - wuunen); sich ~''' sik krimpe, wriggelje; (wälzen''') walterje<br> ''' Windhose '''Wiendhoose (ju)<br> ''' windig '''wiendich, buusich<br> ''' Windkolik '''Blas (ju)<br> ''' Windmühle '''Wiendmäälne (ju); {dät Fouchholt, die Kapsoller, dät Kjuuselwierk, kröie, ju Kröihaspel, ju Swichtställenge, dät Sabbeliersen, dät Schiefloop, Schieuweloop, die Töie, dät Töiseel}<br> ''' Windmühlengetriebe '''Spilne (ju)<br> ''' Windmühlenhaube '''Kappe (ju)<br> ''' Windmüller '''Wiendmuller (die)<br> ''' Windrispe '''Swääpe (ju) windschief '''wiendscheeuw<br> ''' windstill '''wiendstil, stil<br> ''' Windstille '''Wiendstilte (ju)<br> ''' Windstoß '''Wiendstäk (die), Böie (ju)<br> ''' Winkel '''Houk (die), Kaante (ju), Winkel (die), Häidene (ju), (U) Hiddene; (Ecke v. Dach''') Ouker (die, dät)<br> ''' winken '''wäänke<br> ''' winseln '''jauerje, jauelje<br> ''' Winter '''Winter (die); durch den ~''' truch t Winter; gegen den ~''' juun t Winter; im ~''' bie Winterdai, in Winterdai<br> ''' winterlich '''wintersk; ~e Frühlingstage''' Ätterwinter<br> ''' wintern '''winterje<br> ''' Winterroggen '''Winterroage (die)<br> ''' Winterschlaf '''Wintersläip (die)<br> ''' Wintersonnenwende '''Middewinter (die)<br> ''' Wintertag '''Winterdai (die), -deege<br> ''' Winterwetter '''Winterweeder (dät)<br> ''' winzig '''min, lietik<br> ''' Wippe '''Wipwap (die), Buuterwächt (ju)<br> ''' wippen '''Buutere wääsje<br> ''' wippen '''wipje, wippelje; (v. Vogelschwanz''') wipstäitje<br> ''' wir '''wie<br> ''' Wirbel; (in Kette, Tau)''' Weetsel (dät) <br> ''' wirbelig '''dwaarelch<br> ''' wirbeln '''duusje, dweerelje, tweerelje, wirbelje; (v. Schnee) '''dwier(el)je<br> ''' Wirbelsäule '''Räägebunke (die), Räägeknooke (die)<br> ''' Wirbelwind '''Tweerfloage (ju), dweerelge Wiend<br> ''' wirken '''wierkje; (v. Regen) ansätte<br> ''' wirklich '''wuddelk, wuttelk, wurtelk, weerelk, doane<br> ''' Wirkung '''Wierkenge (ju); ~ haben (v. Regen)''' ansätte<br> ''' wirr '''dwaarelch, fertatterd, ferbiesterd; ~er Haufen''' Rummeläi (ju)<br> ''' Wirt '''Weerd (die)<br> ''' wirtschaftlich '''wirtschaftelk<br> ''' Wirtschaftsgebäude '''Wirtschaftshuus (dät)<br> ''' Wirtshaus '''Weershuus (dät), Härbierge (ju), Schoanke (ju, R) Wirtshausleben '''Weershuuslieuwend (dät) Wirtschaft; '''(Gast-) Weerskup (ju), Weershuus (dät); armselige ~'''; Smachlapperäi (ju); unordentliche ~''' Smeerderäi (ju)<br> ''' wischen '''wiskje<br> ''' Wischlappen '''Apniemer (die), Faidel (die)<br> ''' Wischtuch '''Apniemer (die), Druugeldouk (die), Faidel (die)<br> ''' wispern '''flusterje<br> ''' wissen '''wiete (iek, hie weet, du waast, wie wieten - wiste - wist); zu ~ tun''' tou wieten dwo<br> ''' Wissen '''Wieten (dät)<br> ''' Wissenschaft '''Wietenskup (ju)<br> ''' Wittensand '''Wietensound ON<br> ''' wittern '''ruuke (hie rukt - rook- reeken)<br> ''' Witwe '''Widewieuw (dät)<br> ''' Witwer '''Wiedekäärel (die)<br> ''' Witzbold '''Broasker (die)<br> ''' witzig '''snurrich<br> ''' wo '''wier<br> ''' wobei '''wierbie<br> ''' Woche '''Wiek (ju); zwei ~n''' fjautien Deege<br> ''' Wochenbett '''Kroam (die), (R), Wiekenbääd (dät)<br> ''' Wochenblatt '''Wieksblääd (dät)<br> ''' wöchentlich '''wieks <br> ''' Wöchnerin '''Kroamfrau (ju), Wiekenwieuw (dät)<br> ''' Wocken '''Diese (ju)<br> ''' wodurch '''wiertruch<br> ''' wofür '''wierfoar<br> ''' Woge '''Buulge (ju), (U) Buulenge; (v. Meer''') Meereswooge (ju)<br> ''' wogegen '''wierjuun<br> ''' wogen '''buulgje, woogje<br> ''' wohl '''wäil, wül, (H) wöil; (vielleicht''') säft, sääft<br> ''' Wohl; für jemands ~ sorgen''' pleegje<br> ''' Wohlbefinden; im ~''' toufree<br> ''' wohlfeil '''tou goud Koop<br> ''' wohlhabend '''jäildich, wäilhääbend wohlich '''weelich<br> ''' wohlschmeckend '''läkker, smoakelk<br> ''' Wohltäter '''Goudesdwooer (die)<br> ''' wohltätig '''geben konsedierje<br> ''' Wohltätigkeit '''Gouddwoon (dät)<br> ''' Wohlverleih '''Snüüfken(bloume) (ju)<br> ''' wohlwollend '''goudwillich<br> ''' wohnen '''woonje, huusje<br> ''' Wohnfläche '''Köökeneend (dät) <br> ''' Wohngebiet '''Woongebiet (dät)<br> ''' Wohnhaus '''Woonhuus (dät)<br> ''' Wohnort '''Woonsteede (ju)<br> ''' Wohnstube '''Woonstoowe (ju) Wohnteil '''Köäkeneend (die), Flät (dät)<br> ''' Wohnung '''Woonenge (ju)<br> ''' Wohnungsbau '''Huusebau (die)<br> ''' Wohnwagen '''Woonwoain (die)<br> ''' Wolf '''Wulf (die)<br> ''' Wolke '''Wulke (ju)<br> ''' Wolkenberg '''Wulkenbierich (die)<br> ''' Wolkenbruch '''Wulkenbreek (die)<br> ''' wolkenlos '''wulkenloos<br> ''' Wolkenmasse '''Boank (die)<br> ''' Wolkenschicht '''Boank (die)<br> ''' wolkig '''wulkerch, wulkich<br> ''' Wolle '''Wulle (ju)<br> ''' aus Wolle '''wullen<br> ''' feine Wolle '''Siejät (dät); {dät Flüüs, krasje, ounspreede, die Top}<br> ''' wollen '''[Verb] wolle (iek, hie wol, du wolt, wie wollen - wüül - wüüld)<br> ''' wollen '''[Adj.] wullen<br> ''' Wollenstoff '''Wullengöitjen (dät)<br> ''' Wollflocke '''Knoop (die)<br> ''' Wollgarn; feines ~''' Siejätjäiden (dät)<br> ''' Wollgras '''Wulgäärs (dät), Puuskat (die)<br> ''' wollig '''wullich Wolljacke '''Wams (dät)<br> ''' Wollkratze '''Krasse (ju)<br> ''' Wollstoff '''Boi (dät)<br> ''' wollüstig '''hoonich; ~ küssen''' flappe<br> ''' womit '''wiermäd<br> ''' wonach '''wierätter<br> ''' woran '''wieran<br> ''' worauf '''wierap<br> ''' woraus; von ~''' fon wieruut<br> ''' worein '''wieroun<br> ''' Wort '''Woud (dät), U Wud; grobe ~e''' Scheelde (do); nicht ~ halten''' de Molk apluuke<br> ''' Wörterbuch '''Woudebouk (dät)<br> ''' wörtlich '''fon Woud tou Woud<br> ''' worüber '''wieruur<br> ''' wovon '''wierfon<br> ''' Wrack '''Wrak (dät)<br> ''' wringen '''wringe (- wrong - wrongen)<br> ''' wuchern '''wucherje<br> ''' wühlen '''öile, wöile; (v. Tier''') wroute; (v. Schwein''') nuskje<br> ''' Wulst '''Wulst (die)<br> ''' wund '''seer, wuund; (entzündet''') seerich; ~ sein''' smeete<br> ''' Wunde '''Seer (dät), Seeregaid (ju), Wuunde (ju); {die Flie, rooje, smeete (dät smät - smätte - smät)}<br> ''' Wunder '''Wunder, Wunner (dät)<br> ''' wunderbar '''wunderboar Wunderbild '''Wunderbielde (ju)<br> ''' wunderlich '''wunderelk, wunnerelk, roar, maal, ferfreeten; sich ~ gebären''' tierje<br> ''' wundern '''wunnerje; sich ~ sik''' wunderje, wunnerje; es wird mich ~''' et schäl mie näi dwo<br> ''' Wundkruste '''Boarke (ju, R)<br> ''' Wundrose '''Rouse (ju)<br> ''' Wundschutz '''Ploaster (dät)<br> ''' Wunsch '''Wonsk (die)<br> ''' Wünschelrute '''Twille (ju)<br> ''' Wünschelrutengänger '''Wällensäiker (die)<br> ''' wünschen '''wonskje Würde '''Wöide (ju)<br> ''' würdig '''wäidich, wöidich, weerdich<br> ''' Wurf '''Smiet (die)<br> ''' Würfel '''Doobel (die)<br> ''' würfeln '''doobelje<br> ''' wurffest '''smietfääst<br> ''' würgen '''rukhoalsje<br> ''' Wurm '''Äise (ju), Wurm (die), Äidwurm (die); ~er suchen''' äisewrikje, wrikje, prikje, wurmje<br> ''' Wurmstich '''Wurmstääk (die)<br> ''' wurmstichig '''wurmsteetsk, schuurich; (v. Holz) ferwurmd <br> ''' Wurst '''Wust (ju); {die Doaler, dät Eende, ju Platte, ju Prigge}<br> ''' Wurstdorn '''Prigge (die), Wustprigge (die)<br> ''' wursten '''wustje<br> ''' Wurstfleisch '''Mät (dät)<br> ''' Wurstpflock '''Wustprigge (die)<br> ''' Wurstspeiler '''Rieuwel (die)<br> ''' Wurststecker '''Rieuwel (die)<br> ''' Wurstspieß '''Gaffele (ju)<br> ''' Wurzel '''Wuttel (die); {die Doaler, ju Platte}<br> ''' wurzeln '''wuttelje<br> ''' Wurzelstock '''Stubbe (die)<br> ''' würzig '''krüüderch, krüüdich<br> ''' wuschelig '''stralterch<br> ''' Wuschelkopf '''Tuusterkop (die)<br> ''' wüst '''wöist; ~ spielen''' doogje; ~es Treiben''' Maaljoageräi (ju)<br> ''' Wüste '''Wüüste (ju)<br> ''' Wüstenei '''Wöistenäi (ju)<br> ''' Wüstling '''Klant (die)<br> ''' Wut '''Dullegaid (ju), Wuut (ju)<br> ''' wüten '''wüütje<br> ''' wütend '''dul, fuchtich, dul; {uurloope}<br> ''' Wüterich '''Twinger (die) <br> == X == ''' X-beinig '''scheeuwbeenich <br> == Y == == Z == Zacke (z.B. v. Säge)''' Takke (die)<br> ''' zackig '''takkerch<br> ''' zäh '''toai<br> ''' zähflüssig '''tjukloopend, lubberch<br> ''' Zähigkeit '''Toaiegaid (ju)<br> ''' Zahl '''Toal (ju), Taal (ju)<br> ''' zahlen '''betoalje<br> ''' zählen '''tälle<br> ''' Zähler '''Täller (die)<br> ''' zahm '''tom, mäk, tuuk<br> ''' zähmen '''tomje<br> ''' Zähmung '''Tommenge (ju)<br> ''' Zahn '''Tusk (die); (v. Rad''') Takke (die); {bejapje, gnasterje, gnubje, kiesje, klapperje, knaasterje, knapperje, knasterje, mummelje, släisk, snapperje}<br> ''' Zahnarzt '''Tuskedokter (die), Käisuutluuker (die)<br> ''' Zahnbürste '''Tuskebäärsel (die)<br> ''' Zahnfleisch '''Jäigel (dät)<br> ''' Zahnrad '''Kamrääd, ~ in Windmühle''' Schiefloop (dät)<br> ''' Zahnschmerzen '''Käisekällen (dät), (U) Käisepiene (ju), Tuskepiene (ju)<br> ''' Zange '''Tonge (ju)<br> ''' zanken '''kibbelje, rachje, hikhakje, kathalsje, kääkelje, keekelje; sich ~''' sik in do Fudden hääbe <br> ''' Zänker '''Kibbelsnuute (die), Wrak (die)<br> ''' Zänkerei '''Keekeläi (ju), Kibbeläi (ju)<br> ''' zänkisch '''kribbich; ~er Mensch''' Fjuurfreeter (die)<br> ''' zanksüchtig '''kribbelch; ~er Mensch''' Kibbelder (die)<br> ''' Zapfen; (Stift)''' Prop (die), Tappe (die), Tabbe (die); (Hahn''') Kroane (die), Swik (dät); Eis-''' Juukel (die) <br> ''' Zäpfchen '''im Hals Huuk (die)<br> ''' zapfen '''tapje; {die Tapstok}<br> ''' Zapfloch '''Tapgat (dät)<br> ''' Zappelei '''Spatteläi (ju)<br> ''' zappelig '''spattelch Zappeln '''Spatteläi (ju)<br> ''' zappeln '''spattelje<br> ''' zart '''wookelk; (fein) fien, teeder; ~ sprechen''' woorm baale<br> ''' zärtlich '''minnelk, särtelk<br> ''' zaserig '''werden fluusje<br> ''' zaubern '''oogenferköäkelje<br> ''' Zauderer '''Ludderbukse (die)<br> ''' zaudern '''nulje, suumje, tuntelje, ju Tied outäiwe<br> ''' Zaum '''Toom (die); {dät Bit}<br> ''' zäumen '''toomje<br> ''' Zaun '''Hääge (ju), Tuun (die); (aus Weidenflechtwerk''') Teenelse (ju)<br> ''' Zaunkönig '''Näddelköönich (die), -ge<br> ''' Zaunpfahl '''Tuunpeel (die)<br> ''' Zechbruder '''Klant (die) zechen '''swierje<br> ''' Zecke '''Tieke (ju)<br> ''' Zehe '''Toone (ju); auf den ~n laufen''' tööntje<br> ''' Zehennagel '''Nail (die)<br> ''' zehn '''tjoon; ~ Stück''' n hoolich Stiech<br> ''' Zehnt '''Teeged (die)<br> ''' zehnte '''tjaande<br> ''' Zehntel '''Tjaandel (dät)<br> ''' zehren '''teere<br> ''' Zeichen '''Teeken (dät)<br> ''' zeichnen '''teekenje<br> ''' Zeichnung '''Teekenge (ju)<br> ''' Zeigefinger (scherzhaft)''' Potschraaber (die)<br> ''' zeigen '''wiese, beliekteekenje, beteekenje<br> ''' Zeiger (v. Uhr)''' Wieser (die)<br> ''' Zeile '''Riege (ju)<br> ''' Zeit '''Tied (ju), do Tieden(e); in alter ~''' aleer, toufoarne; zu gleicher ~''' tou glieke Tied; ~ für etwas haben''' et wachtje konne; vor kurzer ~''' straaksene; du liebe ~!''' nu man tou!; mit der ~''' uurloang; ~ des Tränkens''' Suupeltied (ju); unpassende ~''' Uuntied (ju); zur ~''' stuuns, apstuuns<br> ''' Zeitabständen; in kurzen ~''' alle nooseloang<br> ''' zeitig '''tiedich, bietieds, bietiedelk<br> ''' Zeitlang '''Tiedloang (ju), Rik (dät)<br> ''' zeitlich '''tiedelk<br> ''' Zeitpunkt; ~ des Essens''' Ietenstied (ju); unpassender ~''' ju Uuntied<br> ''' Zeitraum '''Tuur (die)<br> ''' Zeitrechnung '''Tiedreekenge (ju)<br> ''' Zeitschrift '''Tiedschrift (ju)<br> ''' Zeitspanne; kurze ~''' Schoft (die)<br> ''' Zeitung '''Blääd (dät), do Bleede, Saitenge (ju)<br> ''' Zeitvertrieb '''Tiedferdrieuw (die)<br> ''' Zelle für Arbeitsbienen''' Iemedop (die)<br> ''' Zelt '''Tälte (ju), Tält (dät)<br> ''' Zentrum '''Sentrum (dät)<br> ''' zerbrechen '''kuutbreeke<br> ''' zerbrechlich '''breekboar, teeder<br> ''' zerbrochen '''stukken<br> ''' zerdrücken '''knitterje<br> ''' zerfetzt '''tulterch, tuuterch<br> ''' zerfressen '''ferfreete<br> ''' zerhacken '''ferhäkje<br> ''' zerhauen '''kuuthaue<br> ''' zerknittern '''knulje, knitterje<br> ''' zerlumpt '''plunnerch, slunterch<br> ''' zerreiben '''ferwrieuwe, kuutwrieuwe<br> ''' zerren '''tuukje<br> ''' zerrissen '''plunnerch, talterch, tulterch, rüüderch, tuuterch zerrütten '''ferschädje<br> ''' zerrüttet '''fertatterd<br> ''' zerstören '''fernäile; wer zerstört''' Fernäiler (die)<br> ''' Zerstörer '''Fernäiler (die)<br> ''' Zerstörung '''Fernäilenge (ju); mutwillige ~''' Fernäileräi (ju)<br> ''' Zerteilung von Ländereien '''Määrkendeelenge (ju)<br> ''' zertreten '''fertrappelje<br> ''' zertrümmern '''in Gruus sloon<br> ''' zerzaust '''plukkich, plukkelch zetern '''bullerje<br> ''' Zettel '''Säädel (dät)<br> ''' Zeug '''Tjuuch (dät); dummes ~ reden''' kauelje; (Gewebe''') Göitjen (dät); halbwollenes ~''' Fieschaft (die); wertloses ~''' dät Uutschot, dät Wrak<br> ''' Zeuge '''Tjuuge (die)<br> ''' zeugen '''tjuuge<br> ''' Zeugnis '''Tjuugnis (dät)<br> ''' Zichorie '''Sokkerai (die), Sichoorje (ju)<br> ''' Zicklein '''Säägeloum (dät), -ere <br> ''' Ziege '''Sääge (ju); {bukje}<br> ''' Ziegebock '''Säägebuk (die)<br> ''' Ziegelbrenneräi '''Ticheläi (ju)<br> ''' Ziegelei '''Tichelwierk (dät), Ticheläi (ju), Tichleräi (ju)<br> ''' Ziegelofen '''Tichelougend (die), Ticheläiougend (die)<br> ''' Ziegelplatte; (glasurt)''' Ästerke (ju)<br> ''' Ziegelstein '''Baksteen (die); harter ~''' Klinker (die)<br> ''' Ziegenlamm '''Säägenloum (dät)<br> ''' Ziegler '''Tichelder (die)<br> ''' ziehen '''luuke (hie lukt - look - leeken), tjo (hie tjucht - tooch - täin) ; (reißen''') toogje<br> ''' Ziehweg '''Lienpaad (dät)<br> ''' Ziel '''Siel (dät)<br> ''' Zielbewußtsein '''Uumsleek (die)<br> ''' zielen '''küürje, sielje<br> ''' Zielscheibe '''Schieuwe (ju)<br> ''' ziemlich '''oarich, oardich, täämelk; ~ gut''' wreed, oarich goud<br> ''' Zier '''Swier (die, ju)<br> ''' Zierde '''Sierde (ju)<br> ''' zieren '''sierje; sich ~''' sik tierje <br> ''' zierlich '''sierelk, kleen<br> ''' Zigarre '''Sigaare (ju)<br> ''' Zigeuner '''Heeden (die)<br> ''' Zilpzalp '''Jiepeke (ju)<br> ''' Zimmer '''Koomere (ju), Koomer (ju, die)<br> ''' Zimmerdecke '''Blaffondäkke (ju) <br> ''' Zimmerei '''Timmeroarbaid (ju) Zimmermann '''Timmermon (die)<br> ''' Zimmermannsbleistift '''Potlood (dät, die) zimmern '''timmerje<br> ''' zimperlich '''ferwoand<br> ''' Zimmet '''Konneel (die)<br> ''' Zimt '''Kenäil (die)<br> ''' Zinke '''Tiene, Tiende (ju)<br> ''' Zinn '''Tin (dät); aus ~''' tinnen<br> ''' zinnern '''tinnen<br> ''' Zinngießer '''Tinker (die)<br> ''' Zinnkanne '''Kruus (dät); {ju Klippe}<br> ''' Zinnkraut '''Pudderääske (ju)<br> ''' Zinnschale '''Feete (ju), Tintäller (die, U)<br> ''' Zinsen '''Rante (ju)<br> ''' Zipfel '''Timpe (die), Tip (die)<br> ''' Zirkel '''Paster (die)<br> ''' zirkeln '''sirkelje<br> ''' zischen '''sisje, sisje, siskje, snirje<br> ''' zitterig '''tatterch, wubbelch, bieuwich <br> ''' Zittern '''Bieuwenge (ju)<br> ''' zittern '''bieuwje, dubberje, trilje; vor Kälte ~''' kluumje<br> ''' Zitze '''Tit (die)<br> ''' Zober '''Boolje (ju), (S) Balje<br> ''' Zögerer '''Ludderbukse (die)<br> ''' zögern '''suumje, tüntelje, nulje, simulierje, ju Tied outäiwe, tuntelje<br> ''' Zoll '''Tol (die); (Maß''') Tuume (die)<br> ''' Zöllner '''Tolbeerder (die)<br> ''' Zollstock '''Tuumstok (die), Tuumestok (die), Tolstok (die)<br> ''' Zopf '''Top (die)<br> ''' Zorn '''Dullegaid (ju), Dulhaid (ju)<br> ''' zornig '''dul, ferduld<br> ''' zottig '''knooperch<br> ''' zuweilen '''bietiede<br> ''' zuwarten '''outäiwe<br> ''' zu '''tou; ~ sich kommen''' biekuume zubereitet '''goar (R)<br> ''' zubinden '''toubiende<br> ''' Zucht '''Tucht (ju); in ~ halten''' in Twoang hoolde; (Ordnung) Stjuur (dät)<br> ''' Zuchtbulle '''Köärbulle (die)<br> ''' züchten '''apluuke, tuchtje<br> ''' Züchter '''Tuchter (die)<br> ''' Züchterei '''Tuchteräi (ju)<br> ''' Zuchthaus '''Tuchthuus (dät)<br> ''' Züchtigung '''Tuchtenge (ju)<br> ''' Zuchtkalb '''Feeselkoolich, -koolwere (dät)<br> ''' Zuchtschwein '''Feeselswien (dät)<br> ''' Zuchttier; als ~ füttern''' feeselch fodderje; ~e betreffend''' feeselch<br> ''' Zuchtvieh '''Feeselfäi (dät) zucken '''tuukje<br> ''' Zucker '''Sukker (die)<br> ''' Zuckerwürfel '''Kluntje (ju)<br> ''' Zuckerzange '''Sukkertonge (ju)<br> ''' Zuckung '''Tuukenge (ju)<br> ''' zudecken '''toudäkke; Feuer mit Asche ~''' dät Fjuur ounröäkelje, rääkelje, röäkelje, rookelje<br> ''' zudrehen; ein Schiff dem Winde ~''' bietraale<br> ''' zudringlich '''antringsk, naigungen; ~er Bettler''' Truggeler (die)<br> ''' zudrücken '''toutaie<br> ''' zueinander '''toununner; ~ hin''' ätternunner tou<br> ''' zuerkennen '''toukanne<br> ''' zuerst '''toueerst, eerste<br> ''' Zufall '''Toufal (die)<br> ''' zufallen '''toufaale; (gelingen''') slumpje<br> ''' zufällig '''toufällich, slumpelk, slumpswiese<br> ''' zufälligerweise '''slumpelkerwiese<br> ''' Zuflucht '''Touflucht (ju)<br> ''' zufrieden '''toufree; nicht ~''' roar toupaas; sehr ~''' weelich; ~stellen''' toufree staale<br> ''' Zufuhr '''Toufuur (ju)<br> ''' zufüttern '''toufodderje<br> ''' Zug '''Toach (die); in kleinen ~en trinken''' slöötje, nibje Zugabe '''Tougoawe (ju)<br> ''' Zugang '''Tougong (die)<br> ''' zugeben '''toureeke<br> ''' zugehören '''touheere<br> ''' Zügel '''Aptöigel (die), Aptüügel (die), Täil (die)<br> ''' Zügelleine '''Läiseel (dät)<br> ''' zügeln '''aptäilje, aptoomje, töögelje<br> ''' zugetan '''toubetoacht<br> ''' Zughakenkette '''Oadel (dät)<br> ''' zugig '''toagich<br> ''' zugleich '''tougliek<br> ''' Zugloch '''des Feuerherdes Luftgat (dät), -goate<br> ''' Zugluft '''Soch (ju), Soach (die), Soachlucht (ju), Sochwiend, Soachwiend (die)<br> ''' Zugmesser '''Toachsoaks (dät)<br> ''' Zugnetz '''Woade (ju), Woare (die, R)<br> ''' zugreifen '''toupakje<br> ''' zugrunde; ~ gehen''' tougruunde gunge; ~ richten''' ferdierwe<br> ''' zugucken '''toukiekje<br> ''' zuhalten '''mit touhoolde mäd<br> ''' zuhause '''touhuus<br> ''' zuheilen '''touheelje<br> ''' zuhören '''toulusterje; aufmerksam ~''' pinkoorje; {Boone in do Oore}<br> ''' Zuhörer '''Toulusterer (die)<br> ''' zuknöpfen '''ticht knoopje<br> ''' zukommen '''toukuume Zukunft '''Toukumst (ju), Ättertied (ju)<br> ''' zulangen '''touloangje<br> ''' zulassen '''touläite<br> ''' Zulauf '''Touloop (die)<br> ''' zulaufen '''touloope<br> ''' zuletzt '''toulääst, läiweloa<br> ''' zumachen '''toumoakje<br> ''' zumauern '''tichtmuurje<br> ''' zumindest '''toumindest<br> ''' zumuten '''toumoudje zunächst '''eerste<br> ''' Zunahme '''Tounoame (ju)<br> ''' Zunder '''Tunder (die)<br> ''' Zündhölzchen '''Swieuwelstikke (die)<br> ''' zunehmen '''tounieme<br> ''' Zunge '''Tunge (ju)<br> ''' zungenfertig '''kwak, klak<br> ''' zunichte '''touniks<br> ''' zupfen '''plukje, tuukje<br> ''' zurecht '''tougjuchte, reeken, rääken<br> ''' zurechtmachen '''tougjuchte moakje, reeken moakje<br> ''' zurechtweisen '''touwiskje<br> ''' zureden '''toubaale<br> ''' zurennen '''touloope<br> ''' zurichten '''tougjuchte<br> ''' zurück '''tourääch, wieruume<br> ''' zurückbleiben '''touräächblieuwe, bääteblieuwe<br> ''' zurückgeben '''touräächreeke<br> ''' zurückgeblieben '''bäätap; im Wachstum ~''' ferkwiend, ferstaaged<br> ''' zurückgehen '''wieruumegunge<br> ''' zurückgehen '''ousakje<br> ''' zurückhalten; davon ~''' deerfon ouhoolde; ~d''' unnerhoolsk<br> ''' zurückkommen '''wieruumekuume; um nie mehr zurückzukommen''' ap Nimmerwiersjoon<br> ''' zurücklassen '''touraächläite, bääteläite<br> ''' zurücklaufen '''touräächloope<br> ''' zurückprallen '''stoitje<br> ''' zurückreiten '''touräächriede <br> ''' zurückschrecken '''schjoue, schjouje<br> ''' zurücktreiben '''touräächdrieuwe<br> ''' zurückziehen; sich ~''' sik touräächluuke, slinke <br> ''' zurufen '''touroupe<br> ''' zusagen '''toukweede, touspreeke; (zusichern''') toutälle <br> ''' zusammen '''touhoope, tousommen, bienunner<br> ''' Zusammenarbeit '''Touhoopeoarbaid (ju) zusammenbinden '''touhoopebiende; {dät Spontau}<br> ''' zusammenbrechen '''touhoopebreeke Zusammenbruch '''Touhoopebreek (die), Unnergong (die)<br> ''' zusammenfassen '''touhoopefoatje<br> ''' zusammengefügt; eng ~''' ticht<br> ''' zusammengeharkte Getreidereste''' Toogelse (ju) <br> ''' zusammengeschlossen '''touhoopesleeten<br> ''' zusammenhalten '''touhoopehoolde <br> ''' Zusammenhang '''Touhoopehong (die)<br> ''' zusammenhängen '''touhoopehongje<br> ''' zusammenholen '''touhoopehoalje<br> ''' zusammenkneifen; die Augen ~''' pieroogje<br> ''' zusammenkommen '''touhoopekuume<br> ''' Zusammenkunft '''Touhoopekuumen (dät); ~ zum Probieren des neuen Bieres''' Bjoorenge (ju)<br> ''' zusammennähen '''fersäie; {ju Paknäddele}<br> ''' zusammennehmen '''touhoopenieme<br> ''' zusammenpacken; unordentlich ~''' knausje<br> ''' zusammenrechen '''rieuwje, toogje, wirsje<br> ''' zusammenrufen '''touhooperoupe<br> ''' zusammenschrecken '''touhoopeschräkke<br> ''' zusammenschweißen '''wälje<br> ''' zusammenstellen '''touhoopestaale<br> ''' zusammensuchen '''touhoopesnurje<br> ''' zusammentreiben '''touhoopedrieuwe<br> ''' zusammenwachsen '''ferwoakse<br> ''' zusammenziehen; sich ~''' klinge; ~d''' släisk<br> ''' zusätzlich '''uurhoop; ~es Futter''' Biefodder, Toufodder (dät)<br> ''' Zuschauer '''Toukieker (die)<br> ''' zuschlagen '''touslo<br> ''' zuschließen '''tousluute <br> ''' zuschnallen '''spongje<br> ''' zuschnappen '''tousnappe<br> ''' zuschneiden '''tousniede<br> ''' Zuschneider '''Tousnieder (die) Zuschuß '''Bieboate (ju)<br> ''' zusehen '''toukiekje<br> ''' zusetzen '''tousätte<br> ''' zusichern '''toutälle <br> ''' Zusicherung geben''' ferspreeke<br> ''' Zuspeise '''Toubiet (die)<br> ''' zusprechen '''toubaale<br> ''' zuspringen '''touspringe<br> ''' Zustand '''Toustand (die)<br> ''' zustande '''tougong; ~ kommen''' toustande kuume<br> ''' zuständig '''touständich<br> ''' zustecken (mit Spange)''' spongje<br> ''' zustehen '''toustounde<br> ''' Zustimmmung '''Toustämmenge (ju) zutage treten''' foar t Ljoachte kuume<br> ''' zuteilen '''toudeele<br> ''' zutragen '''toudreege<br> ''' zuträglich '''tjoonelk<br> ''' zutrauen; sich ~''' woogje<br> ''' Zutrauen '''Toutrjouen (dät)<br> ''' zutreffen '''touträffe, roakje (R)<br> ''' Zutritt '''Touweege (ju)<br> ''' zuverlässig '''apgjucht, äffen, däftich, dääge, nau<br> ''' zuviel '''toufuul, tou doane, uurhoop; ~ tun''' sik uurdwo<br> ''' zuvor '''foartied<br> ''' zuwachsen '''tichtwoakse, touwoakse<br> ''' zuwege '''tougong<br> ''' zuweilen '''altoumäts, toumäts, toumoal, touwielen, biewielen, smoals<br> ''' zuweisen '''touwiese<br> ''' zuwenden '''touweende<br> ''' zuwerfen '''tousmiete, tichtfiere<br> ''' zuwider '''touwieder; ~ sein''' touwieder weese<br> ''' Zwang '''Twoang (die)<br> ''' zwängen '''knausje<br> ''' Zwangsversteigerung '''{ju Poundenge} zwanzig '''twintich; ~ Stück''' Stiech (dät); Stiege (ju)<br> ''' zwar '''inne(r)doat<br> ''' Zweck '''Swäk (die); ~ haben''' Sin hääbe<br> ''' Zwecke; mit ~n befestigen''' tängelje<br> ''' zweckmäßig '''tjoonelk<br> ''' zwei '''[m.] twäin; [f., n.] two; mehr als ~''' eenige; nicht durch ~ teilbar''' uunpoor<br> ''' zweibeinig '''twoobeenich<br> ''' zweierlei '''twäierläi [m.]; twooderlai, twoo-erlai [f., n.]<br> ''' Zweifel '''Twieuwel (die)<br> ''' zweifelhaft '''twieuwelhaft<br> ''' zweifeln '''twieuwelje<br> ''' Zweifler '''Twieuwelder (die)<br> ''' Zweig '''Twiech (die), Takke (die); dünner ~''' Ries (dät); dürrer ~''' Sprikke (die); ~e entfernen''' takje; ~e flechten''' wällerje; ~e spalten''' twiegje<br> ''' zweigen; sich ~''' sik twiegje<br> ''' Zweigenflechtwerk; '''{ju Haude}<br> ''' zweihundert '''twoohunnert<br> ''' zweijährig '''twoojierich<br> ''' zweimal '''twäie<br> ''' zweirädrig; ~er Kippwagen''' Wuppe (ju); ~er Wagen''' Misgunst (die), Jik (die)<br> ''' zweit; zu ~''' mäd uus bee-en<br> ''' zweite '''twäide, uurde<br> ''' zweitens '''twäidens<br> ''' Zweizahn '''Hoofuurke (ju)<br> ''' zweizinkig '''twootienich Zwerg '''Böötel (die), Oolke (die), Dwärch (die), Bierichgäist (die)<br> ''' Zwergbohne '''Kruupboone (ju), Stokboone, Paadlääser (die)<br> ''' zwicken '''knippe<br> ''' Zwieback; langer ~''' Beschüüt (dät); runder ~''' Twiebak (die); ~ mit Zuckerstreusel''' Koafjebeschüüt (dät)<br> ''' Zwiebel '''Siepel (ju) <br> ''' Zwiebelart '''{ju Schlotte}<br> ''' Zwiespalt '''Twiespalt (die)<br> ''' Zwilch '''Inlät (dät)<br> ''' Zwilling '''Twilling (die) zwingen '''twinge - twoang - twoangen)<br> ''' Zwinger '''Twinger (die)<br> ''' zwinkern '''flinkoogje, kwinkoogje, pieroogje, knipoogje, blinkje<br> ''' Zwirn '''Jäiden (dät), (U) Jidden, Twien (die)<br> ''' zwirnen '''twienje<br> ''' Zwirnsfaden '''Twienträid (die)<br> ''' zwischen '''twiske; (unter''') monk, monken<br> ''' Zwischenahn '''Twiskenaan ON<br> ''' Zwischenraum '''Twiskenruum (die)<br> ''' Zwischentür '''middelste Doore<br> ''' Zwischenwand '''Schäärmuure (ju)<br> ''' Zwischenzeit '''Twiskentied (ju)<br> ''' Zwist '''Twist (die)<br> ''' zwitschern '''piepje, trillierje<br> ''' Zwitter '''Twieuweler (die), Twieuwelder (die)<br> ''' zwölf '''tweelich, U tweel(i)f<br> ''' zwölfte '''tweelfte<br> ''' Zwölver '''Tweelwe (do) <br> ''' <br> ''' jpkv3jc9vlho1xxejoegb0konuolnbf 0 2368 103900 99204 2013-03-08T13:39:16Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 184 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2807]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Madrid - Plaza de Moncloa - 20050220.jpg|thumb|300px|Madrid]] '''Madrid''' is ju Haudstääd fon [[Spanien]]. Deer woonje 3,1 Million Moanskene. Mäd dän Metropoolregion woonje deer 5,8 Million Moanskene. == Ferbiendenge ätter buuten == {{commons|Madrid}} * [http://www.munimadrid.es Websiede fon ju Stääd] {{Koördinaten|40_23_0_N_3_43_0_W_type:city_region:ES|40° 23’N, 3°43′0″W}} [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] [[Kategorie:Spanien]] fs111apm57ndesljealidaetgur42wx 0 2369 105291 103901 2013-03-08T20:32:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q38954]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{commons|Teide}} [[Bielde:Teide and Caldera 2006.jpg|thumb|300px|Pico del Teide]] Die '''Pico del Teide''' [ˈpiko del ˈteiðe] is mäd 3.718 Meter die hoochste Bierich in [[Spanien]] ap dät [[Kanariske Ailounde|Kanariske Ailound]] [[Teneriffa]]. {{Koördinaten|28_16_24_N_16_38_32_W_type:mountain(3718)_region:ES-CN|28°&nbsp;16'&nbsp;NB, 16°&nbsp;38'&nbsp;WL}} [[Kategorie:Teneriffa]] ep77kmi8r3qwno4pp0gv5ptfd5obqo8 0 2370 103902 102673 2013-03-08T13:39:42Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 76 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q40846]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Teneriffa map.svg|250px|thumb|right|Koarte un Loage fon dät Ailound]]'''Teneriffa''' (span. Tenerife) is dät grootste Ailound fon do [[Kanariske Ailounde]]. == Geografie == Teneriffa lait wäästelk fon [[Marokko]]. Die [[Pico del Teide]] is die hoochste Bierich fon Teneriffa. Teneriffa is een Vulkan-Ailound. [[Kategorie:Teneriffa|!]] 8p5cy80e4rocuf753ndajbugyef7xkn 0 2373 103903 96831 2013-03-08T13:41:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 87 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q25294]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hammer.jpg|thumb|Klauenhoomer]] N '''Hoomer''' is een Sleek-Reewe, deerbie truch Touhoopewierkjen fon [[Duulegaid]] un [[Heeuweltegesäts]] ju Sweeregaid fon dän truch ju moanskelke Hounde uut-äiwde Sleek truch ne Ferlaangerenge fon dän Heeuwelte-Ierm ferstäärked wäd. Mäd dän Hoomer is dät muugelk, n hooch Quantum [[Kinetik|kinetiske]] Energie beoarbaidjend, fernäilend of energie-uurdreegend ap fääste Köärpere ienwierkje tou läiten. [[Kategorie:Hondwierk]] [[Kategorie:Reewe]] 0pesbq0d01vyohfhchnvxu6mnx8yd4y 0 2375 109205 103904 2014-05-01T07:15:19Z Lotje 5042 (Script) [[commons:COM:FR|File renamed]]: [[File:Bredevoort prins.jpg]] → [[File:Molen Prins van Oranje, Bredevoort.jpg]] #3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieAalten.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in ju Provinz Gelderlound.]] '''{{PAGENAME}}''' ([[Niedersaksisk]]: '''Breevoord''') is ne litje Stääd in ju Provinz [[Gelderlound]], in do [[Niederlounde]]. Deer woonje 1 525 Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). == Groote Suune un Dochtere fon Bredevoort == * [[Hendrickje Stoffels]] * [[Nout Wellink]] * [[André van der Leij]] == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.bredevoort.nu Websteede fon ju Stääd] <gallery> Bielde:Molen Prins van Oranje, Bredevoort.jpg| Bielde:Bredevoort_aalterpoort.jpg| Bielde:Bredevoort_markt.jpg| </gallery> {{Commons|Bredevoort}} [[Kategorie:Gelderland]] oby5r3m9aa2tvvc9b3i3vo1hmhzjt7w 14 2376 106325 100706 2013-03-13T06:47:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 45 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7027596]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Niederlounde]] frzkbqip1zy4wge3gdejryjr9p8wtii 10 2380 13945 2009-02-10T10:51:52Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">... wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Autonome Gemeenskupe in Spanien'''||[[Bielde:Flag of Spain.svg|50px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Andalusien]] | [[Aragonien]] | [[Asturien]] | [[Baleariske Ailounde]] | [[Baskenlound]] | [[Extremadura]] | [[Galicien]] | [[Kanariske Ailounde]] | [[Kantabrien]] | [[Kastilien-La Mancha]] | [[Kastilien-León]] | [[Katalonien]] | [[La Rioja]] | [[Madrid]] | [[Murcia]] | [[Navarra]] | [[Valencia]]<br><br> |} 4u5n8u6zwsjsaqslzl7k70bdttycdnf 0 2381 122472 120725 2023-04-12T11:21:32Z Jeff G. 1856 ([[c:GR|GR]]) [[File:AmsterdamLuchtfotoBmz.jpg]] → [[File:Amsterdam airphoto.jpg]] consolidated wikitext text/x-wiki [[Bielde:Amsterdam airphoto.jpg|thumb|Amsterdam fon buppen]] '''Amsterdam''' is ju Haudstääd fon do [[Niederlounde]]. Deer lieuwje ungefeer 905.000 Moanskene (2022). In ju Agglomeration Groot-Amsterdam woonje ungefeer 1,5 Million Moanskene. Ju Stääd is in dät 13. Jierhunnert äntsteen. Eerste ätter dät Middeloaler is ju Stääd groot wuuden. Truch ju liberoale Politik in do Niederlounde is Amsterdam siet 1976 dät Säntrum foar Drogentourismus in [[Europa]]. Do maaste Drogennutsere sunt oaber Uutloundere. Fon do ungefeer 750 Coffee Shops in do Niederlounde sunt twiske do 300 un 400 in Amsterdam. == Ienwoonertaal == * 2022 – 905.000 * 2008 – 755.269 * 1984 – 680.000 * 1963 – 870.000 * 1925 – 714.200 * 1899 – 510.900 * 1815 – 140.000 * 1600 – 60.000 * 1300 – 1.000 == Ferbiendenge ätter Buuten == {{CommonsLittik|Amsterdam}} [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] [[Kategorie:Niederlounde]] [[Kategorie:Noudhollound]] ia98x5rhlszw12j71zwo8upk1gw6nsk 0 2382 103906 100299 2013-03-08T13:41:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 162 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q597]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lisbon 3 of 3.jpg|thumb|300px|Lissabon]] '''Lissabon''' is ju grootste Stääd un ju Haudstääd fon [[Portugal]]. In ju Stääd woonje ungefeer 520.000 Moanskene, in dät Gebiet Groot-Lissabon woonje ungefeer 2.800.000. Lissabon is een Hoawenstääd un Regierengssit in dät Wääste fon dät Lound. == Historisk Ienwoonertaal == * 1801 - 203.999 * 1849 - 174.668 * 1900 - 350.919 * 1930 - 591.939 * 1960 - 801.155 * 1981 - 807.937 * 1991 - 663.394 * 2001 - 564.657 * 2004 - 529.485 [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] [[Kategorie:Portugal]] 4d7jg5pnyzyu13xvxym8ktcdfdrd9xv 0 2383 119277 118968 2020-08-16T06:35:42Z Gerd Eichmann 8906 gallery added wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Wien | ôfbylding = Collage von Wien.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.712.903 <small>(2010)</small> | oerflak = 414,89 km² | befolkingstichtens = 4235,2 / km² | stêdekloft = 2.419.000 | hichte = 151(Lobau) – 542 m | lân = [[Aastriek]] | bestjoerlike ienheid 1 = Provinz | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = 1 Statutarstadt, 23 Bezirke | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[CET]] ([[UTC]]+1) | simmertiid = CEST (UTC+2) | koördinaten = {{Koördinaten|48_12_30_N_16_22_23_E_type:city(1631082)_region:AT-9|48°12'N, 16°22'E}} | webside = {{en}} [http://www.wien.gv.at/english/ Wien.gv.at] }} '''Wien''' is ju Haudstääd fon [[Aastriek]] un fon dät Buundeslound Wien. Deer woonje ungefeer 1.600.000 Moanskene. Ju Stääd is ätter [[Berlin]] un [[Hambuurich]] ju träädgrootste düütsksproakige Stääd ap de Waareld. Ju [[Donau]] fljut truch ju Stääd un bloot 40 Kilometer in dät Noude lait ju slowakiske Haudstääd [[Bratislava]]. Do waareldberümde Komponiste Beethoven, Mozart un Strauss hääbe in ju Stääd oarbaided un sunt deer stuurwen. == Historisk Ienwoonertaal == * 1754 - 175.460 * 1810 - 224.548 * 1869 - 900.998 * 1900 - 1.769.137 * 1916 - 2.239.000 * 1934 - 1.935.881 * 1939 - 1.770.938 * 1951 - 1.616.125 * 1981 - 1.531.346 * 2007 - 1.670.347 * 2019 - 1.897.491 <br><gallery caption="Wien"> Wien-vom Oberen Belvedere-112-2009-gje.jpg Wien-Parlament-108-aus Volksgarten-2008-gje.jpg Wien-Hofburg-130-Amalienburg-Franz I-Reichskanzleitrakt-2007-gje.jpg Wien-Hofburg-137-Josefsplatz-2008-Stiegen-gje.jpg Wien-Favoriten-Wasserturm-04-2009-gje.jpg Wien-Kohlmarkt-60-Innenhof-2009-gje.jpg Wien-St-Ulrichs-Platz-14-Laden-2007-gje.jpg Wien-Operngasse-24-Nr 10-Hofbarbier-2009-gje.jpg Wien-Heuriger Poetzleinsdorf-04-2009-gje.jpg </gallery> [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] 6315m7q8pybx1kdfoeiw8o0rfmlpe5t 0 2384 121760 121124 2022-12-12T01:04:43Z Scip. 12764 /* Biespiele foar ferskeedene wüülde Unneroarde */ + wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Wulf |- | align="center" | [[Bielde:Alba-European-Wolf.jpg|300px|Canis lupus lupus]] <br /><small>N Europäisken Wulf ''(Canis lupus lupus)'' in Fangenskup</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''[[Canoidea]]'' |- | ''Familie:'' || ''[[Canidae]]'' |- | ''Tribus:'' || ''[[Canini]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Canis]]'' |- | ''Oard:'' || Wulf ''(Canis lupus)'' |} |} Die '''Wulf''' ''(Canis lupus)'' is een Oard fon do Roowdierte. Dät rakt fuul Unneroarde, do sik bienaist aal gjucht liekje, man besunners do domestisierde Unneroarde ([[Huund]], [[Dingo]] un aal sowät) hääbe n apfaalend uur [[Phänotyp]]. Wulwe sunt truch moanskelke Ferfoulgenge in groote Deele fon hiere histooriske Lieuwendsruumte uutstuurwen, man däälich stounde jo in ful Lounde unner Natuurskuul, sodät jo sik wier moor un moor uutspreede. == Lieuwendsruumte == [[Bielde:Wolf distr.gif|250px|thumb|left|Lieuwendsruum<br />gräin:däälich<br />rood:hier is hie uutsturwen<br>Ju Koarte is uut dät Jier 2007, sänt düsse Tied häd sik die Wulf wier fääre uutspradt.]] Die Wulf hiede aleer een groote Lieuwendsruumte in [[Europa]], [[Noudamerikoa]], [[Asien]] un Noud-[[Afrikoa]], man hie is däälich in fuul Rebätte truch moanskelke Fäindskup uutstuurwen. Dät niepe Foarkuumen fon Wulwe (aleer un däälich) is bee ap ju links stoundende Koarte tou sjoon. Tou beoachtjen is deerbie, dät bloot natüürelke wüülde Wulfs-Foarkuumen ienteekend sunt, man neen ferwüülderde domestisierde Wulwe (as t.B. Dingos, Näiguinea-Dingos un ferwüülderde Huunde, do je uk oaintelk een Unneroard fon dän Wulf sunt). === Wieruutspreedenge in Europa, besunners Düütsklound === Man die Wulf stoant däälich in fuul Lounde unner Natursküül, wiertruch hie sik wier uutspreede kon. So kumt ju [[Nominatfoarm]] ''Canis lupus lupus'' fon Aastpolen un ju Wäästpolnisk-Aastdüütske Population ätter t Wääste. In ju [[Lausitz]] roate dät in (2010) al soogen Wulfsfamieljen, ätterdät in [[2000]] ätter sowät 150 Jiere wier Wulwe in Düütsklound tou Waareld keemen wieren. Uk bie Altengrabow ([[Saksen-Anhalt]]) rakt dät een Wulfsfamielje, die Foar fon do litje Wulfsbäidene wude oaber in n Juni twoduusendnjuugen dooddäin. Daach kuuden fieuw litje Wulfsbäidene uurlieuwje, wät uungewöönelk is: Normoal stärft dän Haaldeel fon do Bäidene, uk wan jo fon bee do Oolden fersuurged wäide. Düsse Wulfsbäidene hääbe noch nit moal groote Bruure un Sustere, do der meehälpe konnen. In dät Gestrich ron oaber uk n Montje hääruume, dät dan mäd ju Muur n näi Poor gruundede. In [[2010]] roate dät wier litje Wulwe bie Altengrabow, wiertruch dät nu wier Hoopenge ap een duurhoafte Population in Saksen-Anhalt rakt. Oankelde Dierte rakt dät uk uurswain in Düütsklound, bisunners in [[Brandenbuurich]] un [[Mecklenbuurich-Foarpommern]], oaber uk in [[Bayern]], [[Läichsaksen]] un twisketruch uk in [[Hessen]], man die hessiske Wulf is 2011 stuurwen. In [[Noudrhien-Wäästfoalen]] wuude Eende [[2009]] uk n Skäip fon n Wulf dooded, mäd genetiske Unnersäikengen is dät nu ätterwiesd. Me weet oaber nit, af dät n näien Wulf is af nit wildääge diesälge, die der uk in Hessen bekoand waas. Aan Wulf kon je fier loope. In [[Rhienlound-Palts]] wude in't Foarjier [[2012]] aan Wulf fotografierd, man die is bolde ätters illegoal doodskeeten wuden. Ju [[Italien|italieniske]] Unneroard ''Canis lupus italicus'', deerfon roate dät uum 1970 bloot noch 100 Dierte in ju Region fon do [[Abruzzen]] in dän [[Apennin]], kuude sik, ätterdät ju 1976 skutsed wuude, wier uutspreede un is däälich nit bloot moor in Italien, sunnern uk in Deele fon do [[Frankriek|frantsööske]] Alpen, un dän [[Kanton Wallis]] in ju [[Swaits]] tou fienden. Aan italienisken Wulf, die in [[Bayern]] ienwonderje wüül, wuude oawers fon n [[Auto]] dooded. Man dät rakt wier n italienisken Wulf die uum't Skeed twiske [[Aastriek]] un Bayern hääruumelapt, die häd uk al eenige [[Harte]] dooded, un kumt wäil uut ju Swaits af is toumindest uur ju Swaits deer wai keemen, hie wuude nämmelk in ju Swaits uk al ätterwiesd. 2011 is die hessiske Wulf stuurwen, man deerfoar koomen wier Wulwe ätter Läichsaksen wai. Ap dän [[Troppenäiwengsploats Munster]] in ju [[Lüünebuuriger Heede]] wuden in [[2012]] indäid junge Wulwe bädden<ref> "bädden" is een oolde Foarm fon "gebooren"</ref>, dät is nu ju fäärme<ref> "fäärme" is een oold Seelter Woud foar "eerste". "Eerste" kumt juust so uut dät Ooldfräiske, man fermoudelk koom dät truch düütsken Ienfloud, dät dät so oafter bruukt wäd un dät Woud "fäärme" bloot noch aiske säilden tou heeren is.</ref> Wulfsfoamielje in do oolde Buundeslounde. In [[2013]] kreech ju fäärme läichsaksiske Wulfsfoamielje wier Bäidene, buppedät äntstuude in dän Loundkring Lüchow-Dannenbierich een twäide Wulfsfoamielje, un dät äntwikkelde sik in do kuumende Jiere so fääre. In [[2013]] sunt foar dät fäärme Moal sänt loange Tied wier junge Wulwe in't [[Älsass]] tou Waareld keemen. In [[2016]] moaste die eerste Wulf in Düütsklound, aan fon do musterske Wulwe, amtelk tou't doodskjooten fräiroat wäide, uumdät hie Moanskene apfaalend nai keemen wier un eepenbeer sien natüürelke Skjou ferlädden hiede. Weerskienelk waas hie illegoal fodderd wuuden. Unner ju Wiele häd sik die Wulf oaber fääre uutspreede kuud. Duurhoafte Populatsjoone rakt dät (Stound 2016) in [[Läichsaksen]], [[Mecklenbuurich-Foarpommern]], [[Saksen-Anhalt]], [[Brandenbuurich]] un [[Saksen]]. Oankelde Wulwe rakt dät uk in [[Thüringen]] un [[Släswiek-Holsten]], aan oankelden Wulf rakt dät in [[Rhienlound-Palts]] un aan [[Bayern]], uk in [[Baden-Württembierich]] sunt in't Jier [[2015]] al twäin Wulwe truch dän Sträitenferkier uum't Lieuwend keemen, wildääge rakt dät deer uk noch wäkke moor. == Määrkmoale == Die Wulf is ju grootste Oard in ju Familie ''[[Canidae]]''. Hie häd normoal een Kop- un Rumploangte fon 1 - 1,60 [[Meeter]] un een Stäitloangte fon 35 - 56 cm. Dät rakt oawers uk litjere Dierte, toun Biespiel bie do Unneroarde ''Canis lupus arabs'' un bie dän Huund ''(Canis lupus familiaris)'', wierbie ju Domestikation in gans fuul ferskeedene Varianten tou sjoon is. Ju Sweeregaid fon dän Wulf is uk bie do ferskeedene Unneroarde gjucht unnerskeedelk, do Montjen (20-80 kg) sunt oawers normoal sweerer as do Wieuwken (18-55 kg). Normoal is die Wulf ap sien Bupperkaante ljoacht bruun af gries un swot sprinkelch, ju Unnerkaante is normoal jeel bit wiet. Man deer rakt dät uk Unnerskeede twiske do ferskeedene Unneroarde: So kon me uk wiete af swotte Wulwe sjo, in moonige Unneroarde is dät sogoar normoal! === Biespiele foar ferskeedene wüülde Unneroarde === <gallery> File:C. l. italicus in MNP.jpg|die Italieniske Wulf ''(Canis lupus italicus)'' File:Scandinavian grey wolf Canis lupus .jpg|Die Europäiske Wulf ''(Canis lupus lupus)'' File:Polarwolf004.jpg|Ju arktiske Unneroard ''(Canis lupus arctos)'' </gallery> == Lieuwendswiese == === Foamieljen-Oardenge === [[Bielde:Yellowstone Wolves.jpg|thumb|right|300px|Aan Foamieljenferbeend fon Wulwe in dän [[Yellowstone-Natsjonoalpark]] ([[USA]]). Dät rakt uurigens genetiske Waiwiesengen, dät dät swotte Fäl, dät wäkke Wulwe fon wäkke Noudamerikoanske Populatsjoonen häbe, truch Ienkjuusenge fon Huunde äntsteen is.]] Wulwe lieuwje in Foamieljen-Ferbeende, dät hat, dät sik een Poor bieldet, dät maasttieds touhoopeblift, bit deer aan fon dood is. Wulfs-Tieuwen konnen, uurs as do maaste tomme Huunde, bloot insen in dät Jier dreegend wäide. Do kriege Bäidene un lieuwje deermäd een Sät Tied touhoope. Die Foamieljenferbeend is goud foar een beetere Joagd, Ferdäägenge juun Fäinde un juunsiedich Woormhoolden in Winterdai. In ju fräie Natuur is dät maasttieds freedelker. Do junge Wulwe blieuwe bie hiere Oolden un hälpe bie ju Apluukenge fon do litje, so loange as jo wollen. Wan jo nit moor wollen, säike jo sik een oain Rebät un loope deer mongs moorere hunnert Kilomeetere tou, wät uurigens ju Intucht ferminnert un foar ju Uutspreedenge fon dän Wulf suurget. === Kommunikatsjoon === [[Bielde:Varg fotograferad pa Polar Zoo Norge (3).jpg|thumb|right|300px|Kampjende Wulwe. Tou oachtjen is ap Gestik un Mimik fon do bee.]] Wulwe konnen, wät jo fäile un wät jo wollen, goud in sjuunelke un heerbeere Teekene uutdrukje, do unnerskeedelk stäärk weese konnen un uk kombinierd wäide konnen. Dät sik aan Wulf meedeele kon, is foar him lieuwendswichtich: Wan Wulwe kampje, kon die swäkkere sik reeke, dan lät him die stäärkere in Raue. So gungt aan Kamp twiske twäin Wulwe säilden mäd läipe Foulgen uut. Hier sunt wäkke Biespile: Sjuunelke Teekene: * Wipstäitjen is een positiv Teeken. Die Wulf moaket dät, wan hie sik fraut, wildääge uur een goud Ieten af uur aan Fjuund, dän hie begröitje wol. * Dän Stäit twiske do bääterste Beene ientoukniepen betjudt maasttieds Nood. * Do Ooren antoulääsen, betjudt maasttieds Nood. * Noose un Ansicht kruljen däd die Wulf maast, wan hie dul is. * Wan sik die swäkkere Wulf ätter aan Twist dän stäärkere rakt, duukje jo sik joop deel un kjoope sun bitje, as aan litjen Wulf. Mongs lääse jo sik ap dän Pukkel un miege deerbie. Die swäkkere Wulf ferhoaldt sik also bäidensk un feruurseeket so, dät die stäärkere Wulf him skierlikket, as een Wulfs-Muur dät mäd hiere Bäidene däd. So wäd ätter aan Stried Skieregaid moaked. * Junge Wulwe gunge oafter mäd ju Snuute an ju Snuute fon groote Wulwe, wan jo wät tou ieten wollen. Do groote Wulwe ferstounde dät, uurreeke sik un fodderje do litje. Heerbeere Teekene: * Snoagens huulje do Wulwe so luud, dät dät bit tou füüftien Kilomeetere fier tou heerjen is. Dät tjoont deertou, uur Wulwe tou tällen "hier bän iek" blw. "hier sunt wie". Aan Foamieljenferbeend huult, uum uur Foamieljenferbeende uut dät Rebät tou hoolden. Fääre fäästiget dät ju Sälskup fon do Wulwe, do touhoope huulje. Aan oankelden Wulf, die huult, däd dät, uum mäd een paasjend Juunuur een Poor tou bieldjen. * Jauerjen: Smeert un aal sowät. * Gnoarjen: Die Wulf is dul. * Uurs as Huunde blikje wüülde Wulwe säilden, jo dwo dät maasttieds as litje Bäidene, man uk nit so oafter as junge Huunde. Dät Ansicht tou ferluuken, is in ju Kommunikatsjoon fon junge Wulwe ful wichtiger. Dät Huunde so oafter blikje, wude truch ju moanskelke Tucht begunstiged, uumdät Moanskene Luud-Kommunikatsjoon maasttieds beeter ferstounde as Mimik. Junge Wulwe bruuke do Teekene oafter in't Spil. Deer is dät aal nit so iedenst tou niemen. === Joagd === Joagjende Wulwe fersäike, hiere Büüte so ientousluuten, dät ju nit moor wäch loope kon. Jo griepe dan fon aal do Sieden an. Oafter is dät so, dät sik die Foamieljenferbeend apdeelt. Wäkke ferstopje sik sinnich ainewainde un uurswäkke drieuwe dät Büütediert ap do luurjende uumetou. === Kost === [[Bielde:Wolves Kill.jpg|thumb|right|300px|Wulwe mäd aan dooden [[Harte|Hart]]]] Wulwe freete as typiske Roowdierte Flask. Wät foar een Flask aan Wulf frät, honget deerfon ou, wät dät deer rakt, wier hie lieuwet, kon also gjucht unnerskeedelk weese. Fon [[2001]] bit [[2009]] wuden in ju [[Lausitz]] 2000 Wulfsköätele unnersoacht. Bie do Lausitzer Wulwe moakede dät [[Räi]] mäd 52,1 Prosänt dän grootste Deel fon ju Kost uut, ätters koom die [[Rood-Hart]] (24,7 Prosänt), dan dät Wüüldswien (16,3 Prosänt), die [[Hoase]] (3,4 Prosänt) fääre do [[Neobiota|Neozoa]] [[Dam-Hart]] (1,5 Prosänt) un [[Muffel-Skäip]] (0,7 Prosänt). Nutsdierte moakeden bloot 0,8 Prosänt fon ju Kost uut.<ref>[http://www.nabu.de/aktionenundprojekte/wolf/hintergrund/15572.html Artikkel uur ju Köätel-Unnersäikenge ap ju NABU-Internätsteede]</ref> Dät Muffel-Skäipe bloot suk aan litjen Deel fon ju Kost uutmoakeden, lait deer oun, dät do Wulwe do al stäärk ferminnerd hieden. Dät is deertruch tou ferkloorjen, dät jo bie aan Wulfs-Angriep nit gau wächloope, sunnern ljauer juun do Wulwe kampje, do maasttieds dän Kamp winne.<ref>[http://www.thueringen.de/imperia/md/content/folder/forstamt/stadtroda/faltblaetter/stadtroda__foa_fb_muffelwild.pdf Artikkel uur Muffel-Skäipe fon dät "Thüringer Forstamt Stadtroda"]</ref> Do uurige 0,5 Prosänt wäide in ju Statistik mäd "uurswät" anroat<ref>[http://www.nabu.de/aktionenundprojekte/wolf/hintergrund/15572.html Artikkel uur ju Köätel-Unnersäikenge ap ju NABU-Internätsteede]</ref>; Wulwe fange toumäts uk Fiske, [[Foaks]]e un litjere Suugedierte as [[Muuse]], un wan me dät Ferhoolden fon tomme Huunde bekieket, kon me sik uk foarstaale, dät do toumäts Plonten-Materioal, t.B. [[Moage]]-Ienhoold fon Räie af [[Fruchte]], freete. Wan Wulwe Hunger häbe, freete do uk Oas af Kreepelgöitjen fon Moanskene. Angriepe fon wüülde Wulwe ap Moanskene koomen in Europa in do lääste füüftich Jiere bloot njuugen moal foar, fieuw moal kuude as Uurseeke ju [[Dullegaid (Süükte)|Dullegaid]]<ref>"Dullegaid" wäd woanelk mäd "Bosheit" uursät, man in suk aan Touhoopehong betjudt dät '''"Tollwut"'''</ref> fääststoald wäide. == Wulf un Moanskene == === Fäindskup un Uumetoanken === [[Bielde:Alfred Wierusz-Kowalski - Wilki napadające na sanie.jpg|thumb|right|300px|Skilleroatsje uur ju Fäindskup twiske Wulf un Moanske, moald fon [[Alfred Wierusz-Kowalski]] uum [[1890]]]] [[Bielde:Karakatschan.jpg|thumb|right|300px|Ju Huunderasse Karakatschan kon n Koppel Skäipe juun groote Roowdierte (sogoar Boare) ferdäägenje]] Die Wulf is truch moanskelke Ferfoulgenge in groote Deele fon sin oolden Lieuwendsruum uutstuurwen, uumdät sin Roup as freeselk Diert läip uurdrieuwen wude. Aaldät wüülde Wulwe bong sunt un wüülderjende Huunde fuul freeselker sunt, rakt dät bit däälich Ljuude, do der aaskje, dät me do wier ienwonderjende Wulwe fluks wier uutroodje skäl. Natuurskutsere moakje deerfoar foarallen oolde Soagen uur dän "läipen Wulf" feroantwoudelk. Oafte wäide Wulwe illegoal jeegerd, so 2007 uk aan fon twäin eerste [[Läichsaksen|läichsaksiske]] Wulwe in dän [[Loundkring Lüchow-Dannenbierich]]. N Hinder foar ju algemeene Duldenge fon dän Wulf is, dät hie Skäipe frät: N Wulf, die normoal Wüüld joaged, wät sik gefoarelk tou Weer sätte kon, toun Biespiel [[Harte]] un [[Wüüldswien]]e, fraut sik, wan uungefoarelke Büüte tou fienden is, besunners, wan ju ienricheld is un nit gau loope kon. Sun Skäip is also n fluch Mäil foar n Wulf, un wan dät moorere Wulwe sunt, as dät normoal so is, wäide uk moorere Skäipe dooded. Dät grootste Problem skäl in düssen Faal weese, dät do uur Skäipe nit wächloope konnen un so do Wulwe truch hieren Jaachtinstinkt oafte automatisk fuul moor Skäipe doodje, as jo bruuke. Düt Problem kon me oawers lööse: Een Elektroteenelse is goud juun Wulwe, me kon se deermäd ouskräkke, aaldät jo springe konnen: Do Wulwe wieten nit, dät jo springe moutene, uum deeruur tou kuumen. Man deertou mout ju Teenelse aaltiede Stroom leede, uk wan neen Skäipe deer sunt, uurs hääbe do Wulwe gau neen Oangst moor foar ju Elektroteenelse. Noch beeter is dät, wan do Skäipe fon n Iesel af Huunde beskutsed wäide. N Iesel is möidich un stäärk un gript n Wulf fluks kiesjend un kampjend oun. Huunde sunt nit aaltiede goud, uum n Koppel Skäipe tou skuulen. N Huund, die je uk een Unneroard fon dän Wulf is, häd sälwen n Jaachtinstinkt un mout stäärk, broaf un an sien Apjääfte woand weese. Dät rakt ferskeedene Huunderassen, do der besunners goud as Skuts foar n Koppel Skäipe sunt, toun Biespiel ju Rasse [[Karakatschan]]: Disse Rasse uut [[Bulgarien]] häd een goude Taktik, nämmelk ferdeele jo sik in two Gruppen. Ju eene Gruppe häd ju Apgoawe, ätter bääten tou sicherjen, ju uur Gruppe lapt foaruut un wan deer n Roowdiert is, gript ju dät fluks oun. Wan do Skäipe goud skuuld sunt, frät die Wulf daach ful ljauer wüülde Dierte. Wan jo daach Nutsdierte freete, wäd die Skoade maasttieds fon dän Stoat betoald. In ju [[Lausitz]] sunt do Wulwe deeruum neen groote Probleme moor foar do Skäipere, wäkke fraue sik indäid, dät dät säildene Diert sik wier uutspradt. === Domestikation === Die Wulf wuude foar loange Tied tom moaked, wanner dät niep waas, lät sik nit kweede, deer rakt dät unnerskeedelke Ansichte. Truch Domestikation äntstuuden trjo näie Unneroarde: Die [[Huund]] ''(Canis lupus familiaris)'' un do bee sänt loange Tied wier ferwüülderde Unneroarde Dingo ''(Canis lupus dingo)'' un Näiguinea-Dingo ''(Canis lupus hallstromi)''. Bie düsse Unneroarde, do hieren Uursproang in ju Tommoakenge häbe, is noch nit fääststoald wuden, af ju Iendeelenge in düsse träin Unneroarde gjucht is: Wüüld wudene un hoolich wüülde Huunde, do Dingos un Näiguinea-Dingos liekje, rakt dät uk uurswain ap ju Waareld, t. B. die [[Carolina Dog]] in Noudamerikoa, die wildääge mäd do [[Indioanere]] uur ju [[Bering-Loundbrääch]] keemen is. Man wildääge häbe uk do woanelke Huunde, do in ju Unneroard ''Canis lupus familiaris'' ienoardend wäide, ferskeedene Uursproange. Wääruume skuulen nit Moanskene an ferskeedene Steeden ap dän Toacht keemen weese, Wulwe tom tou moakjen? <gallery> File:Nice dogy.jpg|Huund File:Dingo Fraser Is.jpg|Dingo File:New Guinea Singing Dog on trail.jpg|Näiguinea-Dingo </gallery> == Anmäärkengen un oankelde Ätterwiese == <references/> == Uur Wällen == === Literatuur === * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 * Professor Dr. phil. Irenäus Eibl-Eibesfeldt: ''Liebe und Hass <small>Zur Naturgeschichte elementarer Verhaltensweisen</small>'' R. Piper & Co. Verlag, München 1970 === Wällen uut dät Internet === * [https://web.archive.org/web/20080618025148/http://www.nabu.de/m01/m01_03/ „Willkommen Wolf“ – N Projekt fon dän NABU foar ju Akzeptanz fon dän Wulf in Düütsklound, ap Düütsk] * [http://www.wolfsregion-lausitz.de/index.php?article_id=12 Een Siede mäd aktuälle Informatione uur do Wulwe in ju Lausitz (fon ju Siede „Wolfsregion Lausitz“, ap Düütsk)] * [http://www.wolfsregion-lausitz.de/index.php?article_id=121&clang= Een Koarte fon dän Lieuwendsruum in ju Lausitz, uk fon ju Siede „Wolfsregion Lausitz“] * [https://web.archive.org/web/20160305015952/http://www.stuuns.com/?s=Wulf&x=0&y=0 stuuns.com, ju Seelterske Näis-Siede, uur do Wulwe in Läichsaksen] {{GalerieArtikkel}} [[Kategorie:Biologie]] pnxb74mlphzrqffqsuoqr0u4z97dhbv 0 2386 105842 103909 2013-03-11T10:58:19Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q35094]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Hier rakt et een Uursicht fon ferskeedene Haudstääde. == Haudstääde fon ju Europäiske Union == * [[Amsterdam]] (do [[Niederlounde]]) * [[Athene]] ([[Griechenlound]]) * [[Berlin]] ([[Düütsklound]]) * [[Bratislava]] (ju [[Slowakäi]]) * [[Brussel]] ([[Belgien]]) * [[Budapest]] ([[Ungarn]]) * [[Bukarest]] ([[Rumänien]]) * [[Dublin]] ([[Irlound]]) * [[Helsinki]] ([[Finlound]]) * [[Kopenhagen]] ([[Dänemark]]) * [[Lissabon]] ([[Portugal]]) * [[Ljubljana]] ([[Slowenien]]) * [[London]] ([[Groot-Britannien]]) * [[Luxembuurich Stääd]] ([[Luxembuurich]]) * [[Madrid]] ([[Spanien]]) * [[Nicosia]] ([[Zypern]]) * [[Paris]] ([[Frankriek]]) * [[Praag]] ([[Tschechien]]) * [[Riga]] ([[Letlound]]) * [[Room]] ([[Italien]]) * [[Sofia]] ([[Bulgarien]]) * [[Stockholm]] ([[Sweden]]) * [[Tallinn]] ([[Estlound]]) * [[Valletta]] ([[Malta]]) * [[Vilnius]] ([[Litauen]]) * [[Warschau]] ([[Polen]]) * [[Wien]] ([[Aastriek]]) [[Kategorie:Geographie]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] 2vv1z8q05qd86ovs3q07uueo7k9r2sn 0 2387 103910 100369 2013-03-08T13:42:55Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 53 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q142714]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:10 playing cards.jpg|300px|right]] N '''Koartenspil''' is n Spil, wät in dät weesentelke bloot mäd Koarten spield wäd. Bekoande Koartenspiele sunt: * [[Bridge]] * [[Quartett (Koartenspil)|Quartett]] * [[Schäipekop]] == Sjuch uk == * [[Truuf]] {{stump}} [[Kategorie:Koartenspil|!]] 2wkds7towbgd75ux38grydr7mxp3jad 14 2388 14024 2009-02-13T18:45:27Z Heinz 88 Ju Siede wuude näi anlaid: Koartenspil wikitext text/x-wiki Koartenspil 8d6j8pliqx2i2yfdqdtktbn55h3ozu1 10 2389 119458 14027 2020-10-19T04:27:05Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[File:Anglo-American card suits.png|100px|right]] '''Bridge''' is n [[Koartenspil]] foar fjauer Persone. Je twäin sik juunuursittende Spielere bildje ne Monskup, ju der touhoope spielt un as so wäidierd wäd. Der wäide frantsööske Koarten (52 Bleede, sunner Joker) ferwoand... [[Bridge|Läs fääre]]. <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> m3sfzzscgtaqdcez7ovcatbybsstng6 0 2392 14068 2009-02-15T16:53:29Z Heinz 88 häd "[[Poars (Myrica)]]" ätter "[[Poars]]" ferschäuwen:&#32;Dät is sunner juu Nomenklatuur beeter, wült dät sunt twäin Noomen un nit aan! wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Poars]] get2obze8gxv6qg2kazkdvpr5lfkqxk 0 2393 14079 14078 2009-02-15T17:54:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wulf]] wikitext text/x-wiki #redirect [[Wulf]] c91j160t3cbenhxtx1gu3qjhkisp205 0 2394 107216 90488 2013-06-04T06:35:49Z PieterJanR 5240 -interwiki's (wikidata) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Athens Acropolis.jpg|thumb|250px|Ju Akropolis]] '''Athene''' is ju Haudstääd fon [[Griechenlound]] un ju grootste Stääd in Griechenlound. Deer woonje ungefeer 2,8 Millione Moanskene, in Groot-Athene woonje ungefeer 3,7 Millione. Ju Stääd is ungefeer 5000 Jiere oold un et rakt fuul oolde Bauwierke, as do fon ju [[Akropolis]]. == Historiske Ienwoonertaal == Ju Ienwoonertaal is in ju Geskichte ou- un tounuumen. Hier sunt bloot do Taale fon ju moderene Tied: * 1833 - 4,000 * 1870 - 44,500 * 1896 - 123,000 * 1971 - 867,023 * 1981 - 885,737 * 1991 - 772,072 * 2001 - 745,514 == Ferbiendenge ätter buuten == {{Commons|Category:Athens}} [[Kategorie:Griechenlound]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] r7fqwjtfa2lcavr5enyglj59nfhhums 10 2395 14109 2009-02-15T22:37:42Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: <includeonly><td style="width:1px;"></td></includeonly><noinclude> wikitext text/x-wiki <includeonly><td style="width:1px;"></td></includeonly><noinclude> dizh14wtu7gsaawjtuul21219sd7nvv 10 2396 14110 2009-02-15T22:37:50Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuude näi anlaid: <table class="metadata plainlinks mbox-small" style="{{#ifeq:{{lc:{{{position|}}}}}|left|clear:left; float:left; margin:4px 1em 4px 0;}} border:1px solid #aaa; background... wikitext text/x-wiki <table class="metadata plainlinks mbox-small" style="{{#ifeq:{{lc:{{{position|}}}}}|left|clear:left; float:left; margin:4px 1em 4px 0;}} border:1px solid #aaa; background-color:#f9f9f9; {{{style|}}}"> <tr> {{#switch:{{{image|}}} |<!--BLANK-->|none={{td}} |#default=<td class="mbox-image">{{{image}}}</td> }} <td class="mbox-text" style="{{{textstyle|}}}"> {{{text}}} </td> {{#if:{{{imageright|}}} | <td class="mbox-imageright">{{{imageright}}}</td> }} </tr> {{#if:{{{below|}}} | <tr><td colspan={{#if:{{{imageright|}}}|3|2}} class="mbox-text" style="{{{textstyle|}}}"> {{{below}}} </td></tr> }} </table><noinclude> tai2ct8bjyfqgu7zawqlnamrnh1srfv 0 2397 110615 103911 2015-04-11T14:37:01Z Magioladitis 1940 All info is kept in Wikidata, removed: {{Link FA|gl}} using [[Project:AWB|AWB]] (10900) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hradschin Prag.jpg|thumb|Ju Buurich fon Prag]] '''Prag''' is ju Haudstääd un grootste Stääd fon [[Tschechien]]. Deer woonje ungefeer 1,2 Million Moanskene ([[2005]]). Ju grootste Äi in Praag is ju [[Moldau]]. {{commons|Prague}} [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] [[Kategorie:Stääd in Tschechien]] 7t5ms30fcie63uckssuou5iecjldf46 0 2398 14115 2009-02-15T22:56:14Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Praag]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Praag]] jo4lla590rqitljs8actt34hr5kands 10 2399 119394 14119 2020-10-19T04:20:40Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Beutelwolf fg01.jpg|60px|right]] Uum sik an hiere '''Ökologiske Niske''' an tou paasjen, hääbe moonige Oarde, doo juusälge Ökologiske Niske hääbe, hieren [[Phänotyp]] un hiere [[Anatomie]] äänelk äntwikkeld, owwol joo genetisk nit so nai früünd sunt: [[Ökologiske Niske|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> kljjsq6bx2a9tf2f0phd1oyh2zmb9aa 0 2400 115394 112399 2018-01-09T17:25:57Z Wwikix 8153 /* Historisk Ienwoonertaal */ Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bratislava Panorama R01.jpg|thumb|Dät oolde Deel fon ju Stääd]] '''Bratislava''' is ju Haudstääd fon ju [[Slowakäi]] un mäd 427.000 Ienwoonere ju grootste Stääd fon dät Lound. An ju Gränse mäd [[Ungarn]] un [[Aastriek]] is dät ju eensige Stääd ap ju Waareld ju direkt oun two Stoaten gränsed. == Historisk Ienwoonertaal == * 1450 - 5.000 * 1720 - 11.000 * 1820 - 34.400 * 1900 - 61.500 * 1930 - 123.800 * 1939 - 138.500 * 1950 - 184.400 * 1970 - 291.100 * 1980 - 380.300 * 1991 - 442.197 * 2001 - 428.672 {{commons}} [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] [[Kategorie:Slowakäi]] cqjbi6qxf7ceu3jk2my14ehmjd4vlpz 0 2401 114626 114625 2017-10-07T03:14:18Z 91.6.201.233 [[Mauritz Detten]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:HOCHE.JPG|thumb|right|300px|Two Sieden fon ju Woudelieste uut dät Bouk fon Hoche: ''Ärm'' (Ierm) bit ''Fett'' (Fät)]] Johann Gottfried '''Hoche''' (25. Sep. 1762–02. Mai. 1836) waas n Historiker, Theologe un Skriftstaaler uut [[Halberstadt]]. Leeter wuud hie Preetjer in Rödinghausen bie [[Minden]]. == Hoche un Seelterlound == Hoche waas n Beskrieuwer fon Seelterlound un ju Seelter Sproake. Hie hied oafte froamde Seeken deerfon heerd un moate deer al loange jädden moal wai, bit hie dan 1798 mäd n Früünd ju Raise moaket. Dät geen oafte tou Fout, man fon [[Dwergte]] koomen jo ap n Woain mäd Fälle ätter [[Ällerbrouk]], wier jo baale mäd do Seelter Bootjere. Dät Ferstounden geen stuur, bit jo ap Plat ounfange. Uurigens fangt Hoche dan al mäd ne Woudelieste oun (S. 94). Uur Mäiden raisje jo dan fääre uur [[Marka]] un [[Seelter Äi]] mäd een fon do Seelter Boote, do hie uk beskrift. In Skäddel wäide jo dan gastfräi apnuumen fon dän oolde [[Hinrich Wilmsen]], die deer n wichtigen Mon waas un uk leese un skrieuwe kuud un him dät Seelterske foarboukstabierde (S. 151). Uk wäd boald uur ju politiske Loage ([[Napoleon]], dät Ferhältnis mäd [[Munster]]. <br> Ätters gunge jo uur Hollen (wier hie flugge Wuchtere mäd [[Ooriersen]] saach; S. 209) ätter Uutände, wier hie sien Ploan annert un fääre ätter Lier un Oamde gungt (S. 247). == Ju Woudelieste == Ju Woudelieste gungt uur alwen Sieden (S. 235-245) mäd deertou noch dät ''[[Uus Foar]]'' ap Siede 246. Minssen 1849:169 meent dät do Sproakeproben gans falsk un uunbruukboar sunt. Deerbie is Hoche uk man n poor Deege in Seelterlound weesen. Fort 1980:21 meent oawers, dät maaste Woude noch wiertoukannen sunt un dät ju Lieste n historisken Wáid häd. Fääre bespräkt Fort eenige apaate Seeken in ju Lieste. == Wäkke Wierke == * J. G. Hoche (Hrsg.): J. P. Gundlings Nachricht von den Commerzien und Manufacturen in der Churmarck Brandenburg, den Herzogthümern Magdeburg, dem Fürstenthum Halberstadt in dem Jahre 1712; nebst einigen Vorschlägen, wie durch die Verbesserung derselben das ganze Land in Aufnahme gebracht werden könnte. Halle 1795 * [Hoche, J. G.]: Des Amtmanns Tochter von Lüde. Eine Wertheriade für Aeltern, Jünglinge und Mädchen. Bremen: Wilmans 1797 * Ruhestunden für Frohsinn und häusliches Glück. Bd. 1. Hrsg. v. J. K. C. Nachtigal und J. G. Hoche. Bremen: Wilmans 1798 * Hoche, J. G.: Reise durch Osnabrück und Niedermünster in das Saterland, Ostfriesland und Gröningen. Von J. G. Hoche, Doktor der Philosophie, Prediger in Rödinghausen in der Grafschaft Ravensberg, und Mitglied der Königl. litterarischen Gesellschaft in Halberstadt, Bremen, bei Friedrich Wilmans, 1800, 526 S. (''Google Books:'' [https://books.google.com/books?id=3ShhAAAAcAAJ 1], [https://books.google.com/books?id=9epaAAAAcAAJ 2]; ''SLUB:'' [http://digital.slub-dresden.de/id366398946 1] = [https://digital.slub-dresden.de/werkansicht/dlf/67714/1/ 2]) — Nachdruck Schuster, Leer, 1977, 1978, ISBN-10: 3796301371. == Literatuur == * J. F. Minssen, Vergleichende Darstelllung der Laut- und Flexionsverhältnisse der noch lebenden neufriesischen Mundarten und ihres Verhältnisses zum Altfriesischen. Friesisches Archiv 1, 165-276 (1849). * J. H. Brouwer, It alderhillichst gebet yn Fryske lûden, Assen 1964. Seelter Texte S. 49- 54, Kommentoar S.108-113. * M. C. Fort unter Mitarbeit von H. Dumstorf, Saterfriesisches Wörterbuch mit einer grammatischen Übersicht, Hamburg 1980. S. 16-21. == Ferbiendengen == * [http://zs.thulb.uni-jena.de/receive/jportal_person_00023868 Thüringer Universitäts- un Loundesbibliothek Jena (ThULB)] * [http://www.genealogienetz.de/reg/THU/NDH/gratz.html Informatione tou Hoches Gebuurtstäärp Gratzungen] {{Normdaten|TYP=p|GND=115661220|NTA=068867255|LCNAF=no2002032022|VIAF=77050517}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Sproakkunde]] s2znxgbnnr92sp1fdmzw4zo5lve916w 0 2406 107847 103914 2013-08-20T20:30:59Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Frisia 716-la.svg|thumb|250px|[[Fräislound]] in dät Jier 716]] Do '''Fräisk-Frankiske Kriege''' (dt. ''Friesisch-Fränkische Kriege'') sunt ferscheedene Kriege twiske dät frankiske Riek un dät fräiske Köönichriek in dät 7. un 8. Jierhunnert. Do Kriege wieren maastens bie dät [[Rhien]]-Delta. Man ätter dän Dood fon dän fräiske Köönich [[Redbad]] kuuden do [[Franke]] fääre ätter dät Noude tjo. In 734 sunt do Fräisen in ju Slacht an ju [[Boarn]] sloain fon do Franke, deerätter kuuden do Franke dät Gebiet twiske [[Vlie]] un ju [[Lauwers]] annektierje. Bloot dät Stuk Fräislound aastelk fon ju Lauwers kuud uunouhongich blieuwe. Do Fräisen aastelk fon ju Lauwers ferloosen hiere Uunouhongichkaid in 772. Die lääste Kriech waas n Apstand in 793 fon do Fräisen, deerätter hääbe do Fräisen Schieregaid moaked mäd [[Korl die Groote|Korl dän Groote]]. == Kriege == * [[690]] - Slacht bie [[Dorestääd]] * [[716]] - Slacht bie [[Köln]] * [[716]] - Slacht bie [[Amel]] * [[734]] - Slacht an ju Boarne * [[772]] - Annektierjen fon Fräisound aastelk fon ju Lauwers * [[782]]-[[785]] - Apstand fon do Fräisen un Saksen unner [[Widukind]] * [[793]] - Apstand fon do Fräisen == Sjuch uk == * [[Fräiske Riek]] [[Kategorie:Fräiske Geskichte]] pbz5brn8zt15r7xel17xuc0b14cjc2w 0 2410 120132 114091 2021-08-08T23:01:39Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki '''Street Fighter''' (‘Sträite-Fjuchter’, kuut SF) is ne beljoowede [[Beat ’em up|Beat-’em-up]]-[[Computerspil]]riege fon [[Capcom]], ju uk ferfilmed wuurd. Do ferscheedenste Kampere uut alle Waarel kampje hier mäd individuelle ''Special Moves'' juunnunner. == Spilprinzip == ''Street Fighter'' suurgede foar min Apsjoon, as et ap Eende fon do 1980er Jier toun eersten Moal ärscheen. ''Street Fighter II'' deerjuun waas ee fon do beljooweste Spiele fon do äddere Njuugentiger. Dät jält as dät eerste Kampspil fon sien Ära, un dät fielicht tou Gjucht, deer dät Spil mäd sin Timing fon Angriepe un Blocks gjucht goud uutbalancierd waas, wät tou ju Tied näie Mäitsteeuwe sätte. Buppedät fierde et dät interessante (un oafte kopierde) ''Special-Move''-System ien, dät et ärfoarene Spielere muugelk moaket, komplizierde Kampbewäägengen uuttoufieren, truch die Joystick of dät Stjuurkjuus as uk do Tasten in ne bestimde Riegenfoulge ientoudrukken. Disse komplizierde Kampbewäägengen kreegen Noomen se ''Dragon-Punch'' of ''Hurricane-Kick'', do in do Baaleräien unner Spielere gewöönelke Begriepe wieren. Dät Spil ferföigede uur oachte spielboare Kampere (Ryu, Ken, Blanka, Zangief, Dhalsim, Guile, E.Honda und Chun-Li) plus fjauer ''Kwoode Juunuurstonnere'' (Balrog, Vega, Sagat und M.Bison). Ätter Street Fighter II ärscheen bolde liekuut ne Floud fon äänelke Spiele, deerfon leeter uk eenige fon Capcom sälwen. Aan fon do bekoandeste äddere Konkurrente fon SF II waas ju [[Fatal Fury]] Riege uut dät Huus [[SNK Playmore|SNK]], dät noch fuul moor äänelke Serien mäd Näierengen produzierde. == Äntwikkelenge == Capcom broachte ''Street Fighter'' ap sien Huusoain Arcadeboard, dät [[Capcom Play System]] (CPS) hääruut, wät uk däälich noch foar Street Fighter III 3rd Strike, dän foareerst lääste ächte Ätterfoulger fon ju Serie benutsed wäd, wan uk basierd ap ju näiste Variante fon dät CPS, dät CPS III. Ätter dät Ärschienen fon n ferbeeterden ''Street Fighter II'' mäd Noome ''Street Fighter II Championship Edition'' ärscheenen fuul modifizierde Versione ([[Bootlegs]]) fon dät Spil. In ne bolde al biespilloose Stappe noomen do maaste Spielhallen do Bootlegs ap. Do wieren wied fersprat, bit Capcom mäd n näi Spil ap do Bootlegs oantwoudede: ''Street Fighter II Turbo''. 1993 un 1994 fereepentelkede Capcom ne naie Version fon dät Spil: ''Super Street Fighter II: The New Challengers''. As die Unnertittel al antjut, wuuden näie Charaktere bietouföiged: Fei Long, Cammy, Dee Jay un Thunder Hawk. Ju Spieleriege tjoonde as Gruundloage foar moorere [[Film|Filme]]. [[Street Fighter – Ju äntscheedende Slacht]] (mäd [[Jean-Claude Van Damme]] un [[Kylie Minogue]]), ''Street Fighter II The Movie'' ([[Japan]], [[Trickfilm]]) un ''Street Fighter Alpha'' (Japan, Trickfilm). Dät rakt uk ne Street Fighter-Zeichentrickserie ([[USA]]) un ju japaniske [[Anime]]-Serie ''[[Street Fighter II V]]'', ju as bääste Uumsättenge jält. Dät Spil basiert nit, as wäkke Stämme meene, ap dät al 1985 fon dän Konkurrent [[Konami]] hääruutbroachte Spil [[Yie Ar Kung-Fu]], wan uk dät Runden-System, as uk do Juunuurstonnere un do hiere ferscheedene Geschikkelkhaide sik liekje muugen. <!-- == Spiele == === Street Fighter === * ''Street Fighter (1987)''<br />Konsolenumsetzungen: ** ''Fighting Street'' ([[TurboGrafx-16|Turbo CD]]) * ''Street Fighter (1987..)''<br />Homecomputer Umsetzungen: ** ''Street Fighter'' ([[Disk Operating System|DOS]]) ** ''Street Fighter'' ([[C64|C64]]) ** ''Street Fighter'' ([[Amiga 500]]) ** ''Street Fighter'' ([[Atari ST]]) === Street-Fighter-II-Riege === === Street Fighter Alpha-Riege === * ''Street Fighter Alpha - Warriors' Dreams'' / ''Street Fighter Zero (1995)''<br />Konsolenumsetzungen: ** ''Street Fighter Alpha - Warriors' Dreams'' / ''Street Fighter Zero'' ([[Nintendo GameBoy Color]]) ** ''Street Fighter Alpha - Warriors' Dreams'' ([[Disk Operating System|DOS]] - nur in den USA) ** ''Street Fighter Alpha - Warriors' Dreams'' / ''Street Fighter Zero'' ([[PlayStation|Sony Playstation]], [[Sega Saturn]]) * ''Street Fighter Alpha 2'' / ''Street Fighter Zero 2 (1996)''<br />Konsolenumsetzungen: ** ''Street Fighter Alpha 2'' / ''Street Fighter Zero 2'' ([[Super Nintendo]]) ** ''Street Fighter Alpha 2'' / ''Street Fighter Zero 2'' ([[PlayStation|Sony Playstation]]) ** ''Street Fighter Alpha 2'' / ''Street Fighter Zero 2'' ([[Sega Saturn]]) ** ''Street Fighter Alpha 2'' ([[Disk Operating System|DOS]] - nur in den USA) ** ''Street Fighter Alpha 2 Gold'' / ''Street Fighter Zero 2' '' ([[Sega Saturn]] - im Rahmen der ''Street Fighter Collection'') ** ''Street Fighter Alpha 2 Gold'' / ''Street Fighter Zero 2' '' ([[PlayStation|Sony Playstation]] - im Rahmen der ''Street Fighter Collection'') : Erneut in die Spielhallen gebracht als ''Street Fighter Zero 2 Alpha'' (nur in Japan). * ''Street Fighter Alpha 3'' / ''Street Fighter Zero 3 (1998)''<br />Konsolenumsetzungen: ** ''Street Fighter Alpha 3'' / ''Street Fighter Zero 3 - Saikyou-ryuu Dojo'' ([[Sega Dreamcast]]) ** ''Street Fighter Alpha 3'' / ''Street Fighter Zero 3'' ([[PlayStation|Sony Playstation]]) ** ''Street Fighter Zero 3'' ([[Sega Saturn]] - nur in Japan) ** ''Street Fighter Alpha 3'' / ''Street Fighter Zero 3 Upper'' ([[Game Boy Advance]]) ** ''Street Fighter Zero 3: Double Upper'' (Japan) / ''Street Fighter Alpha 3: Double Upper'' (Europa) ([[PlayStation Portable]]) : Wurde 2001 erneut in die Spielhallen gebracht als ''Street Fighter Zero 3 Upper'' (nur in Japan). === Street Fighter III-Riege === * ''Street Fighter III: New Generation (1997)''<br />Konsolenumsetzungen: ** ''Street Fighter III: New Generation'' ([[Sega Dreamcast]] - im Rahmen von ''Street Fighter III: Double Impact'') * ''Street Fighter III: Second Impact - Giant Attack (1998)''<br />Konsolenumsetzungen: ** ''Street Fighter III: Second Impact - Giant Attack'' ([[Sega Dreamcast]] - im Rahmen von ''Street Fighter III: Double Impact'') * ''Street Fighter III: Third Strike - Fight for the Future (1999)''<br />Konsolenumsetzungen: ** ''Street Fighter III: Third Strike - Fight for the Future'' ([[Sega Dreamcast]]) ** ''Street Fighter III: Third Strike - Fight for the Future'' ([[PlayStation 2|Sony Playstation 2]] - im Rahmen der ''Street Fighter Anniversary Collection'', allerdings nicht in der deutschen Pal-Version) ** ''Street Fighter III: Third Strike - Fight for the Future'' ([[Xbox]] - im Rahmen der ''Street Fighter Anniversary Collection'') === Street Fighter IV-Riege === ''? Hauptartikel: [[Street Fighter IV]]'' Capcom zeigte am 17. Oktober 2007 einen [[Teaser]] zu ''Street Fighter IV'' beim ''Capcom Gamer's Day''. Street Fighter IV gab es bereits lange vor Erscheinen der Konsolenfassungen als Arcade-Automat in den japanischen und amerikanischen Spielhallen. Street Fighter IV wird einen ganz neuen Art-Stil beinhalten, der sich von vorigen Teilen der traditionsreichen Beat'em Up Franchise deutlich abhebt. Der Hintergrund und die Charakter-Animationen sind in 3D, das Gameplay an sich bleibt aber den 2D-Wurzeln der Serie treu. Der Kunststil in Street Fighter IV ist stark beeinflusst von Cel Shading, was dem Spiel den für die Serie traditionellen Comic-Look verleiht und in Bewegung wie ein lebendiges Gemälde wirkt. Street Fighter IV erschien am 20. Februar 2009 für die [[Xbox 360]] und die [[Playstation 3]]. Eine Windows-fassung ist Geplant. == Gliekoardige Spiele == Diese Spiele gehören nicht zur Street Fighter-Reihe, jedoch kommen Street Fighter-Charaktere darin vor: === Street Fighter 2010 === Ein [[Nintendo Entertainment System]]-Spiel mit Ken als Wissenschaftler. Ken muss seinen Freund Troy vor dem Tod bewahren, indem er seine Panzerung verstärkt und Außerirdische und Cyborgs in diesem Plattformspiel bekämpft. Dieses Modul ist kein lizenziertes Nintendo-Produkt. === Street Fighter EX Series === Diese Spiele sind Umsetzungen der Reihe in 3D-Grafik * ''Street Fighter EX (1996)'' * ''Street Fighter EX Plus (1997)'' * ''Street Fighter EX Plus a (1997)'' * ''Street Fighter EX 2 (1998)'' * ''Street Fighter EX 2 Plus (1999)'' * ''Street Fighter EX 3 (2000)'' === Marvel VS.-Riege === In diesen Spielen treten auch [[Marvel Comics]]-Charaktere an, außerdem werden verschiedene Capcom-Spiele mit einbezogen. * ''X-Men - Children of the Atom'' : Obwohl offiziell nicht der Marvel VS.-Reihe angehörig, ist Akuma in diesem Spiel als versteckter Charakter enthalten. * ''X-Men Vs. Street Fighter'' * ''Marvel Super Heroes Vs. Street Fighter'' * ''Marvel Vs. Capcom - Clash of Super Heroes'' * ''Marvel Vs. Capcom 2 - New Age of Heroes'' === Capcom VS. SNK-Riege === In diesen Spielen treten Charaktere von Capcom und [[SNK Playmore|SNK]] gegeneinander an, darunter erstmals auch 3D-Charaktere als [[Sprite (Computergrafik)|Sprites]]. * ''Capcom Vs. SNK - Millennium Fight 2000'' * ''Capcom Vs. SNK - Millennium Fight 2000 PRO'' * ''Capcom Vs. SNK 2 - Mark of the Millennium 2001'' Daraufhin erschien von [[SNK Playmore|SNK]] eine eigene Reihe: * ''SNK Vs. Capcom - Match of the Millennium'' * ''SVC Chaos - SNK Vs. Capcom'' Außerdem gibt es 4 Spiele der Capcom vs. SNK-Reihe die keine Beat 'em Ups sind, sondern Spiele in denen ähnlich wie bei Yu-Gi-Oh mit Decks aus Karten gekämpft wird. * ''Card Fighters Clash - Capcom Version'' (System: Neo Geo Pocket Color) * ''Card Fighters Clash - SNK Version'' (System Neo Geo Pocket Color) * ''Card Fighters 2'' (System: Neo Geo Pocket Color, nur in Japan erschienen) * ''Card Fighters DS'' (System: Nintendo DS) Es waren von vornherein eigene Serien beider Firmen geplant, die stark durch den jeweiligen hauseigenen Stil geprägt sind. === Uur Spiele === * ''Cannon Spike'' (Dreamcast) — Obwohl dieses Ballerspiel kein Street Fighter-Spiel war, waren die Street Fighter Charlie und Cammy spielbar. * ''Cyberbots - Fullmetal Madness'' — Ein Kampfspiel mit riesigen Kampfrobotern im Design des Arcade-Spiels ''Armored Warriors''. Im Spiel trat Jin Saotome auf, der später in ''Marvel vs. Capcom'' erneut auftauchen sollte. Die [[Sega Saturn]]-Version des Spiels enthielt eine Roboter-Version von Akuma als versteckten Charakter. * ''Rival Schools - United By Fate'' — In Japan als ''Shiritsu Justice Gakuen'' zunächst als Arcade produziert und später in einer um einen Rollenspielmodus erweiterten Fassung für die Playstation herausgegeben, befindet sich unter den Helden dieses 3d-Beat-'em-ups Kasugano Sakura als vollständig spielbarer Charakter. Ebenso tauchen im Rollenspielmodus weitere Street Fighter in Nebenrollen auf (Karin) oder werden zumindest namentlich erwähnt (Akuma, Dan). Als Capcom an dem ersten Nachfolger arbeitete, band man Sakura verstärkt in die Handlung ein, was zu einigen Reibungspunkten mit der Zeitlinie der Street Fighter-Reihe führte. Für den dritten Titel der Serie, der als Arcade und für die Dreamcast erschien und für den ein anderes Entwicklerteam verantwortlich ist, entschied man sich dazu, Sakura aus dem Spiel zu nehmen. Die ganze Reihe erreichte allerdings weder große Beliebtheit, noch ausreichende Verkaufszahlen, was hauptsächlich auf die nur schwer verdauliche moralische Botschaft zurückzuführen ist, welche sich als roter Faden durch die gesamte Handlung zieht und lediglich von einer geringen Spielerzahl toleriert wurde. * ''Street Fighter - The Movie'' : Ein auf dem Film basierendes Spiel mit digitalisierten Charakteren wie in [[Mortal Kombat]]. Die Heimversion unterscheidet sich insofern von der Arcade-Version, dass das Gameplay eher dem von ''Super Street Fighter II Turbo'' entspricht. * ''Super Puzzle Fighter II Turbo'' : In Japan auch als ''Super Puzzle Fighter II X'' bekannt — Ein Puzzlespiel mit [[Super Deformed|SD-Versionen]] der Street Fighter- und Darkstalkers- Charaktere. Der Spieler zerstört Gruppen gleichfarbiger Steine, und abhängig von Größe und Anzahl der zerstörten Steine greift der gewählte Kämpfer den Gegner an. * ''Super Gem Fighter Mini-Mix'' : In Japan auch als ''Pocket Fighter'' bekannt — Ein Mini-Kampfspiel mit denselben karikierten Charakteren wie ''Super Puzzle Fighter''. Der Kampfverlauf war um Einiges simpler, wobei der Schwerpunkt auf den Gags lag, zum Beispiel konnten die Kämpfer verschiedene Objekte der Umgebung wie Straßenschilder, Pinsel oder 100-Tonnen-Schläger benutzen oder in verschiedene Kostüme schlüpfen, darunter Showgirl-Outfits, Wrestler-Masken und sogar die Kostüme einiger anderer Capcom-Charaktere. * ''Street Fighter Collection'' : nur für Playstation * ''Street Fighter Collection II'' : nur für Playstation; enthält 3 Street Fighter II Titel * ''Street Fighter: The Storytelling Game'' : Ein [[Pen-&-Paper-Rollenspiel|Rollenspiel]] von [[White Wolf]] aus dem Jahr 1994. == Softwarepiraterie == Street Fighter wurde in [[Asien]] illegal für das [[Famicom]] umgesetzt. Es tauchte auf mehreren Multi-Cartridges in der [[Volksrepublik China]] auf. Eine der Versionen auf einer Multi-Cart enthielt [[Super Mario|Mario]]. --> == Ferbiendengen == * [http://www.streetfighterdevotion.com/ Offizielle Website zur Street-Fighter-Reihe] (englisch) * [http://www.gamers.de/artikel/276/1/Street_Fighter_IV/Aller_guten_Dinge_sind_vier.html Gamers.de Review zu Street Fighter IV] * {{MobyGames|game-group/street-fighter-series|Street Fighter}} * {{IMDb Titel|tt0111301|Street Fighter}} * [https://web.archive.org/web/20090309070703/http://www.g-wie-gorilla.de/content/view/1003/1/ Interview mit ''Street Fighter IV''-Produzent Yoshinori Ono] Uursät ätter [[:de:Street Fighter (Computerspiel)]] [[Kategorie:Computerspil 1987]] [[Kategorie:Amiga-Spil]] [[Kategorie:Arcade-Spieleserie]] [[Kategorie:Beat ’em up (Twokomp)]] [[Kategorie:Windows-Spil]] [[Kategorie:C64-Spil]] [[Kategorie:NES-Spil]] [[Kategorie:Master-System-Spil]] [[Kategorie:Game-Boy-Advance-Spil]] [[Kategorie:Game-Boy-Color-Spil]] [[Kategorie:SNES-Spil]] [[Kategorie:Mega-Drive-Spil]] [[Kategorie:Saturn-Spil]] [[Kategorie:Dreamcast-Spil]] [[Kategorie:PlayStation-Spil]] [[Kategorie:PlayStation-2-Spil]] [[Kategorie:PlayStation-Portable-Spil]] [[Kategorie:GameCube-Spil]] [[Kategorie:Xbox-Spil]] [[Kategorie:3DO-Spil]] [[Kategorie:Virtual-Console-Spil]] 1fwpodw768vjjxst7gn1ytb954qf5r3 0 2411 14393 14392 2009-02-27T09:55:25Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Johann Gottfried Hoche]] c4igrf7rskknkcborfyuzu07lprg5xh 0 2412 111451 103915 2015-10-28T12:10:17Z Wilfredor 7043 SVG version ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.6.2]]) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Horse anatomy.svg|thumb|right|300px|Bielde fon n Hoangst, doo Bunken sunt uk teekend.]] '''Anatomie''' is n Deelgebiet fon [[Medizin]] un juu [[Biologie]]. Juu befoatet sik mäd doo [[Binnerste Deele]], doo [[Bunken]] un uur Seeken, doo in dän Apbau fon n Körper ne Betjuudenge hääbe. == Geschichte == Al in juu [[Hööle fon Pindal]], in Noud-[[Spanien]], häd me uut dän alleren Deel fon juu Steentied ne Bielde fon n [[Elefante|Elefant]], woarschienelk n [[Mammute|Mammut]], fuunen, wier dät Haat ienteekend is. Dät waas woarschienelk in disse Tied nit, as juu Wietenskup fon däälich, bloot juu Medizin tou hälpen un juu moanskelke Näiskieregaid tou doaljen, sunnern woarschienelk foar juu Jaacht. Natüürelk waas sun groot Diert gefoarelk un me häd düt nit alle Deege joaged, sunnern in moonige Gebiete sogoar bloot Mammut-Oas un stierwende Mammute ferwoand. Gans seeker moasten sik doo Ljuude oawers ferdäägenje, wan n Mammut schandoald häd. Un dan waas dät goud tou wieten, wier dät Haat is. Doo Aborigines in [[Australien]], doo däälich mongs noch as in juu Steentied lieuwje, moalje in hiere Oubieldengen fon Dierte uk mongs binnerste Deele. In juu Antike roate dät mäd [[Hippokrates]] un [[Galenos]] twäin berüümde Doktere. Do hiere Anatomiske Meenenge stuude foarallen ap juu Ounnoame, dät dät Gliekgewicht fon ferskeedene Safte gjucht wichtich is. In dät Middeloaler roate dät in Europa foarallen Kwaksalwere. Eerste in juu [[Renaissance]] häd [[Andreas Vesalius]] juu oolde Anatomie lakschaued un wäd as die Foar fon juu Anatomie fon däälich blouked. [[Kategorie:Anatomie| ]] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Medizin]] [[Kategorie:Wietenskup]] o0tpq8f8c7t0o0apdxiz96w99ny2re9 14 2413 103916 97593 2013-03-08T13:44:05Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 188 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1458083]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Deer sunt Artikkele, doo mäd dät Fäk '''Wietenskup''' touhoopehongjen {{CommonsLittik|Category:Science|Wietenskup}} [[Kategorie:Haudkategorie]] rn218p9yvml0t8q36hkygkq315gq938 14 2414 14427 2009-02-28T13:42:49Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Medizin“ wikitext text/x-wiki Medizin 93ugiibot87mjrnvdk6n5cl0wbxeubt 0 2415 112265 103917 2016-01-06T18:01:24Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:NGC 4414 (NASA-med).jpg|200px|thumb|NGC 4414, ne charakteristiske [[Galaxie]] ap sun 60 Millione [[Luchtjier]]e Oustand un mäd n Truchmeeter fon sowät 56000 Luchtjiere]] Ju '''Astrophysik''', n Deelgebiet fon ju [[Physik]], befoatet sik mäd doo physikaliske Uurseeken fon Dingere, doo me in [[Stiern]]e un algemeen in dät [[Al]] sjo kon. Dät is uk n Deelgebiet fon ju [[Astronomie]]. * [[Hubble Waareldruum-Teleskoop]] {{stump}} [[Kategorie:Physik]] 2lxiffdkkdw26lo5v5uflu99i2qjplm 0 2417 14538 14537 2009-03-05T16:35:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stiernkunde af Astronomie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stiernkunde af Astronomie]] ez5cwe6lbsoejsuqmvheyve4z6yyni0 0 2418 14539 2009-03-05T16:36:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stiernkunde af Astronomie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stiernkunde af Astronomie]] ez5cwe6lbsoejsuqmvheyve4z6yyni0 0 2419 115309 109766 2018-01-09T16:36:17Z Wwikix 8153 /* Wirtskup */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Repoblikan’i Madagasikara <small><small>(Malagasy)</small><br /> République de Madagascar<small><small>(Frantsöösk)</small></small><br /> Republic of Madagascar<small><small>(Ängelsk)</small>| Flaage = Flag of Madagascar (bordered).svg | Woapen = Coat of arms of Madagascar.svg | Woalspruch = Tanindrazana, Fahafahana, Fandrosoana | Nationoalhymne = Ry Tanindrazanay Malala ô | Steede = LocationMadagascar.svg | Amtssproake = [[Malagasy]], [[Frantsöösk]], [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | Haudstääd = Antananarivo | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 1.775.500 | Ienwoonere = 19.400.000 (2008) | Munte = Ariary | Tiedzone = +3 | Fierdai = | Auto-Känteeken = RM | Internet-TLD = .mg | Telefonfoarwoal = 261 | }} Dät Lound '''Madagaskar''' is n Ailound-Stoat un heert tou [[Afrikoa]]. Deer lieuwje 19,4 Millionen Moanskene ap dät Ailound. == Geografie == Madagaskar is dät fjoodgrootste Lound appe Waareld. Fon dät säntroale Deel ätter ju Aastkuuste wai wäd dät Ailound haager (800-1600 m.), un in disse Region sunt ferskeedene Bierge un uk Fulkane so as die [[Maromokotro]] (2886 m.). In dät Aasten faalt dät Hoochlound liekdeel un an ju Kuuste wai is dät Lound relativ flak. An ju Aastsiede faalt dät heele Jier fuul Rien, aal do uur Regione hääbe foarallen in Suumerdai fuul Rien. == Skichte == Dät Ailound wuude aleer fon Moanskene uut Suud-Asien besiedeld. In dät 16. Jierhunnert keemen do Portugiesen un Frantsosen an ju Kuuste. Madagaskar wuude [[1896]] ne frantsööske Kolonie. Touhoope mäd do uur frantsööske Kolonien in [[Afrikoa]] kreech Madadagaskar begränsede Autonomie, eerste in dät Jier 1960 wuude Madagaskar dan heel un aal uunouhongich fon [[Frankriek]]. [[Bielde:Antananarivo_-_P1090823.jpg|thumb|left|180px|Demostration in Antananarivo in Januoar 2009]] In 1975 wuude ju Macht truch n Putsch uurnuumen fon dät Militäär. Stoatsboas fon 1975 bit 1993 un fon 1996 bit 2002 tou waas [[Didier Ratsiraka]]. Do Präsidäntswoalen 2001 wuuden wonnen truch Oppositionsanfierder [[Marc Ravalomanana]], die in 2002 dät Boantje uurnoom, un bie do Woalen fon 2006 wuude hie noch insen as Präsidänt köärd. Fon dän [[27. Januoar]] [[2009]] oun wuude juun ju Regierenge fon Ravalomanana protestiert, uumdät jo aan Kanoal fon dät Fiersjoon sluute wüül, die een Rääde fon dän foarige Präsident Ratsiraka uurdrain hiede. Die Uppermon fon do Protäste waas [[Andry Rajoelin]], die Buurmääster fon [[Antananarivo]], die uk die Oainer fon dän Kanoal waas. Hie ruup een nit-demokroatiske Juunregierenge uut, deer hie die Boas fon waas. Eerste saach dät so uut, as wan dät nit slumpje skuul, ap dän [[6. Meerte]] moaste Rajoelin in ju [[Frankriek|frantsööske]] Boskup fluchtje. Man ap dän [[10. Meerte]] uurnoom dät Militär ju Kontrolle un sätte Rajoelin sien Regierenge uurgongswiese an ju Macht. Ätter ju Köär in 2013 wude ap dän [[25. Januoar]] [[2014]] [[Hery Rajaonarimampianina]] die näie Präsidänt fon Madagaskar. == Befoulkenge == Sowät 45 Prosänt fon ju Befoulkenge is kristelk, sowät 5 Prosänt sunt Muslime, die Rest honget traditionelle Religione an. Ju Befoulkenge bestound uut moorere Befoulkengsgruppen mäd ferskeedene stäärke malaiiske un afrikoanske Ienfloude. == Wirtskup == Ju Loundwirtskup lääwert foar dän Eksport [[Ries]], [[Sukkerroor]], [[Katuun]], [[Koafje]], [[Vanille]], [[Krüüderäi]], [[Sisal]], [[Tebak]] un [[Kakao]]. In dät Wääste wäide Zebubäiste un Skäipe heelden. An Gruundskätte rakt et [[Chrom]], [[Grafiet]], [[Glimmer]], [[Bauksit]] un [[Koole]]. Uk ju Tekstil-Industrie is wichtich foar dän Eksport. Do grootste Hoawen sunt Toamasina, Mahajanga un Antsiranana. [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] 52v09ac833hg6l9vh55y9s85njn3acz 0 2420 122880 120686 2023-10-15T00:27:10Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Linguistic map Southwestern Europe-II.gif |thumb|251px]][[Bielde:dominio asturleonés.png|thumb|251px]] Dät '''Llionesiske''' (op llionesisk "Llengua Llionesa") is een [[romanisk]] Idiom, dät touhoope mäd dät [[Asturisk]]e tou ju [[Asturllionesiske Sproake]] heert. Ju Sproake wäd fuul boald in [[Spanien]] (León, Zamora) un [[Portugal]] (Miranda do Douro). Llionesisk is n bitje ännelk mäd [[Spoanisk]] un [[Portugiesisk]].<ref>[http://www.furmientu.org/01Documentos/23%20Facendera.pdf Facendera pola Llengua's newsletter]</ref> == Fergliekenge mäd uur romaniske Sproaken == {| class="wikitable" |- class="hintergrundfarbe5" !Latiensk!!Leonesisk!!Spoanisk!!Portugiesisk!!Italieensk!!Seeltersk |- |fumus||fumu||humo||fumo||fumo||Rook |- |claudere||pechare||cerrar||fechar||chiudere||sluute |- |filius||fiyu||hijo||filho||figlio||Suun |- |oculus||gueyu||ojo||olho||occhio||Ooge |- |vetulus||vieyu||viejo||velho||vecchio||oold |} == Bemäärkengen == <references/> == Literatuur == * Menéndez Pidal, R.: "El dialecto Leonés". Revista de Archivos, Bibliotecas y Museos, 14. 1906. * García Gil, Hector (2010). «El asturiano-leonés: aspectos lingüísticos, sociolingüísticos y legislación». Working Papers Collection. Mercator Legislation, Dret i legislació lingüístics. (25). ISSN 2013-102X. * Academia de la Lengua Asturiana«Normes ortográfiques». 2005. ISBN 978-84-8168-394-3. * García Arias, Xosé Lluis (2003). Gramática histórica de la lengua asturiana: Fonética, fonología e introducción a la morfosintaxis histórica. Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-341-7. * González Riaño, Xosé Antón; García Arias, Xosé Lluis (2008). II Estudiu sociollingüísticu de Lleón (Identidá, conciencia d'usu y actitúes llingüístiques de la población lleonesa). Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-448-3. * Galmés de Fuentes, Álvaro; Catalán, Diego (1960). Trabajos sobre el dominio románico leonés. Editorial Gredos. ISBN 978-84-249-3436-1. * Linguasphere Register. 1999/2000 Edition. pp. 392. 1999. * López-Morales, H.: “Elementos leoneses en la lengua del teatro pastoril de los siglos XV y XVI”. Actas del II Congreso Internacional de Hispanistas. Instituto Español de la Universidad de Nimega. Holanda. 1967. * Staff, E. : "Étude sur l'ancien dialecte léonnais d'après les chartes du XIIIÈ siècle", Uppsala. 1907. * Gessner, Emil. «Das Altleonesische: Ein Beitrag zur Kenntnis des Altspanischen». * Hanssen, Friedrich Ludwig Christian (1896). Estudios sobre la conjugación Leonesa. Impr. Cervantes. * Hanssen, Friedrich Ludwig Christian (1910). «Los infinitivos leoneses del Poema de Alexandre». Bulletin Hispanique (12). * Krüger, Fritz. El dialecto de San Ciprián de Sanabria. Anejo IV de la RFE. Madrid. * Morala Rodríguez, Jose Ramón; González-Quevedo, Roberto; Herreras, José Carlos; Borrego, Julio; Egido, María Cristina (2009). El Leonés en el Siglo XXI (Un Romance Milenario ante el Reto de su Normalización). Instituto De La Lengua Castellano Y Leones. ISBN 978-84-936383-8-2. == Sjuch uk == * [https://web.archive.org/web/20110904122749/http://www.ciemen.cat/mercator/pdf/ML_WP25_eng.pdf Héctor García Gil. Asturian-leonese: Linguistic, Sociolinguistic and Legal Aspects] * [https://web.archive.org/web/20100329130518/http://www.academiadelallingua.com/index.php Asturian Language Academy] * [https://web.archive.org/web/20121220194703/http://www.romaniaminor.net/mapes/lleones.swf González i Planas, Francesc. Institutum Studiorum Romanicorum «Romania Minor». The Asturleonese Dialects.] * [https://web.archive.org/web/20110726111720/http://lacaleya.org/ La Caleya Cultural Association.] * [http://www.furmientu.org/ Furmientu Cultural Association.] * [https://web.archive.org/web/20120919233228/http://faceira.org/ Faceira Cultural Association.] * [http://www.elteixu.org/ El Teixu Cultural Association.] [[Kategorie:Romaniske Sproaken]] 7p0uv3wezvsq6ac3rd738y41z4m84m7 0 2422 14641 2009-03-08T12:47:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Harte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Harte]] l1oe9v6tsebsh1olm6obihd5oasind7 14 2423 14772 2009-03-14T12:59:28Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Äidalkalimetalle“ wikitext text/x-wiki Äidalkalimetalle e0gwo5d4jsux0juqued8yxq02fxm3z6 14 2428 106579 42446 2013-04-02T18:59:14Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8970426]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Gruppe-4-Elemente [[Kategorie:Chemie]] 4c6miiealxq8j8t2qz2xg5s5igqu4ef 4 2429 14830 2009-03-15T10:53:54Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „P. KRAMER DÜÜTSK- SEELTERSK PROVISORISKE WOUDELIESTE NÄIAPLOAGE 17.1.06 (bloot foar Internet) Apmoakenge ferbeeterd. 1.5.2006 Moor tjuk sät un ätterkieked 20.1…“ wikitext text/x-wiki P. KRAMER DÜÜTSK- SEELTERSK PROVISORISKE WOUDELIESTE NÄIAPLOAGE 17.1.06 (bloot foar Internet) Apmoakenge ferbeeterd. 1.5.2006 Moor tjuk sät un ätterkieked 20.10.2006 Mäd ju Säikefunktion (Ctrl+F) fon dän Browser läite sik düütske un seelter Woude bee fluks apfiende. Buppedät kon me truch Klikken in ju gräine Boolke links do Bouksteeuwen fluks beloangje & Dit is neen ächt Woudebouk. Eegentelk is et nit fuul moor as n Register ap mien Seelter Woudebouk (Sw) un ap Prof. Fort sien Saterfriesisches Wörterbuch (Fo). Daach waas dät noch n hoolich Jier Knooien! Deeruum hääbe ik deerfon ousäin uk noch dät eerste Beend fon dät Näi Seelter Woudebouk (Nsw) deeroun tou beluuken. Alles is normalisierd ap ju Schrieuwwiese fon Sw*. Bie Laangte-Unnerscheede (oa/o aa/a ää/äusw.) is uk oafte foar Sw wääld, man sunt uk wäil moal bee Foarme roat. In wäkke Fälle rakt Fo n uur Woudgeslächt as Sw. Do sunt dan oafte bee roat (die, ju usw.). Deerbie kon me in algemeenen ounnieme dät dät fon dät Düütske ouwiekende Geslächtswoud dät original Seelterske is. Do düütske Woude hongje ou fon wät in do Woudebouke as Uursättenge bruukt wuuden waas. Deeruum konnen bestimde düütske Woude failje. Bie moorere seelter Woude hääbe ik fersoacht, do so aptouriegjen, dät ju maast algemeene Uursättenge fon dät düütske Woud eerste kumt. Man in fuul Fälle is dät nit gans kloor. Uum dät goud tou moakjen, mout ik eerste dät Nsw kloor hääbe. Dan konnen filicht uk do apaate Gebruuksgebiete fon aal do Woude beeter ounroat wäide, as fon do 19 Woude do nu sunner moor bääte schwätzen stounde. So uk fuul seelter Woude un Betjuudengen do nu noch failje. Bit soloange mout me sik hälpe mäd dit Bouk, wät eegentelk bloot meend is as Hälpmiddel foar dät Nsw. Dät hat, dät me neen Woude uut dit Bouk bruuke schäl, wan me do sälwen nit koant, af me mout do in do ächte Woudebouke apsäike. P.K. Eenige Teekene: f. Femininum (wieuwelk), m. Maskulinum (monnelk), n. Neutrum (seekelk), pl. Plural (Moortaal), { }deertou heerende Woude, also bie Mühle 'Büülkiste, Deel fon de Määlne'. ON un LN sunt Noomen fon Täärpe usw. un fon Lounde. R, U un S beteekenje do Dialekte fon Roomelse, Utände (Strukelje), un Schäddel. R wäd gewöönelk nit ounroat, bloot wan dät Woude mäd oa angungt, do in do uur bee Täärpe aa hääbe. Mäd H sunt ätter Fo apaate Hollener Woude ounroat, maasttied mäd ö, öi, as spöile junuur späile. Do Lemmawoude sunt fat drukt. Fääre in n Artikkel stoant ~ insteede fon dät Lemmawoud. --------------- *ANFÄLLENGE BIE JU NÄIAPLOAGE 17.1.06 (bloot foar Internet): In disse Aploage sunt do Teekene as Wl anpaased an ju däälich maast bruukte Schrieuwwiese. Do wichtichste Unnerscheede twiske Sw un Fo un Wl sunt: Sw ì i, ie ù u, uu `ü ü, üü iu eeu Fo i ie, íe u u, úu ü üü, ü'ü ieuw eeuw Wl i ie u uu ü üü ieuw eeuw Um ju Räägel "Een Luud, een Teeken" nit tou ferbreeken, wäide do Luude uk ap Eende fon ne Silwe dubbeld schrieuwen, also Teeken, groote. Ap Eende fon 'n Woud wäd eenpeld schrieuwen: du, ju, do, uutgekweeden ee, ie: bee, Snee, die, jie, mie. afmr8jr0opnxyc0r9pnh6wes5cjbqqa 4 2431 14832 2009-03-15T11:04:14Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „(Disse Siede is meend foar automatiske Fergliekenge anhound fon do in [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special%3ATranslate&task=view&group=core&language=stq&l…“ wikitext text/x-wiki (Disse Siede is meend foar automatiske Fergliekenge anhound fon do in [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special%3ATranslate&task=view&group=core&language=stq&limit=100 Betawiki] anwoande Texte.) 9q438sem587s5ek56y9uuelq6sn3f0m 10 2432 75386 75385 2011-12-25T14:10:31Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <div style="margin:0 2px 0 2px;">[[Bielde:Commons-logo.svg|12px|link=|Commons]]&nbsp;'''<span class="plainlinks">[{{fullurl:Commons:Category:{{{1|{{PAGENAME}}}}}|uselang=stq}} Commons: {{{2|{{{1|{{PAGENAME}}}}}}}}]</span>'''&nbsp;– Mediendoatäie</div> 8ozvfhg1fb46krfkuoglx82pkbpenlr 0 2433 119947 103920 2021-08-08T21:21:05Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Budapest Parlament1.jpg|200px|right|thumb|Dät ungariske Parlament]] '''Budapest''' is ju Haudstääd fon [[Ungarn]]. Deer woonje ungefeer 1,7 Million Moanskene, dät is een-füüfte Deel fon alle Ienwoonere fon Ungarn. Truch ju Stääd fljut ju [[Donau]]. == Gechichte == Ju Geschichte fon Budapest fangt oun uum 89 as n roomsk Militärleeger in n Gebiet wier do Kelten lieuwden. Ju Stääd is [[1873]] touhoope keemen, deerfoar roate et two Stääde; ''Buda'' ap ju Wäästsiede fon ju Donau un ''Pest'' ap ju Gjuchtersiede. == Historiske Ienwoonertaale == [[Bielde:Population of Budapest.png|thumb|Befoulkengsäntwikkelenge]] [[1800]]: 54.200 Ienwoonere<br /> [[1830]]: 102.700<br /> [[1850]]: 178.000<br /> [[1880]]: 370.800<br /> [[1900]]: 733.400<br /> [[1925]]: 957.800<br /> [[1985]]: 2.000.007<br /> [[2002]]: 1.800.000<br /> [[2005]]: 1.695.000 == Panorama == {{Panorama|Budapest Panorama 2006.jpg|1200px}} == Ferbiendengen ätter buuten == {{CommonsLittik|Budapest}} * [https://web.archive.org/web/20050807004536/http://deutsch.budapest.hu/ Offizielle Websiede fon ju Stääd] <small>''Düütsk''</small> [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] [[Kategorie:Ungarn]] 9e1g1f1h1fd3oaizf68p0j1n69j18l0 0 2434 123003 122193 2024-01-01T23:18:03Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1991]] - [[1992]] - [[1993]]</small> - '''1994''' - <small>[[1995]] - [[1996]] - [[1997]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[12. Februoar]], 17. [[Olympiske Winterspiele]] in [[Lillehammer]]. * [[25. Meerte]]: Neonazis lääse in ju [[Synagoge (Lübeck)|Lübecker Synagoge]] Fjuur. Do fieuw Ljuude, do buppe in ju Synagoge woonje, konnen rädded wäide. Dät is dät eerste Moal, dät ätter 1945 in Düütsklound wier een [[Synagoge]] in Bround sät wuude. * [[26. April|26.]] bit [[29. April]]: In Suudafrikoa rakt dät ju eerste meene un fräie Parlemäntsköär in Suudafrikoa. Dät is dät Eende fon ju [[Apartheid]]. Die [[African National Congress|African National Congress (ANC)]], ju Paatäi fon Nelson Mandela, kricht do maaste Stämmen. * [[9. Moai]]: [[Nelson Mandela]] wäd die eerste swotte Präsidänt fon ju [[Republik Suudafrikoa]]. * [[30. Juni]]: [[Richard von Weizsäcker]] trät as düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] ou. * [[1. Juli]]: [[Roman Herzog]] wäd düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]]. * [[20. August]], in dät [[It Hearrenfean|Hearrenfean]] wäd dät [[Abe Lenstra Stadion]] eepend. == Tou Waareld keemen == * [[14. Januoar]]: [[Gisela Pulido]], spoanske Kite-Surferske * [[14. Januoar]]: [[Vivien Wulf]], düütske Skauspielerske un Skrieuwerske == Stuurwen == * [[14. Januoar]]: [[Federica Montseny]], spoanske Skrieuwerske, Anarchistinne un Politikerske * [[11. Februoar]]: [[Joseph Cordeiro]], indisken roomsk-kathoolsken Gäistelken, Biskop fon Äärts-Biskop fon Karatschi un Kardinoal * [[5. April]]: [[Kurt Cobain]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Amerikoansken]] Sjunger un Gitarist fon ju Rockband Nirvana (* [[1967]]). * [[22. April]]: [[Richard Nixon]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Amerikoansken]] Presidänt (* [[1913]]). * [[29. Moai]]: [[Erich Honnecker]], foarigen Uppermon fon ju [[DDR]] [[Kategorie:20. Jierhunnert]] ggdecua672n2rfhuto6sii99ep2rk0x 0 2435 123068 119702 2024-01-03T15:23:29Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki ---- <div style="text-align: center;"><small>[[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1990]] - [[1991]] - [[1992]]</small> - '''1993''' - <small>[[1994]] - [[1995]] - [[1996]] -</small></div> ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == * Ätterdät ju Gjuchtsferhonnelenge juun dän foarige [[DDR]]-Stoatsräid-Foarsitter [[Erich Honecker]] apgruunde fon sien läipe Suundegaid ienstoald wuuden is, fluchtet hie ätter [[Santiago de Chile]]. * [[14. Februoar]]: Ju internasjonoale Fereenigenge ''[[Euroregion Karpaten]]'' wäd in [[Debrecen]] fon fjauer Stoaten gruunded. * [[14. Februoar]]: In ju junge [[Ruske Föderatsjoon]] wäd ju Ätterfoulger-Paatäi fon ju [[Kommunistiske Paatäi fon ju Sowjetunion|KPfjSU]] gruunded, ju [[Kommunistiske Paatäi fon ju Ruske Föderatsjoon]]. * [[17. April]]: In [[München]] wäd Fjuur in een Fluchtlingsheem laid. Alwen Bewoonere wäide ferseerd. * [[23. Dezember]]: In't hessiske [[Hohenstein-Steckenroth]] kon aan Bumben-Ounsleek ap een Fluchtlings-Heem in lääste Minute ferhinnerd wäide: Fluchtlinge fiende een baadenjend Auto twiske hiere Woon-Containere. As jo dät Auto läsked hääbe, sjo jo een Roor-Bumbe ap ju bäätere Sit-Boank. * [[25. Dezember]]: Bie aan Bround-Ounsleek ap een Fluchtlings-Heem in't släsiek-holstenske [[Koldenkarken]] (plattdüütsk, düütsken Noome: Kaltenkirchen) stäärft aan Turke. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[6. Januoar]] [[Dizzy Gillespie]], US-amerikoansken Jazzmusiker, Komponist, Sjunger un Bandleader * [[6. Januoar]] [[Elke Kast]], düütske Wiedkieker-Moderatoorinne * [[31. Juli]], Köönich Baudouin I. fon [[Belgien]] (*[[1930]]) [[Kategorie:20. Jierhunnert]] h639524oid1kw26lvob3zdce9ly3pvb 0 2436 119021 118237 2020-04-08T11:43:28Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1989]] - [[1990]] - [[1991]]</small> - '''1992''' - <small>[[1993]] - [[1994]] - [[1995]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[6. Januoar]]: Die [[Georgien|georgiske]] Stoatspräsident [[Swiad Gamsachurdia]] wäd fon Deele fon ju Nasjonoalgarde un paramilitäriske Koppele unner [[Tengis Kitowani]] un [[Dschaba Iosseliani]] deelsmieten. [[Eduard Schewardnadse]] wäd in Foulge as Foarsitter fon dän Georgisken Stoatsroat in't Lound hoald. * [[15. Januoar]]: [[Jugoslavien]] uutnunner. * [[31. Januoar]]: Träi junge Monljuude sätte in [[Lampertheim]] een Fluchtlings-Heem in Bround. Deerbie rakt dät tjo Doode (een Familie uut [[Sri Lanka]]). * [[7. Februoar]]: In [[Maastricht]] wäd fon dän [[Europäisken Räid]] die [[Ferdraach fon Maastricht]] unnerteekend. Deer oane wäd ju [[Europäiske Union]] gruuded un hiere "träi Stonnere" wäide fäästlaid, näämelk do Europäiske Meenskuppe, ju meensoame Buute- un Seekergaids-Politik juust so as ju Touhoopeoarbaid fon [[Dreguunere]] un [[Justiz]] in Stroafseeken. * [[23. Februoar]]: Ju juudske Blanka Zmigrod wäd in [[Frankfurt an'n Main]] ap eepene Sträite fon aan sweedisken Neonazi doodskeeten. * [[14. Meerte]]: Bie aan Oungriep fon sowät 40 junge Neonazis ap een Asylbewierwer-Heem in [[Saal (Foarpommern)]] wäd aan 18-jierigen Rumäne doodsloain. * [[4. April]]: Bie aan Bround-Ounsleek ap een Asylbewierwer-Heem in [[Hörstel]] kumt aan in't Heem unnerbroachten Düütsken uum't Lieuwend. * [[28. Moai]]: [[Mannheim]] - Bit tou 400 Neonazis uut ju Noaberskup fersäike, een Asylbewierwer-Heem tou stoarmjen un wäide fon Dreguunere deer oun hinnerd. Man in ju Foulgetied kumt dät daach noch tou Uurgriepe. * [[3. Oktober]]: [[Sinéad O'Connor]] moaket in Fiersjoon ne Bielde fon dän Poapst stukken. * [[21. November]]: In een Ooldenheem in [[Wülfrath]] gript aan Bewooner, die in [[Nazi-Düütsklound]] Bupper-Stoarmfierder fon ju [[Organisatsjoon Todt]] waas, aan juudsken Mee-Bewooner oun, die dän [[Holocaust]] uurlieuwed hiede. Die Oungriepene kricht deertruch aan Haat-Infarkt un stäärft. == Bädden == == Stuurwen == * [[30. Moai]] - [[Karl Carstens]], fon [[1979]] bit [[1984]] die füüfte Buundespräsidänt fon [[Düütsklound]]. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] gluj567akjm0xqx21s8g6k1gpe6u9ga 0 2437 123002 122248 2024-01-01T23:17:03Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki ---- <div style="text-align: center;"><small>[[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1988]] - [[1989]] - [[1990]]</small> - '''1991''' - <small>[[1992]] - [[1993]] - [[1994]] -</small> ----</div> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[6. Januoar]]: [[Jorge Antonio Serrano Elias]] wint in dän twäiden Woalgong ju Woal foar'n Stoatspräsident fon [[Guatemala]]. Hie is dät eerste [[Protestantismus|protestantiske]] Stoatsupperhaud fon aan [[Latien-Amerikoa|latien-Amerikoansken]] Stoat. * [[16. Januoar]] (ätter US-Aastkusten-Tied) / [[17. Januoar]] (ätter ju Tied junner): Een Allianz unner Fierenge fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] gript dän [[Irak]] in ju [[Twäiden Gulfkriech|Operation Desert Storm]] oun, uum [[Kuwait]] fon ju irakiske Besättenge tou befräien. * [[17. Januoar]]: Die [[Düütsken Buundesdai|Düütske Buundesdai]] köärt [[Helmut Kohl]], ätterdät die ju [[Buundesdais-Köär 1990]] wunnen häd, foar dät trääde Moal as [[Buundekanzler]] fon [[Düütsklound]], dät eerste Moal ätter ju [[Düütske Wierfereenigenge|Wierfereenigenge]]. * [[17. Januoar]]: Mäd dän Dood fon sin Foar [[Olav V. (Norweegen)|Olav V.]] wäd [[Harald V. (Norweegen)|Harald V.]] die näie Köänich fon [[Norweegen]]. * [[13. Februoar]]: [[Twäiden Gulfkriech]] - In [[Al-Amiriya]], aan Stääddeel fon [[Bagdad]], kuume moor as tjohunnert Zivilisten, do in aan Bunker sitte, truch Bumbardierenge fon Koalitsjoons-Striedkrääfte uum't Lieuwend. * [[5. Meerte]]: Die irakiske "Kommando-Räid fon ju Revolutsjoon" ferkloort ju Annexion fon [[Kuwait]] foar uungultich. * [[12. April]]: Aan Woapenstilstound twiske dän [[Irak]] un do Koalitsjoons-Striedkrääfte wäd gultich. Düt is dät amtelke Eende fon dän [[Twäiden Gulfkriech]]. * [[26. September]]: Dät Experimänt Biosphäre 2 (die Fersäik, aan fon ju [[Äidatmosphäre]] ousleetenen Lieuwendsruum mäd ferskeedene Ökosysteme tou ärhoolden) begint. * [[3. November]]: Ätter een Foutbaalspil uurfaale in [[Griepswold]] moor as 200 froamdenfäindelke [[Hooligans]] fon dän [[BFC Dynamo]] een Asylbewierwer-Heem. 35 Ljuude wäide ferseerd, deelwiese läip. In dät Heem is fuul fernäild. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Ahmed Adnan Saygun]], tursken Komponist * [[14. Januoar]]: [[Heli Finkenzeller]], düütske Skauspielerske * [[17. Januoar]]: [[Olav V. (Norweegen)|Olav V.]], norweegisken Köänich * [[11. Februoar]]: [[Galina Djuragin]], ruske Skrieuwerske * [[21. November]]: [[Freddie Mercury]] Sjunger fon juu Band Queen. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] t5bnk2nbpueby775mj6z0igzjkna99j 6 2438 121592 14848 2022-08-03T13:58:40Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} npimc6voxrmrbiuy1ewumyqtbdkx2h2 0 2440 120527 120470 2022-02-16T03:59:47Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kramer-2.jpg|thumb|260px| Pyt Kramer]] [[Bielde:Seelter Trjoue 4-8F.JPG|thumb|right|260px|Two Sieden fon ju Tiedskrift ''Seelter Trjoue'' 4-4-8/9 (Häärst 1969)]] [[Bielde:Lesebouk.jpg|thumb|right|260px|''Lesebouk foar Seelterlound'', Hermann Janssen, Pyt Kramer un Uurse, 1962-1965. Touhoopebuunen is dät ''Lesebouk'' wuddelk tou n tjuk Bouk wuuden.]] '''Pyt Kramer''' (* 7. Meerte 1936, Stiens, [[Fryslân]]) is aan Foarsker fon dät [[Fräisk]]e, bisunders fon dät [[Seelterfräisk]]e ([[Seeltersk]]). Hie häd ferskeedene Bouke un [[Wikipedia:Woudelieste|Woudebouke]] skrieuwen un Unnersäik däin ätter do fräiske Sproaken. Hie waas aan fon do Apgjuchtere fon de ''Fryske Nasjonale Partij'' (Fräiske Nasjonoale Paatäi) un is däälich uk noch aktiv foar ju Paatäi. Pyt Kramer is siet dän 6. Meerte 2010 Eerenmeeglid fon dän [[Seelter Buund]] in [[Seelterlound]]. == Wierke == * Seelter [[Woudebouk]], Seeltersk - Dütsk - Fräisk, 270 Sieden, 1961 * Mittheilungen aus dem Saterlande, [[Johann Friedrich Minssen|J. F. Minsssen]] 1965 un 1970, Beend 2 und 3 * Dät Ooldenhuus, [[Hermann Janssen]] un Pyt Kramer, 1966 * Saterland - Insel im Moor, Pyt Kramer, 1967 * Ferskäidene Biedroage in dät [[Lesebouk foar Seelterlound]] (1962-1965) * [[Seelter Trjoue]], Tidschrift foar alle Seelter, [[Hermann Janssen]] un Pyt Kramer, 1966-1972 * De Sealter lûden. In: Us Wurk 17 21-24 (1968) * Ta de fonology fan it Sealtersk. In: Us Wurk 20 42-43 (1971) * Litje Swotte Sambo, Uursättenge fon dät Bäidenbouk 'Little Black Sambo', 1971 * It âldste Sealtersk. In: Us Wurk 20, 44-58, 76 (1981) * Assibilaasje fan ferlytsings-k yn Sealter lânnammen. In: Us Wurk 21-22 139-146 (1972-73) * Djoomersmeer en Tjoomeer. In: Us Wurk 23 119-122 (1975) * Skraits, maits en mûglike sibben. In: Us Wurk 25 77-82 (1976) * Dät Eedgreeuen (De terminology fan in âld Sealter hantwurk). In: Scripta Frisica, Tinkbondel foar Arne Spenter 1979:119-126 (Us Wurk 28). * Eine neue Quelle für das Saterfriesische. In: Nordfriesisches Jahrbuch 1981, 1982:172-183. [Bespreekenge fon [[Marron Curtis Fort|Fort]] 1980]. * Saterfriesisch baale ‘reden, sprechen. In: Us Wurk 32, 70-77 (1983) un 33, 50, 38 145-146 (1989) Alternative: T. Hoekema, Sealter baarle ‘prate’. In: Us Wurk 38 60-61 (1989) * Seeltersk Weer, Wäärf, Wärfte, Woarsene. In: Miscellanea Frisica [Earebondel H.T.J. Miedema], 1984:111-122. [Skrieuwen ap Seeltersk!] * De kwaliteit fan brutsene lûden. In: Us Wurk 34, 37-39 (1985) un 35, 146-147 * [http://seelter.16mb.com/fonora.htm In fonologyske ramp], Bydrage 12e Frysk Filologekongres, 1991 * In Grinswurdboek. In: Tydskrift foar Fryske Taalkunde 9 113-115 (1994). (Bespreekenge fon Heinrich Book/ Hans Taubken, Hümmlinger Wörterbuch, 1993) * Eastfryske taalkunde. In: Anne Dykstra en Rolf H. Bremmer (red.), In skiednis fan ‘e Fryske taalkunde 1999: 301-327. * Hoe Frysk is it Frysk? In: Philologia Frisica Anno 1999, 2000:127-163. * Kuute Seelter Sproakleere, 1982 * LOUND UN NOOMEN, 450 Sieden, Mildaam 1994 * Woudelieste Düütsk-Seeltersk, 156 Sieden, 1996 * SEELTER SEEKEN, Noomen - Sproake - Geschichte, fon Pyt Kramer, [[Theo Griep|Theodor Griep]] un Uurse, 105 Sieden, Sälwenferlaach Mildaam 1999 [[Bielde:Muusewänt.jpg|thumb|120px|Muusewänt un Kittegientje]] === Wierke online === * [http://seelter.16mb.com/fonora.htm In fonologyske ramp, Bydrage 12e Frysk Filologekongres, 1991] * [https://web.archive.org/web/20150618023632/http://seelter.16mb.com/Deelleede.htm '''LOUND UN NOOMEN'''] fon Pyt Kramer, 450 Sieden, Mildaam 1994 (PDF-Dotäie) * [https://web.archive.org/web/20150617213354/http://seelter.16mb.com/woudebouk.htm Seelter Woudebouk Seeltersk-Düütsk, 1961, (oolde Skrieuwwiese)] * [https://web.archive.org/web/20150617211720/http://seelter.16mb.com/woudelisSK.htm Woudelieste Düütsk-Seeltersk, 156 Sieden, 1996, (oolde Skrieuwwiese)] * Dät [[Bieldefertälster]]-Bouk '''''Deer was iensen 'n oold Wieu''''' is [https://web.archive.org/web/20160304203031/http://seelter.16mb.com/wiu0.htm hier] tou bekiekje (Pyt Kramer's Webstee) * Dät Bieldefertälster '''''Muusewänt un Kittegientje''''' [https://web.archive.org/web/20150618023620/http://seelter.16mb.com/Muus1.htm hier online] ap Pyt Kramer's Webstee *[https://web.archive.org/web/20150618023636/http://seelter.16mb.com/LsO2a.html Täkst fon dät '''''Lesebouk foar Seelterlound'''''.] hier online ===Woudeliesten online=== * [https://stq.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Woudelieste Version Düütsk-Seeltersk mäd näie Skrieuwwiese '''Sk'''] * [https://web.archive.org/web/20150617213354/http://seelter.16mb.com/woudebouk.htm Seeltersk-Düütsk mäd näie Skrieuwwiese '''Sk'''] * [https://web.archive.org/web/20150618031114/http://seelter.16mb.com/woudeboukSF.htm Seeltersk-Wäästfräisk mäd näie Skrieuwwiese '''Sk'''] * [https://web.archive.org/web/20150618023608/http://seelter.16mb.com/wurdlistFS.htm Wäästfräisk-Seeltersk mäd näie Skrieuwwiese '''Sk''']. * NSW, Nai Seelter Woudebouk, Enzyklopädie Seeltersk - Dütsk - Fräisk - Ängelsk, [https://web.archive.org/web/20150618023632/http://seelter.16mb.com/Deelleede.htm Bouksteewe A-E un G+H] (noch in Oarbeid) * [https://web.archive.org/web/20160305045659/http://www.allezhop.de/frysk/FormenWtb/FWB.htm FWB (Formenwörterbuch) 2014, mäd Doatenboank un Texte, 2015]. === Toonapnoamen Seeltersk === In do Jiere 1955 bit 2001 häd Kramer uur 200 Uuren Toonapnoamen (B1-216) in Seelterlound moaked, altied mäd Ienstimmenge fon do Ljuude, do der baalen dieden. Wan dät uk algemeen fersteen wuud toun Nutsen fon dät Studium fon ju seelter Sproake, so sunt do m.E. daach Subjekt tou Autorgjuchte un konnen deeruum uur ne bestimde Periode bloot uutsuchswiese publisierd wäide. Do Apnoamen un Transktiptione deerfon sunt an eenige Steeden (Bibliotheken Ooldenbuurich un Ljouwert) sicherstoald un unner bestimde Bedingengen ientousjoon. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20150617215157/http://seelter.16mb.com/ Näie Seelter Siede] * [http://www.oocities.org/ekfrysk/index0.htm Websiede fon Pyt Kramer] ''(loangsoam}'' * [https://web.archive.org/web/20150618023632/http://seelter.16mb.com/Deelleede.htm Bouke un Artikkele] * Saterland, een levend taaleiland, fon Pyt Kramer, kiekje [https://web.archive.org/web/20160304212853/http://www.ekfrysk.host22.com/saterzan.htm hier] == Bielde == <gallery> Bielde:Woudebouk.jpg|Uumesleek fon dät eerste Seelter Woudebouk, 1961, Seeltersk-Düütsk-Fräisk Bielde:KRAMER.JPG| Siede uut dät eerste Woudebouk fon Pyt Kramer, 1961 Bielde:ooldenh.jpg| Dät Ooldenhuus (Hermann Janssen un Pyt Kramer, 1966) Bielde:Seelter Trouje.jpg| Uumesleek Seelter Trjoue, Sumer 1969 (Pyt Kramer un Hermann Janssen) Bielde:Sambo.jpg|Litje swotte Sambo, Uursättenge 1971 Bielde:Sproakleere.jpg| Kuute Seelter Sproakleere, 1982 Bielde:87p-NSW.jpg| Näi Seelter Woudebouk I (A-E), 1992 Bielde:LoundunNoomen.jpg| Lound un Noomen (1994) Bielde:Woudelieste-1.jpg|Woudelieste Düütsk-Seeltersk (1996) Bielde:Woudelieste.jpg| Siede uut ju Woudelieste Düütsk-Seeltersk Bielde:Seelter Seeken.jpg|Seelter Seeken (Theo Griep un Pyt Kramer, 1999) Bielde:Woudelieste2.jpg|Woudelieste Düütsk-Seeltersk (Skrieuwwiese 2010) </gallery> {{Normdaten|GND=109874145}} {{DEFAULTSORT:Kramer, Pyt}} [[Kategorie:Fräiske Persoon]] [[Kategorie:Sproakkundige]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] c2weirt167oo36v5v5f6v6x8l5snbpk 0 2442 14902 14901 2009-03-16T15:37:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Clemens August von Galen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Clemens August von Galen]] pywyq3pm1kallcdsxmw1yxhsenza5a5 0 2444 17068 14886 2009-05-05T15:54:54Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelten Redirect wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Clemens August von Galen]] pywyq3pm1kallcdsxmw1yxhsenza5a5 0 2446 17072 14892 2009-05-05T15:55:59Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelten Redirect wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Clemens August von Galen]] pywyq3pm1kallcdsxmw1yxhsenza5a5 0 2447 119958 107629 2021-08-08T21:26:49Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:CAvGalenBAMS200612.jpg|thumb|Clemens August Kardinal Graf von Galen]] [[Bielde:Coat of arms of Clemens August von Galen.svg|miniatur]] '''Clemens August von Galen''' (* [[16. Meerte]] [[1878]] in [[Dinkloage]] in dät Ooldenbuurger Munsterlound as Clemens Augustinus Joseph Emmanuel Pius Antonius Hubertus Marie Graf von Galen; † [[22. Meerte]] [[1946]] in Munster, [[Wäästfoalen]]) waas n grooten Suun fon dät [[Ooldenbuurger Munsterlound]]. Hie waas Gäistelke un wuud Biskop fon [[Bisdum Munster|Munster]] in dät Jier [[1933]], juust eer as ju Anstaalenge fon [[Adolf Hitler]] as Riekskansler. Weegen sin Wierstand juun do [[Nazi]]s wäd hie uk wäil '''Die Leeuwe fon Munster''' naamd. == Familie == Hie stamde uut n oold düütsk oadelk Geslächt: die Biskop un Kriechsheer [[Bernhard von Galen]] (bienaamd ''Bummen Berend'') uut dät 17. Jh. waas n fieren Foaraaler fon him. Sien Oolden wierden Heribert Graf von Galen un Elisabeth geb. von Spee. Hie waas dät alfte fon trättien Bäidene. == Politisken Wierstand == Von Galen waas n Uutspreekenen [[Anti-Kommunist]] un häd sik eepentelk sät juun do Nazis un do hiere sonaamde [[Euthanasie]]politik, wierbie duusende [[Oudakloose]], Gäisteskroanke un [[Behinnerde]] uumebroacht wuuden. [[1941]] heeld hie tjo historiske [[Preetenje]]n juun do Nazis, do an dän Moment al 100.000 Behinnerde uumebroacht hieden. Die Text fon sien Preetenje fon n [[3. August]] [[1941]] in ju Lambertisäärke in Munster wuud leeter fon britiske Fljoogere buppe Düütsklound ousmieten. Hierätter foulgede n strom [[Gestapo]]-Huusarrest dät bit [[April]] [[1945]] (Ienmarsk fon do Ängelske) duurde. Deertruch kuud von Galen nit preetje juun do Juudendeportatione, do eerste leeter ounfängen. [[Alfred Rosenberg]] un [[Martin Bormann]] wüülen dän rebelliske Biskop fon Munster ätter ne eventuelle Nazi-Eendsiech an de Aastfront ap dät Määrked in Munster eepentelk aphongje läite. Ätter ju Iennoame fon dät platbombardierde Munster truch do Alliiierde wüülen ängelske un amerikoanske Journaliste aal Interviewe ounieme fon dän Biskop, die dän nationoalsozialistiske Stoatsterror trotsed hiede un die sik eepentelk juun Hitler uutspreeken hiede. Von Galen waas oawers drok tougong mäd ju Koordination fon Hälpe an Fluchtlinge un dän Wierapbau fon Waisenhuuse un Säärken in ju Stäädmidde. N britisken Militär, die der foar [[MI5]] oarbaidede, känteekende Von Galen as n "uunferbeeterelken düütsken Nationalist" (man Anti-Nazi), die dän Oard "fon ne Eeke" hiede. Juust so as von Galen Nazi-Ferbreeken angriepen hiede, so greep hie nu uk ju Behonnelenge fon düütske Ziviliste truch do Alliierde (uk do Sowjets un [[Polen]]) an. Hie beskeeldigede do Alliierde (nit bloot ju [[Sovjet-Union]], man uk [[Polen]] un [[Änglound]]) weegen ju al ounfangde systematiske [[Ferdrieuwenge]] fon Düütske Burgere uut [[Silezien]], [[Aast-Prüüsen]], [[Danzig]] un [[Pommern]] deerfon, bewust etniske Süüwerenge tou bestrieuwjen; ju katastrophale Näärengsfersuurgenge in do wäästelke Besatsengszonen skreeuw hie tou an do ''"Anglo-Amerikoaner"'', do ju düütske Befoulkenge truch n Hungersnood breeke wüüld hieden. == Kardinoal == Ounfang 1946 raisede hie ätter Room uum deer fon [[Poapst Pius XII]] tou [[Kardinoal]] wäid tou wäiden. Hie wuud in Munster as n Häld häärienhoald. Fuul Düütske seegen in disse Anstaalenge n Ounfang fon wier wonnene nationoale Sälwenoachtenge. Minner as n Wiek ätter sien Heemkumst stoorf hie an n 22. Meerte 1946 in dät Oaler fon 68 Jier an do Foulgen fon ne ferroukloosede [[Bliendtiermäntsündenge]]. ==Seelichspreekenge== Sin Prozess fon [[Seelichspreekenge]] wuud [[1955]] ounfangd un [[November]] [[2004]] mäd positive Foulge ousleeten. Ap n [[9. Oktober]] [[2005]] wuud hie fon dän portugiesiske Kardinoal [[José Saraiva Martins]], die Prefekt fon ju Kongregation foar do Seelich- un Hailichspreekengen, in dän [[Petersdom]] in Room seelich spreeken. Sin Gedächtnisdai faalt ap n [[22. Meerte]]. ==Ferbiendengen== *[http://www.kirchensite.de/index.php?myELEMENT=79904 Biographie ap ju Website fon dät Bisdum Munster] *[http://www.vatican.va/news_services/liturgy/saints/ns_lit_doc_20051009_von-galen_ge.html Biographie ap ju Website fon dät Vatikan] *[http://www.heiligenlexikon.de/BiographienC/Clemens_August_Galen.html Clemens August Graf von Galen (Ökumenisches Heiligenlexikon)] *[https://web.archive.org/web/20080420175846/http://saints.sqpn.com/saintc9f.htm Blessed Clemens August von Galen (Patron Saint Index)] ===Preetjene fon von Galen uut dät Jier 1941 juun dän Nazismus=== *[http://www.priestsforlife.org/preaching/vongalen07-13.htm Juun dän Gestapo] (ap Ängelsk) *[http://priestsforlife.org/preaching/vongalen41-07-20.htm Juun dät Sluuten un Plunnerjen fon Klaastere] (ap Ängelsk) *[http://www.priestsforlife.org/preaching/vongalen41-08-03.htm Juun ju Nazi-Euthanasie] (ap Ängelsk) Touhoopefoated in: *[http://www.christentum.ch/galen.htm Christentum] *[http://www.gemeinschaftundbefreiung.de/spuren/artikel.php?jahr=2005&monat=sep&file=galen.php Gemeinschaft und Befreiung] *[https://web.archive.org/web/20090603062420/http://www.studentshelp.de/p/referate/02/1885.htm Studentshelp] [[Kategorie:Wierstand juun doo Nazis]] e9luqe7u7jzpbzvh82o85vdp83ng9qn 14 2449 15900 14900 2009-04-02T18:38:00Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Wierstand juun doo Nazis [[Kategorie:Nazis]] dtr3av19c0o6iadt30oqm47wzeixkxs 14 2450 106575 42373 2013-04-02T18:58:01Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8970419]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Gruppe-11-Elemente [[Kategorie:Chemie]] rqw9pfnbtaf5bgjw7ikekqwfc5wcocu 14 2451 14915 2009-03-16T16:57:06Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Nazi-Düütsklound“ wikitext text/x-wiki Nazi-Düütsklound k8d0aooqymmpt5ht30rr0f5kjrwhui2 10 2452 14922 2009-03-16T17:15:25Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „<small>[[Bielde:1rightarrow.png|14px]]''Sjuch uk: [[{{{1}}}]].''</small>“ wikitext text/x-wiki <small>[[Bielde:1rightarrow.png|14px]]''Sjuch uk: [[{{{1}}}]].''</small> bmf0y497cr59cyogvx57mlbydq7yiza 14 2453 14925 2009-03-16T17:36:03Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Ferwaltenge“ wikitext text/x-wiki Ferwaltenge jk5ue9a3zy0u5ovwpoivwirx0n3yxvk 0 2454 14930 2009-03-16T17:50:19Z Heinz 88 häd "[[Stoarksbrood (Claviceps purpurea)]]" ätter "[[Stoarksbrood]]" ferschäuwen:&#32;Dät sunt twäin Nomen, nit aan! wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Stoarksbrood]] ht371k2bejq788jl6onu9s0tkprvxz5 0 2455 14931 2009-03-16T17:50:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stoarksbrood]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stoarksbrood]] 8hskkumj5mxa85dfh3xi88z07b4gddy 14 2456 112659 34443 2016-07-15T19:16:04Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Roomske Kaisere [[Kategorie:Roomsken Politiker]] [[Kategorie:Kaiser]] pzu0pieqx8fldynavhboasyxbr592o0 14 2457 14942 2009-03-16T18:30:21Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Sproaken fon Polen“ wikitext text/x-wiki Sproaken fon Polen 50dcrlzoeeac8c941o2wrq2yly9qdj1 14 2458 27252 14943 2009-12-23T16:47:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Wäästslawiske Sproaken [[Kategorie:Slawiske Sproaken]] 9g8urwx4w591sfnls7utgpmask9byjz 10 2459 119073 40412 2020-04-08T12:18:39Z Minorax 10286 fix lint error wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" border="1" cellpadding="4" style="float: right; margin: 0 0 1em 1em; width:250px; border-collapse: collapse; font-size: 95%; clear: right" |+ style="margin-left: inherit; font-size: medium;" | |- | align=center colspan="2" | {| style="background: none;" |- align=center |<big><big>'''{{{Noome}}}'''</big></big> |- align=center | [[Bielde:{{{Koarte}}}|220px|]] |} |- style="vertical-align: top;" | '''Ienwoonertaal''' | {{{Ienwoonertaal}}} |- valign=top {{#if: {{{Ienwoonertaal Metropoolregion|}}} | {{!}} '''Ienwoonertaal Metropoolregion''': {{!!}} {{{Ienwoonertaal Metropoolregion}}} }} |- style="vertical-align: top;" | '''Lound''' | {{{Lound}}} |- valign=top {{#if: {{{Distrikt|}}} | {{!}} '''Distrikt''': {{!!}} {{{Distrikt}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Provinz|}}} | {{!}} '''Provinz''': {{!!}} {{{Provinz}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Deelstoat|}}} | {{!}} '''Deelstoat''': {{!!}} {{{Deelstoat}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Kanton|}}} | {{!}} '''Kanton''': {{!!}} {{{Kanton}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Departemänt|}}} | {{!}} '''Departemänt''': {{!!}} {{{Departemänt}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Gebiet|}}} | {{!}} '''Gebiet''': {{!!}} {{{Gebiet}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Kring|}}} | {{!}} '''Kring''': {{!!}} {{{Kring}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Oblast|}}} | {{!}} '''Oblast''': {{!!}} {{{Oblast}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Woiwodskup|}}} | {{!}} '''Woiwodskup''': {{!!}} {{{Woiwodskup}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Historiske Region|}}} | {{!}} '''Historiske Region''': {{!!}} {{{Historiske Region}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Fläche|}}} | {{!}} '''Fläche''': {{!!}} {{{Fläche}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Tiedsone|}}} | {{!}} '''Tiedsone''': {{!!}} {{{Tiedsone}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Buurmäster|}}} | {{!}} '''Buurmäster''': {{!!}} {{{Buurmäster}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Websiede|}}} | {{!}} '''Websiede''': {{!!}} {{{Websiede}}} }} |} cho26h9d78iv71a9y3c52pmfn9qp0jh 14 2460 15566 14955 2009-03-26T17:10:57Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Sproakpolitik [[Kategorie:Sproake]] r5tmlivo30aro6rjwjcond0u44xr430 14 2461 103927 98816 2013-03-08T13:46:09Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 85 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q4267193]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Statistik 0p5t5ung0yu0m4c7b86k02xd3324ycg 14 2462 14961 2009-03-16T19:15:04Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Äisjende Stofe“ wikitext text/x-wiki Äisjende Stofe mndmvn63l14ut2qba5fxy3nj7y26ovi 14 2463 14962 2009-03-16T19:15:25Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Uumwaareldgefoarelke Stofe“ wikitext text/x-wiki Uumwaareldgefoarelke Stofe d3v4uwntiys55k5m5mupfk3c7ah63fd 14 2464 14963 2009-03-16T19:15:44Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Halogene“ wikitext text/x-wiki Halogene aq3dezd3ixsesjvg8x8nut21osybvbp 14 2465 14966 2009-03-16T19:19:06Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Kurden“ wikitext text/x-wiki Kurden kyue9f2xzs3h45kz7lvthqmujoukc26 0 2466 118927 118926 2020-02-01T13:42:58Z Wwikix 8153 /* Ferbiendenge ätter buuten */ kat wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = London | ôfbylding = London collage.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 7.556.900 <small>(2007)</small><ref>[http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20081014173151/http://www.statistics.gov.uk/downloads/theme_population/Mid_2007_UK_England_&_Wales_Scotland_and_Northern_Ireland%20_21_08_08.zip Table 8 Mid-2007 Population Estimates: Selected age groups for local authorities in the United Kingdom; estimated resident population.]</ref> | oerflak = 1.572,1 km&sup2; | befolkingstichtens = 4.807 km&sup2; | stêdekloft = 8.278.251 <small>(''Agglomeration'', 2001)</small><ref>[http://www.statistics.gov.uk/statbase/ssdataset.asp?vlnk=8271&More=Y Usual resident population: Census 2001, Key Statistics for urban areas]</ref> <br /> 13.945.000 <small>(''Metropolitan Area'', 2001)</small> | hichte = 24 m. buppe N.N. | lân = [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound|Fereeniged Köönichriek]] | bestjoerlike ienheid 1 = Lound (in dät Fereeniged Köönichriek) | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Änglound]] | bestjoerlike ienheid 2 = Region | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Greater London]] | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +0 | simmertiid = | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|51_31_0_N_0_7_0_W_region:GB_type:city(7421228)|51° 31' NB, 0° 7' WL</small>}} | webside = [http://www.london.gov.uk/ london.gov.uk] }} '''London''' is ju Haudstääd fon [[Änglound]] un [[Groot-Britannien]]. Deer woonje ungefeer 7,5 Million Moanskene in ju Stääd (2006), 8,3 Million in ju Agglomeration (2001) un 14 Million in dän ''Metropolitan Area'' (2001). == Geografie == London lait an ju [[Themse]], in n Truchsleek lait ju Stääd 15 m. buppe dän Meerresspeegel. Ju [[Noudsee]], ju 80 km ätter dät Aaste tou fienden is, häd uk Ienfloud ap ju Tiede fon ju Themse. == Geschichte == Londen is äntsteen as Roomske dät Gebiet besiedelden un deer an ju Noudsiede fon ju Themse ''Londinium'' stifteden in dät Jier 43 ätter Kristus. In disse Tied lieuwden deer uk [[Kelten]], man et rakt naan Bewies dät foar do Roomske deer ne Siedelenge fon do Kelten weesen is. In 61 is ju roomske Stääd fon keltiske Kriegere fernäild wuuden. Ju Stääd is deer ätter wier apbaud wuuden un waas dan n wichtigen Honnelsstääd, wier in dät twäide Jierhunnert ju eerste Brääch fon dät moderne London ounlaid wuuden is. London waas domoals een fon do grootste Stääde fon dät [[Roomske Riek]]. In dät 12. Jierhunnert wuude London ju Haudstääd fon [[Änglound]] un wuuks ju Stääd wier. Deerätter foulgeden Süükten un Ploogen so as die Swotte Dood in 1348 un ju Pest in 1665. N groot Deel fon ju Stääd geen ferlädden in dät Jier 1666 truch Bround, deertruch is däälich noch bloot een littik Deel fon ju oolde Stääd uur blieuwen. Twiske 1825 un 1925 waas London ju grootste Stääd ap de Waareld. An n Ounfang fon dän [[Twäide Waareldkriech]] is ju Stääd läip bombardierd wuuden, in 1944/45 foulgede ne twädde Oungriepswälle mäd V1- un V2-Raketen. Knap 30.000 Ljuude stuurwen, hunnertduusende wuuden Täkloos. Ätter ju Kriechstied wuude ''Greater London'' apgjucht, wierbie Täärpe un Stääde uum London bie London koomen. == Demografie == ;Historisk Ienwoonertaal * 50: 7.500 * 500: 500 * 1000: 10.000 * 1300: 100.000 * 1600: 200.000 * 1750: 675.000 * 1801: 1.096.784 * 1851: 2.651.939 * 1901: 6.506.889 * 1939: 8.615.050 * 1951: 8.196.807 * 1981: 6.608.598 * 2001: 7.172.091 == Ferkier == Die grootste Lufthoawen fon London is London Heathrow, dät lait 24 km wäästelk fon London. Uur Lufthoawen sunt: * City, 15 km fon London City. * Gatwick, 45 km suudelk fan London. * Luton, 50 km noudwäästelk fon London. * Stansted, 55 km noardeastlik fon London. == Panorama == {{Panorama|London 360 from St Paul's Cathedral - Sept 2007.jpg|1400px}} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} == Ferbiendenge ätter buuten == {{CommonsLittik|London}} * [http://www.london.gov.uk/ Meente London] [[Kategorie:Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] [[Kategorie:Stääd]] 2nme3z88ue5kcshpyj1vq0m89fowg2a 0 2467 119704 119621 2021-02-03T17:29:10Z Samuele2002 8010 fix [[Special:LintErrors]] wikitext text/x-wiki ---- <div style="text-align: center;"><small>[[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' --<small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1875]] - [[1876]] - [[1877]]</small> - '''1878''' - <small>[[1879]] - [[1880]] - [[1881]] -</small></div> ---- {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[7. Januar]]: [[Anthony W. Gardiner]] wäd Präsidänt fon [[Liberia]]. Hie is die Ätterfoulger fon [[James Spriggs Payne]] * [[20. Februoar]]: Dät [[Konklave]] kjust Vincenzo Gioacchino Pecci toun [[Poabst]], die sik [[Leo XIII.]] naamt. * [[12. April]]: [[Cesáreo Guillermo]] wäd Präsidänt fon juu [[Dominikaniske Republik]], as Ätterfoulger fon [[Buenaventura Báez]]. * [[17. Oktober]]: [[John A. Macdonald]] wäd Premierminister fon [[Kanada]], as Ätterfoulger fon [[Alexander Mackenzie]]. [[Bielde:Reichsgesetzblatt34 1878.jpg|right|100px]] * [[19. Oktober]]: Die düütske Rieksdai besluut dät "Gesetz gegen die gemeingefährlichen Bestrebungen der Sozialdemokratie" * [[25. November]]: [[John Campbell]] wäd Generoalgouverneur fon Kanada, as Ätterfoulger fon [[Frederick Hamilton-Temple-Blackwood]] == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Adeline Genée]], deenske Ballett-Donserske * [[16. Meerte]]: Die Gäistelke [[Clemens August von Galen]], die foar sin Wierstand juun doo Nazis bekoand is. * [[18. Dezember]]: Die [[Sowjetunion|sowjetiske]] Diktator [[Josef Stalin]] == Stuurwen == * [[7. Februoar]]: Poabst [[Pius IX.]] [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 3nrd1nkuec79alrj8dirax9anzjwcqs 0 2468 106617 103930 2013-04-04T21:22:16Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 5 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2277]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map of the Roman Empire at its height.svg|thumb|300px|Dät Roomske Riek]] Dät '''Roomske Riek''' ([[Latiensk]]: ''Imperium Romanum'') waas aan Stoat twiske dät 6. Jierhunnert f.Kr. un 395 ä.Kr. [[Room]] waas dät politiske Säntrum. In dät groote Riek wieren fuul Sproaken, man bloot two Amtssproaken: [[Latiensk]] in dät Wääste un [[Griechisk]] in dät Aaste. __NOTOC__ == Geskichte == Ju Geskichte fon dät Roomske Riek kon me apdeele in säks Tieden: # Köönichstied (753 f. Kr.–510 f. Kr.) # Ju Tied fon de Republik (509 f. Kr.–133 f. Kr.) # Tied fon do Burgerkriege (ou 133 f. Kr.) # Kaisertied (Roomske Kaisertied I, ou 27 f. Kr.) # Leetantike, in ju oolde Foarskenge uk Dominat naamd (Roomske Kaisertier II, ou 284 ä. Kr.) # Unnergong fon dät Riek in dät Wääste un uurgong ätter dät Byzantiske Riek in dät Aaste (ou 395 ä. Kr., noch tou dät Leetantike tou reekenjen) == Sjuch uk == === Bauwierke === * [[Kolosseum]] === Persoone === * [[Julius Caesar]] == Ferbiendenge ätter buuten == {{CommonsLittik|Ancient_Rome|Roomske Riek}} * [http://gutenberg.spiegel.de/?id=5&xid=3739&kapitel=1#gb_found ''Roomske Geschichte'' in Projekt Gutenberg], skrieuwen fon [[Theodor Mommsen]] [[Kategorie:Historisk Lound]] [[Kategorie:Roomske Riek| ]] [[cs:Starověký Řím#Císařství]] bhqh9pbrtwqdayll11mbgdske5wc74j 14 2469 103931 100418 2013-03-08T13:47:05Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 74 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1456601]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Haudartikkel: [[Roomske Riek]] [[Kategorie:Geskichte]] khtjhp3gb93t21p8rrc4y40jwoyuxkf 0 2471 123134 122949 2024-01-05T14:02:41Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1987]] - [[1988]] - [[1989]]</small> - '''1990''' - <small>[[1991]] - [[1992]] - [[1993]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[3. Januoar]]: In dän Ferloop fon een [[US-Invasion in Panama|US-Invasion]] in [[Panama]] wäd die Diktoatoor [[Manuel Noriega]] truch Krääfte fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] fäästnuumen. * [[31. Januoar]]: Dät eerste [[McDonald’s]]-Lokoal fon [[Moskau]] wäd eepend. * [[11. Februoar]]: [[Michail Gorbatschow]] rakt bie aan Besäik fon [[Helmut Kohl]] sien Toustämmenge tou ju [[Düütske Wierfereenenge]]. * [[11. Februoar]]: In [[Suudafrikoa]] wäd [[Nelson Mandela]], Moanskengjuchts-Aktivist un Uppermon fon dän [[African National Congress]], ap Bedrieuwen fon Regierengs-Boas [[Frederik Willem de Klerk]] ätter moor as 27 Jiere Fangenskup sunner Bedingengen uut dät Kitjen fräilät. Düt is die Begin fon dät Eende fon ju [[Apartheid]] in Suudafrikoa. * [[11. Meerte]]: In [[Chile]] uurnimt [[Patricio Aylwin]] ju Präsidentskup fon [[Augusto Pinochet]]. Deermäd sunt soogentien Jiere Diktoatuur in dät Lound tou Eende. * [[2. August]]: Die [[Twäiden Gulfkriech|Twäide Gulfkriech]] begint mäd ju militäriske Iennoame fon [[Kuwait]] truch dän [[Irak]]. * [[28. August]]: [[Kuwait]] wäd truch dän [[Irak]] annektierd. * [[3. Oktober]]: Wierfereeninge fon [[Wääst-Düütsklound|Wääst]]- un [[Aast-Düütsklound]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Marlene Zapf]], düütkse Hondbaal-Spielerske * [[10. Januoar]]: [[Meta Menz]], düütsk-aastriekiske Ballettmäästerske un Solodonserske == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Pawel Alexejewitsch Tscherenkow]], rusken Physiker * [[14. Januoar]]: [[Eve Balfour]], britiske Buurske un Agrar-Wietenskupperske * [[16. Februoar]]: [[Keith Haring]], US-amerikoansken Kunstler [[Kategorie:20. Jierhunnert]] o15g64ghw28ig4iw8l71597kf8ggwyl 0 2472 123067 122299 2024-01-03T15:22:17Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1986]] - [[1987]] - [[1988]]</small> - '''1989''' - <small>[[1990]] - [[1991]] - [[1992]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: Die [[Kuboansken Militär-Iensät in Angola|Kuboanske Militär-Iensät in Angola]] äntwikkelt sik so, dät [[Kuba]] ätter trättienjierige Präsenz deer mäd begint, Stuk foar Stuk sien Troppen uut [[Angola]] ou tou luuken. * [[31. Januoar]]: Die [[SPD]]-Paatäifoarstound beslut, ju Paatäisaitenge [[Vorwärts]] uut Kostengruunde ientoustaalen. Do Meeoarbaidere sätte sik juun dät Eende fon dät traditsjoonsrieke Blääd. * [[14. Februoar]]: Truch een [[Fatwa]] ouseekerd, ropt die Revolutsjoons-Fierder [[Ruhollah Chomeini]] in dän [[Iran]] tou ju Doodenge fon dän Skrieuwer [[Salman Rushdie]] ap, un smit him foar, dät hie mäd sien Bouk ''The Satanic Verses'' juun dän Islam, Mohammed un dän Koroan skrieuwen hääbe skäl. * [[9. November]]: Fal fon ju [[Berliner Muure]]. * [[20. Dezember]]: Do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] beginne een [[US-Invasion in Panama|Invasion]] in [[Panama]]. Gruund deerfon is eerstens, dät sik Panama in sien [[Panama-Kanoal|Kanoal]]-Politik moor un moor juun US-Interessen sätte wol, man uk, dät dät Lound un sogoar die Diktoator [[Manuel Noriega]] sälwen in dän Drogen-Honnel ferwikkeld is. == Tou Waareld keemen == * [[10. Januoar]]: [[Luise Kraushaar]], düütske Histoorikerinne un Wierstounds-Striederske juun dän Nasjonoalsosjoalismus * [[14. Januoar]]: [[Lærke Møller]], deenske Hondbaal-Spielerske * [[14. Januoar]]: [[Aomi Muyock]], Swaitser Skauspielerske == Stuurwen == * [[7. Januoar]]: Hirohito, Kaiser fon [[Japan]] (* [[1901]]). * [[14. Januoar]]: [[Dinah Nelken]], düütske Skrieuwerske un Traalbouk-Skrieuwerske * [[23. Januoar]]: [[Salvador Dalí]], kataloansken [[Surreoalismus|surreoalistisken]] Moaler [[Kategorie:20. Jierhunnert]] hv03r9x4ejfil8iihgqoa8ctqx3yab2 0 2473 123078 123001 2024-01-03T15:36:31Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1985]] - [[1986]] - [[1987]]</small> - '''1988''' - <small>[[1989]] - [[1990]] - [[1991]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[20. August]] - Eende fon n eersten Gulfkriech twiske [[Iran]] un [[Irak]] truch aan Woapenstilstound. == Tou Waareld keemen == * [[18. Januoar]]: [[Angelique Kerber]], düütske Tennis-Spielerske * [[29. Februoar]]: [[Benedikt Höwedes]], düütsken Foutbaaler == Stuurwen == * [[10. Januoar]]: [[Hilde Bussmann]], düütske Disktennis-Spielerske * [[11. Januoar]]: [[Robert F. Kennon]], US-amerikoansken Politiker * [[11. Februoar]]: [[Kamma Svensson]], deenske Moalerske, Grafikerske un Illustratoorinne * [[14. Februoar]]: [[Nora Astorga Gadea]], nicaraguoanske Unnergruund-Kamperske un Politikerske * [[9. Meerte]]: [[Kurt Georg Kiesinger]], [[CDU]]-Politiker un fon [[1966]] bit [[1969]] die trääde Buundeskansler fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]] [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 2zvkl8zabgsk8ewbdefmedhc4syv3zk 0 2474 122311 118045 2023-02-27T00:22:17Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1984]] - [[1985]] - [[1986]]</small> - '''1987''' - <small>[[1988]] - [[1989]] - [[1990]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[1. Januoar]]: [[Pierre Aubert]] wäd Buundespräsidänt fon juu [[Swaits]]. * [[28. Januoar]]: [[Michail Gorbatschow]] aasket in sien Rääde bie dät Plenum fon't Säntroalkommitee fon ju Kommunistiske Paatäi fon ju [[Sowjetunion]] Reformen: Dän Begin fon [[Glasnost]] un [[Perestroika]]. * [[28. Moai]]: [[Mathias Rust]] fljucht mäd ne Cessna ätter [[Ruslound]] un loundjed midden in [[Moskau]]. * [[12. Juni]]: Dät [[Skoulmuseum Folmhusen]] wäd eepend. * [[31. August]]: [[Dschibuti]] wäd Meeglied in juu [[UNESCO]]. * [[29. Dezember]]: die russiske Kosmonaut Juri Wiktorowitsch Romanenko wier ap ju Äide ätter 326 Deege in juu [[Ruumstation]] [[Mir]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Muna Jabir Adam]], sudoaneeske Hurden-Looperske == Stuurwen == * [[22. Februoar]]: [[Andy Warhol]], amerikoansken Kunstler * [[13. Meerte]]: [[Bernhard Grzimek]], Dierte-Dokter, Filmer un Foarsker. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 1trzfna5h79p8vijcut8tqqz2bzg5dh 0 2478 103936 101393 2013-03-08T13:48:01Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 75 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q40609]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Polarlicht 2.jpg|thumb|400px|Noudlucht buppe dät [[Groote Boarenmeer]], [[Kanada]]]] '''Noudluchte''' sunt tou sjoon, wan loadene Deele fon n [[Sunnenwiend]] in juu Atmosphäre kumt. Dät rakt dät foarallen in doo Polar-Regione, wült dät Magnetfäild fon juu [[Äide]] (af n uur [[Planet]]), doo litje Deele lat. {{stump}} cmv9v6twg8sne2dltg5hl9qsplgz8wi 14 2480 42437 15032 2010-09-13T08:46:42Z Vargenau 631 [[Kategorie:Chemie]] wikitext text/x-wiki Periode-3-Elemente [[Kategorie:Chemie]] q8s7reqpqk1b1dbos9lcmknfl5gvx66 14 2481 103937 97122 2013-03-08T13:48:13Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 155 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q4368380]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Commons|Lithuania}} [[Kategorie:Lound in Europa]] g0xswkjcutyw39ydddiyuw9oeadd0gm 10 2482 67141 15353 2011-09-02T21:51:21Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Loundkringe un Kringfräie Steeden in Läichsaksen'''||[[Bielde:Coat of arms of Lower Saxony.svg|40px|Woapen fon dät Lound Läichsaksen]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Loundkring Ammerlound|Ammerlound]] | [[Loundkring Aurk|Aurk]] | [[Braunschweig]] | [[Loundkring Celle|Celle]] | [[Loundkring Cloppenbuurich|Cloppenbuurich]] | [[Loundkring Cuxhaven|Cuxhaven]] | [[Delmenhorst]] | [[Loundkring Diepholz|Diepholz]] | [[Loundkring Fächt|Fächt]] | [[Loundkring Fräislound|Fräislound]] | [[Loundkring Gifhorn|Gifhorn]] | [[Loundkring Goslar|Goslar]] | [[Loundkring Göttingen|Göttingen]] | [[Loundkring Grafskup Bentheem|Grafskup&nbsp;Bentheem]] | [[Loundkring Hameln-Pyrmont|Hameln-Pyrmont]] | [[Region Hannover]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Harbuurich|Harbuurich]] | [[Loundkring Heidekreis|Heidekreis]] | [[Loundkring Helmstedt|Helmstedt]] | [[Loundkring Hildesheim|Hildesheim]] | [[Loundkring Holzminden|Holzminden]] | [[Loundkring Leer|Leer]] | [[Loundkring Lüchow-Dannenberg|Lüchow-Dannenberg]] | [[Loundkring Lüneburg|Lüneburg]] | [[Loundkring Nienburg/Weser|Nienburg/Weser]] | [[Loundkring Northeim|Northeim]] | [[Oamde]] | [[Loundkring Oamselound|Oamselound]] | [[Loundkring Ooldenbuurich|Ooldenbuurich (Lound)]]&nbsp;&#124; [[Oldenbuurich (Stääd)|Ooldenbuurich (Stääd)]] | [[Loundkring Ossenbrääch|Ossenbrääch (Lound)]] | [[Ossenbrääch|Ossenbrääch&nbsp;(Stääd)]] | [[Loundkring Osterholz|Osterholz]] | [[Loundkring Osterode am Harz|Osterode an dät Harz]] | [[Loundkring Peine|Peine]] | [[Loundkring Rotenburg (Wümme)|Rotenburg&nbsp;(Wümme)]] | [[Salzgitter]] | [[Loundkring Schaumburg|Schaumburg]] | [[Loundkring Stade|Stade]] | [[Loundkring Uelzen|Uelzen]] | [[Loundkring Verden|Verden]] | [[Loundkring Wesermarsch|Wesermarsch]] | [[Wilhelmshaven]] | [[Loundkring Wittmund|Wittmund]] | [[Loundkring Wolfenbüttel|Wolfenbüttel]] | [[Wolfsburg]] <br><br> |} oqqzjaybh5w6awe906rvzmfezd2n5rh 10 2483 15048 2009-03-17T15:47:04Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<div class="NavFrame" style="clear:both"> {{#if:{{{BILD|}}}|<div class="NavPic">{{{BILD}}}</div>}} <div class="NavHead">{{{TITEL}}}</div> <div class="NavContent"> {{…“ wikitext text/x-wiki <div class="NavFrame" style="clear:both"> {{#if:{{{BILD|}}}|<div class="NavPic">{{{BILD}}}</div>}} <div class="NavHead">{{{TITEL}}}</div> <div class="NavContent"> {{{INHALT}}} </div> <div class="NavEnd">&nbsp;</div> </div> 4b2zd71t4px5w7jnaktfu2fplbmogux 14 2485 115348 103938 2018-01-09T16:55:14Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Noudamerikoa]] 5o4ej5o66f2bvg4a4fovx3ooce5iz37 14 2486 115420 103939 2018-01-09T17:42:44Z Wwikix 8153 Kat, - wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Waarelddeele]] tqgs672a055g3bmjmsqwjfwtfumnfj6 14 2487 115391 109099 2018-01-09T17:24:30Z Wwikix 8153 Kat, - wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Asien]] [[Kategorie:Lound in Europa]] nqg94gnxljm96qrbz94rqrhj2vpirpo 14 2488 115038 106340 2018-01-09T12:12:13Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Niederlounde]] frzkbqip1zy4wge3gdejryjr9p8wtii 14 2489 103941 102645 2013-03-08T13:48:56Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 93 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q4103352]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Optik [[Kategorie:Physik]] n2re4wfk3po2likh3bx78dhq4kjgqnr 14 2490 106580 91225 2013-04-02T18:59:26Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 13 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8970424]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Gruppe-15-Elemente jog54xaz6k529vek7rnxb71bqxq9tpb 14 2491 15091 2009-03-17T17:11:37Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Eedelgase“ wikitext text/x-wiki Eedelgase qh042i6v06gashz1xm9k53qliw206gq 10 2494 107168 31935 2013-05-18T19:50:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <!--RIGHT COLUMN--- ============================================================================================= ============================================================================================= ----RIGHT COLUMN--> <table class="float-right" align="right" style="width: 280px; font-size: 90%; clear:right; border: 1px solid #aaaaaa; background-color: #f9f9f9; color: black; margin-bottom: 0.5em; margin-left: 1em; padding: 0.2em;"> <tr><th colspan="2" style="font-size:110%;background:#FFDEAD;">{{{staat|{{PAGENAME}}}}}</th></tr> <tr><td colspan="2"><table><tr> <td align="center">{{#if:{{{flagge|}}}|[[Bielde:{{{flagge}}}|134px]]}}</td> <td align="center">{{#if:{{{siegel|}}}|[[Bielde:{{{siegel}}}|134px]]}}</td> </tr> <tr> <td align="center">{{#if:{{{flagge|}}}|{{#switch: {{PAGENAME}} | Texas | Illinois | Massachusetts | Kansas | Arkansas = [[Flaage fon {{PAGENAME}}|(nauere Anjääften)]] | Washington (Buundesstoat) = [[Flaage Washingtons|(nauere Anjääften)]] | New York (Buundesstoat) = [[Flaage New Yorks|(nauere Anjääften)]] | #default = [[Flaage fon {{PAGENAME}}|(nauere Anjääften)]] }} }}</td> <td align="center">{{#if:{{{siegel|}}}|{{#switch: {{PAGENAME}} | Texas | Illinois | Massachusetts | Kansas | Arkansas = [[Siegel von {{PAGENAME}}|(nauere Anjääften)]] | Washington (Bundesstaat) = [[Siegel fon Washington|(nauere Anjääften)]] | New York (Bundesstaat) = [[Siegel fon New York|(nauere Anjääften)]] | #default = [[Siegel fon {{PAGENAME}}|(nauere Anjääften)]] }} }}</td> </tr></table></td></tr>{{#if:{{{lage|}}} |<tr><td colspan="2" align="center" style="margin:5px 0px 5px 0px;">[[bielde:{{{lage}}}|268px|center|Koarte fon doo USA, {{{staat|{{PAGENAME}}}}} is deer besunners ienteekend]][[Buundesstoate fon doo Fereende Stoaten|Lieste fon doo Buundesstoaten]]</td></tr> }}{{#if:{{{hauptstadt|}}} |<tr valign="top"><td>'''Haudstääd:'''</td><td>{{{hauptstadt}}}</td></tr> }}{{#if:{{{motto|}}} |<tr valign="top"><td>'''Stoatsmotto:'''</td><td>{{{motto}}}</td></tr> }}{{#if:{{{flaeche|}}} |<tr valign="top"><td>'''Fläche:'''</td><td>{{{flaeche}}} km²</td></tr> }}{{#if:{{{einwohner|}}} |<tr valign="top"><td>'''Ienwoonere:'''</td><td>{{{einwohner}}} {{#if:{{{einwohner_dichte|}}}|({{{einwohner_dichte}}}/km²)}}</td></tr> }}{{#if:{{{mitglied_seit|}}} |<tr valign="top"><td>'''Meeglied sänt:'''</td><td>{{{mitglied_seit}}}</td></tr> }}{{#if:{{{zeitzone|}}} |<tr valign="top"><td>'''Tiedzone:'''</td><td>{{{zeitzone}}}</td></tr> }}{{#if:{{{hoehe_h|}}} |<tr valign="top"><td>'''Hoochsten Punkt:'''</td><td>{{{hoehe_h}}} m ({{{hoehe_h_ort|}}})</td></tr> }}{{#if:{{{hoehe_d|}}} |<tr valign="top"><td>'''Truchsnittelke Hööchte:'''</td><td>{{{hoehe_d}}} m</td></tr> }}{{#if:{{{hoehe_t|}}} |<tr valign="top"><td>'''Djoopsten Punkt:'''</td><td>{{{hoehe_t}}} m {{{hoehe_t_ort|}}}</td></tr> }}{{#if:{{{gouverneur|}}} |<tr valign="top"><td>'''[[Gouverneur (Fereende Stoaten)|Gouverneur]]:'''</td><td>{{{gouverneur}}}</td></tr> }}{{#if:{{{abk_titel|}}} |<tr valign="top"><td>'''{{{abk_titel}}}'''</td><td>{{{abk_code}}}</td></tr> }}<tr><td colspan="2" style="margin:5px 0px 5px 0px;">[[bielde:Map_of_{{{stdmap|{{PAGENAME}}}}}_NA.png|268px|center|Koarte fon {{PAGENAME}}]]Koarte fon {{PAGENAME}}</td></tr>{{#if:{{{img1|}}}|<tr><td colspan="2" style="margin:5px 0px 5px 0px;">[[bielde:{{{img1}}}|268px|center|{{{img1_name}}}]]{{{img1_name}}}</td></tr> }}{{#if:{{{img2|}}}|<tr><td colspan="2" style="margin:5px 0px 5px 0px;">[[bild:{{{img2}}}|268px|center|{{{img2_name}}}]]{{{img2_name}}}</td></tr> }}{{#if:{{{img3|}}}|<tr><td colspan="2" style="margin:5px 0px 5px 0px;">[[bild:{{{img3}}}|268px|center|{{{img3_name}}}]]{{{img3_name}}}</td></tr> }}{{#if:{{{img4|}}}|<tr><td colspan="2" style="margin:5px 0px 5px 0px;">[[bild:{{{img4}}}|268px|center|{{{img4_name}}}]]{{{img4_name}}}</td></tr> }}{{#if:{{{img5|}}}|<tr><td colspan="2" style="margin:5px 0px 5px 0px;">[[bild:{{{img5}}}|268px|center|{{{img5_name}}}]]{{{img5_name}}}</td></tr> }}</table> svfkzqv0zs0vs24zedezm1di7l4c58s 0 2498 122658 107400 2023-07-29T16:13:34Z Great Brightstar 8756 wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Riga<br />[[Bielde:Coat of Arms of Riga.svg|100px]] | Koarte = Riian vanhakaupunki.jpg | Ienwoonertaal = 727.578 (<small>2006</small>) | Metropoolregion = 882.000 Ienw. (<small>[[2006]]</small>) | Lound = [[Letlound]] | Distrikt = | Provinz = | Gebiet = Livlound | Deelstoat = | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 307,17 | Tiedsone = UTC +2 | Buurmäster = | Websiede = [http://www.riga.lv/ www.riga.lv] }} '''Riga''' is ju Haudstääd fon [[Letlound]] un is ju grootste Stääd fon do [[Baltikuum|Baltiske Stoate]]. Deer woonje ungefeer 700.000 Ljuude. == Geografie == Ju Stääd lait an ju Düna un ju [[Aastsee]], 7m buppe dän Meeresspeegel. == Historie == Riga is in dät leete 12. Jierhunnert äntsteen as Hondelsstääd unner foarallen düütsken Ienfloud. In dät leete 17. Jierhunnert keem Riga bie [[Sweden]], man [[1710]] keem [[Peter die Groote]] fon [[Ruslound]] un äroberde Riga. In dän [[Eerste Waareldkriech|Eerste]] un dän [[Twäide Waareldkriech]] hääbe Düütske Riga besät. Ätter dän Twäide Waareldkriech waas Riga bit tou 1991 n Stääd in ju [[Sowjetunion]]. Deerätter wuude Letlound uunounhongich un Riga wuude ju Haudstääd. == Ljuude == Do maaste Ljuude sunt lettisk (45%) un 40% is russisk. ;Historisk Ienwoonertaal * [[1800]] - 29.500 * [[1920]] - 185.100 * [[1940]] - 353.800 * [[1945]] - 228.200 * [[1970]] - 731.800 * [[1990]] - 909.135 * [[2000]] - 764.329 * [[2008]] - 719.613 == Panorama == {{Panorama|Rigapanorama.JPG|1400px}} == Ferbiendengen ätter buuten == {{CommonsLittik|Riga}} * [http://www.riga.lv/ Homepage fon ju Stääd Riga] (lett., russ., ängl., frants.) [[Kategorie:Letlound]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] tf2cuas1qllm1ip8hp2yi8triotlv5w 14 2500 103943 96982 2013-03-08T13:49:26Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 127 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q4368197]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Letlound 2arv3wk49drqij8macuy8kqxjuaj6oc 14 2501 106583 42445 2013-04-02T18:59:48Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8970427]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Gruppe-5-Elemente [[Kategorie:Chemie]] 8bs938x2x88mis4skiujmfemyj7sgwd 14 2502 106582 42443 2013-04-02T18:59:47Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8970429]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Gruppe-7-Elemente [[Kategorie:Chemie]] 141xsjb1z2ra0nu3mya4mynvy8tdha3 14 2505 15295 2009-03-21T07:15:50Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Chemie-Liesten“ wikitext text/x-wiki Chemie-Liesten 9i2ejwi1lb17dujhsh9hgwytfdw863n 10 2506 121706 119457 2022-10-29T21:30:10Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Saterland-Wappen.png]] → [[File:DEU Saterland COA.svg]] wikitext text/x-wiki [[Image:DEU Saterland COA.svg|100px|right]] Dät '''Seelter Loundgjucht''' (dt. ''Sater Landrecht'') is uus [[Seelter Archiv|uurlääwerd]] in n Deelschrift fon 1587. Dät leert uus, dät ju Jurisdiktion domoals noch in Hounde waas fon do tweelich Burgemästere (die Tweelwerroat, ''de zwolffe''). Ju Sproake .... [[Seelter Loundgjucht|Läs fääre]]. <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 1kf6bdpyryadeapu3ltb9iznofc5mxh 14 2507 103944 100547 2013-03-08T13:49:39Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 195 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8249]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Commons|France}} [[Kategorie:Lound in Europa]] 0fmy7pgwy52gdv3d1uzo7fpfo5gurx0 14 2508 106344 95043 2013-03-14T05:18:22Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 30 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7027752]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Meuse [[Kategorie:Frankriek]] re3dbq5bsanm4e5s0j8vskkip9n80sl 0 2509 15366 2009-03-22T10:02:38Z Heinz 88 häd "[[Moaiboom (Sorbus)]]" ätter "[[Moaiboom]]" ferschäuwen:&#32;Dät sunt twäin Noomen un nit aan. Un dän Sleek Sorbus kon me apdeele in moor Oarde as bloot dän Moaiboom. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Moaiboom]] nbuc8no7opwqi7qz1igez94chcoxsn8 0 2510 15367 2009-03-22T10:03:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Moaiboom]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Moaiboom]] fgk8k1pq95m9cvl9fcgt7bj7q8ac8ij 10 2511 52052 15380 2011-01-23T16:09:39Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki <div style="margin:0 2px 0 2px;">[[Bild:Commons-logo.svg|12px|link=|Commons]]&nbsp;'''<span class="plainlinks">[{{fullurl:Commons:{{{1|{{PAGENAME}}}}}|uselang=stq}} Commons: {{{2|{{{1|{{PAGENAME}}}}}}}}]</span>'''&nbsp;– Bielden, Videos un Audiodoatäie</div> 9yft5x7wxyfi1by05kevleozx01atnh 0 2512 15438 2009-03-23T14:53:46Z Heinz 88 häd "[[Släieboom (Prunus spinosa)]]" ätter "[[Släieboom]]" ferschäuwen:&#32;Dät sunt twäin Noomen un nit aan! wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Släieboom]] 6z3wzfvyfdg7hvqfsfe1ewkfs3nirg8 0 2513 15446 2009-03-23T19:32:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Spoulen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Spoulen]] tb34kb7abxzy2qz17l47qyqspp1n1ta 14 2515 15449 2009-03-23T19:44:41Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Huushollenge“ wikitext text/x-wiki Huushollenge a1yon2v1so6up6b9nlpny8glol3j3xm 0 2517 103945 45627 2013-03-08T13:50:44Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1917029]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Doo Fertreedere fon juu '''Megaherbivoretheorie''' leeuwe, dät truch dän Ienfloud fon Dierte uut juu [[Ökologiske Niske]] fon doo [[Megaherbivore]] (Groote Plontenfrättere) fuul Europäiske Loundskuppe fon Natuur uut nit, as dät juu Algemeene Meenenge is, Uurwoold wieren, sunnerje eepene Loundskuppe. Foarbielden foar disse Theorie sunt t.B. doo afrikoanske Savannen. Kritikere kweede oawers, dät dät uk fon dät Klima ouhongich is, of deer ne eepene Loundskup is of nit. Nu moakede me n Fersäik in dät [[Natuuräntwikklengsgebiet Oostvaardersplassen]] un bekiekede sik dät: Innerdoat äntstuuden deer eepene Loundskuppe. Me mout oawers uurlääse, dät doo Megaherbivorepopulatione in Oostvaardersplassen fuul gratter sunt as fon Natuur uut, wült deer doo groote Roowdierte, as die [[Wulf]], uutstuurwen sunt. Also is Oostvaardersplassen naan Bewies foar juu Theorie. In dän Białowieża-Uurwoold in Aast-[[Polen]] un Wääst-[[Wietruslound]] rakt dät Bäiste fon juu Oard ''[[Bison bonasus]]'' (Düütsk: Wisent/Europäischer Bison), doo dät fon Natuur uut in bienaist dät ganse Europa roate, doo oawers in bienaist dän gansen Lieuwendsruum fon Moanskene uutroodet wuuden. Joo fernäile dän Woold nit. Dät hongt filiecht deermäd touhoope, dät et in Białowieża [[Wulf]]e rakt, doo doo ''Bison bonasus''-Populatione kontrollierje. <gallery> Bielde:The leading gnu.JPG|N Koppel Gnue in dän Ngorongoro-Kroater Bielde:Koniks4.JPG|[[Konik-Hoangst]]e in Oostvaardersplassen Bielde:Bison live in Bialowieza forest 2.jpg|''Bison bonasus'' lapt uur n Wai truch dän Białowieża-Uurwoold. Bielde:2005-09 Białowieski Park Narodowy 2.jpg|Uur Bielde fon Białowieża. </gallery> == Sjuch uk == * [[Ökosystem]] [[Kategorie:Biologie]] jn1whvwsyi0okbcb44dsytvdhd3uuwz 0 2518 114063 107121 2017-02-28T14:24:16Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki Doo '''Megaherbivore''' sunt ne [[Ökologiske Niske]]. Dät sunt groote Dierte, doo Plonten frätte. Ätter juu striediche [[Megaherbivoretheorie]] skälle joo n grooten Ienfloud ap dät [[Ökosystem]] hääbe un eepene Loundskuppe ärhoolde. == Biespiele foar Megaherbivore == <gallery> File:Capreolus capreolus, Poland.jpg|[[Räi]] File:Cow Bickerton Aug 2007.jpg|Ju [[Kuu]], n domestizierden Megaherbivor File:Bull Bison in Mud Volcano Area-750px.JPG|[[Amerikoansken Bison]] Bielde:Cervus elaphus 11.jpg|Die Hart ''[[Cervus elaphus]]'' </gallery> [[Kategorie:Biologie]] q759kz61z3wykec0w0qu44ivu1hi4xs 14 2519 15515 2009-03-25T18:40:24Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Meente in Meuse [[Kategorie:Meuse]]“ wikitext text/x-wiki Meente in Meuse [[Kategorie:Meuse]] lrlc0l6elwwn4i5f550edembmkxrz0k 14 2520 18342 15517 2009-05-31T18:58:25Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Liesten un Tabellen [[Kategorie:Haudkategorie]] pd1o5v770vxq99ppohacc1pvf9rqtl4 14 2522 95499 15539 2012-11-14T10:18:47Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Atomphysik]] cv1i0epjp0fwkwwfwl7noouxnx1zi5c 14 2523 106955 106410 2013-04-13T10:43:31Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q7706796]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake pl]] jqw3eu8j80aa6533d9gspuay4mstr1f 14 2524 106954 106390 2013-04-13T10:43:28Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q7215810]] wikitext text/x-wiki Benutsere, doo Polnisk baale [[Kategorie:Benutser/Sproake]] 5qandymvayju9asad03ep2kexxpjvia 0 2525 103946 71922 2013-03-08T13:50:56Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1783039]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[File:Drosera rotundifolia - Drents-Friese Wold 1.jpg|thumb|300px|Ju Plonte [[Bullekruud]] ''(Drosera rotundifolia)'' is n besunneren Konsument: Dät Bullekruud (dät fangt [[Insekte]]) is n sekundären bit tertiären Konsument, wierbie do bekoandere [[Plonten]] aal [[Ärtjuugere]] sunt.]] As '''Konsumente''' (Ferbruukere) wäide in dät [[Ökosystem]] aal [[Ökologiske Niske]]n beteekend, do uur Lieuweweesen freete. Do eerste Ferbruukere sunt aal, do [[Produzent (Ökosystem)|Ärtjuugere]] (dät sunt foarallen [[Plonten]]), freete. Wan disse eerste Ferbruukere (Primärkonsumente) besunners groot sunt un besunners fuul freete konnene, wäide jo [[Megaherbivore]] naamd. N twäiden Ferbruuker (Sekundärkonsument) frät do eerste Ferbruukere, un dät gungt dan so fääre, bit die lääste Ferbruuker kumt, die fon neemens ieten wäd. {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] lswaobvvu4t4ic0om093hkpcdveh6yy 0 2526 15556 2009-03-26T15:22:26Z Heinz 88 häd "[[Bullekruud (Drosera)]]" ätter "[[Bullekruud]]" ferschäuwen:&#32;Dät sunt twäin Noomen un nit aan! wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Bullekruud]] 29di124i258ndz8mdvu36rtadqpipwd 14 2527 15571 15561 2009-03-26T17:20:10Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Sproakfamilien [[Kategorie:Linguistiske Klassifikation]] 045nsbbxv30a0nu554n588g6l32s24i 14 2528 103947 102701 2013-03-08T13:51:07Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 63 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1458484]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Sproake {{Commonscat|Language}} [[Kategorie:Kultuur]] 46lxzthwkqyc7ph8m16dgbo400agij9 14 2529 15572 2009-03-26T17:20:49Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Linguistiske Klassifikation [[Kategorie:Sproakkunde]]“ wikitext text/x-wiki Linguistiske Klassifikation [[Kategorie:Sproakkunde]] f1bm2t3bg44od1biywqjorm6cwyz4ua 14 2530 15574 2009-03-26T17:22:14Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Sproakgruppen [[Kategorie:Linguistiske Klassifikation]]“ wikitext text/x-wiki Sproakgruppen [[Kategorie:Linguistiske Klassifikation]] s8smr5d5hqgcbuyx27dmlc2msddihxt 0 2531 103948 94391 2013-03-08T13:51:29Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 10 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1758713]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ferns Hungary.jpg|thumb|200px|Woold in [[Ungarn]], mäd fuul Foone]] Doo '''Produzente''' (Ärtjuugere) in n [[Ökosystem]], dät sunt foarallen [[Plonten]], sunt doo Lieuweweesen, doo (foarallen truch [[Photosynthese]]) organisk Materioal ärtjuuge un dän [[Suurstof]] (O<sub>2</sub>) uut dät [[Koolestofdioxid]] (CO<sub>2</sub>) hoalje. Uut dissen Gruund kon dät sunner Ärtjuugere neen Ökosystem reeke. Fuul '''Produzente''' sunt skienboar neen puure Produzente, joo woakse uk oafte ap dood organisk Materioal as Mul, Eed, Mjuks un mongs uk ap uumefaalene Boome. {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] k291cfl71punr4ejj2g3f4676jchx6x 0 2532 15585 2009-03-26T18:36:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Produzent (Ökosystem)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Produzent (Ökosystem)]] i9w4s0jcjxr4sbrxgl84hn2z2m87w30 0 2533 15586 2009-03-26T18:36:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Konsument (Ökosystem)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Konsument (Ökosystem)]] hyudqfngp10mu7zacgi8plfbsx87toq 14 2534 15608 2009-03-27T13:47:06Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Teneriffa [[Kategorie:Kanariske Ailounde]]“ wikitext text/x-wiki Teneriffa [[Kategorie:Kanariske Ailounde]] aw6wmi4ru8w3kdqzvq74rfltuag2k6m 14 2535 15610 2009-03-27T13:48:56Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Kanariske Ailounde [[Kategorie:Autonome Gemeenskup Spanien]]“ wikitext text/x-wiki Kanariske Ailounde [[Kategorie:Autonome Gemeenskup Spanien]] m40i7nbm8sm5ffxjd9pxb87328hk9ky 14 2536 44964 15613 2010-10-25T18:20:49Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Commons|Education}} [[Kategorie:Pädagogik]] m393137gkmwq9g8q1b13l2ltsz0fghl 0 2537 119657 103949 2021-02-01T09:19:51Z Д.Ильин 10397 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Semimetal-en.svg|thumb|right|200px|Schematiske Wiergoawe fon do Energiebeende fon n direkten Hoolichlaiter (A), n indirekten Hoolichlaiter (B) un n Hoolichmetal(C).]] N '''Hoolichmetal''' (dt. ''Halbmetall'') is n [[Hoolichlaiter]] mäd n negativen indirekten [[Beendoustand]] (äng. ''band gap''). In sukke Materiale lait ju Spitse fon dän [[Valenzbeend]] haager in Energie as die Boudem fon dän [[Laitengsbeend]], man ju Spitse un die Boudem lääse ap n uur Punkt in ju [[Brillouinzone]]. Ju Foulge is, dät et groote Antaale Goate in dän Valenzbeend rakt, as uk Elektrone in dän Laitengsbeend, deeruum dät dät [[Ferminiveau]] bee Beende truchkjuuset. Dät rakt goude elektriske Laitenge. In fuul Aspekte hääbe sik disse Materiale also as n Metal, man in n ächt Metal lait dät Ferminiveau midde in n breeden Beend un rakt dät man een Soarte Laitengsdreegere. Dät Element [[Tin]] is n goud Biespil fon n Hoolichmetal. Fon [[Koolestof]] rakt dät uk ne Modifikation ju n Hoolichmetal deerstoalt, nämmelk [[Graphit]]. Interessant is, dät dät et n (hexagonoal) [[Bornitrid]] BN rakt, dät bolde jusälge Struktuur häd as Graphit, man mäd n litjen positiven Beendoustand. Bee Stoffe hääbe n delokalisierd System fon Pi-Elektrone. Ju Lokalisation is feroantwoudelk foar ju Bratte fon dän Beend un ju Mobilität fon do Laitengsdreegere deeroane, man ju is an sik nit genouch uum tou metallisk Behääben tou fieren. Ju Bielde wiest ne schematiske Fergliekenge fon ju Loage fon do Laitengs- un Valenzbeende in A) n direkten Hoolichlaiter, B) n indirekten Hoolichlaiter un C) n Hoolichmetal. Ju Energie fon bee Beende is ouhongich fon dän [[Woogevektor]] k, die hier bloot in een Dimension wiesd is. Die Woogevektor kon uk betrachted wäide as dän [[Impuls]] fon do Laitengsdreegere. N uur Interpretation is ju fon n (rüümelken) Frequenz, uumekierd proportionoal mäd ju Woogelaangte fon dät Elektron, betrachted as ne Wooge-Ärschienenge. [[Kategorie:Chemie]] [[Kategorie:Physik]] rzxnwmlgyfzqthd8hk6r8wmx7jfca96 14 2538 15673 2009-03-29T12:26:02Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Käädenchemie [[Kategorie:Chemie]]“ wikitext text/x-wiki Käädenchemie [[Kategorie:Chemie]] gzd67jnnhk5dv7lk90uii6w2s9epdym 0 2539 117338 117337 2018-07-18T17:34:37Z Heinz 88 /* Systematik */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Microtus'' |- | align="center" | [[Bielde:Microtus oeconomus 01.jpg|200px|''Microtus oeconomus'']] <br /><small>''[[Microtus oeconomus]]''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Deeloardenge:'' || ''Myomorpha'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''Muroidea'' |- | ''Familie:'' || ''Muridae'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Arvicolinae'' |- | ''Sleek:'' || ''Microtus'' |} |} '''''Microtus''''' is n Sleek fon litje [[Suugedierte]]. Deer heert uk juu [[Fäildmuus]] ''(Microtus arvalis)'' deertou. == Määrkmoale == Kop un Rump sunt touhoope 83 - 178 mm loange un joo hääbe ne Stäitloangte fon 15-98 mm. Die Stäit is aaltiede kuuter as Kop un Rump, normoal minner as hoolich so loange. Dät Gewicht kon fon Oard tou Oard uk gjucht unnerscheedelk weese, toun Biespiel bie juu litje Oard ''[[Microtus oregoni]]'' 17-20 g, bie juu middelmäitige Oard ''[[Microtus pennsylvanicus]]'' 28-70 g un bie juu groote Oard ''[[Microtus xanthognathus]]'' 70-113 g. Doo Hiere in dät Fäl sunt normoal loange. == Systematik == In dissen Sleek rakt dät ätter ''Walker's Mammals of the World'' 14 [[Rezent|rezente]] Unnersleeke, doo apdeeld wäide in 65 rezente Oarde. Dät is oawers striedich. *Sleek '''''Microtus''''' **Unnersleek ''Neodon'' ***Oard ''Microtus sikimensis'' ***Oard ''Microtus irene'' ***Oard ''Microtus juldaschi'' **Unnersleek ''Phaiomys'' ***Oard ''Microtus leucurus'' **Unnersleek ''Terricola'' ***Oard ''Microtus subterraneus'' ***Oard ''Microtus daghestanicus'' ***Oard ''Microtus multiplex'' ***Oard ''Microtus liechtensteini'' ***Oard ''Microtus tatricus'' ***Oard ''Microtus bavaricus'' ***Oard ''Microtus majori'' ***Oard ''Microtus nasarovi'' ***Oard ''Microtus schelkovnikovi'' ***Oard ''Microtus savii'' ***Oard ''Microtus gerbei'' ***Oard ''Microtus felteni'' ***Oard ''Microtus duodecimcostatus'' ***Oard ''Microtus lusitanicus'' ***Oard ''Microtus thomasi'' **Unnersleek ''Pitymys'' ***Oard ''Microtus pinetorum'' ***Oard ''Microtus quasiater'' **Unnerslekk ''Herpetomys'' ***Oard ''Microtus guatemalensis'' **Unnersleek ''Pedomys'' ***Oard ''Microtus ochrogaster'' **Unnersleek ''Aulacomys'' ***Oard ''Microtus richardsoni'' ***Oard ''[[Microtus xanthognathus]]'' ***Oard ''Microtus chrotorrhinus'' ***Oard ''Microtus longicaudus'' ***Oard ''Microtus coronarius'' **Unnersleek ''Microtus'' ***Oard ''Microtus socialis'' ***Oard ''Microtus guentheri'' ***Oard ''Microtus irani'' ***Oard [[Fäildmuus]] ''(Microtus arvalis)'' ***Oard ''Microtus obscurus'' (Skäll ätter juu IUCN n Synonym foar ''Microtus arvalis'' weese) ***Oard ''Microtus rossiaemeridionalis'' ***Oard ''Microtus transcaspicus'' ***Oard ''Microtus kermanensis'' ***Oard ''Microtus kirgisorum'' **Unnersleek ''Pallasiinus'' ***Oard ''Microtus oeconomus'' ***Oard ''Microtus limnophilus'' ***Oard ''Microtus montebelli'' **Unnersleek ''Alexandromys'' ***Oard ''Microtus fortis'' ***Oard ''Microtus mongolicus'' ***Oard ''Microtus middendorffi ***Oard ''Microtus hyperboreus'' ***Oard ''Microtus sachalinensis'' ***Oard ''Microtus maximowiczii'' ***Oard ''Microtus mujanensis'' ***Oard ''Microtus evoronensis'' ***Oard ''Microtus miurus'' ***Oard ''Microtus abbreviatus'' **Unnersleek ''Stenocranius'' ***Oard ''Microtus gregalis'' **Unnersleek ''Agricola'' ***Oard ''Microtus agrestis'' ***Oard ''Microtus cabrerae'' **Unnersleek ''Mynomes'' ***Oard ''[[Microtus pennsylvanicus]]'' ***Oard ''Microtus nesophilus'' ***Oard ''Microtus breweri'' ***Oard ''Microtus townsendii'' ***Oard ''Microtus montanus'' ***Oard ''Microtus canicaudus'' ***Oard ''Microtus oregoni'' ***Oard ''Microtus californicus'' ***Oard ''Microtus mexicanus'' ***Oard ''Microtus mogollonensis'' **Unnersleek ''Orthriomys'' ***Oard ''Microtus umbrosus'' ***Oard ''Microtus oaxacensis'' == Wällen == *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Gnauedierte]] 48dc2omn7uzhqvzf1mrq1o1cs9xwjdy 0 2540 120299 105323 2021-10-09T02:13:39Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Fäildmuus |- | align="center" | [[Bielde:Feldmaus Microtus arvalis.jpg|200px|Fäildmuus]] <br><small>Fäildmuus ''(Microtus arvalis)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Uurfamilie:'' || ''Muroidea'' |- | ''Familie:'' || ''Muridae'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Arvicolinae'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Microtus]]'' |- | ''Unnersleek:'' || ''[[Microtus (Unnersleek)|Microtus]] |- | ''Oard:'' || Fäildmuus ''(Microtus arvalis)'' |} |} Juu '''Fäildmuus''' ''(Microtus arvalis)'' is n [[Eurasien|eurasisk]] Suugediert. Me sjucht doo nit oafte, owwol dät in Middeleuropa fon aal [[Suugedierte]] ap maaste Fäildmuuse rakt (sogoar moor as Moanskene). Natüürelk is juu Oard (ätter juu [[IUCN]], [[2008]]) nit in Gefoar (''least concern''). == Lieuwendsruum == Dät rakt Fäildmuuse fon dät noudelke [[Iberisk Hoolichailound|Iberiske Hoolichailound]] bit [[Sibirien]] un juu [[Mongoläi]] in dät Aaste. In groote Deele fon Suud-[[Europa]] rakt dät neen Fäildmuuse, uk nit in [[Skandinavien]]. Ap dät Kanoalailound [[Guernsey]] rakt dät uk Fäildmuuse. Ap doo britiske Ailounde rakt dät fon Natuur uut uk neen Fäildmuuse, man ap doo [[Orkney-Ailounde]] wuuden joo prähistorisk ienfierd. In dissen Lieuwendsruum is juu in ne Hööchte fon bit tou 2600 m tou fienden. == Wällen == * [https://web.archive.org/web/20090410024851/http://www.iucnredlist.org/details/13488 IUCN-Siede uur juu Fäildmuus, ap Ängelsk] {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Gnauedierte]] jcyek3uiucfrpqkimahga8cuhyteh6q 0 2541 66435 16592 2011-08-21T18:09:48Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: [[ar:قائمة أسماء الحيوانات وإناثها وصغارها]] (strong connection between (2) [[stq:Diertenoomen]] and [[ar:ملحق:قائمة أسماء الحيوانات وإناثها وصغارها]]) wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Woudelieste/Diertenoomen]] [[de:Liste der Bezeichnungen für Haus- und Wildtiere]] [[en:List of animal names]] [[jv:Anaké kéwan]] [[nl:Benamingen voor dieren]] [[su:Ngaran anak sasatoan]] [[th:รายชื่อสัตว์]] i9950yn1xabbcj7tvwgdto3u7dknd3a 0 2542 120217 105841 2021-08-20T19:36:11Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Microtus pennsylvanicus'' |- | align="center" | [[File:Microtus pennsylvanicus.jpg|200px|''Microtus pennsylvanicus]] <br><small> ''Microtus pennsylvanicus''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Uurfamilie:'' || ''Muroidea'' |- | ''Familie:'' || ''Muridae'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Arvicolinae'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Microtus]]'' |- | ''Unnersleek:'' || ''[[Mynomes]] |- | ''Oard:'' || '''''Microtus pennsylvanicus''''' |} |} '''''Microtus pennsylvanicus''''' is nai früünd mäd juu [[Fäildmuus]] un wächt 28 - 70 g. Juu Oard lieuwet in groote Deele fon [[Noudamerikoa]], foarallen in fuchtich Gäärslound. Die Lieuwendsruum fon eenpelde Dierte is oawers fuul litjer: N Montje häd n Lieuwendsruum fon 300 m<sup>2</sup> un n Wieuwke n Lieuwendsruum fon 140 m<sup>2</sup>. In Fräiegaid kricht n Wieuwke in n Truchsnit 3,5 moal in dät Jier moorere Bäidene. In Gefangenskup gungt dät sogoar bit tou 17 moal. == Wällen == *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 *[https://web.archive.org/web/20081008183838/http://www.iucnredlist.org/details/13452 IUCN-Siede uur ''Microtus pennsylvanicus''] {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Gnauedierte]] 1vs0kkl255132b1zp8nwnu6y376dmm0 0 2543 15812 2009-04-01T10:41:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fäildmuus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fäildmuus]] 77z33yxivj7q9blkrnnd4gmlu5ekg1c 0 2544 16771 15832 2009-04-26T22:46:51Z SieBot 2 Bot: Ergänze: de, en, fi, hsb, nl, pl, sv wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Doorik]] [[de:Großer Klappertopf]] [[en:Rhinanthus angustifolius]] [[fi:Isolaukku]] [[hsb:Wulka hłuška]] [[nl:Grote ratelaar]] [[pl:Szelężnik większy]] [[sv:Höskallra]] jn9lz22h1e83czkdc7xtp9v41hccve1 0 2545 15842 2009-04-02T06:30:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Doorik]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Doorik]] b7vdi6z6dhr53lwb9tvxanxqy31l3by 0 2546 15845 2009-04-02T06:39:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Doorik]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Doorik]] b7vdi6z6dhr53lwb9tvxanxqy31l3by 0 2547 15847 2009-04-02T07:01:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Doorik]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Doorik]] b7vdi6z6dhr53lwb9tvxanxqy31l3by 0 2548 15848 2009-04-02T07:02:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Doorik]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Doorik]] b7vdi6z6dhr53lwb9tvxanxqy31l3by 0 2549 105445 103953 2013-03-10T23:26:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1769449]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Microtus xanthognathus'' |- | align="center" | Neen Bielde deer |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Uurfamilie:'' || ''Muroidea'' |- | ''Familie:'' || ''Muridae'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Arvicolinae'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Microtus]]'' |- | ''Unnersleek:'' || ''[[Aulacomys]]'' |- | ''Oard:'' || ''Microtus xanthognathus'' |} |} '''''Microtus xanthognathus''''' uut groote Deele fon [[Kanada]] un [[Alaska]] heert tou doo grootste Oarde in dän Sleek ''[[Microtus]]''. Juu Oard is nai früünd mäd juu heemske [[Fäildmuus]]. == Lieuwend fon sun ''Microtus xanthognathus'' == Doo Dierte lieuwje in junge Woolde ieuwenske Siepen af Sumpe in n 15-20 cm unnergruundsk Muusenääst uut Ho. Deer wäide in Suumerdai doo litje Bäidene bädden. Sun Bäiden fon disse Oard wäd gau groot un frät dan foarallen Gäärs, man uk uur [[Plonten]]. Dät Diert uurwintert dan touhoope mäd eenige Moate in dät Muusenääst, wier joo uk n Foorroat hääbe. Oafte stäärft in dän Winter n oold Diert. Wan die Winter foarbie is, kumt dät Diert wier uut dät Muusenääst. Wan dät Suumer wäd, is it al groot nouch, uum sälwen Bäidene tou kriegjen. Dan wäd dät Diert oold. Maasttied stäärft dät in dän touken Winter. == Wällen == *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 *[http://www.mnh.si.edu/mna/image_info.cfm?species_id=181 Smithsonian Institution's National Museum of Natural History <small>Ap Ängelsk</small>] *[http://www.iucnredlist.org/details/42628 Juu IUCN-Siede fon juu Oard] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Gnauedierte]] 0bgbb8xikncuov4ez3kdft7w73h18da 0 2550 90491 16589 2012-08-04T04:37:22Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: pt,zh,pl,fr,he,es,en,no,ca,oc,hu,it,de,ja,cs,vi,simple,sh,ka,hr,lt,sv,da,nl (strongly connected to [[stq:Pteropodidae]]) wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Pteropodidae]] [[id:Kalong]] [[ru:Крыланы]] c6arkog5s3muz324s0a45loowwm25fn 0 2551 103954 96573 2013-03-08T13:53:38Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 13 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2000632]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Rhinolophus'' |- | align="center" | [[File:Grand Rhinolophe 2.jpg|300px|Rhinolophus ferrumequinum]] <br><small>''[[Rhinolophus ferrumequinum]]''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''Rhinolophidae'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Rhinolophus]]'' |- | Beskrieuwen fon || L<small>ACÉPÈDE</small>, 1799 |} |} '''''Rhinolophus''''' is n Sleek fon do [[Fläddermuuse]]. Die Sleek is die eensiche in ju Familie ''Rhinolophidae''. Ju is also monotypisk. == Määrkmoale == Besunners typisk is die Apbau fon ju Noose. Uum do Noosepiepen hääruume is n breeden Rant uut Häid, die n bitje an n Houfiersen ärinnert un buppe bienaist bit tou do Oogene gungt. In dissen Rant is unner do Noosepiepen n düütelken Käärf. Uur do Noosepiepen is ju ''Sella'', n Deel, die an n Äkse ärinnert. Uur disse ''Sella'' is ne Twäärs-Foolde un uur disse Foolde is ju ''Lanzette'', n spitsen, trjokaantigen Deel, die uumehooch wiesd. == Binnere Systematik == Die Sleek wäd apdeeld in 12 Oarde-Gruppen, do der apdeeld wäide in 62 Oarde, wierfon 5 in [[Europa]] lieuwje. * Sleek '''''Rhinolophus''''' ** Oarde-Gruppe ''megaphyllus'' *** Oard ''Rhinolophus megaphyllus'' *** Oard ''Rhinolophus celebensis'' *** Oard ''Rhinolophus virgo'' *** Oard ''Rhinolophus borneensis'' *** Oard ''Rhinolophus nereis'' *** Oard ''Rhinolophus anderseni'' *** Oard ''Rhinolophus malayanus'' ** Oarde-Gruppe ''rouxi'' *** Oard ''Rhinolophus stheno'' *** Oard ''Rhinolophus thomasi'' *** Oard ''Rhinolophus rouxi'' *** Oard ''Rhinolophus affinis'' *** Oard ''Rhinolophus acuminatus'' ** Oarde-Gruppe ''pusillus'' *** Oard ''Rhinolophus lepidus'' *** Oard ''Rhinolophus pusillus'' *** Oard ''Rhinolophus cornutus'' *** Oard ''Rhinolophus subbaidius'' *** Oard ''Rhinolophus monocerus'' *** Oard ''Rhinolophus cognatus'' *** Oard ''Rhinolophus imaizumii'' ** Oarde-Gruppe ''euryotis'' *** Oard ''Rhinolophus euryotis'' *** Oard ''Rhinolophus creaghi'' *** Oard ''Rhinolophus canuti'' *** Oard ''Rhinolophus arcuatus'' *** Oard ''Rhinolophus coelophyllus'' *** Oard ''Rhinolophus shameli'' *** Oard ''Rhinolophus inops'' *** Oard ''Rhinolophus rufus'' *** Oard ''Rhinolophus subrufus'' ** Oarde-Gruppe ''pearsonii'' *** Oard ''Rhinolophus pearsonii'' *** Oard ''Rhinolophus yunanensis'' ** Oarde-Gruppe ''philippinensis'' *** Oard ''Rhinolophus philippinensis'' *** Oard ''Rhinolophus marshalli'' *** Oard ''Rhinolophus macrotis'' *** Oard ''Rhinolophus mitratus'' ** Oarde-Gruppe ''trifoliatus'' *** Oard ''Rhinolophus trifoliatus'' *** Oard ''Rhinolophus luctus'' *** Oard ''Rhinolophus beddomei'' *** Oard ''Rhinolophus rex'' *** Oard ''Rhinolophus paradoxolophus'' *** Oard ''Rhinolophus sedulus'' *** Oard ''Rhinolophus maclaudi'' ** Oarde-Gruppe ''ferrumequinum'' *** Oard ''[[Rhinolophus ferrumequinum]]'' *** Oard ''Rhinolophus clivosus'' *** Oard ''Rhinolophus bocharicus'' *** Oard ''Rhinolophus darlingi'' ** Oarde-Gruppe ''fumigatus'' *** Oard ''Rhinolophus fumigatus'' *** Oard ''Rhinolophus eloquens'' *** Oard ''Rhinolophus hildebrandti *** Oard ''Rhinolophus silvestris'' *** Oard ''Rhinolophus deckenii'' **Oarde-Gruppe ''capensis'' *** Oard ''Rhinolophus capensis'' *** Oard ''Rhinolophus capensis'' *** Oard ''Rhinolophus simulator'' *** Oard ''Rhinolophus denti'' *** Oard ''Rhinolophus swinnyi'' *** Oard ''Rhinolophus blasii'' *** Oard ''Rhinolophus landeri'' *** Oard ''Rhinolophus guineensis'' *** Oard ''Rhinolophus alcyone'' *** Oard ''Rhinolophus adami'' **Oarde-Gruppe ''euryale'' *** Oard ''[[Rhinolophus euryale]]'' *** Oard ''[[Rhinolophus mehelyi]]'' **Oarde-Gruppe ''hipposideros'' *** Oard ''[[Rhinolophus hipposideros]]'' == Wällen == *Wilfried Schober, Eckhard Grimmberger: ''Die Fledermäuse Europas <small>Kennen Bestimmen Schützen</small>'' '''KOSMOS''' <span style="font-size:14pt;">naturführer<span></span style="font-size:14pt;"></span> ISBN 3-440-07597-4 *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] 29a2fqbn8eifo9gxpdr5w3mjqgqd6hb 0 2552 15884 2009-04-02T13:11:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Rhinolophus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rhinolophus]] 6022ok4ejz145c4lkljdk12enwlq14p 0 2553 121100 120303 2022-07-25T19:45:02Z Murma174 1663 /* Unneroarde */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Rhinolophus ferrumequinum'' |- | align="center" | [[Bielde:Grand Rhinolophe.jpg|300px|Rhinolophus ferrumequinum]] <br /><small>''Rhinolophus ferrumequinum''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''Rhinolophidae'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Rhinolophus]]'' |- | ''Oarde-Gruppe'' || ''ferrumequinum'' |- | ''Oard:'' || ''Rhinolophus ferrumequinum'' |- | Beskrieuwen fon || S<small>CHREIBER</small>, 1774 |} |} '''''Rhinolophus ferrumequinum''''' is ju grootste [[Europa|europäiske]] Oard uut dän [[Fläddermuuse|Fläddermuus]]-Sleek ''[[Rhinolophus]]''. Afwäil ju [[IUCN]] ju Oard as „Least concern“ (Nit in Gefoar) ap hiere Roode Lieste häd, is ju in fuul Gebiete uutstuurwen, toun Biespiel in do [[Niederlounde]] un in [[Belgien]], fielicht uk ap [[Malta]]. In Düütsklound rakt dät uk bloot noch een Gebuurtsstoowe in [[Bayern]], wierbie uum [[Trier]] tou uk wäkke uut [[Luxembuurich]] fljooge. == Määrkmoale == === Noose === As aal do Fläddermuuse in dän Sleek ''Rhinolophus'', häd ju Oard n komplizierden Apbau fon ju Noose. So rakt dät in dissen Sleek uur do Noosepiepen n Deel, wät as ''Sella'' beteekend wäd, un disse ''Sella'' ärinnerd n bitje an ne Äkse un häd two oustoundende Eenden. Bie disse Oard, ''Rhinolophus ferrumequinum'', is dät buppere Eende stump un dät uur spits. === Faawe === Dät Fäl is ap ju Bupperkaante griesbruun af gries un n bitje rood is uk deerbie. Ju Unnerkaante ljoachtgries un mongs n bitje jeelsk. Junge Dierte sunt ap ju Bupperkaante so gries as Äske. Ju Häid an do Flöägele un do Oore is ljoacht-griesbruun. === Mäiten === Kop un Rump sunt touhoope 57-71 mm, die Stäit is 35-43 mm un die Unnerflöägel 54-61 mm loange. Dät Diert kon sien Flöägele 35-40 cm uutbreedje un wächt 17-34 g. == Unneroarde == Ju binnere Systematik is noch striedich, uut dissen Gruund sunt do Wällen hier uk niep anroat. * ''Rhinolophus ferrumequinum ferrumequinum''<ref name="Die Fledermäuse Europas">Wilfried Schober, Eckhard Grimmberger: ''Die Fledermäuse Europas <small>Kennen Bestimmen Schützen</small>'' '''KOSMOS''' <span style="font-size:14pt;">naturführer<span></span style="font-size:14pt;"></span> ISBN 3-440-07597-4</ref> (Uut Middel- un Suudeuropa) * ''Rhinolophus ferrumequinum creticum''<ref name="Die Fledermäuse Europas" />(Uut [[Kreta]]) * ''Rhinolophus ferrumequinum irani'' * ''Rhinolophus ferrumequinum korai'' * ''Rhinolophus ferrumequinum martinoi''<ref name="Die Fledermäuse Europas" /> (Uut [[Noudmakedonien]], [[Griechenlound]] un [[Sizilien]]) * ''Rhinolophus ferrumequinum nippon'' * ''Rhinolophus ferrumequinum obscurus''<ref name="Die Fledermäuse Europas" /> (Uut [[Spanien]], [[Sardinien]], [[Korsika]] un Noud-[[Afrikoa]]) * ''Rhinolophus ferrumequinum proximus'' * ''Rhinolophus ferrumequinum tragatus'' == Wällen == <references/> * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 * [http://www.iucnredlist.org/details/19517 Ju IUCN-Siede] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] rnfoun98698l4u3m4i4xl7k6tdoyvki 14 2554 15898 2009-04-02T18:35:01Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Neonazis [[Kategorie:Nazis]]“ wikitext text/x-wiki Neonazis [[Kategorie:Nazis]] s6o5ivabcjjekva4ui563eh58txrhcp 14 2555 15899 2009-04-02T18:35:13Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Nazis“ wikitext text/x-wiki Nazis apxrzi00uo7v8bscayq1pm4r7zw87b2 0 2556 111520 111518 2015-11-06T19:48:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Literatuur''' (fon [[Latiensk]] ''littera'', Bräif/as wieuwelken Singular uk [[Boukstäf]] un ''litterae'', Wietenskup etc.) kon sik beluuke ap... * Flugge [[Literatuur]] * Wietenskuppelke Literatuur, toun Biespil [[Literatuur uur Seelterlound|uur Seelterlound]] {{Begriepskloorenge}} 8fld18ueegy9d3rv3mom6kxha3nxhao 0 2557 111184 111183 2015-09-14T11:24:34Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Doo '''Alpen''' sunt hooge Bierge in Europa. Die [[Montblanc]] (4.811 m) is deer die hoochste Bierich fon. Doo Alpen heere tou ferscheedene Lounde: [[Monaco]], [[Frankriek]], [[Italien]], [[Swaits]], [[Liechtenstein]], [[Aastriek]], [[Düütsklound]] un [[Slowenien]]. [[Bielde:Silvretta Panorama wiki mg-k.jpg|800px]] {{stump}} [[Kategorie:Bierich-Loundskup]] [[Kategorie:Europa]] knsnbc5eavqkcgzudhk7qql3khedrtf 0 2558 75292 16239 2011-12-24T11:24:57Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: pl, eu, bs, es, oc, hu, sw, sq, am, ia, ga, ar, nl, kaa, pt, eo, yi, nrm, sr, fi, uk, be-x-old, frp, gu, sco, ne, hr, az, fur, nap, csb, da, an, vec, he, ie, yo, it, ps, ml, ja, vi, zh-yue, wo, sa, ht, ku, tg, sk, th, no, ca, la, fo… wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Flugge Literatuur]] [[bar:Literatur]] [[kv:Гижöмбур]] [[war:Literatura]] [[zh:文学]] lku152pcs51c8rpavvblotq7u9b4edi 0 2559 117731 114802 2018-11-23T12:58:07Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flusssystemkarte Rhein 02.jpg|thumb|Fljootgebiet fon dän Rhien </br>([[:Bielde:Flusssystemkarte Rhein 06.jpg|Koart op Niederloundsk]])]] Die '''Rhien''' is ne Äi in [[Europa]], ju Äi is 1.230 km loang. Die Rhien fljut truch ju [[Swaits]], [[Liechtensteen]], [[Aastriek]], [[Frankriek]], [[Düütsklound]] un do [[Niederlounde]]. == Ferloop == Do bee wichtichste Wäl-Äien buppe in do Swaitser Alpen sunt die [[Faander-Rhien]] un die [[Bääter-Rhien]]. Jo fljoote in [[Reichenau GR|Reichenau]] ap'e Naite fon [[Chur]] in [[Graubünden]] touhoope, wier die Alpen-Rhien bie äntstoant. Die Alpenrhien fljut fon Graubünden uut een Antje loangs dät Skeed twiske ju Swaits ap'e eene, Liechtensteen un Aastriek ap'e uur Siede. Bie [[Hard]], ap'e Naite fon Bregenz in't aastriekiske Buundeslound [[Vorarlberg]], fljut die Alpenrhien in dän [[Bodensee]]. Die Bodensee, iendeeld in Buppersee un Unnersee, do truch dän See-Rhien bie [[Konstanz]] ferbuunen sunt, tält al tou dän Hoochrhien. Die gungt unner dän Bodensee noch fääre bit ätter Basel. Ju wichtichste Äi, ju in dän Hoochrhien fljut, is ju [[Aare]]. Dät is uk ju loangste Äi, ju bloot in'e Swaits ferlopt. Bekoand is die Hoochrhien uk foar dän Rhienfaal bie [[Schaffhausen]] Die Bupperrhien twiske [[Basel]] un [[Bingen]] häd two wichtige Sieden-Äien fon gjuchts, näämelk dän [[Neckar]] bie [[Mannheim]] un dän [[Main]] ap dät Juunouger juunuur [[Mainz]]. Fon links kuume, bie [[Straßbuurich]], ju [[Ill (Elsass)|Ill]], un bie Bingen, wier die Bupperrhien eendet, ju [[Nahe]]. Unner ju Nahe-Mundenge bie Bingen begint die Middel-Rhien. Bie [[Koblenz]] mundet ju [[Mosel]] in dän Rhien, juunuur fon Koblenz kumt ap dät uur Ouger ju [[Lahn]] fon gjuchts. Die Middelrhien gungt bit [[Bonn]], wier (ap't uur Ouger) fon gjuchts ju [[Sieg (Äi)|Sieg]] oanefljut. Unner Bonn begint die Läige Rhien. Wichtige Äien, do deer oanefljoote, sunt [[Ruhr]] un [[Lippe (Äi)|Lippe]]. Noudwäästelk fon [[Emmerich oun'n Rhien|Emmerich]] un [[Kleve]] roaket die Rhien dät Skeed fon do Niederlounde. Ap Niederloundsk Rebät begint die Delta-Rhien: Die Stroom deelt sik ap in do Äien [[Waal]], [[Ijssel]] un [[Lek]]. Bloot die Ijssel fljut ätter dät [[Ijselmeer]], do uur fljoote ätter de [[Noudsee]]. Die Rhien is een fon do drokste Woatersträiten ap de Waareld. <gallery> Bielde:Rheinzusammenfluss.JPG|Faanderrhien un Bääterrhien fljoote touhoope Bielde:SchaffhausenRheinfall1.jpg|Die Rhienfaal oun'n Hoochrhien Bielde:St.Goarshausen Loreley Burg Katz 2016-03-27-17-13-57.jpg|Die Middelrhien bie [[St.Goarshausen]] mäd'e [[Buurich Katz]] un ju [[Loreley]] in'n Bäätergruund. Bielde:Biesbosch 20050928 40011.JPG|Die Niederloundske [[Nasjonoalpark De Biesbosch]], een Loundskup in't Rhiendelta. </gallery> [[Kategorie:Äi]] dz1hayia2zxidn3h5zq5ikd4891taf3 0 2560 16049 2009-04-08T16:39:49Z Heinz 88 häd "[[Brummelbäie (Rubus fruticosa agg.)]]" ätter "[[Brummelbäie]]" ferschäuwen:&#32;Dät sunt twäin Noomen, nit aan! wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Brummelbäie]] r4zzkie8dvz90icbre2c66s2i8vilpy 14 2561 120674 16054 2022-03-04T10:45:32Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Läichsaksen]] sxfsxxzy2thmrafmf30ifhu3wv8zc33 0 2562 107409 105874 2013-07-05T16:17:05Z Ekwall1990 3909 /* Ferbiendenge ätter buuten */ wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Luxembuurich | ôfbylding = Luxemburg.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 99.852 <small>(2012)</small> | oerflak = 51,5 km&sup2; | befolkingstichtens = 1940 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Luxembuurich]] | bestjoerlike ienheid 1 = | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = [http://www.vdl.lu/ www.vdl.lu] }} '''Luxembuurich Stääd''' (Frantsoosk: ''Luxembourg'', Düütsk: ''Luxemburg'') is ju Haudstääd fon [[Luxembuurich]]. Deer lieuwje ungefeer 83.000 Moanskene (2007). In ju Agglomeration woonje ungefeer 110.000 Ljuude. == Geskichte == In 963 baude Groaf Siegfried fon Luxembuurich n Kastäil mäd ne eenfache Ferdäägenengsmuure ap dän Bock-Fäls. Deertruch is Luxembuurich äntsteen. In do naiste Jierhunnerte sunt an ju Wäästsiede noch two Ferdäägenengslinien moaked. Bie dät Kongräs fon London 1867 wuude Luxembuurich neutraal ferkloord un moasten do Ferdäägenengswierke oubaud wäide. == Ferbiendenge ätter buuten == {{CommonsLittik|Luxembourg (city)|Luxemburg Stääd}} {{Koördinaten|49_36_41_N_6_7_51_E_type:city(82268)_region:LU|49° 36' NB, 6° 7' AL}} [[Kategorie:Luxembuurich]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] aegjbyr5n76qns90p713uqw8gzdswax 0 2563 16064 2009-04-09T10:39:41Z Heinz 88 häd "[[Luxembuurich Stääd]]" ätter "[[Luxembuurich (Stääd)]]" ferschäuwen:&#32;So sjucht dät beeter uut. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Luxembuurich (Stääd)]] c14kls6ewxd657n4e83lxsoq58hucn2 14 2564 115177 103959 2018-01-09T14:04:14Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 0 2565 105875 105417 2013-03-11T11:01:24Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q913927]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Rhinopoma'' |- | align="center" | [[File:Rhinopoma microphyllum.jpg|200px]]<br />''Rhinopoma microphyllum'' |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Buppeoardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''Rhinopomatidae'' |- | ''Sleek:'' || ''Rhinopoma'' |} |} '''''Rhinopoma''''' is die eensiche Sleek uut juu Familie '''''Rhinopomatidae'''''. Dät rakt disse Fläddermuuse in Deele fon [[Afrikoa]] un [[Asien]]. == Määrkmoale == Kop un Rump sunt touhoope 53 bit 90 mm loange. N apfaalend Määrkmoal is die loange Stäit mäd 43-75 mm, wierbie juu Flöägelhäid, juu bie dissen Sleek, as bie doo uur Fläddermuuse uk, uum doo bääterste Beene hääruume gungt bit tou dän Stäit, deer oawers gjucht kuut is. Sun Diert wächt 6 bit 14 g. == Oarde == * ''Rhinopoma microphyllum'' ([[Marokko]], [[Mauretanien]], [[Burkina Faso]], [[Nigeria]], [[Kamerun]], [[Ägypten]], [[Sudan]], [[Israel]], [[Saudi-Arabien]] bit [[Afghanistan]] un Suud-[[Indien]], uk ap [[Sumatra]]) * ''Rhinopoma muscatellum'' ([[Fereende Arabiske Emirate]], [[Oman]], [[Iran]], Suud-[[Afghanistan]], [[Pakistan]] un [[Indien]]) * ''Rhinopoma hardwickei'' ([[Marokko]] un [[Senegal]] bit [[Ägypten]] un [[Somalia]], [[Israel]] un [[Yemen]] bit [[Afghanistan]] un [[Indien]], uk ap [[Sokotra]]) * ''Rhinopoma macinnesi'' ([[Äthiopien]], [[Kenia]] un [[Somalia]]) == Wällen == *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] q8n5hh3ism33067otsderhep4s1kfzr 0 2566 121728 119232 2022-11-19T15:40:10Z Rkt2312 12444 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Dziko la Malaŵi <br /><small>Dät waas Chichewa</small><br /> Republic of Malawi<br /><small>Dät waas Ängelsk | Flaage = Flag of Malawi.svg | Woapen = Coat of arms of Malawi.svg| Woalspruch = Unity and Freedom <br /><small>Ängelsk foar "Eenegaid un Fräiegaid</small> | Nationoalhymne = Mlungu salitsani malawi | Steede = LocationMalawi.svg | Amtssproake = [[Chichewa]], [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | Haudstääd = Lilongwe | Stoatsfoarm = Präsidioalrepublik | Fläche = 118.480 | Ienwoonere = 12.900.000 (2008) | Munte = Malawi-Kwacha | Tiedzone = +2 | Fierdai = | Auto-Känteeken = MW | Internet-TLD = .mw | Telefonfoarwoal = 265 | }} '''Malawi''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == [[Bielde:Mi-map-fr.png|left|200px]] Dät wäd begränsed fon... * [[Sambia]] * [[Mosambik]] * [[Tansania]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] kk6bzvah2kgxph0f0j5co9qanz7jb4l 0 2567 122854 119292 2023-09-04T23:31:22Z SpinnerLaserzthe2nd 12718 ([[c:GR|GR]]) [[File:Coat of arms of Mali.gif]] → [[File:Coat of arms of Mali.svg]] wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = République du Mali<br /><small>Dät waas Frantsöösk</small> | Flaage = Flag of Mali.svg | Woapen = Coat of arms of Mali.svg | Woalspruch = Un peuple, un but, une foi <br /><small>Frantsöösk foar "Een Foulk, een Siel, aan Gloowe</small> | Nationoalhymne = Pour l’Afrique et pour toi, Mali | Steede = LocationMali.svg | Amtssproake = [[Frantsöösk]] | Haudstääd = Bamako | Stoatsfoarm = semipräsidioale Republik | Fläche = 1.240.192 | Ienwoonere = 19.553.397 (2020) | Munte = 1 CFA-Franc BCEAO | Tiedzone = | Fierdai = | Auto-Känteeken = RMM | Internet-TLD = .ml | Telefonfoarwoal = 223 | }} '''Mali''' is n Lound in [[Afrikoa]] == Geographie == [[Bielde:Ml-map.png|200px|links]] * Dät wäd begränsed fon... * [[Algerien]] * [[Niger]] * [[Burkina Faso]] * juu [[Älfenbeenkuste]] * [[Guinea]] * [[Senegal]] [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] osrv25u8j6nrvexeq33w7xtmedcgo01 0 2568 119901 119900 2021-06-19T03:48:46Z Billinghurst 4113 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/105.155.143.125|105.155.143.125]] ([[User talk:105.155.143.125|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:Wwikix|Wwikix]] wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = المملكة المغربية<br /><small>Dät waas Arabisk</small><br /> al-Mamlaka al-Maghribīya<br /><small>Dät waas uk Arabisk, man Latiensk schrieuwen</small><br /><small>Köönichriek Marokko</small> | Flaage = Flag of Morocco.svg | Woapen = Coat of arms of Morocco.svg | Woalspruch = الله، الوطن، الملك <br /><small>Arabisk foar "God, Foarslound, Köönich</small> | Nationoalhymne = Hymne Chérifien | Steede = Morocco in its region (de-facto and disputed hatched).svg | Amtssproake = [[Arabisk]] | Haudstääd = Rabat | Stoatsfoarm = konstitutionelle Monarchie | Fläche = 446.550 | Ienwoonere = 32.000.000 (2008) | Munte = 1 Dirham (DH) = 100 Centimes | Tiedzone = | Fierdai = | Auto-Känteeken = MA | Internet-TLD = .ma | Telefonfoarwoal = 212 | }} '''Marokko''' is n Lound in Noudwääst-[[Afrikoa]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] cjaypn1kguudnkw9w055wkibijifd71 0 2569 115455 115453 2018-01-09T18:08:36Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocationNorthAmerica.png|thumb|Noudamerikoa ap juu Waareld]] '''Noudamerikoa''' is n Kontinent un heert tou [[Amerikoa]]. Tou dän grootsten Deel bestoant dät uut [[Kanada]], doo [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] un [[Mexiko]]. Man dät rakt toun Biespil uk Ailoundstoaten un ouhongige Ailounde, doo tou Noudamerikoa heere. {{stump}} [[Kategorie:Amerikoa]] [[Kategorie:Noudamerikoa| ]] nxg7dou1gzerqjjsumguybdp0noztc5 0 2570 118640 110616 2019-09-16T04:15:07Z Holder 732 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Flinnerkene |- | align="center" | [[Bielde:Amarilla.jpg|300px|Papilio machaon]] <br /><small>''Papilio machaon'' (Düütsk:Schwalbenschwanz)</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Uurklasse:'' || ''[[Hexapoda]]'' |- | ''Klasse:'' || [[Insekte]] ''(Insecta)'' |- | ''Unnerklasse:'' || ''[[Pterygota]]'' |- | ''Uuroardenge:'' || ''[[Neoptera]]'' |- | ''Oardenge:'' || Flinnerkene ''(Lepidoptera)'' |- | Beschrieuwen fon || L<small>INNAEUS</small>, [[1758]] |} |} Doo '''Flinnerkene''' ''(Lepidoptera)'' sunt ne Oardenge fon doo Insekte. == Määrkmoale == Doo Flinnerkene hääbe gjucht schalferche Juuken, doo oafte buunt sunt. Mongs hääbe joo sogoar n Röäk. Buutendät hääbe joo komplisierde Muulereewen: Joo suuge hiere Kost mäd ne Oard Roor. <gallery> Bielde:Aglais urticae microscope 2.jpg|Juuke fon juu Oard ''[[Aglais urticae]]'' unner dät [[Mikroskop]] Bielde:Kleiner Fuchs (Nymphalis urticae).jpg|Juu ganse Flinnerke ''Aglais urticae'', düütsk:Kleiner Fuchs </gallery> {{commons|Lepidoptera}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Insekte]] o6ba9kam67ohj8i534nntnrs9oq2zn7 0 2571 28880 16106 2010-01-29T17:43:36Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelte Weiterleitung zu [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] wikitext text/x-wiki #weiterleitung [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] g6amv9oiwn29yosxodaaug66cj2zfzg 0 2572 115456 115351 2018-01-09T18:08:54Z Wwikix 8153 /* Lounde */ Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:South america.svg|right|350px|thumb|Suudamerikoa]] '''Suudamerikoa''' is n Kontinent. Dät heert tou [[Amerikoa]]. == Lounde == * [[Bielde:Flag of Argentina.svg|20px]] [[Argentinien]] * [[Bielde:Flag of Bolivia.svg|20px]] [[Bolivien]] * [[Bielde:Flag of Brazil.svg|20px]] [[Brasilien]] * [[Bielde:Flag of Chile.svg|20px]] [[Chile]] * [[Bielde:Flag of Ecuador.svg|20px]] [[Ecuador]] * [[Bielde:Flag of the Falkland Islands.svg|20px]] [[Falkland-Ailounde]] (heert tou [[Groot-Britannien]]) * [[Bielde:Flag of France.svg|20px]] [[Frantsöösk-Guayana]] (heert tou [[Frankriek]]) * [[Bielde:Flag of Guyana.svg|20px]] [[Guyana]] * [[Bielde:Flag of Colombia.svg|20px]] [[Kolumbien]] * [[Bielde:Flag of Paraguay.svg|20px]] [[Paraguay]] * [[Bielde:Flag of Peru.svg|20px]] [[Peru]] * [[Bielde:Flag of Suriname.svg|20px]] [[Suriname]] * [[Bielde:Flag of Uruguay.svg|20px]] [[Uruguay]] * [[Bielde:Flag of Venezuela.svg|20px]] [[Venezuela]] [[Kategorie:Amerikoa]] [[Kategorie:Suudamerikoa| ]] 2174rvp9w6jo46jjvaz88vl5dy83b17 14 2573 115435 115350 2018-01-09T17:52:38Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Amerikoa| ]] sakhbvoo7h5e08f3s5jizj19g6lhbi1 0 2574 115313 103968 2018-01-09T16:37:25Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = الجمهورية الإسلامية الموريتانية<br /><small>Dät waas Arabisk</small><br /> al-Dschumhūriyya al-islāmiyya al-mūrītāniyya<br /><small>Dät waas uk Arabisk, man Latiensk schrieuwen</small><br /><small>Islamiske Republik Mauretanien</small> | Flaage = Flag of Mauritania.svg | Woapen = | Woalspruch = Honneur, Fraternité, Justice / شرف، إخاء، عدالة‎<br /><small>Frantsöösk un Arabisk foar "Eere, Bruurelkhaid, Gjuchtfäidegaid</small> | Nationoalhymne = Juu [[mauretaniske Nationoalhymne]] | Steede = LocationMauritania.svg | Amtssproake = [[Arabisk]] un [[Frantsöösk]] (de facto)| Haudstääd = Nouakchott | Stoatsfoarm = Islamiske Präsidioalrepublik mäd Militärregierenge | Fläche = 1.030.700 | Ienwoonere = 3.069.000 (2005) | Munte = 1 Ouguiya (MRO) = 5 Khoums | Tiedzone = | Fierdai = 28. November | Auto-Känteeken = ج ا م (RIM) | Internet-TLD = .mr | Telefonfoarwoal = 222 | }} '''Mauretanien''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == [[Bielde:Mr-map.png|200px|left]] Dät wäd begränsed fon... * juu [[Wääst-Sahara]] * [[Algerien]] * [[Mali]] * [[Senegal]] * dän [[Atlantik]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] onx9bre3afaj3p31kvdbuq7ieor6una 0 2575 105411 103969 2013-03-10T01:51:12Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q838530]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Emballonuridae'' |- | align="center" | [[Bielde:Emballonura semicaudata.jpg|Emballonura semicaudata]] <br /><small>Juu Oard ''Emballonura semicaudata''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerklasse:'' || ''[[Eutheria]]'' |- | ''Buppeoardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''Emballonuridae'' |- |} |} Doo '''''Emballonuridae''''' sunt ne Familie fon doo [[Fläddermuuse]]. In disse Familie rakt dät 13 [[Rezent|rezente]] Sleeke, doo in 49 Oarde apdeeld wäide. == Sleeke == * [[Taphozous]] * [[Saccolaimus]] * [[Mosia]] * [[Emballonura]] * [[Coleura]] * [[Rhynchonycteris]] * [[Centronycteris]] * [[Balantiopteryx]] * [[Saccopteryx]] * [[Cormura]] * [[Peropteryx]] * [[Cyttarops]] * [[Diclidurus]] == Wällen == * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] rj94a9lf8kmpeuifr5zek03sgejcfyc 0 2576 105294 103970 2013-03-08T20:45:18Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q45782]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aquariumsimple.jpg|right|200px|thumb|N eenfach Huusaquarium]] N '''Aquarium''' is n Woaterbäkken uut Glääs, deeroane kon me Fiske un uur Woaterdierte pleegje. Deerbie is toun Biespil die [[pH-Wäid]] gjucht wichtich. {{stump-links}} {{commons|Aquarium}} [[Kategorie:Aquaristik]] qh27drs3iid0sxrcaoa9c716quq9o01 14 2577 16124 2009-04-09T18:47:07Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Aquaristik“ wikitext text/x-wiki Aquaristik qn79n8dkr1k2kd3r53fxcsesjfuaj0e 0 2578 117763 113200 2018-11-23T13:22:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Libya 5076 Tadrart Acacus Luca Galuzzi 2007.jpg|thumb|200px|Fäls-Wüüste]] [[Bielde:ErgChebbi.jpg|right|200px|thumb|Sound-Wüüste]] [[Bielde:Libya 4990 Tadrart Acacus Luca Galuzzi 2007.jpg|thumb|200px|Fäls- un Sound-Wüüste]] Juu '''Sahara''', fon [[Arabisk]] صحراء‎, ṣaḥrā (Wüüste), is ne Wüüste in Noud-[[Afrikoa]]. Juu is so'wät 8,6 Millionen km<sup>2</sup> groot. Juu is gjucht loangsk, juu Truchmäite fon Aaste ([[Port Sudan]]) ätter Wääste ([[Nouadhibou]]) bedrächt 5500 km, fon Noude ätter Suude an juu breedeste Steede ([[Biskra]] ätter [[Agadez]]) "bloot" so'wät 2000 km. Suudelk fonne '''Sahara''' kumt die [[Sahel]]. == Relief == Die grootste Deel fon juu Sahara wierket as ne Ieuwene, man juu Qattara-Molle in dät Noud-Wääste fon [[Ägypten]] lait 137 m djoop unner dän Meeresspeegel, man dät rakt uk doo [[Ahggar-Bieriche]] in dät Suude fon [[Algerien]] un doo [[Tebesti-Bieriche]] in dän noudelken [[Tschad]]. Deer kon me Bieriche mäd moor as 3000 m Hoochte fiende. == Geologie == 68 % fon juu Sahara sunt steeniche Ieuwenen, 22 % Soundwüüste mäd Duunen un 10% sunt Steenbierge un Höäwele. In dän Noudelken Haaldeel fon juu Wüüste kon me foarallen Kalksteen un Laie fiende, man dät rakt uk bienaist aal uur Steene in juu Sahara. Die Sound koom fon groote Sarksteenbieriche in juu Midde fon juu Sahara. Doo sunt dan ferweederd, wiertruch die Sound äntstuude, die dan truch Äien in ferskeedene Deele fon juu Sahara späilt wuude un in dät [[Pleistozän]] truch Wiend un Woater fääre ferdeeld wuude. == Lounde == * [[Bielde:Flag of Algeria.svg|20px]] [[Algerien]] * [[Bielde:Flag of Chad.svg|20px]] [[Tschad]] * [[Bielde:Flag of Egypt.svg|20px]] [[Ägypten]] * [[Bielde:Flag of Libya.svg|20px]] [[Libyen]] * [[Bielde:Flag of Morocco.svg|20px]] [[Marokko]] * [[Bielde:Flag of Mauritania.svg|20px]] [[Mauretanien]] * [[Bielde:Flag of Mali.svg|20px]] [[Mali]] * [[Bielde:Flag of Niger.svg|.svg|20px]] [[Niger]] * [[Bielde:Flag of Sudan.svg|20px]] [[Sudan]] * [[Bielde:Flag of Tunisia.svg|20px]] [[Tunesien]] * [[Bielde:Flag of Western Sahara.svg|20px]] [[Wäästsahara]] [[Kategorie:Afrikoa]] [[Kategorie:Geographie]] fm7f1vk35clgu903s2r6wqovxm5my7h 0 2579 115320 103972 2018-01-09T16:40:30Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Republic of Mauritius<br /><small>Dät waas Ängelsk</small><br /><small>Republik Mauritius</small> | Flaage = Flag of Mauritius.svg | Woapen = Coat of arms of Mauritius.svg | Woalspruch = Stella Clavisque Maris Indici.<br /><small>Latiensk foar "Stiern un Koai fon dän Indisken Ozean"</small> | Nationoalhymne = Motherland | Steede = Mauritius Island topographic map-de.svg | Amtssproake = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | Haudstääd = Port Louis | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 2.040 | Ienwoonere = 1.250.000 (2008) | Munte = Rupie | Tiedzone = +4 | Fierdai = | Auto-Känteeken = MS | Internet-TLD = .mu | Telefonfoarwoal = 230 | }} '''Mauritius''' is n Ailound-Stoat in dän [[Indiske Ozean]]. Dät heert tou [[Afrikoa]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] ockp117go5w5821lku3x6l0shwjn29x 0 2580 115314 103973 2018-01-09T16:37:43Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = República de Moçambique<br /><small>Dät waas Portugiesisk</small><br /><small>Republik Mosambik</small> | Flaage = Flag of Mozambique.svg | Woapen = EscudoMozambique.PNG| Nationoalhymne = Pátria Amada | Steede = LocationMozambique.svg | Amtssproake = [[Portugiesisk]] | Haudstääd = Maputo | Stoatsfoarm = Präsidioalrepublik | Fläche = 801.590 | Ienwoonere = 20.300.000 (2008) | Munte = Näien Metical = 100 Centavos | Tiedzone = +2 | Fierdai = | Auto-Känteeken = MOC | Internet-TLD = .mz | Telefonfoarwoal = 258 | }} '''Mosambik''' af '''Mozambique''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == [[Bielde:Mz-map.png|left|200px]] Dät wäd begränsed fon... * [[Tansania]] * [[Malawi]] * [[Sambia]] * [[Simbabwe]] * [[Suudafrikoa]] * [[Swasilound]] * dän [[Indiske Ozean]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] 8u2nzxnl6hfdxlgkrzxsgaoicfja0tq 0 2581 16145 2009-04-10T09:59:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Mosambik]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mosambik]] j57sdt5pqry2n5zjill325d5wwygnss 0 2582 16150 2009-04-10T10:29:42Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Afrikoansk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Afrikoansk]] mleud60d3zuwwqwb5za39623y9r5sdx 0 2583 115315 103974 2018-01-09T16:38:01Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Republic of Namibia<br /><small>Dät waas Ängelsk</small><br /><small>Republik Namibia</small> | Flaage = Flag of Namibia.svg | Woapen = Coat of Arms of Namibia.svg| Woalspruch = Unity, Liberty, Justice<br /><small>Ängelsk foar "Eenegaid, Fräiegaid, Gjuchtfäidegaid" | Nationoalhymne = Namibia, Land of the Brave | Steede = LocationNamibia.svg | Amtssproake = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]]<br />Nationoalsproaken sunt t.B. [[Düütsk]], [[Afrikaans]] un [[Oshivambo]] | Haudstääd = Windhoek (Düütsk:Windhuk, Nama:Ai-Gams) | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 824.292 | Ienwoonere = 1.900.000 (2008) | Munte = Namibia-Dollar | Tiedzone = +1 | Fierdai = | Auto-Känteeken = NAM | Internet-TLD = .na | Telefonfoarwoal = 264 | }} '''Namibia''' is n Lound in [[Afrikoa]] == Geographie == [[Bielde:Namibia karte.png|left|200px]] Dät wäd begränsed fon... * [[Angola]] * [[Sambia]] * [[Botswana]] * [[Suudafrikoa]] * un dän [[Atlantik]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] f9nodhuxyqu7n91wmmxmr8nkxgz9ult 0 2584 103975 82161 2013-03-08T13:59:29Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 23 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q603178]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki As '''neoten''' beteekend me besunners bie [[Amphibien]] n Diert, wät foar sin ganse Lieuwend n "Jung Diert" blift (toun Biespil n Poagestäit), man daach Bäidene kriege kon. Bekoand foar düt Määrkmoal is dät [[Axolotl]] ''(Ambystoma mexicanum)'', bie disse Oard kon die Schildkäddel dät [[Hormon]] Thyroxin nit uutflappe, wiertruch dät Diert neen [[Metamorphose]] moakje kon. {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] a2nj6afiu0qo9zfdvnqf8q9c62gex2t 0 2585 16155 2009-04-10T11:45:41Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Metamorphosis frog Meyers.png|thumb|200px|right|Metamorphose fon n Poagestäit tou n Poage]] Juu '''Metamorphose''' is juu Ferannerenge fon dän [[Phänotyp…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Metamorphosis frog Meyers.png|thumb|200px|right|Metamorphose fon n Poagestäit tou n Poage]] Juu '''Metamorphose''' is juu Ferannerenge fon dän [[Phänotyp]], wan junge Dierte, toun Biespil [[Insekten]] un [[Amphibien]], eerste Moaden af Poagestäite sunt un sik, wan joo gratter wäide, tou n uutwoaksen [[Insekt]] af n uutwoaksenen [[Poage]] äntwikkelje. {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] 4pv68rancgu2pxw63po5ekcovo77v59 0 2586 16156 2009-04-10T11:53:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Insekte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Insekte]] 4bcajvi5hmv6e983m9i7rto0cqlfzet 0 2587 119249 119248 2020-07-11T02:42:36Z Loopy30 10992 caption name wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Taphozous'' |- | align="center" | [[Bielde:Taphozous australis.jpg|thumb]] <br /><small>''Taphozous australis''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Buppeoardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Emballonuridae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''Taphozous'' |} |} '''''Taphozous''''' is n Sleek fon doo [[Fläddermuuse]] uut Deele fon [[Afrikoa]], [[Asien]] un [[Australien]]. == Määrkmoale == Kop un Rump sunt touhoope 62 bit 100 mm loange, die Unnerierm is 50 bit 75 mm un die Stäit 12-35 mm. N Diert uut dissen Sleek wächt 10 bit 50 g. Juu Unnerkaante fon sunne Fläddermuus is oafte ljoachter as juu Bupperkaante. == Binnere Systematik == * Sleek '''''Taphozous''''' ** Unnersleek ''Taphozous'' *** Oard ''Taphozous mauritianus'' *** Oard ''Taphozous hildegardae'' *** Oard ''Taphozous perforatus'' *** Oard ''Taphozous longimanus'' *** Oard ''Taphozous melanopogon'' *** Oard ''Taphozous philippinensis'' *** Oard ''Taphozous theobaldi'' *** Oard ''Taphozous georgianus'' *** Oard ''Taphozous hilli'' *** Oard ''Taphozous kapalgensis'' *** Oard ''Taphozous australis'' ** Unnersleek ''Liponycteris'' *** Oard ''Taphozous hamiltoni'' *** Oard ''Taphozous nudiventris'' == Wällen == *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] 2dyca667mdblla2tnk72nmpdiu5u6to 0 2588 103977 100635 2013-03-08T14:00:03Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 107 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3718]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Dakar | ôfbylding = Dakar ngor.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 955.897 <small>(2002)</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = 2.267.356 <small>(2002)</small> | hichte = | lân = [[Senegal]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= Dakar | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = 19 Arrondissements | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]]+0 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.dakarville.net/ www.dakarville.net] }} '''Dakar''' is ju [[Haudstääd]] fon [[Senegal]]. Dät lait ap dät Hoolichailound [[Kap Verde]], die wäästelkste Punkt fon dät Fäästlound fon [[Afrika]]. Weegen disse Loage is ju Stääd oaind foar dän Honnel mäd [[Europa]] un [[Amerikoa]] un is ju uutwoaksen tou een fon do wichtichste [[Hauenge]]n in dät Gestrich. Ju Stääd lait in dät Gestrich mäd dän glieke Noome [[Dakar (Gestrich)|Dakar]]. Unner ju Foulkställenge fon 2002 hied ju Meente Dakar 955.897 Ienwoonere un ju [[Agglomeration]] 2.267.356 Ienwoonere<ref name=census>[http://www.xist.org/cntry/senegal.aspx Census 8 Dezember 2002 (via GeoHive)]</ref>. == Geschichte == Dakar is gruunded fon do Frantsoosen [[1857]]. In dät Jier [[1902]] wuud dät ju Haudstääd fon [[Frantsöösk Wääst-Afrikoa]], ne Rulle ju ju uurnoom fon [[Saint-Louis (Senegal)|Saint-Louis]]. Fon 1959 bit 1960 was dät ju Haudstääd fon ju [[Mali Federation]], ju der kuut besteen häd, deerätter fon ju Republik Senegal. Fon dät 16. bit dät 19. Jierhunnert waas Dakar n wichtich Zentrum foar dän [[Sklaawenhonnel]]. Moor [[Slaaweräi|Sklaawen]] wuuden uut Dakar ätter Amerikoa soand as uut wäkke uur apaate afrikoanske Hauenge. Dät Fort D'Estrees ap dät Ailound [[Gorée]], wier do Skaawen heelden, ferhonneld in inschieped wuuden, is ätter ju uunouhongigaid restaurierd un wäd nu ferwoand as [[Museum]]. == Sport == Dakar roate sin Noome an dän bekoande [[Rallye Dakar]] un bildede uk oafte dän Eendepunkt deerfon. == Bädden == <!-- ALFABETISK OARDEND --> * [[Akon]] (1981), Senegalesisk-Amerikoansken Sjunger * [[Henri Camara]] (1977), Foutbaaler * [[Papa Bouba Diop]] (1978), Foutbaaler * [[El Hadji Diouf]] (1981), Foutbaaler * [[Patrice Evra]] (1981), Frantsöösken Foutbaaler * [[Youssou N'Dour]] (1959), Sjunger un Musiker * [[Ségolène Royal]] (1953), Frantsööske Politikerske * [[Mohamed Sarr]] (1983), Foutbaaler * [[Patrick Vieira]] (1976), Frantsöösken Foutbaaler == Ätterwiese == <references/> [[Kategorie:Senegal]] dwtmfzw37iico97fvzivf46vgzxnc65 0 2589 115303 103979 2018-01-09T16:33:49Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = ''République du Sénégal'' | namme = Senegal | flagge = Flag of Senegal.svg | wapen = Coat of arms of Senegal.svg | lokaasje = LocationSenegal.svg | motto = "Un Peuple, Un But, Une Foi"<small>([[Frantsöösk]])<br />"Een Foulk, een Siel, aan Gloowe"</small> | folksliet = ''[[Pincez Tous vos Koras, Frappez les Balafons]]'' | taal = [[Frantsöösk]] | haadstêd = Dakar | steatsfoarm = Republik | oerflak = 196.723 | pctwetter = 2,1 | ynwenners = 11.658.000 | teljier = 2005 | munt = CFA-frank | muntkoade = XOF | tiidsone = +0 | feestdei = [[4. April]] | lânkoade = SNG | ynternet = .sn | tillefoan = 221 | }} '''Senegal''' is n Lound in Afrikoa. Ju Haudstääd is [[Dakar]]. {{Stump-links}} [[Kategorie:Senegal| ]] [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] 107pf10guey2z2865cu7s7nrxyx43s0 0 2590 115294 110037 2018-01-09T16:28:16Z Wwikix 8153 /* Köäkene */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = República de Cabo Verde(<small>Portugiesisk</small>)<br /><small>Republik Kap Verde</small> | Flaage = Flag of Cape Verde.svg | Woapen = Coat_of_arms_of_Cape_Verde.svg | Nationoalhymne = Cântico da Liberdade | Steede = LocationCapeVerde.svg| Amtssproake = [[Portugiesisk]] | Haudstääd = Praia | Stoatsfoarm = parlamentariske Demokratie| Fläche = 4033 | Ienwoonere = 426.998 (2008) | Munte = Kapverdisken Escudo | Tiedzone = -1 | Fierdai = | Auto-Känteeken = CV | Internet-TLD = .cv | Telefonfoarwoal = 238 | }} '''Kap Verde''' of do '''Kapverdiske Ailounde''' ([[portugiesisk]]: ''Cabo Verde'') is n [[Lound]] (Ailoundegruppe) foar ju Wäästkuste fon [[Afrikoa]]. Die Archipel hiet toufoarne ''Ilhas de Cabo Verde'' un is so naamd weegen ju Loage fon do Ailounde juunuur dän [[Kap Verde]] (gräinen Kap), die wäästelke Punkt fon dät afrikoanske Fäästlound in [[Senegal]]. As dät Lound uunouhongich wuud, is die Noome annerd tou Cabo Verde. == Geskichte == Kap Verde waas uunbewoond as 1460 do [[Portugal|Portugiesen]] ap do Ailounde koomen, do dan ätters Deel uutmoakeden fon dät portugiesiske Riek. Jo siedelden sik [[1462]] an ap [[Santiago (Ailound)|Santiago]] un [[1587]] wuud ju Ailoundegruppe ne portugiesiske Kolonie. Do Ailounde bildeden deerbie ne wichtige Steede foar dän [[Sklaaweräi|Sklaawenhonnel]]. Ju Befoulkenge fon Kap Verde is deertruch äntsteen uut ne Moangelse fon portugiesiske Koloniste un afrikoanske Sklaawen. Skiepe unnerwains fon Europa ätter aal Wiendstriche, do hier anlaiden, noomen Woater, Geflöägel un Fruchte ien. In Tuusk roaten do Seefoardere do Kapverdier maastens rookartikkele, as Piepen, Toobak, man uk Kloodenge. Dit wiest sik uut do Raisefertälstere fon dän [[Mecheln)|mechelsken]] Raiser [[Jean Francois Michel]]. Sien Chronike sunt ne gans wichtige Wälle foar ju Geskichte fon dit Lound. Hie waas [[1752]] ap Truchfoart ätter China un ferbleeuw alwen Deege in Kap Verde. Uk die britiske Piroat [[Woodes Rogers]] begjuchte Ounfang 18.Jh. uutfüürelk uur dän Toustand fon dät Lound. Dän [[5. Juli]] [[1975]] wuud Kap Verde ap Eende uunouhongich fon Portugal; die Sozialist [[Aristides Pereira]] wuud die eerste Präsident. Hie wuud noch twäie wierwoald, eer dät Lound 1990 n Moorpaatäie-System kreech. Pereira wuud ätterfoulged fon dän Demokroat [[Antonio Monteiro Mascarenhas]], die foar sik [[2001]] ätterfoulged wuud fon [[Pedro Pires]]. == Geografie == [[Bielde:Topographic map of Cape Verde-en.svg|500px|right]] === Noudelke Ailoundegruppe === * [[Barlavento]]: ** [[Santo Antão]] ** [[São Vicente (Kaapverdië)|São Vicente]] ** [[Santa Luzia (Kaapverdië)|Santa Luzia]] ** [[São Nicolau (Kaapverdië)|São Nicolau]] ** [[Sal (Kaapverdië)|Sal]] ** [[Boa Vista (Kaapverdië)|Boa Vista]] === Suudelke Ailoundegruppe === * [[Sotavento]] ** [[Maio]] ** [[Santiago (Ailound)|Santiago]] ** [[Fogo (Kap Verde)|Fogo]] ** [[Brava]] * Haudstääd: [[Praia]] * Kustenlienje: 965 km * Hoogsten Punkt: [[Mount Fogo]], 2829 m. * Läichsten Punkt: 0 m. * Buuräi: foarallen Sukkerrait ([[Santo Antão]]) foar ju Produktion fon Grog (groqe de Santo Antão) (n Oard Rum). Uk [[Kassave]], [[Yam]] (n Poard Wuttel), Bananen, [[Papaja]], Mango, Ervilia (n Oard Boonen). == Ferwaltengsgliederenge == Kap Verde is iendeeld in 2 Distrikte un 22 ''concelhos'' (Meenten). == Politik == * [[Stoatsuurhaud]]: Präsident Pedro Pires, siet n [[22. Meerte]] [[2001]] * [[Regierengsfierder]]: Ministerpräsident [[José Maria Pereira Neves]], siet n [[1. Februoar]] 2001 * [[Parlament]]: Nationoale Assemblee, wääld foar fieuw Jiere. == Kultuur == === Musik === Kap Verde häd ferskeedene Musikstile. Do maast bekoande sunt die '[[Funaná]]' un die '[[Morna]]'. Die Funaná is swingene Donsmusik, wüült die Morna n Stuk Loangsoamer un melancholisker is. === Sproake === Portugiesisk is ju eepentelke Sproake ap Kap Verde, man do Ljuude baale foarallen ''[[Crioulo]]'', ne Misksproake fon Portugiesisk un afrikoanske Sproaken. === Köäkene === Ju Nationoalspiese is ''[[Cachupa]]'', ne Spiese fon [[Turske Weete]] mäd ferskeedene Soarten fon Boonen. [[Kategorie:Ailoundkoppel]] [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] fbei44ws81hs6sagm14lgv8k3t5pvmc 0 2591 119782 115317 2021-03-02T21:09:38Z 196.177.98.179 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = République du Niger<br /><small>Dät waas Frantsöösk</small><br /><small>Republik Niger</small> | Flaage = Flag of Niger.svg | Woapen = Coat of Arms of Niger.svg| Nationoalhymne = La Nigérienne | Steede = LocationNiger.svg | Amtssproake = [[Frantsöösk]] | Haudstääd = Niamey | Stoatsfoarm = Parlamentariske Demokratie | Fläche = 1.267.000 | Ienwoonere = 22.000.000 ([[2020]]) | Munte = 1 CFA-Franc BCEAO | Tiedzone = +1 | Fierdai = | Auto-Känteeken = RN | Internet-TLD = .ne | Telefonfoarwoal = 227 | }} '''Niger''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == [[Bielde:Ng-map.png|left|200px]] Dät wäd begränsed fon... * [[Algerien]] * [[Libyen]] * dän [[Tschad]] * [[Nigeria]] * [[Benin]] * [[Burkina Faso]] * [[Mali]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] d2100xdpxvqlol083lu8uqn3jxmkxfa 0 2592 105861 103985 2013-03-11T10:59:50Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2340679]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Saccolaimus'' |- | align="center" | Neen Bielde deer! |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Buppeoardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Emballonuridae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''Saccolaimus'' |} |} '''''Saccolaimus''''' is n Sleek fon doo [[Fläddermuuse]] uut Deele fon [[Afrikoa]], [[Asien]], [[Australien]] un dät uur [[Oseanien]]. Moonige Ljuude kweede, dät is n Unnersleek fon ''[[Taphozous]]''. == Oarde == * ''Saccolaimus peli'' ([[Liberia]] bit Wääst-[[Kenia]] un Noudaast-[[Angola]]) * ''[[Saccolaimus saccolaimus]]'' (Juu Nominatfoarm uut [[Indien]], [[Bangladesch]], [[Burma]], dät [[Malaiiske Hoolichailound]], [[Sri Lanka]], [[Great Nicobar]], [[Sumatra]], [[Java (Ailound)|Java]], [[Borneo]], doo [[Talaud-Ailounde]], [[Sulawesi]], [[Timor]], [[Halmahera]], [[Näi-Guinea]], [[Guadalcanal]] un in [[Australien]] dät noudwäästelke [[Northern Territory]] un dät noudaastelke [[Queensland]]) * ''Saccolaimus pluto'' (ap doo [[Philipinen]]) * ''Saccolaimus flaviventris'' (Suudaast-[[Papua-Näiguinea]] un [[Australien]] buute [[Tasmanien]]) * ''Saccolaimus mixtus'' (dät Suudelke un aastelke [[Näiguinea]], [[Koap York]] un dät noudelke [[Queensland]]) == Wällen == *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] 8wsi8pant0zdg2jony0fqk88cvehm0b 0 2593 121617 115316 2022-08-31T18:43:17Z Rkt2312 12444 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Federal Republic of Nigeria<br /><small>Dät waas Ängelsk</small><br /><small>Buundesrepublik Nigeria</small> | Flaage = Flag of Nigeria.svg | Woapen = Coat of arms of Nigeria.svg | Woalspruch = Unity and Faith, Peace and Progress<br /><small>Ängelsk foar "Eenegaid un Gloowe, Free un Fääreäntwikkelenge"</small> | Nationoalhymne = Arise Oh Compatriots, Nigeria's Call Obey | Steede = LocationNigeria.svg | Amtssproake = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | Haudstääd = Abuja | Stoatsfoarm = Präsidioale Buundesrepublik | Fläche = 923.768 | Ienwoonere = 140.003.542 ([[2006]]) | Munte = Naira = 100 Kobo | Tiedzone = +1 | Fierdai = | Auto-Känteeken = NGR | Internet-TLD = .ng | Telefonfoarwoal = 234 | }} '''Nigeria''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == [[Bielde:Nigeria sm02.gif|200px|left]] Dät wäd beskat fon... * [[Benin]] * [[Niger]] * [[Tschad]] * [[Kamerun]] * dän [[Atlantik]], gnauer gekweeden, dän [[Golf fon Guinea]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] bp71uk883iuoccl5o23kh9qeot4cbh9 0 2594 115318 103988 2018-01-09T16:38:54Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Republic of Rwanda<br /><small>Dät waas Ängelsk</small><br />République du Rwanda<br /><small>Dät waas Frantsöösk</small><br />Repubulika y'u Rwanda<br /><small>Dät waas Kinyarwanda<br />Republik Ruanda</small> | Flaage = Flag of Rwanda.svg | Woapen = Coat of arms of Rwanda.svg | Woalspruch = Ubumwe, Umurimo, Gukunda Igihugu<br /><small>Kinyarwanda foar "Eenegaid, Oarbaid, Patriotismus"</small> | Nationoalhymne = Rwanda nziza | Steede = LocationRwanda.svg | Amtssproake = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]], [[Frantsöösk]] un [[Kinyarwanda]] | Haudstääd = Kigali | Stoatsfoarm = Präsidioalrepublik | Fläche = 26.338 | Ienwoonere = 8.882.000 ([[2004]]) | Munte = Ruanda-Franc | Tiedzone = +2 | Fierdai = | Auto-Känteeken = RWA | Internet-TLD = .rw | Telefonfoarwoal = 250 | }} '''Ruanda''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == [[Bielde:Ruanda deutsch UNO-Karte.svg|200px|left]] Dät wäd begränsed fon... * [[Uganda]] * [[Tansania]] * [[Burundi]] * juu [[Demokratiske Republik Kongo]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] 8yq18tnqkadmxqdjnoqtpa3g2jgy9r8 0 2595 119268 119181 2020-08-10T16:55:51Z Vilho-Veli 10916 File wikitext text/x-wiki Dät '''Klavier''' is n Musikinstrument mäd ne Tastatuur un Säiden, do truch Hoomere ansloain wäide. <gallery> File:Steinway & Sons upright piano, model K-52 (mahogany finish), manufactured at Steinway's factory in New York City.jpg|N gans Instrument File:D274.jpg|Tastatuur File:Piano strings 2.jpg|Säiden File:Kawai UST8 Action Wide Photo.JPG|Mechanik </gallery> == Geschichte == [[Bielde:Monocordiodiapason20060323.png|left|thumb|200px|Monochord]] [[Bielde:Zell Cembalo.jpg|right|thumb|200px|Cembalo]] [[File:De Pianoles door Henriëtte Ronner-Knip.jpg|thumb|Henriëtte Ronner-Knip (1897)]] [[Bielde:Clavicorde Lépante.JPG|left|thumb|200px|Klavichord]] Al [[Pythagoras]] hiede so'wät 500 f. Chr. n Monochord. Dät hiede bloot een Säide, ju plukked wuude as däälich do Säiden fon ne [[Gitarre]]. Deermäd unnersäikede hie do [[Intervalle]]. Leeter moakede me sukke Instrumente mäd moorere Säiden. So äntstuude, ieuwenske gjucht fuul uur Instrumente, uk dät [[Klavichord]]. Deerbie häd me ap ne Taste drukked un dan wuude mäd Hälpe fon ne Heeuwelte fon unnern mäd n plat blikken Ding ansloain. Dät Probleem bie sukke allere Klavichorde waas, dät een Säide, fon ferskeedene Tasten uut ansloain, wült jo ferskeeden loange klingende Deele hiede, moorere Toone moakje kuude, as dät Monochord uk. Un do ferskeedene Toone fon een Säide kuude me nit tou de glieke Tied anslo. Eerste in dät [[17. Jierhunnert]] roate dät Klavichorde, wier tou älke Taste aan Säidenchor heerde. Do hieden düt Probleem dan nit moor. Man dät Klavichord waas fuuls tou liesken foar n grooten Konzertsoal. Dät [[Cembalo]] uut dät [[15. Jierhunnert]], wät däälich uk noch mongs tou heeren is, kuude sien Säiden mäd Fuggenkiele plukje. [[Bartolomeo Cristofori]] baude as eersten n Klavier, as et dät so äänelk uk däälich noch rakt, deermäd kuude me luud un liesken spielje. Hie naamde dät ''"Gravicembalo col piano'' (liesken)'' e forte'' (luud) ''"'', uk däälich is n uur Noome foar dät Klavier "Pianoforte" af kuut "Piano". == Wällen == * Carl-Johan Forss: ''Piano- und Flügelreparatur'' Verlag Erwin Bochinsky ISBN 3-923639-43-0 [[Kategorie:Musik]] qnu8i2jnql9l2adwb2ebivk67dgakzr 0 2597 119254 115319 2020-07-25T07:27:05Z Gaudio 1165 /* Geographie */ wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Republic of Sambia<br /><small>Dät waas Ängelsk</small><br />Republik Sambia</small> | Flaage = Flag of Zambia.svg | Woapen = Coat of Arms of Zambia.svg | Woalspruch = “One Zambia, one nation”<br /><small>Kinyarwanda foar „Een Sambia, een Nation“</small> | Nationoalhymne = Lumbanyeni Zambia | Steede = LocationZambia.svg | Amtssproake = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | Haudstääd = Lusaka | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 752.614 | Ienwoonere = so'wät 10.000.000 ([[2008]]) | Munte = Kwacha = 100 Ngwee | Tiedzone = +2 | Fierdai = | Auto-Känteeken = Z | Internet-TLD = .zm | Telefonfoarwoal = 260 | }} '''Sambia''' is n Lound in [[Afrikoa]] == Geographie == [[Bielde:Za-map.png|left|200px]] Dät wäd begränsed fon... * Juu [[Demokratiske Republik Kongo]] * [[Tansania]] * [[Malawi]] * [[Mosambik]] * [[Simbabwe]] * [[Botsuana]] * [[Namibia]] * [[Angola]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] 2ba2e07h4qe93n3wa525kyk6z68mltf 0 2598 120257 115332 2021-09-05T12:09:06Z 2A01:E0A:26:3D0:F125:2D5:B944:88A6 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = República Democrática de São Tomé e Príncipe<br /><small>Dät waas portugiesisk</small><br />Demokratiske Republik Sao Tome un Principe</small> | Flaage = Flag of Sao Tome and Principe.svg | Woapen = Coat of arms of São Tomé and Príncipe.svg | Nationoalhymne = Independência total | Steede = Tp-map.png | Amtssproake = [[Portugiesisk]] | Haudstääd = Sao Tome | Stoatsfoarm = Präsidioale Demokratie | Fläche = 1.001 | Ienwoonere = 210.240 ([[2020]]) | Munte = Dobra (STD) | Tiedzone = | Fierdai = | Auto-Känteeken = STP | Internet-TLD = .st | Telefonfoarwoal = 239 | }} '''Sao Tome un Principe''' sunt touhoope n Ailoundstoat in dän Golf fon Guinea, n Deel fon dän [[Atlantik]] foar de Kuste fon Wääst-[[Afrikoa]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Ailoundkoppel]] [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] l2yjcstpkad9hv2pzzrbkbjjvzthctj 0 2599 16224 2009-04-11T05:59:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sao Tome un Principe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sao Tome un Principe]] e1hok0osx71qbvgniec4egpnrbh2gr2 0 2600 115333 103996 2018-01-09T16:46:11Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Republic of Seychelles<br /><small>Dät waas Ängelsk</small><br />République des Seychelles<br /><small>Dät waas Frantsöösk</small><br />Repiblik Sesel<br /><small>Dät waas Seselwa<br />Republik fon doo Seychelle</small> | Flaage = Flag of the Seychelles.svg | Woalspruch = "Finis coronat opus" <br /><small>([[Latiensk]] foar "Die Ouslut krount dät Wierk")</small> | Woapen = Coat of Arms of the Republic of Seychelles.svg | Nationoalhymne = Koste Seselwa | Steede = Karte der Seychellen.png | Amtssproake = [[Seselwa]], [[Ängelske Sproake|Ängelsk]], [[Frantsöösk]] | Haudstääd = Victoria | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 455 | Ienwoonere = 87.476 ([[2009]]) | Munte = Seychelle-Rupie | Tiedzone = +4 | Fierdai = | Auto-Känteeken = SY | Internet-TLD = .sc | Telefonfoarwoal = 248 | }} Doo '''Seychelle''' sunt n Ailoundstoat noudelk fon [[Madagaskar]] in dän [[Indiske Ozean]]. Dät heert tou [[Afrikoa]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Ailoundkoppel]] [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] 1wth3yxrm8wzgm964l4x0k4t3fc8afn 10 2601 16227 2009-04-11T09:29:24Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly><div style="border:none;background:none;text-align:left"><span style="background:{{{1|none}}}; font-size:1em; color:{{{1}}}">██</span>&nbsp;{{{2|}}}…“ wikitext text/x-wiki <includeonly><div style="border:none;background:none;text-align:left"><span style="background:{{{1|none}}}; font-size:1em; color:{{{1}}}">██</span>&nbsp;{{{2|}}}</div></includeonly><noinclude>{{Dokumentation}} </noinclude> clg6o8n09fo9hfxgnnpp4zzmjnth32i 0 2602 105890 103998 2013-03-11T11:02:22Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7937]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Köppen-vereinfacht.svg|thumb|upright=1.4|Grootklimate fon juu [[Äide]] ([[effektive Klimaklassifikation]] ätter Köppen-Geiger): {{Faawenlegende|#3cc723|[[Tropisk Rienwooldklima]]}} {{Faawenlegende|#8b8e14|[[Savannenklima]]}} {{Faawenlegende|#cf8e14|[[Steppenklima]]}} {{Faawenlegende|#e9ba00|[[Wüüstenklima]]}} {{Faawenlegende|#a7cc00|[[Etesienklima]]}} {{Faawenlegende|#2b9c2b|[[Fuchtich gemäitiged Klima]]}} {{Faawenlegende|#92b32a|[[Sinisk Klima]]}} {{Faawenlegende|#008e84|[[Fuchtich kontinentoal Klima]]}} {{Faawenlegende|#006f84|[[Transsibirisk Klima]]}} {{Faawenlegende|#9e8eae|[[Suumerdruuch Kooldklima]]}} {{Faawenlegende|#57dcdc|[[Tundrenklima]]}} {{Faawenlegende|#eaeaff|[[Iesklima]]}} ]] Mäd dän Begriep "'''Klima'''" beteekend me dän Middelsleek fon aal [[Weeder]]-Toustande een Steedegnau so, juu jierelke Foulge fon ferscheedene Weeder-Toustande an disse Steede apnunner. Wan me nu kwäd: "Dät Klima in juu Region XY is gjucht heet", dan betjut dät nit, dät et deer neen koolde Deege rakt, sunnerje dät dät in n jierelken Truchsleek gjucht heet is. Juu Wietenskup fon dät Klima hat [[Klimatologie]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Klimatologie]] f9o8yc5srt3dcffko2jeb6dhv1897cb 14 2603 16230 2009-04-11T09:45:23Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Klimatologie“ wikitext text/x-wiki Klimatologie f0n3g9txkororf7swlfvmlkkk865sug 0 2604 105889 103999 2013-03-11T11:02:20Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11663]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lightning NOAA.jpg|right|thumb|200px|N Loai]] As '''Weeder''' (dt.''Wetter'') beteekent me n kuuten Toustand fon juu [[Atmosphäre]] an ne Steede ap juu Äidbupperkaante. Dät is t. B. [[Rien]], [[Sunnenschien]], [[Hatte]] un [[Keelde]], man uk n beleekenen Heemel. Juu Wietenskup fon dät Weeder hat [[Meteorologie]]. == Sjuch uk == * [[Klima]] {{stump-links}} [[Kategorie:Meteorologie]] kurz4kcb51alom9jxic5bji20w57aol 14 2605 16234 2009-04-11T10:29:44Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Meteorologie“ wikitext text/x-wiki Meteorologie q5eomf0p2dhy9ps5n4y9yib8ks2smof 0 2606 114279 104000 2017-06-21T21:41:21Z AlvaroMolina 7342 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Close Cirrostratus stratiformis.JPG]] → [[File:Close Cirrostratus.jpg]] [[c:COM:FR#reasons|File renaming criterion #3]]: To correct obvious errors in file names, including misspelled [[c::en:Noun#Proper… wikitext text/x-wiki Ne '''Wulke''' is n Hoop fon Woaterdruppen in juu Luft. Dät kumt deerfon, dät heet Woater tou Damp wäd, die dan in juu Luft gungt un leeter, wan hie koold wäd, wier tou Woater wäd. Dät is dan [[Kondensation|kondensierd]]. == Ferscheedene Wulken == {| cellpadding="1" align="center" ! width="16,5%" | |} {| cellpadding="3" align="center" cellspacing="0" rules="all" style="margin: 1em 0em; background: #ffffff; border: 2px solid #aaa; width:100%;" |- bgcolor="#FFDEAD" align="center" ! width="16,5%" | Sleeke ! width="16,5%" | Oarde ! width="16,5%" | Unneroarde ! width="16,5%" | Sunnerfoarme un uur Wulken, doo oafte deerbie sunt ! width="16,5%" | Määmewulken (Genitus) ! width="16,5%" | Biespil |- bgcolor="#EEEAFF" | [[Wiendstroale]] ('''Ci'''rrus) | [[Fibratus|'''fib'''ratus]]<br />[[Uncinus|'''unc'''inus]] <br /> [[Spissatus|'''spi'''ssatus]]<br /> [[Castellanus|'''cas'''tellanus]] <br />[[Floccus|'''flo'''ccus]] | [[Intortus|'''in'''tortus]]<br />[[Radiatus|'''ra'''diatus]] <br />[[Vertebratus|'''ve'''rtebratus]] <br />[[Duplicatus|'''du'''plicatus]]<br /> | [[Mammatus|'''mam'''ma]] | Cirrocumulus<br />Altocumulus<br />Cumulonimbus | [[Bild:Cirrus over Warsaw, June 26, 2005.jpg|180px|Cirrus]]<br /><div align="center"><font style="font-size: 90%;">[[commons:Cirrus|moor Bielden]]</font></div> |- bgcolor="#EEEAFF" | [[Cirrocumulus|'''C'''irro'''c'''umulus]] (Cc)<br />(litje Scheepewulke, düütsk: kleine Schäfchenwolke) | [[Stratiformis|'''str'''atiformis]]<br />[[Lenticularis|'''len'''ticularis]]<br />[[Castellanus|'''cas'''tellanus]]<br />[[Floccus|'''flo'''ccus]] <br /> | [[Undulatus|'''un'''dulatus]]<br />[[Lacunosus|'''la'''cunosus]] | [[Virga (Wulke)|'''vir'''ga]]<br />[[Mammatus|'''mam'''ma]] | &nbsp; | [[Bild:Cirrocumulus to Altocumulus.JPG|180px|Cirrocumulus]]<br /><div align="center"><font style="font-size: 90%;">[[commons:Cirrocumulus|moor Bielden]]</font></div> |- bgcolor="#EEEAFF" | [[Cirrostratus|'''C'''irro'''s'''tratus]] (Cs)<br />(hooge Slüürwulke, düütsk: hohe Schleierwolke) | [[Fibratus|'''fib'''ratus]]<br />[[Nebulosus|'''neb'''ulosus]] | [[Duplicatus|'''du'''plicatus]]<br />[[Undulatus|'''un'''dulatus]] | &nbsp; | Cirrocumulus<br />Cumulonimbus | [[Bild:Close Cirrostratus.jpg|180px|Cirrostratus stratiformis]]<br /><div align="center"><font style="font-size: 90%;">[[commons:Cirrostratus|moor Bielden]]</font></div> |- bgcolor="#DEDAEF" | [[Altocumulus|'''A'''lto'''c'''umulus]] (Ac)<br />(groote Scheepewulke, düütsk:große Schäfchenwolke) | [[Stratiformis|'''str'''atiformis]]<br />[[Lenticularis|'''len'''ticularis]]<br />[[Castellanus|'''cas'''tellanus]]<br />[[Floccus|'''flo'''ccus]] | [[Translucidus|'''tr'''anslucidus]]<br />[[Opacus|'''op'''acus]]<br />[[Duplicatus|'''du'''plicatus]]<br />[[Undulatus|'''un'''dulatus]]<br />[[Radiatus|'''ra'''diatus]]<br />[[Lacunosus|'''la'''cunosus]] | [[Virga (Wulke)|'''vir'''ga]]<br />[[Mammatus|'''mam'''ma]] | Cumulus<br />Cumulonimbus | [[Bild:Altocumulus1.jpg|180px|Altocumulus]]<br /><div align="center"><font style="font-size: 90%;">[[commons:Altocumulus|moor Bielden]]</font></div> |- bgcolor="#DEDAEF" | [[Altostratus|'''A'''lto'''s'''tratus]] (As)<br />(middelhooge Loagewulke, düütsk: mittelhohe Schichtwolke) | &nbsp; | [[Translucidus|'''tr'''anslucidus]]<br />[[Opacus|'''op'''acus]]<br />[[Duplicatus|'''du'''plicatus]]<br />[[Undulatus|'''un'''dulatus]]<br />[[Radiatus|'''ra'''diatus]] | [[Virga (Wulke)|'''vir'''ga]]<br />[[Praecipitatio|'''pra'''ecipitatio]]<br />[[Pannus|'''pan'''nus]]<br />[[Mammatus|'''mam'''ma]] | Altocumulus<br />Cumulonimbus | [[Bild:As 1.jpg|180px|Altostratus]]<br /><div align="center"><font style="font-size: 90%;">[[commons:Altostratus|moor Bielden]]</font></div> |- bgcolor="#CECADF" | [[Stratocumulus|'''S'''trato'''c'''umulus]] (Sc)<br />(Bältloagewulke, düütsk:Haufenschichtwolke) | [[Stratiformis|'''str'''atiformis]]<br />[[Lenticularis|'''len'''ticularis]]<br />[[Castellanus|'''cas'''tellanus]] | [[Translucidus|'''tr'''anslucidus]]<br />[[Opacus|'''op'''acus]]<br />[[Duplicatus|'''du'''plicatus]]<br />[[Undulatus|'''un'''dulatus]] <br />[[Radiatus|'''ra'''diatus]]<br />[[Lacunosus|'''la'''cunosus]] | [[Mammatus|'''mam'''ma]]<br />[[Virga (Wulke)|'''vir'''ga]]<br />[[Praecipitatio|'''pra'''ecipitatio]] | Altostratus<br />Nimbostratus<br />Cumulus<br />Cumulonimbus | [[Bild:Sc 2.jpg|180px|Stratocumulus]]<br /><div align="center"><font style="font-size: 90%;">[[commons:Stratocumulus|moor Bielden]]</font></div> |- bgcolor="#CECADF" | [[Stratus|'''St'''ratus]] (St)<br />(joope Loagewulken, düütsk:tiefe Schichtwolken) | [[Nebulosus|'''neb'''ulosus]]<br />[[Fractus|'''fra'''ctus]] | [[Opacus|'''op'''acus]]<br />[[Translucidus|'''tr'''anslucidus]]<br />[[Undulatus|'''un'''dulatus]] | [[Praecipitatio|'''pra'''ecipitatio]] | Nimbostratus<br />Cumulus<br />Cumulonimbus | [[Bild:St1.jpg|180px|Stratus]]<br /><div align="center"><font style="font-size: 90%;">[[commons:Stratus|moor Bielden]]</font></div> |- bgcolor="#CECADF" | [[Cumulus|'''Cu'''mulus]] (Cu)<br />(Bältwulken, düütsk:Haufenwolken) | [[Cumulus humilis|'''hum'''ilis]]<br />[[Mediocris|'''med'''iocris]]<br />[[Congestus|'''con'''gestus]]<br />[[Fractus|'''fra'''ctus]] | [[Radiatus|'''ra'''diatus]] | [[Pileus (Wulke)|'''pil'''eus]]<br />[[Velum (Wulke)|'''vel'''um]]<br />[[Virga (Wulke)|'''vir'''ga]]<br />[[Praecipitatio|'''pra'''ecipitatio]]<br />[[Arcus (Wulke)|'''arc'''us]]<br />[[Pannus|'''pan'''nus]]<br />[[Tuba (Wulke)|'''tub'''a]] | Altocumulus<br />Stratocumulus | [[Bild:Cumulus clouds in fair weather.jpeg|180px|Cumulus]]<br /><div align="center"><font style="font-size: 90%;">[[commons:Cumulus|moor Bielden]]</font></div> |- bgcolor="#BEBACF" | [[Nimbostratus|'''N'''imbo'''s'''tratus]] (Ns)<br />(Rienwulke) | &nbsp; | &nbsp; | [[Praecipitatio|'''pra'''ecipitatio]]<br />[[Virga (Wulke)|'''vir'''ga]]<br />[[Pannus|'''pan'''nus]] | Cumulus<br />Cumulonimbus | [[Bild:Ns1.jpg|180px|Nimbostratus]]<br /><div align="center"><font style="font-size: 90%;">[[commons:Nimbostratus|moor Bielden]]</font></div> |- bgcolor="#BEBACF" | [[Grummelkop]] ('''C'''umulonim'''b'''us / Kumulonimbus)<br /> | [[Calvus|'''cal'''vus]]<br />[[Capillatus|'''cap'''illatus]] | &nbsp; | [[Praecipitatio|'''pra'''ecipitatio]]<br />[[Virga (Wulke)|'''vir'''ga]]<br />[[Pannus|'''pan'''nus]]<br />[[Incus (Wulke)|'''inc'''us]]<br />[[Mammatus|'''mam'''ma]]<br />[[Pileus (Wulke)|'''pil'''eus]]<br />[[Velum (Wulke)|'''vel'''um]]<br />[[Arcus (Wulke)|'''arc'''us]]<br />[[Tuba (Wulke)|'''tub'''a]] | Altocumulus<br />Altostratus<br />Nimbostratus<br />Stratocumulus<br />Cumulus | [[Bild:Big Cumulonimbus.JPG|180px|Cumulonimbus]]<br /><div align="center"><font style="font-size: 90%;">[[commons:Cumulonimbus|moor Bielden]]</font></div> |} [[Kategorie:Meteorologie]] oyk64onxqxop5rmsp8l6mlsnicdclof 0 2607 90474 16304 2012-08-04T03:42:13Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: lb,jv,eu,pl,bs,es,vo,af,lij,oc,hu,ms,pdc,et,sq,br,el,sv,nl,pt,eo,ru,sr,mk,fi,uk,nn,io,az,rm,da,an,zh-min-nan,pms,als,pam,nah,he,ko,fr,bar,lv,it,gl,de,id,ja,vi,simple,sh,sk,ku,en,cv,fy,ro,no,ca,la,cy,sl,cs,bg,fa,ka,dsb,nds,lt (strongly co… wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Rhienlound-Palts]] [[ar:راينلاند بالاتينات]] [[gv:Çheer ny Rhiney-Pfalz]] [[hr:Porajnje i Falačka]] [[ksh:Rhingland-Pallz]] [[tr:Rheinland-Pfalz]] [[war:Rhineland-Palatinate]] [[zh:莱茵兰-普法尔茨]] brdyhz9nylinjwvhzy7e4quyuoyp8yf 0 2608 112842 105891 2016-07-18T14:44:21Z Färber 6745 svg wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Altenkirchen (Westerwald) |Wappen = DEU Landkreis Altenkirchen COA.svg |Karte = Locator map AK in Germany.svg |Lageplan = AK in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rhienlound-Palts |Verwaltungssitz = Altenkirchen (Westerwald) |Fläche = 642 |Einwohner = 134.912 (31. Dez. 2007) |Stand = 2007-12-31 |Kfz = AK |Kreisschlüssel = 07 1 32 |NUTS = DEB13 |Gliederung = 119 |Adresse = Parkstraße 1<br />57610 Altenkirchen |Website = [http://www.kreis-altenkirchen.de/ www.kreis-altenkirchen.de] |Landrat = Michael Lieber |Partei = CDU }} Die '''Loundkring Altenkirchen''' is n Loundkring in [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} oo3hdlxqej3pi2lakdwsgg4m6mkntcs 0 2609 109219 105892 2014-05-07T13:57:04Z Jürgen Krause 5275 now svg refered to district website ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Bad Kreuznach |Wappen = DEU Landkreis Bad Kreuznach COA.svg |Karte = Locator map KH in Germany.svg |Lageplan = KH in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Bad Kreuznach |Fläche = 863.72 |Einwohner = 157471<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = KH |Kreisschlüssel = 07 1 33 |NUTS = DEB14 |Gliederung = 119 |Adresse = Salinenstraße 47<br />55543 Bad Kreuznach |Website = [http://www.kreis-badkreuznach.de/ www.kreis-badkreuznach.de] |Landrat = Karl-Otto Velten |Partei = SPD }} Die '''Loundkring Bad Kreuznach''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]] {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} 384j35o4didjgbicfjsb6o2z3lied7y 10 2610 16258 16256 2009-04-11T13:10:00Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{#if: {{{TXT|}}} |{{ #switch: {{{TXT}}} | Year=31. Dezember 2006 }}|}}{{#if: {{{POP|}}} |{{ #switch: {{{POP}}} |07=4042860<!---Rijnland-Palts--> |07 1 33 05=8265<!---Verbandsgemeide Meisenheim--> |07 3 34 05=15995<!---Verbandsgemeinde Lingenfeld--> |07 2 35 001=1133<!---Aach--> |07 1 34 001=465<!---Abentheuer--> |07 1 33 001=238<!---Abtweiler--> |07 1 37 001=89<!---Acht--> |07 1 34 002=468<!---Achtelsbach--> |07 1 31 001=2904<!---Adenau, Stadt--> |07 3 36 001=183<!---Adenbach--> |07 2 32 001=32<!---Affler--> |07 1 31 002=1252<!---Ahrbrück--> |07 1 43 200=631<!---Ailertchen--> |07 3 37 001=2002<!---Albersweiler--> |07 3 36 002=142<!---Albessen--> |07 3 31 001=1636<!---Albig--> |07 3 33 001=1748<!---Albisheim (Pfrimm)--> |07 1 35 001=943<!---Alf--> |07 1 35 002=846<!---Alflen--> |07 1 37 201=664<!---Alken--> |07 1 34 003=702<!---Allenbach--> |07 1 41 001=678<!---Allendorf--> |07 1 33 002=190<!---Allenfeld--> |07 1 32 001=453<!---Almersbach--> |07 1 43 202=1571<!---Alpenrod--> |07 1 43 001=578<!---Alsbach--> |07 1 32 002=1764<!---Alsdorf (AK)--> |07 2 32 002=385<!---Alsdorf (BIT)--> |07 3 33 003=1793<!---Alsenz--> |07 3 31 002=2621<!---Alsheim--> |07 3 37 002=754<!---Altdorf--> |07 1 31 003=1633<!---Altenahr--> |07 1 33 003=795<!---Altenbamberg--> |07 1 41 002=2242<!---Altendiez--> |07 3 36 003=2995<!---Altenglan--> |07 3 36 004=1371<!---Altenkirchen--> |07 1 32 501=6214<!---Altenkirchen (Westerwald), St.--> |07 1 40 001=444<!---Alterkülz--> |07 3 40 201=746<!---Althornbach--> |07 1 35 003=519<!---Altlay--> |07 3 32 001=1912<!---Altleiningen--> |07 2 31 001=1538<!---Altrich--> |07 3 38 001=7818<!---Altrip--> |07 2 32 003=98<!---Altscheid--> |07 1 35 004=351<!---Altstrimmig--> |07 1 40 002=251<!---Altweidelbach--> |07 3 31 003=18173<!---Alzey, Stadt--> |07 2 32 004=9<!---Ammeldingen an der Our--> |07 2 32 005=281<!---Ammeldingen bei Neuerburg--> |07 1 37 003=29602<!---Andernach, Stadt--> |07 1 38 002=1355<!---Anhausen--> |07 3 37 501=7090<!---Annweiler am Trifels, Stadt--> |07 1 37 004=284<!---Anschau--> |07 1 31 004=570<!---Antweiler--> |07 3 39 001=1428<!---Appenheim--> |07 2 33 201=153<!---Arbach--> |07 1 31 005=247<!---Aremberg--> |07 2 31 003=336<!---Arenrath--> |07 1 37 006=283<!---Arft--> |07 1 33 004=380<!---Argenschwang--> |07 1 40 003=1638<!---Argenthal--> |07 3 31 004=2659<!---Armsheim--> |07 1 43 203=158<!---Arnshöfen--> |07 1 41 201=1867<!---Arzbach--> |07 2 32 201=1336<!---Arzfeld--> |07 1 34 004=163<!---Asbach(BIR)--> |07 1 38 003=7051<!---Asbach(NR)--> |07 3 36 005=354<!---Aschbach--> |07 3 39 002=958<!---Aspisheim--> |07 1 43 204=247<!---Astert--> |07 1 41 003=414<!---Attenhausen--> |07 1 43 205=658<!---Atzelgift--> |07 1 35 005=637<!---Auderath--> |07 1 41 004=234<!---Auel--> |07 1 33 005=234<!---Auen--> |07 1 41 005=477<!---Aull--> |07 2 32 006=162<!---Auw an der Kyll--> |07 2 32 202=667<!---Auw bei Prüm--> |07 2 35 002=1429<!---Ayl--> |07 1 37 007=809<!---Baar--> |07 3 39 003=2058<!---Bacharach, Stadt--> |07 1 32 004=118<!---Bachenberg--> |07 3 37 005=7808<!---Bad Bergzabern, Stadt--> |07 1 35 501=945<!---Bad Bertrich--> |07 1 31 006=8897<!---Bad Breisig, Stadt--> |07 3 32 002=18858<!---Bad Dürkheim, Stadt--> |07 1 41 006=9288<!---Bad Ems, Stadt--> |07 1 38 004=5704<!---Bad Hönningen, Stadt--> |07 1 33 000=43838<!---Bad Kreuznach--> |07 1 43 206=5736<!---Bad Marienberg (Westerwald)--> |07 1 33 007=3834<!---Bad Münster am Stein-Ebernburg--> |07 1 31 007=27487<!---Bad Neuenahr-Ahrweiler, Stadt--> |07 1 33 501=6452<!---Bad Sobernheim, Stadt--> |07 2 32 007=1086<!---Badem--> |07 1 40 005=148<!---Badenhard--> |07 3 39 004=564<!---Badenheim--> |07 2 35 003=253<!---Baldringen--> |07 1 41 503=557<!---Balduinstein--> |07 2 32 203=209<!---Balesfeld--> |07 3 35 002=2305<!---Bann--> |07 1 43 003=624<!---Bannberscheid--> |07 3 37 006=599<!---Barbelroth--> |07 1 33 008=529<!---Bärenbach--> |07 1 40 006=450<!---Bärenbach--> |07 1 33 009=266<!---Bärweiler--> |07 1 31 008=480<!---Barweiler--> |07 2 33 002=70<!---Basberg--> |07 1 37 202=2914<!---Bassenheim--> |07 3 32 003=396<!---Battenberg (Pfalz)--> |07 3 40 202=756<!---Battweiler--> |07 1 31 009=45<!---Bauler(AW)--> |07 2 32 008=82<!---Bauler(BIT)--> |07 1 34 005=4156<!---Baumholder, Stadt--> |07 2 31 004=1337<!---Bausendorf--> |07 2 32 009=533<!---Baustert--> |07 3 33 004=451<!---Bayerfeld-Steckweiler--> |07 1 41 008=645<!---Becheln--> |07 3 31 005=438<!---Bechenheim--> |07 1 33 011=939<!---Becherbach--> |07 1 33 010=430<!---Becherbach bei Kirn--> |07 3 40 203=2238<!---Bechhofen--> |07 3 31 006=1866<!---Bechtheim--> |07 3 31 007=1501<!---Bechtolsheim--> |07 3 36 106=780<!---Bedesbach--> |07 2 32 010=373<!---Beilingen--> |07 1 35 007=149<!---Beilstein--> |07 3 38 002=2969<!---Beindersheim--> |07 2 33 003=78<!---Beinhausen--> |07 2 35 004=797<!---Bekond--> |07 1 40 007=149<!---Belg--> |07 1 40 008=212<!---Belgweiler--> |07 1 37 008=1479<!---Bell--> |07 1 40 009=1542<!---Bell (Hunsrück)--> |07 3 34 001=8457<!---Bellheim--> |07 1 43 207=591<!---Bellingen--> |07 1 40 010=2034<!---Beltheim--> |07 1 37 203=17395<!---Bendorf, Stadt--> |07 2 31 005=901<!---Bengel--> |07 3 33 005=148<!---Bennhausen--> |07 1 40 011=210<!---Benzweiler--> |07 2 33 202=115<!---Bereborn--> |07 2 33 203=177<!---Berenbach--> |07 1 31 011=1459<!---Berg(beiAhrweiler)--> |07 1 41 009=245<!---Berg(EMS)--> |07 3 34 002=2152<!---Berg (Pfalz)--> |07 1 34 006=470<!---Bergen--> |07 1 40 012=118<!---Bergenhausen--> |07 1 41 010=316<!---Berghausen--> |07 1 34 007=478<!---Berglangenbach--> |07 2 31 006=506<!---Berglicht--> |07 2 31 007=877<!---Bergweiler--> |07 2 32 011=94<!---Berkoth--> |07 2 33 004=200<!---Berlingen--> |07 1 37 011=379<!---Bermel--> |07 3 31 009=325<!---Bermersheim--> |07 3 31 008=400<!---Bermersheim vor der Höhe--> |07 2 33 005=539<!---Berndorf--> |07 1 41 011=434<!---Berndroth--> |07 2 31 008=6732<!---Bernkastel-Kues, Stadt--> |07 1 32 201=617<!---Berod bei Hachenburg--> |07 1 43 208=542<!---Berod bei Wallmerod--> |07 2 32 012=67<!---Berscheid--> |07 1 34 008=576<!---Berschweiler bei Baumholder--> |07 1 34 009=290<!---Berschweiler bei Kirn--> |07 1 43 209=478<!---Berzhahn--> |07 1 32 005=185<!---Berzhausen--> |07 2 35 005=411<!---Bescheid--> |07 2 33 006=290<!---Betteldorf--> |07 1 41 012=353<!---Bettendorf--> |07 2 31 009=689<!---Bettenfeld--> |07 2 32 013=1014<!---Bettingen--> |07 1 32 006=10358<!---Betzdorf, Stadt--> |07 1 40 201=518<!---Beulich--> |07 1 35 008=478<!---Beuren--> |07 2 35 008=944<!---Beuren (Hochwald)--> |07 1 40 014=352<!---Bickenbach--> |07 2 32 014=471<!---Bickendorf--> |07 3 31 010=671<!---Biebelnheim--> |07 1 33 012=608<!---Biebelsheim--> |07 1 40 015=342<!---Biebern--> |07 1 41 013=362<!---Biebrich--> |07 3 40 204=271<!---Biedershausen--> |07 3 33 006=668<!---Biedesheim--> |07 2 32 015=552<!---Biersdorf am See--> |07 2 32 016=257<!---Biesdorf--> |07 1 43 210=506<!---Bilkheim--> |07 3 37 007=3899<!---Billigheim-Ingenheim--> |07 3 39 005=24587<!---Bingen am Rhein, Stadt--> |07 1 35 009=700<!---Binningen--> |07 2 31 010=1121<!---Binsfeld--> |07 2 33 007=487<!---Birgel--> |07 1 32 007=501<!---Birkenbeul--> |07 1 34 010=6814<!---Birkenfeld, Stadt--> |07 3 38 003=3217<!---Birkenheide--> |07 1 32 008=2582<!---Birken-Honigsessen--> |07 3 37 008=708<!---Birkenhördt--> |07 1 40 016=143<!---Birkheim--> |07 3 37 009=702<!---Birkweiler--> |07 1 41 014=1534<!---Birlenbach--> |07 1 32 009=623<!---Birnbach--> |07 2 33 204=1228<!---Birresborn--> |07 2 32 017=73<!---Birtlingen--> |07 3 33 007=735<!---Bischheim--> |07 3 32 004=452<!---Bissersheim--> |07 3 33 008=266<!---Bisterschied--> |07 2 32 018=12942<!---Bitburg, Stadt--> |07 1 32 010=840<!---Bitzen--> |07 1 35 010=1743<!---Blankenrath--> |07 3 36 006=441<!---Blaubach--> |07 2 33 008=317<!---Bleckhausen--> |07 2 32 206=1187<!---Bleialf--> |07 3 32 005=831<!---Bobenheim am Berg--> |07 3 38 004=9990<!---Bobenheim-Roxheim--> |07 3 40 001=321<!---Bobenthal--> |07 3 37 011=663<!---Böbingen--> |07 3 37 012=793<!---Böchingen--> |07 1 33 013=1266<!---Bockenau--> |07 3 32 006=2223<!---Bockenheim an der Weinstraße--> |07 1 43 005=552<!---Boden--> |07 2 33 205=241<!---Bodenbach--> |07 3 39 006=7060<!---Bodenheim--> |07 1 41 015=830<!---Bogel--> |07 3 38 005=10653<!---Böhl-Iggelheim--> |07 3 33 010=2428<!---Bolanden--> |07 1 34 012=160<!---Bollenbach--> |07 3 37 013=269<!---Böllenborn--> |07 2 32 019=1604<!---Bollendorf--> |07 1 43 211=266<!---Bölsberg--> |07 1 38 005=965<!---Bonefeld--> |07 2 35 010=243<!---Bonerath--> |07 2 33 206=257<!---Bongard--> |07 1 33 014=408<!---Boos(KH)--> |07 1 37 014=645<!---Boos(MYK)--> |07 1 40 501=16201<!---Boppard, Stadt--> |07 1 34 011=188<!---Börfink--> |07 2 33 207=85<!---Borler--> |07 3 31 012=753<!---Bornheim(AZ)--> |07 3 37 014=1262<!---Bornheim(S躓)--> |07 1 41 016=1089<!---Bornich--> |07 1 43 212=577<!---Borod--> |07 3 33 009=946<!---Börrstadt--> |07 3 36 008=392<!---Börsborn--> |07 3 36 009=832<!---Bosenbach--> |07 3 40 205=739<!---Bottenbach--> |07 2 33 010=213<!---Boxberg--> |07 1 32 012=2428<!---Brachbach--> |07 1 35 011=279<!---Brachtendorf--> |07 2 32 207=332<!---Brandscheid(BIT)--> |07 1 43 213=520<!---Brandscheid(WW)--> |07 1 41 501=3130<!---Braubach, Stadt--> |07 2 31 012=1165<!---Brauneberg--> |07 1 40 018=590<!---Braunshorn--> |07 1 33 015=621<!---Braunweiler--> |07 1 33 016=62<!---Brauweiler--> |07 2 32 020=258<!---Brecht--> |07 2 31 202=287<!---Breit--> |07 1 43 006=696<!---Breitenau--> |07 3 36 010=2042<!---Breitenbach--> |07 1 33 017=430<!---Breitenheim--> |07 1 34 013=326<!---Breitenthal--> |07 3 39 007=151<!---Breitscheid(MZ)--> |07 1 38 006=2295<!---Breitscheid(NR)--> |07 1 32 013=1014<!---Breitscheidt--> |07 1 41 018=290<!---Bremberg--> |07 1 35 012=861<!---Bremm--> |07 1 31 201=191<!---Brenk--> |07 1 43 214=208<!---Bretthausen--> |07 1 33 018=2418<!---Bretzenheim--> |07 3 33 011=443<!---Breunigweiler--> |07 1 37 204=1622<!---Brey--> |07 1 35 013=1055<!---Briedel--> |07 1 35 014=130<!---Brieden--> |07 1 35 015=316<!---Briedern--> |07 2 32 021=70<!---Brimingen--> |07 2 33 011=213<!---Brockscheid--> |07 1 37 205=661<!---Brodenbach--> |07 1 35 016=367<!---Brohl--> |07 1 31 014=2640<!---Brohl-Lützing--> |07 2 31 013=488<!---Bruch--> |07 1 32 014=754<!---Bruchertseifen--> |07 1 38 008=938<!---Bruchhausen--> |07 3 35 003=7667<!---Bruchmühlbach-Miesau--> |07 1 34 014=537<!---Bruchweiler--> |07 3 40 501=1704<!---Bruchweiler-Bärenbach--> |07 1 34 015=1270<!---Brücken--> |07 3 36 011=2323<!---Brücken (Pfalz)--> |07 2 33 208=96<!---Brücktal--> |07 1 33 201=304<!---Bruschied--> |07 1 35 017=1195<!---Bruttig-Fankel--> |07 1 40 020=272<!---Bubach--> |07 3 33 012=446<!---Bubenheim(KIB)--> |07 3 39 008=867<!---Bubenheim(MZ)--> |07 3 36 012=164<!---Buborn--> |07 1 41 019=582<!---Buch(EMS)--> |07 1 40 021=945<!---Buch(SIM)--> |07 1 35 018=1157<!---Büchel--> |07 1 40 024=1698<!---Büchenbeuren--> |07 2 32 208=267<!---Buchet--> |07 1 38 080=4696<!---Buchholz (Westerwald)--> |07 1 40 023=179<!---Budenbach--> |07 3 39 009=8555<!---Budenheim--> |07 2 32 209=598<!---Büdesheim--> |07 2 31 203=209<!---Büdlich--> |07 1 34 016=514<!---Buhlenberg--> |07 1 35 019=1529<!---Bullay--> |07 1 34 017=1003<!---Bundenbach--> |07 3 40 502=1144<!---Bundenthal--> |07 2 32 210=634<!---Burbach--> |07 1 32 015=532<!---Bürdenbach--> |07 2 32 022=22<!---Burg--> |07 2 31 014=441<!---Burg (Mosel)--> |07 1 31 202=3289<!---Burgbrohl--> |07 1 37 206=776<!---Burgen(MYK)--> |07 2 31 016=592<!---Burgen(WIL)--> |07 1 32 016=503<!---Burglahr--> |07 1 41 020=1120<!---Burgschwalbach--> |07 1 33 019=257<!---Burgsponheim--> |07 3 37 015=853<!---Burrweiler--> |07 2 31 017=127<!---Burtscheid--> |07 3 40 002=1400<!---Busenberg--> |07 1 32 017=347<!---Busenhausen--> |07 1 43 007=713<!---Caan--> |07 1 33 020=400<!---Callbach--> |07 3 32 007=3558<!---Carlsberg--> |07 1 41 021=166<!---Charlottenberg--> |07 3 40 003=1563<!---Clausen--> |07 1 35 020=5142<!---Cochem, Stadt--> |07 3 40 206=5003<!---Contwig--> |07 1 41 022=502<!---Cramberg--> |07 3 36 013=164<!---Cronenberg--> |07 1 32 018=4450<!---Daaden--> |07 1 41 023=1065<!---Dachsenhausen--> |07 3 32 008=419<!---Dackenheim--> |07 2 32 211=160<!---Dackscheid--> |07 2 32 024=248<!---Dahlem--> |07 1 41 024=905<!---Dahlheim--> |07 3 40 004=4746<!---Dahn, Stadt--> |07 2 32 212=356<!---Dahnen--> |07 1 33 021=265<!---Dalberg--> |07 2 32 213=910<!---Daleiden--> |07 3 39 010=1039<!---Dalheim--> |07 1 34 018=157<!---Dambach--> |07 2 35 014=664<!---Damflos--> |07 1 40 025=683<!---Damscheid--> |07 1 31 015=83<!---Dankerath--> |07 3 33 013=923<!---Dannenfels--> |07 3 38 006=7122<!---Dannstadt-Schauernheim--> |07 2 33 014=826<!---Darscheid--> |07 3 40 005=229<!---Darstein--> |07 2 32 214=222<!---Dasburg--> |07 1 38 009=1610<!---Dattenberg--> |07 1 38 010=247<!---Datzeroth--> |07 1 33 022=231<!---Daubach (Hunsrück)--> |07 1 43 008=465<!---Daubach (Westerwald)--> |07 2 33 501=8488<!---Daun, Stadt--> |07 1 41 025=1328<!---Dausenau--> |07 2 32 025=90<!---Dauwelshausen--> |07 1 33 023=846<!---Daxweiler--> |07 1 31 016=421<!---Dedenbach--> |07 1 43 009=677<!---Deesen--> |07 3 32 009=3738<!---Deidesheim, Stadt--> |07 3 36 014=102<!---Deimberg--> |07 3 40 207=1417<!---Dellfeld--> |07 2 33 016=315<!---Demerath--> |07 3 36 015=295<!---Dennweiler-Frohnbach--> |07 2 33 209=602<!---Densborn--> |07 1 31 017=1890<!---Dernau--> |07 1 38 011=1046<!---Dernbach(NR)--> |07 3 37 017=471<!---Dernbach (Rijnland-Palts)--> |07 1 43 010=2479<!---Dernbach (Westerwald)--> |07 1 32 019=1128<!---Derschen--> |07 1 33 024=383<!---Desloch--> |07 1 41 026=181<!---Dessighofen--> |07 2 35 015=538<!---Detzem--> |07 2 33 017=395<!---Deudesfeld--> |07 2 31 018=254<!---Deuselbach--> |07 3 39 011=1532<!---Dexheim--> |07 2 31 019=125<!---Dhronecken--> |07 1 40 027=720<!---Dichtelbach--> |07 1 32 020=360<!---Dickendorf--> |07 1 40 028=769<!---Dickenschied--> |07 1 34 019=450<!---Dickesbach--> |07 1 37 207=2426<!---Dieblich--> |07 2 31 020=71<!---Diefenbach--> |07 3 33 014=543<!---Dielkirchen--> |07 1 41 027=272<!---Dienethal--> |07 3 39 012=2117<!---Dienheim--> |07 1 34 020=302<!---Dienstweiler--> |07 3 37 018=564<!---Dierbach--> |07 1 38 012=5954<!---Dierdorf, Stadt--> |07 2 31 021=8<!---Dierfeld--> |07 2 31 022=166<!---Dierscheid--> |07 1 41 502=300<!---Diethardt--> |07 3 40 208=379<!---Dietrichingen--> |07 1 41 029=10910<!---Diez, Stadt--> |07 1 40 029=204<!---Dill--> |07 1 40 030=623<!---Dillendorf--> |07 3 40 006=170<!---Dimbach--> |07 2 32 216=99<!---Dingdorf--> |07 3 31 014=152<!---Dintesheim--> |07 3 32 010=3038<!---Dirmstein--> |07 1 37 019=264<!---Ditscheid--> |07 3 31 015=2196<!---Dittelsheim-Heßloch--> |07 3 36 016=946<!---Dittweiler--> |07 2 32 026=194<!---Dockendorf--> |07 2 33 018=674<!---Dockweiler--> |07 2 31 023=107<!---Dodenburg--> |07 2 33 019=164<!---Dohm-Lammersdorf--> |07 1 35 021=684<!---Dohr--> |07 3 39 013=965<!---Dolgesheim--> |07 1 40 202=1148<!---Dommershausen--> |07 3 40 007=1025<!---Donsieders--> |07 1 41 030=596<!---Dörnberg--> |07 3 39 201=929<!---Dorn-Dürkheim--> |07 1 41 033=227<!---Dornholzhausen--> |07 1 33 025=719<!---Dörrebach--> |07 3 37 019=956<!---Dörrenbach--> |07 3 33 016=143<!---Dörrmoschel--> |07 1 41 031=429<!---Dörscheid--> |07 1 41 032=456<!---Dörsdorf--> |07 1 31 018=204<!---Dorsel--> |07 1 33 026=677<!---Dorsheim--> |07 1 40 031=536<!---Dörth--> |07 1 38 013=657<!---Döttesfeld--> |07 2 33 210=153<!---Drees--> |07 1 43 215=315<!---Dreifelden--> |07 1 43 011=1031<!---Dreikirchen--> |07 2 31 024=1377<!---Dreis--> |07 1 43 216=618<!---Dreisbach--> |07 2 33 020=930<!---Dreis-Brück--> |07 3 33 017=1039<!---Dreisen--> |07 1 33 027=580<!---Duchroth--> |07 2 32 027=1057<!---Dudeldorf--> |07 3 38 007=5804<!---Dudenhofen--> |07 1 31 501=666<!---Dümpelfeld--> |07 1 35 022=308<!---Dünfus--> |07 1 35 023=1315<!---Düngenheim--> |07 3 36 017=974<!---Dunzweiler--> |07 2 33 211=299<!---Duppach--> |07 1 38 014=1298<!---Dürrholz--> |07 1 11 000=105888<!---Koblenz, Stadt--> |07 1 31=129520<!---Ahrweiler--> |07 1 32=135752<!---Altenkirchen (Westerwald)--> |07 1 33=157811<!---Bad Kreuznach--> |07 1 34=87007<!---Birkenfeld--> |07 1 35=65282<!---Cochem-Zell--> |07 1 37=213236<!---Mayen-Koblenz--> |07 1 38=184518<!---Neuwied--> |07 1 40=105050<!---Rhein-Hunsrück-Kreis--> |07 1 41=127218<!---Rhein-Lahn-Kreis--> |07 1 43=202657<!---Westerwaldkreis--> |07 2 11 000=103518<!---Trier, Stad--> |07 2 31=113466<!---Bernkastel-Wittlich--> |07 2 32=95409<!---Bitburg-Prüm--> |07 2 33=63161<!---Vulkaneifel--> |07 2 35=140265<!---Trier-Saarburg--> |07 3 11 000=46938<!---Frankenthal (Pfalz), Stadt--> |07 3 12 000=98044<!---Kaiserslautern, Stadt--> |07 3 13 000=43048<!---Landau in der Pfalz, Stadt--> |07 3 14 000=163560<!---Ludwigshafen am Rhein, Stadt--> |07 3 15 000=196425<!---Mainz, Stadt--> |07 3 16 000=53506<!---Neustadt an der Weinstr., St.--> |07 3 17 000=42427<!---Pirmasens, Stadt--> |07 3 18 000=50648<!---Speyer, Stadt--> |07 3 19 000=82212<!---Worms, Stadt--> |07 3 20 000=34842<!---Zweibrücken, Stadt--> |07 3 31=126058<!---Alzey-Worms--> |07 3 32=134628<!---Bad Dürkheim--> |07 3 33=78320<!---Donnersbergkreis--> |07 3 34=125425<!---Germersheim--> |07 3 35=108364<!---Kaiserslautern--> |07 3 36=75809<!---Kusel--> |07 3 37=110211<!---Südliche Weinstraße--> |07 3 38=149187<!---Rhein-Pfalz-Kreis--> |07 3 39=213236<!---Mainz-Bingen--> |07 3 40=102512<!---Südwestpfalz--> |#default=-1<!---standaard key wanneer er geen match is--> }}|}} nql1k1k3xrju0ki36b8xwhx7m3khl50 0 2611 16257 2009-04-11T13:08:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Altenkirchen (Loundkring)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Altenkirchen (Loundkring)]] cligupwzp69ebhakwb66zxxz6lfxz3r 0 2612 109334 104006 2014-06-17T13:02:09Z Jürgen Krause 5275 now svg ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Ahrweiler |Wappen = DEU Kreis Ahrweiler COA.svg |Karte = Locator map AW in Germany.svg |Lageplan = AW in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Bad Neuenahr-Ahrweiler |Fläche = 786.95 |Einwohner = 129096<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = AW |Kreisschlüssel = 07 1 31 |NUTS = DEB12 |Gliederung = 74 |Adresse = Wilhelmstraße 24–30<br />53474 Bad Neuenahr-Ahrweiler |Website = [http://www.kreis-ahrweiler.de/ www.kreis-ahrweiler.de] |Landrat = Jürgen Pföhler |Partei = CDU }} Die '''Loundkring Ahrweiler''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} lbz12rlvtw5yhjlti2pfcn145t8z9w4 10 2613 16263 2009-04-11T13:29:01Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Ienwooneretaale Düütske Loundkringe/Rhienlound-Palts}}“ wikitext text/x-wiki {{Ienwooneretaale Düütske Loundkringe/Rhienlound-Palts}} lv20cjhv8hwook1z0htf2dqutnlrwzy 0 2614 109105 105845 2014-03-28T16:53:15Z Jürgen Krause 5275 now svg ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Alzey-Worms |Wappen = DEU Landkreis Alzey-Worms COA.svg |Karte = Locator map AZ in Germany.svg |Lageplan = AZ in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Alzey |Fläche = 588 |Einwohner = 125697 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = AZ |Kreisschlüssel = 07 3 31 |NUTS = DEB3B |Gliederung = 69 |Adresse = Ernst-Ludwig-Straße 36<br />55232 Alzey |Website = [http://www.kreis-alzey-worms.de/ kreis-alzey-worms.de] |Landrat = Ernst-Walter Görisch |Partei = SPD }} Die '''Loundkring Alzey-Worms''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} 65k3in5lo48klby1t7cvw86dl6c7lfq 0 2616 108045 105844 2013-10-15T14:46:59Z Fränsmer 4952 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Bad Dürkheim |Wappen = Wappen Landkreis Bad Dürkheim.svg |Karte = Locator map DÜW in Germany.svg |Lageplan = DÜW in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rhienlound-Palts |Verwaltungssitz = Bad Dürkheim |Fläche = 590 |Einwohner = 134341<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = DÜW |Kreisschlüssel = 07 3 32 |NUTS = DEB3C |Gliederung = 48 |Adresse = Philipp-Fauth-Straße 11<br />67098 Bad Dürkheim |Website = [http://www.kreis-bad-duerkheim.de/ www.kreis-bad-duerkheim.de] |Landrätin = Sabine Röhl |Partei = SPD }} Die '''Loundkring Bad Dürkheim''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} 4l6r3znqluan4vsz3vwot18ivkij593 0 2617 109185 105843 2014-04-25T20:01:18Z Jürgen Krause 5275 now svg ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Bernkastel-Wittlich |Wappen = DEU Landkreis Bernkastel-Wittlich COA.svg |Karte = Locator map WIL in Germany.svg |Lageplan = WIL in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Wittlich |Fläche = 1178 |Einwohner = 113043<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = WIL |Kreisschlüssel = 07 2 31 |NUTS = DEB22 |Gliederung = 108 |Adresse = Kurfürstenstraße 16<br />54516 Wittlich |Website = [http://www.bernkastel-wittlich.de/ www.bernkastel-wittlich.de] |Landrätin = Beate Läsch-Weber |Partei = CDU }} Die '''Loundkring Bernkastel-Wittlich''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} 25uacl0732tsq6zru8arng98dbge10z 0 2618 109201 105884 2014-04-27T14:30:21Z Jürgen Krause 5275 now svg ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Birkenfeld |Wappen = DEU Landkreis Birkenfeld COA.svg |Karte = Locator map BIR in Germany.svg |Lageplan = BIR in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = [[Birkenfeld (Nahe)|Birkenfeld]] |Fläche = 777 |Einwohner = 86469<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = BIR |Kreisschlüssel = 07 1 34 |NUTS = DEB16 |Gliederung = 96 |Adresse = Schneewiesenstraße 25<br />55765 Birkenfeld |Website = [http://www.landkreis-birkenfeld.de/ www.landkreis-birkenfeld.de] |Landrat = Axel Redmer |Partei = SPD }} Die '''Loundkring Birkenfeld''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} gtd9ue1jcpr8vn2ea3yu8ros9cget3e 0 2619 105846 104018 2013-03-11T10:58:34Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8104]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Juu '''Atmosphäre''' ''(fon griechisk ἀτμός, atmós „Damp“ un σφαῖρα, sphaira „Kuugel“)'' is juu Gasloage uum aan [[Planete|Planet]] tou. Ätter buppen wäd dät Gas dan tänner, bit dät [[Vakuum]] fon ju [[Waareldruumte]] kumt. == Sjuch uk == * [[Klima]] * [[Weeder]] * [[Äid-Atmosphäre]] [[Kategorie:Atmosphäre]] {{stump}} 6j5ktrkzuwjmf74k8dcikv1uxwgvkc9 0 2620 114109 110437 2017-03-01T11:19:18Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki Juu '''Äid-Atmosphäre''' is juu [[Atmosphäre]] fon juu [[Äide]]. Juu wächt so'wät 5,15 · 10<sup>18</sup> kg. Dät Gas fon juu '''Äid-Atmosphäre''' hat [[Luft]], dät is ne Miskenge uut foarallen [[Stikstof]] un [[Suurstof]], man uk uur Stoffe as toun Biespiel [[Koolestofdioxid]]. <gallery> Bielde:Atmosphäre Stufen.svg|Iendeelenge ätter doo Temperatuure Bielde:Full moon partially obscured by atmosphere.jpg|Hier is ne Bielde uut dän [[Waareldruum]] fon juu Moune, deerfoar juu Äide mäd hiere Atmosphäre. </gallery> == Sjuch uk == * [[Klima]] * [[Weeder]] [[Kategorie:Atmosphäre]] sabld8d2z426sc12wlkw1utxt2boev9 0 2621 16280 2009-04-11T16:03:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Äid-Atmosphäre]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Äid-Atmosphäre]] bql04llti3y50hg48z9yxeahipn01gl 0 2622 109181 105862 2014-04-25T15:00:10Z Jürgen Krause 5275 now svg ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Cochem-Zell |Wappen = DEU Landkreis Cochem-Zell COA.svg |Karte = Locator map COC in Germany.svg |Lageplan = COC in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Cochem |Fläche = 719.42 |Einwohner = 64863 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = COC |Kreisschlüssel = 07 1 35 |NUTS = DEB16 |Gliederung = 92 |Adresse = Endertplatz 2<br />56812 Cochem |Website = [http://www.cochem-zell.de/ www.cochem-zell.de] |Landrat = Manfred Schnur |Partei = CDU }} Die '''Loundkring Cochem-Zell''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} nhe813weqyssoqw9wjft4evge0droup 0 2623 109191 105480 2014-04-26T12:50:41Z Jürgen Krause 5275 now svg - FIAV colours ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Donnersbergkreis |Wappen = DEU Donnersbergkreis COA.svg |Karte = Locator map KIB in Germany.svg |Lageplan = KIB in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Kirchheimbolanden |Fläche = 645.46 |Einwohner = 77877 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = KIB |Kreisschlüssel = 07 3 33 |NUTS = DEB3D |Gliederung = 81 |Adresse = Uhlandstraße 2<br />67292 Kirchheimbolanden |Website = [http://www.donnersberg.de/ www.donnersberg.de] |Landrat = Winfried Werner |Partei = SPD }} Die '''Tuunersbierichkring''' (Düütsk:Donnersbergkreis) is n Loundkring in [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} 6mngkrn7m2uw1l5b9hglyd1gmc72htj 0 2625 110352 105481 2014-12-28T18:36:31Z Fränsmer 4952 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Eifelkreis Bitburg-Prüm |Genitiv = Eifelkreises Bitburg-Prüm |Wappen = Wappen-Eifelkreis-Bitburg-Prüm.svg |Karte = Locator map BIT in Germany.svg |Lageplan = BIT in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Bitburg |Fläche = 1626.12 |Einwohner = 95219<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = BIT |Kreisschlüssel = 07 2 32 |NUTS = DEB23 |Gliederung = 235 |Adresse = Trierer Straße 1<br />54634 Bitburg |Website = [http://www.bitburg-pruem.de/ www.bitburg-pruem.de] |Landrat = Roger Graef |Partei = CDU }} Die '''Loundkring Bitburg-Prüm''' af '''Eifelkring Bitburg-Prüm''' (Düütsk:Eifelkreis Bitburg-Prüm) is n Loundkring in [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} s8hs6nni4a6gck84maynjaofl5cqegq 0 2626 109335 105863 2014-06-18T17:37:15Z Jürgen Krause 5275 now svg ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Germersheim |Wappen = DEU Landkreis Germersheim COA.svg |Karte = Locator map GER in Germany.svg |Lageplan = GER in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Germersheim |Fläche = 463.26 |Einwohner = 125822<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = GER |Kreisschlüssel = 07 3 34 |NUTS = DEB3E |Gliederung = 31 |Adresse = Luitpoldplatz 1<br />76725 Germersheim |Website = [http://www.kreis-germersheim.de/ www.kreis-germersheim.de] |Landrat = Fritz Brechtel |Partei = CDU }} Die '''Loundkring Germersheim''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} 1ri3emzy7l8wmnm6tirzz89twi5kpdp 0 2628 107591 107401 2013-07-16T13:05:58Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Sofia<br /><small>(София)</small> | ôfbylding = Sofia Collage TB.png | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.402.417 (<small>15. Feb 2010</small>) | oerflak = 1.345 km2 | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = 550 m | lân = [[Bulgarien]] | bestjoerlike ienheid 1 = Oblast | namme bestjoerlike ienheid 1= Stääd Sofia | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = Jordanka Fandakowa | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 1000 | tiidsône = UTC +2 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.sofia.bg/ www.sofia.bg] }} '''Sofia''' (Bulgarisk: ''София, Sofija'') is ju Haudstääd fon [[Bulgarien]]. Deer woonje 1.402.417 (Feb. 2010) Ljuude un ju is ju grootste Stääd fon dät Lound. == Geskichte == Sofia rakt dät langer as 5000 Jiere, un näiere archäologiske Unnersäikengen läite fermoudje, dät deer al in ju Steentied een Siedelenge waas. [[Alexander die Groote]] un do [[Roomske Riek|Roomske]] hääbe ju Stääd in hiere Tied äroberd. In dät Jier [[447]] ä.Kr. koomen do Hunnen un fernäilden aal ju Stääd. Deerätter wude ju unner dän byzantiske Kaiser [[Justinianus I.]] wier apbaud. Do Bulgaren äroberden ju Stääd un ju wuude in [[809]] Haudstääd fon dät eerste bulgariske Riek. Dät Byzantiske Riek äroberde ju Stääd [[1018]] wieruume fon do Bulgaren. In [[1128]] greepen do Ungarn Sofia oun, man ju Stääd wuude in dät Twäide Bulgariske Riek Haudstääd. [[1382]] äroberje do Turken Sofia un do bleeuwen deer foar fieuw Jierhunnerte. In dät Jier [[1878]] äroberden do Russen Sofia un een Jier leeter wuude Sofia ju Haudstääd fon Bulgarien. In dän [[Twäide Waareldkriech]] is läip fuul fernäild wuuden, deerätter is ju Stääd wierapbaud wuden in kommunistisken Stiel. == Befoulkenge == * [[1887]] - 20.856 * [[1892]] - 30.928 * [[1900]] - 46.593 * [[1920]] - 154.025 * [[1946]] - 530.168 * [[2001]] - 1.177.577 * [[2010]] - 1.402.417 == Ferbiendenge ätter buuten == {{CommonsLittik|Sofia}} {{Koördinaten|42_41_0_N_23_19_0_E_type:landmark_region:IQ|42° 41' N, 23° 19' A}} [[Kategorie:Bulgarien]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] m0b670jhgsq9y2wmf7brzyors3icaew 0 2632 119948 107396 2021-08-08T21:21:11Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Bukarest<br />''Bucureşti'' | Koarte = HDR clouds.jpg | Ienwoonertaal = 1.931.838 (<small>1. juli 2007</small>) | Metropoolregion = | Lound = [[Rumänien]] | Metropoolregion = | Kanton = | Kring = Bucureşti | Distrikt = | Provinz = | Deelstoat = | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 228 <small>km2</small> | Tiedsone = UTC +2 | Buurmäster = | Websiede = [http://www.pmb.ro/ www.pmb.ro] }} '''Bukarest''' is ju Haudstääd fon [[Rumänien]]. Der woonje 1.931.838 Ljuude in ju Stääd (2007) un ungefeer 2.6 Millione in ju Agglomeration. Et is ju säkstgrootste Stääd in ju [[Europäiske Union]]. == Geschichte == Bukarest häd neen oolde Geschichte, man ju is truch ju Gruundenge in dät 14. Jierhunnert täämelk näi. Dät rumäniske Woud ''bucurie'' betjut Bliedskup, un deeruume wäd ju Stääd uk wäil 'Stääd fon ju Bliedskup' naamd. Deerätter wuude Bukarest ouwikseljend mäd Târgovişte Haudstääd fon ju region Walachei. In 1545 kricht ju Stääd n Stäädmuure. In do naiste Jiere kreech Bukarest ne oainständige Wirtskup. Ne Uurkunde fon n 13. Moai 1563 wiest ätter ne Präfektuur un 12 Meenteräide. Ju Stääd kreech uk ne Fersuurgengsfunktion foar dät Lound uum ju Stääd un wuude uk wichtich foar ju Hondel mäd dät [[Osmaniske Riek]]. In do ätterfoulgjende Jiere ferhindert ju turske Heerskup dän wirtskuppelke Foutgong fon ju Stääd. In 1595, wilst do Turken ju Stääd äroberje, kumt et tou n Stäädbround. Bie n uur Slacht in ju Naite fon Bukarest in n Häärst fon 1595 looken do Turken sik wieruume un fernäilden n Deel fon ju Stääd. Deeruum wuude Târgovişte ju Haudstääd fon Rumänien. Een jier leeter wuude Bukarest dan tourääch äroberd. In dät jier 1769 ferjoageden 700 moldauiske Striedere mäd Hälpe fon ju Befoulkenge do in ju Stääd stationierde Turken. Ruske Truppen siegeden ap n 30. Oktober 1771 bie Bukarest juun do Osmanen. In 1880 unner ju Rusk-Aastriekske Turkenkriech fluchtet ap n 26. Oktober 1789 die Fürst Nicolae Mavrogheni mäd 1000 Monljuude uut ju Stääd hääruut. Bukarest wuude ap n 10. November 1789 fon do Aastrieker unner dän Prins Friedrich Josias fon Saksen-Kobuurich-Saalfäld iennuumen un eerst ap n 4. August 1791 wieruume roat. Ferscheedene Natuurkatastrofen un Epidimien, as Äidbieuwjen (1793 un 1802), Pest (1794 un 1812), fjuurbukkel (1804) un uurdriftenge (1805 un 1806) träfden ju Stääd in do naiste Jiere. In dät 19. Jierhunnert waas Bukarest mongs Frontstääd in ferscheedene Kriege twiske [[Ruslound]], [[Aastriek]] un dät Osmaniske Riek. In dät Jier 1861 wuude dan die Stoat Rumänien bilded un Bukarest wuude Haudstääd. Ap n 6. Dezember 1916, unner ju [[Eerste Waareldkriech]] wuude ju Stääd truch düütske Truppen besät un ju Haudstääd fon Rumänien wuude [[Iaşi]]. November 1918 wuude Bukarest wier fräi un Bukarest wuude Haudstääd. In n Oktober 1940 looken düütske Truppen Bukarest binne. Unner ju [[Twäide Waareldkriech]] ferboont Rumänien sik mäd dät Düütske Riek un ap Eende fon dän Kriech ap n 23. august mäd doo Allierde. Hitler roate n Befeel tou Bombardierenge fon ju Stääd ap n 24. August 1944. Aan dai leeter ferkloorde Rumänien dän Kriech an [[Düütsklound]]. Do Russen looken Bukarest binne ap n 31. August 1944. In dän [[Koolde Kriech]] waas Rumänien n Satellitstoat fon ju [[Sowjetunion]]. Midde Dezember 1989 waas die Begin fon ju Foulksapstand juun Nicolae [[Ceauşescu]]. Ju Apstand foatede ap n 21. Dezember 1989 in Bukarest oun. Ap n 22. Dezember 1989 kwad ju Stoatsfiersjooseender TVR Rumänien fräi tou weesen. In Bukarest sunt truch ju Revolution 500 moanskene stuurwen. == Befoulkenge == [[Bielde:Triumphbogen Bukarest.jpg|thumb|Triumfbooge]] [[Bielde:Bukarest Atheneum.jpg|thumb|Dät atheneum]] * 1798 - 30.030 * 1831 - 60.587 * 1877 - 178.000 * 1900 - 282.000 * 1930 - 639.000 * 1948 - 1.025.000 * 1966 - 1.367.000 * 1977 - 1.807.000 * 1992 - 2.067.000 * 2007 - 1.931.838 == Kultuur == Flugge bauwierke in Bukarest sunt: * Arcul de Triumf * Atheneum * Buurich Cotroceni * Buurich Mogoşoaia * Monumentul Aviatorilor === Museum === * Muzeul Naţional de Artă al României (nationoal kunstmuseum fon Rumänien) * Bukarest Museum * Muzeul Satului * Parlamäntspalast === Ienkoopje === * Unirii * Obor == Ferbiendenge ätter buuten == {{CommonsLittik|Bucharest|Bukarest}} * [https://web.archive.org/web/20070106051720/http://www.bukarest.ro/ Bukarest-Portoal] (ängelsk) {{Koördinaten|44_26_0_N_26_06_0_E_type:landmark_region:IQ|44° 26' N, 26° 06' A}} [[Kategorie:Rumänien]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] 3k2u0td0zlmkudfyqpi5zl69jicg5yk 14 2633 115364 104035 2018-01-09T17:12:53Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 0 2634 109276 105880 2014-05-17T16:09:45Z Jürgen Krause 5275 now svg ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Kaiserslautern |Wappen = DEU Landkreis Kaiserslautern COA.svg |Karte = Locator map KL in Germany.svg |Lageplan = KL (Lkr) in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Kaiserslautern |Fläche = 639.85 |Einwohner = 107875<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = KL |Kreisschlüssel = 07 3 35 |NUTS = DEB3F |Gliederung = 50 |Adresse = Lauterstraße 8<br />67657 Kaiserslautern |Website = [http://www.kaiserslautern-kreis.de/ www.kaiserslautern-kreis.de] |Landrat = Rolf Künne |Partei = SPD }} Die '''Loundkring Kaiserslautern''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. Ju kringfräie Stääd [[Kaiserslautern]] heert nit deertou, man ju wäd bienaist gans fon dän '''Loundkring Kaiserslautern''' uumsingeld. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} optg2po2bkkikslyaovyce71qkt0cqn 14 2635 106930 104041 2013-04-13T10:40:49Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6204331]] wikitext text/x-wiki Baukunst {{Commonscat|Architecture}} [[Kategorie:Bieldende Kunst]] 2gtyqs6egh7jg781p0lezmudiz5jihn 0 2636 16372 2009-04-13T15:17:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Roomske Riek]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Roomske Riek]] hdmd67m3hnexjzix2rkwqh9u0eiocyx 0 2638 109190 105878 2014-04-26T11:46:12Z Jürgen Krause 5275 now svg ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Kusel |Wappen = DEU Landkreis Kusel COA.svg |Karte = Locator map KUS in Germany.svg |Lageplan = KUS in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Kusel |Fläche = 573.42 |Einwohner = 74876 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = KUS |Kreisschlüssel = 07 3 36 |NUTS = DEB3G |Gliederung = 98 |Adresse = Trierer Straße 49-51<br />66869 Kusel |Website = [http://www.landkreis-kusel.de/ www.landkreis-kusel.de] |Landrat = Winfried Hirschberger |Partei = SPD }} Die '''Loundkring Kusel''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} 5eibmb4igxdj6f0x8af1igza9gk5t52 0 2639 109204 105877 2014-04-29T06:55:01Z Jürgen Krause 5275 now svg ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Mainz-Bingen |Wappen = DEU Landkreis Mainz-Bingen COA.svg |Karte = Locator map MZ in Germany.svg |Lageplan = MZ (Lkr) in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Ingelheim am Rhein |Fläche = 605.85 |Einwohner = 201451 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = MZ |Kreisschlüssel = 07 3 39 |NUTS = DEB3J |Gliederung = 66 |Adresse = Georg-Rückert-Straße 11<br />55218 Ingelheim am Rhein |Website = [http://www.mainz-bingen.de/ www.mainz-bingen.de] |Landrat = Claus Schick |Partei = SPD }} Die '''Loundkring Mainz-Bingen''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} ab26h9x6kus6lu6riyz081n7uc5fn18 0 2640 109179 105897 2014-04-22T20:17:18Z Jürgen Krause 5275 now svg ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Mayen-Koblenz |Wappen = DEU Landkreis Mayen-Koblenz COA.svg |Karte = Locator map MYK in Germany.svg |Lageplan = MYK in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Koblenz |Fläche = 817.06 |Einwohner = 212944 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = MYK |Kreisschlüssel = 07 1 37 |NUTS = DEB17 |Gliederung = 87 |Adresse = Bahnhofstraße 9<br />56068 Koblenz |Website = [http://www.kvmyk.de/ www.kvmyk.de] |Landrat = Dr. [[Alexander Saftig]] |Partei = CDU }} Die '''Loundkring Mayen-Koblenz''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} 5e565gjytle48w1oauz7gwxknqaqppy 0 2641 109336 105898 2014-06-18T21:13:23Z Jürgen Krause 5275 now svg ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Neuwied |Wappen = DEU Landkreis Neuwied COA.svg |Karte = Locator map NR in Germany.svg |Lageplan = NR in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Neuwied |Fläche = 626.79 |Einwohner = 183618 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = NR |Kreisschlüssel = 07 1 38 |NUTS = DEB18 |Gliederung = 62 |Adresse = Wilhelm-Leuschner-Straße 9<br />56564 Neuwied |Website = [http://www.kreis-neuwied.de/ www.kreis-neuwied.de] |Landrat = Rainer Kaul |Partei = SPD }} Die '''Loundkring Neuwied''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} idveq8v02uhh19dyvbm0s0wkq029pcw 0 2642 113718 112683 2016-11-02T01:08:01Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q12560]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:OttomanEmpireIn1683.png|thumb|200px|Koarte fon dät Osmaniske Riek]] Dät '''Osmoanske Riek''' waas n Riek twiske 1299 un 1923. In [[Europa]] wuude dät Lound ju „[[Turkäi]]“ of dät „Turske Riek“ naamd. In dän [[Eerste Waareldkriech]] häd dät Osmoanske Riek foar ju düütske Siede wääld. [[Mustafa Kemal Atatürk|Kemal Atatürk]] waas die Gruunder fon ju moderne Turkäi ap n 29. Oktober 1923. {{stump-links}} [[Kategorie:Historisk Lound]] [[Kategorie:Turkäi]] 0fn7oc5f3advkvpkax3r65vbtbfpy5f 0 2643 117205 104054 2018-07-11T06:28:52Z Milenioscuro 8390 SVG ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.6.5]]) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Austro-Hungarian Monarchy (1914).svg|thumb|Aastriek-Ungarn in 1913]] '''Aastriek-Ungarn''' waas n Stoat twiske dän 8. Juni 1867 un n 31. Oktober 1918. Dät waas ne Dubbelmonarchie. In dän [[Eerste Waareldkriech]] häd Aastriek-Ungarn foar ju düütske Siede wääld. == Deelenge 1918 == Do naiste Stoaten/Gebiete heerden fröier tou Aastriek-Ungarn: * [[Aastriek]] * [[Jugoslavien]] * [[Tschechoslowakäi]] * [[Ungarn]] Gebiete fon Aastriek-Ungarn do däälich tou uur Stoaten heere: * [[Transsylvanien]] keem tou [[Rumänien]] * [[Galisien]] keem tou [[Polen]] * [[Italien]] kreech [[Suud-Tirol]], Wääst-[[Slovenien]], [[Istrien]] un Deele fon [[Dalmatien]] [[Kategorie:Historisk Lound]] 44xe4ne79ojqqhwrvjdgz7osmn38vf4 14 2644 42186 17561 2010-09-10T10:26:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Historisk Lound [[Kategorie:Lound]] [[Kategorie:Geskichte]] 15s09dszqnvmectp73n0xx3aa9uzroe 14 2645 115167 110806 2018-01-09T13:54:32Z Wwikix 8153 -Kat wikitext text/x-wiki {{Commons|Türkiye}} [[Kategorie:Lound in Asien]] [[Kategorie:Lound in Europa]] c6xthozjocat6ka0vely5xkp94jt80u 0 2646 109153 105900 2014-04-06T18:53:18Z Jürgen Krause 5275 now svg ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Rhein-Hunsrück-Kreis |Genitiv = Rhein-Hunsrück-Kreises |Wappen = DEU Rhein-Hunsrueck-Kreis COA.svg |Karte = Locator map SIM in Germany.svg |Lageplan = SIM in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Simmern/Hunsrück |Fläche = 963.10 |Einwohner = 104263<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt_Kommunen_und_Landkreise_in_Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = SIM |Kreisschlüssel = 07 1 40 |NUTS = DEB19 |Gliederung = 134 |Adresse = Ludwigstraße 3–5<br />55469 Simmern/Hunsrück |Website = [http://www.rheinhunsrueck.de/ www.rheinhunsrueck.de] |Landrat = Bertram Fleck |Partei = CDU }} Die '''Rhien-Hunsrück-Kring''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} 32f4ki1clycrj63rwbm63kx1esoovtt 0 2647 109192 105901 2014-04-26T19:18:02Z Jürgen Krause 5275 now svg ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Rhein-Lahn-Kreis |Genitiv = Rhein-Lahn-Kreises |Wappen = DEU Rhein-Lahn-Kreis COA.svg |Karte = Locator map EMS in Germany.svg |Lageplan = EMS in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Bad Ems |Fläche = 782.31 |Einwohner = 126258<!-- Bitte nicht per Hand aktualisieren: [[Wikipedia:WikiProjekt Kommunen und Landkreise in Deutschland/Einwohnerzahlen]] --> |Stand = 2007-12-31 |Kfz = EMS |Kreisschlüssel = 07 1 41 |NUTS = DEB1A |Gliederung = 137 |Adresse = Insel Silberau 1<br />56130 Bad Ems |Website = [http://www.rhein-lahn-info.de/ www.rhein-lahn-<br />info.de] |Landrat = Günter Kern |Partei = SPD }} Die '''Rhien-Lahn-Kring''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} 9rn691ytwptcerke2zozjdif6zm6k6v 0 2648 109341 105895 2014-06-20T17:13:33Z Jürgen Krause 5275 now svg ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.3]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Rhein-Pfalz-Kreis |Genitiv = Rhein-Pfalz-Kreises |Wappen = DEU Rhein-Pfalz-Kreis COA.svg |Karte = Locator map RP in Germany.svg |Lageplan = RP in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Ludwigshafen am Rhein |Fläche = 304.88 |Einwohner = 149202 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = RP |Kreisschlüssel = 07 3 38 |NUTS = DEB3I |Gliederung = 25 |Adresse = Europaplatz 5<br />67063 Ludwigshafen am Rhein |Website = [http://www.rhein-pfalz-kreis.de/ www.rhein-pfalz-<br />kreis.de] |Landrat = Werner Schröter |Partei = SPD }} Die '''Rhien-Palts-Kring''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} hnkcye5y5pig6uivfbhin1zxiph85ew 0 2649 107964 105896 2013-09-19T22:28:03Z Fränsmer 4952 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Südliche Weinstraße |Wappen = Wappen Landkreis Südliche Weinstraße.svg |Karte = Locator map SÜW in Germany.svg |Lageplan = SÜW in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Landau in der Pfalz (Juu Stääd is kringfräi un heert sälwen nit tou dän Loundkring, man deer is juu ganse Ferwaltenge) |Fläche = 639.89 |Einwohner = 109957 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = SÜW |Kreisschlüssel = 07 3 37 |NUTS = DEB3H |Gliederung = 75 |Adresse = An der Kreuzmühle 2<br />76829 Landau in der Pfalz |Website = [http://www.suedliche-weinstrasse.de/ www.suedliche-<br />weinstrasse.de] |Landrätin = Theresia Riedmaier |Partei = SPD }} Die '''Loundkring suudelke Wiensträite''' (Düütsk:Landkreis Südliche Weinstraße) is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} kaxk4teex5v4zgbnzm8etvd4njjcqsg 0 2650 103989 99618 2013-03-08T14:02:28Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 18 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8552]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Südwestpfalz |Wappen = Wappen LK Suedwestpfalz.svg |Karte = Locator map PS in Germany.svg |Lageplan = PS (Lkr) in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Pirmasens |Fläche = 953.76 |Einwohner = 101596 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = PS |Kreisschlüssel = 07 3 40 |Gliederung = 84 |Adresse = Unterer Sommerwald 40–42<br />66953 Pirmasens |Website = [http://www.lksuedwestpfalz.de/ www.lksuedwestpfalz.de] |Landrat = Hans Jörg Duppré |Partei = CDU }} Die '''Loundkring Suudwäästpalts''' (Düütsk:Landkreis Südwestpfalz) is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} 4ez8lelk5xjelyfn3x9z21f5tkkdfew 0 2651 120409 109202 2022-01-03T12:32:41Z Binocular1234 11529 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Trier-Saarburg |Wappen = DEU Landkreis Trier-Saarburg COA.svg |Karte = Locator map TR in Germany.svg |Lageplan = TR (Lkr) in Rheinland-Pfalz.svg |Bundesland = Rheinland-Pfalz |Verwaltungssitz = Trier (Juu Stääd Trier is innerdoat kringfräi, man deer is juu ganse Ferwaltenge fon dän Loundkring Trier-Saarburg) |Fläche = 1091 |Einwohner = 141009 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = TR |Kreisschlüssel = 07 2 35 |NUTS = DEB25 |Gliederung = 103 |Adresse = Willy-Brandt-Platz 1<br />54290 Trier |Website = [http://www.trier-saarburg.de/ www.trier-saarburg.de] |Landrat = Stefan Metzdorf |Partei = [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds|SPD]] }} Die '''Loundkring Trier-Saarburg''' is n Loundkring fon [[Rhienlound-Palts]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} f7ifuxpuilrzxaqqyxl4c96ex73zen8 14 2652 115996 16413 2018-01-29T20:42:48Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Säärke [[Kategorie:Kristendum]] sb3ciudmdl8lwjols2zrm3qf252lwil 0 2653 105851 105295 2013-03-11T10:59:12Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q48268]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Juu '''International Union for Conservation of Nature and Natural Resources''', kuut '''IUCN''', is ne internationoale Natuurschuts-Gruppe, juu foarallen foar hiere Lieste fon betruuede Oarde bekoand is. {{stump}} tdt8niwwkp0t6qd6mhxleu8e5hcllox 0 2654 115321 107922 2018-01-09T16:41:07Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Republic of Sierra Leone<br /><small>Dät waas Ängelsk</small> | Flaage = Flag of Sierra Leone.svg | Woapen = Coat of arms of Sierra Leone.svg| Woalspruch = Unity, Freedom, Justice<br /><small>Ängelsk foar "Eenegaid, Fräiegaid, Gjuchtfäidegaid" | Nationoalhymne = High We Exalt Thee, Realm of the Free | Steede = LocationSierraLeone.svg | Amtssproake = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | Haudstääd = Freetown | Stoatsfoarm = Präsidioalrepublik | Fläche = 71.740 | Ienwoonere = 2008 uur dän Tuume wäch 5.226.221 Ljuude | Munte = Leone | Tiedzone = | Fierdai = - | Auto-Känteeken = WAL (internationoal)<br />SLE (nationoal/regionoal) | Internet-TLD = .sl | Telefonfoarwoal = 232 | }} '''Sierra Leone''' is n Lound an ju Wäästkuste fon [[Afrikoa]]. == Geographie == [[Bielde:UNsierraleone.PNG|left|300px]] Dät wäd begränsed fon... * dän Atlantik * [[Guinea]] * [[Liberia]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] 7rrjbly43l0eesjq8wvuswlfo0mq31t 0 2655 118770 117979 2020-01-26T16:44:39Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1836]] - [[1837]] - [[1838]]</small> - '''1839''' - <small>[[1840]] - [[1841]] - [[1842]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[18. Meerte]]: Die Kaiser fon [[China]] ferbjut uutloundske Honnelssälskuppe, [[Opium]] ätter China wai tou brangen. === Sunner ne gnauere Tiedangoawe === * Die wäästfräiske Bakker [[Waling Dykstra]] begon 1839 mäd dät Skrieuwen fon Dööntjene un Fertälstere. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Basilio Haggiar]], syrisken Äärts-Biskop * [[11. Januoar]]: [[Elisabeth Järnefelt]], jält as "Muur fon ju finniske Kunst un Kultuur" * [[19. Januoar]]: [[Paul Cézanne]], impressionistisken Moaler († [[1906]]) * [[16. Meerte]]: [[René François Armand Sully-Prudhomme]], frantsöösken Dichter († [[1907]]) * [[29. November]]: [[Ludwig Anzengruber]], aastrieksken Skrieuwer († [[1889]]) == Stuurwen == * [[29. September]]: [[Friedrich Mohs]], düütsken Mineraloge (* [[1773]]) [[Kategorie:19. Jierhunnert]] lme1tbu6fz704hcnoefpvbxmykwlr0h 0 2660 117198 105869 2018-06-23T07:10:48Z Trey314159 9273 fix homoglyphs: convert Latin characters in Ат[ă]л to Cyrillic wikitext text/x-wiki [[Bielde:Volgarivermap.png|right|thumb|200px|Koarte]] Juu '''Wolga''' ([[rusk]] Волга, [[Tatariske Sproake|tatarisk]] İdel, [[Mordowinisk|mordwinisk]] Рав, [[tschuwaschisk]] Атӑл) is ne Äi in dät wäästelke [[Ruslound]]. Juu is 3.534 km loange. Juu Woaterwälle fon juu Wolga is nai bie dät Täärp Wolgowerchowje (57° 15′ 31″ N, 32° 28′ 22″ O). Juu fljut in dät [[Kaspisk Meer|Kaspiske Meer]] (46° 44′ 0″ N, 47° 51′ 0″ O). {{stump-links}} [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Ruslound]] mioaxvec5k1f8gnieol5pgh7ebyhfs1 0 2661 105296 104003 2013-03-08T20:47:39Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q40855]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dnepr Basin River Town German.png|thumb|200px|right]] Die '''Dnepr''' af '''Dnjepr''' is ne Äi in [[Ruslound]], [[Wiet-Ruslound]] un juu [[Ukraine]]. Hie häd ne Loangte fon 2.201 km un fljut in juu [[Swotte See]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Äi]] 60n187wbsky2jmwttxu7a4e6szqi0fb 0 2662 16569 16568 2009-04-19T18:34:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dnepr]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dnepr]] cuyvfz32bv515m5od805z416rb3hg4v 0 2663 104005 99376 2013-03-08T14:04:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 126 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1653]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Donau-Karte.png|thumb|300px|right|Koarte]] Ju '''Donau''' is ne Äi in [[Düütsklound]], [[Aastriek]], juu [[Slowakäi]], [[Ungarn]], [[Kroatien]], [[Serbien]] un [[Rumänien]]. Ju is ätter ferskeedene Definitione 2845 af 2888 km loange un fljut in ju [[Swotte See]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Äi]] 92bhu3i4ydjfswlpd4hej7ggv2mhhc1 0 2664 26458 16619 2009-12-03T17:09:48Z 91.89.92.72 . wikitext text/x-wiki Mäd dän Begriep "'''exotherm'''" beteekent me in juu [[Chemie]] ne Reaktion, juu Waarmte fräisät. == Sjuch uk == * [[Endotherm]] {{stump}} [[Kategorie:Chemie]] Exotherm nennt man es, wenn Energie freigesetzt wird oder Energie entsteht. ipoihab7e487kx58303gwkahln1y38e 0 2665 104007 79992 2013-03-08T14:04:45Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 35 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q203522]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Mäd dän Begriep "'''endotherm'''" beteekent me in juu [[Chemie]] ne Reaktion, juu Waarmte bruukt. == Sjuch uk == * [[Exotherm]] {{stump}} [[Kategorie:Chemie]] qignh1s6m6w55qh94ie2mmdrdb83hhu 0 2666 119159 111839 2020-05-19T18:05:46Z Ji-Elle 8911 +pict wikitext text/x-wiki [[Bielde:Chilling (1).jpg|thumb|left|Nil ([[Ägypten]])]] [[Bielde:Nile.png|right|thumb|200px|Koarte]] Die '''Nil''' is ne Äi in [[Afrikoa]]. Hie fljut 6.671 km truch [[Burundi]], [[Ruanda]], [[Tansania]], [[Uganda]], [[Sudan]] un [[Ägypten]] in dät [[Middelmeer]]. Hie is juu loangste Äi ap juu [[Äide]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Afrikoa]] [[Kategorie:Ägypten]] [[Kategorie:Äi]] k50ce13hrg3kx4fzvuacjxvm1eaflxc 0 2667 117822 117706 2018-12-16T13:09:29Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Amazonriverbasin basemap.png|thumb|right|300px|Koarte fon dät Amazonas-System]] [[Bielde:Amazon River - Flickr - pellaea.jpg|thumb|right|300px|Die buppere Amazonas in [[Peru]]]] Die '''Amazonas''' (uk Portugiesisk: ''Rio Amazonas'', Spoansk: ''Río Amazonas'', in dän brasilioansken Bupperloop ''Rio Solimões'', aleer ''Rio Orellana'') is aan Stroom in't Noude fon Suud-Amerikoa. Sowät 300 Kilomeetere suudelk fon dän [[Äquator]] fljut hie fon do [[Anden]] uut ätter't Aaste truch dät [[Amazonas-Bäkken]] ätter dän [[Atlantik]]. Die Amazonas is mäd een Woaterfierenge fon (in'n Truchsleek) 206.000 m³/s ju aller-woaterriekste Äi fon ju [[Äide]] un fiert oun sien Mundenge moor Woater as do säks naistlitjere Äien touhoope. Sin Noome fiert die Stroom eerste fon ju Steede oun, wier do bee Wäl-Äien [[Río Marañón]] un [[Río Ucayali|Ucayali]] in [[Peru]] touhoopefljoote. Unnerbreeken wäd dät truch dän [[Brasilien|brasilioansken]] Ousnit buppe ju Stääd [[Manaus]] mäd dän Noome ''Rio Solimões''. Die Stroom häd in Brasilien een Bratte fon maasttieds moorere Kilomeetere, sien Woaterfierenge blift uur't Jier maasttieds moor of minner gliek, uumdät do Sieden-Äien tou unnerskeedelke Jieres-Tieden Hooch- un Läichwoater hääbe, dät glieket sik dan maasttieds uut. Wan dät toumäts dan daach Hoochwoater ap n Amazonas rakt, kon hie do bewooldede [[Alluvioal-Boudem|Alluvioal-Flakten]] loangs sien Ougere ap een Bratte fon bit tou 60 Kilomeetere unner Woater sätte. In twäin Haud-Ierme truchstroomet hie ju Ailound-Waareld fon dän bienaist 200 Kilomeetere breeden Mundengs-Beriek. Die Mundengsberiek fon dän Amazonas is truch Woaterloope, do fon Äbbe un Floud bestimd wäide, ferbuunen mäd dän Mundengs-Tjoachter fon dän [[Rio Pará]], wiertruch dät Ailound [[Marajó]] outränd wäd. == Sieden-Äien == Sowät tjoonduusend Äien fljoote in dän Amazonas. Deer sunt moor as hunnert fon goadelk foar ju [[Skipfoart]], un soogentien sunt langer as 1600 Kilomeetere (tou'n Fergliek häd die [[Rhien]] een Loangte fon 1236 km). Do wichtichste Sieden-Äien fon links sunt: * [[Río Napo|Napo]] * [[Putumayo (Äi)|Içá]] * [[Japurá]] * [[Rio Negro (Amazonien)|Rio Negro]] Do wichtichste Sieden-Äien fon gjuchts sunt: * [[Rio Juruá|Juruá]], * [[Rio Purus|Purus]], * [[Rio Madeira|Madeira]], * [[Rio Tapajós|Tapajós]], * [[Rio Xingu|Xingu]] == Wällen-Ätterwiese == * Düssen Artikkel foutet grootstendeels ap dän Artikkel fon ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Peru]] [[Kategorie:Brasilien]] [[Kategorie:Suudamerikoa]] hlof2rrmbt3wgkqx1ofqzsm3hut0qnn 0 2668 16597 2009-04-20T14:11:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kap Verde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kap Verde]] byx3jvoyrtg2uuv9yrcxfla6hcn494s 0 2669 104012 99580 2013-03-08T14:05:17Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 64 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q14294]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SpainTajoBasin.png|thumb|200px|right|Juu Koarte fon dät Tajo-System]] Die '''Tajo''' (Spanisk) af '''Tejo''' (Portugiesisk) (Niederloundsk ''Taag'') is ne Äi ap dät Iberiske Hoolichailound ([[Spanien]] un [[Portugal]]). Ju Woaterwälle fon dän '''Tajo''' hat "Fuente de García" un is in do Bierge [[Sierra de Albarracín]]. Fon deer fljut hie in dän Atlantik. Ju Mündenge is in [[Lissabon]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Äi]] leswao4huzhxtyvxpq0hvdgwq17xksq 0 2670 16599 2009-04-20T14:49:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tajo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tajo]] jpjoxcuevt72srpumn74myfkf0hokn6 0 2671 114896 114304 2018-01-05T20:41:32Z Gerd Eichmann 8906 Image added wikitext text/x-wiki [[File:Speyer-Dom-22-Westwerk-gje.jpg|thumb|upright=1.4|left|]] [[Bielde:DEU Speyer COA.svg|thumb|200px|Woapen]] [[Bielde:SP in Rheinland-Pfalz.svg|thumb|right|200px|Speyer in [[Rhienlound-Palts]]]] '''Speyer''' is ne kringfräie Stääd in ju Faanderpalts (Buundeslound [[Rhienlound-Palts]]). '''Speyer''' is 42,58 km² groot un hiede in dät Jier [[2007]] 50.673 Ienwoonere. Dät Auto-Känteeken fon '''Speyer''' is SP. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts}} [[Kategorie:Palts]] raxe6eh53wup6kbwj0yh615vixcnajf 14 2672 16606 2009-04-20T15:37:33Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Palts“ wikitext text/x-wiki Palts 3uesxsx8ykj2si4pup281b66jjgo6hr 0 2673 16623 2009-04-21T15:03:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bad Kreuznach (Loundkring)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bad Kreuznach (Loundkring)]] 4yridt62ob47nycsgrk4abaz61fwefl 0 2674 16626 16625 2009-04-21T15:04:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bad Kreuznach (Loundkring)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bad Kreuznach (Loundkring)]] 4yridt62ob47nycsgrk4abaz61fwefl 0 2675 16627 2009-04-21T15:05:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bad Kreuznach (Loundkring)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bad Kreuznach (Loundkring)]] 4yridt62ob47nycsgrk4abaz61fwefl 0 2676 115330 107923 2018-01-09T16:44:24Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Republic of Zimbabwe | namme = Simbabwe | flagge = Flag of Zimbabwe.svg | wapen = Coat of Arms of Zimbabwe.svg| lokaasje = LocationZimbabwe.svg | motto = "Unity, Freedom, Work"<small>([[Ängelske Sproake|Ängelsk]])<br />"Eenegaid - Fräiegaid - Oarbaid"</small> | folksliet = ''Simudzai Mureza Wedu we Zimbabwe''<small>([[Shona]])</small><br />''Kalibusiswe Ilizwe leZimbabwe''<small>([[Ndebele]])<br />"Blessed be the land of Zimbabwe"[[Ängelske Sproake|Ängelsk]]</small> | taal = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | haadstêd = Harare | steatsfoarm = Republik | oerflak = 390.757 | pctwetter = 1 | ynwenners = 13.010.000 | teljier = 2005 | munt = Simbabwe-Dollar | muntkoade = ZWD | tiidsone = +2 | feestdei = 18. April | lânkoade = ZWE | ynternet = .zw | tillefoan = 263 | }} '''Simbabwe''' is n Lound in [[Afrikoa]]. Dät wäd begränsed fon [[Sambia]], [[Mosambik]], [[Suudafrikoa]] un [[Botsuana]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] f3juu8n50ebo969klg7c3jclhl4i2s5 0 2677 117366 117364 2018-07-22T16:50:27Z 178.249.2.164 Düsse fjauer Bielden stounde in neen Ferhooldnis tou dän skriftelken Ienhoold. Un jo wieren ängelsk kommentierd. Jo konnen deer jädden wier roun, wan deer nouch Text ap ju Siede is un jo sik kloor ap dän skriftelken Ienhoold beluuke. wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Soomaaliya<br />الصومال<br />As-Soemal | namme = Somalia | flagge = Flag of Somalia.svg | wapen = Coat of arms of Somalia.svg | lokaasje = Somalia in its region (claimed).svg | motto = | taal = [[Somalisk]] un [[Arabisk]] | haadstêd = Mogadischu | steatsfoarm = Republik | oerflak = 637.657 | pctwetter = 1,6 | ynwenners = 11.000.000 | teljier = 2003 | munt = [[Somali shilling]] | muntkoade = SOS | tiidsone = +3 | feestdei = [[1. Juli]] | folksliet = Somaliyaay toosoo | lânkoade = SOM | ynternet = .so | tillefoan = 252 | }} '''Somalia''' is n Lound in [[Afrikoa]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] gzplo4ptk3d5ewrkgn9v8u0fja0y088 0 2678 118692 118691 2019-12-15T14:36:22Z 186.141.230.161 /* Geografie */ wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = República Argentina | namme = Argentynje | flagge = Flag of Argentina.svg | wapen = Coat_of_arms_of_Argentina.svg | lokaasje = Argentina_orthographic.svg | motto = "En Unión y Libertad" | taal = [[Spanisk]] | haadstêd = [[Buenos Aires]] | steatsfoarm = Präsidioale Buundesrepublik | oerflak = 2.766.890 | pctwetter = 1,1 | ynwenners = 37.800.000 | teljier = 2003 | munt = Argentinisken Peso | muntkoade = ARS | tiidsone = -3 | feestdei = [[25. Moai]] | folksliet = Himno Nacional Argentino | lânkoade = ARG | ynternet = .ar | tillefoan = 54 | }} [[File:ViñedoCafayate.jpg|thumb|]] '''Argentinien''' is een Lound in't Suude fon [[Suudamerikoa]], dät in [[1816]], do noch unner dän Noome [[Fereende Provinse fon dän Río de la Plata]], uunouhongich fon [[Spanien]] wuuden is. Ju Haudstääd is [[Buenos Aires]]. == Geografie == [[Bielde:Argentinien topo.jpg|left|250px|alt=Koarte fon Argentinien|Koarte fon Argentinien]] === Loundskuppelke Beskrieuwenge === Argentinien lukt sik fon dän suudelke Deel fon ju suudamerikoanske [[Atlantik]]-Kuste bit in do aastelke [[Anden]], in do dät heele wäästelke Skeed fon Argentinien ferlopt. In do argentinske Anden lait uk die [[Aconcagua]], dät is die hoochste Bierich fon [[Suudamerikoa]] un dän heele [[Amerikoa|Amerikoanske Dubbelkontinent]]. In dät Noudwääste fon Argentinien sunt do [[Pampa]]s tou fienden, dät sunt subtropiske Gäärs-Stäppen. Deer lait uk die [[Río de la Plata]] naamde Mundengstjoachter fon dän [[Río Paraná]] un dän [[Río Uruguay]], wier een ticht besiedeld Rebät mäd ju Haudstääd [[Buenos Aires]] tou fienden is. === Groote Stääde === [[Buenos Aires]], ju politiske Haudstääd un ju wirtskuppelke Midde fon Argentinien, häd foar sik sälwen man 2.890.151 Ienwoonere (Stound 2010). Touhoope mäd een groote Riege Foarstääde, do noch n Stoatus as oaine Meenten hääbe, hiede ju Metropolruumte [[Gran Buenos Aires]] in't Jier 2017 sowät 14,9 Millionen Ienwoonere. Wäkke fon düsse Foarstääde sunt niks as Woon-Kwattiere, man wäkke hääbe uk Bedrieuwe foar sik. [[Córdoba (Argentinien)|Córdoba]], mäd 1,6 Mio. Ienwoonere ju twäidgrootste Stääd fon dät Lound, ferföiget uur grattere Produktsjoons-Steeden un häd ju ooldste Universität fon dät Lound (ju [[Nasjonoale Universität Córdoba]], spoansk: Universidad Nacional de Córdoba). [[Rosario (Santa Fe)|Rosario]] in ju [[Provinz Santa Fe]] (1,3 Mio. Ienwoonere) is die twäidgrootste [[Hoawen]] fon dät Lound un een Industrie un Honnels-Säntrum. [[Mendoza (Argentinien)|Mendoza]] (1 Mio. Ienwoonere) is ap't bääste foar sin [[Wienbau|Wien-]] un [[Frucht-Ounbau]] bekoand, man dät tjoont uk as Ferbiendenge foar dän Honnel mäd [[Santiago de Chile]]. [[San Miguel de Tucumán]] (883.000 Ienwoonere) is die Uursproang fon ju Uunouhongegaid, ju Stääd wuude truch ju intensive [[Buuräi]], besunners truch dän Ounbau fon [[Sukker-Roor]], wirtskuppelk un kulturell betjuudend, man dät leed in do lääste Jiertjaande unner ju Krise in düssen Wirtskups-Sektor un is däälich een fon do Stääde mäd ju grootste [[Äärmoud]]s-Roate fon dät Lound. Man do Universitäten in düsse Stääd hääbe uurregionoale Betjuudenge un wäide biespilswiese fon Studenten uut [[Bolivien]] besoacht. === Ailounde === Aaldät Argentinien een loang leekene Kuste häd, rakt dät deer bloot n poor Ailounde. Ju grootste is ju [[Isla Grande de Tierra del Fuego]], dät grootste Ailound, dät tou dän [[Fjuurlound]]-Archipel heert. Düt Ailound häd aaltouhoope 47.020&nbsp;km², man dät is apdeeld twiske Argentinien (21.571&nbsp;km²) un [[Chile]] (25.429&nbsp;km²). Dät twäide betjuudende Ailound-Rebät is dät Suude fon ju Provinz Buenos Aires, wier sik in do Buchten [[Bahía Blanca (Bucht)|Bahía Blanca]] un [[Bahía Anegada]] two groote Rebätte fon [[Wääd-See]] fiende (wier ju See bie Äbbe druuch lait). Do Ailounde junner sunt flak un mäd Uutnoame fon ju ''Isla Jabalí'', wier ju Boade-Siedelenge ''San Blas'' lait, sunt do nit bewoont. Dät grootste Ailound junner is ju [[Trinidad (Argentinien)|Isla Trinidad]] mäd 207&nbsp;km². Fääre rakt dät foar ju patagoniske Kuste n poor litjere Fäls-Ailounde. Striedich Territorium sunt do [[Falklound-Ailounde]] (uk: Malwinen), do suudaastelk fon Argentinien in dän [[Atlantik]] lääse. Jo sunt Britisk Uursee-Rebät, man Argentinien stoalt deer sänt [[1833]] Ounspröäk ap, wät in't Jier [[1982]] tou dän [[Falklound-Kriech]] fierde, dän Argentinien ferloos. Argentinien wol uk dät britiske Uursee-Rebät [[Suud-Georgien un do Suudelke Sandwich-Ailounde]] foar sik hääbe, do uk in dän Falklound-Kriech uumkamped wieren un britisk bleeuwen. === Noaberlounde === Noaberlounde fon Argentinien sunt: * [[Chile]] in dät Wääste * [[Bolivien]] un [[Paraguay]] in dät Noude, * [[Brasilien]] un [[Uruguay]] in dät Noud-Aaste * Suudaastelk deerfon lait in dän Atlantik dät [[Fereend Köönichriek|britiske]] Uursee-Rebät fon do [[Falklound-Ailounde]], wier Argentinien Ounspröäk ap stoalt. == Ferbiendengen ätter buute == {{commons|Argentina}} [[Kategorie:Argentinien| ]] [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] 830934r65wn3vh72s48m6k4ieiezm7d 0 2679 120911 104021 2022-07-16T18:01:35Z Doc Taxon 5937 ([[c:GR|GR]]) [[File:Coat of arms of Stuttgart.svg]] → [[File:DEU Stuttgart COA.svg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:DEU Stuttgart COA.svg|right|200px|Dät Woapen fon Stuttgart]] '''Stuttgart''' is juu Haudstääd fon [[Baden-Würtembierich]]. Dät is ne kringfräie Stääd, wierfoar dät in Baden-Würtembierich dät Synonym ''Stäädkring'' (düütsk:Stadtkreis) rakt. Deer woonje 671.927 Moanskene (2009). Ätter [[Berlin]], [[Hambuurich]], [[München]], [[Köln]] un [[Frankfurt an n Main]] is dät ju säksgrootste Stääd fon [[Düütsklound]]. Stuttgart bildet dät Säntrum fon ju Region Stuttgart, ju uungefeer 2,7 Millionen Ienwoonere häd. {{stump-links}} {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] mtb57axpin3291or41owi8obs6drdib 14 2680 106306 102347 2013-03-12T05:39:06Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 71 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6932226]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Baden-Würtembierich [[Kategorie:Düütsklound]] 6lakk04db2sys77uzt9y1lvezdn8wp0 0 2681 117742 105850 2018-11-23T13:07:52Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Mosel Einzugsgebiet.png|thumb|right|200px|Juu '''Mosel''' un dät Gebiet wierfon juu aal dät Woater kricht]] Juu '''Mosel''' is ne Äi, juu 544 km truch [[Frankriek]], [[Luxemburg]] un [[Düütsklound]] (gnauer:[[Saarlound]] un [[Rhienlound-Palts]]) in [[Koblenz]] in dän [[Rhien]] fljut. Dät Gebiet, wierfon juu '''Mosel''' truch litjere Äien un Siepen Woater kricht, is 28.286 km² groot. Juu fljut ap juu Gränse twiske dät [[Saarlound]] un [[Luxembuurich]] un schat uk juu [[Eifel]] fon dän [[Hunsrück]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Äi]] bn9kinx5fj1ify9pzdpkaixmut1ocn7 0 2682 121047 107397 2022-07-25T08:22:26Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Dublin<br />''Baile Átha Cliath'' | ôfbylding = Ireland_Dublin_Night.JPG | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 506.211<small>(2008)</small> | oerflak = 115 km² | befolkingstichtens = 4398 / km² | stêdekloft = 1.661.185 | hichte = | lân = [[Irlound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Provinz | namme bestjoerlike ienheid 1= Leinster | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = 988 | postkoade = | tiidsône = WET ([[UTC]]0) | simmertiid = | koördinaten = {{Koördinaten|53_19_48.39_N_6_16_9.98_W_zoom:9_type:city_region:IE|53° 19' 48" NB 6° 16' 10" WL}} | webside = }} '''Dublin''' is ju Haudstääd un grootste Stääd fon [[Irlound]]. In 842 woonden deer [[Wikinger]], do hiere Täärp 'Dubh Linn' naamden, wät me mäd 'swot Woater' uursätte kon. Dublin lait an ju Aastsiede fon dät iriske Ailound bie ju Liffey Äi. Däälich is ju Stääd een fon do gaust woaksende Stääde in [[Europa]]. Dublin is gjucht bekoand uum sien Guinness Bjoor un uk die waareldbekoande Band U2 kumt uut Dublin. == Ferbiendenge ätter buuten == {{CommonsLittik|Dublin}} [[Kategorie:Irlound]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] 99b0b2yos9spyasgt3aigct1p98hs4a 0 2683 104026 100265 2013-03-08T14:07:03Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 51 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q951302]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Saaremaa''' (düütsk/swedisk ''Ösel'') is dät grootste [[Estlound|estniske]] Ailound. Dät is 2672 km² groot un heert touhoope mäd eenige uumlääsende litjere Ailounde tou dän Loundkring "Saare maakond". <gallery> Bielde:EE Saaremaa.PNG|Koarte Bielde:Ohessaare 2005.jpg|Määlne Bielde:Kaali main crater on 2005-08-10.3.jpg|Die Kaali-Kroater (Fon n [[Meteorit]]) Bielde:Castlekuressaare.JPG|Ju Arensbuurich </gallery> {{stump}} [[Kategorie:Estlound]] p95bj4zhfyldgqhk0hyesl170d8sesh 14 2684 115369 106958 2018-01-09T17:14:49Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 0 2685 108901 107402 2014-02-28T06:37:33Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Tallinn greater coatofarms.png|200px|right|thumb|Dät Woapen fon Tallinn]] '''Tallinn''' (aller dt. ''Reval'') is ju Haudstääd fon [[Estlound]]. Dät is in dän [[Kring Harju]] (estnisk:''Harju maakond'' af ''Harjumaa'') un hiede in dät Jier [[2006]] 403.505 Ienwoonere. Tallinn waas [[Europäiske Haudstääd fon Kultuur]] in 2011. {{stump-links}} [[Kategorie:Estlound]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] tmhe53l6veh9i7n8himb85j67wxjqmz 0 2686 110571 108906 2015-03-28T12:26:00Z K9re11 5739 wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Helsinki | Koarte = Suurkirkko Helsinki maaliskuu 2002 IMG 0629.JPG | Ienwoonertaal = 568.146 (<small>okt. 2007</small>) | Metropoolregion = | Lound = Finlound | Metropoolregion = | Distrikt = | Provinz = Suudfinlound | Deelstoat = | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 715 | Tiedsone = UTC +2 | Buurmäster = Jussi Pajunen | Websiede = [http://www.hel2.fi/deutsch/index.html www.hel2.fi] }} '''Helsinki''' ([[Swedisk]]: '''Helsingfors''') is ju Haudstääd un grootste Stääd fon [[Finlound]]. Deer woonje ungefeer 568.000 Moanskene. Helsinki lait an ju Suudkuste fon Finlound. In Helsinki rakt et two offizielle Sproaken, dät sunt Swedisk (6,2% fon do Ienwoonere) un Finsk. Helsinki waas [[Europäiske Haudstääd fon Kultuur]] in 2000. [[Kategorie:Finlound]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] ehwjpobkj4dxe2f6s2vnhgd5gxnx1hw 0 2687 118929 109299 2020-02-01T13:44:30Z Wwikix 8153 - wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Ljubljana | Koarte = Ljubljana view 3.jpg | Ienwoonertaal = 278.638 (<small>2007</small>) | Metropoolregion = | Lound = Slowenien | Metropoolregion = | Distrikt = | Provinz = | Deelstoat = | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 275 | Tiedsone = UTC +1 | Buurmäster = Zoran Janković | Websiede = }} '''Ljubljana''' (dt. ''Laibach'') is ju Haudstääd un grootste Stääd fon [[Slowenien]]. Deer woonje ungefeer 279.000 Moanskene. Ju Stääd is dät politiske, wirtskaftelke un kulturelle Säntrum fon Slowenien. Siet dät Jier 1919 rakt et ju Universität Ljubljana. {{stump-links}} [[Kategorie:Slowenien]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] 1je74ysdlrvy11uf70pe4q1nm45dhyt 0 2688 113369 107399 2016-08-23T05:26:44Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from Wikipedia (en) wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Nikosia | Koarte = 2008-04-01 Nikosia, Cyprus.jpg | Ienwoonertaal = 116.000 (<small>2011</small>) | Metropoolregion = | Lound = Zypern | Metropoolregion = | Distrikt = | Provinz = | Deelstoat = | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 111 | Tiedsone = UTC +2 | Buurmäster = Eleni Mavrou | Websiede = [http://www.nicosia.org.cy/ www.nicosia.org.cy] }} '''Nikosia''' (Griechisk: Λευκωσία / Lefkosía, tursk: Lefkoşa) is ju Haudstääd fon [[Zypern]]. Dät is ju lääste ferdeelde Stääd in Europa mäd do Turken in dät Noude un do Griechen in dät Suude. Deer woonje sowät 116.000 Ljuude (2011), wierfon 55.014 in dän Suuddeel (griechisk-zypriotisk) fon ju Stääd woonje un 61.378 in dän Nouddeel (tursk-zypriotisk). {{geostump-links}} [[Kategorie:Zypern]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] 2anryk3z2eaq1egfct0p644i27940n1 0 2689 107404 107403 2013-07-05T16:11:01Z Ekwall1990 3909 wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Valletta | Koarte = Ostansicht Vallettas.jpg | Ienwoonertaal = 6.300 (<small>2005</small>) | Metropoolregion = | Lound = Malta | Metropoolregion = | Distrikt = | Provinz = | Deelstoat = | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 0.55 | Tiedsone = UTC +1 | Buurmäster = Dr. Alexiei Dingli | Websiede = [http://www.cityofvalletta.org/ www.cityofvalletta.org] }} '''Valletta''' is ju Haudstääd un grootste Stääd fon [[Malta]], man ju litste [[Europäiske Union|EU]]-Haudstääd. Ju Stääd stoant siet 1980 ap ju Waareldäärwelieste fon UNESCO. Do Muuren uum ju Stääd tou sunt uut dät 16. Jierhunnert, as ju Stääd baud wuuden is un stounde däälich noch deer. In Valletta woonje ungefeer 6.300 Moanskene, man in ju Agglomeration woonje uum do 300.000. [[Kategorie:Malta]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] 40963yxfvrdfyoebob2knob9y3k3r49 0 2690 113390 108903 2016-08-23T06:37:02Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en). wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Vilnius | Koarte = Vilnius Skyline 2.jpg | Ienwoonertaal = 543.207(<small>2016</small>) | Metropoolregion = | Lound = Litauen | Metropoolregion = | Distrikt = Vilnius | Provinz = | Deelstoat = | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 402 | Tiedsone = UTC +2 | Buurmäster = Vilius Navickas | Websiede = [http://www.vilnius.lt/newvilniusweb/index.php/263/?env=110 www.vilnius.lt] }} '''Vilnius''' (düütsk uk ''Wilna'') is ju Haudstääd un grootste Stääd fon [[Litauen]]. Ju lait an ju Muude fon ju Vilnia Äi, sowät 40 km fon dät wietruske Skeed. Vilnius waas [[Europäiske Haudstääd fon Kultuur]] in 2009. {{geostump-links}} [[Kategorie:Litauen]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] m96tqes0b7zypcfu2wnnp09l51yefjc 0 2691 16765 2009-04-26T13:05:27Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Hambuurich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hambuurich]] asru29hz7v64pbjhue5mi3kvqgu1962 14 2693 115397 104042 2018-01-09T17:26:50Z Wwikix 8153 - wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 0 2694 105297 104043 2013-03-08T20:49:21Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q512444]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nederlands-hollands.png|right|thumbnail|Dät Sproakegebiet fon dät Holloundske]] '''Holloundsk''' is n Hauddialekt fon ju [[Niederloundsk]]e Sproake, die foar allen in do Provinzen [[Noud-Hollound]] un [[Suud-Hollound]] in do [[Niederlounde]] baald wäd. In ju Provinz [[Fryslân]] wäide in ju Meente [[It Bilt]] un ap do [[wäästfräiske Ailounde]] [[Flielound]], [[Amelound]] un [[Skylge]] holloundske af holloundsk-fräiske Dialekte boald. Die [[Flieloundsk]]e Dialekt is oawers siet 1993 uutstuurwen. Uk dät [[Stäädfräisk]] is n holloundsk-fräisken Dialekt, die in sjoogen Stääde un two Täärpe in ju Provinz Fryslân boald wäd. {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproake]] j14mqujjv36fdahe5j55pucdoawt3az 4 2695 109892 86638 2014-07-14T15:34:53Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{WikipediaSkrieuwhälpe}} Ap disse Siede konne jie schrieuwe wäkke Artikkele disse Wikipedia nöödich häd. == Bauwierke == *[[Hagia Sophia]] *[[Pyramiden fon Gizeh]] *[[Stonehenge]] *[[Touden fon Pisa]] == Bedrieuwe == *[[Bünting]] *[[Jever Bier]] *[[Ostfriesische Lufttransport]] == Geografie == === Äie un Kanoale === *[[Jangtse]] *[[Maas]] *[[Neisse]] === Stääde === *[[Athene]] *[[Bangkok]] *[[Hongkong]] *[[Istanbul]] *[[Jerusalem]] *[[Mekka]] *[[Ottawa]] *[[Peking]] *[[Room]] *[[Shanghai]] *[[Sänt Petersbuurich]] *[[Washington D.C.]] === Waarelddeele === *[[Noudamerikoa]] *[[Ozeanien]] *[[Suudamerikoa]] ==== Uur ==== *[[Arktiske Ozean]] *[[Balkan]] *[[Kaukasus]] *[[Latienamerikoa]] *[[Ozeanien]] *[[Rocky Mountains]] == Geschichte == *[[Frankenriek]] *[[Saksen]] *[[Reformation]] *[[Koreakriech]] *[[Vietnamkriech]] *[[Golfkriech]] #[[Eerste Golfkriech]] #[[Twäide Golfkriech]] == Moanskene == *Köönich [[Aldgillis]] *[[Kofi Annan]] *[[Aristoteles]] *[[Augustus]] *[[Johann Sebastian Bach]] *[[Ludwig van Beethoven]] *[[Silvio Berlusconi]] *[[Tony Blair]] *[[George W. Bush]] *[[Jacques Chirac]] *[[James Cook]] *[[Charles Darwin]] *[[Edzard I]] *[[Albert Einstein]] *[[Ubbo Emmius]] *[[Vasco da Gama]] *[[Bill Gates]] *[[Michail Gorbatschow]] *[[Alexander die Groote]] *[[Mata Hari]] *[[Hippokrates]] *[[Douwe Kalma]] *[[Nikolaus Kopernikus]] *[[Doutzen Kroes]] *[[John Lennon]] *[[Nelson Mandela]] *[[Karl Marx]] *[[Angela Merkel]] *[[Wolfgang Amadeus Mozart]] *[[Jens Emil Mungard]] *[[Barack Obama]] *[[Johannes Oldsen]] *[[Marco Polo]] *[[Obe Postma]] *[[Wladimir Putin]] *[[Gerhard Schröder]] *[[Fedde Schurer]] *[[William Shakespeare]] *[[Sokrates]] *[[Pieter Jelles Troelstra]] *[[Rink van der Velde]] *[[Otto Waalkes]] == Sproaken == *[[Bulgarisk]] *[[Estisk]] *[[Irisk]] *[[Italienisk]] *[[Lettisk]] *[[Litauisk]] *[[Maltesisk]] *[[Poolsk]] *[[Portegeesk]] *[[Rumänisk]] *[[Rusk]] *[[Slowenisk]] *[[Slowakisk]] *[[Spoanisk]] *[[Swedisk]] *[[Tschechisk]] *[[Tursk]] 1m7c24tng0l9dqzdydcfa5drv15ldea 4 2696 109894 105865 2014-07-14T15:35:14Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{WikipediaSkrieuwhälpe}} <center><big><big>'''Jädden meeoarbaidje an disse Lieste'''</center></big> == Biografien == === Musikere === # [[Johann Sebastian Bach]] # [[Ludwig van Beethoven]] # [[Bob Dylan]] # [[Georg Friedrich Händel]] # [[Wolfgang Amadeus Mozart]] # [[John Lennon]] === Äntdäkkere === # [[Roald Amundsen]] # [[Jacques Cartier]] # [[Christoph Kolumbus]] # [[James Cook]] # [[Hernán Cortés]] # [[Francis Drake]] # [[Vasco da Gama]] # [[Edmund Hillary]] # [[Alexander von Humboldt]] # [[Ferdinand Magellan]] # [[Marco Polo]] # [[Zheng He]] === Uutfiendere un Wietenskuppere === # [[Nikolaus Kopernikus]] # [[Marie Curie]] # [[Charles Darwin]] # [[Albert Einstein]] # [[Thomas Alva Edison]] # [[Enrico Fermi]] # [[Henry Ford]] # [[Sigmund Freud]] # [[Galileo Galilei]] # [[Johannes Gutenberg]] # [[Edward Jenner]] # [[John Maynard Keynes]] # [[Isaac Newton]] # [[Leonardo da Vinci]] # [[Brüder Wright]] # [[Richard Buckminster Fuller]] === Dichtere un Toankere === # [[Augustinus von Hippo]] # [[Aristoteles]] # [[Matsuo Basho]] # [[Marcus Tullius Cicero|Cicero]] # [[Dante Alighieri]] # [[Johann Wolfgang von Goethe]] # [[Heinrich Heine]] # [[Herodot]] # [[Hippokrates fon Kós|Hippokrates]] # [[Homer]] # [[Wilhelm von Humboldt]] # [[Immanuel Kant]] # [[Laotse]] # [[Gottfried Wilhelm Leibniz]] # [[Gotthold Ephraim Lessing]] # [[Li Bai]] # [[Livius Andronicus|Livius]] # [[Martin Luther]] # [[Rosa Luxemburg]] # [[Karl Marx]] # [[Theodor Mommsen]] # [[Murasaki Shikibu]] # [[George Orwell]] # [[Ovid]] # [[Platon]] # [[Pythagoras von Samos|Pythagoras]] # [[Friedrich Schiller]] # [[Seneca]] # [[William Shakespeare]] # [[Adam Smith]] # [[Sokrates]] # [[Sun Tzu]] # [[J. R. R. Tolkien]] # [[Tu Fu]] # [[Thomas von Aquin]] # [[Thukydides]] # [[Vergil]] # [[Mary Wollstonecraft]] # [[Zeami]] # [[Sima Qian]] # [[Jules Verne]] # [[Victor Hugo]] # [[Voltaire]] # [[Molière]] === Historiske Politikere un Fierdere === # [[Akbar|Akbar die Groote]] # [[Alexander die Groote]] # [[Augustus]] # [[Otto von Bismarck]] # [[Simón Bolívar]] # [[Marcus Iunius Brutus]] # [[Gaius Cassius Longinus|Gaius Cassius]] # [[Winston Churchill]] # [[Kleopatra VII.|Kleopatra]] # [[Gaius Iulius Caesar|Julius Caesar]] # [[Dareios I.]] # [[Demosthenes]] # [[Franz Ferdinand fon Aastriek-Este|Franz Ferdinand]] # [[Mahatma Gandhi]] # [[Charles de Gaulle]] # [[Hammurabi]] # [[Hannibal]] # [[Hirohito]] # [[Adolf Hitler]] # [[Thomas Jefferson]] # [[Dschingis Khan]] # [[Karl der Große]] # [[Martin Luther King]] # [[Kleisthenes von Athen]] # [[Lenin]] # [[Abraham Lincoln]] # [[Miltiades der Jüngere]] # [[Napoléon Bonaparte]] # [[Mao Zedong]] # [[Benito Mussolini]] # [[Kwame Nkrumah]] # [[Perikles]] # [[Peter der Große]] # [[Pol Pot]] # [[Qin Shi Huang Di|Qin Shihuangdi]] # [[Franklin D. Roosevelt|Franklin Delano Roosevelt]] # [[Saladin]] # [[Publius Cornelius Scipio Africanus]] # [[Publius Cornelius Scipio Aemilianus Africanus]] # [[Shaka|Shaka Zulu]] # [[Sitting Bull]] # [[Josef Stalin]] # [[Timur Lang|Timur]] # [[Themistokles]] # [[Leo Trotzki]] # [[Harry S. Truman]] # [[Victoria (Fereende Köönichriek)|Victoria]] # [[George Washington]] # [[Wilhelm II. (Düütske Riek)|Wilhelm II.]] # [[Xerxes I.]] === Moderne Politikere un Fierdere === # [[Kofi Annan]] # [[Silvio Berlusconi]] # [[Tony Blair]] # [[George W. Bush]] # [[Jacques Chirac]] # [[Nelson Mandela]] # [[Michail Sergejewitsch Gorbatschow|Michail Gorbatschow]] # [[Wladimir Wladimirowitsch Putin|Wladimir Putin]] # [[Gerhard Schröder]] # [[Angela Merkel]] === Historiske Wieuwljuude === #[[Hildegard von Bingen]] #[[Indira Gandhi]] #[[Emmeline Pankhurst]] #[[Sojourner Truth]] #[[Germaine Greer]] #[[Gro Harlem Brundtland]] #[[Semiramis]] #[[Nofretete]] #[[Katharina II. (Ruslound)|Katharina ju Groote]] #[[Elizabeth I. (Englound)|Elizabeth I.]] #[[Victoria (Fereende Köönichriek)|Victoria]] #[[Liliʻuokalani]] #[[Königin von Saba]] #[[Jeanne d'Arc]] #[[Marie Curie]] #[[Harriet Tubman]] #[[Amelia Earhart]] #[[Rachel Carson]] #[[Rosa Luxemburg]] #[[Rosa Parks]] #[[Kaiserinwitwe Cixi]] #[[Eva Perón]] #[[Emma Goldman]] #[[Mary Wollstonecraft]] #[[Florence Nightingale]] #[[Helen Keller]] #[[Frida Kahlo]] #[[Mary Harris Jones|Mary Harris „Mother“ Jones]] #[[Eleanor Roosevelt]] #[[Golda Meïr]] #[[Kaahumanu]] #[[Mary Dyer]] #[[Sappho]] === Uur Ljuude === # [[Bill Gates]] # [[Steve Jobs]] # [[Gavrilo Princip]] # [[Osama Bin Laden]] == Geografie == === Waarelddeele === # [[Afrikoa]] # [[Antarktikoa]] # [[Asien]] # [[Australien]] # [[Europa]] # [[Noudamerikoa]] # [[Suudamerikoa]] === Uur Regione === # [[Latienamerikoa]] # [[Littik Asien]] # [[Ozeanien]] === Wichtige Stääde === # [[Athene]] # [[Bangkok]] # [[Berlin]] # [[Hongkong]] # [[Istanbul]] # [[Jerusalem]] # [[London]] # [[Mekka]] # [[New York City]] # [[Paris]] # [[Peking]] # [[Room]] # [[Shanghai]] # [[Sankt Petersburg]] # [[Moskau]] # [[Tenochtitlán]] # [[Timbuktu]] # [[Tokio]] # [[Washington D.C.]] === Wäärenge === # [[Euro]] # [[Pfund Sterling]] # [[Renminbi]] # [[United States Dollar]] # [[Yen]] === Uur Geografiske Eenhaide === # [[Äi]] # [[Alpen]] # [[Amazonas]] # [[Anden]] # [[Arktiske Ozean]] # [[Atlantiske Ozean]] # [[Aastsee]] # [[Fjuurspäiende Bierich]] # [[Great Barrier Reef]] # [[Great Rift Valley]] # [[Groote Seen]] # [[Himalaya]] # [[Indiske Ozean]] # [[Kilimanjaro]] # [[Middelmeer]] # [[Mississippi River]] # [[Mount Everest]] # [[Niagarafälle]] # [[Nil]] # [[Noudpool]] # [[Noudsee]] # [[Ozean]] # [[Pazifik]] # [[Panamakanoal]] # [[Regenwald]] # [[Rocky Mountains]] # [[Sahara]] # [[Suudpool]] # [[Suudelke Ozean]] # [[Sueskanoal]] # [[Swottes Meer]] # [[Tanganjikasee]] # [[Titicacasee]] # [[Victoriasee]] # [[Wüüste]] == Baukunst == #[[Angkor Wat]] #[[Aswan-Dom]] #[[Booge (Baukunst)]] #[[Brääch]] #[[Katedroal]] #[[Eiffeltouden]] #[[Chinesiske Muure]] #[[Pyramide (Bauwierk)|Pyramide]] #[[Taj Mahal]] #[[soogen Waareldwundere]] #[[Spieker]] sql5s032to0fvexcxmxrtubviz45pk9 10 2698 16890 2009-05-02T15:52:22Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#if:{{{1|}}}|{{#if:{{{2|}}}|1|}}|}}“ wikitext text/x-wiki {{#if:{{{1|}}}|{{#if:{{{2|}}}|1|}}|}} i6qb1i4iuakankzrch9wjyofngpjl17 10 2699 16892 16891 2009-05-02T15:57:11Z Ooswesthoesbes 9 wikitext text/x-wiki {| class="infobox geography vcard" style="width:23em; text-align:left; float:right;" border="1" <td colspan="2" align="center" style="width:100%; font-size: 1.25em; white-space: nowrap;">'''<span class="fn org">{{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name}}}}}</span>{{#if:{{{native_name|}}}|<br><span class="nickname"{{#if:{{{native_name_lang|}}}| lang="{{{native_name_lang}}}" xml:lang="{{{native_name_lang}}}"}}>{{{native_name}}}</span>}}{{#if:{{{other_name|}}}|<br><span class="nickname">{{{other_name}}}</span>}}</td> </tr> |- {{#if:{{both|{{{name|}}}|{{{settlement_type|}}}}}| <tr <!-- ***** category ***** --> class="mergedtoprow"> <td colspan="2" style="text-align:center;background:#cddeff;">&mdash;&nbsp;&nbsp;'''{{{settlement_type|}}}'''&nbsp;&nbsp;&mdash; </td> </tr> }}{{#if:{{both|{{{name|}}}|{{{official_name|}}}}}| <tr class="mergedtoprow"> <td colspan="2" style="text-align:center;">'''{{{official_name}}}'''</td> </tr> }}{{#if:{{{translit_lang1|}}}| <tr <!-- ***** Transliteration language 1 ***** --> class="mergedtoprow"> <td colspan="2" style="text-align:center;">'''{{{translit_lang1|}}}&nbsp;transcription(s)''' </td> </tr> {{#if:{{{translit_lang1_type|}}}| <tr class="{{#if:{{{translit_lang1_type1|}}}|mergedrow|mergedbottomrow}}"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{translit_lang1_type|}}}</th> <td>{{{translit_lang1_info}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{translit_lang1_type1|}}}| <tr class="{{#if:{{{translit_lang1_type2|}}}|mergedrow|mergedbottomrow}}"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{translit_lang1_type1|}}}</th> <td>{{{translit_lang1_info1}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{translit_lang1_type2|}}}| <tr class="{{#if:{{{translit_lang1_type3|}}}|mergedrow|mergedbottomrow}}"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{translit_lang1_type2|}}}</th> <td>{{{translit_lang1_info2}}}</td> </tr> {{#if:{{{translit_lang1_type3|}}}| <tr class="{{#if:{{{translit_lang1_type4|}}}|mergedrow|mergedbottomrow}}"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{translit_lang1_type3|}}}</th> <td>{{{translit_lang1_info3}}}</td> </tr> {{#if:{{{translit_lang1_type4|}}}| <tr class="{{#if:{{{translit_lang1_type5|}}}|mergedrow|mergedbottomrow}}"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{translit_lang1_type4|}}}</th> <td>{{{translit_lang1_info4}}}</td> </tr> {{#if:{{{translit_lang1_type5|}}}| <tr class="{{#if:{{{translit_lang1_type6|}}}|mergedrow|mergedbottomrow}}"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{translit_lang1_type5|}}}</th> <td>{{{translit_lang1_info5}}}</td> </tr> {{#if:{{{translit_lang1_type6|}}}| <tr class="mergedbottomrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{translit_lang1_type6|}}}</th> <td>{{{translit_lang1_info6}}}</td> </tr> }} }} }} }} }} }} {{#if:{{{translit_lang2|}}}| <tr <!-- ***** Transliteration language 2***** --> class="mergedtoprow"> <td colspan="2" style="text-align:center;">'''{{{translit_lang2|}}}&nbsp;transcription(s)''' </td> </tr> {{#if:{{{translit_lang2_type|}}}| <tr class="{{#if:{{{translit_lang2_type1|}}}|mergedrow|mergedbottomrow}}"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{translit_lang2_type|}}}</th> <td>{{{translit_lang2_info}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{translit_lang2_type1|}}}| <tr class="{{#if:{{{translit_lang2_type2|}}}|mergedrow|mergedbottomrow}}"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{translit_lang2_type1|}}}</th> <td>{{{translit_lang2_info1}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{translit_lang2_type2|}}}| <tr class="{{#if:{{{translit_lang2_type3|}}}|mergedrow|mergedbottomrow}}"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{translit_lang2_type2|}}}</th> <td>{{{translit_lang2_info2}}}</td> </tr> {{#if:{{{translit_lang2_type3|}}}| <tr class="{{#if:{{{translit_lang2_type4|}}}|mergedrow|mergedbottomrow}}"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{translit_lang2_type3|}}}</th> <td>{{{translit_lang2_info3}}}</td> </tr> {{#if:{{{translit_lang2_type4|}}}| <tr class="{{#if:{{{translit_lang2_type5|}}}|mergedrow|mergedbottomrow}}"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{translit_lang2_type4|}}}</th> <td>{{{translit_lang2_info4}}}</td> </tr> {{#if:{{{translit_lang2_type5|}}}| <tr class="{{#if:{{{translit_lang2_type6|}}}|mergedrow|mergedbottomrow}}"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{translit_lang2_type5|}}}</th> <td>{{{translit_lang2_info5}}}</td> </tr> {{#if:{{{translit_lang2_type6|}}}| <tr class="mergedbottomrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{translit_lang2_type6|}}}</th> <td>{{{translit_lang2_info6}}}</td> </tr> }} }} }} }} }} }} <!-- ***** Skyline Image ***** --> {{#if:{{{image_skyline|}}}| <tr> <td colspan="2" style="text-align: center; padding: 0.7em 0.8em 0.7em 0.8em;;"> [[Image:{{{image_skyline|}}}|{{#if:{{{imagesize|}}}|{{{imagesize}}}|250px}}|none|{{{image_caption|Skyline of {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name}}}}}}}}]]{{#if:{{{image_caption|}}}|<small>{{{image_caption|}}}</small>}} </td> </tr> }}<!-- ***** Flag, Seal, Shield and Coat of arms ***** --> {{#if:{{{image_flag|}}}{{{image_seal|}}}{{{image_shield|}}}{{{image_blank_emblem| }}}| <tr class="mergedtoprow"> <td class="maptable" colspan="2" align="center" style="padding: 0.4em 0 0.4em 0;"> <table style="width: 100%; background: none;" align="center"> {{#ifeq:{{#expr:{{#if:{{{image_flag|}}}|1|0}}+{{#if:{{{image_seal|}}}|1|0}}+{{#if:{{{image_shield|}}}|1|0}}+{{#if:{{{image_blank_emblem| }}}|1|0}}}}|2| <tr> <td style="vertical-align: middle;" align="center"> {{#if:{{{image_flag|}}}|[[Image:{{{image_flag|}}}|{{#if:{{{flag_size|}}}|{{{flag_size}}}|100px}}|border|Flag of {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name}}}}}]]<br><small>'''{{#if:{{{flag_link|}}}|[[{{{flag_link}}}|Flag]]|{{#ifexist:Flag of {{PAGENAME}}|[[Flag of {{PAGENAME}}|Flag]]|{{#ifexist:Flag of {{{official_name}}}|[[Flag of {{{official_name}}}|Flag]]|Flag}}}}}}'''</small> |{{#if:{{{image_seal|}}}|[[Image:{{{image_seal|}}}|{{#if:{{{seal_size|}}}|{{{seal_size}}}|100px}}|Official seal of {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name}}}}}]]<br><small>'''{{#if:{{{seal_link|}}}|[[{{{seal_link}}}|Seal]]|{{#ifexist:Seal of {{PAGENAME}}|[[Seal of {{PAGENAME}}|Seal]]|{{#ifexist:Seal of {{{official_name}}}|[[Seal of {{{official_name}}}|Seal]]|Seal}}}}}}'''</small> |{{#if:{{{image_shield|}}}|[[Image:{{{image_shield|}}}|{{#if:{{{shield_size|}}}|{{{shield_size}}}|100px}}|Coat of arms of {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name}}}}}]]<br><small>'''{{#if:{{{shield_link|}}}|[[{{{shield_link}}}|Coat of arms]]|{{#ifexist:Coat of arms of {{PAGENAME}}|[[Coat of arms of {{PAGENAME}}|Coat of arms]]|{{#ifexist:Coat of arms of {{{official_name}}}|[[Coat of arms of {{{official_name}}}|Coat of arms]]|Coat of arms}}}}}}'''</small>|{{#if:{{{image_blank_emblem| }}}|[[Image:{{{image_blank_emblem| }}}|{{#if:{{{blank_emblem_size| }}}|{{{blank_emblem_size| }}}|100px}}|Official logo of {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name}}}}}]]<br><small>'''{{#if:{{{blank_emblem_link| }}}|[[{{{blank_emblem_link| }}}|{{{blank_emblem_type|Logo}}}]]|{{#ifexist:Logo of {{PAGENAME}}|[[Logo of {{PAGENAME}}|Logo]]|{{#ifexist:Logo of {{{official_name}}}|[[Logo of {{{official_name}}}|Logo]]|{{#if:{{{blank_emblem_type|}}}|{{{blank_emblem_type}}}|Logo}}}}}}}}'''</small>}}}}}}}}</td> <td style="vertical-align: middle;" align="center"> {{#if:{{{image_blank_emblem| }}}|[[Image:{{{image_blank_emblem| }}}|{{#if:{{{blank_emblem_size| }}}|{{{blank_emblem_size| }}}|100px}}|Official logo of {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name}}}}}]]<br><small>'''{{#if:{{{blank_emblem_link| }}}|[[{{{blank_emblem_link| }}}|{{{blank_emblem_type|Logo}}}]]|{{#ifexist:Logo of {{PAGENAME}}|[[Logo of {{PAGENAME}}|Logo]]|{{#ifexist:Logo of {{{official_name}}}|[[Logo of {{{official_name}}}|Logo]]|{{#if:{{{blank_emblem_type|}}}|{{{blank_emblem_type}}}|Logo}}}}}}}}'''</small> |{{#if:{{{image_shield|}}}|[[Image:{{{image_shield|}}}|{{#if:{{{shield_size|}}}|{{{shield_size}}}|100px}}|Coat of arms of {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name}}}}}]]<br><small>'''{{#if:{{{shield_link|}}}|[[{{{shield_link}}}|Coat of arms]]|{{#ifexist:Coat of arms of {{PAGENAME}}|[[Coat of arms of {{PAGENAME}}|Coat of arms]]|{{#ifexist:Coat of arms of {{{official_name}}}|[[Coat of arms of {{{official_name}}}|Coat of arms]]|Coat of arms}}}}}}'''</small> |{{#if:{{{image_seal|}}}|[[Image:{{{image_seal|}}}|{{#if:{{{seal_size|}}}|{{{seal_size}}}|100px}}|Official seal of {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name}}}}}]]<br><small>'''{{#if:{{{seal_link|}}}|[[{{{seal_link}}}|Seal]]|{{#ifexist:Seal of {{PAGENAME}}|[[Seal of {{PAGENAME}}|Seal]]|{{#ifexist:Seal of {{{official_name}}}|[[Seal of {{{official_name}}}|Seal]]|Seal}}}}}}'''</small> |{{#if:{{{image_flag|}}}|[[Image:{{{image_flag|}}}|{{#if:{{{flag_size|}}}|{{{flag_size}}}|100px}}|border|Flag of {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name}}}}}]]<br><small>'''{{#if:{{{flag_link|}}}|[[{{{flag_link}}}|Flag]]|{{#ifexist:Flag of {{PAGENAME}}|[[Flag of {{PAGENAME}}|Flag]]|{{#ifexist:Flag of {{{official_name}}}|[[Flag of {{{official_name}}}|Flag]]|Flag}}}}}}'''</small>}}}}}}}}</td> |{{#if:{{{image_flag|}}}{{{image_seal|}}}| <tr>{{#if:{{{image_flag|}}}| <td style="vertical-align: middle;" align="center" {{#if:{{{image_seal|}}}|width="50%"|colspan="2"}}> [[Image:{{{image_flag|}}}|{{#if:{{{flag_size|}}}|{{{flag_size}}}|100px}}|border|Flag of {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name}}}}}]]<br><small>'''{{#if:{{{flag_link|}}}|[[{{{flag_link}}}|Flag]]|{{#ifexist:Flag of {{PAGENAME}}|[[Flag of {{PAGENAME}}|Flag]]|{{#ifexist:Flag of {{{official_name}}}|[[Flag of {{{official_name}}}|Flag]]|Flag}}}}}}'''</small></td>}}{{#if:{{{image_seal|}}}| <td style="vertical-align: middle;" align="center" {{#if:{{{image_flag|}}}|width="50%"|colspan="2"}}> [[Image:{{{image_seal|}}}|{{#if:{{{seal_size|}}}|{{{seal_size}}}|100px}}|Official seal of {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name}}}}}]]<br><small>'''{{#if:{{{seal_link|}}}|[[{{{seal_link}}}|Seal]]|{{#ifexist:Seal of {{PAGENAME}}|[[Seal of {{PAGENAME}}|Seal]]|{{#ifexist:Seal of {{{official_name}}}|[[Seal of {{{official_name}}}|Seal]]|Seal}}}}}}'''</small></td>}} </tr> }}{{#if:{{{image_shield|}}}{{{image_blank_emblem| }}}| <tr>{{#if:{{{image_shield|}}}| <td style="vertical-align: middle;" align="center" {{#if:{{{image_blank_emblem| }}}|width="50%"|colspan="2"}}> [[Image:{{{image_shield|}}}|{{#if:{{{shield_size|}}}|{{{shield_size}}}|100px}}|Coat of arms of {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name}}}}}]]<br><small>'''{{#if:{{{shield_link|}}}|[[{{{shield_link}}}|Coat of arms]]|{{#ifexist:Coat of arms of {{PAGENAME}}|[[Coat of arms of {{PAGENAME}}|Coat of arms]]|{{#ifexist:Coat of arms of {{{official_name}}}|[[Coat of arms of {{{official_name}}}|Coat of arms]]|Coat of arms}}}}}}'''</small></td>}}{{#if:{{{image_blank_emblem| }}}| <td style="vertical-align: middle;" align="center" {{#if:{{{image_shield|}}}|width="50%"|colspan="2"}}> [[Image:{{{image_blank_emblem| }}}|{{#if:{{{blank_emblem_size| }}}|{{{blank_emblem_size| }}}|100px}}|Official logo of {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name}}}}}]]<br><small>'''{{#if:{{{blank_emblem_link| }}}|[[{{{blank_emblem_link| }}}|{{{blank_emblem_type|Logo}}}]]|{{#ifexist:Logo of {{PAGENAME}}|[[Logo of {{PAGENAME}}|Logo]]|{{#ifexist:Logo of {{{official_name}}}|[[Logo of {{{official_name}}}|Logo]]|{{#if:{{{blank_emblem_type|}}}|{{{blank_emblem_type}}}|Logo}}}}}}}}'''</small></td>}} </tr> }}}} </table> </td> </tr> }}<!-- ***** Nickname ***** --> {{#if:{{{nickname|}}}| <tr class="mergedrow"> <td colspan="2" align="center">[[Nickname]](s): <span class="nickname">{{{nickname|}}}</span></td> </tr> }}<!-- ***** Motto ***** --> {{#if:{{{motto|}}}| <tr class="mergedrow"> <td colspan="2" align="center">[[Motto]]: {{{motto|}}}</td> </tr> }}<!-- ***** Map ***** --> {{#if:{{{image_map|}}}| <tr class="mergedrow"> <td colspan="2" style="text-align: center;">[[Image:{{{image_map|}}}|{{#if:{{{mapsize|}}}|{{{mapsize}}}|250px}}|none|{{{map_caption|Location of {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name}}}}}}}}]]{{#if:{{{map_caption|}}}|<small>{{{map_caption|}}}</small>}} </td> </tr> {{#if:{{{image_map1|}}}| <tr class="mergedrow"> <td colspan="2" style="text-align: center;">[[Image:{{{image_map1|}}}|{{#if:{{{mapsize1|}}}|{{{mapsize1}}}|250px}}|none|{{{map_caption1|Location of {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name}}}}}}}}]]{{#if:{{{map_caption1|}}}|<small>{{{map_caption1|}}}</small>}} </td> </tr> }}}}<!--*****Dot Map***** --> {{#if:{{{image_dot_map|}}}| <tr class="mergedrow"> <td colspan="2" align="center">{{superimpose |base = {{{image_dot_map|}}} |base_width = {{#if:{{{dot_mapsize|}}}|{{{dot_mapsize|}}}|180px}} |base_caption = {{#if:{{{official_name|}}}|{{{official_name|}}}|{{{name}}}}} |float = Red pog.svg |float_width = 9px |float_caption = {{{dot_map_caption|}}} |x = {{{dot_x|}}} |y = {{{dot_y|}}} }}{{#if:{{{dot_map_caption|}}}|<small>{{{dot_map_caption|}}}</small>}} </td> </tr> }}<!-- ***** Pushpin Map ***** --> {{#if:{{{pushpin_map|}}}| <tr class="mergedrow"> <td colspan="2" align="center"> {{Location map|{{{pushpin_map|}}} |label = {{#ifeq: {{lc: {{{pushpin_label_position|}}} }} | none | | {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name|}}}}} }} |lat = {{#if:{{{latm|}}}{{{latNS|}}}| |{{{latd|}}} }} |long = {{#if:{{{longm|}}}{{{longEW|}}}| |{{{longd|}}} }} |lat_deg={{#if:{{{latm|}}}{{{latNS|}}}|{{{latd|}}}| }} |lat_min={{#if:{{{latm|}}}{{{latNS|}}}|{{{latm|}}}| }} |lat_sec={{#if:{{{lats|}}}{{{latNS|}}}|{{{lats|}}}| }} |lat_dir={{#if:{{{latNS|}}}|{{{latNS|}}}| }} |lon_deg={{#if:{{{longm|}}}{{{longEW|}}}|{{{longd|}}}| }} |lon_min={{#if:{{{longm|}}}{{{longEW|}}}|{{{longm|}}}| }} |lon_sec={{#if:{{{longs|}}}{{{longEW|}}}|{{{longs|}}}| }} |lon_dir={{#if:{{{longEW|}}}|{{{longEW|}}}| }} |marksize =6 |float = none |caption = |border = none |position = {{#if:{{{pushpin_label_position|}}} | {{{pushpin_label_position|}}} | right }} |width = {{#if:{{{pushpin_mapsize|}}}|{{{pushpin_mapsize|}}} | 250 }} }}{{#if:{{{pushpin_map_caption|}}}|<small>{{{pushpin_map_caption|}}}</small>|{{#if:{{{map_caption|}}}|<small>{{{map_caption|}}}</small> }} }} </td> </tr> }} {{#if:{{{pushpin_map1|}}}| <tr class="mergedrow"> <td colspan="2" align="center"> {{Location map|{{{pushpin_map1|}}} |label = {{#ifeq: {{lc: {{{pushpin_label_position1|}}} }} | none | | {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{{official_name|}}}}} }} |lat = {{#if:{{{latm|}}}{{{latNS|}}}| |{{{latd|}}} }} |long = {{#if:{{{longm|}}}{{{longEW|}}}| |{{{longd|}}} }} |lat_deg={{#if:{{{latm|}}}{{{latNS|}}}|{{{latd|}}}| }} |lat_min={{#if:{{{latm|}}}{{{latNS|}}}|{{{latm|}}}| }} |lat_sec={{#if:{{{lats|}}}{{{latNS|}}}|{{{lats|}}}| }} |lat_dir={{#if:{{{latNS|}}}|{{{latNS|}}}| }} |lon_deg={{#if:{{{longm|}}}{{{longEW|}}}|{{{longd|}}}| }} |lon_min={{#if:{{{longm|}}}{{{longEW|}}}|{{{longm|}}}| }} |lon_sec={{#if:{{{longs|}}}{{{longEW|}}}|{{{longs|}}}| }} |lon_dir={{#if:{{{longEW|}}}|{{{longEW|}}}| }} |marksize =6 |float = none |caption = |border = none |position = {{#if:{{{pushpin_label_position1|}}} | {{{pushpin_label_position1|}}} | right }} |width = {{#if:{{{pushpin_mapsize1|}}}|{{{pushpin_mapsize1|}}} | 250 }} }}{{#if:{{{pushpin_map_caption1|}}}|<small>{{{pushpin_map_caption1|}}}</small>|{{#if:{{{map_caption|}}}|<small>{{{map_caption|}}}</small> }} }} </td> </tr> }}<!-- ***** Coordinates ***** --> {{#if:{{{latd|}}}| <tr class="mergedbottomrow"> <td colspan="2" style="text-align: center; font-size: smaller; padding-bottom: 0.7em;">Coordinates{{#if:{{{coor_pinpoint|{{{coor_type|}}}}}}|&#32;({{{coor_pinpoint|{{{coor_type|}}}}}})|}}: {{Geobox coor|{{{latd|}}}|{{{latm|}}}|{{{lats|}}}|{{{latNS|}}}|{{{longd|}}}|{{{longm|}}}|{{{longs|}}}|{{{longEW|}}}|{{{coordinates_type|type:city{{#if:{{{population_total}}}|{{#iferror:{{#expr:{{{population_total}}}+1}}||({{{population_total}}})}}|}}_region:{{CountryAbbr|{{{subdivision_name|}}}|{{{subdivision_name1|}}}}}}}}|{{#if:{{{coordinates_display|}}}|title|μ}}={{{coordinates_display|}}}}}</td> </tr> }}<!-- ***** Subdivisions ***** --> {{#if:{{{subdivision_type|}}}| <tr class="mergedtoprow"> <th>{{{subdivision_type}}} <td>{{{subdivision_name}}} </tr> }}{{#if:{{{subdivision_type1|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{subdivision_type1}}} <td>{{{subdivision_name1}}} </tr> }}{{#if:{{{subdivision_type2|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{subdivision_type2}}} <td>{{{subdivision_name2}}} </tr> }}{{#if:{{{subdivision_type3|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{subdivision_type3}}} <td>{{{subdivision_name3}}} </tr> }}{{#if:{{{subdivision_type4|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{subdivision_type4}}} <td>{{{subdivision_name4}}} </tr> }} {{#if:{{{subdivision_type5|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{subdivision_type5}}} <td>{{{subdivision_name5}}} </tr> }}{{#if:{{{subdivision_type6|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{subdivision_type6}}} <td>{{{subdivision_name6}}} </tr> }}<!--***** Established *****--> {{#if:{{{established_title|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{established_title}}}</th> <td>{{{established_date}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{established_title1|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{established_title1}}}</th> <td>{{{established_date1}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{established_title2|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{established_title2}}}</th> <td>{{{established_date2}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{established_title3|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{established_title3}}}</th> <td>{{{established_date3}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{extinct_title|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{extinct_title}}}</th> <td>{{{extinct_date}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{founder|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>Founder</th> <td>{{{founder}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{named_for|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>[[Namesake|Named for]]</th> <td>{{{named_for}}}</td> </tr> }}<!-- *** Seat of government and subdivisions within the settlement **** -->{{#if:{{{seat|}}}| <tr class="mergedtoprow"> <th>{{#if:{{{seat_type|}}}|{{{seat_type}}}|Seat}}</th> <td>{{{seat}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{parts|}}}{{{p1|}}}| <tr class={{#if:{{{seat|}}}|"mergedrow"|"mergedtoprow"}}> <th>{{#if:{{{parts_type|}}}|{{{parts_type}}}|Boroughs}}</th> <td>{{#ifeq:{{{parts_style|}}}|para|<b>{{{parts|}}}{{#if:{{both|{{{parts|}}}|{{{p1|}}}}}|&#58;&nbsp;|}}</b>{{#if:{{{p1|}}}|{{{p1}}}{{#if:{{{p2|}}}|, {{{p2}}}{{#if:{{{p3|}}}|, {{{p3}}}{{#if:{{{p4|}}}|, {{{p4}}}{{#if:{{{p5|}}}|, {{{p5}}}{{#if:{{{p6|}}}|, {{{p6}}}{{#if:{{{p7|}}}|, {{{p7}}}{{#if:{{{p8|}}}|, {{{p8}}}{{#if:{{{p9|}}}|, {{{p9}}}{{#if:{{{p10|}}}|, {{{p10}}}{{#if:{{{p11|}}}|, {{{p11}}}{{#if:{{{p12|}}}|, {{{p12}}}{{#if:{{{p13|}}}|, {{{p13}}}{{#if:{{{p14|}}}|, {{{p14}}}{{#if:{{{p15|}}}|, {{{p15}}}{{#if:{{{p16|}}}|, {{{p16}}}{{#if:{{{p17|}}}|, {{{p17}}}{{#if:{{{p18|}}}|, {{{p18}}}{{#if:{{{p19|}}}|, {{{p19}}}{{#if:{{{p20|}}}|, {{{p20}}}{{#if:{{{p21|}}}|, {{{p21}}}{{#if:{{{p22|}}}|, {{{p22}}}{{#if:{{{p23|}}}|, {{{p23}}}{{#if:{{{p24|}}}|, {{{p24}}}{{#if:{{{p25|}}}|, {{{p25}}}{{#if:{{{p26|}}}|, {{{p26}}}{{#if:{{{p27|}}}|, {{{p27}}}{{#if:{{{p28|}}}|, {{{p28}}}{{#if:{{{p29|}}}|, {{{p29}}}{{#if:{{{p30|}}}|, {{{p30}}}{{#if:{{{p31|}}}|, {{{p31}}}{{#if:{{{p32|}}}|, {{{p32}}}{{#if:{{{p33|}}}|, {{{p33}}}{{#if:{{{p34|}}}|, {{{p34}}}{{#if:{{{p35|}}}|, {{{p35}}}{{#if:{{{p36|}}}|, {{{p36}}}{{#if:{{{p37|}}}|, {{{p37}}}{{#if:{{{p38|}}}|, {{{p38}}}{{#if:{{{p39|}}}|, {{{p39}}}{{#if:{{{p40|}}}|, {{{p40}}}{{#if:{{{p41|}}}|, {{{p41}}}{{#if:{{{p42|}}}|, {{{p42}}}{{#if:{{{p43|}}}|, {{{p43}}}{{#if:{{{p44|}}}|, {{{p44}}}{{#if:{{{p45|}}}|, {{{p45}}}{{#if:{{{p46|}}}|, {{{p46}}}{{#if:{{{p47|}}}|, {{{p47}}}{{#if:{{{p48|}}}|, {{{p48}}}{{#if:{{{p49|}}}|, {{{p49}}}{{#if:{{{p50|}}}|, {{{p50}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}|{{#if:{{{p1|}}}|{{Collapsible list|title={{{parts|}}}|frame_style=border:none;padding:0;|list_style=text-align:left;display:{{#if:{{#ifeq:{{{parts_style|}}}|coll|1|}}{{both|{{isnot|{{{parts_style|}}}|list}}|{{{p6|}}}}}|none|on}}|1={{{p1|}}}|2={{{p2|}}}|3={{{p3|}}}|4={{{p4|}}}|5={{{p5|}}}|6={{{p6|}}}|7={{{p7|}}}|8={{{p8|}}}|9={{{p9|}}}|10={{{p10|}}}|11={{{p11|}}}|12={{{p12|}}}|13={{{p13|}}}|14={{{p14|}}}|15={{{p15|}}}|16={{{p16|}}}|17={{{p17|}}}|18={{{p18|}}}|19={{{p19|}}}|20={{{p20|}}}|21={{{p21|}}}|22={{{p22|}}}|23={{{p23|}}}|24={{{p24|}}}|25={{{p25|}}}|26={{{p26|}}}|27={{{p27|}}}|28={{{p28|}}}|29={{{p29|}}}|30={{{p30|}}}|31={{{p31|}}}|32={{{p32|}}}|33={{{p33|}}}|34={{{p34|}}}|35={{{p35|}}}|36={{{p36|}}}|37={{{p37|}}}|38={{{p38|}}}|39={{{p39|}}}|40={{{p40|}}}|41={{{p41|}}}|42={{{p42|}}}|43={{{p43|}}}|44={{{p44|}}}|45={{{p45|}}}|46={{{p46|}}}|47={{{p47|}}}|48={{{p48|}}}|49={{{p49|}}}|50={{{p50|}}}}}|{{{parts}}}}}}}</td> </tr> }}<!-- ***** Government type and Leader ***** --> {{#if:{{{government_type|}}}{{{leader_title|}}}| <tr <!-- ***** Government ***** --> class="mergedtoprow"> <td colspan="2">'''Government''' {{#if:{{{government_footnotes|}}}|{{{government_footnotes}}}}}</td> </tr> {{#if:{{{government_type|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;Type</th> <td>{{{government_type}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{leader_title|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{leader_title}}} <td>{{#ifexist: {{{leader_name}}}|[[{{{leader_name}}}]]|{{{leader_name}}}}} {{#if:{{{leader_party|}}}|({{Polparty|{{{subdivision_name}}}|{{{leader_party}}}}})}}</td> </tr> }}{{#if:{{{leader_title1|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{leader_title1}}} <td>{{#ifexist: {{{leader_name1}}}|[[{{{leader_name1}}}]]|{{{leader_name1}}}}} </td> </tr> {{#if:{{{leader_title2|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{leader_title2}}} <td>{{#ifexist: {{{leader_name2}}}|[[{{{leader_name2}}}]]|{{{leader_name2}}}}} </td> </tr> {{#if:{{{leader_title3|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{leader_title3}}} <td>{{#ifexist: {{{leader_name3}}}|[[{{{leader_name3}}}]]|{{{leader_name3}}}}} </td> </tr> {{#if:{{{leader_title4|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{leader_title4}}} <td>{{#ifexist: {{{leader_name4}}}|[[{{{leader_name4}}}]]|{{{leader_name4}}}}} </td> </tr> }} }} }} }} }}<!-- ***** Geographical characteristics ***** --> {{#if:{{{area_total_km2|}}}{{{area_total_sq_mi|}}}{{{area_total_dunam|}}}{{{area_land_km2|}}}{{{area_land_sq_mi|}}}{{{area_water_km2|}}}{{{area_water_sq_mi|}}}{{{area_urban_km2|}}}{{{area_urban_sq_mi|}}}{{{area_metro_km2|}}}{{{area_blank1_km2|}}}{{{area_metro_sq_mi|}}}{{{area_blank1_sq_mi|}}}| <tr <!-- ***** Area ***** --> class="mergedtoprow"> <td colspan="2">'''[[Area]]''' {{#if:{{{area_footnotes|}}}|{{{area_footnotes}}}}}</td> </tr> {{#if:{{{area_total_km2|}}}{{{area_total_sq_mi|}}}{{{area_total_dunam|}}}| <tr class="mergedrow"> <th> &nbsp;-&nbsp;{{#if:{{{total_type|}}}|{{{total_type}}}|{{#if:{{{area_metro_km2|}}}{{{area_metro_sq_mi|}}}{{{area_urban_km2|}}}{{{area_urban_sq_mi|}}}{{{population_metro|}}}{{{population_urban|}}}|{{#if:{{{settlement_type|}}}|{{{settlement_type}}}|City}}|Total}}}} </th> <td>{{#if:{{both|{{among|unit_pref|dunam|Dunam}}|{{{area_total_dunam|}}}}}|{{formatnum:{{{area_total_dunam|}}}&nbsp;[[Dunam|dunams]] ({{#if:{{{area_total_km2|}}}|{{{area_total_km2|}}}&nbsp;[[Square kilometre|km<sup>2</sup>]]|{{#expr: {{{area_total_dunam|}}} *0.001 round 1}}&nbsp;[[Square kilometre|km<sup>2</sup>]]}}&nbsp;'''/'''&nbsp;{{#if: {{{area_total_sq_mi|}}}|{{{area_total_sq_mi|}}}&nbsp;[[square mile|sq&nbsp;mi]]|{{#expr: {{{area_total_dunam|}}} *0.000386102 round 1}}&nbsp;[[square mile|sq&nbsp;mi]]}})}}|{{areadisp|{{{unit_pref|}}}|{{{area_total_sq_mi|}}}|{{{area_total_km2|}}}|{{{area_magnitude|}}}||{{{subdivision_name|}}}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{area_land_km2|}}}{{{area_land_sq_mi|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;Land</th> <td>{{areadisp|{{{unit_pref|}}}|{{{area_land_sq_mi|}}}|{{{area_land_km2|}}}|||{{{subdivision_name|}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{area_water_km2|}}}{{{area_water_sq_mi|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;- Water</th> <td>{{areadisp|{{{unit_pref|}}}|{{{area_water_sq_mi|}}}|{{{area_water_km2|}}}|||{{{subdivision_name|}}}}} {{#if:{{{area_water_percent|}}}| &nbsp;{{{area_water_percent}}}%}} }}</td> </tr> }}{{#if:{{{area_urban_km2|}}}{{{area_urban_sq_mi|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;- Urban</th> <td>{{areadisp|{{{unit_pref|}}}|{{{area_urban_sq_mi|}}}|{{{area_urban_km2|}}}|||{{{subdivision_name|}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{area_metro_km2|}}}{{{area_metro_sq_mi|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;- Metro</th> <td>{{areadisp|{{{unit_pref|}}}|{{{area_metro_sq_mi|}}}|{{{area_metro_km2|}}}|||{{{subdivision_name|}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{area_blank1_km2|}}}{{{area_blank1_sq_mi|}}}{{{area_blank1_title|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;- {{{area_blank1_title}}}</th> <td>{{areadisp|{{{unit_pref|}}}|{{{area_blank1_sq_mi|}}}|{{{area_blank1_km2|}}}|||{{{subdivision_name|}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{area_blank2_km2|}}}{{{area_blank2_sq_mi|}}}{{{area_blank2_title|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;- {{{area_blank2_title}}}</th> <td>{{areadisp|{{{unit_pref|}}}|{{{area_blank2_sq_mi|}}}|{{{area_blank2_km2|}}}|||{{{subdivision_name|}}}}}</td> </tr> }}<!-- ***** Elevation ***** --> {{#if:{{{elevation_m|}}}{{{elevation_ft|}}}| <tr class="mergedtoprow"> <td>'''[[Elevation]]''' {{#if:{{{elevation_footnotes|}}}|{{{elevation_footnotes}}}}}</td> <td>{{lengthdisp|{{{unit_pref|}}}|{{{elevation_ft|}}}|{{{elevation_m|}}}||{{{subdivision_name|}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{elevation_max_m|}}}{{{elevation_max_ft|}}}| <tr class="mergedtoprow"> <th>Highest&nbsp;[[elevation]] {{#if:{{{elevation_max_footnotes|}}}|{{{elevation_max_footnotes}}}}}</th> <td>{{lengthdisp|{{{unit_pref|}}}|{{{elevation_max_ft|}}}|{{{elevation_max_m|}}}||{{{subdivision_name|}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{elevation_min_m|}}}{{{elevation_min_ft|}}}| <tr class="mergedbottomrow"> <th>Lowest&nbsp;elevation {{#if:{{{elevation_min_footnotes|}}}|{{{elevation_min_footnotes}}}}}</th> <td>{{lengthdisp|{{{unit_pref|}}}|{{{elevation_min_ft|}}}|{{{elevation_min_m|}}}||{{{subdivision_name|}}}}}</td> </tr> }}<!-- ***** Population ***** --> {{#if:{{{population_total|}}}{{{population_urban|}}}{{{population_metro|}}}{{{population_blank1|}}}{{{population_blank2|}}}{{{population_est|}}}| <tr class="mergedtoprow"> <td {{#ifeq:{{{total_type}}}|&nbsp;||colspan="2"}}>'''Population''' {{#if:{{{population_as_of|}}}|({{{population_as_of}}})}}{{#if:{{{population_footnotes|}}}|{{{population_footnotes}}}}}</td> {{#ifeq:{{{total_type}}}|&nbsp;||</tr>}} {{#if:{{{population_total|}}}| {{#ifeq:{{{total_type}}}|&nbsp;||<tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{#if:{{{total_type|}}}|{{{total_type}}}|{{#if:{{{population_metro|}}}{{{population_urban|}}}{{{area_metro_km2|}}}{{{area_metro_sq_mi|}}}{{{area_urban_km2|}}}{{{area_urban_sq_mi|}}}|{{#if:{{{settlement_type|}}}|{{{settlement_type}}}|City}}|Total}}}}</th>}} <td>{{formatnum:{{{population_total}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{population_density_sq_mi|}}}{{{population_density_km2|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;[[Population density|Density]]</th> <td>{{densdisp|{{{unit_pref|}}}|{{{population_density_sq_mi|}}}|{{{population_density_km2|}}}|{{{population_total|}}}|{{{area_total_sq_mi|}}}|{{{area_total_km2|}}}|{{{subdivision_name|}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{population_est|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;- Estimate&nbsp;({{{pop_est_as_of}}})</th> <td>{{formatnum:{{{population_est}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{population_urban|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;- [[Urban area|Urban]]</th> <td>{{formatnum:{{{population_urban}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{population_density_urban_sq_mi|}}}{{{population_density_urban_km2|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;- Urban Density <td>{{densdisp|{{{unit_pref|}}}|{{{population_density_urban_sq_mi|}}}|{{{population_density_urban_km2|}}}|{{{population_urban|}}}|{{{area_urban_sq_mi|}}}|{{{area_urban_km2|}}}|{{{subdivision_name|}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{population_metro|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;- [[Metropolitan area|Metro]]</th> <td>{{formatnum:{{{population_metro}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{population_density_metro_sq_mi|}}}{{{population_density_metro_km2|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;- Metro Density</th> <td>{{densdisp|{{{unit_pref|}}}|{{{population_density_metro_sq_mi|}}}|{{{population_density_metro_km2|}}}|{{{population_metro|}}}|{{{area_metro_sq_mi|}}}|{{{area_metro_km2|}}}|{{{subdivision_name|}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{population_blank1|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;- {{{population_blank1_title|}}}</th> <td>{{formatnum:{{{population_blank1}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{population_density_blank1_km2|}}}{{{population_density_blank1_sq_mi|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;- {{{population_blank1_title|}}} Density</th> <td>{{densdisp|{{{unit_pref|}}}|{{{population_density_blank1_sq_mi|}}}|{{{population_density_blank1_km2|}}}|{{{population_blank1|}}}|{{{area_blank1_sq_mi|}}}|{{{area_blank1_km2|}}}|{{{subdivision_name|}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{population_blank2|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;- {{{population_blank2_title|}}}</th> <td>{{formatnum:{{{population_blank2}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{population_density_blank2_km2|}}}{{{population_density_blank2_sq_mi|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;- {{{population_blank2_title|}}} Density</th> <td>{{densdisp|{{{unit_pref|}}}|{{{population_density_blank2_sq_mi|}}}|{{{population_density_blank2_km2|}}}|{{{population_blank2|}}}|{{{area_blank2_sq_mi|}}}|{{{area_blank2_km2|}}}|{{{subdivision_name|}}}}}</td> </tr> }}{{#if:{{{population_note|}}}| <tr class="mergedrow"> <td>&nbsp;</td> <td><small>{{{population_note}}}</small></td> </tr> }}{{#if:{{{demographics_type1|}}}| <tr <!-- ***** Demographics 1***** --> class="mergedrow"> <td colspan="2">'''{{{demographics_type1}}}''' {{#if:{{{demographics1_footnotes|}}}|{{{demographics1_footnotes}}}}}</td> </tr> {{#if:{{{demographics1_title1|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{demographics1_title1}}} <td>{{{demographics1_info1}}} </td> </tr> }}{{#if:{{{demographics1_title2|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{demographics1_title2}}} <td>{{{demographics1_info2}}} </td> </tr> }}{{#if:{{{demographics1_title3|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{demographics1_title3}}} <td>{{{demographics1_info3}}} </td> </tr> }}{{#if:{{{demographics1_title4|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{demographics1_title4}}} <td>{{{demographics1_info4}}} </td> </tr> }}{{#if:{{{demographics1_title5|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{demographics1_title5}}} <td>{{{demographics1_info5}}} </td> </tr> }}{{#if:{{{demographics_type2|}}}| <tr <!-- ***** Demographics 2***** --> class="mergedrow"> <td colspan="2">'''{{{demographics_type2}}}''' {{#if:{{{demographics2_footnotes|}}}|{{{demographics2_footnotes}}}}}</td> </tr> {{#if:{{{demographics2_title1|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{demographics2_title1}}} <td>{{{demographics2_info1}}} </td> </tr> }}{{#if:{{{demographics2_title2|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{demographics2_title2}}} <td>{{{demographics2_info2}}} </td> </tr> }}{{#if:{{{demographics2_title3|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{demographics2_title3}}} <td>{{{demographics2_info3}}} </td> </tr> }}{{#if:{{{demographics2_title4|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{demographics2_title4}}} <td>{{{demographics2_info4}}} </td> </tr> }}{{#if:{{{demographics2_title5|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{demographics2_title5}}} <td>{{{demographics2_info5}}} </td> </tr> }} }}}}}}<!-- ***** Time Zones ***** --> {{#if:{{{timezone1|{{{timezone|}}}}}}| <tr class="mergedtoprow"> <th>{{#if:{{{timezone2|}}}|[[Time zone]]s|[[Time zone]]}}</th> <td>{{{timezone1|{{{timezone}}}}}} ([[UTC{{{utc_offset1|{{{utc_offset}}}}}}]]){{#if:{{{timezone2|}}}|</tr> <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;</th> <td>{{{timezone2}}} ([[UTC{{{utc_offset2}}}]])</td>}} </tr> {{#if:{{{timezone1_DST|{{{timezone_DST|}}}}}}| <tr class="mergedrow"> <th style="white-space: nowrap;">&nbsp;-&nbsp;Summer&nbsp;([[Daylight saving time|DST]])</th> <td>{{{timezone1_DST|{{{timezone_DST|}}}}}} ([[UTC{{{utc_offset1_DST|{{{utc_offset_DST|}}}}}}]])</td>{{#if:{{{timezone2_DST|}}}|</tr> <tr class="mergedbottomrow"> <th>&nbsp;</th> <td>{{{timezone2_DST}}} ([[UTC{{{utc_offset2_DST}}}]])</td>}} </tr> }} }}<!-- ***** Postal Code(s) ***** --> {{#if:{{{postal_code_type|}}}| <tr class="mergedtoprow"> <th>{{{postal_code_type}}}</th> <td>{{{postal_code}}} </tr> {{#if:{{{postal2_code_type|}}}| <tr class="mergedbottomrow"> <th>{{{postal2_code_type}}}</th> <td class="adr"><span class="postal-code">{{{postal2_code}}}</span></td> </tr> }} }}<!-- ***** Area Code(s) ***** --> {{#if:{{{area_code|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{#if:{{{area_code_type|}}}|{{{area_code_type}}}|[[Telephone numbering plan|Area code(s)]]}}</th> <td>{{{area_code}}}</td> </tr> }}<!---------------Twin Cities---------------> {{#if:{{{twin1|}}}| <tr class="mergedtoprow"> <td colspan="2">'''[[List of twin towns and sister cities|Twin Cities]]'''</td> </tr> }}{{#if:{{{twin1|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{twin1}}} <td>{{{twin1_country}}} </tr> }}{{#if:{{{twin2|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{twin2}}} <td>{{{twin2_country}}} </tr> }}{{#if:{{{twin3|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{twin3}}} <td>{{{twin3_country}}} </tr> }}{{#if:{{{twin4|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{twin4}}} <td>{{{twin4_country}}} </tr> }}{{#if:{{{twin5|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{twin5}}} <td>{{{twin5_country}}} </tr> }}{{#if:{{{twin6|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{twin6}}} <td>{{{twin6_country}}} </tr> }}{{#if:{{{twin7|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{twin7}}} <td>{{{twin7_country}}} </tr> }}{{#if:{{{twin8|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{twin8}}} <td>{{{twin8_country}}} </tr> }}{{#if:{{{twin9|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>&nbsp;-&nbsp;{{{twin9}}} <td>{{{twin9_country}}} </tr> }}<!--*****Blank Fields (two sections)*****--> {{#if:{{{blank_name_sec1|{{{blank_name|}}}}}}| <tr class="mergedtoprow"> <th>{{{blank_name_sec1|{{{blank_name}}}}}}</th> <td>{{{blank_info_sec1|{{{blank_info}}}}}}</td> </tr> {{#if:{{{blank1_name_sec1|{{{blank1_name|}}}}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{blank1_name_sec1|{{{blank1_name}}}}}}</th> <td>{{{blank1_info_sec1|{{{blank1_info}}}}}}</td> </tr> {{#if:{{{blank2_name_sec1|{{{blank2_name|}}}}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{blank2_name_sec1|{{{blank2_name}}}}}}</th> <td>{{{blank2_info_sec1|{{{blank2_info}}}}}}</td> </tr> {{#if:{{{blank3_name_sec1|{{{blank3_name|}}}}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{blank3_name_sec1|{{{blank3_name}}}}}}</th> <td>{{{blank3_info_sec1|{{{blank3_info}}}}}}</td> </tr> {{#if:{{{blank4_name_sec1|{{{blank4_name|}}}}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{blank4_name_sec1|{{{blank4_name}}}}}}</th> <td>{{{blank4_info_sec1|{{{blank4_info}}}}}}</td> </tr> {{#if:{{{blank5_name_sec1|{{{blank5_name|}}}}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{blank5_name_sec1|{{{blank5_name}}}}}}</th> <td>{{{blank5_info_sec1|{{{blank5_info}}}}}}</td> </tr> {{#if:{{{blank6_name_sec1|{{{blank6_name|}}}}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{blank6_name_sec1|{{{blank6_name}}}}}}</th> <td>{{{blank6_info_sec1|{{{blank6_info}}}}}}</td> </tr> }}}}}}}}}}}}}}{{#if:{{{blank_name_sec2|}}}| <tr class="mergedtoprow"> <th>{{{blank_name_sec2|}}}</th> <td>{{{blank_info_sec2|}}}</td> </tr> {{#if:{{{blank1_name_sec2|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{blank1_name_sec2|}}}</th> <td>{{{blank1_info_sec2|}}}</td> </tr> {{#if:{{{blank2_name_sec2|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{blank2_name_sec2|}}}</th> <td>{{{blank2_info_sec2|}}}</td> </tr> {{#if:{{{blank3_name_sec2|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{blank3_name_sec2|}}}</th> <td>{{{blank3_info_sec2|}}}</td> </tr> {{#if:{{{blank4_name_sec2|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{blank4_name_sec2|}}}</th> <td>{{{blank4_info_sec2|}}}</td> </tr> {{#if:{{{blank5_name_sec2|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{blank5_name_sec2|}}}</th> <td>{{{blank5_info_sec2|}}}</td> </tr> {{#if:{{{blank6_name_sec2|}}}| <tr class="mergedrow"> <th>{{{blank6_name_sec2|}}}</th> <td>{{{blank6_info_sec2|}}}</td> </tr> }}}}}}}}}}}}}}<!-- ***** Footnotes ***** --> {{#if:{{{footnotes|}}}| <tr class="mergedtoprow"> <td colspan="2" align="left"><small>{{{footnotes}}}</small></td> </tr> }}<!-- ***** Website ***** --> {{#if:{{{website|}}}| <tr class="mergedtoprow"> <th>Website</th> <td>{{{website}}}</td> </tr> }} |} 4qpe6jvreugjl98ait484tor9iwxqrj 0 2700 104047 96576 2013-03-08T14:14:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3475963]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Settlement |official_name = Abbot, Maine |settlement_type = Stääd |nickname = |motto = <!-- Images --> |image_skyline = |imagesize = |image_caption = |image_flag = |image_seal = <!-- Maps --> ||pushpin_map =Maine |pushpin_label_position =left <!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none --> |pushpin_map_caption =Location within the state of Maine |pushpin_mapsize = |image_map = |mapsize = |map_caption = |image_map1 = |mapsize1 = |map_caption1 = <!-- Location --> |subdivision_type = [[Lound]] |subdivision_name = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] |subdivision_type1 = [[Stoat]] |subdivision_name1 = [[Maine]] |subdivision_type2 = [[Lieste fon counties in Maine|County]] |subdivision_name2 = [[Piscataquis County, Maine|Piscataquis]] |government_footnotes = |government_type = |leader_title = |leader_name = |leader_title1 = |leader_name1 = |established_title = |established_date = <!-- Area --> |unit_pref = Imperial |area_footnotes = |area_magnitude = |area_total_km2 = 92.0 |area_land_km2 = 90.0 |area_water_km2 = 2.1 |area_total_sq_mi = 35.5 |area_land_sq_mi = 34.7 |area_water_sq_mi = 0.8 <!-- Population --> |population_as_of = [[United States Census, 2000|2000]] |population_footnotes = |population_total = 630 |population_density_km2 = 7.0 |population_density_sq_mi = 18.1 <!-- General information --> |timezone = Eastern (EST) |utc_offset = -5 |timezone_DST = EDT |utc_offset_DST = -4 |elevation_footnotes = |elevation_m = 147 |elevation_ft = 482 |latd = 45 |latm = 12 |lats = 6 |latNS = N |longd = 69 |longm = 27 |longs = 44 |longEW = W <!-- Area/postal codes & others --> |postal_code_type = ZIP code |postal_code = 04406 |area_code = 207 |blank_name = [[Federal Information Processing Standard|FIPS code]] |blank_info = 23-00100 |blank1_name = [[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID |blank1_info = 0582314 |website = |footnotes = }} '''Abbot''' is n Stääd in [[Piscataquis County, Maine]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Dät Gebiet fon Abbot is 92,0 km². Ju Befoulkenge waas 630 ätter ju [[Foulkställenge]] fon 2000. Luud ju Foulkställenge fon 2000 roate dät 630 Ienwoonere fon ju Stääd un 272 Huushollengen. 98.25% waas wiet, 0.16% (also een Person) waas [[Afrikoansk Amerikoansk]], 0.63% Native American ([[Indioaner]]), 0.16% Pacific Islander (fon do [[Pazifiske Ailounde]]), 0.48% fon uur [[Rasse]]n, un 0.32% fon two af moor Rassen. [[Category:Stääde in Maine]] sb5ojmdruswururnm7nm90js9o60geh 10 2701 16894 2009-05-02T15:57:51Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#switch:{{{1|}}}|{{{2}}}|{{{3}}}|{{{4}}}|{{{5}}}|{{{6}}}|{{{7}}}=1|}}</includeonly>“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1|}}}|{{{2}}}|{{{3}}}|{{{4}}}|{{{5}}}|{{{6}}}|{{{7}}}=1|}}</includeonly> 1pg47cr9qeblay8lf3hk1kankrcarem 10 2702 16898 16896 2009-05-02T16:00:08Z Ooswesthoesbes 9 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{among|{{{6|}}}|[[United States]]|[[United Kingdom]]|[[United States of America]]|United States of America|United States}}{{among|{{{6|}}}|United Kingdom|[[United States|United States of America]]|[[Image:Flag of the United States.svg|20px]] [[United States]]|{{flag|United Kingdom}}|{{flag|United States}}|{{USA}}|{{UK}}}}{{among|{{{1}}}|Imperial|English|UK|US|U.S.|US Customary}}{{among|{{{1}}}|U.S. Customary|Standard|imperial|english}}|{{mi2km2|{{{2|}}}|{{{3|}}}||1|{{{5|}}}|{{{4|}}}}}|{{mi2km2|{{{2|}}}|{{{3|}}}|switch|1|{{{5|}}}|{{{4|}}}}}}}</includeonly> 4t7q8ndgv15c9s0h007y3oy7iza4fds 10 2703 16897 2009-05-02T15:59:52Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#if:{{among|{{{7|}}}|[[United States]]|[[United Kingdom]]|[[United States of America]]|United States of America|United States}}{{among|{{{7|}}}|United…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{among|{{{7|}}}|[[United States]]|[[United Kingdom]]|[[United States of America]]|United States of America|United States}}{{among|{{{7|}}}|United Kingdom|[[United States|United States of America]]|[[Image:Flag of the United States.svg|20px]] [[United States]]|{{USA}}|{{flag|United States}}|{{flag|United Kingdom}}|{{UK}}}}{{among|{{{1}}}|Imperial|English|UK|US|U.S.|US Customary}}{{among|{{{1}}}|U.S. Customary|Standard|imperial|english}}|{{permi2km2|{{{2|}}}|{{{3|}}}|{{{4|}}}|{{{5|}}}|{{{6|}}}}}|{{permi2km2|{{{2|}}}|{{{3|}}}|{{{4|}}}|{{{5|}}}|{{{6|}}}|switch}}}}</includeonly> pf0z73vrtntd1k7nna173wx1udeenu6 10 2704 16899 2009-05-02T16:00:54Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#if:{{{3|}}}|{{#if:{{{6|}}}|[[{{{6}}}_m²|{{formatnum:{{#if:{{{2|}}}|{{{2}}}|{{#expr:{{{1|}}}*2.589988110336 round {{{4|1}}}}}}}}}]]&nbsp;{{#if:{{{5|}…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{{3|}}}|{{#if:{{{6|}}}|[[{{{6}}}_m²|{{formatnum:{{#if:{{{2|}}}|{{{2}}}|{{#expr:{{{1|}}}*2.589988110336 round {{{4|1}}}}}}}}}]]&nbsp;{{#if:{{{5|}}}|[[Square kilometer|km<sup>2</sup>]]|km<sup>2</sup>}}&nbsp;({{formatnum:{{#if:{{{1|}}}|{{{1}}}|{{#expr:{{{2|}}} / 2.589988110336 round {{{4|1}}}}}}}}}&nbsp;{{#if:{{{5|}}}|[[Square mile|sq&nbsp;mi]]|sq&nbsp;mi}})|{{formatnum:{{#if:{{{2|}}}|{{{2}}}|{{#expr:{{{1|}}}*2.589988110336 round {{{4|1}}}}}}}}}&nbsp;{{#if:{{{5|}}}|[[Square kilometer|km<sup>2</sup>]]|km<sup>2</sup>}}&nbsp;({{formatnum:{{#if:{{{1|}}}|{{{1}}}|{{#expr:{{{2|}}} / 2.589988110336 round {{{4|1}}}}}}}}}&nbsp;{{#if:{{{5|}}}|[[Square mile|sq&nbsp;mi]]|sq&nbsp;mi}})}}|{{formatnum:{{#if:{{{1|}}}|{{{1}}}|{{#expr:{{{2|}}} / 2.589988110336 round {{{4|1}}}}}}}}}&nbsp;{{#if:{{{5|}}}|[[Square mile|sq&nbsp;mi]]|sq&nbsp;mi}}&nbsp;({{#if:{{{6|}}}|[[{{{6}}}_m²|{{formatnum:{{#if:{{{2|}}}|{{{2}}}|{{#expr:{{{1|}}}*2.589988110336 round {{{4|1}}}}}}}}}]]|{{formatnum:{{#if:{{{2|}}}|{{{2}}}|{{#expr:{{{1|}}}*2.589988110336 round {{{4|1}}}}}}}}}}}&nbsp;{{#if:{{{5|}}}|[[Square kilometer|km<sup>2</sup>]]|km<sup>2</sup>}})}}</includeonly> dnf86ziijxz54q5fccix0jn4l8gwr6p 10 2705 16900 2009-05-02T16:01:08Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly> {{#if:{{{6|}}}|{{formatnum:{{#if:{{{2|}}}|{{#ifeq:{{{2}}}|auto|{{#expr:{{{3|}}} / {{{5|}}} round 1}}|{{{2}}}}}|{{#expr:{{#ifeq:{{{1}}}|auto|{{#expr:{{{…“ wikitext text/x-wiki <includeonly> {{#if:{{{6|}}}|{{formatnum:{{#if:{{{2|}}}|{{#ifeq:{{{2}}}|auto|{{#expr:{{{3|}}} / {{{5|}}} round 1}}|{{{2}}}}}|{{#expr:{{#ifeq:{{{1}}}|auto|{{#expr:{{{3|}}} / {{{4|}}} round 9 }}|{{{1|}}}}} / 2.589988110336 round 1}}}}}}/km<sup>2</sup>&nbsp;({{formatnum:{{#if:{{{1|}}}|{{#ifeq:{{{1}}}|auto|{{#expr:{{{3|}}} / {{{4|}}} round 1}}|{{{1}}}}}|{{#expr:2.589988110336 * {{#ifeq:{{{2}}}|auto|{{#expr:{{{3|}}} / {{{5|}}} round 9}}|{{{2|}}}}} round 1}}}}}}/sq&nbsp;mi)|{{formatnum:{{#if:{{{1|}}}|{{#ifeq:{{{1}}}|auto|{{#expr:{{{3|}}} / {{{4|}}} round 1}}|{{{1}}}}}|{{#expr:2.589988110336 * {{#ifeq:{{{2}}}|auto|{{#expr:{{{3|}}} / {{{5|}}} round 9}}|{{{2|}}}}} round 1}}}}}}/sq&nbsp;mi&nbsp;({{formatnum:{{#if:{{{2|}}}|{{#ifeq:{{{2}}}|auto|{{#expr:{{{3|}}} / {{{5|}}} round 1}}|{{{2}}}}}|{{#expr:{{#ifeq:{{{1}}}|auto|{{#expr:{{{3|}}} / {{{4|}}} round 9 }}|{{{1|}}}}} / 2.589988110336 round 1}}}}}}/km<sup>2</sup>)}}</includeonly> 6d5jlmle345smo2l79usqc8ewnm9wed 10 2706 16901 2009-05-02T16:01:45Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#if:{{among|{{{5|}}}|[[United States]]|[[United Kingdom]]|[[United States of America]]|United States of America|United States}}{{among|{{{5|}}}|United…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{among|{{{5|}}}|[[United States]]|[[United Kingdom]]|[[United States of America]]|United States of America|United States}}{{among|{{{5|}}}|United Kingdom|[[United States|United States of America]]|[[Image:Flag of the United States.svg|20px]] [[United States]]|{{flag|United Kingdom}}|{{flag|United States}}|{{USA}}|{{UK}}}}{{among|{{{1}}}|Imperial|English|UK|US|U.S.|US Customary}}{{among|{{{1}}}|U.S. Customary|Standard|imperial|english}}|{{ftm|{{{2|}}}|{{{3|}}}||0|{{{4|}}}}}|{{ftm|{{{2|}}}|{{{3|}}}|switch|0|{{{4|}}}}}}}</includeonly> mus9u6z7nay23ys7mamm2r2q2qjr5k8 10 2707 16902 2009-05-02T16:02:16Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{flag|United States}}“ wikitext text/x-wiki {{flag|United States}} k1y2xxzted6lwryjl6y1yj5oqpp19yo 10 2708 16903 2009-05-02T16:02:54Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly><div style="width: {{#expr: {{{width|240}}} + 2 }}px; {{#if: {{{caption|}}} | padding: 3px; border: 1px solid {{#if: {{{border|}}} | {{{border|n…“ wikitext text/x-wiki <includeonly><div style="width: {{#expr: {{{width|240}}} + 2 }}px; {{#if: {{{caption|}}} | padding: 3px; border: 1px solid {{#if: {{{border|}}} | {{{border|none}}} | #CCCCCC }}; margin: 3px; }} float:{{#switch:{{{float|}}}|"center"=none|center=none|"left"=left|"right"=right|left=left|right=right|"none"=none|none=none|right}}; clear:{{#switch:{{{float|}}}|"center"=both|center=both|"left"=left|"right"=right|left=left|right=right|"none"=none|none=none|right}}; {{#if: {{{caption|}}} | ;background:#F9F9F9"|" }}><div style="position: relative;{{#ifeq: {{{border|}}} | none | |border: 1px solid {{#if: {{{border|}}} | {{{border}}} | {{#if:{{{caption|}}}|#CCCCCC|none}} }}; }} padding: 0px; width: {{{width|240}}}px">[[image:{{#if: {{{AlternativeMap|}}} | {{{AlternativeMap}}} | {{Location map {{{1}}}|image}} }}|{{{width|240}}}px|{{#if:{{{alt|}}}|{{{alt}}}|{{#if:{{{label|}}}|{{{label}}}|{{PAGENAME}}}} is located in {{Location map {{{1}}}|name}}}}]]<br /><div style="position: absolute; z-index: 2; top: {{#expr: 100 * ({{Location map {{{1}}}|top}} - {{#if: {{{lat_deg|}}} | {{#expr: {{#ifeq: {{{lat_dir|}}}|S|-1|1}} * ({{{lat_deg|0}}} + ({{{lat_min|0}}} / 60) + {{#if:{{{lat_sec|}}}|({{{lat_sec|0}}} / 3600)|0}}) }} | {{{lat|0}}} }}) / ({{Location map {{{1}}}|top}} - {{Location map {{{1}}}|bottom}}) round 1 }}%; left: {{#expr: {{#expr:{{#if:{{Location map {{{1}}}|crosses180}}|{{#ifeq: {{{lon_dir|}}}|W|-36000/({{Location map {{{1}}}|left}}-{{Location map {{{1}}}|right}})|}}|}}}} + 100 * ({{#if: {{{lon_deg|}}} | {{#expr: {{#ifeq: {{{lon_dir|}}}|W|-1|1}} * ({{{lon_deg|0}}} + ({{{lon_min|0}}} / 60) + {{#if:{{{lon_sec|}}}|({{{lon_sec|0}}} / 3600)|0}}) }} | {{{long|0}}} }} - {{Location map {{{1}}}|left}}) / ({{Location map {{{1}}}|right}} - {{Location map {{{1}}}|left}}) round 1 }}%; height: 0; width: 0; margin: 0; padding: 0;"><div style="position: relative; text-align: center; {{#if: {{{marksize|}}} | left: -{{#expr: {{{marksize}}} / 2 round 0 }}px; top: -{{#expr: {{{marksize}}} / 2 round 0 }}px; width: {{{marksize}}}px; font-size: {{{marksize}}}px; | left: -{{#expr: {{#if: {{Location map {{{1}}}|marksize}}|{{Location map {{{1}}}|marksize}}|8}} / 2 round 0 }}px; top: -{{#expr: {{#if: {{Location map {{{1}}}|marksize}}|{{Location map {{{1}}}|marksize}}|8}} / 2 round 0 }}px; width: {{#if: {{Location map {{{1}}}|marksize}}|{{Location map {{{1}}}|marksize}}|8}}px; font-size: {{#if: {{Location map {{{1}}}|marksize}}|{{Location map {{{1}}}|marksize}}|8}}px; }}">[[Image:{{#if: {{{mark|}}} | {{{mark}}} | {{#if: {{Location map {{{1}}}|mark}}|{{Location map {{{1}}}|mark}}|Red pog.svg}} }}|{{#if: {{{marksize|}}} | {{{marksize}}}x{{{marksize}}} | {{#if: {{Location map {{{1}}}|marksize}}|{{Location map {{{1}}}|marksize}}|8}}x{{#if: {{Location map {{{1}}}|marksize}}|{{Location map {{{1}}}|marksize}}|8}} }}px|{{#if: {{{label|}}} | {{{label}}} | {{PAGENAME}} }}]]</div>{{#ifeq: {{{position|}}} | none | |<div style="font-size: {{{label_size|90}}}%; line-height: 110%; position: relative; top: -1.5em; width: 6em; {{#switch: {{{position}}} |left = left: -6.5em; text-align: right; |right = left: 0.5em; text-align: left; |top = top:-2.65em; left:-3em; text-align: center; |bottom = top:-0.15em; left: -3em; text-align: center; |left: 0.5em; text-align: left; }}"><span style="padding: 1px; {{#if: {{{background|}}} | background-color: {{{background}}}; }}">{{{label|}}}</span></div> }}</div></div><div style="font-size: 90%">{{{caption|{{#if: {{{label|}}} | {{{label}}} | {{PAGENAME}} }} ({{Location map {{{1}}}|name}})}}}</div></div></includeonly> ig8asgneckhx7927rh6ni4d8bkx50ye 10 2709 16904 2009-05-02T16:03:10Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{country data {{{1|}}} | country flag2 | name = {{{name|{{{1|}}}}}} | variant = {{{variant|{{{2|}}}}}} | size = {{{size|}}} }}“ wikitext text/x-wiki {{country data {{{1|}}} | country flag2 | name = {{{name|{{{1|}}}}}} | variant = {{{variant|{{{2|}}}}}} | size = {{{size|}}} }} fj3e50tfjns2yu9wpfy0jubn4bf979e 10 2710 16905 2009-05-02T16:03:39Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{ {{{1}}} | alias = ? | flag alias = Flag of None.svg | name = ? }}“ wikitext text/x-wiki {{ {{{1}}} | alias = ? | flag alias = Flag of None.svg | name = ? }} ha3oojni5gluwzig8miaqbe5818jaro 10 2711 16906 2009-05-02T16:04:13Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#if:{{{3|}}}|{{formatnum:{{#if:{{{2|}}}|{{{2}}}|{{#expr:{{{1|}}}*0.3048 round {{#if: {{{4|}}}|{{{4}}}|0}}}}}}}}&nbsp;{{#if:{{{5|}}}|[[metre|m]]|m}} ({…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{{3|}}}|{{formatnum:{{#if:{{{2|}}}|{{{2}}}|{{#expr:{{{1|}}}*0.3048 round {{#if: {{{4|}}}|{{{4}}}|0}}}}}}}}&nbsp;{{#if:{{{5|}}}|[[metre|m]]|m}} ({{formatnum:{{#if:{{{1|}}}|{{{1}}}|{{#expr:{{{2|}}} / 0.3048 round {{#if: {{{4|}}}|{{{4}}}|0}}}}}}}}&nbsp;{{#if:{{{5|}}}|[[foot (unit of length)|ft]]|ft}})|{{formatnum:{{#if:{{{1|}}}|{{{1}}}|{{#expr:{{{2|}}} / 0.3048 round {{#if: {{{4|}}}|{{{4}}}|0}}}}}}}}&nbsp;{{#if:{{{5|}}}|[[foot (unit of length)|ft]]|ft}} ({{formatnum:{{#if:{{{2|}}}|{{{2}}}|{{#expr:{{{1|}}}*0.3048 round {{#if: {{{4|}}}|{{{4}}}|0}}}}}}}}&nbsp;{{#if:{{{5|}}}|[[metre|m]]|m}})}}</includeonly> 4r2bwofw5uglag94nwe3vrd5n0tayzj 10 2712 16907 2009-05-02T16:04:36Z Ooswesthoesbes 9 Fäärelaited ätter [[Foarloage:Location map USA Maine]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Template:Location map USA Maine]] h2ptwsx0o4kz1apwbagas2khr4ukmh0 10 2713 104049 98536 2013-03-08T14:14:34Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 27 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2884076]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}} |name=Maine |top = 47.7 |bottom = 42.7 |left = -71.3 |right = -66.7 |image = USA Maine location map.svg }} <noinclude> </noinclude> 67r3x1kou93177vhotmq2ks4zk51mm0 10 2714 16909 2009-05-02T16:05:42Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly><span style="white-space: nowrap;">{{#if:{{{3|}}}| {{coord|{{{1|0}}}|{{{2|0}}}|{{{3|0}}}|{{{4|N}}}|{{{5|0}}}|{{{6|0}}}|{{{7|0}}}|{{{8|E}}}|{{{9|type:oth…“ wikitext text/x-wiki <includeonly><span style="white-space: nowrap;">{{#if:{{{3|}}}| {{coord|{{{1|0}}}|{{{2|0}}}|{{{3|0}}}|{{{4|N}}}|{{{5|0}}}|{{{6|0}}}|{{{7|0}}}|{{{8|E}}}|{{{9|type:other}}}|format={{{format|dms}}}|display={{#if:{{{title|}}}|inline,title|inline}} }}| {{#if:{{{2|}}}| {{coord|{{{1|0}}}|{{{2|0}}}|{{{4|N}}}|{{{5|0}}}|{{{6|0}}}|{{{8|E}}}|{{{9|type:other}}}|format={{{format|dms}}}|display={{#if:{{{title|}}}|inline,title|inline}}}}| {{#if:{{{4|}}}| {{coord|{{{1|0}}}|{{{4|N}}}|{{{5|0}}}|{{{8|E}}}|{{{9|type:other}}}|format={{{format|dec}}}|display={{#if:{{{title|}}}|inline,title|inline}}}}| {{#if:{{{1|}}}| {{coord|{{{1|0}}}|{{{5|0}}}|{{{9|type:other}}}|format={{{format|dec}}}|display={{#if:{{{title|}}}|inline,title|inline}}}}}}}}}}}}</span></includeonly> fujkzjn9il2jkwfbtgovnmraww6ulm6 10 2715 16910 2009-05-02T16:06:08Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{Coord/display/{{{display|inline}}}|1={{Coord/input/{{#ifeq:{{{4|}}}||dec|{{#if:{{#switch:{{{4}}}{{{8}}}|NE|NW|SE|SW=y}}|dms|{{#if:{{#switch:{{{3}}}{{{…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Coord/display/{{{display|inline}}}|1={{Coord/input/{{#ifeq:{{{4|}}}||dec|{{#if:{{#switch:{{{4}}}{{{8}}}|NE|NW|SE|SW=y}}|dms|{{#if:{{#switch:{{{3}}}{{{6}}}|NE|NW|SE|SW=y}}|dm|{{#if:{{#switch:{{{2}}}{{{4}}}|NE|NW|SE|SW=y}}|d|ERROR}}}}}}}}|1={{{1|}}}|2={{{2|}}}|3={{{3|}}}|4={{{4|}}}|5={{{5|}}}|6={{{6|}}}|7={{{7|}}}|8={{{8|}}}|9={{{9|}}}|10={{{10|}}}|format={{{format|}}}|name={{{name|}}}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{region|XYZ}}}|XYZ||[[Category:Coord template needing repair|R{{PAGENAME}}]]}}<!-- -->{{#ifeq:{{{type|XYZ}}}|XYZ||[[Category:Coord template needing repair|T{{PAGENAME}}]]}}<!-- -->{{#ifeq:{{{scale|XYZ}}}|XYZ||[[Category:Coord template needing repair|S{{PAGENAME}}]]}}<!-- --></includeonly> 1bbpjkk8qqdywr00rojoz9ccm8zn232 10 2716 16911 2009-05-02T16:06:47Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{ {{{1<noinclude>|country showdata</noinclude>}}} | alias = United Kingdom | flag alias = Flag of the United Kingdom.svg | alt attribute = Flag of the United Kingdo…“ wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|country showdata</noinclude>}}} | alias = United Kingdom | flag alias = Flag of the United Kingdom.svg | alt attribute = Flag of the United Kingdom | flag alias-1606 = Union flag 1606 (Kings Colors).svg | flag alias-civil = Civil Ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-government = Government Ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-naval = Naval Ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-naval-1707 = British-White-Ensign-1707.svg | link alias-naval = Royal Navy | flag alias-air force = Ensign of the Royal Air Force.svg | link alias-air force = Royal Air Force | flag alias-army = Flag of the British Army.svg | link alias-army = British Army | size = {{{size|}}} | name = {{{name|}}} | altlink = {{{altlink|}}} | variant = {{{variant|}}} <noinclude> | var1 = 1606 | var2 = naval-1707 | var3 = civil | var4 = government | redir1 = UK | redir2 = the United Kingdom | related1 = Great Britain </noinclude> }} 892y0wdu3i1fe5vzwtbx0jf7x3uxvf0 10 2717 120768 109447 2022-06-09T17:54:35Z Pacha Tchernof 12451 gif → svg wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|country showdata</noinclude>}}} | alias = United States | flag alias = Flag of the United States.svg | alt attribute = Flag of the United States | flag alias-1776 = Grand Union Flag.svg | flag alias-1777 = US flag 13 stars – Betsy Ross.svg | flag alias-1795 = US flag 15 stars.svg | flag alias-1818 = US flag 20 stars.svg | flag alias-1819 = US flag 21 stars.svg | flag alias-1820 = US flag 23 stars.svg | flag alias-1822 = US flag 24 stars.svg | flag alias-1836 = US flag 25 stars.svg | flag alias-1837 = US flag 26 stars.svg | flag alias-1845 = US flag 27 stars.svg | flag alias-1846 = US flag 28 stars.svg | flag alias-1847 = US flag 29 stars.svg | flag alias-1848 = US flag 30 stars.svg | flag alias-1851 = US flag 31 stars.svg | flag alias-1858 = US flag 32 stars.svg | flag alias-1859 = US flag 33 stars.svg | flag alias-1861 = US flag 34 stars.svg | flag alias-1863 = US flag 35 stars.svg | flag alias-1865 = US flag 36 stars.svg | flag alias-1867 = US flag 37 stars.svg | flag alias-1877 = US flag 38 stars.svg | flag alias-1890 = US flag 43 stars.svg | flag alias-1891 = US flag 44 stars.svg | flag alias-1896 = US flag 45 stars.svg | flag alias-1908 = US flag 46 stars.svg | flag alias-1912 = US flag 48 stars.svg | flag alias-1959 = US flag 49 stars.svg | flag alias-air force = Flag of the United States Air Force.svg | flag alias-army = Flag of the United States Army.svg | link alias-football = United States {{{mw|men's}}} national soccer team | name alias-basketball = USA | link alias-basketball = United States {{{mw|men's}}} national basketball team | name alias-field hockey = USA | link alias-field hockey = United States {{{mw|men's}}} national field hockey team | link alias-ice hockey = United States national {{{mw|men's}}} ice hockey team | size = {{{size|}}} | name = {{{name|}}} | altlink = {{{altlink|}}} | altvar = {{{altvar|}}} | variant = {{{variant|}}} <noinclude> | var1 = 1912 | var2 = 1959 | redir1 = USA | redir2 = US | redir3 = United States of America | redir4 = U.S. </noinclude> }} sj4s4fg29j4eqlh0narb2l477jmcbps 10 2718 16913 2009-05-02T16:07:58Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly> __NOEDITSECTION__ {{#switch: {{PROTECTIONLEVEL:edit}} | sysop={{pp-template|small=yes}} | autoconfirmed={{pp-semi-template|small=yes}} }} <div class="t…“ wikitext text/x-wiki <includeonly> __NOEDITSECTION__ {{#switch: {{PROTECTIONLEVEL:edit}} | sysop={{pp-template|small=yes}} | autoconfirmed={{pp-semi-template|small=yes}} }} <div class="template-documentation"> <div style="font-size: 1.5em; border-bottom: 1px solid #aaa;"><span class="mw-headline">Template documentation</span></div> ''This is the documentation for '''Template:{{PAGENAME}}'''. It is automatically generated by [[Template:Country showdata]]'' <tt>Template:{{PAGENAME}}</tt> is an internal data container not intended to be transcluded directly. It is used indirectly by templates such as <tt>[[Template:flag|flag]]</tt>, <tt>[[Template:flagicon|flagicon]]</tt>, and others. <table class="tmbox"><tr><td class="mbox-text">This template is within the scope of '''[[Wikipedia:WikiProject Flag Template|WikiProject Flag Template]]''', a collaborative effort to maintain flag templates on Wikipedia. A more thorough discussion of the flag template system, including parameters not described here, can be found on the project page.</td></tr></table> '''''Please {{purge|purge the cache}} after making any changes to this template.''''' [[Image:{{{flag alias|Sin bandera.svg}}}|thumb|{{#ifexist: {{{alt attribute}}} | See also: [[{{{alt attribute}}}]] |{{#ifexist: Flag of {{{alias}}} | See also: [[Flag of {{{alias}}}]] | }} }}]] ==Standard parameters== {| class="wikitable" ! Parameter name !! Value !! Meaning |- | <tt>alias</tt> | {{#if: {{{alias|}}} | <tt>{{{alias}}}</tt> | <span style="color:red">'''undefined!'''</span> }} | Main article name ([[{{{alias}}}]]) {{#if: {{{shortname alias|}}} | <tr> <td><tt>shortname alias</tt></td> <td><tt>{{{shortname alias}}}</tt></td> <td>''(optional)'' Display name to be used for the wikilink, if <tt>alias</tt> is a disambiguated article name, for example</td> </tr> }} |- | <tt>flag alias</tt> | {{#if: {{{flag alias|}}} | <tt>{{{flag alias}}}</tt> | <span style="color:red">'''undefined!'''</span> }} | Image name ([[:Image:{{{flag alias}}}]], shown above right) {{#if: {{{alt attribute|}}} | <tr> <td><tt>alt attribute</tt></td> <td><tt>{{{alt attribute}}}</tt></td> <td>''(optional)'' [[alt attribute]] for flag image</td> </tr> }} |} {{#if: {{{var1|{{{flag alias-naval|}}}}}} | ==Flag variants== {{#ifexist: {{{alt attribute}}} | {{details|{{{alt attribute}}}}} | {{#ifexist: Flag of {{{alias}}} | {{details|Flag of {{{alias}}}}} | }} }} <table class="wikitable"> <tr><th>Label</th><th>Flag image (40px)</th><th>Image name</th></tr> {{#if: {{{var1|}}} | <tr><td><tt>{{{var1}}}</tt></td><td align=center>[[Image:{{{flag alias-{{{var1}}}}}}|40px|border]]</td><td><tt>{{{flag alias-{{{var1}}}}}}</tt></td></tr> }}<!-- -->{{#if: {{{var2|}}} | <tr><td><tt>{{{var2}}}</tt></td><td align=center>[[Image:{{{flag alias-{{{var2}}}}}}|40px|border]]</td><td><tt>{{{flag alias-{{{var2}}}}}}</tt></td></tr> }}<!-- -->{{#if: {{{var3|}}} | <tr><td><tt>{{{var3}}}</tt></td><td align=center>[[Image:{{{flag alias-{{{var3}}}}}}|40px|border]]</td><td><tt>{{{flag alias-{{{var3}}}}}}</tt></td></tr> }}<!-- -->{{#if: {{{var4|}}} | <tr><td><tt>{{{var4}}}</tt></td><td align=center>[[Image:{{{flag alias-{{{var4}}}}}}|40px|border]]</td><td><tt>{{{flag alias-{{{var4}}}}}}</tt></td></tr> }}<!-- -->{{#if: {{{var5|}}} | <tr><td><tt>{{{var5}}}</tt></td><td align=center>[[Image:{{{flag alias-{{{var5}}}}}}|40px|border]]</td><td><tt>{{{flag alias-{{{var5}}}}}}</tt></td></tr> }}<!-- -->{{#if: {{{var6|}}} | <tr><td><tt>{{{var6}}}</tt></td><td align=center>[[Image:{{{flag alias-{{{var6}}}}}}|40px|border]]</td><td><tt>{{{flag alias-{{{var6}}}}}}</tt></td></tr> }}<!-- -->{{#if: {{{var7|}}} | <tr><td><tt>{{{var7}}}</tt></td><td align=center>[[Image:{{{flag alias-{{{var7}}}}}}|40px|border]]</td><td><tt>{{{flag alias-{{{var7}}}}}}</tt></td></tr> }}<!-- -->{{#if: {{{var8|}}} | <tr><td><tt>{{{var8}}}</tt></td><td align=center>[[Image:{{{flag alias-{{{var8}}}}}}|40px|border]]</td><td><tt>{{{flag alias-{{{var8}}}}}}</tt></td></tr> }}<!-- -->{{#if: {{{var9|}}} | <tr><td><tt>{{{var9}}}</tt></td><td align=center>[[Image:{{{flag alias-{{{var9}}}}}}|40px|border]]</td><td><tt>{{{flag alias-{{{var9}}}}}}</tt></td></tr> }}<!-- -->{{#if: {{{flag alias-naval|}}} | <tr><td><tt>naval</tt></td><td align=center>[[Image:{{{flag alias-naval}}}|40px|border]]</td><td><tt>{{{flag alias-naval}}}</tt></td></tr> }}<!-- -->{{#if: {{{flag alias-air force|}}} | <tr><td><tt>air force</tt></td><td align=center>[[Image:{{{flag alias-air force}}}|40px|border]]</td><td><tt>{{{flag alias-air force}}}</tt></td></tr> }}<!-- -->{{#if: {{{flag alias-army|}}} | <tr><td><tt>army</tt></td><td align=center>[[Image:{{{flag alias-army}}}|40px|border]]</td><td><tt>{{{flag alias-army}}}</tt></td></tr> }}<!-- --></table> }} {{#if: {{{flag alias-naval|}}}{{{flag alias-air force|}}}{{{flag alias-army|}}} | ==Military ensigns== {{#if: {{{flag alias-naval|}}} | This template includes a naval ensign flag variant that can be used with [[Template:Navy]]: * <tt><nowiki>{{navy|</nowiki>{{{templatename|{{{alias}}}}}}<nowiki>}}</nowiki></tt> → {{navy|{{{templatename|{{{alias}}}}}}}} * <tt><nowiki>{{flagicon|</nowiki>{{{templatename|{{{alias}}}}}}<nowiki>|naval}}</nowiki></tt> → {{flagicon|{{{templatename|{{{alias}}}}}}|naval}} }} {{#if: {{{flag alias-air force|}}} | This template includes an air force ensign flag variant that can be used with [[Template:Air force]]: * <tt><nowiki>{{air force|</nowiki>{{{templatename|{{{alias}}}}}}<nowiki>}}</nowiki></tt> → {{air force|{{{templatename|{{{alias}}}}}}}} * <tt><nowiki>{{flagicon|</nowiki>{{{templatename|{{{alias}}}}}}<nowiki>|air force}}</nowiki></tt> → {{flagicon|{{{templatename|{{{alias}}}}}}|air force}} }} {{#if: {{{flag alias-army|}}} | This template includes an army ensign flag variant that can be used with [[Template:Army]]: * <tt><nowiki>{{army|</nowiki>{{{templatename|{{{alias}}}}}}<nowiki>}}</nowiki></tt> → {{army|{{{templatename|{{{alias}}}}}}}} * <tt><nowiki>{{flagicon|</nowiki>{{{templatename|{{{alias}}}}}}<nowiki>|army}}</nowiki></tt> → {{flagicon|{{{templatename|{{{alias}}}}}}|army}} }} }} {{#if: {{{redir1|}}} | ==Redirect aliases== This template can also be used via an ''alias'' name (implemented as a redirect to this template):<!-- --><table class="wikitable"><!-- --><tr><th>Alias name</th><th>{{tlx|flag|''alias''}} output</th><th>{{tlx|flagcountry|''alias''}} output</th></tr> {{#if: {{{redir1|}}} | <tr><td><tt>{{{redir1}}} (</tt><span class="plainlinks">[{{fullurl:Template:Country data {{{redir1}}}|redirect=no}} view]</span><tt>)</tt></td><td>{{flag|{{{redir1}}}}}</td><td>{{flagcountry|{{{redir1}}}}}</td></tr> }}<!-- -->{{#if: {{{redir2|}}} | <tr><td><tt>{{{redir2}}} (</tt><span class="plainlinks">[{{fullurl:Template:Country data {{{redir2}}}|redirect=no}} view]</span><tt>)</tt></td><td>{{flag|{{{redir2}}}}}</td><td>{{flagcountry|{{{redir2}}}}}</td></tr> }}<!-- -->{{#if: {{{redir3|}}} | <tr><td><tt>{{{redir3}}} (</tt><span class="plainlinks">[{{fullurl:Template:Country data {{{redir3}}}|redirect=no}} view]</span><tt>)</tt></td><td>{{flag|{{{redir3}}}}}</td><td>{{flagcountry|{{{redir3}}}}}</td></tr> }}<!-- -->{{#if: {{{redir4|}}} | <tr><td><tt>{{{redir4}}} (</tt><span class="plainlinks">[{{fullurl:Template:Country data {{{redir4}}}|redirect=no}} view]</span><tt>)</tt></td><td>{{flag|{{{redir4}}}}}</td><td>{{flagcountry|{{{redir4}}}}}</td></tr> }}<!-- -->{{#if: {{{redir5|}}} | <tr><td><tt>{{{redir5}}} (</tt><span class="plainlinks">[{{fullurl:Template:Country data {{{redir5}}}|redirect=no}} view]</span><tt>)</tt></td><td>{{flag|{{{redir5}}}}}</td><td>{{flagcountry|{{{redir5}}}}}</td></tr> }}<!-- --></table> }} ==Example usage== * <tt><nowiki>{{flag|</nowiki>{{{templatename|{{{alias}}}}}}<nowiki>}}</nowiki></tt> → {{flag|{{{templatename|{{{alias}}}}}}}} * <tt><nowiki>{{flagicon|</nowiki>{{{templatename|{{{alias}}}}}}<nowiki>}}</nowiki></tt> → {{flagicon|{{{templatename|{{{alias}}}}}}}}<!-- -->{{#if: {{{shortname alias|}}} | * <tt><nowiki>{{flagcountry|</nowiki>{{{templatename|{{{alias}}}}}}<nowiki>}}</nowiki></tt> → {{flagcountry|{{{templatename|{{{alias}}}}}}}} }}<!-- -->{{#if: {{{var1|}}} | ;Using a flag variant * <tt><nowiki>{{flag|</nowiki>{{{templatename|{{{alias}}}}}}<nowiki>|</nowiki>{{{var1}}}<nowiki>}}</nowiki></tt> → {{flag|{{{templatename|{{{alias}}}}}}|{{{var1}}}}} * <tt><nowiki>{{flagicon|</nowiki>{{{templatename|{{{alias}}}}}}<nowiki>|</nowiki>{{{var1}}}<nowiki>}}</nowiki></tt> → {{flagicon|{{{templatename|{{{alias}}}}}}|{{{var1}}}}} }}<!-- -->{{#if: {{{redir1|}}} | ;Using a redirect alias * <tt><nowiki>{{flagicon|</nowiki>{{{redir1}}}<nowiki>}}</nowiki></tt> → {{flagicon|{{{redir1}}}}} * <tt><nowiki>{{flagcountry|</nowiki>{{{redir1}}}<nowiki>}}</nowiki></tt> → {{flagcountry|{{{redir1}}}}} * <tt><nowiki>{{flag|</nowiki>{{{redir1}}}<nowiki>}}</nowiki></tt> → {{flag|{{{redir1}}}}} }} {{#if: {{{related1|}}} | ==Related templates== Please see the following related <tt>country_data</tt> templates: *[[Template:Country data {{{related1}}}]]<span style="position:absolute; left:32em;">{{flag|{{{related1}}}}}</span><!-- -->{{#if: {{{related2|}}} | *[[Template:Country data {{{related2}}}]]<span style="position:absolute; left:32em;">{{flag|{{{related2}}}}}</span> }}<!-- -->{{#if: {{{related3|}}} | *[[Template:Country data {{{related3}}}]]<span style="position:absolute; left:32em;">{{flag|{{{related3}}}}}</span> }}<!-- -->{{#if: {{{related4|}}} | *[[Template:Country data {{{related4}}}]]<span style="position:absolute; left:32em;">{{flag|{{{related4}}}}}</span> }}<!-- -->{{#if: {{{related5|}}} | *[[Template:Country data {{{related5}}}]]<span style="position:absolute; left:32em;">{{flag|{{{related5}}}}}</span> }}<!-- -->}} {{#ifexist: Template:{{PAGENAME}}/doc | ==Other information== {{/doc}} }} [[Category:Country data templates|{{{templatename|{{{alias}}}}}}]] {{#if: {{{shortname alias|}}} | [[Category:Country data templates with distinct shortname|{{{templatename|{{{alias}}}}}}]] }} {{#ifeq: {{PAGENAME}} | Country data {{{alias}}} | | {{#ifeq: {{PAGENAME}} | Country data {{{shortname alias}}} | | [[Category:Country data templates with distinct template name]] }} }} </div> </includeonly> fcvufq78bxao8vtk3oamq70h9ksatz2 10 2719 16914 2009-05-02T16:08:39Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{{1}}}“ wikitext text/x-wiki {{{1}}} cmn9dlq4osu63jqm4mfq9mfvdt3q6zw 10 2720 16915 2009-05-02T16:09:02Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<span class="flagicon">[[Image:{{{flag alias-{{{variant}}}|{{{flag alias}}}}}}|{{#if:{{{size|}}}|{{{size}}}|22x20px}}|{{{border-{{{variant}}}|{{{border|border}}}}}} …“ wikitext text/x-wiki <span class="flagicon">[[Image:{{{flag alias-{{{variant}}}|{{{flag alias}}}}}}|{{#if:{{{size|}}}|{{{size}}}|22x20px}}|{{{border-{{{variant}}}|{{{border|border}}}}}} ]]&nbsp;</span>[[{{{alias}}}|{{{name}}}]] ibe0uusl9mpd4vezilb9sh5nybpmv37 10 2721 16916 2009-05-02T16:09:27Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{Coord/link|dms-lat={{{1}}}°{{{2}}}′{{{3}}}″{{{4}}}|dms-long={{{5}}}°{{{6}}}′{{{7}}}″{{{8}}}|dec-lat={{coord/dms2dec|{{{4}}}|{{{1}}}|{{{2}}}|…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Coord/link|dms-lat={{{1}}}°{{{2}}}′{{{3}}}″{{{4}}}|dms-long={{{5}}}°{{{6}}}′{{{7}}}″{{{8}}}|dec-lat={{coord/dms2dec|{{{4}}}|{{{1}}}|{{{2}}}|{{{3}}}}}|dec-long={{coord/dms2dec|{{{8}}}|{{{5}}}|{{{6}}}|{{{7}}}}}|param={{{1}}}_{{{2}}}_{{{3}}}_{{{4}}}_{{{5}}}_{{{6}}}_{{{7}}}_{{{8}}}_{{{9|}}}|default={{#if:{{{format|}}}|{{{format}}}|dms}}|name={{{name|}}}}}<!-- -->{{#ifexpr:{{{2}}}<60||[[Category:Coord template needing repair|'{{PAGENAME}}]]}}<!-- -->{{#ifexpr:{{{3}}}<60||[[Category:Coord template needing repair|"{{PAGENAME}}]]}}<!-- -->{{#ifexpr:{{{6}}}<60||[[Category:Coord template needing repair|'{{PAGENAME}}]]}}<!-- -->{{#ifexpr:{{{7}}}<60||[[Category:Coord template needing repair|"{{PAGENAME}}]]}}<!-- -->{{#if:{{{10|}}}|[[Category:Coord template needing repair|#{{PAGENAME}}]]}}<!-- --></includeonly> 5rvycshrcalo10m9i4ioa6rb6w5lia6 10 2722 16917 2009-05-02T16:09:52Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<span class="plainlinksneverexpand">[{{Coor URL}}{{{param}}}{{#if:{{{name|}}}|&title={{urlencode:{{{name}}}}}}} <span class="{{#ifeq:{{{default|}}}|dec|geo-nondefaul…“ wikitext text/x-wiki <span class="plainlinksneverexpand">[{{Coor URL}}{{{param}}}{{#if:{{{name|}}}|&title={{urlencode:{{{name}}}}}}} <span class="{{#ifeq:{{{default|}}}|dec|geo-nondefault|geo-default}}"><span class="geo-dms" title="Maps, aerial photos, and other data for this location"><span class="latitude">{{{dms-lat}}}</span> <span class="longitude">{{{dms-long}}}</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="{{#ifeq:{{{default|}}}|dec|geo-default|geo-nondefault}}">{{#if:{{{name|}}}|<span class="vcard">|}}<span class="geo-dec" title="Maps, aerial photos, and other data for this location">{{{dec-lat-display|{{#ifexpr:{{{dec-lat}}}<0|{{Coord/negzeropad|{{{dec-lat}}}|{{#expr:abs{{{dec-lat}}}}}}}°S|{{{dec-lat}}}°N}}}}} {{{dec-long-display|{{#ifexpr:{{{dec-long}}}<0|{{Coord/negzeropad|{{{dec-long}}}|{{#expr:abs{{{dec-long}}}}}}}°W|{{{dec-long}}}°E}}}}}</span><span style="display:none"> / <span class="geo">{{{dec-lat}}}; {{{dec-long}}}</span></span>{{#if:{{{name|}}}|<span style="display:none"> (<span class="fn org">{{{name|}}}</span>)</span></span>|}}</span>]</span> eemzw4dxdv14o8hz54j6hczrmws8hvj 10 2723 16918 2009-05-02T16:10:51Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{{{{subst|}}}#switch:{{{1}}} |United States|[[United States]]=US-{{StateAbbr|{{{2|}}}}} |Canada|[[Canada]]|[[Canada]] [[Image:Flag of Canada.svg|25px]]…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{{{{subst|}}}#switch:{{{1}}} |United States|[[United States]]=US-{{StateAbbr|{{{2|}}}}} |Canada|[[Canada]]|[[Canada]] [[Image:Flag of Canada.svg|25px]]|[[Image:Flag of Canada.svg|25px]] [[Canada]]=CA-{{#switch:{{{2|}}} |Alberta|[[Alberta]]=AB |British Columbia|[[British Columbia]]=BC |Manitoba|[[Manitoba]]=MB |New Brunswick|[[New Brunswick]]=NB |Newfoundland and Labrador|[[Newfoundland and Labrador]]|Newfoundland|Labrador=NL |Nova Scotia|[[Nova Scotia]]=NS |Northwest Territories|[[Northwest Territories]]=NT |Nunavut|[[Nunavut]]=NU |Ontario|[[Ontario]]=ON |Prince Edward Island|[[Prince Edward Island]]=PE |Quebec|[[Quebec]]|Québec|[[Québec]]|[[Quebec|Québec]]=QC |Saskatchewan|[[Saskatchewan]]=SK |Yukon|[[Yukon]]=YT|{{CanAbbr2|{{{2|}}}}}}} |Brazil|[[Brazil]]|[[Image:Flag of Brazil.svg|25px]] [[Brazil]]=BR |Andorra|[[Andorra]]=AD |United Arab Emirates|[[United Arab Emirates]]|Emirates=AE |Afghanistan|[[Afghanistan]]=AF |Antigua and Barbuda|[[Antigua and Barbuda]]=AG |Anguilla|[[Anguilla]]=AI |Albania|[[Albania]]=AL |Armenia|[[Armenia]]=AM |Netherlands Antilles|[[Netherlands Antilles]]=AN |Kingdom of the Netherlands|[[Kingdom of the Netherlands]]={{#switch:{{{2|}}} |{{nowrap|[[Netherlands Antilles]]}}|Netherlands Antilles|[[Netherlands Antilles]]=AN |[[Aruba]]|Aruba=AW |NL}} |Angola|[[Angola]]|[[Image:Flag of Angola.svg|25px]] [[Angola]]=AO |Antarctica|[[Antarctica]]=AQ |Argentina|[[Argentina]]=AR |American Samoa|[[American Samoa]]=AS |Austria|[[Austria]]=AT |Australia|[[Australia]]=AU |Aruba|[[Aruba]]=AW |Åland Islands|[[Åland Islands]]=AX |Azerbaijan|[[Azerbaijan]]=AZ |Bosnia and Herzegovina|[[Bosnia and Herzegovina]]=BA |Barbados|[[Barbados]]=BB |Bangladesh|[[Bangladesh]]|[[Image:Flag of Bangladesh.svg|25px]] [[Bangladesh]]=BD |Belgium|[[Belgium]]=BE |Burkina Faso|[[Burkina Faso]]|[[Image:Flag of Burkina Faso.svg|25px]] [[Burkina Faso]]=BF |Bulgaria|[[Bulgaria]]=BG |Bahrain|[[Bahrain]]=BH |Burundi|[[Burundi]]|[[Image:Flag of Burundi.svg|25px]] [[Burundi]]=BI |Benin|[[Benin]]|[[Image:Flag of Benin.svg|25px]] [[Benin]]=BJ |Saint Barthélemy|[[Saint Barthélemy]]|Saint Barthelemy|[[Saint Barthelemy]]=BL |Bermuda|[[Bermuda]]=BM |Brunei Darussalam|[[Brunei Darussalam]]=BN |Bolivia|[[Bolivia]]|[[Image:Flag of Bolivia.svg|25px]] [[Bolivia]]=BO |Bahamas|[[Bahamas]]|[[Bahamas|Commonwealth of the Bahamas]]=BS |Bhutan|[[Bhutan]]|[[Image:Flag of Bhutan.svg|25px]] [[Bhutan]]=BT |Bouvet Island|[[Bouvet Island]]=BV |Botswana|[[Botswana]]|[[Image:Flag of Botswana.svg|25px]] [[Botswana]]=BW |Belarus|[[Belarus]]=BY |Belize|[[Belize]]=BZ |Cocos (Keeling) Islands|Cocos Islands|Keeling Islands=CC |Democratic Republic of the Congo|[[Democratic Republic of the Congo]]|[[Image:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|25px]] [[Democratic Republic of the Congo]]=CD |Central African Republic|[[Central African Republic]]|[[Image:Flag of the Central African Republic.svg|25px]] [[Central African Republic]]=CF |Republic of the Congo|[[Republic of the Congo]]|[[Image:Flag of the Republic of the Congo.svg|25px]] [[Republic of the Congo]]|[[Image:Flag of the Republic of the Congo.svg|25px]] [[Republic of the Congo]]=CG |Switzerland|[[Switzerland]]=CH |Côte d'Ivoire|Ivory Coast|Cote d'Ivoire|[[Côte d'Ivoire]]|[[Ivory Coast]]|[[Cote d'Ivoire]]=CI |Cook Islands|[[Cook Islands]]=CK |Chile|[[Chile]]|[[Image:Flag of Chile.svg|25px]] [[Chile]]=CL |Cameroon|[[Cameroon]]|[[Image:Flag of Cameroon.svg|25px]] [[Cameroon]]=CM |China|PRC|People's Republic of China|[[China]]|[[PRC]]|[[People's Republic of China]]|[[People's Republic of China|China]]=CN |Colombia|[[Colombia]]|[[Image:Flag of Colombia.svg|25px]] [[Colombia]]=CO |Costa Rica|[[Costa Rica]]=CR |Cuba|[[Cuba]]=CU |Cape Verde|[[Cape Verde]]=CV |Christmas Island|[[Christmas Island]]=CX |Cyprus|[[Cyprus]]=CY |Czech Republic|Czechia|[[Czech Republic]]|[[Czechia]]=CZ |Germany|[[Germany]]=DE{{#switch:{{{2|}}} |Baden-Wuerttemberg|Baden-Württemberg|[[Baden-Württemberg]]=-BW |Bayern|Bavaria|[[Bavaria]]=-BY |Berlin|[[Berlin]]=-BE |Brandenburg|[[Brandenburg]]=-BB |Bremen|[[Bremen]]=-HB |Hamburg|[[Hamburg]]=-HH |Hessen|Hesse|[[Hesse]]=-HE |Mecklenburg-Vorpommern|Mecklenburg-Western Pomerania|Mecklenburg-Vorpommern|[[Mecklenburg-Western Pomerania]]=-MV |Niedersachsen|Lower Saxony|[[Lower Saxony]]=-NI |Nordrhein-Westfalen|NRW|North Rhine-Westphalia|[[North Rhine-Westphalia]]=-NW |Rheinland-Pfalz|Rhineland-Palatinate|[[Rhineland-Palatinate]]=-RP |Saarland|[[Saarland]]=-SL |Sachsen-Anhalt|Saxony-Anhalt|[[Saxony-Anhalt]]=-ST |Sachsen|Saxony|[[Saxony]]=-SN |Schleswig-Holstein|[[Schleswig-Holstein]]=-SH |Thüringen|Thuringia|[[Thuringia]]=-TH|}} |Djibouti|[[Djibouti]]|[[Image:Flag of Djibouti.svg|25px]] [[ Djibouti]]=DJ |Denmark|[[Denmark]]|Kingdom of Denmark|[[Kingdom of Denmark]]={{#switch:{{{2|}}} |Greenland|[[Greenland]]|[[Image:Flag of Greenland.svg|25px]] [[Greenland]]=GL |DK}} |Dominica|[[Dominica]]=DM |Dominican Republic|[[Dominican Republic]]=DO |Algeria|[[Algeria]]=DZ |Ecuador|[[Ecuador]]=EC |Estonia|[[Estonia]]|[[Image:Flag of Estonia.svg|25px]] [[Estonia]]=EE |Egypt|[[Egypt]]=EG |Western Sahara|[[Western Sahara]]=EH |Eritrea|[[Eritrea]]|[[Image:Flag of Eritrea.svg|25px]] [[Eritrea]]=ER |Spain|[[Spain]]=ES |Ethiopia|[[Ethiopia]]|[[Image:Flag of Ethiopia.svg|25px]] [[Ethiopia]]=ET |Finland|[[Finland]]=FI |Fiji|[[Fiji]]=FJ |Falkland Islands|[[Falkland Islands]]=FK |Federated States of Micronesia |Micronesia|[[Federated States of Micronesia]]|[[Micronesia]]=FM |Faroe Islands|[[Faroe Islands]]=FO |France|[[France]]=FR{{#switch:{{{2|}}} |Ain|[[Ain]]=-01 |Charente-Maritime|[[Charente-Maritime]]=-17 |Dordogne|[[Dordogne]]=-24 |Doubs|[[Doubs]]|[[Doubs (department)|Doubs]]|[[Doubs Department|Doubs]]|[[Doubs department|Doubs]]|-25 |Jura|[[Jura (department)|Jura]]|-39 |Nièvre|[[Nièvre]]=58 |Pas-de-Calais|[[Pas-de-Calais]]|[[Image:Pas de Calais Arms.svg|20px]] [[Pas-de-Calais]]=-62 |Haut-Rhin|[[Haut-Rhin]]=-68 |Saône-et-Loire|[[Saône-et-Loire]]=-71 |Haute-Savoie|[[Haute-Savoie]]=-74 |Paris|[[Paris]]|=-75 |Vaucluse|[[Vaucluse]]=-84 |Vienne|[[Vienne]]=-86 |Haute-Vienne|[[Haute-Vienne]]=-87 |Yonne|[[Yonne]]=-89 |Territoire de Belfort|[[Territoire de Belfort]]=-90 |{{FraAbbr|{{{2|}}}}}}} |Gabon|[[Gabon]]|[[Image:Flag of Gabon.svg|25px]] [[Gabon]]=GA |United Kingdom|Great Britain|UK|GB|England|Wales|[[England]]|[[United Kingdom]]|[[Great Britain]]|[[UK]]|[[GB]]|[[Wales]]|[[UK|United Kingdom]]=GB |Grenada|[[Grenada]]=GD |Georgia|Georgia (country)|[[Georgia]]|[[Georgia (country)|Georgia]]|[[Image:Flag of Georgia.svg|25px]] [[Georgia (country)|Georgia]]=GE |French Guiana|[[French Guiana]]=GF |Guernsey|[[Guernsey]]=GG |Ghana|[[Ghana]]|[[Image:Flag of Ghana.svg|25px]] [[Ghana]]=GH |Gibraltar|[[Gibraltar]]=GI |Greenland|[[Greenland]]|[[Image:Flag of Greenland.svg|25px]] [[Greenland]]=GL |Gambia|[[Gambia]]|[[The Gambia]]|The Gambia=GM |Guinea|[[Guinea]]=GN |Guadeloupe|[[Guadeloupe]]=GP |Equatorial Guinea|[[Equatorial Guinea]]|[[Image:Flag of Equatorial Guinea.svg|25px]] [[Equatorial Guinea]]=GQ |Greece|[[Greece]]=GR |South Georgia and the South Sandwich Islands|[[South Georgia and the South Sandwich Islands]]=GS |Guatemala|[[Guatemala]]|[[Image:Flag of Guatemala.svg|25px]] [[Guatemala]]=GT |Guam|[[Guam]]=US-GU |Guinea-Bissau|[[Guinea-Bissau]]|[[Image:Flag of Guinea-Bissau.svg|25px]] [[Guinea-Bissau]]=GW |Guyana|[[Guyana]]|[[Image:Flag of Guyana.svg|25px]] [[Guyana]]=GY |Hong Kong|[[Hong Kong]]=HK |Heard Island and McDonald Islands|[[Heard Island and McDonald Islands]]=HM |Honduras|[[Honduras]]=HN |Croatia|[[Croatia]]=HR |Haiti|[[Haiti]]|[[Image:Flag of Haiti.svg|25px]] [[Haiti]]=HT |Hungary|[[Hungary]]=HU |Indonesia|[[Indonesia]]=ID |Ireland|Republic of Ireland|[[Republic of Ireland]]|[[Ireland]]|[[Republic of Ireland|Ireland]]=IE |Israel|[[Israel]]=IL |Isle of Man|[[Isle of Man]]=IM |India|[[India]]=IN-{{IndAbbr|{{{2|}}}}} |British Indian Ocean Territory|[[British Indian Ocean Territory]]=IO |Iraq|[[Iraq]]|[[Image:Flag of Iraq.svg|25px]] [[Iraq]]=IQ |Iran|[[Iran]]|[[Image:Flag of Iran.svg|25px]] [[Iran]]=IR |Iceland|[[Iceland]]=IS |Italy|[[Italy]]=IT |Jersey|[[Jersey]]=JE |Jamaica|[[Jamaica]]=JM |Jordan|[[Jordan]]|[[Image:Flag of Jordan.svg|25px]] [[Jordan]]=JO |Japan|[[Japan]]=JP |Kenya|[[Kenya]]=KE |Kyrgyzstan|[[Kyrgyzstan]]|[[Image:Flag of Kyrgyzstan.svg|30px]] [[Kyrgyzstan]]|[[Image:Flag of Kyrgyzstan.svg|25px]] [[Kyrgyzstan]]=KG |Cambodia|[[Cambodia]]=KH |Kiribati|[[Kiribati]]=KI |Comoros|[[Comoros]]=KM |Saint Kitts and Nevis|[[Saint Kitts and Nevis]]=KN |North Korea|[[North Korea]]=KP |South Korea|[[South Korea]]=KR |Kuwait|[[Kuwait]]=KW |Cayman Islands|[[Cayman Islands]]=KY |Kazakhstan|[[Kazakhstan]]=KZ |Laos|Lao People's Democratic Republic|Lao|[[Lao People's Democratic Republic]]|[[Laos]]|[[Lao]]|[[Image:Flag of Laos.svg|25px]] [[Laos]]=LA |Lebanon|[[Lebanon]]=LB |Saint Lucia|[[Saint Lucia]]=LC |Liechtenstein|[[Liechtenstein]]=LI |Sri Lanka|[[Sri Lanka]]=LK |Liberia|[[Liberia]]|[[Image:Flag of Liberia.svg|25px]] [[Liberia]]=LR |Lesotho|[[Lesotho]]=LS |Lithuania|[[Lithuania]]=LT |Luxembourg|[[Luxembourg]]=LU |Latvia|[[Latvia]]=LV |Libya|[[Libya]]|Libyan Arab Jamahiriya|[[Libyan Arab Jamahiriya]]|Lybia|[[Image:Flag of Libya.svg|25px]] [[Libya]]=LY |Morocco|[[Morocco]]|[[Image:Flag of Morocco.svg|25px]] [[Morocco]]=MA |Monaco|[[Monaco]]=MC |Moldova|[[Moldova]]=MD |Montenegro|[[Montenegro]]=ME |Saint Martin|[[Saint Martin]]|Saint Martin (France)|[[Saint Martin (France)]]|[[Saint Martin (France)|Saint Martin]]=MF |Madagascar|[[Madagascar]]|[[Image:Flag of Madagascar.svg|25px]] [[Madagascar]]=MG |Marshall Islands|[[Marshall Islands]]=MH |Republic of Macedonia|Macedonia|[[Republic of Macedonia]]|[[Macedonia]]=MK |Mali|[[Mali]]|[[Image:Flag of Mali.svg|25px]] [[Mali]]=ML |Myanmar|[[Myanmar]]|Burma|[[Burma]]|Burma (Myanmar)|[[Burma|Myanmar]]|[[Myanmar|Burma]]|[[Image:Flag of Myanmar.svg|25px]] [[Burma]]|[[Image:Flag of Myanmar.svg|25px]] [[Myanmar]]|[[Myanmar]] (Burma)=MM |Mongolia|[[Mongolia]]|[[Image:Flag of Mongolia.svg|25px]] [[Mongolia]]=MN |Macao|[[Macao]]=MO |Northern Mariana Islands|[[Northern Mariana Islands]]=US-MP |Martinique|[[Martinique]]=MQ |Mauritania|[[Mauritania]]|[[Image:Flag of Mauritania.svg|25px]] [[Mauritania]]=MR |Montserrat|[[Montserrat]]=MS |Malta|[[Malta]]=MT |Mauritius|[[Mauritius]]=MU |Maldives|[[Maldives]]=MV |Malawi|[[Malawi]]|[[Image:Flag of Malawi.svg|25px]] [[Malawi]]=MW |Mexico|[[Mexico]]|[[Image:Flag of Mexico.svg|border|20px]] [[Mexico]]|[[Image:Flag of Mexico.svg|25px]] [[Mexico]]=MX{{#switch:{{{2|}}} |Guerrero|[[Guerrero]]=-GRO|}} |Malaysia|[[Malaysia]]|[[Image:Flag of Malaysia.svg|25px]] [[Malaysia]]=MY |Mozambique|[[Mozambique]]=MZ |Namibia|[[Namibia]]=NA |New Caledonia|[[New Caledonia]]=NC |Niger|[[Niger]]|[[Image:Flag of Niger.svg|25px]] [[Niger]]=NE |Norfolk Island|[[Norfolk Island]]=NF |Nigeria|[[Nigeria]]|[[Image:Flag of Nigeria.svg|25px]] [[Nigeria]]=NG |Nicaragua|[[Nicaragua]]=NI |Netherlands|[[Netherlands]]|The Netherlands|[[The Netherlands]]=NL |Norway|[[Norway]]=NO |Nepal|[[Nepal]]|[[Image:Flag of Nepal.svg|25px]] [[Nepal]]|[[Image:Flag of Nepal.svg|15px]] [[Nepal]]=NP |Nauru|[[Nauru]]=NR |Niue|[[Niue]]=NU |New Zealand|[[New Zealand]]=NZ |Oman|[[Oman]]=OM |Panama|[[Panama]]=PA |Peru|[[Peru]]=PE |French Polynesia|[[French Polynesia]]=PF |Papua New Guinea|[[Papua New Guinea]]=PG |Philippines|[[Philippines]]=PH |Pakistan|[[Pakistan]]|[[Image:Flag of Pakistan.svg|25px]] [[Pakistan]]=PK |Poland|[[Poland]]=PL |Saint Pierre and Miquelon|[[Saint Pierre and Miquelon]]=PM |Pitcairn Islands|[[Pitcairn Islands]]=PN |Puerto Rico|[[Puerto Rico]]=PR |Palestinian territories|[[Palestinian territories]]=PS |Portugal|[[Portugal]]=PT |Palau|[[Palau]]=PW |Paraguay|[[Paraguay]]=PY |Qatar|[[Qatar]]=QA |Réunion|Reunion|[[Réunion|Reunion]]|[[Réunion]]|[[Reunion]]=RE |Romania|[[Romania]]=RO |Serbia|[[Serbia]]|[[Image:Flag of Serbia.svg|25px]] [[Serbia]]=RS |Russia|[[Russia]]=RU |Rwanda|[[Rwanda]]|[[Image:Flag of Rwanda.svg|25px]] [[Rwanda]]=RW |Saudi Arabia|[[Saudi Arabia]]|[[Image:Flag of Saudi Arabia.svg|25px]] [[Saudi Arabia]]=SA |Solomon Islands|[[Solomon Islands]]=SB |Seychelles|[[Seychelles]]=SC |Sudan|[[Sudan]]|[[Image:Flag of Sudan.svg|25px]] [[Sudan]]=SD |Sweden|[[Sweden]]=SE |Singapore|[[Singapore]]=SG |Saint Helena|[[Saint Helena]]=SH |Slovenia|[[Slovenia]]|[[Image:Flag of Slovenia.svg|25px]] [[Slovenia]]=SI |Svalbard and Jan Mayen|[[Svalbard and Jan Mayen]]=SJ |Slovakia|[[Slovakia]]=SK |Sierra Leone|[[Sierra Leone]]|[[Image:Flag of Sierra Leone.svg|25px]] [[Sierra Leone]]=SL |San Marino|[[San Marino]]=SM |Senegal|[[Senegal]]|[[Image:Flag of Senegal.svg|25px]] [[Senegal]]=SN |Somalia|[[Somalia]]=SO |Suriname|[[Suriname]]|[[Image:Flag of Suriname.svg|25px]] [[Suriname]]|[[Image:Flag of Suriname.svg|25px]] [[ Suriname]]=SR |Sao Tome and Principe|[[Sao Tome and Principe]]|[[Image:Flag of Sao Tome and Principe.svg|25px]] [[São Tomé and Príncipe]]=ST |El Salvador|[[El Salvador]]|[[Image:Flag of El Salvador.svg|25px]] [[El Salvador]]=SV |Syria|[[Syria]]=SY |Swaziland|[[Swaziland]]=SZ |Turks and Caicos Islands|[[Turks and Caicos Islands]]=TC |Chad|[[Chad]]=TD |French Southern Territories|[[French Southern Territories]]=TF |Togo|[[Togo]]|[[Image:Flag of Togo.svg|25px]] [[Togo]]=TG |Thailand|[[Thailand]]|[[Image:Flag of Thailand.svg|25px]] [[Thailand]]=TH |Tajikistan|[[Tajikistan]]|[[Image:Flag of Tajikistan.svg|25px]] [[Tajikistan]]=TJ |Tokelau|[[Tokelau]]=TK |Timor-Leste|East Timor|[[Timor-Leste]]|[[East Timor]]=TL |Turkmenistan|[[Turkmenistan]]|[[Image:Flag of Turkmenistan.svg|25px]] [[Turkmenistan]]=TM |Tunisia|[[Tunisia]]|[[Image:Flag of Tunisia.svg|25px]] [[Tunisia]]=TN |Tonga|[[Tonga]]=TO |Turkey|[[Turkey]]|[[Image:Flag of Turkey.svg|25px]] [[Turkey]]=TR |Trinidad and Tobago|[[Trinidad and Tobago]]=TT |Tuvalu|[[Tuvalu]]=TV |Taiwan|[[Taiwan]]|Republic of China|[[Republic of China]]|ROC|[[ROC]]=TW |Tanzania|[[Tanzania]]=TZ |Ukraine|[[Ukraine]]=UA |Uganda|[[Uganda]]|[[Image:Flag of Uganda.svg|25px]] [[Uganda]]=UG |United States Minor Outlying Islands|[[United States Minor Outlying Islands]]=US-UM |Uruguay|[[Uruguay]]|[[Image:Flag of Uruguay.svg|25px]] [[Uruguay]]=UY |Uzbekistan|[[Uzbekistan]]|[[Image:Flag of Uzbekistan.svg|25px]] [[Uzbekistan]]=UZ |Vatican City|[[Vatican City]]=VA |Saint Vincent and the Grenadines|[[Saint Vincent and the Grenadines]]=VC |Venezuela|[[Venezuela]]=VE |British Virgin Islands|[[British Virgin Islands]]|BVI|[[BVI]]=VG |United States Virgin Islands|[[United States Virgin Islands]]|[[U.S. Virgin Islands]]=US-VI |Vietnam|[[Vietnam]]|[[Image:Flag of Vietnam.svg|25px]] [[Vietnam]]=VN |Vanuatu|[[Vanuatu]]=VU |Wallis and Futuna|[[Wallis and Futuna]]=WF |Samoa|[[Samoa]]=WS |Yemen|[[Yemen]]=YE |Mayotte|[[Mayotte]]=YT |South Africa|[[South Africa]]=ZA |Zambia|[[Zambia]]|[[Image:Flag of Zambia.svg|25px]] [[Zambia]]=ZM |Zimbabwe|[[Zimbabwe]]=ZW |{{USA}}=US-{{StateAbbr|{{{2|}}}}} |USA|United States of America|US|[[USA]]|[[United States of America|United States]]|[[United States of America]]|[[United States|United States of America]]|[[US]]|[[Image:Flag of the United States.svg|20px]] [[United States]]|[[Image:Flag of the United States.svg|20px]][[United States]]|{{flagicon|USA}} [[United States]]=US-{{StateAbbr|{{{2|}}}}}{{CountryAbbr/debug}} |{{CAN}}=CA-{{CanAbbr2|{{{2|}}}}} |{{PRC}}|{{China}}=CN |{{CountryAbbr2|{{{1|}}}|{{{2|}}}|{{#if:{{{debug|}}}|debug={{{debug}}}}}}} }}</includeonly> 30zk6jseai26u7vg4ctnr60kpouvxvn 10 2724 16919 2009-05-02T16:11:31Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{{{{subst|}}}#switch: {{{1}}} |{{FRA}}=FR{{FraAbbr|{{{2|}}}}} |{{POL}}|{{flag icon|Poland}} [[Poland]]|{{flag|Poland}}=PL |{{AUS}}=AU |{{DEU}}=DE{{#swi…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{{{{subst|}}}#switch: {{{1}}} |{{FRA}}=FR{{FraAbbr|{{{2|}}}}} |{{POL}}|{{flag icon|Poland}} [[Poland]]|{{flag|Poland}}=PL |{{AUS}}=AU |{{DEU}}=DE{{#switch:{{{2|}}} |Baden-Wuerttemberg|Baden-Württemberg|[[Baden-Württemberg]]=-BW |Bayern|Bavaria|[[Bavaria]]=-BY |Berlin|[[Berlin]]=-BE |Brandenburg|[[Brandenburg]]=-BB |Bremen|[[Bremen]]=-HB |Hamburg|[[Hamburg]]=-HH |Hessen|Hesse|[[Hesse]]=-HE |Mecklenburg-Vorpommern|Mecklenburg-Western Pomerania|Mecklenburg-Vorpommern|[[Mecklenburg-Western Pomerania]]=-MV |Niedersachsen|Lower Saxony|[[Lower Saxony]]=-NI |Nordrhein-Westfalen|NRW|North Rhine-Westphalia|[[North Rhine-Westphalia]]=-NW |Rheinland-Pfalz|Rhineland-Palatinate|[[Rhineland-Palatinate]]=-RP |Saarland|[[Saarland]]=-SL |Sachsen-Anhalt|Saxony-Anhalt|[[Saxony-Anhalt]]=-ST |Sachsen|Saxony|[[Saxony]]=-SN |Schleswig-Holstein|[[Schleswig-Holstein]]=-SH |Thüringen|Thuringia|[[Thuringia]]=-TH|}} |{{ITA}}=IT |{{ESP}}=ES |{{NLD}}|{{flagicon|Netherlands}} [[Netherlands]]|{{flagicon|NED}} [[Netherlands]]=NL |{{JPN}}=JP |{{NPL}}|{{flag|Nepal}}=NP |{{AUT}}=AT |{{SVK}}=SK |{{SWE}}=SE |{{NZ}}|{{NZL}}=NZ |{{PHL}}=PH |{{CZE}}=CZ |{{BRA}}|{{flag|Brazil}}|{{flagicon|BRA}} [[Brazil]]=BR |{{AND}}=AD |{{ARE}}=AE |{{AFG}}=AF |{{ATG}}=AG |{{AIA}}=AI |{{ALB}}=AL |{{ARM}}=AM |{{ANT}}|{{CUR}}=AN |{{AGO}}=AO |{{ATA}}=AQ |{{ARG}}=AR |{{ASM}}=AS |{{ABW}}=AW |{{ALA}}=AX |{{AZE}}=AZ |{{BIH}}=BA |{{BRB}}=BB |{{BGD}}=BD |{{BEL}}=BE |{{BFA}}=BF |{{BUL}}=BG |{{BHR}}=BH |{{BDI}}=BI |{{BEN}}=BJ |{{BLM}}=BL |{{BMU}}=BM |{{BRN}}=BN |{{BOL}}=BO |{{BHS}}=BS |{{BTN}}=BT |{{BVT}}=BV |{{BWA}}=BW |{{BLR}}=BY |{{BLZ}}=BZ |{{CAN}}=CA-{{CanAbbr2|{{{2|}}}}} |{{CCK}}=CC |{{COD}}|{{CNG-Kin}}=CD |{{CAF}}=CF |{{COG}}|{{CGO}}|{{CNG-Bra}}=CG |{{CHE}}=CH |{{CIV}}=CI |{{COK}}=CK |{{CHL}}|{{flag|Chile}}=CL |{{CMR}}=CM |{{PRC-main}}|{{PRC}}=CN |{{COL}}=CO |{{CRI}}=CR |{{CUB}}=CU |{{CPV}}|{{Flag|Cape Verde}}=CV |{{CXR}}=CX |{{CYP}}=CY |{{DJI}}=DJ |{{DNK}}=DK |{{DMA}}=DM |{{DOM}}=DO |{{DZA}}=DZ |{{ECU}}=EC |{{EST}}=EE |{{EGY}}=EG |{{ESH}}=EH |{{ERI}}=ER |{{ETH}}=ET |{{FIN}}=FI |{{FJI}}=FJ |{{FLK}}=FK |{{FSM}}|{{MIC}}=FM |{{FRO}}=FO |{{GAB}}=GA |{{GBR}}|{{WAL}}|{{SCO}}|{{ENG}}=GB |{{GRD}}|{{GRN}}=GD |{{GEO}}=GE |{{GUF}}=GF |{{GGY}}=GG |{{GHA}}=GH |{{GIB}}=GI |{{GRL}}=GL |{{GMB}}|{{GAM}}|{{flag|The Gambia}}=GM |{{GIN}}|{{GUI}}=GN |{{GLP}}=GP |{{GNQ}}|{{GEQ}}|{{EQG}}=GQ |{{GRC}}|{{GRE}}=GR |{{SGS}}=GS |{{GTM}}|{{GUA}}|{{flag|Guatemala}}=GT |{{GUM}}=GU |{{GNB}}|{{GBS}}=GW |{{GUY}}=GY |{{HKG}}|{{HKG-CHN}}|{{HKG-PRC}}=HK |{{HND}}|{{HON}}=HN |{{HRV}}|{{CRO}}=HR |{{HTI}}|{{HAI}}=HT |{{HUN}}=HU |{{IDN}}|{{INA}}=ID |{{IRL}}=IE |{{ISR}}=IL |{{IMN}}|{{IOM}}=IM |{{IND}}=IN-{{IndAbbr|{{{2|}}}}} |{{IOT}}=IO |{{IRQ}}=IQ |{{IRN}}|{{IRI}}=IR |{{ISL}}=IS |{{JEY}}=JE |{{JAM}}|{{flagicon|Jamaica}} [[Jamaica]]=JM |{{JOR}}=JO |{{KEN}}=KE |{{KGZ}}=KG |{{KHM}}|{{CAM}}=KH |{{KIR}}=KI |{{COM}}=KM |{{KNA}}|{{SKN}}=KN |{{PRK}}=KP |{{KOR}}|{{ROK}}=KR |{{KWT}}|{{KUW}}=KW |{{CYM}}=KY |{{KAZ}}=KZ |{{LAO}}=LA |{{LBN}}|{{LIB}}|{{Flag|Lebanon}}=LB |{{LCA}}=LC |{{LIE}}=LI |{{LKA}}|{{SRI}}=LK |{{LBR}}=LR |{{LSO}}|{{LES}}=LS |{{LTU}}=LT |{{LUX}}=LU |{{LVA}}|{{LAT}}=LV |{{LBY}}|{{LBA}}=LY |{{MAR}}=MA |{{MCO}}|{{MON}}=MC |{{MDA}}=MD |{{MNE}}=ME |{{MAF}}=MF |{{MDG}}|{{MAD}}=MG |{{MHL}}=MH |{{MKD}}=MK |{{MLI}}=ML |{{MMR}}|{{MYA}}|{{BIR}}=MM |{{MNG}}|{{MGL}}=MN |{{MAC}}=MO |{{MNP}}=MP |{{MTQ}}=MQ |{{MRT}}|{{MTN}}=MR |{{MSR}}=MS |{{MLT}}=MT |{{MUS}}|{{MRI}}=MU |{{MDV}}=MV |{{MWI}}|{{MAW}}=MW |{{MEX}}=MX |{{MYS}}|{{MAS}}=MY |{{MOZ}}=MZ |{{NAM}}=NA |{{NCL}}=NC |{{NER}}|{{NIG}}=NE |{{NFK}}=NF |{{NGA}}|{{NGR}}=NG |{{NIC}}|{{NCA}}=NI |{{NOR}}=NO |{{NRU}}=NR |{{NIU}}=NU |{{OMN}}=OM |{{PAN}}=PA |{{PER}}=PE |{{PYF}}=PF |{{PNG}}=PG |{{PAK}}=PK |{{SPM}}=PM |{{PCN}}=PN |{{PRI}}=PR |{{PSE}}|{{PLE}}=PS |{{PRT}}=PT |{{PLW}}=PW |{{PRY}}=PY |{{QAT}}=QA |{{REU}}=RE |{{ROU}}=RO |{{SRB}}=RS |{{RUS}}=RU |{{RWA}}=RW |{{SAU}}=SA |{{SLB}}=SB |{{SYC}}|{{SEY}}=SC |{{SDN}}=SD |{{SGP}}=SG |{{SHN}}=SH |{{SVN}}=SI |{{SJM}}=SJ |{{SLE}}=SL |{{SMR}}=SM |{{SEN}}=SN |{{SOM}}=SO |{{SUR}}=SR |{{STP}}=ST |{{SLV}}=SV |{{SYR}}|{{Flag|Syria}}=SY |{{SWZ}}=SZ |{{TCA}}=TC |{{TCD}}=TD |{{ATF}}=TF |{{TGO}}=TG |{{THA}}=TH |{{TJK}}=TJ |{{TKL}}=TK |{{TLS}}|{{ETM}}=TL |{{TKM}}=TM |{{TUN}}=TN |{{TON}}=TO |{{TUR}}=TR |{{TTO}}=TT |{{TUV}}=TV |{{ROC}}|{{TPE}}|{{CHN-ROC}}|{{ROC-TW}}|{{TWN}}=TW |{{TZA}}|{{TAN}}=TZ |{{UKR}}=UA |{{UGA}}=UG |{{UMI}}=UM |{{URY}}=UY |{{UZB}}|{{flag|Uzbekistan}}=UZ |{{VAT}}|{{VA-HS}}=VA |{{VCT}}=VC |{{VEN}}=VE |{{VGB}}=VG |{{VIR}}|{{ISV}}=VI |{{VNM}}|{{VIE}}=VN |{{VUT}}=VU |{{WLF}}=WF |{{WSM}}=WS |{{YEM}}=YE |{{MYT}}=YT |{{ZAF}}=ZA |{{ZMB}}=ZM |{{ZWE}}=ZW |{{USA}}|{{flag|United States}}|{{flagicon|USA}} [[United States]]=US-{{StateAbbr|{{{2|}}}}} |{{#if:{{{debug|}}}|??;{{{1|}}};{{{2|}}}|{{Template:CountryAbbr2/debug}}}} }}</includeonly> j8hmpjhpz77pr88fj8vwbd46l3rpyhp 10 2725 16920 2009-05-02T16:12:25Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „http://stable.toolserver.org/geohack/geohack.php?pagename={{FULLPAGENAMEE}}&params=“ wikitext text/x-wiki http://stable.toolserver.org/geohack/geohack.php?pagename={{FULLPAGENAMEE}}&params= 1ph2sncyt6ioto7y4xfutjxgds46jx3 10 2726 16921 2009-05-02T16:12:38Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#expr:{{#switch:{{{1}}}|N|E=1|S|W=-1}}*({{{2|0}}}+({{{3|0}}}+{{{4|0}}}/60)/60) round {{{precdec|{{#if:{{{4|}}}|5|{{#if:{{{3|}}}|3|0}}}}+{{precision1|{…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#expr:{{#switch:{{{1}}}|N|E=1|S|W=-1}}*({{{2|0}}}+({{{3|0}}}+{{{4|0}}}/60)/60) round {{{precdec|{{#if:{{{4|}}}|5|{{#if:{{{3|}}}|3|0}}}}+{{precision1|{{{4|{{{3|{{{2}}}}}}}}}}}}}}}}</includeonly> 2bg88e7no99lhojvwpo87nagn96ncd8 10 2727 16922 2009-05-02T16:13:45Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly></includeonly>“ wikitext text/x-wiki <includeonly></includeonly> 3ur8uusjajwjfehdqmvqfgcs10v0dpt 10 2728 16923 2009-05-02T16:14:56Z Ooswesthoesbes 9 Fäärelaited ätter [[Foarloage:Flagicon]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Foarloage:Flagicon]] 7flsfzep9saqq30eo4nijb4xkhhpm6j 10 2729 16924 2009-05-02T16:15:03Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{country data {{{1|}}}|country flagicon2|variant={{{variant|{{{2|}}}}}}|size={{{size|}}}}}“ wikitext text/x-wiki {{country data {{{1|}}}|country flagicon2|variant={{{variant|{{{2|}}}}}}|size={{{size|}}}}} 33chwsnvte3t0xi38u1tgue0zv10cbn 10 2730 16925 2009-05-02T16:22:30Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#ifexpr:{{{1}}}<0|{{#switch:_{{{1}}}|_-{{{2}}}={{{2}}}|_-{{{2}}}0={{{2}}}0|_-{{{2}}}.0={{{2}}}.0|_-{{{2}}}00={{{2}}}00|_-{{{2}}}.00={{{2}}}.00|_-{{{2}…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#ifexpr:{{{1}}}<0|{{#switch:_{{{1}}}|_-{{{2}}}={{{2}}}|_-{{{2}}}0={{{2}}}0|_-{{{2}}}.0={{{2}}}.0|_-{{{2}}}00={{{2}}}00|_-{{{2}}}.00={{{2}}}.00|_-{{{2}}}000={{{2}}}000|_-{{{2}}}.000={{{2}}}.000|_-{{{2}}}0000={{{2}}}0000|_-{{{2}}}.0000={{{2}}}.0000|_-{{{2}}}00000={{{2}}}00000|_-{{{2}}}.00000={{{2}}}.00000|{{{2}}}}}|{{{1}}}}}</includeonly> n2ghdr5kbshwfgrhktct4h6lsb2afcw 10 2731 16926 2009-05-02T16:23:27Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#expr:{{#ifeq:{{{1}}}|0|0|{{#ifexpr:{{{1}}} round 0={{{1}}}|0|{{#ifexpr:{{{1}}} round 1={{{1}}}|1|{{#ifexpr:{{{1}}} round 2={{{1}}}|2|{{#ifexpr:{{{1}}…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#expr:{{#ifeq:{{{1}}}|0|0|{{#ifexpr:{{{1}}} round 0={{{1}}}|0|{{#ifexpr:{{{1}}} round 1={{{1}}}|1|{{#ifexpr:{{{1}}} round 2={{{1}}}|2|{{#ifexpr:{{{1}}} round 3={{{1}}}|3|{{#ifexpr:{{{1}}} round 4={{{1}}}|4|{{#ifexpr:{{{1}}} round 5={{{1}}}|5|6}}}}}}}}}}}}}}+{{precision/tz|{{{1}}}}}}}</includeonly> m0oyw3tq7j1uufkg35qtnsmdy5fcq7u 10 2732 16927 2009-05-02T16:24:24Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{precision/tz/1|x{{{1}}}|x{{#expr:{{{1}}}+0}}}}</includeonly>“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{precision/tz/1|x{{{1}}}|x{{#expr:{{{1}}}+0}}}}</includeonly> 92h68tu9icyp4okqn56crvh0949gfef 10 2733 16928 2009-05-02T16:24:50Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#switch:{{{1}}}|{{{2}}}|{{{2}}}.=0|{{{2}}}0|{{{2}}}.0=1|{{{2}}}00|{{{2}}}.00=2|{{{2}}}000|{{{2}}}.000=3|{{{2}}}0000|{{{2}}}.0000=4|{{{2}}}00000|{{{2}}…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}}|{{{2}}}|{{{2}}}.=0|{{{2}}}0|{{{2}}}.0=1|{{{2}}}00|{{{2}}}.00=2|{{{2}}}000|{{{2}}}.000=3|{{{2}}}0000|{{{2}}}.0000=4|{{{2}}}00000|{{{2}}}.00000=5|0}}</includeonly> bjzp6alq46dhitfvav1akdnfu8rza23 4 2734 16960 2009-05-03T16:37:43Z Carsrac 93 Fäärelaited ätter [[Wikipedia:Weerskup]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Wikipedia:Weerskup]] a59hq8t8ym1wiw2jujehmi8m7l1k1y5 0 2735 110830 104051 2015-05-19T17:56:38Z 2A00:C1A0:4889:E600:D4AF:B9DA:21E1:3292 wikitext text/x-wiki [[Bielde:CristobalColon.jpg|thumb|Kolumbus]] '''Christoph Kolumbus''' (* 1451 (?) in Genua; † 20. Mai 1506 in Valladolid) waas aan genuanisken Seefoarer in spanisken Tjoonst, die der bekoand wuuden is truch ju Äntdekkenge fon Amerikoa in Apdraach fon dän [[Spanien|spaniske]] Stoat. Deerfoar hiede hie dät in Portugal fersoacht, wier hie blieuwen waas ätter ju Seeslacht twiske [[Portugal]] un Genua. Eerste bie dän spaniske Köönich hiede hie moor Ärfoulch. Fon him kreech Kolombus tjo Skiepe un hie fuur deermäd ätter dät Wääste. Ap n 12. Oktober 1492 roakede hie an Lound, man hie toachte, dät hie in [[Indien]] waas. {{SORTIERUNG:Kolumbus, Christoph}} [[Kategorie:Seefoarer]] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Persoon]] ada9shojek2exmutuhecsavdxcacaka 0 2736 104053 100703 2013-03-08T14:15:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 173 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q762]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Da Vinci Vitruve Luc Viatour.jpg|thumb|Die Vitruviusmon]] '''Leonardo da Vinci''' ([[1452]]-[[1519]]) waas Moaler, Uutfiender, Philosoph, Dichter, Architekt, Physiker, un Natuurwietenskupper, man die [[Italien]]er is daach maast bekoand uum sien Teekenengen un Schilleroatsjen. Apfaalend is sien Wietenskupskunst, as do Schilleroatsjen fon Anatomiske Studien, Botanik, Geometrie, Mathematik, Ignenieuroarbaiden un Geologie. Hie waas foarallen faszinierd truch Woater. ;Bekoande Wierke * uum 1490; Die Vitruviusmon * uum 1497; Dät lääste Äiwendmäil * uum 1506; Ju Mona Lisa * uum 1515; Johannes dän Dööper [[Kategorie:Geskichte]] 56152b2r6m71nke6dr48e8sh44p724d 0 2737 119927 119921 2021-07-23T11:02:47Z Wolverène 5883 too many images in such a short article wikitext text/x-wiki [[Bielde:Tour eiffel at sunrise from the trocadero.jpg|thumb|right|Die Eiffeltouden]] Die '''Eiffeltouden''' is baud wuuden foar ju [[Internationoale Waarelduutstaalenge]] fon [[Paris]] in [[1889]]. Die Touden is 324,82 m hooch un waas dät hoochste Bauwierk ap ju Äide bit tou [[1930]]. {{Bauwierk-2}} [[Kategorie:Bauwierk]] [[Kategorie:Frankriek]] 0xyfmgjuauud044pyfehlxhwhglr2an 0 2738 122447 122282 2023-03-29T03:48:23Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q12501]]) migriert wikitext text/x-wiki Ju '''Chinesiske Muure''' is ne 6.400km loange Muure, ju fon dät 5. Jierhunnert f.Kr. bit tou dät 16. Jierhunnert ä.Kr. baud, ferstäärked, uutbaud un wierapbaud wuuden is. Ju Chinesiske Muure, uk wäil ''Groote Muure'', is dät loangste moanskelke Bauwierk ap de Waareld. Ju Muure waas deer uum in ju Tied fon do chinesiske Dynastien ju noudelke Gränse fon dät chinesiske Riek tou schutsjen. Fuul Moanskene toanke dät me ap ju Moune ju chinesiske Muure sjo kon. Me kon uut dät [[Al]] wai ju Muure fon 500 km Oustand sjo, man jie mouten dan wäil wiete wier me kiekje mout. {{panorama|Panorama-Chinesische-Mauer-Mutianyu Martin.jpg|1000px}} {{Bauwierk-2}} [[Kategorie:Bauwierk]] [[Kategorie:China]] 4sttfknauvul330tayd16bsb1zdp8hb 0 2739 105882 104057 2013-03-11T11:01:47Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10285]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Colosseum in Rome, Italy - April 2007.jpg|miniatur|Dät Kolosseum]] Dät '''Kolosseum''' in [[Room]] is n Bauwierk dät baud wuuden is as Sportstadion in dät 1. Jierhunnert ä.Chr in dät [[Roomske Riek]]. Do buutenste Muuren fon dät Kolosseum sunt 48,5 m hooch. Dät Stadion hiede ne Kapasität foar 50.000 Ljuude. {{Bauwierk-2}} [[Kategorie:Roomske Riek]] hypamyq5i2m29krk3uli0n7d34betn1 0 2740 118648 118647 2019-10-11T13:14:49Z Niegodzisie 10360 wikitext text/x-wiki Die '''[[Nobelpries]] foar [[Literatuur]]''' is aan fon fieuw fon [[Alfred Bernhard Nobel|Alfred Nobel]] stiftede Priese un is siet [[1901]] toudeeld wuuden an: <TABLE><TR><TD> *[[2019]] [[Peter Handke]] *[[2018]] [[Olga Tokarczuk]] *[[2017]] [[Kazuo Ishiguro]] *[[2016]] [[Bob Dylan]] *[[2015]] [[Svetlana Aleksievic]] *[[2014]] [[Patrik Modiano]] *[[2013]] [[Alice Munro]] *[[2012]] [[Tomas Tranströmer]] *[[2011]] [[Mo Yan]] *[[2010]] [[Mario Vargas Llosa]] *[[2009]] [[Herta Müller]] *[[2008]] [[J. M. G. Le Clézio]] *[[2007]] [[Doris Lessing]] *[[2006]] [[Orhan Pamuk]] *[[2005]] [[Harold Pinter]] *[[2004]] [[Elfriede Jelinek]] *[[2003]] [[John Maxwell Coetzee]] *[[2002]] [[Imre Kertész]] *[[2001]] [[V.S. Naipaul]] *[[2000]] [[Gao Xingjian]] *[[1999]] [[Günter Grass]] *[[1998]] [[José Saramago]] *[[1997]] [[Dario Fo]] *[[1996]] [[Wislawa Szymborska]] *[[1995]] [[Seamus Heaney]] *[[1994]] [[Kenzaburo Oe]] *[[1993]] [[Toni Morrison]] *[[1992]] [[Derek Walcott]] *[[1991]] [[Nadine Gordimer]] *[[1990]] [[Octavio Paz]] *[[1989]] [[Camilo José Cela]] *[[1988]] [[Naguib Mahfouz]] *[[1987]] [[Joseph Brodsky]] *[[1986]] [[Wole Soyinka]] *[[1985]] [[Claude Simon]] *[[1984]] [[Jaroslav Seifert]] *[[1983]] [[William Golding]] *[[1982]] [[Gabriel García Márquez]] *[[1981]] [[Elias Canetti]] *[[1980]] [[Czeslaw Milosz]] *[[1979]] [[Odysseus Elytis]] *[[1978]] [[Isaac Bashevis Singer]] *[[1977]] [[Vicente Aleixandre]] *[[1976]] [[Saul Bellow]] *[[1975]] [[Eugenio Montale]] *[[1974]] [[Eyvind Johnson]], [[Harry Martinson]] *[[1973]] [[Patrick White]] *[[1972]] [[Heinrich Böll]] *[[1971]] [[Pablo Neruda]] *[[1970]] [[Aleksandr Isaevitsj Solzjenitsyn]] *[[1969]] [[Samuel Beckett]] *[[1968]] [[Yasunari Kawabata]] *[[1967]] [[Miguel Angel Asturias]] *[[1966]] [[Shmuel Yosef Agnon]], [[Nelly Sachs]] *[[1965]] [[Michail Aleksandrovitsj Sjolochov]] *[[1964]] [[Jean-Paul Sartre]]</TD><TD> *[[1963]] [[Giorgos Seferis]] *[[1962]] [[John Steinbeck]] *[[1961]] [[Ivo Andric]] *[[1960]] [[Saint-John Perse]] *[[1959]] [[Salvatore Quasimodo]] *[[1958]] [[Boris Leonidovitsj Pasternak]] * [[1957]] [[Albert Camus]] * [[1956]] [[Juan Ramon Jimenez|Juan Ramón Jiménez]] * [[1955]] [[Halldor Kiljan Laxness|Halldór Kiljan Laxness]] * [[1954]] [[Ernest Hemingway]] * [[1953]] [[Winston Churchill|Sir Winston Churchill]] * [[1952]] [[François Mauriac]] * [[1951]] [[Par Fabian Lagerkvist|Pär Fabian Lagerkvist]] * [[1950]] [[Bertrand Russell]] * [[1949]] [[William Faulkner]] * [[1948]] [[T. S. Eliot|Thomas Stearns Eliot]] * [[1947]] [[André Gide]] * [[1946]] [[Hermann Hesse]] * [[1945]] [[Gabriela Mistral]] * [[1944]] [[Johannes Vilhelm Jensen]] * [[1939]] [[Frans Eemil Sillanpää]] * [[1938]] [[Pearl Buck]] * [[1937]] [[Roger Martin du Gard]] * [[1936]] [[Eugene ONeill|Eugene Gladstone O'Neill]] * [[1934]] [[Luigi Pirandello]] * [[1933]] [[Ivan Alekseyevich Bunin]] * [[1932]] [[John Galsworthy]] * [[1931]] [[Erik Axel Karlfeldt]] * [[1930]] [[Sinclair Lewis]] * [[1929]] [[Thomas Mann]] * [[1928]] [[Sigrid Undset]] * [[1927]] [[Henri Bergson]] * [[1926]] [[Grazia Deledda]] * [[1925]] [[George Bernard Shaw]] * [[1924]] [[Wladyslaw Reymont|Wladyslaw Stanislaw Reymont]] * [[1923]] [[William Butler Yeats]] * [[1922]] [[Jacinto Benavente]] * [[1921]] [[Anatole France]] * [[1920]] [[Knut Pedersen Hamsun]] * [[1919]] [[Carl Friedrich Georg Spitteler]] * [[1917]] [[Karl Adolph Gjellerup]], [[Henrik Pontoppidan]] * [[1916]] [[Carl Gustaf Verner von Heidenstam]] * [[1915]] [[Romain Rolland]] * [[1913]] [[Rabindranath Tagore]] * [[1912]] [[Gerhart Hauptmann]] * [[1911]] [[Count Maurice (Mooris) Polidore Marie Bernhard Maeterlinck]] * [[1910]] [[Paul Johann Ludwig Heyse]]: * [[1909]] [[Selma Lagerlöf]] * [[1908]] [[Rudolf Christoph Eucken]] * [[1907]] [[Rudyard Kipling]] * [[1906]] [[Giosué Carducci]] * [[1905]] [[Henryk Sienkiewicz]] * [[1904]] [[Frederic Mistral|Frédéric Mistral]], [[Jose Echegaray Y Eizaguirre|José Echegaray Y Eizaguirre]] * [[1903]] [[Bjornstjerne Martinus Bjornson|Bjørnstjerne Martinus Bjørnson]] * [[1902]] [[Christian Matthias Theodor Mommsen]] * [[1901]] [[Sully Prudhomme]] </TD></TR></TABLE> [[Kategorie:Nobelpries]] [[Kategorie:Literatuur]] otzmsshjigsm3ogq2dj52gd1f6xw5bk 0 2741 17020 2009-05-05T07:26:07Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Theodor Mommsen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Theodor Mommsen]] f619sxcof7yc7ruleinwlpfxklgc2s7 0 2742 114048 110426 2017-02-28T14:21:42Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Iraq header 2.jpg|thumb|Irakkriech]] Die '''Irakkriech''' waas ne Invasion fon [[Irak]] truch do Striedkräfte fon do [[Fereende Stoaten]], dät [[Fereende Köönichriek]] un ferbuundene Stoaten in ju sonaamde „Koalition fon do Willige“ in dät Jier [[2003]]. Ju Invasion begint dän 20. Meerte 2003 un ap n 1. Moai 2003 is Irak fersloain. Deerätter fersäkt ju näie Macht dän näie Stoat aptoubauen. Daach et rakt fuul Wierstand fon oolde irakiske Eenhaide un terroristiske Gruppen. Me kon deer sietdäm kweede fon n Burgerkriech, die dät '''Irakkonflikt''' naamd wäd. [[Kategorie:Geskichte]] 7x68eqtwh7zrhxbzmi7w5n8j1d4tdae 0 2743 17023 2009-05-05T07:42:14Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Irak-Kriech]]" ätter "[[Irakkriech]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Irakkriech]] l6kkyd53p64cwji7gltcrsd5obtwg8m 0 2744 28881 17024 2010-01-29T17:43:51Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelte Weiterleitung zu [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] wikitext text/x-wiki #weiterleitung [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] g6amv9oiwn29yosxodaaug66cj2zfzg 0 2745 104059 97025 2013-03-08T14:16:12Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3475953]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Settlement |official_name = Acton, Maine |settlement_type = Stääd |nickname = |motto = <!-- Images --> |image_skyline = |imagesize = |image_caption = |image_flag = |image_seal = <!-- Maps --> ||pushpin_map =Maine |pushpin_label_position =left <!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none --> |pushpin_map_caption =Location within the state of Maine |pushpin_mapsize = |image_map = |mapsize = |map_caption = |image_map1 = |mapsize1 = |map_caption1 = <!-- Location --> |subdivision_type = [[Lound]] |subdivision_name = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] |subdivision_type1 = [[Stoat]] |subdivision_name1 = [[Maine]] |subdivision_type2 = [[Lieste fon counties in Maine|County]] |subdivision_name2 = [[York County, Maine|York]] |government_footnotes = |government_type = Board of Selectmen |leader_title = 1st Selectman |leader_name = Nancy Ruma |leader_title1 = Selectmen |leader_name1 = James Driscoll<br />Tony Cogliandro |established_title = Incorporated |established_date = 1830 <!-- Area --> |unit_pref = Imperial |area_footnotes = |area_magnitude = |area_total_km2 = 106.4 |area_land_km2 = 97.5 |area_water_km2 = 8.8 |area_total_sq_mi = 41.1 |area_land_sq_mi = 37.7 |area_water_sq_mi = 3.4 <!-- Population --> |population_as_of = [[United States Census, 2000|2000]] |population_footnotes = |population_total = 2145 |population_density_km2 = 22.0 |population_density_sq_mi = 57.0 <!-- General information --> |timezone = Eastern (EST) |utc_offset = -5 |timezone_DST = EDT |utc_offset_DST = -4 |elevation_footnotes = |elevation_m = 228 |elevation_ft = 748 |latd = 43 |latm = 32 |lats = 53 |latNS = N |longd = 70 |longm = 55 |longs = 55 |longEW = W <!-- Area/postal codes & others --> |postal_code_type = ZIP code |postal_code = 04001 |area_code = 207 |blank_name = [[Federal Information Processing Standard|FIPS code]] |blank_info = 23-00275 |blank1_name = [[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID |blank1_info = 0582315 |website = http://www.actonmaine.org/ |footnotes = }} '''Acton''' is n Stääd in [[York County, Maine]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Dät Gebiet fon Acton is 106,4 km². Ju Befoulkenge waas 2.145 ätter ju [[Foulkställenge]] fon 2000. Luud ju Foulkställenge fon 2000 roate dät 2.145 Ienwoonere fon ju Stääd un 855 Huushollengen. 98.41% waas wiet, 0.09% waas [[Afrikoansk Amerikoansk]], 0.33% Native American ([[Indioaner]]), 0.23% Asioansk, 0.48% fon uur [[Rasse]]n, 0.93% fon two af moor Rassen un 0,89% waas Hispanic. [[Kategorie:Stääde in Maine]] feso77638dpt4l758awhpwiv0begnwb 0 2746 17052 2009-05-05T12:31:47Z Carsrac 93 Fäärelaited ätter [[Wolfram]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Wolfram]] c5wyyq6bhp37jpfbqtg9si1qnjrvceo 0 2747 17053 2009-05-05T12:39:28Z Carsrac 93 Fäärelaited ätter [[Uran]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Uran]] 1vaf5nj5u44xg584z1gu19q5xtgjqei 0 2752 120481 104060 2022-01-22T10:40:28Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki == Eende fon dät ooldfräiske Gjucht == In [[Fryslân|Wäästfräislound]] häd dät ooldfräiske Gjucht sik heelden bit 1498, as ju Fräiegaid deer ferlädden geen. In ju Provinz [[Groningen]] bleeuw dät bit 1601 in Kraft, wierbie dät ap [[Läichsaksisk]] uursät wuude. Deerbie wuuden oafte ooldfräiske Texte uut Wäästfräislound as Gruundloage bruukt. In [[Aastfräislound]] heelt dät oolde Gjucht sik bit 1809, man deerbie waas dät so annerd, dät dät bloot do Ansprüche fon dät groafelke Huus tjoonde. Dät bit 18.. jäildige [[Seelter Loundgjucht]] schäl ätter Siebs nit Fräisk fon Inhoold weesen hääbe. == Literatuur == Henk D. Meijering, Altfriesisches Recht im 15. und 16. Jahrhundert. In: Advances in Old Frisian philology, Amsterdam 2007:239-262. == Sjuch uk == * [[Brookmer Gjucht]] * [[Gjuchtshondschrifte]] * [[Fräiske Sproake]] [[Kategorie:Gjuchtsproake]] [[Kategorie:Ooldfräisk Gjucht]] 59t4vnvhy87l52m4ssn3ljmau94dpqn 14 2756 116030 110753 2018-02-02T17:47:50Z 185.90.171.142 wikitext text/x-wiki Hier is deerfoar ne Kategorie: [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa|Maine]] 4gtcxp431gldcvul7dvwpkcz7lu2guo 10 2757 107702 104061 2013-08-01T21:26:15Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q4299475]] wikitext text/x-wiki {| class="messagebox plainlinks" |align="center"|[[Image:Crystal Clear action run.png|50px]] |align="left" width="100%"|'''This user account is a [[Project:Bot policy|bot]] operated by [[:{{{site|en}}}:User:{{{1}}}|{{{1}}}]] ([[:{{{site|en}}}:User talk:{{{1}}}|talk]]).''' It is not a [[Wikipedia:Sock puppetry|sock puppet]], but rather an automated or semi-automated account for making repetitive edits that would be extremely tedious to do manually. <br> <small>''Administrators: if this bot is malfunctioning or causing harm, please [{{fullurl:Special:Blockip|wpBlockAddress={{PAGENAMEE}}&wpBlockExpiry=indefinite&wpAnonOnly=0&wpEnableAutoblock=0&wpCreateAccount=0&wpBlockReason=Bot%20malfunctioning:%20}} block it].''</small> |}{{{category|[[Category:Wikipedia bots|<includeonly>{{PAGENAME}}</includeonly> ]]}}} esrvwxd271qhrvsyoke7nwjc57r1m55 0 2761 104062 97026 2013-03-08T14:16:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3475958]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Settlement |official_name = Addison, Maine |settlement_type = Stääd |nickname = |motto = <!-- Images --> |image_skyline = |imagesize = |image_caption = |image_flag = |image_seal = <!-- Maps --> ||pushpin_map =Maine |pushpin_label_position =left <!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none --> |pushpin_map_caption =Location within the state of Maine |pushpin_mapsize = |image_map = |mapsize = |map_caption = |image_map1 = |mapsize1 = |map_caption1 = <!-- Location --> |subdivision_type = [[Lound]] |subdivision_name = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] |subdivision_type1 = [[Stoat]] |subdivision_name1 = [[Maine]] |subdivision_type2 = [[Lieste fon counties in Maine|County]] |subdivision_name2 = [[Washington County, Maine|York]] |government_footnotes = |government_type = |leader_title = |leader_name = |leader_title1 = |leader_name1 = |established_title = |established_date = <!-- Area --> |unit_pref = Imperial |area_footnotes = |area_magnitude = |area_total_km2 = 251.8 |area_land_km2 = 109.8 |area_water_km2 = 142.1 |area_total_sq_mi = 97.2 |area_land_sq_mi = 42.4 |area_water_sq_mi = 54.8 <!-- Population --> |population_as_of = [[United States Census, 2000|2000]] |population_footnotes = |population_total = 1209 |population_density_km2 = 11.0 |population_density_sq_mi = 28.5 <!-- General information --> |timezone = Eastern (EST) |utc_offset = -5 |timezone_DST = EDT |utc_offset_DST = -4 |elevation_footnotes = |elevation_m = 24 |elevation_ft = 79 |latd = 44 |latm = 33 |lats = 22 |latNS = N |longd = 67 |longm = 42 |longs = 4 |longEW = W <!-- Area/postal codes & others --> |postal_code_type = ZIP code |postal_code = 04606 |area_code = [[Area code 207|207]] |blank_name = [[Federal Information Processing Standard|FIPS code]] |blank_info = 23-00380 |blank1_name = [[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID |blank1_info = 0582316 |website = |footnotes = }} '''Addison''' is n Stääd in [[Washington County, Maine]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Dät Gebiet fon Addison is 251,8 km². Ju Befoulkenge waas 1.209 ätter ju [[Foulkställenge]] fon 2000. Luud ju Foulkställenge fon 2000 roate dät 1.209 Ienwoonere fon ju Stääd un 489 Huushollengen. 98.10% waas wiet, 0.58% waas [[Afrikoansk Amerikoansk]], 0.25% Native American ([[Indioaner]]), 0.25% Asiatisk, 0.08% fon uur [[Rasse]]n, 0.08% Pacific Islander (fon do [[Pazifiske Ailounde]]), 0.66% fon two af moor Rassen un 0,17% waas Hispanic. [[Kategorie:Stääde in Maine]] 9b5qiof204ee899bub927o5c4118lzm 0 2763 104063 102348 2013-03-08T14:17:01Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 116 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9141]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Taj Mahal in March 2004.jpg|thumb|300px|Die Taj Mahal]] Die '''Taj Mahal''' is n Bauwierk uut dät 17. Jierhunnert in ju noud-[[Indien|indiske]] Stääd Agra. Dät is een Mausoleum un is baud wuuden twiske [[1631]] un [[1648]]. Die Taj Mahal is 58 meter hooch un 56 meter breed. Die Grootmoguul Shah Jahan liet him baue foar sien Haudwieuw Mumtaz Mahal, ju 1631 stuurwen is. Die Grootmoguul is ätter sin Dood uk deer biesät. Do fjauer Minarette sunt leeter deertou keemen. == Ferbiendenge ätter buten == * [http://reisen.t-online.de/indien-der-taj-mahal-broeckelt-einsturz-in-fuenf-jahren-/id_50715232/index Taj Mahal kon boalde ienfaale] (T-online 18.10.2011) {{Bauwierk-2}} [[Kategorie:Bauwierk]] 63ee5btd86elulumj7ygd3bo5w0s650 14 2764 17408 2009-05-11T17:45:07Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „Bauwierke [[Kategorie:Baukunst]]“ wikitext text/x-wiki Bauwierke [[Kategorie:Baukunst]] 8yb3l55lmngmelembkzr86cd2ik6zou 0 2766 119984 117483 2021-08-08T21:42:41Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Frisia 600-734-la.svg|thumb|300px|Dät Fräiske Riek in dät Jier 719]] [[Bielde:Koonichriek_Frisia.gif|thumb|300px|Dät Fräiske Riek in dät 6., 7, un 8. Jierhunnert.]] Dät '''Fräiske Riek''' (dt. ''Friesisches Reich'', uum dät Jier 500 bit tou 734) waas n Riek in dät äddere [[Middeloaler]]. Dät äntstuude hoolichwais dät säkste Jierhunnert un eendede mäd ju Slacht an ju [[Boarn]] in 734 as do [[Fräisen]] fon do [[Frankiske Riek|Franken]] sloain wuuden. == Köönige == * 600-630: [[Audulf]] * 650-680: [[Aldgilles]] * 680-719: [[Radbod]] * 719-734: [[Poppo]] == Slachte == * uum 525 - Slacht an ju Rhien, juun do Dänen. * 690 - Slacht bie Dorestääd, juun do Franken. * 716 - Slacht bie Köln, juun do Franken * 716 - Slacht bie Amel, juun do Franken * 734 - Slacht an ju Boarn, juun do Franken * 772 - Annektierjen fon Fräislound aastelk fon ju Lauwers * 782/785 - Apstand fon do Fräisen un Saksen unner [[Widukind]] * 793 - Apstand fon do Fräisen == Sjuch uk == * [[Fräisk-Frankiske Kriege]] == Literatuur == * {{Aut|H. Halbertsma}} ''Frieslands Oudheid'', 2000, ISBN 978-90-5345-167-0 * {{Aut|G. Verwey}}, ''Geschiedenis van Nederland'', Amsterdam, 1995, Sieden 68-69 * {{Aut|P. Pentz e.o.}}, ''Koningen van de Noordzee'', 2003, Sieden 55-74. * {{Aut|J.J. Kalma e.o.}} ''Geschiedenis van Friesland'', 1980, Sieden 95-110. * {{Aut|Oelsner}} ''[http://www.deutsche-biographie.de/sfz26655.html#adbcontent Ratbod]''. In: ''Allgemeine Deutsche Biographie'' (ADB). Band 27, Duncker & Humblot, Leipzig 1888, S. 340 f. == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20070208082915/http://www.hostkingdom.net/netherl.html The Low Countries, Frisia] * [http://www.ostfriesenblog.de/archives/77-Der-sagenhafte-Radbod-Historiker-enttarnen-Legenden-um-Friesenkoenig-Zahlreiche-Spuren-in-Ostfriesland.html Artikel zu Legenden um Radbod] [[Kategorie:Fräiske Geskichte]] pv9luqeyce5gcecx61flfw2e4e1ks8d 10 2767 17486 2009-05-14T15:45:15Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „<span style="font-variant: small-caps;">{{{1}}}</span>“ wikitext text/x-wiki <span style="font-variant: small-caps;">{{{1}}}</span> sxmt2pz0krsvb291oyvfz6ud0v7s092 6 2768 121576 17510 2022-08-03T13:48:15Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} npimc6voxrmrbiuy1ewumyqtbdkx2h2 0 2769 122548 118427 2023-05-15T21:07:30Z 109.252.85.227 /* Määrkmoale */ foto wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Bläshanne |- | align="center" | [[Bielde:Blässhuhn Fulica atra Richard Bartz.jpg|250px|Bläshanne]]<br /><small>Ne Bläshanne ''(Fulica atra)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''Gruiformes'' |- | ''Familie:'' || ''Rallidae'' |- | '' Sleek:'' || ''Fulica'' |- | ''Oard:'' || Bläshanne ''(Fulica atra)'' |- |} |} Ju '''Bläshanne''' ''(Fulica atra'', dt. ''Blässhuhn'') is n [[Fuugele|Fuugel]] un heert, as ju [[Woaterhanne]] ''(Gallinula chloropus)'' uk, tou ju Familie ''Rallidae''. Bläshannen rakt dät in groote Deele fon [[Europa]], [[Asien]] un [[Afrikoa]]. == Määrkmoale == Uutwoaksene Dierte sunt litjer as ju [[Wüülde Oante]], swot, hääbe ne wiete Stierne un hääbe roode Oogene. Wan sun Diert an Lound is, sjucht me do griesgräine Toonen mäd do Swimlappen. Junge Bläshannen sunt fon ju Keeuwe bit tou dän Buuk ljoachter, un gans litje Suukene hääbe uk n rooden Kop. <gallery> File:Лысуха с птенцами (Fulica atra), Калининград.jpg File:Eurasian Coot-Mindaugas Urbonas-2.jpg|N Suuken File:Eurasian Coot-Mindaugas Urbonas-4.jpg|Disse Bläshanne is neen Suuken moor, man uk noch nit uutwoaksen. File:Blässhuhn Fulica atra 2 Richard Bartz.jpg|Uutwoaksene Bläshanne Fulica atra MHNT.ZOO.2010.11.67.11.jpg |Museum specimen </gallery> == Kost == Ju Bläshanne frät foarallen [[Plonten]], man uk rotterge Stoffe, Musselken un uur litje [[Dierte]] uut ju Mudde an dän Boudem fon ju Äi af dän Fiskediek, wier die Fuugel swimmen däd. In dät Foarjier un dän Häärst äisje do Bläshannen uk Gäärs. Bie Winterdai fljooge do Bläshannen nit aal ätter dät Suude wai. Do, do nit wäch fljooge, kon me fodderje, toun Biespil mäd Brood. == Broud == [[Bielde:Blaesshuhn-kueken-werdenberg.jpg|thumb|200px|right|N Nääst mäd Suukene]] Dät Nääst fon ju Bläshanne is maasttieds in dät Woater, nai bie dät Ouger, wier dät Rait un ju uur Ougervegetation ounfoatet. Dät is oafte groot un uut swimmende Plontendeele baud. In dän April af in dän Moai foatje do Bläshannen oun, hiere fieuw bit tjoon Oaiere tou lääsen, mongs uk al in dän Meerte. Wan jo feräärgerd un stöörd wäide, kon dät bit Juli un August anduurje. Do Oaiere sunt 52x36 mm groot un sunt ljoacht mäd roodbruune un swotte Tuddelke. Do bee Oolden broude 23-25 Deege. Do Suukene woonje dan eenige Deege in dät Nääst, leeter wäide jo fon bee Oolden fierd un hääbe ätter oachte Wieke tou fljoogen leerd. == Wällen == * Michael Lohmann:BLV-Bestimmungsbuch Vögel ISBN 3-8289-1668-6 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Fuugele]] bubaxt0usx6j531uvbfp397auz2yj5n 14 2770 106518 42447 2013-03-31T10:39:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8970425]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Gruppe-3-Elemente [[Kategorie:Chemie]] hww7pbgeyr7785t2s142usmhezig916 10 2771 17610 2009-05-16T19:49:49Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#if: {{{ZVG| }}} | [http://biade.itrust.de/biade/lpext.dll?f=id&id=biadb:r:{{padleft:{{{ZVG}}}|6|0}}&t=main-h.htm Eintrag {{#if: {{{Name| }}} | zu ''{{{Name}}}'' |…“ wikitext text/x-wiki {{#if: {{{ZVG| }}} | [http://biade.itrust.de/biade/lpext.dll?f=id&id=biadb:r:{{padleft:{{{ZVG}}}|6|0}}&t=main-h.htm Eintrag {{#if: {{{Name| }}} | zu ''{{{Name}}}'' | {{#if: {{{CAS| }}} | zu CAS-Nr. {{{CAS}}} | }} }}] | [http://biade.itrust.de/biade/lpext.dll?q=%5BF+casnr%3A{{{CAS}}}%5D&f=hitlist&t=main-hit-h.htm&tf=doc&tt=document-frame.htm&x=Advanced&c=redirect&s=Contents&h1=Title%5B%2C100%5D Eintrag zu {{#if: {{{Name| }}} | ''{{{Name}}}'' | CAS-Nr. {{{CAS}}} }}]}} in der GESTIS-Stoffdatenbank des [[Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung|BGIA]]{{#if: {{{Datum| }}} | , abgerufen am {{{Datum}}} }} <small>(JavaScript erforderlich)</small> 0opwj662ugks7i6rfblf76wvtb2j2ux 0 2772 17624 17623 2009-05-17T07:12:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bläshanne]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bläshanne]] 3x8ag4juq976w9qx1x5sjx8muziu6ol 14 2773 17632 2009-05-17T09:26:59Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Nobelpriese“ wikitext text/x-wiki Nobelpriese dq6ctvmgonbig4ttpyhvw3kntg5pql1 0 2774 105298 104066 2013-03-08T20:50:15Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q18847]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Woaterhanne |- | align="center" | [[Bielde:Gallinula chloropus -moorhen and 3 chicks on water.jpg|270px|Wieuwelke Woaterhanne mäd hiere Suukene]]<br><small>Ne Woaterhanne ''(Gallinula chloropus)''<br>mäd hiere Suukene</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''Gruiformes'' |- | ''Familie:'' || ''Rallidae'' |- | '' Sleek:'' || ''[[Gallinula]]'' |- | ''Oard:'' || Woaterhanne ''(Gallinula chloropus)'' |- |} |} Juu '''Woaterhanne''' ''(Gallinula chloropus)'' is n Fuugel un heert, as juu grattere [[Bläshanne]] ''(Fulica atra)'' uk, tou juu Familie ''Rallidae''. In Seelterlound kon me uk fuul Woaterhannen fiende, foarallen bie'n Hollener See. == Broud == [[File:Waterhoennest.JPG|thumb|left|200px|N Nääst mäd Oaiere]] Dät Nääst is nai bie dät Ouger monken dät Rait un juu uur Ougervegetation. Doo Woaterhannen kriegje insen af twäie in n Jier, säilden uk träie, Suukene. Joo lääse fon April bit Juli hiere Oaiere. Dät sunt fieuw bit alwen ljoachte, man dunker sprinkelge Oaiere, doo 34x31 mm groot sunt. Doo Oolden wikselje sik bie dät Uutbrouden ou, un ätter njugentien bit twountwintich Deege sluupje doo litje Suukene uut. 35 Deege leeter kon sunne litje Woaterhanne al fljooge, man juu blift noch loanger mäd hiere Bruure un Sustere touhoope. Wan dät moor as een Broud in dät Jier rakt, hälpe doo junge Woaterhannen mongs uk mee, doo litjere Bruure un Sustere tou fodderjen. {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Fuugele]] 2370pto26um5w6joxx4ygxz9scij8s0 0 2775 17640 2009-05-17T10:57:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woaterhanne]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woaterhanne]] lz6btgrpwijvx310a5sv8owzksr4lwq 0 2778 120754 104067 2022-05-16T22:31:10Z Makenzis 10622 /* Ärfoulge */ wikitext text/x-wiki '''SK It Hearrenfean''' ([[Niederloundsk]]: ''sc Heerenveen'') is n Foutbalplouch uut [[It Hearrenfean]], [[Fryslân]]. Die Foutbalplouch spielt in dät [[Abe Lenstra Stadion]]. == Ärfoulge == * Niederloundske Pokalsieger: [[2009]] == Bielden == <gallery> Image: Abe Lenstrastadion.jpg|Abe Lenstra Stadion Image: Abe Lenstra u11c.JPG|Abe Lenstra Image: Kit body herenveen0809.png|SK It Hearrenfean Triko Image: Heerenveen 33 jaar Frysk.JPG|Riegenoardnenge in do lääste 33 Jiere </gallery> == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.sc-heerenveen.nl/ Websiede fon SK It Hearrenfean] [[Kategorie:Foutbal]] ss56v13xjrao3x5fn6uo7sqma3j00dk 10 2779 17731 2009-05-20T15:07:22Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{| {{Bausteindesign2}} | style="width: 25px; vertical-align: top" | <imagemap> Bild:Disambig-dark.svg|25px rect 1 1 1 1 [[Hilfe:Begriffsklärung]] desc none </imagem…“ wikitext text/x-wiki {| {{Bausteindesign2}} | style="width: 25px; vertical-align: top" | <imagemap> Bild:Disambig-dark.svg|25px rect 1 1 1 1 [[Hilfe:Begriffsklärung]] desc none </imagemap> | <noinclude> Dit is ne Foarloage, juu bloot in Kombination fon ne uur Foarloage (Foarloage:Individuelle Art.Begrkl./Ätter dän Text) benutsed wäide kon. Juu häd uk bloot n Sin, wan me deertwiske n Text schrift. toun Biespil schäl in juu Siede uur juu '''Oante''' stounde: "Mäd dät Woud '''Oante''' af '''Wüülde Oante''' wäide mongs uk uur Oarde beteekend. Dissen Artikkel is uur juu gewöönelke Oard ''Anas plathyrhynchos'' (düütsk:Stockente)." Foar moor sjuch [[Wikipedia:Begriepskläärenge]]!</noinclude> migkb68rvmgc8qmb90ldohbr85zyu7z 10 2780 17736 17735 2009-05-20T15:22:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki |} </div> {| {{Bausteindesign2}} | style="width: 25px; vertical-align: top" | |} </div> <noinclude> Disse Foarloage kon bloot ätter ne Individulle Begriepskläärenge, juu in naan oainen Artikkel is, benutsed wäide. Foar moor, sjuch [[:Foarloage:Individuelle Art.Begrkl./Foar dän Text]] un [[Wikipedia:Begriepskläärenge]]! </noinclude> i19se7glua4ntel447lpsxufc7ouh16 14 2781 17741 2009-05-20T16:47:53Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Gravitation“ wikitext text/x-wiki Gravitation tvsaqjpf1360glcmg4z3gzxxcudokp9 14 2782 17742 2009-05-20T16:48:08Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Aerodynamik“ wikitext text/x-wiki Aerodynamik 0vgwxqqsjdy1v3f5onurgdule6v87o5 14 2783 17753 17749 2009-05-20T18:29:26Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Mechanik [[Kategorie:Physik]] hh8xeenuej06id9uknom6srm84t73hp 14 2784 107973 106960 2013-09-21T00:16:28Z Pltcult 5369 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 0 2786 105407 104069 2013-03-10T00:10:39Z CommonsDelinker 11 The file [[:Image:Widukind-Herfod.jpg]] has been removed, as it has been deleted by [[:commons:User:Fastily]]: ''Housekeeping or non-controversial cleanup''. ''[[m:User:CommonsDelinker|Translate me!]]'' wikitext text/x-wiki '''Widukind''' (Wiet Bäiden) waas Härtsoch fon do [[Saksen]] fon 777 bit tou 785. Hie häd Wierstand laistet juun [[Korl die Groote|Korl dän Groote]] in do [[Saksenkriege]], wieroun uk do [[Fräisen]] bedeeligd wieren. Do [[Franken]] wüülen dät Kristendom wiedje ätter dät Noude un Aaste, deer wier do Fräisen un Saksen lieuwden. == Geschichte == Dät lääste Stuk fon dät [[Fräiske Riek]] hiede Korl die Groote aal in [[772]] äroberd, deerätter schuulen do Saksen sik fon do Franken uk ätter dät Kristendom uumereeke läite. In 777 wuude dät saksiske Heer fersloain fon do Franken un Widukind fluchtete ätter do Dänen wai. In 778 kompede Karl die Groote juun do Sarazenen in [[Spanien]]. In 782 keem Wikdukind tourääch as Oppermon fon do Saksen wierbie n frankisken Apruur juun do Franken äntstuud. Deerbie doodeden do Saksen dät frankiske Heer un twäin fon do hoochste Beamten fon dän frankiske Köönich. Ju Rache fon do Franken waas woarschienelk ap e Naite fon Verden (Aller) wierbie Korl die Groote 4.500 Saksen koppedee (Bloudgjucht fon Verden). Ap n Middewinter 785 wuude Widukind dööpet fon do Franken. Hie is fermoudelk stuurwen 807. == Ferbiendengen ätter buuten == {{CommonsLittik|Category:Widukind|Widukind}} * [http://www.widukind-museum-enger.de/ Widukind Museum] <small>''Düütsk''</small> [[Kategorie:Geskichte]] fphwi7snharapi0rjyb4pawiqnrl2r5 14 2787 115361 104070 2018-01-09T17:05:04Z Wwikix 8153 - wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Asien]] 2k9cywbw8gxhpp5gzu1vxk3vd574ps4 0 2788 116781 104071 2018-05-12T12:10:11Z Steinbach 14 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Elbe Einzugsgebiet.png|thumb|right|Juu Elbe un dät Gebiet, wierfon juu Woater kricht]] Juu '''Elbe''' ([[platdüütsk]]: ''Elv'') is ne Äi in [[Tschechien]] un [[Düütsklound]]. Juu is 1091,47 km loange un fljut bie [[Cuxhaven]] in juu Noudsee. {{stump-links}} [[Kategorie:Äi]] e6s2xovy0aa0uhd5oh8q620m4855mo5 14 2789 17983 17790 2009-05-24T15:30:24Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Äie [[Kategorie:Geographie]] cogn95hq2xuo4h9tpkuufmwf17eqbl9 0 2790 104072 101521 2013-03-08T14:22:01Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 66 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q552]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Oder.png|thumb|right|Juu Oder (dät Gebiet, wierfon juu Woater kricht, is ljoacht)]] Juu '''Oder''' (dät is die düütske Noome, ap [[Polnisk]] "'''Odra'''" un ap [[Sorbisk]] "'''Wodra'''") is ne Äi, juu in [[Tschechien]] truch [[Polen]], un dan ap juu Gränse twiske Polen un [[Düütsklound]] fääre in juu [[Aastsee]] fljut. Juu is, ätter ferscheedene Definitione, wäkken Deel fon juu Mündenge tou juu '''Oder''' un wäkken tou juu Aastsee heert, 866 - 898 km loange. {{stump-links}} [[Kategorie:Äi]] b1khp7jt19iqgete9ab8t1bcfw49tim 0 2791 17818 2009-05-22T06:25:14Z Heinz 88 häd "[[Poaskebloume (Narcissus)]]" ätter "[[Poaskebloume]]" ferschäuwen:&#32;Dät sunt twäin Noomen, nit aan! wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Poaskebloume]] jgnof7dz5i11ac55ru3ffvkwfcdgnek 0 2792 17819 2009-05-22T06:26:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Poaskebloume]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Poaskebloume]] dh9dvhnrmbgy8125mqumwho3kk9ghsu 0 2793 17820 2009-05-22T06:27:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Poaskebloume]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Poaskebloume]] dh9dvhnrmbgy8125mqumwho3kk9ghsu 0 2794 119910 104074 2021-07-10T18:38:51Z The Explaner 10252 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''''Laurasiatheria''''' |- | align="center" | [[Bielde:Laurasiatheria.jpg|200px|ferscheedene Laurasiatheria]] <br /><small>Ferscheedene ''Laurasiatheria''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Buppeklasse:'' || Keeuwebäkke ''(Gnathostomata)'' |- | '' Riege:'' || ''Tetrapoda'' |- | ''Klasse:'' || [[Suugedierte]] ''(Mammalia)'' |- | ''Unnerklasse:'' || "Normoale Suugedierte" ''([[Eutheria]])'' |- | ''Uuroardenge:'' || ''Laurasiatheria'' |} |} Doo '''''Laurasiatheria''''' (Ne Uuroardenge fon doo [[Suugedierte]]) sunt n [[Taxon]] sunner [[Phänotyp|phänotypiske]] Kannegaid. [[Bielde:Laurasia-Gondwana.svg|thumb|200px|left|Laurasia un Gondwana in dät [[Trias]] foar 200 Mio. Jiere]]Dät Taxon wuude bloot truch molekulargenetiske Unnersäikengen äntdäkt. Doo Foarfoaren fon doo '''''Laurasiatheria''''' sunt uut dän [[Waarelddeele|Waarelddeel]] [[Laurasia]] keemen, die der foar loange Tied uutnunner breeken is tou Laurentia (Däälich: [[Noudamerikoa]]) un [[Eurasien]]. Juu fiske-äänelke Oard ''Balaenoptera musculus'' (düütsk:Blauwal) heert uk tou doo '''''Laurasiatheria''''' un is nit bloot dät grootste Suugediert, dät is sogoar dät grootste un sweerste Diert, dät deer jeemoals ap juu Äide tou fienden waas. Dät [[Sustertaxon]] fon doo '''''Laurasiatheria''''' sunt woarschienelk doo ''Euarchontoglires'', wiertou uk doo [[Moanske]]ne heere. {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] sb3cgq3yhd6aqp2ro4zkr0ua8xmmawy 14 2795 104076 101537 2013-03-08T14:22:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 129 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q4095469]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Anatomie [[Kategorie:Wietenskup]] j2cg89p0hosidovqshz9bqr6gt8yu1k 0 2797 118969 115304 2020-04-01T16:01:36Z Echando una mano 10735 wikitext text/x-wiki {{Lântabel | eigennamme = '''Republiek van Suid-Afrika''' (Afrikoansk)<br /> '''Republic of South Africa''' (Ängelsk)<br /> '''Riphabliki yeSewula Afrika''' (isiNd.)<br /> '''IRiphabliki yaseMzantsi Afrika''' (isiXh.)<br /> '''IRiphabliki yaseNingizimu Afrika''' (isiZu.)<br /> '''Rephaboliki ya Afrika-Borwa''' (Noud-Sotho)<br /> '''Rephaboliki ya Afrika Borwa''' (Suud-Sotho)<br /> '''Rephaboliki ya Aforika Borwa''' (Setswana)<br /> '''IRiphabhulikhi yeNingizimu Afrika''' (Sis.)<br /> '''Riphabuḽiki ya Afurika Tshipembe''' (Tsh.)<br /> '''Riphabliki ra Afrika Dzonga''' (Xitsonga)<br /> | namme = Suud-Afrikoa | flagge = Flag of South Africa.svg | wapen = Coat of arms of South Africa (heraldic).svg| lokaasje = LocationSouthAfrica.svg | motto = ''!KE E: /XARRA //KE''<br /><small>( ''Ferskeedene Foulke fereeniged'')</small>| taal = [[Afrikoansk]], [[Ängelske Sproake]], [[Zulu (Sproake)|Zulu]], [[Xhosa (Sproake)|Xhosa]], [[Swazi (Sproake)|Swazi]], [[Suud-Ndebele|Ndebele]], [[Suud-Sotho]], [[Noud-Sotho]], [[Tswana (Sproake)|Tswana]], [[Venda (Sproake)|Venda]], [[Tsonga (Sproake)|Tsonga]] | haadstêd = Pretoria | steatsfoarm = Republik | oerflak = 1.221.037 | pctwetter = - | ynwenners = 46.888.200 | teljier = 2005 | munt = Rand | muntkoade = ZAR | tiidsone = +2 | feestdei = | folksliet = Nkosi Sikelel iAfrica & Die Stem van Suid-Afrika | lânkoade = ZAF | ynternet = .za | tillefoan = 27 | }} '''Suud-Afrikoa''' is n Lound in dät suudelke [[Afrikoa]]. == Geographie == [[Bielde:Kaart Suid-Afrika.png|200px|left]]Doo Noaberloundere sunt: * [[Namibia]] * [[Botsuana]] * [[Simbabwe]] * [[Mosambik]] * [[Swasilound]] * un [[Lesotho]], wät oawers gans fon Suudafrikoa uumsleeten is. [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] [[Kategorie:Suudafrikoa| ]] fd1g9ndmczf2p7q6u41sfqnjm02tqge 0 2798 17855 2009-05-22T10:54:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Suud-Afrikoa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Suud-Afrikoa]] o6xz6g883m6096vsj5px98oas73w7x2 0 2799 119146 115323 2020-05-11T10:26:50Z Rotondus 10837 bilde wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = جمهورية السودان <br />''Jumhūriyyat as-Sūdān'' | namme = Sûdan | flagge = Flag of Sudan.svg | wapen =Sudan_coa.png| lokaasje = Sudan in its region (claimed).svg | motto = "Al-Nasr Lana"<small>([[Arabisk]])<br />"Die Siech is foar uus"</small> | folksliet = نحن جند للہ جند الوطن &nbsp;<small>([[Arabisk]])<br />"Wie sunt do Suldoate fon God un fon ju Heemoat"</small> | taal = [[Arabisk]], [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | haadstêd = Khartum | steatsfoarm = Präsidioalrepublik | oerflak = 2.505.810 | pctwetter = 6 | ynwenners = 36 bit 41 Millionen | teljier = 2006 | munt = Sudanesisken Dinar | muntkoade = SDD | tiidsone = +2 | feestdei = 1. Januar | KFZ-Känteeken = SUD | ynternet = .sd | tillefoan = 249 | }} Die '''Sudan''' is n Lound in [[Afrikoa]]. == Geographie == [[Bielde:Map_of_Sudan_(New).jpg|300px|left]]Do Noaberlounde sunt: * [[Ägypten]], * [[Libyen]], * [[Tschad]], * Ju [[Zentroalafrikoanske Republik]] * Ju [[Demokratiske Republik Kongo]] * [[Suud-Sudan]] * [[Äthiopien]] * [[Eritrea]] Die Sudan häd uk n Andeel an ju Kuste fon dät Roode Meer. [[Suud-Sudan]] häd sik 2011 ouskat. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] 7brq9swdfvoohgtfb64ihm3ct8126f6 0 2800 111181 111180 2015-09-14T11:22:59Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''Himalaya''' is ne Riege fon hooge Bierge, do der truch Apfooldjen äntstuuden, as ju [[Indiske Ploate]] sik juun [[Eurasien]] bewääged häd un deermäd touhoopewoaksen is. Die 8.848 Meeter hooge [[Mount Everest]], dät is die grootste Bierich fon ju [[Äide]], heert uk tou dän '''Himalaya'''. [[Bielde:Himalaya Mosaik.jpg|810px|thumb|Panorama fon dän Himalaya, dät häd n [[Astronaut]] fon ju [[ISS]] photographierd.]] {{stump}} [[Kategorie:Asien]] [[Kategorie:Bierich-Loundskup]] qx1rzdo1p6qn0mhq89te3ys8l7riapv 14 2801 111178 17859 2015-09-14T11:21:39Z Heinz 88 Ju Siede wuud loosmoaked. wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 0 2802 104084 96870 2013-03-08T14:23:06Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 55 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q131792]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cuenca del Orinoco.png|miniatur|rechts|Die Orinoko un dät Gebiet, wierfon hie Woater kricht]] Die '''Orinoko''' (uk "'''Orinoco'''") is ne groote Äi in [[Suudamerikoa]]. Hie is 2.140 Kilometere loange un fljut uut [[Kolumbien]] truch [[Venezuela]], wier hie sik apdeelt ([[Bifurkation]]), un dan fljut hie in dän [[Atlantik]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Äi]] ihd2ui4klix00lv9iwep3qvmdyzrgr8 0 2803 105870 104086 2013-03-11T11:01:09Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1832774]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Tadarida australis'' |- | align="center" | [[File:Haeckel_Chiroptera_Nyctophilus_geoffroyi_geoffroyi.jpg|300px|Die Kop fon Tadarida australis]] <br><small>Die Kop fon ''Tadarida australis''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Familie:'' || ''[[Molossidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Molossinae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Tadarida]]'' |- | ''Unnersleek:'' || ''Tadarida'' |- | '' Oard:'' || ''Tadarida australis'' |- |} |} '''''Tadarida australis''''' is ne Oard fon doo [[Fläddermuuse]]. ''Tadarida australis'' heert tou doo grootste Oarde in hieren Sleek. Kop un Rump sunt touhoope 8,5 - 10 cm loange, die Stäit 4 - 5,5 cm die Unnerierm (juu "Unnerjuuke") 5,7 - 6,3 cm un dät Gewicht 25 - 40 g. Me kon disse Oard in Deele fon [[Australien]] fiende, fon [[Western Australia]] bit [[Queensland]] un [[Victoria (Australien)|Victoria]]. == Wällen == *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] kcvbhgwf17ef2zj07cx0fblf5dp6f4j 0 2804 118649 105872 2019-10-12T12:29:44Z Taketa 2666 +beelde wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Saccolaimus saccolaimus'' |- | align="center" | [[File:Naturalis Biodiversity Center - RMNH.MAM.32650.b pal - Saccolaimus saccolaimus - skin.jpeg|200px]] |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Buppeoardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Emballonuridae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Saccolaimus]]'' |- | ''Oard:'' || ''Saccolaimus saccolaimus'' |} |} '''''Saccolaimus saccolaimus''''' is ju [[Nominatfoarm]] fon dän [[Fläddermuuse|Fläddermuus]]-Sleek ''[[Saccolaimus]]''. Ju lieuwet in [[Indien]], [[Bangladesch]], [[Burma]], dät [[Malaiiske Hoolichailound]], [[Sri Lanka]], [[Great Nicobar]], [[Sumatra]], [[Java (Ailound)|Java]], [[Borneo]], do [[Talaud-Ailounde]], [[Sulawesi]], [[Timor]], [[Halmahera]], [[Näi-Guinea]], [[Guadalcanal]] un in [[Australien]] in dät noudwäästelke [[Northern Territory]] un dät noudaastelke [[Queensland]]). Deer is ju Oard toun Biespil in ferskeedene Woold-Habitate, Höölen un Bauwierke tou fienden. Jo lieuwje in Gruppen touhoope, in [[Thailound]] häd me Gruppen fon fieuw af säks Dierte fuunen. == Wällen == *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] cmqv1dcyunvhunr32xtabwuyi451by0 0 2805 105873 104090 2013-03-11T11:01:19Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q371577]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Eumops'' |- | align="center" | [[File:Eumops perotis.jpeg|200px|Eumops perotis]]<br><small>''Eumops perotis''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Molossidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Molossinae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''Eumops'' |- |} |} '''''Eumops''''' is n [[Amerikoa|amerikoansken]] Sleek fon doo [[Fläddermuuse]]. == Oarde == Me kon dissen Sleek apdeele in oachte [[Rezent|rezente]] Oarde: * ''Eumops auripendulus'', tou fienden fon Suud-[[Mexiko]] bit Noud-[[Argentinien]], Suud-[[Brasilien]], [[Jamaica]] un [[Trinidad]]. * ''Eumops underwoodi'' Suud-[[Arizona]] bit [[Nicaragua]] * ''Eumops glaucinus'' Suud-[[Florida]], Middel-Mexiko bit Noud-Argentinien, Suudaast-Brasilien, [[Kuba]] un [[Jamaica]] * ''Eumops maurus'' uut [[Venezuela]], [[Guyana]] un [[Suriname]] * ''Eumops dabbeni'' uut dät Doal fon dän [[Río Magdalena]] in [[Kolumbien]], uut Noud-Venezuela, Middel-[[Paraguay]], un juu argentiniske Provinz [[Chaco]]. * ''Eumops bonariensis'' uut Suud-Mexiko bit Middel-Argentinien * ''Eumops hansae'' uut n gjucht suudelken Deel fon Mexiko, [[Honduras]], [[Costa Rica]], [[Panama]], Venezuela, Guyana, [[Frantsöösk Guyana]], Noud-Middel-[[Peru]], [[Bolivien]] un Noud-Brasilien * ''Eumops perotis'' uut dän suudwäästelken Deel fon doo [[USA]], Noud- un Middel-Mexiko, Kolumbien, Guyana, [[Ecuador]], Peru, Bolivien, Paraguay, Brasilien, Noud-Argentinien un Kuba. == Wällen == *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] lqpwpjk1b9krrmvin23b6rqbdczgsl3 0 2806 105871 104092 2013-03-11T11:01:12Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q604995]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Hipposideridae'' |- | align="center" | [[Bielde:Hipposideros cervinus - Gould.jpg|300px|Hipposideros cervinus]] <br /><small>Juu Oard ''Hipposideros cervinus''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerklasse:'' || ''Eutheria'' |- | ''Buppeoardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''Hipposideridae'' |- |} |} Doo '''''Hipposideridae''''' sunt ne Familie fon doo [[Fläddermuuse]]. Joo lieuwje in doo tropiske un subtrobiske Gebiete fon [[Afrikoa]], [[Asien]] un [[Australien]]. == Sleeke == Dät rakt njuugen [[Rezent|rezente]] Sleeke in disse Familie: * ''[[Hipposideros]]'' * ''[[Asellia]]'' * ''[[Anthops]]'' * ''[[Aselliscus]]'' * ''[[Rhinonycteris]]'' * ''[[Triaenops]]'' * ''[[Cloeotis]]'' * ''[[Coelops]]'' * ''[[Paracoelops]]'' == Wällen == * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] 0gvip93oodxettb7l0k9z0s96cjrpzi 0 2807 105450 104094 2013-03-10T23:48:11Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q853268]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Mormoopidae'' |- | align="center" | [[Bielde:Mormoops blainvillii.jpg|300px|Mormoops blainvillii]] <br /><small>Die Kop fon ''Mormoops blainvillii''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerklasse:'' || ''Eutheria'' |- | ''Buppeoardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''Mormoopidae'' |- |} |} Do '''''Mormoopidae''''' sunt ne [[Amerikoa|amerikoanske]] Familie fon do [[Fläddermuuse]]. Jo hääbe oafte n gjucht säildsoam Gesicht. Dät rakt twäin Sleeke in disse Familie: * ''[[Pteronotus]]'' * ''[[Mormoops]]'' {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] sblf3jvvf1oljjeiz2urch586328avs 0 2808 74518 17903 2011-12-14T00:32:05Z タチコマ robot 87 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Wikipedia:Skrieuw foar ju seelterfräiske Wikipedia]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Skrieuw foar ju seelterfräiske Wikipedia]] 0emgsii00r76rxrv77n0toqxz9o6bh0 0 2809 120349 116462 2021-11-16T17:29:26Z The Explaner 10252 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Canoidea'' |- | align="center" | [[Bielde:Caniformia 2021 Montage.jpg|300px|]] <br /><small>''Canis lupus lupus'', ju [[Nominatfoarm]] fon dän [[Wulf]]</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Klasse:'' || [[Suugedierte]] ''(Mammalia)'' |- | ''Unnerklasse:'' || Normoale Suugedierte ''(Eutheria)'' |- | ''Uuroardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Uurfamilie:'' || '''''Canoidea''''' |} |} Ju [[Roowdierte]]-Uurfamilie '''''Canoidea''''' uumfoatet do Huunde, Moddere, Boare un äänelke Dierte. Die [[Kat]], die [[Leeuwe]], do [[Hyänen]] un äänelke Roowdierte heere deerjuun tou do ''[[Feloidea]]''. Me kon do apdeele in... ** ''[[Ailuridae]]'' ** ''[[Mephitidae]]'' ("Stjunkdierte") ** ''[[Procyonidae]]'' ** [[Moddere]] ''(Mustelidae)'' ** ''[[Canidae]]'' ** [[Boare]] ''(Ursidae)'' * [[Rubben]] ** ''[[Odobenidae]]'' ** ''[[Otariidae]]'' ** ''[[Phocidae]]'' {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] i7sh5hci2gnjydnjsvtu3fy8x164yb7 0 2810 114628 104096 2017-10-08T17:16:24Z Jarould 6369 ([[c:GR|GR]]) [[File:14-nandinia binotata.JPG]] → [[File:Nandinia binotata, Manchester Museum.jpg]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Feloidea'' |- | align="center" | <br />[[Bielde:Tabby cat in the grass.jpeg|250px|N Kat ''(Felis silvestris catus)'']] <br /><small>N [[Kat]] ''(Felis silvestris catus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Klasse:'' || [[Suugedierte]] ''(Mammalia)'' |- | ''Unnerklasse:'' || Normoale Suugedierte ''(Eutheria)'' |- | ''Uuroardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Uurfamilie:'' || '''''Feloidea''''' |} |} Doo '''''Feloidea''''' sunt ne Uurfamilie, juu tou doo Roowdierte heert. Tou doo '''''Feloidea''''' (dät kumt uk fon [[Latiensk]] "Felis", die Kat) heere Dierte as die [[Kat]]. Deerjuun heere Dierte, doo genetisk moor dän [[Huund]] liekje, tou ne uur Uurfamilie, doo ''[[Canoidea]]'' (fon Latiensk "Canis", die Huund). Tou doo '''''Feloidea''''' heere doo Familien ''[[Felidae]]'', ''[[Hyaenidae]]'', doo madagassiske Roowdierte ''([[Eupleridae]])'', doo ''[[Herpestidae]]'', doo ''[[Viverridae]]'' un doo ''[[Nandiniidae]]''. <gallery> Bielde:Pair of lions v2.jpg|Hier sunt [[Leeuwe]]n as Biespil foar doo ''Felidae'', man deertou heere uk fuul litjere Oarde as toun Biespil die gans normoale Kat. Bielde:Crocuta crocuta - Buffalo Zoo.jpg|''Crocuta crocuta'' (düütsk: Tüpfelhyäne) as Biespil foar doo Hyaenidae Bielde:Cryptoprocta Ferox.JPG|''Cryptoprocta ferox'' (düütsk: Fossa) as Biespil foar doo madagassiske Roowdierte ''([[Eupleridae]]) </gallery> <gallery> Bielde:Indian Mongoose (Herpestes javanicus)- is it- at Hyderabad, AP W 101.jpg|''Herpestes javanicus'' (düütsk: Kleiner Mungo) as Biespil foar doo ''Herpestidae''. File:Binturong in Overloon.jpg|''Arctictis binturong'' (düütsk:Binturong) as Biespil foar doo ''Viverridae''. File:Nandinia binotata, Manchester Museum.jpg|''Nandinia binotata'' (düütsk:Pardelroller) is juu eensiche Oard uut juu Familie ''Nandiniidae''. Juu Familie is also monotypisk. </gallery> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] 5wrt6vlzz082832vofixiz2nqxu0mvz 0 2811 116931 116929 2018-05-24T09:57:05Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Eutheria'' |- | align="center" | [[File:Eutheria.png|200px]] <br><small>Ferscheedene ''Eutheria'' uut aal doo fjauer Uuroardengen</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Buppeklasse:'' || Keeuwebäkke (Gnathostomata) |- | '' Riege:'' || Tetrapoda |- | ''Klasse:'' || [[Suugedierte]] (Mammalia) |- | ''Unnerklasse:'' || Haagere Suugedierte (Eutheria) |} |} Doo '''Haagere Suugedierte''' (Eutheria) sunt doo "gans normoale" [[Suugedierte]] juunuur doo [[Püütdierte]] un doo [[Uursuugedierte]]. Me kon joo apdeele in fjauer Uuroardengen: * [[Afrotheria]] * [[Euarchontoglires]] * [[Laurasiatheria]] * [[Xenarthra]] Doo ''Euarchontoglires'', wiertou t.B. die Moanske heert, un doo ''Laurasiatheria'', wiertou t.B. die [[Wulf]] heert, sunt woarschienelk [[Sustertaxa]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] 2n4t3ic08ezdnqxtt49a14tddltbkr4 10 2812 107700 107272 2013-08-01T21:26:15Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5056]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] '''Foar''' 95ijpso1iwthr8birl7s27k77rwco93 0 2813 104099 101462 2013-03-08T14:25:00Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 50 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q26838]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Hoase |- | align="center" | [[Bielde:Feldhase Schiermonnikoog.JPG|250px|N Hoase ''(Lepus europaeus)'' ap [[Schiermönkooge]]]] <br /><small>N Hoase ''(Lepus europaeus)'' ap [[Schiermönkooge]]</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Uuroardenge:'' || ''[[Euarchontoglires]]'' |- | ''[[Taxon]] sunner Stappe:'' || ''[[Glires]]'' |- | ''Oardenge:'' || [[Hoasenoardige]] ''(Lagomorpha)'' |- | ''Familie:'' || ''Leporidae'' |- | ''Sleek:'' || ''Lepus'' |- | ''Oard:'' || '''Hoase ''(Lepus europaeus)''''' |} |} Die '''Hoase''' ''(Lepus europaeus)'' is n [[Suugedierte|Suugediert]]. Hie kon in dän Woold un in dät Gäärslound lieuwje, man intensive [[Loundwirtskaft]] is nit goud foar him. [[Bielde:Running hare.jpg|thumb|left|250px|N fljuchtjenden Hoase]] Die Hoase häd neen Hööle as dät [[Kanienken]]. Wan hie ne Gefoar sjucht, duuket hie sik in ne litje Molle un hoopet, dät hie nit blouked wäd. Wäd hie daach blouked, dan kon hie gau wächloope, mäd 50 km/h, kuut sogoar mäd 70 km/h. Hie kon 3 Meeter hooch un soogen Meeter wied springe. {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] 5zespt286wwxtex47s7rp2vf936syz5 0 2814 17978 2009-05-24T15:17:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoase]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoase]] tnuhl0xie6cgtdzn1ik454yxrla1alp 0 2815 104101 95346 2013-03-08T14:25:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 118 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5401]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Doo [[Waarelddeele]] [[Europa]] un [[Asien]] sunt touhoopewoaksen. Uut dissen Gruund wäide joo oafte as aan Waarelddeel blouked, die dan "'''Eurasien'''" naamd wäd. [[Bielde:LocationEurasia.png|800px|Eurasien ap juu Waareld]] {{stump}} [[Kategorie:Geographie]] t884fbwo4r9rbyjxqyhyvgf6jop1739 14 2816 17985 2009-05-24T15:56:33Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Stääde [[Kategorie:Geographie]]“ wikitext text/x-wiki Stääde [[Kategorie:Geographie]] 04gyptmlvfb8n69593jeptvd00b6xwu 0 2817 115383 115382 2018-01-09T17:20:54Z Wwikix 8153 /* Wällen */ wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Republik Ieslound | Noome = Ieslound | Flaage = Flag of Iceland.svg | Woapen = Coat of arms of Iceland.svg | Steede = Europe location ISL.png | Woalspruch = - | Amtssproake = [[Iesloundsk]] | Haudstääd = Reykjavík | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 103.000 | pztWoater = 2,7 | Ienwoonere = 319.756 | Täljier = 2008 | Munte = Iesloundske króna | Muntkode = ISK | Tiedzone = +0 | Fierdai = - | Nationoalhymne = Lofsöngur | Loundkode = ISL | Auto-Känteeken = - | Internet-TLD = .is | Telefonfoarwoal = 354 | }} '''Ieslound''' (is. ''Ísland'') is n Lound in [[Europa|Noud-Europa]]. Ju Haudstääd is [[Reykjavík]] un die Präsidänt fon ju Republik is sänt [[2016]] [[Guðni Th. Jóhannesson]]. == Geographie un Geologie == Dät Haud-Ailound Ieslound un eenige uumelääsende litjere Ailounde, do Deel fonne Republik Ieslound sunt, sunt vulkoaniske Ailounde ap n [[Middel-Atlantisken Rääch]]. Ieslound häd ne Flakte fon 103000 km², ju tou 62.6% uut wöist Lound, tou 23.1% uut Vegetation, tou 11.6% uut [[Glitsker]]e un tou 2.7% uut Seen bestoant. Do maaste Ljuude lieuwje an do Kusten, wült die Hauddeel fon't Ailound fon vulkoanisk wöist Lound un Glitskere iennuumen wäd. Düsse Gebiete sunt bolde uunbewoonboar. Ju Haudstääd un grootste Stääd fon Ieslound, Reykjavík, lait ainewaiens twiske dät Wääste un dät Suudwääste fon Ieslound. == Wirtskup == 3% fon do Ljuude oarbaidje in ju Buuräi (Bäiste, Iesloundske Skäipe un Hoangste juust so as Glääshuuse, wier sogoar Bananen ounbaud wäide), 3% gunge wai tou fiskjen, 20 % oarbaidje in ju Industrie un 70 % oarbaidje in n Tjoonstlaistengs-Sektor. Fääre sunt ätterwoaksende Energie un Resourcen in ju See gjucht wichtich in Ieslound, deeruum dät die Stoat ne goude Loage foar Fiskjen häd un do geologiske Uumstounde goud foar [[Geothermie|geothermiske]] Energie sunt. Ju Munte fon Ieslound hat "Iesloundske króna (ISK)" Ieslound wuude läip fon ju Finanzkrise träfd, man fon eenige wäd optimistisk foaruuttäld, dät sik ju Wirtskup bit 2011 wierhoalje wol. Gruunde deerfoar skällen ''"uumewaareldfjuntelke Nutsenge fon skeene Energie un Resourcen in ju See, unnerstutsed fon goude Infrastruktur, n goud fundierd Pensions-System, Kultuur fon Innovation un ne junge un goud bildede Befoulkenge"'' weese. == Politik un Geskichte == Ieslound wuude in't Jier [[1918]] uunouhongich fon [[Dänemark]] un is sänt [[1944]] ne Republik. Die Präsident fon Ieslound is [[Olafur Ragnar Grímsson]] un ju Premierministerske is [[Jóhanna Sigurðardóttir]] (Samfylkingin, ne sozioal-demokratiske Paatäi). Dät Parlament fon Ieslound is dät Alþingi, dät as ooldest aktiv Parlament fon ju Waareld beteekend wäd, man däälich daach gjucht uurs funktioniert as in't Middeloaler. Ieslound is neen Lid fon ju [[Europäiske Union]], man häd in [[2009]] aasked, een Lid tou wäiden. == Wällen == [http://www.iceland.is Gateway to Iceland (al 2009 ätterkieked)] {{stump-links}} [[Kategorie:Ieslound| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] hpf2gl4tlqqdv8ksa56f28iblgcootq 0 2821 120188 107233 2021-08-08T23:39:53Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Ju seelter '''Archivloade''' stuud in ju roomelster Säärke un hied ne Laangte fon fjauer Fout loangsk, fjauerkaantich un mäd fjauer Fäite fersäin, deerfoar trjo Hongslotte. Deerfon hied älke Täärp n Koaie. Ju is 1812 ferkooped wuuden, man knu is deerfon ne Ätterbieldenge moaked, ju der ap n 1.10.2000 [https://web.archive.org/web/20081207161900/http://www.saterland.de/htm/2000.htm wier in ju Säärke broacht wuuden] is, man ju nu in dät [[Skäddeler Määlnemuseum]] stounde skäl. == Sjuch uk == * [[Seelter Archiv]] {{historstump}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Geskichte]] misukgfqeoqwbavz0fcfbren4t4ahfg 14 2823 18267 2009-05-31T18:09:00Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „ [[Kategorie:Wietenskup]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wietenskup]] ezxv51q5oj0ce0v3557ia54f4mw6bc0 14 2824 18277 2009-05-31T18:13:50Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „ [[Kategorie:Wietenskup]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wietenskup]] i6qfqu66wjxhpewvvp135tmo3rvh2kn 14 2825 18286 2009-05-31T18:16:08Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „ [[Kategorie:Wietenskup]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wietenskup]] ezxv51q5oj0ce0v3557ia54f4mw6bc0 14 2826 120914 107099 2022-07-17T13:24:59Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki <!-- <br />'''Kategorieboom'''<categorytree mode=all hideroot=on>Haudkategorie</categorytree>''[[Haudsiede]]''<br /></div> --> lqrjt378fuwfgxwsk9s8s6a4mak8fh9 14 2827 18299 2009-05-31T18:46:16Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „ [[Kategorie:Haudkategorie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Haudkategorie]] sii88pi689j3bdbk85bsuww3fmh5r39 14 2828 109014 107371 2014-03-14T13:21:27Z Nta 2014 5790 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Haudkategorie]] 4gmbzus35enyb8wir3728qoj9hojh87 14 2829 110309 18357 2014-12-20T19:00:17Z GeskichteJTP 6351 wikitext text/x-wiki Deer sunt Artikkele, doo mäd dät Fäk '''Sälskup''' touhoopehongjen {{CommonsLittik|Society|Sälskup}} [[Kategorie:Haudkategorie]] 0x1dc3iw2xe9yp0o77wyxzagp44eiwb 0 2832 109084 105399 2014-03-20T00:31:56Z Nta 2014 5790 Normdoaten wikitext text/x-wiki [[Bielde:QinshihuangBW.jpg|right|thumb|220px|Qin Shi Huang]]'''Qin Shi Huang''' (259-210 f.Chr.) wäd wäil betrachted as die eerste [[Kaiser]] fon [[China]]. Hie ärooberde 6 Lounde: Qi, Chu, Yan, Zhao, Wei un Han. Hie standardisierde ju [[Chinesiske Skrift]] un ferboont loose Ferdäägenengsmuuren in dät Noude tou ju [[Chinesiske Muure|Groote Muure]]. Al bie sien Lieuwend liet hie sien lääste Rauesteede baue, ferdäägend fon ju nu bekoande [[Terrakottaarmee]]. Deeruum dät hie uk leeter as die eerste Kaiser bekoand blieuwen died, liet hie aal Bouke fon fröiere Härskere ferbaadenje. {{Normdaten|TYP=p|GND=118819097|NTA=071930620|VIAF=52486278}} [[Kategorie:China]] [[Kategorie:Geskichte]] 9ce4dk34hn8w8padpisu0swqwrj49t1 0 2833 119149 115358 2020-05-11T10:30:40Z Rotondus 10837 /* Sjuch uk */ Republik China wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = 中華人民共和國<br />中华人民共和国<br />Zhonghuá Rénmín Gònghéguó | namme = Sina | flagge = Flag of the People's Republic of China.svg | wapen = National Emblem of the People's Republic of China.svg| lokaasje = China in its region (claimed hatched).svg| motto = | folksliet = | taal = [[Hoochchinesisk]] | haadstêd = [[Peking]] | steatsfoarm = Foulksrepublik | oerflak = 9.596.960 | pctwetter = 2,8 | ynwenners = 1.373.541.278| teljier = 2016 | munt = Renminbi | muntkoade = CNY | tiidsone = +8 | feestdei = 1. Oktober | lânkoade = CHI | ynternet = .cn | tillefoan = 86 | }} '''China''' is n groot Lound in [[Asien]]. == Sjuch uk == * [[Pinyin]] * [[Hoochchinesisk]] * [[Chinesiske Muure]] * [[Qin Shi Huang‎]] * [[Republik China]] {{stump}} [[Kategorie:China| ]] [[Kategorie:Lound in Asien|China, Foulksrepublik]] 0qrpz8adrzgdcvkhejcmmm3xfj0trde 0 2835 110790 110789 2015-05-18T16:53:43Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC /* Literatuur */ wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Ooldenbuurich | ôfbylding = Schlosswache mit Lambertikirche.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 162.481 <small>(2011)</small> | oerflak = 102,96 km&sup2; | befolkingstichtens = 1578 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 4 M. buppe N.N. | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = Gerd Schwandner | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = [http://www.oldenburg.de/ www.oldenburg.de] }} '''Ooldenbuurich''' is ne kringfräie Stääd in [[Läichsaksen]], ungefeer 40 km aastelk fon dät [[Seelterlound]]. Ju Universitätsstääd un eemoalige Residenzstääd (blw. [[Haudstääd]]) fon ju Groafskup, fon dät Härtsochdum, fon dän Fräistoat un fon dät [[Lound]] [[Ooldenbuurich (Lound)|Ooldenbuurich]] is mäd 160.000 Ienwoonere ätter [[Hannover]], [[Brunswiek]] un [[Ossenbrääch]] ju fjoodgrootste Stääd as uk een fon do Buppesäntren fon dät Lound [[Läichsaksen]]. == Geskichte == * 1108: "Aldenburg" toun eersten Moal ärwäänd. * 1345: Ooldenbuurich kricht [[Stäädsgjuchte]]. * 1448: Groaf Christian fon Ooldenbuurich wäd Köönich fon [[Dänemark]]. * 1603: Groaf Anthon Günther hoalt Ooldenbuurich buute dän Trüütichjierige Kriech. * 1667: Groaf Anthon Günther stuurwen, Ooldenbuurich wäd Deensk. Ju Pest is in de Stääd. * 1676: Ju Stääd wäd truch Bround fernäild. * 1786: Ju eerste Spoarboank ap de Waareld in Ooldenbuurich apgjucht. * 1773: Ooldenbuurich wäd ne Groafskup. * Twiske 1815 un 1918 waas Ooldenbuurich n Groothärtsochdum. * 1945: Truch 42.000 Fluchtlinge woakst ju Stääd. * 1946: Ooldenbuurich kumt bie dän Deelstoat [[Läichsaksen]]. * 1973: Universität wäd apgjucht. * 2004: Ooldenbuurich waas bit toun 31.Dezember 2004 Sit fon dän [[Regierengsbetsirk Weeser-Oamse]]. Die wuud mäd dissen Doatum - as aal uur Regierengsbetsirke in Läichsaksen - aplöösd. Sietdän is Ooldenbuurich Sit fon ne Regierengsfertreedenge fon dät Lound Läichsaksen. == Wirtskup & Ferkier == Ju Stääd wäd tou do maast dynamiske Wirtskupsregionen fon Düütsklound reekend.<ref>Spiegel.de [http://www.spiegel.de/wirtschaft/soziales/staedte-rangliste-muenchen-dominiert-die-republik-a-802775.html Städte-Rangliste: München dominiert die Republik]</ref> Ooldenbuurich lait an fjauer ferskeedene Autoboane. Dät sunt die A 28 ätter Lier in dät Wääste un ätter [[Bremen]] in dät Aaste, die A 29 ätter Wilhelmshoawen, un die Autoboanring die der touhoopestoald is uut A 293 un K 346 / L 865 N. Fon Ooldenbuurich kon me mäd dän Iersenboan ätter Bremen, Lier, Osnabrück un Wilhelmshoawen. Ju [[Weser]] un ju [[Hunte]] fljoote truch de Stääd. Buute ju Stääd rakt et n Fljoogploats. == Literatuur == *Franz Hellbernd un Heinz Möller, Oldenburg, ein heimatkundliches Nachschlagewerk, Vechta 1965. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{Grootstääd in Düütsklound}} {{Läichsaksen}} [[Kategorie:Ooldenbuurich| ]] qn48uq5eck7mjn5t4xccali95nduf41 0 2836 19287 19280 2009-06-21T22:54:10Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Groningen (Stäad)]]" ätter "[[Groningen (Stääd)]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Groningen (Meente)]] gh51z2rhuu54e3urt67rzkvpvwhr6pb 0 2837 120081 107849 2021-08-08T22:39:03Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dapperheidgrotepier.jpg|thumb|250px|Ne Schilderenge fon Groote Pier.]] '''Groote Pier''' ([[Wäästfräisk]]: '''Grutte Pier''', 1480? - 28. Oktober 1520) is die Noome wierunner '''Pier Gerlofs Donia''' as fräisken Fräiegaidsstrieder bekoand wuuden is. Et rakt fuul Mythen uur Groote Pier, wiertruch et nit gjucht muugelk is uum altied ju Weerhaid tou bestimmen. == Geschichte == Täämelk sicher is Groote Pier in [[Kimswert]] bädden, in dän twäide Haaldeel fon dät 15. Jierhunnert uum dät jier 1480. Hie waas die Suun fon Gerlof Piers Donia un Fokel Sybrants Bongma un hilkede Rintsje Syrtsema. Do bee kreegen in 1506 aan Soon, Gerlof Piers Donia. Dät Moanske fon Pier Gerlofs Donia is 1515 stuurwen. In dät Jier [[1498]] keem [[Fryslân]] unner Albrecht fon [[Saksen]], die der Söldnere ätter Fryslân wai soande uum do Probleme tou bekämpjen. Do dät nit holp, roate dissen Heersker sien Gjuchte ap Fryslân wieruume an dän düütske Kaiser. Kaiser Maximilian I soande do do Groafe fon Hollound, wät tou ju Besättenge fon [[Starum]] fierde. Pier Donia waas Buur in Kimswert, wier sin Buurenhoaf, die Osinga State, 1515 truch saksiske Söldnere deelbaadend wuude. Me kwad dät sien Moanske deerbie doodkeemen is. Deertruch wäd hie n strääwigen Strieder juun do saksiske un do hollounske Besättere. Unner sien Anfierenge foarde ju Seeroowerflotte ''De Swarte Heap'', fon [[Makkum]] un [[Warkum]] uut ap ju [[Suudersee]]. Mäd sien Seeroowerflotte behärkskede hie ju Suudersee. Glieks tou Begin fon sien "Karriere" hiede Groote Pier 28 holloundske Schiepe äroberd, wierfoar hie siksälwen mäd dän Titel "Köönich fon do Fräisen" beloond hiede. [[Desiderius Erasmus]] waas gans kritisk uur Groote Pier sien Äroberenge.<ref name="erasmus">The Age of Erasmus, Lectures Delivered in the Universities of Oxford and London, by P.S.Allen, Clarendon Press 1914</ref> In dät Jier 1517 is Pier gjucht aktiv ap ju Suudersee, gript fuul Schiepe oun un hälpt Truppen uut [[Gelderlound]] ätter [[Medemblik]] wai tou kuumen. As ju Äroberenge fon ju Buurich fon Medemblik naan Ärfoulch waas, plunnerde un broundschätsede Pier ju Stääd. In 1517 hiede Pier uk dät Täärp [[Asperen]] äroberd un bienaist aal do Ienwoonere doodäin.<ref> Beekman, Martinus. Beschreiving van de Stad en Baronnie Asperen. Vertoonende haare oudheid, gebouwen, hooge, en verdere regeering, ens. Utrecht, Mattheus Visch, 1745.</ref> Pier heelt ju Stääd Medemblik besät un benutsede ju as Basis bit die holloundske Steedhoolder ju Stääd wieruume äroberde. In dätsälge Jier keem die Steedhoolder fon Hollound mäd ne Kriechsflotte. Anthonius van den Houte wuude die Kaptain un kreech "Admiroal fon ju Suudersee" as Tittel. In dän Begin hiede die hollounske Kaptain n litjen Ärfoulch truch dät Ferbaadenjen fon n poor fräiske Schiepe bie [[Bunschoten]]. Groote Pier äroberde deerätter 11 hollounske Schiepe un besiegde 1518 ju Flotte fon do hollounske Steedhooldere bie [[Hoorn]].<ref>Sicking, Louis (2004), ''History of Warfare, Volume 23: Neptune and the Netherlands State, Economy, and War at Sea in the Renaissance'', ISBN 9004138501, Siede 294</ref> As hie saach dät Karl V. fon Gelderlound ju fräiske Seeke eegentelk nit stöände, waas die Twist foar him foarbie un [[1519]] moakede hie nit moor fääre. Een Jier leeter is hie freedelk stuurwen in sien Bääd un hie wuude in ju Säärke fon [[Snits]] biesät. == Legenden == [[Bielde:Grotepier TN.JPG|thumb|250px|Standbielde fon Groote Pier in Kimswert.]] Ätter do Geschichten waas Pier riesich Groot un hiede buppemoanskelke Krafte. Uum hääruuttoufienden wäl Fräisk waas, moasten do Ljuude dät foulgjende kweede konne: "Bûter, brea en griene tsiis, wa't dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries" (Buutere, Brood un gräinen Sies, wäl dät nit kweede kon, is naan apgjuchten Fräise). Pier häd dät bruukt uum tou bestimmen af Apfoarende fon sien Schiepe wäil Fräisk wieren. Wan dät nit so waas, wuuden sukke Ljuude kielhoald un dan hiere Schip loosroowed. Dät Swäid fon Groote Pier schäl 2,15 m loange weesen hääbe. Ne Kopie deerfon honget däälich in dät [[Fräiske Museum]] in [[Ljouwert]]. == Ferwiesenge ätter Wälle == <references /> == Ferbiendengen ätter buuten == *[http://www.tiersma.com/FRISIAN/BUTTER.WAV Mediendoatäi fon Pier sien Riemsel] <small>''Wäästfräisk''</small> *[https://web.archive.org/web/20100301060515/http://www.11en30.nu/global/fri/Artikel/23 Kanon fan de Fryske skiednis] uur Grutte Pier <small>''Wäästfräisk''</small> [[Kategorie:Fräiske Geskichte]] f456m4vnwjauyjt8c8yfj3lxml9696r 0 2839 18547 2009-06-05T20:18:14Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Noudfräisk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noudfräisk]] 9ns65qmrc2gx5cvee11e8vujt1onjdp 0 2840 119641 114016 2021-01-24T20:56:53Z Eru Rōraito 11353 /* Biespil */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki Dät '''Anglofräiske''' wäd uk wäil Noudwäästgermanisk naamd. Do Sproaken fon disse Sproakgruppe wäide fon ungefeer 325 Million Moanskene baald. Mäd grooten Oustand is dät [[Ängelske Sproake|Ängelske]] ju grootste Sproake. Uur Sproaken in disse Sproakgruppe sunt dät [[Skottisk]]e, [[Wäästfräisk]], [[Noud-Fräisk]] un [[Seelterfräisk]]. == Biespil == {| align=centre | {| border="1" align=right padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 100%;" !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Sproake !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|1 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|2 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|3 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|4 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|5 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|6 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|7 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|8 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|9 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|10 |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Ängelsk |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|one |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|two |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|three |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|four |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|five |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|six |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|seven |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|eight |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|nine |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ten |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Ooldängelsk |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ān |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tƿeȝen<br />tƿā<br />tū |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|þrīe<br />þrēo |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fēoƿer |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fīf |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|siex |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|seofon |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|eahta |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|niȝon |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tīen |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Skottisk |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ane<br />yae |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|twa |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|thrie |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fower |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|five |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|sax<br />sex |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|seiven |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|aicht<br />aucht |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|nyne<br />neen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ten |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Wääst-Fräisk |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ien |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|twa |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|trije |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fjouwer |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fiif |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|seis |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|sân |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|acht |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|njoggen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tsien |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Aast-Fräisk (Seelterfräisk) |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|een<br />aan |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|two<br />twäin |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tjo<br />träi |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fjauer |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fieuw |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|säks |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|soogen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|oachte |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|njuugen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tjoon |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Noud-Fräisk (Mooring) |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|iinj<br />ån |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tou<br />tuu |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|trii<br />tra |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fjouer |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fiiw |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|seeks |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|soowen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|oocht |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|nüügen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tiin |} |} [[Kategorie:Sproaken]] q94ohpspdei3pyzg7hsjvnruj0obm6b 0 2841 122202 121980 2023-02-25T19:16:01Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small> -- '''[[21. Jierhunnert]]''' -- <small>[[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]] -- [[24. Jierhunnert|24.]]</small><br /> <small>Jiere: [[2006]] - [[2007]] - [[2008]]</small> - '''2009''' - <small>[[2010]] - [[2011]] - [[2012]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} Hier sunt Geböärnisse fon '''2009''', ätter ferscheedene Themen oardend. Moonige sunt in moorere Apsatse tou fienden, wült joo in ferscheedene Kategorie paasje. == Foarfalle == === Politik === * [[2. Januoar]]: [[Carlos Gomes Júnior]] wäd as Ätterfoulger fon [[Carlos Correia]] die Premierminister fon [[Guinea-Bissau]]. * [[7. Januoar]]: [[John Atta-Mills]] wäd die Präsident fon [[Ghana]], as Ätterfoulger fon [[John Agyekum Kufuor]]. * [[20. Januoar]]: [[Barack Hussein Obama II]] wäd as Ätterfoulger fon [[George Walker Bush]] die Präsident fon doo [[USA]]. * [[27. Januoar]]: Protäste juun ju Regierenge fon [[Madagaskar]] unner [[Marc Ravalomanana]] beginne, uumdät ju aan Kanoal fon't Fiersjoon sluute wüül, die een Rääde fon dän foarige Präsident [[Didier Ratsiraka]] uurdrain hiede. Anfierder fon do Protäste is die Oainer fon dän Kanoal un Buurmääster fon [[Andry Rajoelina]], die een Juunregierenge uutropt. * [[18. Februoar]]: [http://www.ga-online.de/?id=540&did=12011 Poststempel] [http://www.bdph.de/forum/archive/index.php/t-5049.html mäd ''Seelterlound''] > * [[4. Meerte]]: [https://web.archive.org/web/20120118232106/http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_artikel.php?id=1943130& Seelter bie Merkel]. * [[6. Meerte]]: Andry Rajoelin, Anfierder fon do Protäste juun ju [[Madagaskar|madagassiske]] Regierenge, un Boas fon ju sälwen uutruupene Juunregierenge, fluchtet in ju [[Frankriek|frantsööske]] Boskup. * [[10. Meerte]]: Dät Militär uurnimt ju Macht in [[Madagaskar]]. Jo uurreeke ju Macht ätters an ju fon Oppositsjoons-Anfierder Andry Rajoelin uutruupene Juunregierenge. * [[7. Juni]]: [[Europaköär 2009|Europaköär]] (Direktwoal fon dät [[Europäisk Parlemänt|Europarlamänt]]) in [[Düütsklound]]. Doo uur [[Europäiske Union|EU]]-Loundere hääbe dät uk twiske dän 4. un dän 7. Juni moaked. === Wietenskup === * [[19. Moai]]: Juu eerste wietenskuppelke Beschrieuwenge fon juu uutstuurwene Primatenoard ''[[Darwinius masillae]]'' wäd bekoand moaked. Juu Oard wuude truch dän [[Norwegen|norwegisken]] Paläontologe [[Jørn H. Hurum]] mäd Hälpe fon dän Holotypus, dät 47.000.000 Jiere oolde Fossil "Ida", wät [[1983]] in juu Grube Messel bie [[Darmstadt]] fuunen wuude, beskrieuwen. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[11. Januoar]]: [[Quirino De Ascaniis]], italieensken roomsk-kathoolsken Pestoor un Missionoar in Hongkong * [[11. Januoar]]: [[Pio Laghi]], italieensken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[11. Januoar]]: [[Pat Lindsey]], US-amerikoanske Politikerske * [[14. Januoar]]: [[Angela Morley]], britiske Komponistinne un Dirigentinne == HS-Näis, Ättergjuchte un Seelter Seeken == === Seelterlound un juu Seelter Sproake === * 18. Februoar: [http://www.ga-online.de/?id=540&did=12011 Poststempel] [http://www.bdph.de/forum/archive/index.php/t-5049.html mäd ''Seelterlound''] > [[Bielde:POSTSTEMPEL Seelterlound.JPG|50px]] * 4. Meerte: [https://web.archive.org/web/20120118232106/http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_artikel.php?id=1943130& Seelter bie Merkel]. * 6. Meerte: [https://web.archive.org/web/20120119022506/http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=1944716& Karl-Peter Schramm uur dän Besäik]. * 11. April: [https://web.archive.org/web/20120118153424/http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=1975173 24 junge Schäddeler besäike Kurs Seeltersk] * 5. Juni: Seelterfräiske Wikipedia häd 1.000 Artikkele. Artikkel 1.000 waas n Artikkel uur [[Pier Gerlofs Donia]]. [[Bielde:1000art.png|50px]] * 18. Juni: [[Die litje Prins]] ap Seeltersk ärschienen. Sjuch uk [http://www.ga-online.de/?id=540&did=19025 hier] un [http://www.saterland.hyves.nl/blog/ deer]. * 4. Sept.: Symposium uur Seeltersk. [https://web.archive.org/web/20090918063613/http://www.radiobremen.de/nordwestradio/sendungen/nordwestradio_journal/saterfriesisch100.html Lusterjet hier!] * 4. Okt. 19:30: [http://www3.ndr.de/sendungen/niedersachsen_1930/lokaltermin128.html NDR-Seendenge] uur Seelterlound. [http://www3.ndr.de/sendungen/niedersachsen_1930/videos/ndsmag1876.html KIEKJET!] * 12.Okt.: Seelter Buund [http://www.ga-online.de/?id=540&did=21012 behaalt Foarstand]. * 15.Nov.: Poapst [http://www.leeuwardercourant.nl/nieuws/regio/article5442081.ece/Paus-groet-bezoekers-Friezenkerk gröitet Besäikere restaurierde Fräisensäärke.] * 1.Dez.: [http://www2.ga-online.de/index.php?id=542&did=22934 Lound tält 5700 Euro foar Woudebouk tou.] * 2. Des.: Sunnerkloas [https://web.archive.org/web/20120118120341/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2174123/Erlebnisreiche+Fahrt+mit+Bar%DFeler+Jan.html traktiert seelter Bäidene.] === Wikipedia ap Seeltersk === * 21. Meerte: [[Wikipedia:Weerskup#Logo|Uus Logo]] ap Seeltersk! * 5. Juni: Seelterfräiske Wikipedia häd 1.000 Artikkele. [[Kategorie:21. Jierhunnert]] 68acooy93u5jutj41c2z585tq0b4e30 10 2843 89450 89448 2012-07-15T21:54:02Z Bernd 1291 Bernd verschob Seite [[Foarloage:Wäilkuumen]] nach [[Foarloage:Wäilkeemen]] wikitext text/x-wiki {| style="border-spacing:8px;margin:0px -8px" |class="MainPageBG" style="width: 55%; border: 2px solid #cedff2; background-color: white; vertical-align: top" | {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="5" style="vertical-align:top; background-color:light blue; " |- | colspan="3" style="background-color:#cedff2;" |[[Bielde:Wikipedia-logo.png|20px]] <big>'''Moin!''' Wäilkeemen ap ju seelterfräiske [[Wikipedia]] . |- |} {|style="width:100%;" |style="width:45%;vertical-align:top;"| Wikipedia is [[Spezial:Neue_Seiten|ne]] kostenloose [[Enzyklopädie]] mäd [[Wikipedia:Wät is Wikipedia|fräien Inhoold]], ju in Touhoopeoarbaid schrieuwen wäd. [[Bielde:Nuvola apps bookcase.png|25px]] '''[[Wikipedia:Gebruuksanwiesenge|Wier kon ik ounfange?]]'''<br />Ju Gebruuksanwiesenge fon ju Wikipedia. [[Bielde:Crystal Clear action apply.png|25px]]'''[[Wikipedia:Portoal|Bruukereportoal]] '''<br />Hier konnen jie aal do Benutsersieden fiende. |style="width:55%;vertical-align:top;"| [[Bielde:Gtk-dialog-info.svg|25px]] '''[[Hälpe bie de Wiki-Programmasproake]]'''<br />Läs hier uk wo du sälwen Sieden touföigje un beoarbaidje koast. [[Bielde:Nuvola apps ksirc.png|25px]] '''[[Wikipedia:Weerskup|Weerskup]]'''<br />Baal mäd uur Benutsere. [[Bielde:Crystal Clear app kedit.png|25px]] '''[[Wikipedia:Spielsteede|Spielsteede]]'''<br />Wan du n näien Benutser bäst af uut uur Gruunde wät uutprobierje wolt. |} |} <br><div> <br /><div /> 0qy2gwc6bquawfbj4at0vqa874s59zh 0 2845 110456 104121 2015-02-13T19:53:02Z 80.61.191.210 + bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map NL Wûnseradiel Kimswert.png|thumb|right|Die [[Himrik]] (Täärpgebiet) fon Kimswert]] [[File:Grotepier TN.JPG|thumb|''[[Pier Gerlofs Donia|Grutte Pier'']]]] '''Kimswert''' is n Täärp in ju Meente [[Súdwest Fryslân]], suudelk fon [[Harns (Stääd)|Harns]]. === Befoulkenge === * [[1954]] - 665 * [[1959]] - 587 * [[1964]] - 558 * [[1969]] - 526 * [[1974]] - 545 * [[2004]] - 607 == Groote Suune fon Kimswert == * [[Pier Gerlofs Donia]] {{Koördinaten|53_8_25_N_5_26_8_E_type:city_zoom:14_region:NL|53° 8' NB, 5° 26' AL}} [[Kategorie:Fryslân]] 13u8e44ukx3re9e1w79m8hsssml3mi3 0 2846 119075 111338 2020-04-08T12:20:30Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[12. Jierhunnert|12.]] -- [[13. Jierhunnert|13.]] -- [[14. Jierhunnert|14.]]</small> -- '''[[15. Jierhunnert]]''' -- <small>[[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1495]] - [[1496]] - [[1497]]</small> - '''1498''' - <small>[[1499]] - [[1500]] - [[1501]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[7. April]]: [[Koarl VIII. (Frankriek)|Koarl VIII.]] stäärft. Ätters foulget him [[Ludwig XII.]]. * [[20. Moai]]: Die [[Portugal|portugiesiske]] Äntdäkker [[Vasco da Gama]] roaket ju Stääd [[Kalikut]] un häd deermäd dän Seewai ätter [[Indien]] fuunen, so as dät sin Apdraach waas. * [[23. Moai]]: Die fon Poabst [[Alexander VI.]] as „Häretiker, Schismatiker un Minoachter fon dän Hilligen Stoul“ exkommunisierde Präätjer [[Girolamo Savonarola]] wäd ap ju ''Piazza della Signoria'' in [[Florenz]] ferbaadend. * [[30. Moai]]: [[Christoph Kolumbus]] begint sien trädde Raise ätter Amerikoa. Hie kumt in 1500 wieruume. *[[17. Dezember]]: Ätter ju Inthronisierenge fon [[Ludwig XII.]] in Frankriek wäd mäd Wieten fon Poabst [[Alexander VI.]] ju sänt 22 Jiere bestoundende Ächte mäd [[Jeanne de Valois]] säärkelk be'eended. * Eende fon ju [[Fräiske Fräiegaid]]. [[Kategorie:15. Jierhunnert]] tj7kz0yvluwbu033x6nd5mt9r8qfrvi 0 2847 121653 120682 2022-09-20T00:06:44Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rotterdam standbeeld Erasmus.jpg|thumb|200px|Statue fon Erasmus in Rotterdam.]] '''Desiderius Erasmus''' (* [[27. Oktober]] 1465 [of 1469] in [[Rotterdam]]; † [[12. Juli]] [[1536]] in [[Basel]]) waas n bekoanden Humanist, [[Philosoph]] un Skrieuwer fon fuul Bouke. Een fon sien wichtichste Wierke waas ju Uursättenge fon dät [[Näie Testamänt]] in dät Näigriechiske. Do maaste Wierke sunt tou fienden in ju Meentebibliothek fon Rotterdam. Hie waas uurigens uk bekoand mäd dän Moaler [[Hans Holbein (die Jungere)|Hans Holbein dän Jungere]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20090223205543/http://www.erasmus.org/index.cfm?fuseaction=site.show&CTX_ID=2DDCF433F1F6C16942AA739E59DAFB8E Erasmus online] <small>''Ängelsk''</small>, <small>''Niederloundsk''</small> {{Normdaten|TYP=p|GND=118530666|NTA=068551959|LCNAF=n79055814|VIAF=87673996}} {{SORTIERUNG:Erasmus}} [[Kategorie:Philosoph]] [[Kategorie:Niederlounder]] kyeotyietq488smbdcjjfe6ugkj3g83 0 2848 118306 114879 2019-04-23T16:48:57Z Wolverène 5883 l. wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Republika e Shqipërisë | Noome = Albanien | Flaage = Flag of Albania.svg | Woapen = Albania state emblem.svg | Steede = LocationAlbania.svg | Woalspruch = | Amtssproake = Albanisk| Haudstääd = Tirana | Stoatsfoarm = - | Fläche = 28.748 | pztWoater = 4,7| Ienwoonere = 2.886.026| Täljier = 2016 | Munte = [[Lek]] | Muntkode = ALL | Tiedzone = +2 | Fierdai = 28. November | Nationoalhymne = Hymni i flamurit| Loundkode = ALB | Auto-Känteeken = - | Internet-TLD = .al | Telefonfoarwoal = 355 | }} '''Albanien''' is n [[Lound]] in Aast-[[Europa]]. Ju [[Haudstääd]] is [[Tirana]] un die Präsident fon ju Republik is siet [[2007]] [[Ilir Meta]]. == Geografie == Albanien wäd begränsed fon: * [[Serbien]] un [[Montenegro]] in dät Noude, * [[Noudmakedonien]] in dät Aaste, * [[Griechenlound]] in dät Suude, * [[Adriatiske See]] in dat Wääste. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Europa]] jsz7wyj9l2tm05a0lp02u81vk28ojal 0 2849 74150 18607 2011-12-11T12:38:25Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[West-Fryslân]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[West-Fryslân]] hf3s2l3qhurld0f8eotikza11jslcke 0 2850 18608 2009-06-07T09:58:44Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Noudfräislound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noudfräislound]] a746pekx5h70agxiarw1fyyhn4s42yp 0 2851 107010 25891 2013-04-15T02:57:48Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki In disse Lieste kuume do Medien uut [[Noud-Fräislound]], [[Aast-Fräislound]] un [[Wääst-Fräislound]] foar, do uk in ju fräiske Sproake schrieuwe of seende. == Aast-Fräislound == * [[Seelter Seendenge|Ems-Vechte-Welle]] <small>''Radio''</small> * [[Eala]] <small>''Tiedschrift''</small> == Wääst-Fräislound == * [[Omrop Fryslân]] <small>''Radio un TV''</small> * Radio Middelsé <small>''Radio''</small> * [[Froeks.tv]] <small>''Internet TV''</small> * Fynst <small>''Internet Säitenge''</small> * [[De Moanne]] <small>''Tiedschrift''</small> * Styl <small>''Tiedschrift''</small> * Switsj <small>''Tiedschrift''</small> * LinKk <small>''Tiedschrift''</small> In Wääst-Fräislound wäd in do Säitengen uk Fräisk schrieuwen, man do Säitengen schrieuwe moor Niederlounsk. Et rakt fuul Organisatione do hiere Fereensblääd ap Fräisk schrieuwe, do sunt nit in disse Lieste apnuumen wuuden. == Noud-Fräislound == * Radio magic music <small>''Radio''</small> * Nordfriisk Radio NFR <small>''Radio''</small> [[Kategorie:Radio]] hykzioumw2thukfmvjsomrx5vfb9018 14 2852 18615 18613 2009-06-07T10:57:40Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Technik]] khsu8vrg2s9bsyll5fayolwfmkzhiz9 10 2853 25890 18621 2009-11-21T17:14:53Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki :[[Image:1rightarrow.png|15px]] <small>Sjuch [[{{{1}}}]] foar dän Haudartikkel.</small> pfpk726bkivm804qd1h6lmvqtoplal7 0 2854 113335 104131 2016-08-19T02:13:04Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en). wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Principat d'Andorra | Noome = Andorra | Flaage = Flag of Andorra.svg | Woapen = Coat of arms of Andorra.svg | Steede = LocationAndorra.svg | Woalspruch = Virtus unita fortior | Amtssproake = Katalanisk| Haudstääd = Andorra la Vella | Stoatsfoarm = Federoale Monarchie | Fläche = 468 | pztWoater = 0,26| Ienwoonere = 85.470| Täljier = 2014 | Munte = Euro | Muntkode = EUR | Tiedzone = +1 | Fierdai = 8. September | Nationoalhymne = El Gran Carlemany | Loundkode = AND | Auto-Känteeken = - | Internet-TLD = .ad | Telefonfoarwoal = 376 | }} '''Andorra''' is n litje [[Lound]] in Wääst-[[Europa]]. Ju [[Haudstääd]] is [[Andorra la Vella]] un do Ko-Prinsen fon dät Prinsdum sunt siet [[2003]] [[Joan Enric Vives Sicília]], Biskop fon [[Seu d'Urgel]] un [[Nicolas Sarkozy]], Präsident fon [[Frankriek]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Europa]] [[Kategorie:Països Catalans]] thizt25vg1z4epnw1bjrx7x1ig7gmh8 0 2855 110617 107053 2015-04-11T14:37:05Z Magioladitis 1940 All info is kept in Wikidata, removed: {{Link FA|az}} using [[Project:AWB|AWB]] (10900) wikitext text/x-wiki As '''Natuurwietenskuppe''' wäide doo Wietenskuppe beteekend, doo sik mäd juu lieuwjende af nit lieuwjende Natuur befoatje. Doo klassiske fjauer Natuurwietenskuppe sunt: * [[Biologie]] * [[Chemie]] * [[Geologie]] * [[Physik]] {{stump-links}} [[Kategorie:Natuurwietenskup| ]] 9hmzalrxgq5mtsnukng3jrtn2x7b4k9 0 2856 54476 18658 2011-02-27T12:06:02Z Pyt 12 häd "[[Geologie af Äidgeschichte]]" ätter "[[Äidgeskichte]]" ferschäuwen: praktisker foar Säikere wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Geologie]] hfxt792y47u39sulw0xoe2fcwzrch4e 0 2857 122068 118569 2023-02-23T15:20:18Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Wichtige Skjonisse ap dän '''7. Januoar''' == Foarfaale == * [[49 f. Kr.]]: Die [[Roomsken Senoat|Roomske Senoat]] beslut, dät [[Gaius Iulius Caesar]] eerste sien Troppen äntläite un sien [[Imperium (Room)|Imperium]], dät hat sien Befeels-Moacht uur [[Gallien]] un [[Illyrien]], deellääse skuul, eer hie wier näi foar dät [[Konsuloat]] kandidierje duur. [[Gnaeus Pompeius Magnus|Pompeius]] kricht dän Apdraach, ju [[Roomske Republik]] juun [[Gaius Iulius Caesar|Caesar]] tou ferdäägenjen. * [[1878]]: [[Anthony W. Gardiner]] wäd Präsidänt fon [[Liberia]]. Hie is die Ätterfoulger fon [[James Spriggs Payne]] * [[1959]]: Juu [[Kuba|kubaniske]] Regierenge unner [[Fidel Castro]] wäd truch doo [[USA]] anärkoand. * [[2009]]: [[John Atta-Mills]] wäd die Präsidänt fon [[Ghana]], as Ätterfoulger fon [[John Agyekum Kufuor]]. * [[2015]]: Bie n islamistisken Terror-Sleek truch twäin Kampere fon [[Al-Qaida in dän Jemen]] ap ju frantsööske [[Satire]]-Tiedskrift [[Charlie Hebdo]] wäide in [[Paris (Stääd)|Paris]] tweelich Moanskene uumebroacht. == Tou Waareld keemen == * [[1800]]: [[Millard Fillmore]], fon [[1850]] tou [[1853]] tou die trättienste Präsidänt fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] * [[1830]]: [[Albert Bierstadt]], Kunstler fon ju [[Romantik]] * [[1899]]: [[Francis Jean Marcel Poulenc]], frantsöösken Komponist == Stuurwen == * [[1989]]: [[Hirohito]], Kaiser fon [[Japan]] (* [[1901]]). * [[2003]]: [[Erich Beyreuther]], düütsken luthersken Theologe un Säärkenhistoriker * [[2018]]: [[France Gall]], frantsööske Sjungerske * [[2021]]: [[Henri Schwery]], Swaitser roomsk-kathoolsken Kardinoal un Biskop fon [[Bistum Sitten|Sitten]] [[Kategorie:Januoar]] 38fuqryjoca67vlzvlkehdosypzp86n 14 2858 39710 18664 2010-08-09T08:34:46Z Vargenau 631 Ju Siede wuud loosmoaked. wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 14 2859 18665 2009-06-08T18:41:32Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Mounde [[Kategorie:Kalänner]]“ wikitext text/x-wiki Mounde [[Kategorie:Kalänner]] 3yn0fngvfkem3s3nt5y9zboxm9f77c5 14 2860 42187 18666 2010-09-10T10:26:50Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Tied]] [[Kategorie:Geskichte]] mbn76rok5i7qqo9be1nl0nbtfdcrkik 0 2863 104136 102016 2013-03-08T14:29:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 172 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q75]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Internet map 1024.jpg|thumb|200px|Visualisierenge fon do ferskeedene Routen truch Deele fon dät Internet.]] [[Bielde:Internet users en 2007.PNG|500px|thumb|Prozentsats Internetbruukere pro Lound in 2007]] Dät '''Internet''' is ne Samlenge fon [[Computernät]]te wierbie fuul Computere mädnunner ferbuunen sunt un Doaten uuttuuskje. Deertruch kon me Internettjoonste as E-mail, Doatäiuurdreegenge, WWW, Telefonie, [[Radio]] un [[Fiersjoon]] nutsje. Wült n Computernät gewöönelk apbaud is uut köärperelke Komponente ([[Koabel]]e, [[Skaltenge]]n usw.), bestoant n Internet bloot uut ne Riege [[Protokol]]le, in dän Fal fon dät gängelke Internet dät sonaamde IP (Internet Protokol). [[Computer]]e in ferskeedene Nätte un mäd unnerskeedelke [[Bedrieuwssystem]]e konnen truch dät Anweenden fon do Protokolle mädnunner kommunisierje. == Nätte == N köärperelk Computernät is maast begränsed tou n Gebiet of ne Organisation. Dät System fon juunsiedige Kommunikation in sun bekniepen Gebiet wäd uk je wäil [[Intranet]] naamd. Uut aal moor Intranätte häär is uk Tougong muugelk tou dät Internet, wült uursuume däälich uk wäkke Sieden ap dät [[Waareld-wied-Wäb|Waareld-wiede-Wäb]] (''www'') bloot foar Persoone of Organisatione tougongelk sunt, do deer apaat foar ärmächtiged sunt. Wät in dän Spreekgebruuk as “dät Internet” beteekend wäd, is n groot eepenbeer Computernät, n Nät fon Nätte, wierbie me sik haalt an do ''Requests For Comments'' (''Bidden uum Bemäärkengen''), ferwalted fon ju ''Internet Engineering Task Force''. Eegentelk rakt dät naan Oainer fon dät Internet. == Protokolle == Do Foarskrifte fon dät Internet sunt apstoald uum dät muugelk tou moakjen, dät ferskeedene Nätte ferbuunen wäide. Deerbie is ju Apsicht, dät sogoar dän Ferljus fon wäkke Ferbiendengen dät Nät nit kuutbräkt. Bloot wan Deele fon dät Internet goarneen Ferbiendengen moor hääbe, roaket dät Nät apdeeld in Paate, do der dan in sik noch funktionierje konnen. == WWW == [[Bielde:WorldWideWebAroundWikipedia.png|thumb|300px|Graphiske Deerstaalenge fon minner as 0.0001% fon dät [[Waareld-wied-Wäb|WWW]], mäd ju Deerstaalenge fon [[Hyperlink]]e]] Wült dät Internet an sik 1983 änsteen is, is dät eerste in dän Loop fon do Jiere foar älkuneen tou Ferföigenge keemen. Ne groote Unnerstutsenge deerbie waas, dät in n August 1991 [[HTML]] ienfierd wuude. Deertruch kon dät Internet ferwoand wäide as n Waareldwied Nät fon Sieden, do der ferbuunen sunt fon Koppelengen, do me ‘anklikke’ kon. Do maaste Dokumente do der uur dät Internet apruupen wäide konnen, sunt nu apstoald in HTML. == WAP == Een fon do näiere Foarskrifte is ju WAP-Foarskrift. Dät stoant foar Wireless Access Protocol un bestimt, wo Jou [[Mobiltelephon|Handy]] of Jou [[Houndcomputer]] träidloos mäd dät Internet kommunisierje kon. Fuul Handys konnen in dän WAP-Stand sät wäide toun Internetjen. WAP-Programme, as fon [[Google]] un [[Wapedia]], reeke biewielen ju Muugelkhaid, fluks in do [[Doatäi]]noomen - nit do Unnerskrifte - fon Bielden tou säiken. [[Kategorie:Computere]] 5bembr9hjefebp2b7tkzlby2odw1qqj 0 2864 122189 122168 2023-02-25T18:58:47Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1983]] - [[1984]] - [[1985]]</small> - '''1986''' - <small>[[1987]] - [[1988]] - [[1989]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[Spanien]] un [[Portugal]] wäide Meedglid in ju [[Europäiske Union]]. * [[6. Januoar]]: Unner een näie Ferfoatenge wäd [[Samuel K. Doe]], die sik al in 1980 oun'e Moacht putsked häd, as Stoatspräsident un Regierengsboas fon [[Liberia]] fereediged. * [[6. Juni]]: Dät [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] wäd gruunded. * [[18. Juni]]: In un uum ju [[Peru|peruoanske]] Haudstääd [[Lima]] kumt dät tou Moiteräien in Kitjene, uk mäd Jeeselnoame. Ju Regierenge slacht do Moiteräien blouderch deel, hunnerde Fangene wäide doodskeeten, uk fuul, do sik al roat hääbe. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Christina Arend]], düütske Foutbaal-Spielerske * [[14. Januoar]]: [[Cristina Aicardi]], peruoanske Badminton-Spielerske * [[14. Januoar]]: [[Stefanie Sargnagel]], aastriekiske Skrieuwerske un Cartoon-Teeknerske == Stuurwen == * [[14. Januoar]]: [[Donna Reed]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[14. Januoar]]: [[Fatma Rikkat Kunt]], turske Illuminatoorinne un Kalligroafinne [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 4680fqospb0svbejj3e1pacxlpb7fbg 0 2865 122188 118510 2023-02-25T18:56:55Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1982]] - [[1983]] - [[1984]]</small> - '''1985''' - <small>[[1986]] - [[1987]] - [[1988]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[1. Januoar]]: [[Gräinlound]] ferlät ju [[Europäiske Union]]. * [[10. Januoar]]: Die käddene [[Daniel Ortega]] fungiert as näien Präsident fon [[Nicaragua]]. Man uumdät do USA un uur Stoaten nit akseptierje wollene, wät bie ju Köär in'n November [[1984]] ruutkeemen is, kumt dät tou aan Stöän fon dän [[Contra-Kriech]] juun ju Regierenge. * [[15. Januoar]]: [[Tancredo Neves]] wäd as Präsident fon [[Brasilien]] kädden, wiermäd eenuntwintich Jiere Militär-Diktoatuur eendje. * [[21. Februoar]]: 13. Alwestäädetuur won truch Evert van Bethem uut St. Janskleaster in n Tied fon 6.47 Uure. * [[15. Oktober]]: [[Michael Gorbatsjov]] introdusiert sien ''[[perestrojka]]'' Politik. * [[6. November]]: Guerilleros fon ju [[Movimiento 19 de Abril|M-19]] nieme dän Justiz-Palast in [[Bogotá]], ju Haudstääd fon [[Kolumbien]], ien. As ju Stoatsmoacht dän tourääch-äroobert, kuume hunnerde Ljuude tou Dood. * [[13. November]]: In [[Kolumbien]] bräkt die [[Nevado del Ruiz]] uut, wiertruch dät ap dän Top fon dän Bierich tou een Snee-Smilte kumt un in'e Foulge een Hoochwoater fon ju Äi ''Lagunilla'' ju Stääd [[Armero]] in Mudde ferskäddet. Duusende kuume in ju Floud uum't Lieuwend un foar fuul, do dät uurlieuwje, wäd ju Haudstääd [[Bogotá]] een näie Heemat. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[14. Januoar]]: [[Wolfgang Bücherl]], düütsk-brasilioansken Biologe un Arachnologe * [[2. September]]: [[Abe Lenstra]], fräisken Foutbalspieler (*[[1920]]) == Nobelpriese == * Physik: Klaus von Klitzing * Chemie: Herbert A. Hauptman und Jerome Karle * Medizin: Michael S. Brown und Joseph L. Goldstein * Literatuur: Claude Simon * Freenobelpries: International Physicians for the Prevention of Nuclear War (IPPNW) * Wirtskupswietenskup: Franco Modigliani [[Kategorie:20. Jierhunnert]] dofxxqbdiluabsrt16wbqgop7uy84f4 0 2867 105299 104144 2013-03-08T20:52:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q203572]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Individuelle Art.Begrkl./Foar dän Text}} | Dissen Artikkel is uur dän gewöönelken Stiekelboars (''Gasterosteus aculeatus'' - düütsk: Dreistachliger Stichling). Ieuwenske disse Oard kon me uk uur Oarde uut juu Familie ''Gasterosteidae'' "Stiekelboarse" naame. {{Individuelle Art.Begrkl./Ätter dän Text}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Stiekelboars |- | align="center" | [[Bielde:PICT0246-1.JPG|right|300px|N Stiekelboars-Montje (Gasterosteus aculeatus)]]<br /><small>N Stiekelboars-Montje ''(Gasterosteus aculeatus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''Gasterosteiformes'' |- | ''Familie:'' || Stiekelboarse ''(Gasterosteidae)'' |- | '' Sleek:'' || ''Gasterosteus'' |- | ''Oard:'' || Stiekelboars ''(Gasterosteus aculeatus)'' |- |} |} Die '''Stiekelboars''' (''Gasterosteus aculeatus'' - düütsk: Dreistachliger Stichling) is ne Oard fon doo Bunkenfiske. Die Stiekelboars frät foarallen Äisen, litje Krääpse un Moaden fon [[Insekten]] un mongs uk litjere Fiske. == Määrkmoale == [[Bielde:Faroe stamp 248 stickleback (gasterosteus aculeatus).gif|thumb|left|200px|Wiefken (buppe) un Montje fon dän Stiekelboars ap ne färöiske Bräifmäärk]]Die Stiekelboars is normoal 4 bit 8 cm, säilden uk bit tou 11 cm groot. Sien Häid is glääd un ap sin Rääch häd hie normoal träi Stiekele, man in dän noudwäästelken Deel fon [[Schottlound]] rakt dät uk Stiekelboarse sunner Stiekele. Wan doo Stiekelboarse meerje, häd dät Montje ne blaugräine Bupperkaante un n rooden Buuk, wiertruch him dät Wiefken as Montje ärkanne kon. {{Commonscat|Gasterosteus aculeatus}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Fiske]] mcnqynu9shseyu8q5lmgt0v2smcamo2 0 2868 18797 2009-06-12T11:43:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stiekelboars]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stiekelboars]] 5tb2o0oaflqvt4xfuwhibaf7kjdij1o 14 2869 109070 18807 2014-03-17T03:37:27Z Nta 2014 5790 Kategorie:Lound in Europa wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 10 2870 18813 18812 2009-06-12T20:11:17Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Foarloage:Ienwooneretaale Düütske Loundkringe/Mecklenburg-Vorpommern]]" ätter "[[Foarloage:Ienwooneretaale Düütske Loundkringe/Mecklenbuurich-Foarpommern]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki {{#if: {{{2|}}} | <!-- Die Metadaten-Parameter sind hier unabhängig vom Schlüssel --> {{#switch: {{{2}}} | STAND = 2007-12-31 | QUELLE=[http://service.mvnet.de/statmv/daten_stam_berichte/e-bibointerth01/bevoelkerung--haushalte--familien--flaeche/a-i__/a113__/2007/daten/a113-2007-00.pdf Mecklenburg-Vorpommern Statistisches Amt - Bevölkerungsentwicklung der Kreise und Gemeinden 2007] (PDF; 522 KB) | #default= <strong class="error">Ungültiges Metadaten-Schlüsselwort <tt>{{{2}}}</tt></strong>[[Kategorie:Vorlage:Metadaten Einwohnerzahl/Fehler]] }} | {{#switch: {{{1}}} | 13001000 = 53845 <!--Greifswald, Hansestadt--> | 13002000 = 66735 <!--Neubrandenburg, Stadt--> | 13003000 = 200413 <!--Rostock, Hansestadt--> | 13004000 = 95855 <!--Schwerin, Landeshauptstadt--> | 13005000 = 58027 <!--Stralsund, Hansestadt--> | 13006000 = 45012 <!--Wismar, Hansestadt--> | 13051001 = 2823 <!--Admannshagen-Bargeshagen--> | 13051002 = 533 <!--Alt Bukow--> | 13051004 = 11294 <!--Bad Doberan, Stadt--> | 13051006 = 1271 <!--Bartenshagen-Parkentin--> | 13051007 = 1122 <!--Bastorf--> | 13051008 = 373 <!--Benitz--> | 13051009 = 2558 <!--Bentwisch--> | 13051010 = 1268 <!--Biendorf--> | 13051011 = 854 <!--Blankenhagen--> | 13051013 = 1762 <!--Börgerende-Rethwisch--> | 13051014 = 490 <!--Bröbberow--> | 13051015 = 3090 <!--Broderstorf--> | 13051016 = 824 <!--Cammin--> | 13051017 = 652 <!--Damm--> | 13051018 = 2675 <!--Dummerstorf--> | 13051019 = 4270 <!--Elmenhorst/Lichtenhagen--> | 13051020 = 1748 <!--Gelbensande--> | 13051021 = 218 <!--Gnewitz--> | 13051022 = 4253 <!--Graal-Müritz--> | 13051023 = 201 <!--Grammow--> | 13051028 = 832 <!--Hohenfelde--> | 13051033 = 375 <!--Kassow--> | 13051034 = 1208 <!--Kavelstorf--> | 13051035 = 1478 <!--Kessin--> | 13051036 = 348 <!--Kirch Mulsow--> | 13051037 = 761 <!--Klein Kussewitz--> | 13051040 = 3211 <!--Kritzmow--> | 13051041 = 4889 <!--Kröpelin, Stadt--> | 13051042 = 7262 <!--Kühlungsborn, Stadt--> | 13051043 = 2947 <!--Lambrechtshagen--> | 13051044 = 717 <!--Lieblingshof--> | 13051045 = 267 <!--Mandelshagen--> | 13051046 = 1070 <!--Mönchhagen--> | 13051047 = 4193 <!--Neubukow, Stadt--> | 13051049 = 1771 <!--Nienhagen--> | 13051050 = 163 <!--Nustrow--> | 13051051 = 2478 <!--Papendorf--> | 13051053 = 957 <!--Pölchow--> | 13051054 = 743 <!--Poppendorf--> | 13051055 = 603 <!--Prisannewitz--> | 13051059 = 895 <!--Reddelich--> | 13051062 = 2292 <!--Rerik, Stadt--> | 13051063 = 949 <!--Retschow--> | 13051064 = 2707 <!--Roggentin--> | 13051066 = 2435 <!--Rövershagen--> | 13051067 = 318 <!--Rukieten--> | 13051068 = 5843 <!--Sanitz--> | 13051071 = 5275 <!--Schwaan, Stadt--> | 13051072 = 546 <!--Selpin--> | 13051073 = 1373 <!--Stäbelow--> | 13051074 = 503 <!--Steffenshagen--> | 13051075 = 591 <!--Steinfeld--> | 13051076 = 142 <!--Stubbendorf--> | 13051077 = 4030 <!--Tessin, Stadt--> | 13051078 = 487 <!--Thelkow--> | 13051079 = 565 <!--Thulendorf--> | 13051080 = 324 <!--Vorbeck--> | 13051082 = 798 <!--Wiendorf--> | 13051083 = 781 <!--Wittenbeck--> | 13051084 = 401 <!--Zarnewanz--> | 13051085 = 1387 <!--Ziesendorf--> | 13051086 = 5793 <!--Satow--> | 13051087 = 514 <!--Am Salzhaff--> | 13051088 = 1176 <!--Carinerland--> | 13052001 = 474 <!--Alt Tellin--> | 13052002 = 369 <!--Altenhagen--> | 13052003 = 6091 <!--Altentreptow, Stadt--> | 13052004 = 574 <!--Bartow--> | 13052005 = 757 <!--Basedow--> | 13052007 = 611 <!--Beggerow--> | 13052008 = 939 <!--Bentzin--> | 13052010 = 192 <!--Bredenfelde--> | 13052011 = 575 <!--Breesen--> | 13052012 = 180 <!--Breest--> | 13052013 = 368 <!--Briggow--> | 13052015 = 1095 <!--Burow--> | 13052016 = 399 <!--Daberkow--> | 13052017 = 4914 <!--Dargun, Stadt--> | 13052018 = 12449 <!--Demmin, Hansestadt--> | 13052019 = 277 <!--Duckow--> | 13052020 = 546 <!--Düvier--> | 13052021 = 745 <!--Faulenrost--> | 13052022 = 1413 <!--Gielow--> | 13052024 = 400 <!--Gnevkow--> | 13052025 = 322 <!--Golchen--> | 13052026 = 1006 <!--Görmin--> | 13052028 = 255 <!--Grammentin--> | 13052029 = 429 <!--Grapzow--> | 13052030 = 290 <!--Grischow--> | 13052032 = 749 <!--Groß Teetzleben--> | 13052033 = 605 <!--Gültz--> | 13052034 = 475 <!--Gülzow--> | 13052035 = 129 <!--Hohenbollentin--> | 13052038 = 923 <!--Ivenack--> | 13052039 = 3316 <!--Jarmen, Stadt--> | 13052040 = 1114 <!--Jürgenstorf--> | 13052042 = 354 <!--Kittendorf--> | 13052044 = 683 <!--Knorrendorf--> | 13052045 = 357 <!--Kriesow--> | 13052046 = 718 <!--Kruckow--> | 13052047 = 682 <!--Kummerow--> | 13052048 = 248 <!--Lindenberg--> | 13052049 = 4453 <!--Loitz, Stadt--> | 13052050 = 7658 <!--Malchin, Stadt--> | 13052051 = 283 <!--Meesiger--> | 13052053 = 489 <!--Mölln--> | 13052054 = 242 <!--Kentzlin--> | 13052055 = 2113 <!--Neukalen, Stadt--> | 13052056 = 818 <!--Nossendorf--> | 13052059 = 288 <!--Pripsleben--> | 13052062 = 806 <!--Remplin--> | 13052063 = 474 <!--Ritzerow--> | 13052064 = 316 <!--Röckwitz--> | 13052065 = 1064 <!--Rosenow--> | 13052067 = 846 <!--Sarow--> | 13052070 = 437 <!--Schönfeld--> | 13052071 = 634 <!--Siedenbollentin--> | 13052073 = 265 <!--Sommersdorf--> | 13052074 = 6115 <!--Stavenhagen, Reuterstadt, Stadt--> | 13052078 = 1299 <!--Tutow--> | 13052079 = 586 <!--Tützpatz--> | 13052082 = 445 <!--Verchen--> | 13052083 = 536 <!--Völschow--> | 13052085 = 429 <!--Warrenzin--> | 13052086 = 615 <!--Werder--> | 13052087 = 614 <!--Wildberg--> | 13052088 = 710 <!--Wolde--> | 13052092 = 366 <!--Zettemin--> | 13052093 = 993 <!--Borrentin--> | 13052094 = 595 <!--Hohenmocker--> | 13052095 = 849 <!--Kletzin--> | 13052096 = 623 <!--Siedenbrünzow--> | 13052097 = 559 <!--Utzedel--> | 13052098 = 957 <!--Sassen-Trantow--> | 13053002 = 453 <!--Alt Sührkow--> | 13053003 = 894 <!--Altkalen--> | 13053004 = 935 <!--Baumgarten--> | 13053005 = 675 <!--Behren-Lübchin--> | 13053007 = 1802 <!--Bernitt--> | 13053008 = 368 <!--Boddin--> | 13053013 = 7702 <!--Bützow, Stadt--> | 13053015 = 580 <!--Dahmen--> | 13053016 = 306 <!--Dalkendorf--> | 13053017 = 974 <!--Diekhof--> | 13053019 = 231 <!--Dreetz--> | 13053020 = 326 <!--Finkenthal--> | 13053021 = 442 <!--Glasewitz--> | 13053022 = 3137 <!--Gnoien, Stadt--> | 13053026 = 699 <!--Groß Roge--> | 13053027 = 323 <!--Groß Schwiesow--> | 13053028 = 1141 <!--Groß Wokern--> | 13053029 = 982 <!--Groß Wüstenfelde--> | 13053031 = 30799 <!--Güstrow, Stadt--> | 13053032 = 1051 <!--Gutow--> | 13053033 = 461 <!--Hohen Demzin--> | 13053034 = 490 <!--Hohen Sprenz--> | 13053035 = 813 <!--Hoppenrade--> | 13053036 = 1002 <!--Jördenstorf--> | 13053037 = 1171 <!--Jürgenshagen--> | 13053039 = 914 <!--Klein Belitz--> | 13053041 = 290 <!--Klein Upahl--> | 13053043 = 3515 <!--Krakow am See, Stadt--> | 13053044 = 919 <!--Kuchelmiß--> | 13053045 = 354 <!--Kuhs--> | 13053047 = 5817 <!--Laage, Stadt--> | 13053048 = 3373 <!--Lalendorf--> | 13053049 = 653 <!--Langhagen--> | 13053050 = 539 <!--Lelkendorf--> | 13053054 = 774 <!--Lohmen--> | 13053056 = 255 <!--Lühburg--> | 13053057 = 953 <!--Lüssow--> | 13053060 = 644 <!--Mistorf--> | 13053062 = 1122 <!--Mühl Rosin--> | 13053067 = 151 <!--Penzin--> | 13053068 = 830 <!--Plaaz--> | 13053075 = 479 <!--Reimershagen--> | 13053078 = 674 <!--Rühn--> | 13053080 = 527 <!--Sarmstorf--> | 13053083 = 837 <!--Steinhagen--> | 13053086 = 1231 <!--Tarnow--> | 13053087 = 9255 <!--Teterow, Stadt--> | 13053088 = 436 <!--Thürkow--> | 13053091 = 514 <!--Walkendorf--> | 13053092 = 1454 <!--Wardow--> | 13053093 = 369 <!--Warnkenhagen--> | 13053094 = 1025 <!--Warnow--> | 13053095 = 412 <!--Wasdow--> | 13053098 = 680 <!--Zehna--> | 13053099 = 478 <!--Zepelin--> | 13053102 = 584 <!--Dobbin-Linstow--> | 13053103 = 747 <!--Dolgen am See--> | 13053104 = 1710 <!--Gülzow-Prüzen--> | 13053105 = 559 <!--Schorssow--> | 13053106 = 639 <!--Schwasdorf--> | 13053107 = 490 <!--Sukow-Levitzow--> | 13053109 = 802 <!--Prebberede--> | 13054001 = 813 <!--Alt Krenzlin--> | 13054002 = 388 <!--Alt Zachun--> | 13054003 = 329 <!--Balow--> | 13054004 = 491 <!--Bandenitz--> | 13054007 = 253 <!--Belsch--> | 13054009 = 506 <!--Besitz--> | 13054010 = 484 <!--Blievenstorf--> | 13054011 = 290 <!--Bobzin--> | 13054013 = 10715 <!--Boizenburg/ Elbe, Stadt--> | 13054014 = 771 <!--Brahlstorf--> | 13054015 = 561 <!--Brenz--> | 13054016 = 353 <!--Bresegard bei Picher--> | 13054017 = 246 <!--Bresegard bei Eldena--> | 13054018 = 378 <!--Brunow--> | 13054021 = 307 <!--Dambeck--> | 13054022 = 499 <!--Dersenow--> | 13054024 = 3299 <!--Dömitz, Stadt--> | 13054027 = 1419 <!--Dümmer--> | 13054028 = 1346 <!--Eldena--> | 13054030 = 513 <!--Gallin--> | 13054031 = 508 <!--Gammelin--> | 13054034 = 389 <!--Göhlen--> | 13054035 = 563 <!--Gorlosen--> | 13054037 = 6033 <!--Grabow, Stadt--> | 13054039 = 648 <!--Gresse--> | 13054040 = 826 <!--Greven--> | 13054041 = 205 <!--Groß Krams--> | 13054042 = 1056 <!--Groß Laasch--> | 13054043 = 12024 <!--Hagenow, Stadt--> | 13054045 = 868 <!--Holthusen--> | 13054046 = 613 <!--Hoort--> | 13054047 = 166 <!--Hülseburg--> | 13054049 = 301 <!--Karenz--> | 13054051 = 584 <!--Karstädt--> | 13054052 = 667 <!--Kirch Jesar--> | 13054054 = 1310 <!--Klein Rogahn--> | 13054056 = 603 <!--Kogel--> | 13054057 = 871 <!--Körchow--> | 13054058 = 262 <!--Kremmin--> | 13054060 = 807 <!--Kuhstorf--> | 13054063 = 358 <!--Lehsen--> | 13054064 = 295 <!--Leussow--> | 13054065 = 762 <!--Lübesse--> | 13054066 = 659 <!--Lüblow--> | 13054067 = 4688 <!--Lübtheen, Stadt--> | 13054069 = 12700 <!--Ludwigslust, Stadt--> | 13054071 = 542 <!--Malk Göhren--> | 13054072 = 1378 <!--Malliß--> | 13054074 = 437 <!--Milow--> | 13054075 = 225 <!--Möllenbeck--> | 13054076 = 500 <!--Moraas--> | 13054077 = 379 <!--Muchow--> | 13054078 = 797 <!--Neu Gülze--> | 13054079 = 2043 <!--Neu Kaliß--> | 13054081 = 6764 <!--Neustadt-Glewe, Stadt--> | 13054083 = 776 <!--Nostorf--> | 13054084 = 2894 <!--Pampow--> | 13054086 = 404 <!--Pätow-Steegen--> | 13054087 = 721 <!--Picher--> | 13054089 = 810 <!--Prislich--> | 13054090 = 500 <!--Pritzier--> | 13054091 = 1993 <!--Rastow--> | 13054092 = 564 <!--Redefin--> | 13054095 = 270 <!--Schossin--> | 13054096 = 785 <!--Schwanheide--> | 13054097 = 535 <!--Setzin--> | 13054098 = 209 <!--Steesow--> | 13054099 = 1439 <!--Stralendorf--> | 13054100 = 332 <!--Strohkirchen--> | 13054101 = 949 <!--Sülstorf--> | 13054102 = 894 <!--Teldau--> | 13054103 = 394 <!--Tessin b. Boizenburg--> | 13054106 = 522 <!--Toddin--> | 13054107 = 440 <!--Uelitz--> | 13054109 = 2815 <!--Vellahn--> | 13054110 = 1449 <!--Vielank--> | 13054111 = 485 <!--Warlitz--> | 13054112 = 535 <!--Warlow--> | 13054113 = 672 <!--Warsow--> | 13054117 = 4878 <!--Wittenburg, Stadt--> | 13054118 = 2773 <!--Wittenförden--> | 13054119 = 939 <!--Wöbbelin--> | 13054121 = 4647 <!--Zarrentin am Schaalsee, Stadt--> | 13054122 = 436 <!--Zierzow--> | 13054123 = 152 <!--Zülow--> | 13054124 = 3003 <!--Wittendörp--> | 13054125 = 690 <!--Grebs-Niendorf--> | 13054126 = 819 <!--Lüttow-Valluhn--> | 13054127 = 583 <!--Bengerstorf--> | 13055002 = 150 <!--Beseritz--> | 13055003 = 708 <!--Blankenhof--> | 13055004 = 1897 <!--Blankensee--> | 13055005 = 846 <!--Blumenholz--> | 13055008 = 1180 <!--Brunn--> | 13055009 = 4533 <!--Burg Stargard, Stadt--> | 13055010 = 322 <!--Cammin--> | 13055011 = 971 <!--Carpin--> | 13055012 = 872 <!--Cölpin--> | 13055020 = 6863 <!--Friedland, Stadt--> | 13055021 = 158 <!--Genzkow--> | 13055022 = 154 <!--Glienke--> | 13055023 = 242 <!--Godendorf--> | 13055028 = 1284 <!--Groß Nemerow--> | 13055029 = 329 <!--Grünow--> | 13055032 = 538 <!--Hohenzieritz--> | 13055033 = 819 <!--Holldorf--> | 13055035 = 764 <!--Klein Vielen--> | 13055037 = 540 <!--Kratzeburg--> | 13055039 = 199 <!--Kublank--> | 13055043 = 554 <!--Mildenitz--> | 13055044 = 3596 <!--Mirow, Stadt--> | 13055045 = 741 <!--Möllenbeck--> | 13055046 = 342 <!--Neddemin--> | 13055047 = 289 <!--Neetzka--> | 13055049 = 1212 <!--Neuenkirchen--> | 13055050 = 21910 <!--Neustrelitz, Stadt--> | 13055051 = 1152 <!--Neverin--> | 13055053 = 165 <!--Petersdorf--> | 13055054 = 526 <!--Pragsdorf--> | 13055055 = 322 <!--Priepert--> | 13055058 = 696 <!--Roggentin--> | 13055061 = 433 <!--Schönbeck--> | 13055062 = 283 <!--Schönhausen--> | 13055066 = 518 <!--Staven--> | 13055068 = 554 <!--Teschendorf--> | 13055069 = 961 <!--Trollenhagen--> | 13055070 = 707 <!--Userin--> | 13055071 = 112 <!--Voigtsdorf--> | 13055074 = 3182 <!--Wesenberg, Stadt--> | 13055076 = 556 <!--Woggersin--> | 13055078 = 3984 <!--Woldegk, Stadt--> | 13055079 = 1550 <!--Wulkenzin--> | 13055080 = 725 <!--Wustrow--> | 13055081 = 344 <!--Zirzow--> | 13055082 = 4860 <!--Feldberger Seenlandschaft--> | 13055083 = 1243 <!--Groß Miltzow--> | 13055084 = 386 <!--Helpt--> | 13055085 = 552 <!--Eichhorst--> | 13055086 = 583 <!--Wokuhl-Dabelow--> | 13055087 = 1333 <!--Lindetal--> | 13055088 = 974 <!--Datzetal--> | 13055089 = 1393 <!--Galenbeck--> | 13055090 = 817 <!--Sponholz--> | 13056002 = 362 <!--Alt Rehse--> | 13056004 = 578 <!--Alt Schwerin--> | 13056005 = 403 <!--Altenhof--> | 13056006 = 651 <!--Ankershagen--> | 13056007 = 413 <!--Bollewick--> | 13056008 = 136 <!--Buchholz--> | 13056009 = 482 <!--Bütow--> | 13056010 = 420 <!--Fincken--> | 13056011 = 628 <!--Göhren-Lebbin--> | 13056012 = 292 <!--Gotthun--> | 13056013 = 126 <!--Grabow-Below--> | 13056014 = 1039 <!--Grabowhöfe--> | 13056015 = 363 <!--Groß Dratow--> | 13056016 = 158 <!--Groß Flotow--> | 13056017 = 486 <!--Groß Gievitz--> | 13056018 = 139 <!--Groß Kelle--> | 13056019 = 800 <!--Groß Plasten--> | 13056020 = 357 <!--Groß Vielen--> | 13056022 = 171 <!--Hinrichshagen--> | 13056023 = 710 <!--Hohen Wangelin--> | 13056024 = 605 <!--Jabel--> | 13056025 = 175 <!--Jaebetz--> | 13056026 = 260 <!--Kambs--> | 13056027 = 764 <!--Kargow--> | 13056028 = 150 <!--Kieve--> | 13056029 = 257 <!--Klein Lukow--> | 13056030 = 1187 <!--Klink--> | 13056031 = 405 <!--Klocksin--> | 13056033 = 172 <!--Krukow--> | 13056035 = 169 <!--Lapitz--> | 13056036 = 558 <!--Lärz--> | 13056037 = 520 <!--Leizen--> | 13056039 = 503 <!--Ludorf--> | 13056041 = 7025 <!--Malchow, Stadt--> | 13056042 = 404 <!--Mallin--> | 13056043 = 259 <!--Marihn--> | 13056044 = 229 <!--Massow--> | 13056045 = 393 <!--Melz--> | 13056047 = 1819 <!--Möllenhagen--> | 13056048 = 248 <!--Mollenstorf--> | 13056049 = 349 <!--Moltzow--> | 13056050 = 126 <!--Neu Gaarz--> | 13056051 = 722 <!--Nossentiner Hütte--> | 13056052 = 287 <!--Penkow--> | 13056053 = 2545 <!--Penzlin, Stadt--> | 13056054 = 409 <!--Priborn--> | 13056055 = 146 <!--Puchow--> | 13056056 = 2221 <!--Rechlin--> | 13056057 = 5313 <!--Röbel/Müritz, Stadt--> | 13056060 = 457 <!--Schloen--> | 13056061 = 416 <!--Schwarz--> | 13056062 = 559 <!--Schwinkendorf--> | 13056063 = 657 <!--Sietow--> | 13056064 = 375 <!--Silz--> | 13056065 = 287 <!--Stuer--> | 13056066 = 444 <!--Torgelow am See--> | 13056067 = 379 <!--Varchentin--> | 13056068 = 499 <!--Vielist--> | 13056069 = 455 <!--Vipperow--> | 13056070 = 489 <!--Vollrathsruhe--> | 13056071 = 560 <!--Walow--> | 13056072 = 21291 <!--Waren (Müritz), Stadt--> | 13056073 = 533 <!--Wredenhagen--> | 13056074 = 228 <!--Zepkow--> | 13056075 = 202 <!--Zislow--> | 13056076 = 1244 <!--Fünfseen--> | 13056077 = 494 <!--Lansen-Schönau--> | 13057002 = 741 <!--Ahrenshoop--> | 13057005 = 974 <!--Altenpleen--> | 13057006 = 1779 <!--Bad Sülze, Stadt--> | 13057008 = 452 <!--Bartelshagen II b. Barth--> | 13057009 = 8933 <!--Barth, Stadt--> | 13057011 = 372 <!--Behnkendorf--> | 13057013 = 1137 <!--Born a. Darß--> | 13057014 = 1292 <!--Brandshagen--> | 13057020 = 1099 <!--Dettmannsdorf--> | 13057021 = 543 <!--Deyelsdorf--> | 13057022 = 1652 <!--Dierhagen--> | 13057024 = 267 <!--Drechow--> | 13057026 = 860 <!--Eixen--> | 13057027 = 743 <!--Elmenhorst--> | 13057028 = 1570 <!--Franzburg, Stadt--> | 13057029 = 951 <!--Fuhlendorf--> | 13057030 = 605 <!--Glewitz--> | 13057031 = 616 <!--Grammendorf--> | 13057032 = 650 <!--Gransebieth--> | 13057036 = 10821 <!--Grimmen, Stadt--> | 13057037 = 389 <!--Groß Kordshagen--> | 13057038 = 847 <!--Groß Mohrdorf--> | 13057039 = 523 <!--Horst--> | 13057040 = 142 <!--Hugoldsdorf--> | 13057041 = 528 <!--Jakobsdorf--> | 13057043 = 251 <!--Karnin--> | 13057046 = 563 <!--Kirchdorf--> | 13057047 = 647 <!--Klausdorf--> | 13057049 = 1852 <!--Kramerhof--> | 13057051 = 346 <!--Kummerow--> | 13057054 = 664 <!--Löbnitz--> | 13057055 = 604 <!--Lüdershagen--> | 13057056 = 881 <!--Lüssow--> | 13057057 = 4944 <!--Marlow, Stadt--> | 13057059 = 1391 <!--Miltzow--> | 13057060 = 389 <!--Neu Bartelshagen--> | 13057062 = 1929 <!--Niepars--> | 13057064 = 751 <!--Pantelitz--> | 13057065 = 626 <!--Papenhagen--> | 13057067 = 981 <!--Preetz--> | 13057068 = 1664 <!--Prerow--> | 13057069 = 1987 <!--Prohn--> | 13057070 = 708 <!--Pruchten--> | 13057073 = 1153 <!--Reinberg--> | 13057074 = 16412 <!--Ribnitz-Damgarten, Stadt--> | 13057075 = 1438 <!--Richtenberg, Stadt--> | 13057076 = 1274 <!--Saal--> | 13057077 = 296 <!--Schlemmin--> | 13057079 = 789 <!--Semlow--> | 13057081 = 540 <!--Splietsdorf--> | 13057083 = 2654 <!--Steinhagen--> | 13057085 = 2835 <!--Tribsees, Stadt--> | 13057086 = 1333 <!--Trinwillershagen--> | 13057087 = 1978 <!--Velgast--> | 13057088 = 263 <!--Weitenhagen--> | 13057089 = 570 <!--Wendisch Baggendorf--> | 13057090 = 1034 <!--Wendorf--> | 13057091 = 746 <!--Wieck a. Darß--> | 13057092 = 289 <!--Wilmshagen--> | 13057093 = 1253 <!--Wittenhagen--> | 13057094 = 1268 <!--Wustrow--> | 13057095 = 1103 <!--Zarrendorf--> | 13057096 = 3246 <!--Zingst--> | 13057097 = 4324 <!--Süderholz--> | 13057098 = 482 <!--Divitz-Spoldershagen--> | 13057099 = 752 <!--Gremersdorf-Buchholz--> | 13057100 = 373 <!--Millienhagen-Oebelitz--> | 13057101 = 532 <!--Kenz-Küstrow--> | 13057102 = 2134 <!--Ahrenshagen-Daskow--> | 13057103 = 713 <!--Lindholz--> | 13058001 = 1341 <!--Alt Meteln--> | 13058003 = 3718 <!--Bad Kleinen--> | 13058004 = 372 <!--Badow--> | 13058005 = 651 <!--Barnekow--> | 13058007 = 632 <!--Benz--> | 13058008 = 334 <!--Bernstorf--> | 13058009 = 387 <!--Bibow--> | 13058010 = 1191 <!--Blowatz--> | 13058012 = 536 <!--Boiensdorf--> | 13058014 = 2542 <!--Boltenhagen--> | 13058015 = 741 <!--Börzow--> | 13058016 = 2235 <!--Brüsewitz--> | 13058018 = 1293 <!--Carlow--> | 13058019 = 553 <!--Cramonshagen--> | 13058020 = 557 <!--Dalberg-Wendelstorf--> | 13058021 = 910 <!--Damshagen--> | 13058022 = 4009 <!--Dassow, Stadt--> | 13058023 = 213 <!--Dechow--> | 13058025 = 2979 <!--Dorf Mecklenburg--> | 13058026 = 821 <!--Dragun--> | 13058028 = 5837 <!--Gadebusch, Stadt--> | 13058029 = 2620 <!--Gägelow--> | 13058030 = 883 <!--Glasin--> | 13058031 = 844 <!--Gottesgabe--> | 13058032 = 708 <!--Grambow--> | 13058034 = 10971 <!--Grevesmühlen, Stadt--> | 13058035 = 171 <!--Grieben--> | 13058038 = 368 <!--Groß Molzahn--> | 13058041 = 307 <!--Groß Siemz--> | 13058042 = 721 <!--Groß Stieten--> | 13058045 = 403 <!--Hanshagen--> | 13058047 = 684 <!--Hohen Viecheln--> | 13058048 = 420 <!--Holdorf--> | 13058049 = 1141 <!--Hornstorf--> | 13058050 = 2746 <!--Insel Poel--> | 13058051 = 480 <!--Jesendorf--> | 13058053 = 894 <!--Klein Trebbow--> | 13058054 = 3094 <!--Klütz, Stadt--> | 13058055 = 346 <!--Kneese--> | 13058056 = 386 <!--Köchelstorf--> | 13058058 = 964 <!--Krembz--> | 13058059 = 536 <!--Krusenhagen--> | 13058060 = 396 <!--Lockwisch--> | 13058062 = 245 <!--Lübberstorf--> | 13058063 = 1350 <!--Lübow--> | 13058064 = 1504 <!--Lübstorf--> | 13058065 = 5102 <!--Lüdersdorf--> | 13058066 = 1551 <!--Lützow--> | 13058067 = 734 <!--Mallentin--> | 13058068 = 272 <!--Menzendorf--> | 13058069 = 481 <!--Metelsdorf--> | 13058071 = 1034 <!--Mühlen Eichsen--> | 13058072 = 263 <!--Nesow--> | 13058073 = 2123 <!--Neuburg--> | 13058074 = 4019 <!--Neukloster, Stadt--> | 13058075 = 304 <!--Niendorf--> | 13058076 = 324 <!--Papenhusen--> | 13058078 = 185 <!--Passee--> | 13058079 = 386 <!--Perlin--> | 13058080 = 569 <!--Pingelshagen--> | 13058081 = 530 <!--Plüschow--> | 13058082 = 725 <!--Pokrent--> | 13058084 = 3027 <!--Rehna, Stadt--> | 13058085 = 450 <!--Renzow--> | 13058086 = 382 <!--Rieps--> | 13058087 = 274 <!--Roduchelstorf--> | 13058088 = 1070 <!--Roggendorf--> | 13058089 = 453 <!--Roggenstorf--> | 13058090 = 221 <!--Rögnitz--> | 13058091 = 581 <!--Rüting--> | 13058092 = 284 <!--Schimm--> | 13058093 = 1120 <!--Schlagsdorf--> | 13058094 = 4422 <!--Schönberg, Stadt--> | 13058095 = 992 <!--Seehof--> | 13058096 = 2627 <!--Selmsdorf--> | 13058098 = 657 <!--Testorf-Steinfort--> | 13058099 = 184 <!--Thandorf--> | 13058100 = 732 <!--Upahl--> | 13058101 = 371 <!--Utecht--> | 13058102 = 794 <!--Veelböken--> | 13058103 = 795 <!--Ventschow--> | 13058104 = 336 <!--Vitense--> | 13058105 = 3623 <!--Warin, Stadt--> | 13058106 = 619 <!--Warnow--> | 13058107 = 289 <!--Wedendorf--> | 13058108 = 596 <!--Zickhusen--> | 13058109 = 754 <!--Zierow--> | 13058110 = 1366 <!--Zurow--> | 13058111 = 357 <!--Züsow--> | 13058112 = 522 <!--Moor-Rolofshagen--> | 13058113 = 1896 <!--Kalkhorst--> | 13058114 = 2705 <!--Bobitz--> | 13058115 = 1013 <!--Königsfeld--> | 13058116 = 1529 <!--Hohenkirchen--> | 13059002 = 13768 <!--Anklam, Stadt--> | 13059003 = 649 <!--Bandelin--> | 13059005 = 388 <!--Bargischow--> | 13059006 = 772 <!--Behrenhoff--> | 13059007 = 985 <!--Benz--> | 13059008 = 269 <!--Blesewitz--> | 13059009 = 593 <!--Boldekow--> | 13059011 = 691 <!--Brünzow--> | 13059012 = 472 <!--Buddenhagen--> | 13059013 = 305 <!--Bugewitz--> | 13059014 = 293 <!--Buggenhagen--> | 13059015 = 469 <!--Butzow--> | 13059016 = 408 <!--Dargelin--> | 13059017 = 545 <!--Dargen--> | 13059018 = 1084 <!--Dersekow--> | 13059019 = 472 <!--Diedrichshagen--> | 13059020 = 179 <!--Drewelow--> | 13059021 = 2134 <!--Ducherow--> | 13059022 = 197 <!--Garz--> | 13059023 = 209 <!--Gribow--> | 13059025 = 1444 <!--Groß Kiesow--> | 13059027 = 475 <!--Groß Polzin--> | 13059028 = 2736 <!--Gützkow, Stadt--> | 13059029 = 945 <!--Hanshagen--> | 13059031 = 822 <!--Hinrichshagen--> | 13059032 = 938 <!--Hohendorf--> | 13059033 = 209 <!--Iven--> | 13059034 = 214 <!--Japenzin--> | 13059036 = 291 <!--Kamminke--> | 13059037 = 1443 <!--Karlsburg--> | 13059038 = 3128 <!--Karlshagen--> | 13059039 = 660 <!--Katzow--> | 13059040 = 1186 <!--Kemnitz--> | 13059041 = 871 <!--Klein Bünzow--> | 13059042 = 348 <!--Kölzin--> | 13059043 = 558 <!--Korswandt--> | 13059044 = 1697 <!--Koserow--> | 13059045 = 779 <!--Krien--> | 13059046 = 1882 <!--Kröslin--> | 13059047 = 256 <!--Krummin--> | 13059048 = 183 <!--Krusenfelde--> | 13059049 = 1384 <!--Lassan, Stadt--> | 13059050 = 435 <!--Levenhagen--> | 13059051 = 324 <!--Liepen--> | 13059052 = 1052 <!--Loddin--> | 13059053 = 880 <!--Loissin--> | 13059054 = 438 <!--Löwitz--> | 13059055 = 2052 <!--Lubmin--> | 13059057 = 722 <!--Lühmannsdorf--> | 13059058 = 173 <!--Lüssow--> | 13059059 = 362 <!--Lütow--> | 13059060 = 635 <!--Medow--> | 13059062 = 1043 <!--Mesekenhagen--> | 13059063 = 811 <!--Mölschow--> | 13059065 = 915 <!--Murchin--> | 13059066 = 620 <!--Neetzow--> | 13059069 = 632 <!--Neu Boltenhagen--> | 13059070 = 634 <!--Neu Kosenow--> | 13059071 = 149 <!--Neuendorf A--> | 13059072 = 175 <!--Neuendorf B--> | 13059073 = 316 <!--Neuenkirchen--> | 13059074 = 2344 <!--Neuenkirchen--> | 13059075 = 340 <!--Peenemünde--> | 13059076 = 326 <!--Pelsin--> | 13059077 = 401 <!--Postlow--> | 13059078 = 431 <!--Pudagla--> | 13059079 = 318 <!--Pulow--> | 13059080 = 222 <!--Putzar--> | 13059081 = 651 <!--Rankwitz--> | 13059083 = 163 <!--Rathebur--> | 13059084 = 152 <!--Rossin--> | 13059085 = 921 <!--Rubenow--> | 13059086 = 719 <!--Rubkow--> | 13059087 = 500 <!--Sarnow--> | 13059088 = 428 <!--Sauzin--> | 13059089 = 334 <!--Schmatzin--> | 13059091 = 782 <!--Spantekow--> | 13059093 = 347 <!--Stolpe--> | 13059094 = 390 <!--Stolpe auf Usedom--> | 13059095 = 954 <!--Trassenheide--> | 13059096 = 985 <!--Ückeritz--> | 13059097 = 1903 <!--Usedom, Stadt--> | 13059098 = 1434 <!--Wackerow--> | 13059099 = 1579 <!--Weitenhagen--> | 13059100 = 154 <!--Wietstock--> | 13059101 = 12144 <!--Wolgast, Stadt--> | 13059102 = 236 <!--Wrangelsburg--> | 13059103 = 1289 <!--Wusterhusen--> | 13059104 = 866 <!--Zemitz--> | 13059105 = 955 <!--Zempin--> | 13059106 = 432 <!--Ziethen--> | 13059107 = 3698 <!--Zinnowitz--> | 13059109 = 622 <!--Zirchow--> | 13059110 = 1488 <!--Züssow--> | 13059111 = 492 <!--Mellenthin--> | 13059112 = 9439 <!--Heringsdorf--> | 13060001 = 2158 <!--Banzkow--> | 13060003 = 471 <!--Barnin--> | 13060004 = 437 <!--Blankenberg--> | 13060005 = 538 <!--Borkow--> | 13060006 = 396 <!--Broock--> | 13060007 = 2954 <!--Brüel, Stadt--> | 13060008 = 367 <!--Bülow--> | 13060009 = 739 <!--Cambs--> | 13060010 = 4784 <!--Crivitz, Stadt--> | 13060011 = 1448 <!--Dabel--> | 13060012 = 544 <!--Damm--> | 13060013 = 1097 <!--Demen--> | 13060014 = 478 <!--Diestelow--> | 13060015 = 1248 <!--Dobbertin--> | 13060016 = 1125 <!--Domsühl--> | 13060017 = 945 <!--Friedrichsruhe--> | 13060020 = 581 <!--Ganzlin--> | 13060021 = 296 <!--Gischow--> | 13060022 = 390 <!--Gneven--> | 13060024 = 346 <!--Godern--> | 13060025 = 386 <!--Göhren--> | 13060026 = 3508 <!--Goldberg, Stadt--> | 13060027 = 640 <!--Goldenstädt--> | 13060028 = 522 <!--Granzin--> | 13060029 = 514 <!--Grebbin--> | 13060030 = 385 <!--Groß Godems--> | 13060032 = 237 <!--Groß Niendorf--> | 13060033 = 352 <!--Herzberg--> | 13060035 = 487 <!--Hohen Pritz--> | 13060036 = 429 <!--Karbow-Vietlübbe--> | 13060037 = 866 <!--Karow--> | 13060038 = 638 <!--Karrenzin--> | 13060039 = 365 <!--Klinken--> | 13060040 = 485 <!--Kobrow--> | 13060041 = 414 <!--Kreien--> | 13060042 = 541 <!--Kritzow--> | 13060045 = 510 <!--Langen Brütz--> | 13060046 = 285 <!--Langen Jarchow--> | 13060047 = 144 <!--Langenhagen--> | 13060048 = 2229 <!--Leezen--> | 13060049 = 6051 <!--Lübz, Stadt--> | 13060050 = 332 <!--Lutheran--> | 13060051 = 820 <!--Marnitz--> | 13060052 = 681 <!--Matzlow-Garwitz--> | 13060053 = 884 <!--Mestlin--> | 13060054 = 484 <!--Mustin--> | 13060055 = 576 <!--Neu Poserin--> | 13060056 = 19063 <!--Parchim, Stadt--> | 13060057 = 750 <!--Passow--> | 13060059 = 1598 <!--Pinnow--> | 13060060 = 3512 <!--Plate--> | 13060061 = 5833 <!--Plau am See, Stadt--> | 13060063 = 1139 <!--Raben Steinfeld--> | 13060064 = 515 <!--Raduhn--> | 13060067 = 894 <!--Rom--> | 13060070 = 287 <!--Severin--> | 13060071 = 994 <!--Siggelkow--> | 13060072 = 1459 <!--Spornitz--> | 13060073 = 4490 <!--Sternberg, Stadt--> | 13060074 = 415 <!--Stolpe--> | 13060076 = 627 <!--Suckow--> | 13060077 = 1520 <!--Sukow--> | 13060078 = 588 <!--Techentin--> | 13060079 = 683 <!--Tessenow--> | 13060080 = 593 <!--Tramm--> | 13060081 = 150 <!--Wahlstorf--> | 13060082 = 476 <!--Weitendorf--> | 13060083 = 474 <!--Wendisch Priborn--> | 13060084 = 387 <!--Wendisch Waren--> | 13060086 = 419 <!--Werder--> | 13060087 = 486 <!--Wessin--> | 13060088 = 519 <!--Witzin--> | 13060089 = 367 <!--Zahrensdorf--> | 13060090 = 467 <!--Zapel--> | 13060091 = 739 <!--Ziegendorf--> | 13060092 = 660 <!--Zölkow--> | 13060093 = 599 <!--Gallin-Kuppentin--> | 13060094 = 594 <!--Barkhagen--> | 13060095 = 617 <!--Buchberg--> | 13060096 = 1967 <!--Dobin am See--> | 13060097 = 971 <!--Kuhlen-Wendorf--> | 13061001 = 1265 <!--Altefähr--> | 13061002 = 1038 <!--Altenkirchen--> | 13061003 = 892 <!--Baabe--> | 13061004 = 14328 <!--Bergen auf Rügen, Stadt--> | 13061005 = 5481 <!--Binz--> | 13061006 = 786 <!--Breege--> | 13061007 = 249 <!--Buschvitz--> | 13061008 = 1286 <!--Dranske--> | 13061009 = 817 <!--Dreschvitz--> | 13061010 = 415 <!--Gager--> | 13061011 = 2509 <!--Garz/Rügen, Stadt--> | 13061012 = 1414 <!--Gingst--> | 13061013 = 1044 <!--Glowe--> | 13061014 = 1291 <!--Göhren--> | 13061016 = 642 <!--Gustow--> | 13061017 = 1075 <!--Insel Hiddensee--> | 13061019 = 429 <!--Kluis--> | 13061020 = 400 <!--Lancken-Granitz--> | 13061021 = 292 <!--Lietzow--> | 13061022 = 537 <!--Lohme--> | 13061023 = 581 <!--Middelhagen--> | 13061024 = 350 <!--Neuenkirchen--> | 13061025 = 818 <!--Parchtitz--> | 13061026 = 512 <!--Patzig--> | 13061027 = 1127 <!--Poseritz--> | 13061028 = 4763 <!--Putbus, Stadt--> | 13061029 = 277 <!--Putgarten--> | 13061030 = 274 <!--Ralswiek--> | 13061031 = 1030 <!--Rambin--> | 13061032 = 348 <!--Rappin--> | 13061033 = 2682 <!--Sagard--> | 13061034 = 2060 <!--Samtens--> | 13061035 = 10614 <!--Sassnitz, Stadt--> | 13061036 = 537 <!--Schaprode--> | 13061037 = 966 <!--Sehlen--> | 13061038 = 2341 <!--Sellin--> | 13061039 = 403 <!--Thesenvitz--> | 13061040 = 442 <!--Thiessow--> | 13061041 = 819 <!--Trent--> | 13061042 = 661 <!--Ummanz--> | 13061043 = 1213 <!--Wiek--> | 13061044 = 708 <!--Zirkow--> | 13062001 = 749 <!--Ahlbeck--> | 13062002 = 582 <!--Altwarp--> | 13062003 = 386 <!--Altwigshagen--> | 13062005 = 427 <!--Bergholz--> | 13062007 = 559 <!--Blankensee--> | 13062008 = 383 <!--Blumenhagen--> | 13062009 = 619 <!--Boock--> | 13062010 = 213 <!--Brietzig--> | 13062011 = 161 <!--Damerow--> | 13062012 = 5380 <!--Eggesin, Stadt--> | 13062013 = 373 <!--Fahrenwalde--> | 13062014 = 3027 <!--Ferdinandshof--> | 13062016 = 175 <!--Glasow--> | 13062017 = 456 <!--Grambin--> | 13062018 = 1023 <!--Grambow--> | 13062019 = 214 <!--Groß Luckow--> | 13062021 = 521 <!--Hammer a.d. Uecker--> | 13062022 = 288 <!--Heinrichsruh--> | 13062023 = 505 <!--Heinrichswalde--> | 13062024 = 362 <!--Hintersee--> | 13062025 = 1988 <!--Jatznick--> | 13062026 = 220 <!--Klein Luckow--> | 13062027 = 259 <!--Koblentz--> | 13062028 = 761 <!--Krackow--> | 13062029 = 417 <!--Krugsdorf--> | 13062031 = 770 <!--Leopoldshagen--> | 13062032 = 838 <!--Liepgarten--> | 13062033 = 3021 <!--Löcknitz--> | 13062034 = 672 <!--Luckow--> | 13062036 = 460 <!--Meiersberg--> | 13062038 = 811 <!--Mönkebude--> | 13062039 = 355 <!--Nadrensee--> | 13062040 = 186 <!--Nieden--> | 13062042 = 253 <!--Papendorf--> | 13062043 = 11699 <!--Pasewalk, Stadt--> | 13062044 = 2048 <!--Penkun, Stadt--> | 13062045 = 307 <!--Plöwen--> | 13062046 = 258 <!--Polzow--> | 13062047 = 706 <!--Ramin--> | 13062049 = 653 <!--Rollwitz--> | 13062050 = 497 <!--Rossow--> | 13062051 = 339 <!--Rothemühl--> | 13062052 = 713 <!--Rothenklempenow--> | 13062053 = 506 <!--Schönwalde--> | 13062056 = 5837 <!--Strasburg (Uckermark), Stadt--> | 13062057 = 441 <!--Torgelow-Holländerei--> | 13062058 = 9727 <!--Torgelow, Stadt--> | 13062059 = 10387 <!--Ueckermünde, Stadt--> | 13062060 = 1396 <!--Viereck--> | 13062061 = 389 <!--Vogelsang-Warsin--> | 13062062 = 901 <!--Wilhelmsburg--> | 13062064 = 485 <!--Zerrenthin--> | 13062065 = 275 <!--Züsedom--> | 13062066 = 414 <!--Lübs--> | #default = }} }} n37i4wk0ya4ibipbjhslvuk442dgcqe 10 2871 18814 2009-06-12T20:11:17Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Foarloage:Ienwooneretaale Düütske Loundkringe/Mecklenburg-Vorpommern]]" ätter "[[Foarloage:Ienwooneretaale Düütske Loundkringe/Mecklenbuurich-Foarpommern]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Ienwooneretaale Düütske Loundkringe/Mecklenbuurich-Foarpommern]] sq6u3yhbm6iq2pu844lfctoqyxg1kzs 10 2872 80235 18815 2012-02-20T02:07:20Z Ekwall1990 3909 Kategorie:Wikipedia:Foarloagen wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern'''||[[Bielde:Coat of arms of Mecklenburg-Western Pomerania (great).svg|50px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Loundkring Bad Doberan|Bad&nbsp;Doberan]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Demmin|Demmin]]&nbsp;&#124; [[Greifswald]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Güstrow|Güstrow]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Ludwigslust|Ludwigslust]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Mecklenburg-Strelitz|Mecklenburg-Strelitz]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Müritz|Müritz]]&nbsp;&#124; [[Neubrandenburg]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Nordvorpommern|Nordvorpommern]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Nordwestmecklenburg|Nordwestmecklenburg]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Ostvorpommern|Ostvorpommern]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Parchim|Parchim]]&nbsp;&#124; [[Rostock]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Rügen|Rügen]]&nbsp;&#124; [[Schwerin]]&nbsp;&#124; [[Stralsund]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Uecker-Randow|Uecker-Randow]]&nbsp;&#124; [[Wismar]]<br><br> |} <noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] </noinclude> 7el5ftfw4y2wyx32aj8y9sfm7j2mmrq 0 2873 117514 104147 2018-10-11T19:20:37Z Gunnar.offel 5704 SVG wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Bad Doberan |Wappen = DEU Landkreis Bad Doberan COA.svg |Karte = Locator map DBR in Germany.svg |Lageplan = DBR in Mecklenburg-Vorpommern.svg |Bundesland = Mecklenbuurich-Foarpommern |Verwaltungssitz = Bad Doberan |Fläche = 1362 |Einwohner = 118677 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = DBR |Kreisschlüssel = 13 0 51 |Gliederung = 59 |Adresse = August-Bebel-Straße 3<br/>18209 Bad Doberan |Website = [http://www.landkreis-bad-doberan.de/ www.landkreis-bad-doberan.de] |Landrat = Thomas Leuchert |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] j2n4txp41b523lyqsazxi5qno1zgvba 0 2874 104150 95290 2013-03-08T14:32:40Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q559530]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Demmin |Wappen = Wappen Landkreis Demmin.png |Karte = Locator map DM in Germany.svg |Lageplan = DM in Mecklenburg-Vorpommern.svg |Bundesland = Mecklenbuurich-Foarpommern |Verwaltungssitz = Demmin |Fläche = 1921 |Einwohner = 83500 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = DM |Kreisschlüssel = 13 0 52 |Gliederung = 69 |Adresse = Adolf-Pompe-Str. 12-15<br />17109 Demmin |Website = [http://www.landkreis-demmin.de/ www.landkreis-demmin.de] |Landrat = [[Siegfried Konieczny]] |Partei = [[Die Linke]] }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] bnz15knaxwgregieuomt6t5ogwxd7o7 0 2875 114197 104151 2017-05-07T14:10:40Z Perhelion 5126 PNG → SVG ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.6.5]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Güstrow |Gegründet = 1994-06-12 |Wappen = DEU Landkreis Guestrow COA.svg |Karte = Locator map GÜ in Germany.svg |Lageplan = GÜ in Mecklenburg-Vorpommern.svg |Bundesland = Mecklenbuurich-Foarpommern |Verwaltungssitz = Güstrow |Fläche = 2058 |Einwohner = 102762 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = GÜ |Kreisschlüssel = 13 0 53 |Gliederung = 62 |Adresse = Am Wall 3-5<br />18273 Güstrow |Website = [http://www.kreis-gue.de/ www.kreis-gue.de] |Landrat = Lutz da Cunha |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] t4r0m3azfs4ykm5bon3krdnher8arv2 0 2876 117515 104152 2018-10-13T08:56:56Z Gunnar.offel 5704 SVG wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Ludwigslust |Wappen = DEU Landkreis Ludwigslust COA.svg |Karte = Locator map LWL in Germany.svg |Lageplan = LWL in Mecklenburg-Vorpommern.svg |Bundesland = Mecklenbuurich-Foarpommern |Verwaltungssitz = Ludwigslust |Fläche = 2517 |Einwohner = 126099 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = LWL |Kreisschlüssel = 13 0 54 |NUTS = DE80A |Gliederung = 89 |Adresse = Garnisonsstraße 1<br />19288 Ludwigslust |Website = [http://www.kreis-lwl.de/ www.kreis-lwl.de] |Landrat = Rolf Christiansen |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] srl1xdld3gtarj7hyc8f9e8d5b9vzob 0 2877 113680 104153 2016-09-18T07:31:17Z Chris die Seele 7678 ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.6.5]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Mecklenburg-Strelitz |Wappen = DEU Landkreis Mecklenburg-Strelitz COA.svg |Karte = Locator map MST in Germany.svg |Lageplan = MST in Mecklenburg-Vorpommern.svg |Bundesland = Mecklenbuurich-Foarpommern |Verwaltungssitz = Neustrelitz |Fläche = 2090 |Einwohner = 80924 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = MST |Kreisschlüssel = 13 0 55 |NUTS = DE80B |Gliederung = 54 |Adresse = Woldegker Chaussee 35<br />17235 Neustrelitz |Website = [http://www.mecklenburg-strelitz.de/ www.mecklenburg-<br />strelitz.de] |Landrätin = Kathrin Dollinger-Knuth |Partei = CDU }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] 0qbyoatv1rmm37k9x6qtldhf39gca98 0 2878 117506 105866 2018-10-06T09:43:30Z Gunnar.offel 5704 SVG wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Müritz |Wappen = DEU Landkreis Mueritz COA.svg |Karte = Locator map MÜR in Germany.svg |Lageplan = MÜR in Mecklenburg-Vorpommern.svg |Bundesland = Mecklenbuurich-Foarpommern |Verwaltungssitz = Waren (Müritz) |Fläche = 1713 |Einwohner = 66503 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = MÜR |Kreisschlüssel = 13 0 56 |NUTS = DE80C |Gliederung = 62 |Adresse = Zum Amtsbrink 2<br />17192 Waren (Müritz) |Website = [http://www.landkreis-mueritz.de/ www.landkreis-mueritz.de] |Landrätin = Bettina Paetsch |Partei = CDU }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] 82bmv1nzu7j0pb88kspepnx92hxwagb 0 2879 117508 104157 2018-10-07T02:46:00Z Gunnar.offel 5704 SVG wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Nordvorpommern |Wappen = DEU Landkreis Nordvorpommern COA.svg |Karte = Locator map NVP in Germany.svg |Lageplan = NVP in Mecklenburg-Vorpommern.svg |Bundesland = Mecklenbuurich-Foarpommern |Verwaltungssitz = Grimmen |Fläche = 2172 |Einwohner = 109448 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = NVP |Kreisschlüssel = 13 0 57 |Gliederung = 64 |Adresse = Bahnhofstraße 12/13<br />18507 Grimmen |Website = [http://www.lk-nvp.de/ www.lk-nvp.de] |Landrat = Ralf Drescher |Partei = CDU }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] g1j843zmh3a87q7k7juurvpm9om0cqm 0 2880 109928 105449 2014-08-09T17:59:25Z Ludger1961 304 {{Infobox Landkreis}} 2011/2012 wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Nordwestmecklenburg |Wappen = DEU Nordwestmecklenburg COA.svg |Karte = Locator map HWI 2011 in Germany.svg |Lageplan = Mecklenburg-Vorpommern NWM 2011.svg |Bundesland = Mecklenbuurich-Foarpommern |Verwaltungssitz = [[Wismar]] |Fläche = 2117 |Einwohner = 155801 |Stand = 2012-12-31 |Kfz = NWM |Kreisschlüssel = 13 0 58 |NUTS = DE80E |Gliederung = 86 |Adresse = Rostocker Straße 76<br/>23970 Wismar |Website = [http://www.nordwestmecklenburg.de/ www.nordwestmecklenburg.de] |Landrätin = Kerstin Weiss |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] 59vgr1w1yor71wslnh6gc1o4e81qgso 0 2881 117513 104161 2018-10-11T12:27:11Z Gunnar.offel 5704 SVG wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Ostvorpommern |Wappen = DEU Landkreis Ostvorpommern COA.svg |Karte = Locator map OVP in Germany.svg |Lageplan = OVP in Mecklenburg-Vorpommern.svg |Bundesland = Mecklenbuurich-Foarpommern |Verwaltungssitz = Anklam |Fläche = 1910 |Einwohner = 108138 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = OVP |Kreisschlüssel = 13 0 59 |Gliederung = 91 |Adresse = Demminer Straße 71-74<br />17389 Anklam |Website = [http://www.kreis-ovp.de/ www.kreis-ovp.de] |Landrätin = [[Barbara Syrbe]] |Partei = Die Linke }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] buge2txq916c3f6rlsrxjwou5idfj4c 0 2882 104163 96179 2013-03-08T14:34:29Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 22 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q430923]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Parchim |Wappen = Wappen Landkreis Parchim.svg |Karte = Locator map PCH in Germany.svg |Lageplan = PCH in Mecklenburg-Vorpommern.svg |Bundesland = Mecklenbuurich-Foarpommern |Verwaltungssitz = Parchim |Fläche = 2233 |Einwohner = 99959 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = PCH |Kreisschlüssel = 13 0 60 |NUTS = DE80G |Gliederung = 76 |Adresse = Putlitzer Straße 25<br />19370 Parchim |Website = [http://www.kreis-pch.de/ www.kreis-pch.de] |Landrat = Klaus-Jürgen Iredi |Partei = SPD }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] nhvxb8mer8smxo2xwouanetyjuwhcvd 0 2883 117512 104165 2018-10-09T13:57:08Z Gunnar.offel 5704 SVG wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Rügen |Wappen = DEU Landkreis Ruegen COA.svg |Karte = Locator map RÜG in Germany.svg |Lageplan = RÜG in Mecklenburg-Vorpommern.svg |Bundesland = Mecklenbuurich-Foarpommern |Verwaltungssitz = Bergen auf Rügen |Fläche = 974 |Einwohner = 69716 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = RÜG |Kreisschlüssel = 13 0 61 |Gliederung = 42 |Adresse = Billrothstraße 5<br />18528 Bergen auf Rügen |Website = [http://www.kreis-rueg.de/ www.kreis-rueg.de] |Landrätin = Kerstin Kassner |Partei = Die Linke }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. {{stump-links}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] mye7zgzp0eijytip1kkiijwn0b2vpp6 0 2884 117487 104167 2018-09-26T16:15:59Z Gunnar.offel 5704 SVG wikitext text/x-wiki {{Infobox Landkreis |Name = Uecker-Randow |Gegründet = 1994-06-12 |Wappen = DEU Landkreis Uecker-Randow COA.svg |Karte = Locator map UER in Germany.svg |Lageplan = UER in Mecklenburg-Vorpommern.svg |Bundesland = Mecklenbuurich-Foarpommern |Verwaltungssitz = Pasewalk |Fläche = 1624 |Einwohner = 75392 |Stand = 2007-12-31 |Kfz = UER |Kreisschlüssel = 13 0 62 |NUTS = DE80I |Gliederung = 54 |Adresse = An der Kürassierkaserne 9<br />17309 Pasewalk |Website = [http://www.lkuer.de/ www.lkuer.de] |Landrat = Volker Böhning |Partei = parteilos }} Die '''{{PAGENAME}}''' is n Loundkring in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] 8tl6dfodiy8m05eaj0rnn6eb839soqq 10 2885 18828 2009-06-12T20:38:39Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{Infobox Verwaltungseinheit in Deutschland |summary = Infobox Gemeinde in Deutschland |Art = {{{Art|}}} |Name = {{…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Infobox Verwaltungseinheit in Deutschland |summary = Infobox Gemeinde in Deutschland |Art = {{{Art|}}} |Name = {{{Name|}}} |Nominativ = {{#switch: {{{Art|}}} |Markt|Flecken = Der {{{Art}}} |Gemeindefreies Gebiet = Das gemeindefreie Gebiet |<!-- leer -->|Ortsgemeinde = Die Gemeinde |#default = Die {{{Art}}} }} {{#if: {{{Name|}}} | {{{Name}}} | {{PAGENAME}} }} |Genitiv = {{#switch: {{{Art|}}} |Markt = {{#if: {{{Name|}}} | des {{{Art}}}es | von }} |Flecken = {{#if: {{{Name|}}} | des {{{Art}}}s | von }} |Gemeindefreies Gebiet = Des gemeindefreien Gebiets |#default = der {{#if: {{{Art|}}} | {{{Art}}} | Gemeinde }} }} {{#if: {{{Name|}}} | {{{Name}}} | {{PAGENAME}} }} |Wappen = {{{Wappen|}}} |Breitengrad = {{{Breitengrad|{{#if: {{{lat_deg|}}} | {{{lat_deg}}}/{{{lat_min|}}}/{{{lat_sec|}}} }}}}} |Längengrad = {{{Längengrad|{{#if: {{{lat_deg|}}} | {{{lon_deg}}}/{{{lon_min|}}}/{{{lon_sec|}}} }}}}} |Karte = {{{Karte|}}} |Lageplan = {{{Lageplan|}}} |Lageplanbeschreibung = {{{Lageplanbeschreibung|}}} |Buundeslound = {{{Bundesland|Bayern}}} |Regierungsbezirk = {{{Regierungsbezirk|}}} |Direktionsbezirk = {{{Direktionsbezirk|}}} |Landschaftsverband = {{#ifeq: {{{Landkreis|}}}{{{Kreis|}}} | Kreisfreie Stadt | {{{Landschaftsverband|}}} }} |Landkreis = {{{Landkreis|}}} |Kreis = {{{Kreis|}}} |Amt = {{#ifexist: Amt {{{Amt}}} | [[Amt {{{Amt}}}|{{{Amt}}}]] | {{{Amt|}}} }} |Gemeindeverwaltungsverband = {{#ifexist: Gemeindeverwaltungsverband {{{Gemeindeverwaltungsverband}}} | [[Gemeindeverwaltungsverband {{{Gemeindeverwaltungsverband}}}|{{{Gemeindeverwaltungsverband}}}]] | {{{Gemeindeverwaltungsverband|}}} }} |Samtgemeinde = {{#ifexist: Samtgemeinde {{{Samtgemeinde}}} | [[Samtgemeinde {{{Samtgemeinde}}}|{{{Samtgemeinde}}}]] | {{{Samtgemeinde|}}} }} |Verbandsgemeinde = {{#ifexist: Verbandsgemeinde {{{Verbandsgemeinde}}} | [[Verbandsgemeinde {{{Verbandsgemeinde}}}|{{{Verbandsgemeinde}}}]] | {{{Verbandsgemeinde|}}} }} |Verwaltungsgemeinschaft = {{#ifexist: Verwaltungsgemeinschaft {{{Verwaltungsgemeinschaft}}} | [[Verwaltungsgemeinschaft {{{Verwaltungsgemeinschaft}}}|{{{Verwaltungsgemeinschaft}}}]] | {{{Verwaltungsgemeinschaft|}}} }} |Verwaltungsverband = {{#ifexist: Verwaltungsverband {{{Verwaltungsverband}}} | [[Verwaltungsverband {{{Verwaltungsverband}}}|{{{Verwaltungsverband}}}]] | {{{Verwaltungsverband|}}} }} |Höhe = {{{Höhe|}}} |Fläche = {{{Fläche|}}} |Einwohner = {{{Einwohner|}}} |Stand = {{{Stand|}}} |PLZ = {{{PLZ|}}} |Vorwahl = {{{Vorwahl|}}} |Kfz = {{{Kfz|…}}} |Gemeindeschlüssel = {{{Gemeindeschlüssel|}}} |NUTS = {{{NUTS|}}} |LOCODE = {{{LOCODE|}}} |Gliederung = {{{Gliederung|}}} |Straße = {{{Straße|}}} |Adresse = {{{Adresse|}}} |Adresse-Verband = {{{Adresse-Verband|}}} |Website = {{{Website|}}} |Organwalter = {{{Bürgermeister|}}} |Organwaltertitel = {{#switch: {{{Bürgermeistertitel}}} |Bürgermeisterin = [[Bürgermeister]]in |Oberbürgermeisterin = [[Oberbürgermeister]]in |Ortsvorsteherin = [[Ortsvorsteher]]in |#default = {{#ifexist: {{{Bürgermeistertitel}}} | [[{{{Bürgermeistertitel}}}]] | {{#if: {{{Bürgermeistertitel|}}} | {{{Bürgermeistertitel}}} | {{#switch: {{{Bundesland}}} |Baden-Württemberg = [[Bürgermeister (Baden-Württemberg)|Bürgermeister]] |Hessen = [[Bürgermeister (Hessen)|Bürgermeister]] |#default = [[Bürgermeister]] }} }} }} }} |Partei = {{{Partei|}}} }}{{#ifeq: {{NAMESPACE}} | {{ns:0}} | [[Kategorie:{{#switch: {{{Art}}} |Amt |Gemeindeverwaltungsverband |Samtgemeinde |Verbandsgemeinde |Verwaltungsgemeinschaft |Verwaltungsverband = Falsche Art |Gemeindefreies Gebiet = {{{Art}}} in {{{Bundesland|Bayern}}} |#default = {{#switch: {{{Bundesland}}} |Saarland = Gemeinde im {{{Bundesland}}} |#default = {{#ifexist: Kategorie:Gemeinde in {{{Bundesland|Bayern}}} | Gemeinde in {{{Bundesland|Bayern}}} | Falsches Bundesland }} }} }}]]{{#ifexist: Kategorie:{{PAGENAME}} | | {{#if: {{{Landkreis|}}} | {{#ifexist: Kategorie:Landkreis {{{Landkreis}}} | [[Kategorie:Landkreis {{{Landkreis}}}]] | {{#ifexist: Kategorie:{{{Landkreis}}} | [[Kategorie:{{{Landkreis}}}]] }} }} | {{#if: {{{Kreis|}}} | {{#ifexist: Kategorie:Kreis {{{Kreis}}} | [[Kategorie:Kreis {{{Kreis}}}]] | {{#ifexist: Kategorie:{{{Kreis}}} | [[Kategorie:{{{Kreis}}}]] }} }} }} }} }} }}</includeonly> j23jijg8p8dt7pmg5xak9wvu2hc9ssp 0 2886 105372 104169 2013-03-09T12:55:44Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q4098]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''{{PAGENAME}}''' is n kringfräie Stääd in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. Deer woonje 53.845 (31. Dez. 2007) Moanskene un häd ne Fläche fon 50,5 km². {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] 6wz164or3ys2m9bck8qdhnscm8tbj43 0 2887 105389 104073 2013-03-09T17:59:46Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3958]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''{{PAGENAME}}''' is n kringfräie Stääd in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. Deer woonje 66.735 (31. Dez. 2007) Moanskene un häd ne Fläche fon 85,65 km². {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] khi2tqcrpm76kyjeg2v9rcylg9i3ro7 0 2888 104075 102224 2013-03-08T14:22:16Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 71 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2861]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''{{PAGENAME}}''' is n kringfräie Stääd in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. Deer woonje 200.413 (31. Dez. 2007) Moanskene un häd ne Fläche fon 181,44 km². Rostock is ju grootste Stääd fon [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. {{Grootstääd in Düütsklound}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] d8xsgw1uao01a6clt5f3f9fkpuy8l1b 0 2889 104077 101020 2013-03-08T14:22:28Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 74 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1709]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''{{PAGENAME}}''' is ne kringfräie Stääd un Haudstääd fon [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. Deer woonje 95.855 (31. Dez. 2007) Moanskene un dät häd ne Fläche fon 130,46 km². {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] 300hq2z5k07s9u63mxv4l37ikr4c4fy 0 2890 107434 104079 2013-07-08T13:17:26Z Horst-schlaemma 4752 wikitext text/x-wiki [[File:Stralsund, Altstadt (2011-05-21) 4.JPG|thumb|left|Stralsund]] '''{{PAGENAME}}''' is n kringfräie Stääd in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. Deer woonje 58.027 (31. Dez. 2007) Moanskene un häd ne Fläche fon 38,97 km². [[Bielde:Stralsund_Meeresmuseum.jpg|thumb|Finnwalskelett in dät Düütske Meeresmuseum]] Dät [[Düütsk Meeresmuseum|Düütske Meeresmuseum]] in dät eemoalige [[Katharinenklaaster (Stralsund)|Katharinenklaaster]] is Nouddüütsklounds maastbesoachte [[Museum]] un bjut Ienblikke in ju Waareld fon dät [[Woater]] un sien Bewoonere. {{Commons|Category:Stralsund}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] 8znnyomof2lwvbc80guvc1qpmxd2vt9 0 2891 104081 99850 2013-03-08T14:22:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 46 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7030]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''{{PAGENAME}}''' is n kringfräie Stääd in [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]. Deer woonje 45.012 (31. Dez. 2007) Moanskene un häd ne Fläche fon 41,36 km². {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Mecklenbuurich-Foarpommern}} [[Kategorie:Mecklenbuurich-Foarpommern]] a0z1do6rm2b44w1j4wcjlojfhfgl85d 14 2892 106341 100211 2013-03-14T05:17:55Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 64 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7146699]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Düütsklound]] 8h6re76oynmiuz1fem73wu3fll9iyr4 10 2893 18842 18838 2009-06-12T20:53:41Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Loundkringe un kringfräie Stääde in Släswiek-Holstein'''||[[Bielde:Coat of arms of Schleswig-Holstein.svg|50px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Kring Dithmarschen|Dithmarschen]]&nbsp;&#124; ''[[Flensburg]]''&nbsp;&#124; [[Kring Herzogtum Lauenburg|Herzogtum Lauenburg]]&nbsp;&#124; ''[[Kiel]]''&nbsp;&#124; ''[[Lübeck]]''&nbsp;&#124; ''[[Neumünster]]''&nbsp;&#124; [[Kring Nordfriesland|Nordfriesland]]&nbsp;&#124; [[Kring Ostholstein|Ostholstein]]&nbsp;&#124; [[Kring Pinneberg|Pinneberg]]&nbsp;&#124; [[Kring Plön|Plön]]&nbsp;&#124; [[Kring Rendsburg-Eckernförde|Rendsburg-Eckernförde]]&nbsp;&#124; [[Kring Schleswig-Flensburg|Schleswig-Flensburg]]&nbsp;&#124; [[Kring Segeberg|Segeberg]]&nbsp;&#124; [[Kring Steinburg|Steinburg]]&nbsp;&#124; [[Kring Stormarn|Stormarn]]&nbsp; <br><br> |} 9b3gz7m4ogw07qetn0zf3ir21hg6kfc 0 2894 112594 105356 2016-07-07T10:07:50Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[File:Flensburger Hafen (Gesamtbild).jpg|thumb|Hoawen fon Flensbuurich]] '''{{PAGENAME}}''' ([[Noudfräisk|Noud-Fräisk]] '''Flansbörj''', dt. ''Flensburg'', [[Deensk]] ''Flensborg'') is ne kringfräie Stääd in [[Släswiek-Holstein]]. Deer woonje 87.792 (31. Dez. 2007) Moanskene un ju häd ne Fläche fon 56,38 km². {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Släswiek-Holstein}} [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] kkaiepve4hehm0tfgef79ya0sst3cs0 0 2895 118664 112595 2019-11-01T13:09:59Z Poco a poco 1569 Bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Torre del ayuntamiento, Kiel, Alemania, 2019-09-10, DD 186-188 HDR.jpg|mini|Kiel]] '''Kiel''' is ne kringfräie Stääd un Haudstääd fon [[Släswiek-Holstein]]. Deer woonje 236.902 (31. Dez. 2007) Moanskene un ju häd ne Fläche fon 118,6 km². {{Grootstääd in Düütsklound}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Släswiek-Holstein}} [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] o46cj49nj28m230u3igpolgbcu8xgal 0 2896 112607 104087 2016-07-07T10:11:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Lübeck''' is ne kringfräie Stääd in [[Släswiek-Holstein]]. Deer woonje 211.541 (31. Dez. 2007) Moanskene un ju häd ne Fläche fon 214,14 km². {{Grootstääd in Düütsklound}} {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Släswiek-Holstein}} [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] 4s396v5l5z8b96td2szrz0lfvv8edys 0 2897 112608 104089 2016-07-07T10:11:44Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''{{PAGENAME}}''' is ne kringfräie Stääd in [[Släswiek-Holstein]]. Deer woonje 77.595 (31. Dez. 2007) Moanskene un ju häd ne Fläche fon 71,63 km². {{Navigationslieste Loundkringe un kringfräie Stääde in Släswiek-Holstein}} [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] egv7id2ez44lenp4mvsbj8ti90tnoew 10 2898 28869 28868 2010-01-29T12:52:10Z Heinz 88 Dät mout wier wäch, dät funktioniert nit. Juu Kategorie mout me also in Houdeoarbaid in älken Artikkel ienföigje, wan dät nit daach noch ne Muugelkaid rakt. Wo moaket dät juu Stump-Foarloage? wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Loundkringe un kringfräie Stääde in Rhienlound-Palts'''||[[Bielde:Coat of arms of Rhineland-Palatinate.svg|50px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Loundkring Ahrweiler|Ahrweiler]]&nbsp;&#124; [[Altenkirchen (Loundkring)|Altenkirchen&nbsp;(Westerwald)]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Alzey-Worms|Alzey-Worms]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Bad Dürkheim|Bad Dürkheim]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Bad Kreuznach|Bad Kreuznach]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Bernkastel-Wittlich|Bernkastel-Wittlich]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Birkenfeld|Birkenfeld]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Cochem-Zell|Cochem-Zell]]&nbsp;&#124; [[Donnersbierichkring]]&nbsp;&#124; [[Eifelkring Bitburg-Prüm]]&nbsp;&#124; [[Frankenthal|Frankenthal&nbsp;(Pfalz)]]&nbsp;&#124; [[Germersheim|Germersheim]]&nbsp;&#124; [[Kaiserslautern (Loundkring)|Kaiserslautern]]&nbsp;&#124; [[Kaiserslautern|Kaiserslautern&nbsp;(Stääd)]]&nbsp;&#124; [[Koblenz]]&nbsp;&#124; [[Kusel (Loundkring)|Kusel]]&nbsp;&#124; [[Landau in der Pfalz|Landau&nbsp;in&nbsp;der&nbsp;Pfalz]]&nbsp;&#124; [[Ludwigshafen am Rhein|Ludwigshafen&nbsp;am&nbsp;Rhein]]&nbsp;&#124; [[Mainz]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Mainz-Bingen|Mainz-Bingen]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Mayen-Koblenz|Mayen-Koblenz]]&nbsp;&#124; [[Neustadt an der Weinstraße|Neustadt&nbsp;an&nbsp;der&nbsp;Weinstraße]]&nbsp;&#124; [[Neuwied (Loundkring)|Neuwied]]&nbsp;&#124; [[Pirmasens]]&nbsp;&#124; [[Rhien-Hunsrück-Kring]]&nbsp;&#124; [[Rhien-Lahn-Kring]]&nbsp;&#124; [[Rhien-Palts-Kring]]&nbsp;&#124; [[Speyer]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Suudelke Wiensträite|Südliche Weinstraße]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Suudwäästpalts|Südwestpfalz]]&nbsp;&#124; [[Trier]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Trier-Saarburg|Trier-Saarburg]]&nbsp;&#124; [[Loundkring Vulkaneifel|Vulkaneifel]]&nbsp;&#124; [[Westerwaldkring]]&nbsp;&#124; [[Worms]]&nbsp;&#124; [[Zweibrücken]] <br><br> |} 4oh8bbpilbtpu06oe7bznf0n33cfu78 0 2900 120208 120004 2021-08-20T17:29:44Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki '''Huang Xianfan''' ([[Hoochchinesisk]]: 黄現璠/黄现璠), (*13. November 1899, Fusui - †18. Januoar [[1982]], Guilin) waas n Historiker fon [[China]]. [[File:Huang Xianfan's Graduation Photo.jpg|miniatur|Huang Xianfan (1932)]] == Lieuwend == Ätter dän Internoatsbesäik in Guangxi studierde Huang Xianfan siet 1926 an ju Pädagogiske Universität fon [[Peking]] ([[Haudstääd]] fon [[China]]) do Feeke Geskichte, Flugge Literatuur un [[Ängelsk]], leeter an ju Universität fon [[Tokio]] (Haudstääd fon [[Japan]]). Siet 1941 waas Huang Xianfan Professor an ju Universität Sun Jatsen, leeter an ju Universität fon Guangxi. Fon 1943 bit 1953 hiede Huang Xianfan ne Professur foar Geskichte an ju Universität fon Guangxi un fon 1954 bit 1982 an ju Pädagogiske Universität fon Guangxi. In disse Tied, nämmelk 1943/1982, moakede hie sien Studien fon ju Anthropologie un fon dät [[Zhuang]] (Chinesisk Minnerhaidsfoulk) an ju Universität fon Guangxi un ju Pädagogiske Universität fon [[Guangxi]]. == Wierke == * Chinesiske Geskichte, Ⅰ-Ⅲ, Peking, 1932-1934. * Geskichte fon dät [[Zhuang]], Nanning,1957. == Sjuch uk == * [[Ängelske Sproake|Ängelsk]]:[http://en.wikipedia.org/wiki/General_History_of_the_Zhuang Geskichte fon dät Zhuang] * Düütsk: Zhuang [http://de.wikipedia.org/wiki/Zhuang] * [[Ängelske Sproake|Ängelsk]]: Studien fon dät Zhuang [http://en.wikipedia.org/wiki/Zhuang_studies] == Weblinks == {{commons|黄现璠}} * [[Hoochchinesisk]]: Chinesisken historiker Huang Xianfan [http://bk.baidu.com/view/826826.htm] * [[Hoochchinesisk]]: Chinesiske Anthropologie [https://web.archive.org/web/20170701032342/http://www.china.com.cn/aboutchina/zhuanti/zzfq08/2008-12/08/content_16914964.htm] * [[Hoochchinesisk]]: Professur fon dät Zhuang: Huang Xianfan [https://web.archive.org/web/20091101194025/http://mz.china.com.cn/?action-viewnews-itemid-2300] {{Normdaten|LCNAF=no2009197873|VIAF=103560844}} {{SORTIERUNG:Huang Xianfan}} [[Kategorie:China]] [[Kategorie:Historiker]] iyreg9iuy9ji730qf9ieagelotzgojt 10 2902 119384 19095 2020-10-19T04:20:23Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dapperheidgrotepier.jpg|120px|right]] '''Groote Pier''' is die Noome wierunner '''Pier Gerlofs Donia''' as fräisken Fräiegaidsstrieder bekoand wuuden is. Et rakt fuul Mythen uur Groote Pier, wiertruch et nit gjucht muugelk is uum altied ju Weerhaid tou bepeeljen. Dät Swäid fon Groote Pier schäl sicher 2,15 m loange weesen hääbe. Uum hääruuttoufienden wäl Fräisk waas, moasten do Ljuude dät foulgjende kweede konne: "Bûter, brea en griene tsiis, wa't dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries" (Buutere, Brood un gräinen Sies, wäl dät nit kweede kon, in naan apgjuchtn Fräise). Pier häd dät bruukt uum tou bepeeljen af Apfoarende fon sien Schiepe wäil Fräisk wieren. [[Pier Gerlofs Donia|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> idsuzp42pq7k3zgrfrao6m0taiv9a0e 10 2903 119354 22266 2020-10-19T04:19:31Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Truetone-Radio.jpg|120px|right]] '''Radio''' is träidloose Telegrafie of Telefonie wiermäd elektromagnetiske Signoale ap bestimde Frequenze soand of ämpfangd wäide konnen. In ju Uumgongssproake wäd dät Woud Radio uk wäil bruukt foar ju Radioreewe un dän Radioseender. Bie Internetradio sunt ferscheedene Computere mädnunner ferbuunden. Deerbie lapt ju Ferbiendenge maasttied uur Koabele, man kon daach uk träidloos weese. Dan rakt et wäil Radiowällen. [[Radio|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 8rng4jkrdhwblwvzst2y8b3ledmqft3 0 2904 113336 112425 2016-08-19T03:43:28Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki {{Loundtabel | eigennamme = Bosna i Hercegovina<br />Босна и Херцеговина | Noome = Bosnien un Herzegowina | Flaage = Flag of Bosnia and Herzegovina.svg | Woapen = Coat_of_arms_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg | Steede = LocationBosniaAndHerzegovina.svg | Woalspruch =| Amtssproake = Bosnisk, Serbisk, Kroatisk| Haudstääd = Sarajevo | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 51.197 | pztWoater = 0,8| Ienwoonere = 3.531.159 | Täljier = 2013 | Munte = [[Konvertibilna Marka]] | Muntkode = BAM | Tiedzone = +2 | Fierdai = 25. November | Nationoalhymne = Intermeco | Loundkode = BIH | Auto-Känteeken = - | Internet-TLD = .ba | Telefonfoarwoal = 387 | }} '''Bosnien un Herzegowina''' sunt touhoope een [[Lound]] ap dät [[Balkan]]-Hoolichailound (Suudaast-[[Europa]]). Ju [[Haudstääd]] is [[Sarajevo]]. Die Ministerpräsidänt is hoast [[Denis Zvizdić]] (Stound:2016). == Loage == Bosnien un Herzegowina wäide beskat fon: * [[Kroatien]] in dät Noude un Wääste, * ju [[Adriatiske See]] in dät Wääste, * [[Montenegro]] in dät Suude, * [[Serbien]] in dät Aaste. == Befoulkenge, Gloowe un Sproaken == Do Ienwoonere fon dän Stoat naamt me aaltouhoope Bosnier. Monken do Bosniere sunt do as grootste Befoulkengsdeele do muslimiske Bosniaken, do orthodoxe Serben un do katoolske Kroaten. In dän grootste Deel fon dät Lound boalt me ijekaviske Dialekte, dät heert tou ju [[Štokavisk|štokaviske]] Dialekt-Gruppe fon dät [[Serbokroatiske Sproake|Serbokroatiske]]. Ap dät Ijekaviske gruundet sik ju [[Kroatiske Sproake|kroatiske]], [[Bosniske Sproake|bosniske]] un [[Montenegriniske Sproake|montenegriniske]] Skrift-Sproake. Uk ju [[Serbiske Sproake|Serbiske Skriftsproake]] gruundet sik ap štokaviske Dialekte. Bosnisk, Serbisk un Kroatisk sunt as ferskeedene Skrift-Sproaken uk aal tjo Amtssproaken, uk wan jo sik so äänelk sunt un sik ap jusälge Dialekt-Gruppe gruundje. Besunners wichtich is dät, uumdät ju Serbiske Skriftsproake in [[Kyrilliske Skrift]], ju Bosniske un ju Kroatiske oaber in [[Latienske Skrift]] skrieuwen wäide. Fääre rakt dät in Bosnien un Herzegowina [[Sinti un Roma|Roma]], do baale [[Romani]]; buppedät [[Sephardiske Juden]], do [[Sephardiske Sproake|Sephardisk]] baale, wät nai bie dät Spoanske stoant. Man düsse bee Minnerhaide moakje touhoope minner as een Prosänt fon ju heele Befoulkenge uut. == Apdeelenge == Sänt dän [[Dayton-Ferdraach]], die in [[1995]] dän [[Bosnienkriech]] be'eendigede, deelt sik die Stoat Bosnien un Herzegowina in twäin, uum niep tou weesen, träi Ferwaltengs-Rebätte: ju [[Föderation Bosnien un Herzegowina]] (Federacija Bosne i Hercegovine) un ju [[Republika Srpska|Serbiske Republik]], buppedät ju Stääd [[Brčko]], ju as besunneren Distrikt do bee touhoope, also faktisk direkt dän Säntroal-Stoat unnerstoant. Hier is ju Apdeelenge ap een Koarte tou sjoon. Ju Föderation Bosnien un Herzegowina is in blau, ju Republika Srpska in rood un die Brčko-Distrikt in jeel deerstoald. Unnerskeedelke Faawtoone reeke ferskeedene Kantone wier: [[Bielde:Bosnia and Herzegovina Political.png|left|300px|Federacija Bosne i Hercegovine: blau; Republika Srpska: rood; Brčko: jeel.]] [[Kategorie:Bosnien un Herzegowina| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] 9efdg8zrqr9gytfoyzdd9dgjw6wojtw 6 2905 121570 19146 2022-08-03T13:39:56Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Dät is juu PNG-Version fon juu Bielde 1000ART.JPG, juu Pyt fon Laurel wreath.svg (Public Domain) moaked häd |Urheber = [[User:Heinz]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} ok66vfbf66aasd7sgr52evkvixqg2sp 0 2906 19154 2009-06-19T10:55:32Z Heinz 88 häd "[[Bosnien]]" ätter "[[Bosnien un Herzegowina]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Bosnien un Herzegowina]] 26lt01r9fwa9briqhyn72bx2fhkkep8 0 2907 107211 104097 2013-06-01T11:14:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q42952]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Thor.jpg|thumb|Ne Schilderenge fon Thuner]] '''Thuner''' ([[Wääst-Fräisk]]: ''Tonger'') waas n fräisken God. Hie waas die God fon do Natuurkrafte. Dät wääst-fräiske Woud ''tonger'' is sin Noome, man kon uk in dät Seelterfräiske uursät wäide mäd 'Grummelschuur'. Foar do Fräisen waas hie aan fon do wichtichste Godde, die Noome [[Tuunsdai]] is ätter Tuner (in dät [[Oold-Fräisk]]e: ''Thunresdei'' of ''Thunersdei'', Wääst-Fräisk: ''Tongersdei'') naamd. Tuhner waas die eensige God die ne Weerreewe hiede. Dät waas n Hoomer, die älke Moal ätter him wieruume keem as hie deermäd smeet. == Sjuch uk == * [[Fräiske Mythologie]] == Literatuur == * [[D. Kalma]], ''Skiednis fan Fryslân, ([[Grou]], 1965)'' <small>''Wääst-Fräisk''</small> [[Kategorie:Heedendum]] [[Kategorie:Mythologie]] ai4fmrptzgu85yaxxpbjfr4aoq6x2lk 0 2908 119760 119759 2021-02-24T12:25:21Z Heinz 88 /* Gloowe */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Star of David.svg|thumb|200px|right|Die Davidstiern, n modern Symbol foar dät Juudendum]] Dät '''Juudendum''' is die Gloowe fon do Juuden, man uk Seeken as juudske Kultuur un Geskichte heere tou dät Juudendum. Doo Juuden wäide deelwiese nit bloot as religiöse Gruppe, man uk as Foulk blouked. Et rakt ungefeer 13,5 Millione Juuden ap ju Waareld, wierfon ungefeer 6,8 Millione in [[Israel]] woonje. == Gloowe == Dät Juudendum is n monotheistisken Gloowe, do Juuden leeuwe also dät et aan God rakt. Dät is uk die ooldste monotheistiske Gloowe. Dät Juudendum waas ju Gruundloage foar do uur twäin monotheistiske Gloowen, dät [[Kristendum]] un dän [[Islam]]. === Hillige Schriften === Dät hillige Bouk fon do Juuden hat die [[Tanach]], dät is dät Oolde Tästamänt fon do [[Kristendum|Kristen]], bloot mäd ne uur Iendeelenge un Riegenfoulge fon do oankelde Bouke. Deer sunt Deele fon dän Tanach schrieuwen wuuden in dät Aramäiske, man die grootste Deel is ap Hebräisk. Man die Tanach is nit een eenhaidelk Bouk, juu wäd apdeeld in träi Deele, doo sik sälwen wier apdeele: ==== Juu Tora ==== [[Bielde:Torah and jad.jpg|thumb|200px|right|Ne Tora-Rulle]] Juu Tora, Thora af Torah is die eerste un wichtichste Deel fon dän Tanach un bestoant uut doo Bouke fon Mose: {| | ''[[1. Bouk Mose|Bereschit]]'' (<big><big>{{He|בְּרֵשִׁית}}</big></big>)||(<u>In dän Begin</u> schaffede ...)||Genesis (1. Bouk Mose) |- | ''[[2. Bouk Mose|Schemot]]'' (<big><big>{{He|שְמוֹת}}</big></big>)||(Dit sunt <u>doo Noomen</u> ...)||Exodus (2. Bouk Mose) |- | ''[[3. Bouk Mose|Wajikra]]'' (<big><big>{{He|וַיִּקְרָא}}</big></big>)||(<u>un deer ruup</u> [[JHWH]] ...)||Levitikus (3. Bouk Mose) |- | ''[[4. Bouk Mose|Bemidbar]]'' (<big><big>{{He|בְּמִּדְבַּר}}</big></big>)||(Un deer boalde JHWH <u>in juu Wüüste</u> ...)||Numeri (4. Bouk Mose) |- |''[[5. Bouk Mose|Devarim]]'' (<big><big>{{He|דְּבָרִים}}</big></big>)||(Dit sunt <u>doo Woude</u> ...)||Deuteronomium (5. Bouk Mose) |} ==== Nevi'im - Doo Propheten ==== As „Nevi'im“ beteekent me doo Prophetenbouke fon doo Juuden. * Bouk Josua * Bouk Gjuchter * Dät eerste un twäide Bouk Samuel * Dät eerste un twäide Köönichsbouk * Jesaja * Jeremia * Ezechiel * Tweelichprophetenbouk ==== Ketuvim – Schriften ==== * Bouk fon doo Psoolme * Ijob (uk "Job" af "Hiob") * Bouk fon doo Spräkwoude * Bouk Rut * Dät Hooge Läid * Kohelet * Kloageläide fon Jeremias * Bouk Ester * Bouk Daniel * Bouk Esra un Nehemia * Dät eerste un dät twäide Chronikbouk [[Bielde:Bundesarchiv Bild 183-1983-0825-303, Gedenkstätte Buchenwald, Wachturm, Stacheldrahtzaun.jpg|thumb|200px|KZ-Buchenwald, wier fuul Gefangene möärend wuuden]] == Diskriminierenge == [[Bielde:Schedel judenfeindlichkeit2.jpg|thumb|left|Pogrom (Moort) juun Juuden in dät Middeloaler]] Juu Diskriminierenge juun Juuden wäd as "Antisemitismus" af gnauer "Antijudaismus" beteekend. Doo Juuden wuuden in juu Geskichte oafte diskriminierd, wät wäil deerfon kumt, dät joo, sänt juu Fernäilenge fon [[Jerusalem]] un dän juudsken Stoat in dät [[1. Jierhunnert]] ä.Chr. unner Hadrian, aaltiede as Minnerhaid twiske uur Religionen lieuweden, un Minnerhaide wieren aaltiede n wäilkuumen Offer foar doo, doo n Offer bruuke. In dät Middeloaler häd me oafte fon Sakrileg un uur Ferbreeken boald, un dan koom mongs n Pogrom. Juu Ansicht, doo Juuden hieden Jesus möärend, waas uk n Ienweensel foar Diskriminierenge un Feroachtenge. Die grootste un äiländichsde Moort waas oawers wäil, wät doo [[Nazidüütsklound|Nazis]] däin hääben: Joo hääbe doo Juuden feroachted un in groote Deele fon [[Europa]] bestäälen, ienspeerd, pieniged un innerdoat gans organisierd morded. Twiske 5600000 un 6300000 Juuden wuuden fon doo Nazis organisierd uumebroacht. [[Kategorie:Juudendum| ]] [[Kategorie:Religion]] m4d8j0c842bsvbyxki64cml23umxhdi 6 2909 121575 43324 2022-08-03T13:47:47Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} npimc6voxrmrbiuy1ewumyqtbdkx2h2 10 2911 19247 19246 2009-06-21T12:00:38Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <!-- hiermäd konne jie goans licht Wääst-Fräiske loundtabellen uurniemen un Koarten touföigje. Disse bruuke jier wan deer uk noch n Koarte deertou kuumt. Also, jie konne ju wääst-fräiske Foarloage heerienkopierje un BIELDE-LOAGE deeroun touföige. --> <!-- Lântabelmädkoarte -->{| align=right | {| border="1" align=right padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" !colspan="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|<big>{{{eigennamme}}}</big> |- | align=center colspan="2" | {| style="background: none;" |- align=center | {{border|[[Bielde:{{{flagge}}}|125px|Flaage fon {{{namme}}}]]}} | [[Bielde:{{{wapen}}}|110px|Woapen fon {{{namme}}}]] |- align=center | <small>Flaage</small> | <small>Woapen</small> |} |- align=center style="vertical-align: top;" | style="font-size:95%" colspan="2" | [[Woalspruch]]: {{{motto}}} |- align=center style="vertical-align: top;" | style="font-size:95%" colspan="2" | [[Nationoalhymne]]: {{{folksliet}}} |- align=center | colspan="2" style="background:#ffffff;" | [[Bielde:{{{lokaasje}}}|290px|Steede fon {{{namme}}}]] |- style="vertical-align: top;" | '''|[[Amtssproake]]''' | {{{taal}}} |- style="vertical-align: top;" | '''|[[Haudstääd]]''' | {{{haadstêd}}} |- style="vertical-align: top;" | '''[[Stoatsfoarm]]''' | {{{steatsfoarm}}} |- style="vertical-align: top;" | '''Gebiet'''<br>Fläche{{#if:{{{prstwetter|{{{pctwetter|}}}}}}|<br>% Woater}} | <br>{{{gebiet|{{{oerflak}}}}}} km&sup2;{{#if:{{{prstwetter|{{{pctwetter|}}}}}}|<br> {{{prstwetter|{{{pctwetter}}}­}}}%|}} |- style="vertical-align: top;" | '''Ienwoonere {{#if:{{{teljier||}}}|([[{{{teljier}}}]])}}''' | {{{ynwenners}}} |- style="vertical-align: top;" | '''[[Munte]]''' | {{{munt}}} {{#if:{{{muntkoade|}}}|({{{muntkoade}}})}} |- style="vertical-align: top;" | '''[[Tiedzone]]''' | [[UTC]] {{{tiidsône|{{{tiidsone|}}}}}} |- style="vertical-align: top;" | '''Fierdai''' | {{{feestdei}}} |- style="vertical-align: top;" | '''Loundkode''' | {{{lânkoade|}}} |- style="vertical-align: top;" | '''[[TLD]]''' | {{{ynternet|}}} |- style="vertical-align: top;" | '''Telefonfoarwoal''' | {{{tillefoan}}} |- {{!}} colspan="2" style="text-align:center; background-color:#f2f2f4;" {{!}} [[Bielde:{{{BIELDE-LOAGE}}}]] |} |} pexpjtf0ptjtxompauvvxzhj0587cxm 0 2912 122875 122874 2023-10-10T21:33:41Z Kening Aldgilles 23 /* Ienwooner-Äntwikkelenge */ wikitext text/x-wiki {{Lântabelmädkoarte| eigennamme = מדינת ישראל<br />دولة اسرائيل<br />Medinat Yisrael| namme = Israel | flagge = Flag of Israel.svg | wapen = Coat_of_arms_of_Israel.svg | lokaasje = Israel in its region (pre 1967 territory).svg | motto = | folksliet = Hatikwa | taal = [[Arabisk]], [[Hebräisk]] | haadstêd = Jerusalem | steatsfoarm = Parlemäntariske Republik | oerflak = 20.770 | pctwetter = 2,00 | ynwenners = 9.791.840 <small>(Skättenge)</small>| teljier = 2023 | munt = Sjekel | muntkoade = ISL | tiidsone = +2 | feestdei = 14. Moai | lânkoade = ISR | ynternet = .il | tillefoan = 972 | BIELDE-LOAGE = Israel.png }} '''Israel''' (Hebräisk: מדינת ישראל "Medinat Jisra'el", Arabisk: دولة إسرائيل "Daulat Isrā'īl") is n Lound in dät Midde-Aaste. Israel is dät eensige Lound ap ju Waareld wier ne juudske Moorhaid woont<ref>[http://www.freedomhouse.org/template.cfm?page=363&year=2007&country=7199 Map of Freedom in the World] (blouked Juni 2010)</ref>, uungefeer 7,1 Millione fon do 9.791.840 Million Ienwoonere sunt Juudsk. Ieuwenske do juudske Ienwoonere rakt et ne arabiske Minnerhaid. Do historiske Wuttele fon dän moderne Stoat Israel lääse in dät bibliske Lound Israel. Ätter dän Deelengsplan fon 1947 fon do Fereende Natione skuul et two Stoate reeke, n juudsken un n arabisken Stoat. Jerusalem keem unner ju Ferwaltenge fon do [[Fereende Natione]]. As Israel sik 1948 uunouhongich ferkloord hiede, foulgede dän Ramstäk fon arabiske Stoate aan Dai leeter. Sietdäm häd Israel in fuul ferskeedene Kriege kämped mäd arabiske Noaberstoate. == Noome == Ju ooldste Wälle foar dät Woud Israel is ju ägyptiske Merenptah-Stele (däälich in dät Ägyptisken Museum in Kairo). Ju beskrift n Fääldtoach juun n Foulk Israel in dät Lound Kanaan un wäd ap dät Jier 1211 f. Kr. datiert. Ju Foulksetymologie fon dät Oolde Testamänt tjut Israel as Goddesstrieder an (Gen. 32,29). As Jookub sik wrongen hiede mäd n Ängel fon God kreech hie dissen näien Noomen. Sien Ätterkuumen wuuden Bäiden fon Israel, Israeliten of kuut Israel naamd. Die Noome fon dän moderne Stoat Israel is Medinat Yisrael (Stoat fon Israel). Uur Foarsleeke sunt Eretz Israel (dät Lound fon Israel), Zion, Judäa un Näi Judäa weesen. == Geografie == [[Bielde:Israel topo de.jpg|thumb|left|''Reliefkoarte''|251x251px]] Israel wäd begränsed fon [[Libanon]] in dät Noude, Syrien in dät Noudaaste, dät [[Middelmeer]] in dät Wääste, Ägypten in dät Suudwääste, Jordanien un ju Doode See in dät Aaste. Do palästinensiske Gebiete in dät Aaste fon Israel sunt Autonomiegebiete. Israel kon in fjauer Loundskupsregione ferdeeld wäide: Ju Middelmeerkuste, ju Höäwelloundskup in n Midden, dät Jordaandoal un ju Negev-Wüüste. Fon dät mäitigde Klimoa in dät Noude fon Israel wäd ju Londskup ätter dät Suude wai druuger. In dät Noude stounde moor Boome un ju Londskup is gräin, in dät Suude is ju Negev-Wüüste. Dät Noude is gjucht fruchtboar un deer sunt do Bierge un Höäwele. Suudelk fon Jerusalem gungt ju Höäwelloundskup fääre man deer is dät Lound gjucht unfruchtboar. Ätter ju Kuste wai wäd ju Londskup flak. Ju Negev Wüüste in dät Suude häd n Fläche fon ca. 12.000 km², uumtränt n Haaldeel fon Israel sien Loundfläche. Geografisk heert er tou de Sinai-Wüüste. Ju Wüüstenregion begint in dät Noude, sowät appe Naite fon Be'er Scheva un sien Eende is in Eilat, die maast suudelke Stääd fon Israel. Ju Jordaan is mäd 322 km ju loangste Äi fon Israel un begint in do Golanhööchten. Fon n Bierich Hermon fljut ju Jordaan truch ju ''Emek haChula'' un n See Genezareth ätter ju Doode See tou, die djoopste Punkt fon ju Äiduurflakte.<ref>[http://www.mfa.gov.il/MFA/MFAArchive/1990_1999/1999/4/FOCUS%20on%20Israel-%20The%20Living%20Dead%20Sea The Living Dead Sea] publikation israeliske Uutloundsministerium 1999 (blouked Juni 2010)</ref> Truch ju woaksende Befoulkenge un tou min Rien sunt do Woaterreserven in Israel knap. Die See Genezareth is dät grootste Swäitwoaterreservoir in Israel weer ju Jordaan also Woater ätterlät. Fääre ätter dät Suude wai is ju Arabah, ju eendet in n Gulf fon Eilat, wät Deel fon ju Roode See is. Do tjo grootste Stäädsgebiete fon Israel sunt [[Tel Aviv]], [[Haifa]] un [[Jerusalem]]. === Klima === Ju Temperatuur in Israel is gans unnerskeedelk, foarallen in de Winter. In do Bierichgebiete kon et koold un wiendich weese, un oafte lait deer Snee. Dän grootste Deel fon et Jier lait Snee ap dän Bierich Hermon (2248 m), in Jerusalem kon mongs uk snee faale. Dät Klima in do Kuststääde Tel Aviv un Haifa is mediterroansk. Deer faalt fon Moai bit tou September nit so fuul Rien, die Suumer duurt loange un dät kon gjucht heet weese. Dät Klima in dät Suudaaste fon Israel wäd bestimd fon sien Loage twiske ju subtropiske Druuchte so as in ju Sahara un do arabiske Wüüsten. <gallery> Bielde:Klimadiagramm-metrisch-deutsch-Beersheba-Israel.png|Klimadiagram fon Be'er Scheva Bielde:Klimadiagramm-metrisch-deutsch-Elat-Israel.png|Klimadiagram fon Eilat Bielde:Klimadiagramm-metrisch-deutsch-Haifa-Israel.png|Klimadiagram fon Haifa Bielde:Klimadiagramm-metrisch-deutsch-Tel Aviv-Israel.png|Klimadiagram fon Tel Aviv </gallery> == Geskichte == [[Bielde:Theodor Herzl.jpg|thumb|left|150px|''Theodor Herzl publizierte 1896 dät Bouk „Der Judenstaat“.'']] Ätter ju Fernäilenge fon dän oainständige juudske Stoat truch do [[Roomske Riek|Roomer]], 70 ätter Kristus, wonderden do Juuden uut ätter uur Gebiete uum dät [[Middelmeer]] tou. Ne litje juudske Befoulkenge is oaber immer in Israel bleeuwen. Mäd dän Zionismus - Eende 19. Jierhunnert - äntstuude ne organisierde Ienwonderenge fon Juuden ätter Palästina wai.<ref>Das neue universale Lexikon, Siede 435, Wissen Media Verlag 2008</ref> Ju eerste groote Emigration (Alija) fon Juuden ätter Palästina waas uum 1882 tou. Do Juuden wuuden in ferskeedene Lounde truch antisämitiske Gesätse diskriminiert, un deertruch kreegen do dän Wonsk, tou emigrieren ätter n uur Lound. Theodor Herzl kon me sjo as dän Architekt fon dät politiske Zionismus. Hie organisierte in dät Jier 1897 dät eerste Zionistenkongres in Basel un skreeuw bie disse Geläägenhaid in sien Daibouk: „In Basel hääbe iek dän Juudenstoat gruundet… Muugelk binnen in fieuw Jiere, man wisse binnen füüftich Jier sjucht älkuneen dät so.“ Ju twäide Emigrationswooge of Alija (1904–14) begon ätter dän Kishinev pogrom in Ruslound in April 1903. 1909 wuude Tel Aviv gruundet, ju eerste modärne Stääd in Palästina. Ätter dän Unnergong fon dät [[Osmaniske Riek]] koom ju Foulkenbuund mäd Klasse-A-Mandoat foar do Gebiete fon wät däälich Israel, Jordanien, Gaza un Westjordaanlound sunt. Dät Mandoat wuude in 1922 ratifiziert.<ref>[http://avalon.law.yale.edu/20th_century/palmanda.asp The Palestine Mandate] The Avalon Project at Yale Law School (blouked Juni 2010)</ref> In Juli 1922 roate dät two Ferwaltengsbesirke: Palästina un Transjordanien. Transjordanien uumfoate uungefeer tjofjoodendeel fon dät Mandoatsgebiet. Bee do Ferwaltengsbesirke holden noch jusälge Munteenhäid un hieden dosälge Mandoatsgesätse, man do Juuden hieden nit dät Gjucht uum aastelk fon dän Jordaan tou woonjen. {|style="float: right; margin: 10px; border: 1px #CCCCCC solid; background:#F9F9F9" |- |align="middle" | [[Bielde:Map of Jewish settlements in Palestine in 1947.png|400x300px|''Juudske Woongebiete in 1947.'']] |align="middle" | [[Bielde:UN Partition Plan For Palestine 1947 de.svg|400x300px|''Deelengsplan fon 1947.'']] |- |colspan="2" align="middle" | <small>Juudske Woongebiete (links) un Deelengsplan (gjuchts) fon 1947</small> |} Twiske 1924 un 1932 foulgede ju fjoode Alija. Ju füüfte Alija foulgede in do Jiere 1933 bit tou 1939, also ätter ju nationoalsozialistiske Machtsuurnoame in Düütsklound, wät foar fuul Juuden dän Gruund was uum tou emigrieren. Deertruch kuude ju juudske Befoulkenge in Palästina gau groie. 1937 kuumt ju britiske Peel-Kommission mäd n eerste Deelengsplan. Ätter ju prozentuale Befoulkengsferdeelenge hieden do Juuden in disse Tied ne Moorhaid in dät Kustgebiet un in Galiläa, in dän Rest fon Israel woonde ne arabiske Moorhaidsbefoulkenge. So skuul dät Lound ätter dän Plan fon do Briten uk deeld wäide. Do näi immigrierde Juuden in Israel wieren gjucht bliede mäd dän Plan, do Araber wieren deerjuun un dän Plan wuude nit uutfierd. Foar dän [[Twäide Waareldkriech]] wuude Palästina uk al besiedeld fon Juuden, man ätter ju Twäide Waareldkriich koomen moor Juuden ätter dät oolde hälge Lound wai. Ätter dän Deelengsplan fon 1947 fon do [[Fereende Natione]] skuul Palästina in two Stoaten deeld wäide, n juudsken un n arabisken. Do Juuden wieren deerfoar, do Araber hääbe dän Ploan ouliend. Ap n 15. Moai 1948 ron dät Mandoat fon dän Foulkenbuund ou. Aan Dai deerfoar ferkloorde Israel sik uunouhongich. Do Fereende Natione, do [[Fereende Stoaten]] un ju [[Sowjetunion]] anärkanne Israel glieks.<ref>[http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/History/1948_War.html The 1948 War] (blouked Juni 2010)</ref> Deerap foulgede noch in ju Gründengsnacht do Kriechsferklooringen fon Ägypten, Saudi-Arabien, Jordanien, Libanon, Irak un Syrien. In dän 1. Arabisk-Israeliske Kriech (Moai 1948 bit tou Juli 1949) wuude Israel fon fieuw arabiske Lounde Israel oungriepen. Die Kriech waas n Ärfoulch foar Israel un die israeliske Stoat wuude gratter.<ref>[http://www.npr.org/news/specials/mideast/history/history3.html The Mideast: A Century of Conflict] ''Part 3: Partition, War and Independence'' (blouked Juni 2010)</ref> 1949 wuude mäd do fieuw arabiske Lounde n Woapenstilstound teekend. Irak look him sunner n Ferdraach wieruume uut dät Wäästjordaanlound. Ätter ju Nationoalisierenge fon dät Sueskanoal in 1956 ferkloorden [[Frankriek]], [[Grootbritannien]] un Israel dän Kriech an [[Ägypten]].<ref>Damien Cash "Suez crisis" ''The Oxford Companion to Australian History''. Ed. Graeme Davison, John Hirst and Stuart Macintyre. Oxford University Press, 2001.</ref><ref>Roger Owen "Suez Crisis" ''The Oxford Companion to the Politics of the World'', Second edition. Joel Krieger, ed. Oxford University Press Inc. 2001.</ref> Israel ärobert ju Sinai fon Ägypten. Juli 1956 looken do israeliske Truppen sik tourääch. [[Bielde:Declaration of State of Israel 1948.jpg|thumb|left|''David Ben Gurion proklamiert ap n 14. Moai 1948 dän Stoat Israel'']] 1967 begon Israel mäd die präventive Säksdeegekriech juun Ägypten, Syrien un Jordanien. Ätter dän Kriech kontrollierde Israel dän Gaza-Striepe un dät Sinai-Hoolichailound, dät Wäästjordaanlound un Aast-Jerusalem un uk ju Golanhööchte. Ätter dän Säksdeegekriech wäide do Ferhooldengen in dät Midden-Aasten nit beeter. Israel begint mäd dät bauen fon juudske Täärpe un do besätte Gebiete un do Palestinänser wäide aggressiver mäd hiere Terroroungriepe in un buuten Israel. Dät rakt räägelmäitich Truumult in dät Gränsgebiet, foarallen mäd Syrien. In 1973 an Jom Kippur Dai, dän juudske Skieregaidsdai, foulgede wier n Kriech, wierbie Syrien un Ägypten Israel oungriepen. Do Oungriepere hieden toacht dät an dissen Dai do israeliske Ljuude hieren Fierdai fierden, wiertruch do Oungriepere beetere Muugelkaide foar n Ärfoulch hieden. Do Israelis hieden tjo Deege nöödich tou mobilisierjen.<ref>[http://www.britannica.com/eb/article-219432/Israel Encyclopedia Britannica] (blouked Juni 2010)</ref> Daach won Israel dissen Kriech. [[Bielde:Israelic Flag.JPG|thumb|''Israeliske Flaage in ju Negev-Wüüste'']] In 1979 koom Ägypten mäd ne Free-Initiative. Ätter ju Initiative skuul Israel ju Sinai touräächreeke an Ägypten un Ägypten ärkoande Israel an as Lound. Israel annektierde deerätter Aast-Jerusalem un ju Golanhööchte. In n Juni 1981 greep Israel in dän irakisk-iranisken Konflikt ien: Israeliske Luftfoartjuuge bombardierden dän Atomreaktor Osirak ap e Naite fon Bagdad un fernäilden dän (Operation Opera). Gruund foar Israel waas ju Betruuenge fon Israel mäd Atoomwaffene fon dän Irak. Ju eerste Intifada (palästinensisken Apstand) waas 1987 un duurde bit tou 1991. Ätter do Oslo-Freeprosesse in 1993 un 1995 foulgede 2000 ne twäide Intifada.<ref>[http://www.n-tv.de/politik/Israel-und-der-Nahostkonflikt-article11658.html Kriege und VerhandlungenIsrael und der Nahostkonflikt] ap ju Websiede fon N-TV (blouked Juni 2010)</ref> In n Februoar 2005 waas ju twäide Intifada offiziel be-eended. 2002 baude Israel ne Muure twiske do israeliske un palästensiske Gebiete ap do Gränsen fon dät Wäästjordaanlound un Gaza.<ref>[http://www.fr-online.de/in_und_ausland/kultur_und_medien/themen/1912954_Israel-Mauer.-Ein-Monolog.html Mauer. Ein Monolog] ap Frankfurter Rundschau online (blouked Juni 2010)</ref> Ministerpresidänt Ariel Sharon kwad dät ju Muure ju Sicherhaid ferhaagerje skuul. Ätter do Statistike hiede Sharon gjucht, do Terror-Ansleeke sunt sietdäm minner wuuden. In 2004 look Israel do israeliske Siedelengen tourääch uut ju Gaza-Striepe. Ätter do Ärfoulge fon ju radikoalislamiske Terrororganisation un Paatäi Hamas un ju israeliske Paatäi Kadima wuude ju Situation 2006 gjucht läip. Ju Äntfierenge fon twäin israeliske Soldoaten in dän Suumer fon 2006 waas die Gruund foar Israel uum Hamas in ju Gaza-Striepe un Wäästjordaanlound ountougriepen.<ref>[http://www.un.org/News/Press/docs/2006/sc8808.doc.htm SECURITY COUNCIL CALLS FOR END TO HOSTILITIES BETWEEN HIZBOLLAH, ISRAEL] (blouked Juni 2010)</ref> Hisbollah koom an ju Siede fon Hamas un Hisbollah äntfierde moor israeliske Soldoaten. Dät waas die Gruund foar Kriech mäd Libanon. Die Libanonkriech duurde fon n 12. Juli bit toun 14. August un wuude mäd n Waffenstilstand be-eended. In 2008 fjuurde Hamas immer moor raketen ätter juudske Siedelengen wai. Ap n 28. Dezember 2008 begon die israeliske Armee mäd Luftoungriepe ap ju Gaza-Striepe, deerätter foulgede ju Gruundoffensive ap n 3. Januoar 2009. == Politik == [[Bielde:Knesset building.jpg|thumb|''Ju Knesset, dät Parlamänt fon Israel.'']] [[Bielde:F-15I Ra'am.jpg|thumb|''Israeliske F-15I Ra'am.'']] Israel is ne parlemäntariske Republik. Dät Parlamänt, ju Knesset, wuude ap n 25. Januoar 1949 foar dät eerste Moal wääld un häd 120 Sitte. Ju Knesset wäält dän Presidänt foar soogen Jiere. Die Presidänt mout dän Premierminister benaame. Die Premierminister is die Exekutive. Israel häd neen Ferfoatenge, ju skuul in 1948 ätter ju Apgjuchtenge fon dän Stoat Israel skrieuwen wäide, man deer wieren fuul ferskeedene Meenengen. Daach sunt 14 sonaamde Gruundgesätse annuummen wuuden, do skällen ju Basis weese foar ju Ferfoatenge un sunt wichtiger as uur Gesätse.<ref>[http://www.knesset.gov.il/description/eng/eng_mimshal_yesod.htm Basic Laws - Introduction] ap ju Websiede fon dän Knesset (blouked Juni 2010)</ref> === Militäär === Do Marine, Lound- un Luftstriedkrafte sunt fereeniged in een Organisation, ju dän Noome Israeliske Ferdäägengenskrafte drächt (Hebräisk: צְבָא הַהֲגָנָה לְיִשְׂרָאֵל, Arabisk: جيش الدفاع الإسرائيلي, Ängelsk: Israel Defence Force (IDF)). Truch de Konsolidation fon paramilitääre Gruppen un militante Gruppen wuude die israeliske Armee in 1948 apgjucht. Deer oarbaidje uungefeer 176.500 aktive Soldaate un 445.000 Reserviste. Ju häd Kampfljoogere fon do Typen F-4 Phantom II, F-15 Eagle, F-16 Fighting Falcon, A-4 Skyhawk un ju oainständich äntwikkelte Kfir. Die Haudpanzer is dän oainständich äntwikkelde Merkava. Israel un do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoate]] hääbe mädnunner dät eensige operationelle Anti-Ballistiske Rakeete Systeem ap ju Waareld äntwikkeld, die Arrow missile. Israel häd siet dän Jom Kippur Kriech n Nätwierk fon Apkloorengssatellite äntwikkelt. Truch dän Ärfoulg fon dät Ofeq program is Israel een fon do soogen Lounde do sukke [[Satellit]]e lansierje kon. Däälich gungt me deerfon uut, dät Israel Käädenwoapene häd.<ref>[http://www.spiegel.de/politik/ausland/0,1518,688066,00.html Atommacht Israel: Eindeutig zweideutig] (blouked Juni 2010)</ref> === Buutenloundske Politik === Foar ju buutenloundske Politik fon Israel sunt do Beluukengen mäd do arabiske Lounde fon grooten Beloang. Mäd Jordanien un Ägypten häd Israel Freeferdraage unnerteekenet. Fon do buutenloundske Beluukengen mäd do Lounde in Faander-Asien spielje do Beluukengen mäd do palästinensiske Autonomiegebiete n besunnere Rulle. Siet dät Freeferdraach mäd Jordanien in dät Jier 1994 bildje deele fon dät Wäästjordaanlound un dän Gaza-Striepe do palästinensiske Autonomiegebiete. Ieuwenske do Beluukengen mäd do arabiske Lounde is n wichtich Siel fon ju israeliske Regierenge de Migration fon so fuul muugelk Juuden ätter Israel wai. Dät israeliske Militäär kon deerbie hälpe, uk wan do näie Migroanten noch neen israeliske Stoatsburger sunt. Bie ju Smoachtnood in Äthiopien häd ju israeliske Regierenge do äthiopiske Juuden ätter Israel broacht. Do Kontakte mäd dän [[Europäiske Union|europäisken Union]], un forallem do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]], sunt gjucht goud. === Siedelengspolitik === Ätter die Säksdeegekriech in 1967 kontrolierde Israel dän Gaza-Striepe, dät Sinai-Hoolichäilound, dät Wäästjordaanlound un Aast-Jerusalem un uk ju Golanhööchte. Dät Sinai-Hoolichäilound wuude 1979 wieruume roat an [[Ägypten]]. Do juudske Siedelengen wuuden in do besätte Gebiete apgjucht un duuren bloot fon juudske Israelis bewoond wäide. Stuuns lieuwje uungefeer 300.000 Israelis in sukke Siedelengen in dät Wäästjordaanlound,<ref>[http://www.haaretz.com/print-edition/news/idf-more-than-300-000-settlers-live-in-west-bank-1.280778 IDF: More than 300,000 settlers live in West Bank] ap haaretz.com</ref> wan me Aast-Jerusalem tou do Siedelengsgebiede fon dät Wäästjordaanlound reekend woonje deer touhoope uungefeer 500.000 israeliske Buurger.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/8379868.stm Palestinians shun Israeli settlement restriction plan] ap bbc.co.uk</ref> Ap n Gaza-Striepe woonden bit tou August 2005 soowät 7500 israeliske Buurger twiske moor as een Million palästinensiske Buurger. Dät wieren täämelk groote Täärpe mäd uumfangrieke Huuse un Sträiten, baud ätter amerikoanisk Foarbield. Do israeliske Siedelengen in dän Gaza-Striepe wieren fon n grooten Sicherhaidsapparoat skütsed juun palästinensiske Oungriepe. N Nätwierk fon ferskeedene Sträiten, do alleenich fon israeliske Buurger bruukt wäide konnen, rakt ne goude Ferkiers-Infrastruktuur twiske do Siedelengen un dät israeliske Territoarium. Tougliek moaket dät ju Äntwikkelenge fon do palästinensiske Autonomiegebiede stuur. Ju fräie Beweegengsmuugelkhaid fon ju palästinensiske Befoulkenge beknappet sik truch do israeliske Blokkoaden un Kontrolposten ap do Sträiten. An dät Eende fon 2009 moakede dän israelisken Buppeste Gjuchtshoaf n Uurdeel, weerätter ju Autoboan 443 twiske Tel Aviv un Jerusalem uk fon fräi tougongelk weesen mout. === Ferwaltengsstruktuur === Et rakt säks (Haud-)Besirke, in Hebräisk wuuden do ''mechozot'' (מחוזות; Sg. ''machoz'') naamd, un 15 Unnerbesirke, bekoand as ''nafot'' (נפות; Sg. ''nafa''). Do Unnerbesirke wäide in touhoope 50 natüürelke Regione apdeeld. <div style="text-align: center;"> {| class="toccolours sortable" border="1" cellpadding="3" style="border-collapse:collapse" |- bgcolor=#CCCCFF !Nuumer !Distrikt !Haudstääd !Provintse !Ienwoonertaal |- |align="center" |1 | align="center" |'''Noud''' | align="center" |Nazareth | Kinneret, Safed, Akkon, Golan, Jezreel Ieuwene | align="center" |1.242.100 |- |align="center" |2 | align="center" |'''Haifa''' | align="center" |Haifa | align="center" |Haifa, Hadera | align="center" |880.000 |- |align="center" |3 | align="center" |'''Säntroal Distrikt''' | align="center" |Ramla | align="center" |Rishon Lezion, Sharon (Netanya), Petah Tikva, Ramla, Rehovot | align="center" |1.770.200 |- |align="center" |4 | align="center" |'''Tel Aviv''' | align="center" |Tel Aviv | align="center" |Tel Aviv | align="center" |1.227.000 |- |align="center" |5 | align="center" |'''Jerusalem''' | align="center" |Jerusalem | align="center" |Jerusalem | align="center" |910.300 |- |align="center" |6 | align="center" |'''Suud''' | align="center" |Beersheba | align="center" |Ashkelon, Beersheba | align="center" |1.053.600 |- |align="center" |B | align="center" |'''Judäa un Samarien''' | align="center" |Modi'in Illit (grootste Stääd) | align="center" |--- | align="center" |304.569‏‏<ref>[http://www.haaretz.com/print-edition/news/idf-more-than-300-000-settlers-live-in-west-bank-1.280778 More than 300.000 settlers live in west bank]</ref> |} <div style="text-align: left;"> Judäa un Samarien is uk n Ferwaltengseenhaid un uumfoatet do israeliske Siedlenge in dät Wäästjordaanlound. == Befoulkenge == {{UureSiede|Befoulkenge fon Israel}} [[Bielde:Jerusalem Dome of the rock BW 1.JPG|thumb|''Die Tempelbierich mäd dän Fälsendoom in Jerusalem.'']] In Israel woonje 9.571.580 Moanskene (2022). Moor as 90 % deerfon woont in do Stääde. === Befoulkengsgruppen === Do grootste Befoulkengsgruppen sunt do Juuden (73,5%) un do Araber (21%). Do uur 5,5% sunt Drusen (1,5% fon ju ganse Befoulkenge) of näie Ienwonderere. Truch dät "Gesäts fon Wieruumekuumen" konne aal do Juuden ap ju ganse Waareld ju Israeliske Stoatsburgerskup andreege un muugelk kriege. Dubbelde Stoatsangeheerichkaid is muugelk. In do Jiere 1990-2005 immigrierden 1.002.400 Moanskene ätter Israel wai, deerfon keemen 908.400 uut de fröiere [[Sowjetunion]]. Bit 2005 keemen 94.700 Immigranten uut Ethiopien, deerfon sunt 49.700 ätter dät Jier 1990 keemen. Siet dät Jier 2000 rakt et uk fuul Migranten uut Rumänien, Thailound, China, Afrikoa un Suud-Amerikoa, do hiere Oarbaid in Israel säike. Do Statistieke foar disse Migranten sunt nit duudelk, deer sukke Migranten oafte illegoal in Israel lieuwje,<ref>Irinnews.org: [http://www.irinnews.org/Report/85270/ISRAEL-Crackdown-on-illegal-migrants-and-visa-violators Israel: Crackdown on illegal migrants and visa violators.] 14. Juli 2009</ref> man uur dän Tuume wäch sunt dät uungefeer 203.000.<ref>Adriana Kemp, "Labour migration and racialisation: labour market mechanisms and labour migration control policies in Israel", ''Social Identities'' 10:2, 267–292, 2004</ref> === Ienwooner-Äntwikkelenge === Ienwooner-Äntwikkelenge fon Israel: <timeline> ImageSize = width:1000 height:300 PlotArea = width:950 height:275 left:33 bottom:18 AlignBars = justify Colors = id:canvas value:rgb(0.98,0.98,0.98) id:grid1 value:rgb(0.8,0.8,0.8) id:grid2 value:gray(0.8) id:bars value:rgb(0.75,0.75,0.75) id:text value:rgb(0.5,0.5,0.5) BackgroundColors = canvas:canvas DateFormat = yyyy Period = from:0 till:100 TimeAxis = orientation:vertical ScaleMajor = unit:year increment:10 start:0 gridcolor:grid1 plotData= color:g width:28 mark:(line,white) align:center fontsize:S color:bars bar:1949 from:start till:11 text:1.173.900 bar:1950 from:start till:14 text:1.370.100 bar:1955 from:start till:18 text:1.789.100 bar:1960 from:start till:22 text:2.150.400 bar:1965 from:start till:26 text:2.598.400 bar:1970 from:start till:30 text:3.022.100 bar:1975 from:start till:35 text:3.493.200 bar:1980 from:start till:39 text:3.921.700 bar:1985 from:start till:43 text:4.266.200 bar:1990 from:start till:48 text:4.821.700 bar:1995 from:start till:56 text:5.612.300 bar:2000 from:start till:63 text:6.369.300 bar:2005 from:start till:70 text:6.990.700 bar:2010 from:start till:77 text:7.695.100 bar:2013 from:start till:80 text:7.981.200 bar:2016 from:start till:91 text:9.136.000 bar:2023 from:start till:98 text:9.791.840 TextData = pos:(50,200) fontsize:L textcolor:text text:Ienwooner-Äntwikkelenge fon Israel </timeline> === Sproaken === [[Bielde:Shave Ziyyon (Shavei Tzion) sign.jpg|thumb|''Ferkiersskild ap Hebräisk, Arabisk un Ängelsk.'']] Dät rakt two offizielle Sproaken in Israel, dät sunt Hebräisk un Arabisk. Hebräisk wäd fon dän Stoat as eerste Toal bruukt un ju Moorhäid fon Israel boalt dät Hebräiske as Määmetoal, ju arabiske Sproake wäd fon ju arabiske Minnerhäid boald. Truch näie Ienwonderer uut de oolde Sowjetunion wäd noch fuul Russisk baald un skrieuwen. Uungefeer 1 million Moanskene in Israel konnen [[Russisk]] baale. Frantsöösk wäd fon uungefeer 700.000 israeliske Burger boald, do uursproangelk uut Noud-Afrikoa of Frankriek kuume. N groot Deel fon do Medien bruukt ieuwenske dät Hebräiske dät [[Ängelsk]]e. Do Bäidene beginne mäd dät leeren fon ju ängelske Sproake in ju Gruundskoule. In ju moorsproakige Praxis is Israel oafter twosproakich hebräisk/ängelsk as hebräisk/arabisk. So hääbe do Ferkiersskilde oafter hebräiske un ängelske Täkste, man arabiske Täkste sunt deer nit altied tou leesen. In August 2011 hääbe fjautich Politiker fon Regierengs- un Oppositionspartaaïen ne Gesätsfoarloage in ju Knesset inbroacht, weer ätter alleenich dät Hebräiske noch Amtsproake fon Israel weesen skäl.<ref>[http://www.haaretz.com/print-edition/opinion/israel-s-shameful-attack-on-arabic-must-be-stopped-1.395617 Israel's shameful attack on Arabic must be stopped] ap ju Näissiede haaretz.com</ref> Dät Yiddiske is ne hoochduütske Toal fon do aschkenasiske Juuden, ju sik bildet häd uut ferskeedene düütske Dialekte mäd hebräiske, aramäiske, romaniske, slawiske Toalelemänte. Ju wäd in Israel foarallen fon do charediske Juuden boald, un wäd skreeuwen mäd dät hebräiske Alfabet. === Religion === [[Bielde:Israel - Haifa - Bahai Gardens 004.jpg|thumb|left|''Bahai-Tuun in Haifa.'']] Ju Uunouhongelkaidsärklräärenge fon dän Stoat Israel fon 1948 garantiert ju Religionsfräiegaid. Ju Religionsmeenskupe sunt säälwen ferantwoudelk foar ju Ferwaltenge fon hiere religiöse un hilge Steeden, do gesätselke Räägelenge skällen dän fräien Tougong garantierje un skutsje juun Äntwäienge. Anärkoante Religionsmeenskuppe sunt ju juudske (bloot orthodoxe Denomination), ju islamiske, ju ferskeedene kristelke Säärkmeenten as uk do Religionsmeenskuppe fon do Drusen un do Bahai. Do stoatelk anärkoante Religionsmeenskuppe hääbe n Gjucht ap interne Autonomie un ap stoatelke Finansierenge fon hiere Gebeedshuuse un do Gehalte fon do religiöse Amtsdreegere.<ref>[http://www.swissjews.ch/pdf/de/factsheet/SIG_Factsheet_Israel_Bevoelkerung_Religionen20121.pdf Factsheet: Israel. Bevölkerung und Religionen.] Schweizerischer Israelitischer Gemeindebund, 11. Juli 2012, blouked ap n 12. Dezember 2013 (PDF; 66 kB).</ref> Moor as 75 % fon ju Befoulkenge sunt Juuden. Deertruch is Israel dän eensigen Stoat appe Waareld, weer Juuden ne Befoulkengsmoorhaid hääbe. Ätter ne Uumfroage uut dät Jier 2009 beskrieuwt 46 % fon do Juuden siksäälwen as säkular, 32 % as traditionel, 15 % as orthodox un 7 % as ultraorthodoxe Juuden (Charedim).<ref>''[http://avichai.org/wp-content/uploads/2012/01/A-Portrait-of-Israeli-Jews.pdf A Portrait of Israeli Jews. Beliefs, Observance, and Values of Israeli Jews, 2009.]'' Guttman Center for Surveys of the Israel Democracy Institute for The AVI CHAI–Israel Foundation, 28. Januoar 2012, Siede 30, blouked ap n 12. Dezember 2013 (PDF; 529 kB, ängelsk).</ref> Ju Moorhaid fon do israeliske Araber sunt sunnitiske Muslime. In dät Jier 2001 roate dät 1.004.600, uungefeer 17 % fon ju Befoulkenge. Die Haram asch-Scharif in Jerusalem is, mäd sien Fälsendom un ju Al-Aqsa-Moschee, dät träädwichtichste Hillichdum fon dän Islam ätter do islamiske Hillichdume in Mekka un Medina. Dät kristelke Befoulkengsdeel waas uungefeer 2,1 %, deerfon roate et 113.100 arabiske Kristene un 25.400 nit-arabiske Kristene. Do maasten sunt Anhongere fon ju griechisk-orthodoxe Säärke, fon do sowät 138.500 Kristene sunt 75.000 [[Katoolske Säärke|katoolsk]]. Foar do Kristene is Israel dät hilge Lound weer Jesus appe Waareld keem un stuurwen as. Ätter dät Kristendum is Jesus deer uk wierapstuude. Truch ju Grääbessäärke is Jerusalem een fon do hillichste Steede fon dät Kristendum. In Israel rakt et uk 106.300 Druusen, uungefeer 1,7 % fon ju Befoulkenge. Ju waareldwied eensige Meente fon Samaritanere tält 751 Personen (Eende 2011). Moor as n Hoolichdeel deerfon lieuwt in Israel, do uur lieuwje in dät Wäästjordaanlound. In Israel lieuwje, ätter oaine Angoawen, uungefeer 25.000 Karäer as uk ne uunbekoande Antaal messianiske Juuden, wäkke bepeelde Elemänte uut dät Juudendum uurnuumen hääbe, oawers disse Juuden sjo Jesus fon Nazaret as Messias un wäide deeruum tou dät Kristendum reekend. In un uum Haifa lieuwje eenige huundert Bahai, weer uk hiere säntroale Hillichdume sunt, do dät Bahai-Waareldsäntrum bildje. Siet 2008 heert et tou dät UNESCO Waareldkultuuräärwe.<ref>''[http://whc.unesco.org/en/list/1220 Bahá’i Holy Places in Haifa and the Western Galilee]'' ap ju UNESCO Websiede, blouked ap n 12. Dezember 2013</ref> === Stääde === {| class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%" ! align=center style="background:#B0C4DE;" colspan="7"| Grootste Stääde fon Israel |- ! rowspan=11 | <br />[[Bielde:Jerusalem Dome of the rock BW 14.JPG|border|150px|Jerusalem]]<br />[[Jerusalem]]<br />[[Bielde:Tel Aviv Skyline (night) - 2.jpg|border|150px|Tel Aviv]]<br />[[Tel Aviv]] ! align=center style="background:#f5f5f5;" | Ploats ! align=center style="background:#f5f5f5;" | Stääd ! align=center style="background:#f5f5f5;" | Distrikt ! align=center style="background:#f5f5f5;" | Ienwoonertaal ! rowspan=11 | <br />[[Bielde:Haifa Shrine and Port.jpg|border|150px|Haifa]]<br />[[Haifa]]<br />[[Bielde:PikiWiki Israel 8057 The lake in Rishon-Lezion Israel.jpg|border|150px|Rishon LeZion]]<br />[[Rishon LeZion]] |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 1 ||align=left | '''[[Jerusalem]]''' || Jerusalem || 796.200 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 2 ||align=left | '''[[Tel Aviv]]''' || Tel Aviv || 404.500 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 3 ||align=left | '''Haifa''' || Haifa || 269.300 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 4 ||align=left | '''Rishon LeZion''' || Säntroal || 231.700 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 5 ||align=left | ''' Ashdod''' || Suud || 211.400 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 6 ||align=left | '''Petah Tikva''' || Säntroal || 210.800 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 7 ||align=left | '''Beersheba''' || Suud || 195.800 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 8 ||align=left | '''Netanya''' || Säntroal || 188.200 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 9 ||align=left | '''Holon''' || Tel Aviv || 182.000 |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 10 ||align=left | '''Bnei Brak''' || Tel Aviv || 161.100 |- | colspan="11" align=left style="background:#f5f5f5;" |<center>''Wälle: Israelisk Säntroal Büro foar Statistiek 2012<ref>[http://www.cbs.gov.il/reader/shnaton/templ_shnaton_e.html?num_tab=st02_11x&CYear=2012 CBS, Statistical Abstract of Israel 2012] fon</ref>''</center> |}<noinclude> == Wirtskaft un Infrastruktuur == [[Bielde:Bursa05.jpg|thumb|''N groot Honnelsdistrikt in Ramat Gan bie Tel Avid. Deer kon me uk dät Diamantmäärked fiende.'']] Israel häd ne technologisk hooch äntwikkelte Määrkedwirtskaft weeroun dän Stoat aktiv deelnimt. Trots begränsde natüürelke Ressourcen häd Israel sien loundwirtskaftelke un industrielle Sektor in do lääste twintich Jiere intensiv äntwikkelt. Mäd Lieuwensmiddele kon Israel sik säälwen foar n groot Deel fersuurgje. Israel is bie fossile Energiedreegere (ruuge Oulje, Äidgas, Koole), bie Koarel, Kuuflaask, Ruuchstoffen un militääriske Uutrustenge fon Import ouhongich. Wichtige Eksportprodukte sunt Diamante, Hoochtechnologie, militäriske Uutrustenge, Software un loundwirtskaftelke Produkte. Die Sundai is ju eerste dän eersten Dai fon ju Oarbaidswiek. Unner ju Sabbat, ju an n Fräindai ättermiddeeges begint un bit tou Snäiwendäiwends duuret, sunt do maaste Winkele nit eepen. Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] fon Israel in [[2006]] waas $195 Milliard ätter dän Internationoale Wäärengsfuunds of $179 Milliard ätter dän Waareldbank. === Technologie === Israel häd ju twäidgrootste Antaal beginnende Bedrieuwen ap ju Waareld (ätter do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoate]]) un buute [[Noudamerikoa]] häd Israel ju grootste Antaal Bedrieuwen iendrain bie dän NASDAQ.<ref>[http://www.nasdaq.com/newsroom/news/pr2005/ne_section05_019.stm NASDAQ Appoints Asaf Homossany as New Director for Israel] (blouked Juni 2010)</ref> Do Äntwikkelengen mäd näie Technologie foar Komputere in Silicon Wadi sunt tou ferglieken mäd Silicon Valley.<ref>[https://web.archive.org/web/20070310182650/http://www.thehindubusinessline.com/businessline/2001/01/11/stories/151139ue.htm Israel keen on IT tie-ups] (blouked Juni 2010)</ref> Intel<ref>[https://web.archive.org/web/20070929212346/http://www.jpost.com/servlet/Satellite?cid=1171894528658&pagename=JPost%2FJPArticle%2FShowFull Intel to expand Jerusalem R&D] (blouked Juni 2010)</ref> un Microsoft<ref>[https://web.archive.org/web/20070708084346/http://www.microsoft.com/Israel/RnD/about/team.html Israel R&D Center: Leadership Team] (blouked Juni 2010)</ref> bauden hiere eerste uutloundske Unersäikengs- en Äntwikkelengssäntrum in Israel, uk uur high-tech multinationoale Bedrieuwen, as IBM, Cisco Systems un Motorola hääbe Deelläitenge in Israel eepend. Ju Woaterfersuuregenge in Israel kricht fuul Apmäärksoamkaid. Dät Woater wäd apbuurgen in Stauseen wieruut Energie moaked wäide kon. Mäd ju Äntwikkelenge fon geothermiske Energie (Äidwaarmte) is Israel uk gans fier. Israel häd fuul in Solarenergie investiert un hiere Ingenieure äntwikkelje näie Solarenergie-Technologie.<ref>Linda Gradstein (22. Oktober 2007).[http://www.npr.org/templates/transcript/transcript.php?storyId=15503716 Israel Pushes Solar Energy Technology (ängelsk).] National Public Radio.</ref> Do israeliske Solarbedrieuwe oarbaidje an Projäkte appe ganse Waareld. Moor as 90% fon do israeliske Huuse bruuke Solarenergie foar woorm Woater, dät hööchste pro Kop ap ju ganse Waareld. Ätter Statistieke fon ju israeliske Regierenge skäl dät Lound 8% ap sien Elektritätsferbruuk spoarje truch Solarenergie. === Medien === Do wichtichste Saitengen in Israel sunt Maariw, Haaretz, The Jerusalem Post un Jedio Aharonot. Do Haaretz un The Jerusalem Post ärskiene uk ap Ängelsk. Die Israel Broadcasting Authority is ju Autorität foar do eepentelk-gjuchtelke Radioseendere. Siet 1968 moaked die Israel Broadcasting Authority uk [[Fiersjoon]] foar do eepentelk-gjuchtelke Seendere. Galei Zahal is die Radioseender foar do Israeliske Ferdäägenengskrafte man uk ju Zivielbefoulkenge kon dät heere. Kommerzielle Fernsehenseendere sunt Channel 2 un Israel 10. === Ferkier === [[Bielde:Tel Aviv, Ben Gurion Airport, Departure Hall.jpg|thumb|''Duty-free inkoopje ap Ben Gurion Airport.'']] Do Autoweege in Israel sunt goud. Do Ferkiersreegele in Israel sunt nit fuul uurs as do Ferkiersreegele in Europa. Ju Busgenossenskup in Israel heet Egged, ju fuul Bustjoonste ap et Lound un in do Stääde häd. Fon touniemende Betjuudenge is dät Iesenboannät fon Israel Railways. Die internationoale Säntroallufthoawen is Ben Gurion bie Tel Aviv.<ref>Das neue universale Lexikon, Siede 435, Wissen Media Verlag 2008</ref> Uur Lufthoawen sunt: Lufthoawen Atarot in Jerusaläm, Lufthoawen Sde-Dow in in ju Stääd Tel Aviv, Lufthoawen Haifa, Lufthoawen Eilat, Lufthoawen Owda 40 km fon Eilat wai, Lufthoawen Machanajim bie Rosch Pina. Ju grootste Fluchsälskup is El Al, ju touhuus is ap Lufthoawen Ben Gurion, un wäkke ätter 44 ferskeedene Lufthoawen fljucht. Die Luftferkier wäd altied goud kontroliert, deer ju terroristiske Truuenge maastens relativ groot is. Haifa, Aschdod un Eilat sunt do grootste Hoawenstääde in Israel. In Chadera, Tel Aviv un Aschkelon rakt et litje Hoawens, do bloot flar Koole, Äidgas of Äidoulje foar do Elektrisitätskrääftwierke deer sunt. In Aschkelon, Aschdod, Tel Aviv, Herzlia, Haifa un Eilat existierje Jachthoawens. Krüüsfoartskippe lääse maastens in Haifa, Aschdod un Eilat an. Saisonoale Feerferbiendengen ätter Zypern un wieder ätter Griechenlound un Italien wai fiere bloot fon Haifa uut. === Tourismus === Israel hiede in dät Jier 2008 moor as 3 Millione Touriste tou Besäik.<ref>[http://www.haaretz.com/print-edition/news/pope-confirms-holy-land-pilgrimage-1.271706 Pope confirms Holy Land pilgrimage] (blouked Juni 2010)</ref> Do Touriste kuume uut religiöse Gruunde, of foar do archeologiske Apgreeuwengen, do historiske Steeden, ju Doode See, dät gemäitigde Klimoa of do Strande an ju Wäästkuste. Ju Sicherhaid waas n Probleem foar dän touristiske Sektor, man immer moor Touriste kuume wier ätter Israel wai.<ref>[https://web.archive.org/web/20070929222428/http://www.jpost.com/servlet/Satellite?cid=1186557443251&pagename=JPost%2FJPArticle%2FShowFull Tourist visits above pre-war level] (blouked Juni 2010)</ref> == Kultuur == Do Ienwoonere fon däälich sunt uut moor as 100 Lounde ap 5 Kontinänte ätter Israel wai keemen. Deertruch is ju israeliske Sälskup riek an kulturelle Fuulfoold un kunstelke Kreativiteet. Do Kunstlere hääbe goude Muugelkaide un kriege Stöän fon ju Regierenge. === Literatuur === N groot deel fon alle Bouke do der in Israel publisierd wäide, sunt ap Hebräisk. Ieuwenske ju hebräiske Literatuur wäd uk in dät Arabisk, Russisk of Ängelsk publizierd. Siet 2000 rakt et dät Boukgesäts; fon aal do Bouke, Säitengen, Audio- un Fideoapnoamen un uur elektroniske Medien skäl n Kopie roat wäide an de Juudiske Nationoale Universitätsbibliotheek an de Hebräiske Universität in Jerusalem. In 2006 wieren 85% fon do registrierde Bouke Hebräisk. 8% Ängelsk, 3% Russisk un 2% Arabisk. Ju Hebräiske Bouke Wiek (He: שבוע הספר) wäd älk Jier in Juni hoolden mäd n Messe, Leesenge, un unnerskeedelke israeliske Skrieuwere gunge truch Israel foar Promotion foar hiere Bouke. In disse Wiek wäd dän grootsten israeliske Literatuurpries, die Sapir Pries, ferroat. In 1966 deelde Shmuel Yosef Agnon dän Nobelpries foar Literatuur mäd de düütsk-juudiske skrieuwer Nelly Sachs. === Waareldäärwgoud === [[Bielde:DeadSea01 ST 04.jpg|450px|thumb|Ju Doode See]] * Do Tell uut de [[Biebel]]: (Tel Beër Sjeva, Tel Hazor un Tel Megiddo) * Do bahá'í Bauwierke in Haifa un Wääst-Galilea * Massada * Dät oolde Sentrum un ju Stäädmuure fon Jerusalem * Ju Ooldstääd fon Akkon * Ju Wiete Stääd in Tel-Aviv * Röökerwierk-Wüüstestääde in ju Negev-Wüüste === Kunst un Museen === Dät israeliske Museum in Jerusalem is een fon do wichtichste kulturelle Institutione<ref>[https://archive.is/20120804181953/www.imj.org.il/eng/about/index.html The Israel Museum, Jerusalem]</ref> wier do Doode Meer Rullen tou fienden sunt,<ref>https://archive.is/20120526005415/www.imj.org.il/eng/shrine/index.html The Israel Museum, Jerusalem] Shrine of the Book</ref> touhoope mäd ne groote Sammelenge juudske un europäiske Kunst. Israel sien nationoale holocaustmuseum, Yad Vashem, is dät grootste Archiv foar Information uur dän [[Holocaust]]. In dän Campus fon de Uni in Tel Aviv is dät Beth Hatefutsoth (Diaspora Museum), n interaktief Museum foar juudske historiske Seeke.<ref>http://www.bh.org.il/information/BethHatefutsoth.asp Beth Hatefutsoth] Museumsinformation</ref> Et rakt uk gans goude litje Kunststeeden in do Täärpe un in do Kibbutse. === Sport === In Israel sunt [[Foutbal]] un [[Basketbal]] gjucht populär. Fuul Sportferbeende sunt Meeglid in ferskeedene europäiske Dakorganisatione, wiertruch do israeliske Monskuppe an europäiske Spiele un Turniere deelnieme. Dät Meeglidskup in asiatiske Organisatione waas truch n Boykot fon arabiske Meeglidsferbeende nit moor muugelk weesen. In 1978 doarst Israel fon do arabiske Lounde nit deelnieme oun do Asienspiele. Ju Makkabiade, uk Makkabia of Makkabiah naamd, is ju grootste juudiske Sportferanstaltenge un is äänelk so as do Olympisken Spiele konzipiert. Ju wäd alle fjauer Jier organisiert. In 1964 wuude ju Foutbal-Asienmästerskup in Israel hoolden. In 1970 kwalifizierte ju nationoale Foutbalmanskup sik foar ju Foutbal-Waareldmästerskup. === Ieten === Ju israeliske Köäkene häd hiere oaine regionoal Spezioalitäite, man et rakt foarallen uk Ieten dät mädbroacht is fon Juden, do fon uur Lounde wieruumekeemen ätter Israel wäi. Siet ju Apgjuchtenge fon n Stoat Israel in 1948, un foarallen siet do leete 1970er Jiere, häd sik in Israel ne bunte Köäkene äntwikkelje kuud. Ju bestound foarallen uut ju Ietensjoodkunst fon de Mizrachim, de Sefardim un de Asjkenasim. Ju israeliske Köäkene häd uk gjucht fuul Ienfloude uut ju orientaliske Köäkene un kulinariske Elemänte uut do Lounde uum dät Middelmeer. Do maaste Ietensprodukte uut de Middelmeerregion, un dan foarallen fuul ferskeedene Fruchte un Gräinieten, Molkprodukte un Fisk, hääbe hiere Ienfloud in ju israeliske Köäkene häiwed. Uk do Räägele fon do judiske Ietensgesätse, do sik ap dät kloormoakjen un kombinierjen fon ferskielende Ietensprodukte basierje, wäide fuul bruukt un ferweendet. Juust so wäide do judiske Ietensgesätse ferweendet am Sabbat un bie ferskielende judiske Fierdeege. == Ferbiendengen == {{CommonsLittik|Israel}} {{WikiatlasLittik|Israel}} * [https://web.archive.org/web/20150714035817/http://www.gov.il/firstgov/english Offizielle Websiede fon ju Regierenge] <small>''Ängelsk''</small> * [http://www.mfa.gov.il/MFA Websiede fon dät Uutloundsministerium] <small>''Ängelsk''</small> * [http://www.knesset.gov.il/description/eng/eng_mimshal_yesod1.htm Lieste fon Gruundgesätse fon ju Knesset] <small>''Ängelsk''</small> * [https://web.archive.org/web/20100816062151/http://www.goisrael.com/Tourism_Ger/ Ministerium foar Tourismus] <small>''Düütsk''</small> * [https://web.archive.org/web/20080601104939/http://www.weltkarte.com/mosten/landkarte_israel.htm Loundkoarten fon Israel] <small>''Düütsk''</small> * [http://www.ims.gov.il/IMSENG/ALL_TAHAZIT/HOMEPAGE.HTM Israeliske Weedertjoonst] <small>''Ängelsk''</small> {{Wälle|Angoawe= {{reflist|2}} }} {{Literatuurlieste|Angoawe= <div class="references-small"><small> {{citation|title=Israel's Quest for Recognition and Acceptance in Asia: Garrison State Diplomacy|last=Abadi|first=Jacob|isbn=0714655767|publisher=Routledge|year=2004}}<br /> {{citation|title=The Book of Jewish Knowledge|last=Ausubel|first=Natan|publisher=Crown Publishers|location=New York, New York|publisher=Crown Publishers|year=1964|isbn=051709746X}}<br /> {{citation|title=The Original Story: God, Israel and the World|last=Barton|first=John|last2=Bowden|first2=Julie |John Barton (theologian)|isbn=0802829007|publisher=Wm. B. Eerdmans Publishing Company|year=2004}}<br /> {{citation|title=International History of the Twentieth Century|last=Best|first=Anthony|isbn=0415207398|year=2003|publisher=Routledge}}<br /> {{citation|title=A History of Israel|last=Bregman|first=Ahron|isbn=0333676319|publisher=Palgrave Macmillan|year=2002|Ahron Bregman}}<br /> {{citation|title=World Music: The Rough Guide|last=Broughton|first=Simon|last2=Ellingham|first2=Mark|last3=Trillo|first3=Richard|isbn=1858286352|publisher=Rough Guides|year=1999}}<br /> {{citation|title=Holocaust City: The Making of a Jewish Ghetto|last=Cole|first=Tim|isbn=0415929687|year=2003|publisher=Routledge}}<br /> {{citation|title=The Enemy Within: A History of Espionage|last=Crowdy|first=Terry|isbn=1841769339|publisher=Osprey Publishing|year=2006}}<br /> {{citation|title=Patterns of Political Leadership: Egypt, Israel, Lebanon|last=Dekmejian|first=R. Hrair|publisher=State University of New York Press|year=1975|isbn=087395291X}}<br /> {{citation|title=To Rule Jerusalem|last=Friedland|first=Roger|last2=Hecht|first2=Richard|publisher=University of California Press|year=2000|isbn=0520220927}}<br /> {{citation|title=The Israel-Palestine Conflict: One Hundred Years of War|last=Gelvin|first=James L.|James L. Gelvin|publisher=Cambridge University Press|year=2005|isbn=0521852897}}<br /> {{citation|title=The Routledge Atlas Of The Arab-Israeli Conflict|last=Gilbert|first=Martin|isbn=0415359007|year=2005|publisher=Routledge|edition=8th}}<br /> {{citation|title=The Climate of Israel: Observation, Research and Application|last=Goldreich|first=Yair|isbn=030647445X|year=2003|publisher=Springer}}<br /> {{citation|title=The Book of Genesis|last=Hamilton|first=Victor P.|year=1995|publisher=Wm. B. Eerdmans Publishing Company|edition=2nd revised|isbn=0802823092}}<br /> {{citation|title=Warfare and the Third World|last=Harkavy|first=Robert E.|last2=Neuman|first2=Stephanie G.|year=2001|publisher=Palgrave Macmillan|isbn=0312240120}}<br /> {{citation|title=Brassey's International Intelligence Yearbook|edition=2003|last=Henderson|first=Robert D'A.|publisher=Brassey's Inc.|year=2003|isbn=1574885502}}<br /> {{citation|title=The Jewish State|last=Herzl|first=Theodor|Theodor Herzl|publisher=American Zionist Emergency Council|year=1946|isbn=0486258491}}<br /> {{citation|title=Israel and the Palestinian Territories: The Rough Guide|last=Jacobs|first=Daniel|publisher=Rough Guides|edition=2nd revised|year=1988|isbn=1858282489}}<br /> {{citation|title=Society and Settlement: Jewish Land of Israel in the Twentieth Century|last=Kellerman|first=Aharon|year=1993|publisher=State University of New York Press|isbn=0791412954}}<br /> {{citation|title=Theodor Herzl: From Assimilation to Zionism|last=Kornberg|first=Jacques|isbn=0253332036|publisher=Indiana University Press|year=1993}}<br /> {{citation|title=Britain's Naval and Political Reaction to the Illegal Immigration of Jews to Palestine, 1945–1948|last=Liebreich|first=Fritz|isbn=0714656372|year=2005|publisher=Routledge}}<br /> {{citation|title=For the Land and the Lord: Jewish Fundamentalism in Israel|last=Lustick|first=Ian|isbn=0876090366|publisher=Council on Foreign Relations Press|year=1988}}<br /> {{citation|title=Israel's Higher Law: Religion and Liberal Democracy in the Jewish State|last=Mazie|first=Steven|publisher=Lexington Books|year=2006|isbn=0739114859}}<br /> {{citation|title=Handbook of Decision Making|last=Morçöl|first=Göktuğ|isbn=1574445480|publisher=CRC Press|year=2006}}<br /> {{citation|title=Triumph of the Image: The Media's War in the Persian Gulf — A Global Perspective|last=Mowlana|first=Hamid|last2=Gerbner|first2=George|last3=Schiller|first3=Herbert I.|year=1992|publisher=Westview Press|isbn=0813316103}}<br /> {{citation|title=|last=Romano|first=Amy|title=A Historical Atlas of Israel|publisher=The Rosen Publishing Group|year=2003|isbn=0823939782}}<br /> {{citation|title=Flashpoints in the War on Terrorism|last=Reveron|first=Derek S.|last2=Murer|first2=Jeffrey Stevenson|publisher=Routledge|year=2006|isbn=0415954908}}<br /> {{citation|title=The Economic Consequences of Zionism|last=Rosenzweig|first=Rafael|year=1997|publisher=T Brill Academic Publishers|isbn=9004091475}}<br /> {{citation|title=Power Kills: Democracy As a Method of Nonviolence|last=Rummel|first=Rudolph J.|year=1997|publisher=Transaction Publishers|R. J. Rummel|isbn=0765805235}}<br /> {{citation|title=Understanding Jewish History|last=Scharfstein|first=Sol|isbn=0881255459|year=1996|publisher=KTAV Publishing House}}<br /> {{citation|title=The Land Beyond Promise: Israel, Likud and the Zionist Dream|last=Shindler|first=Colin |isbn=186064774X|year=2002|publisher=I.B.Tauris Publishers}}<br /> {{citation|title=Encyclopedia Judaica|last=Skolnik|first=Fred|isbn=0028659287|publisher=Macmillian|year=2007|volume=9|edition=2nd}}<br /> {{citation|title=Deterring America: Rogue States and the Proliferation of Weapons of Mass Destruction|isbn=0521864658|publisher=Cambridge University Press|year=2006|last=Smith|first=Derek}}<br /> {{citation|title=The Hope Fulfilled: The Rise of Modern Israel|last=Stein|first=Leslie|year=2003|publisher=Greenwood Press|isbn=0275971414}}<br /> {{citation|title=The Arabs in Israel|last=Stendel|first=Ori|isbn=1898723230|year=1997|publisher=Sussex Academic Press}}<br /> {{citation|title=Critical Essays on Israeli Social Issues and Scholarship|last=Stone|first=Russell A.|last2=Zenner|first2=Walter P.|isbn=0791419592|publisher=SUNY Press|year=1994}}<br /> {{citation|title=Culture and Customs of Israel|last=Torstrick|first=Rebecca L.|isbn=0313320918|year=2004|publisher=Greenwood Press}}<br /> {{citation|title=Word Biblical Commentary|last=Wenham|first=Gordon J.|isbn=0849902010|volume=2 (Genesis 16-50)|year=1994}} </div> }} [[Kategorie:Israel| ]] 9tcvvb5rt6d9m68b5uq4jhkenhu9u5p 10 2915 64164 64163 2011-07-30T15:56:37Z Kening Aldgilles 23 Annerenge 64163 fon [[Special:Contributions/Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] ([[User talk:Kening Aldgilles|Diskussion]]) wuude tourääch annerd. wikitext text/x-wiki <div style="position:absolute; visibility:hidden; height:0; margin-top:1em;"> ==Wällen, Anmäärkengen un Ätterwiesengen== </div> <div class="toccolours bronnentabel" style="font-size:85%; margin-top:1em; margin-bottom:-0.5em; border: 1px solid #aaa; padding: 5px; clear: both;"> '''Wällen, Anmäärkengen un Ätterwiesengen:''' {{{1|{{{Angoawe}}}}}} </div> 43kdr8a2a9wrpciazq097t3xadqlpd5 10 2916 19266 19263 2009-06-21T22:01:19Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <span style="font-family:sans-serif;font-weight:bold;font-size:11px;cursor:help;" title="Sproake: {{{2}}}">({{{1}}}) </span> 8fy8s9ornf1a49j0wbd22ic1st1dg6e 10 2917 19267 19264 2009-06-21T22:03:10Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Sproakwiedergoawe|fy|Wääst-Fräisk (Frysk)}}{{{1|}}} kydttgrtsnfapb44h09sq2uwyvtzy3o 10 2918 19268 19265 2009-06-21T22:03:27Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Sproakwiedergoawe|nl|Niederlounsk}} 4b01kox5ihkfm6rplf9glovreanuk96 10 2919 19269 2009-06-21T22:04:05Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Sproakwiedergoawe|fr|Frantsöösk}}“ wikitext text/x-wiki {{Sproakwiedergoawe|fr|Frantsöösk}} 028qgjxcezklh5d09l3nots5kr6cidu 10 2920 19270 2009-06-21T22:04:44Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Sproakwiedergoawe|de|Düütsk}}“ wikitext text/x-wiki {{Sproakwiedergoawe|de|Düütsk}} dh366xkvdtgoh0gtmbvpc5g47wdm6g5 10 2921 19271 2009-06-21T22:05:17Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Sproakwiedergoawe|en|Ängelsk}}“ wikitext text/x-wiki {{Sproakwiedergoawe|en|Ängelsk}} sz9pcxyduju051q09euoxkmwgfctlgz 0 2922 111176 111175 2015-09-13T17:43:15Z Drewes 4486 /* Wierk */ + Einum wikitext text/x-wiki '''Koos Tiemersma''' (*10. Meerte 1952 in [[Frjentsjer]]) waas twiske [[1999]] un [[2009]] n [[Fryslân|fräisken]] Skrieuwer. Tiemersma is in ne Buurenfamilie in Frjentsjer ([[Fryslân|Wääst-Fräislound]]) apwoaksen. Hie moakede sien Koasteruutbildenge un oarbaidet siet 1975 in ju Gruundskoule in [[Kollumerlân|Kollumersweach]], deer woont hie uk. [[Bielde:Tiemersma.jpg|thumb|right|250px|Koos Tiemersma]] == Musiker == As Sjunger tried hie uk Solo ap, so as bie dät [[Tsjochfestival]] in [[Drachten]]. Hie waas Gruunder un Meeglid fon ju [[fräisk]]sproakige Band ''Skift'' ([[1992]]-[[1999]]). Ap Eende fon do njuugentiger Jiere fäng hie mäd skrieuwen oun. ''Skift'' won die twäide Pries bie Liet '92 (Musikwetbewerb in Wääst-Fräislound) un die eerste Pries bie dät Noud-Niederloundske Läidwetbewerb mäd ferskeedene Läidere. Deerätter foulgede ne riege Shows bie ferskeedene Buurensteeden in [[Fryslân]], [[Groningerlound]] un [[Uuriesel]]. In [[1999]] is juu Gruppe uutnunner geen. == Skrieuwer == In [[1999]] skreeuw hie n Dööntjen foar dän Rely Jorritsmapries, deerfoar kreech hie n goud Uurdeel fon ju Jury. Truch dän Ärfoulch geen hie fääre mäd sien Skrieuwoarbaid un skreeuw dät Dööntjen ''Job - in alter'' (Job - n Oalter), wiermäd hie een Jier leeter dän [[Rely Jorritsmapries]] won. Hie geen fääre mäd skrieuwen, ''Job - in alter'' waas ju Gruundloage foar sien Debütroman ''De Ljedder'' (ju Laadere) ([[2002]]); deeruur wieren do Leesere un [[Literatuur]]kritikere gjucht positiv, deerfoar kreech hie in Februoar 2004 n [[Rink van der Veldepries]]. Tiemersma sien twäide Roman, ''De mjitte'' (ju Mäite), ärskeen in [[2004]]. Uk uur dit Bouk wieren do Leesere gjucht positiv. Do Literatuurkritikere hieden ferskeedene Meenengen. Jabik Veenbaas, Sjoerd Bottema un Erik Hoekstra wieren positiv, man [[Jetske Bilker]] waas jusälge Meenenge as bie ''De mjitte'', ätter Bilker skuul ju Struktuur fon dät Bouk nit stäärk genouch weese foar dän Inhoold. In [[2006]] hiede Tiemersma sien trääde Roman kloor, ''It liet fan de Ibis'' (Dät Läid fon dän Ibis). Literatuurkritiker Joop Boomsma foont do ferskeedene Ieuwenen fon dät Bouk gans besunner, man hie waas nit uurtjuugd. Abe de Vries waas ne uur Meenenge, hie foont dät Bouk n näien Roman, die der nit tiepelich wäd. In [[2007]] skreeuw Tiemersma ''Mind Games: fertelling fan in kaartehûs'' (Dööntjen fon n Koartenhuus), dät do Ljuude in ju fräiske Boukewiek as Goawe kreegen bie n Bouk dät do koopeden. Jetske Bilker un uk Jaap Krol wieren bee gjucht positiv. In n Februoar [[2009]] waas ''Under wetter'' (Unner Woater) kloor. In ''Under wetter'' skrift Tiemersma foar dät eerste Moal uur ju Toukumst insteede fon uur ju Geskichte. Ap n [[25. Dezember]] 2009 moaket Tiemersma ap sien Websiede bekoand dät hie ätter tjoon jier apheert mäd skrieuwen. == Uur Aktivitäte == Tiemersma is Boas (Foarsitter) fon dät wääst-fräiske ''Skriuwersboun'' (Skrieuwerbuund). Bie sien Besäik an ''Siauliau'' ([[Litauen]]) in [[2007]] häd hie ju litauske Literatuur kannen leerd. Ätter Tiemersma is ju litauske Literatuur, wät ju Grööte beträft, tou ferglieken mäd ju wääst-fräiske Literatuur. In Juni 2009 waas aan uut Litauen in Wääst-Fräislound tou Besäik foar n Foardraach uur ju litauske Literatuur. Dät Eende fon Tiemersma sien Bouk ''ûnder wetter'' is uk in Litauen. == Thema == In ''De Ljedder'' un ''De mjitte'' gungt Tiemersma wieruume in ju Tied. Deerbie kon die Leeser sjo wäkke Seeken dän apwoaksene Haudpersoon annerd hääbe. In ''It liet fan de Ibis'' wäd skrieuwen uur n [[Nigeria|nigerianisken]] Ienwooner fon ne litje wääst-fräiske Stääd, die truch Fermiskenge mäd Seeken tou dwoon kricht, wierbie die oaine Beloang fon do Meespielere n wichtigen Faktor is. ''Mind Games'' - die Tittel ferwiest ap n Läid fon John Lennon - gungt uur ne gäistige Raise fon n Mon unner un ätter sien Haattransplantation. In ''Under wetter'' skrift Tiemersma uur ne radikale fräiske Gruppe, ju der in [[Ljouwert]] un [[Groningen (Stääd)|Grins]] blift, as Fräislound in 2065 unner Woater kumt, uum ju fräiske Sproake tou behoolden. == Wierk == * 2002 : ''De Ljedder'' (Roman) * 2004 : ''De mjitte'' (Roman) ** 2008 : ''De mjitte'' (Heerbouk) * 2006 : ''It liet fan de ibis'' (Roman) * 2007 : ''Mind Games: fertelling fan in kaartehûs'' (skrieuwen as Gift in ju fräiske Boukewieke) * 2009 : ''Under wetter'' (Roman) * 2012 : ''Einum'' (Roman) ''De Ljedder'' is ätter dät [[Niederloundsk]]e wai uursät. Fon ''De mjitte'' is 2008 dät [[Heerbouk]] ärskienen. == Priese == * 2000: Rely Jorritsmapries foar ju Dööntje ''Job – in alter'' * 2004: Rink van der Veldepries foar dät Bouk ''De ljedder'' * 2015: Gysbert Japicxpriis foar dät Bouk ''Einum'' == Ferbiendengen == *{{fy}}{{nl}}[http://www.froonakker.nl/ Website Koos Tiemersma] <small>(21. Juni 2009)</small> *{{nl}}[http://home.planet.nl/~meul2882/fries/Tiemersma,Koos.html Fräiske-Literatuursiede fon Jelle van der Meulen - Koos Tiemersma] <small>(21. Juni 2009)</small> {{Wälle|Angoawe= *{{fy}}[http://www.tresoar.nl/mmtresoar/main/content_pagina_volledig_teaser_rechts.jsp?lang=nl&pagina=15245&stylesheet=frieseschrijvers.css Tresoar, Frysk Histoarsyk en Letterkundich Sintrum - Tiemersma, Koos] <small>(21. Juni 2009)</small> *{{fy}}[http://www.frieschdagblad.nl/index.asp?pagina=undefined&artID=17101 Friesch Dagblad, 26. Februoar 2004 - ''Rink van der Veldepriis 2004 foar Koos Tiemersma''] <small>(21. Juni 2009)</small> *{{fy}}Leeuwarder Courant, 14. August 2004 - Jabik Veenbaas: ''It ferstannige fanke, mar ûndertusken!'' (uur ''De mjitte'') (tou lääsen ap Koos Tiemersma sien [http://www.froonakker.nl/?language=fy&page_id=13 Websiede]) <small>(21. Juni 2009)</small> *{{fy}}[http://www.demoanne.nl/moanne02-2005.pdf De Moanne/Trotwaer, 2005, nr. 2 - Sjoerd Bottema: ''Doe. En noch. En wer.'' (uur ''De mjitte'')] <small>(21. Juni 2009)</small> *{{fy}}[http://www.farsk.nl/krityk/2004/37jetsketiemersma.htm Farsk, 2004, nr. 37 - Jetske Bilker: ''Ferlern yn ferline'' (uur ''De mjitte'')] <small>(21. Juni 2009)</small> *{{fy}}[http://www.joopboomsma.nl/nijwurk/mieningdispt.php?id_miening=38 Websiede Joop Boomsma - ''It liet fan de ibis''] <small>(21. Juni 2009)</small> *{{fy}}Leeuwarder Courant, 4. August 2006 - Abe de Vries: ''De iene eangst of de oare'' (uur ''It liet fan de Ibis'') (tou lääsen ap Koos Tiemersma sien [http://www.froonakker.nl/?language=fy&page_id=13 Websiede]) <small>(21. Juni 2009)</small> *{{fy}}[http://www.frieschdagblad.nl/index.asp?artID=32928 Friesch Dagblad, 28. Februoar 2007 - Jaap Krol: ''Nei Lennon op de Eiger'' (uur ''Mind Games'')] <small>(21. Juni 2009)</small> *{{fy}}Leeuwarder Courant, 23. Februoar 2007 - Jetske Bilker: ''Twaddehâns hert'' (uur ''Mind Games'') (tou lääsen ap Koos Tiemersma sien [http://www.froonakker.nl/?language=fy&page_id=13 Websiede]) <small>(21. Juni 2009)</small> *{{fy}}[http://www.archiefleeuwardercourant.nl/LC_oedition/20090227/pages/NO02002/articles/LC-20090227-NO02002003.pdf Leeuwarder Courant, 27. Februoar 2009 - Sietse de Vries: ''Ik skuor graach oan in dea hynder'' (uur ''Under wetter'')]] <small>(21. Juni 2009)</small> *{{fy}} [http://itnijs.nl/2009/12/koos-tiemersma-haldt-op-mei-skriuwen/ It Nijs, 26. Dezember 2009 - Tiemersma hâldt op mei skriuwen] }} {{Normdaten|GND=173710913|VIAF=261752676}} {{DEFAULTSORT:Tiemersma, Koos}} [[Kategorie:Wääst-Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Fräiske Persoon]] m21h9u2xj9m3az9vuk55cu4c8pqkul1 0 2923 114036 94544 2017-02-28T14:01:16Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki {{Begriepskläärenge}} Die Noome '''Groningen''' häd moorere Betjuudengen: *Ju Stääd/Meente: [[Groningen (Meente)]]. *Ju Provinz: [[Groningen (Provinz)]]. pl4pt3cenxi3xf8sugkquj8r4rnzblf 0 2924 19285 2009-06-21T22:52:24Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Groningen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Groningen]] 6w81r13fr6goo81hrgom0cx65a4v6wn 0 2925 19332 19288 2009-06-23T02:24:53Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelten Redirect wikitext text/x-wiki #weiterleitung [[Groningen (Meente)]] f1k76111bg2idvy15jfr16tcqftvbhm 0 2926 104106 95057 2013-03-08T14:26:01Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 148 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q23387]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ne '''Wiek''' is in ju Tiedreekenge fon däälich ne Periode fon soogen [[Dai|Deege]]. As eersten [[Dai]] fon ju Wiek jält in dän kristelke un islamitiske [[Kalender]] die [[Sundai]], in uur Systeme (as [[ISO 8601]] un [[NEN 2772]]) die [[Moundai]]. == Wiekendeege == In do maaste Sproaken hääbe do Wiekendeege n Noome, man in wäkke Sproaken wäide do Deege nummerd. Deertruch kon dät Ferwikselenge reeke, as twiske Portugiesisk un Rusk. Do soogen Deege fon de Wiek sunt: {| class="wikitable" !!!colspan="2"|Naamd ätter |- !Seelter Noome!!in [[romanisk]]e Sproaken!!in [[germanisk]]e Sproaken |- |[[Moundai]] |[[Moune]] |Moune |- |[[Täisdai]] |[[Planete|Planet]] [[Mars]] |Die germaniske God *[[Tiwaz]] as Äquivalent fon Mars |- |[[Middewiek]] |[[Planete|Planet]] [[Merkur|Mercurius]] |Die germaniske God [[Wodan]] as Äquivalent fon Mercurius, man in Seeltersk un Hoochdüütsk ärsät fon ne Uursättenge uut dät [[Säärkenlatienske]]. |- |[[Tuunsdai]] |[[Planete|Planet]] [[Jupiter]] |Die germaniske God *[[Thuner]] (Donar) as Äquivalent fon Jupiter |- |[[Fräindai]] |[[Planete|Planet]] [[Venus]] |Ju germaniske Goddin [[Frija]] (Frigg) as Äquivalent fon Venus |- |[[Snäiwende]] |Sabbath |[[Planete|Planet]] [[Saturnus]], deerjuun ap Fräisk un fääre in Düütsklound dät wäil fon ju [[angelsaksisk]]e Mission ienfierde *''Sunne-Äiwend'' |- |[[Sundai]] |[[God]] |[[Sunne]] |} === Eenige Uutnoamen === {| class="wikitable" | !colspan="7"|Betjuudenge fon dän Noome in dät |- !Seelter Noome!!Arabiske!!Hebräiske!!Portugiesiske!!Ruske!!Iesloundske!!Düütske!!Finske |- !Sundai |eersten Dai |eersten Dai ||| |Apstoundenge| | |- !Moundai |twäiden Dai |twäiden Dai |twäiden Dai |Dai ätter Sundai /<br />Dai ätter neen-Aktivitätendai ||||| |- !Täisdai |trääden Dai |trääden Dai |trääden Dai |twäiden Dai |trääden Dai|| |- !Middewiek |fjooden Dai |fjooden Dai |fjooden Dai |Midde (fon de Wiek) |Midwieksdai |Midwiek||Midwiek |- !Tuunsdai |füüften Dai |füüften Dai |füüften Dai |fjooden Dai |füüften Dai|||| |- !Fräindai |Dai fon dät Touhoopekuumen |säksten Dai |säksten Dai |füüften Dai |Fäästeldai||| |- !Snäiwende |Dai fon dän Sabbath <!-- zie http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_nl.htm --> |Dai fon dän Sabbath <!-- zie http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_nl.htm --> |Sabbath (uk ap Spoanisk) |(Dai fon dän) Sabbath |Boadedai |(bietiede) Sunne-äiwend|| |} == Uursproang == Do Benaamengen fon do Deege fon de Wiek bestounde al duusende fon Jiere un stamme uut dät [[Sanskrit]]. Disse Betjuudengen fon do Noomen fon do Deege fon de Wiek sunt noch altied in jusälge Foulge un Betjuudenge in dät Sanskrit tourääch tou fienden. Do [[Babylonier]] noomen disse Benaamengen uur truch dän Tuuskhondel die oafte geböärde. Fon do Babylonier koomen do Noomen uk in Europa un dän Räst fon de Waareld. Älken Dai waas n uur Godhaid of Heemelköärper widmed. Uk in ju [[vedisk]]e Astronomie waas ju Taal 7 wichtich. Dät rakt 7 Heemelköärpere do der deeges sichtboar weese konnen mäd dät noakende Ooge (ju Sunne, ju Moune un fieuw Planeten). Disse Köärpere wäide älk mäd ne Godhaid identifizierd. Ätter ne uur Theorie toankt me, dät ju 7-deegse Periode ne Fereenfachenge is fon n Fjoondel fon dät Moune-Mound. Uk dät [[Oolde Testament]] fon de [[Biebel]] wiest ne Wiek fon soogen Deege. Ju Waareld wuud ärskaffed in säks Deege. Dän soogende Dai räästede God uut. In ju juudske Religion is dät dän [[Sabbat]]. Dät Kristendum noom disse juudske Apfoatenge uur, man ferskäuw dän Räästdai fon Snäiwende ätter Sundai. N litjet Paat fon dät Kristendum, do [[Soogende-Dais-Adventiste]], bleeuw deerjuun bie de Snäiwende as Räästdai. == Kultuure sunner Wieke fon soogen Deege == * Do [[Maya]] hieden 20 Wieke fon 13 Deege. Hiere Tzolkinjier duurde deeruum uk man 260 Deege un waas n [[Astrologie|astrologisk]] Jier. Dät [[Gregorianisk]]e Jier (Haab) fon 365 Deege waas foar do Maya minner wichtich, man wuud daach ferwoand foar de Buuräi. Jo hieden uk noch n Jier fon 360 Deege ([[Mayakalender]], [[Tun]] Kalender). Dissen Kalender fangt oun 3114 Jiere foar Kristus ap n 11 August in ju Fergrööterenge fon dän [[Gregorianisken Kalender]] un eendet ap n 22. Dezember 2012. Dät is die Kalender fon ju Evolution fon dät Bewustweesen. * Ju Wiek ap [[Bali]] variierde fon aan bit tjoon Deege. * Op [[Java (Ailound)|Java]] bestoant ju traditionelle Wiek uut fieuw Määrkedsdeege. Dät System wäd noch immer ferwoand, man uk dät äiwendloundske is in Gebruuk. Deertruch äntstounde 5 x 7 = 35 Wiekdai-Kombinatione, do unner uur benutsed wäide bie ju Bestimmenge fon gunstige of uungunstige Deege. Dissen Gebruuk kon me ferglieke mäd uus [[Astrologie]]. * Dät foarkristelke [[Litauen]] hied Wieke fon njuugen Deege. * [[Roomske Riek|Room]] koande bit in dät fjoode Jierhunnert, as Kaiser [[Konstantin dän Groote]] dät [[Roomske Riek]] tou dät Kristendum bekierde un de soogendeegige Wiek aplaide, ju oachtedeegige Wiek. * Ätter ju [[Frantsööske Revolution]] wuud [[1793]] ne "Wiek" ienfierd, ju der uut tjoon Deege bestuud un ju me ‘’Décade’‘ naamde. Ju wuud oawers [[1806]] wier ouskaffed. * Ju [[Sowjetunion]] fersoachte sunner Ärfoulch ne Wiek fon säks Deege ientoufieren, mäd dän säkste Dai as Räästdai. == 1 Wiek == * 7 Deege * 168 Uuren * 10.080 Minuten * 604.800 Sekunden * 23,00% fon n truchsnittelk Mound * 1,92% fon n truchsnittelk Jier == Sjuch uk == * [[Kalender]] * [[Stille Wiek]] * [[Dai]] * [[Mound]] * [[Jier]] [[Kategorie:Tiedeenhaid]] bb84qlrbmndw3ak48uvczqgzv1wo0mz 0 2929 19356 2009-06-23T16:33:12Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Tuner]]" ätter "[[Thuner]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Thuner]] kbg0dvnv532xr8y4rzzt1h68xh4eg67 0 2930 117335 117334 2018-07-18T16:41:31Z Heinz 88 /* Systematik */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Gnauedierte |- | align="center" | [[Bielde:London Scruffy Rat.jpg|200px|Rattus norvegicus]] <br /><small>Ne Rotte fon juu Oard ''Rattus norvegicus'' (Düütsk:Wanderratte)</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | '' Riege:'' || ''Tetrapoda'' |- | ''Klasse:'' || [[Suugedierte]] ''(Mammalia)'' |- | ''Unnerklasse:'' || ''[[Eutheria]]'' |- | ''Uuroardenge:'' || ''[[Euarchontoglires]]'' |- | ''[[Taxon]] sunner Stappe:'' || ''[[Glires]]'' |- | ''Oardenge:'' || '''Gnauedierte ''(Rodentia)''''' |} |} Doo '''Gnauedierte''' ''(Rodentia)'' sunt ne Oardenge fon doo [[Suugedierte]]. Deertou heert toun Biespil alles, wät me so as "Muus" beteekend, man toun Biespil uk die [[Kateeker]]. == Systematik == Doo Gnauedierte sunt wäil mäd 29 [[Rezent|rezente]] Familien, 468 Sleeke un 2052 Oarde juu grootste Oardenge fon doo [[Suugedierte]]. Traditionell häd me joo, foarallen mäd doo Määrkmoale fon juu Keeuwenmuskulatuur un dän Schäädel, in 3 Unneroardengen ienoardend. Doo ''Sciuromorpha'' (t.B.: die [[Kateeker]]), doo ''Myomorpha'' (t.B.:alles, wät me so as Rotten un Muuse beteekend) un doo ''Hystricomorpha'' (t.B.: ''Hystrix cristata'', düütsk: Gewöhnliches/Westafrikanisches Stachelschwein). Owwol disse Systematik bit däälich noch mongs in Gebruuk is, kweede moonige Ljuude, dät dät komplisierder is: Dät rakt n näier System, wät innerdoat bloot 2 Unneroardengen häd, doo mäd Hälpe fon dän Unnerkeeuwenapbau apdeeld wäide, man deel wäd dät komplisierder mäd Deeloardengen, Uurfamilien un Familien, doo foarallen mäd Hälpe fon Keeuwen-[[Anatomie]] un doo Tusk-Määrkmoale oardend wuuden: * Oardenge '''Gnauedierte (Rodentia) ** Unneroardenge [[Sciurognathi]] *** Deeloardenge [[Protrogomorpha]] ***** Familie [[Aplodontidae]] *** Deeloardenge [[Sciuromorpha]] ***** Familie [[Sciuridae]] (t.B.: Die [[Kateeker]]) *** Deeloardenge [[Castorimorpha]] ***** Familie [[Castoridae]] (t.B.: ''[[Castor fiber]]'' düütsk: Europäischer Biber) *** Deeloardenge [[Myomorpha]] **** Uurfamilie [[Geomyoidea]] ***** Familie [[Geomyidae]] ***** Familie [[Heteromyidae]] **** Uurfamilie [[Dipodoidea]] ***** Familie [[Dipodidae]] **** Uurfamilie [[Muroidea]] ***** Familie [[Muridae]] (t.B.: Juu [[Fäildmuus]]) *** Deeloardenge [[Anomaluromorpha]] ***** Familie [[Anomaluridae]] ***** Familie [[Pedetidae]] *** Deeloardenge [[Ctenodactylomorpha]] ***** Familie [[Ctenodactylidae]] *** Deeloardenge [[Glirimorpha]] ***** Familie [[Myoxidae]] (t.B.: ''[[Glis glis]]'', düütsk:Siebenschläfer) ** Unneroardenge [[Hystricognathi]] *** Deeloardenge [[Bathyergomorpha]] ***** Familie [[Bathyergidae]] *** Deeloardenge [[Hystricomorpha]] ***** Familie [[Hystricidae]] (t.B.: ''[[Hystrix cristata]]'', düütsk: Gewöhnliches/Westafrikanisches Stachelschwein) *** Deeloardenge [[Phiomorpha]] ***** Familie [[Petromuridae]] ***** Familie [[Thryonomyidae]] *** Deeloardenge [[Caviomorpha]] **** Uurfamilie [[Erethizontoidea]] ***** Familie [[Erethizontidae]] **** Uurfamilie [[Chinchilloidea]] ***** Familie [[Chinchillidae]] (t.B.: juu [[suudamerikoa]]nske Oard ''Lagostomus maximus'', düütsk: Viscacha) **** Uurfamilie [[Cavioidea]] ***** Familie [[Dinomyidae]] ***** Familie [[Caviidae]] ***** Familie [[Hydrochaeridae]] ***** Familie [[Dasyproctidae]] ***** Familie [[Agoutidae]] **** Uurfamilie [[Octodontoidea]] ***** Familie [[Ctenomyidae]] ***** Familie [[Octodontidae]] ***** Familie [[Abrocomidae]] ***** Familie [[Echimyidae]] ***** Familie [[Capromyidae]] ***** Familie [[Heptaxodontidae]] ***** Familie [[Myocastoridae]] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Gnauedierte]] 3k1anapme21m35hwnsyjpt3uqeqpfv1 0 2931 19435 2009-06-25T15:23:11Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Groningen (Provinz)]]" ätter "[[Groningerlound]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Groningerlound]] odvoab5d77bp050kpbxk93kqiye56ys 0 2932 19437 2009-06-25T15:23:27Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Overijssel]]" ätter "[[Uuriesel]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Uuriesel]] cocf97kclt1fwzh9g1ag9hipft4lkot 0 2934 19468 2009-06-26T06:18:31Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds]] qokmfbeijj3l2qvyhahc43in7ks1dtg 0 2935 19469 2009-06-26T06:18:50Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds]] 1mw2ggh6e6fs02ufoto7pbq2814edbs 0 2936 19470 2009-06-26T06:19:10Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Fräie Demokratiske Paatäi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fräie Demokratiske Paatäi]] d5t6di45rrigt7u63y2cigf3o28vzlf 0 2937 104109 82722 2013-03-08T14:26:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 26 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q471797]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Euarchontoglires'' |- | align="center" | [[File:Feldhase 078-11.06.08.jpg|200px|Hoase]] <br><small>Die [[Hoase]] ''(Lepus europaeus)'' heert uk tou doo '''''Euarchontoglires'''''.</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Buppeklasse:'' || Keeuwebäkke ''(Gnathostomata)'' |- | '' Riege:'' || ''Tetrapoda'' |- | ''Klasse:'' || [[Suugedierte]] ''(Mammalia)'' |- | ''Unnerklasse:'' || ''[[Eutheria]]'' |- | ''Uuroardenge:'' || '''''Euarchontoglires''''' |} |} Doo '''''Euarchontoglires''''' sunt ne Uuroardenge fon doo [[Suugedierte]]. Deertou heere wie ''(Homo sapiens)'' uk. [[Placentalia]] (Eutheria) * [[Afrotheria]] * [[Exafroplacentalia]] ** [[Xenarthra]] ** [[Boreoeutheria]] *** [[Laurasiatheria]] *** [[Euarchontoglires]] == Binnere Systematik == * Uuroardenge: '''''Euarchontoglires''''' ** Taxon sunner Stappe: ''Euarchonta'' **** Oardenge:''Scandentia'' (düütsk:Spitzhörnchen) *** Taxon sunner Stappe: ''Primatomorpha'' **** Oardenge:''Dermoptera'' (düütsk:Riesengleiter) **** Oardenge:''Primates'' (Oapen un Moanskene, doo biologisk touhoope een [[Taxon]] sunt, düütsk: Primaten) ** Taxon sunner Stappe: [[Glires]] **** Oardenge:[[Hoasenoardige]] ''(Lagomorpha)'' **** Oardenge:[[Gnauedierte]] ''(Rodentia)'' {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] 9fnh09cktmxhldadm5lshe3wut9h83r 0 2939 112427 112426 2016-04-20T14:50:23Z 50.200.173.94 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Hoasenoardige |- | align="center" | [[Bielde:Feldhase 078-11.06.08.jpg|200px|Hoase]] <br /><small>Die [[Hoase]] ''(Lepus europaeus)''.</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Klasse:'' || [[Suugedierte]] ''(Mammalia)'' |- | ''Unnerklasse:'' || ''[[Eutheria]]'' |- | ''Uuroardenge:'' || ''[[Euarchontoglires]]'' |- | ''Taxon sunner Stappe:'' || ''[[Glires]]'' |- | ''Oardenge:'' || '''Hoasenoardige ''(Lagomorpha)''''' |} |} Doo '''Hoasenoardige''' ''(Lagomorpha)'' sunt ne Oardenge fon doo Suugedierte, juu me apdeele kon in 2 lieuwjende Familien un fääre in 13 Sleeke un 81 Oarde. [[Bielde:Pika.jpg|200px|left|thumb|''Ochotona princeps'' as Biespil foar doo Ochotonidae]] * Familie: ''Ochotonidae'' * Familie: ''Leporidae'' (Doo sunt bekoand truch [[Hoase]] un [[Kanienken]].) {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] 7dsho39553e8bqu1182yrqakgmsumf6 0 2940 19496 2009-06-26T16:37:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoasenoardige]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoasenoardige]] bz8mv963dk9x79l3nfbzdf8av85cd2p 0 2941 19499 2009-06-26T16:39:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gnauedierte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gnauedierte]] 43e3ixl8d2or7pmbpcycgcma4qh6uhj 0 2942 104112 94620 2013-03-08T14:26:56Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q660432]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Glires'' |- | align="center" | [[File:Eichhörnchen im Herbst.jpg|200px|Kateeker]] <br><small>Die [[Kateeker]] ''(Sciurus vulgaris)''.</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Klasse:'' || [[Suugedierte]] ''(Mammalia)'' |- | ''Unnerklasse:'' || ''[[Eutheria]]'' |- | ''Uuroardenge:'' || ''[[Euarchontoglires]]'' |- | ''Taxon sunner Stappe:'' || ''[[Glires]]'' |} |} Doo '''''Glires''''' sunt n [[Taxon]] fon doo [[Suugedierte]]. Dät kon me apdeele in doo Oardengen [[Hoasenoardige]] un [[Gnauedierte]]. Fröier toachte me, doo Hoasenoardige wieren ne binnere Gruppe in doo Gnauedierte, man deer roate dät ferskeedene Argumente juun disse Ansicht. Ätterdät doo Wietenskuppere joo as gans ferskeedene Oardengen ienoardend hääbe, leeuwe joo däälich maasttieds, dät doo Hoasenoardige mäd doo Gnauedierte so nai früünd sunt (man nit deertou heere), dät me doo bee Oardengen touhoope in een Taxon, disse '''''Glires''''', ienoardenje kon. {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] 8036i1qo3tcy0nw27y16z2p291o5z9q 0 2943 104114 93497 2013-03-08T14:27:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 54 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q134447]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nuclear Power Plant Cattenom.jpg|thumb|300px|N frantsöösk Käädenkraftwierk mäd Köiltoudene, uut do Damp sticht.]] N '''Käädenkraftwierk''' (de. ''Kernkraftwerk'') of ''Atomkraftwierk'' is n thermisk Kraftwierk dät [[Elektrizität]] produziert mäd Hälpe fon Käädenenergie. Ju Gruundloage fon n Käädenkraftwierk is dät Winnen fon Energie truch [[Käädenkleeuwenge]]. Deerbie wäd Waarmte wonnen, ju bruukt wäd uum Woater tou ferdampjen. Die Damp gungt dan ätter ju Turbine wai, deermäd wäd n Generator in Bewäägenge sät. Dät Köilmiddel wät truch dän Reaktor fljut is Gas (t. B. Helium of CO<sub>2</sub>) of n fljooten Metal (t. B. Natrium of ne Bläi-Legierenge), dät dan truch n uur Köilruumte mäd Woater fljut, deertruch äntstoant Damp foar dän Turbine. N Käädenkraftwierk is truch ju Radioaktivität gjucht gefoorelk. ==Apbau un Funktionswiese== Atomkraft kon ap [[Käädenkleeuwenge]] of [[Käädenfusion]] beraue. Bau un Bedrieuw fon [[Kleeuwengsreaktor]]e rakt dät al n Moanskenlieuwend, wült ju Ferweendenge fon [[Fusionsreaktor]]e noch aal sieläärge in ju Wröigephase sit. Unner Käädenenergie beträft also foar allen Kleeuwenge. Die [[Käädenreaktor]] is die zentroale Deel fon n Käädenkraftwierk. Die Reaktor moaket do energie-produzierende Käädenreaktione muugelk. Ju Energie kumt hääruut as Waarmte of [[ionisierende Stroalenge]]. Ju lääste moaket unnerskeedene Foarme fon [[Ouskirmenge]] nöödich. Ju Waarmte wäd deertou benutsed, Woater tou ferdampjen. Woaterdamp unner hoogen [[Druk]] wäd [[Turbine]]n toufierd, do ju Waamte in [[elektriske Energie]] uumesätte. Ätter dän Goang truch ju Turbine [[Kondensation|kondensiert]] die Woaterdamp wier. Dát deertou nöödige Köilwoater kon n Äi of ju See äntnuumen wäide. ===Drukwoaterreaktor=== [[Bielde:PressurizedWaterReactor.gif|right|400px|thumb|Animierde Deerstaalenge fon n Drukwoaterreaktor. N Gas of fljooten Metal fljut truch dän Reaktor. Dät heete Gas of Metal wäd bruukt uum deermäd Damp tou moakjen.]] N [[Drukwoaterreaktor]] (PWR - Pressurized Water Reactor) is n Reaktortyp, wier [[Moderator]] un Köilmiddel bestoant uut gewöönelk Woater unner hoogen Druk. Die hooge Druk moaket, dät dät Woater nit sjut. In n Dampgenerator wäd ju Waarmte uurbroacht ap Woater unner läigen Druk, dät also fräi sjoode kon un dän damp foar ju Turbine lääwert. Dit is ju maast foarkuumende Typ Reaktor in de Waareld. Sowät dän Haaldeel fo n aal Reaktore in kommerzielle Käädenkraftwierke ferwoant dissen Prinzip. ===Sjoodenwoater-Reaktor=== [[Bielde:BoilingWaterReactor.gif|400px|thumb|right|Animierde Deerstaalenge fon n Sjoodenwoater-Reaktor. Damp kumt fluks uut dän Reaktor.]] N [[Sjoodenwoater-Reaktor]] (BWR - Boiling Water Reactor]] häd uk ne groote Ferspreedenge ap waarelwieden Basis. In dissen Reaktor wäd köild un moderierd fon dätsälge Woater unner läigen Druk, dät also fluks dän Damp foar ju Turbine lääwert. Deerätter wäd dät kondensierd un ätter dät Reaktor-Fät touräächfierd. ==Ougefal== As Ougefal rakt n Käädenkraftwierk ou-oarbaidede Atom-Fjuurenge. Ju Feroarbaidenge deerfon is n Problem. Atommul kon ätter n Ruundgong truch ju Wierapoarbaidengsanloage fääre ferwoand, iensät bie ju Häärstaalenge fon [[Käädenwaffen]] of bäätuut laid wäide. In dän Uumgong mäd Atommul mout uuterste Foarsicht äiwed wäide, deer dät deelwiese hooch [[radioaktiv]] is un nit in ferkierde Hounde faale duur. [[Kategorie:Käädenphysik]] 1pfrzzwzh2hp5qnj2x32uevdocs9hqv 0 2945 50379 19534 2011-01-05T01:42:23Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Flensbuurich]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Flensbuurich]] ry0zf1uz7umq675p8o771an1nfm6i4k 0 2946 50380 19535 2011-01-05T01:42:29Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Flensbuurich]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Flensbuurich]] ry0zf1uz7umq675p8o771an1nfm6i4k 0 2947 50381 19536 2011-01-05T01:42:45Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Flensbuurich]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Flensbuurich]] ry0zf1uz7umq675p8o771an1nfm6i4k 0 2948 120329 119150 2021-10-16T14:58:20Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Coat of arms of Swaziland.png]] → [[File:Coat of arms of Eswatini.svg]] wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = جمه''Umbuso weSwatini''<br />Kingdom of Swaziland<br />''iKinktemiki yaseSwatiland | namme = Swasilound | flagge = Flag of Swaziland.svg | wapen = Coat of arms of Eswatini.svg | lokaasje = LocationSwaziland.svg | motto = "Siyinqaba"<small>([[Swasisk]])<br />"Wie sunt ju Fäästenge"</small> | folksliet = ''[[Nkulunkulu Mnikati wetibusiso temaSwati]]'' | taal = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]], [[Swasisk]], [[Zulu]] | haadstêd = Manzini | steatsfoarm = Monarchie | oerflak = 17,364 | pctwetter = 0.9 | ynwenners = 1,173,900 | teljier = 2005 | munt = lilangeni | muntkoade = SZL | tiidsone = +2 | feestdei = 6. September | lânkoade = SWZ | ynternet = .sz | tillefoan = 258 | }} '''Swasilound''' ('''Eswatini''') is n Lound in [[Afrikoa]]. Do Noaberlounde sunt [[Suud-Afrikoa]] un [[Mosambik]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] nqdqrqgls7x732tjuvm1inn6ejxbozm 0 2949 104118 65502 2013-03-08T14:27:30Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q20580]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Seelter Trjoue 4-8F.JPG|thumb|right|300px|Two Sieden fon ju Tiedschrift ''Seelter Trjoue'' 4-4-8/9 (Häärst 1969)]] [[Bielde:Seelter Trouje.jpg|thumb|140px| Uumesleek ''Seelter Trjoue'', Sumer 1969]] As dät [[Lesebouk foar Seelterlound]] apheerde, fängen [[Hermann Janssen]] un [[Pyt Kramer]] oun mäd '''Seelter Trjoue''', ''Tidschrift foar alle Seelter''. Disse eerste wuudelke seelter Tiedschrift ärscheen bloot schablonierd in jierelk fjauer Goawen fon 12 Sieden. Dät fäng oun in n Suumer 1966 un die soogende un lääste Jiergong koom 1972. ==Meeoarbaidere== Ju eerste Nummer bjut bloot Biedraage fon Kramer, man ju twäide Nummer fäng Janssen al oun mäd sien Serie ''Ap do Spuren fon do Seelter Fräisen'', (leeter ''Ap do Foutstappen fon us Foarfoaren''. Fääre bood dät Blääd Geriemsele, Seekgeschichte, wät uur ju Sproake, n Rubrik foar do Bäidene un n Serienroman. Leeter lääwerde Janssen uk noch Fertälstere uut Seelterlound un Sproak-Unnergjucht foar do Bäidene as uk Stukke uur ju näie politiske un moanskelke Geschichte. 1967 koom uk n Biedraach uur ju Sproake fon n amerikoansken Professor, [[Marron Curtis Fort|Marron C. Fort]], die dän Winter toun eersten Moal Seelterlound besoachte. Dän uur Winter lääwerde Fort uk noch n Geschichte. So geen dät aal fääre. Dan ärscheenen moal n poor litje Teekengen un n Lieste fon Pestoore un Huusnoomen (mäd Koarten) un Spitsnoomen. Tjooter foont sik 1969 mäd n Twiegespräk fon Gesina Dumstorf, ätter dät al eer n oolden fon [[Pestoor Schulte]] roat waas. In n füfte Jiergong fängen dan do Biedraagen oun fon Herman Ahlrichs uut Cincinnati uur dät Lieuwend fon do Seelter in Amerikoa. Dan rakt et uk n Äntwurp foar n seelter Flaage. Ap n 5. April 1971 is Hermann Janssen stuurwen, ätter dät hie al n poor Mounde nit moor schrieuwen hiede. Die soogendie Jiergong fangt noch oun mäd n ätterlät Stuk fon him, man deermäd waas ju Tiedschrift daach die wichtichste Meeoarbaider loos un ju heerde ap. As lääste ärscheenen noch n poor grattere Sunneruutgoawen: 1971 ''Louts Hinerks Tjoue'', n Tjooterstuk fon [[Gesina Lechte-Siemer]] uut 1931/32 un 1972 ''Ne Koare ful Spoas'', n Uutwoal fon Stukke uut dät ''[[Lesebouk foar Seelterlound|Lesebouk]]''. ==Aploage== Eerste kuud me sik bloot abonnierje uur de Post, man ju twäide Nummer rakt al in älke Täärp ne Ouhoaladrässe. N grooten Ärfoulch wuud dät oawers nit un ju Aploage koom nit buppe n 100 Stuk. Do Ljuude wieren domoals wäil uk nit so an t Leesen woand. [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] elw6s0ofrj2u87v4x54bn1ebsytbqrg 0 2951 19583 2009-06-28T17:32:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nazi-Düütsklound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nazi-Düütsklound]] gszhrgqqybpw9f681gpffit254mgs1m 10 2952 19584 2009-06-28T18:09:23Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly><span lang="he" xml:lang="he" dir="rtl" style="white-space: nowrap;" class="hebrew">{{{1}}}</span>&lrm;</includeonly><noinclude> {{Dokumentation}} </noi…“ wikitext text/x-wiki <includeonly><span lang="he" xml:lang="he" dir="rtl" style="white-space: nowrap;" class="hebrew">{{{1}}}</span>&lrm;</includeonly><noinclude> {{Dokumentation}} </noinclude> n8v591fxwvmz3cqtbsljcesxo1fmytf 6 2953 121586 19591 2022-08-03T13:54:35Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon [[:fy:|fywiki]] |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jeof2kl4ucvlkpjsb0j2zyjeuv82x7p 0 2954 120500 118380 2022-01-30T01:44:30Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki Ju '''Groep fan Auwerk''' ([[Seelterfräisk|Stf.]]: ''Gruppe fon Aurk'') is ne Organisation, ju sik foar n uunouhongich Fräislound iensät. == Siele == [[Bielde:Westfriesland.png|thumb|Ap ferskeedene Koarten fon ju Groep fan Auwerk sunt Gebiete wier ju fräiske Identität in ju Geskichte nit allerwaiens fertreeden waas]] Ju Groep fan Auwerk foardert n uunouhongigen [[Fräisen|fräiske]]n Stoat. Deertou skällen do naiste Deelgebiete heere: * Provinz [[Fryslân]] in dän [[Niederlounde]]n * Provinz [[Groningen]] in dän Niederlounden * Region [[Wääst-Fräislound]] in dän Niederlounden * Region [[Aast-Fräislound]] in [[Düütsklound]] * [[Kring Nordfriesland|Kring Noud-Fräislound]] in Düütsklound * [[Kring Dithmarschen|Kring Ditmarske]] in Düütsklound * [[Loundkring Cuxhaven]] in Düütsklound Ap ferskeedene Koarten fon ju Groep fan Auwerk sunt Gebiete wier ju fräiske Identität in ju Geskichte nit allerwaiens fertreeden waas.<ref>[http://www.groepfanauwerk.org/Frisia2.PNG Koarte ap die Websiede fon ju Groep fan Auwerk]</ref> Ju Groep fan Auwerk oarbaidet foar ne stäärkere fräiske Identität in do fräiske Lounde. N Biespil deerfoar is ju Beandreegenge foar ju fräiske Nationalität: Ätter ju Groep fan Auwerk skäl ju fräiske Nationalität muugelk weese foar aal Fräisen, ieuwenske hiere düütske of niederloundiske Stoatsburgerskup. == Geskichte == [[Bielde:Trochgeand ferkear.jpg|thumb|Fräiske Ferkiersapklieuwere fon ju Groep fan Auwerk.]] Ju Gruppe is 2003 äntsteen. In dät Jier 2005 begon hiere eerste politiske Aktivität: Die fräiske Stoatsburgerskup wuude in ju niederloundiske Provinz Fräislound beandrain. Deerätter wuude bie n Stikker-Aktion ap Euro-Kenteeken ju offizielle Loundoukuutenge in dät blaue Beend links an dät Nuumerskild in n „FRL“ foar Fräislound ferannert, so konnen uur Ljuude sjo, dät do Moanskene mäd „FRL“ appe Woain ljoower Fräisen as Niederlounder of Düütske sunt. In 2005 keem noch n uur Aktion fon ju Groep fan Auwerk. Ju fierde ju 1-Jier-Anärkannenge fon do Fräisen as nationoale Minnerhaid mäd n Bräifmäärk. Buppedeem feranstaltede ju Organisation ferskeedene uur Aktionen, so as ju ''Anti-Nazi-Helme''-Aktion, gjucht juun do Weermachtshelme as Fanartikel fon ne niederloundske Firma foar de Foutbal-Waareldmästerskup 2006. Ap n 23. September 2006 präsentierde ju Groep fan Auwerk n Foarsleek foar ne interfräiske Flaage, foar aal do fräiske Regione, wiertruch die Interfräiske Räid in Juni 2007 ne Kommission ienstoalde.<ref>[http://interfriesischerrat.de/index.php?option=com_content&task=view&id=21&Itemid=1 Artikkel ap ju Websiede fon dän Interfräiske Raid]</ref>. In n Moai 2008 skreeuw ju Groep fan Auwerk in n Prässe-Ättergjucht uur Wierstand fon do Fräisen as ju Provinz Fryslân oulöösed wuuden skäl fon ju niederloundiske Regierenge.<ref>[http://www.defriezen.nl/documents/File/1211493578_GfA%20kjel%20fan%20Verdonk.jpg Groep fan Auwerk kjel fan Rita Verdonk] Ljouwerter Saitenge</ref> In n September 2008 moakede ju Gruppe Ferkiersapklieuwere in ju wääst-fräiske Sproake. == Politik == Ju Gruppe is politisk aktiv, man dät is nit bekoand wäkke Ljuude Meeglid sunt. Foar do Meegliedere sunt ju fräiske Identität un ju fräiske Wirtskaft Haudsiele. Ju Groep fan Auwerk is juun do Gas-, Soalt- un Ouljegreeuwengen in Fräislound, dät Jäild blieuwt ätter ju Gruppe in Den Haag of Berlin. Uk Kustenskuts un dät Behoolden un Uutspreeden fon Oarbaidssteeden is wichtich foar ju Groep fon Auwerk. == Bielden == <gallery> Bielde:Nordfriesischeflagge.svg|Noud-Fräiske Flaage Bielde:Flag of East Frisia.svg|Aast-Fräiske Flaage Bielde:Frisian flag.svg|Flaage fon Provinz Fryslân Bielde:Flag of Groningen.svg|Flaage fon Provinz Groningen Bielde:West-Friesland_vlag.svg|Wääst-Fräiske Flaage Bielde:Flag of Frisia.svg|Interfräiske Flaage </gallery> == Ferbiendenge ätter Wälle == <references/> == Weblinks == * [https://web.archive.org/web/20181024011841/http://www.groepfanauwerk.com/ Groep fan Auwerk] [[Kategorie:Fräislound]] [[Kategorie:Politik]] m0rjrvvqunq51l1oytr0mlu0tr7majj 6 2957 121367 19657 2022-08-03T06:23:30Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Two Sieden fon ju Tiedschrift Seelter Trjoue 4-4-8/9 (Häärst 1969) |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fbqfwqfq7dhgjvii7lwk1w6k5bqt2mf 0 2958 120526 111023 2022-02-16T03:52:12Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lesebouk.jpg|thumb|right|300px|Touhoopebuunen is dät ''Lesebouk'' wuddelk tou n tjuk Bouk wuuden.]] Dät '''Lesebouk foar Seelterlound''' waas ne Riege fon seelter [[Saitengstukke]]. ==Die Aproup== Dän 13.2.1953 ärskeen in dän ''General Anzeiger'' fon [[Rauderfeen|Wäästrauderfeen]] n ''Aproup an dät seelter Foulk''. Dät geen uut fon dän 1952 apgjuchte (oolde) [[Seelterbuund fon 1952|Seelterbuund]], wierfon wät uur ju Foargeskichte fertäld wäd. Dan hat et: ''Wie wollen fersäike mäd älk interessierjende Artikkele as Geskichten, Dööntjene, Fertälstere un uut oolde Tieden, wät uus uus Oolden un Grootoolden fertäld hääbe''. Dan foulget wät uur ju Skrieuwwiese un dan: ''Dät Feentjer Blääd (GA) wol uus Artikkele alle Fräindeege brange mäd "Foutsättenge foulget" un so sätte, dät wie dät drukte uutsniede un apwoarje konnen. Wan älke Seelter do Stukke uutsnit un bienunner lait, so hälpt hie meeoarbaidjen an ju Ärhooldenge fon de seelter Sproake''. Wäl noch bestimde oolde Bouke uur Seelterlound hied, kuud sik weende an ''[[Hermann Janssen]]''. ==Meeoarbaidere== Ju uur Wiek koomen dan do Satsengen foar de ''[[Seelterbuund fon 1952|Seelterbuund]]'' un uk glieks al n Fertälster uur ''Ju fon de Waareld ferjeetene Sproakeninsel''. Un deermäd fäng dan ne ganse wiekse Riege oun. An Meeoarbaidere fiende sik uut [[Roomelse]] ieuwenske Janssen noch ''[[Konrad Burmann]]'', ''[[Casper Deeken]]'' un ''[[Gesina Lechte-Siemer|Gesina Siemer]]'' un uut [[Strukelje]] ''[[Engelbert Wallschlag]]'', ''[[Sixtus Kordes]]'' un ''[[Sixtus Schröer]]''. Do [[Skäddel]]er moakeden do eepenbeer noch nit mee. ==Skrieuwwiese== In n Ounfang wuuden do Haudwoude littik skrieuwen, man al in Nummer 11 wuud begjucht, dät die [[Seelterbuund fon 1952|Tweelwerroat]] besleeten hiede, ''groottouskrieuwen'', ''wil man dät ap Düütsk gewoond is un lichter leese kon''. Uk leeter wuud an ju Skrieuwwiese noch wäil wät annerd. ==Artikkele== Ätter n poor Jiere waas fon aal do Meeoarbaidere oawers bloot Janssen uurichblieuwen. Wan do seelter Texte aape wieren, woande hie sik an ''Uursättengen'' fon Artikkele uur Seelterlound, so fon [[Pestoor Schulte]] sien Oarbaiden, man uk fon Artikkele uut Saitengen un Skoulbouke, wiertruch hie ju ganse Waareld un hiere Geskichte ap Seeltersk eepenlaide, fon dät [[Atom]] bit tou [[Atlantis]]. Dan un wan koomen uk noch Seeken uut Seelterlound, as ju Beoarbaidenge fon do [[Spräkwoud]]e bie [[Julius Bröring|Bröring]]. ==Ju Woudelieste un dät Eende== Eende 1957 fäng Janssen oun mäd ne groote seelter ''Woudelieste'', ju der 48 Foulgen anheelt. Dan koomen noch eenige Foulgen uur ju Grammatik un dan wier 17 Foulgen mäd Spräkwoude un Glieknisse. Wan dät maastens uk gans uur Spräkwoude wieren as do eer apnuumene, so ferträtte dät wäil daach ju Saitenge, dan deerunner geenen jo in Suumer 1959 uur ap ne Foulge fon insen in do fjautien Deege un leeter sogoar insen in t Mound. Janssen hied deertruch wäil dän Moud ferlädden un sien lääste Artikkel ärskeen dän 28.12.1962. Deerätter lääwerde [[Pyt Kramer]] dan noch eenige Artikkele, bit dan dän 11.10.1965 ju lääste Nummer (Nr. 368) ärskeen. In Foulge deerfon koom dan leeter [[Seelter Trjoue]]. ==Sjuch uk== *{{Wikisource|Lesebouk_foar_Seelterlound|Text fon dät ''Lesebouk foar Seelterlound'' in Skirm-Apmoakenge.}} * [[Seelterfräiske Literatuur]] * [[Hermann Janssen]] * [[Pyt Kramer]] ==Ferbiendenge ätter buuten== *[https://web.archive.org/web/20150618023636/http://seelter.16mb.com/LsO2a.html Text in Originoal-Apmoakenge.] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] bv0u8pz41tsquvkop0u1618paeql8ck 6 2959 121366 19675 2022-08-03T06:23:00Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Bielde fon ju touhoopebuunene Riege. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} md6xt62b81h4302qrwba8s7iz7zswgw 0 2960 114436 105940 2017-07-19T01:13:49Z DARIO SEVERI 7600 Update information from Wiki (de) wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:WappenBarssel.png|100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Kloppenbuurich]] | buurmäster = Bernhard Schulte| hööchte = 2 m. buppe NN| fläche = 84 km² | ienwoonertaal = 12.714 <small>''(2015)''</small> | befoulkengstichte = 151 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Barßel_in_CLP.svg| 260px|]] | }} [[Bielde:Barßel Kirche St. Cosmas und Damian.jpg|thumb|200px|Ju Säärke St. Cosmas und Damian]] [[File:Barßel Ebkenssche Mühle.JPG|thumb|right|200px|Ju Ebkensche Wiendmäälne]] '''Bäärsel''' (Düütsk: ''Barßel'') is n Täärp in ju Meente Bäärsel in dän Loundkring [[Kloppenbuurich]] in [[Läichsaksen]], mäd ne Fläche fon uungefeer 84 km² un 12.714 Ienwoonere (2015). Bäärsel is Sit fon ju Meente un ju is ju noudelke Noabermeente fon [[Seelterlound]] ==Loage== Bäärsel gränset in dät Noude an dän Loundkring [[Lier]] un deermäd an [[Aastfräislound]], in dät Suud-Wääste an Seelterlound, in dät Suud-Aaste an ju Stääd [[Ait]] un in dät Noud-Aaste an dän [[Loundkring Ammerlound]] mäd ju Meente [[Edewäächt]] in dät Aaste. ==Täärpe un Buurskuppe== Tou ju Meente Bäärsel heere do foulgjende Täärpe un Buurskuppe: * Bäärsel * [[Bäärselerfoan]] * Carolinenhof * [[Elisabethfeen]] * [[Harkebrääch]] * Lohe * Loher-Ostmark * Loher-Westmark * Neuland * Neulohe * [[Aasterhusen]] * [[Reekenfäld]] * [[Roagebierich]] ==Bauwierke== * Ju fröiere Koksfabrik in Elisabethfeen. ===Säärken=== * Säärke St. Cosmas und Damian in Bäärsel * Christussärke in Elisabethfeen * St. Marien-Säärke in Harkebrääch ===Wiendmäälne=== * Ebkensche Wiendmäälne fon 1854 in Bäärsel ==Woater== * Soiste * Bootshoawen in Bäärsel ==Sjuch uk== * [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] * [[Elisabethfeenkanoal]] ==Ferbiendengen ätter buuten== {{Commonscat|Barßel|Bäärsel}} {{Foarloage:Noabermeente}} {{Foarloage:Bauwierk-2}} {{Kloppenbuurich}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] 8mdlwszhmbgk913is8hk7qlq8dfevk7 6 2962 121365 19739 2022-08-03T06:22:33Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Blääd fon ju Minssen-Hondschrift uut 1846 |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 3hffvpi8ni5v5p9h9n1v3tuoa2s2dye 0 2963 19872 19745 2009-07-05T00:46:33Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelten Redirect wikitext text/x-wiki #weiterleitung [[Johann Friedrich Minssen]] d37wjpepbp03hbzcp2n02tdazmhsbq9 0 2965 19776 2009-07-03T07:37:11Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Seelterlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seelterlound]] lqzt8cy3kxu2gkahbjr2aw42gru1anj 0 2968 122932 118346 2023-12-14T00:10:02Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:GysbertJapiksLyts.jpg|thumb|Gysbert Japiks]] '''Gysbert Japiks''' ([[1603]], Boalsert - [[1666]], Boalsert), waas Skrieuwer, Kantor un Koaster. Die [[Gysbert Japikspriis]] is ätter him naamd. == Lieuwend == Hie is apwoaksen in [[Boalsert]], wier sin Baabe dät Räidhuus fon Boalsert baud häd. As hie uutwoaksen waas look hie uum ätter Wytmarsum, wier hie as Koaster oarbaidede. Leeter geen hie tourääch ätter Boalsert wai, deer waas hie Koaster un Kantor in ju Martinisäärke fon Boalsert. Japiks stoorf in 1666 an ju Pest. == Ienfloud == Mäd Japiks fäng ju mid-wääst-fräiske Tied gjucht oun. Hie moakede ne näie Gjuchtskrieuwenge foar dät Wääst-Fräiske. Dät waas uk ju Boasis foar ju Gjuchtskrieuwenge fon dät Näi-Wääst-Fräiske in dät 19. Jierhunnert. Ieuwenske sien Sproakwietenskuppelke Laistenge waas hie uk die bääste wääst-fräiske Renaissanceskrieuwer.<br> In sien Gedichte benutsede Japiks uk klassiske Motive, do hie foont in dät Frantsööske. == Wierk == *1640: ''Friessche Tjerne'' *1668: ''Friesche Rymlerye'' (<small>postuum ärskienen</small>) ==Sjuch uk== * GYSBERT JAPICX, Wurken. Bisoarge fan J.H. Brouwer, J. Haantjes en P. Sipma. Two Beende, Boalsert 1966, twäide Aploage, 408 un 397 Sieden. * BRANDSMA, W.L.Het werkwoord by Gysbert Japicx, Assen 1936. * KALMA, DOUWE - Gysbert Japiks; in stúdzje yn dichterskip, Dokkum 1938. * C. KRAMER, Gysbert Japicx as oersetter en biwirker, Assen 1943. == Ferbiendengen ätter buuten == *[https://web.archive.org/web/20130604004815/http://www.gysbertjapicx.nl/ Dät Gysbert Japiksmuseum] <small>''Wääst-Fräisk''</small> {{Normdaten|GND=119072092|NTA=068659660|LCNAF=n50072814|VIAF=41924708}} {{DEFAULTSORT:Japicx, Gysbert}} [[Kategorie:Wääst-Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Fräiske Persoon]] 0h23enxqogyqysbmpsgwoawem8x8f1h 0 2969 104128 88104 2013-03-08T14:28:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q314354]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aukshuus.jpg|miniatur|Auks Huus uut Skäddel ferträt dän Foarmarsk fon dät Fräiske Huus ätter dät Suude. ]] [[Bielde:Aukshuus2.jpg|miniatur| Woondeel fon dät Aukshuus. Dät Huus uut 1822 is in dät [[Museumstäärp Kloppenbuurich]] wier apbaud wuuden.]] Dät '''Aastfräiske Huus''', uk '''Gulfhuus''' namd, is n Huustyp uut [[Aast-Fräislound]] un [[Groningerlound]], die ätter dän groote Bround in [[Skäddel]] uk in dät [[Seelterlound]] ienwonderd is. == Apbau == Woonhuus un Staal sunt innerdoat unner een Täk baud, oaber uurs as in t [[eepen Huus|eepene Huus]], fonunner tränd truch ju Broundmuure. Dät Täk fon dän Staal (Bääterhuus) is wieder häärunnerleeken as dät fon t Woonhuus (Faanderhuus), wiertruch dät Bääterhuus bradder is. Dät Huus wäd nit fon do Muuren drain, man fon do holtene Stiepele int Binnere. Dät Gulfhuus is namd ätter dät Aadenleeger inne Midde fon dät Huus, dän Gulf. Die is nit appe Been, man appe Gruund, so dät me eenfach mädde Woain truch ju Grootdoore inne Göäwel appe Toal fiere konn, die Aaden ienleegerje un truch ju uur Grootdoore an t Faandereend wier ruutfiere kon. Ap ju uur Siede is ju Groupe, wier do Bäiste stounde un inne bääterste Timpe dät Plumpsklo is. Ieuwenske dän Gulf sunt Hukke foar Swiene un Koolwere un n Hoangstestaal, wieruur noch n Been foar Hoo un Aaden is. == Geskichte == Dät Aastfräiske Huus is äntsteen in t 16. un 17. Jierhunnert in Aastfräislound. Do Buuren bruukten n gratter Leeger, wil jo truch beetere Technik moor Aaden hieden. In t foaren räkte dät Leeger appen Been fon t Ooldfräiske Buurenhuus. Fon deer oun wiedede t sik in gans Noudwäästdüütsklound un sogoar in Hollound un Flandern uut. Ätter dän groote Bround fon Skäddel 1821 koom t dan uk in t Seelterlound, wier t dan dät [[Eepen_Huus|eepene Huus]] fertroang. {{Bauwierk}} [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Baukunst]] [[Kategorie:Materielle Kultuur]] [[Kategorie:Bauwierk]] [[Kategorie:Seelterlound]] 4dhk5t85oxj7xc5a47afflu8zhqxs7t 0 2974 119578 111380 2021-01-24T20:03:32Z Eru Rōraito 11353 fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1600]] - [[1601]] - [[1602]]</small> - '''1603''' - <small>[[1604]] - [[1605]] - [[1606]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[24. Meerte]]: Köönich [[Jakob I. (Änglound)|James VI.]] fon [[Skotlound]] uut dät [[Huus Stuart]] wäd as James I. uk Köönich fon [[Änglound]] un [[Irlound]], ätterdät ju oolde Kööniginne [[Elisabeth I.]] sunner Bäidene stuurwen is. Foar dät eerste Moal bruukt hie dän Uutdruk [[Grootbritannien]], die toufoarne bloot geographiske Betjuudenge hiede, uk politisk, uum ju breekelke Personoal-Union Stöän tou reeken. * [[20. April]]: [[Hüsem]] (dt. Husum) in [[Noudfräislound]] kricht dät Stäädgjucht. === Foarfaale sunner niep Doatum === * Tjo Jiere ätter ju Uurwinnenge fon sin grootsten Juunstrieder [[Ishida Mitsunari]] lät sik [[Tokugawa Ieyasu]] fon dän [[Tennō]] dän Titel [[Shōgun]] reeke. Deermäd begint dät [[Tokugawa]]-Shogunoat. Düssen uk as [[Edo-Tied]] bekoanden Deel fon ju [[Japan|japoanske]] Geskichte, wier uk ju loangste freedelke Tied fon ju Näitied ien faalt, skäl moor as twohunnert Jiere duurje. * [[Naresuan]], Köönich fon dät [[siam]]eesisk [[Köönichriek Ayutthaya]], roaket in aan trääden [[Siameesisk-Kambodschoansken Kriech 1603]] ju Uppermonskup uur [[Kambodscha]], uumdät hie deer mäd [[Reachea IV.]] n Marionetten-Köönich an ju Heerskup brangt. * [[Johann Bayer]] rakt in Augsbuurich ju [[Uranometria]] uut, dän eersten Stiern-Atlas, wier ju heele Heemelskuugel ap is. Man die Atlas änthoaldt bloot Stierne, do deer mäd bloote Oogene sjuunelk sunt, uumdät dät domoals noch naan [[Fierkieker]] roate. In ju Uranometria fiert Bayer een System ien, uum Stierne mäd griechiske un latienske [[Boukstäf|Bouksteeuwen]] tou beteekenjen, wät däälich noch unner dän Noome [[Bayer-Beteekenge]] bruukt wäd. == Tou Waareld keemen == === Niep Doatum nit bekoand === * [[Abel Janszoon Tasman]], niederloundsken Seefoarer un Äntdäkker. *[[Gysbert Japiks]], wääst-fräisken Skrieuwer. == Stuurwen == * 24. Meerte - [[Elisabeth I (Änglound)|Elisabeth I.]], Köönigin fon Ängelound un Irlound [[Kategorie:17. Jierhunnert]] 3ir6hzr00dpmhciuk6ua9xslzxlz00i 0 2975 119600 119028 2021-01-24T20:27:54Z Eru Rōraito 11353 fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1663]] - [[1664]] - [[1665]]</small> - '''1666''' - <small>[[1667]] - [[1668]] - [[1669]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == *[[Sir Isaac Newton|Newton]] sien [[Gravitation]]sgesäts == Bädden == *[[6. September]] - [[Tsaar]] [[Ivan V.]] fon [[Ruslound]] († 1696). == Stuurwen == *[[Gysbert Japiks]], wääst-fräisken Skrieuwer *[[6. August]] - [[Tsjerk Hiddes de Vries]], wääst-fräisken Seefoarer un Seehäld (* 1622) [[Kategorie:17. Jierhunnert]] afzn9eynmmqn3kz5itlovfchlim2wqk 0 2976 122123 119593 2023-02-25T17:25:22Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1619]] - [[1620]] - [[1621]]</small> - '''1622''' - <small>[[1623]] - [[1624]] - [[1625]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == == Tou Waareld keemen == * [[14. Januoar]]: [[Molière]], frantsöösken Komödien-Dichter, Tjooter-Regisseur un Skauspieler (fermouded Doatum) * [[6. August]]: [[Tsjerk Hiddes de Vries]], wääst-fräisken Seefoarer un Seehäld († [[1666]]). == Stuurwen == [[Kategorie:17. Jierhunnert]] ol60hsejxde0v99mmogj7zp1b3jl2u3 0 2979 122713 109013 2023-08-15T14:51:54Z T. Mikulski 13191 Antoine de Saint-Exupéry uut 1942 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Antoine de Saint-Exupéry.jpg|thumb|250px|Antoine de Saint-Exupéry uut 1942]] [[Bielde:Sainte Exupery01.jpg|thumb|right|170px|Monument ap Korsika]] '''Antoine Marie Roger [[Vicomte]] de Saint-Exupéry''' [{{IPA|ɑ̃tˈwan maˈʀi ʀoˈʃeː vikõt də ˌsɛ̃tɛgzypeːˈʀi}}] (kuut ''Antoine de Saint-Exupéry'' * [[29. Juni]] [[1900]] in [[Lyon]]; † [[31. Juli]] [[1944]] tichte bie ju Île de Riou bie [[Marseille]]) waas n frantsöösken [[Skriftstaaler]] un Fljooger. Antoine de Saint-Exupéry waas bie sien Lieuwendstied n anärkoanden un ärfoulchrieken Autor un wuud, fielicht uk weegen sin ädderen un mysteriösen Dood, n Kultautor fon do Ätterkriechsjiere, wan hie sik sälwen uk eer as n bloot deerieuwenske skriftstaalenden [[Pilot|Berufspilot]] saach. Dät Bäidensbouk ''Le petit prince'' is 2009 truch [[Margaretha Grosser]] ätter ju [[seelterfräisk]]e Sproake uursät wuuden ([[Die litje Prins]]). == Wierke == * 1926: ''L'aviateur'' – „Der Flieger” * 1928: ''Courrier Sud'' – „Südkurier” (Rauch, 2001, ISBN 3-7920-0034-2) * 1931: ''Vol de nuit'' – „Nachtflug” (Niemeyer, Hameln, 1991, ISBN 3-8271-0756-3) * 1939: ''Terre des hommes'' – „Wind, Sand und Sterne” (ISBN 3-7920-0030-X) * 1941: ''Lettre a un otage'' – „Bekenntnis einer Freundschaft”, (Rauch, 1999, ISBN 3-7920-0031-8) * 1942: ''Pilote de guerre'' – „Flug nach Arras” (Karl Rauch-Verlag, 2002; ISBN 3-7920-0035-0) * 1943: ''Le petit prince'' – „Der kleine Prinz” (Karl Rauch-Verlag, ISBN 3-7920-0027-X) ** Ap Seeltersk: “[http://www.verlag-tintenfass.de/HTM/70%20Der%20kleine%20Prinz%20saterfriesisch.htm Die litje Prins]” (Verlag Tintenfass un Oldenburgische Landschaft), 2009, (ISBN 978-3-937467-64-1) ;posthum * 1948: ''Citadelle'' posthum; unvollendet – „Die Stadt in der Wüste” (Rauch, 2002, ISBN 3-7920-0037-7) == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.listal.com/author/antoine-de-saint--exupery/pictures Bielden fon dän Skrieuwer] {{commons|Antoine de Saint-Exupéry}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118604902|NTA=068731876|LCNAF=n80126188|VIAF=93810507}} {{DEFAULTSORT:Saint-Exupery, Antoine de}} [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:Frantsööske Literatuur]] 3lrqrnrjjhjehuzeo02gh13se0rjsy1 14 2980 19988 2009-07-07T14:40:16Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Literatuur]] [[Kategorie:Kultuur]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Literatuur]] [[Kategorie:Kultuur]] lor1rdsd221vm60xzanpqkvmfx6svvw 0 2981 19992 2009-07-07T17:16:13Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Gnauedierte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gnauedierte]] 43e3ixl8d2or7pmbpcycgcma4qh6uhj 0 2982 19993 2009-07-07T17:21:35Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Poaskebloume]] wikitext text/x-wiki #redirect [[Poaskebloume]] 8xe62vj8aylsxxhnutpqaw6xz8s5fb4 0 2983 117313 19994 2018-07-16T20:19:16Z EmausBot 2020 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Fjuurenboome]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Fjuurenboome]] fp6lkhyxac3mifbn40uwq7q6tc5wgkm 0 2984 19995 2009-07-07T17:26:53Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Befoulkengsäntwikkelenge]] wikitext text/x-wiki #redirect [[Befoulkengsäntwikkelenge]] rppk17o7vsiu9oh2hj8gis2prpb13fv 0 2986 120434 120098 2022-01-11T00:09:48Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Russian germans. Российские немцы.png|thumb|Ruslounddüütske. Fon links un dan fon buppen: [[Fonvizin]], [[Barclay]], [[Benckendorff]], [[Kaiserske Katharina]], [[Struve]], [[Patriarch Alexius]], [[Alisa Freyndlich]], Otto Schmidt.]] '''Ruslounddüütske''' sunt Düütske, do der in dän Loop fon ju Geschichte ätter [[Ruslound]] uutwonderden, as uk hiere Ätterkuumen, do in leetere Tied toun Deel wier ätter Düütsklound koomen. == Ju Uutwonderenge == Die ruske [[Zar]] [[Päiter I.]] (die Groote) (1689-1725 liet ju näie Haudstääd [[Sankt Päitersbuurich]] baue (1703), wier fon nu an do maaste fon do wonnene Fäkljuude woonde, wierunner fuul Düütsk-[[Balten]]. Unner sien Ätterfoulgere noom ju düütske Ienfloud noch tou. Ministere un Räidreekere koomen uut Düütsklound un ju Zarenfamilie fon do [[Romanows]] miskede sik mäd uur europäiske Huuse. Ju düütske [[Katharina II.]] (1762-1796) fertried as do Härskere in Prüüsen un Aastriek dän [[Apkläärenge|apkläärden]] Absolutismus un föärderde as do ju Kolonisation fon innerstoatelke, bolde nit bewoonde Gestriche, uum so n haager Befoulkerengswoaksdum tou beloangjen un deertruch gratteren Macht un Riekdum foar dän Stoat. Foarallen in düütske Fürstendumme wuuden do Ljuude fon do Ferspreekengen lokked, do Katharina II. truch hiere Anwierwere in Saitengen un Säärken ferspreede liet. Deertou koomen do Foulgen fon dän [[Soogenjierige Kriech]] (1756-1763), wierunner foarallen do Bewoonere fon dän [[Rhienprovinz]], [[Bayern|Noudbayern]], do [[Hessen|hessiske Gebiete]] un juu [[Palts]] tou lieden hieden. Al in do Jieren 1764-1767 wonnerden rund 30.000 Düütske (un deerbie n litjeren Antaal fon Frantsoosen, Niederloundere un Sweden) ätter Ruslound uut. Dät wieren stuure Raisen, do der dan oafte eendeden in de Wöiste, wier jo sik näi Lound anmoakje moasten. So äntstuuden düütske Ansiedlengen in do Gestriche fon dän [[Wolga]] un ju [[Swotte See]], wierbie sik dät juun Eende fon dät 19. Jierhunnert al uum 400.000 blw. 270.000 Ljude hondelde. == Stuure Uumstände == Truch ju ‘Germanisierenge’ un ju relative Wäilhääbendhaid fon do Koloniste äntstuud in Ruslound ne düütskfäindelke Stämmenge, ju al siet 1914 tou anti-Düütske Mäiträägele fierden. Ju Sproake wuud unnerdrukt un moonige Ljuude wuud dät Lound ounuumen un wuuden ferdrieuwen of ätter [[Sibirien]] deportierd. In do Jieren 1932/33 koom dät dan as Foulge fron ju [[Kollektivierenge]] tou ju groote Smoachtegaid un ätter dät do Nationalsozialiste in Düütsklound dän Macht griepen hieden, wuuden do Düütske in Ruslound as binnere Fäinde betrachted. Ätter Ounfang fon dän twäiden Waareldkriech wuuden moor as 1.200.000 Ruslounddüütske äntspreekend dän Ärlass fon dän Bupperste Sowjet fon n 28. August 1941 binne eenige Wieke deportierd ätter dät Aaste. Soo wuuden September-Oktober 1941 juun 439.000 Düütske (Wolga-Düütske un fon [[Saratov]] un Stalingrad Oblast) deportierd ätter Kazakhstan, Krasnoyarsk and Altai Krais, un Novosibiksk un [[Omsk]] Oblaste [http://infao5501.ag5.mpi-sb.mpg.de:8080/topx/archive?link=Wikipedia-Lip6-2/629572.xml&style#4]. == Uutraise ätter Düütsklound == Eende fon do 1960er Jiere wuud ätter n Oukuumen fon [[Willy Brandt]] ju Uutraise muugelk, foarallen wier sik dät uum Familientouhoopefierenge hondelde. Eerste in do 1980er Jiere un foarallen ätter ju Aplöösenge fon ju [[Sowjetunion]] wuuks ju Taal foan do Uutsiedlere an bedruuch jiereloang 200.000 pro Jier, wierbie Midde 1990er Jiere uk nitdüütske Famielienangeheerige mee ätter Düütsklound koomen. Siet eende 90er Jiere nimt ju Antaal fon Ienraisjende fon Jier tou Jier stäärk ou. Daach lieuwje noch sun 800.000 Ruslounddüütske in ju Ruske Föderation, wierfon alleene 350.000 in Sibirien. == Iengliederenge == Dät Touluuken fon do Leetuutsiedlere in do 1990er Jiere fierde hier un deer tou Probleme, deer eenige Gemeenden in [[Niedersaksen]] (Molbiergen, Wäidelte, Belm), [[Baden-Würtembierich]], [[Hessen]] un [[Bayern]] wied uurproportionierd betroffen wieren. Dät koom deerhäär, dät sik ganse Täärpe in Düütsklound ap ne bestimde Steede ansiedelden. Ju Iengliederenge wuud deertruch sturre, dät n grooten Andeel fon do Ruslounddüütske neen of man litje Kunde fon ju düütske Sproake hiede. Daach äntwikkelt ju Moortaal fon do jungere Ljuude sik hier goud. In [[Molbiergen]] is dän Haaldeel fon ju Befoulkenge Ruslounddüütsk, man uk Seelterlound kreech in Roomelse n oarigen Andeel, maast uut [[Omsk]]. Fuul fon do Ruslounddüütske sunt evangelisk; sun 500 fon do Gemeentegliede fon ju evangeliske Säärke [[Idafeen]] sunt Uutsiedlere uut ju fröiere [[Sowjetunion]] un woonje maast in Seelterlound [https://web.archive.org/web/20101102141703/http://www.kirche-idafehn.de/41323.html]. == Sjuch uk == *[http://www.dradio.de/dkultur/sendungen/laenderreport/960700/ Länderreport - Russen auf dem platten Land]. * [http://www.welt.de/welt_print/article3313696/Wo-das-Wirtschaftswunder-noch-zu-Hause-ist.html "Russlanddeutschen waren ein Glück für uns"]. * [https://web.archive.org/web/20080611170007/http://www.russlanddeutschegeschichte.de/Kulturarchiv/Schicksalswege/bosserdt.htm Schicksalswege]. == Literatuur == * Friedrich W. Stallberg, '''''Russlanddeutsche als Kleinstadtproblem''' — Thematisierungsformen im Spannungsfeld von Integrationserwartungen und religiös bedingter Isolation''. VS Verlag für Sozialwissenschaften, 20080. ISBN 978-3-531-15749-8 (Print) ISBN 978-3-531-90879-3 [http://www.springerlink.com/content/h313t52915518vm0/fulltext.pdf (Online)]. [[Kategorie:Düütsklound]] [[Kategorie:Minnerhaide]] [[Kategorie:Ruslound]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Sälskup]] [[Kategorie:Twäide Waareldkriech]] [[Kategorie:Politik]] 04wzyfhuotfh1krtpndyrpvdet62ipl 0 2992 20091 2009-07-10T09:45:12Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Inuit]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Inuit]] rq1f1as32aeskhi5tv9hwwi05bhfa99 0 2994 20131 2009-07-11T16:33:44Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Seelterfräiske Literatuur]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seelterfräiske Literatuur]] qqc6uzidngcha0qklpgezcjvogbxb8j 6 2995 121364 20160 2022-08-03T06:22:01Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Uutwoal fon Seelter Bouke |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} mqpfwcs6huc8lfwupd41imgwzrpjvb3 0 2997 104138 89248 2013-03-08T14:30:53Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q939493]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Bliende |- | align="center" | [[File:Haematopota-pluvialis-06-VII-2007-01.jpg|300px|Ne Bliende]] <br><small>Ne Bliende ''(Haematopota pluvialis)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unneroardenge:'' || Fljoogen ''(Brachycera)'' |- | ''Familie:'' || ''Tabanidae'' |- | ''Sleek:'' || ''Haematopota'' |- | ''Oard:'' || Bliende ''(Haematopota pluvialis)'' |} |} Juu '''Bliende''' ''(Haematopota pluvialis)'', juu der Bloud sucht, is n [[Insekte|Insekt]]. Doo Dierte fljooge fon Moai bit Oktober, besunners an n Wooldraant un in eepene fuchtige Loundskuppe. N besunners apfaalend Määrkmoal fon disse Oard sunt doo bunte wällige Striemele ap doo Facetten-Oogene. {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Insekte]] ms3mxr1n2v69ni7jr2qh0p4fulmgz8k 0 2998 120836 120835 2022-07-10T06:03:12Z Mtarch11 11415 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/89.113.141.247|89.113.141.247]] ([[User talk:89.113.141.247|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:Heinz|Heinz]] wikitext text/x-wiki '''Omsk''' (rusk Омск) is ne [[Ruslound|ruske]] Stääd in [[Sibirien]], Haudstääd fon ju [[Oblast Omsk]] un ju soogendgröötste Stääd fon Ruslound mäd 1.134.800 Ienwoonere (Stand 2007). Ju Stääd lait wier do Äien [[Irtysch]] un [[Om]] touhoopeloope. [[Bielde:Omsk Lenin street.jpg|thumb|right|400px|Leninsträite in Omsk]] == Geographiske Doaten == Ju Stääd is in fieuw Stääddeele (okrug/округ) iendeeld, deerfon fjauer gjuchts fon dän Irtysch: * Zentralny (271.400 Ienwoonere, Stäädzentrum un noudaastelk fon dät Stäädzentrum) * Oktjabrski (162.400 Ienwoonere, aastelk fon dät Stäädzentrum) * Sowjetski (256.100 Ienwoonere, noudwäästelk fon dät Stäädzentrum) * Leninski (194.400 Ienwoonere, suudelk fon dät Stäädzentrum) Links fon dän Irtysch lait die Kirowski okrug (238.000 Ienwoonere). Die Tiedunnerskeed tou [[Moskau]] bedrächt tjo Uuren ([[UTC]] +06:00), die Oustand tou Moskau is 2555 Kilometer. Der härsket kontinentoal Klima mäd kuuten, heeten Suumer un koolden Winter, truchsnittelke Temperatuure: * Jierstruchsnit: 0,4&nbsp;°C * Suumer: +19,5&nbsp;°C, Winter: -18,9&nbsp;°C * Hoochste meetene: + 36,4&nbsp;°C, joopste: - 44,1&nbsp;°C == Geskichte == Do maaste [[Ruslounddüütske]] in uus [[Loundkring Kloppenbuurich]] kuume deer häär. {{stump}} [[Kategorie:Ruslound]] 394h6sxfng1q3gaohpy8yaqycy2p3vd 0 3000 60997 20853 2011-06-12T12:36:34Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Wülmshoawen]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wülmshoawen]] emgqk4s3g98m2tjzqookpz4s25wuc2m 0 3001 20514 20424 2009-07-18T20:57:15Z Andre Engels 254 Fäärelaited ätter [[Ooldenbuurich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ooldenbuurich]] riwwmrej1nmi74exdf5w64palbc9wox 0 3002 20481 20425 2009-07-18T17:40:17Z Andre Engels 254 Fäärelaited ätter [[Loundkring Lier]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Lier]] gupkgfff11ech0hs0ngp0xxmhq0wfjb 0 3003 20479 20426 2009-07-18T17:38:21Z Andre Engels 254 Fäärelaited ätter [[Loundkring Kloppenbuurich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Kloppenbuurich]] 0sfst0ufjai5f4jt0idtsg6wspn7y2w 0 3004 20480 20428 2009-07-18T17:39:13Z Andre Engels 254 Fäärelaited ätter [[Loundkring Grafskup Bentheim]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Grafskup Bentheim]] firawu76obwyw3vaihcfr7trug2c7wi 0 3005 20482 20430 2009-07-18T17:42:14Z Andre Engels 254 Fäärelaited ätter [[Loundkring Nienburg (Weser)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Nienburg (Weser)]] ge5rnvdcblb550cinyvwhdnvpj8wn5m 0 3006 104140 100274 2013-03-08T14:31:15Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 43 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1648]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Emsverlauf.png|thumb|Ferloop fon ju Oamse]] [[Bielde:Flug Leer nach Emden 2010 252.JPG|thumb|left|230px|Dät Oamsespeerwierk in Gandersum]] [[Bielde:Emsjadeweser1300.jpg|thumb|right|Aast-Fräiske Kuste uum 1300]] Ju '''Oamse''' is ne Äi in dät Noudwääste fon [[Düütsklound]] un fljut truch [[Aast-Fräislound]]. Ju Äi fljut truch do Deelstoate [[Noudrhien-Wäästfoalen]] un [[Läichsaksen]]. Ju Äi begint in [[Senne]] un fljut truch dän [[Dullert]] un dät [[Wattenmeer]] ätter ju [[Noudsee]] wai. Ju Oamse is 371 km loang, 238 km deerfon is Foarwoater. Die Oamse-Jade-Kanoal, die bie [[Oamde]] begint, ferbient ju Oamse mäd ju [[Jade]]. N groot Deel fon dän Dortmund-Oamskanoal fljut deer an loangs. Bie [[Lier]] lapt ju [[Leda]] in ju Oamse. In [[Gandersum]] in ju Meente [[Moormerlound]] stound dät [[Oamse-Speerwierk]]. [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Äi]] gyqcpdq24gxejbl169aco96l2ljm08z 0 3007 104142 102241 2013-03-08T14:31:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 159 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9129]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dät '''Griechiske''' is ne Indo-Germaniske Sproake. Dät is ju offizielle Sproake fon [[Griechenlound]] un [[Zypern]]. Ju Sproake wuude fröier baald in Griechenlound, bie do Kuste fon [[Littik Asien]] loangs un in dät Suude fon [[Italien]]. Dät waas uk ju Amtssproake in dät [[Roomske Riek]]. Do Griechen naame hiere Sproake Ελληνικά (Helleniká). Dät Griechiske häd ne Geschichte fon moor as 3.500 Jiere. Dät is aller as do maaste europäiske Sproaken. Däälich baale ungefeer 15 millione Ljuude Griechisk. Do Baalere lieuwje foar n groot Deel in Griechenlound un ap Zypern. Do Griechen hääbe hiere oaine Alphabet. Dät [[Latiensk Alphabet]] (dät wie bruuke foar do fräiske Sproaken un fuul uur europäiske Sproaken) kumt fon dät Griechiske Alfabet. Dät griechiske Alphabet waas uk ju Gruundloage foar uur Alphabette, so as dät [[Kyrillisk Alphabet|Kyrilliske Alphabet]]. Do Griechen hääbe dät Alphabet nit sälwen uutfuunen, dät kuumt fon do [[Phönizier]]. [[Kategorie:Sproake]] guqyitpbb4odtipymhtuna46gdfsysw 0 3010 115838 115798 2018-01-21T15:34:44Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = República de chile | namme = Chile | flagge = Flag of Chile.svg | wapen = Coat of arms of Chile.svg| lokaasje = Chile (orthographic projection).svg | motto = Por la razón o la fuerza| folksliet = Puro Chile| taal = [[Spoanisk]] | haadstêd = Santiago de Chile | steatsfoarm = Republik | oerflak = 756.102,4 | pctwetter = 1,07 | ynwenners = 17.402.630 | teljier = 2012 | munt = Peso | muntkoade = CLP | tiidsone = -6 | feestdei = 18. September | lânkoade = CL | ynternet = .cl | tillefoan = 56 | }} '''Chile''' is een Lound in dät suud-wäästelke [[Suud-Amerikoa]], dät sik ap n smälle, loange Striepe twiske do [[Anden]] un ju [[Pazifisken Ozean|Pazifik]]-Kuste loangs lukt. Die hoochste Bierich fon Chile is die [[Nevado Ojos del Salado]], ju Haudstääd is [[Santiago de Chile]] un ju Präsidentinne fon ju Republik is sänt [[2014]] foar't twäide Moal [[Michelle Bachelet]] (Stound: Januoar 2018). Uk dät polynesiske [[Paaske-Ailound]] (Rapa Nui), dät moor as 3500 Kilomeetere foar ju Kuste fon't chileniske Fäästlound lait, heert tou dän Stoat. == Noaberlounde == * [[Peru]] in dät Noude, * [[Bolivien]] in dät Noud-Aaste, * [[Argentinien]] in dät Aaste == Geskichte == === Indioanske Tied un spoanske Kolonisierenge === Sowät trättienduusend Jiere foar Kristus roakeden do eerste Moanskene dät Rebät fon Chile. Kuut eer do Spoaniere dät ärooberden un tou aan Deel fon hier Kolonioal-Riek moakeden, heerde dät een kuute Wiele tou dät [[Inka]]-Riek. In't Jier [[1520]] foont die [[Portugal|portugiesiske]] Seefoarder [[Ferdinand Magellan]] wilst sin Fersäik, uum ju Äide tou sailjen, ju ätter him benaamde [[Magellansträite]] ju oun't suudelke Spit fon Chile lait. Dät touken Moal, dät [[Europa|Europäer]]e ätter Chile koomen, waas, as [[Diego de Almagro]] un sien Monskup in't Jier [[1535]] fon [[Peru]] uut ap [[Gould]]säike deer wai koomen, man jo wuuden fon do ienheemske [[Indioaner]]e ferdrieuwen. [[Bielde:Pedro de Valdivia.jpg|thumb|left|250px|Leetere Deerstaalenge fon Pedro de Valdivia]] Ju eerste fääste Siedelenge fon Europäere ap dät Rebät fon Chile is ju Stääd [[Santiago de Chile]], dät in [[1541]] fon [[Pedro de Valdivia]] gruunded wuuden is. Uk do Ienwoonere fon Santiago hieden loange Tied Fäindskup mäd do ienheemske [[Mapuche]]-Indioanere; in do eerste Jiere fon ju Stääd waas dät nit kloor, of ju heelden wäide kon. Man uumekierd hääbe uk do Siedlere do Indioanere deeltaaid, deelwiese sogoar tou Sklouen-Oarbaid twoangen, somäd waas dät neen Wunner. Sänt [[1542]] waas Chile Bestounddeel fon't spoanske [[Vize-Köönichriek Peru]]. Ju spoanske Kolonie hiede domoals läipe Probleme mäd fäindelke Indioanere, [[Äidbieuwjen]] un [[Änglound|ängelske]] Piroaten. === Uunouhongegaids-Kriech === In ju Tied, as Spanien fon [[Napoleon]] sin Bruur [[Joseph Bonaparte]] regierd wuude, koom in Chile die Wonsk ätter Sälwenbestimmenge ap. Ap n [[18. September]] [[1810]] wuude een Junta gruunded, ju wäil ju Tjoue tou dän ousätte Spoanske Köönich [[Ferdinand VII. (Spanien)| Ferdinand VII.]] ferkloorde, man as autonome Provinz fon [[Spanien]]. Düt Doatum fiert me in Chile as Begin fon ju Uunouhongegaid. Wät leeter ferkloorde Chile sien Ouloosenge fon Spanien un ju spoanske Kroune. In [[1814]], as sik Spanien fon Napoleon looskamped hiede, wüülen jo in Chile wier ju Kontrolle roakje. Ap dän [[1. Oktober]] [[1814]] begon ju [[Slacht fon Rancagua]], ju eendede ap dän [[2. Oktober]], do köönichs-tjoue Troppen hääbe wunnen. Somäd hiede Spanien wier een Wiele loang ju Moacht uur Chile, man do Uunouhongegaids-Striedere wüülen sik deer nit mäd toufree reeke. Ap dän [[12. Februoar]] [[1817]] roate dät in ''Colina'', noudelk fon Santiago, ju [[Slacht bie Chacabuco]]. Hier wonnen [[Argentinien|argentienske]] un chileenske Uunouhongegaids-Striedere unner ju Fierenge fon [[José de San Martín]] un [[Bernardo O’Higgins]] juun do köönichs-tjoue spoanske Troppen. [[Bielde:Abrazo de Maipú.jpg|thumb|left|250px|Leetere romantisierjende Deerstaalenge fon San Martín un O’Higgins ätter ju Slacht bie Maipú]]Chile ferkloorde ap dän sälgen Dai sien Uunouhongegaid. Die Wai ätter [[Santiago de Chile|Santiago]] waas nu fräi un do Uunouhongegaids-Striedere kuuden twäin Deege leeter, ap dän [[14. Februoar]] [[1817]], in ju Stääd ienluuke. Man eerste in't Foulgejier, in ju [[Slacht fon Maipú]] ap dän [[5. April]] [[1818]], wuuden do köönichs-tjoue Troppen eendgultich sloain. === Chile as oainen Stoat === San Martín fertichtede ap dät Präsidenten-Amt, dät ''Bernardo O’Higgins'' uurnoom. Ju eerste Tied fon dän näien Stoat waas chaotisk. Ap dän [[17. April]] [[1830]] won [[Diego Portales Palazuelos]] in ju [[Slacht fon Lircay]] juun ju Regierenge un sätter hier ou. Deermäd begon ju Tied fon ju ''Autoritäre Republik'', een System, dät bit tou dän Burgerkriech fon [[1891]] stabil blieuwe skuul. In düsse Tied wuude dät Skoul-System ienfierd un dät Kultuur-Lieuwend in ju Haudstääd ''Santiago'' hiede een Blöitetied. [[Bielde:Batalla de Chorrillos.jpg|thumb|right|250px|Salpäiterkriech, ätter ju [[Slacht fon Chorrillos]]]]In dän [[Salpäiterkriech]] fon [[1879]] bit [[1884]] tou besätte Chile ju [[Atacama-Wöiste]], ju bit tou düsse Tied tou do Noaberlounde [[Peru]] un [[Bolivien]] heerde, buppedät uk noch Deele fon ju peruoanske Pazifik-Kuste un ju peruoanske Haudstääd [[Lima]]. Deerbie ferloos Bolivien bit däälich sin Tougong tou'n Pazifik, un uk Peru moaste Lound oun Chile oureeke. In do ärooberde Rebätte wuuden leeter groote [[Kooper]]-Foarkuumen fuunen. Uk [[Chuquicamata]], die grootste Kooper-Deegebau fon ju Waareld, lait in düt Rebät. In't Jier [[1891]] roate dät aan Twist twiske dät Parlemänt un ju Marine ap een Siede un dät Präsident [[José Manuel Balmeceda]] ap ju uur Siede. Ap dän [[16. Januoar]] fon dät Jier begon [[Chileensken Burgerkriech fon 1891|aan Burgerkriech]]. Balmaceda ferloos two groote Slachten un noom sik ap dän [[18. September]] [[1891]] dät Lieuwend, wiermäd die Burgerkriech foarbie waas. Uk in dät twintichste Jierhunnert roate neen ounhooldende Raue in dät Lound: Präsident [[Arturo Alessandri Palma]] die in Chile een Sosjoal-Ferseekerenge ienfierd hiede, wuude [[1924]] truch aan Militär-Putsch ousät, man ätter ju Ienfierenge fon een näie Ferfoatenge koom hie ap dän [[20. Meerte]] [[1925]] wier oun ju Moacht. Man sin Ienfloud wuude truch [[Carlos Ibáñez del Campo]] besnieden, die Sympathien foar do Putschisten hiede. Hie broachte as Minister do uur Ministere tou't outreeden un hiede as eensigen Minister fuul Moacht. In'e Foulge broachte dän Präsident deertou, outoutreeden, ätters waas dan noch kuut uurs aan Präsident, man die wüül uk nit Ibáñez sien Marionette weese. Noch in't Jier [[1927]] waas Ibáñez dan sälwen Präsident, eerste bit [[1931]], un ätters noch insen fon [[1952]] bit [[1958]]. Hie bruukte deelwiese diktoatooriske Methoden. Unner ju Präsidentskup fon [[Salvador Allende]] twiske [[1970]] un [[1973]] wuude fuul foar do äärmere Ljuude däin. Dät waas die Fersäik, mäd demokroatiske Middele een sosjoalistiske Sälskup in Chile ientoufieren. Man ap dän [[11. September]] [[1973]] moakede dät Militär unner [[Augusto Pinochet]] aan Putsch. Jo blokkierden do Sträiten un Kommunikatsjoons-Weege fon Santiago ätter [[Viña del Mar]] un [[Valparaíso]]. Mäd Kamp-Fljoogere bumbardierden do in do äddere Mäiden-Uuren dän Präsidenten-Palast "La Moneda". Ju Klok two ättermiddeeges begon ju Armee mäd ju Stoarmenge fon dän Palast. Ätter een kuute Skjooteräi oardende die Präsident Allende ju Kapitulatsjoon oun, bloot hie sälwen bleeuw in dän "Soal fon ju Uunouhongegaid" un noom sik junner dät Lieuwend. Dät waas die Begin fon een soogentienjierige brutoale Diktoatuur in Chile. Ju duurde bit tou dän [[11. Meerte]] [[1990]], as [[Patricio Aylwin]] ju Präsidentskup fon Augusto Pinochet uurnoom un dät Lound wier demokroatisk wuude. Däälich jält Chile as een Swällen-Lound in't buppere Middelfäild, man daach as dät bääst-äntwikkelde Lound fon [[Latien-Amerikoa]]. == Wällen == * Düssen Artikkel berauet foar groote Deele ap ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] [[Kategorie:Chile| ]] o60dmryv5yjqghsgrrnjkqlpmhsejox 0 3013 123150 121854 2024-01-24T16:47:56Z 90.241.160.140 Pingas wikitext text/x-wiki [[File:Legal status of German in the world.svg|frameless|upright=2|right]] [[File:Legal status of German in Europe.svg|frameless|right]] '''Düütsk''' is ne [[Germaniske Sproaken|Germaniske Sproake]] un heert mäd dät [[Niederlounsk]] tou dät ''Kontinoalwäästgermaansk''. Ungefeer 95 bit 100 Millionen Moanskene hääbe düütsk as Määmesproake. Düütsk wäd schrieuwen mäd dät [[Latiensk Alphabet]]. Deer sunt oaber fjauer Teekene bie keemen: Ä/ä, Ö/ö, Ü/ü un ẞ/ß. == Sproakgebiet == Düütsk wäd as Määmesproake baald in [[Düütsklound]], [[Aastriek]], dät düütsksproakige Deel fon ju [[Swaits]] un [[Liechtenstein]]. Et rakt Sproakminnerhaide in do Noaberstoate so as [[Luxembuurich]], [[Suudtirol]] ([[Italien]]), dät aastelke Deel fon [[Belgien]], [[Elsass]] (Frankriek) un dät aastelke Deel fon Lothringen (Frankriek), un in dät Suude fon [[Dänemark]]. In Aast-Europa rakt et düütske Sproakailounde in [[Polen]], [[Tschechien]], ju [[Slowakäi]], [[Ruslound]], [[Rumänien]] un [[Ungarn]]. Buuten Europa rakt et Lounde in Säntroal-Asien, so as [[Kasachstan]] un [[Kirgisistan]], wier litje Minnerhaide woonje. In [[Brasilien]] wäd ju Sproake in ferskeedene Meenten bruukt as Amtsproake. In [[Suudafrikoa]] is in dät Gruundgesäts fäästlain, dät et bruuken fon ju düütske Sproake "stimuliert un respektiert" wäide skäl. In dän Noaberstoat [[Namibien]] rakt et uk ne düütske Sproakminnerhaid. [[Kategorie:Düütsk]] 7jftfql1frzfgoet1yllglv8uzf2fwu 10 3014 20716 2009-07-21T17:07:17Z Pyt 12 häd "[[Foarloage:SproakenDuutslound]]" ätter "[[Foarloage:SproakenDüütsklound]]" ferschäuwen: ätter ju seelter Uutsproake wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:SproakenDüütsklound]] 9btyczbpck5zqz8nyivuliog852djgp 0 3016 104148 74450 2013-03-08T14:32:24Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2064352]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Posterholt''' ([[Limbuurchsk]]: ''Postert'') is n Täärp in Limbuurich, [[Niederlounde|do Niederlounde]]. In Posterholt rakt et uungefeer 4500 Ienwoonere. Dät Täärp heert bie ju Meente Roerdalen. In Postert boalt me [[Limbuurchsk]]. [[Kategorie:Stääd]] k5ikxdq2rnxlkro3uelxlj8hfglojam 0 3017 116117 35420 2018-02-05T14:58:32Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Niederloundske Sproake]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Niederloundske Sproake]] 39ozgcn5cq1xyukh3697r6cpal6t9i7 0 3026 121604 121603 2022-08-09T17:43:41Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Review}} <!--[[Bielde:Torum 740 Rostselmash.jpg|300px|thumb|Mjotäärsker]]--> [[Bielde:Drone video of combine harvester and tractor on a field in Jõgevamaa, Estonia (July 2022).webm|mini|Droon video fon n mjotäärsker 2022]] [[Bielde:Maehdrescher schema nummeriert.svg|400px|thumb|Truchsnit Mjotäärsker: 1=Haspel, 2=Soaksboolke, 3=Ienluuksnigge, 4=Skeeuwföärderer, 5=Steenfanger, 6=Täärsktrummel, 7=Täärskkuurich, 8=Lattenskädder, 9=Stappenboudem, 10=Bloaser, 11=Buppesieuwe, 12=Unnersieuwe, 13= Uurkiersnigge, 14=Uurkier, 15=Koarelsnigge, 16 Koareltank, 17 Sträihäksler, 18=Foarerkabine, 19=Motor]] N '''Mjotäärsker''' is ne sälwen fierende Maskine, ju der ferwoand wäd tou dät Aadenjen fon [[Koarelfruchte]], [[Räiwsäid]], [[Sunnenbloume]]n, [[Äkkerboone]]n un [[Gäärs]]säid. Ju Maskine is uutrusted mäd n Soaksboolke, Sniededisk, Haspel, Ienluuksnigge, Täärsktrummel un Sieuwen. Deertruch wäd in aan Oarbaidsgong dät Gewoaks mäind, toarsken un wäd dät Säid skeeniged. Ouhongich fon do tou aadenjene Fruchte wäd n Mjofoarsats, die der bestoant uut Mjoboolke, Sniededisk un Haspel an ju Maskine koppeld. Do eerste moderne Mjotäärskere uut do füüftiger Jiere fon dät 20. Jierhunnert hieden n Dieselmotor un wuuden fon n Traktor leeken. == Mjo == Ju Mjobratte kon lääse twiske 3 un uur 10 Meter. Ju Frucht wäd n Aantje buppe de Gruunde oumäind, wiertruch n Eende fon dän Stängel (ju Stoppel) stounde blift. Dät Gewoaks faalt ätter dät Mjoon ap dän Sniededisk un wäd fon dän rundtraalende Haspel un dän Ienluuksnigge in dän Täärsktrummel ounfierd. == Täärske == Die Gewoaksstroom wäd twiske dän Täärsktrummel un dän Moantel fierd, wier truch Wrieuwenge dät Säid (do eenpelde Koarele) fon dät [[Sträi]] skat wäd. Ätters kumt dät Sträi ap do Skäddere un do mäd dät Sträi noch meefierde Koarele faale truch Goate ätter unneren ap ju buppeste Sieuwe. == Skeenigenge == Dät Säid uut dän Täärsktrummel faalt ap ju buppeste [[Sieuwe]]. Unner disse Sieuwe sit noch een. Ju buppeste Sieuwe häd grattere Goate as ju unnerste Sieuwe. Truch n Bloaser wäd n Luftstroom truch do Sieuwen drieuwen en deertruch faale bloot do swarrere Paate (dät Säid) truch do Sieuwen. Uut dän Skeenigengsprotsäs kuume träi Produktstroome: === Sääf === Aal wät ap ju buppeste Sieuwe lääse blift, bestoant uut Sääf (loose Skielen un Ongen) un loose Ieren. Dät faalt ap dän Gruund tourääch. === Touräächstroom === Aal wät ap ju unnerste Sieuwe lääse blift, sunt hoolich of nit toarskene Ieren un Koarele, do der noch an dät Sääf klieuwje. Dät wäd fon näien ätter dän Täärsktrummel transportierd un noch moal toarsken. === Produkt === Aal wät truch ju unnerste Sieuwe faalt, is skeen Säid, dät ätter dän Koareltank transportierd wäd. === Ienstaalenge === Foar n goud Resultoat mout ju Gauegaid fon dän Luftstroom truch do Sieuwen goud oustoald wäide. Is ju tou läich, dan gunge mäd dät Säid uk litje Stukke Sträi mee. Is ju tou groot, dän wäd dät Säid uk toun Deel wächbloased. Ju Gauegaid wäd räägeld truch ju Traaltaal fon dän Bloaser. Ouhongich fon ju tou aadenjene Frucht wäide uk unnerskeedene Sieuwen ferwoand, man moderne Mjotäärskere sunt oafte uutrusted mäd ferstaalboare Sieuwen. == Säidleegerenge == Dät Säid wäd ätter dän Koareltank transportierd un wan die ful is, wäd hie truch n Outankroor ap n Anhonger äntleeden. Moderne Mjotäärskere konnen bit sowät oachte Tunnen Koarel in dän Tank leegerje. == Ougefal-Feroarbaidenge == Dät Sträi kon in n Määd bääte dän Mjotäärsker ap de Gruund deellaid wäide. Ap wäkke Mjotäärskere is dät uk muugelk, dät Sträi mäd n Häksler tou ferkleenerjen un uur dät Lound tou ferspreeden. In wäkke Falle wäd dät Sääf mäd Skieuwen fersprat. == Andrieuwenge == Die Mjotäärsker wäd andrieuwen mäd n [[Dieselmotor]]. Do ferwoande Laistengen lääse twiske 100 un 400 kW. Ju Andrieuwenge fon do Täärskmechanike geböärt bolde altied uur Kielgjoomen. Ju Andrieuwenge fon do Joole geböärt mechanisk of hydraulisk. == Ferbiendengen ätter buuten == {{CommonsLittik|Combine harvester}} * [http://www.deere.com/en_INT/images/library/agricultural_equipment/combines/9780i_cts/cts_cutaway.html Oubieldenge Truchsnit Mjotäärsker] * [https://web.archive.org/web/20070927011423/http://distributor.deere.com/nl/products_ag/combines/9780i_cts/cts_threshing.html Oubieldenge Täärsktrummel] [[Kategorie:Buuräi]] [[Kategorie:Maskiene]] mupmnhvlkwuuc7iqfsvu1lixoxji5bp 0 3027 20817 2009-07-24T07:23:30Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Mjotäärsker]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mjotäärsker]] ae3ohkg412xjiuhr7afzrpwwej7690b 10 3028 119431 20821 2020-10-19T04:21:50Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Jd9880sts-abtanken.jpg|120px|right]] N '''Mjotäärsker''' is ne sälwen fierende Maskine, ju der ferwoand wäd tou dät Aadenjen fon Koarelfruchte, Räiwsäid, Sunnenbloumen, Äkkerboonen un Gäärssäid. Ju Maskine is uutrusted mäd n Soaksboolke, Sniededisk, Haspel, Ienluuksnigge, Täärsktrummel un Sieuwen. Deertruch wäd in aan Oarbaidsgong dät Gewoaks mäind, toarsken un wäd dät Säid scheeniged. Ouhongich fon dät tou aadenjene Gewoaks wäd n Mjofoarsats, die der bestoant uut Mjoboolke, Sniededisk un Haspel an ju Maskine koppeld. [[Mjotäärsker|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> fci6bmfweydsqh7ehpb5hy0ew4ec6f1 0 3029 104154 25806 2013-03-08T14:33:29Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3807495]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Telofonie''' of '''Telefon''' is elektrisk Reeskup. Dät Woud is ne Touhoopestaalenge fon dät [[Griechisk]]e Leenwoud tèle-phónè (τῆλε (tèle, fier) un φωνή (phónè, luud). Dät is n Telekommunikationsysteem wiertruch two Ljuude mädnunner baale konne sunner dät do tichte bienunner stounde. Deerfor hääbe bee ne Telefon nöödich, un et skäl ne Ferbiendenge twiske do Reewe reeke. Ju Ferbiendenge kuud ne direkte [[Koabel]]ferbiendenge weese (foar n Huustelefon), man dät rakt däälich uuk Reewen, do mäd ju Telefonsäntroale ferbuunden sunt mäd n waareldwied Nät un dan is ju Ferbiendienge sunner (direkten) Koabel. [[Kategorie:Elektronik]] 93k77023cy9bzwewnxi434qzllw3mws 0 3030 120182 105944 2021-08-08T23:35:18Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = Aastrauderfeen | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:Wappen Ostrhauderfehn.png|100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Lier]] | buurmäster = Günter Harders| hööchte = 3 m. buppe NN | fläche = 51 km² | ienwoonertaal = 10.658 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 209 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Ostrhauderfehn_in_LER.svg| 260px|]] | }} [[Bielde:Idafehn Windmühle.JPG|thumb|right|200px|Ju Määlne in Idafeen]] '''Aastrauderfeen''' is ne Meente in dän [[Loundkring Lier]] in [[Aast-Fräislound]]. Deer woonje 10 683 Moanskene (Jan. 2008) un ju Meente häd ne Fläche fon 51 km². Dät is ne Noabermeente fon [[Seelterlound]]. In dät Jier 1765 fräigeden fieuw Koopljuude an dän Köönich fon Prüüsen of jo n näien [[Feen]] moakjen doarsten, noudelk fon [[Uurledingerlound]]. An n 19. April 1769 kreegen do Koopljuude Toustämmenge fon dän Köönich un so is ju Geskichte fon Aastrauderfeen ounfangd. Die Noome is roat ätter dät Täärp [[Raude]]. ;Ienwooneräntwikkelenge * [[1975]] - 7.321 * [[1985]] - 8.162 * [[1995]] - 9.520 * [[2005]] - 11.069 ==Täärpe== Tou ju Meente Aastrauderfeen heere do Tärpe un Buurskuppe: * Aastrauderfeen * [[Holterfeen]] * [[Idafeen]] * [[Holterfoan]] * [[Loangholt]] (heert deelwiese tou [[Rauderfeen]]) * [[Potshuusen]] ==Idasee== In ju Buurskup Idafeen lait die [[Idasee]]. ==Bauwierke== * Ju Määlne in Idafeen ===Säärken=== * Evangeelske Petrus-Säärke in Aastrauderfeen * Evangeelske Friedenssäärke in Idafeen * St.Martin-Säärke in Potshuusen <gallery> File:ChurchOstrhauderfehn.jpg|Ju evangeelske Petrus-Säärke in Aastrauderfeen File:ChurchPotshausen.jpg|Ju St.Martin-Säärke in Potshuusen </gallery> ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20120715084658/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/leer/ostrhauderfehn.htm Meente Aastrhauderfehn ap Genealogie-Forum] * [https://web.archive.org/web/20160304215955/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/ostrhauderfehn.htm Aastrhauderfeen ap Genealogie-Forum] {{Loundkring Lier}} {{Foarloage:Noabermeente}} {{Foarloage:Bauwierk}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] 7qhjfcoek6th49mlyv3aofzjv4kwylu 0 3031 119242 105300 2020-07-09T13:22:04Z Ercé 4911 file wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Tüüdik |- | align="center" | [[File:Tringa totanus PA020928.jpg|300px|N Tüüdik]]<br><small>N Tüüdik ''(Tringa totanus)'' </small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''[[Charadriiformes]]'' |- | ''Familie:'' || ''[[Scolopacidae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Tringa]]'' |- | ''Oard:'' || Tüüdik ''(Tringa totanus)'' |} |} [[File:Tringa totanus totanus MHNT.ZOO.2010.11.118.6.jpg|thumb| ''Tringa totanus totanus'']] Die '''Tüüdik''' ''(Tringa totanus)'' is n Fuugel. Hie is nit fuul gratter as ne [[Dröiselke]], man sien loange roode Beene un sin loangen rooden Snoabel läite him gratter uutsjo, as hie wuddelk is. ==Sjuch uk== {{commons|Tringa totanus|Tüüdik}} {{stump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Fuugele]] camyvs2rmp0clg2mnzf2p6clelx71ow 0 3032 107209 106595 2013-06-01T11:13:45Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q188447]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:ElectricWireOnReel.JPG|thumb|Elektrizitätskoabel]] N '''Koabel''' is n [[Träid]] of [[Roop]] foar ferskeedene Swäkke. Dät kon bruukt wäide uum deermäd bestimde Seeken aptoutillen, as n [[Foarstoul]] in n [[Hoochhuus]]. N Koabel kon uk foar dän Transport fon [[Elektrizität]] bruukt wäide. Truch n Koabel kon Elektrizät fon ne [[Elektrizitätszentroale]] ätter Huuse of uur Bauwierke wai broacht wäide un kon me deer ju Elektrizität bruuke. {{stump}} [[Kategorie:Physik]] 19riv12uvk92nfiziwn2bxjcy4vglon 0 3033 104162 83153 2013-03-08T14:34:20Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 19 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q234006]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Begriepskläärenge}} Dät Adjektiv '''analog''' beteekent: * in Sproakwietenskup un Philosophie dät Bestounden fon ne Fergliekboarkaid, sjuch [[Analogie]] * n technisk Signoal, dät nit tied- beluukengswiese wäiddiskreet is, sjuch [[Analogsignoal]] * ju Anwiesenge fon ne Meetreewe (biespilswiese ne Klokke) truch Wiesere, sjuch [[Analogmeetreewe]]. '''Sjuch uk:''' [[digitoal]] rmswy7n5fuodd0zk8yi6k1x6c6v58l0 0 3034 104164 102043 2013-03-08T14:34:42Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 39 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q174948]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki N '''Analogsignoal''' is n Signoal dät ineens Information dreege kon sunner Schofttied. Wan me fon n Analogsignoal kwäd, dan beträft et maastens [[Elektronik]]. Mongs rakt et bie mechaniske, pneumatiske un hydrauliske Systeeme n Analogsignoal. {{stump}} [[Kategorie:Physik]] sl2d2l83ladb0m1yavmnmtdnlbz5ks9 0 3035 122331 119999 2023-02-27T15:52:33Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Hillige Roomske Riek]] nach [[Hillich Roomsk Riek]]: In dän Titel fon aan Artikel skuul aaltied ju stäärke insteede fon ju swäkke Adjektiv-Deklinatsjoon bruukt wäide: "Hillich Roomsk Riek", as "n Hillich Roomsk Riek" insteede fon "Hillige Roomske Riek" as "dät Hillige Roomske Riek". So as die düütske Artikkel uk "Heiliges Römisches Reich" hat, so as "ein Heiliges Römisches Reich", un nit "Heilige Römische Reich", so as "das Heilige Römische Reich". wikitext text/x-wiki {{HistoaryskLântabel| eigennamme = Hillige Roomske Riek | namme = Hillige Roomske Riek | flagge = Flag Germany Emperors Banner.svg | wapen = Wappen röm.kaiser.JPG | lokaasje = HRR.gif | taal = [[Düütsk]] un [[Latiensk]] (Amtssproaken), fuul uur litje Sproaken | haadstêd = [[Frankfurt|Frankfurt am Main]], [[Augsburg]], [[Regensburg]] | steatsfoarm = Woalmonarchie | ynwenners = | oerflak = | tiidrek = 962-1806 | munt = | }} Dät '''Hillige Roomske Riek''' ([[Latiensk]]: ''Sacrum Romanum Imperium'') waas n Stoatenbuund fon ferscheedene litje Lounde in dät [[Middeloaler]] bit tou 1806. Dät Stoatenbuund bestounde uut Lounde uut Wääst- un Midden-Europa. == Noome == Dät Riek wuude ''Roomsk'' naamd wült dät die Ätterfoulger fon dät Roomske Riek weese schuul. Uk do Byzantinere saagen hiere Riek as Ätterfoulger fon dät [[Roomske Riek]]. Mäd dän Begriep 'Hillich' waas ju Beluukenge tou ju [[Roomske Säärke]] meend. Voltaire hiede moal kweeden dät et Riek nit Hillich, nit Roomsk un uk nit n ächt Riek waas. Kristelke Ljuude meenden dät in ju [[Biebel]], in dät Bouk fon Daniël schrieuwen stoant, dät ju Waareld ätter dät fjoode Riek fergunge schuul. == Geschichte == Dät Riek äntstuude uut dän aastelke Deel fon dät [[Frankiske Riek]] mäd dät Unnerschrieuwen fon dän Ferdraach fon Verdun (843). Dät waas n Ferdraach twiske do träi Suune fon Ludwig dän Fromme. Mäd dät Krounjen fon Otto I truch dän Poapst Johannes XII in 962 wuude dät Riek formel gruunded. In 1450 wuude die Noome annerd tou dät 'Hillige Roomske Riek fon ju Düütske Nation'. Dät Hillige Roomske Riek is sieläärge nit n Nationoalstoat wuuden. Dät waas n Stoatenbuund wieroun die Kaiser ju hoochste politiske Gewalt hiede. Bit tou dät 13. Jierhunnert hiede die Kaiser fuul Macht, deerätter kreegen do Härtsoge moor Macht. In dät 15. Jierhunnert keem et so wied, dät do Deelstoate sik äntwikkelden tou moderne Nationoalstoate. Dät Prozes geen in älk Gebiet uurs. == Fräislound == [[Bielde:Heiliges Römisches Reich 1400.png|thumb|Fräiske Lounde uum 1400]] Do [[Fräisen]] schreeuwen in dät leete Middeloaler hiere oaine Gjuchtstäkste un hieden hiere oaine [[Upstalsboom]]buund. Dät roate naan Loundsheer un deertruch hiede die Kaiser nit fuul Ienfloud. Disse Tied wäd uk ju [[Fräiske Fräiegaid]] naamd. In dät 15. Jierhunnert kreech Ulrik Cirksena ju politiske Gewalt in [[Aast-Fräislound]], deermäd wuude er Groaf fon Aast-Fräislound. Dät [[Seelterlound]] häd nit tou dät Aast-Fräiske Groafskup heert. [[Noud-Fräislound]] heerde sieläärge nit tou dät Hillige Roomske Riek, man heerde tou [[Dänemark]]. Do Provinze [[Fryslân|Fräislound]], [[Groningerlound]] un [[Wääst-Fräislound]] an ju uur Siede fon dät [[Iselmeer]] keemen in 1568 bie dän näie Nationoalstoat do [[Niederlounde]]. Aast-Fräislound bleeuw bit tou 1744 oainständich, deerätter keem dät tou Prüüsen. Die Suun fon Ulrik Cirksena, Edzard Cirksena, hiede twiske 1506 un 1513 sunner Ärfoulch fersocht uum fon Fräislound n Nationoalstoat tou moakjen. == Ferwaltenge == [[Bielde:Austrian imperial crown dsc02787.jpg|thumb|Kaiserskroune fon Rudolf II]] === Kaiser === Dät Hillige Roomske Riek fäng oun mäd dän aastelke Deel fon dät Frankiske Riek. Do Kaisere fon dät Hillige Roomske Riek seegen siksälwen as Ätterfoulgere fon dät Roomske Riek un dät Frankiske Riek. Die Rieksuppermon waas n Köönich. Die Rieksköönich kuude sik tou Kaiser krounje läite. Dät Hillige Roomske Riek waas n Woalmonarchie, die Rieksköönich un Kaiser wuuden woald. Man n Rieksköönich wuude nit immer tou n Kaiser kround. === Rieksdai un Riekslounde === In dän Rieksdai wieren Ljuude fertreeden do neen uur Autorität as dän Kaiser hieden. Dät waas maastens die Stoatsuppermon fon n Lound in dät Riek. In dän Rieksdai roate et n waareldelken un n gäistelken Rieksstand. Et roate tjo unnerscheedelke Soarten Fertreedere in dän Rieksdai: * Gebiete do regierd wuuden fon n Fürst of Hartsoch * Säärkelke Gebiete do fon n Biskop regierd wuuden. * Fräie Stääde. Do fräie Stääde wuuden nit fon een oankelde Persoon regierd, man fon n Stäädräid. === Rieksgjucht === In dät Riek roate et twäin Rieksgjuchthoawe. Do Ljuude in dän ‘’’Reichshofrat’’’ in [[Wien]] wieren fon dän Kaiser woald wuuden. In 1495 keem n twäide Rieksgjucht deertou, dät ‘’’ Reichskammergericht’’’. Dät ‘’’Reichskammergericht’’’ häd bit tou 1806 existierd. == Heraldik un Regalien fon dät Hillige Roomske Riek == [[Bielde:Flag of the Holy Roman Empire (1200-1350).svg|thumb|Flaage fon dät Hillige Roomske Riek 1200-1350]] Do Kaisere wuuden altied kround. Dät waas eerst in [[Aachen]] un leeter in [[Frankfurt]]. Do deerfoar nöödige Köönichskroun, Zepter, Rieksappel, Panduuren un Psalter wuuden in Nürnberg bewoard. In dät Riek waas ne Heerskup mäd kluftige Noomen so as "Riekskoomerheer", "Rieksskatmäster", "Riekskanzler foar Italien" un wäkke moor. Neen fon dizze Funktione roate ächte macht. Unner Karl die Groote wäd dän Adler n machtich Symbool fon dät Hillige Roomske Riek. In dät 13. Jierhunnert wäd dät Woapen annerd, die Adler kreech two Kope. Bit tou ju Oulöösenge fon dät Riek in 1806 wäd dät Woapen mäd de Adler bruukd. Do düütsksproakige Lounde hääbe touhoope jusälge heraldiske Tradition uut ju Tied fon dät Hillige Roomske Riek. Dät Woapen fon dät Hillige Roomske Riek is wieruume tou fienen in do Woapens fon Aastriek-Ungarn, dät Düütske Kaiserriek, ju Weimarrepubliek, Nazi-Düütsklound, dät moderne Düütsklound un Aastriek. == Literatuur == * Klaus Herbers, Helmut Neuhaus: ''Das Heilige Römische Reich – Schauplätze einer tausendjährigen Geschichte (843–1806)''. Böhlau-Verlag, Köln-Weimar 2005, ISBN 3-412-23405-2. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.uni-muenster.de/FNZ-Online/recht/reich/unterpunkte/nation.htm Konstitutionelle Struktuur fon dät Riek] <small>''Düütsk''</small> * [https://web.archive.org/web/20100302200751/http://www.11en30.nu/global/fri/Artikel/22/ Kanon fan de Fryske skiednis] uur Edzard Cirksena <small>''Wääst-Fräisk''</small> ;Koarten fon dät Hillige Roomske Riek * [http://home.comcast.net/~vienna1230/maps/holy_roman_empire_1138_1254.jpg Dät Riek in 1138-1254] * [http://corndancer.com/vox/aer/aer_art/map01_1648.jpg Dät Riek in 1648] * [http://www.hoeckmann.de/germany/index.htm Leete 18. Jierhunnert] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Historisk Lound]] 3rhjgnr0f31zod0icibgxpmjfq3cvyp 0 3036 119938 106851 2021-08-08T21:17:34Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Busch-Steckenpferd.jpg|thumb|right|200px|uut ''Balduin Bählamm'' fon Wilhelm Busch.]] [[Bielde:Wieu.jpg|thumb|left|190px|''Deer waas iensen 'n oold Wieu'', uursät fon Hermann Janssen, 1960]] [[Bielde:Tuusterpäiter.pdf|thumb|left|190px|''Tuusterpäiter'', uursät fon Gretchen Grosser, 2010]] [[Bielde:Muusewänt.jpg|thumb|200px| ''Muusewänt un Kittegientje'']] Dät '''Bieldetälster''' (uk ''Bieldeskichte'' naamd) is een fon do ooldste Foarme fon [[Literatuur]], man dät rakt deer uk een näie Foarm fon, nämelk dän [[Comic]]. N Bieldetälster bestoant uut ne Riege fon Oubieldengen, do der n Tälster uutmoakje. N Bieldetälster wäd moaked fon n [[Teekener]] un n [[Skrieuwer]]. Bietiede skrift die Teekener uk ju Geskichte, man bietiede oarbaidje uk moorere Ljuude an ju Teekenoarbaid ([[Skizze|skizzierje]], in [[Äänket]] uurluuke, fon [[Bouksteeuwe]]n fersjo) of an dät Tälster. == Geskichte == Bieldetälstere hääbe hieren Uursproang in ju [[Bieldeskrift]]. Ne äddere Foarm fon Bieldetälster is die [[Teppich fon Bayeux]], wierap dän [[Slacht bie Hastings]] uutbielded is. [[Mesoamerika|Mesoamerikoanske]] Hondskrifte roaten mythologiske Tälstere wier truch n touhoopestoald System fon Oubieldengen un [[Logogram]]me, also n bitje ap jusälge Wiese as in do Bieldetälstere fon däälich. Uk do [[Uurgeskichte|uurgeskichtelke]] Oubieldengen, do der in Höölen fuunen wuuden sunt (as in do Höölen fon [[Lascaux]]), konnen betrachted wäide as ne äddere Foarm fon Bieldegeskichte. Ju Uurfoarm fon ju egyptiske [[Hieroglyphen]]skrift is faktisk uk ne Foarm fon teekende Bieldetälstere. N bekoand Biespiel fon Bieldetälstere uut dät Middeloaler is ju [[Äärmebiebel]] (''biblia pauperum''). In dän eerste Haaldeel fon dät 19. Jierhunnert waas unner uur die Swaitser [[Rodolphe Töpffer]] bekoand foar sien Bieldetälstere. Hie fereepentelkte 1845 dät eerste moderne Bieldetälster, dät in Düütsklound bekoand wuude as “Fahrten und Abenteuer des Herrn Steckelbein”. Uk “Max und Moritz” fon dän Düütske [[Wilhelm Busch]], ne Skälmengeskichte uut 1865, is n Biespil weesen foar do eerste amerikoanske Bieldegeskichten. Uur Oarbaid fon Busch waas dan al in trüütich Sproaken uursät. Ounfang 20. Jierhunnert fäng [[Emile Cohl]] oun mäd dät teekende bewäägjende Bieldetälster. == Bieldetälstere ap Seeltersk == Dät rakt uk 'n poar Bieldetälster ap Seeltersk: * ''Muusewänt un Kittegientje'' (online ap [[Pyt Kramer]]'s Webstee) * ''Deer waas iensen 'n oold Wieu'', uursät fon [[Hermann Janssen]], 1960 * ''Robin Hood'', uursät fon [[Margaretha Grosser|Gretchen Grosser]] un oare, 1998 * ''Tuusterpäiter'', uursät fon Gretchen Grosser, 2010 == Sjuch uk == * [[Seelterfräiske Literatuur]] * Dät Bouk ''Deer was iensen 'n oold Wieu'' is [https://web.archive.org/web/20110827001053/http://seelter.110mb.com/wiu0.htm hier] tou bekiekje (Pyt Kramer's Webstee) * Dät Bieldetälster ''Muusewänt un Kittegientje'' [https://web.archive.org/web/20110827001721/http://seelter.110mb.com/Muus1.htm kiekje hier] ap Pyt Kramer's Webstee [[Kategorie:Literatuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] 6ds35uajv144xel4fwsr2u8eylq9w9g 0 3038 87556 20996 2012-06-15T17:11:19Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Bieldetälster]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Bieldetälster]] esyhr879q9pxgjujaooeyw1uwlpdci1 0 3039 87557 21002 2012-06-15T17:11:25Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Bieldetälster]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Bieldetälster]] esyhr879q9pxgjujaooeyw1uwlpdci1 0 3041 21129 2009-08-05T10:17:28Z Wōdenhelm 688 Fäärelaited ätter [[Woodan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woodan]] pfamrjcb2j60s8v4v1kk4nz4odduzjq 14 3042 120668 21135 2022-03-04T10:36:39Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Läichsaksen]] sxfsxxzy2thmrafmf30ifhu3wv8zc33 0 3045 21212 2009-08-07T10:41:10Z Pyt 12 häd "[[Post-Impressionismus, Pointillismus]]" ätter "[[Post-Impressionismus]]" ferschäuwen: düütelker wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Post-Impressionismus]] 7rmq4e68pi0di85aobuqa15ephu16aa 0 3046 96742 21213 2012-12-02T20:47:26Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Pointillismus''' een Gjuchte fon dän [[Post-Impressionismus]], in dän heele Bielden uut Punkte un Striepen touhoopesät sunt. {{BieldendeKunstStump}} q0604ho9c8e3tv9t22d4vx0nk38b682 0 3048 121768 120722 2022-12-19T08:35:06Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Occitan and French language signs in Toulouse.jpg|thumb|right|300px|Sträitenoomenskilde in Frantsöösk un Oksitoansk in [[Toulouse]]]] '''Oksitoansk''', '''Lenga d'òc''' of '''Langue d'oc''' (Oksitoansk: ''occitan'', ''lenga d'òc'') is ne [[Romanisk|romaniske]] Sproake, ju der in Oksitanien, dät is dät suudelke [[Frankriek]], [[Monaco]], un wäkke Doale in [[Italien]] un [[Spanien]] boald wäd. Foan do Sproakkundige wäd [[Frankriek]] ätter do ferskeedene Foarme fon dät Woud "jee" in two groote Sproakgestriche ferdeele: Dät Noude, wät dät Woud '''oui''' foar "jee" bruukt, is dät Gestrich fon ju '''[[langue d'oïl]]''' ("ju oïl-Sproake"), in dät Suude wäd ju '''langue d'oc''' boald ('''oïl''' un '''oc''' betjuude bee "jee"). Oksitoansk wäd as ju groote Sustersproake fon dät Frantsööske betrachted, sien oold Sproakgestrich in dät Suude nimt n Träädendeel ien fon dät Frankriek fon däälich. Ju gnaue Taal Baalere is nit bekoand, man ätter Skätsengen rakt dät 700&nbsp;000 Ljuude, do der dät noch altied as Uumgongssproake benutsje un muugelk tweelich Millione potentielle Baalere, do der ne passive Kunde fon ju Sproake hääbe of do der mäd Hälpe fon Unnergjucht hiere gruundlääsende Kunde fon dät Oksitoanske so ferbeeterje konnen uum dät as een Ferkiersproake tou bruuken. Oksitoanien (Oksitoansk: ''Occitània'') is die Deel fon Suud-Frankriek, wier sik ju oksitoanske Sproake, ju langue d'oc of Occitan, uut ju [[Gallisk-Roomske]] Variante fon dät [[Vulgärlatiensk]]e äntwikkeld häd. Die Noome "Oksitanien" wäd siet dät [[13. Jierhunnert]] ferwoand. Sowät 15 Millione Ljuude - n Fjoondel fon ju frantsööske Befoulkenge - lieuwet in dät Gestrich un twäinträädel fon him häd moor of minner Kunde fon ju oksitoanske Sproake. Der wäd skätsed, dät moor as two millione Moanskene - foarallen ap dät Lound - Oksitoansk as [[Uumgongssproake]] bruuke konnen, wan uk do lääste [[Muursproake]]baalere do der neen Kunde fon dät Frantsööske (ju amtelke Sproake) häiwed hieden, al in do trüütiger Jiere fon dät twintichste Jierhunnert stuurwen sunt. Deeruum dät ju Ferweendenge fon dät Frantsööske uk al ap ju Skoule aptwoangen wuude, leeuwe fuul oolde Ljuude noch altied, dät dät Oksitoanske niks moor is as ne uutoardede lokoale Variante fon ju frantsööske Sproake. Man dät is düütelk, dät ju oksitoanske Sproake n sälwenständich Lid fon ju [[Romanisk|romaniske]] Gruppe fon Sproaken is, wan dät deerfon uk n grooten Antaal fon gjucht ferskeedene Dialekte rakt. Do two grootste Gruppen sunt do Dialekte fon ju [[Limousin]] un fon [[Auvergne]] in dät Noude un fon [[Gascogne]] un [[Languedoc]] (n Gestrich wät uk dän Noome fon ju Sproake drächt) in dät Suude. == Ju äddere Geskichte == Do eerste oksitoanske Woude in latienske Geskrifte ferskiene in dät Tiedoaler twiske 700 un 800. Die eerste bekoande Täkst, die der gans ap Oksitoansk skrieuwen is, datiert uut dät Jier [[1002]]. Twiske [[1229]] un [[1232]] ärooberde Jaume I "El Conqueridor" ("Die Äroober") do Oailounde Mallorca un Valence ap do Almohadiske Moslem-Härskere. Kataloansk, wät in judeer Tied noch tou grooten Deel uureenstämde mäd dät middeloalerlike Oksitoanske, ärsätte dät [[Arabisk]]e as amtelke Sproake. == Ju Blöitetied in dät Middeloaler == Ju Sproake un ju Literatuur fon Oksitanien spielt ne wichtige Rulle in ju middeloarlike Geskichte fon [[Wääst-Europa]]. Ju Geskichte fon ju oksitoanske Literatuur fangt oun mäd dän Dichter un Härtsoch [[Wülm IX]] fon [[Aquitanien]] ([[1071]]-[[1127]]). Dät Oksitoanske, ju Sproake fon do [[Trobador]]e, is ju Sproake in ju do riederlike Ljoowesgeskichten toun eersten Moal in in ju europäiske Literatuurgeskichte foarkuumen dwo. Ju Soage fon [[Tristan en Isolde]] is uut Oksitanien uur dät ganse Fäästlound fon Europa fersprat. Fereerenge fon do Wieuwljuude un ne kosmopolitiske Kultuur wuuden ferstäärked unner Ienfloud fon do Kathare, ne [[Gnostizismus|gnostiske]] Bewäägenge, ju n oainen Oard Kristendum äntwikkeld hiede. Ju oksitoanske Kultuur fon Fräiegaid un Toleranz häd domoals fon dät Gestrich dät maast foarskrittelke un blöiende in [[Europa]] moaked un sien Bosskup häd sik goud fersprat un eegentelk aal europäiske Hoawe beienflouded. == Die Kjuustoach juun do Kathare == In do gjouelke [[Kjuustoach|Kjuustoage]] fon [[1209]] bit [[1244]] sunt Duusende fon Ljuude fermöärend un is ju blöiendste Kultuur in Europa fernichted wuuden. Do [[Kathare]], do der nit ju Goddelkhaid fon Jesus Kristus akseptierje wüülen un do der dän waareldske God fon do hebräiske Skrifte oulienden, sunt fon do ‘kristelke’ Noud-Frantsööske Fierdere un mäd Geneemigenge fon dät [[Vatikan]] uutrooded wuuden. Do Oksitanier, do der do Noud-Frantsööske eegentelk altied as Uutloundere betrachteden, bleeuwen in do naiste Jierhunnerte äärgwoanisk juunuur ju Regierenge in [[Paris]]. Ju [[Frantsööske Revolution]] fon [[1789]] wuud in dät Gestrich stäärk unnerstutsed, juust as do Toachten fon dän Antiklerikalismus un dän radikoale Sozialismus. Däälich rakt dät wier ne litje Bewäägenge, ju der dät Antoanken un dät Äärwe bie do Ljuude foardert. Siet do Kjuustoage fersäkt ju Befoulkenge hiere Identität moor of minner truch dän Gebruuk fon ju oaine Sproake tou bewoarjen. So wuud uk in dät trättienste Jierhunnert die Noome Oksitanien foar dit Gestrich ienfierd. Man mäd dät Edikt fon Villers-Cotterêts wuud dät Oksitoanske [[1539]] tougunsten fon ju Noud-Frantsööske Sproake ouskaffed un ferskeedene Skrieuwere as Michel Eyquem de la Montaigne un Charles Baron de Montesquieu skalteden uume ap ju Sproake fon dät [[Île de France]]. Wier do Behöörde un do Geleerde ju Sproake eer as ne uunkorrekte Sproake of Dialekt betrachtje, wuud ju oksitoanske Sproake fon ju Loundbefoulkenge altied bruukt un ärreegede wier Interesse bie do [[Romantik|romantiske]] Ströömengen fon dät [[19. Jierhunnert]]. In wäkke Gebiete, as in n [[Médoc]] bie [[Bordeaux]] honnelt sik dät däälich uum litje Gruppen, do hiere Dialekt fon ju Sproake pleegje. == Dialekte == [[Bielde:Los dialectes de l'occitan.jpg|thumb|right|300px|Geografiske Ferspreedenge fon do Oksitoanske Dialektgruppen]] Do wichtichste Dialektgruppen fon ju oksitoanske Sproake sunt: * '''Noud-Oksitoansk (''Nòrd-Occitan'')''' mäd Limousinisk (in ju Limousin), Auvergnatisk (in ju Auvergne) un Alpine Dialekte in dän suudelke Deel fon do frantsööske [[Alpen]], * '''Suud-Oksitoansk (''Occitan Meridional'')''' mäd Languedokisk (in ju Languedoc), Provensalisk (in ju Provence) un Nissart in ju Uumgeegend fon Nice (wierbie Nissart oafte uk bie Provensalisk reekend wäd) un * '''Gascognisk (''Gascon'') ''' (in ju Gascogne) mäd deerbie Aranesisk in ju spoanske Val d'Aran (Arandoal). Weegen sien ouwiekende sproakkundige Besunnerhaide wäd dät Gascogniske bietiede uk as ne oaine Sproake betrachted. Dät Aranesiske wäd, uumdät dät minner unner frantsöösken Ienfloud stoant (dät Val d'Aran heert tou Katalonien, Spanien), uk oafter sunnerd deerfon behonneld. Aranesisk is een amtelke Toal fon [[Katalonien]]. Wäkke Romaniste meene dät ne äänge Ferwantskup bestoant twiske Oksitoansk un ju [[Kataloansk]]e Sproake, wierbie do maaste Unnerskeede fon däälich unner Ienfloud fon ju uurhärskjende frantsööske un spoanske Sproake äntsteen weese skällen. Ju Skrieuwwiese fon dät Oksitanske gjucht sik woanelk ätter dät Frantsööske, wier ju spoanske Skrieuwwiese ap dät Kataloanske uurdrain is. == Amtelken Stoatus == [[Bielde:ManifestacionBesiers10.jpg|thumb|right|300px|Kundreekenge foar dät Oksitoanske, Besiers 2007]] Ju oksitoanske Sproake wäd an dän Anfang fon dät [[21. Jierhunnert]] noch aal nit as Amtssproake ferwoand, man dät frantsööske Fiersjokenoal France 3 bjut räägeld Ättergjuchte in Oksitoansk. Suud-Frantsööske Bäidene konnen ju oksitoanske Toal leere in besunnere Bäidenstuune, do sonaamde ''calandretas''. == Moderne Dichtere == Foarallen ju Oarbaid fon dän Dichter [[Frédéric Mistral]] ([[1830]]-[[1914]]) stuud an dän Beginpunkt fon ju näie Blöitetied fon ju oksitoanske Sproake. Touhoope mäd uur Skrieuwere gruundede hie ap n [[25. Moai]] [[1854]] ju kulturäl-politiske Bewäägenge ''Félibrige'', ju der fersäkt ap Gruund fon ju provensaliske Dialekt ne näie Standardsproake tou skafjen, ju sik uk foar literariske Siele oaint. Mäd Foarloopere as Abbé Joseph Roux {die der ju Skrieuwwiese standardisierde}, Prosper Estieu un Antonin Perbosc wuud Mistral die wichtichste oksitoanske Dichter. Foar dät Gedicht ''Mirèio'', wät hie al [[1851]] skrieuwen hiede, kreech Mistral in dät Jier [[1904]] dän Nobelpries foar Literatuur. [[Max Rouquette]] (oksitoansk: Max Roqueta) is n uur grooten oksitoansk-provensoalsken Dichter fon dät [[20. Jierhunnert]]. Sien Wierk uumfoatet ferskeedene Romane, Kuutgeskichten, Gedichte un Tjooterstukke, do hie uk sälwen ätter dät Frantsööske uursätten diede. Max Rouquette stoorf in n [[Juni]] [[2005]] in dät oaler fon 96 Jiere in Montpellier. == Fergliekenge mäd uur romaniske Sproaken == {| border="1" cellspacing="5" cellpadding="5" |----- bgcolor="#eeeeee" ||'''''Seeltersk''''' ||'''''Latien'''''|| '''''Frantsöösk''''' || '''''Italienisk'''''|| '''''Spoanisk'''''|| '''''Oksitoansk'''''|| '''''(Säntroal-)Kataloansk'''''|| '''''Portugesisk'''''|| '''''Rumänisk''''' |----- bgcolor="#ffffff" ||'''Koai''' ||'''clavis''' | Fjooden Fal '''''clavem''''' ||'''clef/clé''' ||'''chiave''' ||'''llave''' ||'''clau''' ||'''clau''' ||'''chave''' ||'''cheie''' |----- bgcolor="#ffffff" ||'''Noacht''' ||'''nox''' | Fjooden Fal '''''noctem''''' ||'''nuit''' ||'''notte''' ||'''noche''' ||'''nuèit''' ||'''nit''' ||'''noite''' ||'''noapte''' |----- bgcolor="#ffffff" ||'''sjunge''' ||'''cantare''' ||'''chanter''' ||'''cantare''' ||'''cantar''' ||'''cantar''' ||'''cantar''' ||'''cantar''' ||'''cânta''' |----- bgcolor="#ffffff" ||'''Buk''' ||'''capra''' ||'''chèvre''' ||'''capra''' ||'''cabra''' ||'''cabra''' ||'''cabra''' ||'''cabra''' ||'''capra''' |----- bgcolor="#ffffff" ||'''Sproake; Tunge''' ||'''lingua''' ||'''langue''' ||'''lingua''' ||'''lengua''' ||'''lenga''' ||'''llengua''' ||'''lingua''' ||'''limba''' |----- bgcolor="#ffffff" ||'''Plats''' ||'''platea''' ||'''place''' ||'''piazza''' ||'''plaza''' ||'''plaça''' ||'''plaça''' ||'''praça''' ||'''piata''' |----- bgcolor="#ffffff" ||'''Brääch''' ||'''pons''' | Fjooden Fal '''''pontem''''' ||'''pont''' ||'''ponte''' ||'''puente''' ||'''pont''' ||'''pont''' ||'''ponte''' ||'''pod''' |----- bgcolor="#ffffff" ||'''Säärke''' ||'''ecclesia''' ||'''église''' ||'''chiesa''' ||'''iglesia''' ||'''glèisa''' ||'''església''' ||'''igreja''' ||'''biserica''' |----- bgcolor="#ffffff" ||'''Kroankenhuus''' ||'''hospitalis''' ||'''hôpital''' ||'''ospedale''' ||'''hospital''' ||'''espital''' ||'''hospital''' ||'''hospital''' ||'''spital''' |----- bgcolor="#ffffff" ||'''Sies''' ||'''caseus''' | Vulgärlatien '''''formaticum''''' ||'''fromage''' ||'''formaggio''' ||'''queso''' ||'''formatge''' ||'''formatge''' ||'''queijo''' ||'''cas, brânza''' |} == Ferbiendengen == {{CommonsLittik|Occitan language|Oksitoanske Sproake}} {{Wikipedia|oc|Oksitoansk}} * [http://de.wiktionary.org/wiki/Kategorie:Okzitanisch Woudebouk Oksitoansk-Düütsk] * [http://www.reference-global.com/series/lrl Okzitanisch im Lexikon der Romanistischen Linguistik (de Gruyter ReferenceGlobal)] * [http://amourdelire.free.fr/diccionari/ Diccionari general Occitan de Cantalausa] (einsprachig okzit.) * [https://web.archive.org/web/20110222210856/http://www.panoccitan.org/ panOccitan.org – L'Occitan de communication] (franz. u. okzit.): u.&nbsp;a. mit Wörterbuch, Kurzinformationen zu Sprache u. Grammatik u. Sprachlektionen * [https://web.archive.org/web/20220224050437/http://occitania.de/ Association Internationale d'Etudes Occitanes (AIEO) – Sektion deutschsprachiger Länder]: Mit Forschungsbibliographie und Verzeichnis der Lehrveranstaltungen an deutschsprachigen Universitäten * [https://web.archive.org/web/20110106193621/http://ostaldoccitania.net/ Ostal d'Occitània de Tolosa] The house of occitan associations of Toulouse * [https://web.archive.org/web/20100730050711/http://gasconha.com/lenga_medoc.php La langue du Médoc] [[Kategorie:Romaniske Sproaken]] rb2n2y7rcu4fuwsqyh8vryg0fw2xces 6 3050 121363 21406 2022-08-03T06:21:34Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Saterfriesische Wörtersammlung, Beispielseite |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jxmcgniai7cs9nq8j3bj4ykf0vbmuap 6 3051 121362 21407 2022-08-03T06:21:23Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Saterfriesische Wörtersammlung, Beispielseite |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jxmcgniai7cs9nq8j3bj4ykf0vbmuap 6 3052 121361 21408 2022-08-03T06:21:12Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Saterfriesische Wörtersammlung, Beispielseite |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jxmcgniai7cs9nq8j3bj4ykf0vbmuap 6 3053 121360 21409 2022-08-03T06:21:02Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Saterfriesische Wörtersammlung, Beispielseite |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jxmcgniai7cs9nq8j3bj4ykf0vbmuap 6 3054 121359 21410 2022-08-03T06:20:51Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Saterfriesische Wörtersammlung, Beispielseite |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jxmcgniai7cs9nq8j3bj4ykf0vbmuap 6 3055 121358 21411 2022-08-03T06:20:40Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Saterfriesische Wörtersammlung, Beispielseite |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jxmcgniai7cs9nq8j3bj4ykf0vbmuap 6 3056 121357 21412 2022-08-03T06:20:29Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Saterfriesische Wörtersammlung, Beispielseite |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jxmcgniai7cs9nq8j3bj4ykf0vbmuap 6 3057 121356 21413 2022-08-03T06:19:38Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Saterfriesische Wörtersammlung, Beispielseite |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jxmcgniai7cs9nq8j3bj4ykf0vbmuap 6 3058 121355 21414 2022-08-03T06:19:27Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Saterfriesische Wörtersammlung, Beispielseite |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jxmcgniai7cs9nq8j3bj4ykf0vbmuap 6 3059 121354 21415 2022-08-03T06:19:16Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Saterfriesische Wörtersammlung, Beispielseite |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jxmcgniai7cs9nq8j3bj4ykf0vbmuap 6 3060 121353 21416 2022-08-03T06:19:01Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Saterfriesische Wörtersammlung, Beispielseite |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jxmcgniai7cs9nq8j3bj4ykf0vbmuap 6 3061 121352 21417 2022-08-03T06:18:48Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Saterfriesische Wörtersammlung, Beispielseite |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jxmcgniai7cs9nq8j3bj4ykf0vbmuap 6 3062 121351 21421 2022-08-03T06:18:31Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Saterfriesische Wörtersammlung, Beispielseite |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jxmcgniai7cs9nq8j3bj4ykf0vbmuap 0 3068 119703 112294 2021-02-03T17:27:35Z Samuele2002 8010 fix [[Special:LintErrors]] wikitext text/x-wiki Dät '''Phonem''' is in ju [[Phonologie]] ju Benaamenge foar een of moor [[Phonetik|Luude]], do jusälge betjuudengsunnerscheedende (distinktive) Funktion hääbe. Bestimde Luude (Allophone) konnen fon dän Sproakbenutser as Varianten fon dätsälge Phonem heerd wäide.<br /> Me spräkt fon n [[Minimoalpoor]], wan two Woude weegen een eenpeld uur Phonem ferscheedene Betjuudengen hääbe (toun Biespil ''Bäiden'' un ''Mäiden''). Dät hat dan: dät rakt ne 'phonologiske Opposition' twiske dät ''b'' un dät ''m''.<br /> Je moor Minimoalpoore me fint foar sun phonologiske Opposition, je gratter is ju 'funktionoale Belastenge' fon sun Opposition. Bie min Minimoalpoore spräkt me fon ne ‘swäkke Oppostion’ un wan dät fon ferwante Luude neen Minimoalpoore rakt, dan sunt do as [[Allophon]]e fon een Phonem tou betrachtjen. == Seelter Phoneme == === Konsonantphoneme === In dät läästnaamde Biespil hondelt dät sik uum [[Phonetik|Konsonante]]. Konsonantphoneme sunt in dät Seelterske uungefeer dätsälge as ap Düütsk. Bloot sunt do ap Seeltersk fuul minner of goarnit [[Phonetik|anbloased]] un is ju Uutsproake fon ''g, l, r, sch'' un ''st'' uurs bie do maaste Spreekere. === Vokoalphoneme === Vokoalphoneme rakt dät ap Seeltersk sun tjoon moor as ap Hoochdüütsk. Dät naamt me n ‘rieken Phoneminventoar’. Deertruch unnerscheede do sik gans fien un sunt deertruch fon Nit-Seelter oafte stuur uutnunner tou hoolden. Wie reeke do oardend ätter [[Phonetik|phonetiske]] Oainskuppe. Twiske [ ] sunt do [[Phonetik|phonetiske Teekene]] roat in [[IPA]]-Schrift. Ju funktionoale Belastenge kon me ouleese an dän Taal fuunene Minimoalpoore, die der twiske ( ) roat is. As Biespil is foar älke Opposition een Minimoalpoor bietouföiged mäd ju Uursättenge in Hoochdüütsk. KUUT - LOANG (22 touhoope)<br /> a [a] - aa [a:] (2)<br /> an ‘an’- aan ‘einer’<br /> ä [ɛ] - ää [ɛ:] (2)<br /> rädje ‘retten’- räädje ‘reden’<br /> ö [œ] - öä [œ:] (0)<br /> o [ɔ] - oa [ɔ:] (3)<br /> Okse ‘Ochse’- Oakse ‘Achse’<br /> i [ɪ] - ee [e:] (5)<br /> kittich ‘behende’ - keetich ‘schmutzig’<br /> ü [ʏ] - öö [ʏ:] (0)<br /> u [o] - oo [o:] (4)<br /> Tunne ‘Tonne’ - Toone ‘Zehe’<br /> ie [i] - íe [i:] (5)<br /> Liene ‘Leine’- Líene ‘Lehne’<br /> üü [y] - ü’ü [y:] (0)<br /> uu [u] - úu [u:] (1)<br /> fuul ‘verdorben’ - fúul ‘viel’<br /> EEPEN - SLEETEN (88, mäd as Twiskestappen ‘hoolich eepen’ un ‘hoolich sleeten’)<br /> a [a] - ä [ɛ] (6)<br /> schramme ‘schrammen’- schrämme ‘räuspern’ un buppedät in Twieluude:<br /> ai [ai] - äi [ɛi] (4)<br /> nai ‘nahe’ - näi ‘neu’<br /> aa [a:] - ää [ɛ:] (1)<br /> waalje ‘einen Wall aufwerfen’- wäälje ‘wählen’<br /> a [a] - ö [œ] (0)<br /> aa [a:] - öä [œ:] (0)<br /> a [a] - o [ɔ] (5)<br /> kanne ‘kennen’- konne ‘können’<br /> aa [a:] - oa [ɔ:] (3)<br /> Flaage ‘Flagge’ - Floage ‘Windflage’<br /> ä [ɛ] - i [ɪ] (10)<br /> sätte ‘setzen’ - sitte ‘sitzen’<br /> ää [ɛ:] - ee [e:] (4)<br /> lääse ‘liegen; legen’ - leese ‘lesen’<br /> ö [œ] - ü [ʏ] (0)<br /> öä [œ:] - öö [ʏ:] (1)<br /> stöäre ‘starren’ - stööre ‘stören’<br /> o [ɔ] - u [o] (4)<br /> Stok ‘Stock’- Stuk ‘Stück’<br /> oa [ɔ:] - oo [oː] (11)<br /> woak ‘wach’ - wook ‘weich, sanft’<br /> i [ɪ] - ie [i] (9)<br /> slippe ‘schlüpfen’ - sliepe ‘schleifen’<br /> ee [e:] - íe [i:] (10)<br /> weende ‘wenden’ - wíende ‘winden’<br /> ü [ʏ] - üü [y] (0)<br /> öö [:] - ü’ü [y:] (0), uunfulkeemen in:<br /> stööberje ‘stöbern’ - Stüüwer ‘Stüber’<br /> u [o] - uu [u] (9)<br /> Bulle ‘Stier’- Buule ‘Beule’<br /> oo [o:] - úu [u:] (7)<br /> Boode ‘Boten’- Búude ‘Bude’<br /> FOARE UUNGERUNDED - FOARE RUNDED (7)<br /> ä [ɛ] - ö [œ] (0), man in Twieluude ([y]~[i]):<br /> [ɛi] - [œy] (3)<br /> Bäie ‘Beere’ - Böie ‘Schauer’<br /> ää [ɛ:] - öä [œ:] (1)<br /> schääre ‘scheren’ - schöäre ‘bersten, splittern’<br /> i [ɪ] - ü [ʏ] (0)<br /> ee [e:] - öö [øː] (2)<br /> leese ‘lesen’ - lööse ‘lösen’<br /> ie [i] - üü [y] (0)<br /> íe [i:] - ü‘ü [y:] (1)<br /> síerelk ‘zierlich’- süürelk ‘säuerlich’<br /> FOARE - BÄÄTE (59)<br /> ä [ɛ] - o [ɔ] (8)<br /> Pänne ‘Schreibfeder’- Ponne ‘Pfanne’ un buppedät in Twieluude:<br /> äi [ɛi] - oi [ɔi] (4)<br /> Mäite ‘Mass’- Moite ‘Mühe’ un:<br /> äu [ɛu] - au [ɔu] (1)<br /> du häust ‘du hiebst’ - du haust ‘du haust’<br /> ää [ɛ:] - oa [ɔ:] (7)<br /> wääsje ‘Wiege wiegen’- woasje ‘gerade harken’ <br /> ö [œ] - o [ɔ] (0)<br /> öä [œ:] - oa [ɔ:] (2)<br /> Schöär ‘Riss’ - Schoar ‘Schar’<br /> i [ɪ] - u [o] (10)<br /> Midde ‘Mitte’- Mudde ‘Dreck, Schlamm’<br /> ee [e:] - oo [o:] (12)<br /> Seeke ‘Sache’ - Sooke ‘Wange’<br /> ü [ʏ] - u [o] (0)<br /> öö [:] - oo [:] (3)<br /> röögje ‘berühren’ - roogje ‘rufen und jauchzen’<br /> ie [i] - uu [u] (7)<br /> Iele ‘Eile’- Uule ‘Eule’<br /> íe [i:] - úu [u:] (5)<br /> Íere ‘Ähre’- Úure ‘Stunde’<br /> üü [y] - uu [u] (0)<br /> ü’ü [y:] - úu [u:] (0), uunfulkeemen in:<br /> Süüne ‘Sühne’- Suun ‘Sohn’<br /> Besunnere Apmäärksoamkaid fertjoonje do Twieluude ''eei'' [e:i], ''ööi'' [œi] un ''oou'' [o:u], do der apfaalen dwoo truch dän litje Juunsats twiske do bee touhoopestaalende Elemente, wiertruch jo Nit-Seelter oafte dän Iendruk fon n loang [[Phonetik|Eenluud]] reeke. Ap Seeltersk stounde jo oawers in Opposition mäd ächte loange Eenluude.<br /> Dät jält in [[Skäddel]] un toun Deel uk in [[Hollen]]. In [[Strukelje]] un fuul in [[Roomelse]] sunt do Luude oawers al loange häär [[Diphthongierenge|diphthongierd]] tou blw. ''äi'' [ɛi], ''öi'' [œy] un ''ou'' [ɔu] un dan wäide do Oppositione:<br /> TWIELUUDE (17)<br /> ee [e:] - äi [ɛi] (9)<br /> Heede ‘Heide’ - Häide ‘Flachswerg’<br /> öö [:] - öi [œy] (0), uunfulkeemen in:<br /> Grööte ‘Grösse’- Gröitnis ‘Grüsse’<br /> [o:] - [ɔu] (8)<br /> ploogje ‘plagen’ - plougje ‘pflügen’<br /> Wäkke Seelter kweede oawers do diphthongierde un nit-diphthongierde Luude ouwikseljend, wät hat, dät do foar him Allophone sunt. <small>Ätter mien Oarbaid: P. Kramer, ‘De Sealter lûden’, Us Wurk 17:21-24 (1968).</small> <small>Ferglieke uk: M.C. Fort, ''Zur Phonologie des Saterfriesischen''. In: ''Us Wurk 20'', 37-41 (1971)</small> [[Kategorie:Sproakkunde]] j4gra2cnpeknmlw4bwaoi6kpoces7gk 0 3069 106411 104172 2013-03-20T06:54:56Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q40998]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Juu '''Phonologie''' is ne [[Wietenskup]] un n Deelgebiet fon juu [[Linguistik]]. Dät befoated sik mäd [[Phonem]]e (In dän Artikkel uur dät Phonem stounde uk moor Informatione). {{stump}} [[Kategorie:Sproakkunde]] 6ahczkeguancgf2o10ko3nqulemmvm6 0 3070 104173 101582 2013-03-08T14:36:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 114 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1088]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Blau''' is ne [[Faawe]], ju in dät [[Spektrum]] lait twiske [[zyan]] un [[saang]]. Dät is ju [[komplementäre Faawe]] fon [[orange]]. Blau häd ne [[Woogenlaangte]] fon sowät 470 [[Nanometer]]. Blau is ne [[primäre Faawe|primäre]] [[Faawe]] in dät System fon [[additive Faawenmiskenge]]. Dät is ne [[sekundäre Faawe]] in dät System fon [[subtraktive Faawenmiskenge]]. In ju [[Bieldeskirm]]technik wäd die twäide Faawetoon benutsed as ne Annaierenge foar ju eerste; deeruum sjo wie in ju unnerstoundene Faawe dän twäide Faawetoon. Wan ju Luft, dät Firmament, deeges wulkenloos is, sjo wie ju as nu [[blaue Luft]], ju der oafte uk as blau reflektierd wäd in ne Woateruurfläche. <br clear=all> <div style="height:3cm;background-color:#00f;margin-left:2cm;margin-right:2cm"> </div> <center> Blau fon dunker ätter ljoacht:<br /> [[Bielde:Kleurenovergang van zwart naar blauw.png|300px]] {| cellpadding="0" cellspacing="1" |----- | bgcolor="#000000" | <font color="#C0C0C0">000000<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#000011" | <font color="#C0C0C0">000011<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#000022" | <font color="#C0C0C0">000022<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#000033" | <font color="#C0C0C0">000033<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#000044" | <font color="#C0C0C0">000044<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#000055" | <font color="#C0C0C0">000055<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#000066" | <font color="#C0C0C0">000066<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#000077" | <font color="#C0C0C0">000077<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#000088" | <font color="#C0C0C0">000088<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#000099" | <font color="#C0C0C0">000099<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#0000AA" | <font color="#C0C0C0">0000AA<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#0000BB" | <font color="#C0C0C0">0000BB<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#0000CC" | <font color="#C0C0C0">0000CC<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#0000DD" | <font color="#C0C0C0">0000DD<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#0000EE" | <font color="#C0C0C0">0000EE<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#0000FF" | <font color="#C0C0C0">0000FF<br />&nbsp;</font> |} Fon [[zyan]] ätter blau:<br /> [[Bielde:Kleurenovergang van cyaan naar blauw.png|300px]] {| cellpadding="0" cellspacing="1" |----- | bgcolor="#00FFFF" | <font color="#C0C0C0">00FFFF<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#00EEFF" | <font color="#C0C0C0">00EEFF<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#00DDFF" | <font color="#C0C0C0">00DDFF<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#00CCFF" | <font color="#C0C0C0">00CCFF<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#00BBFF" | <font color="#C0C0C0">00BBFF<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#00AAFF" | <font color="#C0C0C0">00AAFF<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#0099FF" | <font color="#C0C0C0">0099FF<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#0088FF" | <font color="#C0C0C0">0088FF<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#0077FF" | <font color="#C0C0C0">0077FF<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#0066FF" | <font color="#C0C0C0">0066FF<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#0055FF" | <font color="#C0C0C0">0055FF<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#0044FF" | <font color="#C0C0C0">0044FF<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#0033FF" | <font color="#C0C0C0">0033FF<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#0022FF" | <font color="#C0C0C0">0022FF<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#0011FF" | <font color="#C0C0C0">0011FF<br />&nbsp;</font> | bgcolor="#0000FF" | <font color="#C0C0C0">0000FF<br />&nbsp;</font> |} {| |----- | [[Bielde:Hsi-h240.png|256px]] |----- | width="256" | Blau in ferskeedene Mäite fon [[Säädigenge]] (horizontoal) un [[Intensität]] (vertikoal) |} </center> [[Kategorie:Faawen]] [[Kategorie:Kunst]] 5qb7u0evpgbkluzzggcvzqtrxc887j8 0 3071 72918 23309 2011-11-27T13:23:09Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Ju '''Phylogenetiske Systematik''' is [[Systematik (Biologie)|Systematik]] ap Gruund fonne Äntstoundenge fon Oarde uut hiere Foarfoaren. Inne '''Phylogenetiske Systematik''' wäide bloot [[Monophylie|monophyletiske]] [[Taxon|Taxa]] anärkoand. Ju Methode fon ju Phylogenetiske Systematik hat [[Kladistik]], ju lät sik uk as [[Kladogramm]] teekenje. {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] oxkjhbtgthhjn29shcau1a1ilkn2pd0 0 3072 22340 2009-08-28T19:12:58Z Mikewazhere 1128 Fäärelaited ätter [[Gräinens Läid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gräinens Läid]] mv78hsedm4xrgn8wer4yrd4xqg0d0n4 0 3073 119832 115241 2021-03-28T16:14:38Z Zimlpy 11515 wikitext text/x-wiki '''Gräinens Läid''' (''Grönnens laid'') is ju Nationoalhymne fon [[Groningerlound]]. *{{Audio|Nl_Grönnens_Laid.ogg|Audio foan dät Gräinens Läid.}} ==Gräinens Läid in Groningsk|Gräinensk== '''Grönnens laid.'''<ref>''Maandblad „Groningen“. Tweede jaargang 1919/1920.'' Groningen, ''Inhoud'' & S. 25</ref> Van Lauwerzee tot Dollard tou<br> Van Drente tot aan 't Wad,<br> Daor gruit, daor bluit 'n wonderlaand,<br> Rondom ain wondre stad: *)<br> Ain Pronkjewail in gaolden raand<br> Is Grönnen: Stad en Ommelaand. Daor broest de zee, daor hoelt de wind<br> Daor soest 't aan diek en wad,<br> Maor rusteg waarkt en wuilt het volk<br> Het volk van loug en stad.<br> Ain Pronkjewail in gaolden raand<br> Is Grönnen: Stad en Ommelaand. Daor woont de dege degelkhaaid<br> De wille, vast as staol,<br> Daor vuilt het haart, wat tonge sprekt<br> In richt- en slichte taol.<br> Ain Pronkjewail in gaolden raand<br> Is Grönnen: Stad en Ommelaand. : *) Wordt gezongen: Rondom, rondom, ain wondre stad. Zo ook in de andere strofen. ==Gräinens Läid in [[Seeltersk]]== Fon Lauwersee bit Dollard tou,<br> Fon Drente bit an 't Wääd,<br> Deer groaijt, deer blöit een Wunderlound<br> Runduum een wundere Stääd.<br> Een Prunkjuuweel in goulden Raant<br> Is Gräinen, Stääd un Umelound;<br> Een Prunkjuuweel in goulden Raant<br> Is Stääd un Umelound; Deer bruust ju See, deer huult die Wiend,<br> Deer suust 't an Diek un Wääd,<br> Man rauelk oarbaidet un plouget dät Foulk,<br> Dät Foulk fon Täärp un Stääd.<br> Een Prunkjuuweel in goulden Raant<br> Is Gräinen, Stääd un Umelound;<br> Een Prunkjuuweel in goulden Raant<br> Is Stääd un Umelound; Deer woont ju däge Dägelkaid,<br> Die Wille, fääst as Stäil,<br> Deer fäilt dät Haat, wät Tunge spräkt<br> In gjuchte un sljuchte Toal.<br> Een Prunkjuuweel in goulden Raant<br> Is Gräinen, Stääd un Umelound;<br> Een Prunkjuuweel in goulden Raant<br> Is Stääd un Umelound; ==Sjuch uk== *[[Groningerlound]] *[[Groningsk]] ==Ferbiendenge ätter buuten== [[Kategorie:Provinz Groningen]] f81c78dp0hv0fc8no662qwihk4kt27y 0 3074 120449 104175 2022-01-11T01:10:00Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Champs-Elysées, vue de la Concorde à l'Etoile.jpg|thumb|240px]] Ju '''Champs-Élysées''' in [[Paris]], is een fon doo fluchste Prachtsträiten ap de Waareld. Ju Sträite häd ne Laangte fon 1910 meter un ne Bratte fon 70 meter. Gjucht bekoande Bauwierke sunt Place de la Concorde un die Arc de Triomphe. Ju Hiere foar 100 m² kostet €900.000 pro Jier.<ref name="Sciolino">Elaine Sciolino, "[http://www.nytimes.com/2007/01/31/world/europe/31paris.html Megastores March Up Avenue, and Paris Takes to Barricades]", ''New York Times'', 21 January 2007.</ref> == Ferwiesenge ätter Wälle == <references /> == Ferbiendengen ätter Buuten == {{CommonsLittik|Avenue des Champs-Élysées}} * [https://web.archive.org/web/20090503184216/http://www.champselysees.org/ www.champselysees.org] [[Kategorie:Frankriek]] m988ie5n64p5fwqrprfk6nsrof572i4 0 3075 104176 94842 2013-03-08T14:37:29Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 130 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7270]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Repuplik''' is ne Stoatsfoarm, wierbie do Ljuude truch ne Oustämmenge an ju Macht kuume. Siet juu [[Frantsööske Revolution]] is ju Republik dät Juunmodel tou ju [[Monarchie]]. Ätter ju historiske Betjuudenge is dät Wichtichste fon ju Republik, dät et moor as aan Stoatsuppermon rakt. Däälich is die demokratiske Aspekt wichtiger. {{stump}} [[Kategorie:Politik]] gs4y8140fnogtnu0fwjow9wq5otq0m7 0 3076 22374 2009-08-29T08:33:38Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Champs-Élysées]]" ätter "[[Avenue des Champs-Élysées]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Avenue des Champs-Élysées]] kk9atm60z9zn3wly7kzyi7nzjelet05 0 3077 122546 122545 2023-05-11T20:13:50Z Murma174 1663 Schützte „[[Jules Verne]]“: Editwar ([beoarbaidje=Speerenge foar näie un nit registrierde Benutsere] (uunbeskränkt) [ferskuuwe=Speerenge foar näie un nit registrierde Benutsere] (uunbeskränkt)) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Jules Verne.jpg|thumb|Jules Verne]] '''Jules Verne''' (*[[1828]], †[[1905]]) waas n [[Frankriek|frantsöösken]] Skrieuwer. Hie skreeuw as eerste utopiske hoolichwietenskuppelke Eewentüürromane. == Wichtichste Wierke == * ''Raise tou dät Middelpunkt fon ju Äide'' * ''20.000 Mielen unner Woater'' * ''Raise uum ju Waareld in 80 Deege'' * ''Raise ätter de Moune'' == Sjuch uk == * [[Wietenskupsdichtenge]] {{Normdaten|TYP=p|GND=118626620|NTA=068426046|LCNAF=n79064013|VIAF=76323989}} {{SORTIERUNG:Verne, Jules}} [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:Frantsööske Literatuur]] [[Kategorie:Frantsoose]] nauscx1oh8mhsgie4leov8fdjv9ze94 0 3078 120099 114083 2021-08-08T22:47:43Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sts115-s-040.jpg|thumb|300px|Space Shuttle Atlantis]] Dät '''Ruumtefeer''' is n Dreechsysteem foar dän '''Ruumtetransport''', dät ätter sien Wieruumekuumen ap ju Äide wier bruukt wäide kon. Dät Ruumtefeer gungt mäd Rakete ätter dät [[Al]] wai un loundet ap ju Äide as n [[Luchtfoartjuuch]]. Ap maaste bekoand is däälich wäil dät Amerikoanske [[Space Shuttle]]. == Geschichte == In 1981 bruukten do [[Fereende Stoaten]] eerstmoals dän Ruumtetransport. In [[1983]] wuude die Ruumtetransport foar dät Waareldruumlaboor [[Spacelab]] bruukt. Ju Explosion fon dät Ruumtefeer ''Challenger'' ([[1986]]) waas een läipe Äntwikkelenge foar dät amerikoanske Ruumtefoartprogram. In 1988 hiede ju [[Sowjetunion]] sien oain Ruumtefeer ''Buran'', deermäd sunt do Russen insen in dät Al weesen. Dät Shuttleprogram kreech n aisken Bäätesleek in [[2003]], as dät Ruumtefeer ''Colombia'' bie sin Wierientreed in ju Äidatmosfääre kuutbriek un oustätte. Eerste in [[2005]] geen [[NASA]] fääre mäd dän Shuttlebedrieuw. Uut Kostengruunde wuud dät [[Space Shuttle]]-Programm in [[2011]] ienstaald. == Ruumfeere == [[Bielde:Shuttle Enterprise 747 SCA takeoff.ogg|thumb|Video: N Boeing 747 Jumbojet drächt dät Testfoartjuuch ap sien Rääch.]] === NASA === *'''Space Shuttleprogram''' Spaceshuttles: :*Spaceshuttle Columbia (feruunlukked 2003) :*Spaceshuttle Challenger (feruunlukked 1986) :*Spaceshuttle Discovery :*Spaceshuttle Atlantis :*Spaceshuttle Endeavour Testspaceshuttles: :*Spaceshuttle Pathfinder (buute Bruuk) :*Spaceshuttle Enterprise (buute Bruuk) :*Spaceshuttle Explorer (buute Bruuk) Transport fon do Shuttles mäd n [[Boeing 747]]: :*Shuttle Carrier Aircraft [[Bielde:Shuttle profiles.jpg|thumb|left|600px|Do 5 Ruumtefeere fon dän NASA]] <br clear="left" /> === Sowjetunion === *'''Buranprogram''' Ruumtefeere: :*Buran (buute Bruuk; in 2002 stukken geen truch Touhoopestäiten fon dän Hangar) :*Ptitsjka (nooit oufäidiged) === Europa === :*Hermes (nooit oufäidiged) == Ferbiendenge ätter Buuten == {{CommonsLittik|Space Shuttles}} * NASA: [https://web.archive.org/web/20090821022709/http://spaceflight.nasa.gov/shuttle/index.html Space Shuttle Homepage] (Ängelsk) [[Kategorie:Ruumtefoart]] dbrjkb2n3l5f3lp4budn2a9kd1mrvs4 0 3080 22392 2009-08-29T12:57:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sustertaxa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sustertaxa]] ekalynssg5i88yd2vs60d7363h67gw8 0 3081 22393 2009-08-29T12:58:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sustertaxa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sustertaxa]] ekalynssg5i88yd2vs60d7363h67gw8 0 3082 25967 23312 2009-11-22T16:39:07Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki N '''Superspezifisk Taxon''' (Pl.: Superspezifiske Taxa) is n [[Taxon]], wät moorere Oarde uumfoated, so as n Sleek (düütsk:Gattung), ne Familie (düütsk:Familie), ne Oardenge (düütsk:Ordnung) un so fääre. Juu [[Phylogenetiske Systematik]] boalt nit fon Stappen as Sleeke, Familien, Oardengen, Klassen etc.. Deeruum, dät dät bloot taksierd wäd un nit objektiv äntskeeden wäide kon, af wät een Familie af Oardenge is, boalt me inne Phylogenetiske Systematik bloot fon Oarde (ätter dät [[biologisk Oardkonzept|biologiske Oardkonzept]]) un '''Superspezifiske Taxa'''. == Wällen == * Peter Ax: ''Das Phylogenetische System''; Gustav Fischer Verlag; ISBN 3-437-30450-X [[Kategorie:Biologie]] {{biostump}} njyzuh43e3evqm51blja7ye74jr6x5w 0 3083 30116 23294 2010-02-16T16:22:02Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Dät '''Biologiske Oardkonzept''' is een fon two wichtige Definitione fon dän Begriep "[[Oard (Biologie)|Oard]]" in juu [[Biologie]]. Disse Definition kwäd, dät een Oard ne Gruppe fon sik mongs fermiskjende Populatione is, juu fon uur Gruppen so isolierd is, dät juu sik nit moor mäd disse Gruppen fermiskje kon. Stuur is hier juu Begränsenge in juu Tied. Truch juu Evolution wäd sunne Oard uurloang natüürelk ferannerd, un moonige Ljuude kweede, dät me ätter hunnert Generatione nit moor fon juu sälge Oard baale kon. Man naan wol wäil kweede, wie däälich wieren ne uur Oard as doo Moanskene foar n poor duusend Jiere. Deeruum, dät in dät Biologiske Oardkonzept juu Begränsenge in juu Tied so stuur is, rakt dät uk dät [[Evolutionär Oardkonzept]], wiermäd me dät gans objektiv fäästlääse kon. == Wällen == * Peter Ax: ''Das Phylogenetische System''; Gustav Fischer Verlag; ISBN 3-437-30450-X [[Kategorie:Biologie]] {{biostump}} rrm3d8xv7r5eay2uf91zb9ntp7xvp0h 0 3084 25963 22433 2009-11-22T15:49:41Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Dät '''Evolutionäre Oardkonzept''' is een fon two wichtige Definitione fon dän Begriep "[[Oard]]" in juu [[Biologie]]. Ne Oard is ätter disse Definition ne eenpelde Oustammengslienje mäd Foarfoaren un ätterkuumende Generatione, mäd oaine evolutionäre Tendenzen un n historisk Schiksoal. Disse Definition kwäd gans düütelk - uurs as dät [[Biologisk Oardkonzept|Biologiske Oardkonzept]], in dät juu Tiedbegränsenge fon ne Oard stuur is - dät ne Oard fon hiere Äntstoundenge truch Apkleeuwenge fon ne Stamoard bit tou hier Eende - truch oaine Apkleeuwenge in two näie Oarde af truch Uutstierwen - een Oard blift, gans egoal, wo fuul [[Evolution]] deertwiske geböärt. Ne Oard ätter disse Definition wäd uk "[[Chronospezies]]" naamd. == Ärkläärenge mäd Hälpe fon n Kladogramm == Deer is n [[Kladogramm]] mäd [[Variable]]n. Sun Kladogramm is so äänelk apbaud as n Stamboom, so sjucht me, dät k juu Stamoard fon alle Oarde in düt Kladogramm is, j juu Stamoard fon doo Stamoarde g, h, i un doo lieuwende Oarde B, C, D, E, F, me sjucht uk, dät i juu Stamoard fon juu uur Stamoard g un doo lieuwende Oarde D, E un F is, un dät juu Stamoard g juu Stamoard fon D un E is. Uut juu Stamoard k äntstuuden truch Apkleeuwenge doo Linien fon A un j, wierbie juu Chronospezies A bit däälich deer is. Uut j sunt doo bee Chronospezies h un i äntsteen. Fon h stamme do bee lieuwende Oarde B un C ou, fon i juu lieuwende Oard F un juu oolde Oard g, uut g sunt ätter ne relativ kuute Tied D un E äntsteen. Ätter dät Evolutionäre Oardkonzept is nu älke Linie een Oard, egoal wofuul Evolution geböärt, in dän Tiedruum twiske hiere Äntstoundenge un hier Eende (truch Apkleeuwenge in näie Oarde af truch Uutstierwen). Een gans loange Linie as A is ätter disse Definition gnau so een Oard as een gans kuute Linie as g. A B C D E F \ \ / \ / / \ \ / \ / / \ \ / \/ / \ \/ g / \ h \/ \ \ i \ \ / \ \ / \ \ / \ \ / \ \ / \ \/ \ j \ / \ / \/ k / == Wällen == * Peter Ax: ''Das Phylogenetische System''; Gustav Fischer Verlag; ISBN 3-437-30450-X [[Kategorie:Biologie]] ag5iobk54it3i8pcaogkqui2zxsubiv 0 3085 119558 104178 2020-12-13T17:49:16Z Amherst99 1465 wikitext text/x-wiki {{Sproaken |noome = Finsk |sproaknoome = suomi |lound = [[Finlound]] |baalere = 6,000,000 |familie = [[Uralisk]]<br />&nbsp;&nbsp;[[Finno-ugrisk]]<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Finno-volgaisk]]<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Finno-lappisk]]<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Baltisk-Finsk]]<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Finsk |offizielle = [[Finlound]] |minnerhaidssproake = [[Estlound]]<br />[[Norwegen]] (ap ju noud)<br />[[Sweden]]<br />[[Ruslound]] (ap ju noud-wääst) |stoatus = ''Kotimaisten kielten<br /> tutkimuskeskus'' |ISO1 = fi |ISO2 = fin |ISO3 = fin }} Dät '''Finske''' (Finsk: ''suomi'') is ne [[Finno-ugrisk]]e Sproake. Ju is ju eerste fon do two offizielle Sproaken fon [[Finlound]]. [[Bielde:Finnish language map, large areas.png|thumb|200px|left|Finske Baalere]] [[Kategorie:Sproaken]] dgucfukga6zrcfmtx14xsbxoua9cj3b 0 3089 22486 2009-08-31T07:57:02Z Pyt 12 häd "[[Finnisk-ugrisk]]" ätter "[[Finno-ugrisk]]" ferschäuwen: beeteren Uutdruk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Finno-ugrisk]] ed6rqsx4h8x1ne81fcdxl1cl2azkjgg 0 3090 104179 79218 2013-03-08T14:38:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 49 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q743218]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Jonava | Koarte = Flag of Jonava (Lithuania).svg | Ienwoonertaal = 34.387 (<small>2008</small>) | Metropoolregion = | Lound = Litauen | Metropoolregion = | Distrikt = [[Distrikt Kaunas|Kaunas]] | Provinz = | Deelstoat = | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 10,639 | Tiedsone = UTC +2 | Buurmäster = | Websiede = [http://www.jonava.lt/ www.jonava.lt] <br /> [http://www.jonava.net/ www.jonava.net] }} '''Jonava''' is ne Stääd fon [[Litauen]]. <gallery> File:Abraomaskulvietispaminklas.jpg File:Achemos akmuo.jpg File:Fountains in Jonava.jpg File:JKKC1.jpg File:Jonava library.jpg File:Jonavos rajono teismas1.jpg File:Jonavos seniejis laiptai.jpg File:Santavres fontanai.jpg File:Zeimiu gatve Jonavoje.jpg File:Sold ollar clock.jpg File:Vasario 16 gatves pabaiga.jpg File:Misciukaites mokykla.jpg File:JSG5.jpg File:Jonavos kulturos namai.jpg File:Jonavos savivaldybe.jpg File:JSC1.jpg </gallery> {{stump-links}} [[Kategorie:Litauen]] mb6y31764aixchm9orjbhqsmdowymrx 0 3091 22508 2009-08-31T16:36:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sproakwietenskup]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sproakwietenskup]] kidk47wv6n0z52yyspl4mjhap294p9f 0 3093 109651 105907 2014-07-05T20:33:06Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Atlantis taking off on STS-27.jpg|thumb|300px|Dät Space Shuttle "Atlantis" ap ju Rakete]] N '''Space-Shuttle''' waas ne [[amerikoa]]nske Oard fon [[Ruumtefeer]]. Dät was n Deel fon dät [[Space Transportation System]] (STS), wiertou uk n externen Tank un two Booster-Raketen heerden. Uut Kostengruunde wuud dät Space-Shuttle-Programm in [[2011]] ienstaald. [[Kategorie:Ruumtefoart]] {{stump-links}} fpev8scfr8x9lrbzhvkeu2srv3vfcca 14 3097 106965 104181 2013-04-13T10:46:36Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 10 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q1983674]] wikitext text/x-wiki Philosophie [[Kategorie:Moanskenwietenskup]] ku03ey97vl3vftmmc80k8vcnzlc6bi2 10 3098 22911 22909 2009-09-08T06:21:38Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" style="margin-left:0.5em" ! colspan="2" bgcolor="#DDDDDD" style="font-size:120%;text-align:center;"|{{{noome}}} <i>{{{sproaknoome}}}</i> |- | valign="top"|Boald in: |{{{lound}}} |- | valign="top"|Baalere: |{{{baalere}}} |- | valign="top"|[[Sproakfamilie]]: |{{{familie}}} |- ! colspan="2" bgcolor="#DDDDDD"|Stoatus: |- |Amtssproake fon: |{{{offizielle}}} |- |Anärkoande Minnerhaidssproake in: |{{{minnerhaidssproake}}} |- |Organisation dät Moak<br> Unnersäikenge un<br> Dokumentation fon ju Sproake: |{{{stoatus}}} |- ! colspan="2" bgcolor="#DDDDDD"|Sproakkoden: |- |[[ISO 639]]-3 |ISO 639-1: {{{ISO1}}}<br>ISO 639-2: {{{ISO2}}}<br>ISO 639-3: {{{ISO3}}} |} fxr4o262x40n8iwncyfnurb17vwdfuz 14 3099 22808 2009-09-06T08:34:22Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Kwantumphysik“ wikitext text/x-wiki Kwantumphysik sizzs1wvrj5a0j5l8jd6skpeg0z6hw0 14 3100 22809 2009-09-06T08:35:04Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Elementar-Paat“ wikitext text/x-wiki Elementar-Paat 4lq9vgqgpxosqkewl7jjctxo7id16na 14 3101 22810 2009-09-06T08:35:39Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Litje Paat“ wikitext text/x-wiki Litje Paat timka5csvlioi1xqfp3rz9cf2zyi17j 14 3102 22811 2009-09-06T08:36:06Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Radiochemie“ wikitext text/x-wiki Radiochemie hxrdl9bke9exmdbw58jfdyclla7um2a 0 3103 104182 102343 2013-03-08T14:39:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 115 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2934]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Huussääge |- | align="center" | [[Bielde:Goats climbing hill.jpg|300px|Huussäägen ''(Capra aegagrus hircus)'' in Swifts Creek, Victoria, Australien]] <br /><small>Huussäägen ''(Capra aegagrus hircus)'' in Swifts Creek, Victoria, Australien</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' |||||||||||||||||||||||||||| ''Artiodactyla'' |- | ''Familie:'' ||||||||||||||||||||||||||||| ''Rosaceae'' |- | ''Familie:'' ||||||||||||||||||||||||||||| ''Bovidae'' |- | ''Unnerfamilie:'' ||||||||||||||||||||||||||||| ''Caprinae'' |- | ''Sleek:'' ||||||||||||||||||||||||||||| ''Capra'' |- | ''Oard:'' ||||||||||||||||||||||||||||| Sääge ''(Capra hircus)'' |- | ''Unneroard:'' ||||||||||||||||||||||||||||| Huussääge ''(Capra aegagrus hircus)'' |} |} Ju '''Huussääge''' (''Capra hircus'') is n [[Suugedierte|Suugediert]] un heert, gnauer, as domestizierde Unneroard fonne [[Sääge]], tou do Poorhoufere ''(Artiodactyla)'' Et is ätter dän [[Huund]] un tousommen mäd dät [[Skäip]] fermoudelk dät eerste wirtskaftelk nutsede Huusdiert. Huussäägen heere tou dän Sleek fon do Säägen in ju Familie fon do Houdendreegere ''(Bovidae)''. == Produkte == [[Bielde:Chevreau.jpg|left|thumb|Litje huussääge.]] # Ju Säägemolk # Dät Säägeflaask # Dät Säägeleeder # Die Säägesies [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Nutsdierte]] [[Kategorie:Buuräi]] q9wstbk7jyybk1jdkh5ga4e71w60npy 10 3112 119039 23083 2020-04-08T11:55:00Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=center width=70% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen geographisken Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[Bielde:Geographylogo.svg|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Geografie]] qlqmvaeqwn5ryr8nx0j161dizreevzz 0 3113 116277 116267 2018-02-08T18:08:09Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Brasília | ôfbylding = Montagem Brasília.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 2.789.761 <small>(2013)</small> | oerflak = 5.802 km² | befolkingstichtens = 480,827 km² | stêdekloft = | hichte = 1.172 m | lân = [[Brasilien]] | bestjoerlike ienheid 1 = | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = 21. April 1960 | postkoade = 70000-000 | tiidsône = BRT ([[UTC]]-3) | simmertiid = BRST (UTC-2) | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|15_47_56_S_47_52_0_W_type:city(1320700)_region:BR|<small>15° 48' SB, 47° 52' WL</small>}} | webside = [http://www.brasilia.df.gov.br www.brasilia.df.gov.br] }} '''Brasilia''' is ju Haudstääd fon [[Brasilien]]. Deer woonje 214.529 Ljuude. == Geschichte == In 1891 wuude in ju Ferfoatenge fäästlaid dät deer ne näie Haudstääd kuume moaste. In ju Tied waas [[Rio de Janeiro]] noch ju Haudstääd. Insteede fon n Haudstääd an ju Kuste wüül ju Regierenge ne Haudstääd ätter dät Binnenlound, ap ne moor neutrale Steede. Ap dän [[7. September]] [[1922]] wuude die Gruundsteen laid, man fuul moor skaach nit. Präsident [[Juscelino Kubitschek]] (1902–1976) häd dan ap dän [[22. Oktober]] [[1956]] dän Bau ounoardend. Feroantwoudelken Stäädploaner waas [[Lúcio Costa]]; die Architekt [[Oscar Niemeyer]] moakede as Boas fon dät stoatelke Bau-Amt do Ploane foar do eepentelke Bauwierke. Ap n [[21. April]] [[1960]] wuude Brasilia ju Haudstääd fon Brasilien. Do stoatelke Iengjuchtengen, biespilswiese do Ministerien, wuuden gjucht gau ätter Brasília uumeleeken. Man do Ljuude, do deer ounstoald wieren, wäigerden sik foar't eerste, deer wai tou kuumen. Jo heerden deelwiese tou oolde Sibben, do sänt fuul Generatsjoone in ''Rio de Janeiro'' woond hieden. Deeruum sätte ju Regierenge dän 7. September 1972 as Doatum fääst, bit tou dät aal do Stoats-Amtsljuude in Brasíla woonje skuulen, uurs skuulen jo dät Boantje ferljoose. Dät latte in dän läästen Knipkensleek tou aan Wädloop uum do lääste Woonengen, deer wieren näämelk nit fuul fräi. Ap dän [[21. April]] [[1962]] wuude ju [[Universität Brasíla]] eepend. In 1967 wuude die Wiedkieker-Touden kloormoaked, in 1977 dät Postamt, in 1978 die Stääd-Park un in 1981 ju Säntroal-Bank. Ap dän [[31. Moai]] [[1970]] wuude ätter tweelich Jiere Bautied ju [[Kathedroale fon Brasília]] wäid. Sänt 1987 stoant ju Stäädmidde fon Brasília ap ju UNESCO-Lieste fon dät Waareldkultuuräärfgoud. In 1992 is sunt jo dan mäd dän Bau fon ju [[Metrô Brasília]] ounfangd un ap dän [[31. Meerte]] [[2001]] kuude die eerste Ousnit deerfon ienwäid wäide. Brasíla waas [[Kultuurhaudstääd fon Amerikoa]] 2008. [[Kategorie:Brasilien]] 5vidrgbzeojtj8ut28xexoh8d2qc028 0 3114 23064 2009-09-12T08:37:22Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Brasilia]]" ätter "[[Brasília]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Brasília]] laywkgry84oa5syekq9m3hyfid2gyq0 14 3115 113712 112037 2016-10-30T23:53:19Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11279]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] c88d3k0enveu30l70u6rojow838i6g4 0 3117 120363 120362 2021-11-22T10:54:46Z 80.136.9.72 /* Näischierich */ wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = longschlong | ôfbylding = Munich skyline.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = Frauenkirche (links) un Stäädhuus (gjuchts) | ynwennertal = 1.450.381 (2015) | oerflak = 310,43km² | befolkingstichtens = 4.700/km² | stêdekloft = | hichte = 519m | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Beieren]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = Dieter Reiter (SPD) | stêdsyndieling = | stifting = 1158 | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = [http://www.muenchen.de muenchen.de] }} '''München''' is ne Stääd in [[Düütsklound]] un Haudstääd fon Buundeslound [[Beieren]]. Deer woonje ungefeer 1.4 Million Moanskene (2011). Dät is ju tweelftgrootste Stääd in ju [[Europäiske Union]] un ju träädgrootste Stääd fon Düütsklound. == Näischierich == * München is bekoand uum sien [[Longschlong]]. * Ju [[Weißwurst]] kumt uut München. {{Geostump}} {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Bayern]] hijnazn30szviwab4jkm8a9qglqqmpv 14 3118 23073 2009-09-12T08:52:52Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{stump}}“ wikitext text/x-wiki {{stump}} aiim1wkqd3cahb1hsewf2rrjr45d443 0 3119 113355 112363 2016-08-22T02:28:00Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Köln | ôfbylding = CologneSkylineAtNight.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = Köln in Tjuusterenge | ynwennertal = 1.060.582 (2015) | oerflak = 405,35km² | befolkingstichtens = 2.600/km² | stêdekloft = | hichte = 37,5-118m | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = Jürgen Roters (SPD) | stêdsyndieling = | stifting = 50 | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = [http://www.stadt-koeln.de stadt-koeln.de] }} '''Köln''' ([[Ripuarisk]] un [[Limbuurichsk]]: ''Kölle'') is n Stääd in [[Düütsklound]], in dät Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Deer woonje ungefeer 1.000.000 Moanskene (2015). Ju Stääd lait an dän [[Rhien]]. {{Geostump}} {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] js5gng51vts9s1cqhwg9gt0s8ntdehl 0 3120 23307 23078 2009-09-18T14:17:12Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Monophyletic.svg|thumb|300px|N Biespil foar n Monophyletisk Taxon (Monophylum)]] Juu '''Monophylie''' (Adj:monophyletisk) is juu Oainskup fon n [[Taxon]], dät aal doo Oarde, doo der oane sunt, een Stamoard hääbe, un dät aal doo Oarde, doo fon disse Stamoard oustamme, uk in dät Taxon sunt. In juu [[Phylogenetiske Systematik]] wäide bloot monophyletiske Taxa anärkoand. Sun monophyletisk Taxon wäd uk "Monophylum" naamd. == Sjuch uk == * [[Paraphylie]] * [[Polyphylie]] == Wällen == * Peter Ax: ''Das Phylogenetische System''; Gustav Fischer Verlag; ISBN 3-437-30450-X [[Kategorie:Biologie]] {{biostump}} h2uh0x0jogtqhzn08oc2xecf7cnayrs 0 3121 23308 23079 2009-09-18T14:17:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Paraphyletic.svg|thumb|300px|Biespil foar n paraphyletisk Taxon (Paraphylum)]] Juu '''Paraphylie''' (Adj.: paraphyletisk) is juu Oainskup fon n [[Taxon]], dät nit aal doo Oarde, doo fon juu Stamoard fon dät Taxon oustamme, deer oane sunt, bloot doo maaste. So sunt doo Reptilien ''(Reptilia)'' sunner doo Fuugele ''(Aves)'' paraphyletisk un wäide uut dissen Gruund oafte tou een Taxon, doo ''Sauropsida'' touhoopefoated. In juu [[Phylogenetiske Systematik]] jält '''Paraphylie''' as ferkierd, deer wäide bloot [[Monophylie|monophyletiske]] Taxa anärkoand. N paraphyletisk Taxon wäd uk "Paraphylum" naamd. == Sjuch uk == * [[Monophylie]] * [[Polyphylie]] == Wällen == * Peter Ax: ''Das Phylogenetische System''; Gustav Fischer Verlag; ISBN 3-437-30450-X [[Kategorie:Biologie]] {{biostump}} lb869pf0yrvr7oo8v54xhza10yr7ldg 0 3122 104187 99700 2013-03-08T14:40:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 27 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q217743]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[File:Polyphyletic-mammals-birds.svg|thumb|300px|Biespil foar n polyphyletisk Taxon (Polyphylum)]] Juu '''Polyphylie''' is juu Oainskup fon n [[Taxon]], dät dät uut phylogenetisk nit naier früünde Taxa bestoant. Wan me Fuugele un [[Suugedierte]] touhoope in een Taxon ienoardend, dan is dät toun Biespil polyphyletisk. Doo hääbe innerdoat een gemeensoame Stamoard, man juu is nit bloot juu Stamoard fon doo two Taxa, man uk juu Stamoard fon fuul moor Taxa. [[Monophylie|Monophyletisk]] waas dät Taxon bloot, wan me aal doo Taxa roane däd, doo fon disse Stamoard oustamme. Polyphyletiske Taxa sunt inne Phylogenetiske Systematik ferkierd. Deer wäide bloot monophyletiske Taxa anärkoand. == Sjuch uk == * [[Monophylie]] * [[Paraphylie]] == Wällen == * Peter Ax: ''Das Phylogenetische System''; Gustav Fischer Verlag; ISBN 3-437-30450-X [[Kategorie:Biologie]] {{biostump}} dmb6lrygi147lpmvgq1jkog4wmh1bbc 10 3123 119038 23085 2020-04-08T11:54:28Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=left width=50% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen geographisken Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[Bielde:Geographylogo.svg|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Geografie]] <noinclude> Disse Foarloage sjucht, deeruum dät dät al juu normoale Geostump-Foarloage rakt, fielicht uunnöödich uut. Juu is oaber nöödich, deeruum dät juu links stoant, un me juu normoale Geostump-Foarloage, wan gjuchts Bielden Tabellen stounde oafte nit sjucht (juu wäd dan deelschäuwen). Wan me hier dan daach sjucht, sjucht dät läip uut. ''' Disse Foarloage is foar Artikkele, wier gjuchts ne Tabelle af ne Bielde stoant, juu juu normoale Geostump-Foarloage deelschuuwen däd. ''' </noinclude> 3crl4326ratdr4tzoisv81nw939yw09 0 3124 23087 2009-09-12T15:57:39Z Ooswesthoesbes 9 Fäärelaited ätter [[Köln]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Köln]] bjlb0d0ld4xgw81v2qtmzphzusjn43i 0 3127 121075 120451 2022-07-25T19:29:59Z Murma174 1663 /* Toalgebiet */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Sproake | baaldin = [[Bielde:flag of Denmark.svg|20px]] [[Deenemäärk]]<br>[[Bielde:Flag of the Faroe Islands.svg|20px]] [[Färöer]]<br>[[Bielde:Flag of Greenland.svg|20px]] [[Gräinlound]]<br>[[Bielde:flag of Germany.svg|20px]] [[Düütsklound]] ([[Släswiek-Holsten]]) | baalere = 5,3 Millionen (Määmetoaler)<br>0,3 Millionen (twäide Toal) | sproakfamilie = [[Indogermaniske Sproaken]] * [[Germaniske Sproaken]] ** Skandinaviske Sproaken *** Aastskandinaviske Sproaken **** '''Deensk''' | alfabet = [[Latiensk Alphabet]] | offiziel = [[Bielde:flag of Denmark.svg|20px]] [[Deenemäärk]]<br>[[Bielde:Flag of the Faroe Islands.svg|20px]] [[Färöer]]<br>[[Bielde:Flag of Europe.svg|20px]] [[Europäiske Union]]<br>[[Bielde:Flag of the Nordic Council 2016.svg|20px]] [[Nordiske Räid]] | minnerhaidssproake = [[Bielde:Flag of Greenland.svg|20px]] [[Gräinlound]]<br>[[Bielde:flag of Germany.svg|20px]] [[Düütsklound]] ([[Släswiek-Holsten]]) | sproakorganisation = | 639-1 = da | 639-2 = dan | 639-3 = dan | bielde = Idioma danés.PNG | unnerskriftbielde = {{legend|#7373d9|Gebiet wier Deensk ju Moorhaidsproake is.}}{{legend|#74B4FF|Gebiete wier Deensk ju Minnerhaidsproake is.}} | bieldebratte = 280px }} '''Deensk''' (deensk: ''dansk'') is ne [[Germaniske Sproaken|Noudgermaniske Sproake]]. Deensk wäd truch ungefeer 5,5 million Moanskene baald, foarallen in [[Deenemäärk]]. In do deenske Gebiete [[Färöer]] un [[Gräinlound]] rakt it een litje Gruppe fon Ljuude, do Deensk baale. In dät Noude fon [[Släswiek-Holstein]] rakt et ne anerkoande Minnerhaid, ju der Deensk boalt. == Klassifikation == In't [[Ooldnordisk]]e rakt et n Unnerskeed twiske do ooldwäästnordiske un ooldaastnordiske Sproaken. Ju oolddeenske un ooldsweedske Sproaken heerden tou ju ooldaastnordiske Gruppe. Dät Oolddeenske un Ooldsweedske wieren juustgliek. In ju Sproakwietenskup wäide do skandinaviske Sproaken as n [[Dialektkontinuum]] beskreeuwen. Ju platdüütske Sproake hiede n Masse Ienfloud ap ju deenske Sproake. == Toalgebiet == In [[Deenemäärk]] wäd dät Deenske fon ca. 5 Millionen Määmetoaler boald. Dät Deenske is ''de facto'' ju Amtssproake fon Deenemäärk. Ap do [[Färöer]] is dät Deenske, ieuwenske [[Färöersk]], ju twäide Amtssproake. In do Skoulen is ju deenske Sproake n Plichtfäk. Deer woonje soowät 1.5000 Deensksproakigen ap do Färöer-Ailounde. Ap [[Gräinlound]] rakt et Deenskunnergjucht in do Skoulen un ju Sproake wäd deer fon do deenske Immigranten boald. Bit 2009 wieren do Amtssproaken Deensk un Gräinloundsk, sietdäm rakt et bloot noch Gräinsloundsk as Amtssproake. Soowät 12 Protsänt fon do Ienwoonere fon Gräinlound häd deenske Foaroolden, man dät is nit bekoand wo groot ju fulständige deenske Befoulkenge is. Woarskienelk woonje do maaste Deensksproakigen in ju gräinloundske Haudstääd Nuuk/Godthåb. N groot Deel fon ju gräinlounder Befoulkenge benutst ju deenske Toal as ''lingua franca''. Däälich lieuwje ungefeer 50.000 deenske Suudsläswieker as anerkoande nationoale Minnerhaid in ju Region. Deerfon bale soowät 8.000-10.000 alle Deege Deensk, et rakt ungefeer 20.000 Määmetoaler. Ju deenske Minnerhaid woont in do [[Släswiek-Holsten|släswieker Loundkringe]] Flensburg, Släswiek-Flensburg, Noudfräislound un Rendsburg-Eckernförde. Dät rakt soowät 50 deensksproakige Skoulen (litje un groote Skoulen) in't Noude fon [[Släswiek-Holsten]]. Grattere deenske Minnerhaide rakt et in [[Ieslound]], [[Norwegen]] un [[Sweden]], buute Euroopa uk in [[Argentinien]], [[Kanada]] un do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]]. In do fröiere deenske Kolonien in Wääst- un Aastindien un ju deenske Gooldkuste hiede ju Sproake nit fuul tou betjuuden. Däälich rakt et deer bloot noch Täärpnoomen (un Fäästengsnoomen) ap Deensk. Siet [[1990]] leere do Bäidene ap [[Ieslound]] dät [[ängelske Sproake|Ängelske]] as eerste Froamdsproake. Ju deenske Sproake is ju twäide Froamdsproake, man dät is n Plichtfäk. Siet 1944 heert ju deenske Sproake nit moor tou do Amtssproaken fon Ieslound. Ju deenske Sproake is een fon do Oarbaidssproaken ju [[Europäiske Union]] un dän [[Nordiske Räid|nordisken Räid]]. == Dialekte == [[Bielde:DanskeDialekter.png|mini|Do deenske Dialektgruppen ap ju Koarte.]] Me kon ju deenske Sproake in tjo groote Dialektgebiete apdeele: #Wäästdeensk (Jutloundsk) #* Sønderjysk in Noud- un Suudsläswiek #* Wäästjuutsk an ju Wäästkuste #* Aastjuutsk an ju Aastkuste #Ailounddeensk (inklusiv ''Rigsdansk''), ap Fünen, Seelound, Ærø, Langelound, Lollound, Falster un Møn. #Aastdeensk, ap Bornholm un in do sweedske Provintsen Skåne, Hallound un Blekinge. Wan me dät skandinaviske Sproakgebiet as n Dialektkontinuum sjucht, dan hongje do aastdeenske Dialekte fon Bornholm un Skåne, Hallound un Blekinge twiske ju deenske un sweedske Standoardsproake. Dät Skoanske wäd fon do Dänen as Aastdänisk, un fon do Sweden as Suudswedisk säin. Truch dän Ienfloud fon ju Standoartsproake un Massenmedien konnen do Ljuude uut Skåne däälich perfäkt mäd do Sweden kommunisierje, mäd do Dänen is dät n bitje stuur wuuden. Do Dialekte fon Blekinge un Hallound hääbe sik in do Jierhunnerte stäärker ferannerd, do stounde däälich nu fuul tichter bie ju standoardsweedske Sproake as fröier. == Skrieuwsysteem == Dät Deenske wäd skrieuwen mäd dät [[Latiensk Alphabet|Latienske Alphabet]]. Deer sunt noch tjo Teekene tou keemen: Æ/æ, Ø/ø en Å/å. Disse Teekene wäide betrachted as apaate Bouksteeuwe. Do Lättere q, w, x en z wäide nit fuul bruukt. == Uutdrukke == * "Du deenske Okse" .. ''sagt man zu eigensinnigen, mürrischen und groben Menschen'', Minssen M2:61. * "Hie broaskede as sun Deensken" B131U. * ''Deene Jan sin'' [naam­den se uus wäil]. Dät kumt deerfon, min Grootfoar die is fröier in n deeñskeñ Kriech weesen [a. 1866] B27I0U (Hermann Dirks). {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Deenemäärk]] [[Kategorie:Sproake]] 4aknzvv3je8i9vi6i8qhtpn6u4a0w99 0 3128 115408 114056 2018-01-09T17:34:53Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki N '''Lound''' is maastens dät Gebiet fon n Nation. Dät kon uk n Region weese mäd sien oaine [[Kultuur]] un Tradition. As n Lound uk n Stoat is jält binne do Gränsen ne Ferfoatenge. In [[Aastriek]] un [[Düütsklound]] wäide do Deelstoate uk wäil ''Lounde'' naamd. Me kon uk Lound kweede wan me dät Gebiet buute ne Stääd of Täärp meent. == Sjuch uk == *[[Lounde]] [[Kategorie:Lound| ]] d24xobdah0khzg78u7ah11dgp7naqhc 0 3129 117169 105932 2018-06-23T00:48:15Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Deutschland Metropolregion-9.png|thumb|right|325px|Metropolregion Rhien-Ruhr in Düütsklound]] Dät '''Metropolgebiet Rhein-Ruhr''' is een fon do grootste Metropolregione in ju [[Europäiske Union]] un lait in dät Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]] in [[Düütsklound]]. Do grootste Stääde in dät Gebiet sunt [[Köln]], [[Dortmund]], [[Düsseldorf]] un [[Essen]]. Dät Gebiet is 7000 km² groot un deer woonje moor as 10 Millione Moanskene. Dät Rhien-Ruhr Gebiet häd ju hoochste Befoulkengstichtegaid fon Düütsklound (1.436 Moanskene pro km²). == Stääde mäd moor as 500.000 Ienwoonere == === [[Ruhrgebiet]] === * [[Dortmund]] (587.830) * [[Duisburg]] (502.522) * [[Essen]] (581.406) === [[Rhien]]doal === * [[Düsseldorf]] (Haudstääd [[Noudrhien-Wäästfoalen|Buundeslound]]) (581.858) * [[Köln]] (989.766) == Stääde mäd moor as 100.000 Ienwoonere == === Ruhrgebiet === * [[Bochum]], [[Bottrop]], [[Gelsenkirchen]], [[Hagen]], [[Hamm]], [[Herne]], [[Iserlohn]], [[Moers]], [[Mülheim an der Ruhr]], [[Oberhausen]], [[Recklinghausen]], [[Witten (Duitsland)|Witten]] === Bergiske Lound === * [[Bergisch-Gladbach]], [[Remscheid]], [[Solingen]], [[Wuppertal]] === Rhiendoal === * [[Bonn]], [[Krefeld]], [[Leverkusen]], [[Mönchengladbach]], [[Neuss]] == Wälle == * http://www.megacities.uni-koeln.de [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] [[Kategorie:Geographie]] 9ccy76nnzg22cz1f8iy5pugb38zpppe 0 3130 23128 2009-09-13T09:01:27Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Rhein-Ruhr]]" ätter "[[Rhien-Ruhr]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Rhien-Ruhr]] ortl2vrquq4ab486cg0zeuk4tw9bi7u 10 3137 119041 23262 2020-04-08T11:56:55Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=center width=70% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen biologisken Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[File:Mushroom.svg|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Biologie]] 2nlg694xphrbh96h8xe1bedu4plrdrl 14 3138 23305 23304 2009-09-18T13:35:58Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Stumpe in dät Fäk Biologie [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Stump]] 7o8gz0f2zbiy4vlec26gex2pql1w8h5 10 3139 119035 23303 2020-04-08T11:49:26Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=left width=50% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen biologisken Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[Bielde:Mushroom.svg|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Biologie]] <noinclude> Disse Foarloage sjucht, deeruum dät dät al juu normoale Biostump-Foarloage rakt, fielicht uunnöödich uut. Juu is oaber nöödich, deeruum dät juu links stoant, un me juu normoale Biostump-Foarloage, wan gjuchts Bielden Tabellen stounde oafte nit sjucht (juu wäd dan deelschäuwen). Wan me hier dan daach sjucht, sjucht dät läip uut. ''' Disse Foarloage is foar Artikkele, wier gjuchts ne Tabelle af ne Bielde stoant, juu juu normoale Biostump-Foarloage deelschuuwen däd. ''' </noinclude> qax9v0jnd23jo2a8mk3imibibn4sb2k 0 3143 104191 100710 2013-03-08T14:41:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 191 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q4604]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Confucius_02.png|right|thumb|200px]]'''Confucius''' (bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> in [[Qufu]] in 551 f.Kr. - stuurwen juust deer in 479 f.Kr.) waas n bekoanden Philosoph fon China. == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Philosoph]] 58fkwmwbxmdxxtw8xziqx2ddj4a4y30 10 3146 107706 104192 2013-08-01T21:26:18Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5627529]] wikitext text/x-wiki {{Foarloage:Benutser/Sproakboolke M|zh|这位用户的'''[[:Kategorie:Benutser/Sproake zh-M|母语]]'''是'''[[:Kategorie:Benutser/Sproake zh|中文]]'''}} <noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|zh}} </noinclude> 7uz683f98u823lf9s08xs0ei1dzk4zu 0 3149 23568 2009-09-24T22:09:49Z Pyt 12 häd „[[Etymologie af Woudgeschichte]]“ ätter „[[Etymologie]]“ ferschäuwen un deerbie ne Fääreleedenge uurschrieuwen: beetere Spezifizierenge wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Etymologie]] 9mrlaa0vp60cbtabdjvuh8ysy61jnty 10 3153 119422 23759 2020-10-19T04:21:31Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Riga Bridge by Twilight.jpg|120px|right]] '''Riga''' is ju Haudstääd fon [[Letlound]] un is ju grootste Stääd fon do baltiske Stoaten. Deer woonje ungefeer 700.000 Ljuude. [[Riga|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> g4rjq88mtdxmu8deoqfb0prvmd6h52p 10 3154 119412 23760 2020-10-19T04:21:15Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hønsehauk.jpg|100px|right]] Die '''Hauk''' (''Accipiter gentilis'' af ''Astur palumbarius'' mäd ju Uutsproake ''Ástur palumbárius'', dt. ''Habicht'') is n Fuugel die der uur Dierte fangen un apfreeten däd. [[Hauk|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 5e5njdle0r6fgfs5fe9f1dh92srazcp 10 3155 119363 23762 2020-10-19T04:19:48Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wappen röm.kaiser.JPG|100px|right]] Dät '''Hillige Roomske Riek''' ([[Latiensk]]: ''Sacrum Romanum Imperium'') waas n Stoatenbuund fon litje Lounde in dät [[Middeloaler]] bit tou 1806. Dät Riek wuude ''Roomsk'' naamd wült dät die Ätterfoulger fon dät Roomske Riek weese schuul. [[Hillige Roomske Riek|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> i8xtd0qvfsqwopafskkz8abbp1s637j 0 3156 120146 119139 2021-08-08T23:08:34Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cat in the hat day2.JPG|thumb|Al fon gans litjet an kon n Bäiden two Sproaken leere.]] Mäd '''Twosproakegaid''' of ''Bilinguismus'' (dt. uk ''Zweisprachigkeit'') wäd maasttied meend, dät wäl in ferskeedene Situatione slonk two Sproaken bruuke kon. Dät Studium fon Twosproakegaid is binne ju [[anwoande Sproakkunde]] n Foarskengsgebiet fon ju [[Psycholinguistik]]. ==Foarkuumen== Wan dät uk groote Gruppen fon Moanskene rakt, do der bloot eene Sproake baale, as fuul Amerikoaner un Chinesen, so is daach Twoosproakegaid aal moor Räägel as Uutnoame. In bolde aal Äntwiklengslounde is ju Huussproake ne Lokoalsproake, ju sik unnerskat fon ju eepentelke Ferwaltengssproake, as toun Biespil Ängelsk, Frantsöösk of Spoanisk. In uur Falle is ju Huussproake n Dialekt, dät sik ounsjoonelk fon ju Standoardsproake unnerskeede kon. Uk in Sproakeskeed-Gebiete is Twosproakegaid bolde sälwenferständelk un truch ferhaagerde Mobilität loundje aal moor Ljuude in n twosproakich Gestrich, toun Biespil truch Miskhilke. Foarallen in dät Studium fon dän Sproakärwäärb is Twosproakegaid n wichtich Unnersäikengsgebiet. Me unnerskat twiske: * gliektiedige Twosproakegaid, wierbie Bäidene in ne twosproakige Uumgeebenge apwoakse. Dät kricht me toun Biespil wan tou do Bäidene in n Huus Seeltersk boald wäd un do Noabersbäidene wäide ap Hoochdüütsk apleeken. Do seelter Bäidene hääbe dan al bolde fon n Ounfang two Sproaken. * apnunnerfoulgjende Twosproakegaid, wierbie do Bäidene bäätnunner in ferskeedene eensproakige Uumgeebengen apwoakse. Dät hied me fröier in Seelterlound, wan do Bäidene eerste in de Skoule Hoochdüütsk heerden. ==Twosproakige Apluukenge== Dät rakt bie Wietenskuppere, Ferwaltere un Oolden neen Eenmöidegaid uur ju Froage, of dät goud is, ädder mäd ne twosproakige Apluukenge ountoufangen. Dät lät sik toun Deel ferstounde uut ju Ferskeedenhaid fon Situatione in do (äddere) twosproakige Apluukenge foarkuumen däd. Anhongere fon Twosproakegaid moaten do two Sproaken muugelkst ädder ounbjoode. Dät rakt nämmelk stäärke Anwiesengen, dät dät ne “geföilige” Periode rakt (bit sowät säks Jier) in ju ju Määmesproake bolde spontoan leerd wäide kon. Jo fertreede dan ju Meenenge, dät dät uk foar ne twäide Sproake jält. Leeter wäd wäil ju Kittegaid minner truch [[Pruning]]. Uur hoolde deeran fääst, dät do Bäidene eerste hiere oaine [[Määmesproake]] goud behärskje mouten, eer jo ne froamde Sproake leere. Jo gunge deerfon uut, dät ju Kunde fon ne twäide Sproake sieläärge nit haager lääse kon as ju Basiskunde fon ju Määmesproake. Mäd disse Wiese fon Anpakjen kon me dan fermiede, dät Bäidene do Räägele fon ju Grammatik un ju Woudeskat fertuusje ([[Interferenz]]) un truchnunner bruuke. In Hollound sunt Sproakwietenskuppere deerfon uurtjuugd, dät äddere twosproakige Apluukenge gelinge kon, wan me sik bloot an wäkke Bedingengen haalt: * Dät dubbelde Sproakenanbod skäl konsequent weese. In n sproakelken Miskhilk boalt älk fon do Oolden immer ju oaine Sproake mäd dät Bäiden. * Der skäl genöigend Tied foar dät dubbelde Sproakanbod weese, toun Biespil truch Foarleesen foar dät Släipen. Der skäl also mindestens gliekefuul, un ljauer moor, mündelke Kommunikation in do two Sproaken weese as bie ne eensproakige Apluukenge. * Dät Anbod skäl in do bee Sproaken fon goude Qualität weese, ap bääste also fon Määmesproakebaalere fon bee Sproaken. * Bee Sproaken skällen as gliekwäidich behonneld wäide. Foaruurdeele uur do Sproaken of do Baalere skällen unnerlät wäide. Ne positive Anärkannenge ferhaagert ju Motivation foar bee Sproaken. * Et skäl neen [[intellektuel]]le of uur Beskränkengen bie dät Bäiden reeke, as toun Biespil neurologiske Stöörengen, [[Dyslexie]] of [[Aphasie]]. Ne äddere twosproakige Apluukenge kon bie normoal begoawede Bäidene ne gjucht goude Twosproakegaid reeke, oafte beeter un foarallen spontoaner ([[akzentloos]]) as Woaksene truch Studie leere konnen, man bie minner begoawede Bäidene bestoant de Gefoar, dät jo neen fon do bee Sproaken goud Mäster wäide. ==Moorsproakich Bäiden kon sik beeter ounlieuwje== Jan lait n Scholoadesköätel in dät gjuchte Unnerskap un gungt ätter buuten tou spieljen. As hie wääge is, ferlait sien Määme dän Sköätel in dät gjuchte Unnerskap. Wier säkt Jan sien Schokoloade as hie wier in Huus kumt? Bäiden do der twosproakich apleeken sunt, konnen sukke Räätsele besunners goud lööse, so wiest n ne italieniske Unnersäikenge. Fange do maaste ‘gewöönelke’ Bäidene eerste mäd fjauer Jier oun tou ferstounden, dät Jan säkt ap ju Steede wier ju Schokoloade nit moor lait, bie twosproakige Bäidene is dät al mäd tjo Jier. Twosproakige Bäidene sunt üübed in Situatione, wier die eene wät ferstoant, un die uur nit, so ärkläärt ju Unnersäikerske. Jo sunt also deeran woand, Situatione uut ferskeedene Perspektive tou betrachtjen. <ref>[http://www3.interscience.wiley.com/journal/121581703/issue Ágnes Melinda Kovács,] Early bilingualism enhances mechanisms of false-belief reasoning (p 48-54) </ref> <ref>[http://www.fansels.nl/fy/weblog/2009/08/14/meartalichheid/ Moorsproakich Bäiden kon sik beeter ounlieuwje] (wäästfräisk)</ref> ==Oaine Unnerfiendenge== In Huus hääbe wie uus Bäidene gans in ju oaine Sproake apleeken, man muugelkst ädder (in n Oaler fon two Jier of eer) hääbe wie do mäd uur Bäidene spielje lät. In n poor Wieke wieren jo wonneljende Woudebouke un bee Sproaken hääbe jo akzentloos leerd. Wichtich is deerbie fonsälwen, dät dät Noaberbäidene in jusälge Oalersklasse rakt. Uurs skäl me dät ap n uur Wiese räägelje. Uk skällen do Themen fon de Buutewaareld in Huus beboald wäide, sodät do Bäidene wät hääbe uum uurtousätten. Foarallen in wäkke Uutlounder-Huushollengen kon dät failje. <br> Foar n Bäiden heert ne bestimde Sproake tou ne bestimde Person of ne bestimde Situation. Wan me sunner Gruund two Sproaken ieuwenskenunner boalt, kon dät Bäiden do nit as apaate Sproaken unnerskeede. ==Ferbiendengen== * [https://web.archive.org/web/20100828175348/http://www.arte.tv/de/hippokrates/ARTE-Gesundheitsmagazin/HIPPOKRATES/1005270,CmC=1005322.html Zweisprachigkeit - Chance oder Risiko?] * [http://www.rund-ums-baby.de/mehrsprachig/index.htm?step=4 Mehrsprachig aufwachsen] * http://bilingual-erziehen.de/ * [http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/325/5940/611 Litje Bäidene leere two Sproaken glieke gau as een Sproake]. * [http://www.alzheimers.net/12-11-14-bilingualism-delays-alzheimers Alzheimer leeter bie Twosproakegaid] * [http://www.neuronation.de/science/studie-zweisprachigkeit-z%C3%B6gert-die-symptome-einer-demenz-heraus Do Symptome fon Demenz kuume leeter] * [http://archive.ecml.at/documents/relresearch/hammer.pdf Diplomoarbaid uur twosproakige Aplukenge] * [https://de.wikipedia.org/wiki/Bilingualismus#Zweisprachigkeit_und_Intelligenz Twosproakegaid un Intelligenz] * [https://benjamins.com/catalog/sibil.53 Growing Old with Two Languages] [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Unnergjucht]] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} 68h5q4nmxm7zh130i8773vjic2m7qi7 0 3157 116694 116693 2018-02-24T14:29:27Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lojban logo.svg|thumb|right|350px|Dät Logo fon Lojban]] Ju [[Ploansproake]] (also kunstelke Sproake) '''Lojban''' [ˈloʒban] (Sproakcode ätter [[ISO 639]]-2: <code>jbo</code>) wuude in [[1987]] fon ju [[Logical Language Group]] äntwikkeld. Ju basiert sik ap ju uk kunstelke Sproake [[Loglan]]. Bie ju Äntwikkelenge wuude besunneren Wäid deer ap laid, een bruukbeere, fräi ferföigbeere Sproake tou skäpjen, ju so uumfoatend as muugelk is. Die Woudskät fon do Gruundwoude is uut Woudstomme fon do säks waareldwied maastboalde Sproaken ätter aan bestimden [[Algorithmus]] bilged. Düsse Uursproangssproaken sunt [[Arabiske Sproake|Arabisk]], [[Chineeske Sproake|Chineesk]], [[Ängelske Sproake|Ängelsk]], [[Hindi]], [[Ruske Sproake|Rusk]] un [[Spoanske Sproake|Spoansk]]. Een besunner Määrkmoal fon Lojban is, dät do betjuudengsdreegende Woude nit in [[Verb]]en, [[Substantiv]]e, usw. unnerskat wäide. Ju Grammatik is strom ätter ju [[Prädikatenlogik]] apbaud. Die Sätbau is truch een Masse Struktuurwoude flexibel. Uurs as in dät Düütske mouten in dät Lojban die [[Numerus]] (Antoal) of dät [[Tempus]] (Tied) nit uutdrukkelk anroat wäide, wilst dät een [[Genus]] nit rakt. Foar dän Faal, dät die Spreeker Wäid ap düsse Informatsjoon lait, kon hie do mäd Struktuurwoude detaillierd formulierje. [[Kategorie:Kunstsproake]] fduyrx0byks41u13pqgif0rz6xsc6wn 0 3158 114096 106987 2017-02-28T16:14:16Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki Dät '''Tibetiske''' (Tibetisk: {{lang|bo|བོད་ཡིག}}, [[Uumschrift ätter Wylie|Wylie]]: ''bod yig'') heert tou do [[Tibeto-birmaniske Sproaken]] fon [[Asien]]. Dät wäd fon ca. 6 Millionen [[Tibeter]]e boald, wierfon do maaste in [[Tibet]] lieuwje. Deerieuwenske rakt et sowät 130.000 Tibetere in [[Exil]], haudseekelk in [[Nepal]], [[Indien]] un [[Bhutan]]. Ju Sproake wäd mäd dät [[Tibetiske Schrift|tibetiske Alphabet]] schrieuwen, dät woarschienelk uut n Typ fon ju ooldindiske [[Brahmi-Schrift]] oulat is. {{stump}} kf1v67q243vr0bdb62gmr0bza4g9lw9 0 3159 118719 118718 2020-01-24T07:02:15Z Chongkian 5595 wikitext text/x-wiki [[File:WuhanSkyline.jpg|thumb|Wuhan]] '''Wuhan''' is ju Haudstääd fon de Provinz [[Hubei]] un is ju maast befoulkede Stääd in Zentroal-[[China]]. Ju lait bie de Touhoopeflus fon do Äien [[Jangtse]] un [[Han]]. Deer woonje sowät 9.100.000 Ljuude ([[2006]]). Wuhan bestoant uut tjo Stääddeele: Wuchang, Hanyang un Hankou. Ju Stääd lait ap dän Kjuuspunkt fon do fjauer wichtichste Stääde in China: ap ju Lienje [[Chongqing]] - [[Shanghai]] un ju Lienje [[Peking]] - [[Hongkong]]/[[Kanton]]. {{stump}} [[Kategorie:China]] pgp3odh900rhfh5n3gg79mm8yig2o3a 0 3160 118130 118128 2019-03-15T11:21:14Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Peter der-Grosse 1838.jpg|thumb|right|300px|Peter die Groote]] '''Päiter die Groote''', Tsaar ''Peter I Aleksejevitsj Romanov fon Ruslound''; bädden in [[Moskau]], [[9. Juni]] [[1672]] - [[Sint Petersbuurich]], [[8. Februoar]] [[1725]] (ätter dän [[Julioaniske Kalänner]] [[30. Moai]] [[1672]] - [[28. Januoar]] [[1725]]). Päiter waas wuddelk "groot", hie waas ungefeer two meter, man hie waas uk n grooten Stoatsman die [[Ruslound]] modernisiert häd. {{Stump-links}} [[Kategorie:Persoon]] i0gy12rqn9b6heiqghp2eoklkajto09 0 3161 105938 104201 2013-03-11T11:05:31Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q39731]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Europe location Baltic states.png|miniatur|Dät Baltikuum]] Dät [[Baltikuum]] is n Gebiet an ju Aastkuste fon ju [[Aastsee]]. Maastens wuuden do Lounde [[Letlound]], [[Estlound]] un [[Litauen]] deermäd meend. Monges uk dät nu ruske Köönichsbierich ([[Kaliningrad]]). [[Kategorie:Europa]] 0xapg85ear1400u8reqy1bl18xs3dyg 0 3162 122913 122912 2023-11-14T00:47:59Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''Radbod''' (wäästfräisk: '''Redbad''') (-[[719]]) waas n Köönich fon do [[Fräisen]] un aan fon do maast bekoande Persoonelkhaide uut ju fräiske Geskichte. Hie wäd in Chronike un Hilligenlieuwende ärwäänd as Köönich of Härtsoch fon Fräislound. Unner sien Heerskup häd [[Fräislound]] sien grootsten Uumfang häiwed, un wuude bekoand unner dän Noomen ''Magna Frisia''. In dät Wällenmaterioal uut ju Tied fon Radbod wäd duudelk dät dän fräisken Köönich sik insätte foar n groot un [[Heedendum|heedensk]] Fräislound, un hiede dät [[Kristendum|kristelke]] [[Frankiske Riek]] as sien grootsten Fäind. == Geskichte == Uur Radbods Juugd un junge Jiere is niks bekoand. Wan in leetere Chronike uk behaupted wäd, hie skuul n Suun weese fon Aldgisl, so bestoant deerfoar in dät Wällenmaterioal uut ju Tied naan Bewies. Hie is wäil sicher apwoaksen in ne oadelige Familie un geloang nit eer an de Macht as uum [[680]], ätter dän Dood fon [[Aldgisl]]. In n Ounfang ferron Radbod sien Regierenge änttuuskjend. Dät roate Konflikte mäd dät [[Frankiske Riek]] un hie moaste sik genöigje mäd ne unneroardende Rulle juunuur dän mächtigen Noaber. Twiske [[688]] un [[695]] ärleed hie wäkke Niederloagen juun dän Frankisken [[Huusmaier]] [[Peppin fon Herstal]], as in dän [[Slacht bie Dorestääd]]. Hoolichwais do njuugentiger Jiere slooten Radbod un Peppin Free, wierbie hie fersichtede ap dät Gebiet suudelk fon dän [[Oolde Rhien]] bie [[Utrecht]] un [[Leiden]]. Paat fon dissen Free waas dän Hilk twiske Radbod sien Dochter [[Theudesinda]] un Peppin sin Suun [[Grimoald]], die der [[714]] fermöärend wuude. Die [[Frankiske Burgerkriech]], die der ätter Peppins Dood ([[16 Dezember]] [[714]]) uutbriek, bood Radbod näie Chancen. Hie kuud [[Utrecht]] un [[Dorestääd]] wier äroberje un in dät Jier [[716]] fuur hie sogoar dän Rhien hooch, wier hie in dän [[Slacht bie Kölln]] dän frankisken Huusmaier [[Karl Martell]] besiegede. Die hälge [[Bonifatius]] foont in [[Dorestääd]] fernäilde Säärken un besoacht Radbod in Utrecht. Radbod ploande nochmoal in dät Frankeriek ientoufaalen un look deertou n groot Heer touhoope. Man fääre koom hie nit, dan hie stoorf [[719]] truch ne läipe Kroankhaid. Wällen uut ju Tied leere uus nit, wäl Radbod apfoulgede. Fon leetere Historiker wäd wäil die Fräiske Heerfierder [[Poppo]] as sin Ätterfoulger betrachted. Ätter Radbod sin Dood kuud sien frankiske Juunpaatäi Karel Martell oawers eenfach in dät fräiske Riek ienfaale un n Deel fon do Fräisen uurwinne. == Legenden == ===Ju misglukkede Dööpe=== [[Bielde:Radboud doopvont.jpg|thumb|right|200px|Radbod, die sik ätter ju Legende ap dät Allerlääste nit dööpe liet. Apstiksel, wäil fon Ounfang 16. Jh. ( Museum Catharijneconvent, Utrecht).]] Ju Legende bestoant, dät Radbod sik fon dän frankiske Missionar [[Wulfram]] dööpe läite wüül, man ap dät Allerlääste deerap fersichtede. As hie mäd een Been in ju Funte stuude, fräigede hie sin Dööper, of sien Foarallere uk in dän Heemel wieren. Wulfram oantwoudede, dät do in de Hälle wieren, deer jo nit dööpt wieren. Deerap betoachte Radbod sik un stapte uut ju Funte. Hie wüül ätters bie sien Foarallere blieuwe. ===Do Konrebbelsweege un Greewe=== In do [[Hilligenlieuwende]] kon me fäile wo me apommede, as die groote Fäind stuurwen waas. In do leetere ooldfräiske Texte wäd dan uk fertäld ''thet wi er north herdon Redbate tha unfretmonne'' (R1) (as wie eer tou dät Noude heerden [unner] Radbod dän Unfreemon). Hie wuud do also wäil betrachted as Anfierder fon do Noudljuude, do [[Wikinge]]. Deerhäär kuume wäil do ''Konrebbelswege'' in Aastfräislound, wier hie dan loangs raised hääbe skäl. N Wai ''Rebbelstieg'' rakt et uurigens uk noch bie Wyk ap Föhr. Dan skäl hie uk noch begreeuwen weese unner dän Radbodsbierich bie [[Dunum]] of unner dän Plytenbierich bie [[Lier]]. ====In Seelterlound==== "As se do deer bääte Sipe (bie [[Baalenje]]) n näien Wai anlaid hääbe, do sunt se deer ap n Hüünengrääf stat, un do häd die Skachtmäster kweeden: ''Dät is dät Grääf fon dän lääste Friesenköönich Radbod, hier duuren wie nit laanger buddelje''. Un do hääbe se ap uur Steede n Wai moaked" (B117U). Uk al naamd bie Strackerjann II 233 as [[Hüüne]]nköönich.<br> Deerätter hat uk ju [https://web.archive.org/web/20081107191907/http://www.saterland.de/index2.html Skutsenkameroadskup "Friesenkönig Radbod"] in Baalenje-Bieuwelte. ===Die Noome=== Die Noome ''Radbod'' skäl betjuude ‘hie die Räid bood’. Ap Ooldfräisk rakt dät ''rêd bâd'' mäd loange Vokoale, oukuuted in ju wäästfräiske Foarm ''Redbad''. ==Literatuur== * Herre Halbertsma, ''Het rijk van de Friese koningen, opkomst en ondergang'', Utrecht-2000. * [https://web.archive.org/web/20070208082915/http://www.hostkingdom.net/netherl.html The Low Countries, Frisia] * [http://www.ostfriesenblog.de/archives/77-Der-sagenhafte-Radbod-Historiker-enttarnen-Legenden-um-Friesenkoenig-Zahlreiche-Spuren-in-Ostfriesland.html Artikel zu Legenden um Radbod] * Herre Halbertsma, ''Het rijk van de Friese koningen, opkomst en ondergang'', Utrecht-2000. *[[Alcuinus]] (uum 796), ''Vita Sancti Willibrordi'', Kapitel 5, 9-11 ([https://web.archive.org/web/20120326134754/http://www.fordham.edu/halsall/basis/alcuin-willbrord.html ängelsk], [http://bsbdmgh.bsb.lrz-muenchen.de/dmgh_new/app/web?action=loadBook&contentId=bsb00000754_00126 Latien]) *[[Willibald]] (uum 780), ''[https://web.archive.org/web/20141004045010/http://www.fordham.edu/halsall/basis/willibald-boniface.html Vita Bonifatii]'', Kapitel 4- 5 *(Uum 800), [http://bsbdmgh.bsb.lrz-muenchen.de/dmgh_new/app/web?action=loadBook&contentId=bsb00000752_00665 ''Vita Vulframni episcopi Senonici''], in: [[Monumenta Germaniae Historica]], Scriptores rerum Merovingicarum, Bd. 5, Hannover 1910, blz. 657-673 {{Normdaten|TYP=p|GND=137526792|NTA=167961721}} [[Kategorie:Fräiske Geskichte]] [[Kategorie:Fräiske Persoon]] [[Kategorie:Fräisken Köönich]] bdm6czgzfxu7hzm58d2jaqx3ci0qm4b 0 3163 120452 104204 2022-01-11T01:30:15Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki '''Ferkier''' is juu Bewäägenge fon Ljuude af Seeken ap fääste Sträiten, Iersenboanlinien, Woater af Fljoogrouten. * [[Auto]] ** sjuch deertou uk [[Autonavigation]] * [[Flitsepee]] af "Rääd" * [[Iersenboan]] * [[Honnel un Schipfoart]] un aal soowät. == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20101207185316/http://www.museumsbahn-ammerland.de/ Museumseisenbahn Ammerland - Saterland] {{stump}} [[Kategorie:Ferkier]] ejio9c4q3ivip0mc1hs16l2kpj6nhnm 0 3164 104209 99109 2013-03-08T14:48:45Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 100 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q30974]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Rouen''' is ju Haudstääd fon ju Region [[Normandie]]. Dät Gestrich wät administrativ tou ju Stääd Rouen heert, häd 125.000 Ienwoonere, in ju Agglomeration lieuwje 400.000 Moanskene. 6nex7lteqae55hlvgsa2aa0gvrfddfq 0 3165 114032 110420 2017-02-28T14:00:36Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Treaty of Verdun.svg|thumb|Ferdraach fon Verdun (843)]] [[Bielde:Frankish Empire 481 to 814-de.svg|thumb|Dät frankiske Riek 481-814]] Dät '''Frankiske Riek''' waas n Riek twiske dät [[5. Jierhunnert|5.]] un [[9. Jierhunnert]]. == Historie == In do eerste Jierhunnerte waas dät n Köönichriek. Ap n [[25. Dezember]] [[800]] wuude dät Frankiske Riek n Kaiserriek, Karl die Groote wuude dan fon dän [[Paus]] in [[Room]] kround. Uum 800 wuude [[Fräislound]] uk n Paat fon dät Frankiske Riek. Die Deelgong fon dät Riek begon mäd dän [[Ferdraach fon Verdun]] ([[843]]), wierbie dät Riek in tjo Gebiete deeld wuude. Die aastelke Deel wuude leeter dät [[Hillige Roomske Riek]]. [[Kategorie:Geskichte]] opf2ojycdb73z42bko5mmhfbll47kx9 0 3167 120547 120533 2022-02-19T04:02:09Z Ladsgroup 3255 Reverting botnet vandalism attack ([[phab:T302047]]) wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Canidae'' |- | align="center" | [[File:Vulpes corsac.jpg|280px|Vulpes corsac]] <br /><small>''Vulpes corsac'', nai früünd mäd dän Foaks</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Klasse:'' || [[Suugedierte]] ''(Mammalia)'' |- | ''Unnerklasse:'' || Normoale Suugedierte ''(Eutheria)'' |- | ''Uuroardenge:'' || ''[[Laurasiatheria]]'' |- | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] ''(Carnivora)'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''Canoidea'' |- | ''Familie:'' || '''''Canidae''''' |} |} Do '''''Canidae''''' sunt ne Familie fon do Roowdierte. == Interne Systematik == Ätter ''Walkers Mammals of the World'' bestoant ju Familie ''Canidae'' uut 16 [[rezent]]e Sleeke un 36 Oarde, wierbie hier die [[Huund]] as oaine Oard ienoardend wäd, die normoal as Unneroard fon dän [[Wulf]] blouked wäd. Groaf wäd ju Familie in twäin Triben iendeeld * Tribus ''Canini'', wiertou toun Biespil die Wulf ''(Canis lupus)'', un fonsäärm uk die Huund ''(Canis lupus familiaris)'' heert, die ja ätter ju gewöönelke Sichtwiese niks uurs as ne tomme Unneroard fon dän Wulf is. * Tribus ''Vulpini'', wiertou toun Biespil die [[Foaks]] heert. == Wällen == *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] fvxpx6u3cndz6hscis6vvm47jmum6jr 0 3168 24122 2009-10-10T17:19:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Huund]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Huund]] 7tftul6uyl9xgodg91v5rq1rj80e318 0 3169 104212 84233 2013-03-08T14:49:07Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 11 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q504571]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SatJadebusen-Wesermuendung.jpg|right|thumb|220px|Die Jadebousem, gjuchts deerfon lait dät Hoolichailound [[Butjadingen]].]] Die '''Jadebousem''' is ne [[Seebucht]] ju ungefeer 190km² groot is. Ju Seebucht lait aastelk fon dät aast-fräiske [[Hoolichailound]]. Die Jadebousem is n Deel fon dät [[Wattenmeer]] un is ferbuunden mäd ju [[Noudsee]]. In [[1856]] wuude [[Wilhelmshoawen]] an ju noudwäästelke Kuste baud foar dän düütske Marine. {{Geostump}} {{koördinaten|53_28_42_N_8_12_05_E_type:waterbody_region:DE|53° 29′ N, 8° 12′ A}} <br /> [[Kategorie:Loundkring Fräislound]] fdbzz4hkvr7p87a1l55nqe6ifgn1wsz 0 3170 113347 104215 2016-08-20T18:27:41Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki '''Butjadingen''' is n [[Hoolichailound]] un Meente in dän [[Kring Wesermarsch]]. Ju Meente häd 6.180 Ienwoonere (2015). An Butjadingen gränsed die [[Jadebousem]] in dät Wääste un [[Weser]] in dät Aaste. Butjadingen is die lääste Deel die der uurichblieuwen is fon dän fräiske Gau [[Rüstringen]]. {{Geostump}} fe7xt6xw8ccl4ribrma7vwl4gbyb1se 0 3173 114338 113884 2017-07-07T21:08:02Z Trauenbaum 5894 Kategorie:Stääde in Frankriek wikitext text/x-wiki [[Bielde:DSC 5208-MR-NotreDameDeLaGarde.jpg|thumb|200px|Notre Dame de la Garde]] [[Bielde:MarseillePaysage.jpg|thumb|right|200px|Marseille]] [[Bielde:Marseille_map.png|right|framed|200px|Steede fon Marseille in Frankriek]] '''Marselha''' (okstioansken Noome; frantsöösk:'''''Marseille''''') is een fon do fieuw grootste Stääde fon [[Frankriek]]. In 2013 hiede Marseille 855.393 Ienwoonere. In ju Agglomeration woonje ungefeer 1,7 Million. == Historie == Dät sunt do [[Phönizier]] weesen, do uum 600 foar Kristus ätter dät Gebiet wai keemen un ju Stääd ''Massilia'' naamden. Do Phönizier hieden fuul Ärfoulch mäd dän Apbau fon ju Stääd. Dät wuude n groot Hondelssäntrum, mäd n grooten Hoawen. Jo hääbe as eerste in Wääst-Europa ne goude [[Kanalisation]] anlaid. In dät Jier 1218 kreech ju Stääd Autonomie, man in 1347 keem ju Pest ätter Frankriek wai. Ju Pest is fielicht in Marselha ankeemen, un kuude sik so ätter dät Noude wai wiedje. Unner ju düütske Besättenge in n November 1942 - August 1944 wuuden groote Hoawengebiete fernäild. Bie Ougreeuwengen ätter dän Kriech sunt twiske Quai du Port un de Rue Casserie Spuure äntdäkt fon dän oolde Hoawen, Dokke un n Tjooter. == Sport == [[Olympique Marseille]] is ne gjucht bekoande Foutbalmanskup uut Marselha, jo spielje in dät Stade Vélodrome wier 60.031 Touskauere oane konnen. == Ferbiendenge ätter buuten == {{CommonsLittik|Marselha}} [[Kategorie:Stääde in Frankriek]] sa1alyhi07g88fj5zbu6i7jr19jbvkf 0 3177 24484 2009-10-17T07:01:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aastfräisk Huus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aastfräisk Huus]] d56llpox1uw1m330bdmbiusb88ljkca 0 3178 122551 122468 2023-05-25T18:48:12Z Wojciech Pędzich 5205 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lordi, 3-Majówka 2023 48.jpg|300px|mini|Lordi (2023)]] '''Lordi''' is n rockkoppel uut [[Finlound]]. Meegliedere fon dän Koppel wieren: * Mr. Lordi * Hella * Hiisi * Amen * Mana == Ju Discografie == === Alben === * Get Heavy (2002) * The Monsterican Dream (2004) * The Arockalypse (2006) * Deadache (2008) * Babez For Breakfast (2010) * To Beast or Not To Beast (2013) * Scare Force One (2014) * Monstereophonic – Theaterror vs. Demonarchy (2016) * Sexorcism (2018) * Killection (2020) * Lordiversity (2021) === DVDs === * Market Square Massacre (2006) * Bringing back the Balls to Stockholm 2006 (2007) * Recordead Live – Sextourcism in Z7 (2018) === Singles === * Would You Love a Monsterman? (2002) * Devil is a Loser (2003) * Blood Red Sandman (2004) * My Heaven Is Your Hell (2004) * Hard Rock Hallelujah (2006) * Who's Your Daddy? (2006) * It Snows In Hell (2006) * They Only Come Out At Night (2007) * Beast Loose In Paradise (2008) * Bite It Like A Bulldog (2008) * Deadache (2008) * This is Heavy Metal (2010) * Rock Police (2010) * The Riff (2013) * Hug You Hardcore (2016) * Your Tongue’s Got the Cat (2018) * Naked in My Cellar (2018) * Shake the Baby Silent (2019) * I Dug a Hole in the Yard for You (2019) * Like A Bee To The Honey (2020) * Believe Me (2021) == Filmografie == * Would You Love a Monsterman? (2002) * Devil Is a Loser (2003) * Blood Red Sandman (2004) * Hard Rock Hallelujah (2006) * Who's Your Daddy? (2006) * Would You Love a Monsterman? (2006 version) (2006) * It Snows in Hell (2006) * Hard Rock Hallelujah Eurovision Edition (2007) * Bite It Like a Bulldog (2008) * This is Heavy Metal (2010) * The Riff (2013) * Scare Force One (2014) * Hug You Hardcore (2016) * Naked in My Cellar (2018) * I Dug a Hole in the Yard for You (2019) * Believe Me (2021) {{Commonscat}} {{stump}} [[Kategorie:Musik]] f34lmyt2zr06sswe3o9yroa3vjxfxsk 0 3181 104221 93126 2013-03-08T14:50:13Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 10 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1093724]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Monochamus sutor'' |- | class="taxo-bild" | [[File:Bockkäfer Murino.jpg|280px]]<br>''Monochamus sutor'' bie Murino in Sibirien |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Systematik |- | {| |- | ''Klasse:'' || [[Insekte]] ''(Insecta)'' |- | ''Oardenge:'' || [[Ruste]] ''(Coleoptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Cerambycidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Lamiinae]]'' |- | ''Tribus:'' || ''[[Monochamini]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Monochamus]]'' |- | ''Oard:'' || ''Monochamus sutor'' |} |} '''''Monochamus sutor''''' (düütsk: ''Schusterbock, Einfarbiger Langhornbock, Einfarbiger Fichtenbock'') is n [[Ruste|Rust]] uut juu Familie ''Cerambycidae'' un is in Noud un Middel-[[Europa]] juuso as in [[Asien]] in Näddelwoolde ap Bierige tou fienden. Hie is een fon fjauer middeleuropäiske Monochamus-Oarde, man deerfon ap maaste tou sjoon. == Määrkmoale == ''Monochamus sutor'' is n swotten Rust mäd ne Loangte fon 15 - 24 Millimetere. Hie häd, as alle Ruste uut dän Sleek ''Monochamus'', besunners loange Taastere. Mongs häd hie ljoachte Fläkke. Dät litje Skild twiske doo Basen fon doo Juuken is ljoacht behierd. == Äntwikkelenge == Sien Moaden äntwikkelje sik in Näddelboome, foarallen in [[Kjuusdanne]]n, oaber uk in [[Danne|dannene Boome]] un [[Fjuurenboom]]e. An sukke Boome moaket n Wiefken ne litje Dobbe in dän Boark un lait dan n Oai roane. Deer sluupje doo Moaden un dan lieuwje se an n Ounfang unnern Boark wier joo uut Bast un Spint Stukke wächfrätte, bit joo sik leeter djapper int Holt boorje un noch moor fernäile. Wan doo Moaden ne Loangte fon fjauer Zentimetere hääbe, is Raue, dan moakje se hiere Metamorphose un boorje sik deerätter truch n rund Gat wier uut dän Boom hääruut. Sukke Imagines (uutwoaksene Ruste) kon me fon Juli bit September an doo Boome sjo. == Wällen == * Karl Wilhelm Harde, František Severa: ''Der Kosmos Käferführer'' <small>'''KOSMOS'''</small>'''''naturführer''''' ISBN-13: 978-3-440-10617-4 ISBN-10: 3-440-10617-9 * [http://www.insektenbox.de/kaefer/schubo.htm ''Monochamus sutor'' ap juu Siede "Insektenbox"] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Insekte]] k4jgvyhdnxi2vzsb0yml6j8a7n0o779 0 3182 119264 119263 2020-07-27T18:58:11Z Siga 3977 wrong identified picture changed wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Monochamus galloprovincialis'' |- | class="taxo-bild" | [[Bielde:Monochamus galloprovincialis (Olivier, 1795) male (14020453599).png|280px]]<br />''Monochamus galloprovincialis'' |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Systematik |- | {| |- | ''Klasse:'' || [[Insekte]] ''(Insecta)'' |- | ''Oardenge:'' || [[Ruste]] ''(Coleoptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Cerambycidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Lamiinae]]'' |- | ''Tribus:'' || ''[[Monochamini]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Monochamus]]'' |- | ''Oard:'' || ''Monochamus galloprovincialis'' |} |} '''''Monochamus galloprovincialis''''' is n [[Ruste|Rust]] uut juu Familie [[Cerambycidae]]. Doo sunt in [[Fjuurenboom]]woolde foarallen in Suud-[[Frankriek]], oaber uk in uur Regionen as Suud-[[Düütsklound]] tou fienden. == Määrkmoale == Juu Oard häd ne Loangte fon 12 - 25 Millimetere. Man kon hier aaltouhoope as dunker beteekenje, man juu häd fuul ljoachte Fläkke, deeruum dät dät Hoalsskild un doo Juuken mäd wietjeele, griese un swottbruune Hiere bunt behierd sunt. Dät litje Skild twiske doo Juukenbasen is uk tou groote Deele so behierd, dät häd oaber aan uunbehierden dunkeren Fläk. == Lieuwendswiese == Juu Lieuwendswiese fon ''Monochamus galloprovincialis'' is so äänelk as juu fon ''[[Monochamus sutor]]''. Ne litje Moade fon ''Monochamus galloprovincialis'' frät ätter dät Sluupjen an n Ounfang bloot unnern Boark, leeter oaber djapper in dän Boom roane. Dan rauje doo Moaden, wan joo fat sunt, in ne Koomere uut Spoune, un äntwikkelje sik deer tou n uutwoaksenen Rust. Die frät sik dan tou n rund Gat wier uut dän Boom hääruut un frät an Spiere un an dän Boark fon junge Riesen. Doo uutwoaksene Ruste sunt fon Juni bit Semptember tou sjoon. == Wällen == * Karl Wilhelm Harde, František Severa: ''Der Kosmos Käferführer'' <small>'''KOSMOS'''</small>'''''naturführer''''' ISBN-13: 978-3-440-10617-4 ISBN-10: 3-440-10617-9 * [http://www.insektenbox.de/kaefer/baeboc.htm ''Monochamus galloprovincialis'' ap juu Siede "Insektenbox"] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Insekte]] 359klmyquq3ql1famrpt6vsl2mv8bz8 0 3183 104224 79174 2013-03-08T14:50:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 5 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1758377]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Monochamus sartor'' |- | class="taxo-bild" | [[Bielde:Schneiderbock - Monochamus sartor - female 02 (HS).jpg|280px]]<br />''Monochamus sartor'', n Wiefken |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Systematik |- | {| |- | ''Klasse:'' || [[Insekte]] ''(Insecta)'' |- | ''Oardenge:'' || [[Ruste]] ''(Coleoptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Cerambycidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Lamiinae]]'' |- | ''Tribus:'' || ''[[Monochamini]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Monochamus]]'' |- | ''Oard:'' || ''Monochamus sartor'' |} |} '''''Monochamus sartor''''' is n [[Ruste|Rust]] uut juu Familie [[Cerambycidae]]. Disse Oard rakt dät fon Aast-[[Frankriek]], juu [[Swaits]] un dän Räst fon Middel-[[Europa]], Noud-[[Italien]] un [[Rumänien]] bit tou juu [[Ukraine]]. == Määrkmoale == ''Monochamus sartor'' is aan swotten Rust mäd ne Loangte fon 15 bit 37 Millimetere. Sien Bupperjuuken ''(Elytrae)'' faale an hiere Basis ou. Dät litje Skild ''(Scutellum)'' is n bitje behierd. Moaden fon disse Oard wäide bit tou 6 Zentimetere loange, Puppen sunt wiet, 15 bit 38 Millimetere loange un hääbe Taastere, doo an hieren Buuk in Spiralfoarm touhoopebuunen sunt. == Lieuwendswiese == Dät Wiefken bit litje Dobben in dän Boark un lait in älke Dobbe n oankeld ovoal Oai mäd ne Loangte fon 4,6 bit 5,4 Millimetere Loangte. Fluks ätter dät sluupjen frät sik sunne litje Moade unnern Boark, truch dän Bast un doo buutere Deele fon dän Spint. Die Gong wäd eerste mäd fernäilden Boark (bruun), dan mäd ljoachte Holtspounen apfälld. Joo frätte sik foar een Mound truch dät Holt, dan boorje se 18 Millimetere breede Gonge bit tou 14 Zentimetere djoop in dän Boom, wier se dan hiere Koomere baue. Deer rauje se as Puppe un äntwikkelje sik tou n uutwoaksenen Rust, die sik truch n 7,5 bit 10 Millimetere breed oval Gat wier uut dän Boom hääruut boort. Doo uutwoaksene Dierte fljooge fon Eende Juni bit in dän August in dän Woold hääruume. Sunne Rustegeneration lieuwt foar een, säilden uk two Jiere. Bie Ätterfoarskengen in [[Polen]] koom hääruut, dät hie deer foarallen juu [[Kjuusdanne]]n-Oard ''[[Picea abies]]'', oaber uk juu [[Fjuurenboom]]-Oard ''[[Pinus sylvestris]]'', [[Danne]]n un uur Näddelboome befaalt. == Wällen == * [http://www.forestpests.org/poland/monochamus.html Juu Oard ap ne Siede fon dän ''"Center for Invasive Species and Ecosystem Health"'' an juu Universität fon Georgia] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Insekte]] 5dca79tdo4mwk3fv4qt1xu4bcwq15in 0 3187 113359 113357 2016-08-22T02:37:34Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Langenau in UL.svg|thumb|250px]] '''Langenau''' is ne Stääd mäd 14.526 Ienwoonere (2014). Dät lait in [[Baden-Würtembierich]] an n Rant fonne [[Swäbiske Alb]]. {{geostump}} [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] [[Kategorie:Stääd]] q56h1zz8tvcbt3t4ylhb9o5waj8de9l 0 3189 120117 106994 2021-08-08T22:56:00Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Ju '''Skoule Risum''' (deensk ''Risum Skole'', noudfräisk ''Risem Schölj'') as ne [[Gruundskoule|Gruund-]] un [[Haudskoule]] in [[Risum]] in [[Noudfräislound]]. Ju Skoule is tjosproakich, ju Unnergjucht lapt ap [[Hoochdüütsk]], [[Deensk]] un [[Noudfräisk|Fräisk]]. Dät rakt do Klassen 1 bit 9 ap ju Skoule, do oawers ap tjo Klassen apdeeld sunt. Ju 1. bit ju 3. Klasse leere touhoope, dan ju 4. bit ju 6. un uk ju 7. bit ju 9. Klasse. Aaltouhoope sunt dät 38 Bäidene un säks Koastere. Ju Skoule hääbe jo 1946 gruunded. Dät skäl ne Skoule weese, ju do sleswigske Sproaken un Sproakenfuulfoold stutsed. Ju Unnergjucht ron in do eerste Jiere in ferskeedene Sproaken, fuul uk ap Fräisk. 1956 häd Skouleboas Marie Tångeberg Fräisk offiziell as Unnergjuchtssproake fäästlaid. Dät waas fon dät Skoulegesäts so nit foarsäin, dät koant neen Fräisk, man jo hääbe fon dät Skoulamt niks kweeden, hääbe dät wainuumen. Dät geen so fääre bit 1970. Ju Tied hied sik annerd un wan do Bäidene foartied aal fon Huus uut Fräisk koanden, so waas dät nu oafte so, dät do junge Ljuude fon Fräisk goarniks moor ouwisten. Hoochdüütsk un Deensk wieren nu do Unnergjuchtssproaken. Man uk Fräisk is blieuwen un wäd do Bäidene leerd un bietiede uk as Unnergjuchtssproake bruukt. == Ferbiendengen == * [https://web.archive.org/web/20100127160831/http://www.risumskole.de/indextysk.html Wäbsteede fon ju Skoule Risum] (deensk, fräisk, hoochdüütsk) [[Kategorie:Anwoande Wietenskup]] [[Kategorie:Pädagogik]] j0c25djpnpa9f2jj85r64sskadsubuf 0 3190 24943 2009-10-30T15:32:16Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Loangstwoogenseender]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loangstwoogenseender]] 4bwu2x1u2mdn0yau89v3qbbec8grad3 0 3191 120306 104227 2021-10-09T07:41:06Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki Do '''Aminosüüren''' sunt ne Klasse fon organiske Ferbiendengen. Do bestounde toumindest uut ne Carboxylgruppe (-COOH) un ne Aminogruppe (-NH<sub>2</sub>). Bie do natüürelk foarkuumende Aminosüüren stoant ju Aminogruppe an dät C-Alpha-Atom ieuwenske dät [[Koolestof]]-[[Atom]] fon ju Carboxylgruppe (-COOH). (H = [[Woaterstof]]; C = [[Koolestof]]; O = [[Suurstof]]; N = [[Stikstof]]) == Biespiele == Ju eenfachste Aminosüüre is ''Carbaminsüüre''. Ju bestoant bloot uut düsse Deele, is oaber instabil. Natüürelk kon sunne Aminosüüre oaber uk n gratter Molekül weese. Dät Koolestofatom inne Midde mout nit fluks mäd ju Aminogruppe ferbuunen weese, deertwiske kon uk noch fuul weese, also rakt dät uk unnerskeedelke Aminosüüren. <gallery> Bielde:Carbaminsäure.svg|Struktuurfoarmel fon Carbaminsüüre, dät [[Koolestof]]-[[Atom]] inne Midde wuude nit mee oubielded, is oaber deer. Dät is touhoope mäd dät buppere [[Suurstof]]-Atom un ju OH-Gruppe n Deel fon ju Carboxylgruppe (-COOH). "H<sub>2</sub>N" is bloot uurs ne Skrieuwwiese fon NH<sub>2</sub>, also ju Aminogruppe. File:AminoAcidball.svg|Ne Alpha-Aminosüüre. Deer is noch twiske dät Koolestofatom fonne Carboxylgruppe un ju Aminogruppe NH<sub>2</sub> n CH mäd n Räst (R). Die Räst kon unnerskeedelk weese, also rakt dät uk ferskeedene Alpha-Aminosüüren. Bielde:Weisskarte.svg|Wan nu düsse Gruppe (dät CH mäd Räst un NH<sub>2</sub>) un dät C fonne Carboxylgruppe noch ne CH<sub>2</sub>-Gruppe is, is dät ne Beta-Aminosüüre; wan deertwiske two CH<sub>2</sub>-Gruppen sunt, is dät ne Gamma-Aminosüüre. </gallery> == <small>L-</small> un <small>D-</small>Aminosüüren == Ne Aminosüüre kon as ju Speegelbielde fon uurs een uutsjo. Do wäide dan as <small>L-</small> un <small>D-</small>Aminosüüren beteekend. Ap do Bielden sjucht me as Biespile <small>L-</small>Alanin links un <small>D-</small>Alanin gjuchts. In düsse Bielden (Struktuurfoarmeln) sunt dät C fonne Carboxylgruppe un ju CH-Gruppe, an ju die Räst (CH<sub>3</sub>) un ju Aminogruppe (NH<sub>2</sub>) un ju Carboxylgruppe honget, nit meeoubielded, do sunt oaber deer. Dät ju Ferbiendenge twiske ju Aminogruppe (NH<sub>2</sub>) un ju nit meeoubieldede CH-Gruppe as swotten Kiel teekend is, betjud, dät ju Aminogruppe in dän Faandergruund stoant (Sun Molekül is je inne Realität 3-dimensionoal). <br /> [[Bielde:L-Alanin - L-Alanine.svg|120px]]&nbsp;&nbsp;[[Bielde:D-Alanine.svg|130px]] <br /> Wan nu also toun Biespil dät <small>D-</small>Alanin uumetraald wäd, is dät nit identisk mäd dät <small>L-</small>Alanin, dan wan me n <small>D-</small>Alanin uumetraalt, stoant ju Aminogruppe in n Bäätergruund un nit in n Faandergruund as bie dät <small>L-</small>Alanin. == Peptidbiendengen == [[Bielde:Peptidformationball.svg|right|300px|thumb|Ferbiendenge fon two Aminosüüren toun Dipeptid]] Ne Aminosüüre kon sik mäd uurs ne Aminosüüre ferbiende. Deerbie gungt fon ju eene Aminosüüre n Woaterstof-Atom uut ju Amino-Gruppe ferlädden, bie ju uur Aminosüüre gungt ne n Suurstof- un n Woaterstofatom uut ju Carboxylgruppe ferlädden. An do Steeden, wier do Atome ferlädden geen sunt, äntstoant dan ne Ferbiendenge twiske do two Aminosüüren. Do Atome, do ferlädden geen sunt (two Woaterstofatome un een Suurstofatom) ferbiende sik tou Woater (H<sub>2</sub>O). Sunne Ferbiendenge uut two Aminosüüren hat Dipeptid, uut tjo Aminosüüren hat dät Tripeptid un uut fuul Aminosüüren hat dät Polypeptid. == Biologiske Betjuudenge == [[Bielde:Stożki2.jpg|left|thumb|200px|In eenige Oaiwiete fon do ''[[Conidae]]'' rakt dät uk <small>D-</small>-Aminosüüren, man dät sunt Uutnoamen. Normoal rakt dät in Oaiwiete bloot <small>L-</small>Aminosüüren.]] [[Oaiwiete]] ( feekelk: ''Proteine'' ) sunt Polypeptid-Kätten uut Alpha-Aminosüüren. Do maaste Aminosüüren, do in Oaiwiete tou fienden sunt, sunt <small>L-</small>Aminosüüren. <small>D-</small>Aminosüüren rakt dät bloot in do Oaiwiete fon eenige Lieuweweesen, as toun Biespil do ''[[Conidae]]'' (Ne Familie fon Seesniggen, do foarallen in do tropiske Meere lieuwje). Ne Aminosüüre, ju n Deel fon n Oaiwiet weese kon, wäd as "proteinogen" beteekend. == Wällen == * [https://web.archive.org/web/20090803144718/http://www.biologie.uni-hamburg.de/b-online/d16/16j.htm Ne Siede fon ju Universität Hamburg uur Aminosüüren] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Chemie]] iy5zl6pddhf145oglco1kfe2qf8ydqz 0 3192 120254 112517 2021-09-02T22:26:50Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[File: Protein_mosaic.jpg|thumb|protein model mosaic.]] Do '''Oaiwiete''' ( feekelk ''Proteine'', buute fon't roomelster Säspel ''Aaiwiete'', Düütsk:''Proteine, Eiweiße'' ) sunt uut [[Aminosüüren]] apbaude besunners groote Moleküle (Polypeptidkätten). Do spielje in dän Apbau fon alle Sällen ne wichtige Rulle. == Ruumte-Struktuur == [[Bielde:ProteinStructures.png|thumb|right|200px|1.: N Deel fon ju Aminosüüresequenz fon n Protein, also fon ju Primärstruktuur<br />2.:Links een Bielde fon n β-Fooldblääd in rood, wät mäd n Strieke un n uur Fooldblääd, bee in grau, ferbuunen is. Dät sunt Sekundärstruktuure. Gjuchts een α-Helix in rosa, uk ne Sekundärstruktuur.<br />3.:Ju Tertiäre Struktuur fon n gans Protein.<br />4.: Hier sunt moorere Proteine in een Quartärstruktuur teekend.]] Ju Ruumte-Struktuur wäd apdeeld in Primär-, Sekundär-, Tertiär- un Quartär-Struktuur. Dät betjudt nit in älken Faal, dät n Protein bloot een fon düsse Struktuure hiede, noa, do Struktuure beskrieuwe bloot unnerskeedelke Oainskuppe fon ju Ruumtestruktuur. Fonsäärm rakt dät in dän Häärstaalengs-Ouloop fon Oaiwiete ([[Proteinbiosynthese]]) unnerskeedelke Stadien, deeroane mongs ju Aminosüüresequenz al deer is, man ju Fooldenge in ju Ruumte noch nit. === Primär-Struktuur === Ju Primär-Struktuur fon n Protein beskrift ju Aminosüüre-Sequenz, dät hat, wäkke Aminosüüren in dät Protein sunt, un in wäkke Riegenfoulge. Wan deer bloot n gans litjen Unnerskeed twiske two Proteine is, sunt dät al two ferskeedene Proteine. Dät jält natüürelk uk foar do uur Struktuure. === Sekundär-Struktuur === Ju Sekundär-Struktuur beskrift ju Ruumte-Struktuur fon aan spezifisken Ousnied fon dät Protein. So aan Ousnied kon as Helix (Moortoal:Helices), as Fooldblääd (düütsk:Faltblatt) af as n Strik (düütsk:Schleife) apbaud weese, wierbie dät fon Helices, Fooldbleede un Strieke moorere Varianten rakt. Oafter rakt dät: * α-Helix * π-Helix * 3<sub>10</sub>-Helix * β-Fooldblääd * β-Strieke <gallery> Bielde:AlphaHelixBALL.png|Ne α-Helix in n Protein Bielde:Betasheet.png|N β-Fooldblääd in n Protein </gallery> === Tertiär-Struktuur === Ju Tertiär-Struktuur fon n Protein beskrift nu ju Ruumte-Struktuur fon dät heele Protein, wo dät uut do ferskeedene Sekundär-Struktuure as Helices, Fooldbleede un Strieke apbaud is. === Quartärstruktuur === Ju Quartäärstruktuur beskrift, wo sik moorere Protein-Moleküle tou aan Komplex ounoardenje. == Wällen == * [https://web.archive.org/web/20140313132924/http://www.biologie.uni-hamburg.de/b-online/d17/17d.htm Ne Siede fon ju Universität Hamburg uur Peptide un Proteine] [[Kategorie:Oaiwiet| ]] g8gdj9wbis9rt5ypc5uut4klfdjoa8u 0 3193 105953 104231 2013-03-11T11:06:37Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q123619]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Nukleinsüüren''' sunt Kätten uut [[Nukleotid]]e. == Chemiske Struktuur == [[Bielde:Nukleinsäure.svg|thumb|200px|Ne Nukleinsüüre uut tjo Nukleotide. Dät Sukkermolekül (Hier: [[Ribose]]) is rood teekend, die Phosphat-Räst türkis un juu Nuklein-Base is nit meeteekend, oaber deer is beskrifted, wier juu sik anslut. H = [[Woaterstof]]; O = [[Suurstof]]; P = [[Phosphor]]; C = [[Koolestof]].]] Älk Nukleotid bestoant uut: * N Sukker * N Phosphoat-Räst * Ne Base: Doo Nuklein-Basen af Nukleo-Basen wäide apdeeld in: ** Purin-Basen: *** [[Adenin]] *** [[Guanin]] *** [[Hypoxanthin]] *** [[Xanthin]] ** Pyrimidin-Basen *** [[Cytosin]] *** [[Thymin]] *** [[Uracil]] Düsse Nukleotide sunt Deele fon juu Nukleinsüüre. == Biologiske Betjuudenge == [[Bielde:RNA-comparedto-DNA thymineAndUracilCorrected.png|thumb|200px|left|DNA un RNA in n Fergliek]] In juu belieuwede Natuur rakt dät bloot two Nukleinsüüren: [[Ribonukleinsüüre]] (RNA) mäd dän Sukker Ribose un [[Desoxyribonukleinsüüre]] (DNA) mäd dän Sukker Desoxyribose. Truch ferskeedene Sequenzen (Riegenfoulgen) fon Nukleotide kon ferskeedene Information spiekerd wäide. So spiekert juu DNA juu genetiske Information (Äärwgoud) fon doo Lieuweweesen un eenige Viren, wierbie dät uk Viren rakt, doo hiere genetiske Information mäd RNA spiekerje. Normoal is RNA deertou, uum Äärwgoud in [[Proteine]] uumetousätten. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Chemie]] [[Kategorie:Genetik]] aqfdl8top2vonlomeawhso61scg0hpf 0 3195 115344 104233 2018-01-09T16:53:14Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Mexico (orthographic projection).svg|thumb|Steede fon Mexiko]] '''Mexiko''' ([[Spanisk]]: ''Estados Unidos Mexicanos'') is n Lound in [[Midden-Amerikoa]]. Ju Haudstääd is Mexiko-Stääd. Deer woonje 106.202.903 Moanskene ([[2005]]). In dät Noude wäd Mexiko begränsed fon do [[Fereende Stoaten]]. In dät Suude fon [[Belize]] un [[Guatemala]]. [[Kategorie:Lound in Noudamerikoa]] [[Kategorie:Mexiko| ]] 71esz3ywuj6qvact1fpcnjjhnay5fhd 0 3196 104235 100458 2013-03-08T14:52:21Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 61 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q69564]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Taiga.png|thumb|350px|Gebiet fon de Taiga (Boreale Zone)]] Ju '''Taiga''' is n Gebiet in dät Noude fon [[Ruslound]], in [[Skandinavien]] un in [[Kanada]], wier fuul Näddelboome woakse. == Noome == Dät ruske Woud тайга́ kumt uut dät Mongoliske, un betjut ''Näddelwoold''. Do Düütske kweede mongs fon ''Boreale Zone'' of ''Borealer Nadelwald'', 'boreaal' kumt uut dät [[Latiensk]]e un hat sofuul as 'Noudwiend'. {{stump}} qxepx9rn4kslz8f2ailse85rbtuofax 0 3197 104238 102511 2013-03-08T14:52:36Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 110 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q21195]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Scandinavia.TMO2003050.jpg|thumb|Satellitbielde fon Skandinavien]] '''Skandinavien''' is n groot Hoolichailound in dät Noude fon [[Europa]]. Deerap sunt do Stoaten [[Sweden]] un [[Norwegen]]. Deelwiese wäd die Begriep uk synonym foar "Noudeuropa" bruukt, wiertou histoorisk un kultuurell do Stoaten [[Dänemark]], [[Finlound]], [[Ieslound]], [[Norwegen]] un [[Sweden]] heere. {{Commonscat|Scandinavia}} {{geostump-links}} [[Kategorie:Europa]] s2ebshdqnd3nmosgfn5yni3n7bo3mdd 0 3198 123349 122412 2024-02-27T17:30:56Z Magnefl 5063 Ienwoonere wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Kongeriket Norge<br />Kongeriket Noreg<br /> Köönichriek Norwegen| Noome = Norwegen | Flaage = Flag of Norway.svg | Woapen = Coat of Arms of Norway.svg | Steede = Europe-Norway.svg | Woalspruch = Alt for Norge | Amtssproake = [[Norsk bokmål]]<br />[[Nynorsk]] | Haudstääd = Oslo | Stoatsfoarm = parlamentariske Monarchie | Fläche = 385.207<ref name="kart">[https://www.kartverket.no/Kunnskap/Fakta-om-Norge/Arealstatistikk/Arealstatistikk-Norge/ Arealstatistics for Norway 2020, Kartverket, mapping directory for Norway] Accessdate=2020-03-10</ref> | pztWoater = 6| Ienwoonere = 5.550.203<ref name="ssbf">[https://www.ssb.no/en/befolkning/statistikker/folkemengde/aar-per-1-januar Population, january 01 2024, Statistics Norway] Accessdate=2024-02-27</ref> <small>(2024)</small>| Täljier = 2024| Munte = Krone = 100 øre| Muntkode = NOK| Tiedzone = +1 | Fierdai = [[17. Mai]] | Nationoalhymne = - Ja, vi elsker dette landet <br />[[File:Norway (National Anthem).ogg]]| Loundkode = NO | Auto-Känteeken = N | Internet-TLD = .no | Telefonfoarwoal = 47 | }} [[Bielde:Map_Norway_political-geo.png|thumb|upright=1|Steede fon Norwegen in Europa]] '''Norwegen''' is n Lound in [[Skandinavien]]. Dät wäd begränsed fon [[Sweeden]], [[Finlound]] un [[Ruslound]] un häd 5.550.203 Ienwoonere ([[2024]]). Ju Haudstääd is [[Oslo]] un häd 634.463 Ienwoonere ([[2014]]). == Geskichte == As [[Sweeden]] in 1521 juu Kalmarunion ferlädden hiede, wuude Norwegen ne Oard Provinz fon [[Dänemark]]. In 1814 keem Norwegen wier bie Sweden. Do kreech Norwegen sien oaine Ferfoatenge un moor Säärmbestimmenge. In dat Jier 1905 wuude Norwegen n uunouhongigen Stoat. == Wällen == <references/> [[Kategorie:Norwegen| ]] [[Kategorie:Lound in Europa]] 14qpoy3zujx203fcv8fnn1khebf6h1g 0 3199 114580 105426 2017-09-06T22:17:12Z 2001:E68:4430:E224:52F:38E9:FD07:52B2 Jr wikitext text/x-wiki Juu '''Binnertropiske Konvergenz''' af '''Binnertropiske Konvergenz-Zone''' (Oukuutenge: ITC (fon Ängelsk '''''I'''nter '''T'''ropic '''C'''onvergence'' af ITCZ fon Ängelsk '''''I'''nter'''t'''ropical '''C'''onvergence '''Z'''one'') is ne Djoopdruk-Lienje in doo Tropen, deer, wier Noudaast-Passat un Suudaastpassat sik träffe. {{geostump}} [[Kategorie:Geographie]] M dcxctktijpnp4tsxke4k2e05q57jekn 0 3200 25082 2009-11-03T06:58:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Binnertropiske Konvergenz]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Binnertropiske Konvergenz]] 11fk25ib957ag1mvvymi8811henye14 0 3201 104243 93580 2013-03-08T14:53:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 56 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q787595]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>'''{{PAGENAME}}'''</big></big><br /> |- | style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" |- | align="center" width="140px" | | align="center" width="140px" | |} |- | align=center colspan=2 | [[Bielde:Pigazzano centro.jpg|300px]] |} '''Pigazzano''' (dät is die italieniske Noome) af '''Pigàsàn''' (dät is die Wääst-Emilianiske Noome) is n Deel fon juu Meente, Travo / Traf. Sukke Meentedeele in [[Italien]] heete ap italienisk "frazione", ap Wääst-Emilianisk "fraziun". Dät is inne Provincia di Piacenza / Pruvincia d' Piasëinsa) in [[Emilia-Romagna]]/Emilia-Rumagna, [[Italien]]. Dät Gebiet fon Pigazzano is sowät 6,2 km². In düssen Meentedeel lieuwje duusend Ljuude (in't Jier 2009). {{geostump-links}} jt3nwqlca8rdsx2iwdj4xhe34dd88xw 0 3202 25299 2009-11-08T20:14:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pigazzano]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pigazzano]] 499zm4tgnj6ph7r0p1ltoj36dyzcysa 0 3203 122524 122523 2023-05-06T13:59:24Z Murma174 1663 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/MissSugbo94|MissSugbo94]] ([[User talk:MissSugbo94|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:Murma174|Murma174]] wikitext text/x-wiki [[Image:Ampoules.jpg|thumb|right|200px|LED-Lampe mäd [[Bajonetsluutenge|Bajonetfout]]]] [[Image:E27 with 38 LCD.JPG|thumb|200px|LED-Lampe mäd Edison [[Edison Skruuwengewiende|E27]] (27 mm) Skruuwengewiende.]] Ne '''LED-Lampe''' is n [[Solid-state lighting|SSL]] (solid-state lighting) [[Lampe]] apbaud uut ne Gruppe fon [[Led]]s ([[Ljoachtdiode]]n). Do Karakteristieke fon do anwoande Leds in de Lampe bestimme touhoope mäd dän [[Eepengewinkel|Stroalengswinkel]] die [[Luchtstroom]], [[Luchtstäärkte]] un [[Faawentemperatuur|Faawenwiergoawe]]. ==Wiet Lucht== Wiet Lucht in LED-Lampen wuud uursproangelk moaked truch mäd Hälpe fon n [[UVLucht|UV]]-LED ne [[Fluoresenz|fluoresierjende]] Loage ('[[Phosphor]]') tou beljoachten. Intwiske rakt dät uk Variante do der fluks [[wiet Lucht]] uutstroalje. Uum wook wiet Lucht tou kriegen wäide wier uur Stoffe ferwoand, do ne woorm-wiete kleur emittierje, as Gould. ==Model== LED-Lampen rakt dät in ferskeedene Modelle, wierbie ju Foarm fon ne gewöönelke Glöipeere mäd eventuel ne groote Edison-Foatenge ([[E27]]). Dät rakt uk uum Modelle mäd ne litje Edison [[E14]]-Foatenge, [[Bipin fout|GU5.3]]-Stikfout (Bipin-Foet) of [[Bajonetsluutenge|GU10]]-Bajonetfout. Bie LED-Lampen sunt die [[Luchtstroom]] (in Lumen), ju [[Lichtstäärkte]] (in Millicandela) un die Stroalengswinkel (in ̊) relatierd. ==Stroalengswinkel== *Bie n litjeren Stroalengswinkel wäd ju Luchtstäärkte (Hällegaid) gratter, wülst die Luchtstroom (Masse Lucht) sik nit annert. Biespil: n 4000 mcd 30̊ LED stroalt juust sofuul Lucht uut as n 1000 mcd 15̊ LED. Die Stroalengswinkel is halwierd in de Bratte as uk in de Hööchte, ju Luchtstäärkte is deermäd fjauermoal so stäärk. Sjuch uk [[MR16]]. ==Luchtstroom== [[Luchtstroom]] is ne Mäite foar ju Masse Energie ju n Luchtwälle in aal Gjuchten uutsoant. Ju Eenhaid fon Luchtstroom is die [[Lumen (Physik)|Lumen]]. Die Luchtstroom fon ne Glöipeere fon 40 Watt is t.B. 300 [[Lumen (Physik)|lm]] . ==Luchtstäärkte== Ju [[Luchtstäärkte]] fon ne Luchtwälle is ju Masse Lucht ju de Wälle ourakt. Ju wäd foar LEDs uutdrukt in [[Millicandela]] (mcd). 1000 Millicandela is gliek an 1 [[Candela (Eenhaid)|Candela]]. Ju Luchtstäärkte is t.B. 590.000 [[Candela (Eenhaid)|mcd]]. ===Millicandelas ätter Lumen=== Uum annaierjend ju Masse Lumen uuttoureekenjen wäd ju Taal Candelas deeld truch de Deeltaal ju tou dän Stroalengswinkel fon ju Lampe heert (sjuch [[MR16]]). *Biespil: 590.000 mcd = 590 [[Candela (Eenhaid)|cd]], ne Lampe mäd n Stroalengswinkel fon 40̊, 590/2,64 = 223,48 Lumen. Foarloage:Luchtstroomtabelle {| class="prettytable" ! [[Millicandela]] !! [[Boogengroad|Stroalengswinkel]] !! Deele truch |- | || 5̊ ||167,22 |- | ||10̊ || 41,82 |- ||| 15̊ ||18,50 |- | ||20̊ || 10,48 |- | ||25̊ || 6.71 |- | ||30̊ || 4,67 |- | ||35̊ || 3,44 |- | ||40̊ || 2,64 |- | ||45̊ || 2,09 |} <br clear=all> ==Faawetemperatuur== Ju [[Faawetemperatuur]] kon anroat wäide in [[Kelvin (Eenhaid)|Kelvin]] of [[Mired]] (1 Millione deeld truch de Faawetemperatuur in Kelvin). {| class="prettytable" ![[Faawetemperatuur]] !! [[Kelvin (Eenhaid)|Kelvin]] !! [[Mired]] |- |Extroa woormwiet || < 2700 [[Kelvin (Eenheid)|K]]|| 370 [[Mired|M]] |- |Woormwiet || 3000 - 3200 [[Kelvin (Eenhaid)|K]]|| 333 - 345 [[Mired|M]] |- |Näitroal wiet || 5000 [[Kelvin (Eenhaid)|K]] || 250 [[Mired|M]] |- |Köilwiet || > 8000 [[Kelvin (Eenhaid)|K]] || 200 [[Mired|M]] |} ==Foardeele== As bereekend foar 10.000 Baadenuuren: {| align="center" |-align="center" | | Anskafkostenge | + | (Stroomferbruuk × Stroompries) | = | Totoale Kostenge |-align="center" |[[Image:Info bulb.png|42px]]<br />Glöipeere | 10 × € 0,45 | + | 25 W × 10.000 h × € 0,18 / kWh | = | € 49,50 |-align="center" |[[Image:Sparlampe.svg|15px]]<br />Spoarlampe | 2 × € 6,00 | + | 11 W × 10.000 h × € 0,18 / kWh | = | € 31,80 |-align="center" |[[Image:Crystal_ktip.png|42px]]<br />LED-Lampe | 1 × € 25,- | + | 5 W × 10.000 h × € 0,18 / kWh | <math> = </math> | € 34,- |-align="center" !colspan="4" align="right"| <math> \mathrm{Bespoarenge} </math> | = | € 15,50 blw. - € 2,20 |} ===Lieuwensduur=== Ne LED-Lamp kon theoretisk uungefäär 50.000 Baadenuuren meegunge (ne normoale Glöipeere funktioniert in n Truchsleek 1.000 Baadenuuren, Ne Spoarlampe (Kompaktljuchtlampe) twiske 6.000 un 15.000 Baadenuuren, ouhongich fon ju Marke). In n Praxis stoalt sik hääruut, dät ne LED-Lampe in n Truchsleek 10.000 Baadenuuren uuthaalt. Die Luchttouräächfaal uur ju ganse Tied is minner as 30%. Ju Lampe wäd minner heet un is swänk- un steetbeständich. Deerjuun konnen ju Glöipeere un ju Spoarlampe disse Waarmte ferdreege, in Juunsats tou ju LED-Lampe, ju neen hooge Temperatuure ferdreege kon. Dät is die wichtichste Gruund, wieruum apstuuns noch neen LED-Lampen tou kriegen sunt, do der beträfs Luchtärdraach un Formoat gliekwäidich sunt an t.B. ju 60W Glöipeere. Ne LED=Lampe ferdrächt goud dät gaue Ien- un Uutskaltjen, un ju kon sunner Probleme oubländed wäide. ===Energieferbruuk=== Do LED-Lampen fon däälich reeke sowät 50% fon ju apnuumene Energie ou in Lucht. Bie ne Spoarlampe is dät sowät 35% un bie ne Glöipeere 10%. Ju Räst wäd uumetou ouroat as Waarmte. ===Ienskaltied=== Bie ne Spoarlampe duurt dät eenige Sekunden eer ju dän fulboodige Luchtärdraach rakt, wier ju LED-Lampe fluks ätter dät Ienskaltjen dän fulboodige Luchtärdraach rakt. ==Ätterdeele== LED-Lampen sunt djuur bie n Anskafjen. Eende 2008 kostede ne 6 Watt LED-Lampe (tou ferglieken mäd ne 75 Watt Glöipeere) twiske 25 un 45 Euro. Midde 2009 is die Pries al wät faalen. LED-Lampen reeke täämelk häl Lucht un dät wäd deeruum ourät, liek in ne LED-Lampe tou kiekjen. Uk hieden LED-Lampen eenige Jiere häär n litjeren Stroalengswinkel, wiertruch jo minner goadelk wieren uum toun Biepsil n gansen Ruum tou beljuchten. Apstuuns rakt dät genouch LED-Lampen tou koopjen mäd n Stroalengswinkel fon 360̊. Die grootste Ätterdeel fon LED-Lampen is sunner Twieuwel ju Faawetemperatuur. Ju wäd nämmelk as koold un uunkemoudich fäild. Man apstuuns (Midde 2009) sunt woormwiete un extroa woormwiete LED-Lampen tou kriegen. Do sunt mäd ne gans tänne Gouldloage bedäkt, wiertruch dät Lucht molliger un jeeler wäd. Uk ju Faawenwiergoawe-Index, ju der wiest of aal Faawen bie Beljuchtenge apa ne natüürelke Wiese wierroat wäide, is bie LED-Lampem noch nit optimoal. Foar ju Akseptierenge fon LED-Beljuchtenge in de Huus is dät n wichtigen Faktor. ==Unnersäikenge== * Mäd [[Nanoimprint-Lithographie]] wäd ju Luchtreekende Uurfläche fon dät [[Polymeer]] fergratterd. Uk wäd Unnersäikenge dät uum do LED-Lampen gauer produtsierje tou konnen.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/scotland/glasgow_and_west/7162606.stm BBC-Institute of Photonics]</ref> ==Toukumst== Weegen do läige Stroomkostenge un dän loange Lieuwendsduur wollen LED-Lampen in de Toukumst woarskienelk fuul fon do uur Lampensoarten ärsätte. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Technik]] jdrgswn4rw11hu6c2ngbrrp78uuxri6 0 3205 120501 108750 2022-01-30T19:02:20Z Amherst99 1465 wikitext text/x-wiki [[Image:RBG-LED.jpg|thumb|250px|]] [[Image:Verschiedene LEDs.jpg|thumb|250px|]] Ne '''Ljoachtdiode''' (uk ''[[Lumineszenz]]-Diode'', kuut '''LED''' foar ''light-emitting diode'' of uk ''luchtemittierjende [[Diode]]'') is n elektronisk [[Hoolichlaiter]]-Bauelement. Lapt truch ju Diode Stroom in Truchläitgjuchte, so stroalt ju Lucht, [[Infraroodstroalenge]] (as Infrarooddiode) of uk [[Ultraviolettstroalenge]] mäd ne Woogenlaangte, ju der ouhonget fon dät Hoolichlaitermaterioal un ju [[Dotierenge]]. ==Geschichte== Die [[Ruslound|Ruske]] Wietenskupper [[Oleg Losev]] äntdäkte al hoolfwais do twintiger Jiere, dät Dioden Lucht uutstroalden, wan Stroom deertruch loope lät wuude. Al 1927 publizierde hie in ne ruske Tiedschrift Eenpeldhaide uur ju eerste LED un fräigede Patent an. Losevs Oarbaid wuud oawers nit beoachted un deertruch duurde dät bit 1962 eer ju LED wuudelk truchbriek. In dät Jier äntwikkelde [[Nick Holonyak]] ne wierkjende LED. ==Faawen== Ju [[Faawe]] fon dät ärtjuugde [[Lucht]] honget ou fon ju Soarte fon Materialien wier ju LED uut apbaud is, besunners fon ju Bratte fon ju “ferbeedene Zone” (ju [[Beendoustand]]) twiske dän [[Hoolichlaiter|Valenzbeend]] un dän [[Hoolichlaiter|Laitengsbeend]]. Deertruch lät sik uk ferstounde, wieruum ne LED mäd ne groote Woogenlaangte ne läigere Truchläitsponnenge häd, t.B. rood 1,5 [[Volt]] un blau 3,6 Volt. Deeruum dät ju Sponnenge uur de LED uk n bitje haager wäd bie n gratteren Stroom, wol ju ätter ne kuutere Woogenlaangte apschuuwe. So lät ne blaue LED bie läigen Stroom moor gräinsk un ne roode LED wäd (ieuwen!) jeel bie sofuul Stroom, dät ju stukken gungt. *Gallium-aluminiumarsenide (AlGaAs) - [[rood (Faawe)|rood]] [[infrarood]]&nbsp;<span style="background-color:red;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> *Aluminiumindiumgalliumphosphide (AlInGaP2) - [[djoop rood]] , [[rood (Faawe)|rood]] , [[rood orange]] en [[baadensteenjeel (Faawe)|baadensteenjeel]]&nbsp;<span style="background-color:red;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span>&nbsp;<span style="background-color:orange;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> *Galliumarseenfosfide (GaAsP) - [[Rood (Faawe)|rood]] [[orange (Faawe)|orange]] [[jeel (Faawe)|jeel]] (''baadensteenjeel'')&nbsp;<span style="background-color:red;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span>&nbsp;<span style="background-color:orange;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span>&nbsp;<span style="background-color:yellow;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> *Galliumnitride (GaN) - [[gräin (Faawe)|gräin]]&nbsp;<span style="background-color:green;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> *Galliumfosfide (GaP) - [[groen (Faawe)|groen]]&nbsp;<span style="background-color:green;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> *Zinkselenide (ZnSe) - [[blau]]&nbsp;<span style="background-color:#0055FF;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> *Siliciumcarbide (SiC) - [[blau]]&nbsp;<span style="background-color:#0055FF;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> *Indiumgalliumnitride (InGaN) - [[gräin (Faawe)|gräin]], [[blau]] of [[ultraviolett]]&nbsp;<span style="background-color:green;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span>&nbsp;<span style="background-color:#0055FF;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> *Diamant (C) - [[ultraviolett]] ===Blaue LED=== Ju Äntwiklenge fon de blaue LED häd loange ap sik täiwe lät. Blaue (un wiete) LEDs, gründed ap hoolichlaitend Galliumnitride sunt uutfuunen fon [[Shuji Nakamura]]. Eerste in do njuugentiger Jiere rakt dät betoalboare Uutfierengen mäd genouch Hällegaid ap t Määrked. Sunt [[2006]] stoant ju blaue LED ju gräine bolde nit moor ätter. Un as ju blaue LED tou Ferföigenge koom, wuud fulboodige [[RGB]-Faawenmiskenge muugelk. [[Image:Witte led close up.jpg|thumb|150px|right|LED ju der wiet Lucht uutstroalt. Ju Faawe fon dät Gehüüse is nit bestimmend foar de Faawe, ju ne LED uutstroalt. N truchsichtich Gehüüse kon daach uk rood, blau, gräin, jeel of älke uur monochromatiske Faawe uutstroalje.]] ===Wiete LED=== Wiete LEDs wuuden uursproangelk moaked truch mäd Hälpe fon ne djoopblaue LED ( [[Woogenlaangte]] 440nm) ne [[Fluoreszenze|fluoreszierjende]] Loage (mäd Uungjucht uk wäil '[[Fosphoreszenz|Phosphor]]' naamd) tou beljuchten. Uk [[TjofaawenLED]]s of [[RGB]]-LEDs konnen wiet Lucht uutstroalje. ===Infraroode LED=== Bolde aal Fierbetjoonengen foar elektroniske Apparoate seende hiere Kommando’s uur mäd Hälpe fon '''IR-LEDs'''. Do konnen n relativ hooch Fermuugen feroarbaidje. Infrarood-LEDs wäide uk fuul anwoand as integrierden Seender in [[Optokoppeler]]e, Sicherhaidskomponenten, wierbie ju seendende Siede un ju ämpfangende Siede optisk fääst ferbuunen sunt, man elektrisk goud fonnunner isolierd sunt. IR-LEDS konnen uk anwoand wäide as Hälpbeljuchtenge foar analoge un digitoale Video-Kameras mäd "Noachtapnoame", deer die [[Charge-Coupled Device|CCD]]-Apniemer uk geföilich is ap ju Woogelaangte fon ne IR-LED. * Disse Oainskup kon me uk benutsje uum tou kontrollierjen, of ne Fierbetjoonenge noch funktionniert: bie Kiekjen truch n elektronisken Säiker fon ne Video- of Photokamera schuul me dät Lucht sjo konne. * Ne IR-LED kon uk IR-Lucht fon ne twäide baadenjende IR-LED ämpfange un dan kon me dät Signoal meete mäd n [[Oszilloskoop]]. ===Moor Faawen=== Dät rakt uk Twoofaawen-LEDs. Dät sunt normoale LED-Gehüüse, in do oawers two LEDs integrierd sunt, do ne ferscheedene Faawe hääbe, t.B. rood un gräin. Wan me bee Faawen apljuchte lät, äntstoant jeel. Twoofaawen-LEDs konnen two of tjo Ansluutengen hääbe. Ne twofaawen-LED mäd two Ansluutengen wäd uk wäil ''wai-un-wier-LED'' naamd, ju Faawe annert sik truch ju Polarität fon dän Stroom uume tou kieren. Truch ju LED ap Wikselsponnenge antousluuten, äntstoant ne Miskfaawe. Mäd tjo Ansluutengen kon älke Miskfaawe fon rood un gräin moaked wäide, wan me dän Stroom truch do two LEDs apaat räägelt. Fääre rakt et ap t Määrked LEDs mäd moor as two Faawen, wierbie ju ''full-colour'' RGB-LED, ju ne roode, ne gräine un (maasttied two) blaue LEDs änthaalt, wiermäd dät fulboodige Faawenspektrum bestrieken wäide kon. Do wäide anwoand in toun Biespil groote Ättergjuchtentikkere un Bieldeschärme. ==Energieferbruuk== Monochromatiske LEDs hääbe maasttied ne hooge Energie-Uutbüüte un sliete nit truch Bruuken. Dät rakt ferscheedene gongboare Mäiten, swonkjend fon 1,8 mm bit 20 mm, wierfon 3 un 5 mm maast foarkuumen däd. Do konnen truch Ansluutengen ap ne Laaderploate fäästlooded wäide. ===Optiske Oainskuppe=== [[Image:Openingshoek.png|right|thumb|200px|Ferscheedene Eepengewinkele]] Truch ju Hoolichlaiterkonstruktion fon ne LED wäd dät uutsoande Lucht al n Bitje bündeld. Disse Bündelenge wäd apsichtelk fergratterd deertruch, dät me dät Kristal in n Rel=flektor montiert uum mäd n gratteren [[Eepengewinkel]] ne grattere Luchtintensität tou beloangjen. Do allerhälste LEDs (in dät Jier 2005 moor as 20 [[candela|cd]] of uk 20&nbsp;000 mcd) hääbe n gjucht smällen Eepengewinkel (minner as 20 Groad). N Reekenbiespil: n LED fon 25&nbsp;000 mcd mäd n Eepengewinkel fon 20 Groad stroalt ne Masse Lucht uut fon: cd × sr(steradiaal) → 25&nbsp;000 × 2p(1-cos(20p/360)) = 2&nbsp;386 Millilumen = 2.4 Lumen. Toun Fergliek: ne 100 W Glöipeere lääwert uum 1200 Lumen; uum ne 100W Glöipeere tou ärsätten bruukt me also 1200/2.4 = 500 LEDs. Ouhongich fon ju Ounweendenge kon dät Gehüüse mat, gefaawed-truchsichtich of kloor-truchsichtich wääld wäide. Ne matte LED ljucht truch n grootene Eepengewinkel as Ganses täämelk gliekmäitich ap un oaint sik deermäd as [[Kontrollampe]]. ===Hoochhällegaids-LED=== LEDs hääbe in n Ounfang Skalenbeljuchtengslampen un Kontrollampen ärsät. Uum dät Jier 2000 roat dät ne näie Äntwiklenge, wiertruch nu uk LEDs mäd ne fuul haagere Hällegaid produtsierd wäide konnen. Hiertruch sunt disse Hoolichlaitere nu stoadich in n Apmarsk uum Glöipeeren tou ärsätten, toun Biespil in Ferkiersampele un Woarschauengsluchtere bie Boanuurgonge. Truch hiere fuul laangere Lieuwendsduur, groote mechaniske Steetfäästegaid, fuul litjeren Energiebedarf un deertruch fuul minner Waarmte-Ougoawe sunt do ne billige un Uumwaareld-früntelke Alternative. Näiere Typen konnen al bolde do [[Halogeen]]-Lampen ärsätte; jo ferbruuke minner Energie un sun nit nit fuul djurre. ===Wierkengsgroad=== Dät rakt n wichtigen Unnerscheed in dän [[Wierkengsgroad]] foar faawige monochromatiske LEDs ap ju eene Siede un wiete LEDs ap ju uur. Ne monochromatiske LED, besunners ne roode, kon gjucht wirtschaftelk weese (bit sogoar 50% fon ju elektriske Energie wäd uumesät in Lucht). Dät loont düütelk, sukke LEDs tou benutsjen insteede foar Glöipeeren in roode Ferkiersampele: ju Glöipeere häd ne totoale Wierkengsgroad fon sowät 5% un deerfon gungt dan uk noch fuul ferläddenin dät roode Glääsfilter). Uk paaset hier die litje Eepengewinkel fon ne LED gjucht goud. Die Wierkengsgroad fon ne wiete LED is fuul litjer as die fon ne roode: ne wiete LED is touhoopebaud uut ne blaue LED (mäd al n n läigeren Wierkengsgroad as ju roode) un ne Phosphor-Loage ju n Deel fon dät Lucht uumesät in jeel, wierbie fuul Energie ferlädden gungt. Jeel kombinierd mäd blau rakt dan n wieten Iendruk. Wiete LEDs sunt truch dit Prinzip nit of bolde nit moor wirtschaftelk as groote Glöipeeren (fon sowät 100 [[Watt]]). Litje Glöipeeren as in Taaskenlampen hääbe oawers n noch litjeren Wierkengsgroad; deeruum un wült dät Lucht fon do hälle LEDs stäärk bunneld is, rakt dät noch wäil Anweendengen, wier Ärsats nutselk weese kon. Ju maast wirtschaftelkje Beljuchtenge wäd uurigens bilded fon [[Fluoreszens-Lampe]]n, wan me ju Taal Lumen pro Watt betrachtet. [[Image:Led1.jpg|thumb|250px|Ne hälle, wiete LED]] '''Luchtstroom ferglieked''' * Ju ooldwaareldske [[Glöipeere]]: 12 bit 15 Lumen pro Watt (ouhongich fon ju Laistenge fon de Lampe). * Ju [[Halogeenlampe]]: uum 20 Lumen pro Watt * Do maast moderne (2008) superhälle wiete LEDs (Typ superflux): koopmonnisk tou kriegen 40..60 Lumen/W * Ne moderne Spoarlampe (15 W): 55-60 Lumen pro Watt * [[Fluoreszenslampe|Roorenlampe]]: ca. 100 Lumen pro Watt, mäd n Colour Rendering Index fon 95 (Philips) *[[Natriumlampe]]n (Sträitenbeljuchtenge): 120-200 Lumen pro Watt. Ne moderne Spoarlampe is also wirtschaftelker as dän maast moderne LED. Ne LED slacht wäil ju ooldwaareldske Glöipeere, man nit do moderne Spoarlampen. Die Pries fon ne moderne LED is uungefeer 15 Eurocent pro Lumen; dat is sowät 15x sofuul as dän Pries fon ne gewöönelke Spoarlampe, ju der minner as 1 Eurocent pro Lumen kostet (2006). Uk in Pries kon ne LED also goarnit konkurrierje. Ju Lieuwendsduur is oawers gans goud, mindestens 50&nbsp;000 Uuren, juun hööchstens 18&nbsp;000 Uuren fon sogoar do maast moderne Roorenlampen un Natrium- of Kwiksäälwerdamplampen. Bloot do sonaamde "long life" gunge mäd n goud Foarschaltapparoat wäil bit 84.000 mee. Disse Lieuwendsduur is gruunded ap n technisken Uutfaal fon hööchstens 10% un maximoal 10% Touräächgungen fon dät Lucht. Bie do maaste LEDs mäd hooge Laistenge wäd ju Luchtstäärke mäd de Tied loangsoam minner. Buutendät nieme Lieuwendsduur un Luchtärdraach stäärk ou wan ju LED heet wäd. Ne goude Köilenge is noodweendich un dät moaket him wier gratter un swarrer. Bolde naan eenpelden Fabrikant garantiert Lieuwensduur un Luchtärdraach. Hoochlaistengs-LEDs sunt minner wirtschaftelk in Luchtärdraach pro Watt (toun Biespil Luxeon K2 fon Philips: 24 Lumen pro watt [2008]) in Fergliekenge mäd litjere LEDs (toun Biespil superflux 4-chip-LEDs: 44 Lumen pro Watt [2008]). N litjeren LED is also gans wirtschaftelk in Luchtärdraach, oawers rakt man gans min Lucht (3 bit 5 Lumen), deeruum dät die maximoale elektriske Stroom truch de LED nit groot weese duur. ti9wx6q0hfpaath5qctyp2ziosx1zu9 0 3206 25471 2009-11-12T18:36:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ljoachtdiode]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ljoachtdiode]] fiyqajzi4db2nbs1on1qbyrbxsu7guv 0 3208 25500 25495 2009-11-13T17:01:08Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelte Weiterleitung zu [[Aastfräislound]] wikitext text/x-wiki #weiterleitung [[Aastfräislound]] o20ns90ieecpplpucmui45b75qfxx7z 14 3210 44173 25527 2010-10-18T20:59:15Z Tlustulimu 35 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] 0gprg5py27umv9ttyl1dznu843003p1 10 3212 25685 25562 2009-11-17T18:17:36Z Heinz 88 häd "[[Foarloage:Benutser zh-1]]" ätter "[[Foarloage:Benutser zh-1 sunner chinesiske Schrift]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki {{Babel field 1| letter code size=1.5em| letter code=[[Hoochchinesisk|zh]]| text size=0.83em| text={{#switch: {{{mw|}}} | 1 | Gāi yònghù kěyǐ shǐyòng '''[[:Category:Benutser/Sproake zh-1|jiǎndān]][[Category:Benutser/Sproake zh-1]]''' de [[:Category:Benutser/Sproake zh|Zhōngwén]][[Category:Benutser/Sproake zh]] jìnxíng jiāoliú. Tā bù shūxiě hànzì. Tā shàncháng [[Pinyin|Hànyǔ Pīnyīn Fāng'àn]].}}}} ra33rmv2hiudu692jbw5l3otld2imkb 10 3214 111027 107710 2015-07-29T12:34:38Z Tlustulimu 35 Korrektuur wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} | 01 =Litoměřice Sv Štěpán.jpg | 02 =Vaclav Klaus headshot.jpg | 03 =RT6N1.JPG | 04 =Skyline Frankfurt am Main.jpg | 05 =Tortoise-Hatchling.jpg | 06 =Peru Machu Picchu Sunrise.jpg | 07 =Triumph Tulip Tulipa 'Prinses Irene' Single 2859px.jpg | 08 =Japanese_Squirrel_edited_version.jpg | 09 =Rubik's cube.svg | 10 =Black_gorilla.jpg | 11 =Savannah_Cat_closeup.jpg | 12 =Eichhörnchen Düsseldorf Hofgarten edit.jpg | 13 =Mexican Wolf 2 yfb-edit 1.jpg | 14 =Alpinistes Aiguille du Midi 03.JPG | 15 =Eagle Owl IMG 9203.JPG | 16 =Convolvulus arvenvis with mites.jpg | 17 =ArcticFoxSummer.jpg | 18 =Francine Jordi Wien 13-9-2008b.jpg | 19 =Swan with nine cygnets 3.jpg | 20 =Solar_eclips_1999_4.jpg | 21 =Canada goose flight cropped and NR.jpg | 22 =Schéma abeille-tag.svg | 23 =Muizenberg_Cape_Town_South_Africa_Luca_Galuzzi_2004.JPG | 24 =Le_grand_foyer-2.jpg | 25 =Orion_Nebula_-_Hubble_2006_mosaic_18000.jpg | 26 =DNA_orbit_animated.gif | 27 =Katta_Lemur_catta.jpg | 28 =Narzisse.jpg | 29 =Bicycle_evolution-numbers.svg | 30 =Mariem the Peul girl in Dogon country by Ferdinand Reus.jpg | 31 =Pila_di_Volta_01.jpg | 32 =Smiley.svg | 33 =3_Resistors.jpg | 34 =Mali Peul girl.jpg | 35 =Six weeks old cat (aka).jpg | 36 =Raspberries05.jpg | 37 =Male mallard3.jpg | 38 =Huli_wigman.jpg | 39 =Sun clock Šentrupert.jpg | 40 =Lynx kitten.jpg | 41 =Peul lady in Mali.jpg | 42 =Trobentica1-edit.jpg | 43 =Avba3.jpg | 44 =Booby chick.jpg | 45 =Bee on pelargonium.jpg | 46 =Common Blue Julian Alps Slovenia 2.jpg | 47 =A big smile from Mauretania.jpg | 48 =Tour_eiffel_at_sunrise_from_the_trocadero.jpg | 49 = Spider_and_bee_June_2008-1.jpg | 50 = Feather_of_male_Pavo_cristatus_(Indian_peafowl).jpg | 51 = Jokulsarlon_lake,_Iceland.jpg | 52 = Halo_in_cirrostratus_1.jpg <!--Ätter ju ISO-Norm --> | 53 = Sydney habour bridge & opera house fireworks new year eve 2008.jpg}}</includeonly><noinclude>{{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2009}} </noinclude> 5tyon5kaq7rvtoud3e3omc2k7nwku99 10 3215 107708 107077 2013-08-01T21:26:20Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11143130]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} | 01 =[[Litoměřice]] | 02 =[[Václav Klaus]], prezident Čěskeje republiki | 03 =[[Tramwajka]] typa [[RT6N1]] ze čěskeje firmy [[Tatra]] | 04 =[[Znutřkowne město]] [[Frankfurt nad Mohanom|Frankfurta nad Mohanom]]/[[Němska]] | 05 =[[Želwja]] a jejo | 06 =[[Machu Picchu]] w [[Peru]]wje za čas zažnych rańšich hodźinow | 07 =Tulpowa sorta 'Prinses Irene' w [[Phipps Conservatory & Botanical Gardens|botaniskej zahrodźe Phipps]], [[Pittsburgh]], [[Pennsylvania]] | 08 =[[ Japanska wjewjerčka]] | 09 =Kóstka Rubika | 10 =Čorny [[gorila]] | 11 =Štyri měsacy stara [[Savannah-kóčka]] ([[:de:Savannah-Katze]]) | 12 =[[Wjewjerčka]] (''Sciurus vulgaris'') z sylnje wutworjenymaj zymnymaj wuchowymaj šepjerjomaj | 13 =[[Mexiski wjelk]] (''Canis lupus baileyi'') | 14 =[[alpinist|Alpinisća]] wopušća hórsku staciju wot [[Aiguille du Midi]] w masiwje [[Mont Blanc]] | 15 =[[Šubut]] (''Bubo bubo'') | 16 =[[rólna wijawka]] (''Convolvulus arvensis'') ze [[somoćany roztoč|somoćanymi roztočami]] (''Trombidium'') | 17 =[[Polarna liška]] (''Alopex lagopus'') z [[lětna koža|lětnej kožu]] w coowje w norwegskim [[Numedal]]u | 18 =[[Šwicarska]] spěwarka [[Francine Jordi]] na koncerće we [[Wien]]je, 2008 | 19 =[[Horbikaty kołp]] (Cygnus olor) z dźewjeć libjatkami | 20 =[[Zaćmiće słónca]] w [[Francoska|Francoskej]] 1999 | 21 =Lětace [[kanadiske huso]] (''Branta canadensis'') | 22 =Anatomiska šema dźěłaćerki [[mjedowa pčołka|mjedowje pčołki]] (''Apis mellifera'') | 23 =Brjóh w [[Muizenberg]] ([[Južna Afrika]]) | 24 =Wulki foyer [[Opéra Garnier]], Paris | 25 =[[Orionowa mła]], tež znata jako M42 | 26 =Model [[Desoksyribonukleinowa kisalina|DNA]] (po [[jendźelšćina|jendźelskej]] skrótšence) | 27 =''[[Lemur catta]]'' je wulka połwopica ze swójby ''Lemuridaea'' | 28 =[[Žołta narcisa]] (tež žołta nartuša, měrcowe zwónčki, złoty bólčk, ''Narcissus pseudonarcissus'') | 29 =Wuwiće [[koleso|kolesa]] z [[drezina|dreziny]] wot lěta [[1818]] hač dźensa | 30 =Młoda holca wot kmjena [[Fulbojo|Fulbow]] z [[Mali]]ja (němsce ''Fulbe'') | 31 =[[Voltaski stołp]], prěnja elektriska baterija, kotraž bu wot [[Italska|Italčana]] [[Alessandro Volta]] wunamakana | 32 =[[Smjejkotak]] bu wot [[:en:File:Harvey Ball.jpg|Harvey Ball]] w lěće [[1963]] wunamakany | 33 =3 [[Zapěr (technika)|zapěry]] so w [[elektronika|elektronice]] wužiwaja | 34 =Młoda holca wot kmjena [[Fulbojo|Fulbow]] z [[Mali]]ja (němsce ''Fulbe'') | 35 =Šěsć tydźenjow stare [[Kóčka|kočatko]] | 36 =[[Malena|Maleny]] (''Rubus idaeus'') | 37 =Muska [[dźiwja kačka]] (''Anas platyrhynchos'') | 38 =Muž z [[Papuwa-Nowa Gineja|Papuwa-Noweje Gineje]] z typiskej wozdobu | 39 =[[Słónčny časnik]] [[Cyrkej Swjateho Ruperta|Cyrkwje Swjateho Ruperta]] we wsy [[Šentrupert]] ([[Słowjenska]]) | 40 =Młody [[rys]] (''Lynx linx'') | 41 =Lady wot kmjena [[Fulbojo|Fulbow]] z [[Mali]]ja (němsce ''Fulbe'') | 42 =[[Kropačk]] | 43 =Swjatočne wodźěće na hłowu z Gorenjskeje, Słowjenska | 44 =Młody čerwjenonohowy ćulpak (''Sula sula'') | 45 =[[Pčołka]] na [[pelargonija|pelargoniji]] (žorawnica) | 46 =''Polyommatus icarus'' | 47 =Lächelndes Mädchen aus [[Mauretanien]] | 48 = '''[[Eiffel-Touden ]]''' is ne Stäilkonstruktion ap ''[[Champ de Mars]]'' ap e Naite fon ju [[Seine]] in [[Paris]]. Dit is hoochste Bauwierk in Paris un is een fon jo bekoandste Symbole fon ju Waareld. | 49 = [[Spinne]] (''Misumena vatia'') fangd [[Ieme]] (cf. ''Andrena sp.'') ap jeel Kamälde (''Anthemis tinctoria'') | 50 = Fugge fon n monnelk Pauluun (''Pavo cristatus'') | 51 = [[Jökulsárlón]] [[Glitsker]]see w [[Islound]] | 52 = [[Halo]] in ne Cirrocumulus Wulke ap e Naite fon ju polniske Stääd [[Łódź]] <!--Ätter ISO-Norm--> | 53 = Näijiersfäst an 31. Dezember 2008 in [[Australien|australisk]] Stääd [[Sydney]] }}</includeonly><noinclude>{{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2009}} </noinclude> 5oyqvgle3aaeov2umlqa78wn33jibcm 10 3216 107712 107072 2013-08-01T21:26:21Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11143054]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} | 01=350 |#default=350 }}</includeonly><noinclude>{{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2009}} </noinclude> pchcnajbetfbqukzspryovl4w7hom5m 10 3217 107713 107073 2013-08-01T21:26:22Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11143767]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{Riege}}} |1=<th>Bielde fon ju {{{2}}}. Wiek [[{{{1}}}]]</th> |2=<td style="vertical-align:bottom; width:200px;">{{#ifeq:{{Bielde fon ju Wiek/{{{1}}}/Bielde|{{{2}}}}}||''<span style="color:red">Noch is ne Bielde foar {{{2}}} {{{1}}} nit fäästlääst.<br/> Schriew hier in ju Foarloage. </span><br/>Kiek {{tl|Bielde fon ju Wiek/{{{1}}}/Bielde}}.'' <br /><span style="border:1px dotted orange; padding:0.3em 0.5em; display:block;">Ansteede dät wäd ju Bielde fon ju {{{2}}}. Wiek [[{{#expr:{{{1}}}-1}}]] anwiesen.: <br />[[Bielde:{{Bielde fon ju Wiek/{{#expr:{{{1}}}-1}}/Bielde|{{{2}}}}}|200px|{{Bielde fon ju Wiek/{{#expr:{{{1}}}-1}}/Beschrieuwenge|{{{2}}} }}]]</span>|[[Bielde:{{Bielde fon ju Wiek/{{{1}}}/Bielde|{{{2}}}}}|200px|{{Bielde fon ju Wiek/{{{1}}}/Beschrieuwenge|{{{2}}} }}]]}}</td> |3=<td style="vertical-align:baseline;width:200px;">{{#ifeq:{{Bielde fon ju Wiek/{{{1}}}/Beschrieuwenge|{{{2}}} }}||''<span style="color:red">Beschrieuwenge failt: Schrieuw hier in ju Foarloage. </span><br/>Kiek {{tl|Bielde fon ju Wiek/{{{1}}}/Beschrieuwenge}}'' <br /><span style="border:1px dotted orange; padding:0.3em 0.5em; display:block;">Ansteede dät wäd ju Beschrieuwenge foar ju Bielde fon ju {{{2}}}. Wiek [[{{#expr:{{{1}}}-1}}]] anwiesen.: <br />{{Bielde fon ju Wiek/{{#expr:{{{1}}}-1}}/Beschrieuwenge|{{{2}}}}}</span>|{{Bielde fon ju Wiek/{{{1}}}/Beschrieuwenge|{{{2}}}}}}}</td> |#default=<td width="200px">{{#ifeq:{{Bielde fon ju Wiek/{{{1}}}/Bielde|{{{2}}}}}||''<span style="color:red">Noch is ne Bielde foar {{{2}}} {{{1}}} nit fäästlääst.<br/> Schriew hier in ju Foarloage. </span><br/>Kiek {{tl|Bielde fon ju Wiek/{{{1}}}/Bielde}}.'' <br />Ansteed dät wäd ju Bielde fon ju {{{2}}}. Wiek [[{{#expr:{{{1}}}-1}}]] anwiesen.: <br />[[Bielde:{{Bielde fon ju Wiek/{{#expr:{{{1}}}-1}}/Bielde|{{{2}}}}}|200px|{{Bielde fon ju Wiek/{{#expr:{{{1}}}-1}}/Beschrieuwenge|{{{2}}} }}]]|Bielde fon {{{2}}}. Wiek [[{{{1}}}]]<br/> [[Bielde:{{Bielde fon ju Wiek/{{{1}}}/Bielde|{{{2}}}}}|200px|{{Bielde fon ju Wiek/{{{1}}}/Beschrieuwenge|{{{2}}} }}]]<br/>{{#ifeq:{{Bielde fon ju Wiek/{{{1}}}/Beschrieuwenge|{{{2}}} }}||''<span style="color:red">Beschrieuwenge failt: Schrieuw hier in ju Foarloage. </span><br/>Kiek {{tl|Bielde von ju Wiek}}'' |{{Bielde fon ju Wiek/{{{1}}}/Beschrieuwenge|{{{2}}}}}}}}}</td> }}</includeonly><noinclude>{{dokumentation}} </noinclude> bbhvo624p7z3ja59858jcddsngun1gi 10 3218 41615 27670 2010-08-30T10:58:22Z Tlustulimu 35 Korrektuur wikitext text/x-wiki Ju Foarloage staalt tou Ferföigenge litje Bielden foar Tabelle ap ju Siede <!--[[Wikipedija:Wobraz tydźenja/wobrazy slědowacych měsacy]]--> [[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek/Bielden fon do naiste Wieke]]; Biespil {{-}} <pre style="overflow:auto;width:65%;float:right;"> {{KordoateTabelleOunfang|wrapLine=wrap|Bratte=20}} |- {{Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje|p1a={{CURRENTISOYEAR}}|p1b={{CURRENTISOWEEK}}}} |} </pre> {{KordoateTabelleOunfang|wrapLine=wrap|Bratte=20}} |- {{Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje|p1a={{CURRENTISOYEAR}}|p1b={{CURRENTISOWEEK}}}} |} {{-}} r9rfwwzmh3dqzmt8t2mk4t24868nksp 10 3219 122363 107709 2023-02-28T08:12:02Z Murma174 1663 test wikitext text/x-wiki <includeonly><div style="text-align: center;">{{#ifeq:{{Bielde fon ju Wiek/Bielde|{{{2}}}}}||[[Bielde:{{Bielde fon ju Wiek/Bielde|{{{2}}}}}|{{Bielde fon ju Wiek/Bratte|{{{2}}}}}px]] {{Bielde fon ju Wiek/Beschrieuwenge|{{{2}}}}}| [[Bielde:{{Bielde fon ju Wiek/Bielde|{{{2}}}}}|{{Bielde fon ju Wiek/Bratte|{{{2}}}}}px]] {{Bielde fon ju Wiek/Beschrieuwenge|{{{2}}}}} }} </div></includeonly><noinclude>{{dokumentation}} </noinclude> fqpvh9sle2cwaj660mbsdzyu8sgb9i9 10 3220 27772 27762 2010-01-03T23:01:15Z Tlustulimu 35 Korrektuur, Ienfougenge wikitext text/x-wiki Staal Informatione foar ju Siede [[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek|Bielde fon ju Wiek]] tou Ferföigenge ju der ap ju [[Haudsiede]] wiesd wäd. == Bruukte Foarloagen == *{{foarloage|HS-Bielde fon ju Wiek}} **{{foarloage|Bielde fon ju Wiek}} ***{{foarloage|Bielde fon ju Wiek/{{CURRENTISOYEAR}}/Bielde}} ***{{foarloage|Bielde fon ju Wiek/{{CURRENTISOYEAR}}/Beschrieuwenge}} ***{{foarloage|Bielde fon ju Wiek/{{CURRENTISOYEAR}}/Bratte}} == Anweendenge == Uum ne Bielde tou dät aktuälle Jier {{CURRENTISOYEAR}} bietoutouföigjen, beoarbaidje ju Siede [http://stq.wikipedia.org/w/index.php?title=Foarloage:Bielde_fon_ju_Wiek/{{CURRENTISOYEAR}}/Bielde&action=edit /{{CURRENTISOYEAR}}/Bielde] un föigje ju hier bietou. | tt= <Noome fon ju Bielde.jpg> * Die Noome fon ju Bielde mout fulständich mäd Eendenge <code>.jpg .png .gif .svg</code> weese un ju Siede [http://stq.wikipedia.org/w/index.php?title=Foarloage:Bielde_fon_ju_Wiek/{{CURRENTISOYEAR}}/Beschrieuwenge&action=edit /{{CURRENTISOYEAR}}/Beschrieuwenge] foar {{CURRENTISOYEAR}} tou wäkke du bietouföigest | tt= <Beschrieuwenge fon ju Bielde> * wan nöödich staal ne oaine Bratte foar do Bielden tou Ferföigenge ju der standard is 350. Föigje hier tou ju Siede [http://stq.wikipedia.org/w/index.php?title=Foarloage:Bielde_fon_ju_wiek/{{CURRENTISOYEAR}}/Bratte&action=edit /Bratte] bietou dät Biespil. | tt = 250 ''wan ju normoale Bratte gjucht is, moast du niks moakje.'' * tt : mout Taal foar ju Wiek weese, in ju der ju Bielde anwiesd wäide schäl (toun Biespil: foar ju aktuälle Wiek mout dät {{CURRENTISOWEEK}} weese) <!--* kedźbnje dźiwaj, zo zasadźi wopis wobraza w samsnym tydźenju kaž wobraz sam (jeli by so mylił wopis so by z prawym wobrazom njejewił)--> ; Wälle foar do Bielden Bielden koast du fon ju foulgjende Kategorie bie Commons uutsäike: {{commons|Commons:Featured pictures}} {{-}} == Biespil == Bietouföigenge fon <nowiki>{{Bielde fon ju Wiek|</nowiki>{{CURRENTISOYEAR}}|{{CURRENTISOWEEK}}}} reekd : <center> {{KordoateTabelleOunfang|wrapLine=wrap|Bratte=35}} |- | {{Bielde fon ju Wiek|{{CURRENTISOYEAR}}|{{CURRENTISOWEEK}}}} |}</center> == Oachtenge == Disse Foarloage bruukt n poor Hälpfoarloagen foar ju kalendariske ISO-Norm: *{{tl|CURRENTISOYEAR}} *{{tl|CURRENTISOWEEK}} Deeruum kon ju 53. Wiek fon dät fergeen Jier in dän Januoar fon dät aktuälle Jier raagje. == Kiek uk bie== *{{Foarloage|Bielde fon ju Wiek/litje}} *{{Foarloage|Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek}} *[[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek/Bielden fon jo naiste Wieke]] *[[:eo:Vikipedio:Bildo de la tago/bildoj de la venontaj tagoj|wobrazy přichodnych dnjow]] {{ref-eo}} *[[:hsb:Wikipedija:Wobrazy tydźenja]] {{ref-hsb}} <includeonly> <!-- [[Kategorio:Bildo de la tago]] [[Kategorio:Sxablonoj por la cxefpagxo|Bildo de la tago]]--> </includeonly> 72mok3z0jezqbulb6r5xggn1t88b5i0 10 3221 25578 2009-11-15T20:21:50Z Tlustulimu 35 Foarloage uut hsbwp wikitext text/x-wiki <includeonly>{| width="{{{Bratte|100}}}%" style="border:1px solid #aaa; font-size:95%; background-color:#f9f9f9; padding:4px;" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" class="wikitable {{#ifeq:{{{schifbeer|}}}|jee|sortable|}}" style="white-space:{{{wrapLine|nowrap}}};text-align:{{{Apsats|left}}}"</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> loc4pxey9kqikp4yrnshmvak282khol 10 3222 107047 27661 2013-04-16T08:26:44Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11143729]] wikitext text/x-wiki <includeonly><!-- 1=Jier 2=Wiek 3=Naiste Wieke -->{{Bielde fon ju Wiek/litje|Riege={{{Riege|}}}|{{#ifeq:{{#Expr:({{{2}}}+{{{3}}}>53)}}|1|{{#Expr:{{{1}}}+1}}|{{#ifeq:{{#Expr:({{{2}}}+{{{3}}}<1)}}|1|{{#Expr:{{{1}}}-1}}|{{{1}}}}}}}|{{#ifeq:{{#Expr:({{{2}}}+{{{3}}}>53)}}|1|{{#Expr:{{{2}}}+{{{3}}}-53}}|{{#ifeq:{{#Expr:({{{2}}}+{{{3}}}<1)}}|1|{{#Expr:{{{2}}}+{{{3}}}+53}}|{{#Expr:{{{2}}}+{{{3}}}}}}}}}}}</includeonly><noinclude> {{dokumentation}} </noinclude> 32012tqqcy9t1om0pn3j7otorii0qht 10 3223 27717 27667 2010-01-03T10:33:41Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Staal litje Bielden foar ju Siede [[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek|Bielden fon ju Wiek]] foar aan Dai ätter een definierd Doatum tou Ferföigenge. Kon bruukt wäide, uum ne Tabelle tou moakjen, ju der Bielden fon ju Wiek anwiest foar definierden Tuur. ; Syntax <nowiki>{{Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|jjjj|ww|x}}</nowiki> * jjj is dät Jier * ww is ju Wiek * x Antaal fon do Wieke ätter Doatum ; Biespile <nowiki> {{KordoateTabelleOunfang|wrapLine=wrap}} |- {{Bielde fon ju Wiek/litje|{{CURRENTISOYEAR}}|{{CURRENTISOWEEK}}}} {{Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|{{CURRENTISOYEAR}}|{{CURRENTISOWEEK}}|1}} {{Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|{{CURRENTISOYEAR}}|{{CURRENTISOWEEK}}|2}} {{Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|{{CURRENTISOYEAR}}|{{CURRENTISOWEEK}}|3}} |- ! colspan="4" align="center" | Fjauer naiste Bielden |} </nowiki> rakt: {{KordoateTabelleOunfang|wrapLine=wrap}} |- {{Bielde fon ju Wiek/litje|{{CURRENTISOYEAR}}|{{CURRENTISOWEEK}}}} {{Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|{{CURRENTISOYEAR}}|{{CURRENTISOWEEK}}|1}} {{Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|{{CURRENTISOYEAR}}|{{CURRENTISOWEEK}}|2}} {{Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|{{CURRENTISOYEAR}}|{{CURRENTISOWEEK}}|3}} |- ! colspan="4" align="center" | Fjauer naiste Bielden |} af mäd ju Foarloage {{Foarloage|Bielde fon ju Wiek/Riege}} <pre style="overflow:auto;"> {{KordoateTabelleOunfang|wrapLine=wrap}} |- {{Foarloage:Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje|p1a={{CURRENTISOYEAR}}|p1b={{CURRENTISOWEEK}}|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{CURRENTISOYEAR}}|p2b={{CURRENTISOWEEK}}|p2c=1|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{CURRENTISOYEAR}}|p3b={{CURRENTISOWEEK}}|p3c=2|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{CURRENTISOYEAR}}|p4b={{CURRENTISOWEEK}}|p4c=3}} |- ! colspan="4" align="center" | Fjauer naiste Bielden |} </pre> rakt: {{KordoateTabelleOunfang|wrapLine=wrap}} |- {{Foarloage:Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje|p1a={{CURRENTISOYEAR}}|p1b={{CURRENTISOWEEK}}|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{CURRENTISOYEAR}}|p2b={{CURRENTISOWEEK}}|p2c=1|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{CURRENTISOYEAR}}|p3b={{CURRENTISOWEEK}}|p3c=2|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{CURRENTISOYEAR}}|p4b={{CURRENTISOWEEK}}|p4c=3}} |- ! colspan="4" align="center" | Fjauer naiste Bielden |} <includeonly>[[Kategorie:Bielde fon ju Wiek]]</includeonly> 9x8yal5rqexx884cn31j6zhoghhr49b 10 3224 121842 121837 2023-01-03T09:10:19Z Murma174 1663 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/Murma174|Murma174]] ([[User talk:Murma174|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:Heinz|Heinz]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Bielde fon ju Wiek|{{CURRENTISOYEAR}}|{{CURRENTISOWEEK}}}}</includeonly><noinclude>{{dokumentation}} [[sl:Predloga:Slika]] </noinclude> fl2sh4zmdbvnhlxyee25z0hpkp47e26 10 3225 27770 25647 2010-01-03T22:51:16Z Tlustulimu 35 wikitext text/x-wiki {{Foarloage:Bielde fon ju Wiek/Dokumentation}} mr2gffiow90y87aqyrf6j5zen203yy7 10 3226 121015 107337 2022-07-21T07:07:11Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki <includeonly>== Dit sunt «[[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek|Bielden fon ju Wiek]]» foar {{{1}}} == {{Bielden fon jo naiste Wieke1|{{{1}}}|01|{{Bielden fon ju Wiek/Jiere|{{{1}}}}}}} [[Kategorie:Bielde fon ju Wiek]] </includeonly><noinclude> {{dokumentation}} </noinclude> mc3m6gba3rk12u6hy46mqou1qmt13n2 10 3227 107707 106990 2013-08-01T21:26:20Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10953053]] wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|{{CURRENTYEAR}}}} </noinclude> 3tri7968yff3g2wrew11l1p1rgckwrm 10 3228 121329 121318 2022-08-02T14:28:52Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki <noinclude>Staal Dokumentation foar aal do Foarloagen mäd [[:Kategorie:Bielde fon ju Wiek ätter Jier]] tou Ferföigenge</noinclude><includeonly> {{Dokumentation/Ounfang|Foarloage:Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation}} ;Staal ne Bielde un Beschrieuwenge foar [[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek|Bielden fon ju Wiek]] foar {{{1}}} tou Ferföigenge Bielden foar {{{1}}} sunt sichtboar ap ju Siede [[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek/{{{1}}}]]. Wan foar ne bestimde Wiek noch neen Bielde is, koast du ne Bielde betouföigje, in dät du foulgjende Siede annerst : * in [http://stq.wikipedia.org/w/index.php?title=Foarloage:Bielde_fon_ju_Wiek/{{{1}}}/Bielde&action=edit /Bielde] schrieuw dän Noome fon ne Bielde ätter ju Nuumer fon ju Wiek, toun Biespil foar ju 3. Wiek {{{1}}} : | 03 = <Noome fon ju Bielde>.jpg Die Noome fon ju Bielde mout uk ne Eendenge <code>.svg .jpg .png .gif</code> hääbe. * in [http://stq.wikipedia.org/w/index.php?title=Foarloage:Bielde_fon_ju_Wiek/{{{1}}}/Beschrieuwenge&action=edit /Beschrieuwenge] schrieuw ne kuute Beschrieuwenge fon ju Bielde foarallen mäd Ferwies ap n Artikkel in ju Enzyklopedie. | 03 = <Beschrieuwenge fon ju Bielde> <!-- * '''<span style="color:red">Kedźbu :</span>''' starosćiwje zapisaj wopis při samsnym tydźenju kaž wobraz. Jeli zmylk činiš, to so wopis z prawym wobrazom njejewi. --> * Wan nöödich, dan koast ne Bratte foar ju Bielde definierje, ju der normoal bie 350 Pixel is. Dät is ap ju Siede [http://stq.wikipedia.org/w/index.php?title=Foarloage:Bielde_fon_ju_Wiek/{{{1}}}/Bratte&action=edit /Bratte] toun Biespil. | 03 = 250 ''wan ju normoale Bratte paaset, dan hougest du niks tou moakjen.'' ; Exzellente Bielden Exzellente Bielden koast du fiende ap: * [[Commons:Commons:Bildo de la tago|Bildo de la tago]] w commons * Exzelente Bielden [[:commons:Commons:Featured_pictures|Commones]] <!--un [[:en:Wikipedia:Featured_pictures|jendźelskej Wikipediji]] --> {{Dokumentation/Eend|dok=Foarloage:Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation}} [[Kategorie:Bielde fon ju Wiek]] </includeonly><noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] </noinclude> eqlq0iaeofw8kz1y60cbka7pna1t550 10 3229 106991 27782 2013-04-14T23:25:15Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{KordoateTabelleOunfang|wrapLine=wrap}} {{#if:{{{3|}}}|<tr><td colspan="4">{{{3}}}</td></tr>}} {{#ifeq:{{#Expr:{{{1}}}=2009}}|1|| {{Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje|p1a={{{1|}}}|p1b={{{2|}}}|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{{1|}}}|p2b={{{2|}}}|p2c=1|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{{1|}}}|p3b={{{2|}}}|p3c=2|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{{1|}}}|p4b={{{2|}}}|p4c=3}} <!--Riege wikseld -->}}<!--ifeq eended --> {{Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p1a={{{1|}}}|p1b={{{2|}}}|p1c=4|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{{1|}}}|p2b={{{2|}}}|p2c=5|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{{1|}}}|p3b={{{2|}}}|p3c=6|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{{1|}}}|p4b={{{2|}}}|p4c=7}}<!--Riege wikseld -->{{Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p1a={{{1|}}}|p1b={{{2|}}}|p1c=8|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{{1|}}}|p2b={{{2|}}}|p2c=9|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{{1|}}}|p3b={{{2|}}}|p3c=10|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{{1|}}}|p4b={{{2|}}}|p4c=11}}<!--Riege wikseld -->{{Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p1a={{{1|}}}|p1b={{{2|}}}|p1c=12|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{{1|}}}|p2b={{{2|}}}|p2c=13|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{{1|}}}|p3b={{{2|}}}|p3c=14|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{{1|}}}|p4b={{{2|}}}|p4c=15}}<!--Riege wikseld -->{{Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p1a={{{1|}}}|p1b={{{2|}}}|p1c=16|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{{1|}}}|p2b={{{2|}}}|p2c=17|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{{1|}}}|p3b={{{2|}}}|p3c=18|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{{1|}}}|p4b={{{2|}}}|p4c=19}}<!--Riege wikseld -->{{Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p1a={{{1|}}}|p1b={{{2|}}}|p1c=20|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{{1|}}}|p2b={{{2|}}}|p2c=21|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{{1|}}}|p3b={{{2|}}}|p3c=22|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{{1|}}}|p4b={{{2|}}}|p4c=23}}<!--Riege wikseld -->{{Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p1a={{{1|}}}|p1b={{{2|}}}|p1c=24|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{{1|}}}|p2b={{{2|}}}|p2c=25|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{{1|}}}|p3b={{{2|}}}|p3c=26|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{{1|}}}|p4b={{{2|}}}|p4c=27}}<!--Riege wikseld -->{{Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p1a={{{1|}}}|p1b={{{2|}}}|p1c=28|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{{1|}}}|p2b={{{2|}}}|p2c=29|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{{1|}}}|p3b={{{2|}}}|p3c=30|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{{1|}}}|p4b={{{2|}}}|p4c=31}}<!--Riege wikseld -->{{Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p1a={{{1|}}}|p1b={{{2|}}}|p1c=32|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{{1|}}}|p2b={{{2|}}}|p2c=33|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{{1|}}}|p3b={{{2|}}}|p3c=34|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{{1|}}}|p4b={{{2|}}}|p4c=35}}<!--Riege wikseld -->{{Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p1a={{{1|}}}|p1b={{{2|}}}|p1c=36|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{{1|}}}|p2b={{{2|}}}|p2c=37|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{{1|}}}|p3b={{{2|}}}|p3c=38|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{{1|}}}|p4b={{{2|}}}|p4c=39}}<!--Riege wikseld -->{{Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p1a={{{1|}}}|p1b={{{2|}}}|p1c=40|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{{1|}}}|p2b={{{2|}}}|p2c=41|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{{1|}}}|p3b={{{2|}}}|p3c=42|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{{1|}}}|p4b={{{2|}}}|p4c=43}}<!--Riege wikseld -->{{Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p1a={{{1|}}}|p1b={{{2|}}}|p1c=44|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{{1|}}}|p2b={{{2|}}}|p2c=45|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{{1|}}}|p3b={{{2|}}}|p3c=46|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{{1|}}}|p4b={{{2|}}}|p4c=47}}<!--Riege wikseld -->{{Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p1a={{{1|}}}|p1b={{{2|}}}|p1c=48|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{{1|}}}|p2b={{{2|}}}|p2c=49|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{{1|}}}|p3b={{{2|}}}|p3c=50|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{{1|}}}|p4b={{{2|}}}|p4c=51}} </table></includeonly><noinclude> {{dokumentation}} </noinclude> jl63pfz98yoc21w3lwalieg0gxff4vo 10 3230 25657 25590 2009-11-16T13:07:12Z Tlustulimu 35 häd "[[Foarloage:Bielden fon jo naiste Wieke1/Doku]]" ätter "[[Foarloage:Bielden fon jo naiste Wieke1/Dokumentation]]" ferschäuwen: die Noom schäl nu ann uur weese wikitext text/x-wiki Basierd deelwiese ap ju Foarloage [[:eo:Ŝablono:Bildoj de la venontaj tagoj1]] in jo Esperanto-Wikipedia. Staad ne Tabelle mäd litje Bielden ap ju Siede [[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek/Bielden fon jo naiste Wieke]] tou Ferföigenge. 6490v1oz9vty4zscy5hcy7ca4amq710 10 3231 25594 25591 2009-11-15T22:05:32Z Tlustulimu 35 Korrektuur wikitext text/x-wiki {| hwmwxe0l8er3si62i30sqq0zflyicle 10 3232 25592 2009-11-15T22:00:06Z Tlustulimu 35 Hälpfoarloage wikitext text/x-wiki |} 14h6gj11h39pn3zk4kr6r3ghszdczjo 10 3233 25593 2009-11-15T22:04:19Z Tlustulimu 35 Foarloage uut dewp wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{{inline|}}}|<span /><div class="imagemap-inline" style="display:inline;">}}{{#tag:imagemap| Image:{{{Bild|{{{1}}}}}}{{#if:{{{Maße|}}}{{{4|}}}|{{!}}{{{Maße|{{{4}}}}}}}}{{!}}{{{Alt|{{{Titel|{{{3|{{{Ziel|{{{2|&nbsp;}}}}}}}}}}}}}}} {{#if:{{{Ziel|}}}{{{2|}}} | default {{#switch: {{#switch:{{{extern|}}}|={{#titleparts:{{{Ziel|{{{2}}}}}}|1|1}}|0=|Http:}} |Http:|Https:|Ftp:|Ftps: = [{{{Ziel|{{{2}}}}}} {{{Titel|{{{Ziel|{{{2}}}}}}}}}] |#default = [[{{{Ziel|{{{2}}}}}}|{{{Titel|{{{Ziel|{{{2}}}}}}}}}]] }} desc {{{Beschreibung|bottom-right}}} |{{#if:{{{Formen|}}} | |default [[Bild:{{{Bild|{{{1}}}}}}]] desc {{{Beschreibung|none}}} }}}} {{{Formen|}}} }}{{#if:{{{inline|}}}|</div>}}</includeonly><noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> e8ekp9o5hq098h97tl6e1tujmh5lusz 10 3234 107046 25598 2013-04-16T08:25:43Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11143871]] wikitext text/x-wiki <includeonly><center>{{#ifeq:{{{1}}}|2008|[[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek/{{{1}}}|{{{1}}}]] • [[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek/{{#Expr:{{{1}}}+1}}|{{#Expr:{{{1}}}+1}} >]]|[[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek/{{#Expr:{{{1}}}-1}}|< {{#Expr:{{{1}}}-1}}]] • [[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek/{{{1}}}|{{{1}}}]] • [[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek/{{#Expr:{{{1}}}+1}}|{{#Expr:{{{1}}}+1}} >]]}}</center></includeonly><noinclude> Disse Foarloage basierd deelwiese ap [[:eo:Ŝablono:Bildo de la tago/monatoj]], oaber wäid foar Jiere ferweend. ==Biespile== {| class="prettytable" ! <nowiki>{{Bielden fon ju Wiek/Jiere|2008}}</nowiki> | {{Bielden fon ju Wiek/Jiere|2008}} |- ! <nowiki>{{Bielden fon ju Wiek/Jiere|2009}}</nowiki> | {{Bielden fon ju Wiek/Jiere|2009}} |- ! <nowiki>{{Bielden fon ju Wiek/Jiere|2010}}</nowiki> | {{Bielden fon ju Wiek/Jiere|2010}} |} </noinclude> by62qliieiaa9iqgbcyeqfzcpjiqw5p 10 3235 107716 106292 2013-08-01T21:26:23Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6081633]] wikitext text/x-wiki <includeonly><nowiki/> <hr style="border:none; margin:1em 0; height:0.7ex; background:#000000; clear:both;"/> {{(!}} {{indiwiduelne formaty|šěrokosć=99%|h-barba=#f9f9f9}} {{!}} Gewöönelk sunt wie Binutsere tou loai, sukke Dokumentationen tou skrieuwen. Wan du Froagen tou düsse [[Hälpe:Foarloagen|Foarloage]] häst, koast do hier ap ju [[{{TALKPAGENAME}}|Diskussionssiede]] staale. Wan deer een Tied loang naan ap oantwouded, kiek moal in ju [[:de:|Düütske]], [[:fy:|Wäästfräiske]] af [[:nl:|Holloundske Wikipedia]] ätter ju Foarloage. Juust in dän Biriek fon Dokumentationsfoarloagen wuden uk wäkke Seeken uut ju [[:dsb:|Läichsorbiske Wikipedia]] kopiert, deeruum dät dät wäil al ju düütske Wikipedia uut ju Läichsorbiske uurnuumen häd, as me an dän Wältäkst sjucht. {{!)}} {{(!}} cellspacing="8" cellpadding="0" class="plainlinks" style="background:transparent; margin: 2px 0;" id="Dokumentation.Info" {{!}} style="position:relative; width:35px; vertical-align:top;" {{!}} [[Bielde:Information icon.svg|30px|Information]] {{!}} style="width: 100%;" {{!}} <ul> <li>{{#switch:{{{nr}}} | 1 = {{Anweendenge|ns=1}} fon ju Foarloage ap Diskussionssieden fon Artikkele. | 2 = {{Anweendenge|ns=2}} fon ju Foarloage ap Benutsersieden. | 4 = {{Anweendenge|ns=4}} fon ju Foarloage ap Systemsieden. | 6 = {{Anweendenge|ns=6}} fon ju Foarloage ap Bieldesieden. | 10 = {{Anweendenge|ns=10}} fon ju Foarloage ap Foarloagensieden. | 14 = {{Anweendenge|ns=14}} fon ju Foarloage ap Kategoriesieden. | #default = {{Anweendenge}} fon ju Foarloage ap Artikkelsieden. }} <!--([[Předłoha:Dokumentacija#Parameter mr|Pomoc wo potrjechenym parametrje předłohi ''Dokumentacija'']])--></li> {{#if:{{{dok|}}}| <li> Disse Dokumentation is [[{{{dok}}}|fon ne Unnersiede]] ienbunden, wäkke fon oankelde Foarloagen gemeensoam benutsje wäid.</li> | {{#ifexist:{{SUBJECTPAGENAME}}/Dokumentation | <li> Disse Dokumentation is [[{{SUBJECTPAGENAME}}/Dokumentation|fon ne Unnersiede ienbunden]].</li> | <li class="metadata metadata-label">[{{fullurl:{{SUBJECTPAGENAME}}/Dokumentation|action=edit&preload=Foarloage:Dokumentation/preload-Dokumentation}} Moakje ne Unnersiede foar ju Dokumentation fon ju Foarloage].</li> }} }} {{#ifexist:{{SUBJECTPAGENAME}}/Soundkaste | <li>Siede foar [[{{SUBJECTPAGENAME}}/Soundkaste|Soundkaste fon ju Foarloage, wo ne näie Version äntwikkeld wäid]]. <!--([[Wikipedija:Hrajkanišćo a testy předłohow|Pomoc]])--></li> | <li class="metadata metadata-label">[{{fullurl:{{SUBJECTPAGENAME}}/hrajkanišćo|action=edit&preload=Foarloage:Dokumentation/preload-Soundkaste}} Moakje ne Unnersiede foar Soundkaste fon ju Foarloage]. <!--([[Wikipedija:Hrajkanišćo a testy předłohow|Pomoc]])--></li> }} {{#ifexist:{{SUBJECTPAGENAME}}/test | <li>Biespile an Tests fon ju Funktionalität sunt ap ju [[{{SUBJECTPAGENAME}}/test|Testsiede]]. <!--([[Wikipedija:Hrajkanišćo a testy předłohow|Pomoc]])--></li> | <li class="metadata metadata-label">[{{fullurl:{{SUBJECTPAGENAME}}/test|action=edit&preload=Foarloage:Dokumentation/preload-testy}} Moakje Testsiede mäd Biespile]. <!--([[Wikipedija:Hrajkanišćo a testy předłohow|Pomoc]])--></li> }} <li>[[Spezial:Präfixindex/{{SUBJECTPAGENAME}}/|Liste fon Unnersiede]].</li> </ul> {{!)}} </div></includeonly><noinclude>{{Dokumentation|nr=10}} [[Kategorie:Wikipedia:Foarloage foar Foarloagen]] </noinclude> dbu477am1pgwo6t2pilifpcn9afthdo 10 3236 105926 60111 2013-03-11T11:04:41Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 7 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6180494]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki <div style="background:#F0F8FF;border:1px dotted #8BCBFF;padding:10px 10px 0;margin-top:{{{bupperen Raant|10px}}}">__NOEDITSECTION__ <div style="float:right;padding-right:1em;"><span class=plainlinks style="font-size:11px"><nowiki>[</nowiki>[[{{{1}}}|Foarschau]]<nowiki>]</nowiki>&nbsp;<nowiki>[</nowiki>[{{fullurl:{{{1}}}|action=edit}} beoarbaidje]<nowiki>]</nowiki>&nbsp;<nowiki>[</nowiki>[{{fullurl:{{{1}}}|action=history}} Geschichte]<nowiki>]</nowiki>&nbsp;<nowiki>[</nowiki>[{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|action=purge}} näi moakje]<nowiki>]</nowiki></span></div><span style="font-size:11pt;line-height:11pt;">[[Bielde:information.svg|20px|link=#Dokumentation.Info|Dokumentation]]&nbsp;Dokumentation</span> ---- <noinclude></div><!--Disse div is die Eende fon die Kaste. Moak him nit wäch!-->{{Hälpe foar ne Foarloage|1= Dit is ne Unnerfoarloage foar ju Foarloage {{Foarloage|Dokumentation}}. Foar die Eend fon die ljoacht blau Kaste wäd ju {{Foarloage|Dokumentation/Eend}} bruukd. '''Oachtenge ''': Oaber du koast disse Foarloage nit direkt in ne Dokumentation benutsje. }} </noinclude> 5kjsrvca9dp03qdntbt500g75ova6l4 10 3237 25636 25610 2009-11-16T11:47:17Z Tlustulimu 35 Korrektuur wikitext text/x-wiki <noinclude>{{dokumentation2|nr=10}} [[Kategorie:Wikipedia:Hälpsfoarloagen]]</noinclude><includeonly>{{#if:{{{dok|}}}|{{Dokumentation/Ounfang|{{{dok}}}|buppere Raant={{{buppere Raant|}}}|notoc={{{notoc|}}}}}{{{{{dok}}}}}{{#if:{{{nr|}}}|{{Dokumentation/Eend|nr={{{nr}}}|dok={{{dok}}}}}|{{Dokumentation/Eend|dok={{{dok}}}}}}} |{{Dokumentation/Ounfang|buppere Raant={{{buppere Raant|}}}|{{SUBJECTPAGENAME}}/Dokumentation|notoc={{{notoc|}}}}}{{{{SUBJECTPAGENAME}}/Dokumentation}}{{#if:{{{nr|}}}|{{Dokumentation/Eend|nr={{{nr}}}}}|{{Dokumentation/Eend}}}}}}</includeonly><noinclude> Dit is ne näie Version fon ju Foarloage {{foarloage|Dokumentation}} ätter sorbisk Wikipedia: [[:hsb:Předłoha:Dokumentacija]] </noinclude> p81jonldfskf1t86m4rlfb811eneb3p 4 3238 104193 50317 2013-03-08T14:42:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 7 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q4966476]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{ombox | type = notice | image = [[Image:Emblem-pictures.svg|40px]] | style = width:95%;margin-left:2.5%; | textstyle = font-weight: bold; | text = "Bielde fon ju Wiek" is ne Bielde, ju ap ju [[Haudsiede]] wiesd wäd. Dät wäd automatisk älke Wiek uum ju glieke Tied uuttuusked. '''Älke Benutser kon ne Bielde foar ne noch loose Wiek bietouföigje'''. Wäl ne Bielde uutköärt, mout uk toumindest aan Sats uur ju Bielde bietouföigje uum hier tou ferkloorjen. ---- #Köär ne flugge Bielde uut, toun Biespil fon do [[:commons:Commons:Featured_pictures|exzellente Bielden ap Commons]] #Föig dän Noome fon ju Bielde [http://stq.wikipedia.org/w/index.php?title=Foarloage:Bielde_fon_ju_Wiek/{{CURRENTISOYEAR}}/Bielde&action=edit tou ju Siede bietou]. #Föig Beschrieuwenge fon ju Bielde [http://stq.wikipedia.org/w/index.php?title=Foarloage:Bielde_fon_ju_Wiek/{{CURRENTISOYEAR}}/Beschrieuwenge&action=edit tou ju Siede bietou]. #Oumoaked! Du koast dät Resultoat ap [http://stq.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Bielden_fon_ju_Wiek/{{CURRENTISOYEAR}} ju Siede]<!--[[Wikipedija:Wobrazy tydźenja/wobrazy přichodnych tydźenjow|tutej stronje]]--> kontrollierje. <small>(fielicht mout ju Siede näi moaked wäide)</small> <!-- <small>'''Kedźbu: za dobre zwobraznjenje hłowneje strony, trjeba wubrać nimale kwadratiske wobrazy.''' Předołhe abo přewysoke wobrazy so njejewja rjenje a so tuž wuhibować měli.--> }} <!-- '''Kedźbu''', zo poslednje dny lěta po ISO-normje móžeja k prěnjemu tydźenjej sćěhowaceho lěta słušeć, ale to wotwisnje z lěta. Přičina za to je, zo po ISO-normje tydźeń započina z póndźelu.--> {{KordoateTabelleOunfang|wrapLine=wrap}} |- {{Foarloage:Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje|p1a={{CURRENTISOYEAR}}|p1b={{CURRENTISOWEEK}}|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{CURRENTISOYEAR}}|p2b={{CURRENTISOWEEK}}|p2c=1|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{CURRENTISOYEAR}}|p3b={{CURRENTISOWEEK}}|p3c=2|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{CURRENTISOYEAR}}|p4b={{CURRENTISOWEEK}}|p4c=3}} |- ! colspan="4" align="center" | Fjauer naiste Bielden |} 5ma0bpm0zs8nof8hi3ncp96y3pxq56c 10 3239 25616 2009-11-16T01:06:27Z Tlustulimu 35 Foarloage uut hsbwp wikitext text/x-wiki <table class="plainlinks ombox {{#switch:{{{type|}}} | speedy = ombox-speedy | delete = ombox-delete | content = ombox-content | style = ombox-style | move = ombox-move | protection = ombox-protection | notice <!-- notice = default --> | #default = ombox-notice }}" style="{{{style|}}}"> <tr> {{#ifeq:{{{image|}}}|none | <!-- No image. Cell with some width or padding necessary for text cell to have 100% width. --><td style="border: none; padding: 1px;"></td> | <td class="ombox-image"> {{#if:{{{image|}}} | {{{image}}} | {{#switch:{{{type|}}} | speedy = [[Image:Imbox speedy deletion.png|40x40px]] | delete = [[Image:Imbox deletion.png|40x40px]] | content = [[Image:Imbox content.png|40x40px]] | style = [[Image:Imbox style.png|40x40px]] | move = [[Image:Imbox move.png|40x40px]] | protection = [[Image:Imbox protection.png|40x40px]] | notice <!-- notice = default --> | #default = [[Image:Imbox notice.png|40x40px]] }} }}</td> }} <td class="ombox-text" style="{{{textstyle|}}}"> {{{text}}} </td> {{#if:{{{imageright|}}} | <td class="ombox-imageright"> {{{imageright}}} </td> }} </tr> </table><noinclude> <!--{{škitana předłoha|small=yes}}--> {{Dokumentation}} <!-- Add categories and inter-wikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> 20ffe376locr1sda6msxioqd2ycwgi4 10 3240 25634 2009-11-16T11:31:20Z Tlustulimu 35 Foarloage uut hsbwp, wäkke uut dewp is wikitext text/x-wiki {{Plainlink|{{fullurl:Spezial:Linkliste|limit=200&hideredirs=1&hidelinks=1&target={{#if: {{{Siede|}}}|{{urlencode:{{{Siede}}} }}|{{FULLPAGENAMEE}} }}&namespace={{{ns|0}}}}}|{{{Text|Anweendenge}}} }}<noinclude>{{Dokumentation}} <!--Please add interwiki link to the /Dokumentacija-subpage--> </noinclude> 1mjs4mo3mftrh4lusjai093zek5cijo 10 3241 107718 106996 2013-08-01T21:26:24Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10964198]] wikitext text/x-wiki <span class="plainlinks">[{{{1}}} {{{2|{{{1}}}}}}]</span><noinclude>{{Hälpe foar ne Foarloage|1= Disse Foarloage moakt mäd <code><nowiki>{{Plainlink|Link|Beschrieuwenge}}</nowiki></code> Weblinks sunner Pielsymbol, wäkke uurs anwiese wäid. In Artikkel schäl hier '''nit''' bruukd wäide. Bie wäägeläiten twäide Parameter wäid automatisk as alternativ Text [[Uniform Resource Locator|URL]] bruukd. }} </noinclude> 72ptwu60a6guvm8neiqv1at55m8y7oh 10 3242 25640 25639 2009-11-16T12:01:18Z Tlustulimu 35 Korrektuur wikitext text/x-wiki Dit is n Unnerfoarloage foar ju Foarloage {{Foarloage|Dokumentation}}. Foar die Ounfang fon ju ljoachtblau Kaste is ju Foarloage {{Foarloage|Dokumentation/Ounfang}}. '''Oachtenge''': Oaber du koast disse Foarloage nit direkt in e Dokumentation fon e Foarloage beföigje, wil ju truch hiere Haudfoarloage beföigt wäid. hxtq6mwoi4lg4snht7b644e8jjci1wg 10 3243 25742 25728 2009-11-18T17:39:15Z Tlustulimu 35 /* Parameter bupperen Raant */ Korrektuur wikitext text/x-wiki == Dokumentation == Disse Foarloage wiest automatisk ne Kaste foar ne Dokumentation, as du nu sjuchst. Ju bint die Text uut ne Unnersiede <code><nowiki>[[Siedennoome/Dokumentation]]</nowiki></code> ien. <!--Je postajeny za strony kotrež buchu transkludowane do druhich stronow, t.r. předłohi, njech w předłohowym mjenowym rumje abo nic. --> == Anweendenge == Du koast dän Code <code><nowiki>&lt;noinclude&gt;{{dokumentation}}&lt;/noinclude&gt;</nowiki></code> in ju Foarloage ap Eende schrieuwe. <!-- Je dobre, zasadźować do (spočatka) podstrony: */Dokumentacija: {{ž|<nowiki>{{</nowiki>[[Předłoha:Nawigacija dokumentacije|Nawigacija dokumentacije]]<nowiki>}}</nowiki>}} abo {{ž|&lt;noinclude&gt;<nowiki>{{</nowiki>[[Předłoha:Nawigacija dokumentacije|Nawigacija dokumentacije]]<nowiki>}}</nowiki>&lt;/noinclude&gt;}}, */hrajkanišćo a /testy: {{ž|&lt;noinclude&gt;<nowiki>{{</nowiki>[[Předłoha:Nawigacija dokumentacije|nawigacija dokumentacije]]<nowiki>}}</nowiki>&lt;/noinclude&gt;}}, abo {{ž|&lt;noinclude&gt;<nowiki>{{</nowiki>[[Předłoha:Nawigacija dokumentacije|nawigacija dokumentacije]]<nowiki>|dok=nje}}</nowiki>&lt;/noinclude&gt;}}. **Tajka podstrona samo móže swójsku dokumentaciju měć, dokelž jenož posledni dźěl hesła po <code>/</code> je wažny za rozeznawanje mjez dokumentaciju, hrajkanišćom a testami. Předłoha {{tl|Nawigacija dokumentacije}} wšak awtomatisce to jeje programowanja dla rozeznawa. (Dokumentacija předłohi {{tl|doc}} je po samsnym principje natwarjena, tuž móžeja kode wobhladować.) --> ==Parameter== Ju Foarloage häd nu träi optionale Parametere, un dät sunt ''nr'' (Oukuutenge foar Noomensruum), ''dok'' un ''bupperen Raant''. ===Parameter nr=== Parameter ''nr'' kon een fon do foulgjende Wäide hääbe. *1 - wiest an, dät ju Foarloage maastens ap Diskussionssieden fon Artikkele bruukt wäd. *2 - wiest an, dät ju Foarloage maastens ap Benutsersieden bruukt wäd. *4 - wiest an, dät ju Foarloage maastens ap Systemsieden bruukt wäd. *6 - wiest an, dät ju Foarloage maastens ap Bieldesieden bruukt wäd. *10 - wiest an, dät ju Foarloage maastens ap Foarloagensieden bruukt wäd. *14 - wiest an, dät ju Foarloage maastens ap Kategoriesieden bruukt wäd. Die Parameter beienflouded dän Sats ap Eende fon ju Dokumentation, wäkke buutendät aan Link häd. Mäd Hälp fon dän Link koast du ap ne Spezialsiede uur ju Anweendenge fon ju Foarloage kiekje, wät oaber ap aan bestimden Noomensruum begränsed is. Wan die Parameter fäilt, wäd die Sats anwiesd: *Anweendenge fon ju Foarloage ap Artikkelsieden. ===Parameter dok=== Wan du ne Dokumentation foar moorere Foarloagen bruuke wolt, koast dän foulgjende Code schrieuwe. <pre> {{doc|dok=Fulständige Noome fon ju Dokumentation}} </pre> <!-- Přikłady za to su {{tl|0/4}}, {{tl|1/4}}, {{tl|2/4}}, {{tl|3/4}}, kotrež hromadźe dokumentaciju předłohi {{tl|4/4}} wužiwaja.--> '''Beoachtje''', dät bie ju Foarloage, fon wäkke du ju Dokumentation so ienbinst, ju normale Syntax bruukt wäide mout; also sunner dissen Parameter.<!-- Při prědku mjenowanych přikładach {{tl|4/4}} wobsahuje jenož {{foarloage|Dokumentation}}.--> ===Parameter bupperen Raant=== Die Parameter ''bupperen Raant'' definierd dän buppere Raant foar ju Kaste deeruumetou, wäkke mäd ju Foarloage {{foarloage|Dokumentation}} moaked wäd. <!-- To je wužitne w kombinaciji z předłohomaj {{tl|Rajtarki2}} a {{tl|Rajtarki2/kónc}}, kotrejž wotkazujetej podobne strony. <!--Předłoha je na stronje {{ŝ|Informkesto esperantisto}}.--> == Bruukte Unnerfoarloagen == '''Beoachtje ''', dät ju hier naamde Foarloage nit direkt in ne Dokumentation bietouföiged wäide schäl. *{{Foarloage|Dokumentation/Ounfang}} (foar dei Ounfang fon die ljochtblaue Kaste) *{{Foarloage|Dokumentation/Eend}} (foar dät Eend fon die ljochtblaue Kaste) == Kiek uk bie== *{{Foarloage|Navigation fon ne Dokumentation}} (Dit is ne Foarloage foar ne Dokumentation, wäkke deer an n Ounfang stoant.) *{{Foarloage|Hälpe foar ne Foarloage}} (Dit is ne alternative Foarloage, wan ju Dokumentation bloot kuut is af do uur Foarloagen nit sunner Failer funktionierje.) rfpgofqwqk6vrf95epc2dj2nboqa9ch 10 3244 25645 2009-11-16T12:58:09Z Tlustulimu 35 häd "[[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/doc]]" ätter "[[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/Dokumentation]]" ferschäuwen: die Noom is nu aan uur. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/Dokumentation]] 85sg03m0ovyfni3rajhz9q6ooyvnjlz 10 3245 25648 2009-11-16T12:59:34Z Tlustulimu 35 häd "[[Foarloage:HS-Bielde fon ju Wiek/doc]]" ätter "[[Foarloage:HS-Bielde fon ju Wiek/Dokumentation]]" ferschäuwen: die Noom is nu aan uur wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:HS-Bielde fon ju Wiek/Dokumentation]] 1cz3mjsun1mgc3lpnwu2wwhb73miobn 10 3246 25651 2009-11-16T13:01:51Z Tlustulimu 35 häd "[[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/litje/doc]]" ätter "[[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/litje/Dokumentation]]" ferschäuwen: die Noom schäl nu aan uur weese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/litje/Dokumentation]] tkapf9oer7d6up5hhgrrp9xucafrwjl 10 3247 25654 2009-11-16T13:03:15Z Tlustulimu 35 häd "[[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek/doc]]" ätter "[[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek/Dokumentation]]" ferschäuwen: die Noom schäl nu aan uur weese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek/Dokumentation]] 41acvrihz9ztw59evold1cy0saqwksl 10 3248 25658 2009-11-16T13:07:12Z Tlustulimu 35 häd "[[Foarloage:Bielden fon jo naiste Wieke1/Doku]]" ätter "[[Foarloage:Bielden fon jo naiste Wieke1/Dokumentation]]" ferschäuwen: die Noom schäl nu ann uur weese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Bielden fon jo naiste Wieke1/Dokumentation]] 3bnfsm5j1cjgzwva45w7kuhldydycgu 10 3251 25686 2009-11-17T18:17:36Z Heinz 88 häd "[[Foarloage:Benutser zh-1]]" ätter "[[Foarloage:Benutser zh-1 sunner chinesiske Schrift]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Benutser zh-1 sunner chinesiske Schrift]] 46ojwswfrs4k8xk249er6lj6b2ae7lu 14 3252 106528 88687 2013-04-01T06:42:24Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 4 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9118218]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Benutsere, doo meene, dät joo al gans oarich baale konnen, also moor as bloot n bitje, man noch nit goud un seeker nit sloank. [[Kategorie:Benutser/Sproake stq]] lbxv8sv16f4qb0bb5me266wllw3eyyu 0 3253 72553 26424 2011-11-20T16:06:46Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki N '''Nukleotid''' is n Bestounddeel fon ne [[Nukleinsüüren|Nukleinsüüre]], also inne belieuwede Natuur [[Desoxyribonukleinsüüre]] (DNA / DNS) un [[Ribonukleinsüüre]] (RNA / RNS). Älke Nukleinsüüre is ne Kätte uut Nukleotide. == Apbau == Älket Nukleotid bestoant uut: * N Sukker * N Phosphat-Räst * Ne Base: Do Nuklein-Basen af Nukleo-Basen wäide apdeeld in: ** Purin-Basen: *** [[Adenin]] *** [[Guanin]] *** [[Hypoxanthin]] *** [[Xanthin]] ** Pyrimidin-Basen *** [[Cytosin]] *** [[Thymin]] *** [[Uracil]] Ju Ferbiendenge fon Nukleo-Base un Sukker alleenich, sunner Phosphat, hat [[Nukleosid]]. Bloot wan deer Phosphate mäd ferbuunen sunt, is dät n Nukleotid. == Biespil == [[Adenosintriphosphat]] is n Nukleotid inne Ribonukleinsüüre: <br> [[Bielde:Adenosintriphosphat protoniert.svg|left|400px]] <br> <br> <br> <br> <br> <br> <br> <br> <br> <br> <br> Hier sjucht me links do tjo Phosphate, inne Midde dän kringföärmigen Sukker un gjuchts dän Räst fon't Adenin. Sunner do Phosphate hat dät Adenosin, dät is dan n [[Nukleosid]], mäd trjo sukke Phosphate is dät n fulständich Nukleotid, nämmelk dät Adenosintriphosphat. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Chemie]] [[Kategorie:Genetik]] q4s3xwmzefpi9hs0ksq67b5usjwxc7j 10 3254 25736 2009-11-18T17:29:21Z Tlustulimu 35 häd "[[Foarloage:Hälpe foar n Foarloage]]" ätter "[[Foarloage:Hälpe foar ne Foarloage]]" ferschäuwen: deer is n Fail in wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Hälpe foar ne Foarloage]] ci15cxrxxgu49fy9unhs1v3fq4fljfb 10 3255 25743 2009-11-18T17:42:09Z Tlustulimu 35 Fäärelaited ätter [[Foarloage:Dokumentation]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Foarloage:Dokumentation]] nuwabejr4hclthk4yfjfhw7sdcjseqj 0 3256 25796 2009-11-19T15:18:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nukleotid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nukleotid]] 3h39byndk8k5k8x2i8t861pfnwcgtqs 0 3257 25815 2009-11-19T22:18:28Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Euro (Jäild)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro (Jäild)]] ftlz31y71q455n53oe1l96vjn3ac3a5 0 3258 116557 116071 2018-02-19T13:17:06Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjoonisse == * [[1794]]: Ju [[Zitadelle Jülich|Zitadelle fon Jülich]] wäd an do Frantsoosen uurroat. * [[1864]]: Truch dän [[Free fon Wien]] wäd die Düütsk-Deenske Kriech be'eended. * [[1866]]: Die [[Wiener Free (1866)|Wiener Free]] lait Venetien as italieensken Besit fääst un be'eendiget dän Trääde Italieenske Uunouhongegaidskriech. * [[1904]]: [[ǃNanseb ǀGabemab]], bekoand as "Hendrik Witbooi", aan ''Kapitän'' in ju Kolonie Düütsk-Suudwäästafrikoa, känniget dän bestoundende Skuulferdraach un ferkloort dät Düütske Kaiserriek dän Kriech. Sien Ljuude griepe Düütske an, do [[Nama]] kuume tou dän Apstound fon do Herero un Nama bietou. * [[1932]]: Die [[Irak]] wäd formell uunouhongich, daach behoolde sik do Briten masse Ienfloud. * [[1960]]: [[Jânio da Silva Quadros]] wäd as näien Präsident fon [[Brasilien]] kädden. * [[1990]]: Düütske Wierfereenenge, ''Dai fon ju düütske Eenhaid''. * [[1992]]: [[Sinéad O'Connor]] moaket in Fiersjoon ne Bielde fon dän Poapst stukken. == Tou Waareld keemen == * [[1981]]: [[Zlatan Ibrahimović]], swedisk-bosnisken [[Foutbaal]]er [[Kategorie:Oktober]] k3rdduataevpocsmfuf5jlqccud70iw 0 3263 110837 110344 2015-05-19T18:17:12Z 2A00:C1A0:4889:E600:D4AF:B9DA:21E1:3292 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lech Walesa.jpg|thumb|160px|Lech Wałęsa, 2007]] '''Lech Wałęsa''' [ˈlɛx vaˈwɛ̃sa] (* [[29 September]] [[1943]] in dät Täärp Popowo bie [[Lipno]] /Kujawien-Pommern, [[Polen]]) is n polnisken Politiker, Gewierkskupsmon un Nobelprieswinner foar dän Free. Wałęsa häd ne Fäkuutbildenge as Elektriker besoacht un häd 1980 ne wichtige Rulle spield bie do Straike in [[Danzig]] ([[Pools]]: ''Gdansk''). Hie waas aan fon do Meegruundere un twiske 1980 un 1990 uk die Foarsitsende fon ju uunouhongige polniske Gewierkskup ''Solidarnosc'' ("Solidarität"). Ätter ju Bekoandmoakenge fon dän Beleegerengstoustand in 1981 is Wałęsa as aan fon ju kommunistiske Paatäi hiere skäärpste Juunspielere unner Huusarrest broacht, man 1982 wier fräilät. As aan fon do fierende Ljuude unner ju Periode fon politiske Uumwalterenge häd Wałęsa ätter sien Woal tou dät Amt fon Stoatspräsident ju politiske un wirtskaftelke Uumbildenge fon n sozialistisk Systeem tou n demokroatisk fräi-Määrked-Systeem (ju sonaamde Trääde Polniske Republik) organisierd. In dät Jier 1998 is Wałęsa as Foarsitsende fon ju Christen-Demokroatiske Paatäi wääld wuuden, ätter dät him al 1983 dän [[Nobelpries foar dän Free]] touärkoand waas. {{Normdaten|TYP=p|GND=118628704|NTA=068865430|LCNAF=n81039335|VIAF=109834327}} {{SORTIERUNG:Walesa, Lech}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Polniske Persoon]] iavy1lotpru0qrv1oufwimts9xt1d3r 0 3264 26061 2009-11-25T10:15:00Z Pyt 12 häd "[[Lech Walesa]]" ätter "[[Lech Wałęsa]]" ferschäuwen: Gjuchte Schrieuwwiese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Lech Wałęsa]] b4qol00fhw4uwnpkyhr6k64mwexzcjc 0 3265 110311 89260 2014-12-20T19:07:37Z GeskichteJTP 6351 wikitext text/x-wiki Düsse '''Lieste fon Politikere''' änthaalt wichtige Politikere fon ju ganse Waareld. == Politikere in n äängeren Sin == * [[Gaius Iulius Caesar]] (Ooldroomsken Politiker, hie häd sogoar moal Diktator weesen, is dan oaber uumebroacht wuuden.) * [[Karl Dönitz]] ( [[Nazi-Düütsklound|nationoalsozialistisken düütsken]] Politiker, Ounfierer fonne Kriechsmarine un foar kuute Tied Ätterfoulger fon [[Hitler]].) * [[Heinrich Himmler]] (nationoalsozialistisken Politiker un Massenmöärender, wäil aan Haudferoantwoudelken fon dän [[Holocaust]]) * [[Adolf Hitler]] (nationoalsozialistisken Diktator fon [[Nazi-Düütsklound|Düütsklound]] twiske 1934 un 1945, Massenmöärender un Kriechsferbreeker, sjuch: [[Holocaust]] un [[Twäide Waareldkriech]]) * [[Abraham Lincoln]] (Hie wuude twäie toun Präsidänt fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] wääld, [[1860]] un [[1864]], wuude dan oaber möärend. Hie is bekoand foar sien Politik juun Sklaveräi, oaber uk foar dän amerikoanske Burgerekriech.) * [[Nelson Mandela]] (Hie häd sik juun ju [[Apartheid]] in [[Suudafrikoa]] iensät un waas fon [[1994]] bit [[1999]], as eersten swotten, Präsidänt fon düt Lound.) * [[Theodor Mommsen]] (Hie waas bekoander as Professor un Skrieuwer, wierfoar hie dän [[Nobelpries foar Literatuur]] kriegen häd, man hie waas uk n Politiker in't prüüske un in't düütske Parlament) * [[Qin Shi Huang]] (Hie lieuwede 259-210 f.Chr un wäd as die eerste Kaiser fon [[China]] betrachted) * [[Lech Wałęsa]] (N [[Polen|polnisken]] Politiker, Gewierkskupsmon un Winner fon dän [[Nobelpries foar dän Free]]) == Uur Ljuude, do wät mäd Politik tou dwoon hääbe == * [[Clemens August von Galen]] (Biskop, die sik juun ju Politik fon do Nationalsozialisten un foarallen juun dät Euthanasieprogramm iensät häd.) [[Kategorie:Politiker|!]] tgc0l3evu0wer3ou9ndqlmso7pacad2 0 3266 117696 104199 2018-11-15T16:44:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''The Wounded Tone''' is n Rockkoppel uut [[Sweden]], apgjucht in Stockholm in 2009 truch G.J. Alexandrie. == Liede == Ju Gitarre spielt G.J. Alexandrie, ju Trumme spielt E.S. Alexandrie. == Diskografie == === Alben === * ''Mental Illness'' {{stump}} [[Kategorie:Musik]] 44t34snapc78d1edejczx66ulwj29ti 0 3267 26087 2009-11-25T18:20:00Z Stiligknubbis 1493 Fäärelaited ätter [[The Wounded Tone]] wikitext text/x-wiki #redirect[[The Wounded Tone]] o0r9pa15ts4ywcilueiehpzamds678i 0 3268 117048 117047 2018-06-03T15:25:50Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Thin Shoes''' is n Rockkoppel uut [[Sweden]], gruunded in [[Stockholm]] in't Jier [[2009]]. Wät jo spielje, lait so tiske [[Alternative Rock]] un [[Blues]]. == Diskografie == === Alben === * ''Occupied City'' {{stump}} [[Kategorie:Musik]] 96pnepgdidz4ycftmra37itxjkqhstc 0 3269 121598 104205 2022-08-05T18:01:40Z Niegodzisie 10360 /* Alben */ wikitext text/x-wiki '''The Mars Volta''' is n rockkoppel uut [[Amerikoa]]. == Diskografie == === Alben === * ''De-Loused In the Comatorium'' * ''Frances the Mute'' * ''Amputechture'' * ''The Bedlam In Goliath'' * ''Octahedron'' * ''Noctourniquet'' * ''The Mars Volta'' {{stump}} [[Kategorie:Musik]] ddsw3qzz9rkc8f2ilp9t2fhl454qriq 0 3270 106744 104206 2013-04-10T16:24:27Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''At the Drive-In''' is n Rockkoppel uut El Paso, Texas ([[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]). == Diskografie == === Alben === * ''Acrobatic Tenement'' * ''In/Casino/Out'' * ''Relationship of Command'' {{stump}} [[Kategorie:Musik]] tfrr2vt09zeyga0coitf6sdhc16ucyb 0 3271 104207 46103 2013-03-08T14:48:05Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 12 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3574325]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''El Grupo Nuevo De Omar Rodriguez-Lopez''' is n rockkoppel uut [[Amerikoa]]. == Diskografie == === Alben === * ''Cryptomnesia'' {{stump}} [[Kategorie:Musik]] 8fvl3r5b3pte9eayxd86to26wtd8ql3 0 3272 26095 2009-11-25T18:26:14Z Stiligknubbis 1493 Fäärelaited ätter [[The Mars Volta]] wikitext text/x-wiki #redirect[[The Mars Volta]] k8ihkd0jf5qvbq1gvpn88tmd91zr1v3 0 3273 26096 2009-11-25T18:26:24Z Stiligknubbis 1493 Fäärelaited ätter [[The Mars Volta]] wikitext text/x-wiki #redirect[[The Mars Volta]] k8ihkd0jf5qvbq1gvpn88tmd91zr1v3 0 3274 26097 2009-11-25T18:26:52Z Stiligknubbis 1493 Fäärelaited ätter [[At the Drive-In]] wikitext text/x-wiki #redirect[[At the Drive-In]] r96m4csauzg7cs86h4rwrwvwb3u0g1f 0 3275 26098 2009-11-25T18:27:18Z Stiligknubbis 1493 Fäärelaited ätter [[At the Drive-In]] wikitext text/x-wiki #redirect[[At the Drive-In]] r96m4csauzg7cs86h4rwrwvwb3u0g1f 0 3276 104208 46158 2013-03-08T14:48:15Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 10 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3574332]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Omar Rodriguez-Lopez Quintet''' is n rockkoppel uut [[Amerikoa]]. == Diskografie == === Alben === * ''Omar Rodriguez'' * ''The Apocalypse Inside of an Orange'' {{stump}} [[Kategorie:Musik]] fewf5vkomg4lhrdkv0kexn6vuc9zz1f 0 3277 26103 2009-11-25T18:30:10Z Stiligknubbis 1493 Fäärelaited ätter [[El Grupo Nuevo De Omar Rodriguez-Lopez]] wikitext text/x-wiki #redirect[[El Grupo Nuevo De Omar Rodriguez-Lopez]] ikf4oqa03t3cwuz42ua1wochvzirzh5 0 3278 26104 2009-11-25T18:30:42Z Stiligknubbis 1493 Fäärelaited ätter [[Omar Rodriguez-Lopez Quintet]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Omar Rodriguez-Lopez Quintet]] 8reo0oqpjazh08fxienpo41ucgskp2c 0 3279 26105 2009-11-25T18:31:02Z Stiligknubbis 1493 Fäärelaited ätter [[Omar Rodriguez-Lopez Quintet]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Omar Rodriguez-Lopez Quintet]] 8reo0oqpjazh08fxienpo41ucgskp2c 0 3280 26106 2009-11-25T18:31:33Z Stiligknubbis 1493 Fäärelaited ätter [[Omar Rodriguez-Lopez Quintet]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Omar Rodriguez-Lopez Quintet]] 8reo0oqpjazh08fxienpo41ucgskp2c 0 3281 26107 2009-11-25T18:32:03Z Stiligknubbis 1493 Fäärelaited ätter [[Omar Rodriguez-Lopez Quintet]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Omar Rodriguez-Lopez Quintet]] 8reo0oqpjazh08fxienpo41ucgskp2c 0 3282 121683 120581 2022-10-07T17:40:08Z Niegodzisie 10360 /* Alben */ wikitext text/x-wiki [[File:Red Hot Chili Peppers - Rock in Rio Madrid 2012 - 09.jpg|thumb|Chili Peppers, [[Madrid]] 2012]] '''Red Hot Chili Peppers''' is n rockkoppel uut [[Los Angeles]], Kalifornien ([[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]). == Diskografie == === Alben === * ''The Red Hot Chili Peppers'' * ''Freaky Styley'' * ''The Uplift Mofo Party Plan'' * ''Mother's Milk'' * ''Blood Sugar Sex Magik'' * ''One Hot Minute'' * ''Californication'' * ''By the Way'' * ''Stadium Arcadium'' * ''I'm with You'' * ''The Getaway'' * ''Unlimited Love'' * ''Return of the Dream Canteen'' {{stump}} [[Kategorie:Musik]] 5qqmi2oz5uz8yu44waim982nj7uvjmv 0 3283 26110 2009-11-25T18:35:30Z Stiligknubbis 1493 Fäärelaited ätter [[Red Hot Chili Peppers]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Red Hot Chili Peppers]] 6lr2197h0uzdmkvs6w8zpfsjxwygjk9 0 3284 119554 116731 2020-12-10T17:58:51Z Armas Eesti 11255 File wikitext text/x-wiki [[File:SoaD-2013-2.jpg|thumb|upright=1.3|System of a Down 2013]] '''System of a Down''' is n rockkoppel uut [[Amerikoa]]. == Diskografie == === Alben === * ''[[System of a Down (alben)|System of a Down]]'' (1998) * ''[[Toxicity]]'' (2001) * ''[[Mezmerize]]'' (2005) * ''[[Hypnotize]]'' (2005) {{stump}} [[Kategorie:Musik]] 4ebmtwkqihnukh9cvnlao48w2420qgk 0 3285 104214 48018 2013-03-08T14:49:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3802486]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Big Sir''' is n [[Rock|Rockkoppel]] uut [[Amerikoa]]. == Diskografie == === Alben === *''[[Big Sir (alben)|Big Sir]]'' (2000) *''[[Now That's What I Call Big Sir]]'' (2001) *''[[Und Die Scheiße Ändert Sich Immer]]'' (2006) {{stump}} [[Kategorie:Musik]] hw9ntc5crdh7nc1g6g31v6pmro6ntx8 0 3286 26117 2009-11-25T19:03:02Z 83.226.108.54 Fäärelaited ätter [[The Mars Volta]] wikitext text/x-wiki #redirect[[The Mars Volta]] k8ihkd0jf5qvbq1gvpn88tmd91zr1v3 0 3287 113980 104216 2017-02-25T16:40:06Z Rachmat04 6910 wikitext text/x-wiki '''Zechs Marquise''' is n rockkoppel uut [[Amerikoa]]. == Diskografie == === Alben === * ''[[Our Delicate Stranded Nightmare]]'' {{stump}} [[Kategorie:Musik]] pxdunhnrlwpu3hrkd1pru5rdvbuu05o 0 3288 122889 121101 2023-10-20T08:04:07Z Niegodzisie 10360 /* Alben */ wikitext text/x-wiki [[File:Rolling_Stones_1965.jpg|thumb|The Rolling Stones 1965: Brian Jones, Charlie Watts, Mick Jagger, Keith Richards, Bill Wyman]] '''The Rolling Stones''' is n Rockkoppel uut [[Änglound]]. == Diskografie == === Alben === {| class="wikitable" |- !Year !Alben !<small>[[UK Album Chart|U.K.]]</small> !<small>[[Billboard 200|U.S.]]</small> !Certifications<ref name="TheRollingStonesASearch3">[http://www.musikindustrie.de/gold_platin_datenbank0.html/ IFPI Germany Gold and Platinum Search for albums by The Rolling Stones]</ref><br /><small>([[Music recording sales certification|sales threshold]])</small> |- | 1964 | '''''[[The Rolling Stones (album)|The Rolling Stones]]''''' * Release date: April 16, 1964 * Label: [[Decca Records]] | 1 <small>(51 wks)</small> | 11 <small>(35 wks)</small> | US: Gold |- | 1965 | '''''[[The Rolling Stones No. 2]]''''' * Release date: January 15, 1965 * Label: Decca Records | 1 <small>(37 wks)</small> | — | |- | 1965 | '''''[[Out of Our Heads]]''''' * Release date: September 24, 1965 * Label: Decca Records | 2 <small>(24 wks)</small> | 1 <small>(65 wks)</small> | US: Platinum |- | 1966 | '''''[[Aftermath (Rolling Stones album)|Aftermath]]''''' * Release date: April 15, 1966 * Label: Decca Records | 1 <small>(28 wks)</small> | 2 <small>(50 wks)</small> | US: Gold |- | 1967 | '''''[[Between the Buttons]]''''' * Release date: January 20, 1967 * Label: Decca Records | 3 <small>(22 wks)</small> | 2 <small>(47 wks)</small> | US: Gold |- | 1967 | '''''[[Their Satanic Majesties Request]]''''' * Release date: December 8, 1967 * Label: Decca Records | 3 <small>(13 wks)</small> | 2 <small>(30 wks)</small> | US: Gold |- | 1968 | '''''[[Beggars Banquet]]''''' * Release date: December 6, 1968 * Label: Decca Records | 3 <small>(12 wks)</small> | 5 <small>(32 wks)</small> | US: Platinum |- | 1969 | '''''[[Let It Bleed]]''''' * Release date: December 5, 1969 * Label: Decca Records | 1 <small>(29 wks)</small> | 3 <small>(44 wks)</small> | UK: Platinum<br />US: 2× Multi-Platinum |- | 1971 | '''''[[Sticky Fingers]]''''' * Release date: April 23, 1971 * Label: [[Rolling Stones Records]] | 1 <small>(26 wks)</small> | 1 <small>(62 wks)</small> | US: 3× Multi-Platinum |- | 1972 | '''''[[Exile on Main St.]]''''' * Release date: May 12, 1972 * Label: Rolling Stones Records | 1 <small>(16 wks)</small> | 1 <small>(43 wks)</small> | US: Platinum |- | 1973 | '''''[[Goats Head Soup]]''''' * Release date: August 31, 1973 * Label: Rolling Stones Records | 1 <small>(14 wks)</small> | 1 <small>(37 wks)</small> | UK: Gold<br />US: 3× Multi-Platinum |- | 1974 | '''''[[It's Only Rock 'n' Roll]]''''' * Release date: October 18, 1974 * Label: Rolling Stones Records | 2 <small>(9 wks)</small> | 1 <small>(20 wks)</small> | UK: Gold<br />US: Platinum |- | 1976 | '''''[[Black and Blue]]''''' * Release date: April 23, 1976 * Label: Rolling Stones Records | 2 <small>(14 wks)</small> | 1 <small>(24 wks)</small> | UK: Gold<br />US: Platinum |- | 1978 | '''''[[Some Girls]]''''' * Release date: June 9, 1978 * Label: Rolling Stones Records | 2 <small> (25 wks)</small> | 1 <small>(82 wks)</small> | UK: Gold<br />US: 6× Multi-Platinum |- | 1980 | '''''[[Emotional Rescue]]''''' * Release date: June 20, 1980 * Label: Rolling Stones Records | 1 <small>(18 wks)</small> | 1 <small>(51 wks)</small> | UK: Gold<br />US: 2× Multi-Platinum |- | 1981 | '''''[[Tattoo You]]''''' * Release date: August 24, 1981 * Label: Rolling Stones Records | 2 <small>(29 wks)</small> | 1 <small>(58 wks)</small> | UK: Gold<br />US: 4× Multi-Platinum |- | 1983 | '''''[[Undercover (album)|Undercover]]''''' * Release date: November 7, 1983 * Label: Rolling Stones Records | 3 <small>(18 wks)</small> | 4 <small>(23 wks)</small> | UK: Gold<br />US: Platinum |- | 1986 | '''''[[Dirty Work (album)|Dirty Work]]''''' * Release date: March 24, 1986 * Label: Rolling Stones Records | 4 <small>(10 wks)</small> | 4 <small>(25 wks)</small> | UK: Gold<br />US: Platinum<br />GER: Gold |- | 1989 | '''''[[Steel Wheels]]''''' * Release date: August 29, 1989 * Label: Rolling Stones Records | 2 <small>(18 wks)</small> | 3 <small>(36 wks)</small> | UK: Gold<br />US: 3× Multi-Platinum<br />GER: Gold |- | 1994 | '''''[[Voodoo Lounge]]''''' * Release date: July 11, 1994 * Label: [[Virgin Records]] | 1 <small>(24 wks)</small> | 2 <small>(38 wks)</small> | UK: Gold<br />US: 2× Multi-Platinum<br />GER: Platinum |- | 1997 | '''''[[Bridges to Babylon]]''''' * Release date: September 29, 1997 * Label: Virgin Records | 6 <small>(6 wks)</small> | 3 <small>(27 wks)</small> | UK: Gold<br />US: Platinum<br />GER: Platinum |- | 2005 | '''''[[A Bigger Bang]]''''' * Release date: September 5, 2005 * Label: Virgin Records | 1 <small>(4 wks)</small> | 3 <small>(19 wks)</small> | UK: Gold<br />US: Platinum<br />GER: Platinum |- |2016 |'''''[[Blue & Lonesome]]''''' | | | |- |2023 |'''''[[Hackney Diamonds]]''''' | | | |- |} <references/> {{stump}} [[Kategorie:Musik]] 24meuahi4pprf2qdcg61xeqksvsldgu 0 3289 26123 2009-11-25T19:11:59Z Stiligknubbis 1493 Fäärelaited ätter [[The Rolling Stones]] wikitext text/x-wiki #redirect[[The Rolling Stones]] mffvisvo76qhu9j6tjs0xkiyfcioui0 14 3290 110838 110800 2015-05-19T18:19:48Z 2A00:C1A0:4889:E600:D4AF:B9DA:21E1:3292 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Politiker]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Kategorie:Politiker]] hgk8kgi2ugpbtnlu4r992hlhws5et93 0 3291 26191 2009-11-27T14:52:24Z Heinz 88 häd "[[Politikere]]" ätter "[[Lieste fon Politikere]]" ferschäuwen: Iek leeuwe, dät is beeter, wan me dät so moaket as dät aal doo uur Wikipedien uk dwo. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Lieste fon Politikere]] rjvlhzax6814gs3bkertzo4au8yg7cl 0 3293 26194 2009-11-27T15:18:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Adolf Hitler]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Adolf Hitler]] 39405rswoziitnasz4t2sgum5gcn3bo 0 3294 26256 2009-11-29T09:50:10Z Heinz 88 häd "[[Systam of a Down]]" ätter "[[System of a Down]]" ferschäuwen: "Systam of a Down" waas ferkierd. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[System of a Down]] hxh3ooc3yt1czad8kofw25okj8gbwqq 0 3295 110621 105918 2015-04-11T14:37:15Z Magioladitis 1940 /* Ferbiendenge */All info is kept in Wikidata, removed: {{Link FA|ru}} using [[Project:AWB|AWB]] (10900) wikitext text/x-wiki [[Bielde:DNA double helix horizontal.png|thumb|right|200px|Bielde fon n Stuk DNA]] Juu '''Desoxyribonukleinsüüre''' (Maasttieds oukuuted mäd '''DNA''' fon dät Ängelske "'''D'''esoxyribo'''n'''ucleic '''A'''cid", man uk mäd '''DNS''') is ne [[Nukleinsüüren|Nukleinsüüre]] un Dreeger fon dät Äärfgoud fon alle Lieuweweesen. Truch unnerskeedelke Sequenzen (Riegenfoulgen) fon [[Nukleotid]]e, Bestounddeele fon Nukleinsüüren, kon deer gans unnerskeedelk Äärfgoud mäd kodierd wäide. == Chemisken Apbau == [[Bielde:Chemische Struktur der DNA.svg|thumb|right|300px|Hier sjucht me n Deel fon ne Desoxyribonukleinsüüre. Dät is aan Dubbelstrang, wierfon älket Nukleotid fon dän gjuchten Oankeldstrang mäd dät jeewielige Nukleotid fon dän linken Oankeldstrang truch Woaterstofbrääge (striekeld ienteekend) ferbuunen is. Dät paaset aaltiede touhoope, deeruum, dät aaltiede juunuur fon ne Purin-Base ne Pyrimidinbase tou fienden is: Adenin (gräin ienteekend) is aaltiede juunuur Thymin (lila), un Cytosin (rood) is aaltiede juunuur Guanin (blau) tou fienden. Buuter juu Base heert tou älket Nukleotid inne DNA een Phosphat un juu Desoxyribose (dät is aan Sukker)]] Juu Foarm fonne DNA is aan loangen Dubbelstrang, die as Dubbelhelix traald is. === Elemente === Doo foulgjende [[Element]]e sunt aaltiede inne DNA tou fienden: * [[Koolestof]] (C, inne Struktuurfoarmel uk oafter truch n Houk sunner Beskriftenge oubielded) * [[Phosphor]] (P) * [[Stikstof]] (N) * [[Suurstof]] (O) * [[Woaterstof]] (H) === Doo Nukleotide === Älken Oankeldstrang is ne Kätte fon Nukleotide, wierbie juu Nuklinbase ätter binnen wiesd un juu Desoxyribose touhoope mäd dän Phosphaträst ätter buuten. Älket Nukleotid inne DNA bestoant uut: * Juu Desoxyribose (Dät is aan Sukker) * N Phosphat-Räst * Nukleinbasen af Nukleobasen, doo sik apdeele in Purin-Basen un Pyrimidin-Basen: ** Purin-Basen: *** [[Adenin]] *** [[Guanin]] ** Pyrimidin-Basen: *** [[Cytosin]] *** [[Thymin]] Dät rakt noch moor Nukleinbasen af Nukleobasen, man inne DNA rakt dät bloot düsse. === Ferbiendenge === Doo bee Oankeldstrange sunt truch [[Woaterstofbrääch|Woaterstofbrääge]] mädnunner ferbuunen. Dät gungt inne DNA aaltiede, deeruum dät deer aaltiede ne Purimidinbase an aan Oankeldstrang juunuur ne Pyrimidinbase an dän uur Oankeldstrang lait. Gnauer kweeden, lait aaltiede [[Adenin]] juunuur [[Thymin]]; [[Guanin]] lait aaltiede juunuur [[Cytosin]]. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Chemie]] [[Kategorie:Genetik]] kbl7wkuoqvqomg2sv9rjfvjyb5gyc2z 0 3296 26266 26265 2009-11-29T15:27:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Desoxyribonukleinsüüre]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Desoxyribonukleinsüüre]] p9wejov77bzo9vr3211hd6b3r2fyp42 0 3297 26267 2009-11-29T15:28:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Desoxyribonukleinsüüre]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Desoxyribonukleinsüüre]] p9wejov77bzo9vr3211hd6b3r2fyp42 0 3298 26268 2009-11-29T15:28:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Desoxyribonukleinsüüre]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Desoxyribonukleinsüüre]] p9wejov77bzo9vr3211hd6b3r2fyp42 0 3299 26269 2009-11-29T15:30:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Desoxyribonukleinsüüre]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Desoxyribonukleinsüüre]] p9wejov77bzo9vr3211hd6b3r2fyp42 0 3300 26270 2009-11-29T15:30:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nukleinsüüren]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nukleinsüüren]] qigtoq729ewviaeif70011n07cbpfc5 0 3301 26272 2009-11-29T16:17:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aminosüüren]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aminosüüren]] 5f00tai74o6d48c3qpufommes9bj7z0 0 3304 107801 38249 2013-08-18T08:03:21Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q365778]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sahel forest near Kayes Mali.jpg|thumb|200px|Die Sahel in [[Mali]]]] Die '''Sahel''' (fon dät Arabiske ساحل, wät sofuul betjuudt as Ouger / Kuste, düütsk: ''der Sahel'' / ''die Sahelzone'') is dät Gebiet fon [[Afrikoa]], die sik suudelk an juu [[Sahara]] anslut. == Loundskup == Die Sahel bestoant foarallen uut Toudensavanne, man ieuwenske juu Toudensavanne rakt dät noch Gäärs- un Struuksavanne, in dän suudelken Sahel rakt dät uk Druuge Savanne, deerjuun is in dän noudelken Sahel Wüüste un Hoolichwüüste tou fienden. == Klima == In dän Sahel rakt dät unnerskeedelke Klimate: in dän noudelken Sahel is dät druuch un heet, in dän suudelken Sahel deelwiese fuchtiger. Dät kon me oaber nit aaltiede so kweede, deeruum dät dät in dän Sahel n tropisk Wikselklima rakt, dät hat, dät sik ne druuge Jierstied mäd ne wäite ouwikseld. Die Wiksel is oaber täämelk uunräägelmäitich, oafer rakt dät loange Druuchten un dan wier bloot gans kuut Rien. [[File:Senegal dry wet 540.jpg|thumb|left|1000px|Hier sjucht me dän Unnerskeed fon juu druuge un juu wäite Tied an juu sälge Steede]] <br> <br> <br> <br> <br> <br> <br> <br> <br> <br> <br> <br> === Desertifikation === [[Bielde:Sahel rainfall timeseries de.svg|thumb|500px|right|Hier sjucht me inne Skala, wo fier doo Rienmassen fon hieren Truchsleek (appe Skala 0) in dät Twintichste Jierhunnerd ouwieken dieden]] Juu Wüüste [[Sahara]] woakst fääre ätter Suuden wai. In doo noudelke Deele fon dän Sahel äntstounde also näie Wüüstenflakten. Sunne Wüüstenbieldenge hat inne Fäksproake "Desertifikation". Truch dät Woaksen fonne Befoulkenge hääbe doo Moansken in dän Sahel däälich uk moor Fäi as fröier, [[Kamäil]]e, [[Kuu|Bäiste]], [[Schäip]]e, man foarallen [[Huussääge|Säägen]]. Doo fernäile dan uk fuul moor Natuur, un wan joo dät ganse Boark fon aan Boom iete, dan stäärft die Boom. Buutendät fertrappelje doo fuul Gäärs, wäil moor, as joo iete, un stampje dän Boudem fääst un suurje him mäd hieren Mjuks un hiere Miege uuremäite, wiertruch deer dan nit moor fuul woakst. Ap dät Diagramm gjuchts sjucht me, dät dät sänt sowät [[1970]] in dän Sahel in doo maaste Jiere minner Rien roate, as in dän Truchsleek fon't twintichste Jierhunnert. Dät is oaber in doo lääste Jiere nit moor so joop unnern Truchsleek as in doo tachentiger Jiere, die Sahel skäl uk däälich fuul gräiner weese as doo. Juu Froage is, af düsse Druuchte fon juu Desertifikation kumt, of juu Desertifikation truch düsse Druuchte meebedingd is. [[Bielde:Senegal reforestation.jpg|thumb|250px|left|In Senegal wäide näie Boome plonted, uum juu Desertifikation aptouhoolden.]] Doo Ljuude dwo uk wät juun juu Desertifikation. Een Methode is dät sonaamde ''Zaï'', dät uk as ''Tassa'' beteekend wäd. Deer wäide litje Gate greeuwen un mäd organisk Materioal apfälld. Doo [[Termiten]] ferdeele düt Materioal dan inne Äide un moakje dän fästen Boudem wier loos. Wan juu fuchtige Jierstied kumt, kon me deer wät plonted wäide. Deer wäide dan mongs Fäildere moaked, mongs wäide deer dan oaber uk Boome plonted, wät wäil die duurhoafteste Wai is, juun juu Desertifikation tou kampjen. Deerfoar is n Grootprojekt ploand: "Gräine Muure fon Afrikoa in n Sahel". Dät skäl aan fieuw Kilomeetere breeden un soogenduusend Kilometere loangen Wooldstriepe fon [[Senegal]] in dät Wääste bit [[Dschibuti]] in dät Aaste wäide. Dät wuude [[2005]] fonne [[Afrikoanske Union]] ploand. <br> <br> <br> <br> == Lounde == Doo foulgjende Lounde sunt gans af deelwiese in dän Sahel: * [[Bielde:flag of Ethiopia.svg|20px]] Deele fon't noudelke [[Äthiopien]] * [[Bielde:flag of Burkina Faso.svg|20px]] dät noudelke [[Burkina Faso]] * [[Bielde:flag of Eritrea.svg|20px]] [[Eritrea]] * [[Bielde:flag of Mali.svg|20px]] [[Mali]] (Midde) * [[Bielde:flag of Mauritania.svg|20px]] dät suudelke [[Mauretanien]] * [[Bielde:flag of Niger.svg|20px]] [[Niger]] (suudelke Midde) * [[Bielde:flag of Nigeria.svg|20px]] dät gans noudelke [[Nigeria]] * [[Bielde:flag of Senegal.svg|20px]] dät noudelke [[Senegal]] * [[Bielde:flag of Sudan.svg|20px]] [[Sudan]] (Midde) * [[Bielde:flag of Chad.svg|20px]] [[Tschad]] (Midde) [[Kategorie:Afrikoa]] [[Kategorie:Geographie]] taeqf2aphk5gnlifsi3ypt7b2xlfsbx 0 3305 122350 120055 2023-02-27T20:09:54Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Mitochondrial DNA de.svg|350px|thumb|Skematiske Deerstaalenge fon ju moanskelke Mitochondrioale DNA]] Ju '''mitochondrioale DNA''' of '''mtDNA''' is ne litje ringfoarmige [[DNA]], ju sik nit in dän [[Sälkääden]] befint, man in do [[Mitochondrien]], litje Organellen deerbuute. Do Mitochondrien änthoolde uk n oainen Typ [[Ribosome]]. Dät rakt hunnerte fon Mitochondrien pro [[Sälle]] un do änthoolde älk fuul sirkuloare [[Chromosome]]. Do änthoolde aal dosälge [[Gene]], man sunt nit immer identisk: '''Isodisomie''' hat sofuul, as dät aal Moleküle fon ne Sälle identisk sunt, '''Heterodisomie''' hat, dät do nit identisk sunt. Ju dubbelstrangige mtDNA bie dän Moanske änthaalt 37 Gene: 22 kodierje tou [[tRNA]], 2 tou [[ribosomoal-RNA]] un do uurige 13 tou [[Proteine|Oaiwiete]]. Dät Mitochondrion kodiert nit fulboodich foar sien oaine Oaiwiete: wäkke Funktioone sunt in dän Loop fon do Generatione fon dät nukleare DNA uurnuumen wuuden. Do Oaiwietprodukte fon do Gene hääbe dan ne apaate Translokationssequenz, wiertruch do ätter do Mitochondrien transportierd wäide skällen. == Ferierwenge == Ju mitochondrioale DNA ferierwet gewöönelk bloot uur ju wieuwelke Lienje un gungt also nit uur mäd [[Sperma]] of [[Blöitenstoaf]]. Do Mitochondrien fon ju monnelke Säidsälle fiende sik in dän Stäit, die bie de Befruchtenge maasttied nit in ju Oaisälle kumt. Der sunt oawers wäil eenige Biespiele fon Uurdreegenge fon mitochondrioale DNA fon dän Foar beskrieuwen wuuden. Ju Doatseeke fon Ferierwenge truch ju Muur ([[maternoale Ferierwenge]]) fon mtDNA wäd oanwoand in ju [[Genografie]] uum ju Ferspreedenge fon uus Foarallere (of eegentelk uus ‘Foarmuure’) in ju Foargeskichte tou kartierjen. Wichtich deerbie is, dät dät mtDNA sik uur do Generatione nit annert, uutgenuumen wan deer ne [[Mutation]] aptrit, ju dan fon sunne ‘Stammuur’ as hiere Charakteristik an aal hiere Ätterkuumen fääre roat wäd. So kumt me tou ne hypothetiske ‘Eva’, fon wäl aal Moanskene ap de Waareld ap Eende oustamje skällen. Ju skäl dan uut Afrikoa keemen weese, sowät 140.000 bit 200.000 Jiere häär. Ju Doatierenge honget deerbie gjucht ou fon do Skatsengen fon dän Frequenz, wiermäd toufällige Mutatione in ju mitochondrioale DNA aptreede. Uk bie ju Kartierenge fon ju Migration fon ju [[Steeleeke]] ätter dät Noude ätter dät lääste [[Iestiedoaler]] kuud mtDNA bruukt wäide. == Ju mitochondrioale DNA un do Fräisen == Unnersäikengen mäd mtDNA sunt uk däin wuuden uum ju Oustammenge fon do Fräisen tou studierjen. Deerbie wuuden as Proobe moanskelke Hiere mäd Wuttel bruukt. Do gans litje Bietjene DNA do me me so kricht, wäide bit dät Milionefache fergratterd truch [[Polymerase-Kettenreaktion]] (PCR), so dät me dät fääre unnersäike kon. Touhoope wuuden Prooben fon 123 Ljuude uut Noudwääst-Düütsklound unnersoacht, deerfon 28 fon fräisk Häärkuumen (3 Seelter, 4 Wääst-Fräisen, uurs noudfräisk (13 ap [[Föhr]]), 40 noudwäästdüütsk, 19 aastdüütsk, 16 deensk. Dät maast Apfaalende waas, dät do (Noud)Fräisen n gratteren Unnerskeed twiske Ljuude apwieseden as do Uur. Dät kuud deermäd touhoopehongje, dät [[Noudfräislound]] (uut ferskeedene Paate) fon dät Wääste häär kolonisierd wuuden is. Foar Seelterlound fäl ap, dät do tjo Prooben bolde gliek wieren. Aan fon do Ferfoatere fertälde bie ju Präsentation, dät do aal uut dät Noude (Strukelje) koomen. Deerap wuud him waiwiesd ap dät Ourieten fon do Famielienbeende mäd [[Tjootern]] ätter ju [[Juunreformation]]. == Kroankhaide == Ne mitochondrioale Ferierwenge is charakteristisk foar bestimde [[Kroankhaid]]e, deeruum dät do bloot uur ju Muur fääre roat wäide konnen: dät Bäiden kricht aal dät [[Zytoplasma]] fon de Muur, un deeroun fiende sik do Mitochondrien. Sukke Kroankhaide kuume fuul foar in Köärperdeele (Brainge, Haat, Oogene, usw.), do der fuul Energie bruuke, deer dät mtDNA ju [[Ommengskätte]] in de Sälle fersuurget. == Literatuur == * Chen, X.J. & Butow, R.A. (2005): ''The organization and inheritance of the mitochondrial genome.'' In: ''Nat. Rev. Genet.'' 6(11):815-825. PMID 16304597 {{DOI|10.1038/nrg1708}} * Richards MB, Forster P, Tetzner S, Hedges R, Sykes BC (1995) ''Mitochondrial DNA and the Frisians.'' In: Faltings V, Nielsen, Walker A (eds) North-Western European Language Evolution, Suppl vol 12, University of Odense, pp 141-163 * [[Bryan Sykes]]: ''Die sieben Töchter Evas.'' Lübbe, 2001, ISBN 3-7857-2060-2 * [https://web.archive.org/web/20100205031915/http://www.meine-molekuele.de/das-mitochondriengenom Jürgen Groth]: Das Mitochondriengenom. In: Meine Moleküle, Deine Moleküle. Von der molekularen Individualität. Berlin, 2009 (Online-Buch) == Ferbiendengen == * [http://www.mitomap.org MITOMAP - Human Mitochondrial Genome Database] * [https://web.archive.org/web/20091227202344/http://www.genpat.uu.se/mtDB/ mtDB - Human Mitochondrial Genome Database] * [https://web.archive.org/web/20081218112318/http://www.mitop.de:8080/mitop2/ MitoP2 - Mitochondrial Proteome Database] * [http://www.empop.org EMPOP - Mitochondrial DNA Control Region Database] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Chemie]] [[Kategorie:Genetik]] 4nlqrr7ccb9oqrqzya4rukgwjye27ib 0 3306 26409 2009-12-02T08:40:14Z Pyt 12 häd "[[Mitochondriale DNA]]" ätter "[[Mitochondrioale DNA]]" ferschäuwen: Uutsproake wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Mitochondrioale DNA]] bu1wmq02etccfyb60bwkyrc9n92jx98 0 3307 105924 104226 2013-03-11T11:04:21Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q935]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sir Isaac Newton by Sir Godfrey Kneller, Bt.jpg|thumb|right|200px|Sir Isaac Newton]] '''Isaac Newton''', leeter '''Sir Isaac Newton''' is bädden an n [[25. Dezember]] [[1642]] ättern [[julianisken Kalänner]] - Die in düsse Tied in Änglound noch goolt - af an n [[4. Januar]] [[1643]] ättern gregorianisken Kalänner in [[Woolsthorpe]] bie [[Grantham]] un stuurwen an n [[20. Meerte]] ättern julianisken Kalänner af an n [[31. Meerte]] [[1727]] ättern [[gregorianisken Kalänner]] in [[Kensington]], dät däälich tou [[London]] heert. Hie waas aan bekoanden ängelsken [[Astronomie|Astronom]], [[Mathematik]]er un [[Physik]]er. Sin Haudwierk wieren wäil doo [[Philosophiae naturalis principia mathematica]] (Doo mathematiske Prinsipien fonne Natuurphilosophie). {{stump-links}} {{Commons|Isaac Newton}} [[Kategorie:Wietenskupper]] evuw04i18e2uyotlfpupx64xouqheqs 14 3308 26415 2009-12-02T09:49:31Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Wietenskuppere“ wikitext text/x-wiki Wietenskuppere thml69xnsky8g651jt739nxkxr4jcxc 0 3309 26417 2009-12-02T12:19:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Isaac Newton]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Isaac Newton]] tbn3omkz86jhm57971ksdan2i5b1c9q 14 3310 26423 2009-12-02T13:57:35Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Artikkele uur Genetik [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Chemie]]“ wikitext text/x-wiki Artikkele uur Genetik [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Chemie]] afesg5zx58jwvuxxx3t0bn45h84pkd9 4 3312 26453 2009-12-03T11:49:58Z Pyt 12 häd "[[Wikipedia:Wonske Artikkele]]" ätter "[[Wikipedia:Wonskede Artikkele]]" ferschäuwen: goud seeltersk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Wonskede Artikkele]] hdai75v4x6hqstsftxq0hbcerevlfw4 0 3313 118317 104228 2019-05-09T15:01:53Z Risto hot sir 10060 Bild wikitext text/x-wiki [[File:Crescenzi calendar.jpg|thumb|]] Dät '''Middeloaler''' sunt do Jiere twiske 500 un 1500. Foar sowät 500 is dät [[Oalerdum]], ätter sowät 1500 is ju [[näie Tied]]. == Unnerferdeelenge == * Foarmiddeloaler, antou dät 10. Jierhunnert * Hoochmiddeloaler, begin 10. Jierhunnert bit uum 1250 * Leetmiddeloaler, 1250 bit uum 1500 == Begin un Eend == In ju [[Renaissance]] duuket dän Noome 'Middeloaler' ap. Ju Renaissance waas ju Wiergebuurt fon dät klassiske Oaler, in Moaleräi as uk in ju Baukunst un ju Musik. Maastens lät me dät Middeloaler ounfange in dät Jier 500 un eendje in dät Jier 1500. Uur Begin- un Eendjiere sunt: * Politisk begint dät Middeloaler in 476, die Eend fon dät [[Wääst-Roomske Riek]]. * Die Begin fon ju [[Foulkewonderenge]] in 375. * In dät Jier 312 wuude dät [[Kristendum]] toulät in dät [[Roomske Riek]], un dät wäd uk wäil as Beginjier nuumen. Uk foar dän Eend fon dät Middeloaler rakt et ferscheedene Jiere: * Ju Äntdäkkenge fon [[Amerikoa]] in 1492. * Die Eend fon dät Aast-Roomske Riek ([[Byzantiniske Riek]]) in dät Jier 1453. * Die Eend fon dät Middeloaler is die Begin fon ju Renaissance. * Ju Trännenge fon ju Protestantiske Säärke un ju Roomsk-Katoolske Säärke siet [[Luther|1517]]. [[Kategorie:Geskichte]] 9u1933l4kij3xeoqjl7q0aarg8m0s4l 0 3314 122421 112541 2023-03-10T17:31:03Z WikiBayer 9890 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Frankfurt an 'n Main | ôfbylding = Skyline Frankfurt am Main 2015.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270 | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 717,624 <small>(2014-12-3)</small><ref name="metro">[http://www.deutsche-metropolregionen.org/fileadmin/ikm/01_monitoring/Regionales_Monitoring_IKM_BBR_2013.pdf Regional monitoring 2012], German metropolitan regions</ref> | oerflak = km&sup2; | befolkingstichtens = km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 24-115 M. buppe N.N. | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = [https://www.frankfurt.de/ www.frankfurt.de] }} '''Frankfurt an n Main''' is ne Stääd in dät düütske Buundeslound [[Hessen]]. Deer woonje uungefeer 690.000 Ljuude un dät is ju grootste Stääd fon dät Buundeslound. Ätter [[Berlin]], [[Hambuurich]], [[München]] un [[Köln]] is dät ju füüftgrootste Stääd fon [[Düütsklound]]. Al in dät [[Hillige Roomske Riek]] waas Frankfurt ne wichtige Stääd; däälich is dät dät finanzielle Säntrum fon Düütsklound un [[Europa]]. == Stäädbielde == Deer stounde fuul hooge Bauwierke, wierfon eenige tou do hoochste Bauwierke fon Europa heere. [[Bielde:Frankfurt aerial.jpg|thumb|left|200px|"Mainhattan"]]Fon deer kumt uk die Öökelnoome '''''Mainhattan''''', die sik touhoopesät uut ju Äi [[Main]] un [[Manhattan]], aan Stääddeel fon [[New York]], dät ja noch eerder foar sien Hoochhuuse bekoand waas. Eer dän [[Twäide Waareldkriech]] waas dät aal uurs. Domoals hiede Frankfurt een baldoarich groote Ooldstääd un waas bekoand foar [[Fäkwierkhuus]]e. Man fon ju Ooldstääd is ätter ju Bombardierenge bloot min uurichblieuwen un noch minner in dän Wierapbau, die gau gunge skuul un sik nit nouch Tied noom, hoolich fernäilde Huuse wier ap Steede tou brangen.<br>Uumdät deer nit moor fuul fon ju originoale Ooldstääd uurich is, wuuden un wäide wäkke wichtige Bauwierke ätter Jiertjaande ätterbaud, moor of minner so as jo wieren.<br> In dät [[Doom-Römer-Projekt]] tou n Biespil skäl ap dän Gruundsleek fon dät ourietene [[Technisk Räidhuus (Frankfurt an 'n Main)|Techniske Räidhuus]], foar dät eer sin Bau in 1972 noch Ooldstäädhuuse fernäild wuuden sunt, dät oolde Sträitennätwierk wier häärstoald wäide. Buppedät skällen deer fieuwuntrüütich Huuse baud wäide, deerfon füüftien as Rekonstruktsjoon fon n Ooldstäädhuus, do uur in een Oard un Wiese, dät se ju Bielde nit minnerje skällene. <gallery> Bielde:Frankfurt Altstadt-Goldene Waage 2.jpg|Dät "Haus zur Goldenen Waage" eer dän Kriech. Bolde skäl dät wier apbaud wäide. Bielde:Frankfurt Nextower.20130514.jpg|Die originoal fon ju Ooldstääd ärheeldene [[Eschenheimer Touden]] foar dän Nextower fon [[2009]] Bielde:Frankfurt Am Main-Samstagsberg von Suedwesten-20110705.jpg|Wierapbaude Ooldstäädhuuse Bielde:Skyline Frankfurt am Main.jpg|Hoochhuuse </gallery> {{Grootstääd in Düütsklound}} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Frankfurt an 'n Main| ]] [[Kategorie:Düütsklound]] [[Kategorie:Stääd]] 50tbeznw23qe6216of1ui3a9whed2wf 0 3315 106918 50382 2013-04-12T17:37:40Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Frankfurt an 'n Main]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Frankfurt an 'n Main]] mabdt971f08n1yjm6zn3eqlkrekj1q7 0 3317 122540 122539 2023-05-07T07:30:36Z Murma174 1663 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/2A03:80C0:1:1E3:C33A:0:0:3521|2A03:80C0:1:1E3:C33A:0:0:3521]] ([[User talk:2A03:80C0:1:1E3:C33A:0:0:3521|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:Addbot|Addbot]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Moskau<br /><small>Москва</small> | ôfbylding = StBasile SpasskayaTower Red Square Moscow.hires.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = Die Roode Plats un ju Sänt Basilius. | ynwennertal = 11.501.000 <small>(2011)</small> | oerflak = 1.081 km² | befolkingstichtens = 10.639,2 / km² | stêdekloft = 14,6 Mio <small>(2007)</small> | hichte = 156 Meter | lân = [[Ruslound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Föderationskring | namme bestjoerlike ienheid 1= Sentroalruslound | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 101000-129626 | tiidsône = [[UTC]]+4 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.mos.ru/ www.mos.ru] }} '''Moskau''' is ju Haudstääd fon [[Ruslound]]. Deer woonje ungefeer 11.501.000 Ljuude in ju Stääd (2011), 14,6 Mio lieuwje in ju Agglomeration (2007). Moskau is ju grootste Stääd fon Ruslound. == Bauwierke == Moskau waas uk al ju Haudstääd fon de [[Sowjetunion]], fon dät ruske Kaiserriek un fon dät Grootfürstendum Moskau. In do lääste Jierhunnerte sunt fuul flugge Bauwierke äntsteen: * Bolschoi-Tjooter * Dät Gorkipark * [[Moscow-City]], dät Internationoale Hondelssäntrum * Dät [[Kreml]] * Lenin-Mausoleum * Moscow City * Die [[Roode Plats]], mäd de Sänt Basilius Kathedroale un dät Weerenhuus GUM * Triumfpalast == Ferbiendengen == {{commonsLittik|Москва|Moskau}} [[Kategorie:Ruslound]] aeqpxu54een62spx5l0x9tynaiwyj16 10 3318 119462 26536 2020-10-19T04:28:00Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:TomTomOne.jpg|100px|right]] '''Autonavigation''' moaket dät muugelk, altied tou bestimmen wier me is. Dät oarbaidet mäd dät GPS (Global Positioning System), wät Funksignoale fon spezielle [[Satellit]]e benutset... [[Autonavigation|Läs fääre]]. <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> j5mrwonhcqmqnoj25k52dzqn2hyj47u 0 3321 118302 115392 2019-04-23T16:47:09Z Wolverène 5883 /* Geografie */ wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Република Србија<br />Republika Srbija| Noome = Serbien | Flaage = Flag_of_Serbia.svg | Woapen = Coat of arms of Serbia.svg | Steede = LocationSerbia.png | Woalspruch = | Amtssproake = [[Serbisk]] | Haudstääd = Belgrado | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 88.361 | pztWoater = 0,01| Ienwoonere = 10,1 Millione | Täljier = | Munte = Serbisken Dinar | Muntkode = CSD | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[3. Juni]] | Nationoalhymne = Bože Pravde | Loundkode = | Auto-Känteeken = | Internet-TLD = | Telefonfoarwoal = 381 | }} '''Serbien''' is n Lound in [[Europa]]. Haudstääd is [[Belgrado]]. == Geografie == Serbien wäd begränsed fon: * [[Ungarn]] in dät Noude, * [[Rumänien]] en [[Bulgarien]] in dät Aaste, * [[Noudmakedonien]], [[Albanien]] un [[Montenegro]] in dät Suude, * [[Bosnien]] un [[Kroatien]] in dat Wääste. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Europa]] [[Kategorie:Serbien| ]] 4jrjg9vhj8orw0mutqz44nv4adwpymf 0 3323 104236 95988 2013-03-08T14:52:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 98 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q13924]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Woater | noome = Adriatiske See | woater = | koarte = [[Bielde:Adriatic Sea.jpg|250px]] | lokation = | koordinoaten = | djüpte = ± 1.260 | km2 = 132.000 km² | bratte = | loangte = 820 km | djüptetruchs = 94 | uur = [[Bielde:Korcula City.jpg|250px]]<br />Stääd an ju Kuste in Kroatien | unnerskrift2= }} Ju '''Adriatiske See''' is n Deel fon dät [[Middelmeer]] un lait in dät Suude fon Europa twiske dät Apennin-Hoolichailound un dät Balkan-Hoolichailound. Ju wäd fon de [[Ioniske See]] schat truch ju [[Sträite fon Otranto]]. In dät Wääste wäd ju See begränsed fon [[Italien]] un in dät Aaste fon [[Slowenien]], [[Kroatien]], [[Bosnien]], [[Montenegro]] un [[Albanien]]. Bie ju Aastkuste fon de Adriatiske See lääse do [[Dalmatiske Ailounde]] un do [[Kvarner Ailounde]], do aal tou Kroatien heere. [[Krk]] un [[Cres]] sunt deerfon do grootste Ailounde. Die djoopste Punkt lait ap 900m. [[Kategorie:See]] pfy0glbq2cshyujlywvt510mxndnls8 0 3324 115466 113377 2018-01-09T18:19:12Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki [[File:Waves lajolla.jpg|thumb|200px|]] Ju '''See''' is n Deel fon n [[Ozean]], die der in Ferbiendenge stoant mäd ne uur See of mäd n Ozean. Buute [[Aastfräislound]] wäd dät in gans [[Düütsklound]] oafter ''Meer'' naamd, wilst dät Woud "die See" deerfoar ap düütsk säildener bruukt wäd. {{geostump}} [[Kategorie:See| ]] pozttwtgxhtppzkjz43w1e4642reete 14 3325 115467 62226 2018-01-09T18:19:26Z Wwikix 8153 - wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Woater]] rsvjjrbzw1wmpzg6m6edi9zzhgufnvo 0 3326 115380 104240 2018-01-09T17:19:27Z Wwikix 8153 /* Geografie */ -Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Republika Crna Gora<br />Република Црна Гора<br />| Noome = Montenegro | Flaage = Flag of Montenegro.svg | Woapen = Coat of arms of Montenegro.svg | Steede = LocationMontenegro.png | Woalspruch = - | Amtssproake = [[Serbokroatisk]], offiziel [[Serbisk]] | Haudstääd = Podgorika | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 13.812 | pztWoater = | Ienwoonere = 621.000 | Täljier = 2004 | Munte = Euro | Muntkode = EUR | Tiedzone = +1 | Fierdai = [[13. Juli]] | Nationoalhymne = Oj, svijetla majska zoro | Loundkode = | Auto-Känteeken = | Internet-TLD = cg.yu | Telefonfoarwoal = 381 | }} [[Image:Montenegro municipalities.png|thumb|250px|right]] '''Montenegro''' is n Lound in [[Europa|Middel-Europa]]. Ju Haudstääd is [[Podgorika]] un die Präsidänt fon ju Republik is sänt [[2006]] [[Filip Vujanović]]. == Geografie == Montenegro wäd begränsed fon: * [[Bosnien]] in dät Noude, * [[Serbien]] in dät Aaste, * [[Albanien]] in dät Suude, * ju [[Adriatiske See]] in dät Wääste. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Europa]] o9q0wljxzmu0hdnc8sbk5gozgd7zkbq 0 3327 115835 104242 2018-01-21T15:28:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Etna eruption seen from the International Space Station.jpg|thumb|right|200px|Die Ätna fonne [[ISS|Internationoale Ruumstation (ISS)]] uut blouked, bie juu Eruption in't Jier [[2002]]]] Die '''Ätna''' ap [[Sizilien]] (Italienisk:''Etna'' of ''Mongibello'', Sizilianisk: ''Etna'', ''Èttina'' of ''Èttena'') is die grootste un aktivste Vulkoan in [[Europa]]. {{geostump}} [[Kategorie:Italien]] [[Kategorie:Vulkoan]] i3ct3t9u4tggd123qz3msywyzwklatm 0 3328 26673 2009-12-10T14:46:43Z Heinz 88 häd "[[Wacholder (Juniperus communis)]]" ätter "[[Wacholder]]" ferschäuwen: Dät sunt twäin Noomen, nit aan! wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wacholder]] g4pznqruh6i1pk3hbzzic9jdnvdtl0e 0 3329 26674 2009-12-10T14:47:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wacholder]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wacholder]] ft3bta235wyyr4tyzls9ujo9lv8s9nr 0 3331 117744 116702 2018-11-23T13:09:11Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Беларусь | Noome = Wietruslound | Flaage = Flag_of_Belarus.svg| Woapen = Coat_of_arms_of_Belarus.svg| Steede = LocationBelarus.svg | Woalspruch = - | Amtssproake = [[Wietrusk]], [[Rusk]] | Haudstääd = Minsk | Stoatsfoarm = Republik | Flakte = 207.600 | pztWoater = 1,4| Ienwoonere = 9.648.533 | Täljier = 2009 | Munte = Rubel | Muntkode = BYN | Tiedzone = +3 | Fierdai = [[3. Juli]] | Nationoalhymne = Мы, беларусы | Loundkode = BLR | Auto-Känteeken = BY | Internet-TLD = .by, .бел | Telefonfoarwoal = 375 }} '''Wietruslound''' (wietrusk ''Беларусь'', de. ''Weißrussland'') is n Lound in Aast[[europa]]. Ju Haudstääd is [[Minsk]] un die Präsident fon ju Republik is siet [[1994]] [[Aleksandr Lukashenko]]. == Geografie == Wietruslound wäd begränsed fon: * [[Lätlound]] in dät Noude; * [[Ruslound]] in dät Aaste; * [[Ukraine]] in dät Suude; * [[Polen]] in dät Wääste; * [[Litauen]] in dät Noudwääste. Die hoochste Bierich fon dät Lound is die Dsjarschynskaja Hara (345 m). Do grootste Äien fon dät Lound sunt die Prypjat un die Dnepr. == Wirtskup == Dät [[Bruttoinloundsprodukt]] pro Kop waas [[$]]18.060 in 2016. In 2007 waas 9,2% fon ju ganse Wirtskup Londwirtskup, 40,9% Industrie un 49,8% Tjoonste. == Sjuch uk == * [[Sowjetunion]] == Bielden == <gallery> Miensk - Ratuša.jpg|Haudstääd [[Minsk]] 500 Belarus 2009 front.jpg|Rubel Alexander Lukashenko crop.jpeg|Die Presidänt fon do Wietruslound [[Aleksandr Lukashenko]] </gallery> == Ferbiendenge ätter buuten == {{commonscat|Belarus}} {{Stump}} [[Kategorie:Lound in Europa]] be2vqvlep9d438cot2fsertttl9qkc1 0 3332 115454 115450 2018-01-09T18:07:45Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Kalaallit Nunaat<br />Grønland| Noome = Gräinlound | Flaage = Flag of Greenland.svg | Woapen = Coat of arms Greenland.svg | Steede = Greenland (orthographic projection).svg | Woalspruch = | Amtssproake = [[Gräinloundsk (Kalaallisut)]], [[Deensk]] | Haudstääd = Nuuk (Godthåb) | Stoatsfoarm = Parlementäre Demokratie | Fläche = 2.166.086 | pztWoater = 81,1 | Ienwoonere = 56.462 | Täljier = 2008 | Munte = Deenske Kroune | Muntkode = | Tiedzone = +0 ([[Danmarkshavn]]),<br />UTC -1 ([[Ittoqqortoormiit]]),<br />UTC -3 ([[Verwaltungsgliederung Grönlands#Kitaa (Wääst-Gräinlound)|Wääst-Gräinlound]] un [[Tasiilaq]]),<br />UTC -4 ([[Qaanaaq]]) | Fierdai = [[21. Juni]] | Nationoalhymne = ''[[Nunarput utoqqarsuanngoravit]]''<br />''[[Nuna asiilasooq]]'' | Loundkode = | Auto-Känteeken = '''KN''' (''Kalaallit Nunaat'') | Internet-TLD = .gl | Telefonfoarwoal = +299 | }} '''Gräinlound''' (amtelk: ''Kalaallit Nunaat'' ('Lound fon do Moanskene'), [[deensk]]: ''Grønland'', dt. "Grönland") is n [[Ailound]] in dän noudelke [[Atlantiske Ozean]], noudaastelk fon [[Kanada]]. Mäd ne Uurfläche fon 2&nbsp;175&nbsp;000 km<sup>2</sup> is dät dät grootste Ailound fon de Waareld. Dät is Deel fon dät Köönichriek [[Dänemark]]. Siet [[1979]] häd dät ne uunouhongige Position juunuur Dänemark ([[status aparte]]) un dät heert siet [[1985]] nit moor tou ju [[Europäiske Union]]. Ju Haudstääd is [[Nuuk]] (Godthåb). [[Bielde:Greenland ice stream.jpg|miniatur|left|200px|Glitskertunge, ju n Doal uutslipt in Gräinlound.]] Gräinlound heert geografisk tou [[Noud-Amerikoa]] un geologisk betrachted tou ju [[Kanada|kanadiske]] Ploate. 80% fon dät Lound is bedäkt mäd ne Iesloage, ju der bit 3 km tjuk is. Bloot ju Kusstriepe fon 15-150 km breed, foarallen in dät Suude un dät Wääste, is bewoonboar, as Foulge fon dän Ienfloud fon dän [[Golfstroom]]. Ju Kuste is iensnieden mäd uunmundige [[Fjord]]e un [[Glitsker]]e, wierfon Iesbierge oubreeke. Gräinlound häd n Poolklimoa. Do uursproangelke Ienwoonere, do [[Inuit]] (uk Eskimos naamd), sunt fon fröier Nomoaden. Jo sunt oawers man ne litje Gruppe. Bie wieden do maaste Ienwoonere lieuwje in dät Suudwääste un sunt Gräinloundere, ne Moangelse fon Deenen un Inuit. Jo baale [[Gräinloundsk (Kalaallisut)]], wät een Varietät fon do [[Inuit]]-Sproaken ([[Inuktitut]]) is, un, uurs as wäkke Inuktitut-Varietäten fääre wäästelk, mäd [[Latiensk Alphabet|latienske Bouksteeuwen]] skrieuwen wäd. [[Deensk]] un [[Gräinloundsk]] sunt do amtelke [[Sproake]]n. Ne trääde Gruppe Ienwoonere sunt Europäere, foarallen Deenske. Suldoate fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] sunt in dän [[Thule]]-Boasis stationierd. Ju gräinloundske Wirtskup stutset sik foarallen ap Fiskeräi, Jaacht, Skäipe-Wirtskup un Bierichbau. Gräinlound fiert unner uur Pältse un Bierichbau as [[Kruolith]], [[Kwarts]], [[Glimmer]], [[Lood]], [[Zink]] un [[Iersen]]arst uut. Fröier häd dät uk Walfiskprodukte uutfierd. Die wichtichste [[Gloowe]] in Gräinlound is däälich, as in [[Dänemark]], die [[Lutheranismus]]. Dät [[Christendum]] is al uum dät Jier 1000 fon dän iesloundske Seefoarer [[Leif Eriksson]] ätter do gräinloundske Wikinger-Siedelengen broacht wuuden, man as do ferlät wuuden, bleeuw dät bloot noch fon Inuit bewoonde Gräinlound heedensk, bit die lutterske Pestoor [[Hans Egede]] in [[1721]] as Missionoar ätter Gräinlound koom. == Geskichte == === Uurgeskichte fon Gräinlound === ==== Ju Independence-I-Kultuur ==== Uum sowät 2500 foar Kristus koomen uut do arktiske Rebätte fääre wäästelk, wier däälich dät Noude fon [[Kanada]] lait, do eerste Moanskene ätter Gräinlound. Jo koomen eerste in dät Noude fon dät Ailound, uumdät jo deer goud tou Fout uur't Ies waigunge kuuden. Ju See twiske dät Noude fon Gräinlound un do kanadiske Noaberailounde is näämelk as n Nät fon äänge Kanoale, do licht tichtfjoose konnen. In do ies-fräie Rebätte fon [[Peary-Lound]], dät noudelke Spit fon Gräinlound, lieten jo sik deel. Ju [[archäologiske Kultuur]], ju deer däälich unnersoacht wäide kon, wäd fon do Wietenskuppere [[Independence-I-Kultuur]] naamd, ätter dän [[Independence-Fjord]] in't Noudaaste fon Gräinlound. Do Ljuude hieden noch neen eerene un neen iersene Seeken, jo bruukten oaber toun Biespil Reewen uut Flintsteen. Dät waas somäd noch een [[Steentied]]-Kultuur. Do Ljuude hieden junner een häd Lieuwend. In dät Noude fon Gräinlound gungt foar moor as fjauer Mounde in't Jier ju Sunne nit ap ([[Poloarnoacht]]). Dät is grääsich koold un bloot dän kuute Suumer gungt ju Temperatuur moal n bitje uur dän Fjoosepunkt. Hälpsmiddele so as Woal-Ouljelampen, do wie fon leetere Eskimo-Kultuuren kanne, hieden do nit. Jo kreegen hiere Neerenge uut ju Fiskeräi un Joagd; een wichtich Büüte-Diert waas die [[Moschus-Okse]], man uk Hoasen, Foakse un Fuugele wuuden joaged, wilst Rubben ne litjere Betjuudenge hieden, Rendierte roate dät domoals oaber nit in't Noude fon Gräinlound. ==== Ju Saqqaq-Kultuur ==== Me weet nit niep, wiertruch ju äntsteen is, man dät rakt ju Fermoudenge monken Wietenskuppere, dät sik ju [[Saqqaq-Kultuur]] in dät Wääste, Suude un Aaste fon Gräinlound uut Fertreedere fon ju Independence-I-Kultuur äntwikkelde. Ätter düsse Theorie sunt Ljuude, do fon dät hädde Lieuwend in't hooge Noude genouch hieden, loangs ju gräinloundske Wäästkuste ätter't Suude leeken. Düsse Ljuude huuseden wilst ju Suumer-Tied in Tälten uut Dierte-Häid. Jo wieren uk ju eerste Kultuur fon Gräinlound, ju Ouljelampen hiede. Deer oane kuuden se Oulje un Fat ferbaadene, dät deer uut Rubben un Woale wunnen wuude. Düsse Lampen bestounde uut [[Seepen-Steen]], un jo wäide juust so bit däälich fon ferskeedene Foulke fon ju [[Arktis]] bruukt. Fääre ferbaadenden jo Holt. Dät waas foar n Deel Drift-Holt, man nit bloot: Besunners dät Wääste fon Gräinlound waas in düsse Tied woormer as däälich, sodät loangs do Fjorde [[Riesene Boome|Riesene]], [[Ällerne Boome|Ällerne]] un [[Wüülge|Wüülgene Boome]] tou fienden wieren. Do Ljuude joageden Rendierte, man jo fängen uk [[Fisk]]e, [[Rubben]] (t.B. [[Woalhoangst]]e) un [[Fuugele]]. Dät is bekoand, dät jo Huunde hieden, man me weet nit, of do uk [[Huundesliede]]n hieden. Jo moakeden Reewen uut Flintsteen un Bunken. Hiere Woapen wieren Pieler un Booge, man jo hieden buppedät uk Harpuunen mäd bunkene Beweerenge. Bit sowät 800 foar Kristus kon me ju Saqqaq-Kultuur ätterwiese. Ätter moor as duusend Jiere ferswoont ju dan, me fermoudet, uumdät dät [[Klima]] kaller wuude. ==== Ju Independence-II-Kultuur ==== Juust in ju Tied, as dät Klima läpper wuude, koom oaber ne näie Kultuur, ju [[Independence-II-Kultuur]], wier uut dät Wääste, fon do noud-kanadiske Ailounde: Twiske 1400 un 700 foar Kristus koomen do un lieten sik wier in dän tjuusterge, koolde Timpe fon dät noudelke Gräinlound deel, man uk fääre suudelk bie ju [[Disko-Bucht]], wier toufoarne dät Rebät fon ju Saqqaq-Kultuur waas. ==== Ju Dorset-Kultuur ==== Ju [[Dorset-Kultuur]] wäd in two Phasen apdeeld: In ju Dorset-I-Kultuur (twiske 500 foar un 500 ätter Kristus) äntwikkelden sik in Rebätte fon Kanada un Gräinlound masse kulturelle Näierengen, tou'n Biespil noom roate dät moor Kunst. Ju ätterfoulgjende Phase, ju Dorset-II-Kultuur, ju uum 700 ätter Kristus ap Gräinlound ätter tou wiesen is un fon do bit uum dät Jier [[1000]], häd noch moor fon düsse Näierengen. Uk wan Flintsteen die wichtichste Räistof blift, uum sniedende Reewen tou moakjen, fiende sik uut ju Dorset-II-Kultuur toumäts uk Reewen uut Meteorit-Iersen, dät koold in Foarm hoomerd wuuden is. Dät is fonsäärm neen hooch äntwikkelde Foarm fon ju Metallurgie, man een Besunnerhaid is dät wäil foar düt Rebät. Wilst ju Tied fon ju Dorset-II-Kultuur koomen oaber uk do eerste Europäere ätter Gräinlound, [[Wikingere]], un me kon spekulierje, of sik do Uurienwoonere deer wildääge wät oukieked hääbe. Me mout oaber bietou fertälle, dät ju Dorset-Kultuur fuul fääre noudelk ounsiedeld waas as do Wikingere, wät foar ne oainstoundige Äntwikkelenge spräkt. === Do Wikingere un ju Thule-Kultuur ap Gräinlound === [[Bielde:Hvalsey Church.jpg|thumb|200px|right|Ju Säärke-Ruine fon ju Wikinger-Siedelenge Hvalsey]] In [[875]] foont die Norweger [[Gunnbjørn]] dät Ailound un naamde dät ätter sik sälwen "Gunnbjørn-Lound". In [[982]] moaste [[Erik die Roode]] uut [[Ieslound]] fluchtje un loundede toulääst in't Suudwääste fon Gräinlound. Hie roate dät Ailound dän Noome ''Grænland'' (ooldnoudisk foar „Gräinland“), fermoudelk uum dät foar uur isloundiske Siedelere ferlokjend tou moakjen. Man dät Klima waas in düsse Tied uk wuddelk woormer as däälich. In [[986]] roakeden fjautien fon fieuwuntwintich isloundske Uutwonnerer-Skiepe mäd 700 Moanskene oun Boud Gräinlound. Mäd düt Foulk besiedelde Erik dät Rebät uum [[Brattahlíð]], ju Loundnoame begon. Uut ju Tied ätter 1000, as do gräinloundske Wikingere kristend wuuden sunt, hääbe sik in't Suude do Ruinen fon Huuse un Säärken ärheelden, do do noudiske Siedlere bäätelät hääbe. Uum 1000 ätter Kristus spratte sik oaber uk ju Thule-Kultuur fon dät Wääste ätter Gräinlound uut. Do Kultuurdreegere sunt ätter wäkke Fermoudengen do wichtichste Foaroolden fon do Gräinloundere fon däälich. Touminst ju materielle Kultuur is gjucht äänelk as dät, wät sik bie do gräinloundiske [[Inuit]] bit in ju Näitied fiende lät: Hiere Boote wieren al [[Umiak]]s un [[Kajak]]s, oun Lound bruukten jo al [[Huunde-Sliede]]n. Jo fängen [[Woale]] un hieden al juust do sälge Reewen, do bit in ju Näitied monken do Gräinloundere Traditsjoon sunt. Fon dät Noude uut ferspratte sik ju Thule-Kultuur ätter't Suude, do Ljuude fon ju Dorset-Kultuur paaseden sik oun of wuuden uutrooded, so niep weet me dät nit. Man me hoalt foar weerskienelker, dät jo sik ounpaased hääbe, uumdät ju Thule-Kultur in do sälge Siedelengen tou fienden is, wier toufoarne ju Dorset-Kultuur waas. Uk mäd do Wikingere koom dät tou Kontakt un Konflikte: Uum [[1350]] foonten raisende ju Wääst-Siedelenge ferlät foar. Me fermoudede, dät do ''Skrælingar'', as jo do Inuit naamden, ju Siedelenge uurfaalen un fernäild hieden. Do uur noudiske Siedelengen ap Gräinlound heelten sik wät langer, bit tou Begin fon dät [[15. Jierhunnert]] läite do sik uut histooriske Wällen ätterwiese. Jo hieden oaber unner dät kaller wäidende Klima tou lieden. Uk wan archäologiske Tjuchnisse wiese, dät jo sik truch ju Rubben-Joagd goud oun dät kallere Klima ounpaased hieden, wät dät foar weerskienelk heelden, dät jo uurloang wier tourääch ätter [[Ieslound]] un [[Skandinavien]] uumesiedelden. Deer waas truch Süükten, so as ju [[Päst]], nouch Lound fräi wuuden, wier me beeter lieuwje kuude. === Gräinlound in ju Näi-Tied === In dät [[16. Jierhunnerd]] heerde Gräinlound wäil wier gans do [[Inuit]]. Eerste uum [[1721]], as die deensk-norwegiske lutterske Pestoor [[Hans Egede]] mäd ju Missionierenge fon do Gräinloundere begon, koomen wier Europäere, foaraaln Dänen, man uurloang uk düütske Missionoare ätter Gräinlound wai. In't Eende fon't [[18. Jierhunnert]] wudden foar dän Honnel Siedelengen apgjucht un kolonioalisierd, fon [[1774]] - [[1951]] is die Honnel mäd Gräinlound n Deensk Stoatsmonopol. In 1951 sluute [[Dänemark]] un do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] n Ferdraach uur ju gemeenskuppelke Ferdäägenge fon Gräinlound. Two Jiere leeter, in [[1953]], kricht Gräinlound foar n Deel Sälwenferwaltenge binne dät deenske Köönichriek, 1979 wäd ju Sälwenferwaltenge uutwieded. [[1982]] stämt Gräinlound in ne Foulks-Oustämmenge foar dät uuttreeden uut ju [[Europäiske Union]], wät in [[1985]] uumesät wäd. == Literatuur == Jørgen Fleischer: A Short History of Greenland, Aschehoug Dansk Forlag, Kopenhagen 2003 (ISBN: 87-11-16274-0) [[Bielde:Naajaat panorama 2007-08-09 2 cropped USM downsampled.jpg|miniatur|links|1000px|Panorama uum ju Buurskup Naajaat bie Upernavik in Noudwääst-Gräinlound (noudelk fon Ilullissat). Ju Bielde is touhoopestoald uut 18 Sunnerbielden. Links sjucht me ju Ieskappe.]] [[Kategorie:Noudamerikoa]] [[Kategorie:Gräinlound| ]] a924brvr1uese9stmlym50ftjj7vizu 0 3333 26799 2009-12-13T08:43:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gräinlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gräinlound]] 2kxzv55qyk05vm9v2g8sgasyu1hka1h 0 3334 26800 2009-12-13T08:43:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gräinlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gräinlound]] 2kxzv55qyk05vm9v2g8sgasyu1hka1h 0 3335 26801 2009-12-13T08:44:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gräinlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gräinlound]] 2kxzv55qyk05vm9v2g8sgasyu1hka1h 0 3336 26802 2009-12-13T08:45:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gräinlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gräinlound]] 2kxzv55qyk05vm9v2g8sgasyu1hka1h 0 3338 27216 2009-12-23T06:50:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ätna]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ätna]] kr3oq3iy8d1nu37hl31q848fuj09bpl 0 3339 27217 2009-12-23T06:51:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ätna]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ätna]] kr3oq3iy8d1nu37hl31q848fuj09bpl 0 3340 27218 2009-12-23T06:51:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ätna]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ätna]] kr3oq3iy8d1nu37hl31q848fuj09bpl 0 3341 27219 2009-12-23T06:52:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ätna]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ätna]] kr3oq3iy8d1nu37hl31q848fuj09bpl 0 3342 90307 27221 2012-08-02T17:24:36Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Internationoale Ruumtestation]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Internationoale Ruumtestation]] jyjjyfv5t75ak905mh69c5z6lella11 0 3343 90308 27223 2012-08-02T17:24:41Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Internationoale Ruumtestation]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Internationoale Ruumtestation]] jyjjyfv5t75ak905mh69c5z6lella11 0 3344 90309 27224 2012-08-02T17:24:46Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Internationoale Ruumtestation]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Internationoale Ruumtestation]] jyjjyfv5t75ak905mh69c5z6lella11 0 3345 90310 27225 2012-08-02T17:24:51Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Internationoale Ruumtestation]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Internationoale Ruumtestation]] jyjjyfv5t75ak905mh69c5z6lella11 0 3346 90311 27227 2012-08-02T17:24:56Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Internationoale Ruumtestation]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Internationoale Ruumtestation]] jyjjyfv5t75ak905mh69c5z6lella11 0 3348 90312 27229 2012-08-02T17:25:01Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Internationoale Ruumtestation]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Internationoale Ruumtestation]] jyjjyfv5t75ak905mh69c5z6lella11 0 3349 90313 27230 2012-08-02T17:25:06Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Internationoale Ruumtestation]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Internationoale Ruumtestation]] jyjjyfv5t75ak905mh69c5z6lella11 0 3350 104246 100496 2013-03-08T14:53:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 104 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9299]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[File:Serbo croatian languages2006.png|thumb|300px|right]] '''Serbisk''' is ne Suud[[slawisk]]e Sproake. Juu is täämelk nai früün mäd dät [[Kroatisk]]e un dät [[Bosnisk]]e. * (SIL: SRP; ISO 639-1: sr; ISO 639-2: srp/scc, ISO 639-3:SRP) * Kiriliski alfabet: А Б В Г Д Ђ Е Ж З И Ј К Л Љ М Н Њ О П Р С Т Ћ У Ф Х Ц Ч Џ Ш {{stump}} [[Kategorie:Slawiske Sproaken]] ih2sjwmyrt694sovalykh3mkz5f8ion 14 3351 106658 106510 2013-04-07T21:43:42Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: [[ia:Categoria:Linguas slavic]] (deleted) wikitext text/x-wiki Slawiske Sproaken: [[Kategorie:Sproaken]] pl0s5znml6lbtxzh2rn6o3f9j4g9i21 0 3352 27256 2009-12-23T16:48:58Z Heinz 88 häd "[[Slawisk]]" ätter "[[Slawiske Sproaken]]" ferschäuwen: Slawisk, dät kon noch moor weese as bloot doo Sproaken. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Slawiske Sproaken]] jksn8wvwrcetjm9a12obd8g3s0li1h9 0 3353 104247 100627 2013-03-08T14:54:19Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 117 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7868]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Zwiebel 100x jod.jpg|200px|right|thumb|N täämelk bekoand Biespil: Siepelsällen, hier is die Sälkääden rood faawed.]] Ne '''Sälle''' is ju litste (elementare) Eenhaid fon do Lieuweweesen. Dät rakt toun Biespil uk Lieuweweesen, do bloot uut een Sälle bestounde. == Apbau == === Foarmenunnerskeedenge === Algemeen unnerskat me two Foarmen fon Sällen: Do Prozyten (uk Protozyten naamd) un do Euzyten. Do Euzyten sunt Sällen mäd Sälkääden, do Prozyten sunt Sällen sunner Sälkääden. Lieuweweesen do uut Euzyten bestounde heete Eukaryoten (dät is uk n [[Taxon]]) - Lieuweweesen do uut Prozyten bestounde heete Prokaryoten, jo sunt neen eenegaidelk Taxon. Düsse Unnerskeedenge kon me modellhaft mäd ju Unnerskeedenge fon Inloundere un Uutloundere ferglieke: Do Inloundere hääbe toumindest ne gemeensoame Politik (un mongs wäil uk uur Gemeensoamgaiden), sunt also relativ homogen, do Uutloundere hääbe deerjuun bloot ju Oainskup dät jo nit uut dät Lound fon dän Betrachter sunt, jo hääbe neen Gemeensoamgaiden, sunt also heterogen as do Prokaryoten. === Organellen === Do Sällen hääbe Organellen, do bestimde Apgoawen häbe: {| class=wikitable style="text-align: center;" |----- ! Euzyte <small> (As Biespil ne Diertesälle, Plontensällen sjo n bitje uurs uut) ! Prozyte <small> (As Biespil ne Bakteriensälle) |----- | [[Bielde:Biological cell.svg|300px]] || [[Bielde:Bacteria.svg|300px]] |----- |1. Nukleolus 2. Sälkääden (Nukleus) 3. Ribosomen 4. Vesikel 5. Dät Ruuge Endoplasmatiske Retikulum 6. Golgi-Reewe 7. Aan Mikrotubulus 8. Dät Glääde Endoplasmatiske Retikulum 9. Do Mitochondrien 10. N Lysosom 11. Dät Zytoplasma 12. Aan fon do [[Microbodies]] 13. Do Zentriolen |1. Exopolysacharide (Sliemkapsel) 2. Ju buutere Membran 3. Periplasmatisken Ruum mäd Sällmuure 4. Binnere Membran 5. Zytoplasma 6. Ribosom 7. Fodder 8. Chromosom 9. Mesosom |} [[Kategorie:Biologie]][[Kategorie:Cytologie]] 216s8kiwkp62ei017w3saxosck38fzj 0 3354 120751 110622 2022-05-12T20:37:33Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.7 wikitext text/x-wiki <div class="toccolours noprint" style="float:right; margin: 3mm; padding: 1mm; width: 300px; border: 1px solid;"><center>'''Dät Waareldruumte-Teleskoop Hubble'''</center> [[Bielde:Hubble 01.jpg|300px|Dät Waareldruumte-Teleskoop Hubble]]<br /> Dät Waareldruumte-Teleskoop Hubble säin fon dät [[Ruumtefeer Discovery]] unner Mission [[STS-82]].<br /> {|- | style="width:50%;"|'''Organisation'''||[[NASA]], [[European Space Agency|ESA]] |- |'''Woogelaangte-Woarniemengen'''||optisk, [[ultraviolet]], [[infrarood]] |- |'''Boanhööchte'''||600 [[Kilometer|km]] |- |'''Boanuumloop'''||97 [[Minute (Tied)|min]] |- |'''Doatum Lansierenge'''||[[dän 24. April]] [[1990]] |- |'''Doatum tourääch in Atmosphäre'''||ätter [[2013]] |- |'''Gewicht'''||11.000 [[Kilogram|kg]] |- |'''Website'''||https://web.archive.org/web/20120209132436/http://hubble.nasa.gov/ |- ! colspan="2" style="background: #87CEEB; text-align:center;" | Physiske Oainskuppe |- |'''Soarte [[Teleskoop (Optika)|Teleskoop]]'''||[[Speegelteleskoop|Ritchey-Crétien]]-[[Spiegelteleskoop|Reflektor]] |- |'''Truchmäite'''||2,4 [[meter]] |- |'''Effektive Baadenpunktwiete'''||57,6 [[meter]] |- ! colspan="2" style="background: #87CEEB; text-align:center;" | Instrumente |- style="vertical-align: top;" |'''[[NICMOS]]'''||Kamera/Spektrometer |- style="vertical-align: top;" |'''[[Advanced Camera for Surveys|ACS]]'''||Kartierengskamera (stukken) |- style="vertical-align: top;" |'''[[WFPC2]]'''||Grootwinkelkamera |- style="vertical-align: top;" |'''[[STIS]]'''||Spektrometer/Kamera (stukken) |} <br /> [[Bielde:Hubbleshots.jpg|Bielden nuumen fon Hubble]]<br /> Bielden nuumen fon dät Waareldruumte-Teleskoop Hubble in [[falske Faawen]] wierroat: fon links buppe in Klokkewiesersin: Tjukkop[[Galaxie], ju [[Kiegelwulke]], two touhoope-steetende Kuugelgalaxie-e, un de Gebuurt fon ne Stierne in dän [[Omegadook]]. (''Bielden sunt Oaindum fon [[NASA]]'') </div> Dät '''[[Waareldruumte-Teleskoop]] Hubble''' ('''Hubble Space Telescope''', HST) bestoant uut ne Taal fon Prezisionsinstrumente foar astronomiske Beooboachtengen. Dät is naamd ätter dän amerikoanske Astronom [[Edwin Hubble]] un troalt siet ju Lansierenge truch ju [[National Aeronautics and Space Administration|NASA]] ap n [[24. April]] [[1990]] as een [[Kunstmoune]] uum ju Äide. Die Hubble wäd benutsed foar optiske Woarniemengen. Dät [[Teleskoop]] änthoalt uk ne [[Infraroodkamera]]. Foar Weerniemengen in dät [[Röntgenstroalenge|Röntgenwoogelaangtegebiet]] wäd dät [[Chandra X-Ray Observatory]] bruukt. Truch dät Failjen fon een Atmosphäre in dän [[Waareldruum]] konnen mäd dän Hubble uunkoand skäärpe Bielden fon fiere astronomiske Objekte moaked wäide. Een fon do bekoandste Bielden, do mäd dän Hubble moaked wuuden sunt, is fon dän [[Oadlerdook]] (M16). Ju Bielde is ätter fuul Astronome ju fluchste Bielde ju der je moaked wuuden is fon n Objekt in dät [[Al]]. == N Failer un näie Ploane == Fluks ätter ju Lansierenge koom hääruut, dät dät [[Waareldruum-Teleskoop]] nit goud funktionierde, deertruch dät die Haudspeegel truch n Instrumentationsfailer in ne ferkierde Foarm sleepen waas. Bie ne twäide Ruummission in n Dezember 1993, wierbie fon do [[Ruumfierder]]e n uur korrigierjenden Speegel anbroacht wuude, holp dät Eeuwel ou. In do Jiere deerätter sunt noch two Unnerhooldsmissione uutfierd wuuden. Intwiske wuuden al Ploane moaked foar dät foulgjende, beeter un grattere Waareldruum-Teleskoop un ap ju uur Siede stuuden uk in ju ap äidske Teleskoope gruundede [[Astronomie]] do Äntwikkelengen nit stil. Toun Biespil kuuden truch n grooten Taal litjere Teleskoopbielden tou kombinierjen un optiske Failere as Foulge fon Temperatuurunnerskeede un [[Turbulenz]] in ju [[Äidatmosphäre]] in ''real time'' mäd [[Komputer]]e tou korrigierjen, fon ju Äide häär Bielden moaked wäide, do der juust so goud sunt as do fon dän Hubble, man dan fonsälwen fuul billiger. == Uurhoald == [[Bielde:Hubble ultra deep field.jpg|thumb|left|Woarniemenge fon dät Hubble-Teleskoop uur laangere Tied, sodät fuul fiere Stiernsysteme tou sjoon sunt: dät sonaamde Hubble Deep Field. Klik foar haagere [[Resolution (optiske Systeme)|Resolution]].]] Dän [[16. Januoar]] [[2004]] roate ju NASA bekoand, dät die Hubble nit laanger uurhoald wäide skuul weegen do Ploane fon Präsident [[George Walker Bush|Bush]], wier Moanskene ätter de Moune tou seenden un ap Eende ätter dän Planet [[Mars]]. Deerfoar moasten dan aal uur Seeken wieke. Ätter Ferwachtenge hiede Hubble deerätter noch n nutselken Lieuwendsduur fon sowät fjauer Jier. [[Ton Linssens]] fon ju beträffende [[Europäiske Ruumfoartorganisation|ESA]]-Oudeelenge meent oawers, dät ju Äntskeedenge, dät Teleskoop nit moor tou uurhoaljen, niks tou dwoon häd mäd do Ploane, ätter Mars tou raisjen. Ju weere Gruunde is, dät die Ruumtefeer in n Toukumst bloot noch ätter ju [[Internationoale Ruumtestation]] ISS fljooge duur. Bloot deer kon kontrollierd wäide, of do litje Ästerken fon dät [[Hatteskild]] noch in n gouden Stoat sunt uum dän Touräächfoart tou moakjen. Man ap dän [[31. Oktober]] [[2006]] roate ju NASA bekoand, dät in dän twäide Haaldeel fon 2008 daach noch een fjoode Uurhoalmission ätter dän Hubble uutfierd wäide skuul. Truch dät Iensätten fon näie [[Gyroskoop]]e un [[Nikkel-Woaterstof-Akkus]] skuul die Lieuwensduur fon dät Teleskoop ferlaangerd wäide tou mindestens 2014<ref>[http://www.nasa.gov/mission_pages/hubble/servicing/SM4/main/index.html Websiede fon NASA]</ref>. Fääre skuulen näie Instrumente installierd wäide : n ''Cosmic Origins Spectrograph'' un ne näie Grootwinkelkamera, ju ju oolde WFPC2 ärsätte skäl. Man in dän September [[2008]] roate dät noch ne techniske Stöörenge an dän Hubble, in dän Science Instrument Command and Data Handling (SIC&DH) Unit. Uum ju unner ju groote Uurhoalenge ouhälpe tou konnen, koom hääruut, dät n extroa Rusten nöödich waas. Deeruum wuud ju ferskäuwen bit [[2009]], wier ju Lansierenge fon ju fjoode Uurhoalmission ([[STS-125]]) statfoont ap n [[11. Moai]] [[2009]]. Ap n [[19. Moai]] wuud die Hubble wier fon dät [[Spaceshuttle]] Atlantis in dän Waareldruum deelstoald. == Ferbiendengen ätter buuten == {{CommonsLittik|Hubble Space Telescope|Hubble Waareldruumte-Teleskoop}} * [https://web.archive.org/web/20120209132436/http://hubble.nasa.gov/ Eepentelke Site uur dän Hubble] (fon ju [[NASA]]) * [http://heritage.stsci.edu/ Site fon 'The Hubble Heritage Project'] * [http://hubblesite.org/ Websiede hubblesite.org] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Teleskop]] [[Kategorie:Astronomie]] byx8n74ku8nu4si8giuh0ynnglz357f 10 3357 27440 27438 2009-12-29T12:08:02Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Powiat Pucczi 2 ubt.jpeg|right|100px]] '''Kaschubisk''' is een fon do [[Lechitiske Sproaken]], ne Unnergruppe fon do [[Slawiske Sproaken]]. Ounnuumen wäd dät dät Kaschubiske sik äntwikkeld häd fon ne Sproake, ju.. [[Kaschubiske Sproake|läs fääre.]] tkz26itaf1udlyws4auy3uyjfm94k1z 10 3358 107076 31109 2013-04-22T12:53:05Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11143196]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} | 01 =Girl_in_Bareina.jpg | 02 =Indian pigments.jpg | 03 =Farol antigo de Fortaleza.jpg | 04 =Kapuziner-Kresse 7148.jpg | 05 =Raupe einer Ahorn-Rindeneule auf Eiche1.jpg | 06 =Soldanella_pusilla_11072006.JPG | 07 =Bi-crystal.jpg | 08 =Victoria_Baker_Pink_Dress.JPG | 09 =Orange juice 1 edit1.jpg | 10 =Caliphrodae head.jpg | 11 =Land on the Moon 7 21 1969-repair.jpg | 12 =Carrots of many colors.jpg | 13 =Wildpferde Tripsdrill.jpg | 14 =Raufusskauz.jpg | 15 =Platanthera_bifolia_(flower).jpg | 16 =Kraina_Mriy_Ukraine_folk_costume_flower_wreath.jpg | 17 =Myosotis victoria dsc00894.jpg | 18 =Crassula capitella 2 edit.jpg | 19 =Trifolium repens (inflorescense) Edit.jpg | 20 =Drosera capensis Luc Viatour.jpg | 21 =Humanitarian aid OCPA-2005-10-28-090517a.jpg | 22 =Cherry_Stella444.jpg | 23 =Gazania_rigens-1.jpg | 24 =Mali_-_Bozo_girl_in_Bamako.jpg | 25 =Allium 'Lucy Ball' Pink Flower Head 2236px.jpg | 26 =Girl with styrofoam swimming board.jpg | 27 =Erdkroete.jpg | 28 =Cichorium intybus-alvesgaspar1.jpg | 29 =Wheat close-up.JPG | 30 =PortraitGirl2005-1a.jpg | 31 =Detailaufnahme Weizenfeld.jpg | 32 =Tamil girls group.jpg | 33 =Formica_high_res.jpg | 34 =Colouring pencils.jpg | 35 =Rhinoceros in South Africa adjusted.jpg | 36 =Tanning_little_girls_in_Taiwan.jpg | 37 =Opossum 2.jpg | 38 =Upupa epops 2 Luc Viatour.jpg | 39 =Flower_October_2008-1.jpg | 40 =Cello_study.jpg | 41 =Weisskopf_Seeadler_haliaeetus_leucocephalus_8_amk.jpg | 42 =Iraqi_girl_smiles.jpg | 43 =Graine pissentit Luc Viatour.jpg | 44 =Fly_Agaric_mushroom_04_cropped.jpg | 45 =Noix_p1040229.jpg | 46 =80486dx2-large.jpg | 47 =Gummy_bears.jpg | 48 =Young_girl_in_Mauritania.jpg | 49 =Lioness,_Olomouc.jpg | 50 =20040610_Granite_Island_Boulders.jpg | 51 =Koala_climbing_tree.jpg | 52 =Japanese_Larch_Larix_kaempferi_Cone_2000px.jpg | 53 =Sydney habour bridge & opera house fireworks new year eve 2008.jpg }}</includeonly><noinclude>{{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2010}} </noinclude> nhpzyd70f50kr9g4jn9h5kbbp4mywrp 10 3359 107075 48206 2013-04-22T12:51:56Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11143289]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Petronas_Panorama_II.jpg |02=149009main_image_feature_576_antartic.jpg |03=California_island_Vinckeboons5.jpg |04=Chersonesos_Bell.jpg |05=Young muslim woman in the Thar desert near Jaisalmer, India.jpg |06=Polarlicht.jpg |07=Nectarine Fruit Development.jpg |08=BrockenSnowedTreesInSun.jpg |09=Red Apple.jpg |10=Türkenbund Lilie, Lilium martagon.JPG |11=Amelanchier_alnifolia.jpg |12=Bradypus.jpg |13=Allium schoenoprasum Estonia 2009.jpg |14=Netherlandwarf.jpg |15=Ballet-dancer 01.jpg |16=Felis_silvestris_silvestris.jpg |17=Bumblebee_closeup.jpg |18=ParusCaeruleus.jpg |19=Prokudin-Gorskii-08.jpg |20=Swan with nine cygnets 3.jpg |21=Sunflower_sky_backdrop.jpg |22=Orychophragmus_violaceus_0943.jpg |23=GinkgoLeaves.jpg |24=Luisenpark cikonio kaj knabino.JPG |25=Potato_plant.jpg |26=Hypericum calycinum Tasmania.jpg |27=Chromium crystals and 1cm3 cube.jpg |28=Lynx lynx-4.JPG |29=Universal_joint.gif |30=Papilio_palinurus_(1).jpg |31=James_Flamingos_MC.jpg |32=Orange_and_cross_section.jpg |33=Campo_de_Criptana_Molinos_de_Viento_1.jpg |34=Plasma-lamp.jpg |35=Kraków Muzeum Farmacji CMUJ.JPG |36=Kerzerho alignement (cropped edit).jpg |37=CrowHeadClosed1.jpg |38=Weissensee 06.jpg |39=Euplectes_orix_5_Luc_Viatour.jpg |40=Culex_pipiens_diagram_en.svg |41=Expedition 23 Landing.jpg |42=Bufo_bufo_2009_G1.jpg |43=9104 - Milano - Museo storia naturale - Fluorite - Foto Giovanni Dall'Orto 22-Apr-2007.jpg |44=Actiniaria.jpg |45=Pilsudski_1910_1920_LOC_hec_14263_restored.jpg |46=Heliotropium curassavicum 2.jpg |47=Zinc fragment sublimed and 1cm3 cube.jpg |48=Nymphaea_alba_in_Duisburg.jpg |49=Araneus_diadematus_qtl1.jpg |50=Snow Scene at Shipka Pass 1.JPG |51=Panorama_of_Malbork_Castle,_part_4.jpg |52=Common_foxes_in_the_snow.jpg |53=Sydney habour bridge & opera house fireworks new year eve 2008.jpg }}</includeonly><noinclude>{{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2011}} </noinclude> srrfm2mfs7od9w7y4uu9wmyb4bj6vpq 10 3360 121334 121319 2022-08-02T14:29:04Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki {{ISOYEAR|{{CURRENTYEAR}}|{{CURRENTMONTH}}|{{CURRENTDAY}}}}<noinclude> {{Dokumentation}} [[Category:Date-computing templates based on current time|{{PAGENAME}}]] </noinclude><noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] </noinclude> ej33pzturkjhuoup0xomios3bay46tx 10 3361 121342 121320 2022-08-02T14:29:20Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{{3|}}}|{{#if:{{{2|}}}|{{#if:{{{1|}}}|{{#switch:{{{2}}}|1={{#ifexpr:{{{3}}}<4-{{WEEKDAY|{{{1}}}|1|4}}|{{#expr:{{{1}}}-1}}|{{{1}}}}}|12={{#ifexpr:{{{3}}}>=35-{{WEEKDAY|{{{1}}}|12|35}}|{{#expr:{{{1}}}+1}}|{{{1}}}}}|{{{1}}}}}|Parameter 1=''year'' required!}}|Parameter 2=''month'' required!}}|Parameter 3=''day'' required&nbsp;!}}</includeonly><noinclude> {{Dokumentation}} </noinclude><noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] </noinclude> 84yqczt05wkrrc3q2rvxsuappc6uwd7 10 3362 121345 121327 2022-08-02T14:29:29Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{{3|}}}|{{#if:{{{2|}}}|{{#if:{{{1|}}}|{{#expr:{{JULIANDAY|{{{1}}}|{{{2}}}|{{{3}}}}} mod 7}}|Parameter 1=''year'' required!}}|Parameter 2=''month'' required!}}|Parameter 3=''day'' required!}}</includeonly><noinclude>{{Dokumentation}} </noinclude><noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] </noinclude> 3lhr6rte00luxmp706kpgjwiutqahi9 10 3363 107804 27600 2013-08-18T08:03:56Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q13582775]] wikitext text/x-wiki <!-- EDIT TEMPLATE DOCUMENTATION BELOW THIS LINE --> This template computes the week day number (from 0 on Monday to 6 on Sunday) for the date of the [[gregorian calendar]] (or proleptic) in parameter. ; Syntax<nowiki>:</nowiki> : <tt><nowiki>{{</nowiki>WEEKDAY|</tt>''year''<tt>|</tt>''month''<tt>|</tt>''day''<tt>}}</tt> * The ''year'' must be astronomical (''year''=1 in [[1|1 AD]] (''[[Anno Domini]]''), ''year''=0 in 1 BC, ''year''=-1 in 2 BC). * The ''month'' is between 1 and 12 from January to December. * The ''day'' is normally between 1 and 31. The julian day number (which is the integer part of the [[julian day]] plus one) modulo 7 grows from 0 (on Monday at noon) to 6 (on Sunday at noon)) and returns back to 0 the next day on Monday at noon (however this template ignores time, so this number is valid for the whole day from zero o'clock to midnight). This numbering order matches the order of days in the ISO week (but NOT the absolute numeric value, and not the US week day order and numbering). ; Examples<nowiki>:</nowiki> * <tt><nowiki>{{WEEKDAY|2000|1|1}}</nowiki></tt> returns {{WEEKDAY|2000|1|1}} * <tt><nowiki>{{WEEKDAY|2000|2|28}}</nowiki></tt> returns {{WEEKDAY|2000|2|28}} * <tt><nowiki>{{WEEKDAY|2000|3|1}}</nowiki></tt> returns {{WEEKDAY|2000|3|1}} * <tt><nowiki>{{WEEKDAY|2000|12|31}}</nowiki></tt> returns {{WEEKDAY|2000|12|31}} * <tt><nowiki>{{WEEKDAY|2001|1|1}}</nowiki></tt> returns {{WEEKDAY|2001|1|1}} * <tt><nowiki>{{WEEKDAY|2001|2|28}}</nowiki></tt> returns {{WEEKDAY|2001|2|28}} * <tt><nowiki>{{WEEKDAY|2001|3|1}}</nowiki></tt> returns {{WEEKDAY|2001|3|1}} * <tt><nowiki>{{WEEKDAY|2001|12|31}}</nowiki></tt> returns {{WEEKDAY|2001|12|31}} * <tt><nowiki>{{WEEKDAY|2006|2|28}}</nowiki></tt> returns {{WEEKDAY|2006|2|28}} * <tt><nowiki>{{WEEKDAY|2006|3|1}}</nowiki></tt> returns {{WEEKDAY|2006|3|1}} * <tt><nowiki>{{WEEKDAY|2006|4|22}}</nowiki></tt> returns {{WEEKDAY|2006|4|22}} ; See also<nowiki>:</nowiki> : [[Template:WEEKDAYNUMBER]] : [[Template:WEEKDAYNAME]] : [[Template:WEEKDAYABBREV]] : [[Template:YEARCC]] : [[Template:YEARYY]] : [[Template:CENTURY]] : [[Template:ISLEAPYEAR]] : [[Template:JULIANDAY]] : [[Template:ISOYEAR]] : [[Template:CURRENTWEEKDAY]] <includeonly> <!-- ADD CATEGORIES BELOW THIS LINE --> [[Category:Date-computing templates|{{PAGENAME}}]] <!-- ADD INTERWIKIS BELOW THIS LINE --> </includeonly> e96c052wt60m1uoj8fh9d9cm8iepq4f 10 3364 121343 121321 2022-08-02T14:29:24Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki <includeonly>{{{{{subst|}}}#if:{{{1|}}}|{{{{{subst|}}}#expr:(((({{{1|}}})*12+({{{2|1}}})+57608.5 round 0)/12-1.5 round 0)*1461/4-0.5 round 0)-(((({{{1|}}})*12+({{{2|1}}})+57608.5 round 0)/12-1.5 round 0)/100-0.5 round 0)+(((({{{1|}}})*12+({{{2|1}}})+57608.5 round 0)/12-1.5 round 0)/400-0.5 round 0)+(((({{{2|1}}})+57608.5 round 0)mod 12+4)*153/5-0.5 round 0)+({{{3|1}}})+({{{4|12}}})/24+({{{5|0}}})/1440+({{{6|0}}})/86400-32167.5}}|Parameter 1=''year'' required!}}</includeonly><noinclude>{{Dokumentation}} </noinclude><noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] </noinclude> isbleernq65n5c1ka2ngk3l3poydi5r 10 3365 101298 98854 2013-02-16T04:11:45Z MerlIwBot 2953 Bot: Ergänze: [[nap:Modello:JULIANDAY]] wikitext text/x-wiki <!-- EDIT TEMPLATE DOCUMENTATION BELOW THIS LINE --> This template computes the number of the [[Julian day]] starting at noon on the date given in parameter (in the [[Gregorian calendar]], without any Julian correction for [[Proleptic Gregorian calendar|proleptic Gregorian dates]] where the calendar was not effectively applied). The result is valid for all proleptic Gregorian calendar dates starting on March 1, 4801 BC at midnight. ; Syntax<nowiki>:</nowiki> : <tt><nowiki>{{</nowiki>JULIANDAY|</tt>''year''<tt>|</tt>''[month]''<tt>|</tt>''[day]''<tt>|</tt>''[hour]''<tt>|</tt>''[minute]''<tt>|</tt>''[second]''<tt>}}</tt> * The ''year'' (required) must be astronomical (''year''=1 in [[1|1 AD]] (''[[Anno Domini]]''), ''year''=0 in 1 BC, ''year''=-1 in 2 BC). * The ''month'' (optional, default value 1) is expressed between 1 and 12 from January to December (but offsets are possible for computing other years). * The ''year'' and ''month'' are first converted into a number of months, then rounded to the nearest integer to compute the actual year and month used for computing dates. * The ''day'' (optional, default value 1) is normally between 1 and 31 (but offsets are possible for computing other months). Decimals are possible for fractions of day. * The ''hour'' (optional, default value 12) is normally between 0 and 23 (but offsets are possible for computing other days). Note that Julian days begin at noon (hour = 12) and thus hours 0-11 of a solar day are one Julian day earlier than hours 12-23. The value may extend outside of the normal range and is considered as additional number of julian days (a Julian day is 24 hours or 86400 seconds exactly, ignoring any adjustment of leap seconds within the UTC calendar). Decimals are possible for fractions of hour. * The ''minute'' and ''second'' (optional, default value 0) are normally between 0 and 59 (but offsets are possible for computing other hours). Decimals are possible for fractions of minute or second. * All parameters can be any valid numeric expression which is evaluated before computing. ; Note<nowiki>:</nowiki> : The julian day, when computed modulo 7, grows from 0 (on Monday at noon) to 6 (on Sunday at noon)) and falls back to 0 (on next Monday). This corresponds to the order of days in the ISO week. ; Examples<nowiki>:</nowiki> * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|-4800|2|29|23|59|59}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|-4800|2|29|23|59|59}} (''proleptic'') (in ''year 4801 BC''), last Gregorian date where the result is '''false''' (the returned JD is too large by 365 days) * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|-4800|3|1|0|0|0}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|-4800|3|1|0|0|0}} (''proleptic'') (in ''year 4801 BC''), first Gregorian date where the result is correct * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|-4800|3|1}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|-4800|3|1}} (''proleptic'') (in ''year 4801 BC''), same date at noon * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|-4800|3|2}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|-4800|3|2}} (''proleptic'') (in ''year 4714 BC''), tests the 1 day increment * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|-4713|11|24}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|-4713|11|24}} (''proleptic'') (in ''year 4714 BC'') * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|-4713|11|25}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|-4713|11|25}} (''proleptic'') (in ''year 4714 BC'') * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|0|1|1}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|0|1|1}} (''proleptic'') (in ''year 1 BC'') * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|0|12|25}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|0|12|25}} (''proleptic'') * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|0|12|30}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|0|12|30}} (''proleptic'') (Julian ''[[Anno Domini]]'', first day in proleptic Julian year 1 AD, or December 30 in proleptic Gregorian year 1 BC) * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|0|12|31}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|0|12|31}} (''proleptic'') * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|1|1|1}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|1|1|1}} (''proleptic'') (Gregorian ''[[Anno Domini]]'', in proleptic Gregorian year 1 AD, or January 3 in proleptic Julian year 1 AD) * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|200|2|28}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|200|2|28}} (''proleptic'') (last day of Julian leap year 200 AD, not leap in the proleptic Gregorian calendar) * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|200|3|1}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|200|3|1}} (''proleptic'') (first day where the Julian and proleptic Gregorian calendars are '''equivalent''') * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|300|2|28}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|300|2|28}} (''proleptic'') (last day where the Julian and proleptic Gregorian calendars are '''equivalent''') * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|300|3|1}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|300|3|1}} (''proleptic'') (first day of difference between the Julian and proleptic Gregorian calendars, in leap Julian year 300 AD, not leap in the proleptic Gregorian calendar) * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|325|3|21}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|325|3|21}} (''proleptic'') (spring equinox observed at the Christian [[First Council of Nicaea]], taken as a reference for aligning the Julian calendar to the proleptic Gregorian) * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|1782|10|14}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|1782|10|14}} (''proleptic'') (last proleptic Gregorian day, actually the 4th of October in the Julian calendar) * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|1782|10|15}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|1782|10|15}} (first non proleptic Gregorian day, equals the 5th of October in the previous Julian calendar) * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|1858|11|16|12|00|00}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|1858|11|16|12|00|00}} (start of epoch for the [[Julian day#Alternatives|Reduced Julian Day]], RJD) * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|1858|11|17|00|00|00}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|1858|11|17|00|00|00}} (start of epoch for the [[Julian day#Alternatives|Modified Julian Day]], MJD) * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|1968|05|24|00|00|00}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|1968|05|24|00|00|00}} (start of epoch for the [[NASA]]'s [[Julian day#Alternatives|Truncated Julian Day]], TJD) * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|1995|10|10|00|00|00}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|1995|10|10|00|00|00}} (start of epoch for the current [[National Institute of Standards and Technology|NIST]]'s [[Julian day#Alternatives|Truncated Julian Day]], TJD mod 10000) * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|1999|12|31}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|1999|12|31}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2000|1|1}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2000|1|1}} (the “[[Year 2000 problem|Y2K bug]]'s day” and millennium celebrations) * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2000|1|2}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2000|1|2}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2000|2|1}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2000|2|1}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2000|3|1}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2000|3|1}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2000|12|31}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2000|12|31}} (last day of the [[2nd millennium]] and of the [[20th century]] in the Gregorian calendar) * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2001|1|1}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2001|1|1}} (first day of the [[3rd millennium]] and of the [[21st century]] in the Gregorian calendar) * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2001|12|31}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2001|12|31}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2002|12|31}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2002|12|31}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2003|12|31}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2003|12|31}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2006|2|1}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2006|2|1}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2006|3|1}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2006|3|1}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2006|3|31}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2006|3|31}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2006|4|30|0|0|0}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2006|4|30|0|0|0}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2006|4|30|01|35|48}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2006|4|30|01|35|48}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2006|4|30|11|59|60}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2006|4|30|11|59|60}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2006|4|30|12.0}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2006|4|30|12.0}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2006|4|30}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2006|4|30}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2006|4|30|23|59|59}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2006|4|30|23|59|59}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2006|5|1|00|00|00}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2006|5|1|00|00|00}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2006|5|1|12|00|00}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2006|5|1|12|00|00}} * <tt><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>|2006|5|1}}</nowiki></tt> returns {{{{BASEPAGENAME}}|2006|5|1}} ; See also<nowiki>:</nowiki> * [[Template:JULIANDAY.JULIAN]] (version taking a date in the Julian calendar) * [[Template:JD]] (automatic Julian or Gregorian calendar determination) * [[Template:JULIANDAY.YEAR]] (returns the year from a JD, in the Gregorian calendar) * [[Template:JULIANDAY.MONTH]] (returns the month from a JD, in the Gregorian calendar) * [[Template:JULIANDAY.DAY]] (returns the day of month from a JD, in the Gregorian calendar) * [[Template:JULIANDAY.JULIAN.YEAR]] (returns the year from a JD, in the Julian calendar) * [[Template:JULIANDAY.JULIAN.MONTH]] (returns the month from a JD, in the Julian calendar) * [[Template:JULIANDAY.JULIAN.DAY]] (returns the day of month from a JD, in the Julian calendar) * [[Template:JULIANDAY.HOUR]] (returns the hour from a JD) * [[Template:JULIANDAY.MINUTE]] (returns the minute from a JD) * [[Template:JULIANDAY.SECOND]] (returns the second from a JD) * [[Template:YEARCC]] * [[Template:YEARYY]] * [[Template:CENTURY]] * [[Template:IsLeapYear]] * [[Template:WEEKDAY]] * [[Template:ISOYEAR]] * [[Template:CURRENTJULIANDAY]] <includeonly> <!-- ADD CATEGORIES BELOW THIS LINE --> [[Category:Date-computing templates|{{PAGENAME}}]] <!-- ADD INTERWIKIS BELOW THIS LINE --> [[ar:قالب:JULIANDAY]] [[as:সাঁচ:JULIANDAY]] [[bar:Vorlage:JULIANDAY]] [[bn:টেমপ্লেট:JULIANDAY]] [[br:Patrom:JULIANDAY]] [[bs:Šablon:JULIANDAY]] [[ce:Куцкеп:JULIANDAY]] [[crh:Şablon:JULIANDAY]] [[da:Skabelon:JULIANDAY]] [[de:Vorlage:JULIANDAY]] [[dsb:Pśedłoga:JULIANDAY]] [[dv:ފަންވަތް:JULIANDAY]] [[en:Template:JULIANDAY]] [[eo:Ŝablono:JULIANDAY]] [[hsb:Předłoha:JULIANDAY]] [[es:Plantilla:JULIANDAY]] [[id:Templat:JULIANDAY]] [[it:Template:JULIANDAY]] [[fa:الگو:JULIANDAY]] [[fr:Modèle:JULIANDAY]] [[hr:Predložak:JULIANDAY]] [[ka:თარგი:JULIANDAY]] [[km:ទំព័រគំរូ:JULIANDAY]] [[ko:틀:율리우스일]] [[mdf:Шаблон:JULIANDAY]] [[mg:Endrika:JULIANDAY]] [[mk:Шаблон:JULIANDAY]] [[ja:Template:JULIANDAY]] [[ms:Templat:JULIANDAY]] [[nap:Modello:JULIANDAY]] [[no:Mal:JULIANDAY]] [[ro:Format:JULIANDAY]] [[ru:Шаблон:JULIANDAY]] [[sh:Šablon:JULIANDAY]] [[simple:Template:JULIANDAY]] [[sl:Predloga:JULIANDAY]] [[sq:Stampa:JULIANDAY]] [[sr:Шаблон:ЈУЛИЈАНСКИДАН]] [[su:Citakan:JULIANDAY]] [[sv:Mall:JULIANDAY]] [[th:แม่แบบ:เลขวันจูเลียน]] [[tpi:Template:JULIANDAY]] [[vi:Bản mẫu:JULIANDAY]] [[zh:Template:JULIANDAY]] </includeonly> 3boam1928dztynnv2t1sokgfeq80z1n 10 3366 87976 74439 2012-06-20T04:16:15Z MerlIwBot 2953 Bot: Ergänze: [[kab:Talɣa:ISOYEAR]] wikitext text/x-wiki The '''ISOYEAR''' template computes the number of the [[ISO_week_date#Relation_with_the_Gregorian_calendar|ISO year]] for the date of the [[Gregorian calendar]] (or [[Proleptic Gregorian calendar|proleptic]]) in parameter. Any ISO year always includes an integer number, 52 or 53, of ISO weeks, each one starting on Monday and ending on Sunday. The ISO year: * starts at 0:00 of the Monday between 29 December of the previous Gregorian year and 4 January of the same Gregorian year (which is the Monday before the first Thursday of the same Gregorian year, and the Monday which is nearest in time to 1 January); * finishes at 24:00 of the Sunday between 28 December of the same Gregorian year and 3 January of the next Gregorian year (which is the Sunday after the last Thursday of the same Gregorian year, and the Sunday which is nearest in time to 31 December). Thus the first and last Thursday of the ISO year are also the first and last Thursday in the same Gregorian year. The number of the ISO year always equals the number og the Gregorian (or proleptic) year for dates between 4 January and 28 December, and for every Thursday. ==Syntax<nowiki>:</nowiki>== : <tt><nowiki>{{</nowiki>ISOYEAR|</tt>''year''<tt>|</tt>''month''<tt>|</tt>''day''<tt>}}</tt> * The ''year'' must be astronomical (''année''=1 en [[1|1 ap. J.-C.]] (''[[Anno Domini]]''), ''année''=0 en 1 av. J.-C., ''année''=-1 en 2 av. J.-C.). * The ''month'' is between 1 and 12 from January to December. * The ''day'' is normally between 1 and 31 (but offsets are possible to compute other dates). ==Examples== *{{evd|ISOYEAR|2005|12|31}}, and is eqv. with {{evd|ISOYEAR|2006|1|0}} *{{evd|ISOYEAR|2006|1|1}} *{{evd|ISOYEAR|2006|1|2}} ===Examples where the ISO year is three days into the next gregorian year === *{{evd|ISOYEAR|2009|12|31}} *{{evd|ISOYEAR|2010|1|1}} *{{evd|ISOYEAR|2010|1|2}} *'''{{evd|ISOYEAR|2010|1|3}}''' *{{evd|ISOYEAR|2010|1|4}} ===Examples where the ISO year is three days into the previous gregorian year === *{{evd|ISOYEAR|2008|12|28}} *'''{{evd|ISOYEAR|2008|12|29}}''' *{{evd|ISOYEAR|2008|12|30}} *{{evd|ISOYEAR|2008|12|31}} *{{evd|ISOYEAR|2009|1|1}} === More Examples<nowiki>:</nowiki> === * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|1999|12|28}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|1999|12|28}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|1999|12|29}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|1999|12|29}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|1999|12|30}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|1999|12|30}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|1999|12|31}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|1999|12|31}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2000|1|1}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2000|1|1}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2000|1|2}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2000|1|2}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2000|1|3}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2000|1|3}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2000|1|4}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2000|1|4}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2000|12|28}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2000|12|28}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2000|12|29}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2000|12|29}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2000|12|30}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2000|12|30}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2000|12|31}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2000|12|31}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2001|1|1}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2001|1|1}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2001|1|2}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2001|1|2}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2001|1|3}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2001|1|3}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2001|1|4}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2001|1|4}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2001|12|28}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2001|12|28}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2001|12|29}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2001|12|29}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2001|12|30}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2001|12|30}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2001|12|31}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2001|12|31}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2002|1|1}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2002|1|1}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2002|1|2}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2002|1|2}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2002|1|3}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2002|1|3}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2002|1|4}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2002|1|4}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2002|12|28}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2002|12|28}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2002|12|29}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2002|12|29}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2002|12|30}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2002|12|30}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2002|12|31}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2002|12|31}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2003|1|1}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2003|1|1}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2003|1|2}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2003|1|2}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2003|1|3}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2003|1|3}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2003|1|4}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2003|1|4}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2003|12|28}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2003|12|28}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2003|12|29}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2003|12|29}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2003|12|30}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2003|12|30}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2003|12|31}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2003|12|31}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2004|1|1}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2004|1|1}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2004|1|2}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2004|1|2}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2004|1|3}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2004|1|3}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2004|1|4}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2004|1|4}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2004|12|28}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2004|12|28}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2004|12|29}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2004|12|29}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2004|12|30}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2004|12|30}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2004|12|31}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2004|12|31}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2005|1|1}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2005|1|1}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2005|1|2}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2005|1|2}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2005|1|3}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2005|1|3}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2005|1|4}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2005|1|4}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2005|12|28}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2005|12|28}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2005|12|29}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2005|12|29}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2005|12|30}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2005|12|30}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2005|12|31}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2005|12|31}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2006|1|1}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2006|1|1}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2006|1|2}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2006|1|2}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2006|1|3}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2006|1|3}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2006|1|4}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2006|1|4}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2006|12|28}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2006|12|28}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2006|12|29}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2006|12|29}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2006|12|30}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2006|12|30}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2006|12|31}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2006|12|31}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2007|1|1}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2007|1|1}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2007|1|2}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2007|1|2}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2007|1|3}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2007|1|3}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2007|12|30}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2007|13|30}} * <tt><nowiki>{{ISOYEAR|2007|12|31}}</nowiki></tt> returns {{ISOYEAR|2007|12|31}} ; See also<nowiki>:</nowiki> * [[Template:YEARCC]] * [[Template:YEARYY]] * [[Template:CENTURY]] * [[Template:ISLEAPYEAR]] * [[Template:MONTHDAYS]] * [[Template:JULIANDAY]] * [[Template:WEEKDAY]] * [[Template:CURRENTISOYEAR]] * [[Template:ISOWEEKDATE]] - {{evd|ISOWEEKDATE|2010|01|03}} The opposite function of {{tl|ISOWEEKDATE2YMD}} :* [[Template:ISOYEAR]] - {{evd|ISOYEAR|2010|01|03}} :* [[Template:ISOWEEK]] - {{evd|ISOWEEK|2010|01|03}} :* [[Template:ISOWEEKDAY]] - {{evd|ISOWEEKDAY|2010|01|03}} * [[Template:ISOWEEKDATE2YMD]] - {{evd|ISOWEEKDATE2YMD|2009|53|7}} The opposite function of {{tl|ISOWEEKDATE}} :* [[Template:ISOWEEKDATE2Y]] - {{evd|ISOWEEKDATE2Y|2009|53|7}} :* [[Template:ISOWEEKDATE2M]] - {{evd|ISOWEEKDATE2M|2009|53|7}} :* [[Template:ISOWEEKDATE2D]] - {{evd|ISOWEEKDATE2D|2009|53|7}} <includeonly> <!-- INCLUDE CATEGORIES BELOW THIS LINE [[Category:Date-computing templates|ISOYEAR]] [[Category:ISO date templates|{{PAGENAME}}]]--> <!-- INCLUDE INTERWIKIS BELOW THIS LINE --> [[fr:Modèle:ISOYEAR]] [[hsb:Předłoha:ISOYEAR]] [[ja:Template:ISOYEAR]] [[kab:Talɣa:ISOYEAR]] [[kk:Үлгі:ISOYEAR]] [[km:ទំព័រគំរូ:ISOYEAR]] [[no:Mal:ISOYEAR]] [[ru:Шаблон:ISOYEAR]] [[stq:Foarloage:ISOYEAR]] </includeonly> 2q0be4dlh5t5ihfvf2rxp8jwm55d12i 10 3367 87984 87140 2012-06-20T05:13:18Z MerlIwBot 2953 Bot: Ergänze: [[kab:Talɣa:CURRENTISOYEAR]], [[or:ଛାଞ୍ଚ:CURRENTISOYEAR]] wikitext text/x-wiki <!-- EDIT TEMPLATE DOCUMENTATION BELOW THIS LINE --> This templates returns the ISO year number for today (as set by UTC time on the Wikipedia server). The ISO year (always equal to the gregorian year between January the 4th, in ISO week 1, and December the 28th) always includes an integer number, 52 or 53, of ISO weeks starting each on Monday and ending on Sunday; the ISO year may be smaller (by 1) on the first zero to three days of January, and may be larger (by 1) on the last zero to three days of December. == Usage == {{tlx|CURRENTISOYEAR}} gives {{CURRENTISOYEAR}} == See also == : [[Template:CURRENTYEARCC]] : [[Template:CURRENTYEARYY]] : [[Template:CURRENTCENTURY]] : [[Template:CURRENTMONTHDAYS]] : [[Template:CURRENTJULIANDAY]] : [[Template:CURRENTWEEKDAY]] : [[Template:ISOYEAR]] <includeonly> <!-- ADD CATEGORIES BELOW THIS LINE --> [[Category:Date-computing templates based on current time|{{PAGENAME}}]] [[Category:ISO date templates|{{PAGENAME}}]] <!-- ADD INTERWIKIS BELOW THIS LINE --> [[dsb:Pśedłoga:CURRENTISOYEAR]] [[en:Template:CURRENTISOYEAR]] [[hsb:Předłoha:CURRENTISOYEAR]] [[ja:Template:CURRENTISOYEAR]] [[kab:Talɣa:CURRENTISOYEAR]] [[km:ទំព័រគំរូ:CURRENTISOYEAR]] [[or:ଛାଞ୍ଚ:CURRENTISOYEAR]] [[sq:Stampa:CURRENTISOYEAR]] [[sv:Mall:CURRENTISOYEAR]] [[fa:الگو:CURRENTISOYEAR]] [[fr:Modèle:CURRENTISOYEAR]] </includeonly> cnoutwa19aeh7nwc8xi4dhfyu5ddkm4 10 3368 121341 121322 2022-08-02T14:29:19Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki {{{{{subst|}}}#expr: ((({{{1|{{CURRENTYEAR}}}}}) mod 4 = 0) and (({{{1|{{CURRENTYEAR}}}}}) mod 100 != 0)) or (({{{1|{{CURRENTYEAR}}}}}) mod 400 = 0)}}<noinclude> {{Dokumentation}} </noinclude><noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] </noinclude> d6chhrk5dz37jpk2wq8hs132ojb3468 10 3369 27608 2010-01-02T17:13:46Z Tlustulimu 35 who could translate it, please? wikitext text/x-wiki <!-- EDIT TEMPLATE DOCUMENTATION BELOW THIS LINE --> ---- ; Usage&#58; : {{Tlx|IsLeapYear|''year''}} : ''year'' defaults to {{evaldemo|CURRENTYEAR|&#61;}}. It must be specified in the Gregorian calendar, extended to all epochs using linear year numbering: use the [[proleptic Gregorian calendar]] in Christian Era before the change, and the astronomical year convention (using negative numbers, and year 0) in all years BC before the Christian era (there's a difference of 1 in absolute value). ; Formula&#58; : <nowiki>{{#expr: ((({{{1}}}) mod 4 = 0) and (({{{1}}}) mod 100 != 0)) or (({{{1}}}) mod 400 = 0)}}</nowiki> : Use {&#123;subst:IsLeapYear&#125;} to get this code ready for [[Help:Substitution#Optional_substitution|optional substitution]] into another template. ; Sanity check&#58; : {{evaldemo/3|IsLeapYear|2000}}: 2000 AD is ''effectively'' a leap year ''(in both the Julian and Gregorian calendars)''. : {{evaldemo/3|IsLeapYear|502*4-8}}: 2000 AD is ''effectively'' a leap year ''(in both the Julian and Gregorian calendars)''. : {{evaldemo/3|IsLeapYear|2001}}: 2001 AD is not a leap year. : {{evaldemo/3|IsLeapYear|2004}}: 2004 AD is a leap year. : {{evaldemo/3|IsLeapYear|2005}}: 2005 AD is not a leap year. : {{evaldemo/3|IsLeapYear|2007}}: 2007 AD is not a leap year. : {{evaldemo/3|IsLeapYear|2008}}: 2008 AD is a leap year. : {{evaldemo/3|IsLeapYear|2009}}: 2009 AD is not a leap year. : {{evaldemo/3|IsLeapYear|2100}}: 2100 AD is not a leap year in the Gregorian calendar ''(but not in the Julian calendar)''. : {{evaldemo/3|IsLeapYear|2400}}: 2400 AD is ''effectively'' a leap year ''(in both the Julian and Gregorian calendars)''. : {{evaldemo/3|IsLeapYear|1900}}: 1900 AD is not a leap year in the Gregorian calendar ''(but not in the Julian calendar)''. : {{evaldemo/3|IsLeapYear|1800}}: 1800 AD is not a leap year in the Gregorian calendar ''(but not in the Julian calendar)''. : {{evaldemo/3|IsLeapYear|1700}}: 1700 AD is not a leap year in the Gregorian calendar ''(but not in the Julian calendar)''. : {{evaldemo/3|IsLeapYear|1600}}: 1600 AD is ''effectively'' a leap year ''(in both the Julian and Gregorian calendars)''. : {{evaldemo/3|IsLeapYear|1500}}: 1500 AD is not a leap year in the [[Proleptic Gregorian calendar|proleptic Gregorian calendar]] ''(but is leap in the actual Julian calendar)''. : {{evaldemo/3|IsLeapYear|0}}: 1 BC is a leap year in the astronomical calendar ''(mostly pointless for actual calendars of such epoch, but correct in the astronomical calendar where it is year 0)''. : {{evaldemo/3|IsLeapYear|-100}}: 101 BC is not a leap year in the astronomical calendar ''(mostly pointless for actual calendars of such epoch, but correct in the astronomical calendar where it is year -100)''. Results for fractions like {{evaldemo/3|IsLeapYear|2000.9|5==}} are unspecified, even if it apparently gives an "expected" result at the moment this might change without notice. <includeonly> <!-- ADD CATEGORIES BELOW THIS LINE --> [[Category:Date mathematics templates|{{PAGENAME}}]] <!-- ADD INTERWIKIS BELOW THIS LINE --> [[dsb:Pśedłoga:IsLeapYear]] [[en:Template:IsLeapYear]] [[hsb:Předłoha:IsLeapYear]] [[it:Template:Bisestile]] [[mk:Шаблон:IsLeapYear]] [[nl:Sjabloon:Schrikkeljaar]] [[pt:Predefinição:AnoBissexto]] </includeonly> 1in384harf6upt2xsfp0kq4vh4q09ph 10 3370 27609 2010-01-02T17:16:24Z Tlustulimu 35 Fäärelaited ätter [[Foarloage:IsLeapYear]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Foarloage:IsLeapYear]] 2hq3yycloxnl451dkdna84r9thtcg36 10 3371 27610 2010-01-02T17:19:49Z Tlustulimu 35 Foarloage uut enwp wikitext text/x-wiki <includeonly>{{{{{subst|}}}#switch: {{{{{subst|}}}evalp|subst={{{subst|}}}|1=-({{{2}}}=1)*({{{3}}}<4-( ( 1.25* ({{{1}}}-1) -.4 round 0)+({{{1}}}>250)* (2 - ( ({{{1}}}-1) /100 -.495 round 0) +( ({{{1}}}-1) /400 -.499 round 0) ) + 700000001 ) mod 7)+({{{2}}}=12)*({{{3}}}>=35-( ( 1.25* {{{1}}} -.4 round 0)+({{{1}}}>250)* (2 - ( {{{1}}} /100 -.495 round 0) +( {{{1}}} /400 -.499 round 0) ) + 700000001 ) mod 7) |2=isoyear minus Gregorian year in week}}|0={{{{{subst|}}}void|case 0}}{{{{{subst|}}}#ifexpr:10>{{{{{subst|}}}evalp|subst={{{subst|}}}|1=({{{{{subst|}}}#switch: {{{2}}}|1=0|2=31|3=59|4=90|5=120|6=151|7=181|8=212|9=243|10=273|11=304|12=334}} +{{{3}}} +({{{2}}}>2)* ((({{{1}}} mod 4 = 0) and ({{{1}}} mod 100 != 0)) or ({{{1}}} mod 400 = 0))+6-((( 700000005.2+2.6*({{{2}}}+12*({{{2}}}<3)))round 0)+{{{3}}} + ( 1.25* ({{{1}}}-({{{2}}}<3)) -.4 round 0) +({{{1}}}>250)* (2 - ( ({{{1}}}-1) /100 -.495 round 0) +( ({{{1}}}-1) /400 -.499 round 0)) ) mod 7)/7 round 0|2=in week case 0}}|0}}{{{{{subst|}}}evalp|subst={{{subst|}}}|1=({{{{{subst|}}}#switch: {{{2}}}|1=0|2=31|3=59|4=90|5=120|6=151|7=181|8=212|9=243|10=273|11=304|12=334}} +{{{3}}} +({{{2}}}>2)* ((({{{1}}} mod 4 = 0) and ({{{1}}} mod 100 != 0)) or ({{{1}}} mod 400 = 0))+6-((( 700000005.2+2.6*({{{2}}}+12*({{{2}}}<3)))round 0)+{{{3}}} + ( 1.25* ({{{1}}}-({{{2}}}<3)) -.4 round 0) +({{{1}}}>250)* (2 - ( ({{{1}}}-1) /100 -.495 round 0) +( ({{{1}}}-1) /400 -.499 round 0)) ) mod 7)/7 round 0|2=in week case 0}} |-1={{{{{subst|}}}void| case -1 }}{{{{{subst|}}}evalp|subst={{{subst|}}}|1=((365+{{{3}}} + (((({{{1}}}-1) mod 4 = 0) and (({{{1}}}-1)mod 100 != 0)) or ({{{1}}}-1) mod 400 = 0))+6-((( 700000005.2+2.6*({{{2}}}+12*({{{2}}}<3)))round 0)+{{{3}}} + ( 1.25* ({{{1}}}-({{{2}}}<3)) -.4 round 0) +({{{1}}}>250)* (2 - ( ({{{1}}}-({{{2}}}<3)) /100 -.495 round 0) +( ({{{1}}}-({{{2}}}<3)) /400 -.499 round 0)) ) mod 7)/7 round 0|2=in week case -1}} |1=01}}</includeonly><noinclude> {{Dokumentation}} </noinclude> 8k9e60awlzngf7xmupnftw6dcklh9am 10 3372 99955 87127 2013-01-20T09:19:36Z MerlIwBot 2953 Bot: Ergänze: [[bn:টেমপ্লেট:ISOWEEK]]; entferne: [[de:Vorlage:Kalenderwoche]] (deleted) wikitext text/x-wiki <!-- PLEASE ADD CATEGORIES AND INTERWIKIS AT THE BOTTOM OF THIS PAGE. --> ==Usage== ==Examples== *{{evd|ISOWEEK|2005|12|31}}, and is eqv. with {{evd|ISOWEEK|2006|1|0}} *{{evd|ISOWEEK|2006|1|1}} *{{evd|ISOWEEK|2006|1|2}} ===Examples where the ISO year is three days into the next gregorian year === *{{evd|ISOWEEK|2009|12|31}} *{{evd|ISOWEEK|2010|1|1}} *{{evd|ISOWEEK|2010|1|2}} *'''{{evd|ISOWEEK|2010|1|3}}''' *{{evd|ISOWEEK|2010|1|4}} ===Examples where the ISO year is three days into the previous gregorian year === *{{evd|ISOWEEK|2008|12|28}} *'''{{evd|ISOWEEK|2008|12|29}}''' *{{evd|ISOWEEK|2008|12|30}} *{{evd|ISOWEEK|2008|12|31}} *{{evd|ISOWEEK|2009|1|1}} <nowiki>{{subst:week2|2006|6|16|subst=subst:}}</nowiki> gave 24 ==See also== * Template based upon [http://meta.wikimedia.org/wiki/:Template:Week2 MediaWiki:Template:Week2] * [[Template:ISOWEEKDATE]] - {{evd|ISOWEEKDATE|2010|01|03}} The opposite function of {{tl|ISOWEEKDATE2YMD}} :* [[Template:ISOYEAR]] - {{evd|ISOYEAR|2010|01|03}} :* [[Template:ISOWEEK]] - {{evd|ISOWEEK|2010|01|03}} :* [[Template:ISOWEEKDAY]] - {{evd|ISOWEEKDAY|2010|01|03}} * [[Template:ISOWEEKDATE2YMD]] - {{evd|ISOWEEKDATE2YMD|2009|53|7}} The opposite function of {{tl|ISOWEEKDATE}} :* [[Template:ISOWEEKDATE2Y]] - {{evd|ISOWEEKDATE2Y|2009|53|7}} :* [[Template:ISOWEEKDATE2M]] - {{evd|ISOWEEKDATE2M|2009|53|7}} :* [[Template:ISOWEEKDATE2D]] - {{evd|ISOWEEKDATE2D|2009|53|7}} <includeonly><!-- ++++ PLEASE ADD CATEGORIES AND INTERWIKIS BELOW THIS LINE, THANK YOU. --> [[Category:Date-computing templates|{{PAGENAME}}]] [[Category:ISO date templates|{{PAGENAME}}]] [[ar:قالب:ISOWEEK]] [[bn:টেমপ্লেট:ISOWEEK]] [[dsb:Pśedłoga:ISOWEEK]] [[hsb:Předłoha:ISOWEEK]] [[ja:Template:ISOWEEK]] [[km:ទំព័រគំរូ:ISOWEEK]] [[no:Mal:ISOWEEK]] </includeonly> e9ah13s9sv3fpf06jm8o6uaxalcekq1 10 3373 27612 2010-01-02T17:24:01Z Tlustulimu 35 Foarloage uut enwp wikitext text/x-wiki <includeonly>{{{{{subst|}}}evalp| ((((({{{1|}}})*12+({{{2|1}}})+57608.5 round 0)/12-1.5 round 0)*1461/4-0.5 round 0) -(((({{{1|}}})*12+({{{2|1}}})+57608.5 round 0)/12-1.5 round 0)/100-0.5 round 0) +(((({{{1|}}})*12+({{{2|1}}})+57608.5 round 0)/12-1.5 round 0)/400-0.5 round 0) +(((({{{2|1}}})+57608.5 round 0)mod 12+4)*153/5-0.5 round 0)+({{{3|1}}})-32167 )mod7+1|in DOW|subst={{{subst|}}}}}</includeonly><noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> sum28vw7um5m6exsosjrjmpbjh7r3qf 10 3374 27613 2010-01-02T17:27:26Z Tlustulimu 35 Foarloage uut enwp wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Foarloage:Xpd]] mcmcopjyd1zz7mpitb1e16mzpzjpg6l 10 3375 27614 2010-01-02T17:28:26Z Tlustulimu 35 Foarloage uut enwp wikitext text/x-wiki {{{{{substnp|}}}if|subst={{{substnp|}}}|eq|{{{4|+}}}|{{{4|-}}}|{{xpd3|d={{{d|}}}|gives={{{gives|gives}}}|l={{{l|}}}|{{{1}}}|{{{2|}}}|{{{3|}}}|{{{4}}}}}|{{{{{substnp|}}}if|subst={{{substnp|}}}|eq|{{{3|-}}}|{{{3|+}}}|{{xpd2|d={{{d|}}}|gives={{{gives|gives}}}|l={{{l|}}}|{{{1}}}|{{{2|}}}|{{{3}}}}}|{{{{{substnp|}}}if|subst={{{substnp|}}}|eq|{{{2|-}}}|{{{2|+}}}|{{xpd1|d={{{d|}}}|gives={{{gives|gives}}}|l={{{l|}}}|{{{1|}}}|{{{2|}}}}}|{{xpd0|d={{{d|}}}|gives={{{gives|gives}}}|l={{{l|}}}|{{{1}}}}}}}}}}}<noinclude>{{dokumentation}}</noinclude> m2nn35i7qy2l0if09e3w51f6437mqhf 10 3376 27615 2010-01-02T17:29:07Z Tlustulimu 35 Foarloage uut enwp wikitext text/x-wiki {{{{{subst|}}}p{{{{{subst|}}}#ifeq:{{{1}}}|eq|1|2}}|{{{{{subst|}}}p{{{{{subst|}}}#ifeq:{{{2}}}|{{{3}}}|1|2}}|{{{4|}}}|{{{5}}}}}|{{{{{subst|}}}p{{{{{subst|}}}#if{{{1}}}:{{{2}}}|1|2}}|{{{3}}}|{{{4|}}}}}}}<noinclude>{{dokumentation}}</noinclude> t488nitsxixixj435pz7oiki77zv0gj 10 3377 27616 2010-01-02T17:30:56Z Tlustulimu 35 Foarloage uut enwp wikitext text/x-wiki {{{2}}}<noinclude>{{Pp-template|small=yes}}</noinclude> gb7d269quqhul8g5lg7egyexf8y22gr 10 3378 27617 2010-01-02T17:31:57Z Tlustulimu 35 Foarloage uut enwp wikitext text/x-wiki {{{1}}} cmn9dlq4osu63jqm4mfq9mfvdt3q6zw 10 3379 27618 2010-01-02T17:32:53Z Tlustulimu 35 Foarloage uut enwp wikitext text/x-wiki <noinclude>{{dokumentation}}</noinclude><includeonly>{{xpda|gives={{{gives|gives}}}|p=oc|l4={{{l|}}}|result={{{d|"}}}{{{{{1}}}}}{{{d|"}}}|{{{d|"}}}|{|{|{{{1}}}|}|}|{{{d|"}}}}}</includeonly> nzg46x9ufl9i80zneewulofn68nvscz 10 3380 100929 99812 2013-02-11T09:02:55Z MerlIwBot 2953 Bot: Ergänze: [[bn:টেমপ্লেট:Xpd0]] wikitext text/x-wiki Version of {{tim|xpd}} with one parameter: *the template, or the parser function with colon and part after the colon Examples: {{xpd0|tc}} {{xpd0|#expr:2*3}} <!-- template categories and interwiki links --> <includeonly> [[bn:টেমপ্লেট:Xpd0]] [[dsb:Pśedłoga:Xpd0]] [[en:Template:Xpd0]] [[ja:Template:Xpd0]] [[sl:Predloga:Xpd0]] </includeonly> ngdqtycsdmgvshs56nhf69urpt9d53z 10 3381 27620 2010-01-02T17:36:26Z Tlustulimu 35 Foarloage uut enwp wikitext text/x-wiki <code>{{xpd/w{{#if:{{{l1|}}}|l}}|{{{1}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l2|}}}|l}}|{{{2}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l3|}}}|l}}|{{{3}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l4|}}}|l}}|{{{4}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l5|}}}|l}}|{{{5}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l6|}}}|l}}|{{{6}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l7|}}}|l}}|{{{7}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l8|}}}|l}}|{{{8|}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l9|}}}|l}}|{{{9|}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l10|}}}|l}}|{{{10|}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l11|}}}|l}}|{{{11|}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l12|}}}|l}}|{{{12|}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l13|}}}|l}}|{{{13|}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l14|}}}|l}}|{{{14|}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l15|}}}|l}}|{{{15|}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l16|}}}|l}}|{{{16|}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l17|}}}|l}}|{{{17|}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l18|}}}|l}}|{{{18|}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l19|}}}|l}}|{{{19|}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l20|}}}|l}}|{{{20|}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l21|}}}|l}}|{{{21|}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l22|}}}|l}}|{{{22|}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l23|}}}|l}}|{{{23|}}}}}{{xpd/w{{#if:{{{l24|}}}|l}}|{{{24|}}}}}</code> {{{gives}}} {{{result|{{#switch:{{{p}}}|10OpC={{{1}}}{{xpd/c|{{{2}}}}}{{xpd/c|{{{3}}}}}{{xpd/c|{{{4}}}}}{{xpd/c|{{{5}}}}}{{xpd/c|{{{6}}}}}{{xpd/c|{{{7}}}}}{{xpd/c|{{{8}}}}}{{xpd/c|{{{9}}}}}{{xpd/c|{{{10}}}}}{{xpd/c|{{{11}}}}}{{{{{{15}}}|{{{17}}}}}}{{xpd/c|{{{21}}}}}{{xpd/c|{{{22}}}}}}}}}} [{{fullurl:special:ExpandTemplates|input={{xpd/url|{{{1}}}}}{{xpd/url|{{{2}}}}}{{xpd/url|{{{3}}}}}{{xpd/url|{{{4}}}}}{{xpd/url|{{{5}}}}}{{xpd/url|{{{6}}}}}{{xpd/url|{{{7}}}}}{{xpd/url|{{{8|}}}}}{{xpd/url|{{{9|}}}}}{{xpd/url|{{{10|}}}}}{{xpd/url|{{{11|}}}}}{{xpd/url|{{{12|}}}}}{{xpd/url|{{{13|}}}}}{{xpd/url|{{{14|}}}}}{{xpd/url|{{{15|}}}}}{{xpd/url|{{{16|}}}}}{{xpd/url|{{{17|}}}}}{{xpd/url|{{{18|}}}}}{{xpd/url|{{{19|}}}}}{{xpd/url|{{{20|}}}}}{{xpd/url|{{{21|}}}}}{{xpd/url|{{{22|}}}}}{{xpd/url|{{{23|}}}}}{{xpd/url|{{{24|}}}}}}}]<noinclude>{{dokumentation}}</noinclude> ff4yv0onpfqzd4ztmej0h56jael2ajk 10 3382 27621 2010-01-02T17:37:51Z Tlustulimu 35 Foarloage uut enwp wikitext text/x-wiki {{#switch:p{{{1}}}q|p *q|p **q|p ***q|p #q|p ##q|p ###q|p :q|p ::q|p :::q=<br>}}{{#switch:{{{1}}}|{=&#123;|&p=&#124;|}=&#125;|&e=&#61;|&nl=<br>|&*=<nowiki/>*|&#=<nowiki/>#|&:=<nowiki/>:}}{{ {{#switch:{{{1}}}|{|&p|}|&e|&s|&nl|&*|&#|&:|*|**|***|#|##|###|:|::|:::|;=void|1x}}|<nowiki/>{{{1}}}}}{{#switch:{{{1}}}|*=<nowiki>*</nowiki>|**=<nowiki>**</nowiki>|***=<nowiki>***</nowiki>|#=<nowiki>#</nowiki>|##=<nowiki>##</nowiki>|###=<nowiki>###</nowiki>|:=<nowiki>:</nowiki>|::=<nowiki>::</nowiki>|:::=<nowiki>:::</nowiki>|;=<nowiki>;</nowiki>}}{{ {{#switch:{{{1}}}|&s=1x|void}}|&nbsp;}}{{#ifeq:{{{1}}}|&|amp;}}<noinclude>{{dokumentation}}</noinclude> frc01qkgohd9capcrjlipn8js6wewss 10 3383 27622 2010-01-02T17:39:11Z Tlustulimu 35 Foarloage uut enwp wikitext text/x-wiki {{#switch:p{{{1}}}q|p *q|p **q|p ***q|p #q|p ##q|p ###q|p :q|p ::q|p :::q=%0d}}{{#switch:{{{1}}}|&p=%7c|&e=%3d|&s=+|&nl=%0d|&*=%2a|&#=%23|&:=%3a|{{urlencode:{{{1}}}}}}}<noinclude>{{dokumentation}}</noinclude> fgfts6vyk0cnrdq9bhlx8ctzf7qmiu0 10 3384 110857 110851 2015-05-21T15:15:59Z GeskichteJTP 6351 wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{{{1}}}</onlyinclude><noinclude>{{Dokumentation}} [[Kategorie:Vorlage:Formatierengenhälpe]]</noinclude> defcnp1fxbfolpllqa5j4nb6dfyccju 10 3385 111069 104249 2015-08-05T01:42:22Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q5406603]]) migriert wikitext text/x-wiki <noinclude>{{dokumentation}} </noinclude> 7pge9v9rpmv04j4ytkyhagawabkslyo 10 3386 80239 75875 2012-02-20T03:38:50Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: [[es:Plantilla:Vacío]] (deleted) wikitext text/x-wiki <includeonly> {{interwikitmp-grp|V=3|wsr=|wqt=|wdy=void|wnw=void}} </includeonly><noinclude> {{Template doc page viewed directly}} {{interwikitmp-grp|V=D|wsr=|wqt=|wdy=void/doc|wnw=void/doc}} </noinclude> This template does nothing.<br /> More exactly, it outputs the null string. It's useful for programming advanced templates. It often is used within a template to the right of an equals sign. ==Alternatives== It's also possible to use <code><nowiki>{{ns:0}}</nowiki></code>, the empty/void/null string for the main [[m:Help:Namespace|namespace]]. Some [[m:Help:Magic words|magic words]] like <nowiki>__END__</nowiki> might also have the desired effect of doing nothing. ==See also== *{{tiw|voidd}} - can be used for monitoring parameter usage *{{tiw|voidi}} - attempted alternative for voidd, does not seem to have the desired effect <includeonly> [[Category:Wikipedia formatting and function templates|{{PAGENAME}}]] [[be:Шаблон:Void]] [[dsb:Pśedłoga:Void]] [[en:Template:void]] [[et:Template:void]] [[fi:Template:void]] [[ga:Template:void]] [[hr:Template:void]] [[hsb:Předłoha:Void]] [[is:Template:void]] [[it:Template:void]] [[mk:Шаблон:Празен шаблон]] [[ja:Template:void]] [[no:Template:void]] [[oc:Template:void]] [[pt:Predefinição:Void]] [[ro:Template:void]] [[sk:Šablóna:Void]] [[sv:Template:void]] </includeonly> mp5rs0zsjawhn7qsxkb280jjj1sch2f 10 3387 27626 2010-01-02T17:45:46Z Tlustulimu 35 Foarloage uut enwp wikitext text/x-wiki <noinclude> This template is used in various tutorial pages and should not be altered; it should say 'in' and nothing else. ---- [[Category:Demo template]] </noinclude>in myp4ap67qy6cm6n6lk9oel0zj7ncyaa 10 3388 27627 2010-01-02T17:47:12Z Tlustulimu 35 Foarloage uut enwp wikitext text/x-wiki <noinclude>{{dokumentation}}</noinclude><includeonly><code>"{&#{{#if:{{{l|}}}|123;[[Template:{{{1}}}|{{{1}}}]]|123;{{{1}}}}}&#124;{{{2|}}}&#124;{{{3|}}}&#124;{{{4|}}}&#125;}"</code> {{{gives|gives}}} "{{{d|}}}{{{{{1}}}|{{{2|}}}|{{{3|}}}|{{{4|}}}}}{{{d|}}}" [{{fullurl:special:ExpandTemplates|input=%7B%7B{{urlencode:{{{1}}}{{!}}{{{2|}}}{{!}}{{{3|}}}{{!}}{{{4|}}}} }}%7D}}]</includeonly> o7ywjugmn4ram3ymla70ic1we0jzrey 10 3389 100330 82211 2013-01-28T22:41:38Z MerlIwBot 2953 Bot: Ergänze: [[bn:টেমপ্লেট:Xpd3]] wikitext text/x-wiki Version of {{tim|xpd}} with four parameters: *the template, or the parser function with colon and part after the colon *three (additional) parameters Examples: {{xpd3|concat|pqr|stu|vwx}} {{xpd3|#ifeq:2|3|pqr|stu}} <!-- template categories and interwiki links --> <includeonly> [[Category:Expand demo templates|Xpd3]] [[bn:টেমপ্লেট:Xpd3]] [[dsb:Pśedłoga:Xpd3]] [[en:Template:Xpd3]] [[hsb:Předłoha:Xpd3]] [[ja:Template:Xpd3]] </includeonly> fya19886ulse60umw6u39cwbanfx4q9 10 3390 106989 90528 2013-04-14T22:52:35Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{{{{subst|}}}#if:{{{{{subst|}}}#ifexpr:{{{1}}}}}|[expression "{{{1}}}" {{{2|}}} gives system message "{{{{{subst|}}}#ifexpr:{{{1}}}}}"]|{{#if:{{{d|}}}|[expression "{{{1}}}" {{{2|}}} gives the result "{{{{{subst|}}}#expr:{{{1}}}}}"]|{{{{{subst|}}}#expr:{{{1}}}}}}}}}</includeonly><noinclude><nowiki>{{{{{subst|}}}#expr:{{{1}}}}}</nowiki> Error handling: *<nowiki>{{evalp|2*{{evalp|1234567890*1234567890|(inner expression)}}|(outer expression)}}</nowiki> gives {{evalp|2*{{evalp|1234567890*1234567890| (inner expression)}}|(outer expression)}}. *<nowiki>{{evalp|2*{{evalp|12*1234567890|(inner expression)}}|(outer expression)}}</nowiki> gives {{evalp|2*{{evalp|12*1234567890| (inner expression)}}|(outer expression)}}. <nowiki>{{subst:evalp|2*14814814680|(outer expression)|subst=subst:}}</nowiki> gives the wikitext 29629629360. Debug mode: *<nowiki>{{evalp|12/1234567890|(inner expression)|d=d}}</nowiki> gives {{evalp|12/1234567890| (inner expression)|d=d}}. *<nowiki>{{evalp|2*{{evalp|1234567890*1234567890|(inner expression)|d=d}}|(outer expression)|d=d}}</nowiki> gives {{evalp|2*{{evalp|1234567890*1234567890| (inner expression)|d=d}}|(outer expression)|d=d}}. ==Also see== * [http://meta.wikimedia.org/wiki/Template:Evalp MetaWiki:Template:Evalp] <!-- {{subst:evalp|2*14814814680|(outer expression)|subst=subst:}} --> [[Category:Mathematical function templates|{{PAGENAME}}]] </noinclude> e3dohh6bdnu6h7bfs59h01o1q96a8xu 10 3391 86811 85731 2012-06-09T15:31:49Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: [[en:Template:ISOWEEKDAY]] (deleted) wikitext text/x-wiki <!-- PLEASE ADD CATEGORIES AND INTERWIKIS AT THE BOTTOM OF THIS PAGE. --> ==Usage== This template computes the ISO [[w:ISO week date|weekday number]] (1=Monday, ..., 7=Sunday) for a given Gregorian date (including proleptic years, down to at least 4800 BC, near the theoretical start of the old Roman calendar, and up to at least 5000 AD). Alternative weekday number systems are: *1=Monday, ..., 6=Saturday, 0=Sunday, used by variable <nowiki>{{CURRENTDOW}}</nowiki> **<nowiki>{{CURRENTDOW}}</nowiki> currently gives {{CURRENTDOW}}. *0=Monday, ..., 5=Saturday, 6=Sunday, used by [[en:Template:WEEKDAY]] and [[fr:Modèle:WEEKDAY]] The formula used to compute the weekday is purely cyclic, using only modular arithmetic operations and small integers (that can fit exactly within floating point variables), excluding all tests (with limited accepted value ranges). This allows all the parameters to be used linearly, including the month and day which are not required to be within 1 and the total numer of days in the indicated month and/or year. So for computing the weekday number for a date which is ''N'' years, ''P'' months and ''Q'' days after another date known as ''y''|''m''|''d'', you can safely use this template with ''y''+''N''|''m''+''P''|''d''+''Q'', instead of having to determine the adjusted three elements of the target date with complex formulas (just to remain within the accepted limits of this function), as long as the target date remains within the Gregorian calendar (or proleptic Gregorian), i.e. after 4800BC, and covering all late Biblic dates, medieval, modern and contemporary dates, as well as future dates for several milleniums. Syntax<nowiki>:</nowiki> : <tt><nowiki>{{</nowiki>DOW|</tt>''year''<tt>|</tt>''month''<tt>|</tt>''day''<tt>}}</tt> * The ''year'' must be astronomical (''year''=1 in [[1|1 AD]] (''[[Anno Domini]]''), ''year''=0 in 1 BC, ''year''=-1 in 2 BC). * The ''month'' is between 1 and 12 from january to december. * The ''day'' is normally between 1 and 31. ==Examples== * {{evd|ISOWEEKDAY|2005|12|31}}, and is eqv. with {{evd|ISOWEEKDAY|2006|1|0}} * {{evd|ISOWEEKDAY|2006|1|1}} * {{evd|ISOWEEKDAY|2006|1|2}} ===Examples where the ISO year is three days into the next gregorian year === * {{evd|ISOWEEKDAY|2009|12|31}} * {{evd|ISOWEEKDAY|2010|1|1}} * {{evd|ISOWEEKDAY|2010|1|2}} * '''{{evd|ISOWEEKDAY|2010|1|3}}''' *{{evd|ISOWEEKDAY|2010|1|4}} ===Examples where the ISO year is three days into the previous gregorian year === * {{evd|ISOWEEKDAY|2008|12|28}} * '''{{evd|ISOWEEKDAY|2008|12|29}}''' * {{evd|ISOWEEKDAY|2008|12|30}} * {{evd|ISOWEEKDAY|2008|12|31}} * {{evd|ISOWEEKDAY|2009|1|1}} ==See also== * Template based upon [http://meta.wikimedia.org/wiki/Template:DOW MediaWiki:Template:DOW] * [[Template:ISOWEEKDATE]] - {{evd|ISOWEEKDATE|2010|01|03}} The opposite function of {{tl|ISOWEEKDATE2YMD}} :* [[Template:ISOYEAR]] - {{evd|ISOYEAR|2010|01|03}} :* [[Template:ISOWEEK]] - {{evd|ISOWEEK|2010|01|03}} :* [[Template:ISOWEEKDAY]] - {{evd|ISOWEEKDAY|2010|01|03}} * [[Template:ISOWEEKDATE2YMD]] - {{evd|ISOWEEKDATE2YMD|2009|53|7}} The opposite function of {{tl|ISOWEEKDATE}} :* [[Template:ISOWEEKDATE2Y]] - {{evd|ISOWEEKDATE2Y|2009|53|7}} :* [[Template:ISOWEEKDATE2M]] - {{evd|ISOWEEKDATE2M|2009|53|7}} :* [[Template:ISOWEEKDATE2D]] - {{evd|ISOWEEKDATE2D|2009|53|7}} <includeonly><!-- ++++ PLEASE ADD CATEGORIES AND INTERWIKIS BELOW THIS LINE, THANK YOU. --> [[Category:Date-computing templates|{{PAGENAME}}]] [[Category:ISO date templates|{{PAGENAME}}]] [[bn:টেমপ্লেট:ISOWEEKDAY]] [[dsb:Pśedłoga:ISOWEEKDAY]] [[hsb:Předłoha:ISOWEEKDAY]] [[ja:Template:ISOWEEKDAY]] [[kab:Talɣa:WEEKDAY]] [[no:Mal:ISOWEEKDAY]] </includeonly> 96ubmuphtb7cl5lrrre5ww7p38ladu5 10 3392 121332 121325 2022-08-02T14:29:01Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{{1|}}}|{{#expr:(({{{1}}}-1)/100-0.5 round 0)+1}}|Parameter 1=''year'' required!}}</includeonly><noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude><noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] </noinclude> jqhlqtjhq7x24yxk4qsy2x8844m4ivi 10 3393 110853 101427 2015-05-20T17:39:47Z GeskichteJTP 6351 wikitext text/x-wiki This template computes the calendar century number for the gregorian year in parameter. It is different from the astronomical century number (which starts at 0). ; Syntax<nowiki>:</nowiki> : <tt><nowiki>{{</nowiki>CENTURY|</tt>''year''<tt>}}</tt> * The ''year'' must be astronomical (''year''=1 in [[1|1 AD]] (''[[Anno Domini]]''), ''year''=0 in 1 BC, ''year''=-1 in 2 BC). ; Examples<nowiki>:</nowiki> : <tt><nowiki>{{CENTURY|1900}}</nowiki></tt> returns {{CENTURY|1900}} : <tt><nowiki>{{CENTURY|1901}}</nowiki></tt> returns {{CENTURY|1901}} : <tt><nowiki>{{CENTURY|1999}}</nowiki></tt> returns {{CENTURY|1999}} : <tt><nowiki>{{CENTURY|2000}}</nowiki></tt> returns {{CENTURY|2000}} : <tt><nowiki>{{CENTURY|2001}}</nowiki></tt> returns {{CENTURY|2001}} : <tt><nowiki>{{CENTURY|2099}}</nowiki></tt> returns {{CENTURY|2099}} : <tt><nowiki>{{CENTURY|2100}}</nowiki></tt> returns {{CENTURY|2100}} : <tt><nowiki>{{CENTURY|2101}}</nowiki></tt> returns {{CENTURY|2101}} ; See also<nowiki>:</nowiki> : [[Template:DECADE]] : [[Template:YEARCC]] : [[Template:YEARYY]] : [[Template:MONTHDAYS]] : [[Template:ISLEAPYEAR]] : [[Template:JULIANDAY]] : [[Template:WEEKDAY]] : [[Template:ISOYEAR]] : [[Template:CURRENTCENTURY]] <includeonly> [[Category:Date-computing templates|{{PAGENAME}}]] </includeonly> 8dhevpmo7ive5pu1yjiq8fbakbd9rez 10 3394 121333 121326 2022-08-02T14:29:02Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki {{CENTURY|{{CURRENTYEAR}}}}<noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude><noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] </noinclude> 3e2sdb4jwijeb3fdo69bpyoy6th16am 10 3395 100335 87988 2013-01-28T22:47:26Z MerlIwBot 2953 Bot: Ergänze: [[bn:টেমপ্লেট:CURRENTCENTURY]] wikitext text/x-wiki This template returns the number of the gregorian calendar century for current year in the current Christian era (UTC time, as set on the Wikipedia server). This calendar century includes the final secular year. ; Syntax<nowiki>:</nowiki> : <tt><nowiki>{{CURRENTCENTURY}}</nowiki></tt> ; See also<nowiki>:</nowiki> : [[Template:CURRENTYEARCC]] : [[Template:CURRENTYEARYY]] : [[Template:CURRENTMONTHDAYS]] : [[Template:CURRENTJULIANDAY]] : [[Template:CURRENTWEEKDAY]] : [[Template:CURRENTISOYEAR]] : [[Template:CENTURY]] <includeonly> [[Category:Date-computing templates based on current time|{{PAGENAME}}]] [[bn:টেমপ্লেট:CURRENTCENTURY]] [[dsb:Pśedłoga:CURRENTCENTURY]] [[en:Template:CURRENTCENTURY]] [[eo:Ŝablono:CURRENTCENTURY]] [[fa:الگو:CURRENTCENTURY]] [[fr:Modèle:CURRENTCENTURY]] [[hsb:Předłoha:CURRENTCENTURY]] [[kab:Talɣa:CURRENTCENTURY]] [[or:ଛାଞ୍ଚ:CURRENTCENTURY]] [[sk:Šablóna:CURRENTCENTURY]] [[sq:Stampa:CURRENTCENTURY]] </includeonly> tfi9gy8ya6pgzkby2kq25o7if9kpay9 10 3396 121335 121324 2022-08-02T14:29:05Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki {{#time:w|-1 day}}<noinclude>{{dokumentation}} </noinclude><noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] </noinclude> se4c73bwno0p050ll2oezbd75w61a5s 10 3397 85917 27637 2012-05-31T19:19:12Z MerlIwBot 2953 Bot: Ergänze: [[bn:টেমপ্লেট:CURRENTWEEKDAY]] wikitext text/x-wiki Returns the '''ISO''' week day number (0=Monday..6=Sunday). This number is coherent with all the ISO-based calendar templates, includnig WEEKDAY, WEEKDAYNAME, and so on... ; Syntax<nowiki>:</nowiki> : <tt><nowiki>{{CURRENTWEEKDAY}}</nowiki></tt> ; Note<nowiki>:</nowiki> For the US week numbering use the builtin variable <nowiki>{{CURRENTDOW}}</nowiki> (0..Sunday..6=Saturday) ! * Now: CURRENTDOW={{CURRENTDOW}} ; See also<nowiki>:</nowiki> : [[Template:WEEKDAY]] : [[Template:WEEKDAYNAME]] : [[Template:WEEKDAYABBREV]] : [[Template:CURRENTYEARCC]] : [[Template:CURRENTYEARYY]] : [[Template:CURRENTCENTURY]] : [[Template:CURRENTMONTHDAYS]] : [[Template:CURRENTWEEKDAYNAME]] : [[Template:CURRENTWEEKDAYABBREV]] : [[Template:CURRENTISOYEAR]] : [[Template:CURRENTMINUTE]] : [[Template:JULIANDAY]] <includeonly> [[Category:Date-computing templates based on current time|{{PAGENAME}}]] [[bn:টেমপ্লেট:CURRENTWEEKDAY]] [[dsb:Pśedłoga:CURRENTWEEKDAY]] [[en:Template:CURRENTWEEKDAY]] [[fr:Modèle:CURRENTWEEKDAY]] [[hsb:Předłoha:CURRENTWEEKDAY]] <includeonly> dq2n2yr7xwoe4u0jaquc9dmnqpzu40r 10 3398 106406 101430 2013-03-19T06:51:27Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 38 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7486677]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{{{{subst|}}}#time:i}}<noinclude> {{pp-template|small=yes}} {{Dokumentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> bm912u14oefgzygck0n6swfqewijd9p 10 3399 27639 2010-01-02T18:11:34Z Tlustulimu 35 who could translate it, please? wikitext text/x-wiki <!-- PLEASE ADD CATEGORIES AND INTERWIKIS AT THE BOTTOM OF THIS PAGE --> This template extracts the current integer minute on two digits (between 00 and 59) from the current UTC time (as set on the Wikimedia server). The shown value should match the right hand side of {{CURRENTTIME}}. ; Syntax&#58; : <nowiki>{{</nowiki>CURRENTMINUTE<nowiki>}}</nowiki> : Use {&#123;subst:CURRENTMINUTE|subst=subst:&#125;} to substitute the current minute. : Use {&#123;subst:CURRENTMINUTE&#125;} to copy the code in a form that is ready for [[Help:Substitution#Optional substitution|optional substitution]] in another template. ; Warning&#58; : Pages asking for the current minute often also need other parts of {{evaldemo|CURRENTTIMESTAMP|&#61;}}, and different "current" templates and variables can reflect different timestamps near hh:mm:59. <includeonly> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE, THANKS --> [[Category:Date-computing templates based on current time|{{PAGENAME}}]] [[dsb:Pśedłoga:CURRENTMINUTE]] [[en:Template:CURRENTMINUTE]] [[fr:Modèle:CURRENTMINUTE]] [[hr:Predložak:CURRENTMINUTE]] [[hsb:Předłoha:CURRENTMINUTE]] [[ja:Template:CURRENTMINUTE]] [[ru:Шаблон:CURRENTMINUTE]] [[su:Citakan:CURRENTMINUTE]] [[sv:Mall:CURRENTMINUTE]] </includeonly> 72ncy8da34tpkylaa9r2qc87gpun16w 10 3400 27642 2010-01-02T18:14:01Z Tlustulimu 35 Foarloage uut enwp wikitext text/x-wiki {{MONTHDAYS|{{CURRENTYEAR}}|{{CURRENTMONTH}}}}<noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> elmys168m9tpwpap7vx9pwuz0aeo1v7 10 3401 100336 87978 2013-01-28T22:49:00Z MerlIwBot 2953 Bot: Ergänze: [[bn:টেমপ্লেট:CURRENTMONTHDAYS]] wikitext text/x-wiki This template returns the number of days (between 28 and 31) in the current month. ; Syntax<nowiki>:</nowiki> : <tt><nowiki>{{CURRENTMONTHDAYS}}</nowiki></tt> ; See also<nowiki>:</nowiki> : [[Template:CURRENTYEARCC]] : [[Template:CURRENTYEARYY]] : [[Template:CURRENTCENTURY]] : [[Template:CURRENTJULIANDAY]] : [[Template:CURRENTWEEKDAY]] : [[Template:CURRENTISOYEAR]] : [[Template:MONTHDAYS]] <includeonly> [[Category:Date-computing templates based on current time|{{PAGENAME}}]] [[bn:টেমপ্লেট:CURRENTMONTHDAYS]] [[dsb:Pśedłoga:CURRENTMONTHDAYS]] [[en:Template:CURRENTMONTHDAYS]] [[eo:Ŝablono:CURRENTMONTHDAYS]] [[fa:الگو:CURRENTMONTHDAYS]] [[fr:Modèle:CURRENTMONTHDAYS]] [[hsb:Předłoha:CURRENTMONTHDAYS]] [[kab:Talɣa:CURRENTMONTHDAYS]] [[or:ଛାଞ୍ଚ:CURRENTMONTHDAYS]] [[sq:Stampa:CURRENTMONTHDAYS]] </includeonly> 075yf0g73kqe2gqhl8ml3518owohequ 10 3402 27644 2010-01-02T18:16:21Z Tlustulimu 35 Foarloage uut enwp wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#ifexpr:{{{2|}}}|{{#switch:{{#expr:{{{2|}}}-0.5 round 0}}|1=31|2={{#ifexpr:{{{1|}}}|{{#ifeq:{{ISLEAPYEAR|{{{1|}}}}}|1|29|28}}|Missing or incorrect required parameter 1=''year''!}}|3=31|4=30|5=31|6=30|7=31|8=31|9=30|10=31|11=30|12=31|Incorrect required parameter 2=''month''!}}|Missing required parameter 2=''month''!}}</includeonly><noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> 58he8pdqfmtkivzlsfrlf05lroajs7b 10 3403 100337 91410 2013-01-28T22:55:28Z MerlIwBot 2953 Bot: Ergänze: [[bn:টেমপ্লেট:MONTHDAYS]] wikitext text/x-wiki This template computes the number of days for the month of year in parameter. ; Syntax<nowiki>:</nowiki> : <tt><nowiki>{{</nowiki>MONTHDAYS|</tt>''year''<tt>|</tt>''month''<tt>}}</tt> ; Examples for all months of a leap year<nowiki>:</nowiki> : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2000|1}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2000|1}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2000|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2000|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2000|3}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2000|3}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2000|4}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2000|4}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2000|5}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2000|5}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2000|6}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2000|6}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2000|7}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2000|7}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2000|8}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2000|8}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2000|9}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2000|9}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2000|10}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2000|10}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2000|11}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2000|11}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2000|12}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2000|12}} ; Examples for all months of a non-leap year<nowiki>:</nowiki> : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2001|1}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2001|1}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2001|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2001|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2001|3}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2001|3}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2001|4}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2001|4}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2001|5}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2001|5}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2001|6}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2001|6}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2001|7}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2001|7}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2001|8}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2001|8}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2001|9}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2001|9}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2001|10}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2001|10}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2001|11}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2001|11}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2001|12}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2001|12}} ; Examples for the February month on some near years<nowiki>:</nowiki> : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|1901|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|1901|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|1904|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|1904|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|1992|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|1992|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|1996|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|1996|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|1999|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|1999|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2000|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2000|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2001|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2001|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2002|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2002|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2003|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2003|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2004|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2004|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2005|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2005|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2006|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2006|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2007|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2007|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2008|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2008|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2012|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2012|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2099|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2099|2}} ; Examples for the February month on some secular years<nowiki>:</nowiki> : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|1600|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|1600|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|1700|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|1700|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|1800|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|1800|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|1900|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|1900|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2000|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2000|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2100|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2100|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2200|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2200|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2300|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2300|2}} : <tt><nowiki>{{MONTHDAYS|2400|2}}</nowiki></tt> returns {{MONTHDAYS|2400|2}} ; See also<nowiki>:</nowiki> : [[Template:YEARCC]] : [[Template:YEARYY]] : [[Template:CENTURY]] : [[Template:ISLEAPYEAR]] : [[Template:JULIANDAY]] : [[Template:WEEKDAY]] : [[Template:ISOYEAR]] : [[Template:CURRENTMONTHDAYS]] <includeonly> [[Category:Date-computing templates|MONTHDAYS]] [[ba:Ҡалып:MONTHDAYS]] [[bn:টেমপ্লেট:MONTHDAYS]] [[ca:Plantilla:Dies mes]] [[dsb:Pśedłoga:MONTHDAYS]] [[en:Template:MONTHDAYS]] [[eo:Ŝablono:MONTHDAYS]] [[es:Plantilla:Días mes]] [[fa:الگو:MONTHDAYS]] [[fr:Modèle:MONTHDAYS]] [[hsb:Předłoha:MONTHDAYS]] [[kab:Talɣa:MONTHDAYS]] [[km:ទំព័រគំរូ:MONTHDAYS]] [[nl:Sjabloon:MaandDagen]] [[or:ଛାଞ୍ଚ:MONTHDAYS]] [[tl:Suleras:MONTHDAYS]] </includeonly> sf8226xhz1pwk34utom3cz9lxfwx3go 10 3404 111071 107715 2015-08-05T01:42:42Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q6099263]]) migriert wikitext text/x-wiki {{JULIANDAY|{{CURRENTYEAR}}|{{CURRENTMONTH}}|{{CURRENTDAY}}|{{CURRENTHOUR}}|{{CURRENTMINUTE}}|{{CURRENTSECOND}}}}<noinclude>{{Dokumentation}} [[km:ទំព័រគំរូ:CURRENTJULIANDAY/doc]] </noinclude> 5fe79ycp9v15v7eqhlhl5uqwkoi0xlp 10 3405 88935 87845 2012-07-07T06:51:19Z MerlIwBot 2953 Bot: Ergänze: [[ce:Куцкеп:CURRENTJULIANDAY]] wikitext text/x-wiki This template returns the [[julian day]] number for now (based on the current UTC time on the Wikipedia server). ; Syntax<nowiki>:</nowiki> : <tt><nowiki>{{CURRENTJULIANDAY}}</nowiki></tt> ; See also<nowiki>:</nowiki> : [[Template:CURRENTYEARCC]] : [[Template:CURRENTYEARYY]] : [[Template:CURRENTCENTURY]] : [[Template:CURRENTMONTHDAYS]] : [[Template:CURRENTISOYEAR]] : [[Template:CURRENTWEEKDAY]] : [[Template:CURRENTMINUTE]] : [[Template:JULIANDAY]] <includeonly> [[Category:Date-computing templates based on current time|{{PAGENAME}}]] </includeonly> [[ce:Куцкеп:CURRENTJULIANDAY]] [[crh:Şablon:CURRENTJULIANDAY]] [[dsb:Pśedłoga:CURRENTJULIANDAY]] [[eo:Ŝablono:CURRENTJULIANDAY]] [[en:Template:CURRENTJULIANDAY]] [[es:Plantilla:CURRENTJULIANDAY]] [[fr:Modèle:CURRENTJULIANDAY]] [[hr:Predložak:CURRENTJULIANDAY]] [[hsb:Předłoha:CURRENTJULIANDAY]] [[it:Template:CURRENTJULIANDAY]] [[ru:Шаблон:CURRENTJULIANDAY]] [[simple:Template:CURRENTJULIANDAY]] [[sv:Mall:CURRENTJULIANDAY]] heggftr1b10img6fw1atle71tyl0f7e 10 3406 107714 104251 2013-08-01T21:26:22Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6490198]] wikitext text/x-wiki {{{{{subst|}}}#time:s}}<noinclude> ---- This template extracts the current integer second on two digits (between 00 and 59) from the current UTC time (as set on the\\ : {&#123;subst:{{PAGENAME}}&#125;} copies this code ready for [[Help:Su\ </noinclude> lxegrfe2aogap6gcso9azjcxxkrihuy 10 3407 27650 2010-01-02T18:26:39Z Tlustulimu 35 Foarloage uut enwp wikitext text/x-wiki <includeonly>{{ISOWEEK|{{CURRENTYEAR}}|{{CURRENTMONTH}}|{{CURRENTDAY}}}}</includeonly><noinclude>{{dokumentation}}</noinclude> cicgk7d7ykoczqm7iox11oncx3l9ysn 10 3408 93600 87133 2012-10-13T01:46:55Z MerlIwBot 2953 Bot: Ergänze: [[km:ទំព័រគំរូ:CURRENTISOWEEK]] wikitext text/x-wiki <!-- PLEASE ADD CATEGORIES AND INTERWIKIS AT THE BOTTOM OF THIS PAGE --> === Usage === *{{evd|CURRENTISOWEEK}} *{{evd|CURRENTWEEK}} === See also === * {{tiw|meta|CURRENTISOWEEK}} * [[Template:CURRENTISOYEAR]] * [[Template:ISOYEAR]] * [[Template:ISOWEEK]] * [[Template:ISOWEEKDATE]] * [[Template:ISOWEEKDAY]] <includeonly> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE, THANKS --> [[Category:Date-computing templates|{{PAGENAME}}]] [[Category:Calendar templates|{{PAGENAME}}]] [[Category:ISO date templates|{{PAGENAME}}]] [[ar:قالب:CURRENTISOWEEK]] [[dsb:Pśedłoga:CURRENTISOWEEK]] [[hsb:Předłoha:CURRENTISOWEEK]] [[ja:Template:CURRENTISOWEEK]] [[km:ទំព័រគំរូ:CURRENTISOWEEK]] [[no:Mal:CURRENTISOWEEK]] </includeonly> igtp1yfg5yr9d9ywabmkda0bt33je0v 10 3409 27652 2010-01-02T18:32:02Z Tlustulimu 35 Fäärelaited ätter [[Foarloage:Foarloage]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Foarloage:Foarloage]] lu60md30kc3i9r5d8fuhpm6d63gci3a 10 3410 107045 27658 2013-04-16T08:14:00Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11143697]] wikitext text/x-wiki <noinclude><table></noinclude><tr><nowiki/> {{#if:{{{p1|}}}| {{ {{{p1|}}}|Riege=1|1={{{p1a|}}}|2={{{p1b|}}}|3={{{p1c|}}} }} }}<!-- -->{{#if:{{{p2|}}}| {{ {{{p2|}}}|Riege=1|1={{{p2a|}}}|2={{{p2b|}}}|3={{{p2c|}}} }} }}<!-- -->{{#if:{{{p3|}}}| {{ {{{p3|}}}|Riege=1|1={{{p3a|}}}|2={{{p3b|}}}|3={{{p3c|}}} }} }}<!-- -->{{#if:{{{p4|}}}| {{ {{{p4|}}}|Riege=1|1={{{p4a|}}}|2={{{p4b|}}}|3={{{p4c|}}} }} }}</tr><tr><nowiki/> {{#if:{{{p1|}}}| {{ {{{p1|}}}|Riege=2|1={{{p1a|}}}|2={{{p1b|}}}|3={{{p1c|}}} }} }}<!-- -->{{#if:{{{p2|}}}| {{ {{{p2|}}}|Riege=2|1={{{p2a|}}}|2={{{p2b|}}}|3={{{p2c|}}} }} }}<!-- -->{{#if:{{{p3|}}}| {{ {{{p3|}}}|Riege=2|1={{{p3a|}}}|2={{{p3b|}}}|3={{{p3c|}}} }} }}<!-- -->{{#if:{{{p4|}}}| {{ {{{p4|}}}|Riege=2|1={{{p4a|}}}|2={{{p4b|}}}|3={{{p4c|}}} }} }}</tr><tr><nowiki/> {{#if:{{{p1|}}}| {{ {{{p1|}}}|Riege=3|1={{{p1a|}}}|2={{{p1b|}}}|3={{{p1c|}}} }} }}<!-- -->{{#if:{{{p2|}}}| {{ {{{p2|}}}|Riege=3|1={{{p2a|}}}|2={{{p2b|}}}|3={{{p2c|}}} }} }}<!-- -->{{#if:{{{p3|}}}| {{ {{{p3|}}}|Riege=3|1={{{p3a|}}}|2={{{p3b|}}}|3={{{p3c|}}} }} }}<!-- -->{{#if:{{{p4|}}}| {{ {{{p4|}}}|Riege=3|1={{{p4a|}}}|2={{{p4b|}}}|3={{{p4c|}}} }} }}</tr><noinclude></table>{{dokumentation}} </noinclude> mp9akylbemm85watnmtyojtth2wx3n3 10 3411 61904 27663 2011-06-23T09:34:51Z Pyt 12 /* Biespile */ wikitext text/x-wiki Disse [[Hälp:Foarloagen|Foarloage]] aproupe träie in jo Parameters ''p1'' defineerde Foarloagen, uum e Tabelle mäd Bielde fon ju Wiek touhoopestaale. <!--Nimo toho sćěhowace parametry tutej předłoze přepoda.--> == Anweendenge == <pre> {{Foarloage:Bielde fon ju Wiek/Riege |p1= |p1a= |p1b= |p1c= }} </pre> == Parameter == ;p1 :- Noome fon ju uure Foarloage. nöödich ;p1a :- Eerst Parameter foar ju uure Foarloage. nöödich ;p1b :- Twäide Parameter foar ju uure Foarloage. nöödich ;p1c :- Trääde Parameter foar ju uure Foarloage. optional ;p2, p3, p4 un so fääre funktioneeren uk so == Biespiele == <pre style="overflow:auto;"> {| {{Foarloage:Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje|p1a={{CURRENTISOYEAR}}|p1b={{CURRENTISOWEEK}}}} |} </pre> rakt: {| {{Foarloage:Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje|p1a={{CURRENTISOYEAR}}|p1b={{CURRENTISOWEEK}}}} |} <pre style="overflow:auto;"> {{KordoateTabelleOunfang|wrapLine=wrap}} |- {{Foarloage:Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje|p1a={{CURRENTISOYEAR}}|p1b={{CURRENTISOWEEK}}|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{CURRENTISOYEAR}}|p2b={{CURRENTISOWEEK}}|p2c=1|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{CURRENTISOYEAR}}|p3b={{CURRENTISOWEEK}}|p3c=2|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{CURRENTISOYEAR}}|p4b={{CURRENTISOWEEK}}|p4c=3}} |- ! colspan="4" align="center" | Štyri přichodne wobrazy |} </pre> rakt: {{KordoateTabelleOunfang|wrapLine=wrap}} |- {{Foarloage:Bielde fon ju Wiek/Riege|p1=Bielde fon ju Wiek/litje|p1a={{CURRENTISOYEAR}}|p1b={{CURRENTISOWEEK}}|p2=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p2a={{CURRENTISOYEAR}}|p2b={{CURRENTISOWEEK}}|p2c=1|p3=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p3a={{CURRENTISOYEAR}}|p3b={{CURRENTISOWEEK}}|p3c=2|p4=Bielde fon ju Wiek/litje/naistWiek|p4a={{CURRENTISOYEAR}}|p4b={{CURRENTISOWEEK}}|p4c=3}} |- ! colspan="4" align="center" | Štyri přichodne wobrazy |} eqfv5681ql12izidcn512mlbul45752 10 3412 27672 2010-01-02T19:59:01Z Tlustulimu 35 Ju Siede wuud näi anlaid: „Disse Foarloage moakd ne elegante Tabelle<!-- z kvadratajxo-->. Ju defineerd oawers bloot die Ounfang fon ju Tabelle. Deerätter koan ju normal Code, uum Riegen tou…“ wikitext text/x-wiki Disse Foarloage moakd ne elegante Tabelle<!-- z kvadratajxo-->. Ju defineerd oawers bloot die Ounfang fon ju Tabelle. Deerätter koan ju normal Code, uum Riegen tou defineerje, benutsje wäd. Kiek [[Hälpe:Tabelle]] ; Syntax <nowiki>{{KordoateTabelleOunfang}}</nowiki> <nowiki>{{KordoateTabelleOunfang|Apsats=<right>|wrapLine=<wrap>|Bratte=<xy>|schifbeer=jee}}</nowiki> ; Parameter * <code>Apsats</code> ** normaln = <code>left</code> (links); ** uure Muugelkaide : <code>right</code> (gjuchts), <code>center</code> (centrowanje) ; <!--** nastupa wotrězk tektow w celach--> * <code>wrapLine</code> ** normal = <code>nowrap</code> (naan automatisk Riegenwiksel: ju Spalte ferbraaderd sik bie laanger Text); ** uure Muugelkaid : <code>wrap</code> (ju Spalte wobchowa defineerde Bratte, wan Text laanger as ju Spalte is<!--, gxi auxtomate disigxas la pluraj linioj-->) * <code>Bratte</code> ** normal = <code>100</code> schriewen in Prozent (fon ju Bratte fon die Roome) * <code>schifbeer</code> ** normal = is nit schifbeer, wan <code>schifbeer=jee</code> ju Spalte su schifbeer ; Biespile *{{Foarloage|Bielde fon ju Wiek/Riege}} *[[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek]] <!--* [[Vikipedio:Artikoloj pri Esperanto en la diverslingvaj Vikipedioj]] * [[Listo de ZEO-j en Ameriko]] kaj aliaj pagxoj pri [[:Kategorio: Zamenhof-Esperanto-Objektoj|ZEO-j]] *[[Hälpe:Babel]]--> <includeonly>[[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen|{{PAGENAME}}]] [[dsb:Pśedłoga:KwadratowaTabelaZachopjeńk]] [[eo:Ŝablono:KunKvadrataTabelEko]] [[hsb:Předłoha:KwadratowaTabelaSpočatk]] </includeonly> rswfm799iopljbmhixchmrg9jrh10w2 10 3413 107040 34035 2013-04-16T08:08:55Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11143231]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} | 01 =Een smieljend Wucht uut [[Bareina]], [[Mauretanien]] | 02 =[[Pigment]]e toun Ferkoop in [[Goa]], [[Indien]] | 03 =[[Ljuchttouden]] in ju Stääd [[Fortaleza]], [[Brasilien]] | 04 =[[Häkkebloume (Tropaeolum)|Groote Häkkebloume]] (''Tropaeolum majus'') | 05 =Ruupe (düütsk [[:de:Ahorn-Rindeneule]], ''Acronicta aceris'') ap Bleedere fon ne Eeke ticht bie dät Täärp Thomsdorf, Lound Brandenburg | 06 =''[[Soldanella_pusilla]]'' | 07 =Dät [[Chemie|chemiske]] [[Element]] [[Bismuth|Wismut]] as syntetisk häärstoalden [[Kristal]]. <!--Powjerch je frinkotaca, jara ćeńka woršćička oksydacije.--> | 08 =Een jung Wucht in rosa Klood | 09 =Een Glääs mäd [[Orangensaft]] | 10 =Die Kop fon ne Fljooge (''Caliphrodae'') | 11 =Een jung Wucht haalt ju ''Washington Post'' fon n 21. Juli 1969 un lääst dän Artikkel ''The Eagle Has Landed: Two Men Walk on the Moon'' | 12 =[[Wuttel]] (''[[Daucus carota]]'') in ferscheedene Faawen | 13 =Twäin wüülde Hoangste (''Equus ferus'') in ''Erlebnispark Tripsdrill'' ticht bie [[Cleebronn]], [[Düütsklound]] | 14 =Oard [[Uule]] (''Aegolius funereus'') | 15 =Twobleederge [[Wooldhyazinthe]] (''Platanthera bifolia'') | 16 =[[Ukraine|Ukrainerin]] bie dät internationale Folklorefestival | 17 =[[Ferjätmienit]] (''Myosotis victoria'') | 18 =[[Tjukblääd]] uut Afrikoa (''Crassula capitella'') | 19 =[[Kleeuwer]] (''Trifolium repens'') | 20 =[[Bullekruud]] (''Drosera capensis'') | 21 =Sergeant Kornelia Rachwal fon ju [[USA|US-]]Armee rakt jung [[Pakistan|pakistanisk]] Wucht n bitjen Woater unner ne Raise fon Muzaffarabad tou [[Islamabad]], [[Pakistan]], in een Helikopter [[CH-47 Chinook]] ''U.S. Army'' an n 19. Oktober 2005. | 22 =[[Säärse]] is ju Frucht fon dän [[Säärseboom]] | 23 =(''Gazania_rigens'', kiek uk ap [[:de:Gazanien]]) | 24 =Een Wucht fon dän Stam [[Bozo]] uut [[Mali]] | 25 =Hybrid uut do [[Knuuflokgewäks]]e ''[[Allium aflatunense]]'' un ''[[Allium elatum]]'' | 26 =Een Wucht räästet ap een [[Swimbrääd]] | 27 =Een [[Äidpudde]] (''Bufo bufo'') ticht bie dät Täärp [[Thomsdorf]], Lound [[Brandenburg]] | 28 =(''Cichorium intybus'') (düütsk [[:de:Gemeine Wegwarte|Gemeine Wegwarte]]) | 29 =[[Weete]] (''Triticum'') | 30 =Inês, een oachtejierich Wucht ut [[Portugal]] | 31 =Een [[Weetefäild]] mäd n poor [[Schoanelke]]n (''Centaurea cyanus'') | 32 =[[Tamil|Tamiliske]] Wuchtere | 33 =[[Swote Hangstemiegelke]] (''Camponotus herculeanus'', düütsk [[:de:Schwarze_Rossameise|Schwarze Rossameise]]) | 34 =N poor [[Buntstift]]e <!--is noch düütsk!--> | 35 =Two [[Noosehouden]]e (''Ceratotherium simum'') in Natuurpoark in [[Suudafrika]], Juni 2005 | 36 =Sik sunjende Wuchtere uut [[Taiwan]] | 37 =[[Noud-Opossum]] (''Didelphis virginiana'', düütsk [[:de:Nordopossum]]) in Winterfäl | 38 =[[Wiedehopf]] (''Upupa epops'') | 39 =[[:de:Schöllkraut]] (''Chelidonium majus'') | 40 =[[Violoncello]] | 41 =[[Wietkopseeoadeler]] (''Haliaeetus leucocephalus'') | 42 =Een smieljend Wucht uut [[Irak]] | 43 =(düütsk ''Achäne'') fon [[Hangstebloume]] (''Taraxacum officinale'') | 44 =[[:de:Fliegenpilz]] (''Amanita muscaria'') | 45 =[[Waalnuute]]n (''Juglands regia'') | 46 =[[Intel 80486]] | 47 =N poor [[Gummiboar]]e | 48 =Een jung Wucht uut [[Mauretanien]] | 49 =[[Leeuwe]] | 50 =[[Fäls]] ap dät [[Ailound Granita]] | 51 =N klatterjenden [[Koala]] (''Phascolarctos cinereus'') | 52 =[[Dannenappel]] fon (''Larix kaempferi'') | 53 =Fjuurwierk bie ju Hoawenbrääch un dät Operahuus fon [[Sydney]], Ooldjiersäiwend 2007/08. }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2010}} </noinclude> bmytawi64kju9qtf129g7twtjcwanww 10 3414 107074 27679 2013-04-22T12:44:49Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11143166]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} | 01=350 |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2010}} </noinclude> tigg9nc4ps9vce8i9ghzezjsoe5i1aw 4 3415 107334 34025 2013-07-02T09:51:46Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q13582764]] wikitext text/x-wiki ==Galerie «[[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek|Bielden fon ju Wiek]]» foar 52 naiste Wieke== '''Oachtje deerap''', dät do lääste Deege fon dät Jier ätter ISO-Norm tou ju eerste Wiek fon dät näie Jier heere, oawers dät honget fon dät Jier ou. Gruund deerfoar is, dät ätter ju ISO-Norm ju Wiek mäd Moundai ounfangt. {{Bielden fon jo naiste Wieke1|{{CURRENTISOYEAR}}|{{CURRENTISOWEEK}}}} [[Kategorie:Bielde fon ju Wiek]] <!-- ==Pokiw== Zdźěla bazuje na stronje [[:eo:Vikipedio:Bildo de la tago/bildoj de la venontaj tagoj]] w esperantorěčnej wikipediji. --> rieun1qe3j4pfv026otwn8wlv9ujm0l 10 3416 27704 27700 2010-01-03T00:30:55Z Tlustulimu 35 Formatierenge wikitext text/x-wiki <includeonly><div class="thumb {{#switch:{{{Loage|}}}|left=floatleft|#default=floatright}}" style="width:{{#if:{{{Bratte-Kaste|}}}|{{{Bratte-Kaste}}}|{{{Bratte|200px}}}}}; margin:{{#switch:{{{Loage|}}}|left= 0 1.5em 0 0;|#default= 0 3px 0 1em;}}"> <div class="thumbinner noradius" style="float:{{#switch:{{{Loage|}}}|left=left|#default=right}};"> {{#if:{{{Bielde1|{{{1|}}}}}} |<div class="thumbimage noradius" style="margin: 0; padding: {{#if:{{{b-Faawe|}}}|0.4em;background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px|0}};">[[Bielde:{{{Bielde1|{{{1|}}}}}}|{{{Bratte|200px}}}|alt={{{alt1|}}}|{{{Beschrieuwenge1|{{{2|}}}}}}]]</div> |}}{{#if:{{{Beschrieuwenge1|{{{2|}}}}}} |<div class="thumbcaption noradius" style="margin: -2px 0 2px; padding: 0; line-height: 1.1em; font-size: 0.9em;{{#if:{{{b-Faawe|}}}|background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px;}}">{{{Beschrieuwenge1|{{{2|}}}}}}</div> |}}{{#if:{{{Bielde2|{{{3|}}}}}} |<div class="thumbimage noradius" style="margin: {{#if:{{{Beschrieuwenge1|{{{2|}}}}}}|0|3px 0 0}}; padding: {{#if:{{{b-Faawe|}}}|0.4em;background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px|0}};">[[Bielde:{{{Bielde2|{{{3|}}}}}}|{{{Bratte|200px}}}|alt={{{alt2|}}}|{{{Beschrieuwenge2|{{{4|}}}}}}]]</div> |}}{{#if:{{{Beschrieuwenge2|{{{4|}}}}}} |<div class="thumbcaption noradius" style="margin: -2px 0 2px; padding: 0; line-height: 1.1em; font-size: 0.9em;{{#if:{{{b-Faawe|}}}|background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px;}}">{{{Beschrieuwenge2|{{{4|}}}}}}</div> |}}{{#if:{{{Bielde3|{{{5|}}}}}} |<div class="thumbimage noradius" style="margin: {{#if:{{{Beschrieuwenge2|{{{4|}}}}}}|0|3px 0 0}}; padding: {{#if:{{{b-Faawe|}}}|0.4em;background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px|0}};">[[Bielde:{{{Bielde3|{{{5|}}}}}}|{{{Bratte|200px}}}|alt={{{alt3|}}}|{{{Beschrieuwenge3|{{{6|}}}}}}]]</div> |}}{{#if:{{{Beschrieuwenge3|{{{6|}}}}}} |<div class="thumbcaption noradius" style="margin: -2px 0 2px; padding: 0; line-height: 1.1em; font-size: 0.9em;{{#if:{{{b-Faawe|}}}|background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px;}}">{{{Beschrieuwenge3|{{{6|}}}}}}</div> |}}{{#if:{{{Bielde4|{{{7|}}}}}} |<div class="thumbimage noradius" style="margin: {{#if:{{{Beschrieuwenge3|{{{6|}}}}}}|0|3px 0 0}}; padding: {{#if:{{{b-Faawe|}}}|0.4em;background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px|0}};">[[Bielde:{{{Bielde4|{{{7|}}}}}}|{{{Bratte|200px}}}|alt={{{alt4|}}}|{{{Beschrieuwenge4|{{{8|}}}}}}]]</div> |}}{{#if:{{{Beschrieuwenge4|{{{8|}}}}}} |<div class="thumbcaption noradius" style="margin: -2px 0 2px; padding: 0; line-height: 1.1em; font-size: 0.9em;{{#if:{{{b-Faawe|}}}|background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px;}}">{{{Beschrieuwenge4|{{{8|}}}}}}</div> |}}{{#if:{{{Bielde5|{{{9|}}}}}} |<div class="thumbimage noradius" style="margin: {{#if:{{{Beschrieuwenge4|{{{8|}}}}}}|0|3px 0 0}}; padding: {{#if:{{{b-Faawe|}}}|0.4em;background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px|0}};">[[Bielde:{{{Bielde5|{{{9|}}}}}}|{{{Bratte|200px}}}|alt={{{alt5|}}}|{{{Beschrieuwenge5|{{{10|}}}}}}]]</div> |}}{{#if:{{{Beschrieuwenge5|{{{10|}}}}}} |<div class="thumbcaption noradius" style="margin: -2px 0 2px; padding: 0; line-height: 1.1em; font-size: 0.9em;{{#if:{{{b-Faawe|}}}|background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px;}}">{{{Beschrieuwenge5|{{{10|}}}}}}</div> |}}{{#if:{{{Bielde6|{{{11|}}}}}} |<div class="thumbimage noradius" style="margin: {{#if:{{{Beschrieuwenge5|{{{10|}}}}}}|0|3px 0 0}}; padding: {{#if:{{{b-Faawe|}}}|0.4em;background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px|0}};">[[Bielde:{{{Bielde6|{{{11|}}}}}}|{{{Bratte|200px}}}|alt={{{alt6|}}}|{{{Beschrieuwenge6|{{{12|}}}}}}]]</div> |}}{{#if:{{{Beschrieuwenge6|{{{12|}}}}}} |<div class="thumbcaption noradius" style="margin: -2px 0 2px; padding: 0; line-height: 1.1em; font-size: 0.9em;{{#if:{{{b-Faawe|}}}|background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px;}}">{{{Beschrieuwenge6|{{{12|}}}}}}</div> |}}{{#if:{{{Bielde7|{{{13|}}}}}} |<div class="thumbimage noradius" style="margin: {{#if:{{{Beschrieuwenge6|{{{12|}}}}}}|0|3px 0 0}}; padding: {{#if:{{{b-Faawe|}}}|0.4em;background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px|0}};">[[Bielde:{{{Bielde7|{{{13|}}}}}}|{{{Bratte|200px}}}|alt={{{alt7|}}}|{{{Beschrieuwenge7|{{{14|}}}}}}]]</div> |}}{{#if:{{{Beschrieuwenge7|{{{14|}}}}}} |<div class="thumbcaption noradius" style="margin: -2px 0 2px; padding: 0; line-height: 1.1em; font-size: 0.9em;{{#if:{{{b-Faawe|}}}|background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px;}}">{{{Beschrieuwenge7|{{{14|}}}}}}</div> |}}{{#if:{{{Bielde8|{{{15|}}}}}} |<div class="thumbimage noradius" style="margin: {{#if:{{{Beschrieuwenge7|{{{14|}}}}}}|0|3px 0 0}}; padding: {{#if:{{{b-Faawe|}}}|0.4em;background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px|0}};">[[Bielde:{{{Bielde8|{{{15|}}}}}}|{{{Bratte|200px}}}|alt={{{alt8|}}}|{{{Beschrieuwenge8|{{{16|}}}}}}]]</div> |}}{{#if:{{{Beschrieuwenge8|{{{16|}}}}}} |<div class="thumbcaption noradius" style="margin: -2px 0 2px; padding: 0; line-height: 1.1em; font-size: 0.9em;{{#if:{{{b-Faawe|}}}|background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px;}}">{{{Beschrieuwenge8|{{{16|}}}}}}</div> |}}{{#if:{{{Bielde9|{{{17|}}}}}} |<div class="thumbimage noradius" style="margin: {{#if:{{{Beschrieuwenge8|{{{16|}}}}}}|0|3px 0 0}}; padding: {{#if:{{{b-Faawe|}}}|0.4em;background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px|0}};">[[Bielde:{{{Bielde9|{{{17|}}}}}}|{{{Bratte|200px}}}|alt={{{alt9|}}}|{{{Beschrieuwenge9|{{{18|}}}}}}]]</div> |}}{{#if:{{{Beschrieuwenge9|{{{18|}}}}}} |<div class="thumbcaption noradius" style="margin: -2px 0 2px; padding: 0; line-height: 1.1em; font-size: 0.9em;{{#if:{{{b-Faawe|}}}|background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px;}}">{{{Beschrieuwenge9|{{{18|}}}}}}</div> |}}{{#if:{{{Bielde10|{{{19|}}}}}} |<div class="thumbimage noradius" style="margin: {{#if:{{{Beschrieuwenge9|{{{18|}}}}}}|0|3px 0 0}}; padding: {{#if:{{{b-Faawe|}}}|0.4em;background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px|0}};">[[Bielde:{{{Bielde10|{{{19|}}}}}}|{{{Bratte|200px}}}|alt={{{alt10|}}}|{{{Beschrieuwenge10|{{{19|}}}}}}]]</div> |}}{{#if:{{{Beschrieuwenge10|{{{20|}}}}}} |<div class="thumbcaption noradius" style="margin: 0; padding: 0; line-height: 1.1em; font-size: 0.9em;{{#if:{{{b-Faawe|}}}|background-color:{{{b-Faawe}}};margin:-2px;}}">{{{Beschrieuwenge10|{{{20|}}}}}}</div> |}}</div></div></includeonly><noinclude> {{Dokumentation}} </noinclude> 88aqc0k7xudg92tmhby8o5wr67eekhi 10 3417 74251 73877 2011-12-12T00:10:30Z MerlIwBot 2953 Bot: Ergänze: [[hi:साँचा:Vertical images list]], [[zh:Template:Vertical images list]], [[lv:Veidne:Vertikāls attēlu saraksts]], [[ar:قالب:عمود صور]] wikitext text/x-wiki == Anweendenge == Disse Foarloage moakt een Kaste mäd 1 bit 10 Bielden wäkke vertikal mäd Beschriewenge foar die gans af/un foar älke oankeld Bielde deerstaale wäde. <pre style="float: left; font-size: small; margin: 0.5em;"> {{Vertikale Bielden |Loage=left <!--(normalnje: right)--> |Bratte= 30px <!--（normalnje: 200px）--> |Bratte-Kaste= <!--px （for broken width）--> | 1=Noome fon ju Bielde | 2=Beschrieuwenge | 3=Noome fon ju Bielde | 4=Beschrieuwenge | 5=Noome fon ju Bielde | 6=Beschrieuwenge | 7=Noome fon ju Bielde | 8=Beschrieuwenge | 9=Noome fon ju Bielde |10=Beschrieuwenge |11=Noome fon ju Bielde |12=Beschrieuwenge |13=Noome fon ju Bielde |14=Beschrieuwenge |15=Noome fon ju Bielde |16=Beschrieuwenge |17=Noome fon ju Bielde |18=Beschrieuwenge |19=Noome fon ju Bielde |20=Beschrieuwenge }}</pre> <pre style="float: left; font-size: small; margin: 0.5em;"> {{Vertikale Bielden |Loage=left <!--(normalnje: right)--> |Bratte= 30px <!--（normalnje: 200px）--> |Bratte-Kaste= <!--px （for broken width）--> |Bielde1= |alt1= |Beschrieuwenge1= |Bielde2= |alt2= |Beschrieuwenge2= |Bielde3= |alt3= |Beschrieuwenge3= |Bielde4= |alt4= |Beschrieuwenge4= |Bielde5= |alt5= |Beschrieuwenge5= |Bielde6= |alt6= |Beschrieuwenge6= |Bielde7= |alt7= |Beschrieuwenge7= |Bielde8= |alt8= |Beschrieuwenge8= |Bielde9= |alt9= |Beschrieuwenge9= |Bielde10= |alt10= |Beschrieuwenge10= }}</pre> <br clear=all /> == Biespile mäd Text == {{Vertikale Bielden |Bielde1=A girl in a swimming pool - underwater.jpg |alt1=Een Wucht swimmt unner Woater in en Swimmbasen |Bielde2=African waterfall.jpg |alt2=Littik Woaterfal |Beschrieuwenge2=Häärkuumen fon dät Lieuwend }} *Normalnje so naprawo pokazuje a Bratte je 200px. <pre style="width: 42%; font-size: small;"> {{Vertikale Bielden |Bielde1=A girl in a swimming pool - underwater.jpg |alt1=Een Wucht swimmt unner Woater in en Swimmbasen |Bielde2=Aletschgletscher.jpg |alt2=Littik Woaterfal |Beschrieuwenge2=Häärkuumen fon dät Lieuwend }}</pre> <br clear=all> {{Vertikale Bielden |Loage=left |Bratte=80px |Bratte-Kaste=80px |Bielde1=Ferrari Enzo Concours.jpg |alt1=Een rood Sportwoain in Faanderansicht |Beschrieuwenge1=[[Enzo_Ferrari_(car)|Enzo Ferrari]] |Bielde2=Enzo rear.JPG |alt2=Rood Sportwoain fon bääten |Beschrieuwenge2=Tail |Bielde3=Ferrari Enzo Ferrari tail.jpg |alt3=Detail fon two runde bääte Lampe in een rood Sportwoain |Beschrieuwenge3=Tail lamp |Bielde4= |Beschrieuwenge4=Ferrari P45 |Bielde5= |Beschrieuwenge5=Tail |Bielde6=Ferrari_FXX.jpg |alt6=Een rood Sportwoain mäd wiete Striepe unner ju Midde |Beschrieuwenge6=FXX }} <pre style="width: 40%; font-size: small; margin-left: 110px;"> {{Vertikale Bielden |Loage=left |Bratte=80px |Bratte-Kaste=80px |Bielde1=Ferrari Enzo Concours.jpg |alt1=Een rood Sportwoain in Faanderansicht |Beschrieuwenge1=[[Enzo_Ferrari_(car)|Enzo Ferrari]] |Bielde2=Enzo rear.JPG |alt2=Rood Sportwoain fon bääten |Beschrieuwenge2=Tail |Bielde3=Ferrari Enzo Ferrari tail.jpg |alt3=Detail fon two runde bääte Lampe in een rood Sportwoain |Beschrieuwenge3=Tail lamp |Bielde4= |Beschrieuwenge4=Ferrari P45 |Bielde5= |Beschrieuwenge5=Tail |Bielde6=Ferrari_FXX.jpg |alt6=Een rood Sportwoain mäd wiete Striepe unner ju Midde |Beschrieuwenge6=FXX }}</pre> <br clear=all> {{Vertikale Bielden |Bielde1 =Adoxa_moschatellina_210406.jpg |alt1 =Gräin Kruud mäd n poor littik jeel-wiete Blöite |Bielde2 =Adoxa_moschatellina_210406a.jpg |alt2 =Trjo littik wiete un jeele Blöiten foar gräin Bläädbäätergruunde |Bielde3 =adoxa_moschatellina_blatt.jpeg |alt3 =Blääde fon een Plonte. Ju sunt in Gruppe fon trjo, aal mäd träi Lappe. |Beschrieuwenge3=(''Adoxa moschatellina'') |b-Faawe=#BBDD99 |Bratte=240px }} <pre style="overflow:auto;"> {{Vertikale Bielden |Bielde1 =Adoxa_moschatellina_210406.jpg |alt1 =Gräin Kruud mäd n poor littik jeel-wiete Blöite |Bielde2 =Adoxa_moschatellina_210406a.jpg |alt2 =Trjo littik wiete un jeele Blöiten foar gräin Bläädbäätergruunde |Bielde3 =adoxa_moschatellina_blatt.jpeg |alt3 =Blääde fon een Plonte. Ju sunt in Gruppe fon trjo, aal mäd träi Lappe. |Beschrieuwenge3=(''Adoxa moschatellina'') |b-Faawe=#BBDD99 |Bratte=240px }} </pre> {{-}} == Biespile sunner Text == {{Vertikale Bielden |Bielde1 =Adoxa_moschatellina_210406.jpg |alt1 =Gräin Kruud mäd n poor littik jeel-wiete Blöite |Bielde2 =Adoxa_moschatellina_210406a.jpg |alt2 =Trjo littik wiete un jeele Blöiten foar gräin Bläädbäätergruunde |Bielde3 =adoxa_moschatellina_blatt.jpeg |alt3 =Blääde fon een Plonte. Ju sunt in Gruppe fon trjo, aal mäd träi Lappe. |b-Faawe=#BBDDEE |Bratte=240px }} <pre style="overflow:auto;"> {{Vertikale Bielden |Bielde1 =Adoxa_moschatellina_210406.jpg |alt1 =Gräin Kruud mäd n poor littik jeel-wiete Blöite |Bielde2 =Adoxa_moschatellina_210406a.jpg |alt2 =Trjo littik wiete un jeele Blöiten foar gräin Bläädbäätergruunde |Bielde3 =adoxa_moschatellina_blatt.jpeg |alt3 =Blääde fon een Plonte. Ju sunt in Gruppe fon trjo, aal mäd träi Lappe. |b-Faawe=#BBDDEE |Bratte=240px }} </pre> {{-}} {{Vertikale Bielden |Bielde1=Rose_blue001.jpg |alt1 = Blaue Rouse |Bielde2=Rose_pink002.jpg |alt2 = Rosa Rouse |Bielde3=Rose_pink005.jpg |alt3 = Rosa Rouse |Bielde4=Rose_purple001.jpg |alt4 = Violette Rouse |Bielde5=Rose_pink004.jpg |alt5 = Rosa Rouse |Bielde6=Rose_pink004.jpg |alt6 = Rosa Rouse |Bielde7=Rose_pink004.jpg |alt7 = Rosa Rouse |Bratte=100px |b-Faawe=black |Loage=left }} <pre style="overflow:auto;width:45%;"> {{Vertikale Bielden |Bielde1=Rose_blue001.jpg |alt1 = Blaue Rouse |Bielde2=Rose_pink002.jpg |alt2 = Rosa Rouse |Bielde3=Rose_pink005.jpg |alt3 = Rosa Rouse |Bielde4=Rose_purple001.jpg |alt4 = Violette Rouse |Bielde5=Rose_pink004.jpg |alt5 = Rosa Rouse |Bielde6=Rose_pink004.jpg |alt6 = Rosa Rouse |Bielde7=Rose_pink004.jpg |alt7 = Rosa Rouse |Bratte=100px |b-Faawe=black |Loage=left }} </pre> {{Vertikale Bielden |Bielde1 =Adoxa_moschatellina_210406.jpg |alt1 =Gräin Kruud mäd n poor littik jeel-wiete Blöite |Bielde2 =Adoxa_moschatellina_210406a.jpg |alt2 =Trjo littik wiete un jeele Blöiten foar gräin Bläädbäätergruunde }} <pre style="overflow:auto;"> {{Vertikale Bielden |Bielde1 =Adoxa_moschatellina_210406.jpg |alt1 =Gräin Kruud mäd n poor littik jeel-wiete Blöite |Bielde2 =Adoxa_moschatellina_210406a.jpg |alt2 =Trjo littik wiete un jeele Blöiten foar gräin Bläädbäätergruunde }} </pre> {{-}} == Kiek uk == <!--*[[Template:Double image]] *[[Template:Double image stack]] *[[Template:Triple image]]--> *[[Foarloage:Moorere Bielden]] <includeonly> {{DEFAULTSORT:Wertikalna lisćina wobrazow}} [[Kategorie:Foarloage:Grafiki]] [[ar:قالب:عمود صور]] [[dsb:Pśedłoga:Wertikalna lisćina wobrazow]] [[eo:Ŝablono:Vertikala bildaro]] [[hi:साँचा:Vertical images list]] [[hsb:Předłoha:Wertikalna lisćina wobrazow]] [[ja:Template:Vertical_images_list]] [[lv:Veidne:Vertikāls attēlu saraksts]] [[sk:Šablóna:Vertikálne obrázky]] [[zh:Template:Vertical images list]] </includeonly> rdz63ud8vw26jt8lbxmyzdjwyywwddx 10 3418 27707 27705 2010-01-03T01:00:25Z Tlustulimu 35 Uursätteng wikitext text/x-wiki <includeonly><div class="thumb {{#switch: {{{Loage|}}} | left = tleft | center | centre = tnone | tright}}" style="width:{{#ifeq: {{{Gjuchte|horizontal}}} | vertikal | {{#expr: {{#if: {{{Bratte|}}} | {{{Bratte}}} | {{{Bratte1}}} }} + 12}} | {{#if: {{{Bratte|}}} | {{#expr: 8 + ({{{Bratte|0}}} + 4) * {{#if: {{{Bielde5|}}} | 5 | {{#if: {{{Bielde4|}}} | 4 | {{#if: {{{Bielde3|}}} | 3 | 2 }} }} }} }} | {{#expr: 16 + {{{Bratte1}}} + {{{Bratte2}}} + {{{Bratte3|0}}} + {{{Bratte4|0}}} + {{{Bratte5|0}}} + {{#if: {{{Bielde5|}}} | 12 | {{#if: {{{Bielde4|}}} | 8 | {{#if: {{{Bielde3|}}} | 4 | 0 }} }} }} }} }} }}px;{{#switch: {{{align|}}} | center | centre = margin: 0 auto;}}{{#if:{{{Bäätergruunde|}}}|background-color:{{{Bäätergruunde}}};}}"> <div class="thumbinner" {{#if:{{{Bäätergruunde|}}}|style="background-color:{{{Bäätergruunde}}};"}}> {{#if: {{{Kopriege|}}} | <div style="clear:both;font-weight:bold;text-align:{{{Kopriege_Loage|center}}};background:{{{Kopriege_Bäätergruunde|transparent}}};">{{{Kopriege}}}</div> }} <div style="{{#ifeq: {{{Gjuchte|horizontal}}} | horizontal | float:left;}}margin:1px;width:{{#expr: 2 + {{#if: {{{Bratte|}}} | {{{Bratte}}} | {{{Bratte1}}} }} }}px;"><div class="thumbimage">[[Image:{{{Bielde1}}}|{{#if: {{{Bratte|}}} | {{{Bratte}}} | {{{Bratte1}}} }}px{{#ifeq: {{{Ferwiese1|:}}}|:||{{!}}link={{{Ferwiese1}}}}}|alt={{{alt1|}}}|{{{Beschrieuwenge1|}}}]]</div>{{#if: {{{Beschrieuwenge1|}}} | <div class="thumbcaption" style="clear:left;">{{{Beschrieuwenge1}}}</div>}}</div> <div style="{{#ifeq: {{{Gjuchte|horizontal}}} | horizontal | float:left;}}margin:1px;width:{{#expr: 2 + {{#if: {{{Bratte|}}} | {{{Bratte}}} | {{{Bratte2}}} }} }}px;"><div class="thumbimage">[[Image:{{{Bielde2}}}|{{#if: {{{Bratte|}}} | {{{Bratte}}} | {{{Bratte2}}} }}px{{#ifeq: {{{Ferwiese2|:}}}|:||{{!}}link={{{Ferwiese2}}}}}|alt={{{alt2|}}}|{{{Beschrieuwenge2|}}}]]</div>{{#if: {{{Beschrieuwenge2|}}} | <div class="thumbcaption" style="clear:left;">{{{Beschrieuwenge2}}}</div>}}</div> {{#if: {{{Bielde3|}}} | <div style="{{#ifeq: {{{Gjuchte|horizontal}}} | horizontal | float:left;}}margin:1px;width:{{#expr: 2 + {{#if: {{{Bratte|}}} | {{{Bratte}}} | {{{Bratte3}}} }} }}px;"><div class="thumbimage">[[Image:{{{Bielde3}}}|{{#if: {{{Bratte|}}} | {{{Bratte}}} | {{{Bratte3}}} }}px{{#ifeq: {{{Ferwiese3|:}}}|:||{{!}}link={{{Ferwiese3}}}}}|alt={{{alt3|}}}|{{{Beschrieuwenge3|}}}]]</div>{{#if: {{{Beschrieuwenge3|}}} | <div class="thumbcaption" style="clear:left;">{{{Beschrieuwenge3}}}</div>}}</div> {{#if: {{{Bielde4|}}} | <div style="{{#ifeq: {{{Gjuchte|horizontal}}} | horizontal | float:left;}}margin:1px;width:{{#expr: 2 + {{#if: {{{Bratte|}}} | {{{Bratte}}} | {{{Bratte4}}} }} }}px;"><div class="thumbimage">[[Image:{{{Bielde4}}}|{{#if: {{{Bratte|}}} | {{{Bratte}}} | {{{Bratte4}}} }}px{{#ifeq: {{{Ferwiese4|:}}}|:||{{!}}link={{{Ferwiese4}}}}}|alt={{{alt4|}}}|{{{Beschrieuwenge4|}}}]]</div>{{#if: {{{Beschrieuwenge4|}}} | <div class="thumbcaption" style="clear:left;">{{{Beschrieuwenge4}}}</div>}}</div> {{#if: {{{Bielde5|}}} | <div style="{{#ifeq: {{{Gjuchte|horizontal}}} | horizontal | float:left;}}margin:1px;width:{{#expr: 2 + {{#if: {{{Bratte|}}} | {{{Bratte}}} | {{{Bratte5}}} }} }}px;"><div class="thumbimage">[[Image:{{{Bielde5}}}|{{#if: {{{Bratte|}}} | {{{Bratte}}} | {{{Bratte5}}} }}px{{#ifeq: {{{Ferwiese5|:}}}|:||{{!}}link={{{Ferwiese5}}}}}|alt={{{alt5|}}}|{{{Beschrieuwenge5|}}}]]</div>{{#if: {{{Beschrieuwenge5|}}} | <div class="thumbcaption" style="clear:left;">{{{Beschrieuwenge5}}}</div>}}</div>}}}}}} {{#if: {{{Foutriege|}}} | <div class="thumbcaption" style="clear:left;text-align:{{{Foutriege_Loage|left}}};background:{{{Foutriege_Bäätergruunde|transparent}}};">{{{Foutriege}}}</div> }}</div></div></includeonly><noinclude> {{dokumentation}} <!-- PLEASE ADD CATEGORIES AND INTERWIKIS TO THE /doc SUBPAGE, THANKS --> </noinclude> 0bd0lpb09endu33vep4tyjvpslob4p4 10 3419 107324 97620 2013-06-29T04:59:57Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: [[af:Sjabloon:Navbar]] (strong connection between (2) [[stq:Foarloage:Moorere Bielden]] and [[af:Sjabloon:Multibeeld]]) wikitext text/x-wiki <!-- PLEASE ADD CATEGORIES AND INTERWIKIS AT THE BOTTOM OF THIS PAGE. --> Disse [[Hälpe:Foarloagen|Foarloage]] moakt Kaste mäd two bit fieuw Bielde, wäkke vertikal af horizontal mäd Beschriewenge foar die gans Kaste af/un foar älke Bielde deerstaale wäde. == Anweendenge == *'''Loage''' normal is "center" *'''Gjuchte''' normal is "horizontal" (uur muugelk Wäid: vertikal) *'''Kopriege_Loage''' normal is "center" *'''Foutriege_Loage''' normal is "left" *'''Bielde1''' is die Noome fon ju eerste Bielde. Äänelk is '''Bielde2''' usw. *'''Bratte1''' is ju Bratte fon ju eerste Bielde. Äänelk is '''Bratte2''' usw. *'''alt1''' ist een alt-Text foar ju eerste Bielde. Äänelk is '''alt2''' usw. *'''Beschrieuwenge1''' is ju Beschrieuwenge fon ju eerste Bielde. Äänelk ist '''Beschrieuwenge2''' usw. *'''Ferwiese1''' is een Siedentitel, ap wääk ju Bielde ferwiese. Äänelk is '''Ferwiese2''' usw. Wan dät nit defineerd is, dan ferwiest ju Bielde ap siene gewöönelke Beschrieuwengensiede. Wan dät mäd een loos Wäid defineerd is, dan ferwiest ju Bielde tou naargends; dät schuul bloot foar dekorative Bielden as ätter [[:en:Wikipedia:ALT|WP:ALT]] anweende wäd.<br />'''Oachtenge''': Wan Bielde sunt unner ne fräie Lizenz as GFDL af CC Licenz, dan '''bruuk nit''' disse Parameter, wil ju Räägel fon disse Lizenz ju Lizenz ferloangt, af een Ferwiese deerap<!--, so z Bieldeom reprodukować-->. Bielde mouten deeruum ap ju Siede fon ju Bielde ferwiese. "Public domain"-<!-- and (theoretically) fair use-->Bielden sunt nit Subjekt fon disse Restriktion. *'''Bratte''' uurschriewe Bratte1, Bratte2, Bratte3, Bratte4, un Bratte5. Wan du wolt, dät aal Bielden ne uur Bratte häbbe, dan bruuke nit die ''Bratte''-Parameter. *Kopriege, Foutriege, Beschrieuwenge un Bäätergruunde sunt optional. <pre style="width: 30em;">{{Moorere Bielden | Loage = left/right/center | Gjuchte = horizontal/vertikal | Kopriege = | Kopriege_Loage = left/right/center | Kopriege_Bäätergruunde = | Foutriege = | Foutriege_Loage = left/right/center | Foutriege_Bäätergruunde = | Bratte = | Bielde1 = | Bratte1 = | alt1 = | Beschrieuwenge1 = | Bielde2 = | Bratte2 = | alt2 = | Beschrieuwenge2 = | Bielde3 = | Bratte3 = | alt3 = | Beschrieuwenge3 = | Bielde4 = | Bratte4 = | alt4 = | Beschrieuwenge4 = | Bielde5 = | Bratte5 = | alt5 = | Beschrieuwenge5 = }}</pre> == Biespile == {{Moorere Bielden | Foutriege = Spieler wäden een Ferwies mäd ne jeele Koarte uutspreeke, un wächstjuuren mäd ne roode Koarte, wäkke is mongs rund. | Bratte = 60 | Bielde1 = Yellow card.svg | alt1 = Jeele Koarte | Bielde2 = Red card.svg | alt2 = Roode Koarte }} <pre style="width: 35em;">{{Moorere Bielden | Foutriege = Spieler wäden een Ferwies mäd... | Bratte = 60 | Bielde1 = Yellow card.svg | alt1 = Jeele Koarte | Bielde2 = Red card.svg | alt2 = Roode Koarte }}</pre> <br style="clear: both;"> {{Moorere Bielden | Loage = left | Gjuchte = vertikal | Kopriege = [[PNG]] kloor Biespil | Bratte = 200 | Bielde1 = PNG transparency demonstration 1.png | alt1 = Faawich Doobele mäd wiete Bäätergruunde | Beschrieuwenge1 = PNG Bielde mäd 8-bitich kloor Layer... | Bielde2 = PNG transparency demonstration 2.png | alt2 = Faawich Doobele mäd kareerd Bäätergruunde | Beschrieuwenge2 = ...hier lait uur kareerd Bäätergruunde. }} <pre style="width: 55em;">{{Moorere Bielden | Loage = left | Gjuchte = vertikal | Kopriege = [[PNG]] kloor Biespil | Bratte = 200 | Bielde1 = PNG transparency demonstration 1.png | alt1 = Faawich Doobele mäd wiete Bäätergruunde | Beschrieuwenge1 = PNG Bielde... | Bielde2 = PNG transparency demonstration 2.png | alt2 = Faawich Doobele mäd kareerd Bäätergruunde | Beschrieuwenge2 = ...hier lait... }}</pre> <br style="clear: both;"> {{Moorere Bielden | Foutriege = Wan een Benutser moor as diesälge Typ fon die [[:en:WP:BARN|barnstar]] häd, dät koan representeerje ju mäd [[:en:WP:RIBBON|ribbons]] un jo Ziffer uum ju Antaal tou wiese. | Bratte = 60 | Bielde1 = Ribbon numeral 2.png | alt1 = 2 | Beschrieuwenge1 = Taal 2 | Bielde2 = Ribbon numeral 3.png | alt2 = 3 | Beschrieuwenge2 = Taal 3 | Bielde3 = Ribbon numeral 4.png | alt3 = 4 | Beschrieuwenge3 = Taal 4 }} <pre style="width: 35em;">{{Moorere Bielden | Foutriege = Wan een Benutser moor... | Bratte = 60 | Bielde1 = Ribbon numeral 2.png | alt1 = 2 | Beschrieuwenge1 = Taal 2 | Bielde2 = Ribbon numeral 3.png | alt2 = 3 | Beschrieuwenge2 = Taal 3 | Bielde3 = Ribbon numeral 4.png | alt3 = 4 | Beschrieuwenge3 = Taal 4 }}</pre> === Biespil mäd Bäätergruundefaaw === ̂{{Moorere Bielden | Bielde1 =Adoxa_moschatellina_210406.jpg | alt1 =Gräin Kruud mäd n poor littik jeel-wiete Blöite | Bielde2 =Adoxa_moschatellina_210406a.jpg | alt2 =Trjo littik wiete un jeele Blöiten foar gräin Bläädbäätergruunde | Bielde3 =adoxa_moschatellina_blatt.jpeg | alt3 =Blääde fon een Plonte. Ju sunt in Gruppe fon trjo, aal mäd träi Lappe. | Foutriege=(''Adoxa moschatellina'') | Foutriege_Bäätergruunde=#BBDD99 | Bäätergruunde=#BBDD99 | Foutriege_Loage=center | Bratte=160 }} {{-}} <pre> {{Moorere Bielden | Bielde1 =Adoxa_moschatellina_210406.jpg | alt1 =Gräin Kruud mäd n poor littik jeel-wiete Blöite | Bielde2 =Adoxa_moschatellina_210406a.jpg | alt2 =Trjo littik wiete un jeele Blöiten foar gräin Bläädbäätergruunde | Bielde3 =adoxa_moschatellina_blatt.jpeg | alt3 =Blääde fon een Plonte. Ju sunt in Gruppe fon trjo, aal mäd träi Lappe. | Foutriege=(''Adoxa moschatellina'') | Foutriege_Bäätergruunde=#BBDD99 | Bäätergruunde=#BBDD99 | Foutriege_Loage=center | Bratte=160 }} </pre> === Biespile mäd Ferwiese === {{Moorere Bielden | Foutriege = Die Mul ferwiest ap ''[[Mul]]'', Iesel ferwiest tou naargends, un ju Forelle ferwiest ap ju gewöönelke Beschrieuwengensiede fon ju Bielde. | Loage = left | Bielde1 = Frecklesmule.jpg | Bratte1 = 143 | alt1 = Mul | Beschrieuwenge1 = <center>Mul</br>骡子, ''luózi''</center> | Ferwiese1 = Mul | Bielde2 = Donkey 1 arp 750px.jpg | Bratte2 = 150 | alt2 = Iesel | Beschrieuwenge2 = <center>Iesel</br>驴子, lǘzi</center> | Ferwiese2 = | Bielde3 = Rainbow_trout.png | Bratte3 = 91 | alt3 = Forelle | Beschrieuwenge3 = <center>Fisk</br>{{lang|zh|2=鱼}}, ''yú''</center> }} <pre style="overflow:auto;"> {{Moorere Bielden | Foutriege = Die Mul ferwiest ap ''[[Mul]]'', iesel ferwiest tou naargends, un ju Forelle ferwiest ap ju gewöönelke Beschrieuwengensiede fon ju Bielde. | Loage = left | Bielde1 = Frecklesmule.jpg | šěrkosć1 = 143 | alt1 = Mul | Beschrieuwenge1 = <center>Mul</br>骡子, ''luózi''</center> | Ferwiese1 = Mul | Bielde2 = Donkey 1 arp 750px.jpg | Bratte2 = 150 | alt2 = Iesel | Beschrieuwenge2 = <center>Iesel</br>驴子, lǘzi</center> | Ferwiese2 = | Bielde3 = Rainbow_trout.png | Bratte3 = 91 | alt3 = Forelle | Beschrieuwenge3 = <center>Fisk</br>{{lang|zh|2=鱼}}, ''yú''</center> }} </pre> {{-}} ==Kiek uk== *{{tl|Vertikale Bielden}} <!-- ==See also== *[[Template:Double image]] *[[Template:Double image stack]] *[[Template:Triple image]]--> <includeonly><!-- ++++ PLEASE ADD CATEGORIES AND INTERWIKIS BELOW THIS LINE, INSIDE INCLUDEONLY TAGS, THANK YOU. --> [[Kategorie:Foarloage:Grafik|{{PAGENAME}}]] [[ar:قالب:صورة متعددة]] [[az:Şablon:Şəkillər albomu]] [[bar:Vorlage:Mehrere Bilder]] [[bn:টেমপ্লেট:Multiple image]] [[bs:Šablon:Dvostruka slika]] [[cs:Šablona:Více obrázků]] [[cv:Шаблон:Multiple image]] [[de:Vorlage:Mehrere Bilder]] [[dsb:Pśedłoga:Wšake wobraze]] [[en:Template:Multiple image]] [[eo:Ŝablono:Pluraj bildoj]] [[es:Plantilla:Imagen múltiple]] [[eu:Txantiloi:Irudi multzo]] [[fa:الگو:تصویر چندگانه]] [[fi:Malline:Monta kuvaa]] [[fr:Modèle:Multiple image]] [[gan:模板:Multiple image]] [[gl:Modelo:Imaxe múltiple]] [[he:תבנית:תמונות מרובות]] [[hsb:Předłoha:Wjacore wobrazy]] [[hu:Sablon:Több kép]] [[id:Templat:Multiple image]] [[is:Snið:Multiple image]] [[it:Template:Immagine multipla]] [[ja:Template:Multiple image]] [[ko:틀:여러그림]] [[mk:Шаблон:Повеќе слики]] [[ml:ഫലകം:Multiple image]] [[pl:Szablon:Grafika rozwinięta]] [[pt:Predefinição:Imagem múltipla]] [[ro:Format:Imagine multiplă]] [[ru:Шаблон:Кратное изображение]] [[si:සැකිල්ල:Navbar]] [[sk:Šablóna:Viaceré obrázky]] [[sl:Predloga:Več slik]] [[sr:Шаблон:Multiple image]] [[tr:Şablon:Çoklu resim]] [[uk:Шаблон:Multiple image]] [[vi:Bản mẫu:Multiple image]] [[zh:Template:并列图像]] [[zh-yue:Template:Multiple image]] </includeonly> dou8r1y2w3c1u29ajc5m79hynidpeev 10 3420 105952 104252 2013-03-11T11:06:35Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6179657]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki <div style="display:block; border:1px solid {{{Raant|#aaa}}}; vertical-align:middle; width:100%; {{#if:{{{Klasse1|}}}||background-color:{{{Bäätergruundfaawe-Inhalt|#dddddd}}};}} margin-bottom:6px; margin-top:5px; {{#if:{{{Hälpe<includeonly>|</includeonly>}}}|padding-bottom:0;|padding-bottom:5px;}} padding-left:0px; padding-right:0px; -moz-border-radius:8px;" {{#if:{{{Klasse1|}}}|class="{{{Klasse1}}}"}}> <div style="float:right;"> <span style="font-size:80%"><nowiki>[</nowiki>[[{{{Foarloage}}}|Beoarbaidje]]<nowiki>]</nowiki>&nbsp;</span> </div>{{#if:{{{Bielde<includeonly>|</includeonly>}}}|<div style="float:left;position:relative;left:8px;top:2px;">[[Bielde:{{{Bielde|Information_icon.svg}}}|23px]]</div>}} <h2 style="{{#if:{{{Klasse2|}}}||background-color:{{{Bäätergruundfaawe-Tittel|#eeeeee}}};}} text-align:center; font-weight:bold; margin:0px 0px 5px 0px; padding:5px 3px {{#ifeq: {{{Grööte- Tittel|100%}}} |100% |3px |5px }} 3em; font-size:{{{Grööte-Tittel|100%}}}; -moz-border-radius-topright:8px; -moz-border-radius-topleft:8px;" {{#if:{{{Klasse2|}}}|class="{{{Klasse2}}}"}}> {{{Tittel}}} </h2> <div style="padding-left:4px; padding-right:4px; vertical-align:top;">{{{{{Foarloage}}}}}</div>{{#if:{{{Hälpe<includeonly>|</includeonly>}}}|<div style="width: 100%; background-color: {{{Bäätergruundfaawe-Tittel|#eeeeee}}}; border-top: {{{Faawe-Raant}}} 1px solid; text-align: right; font-size: 90%; -moz-border-radius-topright:0; -moz-border-radius-topleft:0;">{{{Hälpe}}}&nbsp;&nbsp;</div>}}</div><noinclude> {{dokumentation}} [[Kategorie:Foarloage:Formatowanska pomoc]] </noinclude> 6t9mseu9qusyjep5d1r8912cny77wa9 10 3421 32673 27779 2010-04-02T21:20:50Z Tlustulimu 35 /* Muugelke Parameter */ wikitext text/x-wiki Disse Foarloage defineerd een breed Kaste mäd oankelde Formate un bint ne Foarloage truch die nöödich Parameter ''Foarloage'' in. Wieder nöödich Parameter is ''Tittel'', ju foar ju Uurschrift fon die Kaste bruuke wäd. Wiedere Parameter sunt optional. [[#Muugelke Parameter|Kiek deel.]] == Anweendenge == <pre> {{Kaste mäd ne Foarloage |Tittel = [[Bielde:Nuvola_filesystems_services.png|none|22px|Artikkel fon dät Mound]] Artikkel fon dät Mound |Foarloage = Foarloage:Artikkel fon dät Mound |Bäätergruundfaawe-Inhalt=#f3f3ff}} </pre> Lieuwd Biespile ap ju Sieden [[Haudsiede/näie]] un [[Wikipedia:Projekt foar Foarloagen]]. == Variante mäd die Parameter ''Klasse1''== Variante mäd die Parameter ''Klasse2'' funktioneerd analog. <pre> {{Kaste mäd ne Foarloage |Tittel = [[Bielde:Nuvola_filesystems_services.png|none|22px|Artikkel fon dät Mound]] Artikkel fon dät Mound |Foarloage = Foarloage:Artikkel fon dät Mound |Klasse1=hs-format }} </pre> == Muugelke Parameter == {| class="prettytable" ! Parameter ! Wäid ! Komentar |- | Klasse1 | | Wan dät defineerd is, dan koast n poor Määrkmoale<!--kajkosće--> truch ne css-Klassse defineerje. Buppedeem is die Parameter "Bäätergruundfaawe-Inhalt" wierkengeloos<!--njeskutkowny-->. <sup>1</sup> |- | Klasse2 | | Wan dät defineerd is, dan koast n poor Määrkmoale truch ne css-Klasse defineerje. Buppedem is die Parameter "Bäätergruundfaawe-Tittel" wierkengeloos. <sup>1</sup> |- | Bäätergruundfaawe-Inhalt | | Wan dät nit defineerd is, dan jält die Wäid <code><nowiki>#dddddd</nowiki></code>. |- | Bäätergruundfaawe-Tittel | | Wan dät nit defineerd is, dan jält die Wäid <code><nowiki>#eeeeee</nowiki></code>. |- | Foarloage | Die Noome fon ju Foarloage | |- | Grööte- Tittel | | |- | Tittel | | |- | Hälpe | Hier koast Ferwiese ap Hälpsieden tou dät Thema sätte. | Biespile sunt n poor ap ju [[Haudsiede/näie]]. |- | Raant | Definiert ju Raantfaawe foar ju heel Kaste. | |- | Bielde | Definiert ju Bieldenoom foar ju Tittelriege. | Schriew nit dän Noomensruum <code>Bielde:</code> deeroun. |} evzkocxhgxt1oxjv0uim7dx2kvkc9qr 10 3422 119059 76349 2020-04-08T12:08:49Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <noinclude><big>{{center|'''W'''äilkeemen ap ju seelterfräiske [[Wikipedia]].}}</big></noinclude><!--Dät kon wääch, wil dät ja al truch ju Foarloage inbint wäd.--> '''Wikipedia''' is een kostenloose [[Enzyklopädie]] mäd [[Wikipedia:Wät is Wikipedia|fräien Inhoold]], ju in Touhoopeoarbaid skrieuwen wäd. Ap düsse seelterfräiske Wikipedia rakt et nu [[Spezial:Statistik|<big>'''{{NUMBEROFARTICLES}}'''</big>]] [[Spezial:Alle Seiten|Sieden]], do as fulle Artikkele betrachted wäide konnen. Läs hier uk wo du sälwen [[Hälpe bie de Wiki-Programmasproake|Sieden touföigje un beoarbaidje]] koast. Kiek foar moor Information hier in uus '''Bruukereportoal''' un besäik uk moal ju '''[[Wikipedia:Weerskup|Weerskup]]'''. Deer koast du uk ne '''[[Wikipedia:Weerskup|Ättergjucht]]''' skrieuwe. Wan du n näien Benutser bäst af uut uur Gruunde wät uutprobierje wolt, rakt dät ju [[Wikipedia:Spielsteede|Spielsteede]] deerfoar. Kiek foar dät hoochleeden fon Bielden un ouskrieuwene Täkste ap do gjuchtelke Bedingengen foar ju Ienstaalenge fon Bielden ([[Wikipedia:Uurheebergjuchte uas.|Uurheebergjuchte uas.]]) b7chqandcg9dn7g472320jfy40bn43x 10 3423 27775 27740 2010-01-04T00:05:20Z Tlustulimu 35 wikitext text/x-wiki {{Artikkel fon dät Mound/{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTYEAR}}}} <br clear="all" /> <noinclude><span style="float:right; font-family:Arial; font-size: 80%; padding:0 .5em 0 2em"> ''[[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|Lieste]]'' </span></noinclude>{{-}} 5xptdjejxq13ed4wc99y4kkplzgshlc 10 3424 75576 72058 2011-12-27T12:58:24Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki {{Minnerhaide Seeke Wiek/{{CURRENTWEEK}}}} <br clear="all" /> <noinclude><span style="float:right; font-family:Arial; font-size: 80%; padding:0 .5em 0 2em"> ''[[Wikipedia:Haudsiede/Minnerhaide Göitjen|Lieste]]'' </span></noinclude>{{-}} cur3dqgctotbjxqo0xpzqhqt68bdk7z 10 3425 122368 117382 2023-02-28T08:23:25Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki *Seelterfräiske Täkste ap [https://wikisource.org/wiki/Category:Seeltersk '''Wikiwälle'''] *[[Wikipedia:Seeltersk heere un sjo|Seeltersk heere un sjo]] *[[Wikipedia:Hälpe bie ju seelter Sproake|Woudeliesten]] tl29cdarpwczy36hnilhkxhv9mmtuay 10 3426 27739 2010-01-03T20:31:38Z Tlustulimu 35 häd "[[Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]" ätter "[[Foarloage:HS-Artikkel fon dät Mound]]" ferschäuwen: HS is ne Foarloage foar ju näie Haudsiede wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:HS-Artikkel fon dät Mound]] c3yy9ugnqbh6z1zgyc9u0em48sf1v0a 10 3427 27742 2010-01-03T20:33:28Z Tlustulimu 35 häd "[[Foarloage:Minnerhaide-Siede fon ju Wiek]]" ätter "[[Foarloage:HS-Minnerhaide-Siede fon ju Wiek]]" ferschäuwen: HS is ne Foarloage foar ju näie Haudsiede wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:HS-Minnerhaide-Siede fon ju Wiek]] ae1zvvwhng5of2ztfqznpy4lb908saz 0 3428 27744 2010-01-03T20:38:58Z Geoffrey 1022 Fäärelaited ätter [[Turkäi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Turkäi]] 2y5hptc8a028baufbvct4bb143wephh 10 3429 123313 120982 2024-02-07T16:08:57Z Vinraam 13551 wikitext text/x-wiki {{center|'''[[Portoal:Geographie|Geographie]]''' <br>[[Portoal:Seelterlound|Seelterlound]] - [[Portoal:Do Fräislounde|Do Fräislounde]] - [[Portoal:Düütsklound|Düütsklound]] - [[Niederlounde]] '''[[Portoal:Wietenskup|Wietenskup]]''' <br>[[Portoal:Biologie|Biologie]] - [[Portoal:Geskichte|Geskichte]] '''[[Portoal:Kultuur|Kultuur]]''' <br>[[Portoal:Sproaken un Dialekte in do Fräislounde|Sproaken un Dialekte in do Fräislounde]] - [[Portoal:Minnerhaide|Minnerhaide]] }} <div style="border-top: 1px solid #a7d7f9; padding-top:5px"> {| width="100%" cellpadding="1" cellspacing="3" style="vertical-align: top; background-color:none; -moz-border-radius:10px; font-size:90%;" |- |style="width:50%; background:none; border:2px solid none; border-top:0; border-right:0; padding:0 23px 0 23px" | [[Bielde:Fairytale bookmark.png|15px|link=Wikipedia:Galerie]] [[Wikipedia:Galerie|Galerie]]</br> *[[Wikipedia:Uutsoachte Sieden|Uutsoachte Sieden]] | valign="top" | *[[:Kategorie:Haudkategorie|Kategorie]] *[[Wikipedia:Liesten un Tabellen|Liesten]] |- |} <br> aotq51lbc6nfev7swqg2uris2q6s3gg 10 3430 73935 72894 2011-12-08T20:53:50Z Bernd 1291 Ju Siede wuud loosmoaked. wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 0 3431 120300 119995 2021-10-09T02:56:04Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki <span class="plainlinks">[https://web.archive.org/web/20100706014132/http://stq.wikipedia.7val.com/wiki <span style="color: #FFFFFF; background-color: DodgerBlue; background-image: none !important; border-color: DodgerBlue; border-style: outset; text-decoration: none !important; padding-left: 0.2em; padding-right: 0.2em; border-width: 0.15em; font-size: 90%; line-height: 90%; font-family: verdana, sans-serif; font-weight: bold;" title="WAP Tougong ätter Wikipedia">WAP</span>]</span><small> - [[Seelter Seendenge|SEELTER SEENDENGE]] - [https://web.archive.org/web/20091229013221/http://wikimediafoundation.org/wiki/Spenden SPÄNDJE AP DÜÜTSK]</small> <div style="width:100%;display:block;float:center;"> {{Kaste mäd ne Foarloage |Tittel = <div style="font-size:125%;"> '''W'''äilkuumen ap ju seelterfräiske [[Wikipedia]]. </div> |Bäätergruundfaawe-Tittel=#f1faff |Foarloage = Foarloage:HS-Intro |Bäätergruundfaawe-Inhalt=#f9f9f9 |<!--Klasse1=hs-format1 |Klasse2=hs-tittel1--> |Hälpe=[[Wikipedia:Wät is Wikipedia?|Wät is Wikipedia?]] • [[Wikipedia:Gebruuksanwiesenge|Gebruuksanwiesenge]] }} </div> <!--Linke Spalte--> <div style="width:50%; display:block; float:left;"> {{Kaste mäd ne Foarloage |Bielde = Nuvola_filesystems_services.png |Tittel = Artikkel fon dät Mound |Bäätergruundfaawe-Tittel=#cedff2 |Foarloage = Foarloage:HS-Artikkel fon dät Mound |Bäätergruundfaawe-Inhalt=#f9f9f9 |<!--Klasse1=hs-format2 |Klasse2=hs-tittel2--> |Hälpe=[[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound|Lieste]] }} {{Kaste mäd ne Foarloage |Bielde = Nuvola_filesystems_services.png |Tittel = Minnerhaide-Siede fon ju Wiek |Bäätergruundfaawe-Tittel=#DCF4CC |Foarloage = Foarloage:HS-Minnerhaide-Siede fon ju Wiek |Bäätergruundfaawe-Inhalt=#f9f9f9 |<!--Klasse1=hs-format2 |Klasse2=hs-tittel2--> |Hälpe=[[Wikipedia:Haudsiede/Minnerhaide Göitjen|Lieste]] }} {{Kaste mäd ne Foarloage |Bielde = Nuvola apps date.png |Tittel = Waast du, dät ... |Bäätergruundfaawe-Tittel=#F0F3CD |Foarloage = Foarloage:HS-Waast du |Bäätergruundfaawe-Inhalt=#f9f9f9 |<!--Klasse1=hs-format2 |Klasse2=hs-tittel2--> |Hälpe=[[Wikipedia:Haudsiede/Waast du, dät ...|Lieste]] |<!--Klasse1=hs-format2 |Klasse2=hs-tittel2--> }} {{Kaste mäd ne Foarloage |Bielde = Internet-news-reader.svg |Tittel = Näis |Bäätergruundfaawe-Tittel=#f1faff |Foarloage = Foarloage:HS-Näis |Bäätergruundfaawe-Inhalt=#f9f9f9 |<!--Klasse1=hs-format2 |Klasse2=hs-tittel2--> }} </div> <!--Gjuchte Spalte--> <div style="width:49%;display:block;float:right;"> {{Kaste mäd ne Foarloage |Bielde = Wikipedia-logo.png |Tittel = Enzyklopädie |Bäätergruundfaawe-Tittel=#f7cada |Foarloage = Foarloage:HS-Enzyklopädie |Bäätergruundfaawe-Inhalt=#f9f9f9 |<!--Klasse1=hs-format2 |Klasse2=hs-tittel2--> |Hälpe=[[Enzyklopädie]] }} {{Kaste mäd ne Foarloage |Bielde = HSBild.svg |Tittel = Bielde fon ju Wiek |Bäätergruundfaawe-Tittel=#f1faff |Foarloage = Foarloage:HS-Bielde fon ju Wiek |Bäätergruundfaawe-Inhalt=#f9f9f9 |<!--Klasse1=hs-format2 |Klasse2=hs-tittel2--> |Hälpe=[[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek|Hier koast näie Bielden bietouföigje]] • [[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek/Bielden fon jo naiste Wieke|Lieste]] }} {{Kaste mäd ne Foarloage |Bielde = Crystal_128_three.png |Tittel = Redaktion |Bäätergruundfaawe-Tittel=#f1faff |Foarloage = Foarloage:HS-Redaktion |Bäätergruundfaawe-Inhalt=#f9f9f9 |<!--Klasse1=hs-format2 |Klasse2=hs-tittel2--> }} </div> <!--Kaste in fule Bratte--> {{-}} <div style="width:100%;display:block;float:center;"> </div> <!--Kaste in fule Bratte--> {{-}} <div style="width:100%;display:block;float:center;"> {{Kaste mäd ne Foarloage |Bielde = Globe_of_letters.png |Tittel = Uur Sproaken |Bäätergruundfaawe-Tittel=#ffffbe |Foarloage = Foarloage:HS-Interwiki |Bäätergruundfaawe-Inhalt=#f9f9f9 |<!--Klasse1=hs-format3 |Klasse2=hs-tittel3--> }} </div> <div> {{Kaste mäd ne Foarloage |Tittel =Seelterfräisk |Bäätergruundfaawe-Tittel=#cef2e8 |Foarloage = Foarloage:HS-Seelterfräisk |Bäätergruundfaawe-Inhalt=#f9f9f9 |<!--Klasse1=hs-format3 |Klasse2=hs-tittel3--> |Hälpe=[[Seelterfräisk]] }} {{Kaste mäd ne Foarloage |Bielde = Wikimedia-logo.svg |Tittel = Wikipedia un sien Susterprojekte |Bäätergruundfaawe-Tittel=#f1faff |Foarloage = Foarloage:HS-Susterprojekte |Bäätergruundfaawe-Inhalt=#f9f9f9 |<!--Klasse1=hs-format3 |Klasse2=hs-tittel3--> }} </div> <!-- [[Kategorie:Wikipedia]] --> t1iyf6ulhd4jtzqqea7xe77cts70qnx 0 3432 122678 122674 2023-08-10T09:51:11Z Murma174 1663 Schützte „[[Kasachstan]]“ ([beoarbaidje=Speerenge foar näie un nit registrierde Benutsere] (uunbeskränkt) [ferskuuwe=Speerenge foar näie un nit registrierde Benutsere] (uunbeskränkt)) wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Қазақстан Республикасы<br />Qazaqstan Respwblïkası | Flaage = Flag of Kazakhstan.svg | Woapen = Coat_of_arms_of_Kazakhstan.svg | Woalspruch = | Nationoalhymne = hymne fon Kasachstan | Steede = LocationKazakhstan.png | Amtssproake = Kasachisk, [[Rusk]] | Haudstääd = Nur-Sultan | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 2.717.300 | Ienwoonere = 17.693.500 (2016) | Munte = Tenge | Tiedzone = +4 / +6 | Fierdai = 25. Oktober | Loundkode = KAZ | Auto-Känteeken = ? | Internet-TLD = .kz | Telefonfoarwoal = 7 | }} '''Kasachstan''' is n Lound in [[Asien]] un tou n gans litjen Deel (5,4%) uk in [[Europa]]. == Geografie == Kasakstan wäd begränsed fon: * [[Ruslound]] in dät Wääste un Noude, * [[China]] in dät Suudaaste, * [[Kirgisien]], [[Usbekistan]] un [[Turkmenistan]] in dät Suude, * ju [[Kaspiske See]] in dat Suudwääste. [[Kategorie:Lound in Asien]] 44er384t5df5k3c1uloxi8afjmmn5a9 10 3433 76483 76481 2012-01-08T23:36:26Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki {| style="border-spacing:8px;margin:0px -8px" |class="MainPageBG" style="width: 55%; border: 1px solid #cedff2; background-color: #ffffff; vertical-align: top" | {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="5" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff; " ! style="background-color: #ffffbe; border: 1px solid #dadaa2; text-align: left; padding-left: 7px; " | <center>[[Bielde:Wiki-sisters.png|30px]] <big>'''Wikipedia in uur Sproaken''' [[Bielde:Nuvola apps bookcase.png|30px]]</big></center> |- |} <center><div style="font-size:95%"><div id="lang-100000"> [[Bielde:Wikipedia-logo.png|25px]] '''Uur Fräiske Wikipedia:''' <br> <span class="plainlinks"> <big>[[Bielde:Nordfriesischeflagge.svg|25px]] [[:frr:|Nordfrasch (Noudfräisk)]] </span> &ndash; [[Bielde:Frisian flag.svg|25px]] [[:fy:|Frysk (Wäästfräisk)]] </big> <br> </div></div> <center><div style="font-size:95%"><div id="lang-100000"> [[Bielde:Wikipedia-logo.png|25px]] '''Wikipedia mäd moor as 100.000 Sieden:'''<br> [[:de:|Deutsch (Düütsk)]] &ndash; [[:en:|English (Ängelsk)]] &ndash; [[:fr:|Fran&#231;ais (Frantsöösk)]] &ndash; [[:ja:|&#26085;&#26412;&#35486; (Japanisk)]] &ndash; [[:it:|Italiano (Italienisk)]] <br> [[:nl:|Nederlands (Niederloundsk)]] &ndash; [[:pl:|Polski (Polnisk)]] &ndash; [[:sv:|Svenska (Swedisk)]] </big> <br> </div></div> <div style="font-size:95%"><div id="lang-10000"> [[Bielde:Wikipedia-logo.png|25px]] '''Wikipedia mäd moor as 10.000 Sieden:'''<br> [[:bg:|&#1041;&#1098;&#1083;&#1075;&#1072;&#1088;&#1089;&#1082;&#1080; (Bulgarisk)]] &ndash; [[:ca:|Catal&agrave; (Katalanisk)]] &ndash; [[:da:|Dansk (Dänisk)]] &ndash; [[:et:|Eesti (Estloundsk)]] &ndash; [[:eo:|Esperanto]] &ndash; [[:es:|Espa&ntilde;ol (Spoansk)]] &ndash; [[:fi:|Suomi (Finisk)]] &ndash; [[:he:|&#1506;&#1489;&#1512;&#1497;&#1514; (Hebrieusk)]] &ndash; [[:hr:|Hrvatski (Kroatisk)]] &ndash; [[:hu:|Magyar (Ungarisk)]] &ndash; [[:id:|Bahasa Indonesia (Indonesisk)]] &ndash; [[:io:|Ido]] &ndash; [[:nn:|Nynorsk (Näinorwegisk)]] &ndash; [[:no:|Norsk (Norwegisk)]] &ndash; [[:pt:|Portugu&ecirc;s (Portugiesisk)]] &ndash; [[:ro:|Rom&#226;n&#259; (Rumänisk)]] &ndash; [[:ru:|&#1056;&#1091;&#1089;&#1089;&#1082;&#1080;&#1081; (Rusk)]] &ndash; [[:sl:|Sloven&#353;&#269;ina (Slovenisk)]] &ndash; [[:sr:|Србија (Serbisk)]] &ndash; [[:sk:|Slovencina (Slowakisk)]] &ndash; [[:ko:|??? (Koreanisk)]] [[:uk:|&#1059;&#1082;&#1088;&#1072;&#1111;&#1085;&#1089;&#1100;&#1082;&#1072; (Ukrainisk)]] &ndash; [[:zh:|&#20013;&#25991; (Chinesisk)]] <p id="lang-coord" style="text-align:center"> '''[[m:List of Wikipedias|Ganse Lieste]]'''<br> '''[[Uur litje Wikipedien]]''' </p></div></div> <noinclude>|}</noinclude> boq5u6zu7q3xz4iyxnrbjs2r877tcnw 10 3434 119060 61286 2020-04-08T12:10:19Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <noinclude>{| style="border-spacing:8px;margin:0px -8px" |class="MainPageBG" style="width: 55%; border: 1px solid #cedff2; background-color: #ffffff; vertical-align: top" | {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="5" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff;" ! style="background-color: #CEF2E8; border: 1px solid #8BE0C9; text-align: left; padding-left: 7px;" | {{center|'''Seelterfräisk'''}} |- |}</noinclude> <big><b>Hinweis an alle, die kein Saterfriesisch sprechen</b></big><br> <span style=font-size:10px> Das '''[[:de:Saterfriesische Sprache|Saterfriesische]]''' ist eine Sprache, die nur in der Gemeinde Saterland im Landkreis Cloppenburg, Niedersachsen, gesprochen wird. Etwa 2.000 Leute beherrschen das Saterfriesische noch, damit gehört es zu den kleinsten Sprachen Europas. Die Sprache ist eine friesische Sprache, und zwar die einzige verbleibende Variante des Ostfriesischen. Dazu wird Westfriesisch von wenigstens 350.000 Leuten in der niederländischen Provinz Friesland gesprochen, und es gibt an der Nordseeküste Schleswig-Holsteins das Nordfriesische, welches noch von etwa 10.000 Leute gesprochen wird. Alle drei Sprachen sind untereinander nicht zu verstehen.</font> <big><b>Information for those who do not speak Saterlandic</b></big><br> <span style=font-size:10px> '''[[:en:Saterland Frisian language|Saterlandic]]''' is a language that is spoken in only a few places, most notably in the Saterland community, Low Saxony, Germany. With about 2,000 speakers it is one of the smallest languages in Europe. Saterlandic is Frisian, and it is the only remaining form of East Frisian. Besides that, West Frisian is spoken in the Dutch province of Frisia by at least 350,000 people, and North Frisian, spoken on the German North Sea coast near the Danish border, has about 10,000 speakers. These three languages are not mutually intelligible.</font> {{center|[[Wikipedia:Seelterfräisk|Deutsch, English, Esperanto, Français, Frysk, Hornjoserbšćina, Kölsch, Nederlands, Nordfriisk, Plattdüütsch, 中文]]}} <noinclude>|}</noinclude> 7zkvob2xra5f4u3dmbxt5twkqnm2pgi 10 3435 121615 121612 2022-08-22T02:22:15Z Minorax 10286 fix lint wikitext text/x-wiki <noinclude>{| style="border-spacing:8px;margin:0px -8px" |class="MainPageBG" style="width: 55%; border: 1px solid #cedff2; background-color: #ffffff; vertical-align: top" | {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="5" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff; " ! style="background-color: #cedff2; border: 1px solid #B1CDEB; text-align: left; padding-left: 7px" | <div class="center">'''Wikipedia un sien Susterprojekte'''</div> |- |</noinclude> {| style="<noinclude>border:0px solid #248953;</noinclude><includeonly>border:none; background-color:transparent;</includeonly> margin:0.4em 0 0 0;" cellspacing="0" cellpadding="5" width="100%" |- | [[Image:Commons-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | [[commons:Haudsiede Commons|'''Wikimedia Commons''']]<br />Mediendoatäie | [[Image:wikimedia-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | [[m:Hauptseite|'''Meta-Wiki''']]<br />Projektkoordination | [[Image:Wiktionary-logo-en.png|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | <span class="plainlinks">[http://de.wiktionary.org/wiki/Wiktionary:Hauptseite '''Wiktionary''']</span><br />Woudebouk | [[Image:Wikibooks-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | <span class="plainlinks">[http://de.wikibooks.org/wiki/Hauptseite '''Wikibooks''']</span><br />Leerbouke |- | [[Image:Wikisource-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | [[wikisource:de:Hauptseite|'''Wikisource''']]<br />Wällensammelnge | [[Image:Wikispecies-logo-en.png|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | <span class="plainlinks">[http://species.wikimedia.org/wiki/Hauptseite '''Wikispecies''']</span><br />Sammelnge fon<br>Dierte un Plonten | [[Image:Wikiquote-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | <span class="plainlinks">[http://de.wikiquote.org/wiki/Hauptseite '''Wikiquote''']</span><br />Zitoatsammelnge | [[Image:Wikinews-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | <span class="plainlinks">[http://de.wikinews.org/wiki/Hauptseite '''Wikinews''']</span><br />Ättergjuchte |} <noinclude>|}</noinclude> 1gzvas7yl3impkb8786u8vt6qazit8y 0 3436 108890 105939 2014-02-26T21:51:19Z 99.21.169.191 wikitext text/x-wiki {{stump-links}} {{Woater | noome = Kaspiske See | woater = | koarte = [[Bielde:TurkmenbashiSea.jpg|250px]] | lokation = | koordinoaten = | djüpte = ± 995 | km2 = 386.400 km² | bratte = | loangte = 1.200 | djüptetruchs = 435 | uur = [[Bielde:Caspian Sea from orbit.jpg|250px]]<br>Ju Kaspiske See blouked uut dän [[Waareldruum]]. | unnerskrift2= }} Ju '''Kaspiske See''' is n [[See]] mäd n Gebiet fon 371.000 km² groot ap ju Gränse fon [[Europa]] un [[Asien]], ju neen Ferbiendenge mäd do [[Waareldsee]]-e häd. == Geografie == An ju Kuste wäd de See begränsed fon do Lounde: * [[Ruslound]] in dät Noud-Wääste, * [[Kasakstan]] in dät Noud-Aaste, * [[Turkmenistan]] in dät Aaste, * [[Iran]] in dät Suude, * [[Aserbaidschan]] in dat Wääste. Ju Kapsiske See läit ungefeer 28 Meter unner ju Seespeegel un die djoopste Punkt lait ap 995 Meter. Tou do wichtigste Toustroome heere ju [[Wolga]], ju [[Ural]], ju [[Kura]] un ju [[Terek]]. [[Bielde:Surikov1906.jpg|thumb|444px|left|[[Stenka Razin]] an Kaspiske See ([[Wasilij Surikow]])]] [[Kategorie:See]] aq905vj2b0umx5shjwlcw7cs5nqdy2x 4 3437 107335 33192 2013-07-02T09:52:15Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 3 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q13582763]] wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2010}} mbl44p35ygxc7p98u3fnl2a6g1ls7da 0 3439 119643 118669 2021-01-24T21:00:25Z Eru Rōraito 11353 /* Londskup */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Hayastani Hanrapetut'yun | Noome = Armenien | Flaage = Flag of Armenia.svg | Woapen = Coat of arms of Armenia.svg | Steede = LocationArmenia.png | Woalspruch = - | Amtssproake = [[Armenisk]] | Haudstääd = Jerevan | Stoatsfoarm = Republik | Fläche = 29.800 | pztWoater = 4,5 | Ienwoonere = 3.215.800 | Täljier = 2006 | Munte = Dram | Muntkode = AMD | Tiedzone = +4 | Fierdai = [[21. September]] | Nationoalhymne = Mer Hayrenik | Loundkode = HRV | Auto-Känteeken = | Internet-TLD = .am | Telefonfoarwoal = 374 | }} '''Armenien''' is n Lound in n Kaukasus in [[Faanderasien]]. Ju Haudstääd is [[Jerevan]] un die Präsidänt fon ju Republik is sänt [[1998]] [[Robert Kocharian]]. == Geografie == === Loage === Armenien lait in [[Litje-Asien]] un is gans fon [[Lound]] begränsed, tou wieten do Lounde: * [[Georgien]] in dät Noude; * [[Aserbaidschan]] in dät Aaste; * [[Iran]] in dät Suude; * Ju [[Turkäi]] in dät Wääste. === Londskup === Armenien is toun grootsten Deel biergich, mäd naan eensigen Punkt unner ju 400 Meter-Lienje. Die hoochste Bierich fon dät Lound is die [[Aragats]] ap 4095 Meter. Do grootste Äien sunt ju [[Hrazdan]] un ju [[Debed]]. Armenien häd truch Ouholtjen bolde neen Buske moor. <br /><gallery caption="Armenien"> Yerevan-Cascade-30-Stadtblick-2019-gje.jpg|Yerevan Geghard-Gavit-02-Kathogike-2019-gje.jpg|Geghard Vagharshapat-St Hripsime-22-innen-2019-gje.jpg|Vagharshapat Khor Virap-Muttergotteskirche-08-2019-gje.jpg|Khor Virap Sevanavank-Apostelkirche-04-Muttergotteskirche-2019-gje.jpg|Sevanavank Yerevan-28-Kreuzstein aus Gandzak Provinz Vostan 1300 2015-2019-gje.jpg|Khatchkar </gallery> == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.armenica.org Armenisk søga] (''Ängelsk'') {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Asien]] lxpplge26ybmcwymjmu7d9youh415x3 0 3440 119699 117921 2021-02-03T17:22:52Z Samuele2002 8010 fix [[Special:LintErrors]] wikitext text/x-wiki ---- <div style="text-align: center;"><small>[[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1981]] - [[1982]] - [[1983]]</small> - '''1984''' - <small>[[1985]] - [[1986]] - [[1987]] -</small> ---- </div> {{Kalänner}} == Geböärnisse == [[Bielde:Astronaut-EVA.jpg|thumb|left|150px|McCandless mäd sin Düüsenruksäk buute dät Ruumte-Foartjuuch]] * [[7. Februoar]]: Bie'e Mission [[STS-41-B]] fon dät [[Space Shuttle]] Columbia fiert die [[Ruumtefoarer]] [[Bruce McCandless]] foar't eerste Moal n Buute-Boud-Iensät mäd aan Düüsen-Ruksäk - ne sonaamde ''[[Manned Maneuvering Unit]]'' (MMU) - truch. * [[30. April]]: Die Justizminister fon [[Kolumbien]], [[Rodrigo Lara Bonilla]], wäd in't Noude fon ju Haudstääd [[Bogotá]] truch ju Drogen-Mafia möärend. * [[30. Juni]]: [[Karl Carstens]] trät as düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] ou. * [[1. Juli]]: [[Richard von Weizsäcker]] wäd düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]]. === Nobelpriese === * foar Chemie: Robert Bruce Merrifield * foar dän Free: Desmond Tutu * foar Literatuur: Jaroslav Seifert * foar Medizin: Niels Kaj Jerne, Georges J. F. Köhler un César Milstein * foar Physik: Carlo Rubbia und Simon van der Meer * foar Wirtskaftswietenskup: Richard Stone == Bädden == * [[22. Dezember]]: [[Basshunter]], swedsken Sjunger, Produzent un DJ == Stuurwen == * [[30. April]]: [[Rodrigo Lara Bonilla]], Justizminister fon [[Kolumbien]], möärend truch ju Drogen-Mafia. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] fu1qvxdzwuxx486lyt4xn48oxhqpxek 0 3441 122986 122264 2024-01-01T22:56:06Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1980]] - [[1981]] - [[1982]]</small> - '''1983''' - <small>[[1984]] - [[1985]] - [[1986]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[25. Juni]]: [[Joint European Torus]] (JET) äärtjuuget sin eerst Plasma. * [[12. August]]: [[Manuel Noriega]] wäd die Uppermon fon dät [[Panama|panamaiske]] Militär un deermäd ''de facto'' die Diktoator fon dät Lound. * [[21. Oktober]]: Die Meeter wäd näi definierd: Dät is nuu die Wai, dän dät Lucht in Vakuum in ne Tied fon 1/299.792.458 Deel fon ne Sekunde bäätelaid. === Nobelpriese === * Chemie: [[Henry Taube]] * Free: [[Lech Wałęsa]] * Literatuur: [[William Golding]] * Medizin: [[Barbara McClintock]] * Physik: [[Subrahmanyan Chandrasekhar]] un [[William A. Fowler]] * Wirtschaftswietenskup: [[Gérard Debreu]] == Tou Waareld keemen == * [[18. Januoar]]: [[Samantha Mumba]], iriske Sjungerske un Skauspielerske * [[11. Februoar]]: [[Rafael van der Vaart]], niederloundsken Foutbaal-Spieler [[Kategorie:20. Jierhunnert]] fwqnvdete14b20cvxk2szpxhxu1hfz0 0 3442 123000 122263 2024-01-01T23:14:22Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1979]] - [[1980]] - [[1981]]</small> - '''1982''' - <small>[[1983]] - [[1984]] - [[1985]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[23. Februar]]: In Gräinlound rakt dät een Foulksoustämmenge uur ju Lidskup in ju [[Europäiske Union]], deerbie stämje twounfüüftich Prosänt foar't Uuttreeden. Gruund deer foar is foaraaln ju uurmäitige Fiskeräi truch wäästdüütske Fiskere in Gräinloundsk Woater. Ap dän [[1. Januoar]] [[1985]] trät Gräinlound uut uut ju Europäiske Union. * [[2. April]]: Troppen fon [[Argentinien]] besätte do [[Falklound-Ailounde]], Begin fon dän [[Falkloundkriech]] * [[6. Juni]]: [[Israel]] begint dän eerste [[Libanonkriech 1982|Libanonkriech]], uum ju Fernäilenge fon ju [[Palästinensiske Befräiengsorganisatsjoon|PLO]] tou roakjen. * [[14. Juni]]: In dän Falkloundkriech ferkloort ju argentiniske Armee in [[Port Stanley]] juunuur do britiske Troppen hiere Kapitulatsjoon. 9.800 argentiniske Suldoaten kuume in Kriechsfangenskup. * [[18. Juni]]: Ätter dät Ferljoosen fon dän Falkloundkriech mout die argentiniske De-facto-Präsidänt un Kriechsdrieuwer Leopoldo Galtieri sien Boantje fräimoakje. Uurgongswiese uurnimt in ju Tied fon ju Militärheerskup Brigadegeneroal [[Alfredo Oscar Saint Jean]] dät Boantje. * [[20. Juni]]: Ju britiske Regierenge ferkloort dät Eende fon dän Falkloundkriech, ätterdät do argentiniske Troppen ap do Falklound-Ailounde kapitulierd häbe un [[Suudgeorgien]] juust so as do [[Suudelke Sandwich-Ailounde]] wier in britiske Hounde sunt. *[[11. Oktober]]: Do Räste fon dät in [[1545]] fersakkede ängelske Kriechsskip [[Mary Rose]] wäide uut dän [[Solent]] buurgen un ätter [[Portsmouth]] wai broacht. * [[20. November]]: Twiske [[Hambuurich]] un [[Berlin]] wäd ju [[Buundesautoboan 24|Transit-Autoboan]] fräiroat. Ap ju [[DDR]]-Siede eepent die binnedüütske Skeeduurgong bie [[Zarrentin an dän Schaalsee]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Gilbert Arenas]], US-amerikoansken Basketbaalspieler * [[14. Januoar]]: [[Víctor Valdés]], spoansken Foutbaal-Spieler * [[18. Januoar]]: [[Joanna Newsom]], US-amerikoanske Musikerske * [[25. Januoar]]: [[Noemi]] == Stuurwen == * [[11. Februoar]]: [[Eleanor Powell]], US-amerikoanske Donserske, Sjungerske un Skauspielerske [[Kategorie:20. Jierhunnert]] ef77at3vlsnafr0ol5ncqka8z4b8ghx 0 3443 122262 118864 2023-02-26T20:30:47Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1978]] - [[1979]] - [[1980]]</small> - '''1981''' - <small>[[1982]] - [[1983]] - [[1984]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[10. Februoar]]: As eerst arabisk Stoats-Upperhaud boalt [[Anwar as-Sadat]] foar dät [[Europa-Parlemänt]] in [[Luxemburg]], hie aasket fon [[Israel]] un do [[Palästinensere]], sik juunsiedich antouärkannen. * [[12. April]]: Foar't eerste Moal stoartet een [[Space Shuttle]], näämelk ju [[Columbia (Ruumtefeer)|Columbia]]. * [[27. April]]: Die düütsk-kanadiske Neo-Nazi [[Wolfgang Droege]] wäd in [[New Orleans]] ([[USA]]) fäästnuumen, as hie sik mäd oachte uur Monljuude kloor moaked, ap een Boot mäd Woapen un een Nazi-Flaage tou gungen. Jo hääbe dän Ploan, ju Premier-Ministerske [[Eugenia Charles]] fon dän karibisken Ailound-Stoat [[Dominica]] ou tou sätten, uum dän fröieren korrupten Premier-Minister [[Patrick John]] wier in't Boantje tou brangen. Düssen failsloainen Putsk-Fersäik is as [[Operation Red Dog]] bekoand. * [[1. Moai]]: [[Heinz Nittel]], aastriekisken Politiker un Präsident fon ju ''Aastriekisk-Israeliske Sälskup'' wäd fon aan Terrorist fon ju pro-palästinensiske [[Abu-Nidal-Organisatsjoon]] doodskeeten. * [[20. Juni]]: Bie aan Twist twiske kristelke un muslimiske Ägyptere rakt dät tjoon Doode. Fieuw deerfon sunt Kristen, fjauer Muslime un aan is nit bekoand. * [[31. Juli]]: Bie dän [[Uunfaal fon ju Twin Otter FAP-205]] kuume aal do soogen Ljuude an Boud fon dän Fljooger uum't Lieuwend. Deerbie is uk die Militär-Diktoator fon [[Panama]], Generoal [[Omar Torrijos]]. Dät rakt Ljuude, do kweede, dät waas Moort truch ju [[CIA]], man deer rakt dät neen Bewiese foar. * [[29. August]]: Wilst een Sabbat-Fier stoarmje two fermoudelke Liede fon ju palästinensiske [[Abu-Nidal-Organisatsjoon]] dän [[Stääd-Tempel]] in [[Wien (Stääd)|Wien]] (dät is ju Haud-[[Synagoge]] fon ju Stääd), smiete Hondgranaten un skjoote in ju Masse. Twäin Moanskene stierwe, 21 wäide ferseerd. * [[5. September]]: Die [[Ägypten|ägyptiske]] Stoatspräsident [[Anwar as-Sadat]] rakt stromme Mäitnoamen juun islamiske Extremisten bekoand un sät dät Upperhaud fon ju [[Koptisk-orthodoxe Säärke]] in Ägypten ou. * [[15. September]]: Ägypten wiest dän Boskupper fon ju [[Sowjetunion]] un säks uur Diplomoaten uut, do bääte een Fersweerenge fon ju Regierenge fon Anwar as-Sadat stounde skällen. * [[21. September]]: [[Belize]] wäd uunouhongich fon do Briten. * [[6. Oktober]]: In Ägypten wäd Präsident Anwar as-Sadat fon politiske Juunstriedere, deerbie uk Islamisten, möärend. Vize-Präsident [[Husni Mubarak]] uurnimt dät Boantje. * [[1. November]]: Die [[Karibik|karibiske]] Ailound-Stoat [[Antigua un Barbuda]] wäd uunouhongich. * [[17. November]]: Die [[Koptisk-orthodoxe Säärke|koptisk]]e Pestoor [[Maximose Guirguis]] wäd äntfierd un betruuet, dät me him uumebrangt, wan hie nit dät [[Kristendum]] oulait un eepentelk tou dän [[Islam]] konvertiert. Hie lient ou, kricht dät Strot truchsnieden un ferblät. * [[13. Dezember]]: In dän Twist mäd Gewierkskups-Ljuude ferhonget [[Wojciech Jaruzelski]], die näie Paatäi- un Stoats-Boas in [[Polen]], in [[Warschau]] dät Kriechsgjucht. Ju Gewierkskup [[Solidarność]] ("Solidarität") wäd ferbeeden. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Rinko Kikuchi]], japoanske Skauspielerske * [[6. Januoar]]: [[Jérémie Renier]], belgisken Skauspieler * [[18. Januoar]]: [[Erschüügiin Otgonbajar]], mongoolsken Moaler * [[17. Februoar]]: [[Paris Hilton]], US-amerikoansk Foto-Modell, Sjungerske, Skauspielerske un Unnerniemerske. * [[23. Februoar]]: [[Jan Böhmermann]], düütsken [[Satire|Satiriker]], [[Heerfunk]]- un [[Wiedkieker]]-Moderator * [[11. Meerte]]: [[Matthias Schweighöfer]], düütsken Skauspieler * [[12. Juni]]: [[Nora Tschirner]], düütske Skauspielerske un Moderatorinne. * [[8. August]]: [[Roger Federer]], [[Swaits]]er Tennisspieler. * [[4. September]]: [[Beyoncé]], US-amerikoanske Sjungerske * [[26. September]]: [[Collien Ulmen-Fernandes]], düütske Wiedkieker-Moderatorinne * [[26. September]]: [[Serena Williams]], Tennis-Spielerske * [[3. Oktober]]: [[Zlatan Ibrahimović]], swedisk-bosnisken [[Foutbaal]]er * [[2. Dezember]]: [[Britney Spears]], US-amerikoanske Pop-Sjungerske == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Archibald Joseph Cronin]], britisken Dokter un Skrieuwer * [[17. Januoar]]: [[Hugo Aufderbeck]], Theologe un Biskop * [[20. Februoar]]: [[Athanasios Toutoungi]], syrisken Äärtsbiskop * [[1. Moai]]: [[Heinz Nittel]], aastriekisken Politiker un Präsident fon ju Aastriekisk-Israeliske Sälskup. * [[11. Moai]]: [[Bob Marley]], jamaikoansken [[Reggae]]-Musiker * [[20. Moai]]: [[Dositej II.]], Äärtsbiskop fon Ohrid un Mazedonien * [[23. Juni]]: [[Zarah Leander]], swediske Skauspielerske * [[31. Juli]]: Generoal [[Omar Torrijos]], Militär-Diktoator fon [[Panama]]. * [[6. Oktober]]: [[Anwar as-Sadat]], ägyptischer Stoatsmon * [[29. Oktober]]: [[Karl Joseph Leiprecht]], Biskop fon ju Diözese Rottenburg-Stuttgart * [[17. November]]: [[Maximose Guirguis]], [[Koptisk-orthodoxe Säärke|koptisken]] Pestoor. * [[22. November]]: [[Hans Adolf Krebs]], düütsk-britisken Mediziner un Biochemiker * [[14. Dezember]]: [[Paolo Mosconi]], italieensken Äärts-Biskop * [[30. Dezember]]: [[Franjo Šeper]], Äärtsbiskop fon Zagreb un Kardinoal [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 51cv9a00g23822xpxenac4yld5o22do 0 3444 122187 122120 2023-02-25T18:56:06Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1977]] - [[1978]] - [[1979]]</small> - '''1980''' - <small>[[1981]] - [[1982]] - [[1983]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[14. Januoar]]: [[Indira Gandhi]] loost [[Chaudhary Charan Singh]] as Premierminister in [[Indien]] ou, ätterdät hiere [[Indisken Nasjonoalkongräs|Kongräs-Paatäi]] in ju foaruutgeene Köär wunnen häd. * [[4. Juli]]: Ju [[Basilika fon Aparecida]] wäd truch Poabst [[Johannes Paul II.]] wäid. * [[22. September]]: Ätter aan sonaamden "Foarkriech" twiske [[Irak]] un [[Iroan]] bräkt nu die [[Eerste Gulfkriech]] in fulle Stäärkte uut: Irakiske Bumben faale ap iroanske Stääde un hunnerdduusend irakiske Suldoaten marskierje in ju oulje- un gasrieke Provinz [[Chuzestan]] ien, wier jo Ounspröäk ap staale. * [[19. Dezember]]: [[Shlomo Lewin]], Rabbiner, wäd touhoope mäd sien Ooldske Frieda Poeschke in Erlangen doodskeeten. Deeder is fermoudelk aan Neonazi uut ju gjuchts-extreme [[Wehrsportgruppe Hoffmann]]. == Tou Waareld keemen == * [[10. Januoar]]: [[Sarah Shahi]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[11. Januoar]]: [[Christian Wetklo]], düütsken Foutbaal-Spieler (in'e Doore) == Stuurwen == * [[11. Januoar]]: [[Celia Sánchez]], kuboanske Revolutsjonäärinne un Politikerske * [[14. Januoar]]: [[Rachel Fuller Brown]], US-amerikoanske Chemikerske * [[19. Dezember]]: [[Shlomo Lewin]], Rabbiner * [[24. Dezember]]: [[Karl Dönitz]], fon n eersten bit tjountwintichsten Moai 1945 Ätterfoulger fon [[Adolf Hitler]] (die sik säärm uumebroacht häd) as Uppermon fon [[Nazi-Düütsklound]]. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] kj1aer0wei61tvid35ifm097bygvpje 0 3445 122985 119076 2024-01-01T22:55:22Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1976]] - [[1977]] - [[1978]]</small> - '''1979''' - <small>[[1980]] - [[1981]] - [[1982]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == *[[1. Januoar]]: Do [[USA]] beginne een diplomoatiske Ferbiendenge mäd ju [[Foulksrepublik China]], do Ferbiendengen ätter ju [[Republik China]] ap Taiwan wäide oubreeken. * [[10. Januoar]]: Ju [[Foulksrepublik Kampuchea]] wäd gruunded, ätterdät vietnameeske Troppen do [[Roode Khmer]] fon ju Moacht ferdrieuwen hääbe. [[Heng Samrin]] fungiert as näi Stoatsupperhaud. * [[1. Februoar]]: [[Ruhollah Musavi Chomeini|Ayatollah Khomeini]] kumt ätter füüftien Jiere in't Exil wieruume ätter dän [[Iran]]. * [[11. Februar]]: Die iraniske Premierminister [[Schapur Bachtiar]] wäd ousät. Ju säks Deege eerder fon Khomeini iensätte Juunregierenge uurnimt ju Heerskup. * [[1. April]]: Ayatollah Khomeini ropt ju Islamiske Republik Iran uut. * [[1. Moai]]: [[Gräinlound]] kricht fulboodige Sälwenferwaltenge. * [[21. Juni]]: Ätter blouderge Demonstratsjoonen juun [[Patrick John]], dän korrupten Premier-Minister fon dän karibisken Ailound-Stoat [[Dominica]], wäält een Nasjonoal Noodstoundskommitee, dät Commitee for National Salvation (CNS), dän Wirtskupsminister [[Oliver J. Seraphin]] foar'n näien Premier. * [[30. Juni]]: [[Walter Scheel]] trät as [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] ou. * [[1. Juli]]: [[Karl Carstens]] wäd düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]]. * [[16. Juli]]: Die irakiske Präsidänt [[Ahmad Hasan al-Bakr]] rakt sien Boantje ou un [[Saddam Hussein]] wäd sin Ätterfoulger. * [[12. Juli]]: Do Bierichstiegere [[Reinhold Messner]] un [[Michael Dacher]] roakje sunner Suurstof-Reewen dän Top fon dän twäidhoochste Bierich fon ju Waareld, dät is die [[K2 (Bierich)|K2]] in't [[Karakorum]]. * [[31. Juli]]: In Hessen wäd mäd dän Ouloop fon dän Dai ätter eenuntrüütich Mounde loang bestounden ju kunstelk touhoopelaide Grootstääd [[Lahn (Stääd)|Lahn]] wier apdeeld. fon dän [[1. August]] oun rakt dät also wier do oolde Steede [[Gießen]] un [[Wetzlar]] juust so as do litjere Meenten, do deer bietou heerd hääbe. * [[7. Oktober]]: Ju [[Bremer Gräine Lieste]] roaket as eerste gräine Paatäi Mandoate in een Loundsparlemänt un lukt mäd fjauer Ouoardende in ju [[Bremen|bremiske]] Burgerskup ien. * [[22. Dezember]]: [[Katalonien]] un do baskiske Provinsen kriege Autonomie. Deermäd eendet amtelk die moor as tjoonjierige [[Burgerkriech in't Baskenlound]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Souad Aït Salem]], algeeriske Loangsträkken-Looperske * [[7. Februoar]]: [[Tawakkul Karman]], [[Jemen|jemenitiske]] Saitengs-Skrieuwerske, Politikerske un Moanskengjuchtsaktive, Dreegerske fon dän [[Nobelpries foar dän Free]]. * [[11. Februoar]]: [[Brandy Norwood]], US-amerikoanske Sjungerske un Skauspielerske [[Kategorie:20. Jierhunnert]] d7gffhsio8yyzsik2ycee5htlmowdt6 0 3446 122999 122186 2024-01-01T23:12:56Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1975]] - [[1976]] - [[1977]]</small> - '''1978''' - <small>[[1979]] - [[1980]] - [[1981]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[6. Januoar]]: In Frankriek äntstoant ju [[Doatenskuts]]-Behöörde ''[[Commission Nationale de l’Informatique et des Libertés]]''. * [[3. November]]: Dät Ailound [[Dominica]], dät tou do [[Litje Antillen]] in ju [[Karibik]] heert, ferkloort sik uunouhongich fon do [[Fereend Köönichriek|Briten]]. * [[8. Dezember]]: Kuute Tied ätter sien Uunouhongegaids-Ferkloorenge wäd die karibiske Ailound-Stoat [[Dominica]] Lid fon do [[Fereende Natsjoonen]] == Stuurwen == * [[14. Januoar]]: [[Kurt Gödel]], aastriekisk-US-amerikoansken Mathematiker, Philosoph un Logiker * [[11. Februoar]]: [[Charlotte von Rumohr]], düütske Moalerske un Äbtissinne [[Kategorie:20. Jierhunnert]] hfrz8bprq429ulnbw74opzhi7z9vk17 0 3447 122948 122270 2024-01-01T21:58:00Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1974]] - [[1975]] - [[1976]]</small> - '''1977''' - <small>[[1978]] - [[1979]] - [[1980]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[11. Februoar]]: [[Mengistu Haile Mariam]] wäd tjo Jiere ätter dän Putsk juun [[Haile Selassie]] amtelk Stoats-Upperhaud fon [[Äthiopien]] un Foarsitter fon dän Militär-Räid Derg. * [[7. September]]: Twiske [[Panama]] un do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] wäide do [[Torrijos-Carter-Ferdraage]] ousleeten, ätter do ju Hoohaid uur dän [[Panamakanoal]] stappenwiese fon do Fereende Stoaten oun Panama uurgunge skäl. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Esther Zimmering]], düütske Skauspielerske * [[6. Januoar]]: [[Maria Chudnovsky]], israeliske Mathematikerske * [[10. Januoar]]: [[Kathrin Kühnel]], düütske Skauspielerske * [[11. Januoar]]: [[Anni Friesinger-Postma]], düütske Sköäwelerske == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Hanns Lilje]], düütsken Theologe, Kunsthistoriker un Loundesbiskop * [[14. Januoar]]: [[Anthony Eden]], britisken Politiker, moorfäken Buute-Minister, Premierminister * [[18. Januoar]]: [[Carl Zuckmayer]], düütsken Skrieuwer [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 1c56v6kuq7kwbuyvd306avlp26whwhb 0 3448 122165 118065 2023-02-25T18:21:52Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1973]] - [[1974]] - [[1975]]</small> - '''1976''' - <small>[[1977]] - [[1978]] - [[1979]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Judith Rakers]], düütske Journalistinne un Wiedkieker-Moderatoorinne * [[14. Januoar]]: [[Benoît Joachim]], Luksembuurichsken Flitsepee-Spoartler * [[28. September]]: [[Fjodor Wladimirowitsch Jemeljanenko]], berüümd foar Kampsport ([[Sambo (Kampsportoard)|Sambo]] un [[Mixed Martial Arts|MMA]]) == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[José Gabriel Anaya y Diez de Bonilla]], mexikoansken Biskop fon Zamora [[Kategorie:20. Jierhunnert]] buaovwoag3meffvu8799vr938xzo8vo 0 3449 119996 118197 2021-08-08T21:52:00Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Heimeldinger2 Hue.jpg|thumb|right|250px|Appele fon ju Soarte "Heimeldinger"]] Die '''Heimeldinger''' is ne oolde regionoale Appelsoarte uut ju Faanderpalts un fon n Haardtrant. Hie is rood-jeel, saftich un n bitje suur. == Geskichte == Die Heimeldinger wuude al in [[Uurkunde]]n fon 1539 un 1588 as regionoale Soarte ärwäänd. Noch in't oachttienste un njuugentienste Jierhundert waas hie inne Faanderpalts un an n Haardtrant gjucht oafte tou fienden. In do lääste Jiere toachte me dan, die Heimeldinger waas uutstuurwen, bit me wier aan oankelden oolden Boom in ju Palts foont. Die "Arbeitskreis Historische Obstsorten der Pfalz" noom sik fluks ätterdät die Boom as Heimeldinger bestimmd waas Äänten un ääntede deer litje Anten mäd. Dät [[Ääntjen]] wude oaber juust noch toue gjuchte Tied däin! Kuut leeter is die oolde Boom stuurwen. Nu rakt dät ja oaber wier junge Heimeldinger-Boome, do eerste kuuden foar n Oktober [[2000]] bie n Uumewaareld-Pestoor (Bie dän Oarbaidskring oarbaided uk ne säärkelke Organisation mee) bestaald wäide. Die Heimeldinger kreech dan uk symboliske Betjuudenge, hie wuude fon dän Oarbaidskring as "Obstbaum des Jahres 2000" köärd. Däälich rakt düsse Appelsoarte uk wier in toumindest een Tuunkeräi. == Wällen == * Johann Schierenbeck: Informationsblääd ''Erhalt alter Streuobstsorten'' fon't "Dienstleistungszentrum Ländlicher Raum Rheinhessen-Nahe-Hunsrück, Rüdesheimer Str., 60-68, 55545 Bad Kreuznach" * [https://web.archive.org/web/20051025035910/http://www.umdenken.de/service/lzu-journal/heft24/lzu_24_00_a3.htm Ne Internetsiede uur n Heimeldinger as "Obstbaum des Jahres 2000", doo geskichtelke Seeken sunt deer uk beskrieuwen] * [http://www.baumschuleritthaler.de/index.php?q=historische-pfaelzer-sorten.html Beskrieuwenge fon ne Tuunkeräi, uk uur paltserske Soarten sunt deer beskrieuwen.] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] [[Kategorie:Ietelweere]] [[Kategorie:Frucht-Soarten]] jxpgwkia75cgvk8k3oxjtmqhz2a7kyw 0 3450 110623 104266 2015-04-11T14:37:20Z Magioladitis 1940 All info is kept in Wikidata, removed: {{Link FA|eo}} using [[Project:AWB|AWB]] (10900) wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocationCzechoslovakia.png|thumb|Koarte]] [[File: Czechoslovakia01.png|thumb|right]] [[File:Czechoslovakia.png|thumb|right]] Ju '''Tschechoslowakäi''' waas fon 1918 bit tou 1992 n Lound in [[Europa]]. Dät äntstuud ätter dän [[Twäide Waareldkriech]] uut n Paat fon [[Aastriek-Ungarn]]. An n 1. Januoar 1993 sunt insteede deerfon do bee Stoate [[Tschechien]] un ju [[Slowakäi]] gruunded wuuden. [[Kategorie:Historisk Lound]] 9usk0pia29ydc36xnozp66og2or9m9j 0 3451 112890 104267 2016-07-18T17:45:45Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Atlantiske Ozean]] nach [[Atlantisken Ozean]]: "die atlantiske..." man sunner bestimden Artikkel "atlantisken..." wikitext text/x-wiki Die '''Atlantiske Ozean''' is n [[Ozean|Waareldsee]] un lait twiske do Waarelddeele [[Europa]] un [[Afrikoa]] in dät Aaste un [[Amerikoa]] in dät Wääste. In dät Noude wäd die Atlantiske Ozean begränsed fon ju [[Noudpoolsee]], in dät Suude fon ju [[Suudpoolsee]]. Die Atlantiske Ozean is ju twäidgrootste Waareldsee fon de Waareld (bloot ju [[Pazifiske Ozean]] is gratter) un is uungefeer n Füüftel fon dät Gebiet fon ju Äide groot. [[Bielde:Pangea animation 03.gif|thumb|right|240px|[[Pangaea]] drift uutnunner un bildet dän Atlantiske Ozean.]] [[Kategorie:Ozean]] qbcm1s34qxkqjpdc7qcnah33gq0z71k 0 3452 113015 28106 2016-07-21T00:17:00Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Atlantisken Ozean]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Atlantisken Ozean]] bg9s8jhjucg35penso1k8cy1wvhdazq 0 3453 114052 111072 2017-02-28T14:22:22Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Image:Water_tap_in_bathroom_(01376).jpg|thumb|Ne Hond-Miskkroane]] [[Image:Tap.png|thumb|Die Mechanismus in ne Woaterkroane]] Ne '''Kroane''' (de. ''Wasserhahn'') is n Mechanismus, wiermäd ju Ströömenge fon ne [[Flüssichhaid]] of n [[Gas]] in ne [[Laitenge]] räägeld wäide kon. Wieduut do maaste Kroanen konnen ju Truchströömenge striekend räägelje twiske gans sleeten (neen Ströömenge) un fulboodich eepen (maximoale Ströömenge). Dät Räägeljen geböärt mäd ne traalende Bewäägenge, ju der uurbroacht wäd fon n [[Traalknoop]] of ne [[Heeuwelte]] ap dät [[Ouspeerventil]]. Ouhongich fon dän Typ Kroane kon dän Räägelberäk bestrieken wäide mäd aan fjoondel bit moorere Uumetraale. Kroanen do dät uut ne Laitenge loope läite, hääbe ne Tüüte, sodät n fluggen Stroal äntstoant. Wäkke Kroanen hääbe n Uutloop mäd n Skruufanslus, sodät ne tiedwiese Ferbiendenge mäd n Ferbruuker moaked wäide kon, toun Biespil truch ne [[Tuunhoose]] of een [[Gasslauch]]. Kroane do der in ju Laitenge apnuumen wäide, konnen mäd Skruuf-, Flansk- of Löödferbiendengen uutfierd weese. Dät Ouspeerventil kon ätter ferskeedene Prinzipe oarbaidje, as n Gummiring die der ap ne Boorenge drukt wäd, n Kuugel mäd n Twäärsgat, die der fertroald wäd, n Keegel die der in ne Piepe skäuwen wäd, twäin skuuwende keramiske Ringe of n Rubberslauch die der tichtkniepen wäd. Dät maast bekoand sunt wäil ju Woaterkroane, ju Gaskroane un ju Ounbäitkroane tou Gebruuk in ju Huushollenge foar Toufier fon bäätnunner [[Woater]], [[Gas]] un [[Waarmte]]. ==Soarten Kroanen== * Ju Hond-[[Miskkroane]] (Miskbatterie), ju der bestoand uut ne Kroane foar heet un een foar koold Woater, do der in ju Kroane misked wäide. * Ju [[Thermostoatkroane]] (Thermostoatventil), dät is ne Miskkroane in ju n [[Thermostoat]] dät Ferhältnis twiske woorm un koold Woater räägelt, sodät ne konstante Temperatuur biebeheelden blift. * Ju [[Ounbäitkroane]] of dät Bäitventil, wiermäd dät heete Woater ätter dän [[Radiator]] räägeld wäd. * Ju thermostoatiske [[Ounbäitkroane]], ju dät heete Woater ätter dän Radiator räägelt mäd Hälpe fon n [[Thermostoat]]. * Ju Oulätkroane ap n Radiator uum ju tou äntluftjen. * Ju Gaskroane, ju der eerste ientaid wäide mout uum ju eepentoutraalen, uum uunapsichtelk Eepenjen fon dän Gastoufuur toufoar tou kuumen. * Ju [[Kuugelkroane]], wierbie ju Ousluutenge geböärt truch n Kuugel mäd n Gat deeroane, die der in ju Truchstroom-Eepenge fertroald wäd. * Ju [[Buutenkroane]], ju der bie [[Froast]] nit stukken fjoose kon, deeruum dät dät Ouspeerventil an ju Binnersiede fon de Muure montierd is. * Ju [[Ouspeerkroane]] uum toun Biespil Oarbaiden an Laitengen foartouniemen sunner dät ganse Laitengsystem loosloope tou läiten. * Dät [[Swik]] is ne holtene Tapkroane, so as do der in Bjoorfeete ounsloain wäide. [[Kategorie:Technik]] ed6mgf3g0is4lmn20a0s0nhfgmzrya2 0 3454 114095 113843 2017-02-28T16:14:06Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bild:Mischbatterie.PNG|thumb|360px|Prinzip fon ne Miskkroane: WW = Woormwoater, KW = Kooldwoater, MW = Miskwoater]] [[Bild:Thermostatbatterie.jpg|thumb|360px|Thermostoat-Duschkroane fon ju Fa.Grohe in n Truchsnit]] '''Thermostoatkroanen''' as Dusch-, Boadewonne- of Waaskdisk[[kroane]]n reeke ne konstante Temperatuur fon dät outappede Woater, unouhongich fon ju Lufttemperatuur un fon dän Druk in do Woatertoufuurlaitengen. Ju Woormwoatertemperatuur kon bit ap ne Ouwiekenge fon aan Groad Celsius fon ju [[Räägelkring|Skältemperatuur]] konstant heelden wäide. Uut Sicherhaidsgruunde hääbe do Thermostoate an dän Ienstaalring n Speerknoop, die der ap 38&nbsp;̊C ienstoald is. Moonige Thermostoate hääbe noch ne [[Energiespoarje|Woaterknooptaste]], ju dän Truchflus ap 50 % begränset. Dät rakt deertou Sunneruutfierengen, in do ju Miskkoomer buute fon Kooldwoater uumspäild is, so dät ju Kroane fon buuten altied köil blift. In dät Binnere hääbe do Miskthermostoate n Räägelder, die der fon Miskwoater uumspäild wäd. Die Räägelder bestoant äntweeder uut [[Bimetal]]träid, ju der tou n skruuffoarmigen [[Feeder]] wikkeld wuude, of ne mäd [[Paraffin]] fälde Kapsel, n sonaamd Woaks-Dienstof-Element. Bee Räagelderoarde fiere bie Temperatuurannerengen proportionoale Laangtenannerengen uut, wierbie ju Uutfierenge mäd Bimetalträid grattere Räägelweege beskrieuwe kon. Annerje sik do Touflusbedingengen (Temperatuur, Masse), so verskuft sik die Räägelder un eepent beluukengswiese slut Slitse fon do Woorm- un Kooldwoatertoulooplaitengen. [[Kategorie:Technik]] km718sr9dv7swskjndzyebjz8s0hh09 6 3458 121350 28184 2022-08-03T06:18:06Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nl:wikipedia |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} h74b8yr9pe889rdzsry0x8wh4xjx18p 0 3459 121230 121229 2022-07-31T10:24:50Z Murma174 1663 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/Murma174|Murma174]] ([[User talk:Murma174|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:Escarbot|Escarbot]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:bimetaal.jpg|thumb|280px|Wierkenge fon Bimetal. Links ju koolde Toustand, gjuchts woorm. In do unnerste Teekengen sunt do bee Striepen annunner näided. Ju Uutsättenge un ju Beegenge sunt hier gjucht uurdrieuwen wierroat.]] [[Bielde:WPThermostat new.jpg|thumb|280px|Wooge-Thermostoat foar [[Säntroal-Bäitenge]]<br /> '''2''' = bimetallene Striepe, '''4''' = Skalter, die Ferbiendenge moaket as hie ju metallene Pänne '''5''' roaket.]] [[Bielde:2e comm.png|thumb|280px|Ju 2 Euro-Munte, uk ne Anweendenge fon Bimetal]] Die Uutdruk '''Bimetal''' wäd foar ferskeedene Seeken anwoand. Dät beträft altied Dingere, do der bestounde uut two uunglieke Metalle, do gjucht fääst mädnunner ferbuunen sunt. Ju Betjuudenge, in ju die Uutdruk ap maaste anwoand wäd, is in Metalle mäd uunglieke [[Uutdienengskoeffizient]]e, uum [[Thermostoat]]e un [[Thermometer]]e tou moakjen. Dät rakt oawers uk gans uur Anweendengen fon Bimetal, so bestounde toun Biespil [[Kringsoage]]n mäd bimetallene Sniedebleede, uum Sponkraft mäd Ounutsengsfäästegaid tou kombinierjen. ==Thermostoat un Thermometer== Ne bimetallene Striepe foar n Thermostoat bestoant uut two uunglieke apnunner walsede Stukke [[Metal]], (oafte [[Invar]] un [[Rostfräien Stäil|rostfräien Stäil]]). Disse two Materioale hääbe uunglieke [[Uutdienengskoeffizient]]e, wiertruch dät Bimetal bie [[Temperatuur]]annerengen beegjen däd: dät eene Metal dient daach stäärker uut as dät uur. Uum ne gratterer Uutwiekenge tou kriegen of ne grattere Ferstaalkraft, bruukt me ne laangere Striepe. Gewöönelk wäd ju Striepe spiroalfoarmich troald, sodät ju in ne litje Gehüüse paaset. Foar allerhound Temperatuurbewoakengsswäkke wäide Bimetalkonstruktione anwoand, as bie dän [[Thermostoat]] in n Köilskap of bie ju Bäitenge (Haitsenge). Dan wäd foarallen mäd dät Bimetal n Skalter betjoond. Um dät Effekt antouweenden in n [[Thermometer]] ([[Bimetalthermometer]]), wäd ju Uutwiekenge uurbroacht ap n Wieser, die der uur ne iendeelde Skala bewääget. Mäd Bimetal konnen aal temperatuurgeföilige Skaltere moaked wäide; Bimetal-[[Skalter]]e wäide unner uur anwoand in Startere fon [[Fluoreszenzlaampe]]n un uk as thermiske Sicherenge. Sukke Skaltere rakt et toun Biespil in [[Woatersjooder]]e, [[Stoafsuuger]]e, [[Striekiersen]]e usw. ==Bimetal un Legierenge== Ne [[Legierenge]] is wät gans uurs as n Bimetal: bie ne Legierenge sunt two Metalle mädnunner misked, wült n Bimetal bestoant uut two düütelk tou unnerskeedende Stukke uungliek Metal. [[Kategorie:Metal]] [[Kategorie:Räägeltechnik]] bsfm5m1f482hxo7fs2g8wo82t0iwht5 0 3460 114103 28200 2017-02-28T16:19:12Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki Die '''Uutdienengskoeffizient''' fon n Materioal rakt ne Mäite an ju [[Temperatuur]]ouhongegaid fon ju [[Tichte]]. Do maaste Materioalien dwo bie dät Apwoormjen [[uutdiene]] (positive Uutdienengskoeffizient); bie ne haagere Temperatuur vibrierje do [[Molekül]]e stäärker, wiertruch jo ne grattere Ruumte iennieme ([[Volumen]] sticht). Ne Uutnoame hierap is [[Woater]], dät ju grootste Tichte häd bie 4°C. Dät dient uut bie läigere un haagere Temperatuure. Uk [[Zirkonium]]wolframoat schrämpt wan dät waarmer wäd. Je beeter do Atome anunner buunen sunt, je läiger die Uutdienengskoeffizient: so sunt do Wäide foar [[Wolfram]] un [[Diamant]] gjucht läich. ==Anweendengen== *In ju [[Maskienebaukunde]] wäide [[Kamrääd|Kamreede]] ap [[Oakse]]n klämd truch dät Kamrääd aptouwoormjen, sodät dät uutdient un ju Oakse outoukeelen, sodät ju schrämpt. So konnen do Stukke gans akroat innunner paaset wäide. Un wan ju Temperatuur wier alleweegense gliek is, dan sit dät aal gans fääst klämd. *Ju Flüssegaid in n [[Thermometer]] häd n Uutdienengskoeffizient die der konstant blift mäd ju Temperatuur (Flüssegaide as [[Ethanol]] un [[Kwäksäälwer]]). Ne Temperatuur-Annerenge rakt dan ne lineare Uutdienenge fon de Flüssegaid un ju Uutdienenenge kon meeten wäide an ju Laangte fon ju Flüssegaidssuule. ===Linearen Uutdienengskoeffizient=== <math> \alpha = {1 \over L_0} {dL \over dT} </math> : ''α'' = linearen Uutdienengskoeffizient [K<sup>-1</sup>] : ''L'' = Laangte [m] : ''T'' = Temperatuur [K] Ju Eenhaid fon ''α'' is (Meter pro Meter) pro Groad [[Kelvin]]. Die ''α''-Wäid wiest also an, wofuul Meter aan Meter fon dät Materioal uutdient bie ne Temperatuuranstiech fon aan Groad Kelvin. Do Wäide in ju unnerstoundene Tabelle sunt in Mikrometer. As Biespil: N Aluminium Stoab fon aan Meter wäd bie 1 Groad Temperatuuranstiech 23,2 Mikrometer laanger. ===Volumen-Uutdienengskoeffizient=== <math> \gamma = {1 \over V_0} {\partial V \over \partial T} </math> of <math> \gamma = {1 \over \rho}{\partial \rho \over \partial T} </math> : ''γ'' = Volumen-Uutdienengskoeffizient [K<sup>-1</sup>] : ''ρ'' = Tichte [kg m<sup>-3</sup>] : ''T'' = Temperatuur [K] : ''V'' = Volumen [m<sup>3</sup>] ==Uutdienengskoeffizient fon eenige Stoffe== {| cellpadding=3 cellspacing=0 align=left border=0 align="left" |'''Linearen Uutdienengskoeffizient, α <br /> fon eenige Fäaststoffe''' | &nbsp; |- |'''Stof''' |'''α in 10<sup>-6</sup>/K bij 20̊C''' |- |[[Aluminium]], walsed |23,2 |- |[[Aluminium]], luuter |23,0 |- |[[Antimon]] |10,5 |- |[[Beryllium]] |12,3 |- |[[Beton]] |12,0 |- |[[Bronse]] |17,5 |- |[[Cadmium]] |41,0 |- |[[Chrom]] |6,2 |- |[[Konstantan]] |15,2 |- |[[Diamant]] |1,3 |- |[[Germanium]] |6,0 |- |[[Gusiersen]] |9,0 |- |[[Glääs]] (Finsterglääs) |7,6 |- |[[Glääs]] (Sodaglääs) |4,5 |- |[[Glääs]] (BK7) |7,1 |- |[[Glääs]] (Pyrex) |3,25 |- |[[Glääs]] ([[Kwartsglääs]]) |0,5 |- |[[Gould]] |14,2 |- |[[Graphit]] |2,0 |- |[[Holt]], [[Eekenholt]] |8,0 |- |[[Invar]] |1,5 |- |[[Iridium]] |6,5 |- |[[Köäkensoalt]] |40,0 |- |[[Kooper]] |16,5 |- |[[Lood]] |29,3 |- |[[Magnesium]] |26,0 |- |[[Mangan]] |23,0 |- |[[Jeelmäsk]] |18,4 |- |[[Molybdän]] |5,2 |- |[[Nikkel]] |13,0 |- |[[Platin]] |9,0 |- |[[Polyamid]] ([[Nylon]]) |120,0 |- |[[Polymethylmethacryloat]] (PMMA) |85,0 |- |[[Polyurethoanschuum]] (PUR) |50,0 |- |[[Polyvinylchlorid]] (PVC) |80,0 |- |[[Potslain]] |3,0 |- |[[Rostfräi Stäil]] |16,0 |- |[[Stäil]] |12,0 |- |[[Tin]] |26,7 |- |[[Titan (Element)|Titan]] |10,8 |- |[[Wolfram]] |4,5 |- |[[Iersen]] |12,2 |- |[[Säälwer]] |19,5 |- |[[Zink]] |36,0 |} {| cellpadding=3 cellspacing=0 align=center border=0 colspan="2" align="left" |'''Volumen-Uutdienengskoeffizient, γ <br /> fon eenige Flüssichkaide''' | &nbsp; |- |'''Stoaf''' |'''γ in 10<sup>-3</sup>/K bij 20̊C''' |- |[[Alkohol]] ([[Ethanol]]) |1,10 |- |[[Azeton]] (Propanon) |1,43 |- |[[Benzin]] |1,06 |- |[[Benzol]] |1,23 |- |[[Chloroform]] (Trichlormethan) |1,28 |- |[[Ääteksüüre]] |1,07 |- |[[Diethylether|Ether]] |1,62 |- |[[Kwäksäälwer]] |0,18 |- |[[Glyzerin]] (Propantriol) |0,49 |- |[[Methanol]] |1,10 |- |[[Paraffin]] |0,76 |- |[[Kerosin|Petroleum]] |0,96 |- |[[Terpentin]] |1,00 |- |[[Tetrachlormethan]] |1,22 |- |[[Toluen]] |1,11 |- |[[Woater]] |0,21 |} [[Kategorie:Stofoainskup]] 43yfqqja2slkzqetu5x14pdk14ojln6 0 3461 115468 107748 2018-01-09T18:20:54Z Wwikix 8153 - wikitext text/x-wiki [[Bielde:Land_ocean_ice_2048.jpg|thumb|right|350px|Ferhooldnis fon Lound, Ozean un Ies]] [[File:World oceans map mollweide de.png|thumb|right|350px|Do Ozeane]] N '''Ozean''' (fon’t [[Griechisk|Griechiske]]: ὠκεανός „Okeanos“, n ooldgriechisken God) is ne gewaltich groote, touhoopehongjende Woaterflakte twiske do [[Waarelddeele]] un kon moorere (litje) [[See|Seen]] uumfoatje. Do Ozeane un Seen nieme uungefeer twäin Träädel fon ju Äidbupperkaante ien, bloot n Träädel is bedäkt mäd [[Lound]]. Siet [[2004]] do Gränsen fon n suudelken Ozean fäästlaid sunt truch ju [[Internationoale Hydrografiske Organisation]] wäide fieuw Ozeane ünnerskat, tou wieten: * [[Pazifiske Ozean]], * [[Atlantiske Ozean]] * [[Indiske Ozean]] * [[Suudelke Ozean]] ([[Antarktiske Ozean]]) * [[Noudelke Iessee]] [[Kategorie:Ozean| ]] r6pjg4h8gpzdob5c5hjw5np3wqd8vp4 14 3462 115469 106347 2018-01-09T18:21:08Z Wwikix 8153 - wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Woater]] rsvjjrbzw1wmpzg6m6edi9zzhgufnvo 0 3463 112888 104271 2016-07-18T17:44:44Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Pazifiske Ozean]] nach [[Pazifisken Ozean]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung: "die pazifiske" man sunner bestimden Artikkel "pazifisken" wikitext text/x-wiki Die '''Pazifiske Ozean''' is ne [[Ozean|Waareldsee]] un lait twiske do [[Waarelddeele]] [[Noudamerikoa]] un [[Suudamerikoa]] in dät Aaste un [[Oseanien]] un [[Asien]] in dät Wääste. Die Pazifiske Ozean is ju grootste Waareldsee fon de Waareld. [[Kategorie:Ozean]] oj1hz8i2c3efiy6efioyghbhbnjfl8m 14 3464 28349 2010-01-17T15:08:05Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Stofoainskuppe“ wikitext text/x-wiki Stofoainskuppe ix6z7lgit1ai1tg56uekoczgpkkyj1f 0 3467 28396 2010-01-18T17:39:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woaterhanne]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woaterhanne]] lz6btgrpwijvx310a5sv8owzksr4lwq 0 3468 28397 2010-01-18T17:39:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woaterhanne]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woaterhanne]] lz6btgrpwijvx310a5sv8owzksr4lwq 0 3469 121608 121607 2022-08-15T05:21:40Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki Mäd '''Umlaut'''<ref>Die Uutdruk ''Umlaut'' of ''umlaut'' wäd internationoal in ju Sproakkunde benutsed un is deeruum hier so uk biebeheelden.</ref> beteekent me ju Annerenge fon n Luud truch Ienfloud fon n uur Luud, oafte in dätsälge Woud. Ap Düütsk wäd die Umlaut maast ounroat mäd dät Teeken <code>'''¨'''</code> (Umlautteeken) buppe ju Bouksteeuwe. In dät Seelterske häd die Umlaut uk wierked, man do ‘Umlautprodukte’ sunt deer uurs as ap Düütsk un wäide deeruum oafte nit mäd Umlautteeken ounroat. Ap ju uur Siede bruuke wie ap Seeltersk dät Umlautteeken foar besunnere Luude, do der nit truch Umlaut äntsteen sunt. == Umlaut in dät Düütske == In dät Ooldgermaniske eendeden de Woude oafte ap fulle Vokoale, as ''-i'' un ''-u''. Do hieden al fluks Ienfloud ap dät ganse Woud. In dät [[Gotisk]]e (Got.) sjucht me deerfon al litje Anfange, man in dät Ooldhoochdüütske (Ohd.) hied sik die Ienfloud fon dät ''-i'' (''-j'') al wied truchsät, wieruum me deer fon ''i''-Umlaut spräkt. In dät Ohd. fint sik t.B. ''gast, gesti'', nhd. ’Gast, Gäste’. Deerbie mai dät düütelk weese, dät dät ''e'' (''ä'') in ju Uutsproake twiske dät ''a'' (Tunge läich) un ''i'' (Tunge hooch) lait. Dätsälge rakt et bie uur Vokoale: ''Dorf - Dörfer, Wurst - Würste'' un mäd loange Luude: ''Rad - Räder, Not - Nöte, Kuh - Kühe'' un sogoar mäd Twieluude ''Braut - Bräute''. Sowät fint sik uk bie Tiedwoude, t.B. bie Konjunktiv ''wir würden'' ieuwenske Indikativ ''wir wurden''. Deer stamt die Umlaut fon dät ''i'', wät sik noch fint in dän ahd. Konjunkiv ''wurdim''. Äänelks rakt dät bie ''füllen'' (got. ''fulljan'') ieuwenske ''voll'' un bie ''jünger'' ieuwenske ''jung''. == Fräisken Umlaut. == Deer dät Fräiske al eer moorere Annerengen ([[Vokoalheeuwenge]], [[Assibilation]]) unnergeen, häd die Umlaut in dät Fräiske uurs uutwierked as in dät Hoochdüütske. Deertou wuuden wäkke Resultoate truch ju [[Äntruundenge]] beienflouded. Wäil deeruum tou ju Tied fon dät Aptreeden fon dän Umlaut do fulle Eendvokoale in dät Ooldfräiske uk in n Eentaal bewoard blieuwen wieren, wuud uk oafte die Eentaal fon dän Umlaut griepen. === Biespiele === :ä < germ. ''u'' + ''i'' -Umlaut, t.B. ''Bält'' Haufen, ''tän'' dünn, ''fälle'' 'füllen'.<br /> :ee < germ. ''au'' + ''i'' -Umlaut, t.B. ''leeuwe'' glauben, ''heere'' hören, ''steete'' stößen, ''skeen'' schön.<br /> :ee < afr. ''æ'' < germ. ''a'' foar ''nd, mb, ld'' + ''i'' -Umlaut, t.B. ''Beend'' Band, ''keeme'' kämmen, ''Keelde'' Kälte.<br /> :ee < germ. ''u'' + ''i'' -Umlaut, t.B. ''Eeuwel'' Übel, ''eepen'' offen.<br /> :ai < germ. a + Nasoal foar Spirans unner Ienwierkenge fon i-Umlaut: ''Gäise'' Gänse.<br /> :äi < germ. î, t.B. ''träi'' drei, ''säie'' nähen, ''Fäind'' Feind.<br /> :äi < germ. ô + i -Umlaut, t.B. ''fäile'' fühlen, ''gräin'' grün.<br /> :äi < germ. û + i -Umlaut, t.B. ''Häid'' Haut, ''läide'' läuten.<br /> :äuw < oold e (< germ. u mäd i -Umlaut) + w, t.B. ''skäuwen'' geschoben, ''stäuwen'' gestoben; uk ''häuw'' hieb.<br /> :ju < germ. i mäd u-, w-Umlaut, t.B. ''sjunge'' singen, ''stjunke'' stinken, ''tjuk'' dick.<br /> == Skienboaren Umlaut == Truch [[Vokoaldienenge]] in eepene Silwe äntstuuden Poore as: :''Blääd'' - ''Bleede'' (‘Blatt, Blätter’) :''Lot'' - ''Loote'' (‘Los, Lose’). Deerbie häd also Umlaut neen direkte Rulle spield.<br /> Bloot bie :''Fout - Fäite'' ('Fuss, Füsse') honnelt sik dät bie ''Fäite'' uum ächten Umlaut, die der bie dän Eentaal ''Fout'' truch Systemtwong ([[Analogie]]) unnerdrukt wuuden is (Siebs 1347). == Literatuur == * Salmons, Joseph C., ''What Old Frisian Can Tell Us about the History of "i"-Umlaut across West Germanic'' (2007) - In: Advances in Old Frisian philology S. 367-378. * Versloot, A., ''Vergleichende Aspekte friesischer Lautgeschichte'', in: H.H. Munske (red.) Handbuch des Friesischen/Handbook of Frisian Studies, Tübingen, pp. 767-775. (2001) * Theodor Siebs, ''Geschichte der friesischen Sprache'', [http://www.archive.org/details/grundrissderger01pauluoft Paul's Grundriss d. germ. Phil. I. 2 Aufl., S. XIV-XV, 1152-1464], (1901), besunners S.1383-1391. == Sjuch uk == <references /> * [[Luudgeskichte]] [[Kategorie:Sproakkunde]] j2jt3i2q2gpsakjd5u6nbz1lyiwohqp 0 3470 104280 84944 2013-03-08T15:03:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q754984]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''historiske Luudleere''' befoatet sik deermäd, wo do Luude sik in ju Geschichte fon ju Sproake äntwikkeld hääbe un wo do in früünde Sproaken touhoopehongje. * [[Umlaut]] * [[Luudgeschichte]] {{stump}} ej1fa2q1rxak8be35w7e7c4djwwxjbo 0 3471 118612 104282 2019-09-15T15:46:44Z Holder 732 wikitext text/x-wiki '''Froamdwoude''' sunt Woude, do uut uur Sproaken uurnuumen wuuden sunt. Dät Froamdwoud is beträffend [[Luudstand]], [[Betoonenge]], [[Flexion]] un [[Woudbildenge]] ju Sielsproake maast so min ounpaased, dät dät (in n Juunsats tou dät integrierde [[Leenwoud]]) oafte as 'froamd' fäild wäd. Twiske Froamdwoude un Leenwoude rakt dät nit immer ne skäärpe Skeedenge. Ap Seeltersk beläite wie Froamdwoude in hiere oaine Skrieuwenge as ap Düütsk (of uurs ne Uursproangssproake), also z. B. ''Flexion, Cowboy, Eukalyptus, Thermometer, Physik, Ökonomie, Szene, Ozean''. Dät is ougesäin fon Paate do ap Seeltersk annerd wäide, also ''flektier'''je''', ozean'''isk''''', usw. {{Toalstump}} [[Kategorie:Sproakkunde]] jdqxkqn17g8alwqp1lne456tlj00g96 0 3472 117790 105936 2018-12-05T08:18:59Z Renamed user 23o2iqy4ewqoiudh 6485 wikitext text/x-wiki Ju '''Silwe''' (v. lat.: ''syllaba'', griech.: ''συλλαβή'' „Touhoopefoatenge“, hier fon Luude of Phoneme) is n [[Grammatik|grammatisken]] beluukengswiese [[Sproakwietenskup|linguistisken]] Begriep, die der ne Eenhaid uut aan of moorere apnunnerfoulgjende Luude ([[Phonem]]e) beteekent, do sik in aan Toach uutspreeke läite (Spreekeenhaid). Ju staalt ju litste [[Luud]]gruppe in dän natüürelke Spreekflus deer. Ju is ne [[phonetisk]]e un neen Sineenhaid. Dät betjut, dät ju Iendeelenge in Silwen oafte nit mäd ju Iendeelenge in betjuudengsdreegende Eenhaide ([[Morphem]]e) uureenstimt. Uk wan in dät Düütske un uk in dät Seelterske oafte die Iendruk äntstoant, dät dät Morphemscheed mäd dät Silwenscheed uureenstimt, is dät nit die Fal, deer ne Silwe ne oaine inhärente Struktuur besit. So lät ''Huunde'' sik ferdeele in do Silwen ''Huun'' un ''de'', wier do Morpheme sik ferdeele as ''Huund-e'' (nämmelk dät Woud ''Huund'' un die Moortaaluutgong ''-e''). Mongs wäide Morpheme uk as 'Sproaksilwen' beteekend un dan ju hier beschrieuwene Silwe tou Ferdüüdelkenge as 'Spreeksilwe'. Deerieuwensk wäd mongs uk ne 'Schrieuwsilwe' definierd. == Eepene un sleetene Silwen == Me unnerschat 'eepene' un 'sleetene' Silwen. Ne eepene Silwe eendet ap n Luud of Vokoal, t.B. ''Duu'' in ''Duu-we'', ''slee'' in ''slee-ten'', ''de'' in ''Huun-de''. Ne sleetene Silwe eendet ap n Meeluud of Konsonant, t.B. ''Huun'' in ''Huun-de'', ''Kat'' in ''Kat-te'', ''Kon'' un ''nant'' in ''Konsonant'', ''pen'' in ''ee-pen''. == Betoonde un uunbetoonde Silwen == Ap Seeltersk (un uk ap Düütsk) is maasttied ju eerste Silwe in n Woud [[Betoonenge|betoond*]], also ''‘Mee'' un ''‘Huun'' in ''‘Mee-luud'', ''‘Huun-de''. Do uur Silwen (hier ''luud'', ''de'') sunt uunbetoond. In Touhoopestoalde Woude konnen moorere Silwen betoond weese, as in ''‘Moortaal’uutgong'', wierbie dan ''‘Moor'' die 'Haudtoon' häd un ''‘uut'' die 'Ieuwensketoon'. In Froamdwoude kon uk ju eerste Silwe uunbetoond weese, as ''Gram'' in ''Gram-‘ma-tik'', ''Kon'' in ''Konso’nant'', wier dan do Silwen ''‘ma'' un ''‘nant'' betoond sunt.<br /> <small>*) Ju Betoonenge wäd ounroat fon n '''‘''' (Akzentteeken) foar ju betoonde Silwe.(</small> [[Kategorie:Sproakkunde]] trbo1wbl2kvrkbzbp7c9xjxwo26s1n5 0 3473 111117 105937 2015-08-31T13:41:47Z Wolverène 5883 typo wikitext text/x-wiki Ju '''Phonetik''', ieuwenske ju [[Phonologie]] n Deelgebiet fon ju [[Luudleere]], unnersäkt doo Ienfloude, do der bie ju Bildenge fon n Luud ne Rulle spielje. == Sjuch uk == * [[Assimilation (Phonetik)]] * [[Artikulation (Phonetik)]] [[Kategorie:Sproakwietenskup]] ixd0oru7ntub86scfevzpc8e6ypi8ts 10 3474 107042 58784 2013-04-16T08:10:50Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11143318]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Do [[Petronas-Toudene]] in [[Malaysia]] juun Noacht. |02=[[Antarktis]] |03=Koarte fon [[Kalifornien]] as Ailound, ca. 1650 |04=Klokke fon [[Chersones]] ap dän Krim |05=Junge Muslimin in ju [[Thar-Wüüste]] ticht bie [[Jaisalmer]], [[Indien]] |06=Polarlucht |07=Äntwikkelengenstadien fon [[Nektariene]] |08=Iensnäide Boome ap dän [[Brocken]], Düütsklound |09=N rooden [[Appel]] |10=(düütsk ''[[:de:Türkenbund-Lilie|Türkenbund-Lilie]]''), ''Lilium martagon'' |11=(''Amelanchier alnifolia'') |12=(''Bradypus variegatus'', düütsk [[:de:Braunkehl-Faultier|Bruunkääle-Fuuldiert]]) |13=Flöörich [[Look]] (''Allium schoenoprasusum'') in [[Estlound]] |14=[[Huuskanienken]] ([[:de:Hauskaninchen]]) |15=Donserske fon dät klassiske Ballett |16=[[Europäiske Wieldkat]] (düütsk [[:de:Europäische Wildkatze|Europäische Wildkatze]], ''Felis silvestris silvestris'') |17=[[Moasieme]] (''Bombus'') |18=[[Blaumeeske]] (''Parus caeruleus'') |19=Junge ruske Wuchtere foar n traditionel Holthuus uum 1910 |20=Hökkerswoan (''Cygnus olor'') mäd njuugen Junge |21=[[Sunnebloume (Helianthus)|Sunnebloume]] (''Helianthus annuus'') |22=[[:de:Blütenstand|Blöitenstand]] fon ju Oard [[Orychophragmus violaceus]] (syn.: ''Raphanus violaceus'') |23=Bleedere fon (''Ginkgo biloba'') in Häärstfaawe |24=[[Oadebar]] un Wucht in [[:de:Luisenpark|Luisenpark]], [[Mannheim]] ([[Düütsklound]]) |25=[[Tuffelke]] (''Solanum tuberosum'') |26=''Hypericum calycinum'' |27=Skeene Kristalle fon [[Chrom]] |28=[[Eurasiatisken Luchs]] (''Lynx lynx'') |29=Animation fon n Kjuusgelenk |30=''[[:commons:Papilio palinurus|Papilio palinurus]]'' |31=N poor Flamingos (Phoenicoparrus jamesi) |32=Appelsienen |33=[[Wiendmäälne]]n in [[Spanien]] |34=[[Plasmalampe]] |35=Muzeum foar Farmacie in [[Krakau]], [[Polen]] |36=Kerzerho-Gruppierenge fon Megalithen, in Erdeven ticht bie Carnac (Morbihan, [[Bretagne]], [[Frankriek]]) |37=[[Soaltrouk]] (''Corvus cornix'') |38=Weißensee in Kärnten, [[Aastriek]], ticht bie [[Villach]] |39=[[:de:Oryxweber|Oryxweber]] (''[[:commons:Euplectes_orix|Euplectes orix]]'') |40=Anatomie fon ju [[:de:Gemeine Stechmücke|Gemeene Steetmääge]] (''[[:commons:Culex pipiens|Culex pipiens]]'') |41=Sojuz TMA-17 loundet in de Naite fon ju Stääd Dschezkazgan, in [[Kasachstan]], Midwiek, dän 2. Juni 2010 |42=Een [[Äidpudde]] (''Bufo bufo'') |43=[[Fluorit]]kristalle (blau) mäd Pyrit (goulden) |44=Ferskeedene [[Seeanemone]]n |45=[[Józef Piłsudski]], die Befräier [[Polen]]s, 1918. |46=[[:en:Heliotropium curassavium]] (''Heliotropium curassavicum'') |47=Skeen [[Zink]] (99.995 %) – links n kristallin Fragment fon n Barren – gjuchts n sublimierten Dendrit – foare links n 1 cm³ grooten Zinkdoobel toun Fergliek |48=[[:de:Weiße Seerose|Wiete Poapske]] (''Nymphaea alba''), in [[Duisburg]], [[Noudrhien-Wäästfoalen]] |49=[[Tuunkjuuspinne]] (''Araneus diadematus'') |50=Winter ap dän [[Shipkapass]] in [[Bulgarien]] |51=Panorama fon ju Buurich in [[Malbork]], in [[Polen]] |52=[[Roodfoaks]] (''Vulpes vulpes'') |53=Fjuurwierk bie ju Hoawenbrääch un dät Operahuus fon [[Sydney]], Ooldjiersäiwend 2007/08. }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2011}} </noinclude> 2tyapar3lb8khb4qx7af9jft1uasxdz 4 3475 107025 84534 2013-04-15T04:33:08Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2011}} g43mgnhh6fzxek2molmeuega44a05n8 0 3476 104288 93861 2013-03-08T15:04:44Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 97 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11399]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Rockmusik''' is die groote Begriff foar [[Musik]]gjuchten, doo sik kuut foar [[1970]] uut ne Miskenge fon uur Musikgjuchten as t.B. [[Beatmusik]], [[Blues]] un [[Rock'n'Roll]] äntwikkeld häbe. == Geskichte == Ju Rockmusik is äntsteen ut dän Rock ’n’ Roll, die in do leete füüftiger un äddere säkstiger Jiere sien Tied hiede. Bekoande Fertreeder fon dän Rock ‘n’ Roll sunt Bill Haley, Elvis Presley, Buddy Holly, Chuck Berry un James Brown. Dissen Rock 'n' Roll wuude inne säkstiger Jiere in Änglound ferannert, foarallen fon do Beatles un do Rolling Stones. Dät Musikblääd Rolling Stone beteekent dän Titel "(I can't get no) Satisfaction" ut dät Jier 1965 fon do Rolling Stones as ännelke Gebuurtsuure fon dän Rock. Die Rock goolt, as ju maaste näie Musik, as ansteetich. Ju luude, obszöne Musik, do longhierige, käke Protagonisten wieren n Skandaal foar ju oolde Sälskup. In n twäiden Haaldeel fon do Säkstiger begeen dan di Apstiech fon so bekoande Bands as Led Zeppelin, The Jimi Hendrix Experience, Deep Purple un Cream. Sied Midde fon do Säkstiger Jiere äntstuude ju Hippie-Bewäägenge, ju deer ääng mäd dän Rock ferbuunen waas. Juun do freedelke Hippies rakt dät sietdäm uk do gewaldkloore Rockere, foar allen do Hells Angels, do dät Ounsjoon fon ju Rockkultuur masse Skoad däin hebbe. An t Eende fon do säkstiger roat dät aal masse bekoande Rockmusikere, do mäd hiere groote Unnerskeede die Uursproang fon do fuulen unnerskeedelken Genres fon ju Rockmusik in ju lätere Tied wieren. In do Soogentiger Jiere spaltete sik ju Rockmusik in two Haudgjuchten: Ap een Siede ju kunstleriske Gjuchte, ut ju leeter ju Popmusik äntstuud, un ap ju uur Siede ju rebelliske Gjuchte deerunner die Metal, die Punk un die Hard Rock. Buute dät bigon in do Soogentiger di Uuttuusk twiske Rock, Jazz, Reggae un Soul. In do Tachentiger roat dät n gewaltigen kommerzielle Ärfoulch for do so namten "Pop-Metal-Bands", die man gau skromp un ferswoont. Dät waas aan Gruund wieruum fon do an di Unnerskeed twiske Rock un Pop bisunners bitont wuude, foar aalen fon ju Independent-Szene, ju sik as Ätterfoulger fon dän Punk sach un leeter in ju Alternative-Szene apgeen is. Mäd dän Heavy Metal hied uk n ursen Twiech siene Hoochtied, uut dän fuule Gjuchten äntwickkelt häbe. Tou Bigin fon do njuugentiger Jiere roat dät mäd dän Grunge noch wier ne Bewewäägenge do sik mäd hier eenfachere Musik juun do digitaale Experimente in do foarigen Jiere wändete. Do bekoandesten Vertretere sunt Nirvana, Pearl Jam, Sondgarden un do Smashing Pumpkins. Ätter dän Dood fon dän Nirvana-Sjunger [[Kurt Cobain]] fersoank di Grunge gau wier inne Unnergruund. Däälich rakt dät een groote Retro-Wälle, mäd Bands un Sjungere, do sik ap ju Musik uute Säkstiger Jiere biluuke. [[Kategorie:Musik]] d6zvtkwrlh406ifx6ch59y5g85gw1bd 0 3477 122444 119887 2023-03-25T12:27:57Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bibel-1.jpg|thumb|Ju Biebel]] Ju '''Biebel''' is dät [[Hillich Bouk|hälge Bouk]] fon do [[Kristendum|Kristen]]. Dät Woud 'Biebel' stamt fon dät [[Griechisk]]e Woud βιβλια ''biblia'' (Bouke), wät n Moortaal is fon βιβλιον ''biblion'' (wät uursproangelk ''litje [[Papyrus]]'' betjut un leeter bruukt wuude as Beteekenge fon ''een [[Bouk]]''). Et rakt also nit een Biebel, man ferskeedene Bouke, do fon do Kristen kanonisiert wuuden sunt. == Apbau == Ju Biebel änthoalt two ferskeedene Samlengen fon Texte: :'''1.''' Dät [[Oolde Tästamänt]] (OT), uk wäil ju [[Hebräiske Biebel]] of [[Tenach]] naamd. Ju wuud skrieuwen uur ne Periode fon fuul Jierhunnerte, toun grootsten Deel ap [[Hebräisk]] mäd n poor Steeden ap [[Aramäisk]]. ::Dät fertält fon ju [[Skäppenge]] un fon do [[Do eerste Moanskene|eerste Moanskene]]. Fääre honnelt sik dät foarallen uum ju Geskichte un ju [[Religion]] fon do [[Juuden]]. Uk do [[Psoolme]] sunt deeroun apnuumen. :'''2.''' Dät [[Näie Tästamänt]] (NT), skrieuwen in dät eerste (un ätter wäkkene toun Deel in dät twäide) Jierhunnert ätter Christus, in deeges [[Griechisk]] ([[Koinè|Koinè-Griechisk]]). ::Dät beskrift Doate un Woude fon [[Jesus]], die ätter dät Kristendum un dät Näie Tästamänt die [[Messias]] (die [[Christus]]) un die Stifter fon dät Kristendum is. Fääre stounde ju äddere Geskichte fon do eerste kristelke Gemeenskuppe un ju Leere un do Preetjene fon do [[Apostel]]e deeroun beskrieuwen. Dät Näie Tästamänt bildet deermäd ju wichtichste Gruundloage fon dän [[Kristendum|kristelke Gloowe]]. Binne dän Gloowe wäd buute dän Biebeltext fon dät [[Oolde Tästamänt]] uk die fon dät Näie Tästamänt betrachted as ''dät Woud fon God'' == Dät Näie Testamänt == [[Bielde:Seelter Biebel.JPG|thumb|Ne Siede uut ju seelter Biebel.]] === Apbau ap Seeltersk === Hier foulget dän Apbau fon ju seelterfräiske Biebel (Näie Testamänt): :* '''Dät Evangelium ätter''': Matthäus -- Markus -- Lukas -- Johannes :* '''Do Däide fon do Apostele''' :* '''Do Paulusbräive''': Die Bräif an do Romere -- Die twäide Bräif an do Kotinther -- Die Bräif an do Galater -- Die Bräif an do Epheser -- Die Bräif an do Philipper -- Die Bräif an do Kolosser -- Die eerste Bräif an do Thessalonicher -- Die twäide Bräif an do Thessalonicher :* '''Do Pastoralbräive''': Die eerste Bräif an Timotheus -- Die twäide Bräif an Timotheus -- Die Bräif an Titus -- Die Bräif an Philemon -- Die Bräif an do Hebräer :* '''Do Kathoolske Bräive''': Die Bräif fon dän Jakobus -- Die eerste Bräif fon dän Petrus -- Die twäide Bräif fon dän Petrus -- Die eerste Bräif fon dän Johannes -- Die twäide Bräif fon dän Johannes -- Die träde Bräif fon dän Johannes -- Die Bräif fon dän Judas :* '''Ju Epenberenge fon dän Johannes''' :* '''Do Psoolme''' === Biebelkanon Näie Testamänt === In dät NT rakt et 27 Bouke. Bolde aal do Skrifte wieren fon do doomoalige Kristen anärkand as dät gultige Deel fon dän Biebelkanon. Jo wäide däälich in bienai aal do kristelke Konfessionen bruukt. Do fjauer Evangelien, do Däide fon do Apostele, do Paulusbräive, do Pastoralbräive, un die eerste Bräif fon dän Johannes wieren silläärge nit striedich. Foar n Deel antwiewelt, man daach anärkand sunt do naiste oachte Bouke: [[Bielde:BiblenCh ubt.jpeg|thumb|Ju Biebel fon Christians III. fon Dänemark, Kopenhagen, 1550. Ju eerste däniske Uursättenge wuude 3000 moal pränted.]] * Die Bräif an do Hebräer, * die Bräif fon dän Jakobus, * die eerste un twäide Bräif fon dän Petrus (an dän eerste wuude nit oafte twiewelt, an dän twäide oafters), * die twäide un träde Bräif fon dän Johannes, * die Bräif fon dän Judas un * ju Epenberenge fon dän Johannes (silläärge nit striedich in dät Wääste, man in dät Aaste) Foar n Deel anärkand, man nit apnuumen in dät NT sunt: * Die eerste un twäide Clemensbräif, * Ju Didache * Die Barnabasbräif, * Die Hirte fon dän Hermas, * Dät Hebräerevangelium, * ju Epenberenge fon dän Petrus. == Fräiske Uursättengen == Deer sunt ferskeedene Psoolme in et [[Ooldfräisk]] uurlääwerd, man ju eerste fräiske Uursättenge wuude eerst in dät 19. Jierhunnert moaked. Die Koaster [[Peter Michael Clemens]] (1804-1870) uut Morsum sätte dät Näie Testamänt un do Psoolme uur in dät Noudfräisk fon dät Ailound [[Sylt]]. Ju Biebeluursättenge fon Clemens jäild as ju eerste fräiske Uursättenge fon ju Biebel. 1943 ärskiende ju eerste wäästfräiske Uursättenge fon ju Biebel (Oolde un Näie Testamänt). In dän Kriech moakede Drukkeräi Jongbloed uut Ljouwert ju Uursättenge muugelk. Foar Kriechsbegin waas ju Drukkeräi aal begon mäd dät Papier tou sammeljen, man dät Papier fon ju sonaamde ''[[Geart Aeilco Wumkes|Wumkes]] Biebel'' waas nit dät bääste Papier wät do fiende kuuden. Ju Biebel hiede n Aploage fon 5000, un do wieren in aan Dai uutferkoopt. Chefredakteur foar ju Wumkes Biebel waas [[Eeltsje Boates Folkertsma]]. 1978 ärskiende ne fernäide Uursättenge, ju ''Nije Fryske Bibeloersetting'' (NFBO). Ju lääste wäästfräiske Uursättenge wuude 2008 hääruutbroacht. Ju seelterfräiske Uursättenge fon dät NT un do Psoolme - eerstmoals ärskiend in 2003 - wuude uursät fon [[Marron Curtis Fort]]. Ju Gruundloage foar disse Uursättenge is ju modärne seelterfräiske Toal. Uungefeer 98 % fon dät Näie Testamänt uumfoatet seelter Woude, do uur 2 % wuude mäd ooldfräiske un wäästfräiske Woude uursät, uumdät dät nit aaltied een seelter Woud roate. Gruund foar dät bruuken fon ooldfräiske un wäästfräiske Woude, in dän Luud anpaased an dät Seelterske, waas uum dän fräisken Karakter fon ju Uursättenge tou bewoarjen. Deeruume wäd ju Uursättenge ne Uursättenge in ju aasterlauwersfräiske Uurtoal naamd. In Fort sien Woudebouk (2015) wäd bie sukke Woude ounroat, wierhäär jo stamme. So [afrs. ''bera''] bie '''bere''' 'gebären'. == Ferbiendenge ätter Buuten == * Ju seelter Biebeluursättenge: [http://oops.uni-oldenburg.de/frontdoor.php?source_opus=653 Dät Näie Tästamänt un do Psoolme.] * [https://web.archive.org/web/20110623112357/http://www.ntcanon.org/ The Development of the Canon of the New Testament (Ängelsk)] [[Kategorie:Biebel| ]] [[Kategorie:Kristendum]] [[Kategorie:Religion]] lxrfgpyq57piilj90dcsv5v2wltslw4 14 3478 28508 2010-01-20T20:43:43Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Räägeltechnik [[Kategorie:Technik]]“ wikitext text/x-wiki Räägeltechnik [[Kategorie:Technik]] no8tc7dghlgzl530yhwh5uyu7l0xdkf 0 3479 104270 101536 2013-03-08T15:01:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 18 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q545129]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Mensch ärger dich nicht 006.jpg|thumb|250px|Dät Spielbrääd fon Moanske äärgje die nit]] '''Moanske äärgje die nit''' (fon Düütsk '''Mensch ärgere Dich nicht'''; ängelsk: ''Ludo'') is n [[Bräädspil]] foar twäin bit säks Spielere. Die Uursproang fon dät Spil lait in [[Indien]]. Ne fereenfachte Version fon dät traditionelle indiske Spil [[Pachisi]] wuud [[1896]] unner dän Noome Ludo in [[Groot-Britannien]] uutbroacht. == Spielräägele == Bie dit Spil häd älke Spieler fjauer [[Spielsteen]]e, do ne Runde uur dät Brääd moakje mouten uum sicher een fon do Eendfäilde tou beloangjen. Wan n Steen eenmoal ap Eende is, kon er nit moor fersät wäide. Wäl dät ap eerste mäd aal Steene glukket, häd dät Spil wonnen. Älke Spieler häd Steene fon n uur Faawe, n oain Startfäild (S) un n oain Eendfäild (ju faawige Riege fon fjauer), wier Steene fon uur Spielere nit kuume duuren. Dät Brääd häd two Sieden, een foar hööchstens fjauere Spielere un een foar hööchstens säks Spielere. Do Spielere smiete ätter de Riege mäd n [[Doobel]] un mouten aan Steen gjuchtsuume uur ju Taal Fäilde ferschuuwe, ju die Smiet ounrakt. Wan n Steen ap n Fäild kumt, wier al n uur Steen stoant, dan wäd die lääste Steen sloain un mout wier fon näien ounfange. Wan me n [[säks]] smieten wäd, dan mout me - wan deer - n näien Steen in dät Spil brange. Uk duur me dan nochmoal smiete, wierbie me dan mäd dän juust in dät Spil broachte Steen smiete schäl, mäd de Gefoar n uur oainen Steen tou sloon. [[Kategorie:Bräädspil]] b11cpw1njnewim19v1isuj1thnwozvl 0 3480 104272 95069 2013-03-08T15:02:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 41 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q12263]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Majiang2.JPG|thumb|250px|Gruund-Uutrustenge: Schieuwen, Steene un Doobel.]] '''Mahjong''' is n [[Spil]] foar fjauer Spielere, dät stamt uut [[China]]. Dät is n Spil fon Schikkelkhaid, Ferstand, Bereekenge un Gluk. == Mah-Jong as Computerspil == Toumindest aan Häärstaaler (Lagarto, Helsinki, Finnlound) bjut ne kostenplichtige Windows-Version fon dät traditionelle Mahjong. Hier kon n Spieler juun tjo truch de Software ätterbieldede Spielere antreede. Ieuwenso konnen uur n Nätwierk moorew ächte Spielere juunnunner blw. Juun de Software antreede. Dät kon ätter ferscheedene Räägele spield wäide. Fuul uur as Mah-Jong beteekende [[Computerspil|Computerspiele]] ferweende wäil digitalisierde Foarme fon do Spielsteene, man sunt daach maast Spiele foar bloot een Persoon un äänelje fon do Räägele häär ne [[Patience]] (''Mah-Jongg Solitaire''). Deerbie mout me immer twäin fräie Steene tougliek wächpakje un wan me Gluk kon me so bit Eende fääregunge un dan häd me wonnen. In dän uur Fal, wan aan fon nöödige Steene noch ‘fääst’ sit, dan ferljust me. Traditionell wäide do Spielsteene tou Spielbegin in ju Figuur fon n Droake of n Schildpudde apbaud, do Computerspilvariante bjoode oafte fuul ferscheedene Startfiguuren an. [[Bielde:Mahjongg.png|right|thumb|250px|GNOME-Version fon Mahjong Solitaire]] {{stump}} 83c1pkmt62ujb7uijhpt45j03xga3ch 0 3481 105943 104273 2013-03-11T11:05:57Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q45089]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:dice.jpg|thumb|Twäin klassiske 6-Sieden-Spieldoobele]] [[Bielde:Wuerfel5.jpg|thumb|Ferskeedene Spieldoobele mäd unnerskeedelken Flächenantaal]] N '''Doobel''' (de. ''Würfel''} is n Dingen, dät ätter aan Smiet ap ne woage Ieuwene een fon moorere unnerskeedboare [[Stabil Gliekgewicht|stabile Raueloagen]] iennimt un in fuul [[Spil|Spiele]] as [[Toufalsgenerator]] tjoont. Deertou drächt n Doobel Symbole, fon do een ätter dän Smiet ne uutteekende Loage (t.B. ju Bupperkaante) iennimt. Dät Symbol wiest dan dät Resultoat fon dän Smiet an.<br /> Dät Woud ''Doobel'' rakt dät uk ap [[Wäästfäälsk]] un skäl früünd weese tou [[Middelhoochdüütsk]] ''topelen'' un fielicht ndl. ''dobbelen''. Die mäd Oustand maastferbratte Spieldoobel is die mäd do Ziffere 1 bit 6 of äntspreekend fuul Punkte, do ''Oogene'', beskriftede [[Kubus]] of [[Hexaeder]]. Gewöönelk wäd mäd dän Begrip ''Doobel'' maast bloot disse Säkssieder meend un so wuud die Noome uk foar dän geometriske Körper uurnuumen. Daach existierje uk fuul uur Doobele. Räägelmäitige Benutsere fon unnerskeedelke Doobeltypen beteekenje do oafte mäd ju Oukuutenge ''W'' foar düütsk ''Würfel'' , of uk ''d'' foar ängelsk ''dice'', foulged fon de Angoawe fon de Siedenantaal, also biespilswiese '''W6''' foar n säkssiedigen, '''W10''', '''W20''', '''W30''' foar tjoon-, twintich- un trüütichsiedige Doobele. {{stump}} nbzftbvhpicmikws4ypb4s9zy967yfs 0 3484 90303 28583 2012-08-02T17:24:16Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Europäiske Ruumtefoartorganisation]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Europäiske Ruumtefoartorganisation]] k9b2weul3fjs9j4aw934npfv5wn90ey 0 3485 90304 28584 2012-08-02T17:24:21Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Europäiske Ruumtefoartorganisation]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Europäiske Ruumtefoartorganisation]] k9b2weul3fjs9j4aw934npfv5wn90ey 0 3486 90305 28585 2012-08-02T17:24:26Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Europäiske Ruumtefoartorganisation]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Europäiske Ruumtefoartorganisation]] k9b2weul3fjs9j4aw934npfv5wn90ey 0 3487 90306 28586 2012-08-02T17:24:31Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Europäiske Ruumtefoartorganisation]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Europäiske Ruumtefoartorganisation]] k9b2weul3fjs9j4aw934npfv5wn90ey 0 3494 104274 96307 2013-03-08T15:02:43Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 97 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8047]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Enzyme''' af, fröier "'''Fermente'''" naamd, sunt [[Proteine]], do der as Biokatalysatore oarbaidje, dät betjut, as [[Katalysator]] in biochemiske Reaktione. Enzyme sunt oafter [[Substratspezifität|substratspezifisk]] un [[Reaktionsspezifität|reaktionsspezifisk]]. == [[Woudgeskichte]] == Dät oolde Woud, "Ferment", kumt fon dät latienske "fermentum", wät sofuul betjut as "[[Jääst]]" af "[[Jeesenge]]". Dät Woud "Enzym" kumt fon 't neoklassisk-ooldgriechiske Kunstwoud "ἔνζυμον", dät [[Wilhelm Friedrich Kühne]] in't Jier [[1878]] fon "ἐν", "in" un "ζύμη", "Suurdeech", "Jääst" oulat häd. [[Kategorie:Oaiwiet]] [[Kategorie:Katalysator]] o4i1rzoacuz8wwhn7trz8jtzvw57wak 0 3495 108765 73802 2014-01-16T19:01:12Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q1321568]] wikitext text/x-wiki '''Substratspezifität''' is ju Oainskup fon n [[Enzym]], dät bloot een gans spezifisk [[Substrat (Biochemie)|Substrat]] tou ne Reaktion brangt. == Sjuch uk == *[[Reaktionsspezifität]] {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Chemie]] 8x3r5gq44ftmh8zdd6a9m6v7kamz1bc 0 3496 28673 2010-01-25T08:26:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Enzyme]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Enzyme]] lc6tm1uxu7lm191isamgmtwl173ys1n 0 3497 104276 29998 2013-03-08T15:03:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2585656]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Reaktionsspezifität''' is juu Oainskup fon n [[Enzym]], dät dät sin [[Substrat (Biochemie)|Substrat]] bloot mäd ne bestimde Reaktion reagierje lät. == Sjuch uk == * [[Substratspezifität]] {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Chemie]] gu6ym7xcyulwsc3q3u1yk4bqsi6uexu 0 3498 105930 104277 2013-03-11T11:04:54Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q82264]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki N '''Katalysator''' is n Stof, die der truch Minderenge fon ju [[Aktivierengsenergie]] n Ienfloud ap ju Gauegaid fon ne chemiske Reaktion häd, man säärm gans uunferannerd bääte uut ju Reaktion wier hääruut kumt. == Sjuch uk == * [[Enzym]] {{stump}} [[Kategorie:Katalysator| ]] [[Kategorie:Chemie]] bw958nswctu7pt973fsnw0c89hv0oi6 0 3499 105352 104278 2013-03-09T05:19:00Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q190474]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aktivierungsenergie.svg|thumb|right|200px|Ne Reaktion mäd Aktivierengsenergie, mäd un sunner Katalysator]] Ju '''Aktivierengsenergie''' is ju Energie, ju der benöödigd wäd, sodät ne chemiske Reaktion beginne kon, wan dät an n Ounfang ne haagere Energiemasse (Energiebarriere) rakt. == Sjuch uk == * [[Katalysator]] {{stump-links}} [[Kategorie:Chemie]] gizsj5zwki9v2lt5v7kelqwcxjsj8a5 0 3500 113707 104279 2016-10-17T23:07:38Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q134167]] wikitext text/x-wiki Mäd dän Begriff '''Substrat''' beteekend me in juu [[Biochemie]] dän Stof, die fon n [[Enzym]] tou ne Reaktion broacht wäd. == Sjuch uk == * [[Substratspezifität]] {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Chemie]] lkehicx2y6citfoj3xx439tc5uqo8ln 0 3503 122738 122651 2023-08-15T17:15:43Z T. Mikulski 13191 Fler uut 2020 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Fler 2020.jpg|mini|Fler uut 2020]] '''Fler''' is n [[Rapmusik|Rapper]] uut [[Berlin]], die eegentelk '''Patrick Losensky''' hat un sik uk as '''Frank White''' beteekent. Fon [[2003]] bit [[2009]] waas hie truch n Ferdraach an dät Berliner Label [[Aggro Berlin]] buunen. Hie wuude in 2002 bekoand truch sien Touhoopeoarbaid mäd [[Bushido]]. In 2005 waas sien eerste Soloalbum ''Neue Deutsche Welle'' kloar. Fler wäd oafte fon [[Gjuchtsradikalismus]] beskeeldiged. Bushido häd deertou kweeden dät Fler nit gjuchtsradikoal is. == Diskografie == === Solo === * 2005: ''Neue Deutsche Welle'' * 2006: ''Trendsetter'' * 2008: ''Fremd im eignen Land'' * 2009: ''Fler'' === Touhoopeoarbaid === * 2002: ''Carlo, Cokxxx, Nutten'' <small>(with Bushido aka Sonny Black)</small> * 2008: ''Südberlin Maskulin'' <small>(with Godsilla)</small> * 2009: ''Carlo, Cokxxx, Nutten 2'' <small>(with Bushido [aka Sonny Black])</small> == Wällen == <references/> {{stump}} [[Kategorie:Rapmusik]] elpldh00h4w8lm8esw065yxy3912zmp 0 3504 104283 100180 2013-03-08T15:04:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 41 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q138639]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Do '''Microbodies''' (Sg.: '''Microbody''', uut dät Ängelske), 500 - 1000 nm., sunt litje Dingere in ne [[Sälle]]. Jo hääbe ne eenfache [[Biomembran|Membran]] un änthoolde spezielle [[Enzyme]], dät konnen Hydrogenasen, Katalasen, Peroxydasen un aal sowät weese. Oafter wäide se ätter hieren Inhoold benaamd, toun Biespil hat n '''Microbody''' mäd Peroxydase "Peroxysom". {{biostump}} [[Kategorie:Cytologie]] hrtzw2pr2truaj7jzmj261hax8xxsux 0 3505 28715 2010-01-26T20:19:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Microbodies]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Microbodies]] alby5sp72hvd2rflh9c1nggr1kjw5mz 0 3506 28719 2010-01-26T20:59:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Microbodies]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Microbodies]] alby5sp72hvd2rflh9c1nggr1kjw5mz 0 3507 28721 2010-01-26T21:01:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Microbodies]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Microbodies]] alby5sp72hvd2rflh9c1nggr1kjw5mz 0 3509 104285 99797 2013-03-08T15:04:20Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 18 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q176553]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Begriepskläärenge}} Die Begriep '''Konvergenz''' (fon [[Latiensk|lat.]]: convergere - sik touhoopenaigje, sik wainaigje) häd in't algemeene juu Betjuudenge fon '''Uurienstimmenge''', '''Äänelkhaid''', as uk '''Touhoopefierenge''' un aal sowät. In doo ferskeedene Wietenskuppe häd dät Woud oaber uk toun Deel speziellere Betjuudengen, as: * [[Binnertropiske Konvergenz|Juu '''Binnertropiske Konvergenz''', aan Begriep uut juu Äidkuunde]] * [[Konvergenz (Biologie)|Die Begriep '''Konvergenz''' in juu Biologie]] dvke88ccoanriwi6mexrmqnmjkpyez0 0 3510 105919 104287 2013-03-11T11:04:00Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q200312]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Konvergenz''' is in juu [[Biologie]], wan two [[Taxon|Taxa]], doo nit naier mädnunner früünd sunt, daach äänelke Määrkmoale äntwikkelje. == Biespile == Dät kon weese, wült dät Määrkmoal algemeen n [[Evolution|evolutionären]] Foardeel in dät ganse Ökosystem rakt. Biespile deerfoar sunt: * [[Fuugele]], [[Insekte]], [[Fläddermuuse]] un eenige minner bekoande Dierte hääbe aal Juuken un kou, uutnuumen spezielle Foarmen as doo Loopfuugele, uk deermäd fljooge, wät praktisk foar doo Dierte is. * Doo Fiske, ofwäil joo ne [[Paraphylie|paraphyletiske]] Gruppe sunt, sjo bolde aal täämelk äänelk uut (dät fiskeoardige Uutsjoon) un sogoar doo ''[[Cetacea]]'' (düütsk:Wale) häbe düsse fiskeoardige Ärskienengsbielde, owwol joo sogoar [[Suugedierte]] sunt, neen "Fiske". Dät is eenfach goud in't Woater, wan me hydrodynamisk is, deeruum häbe sik doo Dierte in't Woater oafter konvergent äntwikkelt. Dät kon oaber uk weese, wan two Taxa, doo nit naier mädnunner früünd sunt, juu sälge [[Ökologiske Niske]] häbe un sik uut düssen Gruund konvergent äntwikkelt häbe. Deerfoar rakt dät n bekoand Biespil: * Two Oarde, die [[Wulf]] ''(Canis lupus)'' un juu 1936 uutroodede Oard ''Thylacinus cynocephalus'' (düütsk: Beutelwolf, Tasmanischer Tiger) wieren sik äänelk, deeruum dät joo juu sälge Ökologiske Niske hieden (Uur Dierte joagjen). In n Artikkel [[Ökologiske Niske]] kon me tou düsse Konvergenz uk Bielden fiende. == Sjuch uk == * [[Konvergenz]] - uur Betjuudengen fon dät Woud == Wällen == * Hääruutroat fon n Ferloag Herder, Beoarbaided fon Rainer Bergfeld:''Herder Lexikon Biologie'' ISBN 3-451-16453-1 [[Kategorie:Biologie]] 7h6uk1dl4kpb7i2n72gws1cke0wtbsw 0 3511 119937 116730 2021-08-08T21:16:35Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Berber-map-2e.png|thumb|450px|Berbersproaken mäd u.u. Tamazight-, Tuareg-, Siwa- un Zenagasproaken]] Do '''Berbersproaken''' (uk ''Berberisk''; Berberisk: '''Tamazight''') bildje mädnunner n Twiech fon do [[Afro-Asiatiske Sproaken]] un wäide boald in tjoon Lounde in [[Noud-Afrikoa]]. Dät Sproakgebiet lapt fon [[Marokko]] in dät Wääste bit tou dät [[Ägypten|ägyptiske]] [[Siwa]] in dät Aaste un fon dät [[Middelmeer]] in dät Noude bit tou de Republik [[Niger]] in dät Suude. Do maaste Spreekere rakt dät oawers in [[Marokko]], [[Algerien]] un [[Libyen]]. Dät Berberiske wäd boald fon sowät dän Haaldeel fon do [[Marokkanere]], n Träädel fon do [[Algerien|Algerier]] un do [[Maure]] un n Füüftel fon do [[Lybien|Lybiere]]. Wofuul Ljuude dät mädnunner rakt, do Berberisk baale, is nit goud bekoand, deeruum dät fuul Lounde in dän [[Maghreb]] neen Doaten uur Sproaken in hiere Foulkställengen apniemen dwoo. Do wäide schatsed ap mädnunner twiske säkstien un trüütich Millione, deerbie do litjere Gruppen, do der woonje in [[Tunesien]], [[Mali]], man uk in [[Spoanien]], [[Frankriek]], [[Hollound]], [[Belgien]], [[Düütsklound]], [[Kanada]] un do [[Fereeende Stoate]]. Dän Noome, dän do maaste Berberspreekere sik sälwen reeke, is ''[[Imazighen]]'', 'fräie Ljuude'. ''Tamazight'', in noudelk Berberisk die Noome foar ju Sproake ap sik, is ju wieuwelke Foarm fon dän Eentaal 'Amazigh' fon 'Imazighen'. Die uureenstimmende Uutdruk in dät [[Tuaregsproaken|Tuareg]] is, ouhongich fon dät Dialekt 'Tamasheq/Tamahaq/Tamajaq'. Die Uutdruk ''Berber'' wäd maast bruukt, man wäd fon fuul Imazighen as feroachtelk fäild. Dät Woud ''Berber'' is früünd tou dät seelterske 'Boarboar': bee Woude stamme fon dät griechiske ''barbaros'', wiermäd do oolde Griechen aal Foulkere beteekenden, do der neen Griechisk boalden (sjuch uk bie [[Barbareskestoate]] un [[Berbere]]). == Ferbiendengen == * [http://membres.multimania.fr/tiddukla/liste.htm Berberiske Fereene in Düütsklound]. * [https://web.archive.org/web/20100208185212/http://www.mvtks.de/ Marokkanisken Fereen foar ju Tamazight-Kultuur]. [[Kategorie:Sproaken]] mfyqlg7xs9untuy8swyjly7bby8znux 14 3512 28793 2010-01-28T15:17:17Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Teleskope“ wikitext text/x-wiki Teleskope 7h032a6gsthx4mfp7o699jd3i4dlmat 0 3514 87740 28798 2012-06-16T17:48:24Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] jd07ugea7lntvpl227fohn1t913t5by 0 3515 87741 28799 2012-06-16T17:48:30Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] jd07ugea7lntvpl227fohn1t913t5by 0 3516 87742 28800 2012-06-16T17:48:35Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] jd07ugea7lntvpl227fohn1t913t5by 0 3517 87743 28801 2012-06-16T17:48:40Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] jd07ugea7lntvpl227fohn1t913t5by 0 3518 87744 28802 2012-06-16T17:48:45Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] jd07ugea7lntvpl227fohn1t913t5by 0 3519 87745 28803 2012-06-16T17:48:51Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] jd07ugea7lntvpl227fohn1t913t5by 0 3520 108745 106859 2014-01-16T18:46:21Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q719725]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Jääst |- | align="center" | [[Bielde:20100911 232323 Yeast Live.jpg|250px|Jääst]]<br><small>Jääst ''(Saccharomyces cerevisiae)'' mäd Mäite (oankelde litje Strieke<br>markierje do Mykromeetere) Skala</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Klasse:'' || ''[[Saccharomycetes]]'' |- | ''Oardenge:'' || ''[[Saccharomycetales]]'' |- | ''Familie:'' || ''[[Saccharomycetaceae]]'' |- | '' Sleek:'' || [[Jääst (Sleek)]] ''(Saccharomyces)'' |- | ''Oard:'' || Gewöönelken Jääst ''(Saccharomyces cerevisiae)'' |- |} |} Die '''Jääst''', '''Gääst''' of juu '''Bierme''' ''(Saccharomyces cerevisiae)'' is aan [[Eensällige Lieuweweesen|eensälligen]] Pilts, die apgruund fon sin Stofwiksel ([[Jeesenge]]) wichtig bie juu Häärstaalenge fon alkoholiske Dronke, un fon so moonich aan Deech is. Hie kon sik truch Spruutjen fermoorje: [[File:Yeast lifecycle.svg|300px|left|Lieuwend fon Jääst]] * 1. Dät [[Spruutjen]] * 2. Juu [[Konjugation (Biologie)|Konjugation]] * 3. Ne [[Spoore]] Sjuch uk: [[Haploidie|haploid]], [[Diploidie|diploid]] {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] fwp6fbuh4p8h484b4tgcr716mo4akfh 0 3521 28811 2010-01-28T20:31:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jääst]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jääst]] ent0k895bqzl3b2e0tu2zfyeg5emxuw 0 3522 28812 2010-01-28T20:31:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jääst]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jääst]] ent0k895bqzl3b2e0tu2zfyeg5emxuw 0 3523 28814 2010-01-28T20:32:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jääst]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jääst]] ent0k895bqzl3b2e0tu2zfyeg5emxuw 0 3524 28815 2010-01-28T20:32:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jääst]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jääst]] ent0k895bqzl3b2e0tu2zfyeg5emxuw 0 3525 28817 28816 2010-01-28T20:35:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jääst]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jääst]] ent0k895bqzl3b2e0tu2zfyeg5emxuw 0 3526 28819 2010-01-28T20:37:22Z Heinz 88 häd "[[Fleer]]" ätter "[[Fler]]" ferschäuwen: Gjuchte Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Fler]] szdj02ut2x964g53cpic24tca1fkfhk 0 3527 28822 2010-01-28T20:43:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Rapmusik]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rapmusik]] d37kxw11l041c2m317lsnqx6ikmg750 0 3531 28856 28846 2010-01-29T12:20:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Irlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Irlound]] 5shtz518sbtajgseprdrclqt4gzrpfs 0 3532 28857 28847 2010-01-29T12:24:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Änglound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Änglound]] jkuquie9ht3xuckzmea0ohnsts3gt3f 0 3533 113343 104291 2016-08-20T18:20:45Z DARIO SEVERI 7600 Added inf. from Wiki (de) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bombogen.jpg|thumb|300px|right]] '''Bombogen''' in [[Rhienlound-Palts]] häd 1400 Ienwoonere (2010). Dät is däälich neen oainständige Meente moor, dät heert däälich as twäidgrootsten Stääddeel tou [[Wittlich]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Rhienlound-Palts]] fa6m556k0xbzqz0v6exo06f4tqdxvtd 0 3534 28870 28849 2010-01-29T12:53:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kool]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kool]] rl8fkivemfywywvq4rgpsub86lts959 0 3535 28871 28850 2010-01-29T12:55:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gröitnis]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gröitnis]] q3wqm80hn9ykpyhyfzi86uxmla33z8t 0 3536 28876 28851 2010-01-29T13:00:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sies]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sies]] c5swh9hm6w4sz87ohg5ebgj7mlndddi 0 3538 104292 98332 2013-03-08T15:05:31Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 20 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q226597]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Begriepskläärenge}} '''Lo''' / '''Loo''', as Woud of as Oukuutenge ('''LO''', '''lo'''), häd ferskeedene Betjuudengen, t.B.: Oarbaidergewierkskuppe: * [[Landsorganisationen i Danmark]], die Groote Ferbeend fon do deenske Oarbaidergewierkskuppe * [[Landsorganisasjonen i Norge]], die Groote Ferbeend fon do norwegiske Oarbaidergewierkskuppe * [[Landsorganisationen i Sverige]], die Groote Ferbeend fon do swediske Oarbaidergewierkskuppe In ju Sproakkunde: * ju [[Laotiske Sproake|laotiske Sproake]] (ätter ISO 639-1) * as [[Loundnoomen]]-Element ''Loo'', fielicht tou ju Beteekenge fon wät der woakst. In n Trotzkismus: * [[Linke Opposition der KPD]], ne [[Trotzkismus|trotzkistiske]] Organisation in Düütsklound fon [[1930]] - [[1933]] * [[Lutte Ouvrière]], ne [[Trotzkismus|trotzkistiske]] Paatäi fon [[Frankriek]] keumpkpui7y1l1uzcffnfue6siqmo68 0 3540 104293 104039 2013-03-08T15:05:42Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 168 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q21]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flag of England.svg|right|thumb|300px|Ju Flaage fon Änglound.]] '''Änglound''' lait in dät Suude fon dät Ailound Grootbritannien, dät aan grooten Deel fon dät [[Grootbritannien|Fereenigede Köönichriek]] uutmoaket. {{geostump-links}} [[Kategorie:Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] bayyc31ad3m00lt6py4pbt2akhj235f 0 3541 28860 2010-01-29T12:34:49Z Heinz 88 häd "[[Groot-Britannien]]" ätter "[[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]]" ferschäuwen: Grootbritanien is bloot dät Haud-Ailound fon doo britiske Ailounde, tou dän Stoat heere uk Noudirlound, litjere Ailounde as juu Isle of M wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] cf115aw9b13auq86rffk8n4zb59osso 0 3542 28861 2010-01-29T12:36:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] jd5aje8bh9bdunnkbuve1gqyt5fxvlk 14 3543 106484 101913 2013-03-25T13:41:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 64 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7019696]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Rhienlound-Palts [[Kategorie:Düütsklound]] 2dgeujkqjp3ticinjye3sle86nnr55x 0 3544 28873 2010-01-29T12:57:29Z Heinz 88 häd "[[Moin]]" ätter "[[Gröitnis]]" ferschäuwen: Uus Wikipedia skäl ja neen Woudebouk weese, deeruum is die oolde Titel uunpaasjend. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Gröitnis]] c8usuc5x2k9pmwlsd3johjz15ivnle3 0 3545 28875 2010-01-29T12:59:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gröitnis]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gröitnis]] q3wqm80hn9ykpyhyfzi86uxmla33z8t 0 3546 110273 104294 2014-12-06T16:12:49Z Lotje 5042 {{commonscat|Fermentation}} wikitext text/x-wiki '''Jeesenge''' is wietenskuppelk blouked die Groote Begriff foar ferskeedene [[Mikroorganismen|mikrobielle]] Oubau-Reaktionen fon organiske Stofe tou Energiegewinnenge, doo sunner [[Suurstof]] geböäre. Aleer waas dät noch meener definierd as kaustere un daach düütelke Uumewondelenge fon [[biotisk]]e Stoffe in uur Stoffe - also sunner kwattergen Röäk in ju Lucht. Man düsse oolde Definition träft ap [[Buuteresüüre-Jeesenge]] nit tou. Woanelk is mäd dän Begriep in't Besunnere juu Uumewondelenge [[Sukker]] tou [[Ethanol]] truch [[Jääst]] un ferskeedene Bakterien meend, juu [[Alkoholiske Jeesenge]]. {{commonscat|Fermentation}} {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Chemie]] 4mgyv4o2mczmaaysmt9n9lj3isnf1gf 0 3547 104295 98782 2013-03-08T15:06:14Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 74 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q39833]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:EscherichiaColi NIAID.jpg|thumb|right|250px|Ju Bakterienoard Escherichia]] '''Mikroorganismen''' (Sg.:Mikroorganismus) is die Groote Begriff foar litje Lieuweweesen, doo me mäd bloote Oogene nit sjo kon. Me bruukt deerfoar n [[Mikroskop]]. Dät sunt oafter [[Eensällige Lieuweweesen]], mongs oaber uk litje moorsällige. == [[Etymologie]] fon dät Woud == Düt Fäkwoud is touhoopesät uut Bestounddeele, doo ap ooldgriechiske Woude touräächgunge. Dät sunt μικρός (mikros), wät littik hat, un ὄργανον (Organon), wät sufuul betjuudt as Reewe, Oarbaid, Wierk, Instrument. Fon dät Woud "ὄργανον" kuume wäil noch moor [[Leenwoud|Leen-]] un [[Froamdwoud]]e, as "Oargel", man uk die Begriff "Organe" foar doo binnerste Deele un aal sowät. "Organismus" betjuudt niks uurs, as dät deer moorere Organe touhoopewierke, wät bie Mikroorganismen gewöönelk nit so touträft. {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] k8386tjh9jcl7ebcw8gvkly9lhuep8f 0 3548 104296 98060 2013-03-08T15:06:26Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 39 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q36468]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Eensällige Lieuweweesen''', [[Lieuweweesen]] mäd bloot een [[Sälle]], wuuden 1675 fon [[Antoni van Leeuwenhoek]] äntdäkked. Dät is neen Taxon. Eensällich sunt: * Aal do [[Archaeen]] ''(Archaea)'' * Do maaste [[Bakterien]] ''(Bacteria)'' * Eenige Piltse (toun Biespil [[Jääst]]) * Fuul fon do uurige [[Eukaryoten]], do fröier as [[Protisten]] ''(Protista)'' touhoopefoated wuuden sunt. {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] co2s2qw2glblrzbstcproa0z5k4eur6 0 3549 28895 2010-01-29T20:21:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eensällige Lieuweweesen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eensällige Lieuweweesen]] 9ynxpsn082ttrmet9ujs0kut1f8mfko 0 3550 28896 2010-01-29T20:22:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eensällige Lieuweweesen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eensällige Lieuweweesen]] 9ynxpsn082ttrmet9ujs0kut1f8mfko 0 3551 28897 2010-01-29T20:22:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eensällige Lieuweweesen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eensällige Lieuweweesen]] 9ynxpsn082ttrmet9ujs0kut1f8mfko 0 3552 28898 2010-01-29T20:23:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eensällige Lieuweweesen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eensällige Lieuweweesen]] 9ynxpsn082ttrmet9ujs0kut1f8mfko 0 3553 28899 2010-01-29T20:24:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eensällige Lieuweweesen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eensällige Lieuweweesen]] 9ynxpsn082ttrmet9ujs0kut1f8mfko 0 3554 28900 2010-01-29T20:24:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eensällige Lieuweweesen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eensällige Lieuweweesen]] 9ynxpsn082ttrmet9ujs0kut1f8mfko 0 3555 28901 2010-01-29T20:26:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Mikroorganismen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mikroorganismen]] s08jx0vmdhiqp6nn5y9ndoleumdw8fo 0 3556 74770 28905 2011-12-17T11:36:33Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Sälle (Biologie)]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Sälle (Biologie)]] dxlbjazh0w6va0wo7zwii01f5fifv1k 0 3557 74771 28906 2011-12-17T11:36:37Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Sälle (Biologie)]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Sälle (Biologie)]] dxlbjazh0w6va0wo7zwii01f5fifv1k 6 3558 121349 28923 2022-08-03T06:17:39Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Fon http://en.wikipedia.org/wiki/File:ThSiebs.jpg |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 8puoolj01hqa7t0gldgks3kyssbbxe9 6 3559 121348 28929 2022-08-03T06:17:12Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Seelter Hindschrift fon Johann Friedrich Minssen, 1846 |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 99quqp4dc16i3ge3ktz60otavmf6zf0 6 3560 121347 28930 2022-08-03T06:16:42Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Bielde 1901 ätter Stiles 2008 |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} ephmcjf5gtt8wif2l2fryff6qj8dk70 0 3561 119121 104297 2020-05-06T10:56:08Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Export hell seidel steiner.png|right|200px|Bjoor]] Ju '''Alkoholiske Jeesenge''' is n Stofwikselprozess tou Energiegewinnenge fon sowäil [[Jääst]], as uk eenige [[Bakterie]]n, wierbie Sukker un uur [[Kohlenhydrate]] in [[Alkohol]] (gnauer:[[Ethanol]]) uumewondeld wäide. Dät is wäil ju bekoandste Oard fon [[Jeesenge]] un wäd bie ju Häärstaalenge fon alkoholiske Dronke as t.B. [[Wien (Dronk)|Wien]] un [[Bjoor]] nutsed. == Ju Reaktion an't Biespil fon Jeesenge truch Jääst == Die Jääst bruukt chemiske Energie in Foarm fon [[Adenosintriphosphat]] (ATP), uum sunner [[Suurstof]] uurlieuwje tou konnen. Deertou geböärt düsse Reaktion: :<math> \mathrm{C_{6}H_{12}O_{6} \,+\, 2\;ADP \,+\, 2\;P_i \;\longrightarrow\; 2\;C_{2}H_{5}OH \,+\, 2\;CO_{2} \,+\, 2\;ATP} </math> :<small>Glucose, 2 Adenosindiphosphat un 2 Phosphat reagierje tou 2 Ethanol, 2 Koolestofdioxid un 2 Adenosintriphosphat</small> Ethanol, dät is die woanelke Alkohol (C<sub>2</sub>H<sub>5</sub>OH), is Kreepelgöitjen, dät [[Koolestofdioxid]], dät eenfach inne Luft gungt, fonsäärm uk. Bloot dät Adenosintriphosphat (ATP) wäd bruukt. Me skäl sik nit foarstaale, dät düsse Reaktion ap eenmoal oulapt, noa, dät gungt in moorere Stappen, do der aal fon [[Enzyme]] [[Katalysator|katalysierd]] wäide. Moor as füüftien Prozent Alkohol kricht me mäd Jääst nit, deeruum dät die Jääst bie ne haagere Alkoholkonzentration stäärft. [[Kategorie:Biologie]][[Kategorie:Chemie]][[Kategorie:Technik]] l60mwzol6jk5ym9o190steel1ngr32i 0 3562 104298 86943 2013-03-08T15:06:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 61 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q80863]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Adenosintriphosphat''', oafter oukuuted mäd "'''ATP'''" is n [[Nukleotid]]. Dät kumt also as Bestounddeel fon [[Ribonukleinsüüre]] (RNA) foar, oaber uk as aan wichtigen Energiedreeger, die an fuul Reaktione, doo in ne [[Sälle]] ouloope, bedeeliged is. [[Bielde:Adenosintriphosphat protoniert.svg|left|400px]] <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hier sjucht me links doo tjo Phosphate, inne Midde dän kringföärmigen Sukker un gjuchts dän Räst fon't Adenin. Sunner doo Phosphate hat dät Adenosin, dät is dan n [[Nukleosid]], mäd trjo sukke Phosphate is dät n fulständich Nukleotid, näämelk dät Adenosintriphosphat. Waiwiesenge: In juu Teekenge is an aal doo Houke, wier niks stoant, [[Koolestof]] (C), dät is bloot nit deer wai skrieuwen. {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] ar24zgxyerkhqs26855hd5u99qz3555 0 3563 28947 2010-01-30T21:42:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Enzyme]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Enzyme]] lc6tm1uxu7lm191isamgmtwl173ys1n 0 3564 28948 2010-01-30T21:42:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Enzyme]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Enzyme]] lc6tm1uxu7lm191isamgmtwl173ys1n 0 3565 28953 2010-01-30T22:12:49Z Heinz 88 häd "[[Knapheede (Genista anglica)]]" ätter "[[Knapheede]]" ferschäuwen: Dät sunt twäin Noomen, nit aan! wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Knapheede]] frgd0z2w0583nvfwwtlxqubhiv0savv 0 3566 28954 2010-01-30T22:13:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Knapheede]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Knapheede]] livxmdds8zwxvx682nepdbvjot2ykqn 0 3567 28955 2010-01-30T22:13:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Knapheede]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Knapheede]] livxmdds8zwxvx682nepdbvjot2ykqn 6 3568 121147 121142 2022-07-31T09:36:02Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3570 121159 28973 2022-07-31T09:38:50Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 0 3571 110913 110912 2015-06-03T23:50:43Z Mojolässe 6741 /* Ferbiendengen */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:HMsater29.jpg|200px|thumb|right|Sieden 28 un 29 uut Möller sien [[Woudebouk fon Möller|Woudelieste]]. An ''bäfte'' ‘hinter’ kon me sjo dät dät Strukeljers is. Ju Woudfoulge is ätter dät Düütske.]] '''Hermann Möller''' (* [[13. Januoar]] [[1850]] in Hjerpsted bie [[Tönder]] in Noud-[[Släswiek]], [[Dänemark]]; † [[5. Oktober]] [[1923]] in [[Kopenhagen]]) waas n [[Dänemark|deensken]] [[Historiske Linguistik|Historisken Linguist]]. ==Möller un dät Fräiske== Al 1851 wuud Hermann sin Foar luttersken Pestoor ap dät noudfräiske Oailound [[Sylt]] un so leerde hie uk [[Noudfräisk]]. Dan fon 1861 bit 1864 woonden jo ap dän [[Hallich]] [[Olound]] un heerde hie noch wier uur [[Fräiske Sproake|Fräisk]]. So wuud hie al jung Sproakferglieker. Ätter sien Universitätsstudium fäng hie [[1872]] oun mäd ne Noudfräiske Sproakleere, wierfoar hie uk dät [[Ooldfräisk]]e un [[Ooldängelsk]]e studierje moaste. Deerbie foont hie uut, dät dät Noudfräiske eegentelk ap two Sproaken touräächgungt: 1. dät Fräiske fon dät Fäästlound, do Halligen un dät oolde [[Noudstrand]], dät mäd dät Aast- un Wäästfräiske ferwant is, un 2. ju Sproake fon do Oailounde Sylt, [[Föhr]], [[Amrum]] un [[Hälgelound]], ju der fuul naier ferwant is mäd dät [[Angelsaksisk]]e un dät [[Ängelsk]]e. Sien Doktorwöide kreech hie 1875 in [[Leipzig]] uur ne Unnersäikenge an ju [[Palatoalriege]], wier hie uk do Unnerscheede bespriek twiske Ängelsk un Fräisk ap ju eene Siede un Läich- un Hoochdüütsk ap ju uur Siede. Uk ätters bleeuw hie ieuwenske sien uur Unnersäikengen mäd dät Fräiske tougong. So raisede hie 1881 ätter [[Näiwangerooge]] bie [[Foarel]], dan ätter [[Seelterlound]], wier hie mäd Hälpe fon n düütsk Woudebouk ne [[Woudebouk fon Möller|seelter Woudelieste]] touhoopestoalde. Ätters koom hie uk noch ätter [[Wääst-Fräislound]], wier hie do Dialekte studierde. ==Indogermanisk un Hamito-Semitisk== Möller is foarallen bekoand wuuden foar sien Unnersäikengen toun Unnermuurjen fon ju These fon ne [[Genetiske Ferwantskup (Linguistik)|genetiske Ferwantskup]] twiske do [[Indogermaniske Sproaken]] un do [[Semitiske Sproaken]]. Man sien Theorie, Resultoat fon loangjierige fäkmonniske Oarbaid, kreech neen algemeene Anerkannenge fon ju linguistiske Fäkwaareld un wäd däälich (2008) noch man säilden ärwäänd. Ju wuud allerdings tou ju Tied fon n Antaal fierende Linguiste as gültich akzeptierd, so t.B. [[Holger Pedersen]] (1924) un [[Louis Hjelmslev]]. Ätter Hjelmslev (1970:79) wuud „ne Uurferwantskup twiske Indogermanisk un Hamito-Semitisk in n Detail fon dän deenske Linguist Hermann Möller wiesd, unner Benutsenge fon ju Methode fon do Elementfunktione“. Möllers Oarbaid wuud fon [[Albert Cuny]] (1924, 1943, 1946) in Frankriek un in jungere Tied fon dän amerikoanske Geleerde Saul Levin (1971, 1995, 2002) foutfierd. Et is twieuwelloos ap Möllers Oarbaid touräächtoufieren, dät Holger Pedersen Hamito-Semitisk in sien annuumene [[Nostratisk]]e Sproakfamilie iensloot, ne Klassifikation, ju bie foulgjende Nostratizisten (t.B. [[Vladislav Illich-Svitych]] un [[Allan R. Bomhard|Allan Bomhard]]) biebeheelden wuude. Ju Hamitiske Familie wuud fon [[Joseph Greenberg]] (1963) as uungültich fersmieten, die foulgelk uk dän Noome „Hamito-Semitisk“ ouliende un truch dät däälich gängelke „[[Afro-Asiatiske Sproaken|Afro-Asiatisk]]“ ärsättte. Möllers [[Magnum opus]] waas dät ''Vergleichende indogermanisch-semitische Wörterbuch'' fon 1911. Hie is uk foar sien Version fon ju [[Laryngaltheorie]] bekoand, ju er in ''Die semitisch-vorindogermanischen laryngalen Konsonanten'' (1917) deerstoalde. ==Literatuur== *Cuny, Albert. 1924. ''Etudes prégrammaticales sur le domaine des langues indo-européennes et chamito-sémitiques.'' Paris: Champion. *Cuny, Albert. 1943. ''Recherches sur le vocalisme, le consonantisme et la formation des racines en « nostratique », ancêtre de l'indo-européen et du chamito-sémitique.'' Paris: Adrien Maisonneuve. *Cuny, Albert. 1946. ''Invitation à l'étude comparative des langues indo-européennes et des langues chamito-sémitiques.'' Bordeaux: Brière. *Greenberg, Joseph H. 1963. ''[[The Languages of Africa]].'' Bloomington: Indiana University Press. (From the same publisher: second revised edition, 1966; third edition, 1970. All three editions simultaneously published at The Hague by Mouton &. Co.) *Hjelmslev, Louis. 1970. ''Language: An Introduction.'' University of Wisconsin Press. *Levin, Saul. 1971. ''The Indo-European and Semitic Languages: An Exploration of Structural Similarities Related to Accent, Chiefly in Greek, Sanskrit, and Hebrew.'' State University of New York Press. ISBN 9780873950558. *Levin, Saul. 1995. ''Semitic and Indo-European, Volume 1: The Principal Etymologies, With Observations on Afro-Asiatic.'' John Benjamins Publishing Company. ISBN 1556195834. *Levin, Saul. 2002. ''Semitic and Indo-European, Volume 2: Comparative Morphology, Syntax and Phonetics.'' John Benjamins Publishing Company. ISBN 1588112225. *Möller, Hermann. 1906. ''Semitisch und Indogermanisch. Teil l. Konsonanten.'' (Only volume to appear of a projected longer work.) Kopenhagen: H. Hagerup, 1906. (Reprint: 1978. Hildesheim &ndash; New York: Georg Olms. ISBN 3487066696.) *Möller, Hermann. 1911. ''Vergleichendes indogermanisch-semitisches Wörterbuch.'' Kopenhagen. (Reprint: 1970, reissued 1997. Göttingen: Vandenhoeck and Ruprecht. ISBN 3525261152.) *Möller, Hermann. 1917. ''Die semitisch-vorindogermanischen laryngalen Konsonanten.'' København: Andr. Fred. Høst. *Pedersen, Holger. 1924. ''Sprogvidenskaben i det Nittende Aarhundrede. Metoder og Resulteter.'' København: Gyldendalske Boghandel. *Pedersen, Holger. 1931. ''Linguistic Science in the Nineteenth Century: Methods and Results'', translated from the Danish by John Webster Spargo. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. (English translation of the previous.) *H.T.J. Miedema. 1961. ''Paedwizers fan de Fryske filology'', Ljouwert/Leeuwarden, Van der Velde. Besunners Sieden 52-54. ==Sjuch uk== * [[Woudebouk fon Möller]] (Faksimile) ==Ferbiendengen== * {{Deutsche Biographie|pnd117081787|Name=Herman Møller}} {{SORTIERUNG:Moller, Hermann}} [[Kategorie:Sproakkundige]] [[Kategorie:Seelterlound]] r6cqhbdy8o620b2axwxv6hhvdze8vit 0 3572 28978 2010-01-31T05:59:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woaterstof]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woaterstof]] kct76fmpgkulgi8vut8ux0mmrw1qvmn 0 3573 28979 2010-01-31T05:59:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woaterstof]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woaterstof]] kct76fmpgkulgi8vut8ux0mmrw1qvmn 0 3574 28980 2010-01-31T06:02:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woaterstof]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woaterstof]] kct76fmpgkulgi8vut8ux0mmrw1qvmn 0 3575 28981 2010-01-31T06:02:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woaterstof]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woaterstof]] kct76fmpgkulgi8vut8ux0mmrw1qvmn 0 3576 28982 2010-01-31T06:03:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woaterstof]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woaterstof]] kct76fmpgkulgi8vut8ux0mmrw1qvmn 0 3577 28983 2010-01-31T06:03:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woaterstof]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woaterstof]] kct76fmpgkulgi8vut8ux0mmrw1qvmn 0 3578 28984 2010-01-31T06:04:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woaterstof]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woaterstof]] kct76fmpgkulgi8vut8ux0mmrw1qvmn 6 3582 121144 121140 2022-07-31T09:34:18Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3583 121146 121141 2022-07-31T09:35:34Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3584 121148 121143 2022-07-31T09:36:18Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3585 121149 28995 2022-07-31T09:36:32Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3586 121150 28996 2022-07-31T09:36:55Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3587 121152 28997 2022-07-31T09:37:14Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3588 121153 28998 2022-07-31T09:37:23Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3589 121154 28999 2022-07-31T09:37:32Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3590 121155 29000 2022-07-31T09:38:04Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3591 121156 29001 2022-07-31T09:38:19Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3592 121157 29002 2022-07-31T09:38:26Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3593 121158 29003 2022-07-31T09:38:34Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3594 121160 29004 2022-07-31T09:39:17Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3595 121161 29005 2022-07-31T09:39:25Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3596 121162 29006 2022-07-31T09:39:34Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3597 121163 29007 2022-07-31T09:39:42Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3598 121164 29008 2022-07-31T09:39:50Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3599 121165 29009 2022-07-31T09:40:18Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3600 121166 29010 2022-07-31T09:40:26Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3601 121167 29011 2022-07-31T09:40:35Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3602 121168 29012 2022-07-31T09:40:43Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3603 121169 29013 2022-07-31T09:40:52Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3604 121170 29014 2022-07-31T09:41:19Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3605 121171 29015 2022-07-31T09:41:29Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3606 121172 29016 2022-07-31T09:41:37Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3607 121173 29017 2022-07-31T09:41:45Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3608 121174 29018 2022-07-31T09:41:54Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3609 121175 29019 2022-07-31T09:42:18Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3610 121151 29020 2022-07-31T09:37:03Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3611 121176 29021 2022-07-31T09:42:25Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3612 121178 29022 2022-07-31T09:42:41Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3613 121177 29023 2022-07-31T09:42:34Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3614 121179 29024 2022-07-31T09:42:49Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3615 121180 29025 2022-07-31T09:43:20Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3616 121181 29026 2022-07-31T09:43:28Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3617 121182 29027 2022-07-31T09:43:35Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3618 121183 29028 2022-07-31T09:43:43Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3619 121184 29029 2022-07-31T09:43:52Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3620 121185 29030 2022-07-31T09:44:00Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3621 121186 29031 2022-07-31T09:44:08Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3622 121187 29032 2022-07-31T09:44:17Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 6 3623 121188 29033 2022-07-31T09:44:25Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Woudebouk fon Möller |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = 1881 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] 1df3timtt2i7ay9gae933gnblxjpfss 0 3624 121207 121190 2022-07-31T10:01:43Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Hermann Möller]] häd [[1881]] in [[Strukelje]] ne '''Woudelieste''' apnuumen. Dät Originoal fint sik in ju [http://www.statsbiblioteket.dk Stoatsbibliothek] in Aarhus, Dänemark. == Inhoold == Hier foulget ne Kopie fon ju Woudelieste. Eepenbeer häd Möller normoale Bleede dubbeld foolded un touhoopesäid, so dät nu two Sieden binne ne Bielde faale. Die Inhoold is alfabetisk ätter ju düütske Uursättenge, so dät hie dän wäil an Hound fon n düütsk Woudebouk ätterfräiged häd. <br> ''Klik ap ne Bielde un dan noch twäie, uum ju in fulle Grööte tou bekiekjen.'' 1 Tittel[[Bielde:HMsater1.jpg|100px]] 3 aal [[Bielde:HMsater3.jpg|100px]] 5 abn [[Bielde:HMsater5.jpg|100px]] 7 ank [[Bielde:HMsater7.jpg|100px]] 9 aufh[[Bielde:HMsater9.jpg|100px]] 11 aus[[Bielde:HMsater11.jpg|100px]] 13 bes[[Bielde:HMsater13.jpg|100px]] 15 blu[[Bielde:HMsater15.jpg|100px]] 17 dar[[Bielde:HMsater17.jpg|100px]] 19 eic[[Bielde:HMsater19.jpg|100px]] 21 far [[Bielde:HMsater21.jpg|100px]] 23 fri [[Bielde:HMsater23.jpg|100px]] 25 gen [[Bielde:HMsater25.jpg|100px]] 27 gru[[Bielde:HMsater27.jpg|100px]] 29 her[[Bielde:HMsater29.jpg|100px]] 31 jam[[Bielde:HMsater31.jpg|100px]] 33 kle[[Bielde:HMsater33.jpg|100px]] 35 kus[[Bielde:HMsater35.jpg|100px]] 37 lie[[Bielde:HMsater37.jpg|100px]] 39 min[[Bielde:HMsater39.jpg|100px]] 41 nec[[Bielde:HMsater41.jpg|100px]] 43 pfl[[Bielde:HMsater43.jpg|100px]] 45 rau[[Bielde:HMsater45.jpg|100px]] 47 rol[[Bielde:HMsater47.jpg|100px]] 49 sca[[Bielde:HMsater49.jpg|100px]] 51 scl[[Bielde:HMsater51.jpg|100px]] 53 scn[[Bielde:HMsater53.jpg|100px]] 55 scw[[Bielde:HMsater55.jpg|100px]] 57 son[[Bielde:HMsater57.jpg|100px]] 59 ste[[Bielde:HMsater59.jpg|100px]] 61 sup[[Bielde:HMsater61.jpg|100px]] 63 thi[[Bielde:HMsater63.jpg|100px]] 65 tuc[[Bielde:HMsater65.jpg|100px]] 67 unb[[Bielde:HMsater67.jpg|100px]] 69 vag[[Bielde:HMsater69.jpg|100px]] 71 verg[[Bielde:HMsater71.jpg|100px]] 73 vers[[Bielde:HMsater73.jpg|100px]] 75 vor[[Bielde:HMsater75.jpg|100px]] 77 wah[[Bielde:HMsater77.jpg|100px]] 79 weg[[Bielde:HMsater79.jpg|100px]] 81 wet[[Bielde:HMsater81.jpg|100px]] 83 wol[[Bielde:HMsater83.jpg|100px]] 85 zer[[Bielde:HMsater85.jpg|100px]] 87 zur[[Bielde:HMsater87.jpg|100px]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Woudebouk fon Möller| ]] bj9ib72q44i18fxooz8iygtgxbbl1g3 0 3625 104300 90486 2013-03-08T15:08:34Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 8 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q515386]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Haploidie''' (oukuuted mäd "n", juun "2n" foar Diploidie) is juu Oainskup fon n Lieuweweesen (of ne oankelde [[Sälle]]) mäd aan Chromosomensats. Ne Sälle of n Lieuweweesen mäd düsse Oainskup is '''haploid'''. == Biespile == Bie fuul Lieuweweesen sunt doo Kiensällen ''(Gameten)'', also bie Dierte Säid- un Oaisällen, haploid, doo ganse Lieuweweesen oaber diploid, also mäd twäin Chromosomensatse, deeruum dät doo bee Chromosomensatse mäd doo bee Sällen fersmilte un juu ''Zygote'', dät litje Lieuweweesen äntstoant. Dät rakt oaber uur Lieuwweesen, bie doo dät uk al [[Moorsällige Lieuweweesen|moorsällige]] ''Gameten'', sonaamde ''Gametophyten'' rakt. Blöimte-Sällen, doo monnelke ''Gameten'' fon fuul [[Plonten]] wäide al as ''Gametophyten'' beteekend, deeruum dät doo uut tjo Sällen bestounde. Doo konnen oaber uk gjucht groot wäide, as bie Moose, wier bolde dät ganse Gewäks haploid is, bloot juu Spoorenbol, die ap dät Gewäks sit, is diploid, also an ''Sporophyt''. Uk bie ne Foone woakse ''Gametophyt'' (juu haploide Plonte) un ''Sporophyt'' (juu diploide Plonte) tichte apnunner: Juu groote Foone, aan Sporophyt, staalt truch [[Meiose]] haploide Spooren häär, wieruut die Gametophyt, die Foarkien, woakst, n haatfoarmich litjet Blääd mäd Wuttele, dät twäin ferskeedene Soarten fon Buulen häd: Antheridia (Sg:Antheridium) un Archegonia (Sg:Archegonium). In n Antheridium sunt Spermatozoiden, in n Archegonium is ne Oaisälle. Juu Plonte befruchted sik wäil maasttieds säärm un in't befruchtede Archegonium äntstoant juu litje Zygote, ne diploide Sälle, juu sik deeld un as Sporophyt gratter wäd un uut dän litjen Gametophyt hääruutwoakst, him bolde oarich uurraaget un wier tou ne groote Foone wäd. Eenige Foonen sunt sogoar polyploid. == Sjuch uk == * [[Diploidie]] Mäd twäin Chromosomensatse (2n) * [[Triploidie]] Mäd träin Chromosomensatse * [[Tetraploidie]] Mäd fjauer Chromosomensatse * [[Pentaploidie]] Mäd fieuw Chromosomensatse * [[Hexaploidie]] Mäd säks Chromosomensatse ... * [[Polyploidie]] Gans algemeen mäd moorere Chromosomensatse [[Kategorie:Biologie]] hpeomjnhc4wn97b10t52xzohza3r9m1 0 3626 29042 2010-01-31T14:45:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Haploidie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Haploidie]] 5waifwh1sbabwqg0onmxvi8xhgoxllf 0 3627 111613 104301 2015-11-07T18:25:09Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Diploidie''' (oukuuted mäd ''2n'') is, wan n Lieuweweesen aan dubbelden Chromosomensats (also twäin fulständige Chromosomensatse) häd. Dät rakt fuul '''diploide''' Lieuweweesen, foarallen monken do Eukaryoten (Dierte, Plonten, Piltse un wät me fröier unner Protisten touhoopefoatede) sunt fuul. Diploide Lieuwweesen äntstounde oafter uut ju Fersmiltenge fon twäin haploide Gameten (Kien-Sällen). Uk Moanskene sunt diploide Lieuweweesen, do sik truch ju Fersmiltenge fon haploide Kien-Sällen fermoorje. == Sjuch uk == * [[Haploidie]] mäd aan Chromosomensats (n) * [[Triploidie]] mäd träi Chromosomensatse * [[Tetraploidie]] mäd fjauer Chromosomensatse * [[Pentaploidie]] mäd fieuw Chromosomensatse * [[Hexaploidie]] mäd säks Chromosomensatse ... * [[Polyploidie]] Gans algemeen mäd moorere Chromosomensatse [[Kategorie:Biologie]] [[en:Ploidy#Diploid]] i8dc7zz7k03zq3i6g6orz1h26jwmtct 0 3628 29046 2010-01-31T15:29:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Diploidie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Diploidie]] sqt96voyibhauylk6ytw3rnhziuha6f 0 3629 104302 91208 2013-03-08T15:08:56Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 8 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q504558]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Triploidie''' is ju Oainskup fon n Lieuweweesen, dät aan tjoofoolden Chromosomensats häd, dät hat, träi fulstandige Chromosomensatse. == Biespiele foar triploide Lieuweweesen == * Ju Appelsoarte [[Froaien uut Boskoop|Boskoop]] is triploid. Ju Blöimte fon düsse Soarte is uut düssen Gruund uunbruukboar. * Moonige Fiske wäide fon Moansken triploid tuchted, deermäd jo uunfruchtboar sunt. Wan aan jädden Fiske hääbe mai (Foarallen as Nutsdierte) un häd oaber nit so fuul Ploats, dan kon dät n Foardeel weese, wan do sik nit fermoorje. * Bie Moansken kumt uk mongs Triploidie foar, dät fiert dan tou läipe Behinderengen un normoal stierwe do triploide Bäidene al foar hiere Gebuurt, of kuut deerätter. * Ju Poagenoard ''Pelophylax "esculentus"'' (düütsk:Teichfrosch) is uut ne Fermiskenge fon do bee uur Poagenoarde ''Pelophylax ridibundus'' (düütsk:Seefrosch) un ''Pelophylax lessonae'' (düütsk:Kleiner Wasserfrosch) äntsteen. Deeruum dät jo oafter triploid sunt, dät hat, fon een fon do bee Uursproangsoarde twäin Chromosomensatse (also dät fulständige Genom), un fon ju uur aan hääbe, konnen triploide Poagen hiere Gene aaltiede fäärereeke, sodät ju Misk-Oard "Pelophylax "esculentus"'' trots oafter geböärende Fäärefermiskengen mäd hiere Uursproangsoarde daach hiere Gene fon bee Oarde fäärereeke kon, deeruum dät do Uursproangsoarde bloot diploid sunt. == Sjuch uk == * [[Haploidie]] mäd aan Chromosomensats (n) * [[Diploidie]] mäd twäin Chromosomensatse (2n) * [[Tetraploidie]] Mäd fjauer Chromosomensatse * [[Pentaploidie]] Mäd fieuw Chromosomensatse * [[Hexaploidie]] Mäd säks Chromosomensatse ... * [[Polyploidie]] Gans algemeen mäd moorere Chromosomensatse [[Kategorie:Biologie]] kwibwvrzo9ykulqs2db1eygpj6p7tyz 0 3630 29052 2010-01-31T16:57:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Triploidie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Triploidie]] g2kqr8cmzjeblilttbi78b7h5jo5fwr 6 3631 121310 29054 2022-08-02T13:57:03Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Westendorp 1810 |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 77fkxelz4is9rsjose4ytiwdric83vb 0 3632 111711 111651 2015-11-08T14:43:56Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Weete |- | align="center" | [[Bielde:Wheat close-up.JPG|350px|Weete]] <br /><small>Weete fon juu bekoande Oard ''Triticum aestivum'' |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||| ''Poales'' |- | ''Familie:'' |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||| ''Poaceae'' |- | ''Unnerfamilie:'' |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||| ''Pooideae'' |- | ''Tribus:'' |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||| ''Triticeae'' |- | ''Sleek:'' |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||| Weete ''(Triticum)'' |} |} Juu '''Weete''' ''(Triticum)'' is n Sleek fon Gäärs, wierfon eenige Oarde fon Buuren as Koarel anbaud wäide un sänt oolde Tieden deerfoar tuchted wäide. == Lieuwendsruum == Hier sjucht me ne Koarte, wierap jeel dät Uursproangsgebiet fon juu Weete ienteekend is, un türkis, wier juu däälich uk ap Fäildere stoant: [[Bielde:Weizenanbaugebiete.jpg|400px|Weete, jeel is ienteekend, wier juu uurspröängelk waas, un türkis, wier dät däälich Weete ap doo Fäildere rakt.]] <br> <br> == Geskichte == Juu maaste Weete, juu däälich tuchted wäd, is gnau nuumen goarneen skeene Weete, dät is juu Oard ''Triticum aestivum'', juu is truch Bastardisierenge äntsteen un drächt sogoar moor Gene fon dän Sleek ''Aegilops'' as fon dän Sleek ''Triticum'' (dät is Weete) in sik. Skeene Weete wät oaber uk säilden noch tuchted, dät is toun Biespil, wät ap düütsk "Einkorn" hat, dät ''Triticum monococcum'', ne gans oolde Oard, juu heel un aal nit bastardisierd is. Man dät is wäil däälich in bolde neen Buurenfäild moor tou fienden, eer in Museen un bie Ljoohääbere, toumoal dät insen bolde uutstuurwen waas, wült dät minner Aaren brangt. Ne Besunnerhaid is, dät doo [[Polyploidie|polyploide]] Weete-Oarde moor Aaren brange as doo diploide Uursproangsfoarme. Hier aan Stamboom fon wäkke Weete-Oarde, doo tou näie Oarde fermisked wuuden sunt. Doo Uursproangsoarde sunt buppe teekend, wät deer bit däälich bie hääruutkeemen is, sjucht me, wan me fääre deel kieket. Deer sunt oaber nit aal Weete-Oarde oane, doo dät rakt. Dät Wüüldgäärs Dät Wüüldgäärs Dät Wüüldgäärs ''Aegilops squarossa'' ''Aegilops longissima'' ''Triticum urartu'' mäd twäin Chromosomensatse: CC mäd twäin Chromosomensatse:BB mäd twäin Also [[diploid]] Also [[diploid]]. Chromosomensatse:AA fjautien Chromosomen fjautien Chromosomen fjautien Chromosomen | | Also [[diploid]]. | | düütsk:Wildeinkorn | | | | | | | | | | | | | |__________________________________| | | | | | | | | Bastardisierenge | | Miskfoarm mäd twäin Chromosomensatse:AB | | also [[diploid]] | | fjautien Chromosomen | | | | | | | | Ferdubbelenge fon doo Chromosomen | | Nu häd dät fjauer Chromosomensatse:AABB | | also [[tetraploid]] | | | | | | | | | | | ''Triticum diccocides'' | | düütsk:Wildemmer | | fjauer Chromosomensatse: AABB | | also [[tetraploid]] | | | | | | | | | |________________________________________| | | | | | | | | Bastardisierenge ''Triticum dioccum'' | Miskfoarm mäd träin Chromosomensatse:ABC düütsk: Kulturemmer | also [[triploid]] fjauer Chromosomensatse:AABB | | also [[tetraploid]] | | | | Ferdubbelenge fon doo Chromosomen | | Nu häd dät säks Chromosomensatse:AABBCC | | also [[hexaploid]] | | | | | | | | ''Triticum spelta'' | | düütsk: Dinkel | | säks Chromosomensatse:AABBCC | | also [[hexaploid]] | | | | | | | | ''Triticum aestivum'' ''Triticum durum'' ''Triticum monococcum'' düütsk: Hochzuchtweizen düütsk: Hartweizen düütsk:Kultureinkorn säks Chromosomensatse:AABBCC fjauer Chromosomensatse:AABB twäin Chromosomensatse:AA also [[hexaploid]] also [[tetraploid]] also [[diploid]] Waiwiesenge: Juu meen bruukte Nomenklatuur is in moorere Fale striedich, deeruum dät t.B. ''Triticum urartu'' un ''Triticum monococcum'' touhoope een Chronospezies sunt un fuul uur Oarde truch Bastardisierenge äntsteen sunt. == Sjuch uk == {{Commonscat|Triticum|Weete}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Ietelweere]] [[Kategorie:Buuräi]] tpqpv6mh5iz4lyvc54asey8wd1z4jpg 0 3633 29067 2010-01-31T22:36:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Weete]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Weete]] m4y414bb6xgzhxcaq13hc8odeo3b158 10 3634 119463 29081 2020-10-19T04:28:03Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wheat close-up.JPG|100px|right]] Juu '''Weete''' ''(Triticum)'' is n Sleek fon Gäärs, wierfon eenige Oarde fon Buuren as Koarel anbaud wäide un sänt oolde Tieden deerfoar tuchted wäide. [[Weete|Läs fääre]]. <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> g8qc7c177pwfzxl14v5xchj9isttwya 0 3635 104304 90207 2013-03-08T15:09:20Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q453166]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Tetraploidie''' is juu Oainskup fon n Lieuweweesen mäd fjauer ganse Chromosomensatse. == Sjuch uk == * [[Haploidie]] - Mäd aan Chromosomensats * [[Diploidie]] - Mäd twäin Chromosomensatse * [[Triploidie]] - Mäd träin Chromosomensatse * [[Pentaploidie]] - Mäd fieuw Chromosomensatse * [[Hexaploidie]] - Mäd säks Chromosomensatse ... * [[Polyploidie]] - Gans algemeen mäd moorere Chromosomensatse {{biostump}} 125gw6g98f62h2xaf08zuns9etvkvmf 0 3636 62087 30020 2011-06-25T14:49:32Z CocuBot 2918 r2.6.1) (IW-Bot: rut: [[de:Pentaploidie]] wikitext text/x-wiki '''Pentaploidie''' is juu Oainskup fon n Lieuweweesen mäd fieuw ganse Chromosomensatse. == Sjuch uk == * [[Haploidie]] - Mäd aan Chromosomensats * [[Diploidie]] - Mäd twäin Chromosomensatse * [[Triploidie]] - Mäd träin Chromosomensatse * [[Tetraploidie]] - Mäd fjauer Chromosomensatse * [[Hexaploidie]] - Mäd säks Chromosomensatse ... * [[Polyploidie]] - Gans algemeen mäd moorere Chromosomensatse {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] 6viiib9e3f6zqip5yqq6yp9ktomfyvo 0 3637 104305 90210 2013-03-08T15:09:30Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q4403951]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Hexaploidie''' is ju Oainskup fon n Lieuweweesen mäd säks ganse Chromosomensatse. == Sjuch uk == * [[Haploidie]] - Mäd aan Chromosomensats * [[Diploidie]] - Mäd twäin Chromosomensatse * [[Triploidie]] - Mäd träin Chromosomensatse * [[Tetraploidie]] - Mäd fjauer Chromosomensatse * [[Pentaploidie]] - Mäd fieuw Chromosomensatse ... * [[Polyploidie]] - Gans algemeen mäd moorere Chromosomensatse {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] qr53rq47z3xo51mm7zi475g7ygahxla 0 3638 53544 53541 2011-02-09T17:35:50Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Hexaploidie''' is juu Oainskup fon n Lieuweweesen mäd moorere heele Chromosomensatse. Dät kon gans nutselk weese, wan Plonten apgruund fon Polyploidie gratter sunt. So äntstuuden [[Weete]]- un [[Äidbäien]]-Oarde, do fuul Ärdraach brange. == Sjuch uk == * [[Haploidie]] - Mäd aan Chromosomensats * [[Diploidie]] - Mäd twäin Chromosomensatse * [[Triploidie]] - Mäd träin Chromosomensatse * [[Tetraploidie]] - Mäd fjauer Chromosomensatse * [[Pentaploidie]] - Mäd fieuw Chromosomensatse * [[Hexaploidie]] - Mäd säks Chromosomensatse ... {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] d258cajy4uzrexd8ha1k408itwusysz 0 3639 29098 2010-02-01T20:37:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Polyploidie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Polyploidie]] 82bk6wk7t38rjrvdlwfpwpnuk90ec8b 0 3640 29099 2010-02-01T20:37:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hexaploidie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hexaploidie]] loz38komfrtkcp7ibqm36xsyzblubyr 0 3641 29100 2010-02-01T20:38:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tetraploidie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tetraploidie]] 95fi308gqvacgrong5zjrvzcdeh9z5q 6 3642 121309 29123 2022-08-02T13:56:44Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Th. Siebs, Zeitschrift des Vereins für Volkskunde 1893. Taf. 3/1 |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} hpiv3upce15e87wqfzn1wn5anme0ukw 6 3643 121308 29124 2022-08-02T13:56:26Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Th. Siebs, Zeitschrift des Vereins für Volkskunde 1893. Taf. 3/2 |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 8yyapnn31poqyh0cm0gdqrb5mxr82w8 0 3644 111452 111277 2015-10-28T18:13:38Z Pyt 12 /* Geskichte */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:SATERLX1.JPG|285px|thumb|right|N gratter eepen Huus fon Eende 17.Jh., fröier bie Hollen(Bielde uum 1890)]] [[Bielde:SATERLX2.JPG|285px|thumb|right|N litjer eepen Huus (Bielde uum 1890)]] [[Bielde:HUUSTOTQ.JPG|thumb|right|285px|Eepen Huus mäd Noomen fon do Paate.]] [[Bielde:HUUS3BR.JPG|thumb|right|285px|Twäärstruchsnit fon dät Eepene Huus.]] Dät '''Eepene Huus''' waas die oolde seelter Huustyp un wude deeruum uk '''Oold Seelter Huus''' naamd. Deerbie woonden do Ljuude touhoope mäd do Bäiste in aan Ruum, wan jo uk toun Släipen un Spinnen un sowät apaate Ruume hieden. Die grattere Typ hied al uum 1890 steenene Muuren, man do litjere wieren [[Fäkwierkhuus]]e, jo hieden somäd [[kloamde Wooge]]n uut Fäkwierk, apfäld mäd Leem un Sträi. Dät hied [[Ferbiend]]e mäd Onkerboolken. ==Geskichte== ''“Toufoarne hieden se as do oolde Seelterljuude wierene, aal een Soart Huuse. Man ätter dän [[Bround|groote Bround]], die in t Jier [18]eenuntwintich fuul Huuse in Skäddel in Ääske broachte, do hääbe se sik gans ferbaud. Un fuul hääbe deerätter hiere Huuse ap n uur Wiese baud, wierfon ätters de Rääde weese skäl. Toueerst wo wie do oolde Huuse beskrieuwe, do uk wäil eepene Huuse heete.”'' [[Minssen]], M3:121S (1846). Bit in do 1930er Jiere mout et do fuul roat hääbe, man dan baadende dät oafte, as mie fertäald wuude. Toulääst waas bloot dät Deddens Huus in [[Hollenerfoan]] uut ju Tied uum dät Jier 1800 noch uurich, wät dan in de Jiere 1952-1954 oubreeken wuude un fon dät [[Museumstäärp]] in [[Kloppenbuurich]] ankooped is. Deer is dät "Saterhaus" in 1955/1956 wier apbaud wuuden. Bie aan fon sien Besäike in't [[Seelterlound]] is die wäästfräiske Botaniker un Koaster Dr. [[J. Botke]] in dät Jier 1931 uk bie Maräike Deddens in hiere Eepene Huus in Hollenerfoan weesen. Uur sin Besäik is n litje Bouk "Sealterlân" in ju wäästfräiske Määmetaal fon Dr. Botke ärskienen. In dät Bouk is uk ne flugge Beskrieuwenge fon dät Eepene Huus tou fienden. == Noomen fon do Paate == Ätter [[Julius Bröring|Bröring]], [[Johann Friedrich Minssen|Minssen]], [[Heinrich Ottenjann|Ottenjann]], [[Theodor Siebs|Siebs]].<br> Bie dän '''Loangssnit''': Bäädsteede pl., Bäistesoole m., Balkgat n., Boolken pl., Boolkholt n., Doarhoake m., Doorangel m., Doorboolke m., Doorsoole m., Dräppel m., Fäk n., Floor m., Flötboolke m., Foutbeen m., Frääst m., Fröst m., Fuurschäddel m., Fuurschöätel m., Grootdoore f., Hänge f., Hannegat n., Hom m., Homstokke pl., Hookoomere f., Huuslatte f., Huusponne f., Jachtbeend n., Klappe f., Klinke f., Kuustaalsboolke m., Lippe f., Muure f., Muurploate f., Oaiegat n., Oatjegat n ., Ploanketoal m., Riem m., Schöätel m., Släägel m., Speerwierk n., Spon n., Sponstok m., Steekbeend n., Stonner m., Sweepe f., Swiepestok m., Toake f., Truchschäärenge f., Uulegat n., Wooge f. Bie dän '''Twäärssnit''': Aploanger m., Bäistesoole m., Balkgat n ., Been m., Boolk(e)gat n., Boolke m., Boolkholt n., Dokken pl., Ferbiend n., Fjauerkaant n., Fleeke pl., Frääst m., Fröst m., Funnemänt n., Fuurschäddeldräppel m., Heede., Hielde f., Hieldeboolke m., Hooneboolke m., Huuslatte f., Ientäil m., Jachtbeend n., Muurploate f., Muurstrang m., Ouker n., Ouse m., Riegen Ponnen pl., Rim n., Siedemuure f., Sim m., Soole m., Speer n., Speerwierk n., Spon n., Sponstok m., Steekbeend n., Stonner m., Sträi, Uutkäbbenge f., Wällernbeen m., Wooge f. <gallery> Bielde:Saterhaus.jpg| Eepen Huus fon Deddens in dät Museumstäärp </gallery> == Sjuch uk == * [http://saterland.hyves.nl/blog/20050564/32_SATERLAND_EEN_LEVEND_TAALEILAND_van_Pyt_Kramer/TJK4/ '''32.21''' Bielden fon dät eepene Huus fon 1931 un nu]. * [http://www.museumsdorf.de/ Webloch fon dät Museumstäärp in Cloppenbuurich]. * [http://94.100.114.25/590200001-590250000/590248701-590248800/590248752_8_TW3W.pdf Bouk "IT SEALTERLAN" fon Dr. Botke mäd Bielde (PDF-Dotäie 40 MB)]. * [http://www.buehler-hd.de/landeskunde/w2/nsachsen/museen/cloppenburg/sater02.htm Bielde 1 uut dät Eepene Huus ap www.Bühler-Landeskunde]. * [http://www.buehler-hd.de/landeskunde/w2/nsachsen/museen/cloppenburg/sater03.htm Bielde 2 uut dät Eepene Huus ap www.Bühler-Landeskunde]. * [http://www.webshots.com/search?media=photo&query=saterhaus&queryChannel=&sortBy=&source=search_menu Moor Bielden fon dät "Saterhaus" in dät Museumstäärp ap webshot.com]. [[Kategorie:Materielle Kultuur]] [[Kategorie:Baukunst]] [[Kategorie:Bauwierk]] [[Kategorie:Seelterlound]] tml3rhxu14d9x39yezt99tc2wjq83xh 6 3645 121307 29178 2022-08-02T13:56:03Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Loangssnit eepen Huus (oaine Oarbaid) |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} ttv5nwotikyhhzucwb8zz45hbkyvl2m 0 3646 118617 104307 2019-09-15T15:53:08Z Holder 732 wikitext text/x-wiki {{Begriepskläärenge}} Juu Oukuutenge '''ATP''' häd moorere Betjuudengen: In doo Natuurwietenskuppe: * [[Adenosintriphosphat]] In juu Politik: *[[Adaption to Technical Progress]] - "Anpaasenge an techniske Äntwikkelenge" - juu EU mout Räägelmäitich hiere Witte, wan dät uum Seeken as [[Gefoarstofkänteekene]] gungt, an juu Äntwikkelenge fon juu Technik anpaasje, deermäd dät aal so seeker is, as dät mäd juu moderne Technik muugelk is. *[[Aydınlık Türkiye Partisi]] - Ne nationalistiske tuurske Paatäi. u. a. s. 1yeqjkj9m7gqlru1llxftab5xjz8gky 0 3647 117089 104308 2018-06-19T22:35:49Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Cincinnati | Koarte = Cincinnati_Hamilton.png|442px | Ienwoonertaal = 332.252 (<small>2006</small>) | Lound = Fereende Stoate | Metropoolregion = | Distrikt = | Provinz = | Deelstoat = Ohio | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 201,9 | Tiedsone = | Buurmäster = | Websiede = http://www.cincinnati-oh.gov/ }} '''Cincinnati''' is n Stääd in dät Suudwääste fon dän Stoat [[Ohio]] in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoate]]. Ju Stääd lait an de [[Ohio-Äi]] un häd ätter ju Foulkställenge fon 2006 n Ienwoonertaal fon 332.252 binne do Meenteskeede, wiermäd se ju bit ap two grootste Stääd fon Ohio is. Ju [[Agglomeration]], ju sik uutdient uur Deele fon do Stoaten Ohio, [[Kentucky]] un [[Indiana]], is oawers fuul gratter un tält bolde 2 millione Ienwoonere. Ätter dän Bau fon dän [[Eriekanoal]] un dän [[Miamikanoal]] wuud ju Stääd al bolde n wichtich Zentrum fon ju Skipfoart ap e [[Ohio-Äi]]. In dät Jier 1850 hied ju Stääd al 115.000 Ienwoonere un waas deermäd een fon do two grootste Stääde wäästelk fon dät [[Appalachen]]-Gebierge. == Geskichte == Ju Stääd wuud 1788 gruunded un 1790 "Cincinnati" naamd ätter ju "Sälskup fon do Cincinnati", n Fereen fon fröiere Offiziere uut dän [[Amerikoanske Uunouhongegaidsskriech]], do ätter dän Kriech ätter hiere Burger-Beroup touräächkeemen wieren. Deermäd foulgeden jo dät Biespil fon dän [[roomske]] [[Diktator]] [[Cincinnatus]], die der ätter n fon him fierden Kriechstoach fluks wier bääte dän Plouch stounde geen. Foar ju Ouskaffenge fon ju [[Sklaaweräi]] waas Cincinnati ne wichtige Twiskestation fon dän [[Underground Railroad]]. == Befoulkenge == {{UureSiede|Do Seelter in Cincinnati}}<br /> [[Bielde:Cincinnati oh skyline.jpg|thumb|right|280px|Cincinnati]] Fon ju Befoulkenge is 12,3 % aller as 65 Jiere un bestoant foar 42,8 % uut [[Eenpersonehuushollenge]]n. Ju [[Oarbaidsloosegaid]] bedrächt 5,1 % (Foulkställenge 2000). Sowät 1,3 % fon ju Befoulkenge fon Cincinnati bestoant uut [[Hispanics]] un [[Latino]]s, 42,9 % is fon afrikoansken Uursproang un 1,5 % fon asiatisken Uursproang. Die Taal Ienwoonere soank fon 364.553 in 1990 ap 331.285 in 2000. [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa]] oxivjgh9vmq6v2ele5eonhmefxxkkxg 10 3648 119464 29243 2020-10-19T04:28:06Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cincinnati oh skyline.jpg|right|100px]] '''Cincinnati''' is n Stääd in dät Suudwääste fon dän Stoat [[Ohio]] in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoate]]. [[Cincinnati|Läs fääre]]. <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> ow5nrqwrlpfu6rncakr41dm66ayjg22 0 3650 121684 119008 2022-10-11T13:59:18Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Bentheim-1589-3.PNG]] → [[File:Arms of the house of Bentheim-Tecklenburg-Rheda.svg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:BahnhofscharrelD.jpg|200px|thumb|Foone fon dän Seelter Buund.]] [[Bielde:Frisian flag.svg|thumb|200px|Ju wäästfräiske Foone.]] [[Bielde:Ommelanderwapen.jpg|thumb|200px|Woapen fon do Groninger [[Uumelounde]].]] [[Bielde:Seeltersiegel.jpg|thumb|200px|Seelter Siegel ätter Sello, mäd fielicht Poapskenbleede in n Bäätergruund.]] [[Bielde:82A002PD.JPG|thumb|200px|Woapen mäd Poapskenbleede bie Poute, Tecklenbuurich.]] Aan [http://www.crwflags.com/FOTW/flags/de-cl-sa.html#sag Äntwurf] foar ne seelter Foone bruukt tjo '''Poapskenbleede''' as Symbol foar do tjo Täärpe. Ju Foone fon dän [[Seelter Buund]] häd sogoar soogen deerfon. Do Wäästfräisen hääbe siet sowät 1890 ne Foone mäd soogen Poapskenbleede, do do soogen [[Seelounde]] symbolisierje skällen. Do blaue un wiete Boanen sunt dan dät Woater un ju roode Faawe tjut deerap wai, dät do Bleede noch in t Woater uumhooch woakse, also noch jung sunt. Al fuul laanger häd ju [[Groningen (Provinz)|Provinz Groningen]] in hiere Woapen two Fjoondel mäd Poapskenbleede foar fräiske [[Uumelounde]]. Die Gebruuk mout oawers al uut fuul allere Tieden stamme, dan in dät ooldhoochdüütske [[Nibelungeläid]] wäd boald fon "Heer Walter fon Seelounden", die ne Foone mäd "Seeblätter" hied. Ju Ferbiendenge mäd [[Seelterlound]] lät also modern, man daach rakt et Uumstände, do der uurs wai wiese. In sien Bouk "Saterlands ältere Geschichte und Verfassung" beskrift [[Georg Sello]] nämmelk dät Seelter Siegel, dät hie in [[Lübeck]] apfuunen hiede. Deerap sjucht hie ju bekoande Figuur, man in ju Bäätergruunde swieuwje litje Dingere (so tou sjoon 12 Stuk), dät kuuden Bloumen weese, man uk Iemen. Ap ju Teekenge deerbie is wääld foar Bloumen, man dät waas goud wan dät noch moal in Lübeck ätterkieked wäide kuude, of dät fielicht daach Poapskenbleede sunt. <gallery> Bielde:Wappen Friesoythe.png|Woapen fon Ait Bielde:DEU Landkreis Cloppenburg COA.svg|Woapen fon dän Loundkring Kloppenbuurich Bielde:Groningen coa.svg| Dät Woapen fon ju Provinz Groningen </gallery> ==Woapene uut Tecklenbuurich un dät Uumelound == Noch wät uurs rakt et, dät uk ätter Seelterlound waiwiest. Dät is, dät uk ju Stääd un Groafskup [[Tecklenbuurich]] Poapskenbleede in sien Woapen häd. Wie wieten dät Seelterlound tou Tecklenbuurich heerd häd, bit dät him 1400 ounuumen wuude. Me kon sik dan foarstaale, dät do Tecklenbuurger Groafen dät Poapskenblääd fierden uum tou wiesen, dät jo oolde Gjuchte in "Fräislound" hieden. Deerfon häd uk dät Woapen fon ju seelter Noaberstääd [[Ait]] sien two Poapskenbleede. Die Ienfloud fon ju oolde Groafskup Tecklenbuurich sjucht me fääre nit bloot in ju Foone un dät Woapen fon dän [[Loundkring Kloppenbuurich]], man uk noch in do Woapene fon dän oolden Loundkring Tecklenbuurich un deeroun do Meenten [[Ladbergen]] un [[Lienen]] un fon dän näienen Kring [[Steinfurt]] un deeroun ju Meente [[Lotte]]. ===Oolde Woapene=== <gallery> Bielde:Graf Tecklenburg-Wappen.png| Woapen fon dän Groaf fon Tecklenbuurich, uum 1200 Bielde:Tecklenburg-Grafschaft.PNG| Woapen Groafskup Tecklenbuurich ätter 1589 Bielde:DEU Kreis Tecklenburg COA.svg| Oolde Loundkring Tecklenbuurich (bit 1974), häärd nu tou dän Loundkring Steinfurt </gallery> ===Woapen fon däälich=== <gallery> Bielde:DE Tecklenburg COA.svg|Dät Woapen fon ju Stääd Tecklenbuurich mäd do ''Poapskenbleede'', do n bitje tou Haate ferteekend sunt Bielde:DEU_Kreis_Steinfurt_COA.svg| Loundkring Steinfurt Bielde:DE Lotte COA.svg| Meente Lotte </gallery> <gallery> Bielde:DE Ladbergen COA.svg| Meente Ladbergen Bielde:DE Lienen COA.svg| Meente Lienen </gallery> ==Tecklenbuurich un uur Gebiete== Ieuwenske do Ferbiendengen mäd do Fräislounde bit tou dät Jier 1400 hieden do Tecklenbuurger Beluukengen mäd uur Gebiete un Groafskuppe, so as mäd Bentheim un fääre ätter dät Suude wai. Dät keem truch Hilkeräi un Äärwerai. In 1699 sünt do Groafen fon Tecklenbuurich un Bentheim uutstuurwen un dät Äärwe geen ätter Solms. Dät kon man uk sjoo aan do oolde Woapene, ap do Woapene fon Solms (Hessen) wiese Poapskenbleede ap Ferbiendengen mäd Tecklenbuurich.(Hier läite dät Haate, daach in wäkke allere Bielden sunt dät moor Poapskenbleede). <gallery> Bielde:Arms of the house of Bentheim-Tecklenburg-Rheda.svg| Woapen Groaf Arnold IV.(1562-1606) fon Bentheim un Steinfurt, 1589 Bielde:Solms-Lich-Hohensolms.PNG| Solms-Lich-Hohensolms Bielde:Solms-Hohensolms-Lich.PNG| Solms-Hohensolms-Lich Bielde:Solms-1850.PNG| Solms, 1850 </gallery> c8nln7qgdnw5kdjzq32qnyosyzd6ejr 6 3651 121306 29346 2022-08-02T13:55:40Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Detail fon Bahnhofscharrel.jpg |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 9zyb17u03jfd40hcz94bh6axbwkyh0a 6 3653 121305 29479 2022-08-02T13:55:16Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Sello uum 1900. Haageren Kontrast |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fcfrv7b40578iurs7dbv5cn5nha0nzi 0 3658 113692 110446 2016-10-06T20:13:47Z INeverCry 4363 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Europa 1818.svg]] → [[File:Europa 1815.svg]] [[c:COM:FR#reasons|File renaming criterion #3]]: To correct obvious errors in file names, including misspelled [[c::en:Noun#Proper nouns and common nouns|pro… wikitext text/x-wiki [[Bielde:Europa 1815.svg|miniatur|350px|Koarte fon Europa ätter dän Kongräs.]] Die '''Kongräs fon Wien''' waas n Kongräs in [[1814]] un [[1815]]. As [[Napoleon Bonaparte]] sloain waas fon [[Prüüsen]], [[Aastriek]], [[Ruslound]] un [[Änglound]] wuude dät Kongräs heelden un dät häd do Scheede in Europa gans ferannerd. == Betjuudenge == Dät Kongräs betjutte: * Dät Eende fon dät [[Hillige Roomske Riek]], * [[Sweden]] kreech [[Norwegen]] fon [[Dänemark]]. Norwegen wuude ap dän 17. Moai 1814 uunouhongelk fon Sweden. * Dät Sklaawenmäärked wuude ferbeeden. * Dät [[Fereeniged Köönichriek fon do Niederlounde]] äntstuude, 15 Jier leeter tränne die suudelke Deel ([[Belgien]], [[Luxembuurich]]) sik ou fon dän noudelke Deel. * Prüüsen kreech ungefeer n Haaldeel fon [[Saksen]], di saksiske Köönich waas Napoleon bit tou dät Eende fon dan Kriech tjou blieuwen. * [[Kongräspolen]]. Ruslound un Prüüsen kreegen groote Deele fon Polen. Dät waas nit moor as [[Warschau]] un sien Uumgeebenge. Dät waas n Personalunion. Die Zar fon Ruslound wuude uk Köönich fon Polen. * [[Aastriek]] kreech dän noudelke Deel fon [[Italien]]. Die [[Säärkenstoat]] in Italien kreech sien oolde Gruunde wieruume. * Ju [[Swaits]] bleeuw näitroal. * Dät [[Huus Bourbon]] kreech ju Macht in [[Spanien]] un [[Portugal]] wieruume. == Sjuch uk == {{Commons|Congress of Vienna}} [[Kategorie:Geskichte]] oa8e7zzp1zwoa4zn8d5j65vszlt8q4v 0 3660 29627 2010-02-10T20:30:52Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Eepen Huus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eepen Huus]] 79qv0zr0m6xtmi44soafkumk89d040k 6 3662 121304 29691 2022-08-02T13:54:06Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = http://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Ommelanden |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 1uugr4shfzhjcvd4poqviq7muaxnzdm 0 3663 119567 104311 2021-01-04T11:56:42Z 2003:D2:9704:3400:3544:26B9:A76D:1D16 wikitext text/x-wiki '''Ethanol''' (C<sub>2</sub>H<sub>5</sub>OH) ist der bekannte Alkohol, deeruum dät dät truch [[Alkoholiske Jeesenge]] in doo alkoholiske Dronke oane is. Destillierd wäd dät uk as Fjuurenge nuumen, un uum doode Dierte in biologiske Sammelengen ientoulääsen. Dät '''Ethanol''' bestoand uut [[Koolestof]] (C), [[Woaterstof]] (H) un [[Suurstof]] (O). Uur Beteekengen sunt '''Äthanol''', '''Ethylalkohol''' / '''Äthylalkohol''' un '''Spiritus''' (Latiensk foar "Gäist"). == Struktuur == [[Bielde:Ethanol Keilstrich.svg|300px|Kiel-Striek-Foarmel]]<br /> Juu Struktuurfoarmel is so tou ferstounden, dät älken Striek ne Ferbiendenge twiske two [[Atom]]e is. Doo Kiele uk, juu besunnere Betjuudenge fon aan gans swotten Kiel is, dät dät deermäd an dät Molekül buunene Atom in n Faandergruund stoant, aan striepeden Kiel betjuudt, dät dät deermäd anbuunene Atom in n Bäätergruund stoant. So weet me, wo dät Molekül tjodimensionoal uutsjucht. Ne uur Muugelkaid, dät tjodimensionoal tou wiesen is sun Modell:<br /> [[Bielde:Ethanol-3D-balls.png|300px|Ethanol-Modell mäd litje Baale]]<br /> Doo Woaterstofatome sunt [[wiet]] ienteekend, doo Koolestofatome [[swott]] un dät Suurstofatom [[rood]]. [[Kategorie:Chemie]] bbchotsibf1ai1apvphh9kwo9xsx514 0 3664 111789 104312 2015-11-09T22:58:26Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[File:Carbon-dioxide-2D-dimensions.png|right|thumb|200px|Koolestofdioxid]] '''Koolestofdioxid''' (CO<sub>2</sub>) is n Gas. Dät Koolestofdioxidmolekül bestoant uut een [[Koolestof]]-[[Atom]] (C) un two [[Suurstof]]-Atome (O) == Koolestofdioxid as Glääshuus-Gas == Dät Koolestofdioxid heert tou do Gase, do ju Oainskup hääbe, dät do inne [[Äidatmosphäre]] sunt un ju Waarmte fonne Sunne roaneläite, man wät deer fonne Äide wier in dät [[Al]] reflektierd wäd, dät reflektierje se toun Deel wier tourääch appe Äide. Dät is juust die Effekt, dän uk dät Glääs fon n Glääshuus foar Plonten feruurseeket: Fonne Sunne kuume Ljoacht un Woormte roane, un fuul Woormte, ju wier hääruut reflektierd wäide skuul, wäd fon dät Glääs binne heelden. So hääbe do Plonten et in n Glääshuus gjucht woorm. Deeruum dät dät die sälge Effekt is, boald me uk bie ju Wierkenge fon wäkke Gase fon aan [[Glääshuus-Effekt]] (düütsk:Treibhauseffekt) un do feruurseekjende Gase naamd me Glääshuusgase (düütsk:Treibhausgase). Bie Koolestofdioxid un uk uur Glääshuusgase rakt dät dät Problem, dät do fon Moansken in uunnatüürelk groote Massen produzierd wäide, t.B. Koolestofdioxid fon Autos un Koolekraftwierke, Methan fon unnatüürelk groote Massen fon Bäiste). Dät hat, dät die Glääshuuseffekt, die as natüürelken Effekt gjucht wichtich foar dät Lieuwend ap ju Äide is, truch Moansken kunstelk stäärker moaked wäd un mäd groote Woarschienelkhaid tou ne Klimaferannerenge fierd, ju Globoale Ärwoormenge. Me mout deer unnerskeede twiske dän Natüürelken Glääshuus-Effekt, un dän Kunstelken af [[anthropogen|Anthropogenen]] Glääshuus-Effekt. == Äntstoundenge == Dät äntstoant, wan Koolestof oubaadend (dät hat wietenskupelk: oxidierd) wäd, oaber uk, wan uur Moleküle, doo Koolestof änthoolde, oubaadend wäide. === Biespiele === Ju eenfachste Reaktion, wier Koolestofdioxid äntstoant is, wan eenfach n Koolestofatom un n Suurstofmolekül uut two Atome tou Koolestofdioxid reagierje: :<math> \mathrm {C \,+\, O_{2} \;\longrightarrow\; \;CO_{2}} </math> Een [[Methan]]-Molekül wäd mäd een Suurstofmolekül oubaadend tou een Koolestofdioxidmolekül un two [[Woater]]-Moleküle: :<math> \mathrm{CH_{4} \,+\, 2\ O_{2} \;\longrightarrow\; \;CO_{2} \,+\, 2\;H_{2}O} </math> Bie ju [[Alkoholiske Jeesenge]] äntstoant uk Koolestofdioxid. [[Glucose]], 2 [[Adenosindiphosphat]] un 2 Phosphat reagierje tou 2 [[Ethanol]], 2 Koolestofdioxid und 2 [[Adenosintriphosphat]]. Ju wiesde Reaktion geböärt in moorere Stappen, hier is oaber fluks dät Resultoat wiesd: :<math> \mathrm{C_{6}H_{12}O_{6} \,+\, 2\;ADP \,+\, 2\;P_i \;\longrightarrow\; 2\;C_{2}H_{5}OH \,+\, 2\;CO_{2} \,+\, 2\;ATP} </math> Dät rakt oaber fuul moor Reaktione, wier uk Koolestofdioxid äntstoant. [[Kategorie:Chemie]] 5cwaq7t1cah18cxh10k71ibai84spfw 0 3665 29701 2010-02-12T11:17:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3666 29702 2010-02-12T11:17:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3667 29707 29703 2010-02-12T11:21:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3668 29704 2010-02-12T11:18:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3669 29705 2010-02-12T11:19:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3670 29706 2010-02-12T11:21:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3671 29708 2010-02-12T11:22:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3672 29709 2010-02-12T11:23:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3673 29710 2010-02-12T11:23:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3674 29711 2010-02-12T11:24:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3675 29712 2010-02-12T11:25:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3676 29713 2010-02-12T11:26:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3677 29714 2010-02-12T11:28:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3678 29716 29715 2010-02-12T11:28:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3679 29717 2010-02-12T11:29:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3680 29718 2010-02-12T11:30:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3681 29719 2010-02-12T11:32:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3682 29720 2010-02-12T11:32:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3683 29721 2010-02-12T11:32:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3684 29722 2010-02-12T11:33:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3685 29723 2010-02-12T11:34:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3686 29724 2010-02-12T11:34:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3687 29725 2010-02-12T11:35:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3688 29726 2010-02-12T11:36:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Koolestofdioxid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Koolestofdioxid]] f1s8a010hk5xwngsi4577hflv88f3z1 0 3689 29727 2010-02-12T11:38:42Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ethanol]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ethanol]] 93f4acfc51rxidsb91rmhwmfo7amp96 0 3690 29730 2010-02-12T11:41:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ethanol]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ethanol]] 93f4acfc51rxidsb91rmhwmfo7amp96 0 3691 29731 2010-02-12T11:41:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ethanol]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ethanol]] 93f4acfc51rxidsb91rmhwmfo7amp96 0 3692 29732 2010-02-12T11:42:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ethanol]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ethanol]] 93f4acfc51rxidsb91rmhwmfo7amp96 0 3693 112391 89029 2016-04-06T14:52:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Anthropogene Uumewaareldfaktore''' sunt Uumewaareldfaktore, do fon Moansken feruurseeked wuuden sunt. So is toun Biespil dät [[Mjoon]] ap ne [[Mäid]] n '''anthropogenen Uumewaareldfaktor''', deeruum, dät deer sunner mjoon bolde Woold ap woaksen diede. Uk ju [[Globoale Ärwoormenge]] is mäd groote Woarschienelkhaid '''anthropogen'''. == Sjuch uk == * [[Biotiske Uumewaareldfaktore]] {{stump}} [[Kategorie:Geographie]] [[Kategorie:Biologie]] h41lgjcp2wcu57hjbtm8cabkclroz7x 0 3694 108925 89028 2014-03-06T19:43:15Z Midnight Gambler 5364 link wikitext text/x-wiki '''Biotiske Uumewaareldfaktore''' sunt [[Uumewaareldfaktor]]e, do fon Lieuweweesen feruurseeked wuuden sunt. So sunt toun Biespil chemiske Stoffe '''biotisk''', wan jo fon Lieuweweesen häärstaald wuuden sunt. == Sjuch uk == * [[Anthropogene Uumewaareldfaktore]] {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Chemie]] [[Kategorie:Geographie]] cssulwcbdfptbbbykvbbdd8etbx783x 0 3695 29740 2010-02-12T12:03:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anthropogene Uumewaareldfaktore]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[anthropogene Uumewaareldfaktore]] grgkipa9rop441gzura1frxhmw0lzfd 0 3696 29741 2010-02-12T12:03:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Biotiske Uumewaareldfaktore]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Biotiske Uumewaareldfaktore]] 4xc50r8apubxxrxr7l13pqj5b4otsz6 0 3698 118936 111791 2020-02-04T19:39:37Z Jü 1315 keep it simple wikitext text/x-wiki [[Bielde:Methane.Structural_formula.V1.svg|150px|right|Foarmel fon Methan]] '''Methan''' (CH<sub>4</sub> is n Gas. Dät is dät eenfachste [[Alkane|Alkan]]. Deeruum, dät dät as dät Glääs in n Glääshuus foar Plonten Woormte uute Atmosphäre tourääch ap juu Äide reflektiert, wäd dät, as [[Koolestofdioxid]] uk, tou doo [[Glääshuus-Gase]] (dt.:Treibhausgase) tälld. {{stump-links}} [[Kategorie:Chemie]] t7v3twyapg2sgsap30w34ijdq1vpqho 0 3699 122652 104314 2023-07-18T18:47:40Z Marbletan 13157 ([[c:GR|GR]]) [[File:Methane-2D-square.png]] → [[File:Methan Lewis.svg]] wikitext text/x-wiki As '''Alkane''' af '''Paraffine''' beteekend me sääde [[Koolenwoaterstoffe]], dät hat, Stofe, doo uut doo Elemente [[Koolestof]] un [[Woaterstof]] bestounde, wier dät oaber neen Dubbelbiendengen rakt, bloot eenfache Biendengen. == Lieste fon n-Alkane == Hier is ne Lieste fon doo eerste tweelich Alkan-Oarde. Me mout beoachtje, dät dät t.B. nit bloot een Butan rakt, dät rakt deer two [[Isomerie|Isomere]]: n-Butan un iso-Butan. Hier sunt as Biespiele doo '''n-Alkane''' teekend. {| class=wikitable style="text-align: center;" |----- ! !! Fereenfachte (twodimensionoale) Struktuurfoarmel !! N tjodimensionoal Modell |----- ! [[Methan]] | [[Bielde:Methan Lewis.svg|50px|Fereenfachte (twodimensionoale) Struktuurfoarmel]] || [[File:Methane-3D-balls.png|50px|N tjodimensionoal Modell]] |----- ! [[Ethan]] | [[Bielde:Ethane-flat.png|66px|Fereenfachte (twodimensionoale) Struktuurfoarmel]] || [[File:Ethane-3D-balls.png|66px|N tjodimensionoal Modell]] |----- ! [[Propan]] | [[File:Propane-2D-flat.png|83px|Fereenfachte (twodimensionoale) Struktuurfoarmel]] || [[File:Propane-3D-balls-A.png|83px|N tjodimensionoal Modell]] |---- ! [[Butan]] | [[File:Butane-2D-flat.png|99px|Fereenfachte (twodimensionoale) Struktuurfoarmel]] || [[File:Butane-3D-balls.png|99px|N tjodimensionoal Modell]] |---- ! [[Pentan]] | [[File:Pentane.svg|116px|Fereenfachte (twodimensionoale) Struktuurfoarmel]] || [[File:Pentane-3D-balls.png|116px|N tjodimensionoal Modell]] |---- ! [[Hexan]] | [[File:Hexane displayed.svg|132px|Fereenfachte (twodimensionoale) Struktuurfoarmel]] || [[File:Hexane-3D-balls.png|132px|N tjodimensionoal Modell]] |---- ! [[Heptan]] | [[File:Heptane.png|149px|Fereenfachte (twodimensionoale) Struktuurfoarmel]] || [[File:Heptane-3D-balls.png|149px|N tjodimensionoal Modell]] |---- ! [[Octan]] | [[File:Octane.png|165px|Fereenfachte (twodimensionoale) Struktuurfoarmel]] || [[File:Octane-3D-balls.png|165px|N tjodimensionoal Modell]] |---- ! [[Nonan]] | [[File:Nonane.png|182px|Fereenfachde (twodimensionoale) Struktuurfoarmel]] || [[File:Nonane-3D-balls.png|182px|N tjodimensionoal Modell]] |---- ! [[Decan]] | [[File:Decane.svg|199px|Fereenfachde (twodimensionoale) Struktuurfoarmel]] || [[File:Decane-3D-balls.png|199px|N tjodimensionoal Modell]] |---- ! [[Undecan]] | [[File:Undecane.svg|216px|Fereenfachde (twodimensionoale) Struktuurfoarmel]] || [[File:Undecane-3D-balls.png|216px|N tjodimensionoal Modell]] |---- ! [[Dodecan]] | [[File:Dodecane.svg|233px|Fereenfachde (twodimensionoale) Struktuurfoarmel]] || [[File:Dodecane-3D-balls.png|233px|N tjodimensionoal Modell]] |} [[Kategorie:Chemie]] sl02rptdhhb6zl9pmfng14thbz772ol 0 3700 29762 2010-02-12T18:13:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Alkane]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Alkane]] 8yiaguab8gepuxxtsuadgmzj1oikwtl 6 3703 121303 29814 2022-08-02T13:52:59Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Woapen mäd Poapskenbleede ap Poute Tecklenbuurich. P. Kramer, oaine Bielde 1982. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} lbd1jz40epmvcbpks36z9jca0fz0lt5 0 3704 104315 102358 2013-03-08T15:11:21Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 54 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q25851]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Review}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Kanienken |- | align="center" | [[Bielde:Oryctolagus cuniculus Tasmania 2.jpg|250px|N wüüld Kanienken ''(Oryctolagus cuniculus)'' ap dät Australiske Ailound Tasmanien]] <br /><small>N wüüld Kanienken ''(Oryctolagus cuniculus)''<br />ap dät australiske Ailound [[Tasmanien]]</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Uuroardenge:'' || ''[[Euarchontoglires]]'' |- | ''[[Taxon]] sunner Stappe:'' || ''[[Glires]]'' |- | ''Oardenge:'' || [[Hoasenoardige]] ''(Lagomorpha)'' |- | ''Familie:'' || ''Leporidae'' |- | ''Sleek:'' || ''Oryctolagus'' |- | ''Oard:'' || '''Kanienken ''(O. cuniculus)''''' |} |} Dät '''Kanienken''' ''(Oryctolagus cuniculus)'' is juu eensige Oard uut dän Sleek ''Oryctolagus'', die also n monotypisk Taxon is. Dät rakt uk tomme Kanienkene, doo sowäil as Nutsdierte, oaber uk as Moat fon dän Oainer heelden wäide. == Määrkmoale == Dät Kanienken is n Diert mäd loange Ooren, dät gau loope kon. Sien bääterste Beene sunt uk n bitje loanger as doo faanderste Beene. An doo Fäite häd dät Kanienken loange, lieke Naile. === Mäiten === Wüülde Kanienkene hääbe normoal ne Kop- un Rumploangte fon 35 bit 45 Zentimetere, Die Stäit häd ne Loangte fon fjauer bit soogen Zentimetere. Doo hääbe ne Sweeregaid fon 1,350 bit 2,250 kg. Tomme Kanienkene konnen litjer af gratter weese, doo, doo foar Flask-Produktion tuchted sunt, konnen toun Biespil uk 7,25 kg weege. === Fäl === Dät Fäl fon wüülde Kanienkene is an doo Buppere Paate griesbruun, deeruum dät deeroane swotte un ljoachtbruune Hiere truchnunnermisked sunt. Juu Näkke is jeelbruun un dät Diert häd n tännen dunkeren Kroage. Die Stäit is unnen wiet un buppe bruun bit swott. Unnen un an doo binnere Sieden fon doo Beene is dät Fäl fon't Kanienken wiet. Doo Fäite sunt uk unnen behierd. Tomme Kanienkene konnen gans ferskeeden uutsjo, doo hääbe mongs n loang Fäl, gans uurs as doo wüülde, in ferskeedene Faawen un mongs uk bunt. <gallery> File:Young wild rabbit.JPG|n jung wüüld Kanienken File:Króliki kalifornijskie 666.jpg|swott-wiete tomme Kanienkene File:Angorakaninchen.jpg|n loanghierich tom Kanienken </gallery> <gallery> File:Junge Kaninchen 2.jpg|junge tomme Kanienkene mäd bunte Fälle File:北播磨余暇村公園で飼われているウサギP3213297.JPG|gries-wiete tomme Kanienkene in Japan File:Marburger Feh 20061224.jpg|n gries tom Kanienken fon juu Tuchtfoarm "Magdeburger Feh" </gallery> <gallery> File:Black rabbit.JPG|n swott tom Kanienken in Galicien File:Weisser Wiener.JPG|n wiet tom Kanienken fon juu Tuchtfoarm "Weißer Wiener" File:Domestic-rabbit-Lilly-washing-0a.jpg|n tom Kanienken, dät fon't Fäl häär doo wüülde Kanienkene lieket </gallery> == Lieuwendsruum == Dät Kanienken kumt uurspröängelk fon't [[Iberisk Hoolichailound|Iberiske Hoolichailound]], Noudwäästafrikoa, Suud- un Wääst-[[Frankriek]]. Däälich is dät Kanienken in n grootsten Deel fon [[Europa]], in Noudwääst-[[Afrikoa]], in Deele fon [[Asien]], [[Australien]] un [[Näiseelound]] tou fienden. In doo maaste Gebiete, wier dät Kanienkene rakt, sunt doo also [[Neobiota|Neozoa]] un moakje fuul heemske Natuur stukken. Doo Dierte lieuwje jädden ap n sountergen Boudem, wier joo sik hiere Höölen beeter greeuwen konnene (Sjuch in dän Apsnit uur juu Lieuwendswiese). Dät rakt wäil neen Kanienkene in Gebiete, doo haager as säkshunnert Meetere lääse. Hier is ne Waareldkoarte, wan me deer mäd juu Muus ap gungt, sunner tou klikken, kricht me ne Beskriftenge.<br /> [[Bielde:Oryctolagus cuniculus distribution Map.png|800px|Lieuwendsruum fon't Kanienken (rood, wier dät autochthon is, rosa, wier dät Kanienkene bloot as Neozoa rakt. In doo ienteekende suudamerikoanske Kanienkengebiete skäl dät Uutwüülderjen naan Äärfoulch häiwed hääbe, äärfoulchloose Uutwüülderengen in Noudamerikoa sunt nit ienteekend.]] == Lieuwendswiese == [[Bielde:Solingen - Fauna - Oryctolagus cuniculus 01 ies.jpg|thumb|250px|left|n wüüld Kanienken foar sien Hööle]] Dät Kanienken lieuwet in groote Kolonien, un uurs as doo maaste ''Leporidae'' woont dät oafter in fertwiegede Höölensysteme, dät is uk die Gruund, wäärume doo jädden ap n sountergen Boudem lieuwje, wieroane me fuul beeter greeuwe kon as toun Biespil in n steenigen Leemboudem. Joo sunt normoal snoagens unnerwaiens, kuume also maasttieds seeuns uut hiere Hööle un gunge smäidens wier tourääch. Me häd insen tjounsäkstich Kanienkene markierd, un füüftien deerfon häd me n Jier leeter wier fuunen, wierfon neen oankeld Kanienken fääre as hunnert Meetere fonne Hööle wäch waas. Doo mouten ja uk nai bie hiere Hööle blieuwe, deermäd se bie Gefoar, juu uurigens mäd Trummeljen mäd doo bääterste Beene algemeen bekoand moaked wäd, fluks ätter Huus wai loope konnene. Doo Höölen hääbe ne Joopte fon bit tou tjo Meetere, un älken Gong in sunne Hööle kon bit tou fieuwunfjautich Meetere loang weese un häd ne Truchmäite fon sowät füüftien Zentimeetere, wilst doo Haudwoonkoomeren wäil trüütich bit säkstich Zentimeetere hooch sunt. N Kanienkenhöölensystem häd fuul mädnunner ferbuunene Gonge un uk fuul Iengonge. Groote Iengonge hääbe wäide nit bloot as Iengong benutsed, man uk, uum juu uutgreeuwene Äide uut juu Hööle tou brangen. So lait foar groote Iengonge aaltiede n Bält fon Äide, foar litje Iengonge rakt dät mongs naan. Dät is bekoand, dät insen ne Kanienkenkolonie fon 407 Dierte n Höölensystem mäd 2080 Iengonge hiede. [[Bielde:Cilantro.jpg|thumb|right|200px|Tomme Kanienkene skuulen uk mäd frisk Jood fodderd wäide]] Sun Kanienken frät foarallen Gäärs un Kruud, wan't uurs niks rakt iete se Boark un Takken fon holterge Plonten. Tomme Kanienkene wäd uk wäil industriell häärstaald Fodder roat, Wuttele uk, me skuul doo Dierte oaber uk fuul frisk Jood reeke. Ap dät Iberiske Hoolichailound poorje sik doo Kanienkene fon Häärst bit Fröijier, mongs uk loanger. In [[Änglound]] sunt fon Janoar bit Juni 90 % fon aal doo uutwoaksene Wiefkene dreegend, in Middel-[[Europa]] fon Februoar bit Juli, geläägentelk uk in uur Mounde. Een Wiefken kon älk Jier fieuw bit säks moal Bäidene beere, dät sunt dan moorere ap eenmoal, wiertruch deer in älk Jier fon een Wiefken sowät trüütich Bäidene apleeken wäide. Toumindest in dät Noude fon dän Kanienken-Lieuwendsruum rakt dät oaber uungoadelke Bedingengen, so wäide deer bloot tjoon bit tweelich Bäidene älk Jier apleeken. Sun Kanienken is sogoar noch fuul oafter dreegend, man 60 % fon doo litje Kanienkene stierwe al in dät Lieuw fon juu Muur. == Etymologie fon dät Woud Kanienken == Die Uursproang fon dät Woud "Kanienken" is woarskienelk in juu oolde [[Iberiske Sproake]] tou säiken, juu fielicht mäd dät [[Baskiske Sproake|Baskiske]] fon däälich früünd is. Düt woarskienelk iberiske Woud hääbe doo oolde Roomere uurnuumen un tou ''cuniculus'' latinisierd. Fon düt [[Latiensk]]e Woud kumt dät Oold-[[Frantsöösk]]e Woud "conin", wierfon dät Middel-[[Läichdüütsk]]e Woud "kanin" oulat is, wät wieruum die Uursproang foar moderne Woude as Seeltersk "Kanienken" un düütsk "Kaninchen" is. Die Diminuitiv is uk al in't Latienske tou fienden, "-ulus" is ne typiske Diminuitiv-Eendenge foar Woude ap "-us" (ieuwenske dät rakt dät t.B. uk "-ellus" as in dät Woud "asellus", "die litje Iesel", juunuur "asinus" foar "die Iesel"). Ne Diminuitiv-Foarm, juu dät Latienske "-ulus" moor lieket, rakt dät in dän düütsken, foarallen dialektoal in ferskeedene regionoale Uutsproake-Varianten bruukten Begriep "Karnickel" ap "-el". Dät Latienske Woud "''cuniculus''" is däälich uk in dän wietenskuppelken Noome "''Oryctolagus cuniculus''" tou fienden. == Wällen == * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Nutsdierte]] 8bum5i8diz8d6b99105twg3a8p4z80a 0 3705 29824 2010-02-13T23:19:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kanienken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kanienken]] 868l27joammo7cn3ho1cxr4e93vuc3a 0 3706 29838 2010-02-14T11:05:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kanienken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kanienken]] 868l27joammo7cn3ho1cxr4e93vuc3a 0 3707 29839 2010-02-14T11:06:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kanienken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kanienken]] 868l27joammo7cn3ho1cxr4e93vuc3a 0 3708 29840 2010-02-14T11:06:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kanienken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kanienken]] 868l27joammo7cn3ho1cxr4e93vuc3a 0 3709 29841 2010-02-14T11:07:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kanienken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kanienken]] 868l27joammo7cn3ho1cxr4e93vuc3a 0 3710 29842 2010-02-14T11:07:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kanienken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kanienken]] 868l27joammo7cn3ho1cxr4e93vuc3a 0 3711 29843 2010-02-14T11:08:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kanienken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kanienken]] 868l27joammo7cn3ho1cxr4e93vuc3a 0 3712 104316 93105 2013-03-08T15:11:44Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 57 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q52858]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ethan Keilstrich.svg|150px|right|Kiel-Striek-Foarmel fon Ethan]] '''Ethan''' af '''Äthan''' (C<sub>2</sub>H<sub>6</sub>) is n [[Alkane|Alkan]]. Dät wäd as Fjuurenge benutsed, un is ieuwenske [[Methan]] uk aan wichtigen Bestounddeel fon dät [[Äidgas]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Chemie]] tjxnp1gv8dey5juk2g4cb00cp27gip0 0 3713 117203 104317 2018-07-10T09:57:49Z Jü 1315 svg wikitext text/x-wiki [[Bielde:Propane Structural Formula B V1.svg|150px|right|Propane]] '''Propan''' (C<sub>3</sub>H<sub>8</sub>) is n [[Alkane|Alkan]]. Dät wäd bie dän Oubau fon [[Äidgas]] of bie ju Feroarbaidenge fon [[Äidoulje]] wonnen un dan toun Biespil as Fjuurenge benutsed. {{stump-links}} [[Kategorie:Chemie]] da12nop1i2s1rq7mem2fvulmf1kwy9k 0 3714 104318 100495 2013-03-08T15:12:16Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 53 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q134192]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki "'''Butan'''" (C<sub>4</sub>H<sub>10</sub>) is die groote Begriep foar two struktuurisomeriske [[Alkane]]. Dät rakt '''n-Butan''' un '''Isobutan'''. Dät kumt in [[Äidoulje]] un [[Äidgas]] foar un wäd as Fjuurenge un in't [[Keelskap]] toun keelen benutsed. == Isomere == Dät rakt two [[Isomerie|Isomere]]. Dät gemeensoame fon do Isomere is, dät do bee uut fjauer [[Koolestof]]-[[Atome]] un tjoon [[Woaterstof]]-Atome bestounde. <gallery> Bielde:N-butane.svg|n-Butan Bielde:Isobutane.svg|Isobutan </gallery> [[Kategorie:Chemie]] 7wm7ws7jyx94tbkn46ekq9k28ay5xfl 0 3715 104319 101653 2013-03-08T15:12:28Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 43 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q150429]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Pentan''' (C<sub>5</sub>H<sub>12</sub>) is n [[Alkane|Alkan]], dät in tjo Struktuurisomere foarkumt. == Isomere == Dät rakt n-Pentan, Isopentan ''(uk 2-Methylbutan af eenfach bloot Methylbutan)'' un Neopentan ''(uk 2,2-Dimethylpropan af eenfach bloot Dimethylpropan)''. Do hääbe aal gemeensoam, dät se uut fieuw [[Koolestof]]-[[Atom]]e un tweelich [[Woaterstof]]-Atome bestounde.<br> [[Bielde:Pentane isomers.PNG|250px]] [[Kategorie:Chemie]] eco76mnblbkple5zsy7da486sy6d74d 0 3716 119816 115328 2021-03-18T11:32:23Z 102.109.135.210 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = ''Jamhuri ya Muungano wa Tanzania<br /><small>Dät waas Swahili<br />ap Seeltersk: Fereende Republik Tansania | namme = Tansania | flagge = Flag of Tanzania.svg | wapen = Coat of arms of Tanzania.svg | lokaasje = Tanzania in its region.svg | motto = "Uhuru na Umoja"<small>([[Swahili]])<br />"Fräiegaid un Eenegaid"</small> | folksliet = ''[[Mungu ibariki Afrika]]'' | taal = [[Swahili]] (de facto) | haadstêd = Dodoma | steatsfoarm = Präsidioalrepublik | oerflak = 945.087 | pctwetter = 6,2 | ynwenners = 57.000.000 | teljier = 2018 | munt = Tansania-Schilling | muntkoade = TZS | tiidsone = +3 | feestdei = | KFZ-Känteeken = EAT | ynternet = .tz | tillefoan = 255 | }} '''Tansania''' is n [[Lound]] in [[Afrikoa]]. == Geographie == [[Bielde:Un-tanzania.png|300px|left|Tansania]] Dät wäd begränsed fon... * [[Kenia]] in dät Noudaaste * dän [[Indisken Ozean]] in dät Aaste * [[Mosambik]] in dät Suude * [[Malawi]] un [[Sambia]] in dät Suudwääste * Juu [[Demokratiske Republik Kongo]], [[Burundi]] un [[Ruanda]] in dät Wääste * [[Uganda]] in dät Noude. {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] d58o5ndsnpqkpqjp7hyuseu8a8ijw9y 0 3717 107118 104321 2013-05-04T21:50:32Z Addihockey10 (automated) 3580 Robot: Replacing image Allabreve.png with Allabreve.svg wikitext text/x-wiki {{Begriepskläärenge}} "'''C'''" häd ferskeedene Betjuudengen, wierfon hier eenige stounde: In juu Chemie: * C is dät Symbol foar [[Koolestof]] Mäiten hääbe oafter n ''c'' in hiere Oukuutenge: * Ne Oukuutenge foar "centi", t.B. in cm, fon dät [[Latiensk]]e "centesimus", die hunnertste * °C (Groad Celsius) as Temperatuurenhaid In juu Mathematik: * In juu Foarm <math>\mathbb{C}</math> juu Masse fon doo [[Komplexe Toale]] In juu Musik: * Die Toon C * N uur Symbol foar juu Taktangoawe 4/4 * In juu Foarm [[Bielde:Allabreve.svg|12px]] ''[[Alla breve]]'', also juu Angoawe, dät me aan 4/4-Takt as 2/2-Takt spielje skäl. * In juu Säärkenmusik rakt dät juu C-Pröiwenge, juu hoochste Qualifikation, juu n Oargelist af mongs uk uurs aan Säärkenmusiker sunner Studium kriegje kon. In juu Schrift: * [[C]] as Boukstäf * Bie doo Roomske Toale dät Teeken foar "hunnert" ([[Latiensk]]:centum) j96lwzdrzq76x6var2pjhq2w72lg7m9 0 3718 118673 104322 2019-11-06T03:48:46Z Chongkian 5595 wikitext text/x-wiki [[File:A View of Chongqing Central Business District.jpg|thumb|Chongqing]] '''Chongqing''' ''([[Hoochchinesisk|zh]]:重慶 / 重庆, mäd juu [[Pinyin]]-Uumeskrift Chóngqìng)'' is ne [[China|chinesiske]] Stääd, juu in juu Ferwaltenge ap juu Stappe fon ne Provinz stoant. Juu häd offiziell ne Flakte 82.403 km<sup>2</sup>, is also bolde so groot as [[Aastriek]], häd mäd 32.000.000 Ienwoonere bolde fjauer moal so fuul as Aastriek un jält deermäd as juu grootste Stääd fon juu Waareld. Me mout oaber beoachtje, dät die Kääden fon juu Stääd bloot 4.700.000 Ienwoonere häd, wan me deer dät ticht bebaude Gebiet buute hääruume toureekend, sunt dät 7.700.000 Ienwoonere. Die ganse Räst fon dät Ferwaltengsgebiet is tän besiedeld un me kon eegentelk nit fon een touhoopehongjende Stääd baale. [[Kategorie:China]] [[Kategorie:Stääd]] 6f6thd8pcbiozp6z1zo6qyy243ptgfw 0 3719 111700 106403 2015-11-08T14:33:43Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Piltse |- | align="center" | [[Bielde:Steinpilz-1.jpg|200px|Juu Oard ''Boletus edulis'' (düütsk:Steinpilz)]] <br /><small>Juu Oard ''Boletus edulis'' (düütsk:Steinpilz)</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Klassifikation:'' || Lieuweweesen |- | ''Domäne:'' || ''Eucariota'' |- | '' sunner Stappe:'' || ''Opisthokonta'' |- | ''Riek:'' || Piltse ''(Fungi)'' |} |} Do '''Poagenstoule''' ''(Fungi)'' sunt n Riek fon do Eukaryoten. Jo sunt nai früünd mäd do [[Dierte]], wuuden oaber fröier apgruund fon hieren Phänotyp tou do [[Plonten]] tälld, mäd do jo n bitje minner früünd sunt. Die Begriep Poagenstoul wäd uk gans speziell foar [[Poagenstoul (Oard)|ju Oard ''Amanita muscaria'', uk: Fljoogenpilts]], bruukt, foar do ''Fungi'' algemeen heerd me oafter uk dät Woud '''Piltse''', dät wäil uut dät düütske kumt. {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] 59diysnhdua39zdv7sv50bsgreg0l6b 0 3720 30332 29867 2010-02-19T19:46:10Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelte Weiterleitung zu [[Poagenstoule (Riek)]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Poagenstoule (Riek)]] 6z5mycx0yzd5zua8011h7rircmil5xj 0 3721 30333 29868 2010-02-19T19:47:05Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelte Weiterleitung zu [[Poagenstoule (Riek)]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Poagenstoule (Riek)]] 6z5mycx0yzd5zua8011h7rircmil5xj 0 3722 30334 29869 2010-02-19T19:48:00Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelte Weiterleitung zu [[Poagenstoule (Riek)]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Poagenstoule (Riek)]] 6z5mycx0yzd5zua8011h7rircmil5xj 0 3723 30335 29870 2010-02-19T19:48:55Z Xqbot 925 Bot: Korrigiere doppelte Weiterleitung zu [[Poagenstoule (Riek)]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Poagenstoule (Riek)]] 6z5mycx0yzd5zua8011h7rircmil5xj 0 3724 117772 117578 2018-11-23T13:28:47Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Svendborg Mærsk in the Panama Canal (7698111868).jpg|thumb|200px|right|N Frachtskip in dän Panamakanoal]] Die '''Panamakanoal''' is ne kunstelke Ferbiendenge fon dän [[Pazifisken Ozean|Pazifik]] un dän [[Atlantisken Ozean|Atlantik]] twäärs truch ju [[Loundbrääch fon Panama]], ju twiske [[Noudamerikoa|Noud-]] un [[Suudamerikoa]] ferlopt. Die [[Kanoal (Woaterbau)|Kanoal]] wuude in [[1914]] eepend. == Niepere Beskrieuwenge == [[Bielde:Panama Canal Map DE.png|thumb|right|200px|Koarte un Loangsprofil fon dän Kanoal]] Uum deer truch tou kuumen, mouten do Skiepe ap ju atlantiske juust so as ju pazifiske Siede truch [[Slüüse]]n, uum ap ju Hööchte fon dän Kanoal fon sowät 26 Meetere uur ju See tou kuumen. Hie ferlopt foar n Deel in dän kunstelke [[Gatúnsee]]. Die See äntstuude fon [[1907]] bit [[1913]] truch Apstauenge fon dän [[Río Chagres]], uum dän Kanoal in't Binnelound fon Panama ap een Hööchte tou hoolden. Fääre wäästelk lait die sonaamde Gaillard-Truchsnied, wier me Bierge fon sowät 90 Meetere Hööchte truchgreuuwen häd. Stääde tichte bie do Iengonge fon dän Panama-Kanoal sunt: [[Colón (Stääd, Panama)|Colón]] ap ju atlantiske Siede un ju Haudstääd [[Panama-Stääd]] ap ju pazifiske Siede. Dät rakt uk [[Brääch|Brääge]] uur dän Kanoal. == Geskichte == === Foar dän Bau === Ätterdät in [[1492]] [[Christoph Kolumbus]] as eersten [[Europa|Europäer]] ätter do [[Wikingere]] wier ätter Amerikoa keemen waas, duurde dät nit loange, dät die näie Kontinent fääre ärfoarsked wuude. In [[1513]] koom die Äntdäkker [[Vasco Núñez de Balboa]] as eersten ätter dät Pazifik-Ouger fon ju Lound-Äängte fon Panama. Ju eerste Idee foar n Kanoal truch ju Lound-Äängte fon Panama koom dan fon Kaiser [[Koarl V. (HRR)|Koarl V.]] fon't [[Hillige Roomske Riek]], die uk spoansken Köönich waas (as Koarl I.) in't Jier [[1523]]. In [[1527]] soachte [[Hernando de la Serna]] in dän Apdraach fon dän Kaiser un Köönich n goadelke Ferloop foar dän Kanoal. Hie foont wäil hääruut, wo me mäd Boot uur do Äien truch groote Deele fon dät Lound kuume kuude un wier me uur Lound moaste. In [[1529]] oarbaidede die [[Alvarado de Saavedra Colon]] een Projekt uut. Man deer wuude niks uut. In do Jierhunnerde deer ätter hääbe uk al wäkke uur n Kanoalbau ättertoacht. Besunners [[Alexander von Humboldt]], die fon [[1799]] bit [[1804]] tou Latien-Amerikoa ärfoarskede, befoatede sik mäd ju Seeke. [[Johann Wolfgang von Goethe]] fermoudede al in [[1827]], dät die "jugendliche Staat" (as hie dät kwad) fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] dän Kanoal baue skuul. === Eerste Bauphase === Ätter dän Ärfoulch fon dän [[Suez-Kanoal]] sunt frantsööske Sälskuppe al in [[1881]] mäd dän Kanoalbau in dät domoalige noudelke [[Kolumbien]] ounfangd, man deer geen fuul fail. Geologiske Unnersäikenen wieren ferkierd, masse Oarbaidere sunt oun [[Malaria]] stuurwen un Eende [[1888]] waas neen Jäild moor deer. So wuude in [[1889]] ju Oarbaid foar't eerste ienstoald. Dät roate deeruum [[Panamaskändoal|groot Skändoal]] un masse Politikere moasten touräächtreede. === Twäide Bauphase === [[Bielde:Culebra Cut 1904.jpeg|thumb|right|200px|Bau fon dän Panama-Kanoal in't Jier 1904]] In [[1894]] uurnoom ne Apfangsälskup dän heele Komplex un ferkoopede him in [[1902]] oun do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]], uumdät die US-Senator [[John Coit Spooner]] sin Präsident [[Theodore Roosevelt]] fon dät Foarhääben uurtjuuge kuude. Do Fereende Stoaten aaskeden fon [[Kolumbien]], ju Loundäängte fon Panama outoutreeden, uumdät jo toachten, dät jo so beeter mäd dän Kanoal kloor wäide kuuden. Man Kolumbien wäigerde sik. Deeruum soanden do Fereende Stoaten n Kriechsskip mäd Suldoaten, broachten dän lokoale Miliz-Uppermon uume un ruupen dän unouhongige Stoat [[Panama]] uut. Mäd dän näie Stoat honnelden do Fereende Stoaten ap n [[18. November]] [[1903]] in dän [[Hay-Bunau-Varilla-Ferdraach]] ju Kontrolle uur ju Kanoal-Zone uut un dät Gjucht, in Panama militärisk ien tou griepen. Brisant waas, dät neemens uut Panama bie Ferdraachsouslut bie waas: Die panamaiske Minister [[Bunau-Varilla]], die dän Ferdraach unnerteekende, waas [[Frankriek|frantsöösken]] Stoatsburger. Die Kanoal wuude kloorbaud un in [[1914]] eepend. === Ätter dän Bau === [[Bielde:Kroonland in Panama Canal, 1915.jpg|thumb|200px|Ju Kroonland in dän Kanoal in 1915, dät domoals grootste Passagierskip, dät deer truch koom.]] Ju US-Kontrolle uur ju Kanoal-Zone waas aaltied ne Uurseeke foar Twist twiske Panama un do USA. Fon dän [[9. Januoar|9.]] bit [[11. Januoar]] [[1964]] eskalierde die Twist, besunners uum dät Gjucht, ju Flaage fon Panama ieuwenske ju US-Flaage in ju Kanoal-Zone tou hisjen. Dät roate in düsse Deege tjountwintich doode Panamaere un fjauer doode US-Suldoaten. Wildääge waas dät ju Uurseeke foar ju Näi-Uuthonnelenge fon ju Kanoal-Seeke fon do Torrijos-Carter-Ferdraage in [[1977]]. Jo suurgeden deerfoar, dät Panama Stuk foar Stuk moor Autorität uur dän Kanoal kreech. Sänt dän [[31. Dezember]] [[1999]] häd Panama amtelk ju aleenige Hoohaid uur dän Kanoal. === Uutbau fon 2007 bit 2016 === Ätter jiereloange Diskussion wuude in [[2006]] bekoand moaked, dät me dän Panamakanoal uutbaue wüül. In [[2007]] begon ju Bauoarbaid un duurde bit [[2016]]. Nu konnen deer noch grattere Skiepe truch kuume. [[Kategorie:Panama]] [[Kategorie:Skipfoart]] [[Kategorie:Woaterbau]] ie9bo0eqydl5913urc61371ea7wwq6m 0 3725 104325 96984 2013-03-08T15:13:58Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 25 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q310890]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki N '''monotypisk Taxon''' is n [[Taxon]], dät bloot een Unnertaxon häd. == Biespiele == * Die [[Taks]] ''(Meles meles)'' jält maasttieds as eensige Oard fon dän Sleek ''Meles'', mongs wäd oaber uk ju japaniske Taks-Unneroard as oaine Oard blouked - dan waas die Sleek daach nit monotypisk. * Dät [[Kanienken]] ''(Oryctolagus cuniculus)'' is ju eensige Oard fon dän Sleek ''Oryctolagus'', die also monotypisk is. Die Wietenskupler Lazell hiede oaber ätter Angoawen fon ''Walkers Mammals of the World'' in ju Skrift "''A new Marsh rabbit (Sylvilagus palustris) from Florida's lower keys''" fon 1984 uurs ne Meenenge, näämelk dät ''Oryctolagus'' un ''Sylvilagus'' eegentelk nit twäin, man aan Sleek wieren. == Wällen == * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] 0b001wjzriliiika0a8bd188iptbtlm 0 3726 115474 112950 2018-01-09T18:24:56Z Wwikix 8153 /* Stääddeele */ Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wappen-Stadt-Wittlich.svg|right|200px|Woapen]] '''Wittlich''' is juu Hööftstääd fon dän [[Loundkring Bernkastel-Wittlich]] in [[Rhienlound-Palts]]. Dät häd ne Flakte fon 49,64 km² un hiede in't Jier [[2008]] 17.763 Ienwoonere. Juu Stääd lait in't Doal fonne [[Lieser]], ne Äi juu in juu [[Mosel]] fljut. == Stääddeele == Uurspröängelk waas deer bloot juu Käädenstääd Wittlich. In [[1969]] wuuden deer doo foulgjende Noabermeenten ienmeented: * [[Bombogen]] * [[Dorf (Wittlich)|Dorf]] * [[Lüxem]] * [[Neuerburg]] * [[Wengerohr]] [[Kategorie:Rhienlound-Palts]] [[Kategorie:Stääd]] py63ipu4rrdx7wq1gt3i6enuyy724ak 0 3727 107119 105418 2013-05-04T21:50:42Z Addihockey10 (automated) 3580 Robot: Replacing image Allabreve.png with Allabreve.svg wikitext text/x-wiki '''''Alla breve''''' ''(italienisk foar "ätter ju [[Brevis]], Symbol: [[Bielde:Allabreve.svg|12px|Dät Symbol]])'' is n Begriep uut ju Musik un betjut, dät me aan 4/4-Takt as aan 2/2-Takt spielje skäl. Me tält also nit in Fjoodendeele, man in hoolwe Nooten, wiertruch dät Tempo dubbeld so gau is as normoal. {{stump}} [[Kategorie:Musik]] jvcj82v2v3go22mrtqop480ybierb5g 10 3728 119465 29895 2020-10-19T04:28:08Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Oryctolagus cuniculus Tasmania 2.jpg|100px|right]] Dät '''Kanienken''' ''(Oryctolagus cuniculus)'' is juu eensige Oard uut dän Sleek ''Oryctolagus'', die also n monotypisk Taxon is. Dät rakt uk tomme Kanienkene, doo sowäil as Nutsdierte, oaber uk as Moat fon dän Oainer heelden wäide. [[Kanienken|Läs fääre]]. <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> ii70vc4h2fb0qb9y0tbkzszlv6efsl4 0 3729 29933 2010-02-15T10:23:46Z Heinz 88 häd "[[Wät is Wikipedia nit]]" ätter "[[Wikipedia:Wät is Wikipedia nit]]" ferschäuwen: Dät is ja naan Artikkel fon juu Enzyklopädie, dät is ne Projektsiede. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Wät is Wikipedia nit]] gjjvvln0tj6u2083c0r8xqpik2j45p7 0 3730 105324 104328 2013-03-08T23:56:04Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q249740]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Breve notation.png|thumb|200px|right|Ferskeedene Skrieuwwiesen fon juu ''Brevis'']] Juu '''''Brevis''''' is in juu Musik ne dubbelde Ganse Noote, dät hat, juu bestoant uut oachte Fjoodendeele, fjauer hoolige af two Ganse. {{stump-links}} ng3tevouv2gfmxtq16vduyst4z83rci 0 3732 115327 115326 2018-01-09T16:43:17Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = République du Tchad<br />جمهورية تشاد<br />Dschumhūriyyat Taschād | namme = Tschad | flagge = Flag of Chad.svg | wapen = Coat of arms of Chad.svg | lokaasje = LocationChad.svg | motto = Unité, Travail, Progrès | folksliet = La Tchadienne | taal = [[Frantsöösk]], [[Arabisk]] | haadstêd = N'Djamena | steatsfoarm = Präsidioalrepublik | oerflak = 1.284.000 | pctwetter = - | ynwenners = 9.932.400 | teljier = 2004 | munt = CFA-frank | muntkoade = XAF | tiidsone = +1 | feestdei = 13. April | lânkoade = TCD | ynternet = .td | tillefoan = 235 | }} Die '''Tschad''' is n [[Lound]] in [[Afrikoa]]. == Geographie == [[Bielde:Un-chad.png|left|250px|Koarte ap Ängelsk]] Dät wäd begränsed fon... * [[Libyen]] * n [[Sudan]] * juu [[Zentroalafrikoanske Republik]] * [[Kamerun]] * [[Nigeria]] * [[Niger]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] hrrv6da154xfvw9w4gmok9xlr3do51c 0 3733 119933 115324 2021-07-26T11:53:16Z 2A01:E0A:26:3D0:E884:4AAD:A564:BAD wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = الجمهورية التونسية'''<br /> '''al-Dschumhūriyya at-Tūnisiyya''' | namme = Tunesien | flagge = Flag of Tunisia.svg | wapen = Coat of arms of Tunisia.svg | lokaasje = Tunisia in its region.svg | motto = "Order, Liberty, Justice" | folksliet = ''Himat Al Hima'' | taal = [[Arabisk]] | haadstêd = Tunis | steatsfoarm = Republik | oerflak = 163.610 | pctwetter = - | ynwenners = 11.516.189 | teljier = 2018 | munt = Tunesisken Dinar | muntkoade = TUD | tiidsone = +2 | feestdei = 20. Meerte | lânkoade = TUN | ynternet = .tn | tillefoan = 216 | }} '''Tunesien''' is n [[Lound]] in [[Afrikoa]]. == Geographie == [[Bielde:Ts-map.gif|250px|left|Koarte ap Ängelsk]] Dät wäd begränsed fon... * Dät [[Middelmeer]] * [[Libyen]] * [[Algerien]] {{geostump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] 1pam7t51e18qciyx4clz965isiweyo1 0 3734 115302 113388 2018-01-09T16:33:31Z Wwikix 8153 /* Geographie */ Kat wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Republic of Uganda</br>Jamhuri ya Uganda | namme = Uganda | flagge = Flag of Uganda.svg | wapen =Coat of arms of Uganda.svg| lokaasje = LocationUganda.svg | motto = "For God and My Country" | taal = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]], [[Swahili]] | haadstêd = Kampala | steatsfoarm = Republik | oerflak = 236.040 | pctwetter = 15,39 | ynwenners = 37.873.253 | teljier = 2014 | munt = Uganda-Schilling | muntkoade = UGS | tiidsone = +3 | feestdei = [[9. Oktober]] | folksliet = ''Oh Uganda, Land of Beauty'' | lânkoade = UGA | ynternet = .ug | tillefoan = 256 | }} '''Uganda''' is n [[Lound]] in [[Afrikoa]]. == Geographie == [[Bielde:Un-uganda.png|left|250px|Koarte ap Ängelsk]] Dät wäd begränsed fon... * [[Kenia]] in dät Aaste * [[Tansania]] in dät Suude * [[Ruanda]] in dät Suudwääste * ju [[Demokratiske Republik Kongo]] in dät Wääste * [[Suud-Sudan]] in dät Noude {{geostump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] g450kt7kz2eaiwj4t20ux3fcqei5h18 0 3735 117928 117923 2019-02-22T03:13:20Z DARIO SEVERI 7600 Update from Wikipedia (en) wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = République centrafricaine <small>(Frantsöösk)</small><br />Ködörösêse tî Bêafrika <small>(Sango)</small> | namme = Zentroalafrikoanske Republik | flagge = Flag of the Central African Republic.svg | wapen = Coat of arms of the Central African Republic-NEW.png| lokaasje = LocationCentralAfricanRepublic.svg | motto = ''Justice – Paix – Travail''&nbsp;&nbsp;<small>([[Frânsk]])<br />"Gjucht – Free – Oarbaid"</small> | taal = [[Frantsöösk]], [[Sango]] | haadstêd = Bangui | steatsfoarm = Republik | oerflak = 622.984 | pctwetter = - | ynwenners = 4.594.621 | teljier = 2017 | munt = [[CFA-Franc BEAC]] | muntkoade = XAF | tiidsone = +1 | feestdei = [[1. Dezember]] | folksliet = La Renaissance | lânkoade = CAF | ynternet = .cf | tillefoan = 236 | }} Juu '''Zentroalafrikoanske Republik''' is n [[Lound]] in [[Afrikoa]]. == Geographie == [[Bielde:Zentralafrikanische-republik-karte-politisch.png|left|300px|Koarte ap Düütsk, mäd Läichsaksen toun Gröötenfergliek]] Dät wäd begränsed fon... * n [[Sudan]] * juu [[Demokratiske Republik Kongo]] * juu [[Republik Kongo]] * [[Kamerun]] * n [[Tschad]] {{stump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] sxnz6m4dchvw5rn8yc7mblvld9absal 0 3736 114885 113340 2017-12-21T19:03:51Z TohaomgBot 8379 BOT: Replaced raster image with an image of format SVG. wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Repúblika Demokrátika Timor Lorosa'e<br />República Democrática de Timor-Leste | namme = Aast-Timor | flagge = Flag of East Timor.svg | wapen = Coat of arms of East Timor.svg| lokaasje = LocationEastTimor.svg | motto = Honra, Pátria e Povo | taal = [[Tetum]], [[Portugiesisk]] | haadstêd = Dily | steatsfoarm = Republik | oerflak = 15.007 | pctwetter = 0,0 | ynwenners = 1.167.242| teljier = 2015 | munt = Amerikoansken Dollar un Centavos (munten) | muntkoade = ### | tiidsone = +9 | feestdei = [[20. Moai]] un [[28. November]] | folksliet = Pátria | lânkoade = TLS | ynternet = .tp | tillefoan = 670 | }} '''Aast-Timor''' is n Stoat in dät Aaste fon dät Ailound [[Timor]] (Suudaast-[[Asien]]). Dät Wääste fon dät Ailound heert tou [[Indonesien]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Lound in Asien]] dkrogylxtsgvnlgxko9d51kgpxggabx 0 3737 121745 121744 2022-12-08T06:42:17Z 31.200.16.201 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Azərbaycan Respublikası | namme = Azerbaidschan | flagge = Flag of Azerbaijan.svg | wapen = Coat of arms of Azerbaijan.svg | lokaasje = LocationAzerbaijan.svg | motto = | folksliet = Azərbaycan, Azərbaycan! | taal = [[Azery]] | haadstêd = [[Bakoe]] | steatsfoarm = [[Republik]] | oerflak = 86.800 | pctwetter = 0,6 | ynwenners = 10.150.000 | teljier = 2021 | munt = [[Aserbaidschanske Manat]] | muntkoade = AZM | tiidsone = +4 | feestdei = [[28. Moai]] | lânkoade = AZE | ynternet = .az | tillefoan = 994 | }} '''Aserbaidschan''' is n [[Lound]] in [[Asien]]. == Geographie == [[Bielde:Azerbaijan topographic map-de.svg|left|250px|Koarte ap Düütsk]] Aserbaidschan lait wäästelk fon juu [[Kaspiske See]] un häd Andeele fon n [[Kaukasus]], an dät Skeed tou n Iran uk an doo [[Talyschbierige]]. Noaberlounde sunt die [[Iran]], [[Armenien]], [[Georgien]] un [[Ruslound]]. Ne Exklave fon Aserbaidschan, juu [[Autonome Republik Nachitschewan]] häd uk n alwen Kilomeetere loang Skeed tou juu [[Turkäi]]. [[Kategorie:Lound in Asien]] 48onyeblohmnc7rhdt66b1g2ezmyxn0 0 3738 113299 111396 2016-08-17T16:42:31Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from Wikipedia (en) wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = গনপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ<br />Gano Projātontrī Bānglādesh | namme = Bangladesch | flagge = Flag of Bangladesh.svg | wapen = National emblem of Bangladesh.svg | lokaasje = Bangladesh in its region.svg | motto = | folksliet = Amar Sonar Bangla | taal = [[Bengalisk]] | haadstêd = Dhaka | steatsfoarm = Republik | oerflak = 144.000 | pctwetter = 7,0 | ynwenners = 171.700.000 | teljier = 2016 | munt = Taka | muntkoade = BDT | tiidsone = +6 | feestdei = [[26. Moai]] | lânkoade = BDG | ynternet = .bd | tillefoan = 880 | }} '''Bangladesch''' is n [[Lound]] in [[Asien]]. == Geographie == [[Bielde:Bg-map.png|left|250px|Koarte ap Ängelsk]] Bangladesch wäd toun grootsten Deel fon [[Indien]] uumesleeten, man dät gränsed uk an [[Myanmar]] ''(Uk "Burma" naamd)'' un an dän [[Golf fon Bengalen]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Lound in Asien]] 1ap1jqgdi0p739wbs365xfu29ap8stv 0 3739 113297 104336 2016-08-17T16:37:26Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en). wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = مملكة البحرين<br />Mamlakat al Bahrayn | namme = De Barein | flagge = Flag of Bahrain.svg | wapen = Coat of arms of Bahrain.svg | lokaasje = LocationBahrain.png | taal = [[Arabisk]] | haadstêd = Manama | steatsfoarm = Konstitutionelle Monarchie | oerflak = 665 | pctwetter = 0,0 | ynwenners = 1,378,000 | teljier = 2016 | munt = Bahreini dinar | muntkoade = BHD | tiidsone = +3 | feestdei = [[16. Dezember]] | folksliet = Bahrainona | lânkoade = BHR | ynternet = .bh | tillefoan = 973 | }} '''Bahrain''' is n Ailoundstoat in n [[Persisken Gulf]], [[Asien]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Lound in Asien]] 491jh8ac1swddvesinop37errzq9sp8 0 3740 113314 107225 2016-08-17T17:23:34Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en). wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = འབྲུག་ཡུལ<br />Druk Yul | namme = Bhutan | flagge = Flag of Bhutan.svg | wapen = Bhutan emblem.svg | lokaasje = Bhutan in its region.svg | motto = | folksliet = Druk tsendhen | taal = [[Dzongkha]] | haadstêd = Thimphu | steatsfoarm = Konstitutionelle Monarchie | oerflak = 47.000 | pctwetter = 0,0 | ynwenners = 742.737 (Schätsenge [[2012]] | munt = Ngultrum | muntkoade = BTN | tiidsone = +6 | feestdei = [[8. August]] | lânkoade = BTN | ynternet = .bt | tillefoan = 975 | }} '''Bhutan''' is n Lound in [[Asien]], twiske [[China]] un [[Indien]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Lound in Asien]] cpbacjbdwxawmqj2b3fv9cc2j4cfium 0 3741 109835 109834 2014-07-08T10:58:47Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Dät rakt sänt dän [[Chinesisken Burgerkriech]] two Lounde, do sik dän Noome '''China''' reeke: * Ju [[Foulksrepublik China]] (Die grootste Deel fon China) * Ju [[Republik China]] (Ap dät Ailound [[Taiwan (Ailound)|Taiwan]]) {{Begriepskloorenge}} 6c3sdypun45ya7bmbhymyil01nr8s37 0 3742 113317 104338 2016-08-18T04:49:45Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from Wiki (en) wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = برني دارالسلام<br />Negara Brunei Darussalam | namme = Brunei | flagge = Flag of Brunei.svg | wapen = Coat of arms of Brunei.svg | lokaasje = LocationBrunei.svg | motto = Brunei Darussalam | taal = [[Malaiisk]] | haadstêd = Bandar Seri Begawan | steatsfoarm = Sultanoat | oerflak = 5.765 | pctwetter = 8,6 | ynwenners = 415.717| teljier = 2013 | munt = Bruneiisken Dollar | muntkoade = BND | tiidsone = +8 | feestdei = - | folksliet = Allah Peliharakan Sultan | lânkoade = BRN | ynternet = .bn | tillefoan = 673 | }} '''Brunei''' is n [[Lound]] ap dät [[Asien|asiatiske]] Ailound [[Borneo]]. Dät wäd fon [[Malaysia]] un ju [[Suudchinesiske See]] begränsed. {{geostump-links}} [[Kategorie:Lound in Asien]] oqfb290mf82vbm5355yk5e6cdnz31bs 0 3743 113319 104339 2016-08-18T04:54:30Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from Wiki (en) wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = საქართველო (Sakartvelo) | namme = Georgien | flagge = Flag of Georgia.svg | wapen =Greater_coat_of_arms_of_Georgia.svg | lokaasje = LocationGeorgia.svg | motto = ძალა ერთობაშია | taal = [[Georgisk]] | haadstêd = [[Tiflis]] (georgisk: Tbilissi) | steatsfoarm = Republik | oerflak = 69.700 | pctwetter = - | ynwenners = 3.720.400| teljier = 2016 | munt = Lari | muntkoade = GEL | tiidsone = +4 | feestdei = [[26. Moai]] | folksliet = Dideba zetsit kurtheuls | lânkoade = GEO | ynternet = .ge | tillefoan = 995 | }} '''Georgien''' is n [[Eurasien|eurasisk]] Lound in [[Asien]], oaber al tichte bie n Uurgong tou [[Europa]]. Dät wäd begränsed fon ju [[Swotte See]], [[Ruslound]], [[Aserbaidschan]], [[Armenien]] un ju [[Turkäi]]. == Koarte == [[Bielde:Georgia topographic map-de.svg|400px|Koarte ap Düütsk]] {{geostump-links}} [[Kategorie:Lound in Asien]] e6batn2kor5c1uobhgcxzami4zujubi 0 3744 122301 120755 2023-02-26T23:19:43Z Heinz 88 /* Loage */ wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Republic of India<br />भारत गणराज्य<br />Bhārat Ganarājya| | namme = Indien | flagge = Flag of India.svg | wapen = Emblem of India.svg | lokaasje = India (orthographic projection).svg| motto = Satyamēva Jayatē<br />([[Sanskrit]]: Juu Weerhaid sieget alleenich) | taal = [[Hindi]], [[Ängelske Sproake|Ängelsk]], un 17 uur Nationoale Toale | haadstêd = New Delhi | steatsfoarm = Parlamentariske Buundesrepublik | oerflak = 3.287.590 | pctwetter = 9,5 | ynwenners = 1.293.057.000 | teljier = 2016 | munt = [[Rupee]]| muntkoade = INR | tiidsone = +5:30 | feestdei = [[26. Januoar]] | folksliet = Jana-Gana-Mana | lânkoade = IND | ynternet = .in | tillefoan = 91 | }} '''Indien''' is n groot [[Lound]] in Suud-[[Asien]] an dän [[Indiske Ozeoan]]. Ju Haudstääd is [[New Delhi]] un die [[Präsident]] fon ju Republik is siet [[2007]] [[Pratibha Patil]]. == Geographie == === Loage === Indien wäd begränsed fon * [[China]], [[Nepal]] un [[Bhutan]] in dät Noude; * [[Birma]], [[Bangladesch]] un die [[Golf fon Bengalen]] in dät Aaste; * [[Sri Lanka]] in dät Suudaaste; * die [[Indiske Ozeoan]] un do [[Maledive]] in dät Suudwääste; * ju [[Arabiske See]] in dät Wääste; * [[Pakistan]] in dät Noudwääste. === Londskuppe === [[Bielde:Kangchenjunga.JPG|left|thumb|Die Bierich Kanchenjunga.]] Indien is n groot [[Hoolichailound]]. Londskuppelk kon dät in träi Paate apdeeld wäide: Dät Noude fon dät Lound lait in dät [[Himalaya]]gebierge un sien Uutloopere [[Pamir]] un [[Karakorum]] un is deertruch gjucht biergich. Die [[Kanchenjunga]] mäd 8.598 Meter is die hoochste Punkt. Fääre ätter dät Suude lääse do groote Flächen. Hier ferloope uk do groote Flusse, die [[Ganges]] un die [[Brahmaputra]], do der uutloope in dät noudelke Eende fon dän Golf fon Bengalen. Truch disse Flusse is dät Gebiet gjucht fruchtboar. In dät Wääste lait ju [[Thar]]wöiste un dät Suude n groot Hoochlound, die ''[[Dekkan]]''. Dät Hoochlound lait twiske dän [[Golf fon Bengalen]] un ju [[Arabiske See]]. An bee Kaanten wäd dät Hoochlound begränsed fon Bierichriegen, do Aast- un Wääst-[[Ghats]]. Dät Klimoa is subtropisk bit tropisk. == Geskichte == Indien is die grootste Deel fon ne natüürelke Eenhaid, uumsleeten fon dän Indiske Ozeoan un dän Himalaya. Deertruch is dät muugelk tou strieuwjen ätter n Riek, dät dät ganse Gebiet uumfoatet. Dät is oawers n gewaltich Gebiet un truch do Oustande waas sun Riek bolde nit instandetouhoolden. In ju Geskichte fon Indien sunt deeruum uk ferskeedene Rieke apkeemen, do der n groot Deel fon dät gebiet in Hounde hieden, man do der leeter wier uutnonner fällen. Dät eerste Riek dät dät daach glukkede, dät ganse Gebiet twiske dät Gebierge un ju See ientouniemen, koom fon buuten: [[Groot-Britannien]] waas mäd dän Foutgong in ju Technik as Eerste instande, do groote Oustande tou bemästerjen un noom in dän Loop fon dät 19. Jierhunnert dät ganse Gebiet ien, wieroun nu Indien lait. Mäd ju Äntstoundenge fon disse stoatkundige Eenhaid koom uk al fluks ne Bewäägenge ap, ju der strieuwde ätter n uunouhongigen Stoat. Dät Indien fon däälich wuud ap n [[15. August]] [[1947]] uunouhongich fon [[Groot-Britannien]]. == Demographie == [[Bielde:India population density map en.svg|thumb|230px|Befoulkengstichte]] === Befoukenge === Indien is bääte China dät Lound mäd ju grootste Befoulkenge fon de Waareld. In dit Lound bildje Sproake, Religion un dät [[Kastensystem]] ne wichtige Gruunde foar wäls Bestimmenge in de Sälskup. In dät Suude ([[Suud-Indien]]) woonje foarallen dunkelfaawige [[Draviden]] un in dät Noude stamme do Ljuude ou fon do ljoachter faawede Indo-[[Arier]], do der leeter - sowät 3500 Jiere häär - in Indien ankoomen. <br /> An n Ounfang fon dät 20. Jierhunnert hied Indien 250 Milllione Ienwoonere, wät sik bit nu ferfjouwerfooldiged häd. Ätter ju eepentelke [[Foulkställenge]] fon 2011 lieuwden in dät Lound 1.210.193.422 Ljuude. === Religion === [[Bielde:GaneshinAurangabad.JPG|thumb|230px|Ganesjh in Aurangabad]] [[Bielde:Straatbewoners Bombay.jpg|thumb|230px|Sträitenbewoonere fon [[Bombay]]]] In Indien stuud ju Wääse fon ferskeedene [[Religion]]e, wierunner [[Hinduismus]], [[Buddhismus]], [[Jainismus]] un [[Sikhismus]]. Uk die Islam häd n wichtigen Ienfloud häiwed ap ju Kultuur Indiens un deertou heert Indien, touhoope mäd [[Indonesien]] un [[Pakistan]] tou do Lounde mäd dän grootste Taal [[Moslem]]s. Offiziell häd Indien neen [[Stoatsreligion]] un deeertruch is dät n [[Säkularismus|sekuloar]] Lound. Taal Anhongere fon Religione ätter ju Tällenge fon 2001<ref name=religiestats>[http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/India_at_glance/religion.aspx Census 1 maart 2001: Religious Composition]/[https://web.archive.org/web/20051201025837/http://www.censusindia.net/religiondata/ Census 1 maart 2001: Data on Religion (via archive.org)]</ref>: {| {{wikitable}} ! Religion !! Taal !! <span style="cursor:help;" title="Prozentsats">%</span> !! <span style="cursor:help;" title="Top-3 fan de steaten en territoria mei it heechste persintaazje">Top 3 Stoate (%)</span> |- | [[Hinduismus]] ||align=right| 827.578.868 ||align=right| 80,5% || [[Himachal Pradesh]], [[Chhattisgarh]], [[Orissa]] |- | [[Islam]] ||align=right| 138.188.240 ||align=right| 13,4% || [[Laccadiven]], [[Jammu en Kasjmir (Stoat)|Jammu en Kasjmir]], [[Assam]] |- | [[Kristendum]] ||align=right| 24.080.016 ||align=right| 2,3% || [[Nagaland]], [[Mizoram]], [[Meghalaya]] |- | [[Sikhismus]] ||align=right| 19.215.730 ||align=right| 1,9% || [[Punjab (Indien)|Punjab]], [[Chandigarh (unyterritoarium)|Chandigarh]], [[Haryana]] |- | [[Buddhismus]] ||align=right| 7.955.207 ||align=right| 0,8% || [[Sikkim]], [[Arunachal Pradesh]], [[Mizoram]] |- | [[Jainismus]] ||align=right| 4.225.053 ||align=right| 0,4% || [[Maharashtra]], [[Delhi (Territorium)|Delhi]], [[Rajasthan]] |- | Uur Religione ||align=right| 6.639.626 ||align=right| 0,6% || [[Arunachal Pradesh]], [[Jharkhand]], [[Meghalaya]] |} Tou do uur Religione wáide reekend do Anhongere fon dän [[Zoroastrismus]], dän [[Bahaí|Bahaí-Gloowe]] en it [[Juudendum]]. Ätter Skätsenge woonje uum 5.000 Juuden in Indien, do maaste in [[Bombay (Stääd)|Bombay]] un deeruumetou. === Sproake === [[Bielde:Indien Sprachfamilien.png|miniatur|Do Sproakefamilien Indiens]] In Indien wäide an Steeden fuul ferskeedene Sproaken boald. Ju wichtichste is dät [[Hindi]], dät juust as dät oolde [[Sanskrit]] schrieuwen wäd in [[Devanagari]]-Skrift. Dät Hindi is ju eerste eepentelke Sproake, ju der fon ju federoale Behöörde tou ju Kommunikation ferwoand wäd. Un ju der beljoowed is in dät Geskäftslieuwend un in Glidstoaten, wier do nit Hindi baale. Buute Hindi häd Indien noch 21 uur eepentelke Sproaken un aal mädnunner rakt et deer 392 lieuwjende Sproaken. [[Kategorie:Lound in Asien]] 6f8o9m4iy6hvpwz600qqi0idt9iubq9 0 3745 118671 114307 2019-11-06T03:46:08Z Chongkian 5595 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Republik Indonesia | namme = Indonesien | flagge = Flag of Indonesia.svg | wapen = Coat of Arms of Indonesia Garuda Pancasila.svg | lokaasje = LocationIndonesia.svg | motto = Bhinneka Tunggal Ika | taal = [[Indonesisk]] | haadstêd = Jakarta | steatsfoarm = Republik | oerflak = 1.919.440 | pctwetter = 4,85 | ynwenners = 263.511.700 | teljier = 2017 | munt = Rupiah | muntkoade = IDR | tiidsone = +7 oant +9 | feestdei = [[12. Juni]] | folksliet = Indonesia Raya | lânkoade = IND | ynternet = .id | tillefoan = 62 | }} '''Indonesien''' is n Ailoundstoat in Suudaast-[[Asien]]. Ap dät Ailound [[Borneo]] lait dät Skeed tou [[Malaysia]], ap dät Ailound [[Näiguinea]] lait dät Skeed tou [[Papua-Näiguinea]] un ap dät Ailound [[Timor]] lait dät Skeed tou [[Aasttimor]]. == Album == <gallery caption="Indonesien" widths="110px" heights="120px" perrow="3"> File:Museum Nasional Indonesia.jpg|National Museum fon Indonesien in Midde [[Jakarta]] File:Monumen nasional jakarta.jpg|[[Nationoal Monument (Indonesien)|Dät Nationoal Monument]] File:Jakarta Skyline Part 2.jpg|[[Wisma 46]], Indonesiens hoochste Büro-Gebäude, twiske do Wulkenkratsere fon Jakarta. File:Central Jakarta.JPG|Jalan Thamrin, ju Haudallee in Midde Jakarta File:Gambir Station Platform.jpg|N Such in dän Gambir-Boanhoaf in Midde [[Jakarta]] File:BungKarno-indonoob.JPG|Dät [[Bung Karno]] Stadium kon 100,000 Toukiekere bierge File:Indonesia 2002 CIA map.png|Koarte fon Indonesien File:Indonesia provinces english.png|Provinze fon Indonesien File:Jalan malioboro - Jogjakarta.JPG|Malioboro, ju bekoandste Sträite in ju Stäädmidde fon Yogyakarta Image:transjogja.jpg|Trans Jogja Bus. N gau Bus-Truchraise-System in ju Stäädmidde fon Yogyakarta File:SOTO FOOD.jpg|N Köär fon [[indonesisk Ieten]], deerbie ''Soto Ayam'' (Hannesoppe), ''sate kerang'' ([[Skoalendierte Kebabs]]), ''telor pindang'' (ounlaide Oaiere), ''perkedel'' (Frites), un ''es teh manis'' (swäiten Ies-Tee) File:Indonesian Army infantryman participating in the GPOI.jpg|An Indonesian Army infantryman participating in the U.N.'s Global Peacekeeping Operation Initiative Image:Panser side left.JPG|Pindad Panser "Anoa" shown during Indo Defense and Aerospace Expo 2008 File:Armadarilf2.jpg|Indonesian Naval vessels Image:AURI B-25.jpg|B-25 Mitchell bombers of the AURI in the 1950s Image:Jmnei.jpg|A [[Javanese people|Javanese]] engineer closes one of the gun bay doors on a Dutch [[Brewster Buffalo|Buffalo]], January 1942. File:Indonesian Police Mazda6.jpg|[[Mazda6]] used by the Jakarta Metro Highway Patrol (''Ditlantas Polda Metro Jaya'') as a patrol car File:Indonesia Polisi Lancer.jpg|[[Mitsubishi Lancer]] used by Vital Object Protection of Indonesian National Police File:ID_diesel_loco_CC_201-05_060327_4217_kta.jpg|GE U20C in [[Indonesia]], #CC201-05 File:Diesel_locomotive.JPG|GE U20C "Full-Width Cabin" in Indonesia, #CC203-22 File:ID_diesel_loco_CC_204-06_060403_2512_mri.jpg|GE U20C full computer control locomotive in Indonesia, #CC204-06 [...] </gallery> [[Kategorie:Indonesien| ]] pkame226abnfu872nrkbe3ti91zzqks 0 3746 118677 117727 2019-11-06T03:51:54Z Chongkian 5595 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = <span style="font-size:2em">'''جمهورية العراق '''</span><br /> <span style="font-size:1.4em">'''Ǧumhūriyyat al-Irāq'''</span> (arab.)<br /> <span style="font-size:2em">'''کماری عراق'''</span><br /> <span style="font-size:1.4em">'''Komara Îraqê'''</span> (kurd.)<br /> | namme = Irak | flagge = Flag of Iraq.svg | wapen = Iraq-COA.png | lokaasje = Iraq in its region.svg | motto = Allahu Akbar | taal = [[Arabisk]], [[Kurdisk]] | haadstêd = [[Bagdad]] | steatsfoarm = Republik | oerflak = 437.072 | pctwetter = 1,10 | ynwenners = 37.056.169| teljier = 2015 | munt = Dinar | muntkoade = IQD | tiidsone = +3 | feestdei = [[12. Juni]] | folksliet = Mawtini | lânkoade = IRQ | ynternet = .iq | tillefoan = 964 | }} Die '''Irak''' is n [[Lound]] in [[Asien]]. Ju Haudstääd is [[Bagdad]]. == Geographie == Die Irak wäd begränsed fon: * n [[Iran]] * n [[Persisken Gulf]] * [[Kuwait]] * [[Saudiarabien]] * [[Jordanien]] * [[Syrien]] * juu [[Turkäi]] Wichtige Äien sunt [[Euphrat]] un [[Tigris]]. [[Bielde:Irak karte2.png|250px|Koarte ap Düütsk]] == Sjuch uk == * [[Irakkriech]] * [[Kurdistan]] [[Kategorie:Irak| ]] 6r5osu51hpdq58ibgulz635c4bzv1fs 0 3747 117905 117904 2019-01-21T06:45:51Z Holder 732 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/Zana.sara|Zana.sara]] ([[User talk:Zana.sara|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:Heinz|Heinz]] wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = جمهوری اسلامی ايران<br />'''Dschomhūrī-ye Eslāmī-ye Īrān''' | namme = Iran | flagge = Flag of Iran.svg | wapen = Coat of arms of Iran.svg | lokaasje = Iran in its region.svg | motto = استقلال آزادی جمهوری اسلامی Esteqlāl, Āzādī, Dschomhūrī-ye Eslāmī | taal = [[Persisk]] | haadstêd = Teheran | steatsfoarm = Islamiske Republik | oerflak = 1.648.195 | pctwetter = 0,07 | ynwenners = 79.966.230 <small>(2017) | teljier = 2017 | munt = Rial | muntkoade = IRR | tiidsone = +3.30 | feestdei = [[12 juny]] | folksliet = Mawtini | lânkoade = IRN | ynternet = .ir | tillefoan = 98 | }} Die '''Iran''' is n Lound in [[Asien]]. == Geographie == [[Bielde:Iran topo.jpg|left|250px|Koarte ap Düütsk]] Die Iran lait twiske ju [[Kaspiske See]] un dän [[Indisken Ozean]] mäd n [[Persisken Gulf]] un n [[Gulf fon Oman]]. Noaberlounde sunt: * [[Turkmenistan]] * [[Afghanistan]] * [[Pakistan]] * die [[Irak]] * ju [[Turkäi]] * [[Armenien]] * [[Aserbaidschan]] == Wällen == <references/> [[Kategorie:Lound in Asien]] s28uo3s0gtfwrajmvsk62b0menq3cir 0 3748 113324 104344 2016-08-18T05:09:10Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from Wiki (en) wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = الجمهوريّة اليمنية<br />al-Dschumhūriyya al-Yamaniyya | namme = Jemen | flagge = Flag of Yemen.svg | wapen = Coat of arms of Yemen.svg | lokaasje = LocationYemen.png | motto = naan Woalspruch | taal = [[Arabisk]] | haadstêd = Sana'a | steatsfoarm = Islamiske Präsidioalrepublik | oerflak = 527.970 | pctwetter = 0,0 | ynwenners = 25.408.000 | teljier = 2013 | munt = Yemeni rial | muntkoade = YER | tiidsone = +3 | feestdei = [[22. Moai]] | folksliet = United Republic | lânkoade = YAR | ynternet = .ye | tillefoan = 967 | }} Die '''Jemen''' is n Lound ap dät [[Arabisk Hoolichailound|Arabiske Hoolichailound]] in Suudwääst-[[Asien]]. == Geographie == [[Bielde:Yemen-CIA WFB Map.png|left|250px|Koarte ap Ängelsk]] Die Jemen lait an dät Roode Meer, dän Gulf fon Aden un dät Arabiske Meer, dät sunt aal Uutloopere fon dän Indisken Ozean. Noaberlounde sunt [[Saudiarabien]] un die [[Oman]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Lound in Asien]] pulug20b6nl36azifmrgax5wp6n7igp 0 3749 113325 106860 2016-08-18T05:11:01Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from Wiki (en) wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = المملكة الأردنّيّة الهاشميّة<br />al-Mamlaka al-Urduniyya al-Hāschimiyya | namme = Jordanien | flagge = Flag of Jordan.svg | wapen = Coat of Arms of Jordan.svg | lokaasje = LocationJordan.svg | motto = Al Urdun Awwalan | taal = [[Arabisk]] | haadstêd = Amman | steatsfoarm = Konstitutionelle Monarchie | oerflak = 92.300 | pctwetter = 0,1 | ynwenners = 9.710.752 | teljier = 2016 | munt = Jordaanske dinar | muntkoade = JOD | tiidsone = +2 | feestdei = [[25. Moai]] | folksliet = As-salam al-malaki al-oerdoeni | lânkoade = JOR | ynternet = .jo | tillefoan = 962 | }} '''Jordanien''' is n Lound in Faander-[[Asien]]. Noaberlounde sunt die [[Irak]], [[Saudiarabien]], [[Israel]] un dät [[Wäästjordanlound]], dät toun Deel unner palästinensiske Ferwaltenge stoant. Dät gränsed uk an dän [[Gulf fon Akaba]] un an dät [[Dood Meer|Doode Meer]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Lound in Asien]] rtyt5wtp55hqds03ahyqusbdhixun6z 0 3750 104346 96971 2013-03-08T15:18:45Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 59 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q25546]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dät '''Pleistozän''' waas ne [[Äidgeschichtelke Serie]] ätter dät [[Pliozän]] un foar dät [[Holozän]]. Die Begin fon't Pleistozän waas foar sowät 2.588.000 un dät Eende foar sowät 11.700 Jiere. {{Geolstump}} [[Kategorie:Äidgeschichtelke Serie]] 6ii2fv2gronskqplhwycls5wbvomelm 0 3751 72891 30223 2011-11-26T23:04:48Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Dät '''Holozän''' is ju [[Äidgeschichtelke Serie]], in ju wie däälich lieuwje. Dät begon mäd dät Eende fon dät [[Pleistozän]] foar sowät 11.700 Jiere. {{Geolstump}} [[Kategorie:Äidgeschichtelke Serie]] 9j0lp3xy9fhbhqactsz3p84m1uv9opd 0 3752 104347 96942 2013-03-08T15:18:56Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 57 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q76259]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dät '''Pliozän''' is waas ne [[Äidgeschichtelke Serie]] ätter dät [[Miozän]] un foar dät [[Pleistozän]]. Dät '''Pliozän''' begon foar sowät 5.332.000 Jiere un eendede foar sowät 2.588.000 Jiere. {{Geolstump}} [[Kategorie:Äidgeschichtelke Serie]] od8c5r2167iss929elmgosu2w03zwwb 0 3753 30220 30113 2010-02-17T20:57:37Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Dät '''Miozän''' waas ne [[Äidgeschichtelke Serie]] ätter dät [[Oligozän]] un foar dät [[Pliozän]]. Dät '''Miozän''' begon foar sowät 23.030.000 Jiere un eendede foar sowät 5.332.000 Jiere. {{Geolstump}} [[Kategorie:Äidgeschichtelke Serie]] ov4s9rh8hatnntb3em5willrdq2loop 14 3754 30064 30063 2010-02-16T10:01:11Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Äidtiedoalere [[Kategorie:Geologie]] [[Kategorie:Paläontologie]] m248zzeuh5tc3eeoufdgwyry6wgj1ci 14 3755 104348 100974 2013-03-08T15:19:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 135 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2945841]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geowietenskuppe]] gzbnb2spksz7xbz9od7v36lxeqhw8rd 14 3756 30073 30068 2010-02-16T10:07:10Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Äidkunde af Geowietenskuppe [[Kategorie:Exakte Wietenskup]] siujgyt3h0jfkz6l8x7fou7llgpl15f 14 3757 30077 2010-02-16T10:09:34Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Exakte Wietenskup]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Exakte Wietenskup]] a0f7zgikk3gnvdfgb9myxnklhhi2n2y 0 3758 79232 72325 2012-02-12T11:46:51Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Nyctinomops aurispinosus'' |- | align="center" | NEEN BIELDE FERFÖICHBOAR |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Molossidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Molossinae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Nyctinomops]]'' |- | ''Oard:'' || ''Nyctinomops aurispinosus'' |- | Beskrieuwen fon || P<small>EALE</small>, 1848 |} |} '''''Nyctinomops aurispinosus''''' is ne Oard fon Fläddermuus. Dät Diert frät foarallen [[Insekten]] mäd wooke Körpere (neen häd Chitin-Buutenskelett). == Lieuwendsruum == ''Nyctionomops aurispinosus'' lieuwet an do [[Mexiko|mexikaniske]] Kusten (Aast un Wääst), in dät Suude uk in dät mexikaniske Inlound, [[Kolumbien]], [[Peru]], [[Bolivien]], [[Venezuela]] un Aast-[[Brasilien]]. Ätter een Wälle<ref name=Walker's Mammals of the World>Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9</ref> rakt dät ju Oard uk ap [[Kuba]], in uurs ne Wälle<ref name=IUCN>''[http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/14993/0/full Die Begjucht fon ju IUCN]</ref> stoant deer niks fon, wäil oaber, dät do uk in [[Ecuador]] un [[Paraguay]] sunt. Deer lieuwje se bit 3.150 Meetere Hööchte, foarallen oaber unner 1000 Meetere in suumergräine tropiske Woolde, in n Busk, in Toudenwoolde un druuge Woolde<ref name=IUCN></ref>. == Wällen == <references/> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] 8rpcogn9lgp3aiga2q2shgd1anlvdv2 0 3759 104349 96730 2013-03-08T15:19:19Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 15 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q312468]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki As '''Äidgeskichtelke Serie''' of eenfach bloot '''Serie''' beteekent me in ju [[Chronostratigraphie]] n äidgeskichtelk Tiedoaler, dät normoal moorere Millionen Jiere uumfoatet, wan nit moorere tjoon Millionen Jiere. Die Begriep is fergliekboar, man nit Synonym mäd dän Begriep "[[Epoche (Geochronologie)|Epoche]]" uut ju [[Geochronologie]]. [[Kategorie:Geologie]] 9u3zvk0oyyefukpbs8dglsxzuknvrmy 0 3760 106645 100319 2013-04-06T09:19:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 12 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q973297]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Chronostratigraphie''' is ne Wietenskup, ju Steene ätter dät Oaler fon hiere Äntstoundenge oardent. Ju '''Chronostratigraphie''' is n Deelgebied fon ju [[Stratigraphie (Geologie)|Stratigraphie]], ju säärm n Deelgebied fon ju [[Geologie]] is. {{geolstump}} [[Kategorie:Geologie]] krpa3pbgm2wxwl3corpa7uu9oxoafwj 0 3761 106532 104786 2013-04-01T17:04:30Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[File:Quebrada_de_Cafayate,_Salta_(Argentina).jpg|250px|thumb|]] Mäd "'''Stratigraphie'''" is in n geologisken Touhoopehong dät Deelgebied fon ju [[Geologie]], dät sik mäd Loagen fon (foarallen) [[Sedimentation|Sedimentsteenmassen]] beschäftiget, un do hiere tiedelke Touoardenge. {{Geolstump}} [[Kategorie:Geologie]] 5tcm3qqc8axxnaeuuap7mn6jpfqqsvl 0 3762 30219 30105 2010-02-17T20:57:09Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Dät '''Oligozän''' waas ne [[Äidgeschichtelke Serie]]. Dät koom ätter dät [[Eozän]] un foar dät [[Miozän]]. Dät '''Oligozän''' begon foar sowät 33.900.000 Jiere un eendede foar sowät 23.030.000 Jiere. {{Geolstump}} [[Kategorie:Äidgeschichtelke Serie]] ag3x457giqdbbciks9d2vvao6rw7oy1 14 3763 30195 30107 2010-02-17T14:32:28Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Äidgeschichtelke Serien [[Kategorie:Chronostratigraphie]] hws4115n8clbhjdyq4ddv0mzvdvk3zq 0 3764 30218 30193 2010-02-17T20:56:51Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Dät '''Eozän''' waas ne [[Äidgeschichtelke Serie]] ätter dät [[Paläozän]] un foar dät [[Oligozän]]. Dät '''Eozän''' begon foar sowät 55.800.000 Jiere un eendede foar sowät 33.900.000 Jiere. {{Geolstump}} [[Kategorie:Äidgeschichtelke Serie]] shqh98dayhbvqoeprrqto00q73p1750 0 3765 30115 30114 2010-02-16T16:20:04Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki As '''Chronospezies''' beteekend me ne Oard ätter dät [[Evolutionär Oardkonzept|evolutionäre Oardkonzept]]. {{biostump}} sq9pifzlsc2dnw0k6uiz0yffhgiypko 0 3766 72893 30118 2011-11-26T23:08:50Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Ju '''Oard''' is ne Stappe in ju biologiske Systematik. Ju [[Phylogenetiske Systematik]] koant bloot Oarde un [[Supraspezifisk Taxon|Supraspezifiske Taxa]]. == Definition == Ju Oard kon in ju Biologie definierd wäide truch... * Dät [[Biologisk Oardkonzept|Biologiske Oardkonzept]] beteekent as Oard ne Gemeenskup fon Individuen, do sik mädnuuner moorje konnene. Dät is maasttieds ne Meenskup fon moorere Populatione, do nit gans so oafter, daach mongs noch fermiskje. Wo ju Oard tiedelk begränsed wäide mout, is nit kloor definierd, mongs wäd kweeden, dät me ätter n poor hunnert Generatione nit moor fon ju sälge Oard baale kon, man neemens wol kweede, wie Moanskene wieren däälich ne uur Oard as do Moanskene foar n poor duusend Jiere. * Dät [[Evolutionär Oardkonzept|Evolutionäre Oardkonzept]]: So wäd dät definierd, wan me ne ganse Äntwikklengslinie meent (ne Oard fon hiere Äntstoundenge uut ne Apkleeuwenge fon ne allere Oard bit tou hiere oaine Apkleeuwenge in two näie Oarde) - gans egoal, wofuul Evolution in düssen Tiedruum geböärt. Ne so definierde Oard hat uk [[Chronospezies]]. [[Kategorie:Biologie]] fqcdtzbi7b14uv1m6kz17jjehggpwyz 0 3767 30621 30119 2010-02-23T17:46:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Superspezifisk Taxon]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Superspezifisk Taxon]] 2g99bxw6osczuknbf7eiij3upebevww 0 3769 122570 120753 2023-06-17T00:14:46Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:FERBIEND.JPG|thumb|right|300px|Typen fon Twäärsferbiende.]] N '''Ferbiend''' is ne portoalfoarmige holtene Dreegekonstruktion in n [[Buurenhuus]], ju der bestoant uut twäin of moor ''Stonnere'', do der mädnunner ferbuunen sunt truch aan of twäin horizontoale ''Ferbiendsboolken''. Do ferskeedene Ferbiende sunt wier mädnunner ferbuunen truch do ''Rimme'', do der [[winkelgjucht]] ap do Ferbiende ferloope. Aal Winkele fon ju Konstruktion wäide stutsed fon ''Steekbeende'' un ''Jachtbeende''. Do Stonnere stounde oafte ap muurde of aan Steen bestoundene ''Funnemänte''. Ap do Ferbiende stounde do ''Sponstokke'' (dät ''Speerwierk''), mäd do ''Huuslatten'', do ju ''Toake'' of dät ''Dak'' dreege. Do Sponstokke mäd Steekbeende usw konnen fuul ferskeedene Foarme ounnieme un unnerskeede sik in do ferskeedene Buurenhuuse. Dät rakt two Typen fon Ferbiende, nämmelk dät ''Loangsferbiend'' un dät ''Twäärsferbiend''. Bolde aal Buurenhuuse hier in t Noude sunt mäd Twäärsferbiend baud, dät winkelgjucht ap ju Laangtegjuchte fon dät Huus stoant. ==Typen Twäärsferbiende== ===Onkerboolkeferbiend=== Dit Ferbiend bestoant uut do twäin Stonnere, ferbuunen fon dän [[woagegjucht]]e Onkerboolke. Dissen Ferbiendsboolke stat mäd ne Tappe truch dän Stonner un is deerbääte feronkerd mäd aan of twäin holtene Döäwele (Pännen), of Kiele. Dissen Typ rakt dät in dät seelter [[eepen Huus]] un me fint dät fääre in dät Nouddüütske un Holloundske Inlound. ===Dakboolkeferbiend=== Bie dissen Typ Ferbiend lait die Ferbiendsboolke ap do Stonnere un is mäd ne [[Tappeferbeend]] mädnunner ferbuunen. Dissen Typ rakt dät äntloang ju ganse Kuste fon Hollound, Wäästfräislound, Groningen un Aastfräislound. So fint dät sik uk in do [[Fräiske Huuse]] fon Seelterlound. ===Twiskeboolkeferbiend=== Dissen Typ lät ap dät Onkerboolkeferbiend, man do Döäwele of Kiele an de Bäätersiede sunt nit deer. Dissen Typ rakt dät in wäästelk Hollound. ===Kopboolkeferbiend=== Hier lait die Ferbiendsboolke ap do Stonnere. Do Stonnere sunt fersäin mäd n Iensnit, wier die Boolke oun rääst, wült die Kop fon dän Boolke do Stonnere foarbie räkt un do ap ju Wiese tougjuchte haalt. Dissen Typ fint sik in t Suude fon Munster in t Rhienlound wai. ==Ferbiendengen== * https://web.archive.org/web/20100905184936/http://www.fachwerk.de/lexikon/hallenhaus.html * http://www.suedlichesemsland.de/files/101Dokumentation_GiebEL-Projekt.pdf * http://www.baufachinformation.de/denkmalpflege.jsp?md=2001097125380 * https://web.archive.org/web/20060510052409/http://www.anderweit.de/I_anderweit/I_4_Programm/3931824292.pdf Bauhistorisches Lexikon [[Kategorie:Baukunde]] [[Kategorie:Baukunst]] o19dt8iibxnupoh5w33xtwld48b724b 0 3770 79233 72722 2012-02-12T11:47:57Z Bernd 1291 /* Wällen */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Nyctinomops femorosaccus'' |- | align="center" | [[Bielde:Pocketed free-tailed bat (Nyctinomops femorosaccus).jpg|250px|''Nyctinomops femorosaccus'']]<br><small>''Nyctinomops femorosaccus''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Molossidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Molossinae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Nyctinomops]]'' |- | ''Oard:'' || ''Nyctinomops femorosaccus'' |- | Beskrieuwen fon || M<small>ERRIAM</small>, 1889 |} |} '''''Nyctinomops feromosaccus''''' is ne Oard fon [[Fläddermuuse|Fläddermuus]]. Doo Dierte sunt in suudwäästelke Deele fon doo [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] un in dät noudelke un wäästelke [[Mexiko]] tou fienden. Joo lieuwje an fälsige Bierichouhonge un Steenwoogen in juu [[Wüüste]] fon [[Arizona]], oaber uk in Bauwierke. Deer bildje se Gruppen, doo gewöönelk minner as hunnert Dierte uumfoatje. == Wällen == * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] etfpt0a3vf54zoxzyimgbglrro9h19a 0 3771 30192 2010-02-17T14:19:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fereende Arabiske Emiroate]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fereende Arabiske Emiroate]] lgw0vitzf8344fsejy4cnm0v706kgjn 0 3772 30217 30194 2010-02-17T20:56:07Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Dät '''Paläozän''' af '''Paleozän''' waas ne [[Äidgeschichtelke Serie]]. Dät is juu eerste Serie in dät [[Äidgeschichtelk System|System]] [[Paläogen]], koom also ätter juu leete [[Kriet-Tied]] un foar dät [[Eozän]]. Dät '''Paläozän''' begon foar sowät 65.500.000 Jiere un eendede foar sowät 55.800.000 Jiere. {{Geolstump}} [[Kategorie:Äidgeschichtelke Serie]] ohuf5111ssjd0y6rttqhh5wm51fwfu3 14 3773 30196 2010-02-17T14:32:49Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:geologiske Stratigraphie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:geologiske Stratigraphie]] 9kbi1emnro7uzxx6qp0dn6eqgpigrhr 14 3774 30197 2010-02-17T14:33:08Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Geologie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geologie]] aigzdaxm3run2vvsm0z12gbey0uofo8 0 3775 113371 104352 2016-08-23T05:33:01Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Northern Territory locator-MJC.png|thumb|right|250px|Dät Northern Territory]] Dät '''Northern Territory''' ''(Noudelke Territorium)'' is n Buundesterritorium fon [[Australien]]. Dät häd ne Flakte fon 1.349.130 km² un in't Jier [[2014]] tällde me 243.700 Ienwoonere, wierfon sowät 31% [[Aborigines]] sunt, foarallen [[Pitjantjatjara]], [[Arrernte]], [[Luritja]], [[Warlpiri]] un [[Yolngu]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Australien (Lound)]] ajfc7f61ys95emns8jehwwrbn1gw80f 0 3776 113399 112530 2016-08-23T07:09:56Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki [[File:Tasmania Coat of Arms.svg|right|150px]] [[File:Flag of Tasmania.svg|right|200px]] [[Bielde:Tasmania locator-MJC.png|thumb|right|250px|Australiske Koarte, wier Tasmanien rood ienteekend is]] '''Tasmanien''' is n Ailound fon [[Australien]]. Dät häd ne Flakte fon 68.400 km² un in't Jier 2014 wuuden 517.000 Ienwoonere täld. <br />Dät wuud dän 24 November 1642 äntdäkt fon dän Schipper [[Abel Tasman]] fon [[Groningen]]. == Natuur == Tou doo bekoande Dierte fon Tasmanien heerde juu Oard ''Thylacinus cynocephalus'' (düütsk:Beutelwolf) un heert bit däälich juu Oard ''Sarcophilus harrisii'' (düütsk: Beutelteufel). Bee Oarde sunt ap dät australiske Fäästlound al loanger uutstuurwen, fielicht truch juu Ienfierenge fon dän [[Dingo]]. [[Kategorie:Australien (Lound)]] [[Kategorie:Ailound fon n Kontinent Australien]] 9x7y8y5yclqgxd5c93yvxcmydmtbqy0 0 3777 113375 104354 2016-08-23T05:47:12Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Queensland locator-MJC.png|thumb|250px|right|Koarte fon Australien, Queensland is rood ienteekend]] '''Queensland''' is n [[Australien|australisken]] Buundesstoat. '''Queensland''' häd ne Flakte fon 1.730.650 km² un in't Jier [[2014]] wuuden 4.750.500 Ienwoonere täld, deer lieuwje uurigens 26 % fon do [[Aborigines]] in't heele Australien. {{geostump-links}} [[Kategorie:Australien (Lound)]] dn1niviou56or6vbmop0ly95do188gz 0 3778 113367 104355 2016-08-23T05:21:27Z DARIO SEVERI 7600 Added inf. from Wiki (en) wikitext text/x-wiki [[Bielde:New South Wales locator-MJC.png|thumb|250px|right|Koarte fon Australien, New South Wales is rood ienteekend]] '''New South Wales''' is aan [[Australien|australisken]] Buundesstoat, wier mäd sowät soogen Millionen Ljuude moor as n Träädel fon juu heele australiske Befoulkenge lieuwet. Deer woonje uungefeer 7,565,500 Moanskene (2014). {{geostump-links}} [[Kategorie:Australien (Lound)]] 0w6mnxo06b6tmnigle4v84rh22gem8m 0 3779 113389 105903 2016-08-23T06:33:44Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (de) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Victoria locator-MJC.png|thumb|250px|right|Koarte fon Australien, Victoria is rood ienteekend.]] '''Victoria''' is n [[Australien|australisken]] Buundesstoat. Dät häd ne Flakte fon 227.420 km² un in't Jier [[2014]] wuuden 5.866.300 Ienwoonere täld. {{geostump-links}} [[Kategorie:Australien (Lound)]] b0k5n4bfvibmmvk71pu8qjompf6forg 0 3780 113379 112529 2016-08-23T06:10:28Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki [[File:South_Australian_Coat_of_Arms.svg|right|150px]] [[File:Flag of South Australia.svg|right|200px]] [[Bielde:South Australia locator-MJC.png|thumb|250px|right|Koarte fon Australien, South Australia is root ienteekend]] '''South Australia''' ("Suudaustralien") is n [[Australien|australisken]] Buundesstoat mäd ne Flakte fon 983.480 km² un 1.698.600 Ienwoonere (in't Jier [[2055]]). {{geostump-links}} [[Kategorie:Australien (Lound)]] 1ag3nzeht7aa0y00ogaxlxd6a9kgmxe 0 3781 113393 105950 2016-08-23T06:44:18Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Western Australia locator-MJC.png|thumb|250px|right|Koarte fon Australien, Western Australia is rood ienteekend]] '''Western Australia''' is n Buundesstoat fon [[Australien]] mäd ne Flakte fon 2.529.880 km² un 2.565.600 Ienwoonere (in't Jier [[2014]]). {{geostump-links}} [[Kategorie:Australien (Lound)]] j5kxit2z8u9e57lyqgzuyjlkjusvcv1 10 3782 119042 30214 2020-04-08T11:57:03Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=center width=70% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen geologisken Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[Bielde:Jordens inre.svg|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Geologie]] i89st11zd4a7brxqe2g7wxaaurff8h3 14 3783 30215 2010-02-17T20:52:36Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Stump]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Stump]] olwtz0pno5voh9zld5k5p5jzzuqm1gz 10 3784 119062 30216 2020-04-08T12:11:13Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=left width=50% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen geologisken Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[Bielde:Jordens inre.svg|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Geologie]] <noinclude> Disse Foarloage sjucht, deeruum dät dät al juu normoale Geolstump-Foarloage rakt, fielicht uunnöödich uut. Juu is oaber nöödich, deeruum dät juu links stoant, un me juu normoale Geolstump-Foarloage, wan gjuchts Bielden Tabellen stounde oafte nit sjucht (juu wäd dan deelschäuwen). Wan me hier dan daach sjucht, sjucht dät läip uut. ''' Disse Foarloage is foar Artikkele, wier gjuchts ne Tabelle af ne Bielde stoant, juu juu normoale Geolstump-Foarloage deelschuuwen däd. ''' </noinclude> f63yype8uhcdh9i3wcus9klj57bb5rd 0 3785 121122 120236 2022-07-25T20:03:38Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Otomops'' |- | align="center" | [[Image:Otomops wroughtoni.jpg|300px|Ne Oard fon dissen Sleek ''(Otomops wroughtoni'']] <br><small>Ne Oard uut dissen Sleek ''([[Otomops wroughtoni]])''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Molossidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Molossinae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''Otomops'' |- | Beskrieuwen fon || T<small>HOMAS</small>, 1913 |} |} '''''Otomops''''' is n Sleek fon do [[Fläddermuuse]]. == Binnere Systematik == * Oard ''Otomops martiensseni''<ref name=WMOW>Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9</ref> M<small>ATSCHIE</small>, 1897. Ju Oard lieuwet in ju [[Zentroalafrikoanske Republik]], ju [[Republik Kongo]], [[Dschibuti]], [[Äthiopien]], ju [[Demokratiske Republik Kongo]], [[Uganda]], [[Kenia]], [[Tansania]], [[Angola]], [[Simbabwe]], [[Malawi]], [[Botsuana]], [[Mosambik]], [[Madagaskar]] un dät Aaste fon [[Suudafrikoa]] ** Unneroard ''Otomops martiensseni martiensseni'' M<small>ATSCHIE</small>, 1897 (ju [[Nominatfoarm]]) ** Unneroard ''Otomops martiensseni icarus'' C<small>HUBB</small>, 1917 * Oard ''Otomops wroughtoni''<ref name=WMOW></ref> T<small>HOMAS</small>, 1913. Ju Oard lieuwet in Suud-[[Indien]] * Oard ''Otomops formosus''<ref name=WMOW></ref> C<small>HASEN</small>, 1939. Ju Oard lieuwet ap [[Java]] * Oard ''Otomops johnstonei''<ref name=WMOW></ref> K<small>ITCHENER</small>, H<small>OW</small> un M<small>ARYANTO</small>, 1992 Ju Oard lieuwet ap dät Ailound [[Alor]] in do [[Litje Sunda-Ailounde]] * Oard ''Otomops papuensis''<ref name=WMOW></ref> L<small>AWRENCE</small>, 1948. Ju Oard lieuwet in [[Papua-Näiguinea]] * Oard ''Otomops secundus''<ref name=WMOW></ref> H<small>AYMAN</small>, 1952. Ju Oard lieuwet in dät Noudaaste fon [[Näiguienea]]. * Oard ''Otomops madagascariensis'' D<small>ORST</small>, 1953. Ju Oard lieuwet ap [[Madagaskar]]. == Wällen == <references/> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] sp4wb5w2nkzusemjn0btv0nvxva81zo 0 3786 112550 104364 2016-06-16T21:50:19Z Heinz 88 /* Geskichte */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Karte Neuguinea.png|right|thumb|250px|Koarte fon Näiguinea]] '''Näiguinea''' is n Ailound, dät tou n [[Australien (Kontinent)|australisken Kontinent]] heert, politisk oaber in dät Wääste tou [[Indonesien]] heert un in dät Aaste fon n oainen uunouhongigen Stoat ([[Papua-Näiguinea]]) bedäkt wäd. Do uursproangelke Bewoonere sunt do [[Papuas]]. ==Geskichte== Ätter ju Befräienge fon [[Indonesien]] in 1959 beheelten do Niederlounde Wääst-Näiguinea as Kolonie. Noch 1956 wuud die [[Obano-Apstand]] deelsloain mäd moor as 100 Doode. Leeter wuud do Papuas [[Oainständegaid]] in Foaruutsicht stoald, man unner Druk fon do Fereende Stoate moast dät Lound 1962 uurroat wäide an do [[Fereende Natione]], do dät leeter an Indonesien uurdruugen. Ätters sunt fuul Indonesier ätter Wääst-Näiguinea keemen. Wäkke Papuas betrachtje do Indonesier as [[Besätter]]e. {{geostump-links}} [[Kategorie:Ailound fon n Kontinent Australien]] [[Kategorie:Indonesien]] [[Kategorie:Papua-Näiguinea]] t8eamea5srn4i17t0pp23igna4fo7sz 14 3787 30248 2010-02-18T11:11:53Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Ailounde, doo tou n Kontinent Australien heere. Tou dät Lound Australien heere se nit aal, bloot tou n Deel: [[Kategorie:Kontinent Australien]]“ wikitext text/x-wiki Ailounde, doo tou n Kontinent Australien heere. Tou dät Lound Australien heere se nit aal, bloot tou n Deel: [[Kategorie:Kontinent Australien]] 0cv6r374599cf9d1qple4kmnsh3buyo 14 3788 115428 30251 2018-01-09T17:47:05Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ozeanien]] 75d8tcn7ppc687cs5j07h2bt28m55lj 14 3789 115430 104366 2018-01-09T17:48:02Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kontinent Australien]] [[Kategorie:Lound in Ozeanien]] 8hwykzdptc9vo73car4z2wirs8hzx5d 0 3790 113360 106465 2016-08-22T02:43:18Z DARIO SEVERI 7600 Added commons wikitext text/x-wiki [[Bielde:Borobudur Location Java.png|150px|right|thumb|Koarte fon Java]] '''Java''' is n [[Indonesien|indonesisk]] Ailound, dät toun grootsten Deel truch [[Vulkanismus]] äntsteen is. Ap Java lait uk juu indonesiske Hööftstääd [[Jakarta]]. '''Java''' is een fon doo [[Groote Sunda-Ailounde]] in n [[Indonesisken Archipel]]. == Ferbiendenge ätter buuten == {{CommonsLittik|Java}} {{geostump-links}} [[Kategorie:Indonesisken Archipel]] [[Kategorie:Indonesien]] 19mnmq5qw0fjnqzeh4yb9kv4ux8q9vo 0 3791 104370 102754 2013-03-08T15:22:52Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 49 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1100132]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Begriepskläärenge}} Dät Woud '''Java''' häd ferskeedene Betjuudengen: * Dät [[Java (Ailound)|Ailound Java]], dät tou [[Indonesien]] heerd * Juu Stääd [[Java (South Dakota)|Java in South Dakota]], in doo [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] * [[Java-eiland]] is n kunstelk Ailound in't aastelke Hoawengebiet fon [[Amsterdam]], dät ätter dät indonesiske Ailound benaamd is. * Juu [[Java (Programmiersproake)|Programmiersproake Java]] un moor. hz15hrxuglmraqa2v14luunzvflx8f6 14 3792 104372 100975 2013-03-08T15:23:03Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 131 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1455625]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Asien]] 2k9cywbw8gxhpp5gzu1vxk3vd574ps4 0 3793 30279 2010-02-18T14:32:32Z Heinz 88 häd "[[Näiguienea]]" ätter "[[Näiguinea]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Näiguinea]] jog5s79wqtzg64cvue1tkx92bfc4ybv 0 3794 104374 101244 2013-03-08T15:23:14Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 40 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q781285]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Begriepskläärenge}} Die Begriep '''Australien''' beteekend... * Dät Waarelddeel af Kontinent [[Australien (Kontinent)|Australien]] * Dän Stoat [[Australien (Lound)|Australien]], die dät ganse Fäästlound fon n australisken Kontinent bedäkkt un noch n poor Ailounde. boexkupy36lkgnbbybo54zjxi157g17 0 3796 104376 102676 2013-03-08T15:23:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 78 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3960]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die [[Waarelddeele|Waarelddeel af Kontinent]] '''Australien''' lait twiske dän [[Indisken Ozean]] un dän [[Pazifiske Ozean]]. Oafter wäide noch doo litje pazifiske Ailounde, foarallen [[Näiseelound]] deertounuumen, dät grattere Gebiet wäd dan as [[Ozeanien]] beteekend. == Lounde == * [[Bielde:Flag of Australia.svg|20px]] Dät gliek naamde Lound [[Australien (Lound)|Australien]] bedäkt dät ganse Fäästlound fon n Waarelddeel * [[Bielde:Flag of Papua New Guinea.svg|20px]] [[Papua-Näiguinea]] lait in dät Aaste fon dät Ailound [[Näiguinea]] * [[Bielde:Flag of Indonesia.svg|border|20px]] [[Indonesien]] häd ne Provinz in dät Wääste fon dät Ailound [[Näiguinea]]. [[Kategorie:Kontinent Australien| ]] s4dqwhyr5thxflua5et7bwax5ea49dg 0 3798 114077 38242 2017-02-28T16:03:38Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki {{Begriepskläärenge}} Dät Woud '''Poagenstoul''', uk t.B. as "'''Poggestoul'''" uutboald, häd unnerskeedelke Betjuudengen: * Dät Riek [[Poagenstoule (Riek)|Poagenstoule]] ''(Fungi)'', doo wäide uk, wäil truch düütsken Ienfloud, as "Piltse" beteekend * Ne spezielle Oard, die [[Poagenstoul (Oard)|Poagenstoul]] ''(Amanita muscaria)''. Düsse Oard (düütsk:Fliegenpilz) wäd uk "Fljoogenpilts" naamd. 39e8y52sehfybn857ejdsuifr0zh5gh 0 3799 30316 2010-02-19T12:49:15Z Heinz 88 häd "[[Piltse]]" ätter "[[Poagenstoule (Riek)]]" ferschäuwen: Dät originoale seelterske Woud "Poagenstoul" wäd innerdoat uk foar dän Fljoogenpilts bruukt, man wan me deerbääte "(Riek)" skrift, weet ja älkunaan, dät dät ganse Riek meend is. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Poagenstoule (Riek)]] 6z5mycx0yzd5zua8011h7rircmil5xj 0 3800 30321 2010-02-19T13:56:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Poagenstoul]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Poagenstoul]] 65ta4cl4ztyoh0lkl1pvblsi1z1wq6v 0 3801 30322 2010-02-19T13:56:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Poagenstoul]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Poagenstoul]] 65ta4cl4ztyoh0lkl1pvblsi1z1wq6v 0 3802 30323 2010-02-19T13:57:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Poagenstoul]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Poagenstoul]] 65ta4cl4ztyoh0lkl1pvblsi1z1wq6v 0 3803 30324 2010-02-19T13:57:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Poagenstoul]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Poagenstoul]] 65ta4cl4ztyoh0lkl1pvblsi1z1wq6v 0 3804 30327 2010-02-19T15:37:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Poagenstoul]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Poagenstoul]] 65ta4cl4ztyoh0lkl1pvblsi1z1wq6v 0 3805 30328 2010-02-19T15:38:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Poagenstoul]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Poagenstoul]] 65ta4cl4ztyoh0lkl1pvblsi1z1wq6v 0 3807 118611 112413 2019-09-15T15:46:39Z Holder 732 wikitext text/x-wiki {| align=center width=70% id=toc |<center> '''Dissen Artikkel is noch in Oarbaid.'''<br> ''.</center>|| |} In't [[Seelterlound]] roate dät aleer un uk däälich noch gjucht fuul Familien, do n '''Roupnoome''' af '''Bienoome''' ieuwenske hieren offiziellen Noome, dän "Skrieuwnoome", hääbe. Deer sunt fielicht 'n poor Spitsnoomen deerbie, man do maaste Noomen sunt wäil truch do Jierhunderte uut do uursproangelke Noomen fon Bewoonere fon do Steeden (maastens Buuräien) biebiheelden wuuden, deeruum rakt dät wäil uk dän Begriep "'''Huusnoome'''", die oaber uk foar do offizielle Noomen bruukt wäd. Uk wan die Skrieuwnoome wikselde, t. B. deertruch, dät 'n Mon mäd uurs n Noome in ju Familie ienhilkede, wuude die oolde Roupnoome biebeheelden. (Sjuch uk: [[Huusnoomen]]) == '''Lieste''' == Do Noomen stounde bie ju Buurskup, wier do Ljuude däälich woonje. Do Noomen, do der al loange uutstuurwen sunt af wier do Ljuude nit moor in Seelterlound woonje, stounde nit ap ju Lieste. == '''Skäddel''' == ===Skäddel (Täärp)=== '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge''''' Pünt - '''Warnkens''' Snieders - '''Mödden''' - <small>[http://saterland.hyves.nl/photos/549543496/0/BWvQ/?pageid=52S3WPDK9R8KW4OWO Bielde fon Snieders Fräisk Huus uut 1823] - Dät ooldste Huus, wät noch in't Täärp stoant. (Bielde: Th. Deddens)</small> Sievers (Burs) - '''Brands''' Ti(e)lkens - '''Büter''' - <small>Dät wieren fröier Weeuwere, jo goolten in 't Täärp as do bääste Weeuwere.</small> Tamburs - '''Helmers''' - sjuch bie Heeselbierich ===Fäärmesound - Bääte dän Kanienkenbusk=== <small>(Bääte dän Kanienkenbusk wuud fröier tou Skäddel rekend, däälich heerd dät tou Naiwall)</small> '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge''''' Hespe (Sandjes) - '''Horstmann''' - <small> Di eerste Anbauer was aan Hespe uut Lindern, die in dät Jier 1828 dät eerste Huus bääte dän Kanienkenbusk apbaude. Dät Huus kreech dan uk ju Huusnummer 1, wät dät däälich noch häd. Man kon dät Jier 1828 gans goud as Gruundengsjier foar Fäärmesound anreekenje. Sandmann is deer 1908 ienhilked. Deerfon kumt wäil die Noome Sandjes, man fielicht hääbe do dän Noome Sandjes uk kriegen, wül deer uk Masse Soundgruunde wier. Do 6 Generatione ap ju Steede wieren af sunt däälich: * --------1.: 1828 Hespe uut Lindern * --------2.: uum 1850 Heinrich Hespe * --------3.: 1908 Bernhard Sandmann uut Wachtum/Vinnen (Emsland), ienhilked * 4./5./6.: 1948 Hermann Horstmann uut Seedelsbierich, geb. in Angelbeck bie Löningen, ienhilked; do Horstmanns woonje deer nu siet 3 Generatione. [http://saterland.hyves.nl/photos/921518932/0/ryjs/?pageid=7JHUU1CCNPS844G0O Bielde fon dät oolde Huus fon Hespes, foar 1959] (Bielde: Familienfoto) </small> Mörrebur - '''Kramer''' - <small> Ap ju Steede boppe Näiwall, bääte dän Kanienkenbusk, waas fröier n Knelangen, dan waas dät Wilhelm Hömmken, dan is deer 'n Kramer ienhilked. Di koom fon [[Naivräis]] af [[Gehlenbierich]]. Do Kramers sünt deer nu in ju 3. Generation. Ju Buuräi is ferpachtet. Die Noome ''Mörrebur'' wäd däälich nit moor bruuked. </small> ===Näiwal=== - <small> Bielde: [http://saterland.hyves.nl/photos/582656053/0/xlD-/?pageid=7VGEOXGAWCSOO88C4 Sträitekapelle bie ju Famielje Kanne ap Näiwaal]</small> '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge''''' Äigershinsin - '''Hinrichs''' - <small>Dät Wiewmonske fon Heinr. Hinrichs woont deer noch in n nai Woonhuus. Dät oolde Buurenhuus is ferkooped an 'n Mon uut Ait.</small> Chausee Harm - '''Mödden''' <small> N Wänt fon Wilh. Möddden woont deer noch. </small> Follers - '''Bartels (Buur)-''' <small>Ju Familie fon Follers Reinhard is uutstuurwen. Dät oolde Buurenhuus is oubreeken.</small> Follers - '''Bartels (Smit)-''' <small> Follers Smit sunt deer noch. Ju Smiede hääbe do ferpachted ("Skäddel Landmaschinen").</small> Fritzsin - '''Hermann Kanne''' Fuchsin - '''Vocks''' Gerbers (Gärbers, Garwers) - '''Bertus Kanne''' - <small> Deer waas fröier Hermann Lübbers. Ap ju Steede is [[Theo Griep]] bädden. Ju Määme fon Theo Griep koom deer as Äärwe wai un sin Baabe Wülhälm Griep is deer ienhilked. Leeter is Theo Griep ätter dät 'Fokhuus' in 't Täärp wai leeken. Ap ju Steede woont nu Bertus Kanne. So kumt dät ferbiesterjende Truchnunner fon Noomen as "Gäärbe(r)s, Fokke(ns), Kannegriep", wier bolde naan moor weet, wät nu wäl sin Noome is. </small> Geders - '''Janßen-Olliges''' - <small> Ap ju Steede wier 'n Wessels. Die Janßen-Olliges is fon [[Äästerweede]] (Esterwegen) keemen, die is deer ienhilked. Do hääbe hiere Steede ferkooped un woonje däälich in't Täärp. [http://saterland.hyves.nl/photos/550399731/0/ZX8x/?pageid=7W369FH6PIO8SOSO4 Bielde fon Geders Opa] bie 't Sloachtfäst 1931 (Bielde: John Janßen-Olliges, USA)</small> Haikens - '''Fugel''' - <small>Ap ju Steede waas n Stratmann, deer ätter n Fugel. Do hieden säärm naan Bäidene un hääbe aan fon do Helenens (Hanekamp) as Äärwe annuumen. Die häd dan dän Noome Fugel annuumen. Do woone der däälich noch. </small> Helenens (Wäiwer-Leino) - '''Hanekamp''' - Do sünt noch ap ju Steede. Ko(a)rls - '''Tellmann''' - Do sünt noch ap ju Steede. Kuperjan - '''Janssen''' - Aan Wänt is noch ap ju Steede. Ju Buuräi is ferpachtet Lümkewilksien - '''Janssen''' - Do sünt noch ap ju Steede. Ju Buuräi is ferpachtet Kuperssienke - '''Sandmann/Knipper/Thoben''' - <small> Kupers Sienke waas ne Jansen. Uum 1910 hied dät 'n Schnieder Andreas Sandmann uut Vinnen kooped. Dät waas 'n Bruur fon dän Sandmann ap Hespes Steede ap Fäärmesound bääte dän Kanienkenbusk. Ätter Sandmann is deer 'n Wilhelm (Wülm) Knipper ienhilked, un dan 'n Gerhard Thoben (Butz) fon Heeselbierich. Do Thobens woonje deer nu in ju 3. Generation. Ju Buuräi is ferpachtet. Die Noome '''Kupersienke''' wäd däälich nit moor bruuked.</small> Kösters - däälich '''Bartjen''' - <small>Dät waas fröier Menens, dan hied deer aan fon Aisjans woond un dan Richter. Nu woont deer Bartjen. Kösters kweede do Ljude däälich uk nit moor.</small> Olerksin - '''Hanekamp-Elsen''' - Do hääbe hiere Steede ferkooped. Täkershärm - '''Meyer''' Willebrands - '''Ahlrichs'''- Do hääbe hiere Steede an Meyer ferkooped ===Knülke (Skillup)=== '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich''''' Dösin - '''Tellmann''' - <small> Dät is dät Stammhuus fon aal do Tellmanns in Skäddel </small> Heitkamp - '''Klären''' - <small>Di Eerste ap ju Steede waas in dät Jier 1809 aan Köster Heitkamp, die fon Twüstringen ätter 't Seelterlound wai leeken is.</small> Hinsin - '''Hanekamp''' ===Loanghoarst=== '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge''''' ''''' Aisjans - '''Thoben''' - <small>Aisjans hääbe fröier in't Täärp woont, deer wier nu die "Kindergarten" stoant. - [http://saterland.hyves.nl/photos/551897065/0/tPb5/?pageid=J6VLOGTWM1SGCK00 Bielde fon Aisjans Steede in dät Täärp] (Bielde: Th. Deddens, 1953) </small> Backjans - '''Büter''' - <small>Backjans hääbe fröier in't Täärp woond - [http://saterland.hyves.nl/photos/550770251/0/7WA1/?pageid=8JMMK7LHI38CWO8C4 Bielde fon Backjans Steede in dät Täärp] (Bielde: Th. Deddens, 1954)</small> Betjens (Betje Weits) - '''Deddens''' - <small>Betjens hääbe fröier ap Näiwall woond un sunt ätter Loanghosrt uutsiedelt. </small> Fokke(ns) - '''Griep''' - <small> Theo Griep hied eerst ap ju Steede fon 'Garbers' ap Näiwall woond un dan in dät Fokhuus. Dät Fokhuus stuud bie ju Skäddeler Säärke, an dän litje Wai, un is intwiske oubreeken. Do sunt leeter ätter Loanghorst uutsiedelt. Dät Wiewmoanske fon Theo Griep woont nu wier in n Woonhuus ap ju oolde Steede, wier fröier dät Fokhuus stuud. [[Theo Griep]] hied uk fuul uur Skäddel apskrieuwen. Hie was Mee-Apgjuchter fon dän [[Seelterbuund fon 1952]]. Theodor Griep, 27.10.1916 - 15.05. 2007, kuud noch tjoon Generatione uut siene Familie ap de Riege sätten. Do Grieps woonje siet 1607 in Skäddel. Sjuch: [http://home.planet.nl/~artrako/Duitsland/Emsland-NL.html kiek hier:] bie 'Griep uit het Saterland' [http://saterland.hyves.nl/photos/537406897/0/blsx/?pageid=7M4NDA56EPKWGOW4W Bielde fon dät Fokhuus uut 1839] (Bielde: Th. Deddens, 1952)</small> Kops - '''Vocks''' Memens - '''Claaßen''' Sööpjann - '''Vocks''' Wenke(ns), Wänkens - '''Thoben''' ===Skäddelerdom=== <small>[http://saterland.hyves.nl/photos/550770734/0/35oo/?pageid=A41Y419W2EGO48OKW Bielde fon dän Skäddelerdom] in dät Jier 1955. Dät waas noch 'n Soundwai, ju Sträite is der eerste leeter keemen. Gjuchts do Glaise fon ju Iersenboan in dän Aasterfoan. Bielde: Th. Deddens</small> '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge ''''' Aiegers (Egeers) - '''Hinrichs''' - <small>Ap ju Steede waas gans fröier 'n Moanske, ju hiet Aaie, deer is aan Gerd ienhilked, sietdäm hieten do ''Aiegers''. Do hääbe fröier in 't Tärp woond, bie ju Molkeräi, do sunt dan ätter Heeselbierich uutsiedeld un toulääst gans boppe ätter dän Skäddelerdom wäi leeken. - [http://saterland.hyves.nl/photos/899427595/0/VmuN/?pageid=6151S11OE4KKOKG4W Bielde fon ju oolde Steede fon Äigers in dät Täärp] Bääte dät Huus is die Touden fon ju oolde Skäddeler Molkeräi tou sjoon. (Bielde Th. Deddens)</small> Gesieners - '''Schmits (Robbers)''' - <small>Dät wieren fröier groote Timmerljuude. Schmits woonden fröier in't Tärp ap ju gjuchte Siede fon de Sträite, ju ätter Loanghoarst wai gungt, links waas dät Fokhuus fon Theo Griep un gjuchts Schmits. Deer is nu ju Raiffeisen-Warengenossenschaft. Dät Wieuwmoanske fon dän Schmits waas een Suster fon dän [[Wilhelm Awick-Meyer]] uut Bäätholt. Robbers heete do nu, aan Robbers fon Hollenbround is deer ienhilked. - [http://saterland.hyves.nl/photos/551864548/0/U4pZ/?pageid=3DCGDI3D76G4C0WOC Bielde fon dät oolde Huus fon Schmitz] (Bielde: Theo Deddens, 1955) </small> Büterjans - '''Pörschke''' - <small>Dät waas fröier Waten, do woonden fröier diräkt ieuwenske de Särke un sunt 1903 ätter de Schillup (Knülke) leeken. Pörschke is deer ienhilked. Ätter dät hiere Huus ap de Schillup oubaadend is, sunt jo in dät Jier 1966 gans boppe ap dän Skäddelerdom wai leeken, dät is dät lääste Huus ap Skäddelerdom, dät heert al tou dät Gebiet fon Ait. Do [[Adelheid Pörschke|Pörschke]]s sünt aktiv bie dän [[Seelter Buund]] un dän [[Fräiske Räid]].</small> ===Heeselbierich=== '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge ''''' Auks - '''Awick''' - <small>Dät is di ooldste Noome fon Skäddel, do wieren deer al in dät Jier 1495. Do hääbe fröier in't Täärp woond. Dät oolde Huus uut 1822 (Gulfhaus Awick) stoant nu in dät [[Museumstäärp]] in Kloppenbuurich. - Bielde fon dät 'Gulfhaus Awick' in dät Museumstärp Kloppenbuurich [http://saterland.hyves.nl/photos/554696094/0/YUMF/?pageid=3BMWEGE8TEG4W0K80 Kiek hier] un [http://saterland.hyves.nl/photos/554696072/0/G-T0/?pageid=39ZAXN3EBPWK40CCG hier] (Bielde: E. Albrecht, CLP) </small>. Bransgers - ''Heinrich Thoben'' Butz - '''Thoben''', do sünt uutstuurwen un ju Steede is ferkooped an Kökens (Ennens). Aan fon do Butz is bie Sandmann-Knipper ap Näiwall ienhilked. Grotharms - '''Thoben''' Kökens - '''Ennens''' Kuper - '''Laing''', ju Familie fon Willi Laing is uutsturwen. Däälich heerd dät n Bernhard Tellmann uut Bätholt, die is deer ienhilked. Pe(e)its (Päits) - '''Bohlsen''', deer is dan n Willi Kuhl ienhielkeld. Ju Steede is ferkooped aan fon do Stürmeyers uut Rastdorf/Werlte, die uum 1960 fon Hollenbround ätter Rastdorf uutsiedelt was. Willi Kuhl woont deer noch. Schlachter, Schlachtersin - '''Hinrichs''' <small>Fröier waas dät Heinrich Hanekamp, däälich is Anton Hinrichs ap ju Steede </small> Tamburs - '''Helmers''' - Helmers Helmerich uut [[Bäärsel]] häd ju Steede in dät Täärp 1910 kooped. Do sunt ätter Heeselbierich uutsiedelt. Die Suun Hermann Helmers häd ap ju oolde Steede in dät Täärp n nai Woonhuus baud, wier hie wier särm in woont. ===Bäätholt=== '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge''''' Akssin - '''Fugel''' Gröttjan - '''Hinrichs''' Helmers - '''Ummen''' Koarls - '''Deddens''' - <small> Koarls hääbe fröier in't Täärp woond. [[Theo Deddens]] is aan fon düsse Familie.</small> Hinnerksin - '''Bernhard Wilkens''' - <small>Do lieuwje nit moor, ju Steede is ferkooped, un do two Dochtere woonje in [[Munster]] un [[Wäästoverledingen]]. Meyers - '''Awick''' - <small>Dät wieren fröier Meyers, dan is deer aan Awick (Auks) ienhilked. Do hääbe fröier in 't Tärp woond. Do Ljude kweede däälich noch 'Meyer-Awick'. [[Wilhelm Awick-Meyer]] was Buurmäster in Skäddel fon 1946-1962.</small> Mooisin - '''Büter''' Reiners, Reinersin (Bootjer) - '''Wilhelm Büter''' Schmittharm - '''Hermann Bruns''' Steffenjan - '''Hinrichs''' Stengels - '''Wahl''' - <small>Stengels hääbe fröier in't Täärp woond</small> Tallehillens - '''Wilkens''' - <small>Janssen wier dät fröier, deer is 'n Wilkens uut Roomelse ienhilked.</small> Uders - '''Benkens''' - Aan fon do Uders heerd deer däälich dät "Uder's Hus" == '''Seedelsbierich''' == Ätter 1827, 6 Jiere ätter dän grooten Bround in Skäddel, bit tou 1830/40, sunt fuul Skäddeler uut dät Täärp ätter Seedelsbierich wai leeken. Uk ut uur Täärpe looken deer Ljude wai, so dät uk Seedelsbierich gratter wuude. Man uum dät Jier 1900 hied Seedelsbierich blood 82 Ienwoonere. ===Seedelsbierich, Koloniesträite=== Dät Gründungsjier fon ju Koloniesträite wier 1927. Do hääbe in 2002 tou dän 75-jierigen Jubiläum aan fluch Bouk uutroat. Ätter 1927 sünt do eerste Siedler ätter ju Koloniesträite in Seedelsbierich wai leeken. Die eerste Siedler an ju näie Koloniesträite waas 1929 ju Familie fon dän Bernard Horstmann uut Angelbeck bie Löningen mäd 9 Bäidene. Aan Suun fon dän Horstmann is in dät Jier 1948 bie Hespes (Sandmann) ap Fäärmesound bääte dän Kanienkenbusk ienhilked. '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge ''''' Täkers - '''Lüchtenborg''' - <small> 1810 baude Wätte Frees Hälmerich in dät Täärp Seedelsbierich ne litje Hutte an sien Scheepskoowe an. Jan Lüchtenborg is deer poor Jiere leeter ienhilked un do hääbe dan midde in dät Täärp n Huus baud un deer n Weershuus iengjucht. Dät wier dät eerste Huus in Seedelsbierich. In 1933 is aan fon do Lüchtenborgs dan in dät näie Buurenhuus ätter ju Koloniesträite wai leeken, wier ju däälich noch woonje. N uur Bruur is ap ju Steede in dät Täärp blieuwen. Däälich stound deer n Woonhuus fon aan fon do Wänte uut ju Koloniesträite. Die Noome ''Täkers'' wäd däälich nit moor bruukt.</small> ===Seedelsbierich (Tärp)=== '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich''''' Buts - Deddens - <small>Deer is däälich noch ju Weerskup "Butzhuus"</small> Oolke (Oalke) - Meyer - <small>Oalke Jan woont däälich noch up ju Steede</small> ???? - '''Stadsholte''' - <small>Dät Huus stoant stuuf anne Säärke. Theodor Janssen uut Tallehillens Huus in Bäätholt is deer fröier ienhilked. Dan is deer 'n Einhaus ienhilked, hie noom sik ju Dochter Thekla Janssen as Wieuwmoanske. Dan is deer die Stadtsholte ienhilked. Do woonje deer däälich noch.</small> ===Fäärmesound=== '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich''''' Assels - Schwalenberg Ko(a)rlsbernd - Tellmann - <small>Hermann Tellmann waas Buurmäster fon ju Meente Skäddel fon 1961 - 1968</small> Macksi(e)n - Gerdes Schipperjan - Waten - <small> Fröier waas deer Johann Gerhard Hanekamp (1844-1922), dan Gerhard Waten (1872- 1957), dan Johann Waten un nu Gerhard Waten <small> ===Fäärmesound - Bääte dän Kanienkenbusk=== Sjuch bie Skäddel {| align=center width=70% id=toc |<center> '''Dissen Artikkel is noch in Oarbaid.'''<br> ''.</center>|| |} == '''Roomelse''' == ===Roomelse (Täärp)=== '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge''''' Bäikeläine – Kramer Elsens – Fugel Fooges – Bitter Freers – Block Kasmoljets – Kramer Knips – Wilkens Schmiss – Wessels Snieders – Dannebaum Stäfenjaans – Dannebaum Ummens – Block ===Hollen=== '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge''''' Amkens – Fugel Bakkers – Brinkmann Beenens – Brinkmann Dellewichens – Block Dietsien – Kramer Droaljes – Eilers - <small>Heinrich Eilers waas Buurmäster fon ju Meente Roomelse fon 1964-1974</small> Fännegerdsien – Deddens Geeders – Henken Häiwäis – Kröger Ilwers – Henken Jankens – Kops Kökens – Deeken Kuupes – Bahlmann Nounierns – Muth Schousters – Janssen Schousters – Kröger Steffens -Hinrichs {| class="wikitable" ! ! ! ! |- | | | | |- | | | | |- | | | | |} Töbeläinkierns af Töbens – Harms Töbens – Heyens Wiltjens – Thedering Wübbens - Weths ===Hollenerfoan un Roomelse-Aast=== '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge''''' Akrams – Block Bakkers – Heese Bogerts – Deeken Borchens – Henken Diers – Wulf Hammegerds – Deeken Kobsoalerks – Henken Krömer – Dumstorf Krömershoaje – Crone Kupers – Gerdes Onnols – Block Pootjens – Geesen Taljans – '''Janßen''' - <small>Die eerste Janssen ap ju Steede (Bääsjebaabe fon Gretchen Grosser) koom fröier uut Tallehillens Huus in Skäddel-Bätholt</small> Tollens – Henken Wigens – Kramer ===Hollenbround === '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge''''' Bummellant – Meyer Fännens – Evers Fijans – Deddens Häinounens – Gerdes Hinkjanns – Nagel Kaiders – Block Knuksoalerks – Schulte Mullers – Kramer - <small>Heinrich Kramer waas Buurmäster fon Roomelse fon 1955 - 1964</small> Nounewigens – Oltmanns Putsjans – Nagel Wekkewäis – Block-Heyens ===Roomelse-Wääst mäd Hoogebierich, Häärst un Raake=== '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge''''' Annemäikens – Wulf Atjens – Gerdes Behrens – '''Wulf''' - <small> Behrens hääbe fröier in't Täärp woond. Dät Lound, wier däälich die Säärkhoaf is, waas froier Behrens Bierich</small> Elsejaans af Elsepost – Fugel Frisoaljes – '''Wilkens''' - <small> Frisoaljes hääbe fröier in't Täärp woond</small> Jandiers – '''Fugel''' - <small> Jandiers hääbe fröier in't Täärp woond. Ju Steede waas froier Blömer, Heinrich Fugel koom uut Amke Huus und häd ju Steede 1911 fon sien Oom äärwd</small> Juurens – Meyer Kaspers – Deeken Knipshinnens – '''Wilkens''' - <small> Knipshinnens hääbe fröier in't Täärp woond</small> Knuks – '''Meyer''' - <small> Knuks hääbe fröier in't Täärp woond</small> Knuksrämmers - '''Siemer''' - <small> Knuksrämmers hääbe fröier in't Täärp woond</small> Koawenjaans – Brinkmann Stääfens – Dannebaum Stienkens – Eilers == '''Strukelje''' == '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge ''''' Louts (Jansen) Twäis Siks (Schulte) Dumains Lassen Poolkol Putje Luks ===Strukelje (Tärp)=== '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge ''''' Poulkurt - '''Schulte''' - <small>Ju oolde Steede wier ap 'n Kjuuswai in Strukelje. Däär keem [[Pestoor Schulte]] uut Huus. [http://stq.wikipedia.org/wiki/Bielde:Seelter_Trjoue_4-8F.JPG Memoiren fon Pestoor Schulte 1910 un Tekenge fon dät oolde Poulkurts Huus] uut Seelter Trjoue, Härfst 1969 </small> ===Strukelje-Wääst=== ===Baalenje/Bieuwelte=== '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge ''''' Dokers - Evers - <small>Ap ju Steede waas 'n Schulte, nu Evers</small> ===Uutände=== '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge ''''' ===Klaaster (Boukeläsk)=== '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge ''''' ===Wietsound=== '''''Roupnoome - Skrieuwnoome däälich - Beskrieuwenge ''''' {| id="toc" width="70%" align="center" |<center> '''Dissen Artikkel is noch in Oarbaid.'''<br> ''.''</center>|| |} =='''Riemsele mäd do oolde Roupnoomen'''== Dät rakt uk Riemsele mäd do oolde Roupnoomen, z. B.: ''Deer sit aan Schuur,'' ''kwäd Geeders Buur.'' ''Deer kumt niks fan,'' ''kwäd Ollerksin Jan.'' ''Dät lukt foarbie,'' ''kwäd Sandjes Marie.'' =='''Sjuch uk'''== * [http://saterland.hyves.nl/blog/20050572/30_SATERL_NDER_BILDARCHIV_VON_THEO_DEDDENS/ECij/?pageid=D1BHDHO4RJ4GC80K&pageid=54OK1E8F664G8KGKS Bielden fon oolde Huuse in Skäddel] uut dät 'Scharreler Bildarchiv von Theo Deddens'. * [http://saterland.hyves.nl/blog/20050566/31_FOTOS_VON_PYT_KRAMER_WALTER_DEEKEN_UND_ANNETTE_HEESE/TwIq/?pageid=J47KSQA1SCO4K4O8&pageid=3AP078XX1F0GCGSKG Bielden fon oolde Huuse in't Seelterlound] uut LOUND UN NOOMEN fon Pyt Kramer * [http://94.100.122.165/806000001-806050000/806037401-806037500/806037455_8_SZ1P.pdf?pageid=5TD3B9N0QFOC4OG8C Bielden fon oolde Huuse in't Seelterlound] uut 'Saterland in alten Ansichten' fon Annette Heese (PDF-Dotäie) * [[Do_Seelter_in_Cincinnati]] ==Ferwiesengen== {{Wikisource|Seelter Seeken#Oolde Seelter Nomen|Oolde Seelter Noomen}} =='''Literatuur'''== * SEELTER SEEKEN, Noomen - Sproake - Geschichte, fon [[Pyt Kramer]], [[Theo Griep]] un Uurse, Sälwenferlaach Mildaam 1999 * [http://mitglied.multimania.de/Seelter2/LOUNDNOOMEN1.pdf?pageid=AU1I0FZH7WO4W404O LOUND UN NOOMEN] fon Pyt Kramer, Mildaam 1994 (PDF-Dotäie) {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Sälskup]] [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] lp0js0919d94gvyzhhoj500l55m7bur 0 3809 30357 2010-02-20T10:40:33Z Heinz 88 häd "[[Fedor Emelianenko]]" ätter "[[Fjodor Wladimirowitsch Jemeljanenko]]" ferschäuwen: Wie nieme beeter juu düütske Uumeschrift as juu Ängelske, juu woarschielk in Seelterlound nit so gebruukelk is. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Fjodor Wladimirowitsch Jemeljanenko]] 77a9qty4573936qeb344drios3wh3sy 0 3811 30373 2010-02-20T12:11:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Turkäi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Turkäi]] 2y5hptc8a028baufbvct4bb143wephh 0 3812 30376 2010-02-20T12:15:28Z Heinz 88 häd "[[Seelter Roupnoomen]]" ätter "[[Lieste fon do Seelter Roupnoomen]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Lieste fon do Seelter Roupnoomen]] 51wlrfl3mx0qm1ba9a7tkgsk09eixir 10 3813 119055 30379 2020-04-08T12:02:13Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=center width=70% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen Sport-Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[Bielde:Football (soccer ball).svg|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Sport]] 411bd11q3g9lb3acx4r9c503388nsxz 14 3814 30380 2010-02-20T13:04:40Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Stump]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Stump]] olwtz0pno5voh9zld5k5p5jzzuqm1gz 10 3815 119061 30385 2020-04-08T12:11:02Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=left width=50% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen Sport-Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[Bielde:Football (soccer ball).svg|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Sport]] <noinclude> Disse Foarloage sjucht, deeruum dät dät al juu normoale Spostump-Foarloage rakt, fielicht uunnöödich uut. Juu is oaber nöödich, deeruum dät juu links stoant, un me juu normoale Spostump-Foarloage, wan gjuchts Bielden Tabellen stounde oafte nit sjucht (juu wäd dan deelschäuwen). Wan me hier dan daach sjucht, sjucht dät läip uut. ''' Disse Foarloage is foar Artikkele, wier gjuchts ne Tabelle af ne Bielde stoant, juu juu normoale Spostump-Foarloage deelschuuwen däd. ''' </noinclude> equc2njzlu6ti3p4yqbeyd1x8ubnzcb 0 3816 30388 2010-02-20T13:15:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Swasilound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Swasilound]] 5vmmo4s7obqsvrzczh7dfq345c743bo 0 3817 30389 2010-02-20T13:15:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Swasilound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Swasilound]] 5vmmo4s7obqsvrzczh7dfq345c743bo 0 3818 112519 104378 2016-05-14T11:05:01Z Chenspec 7413 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Allyson Felix Memorial Van Damme 2010.jpg|miniatur|Sport]] Unner dän Begriep '''Sport''' wäide ferskeedene Oarde fon Bewäägenge, Spil un aal sowät touhoopefoated, do maasttieds fon dän moanskelken Körper uutfierd wäide. Dät rakt t.B. oaber uk [[Formule 1|Motorsport]], wier do Moansken bloot n Woain stjuure un betjoonje moutene. == Sportoarde == Do oolde Seelter hieden uk al apaate Sporte un deer sunt fuul näie bietou keemen. Dät rakt toun Biespil also: * [[Balspil]] * [[Tennis]] * [[Kaalje]] * [[Kuusje]] * [[Foutbal]] * [[Fiskje]] * [[Joagje]] * [[Riedersport]] * [[Sköäwelje]] {{spostump}} [[Kategorie:Sport]] lxshjwybd5hhrzrt197wgzxg8r8hdkw 0 3819 30394 2010-02-20T14:11:27Z Heinz 88 häd "[[Spil un Sport]]" ätter "[[Spil]]" ferschäuwen: Die Artikkel skuul beeter apkleeuwed wäide in twäin Artikkele, aan tou Spil un aan tou Sport. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Spil]] 8wk2g7sh06a50cevagsmokwwrrw5i91 14 3820 30397 2010-02-20T14:15:03Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Spil un Sport]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Spil un Sport]] 6msgccnbgg7d69s8655lqd7f0ngmtnp 14 3821 30400 2010-02-20T14:15:52Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Spil un Sport]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Spil un Sport]] 6msgccnbgg7d69s8655lqd7f0ngmtnp 0 3822 104380 84750 2013-03-08T15:23:47Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 82 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q36117]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:ID - Borneo.PNG|thumb|right|250px|Borneo in dän [[Indonesisken Archipel|Indonesiske Archipel]]]] '''Borneo''' is n [[Asien|asiatisk]] Ailound, wierfon groote Deele tou doo Stoaten [[Indonesien]] un [[Malaysia]] heere. N litjen Deel fon dät Ailound wäd uk fon dän Stoat [[Brunei]] bedäkt. '''Borneo''' is een fon doo [[Groote Sunda-Ailounde]] in n [[Indonesisken Archipel]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Indonesisken Archipel]] [[Kategorie:Indonesien]] [[Kategorie:Brunei]] [[Kategorie:Malaysia]] nvyv4mf96koqcr9lpcz9ctdr1m1wgha 14 3823 42116 30405 2010-09-09T08:53:09Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Asien]] [[Kategorie:Ailound]] h7xulab17alofzprp3hisf736qqirmy 0 3824 110022 104382 2014-09-11T16:58:01Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Location Malay Archipelago.png|thumb|300px|right|Die '''Indonesiske Archipel''', [[Näiguinea]] meetäld.]] Die '''Indonesiske Archipel''', uk '''Indisken-''', '''Aastindisken-''' af '''Malaiisken Archipel''' naamd, is ne groote Ailoundgruppe fon Suudaast-[[Asien]]. == Wichtige Ailounde == === [[Sunda-Ailounde]] === [[Groote Sunda-Ailounde]]: * Dät Ailound [[Borneo]] (Is apdeeld an doo Stoaten [[Indonesien]], [[Malaysia]] un [[Brunei]]) * Dät Ailound [[Java (Ailound)|Java]] (heert tou Indonesien) * Dät Ailound [[Sumatra]] (heert tou Indonesien) * Dät Ailound [[Sulawesi]] (heert tou Indonesien) [[Litje Sunda-Ailounde]]: * Dät Ailound [[Bali]] (heert tou Indonesien) * Dät Ailound [[Flores]] (heert tou Indonesien) * Dät Ailound [[Lombok]] (heert tou Indonesien) * Dät Ailound [[Sumbawa]] heert tou Indonesien) * Dät Ailound [[Timor]] (is apdeeld an doo Stoaten Indonesien un [[Aast-Timor]]) === Doo [[Philippinen]] (Ailoundgruppe un Stoat) === * Dät Haudailound [[Luzón]] * Dät Ailound [[Mindanao]] * noch moor litjere Ailounde === Doo [[Molukken]] === Doo noudelke Molukken (indonesiske Provinz ''[[Maluku Utara]]''): * [[Ternate]] * Doo [[Bacan-Ailounde]] * Dät Ailound [[Halmahera]] * Dät Ailound [[Morotai]] * Doo [[Obi-Ailounde]] * Doo [[Sula-Ailounde]] * Dät Ailound [[Tidore]] Doo suudelke Molukken (indonesiske Provinz ''[[Maluku]]''): * Dät Haudailound [[Ambon]] * Doo [[Aru-Ailounde]] * Doo [[Banda-Ailounde]] * Dät Ailound [[Buru]] * Doo [[Kai-Ailounde]] * Dät Ailound [[Seram]] * Doo [[Tanimbar-Ailounde]] * Dät Ailound [[Wetar]] === Näiguinea === Dät Ailound [[Näiguinea]] wäd säilden uk noch meetäld, maasttieds oaber nit, deeruum dät dät al tou n [[Australien (Kontinent)|Australisken Kontinent]] heerd un ja foar loange Tied uk mäd dät australiske Fäästlound ferbuunen waas (nu is die Seewoaterspeegel haager). Dät wäästelke Näiguinea heert tou Indonesien, dät Aaste fon dät Ailound heert tou n oainen Stoat, [[Papua-Näiguinea]]. [[Kategorie:Indonesisken Archipel| ]] [[Kategorie:Ailoundkoppel]] jc96z7ub8hiwadvi4gy5if0um2gfo2d 14 3825 110023 30432 2014-09-11T16:58:28Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ailound in Asien]] [[Kategorie:Ailoundkoppel]] 8l0koft9gode74fggg1nh51gioii85j 0 3826 110624 105340 2015-04-11T14:37:22Z Magioladitis 1940 All info is kept in Wikidata, removed: {{Link FA|ru}} using [[Project:AWB|AWB]] (10900) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Fedor Emelianenko in a seminar in New Jersey, mid 2006.png|thumb]]'''Fjodor Wladimirowitsch Jemeljaneko''' (''[[Rusk]]:Фёдор Владимирович Емельяненко'', *[[28. September]] [[1976]] in [[Rubischne]], [[Sowjetunion]]) is berüümd foar sien Laistenge in juu Kampsportoard [[Mixed Martial Arts|MMA]], wieroane hie juu Nr.1 fon juu Waareld weese skäl. Uurspröängelk häd hie [[Sambo (Kampsportoard)|Sambo]] moaked, wät hie däälich uk noch moaked un wieroun hie uk Waareldmääster is. {{Commons|Category:Fedor Emelianenko}} {{spostump}} [[Kategorie:Sport]] fi9uvks46userhwakjj56a3rydti8jg 0 3827 110033 110021 2014-09-11T17:11:11Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Greater sunda islands.png|thumb|250px|right|Koarte fon n Deel fon n Indonesisken Archipel, do wichtichste fon do Groote Sunda-Ailounde sunt blaauw ienteekend]] Doo '''Groote Sunda-Ailounde''', doo n Skeed twiske dän [[Pazifisken Ozean]] un dän [[Indisken Ozean]] bildje, sunt ne wichtige Ailoundgruppe in n [[Indonesisken Archipel]]. Wichtige Ailounde sunt: * [[Borneo]] * [[Java (Ailound)]] * [[Sulawesi]] * [[Sumatra]] {{geostump-links}} [[Kategorie:Indonesisken Archipel]] [[Kategorie:Ailoundkoppel]] mdxz5vs3xd97yhab72irae7bnyjk2f5 0 3828 30445 2010-02-20T19:46:22Z Heinz 88 häd "[[Groote Sundaailounde]]" ätter "[[Groote Sunda-Ailounde]]" ferschäuwen: Sundaailounde, dät sjucht läip uut. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Groote Sunda-Ailounde]] gqfuc33xc8re2rnsz7d6yhrosl6m0l6 0 3829 111483 110031 2015-11-05T19:40:20Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:NusaTenggara.png|thumb|right|200px|Do Litje Sunda-Ailounde blaauw ienteekend]] Doo '''Litje Sunda-Ailounde''' sunt ne Ailoundgruppe in dän [[Indonesisken Archipel]]. Jo sluute suudaastelk an do [[Groote Sunda-Ailounde]] oun, besunners aastelk oun [[Java (Ailound)|Java]], wiermäd jo in een Riege lääse. Wichtige Ailounde sunt: * Dät Ailound [[Bali]] (heert tou Indonesien) * Dät Ailound [[Flores]] (heert tou Indonesien) * Dät Ailound [[Lombok]] (heert tou Indonesien) * Dät Ailound [[Sumbawa]] heert tou Indonesien) * Dät Ailound [[Timor]] (is apdeeld an doo Stoaten Indonesien un [[Aast-Timor]]) {{geostump}} [[Kategorie:Indonesisken Archipel]] [[Kategorie:Ailoundkoppel]] 17jfmxlaj77r1zv9ljv1iqy7sdrjisr 0 3830 104391 100261 2013-03-08T15:24:54Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 60 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q83067]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:ID - Timor.PNG|thumb|right|250px|Groote Deele fon n Indonesisken Archipel, Timor is rood ienteekend.]] '''Timor''' is een fon doo [[Litje Sunda-Ailounde]] in dän suudaast-[[Asien|asiatisken]] [[Indonesisken Archipel]]. Dät Wääste fon dät Ailound heert tou [[Indonesien]], in dät Aaste lait die uunouhongige Stoat [[Aast-Timor]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Indonesisken Archipel]] fo3lp51w2rjeqadhx002wbhpg9sb9ug 0 3831 104393 101289 2013-03-08T15:25:05Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 71 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3812]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:ID - Sulawesi.png|thumb|right|250px|Koarte fon n grooten Deel fon n Indonesisken Archipel, dät Ailound Sulawesi is rood ienteekend.]] '''Sulawesi''' (fröier ''Celebes'') is een fon doo [[Groote Sunda-Ailounde]] in n suudaast-[[Asien|asiatisken]] [[Indonesisken Archipel]] un heert tou [[Indonesien]]. Dät rakt ap düt Ailound säks indonesiske Provinzen: * [[Sulawesi Barat]] (Wääst-Sulawesi) * [[Sulawesi Selatan]] (Suud-Sulawesi) * [[Sulawesi Tenggara]] (Suudaast-Sulawesi) * [[Sulawesi Tengah]] (Zentroal-Sulawesi) * [[Sulawesi Utara]] (Noud-Sulawesi) * [[Gorontalo]] [[Kategorie:Indonesien]] [[Kategorie:Indonesisken Archipel]] e0r793gswfkkcrpxdz3ele8m1hvo2uo 0 3832 116735 113221 2018-03-20T18:55:33Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:SELLO.JPG|thumb|300px|right|Do Boote kon me al sjo ap disse ooldste un fluks goude Koarte fon Seelterlound uut 1588, as ätterteekend fon Georg Sello foar sien Oarbaid ''Saterlands ältere Geschichte und Verfassung'', Oldenburg 1896. '''Beoachtje:''' Dät Noude lait links un dät Aaste buppe.]] '''Bootjeräi''' is Skipfoart mäd [[Boot]]e. Ju ferron uur ju [[Seelter Äi]] un haager uur [[Oaje]] un [[Marka]]. Me kon dät al sjo ap ju Koarte fon 1588 (gjuchts). Bit [[Geschichte_fon_Seelterlound#Honnelstied_(1500-1800)|sowät 1800]] waas ju gjucht wichtich foar [[Seelterlound]], man truch ju [[Kontinentoalspeere]] fon 1806-1814 koom ju stiltoulääsen un kuud sik ätters nit wier goud äntwikkelje. Daach foarnde noch uum 1915 die [[Skäddel]]er Bootjer ap [[Lier]]. (B156U). Do Boote skällen uk al wäil ap [[Hällenge]]n baud weese. ==Begjucht 1884 == ''In oolden Tiden, doo hieden wi in Seelterlound ne ganse Bootjeräi. Deer hieden wi Boote, deer fuuren Jan, Kloas un Hinnerk mäd. Wan se hiere Määme un hiere Wiue bi sik hieden, dan waas dät ganse Boot beleeden. As doo Seelter n bitje gratter wuden mäd Luxus un Stoat, deer moasten Määme un Wiue in Huus bliue. Doo wieren Jan un Hinnerk un Kloas soofuul klokker, doo bestoalden se hoolwe Mutten. Deer fuur Jan un Kloas un Hinnerk glukkelk mäd, as Määme un Wiue in Huus bleeuen. Deerap hää wi Seelterlound häärut bilded, dät wi doo Boote toun Düüwel joaged hääbe un Määme un Wiue in Huus lät hääbe. Deerap sunt wi nu soo wid un hääbe [[Schip|Schiepe]] un groote [[Mutte]]n un kweede aal Deege: "Vivat Seelterlound, häärut dermäd!"'' Vk221U (Apnoame uum 1884). [[Kategorie:Skipfoart]] [[Kategorie:Seelterlound]] tsg0c43hs4zmgyohuk1ej5ekk38w31s 0 3833 104395 102340 2013-03-08T15:25:16Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 83 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3492]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:ID - Sumatra.PNG|thumb|right|250px|Groote Deele fon n Indonesisken Archipel, Sumatra is rood ienteekend]] '''Sumatra''' af '''Sumatera''' is een fon doo [[Groote Sunda-Ailounde]] in n suudaast-[[Asien|asiatisken]] [[Indonesisken Archipel]]. Dät heert tou [[Indonesien]]. Sumatra un doo uumelääsende litjere Ailounde wäide in tjoon Provinzen iendeeld: * [[Aceh]] * [[Bangka-Belitung]] * [[Bengkulu (Provinz)|Bengkulu]] * [[Jambi (Provinz)|Jambi]] * [[Lampung]] * [[Riau Kepulauan]] * [[Riau]] * [[Sumatera Barat]] * [[Sumatera Selatan]] * [[Sumatera Utara]] [[Kategorie:Indonesien]] [[Kategorie:Indonesisken Archipel]] 3asv2petbianwwhaxmjhmjfxyd8k7k6 14 3834 30469 2010-02-20T22:14:01Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Technik]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Technik]] khsu8vrg2s9bsyll5fayolwfmkzhiz9 0 3836 47495 30473 2010-11-26T01:26:11Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Honnel un Skipfoart in Seelterlound]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Honnel un Skipfoart in Seelterlound]] 4c0kqlv1tiq25r1mrrhfpwtlkw4xf8z 0 3837 118982 113342 2020-04-08T11:27:46Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bali Labeled.png|250px|right|thumb|Koarte fon dät Ailound Bali]] '''Bali''' is een fon doo [[Litje Sunda-Ailounde]] in dän suudaast-[[Asien|asiatisken]] [[Indonesisken Archipel]]. Dät Ailound lait twiske doo Ailounde [[Java (Ailound)|Java]] un [[Lombok]] un is ne Provinz fon [[Indonesien]]. Ienwoonertaal = 4.225.384 (2014). Ju foarhärskjende [[Religion]] ap Bali is [[Hinduismus]] (93%). {{geostump-links}} [[Kategorie:Indonesien]] [[Kategorie:Indonesisken Archipel]] 996ha17t0fogx3quhsw3ycat9h1fo60 0 3840 108415 108414 2013-12-15T14:10:49Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flores Topography.png|thumb|250px|right|Koarte fon Flores]] '''Flores''' is een fon do [[litje Sunda-Ailounde]] in n suudaast-[[Asien|asiatisken]] [[Indonesisken Archipel]]. Dät Ailound is bekoand deerfoar, dät dät deer noch bit foar tweelichduusend Jiere uurs een Moanskenoard roate, ju litje Oard ''[[Homo floresiensis]]'', ju dan truch n [[fjuurspäienden Bierich]] uutstuurwen is. Flores heert tou ju [[Indonesien|indonesiske]] Provinz [[Nusa Tenggara Timur]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Indonesisken Archipel]] hyxgrtnwja0b2zwlvi0bkoz81kutu71 0 3841 104399 98263 2013-03-08T15:25:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 46 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7564]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:ID - Lombok.PNG|thumb|right|250px|Koarte fon n grooten Deel fon n Indonesisken Archipel, Lombok is rood ienteekend.]] '''Lombok''' is een fon doo [[litje Sunda-Ailounde]] in n [[Indonesisken Archipel]], Suudaast-[[Asien]] un heert tou [[Indonesien]]. '''Lombok''' häd ne Flakte fon 4.725 km² un 2400000 Ienwoonere. {{geostump-links}} [[Kategorie:Indonesien]] [[Kategorie:Indonesisken Archipel]] srp28pwhb57nos6i9hmvz48fjpl4mn9 0 3842 113381 104401 2016-08-23T06:13:11Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki [[Bielde:ID - Soembawa.PNG|thumb|250px|right|Ne Koarte fon n grooten Deel fon dän Indonesisken Archipel, Sumbawa is rood ienteekend.]] '''Sumbawa''' is een fon doo [[litje Sunda-Ailounde]] in n [[Indonesisken Archipel]], Suudaast-[[Asien]]. Dät häd ne Flakte fon 15.448 km² un sowät 1.391.340 Ienwoonere (2014). {{geostump-links}} [[Kategorie:Indonesien]] [[Kategorie:Indonesisken Archipel]] 1rrsgcqhxsl7wddy1qyvbx2pbg7dvzf 0 3843 110026 104403 2014-09-11T17:02:09Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Doo '''Sunda-Ailounde''' sunt ne Ailoundgruppe in dät Wääste fon n [[Indonesisken Archipel]]. Joo wäide unnerdeeld in doo [[Groote Sunda-Ailounde]] un doo [[Litje Sunda-Ailounde]]. Doo wichtichste fon doo [[Groote Sunda-Ailounde]]: * Dät Ailound [[Borneo]] (Is apdeeld an doo Stoaten [[Indonesien]], [[Malaysia]] un [[Brunei]]) * Dät Ailound [[Java (Ailound)|Java]] (heert tou Indonesien) * Dät Ailound [[Sumatra]] (heert tou Indonesien) * Dät Ailound [[Sulawesi]] (heert tou Indonesien) Doo wichtichste fon doo [[Litje Sunda-Ailounde]]: * Dät Ailound [[Bali]] (heert tou Indonesien) * Dät Ailound [[Flores]] (heert tou Indonesien) * Dät Ailound [[Lombok]] (heert tou Indonesien) * Dät Ailound [[Sumbawa]] heert tou Indonesien) * Dät Ailound [[Timor]] (is apdeeld an doo Stoaten Indonesien un [[Aast-Timor]]) [[Kategorie:Indonesisken Archipel]] [[Kategorie:Ailoundkoppel]] ljv4l9x882gtczqszm5xfiqvlhawx56 0 3844 114266 104404 2017-06-18T12:02:26Z 134.245.5.106 /* Geskichte */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:IndonesiaAceh.png|thumb|right|200px|Aceh is gräin ienteekend]] [[File:US Navy 050106-N-4166B-024 An aerial view of Tsunami-stricken Aceh, Sumatra, Indonesia.jpg|thumb|left|200px|Aceh]] <small>Dissen Artikkel basierd ap dän Artikkel fon juu düütske Wikipedia.</small> '''Aceh''' is ne Provinz fon [[Indonesien]]. Dät lait in dän Noude fon't Ailound [[Sumatra]] un litjere Noaberailounde heere uk deertou. Dät häd ne Flakte fon 55392 km² un 4211000 Ienwoonere, wierfon do maaste hiere oaine Sproake ([[Aceh-Sproake]] af Achinesisk) baale. == Geskichte == Wäil sänt dät [[8. Jierhunnert]] rakt dät in Aceh islamiske Ienfloude, un sänt dät [[13. Jierhunnert]] is die [[Islam]] dan deer wai keemen. Aceh waas n [[Sultanoat]], n Islamisk Köönichriek mäd ne groote Betjuudenge in n Honnel. As [[1511]] doo [[Portugal|Portugiesen]] [[Malakka]] iennoomen, geenen fuul ienheemske Koopljuude ätter uur Stääde wai. [[1602]] gruundede juu [[Niederloundske Aastindien-Kompanie]] n Honnelsstutspunkt in Aceh, daach kuude Aceh n oainständich Sultanoat blieuwe, uk ätterdät doo [[Niederlounde]] fon britiske Siede in n Ferdraach juu Foarheerskup uurlät wuden waas. [[1821]] bit [[1830]] wuuden doo Padri-Kriege fierd twiske doo orthodoxe Muslime fon Aceh (Padri) un doo Minangkabau, doo innerdoat uk islamisk wieren, man uk allere Bruuke biebeheelden hääbe. Doo Holloundere stuuden ap juu Siede fon doo Minangkabau, un an n [[26. Meerte]] [[1873]] fängen se n Kriech oun juun dät Sultanoat un marskierden in n April in Kraton ien, wier juu Fäästenge fon n Sultoan oaber so krewäl ferdäägend wuude, dät doo Holloundere wier wäch geen sunt. An n [[11. Dezember]] [[1873]] koomen wier holloundske Troppen unner [[Generoal van Swieten]], doo dät Sultanoat an n [[24. Januoar]] [[1874]] iennoomen. Dät roate in juu Geskichte fon Aceh oafter n Uunouhongiggaidskriech juun juu jewielige Heerskup: Al in juu Kolonioaltied wude n Guerilla-Kriech juun Hollound fierd, [[Teuko Umar]], die fon [[1873]] bit tou sin Dood [[1899]] foar n fräi Aceh kampede, is däälich sogoar n indonesisken Nationoalheld. Bit tou n [[twäiden Waareldkriech]] kuude die Weerstand in Aceh nit gans beeended wäide. [[1942]] bit [[1945]] waas dät Ailound Sumatra fon [[Japan]] besät, ätter n Kriech wüülen doo [[Niederlounde]], hieren Ienfloud wier häärtoustaalen, [[1945]] wude oaber die Stoat Indonesien uunouhongich un [[1949]] wude dät uk anärkoand. In Aceh ferwachtede me regionoale Uunouhongiggaid, man insteede koomen indonesiske Troppen. In [[1959]] kreech Aceh ne besunnere Autonomie, man juu Uunouhongiggaidsbewäägenge waas deermäd nit toufree. In doo 1970er Jiere wude juu Weerstandsorganisation GAM ([[Gerakan Aceh Merdaka]] - Bewäägenge Fräi Aceh) gruunded. [[1976]] ruup die Troonfoulger fon juu oolde Sultan-Dynastie, Prins [[Hasan di Tiro]], juu Uunouhongiggaid uut, man hie hiede naan Ärfoulch un fluchtede [[1979]] ätter [[Sweden]] wai. Dät roate fuul Kriech, wier uk oafter Moanskengjuchte beseerd wuden. Ounfang fon dät [[21. Jierhunnert]] koom die Fersäik, Free tou moakjen, eerste sunner Ärfoulch. Meerte [[2003]] wude juu [[Schari'a]] in juu Provinz ienfierd. In n Moai fon't sälge Jier roate dät wier Stried un [[2004]] wier ne groote indonesiske Militäraktion juun doo Separatisten. Juu indonesiske Regierenge, juu Isolation fon juu Region besleeten hiede, kwad bie dät [[Seebieuwjen in n Indisken Ozean 2004|Seebieuwjen 2004]] eerste niks deerfon, dät juu Situation in juu Region Aceh so läip waas (ätter doo Behöörden 300000 Doode), sodät internationoale Hälpe fuuls tou leet ätter Aceh wai koom. Sänt [[2005]] rakt dät wier Free twiske juu GAM un juu indonesiske Regierenge. In n Ferdraach wude fäästlaid, dät juu GAM hiere Woapen oureeke mout uum ne freedelke Paatäi tou gruundjen. Deerfoar mouten oaber doo Indonesiske Troppen loangsoam wäch uut Aceh un GAM-Kampere un -Sympathisanten uut dät Pieson fräiläite. Bit tou n [[27. Januoar]] [[2006]] häd juu GAM sowät 850 Woapen ouroat un 1800 GAM-Kampere un -Sympathisanten wuden uut doo Tuchthuuse lät un amnestierd. Deele fon ju Befoulkenge sunt nit toufree mäd dät strom islamiske Gjucht, besunners Wieuwljuude un Nit-Muslime hääbe deer unner tou lieden, tou n Biespil do kristelke twäin Prozent fon ju Befoulkenge. Sänt Januoar [[2010]] rakt dät foar Wieuwljuude n Ferbood, ne änge Bukse tou dreegen, wan deer nit n Rok uurleeken is, die toumindest bit tou doo Onkele gungt - un düt is noch aan fon do minner joopgungende Iengriepe in ju Fräiegaid fon do Eenpelde: Uunferhilkede Poore duuren nit ieuwenske eenuur sitte, Wieuwljuude duuren säiwends bloot bit Klok alwen oarbaidje (uutnuumen Kroankensustere un Froumuure). Insen wuuden [[Punk]]s, do n Konzert moaked hääbe, fäästnuumen. Jo hääbe do Koppe rasierd kriegen un moasten in ne Uum-Ärluukengs-Ounstalt. Buppedät sprat sik die strom uutlaide Islam uk in uur Deele fon dän Stoat Indonesien uut. Uk junner häd ju kristelke Minnerhaid tou lieden. [[Kategorie:Indonesien]] r56ts909zu32ieu5fwqs7c2jw0eudbe 0 3845 104358 102373 2013-03-08T15:21:31Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 37 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1866]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:IndonesiaBangkaBelitung.png|thumb|200px|right|Juu Loage fon Bangka-Belitung in Indonesien. Bangka-Belitung is gräin ienteekend.]] '''Bangka-Belitung''' is ne [[Indonesien|indonesiske]] Provinz, juu sik uut doo Ailounde [[Bangka]] un [[Belitung]] touhoopesät, two litjere Noaberailounde aastelk fon [[Sumatra]]. Juu Provinz rakt dät sänt [[2000]], toufoarne wieren doo two Ailounde n Deel fon juu Provinz [[Sumatera Selatan]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Indonesien]] 1fqcazmita1f842wc083ei3r3fwmnpc 0 3846 104359 94008 2013-03-08T15:21:42Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 37 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q188428]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:ID - Bangka.png|thumb|250px|right|Koarte fon n groooten Deel fon dän [[Indonesisken Archipel]], Bangka is rood ienteekend.]] Dät [[Indonesien|indonesiske]] Ailound '''Bangka''' lait aastelk fon [[Sumatra]] un wäästelk fon [[Belitung]] un heert tou juu Provinz [[Bangka-Belitung]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Indonesisken Archipel]] [[Kategorie:Indonesien]] pi9a4791fb49kgukv30z3la8is8h111 0 3847 104361 79111 2013-03-08T15:22:04Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 27 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q334771]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:ID - Belitung.png|thumb|250px|right|Koarte fon n grooten Deel fon n [[Indonesisken Archipel]] (Belitung is rood ienteekend]] '''Belitung''' is n [[Indonesien|indonesisk]] Ailound aastelk fon [[Sumatra]] un [[Bangka]]. '''Belitung''' bildet touhoope mäd Bangka juu Provinz [[Bangka-Belitung]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Indonesien]] [[Kategorie:Indonesisken Archipel]] tdidkvmvax8pvru1fw7ggwrvs727ybq 0 3848 118384 117631 2019-06-22T04:18:38Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki '''Hydrophilie''' (fon [[Ooldgriechiske Sproake|ooldgriechisk]] ''ὕδωρ'' ''hýdor'' „Woater“ un ''φίλος'' ''phílos'' „fjuund“ / „ljoof hääbend“)<ref>Wilhelm Gemoll: ''Griechisch-Deutsches Schul- und Handwörterbuch.'' München/Wien 1965.</ref> betjudt ''wasser ljoof hääbend'', wät kwäd, dät aan Stof stäärk mäd Woater (of uurswäkke [[Polarität (Chemie)|poloare]] Stoffe) wäkselwierket<ref> Eintrag zu Hydrophilie. In: [https://roempp.thieme.de/roempp4.0/do/data/RD-08-02255 Römpp Online]. Georg Thieme Verlag, ouruupen ap n 13. Juni 2014.</ref> Dät Juundeel fon Hydrophilie hat ''[[Hydrophobie]]''. Ätter [[IUPAC]]-Definition is ju Hydrophilie ju [[Solvatation]]s-Tendenz fon een Molekül in [[Woater]].<ref>Iendraach tou Hydrophilicity. In: [[IUPAC]] [[Compendium of Chemical Terminology]] (the “Gold Book”). [[Digital Object Identifier|doi]]:[http://goldbook.iupac.org/html/H/HT06963.html 10.1351/goldbook.HT06963] Version: 2.3.3.</ref> Wan een Bupperflakte aiske stäärk woater-anluukend is, boalt me uk fon ''Superhydrophilie''. == Oainskuppe == '''Hydrophile Substanzen''' sunt maasttieds woaterlooselk<ref>Ouwoater-Lexikon ap [http://www.wasser-wissen.de/abwasserlexikon/h/hydrophil.htm www.wasser-wissen.de]</ref> man dät rakt uk hydrophile Substanzen, do nit woaterlooselk sunt, t.B. wäkke [[Hydrogel]]e<ref>''Abreicherung von CO2 aus CO2-H2-Gemischen mit aminfunktionalisierten Polymermembranen.'' Technologiereport [http://technologiereport.mecadi.de/Kapitel_3_Gastrennmembranen.php (Online)]</ref> of Colestipolhydrochlorid<ref>Patent [https://worldwide.espacenet.com/publicationDetails/biblio?locale=de_EP&CC=EP&NR=0580078# EP0580078]: Hydrophilic groups containing poly(vinylamine) derivatives, process for their manufacture and use thereof as pharmaceutical compounds, substrates for active substances and foodstuff ingredients. Eepentelk moaked ap n 15. Oktober 1997, Ärfiender: Hoechst AG.</ref>. Deeruum is ''hydrophil'' nit mäd ''woaterlooselk'' gliek tou sätten. Hydrophile Substanzen heere gewöönelk tou een fon do foulgjende Kategorien: Eerstens [[Soalte]] (Ionenferbiendengen) of twäidens [[Polarität (Chemie)|poloare]] Substanzen, do sik in dät uk poloare Woater äntspreekend goud loosje läite. Hydrophilie belukt sik bloot ap ju Wikselwierkenge mäd Woater un nit ap ju Looselkgaid un uk nit ap ju Fäidegaid, Woater heroun tou luuken un tou bienden. Aan Stof, die dät kon, wäd [[Hygroskopie|hygroskopisk]] naamd. Hydrophile Stoffe sunt oafter tou sälge Tied [[Limnophobie|limnophob]], loosje sik also läip in [[Fatte]] un [[Ouljen]]. Substanzen, do hydrophil un [[Lipophilie|lipophil]] sunt, beteekent me as [[Amphiphilie|amphiphil]]; hier tälle biespilswiese [[Tenside]] tou. Amphiphilie is een spezielle Oainskup fon een [[Molekül]], dät hydrophobe un hydrophile [[Funktjsoonelle Koppele]] drächt. Uk Bupperflakten konnen hydrophil weese. Do sunt aaltied fon aan maasttieds nit sjuunelken Woaterfilm bedäkt. Do maaste Metalle sunt hydrophil, juust so uk Glääs-Bupperflakten. Hydrophile Bupperflakten hääbe juunuur Woater [[Kontaktwinkel]]e nai bie 0°. == Sjuch uk == * [[Hydrophobie]] == Wällen == * Touminst groote Deele fon düssen Artikkel sunt uut ju düütske Wikipedia uursät. === Foutnooten === <references/> [[Kategorie:Chemie]] lruncu0qjj34wtjk1xhkoc5cpfel4ra 0 3849 30603 2010-02-23T14:49:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hydrophilie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hydrophilie]] ee3e0mj6dz8ocptjqop8zqt5932e8s9 0 3850 117039 72298 2018-06-03T13:48:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Drops I.jpg|thumb|right|300px|Ju hydrophobe Bupperflakte fon [[Gäärs]] lät Woater oupäärlje]] '''Hydrophobie''' is ju Oainskup fon n Stof, die der Woater mit. Die Begriep '''hydrophob''' kumt uut dät Oold-Griechiske (ὕδωρ hýdor „Woater“ + φόβος phóbos „Boangegaid“) un betjudt fon Woud tou Woud "woater-miedend". Ätter IUPAC-Definition is ju Hydrophobie die Touhoopesluut fon uunpoloare Koppele of Moleküle in een woaterhooldige Uumreekenge, apgruunde fon ju Tendenz fon't Woater, uunpoloare Koppele of Moleküle uuttousluuten. Mäd düssen Fäk-Uutdruk uut ju Chemie wäide Stoffe charakterisierd, do sik nit mäd Woater miskje un dät ap hier Bupperflakte oupäärlje läite. Wan een Bupperflakte wuddelk stäärk woaterouwiesend is, boalt me uk fon "Superhydrophobie". Uunpoloare Stoffe as [[Fat]]te, [[Woaks]]e, [[Alkohol]]e mäd loange Alkylräste - also mäd Uutnoame fon [[Methanol]], [[Ethanol]] un [[Propanol]] - [[Alkan]]e, [[Alkene]] un aal sowät sunt hydrophob. == Sjuch uk == * [[Hydrophilie]] [[Kategorie:Chemie]] bxlpixxjev07nup6ypvmw8wambjxngw 0 3851 114298 114284 2017-06-24T14:51:51Z Ooswesthoesbes 9 Annerenge 114284 fon [[Special:Contributions/88.76.145.125|88.76.145.125]] ([[User talk:88.76.145.125|Diskussion]]) wuude tourääch annerd. wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Otomops wroughtoni'' |- | align="center" | [[Image:Otomops wroughtoni.jpg|300px|''Otomops wroughtoni'']] <br><small>''Otomops wroughtoni''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''[[Molossidae]]'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''[[Molossinae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''Otomops'' |- | ''Oard:'' || ''Otomops wroughtoni'' |- | Beschrieuwen fon || T<small>HOMAS</small>, 1913 |} |} Juu [[Fläddermuuse|Fläddermuus]]-Oard '''''Otomops wroughtoni''''' lieuwet in Suud-[[Indien]]. Ju Oard is täämelk betroued un kumt truch Lieuwendsruumfernäilenge uk bloot noch in n Gebiet mäd minner as 100 km² foar. == Wällen == * Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Flädderdierte]] roccp4rvr3r4827ko5rltxljbmo50q8 0 3852 109118 109116 2014-04-04T16:37:59Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Aalke-Fokke sin Fuugel |- | align="center" | [[Bielde:Gallinago gallinago 6 (Marek Szczepanek).jpg|250px|Aalke-Fokke sin Fuugel]]<br /><small>Aalke-Fokke sin Fuugel (Gallinago gallinago)</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || Wälpoardige ''(Charadriiformes)'' |- | ''Familie:'' || Snippenfuugele ''(Scolopacidae)'' |- | '' Sleek:'' || ''Gallinago'' |- | ''Oard:'' || Aalke-Fokke sin Fuugel ''(G. gallinago)'' |- |} |} [[File: Gallinago gallinago MHNT.jpg|thumb|[[Oai]] fon dän Fuugel]] Ju '''Mäidhanne''' (''Gallinago gallinago'', düütsk: Bekassine / Himmelsziege), uk '''Aalke-Fokke sin Fuugel''' naamd, is n Fuugel, die in fuchtige Loundskuppe, toun Biespil in n Foan, tou fienden is. Ne Betrouenge is ju Lieuwendsruumfernäilenge, man dät rakt noch 5.400.000 bit 7.500.000 Mäidhannen, so is ju Oard, wan uk in wäkke Rebätte, waareldwied noch nit nai an't Uutstierwen. {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Fuugele]] 6al6z5uslz2mg8ws8n7m2bzjbpragog 0 3853 109119 30612 2014-04-04T16:38:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Mäidhanne]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mäidhanne]] afeiq96n72nard25v9loxiobahe5nj0 0 3854 109121 30618 2014-04-05T11:06:26Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Mäidhanne]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Mäidhanne]] 9mgt1n28ycqghqpjt82f0z43mz8i6iz 0 3855 109122 30619 2014-04-05T11:06:31Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Mäidhanne]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Mäidhanne]] 9mgt1n28ycqghqpjt82f0z43mz8i6iz 0 3856 109123 30620 2014-04-05T11:06:36Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Mäidhanne]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Mäidhanne]] 9mgt1n28ycqghqpjt82f0z43mz8i6iz 0 3857 106380 99334 2013-03-15T06:45:55Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 14 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q250692]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Kauliflorie''' is juu Oainskup fon eenige [[Plonten]], dät hiere Blöiten fluks an n Stom af an tjukkere oolde Takken groie un nit as meenwoanelk an doo jungste Takken. '''Kauliflorie''' kumt t.B. bie n [[Kakaoboom]] ''(Theobroma cacao)'' foar. <gallery> Bielde:Theobroma cacao0.jpg|Kakaoboom mäd Blöiten Bielde:Cocoa Pods.JPG|Kakaoboom mäd Fruchte </gallery> {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] 81d00rg1vwgh6m95gaftcq19bheiroh 0 3858 77701 77680 2012-01-27T12:39:16Z Bencmq 3193 revert (vandalism) wikitext text/x-wiki Ju '''Zoozönologie''' af '''Diertesoziologie''' (düütsk:''Zoozönologie / Tiersoziologie'') is n Deelgebiet fon ju [[Biologie]], dät sik mäd Gemeenskupsbildenge fon [[Dierte]] befoatet. {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] 28h1x8dbl9qt1a9lflycnt9ff68xu69 0 3859 30638 2010-02-23T19:00:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Zoozönologie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zoozönologie]] joghkbilvss2sxoccfagiwi38ll923v 0 3860 30639 2010-02-23T19:01:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Zoozönologie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zoozönologie]] joghkbilvss2sxoccfagiwi38ll923v 0 3861 30640 2010-02-23T19:01:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Zoozönologie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zoozönologie]] joghkbilvss2sxoccfagiwi38ll923v 0 3862 30641 2010-02-23T19:01:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Zoozönologie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zoozönologie]] joghkbilvss2sxoccfagiwi38ll923v 0 3863 30642 2010-02-23T19:02:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Zoozönologie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zoozönologie]] joghkbilvss2sxoccfagiwi38ll923v 0 3864 30645 2010-02-23T21:02:59Z Heinz 88 häd "[[J. Botke]]" ätter "[[Dr. Jacob Botke]]" ferschäuwen: Die fulständige Noome mäd Dokter-Titel un aal is beeter as sunne Oukuutenge. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Dr. Jacob Botke]] im00p7ytari7qdp20qwydothdbid0ac 0 3865 122813 104365 2023-08-18T17:48:56Z T. Mikulski 13191 /* Bielden */ wikitext text/x-wiki '''Plasmolyse''' is, wan me mäd n [[hypertonisk]] Buutenmedium (dät [[Plasmolytikum]]) dät Woater uute [[Vakuole]] fon ne [[Sälle]] lukt ([[Osmose]]), wierbie die ganse [[Protoplast]] skrämpt un sik fonne Sälwooge oulööst. Dät is oaber reversibel, truch [[Deplasmolyse]] kumt dät fluks wier in n Uurtoustand. Wan in n Experiment ju '''Plasmolyse''' foarsichtich uutfierd wäd, is dät uk nit skoadelk foar ju Sälle. == Bielden == Hier sunt mikroskopiske Bielden fon ne [[Epidermis]] fon ''Tradescantia discolor'' (fröier: ''Rhoeo discolor''): <gallery> Rhoeo Discolor epidermis.jpg| Hier fälle do Vakuolen (rosa) bolde ju ganse Sälle uut. Rhoeo Discolor - Plasmolysis.jpg| Hier wuude truch Plasmolyse dät Woater uut do Vakuolen leeken, do nu litjer sunt. </gallery> == Literatuur == Günther Throm: ''G<small>RUNDLAGEN DER</small> B<small>OTANIK</small>'' 2. Auflage NIKOL-Verlag ISBN 13: 978-3-937872-61-2 ISBN 10: 3-937872-61-2 [[Kategorie:Biologie]] ha6uzj7vmjc2uvxsemzqjxjsqbd0mlp 0 3866 30670 30666 2010-02-24T11:27:47Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Hypertonisk''' af '''Hyperton''' is ne Löösenge, wan juu n gratteren [[osmotisken Druk]] häd as juu Fergliekslöösenge, dät is, wan deer moor Soalt oane is. In juu Biologie is juu Fergliekslöösenge maasttieds die Ienhoold fon juu [[Vakuole]], in juu Medizin is juu Fergliekslöösenge maasttieds [[Bloud]], me meend oaber me boald oaber uk bie n haageren Blouddruk fon n hypertonen Blouddruk, un fon ne uunphysiologisk aphöögede Muskelsponnenge. == Sjuch uk == * [[hypotonisk]] af hypoton (dät Juundeel fon hypertonisk) * [[isotonisk]] af isoton (juu Oainskup fon ne Löösenge, juu dän sälgen osmotisken Druk häd as juu Fergliekslöösenge) * [[Plasmolyse]] (juu geböärt, wan hypertoniske Löösengen ap ne Sälle ienwierkje) {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Medizin]] k54xdtet1oe40blhd2q29byy68b2wxd 0 3867 122944 119617 2024-01-01T21:53:13Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1870]] - [[1871]] - [[1872]]</small> - '''1873''' - <small>[[1874]] - [[1875]] - [[1876]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Skjonisse == * [[11. Februoar]]: Ju [[Eerste Spoanske Republik]] wäd uutruupen. * [[26. Meerte]]: Doo [[Niederlounde]] fange n Kriech oun juun [[Aceh]], dät in düsse Tied noch n uunouhongich Sultanoat is. * [[28. April]]: Die Kraton (juu Fäästenge fon n Sultan) fon Aceh waas so krewäl ferdäägend wuden, dät doo niederloundske Troppen wier wäch geen sunt. * [[17. November]]: Juu Stääd [[Budapest]] wude uut doo Stääde [[Buda (Stääd)|Buda]], [[Pest (Stääd)|Pest]] un [[Óbuda (Stääd)|Óbuda]] bilded. * [[11. Dezember]]: Unner [[Generoal van Swieten]] kuume wier niederloundske Troppen ätter Aceh wai. * Dät eerste bruukboare [[Stiekelwier]] wäd in in De Kalb, [[Illinois]], foarstaald. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Karl Straube]], düütsken Oargelist * [[31. Januoar]]: [[Melitta Bentz]], Ärfienderske fon ju [[Koafjeteemse]]. == Stuurwen == * [[18. April]]: [[Justus von Liebig]], düütsken Chemiker (* [[1803]]) * [[7. Oktober]]: [[Knut Jungbohn Clement]], noudfräisken Skrieuwer, Sproakwietenskupper un Nasjonoalist (* 1803) [[Kategorie:19. Jierhunnert]] p6ae7s3vseaq0t1dbw9yvhstq1g0vlz 0 3868 122970 122969 2024-01-01T22:31:46Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki ---- <div style="text-align: center;"><small>[[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1871]] - [[1872]] - [[1873]]</small> - '''1874''' - <small>[[1875]] - [[1876]] - [[1877]] -</small></div> ---- {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[Josep Maria Bocabella]] häd ju Idee, in Barcelona een Votiv-Säärke tou bauen. Oachte Jiere leeter begint die Bau fon ju [[Sagrada Família]]. * [[10. Januoar]]: Bie ju [[Rieksdaisköär 1874|Rieksdaisköär]] in't [[Düütsk Kaiserriek|Düütske Kaiserriek]] roakje do liberoale Paatäie moor as 50 % fon do Mandoate. * [[24. Januoar]]: [[Aceh]] wäd fon [[Niederlounde|niederloundske]] Troppen unner [[Generoal van Swieten]] iennuumen. Do konnen dät oaber sieläärge nit gjucht unner Kontrolle kriege. * [[5. April]]: In [[Neudörfl]] fäng die Gruundengspaatäidai fon ju Sozioaldemokratiske Oarbaiderpaatäi in Aastriek oun (däälich: SPÖ) * [[19. April]]: Ju eerste Totoal-Revision fon ju [[Buundes-Ferfoatenge fon ju Swaitseriske Eed-Nootenskup|Swaitser Buundes-Ferfoatenge]] sjucht dän Uutbau fon do Buundeskompetenzen un Foulksgjuchte foar. Mäd düsse Totoal-Revision wäd ju ju Muugelkhaid fon Referenden uur Wätte (dt. Gesetzesreferendum) ap Buundes-Ieuwene ienfierd. == Tou Waareld keemen == * [[11. Februoar]]: [[Elsa Beskow]], sweediske Bäidensbouk-Skrieuwerske, Moalerske un Ilustratoorinne == Stuurwen == * [[17. Januoar]]: [[Chang un Eng Bunker]], noomensreekende [[siameesiske Twillinge]] * [[17. Januoar]]: [[Claude de Perrot]], Swaitser evangeelsken Pestoor un Hoochskoulkoaster [[Kategorie:19. Jierhunnert]] j0151vpyx6lco21gbuvvrrpe4euchtk 0 3869 123028 122135 2024-01-02T13:43:23Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki ---- <div style="text-align: center;"><small>[[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1872]] - [[1873]] - [[1874]]</small> - '''1875''' - <small>[[1876]] - [[1877]] - [[1878]] -</small></div> ---- {{Kalänner}} == Wietenskup == * [[Hermann Möller]] kricht in [[Leipzig]] sien Doktorwürde uur ne Unnersäikenge an ju Palatoalriege, wier hie uk do Unnerskeede bespriek twiske Ängelsk un Fräisk ap ju eene Siede un Läich- un Hoochdüütsk ap ju uur Siede. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Walther Schücking]], düütsken Politiker un Foulkegjuchtler * [[14. Januoar]]: [[Albert Schweitzer]], düütsken Dokter, evangeelsken Theologe, Philosoph, Missjonoar un Pazifist, Dreeger fon den Nobelpries foar dän Free * [[13. Februoar]]: [[Traugott Hahn]], düütsk-baltisken luthersken Pestoor, Theologe un Märtyrer <small>(Doatum ätter dän Gregorioansken Kalänner, uk wan domoals in Livlound, wier hie tou Waareld keemen is, noch die julioanske Kalänner goolt, wierätter dät die 1. Februoar waas)</small> == Stuurwen == * [[4. August]]: [[Hans Christian Andersen]], deensken Dichter un Skrieuwer, bekoand uum sien Tälstere * [[22. Februoar]]: [[Jean-Baptiste Camille Corot]], frantsöösken [[Moalerkunst|Moaler]] [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 10gmy78njdqlsuxlxrdu1n83chm0l20 0 3870 121610 104373 2022-08-21T03:33:39Z YoungstownToast 12585 wikitext text/x-wiki '''Ungarisk''' is ne [[Finno-Ugrisk]]e Sproake, ju fon moor as 13.500.000 (fielicht sogoar bit tou 15.000.000) Ljuude boald wäd. == Offiziellen Stoatus == Ungarisk is Amtssproake in... * [[Bielde:Flag of Hungary.svg|20px]] [[Ungarn]] * [[Bielde:Flag of Vojvodina.svg|20px|border]] ju [[Vojvodina]], [[Serbien]] * [[Bielde:Flag of Europe.svg|20px]] ju [[Europäiske Union]] Ungarisk is anärkoande Minnerhaidesproake in... * [[Bielde:Flag of Croatia.svg|20px]] [[Kroatien]] * [[Bielde:Flag of Burgenland.svg|20px]] [[Burgenland]], [[Aastriek]] * [[Bielde:Flag of Romania.svg|20px]] [[Rumänien]] * [[Bielde:Flag of Slovakia.svg|20px|border]] ju [[Slovakäi]] * [[Bielde:Flag of Slovenia.svg|20px|border]] [[Slovenien]] * [[Bielde:Flag of Zakarpattia Oblast.svg|20px]] [[Transkarpatien]], [[Ukraine]] [[Kategorie:Sproake]] bcjfdbw1wyrvdwizs81ukbt3ei7idua 0 3871 30679 2010-02-24T13:47:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ungarisk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ungarisk]] f2f13z7pgdsfp3flm5f65kod7bmwa1k 0 3872 122296 119619 2023-02-26T23:02:24Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1873]] - [[1874]] - [[1875]]</small> - '''1876''' - <small>[[1877]] - [[1878]] - [[1879]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Skjonisse == * [[31. Januoar]]: In do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] wäide do Indioanere fon ju Regierenge in [[Indioaner-Reservoat|Reservoate]] beoarderd. * [[25. Juni]]: [[Slacht an n Little Bighorn River]] (Montana): Dät soogende US-amerikoanske Kavallerieregiment unner George A. Custer wude fon Sioux- un Cheyenne-Indioanere unner hiere Anfierdere [[Sitting Bull]] un [[Crazy Horse]] aiske sloain. * [[1. August]]: [[Colorado]] wäd [[Buundesstoat fon do Fereende Stoaten|Buundesstoat]] fon doo [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]]. * [[23. Dezember]]: Ju eerste skriftelk fäästlaide Ferfoatenge fon't [[Osmoansk Riek|Osmoanske Riek]] wäd gultich. Ju is foar groote Deele fon dän Reformer [[Midhat Pascha]] uutoarbaided. * Eende fon ju [[Brasilien|brasilioanske]] Besättenge in ju [[paraguay]]iske Haudstääd [[Asunción]]. == Tou Waareld keemen == * [[5. Januoar]]: [[Konrad Adenauer]], twiske [[1949]] un [[1963]] eersten [[Buundeskansler]] fon ju [[Buundesrepublik Düütsklound]]. * [[23. Januoar]]: [[Rupert Mayer]], düütsken roomsk-kathoolsken Pestoor, Jesuit, Wierstoundler juun do Nazis [[Kategorie:19. Jierhunnert]] hohfmfxdjti2dmmnzcomvqv6u0edxt3 0 3873 119620 118497 2021-01-24T20:36:43Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1874]] - [[1875]] - [[1876]]</small> - '''1877''' - <small>[[1878]] - [[1879]] - [[1880]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: Bie ju [[Rieksdaisköär 1877|Rieksdaisköär]] in't Düütske Kaiserriek winne do konservative Paatäie un do Sosjoaldemokroaten Stämmen bietou. * [[12. April]]: Dät [[Fereende Köönichriek|Fereend Köönichriek]] annektiert ju fon wirtskuppelken Kröäk taagede [[Suudafrikoanske Republik]] in dät Rebät [[Transvaal]]. Die Twist mäd do [[Buuren (Suudafrikoa)|niederloundsk-stommige Buuren]] skäl ätters tou dän [[Eersten Buurenkriech (Suudafrikoa)|Eerste Buurenkriech]] leede. == Tou Waareld keemen == * [[15. Dezember]]: [[Jacob Botke]], n wäästfräisken Biologe un [[Unnersäikere fon ju seelter Sproake|Unnersäiker fon juu Seelter Sproake]] [[Kategorie:19. Jierhunnert]] qfet2zdomnnh3rhdikohi3y53tfjxd5 0 3874 123047 119622 2024-01-03T14:47:28Z Heinz 88 /* Geböärnisse */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1876]] - [[1877]] - [[1878]]</small> - '''1879''' - <small>[[1880]] - [[1881]] - [[1882]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[11. Januoar]]: Ätter dän Ouloop fon een Ultimoatum, dät do [[Zulu (Foulk)|Zulu]] nit ounnieme wüülen, marskierje britiske Troppen unner [[Frederic Thesiger, 2. Baron Chelmsford]] in't [[Köönichriek Zululound]] ien un beginne deermäd sunner Kriechsferkloorenge dän [[Zulu-Kriech]]. * [[14. Februoar]]: Ätterdät [[Bolivien]] in dän Januoar do chileenske Salpäiter-Unnerniemen äntoaind häd, besät [[Chile]] ju bolivioanske Hoawenstääd [[Antofagasta]] un loost deer dän [[Salpäiterkriech]] mäd uut. * [[5. April]]: [[Salpäiterkriech]]: Chile ferkloort [[Peru]] un [[Bolivien]] dän Kriech. === Sunner niep Doatum === * Die Düütske [[Lothar Meyer]] un die Russe [[Dmitry Mendeleyev]] publizierden juu eerste [[Periodiske Tabelle]]. * [[Näiskäddel]] wude fon't [[Seelterlound]] outränd. == Tou Waareld keemen == * 11. Januoar: [[Hermann Mulert]], düütsken evangelisken Theologe * [[18. Dezember]]: [[Paul Klee]], Kunstler [[Kategorie:19. Jierhunnert]] tbflnn4fac6umh7ov60qoj7iju4ge4g 0 3875 122257 122136 2023-02-26T20:26:22Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1877]] - [[1878]] - [[1879]]</small> - '''1880''' - <small>[[1881]] - [[1882]] - [[1883]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Skjonisse == * [[4. Januoar]]: [[Edward Whymper]] un do Bruure [[Jean-Antoine Carrel]] un [[Louis Carrel]] roakje as eerste Bierichstiegere dän Top fon dän [[Anden]]-Bierich [[Chimborazo]]. * [[27. Juli]]: Britiske Troppen wäide in juu [[Slacht fon Maiwand]] fon Afghanen sloain. * [[16. Dezember]]: Ju [[Buurenrepublik (Suudafrikoa|Buurenrepublik]] [[Transvaal]] ferkloort unner dän Noome [[Suudafrikoanske Republik]] alwier hiere Uunouhongegaid fon [[Fereend Köönichriek fon Grootbritannien un Noudirlound|Grootbritannien]]. Die [[Fäärme Buurenkriech]] begint. == Tou Waareld keemen == * [[10. Januoar]]: [[Paolo Giobbe]], vatikoansken Diplomoat un Kardinoal * [[14. Januoar]]: [[Pierre-Marie Gerlier]], frantsöösken roomsk-kathoolsken Äärts-Biskop fon Lyon un Wierstoundler juun do Nazis * [[18. Januoar]]: [[Alfredo Ildefonso Schuster]], seelich-spreekenen italieensken Benediktiner-Mönk, Äärts-Biskop fon Mailound un Kardinoal * [[8. Februoar]]: [[Franz Marc]], düütsken [[Moalerkunst|Moaler]] fon dän [[Expressionismus]] [[Kategorie:19. Jierhunnert]] sznzxm7gj4ltmq8u13rebisizkyaz7d 0 3876 104383 96144 2013-03-08T15:24:07Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1191560]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Deplasmolyse''' is dät Juundeel fon [[Plasmolyse]]. Wan me mäd ne [[hypertonisk]]e Löösenge, also ne Löösenge, wier moor Soalt oane is, dät Woater uut juu [[Vakuole]] fon ne [[Sälle]] leeken häd, dät is Plasmolyse, dan kricht me dät Woater truch Deplasmolyse wier oane: Me lait dät Präparat in ne [[hypotonisk]]e Löösenge, also ne Löösenge, wier minner Soalt oane is as in dät [[Cytoplasma]]. {{biostump}} == Sjuch uk == * [[Osmose]] [[Kategorie:Biologie]] ci19ryhypbni9aq6fjiqq4r8rlmxuqh 0 3877 123132 123124 2024-01-05T13:59:40Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1878]] - [[1879]] - [[1880]]</small> - '''1881''' - <small>[[1882]] - [[1883]] - [[1884]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * Ju Frantsööske Panamakanoal-Sälskup begint mäd dän Bau fon dän [[Panamakanoal]]. * [[16. Februoar]]: Die frantsööske Offisier un [[Afrikoa]]-Foarsker [[Paul Flatters]] un sien Monskup wäide bie een Expeditsjoon tou ju Ärkundenge fon aan Ferloop foar ju [[Transsahara-Boan]] fon [[Tuareg]] in een Falle lokket un uumebroacht. * [[27. Februar]]: Ju [[Slacht fon Majuba]] in dät Rebät [[Transvaal]] äntskat dän [[Eersten Buurenkriech (Suudafrikoa)|Eerste Buurenkriech]] foar do niederloundsk-stommige Buuren, do do Briten deelslo konnen. * [[23. Meerte]]: Dät [[Fereend Köönichriek|Fereende Köönichriek]] slut mäd ju [[Suudafrikoanske Republik]] (aan Buuren-Stoat in't Rebät [[Transvaal]]) n Freeferdraach, die dän [[Eersten Buurenkriech (Suudafrikoa)|Eerste Buurenkriech]] be'eendet. * [[23. Juli]]: [[Chile]] un [[Argentinien]] eenigje sik uur hiere Rebätte ap [[Fjuurlound]] un in [[Patagonien]]. * [[3. August]]: Ju [[Suudafrikoanske Republik]] in dät Rebät [[Transvaal]] kricht ätter dän Apstound un dän [[Eersten Buurenkriech (Suudafrikoa)|Eerste Buurenkriech]], die ap ju britiske Annexion foulged is, ne fiergungende Sälwenferwaltenge fon dät [[Fereend Köönichriek|Fereende Köönichriek]]. * [[10. Oktober]]: Juu eerste Uutgoawe fon dät Bouk ''The Formation of Vegetable Mould through the Action of Worms, with Observations on their Habits'', "Juu Häärstaalenge fon Baulound-Boudem truch juu Aktivität fon Äisen, mäd Beoboachtengen fon hiere Oainskuppe", kumt hääruut. * [[Hermann Möller]] häd in [[Strukelje]] sin [[Woudebouk fon Möller|Woudebouk]] apnuumen. == Tou Waareld keemen == * [[13. Februoar]]: [[Eleanor Farjeon]], britiske Skrieuwerske == Stuurwen == * [[16. Februoar]]: [[Paul Flatters]], frantsöösken Offisier un Afrikoa-Foarsker [[Kategorie:19. Jierhunnert]] avwxsvwltbv34i56hdi8usizjsor9i3 0 3878 122991 122258 2024-01-01T23:03:51Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1879]] - [[1880]] - [[1881]]</small> - '''1882''' - <small>[[1883]] - [[1884]] - [[1885]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Skjonisse == * [[7. Februoar]]: Ju [[Berliner Stäädboan]] nimt hieren Bedrieuw ap, man foar't eerste bloot in'e Naiferkier. * [[19. Meerte]]: Die Gruundsteen foar ju Säärke [[Sagrada Família]] in [[Barcelona]] wäd laid. * [[22. Moai]]: Die 15003 Meetere loange [[Gotthardtunnel]] wäd fierelk eepend un tjoon Deege leeter in Bedrieuw nuumen. * [[13. September]]: [[Slacht fon Tel-el-Kebir]]: Ju Armee fon [[Ahmad Urabi Pascha]] wäd truch ne britiske Armee unner [[Garnet Joseph Wolseley]] sloain. Dät is dät Eende fon ju [[Urabi-Bewäägenge]] un die Begin fon ju [[Britiske Heerskup in Ägypten]]. * Mäd man litjen Ärfoulch begint [[Alexander Fjodorowitsch Moschaiski]] sien Fersäike mäd Damp-bedrieuwene [[Fljooger]]e. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Fan Noli]], albanisken Biskop un Politiker * [[18. Januoar]]: [[Anna Siemsen]], düütske Koasterske, Politikerske un Skrieuwerske * [[22. Juli]]: [[Edward Hopper]], aan [[Moalerkunst|Moaler]] uut do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] == Stuurwen == * [[11. Februoar]]: [[Maria Lenzen]], düütske Skrieuwerske [[Kategorie:19. Jierhunnert]] p723uyggzi6rwgssbnuhzx67bprko96 0 3879 119625 118808 2021-01-24T20:37:28Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1880]] - [[1881]] - [[1882]]</small> - '''1883''' - <small>[[1884]] - [[1885]] - [[1886]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Tou Waareld keemen == * [[10. Januoar]]: [[Alexei Nikolajewitsch Tolstoi]], rusken Skrieuwer * [[3. Juli]]: [[Franz Kafka]], [[Literatuur|Skrieuwer]] in Düütske Toal == Stuurwen == * [[11. Januoar]]: [[Jenny Longuet]], düütske Skrieuwerske, Dochter fon Karl Marx * [[13. Februoar]]: [[Richard Wagner]], düütsken Komponist fon ju [[Romantik]] == Skjonisse == * [[12. August]]: Dät lääste [[Quagga]] ''(Equus quagga quagga)'' stäärft in n Zoo fon [[Amsterdam]]. Deermäd is juu Unneroard uutstuurwen. * [[20. Oktober]]: Die [[Ferdraach fon Ancón]] be'eendet dän [[Salpäiterkriech]] twiske [[Chile]] un [[Peru]]. [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 9vzpgnxu7aqpjuro4ci3weey20elrkc 0 3880 104390 95713 2013-03-08T15:24:52Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 85 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q35581]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hokkaidomap-en.png|thumb|250px|right|Koarte fon Hokkaidō]] '''Hokkaidō''' (北海道), in juu fon't uutstierwen betruuede [[Ainu-Sproake]] '''Mosir''' naamd, is n Ailound fon [[Japan]], dät in juu Ferwaltenge dän Stoatus fon ne Präfektuur häd. {{geostump-links}} [[Kategorie:Japan]] [[Kategorie:Ailound in Asien]] 1z198hjmfih45xq84749cvus8mk9jz4 14 3881 115360 104392 2018-01-09T17:04:52Z Wwikix 8153 - wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Asien]] 2k9cywbw8gxhpp5gzu1vxk3vd574ps4 0 3882 30700 2010-02-24T18:13:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hokkaidō]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hokkaidō]] 6ftvgggtysdd3dgnnq4w5psuwkabdu6 0 3883 30701 2010-02-24T18:14:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hokkaidō]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hokkaidō]] 6ftvgggtysdd3dgnnq4w5psuwkabdu6 0 3884 30702 2010-02-24T18:14:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hokkaidō]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hokkaidō]] 6ftvgggtysdd3dgnnq4w5psuwkabdu6 0 3885 80090 80089 2012-02-18T23:13:49Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Japan honshu map small.png|thumb|200px|right|Koarte fon Japan, Honshū is dunkerder ienteekend.]] '''Honshū''' (本州) is dät Haudailound fon [[Japan]], wierap uk ju japaniske Hööftstääd [[Tokio]] tou fienden is. {{geostump-links}} [[Kategorie:Japan]] [[Kategorie:Ailound in Asien]] mpgf85jym76h2xi9io3vbpu1b6bsc84 0 3886 30704 2010-02-24T18:50:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Honshū]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Honshū]] 4cqo8q794oolnxr97jlpavyt2xh8sa3 0 3887 30705 2010-02-24T18:51:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Honshū]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Honshū]] 4cqo8q794oolnxr97jlpavyt2xh8sa3 0 3888 122286 119616 2023-02-26T21:52:27Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1889]] - [[1870]] - [[1871]]</small> - '''1872''' - <small>[[1873]] - [[1874]] - [[1875]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Wietenskup == * [[Hermann Möller]] fäng mäd ne Noudfräiske Sproakleere oun, wierfoar hie uk dät Ooldfräiske un Ooldängelske studierje moaste. Deerbie foont hie uut, dät dät Noudfräiske eegentelk ap two Sproaken touräächgungt: 1. dät Fräiske fon dät Fäästlound, do Halligen un dät oolde Noudstrand, dät mäd dät Aast- un Wäästfräiske ferwant is, un 2. ju Sproake fon do Oailounde Sylt, Föhr, Amrum un Hälgelound, ju der fuul naier ferwant is mäd dät Angelsaksiske un dät Ängelske. == Stuurwen == * [[21. Januoar]]: [[Franz Grillparzer]], aastriekisken Skrieuwer [[Kategorie:19. Jierhunnert]] nkym8ps939fdgh522ya88g6xcnzl4xq 0 3889 123123 122134 2024-01-05T13:48:47Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1868]] - [[1869]] - [[1870]]</small> - '''1871''' - <small>[[1872]] - [[1873]] - [[1874]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[18. Januoar]]: Die [[Köönichriek Prüüsen|prüüske]] Köönich [[Wülm I. (Düütsk Riek)|Wülm I.]] wäd in dän [[Speegelsoal fon Versailles|Speegelsoal]] fon't [[Slot Versailles]] foar'n Kaiser uutruupen un dät [[Düütsk Kaiserriek|Düütske Kaiserriek]] wäd gruunded. * [[16. Februoar]]: In dän [[Düütsk-Frantsöösken Kriech]] gunge do lääste militäriske Operatsjoonen tou Eende. Ätter 108 Deege Beleegerenge wäd ju aastfrantsööske Stääd [[Belfort]] do düütske Troppen uurroat. * [[18. Meerte]]: Ju [[Pariser Kommune]], die Fersäik fon ne sosjoalistiske Revolutsjoon, begint in Frankriek. * [[21. Meerte]]: [[Otto von Bismarck]] wäd tou'n düütsken Riekskansler un toun Füürst moaked. * [[10. Moai]]: Die sonaamde [[Free fon Frankfurt]] be'eendet dän [[Düütsk-Frantsöösken Kriech]]. * [[21. Moai]]: Frantsööske Regierengstroppen kuume in ju Binnestääd fon [[Paris (Stääd)|Paris]], die Begin fon ju "Bloudwiek", do ju Pariser Kommune deelsloain wäd. * [[28. Moai]]: Ju Pariser Kommune is truch Regierengstroppen deelsloain. * [[8. November]]: [[Friedrich Ferdinand von Beust]] wäd as Buuteminister un [[Riekskanzler]] fon [[Aastriek-Ungarn]] äntlät. Ätters wäd hie Boskupper fon dät Lound. == Tou Waareld keemen == * [[10. Januoar]]: [[Ottilie Gerhäuser-Saint-Georges]], düütske Skauspielerske * [[10. Januoar]]: [[Enrica von Handel-Mazzetti]], aastriekiske Skrieuwerske * [[14. Januoar]]: [[Nikolaus Bares]], roomsk-kathoolsken Biskop fon Hildesheim un Berlin * [[4. Februoar]]: [[Friedrich Ebert]], eersten Riekspräsident fon ju [[Weimarer Republik]] * [[5. Meerte]]: [[Rosa Luxemburg]], poolsk-düütske [[Politik]]erske fon dän [[Kommunismus]] * [[27. Meerte]]: [[Heinrich Mann]], düütsken Skrieuwer * [[4. Juli]]: [[Hubert Cecil Booth]], n [[Änglound|ängelsken]] Ingenieur, die foar sien Pionieroarbaid in n [[Stoafsuuger]]-Bau bekoand is * [[13. August]]: [[Karl Liebknecht]], düütsken sosjoalistisken Politiker * [[19. August]]: [[Orville Wright]], US-amerikoanisken Luchtfoart-Pionier un Fljooger-Konstrukteur == Stuurwen == * [[7. Februoar]]: [[Heinrich Engelhard Steinweg]] / Henry E. Steinway, düütsk-US-amerikoansken [[Klavier]]-Bauer (Gruunder fon [[Steinway & Sons]]) * [[24. Oktober]]: [[Julius Theodor Christian Ratzeburg]], düütsken Zoologe, Entomologe un Foarstwietenskupper [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 57ty2dawy87oxxlr4yu1kyimkx0o9oa 0 3890 123032 122152 2024-01-02T13:48:20Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1936]] - [[1937]] - [[1938]]</small> - '''1939''' - <small>[[1940]] - [[1941]] - [[1942]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geschichte == * [[1. September]]: [[Nazi-Düütsklound]] begint dän [[Twäide Waareldkriech]]. * Foar dät Militär fon Nazi-Düütsklound wäd die eerste Düsen-Fljooger, ju [[Heinkel He 178]], baud. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Murray Rose]], austroalsken Swimmer, Olympia-Winner * [[14. Januoar]]: [[Ute Starke]], düütske Turnerske * [[13. Februoar]]: [[Beate Klarsfeld]], düütsk-frantsööske Saitengs-Skrieuwerske un Striederske foar ju Apkloorenge un Ferfoulgenge fon NS-Ferbreeken == Stuurwen == * [[21. Oktober]]: [[Dr. Jacob Botke]], n wäästfräisken Biologe un [[Unnersäikere fon ju seelter Sproake|Unnersäiker fon juu Seelter Sproake]] [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 3gov634mzhnhjghvnyaz2w1b2b0crea 0 3891 122133 116610 2023-02-25T17:42:39Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1867]] - [[1868]] - [[1869]]</small> - '''1870''' - <small>[[1871]] - [[1872]] - [[1873]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Skjonisse == * [[1. Meerte]]: Die [[Tripel-Allianz-Kriech]] eendet, as die [[Paraguay|paraguayiske]] Diktoator [[Francisco Solano López]] in dän Kamp mäd [[Brasilien|brasilioanske]] Suldoaten faalt. * [[13. Juli]]: Ju sonaamde [[Emser Depesche]] brangt Frankriek deertou, n Kriech juun [[Prüüsen]] tou beginnen, wier natüürelk dät "[[Schutz- und Trutzbündnis]]" ap prüüske Siede meekampet. Dät is die Ounfang fon n [[Düütsk-Frantsöösken Kriech]]. === Seelterlound === * Juu [[Skäddel]]er Määlne wude baud. == Tou Waareld keemen == * [[14. Januoar]]: [[Ida Dehmel]], roate Kunstlere Stöän, skreeuw un streed foar do Gjuchte fon Wieuwljuude. == Stuurwen == * [[1. Meerte]]: [[Francisco Solano López]], paraguayisken Diktoator. * [[23. September]]: [[Prosper Mérimée]], frantsöösken Skrieuwer (* [[1803]]) [[Kategorie:19. Jierhunnert]] c9gwzlsirc6n4gy579o7fwzwtrvdjvy 0 3892 122968 122967 2024-01-01T22:30:07Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1866]] - [[1867]] - [[1868]]</small> - '''1869''' - <small>[[1870]] - [[1871]] - [[1872]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[7. August]]: In [[Eisenach]] wäd ap Initiative fon [[August Bebel]] un [[Wilhelm Liebknecht]] die Gruundengskongress tou juu Sozialdemokratiske Oarbaiderpaatäi (SDAP) begind, uut juu juu düütske SPD häärfoargungt. Bebel wäd toun Foarsitter köärd. * [[Tokio]] (toufoarne "Edo" naamd) wäd juu Hööftstääd fon [[Japan]]. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Gottfried Traub]], düütsken evangelisken Pestoor un Politiker * [[11. Februoar]]: [[Adelheid Popp]], aastriekiske Sosjoalistinne un Striederske foar do Gjuchte fon Wieuwljuude * [[11. Februoar]]: [[Else Lasker-Schüler]], düütsk-juudske Dichterske un Teeknerske [[Kategorie:19. Jierhunnert]] dpjtagruz9a6yytdzmugmesruvjpoaq 0 3893 122990 118807 2024-01-01T23:02:33Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1865]] - [[1866]] - [[1867]]</small> - '''1868''' - <small>[[1869]] - [[1870]] - [[1871]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: Waigjuchtenge fon dän Swaitser Stroafdäider [[Héli Freymond]] in [[Moudon]] in dän [[Kanton Waadt]], wierbie moor as 20.000 Ljuude toukiekje. Dät is dät lääste Moal, dät een [[Doodesstroafe]] in ju [[Swaits]] truchfierd wuude, eer ju tiedwiese in ju Ferfoatengsrevision fon [[1874]] ouskaffed wuuden is. == Tou Waareld keemen == * [[26. Februoar]]: [[Otto Schmitz-Hübsch]], läich-rhiensken Fruchtboomtuchter. == Stuurwen == * [[10. Januoar]]: [[Héli Freymond]], Swaitser Ferbreeker * [[11. Januoar]]: [[Maria von Mörl]], Suudtiroler Mystikerinne * [[11. Februoar]]: [[Léon Foucault]], frantsöösken Physiker un Optiker == Wietenskup == * Die Frantsoose [[Pierre Janssen]] un die Änglounder [[Norman Lockyer]] äntdäkke bee uunouhongich fonnunner dät Element [[Helium]]. [[Kategorie:19. Jierhunnert]] ch80wz1ezsb73bpbkf0tj1djkrok6e7 0 3894 122283 119613 2023-02-26T21:49:05Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1864]] - [[1865]] - [[1866]]</small> - '''1867''' - <small>[[1868]] - [[1869]] - [[1870]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[Waarelduutstaalenge]] in [[Paris]] * [[27. Februoar]]: Die ätter ju [[Ungariske Revolutsjoon 1848/1849|Ungariske Revolutsjoon]] aploosede ungariske [[Rieksdai (Ungarn)|Rieksdai]] wäd in dän [[Aastriekisk-Ungarisken Uutgliek|Aastriekisk-Ungariske Uutgliek]] wier häärstoald. * [[15. Meerte]]: Ferdraachsunnerteekenge fon dän [[Aastriekisk-Ungariske Uutgliek]], Gruundenge fon [[Aastriek-Ungarn]] * [[30. Meerte]]: Ap Bedrieuwen fon dän US-Buuteminister [[William Henry Seward]] lat dät domoalige Tsoaren-Riek [[Ruslound]] dän [[Alaska Purchase|Ferkoop]] fon [[Alaska]] foar 7,2 Millionen US-Dollar oun do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] ien. * [[9. April]]: Do [[USA]] unnerteekenje dän Koopferdraach fon dät aleer ruske Alaska. * [[8. Juni]]: Mäd ju fierdelke Krounenge fon Kaiser [[Franz Joseph I.]] un sien Wieuwmoanske Elisabeth tou dät ungariske Köönichspoor findt die Aastriekisk-Ungariske Uutgliek n fierdelken Ousluut. * [[23. Juni]]: Die Buuteminister fon Aastriek-Ungarn, [[Friedrich Ferdinand von Beust]], kricht buppedät aan [[Riekskanzler]]-Titel. * [[1. Juli]]: Ju Ferfoatenge fon dän [[Nouddüütsken Buund|Nouddüütske Buund]] wäd gultich, wiermäd die Buundesstoat gruunded is. Dät Buundespräsidium lait bie ju [[Köönichriek Prüüsen|Prüüske Kroune]] un deermäd bie dän Prüüske Köönich (un leetere düütske Kaiser) [[Wülm I. (Düütsk Riek)|Wülm I.]] * [[11. September]]: Die eerste Beend fon [[Karl Marx]] sin Wierk [[Das Kapital]] ("Dät Kapitoal") ärschient in [[Hambuurich]]. * [[18. Oktober]]: Ätter dän Ferdraachs-Ouslut in't Foarjier wäd Alaska fierdelk fon Ruslound oun do Fereende Stoaten fon Amerikoa uurroat. * [[21. Dezember]]: Die Aastriekiske Kaiser Franz Joseph I. sanktsjooniert ju [[Dezemberferfoatenge]]. == Tou Waareld keemen == === Sunner Doatum === * [[Julius Bröring]], Unnersäiker fon ju [[Seelter]] Foulkskultuur. === Mäd Doatum === * [[21. Januoar]]: [[Ludwig Thoma]], düütsken Skrieuwer * [[8. Juni]]: [[Frank Lloyd Wright]], amerikoansken [[Baukunst]]ler (Architekt). Stuurwen in [[1959]] [[Kategorie:19. Jierhunnert]] f883a8binwp6x3vfz2ggshlew03oqt3 0 3895 30724 2010-02-24T21:21:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hambuurich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hambuurich]] asru29hz7v64pbjhue5mi3kvqgu1962 0 3896 30725 2010-02-24T21:22:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hambuurich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hambuurich]] asru29hz7v64pbjhue5mi3kvqgu1962 0 3897 30726 2010-02-24T21:22:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hambuurich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hambuurich]] asru29hz7v64pbjhue5mi3kvqgu1962 0 3898 30727 2010-02-24T21:23:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hambuurich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hambuurich]] asru29hz7v64pbjhue5mi3kvqgu1962 0 3899 118750 117956 2020-01-26T13:59:06Z Heinz 88 /* Geböärnisse */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1863]] - [[1864]] - [[1865]]</small> - '''1866''' - <small>[[1867]] - [[1868]] - [[1869]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[6. Januoar]]: In [[Stuttgart]] kumt dät tou dät eerste ''[[Träi-Köänje-Träffen (6. Januoar)|Träi-Köänje-Träffen]]'' uut Lounds-Fertreedere fon ju näi gruundede [[Demokroatiske Foulkspaatäi]]. * [[11. Januoar]]: Dät britiske Passagier-Skip [[London (Skip, 1864)|London]] gungt wilst aan Stoarm in dän [[Gulf fon Biskaya]] unner. 220 fon do 239 Ljuude oun Boud stierwe. * [[11. Februoar]]: [[Alexandru Ioan Cuza]], die Begruunder un eerste Füürst fon dät [[Füürstendum Rumänien]], wäd fon Suldoaten ousoaged, uumdät in sien Regierenge wäkke Reformen nit slumped sunt. * [[20. April]]: Karl von Hohenzollern-Sigmaringen, die leetere [[Rumänien|rumäniske]] Füürst un ätters uk Köönich [[Koarl I. (Rumänien)|Koarl I.]], wäd in ne Foulksoustämmenge in Rumänien foar dät Füürstenboantje uutkädden. * [[7. Moai]]: [[Ferdinand Cohen-Blind]] fersoacht in Berlin dän [[Köönichriek Prüüsen|prüüske]] Ministerpräsident [[Otto von Bismarck]] tou möärenjen, uum dän ounstoundende "Bruurkriech" twiske Prüüsen un Aastriek tou ferhinnerjen. Bismarck uurstoant dät Attentat oaber mäd bloot lichte Seeregaid, wilst die fon Dräguunere fäästnuumene Cohen-Blind sik noch in ju Noacht sälwen uumebrangt. * [[22. Moai]]: Füürst Koarl I. fon Rumänien lukt fierdelk in Bukarest ien. Rumänien stoant in düsse Tied noch aaltied unner ju Hoohaid fon't [[Osmoansk Riek|Osmoanske Riek]]. * [[9. Juni]]: Prüüske Troppen marskierje in Holsten ien, wier Aastriek ap bie'n Buundesdai ju Mobilisierenge fon [[Buundesheer (Düütsken Buund)|Buundestroppen]] foar een [[Buundesexekutsjoon]] uum ferbeedene Sälwenhälpe fon Prüüsen aasket. * [[10. Juni]]: Prüüsen lait ju [[Buundesdai (Düütsken Buund)|Buundesfersammelenge]] aan [[Prüüsken Buundesreformploan 1866|Reform-Ploan tou dän Uumebau fon dän Düütske Buund]] sunner Aastriek foar, ju sonaamde [[Littikdüütske Loosenge]]. * [[12. Juni]]: Twiske dän frantsööke Kaiser [[Napoleon III.]] un dät [[Kaiserdum Aastriek]] wäd die [[Aastriekisk-Frantsööske stilkene Ferdraach]] ousleeten, die in dän Faal fon ne Aastriekiske Uurwinnenge [[Venetien]] uum dän Pries fon dät näitroalblieuwen fon Frankriek toutält. Uk Aastriek bräkt deermäd do Ferienbeerengen fon ju Düütske Buundesakte. * [[14. Juni]]: Mäd dän [[Buundesbesluut fon n 14. Juni 1866]] stämt die Buundesdai dän Oundraach fon Aastriek ap ne Buundesexekutsjoon fon Prüüsen tou un benaamd [[Karl von Bayern]] tou'n [[Buundesfäildheere]]. Prüüsen trät ätter ju Moorhaidsäntskeedenge uut dän Düütske Buund uut, un die [[Düütske Kriech]] twiske Prüüsen un Aastriek begint. Dät liech (kiek buppe!) oun unnerskeedelke Meenengen tou dän Stoatus fon [[Släswiek-Holsten]]. * [[20. Juni]]: Mäd ju Kriechsferkloorenge fon Italien oun dät Kaiserdum Aastriek begint die [[Italieenske Uunouhongegaidskriege|Trääde Italieenske Uunouhongegaidskriech]]. * [[29. Juni]]: In ju litje [[Swaits]]er Stääd [[Murten]] dooded aan [[Elefant fon Murten|Sierkuselefant]] sin Wachter un bräkt uut. Hie kon eerste ätter loangere Joagd truch ju Sierkus-Troppe un do Ienwoonere fon ju Stääd mäd n [[Kenunne]]n-Skoat dood moaked wäide. * [[3. Juli]]: Ju [[Slacht bie Königgrätz]] äntskat dän [[Düütsken Kriech|Düütske Kriech]] goadelk foar't [[Köönichriek Prüüsen]]. * [[20. Juli]]: [[Seeslacht fon Lissa]]: Ju aastriekiske Flotte roaket ju Uurwinnenge uur ju italieenske. * [[18. August]]: Dät [[Köönichriek Prüüsen]] slut mäd sien Ferbuundede do [[Augustferdraage]] ou un ferplichtet sik deermäd ap ju Gruundenge fon dän [[Nouddüütsken Buund|Nouddüütske Buund]]. * [[23. August]]: Mäd dän [[Prager Free (1866)|Prager Free]] twiske Aastriek un Prüüsen häd die Düütske Kriech n Eende. * [[24. August]]: Die [[Düütsken Buund|Düütske Buund looset sik in [[Augsburg]] sälwen ap. * [[3. Oktober]]: Die [[Wiener Free (1866)|Wiener Free]] lait Venetien as italieensken Besit fääst un be'eendiget dän Trääde Italieenske Uunouhongegaidskriech. * [[20. November]]: Die Frantsoose [[Pierre Lallement]] kricht dät US-Patent foar n pedoaldrieuwen [[Flitsepee]]. Me weet oaber nit seküür, of hie ju Funktsjoonswiese uk ärfuunen häd. == Tou Waareld keemen == [[4. Dezember|4.]] / [[16. Dezember]]: Die Kunstler [[Wassily Kandinsky]]. Ätter dän gregorioanske Kalänner is sin Gebuursdai die [[16. Dezember]], man domoals goolt in Ruslound noch die julioanske, ätter dän dät die [[4. Dezember]] waas. == Stuurwen == * [[8. Moai]]: [[Ferdinand Cohen-Blind]], die fersoacht hiede, Bismarck tou möärenjen, stäärft truch Sälwenmoort. [[Kategorie:19. Jierhunnert]] ci1syudrr6q0np68ovdp7qyh1lyuq40 0 3900 122132 119077 2023-02-25T17:36:56Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1862]] - [[1863]] - [[1864]]</small> - '''1865''' - <small>[[1866]] - [[1867]] - [[1868]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[9. April]]: Juu [[Noud-Virginia-Armee]], n wichtigen Deel fon dät Heer fon doo [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa]] (Suudstoaten) kapitulierd in't Gejuchtshuus fon [[Appomattox]] foar doo Noudstoaten. * [[14. April]]: Ansleek ap dän [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US]]-Präsident [[Abraham Lincoln]]. N Dai leeter stäärft hie an sien Seeregaid. * [[26. April]]: Juu [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa|konföderierde]] [[Tennessee-Armee]] kapitulierd foar doo Noudstoaten. * [[26. April]]: [[John Wilkes Booth]], die Möärender fon [[Abraham Lincoln]], wäd in ne Skäin in [[Virginia]] fuunen un dooddäin. * [[1. Moai]]: [[Brasilien]] slut sik mäd [[Uruguay]] un [[Argentinien]] tou ju Tripel-Allianz touhoope, uum [[Tripel-Allianz-Kriech|dän loopenden Kriech]] juun [[Paraguay]] tou winnen. * [[10. Moai]] Die Suudstoaten-Präsident [[Jefferson Davis]] wäd mäd Foamielje un Gefoulge fon Troppen fon juu Union gefangen nuumen. * [[23. Juni]]: Dät Eende fon n [[Sezessionskriech]] * [[24. Dezember]]: Ätter n ferläddenen Sezessionskriech wäd die rassistiske [[Ku Klux Klan]] fon 'tt'ruuswai keemene Suudstoaten-Suldoaten gruunded. == Tou Waareld keemen == * [[14. Januoar]]: [[Leopold Fonck]], düütsken roomsk-kathoolsken Theologe, Jesuit un Hoochskoul-Koaster [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 1yzclq55dk6w0iouob6ou43a6nmjcky 0 3901 119078 117986 2020-04-08T12:21:12Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1861]] - [[1862]] - [[1863]]</small> - '''1864''' - <small>[[1865]] - [[1866]] - [[1867]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[16. Januoar]]: Prüüsen un Aastriek kweede, wan Dänemark nit binne twäin Deege juu Novemberferfoatenge touräächnimt un uut dät Heertoachduum Slääswiek ferswint, wol dät n Kriech reeke. Düssen [[Düütsk-Deensken Kriech]] begon dan uk n poor Deege leeter. * [[17. Februoar]]: Dät [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa|konföderierde]] U-Boot [[CSS Hunley]] is in dän [[Amerikoansken Burgerkriech]] dät eerste [[U-Boot]] fon ju Waareld, dät mäd aan Spierentorpedo een fäindelk Skip, ju [[USS Housatonic]], deelsakket. Man bie düsse Kansje gungt ju Hunley säärm ferlädden. * [[22. August]]: Ap een internatsjonoale Konferenz in Genf wäd - ap Initiative fon dät in't foarangeene Jier truch [[Henry Dunant]] gruundede [[Internasjonoale Komitee fon't Roode Kjuus]] - fon tweelich Stoaten ju haudseekelk truch [[Gustave Moynier]] uutwierkede eerste Genfer Konventsjoon unnerteekend, ju sik foar in't Sleekfäild seerde Suldoaten iensät. * [[3. Oktober]]: Truch dän [[Free fon Wien]] wäd die Düütsk-Deenske Kriech be'eended. * [[8. November]]: [[Abraham Lincoln]] wint ju [[Präsidäntskupsköär in do Fereende Stoaten 1864]] mäd 55 % fon do Stämmen juun [[George B. McClellan]]. Vizepräsidänt wäd [[Andrew Johnson]]. * [[13. Dezember]]: Die [[Paraguay|paraguaiske]] Diktoator [[Francisco Solano López]] ferkloort [[Brasilien]] dän Kriech. In't Foulgejier slut Brasilien mäd [[Uruguay]] un [[Argentinien]] ju Tripel-Allianz, deeruum hat die Kriech [[Tripel-Allianz-Kriech]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Joseph-Daniel Dussault]], kanadisken Oargelist un Musik-Pädagoge [[Kategorie:19. Jierhunnert]] bzfv0bazfyoj0pnq19z5y2dagde8glx 0 3902 118188 115801 2019-03-16T16:00:47Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''tjaande Moai''' is die hunnerttrüütichste Dai fon dän gregorioanske Kalänner (die hunnerteenuntrüütichste in Skaltjiere), somäd blieuwe deer noch twohunnertfieuwuntrüütich Deege tou dät Eende fon't Jier tou. == Geböärnisse == * [[1865]] Die Suudstoaten-Präsident [[Jefferson Davis]] wuud mäd Famielje un Gefoulge fon Troppe fon ju Union gefangen nuumen. * [[1871]]: Die sonaamde [[Free fon Frankfurt]] be'eendede dän [[Düütsk-Frantsöösken Kriech]]. * [[1906]]: Zar [[Nikolaus II. (Ruslound)|Nikolaus II.]] eepent mäd een Rääde ju eerste käddene Stoats-[[Duma]] in't [[Ruske Kaiserriek]] in [[Sänt Päitersbuurich]]. * [[1927]]: [[Carlos Ibáñez del Campo]] wäd Präsident fon [[Chile]]. Hie bruukt deelwiese diktoatooriske Methoden. * [[1933]]: Unner doo [[Nazis]] wäide in Düütsklound Bouke fon kritiske Skrieuwere ferbaadend, unner dät Motto "wider den undeutschen Geist" (Juun dän uundüütsken Gäist) * [[1940]]: [[Nazidüütsklound]] gript doo näitroale Stoaten oun: [[Belgien]], [[Luxembuurich]] un do [[Niederlounde]] * [[1957]]: Die [[Kolumbien|kolumbioanske]] Diktoator [[Gustavo Rojas Pinilla]], die in [[1953]] truch n Putsch oun ju Moacht keemen waas, uurlät dät Lound ne militäriske Junta. * [[1994]]: [[Nelson Mandela]], die eerste swotte Präsident fon [[Suudafrikoa]], kumt in sien Amt. == Stuurwen == * [[2001]]: [[Dorothy Burr Thompson]], US-amerikoanske Oalerdums-Wietenskupperske un Archäologinne [[Kategorie:Moai]] jwmvzoprawxchb3b177gendfd0gwqoy 0 3903 123095 122178 2024-01-04T13:50:06Z Heinz 88 /* Geböärnisse */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1930]] - [[1931]] - [[1932]]</small> - '''1933''' - <small>[[1934]] - [[1935]] - [[1936]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[4. Januoar]]: [[Franz von Papen]] mät [[Adolf Hitler]] in't Kölner Huus fon dän Bankier [[Kurt Freiherr von Schröder]] foar stilkene Ferhonnelengen. Fer'ienbeerengen sunt ju meensoame Regierengs-Uurnoame un ju Riekskanslerskup fon Hitler. * [[5. Januoar]]: Bie [[San Francisco]] begint die Bau fon ju [[Golden Gate Bridge]]. * [[30. Januoar]]: [[Adolf Hitler]] wäd fon n [[Riekspräsident]] [[Paul von Hindenburg]] toun [[Riekskansler]] benaamd. In't foaren hiede Hindenburg sik loange struuwed, man me hiede him bedoard, Hitler waas nit so oarich gefoarelk, deeruum dät ne konservative Moorhaid in't Kabinett siet. * [[1. Februoar]]: Ap Wonsk fon Hitler wäd die Rieksdai fon n Riekspräsident aplöösed. * [[15. Februoar]]: Die näi wäälde [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US]]-Präsident [[Franklin D. Roosevelt]] äntgungt in [[Miami]] slumpelk een [[Attentat]]. Die foarmoalige Buurgemääster fon [[Chicago]], [[Anton Cermak]], wäd uumebroacht. Do Bäätergruunde fon dät Ferbreeken wäide nit kloord. * [[20. Februoar]]: Bie ne [[stilkene Touhoopekumst fon dän 20. Feburoar 1933|stilkene Touhoopekumst]] honnelje [[Adolf Hitler]] un [[Hermann Göring]] mäd düütske Grootindustrielle ne Köär-Stried-Hälpe fon 3 Millionen [[Rieksmaak]] foar ju [[NSDAP]] uut, uum ju [[Rieksdaisköär Meerte 1933]] tou bestrieden. * [[20. Februoar]]: Die [[US-Senoat]] beslut dän [[21. Tousät-Artikkel tou ju Ferfoatenge fon do Fereende Stoaten]]. Die sät dän [[18. Tousät-Artikkel tou ju Ferfoatenge fon do Fereende Stoaten|18. Tousät-Artikkel]], mäd dän in [[1920]] die [[Alkoholkonsum]] ferbeeden wuden is, buute Gultegaid. Gultich wäd dät eerste ap n 5. Dezember * [[27. Februoar]]: Snoagens ap n [[28. Februoar]] baadend dät Huus fon n Rieksdai in [[Berlin]] un die innerdoat politisk links orientierde [[Marinus van der Lubbe]] wäd fäästnuumen un bescheeldiged, hie hiede dät däin. Innerdoat läide hie juu Doat, man me weet nit, mäd wäkke Methoden doo Nazis dät fielicht uut him uutprääsed hääbe. Doo Nazis raacheden, dät waas die Begin fon n Komunistisken Apstand. Woo dät wuddelk waas, deertou rakt dät moorere Theorien: ::1. Theorie: Doo Nazis häbe dän Rieksdai säärm oubaadend, deermäd se n Gruund häbe foar hiere Sanktionen. ::2. Theorie: [[Marinus van der Lubbe]] häd wuddelk alleenich dän Rieksdai oubaadend, foar doo Nazis n wäilkeemenen Toufal, dän se as Ienweensel foar hiere Sanktionen benutseden. ::3. Theorie: Doo Nazis toachten in n Ounfang wuddelk, deer waas n kommunistisken Apstand un häbe dan leeter juu ferkierde Fermoudenge as Doatseeke beteekend, uut doo Gruunde, dät n Ienweensel foar hiere Sanktionen häbe un buutewais, dät se sik nit blamierje. * [[28. Februoar]]: Juu "Verordnung des Reichspräsidenten zum Schutz von Volk und Staat" (kuut: "Reichtagsbrandverordnung" kumt fluks ätter n Bround fon't Rieksdai-Huus. Dät rakt nu Ferfoulgenge un Unnertaaienge, un Gruundgjuchte wäide ouschafed. * [[5. Meerte]]: Juu lääste fräie Köär in [[Nazi-Düütsklound]]: Juu [[Nationoalsozioalistiske Düütske Oarbaiderepaatäi|NSDAP]] kricht 43,9% fon doo Stämmen. * [[21. Meerte]]: Die näie Rieksdai kumt toun eersten Moal touhoope. Dät wäd mäd dän [[Dai fon Potsdam]] eepentelk fierd. * [[22. Meerte]]: Dät [[Konzentratsjoonsleeger Dachau]] wäd in Bedrieuw nuumen. * [[10. Moai]]: Unner doo [[Nazis]] wäide in Düütsklound Bouke fon kritiske Skrieuwere ferbaadend, unner dät Motto "wider den undeutschen Geist" (Juun dän uundüütsken Gäist) * [[24. Moai]]: Woapenstilstound twiske [[Kolumbien]] un [[Peru]] ätter dän [[Kolumbioansk-Peruoansken Kriech|Kolumbioansk-Peruoanske Kriech]] * [[21. Juni]]: Juu [[SPD]] wäd ferbeeden. * [[1. Dezember]]: Dät "Gesetz zur Sicherung der Einheit von Partei und Staat" kumt hääruut. Juu düütske Politik is nu in n Eenpaatäisystem. * [[5. Dezember]]: Eende fon ju [[Prohibition]] in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. == Stuurwen == * [[14. Januoar]]: [[Aenne Biermann]], düütske Fotogroafinne [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 9tg4wt2bxbxyrrzm8pdfkffu2l2dpxp 0 3904 119612 117985 2021-01-24T20:33:27Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1860]] - [[1861]] - [[1862]]</small> - '''1863''' - <small>[[1864]] - [[1865]] - [[1866]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == *Foargungerstoaten fon [[Kolumbien]]: Uut ju [[Granada-Konföderatsjoon]] äntstounde ätter n Burgerkriech do [[Fereende Stoaten fon Kolumbien]]. *[[1. Januoar]]: [[Abraham Lincoln]] unnerskrift ju [[Emanzipationsproklamation|Emanzipationsakte]], deertruch kriege doo Swotte in doo [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] gjuchtelke Fräiegaid. *[[22. Januoar]]: Begin fon n polnisken [[Januoarapstand]] juun ju Ruske Heerskup *[[26. Oktober]]: In [[Genf]] is die Begin fon ne internationoale Konferenz, dät Resultoat is ju [[Internationoale Rood Kjuus un Roode hoolwe Moune-Bewäägenge]], ju wie däälich hääbe. * [[8. Dezember]]: Ju Jesuiten-Säärke ''Iglesia de la Compañía'' in [[Santiago de Chile]] wäd truch een Fjuur fernäild. Moor as twoduusend Ljuude stierwe. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Adolf Paul]], düütsk-sweedisk-finnisken Skrieuwer [[Kategorie:19. Jierhunnert]] oxahc00731n0b8y1nen32wm31xzhrjw 0 3905 123122 123076 2024-01-05T13:47:57Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1859]] - [[1860]] - [[1861]]</small> - '''1862''' - <small>[[1863]] - [[1864]] - [[1865]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * Wier däälich [[Belize]] lait, wäd ju britiske Krounkolonie [[Britisk Honduras]] iengjucht. ''De facto'' stuude dät al toufoarne unner britiske Kontrolle. * [[16. Februoar]]: Mäd ju bedingengsloose Kapitulatsjoon fon do Konföderierde unner [[Simon Bolivar Buckner]] eendet ju fieuw Deege loange [[Slacht uum Fort Donelson]] in dän [[Amerikoansken Burgerkriech]]. Ju Iennoame fon ju Fäästenge moaket dät muugelk, dät ju Union unner [[Ulysses S. Grant]] fääre foarsteete kon. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[August Oetker]], düütsken Industriellen * [[14. Januoar]]: [[Rosalía Abreu]], Tuchterske un Ärfoarskerske fon Moansken-Oapen * [[14. Februoar]]: [[Agnes Pockels]], düütske Physikerske un Chemikerske * [[26. August]]: [[Theodor Siebs]], düütsken Germanist. == Stuurwen == * [[11. Februoar]]: [[Elizabeth Eleanor Siddal]], britiske Moalerske un Dichterske [[Kategorie:19. Jierhunnert]] f3zghl8wla82jurn0laspbpy9ypzbfc 0 3906 123020 118752 2024-01-02T13:31:12Z Heinz 88 /* Geböärnisse */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1858]] - [[1859]] - [[1860]]</small> - '''1861''' - <small>[[1862]] - [[1863]] - [[1864]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[2. Januoar]]: [[Wülm I. (Düütsk Riek)|Wülm I.]] wäd ätter dän Dood fon sin Bruur [[Freerk Wülm IV.]] Köönich fon't [[Köönichriek Prüüsen|Prüüske Riek]]. * [[10. Januoar]]: [[Florida]] trät as trääden fon do [[Suudstoaten]] uut do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] uut. Tjo Wieke leeter is Florida Meebegruunder fon do [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa]]. * [[11. Januoar]]: [[Alabama]] trät uut do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] uut. Tjo Wieke leeter is dät Meebegruunder fon do [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa]]. * [[4. Februoar]]: Separatiske Stoaten in dät Suude fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] sluute sik tou do [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa]] touhoope. * [[8. Februoar]]: In do Konföderierde Stoaten fon Amerikoa wäd ne provisooriske Ferfoatenge besleeten. * [[9. Februoar]]: [[Jefferson Davis]] wäd in do Konföderierde Stoaten fon Amerikoa foar'n Präsident kädden. * [[13. Februoar]]: Köänich [[Franz II. (Sizilien)|Franz II.]] fon [[Köänichriek fon bee Sizilien|bee Sizilien]] kapituliert mäd ju Fäästenge [[Gaeta]] foar do Troppen fon [[Viktor Emanuel II.|Viktor Emanuel]] wilst dät italieenske [[Risorgimento]]. * [[18. Februoar]]: [[Jefferson Davis]] wäd as Präsident fon do Konföderierde Stoaten fon Amerikoa fereediged. * [[26. Feburoar]]: Ärlät fon't [[Februoarpatent]], ne Ferfoatenge foar Aastriek. * [[12. April]]: Begin fon dän [[Oungriep ap Fort Sumter]] un deermäd fon dän [[Amerikoanske Burgerkriech]] truch do Konföderierde Stoaten. * [[24. Dezember]]:[[Rumänien]] wäd fereend. == Stuurwen == * [[2. Januoar]]: Köönich [[Freerk Wülm IV. (Prüüsen)]] [[Kategorie:19. Jierhunnert]] q98c9nzxkeenge9ipbiwv02eqnz0uf9 0 3907 122325 119611 2023-02-27T01:12:53Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1857]] - [[1858]] - [[1859]]</small> - '''1860''' - <small>[[1861]] - [[1862]] - [[1863]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[6. November]]: [[Abraham Lincoln]] wäd toun Präsident fon doo [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] köärd. == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[William Martin Leake]], ängelsken Armee-Offisier un Archäologe * [[29. Januoar]]: [[Ernst Moritz Arndt]], düütsken Skrieuwer un Dichter, Ouoardenden fon ju [[Frankfurter Nasjonoalfersammelenge]] * [[1. Juli]]: [[Charles Nelson Goodyear]], n US-amerikoansken Ärfiender un Pionier in ju [[Gummi]]-Feroarbaidenge. * [[M. Seeling]] [[Kategorie:19. Jierhunnert]] bygb259tdnwfd4n84mq7sqkj191d4h0 0 3908 123046 123045 2024-01-03T14:44:33Z Heinz 88 /* Geböärnisse */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1856]] - [[1857]] - [[1858]]</small> - '''1859''' - <small>[[1860]] - [[1861]] - [[1862]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[14. Februoar]]: [[Oregon]] wäd in sin Skeedferloop fon däälich uut dä [[Oregon-Territorium]] uutloosd un as 33. [[Buundesstoat fon do Fereende Stoaten|Buundesstoat]] in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] apnuumen. Die aastelke Deel fon dät foarige [[Territorium (Fereende Stoaten)|Territorium]] wäd dät [[Washington-Territorium]] tousloain. * [[24. November]]: [[Charles Darwin]] sien Oarbaid ''[[The Origin of Species]]'', n wichtich Wierk tou juu [[Evolutionstheorie]], kumt hääruut. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Alfred Baudrillart]], Kardinoal fon ju roomsk-kathoolske Säärke * [[16. Januoar]]: [[Robert Warthmüller]], düütsken Historienmoaler * [[9. Oktober]]: [[Alfred Dreyfus]], frantsöösken Offisier. [[Kategorie:19. Jierhunnert]] bk868cjw0h47j6vu6wfmirk9ll748fh 0 3909 122107 119609 2023-02-25T17:02:00Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1855]] - [[1856]] - [[1857]]</small> - '''1858''' - <small>[[1859]] - [[1860]] - [[1861]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[August Ferdinand Möbius]] äntwikkelt dät [[Möbiusbeend]]. * Foargungerstoaten fon [[Kolumbien]]: Uut ju [[Republik Näi-Granada]] äntstoant ju [[Granada-Konföderatsjoon]]. * [[14. Januoar]]: Foar ju [[Paris]]er Oper begunge n poor Ljuude uum [[Felice Orsini]] aan Bumben-Ounsleek juun ju ounkuumende kaiserdelke Woain-Kolonne, man [[Napoleon III.]] un Kaiserinne [[Eugénie de Motijo|Eugénie]] blieuwe uunferseerd. Dät Attentat wäd die Gruund foar dän Bau fon een näi Opernhuus, ju [[Opéra Garnier]]. * [[12. Februoar]]: In [[Japan]] häd die Gebruuk fon [[Fumie]]n n Eende. <small>(Fumien wieren Bielden fon [[Jesus]], [[Maria]] af uur kristelke Motive, do in ju [[japan]]iske Kristenferfoulgenge sänt [[1629]] bruukt wuuden wieren, uum tou ärkannen, af n Moanske kristelk waas af nit. Deer moaste dan swädden wäide, dät me nit kristelk is, un dan moaste me toun Bewies, dät me nit kristelk is, ap ju Bielde (Fumie) hääruumetrampelje. Fuul japaniske Kristen wüülen dät nit dwo un wuuden dan waigjucht.)</small> * [[7. Oktober]]: Köönich [[Freerk Wülm IV.]] blift nominell Köönich uur't [[Köönichriek Prüüsen|Prüüske Riek]], man uurrakt sin Bruur, dän leetere Köönich un Kaiser [[Wülm I. (Düütsk Riek)|Wülm I.]], ju [[Regentskup]]. == Tou Waareld keemen == * [[22. Dezember]]: [[Giacomo Puccini]], italieensken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] fon't ''[[Fin de siècle]]''. == Stuurwen == * [[5. Januoar]]: [[Josef Wenzel Radetzky von Radetz]], Fäildmarschall un betjuudenden Heerfierder fon't [[Kaiserdum Aastriek]]. Ätter him is die [[Radetzky-Marsch]] benaamd. [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 2pfcjmjlkp4ungc36aoiqw4yc8s6qy0 0 3910 122344 122130 2023-02-27T17:22:09Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1854]] - [[1855]] - [[1856]]</small> - '''1857''' - <small>[[1858]] - [[1859]] - [[1860]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * Ärfiendenge fon dän [[Phonautograph]] truch [[Édouard-Léon Scott de Martinville]]. Mäd düsse Reewe kuude hie Toon graphisk apteekenje, dät roate Oaber noch neen Technik, uum doo Toonapnoamen outouspieljen. Man [[2008]] kuude uut sunne Teekenge die Toon rekonstruiert wäide, sodät juu ooldste Toonapnoame, juu wie däälich ouspielje konnene, fon Édouard-Léon Scott de Martinville stommet. Juu wuude [[1860]] apnuumen. * [[4. Februoar]]: [[Hermann Schaaffhausen]] begjucht ätter ju Unnersäikenge fon [[Fossil|fossile]] Bunken uur aan bit nu tou uunbekoanden Ädder-Moanske, dän [[Neanderdoaler]], in ju läichrhienske Sälskup foar Natuur- un Heelkunde in Bonn. Junner wiest hie aan Gips-Oudruk fon dät Skäädel-Täk, dät [[Johann Carl Fuhlrott]] in't [[Neanderdoal]] fuunen häd. * [[27. Juni]]: Ju [[Suudafrikoanske Republik]] in dät Rebät [[Transvaal]] ferkloort sik uunouhongich. == Tou Waareld keemen == * [[14. Januoar]]: [[Alice Pike Barney]], US-amerikoanske Moalerske * [[22. Februoar]]: [[Heinrich Hertz]], [[Physik]]er == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Albert Schwegler]], düütsken Theologe, Philosoph un Historiker [[Kategorie:19. Jierhunnert]] mj9zxrp310g5qnlxy3aypl23tb3g8o2 0 3911 104420 101267 2013-03-08T15:29:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 135 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7676]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1853]] - [[1854]] - [[1855]]</small> - '''1856''' - <small>[[1857]] - [[1858]] - [[1859]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == [[30. Meerte]]: Truch dät Unnerskrieuwen fon n [[Trääden Pariser Free]] wäd die [[Krimkriech]] be'eended. [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 5w6le40sy69svifuncbtp1in9ay8nqc 0 3912 122943 119608 2024-01-01T21:51:48Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1852]] - [[1853]] - [[1854]]</small> - '''1855''' - <small>[[1856]] - [[1857]] - [[1858]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[11. Februoar]]: Ätterdät hie do Füürstendume fon Äthiopien unner sien Heerskup fereend häd, wäd Füürsk Kassa Hailu as Kaiser fon [[Kaiserriek Abessinien|Abessinien]] kround. As ''[[Negus]]'' nimt hie dän Noome [[Teeder II. (Äthiopien)|Teeder II.]] (amharisk: ቴዎድሮስ = Téwodros, düütsk: Theodor) oun. * [[2. Meerte]]: [[Alexander II.]] wäd ätter dän Dood fon sin Foar [[Nikolaus I.]] rusken Zar, in juu Tied fon n [[Krimkriech]]. == Tou Waareld keemen == * [[10. Januoar]]: [[Petrus Johannes Blok]], niederloundsken Historiker [[Kategorie:19. Jierhunnert]] jgrwfbwcdap0gv5piqhr07egjsoqee2 0 3914 119607 104422 2021-01-24T20:31:07Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1851]] - [[1852]] - [[1853]]</small> - '''1854''' - <small>[[1855]] - [[1856]] - [[1857]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[Waarelduutstaalenge]] in [[New Orleans]], [[Louisiana]] [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 7sg5bdv8x6fm9brvh45ll5x5bg2sivg 0 3915 122256 119606 2023-02-26T20:25:40Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1850]] - [[1851]] - [[1852]]</small> - '''1853''' - <small>[[1854]] - [[1855]] - [[1856]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[8. Juli]]: Die Amerikoanske Admiroal [[Matthew C. Perry]] kumt mäd sien Swotte Skiepe in n Hoawen fon [[Uraga]] in [[Japan]] un ferloanget ne Eepenenge fon dät sänt 200 Jiere isolierd lieuwjende Lound. == Tou Waareld keemen == * [[18. Januoar]]: [[Fanny Stresow]], düütske Moalerske * [[9. Februoar]]: [[Leander Starr Jameson]], britisken Dokter, Politiker, militärisken Uppermon in ju [[Kapkolonie]] un Ounfierder fon dän [[Jameson Raid]], n Uurfaal ap ju [[Suudafrikoanske Republik]]. * [[30. Meerte]]: [[Vincent van Gogh]], [[Niederlounde|niederloundsken]] [[Moalerkunst|Moaler]] [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 6137f2o5dxm2g7rw1lzrnrcf82chx5d 0 3916 119605 118055 2021-01-24T20:30:44Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1849]] - [[1850]] - [[1851]]</small> - '''1852''' - <small>[[1853]] - [[1854]] - [[1855]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Skjonisse == * [[17. Januoar]]: Dät [[Fereende Köönichriek]] un sowät fieuwduusend Buurenfoamieljen unnerteekenje ju [[Sand River Convention]], ju do Buuren ju Uunouhongegaid in do Rebätte noudelk fon ju Äi [[Vaal]] touärkoant (kiek uk ap ju Siede [[Transvaal]]!). == Tou Waareld keemen == * [[25. Juni]]: [[Antonio Gaudi]], [[Katalonien|katalanisken]] Kunstler un Architekt. == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Louis Braille]], Ärfiender fon ju bit däälich maast-bruukte Blienden-Skrift (ju Braille-Skrift) [[Kategorie:19. Jierhunnert]] taol24s3lxs4jzriah6g7vkcygbvn7b 0 3917 119604 116015 2021-01-24T20:30:40Z Eru Rōraito 11353 fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1848]] - [[1849]] - [[1850]]</small> - '''1851''' - <small>[[1852]] - [[1853]] - [[1854]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[3. Januoar]]: Die frantsööske Physiker [[Léon Foucault]] fiert in dän Käller fon sien Huus foar't eerste Moal n Experiment mäd dän [[Foucault'sken Slinger]] truch, mäd dän hie ju Traalenge fon uus [[Äide]] ätterwiese kon. * [[Napoleon III.]] brangt sik in Frankriek mäd Gewalt an juu Macht, wint een Oustämmenge uur een näie Ferfoatenge un een Oustämmenge, af dät Kaiserdum wier häärstaald wäide skäl. Ätters moaket sik säärm dan tou dän Kaiser fon Frankriek. * [[17. Moai]]: Een Iersenboan-Ferbiendenge twiske ju [[peru]]oanske Haudstääd [[Lima]] un ju tichtebie lääsende Hoawenstäät [[Callao]] wäd eepend. Düt is ju eerste Iersenboan-Linie in [[Suudamerikoa]]. == Stuurwen == * [[19. Dezember]]: [[Joseph Mallord William Turner]], aan [[Änglound|ängelsken]] Moaler fon ju [[Romantik]]. [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 3s6fgc7scx7c2y9jbx2iy1938fgaj03 0 3918 119700 119603 2021-02-03T17:23:53Z Samuele2002 8010 fix [[Special:LintErrors]] wikitext text/x-wiki ---- <div style="text-align: center;"><small>[[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1847]] - [[1848]] - [[1849]]</small> - '''1850''' - <small>[[1851]] - [[1852]] - [[1853]] -</small> ---- </div> {{Kalänner}} == Skjonisse == * Offizielle Ienfierenge fon juu [[Braille-Skrift]] an doo Bliendenskoulen fon Frankriek. == Bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> == * [[13. Januoar]] - [[Hermann Möller]], [[Linguistik|Linguist]], die sik monken uur uk mäd dät [[Seeltersk]]e befoatede. == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:19. Jierhunnert]] q5ww5cnzvljhh00k4w2rib3xcurijyb 0 3919 122403 119602 2023-03-01T19:52:24Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small> -- '''[[19. Jierhunnert]]''' -- <small>[[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1846]] - [[1847]] - [[1848]]</small> - '''1849''' - <small>[[1850]] - [[1851]] - [[1852]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Skjonisse == * [[9. Februoar]]: In dän [[Säärkenstoat]] ropt [[Giuseppe Mazzini]] in dän Roome fon't [[Risorgimento]] ju [[Roomske Republik (1849)|Roomske Republik]] uut. Dät fiert straks tou dät Iengriepen fon frantsööske un spoanske Troppen, do ju Republik bit tou dän [[3. Juli]] mäd Gewalt deelslo. * [[28. Meerte]]: [[Freerk Wülm IV.]] fon Prüüsen wäd fon ju [[Frankfurter Nasjonoalfersammelenge]] foar'n Kaiser kädden. * [[3. April]]: Oulienenge fon ju Kaiserkroune truch Freerk Wülm IV. juunuur ju [[Kaiserdeputatsjoon]]. * [[31. Moai]]: [[Meerterevolution]]: Juu düütske Nationoalfersammelenge sit foar't lääste Moal in [[Frankfurt an n Main]], ätters lukt juu as Rumpparlament uume ätter Stuttgart wai. * [[18. Juni]]: Dät ätter Stuttgart uutwiekene Rumpparlament fon ju [[Frankfurter Nasjonoalfersammelenge wäd fon't Militär aplooset. Nit-Württembierichske Ouoardende mouten uut dät Lound gunge. * Die [[Fljooger]]-Pionier [[George Cayley]] testet aan fon sien Glied-Fljoogere mäd aan Wäänt oane. In't Foaren hiede hie dät bloot mäd Dierte oane fersoacht. == Stuurwen == * [[7. Oktober]] - [[Edgar Allan Poe]], amerikoansken Skrieuwer (bädden in [[1809]]) [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 4jiytfg3691w62j07lbz6bax43p4gjz 0 3920 30910 30909 2010-02-27T19:39:50Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Sälorganellen''' (kuut: '''Organellen''' sunt Funktionseenegaiden in ne Sälle. Dät rakt unnerskeedelke gnauere Definitione, mongs wäd kweeden, dät sunt doo Funktionseenegaiden, doo fon ne [[Biomembran]] uumesleeten sunt, sodät dan uk [[Vesikel]]e as '''Organellen''' betrachted wäide. Eenige Organellen sunt ätter juu [[Endosymbiontentheorie]] truch [[Endosymbiose]] mäd prokaryotiske Sällen äntsteen. {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] 7hg4s7687ljr5v4kx9n72h5xyt1mob8 0 3921 30911 2010-02-27T19:49:09Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Dät '''Myzel''', die Vegetationskörper fon [[Poagenstoule (Riek)|Poagenstoule]], wäd fon aal [[Hyphen]] fon n Poagenstoul bilded. {{biostump}} [[Kategorie:Biolo…“ wikitext text/x-wiki Dät '''Myzel''', die Vegetationskörper fon [[Poagenstoule (Riek)|Poagenstoule]], wäd fon aal [[Hyphen]] fon n Poagenstoul bilded. {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] d9r26r17lx8qztpjjwy7oepdopzoouk 0 3922 89263 30924 2012-07-12T17:32:56Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki '''Hyphen''' sunt Träide fon n [[Poagenstoule (Riek)|Poagenstoul]], do touhoope dät [[Myzel]], dän Vegetationskörper, bildje. Die Apbau kon unnerskeedelk weese, dät is so, dät se uut [[Sälle|Säl]]-Kätten, also ''[[trichoal]]'' af uut [[Sälle|Säl]]-Roore, also ''[[siphonoal]]'' apbaud weese konnene. {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] sc5o1wov44xjcx39seawlv20lmgzvpe 0 3923 94537 30919 2012-10-29T22:08:40Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''''Trichoal''''' is, wät as Kätte uut [[Sälle]]n apbaud is. Oafter (man nit aaltiede) is dät aan Begriep foar ju Oarganisatsjoons-Stappe fon heele Lieuweweesen, dät hat, dät een heel Lieuweweesen as Kätte fon Sällen apbaud is. Dät is dan een gjucht eenfache Foarm fon Lieuwen in moorere Sällen. {{biostump}} [[Kategorie:Biologie]] kvkizr05w9019a3byyzqevz6sgzzuao 0 3924 30918 2010-02-27T20:04:31Z Heinz 88 häd "[[Trichal]]" ätter "[[Trichoal]]" ferschäuwen: Dät is ja läip Seeltersk, dät mout ferbeeterd wäide wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Trichoal]] g38gtss1qpq9x6awr38gea4vdosjodx 0 3925 116695 71781 2018-02-26T14:45:34Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki As '''''Siphonoale Stappe''''' beteekent me ju [[Organisatsjoonsstappe]] fon een [[Plonten|Plonte]] of n [[Pilts]], wier die heele [[Thallus]] uut een oankelde, makroskopisk sjuunelke [[Sälle]] mäd moorere [[Sälkääden|Käädene]] bestoant. Dät häd dan Sluukfoarm, Biespil sunt Sluuk-Algen un wäkke Piltse, besunners do [[Hyphen]] fon Piltse. {{biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] npcxoavyntcao4v893a5q1qi6qrrpzk 0 3926 114619 104428 2017-10-05T16:41:30Z Couiros22 8036 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map-Latin America2.png|border|right|Koarte|250px]] '''Latienamerikoa''' is die politisk-kulturelle Begriep fon Lounde in [[Amerikoa]], wier [[Spanisk]] un [[Portugiesisk]] boald wäide. == Lounde == Deer heere bolde dät heele [[Suudamerikoa|Suud-]] un [[Zentroalamerikoa]] tou, man is nit gans, deeruum dät fjauer Lounde in düt Gebiet uur Amtssproaken hääbe (sjuch in n Apsnit [[Latienamerikoa#Uutnoamen|Uutnoamen]]). Buutewais heert deer uk dät Noudamerikoanske [[Mexiko]] tou, wier uk Spanisk Amtssproake is. Tjo [[Karibik|karibiske]] Lounde heere uk tou Latienamerikoa. {| class="wikitable" |- class="hintergrundfarbe5" ! colspan="3" | '''[[Middelamerikoa]]''' !! colspan="1" | '''[[Suudamerikoa]]''' |- class="hintergrundfarbe5" | '''[[Mexiko]]''' || '''[[Zentroalamerikoa]]''' || '''[[Karibik]]''' || |- | || [[Bielde:Flag of Costa Rica.svg|20px]] [[Costa Rica]] || [[Bielde:Flag of the Dominican Republic.svg|20px]] [[Dominikoanske Republik]] || [[Bielde:Flag of Argentina.svg|20px]] [[Argentinien]] |- | || [[Bielde:Flag of El Salvador.svg|20px]] [[El Salvador]] || [[Bielde:Flag of Cuba.svg|20px]][[Kuba]] || [[Bielde:Flag of Bolivia.svg|20px]] [[Bolivien]] |- | || [[Bielde:Flag of Guatemala.svg|20px]] [[Guatemala]] || [[Bielde:Flag of Puerto Rico.svg|20px]] [[Puerto Rico]] || [[Bielde:Flag of Brazil.svg|20px]][[Brasilien]] |- | || [[Bielde:Flag of Honduras.svg|20px]] [[Honduras]] || || [[Bielde:Flag of Chile.svg|20px]] [[Chile]] |- | || [[Bielde:Flag of Nicaragua.svg|20px]] [[Nicaragua]] || || [[Bielde:Flag of Ecuador.svg|20px]] [[Ecuador]] |- | || [[Bielde:Flag of Panama.svg|20px]] [[Panama]] || || [[Bielde:Flag of Colombia.svg|20px]] [[Kolumbien]] |- | || || || [[Bielde:Flag of Paraguay.svg|20px]] [[Paraguay]] |- | || || || [[Bielde:Flag of Peru.svg|20px]] [[Peru]] |- | || || || [[Bielde:Flag of Uruguay.svg|20px]] [[Uruguay]] |- | || || || [[Bielde:Flag of Venezuela.svg|20px]] [[Venezuela]] |} === Uutnoamen === [[Suriname]] mäd juu Amtssproake Holloundsk heert nit deertou, [[Guyana]] mäd juu Amtssproake Ängelsk heert nit deertou, [[Frantsöösk-Guyana]] mäd juu Amtssproake Frantsöösk heert nit deertou un in Middelamerikoa heert [[Belize]] mäd juu Amtssproake Ängelsk nit deertou. [[Kategorie:Amerikoa]] qm9yw9zrh51f0k19c54bqf73aeyneyy 0 3927 119599 104429 2021-01-24T20:27:52Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1662]] - [[1663]] - [[1664]]</small> - '''1665''' - <small>[[1666]] - [[1667]] - [[1668]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[4. Meerte]]: [[Koarl II. (Änglound)|Koarl II.]] fon [[Änglound]] fangd n Kriech oun juun juu [[Republik fon doo fereende Niederlounde]]. Düssen Kriech is bekoand wuden as [[Twäiden Ängelsk-Niederloundsken Seekriech]]. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] eh6tfm5s7z3f1ejo0mj3dbr7bvemgan 0 3928 123026 122172 2024-01-02T13:40:47Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1661]] - [[1662]] - [[1663]]</small> - '''1664''' - <small>[[1665]] - [[1666]] - [[1667]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * Doo Ängloundere uurnieme Nieuw Amsterdam fon doo Niederlounde un naame dät nu [[New York]]. == Tou Waareld keemen == * [[13. Februoar]]: Theodor Andreas Potocki, Biskop fon Kulm un Äärmlound, Äärts-Biskop fon Gnesen un Primas fon Polen-Litauen == Stuurwen == * [[14. Januoar]]: [[Françoise Madeleine d’Orléans]], frantsööske Prinsässinne [[Kategorie:17. Jierhunnert]] in08bq2bx5xm37iiq8zm5hh9730nkyk 0 3929 119598 104431 2021-01-24T20:27:48Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1660]] - [[1661]] - [[1662]]</small> - '''1663''' - <small>[[1664]] - [[1665]] - [[1666]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * Die [[Osmanisk Riek|Osmane]] [[Köprülü Fazıl Ahmet Pascha]] äroobert ne Ungariske Fäästenge, juu ap düütsk "Neuhäusl", ap Ungarisk "Érsekújvár", ap osmanisk Tursk "Uyvar" un ap [[Slowakisk]] "Nové Zámky" naamd wäd. Dät heert däälich tou juu [[Slowakäi]]. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] ca2e80sasm7yx04d9u9xxhabx1risak 0 3930 104432 98770 2013-03-08T15:32:36Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 112 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7574]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1659]] - [[1660]] - [[1661]]</small> - '''1662''' - <small>[[1663]] - [[1664]] - [[1665]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[1. Februoar]]: Juu [[Niederloundske Aastindien-Kompanie]] unner n Gouverneur [[Frederick Coyett]] ferljust ätter ne loange Beleegerenge fon't [[Fort Zeelandia]] dät Ailound [[Taiwan]] an juu Striedmacht fon n chinesisken Armeeanfierder un Seeroower [[Koxinga]]. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] sdnj86wh4jdtx1uanb6k68tcup9hfzu 0 3931 119579 118804 2021-01-24T20:03:58Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1601]] - [[1602]] - [[1603]]</small> - '''1604''' - <small>[[1605]] - [[1606]] - [[1607]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[Moritz fon Oranien]] äroobert in n [[Tachentichjierigen Kriech]] ju Stääd [[Sluis]], ju do Spaniere in [[1587]] ärooberd hieden. == Stuurwen == * [[11. Januoar]]: [[Johann Adam von Bicken]], Äärtsbiskop un Kuurfüürst fon Mainz [[Kategorie:17. Jierhunnert]] m6znluisvfmnagsqxubmvz3nk2cu9xw 0 3932 119580 104434 2021-01-24T20:04:09Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1602]] - [[1603]] - [[1604]]</small> - '''1605''' - <small>[[1606]] - [[1607]] - [[1608]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == *[[5. November]]: Die [[Gunpowder Plot]] fon [[Guy Fawkes]] juun dän Köönich fon Änglound [[James I. (Änglound)|James I.]] wäd äntdäkt. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] 95uwd2pbhwg32h8akf6bl1fhwjt2srh 0 3933 111972 107759 2015-11-17T20:01:58Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1603]] - [[1604]] - [[1605]]</small> - '''1606''' - <small>[[1607]] - [[1608]] - [[1609]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Skjonisse == * [[31. Januoar]]: Do lääste katoolske Fersweerdere fon dän [[Gunpowder Plot]] juun dän protestantisken Köönich [[Jakob I. (Änglound)|Jakob I.]] fon Änglound wäide waigjucht. Monken do Feruurdeelde is uk die bit däälich bekoandste Fersweerder, [[Guy Fawkes]]. * [[12. April]]: [[Änglound]] un [[Skotlound]] wieren ja al sänt [[1603]] truch Personalunion fereend, nu fiert die Köönich juu näie Flaage, dän [[Union Jack]], ien, wieroane juu Ängelske un juu skottiske Flaage fereend wieren. Dät is noch nit heel un aal die Union-Jack fon däälich, uumdät domoals dät iriske [[Sänt-Patricks-Kjuus]] noch nit oane waas. == Tou Waareld keemen == * [[15. Juli]]: [[Rembrandt Harmenszoon van Rijn]], [[Barock]]-[[Moalerkunst|Moaler]] uut [[Hollound]] [[Kategorie:17. Jierhunnert]] 6e4vmk2s8uhsgy7jcfuw1m71ob958tk 0 3934 119581 117967 2021-01-24T20:04:52Z Eru Rōraito 11353 fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1604]] - [[1605]] - [[1606]]</small> - '''1607''' - <small>[[1608]] - [[1609]] - [[1610]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[24. Januar]]: [[Mannheim]], 1606 as Bolwierk juun [[Roomsk-Kathoolske Säärke|kathoolske]] Moacht gruunded, kricht nu fon n Köärfürst [[Friedrich IV. fon de Palts]] doo Stäädgjuchte. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Konrad Barthels]], düütsken luthersken Theologe. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] 3oeke2bup6vxu6060h67t2y3s4jofpe 0 3935 30963 2010-02-28T11:59:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Katoolske Säärke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Katoolske Säärke]] stoelq2htq4z8syiccgemh90z69dyfi 0 3936 119582 104437 2021-01-24T20:05:01Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1605]] - [[1606]] - [[1607]]</small> - '''1608''' - <small>[[1609]] - [[1610]] - [[1611]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[2. Oktober]]: In ju [[Republik fon do soogen fereende Niederlounde]] wiest die Brilmoaker [[Hans Lipperhey]] dän Räid fon Zeeland dän eerste [[Fierkieker]]. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] fajz8zb15zcneobor9ylmtsa5nplwwr 0 3937 119583 104438 2021-01-24T20:13:05Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1606]] - [[1607]] - [[1608]]</small> - '''1609''' - <small>[[1610]] - [[1611]] - [[1612]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Wietenskup == * [[Johannes Keppler]] publizierd doo eerste two ätter him benaamde Witte in sien ''Astronomia nova''. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] f26yq7ezpq4rs6ple748oqd1j9qwlop 0 3938 104439 101721 2013-03-08T15:34:05Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 120 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6765]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br/> <small>Jiere: [[1607]] - [[1608]] - [[1609]]</small> - '''1610''' - <small>[[1611]] - [[1612]] - [[1613]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Wietenskup == * [[Galileo Galilei]] äntdäkt fjauer Mounen fon n Jupiter: Io, Europa, Ganymed un Kallisto [[Kategorie:17. Jierhunnert]] qu6nnon1l5p8lzk1k9cdlkbxuh8bps0 0 3939 118547 104440 2019-07-26T21:13:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br/> <small>Jiere: [[1608]] - [[1609]] - [[1610]]</small> - '''1611''' - <small>[[1612]] - [[1613]] - [[1614]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * Bibel-Uursättenge ap [[Ängelske Sproake|Ängelsk]]: Juu King-James-Bibel == Stuurwen == * [[10. Januoar]]: [[Peter Piscator]], düütsken orientoalsken Philologe un luthersken Theologe [[Kategorie:17. Jierhunnert]] 0d2wlsqujvmm15xabq452lrk42325yv 0 3940 119584 117953 2021-01-24T20:15:12Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1609]] - [[1610]] - [[1611]]</small> - '''1612''' - <small>[[1613]] - [[1614]] - [[1615]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Politik un Waareldskjoon == * [[6. Januoar]]: [[Axel Oxenstierna]] wäd in Sweeden tou'n Riekskansler benaamd. Hie blift 42 Jiere loang, bit tou sin Dood, ap düt Boantje. Hie modernisierd in düsse Tied ju Administratsjoon un häd baldoarigen binne- un buutepolitisken Ienfloud. == Wietenskup == * [[Galileo Galilei]] sjucht as eersten Astronom dän Planet [[Neptun]], toankt oaber, dät waas n [[Fixstiern]]. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] hvztormjtn85eaqkxdvpg7nxowlt60l 0 3941 122266 119585 2023-02-26T20:34:57Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1610]] - [[1611]] - [[1612]]</small> - '''1613''' - <small>[[1614]] - [[1615]] - [[1616]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * In [[Argentinien]] wäd juu [[Universität fon Córdoba]] truch Jesuiten gruunded. == Stuurwen == * [[18. Januoar]]: [[Regina Protmann]], seelich-spreekene Gruunderske fon do [[Katharinen-Sustere]] [[Kategorie:17. Jierhunnert]] c07ayu5wzblng2yaskg8jtgyo6p1o6c 0 3942 119586 104443 2021-01-24T20:15:17Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1611]] - [[1612]] - [[1613]]</small> - '''1614''' - <small>[[1615]] - [[1616]] - [[1617]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Bädden == * [[22. November]]: [[Hieronymus (III) Praetorius]] (düütsken Oargelist un Komponist) [[Kategorie:17. Jierhunnert]] e8orwqcaall7dhdoph8mn4hjezeve6n 0 3943 104444 102649 2013-03-08T15:35:53Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 120 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6784]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1612]] - [[1613]] - [[1614]]</small> - '''1615''' - <small>[[1616]] - [[1617]] - [[1618]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[Katharina Kepler]], juu Muur fon dän berüümden Astronom [[Johannes Kepler]], wäd gefangen nuumen, me haalt hier näämelk foar ne Häkse. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] 3tt05dpaodqg13kfg90qsyyzdvxmi3o 0 3944 122319 119587 2023-02-27T01:06:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1613]] - [[1614]] - [[1615]]</small> - '''1616''' - <small>[[1617]] - [[1618]] - [[1619]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[29. Januoar]]: Do niederloundske Seefoardere [[Jacob Le Maire]] un [[Willem Cornelisz Schouten]] sailje eerstmoals ap dän Wai uum dät [[Kap Hoorn]] in dän Pazifik. == Stuurwen == * [[23. April]]: [[Miguel de Cervantes]], spanisken Skrieuwer, t.B. fon't Bouk ''Don Quijote'' [[Kategorie:17. Jierhunnert]] llz8oeum90u7k4dlcdfxqsm8grjccur 0 3945 119588 117969 2021-01-24T20:26:09Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1614]] - [[1615]] - [[1616]]</small> - '''1617''' - <small>[[1618]] - [[1619]] - [[1620]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[Heinrich Schütz]] wäd Kapellmääster in [[Dresden]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Christoffer von Gabel]], Koopmon un Steedhoolder fon Köönich Frederik III. fon Dänemark. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] 3fbv1eol4i8p0d7bql99l7fwdi0d4td 0 3946 119589 104447 2021-01-24T20:26:11Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1615]] - [[1616]] - [[1617]]</small> - '''1618''' - <small>[[1619]] - [[1620]] - [[1621]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Wietenskup == * [[Johannes Kepler]] formulierd dät trääde fon doo ätter him benaamde Witte. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] qbm1j6tz4j1qsqolotpukg7jiojubqt 0 3947 119590 104448 2021-01-24T20:26:14Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1616]] - [[1617]] - [[1618]]</small> - '''1619''' - <small>[[1620]] - [[1621]] - [[1622]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Wietenskup == * Dät Wierk ''[[Harmonice Mundi]]'' fon [[Johannes Kepler]] wäd hääruutroat. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] f0jzrhd9ldggqbuuvsmmqqk81shtul6 0 3948 119591 104449 2021-01-24T20:26:16Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1617]] - [[1618]] - [[1619]]</small> - '''1620''' - <small>[[1621]] - [[1622]] - [[1623]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[18. Juli]]: In n katoolsken Apstand in Graubünden rakt dät n Massenmoort an Protestanten. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] bh2j5subh734vq8avdgvyxuud1uzvws 0 3949 119592 119019 2021-01-24T20:26:18Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1618]] - [[1619]] - [[1620]]</small> - '''1621''' - <small>[[1622]] - [[1623]] - [[1624]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Stuurwen == [[28. Februoar]]: [[Cosimo II. de Medici]], Groothärtsoch fon juu Toskana (* 1590) [[Kategorie:17. Jierhunnert]] 77u3zbhu0dg1siuz808rq0fedknskdd 0 3950 119594 116060 2021-01-24T20:26:23Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1620]] - [[1621]] - [[1622]]</small> - '''1623''' - <small>[[1624]] - [[1625]] - [[1626]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * Mäd ''Mr William Shakespeare's Comedies, Histories and Tragedies'' ärschient soogen Jiere ätter n Dood fon [[William Shakespeare]] juu eerste Uutgoawe mäd aal sien Theaterstukke. * [[Bagdad]] wäd fon persiske Troppen wier iennuumen. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] 2pgteyqofv6jngw93v4s2sdqss7wjvj 0 3951 119595 104452 2021-01-24T20:26:30Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1621]] - [[1622]] - [[1623]]</small> - '''1624''' - <small>[[1625]] - [[1626]] - [[1627]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * In [[Hambuurich]] wäd fon juu [[Hambuuriger Admiralität]] juu Sklavenkasse gruunded, juu deertou waas, dät me truch Seerooweräi Seeljuude uut juu Sklaveräi fräikoopjen kuude. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] 4wa1k7cmrxjzx793cqqs48ia5ln50yf 0 3952 119596 116824 2021-01-24T20:27:23Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1622]] - [[1623]] - [[1624]]</small> - '''1625''' - <small>[[1626]] - [[1627]] - [[1628]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Skjonisse == * [[14. Moai]]: Dät eerste ängelske Skip roaket [[Barbados]], wier bit do tou bloot Spoaniere un Portugiesen Ounspröäk ap stoald hieden. In ju Foulge wäd dät Ailound een britiske Kolonie. *[[2. Juni]]: In n Trüütichjierigen Kriech wäd ätter njuugen Mounde Beleegerenge ju Stääd [[Breda]] truch n spanisken Generoal [[Ambrosio Spinola]] iennuumen. == Stuurwen == * [[9. Dezember]] - [[Ubbo Emmius]], fräisken Historiker. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] b4xt1gvqeqb1skikqx0jszo94xpu6jz 0 3953 119597 104454 2021-01-24T20:27:36Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]]</small> -- '''[[17. Jierhunnert]]''' -- <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1623]] - [[1624]] - [[1625]]</small> - '''1626''' - <small>[[1627]] - [[1628]] - [[1629]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[18. November]]: Die Päitersdom in Rom wäd truch Poapst [[Urban VIII.]] ienwäid. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] j8e3lpvd0wp6vaf5fmbavvwuv6x78t1 0 3957 31208 2010-03-03T14:03:59Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Lieste fon do Seelter Roupnoomen]] wikitext text/x-wiki #redirect [[Lieste fon do Seelter Roupnoomen]] dtrqmpdb6hpz7c3khl74qfr14wtqsht 0 3959 123054 122326 2024-01-03T14:56:30Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1931]] - [[1932]] - [[1933]]</small> - '''1934''' - <small>[[1935]] - [[1936]] - [[1937]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: Unner do [[Nazi-Düütsklound|Nazis]] wäd die niederloundske Oarbaider [[Marinus van der Lubbe]], bekloaged as fermoudelken Fjuurlääser bie dän [[Rieksdaisbround]] 1933, in [[Leipzig]] waigjucht. * [[14. Februoar]]: Bloot twäin Deege ätter dän Begin fon dän [[Februoar-Kampe 1934|Burgerkriech]] in Aastriek mouten do lääste Apstoundiske fon dän sosjoaldemokroatisken [[Republikoansken Skuts-Buund]] sik reeke. * [[14. Februoar]]: Ätter ju Ouskaffenge fon do Lounde-Parlemänte truch do [[Nasjonoalsosjoalismus|Nazis]] wäd uk die [[Rieksräid (Düütsklound)|Rieksräid]], een [[Ferfoatengs-Orgoan]] fon ju [[Weimarer Republik]], aploosd. * Moai: Ätter dän [[Kolumbioansk-Peruoansken Kriech|Kolumbioansk-Peruoanske Kriech]] sluute [[Kolumbien]] un [[Peru]] Free, die striedige Skeed-Ferloop blift, as hie in't Foaren waas. * [[2. August]]: [[Paul von Hindenburg]], die düütske [[Riekspräsident]] stäärft. In ju Foulge uurnimt die Riekskansler [[Adolf Hitler]] uk ju Funktsjoon fon'n Riekspräsident un kon so sien Diktoatuur fäästigje. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Sylvia Syms]], britiske Skauspielerske. * [[11. Januoar]]: [[Jean Chrétien]], kanadisken Premierminister == Stuurwen == * [[10. Januoar]]: Marinus van der Lubbe, niederloundsken Oarbaider, fermoudeden Fjuurlääser bie dän Rieksdais-Bround 1933 * [[29. Januoar]]: [[Fritz Haber]], düütsken Chemiker un Nobelpries-Dreeger, Pionier fon ju chemiske Kriechsfierenge * [[2. August]]: Paul von Hindenburg, düütsken Riekspräsident (kiek unner "Foarfaale"!) [[Kategorie:20. Jierhunnert]] exuhqhvlcdhbjvze00yuwau40f808fd 0 3960 122150 118015 2023-02-25T18:03:07Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1933]] - [[1934]] - [[1935]]</small> - '''1936''' - <small>[[1937]] - [[1938]] - [[1939]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Darlene Hard]], US-amerikoanske Tennis-Spielerske * [[6. Januoar]]: [[Julio María Sanguinetti]], Journalist un Stoatspräsident fon Uruguay * [[14. Januoar]]: [[Ljudmila Iossifowna Pinajewa]], ruske / sowjetiske Kanu-Spoartlerske * [[7. Meerte]]: [[Pyt Kramer]], Foarsker fon dät Fräiske, foarallen fon dät [[Seelterfräisk]]e ([[Seeltersk]]). [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 7p5fkfjxgk7lmio0ruk40mqynyuzepp 6 3962 121302 31627 2022-08-02T13:52:26Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Woapen fon Sudan. Fon [[:de:Datei:Sudan coa.png]] |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} o3exc2y234uv898bk7emv51mg96jndo 0 3964 114070 113831 2017-02-28T14:34:56Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki '''Nooten''' wäide ferwoand uum [[Musik]] un [[Soang]] tou Poapier tou brangen. ==Nooten un Tasten== [[Bielde:Nooten_un_Tasten.jpg|thumb|300px|right|Wo Nooten un Tasten touhoope heere. BEOACHTJE: Ju Taste gjuchts fon dät A hat ap Düütsk H, man in fuul uur Sproaken B. Deeruum dät do Bielden alleweegense häärkuumen dwo, kon me ap disse Siede bee sjo.]] Älken [[Toon]] wäd fertreeden fon wät uutsjucht as n tjukken Punkt ap ne Riege Lienjen. Deerbie wäd ju [[Toonhööchte]] beteekend fon ju Hööchte fon dän Punkt ap ju Riege. In Bielde 1 is dät wiesd foar ne Riege aal haager wäidende Toone. An älke Noote sjo wie n litjen Striep, ju Hoals, wiermäd ju [[Nooten#Loange_un_kuute_Nooten|Laangte]] beteekend wäd. Tougliek is deer buppe anroat, wo do Toone stimme tou do wiete Tasten fon n [[Klavier]]. Deerbie ferträt ju linke Taste dät ''aanstriekede C'' (c'), wät midde ap n Klavier sit, oafte bie dät ''Slot'', wät in saang anroat wuuden is. Bie n elektrisk [[Keyboard]] is dät dät eerste C gjuchts fon do Begleittasten. Sun Riege Tasten as t.B. c' d' e' f' g' a' h' c" uumfoated ne ''skeene Oktoawe'', also n Intervall mäd tweelich Hoolichtoonstappen, hier links ju aanstriekede Oktoawe (uk c’d’ usw.) un gjuchts ju ''twäinstriekede'' Oktoawe (uk c” d”usw.) . Ju flugge Krulle gans links hat ''Fjoolekoaie'' of ''g-Koaie'', deeruum dät ju mäd hiere grootste Krulle juust ju Hööchte fon ju g'-Noote uumsirkelt. ==Moor Oktoawen== [[Bielde:Moor_Oktoawen.jpg|thumb|300px|right|Tjo Oktoawen (Taktstriepe anroat).]] In Bielde 2 is gjuchts nochmoal ju aanstriekede Oktoawe wiesed, mäd dät Slot un dan links deerfon noch two Oktoawen moor, eerste ju ''litje Oktoawe'' un dan gans links ju ''groote Oktoawe''. Uum do tou skrieuwen, bruukt me me noch ne twäide Riege Lienjen, unner do uur. Foar ju Riege stoant dan noch wier ne uur Koaie, ju ''Basskoaie'' of ''f-Koaie'', deeruum dät ju dät litje f uumsirkelt. Fääre sjo wie in disse Bielde in do Lienjenriegen do liekapstoundene Striepe mäd Määrke 2 3 4 5 6, do dän [[Nooten#Takt|Takt]] beteekenje. ==Do swotte Tasten== [[Bielde:TEEKEN4.jpg|thumb|100px|left|Foarteekene:<br> 1 ''Kjuus'', <br>2 ''Aplöösengs-<br> teeken'', 3 ''b''.]] [[Bielde:Nooten_mäd_Kjuuse.jpg|thumb|300px|right|Ne Noote mäd Kjuus ferwiest ap ju gjuchts lääsende (haagere) swotte Taste. (Hier beteekend mäd roode Lienje).]] [[Bielde:Nooten_mäd_B.jpg|thumb|300px|right|Ne Noote mäd ''b'' ferwiest ap ju links lääsende (läigere) swotte Taste. (Hier beteekend mäd roode Lienje).]] Do swotte Tasten hääbe Toone, do der twiske do fon do wiete Tasten lääse. Uum do in ju Nooteskrift tou beteekenjen, bruukt me do Foarteekene: dät ''Kjuus'' (1), dät ''Aplöösengsteeken'' (2) un dät ''"b"'' (3). Uum nu t.B. ju swotte Taste gjuchts fon dät G tou beteekenjen, sät me deer n Kjuus (1) foar, wiertruch ju Noote ''ferhaagerd'' wäd toun ''Gis'', as in ju Bielde mäd ne roode Lienje ounroat. Dät jält dan foar ju Noote älke Moal deerätter (in ju Bielde also twäie), bit me n Aplöösengsteeken (2) sät. So rakt dät uk Ais, Cis, Dis un Fis bie A, C, D un F. Wol me deerjuun n Toon ''ferläigerje'', dan sät me n ''b'' deerfoar, wät korrespondiert tou ju swotte Taste links fon dät G. So kricht me n ''Ges'', wät wier jält bit tou dät Aplöösengsteeken. Ap jusälge Wiese kricht me As, Bes, Des, Es bie dät A, B, D un E. Wan me nu ap ju Tastatuur fon dät [[Klavier]] kieket, sjucht me, dät t.B. As un Gis ap een Taste lääse, uk Es un Dis un aal sowät. Bie ju Pythagoräiske Stämmenge roate dät deer noch n litjen Unnerskeed, also, wan me Intervalle mäd Hälpe fon bestimmde Ferhooldnisse fon Säidenloangten bereekend. Däälich ap n Klavier rakt dät dän Unnerskeed nit moor, deer is näämelk eenfach ju Oktoawe in tweelich Hoolichtoonstappen gliekmäitich iendeeld, deer is dan t.B. As un Gis wuddelk dät sälge. Man gnau nuumen rakt dät n Unnerskeed, me boalt fon [[Enharmoniske Ferwikselenge]]. Wan me also As enharmonisk ferwikseld, is dät Gis; wan me Dis enharmonisk ferwikseld, kricht me Es un so gungt dät uuraal. ==Loange un kuute Nooten== [[Bielde:Nootenlaangte.jpg|thumb|300px|right|Ganse, hoolwe, Fjoondel- un Oachtelnooten.]] [[Bielde:Notenwerte.png|thumb|200px|right|Truch Striepe ferbuunene Nooten.]] Bit nu hieden wie tichte (swotte) Nooten mäd n Hoals un deerfon rakt et hier fjauer in n Takt. Deeruum sunt dät ''Fjoondelnooten''. Dät rakt oawers uk ''heele Nooten''; do sunt eepen (wiet) un deerfon paaset man een in n Takt. So rakt et uk ''hoolwe Nooten'' (eepen mäd n Hoals), wierfon dan two in n Takt paasje. Wan me deer n Punkt bääte sät, is dät ne ''Tjofjoondelnoote'', ju der dan touhoope mäd n Fjoondelnoote in n Takt paaset. Un dan häd me noch ''Oachtelnooten'', dät sunt do Tichte mäd ne ''Foone'' an n Hoals. Un so rakt dät uk 1/16, 1/32 un 1/64 Nooten mäd je two, tjo of fjauer Foonen. Bie moorere Nooten bäätnunner konnen do truch Striepe ferbuunen weese. ==Pausen== [[Bielde:Noten und Pausen.png|thumb|200px|right|Pausen unner Nooten fon äntspreekende Laangte.]] Twiske do Nooten wäd uk wäil moal Pedum moaked un dät wäd anroat mäd ''Pauseteekene'', do ju Laangte fon ne Pause beteekenje ap jusälge Wiese as bie do Nooten. In ju Bielde sunt do noch moal do ferskeedene Nootenlaangten anroat, mäd deerunner do Pausen fon ju glieke Laangte. ==Takt== [[Bielde:Tjofjoondeltakt.jpg|thumb|200px|right|Tjofjoondeltakt.]] [[Bielde:Twofjoondeltakt.jpg|thumb|200px|right|Twofjoondeltakt.]] Bie ju ''Taktangoawe'' heere do Nooten twiske do liekapstoundene Striepe bienonner. Stounde fjauer Fjoondelnooten in n Takt, dan is dät ''Fjauerfjoondeltakt'', ounroat mäd 4/4 of C bie n Ounfang. So rakt dät uk ''Tjofjoondeltakt'' (3/4), ''Twofjoondeltakt'' (2/4) usw. Hier ieuwenske rakt dät Biespiele deerfon. [[Kategorie:Musik]] fj2pv6exztiea3sm611jvabilh2aj7a 6 3965 121301 31661 2022-08-02T13:51:39Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Three four time - My own work |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} oz4ac5wkjs2c6b79k6q0vg8p96msmvl 6 3966 121300 31662 2022-08-02T13:51:12Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Two four time - My own work |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 2q9278jiyzyuma72nx6i683jmeuv7j0 6 3967 121299 31663 2022-08-02T13:50:46Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Note length - My own work |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} to0a0lxr0vy9bewujcn29s5rcxq748w 0 3968 114573 113956 2017-09-03T15:33:45Z Cherkash 8342 svg wikitext text/x-wiki [[Bielde:State Emblem of the Soviet Union.svg|thumb|Woapen fon dän Roode Armee]] Ju '''Roode Armee''' waas ju Armee fon de [[Sowjetunion]] twiske 1918 un 1991. Ju Roode Armee umfoatede do Loundstriedkrääfte un do Luchtstriedkrääfte. In 1948 keem ju Luchtferdäägenge deertou, in 1960 do strategiske Rakettruppen. Die Noome wuude in Februoar 1946 annerd tou Sowjet Armee. == Begin == In ju [[ruske Revolution]] äntstuude ju Roode Armee uut de Roode Garde, ju Foulksarmee fon do Bolschewiste. Leo [[Trotzki]] waas in 1918 ferountwoudelk foar ju Gruundenge fon de Roode Armee. Ätter ju Gruundenge wuuks ju Armee fon 500.000 Suldoate in [[1920]] bit tou moor as 1 Million in [[1933]]. In 1937 roate [[Stalin]] dän Befeel, aal do haagere Offiziere tou eksekutierjen. Hie hiede Oangst foar ne militariske Machtsuurnoome, so as dät uk in [[Spanien]] mäd Francisco [[Franco]] die Faal waas. == Twäide Waareldkriech == [[Bielde:October Revolution celebration 1983.png|thumb|300px|Toankfier Oktoberrevolution (1983)]] Do junge Offisiere inne Armee hieden in 1941, as die [[Twäide Waareldkriech]] begun, neen Unnerfiendenge. Deertruch kuude ju düütske Armee in Dezember 1941 bit tou [[Moskau]] kuume. Eerst in ju Winter fon 1942/43 kuude ju Roode Armee in de [[Slacht uum Stalingrad]] ju Initiative in de Kriech nieme. Ätter Stalingrad begon die ruske Oumaars fääre ätter dät Wääste wai un eendigde mäd de [[Slacht uum Berlin]]. == Koolde Kriech == In do Jiere 1945-1948 geen ju Taal Suldoate fon 11,3 Million ätter 2,8 Million, man do wäästerske Geheimtjoonste toanke dät ju Taal fon doo Suldoate in dän [[Koolde Kriech]] ungefeer twiske 2,8 Million un 5,3 Million weesen is. Die grootste Iensats ätter dän Twäide Waareldkriech waas die Afghanistankriech (1979-1989). Ätter ju Oulöösenge fon de Sowjetunion in dät Jier 1991 kreech Ruslound dän grootste Deel fon do Suldoate un Materiel fon ju Roode Armee. == Fääre leese == * John Erickson: ''The Soviet High Command: A Military-Political History, 1918–1941.'' Routledge Chapman & Hall, London 2001, ISBN 0-7146-5178-8. * Basil Henry Liddell Hart: ''The Red Army: the Red Army, 1918 to 1945 : the Soviet Army, 1946 to the Present'', NY: Peter Smith Pub Inc, 1968, ISBN 0-8446-0774-6 == Ferbiendengen == * {{CommonsLittik|Army of the Soviet Union|Roode Armee}} [[Kategorie:Sowjetunion]] c2zb320lts0p3tr4mwfu1b5aoxtce1h 14 3969 106348 97671 2013-03-14T05:20:39Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 96 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7098184]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ruslound]] ettps0plwl6phvso9sqdqac1l3rx7t0 6 3970 121298 31675 2022-08-02T13:50:14Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Notes with flat - My own work |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} gz5cen0jfgsb11obzwa5tfad2huof9l 6 3972 121297 31677 2022-08-02T13:49:50Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Notes and keys - My own work |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} m3qilflhorq8t6gl7fd917t43ew861y 6 3973 121296 31680 2022-08-02T13:49:21Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = More octaves - Own work |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} s13096dbdk98yvxkkdwalrl3dokpp1o 6 3974 121295 31681 2022-08-02T13:48:35Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Music signs - Own work |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 0albcd1mindiunmtdy00snapzbrhlpj 0 3980 104458 88195 2013-03-08T15:39:05Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 64 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q47263]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Do '''Chloroplasten''' sunt Organellen in do [[Sälle]]n fon [[Plonten]], gnauer kweeden [[Photosynthese|photosynthetisk]] aktive [[Plastid]]en. == Apbau un Funktion == [[Bielde:Chloroplast.svg|thumb|300px|right|1. buutere Membran<br /> 2. Intermembranruum<br /> 3. binnere Membran (1+2+3: Skeele)<br /> 4. Matrix<br /> 5. Thylakoidlumen (binne in't Thylakoid)<br /> 6. Thylakoidmembran<br /> 7. Granum (Granalamelle)<br /> 8. Thylakoid (Stromalamelle)<br /> 9. Stieuwelsekoarel<br /> 10. plastidär Ribosom<br /> 11. plastidäre DNA<br /> 12. Plastoglobulus (Kuugelfoarmige Struktuur uut Lipide; pl.: Plastoglobuli)<br /> ]] === Skeele === Aan Chloroplast häd two Skeele-[[Biomebran|Membranen]], wierfon ju buutere täämelk permeabel (truchläitend) is, ju binnere häd oaber n fuul gratteren [[Diffusionsweerstand]] un häd spezifiske [[Carrier (Cytologie)|Carrier]] foar phosphatbuunene Deele un C4-Carbonsüüren. Uur düsse Membran wäd uk ju [[Ion]]en-Huushollenge fon dän Plastiden räägeld. Twiske do two Skeelemembranen lait die [[Intermembranruum]] (Twiskemembranruum). === [[Thylakoid]]e === Die Intermembranruum is in n Begin fon ju Äntwikkelenge fon dän Chloroplasten noch mäd dän intrathylakoidoalen Ruum (Thylakoid-Binneruum) ferbuunen, die dan fon Thylakoid-Membrane uumesleeten wäd. Die Thylakoid-Binneruum is gjucht wichtich, deeruum dät deeroane bie Lucht ju groote [[Proton]]en-Konzentration apbaud wäd - ju Thylakoidmembran mout uut düssen Gruund foar Protonen impermeabel (nit truchläitend) weese. In ju Thylakoidmembran sunt Faawstoffe oane, do sik nit in Woater lööse: Sowäil two [[Chlorophyll]]e, dät [[Chlorophyll a]] un dät [[Chlorophyll b]], as uk een [[Carotinoid]], näämelk [[β-Carotin]]. Truch dät Chlorophyll in ju Thylakoid-Membran kricht dät ganse Blääd ne gräine Faawe, deeruum dät die Faawstof dät gräine Lucht reflektierd: Wan me ne Plonte mäd gräin Lucht beljuchted, kon ju deer niks mäd ounfange, dät wäd aal reflektierd un ju Plonte kon neen Photosynthese moakje. In normoal wiet Sunnenlucht sunt oaber aal do Faawen änthoolden, wierfon bloot gräin reflektierd wäd un aal dät uur wäd in do Chloroplasten absorbierd un kon mäd foar ju Photosynthese bruukt wäide. Do Thylakoide sunt aal mädnunner ferbuunen, sowäil do grattere Stroma-Thylakoide as uk do litjere stoapelde [[Grana-Thylakoide]]. Ap ju twodimensionoale Bielde is dät nit tou ärkannen. === Ju Matrix un wät an litjere Deele noch deeroane lait === Ju Matrix, die Haudbinneruum fon dät Chloroplast, is apfäld mäd ne Substanz, ju [[Stroma]] naamd wäd. Deeroane lait fibrilläre DNA ju in Dubbelstrange in ju Foarm fon n Kring apbaud is. Dät rakt deeroane mongs uk Koarele fon Primär-[[Stieuwelse]], do deer leegerd wäide un uk wäkke [[Enzyme]]. == Äntstoundenge == Ju [[Endosymbionthentheorie]] kwäd, dät fon [[Eukaryoten|eukaryotiske]] [[Sälle]]n ([[Eucyte]]n) ferskeedene Organellen nit uurspröängelk Deel fon düsse Sälle wieren. Do skällen fuul moor fröier oaine eensällige Lieuweweesen weesen hääbe, do dan insen ounfangd sunt, mäd ne eukaryotiske Sälle in [[Symbiose]] tou lieuwjen un dan in ju Sälle integrierd wuden sunt. Deerfon skäl uk ju buutere Skeelemembran kuume: Do sunt wäil äänelk as in ju [[Phagozytose]] in n Membran-[[Vesikel]] iensleeten wuuden. Ju binnere Membran waas ja al in't foaren deer. Uk Chloroplasten skällen ätter düsse Theorie uurspröängelk oaine Lieuweweesen weesen hääbe, näämelk [[Cyanobakterien]]. Uk DNA in Kringfoarm is typisk foar Bakterien. Indizien deerfoar sunt uk Äänelkgaiden in ju ribosomoale RNA. == Bielden == <gallery> Bielde:Plagiomnium affine laminazellen.jpeg|Sällen fon dät Moas ''[[Plagiomnium affine]]'' unner't Mikroskop. Do Chloroplasten sunt do litje gräine Dingere in do Sällen. Bielde:Überseemuseum Bremen 2009 238.JPG|Tjodimensionoal Modell fon n Chloroplast Bielde:Chloroplast de.png|Äntwikkelenge fon n Chloroplast </gallery> {{commons}} == Literatuur == Günther Throm: ''G<small>RUNDLAGEN DER</small> B<small>OTANIK</small>'' 2. Auflage NIKOL-Verlag ISBN 13: 978-3-937872-61-2 ISBN 10: 3-937872-61-2 [[Kategorie:Biologie]] 6lc8uz8wl1k66owjdu81bxj21urgbne 0 3982 119994 105343 2021-08-08T21:49:04Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ironing guinness 0357.JPG|thumb|N Biespilrekord: [[Suresh Joachim]], eenige Minuten foar dät Breeken fon dät Waareldrekord [[Strieke]]n mäd n Striekiersen (55 Uuren un 5 Minuten)]] Dät '''Guinness Book of Records''' (uursät: ''Guinness Rekordbouk'', in näiere Uutgoawen dät ''Guinness World Records Book'' naamd) is n jierelk hääruutroat Bouk mäd ne Samlenge fon internationoal anärkoande Rekorde, juust so goud uur moanskelke Laistengen as uur Uutersten in de Natuur. Ju eerste Uutgoawe wuud hääruutroat [[1955]], uuttoacht fon ju [[Guinness]]-Bjoueräi, anrääged fon ne Diskussion uur wäkke Fuugele ap gauste fljooge kuuden, ju der nit löösd wäide kuud mäd Bouke do der domoals tou koopjen wieren. Do Doaten in dät Bouk wuuden sammeld fon [[Ross McWhirter]] un [[Norris McWhirter]], do der tou ju Tied n Unnersäikengssteede hieden in [[Londen]]. As dät Bouk uunferwachted gouden Ärfoulch hiede, wuud dät ap Eende ne jierelke Uutgoawe. Do Twillingbruure McWhirter hääbe dät Bouk noch moonige Jiere ferlaid. * Uurkunde uur Seelterlound as [https://web.archive.org/web/20160309170611/http://www.saterland.de/PDF/urkunde.pdf litste Sproakeninsel fon Europa.] [[Kategorie:Jierbouk]] [[Kategorie:Rekorde]] [[Kategorie:Ätterslowierke]] hae5y6kppx7yloputv6wqhjgw3wygyf 0 3983 117151 105452 2018-06-20T23:11:06Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Infobox US-Buundesstoat |stoat=Ohio |flagge=Flag of Ohio.svg |siegel=Ohio state seal.png |lage=Map of USA OH.svg |haudstääd=[[Columbus]] |motto=''With God, all things are possible'' |ienwoonere=11.478.006 (2006) |flaeche=116.096 |ienwoonere_dichte=99 E. |meeglied_sänt=[[1. Meerte]] [[1803]] |zeitzone=Eastern: UTC-5/-4 |hoehe_h=472 |hoehe_h_ort=[[Campbell Hill]] |hoehe_d=260 |hoehe_t=139 |hoehe_t_ort=Ohio River |gouverneur=[[Ted Strickland (D)]] |abk_titel=[[Postalische Abkürzungen für Bundesstaaten der USA|Post]]&nbsp;/&nbsp;Amt&nbsp;/&nbsp;[[ISO 3166-2|ISO]] |abk_code =OH / / US-OH }} '''Ohio''' is n Buundesstoat fon do [[Fereende Stoaten]]. == Grootste stääde == * [[Columbus (Ohio)|Columbus]] – ca. 728.000 (2003) * [[Cleveland]] – 461.000 * [[Cincinnati]] – 317.000 * [[Toledo (Ohio)|Toledo]] – 309.000 * [[Akron]] – 212.000 * [[Dayton]] – 162.000 [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 3aw49silc0mpiao1dsn3fvb0dz6ak3n 0 3986 117161 104461 2018-06-23T00:28:29Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Infobox US-Buundesstoat |stoat=New York |flagge=Flag of New York.svg |siegel=Seal of New York.svg |lage=Map of USA NY.svg |haudstääd=[[Albany]] |motto=''Excelsior'' |ienwoonere=19.297.729 (2007) |flaeche=141.299 |ienwoonere_dichte=137 E. |meeglied_sänt=[[26. Juli]] [[1788]] |zeitzone=Eastern: UTC-5/-4 |hoehe_h=1.629 |hoehe_h_ort=[[Campbell Hill]] |hoehe_d=305 |hoehe_t=0 |hoehe_t_ort=Atlantisken Ozean |gouverneur=[[David Paterson (D)]] |abk_titel=[[Postalische Abkürzungen für Bundesstaaten der USA|Post]]&nbsp;/&nbsp;Amt&nbsp;/&nbsp;[[ISO 3166-2|ISO]] |abk_code =NY / / US-NY }} '''New York''' is n Buundesstoat fon do [[Fereende Stoaten]]. == Sjuch uk == * [[Onondaga]] [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] kxgu534dgrtb36gc07fpel5hs0dsf7o 0 3987 117159 117158 2018-06-23T00:26:07Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Infobox US-Buundesstoat |stoat=Maine |flagge=Flag of Maine.svg |siegel=Seal of Maine.svg |lage=Map of USA ME.svg |haudstääd=[[Augusta]] |motto=''Dirigo'' |ienwoonere=1.321.574 (2006) |flaeche=91.646 |ienwoonere_dichte=14 E. |meeglied_sänt=[[15. Meerte]] [[1820]] |zeitzone=Eastern: UTC-5/-4 |hoehe_h=1.606 |hoehe_h_ort=[[Mount Katahdin]] |hoehe_d=180 |hoehe_t=0 |hoehe_t_ort=Atlantisken Ozean |gouverneur=[[Paul LePage (R)]] |abk_titel=[[Postalische Abkürzungen für Bundesstaaten der USA|Post]]&nbsp;/&nbsp;Amt&nbsp;/&nbsp;[[ISO 3166-2|ISO]] |abk_code =ME / / US-ME }} '''Maine''' is n Buundesstoat fon do [[Fereende Stoaten]]. [[Bielde:Cape-Neddick-Light.jpg|thumb|left|250px|Cape Neddick Lighthouse]] [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 1edl9ru8vv8z2ogc9w972jpeqwjuifn 0 3988 117195 114129 2018-06-23T01:13:47Z Mondgebirge 7829 no. 50 wikitext text/x-wiki {{Infobox US-Buundesstoat |stoat=Missouri |flagge=Flag of Missouri.svg |siegel=Seal of Missouri.svg |lage=Map of USA MO.svg |haudstääd=[[Jefferson City]] |motto=''Salus populi suprema lex esto'' |ienwoonere=5.842.713 (2006) |flaeche=180.533 |ienwoonere_dichte=32 E. |meeglied_sänt=[[10. August]] [[1821]] |zeitzone=Central: UTC-6/-5 |hoehe_h=540 |hoehe_h_ort=[[Taum Sauk Mountain]] |hoehe_d=240 |hoehe_t=70 |hoehe_t_ort=Saint Francis River |gouverneur=[[Eric Greitens (R)]] |abk_titel=[[Postalische Abkürzungen für Bundesstaaten der USA|Post]]&nbsp;/&nbsp;Amt&nbsp;/&nbsp;[[ISO 3166-2|ISO]] |abk_code =MO / / US-MO }} '''Missouri''' is n Buundesstoat fon do [[Fereende Stoaten]]. [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] ennoztff3jy0r39p3h7g9lb4yadobmv 0 3989 117194 114863 2018-06-23T01:06:39Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Infobox US-Buundesstoat |stoat=Louisiana |flagge=Flag of Louisiana.svg |siegel=Great Seal of the State of Louisiana.svg |lage=Map of USA LA.svg |haudstääd=[[Baton Rouge]] |motto=''Union, Justice, and Confidence'' |ienwoonere=4.287.768 (2006) |flaeche=134.264 |ienwoonere_dichte=32 E. |meeglied_sänt=[[30. April]] [[1812]] |zeitzone=Central: UTC-6/-5 |hoehe_h=163 |hoehe_h_ort=[[Driskill Mountain]] |hoehe_d=30 |hoehe_t=-2,5 |hoehe_t_ort=New Orleans |gouverneur=[[Bobby Jindal (R)]] |abk_titel=[[Postalische Abkürzungen für Bundesstaaten der USA|Post]]&nbsp;/&nbsp;Amt&nbsp;/&nbsp;[[ISO 3166-2|ISO]] |abk_code =LA / / US-LA }} '''Louisiana''' is n Buundesstoat fon do [[Fereende Stoaten]]. [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] m44uhu0vwdqfzsck38890wsk6v4nele 0 3990 120687 117191 2022-03-04T20:48:07Z Faolin42 3518 different image wikitext text/x-wiki {{Infobox US-Buundesstoat |stoat=Arizona |flagge=Flag of Arizona.svg |siegel=Arizona-StateSeal.svg |lage=Map of USA AZ.svg |haudstääd=[[Phoenix]] |motto=''Ditat Deus'' |ienwoonere=6.500.180 (2008) |flaeche=295.254 |ienwoonere_dichte=22 E. |meeglied_sänt=[[14. Februoar]] [[1912]] |zeitzone=Mountain: UTC-7 <span style="font-size:90%">Neen [[Suumertied]]buute dät [[Navajo]]-Gebiet.</span> |hoehe_h=3.851 |hoehe_h_ort=[[Humphreys Peak]] |hoehe_d=1.250 |hoehe_t=21 |hoehe_t_ort=Colorado River |gouverneur=[[Jan Brewer (R)]] |abk_titel=[[Postalische Abkürzungen für Bundesstaaten der USA|Post]]&nbsp;/&nbsp;Amt&nbsp;/&nbsp;[[ISO 3166-2|ISO]] |abk_code =AZ / / US-AZ }} '''Arizona''' is n Buundesstoat fon do [[Fereende Stoaten]]. == Sjuch uk == * [[Hopi]] <gallery> Bielde:Structures made of petrified wood (Petrified Forest National Park, 2006) (2).jpg Bielde:Coyote Canis latrans mearnsi.jpg Bielde:Canyon de Chelly - Flickr - G. Lamar.jpg </gallery> [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 2dcnfnyb5zopo39rgsaowvtyxmrk6kw 0 3991 117189 105451 2018-06-23T01:02:32Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Infobox US-Buundesstoat |stoat=Alaska |flagge=Flag of Alaska.svg |siegel=Seal of Alaska.svg |lage=Map of USA AK.svg |haudstääd=[[Juneau]] |motto=''North to the Future'' |ienwoonere=698.473 (2009) |flaeche=1.717.854 |ienwoonere_dichte=0,4 E. |meeglied_sänt=[[3. Januoar]] [[1959]] |zeitzone=Alaska: UTC-9/-8 |hoehe_h=6.194 |hoehe_h_ort=[[Mount McKinley]] |hoehe_d=580 |hoehe_t=0 |hoehe_t_ort=Pazifisken Ozean |gouverneur=[[Sean Parnell (R)]] |abk_titel=[[Postalische Abkürzungen für Bundesstaaten der USA|Post]]&nbsp;/&nbsp;Amt&nbsp;/&nbsp;[[ISO 3166-2|ISO]] |abk_code =AK / / US-AK }} '''Alaska''' is n Buundesstoat fon do [[Fereende Stoaten]]. [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 30mbr5l4vq83nbx00exekxs93kuhoaz 6 3992 121293 32024 2022-08-02T13:45:56Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Mien Siede http://www.ekfrysk.host22.com/elektro1.htm |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 4vpfwjxbd0wndejdk9agrxmgn1sxxof 0 3993 90777 76173 2012-08-10T18:24:59Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:H-Dumstorf.jpg|thumb|150px| Hermann Dumstorf]] '''Hermann Dumstorf''' is bädden dän 05.04.1906 in Hollen un woonde in Hollen. Hie was die Suun fon Remigius (Remmer) un Gesina Dumstorf. Hie died jierenloang mee aan dät 1980 ärskeenene Seelterfräiske Woudenbouk fon Dr. [[Marron Curtis Fort]]. Hermann Dumstorf is dän 31.01.2001 in [[Roomelse]] stuurwen. Hie waas do 94 Jiere oold. ==Wierk == * Saterfriesisches Wörterbuch, Dr. Marron C. Fort/Hermann Dumstorf, Helmut Buske Verlag, Hamburg 1980. ISBN 3-87118-401-2 {{DEFAULTSORT:Du}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Sproakkundige]] te9pyanfnpjk18sg6zuo23xpz9wtqkq 0 3996 119964 90326 2021-08-08T21:31:04Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Hierbie is ne Lieste fon Seelter doo ienwonderden in disse Geegend, sowied as jo ätter [[Cincinnati]] keemen. Ap minste ieuwen so fuul keemen ätter [[Louisville]], [[Kentucky]] (sowät 200 KM fon Cincinnati) un uur siedelden sik in uur Paate fon ju Geegend oun. Wäkke fon uus Fjunde uut [[Skäddel]] bleeuwen in [[New York]] un uur aastelke Stoate. Ju Lieste tält sowät 55 Noomen fon Ljuude uut Skäddel do ätter Cincinnati keemen. Wäkke geenen wieruume as ounroat is; doo mäd n + sunt stuurwen (1970). Do maaste Seelter in Cincinnati wuuden Geskäftsljuude. Wäkke wuuden Bakker un hieden hier oain Geskäft. Do maaste fon him hieden Weerskup- un Lieuwensmiddel-Geskäfte. Min Bruur Wilhelm un iek wieren 51 Jiere touhoope in Geskäfte. Hier is die Fersäik, genau tou begjuchten wät angungt Doaten, Noomen un [[Huusnoomen]]. Dät kon oaber eenige Failere änthoolde: {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |Huusnoomen ||Standesamts-Noomen ||Skäddel - U.S.A . |- |___________________||_____________________||___________________________________________ |- |1 Müllers ||+Müller Gerhard ||1844-1910 Bruur fon Helene. |- | Müllers ||+Wimberg Helene ||1852-1927 bädden Muller. |- | ||+Wimberg Gerhard ||1842-1886 Käärel fön Helene |- |2 Brans ||+Block William ||1862-1938 |- |3 Follers ||+Deddens George |- | Follers ||+Deddens William ||2/26/1 871 -11/28/1965 Cincinnati. |- | ||+Toben George |- |4 Kökens ||+Ennens George |- |5 Helenens ||+Ennen Regina ||1846-1891 Geb. Hanekamp. |- | ||+Wimberg Theodor |- |6 Buts ||+Wimberg John |- | Buts ||+Wimberg George ||1869–1952 |- |7 Fulkens ||+Wimberg Helene ||5/31/1871-5/20/1964 Geb. Wilkens. |- | Fulkens ||+Wilkens Henry ||Bruur fon Helene |- | Fulkens ||+Wilkens William |- | Fulkens ||+Wilkens George |- | Fulkens ||+Wilkens Elisabeth ||7/12/1883-1969 |- |8 Borgjansien ||+Meyer Theodor, ||Käärel fon Veronica. |- | Fulkens ||+Meyer Veronica, ||geb.Wilkens. |- |9 Bransgers ||+Schmitz George |- | Bransgers ||+Schmitz Herman ||wierumegeen |- |10 Kuperjans ||+Jansen Herman ||1857-1913 |- | Kuperjans ||+Jansen Henry |- | Kuperjans ||+Jansen William |- |11 Memens ||+Klassen Nikolaus ||wierumegeen |- | Memens ||+Klassen Herman ||wierumegeen |- | Memens ||+Klassen Regina ||wierumegeen |- | Memens ||+Rulander Anna ||geb. Klassen |- |12 Sievers ||+Brands Henry |- |13 Heikens ||+Brands Margret |- |14 Brants ||+Gehlenberg Edward |- |15 Büterjans ||+Gehlenberg Thekla ||1905-1961 geb. Waten. |- |16 Steuvers ||+Suster Silveria ||(Adelaide Foken)10/10/1913. |- | Steuvers ||Suster Gregory ||(Lena Foken) geb. 10/2/1874. |- | Steuvers ||+Suster Ludgeria ||(Elisabeth Foken).geb. 10/5/1877. |- | Steuvers ||+Foken William ||2/27/1882-2/9/1967 |- | Steuvers ||+Foken Gesina |- | Steuvers ||+Rehkamp Regina ||1876-1959, geb. Foken |- | Steuvers ||+Hermes Anna ||geb. Foken |- | Steuvers ||+Foken George ||3/5/1860-4/13/1915 |- |17 Willebrands ||Ahlrichs William ||5/5/1889 |- | Willebrands ||Ahlrichs Herman ||16/5/1892 |- | Willebrands ||Ahlrichs John ||12/12/1895 |- | Willebrands ||+Ahlrichs Ahlrich ||3/11/1897-3/20/1963 |- | Willebrands ||+Jerger Elisabeth, ||geb. Ahlrichs 10/14/1888-7/6/1965 |- | Willebrands ||+Hüffer Regina, ||geb. Ahlrichs, wierumegeen, 12/10/1894-3/23/1962 |- |18 Helenens ||+ Hahnekamp Herman |- | Helenens ||+ Hanekamp Mrs. |- |19 Macksien ||+ Gerdes George |- | Macksien ||+ Gerdes John |- |20 Kuperbernd ||+Mrs. George Gerdes |- | Helenens ||Mrs. Angela Schehl ||geb. Hahnekamp |- | ||+Stratmann Conrad |- |21 Ese ||+ Regina |- | ||+Brother Emanuel |- | ||+Mesch Helena ||wierumegeen |- |22 Fockelübbers ||+Vogt Theodor |- | ||+Mesch John |- |23 Tielkens ||+Bueter Joseph ||wierumegeen |- | ||Block; William ||koom hier 1905 |- | ||Bartels William ||koom hier 1925 |- |24 Geeske Olerk Sien ||Heiners Margret ||geb. Hinrichs |- | Geeske Olerk Sien ||Newman Thekla ||geb. Hinrichs |- | Geeske Olerk Sien ||Kramer Gesina ||geb. Hinrichs |} In 1970 foar Publikation tou Ferföigenge stoald fon Herman Ahlrichs, Cincinnati; USA. == Wo dät wäkke Skäddeler in Cincinnati fergeen == "Cincinnati is ne groote Stääd un doo Ljuude fon Skäddel woonje aal in ferscheedene Fjoondele. Toufoarne, loange Jiere haar, woonden wi aal in ju Stäädmidde. Man in doo lääste twintich Jiere woonje jo in n Radius fon 15 af 20 Mielen (24 bit 52 KM). Gjucht min Ljuude fon Skäddel wonderden ien tou doo Fereende Stoate. Fuul koomen fon Börger, Börgermoor un Vreden. Aal do Seelter fon foar 1900 do in Cincinnati woonden, sunt dood (1972). Iek hiede trjo Möie (mien Määmes Sustere), do in dät Franziskaner Klaaster in Oldenburg/Indiana geen sunt. Jo wieren bädden Foken, Huusnoome Steuver Wilke in Skäddel. Suster Maria Silveria, geb. dän 5. Meerte 1865, stoorf dän 19. Januar 1913. Ju waas do 50 Jiere oold un 17 Jiere int Klaaster. Hiere Noome Adelaide. Suster Maria Ludgeria, geb. dän 25. Okt. 1877 as Elisabeth Foken. Stoorf dän 1. Moai 1946 un waas dan 69 Jiere oold un.4l Jiere int Klaaster. Suster Mary Gregory, geb. dän 2. Feb. 1874 as Helen Foken, stoorf fergeene Häärst dän 28. Okt. 1971. Geen int Klaaster dän 21. Apr. 1898. Ju waas 97 Jiere oold un 75 Jiere int Klaaster. In 1895 waas ju in do USA ienwonderd, in 1897 geen ju noch moal tourääch ap Besäik in Skäddel un dan in 1898 geen ju int Klaaster fön doo Sustere fon Sänt Franziskus. Mien Möie waas woarschienelk ju Ooldste in dän Oarden. Ju waas alsoo ju Ooldste fon doo Seelter in do Fereende Stoate. Bie hier Liuend int Klaaster wuuden hier ap minste 20 ferscheedene Missione apdrain, in un buute Cincinnati. Hiere Foar William Foken (Steuver Wilke) hied njuugen Bäidene. Mien Määme, Regina, waas ju eensichste ju in Düütsklound bleeuw. Do uur wonderden mäd do Jiere aal ien in dit Lound. In 1902 stoorf Steuver Wilke un ju uurblieuwende Familie fon fjauer Ljuude koom uk ätter Amerika." [HA 1972]. == Weblinks == * [https://web.archive.org/web/20091212004758/http://www.allezhop.de/frysk/seelter/ Seeltersk on-line course in English]. * [[Seelter Seendenge|Radio Transmissions in Seeltersk over internet.]] * [https://web.archive.org/web/20100605003349/http://seelter.110mb.com/woudelis.htm German-Saterfrisian vocabulary.] [[Kategorie:Fereende Stoaten fon Amerikoa]] alle two jier is een grooted "Family Reunion" von de Ahlrichs-Verwandschkop in Cincinnati Ohio, ur 150 Ludene kumme der to soamen, det läste was vegene Samstach 7.August 2010 tc1f3ppem525qticvmh75ibnohgn6ud 4 4000 110132 109884 2014-10-14T03:56:29Z Holder 732 wikitext text/x-wiki {{WikipediaSkrieuwhälpe}} Disse Siede rakt do Kriterien foar dät Moakjen fon [[Wikipedia:Galerie|gouldene Artikkele]]. ==Struktuur== ===Ienfierenge=== Die Artikkel häd ne Ienfierenge: *eerste skäl me in ju Ienfierenge ne Gruundärkläärenge fon dän Begriep in aan of twäin Sätse beskrieuwe; *deerätter skäl me ne litje Touhoopefoatenge fon dän Artikkel skrieuwe, so konnen do Leesere wiete weeruur ju Siede gungt. ===Uurskrifte un Struktuur=== Ätter ju Ienfierenge begint dät Hauddeel fon ju Siede, weer me mäd Uurskrifte ne Iendeelenge moakje kon. Wan et moor as tjo Uurskrifte rakt, dan kricht ju Siede automatisk Siede automatisk ne Inhooldslieste, wäkke ätter ju Ienfierenge foulget. Do Uurskrifte sunt direkt mäd dän Tittel ferbuunden. Uur Seeke, do nit direkt mäd dän Artikkel tou dwoon hääbe, kriege ne oaine Siede. Die Skrieuwer skäl in ju Ienleedenge do Haudseeken fon dät Themoa skematisk beskrieuwe. Bloot do grootste Fakten un wichtige Details skällen deer naamd wäide. Foar n litjer Detail kon me n oainen Apsnit moakje, me skäl oaber appaasje, dät me nit n Artikkel in n Artikkel skrift. :Toun Biespil: Ap ju Siede uur [[Cincinnati]] is aan Sats uur do Seelter skrieuwen. Dät is, wil deer noch naan loangen Täkst stoant, bloot noch interessante Info in dän Artikkel. Wan in dän Artikkel n riekelk Deel uur do Seelter in Cincinnati skreeuwen is, un kon me deer beeter ne uur Siede foar skrieuwe ([[Do Seelter in Cincinnati]]). ===Loangte=== Die Artikkel skäl nit tou detaillierd weese un ne Loangte hääbe, ju bie dät Themoa paaset. Mäd Wikilinks kon me ätter uur Sieden wai fäärelaitje, wier dän Begriep ferkloord wäd. ==Bielde== Aal do Bielden skällen ne gjuchte Lisenz hääbe. Uk wan jie sälwen wät moakje, skäl die Artikkel n Lisenz hääbe. Do Bielde in dän gouldene Artikkel skällen uk n Unnerskrift hääbe, deermäd do Leesere wiete wät juu Bielde betjut. Bielden beskrieuwe mongs ne Seeke fuul beeter as loange Täkste, un sunt wichtich foar dän Apbau. Leesere konnen truch Bielden gau Interesse an n Artikkel kriege. Buppedäm kon me mäd Bielden dän Inhoold un Struktuur ferdüütskje. ==Skrieuwstil== Gouldene Artikkel skällen informativ un begriepelk weese. ===Fäkbegriepe=== Dät is beeter uum nit tou fuul Fäkbegriepe tou bruuken, truchsleek Leesere mouten dät leese konne. Wan dät nit uurs gungt, skäl dät ne Ärkläärenge of n Wikilink reeke. === Näitroalität un Form === Die Artikkel skäl fon dän Ounfang bit toun Eende Fakten uumfoatje. Deerfoar skäl die Artikkel näitroal skrieuwen weese, sunner oaine Meenenge fon dän Skrieuwer. Ju Täkst skäl formell blieuwe, sunner dät "iek", "du" un "wie" perspektiv tou bruuken. ===Sproake un Gjuchtskrieuwenge=== Ju Sproake skäl goud Seeltersk weese. Ap Woudegeslächt, Beegengen, Tiedwoud-Uutgonge ([[Präteritopräsentia]]!) unsowieder skäl oachted wäide. Die Bruuker uursät gewöönelk Utdrukke ap Seeltersk, man dät skäl nit uunnatüürelk of uunferständelk wäide. Ne offizielle Gjuchtskrieuwenge foar dät Seelterfräiske rakt dät noch nit. Dät rakt Gjuchtskrieuwengen fon Pyt Kramer, Marron Fort of uur Skrieuwwiesen so as fon Gretchen Grosser. Do Benutsere hääbe relativ fuul Fräiegaid, man do skällen daach ne gliekmäitige Gjuchtskrieuwenge hääbe. ===Tied=== Sätsdeele un Woude so as "In dät Middeloaler", "fröier", "toufoarne" un "däälich" konne fräielk interpretierd wäide. Deeruum kon me beeter Deege un Jiere uumskrieuwe. Wan dät uum ne loangere Tied gungt, mout me seküür uumskrieuwe, uum wäkke Tied dät gungt. ==Anhong== Me kon ferskeedene Anhonge in dän Artikkel moakje. Do Anhonge wiese ätter uur Steeden wai, wier me Info fiende kon. : *Ne Boukelieste fon uur dät Themoa (Wierke, Boukelieste, Literatuur). *Wikilinks do der fäärelaitje ätter uur Wikipedia Sieden (Sjuch uk). *Bruuk Wällen wan dät nöödich is (Wällen, Anmäärkengen un Ätterwiesengen). *Ne Lieste mäd relevante Websieden, do nit bruukt wuuden sunt as Wälle (Ferbiendengen ätter buuten) Interwiki, Kategorien un Wikilinks in ju Täkst duuren nit failje. ==Checklieste== Wan do kloor bäst, koast du nochmoal ätterkiekje of aal gjucht is, un of du dän Artikkel anmäldje koast as gouldene Artikkel. Deerfoar reeke wie hier ne Checklieste: *Ienfierenge **ferkloort ju Ienfierenge dän Siede-Inhoold? Is ju nit tou kuut of tou loange? *Uurskrifte un Stuktuur **paasje do Uurskrifte bie do Täkste, un uursuume uk? **sunt do Haudseeken gjucht beskreeuwen? **sunt do Touhoopehonge korrekt beskreeuwen? *Bielden **Rakt et immer ju guchte Lisenz bie do Bielden? *Skrieuwstil **rakt et ne Ferkloorenge bie Fäkbegriepe? Wan do nit ferkloort sunt in dän Täkst, skäl dät Links ap uur Sieden reeke! **is ju Skrieuwwiese gjucht seeltersk? **wuude ap Näitroalität, Form un Tied oachtet? *Anhong **rakt et Boukeliesten/Wikilinks/Wällen/Lieste mäd Websieden? **rakt et do gjuchte Kategorien, un is ap do Interwiki-Links oachtet? [[Kategorie:Wikipedia]] e5oubjz1spdkbuiqi770cpvhzare180 0 4006 120294 111116 2021-10-08T23:11:00Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki '''Assimiliation''' is n [[Phonetik|phonetisk]] Protsäs. Dät rakt two Soarten Assimilation, regressive un progressive Assimilation. Regressive Assimilation rakt dät ap maaste. == Regressive Assimilation == Ju wirket ätter links, dät hat, dät n bestimd Luud n uur Luud beienfloudet, wät eer kumt. === Assimilation fon Steede === Deerbie wäd n Luud fon sien [[Artikulation]]ssteede leeken, so t.B. dät ''n'', dät gewöönelk [[Artikulation|dentoal]] uutspreeken wäd: *Foar dät [[Artikulation|veloare]] ''k'' of ''g'' annert dät ''n'' sik tou dät veloare ''ng'' []. Biespil: ''en gouden Gong'' wäd tou ''e'''ng''' goudn Gong'' []. Deeruut sjucht me, dät ju Assimilation nit altied apträt: in dät Biespil kumt ju Kombination n-g twäie foar, man bloot in dän eerste Fal rakt dät Assimilation. *Foar dät [[Artikulation|bilabioale]] ''m'', ''p'', of ''b'' annert sik dät ''n'' tou dät bilabioale m. Biespil: ''dien Määme'' wäd tou ''die'''m''' Määme'' []. === Assimilation fon Stämme === Deerbie rakt dät two Haudräägele. ;Stämloosen Plosiv *Stämloosen Plosiv + stämhaften Plosiv wäide tou ne stämhafte Luudgruppe. Biespil: ''apbierge'' wäd tou ''a'''b'''bierge'' []. ;Stämloos Wrieuweluud *Stämloos Wrieuweluud + stämhaft Luud wäide tou ne stämhafte Luudgruppe. Biespil: ''loos läite'' wäd tou ''loo'''z''' läite'' [], wierbie ''z'' stoant foar stämloos Wrieuweluud []. == Progressive Assimilation == Ju wirket ätter gjuchts, dät hat, dät n bestimd Luud n uur Luud beienfloudet, wät leeter kumt. *Stämloos Wrieuweluud of stämloosen Plosiv + ''d'' fon litje Woude as ''di, dät, disse, dan, der, doo'' moaket dät ''d'' stämloos. Biespil: ''ap dän Bierich'' wäd tou ''ap '''t'''än Bierich'' []. *Dät ''s'' fon dät Foarwoud ''se'' wäd tou ''z'' []. Biespil: ''wol se'' wäd tou ''wol '''z'''e'' []. ==Ferbiendengen== *[http://www.ipds.uni-kiel.de/forschung/MagisterarbeitenPDF/Magisterarbeit_sh.pdf Experimentelle Untersuchung zu Stimmhaftigkeitsunterschieden im Niederdeutschen]. *[https://web.archive.org/web/20160304202013/http://seelter.16mb.com/Assimilation.htm Assimilation im Saterfriesischen]. (Meent fuul Uunräägelmäitegaide tou fienden). [[Kategorie:Sproakkunde]] lf11ilkraukz9nrvyrnk9ox95n0bbym 4 4013 109883 107880 2014-07-14T15:19:47Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{WikipediaSkrieuwhälpe}} Dät '''Wikipedia-Review''' is deer uum Artikkele tou ferbeeterjen. Artikkele konnen hierunner deelsät wäide. Benutsere konnen do Sieden dan leese, un kääre of die Artikkel goud is. Skrieuwere konne in ju Diskussion fon dän Artikkel mädnunner diskutierje of deer noch wät ferannerd wäide mout. Dan konnen do Benutsere in ju Diskussion fon dän Artikkel wääle of dät in ju Galerie fon ju seelterfräiske Wikipedia paaset. Foar gouldene Artikkel rakt et [[Wikipedia:Kriterien gouldene Artikkel|Kriterien]] do foar älken Artikkel in ju [[Wikipedia:Galerie|Galerie]] jäilde. ==Artikkele== Jädden ju Foarloage <nowiki>{{Review}}</nowiki> touföigje ap do Sieden, do hierunner in n Review stounde. * [[Hoochchinesisk]] [[Kategorie:Wikipedia]] __NOTOC__ 5txsx7ik7elk4khzy8n7392vehjfqbs 10 4015 33548 32900 2010-04-18T06:46:27Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki ::[[Image:1rightarrow.png|15px]] <small>Dissen Artikkel stoant in dät [[Wikipedia:Review|Wikipedia-Review]].</small> 2q6wvt212ollg0dajcq9wm7xdve2i68 0 4021 112276 80259 2016-01-07T12:41:40Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Matuszak21.jpg|thumb|Ju eerste Woudebouksiede wiest kloor ju Apsicht fon ''Die saterfriesischen Mundarten ... '']] '''Hans Matuszak''' uut [[Wilhelmshoawen|Wilhälmshoawen]] promovierde dän 7. Februoar 1951 in Bonn ap sien Oarbaid 'Die saterfriesischen Mundarten von Ramsloh, Strücklingen und Scharrel inmitten des niederdeutschen Sprachraumes'. Deermäd waas hie n wichtigen Unnersäiker fon ju [[Seelterfräisk|seelter Sproake]]. Dät Besunnere fon ju Oarbaid is, dät hie in phonetiske Skrift do Woude fon do tjo Seelter Dialekte ieuwenske do fon tjo läichdüütske Noaberdialekte sätte. Dät wieren do Dialekte fon [[Lier]], [[Loorp]] un [[Ait]], also Fertreedere fon bäätnunner dät [[Aastfräisk]]e, dät [[Hümmling]]er un dät [[Ooldenbuurger Munsterlound|Munsterlound]]ske Plat. == Oarbaidswiese == In do Jiere 1947/48 wuuden do Woude in do tjo seelter Säspeltäärpe [[Roomelse]], [[Strukelje]] un [[Skäddel]] sammeld, antoufangen mäd Roomelse. Deerbie wuuden ljoost allere Ienwoonere oufräiged, uum uk ferallerde Woude meetoukriegen, do dan as so besunners beteekend wuuden. Insteede foar sukke Woude bruukten do dan ju plat- of hoochdüütske Foatenge, man oafte honnelde dät sik uk uum Woude foar Seeken, do nit moor in Gebruuk wieren. Foar do läichdüütske Noaberdialekte wuud ap jusälge Wiese foargeen, wan uk ap ferallerde Woude fersichted wuude. Uk foar besunners ap ju seelter Situation sik beluukende Woude roate dät oafte neen Woude ap Plat. Ap ju Geslächtsbeteekenge wuude hier fersichted, deer dät Woudgeslächt - uurs as ap Seeltersk - oafte nit fääststoald wäide kuude. == Uutfierenge == Bestimd truch ju Ätterkriechstied un do besunnere Teekene kuud dät nit n fluch Drukwierk wäide. Ienfierenge un Uutwäidenge sunt deeruum in Skrieuwmaskineskrift. Di grootste Paat mäd do phonetiske Teekene is oawers in düütelke Hondskrift un ferfuulfooldiged mäd Luchtdruk. Do Woude fon do ferskeedene Dialekte sunt in Spalten ieuwenskenunner sät ap älkemoal two juunuurstoundene A4 Sieden, touhoope mäd ju [[Düütsk|hoochdüütske]] Uursattengen un kuute [[Etymologie|etymologiske]] Bemäärkengen. Do Liesten beslo 162 Sieden mäd sowät 4000 Woude in älke Dialekt. Ju Anoardnenge is alphabetisk, man mäd apaate Liesten foar foarallen dialektgeographiske Besunnerhaide.<ref>Sjuch [http://www.ekfrysk.host22.com/Matuszak.htm Ferteeknis ap § 4, Besonderheiten des saterl. Wortschatzes, Sieden 154-182]</ref> == Wierke == * ''Die saterfriesischen Mundarten von Ramsloh, Strücklingen und Scharrel inmitten des niederdeutschen Sprachraumes.'' Diss. Bonn, 1951. * "Saterland, Volk und Sprache", in: ''It Beaken'', XV, 1953, 138-151. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Sproakkundige|M]] [[Kategorie:Seelterlound]] 11qtyjs5riz2myiaf7ck2q18ljwqvtx 10 4022 33301 33300 2010-04-13T19:09:37Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <div style="margin:0.1em 0 0 0;">[[Bielde:Gnome-globe.svg|16px|link=|Wikiatlas]]&nbsp;'''[[commons:Atlas of {{{1|{{PAGENAME}}}}}|Wikimedia-Atlas: {{PAGENAME}}]]'''&nbsp;– geografiske un historiske Koarten</div> 5xgyl5xm8dpc7aacitaoa49rhaokaf3 0 4023 121673 114339 2022-09-29T21:44:07Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Strasbourg Cathedral.jpg|thumb|Katedroal fon Straasbuurich]] '''Straasbuurich''' is n Stääd in dät [[Elsass]]. Deer woonje 272.123 Moanskene (2007). Woarteeken fon ju Stäad is ju ''Cathédrale Notre-Dame''. Straasbuurich is bekoand wuuden uum dät [[Europäisk Parlemänt|Europäiske Parlemänt]]. == Weblinks == {{CommonsLittik|Strasbourg|Straasbuurich}} * [https://web.archive.org/web/20030717015110/http://www.strasbourg.fr/ Websiede fon ju Stääd ] {{stump}} [[Kategorie:Stääde in Frankriek]] 15uotl7z91lchklzahn0h1h3umu1qpw 6 4024 121290 76203 2022-08-02T13:43:36Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid. Foar spreekene Wikipedia. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fggwtushuxz6km3chokstgkjgxdy6kh 6 4025 121291 33329 2022-08-02T13:44:05Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Wiese: Brüder lagert euch im Kreise. Komponist: Johann Christian Heinrich Rinck (1770-1846). Midi fon mie sálwen |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} q85f56si8ofb65i91xxjvy2rh3dgp5o 10 4026 119057 105376 2020-04-08T12:06:09Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki {| width="100%" cellspacing="0" cellpadding="1" style="font-size:90%; line-height:1.2em; text-align:center; margin:0" |- style="vertical-align:top; text-align:left" | style="text-align:right" | '''Unnerteekend'''<br/>'''In&nbsp;Kraft'''<br/>'''Ferdraach''' | width="7%" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | 1948<br/>1948<br/>'''[[Brüsseler Pakt|Brusseler<br/>Pakt]]''' | width="7%" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | 1951<br/>1952<br/>'''[[Europäische Gemeinschaft für Kohle und Stahl#Geschichte|Paris]]''' | width="7%" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | 1954<br/>1955<br/>'''[[Pariser Ferdraage|Pariser<br/>Ferdraage]]''' | width="7%" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | 1957<br/>1958<br/>'''[[Roomske Ferdraage|Room]]''' | width="7%" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | 1965<br/>1967<br/>'''[[Fusions-Ferdraach]]''' | width="16%" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | 1986<br/>1987<br/>'''[[Eenhaidelke Europäiske Akte|Eenhaidelke<br/>Europäiske&nbsp;Akte]]''' | width="12%" colspan="2" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | 1992<br/>1993<br/>'''[[Ferdraach fon Maastricht|Maastricht]]''' | width="12%" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | 1997<br/>1999<br/>'''[[Ferdraach fon Amsterdam|Amsterdam]]''' | width="15%" colspan="2" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | 2001<br/>2003<br/>'''[[Ferdraach fon Nizza|Nizza]]''' | width="10%" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | 2007<br/>2009<br/>'''[[Ferdraach fon Lissabon|Lissabon]]''' | rowspan="3" style="padding:0" | [[Image:Pix.gif|1px]] | rowspan="3" style="padding:0" | [[Image:Pix.gif|1px]] | rowspan="3" style="padding:0" | [[Image:Pix.gif|1px]] | rowspan="3" style="padding:0" | [[Image:Pix.gif|1px]] | rowspan="3" style="padding:0" | [[Image:Pix.gif|1px]] | rowspan="3" style="padding:0" | [[Image:Pix.gif|1px]] | rowspan="3" style="padding:0" | [[Image:Pix.gif|1px]] | rowspan="3" style="padding:0" | [[Image:Pix.gif|1px]] |- style="line-height:0.5em" | rowspan="11" | | rowspan="8" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | rowspan="3" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | rowspan="3" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | rowspan="2" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | colspan="2" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | colspan="2" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | rowspan="2" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> |- | colspan="2" style="background:#464646; border-left:3px solid #464646; border-right:3px solid #464646" | [[Europäiske Gemeenskuppe|<span style="color:white">Europäiske&nbsp;Gemeenskuppe</span>]] | colspan="5" style="background:#3C67FF; border-left:3px solid #3C67FF; border-right:3px solid #3C67FF" | [[Tjo Suulen fon ju Europäiske Union|<span style="color:white">Tjo&nbsp;Suulen&nbsp;fon ju&nbsp;Europäiske&nbsp;Union</span>]] |- | style="background:#42B995" | | colspan="2" style="background:#42B995; border-left:3px solid #464646; border-right:3px solid #464646" | [[Europäiske Atomgememeenskup|<span style="color:black">Europäiske Atomgemeenskup</span>]] <span style="color:black">(EURATOM)</span> | width="1%" rowspan="3" style="font-size:120%; background:#464646; border-left:3px solid #3C67FF; padding:3px" | <span style="color:white">→</span> | colspan="3" style="background:#42B995" | | width="1%" rowspan="4" style="font-size:120%; background:#464646; border-right:3px solid #3C67FF; padding:3px" | <span style="color:white">←</span> | style="background:#42B995; padding:0" | | style="background:#52C1A0; padding:0" | | style="background:#67C7AB; padding:0" | | style="background:#7BCFB7; padding:0" | | style="background:#92D7C4; padding:0" | | style="background:#ACDFD2; padding:0" | | style="background:#C6E8E0; padding:0" | | style="background:#DBEEEA; padding:0" | | style="background:#EFF5F5; padding:0" | |- | colspan="3" style="background:#93DAE7" | | colspan="2" style="background:#93DAE7; border-left:3px solid #464646; border-right:3px solid #464646" | [[Europäiske Koole un Stäil Meenskup|<span style="color:black">Europäiske Koole un Stäil Meenskup</span>]] <span style="color:black">(EKSM)</span> | colspan="2" style="text-align:right; background:#93DAE7; padding-right:3px" | ''Ferdraach 2002 uutron'' | style="background:#44B72E" | | rowspan="7" style="background:#192192" | [[Europäiske Union|<span style="color:white">Europäiske Union</span>]] <span style="color:white">(EU)</span> | rowspan="7" style="background:#272F9E; padding:0" | | rowspan="7" style="background:#3A42AE; padding:0" | | rowspan="7" style="background:#5159BB; padding:0" | | rowspan="7" style="background:#6A71C8; padding:0" | | rowspan="7" style="background:#8A90D7; padding:0" | | rowspan="7" style="background:#A8ACE3; padding:0" | | rowspan="7" style="background:#D1D4F1; padding:0" | | rowspan="7" style="background:#EFF0F6; padding:0" | |- | rowspan="4" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | rowspan="4" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | style="background:#5FCF4D" | | colspan="2" style="background:#5FCF4D; border-left:3px solid #464646; border-right:3px solid #464646; border-bottom:3px solid #464646" | [[Europäiske Wirtschaftsgemeenskup|<span style="color:black">Europäiske Wirtskaftsgemeenskup</span>]] <span style="color:black">(EWG)</span> | style="background:#44B72E" | | rowspan="2" colspan="2" style="background:#44B72E" | [[Europäiske Gemeenskup|<span style="color:black">Europäiske Gemeenskup</span>]] <span style="color:black">(EG)</span> |- | rowspan="3" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | rowspan="3" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | width="1%" rowspan="2" style="font-size:120%; background:#E6E600; border-left:3px solid #3C67FF; padding:3px" | <span style="color:black">→</span> | rowspan="2" style="background:#E6E600" | [[Justiz und Inneres (EU)|<span style="color:black">Justiz und Binneret</span>]] <span style="color:black">(JI)</span> |- | style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | colspan="2" style="background:#D4BE00" | [[Polizielle un justizielle Touhoopeoarbaid in Stroafseeken|<span style="color:black">Polizielle un justizielle Touhoopeoarbaid in Stroafseeken</span>]] <span style="color:black">(PJTS)</span> | width="1%" style="font-size:120%; background:#D4BE00; border-right:3px solid #3C67FF; padding:3px" | <span style="color:black">←</span> |- | style="background:#CA7FC8" | [[Europäiske Politiske Touhoopeoarbaid|<span style="color:black">Europäiske Politiske Touhoopeoarbaid</span>]]&nbsp;<span style="color:black">(EPT)</span> | width="1%" style="font-size:120%; background:#AD76C9; border-left:3px solid #3C67FF; padding:3px" | <span style="color:black">→</span> | colspan="3" style="background:#AD76C9" | [[Gemeensoame Buuten- und Sicherheitspolitik|<span style="color:black">Gemeensoame Buuten- und Sicherheitspolitik</span>]] <span style="color:black">(GBSP)</span> | width="1%" rowspan="2" style="font-size:120%; background:#AD76C9; border-right:3px solid #3C67FF; border-bottom:3px solid #3C67FF; padding:3px" | <span style="color:black">←</span> |- | rowspan="2" colspan="2" style="background:#A3C5DC" | ''Militärbündnis'' | rowspan="2" colspan="4" style="background:#7AA7CB" | [[Westeuropäiske Union|<span style="color:black">Westeuropäiske Union</span>]] <span style="color:black">(WEU)</span> | rowspan="2" colspan="2" style="background:#7AA7CB; border-top:3px solid #3C67FF" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | colspan="2" style="background:#AD76C9; border-left:3px solid #3C67FF; border-bottom:3px solid #3C67FF" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> |- | colspan="4" style="text-align:right; background:#7AA7CB; padding-right:3px" |''Ferdraach 2010 be-eended'' |- style="line-height:1em" | style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | colspan="2" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | colspan="2" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> | colspan="9" style="border-left:1px solid #C7C7C7" | &nbsp;<!--don't remove &nbsp;--> |}<noinclude> <!--Kategorien--> <!--Andere Sprachen--> [[lb:Schabloun:Navigatioun Geschicht Europäesch Unioun/doc]] </noinclude> emoongyyp4oqb57z8cabq1uh45d2489 0 4027 117756 115473 2018-11-23T13:18:57Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie Middellandse Zee.PNG|thumb|right|250px|Dät Middelmeer is ap düsse Koarte dunkerblau ienteekend.]] Dät '''Middelmeer''' lait twiske [[Europa]], [[Afrika]] un Deele fon [[Asien]] (Deele fon [[Faanderasien]], t.B. die Deel [[Littik Asien]]). Truch juu [[Sträite fon Gribraltar]] is dät Middelmeer mäd n [[Atlantisken Ozean]] ferbuunen, uur dät [[Marmarameer]] uk mäd juu [[Swotte See]] un truch dän kunstelk bauden [[Suez-Kanoal]] uk mäd dät [[Roode Meer]], dät ja n Uutlooper fon n [[Indisken Ozean]] is. Wichtige Äien, do deer oane fljoote, sunt * [[Nil]], * [[Eb­ro]], * [[Tiber]], * [[Rhone]], * [[Cheliff]] * un [[Po]]. Daach is apgruunde fon ju hooge Ferdampenge die Soalt-Oundeel mäd 3,8 % wät haager as in dän Atlantik, die bloot 3,5% Soalt änthoaldt. Uum't Middelmeer tou häd sik uum't Middelmeer een heele Riege fon äddere Hoochkultuuren äntwikkeld, biespilswiese do [[Oold Ägypten|oolde Ägyptere]], do [[Hethiter]]e do [[Minoiske Kultuur|Minoere]], do [[Oolde Griechen]], do [[Phöniziere]], do [[Oolde Roomske]]. Dät Middelmeer liech in't Säntrum fon't [[Roomske Riek]] un wuude deeruum ap Latiensk al ''Mare Mediterraneum'' ("Middelloundske See") of eenfach ''Mare Nostrum'' ("Uus See") naamd. Däälich is dät Middelmeer waareldwied deerfoar bekoand, dät älk Jier groote Massen oun Ljuude deer oane ferdrinke, do in'e Hoopenge ap'n beeter Lieuwend fersäike, fon Afrikoa ätter Europa tou kuumen. == Ailounde in't Middelmeer == [[Bielde:Veduta aerea di Siracusa e con l'Etna sullo sfondo (Foto di Angelo Bonomo).jpg|thumb|right|250px|Ju Stääd [[Syrakus]] ap Sizilien, in'n Bäätergruund die Vulkoan [[Ätna]]]] [[Bielde:Elba Enfola.jpg|thumb|right|250px|Ju Kuste fon't Ailound [[Elba]]]] Do fieuw grootste Ailounde fon't Middelmeer sunt in düsse Riegenfoulge * [[Sizilien]] (25.426 km²) * [[Sardinien]] (24.090 km²) * [[Zypern]] (9.251 km²) * [[Korsika]] (8.680 km²) * un [[Kreta]] (8.261 km²) Ieuwenske düsse groote Ailounde rakt dät uk noch wichtige Ailound-Koppele in't Middelmeer, dät sunt fon't Wääste ätter't Aaste: * do [[Balearen]] mäd dät Haud-Ailound [[Mallorca]], dät Ailound [[Menorca]] un do [[Pityusen]], deer [[Eivissa]] (= Ibiza) un [[Formentera]] tou tälle; * wäkke Ailoundkoppele fon [[Italien]], so die [[Toskoansken Archipel|Toskoanske Archipel]] un die [[Kampoansken Archipel|Kampoanske Archipel]], do [[Äoliske Ailounde|Äoliske]], [[Ägadiske Ailounde|Ägadiske]] un [[Pelagiske Ailounde]]; * [[Malta]] mäd [[Gozo]] un wäkke litjere Ailounde; * Do Ailounde fon'e [[Lagune fon Venedig]]; * Do [[Kroatiske Ailounde]], do in Ailoundkoppele so as do [[Kornaten]] unnerdeeld sunt; * Do [[Ioniske Ailounde]] * Do [[Ägäiske Ailounde]], do sälwen in litjere Ailoundkoppele unnerdeeld sunt, so biespilswiese do [[Kykladen]], [[Sporaden]], do [[Saroniske Ailounde|Saroniske]] un do [[Noud-Ägäiske Ailounde]]. * Do [[Kerkenna-Ailounde]] foar ju Kuste fon [[Tunesien]]. [[Kategorie:See]] raykx1udqijxautt7jo18js3qytj4ue 0 4028 114586 112564 2017-09-13T15:57:28Z Jon Kolbert 8366 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:2005-08-27 Isabella Coupé Cabrio (bearb)jpg.JPG]] → [[File:2005-08-27 Isabella Coupé Cabrio (bearb).jpg]] remove double-extension wikitext text/x-wiki {{stump}} [[Bielde:VW Polo (6).JPG|thumb|right|Personeauto, ''Volkswagen Polo 2009'']] [[Bielde:Vrachtauto333.JPG|thumb|right|Frachtauto ''Chevrolet'']] N '''Auto''' af '''Automobil''' (fon [[Griechisk]] ''auto-'' ("särm") un [[Latien]] ''mobilis'' ("bewäägelk") is n oainständich fierend Foartjuuch uum Ljude, Seeken af Dierte tou fieren. == Geskichte == Dät eerste Automobil waas juu mäd Damp bedrieuwene Atillerie-Toachmaskiene fon 1769, juu die Frantsoose [[Nicholas Cugnot]] erfuunen häd. Jiertjaande leeter wuude dät Automobil oaber eerste bekoander, dät roate dan fuul Damp- un Elektroautos, uum [[1900]] begon dan ne näie Oard fon Motor, sik truch tou sätten: Motoren, doo mäd Produkte uut Äid-Oulje as Fjuurenge betaanked wuden, foarallen mäd Diesel un Benzin. Bit däälich häd sik dät truchsät, man uk Elektroautos kuume nu wier ap. Dät roate in juu ganse Tied uk Motoren mäd ferskeedene Gase as Fjuurenge, t.B. Holt-Gas un Äid-Gas. <gallery> Bielde:FardierdeCugnot20050111.jpg|Dampauto fon ''Cugnot'' (1771), Musée des Arts et Métiers, Paris Bielde:MW1 signiert klein.jpg|Die eerste mäd Benzin bedrieuwene Woain fon Siegfried Marcus, 1870 Bielde:benz auto.jpg| ''Benz 1'' (1885) Bielde:DMG-lastwagen-cannstatt-1896.jpg|''Daimler'' Frachtauto (1896) Bielde:Ford Model A 1903.jpg|dät eerste Auto fon ''Ford'' - Modell A (1903) Bielde:Opel laubfrosch.jpg|''Opel'' Laubfrosch (+/-1925) Bielde:Foden 5 ton steam lorry registration WX 2682.jpg|Damp-Frachtauto ''Foden'' (1930) Bielde:Maybach-Limousine.jpg|Maybach (1939) Bielde:1957 Pontiac Chieftain at Slee Betondorp.jpg| Amerikoansk Auto ''Pontiac'' (1957) Bielde:Goliath-Dreirad Pritsche.jpg| 3-Reedige ''Goliath'' Frachtauto (+/-1960) Bielde:BMWIsetta.jpg| 2-Persone ''BMW Isetta'' (1955) Bielde:2005-08-27 Isabella Coupé Cabrio (bearb).jpg|''Borgward'' ''Isabella'' Cabrio (+/-1960) Bielde:Goggomobil 2004.jpg| ''Goggomobil'' Bielde:Trabant 1.1.jpg|''Trabant'' aleer DDR (1964-1991) Bielde:Daf600arievdvliet.jpg| ''DAF'' Bielde:Volskwagen Beetle 2.jpg| ''VW 'Käfer''' </gallery> == Personeautos == <gallery> Bielde:Smart Fortwo II front.jpg| 2-Persone ''Smart Fortwo'' (Daimler) Bielde:GolfIII Cabrio.jpg| Cabrio ''VW Golf'' Bielde:Toyota Prius hr dkgrey.jpg| ''Toyota Prius'', Hybridauto Bielde:VW Passat B6 Variant Trendline.JPG|Kombi ''VW Passat'' Bielde:Ford Focus II Ghia Facelift.JPG|normoale ''Ford-Focus'' Bielde:Mercedes E 350 CGI BlueEFFICIENCY Avantgarde (W212) front 20100402.jpg| Luxus-Personeauto ''Mercedes E 350'' file:BMW X5 M.jpg|''BMW X5'' SUV Bielde:Vehicle crash test at the General Motors Vehicle Safety and crash Worthiness Laboratory.jpg|'Crash test' bie ''General Motors'' </gallery> == Autos fon Stoate == <gallery> Bielde:Porsche red 001.jpg| ''Porsche'' 986 Bielde:Lamborghini Gallardo silver.jpg|''Lamborghini '' Bielde:Ferrari F430 Scuderia.jpg| ''Ferrari'' Bielde:Maybach 62S Zeppelin.jpg| ''Maybach'' Bielde:RollsRoycePhantom5.JPG|''Rolls-Royce'' file:Bugatti veyron in Tokyo.jpg|''Bugatti'' file:Bentley Mulsanne 2009.JPG|''Bentley'' file:Mercedes-Benz SLR McLaren 2 cropped.jpg|''Mercedes-Benz SLR McLaren '' </gallery> == Frachtautos un groote Autos == <gallery> Bielde:ModelJumper.jpg|Lääwerauto Bielde:Niesmann+Bischoff Flair I 6700 vl.jpg| Woonmobil Bielde:Man bus 2 sst.jpg|Omnibus ''MAN'' Bielde:Volvo fh 440.jpg|Keele-Frachtauto ''Volvo'' Bielde:Tankauto.jpg|Taankauto Bielde:Camión hormigonera.jpg|Betonauto Bielde:Berliet GLR Viehtransporter.jpg|Fäiauto Bielde:Autojerab-AD20-2.jpg|Kroanauto </gallery> == Racing-cars == <gallery> Bielde:Laurent Aiello DTM(ThKraft).jpg| ''Audi'' DTM-Racing-car Bielde:Jani Paasonen - 2004 Rally Finland 3.jpg| Rallye-Auto ''Skoda'' Bielde:LangH-MB-W154-1986-08-16.jpg| Formule 1 ''Mercedes-Silberpfeil'' (1939) Bielde:Kimi Raikkonen 2009 Germany.jpg| Formule 1-Auto ''Ferrari''(2009) </gallery> == Sjuch uk == * [[Autonavigation]] * [http://de.wikipedia.org/wiki/Liste_der_Automobilmarken Lieste fon do Automäärken] (''düütske Wikipedia'') * [http://de.wikipedia.org/wiki/Liste_der_Nutzfahrzeughersteller Lieste fon do Frachtautomäärken] (''düütske Wikipedia'') [[Kategorie:Auto]] 354lb1piw3oct7cypu7qvxlq83uij0a 0 4029 33608 2010-04-19T22:17:47Z Bernd 1291 #redirect [[Automobil]] wikitext text/x-wiki #redirect [[Automobil]] lqkre1nf6g20jqpp7rvsq32l2rpe3vj 0 4043 110818 107390 2015-05-18T21:56:39Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC wikitext text/x-wiki [[Bielde:Johann Sebastian Bach.jpg|thumb|Bielde fon Johann Sebastian Bach in dät Jier [[1748]], moaked fon dän düütske Moaler [[Elias Gottlieb Haussmann]] (1695-1774).]] '''Johann Sebastian Bach''' (21. Meerte ätter dän julioanske Kalänner, ätter dän gregorioanske Kalänner: [[31. Meerte]] [[1685]] - [[28. Juli]] [[1750]]) waas n [[Düütsklound|düütsken]] Komponist. Hie skreeuw Musik foar [[Oargel]], foar [[Klavezimbel]] un foar [[Orkest]]. Sien bekoandste Wierke sunt do [[Brandenburger Konzerte]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz7298|Name=Johann Sebastian Bach}} {{DEFAULTSORT:Bach, Johann Sebastian}} [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:Barock]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] ks8uzbagp6im6ilx163s3owc0pt5izr 4 4044 34026 2010-04-29T13:54:47Z Pyt 12 häd "[[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek/Bielden fon jo naiste Wieke]]" ätter "[[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek/Bielden fon do naiste Wieke]]" ferschäuwen: gjuchten Artikkel wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Bielden fon ju Wiek/Bielden fon do naiste Wieke]] 33r6f9my8lfhlar3t27c51k1zdlltgp 0 4045 119941 115521 2021-08-08T21:19:19Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:DEU Borkum COA.svg|100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Lier]] | buurmäster = Georg Lübben| hööchte = 6 m. buppe NN | fläche = 30,74 km² | ienwoonertaal = 5.133 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 167 Ienw. pro km² | koarte = [[File:Borkum in LER.svg | 260px|]] | }} '''Borkum''' is n [[Aastfräiske Ailounde|aastfräisk Ailound]]. Dät Ailound is ne Stääd un ne Meente in dän [[Loundkring Lier]] in [[Aast-Fräislound]]. Deer woonje 5.133 Moanskene (2010) un ju häd ne Flakte fon 30,74 km². ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendenge ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20111222111650/http://genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/borkum.htm Borkum ap Genealogie-Forum] {{Commonscat}} [[File:Borkum 6.72782E 53.59398N.jpg|thumb|left|280px|Borkum (midden)]] {{Fräiske Ailounde}} {{Loundkring Lier}} [[Kategorie:Aastfräiske Ailounde]] [[Kategorie:Loundkring Lier]] 0fjhz2yapp4hlxtch21y7amszafg9ld 0 4046 119949 113410 2021-08-08T21:21:20Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[file:DEU Bunde COA.svg|100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Lier]] | buurmäster = Gerald Sap| hööchte = 2 m. buppe NN | fläche = 121 km² | ienwoonertaal = 7.524 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 62 Ienw. pro km² | koarte = [[File:Bunde in LER.svg | 260px|]] | }} '''Bunde''' is ne Meente in dän [[Loundkring Lier]] in [[Aast-Fräislound]]. Deer woonje 7.524 Moanskene (2010) un ju häd ne Fläche fon 121 km². Ieuwenske Bunde heere do Täärpe [[Boen]], [[Bunderhee]], [[Dollart]] un [[Wymeer]] tou ju Meente. In Bunderhee stoant ju ooldste ärheeldene aastfräiske Buurich, dät [[Steenhuus Bunderhee]]. Bunde lait in dän aastfräiske Deel fon ju historiske Loundskup [[Reiderlound]]. ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20120308204425/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/leer/bunde.htm Bunde ap Genealogie-Forum] {{Commonscat|Bunde}} [[Bielde:ChurchBundeRef.jpg|thumb|left|300px|Reformierde Säärke Bunde]] {{Loundkring Lier}} {{Bauwierk}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] 2cf4w5ighzbidm4182zao330tao2lfu 0 4047 120018 112584 2021-08-08T22:01:28Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:DEU Jemgum COA.svg |100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Lier]] | buurmäster = Johann Tempel | hööchte = 0 m. buppe NN | fläche = 78,48 km² | ienwoonertaal = 3.643 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 46 Ienw. pro km² | koarte = [[File:Jemgum in LER.svg | 260px|]] | }} '''Jemgum''' is ne Meente in dän [[Loundkring Lier]] in [[Aast-Fräislound]]. Deer woonje 3.643 Moanskene (2010) un ju häd ne Fläche fon 78,48 km². Jemgum lait in dän aastfräiske Deel fon ju historiske Loundskup [[Reiderlound]]. Ju Liudgeri-Säärke in Holtgaste uut dät 13. Jierhunnert is ju ooldste Säärke in dät Reiderlound. == Täärpe == [[Bielde:Ditzum Muehle.jpg|thumb|left|250px|Sträite mäd Määlne in Ditzum]] * Jemgum * Böhmerwold * Critzum * Ditzum * Hatzum * Holtgaste * Marienchor * Midlum * Nendorp * Oldendorp * Pogum ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20120308204806/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/leer/jemgum.htm Jemgum ap Genealogie-Forum] {{Commonscat|Jemgum}} {{Loundkring Lier}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] dfzvaoa2fdp9dnkrcjx59dsf9iem8aw 0 4048 120059 105967 2021-08-08T22:26:54Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:Wappen Moormerland.png|100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Lier]] | buurmäster = Anton Lücht | hööchte = 1 m. buppe NN | fläche = 122 km² | ienwoonertaal = 22.382 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 183 Ienw. pro km² | koarte = [[File:MoormerlandLandkreis-leer.png | 260px|]] | }} [[Bielde:ChurchVeenhusen.jpg|thumb|260px|Säärke in Veenhusen]] [[Bielde:BoekzetelerUndTimmelerMeer.JPG|thumb|260px|Natuurskutsgebiet Boekzeteler Meer un Timmeler Meer]] Dät '''Moormerlound''' is ieuwenske dät [[Reiderlound]], dät [[Uurledingerlound]] un dät [[Lengenerlound]] een fon do fjauer historiske Loundskuppe fon dän [[Loundkring Lier]]. Die aastfräiske Haudling Uko Fockena, Foar fon dän Haudling [[Focko Ukena]] is woarskienelk in 1408 in Oldersum bädden. ==Meente Moormerlound== N grooten Deel fon dät oolde Moormerlound is däälich ju Meente Moormerlound in dän Loundkring Lier in [[Aast-Fräislound]]. Deer woonje 22.500 Moanskene (2008) un ju häd ne Fläche fon 122 km². Dät is ju twäide Meente fon dän Loundkring. Sit fon ju Meente is [[Warsingsfehn]]. In do Täärpe fon dät Moormerlound stounde ne ganse Riege oolde Säärken. In [[Gandersum]] stoant dät [[Oamse]]speerwierk. == Täärpe == [[Bielde:Flug Leer nach Emden 2010 252.JPG|thumb|left|270px|Dät Oamsespeerwierk in Gandersum]] * [[Warsingsfehn]] * Neermoor * Veenhusen * Jheringsfehn * Oldersum * Boekzetelfehn * Hatshausen * Tergast * Rorichum * Terborg * [[Gandersum]] ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20120308204509/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/leer/moormerland.htm Moormerlound ap Genealogie-Forum] {{Moormerlound}} {{Loundkring Lier}} {{Bauwierk}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] 38x9wvkvl9szqhnxc8py1yellu0bckp 0 4049 120090 105968 2021-08-08T22:42:56Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = Weener | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:Wappen Rhauderfehn.png|120px|Woapen fon ju Meente Rauderfeen]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Lier]] | buurmäster = Geert Müller | hööchte = 4 m. buppe NN | fläche = 102,92 km² | ienwoonertaal = 17.293 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 168 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Rhauderfehn_in_LER.svg| 260px|Ju Loage fon Rauderfeen in dän Loundkring Lier]] | }} '''Rauderfeen''' is ne Gemeende in dän [[Loundkring Lier]] in Aast-Fräislound. Deer woonje 17.309 Moanskene (2008) un ju häd ne Fläche fon 102,92 km². == Täärpe un Buurskuppe== * Backemoor * Holte * [[Burloage]] * Collinghorst * Klostermoor * Raude * Raudermoor * Schatteburg * Wäästrauderfeen * [[Loangholt]] ==Museen== * [[Feen- un Skeepfoartsmuseum Wäästrauderfeen]] ==Säärken== <gallery> File:ChurchWestrhauderfehn.jpg|Evangelske <br> "Hoffnungskirche" in Wäästrauderfeen File:ChurchBackemoor.JPG|St. Vincenz- und Laurentius in Backemoor File:ChurchRhaude.jpg|Ju Säärke in Raude File:ChurchCollinghorst.jpg|Ju "Dreifaltigkeits"-Säärke in Collinghorst File:ChurchLangholtEv.jpg| Ju evangelske Trinitatis-Säärke in Loangholt uut 1901 File:ChurchWestrhauderfehnCath.jpg| Ju katoolske St. Bonifatius-Säärke in Loangholt </gallery> ==Määlne== <gallery> Bielde:Holtange Windmühle.JPG|Brääch un Määlne in Hahnentange File:Rhaude Windmühle.jpg|Galeriehollounder-Määlne in Raude Bielde:Burlage Windmühle.jpg|Ju Määlne in Burloage </gallery> ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20120715052730/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/leer/rhauderfehn.htm Meente Rauderfeen ap Genealogie-Forum] * [https://web.archive.org/web/20111222114538/http://genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/westrhauderfehn.htm Wäästrauderfeen ap Genealogie-Forum] {{Loundkring Lier}} {{Foarloage:Noabermeente}} {{Bauwierk}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] 7g7k70o8toxr3i3cq5pdx5qafipy11i 0 4050 120147 105987 2021-08-08T23:10:28Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = Uplengen | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:Wappen Uplengen.png|100px|Woapen fon Uplengen]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Lier]] | buurmäster = Enno Ennen| hööchte = 6 m. buppe NN | fläche = 149 km² | ienwoonertaal = 11.467 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 77 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:UplengenLandkreis-leer.png| 260px|Uplengen in dän Loundkring Lier]] | }} [[Bielde:ChurchRemels.JPG|thumb|260px|Säärke in Remels]] '''Uplengen''' is ne Meente in dän [[Loundkring Lier]] in [[Aast-Fräislound]]. Deer woonje 11.448 Moanskene (2008) un ju häd ne Fläche fon 149 km². Sit fon ju Meente is [[Remels]]. Uplengen lait in dät historiske [[Lengenerlound]] == Täärpe == * Bühren * Großoldendorf * Großsander * Hollen * Jübberde * Klein-Remels * Kleinoldendorf * Kleinsander * Meinersfehn * Neudorf * Neufirrel * Nordgeorgsfehn * Oltmannsfehn * Poghausen * Remels * Selverde * Spols * Stapel * Stapelermoor * Südgeorgsfehn ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20120308204555/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/leer/uplengen.htm Uplengen ap Genealogie-Forum] {{Commonscat|Uplengen}} {{Loundkring Lier}} {{Bauwierk}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] mjucq6qaj32xpck354a4yp1ada7xdjz 0 4051 120157 105419 2021-08-08T23:14:00Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = Weener | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:Weener-Wappen.jpg |120px|Woapen fon Weener]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Lier]] | buurmäster = Wilhelm Dreesmann| hööchte = 5 m. buppe NN | fläche = 81,24 km² | ienwoonertaal = 15.676 <small>''(2008)''</small> | befoulkengstichte = 193 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Weener in LER.svg | 260px|Weener in dän Loundkring Lier]] | }} [[Bielde:Rheiderland de.png|thumb|260px|Loage in dät Reiderlound]] [[Bielde:Weener rathaus IMGP9993.jpg|thumb|260px|Räidhuus fon Weener]] '''Weener''' is ne Meente un litje Stääd in dän [[Loundkring Lier]] in [[Aast-Fräislound]]. Deer woonje 15.676 Moanskene (2008) un ju häd ne Fläche fon 81,24 km². Weener is Sit fon ju Meente. Ju Stääd lait wäästelk fon ju [[Oamse]] Weener is ieuwenske ju Meenten [[Bunde]] un [[Jemgum]] un dät Täärp [[Bingum]] ju eensige Stääd in dän aastfräisken Deel fon ju historiske Loundskup [[Reiderlound]]. In Weener stound dät [[Organeum]]. == Täärpe == * Weener * Möhlenwarf * Tichelwarf * Holthusen * Stapelmoor * Stapelmoorerheide * Diele * Holthuserheide * Weenermoor * Kirchborgum * Vellage * Dielerheide * Beschotenweg * Halte * St. Georgiwold == Historisk Ienwoonertaal == * 1821 – 2.345 * 1885 – 3.724 * 1919 – 3.678 * 1939 – 4.338 * 1950 – 5.966 * 1960 – 5.461 * 1980 – 14.115 * 1990 – 14.320 * 2008 - 15.676 ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20120308204456/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/leer/weener.htm Weener ap Genealogie-Forum] * [http://www.weener.de/ Websiede fon ju Stääd Weener] {{Commonscat}} ==Bielde== <gallery> Bielde:Organeum2.JPG|Dät Organeum in Weener Bielde:WeenerArmenhaus.jpg |Heematmuseum, fröier dät Äärmenhuus File:Eems bij Weener.JPG |Ju Oamse bie Weener Bielde:Weener Hafen.jpg |Die oolde Hoawen File:Mühle Stapelmoor.JPG |Määlne in Stapelmoor Bielde:ChurchWeenerCathJoseph.jpg| Katolske St. Joseph-Säärke Bielde:Stapelmoor Kreuzkirche IMGP0050.jpg| "Kreuzkirche" in Stapelmoor Bielde:Kaakebogen.jpg |Die "Kaakebogen" File:Weener Georgskirche Nordost.jpg |St. Georgsgssäärke File:ChurchWeenermoor.jpg |Säärke in Weenermoor File:ChurchMöhlenwarf-3.jpg| Säärke in Möhlenwarf File:ChurchKirchborgum.jpg |Säärke in Kirchborgum File:ChruchVellage.JPG |Säärke in Vellage File:ChurchHolthusen.jpg| Säärke in Holthusen </gallery> {{Loundkring Lier}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] 1qttnqb4rt12cafc598qo0cbn6r1nbn 0 4052 120166 117540 2021-08-08T23:17:49Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:Wappen Gemeinde Westoverledingen.png |100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Lier]] | buurmäster = Theo Douwes| hööchte = 4 m. buppe NN | fläche = 111,9 km² | ienwoonertaal = 19.828 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 177 Ienw. pro km² | koarte = [[File:Westoverledingen in LER.svg | 260px|]] | }} '''Wästuurledingen'''(Westoverledingen) is ne Meente in dän [[Loundkring Lier]] in [[Aast-Fräislound]]. Deer woonje 19.828 Moanskene (2010) un ju häd ne Fläche fon 111,9 km². Westoverledingen lait in ju historiske aastfräiske Loundskup [[Uurledingerlound]]. == Täärpe == * Völlen * [[Floaksmeer]](düütsk Flachsmeer) * Ihrhove * Ihren * Steenfelde * Großwolde * Folmhusen * Breinermoor * Esklum * Mitling-Mark * Grotegaste * Driever ==Museen== * [[Skoulmuseum Folmhusen]] ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20120202125634/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/leer/westoverledingen.htm Westoverledingen ap Genealogie-Forum] {{Commonscat|Westoverledingen}} {{Loundkring Lier}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] rkwwc16n78aa17qig1x2d0oymvb0f6u 10 4053 119466 34109 2020-10-19T04:28:12Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Be-140g.jpg|100px|right]] '''Beryllium''' is n [[chemisk Element]] mäd Symbol Be un [[Oardnengstaal]] 4. Dät is n djunkergries [[Äidalkalimetal]]... [[Beryllium|Läs fääre!]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> ku9qhu6dy8vpa8qc9e9e85yi87ciuq3 6 4055 121292 34304 2022-08-02T13:44:34Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = http://fy.wikipedia.org/wiki/Ofbyld:Dr._Jacob_Botke.jpg |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 8jp8e6psk2r2kv97szf4e266om06vs1 0 4057 104502 94449 2013-03-08T15:45:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 108 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8676]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die '''Amerikoanske Burgerkriech''' waas n militärisk Konflikt in do Jiere 1861-1865 twiske do noudelke un suudelke Stoaten fon do [[Fereende Stoaten]]. {{stump}} [[Kategorie:Fereende Stoaten fon Amerikoa]] df7skd4e359zjh55afydy5ok3rvcozj 14 4058 34411 2010-05-07T10:51:08Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „<div align="left" style="font-size:30pt; line-height:0.9em;"> Ju Kategorie '''Spreekene Wikipedia''' änthaalt Sieden,<br>wierap dät n spreekenen Text rakt.“ wikitext text/x-wiki <div align="left" style="font-size:30pt; line-height:0.9em;"> Ju Kategorie '''Spreekene Wikipedia''' änthaalt Sieden,<br>wierap dät n spreekenen Text rakt. 6bz2k1e9otq65wrr42n956ljt28oimy 4 4059 121707 35510 2022-10-29T21:30:11Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Saterland-Wappen.png]] → [[File:DEU Saterland COA.svg]] wikitext text/x-wiki <div align="center" style="font-size:30pt; line-height:0.9em;">SPREEKENE SEELTER WIKIPEDIA</div> <center><gallery caption="Enzyklopädie" widths="160px" heights="120px" perrow="4"> Image:DEU Saterland COA.svg|'''Dät Seelterlound''' Image:Frisian flag.svg|'''Fräislound un do Fräisen''' Image:Nuvola_apps_kalzium.png|'''Exakte Wietenskuppe''' Image:Nuvola_apps_kdmconfig.png|'''Moanskenwietenskuppe''' [[Image:Autonav.ogg|thumb]] Image:Nuvola apps display.png|'''Anwoande Wietenskup''' Image:Nuvola_apps_kcoloredit.png|'''Kunst un Kultuur''' Image:Nuvola_filesystems_www.png|'''Ju Waareld''' Image:Nuvola apps bookcase.png|'''Uursichtsieden''' </gallery></center> *KIEK TIEDWIESE UK [http://meta.wikimedia.org/wiki/Meta_talk:Babel#Page_navigation_for_visually_impaired HIER]. [[Bielde:enzy.ogg|thumb|left|enzy.ogg]] [[Bielde:seelterlound.ogg|thumb|left|seelterlound.ogg]] [[Bielde:fraislound.ogg|thumb|left|fraislound.ogg]] [[Bielde:exakte.ogg|thumb|left|exakte.ogg]] [[Bielde:moanskenw.ogg|thumb|left|moanskenw.ogg]] [[Bielde:anwoandew.ogg|thumb|left|anwoandew.ogg]] [[Bielde:kunstk.ogg|thumb|left|kunstk.ogg]] [[Bielde:waareld.ogg|thumb|left|waareld.ogg]] [[Bielde:uursicht.ogg|thumb|left|uursicht.ogg]] 38493x7xv4lmav8hwrtpovg980b5taq 0 4060 34442 34414 2010-05-08T11:26:29Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Statue-Augustus.jpg|thumb|right|300px|Statue fon Augustus uut Marmor]] '''Gaius Octavianus''', leeter mäd dän däälich täämelk bekoanden Titel '''Augustus''' (die Eerwöidige) beteekend, waas Adoptievsuun un Haud-Äärwe fon [[Gaius Iulius Caesar]] un uut düssen Gruund die eerste roomske Kaiser (''Caesar'', benutsede also sin Adoptivfoar sin Noomen as Titel. Ätter n Dood fon Gaius Iulius Caesar hiede hie noch fuul Konkurrenten, deer waas ja al sänt loange Tied Burgerkriech, man unner sien Heerskup wude wier binneren Free in't [[Roomske Riek]] häärstaalt, juu sonaamde [[Pax Augusta]], die "augustäiske Free". [[Kategorie:Roomsken Kaiser]] 57kwc0mmun1htj6hgw7m5elg2hfhq3q 14 4062 110315 34445 2014-12-20T19:10:57Z GeskichteJTP 6351 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Roomske Riek]] [[Kategorie:Politiker]] s7qm9zxovhhjbf01m3cqtefs75e13rz 0 4063 75621 34542 2011-12-27T15:58:48Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Cherokee-Silwenskrift]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Cherokee-Silwenskrift]] b3zgmrsdywnkg7c0ql0n3qcb6wexcd2 4 4064 121708 34882 2022-10-29T21:30:12Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Saterland-Wappen.png]] → [[File:DEU Saterland COA.svg]] wikitext text/x-wiki <div align="center" style="font-size:30pt; line-height:0.9em;">SPREEKENE WIKIPEDIA</div> [[Image:DEU Saterland COA.svg|140px]] '''Dät Seelterlound''' [[Bielde:Autonav.ogg|miniatur|links|noplayer|125x125px]]: [[Image:Autonav.ogg|thumb|Image:Autonav.ogg]] [[Image:Autonav.ogg|125x125px|Image:Autonav.ogg]] [[Image:Autonav.ogg|200x200px|Image:Autonav.ogg]] [[Image:Autonav.ogg|400x100px|Image:Autonav.ogg]] [[Image:Autonav.ogg|thumb|200x200px|Image:Autonav.ogg]] [[Image:Frisian flag.svg|140px]] '''Fräislound un do Fräisen''' [[Image:Nuvola_apps_kalzium.png|140px]] '''Exakte Wietenskuppe''' [[Image:Nuvola_apps_kdmconfig.png|140px]] '''Moanskenwietenskuppe''' [[Image:Nuvola apps display.png|140px]] '''Anwoande Wietenskup''' [[Image:Nuvola_apps_kcoloredit.png|140px]] '''Kunst un Kultuur''' [[Image:Nuvola_filesystems_www.png|140px]] '''Ju Waareld''' [[Image:Nuvola apps bookcase.png|140px]] '''Uursichtsieden''' 61thmtmre4nxeb8tkltmkc0je9slwxi 0 4065 34553 2010-05-10T15:19:21Z Heinz 88 häd "[[SPREEKENE WIKIPEDIA]]" ätter "[[Wikipedia:SPREEKENE WIKIPEDIA]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:SPREEKENE WIKIPEDIA]] fz3zzghjmt94pi3ue6c01frvq9v7hlx 10 4067 34562 2010-05-10T19:50:43Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{| align="center" style="border-collapse:collapse; border-style:none; background-color:transparent;" class="cquote" | width="20" valign="top" style="color:#B2B7F2;fo…“ wikitext text/x-wiki {| align="center" style="border-collapse:collapse; border-style:none; background-color:transparent;" class="cquote" | width="20" valign="top" style="color:#B2B7F2;font-size:{{#switch:{{{size|{{{2|{{{quotewidth|{{{width|20px}}}}}}}}}}}} |10px=20px |30px=60px |40px=80px |50px=100px |60px=120px |#default=40px}};font-family:'Times New Roman',serif;font-weight:bold;text-align:left;padding:10px 10px;" | “ | valign="top" style="padding:4px 10px;" | {{{1|Jo kinne hjir de tekst fan jo quote ynfiere, gjin persint tekens. <noinclude></noinclude>}}} | width="20" valign="bottom" style="color:#B2B7F2;font-size:{{#switch:{{{size|{{{2|{{{quotewidth|{{{width|20px}}}}}}}}}}}} |10px=20px |30px=60px |40px=80px |50px=100px |60px=120px |#default=40px}};font-family:'Times New Roman',serif;font-weight:bold;text-align:right;padding:10px 10px;" | ” |} dppdix02x3zro2v6m8omhcmf1e67csu 0 4068 104503 97816 2013-03-08T15:46:01Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 59 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8886]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die '''Europäiske Räid''' is n Instituut fon dän [[Europäiske Union]]. In die Räid sunt do Stoats- un Regierengsliedere fon do EU-Meedglide un dän Foarsittende fon de [[Europäiske Kommission]]. Alle säks Mounde kricht n uur EU-Meedglid de Räidfoarsit. Die Foarsittende roupt dän Europäiske Räid two moal in höölich Jier bienunner. As dät nöödich is kon dän Foarsittende fräigje uum n uungewöönelke Träffen fon de Europäiske Räid. Ätter Artikkel 15 fon dät EU-Ferdraach: {{cquote|Die Europäiske Räid roat dän Union impulse do nöödich sunt foar sien Äntwikkelenge un lait deerfoar algemeen politiske Sielfoarstaalenge un Prioritäte fääst. Die Räid häd neen legislative Funktion.}} Die Europäiske Räid is wät uurs as dän Räid fon ju Europäiske Union un de Räid fon Europa. [[Kategorie:Europäiske Union]] lw9jml3nxgbwmkso3nm3pa69cozjux5 6 4071 121289 34591 2022-08-02T13:43:10Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid. Foar spreekene Wikipedia. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fggwtushuxz6km3chokstgkjgxdy6kh 6 4072 121288 34592 2022-08-02T13:42:57Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid. Foar spreekene Wikipedia. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fggwtushuxz6km3chokstgkjgxdy6kh 6 4073 121287 34594 2022-08-02T13:42:41Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid. Foar spreekene Wikipedia. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fggwtushuxz6km3chokstgkjgxdy6kh 6 4074 121286 34595 2022-08-02T13:42:30Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid. Foar spreekene Wikipedia. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fggwtushuxz6km3chokstgkjgxdy6kh 6 4075 121285 34596 2022-08-02T13:42:18Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid. Foar spreekene Wikipedia. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fggwtushuxz6km3chokstgkjgxdy6kh 6 4076 121284 34597 2022-08-02T13:42:04Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid. Foar spreekene Wikipedia. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fggwtushuxz6km3chokstgkjgxdy6kh 6 4077 121283 34598 2022-08-02T13:41:51Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid. Foar spreekene Wikipedia. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fggwtushuxz6km3chokstgkjgxdy6kh 6 4078 121282 34599 2022-08-02T13:41:32Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid. Foar spreekene Wikipedia. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fggwtushuxz6km3chokstgkjgxdy6kh 6 4079 121281 34600 2022-08-02T13:41:04Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid. Foar spreekene Wikipedia. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fggwtushuxz6km3chokstgkjgxdy6kh 0 4081 34635 2010-05-11T20:05:39Z Pyt 12 häd "[[Ununbium]]" ätter "[[Copernicium]]" ferschäuwen: näien Noome wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Copernicium]] p40pvbbpqjomxyuqli0pfo1uapyrxio 0 4085 110443 108831 2015-02-07T06:26:32Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:European-parliament-strasbourg-inside.jpg|thumb|Dät Europarlemänt in Straasburch]] [[Bielde:2007 07 16 parlament europejski bruksela 40.JPG|thumb|Dät Europarlemänt in Brussel]] Dät '''Europäisk Parlemänt''' (uk wäil '''Europarlemänt''') is dät direkt wäälde Parlemänt fon dän [[Europäiske Union]]. Dät Europäisk Parlemänt häd sien Sit in [[Straasbuurich]] un [[Brussel]]. Do Woale sunt älke fieuw Jier. == Touhoopestaalenge == === Sitferdeelenge ätter Paatai === Sitferdeelenge ätter ju Europawoal fon [[2009]]: {| class="wikitable sortable" |- ! style="background-color: #3B7" | Paatai ! class="unsortable" style="background-color: #3B7" | Gjuchtenge ! class="unsortable" style="background-color: #3B7" | Sitferdeelenge |- |EVP |Kristdemokroate, Konservative |265 |- |S&D |Sozialdemokroate |184 |- |ALDE |Liberale, Zentriste |84 |- |Gräine/EFA |Gräine, Regionoalpaataie |55 |- |ECR |Konservative |54 |- |GUE/NGL |Linke |35 |- |EFD |Europakritiker |35 |- |Naan Fraktion | - |28 |- |} == Sitferdeelenge ätter Lound == In dät Parlemänt sitte 736 uut do 27 EU-Meedglidlounde: * [[Bielde:Flag of Austria.svg|20px]] [[Aastriek]] - 19 * [[Bielde:Flag of Belgium.svg|20px]] [[Belgien]] - 22 * [[Bielde:Flag of Bulgaria.svg|20px]] [[Bulgarien]] - 18 * [[Bielde:Flag of Denmark.svg|20px]] [[Dänemark]] - 13 * [[Bielde:Flag of Germany.svg|20px]] [[Düütsklound]] - 99 * [[Bielde:Flag of Estonia.svg|20px]] [[Estlound]] - 6 * [[Bielde:Flag of Finland.svg|20px]] [[Finlound]] - 13 * [[Bielde:Flag of France.svg|20px]] [[Frankriek]] - 74 * [[Bielde:Flag of Greece.svg|20px]] [[Griechenlound]] - 22 * [[Bielde:Flag of the United Kingdom.svg|20px]] [[Groot-Britannien]] - 73 * [[Bielde:Flag of Ireland.svg|20px]] [[Irlound]] - 12 * [[Bielde:Flag of Italy.svg|20px]] [[Italien]] - 73 * [[Bielde:Flag of Latvia.svg|20px]] [[Letlound]] - 9 * [[Bielde:Flag of Lithuania.svg|20px]] [[Litauen]] - 12 * [[Bielde:Flag of Luxembourg.svg|20px]] [[Luxembuurich]] - 6 * [[Bielde:Flag of Malta.svg|20px]] [[Malta]] - 6 * [[Bielde:Flag of the Netherlands.svg|20px]] [[Niederlounde|do Niederlounde]] - 26 * [[Bielde:Flag of Poland.svg|20px]] [[Polen]] - 51 * [[Bielde:Flag of Portugal.svg|20px]] [[Portugal]] - 22 * [[Bielde:Flag of Romania.svg|20px]] [[Rumänien]] - 33 * [[Bielde:Flag of Slovenia.svg|20px]] [[Slowenien]] - 8 * [[Bielde:Flag of Slovakia.svg|20px]] [[Slowakäi|ju Slowakäi]] - 13 * [[Bielde:Flag of Spain.svg|20px]] [[Spanien]] - 54 * [[Bielde:Flag of Sweden.svg|20px]] [[Sweden]] - 20 * [[Bielde:Flag of the Czech Republic.svg|20px]] [[Tschechien]] - 22 * [[Bielde:Flag of Hungary.svg|20px]] [[Ungarn]] - 22 * [[Bielde:Flag of Cyprus.svg|20px]] [[Zypern]] - 6 [[Kategorie:Europäiske Union]] k8m4esc8cf32wka8nmre29c6qjjq6dr 0 4090 34883 2010-05-17T17:15:46Z Heinz 88 häd "[[SPREEKENE WIKIPEDIA Reserve]]" ätter "[[Wikipedia:SPREEKENE WIKIPEDIA Reserve]]" ferschäuwen: Dät is ja ne Projektsiede, naan Artikkel wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:SPREEKENE WIKIPEDIA Reserve]] 5f04eudxenfnzvioydjlkuwx4mg7bmh 0 4095 104508 96567 2013-03-08T15:46:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 85 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1968]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:2008 Canadian GP lap 1 turn 2.jpg|thumbnail|left|250px|''Formule 1 Wädfoart (Kanada, 2008'')]] [[Bielde:Ayrton Senna Imola 1989 Cropped.jpg|thumb|175px|<small>Ayrton Senna, 1989</small>]] [[Bielde:AyrtonSennaMormbiName.jpg|thumbnail|175px|''Grääfsteen fon Ayrton Senna'']] Ju '''Formel 1''' is ju hoochste Klasse foar Auto-Wädfierdere. Deer wäd jierelk een Waareldmästerskup foar do Fierdere un een foar de Teams uutfierd. Ju Formel 1 bestoant siet 1950. Ju hoochste Gauegaid fon 'n Formule 1-Auto is uungefeer 350 km in de Uure. Deertruch is ju Formel 1 besunners gefoarelk. In do eerste Jiere fon de Formel 1 roate dät fuul Dooden, aal touhoope 37 Monljuude. De lääste doode Fierdere wieren Ayrton Senna un Roland Ratzenberger in dät Jier 1994. In do lääste 15 Jiere is ju Formel 1 truch techniske Ferbeeterengen fuul sicherer wuuden. Die bääste Fierder is Michael Schumacher. Hie waas bit nu 7 moal Waareldmäster. == Bekoande Teams == [[Bielde:Juan_Manuel_Fangio_(circa_1952).jpg|thumb|right|175px|<small>Juan Manuel Fangio 1952</small>]] [[Bielde:Jim Clark.jpg|thumb|right|175px|<small>Jim Clark</small>]] [[Bielde:Kranefuß, Mike, u. Stewart, J. (Foto Spu 1973)-1.jpg|thumb|right|175px|<small>Jackie Stewart (gjuchts), 1973</small>]] * [[Ferrari]], Team-Waareldmäster in 1961, 1964, 1975–1977, 1979, 1982, 1983, 1999–2004, 2007, 2008 * [[Williams]], Team-Waareldmäster in 1980, 1981, 1986, 1987, 1992–1994, 1996, 1997 * [[McLaren]], Team-Waareldmäster in 1974, 1984, 1985, 1988–1991, 1998 * [[Lotus]], Team-Waareldmäster in 1963, 1965, 1968, 1970, 1972, 1973, 1978 * [[Cooper]], Team-Waareldmäster in 1959, 1960 * [[Brabham]], Team-Waareldmäster in 1966, 1967 * [[Renault]], Team-Waareldmäster in 2005, 2006 * [[Red Bull]], Team-Waareldmäster in 2010, 2011 == Bekoande Wädfierdere == * Bruce McLaren, Formule 1-Wädfierder un Apgjuchter fon dät Formule 1-Team ''McLaren'' * Juan Manuel Fangio, Waareldmäster in [[1951]], [[1954]], [[1955]], [[1956]] un [[1957]] * Jack Brabham, Waareldmäster in [[1959]], [[1960]] un [[1966]] * Jim Clark, Waareldmäster in [[1963]] un [[1965]] * Jackie Stewart, Waareldmäster in [[1969]], [[1971]] un [[1973]] * Niki Lauda, Waareldmäster in [[1975]], [[1977]] un [[1984]] * Nelson Piquet, Waareldmäster in [[1981]], [[1983]] un [[1987]] * Ayrton Senna, Waareldmäster in [[1988]], [[1990]] un [[1991]] * Alain Prost, Waareldmäster in [[1985]], [[1986]], [[1989]] un [[1993]] * Michael Schumacher, Waareldmäster in [[1994]], [[1995]], [[2000]], [[2001]], [[2002]], [[2003]] un [[2004]] == Formule 1-Waareldmästere == * 1950: Giuseppe Farina * 1951: Juan Manuel Fangio * 1952, 1953: Alberto Ascari * 1954–1957: Juan Manuel Fangio * 1958: Mike Hawthorn * 1959, 1960: Jack Brabham * 1961: Phil Hill * 1962: Graham Hill * 1963: Jim Clark * 1964: John Surtees * 1965: Jim Clark * 1966: Jack Brabham * 1967: Denis Hulme * 1968: Graham Hill * 1969: Jackie Stewart * 1970: Jochen Rindt * 1971: Jackie Stewart * 1972: Emerson Fittipaldi * 1973: Jackie Stewart * 1974: Emerson Fittipaldi * 1975: Niki Lauda * 1976: James Hunt * 1977: Niki Lauda * 1978: Mario Andretti * 1979: Jody Scheckter * 1980: Alan Jones * 1981: Nelson Piquet * 1982: Keke Rosberg * 1983: Nelson Piquet * 1984: Niki Lauda * 1985, 1986: Alain Prost * 1987: Nelson Piquet * 1988: Ayrton Senna * 1989: Alain Prost * 1990, 1991: Ayrton Senna * 1992: Nigel Mansell * 1993: Alain Prost * 1994, 1995: Michael Schumacher * 1996: Damon Hill * 1997: Jacques Villeneuve * 1998, 1999: Mika Häkkinen * 2000–2004: Michael Schumacher * 2005, 2006: Fernando Alonso * 2007: Kimi Räikkönen * 2008: Lewis Hamilton * 2009: Jenson Button * 2010, 2011: Sebastian Vettel <gallery> File:Nigel Mansell 1990 USA.jpg| Nigel Mansell File:Sebastian Vettel 2010 Japan.jpg|Sebastian Vettel File:Hamilton 2009 British GP 3.jpg| Lewis Hamilton File:Jenson Button 2010 Malaysia.jpg|Jenson Button Bielde:Alain Prost 2008.jpg|Alain Prost Bielde:Jacques Villeneuve 2002.jpg|Jacques Villeneuve Bielde:AlonsoCanada2011.jpg|Fernando Alonso (2011) Bielde:Michael Schumacher-I'm the man (cropped).jpg|Michael Schumacher (2005) </gallery> == Formel 1-Autos == <gallery> File:Alfa-Romeo-159-(1951).jpg|''Alfa-Romeo fon Juan Manuel Fangio'' (1951) File:KlingK-MB-W196-1976.jpg| ''Mercedes W 196'' (1954) File:Porsche 718-2.jpg|''Porsche Typ 804'' (1962) File:AndrettiMario19690801Lotus63-Allrad-4.jpg| ''Lotus 63 4WD'' (1969) File:McLaren TAG Porsche F1.jpg|''McLaren T.A.G. Porsche Turbo'' (1985) File:Jacques Villeneuve 1996.jpg| ''Williams'' (1996) File:Minardi PS05 British GP 2005.jpg|''Minardi'' (2005) File:Schumacher (Ferrari) in practice at USGP 2005.jpg|''Ferrari'' (2005) </gallery> [[Bielde:Ferrari Formula 1 lineup at the Nürburgring.jpg|thumb|340px|''10e Ferrari Track Days'' ap dän Nürburgring 2005]] [[Bielde:Ferrari500.jpg|thumb|340px|Ferrari 500 (1953)]] In 2005 waas ap dän Nürburgring de ''10e Ferrari Track Days'' mäd 22 Ferrari Wädfoart-Autos fon 1949 bit 2001 (sjuch Bielde gjuchts): <Small> * 1949 - Ferrari 166 Formula Libre, s/n 011F * 1954 - Ferrari 500/625 Monoposto, s/n 54/1 * 1972 - Ferrari 312 B2, s/n 005 (ex-Ickx, Oainer: Helmut Gossens, D) * 1975 - Ferrari 312 T, s/n 024 (ex-Regazzoni, Oainer: Leopold Hrobsky, CH) * 1987 - Ferrari F1-87, s/n 097 * 1987 - Ferrari F1-87, s/n 101 * 1990 - Ferrari 641/2, s/n 120 (ex-Mansell, Oainer: Michael Gabel, D) * 1991 - Ferrari 642, s/n 124 * 1991 - Ferrari 643, s/n 130 (ex-Prost, Oainer: Leopold Hrobsky, CH) * 1992 - Ferrari F92A, s/n 131 (ex-Alesi, Oainer: Freddy Plangger, D) * 1994 - Ferrari 412, s/n 155 * 1995 - Ferrari 412 T2, s/n 163 (Oainer: Tamboer, D) * 1995 - Ferrari 412 T2, s/n 164 * 1996 - Ferrari F310, s/n 171 * 1997 - Ferrari F310B, s/n 172 * 1997 - Ferrari F310B, s/n 173 * 1997 - Ferrari F310B, s/n 178 * 1998 - Ferrari F300, s/n 184 * 1998 - Ferrari F300, s/n 189 * 2000 - Ferrari F1-2000, s/n 198 * 2000 - Ferrari F1-2000, s/n 200 * 2001 - Ferrari F2001, s/n 216 </small> == Sjuch uk == * [[Automobil]] == Ferbiendenge ätter buten == {{CommonsLittik|Formula One|Formule 1}} * [http://www.formula1.com Formule 1-Websiede] (Ängelsk) [[Kategorie:Sport]] ei52py0f1p9j2ywjrbn2ecencvi19yw 0 4100 116118 35414 2018-02-05T14:58:37Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Niederloundske Sproake]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Niederloundske Sproake]] 39ozgcn5cq1xyukh3697r6cpal6t9i7 10 4103 119340 35645 2020-10-19T04:16:35Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SEELBAAL.JPG|right|120px]] Ju '''Sproakstatistik''' lait ju Taal fon Ljuude fääst, do ne bestimde Sproake baale un unner wäkke Ferhältnisse. Ju heert deermäd tou ju [[Soziolinguistik]]. Hier wollen wie uus gjuchte ap ju ''Sproakstatistik fon Seelterlound''. [[Sproakstatistik|Läs fääre.]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 4quoxtw25cq4ww7ehnn5nub3dbaazaf 10 4104 119338 35667 2020-10-19T04:16:27Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sicht vom petersdom roma.jpg|right|100px]] Ju '''Fräisensäärke''' (''San Michele dei Frisoni'' as uk ''San Michele in Sassia'' of ''Santi Michele e Magno'') is ne Säärke in Room an dän Houk fon do Sträiten Largo degli Alicorni un Via del S. Uffizio, juunuur dän Päitersplats, fluks bie Vatikanstääd, wierfon ju ne exterritorioale Zone is. Me fint ju.. [[Fräisensäärke|Läs fääre.]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> plhwczacp8sy1b26o22d9baddg1g3lw 0 4105 104510 35822 2013-03-08T15:46:35Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3802476]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Appalachen-Ängelsk''' is n amerikoansken Ängelsken Dialekt in do [[Appalachen]], N Bierich-Gestrich fon do Fereende Stoaten, ap maaste in suudewäästelk [[Virginia]], suudelk [[Wääst Virginia]], aastelk [[Kentucky]], wäästelk [[Maryland]], aastelk [[Tennessee]], wäästelk [[Noude Carolina]], noudaastelk [[Alabama]], noudelk [[Georgia]] un suudelk [[Ohio]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.cas.sc.edu/engl/dictionary/dictionary.html Woudelieste fon't Suud-Appalachenängelske] [[Kategorie:Ängelsken Dialekt]] [[Kategorie:Sproake]] ncbfb7gu943dteztqpwo1yngk5h6sih 14 4108 35811 2010-06-06T11:14:23Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Ängelske Sproake]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ängelske Sproake]] 8z388u06vp4oxvxcf4gsm2ve3km5lzq 14 4109 106432 99830 2013-03-22T01:16:08Z Vagrand 3515 wikidata.org/wiki/Q7923975 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sproake]] cprhfn7dm72c7z5za0rxvdkkg3lrfnk 0 4110 35815 2010-06-06T11:18:25Z Heinz 88 häd "[[Appalachen Ängelsk]]" ätter "[[Appalachen-Ängelsk]]" ferschäuwen: Dät is ja een Woud, un iek leeuwe, een Woud as two Woude skrieuwen, dät däd man wäil bloot in't Ängelske. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Appalachen-Ängelsk]] s27zx6ii93r68namqllcazhngalovya 0 4111 35819 2010-06-06T12:00:59Z Heinz 88 häd "[[Formule 1]]" ätter "[[Formel 1]]" ferschäuwen: Iek leeuwe, dät is beeter, wan wie dät uut dät düütske as "Formel 1" uurnieme, doo Seelter kanne dät woarschienelk eer uut düütske Sport-Ättergjuchte as uut Wäästfräiske. So kon iek… wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Formel 1]] gu1cn8k5brelfhniqy852c5bjak25cn 0 4112 120432 114344 2022-01-11T00:07:26Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Renault 2009 logo.svg|thumb|Logo]] '''Renault''' is n Autohäärstaaler uut [[Frankriek]]. Truch sien Allianz mäd [[Nissan]] is ju Renault-Nissan Gruppe däälich een fon do grootste Autohäärstaalergruppen ap ju Waareld. Renault wuude in 1899 apgjuchtet fon Louis Renault. Renault waas loange tied Oaindum fon dän frantsööske Stoat unner ju Noome 'Régie Nationale des Usines Renault'. In 2005 un 2006 won dät Renault Formel-1-Team ju [[Formel 1]]. == Aktuelle Modelle == * Twingo II (2008) * Modus (2004) * Clio II (1998) * Clio III (2005) * Kangoo (1998) * Trafic (2003) * Mégane III (2008) * Scénic II (2003) * Grand Scénic (2003) * Laguna III (2007) * Espace IV (2002) * Vel Satis (2002) == Ferbiendenge ätter Buuten == {{CommonsLittik|Renault}} * [http://www.renault.com Websiede Renault] * [https://web.archive.org/web/20050526075029/http://www.renaultf1.com/ Renault F1 Team] [[Kategorie:Automäärk]] [[Kategorie:Frankriek]] m4jxbz6pgxkitewgumg6tibvhen3lt6 14 4113 35870 2010-06-07T18:15:01Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „. [[Kategorie:Auto]]“ wikitext text/x-wiki . [[Kategorie:Auto]] hfws0b11vf0jzrfexls2mq9kat1e5ma 14 4114 35872 2010-06-07T18:16:40Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „. [[Kategorie:Ferkier]]“ wikitext text/x-wiki . [[Kategorie:Ferkier]] 5bnkur94emto6dq9w4ji7tqajodds93 6 4115 121590 35952 2022-08-03T13:57:28Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} npimc6voxrmrbiuy1ewumyqtbdkx2h2 14 4118 36365 36313 2010-06-15T07:14:16Z Pyt 12 Ju Siede wuud loosmoaked. wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 6 4119 121280 36367 2022-08-02T13:38:21Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Beoarbaidenge fon Bouw materie.PNG |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} hndno15p24c0bfqvo1uri87rj50uh2y 10 4120 36382 36381 2010-06-15T10:58:17Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki {{Navigation |Tittel = [[Littik Paat|Litje fysiske Paate]] |Inhoold = {{Navigation/Tabelle | R1C1 ='''Atomäre Paate:''' | R1C2 = [[Molekül]] · [[Atom]] · [[Ion (litje Paat)|Ion]] | R2C1 ='''[[Subatomär Paat|Subatomäre Paate]]:''' | R2C2 = [[Nukleon]] · [[Atomkääden]] | R3C1 ='''[[Boson]]e:''' | R3C2 = [[Photon]] · [[Gluon]] · [[W-boson]] · [[Z-boson]] · [[Higgs-boson]] · [[Graviton]] · [[Pion (Physik)|Pion]] · [[Meson]] | R4C1 ='''[[Fermion]]e:''' | R4C2 = [[Quark]] · [[Lepton (subatomär Paat)|Lepton]] · [[Neutrino]] · [[Elektron]] · [[Positron]] · [[Muon]] · [[Tau (lepton)|Tau]] · [[Proton (Paat)|Proton]] · [[Neutron]] · [[Baryon]] }} }}<noinclude> [[Categorie:Foarloagen Physik|Litje physiske Paate]] </noinclude> c0sbbert5hxl78wdqlx58kltmf4zm06 10 4121 36386 36385 2010-06-15T11:14:12Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki {| class="navigatiesjabloon" style="width:100%; clear:both; margin-top:1em; margin-bottom:-7px; border:1px solid #aaaaaa; background-color:#f8f8f8;" cellpadding="0" <tr>{{#If:{{{afb_links|}}}|<td>{{{afb_links}}}</td>}}<!-- --><th style="width:100%; font-size:87%; padding-bottom:2px; text-align:center; background-color:{{Navigatie/titelbalkkleur}}; color:black;">{{{Tittel|(Tittel)}}}</th><!-- -->{{#If:{{{afb_rechts|}}}|<td>{{{afb_rechts}}}</td>}}<!-- -->{{#If:{{{afb_groot|}}}|<td valign="top" rowspan="2">{{{afb_groot}}}</td>}}</tr> |- | align="center" style="font-size:87%; padding:0px 3px 0px 3px;" colspan={{#Expr:1+{{#If:{{{afb_links|}}}|1|0}}+{{#If:{{{afb_rechts|}}}|1|0}}}}| {{{Inhoold|(Inhoold)}}} |}<noinclude> {{Foarloage-Info|1= {{Navigation/doc}} }} [[Kategorie:Foarloagen Navigation| ]] [[af:Sjabloon:Navigatie]] [[en:Template:Navigation]] </noinclude> t48vmst9p42i21phtf9b6iprpcq78ud 8 4124 36660 2010-06-19T19:56:16Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „* {{[[Foarloage:Begriepskläärenge|Begriepskläärenge]]}} [[en:MediaWiki:Disambiguationspage]]“ wikitext text/x-wiki * {{[[Foarloage:Begriepskläärenge|Begriepskläärenge]]}} [[en:MediaWiki:Disambiguationspage]] 0vxrxjp9f1rlezjqs4uzncc7byjlwvg 6 4129 121569 36716 2022-08-03T13:38:24Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Säärke St. Peter un Paul |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} s9y4lev80z7oxipysujhzvlehjdg9rw 0 4144 36905 2010-06-23T08:55:49Z Bernd 1291 häd „[[Schäddel]]“ ätter „[[Skäddel]]“ ferschäuwen un deerbie ne Fääreleedenge uurschrieuwen: offizielle Noome wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Skäddel]] kd9m45wozk77rfn44l90tkv6xs1k367 0 4146 36911 2010-06-23T09:04:30Z Bernd 1291 häd „[[Struukelje]]“ ätter „[[Strukelje]]“ ferschäuwen un deerbie ne Fääreleedenge uurschrieuwen: Noome annert in Strukelje wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Strukelje]] hrkh57164nekqypr0i3h995cw79254p 0 4155 37048 2010-06-25T14:52:48Z Bernd 1291 häd "[[Seeidelsbierich]]" ätter "[[Seedelsbierich]]" ferschäuwen: Noome ap Boarden wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Seedelsbierich]] 8hjov6dkcn851stsg1xpb9kghbd7vvq 0 4156 37052 2010-06-25T15:05:37Z Bernd 1291 #redirect [[Seedelsbierich]] wikitext text/x-wiki #redirect [[Seedelsbierich]] oufmjofpy5ccgsdt77z9bnm5mod8a56 0 4157 113933 113890 2017-01-27T08:31:13Z Holder 732 Bild ist gelöscht wikitext text/x-wiki [[File:Channel2 - Tel Aviv.webm|thumb|right|300px|thumbtime=00:03]] {{Universele ynfoboks stêd | namme = Tel Aviv<br />תֵּל־אָבִיב-יָפוֹ | ôfbylding = | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 426,138 <small>(2014)</small> | oerflak = km&sup2; | befolkingstichtens = km&sup2; | stêdekloft = | hichte = m. buppe N.N. | lân = [[Israel]] | bestjoerlike ienheid 1 = Betsirk | namme bestjoerlike ienheid 1= Tel Aviv | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = Ron Huldai | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +2 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.tel-aviv.gov.il/ www.tel-aviv.gov.il] }} [[Bielde:Electra Tower (35).JPG|miniatur|Tel Aviv]] '''Tel Aviv''' is ju twäidgrootste Stääd in [[Israel]] an dät [[Middelmeer]]. Ju Stääd wuud 1909 apgjucht. Appe Naite fon Tel Aviv lait die grootste Lufthoawen fon Israel, Ben-Gurion. {{geostump-links}} {{Commons|Tel Aviv}} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Israel]] jul61cout5o7jdzqddr4ht37jhesnno 14 4158 104469 99485 2013-03-08T15:41:12Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 135 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1411497]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki . [[Kategorie:Lound in Asien]] 49j4161psrzd97qe7ob8h0a6k9h9xma 0 4161 113397 112028 2016-08-23T07:05:28Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Ho-Chi-Minh-Stääd | Koarte =LocationVietnamSaiGon.png | Ienwoonertaal = 8.224.400 (<small>2015</small>) | Metropoolregion = | Lound = Vietnam | Metropoolregion = | Distrikt = | Provinz = | Deelstoat = | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 275 | Tiedsone = UTC +7 | Buurmäster = Phan Thanh Hải | Websiede = [http://www.hochiminhcity.gov.vn/ www.hochiminhcity.gov.vn] }} [[Bielde:Ho Chi Minh from top.jpg|right|200px|thumb|Ho-Chi-Minh-Stääd]] '''Ho-Chi-Minh-Stääd''' (vietnamesisk:''Thành phố Hồ Chí Minh'', aleer ''Saigon'') is ju grootste Stääd fon [[Vietnam]]. Deer woonje ungefeer 8.224.400 Moanskene. Ju Stääd is dät politiske, wirtschaftelke un kulturelle Säntrum fon Vietnam. Siet dät Jier 1956 rakt et ju Universität Saigon. {{geostump-links}} [[Kategorie:Vietnam]] 8qs1x4x5ykf1kp6muyb1byakp4wqulf 0 4162 115354 104473 2018-01-09T17:00:50Z Wwikix 8153 /* Ferkier */ Kat wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam | Noome = Vietnam | Flaage = Flag of Vietnam.svg | Woapen = Coat of arms of Vietnam.svg | Steede = LocationVietnam.png | Woalspruch = Độc lập, Tự do, Hạnh phúc<br />''(Uunouhongelkhaid, Fräiegaid, Gluksälshaid) | Amtssproake = [[Vietnamesisk]] | Haudstääd = Hanoi | Stoatsfoarm = Sozialistiske Foulksrepublik | Fläche = 331.690 | pztWoater = 1,3 | Ienwoonere = 87,3 Mio. | Täljier = 2009 | Munte = Đồng | Muntkode = VND | Tiedzone = +7 | Fierdai = 2. September | Nationoalhymne = Tiến Quân Ca | Loundkode = VN | Auto-Känteeken = | Internet-TLD = .vn | Telefonfoarwoal = 84 | }} '''Vietnam''' is n Lound in [[Asien]]. == Geografie == Vietnam wäd begränsed fon: * Ju [[Foulksrepublik China]], in dät Noude, * Gulf fon Tonkin, in dät Aaste, * Suud-Chineeske Meer, in dät Suude, * [[Kambodscha]] un [[Laos]], in dät Wääste. == Ferkier == * '[[Lufthoawen Noi Bai|Noi Bai]]' is dän Lufthoawen foar ju Haudstääd [[Hanoi]]. * '[[Lufthoawen Tan Son Nhat|Tan Son Nhat]]' is dän Lufthoawen fon [[Ho Chi Minh City]]. * '[[Lufthoawen Dong Hoi|Dong Hoi]]' is dän Lufthoawen fon [[Đồng Hới]]. * '[[Lufthoawen Vinh]]' is dän Lufthoawen foar [[Vinh]], Bac Trung Bo Vietnam. * '[[Lufthoawen Can Tho]]' {{geostump-links}} [[Kategorie:Vietnam| ]] [[Kategorie:Lound in Asien]] jvvfjcs4itpzszlghj2kylotwdz99m9 14 4163 104474 94853 2013-03-08T15:42:09Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 208 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1456520]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki . [[Kategorie:Lound in Asien]] 49j4161psrzd97qe7ob8h0a6k9h9xma 0 4164 113349 104476 2016-08-20T18:34:27Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Hanoi | Koarte = Panorama of Hanoi.jpg | Ienwoonertaal = 7.587.800 (<small>2015</small>) | Metropoolregion = | Lound = [[Vietnam]] | Metropoolregion = | Distrikt = | Provinz = | Deelstoat = | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 3324,92 | Tiedsone = UTC +7 | Buurmäster = | Websiede = [http://www.hanoi.gov.vn/ www.hanoi.gov.vn] }} '''Hanoi''' is ju Haudstääd fon [[Vietnam]]. Buuten ju Stääd lait dän internationoalen Lufthoawen 'Noi Bai'. {{geostump-links}} [[Kategorie:Vietnam]] h7e39z9nae28hvh92on3egeevgupbqs 0 4165 104477 96975 2013-03-08T15:42:42Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 167 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q478595]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Tansonnhat11.jpg|240px|thumb|right|Lufthoawen Tan Son Nhat]] '''Tan Son Nhat''' is die Lufthoawen bie ju Stääd [[Ho Chi Minh City]], [[Vietnam]]. Dät is die grootste Lufthoawen in [[Vietnam]]. Tan Son Nhat lait 7 km fon dät Säntrum fon Ho Chi Minh City. [[Kategorie:Vietnam]] s98l98dxotvmnnrlmtolotnmv8linpv 0 4166 105430 104479 2013-03-10T14:34:11Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q4156]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:DHAirport4.jpg|240px|thumb|right|Lufthoawen Dong Hoi]] '''Lufthoawen Dong Hoi''' is die Lufthoawen foar [[Đồng Hới]], [[Quang Binh]] [[Vietnam]]. Die Lufthoawen lait uungefeer 7 km fon dät Säntrum fon Dong Hoi. [[Kategorie:Vietnam]] n8l52hult4rr1gedz7z8uiaolxyfd3i 0 4171 111811 111377 2015-11-09T23:14:34Z Heinz 88 /* Geskichte */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Streuobstwiese bei Darchau.jpg|thumb|300px|right|Fruchtboommäid bie Darchau]] Dät '''Ounbauen fon Fruchte''', as Aapele, Peeren, [[Bäien]], Nuuten, Säärsen un aal sowät heert tou de [[Buuräi]]. == Geskichte == Frucht-Ounbau rakt al sänt fuul duusend Jiere. Sänt sowät säksduusend Jiere kuude sik apgruund fon dät beetere Klima die wüülde Aapel ''Malus sylvestris'' in Middel-[[Europa]] uutspreede, hie wuude uk al fon do Ljuude nutsed, uk wan hie fuul litjer waas as do maaste Aapel-Soarten fon däälich, do wäil fon uurs n wüülden Aapel, ''Malus sieversii'', oustomje. In Middel-[[Asien]] is näämelk die Frucht-Ounbau fuul aller as bie uus: Al foar tweelichduusend Jiere roate dät deer Foarmen fon ''Malus sieversii'' mäd ne Truchmäite fon säks Zentimetere, wieruut sik wäil die Kultuuraapel ''(Malus domestica)'' äntwikkelt häd, die sik uurloang, touhoope mäd uur Oarde as ju Wienranke uur [[Griechenlound]] un dät [[Roomske Riek]] uutbreede kuude. === dät Ääntjen === In't Roomske Riek wuude woarskienelk uk ju Technik fon dät [[Ääntjen]] ärfuunen. Hiede man in't foaren do Fruchtboome truch Säid moord - wierbie die litje Boom genetisk n bitje uurs waas un nit aaltiede goude Fruchte hiede - so hiede me fon düsse Ärfiendenge oun ju Muugelkhaid, n [[Boom]] mäd besunners goude Fruchte sunner älke genetiske Ferannerenge tou moorjen (also tou kloonjen). So hääbe wie däälich Aapelboome, do gans gnau genetisk gliek sunt as Aapelboome fon jusälge Soarte foar hunnerte fon Jiere, wült do [[Roomske]] Ljuude dät Ääntjen (uurigens uk eenige Soarten) ätter Germanien wai meebroacht hääbe. Koarl die Groote (uum 800 ä.Kr.) häd dan Witte skrieuwen, do dän Frucht- un Wien-Ounbau unnerstutseden: Ne Boomskoule foar Fruchtboome wuude iengjucht, ju sowäil dän Aaden as uk junge Boome an Säntroalen lääwerje moaste. Uum 820 rakt dät uk fuul Frucht-Ounbau in Nouddüütsklound. In do foulgjende Jierhunnerte hääbe sik fuul Oobrighaide uum dän Frucht-Ounbau suurged. In dät achtienste Jierhunnert annerde sik dät n bitje un uk Ljuude, do nit uut dän Oadel kuume, ferfoateden Wierke, do dät algemeene Foulk in n Fruchtboom-Ounbau unnergjuchteden. [[1860]] wuude die [[Düütsken Pomologen-Fereen|Düütske Pomologen-Fereen]] gruunded. Dät is ju Tied, as in [[Düütsklound]] moor as twoduusend Aapel-Soarten bekoand un beskrieuwen wieren. === näie Äntwikkelengen === Eende fon't njuugentienste Jierhunnert koom et ap, dät me mäd Fruchtboom-Ounbau fuul Jäild moakje wüül, wilst hie in't foaren moor foar dän oaine Bruuk toacht waas. Do Pomologen reeke Liesten hääruut, wäkke Soarten foarleeken wäide skällen un wäkke läip sunt un fernäild wäide skällen. Dät waas wäil die Ounfang fonne Fernäilenge fon ju Biodiversität (biologiske Fuulfoold) bie Fruchtboomsoarten. [[1896]] laide [[Otto Schmitz-Hübsch]] do eerste Aapel- un Peerenplontengen mäd litje Läichstomboome an, do hie besunners ticht plontje kuude. Uum dän Weerstound fon do Fruchtbuuren un do bee [[Waareldkriege]] kuude sik düsse Boomfoarm oaber noch nit truchsätte. [[1919]] wuude die Pomologen-Fereen aplöösed un die düütske Frucht-Ounbau-Fereen (Deutscher Obstbau-Verein) gruunded. Ounfang fon do 1930er Jiere häd Otto Schmitz-Hübsch ne näie Boomfoarm tuchted, ju ap Düütsk "Schlanker Spindelbusch" naamd wäd. Dät is uk ne litje Foarm, ju t.B. deertou benutsed wäd, uum do Boome bolde as Wien-Ranken, ticht touhoope plonted, an n Träid tou luuken. Uk düsse Foarm kuude sik noch nit fluks truchsätte, do bee näi tuchtede Foarmen fon Otto Schmitz-Hübsch wieren eerste in dät twäide Haaldeel fon't twintichste Jierhunnert oafter tou sjoon. === Foarbie mäd ju Fruchtboom-Mäid === Ju oolde Fruchtboom-Mäid mäd Hoochstom-Boome waas natüürelk naier an ju Natuur: As uk die Uurwoold, die fon Natuur uut in Middel-Europa tou fienden waas, roate uk ju Fruchtboom-Mäid Boome, wier t.B. [[Fuugele]] broude kuudene, wier, wan do Boome oold wieren, [[Ruste]] un uur [[Insekten]] in dät doode Holt lieuwje kuudene, wät Fodder foar Spächte roate. Foarallen holle oolde Boome, wier sik [[Gnauedierte]], Fuugele un [[Fläddermuuse]] ferstopje kuuden, sunt n natüürelken Lieuwendsruum, die sik uk noch in ju Kultuurloundskup "Fruchtboommäid" ärheelden häd: Man uum [[1950]] roate dät Beloonengen foar dät roodjen fon Fruchtboome, deeruum dät ju Politik dän intensiven, nit besunners natuurfjuuntelken Ounbau fon do litje Boomfoarme wüül, die Otto Schmitz-Hübsch tuchted häd. Uut sukke Plontengen, oafter uk importierd uut uur [[Waarelddeele]], koom fon düsse Tied oun n grooten Deel fon n Frucht-Aaden. === Fernäilenge fon ju Fuulfoold === N uur Problem waas ju Fernäilenge fon ju Fuulfoold: Aal do oolde, regionoale Frucht-Soarten wieren nit bloot n Kultuurgoud, do staalden uk seeker, dät dät neen groote Sjukten roate, deeruum dät älke Soarte sowäil Resistenzen häd, as uk fon moonige Kroankhaide befaalen wäide kon. Wan ap een Fruchtboommäid fuul ferskeedene Soarten stounde, wäide do nit aal fon jusälge Kroankhaid befaalen un dät rakt aaltiede resistente Boome. Wan me ne Monokultuur häd, kon dät weese, dät fluks aal do Boome an een Kroankhaid stierwe. Nu wuuden in düsse Tied bloot min Soarten ap do Liesten sät, do der foarleeken wäide skuulen. Dät fierde deertou, dät fuul regionoale Soarten bienaist af sogoar gans uutstuurwen sunt. [[1991]] wuude die Pomologen-Fereen wier näi gruunded, man mäd n näien Sweerpunkt: Ju Ärhooldenge fon ju Soarten-Fuulfoold un fon dän oolden Hoochstom-Fruchtounbau. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Frucht-Ounbau]] [[Kategorie:Buuräi]] ddog592re9rg7bv07pqkh7zxa378dhp 14 4172 37578 2010-07-04T21:23:10Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Buuräi]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Buuräi]] eqpgdizvni6gs17spsc1zxm80a5d2i8 14 4173 37580 2010-07-04T21:24:14Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Frucht-Ounbau]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Frucht-Ounbau]] 753awdnze6vkniy72rbp373inlh4skr 0 4174 105301 104482 2013-03-08T21:14:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q222958]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Zweijährige-Geißfußveredelu.jpg|thumb|200px|right|Goud anwoaksenen Aapelboom, two Jiere ätter dät Ääntjen mäd juu Technik, juu ap Düütsk "Geißfußveredelung" hat.]] Dät '''Ääntjen''' is ne Technik, juu foarallen benutsed wäd, uum Fruchtboome vegetativ tou fermoorjen (also tou kloonjen). So kon me ne Fruchtsoarte fääretuchtje, sunner dät juu sik uurloang genetisk ferannerd. Me äänted mongs oaber uk uur Plonten. Uum n Fruchtboom tou ääntjen, bruukt me n jungen, uut Säid woaksenen jungen Boom, dän litjen [[Ant]], as Unnerloage. Fääre bruukt me ne Takke, juu sonaamde Äänte, fon juu Soarte, juu man fermoorje wol, juu skuul oaber nit moor as tjo Knoaspen hääbe, uurs ferdruugje doo buppere, un dan kon me se uk gliek ousniede. Die litje Ant wäd oukapped, hie skuul neen oaine Spiere moor hääbe, deermäd hie aal sien Energie inne Äänte stikked, juu so ap dän Ant befäästiged wäd, dät doo bee touhoopewoakse konnene. Deertou rakt dät uunerskeedelke Techniken. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Frucht-Ounbau]] 5b959q8a1fqjn2y8uy2bgixd3z8mfxz 0 4175 104485 102729 2013-03-08T15:43:44Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 52 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q103495]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki As '''Waareldkriech''' beteekend me Kriege, wier ap moorere Waarelddeele kamped wäd un die truch sien Grööte waareldwied fon Betjuudenge is. Däälich beteekend me foarallen dän [[Eersten Waareldkriech]] un dän [[Twäiden Waareldkriech]] mäd dän Begriep. {{stump}} 1177f2lh742t5u9k1gw6ahw0yjxxd5g 0 4176 37631 2010-07-05T12:54:21Z Heinz 88 häd "[[Eerste Waareldkriech]]" ätter "[[Eersten Waareldkriech]]" ferschäuwen: Wie wolle uus ja nit fon doo algemeene Konventione tou Enzyklopädie-Iendraage lööse: Ap düütsk kwäd man ja uk "Der erste Weltkrieg", man sunner Artikkel, un deerm… wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Eersten Waareldkriech]] 36uo5hteia87ii3r7kazp7m3gwbht3n 0 4177 37633 2010-07-05T12:55:27Z Heinz 88 häd "[[Twäide Waareldkriech]]" ätter "[[Twäiden Waareldkriech]]" ferschäuwen: Wie wolle uus ja nit fon doo algemeene Konventione tou Enzyklopädie-Iendraage lööse: Ap düütsk kwäd man ja uk "Der zweite Weltkrieg", man sunner Artikkel, un dee… wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Twäiden Waareldkriech]] qlquslnig4zn6cpqomv2jmt0n3iz022 0 4178 110724 110223 2015-05-09T22:52:32Z 81.171.56.154 /* Lieuwend un Wierken */ wikitext text/x-wiki '''Otto Schmitz-Hübsch''' ''(* [[26. Februoar]] [[1868]] ap't Riedergoud Winnenthal bie Xanten; † [[2. November]] [[1950]] in Merten bie Bonn)'' waas n läich-rhiensken Fruchtboom-Tuchter. == Lieuwend un Wierken == Sin Bääsjebaabe, Johann Anton Schmitz, sänt sien Oadelenge Johann Anton Schmitz-Hübsch, waas n Grootgruund-Oainer un Ökonomie-Räid. Die Foar interessierde sik al foar Fruchtboom-Tucht. Otto Schmitz-Hübsch säärm waas uk fon Juugend oun deerfon begäisterd un wüül ätter ne Uutbildenge un Studienraisen mäd n rienen Frucht-Ounbau-Bedrieuw ounfange, wät foar düsse Tied täämelk modern waas, toumoal ju Fruchtboomtucht fröier ja eer foar dän oaine Gebruuk waas. Hie foont ne Loundskup, ju sik deertou oainde, twiske Kölln un Bonn, wäästelk fon n Rhien (düütsk: Vorgebirge). In't Jier [[1896]] laide hie ne Plontenge oun, wier hie systematisk swäk woaksende Boome as [[Ant]]e foar sien Boome benutsede. Sien Läichstom-Fruchtboome kuude hie tichter plontje. In't Jier [[1923]] äntdäkte Otto Schmitz-Hübsch dän [[Rooden Boskoop]], ne Mutation fon ju allere Aapelsoarte [[Boskoop]]. Schmitz-Hübsch moorde ju näi äntdäkte Soarte truch [[Ääntjen]]. Ounfang fon do 1930er Jiere tuchtete hie ne näie Boomfoarm ju der ap düütsk "Schlanker Spindelbusch" hat. Dät is uk ne litje Foarm, ju t.B. deertou benutsed wäd, uum do Boome bolde as Wien-Ranken, ticht touhoope plonted, an n Träid tou luuken. [[1939]] broachte hie dän Rooden Boskoop unner dän Noome "Roter Boskoop Schmitz-Hübsch" in n Honnel. Ätter sin Dood 1950 kuuden sik do näie litje Boomfoarmen algemeen truchsätte, wiermäd bit däälich die traditionelle un natuurnaie Hoochstam-Frucht-Ounbau tou kampjen häd. Njuugentich Prozent fon aal do europäiske Fruchtboome heere däälich tou ju Foarm "Schlanker Spindelbusch". {{SORTIERUNG:Schmitz-Hubsch, Otto}} [[Kategorie:Frucht-Ounbau]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] 1r8o7cy5qidx9vavolkk07wf47n05sk 0 4179 79001 37663 2012-02-09T21:47:43Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki As '''Ant''' beteekend me n uut Säid woaksenen litjen Fruchtboom, wierap ne [[Äänte]] fon ne Soarte [[Ääntjen|äänted]] wäide skäl. {{Buuräistump}} [[Kategorie:Frucht-Ounbau]] [[Kategorie:Biologie]] ougdgkserfnwrxunmcqdvguw670jfnj 10 4180 119043 37660 2020-04-08T11:57:36Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=center width=70% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen Buuräi-Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[Bielde:Hoz.svg|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Buuräi]] m41d1epf4818llwnpqv5gzk3wul5nzw 14 4181 37641 37640 2010-07-05T13:48:21Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Stump]] [[Kategorie:Buuräi]] m0y518hjzs9mhyyzoyjldpbt9sf9uix 0 4182 114111 79002 2017-03-01T11:19:38Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki Ne '''Äänte''' (düütsk:Edelreis) is ne Takke fon n Fruchboom, ap n litjen [[Ant]] [[Ääntjen|äänted]] wäd. {{Buuräistump}} [[Kategorie:Frucht-Ounbau]] [[Kategorie:Biologie]] 10ki2dqx9pmycdea50drqqjf71iv5tw 0 4183 111742 111702 2015-11-08T14:55:04Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Boscoopské červené.jpg|thumb|250px|right|Rooden Boskoop]] Die '''Roode Boskoop''' is ne Aapelsoarte, gnauer kweeden, ne roode Mutation fon juu allere jeele Soarte [[Froaien uut Boskoop|Boskoop]]. Die truch Knoaspenmutation äntsteene '''Roode Boskoop''' wude in't Jier fon n Fruchboom-Tuchter [[Otto Schmitz-Hübsch]] äntdäkked, die juu näie Soarte dan truch [[Ääntjen]] moorde un [[1939]] unner dän Noomen "Roter Boskoop Schmitz-Hübsch" in n Honnel broachte. {{Buuräistump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] [[Kategorie:Ietelweere]] [[Kategorie:Frucht-Soarten]] pdyqe5067jps88bf4zedzg5e738rkcd 10 4184 119049 37664 2020-04-08T11:59:13Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=left width=50% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen Buuräi-Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[Bielde:Hoz.svg|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Buuräi]] <noinclude> Disse Foarloage sjucht, deeruum dät dät al juu normoale Buuräistump-Foarloage rakt, fielicht uunnöödich uut. Juu is oaber nöödich, deeruum dät juu links stoant, un me juu normoale Buuräistump-Foarloage, wan gjuchts Bielden Tabellen stounde oafte nit sjucht (juu wäd dan deelschäuwen). Wan me hier dan daach sjucht, sjucht dät läip uut. ''' Disse Foarloage is foar Artikkele, wier gjuchts ne Tabelle af ne Bielde stoant, juu juu normoale Buuräistump-Foarloage deelschuuwen däd. ''' </noinclude> 83fhjfkduxely3tim3edkyxfcky13nb 10 4185 37661 2010-07-05T18:16:27Z Heinz 88 häd "[[Foarloage:Buuräi-stump]]" ätter "[[Foarloage:Buuräistump]]" ferschäuwen: Dät skuul daach eenegaidelk weese. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Buuräistump]] ct96mlcji3jntgfs83zwvqh4n2ut7oi 0 4186 104488 89964 2013-03-08T15:44:06Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q342638]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Begriepskläärenge}} Dät Woud Boskoop kon two Betjuudengen hääbe: * Meente un Täärp [[Boskoop (Niederlounde)|Boskoop]] in doo Niederlounde * Juu Aapelsoarte [[Froaien uut Boskoop|Boskoop]], juu uut dät Täärp kumt e6gxdlndvelqqbt1exdiwf4bu9mdkze 10 4187 121880 120599 2023-01-17T14:58:55Z Vanroo 12830 Update wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Meenten in ju Provinz: [[Suudhollound]] (do [[Niederlounde]])'''||[[Bielde:Flag Zuid-Holland.svg|50px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Alblasserdam]] | [[Albrandswaard]] | [[Alphen aan den Rijn]] | [[Barendrecht]] | [[Bodegraven-Reeuwijk]] | [[Capelle aan den IJssel]] | [[Delft]] | [[Den Haag]] | [[Dordrecht]] | [[Goeree-Overflakkee]] | [[Gorinchem]] | [[Gouda]] | [[Hardinxveld-Giessendam]] | [[Hendrik-Ido-Ambacht]] | [[Hillegom]] | [[Hoeksche Waard (Meente)|Hoeksche Waard]] | [[Kaag en Braassem]] | [[Katwijk]] | [[Krimpen aan den IJssel]] | [[Krimpenerwaard (Meente)|Krimpenerwaard]] | [[Lansingerland]] | [[Leiden]] | [[Leiderdorp]] | [[Leidschendam-Voorburg]] | [[Lisse]] | [[Maassluis]] | [[Midden-Delfland]] | [[Molenlanden]] | [[Nieuwkoop]] | [[Nissewaard]] | [[Noordwijk]] | [[Oegstgeest]] | [[Papendrecht]] | [[Pijnacker-Nootdorp]] | [[Ridderkerk]] | [[Rijswijk]] | [[Rotterdam]] | [[Schiedam]] | [[Sliedrecht]] | [[Teylingen]] | [[Vlaardingen]] | [[Voorne aan Zee]] | [[Voorschoten]] | [[Waddinxveen]] | [[Wassenaar]] | [[Westland]] | [[Zoetermeer]] | [[Zoeterwoude]] | [[Zuidplas]] | [[Zwijndrecht (Niederlounde)|Zwijndrecht]]<br><br> |} s2hqs94p4gt44ef8dy8klqzitfnxfhr 0 4188 115079 108729 2018-01-09T13:02:41Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki '''Boskoop''' is n Täärp in juu Provinz [[Suudhollound]] in doo [[Niederlounde]]. Dät Täärp is wäägen sin fruchtboaren Eed-Boudem sänt Jierhunnerde foar dän [[Frucht-Ounbau]] berüümd, bit däälich moaked dät Täärp dät maaste Jäild mäd sien Boomskoulen. Uut dät Täärp kumt uk juu Aapelsoarte "[[Froaien uut Boskoop]]", kuut "Boskoop" naamd. [[Kategorie:Alphen aan den Rijn]] pupbyg7sj66m6j5fp0om10p3p5shzak 0 4191 111724 111682 2015-11-08T14:50:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Malus-Schöner-von-Boskoop.jpg|thumb|right|250px|Kuurich mäd Boskoop-Aapele]] Die '''Froaie uut Boskoop''' is ne Aapelsoarte, juu in dät [[Suudhollound|suudholloundske]] Täärp [[Boskoop (Niederlounde)|Boskoop]] toufällich uut Säid woaksen is. Die eerste Boom wuude [[1856]] äntdäkked un wäägen doo goude Aapele truch [[Ääntjen]] fermoord. Uut dän '''Boskoop''' is truch Mutation fon ne Knoaspe die [[Rooden Boskoop|Roode Boskoop]] äntsteen. == Oainskuppe == In dän Aapel is fuul Süüre, so oaint hie sik goud foar Aapelbräi, toun Boakjen un toun Bräiden. Deeruum dät hie min Allergen in sik häd, is hie nit foar älken Aapel-Allergiker skoadelk. Die Aapel änthaalt oaber fuul Sukker un is deeruum nit so goud foar Diabetikere. Buutewais is die Boskoop [[Triploidie|triploid]]. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] [[Kategorie:Ietelweere]] [[Kategorie:Frucht-Soarten]] ifaqruv9ml7yo6u2jm4esdgswirodiz 0 4192 37677 2010-07-05T19:26:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Froaien uut Boskoop]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Froaien uut Boskoop]] bura8l0zp85dl1g6tiog8c3hmibrnxa 0 4193 115836 113184 2018-01-21T15:30:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjoonisse == * [[1266]]: [[Koarl I. fon Anjou]] wint in ju [[Slacht bie Benevent]] juun een düütsk-sisilioansk Heer unner [[Manfred (Sizilien)|Manfred]] fon [[Köönichriek Sizilien|Sizilien]]. Mäd Manfred sin Dood in ju Slacht eended ju Heerskup fon do [[Staufere]] in't Suude fon Italien. * [[1900]]: Foar dät Unnerhuus rakt die britiske Kriechsminister bekoand, dät in dän [[Twäiden Buurenkriech (Suudafrikoa)|Twäide Buurenkriech]] uk Wieuwljuude un Bäidene "tou hier Skuul" in Konsentratsjoonsleegere fäästheelden wäide. Do Ljuude kriege nit nouch tou ieten. * [[1937]]: Eerstbestiegenge fon dän [[Anden]]-Bierich [[Nevado Ojos del Salado]] truch do bee poolske Bierichstiegere [[Jan Szczepanski]] un [[Justin Wojszins]] == Tou Waareld keemen == * [[1802]]: [[Victor Hugo]], frantsöösken Skrieuwer * [[1868]]: [[Otto Schmitz-Hübsch]], läich-rhiensken Fruchtboomtuchter == Stuurwen == * [[1266]]: [[Manfred (Sizilien)|Manfred]], Köönich fon Sizilien (* [[1232]]) [[Kategorie:Februoar]] oq6kg2lapisldgmp7ry30olprczy8kn 0 4194 37688 2010-07-05T20:24:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Rooden Boskoop]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rooden Boskoop]] 1ussu8vp123xynfiqmfknhwpq6hx171 0 4195 37689 2010-07-05T20:24:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Froaien uut Boskoop]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Froaien uut Boskoop]] bura8l0zp85dl1g6tiog8c3hmibrnxa 0 4196 37690 2010-07-05T20:25:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Froaien uut Boskoop]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Froaien uut Boskoop]] bura8l0zp85dl1g6tiog8c3hmibrnxa 10 4197 105302 104496 2013-03-08T21:25:02Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6266741]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki <div style="float:left;border:solid #909090 1px;margin:1px" class="plainlinks"> {| cellpadding="1" cellspacing="0" style="width:238px;background-color:#D0E9FF;" |- | style="width:45px;height:45px;background-color:#fff;text-align:center;font-size:14pt" | [[File:Wikimedia Català logo.svg|115px|Wikipedia]] | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" align="center" | Iek unnerstutsje dän Chapter<br />'''[[meta:Wikimedia CAT|Wikimedia CAT]]'''.<br />Du uk? [http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Wikimedia_CAT/Members_and_Supporters&action=edit Wies dien Unnerstutsenge].<br/><hr /><br/><hr />I support the '''[[meta:Wikimedia CAT/en|Wikimedia CAT]]''' chapter.<br />Don't you? [http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Wikimedia_CAT/Members_and_Supporters&action=edit Please, give us your support].<br/> |}</div>[[Category:Wikipedians giving their support to Wikimedia CAT|<noinclude>*</noinclude>{{PAGENAME}}]]<noinclude> {{-}} </noinclude> hvofpno3w3ec1k3n0z3b0wcdu623ovl 10 4198 105456 102472 2013-03-11T00:23:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 70 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6674029]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke M|[[Katalanisk|ca]]|Aquest usuari parla '''català com a la [[:Kategorie:Benutser ca|seva primera llengua]]'''.}}<noinclude>{{-}} ==Kiek uk== {{Babelferwiese|ca}} </noinclude> c2jevd9r1ofbb7msh62a2y14z0uktkf 14 4199 37727 2010-07-06T14:07:47Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Katalanisk“ wikitext text/x-wiki Katalanisk shi2g5j5zo98kstzyu7ajccpxzj2u87 14 4200 37732 2010-07-06T14:57:48Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Wikipedioanere, doo Wikimedia CAT unnerstutsje:“ wikitext text/x-wiki Wikipedioanere, doo Wikimedia CAT unnerstutsje: o7cpdixv6396x4u5j6rconzy9sf8i7u 0 4201 112801 111937 2016-07-17T12:32:49Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1345]]: In ju [[Slacht fon Auberoche]] in ju [[Gascogne]] winne do ängelske Troppen mäd 1500 Mon truch aan uunferwachteden Oungriep juun do Frantsööske Troppen mäd 7000 Mon. * [[1792]]: Ju [[Fäästenge Mainz]] rakt tou foar do frantsööske Revolutsjoonstroppen. * [[1805]]: In ju [[Slacht fon Trafalgar]], een Seeslacht in dän [[Trääden Koalitsjoonskriech|Trääde Koalitsjoonskriech]], faalt die britiske Vize-Admiroal [[Horatio Nelson]], man do Briten slumpet een äntskeedende Uurwinnenge uur do frantsööske un spoanske Skiepe unner Vize-Admiroal [[Pierre de Villeneuve]] un ferhinnert somäd ju fon Napoleon ploande Iennoame fon do [[Britiske Ailounde]]. Ju Seeslacht foar dät [[Koap Trafalgar]] bie dät suudspoanske [[Cádiz]] lait dän Gruundsleek foar ju moor as hunnertjierige Foarheerskup fon do Briten ap ju See. * [[1888]]: Ju [[Sosjoaldemokroatiske Paatäi fon ju Swaits]] (SP) wäd gruunded. * [[1983]]: Die Meeter wäd näi definierd: Dät is nuu die Wai, dän dät Lucht in Vakuum in ne Tied fon 1/299.792.458 Deel fon ne Sekunde bäätelait (sjuch: [[Luchtgauegaid]]). == Bädden == * [[1790]] - [[Alphonse de Lamartine]], Frantsöösken Dichter un Stoatsmon == Stuurwen == * [[1939]]: [[Dr. Jacob Botke]], n wäästfräisken Biologe un [[Unnersäikere fon ju selter Sproake|Unnersäiker fon juu Seelter Sproake]] [[Kategorie:Oktober]] rs4su7ot2602mlfu828ni8wea9mir8k 0 4202 117022 113148 2018-05-27T14:44:07Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1900]]: Grootbritannien moaket bekoand, dät dät [[Transvaal]] in Suudafrikoa in Besit nuumen häd. * [[1932]]: Die [[Kolumbioansk-Peruoansken Kriech|Kolumbioansk-Peruoanske Kriech]] bräkt uut, uumdät Apstoundiske uut [[Peru]] dän Skeed-Ferloop twiske Peru un [[Kolumbien]] ätter dän [[Ferdraach fon Salomón-Lozano]] nit ounnieme wollene. * [[1939]]: [[Nazi-Düütsklound]] begint dän [[Twäide Waareldkriech]] * [[2016]]: In ju [[Venezuela|venezoloanske]] Haudstääd [[Caracas]] gunge sowät een hoolwe Million regierengskritiske Demonstranten ap ju Sträite un aaskje ju Ousättenge fon dän sosjoalistisken Präsident Nicolás Maduro. Dät is ju grootste politiske Kundreekenge in Venezuela sänt Jiertjaande. [[Kategorie:September]] craynohmtpzvtce2g75b9ropjjbwdre 0 4203 118738 118290 2020-01-24T15:42:44Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[2000]]: Ju [[ISS|Internasjonoale Ruumtestation]] is sänt düssen Dai truchgungend fon [[Ruumtefierder]]e bewoond. * [[2004]]: Präsidentskups-Köär in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. [[George W. Bush]] wäd mäd sjuunelke Moorhaid alwier foar'n US-Präsident kädden, juun him ferljust [[John F. Kerry]]. * [[2017]]: Uumdät sik die ousätte, politisk ferfoulgede [[Katalonien|kataloanske]] Ministerpräsident [[Carles Puigdemont]] mäd fjauer Liede fon sien ousätte Regierenge ätter [[Brussel]] ousät häd, rakt Spanien aan [[Europäisken Hoaftbefeel]] uut. [[Belgien]] lät do nit uutlääwerje. == Stuurwen == * [[1950]]: [[Otto Schmitz-Hübsch]], läich-rhiensken [[Frucht-Ounbau|Fruchtboomtuchter]]. Sien näie, swäk woaksende Boom-Foarmen kuuden sik eerste ätter sin Dood algemeen truchsätte. * [[2019]]: [[Bogaletch Gebre]], äthiopiske Mikrobiologinne un Striederske foar do Gjuchte fon Wieuwljuude [[Kategorie:November]] mclmomkwas0s3vzyg8i8pvzxin3f00f 0 4204 122305 118024 2023-02-26T23:38:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1947]] - [[1948]] - [[1949]]</small> - '''1950''' - <small>[[1951]] - [[1952]] - [[1953]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Geböärnisse == * [[4. Januoar]]: [[Israel]] ferkloort [[Jerusalem]] foar sien Haudstääd un ferstat deermäd juun do Besluute fon ju [[UNO]]. * [[26. Januoar]]: Ju Ferfoatenge fon ju näi konstituierde Republik [[Indien]] wäd jäildend. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Constanze Engelbrecht]], düütske Skauspielerske == Stuurwen == * [[2. November]]: [[Otto Schmitz-Hübsch]], läich-rhiensken [[Frucht-Ounbau|Fruchtboomtuchter]]. Sien näie, swäk woaksende Boom-Foarmen kuuden sik eerste ätter sin Dood algemeen truchsätte. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] ohxu1nlndnbzgmu36uj65z3jb7g07vp 0 4205 122030 122014 2023-02-22T20:47:43Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1933]]: [[Adolf Hitler]] wäd fon n [[Riekspräsident]] [[Paul von Hindenburg]] toun [[Riekskansler]] benaamd. In't foaren hiede Hindenburg sik loange struuwed, man me hiede him bedoard, Hitler waas nit so oarich gefoarelk, deeruum dät ne konservative Moorhaid in't Kabinett siet. * [[2020]]: Ju [[World Health Organisation|WHO]] oardent [[COVID-19]] as [[Suundegaidelke Noodlääse fon internasjonoale Betjuudenge]] ien. == Tou Waareld keemen == * [[1946]]: [[Ottorino Assolari]], italieensken Biskop * [[1946]]: [[Christophe Pierre]], frantsöösken Erzbiskop un Vatikoandiplomoat == Stuurwen == * [[1963]]: [[Francis Jean Marcel Poulenc]], frantsöösken Komponist * [[2002]]: [[Inge Morath]], aastriekiske Fotogroafinne * [[2020]]: [[Gisela Eckhardt]], düütske Physikerske [[Kategorie:Januoar]] b72htuzi5n0bbea9luuvnydl2ye6kv0 0 4206 118462 118264 2019-07-22T16:24:11Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1793]]: [[Frankriek]] ferkloort [[Fereend Köönichriek|Grootbritannien]] un do [[Niederlounde]] dän Kriech. * [[1933]]: Ap Wonsk fon [[Adolf Hitler]] wäd die [[Nazi-Düütsklound|düütske]] Rieksdai fon n Riekspräsident aplöösed. * [[1979]]: [[Ruhollah Musavi Chomeini|Ayatollah Khomeini]] kumt ätter füüftien Jiere in't Exil wieruume ätter dän [[Iran]]. * [[2003]]: Dät US-amerikoanske [[Ruumtefeer]] (nieper: [[Space Shuttle]]) [[Columbia (Ruumtefeer)|Columbia]] bräkt bie'n Wier-Ientreed in ju [[Äid-Atmosphäre]] stukken. Aal do soogen Ruumtefoardere oun Boud stierwe deerbie. == Tou Waareld keemen == * [[1801]]: [[Thomas Cole]], aan [[Änglound|ängelsk]]-[[Fereende Stoaten fon Amerikoa|amerikoansken]] [[Moalerkunst|Moaler]] == Stuurwen == * [[2002]]: [[Hildegard Knef]], düütske Skauspielerske * [[2019]]: [[Ursula Karusseit]], düütske Skauspielerske un Regisseurinne [[Kategorie:Februoar]] b1n4zoxxbcirt3zqa8rnnl04pncpwya 0 4207 113350 104509 2016-08-20T18:38:06Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from Wikipedia (vi) wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Dong Hoi | Koarte = QuangBinhGate.jpg | Ienwoonertaal = 160.325 (<small>2013</small>) | Metropoolregion = | Lound = [[Vietnam]] | Metropoolregion = | Distrikt = | Provinz = | Deelstoat = | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 154,55 | Tiedsone = UTC +7 | Buurmäster = | Websiede = [http://www.donghoi.gov.vn/ www.donghoi.gov.vn] }} '''Dong Hoi''' is ju Haudstääd fon [[Quang Binh]], [[Vietnam]]. Buute ju Stääd lait die internationoale [[Lufthoawen Dong Hoi]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Vietnam]] jmhzlarc7biupqqgljo0t24ufx73ttc 0 4208 118272 116658 2019-04-13T15:17:56Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1770]]: Bie dät [[Massaker fon Boston]] wäide bie een Sträitenslacht fieuw Ziwilisten truch een provozierde britiske Bewoakengs-Eenhaid uumebroacht. Ätter dän Foarfaal sunt do Kolonisten noch minner toufree. * [[1848]]: Ju [[Heidelberger Fersammelenge]] beslut ju Iensättenge fon n Räid fon Soogen Mon, een wichtige Foar-Äntskeedenge foar dät Äntstounden fon ju [[Frankfurter Nasjonoalfersammelenge]] * [[1933]]: Juu lääste fräie Köär in [[Nazi-Düütsklound]]: Juu [[Nationoalsozioalistiske Düütske Oarbaiderepaatäi|NSDAP]] kricht 43,9% fon doo Stämmen. == Tou Waareld keemen == * [[1512]]: [[Gerhard Mercator]], [[Mathematik]]er, [[Geographie|Geograph]], [[Philosophie|Philosoph]], [[Theologie|Theologe]] und Kartograf (stuurwen ap dän [[2. Dezember]] [[1594]]) * [[1685]]: [[Georg Friedrich Händel]], [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] fon dän [[Barock]]. * [[1871]]: [[Rosa Luxemburg]], poolsk-düütske [[Politik]]erske fon dän [[Kommunismus]] * [[1991]]: Die irakiske "Kommando-Räid fon ju Revolutsjoon" ferkloort ju Annexion fon [[Kuwait]] foar uungultich, uumdät die Irak in dän [[Twäiden Gulfkriech]] toureeeke mout. == Stuurwen == * [[1827]]: [[Pierre Simon Laplace]], frantsöösken Mathematiker un Astronom * [[1827]]: [[Alessandro Volta]], italieensken Physiker *? [[1944]]: [[Rudolf Harbig]], düütsken Spoartler * [[2003]]: [[Marianne Baudler]], düütske Chemikerske == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Meerte]] 8zvkih7sb9wrye2ay1iuiqw9575k4d1 0 4209 123083 116636 2024-01-03T18:02:57Z Heinz 88 /* Geböärnisse */ wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1594]]: [[Hinnerk IV. (Frankriek)|Hinnerk IV.]] wäd in ju Katedroale [[Notre-Dame de Chartres]] toun Köönich fon [[Frankriek]] kround. * [[1814]]: [[Befräiengskriege]]: Frankriek wäd in ju [[Slacht bie Bar-sur-Aube]] fon Bayern, Aastriek un Ruslound un uur Ferbuundede sloain. * [[1867]]: Die ätter ju [[Ungariske Revolutsjoon 1848/1849|Ungariske Revolutsjoon]] aploosede ungariske [[Rieksdai (Ungarn)|Rieksdai]] wäd in dän [[Aastriekisk-Ungarisken Uutgliek|Aastriekisk-Ungariske Uutgliek]] wier häärstoald. * [[1884]]: Mäd ju Unnerteekenge fon ju [[London Convention]] kricht ju [[Suudafrikoanske Republik]] in dät Rebät [[Transvaal]] wier ju fulle Uunouhongegaid. * [[1932]]: Ju Tiedskrift [[Nature (Tiedskrift)|Nature]] moaket aan Artikkel fon [[James Chadwick]] eepentelk die deer ju Existenz fon dät [[Neutron]] beskrift. * [[1933]]: Snoagens ap n [[28. Februoar]] baadend dät Huus fon n Rieksdai in [[Berlin]] un die innerddäid politisk links orientierde [[Marinus van der Lubbe]] wäd fäästnuumen un beskeeldiged, hie hiede dät däin. Innerdoat läide hie juu Doat, man me weet nit, mäd wäkke Methoden doo Nazis dät fielicht uut him uutprääsed hääbe. Doo Nazis raacheden, dät waas die Begin fon n Komunistisken Apstand. Woo dät wuddelk waas, deertou rakt dät moorere Theorien: :1. Theorie: Doo Nazis häbe dän Rieksdai säärm oubaadend, deermäd jo aan Gruund häbe foar hiere Sanktionen. :2. Theorie: [[Marinus van der Lubbe]] häd wuddelk alleenich dän Rieksdai oubaadend, foar doo Nazis n wäilkeemenen Toufal, dän se as Ienweensel foar hiere Sanktionen benutseden. :3. Theorie: Doo Nazis toachten in n Ounfang wuddelk, deer waas n kommunistisken Apstand un häbe dan leeter juu ferkierde Fermoudenge as Däidseeke beteekend, uut doo Gruunde, dät jo een Ienweensel foar hiere Sanktionen häbe un buutewais, dät jo sik nit blamierje. * [[2015]]: Die ruske Opositsjoonelle [[Boris Jefimowitsch Nemzow]] wäd midde in [[Moskau]] doodskeeten. Sien Möärendere kuume uut Tschetschenien un uur Kaukasus-Republiken. * [[2022]]: [[Rusk-Ukrainisken Kriech]] - In [[Butscha]] konnen do Ukrainiske Ferdäägenere tjo Deege ätter Begin fon ju ruske Invasion een heele [[Ruslound|ruske]] Militärkolonne mäd Pansere un aal fernäile. == Tou Waareld keemen == * [[1825]]: Guillaume-Marie-Romain Sourrieu, Erzbiskop fon Rouen un Kardinoal == Stuurwen == * [[2015]]: Die ruske Opositsjoonelle [[Boris Jefimowitsch Nemzow]]. (Moort, Kiek buppe) [[Kategorie:Februoar]] nk8bbk27d582uj6iguo9pm5k8ncv3za 0 4210 117652 111823 2018-11-12T18:08:19Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1883]]: Dät lääste [[Quagga]] ''(Equus quagga quagga)'' stäärft in n Zoo fon [[Amsterdam]]. Deermäd is juu Unneroard uutstuurwen. * [[1983]]: [[Manuel Noriega]] wäd die Uppermon fon dät [[Panama|panamaiske]] Militär un deermäd ''de facto'' die Diktoator fon dät Lound. == Stuurwen == * [[30 f. Kr.]]: [[Kleopatra VII.]] (ju brangt sik sälwen uume) [[Kategorie:August]] avbke6flp4pq4h7ld7fm0nrnnd0kehl 0 4211 116682 113186 2018-02-24T14:00:56Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1455]]: Mäd ju [[Slacht fon St Albans]] beginne in Änglound do [[Rousenkriege]], do mäd Unnerbreekengen bit [[1487]] tou uum ju ängelske Kroune uutfächted wäide. * [[1866]]: Füürst [[Koarl I. (Rumänien)|Koarl I.]] fon Rumänien lukt fierdelk in Bukarest ien. Rumänien stoant in düsse Tied noch aaltied unner ju Hoohaid fon't [[Osmoansk Riek|Osmoanske Riek]]. * [[1882]]: Die 15.003 Meetere loange [[Gotthardtunnel]] wäd fierelk eepend un tjoon Deege leeter in Bedrieuw nuumen. * [[2014]]: Ju [[Europaköär 2014|Europaköär]] begint mäd do Oustämmengen in do [[Niederlounde]] un dät [[Fereende Köönichriek]] == Tou Waareld keemen == * [[1813]]: [[Richard Wagner]], düütsken Komponist fon ju [[Romantik]]. * [[1946]]: [[Francesco Montenegro]], Erzbiskop fon Agrigent un Kardinoal == Stuurwen == * [[1885]]: [[Victor Hugo]], frantsöösken Skrieuwer [[Kategorie:Dai]] mhbu70gjzu2wk8bbm0u03pvm0rku2w2 0 4212 116311 109509 2018-02-09T07:38:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1758]]: In sien eerste [[Enzyklika]] ''[[A quo die]]'' ropt die näie Poabst [[Clemens XIII. (Poabst)|Clemens XIII.]] aal do Biskoppe tou ju Eenegaid fon do Kristen ap. * [[1882]]: [[Slacht fon Tel-el-Kebir]]: Juu Armee fon [[Ahmad Urabi Pascha]] wäd truch ne britiske Armee unner [[Garnet Joseph Wolseley]] sloain. Dät is dät Eende fon juu [[Urabi-Bewäägenge]] un die Begin fon juu [[Britiske Heerskup in Ägypten]]. * [[2017]]: Dät [[Internasjonoal Olymisk Kommitee|Internasjonoale Olympiske Kommittee]] rakt [[Paris (Stääd)|Paris]] un [[Los Angeles]] dät Gjucht, do Winterspiele [[2024]] un [[2028]] uuttoudreegen. [[Kategorie:September]] 0wrq2zg4x5yu7jmgg4k10farn9szwpb 0 4213 118177 116313 2019-03-16T13:03:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1881]]: Juu eerste Uutgoawe fon dät Bouk ''The Formation of Vegetable Mould through the Action of Worms, with Observations on their Habits'', "Juu Häärstaalenge fon Baulound-Boudem truch juu Aktivität fon Äisen, mäd Beoboachtengen fon hiere Oainskuppe", kumt hääruut. * [[1920]]: [[Italien]] annektiert [[Suudtirol]] ap Gruund fon dän [[Ferdraach fon Saint-Germain]]. * [[1963]]: Fon deer ou jält die [[Ferdraach tou dät Ferbood fon Nuklearwoapentests inne Atmosphäre, inne Waareldruumte un unner Woater]] * [[2014]]: Die Inder [[Kailash Satyarthi]] un dät soogentienjierige pakistoanske Wucht [[Malala Yousafzai]] kriege foar hiere Moite uum Bäidensgjuchte, foaraaln dät Gjucht ap Bieldenge, dän [[Nobelpries foar dän Free]]. Yousafzai is ju jungste Persoon, ju dän Pries bit do kriegen häd. * [[2015]]: In ju [[Turkäi|turske]] Haudstääd [[Ankara]] wäd ne Demonstratsjoon foar dän Free, ju fon ju kurdisk dominierde Paatäi [[Halkların Demokratik Partisi|HDP]] organisierd is, fon Terroristen oungriepen. Hunnerttwo Ljuude stierwe, moor as fieuwhunnert wäide ferseerd. * [[2017]]: Ätterdät do Spoaniere Hinnere in dän Wai laid hääbe, kwäd die kataloanske Ministerpräsident [[Carles Puigdemont]], dät hie dän Uunouhongegaids-Prozess fon Katalonien foar't eerste uutsätte mai, uum mäd Spanien tou ferhonneljen. As hie sik ap dän Uunouhongegaids-Prozess belukt, bruukt hie uunkloore Woude, sodät ju spoanske Säntroal-Regierenge so reagiert, dät ju nit ferhonnelje mai, eer nit kloor is, of dät nu een Uunouhongegaidsferkloorenge waas of nit. == Tou Waareld keemen == === Doatum unseeker === * [[1813]]: [[Giuseppe Verdi]], Komponist fon ju Romantik. Wildääge waas dät al die [[9. Oktober]]. [[Kategorie:Oktober]] == Stuurwen == * [[2002]]: [[Teresa Graves]], US-amerikoanske Sjungerske un Skauspielerske dlildky5ufanmd22vuseubbkdheitfj 0 4217 37852 2010-07-07T18:06:32Z Heinz 88 häd "[[21. Oktoaf]]" ätter "[[21. Oktober]]" ferschäuwen: Mäd dän Oktoaf hääbe iek wät ferkierd fersteen, dät mout Oktober heete. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[21. Oktober]] qdtmafkhkgwec9oplh0sfyqpz9btp7f 0 4218 37854 2010-07-07T18:07:27Z Heinz 88 häd „[[3. Oktoaf]]“ ätter „[[3. Oktober]]“ ferschäuwen un deerbie ne Fääreleedenge uurschrieuwen: Mäd dän Oktoaf, deer hääbe iek wät ferkierd fersteen, dät mout Oktober heete. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[3. Oktober]] pssmpoisqzonigfbmsy612wz2op2xtq 0 4219 37867 2010-07-07T20:07:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Rooden Boskoop]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rooden Boskoop]] 1ussu8vp123xynfiqmfknhwpq6hx171 0 4220 37869 2010-07-07T20:08:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Froaien uut Boskoop]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Froaien uut Boskoop]] bura8l0zp85dl1g6tiog8c3hmibrnxa 0 4221 37870 2010-07-07T20:09:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Froaien uut Boskoop]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Froaien uut Boskoop]] bura8l0zp85dl1g6tiog8c3hmibrnxa 0 4222 37871 2010-07-07T20:10:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Rooden Boskoop]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rooden Boskoop]] 1ussu8vp123xynfiqmfknhwpq6hx171 0 4223 37872 2010-07-07T20:10:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Rooden Boskoop]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rooden Boskoop]] 1ussu8vp123xynfiqmfknhwpq6hx171 0 4224 112167 37875 2015-11-26T01:43:13Z タチコマ robot 87 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Gregorioansken Kalänner]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Gregorioansken Kalänner]] 47b22g5nh542wo03qmldtjv5hza796y 10 4225 38333 38332 2010-07-14T12:15:38Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Waast du, dät .../{{CURRENTMONTHNAME}}_{{CURRENTYEAR}}}} <br clear="all" /> <noinclude><span style="float:right; font-family:Arial; font-size: 80%; padding:0 .5em 0 2em"> ''[[Wikipedia:Haudsiede/Waast du, dät ...|Lieste]]'' </span></noinclude>{{-}} 4cku3tw2ibzshe79odzgpjwejlpsv3h 4 4227 107153 99294 2013-05-14T20:08:14Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Hier koast du dät Fäk '''Waast du, dät ...''', dät ap ju Haudsiede oubielded is, annerje. Ap bääste wieren älk Mound soogen Sätse mäd Ferbiendengen ätter do Sieden wai. Deer kuumt noch ne Bielde tou (Grööte 140 px). == Eewige Lieste== *[[Foarloage:Waast du, dät .../Januoar]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Februoar]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Meerte]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../April]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Moai]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Juni]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Juli]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../August]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../September]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Oktober]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../November]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Dezember]] == 2010 == *[[Foarloage:Waast du, dät .../Oktober_2010]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../November_2010]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Dezember_2010]] == 2011 == *[[Foarloage:Waast du, dät .../Januoar 2011‎]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Februoar 2011‎]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Meerte 2011‎]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../April 2011‎]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Moai 2011‎]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Juni 2011‎]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Juli_2011]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../August_2011]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../September_2011]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Oktober_2011]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../November_2011]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Dezember_2011]] == 2012 == *[[Foarloage:Waast du, dät .../Januoar 2012‎]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Februoar 2012‎]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Meerte 2012‎]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../April 2012‎]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Moai 2012]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Juni 2012‎]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Juli_2012]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../August_2012]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../September_2012]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Oktober_2012]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../November_2012]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Dezember_2012]] == 2013 == *[[Foarloage:Waast du, dät .../Januoar 2013‎]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Februoar 2013‎]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Meerte 2013‎]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../April 2013‎]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Moai 2013]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Juni 2013‎]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Juli_2013]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../August_2013]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../September_2013]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Oktober_2013]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../November_2013]] *[[Foarloage:Waast du, dät .../Dezember_2013]] 121tn2kznbh2zz1pg41zb0bkbllky0l 10 4230 43990 43983 2010-10-16T21:09:21Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Streuobstwiese bei Darchau.jpg|thumb|right|140px|''Fruchtboommäid'']] *... Et al sänt fuule duusende Jiere [[Frucht-Ounbau]] rakt? *... Dät Seelterfräiske 39% [[Uursproang fon ju seelter Sproake|charakteristisk Fräisk]] änthaalt? *... In dän [[Sahel]] näie Boome plonted wäide, uum ju Desertifikation aptouhoolden? *... [[Hälgelound]] dät eensichste fräiske Fälsenailound is? *... In 1995 10% fon do Ienwoonere fon dät [[Seelterlound]] uur [[Sproakstatistik|hiere Sproakgebruuk]] ätterfräiged wuuden sunt? *... Do [[Ruste]] mäd moor as 350.000 Oarden waareldwied ju grootste Oardnenge fon doo [[Insekte]] sunt? *... [[Magnet-Resonanz-Tomographie (MRT)|MRT]] ne Methode is uum dät Binnere fon n Moanske outoubieldjen? 4qkwsv0bskws6qfif85g734jgtar5vp 0 4231 116638 116541 2018-02-23T11:07:19Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1811]]: Die Ulmer Snieder [[Albrecht Ludwig Berblinger]], aan Pionier in'e [[Fljooger]]-Technik, faalt in'e [[Donau]], as hie fersäkt, sin Glied-Fljooger foar tou fieren. Eerste 175 Jiere leeter diede me in Fersäike bewiese, dät sien Räidskup unner beetere thermiske Bedingengen fljooge kuude. * [[1849]]: [[Meerterevolution]]: Juu düütske Nationoalfersammelenge sit foar't lääste Moal in [[Frankfurt an n Main]], ätters lukt juu as Rumpparlament uume ätter Stuttgart wai. * [[1890]]: Mäd dät Apsätten fon ju Kjuusbloume wäd die Säärktouden fon dät [[Ulmer Münster]] kloor. Hie is mäd sien 161,53 Meetere bit däälich (Stound: Januoar 2018) die hoochste Säärktouden fon ju Waareld. * [[1902]]: Mäd dän [[Free fon Vereeniging]] wäd in [[Suudafrikoa]] fon däälich die [[Twäiden Buurenkriech (Suudafrikoa)|Twäide Buurenkriech]] be'eended. * [[1961]]: Ju [[Republik Suudafrikoa]] wäd uutruupen, ätter dät dät Lound ap Druk fon uur Liede uut dän britiske [[Commonwealth of Nations]] uuttreeden is. Gruund deerfoar waas ju [[Apartheid]]. * [[1962]]: Eende fon ju [[Wäästindiske Föderatsjoon]], aan Touhoopesluut fon britiske Kolonien in ju [[Karibik]]. * [[1970]]: Ätter tweelich Jiere Bautied wäd ju [[Kathedroale fon Brasília]] wäid. * [[1970]]: Dät rakt in't Noude fon [[Chile]] un in [[Peru]] een Äidbieuwjen in ju Stäärkte 7,8 ap ju Magnituden-Skala. Deertruch breeke groote Massen fon ju Noudwääst-Siede fon dän Bierich [[Waskaran]] in do [[Anden]] fon [[Peru]] ou, sodät uk ju Stääd [[Yungay]] fernäild wäd. Sowät säksunsäkstichduusend Ljuude stierwe bie dät Äidbieuwjen, derfon twintichduusend in ju Stääd. Uk dät Basis-Leeger fon een füüftien Ljuude stäärke tschechoslowakiske Bierichstieger-Monskup wäd meeterjoop ferskädded. * [[2010]]: [[Horst Köhler]] trät as [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] ou. Dät Boantje blift 29 Deege uunbesät. == Tou Waareld keemen == * [[1773]]: [[Ludwig Tieck]], Skrieuwer. * [[1825]]: [[Domenico Agostini]], Kardinoal fon ju katoolske Säärke. * [[1835]]: [[Johannes Karl Friedrich Hesekiel]], düütsken evangelisken Theologe == Stuurwen == * [[1594]]: [[Jacopo Robusti]], [[Moalerkunst|Moaler]] fon ju [[Renaissance]] * [[1809]]: [[Joseph Haydn]], klassisken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]]. [[Kategorie:Moai]] rvyc3sualoh6o4id5bxv35a75mmh6i6 0 4232 116640 115914 2018-02-23T11:09:04Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1839]]: Die Kaiser fon [[China]] ferbjut uutloundske Honnelsälskuppe, [[Opium]] ätter China wai tou brangen. * [[1848]]: Uutbreeken fon ju [[Düütske Revolutsjoon 1848/1849|Revolutsjoon in Berlin]]. Oungriep fon ju Kavallerie ap dät Foulk foar't [[Berliner Slot]]. * [[1871]]: Ju [[Pariser Kommune]], die Fersäik fon ne sosjoalistiske Revolutsjoon, begint in Frankriek. * [[1890]]: Ap Druk fon Kaiser [[Wülm II. (Düütsk Riek)|Wülm II.]] trät die Riekskansler [[Otto von Bismarck]] tourääch. * [[2012]]: [[Joachim Gauck]] wäd toun alften Buundespräsidänt fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]] kädden. * [[2014]]: Ju [[Krim]] stoalt dän Andraach, Deel fon [[Ruslound]] tou wäiden. * [[2017]]: [[Joachim Gauck]] trät as düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] ou. == Stuurwen == * [[1825]]: [[Ferdinand von Lüninck]], Fürstbiskop fon Corvey und Biskop fon Münster * [[2016]]: [[Guido Westerwelle]], düütsken Politiker (FDP) [[Kategorie:Meerte]] p2mevaqu2jmzj9rqsy60h8a9gkswatz 0 4233 122024 118166 2023-02-22T20:40:28Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1520]]: In ju [[Slacht bie Bogesund]] wäd die [[Sweeden|sweediske]] Rieksferwalter [[Sten Sture die Jungere]] truch Köönich [[Christian II. (Dänemark, Norwegen un Sweeden)|Christian II.]] fon [[Dänemark]] un [[Norwegen]] sloain. Infoulge fon ju Slacht stäärf Sten Sture ap dän [[3. Februoar]] oun sien Seeregaid. * [[1795]]: In do Niederlounde wäd ju [[Bataviske Republik]] proklamierd. * [[1806]]: Do Briten besätte dät [[Kap fon ju goude Hoopenge]] in ju [[Kapkolonie]]. Jo ärooberden alwen Deege in't Foaren foar ju Seekerenge fon hieren Seewai ätter Indien dät Rebät tourääch, dät jo in [[1803]] ju Bataviske Republik wierroat hiedene. * [[1817]]: Die suudamerikoanske Revolutsjonäär [[José de San Martín]] bräkt mäd moor as 5.400 Suldoaten uut [[Argentinien]] uur do [[Anden]] ap, uum [[Chile]] un [[Peru]] fon ju spoanske Kolonioalheerskup tou befräien. * [[1919]]: Köär tou ju Nasjonoalfersammelenge in Düütsklound. Foar dät eerste Moal häbe Wieuwljuude dät Gjucht, tou kjoosen un kädden tou wäiden. == Tou Waareld keemen == * [[1809]] - [[Edgar Allan Poe]], amerikoansken Skrieuwer († [[1849]]) * [[1839]] - [[Paul Cézanne]], impressionistisken Moaler († [[1906]]) == Stuurwen == * [[2002]]: [[Jakob Reinert]], düütsken Botoaniker * [[2020]]: [[Anne Wilson Schaef]], US-amerikoanske Psychotherapeutinne, ju sik foar do Gjuchte fon Wieuwljuude iensätte. * [[2020]]: [[Herbert W. Chilstrom]], US-amerikoansken evangeelsk-luthersken Biskop [[Kategorie:Januoar]] axs1cl05fyzsr8srpsferfv0kce99f1 0 4234 122016 109676 2023-02-22T20:25:53Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[2014]]: Een internasjonoal maasttieds nit anärkoande Foulksoustämmenge ap ju [[Krim]] gungt so uut, dät ju tou Ruslound kuume skäl. * [[2020]]: Ju eerste [[kliniske Studie]] in Phase I fon aan [[COVID-19-Ääntstof]] begint. == Tou Waareld keemen == * [[1473]] - [[Hinnerk (Saksen)|Hinnerk die Froame]] (Heinrich der Fromme), Heertoach fon Saksen * [[1839]] - [[René François Armand Sully-Prudhomme]], frantsöösken Dichter († [[1907]]) * [[1878]]: Die Gäistelke [[Clemens August von Galen]], die foar sin Wierstand juun doo Nazis bekoand is. [[Kategorie:Meerte]] mqhq8gqh81n4caf255kgb7rg140kuh4 0 4235 118733 118191 2020-01-24T15:34:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1847]]: Dät Wallis rakt in dän [[Sunnerbuundskriech]] as läästen konservativen Kanton tou, wiermäd do Liberoale winne un die Kriech eendet. * [[1904]]: Groote Protäste in Sänt Päitersbuurich un [[Moskau]] juun dän Kriech mäd Japan un juun ju Zaren-Heerskup. * [[1975]]: Dät Militär fon [[Indonesien]] lukt in [[Oecusse]], een Buute-Rebät fon Aast-Timor, sien Flaage uumehooch. * [[2019]]: Aan islamistisken Terrorist möärent in [[London]] two Ljuude mäd een Soaks. == Tou Waareld keemen == * [[1839]]: [[Ludwig Anzengruber]], aastrieksken Skrieuwer († [[1889]]) == Stuurwen == * [[1543]]: [[Hans Holbein (die Jungere)]], aan [[Moalerkunst|Moaler]] fon ju [[Renaissance]] * [[1924]]: [[Giacomo Puccini]], italieensken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] fon't ''[[Fin de siècle]]'' * [[2001]]: [[George Harrison]], britisken Musiker [[Kategorie:November]] hzj5707z1v8w0r6nhfzzme84d6hsmvd 0 4236 122086 116283 2023-02-23T16:04:15Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjoonisse == * [[1887]]: [[Emil Berliner]] mäldet dät fon him ärfuunene [[Grammophon]] foar n Patent oun. == Tou Waareld keemen == * [[106 f. Kr.]]: [[Gnaeus Pompeius Magnus]], Fäildheer un Politiker in ju leete [[Roomske Republik]] * [[1703]]: [[François Boucher]], [[Frankriek|frantsöösken]] [[Moalerkunst|Moaler]] fon dän [[Rokoko]] († [[1770]]) * [[1758]]: [[Horatio Nelson]], britisken Admiroal († in [[1805]]) == Stuurwen == * [[1839]]: [[Friedrich Mohs]], düütsken Mineraloge (* [[1773]]) * [[2000]]: [[Jopie Huisman]], Moaler (* [[1922]]) * [[2021]]: [[Alexandre José Maria dos Santos]], mosambikioansken roomsk-kathoolsken Kardinoal un Äärts-Biskop fon [[Äärts-Bistum Maputo|Maputo]] [[Kategorie:September]] 2xti7ssoebwazbiyp3vh61fl9wgv6vh 0 4237 116339 116240 2018-02-14T16:27:42Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1792]]: Do frantsööske Revolutsjoonstroppen winne ju [[Slacht fon Jemappes]] juun Aastriek. Deermäd faale do [[Aastriekiske Niederlounde]] an Frankriek. * [[1820]]: Do [[Falklound-Ailounde]] wäide foar do [[Fereende Provinse fon dän Río de la Plata]] in Besit nuumen, wät däälich [[Argentinien]] is. Britiske Woal-Fangere wäide ferdrieuwen. * [[1860]]: [[Abraham Lincoln]] wäd toun Präsident fon doo [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] kädden. * [[1985]]: Guerilleros fon ju [[Movimiento 19 de Abril|M-19]] nieme dän Justiz-Palast in [[Bogotá]], ju Haudstääd fon [[Kolumbien]], ien. As ju Stoatsmoacht dän tourääch-äroobert, kuume hunnerde Ljuude tou Dood. == Stuurwen == * [[1836]]: [[Koarl X. (Frankriek)|Koarl X.]], Köönich fon Frankriek. * [[1893]]: [[Pjotr Tschaikowski]], rusken Komponist (ätter dän gregorioansken Kalänner, man domoals wuude in Ruslound noch die julioanske Kalänner bruukt, ätter dän dät die 25. Oktober waas). [[Kategorie:November]] hoka0gvo8l2xm9nu4sa5fsc4ve3gi5o 0 4238 122046 116632 2023-02-22T21:15:04Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die Eeuwend fon n '''24. Dezember''' is die Hillige Eeuwend, die Foareeuwend fon Wiehnoachten, wier ju Gebuurt fon [[Jesus]] fierd wäd. Deeruum, dät die Foareeuwend liturgisk blouked al toun touken Dai heert, wäd in groote Deele fon [[Aastriek]], [[Düütsklound]], [[Liechtensteen]], ju [[Swaits]] un wäil toun Deel uk fon uur Lounde, al ap dän Äiwend fon dän 24. Dezember Wienoachten mäd dannenen Boom, Geskoanke un aal do Traditione fierd, wilst et dät in fuul Lounde eerste toun [[25. Dezember]] rakt. == Geböärnisse == * [[1794]]: Die Weeuwerapstound in ju Fräie Rieksstääd [[Augsbuurich]] wäd truch swääbiske Troppen deelsloain, do ap Kosten fon do Weeuwere in ju Stääd Kwattier nieme. * [[1800]]: Aan Moortfersäik juun [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] slumpet nit. * [[1825]]: In Ruslound uurnimt [[Nikolaus I. (Ruslound)|Nikolaus I.]] formell ju Regentskup, as Ätterfoulger fon sin Bruur [[Alexander I. (Ruslound)|Alexander I.]], die ap dän [[1. Dezember]] stuurwen is. * [[1861]]: [[Rumänien]] wäd fereend. * [[1865]]: Ätter n ferläddenen Sezessionskriech wäd die rassistiske [[Ku Klux Klan]] fon ätter Huus wai keemene Suudstoaten-Suldoaten gruunded. == Stuurwen == * [[1980]]: [[Karl Dönitz]] * [[2020]]: [[Edeltraut Staimer]], düütske roomsk-kathoolske Theologinne un Hoochskoulkoasterske [[Kategorie:Dezember]] jzzmfk9tbihkuj80f06548pj1nhbliw 0 4239 37933 2010-07-09T14:33:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Liechtenstein]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Liechtenstein]] dhupnfe4842vcru7mqnurfs1fojgtoz 0 4240 122064 118219 2023-02-23T15:04:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1794]]: [[Maximilien de Robespierre|Robespierre]], Bloudgjuchter fon ju [[Frantsööske Revolutsjoon]], wäd fäästnuumen, ätterdät sik sien Terrorheerskup noch läpper wuden is. * [[1880]]: Britiske Troppen wäide in juu [[Slacht fon Maiwand]] fon Afghanen sloain. * [[1900]]: [[Kaiser Wilhelm II.]] hoaldt in [[Bremerhoawen]] foar do juun dän [[Bokser-Apstound]] ätter Aast-[[Asien]] oukommandierde Troppen ju [[Hunnenrääde]]. Internasjonoale Protäste foulgje. * [[2000]]: [[Sprängstof-Ounsleek in Düsseldorf]] - Een Gruppe fon in ju Moorhaid juudske Migranten wäd ap dän [[Boanhoaf Düsseldorf Wehrhahn]] mäd een Roor-Bumbe ful [[TNT]] oungriepen. Dät rakt tjoon Ferseerde, een dreegend Wieuw ferljust dät Bäiden. Die Neonazi, die as fermoudelken Deeder unner Fertoacht is, kon eerste soogentien Jiere leeter fäästnuumen wäide. * [[2010]]: Truch aan buutewoanelk stäärken [[Monsun]]-Rien rakt dät fon düüsen Dai bit in dän August läip Hoochwoater in [[Pakistan]]. Moor as duusendsoogenhunnert Ljuude stierwe; die materielle Skoade is nit tou taksierjen. * [[2021]]: In ju tou [[Äthiopien]] heerende [[Somali (Region)|Region Somali]] wäide in dän Ferloop fon dän [[Äthiopisken Burgerkriech sänt 2020|Twäiden äthiopisken Burgerkriech]] hunnerde Sivilisten fon een afariske Miliz uumebroacht. [[Kategorie:Juli]] ethc68vehdip9gm2kmtxopsd8hjr0jq 0 4241 118132 116547 2019-03-15T11:23:20Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1606]]: In ju sänt [[1603]] bestoundende [[Personoal-Union]] fon [[Änglound]] un [[Skotlound]] fiert die Köönich mäd dän [[Union Jack]] ne näie Flaage ien, ju do Symbole fon bee Lounde fereent. Hie sjucht noch nit so uut as die Union Jack fon däälich, uumdät dät iriske Sänt-Patricks-Kjuus domoals noch nit oane waas. * [[1848]]: [[Friedrich Hecker]] un [[Gustav Struve]] roupe in Baden ju Republik uut. * [[1861]]: Begin fon dän [[Oungriep ap Fort Sumter]] un deermäd fon dän [[Amerikoanske Burgerkriech]] truch do [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa]]. * [[1877]]: Dät [[Fereende Köönichriek|Fereend Köönichriek]] annektiert ju fon wirtskuppelken Kröäk taagede [[Suudafrikoanske Republik]] in dät Rebät [[Transvaal]]. Die Twist mäd do [[Buuren (Suudafrikoa)|niederloundsk-stommige Buuren]] skäl ätters tou dän [[Eersten Buurenkriech (Suudafrikoa)|Eerste Buurenkriech]] leede. * [[1878]]: [[Cesáreo Guillermo]] wäd Präsidänt fon juu [[Dominikaniske Republik]], as Ätterfoulger fon [[Buenaventura Báez]]. * [[1981]]: Foar't eerste Moal stoartet een [[Space Shuttle]], näämelk ju [[Columbia (Ruumtefeer)|Columbia]]. * [[1991]]: Aan Woapenstilstound twiske dän [[Irak]] un do Koalitsjoons-Striedkrääfte wäd gultich. Düt is dät amtelke Eende fon dän [[Twäiden Gulfkriech]]. * [[2015]]: In't Internät wäd n Video fon dän [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|IS]] eepentelk moaked, deeroane ju Sprängenge un weerskienelk ju totoale Fernäilenge fon ju ooldorientoalske Stääd [[Nimrud]] in dän [[Irak]] tou sjoon is. == Stuurwen == * [[2018]]: [[Daphne Sheldrick]], kenioanske Dierte-Skutserske [[Kategorie:April]] fod8l41smiogng5ch24ud3rtjt3m088 0 4242 118178 116289 2019-03-16T13:04:17Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1797]]: Mäd dän [[Free fon Campo Formio]] wäd die [[Italien-Fäildtoach (Napoleon)|Italienfäildtoach]] fon [[Napoleon Bonaparte]] ärfoulchriek ousleeten. * [[1878]]: [[John A. Macdonald]] wäd Premierminister fon [[Kanada]], as Ätterfoulger fon [[Alexander Mackenzie]]. * [[1919]]: Dät [[Riekslound Elsaß-Lothringen]] fon dät düütske Kaiserriek wäd fon Frankriek aploosed. * [[2015]]: Ju [[Köln|Kölner]] Upperburgemääster-Kandidoatinne [[Henriette Reker]] wäd fon n [[Neonazismus|Neo-Nazi]] mäd n Soaks oungriepen un läip ferseerd, uumdät ju sik foar Flüchtlinge iensät häd. Dän touken Dai wäd ju, noch in't kunstelke Koma, mäd absolute Moorhaid foar ju Upperburgemäästerske kädden. == Stuurwen == * [[1887]]: [[Gustav Robert Kirchhoff]], düütsken Physiker * [[2002]]: [[Jeanne L. Noble]], US-amerikoanske roomsk-kathoolske Theologinne [[Kategorie:Oktober]] i8k16mv6li2ncr5fukqc2raepuc7nyq 0 4243 112816 112811 2016-07-17T13:41:44Z Heinz 88 /* Geböärnisse */ wikitext text/x-wiki Die '''19. Oktober''' is die 292. Dai fon dän gregorioanske Kalänner (die 293. in Skaltjiere), also blieuwe deer noch 73 Deege tou dät Eende fon't Jier tou. == Geböärnisse == * [[1812]]: Uumdät ruske un ferbuundede Troopen kuut deerfoar sunt, [[Napoleon Bonaparte]] dän Wai touräch ätter Wääste outousnieden, mout hie sik mäd sien Troppen be'ielje, touräächtouluuken un ferlät [[Moskau]]. Kriechs-Büüte wäd mäd Kuutsken ätter't Wääste broacht, deerjuun wäide masse ferseerde Suldoaten eenfach touräächlät. Foar Napoleon sien Troppen begint, besunners, uumdät bolde die hädde ruske Winter begint, een läipe Tied. Uurs as do Russen hääbe jo deer goarn't ju Uutrustenge foar. * [[1813]]: In do [[Befräiengskriege]] gungt ju [[Foulkeslacht bie Leipzig]] tou Eende, [[Napoleon Bonaparte]] un sien Meestriedere sunt sloain un mouten sik wäästelk fon dän [[Rhien]] touräächluuke. * [[1878]]: Die düütske Rieksdai besluut dät "Gesetz gegen die gemeingefährlichen Bestrebungen der Sozialdemokratie" * [[1935]]: In [[Bad Dürkheim]] wäd ju [[Düütske Wiensträite]] fierdelk eepend. Ju skäl dän heemske Wien juust so as dän Froamdeferkier begunstigje. [[Kategorie:Oktober]] kt3sfxbu2kkikur4zun5vz2tqmcv0mz 0 4244 118287 118286 2019-04-13T15:41:11Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki Die '''25. November''' is die 329. Dai fon dän gregorioanske Kalänner (die 330. in Skaltjiere), also blieuwe deer noch 36 Deege bit tou't Jierseende tou. == Politik == * [[1878]]: [[John Campbell]] wäd Generoalgouverneur fon [[Kanada]], as Ätterfoulger fon [[Frederick Hamilton-Temple-Blackwood]] == Stuurwen == * [[2003]]: [[Margarete Hütter]], düütske Politikerske (FDP) * [[2003]]: [[Fernando Ariztía Ruiz]], chilenisken Biskop * [[2016]]: [[Fidel Castro]], foarigen Diktoator fon Kuba [[Kategorie:November]] keqmwyqhicwazib3s6eawcfcfdx9nsj 10 4245 48078 46504 2010-12-04T19:31:41Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:SyltSat.jpg|thumb|right|140px|''Sylt'']] *... [[Rockmusik]] äntsteen is ut dän Rock ’n’ Roll? *... [[Sylt]] siet 1927 mäd dät Fäästlound ferbuunen truch dän Hindenburg-Dom? *... Do [[Groote Sunda-Ailounde]] ne wichtige Ailoundgruppe in n [[Indonesisken Archipel]] sunt? *... [[Baalenje]] ne Buurskup aastelk fon [[Strukelje]] is? *... N [[Proton]] minner Masse häd as n [[Neutron]]? *... Die Begriep [[Noudfräiske Literatuur]] gans wied is? *... Dät [[Ängelsk]]e in n Paat fon [[Änglound]] ju [[Superstroatsproake]] fon dät [[Keltisk]]e is? 0ggmi32y1r2g8dlfx170qsfign6wag6 10 4246 49806 48077 2010-12-29T09:34:16Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Friesische Seelande um 1300.png|thumb|right|140px|''Fräislound uum 1300'']] *... [[Kornisk]] ne uutstuurwene Sproake waas, man nu wier boald wäd fon sun 2.000 Ljuude? *... Dät [[Hillige Roomske Riek]] un dät [[Roomske Riek]] niks mädnunner gemeensoam hääbe? Un do Fräisen sik fon do bee Rieke fräikamped hääbe? *... Twiske 5.600.000 un 6.300.000 [[Juudendum|Juuden]] in dän [[Holocaust]] möärend wuuden? *... Dät Noomenschild 'Schäddel' in [[Skäddel]] annerd wuuden is? *... Mäd [[Schienlood]] ju resultierjende Vektor uut Sweerkraft un Fluchtkraft bie Bewäägenge beteekend wäd? *... Dät uutstuurwene [[Gallisk]]e Fäästloundkeltisk is? *... [[Tórshavn]] ne [[Universität]]stääd is? h5zo9vob0bib0dnlbvpwexsi3cn6qfx 0 4247 116688 116381 2018-02-24T14:08:09Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Tou Waareld keemen == * [[1835]]: [[Lyman Abbott]], US-amerikoansken Religionsphilosoph * [[1878]]: Die [[Sowjetunion|sowjetiske]] Diktator [[Josef Stalin]] * [[1879]]: [[Paul Klee]], Kunstler * [[1946]]: [[Steven Spielberg]], US-amerikoansken Regisseur, Produsänt un Traalbouk-Skrieuwer [[Kategorie:Dezember]] d915uuy2wz3g6xajrkinc972bu7jhwp 0 4248 104531 94886 2013-03-08T15:51:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 149 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2662]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1876]]: [[Slacht an n Little Bighorn River]] (Montana): Dät soogende US-amerikoanske Kavallerieregiment unner George A. Custer wude fon Sioux- un Cheyenne-Indioanere unner hiere Anfierdere [[Sitting Bull]] un [[Crazy Horse]] aiske sloain. * [[1983]]: [[Joint European Torus]] (JET) äärtjuuget sin eerst Plasma. == Bädden == * [[1852]]: [[Antoni Gaudí i Cornet]], [[Katalonien|katalanisken]] Kunstler un Architekt. [[Kategorie:Juni]] 10f9t54mn21kgzqp200m3b264oylfcf 0 4249 118855 116830 2020-01-28T13:54:56Z Heinz 88 1834 is gjucht, 1838 nit. wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1834]]: Die in't Jier toufoarne ferfoatede [[Slavery Abolition Act (1833)|Slavery Abolition Act]] wäd gultich, wiermäd in do maaste Kolonien fon't britiske Waareldriek ju [[Skloueräi]] ferbeeden wäd. * [[1876]]: [[Colorado]] wäd [[Buundesstoat fon do Fereende Stoaten|Buundesstoat]] fon doo [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]]. * [[1914]]: [[Eersten Waareldkriech]] - Düütske Generoalmobilmoakenge un Kriechsferkloorenge oun Ruslound. * [[1979]]: Ätter ju Apdeelenge fon ju bloot eenuntrüütich Mounde oolde kunstelk touhoopelaide Grootstääd [[Lahn (Stääd)|Lahn]] rakt dät wier do oolde Steede [[Gießen]] un [[Wetzlar]] juust so as do litjere Meenten, do deer bietou heerd hääbe. * [[2004]]: Bie ju [[Broundkatastrophe fon Asunción]] wäd dät groote Koophuus fon ju Ycua Bolaños-Gruppe in ju [[Paraguay|paraguayiske]] Haudstääd [[Asunción]] fernäild, 396 Ljuude stierwe un fieuwhunnerd wäide ferseerd. == Stuurwen == * [[30 f. Kr.]]: [[Marcus Antonius]] (hie brangt sik sälwen uume). [[Kategorie:August]] 83wulxuza7ff9dh58uwyq7tnv6u4kkp 0 4250 116379 104533 2018-02-15T16:27:05Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Wietenskup == * [[2009]]: Ju eerste wietenskuppelke Beskrieuwenge fon ju uutstuurwene Primatenoard ''[[Darwinius masillae]]'' wäd bekoand moaked. Ju Oard wuude truch dän [[Norwegen|norwegisken]] Paläontologe [[Jørn H. Hurum]] mäd Hälpe fon dän Holotypus, dät 47.000.000 Jiere oolde Fossil "Ida", wät [[1983]] in ju Grube Messel bie [[Darmstadt]] fuunen wuude, beskrieuwen. == Tou Waareld keemen == * [[1835]]: [[Heinrich Feiten]], düütsken Wäibiskop [[Kategorie:Moai]] 3atx8jzamfjb98v2bfvk68gpbiehlsx 0 4251 122061 113078 2023-02-23T14:59:19Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1793]]: Uurapfierenge fon dät heele [[Mozart-Requiem]] in [[Wien (Stääd)|Wien]]. * [[1833]]: Een britisk Kriechs-Skip kumt in [[Puerto Louis (Falklound-Ailounde)|Puerto Louis]] ap do [[Falklound-Ailounde]] oun. Die Kaptain aasket fon ju [[Argentinien|argentinske]] Ailoundbesättenge, ou tou luuken, wät träin Deege leeter uk skjucht. Man fon do oun wol Argentinien noch aaltied n Ounspröäk ap do Ailounde hääbe. * [[1861]]: [[Wülm I. (Düütsk Riek)|Wülm I.]] wäd ätter dän Dood fon sin Bruur [[Freerk Wülm IV. (Prüüsen)|Freerk Wülm IV.]] Köönich fon't [[Köönichriek Prüüsen|Prüüske Riek]]. * [[1896]]: Do Buuren slo dän [[Jameson Raid]] deel, aan läip organisierden britisken Uurfaal unner dän Uppermon [[Leander Starr Jameson]] ap ju [[Suudafrikoanske Republik (Transvaal)|Suudafrikoanske Republik]] in dät Rebät [[Transvaal]]. * [[1905]]: Düütske Troppen stoarmje ju Fäästenge fon do [[Nama]], do in [[Düütsk Suudwäästafrikoa]] aan [[Apstound fon do Herero un Nama|Apstound]] moakje. * [[1905]]: [[Kapitulatsjoon]] fon ju ruske Fäästenge [[Lüshunkou|Port Arthur]] foar do japoanske Troppen ätter [[Beleegerenge fon Port Arthur|157 Deege Beleegerenge]] * [[2009]]: [[Carlos Gomes Júnior]] wäd as Ätterfoulger fon [[Carlos Correia]] die Premierminister fon [[Guinea-Bissau]]. * [[2021]]: Do Täärpe [[Tchioma Bangou]] un [[Zaroumbey Darey]] in [[Niger]] wäide fon [[Islamismus|Islamisten]] mäd Skjootwoapen oungriepen, 100 Ljuude wäide doodskeeten, buppedät rakt dät 75 ferseerde un aal do Pakskäine rund uum do Täärpe tou, wier Koardel leegert, wäide in Bround sät. == Stuurwen == * [[1861]]: Köönich [[Freerk Wülm IV. (Prüüsen)]] [[Kategorie:Januoar]] m133m2ze5vm26nlrb2dt2b8g6oc0iha 0 4252 122056 122025 2023-02-23T14:09:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[2009]]: [[Barack Hussein Obama II]] wäd as Ätterfoulger fon [[George Walker Bush]] die Präsident fon doo [[USA]]. * [[2001]]: [[George W. Bush]] wäd as näien Präsident fon do USA fereediged. * [[2017]]: [[Donald Trump]] wäd as fieuwunfjautichsten US-Präsident fereediged. Hie foulget deermäd ap [[Barack Obama]]. * [[2017]]: Moor Fernäilengen fon dän sonaamde [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|IS]] in ju antike Stääd [[Palmyra]] wäide bekoand. Monken uur Bauwierke rakt dät uk Skoaden in dät Amphitjooter. Junner hiede in'n Moai [[2016]] - ju Stääd waas do foar n poor Mounde nit in Terroristen-Hounde - een rusk Orchester n medienwierksoam Konzert spield. * [[2018]]: Een poor Deege ätter dät do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] ounkänniged hääbe, een 30.000 Mon stäärke Troppe loangs dät [[Syrien|syriske]] Noud-Skeed aptoustaalen, begint een [[Turske Militär-Offensive ap Afrin|turske Militär-Offensive in Noud-Syrien]]. Ju [[Turkäi]] wol deermäd foaraaln juun [[Kurden|kurdiske]] Krääfte ([[Yekîneyên Parastina Gel|YPG]] / [[Yekîneyên Parastina Jin|YPJ]]) in ju kurdisk kontrollierde Region [[Rojava]] foargunge. Do USA, do toufoarne mäd do Kurden ferbuunded wieren, wollen do nu nit moor hälpe. * [[2021]]: [[Joe Biden]] ([[Demokroatiske Paatäi (Fereende Stoaten)|Demokroatiske Paatäi]]) wäd as 46. Präsidänt fon do Fereende Stoaten in sien Boantje ienfierd. [[Kamala Harris]] uurnimt as eerst Wieuw ju Vize-Präsidäntskup. == Stuurwen == * [[2020]]: [[Hayrettin Karaca]], tursken Unnerniemer un Uumewaareldskutser [[Kategorie:Januoar]] 78lyxduoiv7rjoq5f8u8a669ktl6rgr 0 4253 37996 2010-07-10T11:52:21Z Heinz 88 häd "[[20. Januar]]" ätter "[[20. Januoar]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[20. Januoar]] a3da04dwdpcma8fppyae6r8bocslypn 0 4254 37998 2010-07-10T11:52:41Z Heinz 88 häd "[[2. Januar]]" ätter "[[2. Januoar]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[2. Januoar]] dq8sl942kk1bjq2fbljk3pmt6dsalx2 0 4255 38077 2010-07-12T16:50:21Z Heinz 88 häd "[[7. Januar]]" ätter "[[7. Januoar]]" ferschäuwen: Ferbeeterenge fon't Woud wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[7. Januoar]] o7turpnzp3lj9qr5sykdcwbi58iy5w2 0 4256 118223 116645 2019-03-25T14:19:59Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1840]]: In't [[Köönichriek Prüüsen]] wäd ätter dän Dood fon [[Freerk Wülm III. (Prüüsen)|Freerk Wülm III.]] sin Suun [[Freerk Wülm IV. (Prüüsen)|Freerk Wülm IV.]] Köönich. * [[2001]]: Die Rabbiner [[Abraham Grünbaum]] wäd in Zürich doodskeeten. Die Moort is bit däälich nit apkloord. * [[2009]]: [[Europaköär 2009|Europaköär]] (Direktwoal fon dät [[Europäisk Parlemänt|Europarlamänt]]) in [[Düütsklound]]. Doo uur [[Europäiske Union|EU]]-Loundere hääbe dät uk twiske dän 4. un dän 7. Juni moaked. * [[2015]]: Ap [[Slot Elmau]] in [[Bayern]] begint ne [[G7-Mäitenge ap Slot Elmau 2015|G7-Mäitenge]]. == Stuurwen == * [[1826]]: [[Joseph von Fraunhofer]], düütsken Optiker un Physiker * [[1840]]: Köönich [[Freerk Wülm III. (Prüüsen)]] * [[2001]]: [[Abraham Grünbaum]], israelisken Rabbiner [[Kategorie:Juni]] mzadjxuj2cpykrgvb0k0hapb2fi2a0q 0 4257 116368 106713 2018-02-15T15:36:59Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1925]]: [[Reza Pahlavi]] sweert foar dät [[Iran|iraniske]] Parlemänt ([[Madschles]]) sin Amts-Eed as [[Schah]] fon Persien. == Tou Waareld keemen == * [[1834]]: [[Joseph Ignaz von Ah]], Swaitser Pestoor un Skrieuwer * [[1877]]: [[Jacob Botke]], n wäästfräisken Biologe un [[Unnersäikere fon ju seelter Sproake|Unnersäiker fon juu Seelter Sproake]] [[Kategorie:Dezember]] e63vqs5umzntkxdmbcgkz09q1xq9eyj 0 4258 122039 122018 2023-02-22T21:07:16Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''fjoode August''' is die 216. Dai in dän gregorioanske Kalänner (die 217. in Skaltjiere), somäd blieuwe deer noch 149 Deege tou dät Jierseende tou. == Skjonisse == * [[1427]]: Die [[Hussitenkriege|fjoode Kjuustoach juun do Hussiten]] wäd in ju [[Slacht bie Mies]] ferlädden. Foar't eerste moal bilgje do Kjuusriedere deerbie een Woainbuurich, juust as hiere Fäinde, man Kröäk an Unnerfiendenge deerbie lät do katoolske Troppen ferljoose. * [[1806]]: Ienheemske Wierstoundlere unner [[Santiago de Liniers]] konnen do britiske Besättere uut ju Stääd [[Buenos Aires]] ferdrieuwe. * [[1914]]: [[Eersten Waareldkriech]]: Kriechsferkloorenge fon dät [[Fereende Köönichriek]] oun [[Düütsk Kaiserriek|Düütsklound]] * [[2020]]: Dät rakt [[Explosions-Katastrophe in Beirut 2020|een Explosions-Katastrophe]] in ju [[Libanon|libaneeske]] Haudstääd [[Beirut]]. 207 Ljuude kuume uum't Lieuwend, moor as 6500 wäide ferseerd un moor as 300.000 Ljuude mouten hiere Huuse ferläite. Die Uunfaal wuude uutlööst, uumdät Metall-Laskere in aan Leegerruum in dän Hoawen oarbaideden, wier Fjuurwierk leegerd waas. Dät Fjuurwierk geen loos un broachte uk 2750 Tunnen Ammoniumnitroat, do tichtebie leegerd wieren, deertou, tou explodierjen. == Tou Waareld keemen == * [[1901]]: [[Louis Armstrong]], [[Jazz]]-Musiker * [[1961]]: [[Barack Obama]], US-amerikoansken Politiker fon ju [[Demokroatiske Paatäi (Fereende Stoaten)|Demokroatiske Paatäi]], twiske 2009 un 2017 fjauerunfjautichsten US-Präsident. == Stuurwen == * [[1875]]: [[Hans Christian Andersen]], deensken Dichter un Skrieuwer, bekoand uum sien Tälstere * [[2002]]: [[Robert Noehren]], US-amerikoansken Oargelist, Oargel-Bauer un Musik-Pädagoge * [[2003]]: [[Anthony fon Sourozh]], rusk-orthodoxen Mönk, Pestoor, Exarch un Metropolit, buppedät Wierstoundler juun do Nazis * [[2020]]: [[Frances E. Allen]], US-amerikoanske Informoatikerske [[Kategorie:August]] 2d0torwg3rqaeotw2clav1sbeo81uyj 0 4259 122027 118461 2023-02-22T20:43:25Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1874]]: [[Aceh]] wäd fon [[Niederlounde|niederloundske]] Troppe unner [[Generoal van Swieten]] iennuumen. Do konnen dät oaber sieläärge nit gjucht unner Kontrolle kriege. * [[1900]]: In dän [[Twäiden Buurenkriech (Suudafrikoa)|Twäide Buurenkriech]] roakje do suudafrikoanske Buuren in ju [[Slacht fon Spion Kop]] een Uurwinnenge uur do Briten. == Tou Waareld keemen == * [[1712]]: [[Freerk II. (Prüüsen)|Freerk II.]], Köönich fon [[Köönichriek Prüüsen|Prüüsen]] * [[1940]]: [[Joachim Gauck]], fon [[2012]] bit ... die alfte Buundespräsidänt fon [[Düütsklound]] == Stuurwen == * [[1920]]: [[Amedeo Modigliani]], italieensken [[Moalerkunst|Moaler]] un [[Bieldehaueräi|Bieldehauer]]. * [[2019]]: [[Fernando Sebastián Aguilar]], spoansken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[2020]]: [[José Luis Castro Medellín]], mexikoansken roomsk-kathoolsken Biskop fon [[Bistum Tacámbaro|Tacámbaro]] * [[2020]]: [[David Adam (Gäistelken)|David Adam]], britisken anglikoansken Gäistelken un Skrieuwer * [[2020]]: [[Chai Chidchob]], thailoundsken Politiker * [[2020]]: [[Petra Gabriele Dannehl]], düütske Kunstlerske [[Kategorie:Januoar]] 85t35rysqim0jnktv3734sbh6fdd6fj 0 4260 123048 122035 2024-01-03T14:48:02Z Heinz 88 /* Geböärnisse */ wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1795]]: Die eerste Deel fon dän ''[[Free fon Basel (1795)|Free fon Basel]]'' wäd twiske [[Prüüsen]] und [[Frankriek]] uuthonnelt: Frankriek behoaldt dät linke Ouger fon dän [[Rhien]]. * [[1818]]: In dän Uunouhongegaids-Kriech fon [[Chile]] kumt dät tou ju [[Slacht fon Maipú]], wier do köönichs-tjoue [[Spanien|spoanske]] Troppen eendgultich truch do Uunouhongegaids-Striedere sloain wäide. * [[1823]]: [[Ramón Freire y Serrano]] wäd wäkke Mounde ätter ju Ousättenge fon [[Bernardo O’Higgins]] dät näie Stoats-Upperhaud fon [[Chile]]. * [[1874]]: In [[Neudörfl]] fäng die Gruundengspaatäidai fon juu Sozioaldemokratiske Oarbaiderpaatäi in Aastriek oun (däälich: SPÖ) * [[1879]]: [[Salpäiterkriech]]: [[Chile]] ferkloort [[Peru]] un [[Bolivien]] dän Kriech. * [[2003]]: [[Irak-Kriech]]: Do Amerikoanere marskierje in ju Stäädmidde fon [[Bagdad]] ien. == Stuurwen == * [[2020]]: [[Margaret Burbidge]], britisk-US-amerikoanske Astrophysikerske [[Kategorie:April]] nh9su2du4xt9fy7iigaf035ye5cx9m9 0 4261 117020 116655 2018-05-27T14:41:04Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1812]]: Een [[Äidbieuwjen]] fernäilt ju Stääd [[Caracas]] (däälich Haudstääd fon [[Venezuela]]) un brangt sowät 12.000 Ljuude uum't Lieuwend. * [[1873]]: Doo [[Niederlounde]] fängen n Kriech oun juun [[Aceh]], dät in düsse Tied noch n uunouhongich Sultanoat waas. * [[2000]]: [[Wladimir Putin]] wäd toun Präsidänt fon [[Ruslound]] kädden. == Stuurwen == * [[1827]]: [[Ludwig van Beethoven]], düütsken Komponist [[Kategorie:Meerte]] jjl97pdy4aqjzdo8t75v0gwaeg3lcqo 0 4262 122075 109512 2023-02-23T15:35:47Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1873]]: Die Kraton (juu Fäästenge fon n Sultan) fon [[Aceh]], dät in düsse Tied noch uunouhongich waas, waas so krewäl ferdäägend wuden, dät doo [[Niederlounde|niederloundske]] Troppen wier wäch geen sunt, ätter dän Ounfang fon n Kriech an n [[26. Meerte]] fon't sälge Jier. == Tou Waareld keemen == * [[1758]]: [[James Monroe]], US-amerikoansken Präsidänt († in [[1831]]) == Stuurwen == * [[2021]]: [[Michael Collins]], US-amerikoansken Astronaut [[Kategorie:April]] cmf1l0go965iigpdjbktkqm63dwuuqy 0 4263 118739 118121 2020-01-24T15:43:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Faorfaale == * [[1873]]: Juu Stääd [[Budapest]] wude uut doo Stääde [[Buda (Stääd)|Buda]], [[Pest (Stääd)|Pest]] un [[Óbuda (Stääd)|Óbuda]] bilded. * [[1981]]: Die [[Koptisk-orthodoxe Säärke|koptisk]]e Pestoor [[Maximose Guirguis]] wäd äntfierd un betruuet, dät me him uumebrangt, wan hie nit dät [[Kristendum]] oulait un eepentelk tou dän [[Islam]] konvertiert. Hie lient ou, kricht dät Strot truchsnieden un ferblät. * [[2018]]: In Frankriek beginne [[Jeelwästen-Bewäägenge|Proteste fon sonaamde "Jeelwästen"]]. Do Protäste gjuchte sik eerste juun een haagere Bestjuurenge fon fossile Krääftstoffe (foaraaln [[Diesel]]), ju Präsident [[Emmanuel Macron]] as Mäitnoame juun ju [[Globoale Woormenge]] truchsätte wüül. Man uurloang äntwikkelt sik ju Bewäägenge so, dät ju ferskeedene sosjoal-politiske Aaskengen ferträt. == Stuurwen == * [[1981]]: Maximose Guirguis, koptisken Pestoor. * [[2019]]: [[Susan Cernyak-Spatz]], US-amerikoanske (uurspröängelk aastriekiske) Germanistinne un Holocaust-Uurlieuwende [[Kategorie:November]] digdb32lo0sze7uvl5c4vfoo9eixs00 0 4264 123117 118122 2024-01-05T13:43:29Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''alfte Dezember''' is die 345. Dai fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] (die 346. in Skaltjiere), somäd blieuwe noch twintich Deege bit tou dät Jierseende tou. == Skjonisse == * [[1873]]: Unner [[Generoal van Swieten]] kuume [[Niederlounde|niederloundske]] Troppen ätter [[Aceh]] wai. Dät is die Näiounfang fon n Kriech, dän jo al Ounfang fon't sälge Jier fersoacht hiedene. * [[1931]]: Dät britiske Parlemänt brangt dät [[Stoatut fon Westminster]] uut, dät do Dominions in dän [[Commonwealth of Nations]] fiergungende Uunouhongegaid rakt. Deermäd wäide [[Kanada]], [[Australien]], [[Näiseelound]], [[Suudafrikoa]], [[Näifunstlound]] (fon 1949 oun Deel fon Kanada) un die Iriske Fräistoat (leeter: [[Republik Irlound]]) Stoaten foar sik. * [[1997]]: In ju [[Japan|japoanske]] Stääd [[Kyōto]] wäd dät [[Kyoto-Protokoll]] besleeten, wieroun sik do Industrielounde ferplichtje, minner Gräinhuus-Gase uuttousteeten. Gultich wäd dät eerste in [[2005]]. * [[2018]]: [[Ounsleek in Straßburg 2018]] - Bie aan islamistisken Terror-Oungriep in ju elsassiske Stääd [[Straßburg]] wäide fieuw Ljuude möärend un alwen moor ferseerd. Die Terrorist, die sik sälwen dän sonaamden [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamisken Stoat]] touoardende, wuude twäin Deege leeter uk doodskeeten. [[Kategorie:Dezember]] d3opx6exkg4nx7ln6c3ye4fk7ut36nk 0 4265 118114 118113 2019-03-15T11:00:24Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1980]]: Ju [[Basilika fon Aparecida]] wäd truch Poabst [[Johannes Paul II.]] wäid. * [[2018]]: Een deelwiese juun jäildend Gjucht truchsätte [[Ouskuuwenge fon 69 Afghanen ap dän 4. Juli 2018|Ouskuuwenge fon 69 Afghanen]], ju fon dän Buundes-Binneminister [[Horst Seehofer]] ([[CSU]]) skietsk mäd sin 69. Gebuursdia in Ferbiendenge broacht wäd, is bit do tou ju grootste Massen-Ouskuuwenge uut Düütsklound ätter dät Kriechs-Lound Afghanistan. Aan fon do ouskäuwene Ljuude brangt sik ätters sälwen uume. == Tou Waareld keemen == * [[1871]]: [[Hubert Cecil Booth]], n [[Änglound|ängelsken]] Ingenieur, die foar sien Pionieroarbaid in n [[Stoafsuuger]]-Bau bekoand is. * [[1949]]: [[Horst Seehofer]], düütsken Politiker ([[CSU]]), fon 2008 - 2018 bayerisken Ministerpräsident un fon Meerte 2018 bit ... Buundes-Binneminister == Stuurwen == * [[1826]]: [[John Adams]], US-amerikoansken Politiker un 2. Präsident fon do USA * [[1826]]: [[Thomas Jefferson]], US-amerikoansken Politiker un 3. Präsident fon do USA * [[1888]]: [[Theodor Storm]], düütsken Skrieuwer [[Kategorie:Juli]] 2hkmojwhwrsm6uyo8uufi3zgs6a2hzs 0 4266 118470 118135 2019-07-22T16:30:54Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1455]]: [[Kunz von Kauffungen]], die Äntfierder in dän [[Altenburger Prinsenroow]], wäd skeeldich spräkt un tou dän Dood feruurdeeld. Ap dän touken Dai wäd him un wäkke fon sien Hälpere in [[Freiberg]] die Kop ousloain. * [[1870]]: Ju sonaamde [[Emser Depesche]] brangt [[Frankriek]] deertou, n Kriech juun [[Prüüsen]] tou beginnen, wier natüürelk dät "[[Schutz- und Trutzbündnis]]" ap prüüske Siede meekampede. Dät waas die Ounfang fon n [[Düütsk-Frantsöösken Kriech]]. * [[2008]]: Ju [[Union foar dät Middelmeer]] wäd gruundet. * [[2014]]: Düütsklound wint ju [[Foutbaal-Waareldmäästerskup 2014|Foutbaal-Waareldmäästerskup]] in [[Brasilien]]. * [[2016]]: In Foulge fon dät [[Brexit]]-Referendum lait die britiske Premierminister [[David Cameron]] sien Boantje ou, dät dan [[Theresa May]] kricht. * [[2018]]: In ju Region [[Mastung (Distrikt)|Mastung]] in [[Pakistan]] kumt dät tou een Sälwenmoort-Attentat truch dän sonaamden [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamisken Stoat]]. Bie dän Terror-Oungriep stierwe 149 of 150 Ljuude, 186 wäide ferseerd. == Tou Waareld keemen == * [[100 f. Kr.]]: [[Gaius Iulius Caesar]], Militär un Stoatsmon fon dät [[Roomske Riek]]. == Stuurwen == * [[1793]]: [[Jean Paul Marat]], Frantsöösken Revolutsjoons-Politiker, möärend truch ju Oadelige [[Charlotte Corday]]. * [[1954]]: [[Frida Kahlo]], [[Mexiko|mexikoanske]] [[Moalerkunst|Moalerske]]. * [[2018]]: [[Annemarie Esche]], düütske Philologinne (Burmanistinne) * [[2019]]: [[Paolo Sardi]], italieensken roomsk-kathoolsken Kardinoal [[Kategorie:Juli]] oephwtqsbx7vbtcrwpy64d3rnyn7zqe 0 4267 115538 113160 2018-01-10T11:48:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''soogende August''' is die 219. Dai fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] (die 220. in Skaltjiere), somäd blieuwe noch 146 Deege bit tou dät Jierseende tou. == Skjonisse == * [[1819]]: In ju [[Slacht fon Boyacá]] uurwinnt Simón Bolívar do spoanske Troppen, brangt [[Bogotá]] unner sien Heerskup un fäästiget deermäd ju Uunouhongegaid fon [[Näigranada]]. * [[1869]]: In [[Eisenach]] wäd ap Initiative fon [[August Bebel]] un [[Wilhelm Liebknecht]] die Gruundengskongress tou juu Sozialdemokratiske Oarbaiderpaatäi (SDAP) begind, uut juu juu düütske SPD häärfoargungt. Bebel wäd toun Foarsitter kädden. * [[1958]]: [[Alberto Lleras Camargo]] is die eerste, die in ju Uureenkumst "Nasjonoale Front" Präsident fon [[Kolumbien]] wäd. Ju Uureenkumst is sleeten twiske do eerdere Burgerkriechs-Juunstriedere fon ju liberoale un ju konservative Paatäi. Deermäd gungt die Burgerkriech "[[La Violencia]]" foarbie. * [[2008]]: An dät Skeed fon [[Georgien]] ätter [[Suudossetien]] begint mäd dät Iensätten fon militäriske Ferbeende fon Georgien die [[Kaukasuskriech (2008)|Kaukasuskriech]]. == Tou Waareld keemen == * [[1966]]: [[Jimmy Wales]], aan fon do Begruundere fon [[Wikipedia]] [[Kategorie:August]] e846ldo5e6nln8tddbr7jmfgdly13xh 0 4268 122073 116378 2023-02-23T15:33:53Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1834]]: In [[Liyon]] ([[Arpitoanske Sproake|arpitoansk]], [[Frantsööske Sproake|frantöösken]] Noome: ''Lyon'') rebellierje Sieden-Weeuwere un aaskje republikoanske Ferhooldnisse. * [[1844]]: Ju fon Buuren gruundede [[Republik Winburg-Potchefstroom]] ferkloort hiere Uunouhongegaid. * [[1865]]: Juu [[Noud-Virginia-Armee]], n wichtigen Deel fon dät Heer fon doo [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa]] (Suudstoaten) kapituliert in't Gjuchtshuus fon [[Appomattox]] foar doo Noudstoaten. * [[1867]]: Do [[USA]] unnerteekenje dän [[Alaska Purchase|Koop]]ferdraach fon dät aleer ruske [[Alaska]]. * [[1948]]: In ju [[Kolumbien|kolumbioanske]] Haudstääd [[Bogotá]] wäd [[Jorge Eliécer Gaitán]], die Präsidentskups-Kandidoat mäd ju grootste Kansje, ap ju Sträite möärend. Fluks ätters wäd sin Möärender [[Juan Roa Sierra]] fon ju apbroachte Masse uk noch dood häuwen, sodät wie sien Motiv däälich nit moor wiete. In Kolumbien begint "[[La Violencia]]", aan Burgerkriech twiske liberoale un konservative Paatäi. * [[2017]]: Bie Ounsleeke ap two [[Kopten|koptiske]] Säärken wäide in [[Ägypten]] moor as fjautich Moanskene uumebroacht un moor as 120 ferseerd. == Tou Waareld keemen == * [[1794]]: [[Theobald Böhm]], Musiker un Häärstaaler fon [[Twäärs-Flöite]]n, do hie uk technisk ferbeeterde * [[1835]]: [[Leopold II.]], belgisken Köönich == Stuurwen == * [[1959]]: [[Frank Lloyd Wright]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansken]] [[Baukunst]]ler (Architekt) * [[1904]]: [[Isabella II. (Spanien)|Isabella II.]], Kööniginne fon [[Spanien]] [[Kategorie:April]] * [[1945]]: [[Dietrich Bonhoeffer]] wäd as Wierstandler juun dän Nasjonoalsosjoalismus waigjuchted. * [[1948]]: [[Jorge Eliécer Gaitán]], [[Kolumbien|kolumbioansken]] Präsidentskups-Kandidoat, wäd appe Sträite doodskeeten un sin Möärender [[Juan Roa Sierra]] wäd fon ju apbroachte Masse uk fluks dood häuwen. * [[2021]]: [[Philip, Duke of Edinburgh]], Mon fon ju domoaligen Köäniginne [[Elisabeth II. (Fereend Köönichriek)|Elisabeth II.]] 2qxy0pvk04aarkt1xiycuf2czpgtdsf 0 4269 118275 118133 2019-04-13T15:23:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1865]]: Ansleek ap dän [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US]]-Präsident [[Abraham Lincoln]]. N Dai leeter stäärft hie an sien Seeregaid. == Stuurwen == * [[2003]]: [[Gerda Gmelin]], düütske Skauspielerske un Tjooterintendantinne * [[2018]]: [[Rinaldo Fidel Brédice]], argentiensken roomsk-kathoolsken Biskop [[Kategorie:April]] 88ibgp8z1o6netyob7grwdkrfyw78z4 0 4270 122074 118576 2023-02-23T15:34:52Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1538]]: Twiske do Ounhongere fon [[Francisco Pizarro]] un [[Diego de Almagro]], do in't Foaren touhoope dät Riek fon do [[Inka]] ärooberd hieden, man nu Rivoalen uum ju Moacht in't ädder-kolonioale [[Suud-Amerikoa]] wieren, kumt dät tou ju [[Slacht fon Las Salinas]]. Pizarro sien Troppen winne, Diego de Almagro wäd fäästnuumen. * [[1792]]: In ju Noacht ap dän 26. April dichtet un komponierd die Offisier [[Claude Joseph Rouget de Lisle|Rouget de Lisle]] in't elsassiske [[Straasbuurich]] ju [[Marseillaise]]. * [[1865]]: Juu [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa|konföderierde]] [[Tennessee-Armee]] kapitulierd foar doo Noudstoaten. * [[1994]]: In Suudafrikoa begint ju eerste meene un fräie Parlemäntsköär in Suudafrikoa. Dät is dät Eende fon ju [[Apartheid]]. Die [[African National Congress|African National Congress (ANC)]], ju Paatäi fon Nelson Mandela, kricht do maaste Stämmen. == Stuurwen == * [[2019]]: [[Ellen Schwiers]], düütske Skauspielerske * [[2021]]: [[Rory Young]], irisken Natuur-Skutser [[Kategorie:April]] pte2uipq4sqngvvt3x9ahz11p7mdex2 0 4271 122011 118454 2023-02-22T20:19:14Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''eerste Januoar''' is die eerste Dai in dän gregorioanske Kalänner un somäd in uus Kultuurruumte '''Näijier'''. Deer blieuwe noch 364, in Skaltjiere 365 Deege bit tou dät Jierseende. == Skjonisse == * [[1502]]: Die [[Portugal|portugiesiske]] Seefoarder [[Gaspar de Lemos]] findt ju Bucht, wier däälich ju [[Brasilien|brasilioanske]] Stääd [[Rio de Janeiro]] lait. * [[1801]]: Dät Keeningriek Grootbritannien fereend sik mäd dät Keeningriek Irlound tou't Fereende Keeningriek fon Grootbritannien un Irlound (Däälich is in dät [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound|Fereenigede Keeningriek]] ieuwenske [[Grootbritannien]] bloot noch [[Noudirlound]] mee oane. * [[1834]]: 18 düütske Fürstenduume treede, unner Uutsluut fon [[Aastriek]], dän [[Düütsken Tolfereen]] bie. Foaraaln wollen jo deermäd roakje, dät die Honnel twiske do düütske Stoaten eenfacher wäd. Dät kumt tou een wirtskuppelke Ferbeeterenge fon aal do bedeeligede Stoaten. * [[1842]]: Wilst dän [[Fäärme Ängelsk-Afghaniske Kriech]] unnerskrift die [[Fereend Köönichriek fon Grootbritannien un Noudirlound|britiske]] Generoalmajor [[William George Keith Elphinstone]] touhoope mäd Fierdere fon afghaniske Apstoundiske in Kabul ju Kapitulatsjoonsuurkuunde. * [[1863]]: [[Abraham Lincoln]] unnerskrift juu [[Emanzipationsproklamation|Emanzipationsakte]], deertruch kriegje doo Swotte in doo [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] gjuchtelke Fräiegaid. * [[1901]]: Do in't Foaren oainstoundige Rebätte [[New South Wales]], [[Victoria (Australien)|Victoria]], [[Queensland]], [[South Australia]], [[Western Australia]] und [[Tasmanien]] sluute sik touhoope tou'n Buundesstoat [[Australien]] (Commonwealth of Australia). * [[1902]]: Eepenenge fon een Sunneruutstaalenge mäd Wierke fon dän griechisk-spoanske Moaler [[Dominikos Theotokopoulos]] (uk naamd "El Greco") in [[Madrid]]. Do Skilleroatsjen wieren urloang ferjeeten wuden un suurgeden nu foar Apsjoon. * [[1959]]: In dän Ferloop fon ju [[Kuboanske Revolutsjoon]] lopt die foarige Diktoator [[Fulgencio Batista]] wäch. Ju Heerskup faalt deermäd oun [[Fidel Castro]]. * [[1979]]: Do [[USA]] beginne een diplomoatiske Ferbiendenge mäd ju [[Foulksrepublik China]], do Ferbiendengen ätter ju [[Republik China]] ap Taiwan wäide oubreeken. * [[1985]]: [[Gräinlound]] ferlät ju [[Europäiske Union]] * [[1987]]: [[Pierre Aubert]] wäd Buundespräsidänt fon juu [[Swaits]]. * [[1997]]: Noomsferannerenge fon Provinz Friesland ätter Provinz [[Fryslân]]. * [[2002]]: Ju näie Weerenge [[Euro]] wäd in 12 Lounde fon ju [[Europäiske Union]] as Boarjäild ienfierd. * [[2002]]: In [[Afghanistan]] uurnimt [[Hamid Karzai]] ju Uurgongsregierenge. * [[2007]]: [[Rumänien]] un [[Bulgarien]] wäide in ju [[Europäiske Union]] apnuumen. * [[2015]]: [[Litauen]] wäd dät njuugentienste Lid fon ju [[Euro-Soone]] * [[2016]]: In [[Nürnberg]] wäd aan Mon truch aan [[Antisemitismus|antisemitisken]] Oungrieper, die sien Offer foar [[Juudendum|juudsk]] hoaldt, in't U-Boan-Glais smieten. Die Oungrieper fersoacht, him tou hinnerjen, wier ruuttoukuumen, man die Mon kon rädded wäide. * [[2018]]: Do [[Kultuurhaudstääd fon Europa|Europäiske Kultuurhaudstääde 2018]] sunt [[Ljouwert]] in [[Fryslân]] un [[Valletta]] in [[Malta]]. * [[2019]]: Die gjuchts-populistiske [[Jair Bolsonaro]] trät sien Boantje as Stoatspräsident fon [[Brasilien]] oun. * [[2019]]: [[Ounsleeke in Bottrop, Essen un Oberhausen 2019|Ounsleeke in Bottrop, Essen un Oberhausen]] - Aan düütsken Neonazi fersoacht, mäd een Auto Asyl-Bewierwere dood tou fieren. Tjoon Ljuude, deerfon two Bäidene, wäide ferseerd, man dät rakt neen Doode. Monken do tjoon Ferseerde sunt fieuw syriske Fluchtlinge, two uut Afghanistan, aan Essener mäd turske Wuttele, uur do two uurige lät sik in do Begjuchte niks ruutfiende. Ju Ienoardenge as Terror-Ounsleek is striedich, uumdät die Deeder fon aan Psychiater foar nit ful skäildfäidich heelden wuude. * [[2020]]: Uk wan do Chineeske Autoritäten intwiske sälwen ju Kroankhaid oun ju WHO mälded hieden, wäide oachte Ljuude, deerunner die Dokter [[Li Wenliang]], die ju Kroankhaid [[COVID-19]] eepentelk moaked häd, stroafgjuchtelk ferfoulged, foar dät "Ferspreeden fon falske Ättergjuchte", wät "negative sosjoale Foulgen" hääbe kon. [[Kategorie:Januoar]] 831257i2a0cgeer8s1wgay1mmvdi0xj 0 4272 118181 118126 2019-03-16T15:53:55Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1863]]: Begin fon dän polniske [[Januoarapstand]] juun ju [[Ruslound|Ruske]] Heerskup * [[1905]]: Bie'n [[Päiterbuuriger Bloudsundai]] slo Suldoaten een freedelke Demonstratsjoon mäd moor as trüütichduusend Ljuude blouderch deel, ju [[Ruske Revolutsjoon 1905]] begint. * [[1946]]: In dät Noudwääste fon dän [[Iroan]], die tou düsse Tied deels fon ju [[Sowjetunion]] un deels fon't [[Fereende Köönichriek|Grootbritannien]] besät is, ferkloort sik ätter dän Wille fon do Sowjets ju [[Republik Kurdistan]] foar uunouhongich. Ju uumfoatet bloot aan litjen Deel fon't kurdisk besiedelde Rebät. * [[2018]]: [[Katalonien]]: Do separatistiske Paatäie [[Junts per Catalunya]] un [[Esquerra Republicana de Catalunya|ERC]] nominierje dän ousätten un ätter Belgien fluchteden Präsident fon ju Generalitat [[Carles Puigdemont]] as eensigen Kandidoat foar ju Regionoal-Präsidentskup. Dät Spanien dät nit toulät, waas is al kloor: Puigdemont kon nit uut dät Exil tourääch, sunner fäästnuumen tou wäiden, man hie kon uk nit kädden wäide, sunner deer tou weesen. == Stuurwen == * [[2001]]: [[Philine Fischer]], düütske Opern- un Konzert-Sjungerske * [[2018]]: [[Ursula K. Le Guin]], US-amerikoanske Skrieuwerske [[Kategorie:Januoar]] b7ysrs4autvlsujx0wkwhofdkavf2sj 0 4273 118737 108351 2020-01-24T15:41:50Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1863]]: In [[Genf]] is die Begin fon ne internationoale Konferenz, dät Resultoat is juu [[Internationoale Rood Kjuus un Roode hoolwe Moune-Bewäägenge]], juu wie däälich häbe. * [[1932]]: In [[Nauru]] wäd foar't fäärme Moal die Angam-Dai fierd, uumdät dät duusendfieuwhunnertste Bäiden fon dät Ailound tou Waareld kumt. == Stuurwen == === Doatum unseeker === * [[2019]]; 26. of fiellicht uk [[27. Oktober]]: [[Abu Bakr al-Baghdadi]], Terrorist un Uppermon fon dän sonaamden Islamisken Stoat, die sik sälwen as Kalif iensät häd. [[Kategorie:Oktober]] madbpbve0tav9t7ynxi95z512mvllt2 0 4274 122065 118174 2023-02-23T15:06:02Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''26. August''' is die 238. Dai fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] (die 239. in Skaltjiere), somäd blieuwe noch 127 Deege bit tou dät Jierseende tou. == Skjonisse == * [[1726]]: In [[Dresden]] wäd die Gruundsteen foar ju [[Frouwensäärke (Dresden)|Frouwensäärke]] laid. * [[1806]]: Die Boukpränter [[Johann Philipp Palm]] wäd ap Befeel fon Napoleon in [[Braunau oun'n Inn]] waigjuchted, uumdät hie een Pamphlet juun him pränted hiede. * [[1883]]: Die [[Fjuurspäienden Bierich|Fjuurspäiende Bierich]] [[Krakatau]] bräkt uut. Deerap foulget, dät hie ap dän touken Dai in sik touhoope faalt un aan [[Tsunami]] feruurseeket, in dän duusende Ljuude ap [[Java]] un [[Sumatra]] ferdrinke. * [[1914]]: [[Eersten Waareldkriech]] - Ätter dät Ientringen fon ruske Troppen in [[Aastprüüsen]] begint ju [[Slacht bie Tannenberg (1914)|Slacht bie Tannenberg]] twiske düütske un ruske Troppen. * [[2008]]: [[Ruslound]] ärkoant do fon Georgien beanspröäkede separatistiske Regionen [[Abchasien]] un [[Suudossetien]] as Stoaten oun. * [[2021]]: [[Ounsleek bie dän Lufthoawen fon Kabul 2021]]: Die sonaamde [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamisken Stoat]] begungt aan Bumben-Ounsleek tichte bie dän Iengong tou dän Lufthoawen fon ju [[Afghanistan|afghaniske]] Haudstääd [[Kabul]], wier ätter ju Moacht-Uurnoame fon do [[Taliban]] juust ju Evakuierenge fon wäästelk Personoal, man uk ienheemske Hälpere un Fluchtlinge in'n Gong is. Deerbie kuume touminst 183 Ljuude uum't Lieuwend, deerbie 170 Afghanen un 13 US-Suldoaten. Moor as 150 Ljuude wuuden ferseerd, deerunner uk 18 US-Suldoaten juust so as Taliban-Kampere. == Tou Waareld keemen == * [[1862]]: [[Theodor Siebs]], düütsken Germanist. == Stuurwen == * [[2002]]: [[Rosemarie Fuchs]], düütske Politikerske (FDP) [[Kategorie:August]] binkyvmjfczwefva47ccpswnx4kirdf 0 4275 118911 118184 2020-01-31T09:35:26Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''tweelfte Februoar''' is die tjounfjautichste Dai in dän [[gregorioanske Kalänner]], also blieuwe deer noch tjohunnerttwountwintich (in Skaltjiere: tjohunnerttjountwintich) Deege tou dät Jierseende tou. == Skjoonisse == * [[1541]]: Gruundenge fon ju Stääd [[Santiago de Chile]] * [[1817]]: In dän [[Uunouhongegaidskriech fon Chile]] kumt dät twiske do Rebellen un spoanske Troppen tou ju [[Slacht fon Chacabuco]]. Do Uunouhongegaidsstriedere winne un konnen twäin Deege leeter in [[Santiago de Chile]] ienluuke. * [[1832]]: Generoal [[José María Villamil]] nimt do [[Galápagos-Ailounde]] foar [[Ecuador]] in Besit. * [[1834]]: [[Friedrich Schleiermacher]], protestantisken Theologe un Philosoph * [[1858]]: In [[Japan]] häd die Gebruuk fon [[Fumie|Fumien]] n Eende. <small>(Fumien wieren Bielden fon [[Jesus]], [[Maria]] af uur kristelke Motive, do in ju [[Japan|japaniske]] Kristenferfoulgenge sänt [[1629]] bruukt wuuden wieren, uum tou ärkannen, af n Moanske kristelk waas af nit. Deer moaste dan swädden wäide, dät me nit kristelk is, un dan moaste me toun Bewies, dät me nit kristelk is, ap ju Bielde (Fumie) hääruumetrampelje. Fuul japaniske Kristen wüülen dät nit dwo un wuuden dan waigjucht.)</small> * [[1900]]: Wladimir Iljitsch Uljanow, leeter bekoand wuden as [[Wladimir Iljitsch Lenin|Lenin]], kumt ätter tjo Jiere uut ju [[Sibirien|sibiriske]] Ferbannenge tourääch. == Stuurwen == * [[1594]]: [[Johannes Bugenhagen (die Jungere)]], luttersken Theologe un Suun fon dän allere [[Johannes Bugenhagen]], dän [[Platdüütsk]]e [[Biebel]]-Uursätter. * [[2001]]: [[Kristina Söderbaum]], sweediske Skauspielerske * [[2002]]: [[Margaret Traxler]], US-amerikoanske roomsk-kathoolske Theologinne [[Kategorie:Februoar]] i1kobprvm298ak2fsq64qp3we50ubhn 0 4276 122034 114716 2023-02-22T20:55:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1814]]: Do Troppen fon ju [[Säksten Koalitsjoonskriech|säkste Koalitsjoon]] stoarmje dän foar [[Paris (Stääd)|Paris]] laine [[Montmartre]]. Ap n Ättermiddai kapitulierje do frantsööske Ferdäägenere. Deermäd konnen do Ferbuundede in dän Kriech juun [[Napoleon Bonaparte]] in ju Haudstääd ienmarskierje. * [[1848]]: Dät [[Foarparlament]] lukt in ju [[Frankfurter Paulssäärke]] ien. * [[1856]]: Truch dät Unnerskrieuwen fon n [[Trääden Pariser Free]] wäd die [[Krimkriech]] be-eended. * [[1867]]: Ap Bedrieuwen fon dän US-Buuteminister [[William Henry Seward]] lat dät domoalige Tsoaren-Riek [[Ruslound]] dän [[Alaska Purchase|Ferkoop]] fon [[Alaska]] foar 7,2 Millionen US-Dollar oun do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] ien. == Tou Waareld keemen == * [[1746]]: [[Francisco de Goya]], [[Aragonien|aragoneesisken]] [[Moalerkunst|Moaler]] * [[1853]]: [[Vincent van Gogh]], [[Niederlounde|niederloundsken]] [[Moalerkunst|Moaler]] == Stuurwen == * [[2020]]: [[Louise Ebrel]], bretoonske Sjungerske * [[2020]]: [[Marianne Koch (Dekoaninne)|Marianne Koch]], düütske evangeelske Pestoorske un Dekoaninne * [[2020]]: [[Bill Withers]], US-amerikoansken Musiker [[Kategorie:Meerte]] b9pgw1o4qw8ebjgwq9cx22t1dfu6765 0 4277 118271 116637 2019-04-13T15:17:10Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1796]]: [[Napoleon Bonaparte]] wäd in dän [[Eersten Koalitsjoonskriech]] toun Uppermon uur ju Italienarmee benaamd. * [[1836]]: [[Republik Texas|Texas]] ferkloort sik uunouhongich fon [[Mexiko]]. * [[1855]]: [[Alexander II.]] wäd ätter dän Dood fon sin Foar [[Nikolaus I.]] rusken Zar, in ju Tied fon n [[Krimkriech]]. * [[1900]]: Do Briten besätte in dän [[Twäiden Buurenkriech (Suudafrikoa)|Twäide Buurenkriech]] [[Ladysmith (Suudafrikoa)|Ladysmith]], ju träädgrootste Stääd fon dän Stoat [[Natal (Suudafrikoa)]] * [[2017]]: Syriske un Ruske Troppen hääbe dät twisketruch fon'n IS heeldene [[Palmyra]] foar't twäide Moal iennuumen. == Tou Waareld keemen == * [[1824]]: [[Bedřich Smetana]], tschechisken Komponist * [[1825]]: [[Johannes Zimmermann]], düütsken evangeelsken Missionoar, Sproakfoarsker un Bibel-Uursätter in [[Ghana]]. * [[1835]]: [[Hermann Jakob Dingelstad]], düütsken roomsk-katoolsken Theologe un Biskop == Stuurwen == * [[1835]]: [[Franz II. (HRR)|Franz II.]], bit [[1806]] läästen Kaiser fon't [[Hillige Roomske Riek]] un dan as ''Franz I.'' Kaiser fon Aastriek. * [[2003]]: [[Antonio Arellano Durán]], venezoloansken Biskop [[Kategorie:Meerte]] iutvk5jfx633fd1hq4nishuimp960e3 0 4278 123085 123084 2024-01-03T18:06:13Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1455]]: [[Kunz von Kauffungen]] äntfiert bie dän [[Altenburger Prinsenroow]] do 14- un 11-jierige Prinsen [[Ernst (Sachsen)|Ernst]] un [[Albrecht die Behaatede|Albrecht von Sachsen]]. Deermäd wol hie dän Kuurfüürst [[Friedrich II. (Saksen)|Friedrich dän Sachtmoudigen]] fon [[Kursaksen|Saksen]] twinge, him dän Skoade tou betoaljen foar sien ferläddene Lounderäie. Insteede wäd hie uum Breek fon dän Loundfree bekloaged. Hie beropt sik ap sien gjuchtfäidige Aaskenge un ap dän "Fehde"-Bräiw, die dän Loundfree ätter jäildend Gjucht buute Krit sät. Man die Bräiw is tou leet keemen. * [[1538]]: [[Diego de Almagro]], fröieren Mee-Strieder un nu Rivoale fon dän [[Conquistador]] [[Francisco Pizarro]], wäd unner Pizarro sin Bruur [[Hernando Pizarro]] in [[Cusco]] waigjucht. * [[1758]]: [[Slacht fon Carillon]] ([[Soogenjierigen Kriech]]): In Noudamerikoa ferdäägenje fjauerduusend Frantsoosen ju [[Fäästenge Ticonderoga|Fäästenge Carillon]] ärfoulchriek juun bienaist fjauer moal so fuul Briten (6350 äächte Suldoaten un 9000 bietouhoalde Kolonisten). * [[1853]]: Die Amerikoanske Admiroal [[Matthew C. Perry]] kumt mäd sien Swotte Skiepe in n Hoawen fon [[Uraga]] in [[Japan]] un ferloanget ne Eepenenge fon dät sänt 200 Jiere isolierd lieuwjende Lound. * [[1928]]: Dät Luchtskip [[LZ 127]] kricht sin Noome "Graf Zeppelin" * [[2011]]: Mäd [[STS-135]] begint ju lääste [[Space-Shuttle]]-Mission. * [[2022]]: Twäin Deege foar ju [[Japan|japoanske]] Bupperhuuswoal wäd die fröiere Premierminister [[Shinzō Abe]] ap eepene Sträite in [[Nara]] doodskeeten. == Tou Waareld keemen == * [[1919]]: [[Walter Scheel]], fon [[1974]] bit [[1979]] die fjoode Buundespräsidänt fon ju [[Buundesrepublik Düütsklound]] == Stuurwen == * [[2021]]: [[Sigune von Osten]], düütske Opern-Sjungerske, Komponistinne un Musik-Kunstlerske * [[2022]]: [[Shinzō Abe]], japoansken Politiker un fröieren Premierminister [[Kategorie:Juli]] tcl9y06zudrh6pebbzsdokycl4iyqmp 0 4279 122233 116089 2023-02-26T16:11:40Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1796]]: Foar't eerste moal meene un fräie Köäre in do [[Niederlounde]] foar ju Nasjonoalfersammelenge fon ju [[Bataviske Republik]] * [[1864]]: Prüüsen un Aastriek kweede, wan Dänemark nit binne twäin Deege juu Novemberferfoatenge touräächnimt un uut dät Härtsochduum Slääswiek ferswint, wol dät n Kriech reeke. Düssen [[Düütsk-Deensken Kriech]] begon dan uk n poor Deege leeter. * [[1891]]: Ätter aan Twist twiske Präsident [[José Manuel Balmaceda]] un ju Oppositsjoon begint in [[Chile]] [[Chileensken Burgerkriech fon 1891|aan Burgerkriech]]. * [[1991]]: Een Koalitsjoon, ju fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] ounfierd wäd, gript in dän [[Twäiden Gulfkriech]] ien, uum [[Kuwait]] fon [[Annexion]] truch dän [[Irak]] tou befräien. (Ätter ju Tied junner is dät di [[17. Januoar]], dät Doatum fon dän 16. is ätter US-Aastkusten-Tied.) == Tou Waareld keemen == * [[1859]]: [[Robert Warthmüller]], düütsken Historienmoaler * [[1931]]: [[Johannes Rau]], fon [[1999]] bit [[2004]] die oachte Buundespräsidänt fon [[Düütsklound]]. == Stuurwen == * [[1806]]: [[Nicolas Leblanc]], frantsöösken Dokter, Chemiker un Fabrikant. == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Januoar]] c31zpj1766v1icfib35tgp9d44o23n1 0 4280 118906 118905 2020-01-29T23:56:27Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''23. Juni''' is die 174. Dai fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] (die 175. in Skaltjiere), somäd blieuwe noch 191 Deege bit tou dät Jierseende tou. == Skjonisse == * [[1758]]: Soogenjierigen Kriech: [[Ferdinand von Braunschweig-Wolfenbüttel]] uurwint do Frantsoosen in ju [[Slacht bie Krefeld]]. * [[1802]]: [[Alexander von Humboldt]], [[Aimé Bonpland]] un [[Carlos Montúfar]] fersäike touhoope, dän Bierich [[Chimborazo]] in do [[Anden]] tou bestiegen. Jo kuume bit ap sowät 5600 Meetere. Humboldt rakt leeter infoulge fon dän Fersäik ju eerste niepe Beskrieuwenge fon ju Hööchten-Kroankhaid. * [[1865]]: Dät Eende fon n [[Sezessionskriech]] * [[1867]]: Die Buuteminister fon [[Aastriek-Ungarn]], [[Friedrich Ferdinand von Beust]], kricht buppedät aan [[Riekskanzler]]-Titel. * [[1963]]: [[John F. Kennedy]] kwäd bie een Rääde in [[Berlin]] uut Solidarität mäd ju deelde Stääd "Ich bin ein Berliner". * [[2006]]: In dän [[Australia Zoo]] in [[Queensland]] stäärft mäd ju [[Galapagos-Hüünenskildpudde]] [[Harriet (Skildpudde)|Harriet]], tou Waareld keemen sowät [[1830]], een fon do ooldste bekoande Dierte. *[[2012]]: Do Düütske uut [[Suudtirol]] winnen dät Finale fon ju [[Europeada 2012]] in [[Lausitz]] 3:1 juun do [[Roma]] uut Ungarn. Dät is een Foutbaal-Europamäästerskup foar [[autochthon]]e [[Minnerhaid]]e * [[2016]]: In een Referendum stämt een Moorhaid fon ju [[Fereend Köönichriek|britiske]] Befoulkenge foar dän [[Brexit]], dät hat dät Uuttreeden fon dät Fereende Köönichriek uut ju [[Europäiske Union]]. In Skotlound häd oaber een Moorhaid fon ju Befoulkenge foar dät Ferblieuwen in ju EU stämt, sodät bolde in ju Foulge uur ju Muugelkhaid fon een näi Referendum uur ju Skottiske Uunouhongegaid boald wäd. == Stuurwen == * [[1981]]: [[Zarah Leander]], sweediske Skauspielerske [[Kategorie:Juni]] ap9gla3wd6g1ne0blo3i64ta9q23y3k 0 4281 122079 116683 2023-02-23T15:50:55Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1792]]: Aastrieksk-Rusken Ferdäägengsbuund. * [[1800]]: Napoleon Bonaparte uurwint do [[Aastriek|Aastriekere]] in ju [[Slacht bie Marengo]]. * [[1826]]: Ätter aan Besluut tou ju Aploosenge fon do [[Janitschoaren]] un een Rebellion deerjuun lät [[Mahmud II.]] do Janitschoaren ap dän 14. un [[15. Juni]] fernäile, wät hie in't Resultoat as "Wäildäidich Geböärnis" beteekent. * [[1848]]: Wilst ju [[Düütske Revolutsjoon 1848/1849|Düütske Revolutsjoon]] kumt dät tou dän Stoarm ap dät [[Tjuuchhuus Berlin|Berliner Tjuuchhuus]], wier sik ju Masse mäd Woapen fersuurget. * [[1866]]: Mäd dän [[Buundesbesluut fon n 14. Juni 1866]] stämt die Buundesdai dän Oundraach fon Aastriek ap ne Buundesexekutsjoon fon Prüüsen tou un benaamd [[Karl von Bayern]] tou'n [[Buundesfäildheere]]. Prüüsen trät ätter ju Moorhaidsäntskeedenge uut dän Düütske Buund uut, un die [[Düütsken Kriech|Düütske Kriech]] twiske Prüüsen un Aastriek begint. Dät liech (kiek buppe!) oun unnerskeedelke Meenengen tou dän Stoatus fon [[Släswiek-Holsten]]. * [[1900]]: [[Bokser-Apstound]]: Ienmarsk fon do "Boksere" in [[Peking]]. * [[1905]]: [[Gustav Klimt]] trät touhoope mäd uurswäkke uut ju [[Wiener Secession]] wier uut. * [[1940]]: Düütske Troppen besätte [[Paris (Stääd)|Paris]]. * [[1982]]: In dän Falkloundkriech ferkloort ju argentiniske Armee in [[Port Stanley]] juunuur do britiske Troppen hiere Kapitulatsjoon. 9.800 argentiniske Suldoaten kuume in Kriechsfangenskup. == Tou Waareld keemen == * [[1928]] (amtelk, wildääge al n Mound eerder) [[Ernesto Rafael Guevara de la Serna]], naamd ''Che Guevara'', aan [[Marxismus|marxistisken]] Politiker, [[Guerilla]]-Uppermon un Skrieuwer. * [[1946]]: [[Donald Trump]], US-amerikoansken Unnerniemer un Präsident == Stuurwen == * [[2021]]: [[Gustava Mösler]], düütske Journoalistinne [[Kategorie:Juni]] kbj7sm4uto3am82f6znbol24pr2w8fa 0 4282 115583 115580 2018-01-11T18:22:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1848]]: Een [[Mainz]]er Foulksfersammelenge formulierd fräiegaidelke Aaskengen juunuur ju [[Grootheertoachdum Hessen|grootheertoachelke hessiske Regierenge]] in [[Darmstadt]]. [[Heinrich von Gagern]] stoalt n Oundraach ap "Ienberoupenge fon een Nasjonoalrepräsentatsjoon" un ap "Ärnäierenge fon dän Buundesfoarsit". * [[1933]]: Ju "Verordnung des Reichspräsidenten zum Schutz von Volk und Staat" (kuut: "Reichtagsbrandverordnung" kumt fluks ätter n Bround fon't Rieksdai-Huus. Dät rakt nu Ferfoulgenge un Unnertaaienge, un Gruundgjuchte wäide ouschafed. * [[2013]]: Poabst [[Benedikt XVI.]] rakt as eersten [[Poabst]] sänt moor as soogenhunnert Jiere fräiwillich sien Ambacht ou. == Stuurwen == * [[1925]]: [[Friedrich Ebert]], aan [[SPD]]-Politiker un die eerste [[Riekspräsident]] fon ju [[Weimarer Republik]] [[Kategorie:Februoar]] ikpnetuversrlowarqwjkb2vdag14bp 0 4283 122062 122033 2023-02-23T15:00:59Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''eenuntwintichste Meerte''' is die tachentichste Dai fon dän gregorioanske Kalänner (of die eenuntachentichste in Skaltjiere), also blieuwe deer noch twohunnertfieuwuntachentich Deege tou dät Eende fon't Jier tou. == Skjonisse == * [[1848]]: Die prüüske Köönich [[Freerk Wülm IV.]] lät sik mäd ne swot-rood-gouldene Flaage sjo. Hie mout do Revolutsjoonääre tiedwiese toumäite kuume, uum sien Riek tou rädjen. * [[1871]]: [[Otto von Bismarck]] wäd tou'n düütsken Riekskansler un toun Füürst moaked. * [[1906]]: Die Ruske Zar [[Nikolaus II. (Ruslound)|Nikolaus II.]] beskat do Gjuchte fon ju ploande [[Duma]] äärch. * [[1933]]: Die näie Rieksdai fon [[Nazi-Düütsklound]] kumt toun eersten Moal touhoope. Dät wäd mäd dän [[Dai fon Potsdam]] eepentelk fierd. An n touken Dai wäd dät [[Konzentrationsleeger Dachau]] apgjucht. * [[2014]]: Mäd dät Gultichwäiden fon aan Ferdraach is ju [[Krim]] uut ruske Sjuchtwiese Deel fon [[Ruslound]]. * [[2021]]: In dät [[Tillia (Departement)|Departement Tillia]], [[Tahoua (Region)|Region Tahoua]], [[Niger]] wäide (monken uur Täärpe) do [[Tuareg]]-Siedelengen Bakorat un Intazayene tichte bie dät Skeed tou [[Mali]] oungriepen, fermoudelk fon [[Islamismus|Islamisten]]. 137 Ljuude wäide möärend. == Tou Waareld keemen == * [[1887]]: [[Erich Mendelsohn]], düütsken Architekt == Stuurwen == * [[1910]]: [[Gaspard-Félix Tournachon]], unner dän Kunstlernoome ''Nadar'' aan bekoanden Photograph. * [[2020]]: [[Aileen Baviera]], philippienske Politik-Wietenskupperske un Sinologinne * [[2020]]: [[Hannelore Minkus]], düütske Skauspielerske un Synchron-Baalerske [[Kategorie:Meerte]] kmlm3x836ptzjugam5wqk96ixa2qtfb 0 4284 122080 118866 2023-02-23T15:53:11Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''21. Juni''' is die 172. Dai fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] (die 173. in Skaltjiere), somäd blieuwe noch 193 Deege bit tou dät Jierseende tou. == Skjonisse == * [[1791]]: Die [[Fljuchtenge ätter Varennes|Fljuchtengsfersäik]] fon dän frantsööske Keening [[Louis XVI.]] wäd in [[Varennes-en-Argonne|Varennes]] ([[Lothringen]]) hinnert, die Keening wäd twoangen, ätter [[Paris]] tourääch tou gungen. * [[1933]]: Juu [[SPD]] wäd unner doo Nazis ferbeeden. * [[1979]]: Ätter blouderge Demonstratsjoonen juun [[Patrick John]], dän korrupten Premier-Minister fon dän karibisken Ailound-Stoat [[Dominica]], wäält een Nasjonoal Noodstoundskommitee, dät Commitee for National Salvation (CNS), dän Wirtskupsminister [[Oliver J. Seraphin]] foar'n näien Premier. == Tou Waareld keemen == * [[1905]]: [[Jean-Paul Sartre]], frantsöösken Skrieuwer un [[Philosophie|Philosoph]] == Stuurwen == * [[2021]]: [[Annegrit Schmitt]], düütske Kunst-Histoorikerske [[Kategorie:Juni]] rmf9ms8hm9008yx18ugcgg9dbvh2n5r 0 4285 118139 116641 2019-03-15T11:31:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1822]]: Kaiser-Krounenge fon [[Päiter I. (Brasilien)]] * [[1933]]: In [[Nazi-Düütsklound]] kumt dät "Gesetz zur Sicherung der Einheit von Partei und Staat" hääruut. Juu düütske Politik is nu in n Eenpaatäisystem. == Stuurwen == * [[1825]]: [[Alexander I. (Ruslound)|Alexander I.]], Tsoar fon Ruslound <small>Doatum ätter dän [[Gregorioansken Kalänner|gregorioansken Kalänner]], uk wan in Ruslound do noch die julioanske goolt.</small> * [[2018]]: [[Stefanie Tücking]], düütske Wiedkieker- un Heerfunk-Moderatoorinne un Redakteurinne [[Kategorie:Dezember]] p5q0yhabhl3g9ie75l5qq3loocyzu09 0 4286 122110 118185 2023-02-25T17:06:05Z Heinz 88 /* Skjonisse */ wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1804]]: Ju fäärme Skienen-[[Damplokomotive]] fon ju Waareld, baud fon [[Richard Trevithick]], brangt hiere Prouwefierd ärfoulchriek bääte sik. * [[1848]]: [[Karl Marx]] un [[Friedrich Engels]] moakje dät [[Kommunistisk Manifest|Kommunistiske Manifest]] eepentelk. * [[1905]]: Begin fon ju [[Slacht fon Mukden]] in dän [[Rusk-Japoansken Kriech|Rusk-Japoanske Kriech]]; ju lukt sik uur tjo Wieke un eendet mäd een Uurwinnenge foar [[Japan]]. * [[1985]]: 13. [[Alwenstäädetuur]] wonnen fon Evert van Bethem uut St. Janskleaster in n Tied fon 6.47 Uure. * [[1887]]: Ätter ju Aploosenge fon dän düütsken Rieksdai ap dän 14. Januoar wäd hie nu [[Rieksdais-Köär 1887|näi kädden]]. * [[1918]]: In dän Zoo fon [[Cincinnati]] stäärft ''Incas'', die lääste [[Karolinasittich]], wiermäd ju eensige [[Papagei]]en-Oard fon [[Noudamerikoa]] uutstäärft. * [[1919]]: Die Student [[Anton Graf von Arco auf Valley]] skjut dän Bayeriske Ministerpräsidänt [[Kurt Eisner]] dood. Hie säärm uurlieuwet truch een Noodoperatsjoon, ätterdät hie fon do Skillersmonljuude deelskeeten wuden is. == Stuurwen == * [[2001]]: [[José Alí Lebrún Moratinos]], Ärts-Biskop fon Caracas (Venezuela) un Kardinoal * [[2018]]: [[Billy Graham]], US-amerikoansken Baptisten-Pestoor [[Kategorie:Februoar]] m5f9zwy9y873w3z4b7wfszcj6veqljg 0 4287 122041 116691 2023-02-22T21:09:41Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1985]]: [[Michael Gorbatsjow]] begint mäd sien ''[[perestrojka]]''-Politik. == Tou Waareld keemen == * [[70 f. Kr.]]: [[Publius Vergilius Maro]], roomsken [[Dichtenge|Dichter]] * [[1844]]: [[Friedrich Nietzsche]], bekoand foar sien [[Philosophie|philosophiske]] Uurlääsengen. * [[1795]]: [[Freerk Wülm IV.]], prüüsken Köönich († [[1861]]) == Stuurwen == * [[1946]]: [[Hermann Göring]], fierenden Politiker un Kriechsferbreeker fon ju [[Nazi-Düütsklound|NS-Diktoatuur]] (Suizid) * [[2020]]: [[Bhanu Athaiya]], indiske Kostüm-Bieldnerske [[Kategorie:Oktober]] 2ftf9abvy09qlgfumeqcj9mjjgg7s0b 0 4288 122040 118248 2023-02-22T21:08:44Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[31 f. Kr.]]: Ju [[Slacht bie Actium]] wäd fon [[Augustus|Octavianus]] (=Augustus) wunnen, uk wan [[Marcus Antonius]] un [[Kleopatra VII.]] ätter Ägypten äntkuume konnen. * [[1792]]: Massaker in frantsööske Tuchthuuse. Do sonaamde [[Septembermassaker|Septembermoorte]] gunge bit dän 6. September tou. * [[1848]]: Manifest fon dän düütske Oarbaiderkongress * [[2005]]: In [[Panama]] wäd ju ''[[Puente Centenario]]'', ju twäide fääste Brääch uur dän [[Panama-Kanoal]], foar dän Ferkier in Bedrieuw nuumen, uk wan ju al ap n [[15. August]] [[2004]] ienwäid wuuden is. * [[2015]]: Aan Mon, die Droogen nuumen häd, tringt in een Flüchtlings-Heem in [[Halbe]] ([[Brandenbuurich]]) ien un gript do Bewoonere mäd Pieper-Spray oun. Hie ferseert 35 Ljuude, wierfon 14 (deerfon 5 Bäidene) in't Kroankenhuus mouten. == Stuurwen == * [[1985]]: [[Abe Lenstra]], fräisken Foutbalspieler (*[[1920]]) * [[2020]]: [[Adrianus Johannes Simonis]], niederloundsken roomsk-kathoolsken Äärtsbiskop fon [[Äärtsbistum Utrecht|Utrecht]] un Kardinoal * [[2020]]: [[David Graeber]], US-amerikoansken Kultuur-Anthropologe, Skrieuwer un Anarchist [[Kategorie:September]] t7bsd9rnss9bkb2azvh6altdadibobh 0 4289 38131 38127 2010-07-12T20:55:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[1. Januoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[1. Januoar]] ngmzm5ftsx85edco2gnzhi9l36pkhh5 0 4290 115751 111936 2018-01-19T19:57:05Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''31. August''' is die 243. Dai fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] (die 244. in Skaltjiere), somäd blieuwe noch 122 Deege bit tou dät Jierseende tou. == Skjonisse == * [[1819]]: Mäd do Karlsbader Besluute gungt een Ministerkonferäns tou Eende. Do Äntfäälengen an dän Düütske Buundesdai slo läipe Beknappengen in dät Fräidum fon [[Universität]]en un [[Prässe]] foar. Dät monarchiske Prinsip wäd ferfäästiged, ju Ferfoulgenge fon "Foulksferfierere" wäd anstrieuwed. * [[1888]]: [[Jack the Ripper]] begint in [[London]] tou möärenjen. * [[1906]]: [[Roald Amundsen]] un sien Monskup sunt mäd dät Skip [[Gjøa]] ätter moor as tjo Jiere eerstmoalich truch ju [[Noudwääst-Passage]] stjuurd un kuume in ju Gouldgreeuwerstääd [[Nome (Alaska)|Nome]] in [[Alaska]] oun. * [[1987]]: [[Dschibuti]] wäd Meeglid in ju [[UNESCO]]. * [[2016]]: [[Dilma Rousseff]], ju suspendierde Präsidentinne fon [[Brasilien]], wäd heel un aal ousät. [[Kategorie:August]] 2iz7j3isfzvt7f4u40f0ct5sf7rh8ke 0 4291 122090 122047 2023-02-23T16:09:00Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1890]]: In dät [[Massaker fon Wounded Knee]] wäide tjohunnert weerloose [[Sioux]]-Indioanere truch US-Suldoaten möärend. * [[1895]]: Unner dän Uppermon [[Leander Starr Jameson]] begint die [[Jameson Raid]], aan läip organisierden britisken Uurfaal ap ju [[Suudafrikoanske Republik (Transvaal)|Suudafrikoanske Republik]] in dät Rebät [[Transvaal]]. * [[1935]]: Bie dän Fersäik, aan Loang-Wai-Rekord ap dän Wai [[Paris]]-[[Saigon]] tou fljoogen, mout [[Antoine de Saint-Exupéry]] in ju ägyptiske Wöiste noodloundje. Ätter fieuw Deege Kaierskup wäd hie rädded. Wildääge is dät Belieuwnis een Inspiratsjoon foar sien leeter Bouk [[Die litje Prins]], deer een äänelk Belieuwnis oane foarkumt. * [[1987]]: die russiske Kosmonaut [[Juri Wiktorowitsch Romanenko]] wier ap ju Äide ätter 326 Deege in juu [[Ruumstation]] [[Mir]]. == Tou Waareld keemen == * [[1800]] - [[Charles Nelson Goodyear]], US-amerikoansken Ärfiender == Stuurwen == * [[1594]]: [[Jean Châtel]], die fersoacht häd, [[Hinnerk IV. (Frankriek)|Hinnerk IV.]] tou möärenjen, wäd gruusich waigjucht. * [[1835]]: [[Heinrich August Schott]], düütsken luthersken Theologe * [[2020]]: [[Margot Wicki-Schwarzschild]], düütske Tiedtjuuginne, ju den Holocaust uurlieuwed hiede * [[2021]]: [[Tharcisse Tshibangu Tshishiku]], kongoleesisken roomsk-kathoolsken Theologe, Universitäts-Rektor un Biskop fon [[Bistum Mbujimayi|Mbujimayi]] [[Kategorie:Dezember]] k46z4ukvymbsh9pwaawpi8qusgy76an 0 4292 116020 116019 2018-01-31T18:39:56Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjoonisse == * [[1900]]: Do Briten sluute in dän [[Twäiden Buurenkriech (Suudafrikoa)|Twäide Buurenkriech]] ju Ärooberenge fon dän [[Oranjefräistoat (Suudafrikoa)]] ou. * [[1920]]: [[Kapp-Putsk]]: [[Wolfgang Kapp]] ferkloort ju demokroatisk käddene düütske Rieksregierenge unner [[Gustav Bauer]] foar ousät un ju Nasjoonoalfersammelenge foar aploosed un ferkloort sik ätter ju militääriske Besättenge fon dät [[Berlin]]er Regierengskwattier toun [[Riekskanzler]]. Bloot fjauer Deege leeter mouten hie un sien Meestriedere toureeke. * [[2013]]: Jorge Mario Bergoglio wäd unner dän Noome [[Franziskus (Poabst)|Franziskus]] die Ätterfoulger fon Poabst [[Benedikt XVI.]]. * [[2014]]: Ju [[Autonome Republik Krim]] ferkloort hiere Uunouhongegaid fon ju [[Ukraine]]. == Tou Waareld keemen == * [[1911]]: [[L. Ron Hubbard]], Skrieuwer fon [[Science Fiction]]-Bouke un Gruunder fon ju [[Scientology]]-Sekte. == Stuurwen == * [[1987]] - [[Bernhard Grzimek]], Dierte-Dokter, Filmer un Foarsker [[Kategorie:Meerte]] 54kl0rnspb6znprwxsv8bcgsp732ao2 0 4293 62350 57823 2011-06-29T08:32:58Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Ledebur (Land und Volk der Bructerer, S. 180) noom oun, dät dät fon [[Ptolemäus]] (II, 14, 12) ärwäände Σιατουτανδα ap 29° 20' aastelke Laangte un 54° 20' noudelke Bratte [[Uutände|“Sater Utende”]] betjutte. Ätter [[Theodor Siebs]] (Das Saterland 242, Note, 1893) is dät nit iedenst tou niemen, man hie meent: wan oaber die Noome eenfach as Misferstounden fon ne Steede bie [[Tacitus]] tjut wäd (''sua tutanda'' Annal. IV, 73, fgl. Müller, Die Marken des Vaterlandes, Bonn 1837), dan is deermäd ieuwensomin wät wonnen. ==Ferbiendengen== * [http://de.wikipedia.org/wiki/Liste_antiker_Ortsnamen_und_geographischer_Bezeichnungen/Si Liste antiker Ortsnamen und geographischer Bezeichnungen/Si]. * [http://agiw.fak1.tu-berlin.de/Auditorium/LaVoSprA/SO8/PtoGerm.htm Geographie_Germaniens_nach_Ptolemaeus]. * [http://www.reference-global.com/doi/abs/10.1515/bgsl.1916.1916.41.1 DIE QUELLEN DER PTOLEMÄISCHEN KARTEN VON NORDEUROPA]. [[Kategorie:Seelterlound]] 6svg1d0er6hud1d1c2pj5l7mz13odx2 0 4294 120150 114104 2021-08-08T23:11:24Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Muttschiff-Schulte.jpg|thumb|right|280px|Dät lääsde Muttskip fon ju Hällenge fon Conrad Schulte, 1926]] [[Bielde:Schulte.jpg|thumb|right|280px| Conrad Schulte, uum 1930]] [[Bielde:Dannebaum.jpg|thumb|right|280px| Ju Smiede Dannebaum mäd Stephanus Dannebaum (midden), sien Määme Wilhelmina un dän Gesälle Theodor Pastor, 1930er Jiere]] [[Bielde:Utende-Hotel.jpg|thumb|right|280px|Dät Hotel "Zur freien Aussicht" uut 1901 is in n Kriech oubrand (Bielde fon 1920)]] '''Uutände''', [[düütsk]] ''Utende'' is ne Buurskup fon [[Strukelje]]. Ju lait wäästersiede [[Seelter Äi|Äi]] un noudelk fon dät [[Uutändjer Kanoal]]. Noudelk fon Uutände lait [[Klaaster]]. In dät Middeloaler waas Utände dät Säspeltäärp fon dät hüüdige Strukelje. ==Noome== Ne Uurkunde fon 1359 boalt fon ''Beernt Swartewoldt, kerckheer (Pestoor) to Uthende''. Die Noome lät sik goud ärkläärje as 'Uuteende fon Seelterlound, foarallen wan me do wiede Uurswimmengsgebiete ([[Tjoomelge]]) noudelk deerfon in Betracht nimt. Foar sun oolden Noome lät dät oawers n bitje tou truchsichtich. Fielicht kon me dan ''Neuende'' bie [[Wilhelmshoawen]] ferglieke, dät fröier ''Ennede'', ''Innede'' hiet un deermäd n ''ithi''-Noome uut dät eerste ätterkristelke Jierhunnert deerstoalt. ==Säärke== Där is al ju Sproake fon ne Säärke in Uutände in dät Jier 1359. Bit tou dät 16. Jierhunndert hied dät Säärkspeel noch dän Noome Uutände. Ne näie Siedlenge uum ju Säärke kreech dan dän Noome Strukelje. ==Hälgen== Wier die Uutäntjer Knoal in e Äi gungt, hiede Twäis Siks (Schulte) hiere Hällenge. Do hääbe bit uum 1940 hiere Hällenge noch in Bedrieuw häiwed. Die lääsde Oainer waas Conrad Schulte. Un deer stuuf ieuwenske waas uk noch ne Hällenge un dät waas fon Lout sien Wänte fon Baalenje, Lout sin Jan (Johann Jansen). Dan waas där noch Dumains Hällenge. Ju liech in Uutände an de Häddenkebucht an e Äi. Oaber do hääbe sik fröier moal uurdäin un do hääbe se him tou n Konkurs drieuwen. Jo hääbe ju Fersicherenge wäil nit goud genouch häiwed. Die baude wuddelke Träimäst-Skuunere in 1870-‘90, do Jiere. Dät wieren gjucht faine groote Sailskiepe. ==Smiede mäd Woainmoakeräi== Uum 1890 wuud in Uutände ne Smiede un Woainmoakeräi fon Hermann Dannebaum gruundet. Ätter sien Dood häd sien Suun Stephanus Dannebaum dän Bedrieuw 1920 uurnuumen. ==Määlne== Dät Unnerstuk fon ju Uutändjer Määlne stoant noch ''ap de Bäirch'', aastelk fon t Täärp. Deer liech uk dät ''Määlnboot'', foar do Kunden uut [[Baalenje]]. Die lääsde Oainer wier Hermann Müller. ==Bedrieuwe== An ju näie "Buurmeester Schröer-Sträite" lait n näi Bedrieuwengebied: * Reens Baubedrieuw * ASS Autoservice * Nachtigall Caravans dan is där noch in Uutände: * Worthmann Diskleräi * Schulte-Perk Sträitenbau ==Siedlenge== Bie ''Strouts Wai'' is n näie Siedlenge äntsteen. == Bädden in Uutände == * Erich Lukassen, Buurmäster fon ju Meente [[Seelterlound]] fon 1981-1999 ==Sjuch uk== * [[Siatutanda]] ==Ferbiendengen== * [https://web.archive.org/web/20120119010036/http://seelter.110mb.com/LOUNDNOOMEN1R70.pdf Loundnoomen], Siede 38f. * [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=240611&bereich=ga&datum=20110624&hash=a0f211a6ba6dffe5a6b59cc3b2381d31d68b2f54 Conrad Schultes Hällenge in dän GA E-paper] ap Siede 24 (24.6.2010) {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] ml5pcoo1lh7vbl5oaxqlkqlzf74zjn0 0 4295 120327 120190 2021-10-14T18:50:45Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.2 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bollingen.jpg|thumb|right|250px| In Baalenje ap dän Äsk: Huddenjeboom, links Broukspalle, Bielde P. Kramer, 1970]] [[Bielde:Sonnenau.jpg|thumb|right|250px| Dät Ferienhusgebied "Sonnenau", 1970er Jiere, Bielde: Bruno Ewen]] '''Baalenje''' of '''Baaljene''', [[düütsk]] ''Bollingen'', [[Roomelse|roomelsk]] ''Boaljene'' is ne Buurskup fon [[Strukelje]]. Ju lait aastersiede [[Seelter Äi|Äi]] un suud-aastelk fon dän [[Uutändjer Kanoal]]. Deer in de [[Fotje]] skäl die Fräisenköönich [[Radbod]] begreeuwen lääse. ==Noome== Die Noome is oold uurlääwerd as 1359 ''Boldynck'', 1472 ''Boldinghen''. Dät lät sik ärkläärje as an en -''ingen''-Ouleedenge fon n Persoonenoome ''Balde'' fon dän Stam -''bald''- ‘dapper’. Ju Oard -''ingen''-Noomen wiesde siet dät 12. Jierhunnert in Aastfräislound ne groote Produktivität ap. In ju Tied kuud mäd dän Noome dan uk ju Buurskup äntsteen weese. ==Hanneschite== In Baaljene is n Gestrich, dät hat ''Hanneschite''. Dät wuud dan fröier oafte as Skeldnoome bruukend. Intwiske is bekoant, dät dät n oold Woud is un sofuul betjud as ''Säärkhoaf''. Där wier fröier wail n Germanen-Säärkhoaf. ==Geskichte== N Stukje de [[Seelter Äi]] häärunner in e Äkke in Baalenje, wier ju Sträite ätter [[Elisabethfeen]] un [[Bäärsel]] gungt, deer hieden ''Lassen'' hiere Hällenge. Do hääbe de Hällenge al uum 1910 aproat. Bie ju Uutändjer Määlne liech deer uk dät Määlnboot, foar do Kunden uut Baalenje. Fröier, so uum 1960-1980 wier in Baaljene an ju Ostermoorsträite ne Broodfabriek. ==Skoule== Baalenje hiede fröier ne oaine katoolske Skoule. Ju Baalenjer Skoule wuud 1908/09 baud as ''"Skoule an dän Baaljener Kanoal"''. Eerste wieren där 42 Sköilere, in dän 2. Waareldkriech wieren dät al 128 Sköilere. Ju Skoule wuud 1937 ap two Klassen un 1965 ap tjo Klassen fergratterd. Ju hoogere Klassen keemen 1966 ätter ju Skoule in Strukelje. Ju Skoule wuud dän 1.2.1972 sleeten. Do Koastere an ju Skoule wieren: '''Laitenge:''' * 1910 - 1918: Georg Südkamp (Fertreedenge: Grothe, Stuntebeck, Sieveke, Willenborg, Fortmann) * 1918 - 1926: August Kallage * 1926 - 1936: Julius Seeger * 1936 - 1950: Johann Hagen * 1950 - 1962: Hermann Tegeler * 1962 - 1965: Gerd Schwittek * 1965 - 1968: Johannes Kramer * 1968 - 1970: Anna Zwinge geb. Genau (Fertreedenge) * 1970 - 1972: Cäcilia Schulte (Suding), Fertreedenge '''2. un 3. Koaster:''' * 1946: Wilhelmine Cordes * 1947: Maria Leppich * 1949: Anneliese Hagen * 1951: Ursula Geesen * 1952: Maria Wienholt * 1953: Gisela Schillmöller * 1954: Koasterske Fugel * 1956: Rita Hohmann * 1958: Heinz Wübbolt * 1961: Gerd Schwittek * 1962: Georg Batke * 1962: Anna Zwinge geb. Genau * 1965: Cäcilia Schulte ==Sonnenau== In do 1970er Jiere wuud dät Ferienhusgebied "Sonnenau" an ju Seelter Äi ieuwenske Strukelje baud. ==Bedrieuwe== * Arens Rohrleitungsbau * Ferskäidene Hondwierks- un Hondelsbedrieuwe == Bädden in Baalenje == * [[Sixtus Schröer]], Buurmäster fon ju Meente Strukelje * [[Johanna Evers]] ==Sjuch uk== * [[Baalenjer Kanoal]] * [[Radbod]] * [https://web.archive.org/web/20081107191907/http://www.saterland.de/index2.html Schutsenkameroadskup "Friesenkönig Radbod"] in Baalenje-Bieuwelte ==Ferbiendengen== [https://web.archive.org/web/20160304204308/http://seelter.16mb.com/LOUNDNOOMEN1R70.pdf Loundnoomen], Siede 39ff.� ==Ferwiesengen== {{Wikisource|Seelter Seeken#Hanneschite hat Säärkhoaf|Hanneschite hat Säärkhoaf}} ==Wällen== * Franz Dwertmann: Das grosse Sterben der kleinen Schulen, Vechtaer Druckerei und Verlag, 1984, ISBN 3-88441-025-3 {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] nq7f7hg591c9gb3sdg52c2sjt8na5ez 0 4296 118117 116622 2019-03-15T11:05:07Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1988]]: Eende fon n eersten Gulfkriech twiske [[Iroan]] un [[Irak]] truch aan Woapenstilstound. * [[2018]]: Ju füüftienjierige [[Greta Thunberg]] begint in [[Stockholm]], ju Haudstääd fon [[Sweeden]], mäd aan Skoulstriek foar't Klima. Ju protestiert foar een konsequente Klima-Skuts-Politik un wäd in ju Foulge bielitjen waareldbekoand. == Stuurwen == * [[1823]]: [[Friedrich Arnold Brockhaus]], düütsken Ferlääser. * [[1823]]: [[Pius VII.]], Poabst * [[1834]]: [[Johann Jakob Humann]], Biskop fon Mainz [[Kategorie:August]] g3ve9h7duydzicr2rtg45p9n478b1fe 0 4297 118962 116328 2020-03-08T18:09:53Z 186.143.166.94 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gletschereis.JPG|thumb|right|Glitsker-Ies]] [[Bielde:Grosser Aletschgletscher 3196.JPG|thumb|right|Die Groote Aletsch-Glitsker in ju [[Swaits]]]] N '''Glitsker''' is ne uut Snee äntsteene groote Iesmasse, ju sik as ne Äi, bloot loangsoamer, n Ouhong deelbewääget. Dät rakt dät noch ap hooge Bierige, toun Biespil in do [[Alpen]], man juust so uk in koolde Regione nai bie do Pole, so toun Biespil in [[Gräinlound]]. Deer rakt dät uk [[Inloundies]], dät is ju grootste Glitsker-Foarm, ju ganse Loundskuppe bedäkt. Bie ju Äntstoundenge fon Glitskere wäd uut ne Loage fon näien Snee ne Loage fon Glitskeries, ju dan nit fuul moor as n Tjaandel fon ju uursproangelke Tjukte häd. [[Bielde:155 - Glacier Perito Moreno - Panorama de la partie nord - Janvier 2010.jpg|800px|center|thumb|Glitsker]] == Nutsenge == Besunners in Gebiete, do gewöönelk druuch sunt, wäide Glitskere as Swäitwoater-Reserven nutsed, wierbie man deer däälich appaasje skuul, wült in dät jungere Glitsker-Ies, dät foar eenige Jiertjaande äntsteen is, oolde [[Pestizid]]e ienfäärsen sunt. In [[Europa]] wuude Glitsker-Ies toun Deel sogoar as Keelmiddel benutsed: Fon [[1863]] bit [[1914]] wuude an n [[Unneren Grindelwaldglitsker]] Ies kommerziell oubaud un bit [[Paris]] exportierd. In dät Noudwääste fon Pakistan wäide sänt loange Tied "kunstelke Glitskere" as Woaterspieker baud, do oaber wietenskuppelk blouked neen ächte Glitskere sunt, deeruum dät t.B. dät Ies nit uut Snee äntstoant. Foar sun kunstelken Glitsker wäide mäd fuul Oarbaid Iesbrokken ap n hoogen Bierich (4500 - 5000 m) transportierd, wier dät Skaad rakt. Deermäd do Brokken touhoopefjoose, wäd uk floudich Woater deertouroat. Dät wäd dan noch isolierd, un dan mout man dät sowät fjauer Wintere lääse läite, deermäd dät noch truch natüürelken Snee un Ies woakst. Dan is sun kunstelken Glitsker kloor. Düsse Technik wäd bit däälich benutsed. Die wirtskuppelke Nutsen fon do europäiske Glitskere lait däälich foarallen deeroane, dät jo dän [[Froamdenferkier]] anluuke. == Glitskere in ju Klima-Ferannerenge == Deeruum, dät n Glitsker truch Steenstoaf un Algen sieläärge nit rien wiet is, an eenige Steeden sogoar gries af bruun, hääbe do Glitskere natüürelk aaltiede Sunnenlucht absorbierd un sunt deertruch aaltiede n bitje ousmolten, man ju Groienge in Winterdai waas n Uutgliek. Däälich rakt dät bie fuul Glitskere naan Uutgliek moor tou dät Ousmilten. Deerfoar rakt dät ferskeedene Gruunde, aan deerfon is, dät truch Rout uut Ougase do Glitskere noch minner wiet sunt un moor Sunnenlucht absorbierje. Eenige Wietenskuplere fersäike, truch wiete Folien, do se ap do Glitskere lääse, düssen Effekt litjer tou moakjen. Man n uur, wichtigeren Gruund is die [[anthropogen]]e [[Glääshuus-Effekt]], truch dän et ap uus [[Äide]] aaltiede woormer wäd. Dät Problem is nit bloot, dät truch Ferannerenge fon ju Loundskup Lieuwendsruume ferlädden gunge, n fuul gratter Problem is, dät wan aal do Glitskere mäd do groote Flakten fon Inloundies in do Polargebiete smilte, wäd die Woaterspeegel fonne See so fuul haager, dät läige Loundskuppe, foarallen in groote Deele fon [[Bangladesch]] un do [[Niederlounde]], unner Woater sät wäide konnene. As dät in Iestiede moor Glitskere roate, waas ja uk die Woaterspeegel fuul djapper as däälich. So roate dät ne Tied, ju [[Weichsel-Kooldtied]], as [[Maas]] un [[Themse]] bee in n [[Rhien]] flooten, wült n grooten Deel fon n Noudsee-Gruund Lound waas. N uur Problem is, dät truch dät Ousmilten fon do Glitskere oolde Pestizide wier uut dät Ies kuume. Die Gebruuk fon düsse Pestizide is toun Deel al sänt Jiertjaande ferbeeden, deeruum, dät se so gefoarelk sunt, man nu kuume se wier in ju Uumewaareld. == Äntstoundenge fon Loundskuppe truch Iestiedglitskere == In Iestiede wieren se uk in Middel-Europa fuul gratter un wieren in Regione, wier et sowät däälich nit moor rakt, wier me oaber an ju Loundskupp noch ärkanne kon, dät so moonich een Doal fon n Glitsker in't Lound skrabbed is un dät so moonich aan Höäwel fon dät Materioal stamt, dät n Glitsker foar sik häär skäuwen häd. <gallery> Bielde:Präger Gletscherkessel.jpg|Präger Glitskerseetel (Swotwoold), wier inne Würm-Kooldtied säks Glitskere touhoopestattene. Bielde:Söll am Fuchsberg in den Brohmer Bergen.jpg|Fon Iestied-Glitskere foarmde Loundskup in do Brohmer Bierge ([[Mecklenbuurich-Foarpommern]]) Bielde:Keswick Panorama - Oct 2009.jpg|Ne fon Glitskere in ju Würm-Kooldtied foarmde Loundskup in [[Cumbria]], Noud-[[Änglound]], mäd dät Täärp [[Keswick (Änglound)|Keswick]] un dän See [[Derwent Water]] </gallery> == Sjuch uk == * [[Geologie]] [[Kategorie:Geologie]] tg2sz2b78ziio38sbff4mzm2hq1moz7 0 4298 38197 2010-07-13T23:00:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glitsker]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glitsker]] rtds6kal7y0ji258p8v0hdstp95dchx 0 4299 38198 2010-07-13T23:01:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glitsker]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glitsker]] rtds6kal7y0ji258p8v0hdstp95dchx 0 4300 118138 116384 2019-03-15T11:30:16Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1819]]: In [[Würzbuurich]] beginne do sonaamde [[Hep-Hep-Uunrouen]], do sik juun [[Juudendum|Juuden]] gjuchte. Dät wiedet sik in do Foulgedeege ap Steede in dän heele [[Düütske Buund]] un uk uurswain in [[Europa]]. Deer wäd juudsk Oaindum stukken moaked, Juuden un Sympathisanten wäide skuulden, häuwen un deelwiese indäid doodet. * [[1904]]: In dän Japoansk-Rusken Kriech begint ju [[Beleegerenge fon Port Arthur]]. * [[1914]]: [[Eersten Waareldkriech]] - Düütsk Ultimoatum oun [[Belgien]] un Besättenge fon [[Luxembuurich]]. * [[1934]]: [[Paul von Hindenburg]], die düütske [[Riekspräsident]] stäärft. In ju Foulge uurnimt die [[Riekskansler]] [[Adolf Hitler]] uk ju Funktsjoon fon'n Riekspräsident un kon so sien Diktoatuur fäästigje. * [[1990]]: Die [[Twäiden Gulfkriech|Twäide Gulfkriech]] begint mäd ju militäriske Iennoame fon [[Kuwait]] truch dän [[Irak]]. == Tou Waareld keemen == * [[1834]]: [[Frédéric-Auguste Bartholdi]], frantsöösken Bieldehauer, die ju [[Fräiegaids-Stoatue]] moaked häd. == Stuurwen == * [[1835]]: [[Ferdinand August von Spiegel]], Äärtsbiskop fon Köln * [[1934]]: [[Paul von Hindenburg]], düütsken [[Riekspräsident]] (kiek unner "Skjonisse"!) * [[1997]]: [[James Krüss]], noudfräisken Skrieuwer. * [[2018]]: [[Birgit Stein]], düütske Skauspielerske un Filmemoakerske [[Kategorie:August]] 753el1id1u70xyk6pgbel2tsk2msn7q 0 4301 118172 117650 2019-03-16T12:58:03Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Skjoonisse == * [[1667]]: Die [[Free fon Breda]] wäd sleeten. Hie beeendet dän [[Twäiden ängelsk-niederloundsken Kriech]]. Do Niederlounde luuke sik uut Noudamerikoa tourääch, wilst Änglound sien Deelläitengen in [[Indonesien]] un [[Suriname]] ferlät. Truch een kloore Apdeelenge fon do Rebätte äntspont sik dät Ferhooldnis twiske do bee apkuumende [[Kolonioalismus|Kolonioal-Machte]]. * [[1834]]: [[Georg Büchner]] sien revolutsjoonäre Striedskrift ''[[Der Hessische Landbote]]'', ju uur do sosjoale Misstounde in dän [[Foarmeerte]] Begjucht rakt, wäd stilkens in't [[Grootheertoachdum Hessen]] ferdeeld. Hie hiede dät al in'n Meerte ferfoatet un in'n Moai hiede dät [[Friedrich Ludwig Weidnig]] uuroarbaided. Ju Heerskup ferfoulget dät fluks. * [[1914]]: [[Julikrise]] / Begin [[Eersten Waareldkriech]]: Dät [[Düütske Kaiserriek]] stoalt Ultimoaten oun Ruslound, dät Serbien tou Hälpe kuume wol, un oun dät mäd Ruslound ferbuundede [[Frankriek]]. * [[1979]]: In Hessen wäd mäd dän Ouloop fon dän Dai ätter eenuntrüütich Mounde loang bestounden ju kunstelk touhoopelaide Grootstääd [[Lahn (Stääd)|Lahn]] wier apdeeld. fon dän [[1. August]] oun rakt dät also wier do oolde Steede [[Gießen]] un [[Wetzlar]] juust so as do litjere Meenten, do deer bietou heerd hääbe. * [[1981]]: Bie dän [[Uunfaal fon ju Twin Otter FAP-205]] kuume aal do soogen Ljuude an Boud fon dän Fljooger uum't Lieuwend. Deerbie is uk die Militär-Diktoator fon [[Panama]], Generoal [[Omar Torrijos]]. Dät rakt Ljuude, do kweede, dät waas Moort truch ju [[CIA]], man deer rakt dät neen Bewiese foar. == Stuurwen == * [[1944]]: [[Antoine de Saint-Exupéry]], frantsöösken Skrieuwer * [[1981]]: Generoal [[Omar Torrijos]], Militär-Diktoator fon [[Panama]]. * [[1993]]: Köönich Baudouin I. fon [[Belgien]] (*[[1930]]) * [[2002]]: [[Inge Donnepp]], düütske Politikerske (SPD) * [[2017]]: [[Jeanne Moreau]], frantsööske Skauspielerske. [[Kategorie:Juli]] le887kwa1awqc3btkp6d05obxkqumdw 0 4302 118107 115714 2019-03-15T10:46:48Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1500]]: Die [[Portugal|portugiesiske]] Seefoarder [[Pedro Álvares Cabral]] loundet tichte bie ju Steede, wier däälich [[Porto Seguro]] lait un nimt dät Lound foar ju Portugiesiske Kroune in Besit. Dät is die Begin fon dän [[Kolonioalismus]] in [[Brasilien]]. * [[1997]]: Ju sänt Dezember fon Jeeselniemere besätte [[Japan|japoanske]] Boskup in ju [[Peru|peruoanske]] Haudstääd [[Lima]] wäd fon Suldoaten stoarmd. Aal do fjautien Jeesel-Niemere, een Jeesel un twäin Suldoaten kuume deerbie uum't Lieuwend. 71 Jeesele wäide befräid. * [[2018]]: Mäd [[Andrea Nahles]] wäd foar't eerste Moal een Wieuw as Foarsitterske fon ju [[SPD]] kädden. == Stuurwen == * [[1994]]: [[Richard Nixon]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Amerikoansken]] Presidänt (* [[1913]]). [[Kategorie:April]] 9taxn9oso38cq0831fbkca66kusoowl 0 4303 122013 111461 2023-02-22T20:21:36Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[2015]]: N islamistisken Terrorist skjut in [[Paris]] eerste ne Dreguunerske dood. Ap dän [[9. Januoar]] skuul hie in n juudsken Supermäärket noch moor Ljuude uumebrange. * [[2020]]: Ju zivile Lienjen-Fljucht [[Ukraine-International-Airlines-Fljucht 752]], ju fon ju [[Iran|iroanske]] Haudstääd [[Teheran]] ätter ju [[Ukraine|ukra'ienske]] Haudstääd [[Kyjiw|Kyjiw / Kiew]] unnerwaiens is, wäd kuut ätter dän Start fon two [[Iran|iroanske]] Raketen ouskeeten. Aal do 176 Ljuude in dän Fljooger stierwe. Eerste wäd fon aan Uunfaal boald, leeter reeke do [[Iroanske Revolutsjoonsgarden|Revolutsjoonsgarden]] (dät iroanske Militär) tou, dät jo dän Fljooger ouskeeten hääbe, jo kweede, jo hieden dän Fljooger foar n Marsk-Fljucht-Köärper heelden. == Tou Waareld keemen == * [[1935]]: [[Elvis Presley]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansken]] Popsjunger == Stuurwen == * [[1337]]: [[Giotto di Bondone]] italieensken [[Moalerkunst|Moaler]] un wichtigen Foarlooper fon ju Renaissance. * [[1996]]: [[François Mitterrand]], frantsöösken Präsidänt. [[Kategorie:Januoar]] ag6w7zl100y86h92tqrk8mbezsckh2c 0 4304 112696 109442 2016-07-16T12:53:09Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1866]]: Die Frantsoose [[Pierre Lallement]] kricht dät US-Patent foar n pedoaldrieuwen [[Flitsepee]]. Me weet oaber nit seküür, of hie ju Funktsjoonswiese uk ärfuunen häd. * [[1925]]: Die [[Münchner Dolksteet-Prosäss]] eendet in't Gjuchtsuurdeel, dät sik die bekloagede [[Paul Nikolaus Cossmann]] bie ju Wiedenge fon ju [[Dolksteet-Legende]] ferdäin häd. * [[1982]]: Twiske [[Hambuurich]] un [[Berlin]] wäd ju [[Buundesautoboan 24|Transit-Autoboan]] fräiroat. Ap ju [[DDR]]-Siede eepent die binnedüütske Skeeduurgong bie [[Zarrentin an dän Schaalsee]]. * [[1998]]: die eerste Deel fon ju [[ISS]] gungt ätter dät [[Al]] wai. [[Kategorie:November]] rlptx859pelnamdekdmejf09p7z484d 0 4305 122078 118110 2023-02-23T15:48:54Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''14. Moai''' (buute Roomelse '''14. Maai''' uutboald) is die 134. Dai fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] (die 135. in Skaltjiere) somäd blieuwe noch 231 Deege bit tou dät Jierseende tou. == Skjonisse == * [[1097]]: Wilst dän [[Eersten Kjuustoach]] begint dät [[Kjuustoach|Kjuusfierderheer]] ju [[Beleegerenge fon Nicäa]], sänt 1077 ju Haudstääd fon dät [[Sultanoat fon do Rum-Seldsjuken]]. Ju Beleegerenge eendet [[19. Juni|moor as een Mound leeter]] mäd ju Iennoame fon [[Nicäa]] truch do [[Byzantiensk Riek|Byzantienere]]. * [[1625]]: Dät eerste ängelske Skip roaket [[Barbados]], wier bit do tou bloot Spoaniere un Portugiesen Ounspröäk ap stoald hieden. In ju Foulge wäd dät Ailound een britiske Kolonie. * [[1804]]: In do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] begint ju [[Lewis-un-Clark-Expeditsjoon]], wier toufäärme wäl twäärs truch [[Noudamerikoa]] bit ätter dän [[Pazifik]] wai gungt. * [[2018]]: Ätter moorere Fersäike, dän fon ju spoanske Säntroal-Regierenge ousätten [[Carles Puigdemont]] wier in sien Boantje as Präsident fon ju [[Katalonien|kataloanske]] Generalitat tou kriegen, wäd die fon Puigdemont foarsloaine strom separatistiske [[Quim Torra]] kädden. Torra beteekent sik sälwen as "Uurgongs-Kandidoat", hie bekieket Puigdemont fääre as legitimen Präsident. == Tou Waareld keemen == * [[1727]] (Touminst ju Silme ap düssen Dai): [[Thomas Gainsborough]], ängelsken [[Moalerkunst|Moaler]] * [[1932]]: [[Richard Estes (Moaler)|Richard Estes]], US-amerikoansken [[Moalerkunst|Moaler]] == Stuurwen == * [[1998]]: [[Frank Sinatra]], amerikoansken Sjunger. * [[2011]]: [[Fuad Rifka]], syrisk-libaneesken Dichter un Uursätter. * [[2021]]: [[Werner Urban]], Natuur-Skutser un Hobby-Archäologe [[Kategorie:Moai]] jw7too9p2fwh3mjb1rp3fp0we8q9ur6 0 4306 118268 118125 2019-04-13T15:15:12Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1822]]: Bie dät Fersakjen fon dät [[China|chineeske]] Sailskip [[Tek Sing]] („Weeren Stiern“) stierwe moor as 1600 Ljuude, dät sunt moor as bie't Fersakjen fon ju [[Titanic]]. Bloot 200 konnen rädded wäide. * [[1825]]: Poapst [[Leo XII.]] biddet bie do Biskoppe uum Spänden fon do Leeuwende, uum ju oubaadende [[Room (Stääd)|roomske]] Basilika [[Sänt Paul foar do Muuren]] wier ap tou bauen. * [[1919]]: Do [[Kommunismus|Kommunisten]] [[Rosa Luxemburg]] un [[Karl Liebknecht]] wäide fon Suldoaten fon ju "Garde-Kavallerie-Schützen-Division" in Berlin möärend, Luxemburg hiere Lieke wäd in n "Landwehrkanal" smieten. * [[1919]]: [[Melasse-Katastrophe fon Boston]] - Uumdät aan grooten Tank stukkengungt, roaset een Floud fon [[Melasse]], dät is toaien, bruunen Sukker-Sieroop, truch Boston (Massachusetts). Dät rakt eenuntwintich Doode un hunnertfüüftich Ferseerde, buppedät wuuden masse Bauwierke fernäild. * [[1985]]: [[Tancredo Neves]] wäd as Präsident fon [[Brasilien]] kädden, wiermäd eenuntwintich Jiere Militär-Diktoatuur eendje. * [[2001]]: Wikipedia wuude stifted fon [[Jimmy Wales]]. == Tou Waareld keemen == * [[1791]]: [[Franz Grillparzer]], aastriekisken [[Dichtenge|Dichter]] * [[1918]]: [[Gamal Abdel Nasser]], ägyptisken Politiker == Stuurwen == * [[2003]]: [[Bruno Kleinheyer]], düütsken kathoolsken Theologe * [[2018]]: [[Dolores O’Riordan]], iriske Sjungerske [[Kategorie:Januoar]] b3bzz8ths5pja7zdj73l7iana799k1w 0 4307 116551 115912 2018-02-19T13:11:24Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1864]]: Dät [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa|konföderierde]] U-Boot [[CSS Hunley]] is in dän [[Amerikoansken Burgerkriech]] dät eerste [[U-Boot]] fon ju Waareld, dät mäd aan Spierentorpedo een fäindelk Skip, ju [[USS Housatonic]], deelsakket. Man bie düsse Kansje gungt ju Hunley säärm ferlädden. * [[1905]]: Die [[Sosjoalrevolutsjoonääre|Sosjoalrevolutsjoonäär]] [[Iwan Platonowitsch Kaljajew]] möärent dän Gouverneur fon Moskau, [[Sergei Alexandrowitsch Romanow]] mäd een Bumbe, as die in sien Kuutske dät [[Moskauer Kreml|Kreml]] naier kumt. Die Oadelige stäärft fluks. * [[2008]]: Die [[Kosovo]] ferkloort eensiedich sien Uunouhongegaid fon [[Serbien]]. * [[2012]]: [[Christian Wulff]] rakt sien Boantje as [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] ou. Dät Boantje blift 29 Deege uunbesät. == Tou Waareld keemen == * [[1981]]: [[Paris Hilton]], US-amerikoansk Foto-Modell, Sjungerske, Skauspielerske un Unnerniemerske. == Stuurwen == * [[2001]], [[Rink van der Velde]], Skrieuwer (* [[1932]]). [[Kategorie:Februoar]] shon2sx9bo9qk576uf7wjex4g47j77x 0 4308 38322 2010-07-14T11:35:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hälgelound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hälgelound]] twg5fg07iguit1lq2uj7w46up5dhxrg 0 4309 38323 2010-07-14T11:35:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hälgelound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hälgelound]] twg5fg07iguit1lq2uj7w46up5dhxrg 0 4310 38324 2010-07-14T11:36:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hälgelound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hälgelound]] twg5fg07iguit1lq2uj7w46up5dhxrg 0 4312 111718 111676 2015-11-08T14:48:55Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Boars |- | align="center" | [[Bielde:Perca fluviatilis Prague Vltava 2.jpg|300px|N fangden Boars ''(Perca fluviatilis)'']]<br /><small>N fangden Boars ''(Perca fluviatilis)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Uuroardenge:'' || ''[[Acanthopterygii]]'' |- | ''Oardenge:'' || ''[[Perciformes]]'' |- | ''Unneroardenge:'' || ''[[Percoidei]]'' |- | ''Familie:'' || ''[[Percidae]]'' |- | '' Sleek:'' || ''[[Perca]]'' |- | ''Oard:'' || '''Boars ''(Perca fluviatilis)''''' |- |} |} Die '''Boars''' (''Perca fluviatilis'', düütsk: ''Flussbarsch'') is ne Oard fon [[Bunkenfiske|Bunkenfisk]]. == Määrkmoale == Die Boars is n Fisk mäd moorere dunkere Twäärs-Striepe an n Körper. Hie häd two Räächflunken, wierfon ju Faandere goud ärkanboare Stiekelstroale häd. Buuk- un Bääterflunken sunt roodsk. Ju Loangte fon dät Diert bedrächt gewöönelk 20 - 30 cm, säilden uk gratter man sieläärge nit moor as 51 cm. Die Fisk wächt bit tou 4,75 kg. == Lieuwendsruum == Die Boars lieuwet in rauelk fljootende un stoundende Woatere in groote Deele fon [[Eurasien]]. Wan eenige Wietenskuplere, do der kweede, dät hie touhoope mäd ju Amerikoanske Oard ''Perca flavescens'' een gemeensoame Oard bildet, gjucht hääbe, rakt dät düsse Oard uk in Amerikoa, man dät is striedich. [[Bielde:Perca fluviatilis Prague Vltava 4.jpg|thumb|left|300px|On exhibition Subaqueous Vltava, Prague]] == Lieuwend fon sun Boars == Doo bleeke Oaiere fon n Boars wäide in bit tou aan Meeter loange Beende oulaid. Ätter füüftien bit twintich Deege sluupje doo litje Boarse. Soloange hie jung is, frät sun Boars wirbelloose Dierte as litje Krääpse un Moaden fon [[Insekten]]. Ätter two bit tjo Jiere kon die Boars sik säärm moorje. Wan hie aller is, kon hie uk Fiske frätte, dan frät hie toun Deel sogoar litjere Boarse. Die Boars kon, wan't hooch kumt, tjoon Jiere oold wäide. == Wällen == * Peter S. Maitland & Keith Linsell: ''Süßwasserfische'' '''<small>KOSMOS</small>''naturführer''''' ISBN 978-3-440-10962-5 [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Fiske]] [[Kategorie:Ietelweere]] ijspdqjlf0f6g761695o80jepdayx6h 0 4313 38352 2010-07-14T15:43:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glitsker]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glitsker]] rtds6kal7y0ji258p8v0hdstp95dchx 0 4314 38354 2010-07-14T15:45:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boars]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boars]] o6oatjknjaseg4esn4xszyuqxh8ilq0 0 4315 123086 122097 2024-01-03T18:07:14Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Skjoonisse == * [[1914]]: Ju [[Slacht bie Tannenberg (1914)|Slacht bie Tannenberg]] is tou Eende mäd düütske Uurwinnenge uur Ruslound. * [[2005]]: Aplöösenge fon dän [[Hurrikan Katrina]], die in dät Suudaaste fon do [[USA]] een läipe Fernäilenge bewierkede un masse Ljuude doodede. * [[2021]]: In't [[Berlin]]er Regierengs-Rebät un uur düütske Grootstääde begint die [[Hungerstriek fon ju lääste Generatsjoon]]. Do Hungerstriekjende aaskje, mäd do Kanzler-Kandidoaten uur ju [[Globoale Apwoormenge|Klimakatastrophe]] tou baalen. Leeter äntstoant deer die [[Lääste Generatsjoon|Apstound fon ju Lääste Generatsjoon]] uut. == Stuurwen == * [[2003]]: Charles Bronson, Amerikoansken Schauspieler (* 1921). * [[2022]]: [[Michail Gorbatschow]], die lääste Präsidänt fon ju unnergeene Sowjetunion [[Kategorie:August]] 6w8a8zomu6gfsm0gcwfo1unhmg3kj0v 0 4316 120328 120282 2021-10-14T18:51:02Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.2 wikitext text/x-wiki [[Bielde:BALSPIL2.JPG|thumb|right|210px|Ju Spielboan ätter Bröring, S. 129.<br />E is ju Stoite, F is die Poark. 1-5 sunt do Määrke, 5 is die Kat. Foar "buppe" lääs "unner".]] [[Bielde:Kaatsen_Franeker.JPG|thumb|right|300px|Dät ''Sjûkelân'' in [[Frjentsjer]], dät Keatsen-Stadion]] Dät seelter '''Balspil''' of ''Balsloon'' waas bit in dät 19. Jierhunnert een Oard Nationoalsport in dät Seelterlound. Dät Balsloon waas dät gewöönelke [[Spil]] an Sun- un Fierdeege. == Dät Spil == === Ju Spielboan === Ap n Brink wuuden do Siedenskeede truch Strieke af Teeken fäästlaid. Wät uur dät Skeed liech, heerde nit tou dän Spielruum un hiet ''buute''. Dät buppere Eende fon dät Spielfäild bestimde ju ''Stoite''. Dät waas n ousoageden Boomstubbe uut häd Holt, die oungreeuwen wuude. Dät Fäild bääte ju Stoite hiet ''bääte''. In ju Gjuchte ju Stoite juunuur waas dät eepen sunner Skeed un hiet ''unner'' in Juundeel fon ''buppe'' (bie de Stoite). <br /> ''Poark'' hiet die Striek twäärs uur dät Spielfäild. Hie waas wul twintich bit trütich Treede fon ju Stoite oawe. Die Bal moaste uur dän Poarkstriek wäch hauen wäide, wan hie foar dät Spil Betjuudenge hääbe skuul. Bie kräftige Spielere kuud die Poark uk wieder fon ju Stoite oawe weese.<br /> === Die Bal === Die Bal wier mäd spield wuude, waas fon wullen Jäiden un fon n Skouster mäd Leeder glääd uurleeken, af uk wul n strom wikkeld Kljoun, dät mäd wullen Jäiden truch stopped waas. Die Bal waas so an de träi Tuume tjuk un moaste elastisk genouch weese, so dät hie, wan hie sunner groote Ansträngenge liekdeel ap ju Stoite smieten wuude, licht wier hooch wippede un bekweem mäd ju eepene Hounde in n Winkel fon 45 Groade wächhauen wäide kuude.<br /> === Spielere === Ju Antaal fon do Spielere kuud ferskeeden groot af littik weese, as bie dät Käägelspil. Ju buppere Paatäi waas sotoutällen ju weerende Paatäi. Ju eerste liet gewöönelk truch swäkkere Sloo-er dät Balspil ounfange. Bie dät Spil moaste man appaasje, dät die ouhauene Bal nit uur do bee Siedensloote, man liekuut uur dän Poark wäch muugelkst wied in ju Boan flooch. Flooch die Bal buute af keem hie nit uur dän Poarkstriek wäch, dan waas dät n Puudel, wierfoar die Sloo-er uutlaached wuude. Un hie moaste uurs aan Plats moakje, dan älke Spieler hied bloot eenmoal in ju sälge Runde dät Gjucht, dän Bal outousloon. <br /> === Dät Spil === Flooch die Bal oawers, wät sik so heerde, uur dän Poark wäch in ju Spielboan hääroun, dan waas et Apgoawe foar ju Junpaatäi, dän Bal in t Fljoogen af bie dät Aphupjen fon ju Gruund wier tourääch tou sloon. Dit Wai- un Häärsloon fon dän Bal waas tougliek die interessanteste un wichtichste Deel fon dät Spil. Un in dissen Kamp, die oafte loange wai un wier woogede, bewäärde sik ju Geskikkelkhaid un ju Kittegaid fon do Spielere. <br /> === Punktentällenge === Ju oungriepende Paatäi hied foarallen tou ferhinderjen, dät die Bal fon ju Juunpaatäi bääte ju Stoite tourääch sloain wuude. Dät waas ne groote Blamoasje un kostede tjoon Punkte. Un uursiede moasten jo deerätter trachtje, dät jo dän Bal muugelkst wied in ju Fäindlienje foarskoowen. Ju ouweerende Paatäi hied natüürelk in bee Falle dät Juundeel in Oogene. <br /> === Do Määrke === Waas die Bal nit moor an t fljoogen af huppede nit moor, man rulde bloot moor uur de Gruund, so doarste hie [nit?] mäd de Fout af uurs apheelden wäide. Wier hie tou Raue keem, wuud n Teeken moaked, dät sonaamde Määrk. Bie älke foulgjende Balsloo-er wierhoalde sik die sälge Kamp. Wuud bie dät Wai- un Wiersloon die Bal uk moal nit apsichtelk uur dät eene af dät uur Siedenskeed ätter buuten sloain, so waas deermäd naan Puudel moaked, man me uurdruuch dän Punkt, wier die Bal lääsen bleeuw, in gjuchtwinkelge Gjuchte ap ju Spielboan un moakede deer dät Määrk. <br /> === Die Kat === Hieden nu ap disse Wiese aal do Spielere fon ju oungriepende Paatäi de Riege ätter dän Bal ousloain, un wieren somäd alle Määrke tou uursjoon, so wuud dät ap wiedste in de Spielboane foarskäuwene Määrk as ''Kat'' beteekend. Nu wuud deeruur berät, af me ju Juunpaatäi noch aan Kamp ounbjoode wül. Uk ju Ouweerpaatäi uurliech fon hiere Siede, af jo in Anbetracht fon dän Twiskenruum twiske Kat un Stoite dän Kamp ounnieme wülen, dät hat af jo leeuwden, dän Bal fluks bie dät eerste Ousloon af in dän Kamp fon dät Wai- un Wiersloon uur dissen Kat wäch foarskuuwe tou konnen. <br /> === Unner un buppe === Heelt ju oungriepende Paatäi hieren Kat nit wied genouch foarskäuwen, so roate ju sik un konzedierde dän Fäind fieuw Punkte, wierfoar jo dan dät Gjucht hieden, buppe tou blieuwen un fon näien tou fersäiken, af jo foar sik n beeteren Kat hääruut slo kuuden. Waas ju ouweerenden Paatäi nit de Meenenge, dän Kat fon ju Juunpaatäi uurhoalje tou konnen, so roat ju sik, dät hat ju fersichtede ap dän Fersäik un betoalde uk ju Buuse fon fieuw Punkte. <br /> Wieren oawers bee Paatäien glieker Wiese sik as Sieger sicher, ju eene de Meenenge, dät hiere Kat nit uurbeeden wäide kuude, ju uur de Meenenge, dät jo deertou wul instande wieren, so wikselden bee hiere Steede uume, so dät ju bithäär oungriepende Paatäi ju ouweerende wuude un ätter "unnern", do uur deerjuun ätter "buppen" look. == Geskichte == Dät seelter Balspil is Fründ tou Tennis un tou dät wäästfräiske [[:fy:Keatsen|''keatsen'']]. In Seelterlound wuud dät ätter Minssen uum 1845 al fuul minner däin as eer, man Bröring koant dät 1897 daach noch. == Literatuur == * [[Johann Friedrich Minssen]], ''Mittheilungen aus dem Saterlande''. Im Jahre 1846 gesammelt. 3. Beend, Anhang: Ljouwert 1970 (Fryske Akademy Nr. 372). Sieden 110-113. * [[Julius Bröring]], ''Das Saterland''. Eine Darstellung von Land, Leben, Leuten in Wort und Bild. I. Teil, Oldenburg 1897, Sieden 128-132. * [[:fy:Jacob Kalma|J.J. Kalma]], ''Kaatsen in Friesland''. Het spel met de kleine bal door de eeuwen heen, Franeker, 1972 == Sjuch uk == * [[Kuusje]] * [[Kaalje]] == Ferbiendengen == * [http://www.geschiedenis.nl/index.php?go=home.showBericht&bericht_id=645 Wie kaatst kan de bal verwachten] * [https://web.archive.org/web/20110719074026/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2375973/Holl%E4nder+lehren+Saterfriesen+die+Kunst+des+Kaatsen.html Wäästfräisen leere do Seelter dät Kaatsen] * [https://web.archive.org/web/20150618015725/http://seelter.16mb.com/Baalspil.htm Dät seelter Baalsloon (moderne Spielräägele)] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Spil un Sport]] br5eynecwqogpha8jtytp8l6k1x8wof 6 4318 121279 38638 2022-08-02T13:37:35Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Own photography |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} qsxo4oc60v1401z21s07hey3oon96q2 6 4319 121254 54855 2022-08-02T13:23:42Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Bröring, Das Saterland 1, 1897. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} c6l0zt1zauq68ur8phjarojr4zdkffp 0 4320 104591 95010 2013-03-08T16:01:55Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 111 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q773330]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Da Nang Airport.jpg|240px|thumb|right|Lufthoawen Da Nang]] '''Lufthoawen Da Nang''' is die Lufthoawen foar [[Da Nang]], [[Nam Trung Bo]] [[Vietnam]]. Die Lufthoawen lait uungefeer 2 km fon dät Säntrum fon Da Nang. [[Kategorie:Vietnam]] byyecunulk4gmszx15luv4fn1q5oo8w 0 4321 104594 91653 2013-03-08T16:02:18Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 51 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q160094]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Phu Bai Airport.jpg|240px|thumb|right|Lufthoawen Phu Bai]] '''Lufthoawen Phu Bai''' is die Lufthoawen foar [[Huế]], [[Thừa Thiên-Huế]] [[Vietnam]]. Die Lufthoawen lait uungefeer 15 km fon dät Säntrum fon Huế. [[Kategorie:Vietnam]] r9vb48e8c7u4q5qpsxk7qlap2vzymol 0 4322 104597 95318 2013-03-08T16:02:40Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 101 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q900492]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Camau Airport2.JPG|240px|thumb|right|Lufthoawen Ca Mau]] '''Lufthoawen Ca Mau''' is die Lufthoawen foar [[Ca Mau]], [[Ca Mau Province]] [[Vietnam]]. Die Lufthoawen lait uungefeer 2 km fon dät Säntrum fon Cà Mau. [[Kategorie:Vietnam]] dskc5erfv51ou44tqwufs5rdzel0z27 0 4323 113978 65537 2017-02-25T15:25:21Z Pyt 12 /* Ferbiendenge */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Spielsteeden.jpg|thumb|right|200px|In Hollen wuud Kaaljen spield ap n ''Brink'' (Bk, gjuchts unner), ju liech deer, wier nu ju Niedensträite fon de Haudsträite outwieget. Ju Schoule waas ap P650 (links unner Midde).]] '''Kaaljen''' wäd spield fon mintwain fieuw Wänte. In de Midde fon dät Spielfäild, deer is sun Pot, ne litje Kuule. Fjauer fon do Spielere hääbe ne fääste Steede, aal uum dän Pot tou. Un ieuwenske älk fon him is n litjen Pot. Dan rakt dät n holtenen Bal fon Grööte as n Tennisbaal, ju ''Kuuse''. Aal Spielere hääbe n Stok as n Hondstok, äänelk as bie Golf spieljen. Deermäd stounde do fjauer in hieren Pot, wült die füüfte fersäkt de Kuuse in dän groote Pot tou kriegen. Do Uur wollen him deeran mäite, truch ju Kuuse wächtouhauen. Kumt deerbie n litjen Pot fräi, sodät die füüfte sin Stok deeroun hoolde kon, dan mout die Uur mäd de Kuuse loope, so as dät hat. ==Sjuch uk== * [[Kuusje]] * [[Balspil]] ==Ferbiendenge== *[http://www.nwzonline.de/cloppenburg/kultur/hollaender-lehren-saterfriesen-die-kunst-des-kaatsen_a_1,0,1857982600.html Wäästfräisen leere do Seelter dät Kaatsen] [[Kategorie:Sport]] [[Kategorie:Seelterlound]] bezdcsvh1c16qqtafx56tqbh5ij6tc6 6 4324 121278 38809 2022-08-02T13:37:08Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Own drawing on base of map 1840. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 4kgocusiwt8zl8u4ouk5f6kv9z9jupn 6 4326 121568 38815 2022-08-03T13:38:01Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Seelter Ai, Dr. Botke, 1931 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jhrjeykhbr9scqsa4nhaih4hfrws8rj 0 4327 120324 108825 2021-10-14T18:22:49Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.2 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Spielsteeden.jpg|thumb|right|200px|In Hollen wuud Kuusjen spield ap n ''Wiltekompsdom'' ( links buppe). Ju Skoule waas ap P650 (links unner Midde).]] '''Kuusjen''' wuud spield ap n Wiltekompsdom, fluks bie de Skoule. Dan roat dät two Paatien. Fon ju eene Paatie wuud dan so wied as t geen ju holtene Kuuse smieten, dät waas n holtenen Bal fon Grööte as n Tennisbal. Ju twäide Paatie stuud sun füüftich Treede fääre. Un dan hied älk sun Brääd mäd n Steele, un deer moasten jo de ''Kuuse'' mee mäite. Hieden do se mät, dan waas t goud, dan doarsten do stounden blieuwe un doarsten wieruume smiete. Mätten jo se nit, dan moasten do so wied räägels, as ju Kuuse ron. Sofuul kuud die Uur dan wieder gunge, un dan geen dät so wai un wier. Die am wiedsten smiete kuude, die hied dät dan wonnen. Deerbie kuud dät weese dät do n gansen Eende de Wiltekompsdom ätter moasten. Man kuud uk weese, dät do Uur dan wier räägels moasten. Dät waas dan aal twiske do Skoulpausen. ==Sjuch uk== * [[Kaalje]] * [[Balspil]] ==Ferbiendenge== * [https://web.archive.org/web/20110719074026/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2375973/Holl%E4nder+lehren+Saterfriesen+die+Kunst+des+Kaatsen.html Wäästfräisen leere do Seelter dät Kaatsen] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Sport]] 4ge62h78smw0wjv735im1xovyyx4ov0 10 4328 50591 43986 2011-01-06T14:59:36Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wad zon.jpg|thumb|right|140px|''Dät Wattenmeer'']] *... Dät [[Afrikoansk]]e sik foar 95% ap dät [[Niederloundsk]]e basiert? *... [[Düütsklound]] in 1916 dät eerste Lound waas dät ju [[Suumertied]] ienfierde? *... In dän Sats "the quick brown fox jumps over the lazy dog" aal do Bouksteeuwe stounde do ap n [[Personal Computer|Tastatuur]] bruukt wäide? *... Dät [[Wattenmeer]] ap ju [[UNESCO]]-[[Waareldäärwgoudlieste]] stoant? *... [[Theodor Mommsen]] ju [[Nobelpries foar Literatuur]] in 1902 kriegen häd? *... Anatolien ap Seelterfräisk [[Littik Asien]] hat? *... Dät do Fräisen do Eerste wieren uum do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] as oainständich Lound an tou ärkannen? n1adnbvru9d0u1b2thqurb89jnjc6i0 0 4329 39002 2010-07-24T20:06:02Z Bernd 1291 häd "[[Foutbaal]]" ätter "[[Foutbal]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foutbal]] rvznwlbcccueh1lygquyeq2rfg8tdu5 0 4330 39004 2010-07-24T20:06:42Z Bernd 1291 häd "[[Foutbaalfereen BWR]]" ätter "[[Foutbalfereen BWR]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foutbalfereen BWR]] cijco77p1cs5alewz2p3yjpp8xgitpk 0 4331 104599 83541 2013-03-08T16:02:51Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 25 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q504256]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Stuuwenden Jan |- | align="center" | [[Bielde:Illustration Senecio vulgaris0.jpg|250px|Ne Illustration fon ju Plonte]] <br /><small>Ne Illustration fon ju Plonte</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''Asterales'' |- | ''Familie:'' || ''Asteraceae'' |- | ''Unnerfamilie:'' || ''Asteroideae'' |- | ''Tribus:'' || ''Senecioneae'' |- | ''Sleek:'' || ''Senecio'' |- | ''Oard:'' || Stuuwenden Jan ''(Senecio vulgaris)'' |} |} Die '''Stuuwende Jan''', uk as '''Stüüwenboud''' af '''Langejan''' beteekend (''Senecio vulgaris'', düütsk: ''Gewöhnliches Greiskraut''), is n giftich Kruud, dät fuul ap [[Stikstof|stikstofrieken]] Boudem woakst. Fon Meerte oun is dät Säid riep, dät stuft dan licht wääge, foarallen, wan ju Plonte oumäind wäd. {{Biostump-links}} {{Commons|Senecio vulgaris|}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] [[Kategorie:Giftplonten]] 86rhty4ery9lp3ph4re8gcr27no54jd 0 4332 39040 2010-07-25T11:44:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stuuwenden Jan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stuuwenden Jan]] dioxps28vpbzp1us6htn2ek1jno7z6c 0 4333 39041 2010-07-25T11:45:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stuuwenden Jan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stuuwenden Jan]] dioxps28vpbzp1us6htn2ek1jno7z6c 0 4334 39045 2010-07-25T12:44:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stuuwenden Jan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stuuwenden Jan]] dioxps28vpbzp1us6htn2ek1jno7z6c 0 4335 39046 2010-07-25T12:44:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stuuwenden Jan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stuuwenden Jan]] dioxps28vpbzp1us6htn2ek1jno7z6c 0 4336 39047 2010-07-25T12:45:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stuuwenden Jan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stuuwenden Jan]] dioxps28vpbzp1us6htn2ek1jno7z6c 0 4337 39048 2010-07-25T12:45:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stuuwenden Jan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stuuwenden Jan]] dioxps28vpbzp1us6htn2ek1jno7z6c 0 4338 113364 113363 2016-08-22T02:58:19Z DARIO SEVERI 7600 Correcting "Fläche" - see Wiki (en) + (de) wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Mölnlycke | Koarte = Härryda vapen.svg|Woapen fon ju Meente Härryda | Ienwoonertaal = 15.608 (<small>2010</small>) | Metropoolregion = | Lound = Sweden | Metropoolregion = | Distrikt = [[Distrikt Västra Götaland|Västra Götaland]] | Provinz = | Deelstoat = | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 8,09 | Tiedsone = UTC +2 | Buurmäster = | Websiede = [http://www.harryda.se www.harryda.se] <br /> [http://www.harryda.se www.harryda.se] }} [[Bielde:Molnlycke.JPG|thumb|Mölnlycke]] [[Bielde:Wendelsbergs Folkhögskola-maj 2009.jpg |thumb|Wendelsberg Folkhögskola]] '''Mölnlycke''' lait in [[Sweeden]], in ju Provinz [[Västra Götalands län]]. Deer woonje uungefeer 15.608 Moanskene (2010) un bloot 10 Kilometer in dät Noudwääste lait [[Göteborg]]. Mölnlycke is dät politiske Säntrum fon ju Meente ''Härryda''. Woarteeken fon ju Stäad is ju [[Wendelsberg Folkhögskola]]. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.harryda.se/ Härryda kommun] * [http://www.wendelsberg.se/ Wendelsberg Folkhögskola] {{Geostump}} [[Kategorie:Sweeden]] o6tg2kln1j45bru8xlbx1gh00tdwobv 0 4340 39282 2010-07-31T20:40:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seelterfräiske Literatuur]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seelterfräiske Literatuur]] qqc6uzidngcha0qklpgezcjvogbxb8j 0 4341 39283 2010-07-31T20:40:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seelterfräiske Literatuur]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seelterfräiske Literatuur]] qqc6uzidngcha0qklpgezcjvogbxb8j 0 4342 39284 2010-07-31T20:41:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seelterfräiske Literatuur]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seelterfräiske Literatuur]] qqc6uzidngcha0qklpgezcjvogbxb8j 0 4343 39285 2010-07-31T20:41:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seelterfräiske Literatuur]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seelterfräiske Literatuur]] qqc6uzidngcha0qklpgezcjvogbxb8j 10 4344 119333 39308 2020-10-19T04:15:15Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ladin2 K.jpg|100px|right]] Dät '''Ladiniske''', uk Dolomitenladinisk naamd, is ne romaniske Sproake, ju der in dät Noude fon Italien boald wäd. Mäd sien sowät 30.000 Ljuude do dät as Määmesproake baale, heert dät Ladiniske ieuwenske Seeltersk, Noudfräisk, Färöisk, Samisk un Bündnerromanisk tou do litste Sproaken Europas. Dät ladiniske Sproakgebiet ferdeelt sik uur tjo Ferwaltengsregione, wät ju Isolierenge fon do Ienwoonere unnernunner ferstäärket. Besunners unner dän Faschismus wuude dät siet 1927 forcierd. [[Ladinisk|läs fääre.]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> ixfp44l6vvda80qoqr6qjongtczj050 10 4345 119346 41697 2020-10-19T04:17:10Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Israelic Flag.JPG|100px|right]] '''Israel''' Israel is n Lound in dät Midde-Aaste. Israel is dät eensige Lound ap ju Waareld wier ne juudske Moorhaid woont, 5,7 Million fon do 7,5 Million Ienwoonere sunt Juudsk. Ieuwenske do juudske Ienwoonere rakt et ne arabiske Minnerhaid. Do historiske Wuttele fon dän moderne Stoat Israel lääse in dät bibliske Lound Israel. Ätter dän Deelengsplan fon 1947 fon do Fereende Natione schuul et two Stoate reeke, n juudisken un n arabisken Stoat. Jerusalem keem unner ju Ferwaltenge fon do Fereende Natione. [[Israel|Läs fääre.]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> l115q17d7cx2ea5vuavlenm82o8yx20 10 4346 119423 43300 2020-10-19T04:21:33Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:BALSPIL2.JPG|100px|right]] Dät seelter '''Balspil''' of Balsloon waas in dät Seelterlound dät gewöönelke Spil an Sun- un Fierdeege. 'Keatsen' is dät wäästfräiske Balspil un wäd däälich in Fryslân noch spield. Dät seelter Balspil is uk Fründ tou Tennis. Fariante fon et Balspil wäide in moor as 50 Lounde ap de Waareld spield. In Seelterlound wuud dät ätter Minssen uum 1845 al fuul minner däin as eer, man Bröring koant dät 1897 daach noch. [[Balspil|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> ov0qglxkyn47bfm1fjkzlqcgktgiqbr 0 4349 119942 107652 2021-08-08T21:19:32Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Johanniterkapelle.jpg|thumb|right|250px| Ju Johanniterkapälle]] '''Boukelisk''' (de. ''Bokelesch''; loangleeken hat dät "Boukeliesk", unner Froamdienfloud uk "Boukeläsk") is ju noudelkste Buurskup fon [[Seelterlound]]. Uumdät dät deer een oolde [[Johanniterkommende Boukelisk|Johanniterkommende]] rakt, wäd ju Buurskup mongs eenfach "'''Klaaster'''" naamd. ==Loage== Ju Buurskup läit noudelk [[Uutände]], wäästelk [[Baalenje]] un [[Bieuwelte]] un aastelk [[Ubbehusen]]. ==Noome== Ju Buurskup häd dän Noome Klaaster fon dät oolde Johanniterklaaster, wierfon ju Kapälle noch stoant. ==Geskichte== ===Skoule=== [[Bielde:SchuleBokelesch.jpg|thumb|right|250px|Ju katoolske Foulksskoule fröier]] [[Bielde:Schule-Bokel.jpg|thumb|right|250px|Ju oolde Skoule, 2012]] Siet 1674 waas deer ne Skoule in [[Roagebierich]] in ju Klaasterkommende Boukelisk. Leeter hiede dan Boukelisk ne oaine katoolske Skoule. 1786 wuude begjucht, dät deer n Koaster in Boukelisk anstoald waas. 1848 häd Paachter ''Thoben'' ne Koomere an sien Huuus anbaud un foar 11 Rieksdoaler in't Jier ferhierd. 1872 roat dät Unnnergjucht in dät Huus fon Paachter ''Hinrich Ahlers''. 1874 wuud ieuwenske ju Kapälle ne näie Skoule baud. In dän twäiden Waareldkriech waas fon 1939 - 1945 ju Skoule sleeten, do Bäidene geenen do in do Skoulen fon [[Elisabethfeen]]-Wääst af [[Idafeen]]. In do Jiere 1955/1956 wuud ne näie Skoule baud, ju deer 80.000 DM kosted häd. Ju Skoule wuud ap n 1.8.1967 sleeten un ferkooped. Do Koastere an ju Skoule wieren: '''Laitenge:''' * 1848: Niemeyer * 1852: Bahlmann * 1856: Benediek * 1857: Arnold Bojert * 1863: Giere * 1864: Eilers * 1869: Behrends * 1879: Warnken * 1887: Jüchter * 1891 - 1898: Vornhusen * 1898 - 1919: Havikhorst * 1919 - 1924: Josef Bünker * 1924 - 1935: Reinhold Timme * 1935 - 1939: Josef Bünger * 1945: Theo Hinrichs * 1945 - 1946: Paul Artelt * 1946 - 1955: Johann Kabella * 1955 - 1965: Viktor Schraad * 1965 - 1966: Franz-Josef Thie * 1966 - 1967: Georg Batke ===Molkeräi=== [[Bielde:MolkereiBokelesch.jpg|thumb|right|250px | Ju oubreekene Molkeräi fon Boukelisk]] Fröier stuud der suudelk Boukelisk ne [[Molkeräi]]. ==Ju Johanniterkapälle== {{UureSiede|Johanniterkommende Boukelisk}}<br /> Ju Baksteenkapälle fon ju fröiere Deelläitenge fon dän [[Johanniter]]oarden in [[Boukelisk]] is uut dät 13. Jierhunnert un is ju eenige fon disse Oard. Aal do uur fräiske Kommenden fon dän Oarden sunt in ju Reformation unnergeen, un do Bauwierke fernäild wuuden. So stoalt ju dän [[Antonius die Groote|Hl. Antonius]] wäide Kapälle in [[Klaaster#Die Klaasterbusk|Klaasterbusk]] n kultuurhistorisk Kleenood deer. Ju is nit bloot dät ooldste katoolske Goddeshuus in ju Meente, man uk dät ooldste Bauwierk in dät ganse Seelterlound. In dät Jier 2005 wuude ju apweendich restaurierd. ==Die Klaasterbusk== Die Klaasterbusk in n grooten Woold uut Näddelboome un Eeken un is mäd dän [[Aasterhusen|Aasterhuser]] Busk ungefäär 21 Hektoar groot. Truch do Woolde lapt ju [[Seelter Äi]].<br /> Die Klaasterbusk waas siet fröier un aleer n Träfpunkt fon Fräisen un Saksen. Deer wuude Fäi un Weere tuusked un kooped un ferkooped. Oafte blieuwen se deer moorere Deege. As Eende fon dät 19. Jierhunndert do Reede apkeemen, keemen deer uk do Ljude uut do Täärpe uumetou. Dan waas deer n Räädrennen twiske [[Strukelje]] un [[Potshusen]]. ==Pinksterträffen bie Klaasterbusk== Uut düsse Träffen is dan ju Boukelisker Kirmes äntsteen. Duusende fon junge Ljuude uut Seelterlound, Aastfräislound un dät Ooldenburger Munsterlound keemen mäd hiere Reede, Motorreede, mäd Ounhongere un Frachtwoaine tou dät Fäst ap Klaasterbusk. Deeruut wuud dät jierelkse Pinksterträffen mäd ne Donsferounstaltenge ''(Frühtanz bei Klosterbusch)'' fon smäidens bit ätter dän Middai. Dät geen noch so bit in do 1970er af 1980er Jiere, bit deer immer moor Diskotheken keemen un dät Pinksterträffen nit moor so interessant was. ==Literatuur un Wällen== * [https://web.archive.org/web/20140703213509/http://seelter.110mb.com/Deelleede.htm '''LOUND UN NOOMEN'''] * Franz Dwertmann: Das grosse Sterben der kleinen Schulen, Vechtaer Druckerei und Verlag, 1984, ISBN 3-88441-025-3 * [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Saterland Commons] foar moor Bielden. ==Ferbiendenge ätter buuten== * [http://maps.google.de/maps?hl=de&tab=wl&q=Saterland%2C%20Johanniterstrasse%204| Ju Kapälle un Klaasterbusk ap GOOGLE-Maps] * [http://www.offizialatsbezirk-oldenburg.de/index.php?myELEMENT=77581 Kapälle St. Antonius] * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2386063& Fest erinnert an historischen Tag] (NWZ 15.07.2010) * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2405884& Freude über 50 Jahre Unabhängigkeit] (NWZ 13.08.2010) * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2408335& Erinnerungen an den Kampf um Unabhängigkeit] (NWZ 17.08.2010) {{Seelterlound}} {{Loundskup}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] nvu81tym9q1a0usfdm3yzhocmpu52nw 0 4352 39452 2010-08-04T13:54:23Z Ooswesthoesbes 9 Fäärelaited ätter [[Twosproakegaid (Apluukenge)]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Twosproakegaid (Apluukenge)]] 5ykl2wswkbqz11vmi2uv8pzu9qsq33p 10 4354 53329 43985 2011-02-05T18:03:12Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cat in the hat day2.JPG|thumb|right|140px|''Bäidene'']] *... Dät moorsproakige Bäidene [[Twosproakegaid_(Apluukenge)|sik beeter ounlieuwje konnen]]? *... Leo Trotzki in 1918 ferountwoudelk waas foar ju Gruundenge fon de [[Roode Armee]]? *... [[Navajo (Sproake)|Navajo]] mäd 150.000 Baalere ju grootste [[Indioaner|Indioanersproake]] in do [[USA]] is? *... [[Etymologie]] sik mäd Woudhäärkumst befoatet? *... [[Proteine]] Polypeptid-Kätten uut Alpha-[[Aminosüüren]] sunt? *... [[Balspil]] noch altied in [[Fryslân|Wääst-Fräislound]] spield wäd? *... [[Kaalje]] un [[Kuusje]] seelter Sporte sunt? 61wi8505j6kek2hz4exwqj1ipnoi6pw 0 4355 117196 108154 2018-06-23T07:10:33Z Trey314159 9273 fix homoglyphs: convert Latin characters in Христ[o]с to Cyrillic wikitext text/x-wiki {{Sproakentabelle |Noome=Kroatisk |ängelske Noome=Kroatisk |oain Noome=hrvatski jezik |familycolor=[[Indo-European]] |boald in= {{HRV}} |Sproakgestrich=[[Slawisk|Suudslawiske]] [[Sproake]] |Taal Baalere=7,000,000 |Dialekte=Štokavisk, Kaikavisk, Cakavisk |Sproakklassifikation= 85-95 |Schrift= Kroatisk latin alfabet |Bibeluursättenge= |Sproakstoatus= [http://www.ihjj.hr/ Institut za hrvatski jezik] |Sproakcode ISO 639-1= hr |Sproakcode ISO 639-2= hrv/scr |Sproakcode ISO 639-3/DIS= HRV |fam2=[[Balto-Slavic languages|Balto-Slavic]] |fam3=[[Slawisk]] |fam4=[[Slawisk|Suud Slawisk]] |fam5=[[Slawisk|West Suud Slawisk]] |fam6=[[Kroatisk language|Kroatisk]] |nation=in official use in some communes of [[Kroatia]], [[Bosnia und Herzegovina]] |iso1=hr |iso2=hrv/scr |iso3=hrv |}} '''Kroatisk''' is een [[Slawisk|Suudslawiske Sproake]], of, beeter täld, een Skrift-Varietät fon ju [[Serbokroatiske Sproake]]. In do boalde Dialekte kon me nit nit twiske [[Serben]], [[Kroaten]] un [[Bosnier]]e unnerskeede, uumdät do Hauddialekte aal fon Serben, Kroaten ''un'' Bosniere boald wäide (man [[Čakavisk]] bloot binne [[Kroatien]]) == Geskichte == [[Bielde:Bascanska ploca.jpg|thumb|left|250px|<center>"Kroatisk" 1000-1100 (In Glagolitiske Skrift skrieuwen)]] [[Bielde:Vatican Croatian Prayer Book.jpg|left|thumb|250px|Dät Beedebouk "Vatikanski hrvatski molitvenik"]] Do eerste Dokumente, do as "Kroatisk" beteekend wäide, datierje uut dän Eend fon dät 10. Jierhunnert. Dät waas dan wäil Wäästsuudslawisk (Serbokroatisk), dät fon "Kroaten" skrieuwen wuden is, man mäd ju Kroatiske Skrieuwsproake fon däälich häd dät niks tou dwoon: In ju ooldste Tied gruundede sik ju Skriftsproake ap dät Čakaviske, wilst ju sik däälich ap dät Štokaviske gruundet (as ju Serbiske un ju Bosniske Skriftsproake uk). Ap dät Čakaviske gruundet sik däälich bloot noch ju Skriftsproake fon do [[Buurgenloundkroaten]]. Dät eerste kroatiske Bouk, dät een ap dät Štokaviske gruundede Skriftsproake bruukt, is dät Beedebouk "Vatikanski hrvatski molitvenik", dät uum [[1400]] skrieuwen wude. Ju moderne Skrieuwwiese stamt uut 1604.(Bartol Kasic). == Alphabet == <div style="float:left; margin-right:1em;"> {| class="wikitable" style="text-align:center;" |+Grootskrieuwenge |- | style="width:2em;" | A | style="width:2em;" | B | style="width:2em;" | C | style="width:2em;" | Č | style="width:2em;" | Ć | style="width:2em;" | D | style="width:2em;" | DŽ | style="width:2em;" | Đ | style="width:2em;" | E |- | F | G | H | I | J | K | L | LJ | M |- | N | NJ | O | P | ''(Q)'' | R | S | Š | T |- | U | V | ''(W)'' | ''(X)'' | ''(Y)'' | Z | Ž | | |} </div><div style="float:left;"> {| class="wikitable" style="text-align:center;" |+Littikskrieuwenge | style="width:2em;" | a | style="width:2em;" | b | style="width:2em;" | c | style="width:2em;" | č | style="width:2em;" | ć | style="width:2em;" | d | style="width:2em;" | dž | style="width:2em;" | đ | style="width:2em;" | e |- | f | g | h | i | j | k | l | lj | m |- | n | nj | o | p | ''(q)'' | r | s | š | t |- | u | v | ''(w)'' | ''(x)'' | ''(y)'' | z | ž | | |}</div> <div style="clear:both;"></div> [[Bielde:Croatian_dialects_in_Cro_and_BiH_1.PNG|450px]] == Fergliekstabelle fon Sproaken == {| border="0" cellpadding="3" cellspacing="3" style="margin-left:1em" ! Ängelsk ! [[Sorbisk]] ! [[Kroatisk]] ! [[Serbisk]] |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Compare ! Přirunanje ! Usporedba ! Поређење (Poređenje) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Europe ! Europa ! Europa ! Европа (Evropa) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Netherlands ! Nižozemska ! Nizozemska ! Холандија (Holandija) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Italians ! Italčenjo ! Talijani ! Италијани (Italijani) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Universe ! Uniwersum, swětnišćo ! Svemir ! Васиона (Vasiona) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Spine ! Rjap ! Kralježnica ! Кичма (Kičma) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Air ! Powětr ! Zrak ! Ваздух (Vazduh) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Education ! Kubłanje, wukubłanje ! Odgoj ! Васпитање (Vaspitanje) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Week ! Tydźeń ! Tjedan ! Седмица (Sedmica) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! History ! Stawizny ! Povijest ! Историја (Istorija) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Pantaloons ! Cholowy ! Hlače ! Панталоне (Pantalone) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Belly ! Brjuch ! Trbuh ! Стомак (Stomak) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Science ! Wěda ! Znanost ! Наука (Nauka) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Personally ! Wosobnje ! Osobno ! Лично (Lično) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Persona ! Wosoba ! Osoba ! Лице (Lice) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! United Nations ! Zjednoćene narody ! Ujedinjeni Narodi ! Уједињене Нације (Ujedinjene Nacije) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Bread ! Chlěb ! Kruh ! Хлеб (Hleb) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Artificial ! Kumštny ! Umjetno ! Вештачки (Veštački) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Cross ! Křiž ! Križ ! Крст (Krst) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Democracy ! Demokratija ! Demokracija ! Демократија (Demokratija) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Detection ! Spóznaće ! Spoznaja ! Сазнање (Saznanje) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Island ! Kupa ! Otok ! Острво (Ostrvo) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Officer ! Oficěr ! Časnik ! Официр (Oficir) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Road traffic ! Nadróžny wobchad ! Cestovni promet ! Друмски саобраћај (Drumski saobraćaj) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Autobahn ! Awtodróha ! Autocesta ! Аутопут (Autoput) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Length ! Dołhosć ! Duljina ! Дужина (Dužina) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Association ! ! Udruga ! Удружење (Udruženje) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Factory ! Fabrika, twornja ! Tvornica ! Фабрика (Fabrika) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! General ! Powšitkowny ! Opće ! Опште (Opšte) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Christ ! Chrystus ! Krist ! Христос (Hristos) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! I'm sorry ! Wodajće prošu ! Oprosti ! Извини (Izvini) |---- |- bgcolor="gainsboro" ! Native language standard ! Maćernorěčny standard ! Materinski jezićni standard ! Матерњи језички стандард |} [[Kategorie:Sproake]] 1dlslj21br82ywwqw3jxn5bhhjbaqzj 0 4366 39701 2010-08-09T06:07:56Z Vargenau 631 häd "[[19. Januar]]" ätter "[[19. Januoar]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[19. Januoar]] rxj2vl7qenho793ibjv0xi8rx7sxzz9 14 4367 104586 102663 2013-03-08T16:01:30Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 109 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5866575]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Mound]] 7f02kzc480lt2ym0yeunf369y5p8rlo 14 4368 104588 102580 2013-03-08T16:01:41Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 108 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5606800]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Mound]] 7f02kzc480lt2ym0yeunf369y5p8rlo 14 4369 104590 102690 2013-03-08T16:01:52Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 100 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6488636]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Mound]] 7f02kzc480lt2ym0yeunf369y5p8rlo 14 4370 104592 102659 2013-03-08T16:02:03Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 99 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6504311]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Mound]] 7f02kzc480lt2ym0yeunf369y5p8rlo 14 4371 104593 102658 2013-03-08T16:02:14Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 104 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5460847]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Mound]] 7f02kzc480lt2ym0yeunf369y5p8rlo 14 4372 104595 102657 2013-03-08T16:02:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 102 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5460716]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Mound]] 7f02kzc480lt2ym0yeunf369y5p8rlo 14 4373 104596 102661 2013-03-08T16:02:36Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 103 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6493782]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Mound]] 7f02kzc480lt2ym0yeunf369y5p8rlo 14 4374 104598 102656 2013-03-08T16:02:46Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 100 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6493758]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Mound]] 7f02kzc480lt2ym0yeunf369y5p8rlo 14 4375 104600 102689 2013-03-08T16:02:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 101 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6489174]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Mound]] 7f02kzc480lt2ym0yeunf369y5p8rlo 14 4376 104601 102572 2013-03-08T16:03:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 99 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6490066]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Mound]] 7f02kzc480lt2ym0yeunf369y5p8rlo 14 4377 104602 102570 2013-03-08T16:03:18Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 104 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6469033]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Mound]] 7f02kzc480lt2ym0yeunf369y5p8rlo 14 4378 104603 102571 2013-03-08T16:03:29Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 104 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6493725]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Mound]] 7f02kzc480lt2ym0yeunf369y5p8rlo 10 4379 107808 40092 2013-08-18T08:04:16Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6925554]] wikitext text/x-wiki {{ #if: {{{inventor-surname|{{{inventor1-surname|{{{inventor-last|{{{inventor1-last|{{{inventor|}}}}}}}}}}}}}}} <!-- CITATIONS FOR PATENTS --> |{{Citation/patent |Surname1 = {{{inventor-surname|{{{inventor1-surname|{{{inventor-last|{{{inventor1-last|{{{inventor}}}}}}}}}}}}}}} |Surname2={{{inventor2-surname|{{{inventor2-last|{{{inventor2|}}}}}}}}} |Surname3={{{inventor3-surname|{{{inventor3-last|{{{inventor3|}}}}}}}}} |Surname4={{{inventor4-surname|{{{inventor4-last|{{{inventor4|}}}}}}}}} |Given1 = {{{inventor-given|{{{inventor1-given|{{{inventor-first|{{{inventor1-first|}}}}}}}}}}}} |Given2={{{inventor2-given|{{{inventor2-first|}}}}}} |Given3={{{inventor3-given|{{{inventor3-first|}}}}}} |Given4={{{inventor4-given|{{{inventor4-first|}}}}}} |Inventorlink1={{{inventorlink1|{{{inventorlink|}}}}}} |Inventorlink2={{{inventorlink2|}}} |Inventorlink3={{{inventorlink3|}}} |Inventorlink4={{{inventorlink4|}}} |Title={{{title|}}} |CountryCode={{{country-code}}} |PublicationNumber={{{publication-number|{{{patent-number}}}}}} |Description={{{description|}}} |PublicationDate={{{publication-date|}}} |IssueDate={{{issue-date|}}} |Year={{{year}}} }}<!-- CITATIONS FOR THINGS LIKE BOOKS AND PERIODICALS --> |{{Citation/core |Surname1 = {{{last|{{{surname|{{{last1|{{{surname1|{{{author1|{{{author|{{{authors|{{{author|}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}} |Surname2 = {{{last2|{{{surname2|{{{author2|{{{coauthor|{{{coauthors|}}}}}}}}}}}}}}} |Surname3 = {{{last3|{{{surname3|{{{author3|}}}}}}}}} |Surname4 = {{{last4|{{{surname4|{{{author4|}}}}}}}}} |Surname5 = {{{last5|{{{surname5|{{{author5|}}}}}}}}} |Surname6 = {{{last6|{{{surname6|{{{author6|}}}}}}}}} |Surname7 = {{{last7|{{{surname7|{{{author7|}}}}}}}}} |Surname8 = {{{last8|{{{surname8|{{{author8|}}}}}}}}} |Surname9 = {{{last9|{{{surname9|{{{author9|}}}}}}}}} |Given1 = {{{first1|{{{given1|{{{first|{{{given|}}}}}}}}}}}} |Given2 = {{{first2|{{{given2|}}}}}} |Given3 = {{{first3|{{{given3|}}}}}} |Given4 = {{{first4|{{{given4|}}}}}} |Given5 = {{{first5|{{{given5|}}}}}} |Given6 = {{{first6|{{{given6|}}}}}} |Given7 = {{{first7|{{{given7|}}}}}} |Given8 = {{{first8|{{{given8|}}}}}} |Given9 = {{{first9|{{{given9|}}}}}} |Authorlink1 = {{{author-link|{{{author1-link|{{{authorlink|{{{authorlink1|}}}}}}}}}}}} |Authorlink2 = {{{author2-link|{{{authorlink2|}}}}}} |Authorlink3 = {{{author3-link|{{{authorlink3|}}}}}} |Authorlink4 = {{{author4-link|{{{authorlink4|}}}}}} |Authorlink5 = {{{author5-link|{{{authorlink5|}}}}}} |Authorlink6 = {{{author6-link|{{{authorlink6|}}}}}} |Authorlink7 = {{{author7-link|{{{authorlink7|}}}}}} |Authorlink8 = {{{author8-link|{{{authorlink8|}}}}}} |Authorlink9 = {{{author9-link|{{{authorlink9|}}}}}} |Year={{{year|{{ <!-- attempt to derive year from date, if possible --> #if: {{{date|}}} |{{ #iferror:{{#time:Y|{{{date|}}} }} |{{#iferror:{{#time:Y|{{{publication-date|einval}}} }}||{{#time:Y|{{{publication-date|}}} }}}} |{{#time:Y|{{{date|}}} }} }} |{{{publication-date|}}} <!-- last resort --> }} }}} |Date = {{#if:{{{date|}}}|{{{date}}}|{{{day|}}} {{{month|}}} {{{year|{{{publication-date|}}}}}}}} |Title={{{title|}}} |URL={{#if:{{{archiveurl|}}}|{{{archiveurl|}}}|{{{url|}}}}} |Series={{{series|}}} |Periodical = {{{journal|{{{periodical|{{{newspaper|{{{magazine|}}}}}}}}}}}} |Volume = {{{volume|}}} |Issue = {{{issue|{{{number|}}}}}} |At = {{ #if: {{{journal|{{{periodical|{{{newspaper|{{{magazine|}}}}}}}}}}}} |{{{pages|{{{page|{{{at|}}}}}}}}} |{{ #if: {{{page|}}} |{{#if:{{{nopp|}}}||p.&nbsp;}}{{{page}}} |{{ #if: {{{pages|}}} |{{#if:{{{nopp|}}}||pp.&nbsp;}}{{{pages}}} |{{{at|}}} }} }} }} |IncludedWorkTitle = {{{chapter|{{{contribution|}}}}}} |IncludedWorkURL = {{{chapter-url|{{{chapterurl|{{{contribution-url|}}}}}}}}} |Edition = {{{edition|}}} |Place = {{{place|{{{location|}}}}}} |PublicationPlace = {{{publication-place|{{{place|{{{location|}}}}}}}}} |Publisher = {{{publisher|}}} |PublicationDate = {{{publication-date|}}} |EditorSurname1 = {{{editor-last|{{{editor-surname|{{{editor1-last|{{{editor1-surname|{{{editor|{{{editors|}}}}}}}}}}}}}}}}}} |EditorSurname2 = {{{editor2-last|{{{editor2-surname|}}}}}} |EditorSurname3 = {{{editor3-last|{{{editor3-surname|}}}}}} |EditorSurname4 = {{{editor4-last|{{{editor4-surname|}}}}}} |EditorGiven1 = {{{editor-first|{{{editor-given|{{{editor1-first|{{{editor1-given|}}}}}}}}}}}} |EditorGiven2={{{editor2-first|{{{editor2-given|}}}}}} |EditorGiven3={{{editor3-first|{{{editor3-given|}}}}}} |EditorGiven4={{{editor4-first|{{{editor4-given|}}}}}} |Editorlink1={{{editor-link|{{{editor1-link|}}}}}} |Editorlink2={{{editor2-link|}}} |Editorlink3={{{editor3-link|}}} |Editorlink4={{{editor4-link|}}} |language = {{{language|{{{på|}}}}}} |format = {{{format|}}} |ID={{{id|{{{ID|}}}}}} |ISBN={{{isbn|{{{ISBN|}}}}}} |ISSN={{{issn|{{{ISSN|}}}}}} |OCLC={{{oclc|{{{OCLC|}}}}}} |PMID={{{pmid|{{{PMID|}}}}}} |PMC={{{pmc|{{{PMC|}}}}}} |Bibcode={{{bibcode|}}} |DOI={{{doi|{{{DOI|}}}}}} |AccessDate={{{access-date|{{{accessdate|}}}}}} |laysummary = {{{laysummary|}}} |quote = {{{quote|}}} |laydate = {{{laydate|}}} |Ref={{{ref|}}} |Sep = {{{separator|{{{seperator|,}}}}}} |Archive = {{#if:{{{archiveurl|}}}|Arkiveret fra {{#if:{{{url|}}}|[{{{url|}}} den oprindelige udgave]|den oprindelige udgave}} {{#if:{{{archivedate|}}}|&#32;on {{{archivedate}}}|. Du skal angive datoen hvor arkiveringen blev udført ved at bruge parameteren {{para|archivedate}}.{{#if: {{NAMESPACE}}|| }}}} }} }}}}<noinclude> Dokumentation tou dissen Foarloage kon me [[:en:Template:Citation|HIER]] ap Ängelsk leese. </noinclude> 4hnxlnk4wfu2z00vyuu2x69epvmketl 10 4380 40093 2010-08-11T18:57:20Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „<cite style="font-style:normal" class="{{{Citation class|Journal}}}" {{ #if:{{{Ref|}}} |{{#ifeq:{{{Ref|}}}|none||id="{{anchorencode:{{{Ref|}}}}}"}} |id="CITERE…“ wikitext text/x-wiki <cite style="font-style:normal" class="{{{Citation class|Journal}}}" {{ #if:{{{Ref|}}} |{{#ifeq:{{{Ref|}}}|none||id="{{anchorencode:{{{Ref|}}}}}"}} |id="CITEREF{{anchorencode:{{#if:{{{Surname1|}}} |{{{Surname1}}}{{{Surname2|}}}{{{Surname3|}}}{{{Surname4|}}} |{{{EditorSurname1|}}}{{{EditorSurname2|}}}{{{EditorSurname3|}}}{{{EditorSurname4|}}} }}{{{Year|{{{Date|}}}}}}}}" }}>{{ <!--============ Author or editor and date ============--> #if:{{{Surname1|}}} |{{ #if: {{{Authorlink1|}}} |[[{{{Authorlink1}}} |{{{Surname1}}}{{ #if: {{{Given1|}}} |, {{{Given1}}} }}]] |{{{Surname1}}}{{ #if: {{{Given1|}}} |, {{{Given1}}} }} }}{{ #if: {{{Surname2|}}} |{{ #if: {{{Surname3|}}} |<nowiki>; </nowiki> |{{#if:{{{amp|}}}|&#32;&amp;&#32;|<nowiki>; </nowiki>}} }}{{ #if: {{{Authorlink2|}}} |[[{{{Authorlink2}}} |{{{Surname2}}}{{ #if: {{{Given2|}}} |, {{{Given2}}} }}]] |{{{Surname2}}}{{ #if: {{{Given2|}}} |, {{{Given2}}} }} }}{{ #if: {{{Surname3|}}} |{{ #if: {{{Surname4|}}} |<nowiki>; </nowiki> |{{#if:{{{amp|}}}|&#32;&amp;&#32;|<nowiki>; </nowiki>}} }}{{ #if: {{{Authorlink3|}}} |[[{{{Authorlink3}}} |{{{Surname3}}}{{ #if: {{{Given3|}}} |, {{{Given3}}} }}]] |{{{Surname3}}}{{ #if: {{{Given3|}}} |, {{{Given3}}} }} }}{{ #if:{{{Surname4|}}} |{{ #if: {{{Surname5|}}} |<nowiki>; </nowiki> |{{#if:{{{amp|}}}|&#32;&amp;&#32;|<nowiki>; </nowiki>}} }}{{ #if: {{{Authorlink4|}}} |[[{{{Authorlink4}}} |{{{Surname4}}}{{ #if: {{{Given4|}}} |, {{{Given4}}} }}]] |{{{Surname4}}}{{ #if: {{{Given4|}}} |, {{{Given4}}} }} }}{{ #if:{{{Surname5|}}} |{{ #if: {{{Surname6|}}} |<nowiki>; </nowiki> |{{#if:{{{amp|}}}|&#32;&amp;&#32;|<nowiki>; </nowiki>}} }}{{ #if: {{{Authorlink5|}}} |[[{{{Authorlink5}}} |{{{Surname5}}}{{ #if: {{{Given5|}}} |, {{{Given5}}} }}]] |{{{Surname5}}}{{ #if: {{{Given5|}}} |, {{{Given5}}} }} }}{{ #if:{{{Surname6|}}} |{{ #if: {{{Surname7|}}} |<nowiki>; </nowiki> |{{#if:{{{amp|}}}|&#32;&amp;&#32;|<nowiki>; </nowiki>}} }}{{ #if: {{{Authorlink6|}}} |[[{{{Authorlink6}}} |{{{Surname6}}}{{ #if: {{{Given6|}}} |, {{{Given6}}} }}]] |{{{Surname6}}}{{ #if: {{{Given6|}}} |, {{{Given6}}} }} }}{{ #if:{{{Surname7|}}} |{{ #if: {{{Surname8|}}} |<nowiki>; </nowiki> |{{#if:{{{amp|}}}|&#32;&amp;&#32;|<nowiki>; </nowiki>}} }}{{ #if: {{{Authorlink7|}}} |[[{{{Authorlink7}}} |{{{Surname7}}}{{ #if: {{{Given7|}}} |, {{{Given7}}} }}]] |{{{Surname7}}}{{ #if: {{{Given7|}}} |, {{{Given7}}} }} }}{{ #if:{{{Surname8|}}} |{{ #if: {{{Surname9|}}} |<nowiki>; </nowiki> |{{#if:{{{amp|}}}|&#32;&amp;&#32;|<nowiki>; </nowiki>}} }}{{ #if: {{{Authorlink8|}}} |[[{{{Authorlink8}}} |{{{Surname8}}}{{ #if: {{{Given8|}}} |, {{{Given8}}} }}]] |{{{Surname8}}}{{ #if: {{{Given8|}}} |, {{{Given8}}} }} }}{{ #if:{{{Surname9|}}} |<nowiki>; </nowiki>&#32;''et al''. }} }} }} }} }} }} }} }}{{ #if: {{{Date|}}} |&#32;({{{Date}}}){{ #if:{{{YearNote|}}} |&#32;[{{{YearNote}}}] }} }} |{{<!-- ============== No author display editors first == --> #if: {{{EditorSurname1|}}} |{{ #if: {{{Editorlink1|}}} |[[{{{Editorlink1}}} |{{{EditorSurname1}}}{{ #if: {{{EditorGiven1|}}} |, {{{EditorGiven1}}} }}]] |{{{EditorSurname1}}}{{ #if: {{{EditorGiven1|}}} |, {{{EditorGiven1}}} }} }}{{ #if: {{{EditorSurname2|}}} |<nowiki>; </nowiki>{{ #if: {{{Editorlink2|}}} |[[{{{Editorlink2}}} |{{{EditorSurname2}}}{{ #if: {{{EditorGiven2|}}} |, {{{EditorGiven2}}} }}]] |{{{EditorSurname2}}}{{ #if: {{{EditorGiven2|}}} |, {{{EditorGiven2}}} }} }}{{ #if: {{{EditorSurname3|}}} |<nowiki>; </nowiki> {{ #if: {{{Editorlink3|}}} |[[{{{Editorlink3}}} |{{{EditorSurname3}}}{{ #if: {{{EditorGiven3|}}} |, {{{EditorGiven3}}} }}]] |{{{EditorSurname3}}}{{ #if: {{{EditorGiven3|}}} |, {{{EditorGiven3}}} }} }}{{ #if:{{{EditorSurname4|}}} |&#32;et al. }} }} }}, ed{{#if:{{{EditorSurname2|}}}|s}}{{#ifeq:{{{Sep|,}}}|.||.}}{{ #if: {{{Date|}}} |&#32;({{{Date}}}) }} }} }}{{ <!--============ Title of included work ============--> #if: {{{IncludedWorkTitle|}}} |{{ #if:{{{Surname1|}}}{{{EditorSurname1|}}} |{{{Sep|,}}}&#32; }}{{Link | 1={{ #if: {{{IncludedWorkURL|}}} |{{{IncludedWorkURL}}} |{{ #if: {{{URL|}}} |{{{URL}}} <!-- Only link URL if to a free full text - as at PubMedCentral (PMC)--> |{{ #if: {{{PMC|}}} |http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid={{{PMC}}} }} }} }} | 2={{ #if: {{{Periodical|}}} |''{{{IncludedWorkTitle}}}'' |"{{{IncludedWorkTitle}}}" }} }} }}{{ <!--============ Place (if different than PublicationPlace) ============--> #if: {{{Place|}}} |{{ #ifeq: {{{Place|}}} | {{{PublicationPlace|}}} | |{{ #if: {{{Surname1|}}}{{{EditorSurname1|}}}{{{IncludedWorkTitle|}}}{{{Periodical|}}} |{{{Sep|,}}} written at {{{Place}}} }} }} }}{{ <!--============ Editor of compilation ============--> #if: {{{EditorSurname1|}}} |{{ #if: {{{Surname1|}}} |{{{Sep|,}}} {{ #if: {{{IncludedWorkTitle|}}} |in&#32; }}{{ #if: {{{Editorlink1|}}} |[[{{{Editorlink1}}} |{{{EditorSurname1}}}{{ #if: {{{EditorGiven1|}}} |, {{{EditorGiven1}}} }}]] |{{{EditorSurname1}}}{{ #if: {{{EditorGiven1|}}} |, {{{EditorGiven1}}} }}}}{{ #if: {{{EditorSurname2|}}} |<nowiki>; </nowiki>{{ #if: {{{Editorlink2|}}} |[[{{{Editorlink2}}}|{{{EditorSurname2}}}{{ #if: {{{EditorGiven2|}}} |, {{{EditorGiven2}}} }}]] |{{{EditorSurname2}}}{{ #if: {{{EditorGiven2|}}} |, {{{EditorGiven2}}} }} }}{{ #if: {{{EditorSurname3|}}} |<nowiki>; </nowiki>{{ #if: {{{Editorlink3|}}} |[[{{{Editorlink3}}}|{{{EditorSurname3}}}{{ #if: {{{EditorGiven3|}}} |, {{{EditorGiven3}}} }}]] |{{{EditorSurname3}}}{{ #if: {{{EditorGiven3|}}} |, {{{EditorGiven3}}} }} }}{{ #if:{{{EditorSurname4|}}} |&#32;et al. }} }} }}{{ #if: {{{IncludedWorkTitle|}}} | |{{{Sep|,}}} ed{{#if:{{{EditorSurname2|}}}|s}}{{#ifeq:{{{Sep|,}}}|.||.}} }} }} }}{{ <!--============ Periodicals ============--> #if: {{{Periodical|}}} |{{ #if: {{{Surname1|}}}{{{EditorSurname1|}}} |{{{Sep|,}}}&#32;}}{{ #if: {{{Title|}}} |"{{Link | 1={{ #if: {{{IncludedWorkTitle|}}} |{{ #if: {{{IncludedWorkURL|}}} |{{ #if: {{{URL|}}} |{{{URL}}} |{{ #if: {{{PMC|}}} | http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid={{{PMC}}} }} }} }} |{{ #if: {{{URL|}}} |{{{URL}}} | {{ #if: {{{PMC|}}} | http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid={{{PMC}}} }} }} }} | 2={{{Title}}} }}"}} }}{{ #if:{{{language|}}} | &#32;(på {{{language}}}) }}{{#if:{{{format|}}} |&#32;({{{format}}}) }}{{ #if: {{{Periodical|}}}|{{{Sep|,}}}&#32;''{{{Periodical}}}''{{ #if: {{{Series|}}} |{{{Sep|,}}} {{{Series}}} }}{{ #if: {{{PublicationPlace|}}} |{{ #if: {{{Publisher|}}} |&#32;({{{PublicationPlace}}}<nowiki>: </nowiki>{{{Publisher}}}) |&#32;({{{PublicationPlace}}}) }} |{{ #if: {{{Publisher|}}} |&#32;({{{Publisher}}}) }} }}{{ #if: {{{Volume|}}} |&#32;'''{{{Volume}}}'''{{ #if: {{{Issue|}}} |&#32;({{{Issue}}}) }} |{{ #if: {{{Issue|}}} |&#32;({{{Issue}}}) }} }}{{ #if: {{{At|}}} |<nowiki>: </nowiki> {{{At}}} }} |{{ <!--============ Anything else with a title, including books ============--> #if: {{{Title|}}} |{{ #if: {{{Surname1|}}}{{{EditorSurname1|}}}{{{IncludedWorkTitle|}}}{{{Periodical|}}} |{{{Sep|,}}}&#32; }}''{{Link | 1={{ #if: {{{IncludedWorkTitle|}}} |{{ #if: {{{IncludedWorkURL|}}} |{{ #if: {{{URL|}}} |{{{URL}}} |{{ #if: {{{PMC|}}} | http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid={{{PMC}}} }} }} }} |{{ #if: {{{URL|}}} |{{{URL}}} |{{ #if: {{{PMC|}}} | http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid={{{PMC}}} }} }} }} | 2={{{Title}}} }}''}}{{ #if: {{{Series|}}} |{{{Sep|,}}} {{{Series}}} }}{{ #if: {{{Volume|}}} |{{{Sep|,}}} '''{{{Volume}}}''' }}{{ #if: {{{Other|}}} |{{{Sep|,}}} {{{Other|}}} }}{{ #if: {{{Edition|}}} |&#32;({{{Edition}}} ed.) }}{{ #if: {{{PublicationPlace|}}} |{{{Sep|,}}} {{{PublicationPlace}}} }}{{ #if: {{{Publisher|}}} |{{ #if: {{{PublicationPlace|}}} |<nowiki>:</nowiki> |{{{Sep|,}}} }} {{{Publisher}}} }} }}{{ <!--============ Date (if no author/editor) ============--> #if: {{{Surname1|}}}{{{EditorSurname1|}}} | |{{ #if: {{{Date|}}} |{{{Sep|,}}} {{{Date}}} }} }}{{ <!--============ Publication date ============--> #if: {{{PublicationDate|}}} |{{ #ifeq: {{{PublicationDate|}}} | {{{Date|}}} | |{{ #if: {{{EditorSurname1|}}} |{{ #if: {{{Surname1|}}} |{{{Sep|,}}} {{{PublicationDate}}} |&#32;(published {{{PublicationDate}}}) }} |{{ #if: {{{Periodical|}}} |{{{Sep|,}}} {{{PublicationDate}}} |&#32;(published {{{PublicationDate}}}) }} }} }} }}{{ <!--============ Page within included work ============--> #if: {{{Periodical|}}} | |{{ #if: {{{At|}}} |{{{Sep|,}}} {{{At}}} }} }}{{ <!--===============DOI================--> #if:{{{DOI|}}} |{{{Sep|,}}} [[Digital object identifier|doi]]:{{#if: {{{DoiBroken|}}} | {{#tag:nowiki|{{{DOI}}}}} (inactive {{date|{{{DoiBroken|}}}}}) {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | {{ns:0}} | [[Category:Pages with DOIs broken since {{#time: Y | {{{DoiBroken|}}} }}]] }} | <span class="neverexpand">[http://dx.doi.org/{{urlencode:{{{DOI}}}}} {{#tag:nowiki|{{{DOI}}}}}]</span> }} }}{{ <!--============ Misc. Identifier ============--> #if: {{{ID|}}} |{{{Sep|,}}} {{{ID}}} }}{{ <!--============ ISBN ============--> #if: {{{ISBN|}}} |{{{Sep|,}}} ISBN {{{ISBN}}} }}{{ <!--============ ISSN ============--> #if: {{{ISSN|}}} |{{{Sep|,}}} [[International Standard Serial Number|ISSN]] [http://worldcat.org/issn/{{{ISSN}}} {{{ISSN}}}] }}{{ <!--============ OCLC ============--> #if: {{{OCLC|}}} |{{{Sep|,}}} [[OCLC]] [http://worldcat.org/oclc/{{urlencode:{{{OCLC}}}}} {{{OCLC}}}] }}{{ <!--============ PMID ============--> #if: {{{PMID|}}} |{{{Sep|,}}} PMID {{{PMID}}} }}{{ <!--============ PMC ============--> #if: {{{PMC|}}} |{{#if: {{{URL|}}} |{{{Sep|,}}} [[PubMed Central|PMC]]: [http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid={{{PMC}}} {{{PMC}}}] }} }}{{ <!--============ BIBCODE ============--> #if: {{{Bibcode|}}} |{{{Sep|,}}} [[Bibcode]]:&nbsp;[http://adsabs.harvard.edu/abs/{{{Bibcode}}} {{{Bibcode}}}] }}{{ <!--============ Archive data, etc ===========--> #if: {{{Archive|}}} |{{{Sep|,}}} {{{Archive}}} }}{{ <!--============ URL and AccessDate ============--> #if: {{{URL|{{{IncludedWorkURL|}}}}}} |{{ #if: {{{Title|}}}{{{IncludedWorkTitle|}}} |<span class="printonly">{{{Sep|,}}} {{ #if: {{{IncludedWorkURL|}}} |{{{IncludedWorkURL}}} |{{{URL}}} }}</span> |{{{Sep|,}}} {{ #if: {{{IncludedWorkURL|}}} |{{{IncludedWorkURL}}} |{{{URL}}} }} }}{{ #if: {{{AccessDate|}}} | <span class="reference-accessdate">{{#ifeq:{{{Sep|,}}}|,|,&#32;h|.&#32;H}}entet {{{AccessDate}}} </span> }} }}{{#if:{{{laysummary|}}} |{{{Sep|,}}} [{{{laysummary}}} Lay summary]{{#if: {{{laysource|}}}|&nbsp;&ndash;&nbsp;''{{{laysource}}}''}} }}{{#if:{{{laydate|}}} | &#32;({{{laydate}}}) }}{{#if:{{{quote|}}} |{{{Sep|,}}} &#32;"{{{quote}}}" }}{{{PS|}}}</cite><!-- === This is a COinS tag (http://ocoins.info), which allows automated tools to parse the citation information: === --><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt={{urlencode:info:ofi/fmt:kev:mtx:}}{{ #if: {{{Periodical|}}} |journal&rft.genre=article&rft.atitle={{urlencode:{{{Title|}}}}}&rft.jtitle={{urlencode:{{{Periodical|}}}}} |book{{ #if: {{{IncludedWorkTitle|}}} |&rft.genre=bookitem&rft.btitle={{urlencode:{{{IncludedWorkTitle|}}}}}&rft.atitle={{urlencode:{{{Title|}}}}} |&rft.genre=book&rft.btitle={{urlencode:{{{Title|}}}}} }} }}{{ #if: {{{Surname1|}}} |&rft.aulast={{urlencode:{{{Surname1}}}}}{{ #if: {{{Given1|}}} |&rft.aufirst={{urlencode:{{{Given1}}}}} }} }}{{ #if: {{{Surname1|}}} |&rft.au={{urlencode:{{{Surname1}}}}}{{ #if: {{{Given1|}}} |{{urlencode:, {{{Given1}}}}} }} }}{{ #if: {{{Surname2|}}} |&rft.au={{urlencode:{{{Surname2}}}}}{{ #if: {{{Given2|}}} |{{urlencode:, {{{Given2}}}}} }} }}{{ #if: {{{Surname3|}}} |&rft.au={{urlencode:{{{Surname3}}}}}{{ #if: {{{Given3|}}} |{{urlencode:, {{{Given3}}}}} }} }}{{ #if: {{{Surname4|}}} |&rft.au={{urlencode:{{{Surname4}}}}}{{ #if: {{{Given4|}}} |{{urlencode:, {{{Given4}}}}} }} }}{{ #if: {{{Surname5|}}} |&rft.au={{urlencode:{{{Surname5}}}}}{{ #if: {{{Given5|}}} |{{urlencode:, {{{Given5}}}}} }} }}{{ #if: {{{Surname6|}}} |&rft.au={{urlencode:{{{Surname6}}}}}{{ #if: {{{Given6|}}} |{{urlencode:, {{{Given6}}}}} }} }}{{ #if: {{{Surname7|}}} |&rft.au={{urlencode:{{{Surname7}}}}}{{ #if: {{{Given7|}}} |{{urlencode:, {{{Given7}}}}} }} }}{{ #if: {{{Surname8|}}} |&rft.au={{urlencode:{{{Surname8}}}}}{{ #if: {{{Given8|}}} |{{urlencode:, {{{Given8}}}}} }} }}{{ #if: {{{Surname9|}}} |&rft.au={{urlencode:{{{Surname9}}}}}{{ #if: {{{Given9|}}} |{{urlencode:, {{{Given9}}}}} }} }}{{ #if: {{{Date|}}} |&rft.date={{urlencode:{{{Date}}}}} }}{{ #if: {{{Series|}}} |&rft.series={{urlencode:{{{Series}}}}} }}{{ #if: {{{Volume|}}} |&rft.volume={{urlencode:{{{Volume}}}}} }}{{ #if: {{{Issue|}}} |&rft.issue={{urlencode:{{{Issue}}}}} }}{{ #if: {{{At|}}} |&rft.pages={{urlencode:{{{At}}}}} }}{{ #if: {{{Edition|}}} |&rft.edition={{urlencode:{{{Edition}}}}} }}{{ #if: {{{PublicationPlace|}}} |&rft.place={{urlencode:{{{PublicationPlace}}}}} }}{{ #if: {{{Publisher|}}} |&rft.pub={{urlencode:{{{Publisher}}}}} }}{{ #if: {{{DOI|}}} |&rft_id=info:doi/{{urlencode:{{{DOI}}}}} }}{{ #if: {{{PMID|}}} |&rft_id=info:pmid/{{urlencode:{{{PMID}}}}} }}{{ #if: {{{Bibcode|}}} |&rft_id=info:bibcode/{{urlencode:{{{Bibcode}}}}} }}{{ #if: {{{OCLC|}}} |&rft_id=info:oclcnum/{{urlencode:{{{OCLC}}}}} }}{{ #if: {{{ISBN|}}} |&rft.isbn={{urlencode:{{{ISBN}}}}} }}{{ #if: {{{ISSN|}}} |&rft.issn={{urlencode:{{{ISSN}}}}} }}{{ #if: {{{URL|{{{IncludedWorkURL|}}}}}} |&rft_id={{urlencode:{{{URL|{{{IncludedWorkURL|}}}}}}}} }}&rfr_id=info:sid/da.wikipedia.org:{{FULLPAGENAMEE}}"><span style="display: none;">&nbsp;</span></span> kkc53mrdtn6ue6abvvva4h4y94quep6 10 4381 40095 2010-08-11T18:58:39Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#if: {{{1|}}} | [{{{1}}} {{{2|}}}] | {{{2|}}} }}“ wikitext text/x-wiki {{#if: {{{1|}}} | [{{{1}}} {{{2|}}}] | {{{2|}}} }} 0puu2p5vgibs3dwqk9cdzh291m8p76e 10 4382 40102 2010-08-11T20:13:47Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „<div style="position:absolute; visibility:hidden; height:0; margin-top:1em;"> ==Literatuurlieste== </div> <div class="toccolours bronnentabel" style="font-size:85%; …“ wikitext text/x-wiki <div style="position:absolute; visibility:hidden; height:0; margin-top:1em;"> ==Literatuurlieste== </div> <div class="toccolours bronnentabel" style="font-size:85%; margin-top:1em; margin-bottom:-0.5em; border: 1px solid #aaa; padding: 5px; clear: both;"> '''Literatuurlieste:''' {{{1|{{{Angoawe}}}}}} </div> rz4vmnj0v654loub4f2k36g1d6nq4li 0 4383 104604 81613 2013-03-08T16:03:42Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 18 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q968767]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Population of Israel since 1949.svg|thumb|400px|''Befoulkengswoaksdum (1949 - 2008)'']] [[Bielde:Arab population israel 2000 en.png|thumb|''Koarte fon ju arabiske Minnerhaid'']] Ju '''Befoulkenge fon [[Israel]]''' bestoant uut 7.496.200 Moanskene (2009). == Oalersstruktuur == Ju Oalersstruktuur in 2010 waas so: * 0-14 Jier: 27.8% (Mon 1.044.814/Wieuw 997.066) * 15-64 Jier: 62.3% (Mon 2.321.455/Wieuw 2.257.301) * 65 Jier un aller: 10% (Mon 320,484/Wieuw 412,865) Dät Truchsleekoaler in 2010 waas 29,3 Jier. === Foutplontenge === * Befoulkengswoaksdum: 1,628% (2010) * Gebuurtsrate: 19,51 Gebuurte/1.000 Moanskene (2010) * Stierwerate: 5,45 Doode/1.000 Moanskene (Juli 2010) === Immigrantetaal === 2,22 Migrante/1.000 Moanskene (2010) == Etniske Gruppen == * Juudisk: 76,4% * Nit-Juudisk: 23,6% == Religion == In Prosänte läite do Religione sik in Israel so ferdeele (2004): * Juudendum: 76,4% * Islam: 16% * Arabisk-Kristendum: 1,7% * Uur-Kristendum: 0,4% * Drusen: 1,6% * Neen Religion: 3,9% == Sproake == Dät rakt two offizielle Sproaken in Israel, dät sunt Hebräisk un Arabisk. Truch näie Ienwonderer uut dän oolde Sowjetunion wäd noch fuul Russisk baald un skrieuwen. Uungefeer 1 million Moanskene in Israel konnen Russisk baale. N groot Deel fon do Medien bruukt ieuwenske dät Hebräiske dät Ängelske. Ängelsk is foar fuul Bedrieuwe ju Hondelssproake. === Alphabetisierenge === Alphabetisierengsrate fon ju Befoulkenge (2004): * Mädnunner: 97.1% * Monljuude: 98.5% * Wieuwljuude: 95.9% [[Kategorie:Israel]] brouxx72pq1wartf9jpajaizzftuaq8 0 4384 42300 42299 2010-09-11T08:00:05Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Dät Stäädnoome '''Harns''' wäd in n wiederen un in n ängeren Sin bruukt: *[[Harns (Meente)]] *[[Harns (Stääd)]] {{Begriepskläärenge}} k9owekrzvhdop89yie7qoz2cu8jf6i5 0 4385 104605 91651 2013-03-08T16:03:53Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 37 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q193408]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Phucatairport2.jpg|240px|thumb|right|Lufthoawen Phu Cat]] '''Lufthoawen Phu Cat''' is die Lufthoawen foar [[Quy Nhon]], [[Binh Dinh Province]] [[Vietnam]]. Die Lufthoawen lait uungefeer 30 km fon dät Säntrum fon Quy Nhon. [[Kategorie:Vietnam]] q92opmbyz97dkpdrwv6u52t9ecmrov7 0 4386 105357 104606 2013-03-09T08:07:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q165146]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:New terminal lienkhuong.jpg|240px|thumb|right|Lufthoawen Lien Khuong]] '''Lufthoawen Lien Khuong''' is die Lufthoawen foar [[Da Lat]], [[Lam Dong Province]] [[Vietnam]]. Die Lufthoawen lait uungefeer 30 km fon dät Säntrum fon Da Lat. [[Kategorie:Vietnam]] dmaxj8002cpdmosc2esg41a92m1m8f3 0 4387 119814 104607 2021-03-17T17:12:56Z Jürgen Krause 5275 Koarte svg wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Näiskäddel | Koarte = DEU Neuscharrel COA.svg | Ienwoonertaal = 974 (<small>2009</small>) | Metropoolregion = | Lound = [[Düütsklound]] | Metropoolregion = | Distrikt = | Provinz = | Deelstoat = [[Läichsaksen]] | Departemänt = | Kring = [[Loundkring Kloppenbuurich]] | Oblast = | Woiwodskup = | Historiske Region = [[Seelterlound]],<br>[[Aast-Fräislound]] | Fläche = 15 | Tiedsone = UTC +1 | Buurmäster = | Websiede = [http://www.neuscharrel.de/ www.neuscharrel.de] }} [[Bielde:Ohe.jpg|thumb|right|240px| Oaje bie Heidbrück, Bielde: P. Kramer]] '''Näiskäddel''' of '''Näischärrel''' is n litje Täärp in ju Grootgemeende [[Ait]], n bitje suudelk fon dät [[Seelterlound]]. Näiskäddel äntstuude ätter dän grooten Bround in [[Skäddel]] in 1821. Däälich woonje deer 974 Moanskene ap ne Fläche fon 15 qkm (2009). __NOTOC__ == Geskichte == *1821: Näiskäddel äntstuude ätter dän grooten Bround in [[Skäddel]]. *1832: 200 Ienwoonere. *1879: Näiskäddel wuude fon dät Seelterlound outränd. *1934: Dät Täärp wuude wier n Deel fon ju [[Meente]] Seelterlound. *1974: Wier outränd fon dät Seelterlound un wuude n Deel fon ju Meente [[Ait]]. ==Woapen== Ap dät Woapen fon Näiskäddel fljoote [[Marka]] un [[Oaje]] tou ju [[Seelter Äi]] touhoope. == Befoulkenge == In 2009 hiede Näiskäddel 974 Ienwoonere. Ju Moorhaid fon ju Befoulkenge is [[Roomsk-Kathoolske Säärke|Roomsk-Katholisk]]. In 1890 kuuden noch 59 Ienwoonere Seelterfräisk baale. Däälich is dät Düütsk (Hoochdüütsk-Platdüütsk). == Ferkier == Noudelk fon dät Täärp sunt do B72 un B401 do wichtichste Buundessträiten. Dät [[Kustenkanoal]] lait noudelk fon Näiskäddel un ferbiendet ju [[Oamse]] mäd ju [[Weser]]. == Ferbiendenge ätter Buuten == *[http://www.maplandia.com/germany/niedersachsen/weser-ems/cloppenburg/neuscharrel/ Näiskäddel ap Maplandia] ==Ferwiesengen== {{Wikisource|Seelter Seeken#Ju Slacht in de Swoote Faan|Ju Slacht in de Swoote Faan}} {{Seelterlound}} {{Foarloage:Noabermeente}} {{Wälle|Angoawe= *[http://www.neuscharrel.de/ Websiede fon dät Täärp] }} {{Koördinaten|53.020556_0_0_N_7.858611_0_0_W_type:landmark_region:IQ|53° 1′ 14″ NB, 7° 51′ 31″ AL}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] 855zqlg1k9i4px6ljo9ufmgftfmffsw 0 4388 40409 2010-08-17T17:11:57Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Näischäiddel]]" ätter "[[Näiskäddel]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Näiskäddel]] twghd267p7fptm369ulozkcz5rxpj1x 0 4389 40410 2010-08-17T17:12:21Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Näiskäddel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näiskäddel]] 46yxra9eoicq9hb87npgdwbngigsjc8 0 4390 104608 96514 2013-03-08T16:04:28Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 42 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q185721]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Bar-le-Duc |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 48.771944 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.160278 |lunet_m = 0}} '''Bar-le-Duc''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse]], in ju Regio [[Lorraine|Lothringen]], in [[Frankriek]]. Dät Gebiet fon Bar-le-Duc is 23,62 km². Bar-le-Duc häd n Ienwoonertaal fon 16 944 (1999). {{stump-links}} [[Kategorie:Stääde in Meuse]] pbtf23nrvrf1m5tzqzwivgrs56tuku0 0 4391 104609 96598 2013-03-08T16:04:39Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q229106]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Baudignécourt |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 48.5705555556 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.4625 |lunet_m = 0}} '''Baudignécourt''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Regio [[Lorraine|Lothringen]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Baudignécourt is 6,28 km². Baudignécourt häd n Ienwoonertaal fon 97 (1999). {{stump-links}} [[Category:Stääde in Meuse]] cd990ldtbntq8gzis22gn54hsq725lv 0 4392 104610 96769 2013-03-08T16:04:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1021077]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Baudonvilliers |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 48.6886111111 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.01777777778 |lunet_m = 0}} '''Baudonvilliers''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Regio [[Lorraine|Lothringen]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Baudonvilliers is 3,07 km². Baudonvilliers häd n Ienwoonertaal fon 461 (1999). {{stump-links}} [[Category:Stääde in Meuse]] 8qdrp5o0hfv2x23wsmshnbbj8yc6mu1 0 4393 104611 96770 2013-03-08T16:05:00Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q678733]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Baudrémont |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 48.8402777778 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.38861111111 |lunet_m = 0}} '''Baudrémont''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Regio [[Lorraine|Lothringen]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Baudrémont is 6,81 km². Baudrémont häd n Ienwoonertaal fon 50 (1999). {{stump-links}} [[Category:Stääde in Meuse]] dwr8wspnrnumjprcwj95jhzcwwmfsbk 0 4394 104612 96468 2013-03-08T16:05:13Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q228779]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Baulny |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 49.2627777778 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.015 |lunet_m = 0}} '''Baulny''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Regio [[Lorraine|Lothringen]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Baulny is 3,91 km². Baulny häd n Ienwoonertaal fon 22 (1999). {{stump-links}} [[Category:Stääde in Meuse]] 91q6z3jjrsr61mxr8uev91hfr8suew7 0 4395 113302 104613 2016-08-17T16:49:40Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from Wikipedia (fr) wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Bazeilles-sur-Othain |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 49.4975 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.42888888889 |lunet_m = 0}} '''Bazeilles-sur-Othain''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Regio [[Lorraine|Lothringen]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Bazeilles-sur-Othain is 7,66 km². Bazeilles-sur-Othain häd n Ienwoonertaal fon 121 (2013). {{stump-links}} [[Category:Stääde in Meuse]] 8pf19sof00ee41sq8uxf1qarnzr32gg 0 4396 113303 104614 2016-08-17T16:51:09Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from Wikipedia (fr) wikitext text/x-wiki {{Topam in Fransän |nem = Bazincourt-sur-Saulx |topäd = Lorraine |gretot = 300 |plän = Steede in Frankriek. |videt_g = 48.6766666667 |videt_m = 0 |lunet_g = 5.13972222222 |lunet_m = 0}} '''Bazincourt-sur-Saulx''' is n Täärp in dät Departement [[Meuse|Meuse]], in ju Regio [[Lorraine|Lothringen]], in [[Frankriek|Frankriek]]. Dät Gebiet fon Bazincourt-sur-Saulx is 10,34 km². Bazincourt-sur-Saulx häd n Ienwoonertaal fon 148 (2013). {{stump-links}} [[Category:Stääde in Meuse]] 864c2sco2vs4decmbzniemcy23fgkfc 0 4397 104615 97896 2013-03-08T16:05:46Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 23 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q843895]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 85,10 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] e1o10g8cy4jvo0ac57zu7axyioonk9g 0 4398 104616 97916 2013-03-08T16:05:57Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 25 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q73061]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 142,93 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] kcgmzo48im8uzp6s48gz3gqouixn8pc 0 4399 104617 98000 2013-03-08T16:06:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q816699]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 31,18 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] oo4fbam9azvqzmgj4z65exw4fje8def 0 4400 104618 97933 2013-03-08T16:06:19Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 25 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q165736]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 12,90 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 3jtgu6uir8cs8kgt270wsb7qcslqbcy 0 4401 104619 98002 2013-03-08T16:06:30Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 31 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q145845]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 79,67 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 2ptnowubcn61vb001lsdch1umdyx1x7 0 4402 104620 97987 2013-03-08T16:06:43Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q932142]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 42,43 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] iwir7b2yforkkjw6lp39jkkyef8mdhz 0 4403 104621 97988 2013-03-08T16:06:53Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 20 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q613989]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 35,15 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 2y5dwhy8ff0p7soi0kmckh8cnomwo5r 0 4404 105422 104622 2013-03-10T07:21:49Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q26555]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 318,68 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] mz7olnken242ugom2p9ossfj3uhtnxy 0 4405 104623 98042 2013-03-08T16:07:20Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q165662]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 65,95 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] owxw5u1gi6v8um56m4rtvc3bxp13zew 0 4406 107195 104624 2013-05-29T20:09:59Z Erik Wannee 3277 > wikidata check wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 157,25 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 3mqz2va4688mpibx16u6gievsn77g9q 0 4407 104625 97921 2013-03-08T16:07:42Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 24 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q753920]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 87,38 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] jdpgea0tl09uyddl1jpc99tcxxokqqg 0 4408 104626 97948 2013-03-08T16:07:53Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q171536]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 101,67 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] pjici9vzqkr543e1xog89m3illhnd9m 0 4409 114937 114936 2018-01-09T10:32:07Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' waas ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente waas 44,12 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). [[Kategorie:Berg en Dal]] sq9ywm11424568g6ayhsu6xlz2v9cyb 0 4410 104628 100637 2013-03-08T16:09:21Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 30 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q58931]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 48,27 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] c646vqv2drqhn64qjxe355081loqkmd 0 4411 104629 97976 2013-03-08T16:09:32Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 28 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q58797]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 24,20 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 1bjih4yxs5i8fo3ha4b4vbbmgzw111w 0 4412 104630 98049 2013-03-08T16:09:43Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 23 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q615491]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 80,39 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 16bagu44us82ow610kojho41e5dy745 0 4413 104631 97950 2013-03-08T16:09:54Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q932155]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 41,58 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 3ub51t20zkgbe2ox3xuz11vnhkpxh6h 0 4414 106866 106865 2013-04-11T21:55:55Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nha Ga HK CHKQT Can Tho 1.jpg|240px|thumb|right|Lufthoawen Can Tho]] '''Lufthoawen Can Tho''' is die Lufthoawen foar [[Can Tho]], [[Mekong Delta]] [[Vietnam]]. Die Lufthoawen lait sowät 6 km fon dät Säntrum fon Can Tho. {{stump-links}} [[Kategorie:Vietnam]] eh5giyfyk8br7s0iucpjc8z9f0wuiun 0 4415 104633 92601 2013-03-08T16:10:15Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 51 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q151846]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dotmap-PLKUAB.jpg|240px|thumb|right|Lufthoawen Pleiku]] '''Lufthoawen Pleiku''' is die Lufthoawen foar [[Pleiku]], [[Tay Nguyen]] [[Vietnam]]. Die Lufthoawen lait uungefeer 6 km fon dät Säntrum fon Pleiku. [[Kategorie:Vietnam]] kahit0zwr47mpxvt3gxopkjspg8aqok 0 4417 104634 98031 2013-03-08T16:10:26Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 20 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q952948]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 54,59 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] p0kd3bc7has43aisstd1q4ed9gvdeig 0 4418 104635 97899 2013-03-08T16:10:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 20 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q952939]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 69,18 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 0xt36vyqzmmiwsq3d18axlxh7lj3mhr 0 4419 104636 98016 2013-03-08T16:10:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q932058]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 216,02 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 1bqscvi5mp4h18w0jzyqvko9ez5snpw 0 4420 104637 97949 2013-03-08T16:11:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 22 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q904544]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 75,49 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] o0gkr55q3s8qi1ndcj8o22fb0jn21mp 0 4421 114939 104638 2018-01-09T10:33:43Z Wwikix 8153 update wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieMillingenAanDeRijn.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' waas ne Meente an dän [[Rhien]] in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 10,32 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). [[Kategorie:Berg en Dal]] s2szhsuw5dy4bsrvew4udndh8ttkqm8 0 4422 105358 104639 2013-03-09T08:08:21Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q952963]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 106,65 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] bagc20y54de0xtdi2kc0c2jpgitucbj 0 4423 104640 97913 2013-03-08T16:11:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 20 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q952997]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 68,11 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] g2xm42x46chqsc0gid41pkj2gqpbfcg 0 4424 104641 98047 2013-03-08T16:11:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 27 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q73226]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nijkerk.grote.kerk.holkerstraat.jpg|thumb|left|300px|Ju Groote Säärke af Katharinasäärke uut 1461/1540]] [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 72,05 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} {{Bauwierk-2}} [[Kategorie:Gelderland]] df3azgdqf0b8bs8pifeu90z09bugy51 0 4425 104642 98024 2013-03-08T16:12:11Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q932089]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 72,96 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] rewkedzhbfzhnw6y7ppmdwnvznrnncc 0 4426 104643 100636 2013-03-08T16:12:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 65 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q47887]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 57,53 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] d01bp6xxg3b1oaqqrmox55luykkiypj 0 4427 104644 97995 2013-03-08T16:12:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q931997]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 129,49 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] h8srk665t7pfqdp7g759djmjfk3vdim 0 4428 104645 97906 2013-03-08T16:12:44Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q932042]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 98,89 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 6z9uun91jss1sfqz629y0bl8u8c42j4 0 4429 104646 97912 2013-03-08T16:12:55Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 17 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1147580]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieGroenlo Lichtenvoorde.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 110,19 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] euthhmarfyo5e44pm4tr02500n44uym 0 4430 105377 104647 2013-03-09T13:18:31Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q932031]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 137,87 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] tb4t1l0d60gt1m91ayp8p68glu2x17i 0 4431 104648 97919 2013-03-08T16:13:18Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q600871]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 115,18 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] h3yfjqpcqdipnzbelkhklrltdex37ht 0 4432 104649 98033 2013-03-08T16:13:30Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q939948]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 87,45 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 2yzobe78li5gtwz1wlwczqjdev14go2 0 4433 104650 97917 2013-03-08T16:13:41Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 25 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q691725]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 47,12 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] cd3s1re5ajycu1oa45i4kf55hsfr5jx 0 4434 104651 98027 2013-03-08T16:13:52Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 23 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q843899]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 84,89 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 1ppyzu7hpkageqpyzciwq248reym17m 0 4435 114941 104652 2018-01-09T10:34:53Z Wwikix 8153 update wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' waas ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 48,14 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). [[Kategorie:Zevenaar]] 0ozi80xbvbzb08r07dv5z28n1zt6u0h 0 4436 104653 98039 2013-03-08T16:14:14Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q372592]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 27,95 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] k82jbjmcx056tsuhgyk76ungyfxok04 0 4438 104654 99757 2013-03-08T16:14:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 22 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q939964]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 13,84 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] iitkuzhly1wpgi90p9q9dxfuoi4kutu 0 4439 104655 98041 2013-03-08T16:14:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 29 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q73221]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 34,84 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] b3qad8ckjjycq39yguaox4aefn5t775 0 4440 114940 104656 2018-01-09T10:34:14Z Wwikix 8153 update wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' waas ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 38,80 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). [[Kategorie:Berg en Dal]] gso1o1266c4509v8cbc5x3xu8lf7dv9 0 4441 104657 97997 2013-03-08T16:16:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 22 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q384772]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 126,52 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] ikc2mw8g5jkp13mszy8tw3tpwi6244b 0 4442 104658 98036 2013-03-08T16:17:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 31 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1305]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 32,35 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 8o2lfivx2kolxq66zzv5j55kijotnwd 0 4443 104659 97960 2013-03-08T16:18:01Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 21 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q658081]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieWestMaasEnWaal.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 85,15 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 5xwon21vg6jb86govb31s7uimufnbbn 0 4444 104660 97977 2013-03-08T16:18:13Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 22 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q524808]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 7,84 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] 0a0ywsk1ywxk9xdv038eozih0gifhxn 0 4445 105423 104661 2013-03-10T07:23:03Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q72981]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 69,58 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] slr98rs66fo8wqqqgc3xkeo8edpizcu 0 4446 104662 97938 2013-03-08T16:18:35Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 25 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q72974]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 138,80 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] do7f57robnwepaxq2x5act799n63pq2 0 4447 106601 104663 2013-04-04T02:29:05Z NormanB 2437 Added picture wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] [[Bielde:Zaltbommel - Sint Maartenskerk - Panorama van de toren final medium cropped.jpg|thumb|200px|right]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 89,06 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] ejfhsb747ii67plj1dsuvog2utmjzpu 0 4448 114989 114986 2018-01-09T11:15:31Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 58,02 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Zevenaar| ]] 2ks89gu0493ln8kgns9mgj1onb3rsr4 0 4449 104665 98050 2013-03-08T16:19:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 37 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q109535]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie{{PAGENAME}}.png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 42,84 [[km²]] un deer woonje {{inwonertal NL gemeente|{{PAGENAME}}}} Moanskene ({{inwonertal NL datum}}, Wälle: CBS). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] p5j9dud5bcikim5ckp8ho9i8uqorcw9 0 4450 40976 2010-08-22T12:05:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Otto Schmitz-Hübsch]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Otto Schmitz-Hübsch]] o7a0ntjiqpqvz9payzf25a2duyo5moe 0 4451 41081 2010-08-24T11:13:40Z Ooswesthoesbes 9 Fäärelaited ätter [[Montfort]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Montfort]] naq43kkiv9kg41kgpqkc09ywoyb4lnu 0 4453 114059 104666 2017-02-28T14:23:36Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:PhuQuocAirport.jpg|240px|thumb|right|Lufthoawen Phu Quoc]] '''Lufthoawen Ca Mau''' is die Lufthoawen foar [[Phu Quoc]], [[Kien Giang]], [[Vietnam]]. Die Lufthoawen lait uungefeer 2 km fon dät Säntrum fon Duong Dong. [[Kategorie:Lufthoawen Vietnam]] 1gzpxp5acjresww1ewmtkd66goqrwud 0 4455 41299 2010-08-27T11:06:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pier Gerlofs Donia]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pier Gerlofs Donia]] 464l56271pk92d9bc3e0aescw6fmz38 0 4456 104667 94320 2013-03-08T16:19:31Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 9 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1783255]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Buntstifte_01_KMJ.jpg|thumb|right|400px|Buntstikken fon ferskeedene Faawen]] Ne '''Buntstikke''', uk '''Faawestikke''' af '''Faawepänne''' naamd, (de. ''Buntstift''), is ne Skrieuw- of Teekenreewe mäd ne [[Faawe|faawige]] Mine. As Skeele fon ju Mine wäd maasttid lakkierd Holt ferwoand,as bie Kopier- of Bläistikken. [[Kategorie:Faawen]] [[en:Pencil#By marking material]] r72khe8alohfy66crpvf80srkupttd9 0 4457 104668 100074 2013-03-08T16:19:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 31 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q56485]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:POL Wilamowice COA.svg|thumb|right|100px|Woapen fon Wilmesau]] Juu '''Wilmesauriske Sproake''' (Wymysiöeryś) is ne [[Wäästgermaniske Sproaken|wäästgermaniske]] Minnerhaidesproake, ju wäil deertruch äntsteen is, dät in't trättienste Jierhunnert uut Düütsklound, Hollound un Skotlound Ljuude ätter Wilmesau (Wymysoj) wai leeken sunt. Dät lait an't Sleesisk-Littikpolniske Skeed. So is ju Sproake wäil oulat fon n middeldüütsken Dialekt fon't tweelifte Jierhunnert, die stäärke [[Ängelske Sproake|ängelske]], [[Fräisk|fräiske]], [[Holloundsk|holloundske]], [[Platdüütsk|platdüütske]] un [[Polnisk|polniske]] Ienfloude uutsät waas. Ätter dän [[twäiden Waareldkriech|twäide Waareldkriech]] wuude ju Sproake fon do Kommunisten ferbeeden, eerste 1956 doarste me wier Wilmesaurisk baale - daach wuude ju Sproake bie doo maaste junge Ljuude truch dät Polniske ärsät. Däälich rakt dät bloot noch soogentich toun grootsten Deel oolde Baalere fon't Wilmesauriske. == Biespil-Wääseläid == N [[Wääseläid]] in Wilmesaurisk mäd seelter Uursättenge: :''Śłöf duy buwła fest!'' :''Skumma frmdy gest,'' :''Skumma muma ana fettyn,'' :''Z' brennia nysła ana epułn,'' :''Śłöf duy Jasiu fest!'' :Släip, min Wänt, fääst! :Deer kuume froamde Gaste, :Deer kuume Möien un Oome, :Do brange Nuuten un Appele, :Släip, min litje Jan, fääst! == Ferbiendenge == [http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/wym Test-Wikipedia ap Wilmesaurisk] == Literatuur == * [[Ludwik Młynek]], ''"Narzecze wilamowickie"'', [[Tarnów]], [[1907]]: J.Pisz. * [[Józef Latosiński]], ''"Monografia miasteczka Wilamowic"'', [[Krakau|Kraków]], [[1909]]. * [[Hermann Mojmir]], ''"Wörterbuch der deutschen Mundart von Wilamowice" (Słownik niemieckiej gwary Wilamowic)'', [[Krakau|Kraków]], 1930-1936: [[Polska Akademia Umiejętności]]. * [[Adam Kleczkowski]], ''"Dialekt Wilamowic w zachodniej Galicji. Fonetyka i fleksja"''. [[Krakau|Kraków]], [[1920]]: [[Polska Akademia Umiejętności]]. * [[Adam Kleczkowski]], ''"Dialekt Wilamowic w zachodniej Galicji. Składnia"'', [[Poznań (stad)|Poznań]], [[1921]]: [[Uniwersytet Poznański]]. * [[Maria Katarzyna Lasatowicz]], ''"Die deutsche Mundart von Wilamowice zwischen 1920 und 1987"''. [[Opole (stad)|Opole]], [[1992]]: [[Wyższa Szkoła Pedagogiczna]]. * [[Tomasz Wicherkiewicz]], ''The Making of a Language: The Case of the Idiom of Wilamowice'', Mouton de Gruyter, [[2003]], ISBN 3-11-017099-X * Vlamingen in de vergetelheid (Flamandowie w zapomnieniu) - [http://www.box.net/shared/lfmathokg1] [[Kategorie:Wäästgermaniske Sproaken]] [[Kategorie:Minnerhaid]] m23somcr7h717nfyos0drug2xsftb6x 0 4459 41412 2010-08-28T16:58:52Z Pyt 12 häd "[[Buntstift]]" ätter "[[Buntstikke]]" ferschäuwen: Seelter Foarm wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Buntstikke]] mrsg4lbrtf5w8zawxpsvli5bzunqamt 0 4462 41431 41430 2010-08-28T18:46:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Buntstikke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Buntstikke]] 652tx0vyc9vx3wpltgtbiiufyy04yp2 0 4463 41432 2010-08-28T18:47:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Buntstikke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Buntstikke]] 652tx0vyc9vx3wpltgtbiiufyy04yp2 0 4464 41433 2010-08-28T18:47:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Buntstikke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Buntstikke]] 652tx0vyc9vx3wpltgtbiiufyy04yp2 0 4465 41434 2010-08-28T18:49:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Buntstikke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Buntstikke]] 652tx0vyc9vx3wpltgtbiiufyy04yp2 0 4466 41435 2010-08-28T18:49:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Buntstikke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Buntstikke]] 652tx0vyc9vx3wpltgtbiiufyy04yp2 0 4467 41436 2010-08-28T18:50:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Buntstikke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Buntstikke]] 652tx0vyc9vx3wpltgtbiiufyy04yp2 0 4468 41437 2010-08-28T18:51:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dierte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dierte]] bhnn2fw8o5yfczp23cpix1gdg5x645m 0 4469 41438 2010-08-28T18:51:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dierte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dierte]] bhnn2fw8o5yfczp23cpix1gdg5x645m 0 4478 42045 42044 2010-09-08T09:41:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seeltersk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seeltersk]] akgiwvnyqb1g0bmlrw16c13s3h4ohw5 0 4479 42047 42046 2010-09-08T09:41:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seeltersk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seeltersk]] akgiwvnyqb1g0bmlrw16c13s3h4ohw5 0 4480 42048 2010-09-08T09:42:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seeltersk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seeltersk]] akgiwvnyqb1g0bmlrw16c13s3h4ohw5 0 4481 42049 2010-09-08T09:42:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seeltersk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seeltersk]] akgiwvnyqb1g0bmlrw16c13s3h4ohw5 0 4482 42050 2010-09-08T09:43:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seeltersk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seeltersk]] akgiwvnyqb1g0bmlrw16c13s3h4ohw5 0 4483 42051 2010-09-08T09:43:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seeltersk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seeltersk]] akgiwvnyqb1g0bmlrw16c13s3h4ohw5 0 4484 42052 2010-09-08T09:43:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seeltersk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seeltersk]] akgiwvnyqb1g0bmlrw16c13s3h4ohw5 0 4485 42053 2010-09-08T09:44:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seeltersk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seeltersk]] akgiwvnyqb1g0bmlrw16c13s3h4ohw5 0 4486 42054 2010-09-08T09:44:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seeltersk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seeltersk]] akgiwvnyqb1g0bmlrw16c13s3h4ohw5 0 4489 120054 104669 2021-08-08T22:24:02Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flug Minsener Oog 016.JPG|thumb|right|300px|Minsener Oog]] Dät '''Minsener Oog''' is een uunbewoond [[Aastfräiske Ailounde|aastfräisk Ailound]] tichte bie [[Wangerooge]]. Dät Ailound wude truch Buhnen kunstelk haager moaked. Dät '''Minsener Oog''' häd een Grööte fon 3,7 km². Deer stounde Nuts-Bauwierke as t.B. aan Fjuurtouden ap, man die grootse Deel fon't Ailound is siet 1959 aan Natuurskutsgestrich, deeruum dät dät in n [[Nationoalpark läichsaksiske Wäädsee]] lait. Dät rakt deer [[Kanienken]] un fuul ferskeedene [[Fuugele]]. <gallery> 2012-05-13 Nordsee-Luftbilder DSCF9143.jpg|<!--Aerial view of the radar tower; in the background: mainland with [[JadeWeserPort]], [[Wilhelmshaven Power Station (E.ON)]] and oil tanks of [[Nord-West Oelleitung]] (may 2012)--> 2012-05-13 Nordsee-Luftbilder DSCF8675.jpg|<!--Radar tower and WSA building yard--> 2012-05-13 Nordsee-Luftbilder DSCF8678.jpg|<!--Aerial view of the narrow gauge railway--> 2012-05-13 Nordsee-Luftbilder DSCF8684.jpg|<!--Aerial view of the island--> </gallery> ==Literatuur== * Tim Coldewey: ''Anthropogener Eingriff in die maritime Morphodynamik einer unbewohnten Nordseeinsel''. Wilhelmshaven 2004 * Ernst Andreas Friedrich: ''Gestaltete Naturdenkmale Niedersachsens'', Landbuch-Verlag, Hannover 1982, ISBN 3-7842-0256-X ==Ferbiendenge ätter buuten== {{Commonscat}} * [http://www.nordwestreisemagazin.de/minseneroog/index.htm Minsener Oog - Oldeoog] Inselinformationen * [https://web.archive.org/web/20160304204546/http://www.wsv.de/wsd-nw/service/pdf/heft43/Beitrag_12.pdf Dipl.-Ing. Ralf Harms und BOR Rüdiger Oltmanns: 100 Jahre Strombauwerke Minsener Oog] * [http://www.inselbahn.de/index.php?nav=1401004 Inselbahn.de - Die Materialbahn auf Minsener Oog] mit Fotos, Fahrzeugliste und vielen Informationen * [http://www.leuchttuerme.net/index.php?nav=1000001&lang=1&id=18&action=portrait Leuchtturm Minsener Oog Buhne C] bei leuchttürme.net * [http://www.mellumrat.de/ Internetseite des Mellumrates] [[File:Minsener Oog Skyline.jpg|thumb|right|800px|Blick ap Minsener Oog fon dät Fäästlound uut]] {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Aastfräiske Ailounde]] 6n5npf6efzvekele98vv43ze4fsav4m 14 4490 42117 2010-09-09T08:53:40Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Ailound]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ailound]] 5fvvi0d4bkmsrpgy3of9istfmh789ld 14 4491 42118 2010-09-09T08:53:56Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Geographie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geographie]] qnhgmddgmbsvccij7a2rz5y75huv7p3 14 4492 115507 110024 2018-01-10T09:18:11Z Wwikix 8153 -Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fräiske Ailounde]] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] d867ydwtue9wq5o50ma07cnpmh0mpd6 0 4493 42123 2010-09-09T08:59:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wangerooge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wangerooge]] 74xi6c9mhf91qm5mfy9brpust9lu2y4 0 4494 42124 2010-09-09T09:00:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wangerooge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wangerooge]] 74xi6c9mhf91qm5mfy9brpust9lu2y4 0 4495 42125 2010-09-09T09:00:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wangerooge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wangerooge]] 74xi6c9mhf91qm5mfy9brpust9lu2y4 0 4496 42126 2010-09-09T09:01:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wangerooge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wangerooge]] 74xi6c9mhf91qm5mfy9brpust9lu2y4 0 4497 42127 2010-09-09T09:01:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wangerooge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wangerooge]] 74xi6c9mhf91qm5mfy9brpust9lu2y4 0 4498 120181 115515 2021-08-08T23:35:09Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ostfriesische Inseln.jpg|thumb|right|300px|Do Aastfräiske Ailounde]] Do '''Aastfräiske Ailounde''' sunt aan Ailoundkoppel, die riegenfoarmich foar juu [[Aastfräislound|aastfräiske]] Kuste lait. Soogen deerfon sunt bewoond ([[Borkum]], [[Juist]], [[Norderney]], [[Baltrum]], [[Langeoog]], [[Spiekerooch]] un [[Wangerooge]]) un fieuw sunt uunbewoond ([[Kachelotplate]], [[Lütje Hörn]], [[Memmert]], [[Minsener Oog]] un [[Mellum]]). Uur do aasträiske Ailound raakt dät n oolden Fers: :" Wangeroog het`n hoge toren, :Spiekeroog het sien naem verloren, :Langeroog is noch wat, :Man Baltrum is' n sandvatt. :Up Nordernee :Daar gift noch'n sleef vull bree, :Men kom wi nu up Juist, :sünt alle koijen güst, :un kom wi dan up Börkem, :Daar steken se een mit förken. " ==Sjuch uk== * [https://web.archive.org/web/20111225025800/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/inseln.htm Do aastfräiske Ailounde ap Genealogie-Forum] {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Fräiske Ailounde]] [[Kategorie:Aastfräiske Ailounde| ]] fp0fk0saqy8uclq6qi5r7w397vqz2yt 0 4500 120576 120023 2022-02-27T21:21:44Z Doc Taxon 5937 ([[c:GR|GR]]) [[File:Wappen Juist.jpg]] → [[File:DEU Juist COA.svg]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:DEU Juist COA.svg |100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Aurk]] | buurmäster = Dietmar Patron | hööchte = 3 m. buppe NN | fläche = 16,43 km² | ienwoonertaal = 1700 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 103 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Juist in AUR.svg | 260px|]] | }} [[Bielde:Karte Insel Juist.png|thumb|left|260px|Koarte fon Juist]] '''Juist''' is aan fon do [[Aastfräiske Ailounde]] un ne Meente mäd ne Flakte fon 16,43 km² un 1.700 Ienwoonere (2010). Dät rakt two Täärpe ap Juist, nämmelk dät gliek noomde Täärp "Juist", uk "Aasttäärp" af eenfach "Täärp" naamd, un dät ''Loog''. In't Wääste fon Juist lait ju [[Kacheloplate]] un fääre wäästelk uk dät bewoonde Ailound [[Borkum]], in't Suudwääste dät [[Fuugele|Fuugelailound]] [[Memmert]] un in't Aaste dät Ailound [[Norderney]]. ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Aurich|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Aurk]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20111222114739/http://genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/juist.htm Juist ap Genealogie-Forum] [[Bielde:Juist2.jpg|thumb|800px|Me sjucht dät loange Ailound Juist, in't Wääste dän Hoogen Sound "[[Kachelotplate]]" un in't Suudwääste dät Fuugelailound [[Memmert]]. Suudelk is dät [[Wäädsee|Wääd]] tou ärkannen.]] {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Aastfräiske Ailounde]] [[Kategorie:Loundkring Aurk]] rj97g9xs4iwkzv6wyj98vopjwz3yoxr 0 4501 104672 78323 2013-03-08T16:20:44Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 9 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q25112]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Juist2.jpg|thumb|right|250px|Ju Kachelotplate (gans links ap ju Bielde)]] [[Bielde:Kachelotplate.JPG|thumb|250px|left|Keegelrubben ap ju Kachelotplate]] Ju '''Kachelotplate''' ( fon Frantsöösk ''cachalot'', wät so fuul hat as düütsk "Pottwal") is n hoogen Sound wäästelk fon [[Juist]], die tou do [[Aastfräiske Ailounde]] tälld wäd. Al [[1840]] wude die Noome foar een haagere Steede in't [[Wääd]] bruukt, in 1975 keek deer bie gewöönelken Hoochwoaterstound n bitje Sound uut. In 2004 hiede dät Ailound al een Grööte fon 230 Hektar un deer wieren 2,5 Meetere hooge, gäärsbewoaksene Düünen ap. Twiske 2000 un 2005 häd sik die Sound ap dät Noaberailound [[Memmert]] toubewääged. Ätter two Orkanfloude in n Häärst 2006 wieren do Düünen ferswuunen un dät Ailound hiede 2007 bloot noch een Grööte fon 172 Hektar, man dät is sänt düsse Tied wäil wier woaksen. Ap ju Kachelotplate lieuwje sowäil [[Seehuund]]e as uk do säildenere [[Keegelrubbe]]n. ==Ferbiendenge ätter buuten== {{Commonscat|Kachelotplate}} * [http://www.wattenrat.de/aktuell/aktuell224.htm Begjucht fon dän Wäädräid Aast-Fräislound] * [http://www.life-kuestenheiden.niedersachsen.de/portal/live.php?navigation_id=7941&article_id=45350&_psmand=26 Begjucht ap www.life-kuestenheiden.niedersachsen.de] {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Aastfräiske Ailounde]] nmaw5qx6db9d547qx9m2zoul39perxe 0 4502 120216 104673 2021-08-20T19:35:24Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Juist2.jpg|250px|thumb|right|''Boppe Juist, unnen links Memmert'']] [[Bielde:Memmert in AUR.svg|250px|thumb|links|''Ju Loage fon Memmert'']] '''Memmert''' is een [[Aastfräiske Ailounde|aastfräisk Ailound]] suudwäästelk fon [[Juist]] un aastelk fon juu [[Kachelotplate]]. Dät stoant wäägen sien Betjuudenge as Fuugelailound unner Natuurskuts. Memmert is nit bewoond, deer stound blood n Huus foar ju Fuugelwacht. ==Literatuur== * Hans Nitzschke (Hrsg.): ''Otto Leege: der Vater des Memmert, Erforscher Ostfrieslands und seiner Inseln – Das Otto-Leege-Buch.'' Verlag Ostfriesische Landschaft, Aurich 1971 * Michael Schulte: ''Insel-Liebe – Menschenlos glücklich: ein Porträt.'' Books on Demand, ISBN 3-8334-3244-6. Das Porträt beschreibt den langjährigen Vogelwart Reiner Schopf. ==Ferbiendenge ätter buuten== {{Commonscat}} * [https://web.archive.org/web/20081223015408/http://www.nlwkn.niedersachsen.de/master/C22549493_N22477095_L20_D0_I5231158.html Siede fon dän NLWKN uur dät Fuugelailound Memmert] * [http://www.dwarsloper.de/?p=220#more-220 Reiner Schopf: Memmert, die achte Insel] * [http://www.dwarsloper.de/?p=202#more-202 Die Vogelinsel Memmert, das letzte Abenteuer in Deutschland] [[Bielde:Memmert view.JPG|thumb|links|800px|Blick ap Memmert fon dät Noudwääste uut]] {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Aastfräiske Ailounde]] sq4blomilnlwxj92c6yhclle4ecru8n 0 4503 42153 2010-09-09T18:15:30Z Heinz 88 häd "[[Kacheloplate]]" ätter "[[Kachelotplate]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Kachelotplate]] p50g7niyhzwuw0m163irjxs79ldxbqg 0 4504 122897 120068 2023-10-29T20:02:42Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:DEU Norderney COA.svg|80px|left|Woapen]] [[Bielde:Flag of Norderney.svg |100px|right|Flaage]]| buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Aurk]] | buurmäster = Frank Ulrichs | hööchte = 5 m. buppe NN | fläche = 26,29 km² | ienwoonertaal = 5.845 <small>''(2013)''</small> | befoulkengstichte = 221 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Juist in AUR.svg | 260px|]] | }} Ju Stääd '''Norderney''' ''([[Aastfräisk (Läichdüütske Sproake|Aastfräisk Plat]]: Nörderneei)'' is een [[Aastfräiske Ailounde|aastfräisk Ailound]] un ne Meente in dän [[Loundkring Aurk]] mäd ne Flakte fon 26,29 km² un 5.845 Ienwoonere. Dät lait aastelk fon [[Juist]] un wäästelk fon [[Baltrum]]. ==Groote Suune un Dochtere fon Norderney== *[[Poppe Folkerts]] ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Aurich|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Aurk]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20111222111704/http://genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/norderney.htm Norderney ap Genealogie-Forum] [[Bielde:Karte Insel Norderney.png |thumb|left|350px|Koarte fon Norderney]] {{Fräiske Ailounde}} {{geostump}} [[Kategorie:Aastfräiske Ailounde]] [[Kategorie:Loundkring Aurk]] sqpnjkkmoznet5pdc0um2zbqi2yykyc 0 4505 112157 112142 2015-11-25T09:51:13Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Machu Picchu general view.jpg|thumb|right|300px|Machu Picchu]] As '''Machu Picchu''' ([[Quechua]]: '''Machu Pikchu''', "oolden Bierichtop")<ref>Teofilo Laime Acopa, Diccionario Bilingüe, Iskay simipi yuyay k'ancha, Quechua – Castellano, Castellano – Quechua: '''''machu''''' - ''adj. y s. m. Viejo. Hombre de mucha edad (Úsase también para animales).'' - '''''machu''''' - ''s. m. Anciano. Viejo.'' '''''pikchu''''' - ''s. Pirámide. Sólido puntiagudo de varias caras. || Cono. Ch'utu.'' '''''machu pikchu''''' - ''s. La gran ciudadela pétrea que fue quizá uno de los más grandes monumentos religiosos del incanato, entre el valle del Cusco y la selva virgen (JAL). || Monumento arqueológico situado en el departamento actual del Cusco, junto al río Urubamba, en una cumbre casi inaccesible (JL).''</ref> wäide doo Ruinen fon een Stääd beteekend. Düsse Stääd wude uum 1450 baud, also tou Begin fon juu [[Inka]]-Kultuur, juu uungefäär fon [[1440]] bit [[1532]] duurde. Dät lait in juu Region Cusco (Quechua:''Qusqu suyu'') in Peru. == References == <references/> {{Historstump-links}} [[Kategorie:Anden]] [[Kategorie:Inka]] [[Kategorie:Peru]] fsw7aygybhao8uflhhuocsf1u15d3i2 0 4506 42180 2010-09-10T10:18:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Machu Picchu]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Machu Picchu]] 3fwg6icaz6kpq5fgrd2km5jcjtkkk81 10 4507 119045 42664 2020-04-08T11:57:56Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=left width=50% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen geskichtelken Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[Bielde:Vexilloid of the Roman Empire.svg|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Geskichte]] <noinclude> Disse Foarloage sjucht, deeruum dät dät al juu normoale Historstump-Foarloage rakt, fielicht uunnöödich uut. Juu is oaber nöödich, deeruum dät juu links stoant, un me juu normoale Historstump-Foarloage, wan gjuchts Bielden Tabellen stounde oafte nit sjucht (juu wäd dan deelschäuwen). Wan me hier dan daach sjucht, sjucht dät läip uut. ''' Disse Foarloage is foar Artikkele, wier gjuchts ne Tabelle af ne Bielde stoant, juu juu normoale Historstump-Foarloage deelschuuwen däd. ''' </noinclude> p7ppg295w5tlfh8hcscf700hphc8gnq 10 4508 119047 42182 2020-04-08T11:58:55Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=center width=70% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen geskichtelken Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[Bielde:Vexilloid of the Roman Empire.svg|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Geskichte]] sjddj1tx1up0jj5d2fspbdrcwz7eb80 14 4509 42183 2010-09-10T10:24:55Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Stump]] [[Kategorie:Geskichte]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Stump]] [[Kategorie:Geskichte]] 4va9etaq71rzgv4fgzh3824d5o9jc40 14 4510 104676 100985 2013-03-08T16:21:31Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 203 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1457595]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Deeroun sunt Artikkele, doo mäd dät Fäk '''Geskichte''' touhoopehongjen dwo. {{CommonsLittik|Category:History|Geskichte}} [[Kategorie:Haudkategorie]] [[Kategorie:Moanskenwietenskup]] [[Kategorie:Wietenskup]] f01h6syz1f1s4or2mctudfs8b5lvhb5 0 4511 42232 2010-09-10T10:46:51Z Heinz 88 häd "[[Geschichte]]" ätter "[[Geskichte]]" ferschäuwen: Wie hääbe uus je uk ap "Skäddel" insteede fon "Schäddel" eeniged, so is düt juu Konsequenz. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Geskichte]] n8yci0aq16dzgeas5z8yjmzweqhy2y9 0 4512 112789 104677 2016-07-17T11:44:58Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Manfred, Köönich fon Sizilien''' (*1231, ätter uur Wällen 1232 - 1266) waas n Foarbäiden fon Kaiser [[Freerk II. (HRR)|Freerk II.]] un [[Bianca Lancia juu jungere]], mäd ju sik die Kaiser noch kuut foar hieren Dood kapläärje liet, deermäd '''Manfred''' legitim wude. Manfred waas fon [[1250]] ou [[Fürst fon Tarent]] un fon [[1258]] bit tou sin Dood in juu [[Slacht bie Benevent]] Köönich fon Sizilien. {{historstump}} [[Kategorie:Köönich fon Sizilien]] a92t2bpa2iycnbywao2osbucrom1n1h 14 4513 104681 99975 2013-03-08T16:25:12Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 36 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6509697]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Köönich]] [[Kategorie:Sizilianiske Geskichte]] 47zsqkdo54sxyslm9y1cfmff7dk9vor 14 4514 106504 97867 2013-03-28T10:40:39Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 33 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8519236]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sizilien]] [[Kategorie:Geskichte]] pv0ba3fgia27eu54t9l0qs9dkpgq66a 14 4515 106394 99518 2013-03-16T06:48:49Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 81 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7213892]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ailound in Europa]] [[Kategorie:Italien]] hs2ijw5e6c64j35v85grj130fojv0nr 14 4516 104684 100178 2013-03-08T16:26:18Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 191 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1410903]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Commons|Italy}} [[Kategorie:Lound in Europa]] mm7nvd3wkzhddsb8eantybv6jfj8j3e 14 4517 112663 110796 2016-07-15T19:17:38Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Monarch]] ttk18o4sj3eiurdddfvxe06h8n6brec 0 4518 112763 112762 2016-07-17T11:09:19Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Friedrich II. (HRR)]] nach [[Freerk II. (HRR)]]: beeter Seeltersk wikitext text/x-wiki '''Freerk II.''' ''(düütsk: '''Friedrich II.''', *[[26. Dezember]] [[1194]] in [[Jesi]], † [[13. Dezember]] [[1250]] in't [[Castel Fiorentino]] bie [[San Severo]])'', waas n Bäidensbäiden fon [[Freerk Barbarossa]], n Bäiden fon Kaiser [[Hinnerk VI. (HRR|Hinnerk VI.]]. '''Freerk II.''' waas fon [[1196]] oun Köönich un fon [[1220]] bit tou sin Dood 1250 Kaiser fon't [[Hillige Roomske Riek]]. '''Freerk II.''' hilkede fjauer moal hiede mäd eenige uur Wieuwljuude uk Bäidene, aaltouhoope njuugentien, wierfon füüftien dät uutwoaksene Oaler belieuwed hääbe. Doo bekoandste Bäidene sunt [[Hinnerk VII. (HRR)|Heinrich VII.]], [[Konrad IV. (HRR)|Konrad IV.]] un [[Manfred (Sizilien)|Manfred]]. {{historstump}} [[Kategorie:Köönich fon't Hillige Roomske Riek]] [[Kategorie:Kaiser fon't Hillige Roomske Riek]] rrqxf5erlt7l68ofroq6vol1pmwanzf 0 4519 122089 116633 2023-02-23T16:07:21Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''säksuntwintichste Dezember''' is die twäide Wiehnoachtsfierdai un die 360. Dai in't Jier (af die 361. in Skaltjiere), deer blieuwe also noch fieuw Deege bit tou dät Eende fon't Jier. == Skjonisse == * [[1806]]: Ju [[Slacht fon Pultusk]] in dän [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] eendet uunäntskat twiske frantsööske un rusk-prüüske Troppen. * [[1825]]: In Ruslound ferwäigerje do [[Dekabristen]] - Offisiere fon ju ruske Armee - dän Eed ap dän näien Tsoar, uum juun Autokroatie, juun Lieuwoainskup, Dreguunere, do dwo wät jo wollen un [[Sänsuur (Informatsjoons-Kontrolle)|Sänsuur]] tou demonstrierjen. Do Haudbedeeligede wäide apknät, wäkke wäide degroadierd un sowät 600 ätter [[Sibirien]] ferbond un tou Twoangsoarbaid feruurdeeld. * [[1905]]: [[Alfred von Schlieffen|Generoalfäildmarsjall von Schlieffen]] stoalt aan Ploan foar, wo Düütsklound in aan muugelken Two-Fronten-Kriech foargunge skuul, dän sonaamde [[Schlieffen-Ploan]]. * [[1925]]: Ju [[turske Nasjonoalfersammelenge]] beslut ju Ienfierenge fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] mäd Wierkenge fon dän [[1. Januoar]] [[1926]] oun. * [[2004]]: Aan [[Tsunami]] in dän [[Indisken Ozean]] bewierket groote Fernäilenge un doodet sowät tjohunnertduusend Ljuude. == Tou Waareld keemen == * [[1194]]: [[Friedrich II. (HRR)|Friedrich II.]] fon't Hillige Roomske Riek * [[1893]]: [[Máo Zédōng]], chineesken Politiker. == Stuurwen == * [[2006]]: [[Gerald Ford]] (93), 38. Präsident fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] * [[2021]]: [[Desmond Tutu]], suudafrikoansken anglikoansken Gäistelken (tiedwiese Äärts-Biskop fon Kapstääd) un Moanskengjuchts-Aktivist (Dreeger fon dän Nobelpries foar Free) [[Kategorie:Dai]] i8xswdlmta6b3g0hcxlwx5bwipei9jb 14 4520 110797 42250 2015-05-18T17:30:06Z 92.206.48.172 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Politiker]] rzqu4odihrtblzfuuf4xrgcv7b393y5 0 4521 112795 111241 2016-07-17T11:51:06Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Geböärnisse == * [[2. Februoar]]: [[Richard Leeuwenhaat]] wäd uut sien Fangenskup ap ju Buurich [[Rieksbuurich Trifels|Trifels]] ätter ju Betoalenge fon n Hooch Loosejäild un ju Laistenge fon aan feudoalen Eed ap dän [[Rieksdai (HRR)|Rieksdai]] in [[Mainz]] fräilät. *[[20. Februoar]]: Ätter dän Dood fon [[Tankred fon Lecce]] wäd sin minnerjierigen Suun [[Wülm III. (Sizilien)|Wülm III.]] die Köönich fon Sizilien. Man ap Gruunde fon sien Ächte mäd Konstanze fon Sizilien wol uk Kaiser [[Hinnerk VI. (HRR)|Hinnerk VI.]] fon't [[Hillige Roomske Riek]] dän Troon hääbe. * [[August]]: Kaiser Hinnerk VI. fon't Hillige Roomske Riek marskiert in Neapel ien, uumdät hie Ounspröäk ap dän Troon fon junner hääbe wol. === Natuur === * Ju [[Jeele Äi]] in [[China]] deelt hieren Loop un fljut noudelk un (die grootste Deel fon't Woater) suudelk fon dät [[Shāndōng]]-Hoolichailound in ju See. (Däälich lait ju Mundenge deer bloot wier noudelk fon.) == Tou Waareld keemen == * [[26. Dezember]]: [[Freerk II. (HRR)|Freerk II.]] fon't [[Hillige Roomske Riek]] == Stuurwen == * [[20. Februoar]]: [[Tankred fon Lecce]], Köönich fon [[Sizilien]] un [[Neapel]]. [[Kategorie:12. Jierhunnert]] s6rxfb2q5au8roxpw8cmwqv35r8k9i6 0 4522 113353 104702 2016-08-22T02:19:09Z DARIO SEVERI 7600 Added image wikitext text/x-wiki [[File:Jesi-teatropergolesi01.jpg|thumb |250px|Jesi]] '''Jesi''' is ne Stääd tichte bie ju Hoawenstääd [[Ancona (Stääd|Ancona]] in de glieknaamde [[Ancona (Provinz)|Provinz Ancona]] in ju middel-[[Italien|italieniske]] Region [[Marken]]. '''Jesi''' häd 40.410 Ienwoonere. Ju Stääd wuud al wäil fon dät antike Foulk fon do [[Umbrere]] gruunded. {{geostump}} [[Kategorie:Stääd in Italien]] p102250w0eewunvbdi3vf72mf2gasam 14 4523 110747 108917 2015-05-13T09:24:57Z Cycn 1259 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Italien]] [[Kategorie:Stääd|Italien]] 57u3qqn8paqqjho6jumsajqd75kw17f 0 4524 116656 116607 2018-02-23T12:54:51Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''trättienste Dezember''' is woanelk die 347., in Skaltjiere die 348. Dai font Jier, wiermäd noch oachtien Deege bit tou dät Eende fon't Jier blieuwe. == Skjoonisse == * [[1250]]: Mäd dän Dood fon [[Friedrich II. (HRR)|Friedrich II.]] gungt ju flöörige Tied fon dät [[Middeloaler|middeloalerske]] düütske Kaiserdum foarbie. Begin fon dät [[Interregnum (HRR)|Interregnum]] (blw. [[1254]]) in't [[Hillige Roomske Riek]] (bit [[1273]]), ju säntroale Macht wäd swäkker un do litje [[Füürst]]en un [[Stääd]]e wäide stäärker. * [[1540]]: Die spoanske Konquistador [[Pedro de Valdiva]] roaket mäd 170 Suldoaten uur dän [[Inka-Paad]] dät [[Inka]]-Ferwaltengssäntrum "[[Tambo (Inka)|Tambo]] Grande", wier hie leeter [[Santiago de Chile]] gruunded häd. * [[1795]]: Bie ju Buurensteede Wold Cottage in [[Änglound]] faalt aan [[Meteorit]] deel. Hie wäd leeter bekoand as die [[Wold-Cottage-Meteorit]]. * [[1799]]: [[Napoleon Bonaparte]], sänt wät moor as n Mound Eersten Konsul, ferkloort ju [[Frantsööske Revolutsjoon]] foar be'eended. * [[1864]]: Die [[Paraguay|paraguaiske]] Diktoator [[Francisco Solano López]] ferkloort [[Brasilien]] dän Kriech. In't Foulgejier slut Brasilien mäd [[Uruguay]] un [[Argentinien]] ju Tripel-Allianz, deeruum hat die Kriech [[Tripel-Allianz-Kriech]]. * [[1919]]: [[Marie Juchacz]] gruundet in Düütsklound unner dän Noome "Hauptausschuss für Arbeiterwohlfahrt" in ju [[SPD]] ju "[[Arbeiterwohlfahrt]]". * [[1981]]: In dän Twist mäd Gewierkskups-Ljuude ferhonget [[Wojciech Jaruzelski]], die näie Paatäi- un Stoats-Boas in [[Polen]], in [[Warschau]] dät Kriechsgjucht. Ju Gewierkskup [[Solidarność]] ("Solidarität") wäd ferbeeden. * [[2014]]: Ju [[UN-Klimakonferenz in Lima 2014|20. UN-Klimakonferenz]] in dät peruoanske [[Lima]] eendet ätter Ferloangerenge sunner toufreestaalende Uureenkumst. == Stuurwen == * [[1250]]: [[Friedrich II. (HRR)|Friedrich II.]] fon't [[Hillige Roomske Riek]] * [[1827]]: [[Fabrizio Dionigi Ruffo]], katoolsken Kardinoal * [[1944]]: Die Kunstler [[Wassily Kandinsky]] [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Dezember]] ejsqg225bf679plz3gtqhpnqaf0xih0 0 4525 112792 111235 2016-07-17T11:48:26Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == [[Bielde:Mansura.jpg|miniatur|left|Robert fon Artois faalt in ju Slacht fon al-Mansura]] * [[8. Februoar]]: [[Robert I. (Artois)|Robert I. fon Artois]], die Bruur fon dän frantsöösken Köönich [[Ludwig IX. (Frankriek)|Ludwig IX.]], gungt in dän [[Säksten Kjuustoach]] in ju ägyptiske Stääd [[al-Mansura]] mäd sien foaruutgungende Riedere in een Falle fon dät [[Ayyubiden]]-Heer. Hie faalt touhoope mäd sien Monskup fon sowät 280 Seelen in dän Naikamp mäd do Elite-Striedere fon do [[Mamluken]]. * [[6. April]]: In [[Ägypten]] loundede [[Kjuustoach|Kjuus-Fierdere]] fon dän säksten Kjuustoach unner Ludwig IX fon Frankriek wäide fon ju ayyubidiske [[Mamluken]]-Garde sloain un kuume in Fangenskup. [[Bielde:AssassinationOfTuranShah.jpg|miniatur|left|Die Mameluken ermorden Sultan Turan Schah, rechts daneben der gefangene heilige Ludwig, frz. Miniatur, 14. Jahrhundert]] * Do Mamluken moakje in Ägypten ne Revulutsjoon un smiete do [[Ayyubiden]] fon dän Troon. Die frantsööske Köönich Ludwig IX. kon sik mäd n hooch Loosejäild un dät Touräächreeken fon ju Stääd [[Damiette]] fräikoopje. * [[6. Moai]]: Die frantsööske Köönich Ludwig IX. wäd fon do truch een Revolutsjoon anne Macht keemene Mamluken fräilät. Hie lukt fon Damiette ätter [[Akon]] wai. Ludwig blift in't hillige Lound un möit sik uum ju Ferfäästigenge fon dät [[Köönichriek Jerusalem]] un ju Fräiläitenge fon aal do Fangde. * [[13. Dezember]]: Mäd dän Dood fon [[Freerk II. (HRR)|Freerk II.]] gungt ju flöörige Tied fon dät [[Middeloaler|middeloalerske]] düütske Kaiserdum foarbie. Begin fon dät [[Interregnum (HRR)|Interregnum]] (blw. [[1254]]) in't [[Hillige Roomske Riek]] (bit [[1273]]), ju säntroale Macht wäd swäkker un do litje [[Füürst]]en un [[Stääd]]e wäide stäärker. == Stuurwen == * [[13. Dezember]]: [[Freerk II. (HRR)|Freerk II.]] fon't [[Hillige Roomske Riek]] [[Kategorie:13. Jierhunnert]] a2qq422xrq2knw5iq9i8cqyttqatfhh 0 4526 104708 72165 2013-03-08T16:48:10Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1033571]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Luudleere''', n Deelgebiet fon ju Algemeene Linguistik, befoatet sik mäd Luude, wiertou dät two Deelgebiete rakt: * Ju [[Phonetik]], ju sik mäd do unnerskeedelke Ienfloude befoatet, do bie't Baalen ap n Luud wierkje. * Ju [[Phonologie]], ju sik mäd dät touhoopewierkjen fon [[Phonem]]e as System un mäd hiere Funktion uutnunnersät. {{toalstump}} 59di9qt5aumr4i2za6j90kpj7brqcdn 10 4527 119053 42660 2020-04-08T12:01:54Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=center width=70% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen linguistisken Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[Bielde:Rosetta Stone BW.jpeg|right|44px|Die in tjo Skriften (Griechisk, Demotisk, Hiroglyphen) skrieuwene Steen fon Rosetta holp deerbie, juu Betjuudenge fon doo Hiroglyphen hääruuttoufienden un waas deermäd een Gruundloage fon juu Ärfoarskenge fon juu Ooldägyptiske Sproake.]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Linguistik]] alpiwc1mjmeuu64ekbplols00a30q8o 0 4528 42313 2010-09-11T09:55:20Z Heinz 88 häd "[[Phonetik af Luudleere]]" ätter "[[Phonetik]]" ferschäuwen: Dät is je n Unnerskeed. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Phonetik]] 5ankmn7sbkcyibhtubzngis2mnwndk3 14 4529 106514 42371 2013-03-31T06:42:11Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8970420]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Element uut juu Gruppe 12 [[Kategorie:Chemie]] 4twh9nx1y3fal2oj1xc2zn7lxdkciu3 14 4530 106521 42435 2013-03-31T22:39:00Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 5 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9067848]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Periode-1-Elemente [[Kategorie:Chemie]] cmtvwyqhiiohrlt4tsv18poucdixyrm 14 4531 106939 104709 2013-04-13T10:41:56Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6398142]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake en]] klb6iwz4bessinn3j0rfdk914czxmgk 14 4532 106950 104712 2013-04-13T10:42:52Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 4 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6403448]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake fr]] 6iunkr8ima2pa6bjgwbq8s8bu5vibnt 14 4533 105303 104713 2013-03-08T21:27:34Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6403577]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake fr]] 6iunkr8ima2pa6bjgwbq8s8bu5vibnt 14 4534 106945 104715 2013-04-13T10:42:22Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 3 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6399466]] wikitext text/x-wiki eo-3 [[Kategorie:Benutser/Sproake eo]] e33n941i4uv6ztsfux99rj7nbl7tuiy 14 4535 42415 2010-09-13T07:51:43Z Vargenau 631 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Benutser/Sproake stq]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake stq]] h0tlwps2nyr1a8mtmvleffaiq0bj03g 14 4536 42416 2010-09-13T07:55:37Z Vargenau 631 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Benutser/Sproake fr]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake fr]] 6iunkr8ima2pa6bjgwbq8s8bu5vibnt 14 4537 104720 99524 2013-03-08T16:52:25Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 30 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6404214]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake fy]] r1l04fwjey1uma6y47k106hpiua2n3c 14 4538 104723 65689 2013-03-08T16:52:47Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 25 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6404263]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake fy]] r1l04fwjey1uma6y47k106hpiua2n3c 14 4539 105971 104678 2013-03-11T11:07:35Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6404299]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake fy]] r1l04fwjey1uma6y47k106hpiua2n3c 14 4540 104679 97014 2013-03-08T16:24:07Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6404333]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake fy]] r1l04fwjey1uma6y47k106hpiua2n3c 14 4541 104680 97338 2013-03-08T16:25:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 72 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6519048]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake nds]] 4pukbi91889ucy09ncdhf99vjujiu14 14 4542 104682 95672 2013-03-08T16:25:19Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 27 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6519125]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake nds]] 4pukbi91889ucy09ncdhf99vjujiu14 14 4543 105385 104683 2013-03-09T15:57:06Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6519158]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake nds]] 4pukbi91889ucy09ncdhf99vjujiu14 14 4544 42424 2010-09-13T07:58:11Z Vargenau 631 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Benutser/Sproake nds]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake nds]] 4pukbi91889ucy09ncdhf99vjujiu14 14 4545 104686 102731 2013-03-08T16:26:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 71 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6425892]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake pt]] 64yvawh8f22nv705z12xqo31feh80ig 14 4546 42428 2010-09-13T08:00:29Z Vargenau 631 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Benutser/Sproake pt]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake pt]] 64yvawh8f22nv705z12xqo31feh80ig 14 4547 104687 102740 2013-03-08T16:26:44Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 121 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6428371]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake nl]] o8a23hras4vw2yfcs8qupx1xat4icn6 14 4548 42431 2010-09-13T08:37:44Z Vargenau 631 [[Kategorie:Benutser/Sproake nl]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake nl]] o8a23hras4vw2yfcs8qupx1xat4icn6 14 4549 42432 2010-09-13T08:40:27Z Vargenau 631 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Benutser/Sproake zh]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake zh]] fc19gsew6at83uw0skhk4izncqf4yw3 14 4550 104688 99529 2013-03-08T16:26:54Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 62 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6408311]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake]] gv8xw791osl0f9tuk1h6axlzhu37i6t 14 4551 104689 99528 2013-03-08T16:27:16Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 50 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6408377]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Benutser/Sproake hsb]] tqsuq35q8tk52ta87fabwkwqe0f33oj 0 4552 42450 2010-09-13T09:52:58Z Vargenau 631 häd "[[Poatermutse (Aconitum)/]]" ätter "[[Poatermutse (Aconitum)]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Poatermutse (Aconitum)]] 4vaj2uhpnovtl33zqksunawpszkg7lu 0 4555 104691 100038 2013-03-08T16:30:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 57 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q36756]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:The day after Kristallnacht.jpg|thumb|right|200px|Die Begriep ''Riekskristallnoacht'' kumt wäil fon do fuule Gläässkoaden, do weegen do iensloaine juudske Finstere ap do Sträiten liegen]] Do Begriepe '''(Rieks)kristallnoacht''', '''Rieksprogromnoacht''' af '''Novemberprogrome 1938''' wäide bruukt foar ju Noacht fon n [[9. November|njuugenden]] toun [[10. November|tjaanden November]] [[1938]], as fon nationoalsozioalistiske Gruppen, as ju [[SA]], juudske Winkele plunnerd un fernäild wuuden, in Synagogen Fjuur laid wuude un Juuden gefangen nuumen un in 91 Fälle fluks uumebroacht wuuden. Dät waas die Ounfang fon dän [[Holocaust]] in dän 5.600.000 bit 6.300.000 juudske un as juudsk beteekende Ljuude möärend wuuden. [[Kategorie:Nazi-Düütsklound]] h0osxmwga4tmgvoynp3r64s38omflyz 0 4556 42605 2010-09-16T14:47:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4557 42606 2010-09-16T14:48:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4558 42607 2010-09-16T14:49:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4559 42608 2010-09-16T14:49:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4560 42609 2010-09-16T14:50:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4561 42610 2010-09-16T14:50:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4562 42611 2010-09-16T14:51:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4563 42612 2010-09-16T14:52:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4564 42613 2010-09-16T14:52:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4565 42615 42614 2010-09-16T14:53:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4566 42616 2010-09-16T14:53:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4567 42617 2010-09-16T14:54:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4568 42618 2010-09-16T14:54:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4569 42619 2010-09-16T14:55:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4570 42621 42620 2010-09-16T14:55:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4571 42622 2010-09-16T14:56:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4572 42624 42623 2010-09-16T14:56:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4573 42625 2010-09-16T14:57:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4574 42626 2010-09-16T14:57:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4575 42627 2010-09-16T14:58:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4576 42628 2010-09-16T14:58:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4577 42629 2010-09-16T14:59:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4578 42630 2010-09-16T14:59:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4579 42631 2010-09-16T15:00:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4580 42632 2010-09-16T15:00:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4581 42633 2010-09-16T15:01:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4582 42634 2010-09-16T15:02:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4583 42635 2010-09-16T15:02:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4584 42636 2010-09-16T15:03:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4585 42637 2010-09-16T15:04:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 0 4586 42638 2010-09-16T15:04:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 10 4587 119067 42663 2020-04-08T12:14:34Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=left width=50% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen linguistisken Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[Bielde:Rosetta Stone BW.jpeg|right|44px|Die in tjo Skriften (Griechisk, Demotisk, Hiroglyphen) skrieuwene Steen fon Rosetta holp deerbie, juu Betjuudenge fon doo Hiroglyphen hääruuttoufienden un waas deermäd een Gruundloage fon juu Ärfoarskenge fon juu Ooldägyptiske Sproake.]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Linguistik]] <noinclude> Disse Foarloage sjucht, deeruum dät dät al juu normoale Toalstump-Foarloage rakt, fielicht uunnöödich uut. Juu is oaber nöödich, deeruum dät juu links stoant, un me juu normoale Toalstump-Foarloage, wan gjuchts Bielden Tabellen stounde oafte nit sjucht (juu wäd dan deelschäuwen). Wan me hier dan daach sjucht, sjucht dät läip uut. ''' Disse Foarloage is foar Artikkele, wier gjuchts ne Tabelle af ne Bielde stoant, juu juu normoale Toalstump-Foarloage deelschuuwen däd. ''' </noinclude> cn91p48nd34nsa608b4dk89z77c0o7q 4 4588 121999 121998 2023-02-14T19:31:35Z Quinlan83 11874 Undid edits by [[Special:Contribs/38.153.223.146|38.153.223.146]] ([[User talk:38.153.223.146|talk]]) to last version by Murma174 wikitext text/x-wiki __NOTOC____NOEDITSECTION__ {| class="helgoloundtable" style="width:100%; border:2px solid #C7D0F8; -moz-border-radius:1em; -webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; margin-bottom: 1em;" | valign="top" style="padding:1em;" | {| style="width: 100%;" cellspacing="0" |- | style="background:transparent; width: 44%; vertical-align: top;" | {| style="padding: 1em;" | <span style="font-size: 32px; line-height: 32px; color: #ffcc00; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;">'''Wäilkeemen!'''</span> <span style="font-size: 24px; color: #ffcc00; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;">'''In dät Seelterlound'''</span> &nbsp; <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;"> ===Uur dät Seelterlound=== </span> <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;">[[Seelterlound|<span style="color: #ffcc00;">Seelterlound</span>]] is ne Meente in dän Loundkring Kloppenbuurich in Läichsaksen, mäd ne Fläche fon 123,62 km2 un ap dän 31. Dezember 2010 13.031 Ienwoonere. Dät häd fjauer Täärpe: Roomelse, Strukelje, Seedelsbierich un Skäddel. </span> <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;"> ===Seelterfräisk=== </span> <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;"> Ju [[fräiske Sproake|<span style="color: #ffcc00;">fräiske Sproake</span>]] fon dät Seelterlound, dät [[Seeltersk|<span style="color: #ffcc00;">Seelterske</span>]], is ju litste anärkoande Minnerhaidesproake fon Europa, ju fon sowät 2.200 Moanskene boald wäd in Seelterlound.</span> <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;"> ===Skichte=== </span> <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;">Twiske 1100 un 1400 wuude dät Seelterlound fon [[Fräisen|<span style="color: #ffcc00;">Fräisen</span>]] uut dät [[Aast-Fräislound|<span style="color: #ffcc00;">Aast-Fräislound</span>]] fon däälich besiedeld. Dät Seelterlound waas loange Tied gjucht isolierd un bit tou dät 19. Jierhunnert ien kuud me bloot mäd n Skip uur ju [[Seelter Äi|<span style="color: #ffcc00;">Seelter Äi</span>]] in Seelterlound kuume. Bie ju Gebietsreform fon 1974 wuude ju Meente Seelterlound bieldet.</span> <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;"> ===Wikipedia ap Seeltersk=== </span> <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;">[[Wikipedia|<span style="color: #ffcc00;">Wikipedia</span>]] wuude ap dän 15. Januoar 2001 stifted fon James "Jimbo" Wales. Ju [[seelterfräiske Wikipedia|<span style="color: #ffcc00;">seelterfräiske Wikipedia</span>]] begon Anfang 2007. Apstuuns rakt et {{NUMBEROFARTICLES}} Sieden ap Seeltersk, weerfon [[Wikipedia:Galerie|<span style="color: #ffcc00;">{{PAGESINCATEGORY:Gouldene Artikkele}} gouldene Artikkele</span>]].</span> |} | style="width: 1%;" | &nbsp; | style="background:transparent; width: 55%; vertical-align: top;" | <!--Gjuchts--> {| cellpadding="0" cellspacing="0" style="width: 100%; color: #000000; background: transparent; margin-bottom: 2em; margin-top: 1em;" | style="background: #ffd700; text-align: left; font-size: 12pt; padding: 5px 8px;" |'''[[:Strukelje|<span style="color: #000;">Strukelje ></span>]]''' |- | style="padding: 8px; line-height: 1.25em; background: #ffffff; opacity: .88;" | {{Seelterlound/Portoal/1}} |} {| cellpadding="0" cellspacing="0" style="width: 100%; color: #000000; background: transparent; margin-bottom: 2em;" | style="background: #ffd700; text-align: left; font-size: 12pt; padding: 5px 8px;" |'''[[:Roomelse|<span style="color: #000;">Roomelse ></span>]]''' |- | style="padding: 8px; line-height: 1.25em; background: #ffffff; opacity: .88;" | {{Seelterlound/Portoal/2}} |} {| cellpadding="0" cellspacing="0" style="width: 100%; color: #000000; background: transparent; margin-bottom: 2em;" | style="background: #ffd700; text-align: left; font-size: 12pt; padding: 5px 8px;" |'''[[:Skäddel|<span style="color: #000;">Skäddel ></span>]]''' |- | style="padding: 8px; line-height: 1.25em; background: #ffffff; opacity: .88;" | {{Seelterlound/Portoal/3}} |} {| cellpadding="0" cellspacing="0" style="width: 100%; color: #000000; background: transparent; margin-bottom: 2em;" | style="background: #ffd700; text-align: left; font-size: 12pt; padding: 5px 8px;" |'''[[:Seedelsbierich|<span style="color: #000;">Seedelsbierich ></span>]]''' |- | style="padding: 8px; line-height: 1.25em; background: #ffffff; opacity: .88;" | {{Seelterlound/Portoal/4}} |} |} {| style="width: 100%;" cellspacing="0" |- | style="background:transparent; width: 100%; vertical-align: top;" | <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;"> ===Hinweis an alle, die kein Saterfriesisch sprechen=== </span> <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;">Das '''[[:de:Saterfriesische Sprache|<span style="color: #ffcc00;">Saterfriesische</span>]]''' ist eine Sprache, die nur in der Gemeinde Saterland im Landkreis Cloppenburg, Niedersachsen, gesprochen wird. Etwa 2.000 Leute beherrschen das Saterfriesische noch, damit gehört es zu den kleinsten Sprachen Europas. Die Sprache ist eine friesische Sprache, und zwar die einzige verbleibende Variante des Ostfriesischen. Dazu wird Westfriesisch von wenigstens 350.000 Leuten in der niederländischen Provinz Friesland gesprochen, und es gibt an der Nordseeküste Schleswig-Holsteins das Nordfriesische, welches noch von etwa 10.000 Leute gesprochen wird. Alle drei Sprachen sind untereinander nicht zu verstehen.</span> <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;"> ===Information for those who do not speak Saterlandic=== </span> <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;">'''[[:en:Saterland Frisian language|<span style="color: #ffcc00;">Saterlandic Frisian</span>]]''' is a language that is spoken in only a few places, most notably in the Saterland community, Low Saxony, Germany. With about 2,000 speakers it is one of the smallest languages in Europe. Saterlandic is Frisian, and it is the only remaining form of East Frisian. Besides that, West Frisian is spoken in the Dutch province of Frisia by at least 350,000 people, and North Frisian, spoken on the German North Sea coast near the Danish border, has about 10,000 speakers. These three languages are not mutually intelligible.</span> <center>[[Wikipedia:Seelterfräisk|<span style="color: #ffcc00;">Deutsch, English, Esperanto, Français, Frysk, Hornjoserbšćina, Kölsch, Nederlands, Nordfriisk, Plattdüütsch, 中文</span>]]</center> <noinclude>|}</noinclude> |} [[Kategorie:Wikipedia]] 5plr8peadv8ltbkss10zsnxqwlwh491 10 4589 78617 71749 2012-02-05T21:25:16Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki <center> <small>'''Uur Fräiske Wikipedien:'''</small><br> [[:fy:|Frysk (Wäästfräisk)]] [[:frr:|Nordfrasch (Noudfräisk)]] <center> t10ky8tb2ww8my4jbd9it20ooraqbox 10 4590 119058 42871 2020-04-08T12:08:36Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki {{center|Düsse Sproake häd ne oaine Wikipedia: [[:af:|Afrikoansk]]}} di0x8rh84c2oc3320u8f0gpz8nk21wc 0 4594 107106 78693 2013-05-01T07:20:02Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki <!------------------------------------- Haudsiede --------------------------------------- -->{{Haudsiede-buppe}} {{Haudsiede-midde}} {{Haudside-unner}} [[Kategorie:Wikipedia]] [[af:]] [[als:]] [[bar:]] [[cy:]] [[da:]] [[de:]] [[dsb:]] [[en:]] [[fr:]] [[fy:]] [[frr:]] [[ga:]] [[hsb:]] [[kw:]] [[lb:]] [[li:]] [[nds-nl:]] [[nl:]] [[nds:]] [[ksh:]] [[rmy:]] [[sco:]] [[hy:]] [[az:]] [[ka:]] [[gag:]] {{Noexternallanglinks}} 00x1yy39c4ppl6a6f5akz4158rz8gnk 0 4595 121650 104692 2022-09-19T23:18:13Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Kaunas | Koarte = LTU Kaunas flag.svg | Ienwoonertaal = 355.350 (<small>2008</small>) | Metropoolregion = | Lound = Litauen | Metropoolregion = | Distrikt = [[Distrikt Kaunas|Kaunas]] | Provinz = | Deelstoat = | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 157 | Tiedsone = UTC +2 | Buurmäster = | Websiede = [http://www.kaunas.lt/go.php/lit/English www.kaunas.lt] }} '''Kaunas''' (rusk un poolsk ''Kowno'') lait in [[Litauen]], in juu Provinz [[Kaunas]]. Deer woonje ungefeer 355.350 Moanskene (2008). Kaunas is dät politiske Säntrum fon juu Meente Kaunas. <gallery> File:Kauno viesoji biblioteka.jpg File:Kauno Karininku Ramove.jpg File:Lietuvos energetikos institutas.jpg </gallery> == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20100305111210/http://www.kaunas.lt/go.php/lit/English Kaunas Stääd] {{stump-links}} [[Kategorie:Litauen]] nbjqksjax9v7kqlcmyiiztkl58kn96e 0 4596 112370 104693 2016-03-13T00:34:22Z Blowwhite 7291 wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Klaipėda | Koarte = Klaipeda city in Lithuania.svg | Ienwoonertaal = 238.00 (<small>2008</small>) | Metropoolregion = | Lound = Litauen | Metropoolregion = | Distrikt = [[Distrikt Klaipėda|Klaipėda]] | Provinz = | Deelstoat = | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 110 | Tiedsone = UTC +2 | Buurmäster = | Websiede = [http://www.klaipedainfo.lt/en/ www.klaipedainfo.lt] }} '''Klaipėda''' (dt. ''Memel'') is ne Stääd in [[Litauen]] mäd ungefeer 238.000 Ienwoonere (2008) un läit in dät Wääste fon dät Lound. Klaipėda is dät politiske Säntrum fon juu Meente Klaipėda. <gallery> File:Klaipedaskyline.jpg File:DanėBiržos.JPG File:BalsioMenųG.JPG </gallery> == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.klaipedainfo.lt Klaipėda Stääd] {{stump-links}} {{Commonscat|Klaipėda}} [[Kategorie:Litauen]] q5m866kja87ot46k9cyf3q5jgrsspr0 0 4598 43209 2010-09-30T08:19:28Z Pyt 12 häd "[[Floaksferoarbaidenge]]" ätter "[[Floaks]]" ferschäuwen: Systematisk beeter wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Floaks]] 3879gkkg62cgfhfrbrf4xfixnvzbreb 0 4601 106479 59067 2013-03-25T06:48:31Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 25 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8139996]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Gulfkriech betjut: * [[Eersten Gulfkriech]], n Kriech twiske [[Iran]] un [[Irak]] fon 1980 bit 1988 * [[Twäiden Gulfkriech]], n Kriech in 1990/91 twiske Irak un n Militäärkoalition mäd do Fereene Stoote as Upperstoot * Trääden Gulfkriech, n Kriech in [[2003]] twiske Irak un n Militäärkoalition mäd do Fereene Stoote as Upperstoot, sjuch [[Irakkriech]] {{Begriepskläärenge}} [[Kategorie:Geskichte]] nf629sgb6fi8gijjstl9do184yoyua8 0 4603 43283 2010-10-02T07:36:46Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Frankiske Riek]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frankiske Riek]] 42gr4ccuzlk6kwxftflrcu08v3xdnrm 0 4604 104694 80805 2013-03-08T16:34:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 5 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q489817]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Seelandewursten.png|thumb|Do fräiske Seelounde uum 1300 mäd ''Lound Wursten'' gans gjuchts.]] [[Bielde:LECOQ WURSTEN.JPG|thumb|200px|right|Wursten ätter Koarte 2 fon Le Coq, uum 1800.]] Dät '''Lound Wursten''' is ne historiske Londskup twiske [[Bremerhoawen]] un [[Cuxhoawen]]. Dät Lound Wursten häd sien [[fräiske Fraiegaid]] in dat Jier 1517 ferlädden. Bie dan Slacht fon 1517 is ju Foonedreegerske [[Tjede Peckes]] stuurwen. Sowät bit tou 1700 hääbe do Wurstfräisen deer noch (foar n Deel) [[Wurstfräisk]] baald. Deerätter wuuden dät Platdüütsk un foarallen dät Hoochdüütsk do Sproaken in dät Lound Wursten. Däälich heert disse historiske Londskup tou ju ''Samtgemeinde Land Wursten'' in dän [[Loundkring Cuxhaven|Loundkring Cuxhoawen]]. Ju ''Samtgemeinde Land Wursten'' wuude an n 1. Meerte 1974 bilded un bestoant uut do soogen Meedglidsmeenten [[Cappel]], Nordseebad [[Dorum]], [[Midlum]], [[Misselwarden]], [[Mulsum]], [[Padingbüttel]] un Nordseebad [[Wremen]]. Die Tourismus is fon groote Betjuudenge in dät Lound Wursten. In Wremen un Dorum rakt et Boanhoafhalten an ju Boansträkke Bremerhoawen-Cuxhoawen. [[Kategorie:Aast-Fräislound]] 7x3nt4e61ffqpr45eb2au215ho3f7wr 0 4605 43312 2010-10-02T17:06:10Z Heinz 88 häd "[[Golfkriech]]" ätter "[[Gulfkriech]]" ferschäuwen: Ap Seeltersk wäd "Gulf" bruukt. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Gulfkriech]] 90mlmmrrqx9t1or2242j6gs7j1p4elb 0 4606 104695 83649 2013-03-08T16:34:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 5 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q489804]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:WURSTK4.JPG|thumb|Siede 4 fon ju Wurstfräiske Hondskrift fon Pestoor Witte uut dät Jier 1723. Deer stoant:<br> ''dehr'' - da, ''din'' - dein, ''Die'' - ein Tag <br> ''Sondie, Moendie, Dinnsdie, middewekie, Tiurnsdie, Friedie, Sonnivent'', <br> ''Effter'' - nach, ''e'' - ja.]] Dät '''Wurstfräiske''' (uk ''Wurtfräisk'', ''Wortfräisk'', ''Wurster Fräisk'') waas n [[Dialäkt]] fon de [[Fräiske Sproake]], ju der fermoudelk bit toun Ounfang fon dät 18. Jierhunnert in dät [[Lound Wursten]], noudelk fon [[Bremerhoawen]], boald wude. Dät heert mäd dät [[Harlingerfräisk]]e, dät [[Wangeroogisk]]e un moor uutstuurwene Dialäkte, juust as dät [[Seeltersk]]e tou ju [[Aastfräisk|Aastfräiske]] Sproake. Dät Lound Wursten heerde nit tou dät uursproangelke Siedlengsgebiet fon do [[Fräisen]], wuud oaber in dät [[Middeloaler]] toulääst fon do kolonisierd un bildede ne oainständige Loundgemeende. In dät 15. Jierhunnert begon ju fräiske Sproake allerdings uuttoustierwen uum fon dät [[Läichsaksisk]]e fertroangen tou wäiden. In dät Lound Wursten uurlieuwde et oawers wät laanger as in [[Aastfräislound]]. Ap Eende fon dät 17. Jierhunnert wuud ju Sproake in two Woudeliesten beskrieuwen, ju waas tou ju Tied oawers al bolde uutstuurwen. In dän eerste Haldeel fon dät 18. Jierhunnert is dät Fräiske in Wursten dan wäil gans uutstuurwen. Dät Wurstfräiske waas unner do germaniske Sproaken wät gans Besunneres: in fuul [[Ooldfräisk]]e Woude ferswoont die Stamvokoal un bleeuw die oolde Flexionsvokoal beheelden. Die wuud sogoar tou n loangen Vokoal. So wuud biespilswiese dät ooldfräiske ''sunu'' "Suun" zu ''snuh''. Dät rakt neen uur germaniske Sproake, in ju sowät foarkumt. In dät [[Läichdüütsk|läichdüütske]] Dialäkt fon dät Lound Wursten fiende sik däälich noch eenige fräiske [[Substroatsproake|Substroatwoude]]. Nils Århammar naamt 1984 do Biespiele "Maon" (''[[Hand- und Spanndienste]]''), "Bau(d)n" (''[[Bremsen|Bremse]]''), "Schuur/Schuulschotten" (''[[Libellen|Libelle]]'') und "jill'n" (''gellend schreien, wiehern'').<ref>Karl Allers / Nils Århammar: ''Wurster Plattdeutsch.'' In: ''Jahrbuch der Männer vom Morgenstern 63'' (1984), S. 43-68.</ref> == Literatuur == * Bremer, Otto: „Wurstener Wörterverzeichnis“. ''Beiträge zur Geschichte der deutschen Sprache und Literatur'' 13, 1888, S. 530–566. * Möllencamp, Rudolf: ''Die friesischen Sprachdenkmale des Landes Wursten''. Bremerhaven: Dizen & Co. 1968. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Fräiske Sproake]] l5ha9ys0ybzrctbvbbu2gokha7iks8o 0 4607 43360 2010-10-03T17:48:57Z Heinz 88 häd "[[Donnersbierichkring]]" ätter "[[Tuunersbierichkring]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Tuunersbierichkring]] ctqhza1c33sbopxt2vcvn2gfort5ktl 0 4609 113957 107845 2017-02-07T10:17:47Z Murma174 1663 linkfix wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sigillum iudicum Selandiarum Frisiae.jpg|thumb|left|150px| Siegel fon dän Upstalsboom-Buund (1327)]] [[Bielde:Upstallsbohm2008msu.jpg|thumb|260px|Die Upstalsboom, Monumänt uut 1833]] [[Bielde:Upstalsboommeyer.jpg|thumb|260px|Upstalsboom, Bielde fon 1790]] Die '''Upstalsboom''' waas in dät [[Middeloaler]] ne Thingstede bie Rahe, suudwäästelk fon [[Aurk]]. Fertreedere fon do [[Fräisen]] träfden sik deer in dät 13. un 14. Jierhunnert ap dän Täisdai ätter [[Pingster]]. Do Fertreedere koomen ut do Fräiske [[Soogen Seelounde]]. Bie dän Upstalsboom koomen do Fertreedere dan touhoope um Gjucht tou spreeeken un Besluute tou foatjen. Ieuwenske Gjucht un Besluute sunt uk Täkste uurlääwerd, do n Militärallianz twiske do unnerskeedelke Soogen Seelounde beskrieuwe. Bie ju Upstalsboomfersamlenge fon 1327 kreech [[Appingedam]] sien Stäädgjuchte. Dät Monumänt wät deer däälich stoant is deer in dät Jier 1833 deelsät. Do oolde Flintsteene sunt fon ne oolde oubreekene Säärke uut Aurk. Siet 2004 organisiert dät [[Friesisches Forum]] älk Jier ne Upstalsboomfersamlenge ap n Täisdai ätter Pingster. In dät Jier 2005 fierde die [[Fräiske Räid]] dät 50-jierige Jubileum fon dät Fräiske Manifest bie dän Upstalsboom. == Literatuur == * Ernst Andreas Friedrich: ''Wenn Steine reden könnten.'' Landbuch-Ferlach, Hannover 1989, ISBN 3-7842-0397-3 * Pieter Gerbenzon: ''Apparaat voor de studie van Oudfries recht''. Beoarbeidet fon Barendina S. Hempenius-van Dijk. 2 Beende. 1981. * Gerhard Köbler: ''Lexikon der europäischen Rechtsgeschichte''. München: C.H. Beck 1997, S. 593. * Karl von Richthofen: ''Friesische Rechtsquellen''. Reprint Uutgoave Berlin 1840, Uutgoave fon Karl Otto Johannes Theresius von Richthofen. Aalen: Scientia Ferlach 1960. * Hajo van Lengen: ''Die Friesische Freiheit des Mittelalters – Leben und Legende'', Uutgoave fon 'Ostfriesische Landschaft', 2003, ISBN 3-932206-30-4, Siede 424 == Sjuch uk == * [http://www.ostfriesischelandschaft.de/1616.html Upstalsboom - der "Altar der Freiheit"] (Ostfriesische Landschaft) [[Kategorie:Fräiske Geskichte]] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] 3hhzidbpo34o9i7bngcjlu6rsxm4gg8 0 4611 111326 104697 2015-09-16T15:01:13Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Glanrind 1.jpg|thumb|right|300px|Glankuu]] [[Bielde:Glan bulle.jpg|thumb|right|300px|Glanbulle (Swott-Wiet-Bielde)]] Dät '''Glaanbäist''' (hoochdüütsk:Glanrind / Glanvieh, Paltsersken Dialekt: Gl<u>åå</u>vieh) is n regionaale Rasse fon't Bäist, ju in't ee'emaalige Hertsochduum Palts-Twobrääge tuchted wuuden is. == Geskichte == Uursproangelk skäl dät in dät Hertsochduum Palts-Twobrääge roode Bäiste raat hääbe. Roode Bäiste-Rassen raate dät in Suuddüütsklound aleer oafte, toun Deel rakt dät do uk bit däälich noch. Man do Palts-Twobräägiske Bäiste wieren nit goud tuchted, dät skäl ree'äl Bullen raat hääbe, do juust so littik wieren as een suugend Koolich. Dät kon ünnerskeedelke Uurseeken hääbe: Intucht, läipe Selektion af läipe Ärneerenge. Fon ju Politik uut fersoachte me fon't aachttienste Jierhundert oun, dät troch Ienfierenge fon fraamde Bäiste, deerünner dät [[Simmendoaler Fläkfäi]], on dät [[Limpurger Bäist]], tou behieuwjen. Faarallen Hertsoch [[Christian IV. (Palts-Twobrääge)|Christian IV.]] fon Palts-Twobrääge, die grooten Ienfloud uk ap ju Geskichte fon Hoangste-Rassen hiede, geen juun dät Probleem oun. Die Hertsoch heelt fräiske Bäiste on Simmendoaler Fläkfäi. Dät raate hie kostenloos af tou n gunstigen Pries an do Buuren ou. Faarallen dät Simmendoaler Fläkfäi hiede grooten Ienfloud ap do heemske roode Bäiste, wieruut dät Glaanbäist äntstuude. Touhoope mäd dät Glaanbäist äntstuude uum dän Tuunersbierich uk dät Tuunersbieriger Bäist. Do Tuunersbieriger Bäiste hieden oaber ieuwenske dät Simmendoaler Fläkfäi uk Bruunfäi ünner hiere Faaroolden, wieruut een swot Pigment resultierde, dät mongs uk noch fuul leeter aptried. Dät Tuunersbieriger Bäist skäl loodiger weesen hääbe on bruukboarder as Aarbaidsbäist, wilst dät lichtere Glanbäist in düsse Tied faarallen Molk reeke skuul. In dän Loop fon't aachttienste Jierhundert kreegen do bee Rassen gjucht goude Aainskuppe ountuchtet. In do 1790er Jiere wude ju Palts frantsöösk besät on [[1803]] keem ju offiziell tou [[Frankriek]]. Do Frantsoosen bemäärkeden bolde dän Wäid fon dät Glaan- on dät Tuunersbieriger Bäist on suurgeden deerfaar, dät Glaanbäiste on Tuunersbieriger Bäiste ätter Frankriek wäi broacht wuden, uum ju Tucht fon eenige frantsööske Rassen tou ferbeeterjen. Tou ju glieke Tied wüül me fonsäärm uk dät Glaanbäist on dät Tuunersbieriger Bäist ferbeeterje. Deertou skuul dät in dät Département an n Tuunersbierich in älke Meente aan swaitser Bulle reeke on naan Bulle doarste kooped wäide, die nit in't faaren fon een Köärkommision (Besierksraat fon n Kanton touhoope mäd aan Slaachter on aan Buur) köärd wuden waas. Ju Kommision kuude dän Bulle uk leeter noch iensen köärje, on wan hie nit goud waas, slaachtje läite. Ätter dän [[Kongräs fon Wien|Wiener Kongräss]] wude ju Palts wier bayerisk, do frantsööske Köärkommisione raate dät also nit moor, man die Ferkoop fon Glaan- on Tuunersbieriger Bäiste ätter Frankriek wäi geen fääre. Ju Regierenge, ju dän Ferljus fon goude Tucht-Dierte ferhinderje wüül, ferlaangede een Stjuur faar dän Export fon Bäiste. Man die Fersäik holp heel on aal niks: Deeruum dät ju Stjuur faar aal do Bäiste gliek waas, koopeden do Hondelsmonljuude nu aaltied bloot do bääste Dierte, do se dan in Frankriek besünners juur wier ferkoopje kuudene, uum dän Ferljus troch dän Tol wier uuttouglieken. Nu bleeuwen in ju Palts faarallen noch minnerwäidige Dierte uurich. Köärd wuden se uk nit moor gjucht, deeruum wuden do Glaan- on Tuunersbieriger Bäiste wier läpper. Ju bayeriske Ferwaltenge sätte also wier näie Köärkommisionen ien, mongs mäd aan Fäidokter deerbie. Toumindest faar dän Besirk Kusel is een Ferbeeterenge fon ju Rasse uurlääwerd. In düssen Besirk raate dät faarallen roode, man an ju [[Lauter (Gloan)|Lauter]] uk jeele Dierte. Fon [[1841]] oun wuden do Ünnerfiendengen mäd do Köär-Kommissionen ätterfräiged, wierbie hääruut koom, dät do nit uunpaatäiisk nouch wierene. Deeruum raate ju Regierenge in't Jier [[1846]] näie Witte, wier toun Biespil oane stuude, dät doo Köärkommisionen älket Jier in n Januaar näi köärd wäide. Nit fuul leeter wude dät Simmendoaler Bäist een gjuchte Betrouenge fon do heemske Glaan- on Tuunersbieriger Bäiste. In dän Besirk Kusel on an n Tuunersbierich wuden faar ju Förderenge fon do heemske Bäiste Tuchtstatione apgjucht, man do wuden nit gjucht beaachted, sodät jo [[1862]] wier aplöösd wuden. Noch aaltied wuden goude Dierte ätter Frankriek wäi ferkooped. Me tuchtede, faarallen bie do Tuunersbierigere, [[Shorthorn]]-Bäiste ien, uum dän Wäid fon ju Rasse tou ärhoolden. Dät holp oaber nit fuul, do mäd Shorthorn-Bäiste fermiskede Glaan- on Tuunersbieriger Bäiste broachten minner Molk on wieren fon hieren Körperbau uk nit moor so goud. So heerde me dät wier ap on begon maasttieds wier, Simmendoaler Fläkfäi ientoukjuusjen. Dät Gewicht fon ju Rasse wude litjer - wäil deeruum, dät do Dierte, do troch düsse Ienkjuusenge nu moor Fodder bruukten, wät do Buuren nit wisden. [[1873]] gruundeden sik twäin groote Tuchtbesirke, aan faar't Glaan- on aan faar dät Tuunersbieriger Bäist. Do wüülen do bee Rassen rien on mäd Wäid ärhoolde on maakeden Mäitnoomen ou, ätter do dan bee Rassen tuchted wuden. Deeruum dät faar bee Rassen do sälge Mäitnoomen oumaaked wuden, wuden sik do bee Rassen troch äänelke Selektion aaltied äänelker, bit [[1898]] do bee Rassen ünner dän Noome "Glaan-Tuunersbieriger Fäi" touhoopelaid wuuden. Tou Begin fon dät twintichste Jierhunnert waas dät Glaan-Tuunersbieriger Fäi jeel, ju Snuute on do Sliemhäide wieren ljaacht bit bruunelk on do ljaachte Houdene hieden dunkere Spitsen. Al [[1906]] wude begonnen, [[Frankenfäi]] ientoukjuusjen, owwol dät eegentelk nit so toacht waas. Troch do Uutwierkengen fon n eersten Waareldkriech, wier maaste Tuchtere ünner't Ruur koomen on do touhuusblieuwene moor Aarbaid hiedene as Bäistetucht, also nit moor köärd wude, wude die Wäid fon do Bäiste wier minner. In do trüütiger Jiere fon't twintichste Jierhunnert wude ieuwenske dän "Verband Rheinischer Glanviehgenossenschaften", leeter uumbenaamd in "Verband Rheinischer Glanviehzüchter uk aan grooten Täkferband, die "Reichsverband für die Zucht des Gelben Höhenrindes" gruunded, wier ieuwenske dät Glaan-Tuunersbieriger Bäist uk dät Frankenbäist, dät Lahnbäist on dät Limpurger Bäist oane wierene. In düsse Tiede wuden do Rassen uk ap on tou fermisked, kuuden hieren aainen Charakter oaber ärhoolde. Fon dän "Verband Rheinischer Glanviehzüchter" wude in do füüftiger Jiere oumaaked, dät dät "Roode Deenske Molkfäi" ienkjuused wäide skäl. Deertroch wude die oolde jeele Typ in Gefoor broacht: Do maaste Glaan-Bäiste fon n näien Typ wieren apgruund fon do Ienkjuusengen nu rood on broachten moor Molk. In do säkstiger Jiere heerde ju Tuchtaarbaid troch dän Fereen ap. Eerste in do tachentiger Jiere wude aan Aarbaidskring faar ju Ärhooldenge fon ju Rasse, nu wier ünner dän Noome "Glanrind", gruunded. Die Aarbaidskring kuude noch 74 jeele wieuwelke Glaanbäiste fiende, deerünner bloot oankelde wuddelk rienrassige. Dät raate neen Bullen moor, man fon aan besünners gouden Bulle mäd Noomen Hannibal waas noch fäärsen Sperma deer. So raate dät wier Koolwere. Uum ju Intucht tou ferminnerjen, wude wier Frankenfäi ienkjuused, wierbie uk sukke Dierte nuumen wuden sunt, do uk Glaan-Bäiste ünner hiere Faaroolden hieden (Glaanbäiste wieren je uk in allere Tieden in't Frankenfäi ienkjuused wuden). Do Glaanbäiste hääbe däälich stäärke Ienfloude fon uur Rassen. So rakt dät moor Dierte mäd ünner füüftich as mäd uur füüftich Prozent Glaanbloudandeel. Troch selektive Tucht wäd oaber ju oolde Genetik fon't Glaanbäist fääre ärheelden. Dät rakt däälich eenige hunnert Glaanbäiste. == Wällen == * Hans Hinrich Sambraus: ''Gefährdete Nutztierrassen'' ISBN 978-3-8001-6414-1 [[Kategorie:Bäisterasse]] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Nutsdierte]] [[Kategorie:Buuräi]] n53ipzllyozagyb8cgfecd1hsjdvsx8 0 4612 43519 2010-10-06T20:05:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4613 43520 2010-10-06T20:06:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4614 43523 43521 2010-10-06T20:07:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4615 43524 2010-10-06T20:07:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4616 43525 2010-10-06T20:07:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4617 43526 2010-10-06T20:08:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4618 43528 43527 2010-10-06T20:09:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4619 43529 2010-10-06T20:09:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4620 43530 2010-10-06T20:10:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4621 43531 2010-10-06T20:10:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4622 43532 2010-10-06T20:10:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4623 43533 2010-10-06T20:11:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4624 43534 2010-10-06T20:11:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4625 43535 2010-10-06T20:11:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4626 43536 2010-10-06T20:12:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4627 43537 2010-10-06T20:12:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4628 43538 2010-10-06T20:12:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4629 43539 2010-10-06T20:13:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4630 43540 2010-10-06T20:13:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4631 43541 2010-10-06T20:13:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4632 43542 2010-10-06T20:13:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4633 43543 2010-10-06T20:15:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4634 43544 2010-10-06T20:15:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 14 4635 79391 79390 2012-02-12T19:58:11Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki Rassen fon Bäiste [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Nutsdierte]] 5t8ry1nr2005pwc2mjsofjazd3jsjt8 14 4637 79145 43548 2012-02-11T20:37:09Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] s7uraod7ll1go4s7gxrlks2eb7ta82u 14 4638 79135 43549 2012-02-11T19:28:53Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Lieuweweesen]] tq18pam890hfpy4fhoal35e61humduj 14 4639 43550 2010-10-06T20:17:08Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Biologie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Biologie]] slrmnz20899dka6ip6r6qbdkgw18r91 0 4640 43556 2010-10-06T20:22:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4641 43557 2010-10-06T20:22:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4642 43592 2010-10-07T15:17:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Rhienlound-Palts]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rhienlound-Palts]] 69rpr8u5hu2gmr7xrzen0esi0u5ik53 0 4643 43595 2010-10-07T15:58:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 0 4644 43596 2010-10-07T15:58:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glaanbäist]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glaanbäist]] 0jjxrxhgr4t4ukl4to0vgkdk5vfhrch 6 4645 121567 43604 2022-08-03T13:37:37Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Buch 25 Jahre Heimatverein Seelter Buund |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} ouiw3u2aurlkoq9dfhlb8ouztiqmcs1 6 4651 121276 43739 2022-08-02T13:35:54Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Amelound, Busschild |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 3lvyrgp3uxmtmqzsukeqfwtbvq48th1 6 4652 121277 43738 2022-08-02T13:36:38Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Amelound, Uutsicht. My own photography. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 85rea7b8ichgkhyjllor21xbkefo7d2 0 4653 43814 2010-10-13T14:06:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskristallnoacht]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskristallnoacht]] 54scg3kkdmxxrex7uzn8udqxs1yofwh 6 4655 121566 43859 2022-08-03T13:37:13Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Lechte-Siemer |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} gtsqwaam68xqpat2tuh398osw1qmegk 6 4656 121516 46907 2022-08-03T13:11:46Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Marron C. Fort |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} mxq35zshwx7512zw1zeicuqxd75981j 6 4658 121584 44678 2022-08-03T13:53:17Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} sl5yvnedgc8fac1e6h63xtgjx4mlcf3 6 4659 121579 43884 2022-08-03T13:50:59Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} sl5yvnedgc8fac1e6h63xtgjx4mlcf3 6 4661 121565 43896 2022-08-03T13:36:52Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Theo Deddens |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} f7q7malxn87w6gdh00fmeszdshhrly2 0 4662 104701 100465 2013-03-08T16:46:05Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 46 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q13310]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Navajo''' (Uk: ''Navaho'', Oainbeteekenge: ''Diné bizaad'') is mäd 150.000 Baalere ju grootste Indioanersproake in do USA. Man dät rakt een Äntwikkelenge, ju uus wiest, dät düsse Sproake fielicht uk bolde betroued is: Die Andeel fon rien ängelsk-sproakige Bäidene (fieuw bit soogentien Jiere oold) is twiske [[1980]] un [[2000]] fon 11,8 % ap 48,7 % woaksen. Unner dän [[Twäide Waareldkriech]] wuud ju Sproake bruukt as Kode in dän [[Pazifikkriech]] truch Navajo-Kodespreekere uum stilkene militäre Begjuchte uur dät Radio tou seenden. Dät hied dän Foardeel, dät dät n gjucht gaue Methode foar ferslöätelde Kommunikation waas. Ju Kode is sieläärge nit fon do [[Japan]]er breeken wuuden. == Ienoardenge == * Na-Dené-Sproaken ***Eyat-Athapaskiske Sproaken ****Athapaskiske Sproaken *****Apache-Sproaken ******Navajo ==Sjuch uk== [[:nv:|Wikipedia in Navajo]], juust gratter as uuse. [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Indioaner]] belxbnj8cauymhzt1gjxvgiitcvt9ly 0 4663 122933 120398 2023-12-29T00:27:49Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''Interlingue''', nit tou ferwikseljen mäd [[Interlingua]], is een kunstelke Toal<ref>"ju Toal" betjuudt hier: "ju Sproake"; dät is een oold Woud</ref>, man ju is ful minner bekoand as [[Esperanto]], [[Ido]], [[Interlingua]] un [[Volapük]]. Die Toacht, die ju Toal Interlingue tou Gruunde lait, is, dät me Woude nimt, do in masse fon do wäästelke Toale ([[Europa]], [[Amerikoa]] uas.) äänelk sunt un ju Toal deeruum foar Europäere un Amerikoanere eenfach tou ferstounden moaket. Uumdät sik dät uurspröängelk foar allen ap dät Wääste gruundet, hiet dät uurspröängelk '''''Occidental'''''. Man dät wude uumebenaamd un deer wäd nu argumentierd, dät dät uk foar Ljuude uut dät Aaste eenfach tou leeren is, uumdät stuurere Woude maast an eenfache Woude uut dän Gruundwoudskats anliend sunt. Uumdät do Woude, do in ju Wäästelke Waareld aalmeen ferstoundelk sunt, maast Lienwoude uut dät Latienske sunt, sjucht Interligue nit ful uurs uut as een [[Romaniske Sproaken|romoanske Toal]]. Die Ätterdeel fon Interlingue is, as bie aal düsse bewisd eenfache ärfuunene Toale, dät me deer neen goude [[Riemsele]] (un aal sowät) fon moakje kon, uumdät dät aal eenfach tou steril is. == Literatuur == * Kajš, Jan Amos (1938) ''Krasina, raconta del subterrania del Moravian carst''. * Podobský, Jaroslav (1935/1947) ''Li astres del Verne''. * Costalago, Vicente (2021) ''Li sercha in li castelle Dewahl e altri racontas''<ref>[https://www.lulu.com/en/en/shop/vicente-costalago-v%C3%A1zquez/li-sercha-in-li-castelle-dewahl-e-altri-racontas/paperback/product-4gj9w8.html?page=1&pageSize=4 Li sercha in li castelle Dewahl e altri racontas]</ref>. * Costalago, Vicente (2021) ''Antologie hispan''<ref>[https://www.lulu.com/en/en/shop/vicente-costalago-v%C3%A1zquez/antologie-hispan/paperback/product-pmknpz.html?page=1&pageSize=4 Antologie hispan] {{Webarchiv|url=https://www.lulu.com/en/en/shop/vicente-costalago-v%C3%A1zquez/antologie-hispan/paperback/product-pmknpz.html?page=1&pageSize=4 |wayback=20220409004527 |text=Antologie hispan |archiv-bot=2023-12-29 00:27:49 InternetArchiveBot }}</ref>. * Costalago, Vicente (2021) ''Fabules, racontas e mites''<ref>[https://www.lulu.com/en/en/shop/vicente-costalago-v%C3%A1zquez/fabules-contes-e-mites/paperback/product-4g6ezk.html?page=1&pageSize=4 Fabules, racontas e mites] {{Webarchiv|url=https://www.lulu.com/en/en/shop/vicente-costalago-v%C3%A1zquez/fabules-contes-e-mites/paperback/product-4g6ezk.html?page=1&pageSize=4 |wayback=20220409004527 |text=Fabules, racontas e mites |archiv-bot=2023-12-29 00:27:49 InternetArchiveBot }}</ref>. == Foutnooten == <references/> == Ferbiendengen ätter buute == * [http://ie.wikipedia.org Wikipedia ap Interlingue] * [http://www.interlingue.org/ Interlingue-Internätsiede (ap Interlingue)] [[Kategorie:Kunstsproake]] gkpbgpqzewqybqg1vqx01aw9ixx4fdr 0 4664 43925 2010-10-16T10:03:35Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] jd5aje8bh9bdunnkbuve1gqyt5fxvlk 0 4665 115446 115444 2018-01-09T18:01:22Z Wwikix 8153 /* Befoulkenge */ -Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocationFaroeIslands.png|thumb|250px|Steede fon do Färöer in de Noudatlantik.]] [[Bielde:Kaart_Faeröer.png|thumb|right|250px]] [[Bielde:Tinganes.jpg|thumb|right|250px|''[[Tinganes]] in [[Tórshavn]], Sit fon do Behöörde'']] Do '''Färöer''' sunt ne Ailoundgruppe in dän [[Atlantiske Ozean|Noudatlantik]], twiske dät [[Fereeniged Köönichriek]], [[Norwegen]] un [[Ieslound]]. Touhoope sunt do Ailounde n autonoom Gebiet fon [[Dänemark]]. Haudstääd is [[Tórshavn]]. Do Färöer bestounde uut 18 Ailounde, deerfon sunt 17 bewoond mäd n Ienwoonertaal fon 48.856 (2009). Do Faeröer sunt siet dät [[9.Jierhunnert]] fon [[Norwegen]] häär besiedeld wuuden. In dät [[11. Jierhunnert]] wuuden do Ailounde Besit fon dän norwegiske Köönich. As Norwegen sälwen Deel fon Dänemark wuuden, koomen do Faeröer uk unner ju deenske Kroune. Ätters is dät so blieuwen, uk ätter dät Norwgeen eerste sweedisk un leeter oainständich wuude. In dät Jier [[1948]] kreegen do Ailounde wiedgungende Sälwenferwaltenge. Do Faeröer heere nit tou ju [[Europäiske Union]]. Muugelk sunt dät do Färöer Ailounde weesen do aal touhoope in dät 17. un 18. Jierhunnert as een Ailound mäd Noome ''Frislân'' oubielded wieren ap Seekoarten. Man die Ferbeend mäd Fräislound is noch nit düütelk. == Geographie == Die hoochste Bierich fon ju Inselgruppe is Slættaratindur mäd 882 Meter. Dät rakt 18 Ailounde, wierfon 17 bewoond sunt. Dät grootste Ailound Streymoy is uur ne Brääch ferbuunen mäd dät twäidegrootste, Eysturoy. Do 17 bewoonde Ailounde sunt: {| |- valign=top | * [[Streymoy]] * [[Eysturoy]] * [[Vágar]] * [[Mykines (Faeröer)|Mykines]] * [[Suðuroy]] * [[Stóra Dímun]] | width=30 | | * [[Skúvoy]] * [[Sandoy (eiland)|Sandoy]] * [[Hestur]] * [[Koltur]] * [[Nólsoy]] * [[Borðoy]] | width=30 | | * [[Kalsoy]] * [[Kunoy]] * [[Viðoy]] * [[Svínoy]] * [[Fugloy]] |} Dät achtiende uunbewoonde Ailound is [[Lítla Dímun]]. == Befoulkenge == Ap aal do Ailounde woonje mädnunner sun 48.000 Ljuude. Do maaste Moasnskene, sowät 92%, kuume fon do Färöer sälwen. Uur Gruppen sunt Dänen, Isloundere un Gräinloundere. Norweger un Poole sunt ächte Minnertaale ap do Ailounde. Ju eerste Sproake ap dät Ailound is dät [[Färöisk]]e, dät fon uungefeer 44.000 Moanskene boald wäd un dät Fründ is tou dät [[Iesloundsk]]e. Ju uurde Sproake ap do Färöer is dät [[Deensk]]e. [[Kategorie:Färöer| ]] 73gywb6va6vd4obsngi656pf5v7lcpy 0 4666 104711 93612 2013-03-08T16:49:24Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 79 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10704]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Tórshavn | Koarte = Tinganes.jpg | Ienwoonertaal = 20.000 (<small>2010</small>) | Lound = [[Färöer]] | Metropoolregion = | Distrikt = | Provinz = | Deelstoat = | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 158 | Tiedsone = | Buurmäster = | Websiede = [http://www.torshavn.fo/ www.torshavn.fo] }} '''Tórshavn''' is ju Haudstääd fon do [[Färöer]]. Deer woonje uungefeer 20.000 Moanskene (2009). In Tórshavn rakt et n litje [[Universität]]. [[Kategorie:Färöer]] aijhzfd4wy3cmerkv0s3h31sc6f4n5w 14 4667 115448 115447 2018-01-09T18:02:04Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Deenemäärk| ]] [[Kategorie:Ailound in dän Atlatik]] [[Kategorie:Ailound in Europa]] lvupy79nuua7zmuvwy7zw5bhp78ug0c 0 4668 104714 93830 2013-03-08T16:50:41Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 14 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q933779]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Begriepskläärenge}} Die Begriep '''Navajo''' af '''Navaho''' wäd * sowäil foar een Indioanerfoulk, sjuch [[Navajo (Foulk)]] * as uk foar hiere Sproake, sjuch [[Navajo (Sproake)]] bruukt. Deerfon oulat sunt uk Noomen fon Steeden: * [[Navajo (Arizona)|Navajo]] in [[Arizona]] * [[Navajo (New Mexico)|Navajo]] in New Mexico * [[Navajo (Rio Arriba)|Navajo]] in [[New Mexico]] * [[Navajo (Montana)|Navajo]] in [[Montana]] * [[Navajo Dam]] in New Mexico * [[Navajo City]] in New Mexico * [[Navajo Gospel Mission]] in Arizona Fääremoor wude die Noome uk * aan [[Film]], sjuch: [[Navajo (Film)]] * een [[Atombombe]] fon dän Käädenwoapentest "[[Operation Redwing]]" * dän Gebruuk fon ju Navajo-Sproake as Code in dän [[twäiden Waareldkriech]], sjuch: [[Navajo-Code]] * un eenige Fljooger-Bauriegen uut ju Kategorie [[Piper PA-31]] roat. o1dhatnoxii3te4xm2lbzdbmlnc18jh 0 4669 123361 119986 2024-03-21T03:15:22Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki Dät '''Färöiske''' is ju Sproake fon do [[Färöer]]-Ailounde un wäd fon uungefeer 44.000 Moanskene baald. == Ienoardenge == * [[Germaniske Sproaken]] ** Noudgermaniske Sproaken *** Ailoundskandinaviske Sproaken ''(wier uk [[Iesloundsk]] un dät uutstuurwene [[Norn]] tou heere)'' **** Färöisk == Weblinks == * [https://web.archive.org/web/20070709152640/http://www.websters-online-dictionary.org/definition/Faeroese-english/ websters-online-dictionary.org Faroese-English] (Online-Woudebouk Färöisk-Ängelsk) * [https://web.archive.org/web/20121115093922/http://www.sleipnir.fo/obg/fob/fob.php Føroysk orðabók] (dät färöisk-färöiske Woudebouk fon 1998 online) [[Kategorie:Färöer]] gwfit6u2kw8fm7ztykfsla8ehrzhizv 6 4673 121564 43961 2022-08-03T13:36:34Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Skäddel |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 91wsghbm8wkxpw7hyxbxpk8dz02be3r 6 4674 120887 108035 2022-07-15T15:06:52Z Murma174 1663 test wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Gretchen Grosser, 2010 |Quelle = Gretchen Grosser |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = authorized by Gretchen Grosser |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} psx3fjt3pb43hyy8egp6moehps6l63a 6 4675 121563 43970 2022-08-03T13:36:11Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Pyt Kramer |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} t2y8caijkmjkwh4z7kdhljkr7m1r1ju 6 4676 121562 43972 2022-08-03T13:35:53Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Fort-Bibel |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} r173q2ao9nruycv2j2pawgz8froges5 10 4678 56177 55734 2011-03-23T14:16:33Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Greenland 42.74746W 71.57394N.jpg|thumb|right|140px|''Gräinlound'']] *... [[Gräinlound]] dät grootste Ailound ap ju Waareld is? *... Bie ju [[Berliner Muure]] sun 200 Fluchtlinge uum t Lieuwend keemen sunt? *... Do eerste moderne [[Mjotäärsker]]e in do füüftiger Jiere fon dät 20. Jierhunnert äntwikkeld wuuden sunt? *... [[Clemens August von Galen]] weegen sien Wierstand juun do Nazis uk wäil Die Leeuwe fon Munster naamd wäd? *... In ju [[Fräisensäärke]] in [[Room]] 2700 middeloalerlike Steene uut Säärken fon aal do Fräiske Lounde in 2002 inmuurd sunt? *... Foar ju [[Bruunkoole-Winnenge]] ferskeedene [[sorbisk]]e Täärpe wieke moasten? *... Die djoopste Punkt fon ju Äiduurfläche in [[Israel]] tou fienden is? fd7ulrc232upv1mkio8upoaizkysz2p 10 4679 63556 57784 2011-07-23T23:49:01Z CommonsDelinker 11 The file [[:Image:Berlin_Wall.jpg]] has been replaced by [[:Image:Berlin_Wall_(June_1989).jpg]] by administrator [[:commons:User:SatuSuro]]: ''[[commons:Commons:File renaming|File renamed]]: we've got multiple images called "Berlin Wall", all in diff wikitext text/x-wiki [[Bielde:Berlin_Wall_(June_1989).jpg|thumb|right|140px|''Ju [[Berliner Muure]] (1989)'']] *... Die Noome [[Kachelotplate]] foar n Deel uut dät [[Frantsöösk]]e kuumt? *... Uur ju [[Besiedelengstied]] fon dät [[Seelterlound]] nit fuul bekoand is? *... Bie ju [[Berliner Muure]] sun 200 Fluchtlinge uum t Lieuwend keemen sunt? *... Die [[schiermönkoogisk]]e Dialekt ne Brääch bildet twiske dät [[Wäästfräisk]]e un [[Seelterfräisk]]? *... [[Rainefoone (Dryopteris)|Rainefoone un Neederkruud]] two seelterfräiske Woude sunt foar jusälge Plonte? *... Me [[Mounephasen|ju Bäätersiede]] fon ju [[Moune]] fon de [[Äide]] häär nit sjo kon? *... Ju Stääd [[Chongqing]] bolde so groot as [[Aastriek]] is? 1uexelgffc6oa8o32dck3zv6c21xruu 0 4680 44751 44554 2010-10-23T18:57:30Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Sixtus Kordes]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sixtus Kordes]] 364egxgompndzve7ipgnvk5ej28xzpy 6 4681 121561 44098 2022-08-03T13:35:28Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Sixtus Schröer. fon Bürgerverein Strücklingen |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 1ojz7i3928smbxqk7t1h5xr8p1y6cyq 6 4682 121560 44102 2022-08-03T13:35:01Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Ahlrich Cordes fon Bürgerverein Strücklingen |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} maw6p9by2y1pzj2noniip5ryu0tl6xj 14 4683 44106 2010-10-17T21:50:18Z Kening Aldgilles 23 Näie Kategorie wikitext text/x-wiki Bräädspil [[Kategorie:Spil]] k2qoubjuo65wpep2ep2er6n9z7q215z 10 4684 107721 107079 2013-08-01T21:26:30Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11126132]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{{Text|}}}|<nowiki/> {{!-}} {{#switch:{{{Label|}}} | = <nowiki/> {{!}} colspan="2" style="text-align:center;" {{#if:{{{Klasse|}}}|class="{{{Klasse}}}"}} {{!}} {{{Text}}} | $Trennfeld$ | - = {{#if:{{{Klasse|}}}|class="{{{Klasse}}}" }} ! colspan="2" style="background-color:{{Infobox/Faawe|{{#if:{{{Faaw|}}}|{{{Faaw}}}|5}} }}; text-align:center; {{#if:{{{Faaw alt|}}}|background-color:{{{Faaw alt}}};}}" {{!}} {{{Text}}} | + = style="background-color:transparent;" {{#if:{{{Klasse|}}}|class="{{{Klasse}}}" }} ! colspan="2" style="text-align:center; {{#if:{{{Faaw alt|}}}|background-color:{{{Faaw alt}}};}}" {{!}} <!--<nowiki/>--> {{(!}} class="{{#switch:{{{Stil|1}}} | 2 = toccolours | 3 = prettytable | #default = infobox}} collapsible collapsed" width=100% {{!}} style="text-align:left; font-size:100%; " {{!}}- ! style="background-color:{{Infobox/Faawe|{{#if:{{{Faaw|}}}|{{{Faaw}}}|5}} }};text-align:center;" colspan="2" {{!}} {{{Text}}} | * = <nowiki/> {{!)}} | Inhoalt = <nowiki/> ! colspan="2" style="background-color:transparent;" {{!}} {{{Text}}} | #default = <nowiki/> ! {{#ifeq:{{{Stil|1}}}|2|style="vertical-align:top;" {{#if:{{{Klasse|}}}|class="{{{Klasse}}}"}} {{!}}}} {{{Label}}} {{!}} {{#ifeq:{{{Stil|1}}}|2|style="vertical-align:top;" {{#if:{{{Klasse|}}}|class="{{{Klasse}}}"}} {{!}}}} {{#if:{{{Mikro|}}}|<span class="{{{Mikro}}}">{{{Text}}}</span>|{{{Text}}} }} }}|<!--wan "Text" nit doar is, oawers "label" is * dan do dät foulgende.--><nowiki/> {{#ifeq:{{{Label|}}}|*| {{!}}- <nowiki/> {{!)}} }} }}</includeonly><noinclude>{{-}}{{dokumentation}} [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen foar Foarloagen]] </noinclude> q8jyr6ts80gzq78al0je0e9o136k3d2 10 4685 107034 63170 2013-04-16T05:10:29Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 5 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11126309]] wikitext text/x-wiki {{#if:{{{linke Bielde|}}}| {{#if:{{{gjuchte Bielde|}}}|<!--allebee Bielden sunt defineerd--> {{!-}} {{!}} align="center" style="background-color:{{{Bäätergruunde|#f2f2f4}}};{{{Stil|}}}" {{#if:{{{Klasse}}}|class="{{{Klasse}}}"}} {{!}} [[Bielde:{{{linke Bielde}}}|{{#if:{{{Grööte links|}}}|{{{Grööte links}}}|frameless}}]]{{#if:{{{link Artikkel|}}}|<br />{{{link Artikkel}}}}} {{!}} align="center" style="background-color:{{{Bäätergruunde|#f2f2f4}}};{{{Stil|}}}" {{#if:{{{Klasse}}}|class="{{{Klasse}}}"}} {{!}} [[Bielde:{{{gjuchte Bielde}}}|{{#if:{{{Grööte gjuchts|}}}|{{{Grööte gjuchts}}}|frameless}}]]{{#if:{{{gjucht Artikkel|}}}|<br />{{{gjucht Artikkel}}}}} {{!-}} {{#if:{{{Unnertittel1|}}}{{{Unnertittel2|}}}| {{!}} align="center" style="background-color:{{{Bäätergruunde|#f2f2f4}}};{{{Stil|}}}" {{!}} {{{Unnertittel1}}} {{!}} align="center" style="background-color:{{{Bäätergruunde|#f2f2f4}}};{{{Stil|}}}" {{!}} {{{Unnertittel2}}} {{!-}} }} |<!--bloot linke Bielde is defineerd--> {{!-}} {{!}} colspan="2" align="center" style="background-color:{{{Bäätergruunde|#f2f2f4}}};{{{Stil|}}}" {{#if:{{{Klasse}}}|class="{{{Klasse}}}"}} {{!}} [[Bielde:{{{linke Bielde}}}|{{#if:{{{Grööte links|}}}|{{{Grööte links}}}|frameless}}]]{{#if:{{{link Artikkel|}}}|<br />{{{link Artikkel}}}}} {{!-}} {{#if:{{{Unnertittel1|}}}| {{!}} colspan="2" align="center" style="background-color:{{{Bäätergruunde|#f2f2f4}}};{{{Stil|}}}" {{!}} {{{Unnertittel1}}} {{!-}} }} }} | {{#if:{{{gjuchte Bielde|}}}|<!--bloot gjuchte Bielde is defineerd--> {{!-}} {{!}} colspan="2" align="center" style="background-color:{{{Bäätergruunde|#f2f2f4}}};{{{Stil|}}}" {{#if:{{{Klasse}}}|class="{{{Klasse}}}"}} {{!}} [[Bielde:{{{gjuchte Bielde}}}|{{#if:{{{Grööte gjuchts|}}}|{{{Grööte gjuchts}}}|frameless}}]]{{#if:{{{gjucht Artikkel|}}}|<br />{{{gjucht Artikkel}}}}} {{!-}} {{#if:{{{Unnertittel2|}}}| {{!}} colspan="2" align="center" style="background-color:{{{Bäätergruunde|#f2f2f4}}};{{{Stil|}}}" {{!}} {{{Unnertittel2}}} {{!-}} }} }} }}<noinclude> {{Dokumentation|nr=10}} [[Kategorie:Foarloage:Deele fon Infoboxe]] </noinclude> 03bhfx5qgjarh9bofv555c3p3sy11b0 10 4686 44130 2010-10-18T17:42:25Z Tlustulimu 35 Ju Siede wuud näi anlaid: „|+“ wikitext text/x-wiki |+ kpo4cyv3a8zifxotu4fzls87hpogknk 10 4687 44137 44131 2010-10-18T18:24:48Z Tlustulimu 35 Korrektuur wikitext text/x-wiki |- | 0f1y6pc42iz39jjep0cuacxooimsnjr 0 4688 121646 107927 2022-09-17T04:35:35Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Idioma sueco.png|thumb|Deer wäd Sweedisk baald]] '''Sweedisk''' is een Toal, ju fon uungefeer 10 Millionen Moanskene boald wäd. == Algemeen == Sowät 8,5 Millionen Moanskene hääbe dät Sweediske as Määmesproake, deerfon woonje 8 Millionen in [[Sweeden]] un 290.000 as sweediske Minnerhaid in [[Finlound]] (5,5 % fon ju Befoulkenge). Ju autonome Ailoundgruppe Åland is ju eensige offiziell eensproakige Region in dät uurs twosproakige Finlound: Hier wäd bloot Sweedisk boald, un [[Finsk]] is in do Skoulen bloot n Woalfäk (man [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] is Plichtfäk). == Ienoardenge == * [[Germaniske Sproaken]] ** Skandinaviske af Noudgermaniske Sproaken *** Fäästloundskandinaviske Sproaken **** Sweedisk [[Kategorie:Finlound]] [[Kategorie:Sweeden]] 7a50pmpwaplymzjqeay8y5exwk6ibeo 10 4689 105969 104724 2013-03-11T11:07:26Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5626735]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{#if:{{{Unnerfoarloage|}}}|<!--Jenož, jeli so jako Unnerfoarloage wužiwa.--> {{!-}} {{!}} colspan="2" style="text-align:center; background-color:{{#if:{{{background|}}}{{{Bäätergruunde|}}}|{{{background|}}}{{{Bäätergruunde|}}}|<nowiki/>#ddd}}; font-size:150%; line-height:1.5;" {{!}} {{{Unnerfoarloage}}} {{!-}} |<!--tabelowy spočatk je zbytny, jeli so w podpředłoze wužiwa.--> {{(!}} {{#switch:{{{Stil|1}}} | 2 = class="toccolours float-right {{{Boxklasse|}}}" cellspacing="5" | 3 = class="prettytable float-right {{{Boxklasse|}}}" | #default = class="infobox {{{Boxklasse|}}}" }} style="float:right; clear:right; font-size:90%; vertical-align:top; text-align:left; {{#if:{{{style|}}}{{{css-Stile|}}}|{{{style|}}}{{{css-Stile|}}}}}{{#if:{{{Bratte|}}}|width:{{{Bratte}}}|min-width:190px; max-width:260px; width:30%;}}"<noinclude> {{!+}} Biespil:</noinclude> {{!-}} style="font-size:110%; text-align:center; " ! colspan="2" style="background-color:{{Infobox/Faawe|{{{Tittelfaaw|6}}}}};padding-left:0.5em; padding-right:0.5em;{{#if:{{{Faaw|}}}|background-color:{{{Faaw}}};}}{{{Tittelstil|}}}" class="buppere-riege {{#if:{{{Tittelklasse|}}}|{{{Tittelklasse}}}|wat}}" {{!}} {{#if:{{{Tittelmikro|}}}|<span class="{{{Tittelmikro}}}">{{{Tittel|{{PAGENAME}}}}}</span>|{{{Tittel|{{PAGENAME}}}}} }} }}<!--kónc dźěl kašćika, kotryž so njejewi při Unnerfoarloagech.--> |- {{#if:{{{buppe|}}}| {{!}} colspan="2" class="{{{buppe-Klasse|}}}" style="text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold; {{{buppe-Stil1|}}}{{{buppe-Stil|}}}" {{!}} {{{buppe}}} {{!-}} }} |- {{#if:{{{buppe2|}}}| {{!}} colspan="2" class="{{{buppe-Klasse|}}}" style="text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold; {{{buppe-Stil2|}}}{{{buppe-Stil|}}}" {{!}} {{{buppe2}}} {{!-}} }} |- {{#if:{{{Bielde<includeonly>|</includeonly>}}}| {{!-!}} colspan="2" style="text-align:center;{{{Bieldenstil|}}}" {{#if:{{{Bieldenklasse|}}}|class="{{{Bieldenklasse}}}"}} {{!}} {{{Bielde}}} {{#if:{{{Bieldentext<includeonly>|</includeonly>}}}|<br /><small>{{{Bieldentext}}}</small>}} }} |- {{infobox/Bielden |linke Bielde = {{{Bieldennoome<includeonly>|</includeonly>}}} |Grööte links = {{{Bieldenbratte<includeonly>|</includeonly>}}} |link Artikkel = |gjuchte Bielde = {{{Bieldennoome2<includeonly>|</includeonly>}}} |Grööte gjuchts = {{{Bieldenbratte2<includeonly>|</includeonly>}}} |gjucht Artikkel = |Bäätergruunde = {{{Bieldenbäätergruunde|#f2f2f2}}} |Stil = {{{Bieldenstil|}}} |Klasse = {{{Bieldenklasse|}}} |Unnertittel1 = {{{Bieldentext<includeonly>|</includeonly>}}} |Unnertittel2 = {{{Bieldentext2<includeonly>|</includeonly>}}} }} |- {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge1<includeonly>|{{{1|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten1<includeonly>|{{{2|}}}</includeonly>}}} | Klasse = {{{Klasse1<includeonly>|{{{3|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro1<includeonly>|{{{4|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge2<includeonly>|{{{5|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten2<includeonly>|{{{6|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa2<includeonly>|{{{7|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro2<includeonly>|{{{8|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge3<includeonly>|{{{9|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten3<includeonly>|{{{10|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa3<includeonly>|{{{11|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro3<includeonly>|{{{12|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge4<includeonly>|{{{13|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten4<includeonly>|{{{14|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa4<includeonly>|{{{15|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro4<includeonly>|{{{16|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge5<includeonly>|{{{17|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten5<includeonly>|{{{18|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa5<includeonly>|{{{19|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro5<includeonly>|{{{20|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge6<includeonly>|{{{21|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten6<includeonly>|{{{22|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa6<includeonly>|{{{23|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro6<includeonly>|{{{24|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge7<includeonly>|{{{25|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten7<includeonly>|{{{26|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa7<includeonly>|{{{27|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro7<includeonly>|{{{28|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge8<includeonly>|{{{29|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten8<includeonly>|{{{30|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa8<includeonly>|{{{31|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro8<includeonly>|{{{32|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge9<includeonly>|{{{33|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten9<includeonly>|{{{34|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa9<includeonly>|{{{35|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro9<includeonly>|{{{36|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge10<includeonly>|{{{37|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten10<includeonly>|{{{38|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa10<includeonly>|{{{39|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro10<includeonly>|{{{40|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge11<includeonly>|{{{41|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten11<includeonly>|{{{42|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa11<includeonly>|{{{43|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro11<includeonly>|{{{44|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge12<includeonly>|{{{45|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten12<includeonly>|{{{46|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa12<includeonly>|{{{47|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro12<includeonly>|{{{48|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge13<includeonly>|{{{49|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten13<includeonly>|{{{50|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa13<includeonly>|{{{51|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro13<includeonly>|{{{52|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge14<includeonly>|{{{53|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten14<includeonly>|{{{54|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa14<includeonly>|{{{55|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro14<includeonly>|{{{56|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge15<includeonly>|{{{57|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten15<includeonly>|{{{58|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa15<includeonly>|{{{59|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro15<includeonly>|{{{60|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge16<includeonly>|{{{61|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten16<includeonly>|{{{62|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa16<includeonly>|{{{63|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro16<includeonly>|{{{64|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge17<includeonly>|{{{65|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten17<includeonly>|{{{66|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa17<includeonly>|{{{67|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro17<includeonly>|{{{68|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge18<includeonly>|{{{69|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten18<includeonly>|{{{70|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa18<includeonly>|{{{71|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro18<includeonly>|{{{72|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge19<includeonly>|{{{73|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten19<includeonly>|{{{74|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa19<includeonly>|{{{75|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro19<includeonly>|{{{76|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge20<includeonly>|{{{77|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten20<includeonly>|{{{78|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa20<includeonly>|{{{79|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro20<includeonly>|{{{80|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge21<includeonly>|{{{81|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten21<includeonly>|{{{82|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa21<includeonly>|{{{83|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro21<includeonly>|{{{84|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge22<includeonly>|{{{85|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten22<includeonly>|{{{86|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa22<includeonly>|{{{87|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro22<includeonly>|{{{88|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge23<includeonly>|{{{89|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten23<includeonly>|{{{90|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa23<includeonly>|{{{91|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro23<includeonly>|{{{92|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge24<includeonly>|{{{93|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten24<includeonly>|{{{94|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa24<includeonly>|{{{95|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro24<includeonly>|{{{96|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge25<includeonly>|{{{97|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten25<includeonly>|{{{98|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa25<includeonly>|{{{99|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro25<includeonly>|{{{100|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge26<includeonly>|{{{101|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten26<includeonly>|{{{102|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa26<includeonly>|{{{103|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro26<includeonly>|{{{104|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge27<includeonly>|{{{105|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten27<includeonly>|{{{106|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa27<includeonly>|{{{107|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro27<includeonly>|{{{108|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge28<includeonly>|{{{109|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten28<includeonly>|{{{110|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa28<includeonly>|{{{111|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro28<includeonly>|{{{112|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge29<includeonly>|{{{113|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten29<includeonly>|{{{114|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa29<includeonly>|{{{115|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro29<includeonly>|{{{116|}}}</includeonly>}}} }} {{Infobox/+ | Stil = {{{Stil|}}} | Faaw = {{{Apsatsfaaw|}}} | Faaw alt = {{{Faaw|}}} | Label = {{{Beschrieuwenge30<includeonly>|{{{117|}}}</includeonly>}}} | Text = {{{Daten30<includeonly>|{{{118|}}}</includeonly>}}} | klasa= {{{klasa30<includeonly>|{{{119|}}}</includeonly>}}} | Mikro = {{{Mikro30<includeonly>|{{{120|}}}</includeonly>}}} }} |- {{infobox/Bielden |linke Bielde = {{{Bieldennoome3<includeonly>|</includeonly>}}} |Grööte links = {{{Bieldenbratte3<includeonly>|</includeonly>}}} |link Artikkel = |gjuchte Bielde = {{{Bieldennoome4<includeonly>|</includeonly>}}} |Grööte gjuchts = {{{Bieldenbratte4<includeonly>|</includeonly>}}} |gjucht Artikkel = |Bäätergruunde = {{{Bieldenbäätergruunde2|#f2f2f2}}} |Stil = {{{Bieldenstil|}}} |Klasse = {{{Bieldenklasse|}}} |Unnertittel1 = {{{Bieldentext3<includeonly>|</includeonly>}}} |Unnertittel2 = {{{Bieldentext4<includeonly>|</includeonly>}}} }} |- {{#if:{{{deel<includeonly>|</includeonly>}}}| {{!}} colspan="2" class="{{{deel-Klasse|}}}" style="text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold; {{{deel-Stil|}}}" {{!}} {{{deel}}} {{!-}} }} |- {{#if:{{{Unnerfoarloage|}}}||<!--tabelowy kónc je zbytny, jeli so w podpředłoze wužiwa.--> {{#if:{{{Foarloage|}}}|{{změń předłohu|Foarloage={{{Foarloage}}}}} }} {{!)}} }}<noinclude>{{Dokumentation|nr=10}} {{DEFAULTSORT:{{PAGENAME}}}} [[Kategorie:Foarloage:Infobox]] <!--[[Kategorie:Foarloage:Formatowanska pomoc]]--> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen foar Foarloagen]] </noinclude> 1is4npshwldj8v2esr95d8xwsg3hxsv 0 4690 107846 104725 2013-08-20T20:30:44Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Friesische Seelande um 1300.png|thumb|Do fräiske Lounde uum dät Jier 1300.]] Unner ju '''Fräiske Fräiegaid''', in dät leete [[Middeloaler]], wieren do fräiske Lounde heerenloos. Formel hieden do [[Fräisen]] bloot dän Kaiser fon dät [[Hillige Roomske Riek]] buppe sik. == Gebiet == Ju Region [[Wääst-Fräislound]], dät Däälich in ju Provinz [[Noud-Hollound]] lait, waas bit tou 1297 fräi. Disse Region heerde nit tou dän [[Upstalsboom]]buund. Uum dät Jier 1300 uumfoatede do fräiske Lounde 27 Provinze von dät Noudwääste fon do [[Niederlounde]] uur [[Aast-Fräislound]] bit dät [[Lound Wursten]] noudelk fon [[Bremerhoawen]] tou. == Legende == Ätter ju Legende skälle do Fräisen dät Gjucht fon Karl III. fon dät [[Frankenriek]] kriegen hääbe. == Sjuch uk == * [[Upstalsboom]] [[Kategorie:Fräiske Geskichte]] 6zoqfbvxrn8k8y9uj674uhrwlco6n7w 10 4691 62818 62816 2011-07-08T18:54:40Z Tlustulimu 35 Ienfougenge wikitext text/x-wiki {{Oachtenge|Disse Siede wäd beoarbaided. --[[Benutser:Tlustulimu|Tlustulimu]] 18:42, 18. Okt 2010 (UTC)}} == Parameter == {| class="wikitable" |- class="hintergrundfarbe6" ! Parameter !! default (Wäid, wan loos) !! Betjuudenge |- | Tittel || ''Lemma'' || Uurschrift |- | buppe || ''naan'' || Twäide Uurschrift |- | Bieldennoome <br />Bieldennoome2 <br />Bieldennoome3 <br />Bieldennoome4 || ''naan'' || Datainoome fon jo Bielde, wäkke anwiese wäide schäl. [[Wikipedia:Noomenruum|Noomenruum]] <code>Bielde:</code> schäl nit noteerd wäide.<br /> Jo two eerste Bielden wäide buppe anwiese, wülst jo two lääste wäide deel anwiese. |- | Bieldenbratte <br />Bieldenbratte2 <br />Bieldenbratte3 <br />Bieldenbratte4 || '''frameless''' || Bratte foar jo Bielde fon ''Bieldennoome'' |- | Bieldentext <br />Bieldentext2 <br />Bieldentext3 <br />Bieldentext4 || ''Lemma'' || Text, wäkke unner jo Bielde stounde schäl (wan eksisteerd) |- | colspan="3" class="hintergrundfarbe5" | <hr/> |- | [[#Parameter: Stil|Stil]] || '''1''' || Eksisteere jo Stile '''1''', '''2''' un '''3'''. <!--Jednory wuprobuj.--> |- | [[#Faawen|Tittelfaaw]] || '''6''' || Faaw fon jo Uurschrift <!--(hlej za ličby)--> |- | [[#Faawen|Apsatsfaaw]] || '''5''' || Faaw fon jo "Unneruurschrift" |- | style ''af''<br />css-Stile || ''loos'' || Attribute foar jo Infobox (tou Biespil <code>''width:300px''</code>) <!--Nimo toho někotre dalše stile za dźělowe kašćiki tabele eksistuja. Hlej [[#Dodate stile|deleka]].<br /> Prošu lěpje wužiwaj parameter ''css-Stile'', dokelž jeho mjeno lěpje wujasnja funkciju.--> |- | colspan="3" class="hintergrundfarbe5" | <hr/> |- | Beschrieuwenge1 || ''loos'' || Beschrieuwenge (linke Spalte) fon jo eerste Riege |- | Daten1 || ''loos'' || Daten (gjuchte Spalte) fon jo eerste Riege |- | Klasse1 || ''naan'' || Klasse foar CSS-Formate |- | Mikro1 || ''naan'' || Klasse foar Mikroformate |- | Beschrieuwenge2 || ''loos'' || Beschrieuwenge (linke Spalte) fon jo twäide Riege |- | Daten2 || ''loos'' || Daten (gjuchte Spalte) fon jo twäide Riege |- | Klasse2 || ''naan'' || Klasse foar CSS-Formate |- | Mikro2 || ''naan'' || Klasse foar Mikroformate |- ! colspan="3" | ... |- | Beschrieuwenge30 || ''loos'' || Beschrieuwenge (linke Spalte) fon jo trääde Riege |- | Daten30 || ''loos'' || Daten (gjuchte Spalte) fon jo trääde Riege |- | Klasse30 || ''naan'' || Klasse foar CSS-Formate |- | Mikro30 || ''naan'' || Klasse foar Mikroformate |- | colspan="3" class="hintergrundfarbe5" | <hr/> |- | colspan="3" | Wan <code>'''DatenN'''</code> loos is, dan wäd jo n-te Riege nit anwiese. <br /> Wan <code>'''BeschrieuwengeN'''</code> loos is, dan wäd die Text fon jo n-te Riege in bee Spalte zentreerd anwiese. (Kiek uk [[#Parameter "BeschrieuwengeN"|deel]])<br /> Wan <code>'''KlasseN'''</code> loos is, dan kricht jo beträffende Riegen neen CSS-Klasse.<br /> Wan <code>'''MikroN'''</code> loos is, dan kricht jo beträffende Riege naan Mikroformat. |- | colspan="3" class="hintergrundfarbe5" | <hr/> |- | deel || ''naan'' || Unnere Text |- <!-- | Foarloage || ''naan'' || Zapisa tři wotkazy z pomocu předłohi {{Foarloage|Změń předłohu}}.--> |} <!-- Kompatibilnosć ze starej předłohu: : ''FeldnameN'' nimmt auch ''$Trennfeld$'' als Unter-Überschrift. : Ein Bild kann auch mit ''Bild'' in Wikisyntax eingebunden werden. : Statt ''Style'' mit ''width:'' kann man auch ''Breite'' benutzen. : Für die Überschriftsfarbe kann auch ''Farbe'' in als CSS-Farbcode (''black'', ''#aaa'', ...) angegeben werden. '''Bitte nicht mehr benutzen!'''--> === Parameter "BeschrieuwengeN" === Bie jo Parameter <code>BeschrieuwengeN</code> wäide wildääge Teeken af Woude benutst uum spezifiske Oainskupen in jo Infobox tou defineerje. Wan <code>'''BeschrieuwengeN'''</code> <code>''-''</code> (minus) is, dan wäd ju n-te Riege as "Unneruurschrift" anwiese.<br /> <!--Jeli <code>'''BeschrieuwengeN'''</code> je <code>+</code> (plus), potom n-ta linka jako "[[#Warianta ze schowamnymi dźělemi|schowamny podkašćik]]" so započina. Za toho kónc so dyrbi raz hódnota <code>*</code> wužiwać.<br /> Jeli <code>'''BeschrieuwengeN'''</code> je <code>*</code> (hwěžka), potom n-ta linka jako "[[#Warianta ze schowamnymi dźělemi|schowamny podkašćik]]" so kónči. Za toho spočatk so dyrbi raz hódnota <code>+</code> wužiwać.<br /> Jeli <code>'''BeschrieuwengeN'''</code> je <code>wobsah</code>, potom n-ta linka móže cyłu [[#Z podpředłohami|podpředłohu]] wobsahować. Tuta podpředłoha z jeje strony dyrbi parameter <code>podpředłoha</code> z někajkej hódnotu wobsahować, kotraž definuje tamniši podtitul. Přikład je {{předłoha|infokašćik filozof}}. --> == Wälltext == Nit bruukde Poore uut ''Beschrieuwenge'' un ''Daten'' läite bidje wege. <nowiki>{{Infobox | Tittel = | Bielde = | Bieldennoome = | Bieldenbratte = | Bieldentext = | Stil = 1 | style = | Tittelfaaw = | Apsatsfaaw = | Beschrieuwenge1 = | Daten1 = | Beschrieuwenge2 = | Daten2 = | Beschrieuwenge3 = | Daten3 = | Beschrieuwenge4 = | Daten4 = | Beschrieuwenge5 = | Daten5 = | Beschrieuwenge6 = | Daten6 = | Beschrieuwenge7 = | Daten7 = | Beschrieuwenge8 = | Daten8 = | Beschrieuwenge9 = | Daten9 = | Beschrieuwenge10 = | Daten10 = | Beschrieuwenge11 = | Daten11 = | Beschrieuwenge12 = | Daten12 = | Beschrieuwenge13 = | Daten13 = | Beschrieuwenge14 = | Daten14 = | Beschrieuwenge15 = | Daten15 = | Beschrieuwenge16 = | Daten16 = | Beschrieuwenge17 = | Daten17 = | Beschrieuwenge18 = | Daten18 = | Beschrieuwenge19 = | Daten19 = | Beschrieuwenge20 = | Daten20 = | Beschrieuwenge21 = | Daten21 = | Beschrieuwenge22 = | Daten22 = | Beschrieuwenge23 = | Daten23 = | Beschrieuwenge24 = | Daten24 = | Beschrieuwenge25 = | Daten25 = | Beschrieuwenge26 = | Daten26 = | Beschrieuwenge27 = | Daten27 = | Beschrieuwenge28 = | Daten28 = | Beschrieuwenge29 = | Daten29 = | Beschrieuwenge30 = | Daten30 = }}</nowiki> == Parameter: Stil == {| class="centered" style="background-color:transparent;" |+ Biespile foar jo träi Stile |- ! Stil 1 | {{Infobox | Stil = 1 | Tittel = Bsp. foar Stil 1 | Bieldennoome = Example de.svg | Bieldentext = Biespil | Beschrieuwenge1 = Beschrieuwenge1 | Daten1 = Daten1 | Beschrieuwenge2 = Beschrieuwenge2 | Daten2 = Daten2 | Beschrieuwenge3 = Beschrieuwenge3 | Daten3 = Daten3 | Beschrieuwenge4 = - | Daten4 = Apsats 4 | Beschrieuwenge5 = Beschrieuwenge6 | Daten5 = Daten5 | Beschrieuwenge6 = | Daten6 = loange - Daten6 | Beschrieuwenge7 = Beschrieuwenge8 | Daten7 = Daten7 }} | Änthoold ju CSS-Klasse ''infobox''. <pre> {{Infobox | Stil = 1 | Tittel = Bsp. foar Stil 1 | Bieldennoome = Example de.svg | Bieldentext = Biespil | Beschrieuwenge1 = Beschrieuwenge1 | Daten1 = Daten1 | Beschrieuwenge2 = Beschrieuwenge2 | Daten2 = Daten2 | Beschrieuwenge3 = Beschrieuwenge3 | Daten3 = Daten3 | Beschrieuwenge4 = - | Daten4 = Apsats 4 | Beschrieuwenge5 = Beschrieuwenge6 | Daten5 = Daten5 | Beschrieuwenge6 = | Daten6 = loange - Daten6 | Beschrieuwenge7 = Beschrieuwenge8 | Daten7 = Daten7 }} </pre> |- ! Stil 2 | {{Infobox | Stil = 2 | Tittel = Bsp. foar Stil 2 | Bieldennoome = Example de.svg | Bieldentext = Biespil | Beschrieuwenge1 = Beschrieuwenge1 | Daten1 = Daten1 | Beschrieuwenge2 = Beschrieuwenge2 | Daten2 = Daten2 | Beschrieuwenge3 = Beschrieuwenge3 | Daten3 = Daten3 | Beschrieuwenge4 = - | Daten4 = Apsats 4 | Beschrieuwenge5 = Beschrieuwenge6 | Daten5 = Daten5 | Beschrieuwenge6 = | Daten6 = loange - Daten6 | Beschrieuwenge7 = Beschrieuwenge8 | Daten7 = Daten7 }} | Änthoold ju CSS-Klasse ''toccolours''. <pre> {{Infobox | Stil = 2 | Tittel = Bsp. foar Stil 2 | Bieldennoome = Example de.svg | Bieldentext = Biespil | Beschrieuwenge1 = Beschrieuwenge1 | Daten1 = Daten1 | Beschrieuwenge2 = Beschrieuwenge2 | Daten2 = Daten2 | Beschrieuwenge3 = Beschrieuwenge3 | Daten3 = Daten3 | Beschrieuwenge4 = - | Daten4 = Apsats 4 | Beschrieuwenge5 = Beschrieuwenge6 | Daten5 = Daten5 | Beschrieuwenge6 = | Daten6 = loange - Daten6 | Beschrieuwenge7 = Beschrieuwenge8 | Daten7 = Daten7 }} </pre> |- ! Stil 3 | {{Infobox | Stil = 3 | Tittel = Bsp. foar Stil 3 | Bieldennoome = Example de.svg | Bieldentext = Biespil | Beschrieuwenge1 = Beschrieuwenge1 | Daten1 = Daten1 | Beschrieuwenge2 = Beschrieuwenge2 | Daten2 = Daten2 | Beschrieuwenge3 = Beschrieuwenge3 | Daten3 = Daten3 | Beschrieuwenge4 = - | Daten4 = Apsats 4 | Beschrieuwenge5 = Beschrieuwenge6 | Daten5 = Daten5 | Beschrieuwenge6 = | Daten6 = loange - Daten6 | Beschrieuwenge7 = Beschrieuwenge8 | Daten7 = Daten7 }} | Änthoold ju CSS-Klasse ''prettytable''. <pre> {{Infobox | Stil = 3 | Tittel = Bsp. foar Stil 3 | Bieldennoome = Example de.svg | Bieldentext = Biespil | Beschrieuwenge1 = Beschrieuwenge1 | Daten1 = Daten1 | Beschrieuwenge2 = Beschrieuwenge2 | Daten2 = Daten2 | Beschrieuwenge3 = Beschrieuwenge3 | Daten3 = Daten3 | Beschrieuwenge4 = - | Daten4 = Apsats 4 | Beschrieuwenge5 = Beschrieuwenge6 | Daten5 = Daten5 | Beschrieuwenge6 = | Daten6 = loange - Daten6 | Beschrieuwenge7 = Beschrieuwenge8 | Daten7 = Daten7 }} </pre> |} == Parameter: css-Stile == Parameter ''css-Stile'' definierd dät [[HTML]]-Attribut ''style'' um do ganze Box Formate tou reeke. Disse Parameter koan all [[CSS]]-Formate änthoolde, wäkke in een Riege benutsbeer sunt. {| class="centered" style="background-color:transparent;" |+ Biespil foar Parameter ''css-Stile'' | {{Infobox | Stil = 1 | css-Stile = border:2px dotted green; | Tittel = Stil 1 mäd uurhoope Stile | Bieldennoome = Example de.svg | Bieldentext = Biespil | Bieldenbratte = 220px | Beschrieuwenge1 = Beschrieuwenge1 | Daten1 = Daten1 | Beschrieuwenge2 = Beschrieuwenge2 | Daten2 = Daten2 | Beschrieuwenge3 = Beschrieuwenge3 | Daten3 = Daten3 | Beschrieuwenge4 = - | Daten4 = Apsats 4 | Beschrieuwenge5 = Beschrieuwenge6 | Daten5 = Daten5 | Beschrieuwenge6 = | Daten6 = loange - Daten6 | Beschrieuwenge7 = Beschrieuwenge8 | Daten7 = Daten7 }} | Änthoold ju CSS-Klasse ''infobox''. <pre> {{Infobox | Stil = 1 | css-Stile = border:2px dotted green; | Tittel = Stil 1 mäd uurhoope Stile | Bieldennoome = Example de.svg | Bieldentext = Biespil | Bieldenbratte = 220px | Beschrieuwenge1 = Beschrieuwenge1 | Daten1 = Daten1 | Beschrieuwenge2 = Beschrieuwenge2 | Daten2 = Daten2 | Beschrieuwenge3 = Beschrieuwenge3 | Daten3 = Daten3 | Beschrieuwenge4 = - | Daten4 = Apsats 4 | Beschrieuwenge5 = Beschrieuwenge6 | Daten5 = Daten5 | Beschrieuwenge6 = | Daten6 = loange - Daten6 | Beschrieuwenge7 = Beschrieuwenge8 | Daten7 = Daten7 }} </pre> |} == Variante mäd ferstopbeere Deele == Dät ist een Variante mäd ferstopbeere Deele un fjauer Bielden, wierbie two Bielden buppe un two deel sunt. Foar die Ounfang fon die ferstopbeere Block wäd die Wäid + fon een fon do Beschrieuwenge-Parameter benutst, wülst foar die Eend die Wäid * benutst wäd. {{Infobox | Stil = 3 | css-Stile = border:2px dotted green; | Tittel = Stil 3 mäd uurhoope Formate | Tittelfaaw = 9 | Apsatsfaaw = 3 | Bieldennoome = Example de.svg | Bieldentext = Dät is die eerst Biespil | Bieldenbratte = 120px | Bieldennoome2 = Example.png | Bieldentext2 = Dät is die twäide Biespil | Bieldenbratte2 = 120px | Bieldennoome3 = Example.png | Bieldentext3 = Dät is trääde Biespil | Bieldenbratte3 = 120px | Bieldennoome4 = Example de.svg | Bieldentext4 = Dät is fjoode Biespil | Bieldenbratte4 = 120px | Beschrieuwenge1 = Beschrieuwenge1 | Daten1 = Daten1 | Beschrieuwenge2 = Beschrieuwenge2 | Daten2 = Daten2 | Beschrieuwenge3 = Beschrieuwenge3 | Daten3 = Daten3 | Beschrieuwenge4 = + | Daten4 = Sektion 4 | Beschrieuwenge5 = Beschrieuwenge6 | Daten5 = Daten5 | Beschrieuwenge6 = | Daten6 = loange Daten6 | Beschrieuwenge7 = Beschrieuwenge8 | Daten7 = Daten7 | Beschrieuwenge8 = * | Daten8 = něčo }} <pre style="overflow:auto;"> {{Infobox | Stil = 3 | css-Stile = border:2px dotted green; | Tittel = Stil 3 mäd uurhoope Formate | Tittelfaaw = 9 | Apsatsfaaw = 3 | Bieldennoome = Example de.svg | Bieldentext = Dät is die eerst Biespil | Bieldenbratte = 120px | Bieldennoome2 = Example.png | Bieldentext2 = Dät is die twäide Biespil | Bieldenbratte2 = 120px | Bieldennoome3 = Example.png | Bieldentext3 = Dät is trääde Biespil | Bieldenbratte3 = 120px | Bieldennoome4 = Example de.svg | Bieldentext4 = Dät is fjoode Biespil | Bieldenbratte4 = 120px | Beschrieuwenge1 = Beschrieuwenge1 | Daten1 = Daten1 | Beschrieuwenge2 = Beschrieuwenge2 | Daten2 = Daten2 | Beschrieuwenge3 = Beschrieuwenge3 | Daten3 = Daten3 | Beschrieuwenge4 = + | Daten4 = Sektion 4 | Beschrieuwenge5 = Beschrieuwenge6 | Daten5 = Daten5 | Beschrieuwenge6 = | Daten6 = loange Daten6 | Beschrieuwenge7 = Beschrieuwenge8 | Daten7 = Daten7 | Beschrieuwenge8 = * | Daten8 = něčo }} </pre> {{-}} == Mäd Unnerfoarloagen == Ju Foarloage koan in een uur Foarloage inbääded wäide. Ju binnere Foarloage häd die Parameter ''Unnerfoarloage'' mäd irgendeen Wäid, wääke as <!--tamniši--> Tittel anwiese wäd. Ju buttere Foarloage häd die Parameter ''BeschrieuwengeN'' mäd die Wäid ''Inhoalt'' un die Parameter ''DatenN'', wääke ju binnere Foarloage änthoolt. {{Infobox | Tittel = Hööfttittel | Beschrieuwenge1 = Inhoalt | Daten1 = {{Infobox | Unnerfoarloage = Eerste Unnersektion | Beschrieuwenge1= Beschrieuwenge 1.1 | Daten1 = Daten 1.1 }} | Beschrieuwenge2 = Inhoalt | Daten2 = {{Infobox | Unnerfoarloage = Twäide Unnersektion | Beschrieuwenge1= Beschrieuwenge 2.1 | Daten1 = Daten 2.1 }} |deel-Stil = |deel = Unnere Text }} <pre> {{Infobox | Tittel = Hööfttittel | Beschrieuwenge1 = Inhoalt | Daten1 = {{Infobox | Unnerfoarloage = Eerste Unnersektion | Beschrieuwenge1= Beschrieuwenge 1.1 | Daten1 = Daten 1.1 }} | Beschrieuwenge2 = Inhoalt | Daten2 = {{Infobox | Unnerfoarloage = Twäide Unnersektion | Beschrieuwenge1= Beschrieuwenge 2.1 | Daten1 = Daten 2.1 }} |deel-Stil = |deel = Unnere Text }} </pre> {{Oachtenge| Oachtenge, dät dit een bitje uurs funktionierd as bie ju [[:en:Template:Infobox|ängelske Foarloage]]. Oawers dit is bloot wichtich, wan du een Foarloage uut ju ängleske Wikipedia uursätst. }} == Faawe == Ju Faawe, wäkke bie ju Benutsenge fon ju Foarloage mäd die Parameter ''Tittelfaaw'' un ''Apsatsfaaw'' fääastlääse wäide konnen, sund in de Foarloage {{Foarloage|Infobox/Faawe}} definiert. {| class="centered prettytable" style="text-align:center;" |+ Bäätergruundefaaw mäd: | style="background-color:{{Infobox/Faawe|1}}" | ''Tittelfaaw = 1'' <br /> ''Apsatsfaaw = 1'' | style="background-color:{{Infobox/Faawe|2}}" | ''Tittelfaaw = 2'' <br /> ''Apsatsfaaw = 2'' | style="background-color:{{Infobox/Faawe|3}}" | ''Tittelfaaw = 3'' <br /> ''Apsatsfaaw = 3'' |- | style="background-color:{{Infobox/Faawe|4}}" | ''Tittelfaaw = 4'' <br /> ''Apsatsfaaw = 4'' | style="background-color:{{Infobox/Faawe|5}}" | ''Tittelfaaw = 5'' <br /> ''Apsatsfaaw = 5'' | style="background-color:{{Infobox/Faawe|6}}" | ''Tittelfaaw = 6'' <br /> ''Apsatsfaaw = 6'' |- | style="background-color:{{Infobox/Faawe|7}}" | ''Tittelfaaw = 7'' <br /> ''Apsatsfaaw = 7'' | style="background-color:{{Infobox/Faawe|8}}" | ''Tittelfaaw = 8'' <br /> ''Apsatsfaaw = 8'' | style="background-color:{{Infobox/Faawe|9}}" | ''Tittelfaaw = 9'' <br /> ''Apsatsfaaw = 9'' |- | style="background-color:{{Infobox/Faawe|10}}" | ''Tittelfaaw = 10'' <br /> ''Apsatsfaaw = 10'' | style="background-color:{{Infobox/Faawe|11}}" | ''Tittelfaaw = 11'' <br /> ''Apsatsfaaw = 11'' | style="background-color:{{Infobox/Faawe|12}}" | ''Tittelfaaw = 12'' <br /> ''Apsatsfaaw = 12'' |} ==Uurhoope Stile== *Tittelstil *buppe-Stil *Bieldenstil ==Mikroformate== Deerfoar sunt ju Klasse: *Boxklasse - bie dät bupperste Element fon ju ganse Tabelle. *Tittelklasse - bie die Tittel fon ju ganse Tabelle. *buppe-Klasse - bie die twäid Tittel fon ju ganse Tabelle. *Bieldenklasse - bie die Deelbox foar ju Bielde Disse Foarloage unnerstöänt ju Angoawe fon [[Mikroformat]]e. Dät wäd so moakt, indem dät Attribut "class" tou do ferscheedene Tabellzelle beföigje wäd, wäkke anwiest wät foar Informationen in ju Zelle stoant. Um die Infobox tou markierje, dät ju "hCard"Information änthoolt, föig die foulgende Parameter bie. <pre> |Boxklasse = vcard </pre> Buppedeem sunt uk sukke Mikroformate as foulget muugelk: <pre> |Mikro1 = fn |Mikro2 = org |Mikro3 = tel </pre> == Hälpsfoarloagen == *{{Foarloage|Infobox/+}} (Klüütert ju Tabellzelle touhoope.) *{{Foarloage|Infobox/Bielden}} (Klüütert jo Bieldenpoor touhoppe, wiebie alles optional is.) *{{Foarloage|Infobox/Faawe}} (Definiert jo Faawe) pgpy5l3ate3th1q2bkf3acxbl1bjaif 10 4692 44143 2010-10-18T18:55:08Z Tlustulimu 35 Foarloage uut jo sorbisk Wikipedia wikitext text/x-wiki ==Parameter== *Raant (foar jo Faaw fon die Raant po Schema #aabbcc) *Raant-links (foar jo Faaw fon die link Raant po Schema #aabbcc) *Bäätergruunde (foar jo Bäätergruundefaaw fon ju Box po Schema #aabbcc) *Textuutgjuchtenge (foar jo Textuutgjuchtenge; ''left'' (ok sunner Parameter), ''right'', ''center'') *Bratte {| class="prettytable" style="width:100%;" |- class="hintergrundfarbe6" ! style="width:50%;" | Kode ! style="width:50%;" | Wuslědk |- | <pre> {{Oachtenge|Lorem ipsum inemeratum.}} </pre> |{{Oachtenge|Lorem ipsum inemeratum.}} |- | <pre> {{Oachtenge|Bratte=80% |Bäätergruunde=#D9EDFF |Raant=#abcdef |Raant-links=blue |Lorem ipsum delerate.}} </pre> |{{Oachtenge|Bratte=80% |Bäätergruunde=#D9EDFF |Raant=#abcdef |Raant-links=blue |Lorem ipsum delerate.}} |} fckgrn56sznzq14iiuyqfx6o1320ofh 10 4693 104726 99381 2013-03-08T16:53:24Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 23 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5528794]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki <div style="padding: 7px; border: 1px solid {{{Raant|#FFA4A4}}}; background-color: {{{Bäätergruunde|#FFF3F3}}}; border-left: 10px solid {{{Raant-links|#FF0000}}}; margin-bottom: 0.4em; margin-left: auto; margin-right: auto; width: {{{Bratte|auto}}}; font-size: 95%; text-align:{{{Textuutgjuchtenge|left}}}"> {{{1}}} </div><noinclude>{{Dokumentation}} </noinclude> la3vvhkcakhpyzi2h2d0prhnf8vcpb1 10 4694 44145 2010-10-18T19:00:36Z Tlustulimu 35 uut jo Foarloage wikitext text/x-wiki == Ferweendenge == Disse Foarloage sät fluks ne Ferbiendenge ap ne Foarloage in dän Artikkel. Wan du in dän Text ainewaine Foarloage tougliek mad ne direkte Ferbiendenge benaame moatest, dan koast du <nowiki>{{Foarloage|Stump}}</nowiki> schrieuwe. Dät Resultoat is n direkten Ferwies blw. Ferbiendenge in ju Foarm blw. in dän Formoat {{Foarloage|Stump}}. 39fx7s6g17u0aznn1ipre3jlmklacmh 10 4695 44171 44169 2010-10-18T20:54:39Z Tlustulimu 35 Korrektuur wikitext text/x-wiki Dät is een Hälpfoarloage foar {{Foarloage|Infobox}}. 7y4mt8o2hbj47jfucfhdjtqqyaskizk 14 4696 44174 2010-10-18T21:00:11Z Tlustulimu 35 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia]] lrr893xxd0as47gyb1cbgr2oav8ne57 14 4697 44175 2010-10-18T21:01:15Z Tlustulimu 35 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] 0gprg5py27umv9ttyl1dznu843003p1 14 4698 44176 2010-10-18T21:02:11Z Tlustulimu 35 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] 0gprg5py27umv9ttyl1dznu843003p1 0 4701 120735 120734 2022-05-02T13:38:05Z 2A02:3030:807:6F0D:A58D:4130:9A61:2024 wikitext text/x-wiki Buurenroat (Landwirtschaftsrat) '''Heinrich Schulte''' (bädden [[1875]], [[Elisabethfeen]]) waas Buuräikoaster in [[Ait]]. Hie häd fuul schrieuwen uur Seelterlound un wät deer uumetou lait. In Ait is ätter him ju ''Heinrich-Schulte-Straße'' naamd. == Wierke == * Führer durch das Amt Friesoythe. Barßel i. O. [1928] * Die Besiedelung des Amtes Friesoythe, Friesoythe 1930. * [fielicht] Friesoythe in vergangenen Zeiten, Friesoythe 1930. * Die Urpfarre Oyte und Gemeinde Altenoythe, Friesoythe 1974. ([https://web.archive.org/web/20100421013722/http://lostbooks.chikano.net/index.php/Urpfarre_Oyte_und_Gemeinde_Altenoythe Original 1948]) * Alte Mühlen im Saterlande und in Markhausen. Volkstum und Landschaft 1951, Nr.11, S. 12-13. * Das Saterland als friesisches Land. Heimatblätter, Beilage zur oldenburgischen Volkszeitung 33-40 (1952-1959). Mädnunner 41 Siden, hier anfierd as Side 1-41. * Friesoythe, Die Stadt der Hansa. Als Manuskript abgezogen, Friesoythe 1969. * H. Schulte, Das Kirchspiel Markhausen. Markhausen 1973. Mäd Anhang Mar A. * Das Saterland, ein Land der Friesen. Roomelse 1979 (Schulzentrum Saterland). Fjauer Deele touhoope buunen: Ds1 (Grenzen, Besiedlung), Ds2 (Markenteilung), Ds3 (Dorfregister des Saterlandes), Ds4 (Die Johanniterkommende Bokelesch). * Barßel an den Waterstrom, Barßel 1981 (Bürgerverein). Sunner Jier * Deutung der saterländischen Flurnamen. Hondschrift. Stadtarchiv Friesoythe. == Ferbiendengen == * [http://www.bbs-friesoythe.de/index.php?option=com_content&view=article&id=6&Itemid=9 Berufsbildenden Schulen Friesoythe] * [https://web.archive.org/web/20160309172044/http://www.saterland.de/htm/1979.htm Gemeinde Saterland] * [http://forum.genealogy.net/forum/index.php?page=Thread&threadID=35209 Heimatbund für das Oldenburger Münsterland] [[Kategorie:Seelterlound]] hmmuiim1v49c03hl3rmib0ap34gws60 0 4702 107609 88146 2013-07-22T07:01:56Z Ekwall1990 3909 wikitext text/x-wiki [[Bielde:KircheAwickWilh.jpg|thumb|260px| Links dät Huus fon Wilhelm Awick an ju Saterstraße in Skäddel, ''Bielde: Archiv Th.Deddens'']] '''Wilhelm Awick''' (''litje Wülm'') hied n Skougeschäft in [[Skäddel]]. Hie waas die eerste Boas fon dän [[Seelterbuund fon 1952|oolde Seelterbuund]] un aan fon do ''Tweelwe''. [[Bielde:Awick.jpg|thumb|left|Awick (1958)]] Wilhelm Awick waas bädden dän 13. Januoar 1883 in Skäddel. As Toank foar sien Wierk foar dät [[Seelterfräisk]]e is ju ''Saterstraße'' in Skäddel, wier hie uk woonde, ätter him naamd. {{SORTIERUNG:Awick, Wilhelm}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Sproakkundige]] tvb376qsjskfyyi6lxp1w3iygp9a5a4 0 4703 110799 89734 2015-05-18T17:34:49Z 92.206.48.172 wikitext text/x-wiki '''Wilhelm Awick-Meyer''' af ''Meyer-Awick'' ([[Bäätholt]]), bädden 12.5.1902, stuurwen ap sien 81. Gebuursdai ap n 12.5.1983, waas Buur. Hie waas fon 1.10.1946 - 4.4.1961 Burgermäster fon [[Skäddel]]. {{DEFAULTSORT:Awick-Meyer, Wilhelm}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Seelterlound]] aqj0lhlhzpeabbbljhr73nkcwo0ctrv 0 4705 44391 2010-10-21T20:41:50Z 85.16.64.56 #WEITERLEITUNG [[Wilhelm Awick-Meyer]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wilhelm Awick-Meyer]] pgbm8oshvmgghyp6ztkbuva2uut4nxl 6 4706 121275 44393 2022-08-02T13:35:32Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Hondschrift in mien Besit |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 49sknzzeex8ejts6lhdu4tusnnojrnq 6 4707 121274 44394 2022-08-02T13:35:20Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Hondschrift in mien Besit |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 49sknzzeex8ejts6lhdu4tusnnojrnq 6 4708 121273 44426 2022-08-02T13:34:55Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Boukuumesleek |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} ew0uco2iyxa0lyptnrhfyda1nj9cx9d 6 4709 121272 44428 2022-08-02T13:33:57Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Gesina Lechte-Siemer |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 1xtjpgib9s7kivfm90cnnqo0hlq01is 6 4710 121271 44429 2022-08-02T13:33:45Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Gesina Lechte-Siemer |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 1xtjpgib9s7kivfm90cnnqo0hlq01is 6 4711 121270 44430 2022-08-02T13:33:33Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Gesina Lechte-Siemer |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 1xtjpgib9s7kivfm90cnnqo0hlq01is 6 4712 121269 44431 2022-08-02T13:33:21Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Gesina Lechte-Siemer |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 1xtjpgib9s7kivfm90cnnqo0hlq01is 6 4713 121268 44432 2022-08-02T13:32:25Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Gesina Lechte-Siemer |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 1xtjpgib9s7kivfm90cnnqo0hlq01is 6 4714 121267 44433 2022-08-02T13:32:07Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Gesina Lechte-Siemer |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 1xtjpgib9s7kivfm90cnnqo0hlq01is 6 4717 121559 44553 2022-08-03T13:34:32Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Sixtus Cordes. Archivfoto |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} defmwufykczpzjv45jkptn62fqf8l5j 6 4718 121573 44555 2022-08-03T13:45:25Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Theo Griep, Archivfoto |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} d25r2t6vms1bpxtmlju2j0g8dgaskx8 6 4719 121558 44557 2022-08-03T13:33:06Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Hermann Janssen, Archivfoto |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n7svtlx4phmxck6cv7obcpfzec5chex 6 4720 121557 44559 2022-08-03T13:32:43Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Wilh. Awick, Archivfoto |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} d8aipwxq0uxzmk3q58a3vnr9g05sn68 6 4721 121556 44561 2022-08-03T13:32:18Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Engelbert Wallschlag, Archivfoto |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 89uzbe3j78l38ek5uaspjdce14ald1h 6 4723 121266 44567 2022-08-02T13:31:39Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Twäärstruchsnit fon dät eepen Huus. Noomen ounbroacht: PK 17-3-1975 |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 3cxmfnp67xekck4tmyb1ai44y9m5swx 6 4724 121555 44570 2022-08-03T13:31:50Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Heinrich Kramer, Archivfoto |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} pzolvjvw4nxotl595j16r3ikkiy0p1i 6 4725 121554 44573 2022-08-03T13:31:26Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon Bürgerverein Strücklingen |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 2byh39y8y6bckh92sqaejr06quctahp 6 4726 121553 44574 2022-08-03T13:31:16Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon Bürgerverein Strücklingen |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 2byh39y8y6bckh92sqaejr06quctahp 6 4727 121552 44575 2022-08-03T13:31:05Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon Bürgerverein Strücklingen |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 2byh39y8y6bckh92sqaejr06quctahp 6 4728 121551 44576 2022-08-03T13:30:55Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon Bürgerverein Strücklingen |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 2byh39y8y6bckh92sqaejr06quctahp 0 4729 44655 2010-10-23T13:05:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Afrikoa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Afrikoa]] qtryl7ao8ixfus3n6f5xh2jh82p9ro7 0 4730 122541 121049 2023-05-09T05:12:39Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki {{Bouk | ôfbylding = Statue_of_Little_Prince,_Kyiv.jpg | ôfbyldingstekst = | ôfbyldingsbreedte = | titel = ''Die litje Prins'' | oarspr. titel = ''Le Petit Prince'' | auteur = [[Antoine de Saint-Exupéry]] | taal = [[Frantsööske Sproake|Frantsöösk]] | foarm = [[Novelle]] | sjenre = [[Bäidenbouk]], [[Soage]] | skreaun = | 1e publikaasje = [[1943]], [[Paris]] | 1e opfiering = | oarspr. útjouwer = [[Éditions Gallimard]] | rige = | foarich diel = | folgjend diel = | bondel = | prizen = | ISBN = | Fryske titel = ''Die litje Prins'' | publikaasje = [[2009]], [[Neckarsteinach]] | útjouwer = Tintenfass-Ferlaach | oersetter = [[Margaretha Grosser]] | prizen oers. = | ISBN oers. = 978-3-937467-64-1 }} '''Die litje Prins''' is ju [[Seeltersk|Seelter]] Uursättenge fon dät [[Frantsööske Sproake|frantsööske]] Bäidensbouk "Le Petit Prince" fon [[Antoine de Saint-Exupéry]] (New York, 1943). == Täkstbiespil == '''Hier aan litjen Tekst fon dän Skrieuwer:''' ''Säks Jiere waas iek oold. Do kreech iek moal een Bouk uur dän Urwald tou foatjen. Dät hiede ju Uurskrift: Weere Fertälster. Un deeroun foont iek een froaie Bielde. Dät stoalde een Riesenschlange deer, wo ju een Wüülddiert in’t Geheel ferslook un deerbie rukhoalsede. Iek hääbe ju Bielde hier foar die oumoalt.'' ''Binne in düt Bouk stuud: „Boa rukhoalsed hiere Fangst ap eenmoal deel. Ätterdäm kon sik sun Boa nit moor röögje. Dan släpt ju säks Mounde, un in düsse Tied wät die Fangst ferknuused.” ''Iek hääbe domoals ful ättertoacht uur dän Dschungel un wät me deer binne nit alles belieuwje kon. Iek hääbe dan uk mäd’n Faawpänne ju allereerste Bielde in mien Lieuwend moalt. […]'' ''Iek moaste mien Mästerwierk dan uk fluks do grooten Ljude wiesje un hääbe altied fräiged, of jo uk boang sunt foar mien Bielde.'' '''Die Foaks kwäd tou dän Prins:''' ''Hier is mien Stilkenhaid. Dät is gans eenfach.Man sjucht bloot mäd dät Haat goud. Dät Upperste is foar do Ogene nit tou sjoon.'' == Uursättengen in do fräiske Sproaken == [[Bielde:Grosser.jpg|thumb|200px| Margaretha Grosser mäd "Die Litje Prins"]] Dät Bouk is uursät fon [[Margaretha Grosser]], ju 2010 uk dät Bäidensbouk "[[Tuusterpäiter]]" ätter dät Seelterske uursät häd. Dät Bouk "Le Petit Prince" is ätter 140 uur Sproaken uursät un is 1998 uk uursät ätter dät [[Wäästfräisk]]e fon [[Jacobus Quiryn Smink]], die 2010 uk dät Bäidensbouk "[[Tuusterpäiter]]" ätter dät Wäästfräiske uursät häd. "Le Petit Prince" is uk ätter two Dialekte fon ju [[Noudfräisk]]e Sproake uursät wuuden. * Ap Seeltersk: “[http://www.verlag-tintenfass.de/HTM/70%20Der%20kleine%20Prinz%20saterfriesisch.htm Die litje Prins]” (Ferlach Tintenfass un Oldenburgische Landschaft), 2009, (ISBN 978-3-937467-64-1) * Ap Noudfräisk (Ferings): [http://www.verlag-tintenfass.de/HTM/74%20Der%20kleine%20Prinz%20fering.htm De letj prens] (Ferlach Tintenfass ISBN 978-3-937467-67-2) * Ap Noudfräisk (Moorings): [http://www.verlag-tintenfass.de/HTM/75%20Der%20kleine%20Prinz%20frasch.htm Di latje prins] (Ferlach Tintenfass ISBN 978-3-937467-66-5) * Ap Wäästfräisk: De Lytse Prins (Ferlach Koperative Utjouwerij Boalsert © 1998 ISBN 90-6570-310-1) * [https://web.archive.org/web/20090417173554/http://www.jimladream.com/poezy/oerset.htm De Lytse Prins (wäästfräisk) ap ju Webstee fon Jacobus Quiryn Smink] * [http://www.verlag-tintenfass.de/HTM/thematische%20Liste.htm#dkp Die litje Prins in uur Sproaken] (Ferlach Tintenfass) == Ferbiendenge ätter buten == {{CommonsLittik|Antoine de Saint-Exupéry}} * [https://web.archive.org/web/20110921142410/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=19025 Die litje Prins ap Seeltersk ärskeenen] * [http://www.verlag-tintenfass.de/HTM/70%20Der%20kleine%20Prinz%20saterfriesisch.htm Die litje Prins ap ju Websteede fon dän Ferlach] * [http://www.listal.com/author/antoine-de-saint--exupery/pictures Bielden fon dän Skrieuwer] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] hv26vpp2ou1tntjqyl7r64llr0qyd7e 0 4731 44673 2010-10-23T14:37:47Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Die Litje Prins]]" ätter "[[Die litje Prins]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Die litje Prins]] l4l7nl88kadtt5bhq6yus8sgdzp877u 6 4732 121571 44682 2022-08-03T13:43:55Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} npimc6voxrmrbiuy1ewumyqtbdkx2h2 0 4733 104730 94609 2013-03-08T16:54:11Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 50 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1650]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Weser Einzugsgebiet.png|thumb|So fljut ju Weser truch Düütsklound]] Ju '''Weser''' is ne Äi in dät Noudwääste fon [[Düütsklound]] un fljut truch [[Aast-Fräislound]]. Ju Weser Äi begint bie Hannoversch Münden, ap dät Steede weer do Fulda un Werra touhoope kuume. Ju Äi fljut truch do Deelstoate [[Hessen]], [[Noudrhien-Wäästfoalen]], [[Läichsaksen]] un [[Bremen]] ätter ju [[Noudsee]] wai. [[Bielde:Emsjadeweser1300.jpg|thumb|left|Aast-Fräiske Kuste uum 1300]] [[Kategorie:Äi]] 7qlvgbg4b13h095sjtmautaxl618fgv 0 4734 122542 121978 2023-05-09T07:18:17Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Tuusterpäiter.pdf|thumb|125px| "Tuusterpäiter" - uursät fon Margaretha Grosser]] [[Bielde:Smoarge-Piter.jpg|thumb|125px| Die wäästfräiske "Smoarge Piter"]] '''Tuusterpäiter''' (in't Düütske Originoal "'''Struwwelpeter'''" naamd) is n Bäidensbouk fon Heinrich Hoffmann uut dät Jier 1845, dät fon [[Margaretha Grosser]] in dät Seelterske uursät wuuden is. Dät is n Bouk mäd pläsierdelke Dööntjene un snurrige Bielden. Die "Struwwelpeter" is al in 130 Sproaken uursät wuuden un is in 2010 uk ätter dät [[Wäästfräisk]]e as "Smoarge Piter" uursät fon Jacobus Quiryn Smink un ätter dät [[Noudfräisk]]e (Sölring) as "Tuusipetji" fon Kai Klint. Heinrich Hoffmann kuud seküür dät Seelterfräiske nit ferstounde, man dät is ountouniemen, dät hie mäd disse Uursättenge gans bliede weesen waas, so as mäd ju Uursättenge in uur Sproaken. Un seküür hiede hie dän Tuusterpäiter in ju internationoale Struwwelpeter-Familje wäilkuumen heeten un ju Uursätterske, Gretchen Grosser, ju dän Tuusterpäiter mäd hiere oaine Kompetenz un Riekdom an Ideen een näie seelterske Identitäit roat häd, foar dät flugge Wierk beglukwonsked. {| style="border-spacing:8px;margin:0px -8px" |class="MainPageBG" style="width: 55%; border: 1px solid #cedff2; background-color: #ffffff; vertical-align: top" | {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="5" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff" <br> '''Foarwoud fon dän Ferlach:''' :Wan aan Wäänt fluch dääge is, :Kumt dät Kristkindken uk wis’. :Wan hie it dät goude Brood :Un aal wät ju Määme sood, :Wan hie nät spielt, broaf un stil, :Mäd sien froaie Bäidenspil, :Bie dän Goang deer truch ju Stääd :Sik fon Määme stjuurje lät, :Jee, dan kricht hie sicher uk :Kluntje un een Bieldebouk |- |} <!------------------------------------- Rechterkolom ----------------------------------------> |class="MainPageBG" style="border:1px solid #cedff2; background-color:#ffffff; vertical-align:top"| <div style="margin: 4px 4px 2px 4px; text-align: left;"> {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="1" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff; " <br> '''Uut dän Tuusterpäiter:''': :Kiek moal wäl deer stoand! :Tuusterpäiter wäilbekoand. :Hie wüül goar nit liede :Sien Nailen nit ousniede, :Nit moal insen in een Jier, :Keeme liet hie nit sien Hier. :Älkuneen laached luud :Tuusterpäiter uut. |} |} == Uutgoawen == * [http://www.verlag-tintenfass.de/HTM/94%20Der%20saterfriesische%20Struwwelpeter.htm Tuusterpäiter ap ju Websiede fon dän Ferlach Edition Tintenfass ISBN 978-3-937467-82-5] * Die wäästfräiske "Smoarge Piter" is touhope moaked fon dän Ferlach Edition Tintenfaß un dän Ferlach Hispel in Wiuwert, 32 siden, 2010, ISBN 978-3-937467-83-2 * Uutgoawe in Hollound: Hispel, Terp 31, 8637 VH Wiuwert, ISBN 978-90-74516-11-2 * [https://web.archive.org/web/20090417173554/http://www.jimladream.com/poezy/oerset.htm Die wäästfräiske "Smoarge Piter" ap ju Webstee fon Jacobus Quiryn Smink] * [http://klintertainment.de/pdf/Tuusipetji_Layout_1_2.pdf Die noudfräiske (Sölring) "Tuusipetji"] == Ferbiendenge ätter buten == * [http://www.verlag-tintenfass.de/HTM/thematische%20Liste.htm#struwwel "Struwwelpeter" in uur Sproaken] * [http://saterland.hyves.nl/blog/20389960/8_AKTUELLES_ZUR_SATERFRIESISCHEN_SPRACHE/Ufhk/ "Tuusterpäiter" in dän General-Anzeiger] * [https://web.archive.org/web/20120119073957/http://www.nwzonline.de/index_aktuelles_artikel.php?id=2564314& Literatuur: Die Tuusterpäiter ap Seeltersk] (NWZ) * {{Commons|Struwwelpeter}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] ix5np37reco03bruqzu6ylvzb8zy0as 0 4735 119630 105955 2021-01-24T20:49:28Z Eru Rōraito 11353 /* Geschichte */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki '''Aastfräislound''' is dän Deel fon [[Aast-Fräislound]], die der fröier unner ju Heerskup fon do [[Cirksena]]'s stuud. == Geschichte == <timeline> ImageSize = width:1000 height:80 PlotArea = width:900 height:50 left:50 bottom:25 DateFormat = yyyy Period = from:700 till:2050 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:100 start:700 Define $dx = 25 # shift text to right side of bar PlotData= bar:Leadors color:red width:15 mark: (line,white) align:left fontsize:S color:green from:700 till:789 shift:(-40,15) text:Fräiske Riek color:red from:789 till:1100 shift:(-40,15) text:Frankenriek, HRR, Wikinger color:green from:1100 till:1464 shift:(-40,15) text:Fräiske Fraiegaid color:red from:1464 till:1744 shift:(-40,15) text:Gr./Fd. Aastfräislound color:green from:1744 till:1806 shift:(-12,15) text:Prs. color:red from:1806 till:1815 shift:(-12,15) text:Fr. color:green from:1815 till:1866 shift:(-12,15) text:Hann. color:red from:1866 till:1946 shift:(-10,15) text:Prs. color:green from:1946 till:end shift:(-30,15) text:Lsk./Düütsklound </timeline> *<small>HRR = Hillige Roomske Riek, Gr./Fd. = Groafskup/Furstendum, Prs. = Prüüsen, Fr. = Frantsööske Tied, Hann. = Hannover, Lsk. = Läichsaksen</small> == Iendeelenge == Aastfräislound uumfoatet däälich do naiste Kringe: *[[Loundkring Aurk|Aurk]] *[[Loundkring Lier|Lier]] *[[Oamde]] *[[Loundkring Wittmund|Wittmund]] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] 1u4hz7ruiip9e1hluzezys6nfqlss1y 14 4738 44850 2010-10-24T13:36:32Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „Sjuch uk: [[Litauen]] [[Kategorie:Litauen]]“ wikitext text/x-wiki Sjuch uk: [[Litauen]] [[Kategorie:Litauen]] gks6wt5isxyyzie4l12i0j1mk4j8x2x 6 4739 121578 44854 2022-08-03T13:50:19Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} sl5yvnedgc8fac1e6h63xtgjx4mlcf3 0 4740 111721 111679 2015-11-08T14:49:37Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:DO22A1.JPG|thumb|right|100px|Ne Säddene. Weegen ju Metaluutfierenge stamt ju wäil uut leetere Tied, woarschienelk uut dän twäide Waareldkriech.]] '''Buutere''' (dt. ''Butter'') wäd moaked fon Room fon [[Molk]]. Deertou kumt di Room in ne Säddene, dät is n Oard Fät, wieroun n Stamper mäd Goate (die Pulst) ap un deel bewääged wäd. ==Oarbaidswiese== [Buutere wuud fröier in Seelterlound fon Wieuwljuude so moaked:] ''Ju Molk, ju drooget me in n Roompot soloange, dät me sofuul häd, as me säddenje wol. Dan mout me ju Molk soloange stounde läite, dät se suur is un scheeten, dan kon me se säddenje. Is dät Suumerdai, dan kon me se so koold säddenje, is dät Winterdai, dan mout der heet Woater in de Säddene, uurs kon man dät nit touhoope kriege. Häd me dan n Sät säddend, dan foatet dät oun tou schiffen, deerbie kon me sjo, of dät buuterje wol. Wan me dan n Sätje wier säddent, dan kumt der Buutere ap de Molk. Dan mout me noch ieuwkes säddenje, dät ju Buutere in een Stuk kumt, dät hat ‘touhoope’.''<br> ''Dan kriege do Wieuwljuude n holtenen Näp häär un n holtene Lätse, deer kriege se ju Buutere mäd uut de Säddene in dän Näp. Dan mout ju Buutere truchmoaked wäide un hiered, un dan mout der Soalt oun. Dan wäd se in n ounsjoonelk Stuk moaked un dan is se kloor.''<br> ''[[Sies]] wäd hier in Seelterlound nit moaked, wäil wie hier nit so fuul Molk hääbe".'' [[Literatuur uur Seelterlound 2|Vk220R]] (Apnoame uum 1884). Leeter wuud dät aal uurnuumen fon ju [[Molkeräi]]. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Ietelweere]] lelb9t1l1ms6rf84teyv7eyvpgpj7xv 0 4741 98183 98179 2012-12-24T20:29:08Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Molkerei.jpg|thumb|400px|Ju oubreekene Hollener Molkeräi, 1908]] [[Bielde:Molkerei-1970.jpg|thumb|right|300px|Ju Hollener Molkeräi uum 1970]] [[Bielde:MolkereiBokelesch.jpg|thumb|right|300px | Ju oubreekene Molkeräi fon Boukeläsk]] [[Bielde:MolkereiScharrel.jpg|thumb|right|300px|Gjuchts dän Skossteen fon ju Skäddeler Molkeräi, links därfon dät witte Huus was Mensing, där was uk ju Skäddeler Poststee, in ju Midde ju Hauptsträite und gans gjuchts die litje Wäi ätter ju Molkeräi]] Ju '''Molkeräi''' is ne Fabrik tou Beoarbaidenge fon [[Molk]] tou Produkte as [[Buutere]], [[Sies]] un däälich noch sofuul moor. In Seelterlound wuud 1902 ne Molkeräi baud in [[Skäddel]] ([[Seelterlound#Literatuur|Heese]] 124, 394). ''Düsse Janßen, dät was Lümke Wülm. Dät was en gouden klouken Käärl un uk n goudmööidigen Käärl. Di hied dän Binoome fon "Egyptische Josef" un di häd n Masse foar t Tärp Schäddel däin. Hi häd uk n Molkeräi deerwai baut, dät häd hi ap sien Loundstük apsät. Un doo hied hi deer je n Maierist oane, di hiet Olliges, un di Olliges di koom fon [[Äästerweede]].'' [[Literatuur uur Seelterlound 2|Se20S]]. Ju Skäddeler Molkeräi stuud stump ieuwenske ju oolde Buurensteede fon Egeers aan n litjen Wai, die däälich "Alter Postweg" naamd is. Leeter roate dät ju ''Libby Molkeräi'' midde in Seelterlound (Ls108, 1955). Ju stuud aastersiede Sträite twiske [[Roomelse]] un [[Hollen]], juust ieuwen uur dän Iersenboan ap Noune Tuun. ([[Literatuur uur Seelterlound 2|St3:4:7-8]], 1968). Dät wier an ju Hauptsträite ap ju Steede wier so'n 20 Jiere die "Combi-Markt" stuud, där wier nu ju Firma "Heizungsbau Drees" is. Fröier stuud där uk suudelk [[Boukeläsk]] ne Molkeräi. Do Seelter Molkeräien sünt nu al loang oubreken. Där is niks moor fon tou sjoon. ==Sjuch uk== *[[Lieste_fon_do_Seelter_Roupnoomen#N.C3.A4iwall|Lieste fon do Seelter Roupnoomen]] ==Bielde== '''Bielde uut dät Fotoarchiv fon Theo Deddens:''' <gallery> Bielde:Molkeräi-1.jpg| Dät oolde Buurenhus fon Egeers, där bääte ju Skossteen fon ju Molkeräi, gjuchts ju Hauptsträite, bääte in de Midde die litje Wai die ätter ju Molkeräi wai geen (uum 1955) Bielde:Egeers.jpg|N glieke Bielde mäd moor Huusen in dät Tärp. In ne Midde gungt links die "Raiffeisendamm" ätter Loanghorst wai Bielde:KlärenWilli1966-2.jpg|Willi Klären mäd Hoangste un Molkwoain in Skäddel, gjuchts ju Drogerie Huesmann, Bielde:KlärenWilli1966-1.jpg| Willi Klären mäd sien Molkwoain in Skäddel, gans bääte dät witte Huus was Mensing un bääte dän grooten Boom do Skoosteen fon ju Molkeräi. Egeers was do wäil al oubreeken. Links die Bäidenstuun. (1966) </gallery> {{Bauwierk}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Bauwierk]] 8mp4q714m4zozgk5435vt9kch1jkkkb 6 4742 121265 44915 2022-08-02T13:31:03Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Säddene. Oaine Apnoame in ju Schäddeler Määlne, 1994. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 0x7k0ae38saq6ickjekzs6jtrhlnvej 6 4744 121550 44929 2022-08-03T13:30:33Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Schäddel-Egeers Fotoarchiv Th. Deddens |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} ojhaog4dvhw8z7ckce0bqr7asqtdllt 6 4745 121549 44930 2022-08-03T13:30:10Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Schäddel-Molkeräi-Archiv Th. Deddens |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} aqc5pnq33e6ws59vntj9rqxpb1o2jd1 0 4748 110403 108915 2015-01-25T02:38:22Z INeverCry 4363 (Script) [[commons:COM:FR|File renamed]]: [[File:Århus domkirke.jpg]] → [[File:Aarhus domkirke.jpg]] [[commons:COM:FR#reasons|File renaming criterion #2]]: Change from completely meaningless names into suitable names, according to what the image dis… wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Aarhus | ôfbylding = Aarhus domkirke.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = Domsäärke fon Aarhus | ynwennertal = 256.018 <small>(2013)</small> | oerflak = 91 km&sup2; | befolkingstichtens = 2.813 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Dänemark]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Region Midtjylland|Midtjylland]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = Jacob Bundsgaard | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 8000, 8200, 8210 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|56_08_59_N_10_13_27_E_type:city_zoom:12_region:DE|56° 09' NB, 10° 13' AL</small>}} | webside = [http://www.aarhus.dk/ www.aarhus.dk] }} '''Aarhus''' is ne Stääd ap dät Fäästlound fon [[Dänemark]] in ju [[Region Midtjylland]]. Ju Stääd häd 256.018 Ienwoonere (Januoar 2013), deermäd is Aarhus ju twäidgrootste Stääd fon Dänemark un ju grootste Stääd fon [[Jutlound]]. Ju Stääd häd siet 1928 ne Universität, fuulsiedige Industrie un n Seehoawen in dät [[Kattegat]]. Die regionoale Luchthoawen Aarhus befint sik in Tirstrup, uungefeer 36 km fon Aarhus. Aarhus is [[Europäiske Haudstääd fon Kultuur]] in 2017. {{Commons Boolke|Århus}} {{Grootste Stääde Deenemäärk}} [[Kategorie:Stääd in Deenemäärk]] [[Kategorie:Region Midtjylland]] ozwese3girtsl938tmal9lrfavfqn2g 0 4749 117042 117041 2018-06-03T13:59:22Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map DK Århus.PNG|thumb|right|200px|Loage in Dänemark]] '''Århus Kommune''' is een [[Dänemark|deenske]] Meente in't Aaste fon ju [[Region Midtjylland]]. Ju Meente häd een Flakte fon 467,70 km² un tält 340.421 Ienwoonere (Stound: 1. Januoar 2018). Die Sit fon ju Ferwaltenge is in [[Århus]] (of Aarhus), ju grootste Stääd fon ju Meente. Århus Kommune wuude in ju Ferwaltengs-Reform fon 1970 bielded un heerde tou dät [[Århus Amt]]. Ju Kommune bleeuw bie ju Ferwaltengsreform 2007 ärheelden. Ju Kommune äntstuude truch dän Touhoopesluut fon ju Stääd Århus mäd do Lound-Meenten [[Beder-Malling]], [[Borum-Lyngby]], [[Brabrand-Sdr. Årslev]], [[Elev]], [[Elsted]], [[Harlev-Framlev]], [[Hasle (Århus)|Hasle]], [[Hjortshøj-Egå]], [[Holme-Tranbjerg]], [[Mårslet]], [[Ormslev-Kolt]], [[Sabro-Fårup]], [[Tilst-Kasted]], [[Todbjerg-Mejlby]], [[Trige]], [[Solbjerg]], [[Vejlby-Risskov]], [[Viby]] un [[Åby (Århus)|Åby]] juust so as Deele fon do Säspele [[Skødstrup Sogn|Skødstrup]] un [[Vitved Sogn|Vitved]]. [[Kategorie:Region Midtjylland]] e59xolnd7rvsyns0uzg3r5fa21tg8vs 14 4751 87700 44944 2012-06-16T16:30:54Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Kategorie:Stääd in Dänemark [[Kategorie:Deenemäärk]] r514wnasdlsjaxm39xsq3iqb0dxfjoe 14 4753 44952 2010-10-25T16:58:46Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Commons|United Kingdom}} [[Kategorie:Lound in Europa]]“ wikitext text/x-wiki {{Commons|United Kingdom}} [[Kategorie:Lound in Europa]] nvqpbue82bys4n86jy8dhttspwq15zy 0 4754 104742 101264 2013-03-08T16:56:04Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 100 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2256]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Birmingham | Koarte = BirminghamMontage.jpg | Ienwoonertaal = 1.016.800 (<small>2008</small>) | Metropoolregion = | Lound = [[Groot-Britannien]] | Metropoolregion = | Distrikt = | Provinz = | Deelstoat = [[Änglound]] | Departemänt = | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 3.739 | Tiedsone = UTC +0 | Buurmäster = Randal Brew | Websiede = [http://www.birmingham.gov.uk/ www.birmingham.gov.uk] }} '''Birmingham''' is ju twäidgrootste Stääd in [[Änglound]] un dät [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound|Fereeniged Köönichriek]]. == Historisk Ienwoonertaal == * 1550: 1.500 * 1650: 5.000 * 1750: 24.000 * 1800: 80.000 * 1900: 522.800 * 1981: 1.013.431 * 2002: 990.000 * 2005: 1.001.200 * 2009: 1.012.010 [[Kategorie:Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] 9itqmon2lbx9wbx40x7cuk8qas3bzvd 0 4755 116023 108165 2018-02-02T16:53:55Z 185.90.171.142 /* Weblinks */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:RijksUniversiteit Groningen - University of Groningen.jpg|thumb|Universität Groningen]] Ne '''Universität''' is ne Institution, wier me wietenskuppelk [[Unnergjucht]] foulgje kon, un wier Foarskenge moaked wäd. Universitäte kon me beskrieuwe as Hoochskoulen mäd Promotionsgjucht, man do Universitäten unnerskeede sik maast uk truch n breeden Fächerkanon. Typisk sunt do klassiske, al in dät [[Middeloaler]] ienfierde Fakultäten foar [[Philosophie]], Medizin, Theologie un Gjuchtswietenskuppe. Deertou kuume do [[Natuurwietenskuppe]], [[Mathematik]], Wirtskaftswietenskuppe, Sozioalwietenskuppe un uur Oarbaidsgebiete. Fon aal do hüütige Universitäte, is ju [[Universität Bologna]] ju ooldeste Universität (1088). Deerätter wuude ju Universität Oxford uum dät Jier 1170 gruunded. Ju [[Universität Groningen]] is ju ooldeste Universität in do fräiske Lounde un is fon Ubbo Emmius in dät Jier 1614 gruunded. Ju [[Universität Heidelberg]] is 1386 gruunded wuuden, ju [[Universität Tübingen]] 1477. In do Jiere 1487-1489 wieren fjauer Seelterfräisen bie ju Universität Rostock mäldet, ju 1419 gruunded wuuden waas. == Weblinks == {{CommonsLittik|University}} * [http://www.univ.cc/?dom=ru&key=&start=1 Universities Worldwide] Lieste fon Universitäte uur ju ganse Waareld [[Kategorie:Universität| ]] 8bx120rxrecyvf8bo5j5qyhx5pcrpk7 6 4756 121548 44969 2022-08-03T13:29:42Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Willi Klären mäd n Molkwain, 1966. Archiv Th. Deddens |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} etxjafz305fjj07lvndzy8nf8w35sv0 6 4757 121547 44971 2022-08-03T13:29:10Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Willi Klären, 1966. Archiv Theo Deddens |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} r95f30wu28zq5hyv2vpizjsmk1udt5s 6 4758 121546 44972 2022-08-03T13:28:46Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Huus Wilh. Awick. Archiv Theo Deddens |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} nsxam7bokl9t2y7pijji9g4qr8d9qu7 6 4759 121545 44993 2022-08-03T13:28:19Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Fokhuus Griep Archiv Th. Deddens |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} b9bp52ltcux2byhzdgkanh9nuljzymx 0 4760 105981 104751 2013-03-11T11:08:08Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q82042]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dät rakt ferscheedene Soarten fon Woude: * Dät [[Geslächtswoud]] (die Artikkel) rakt dät grammatiske Geslächt un bestimt dät Haudwoud. * Dät [[Haudwoud]] (Substantiv) beteekent n Ding af Begrip. * Dät [[Biewoud]] (Adjektiv) beschrift, definiert of begränset n Hauptwoud. * Dät [[Foarwoud]] kon insteede fon n Haudwoud stounde un ferwiest deer dan ätter. * Dät [[Taalwoud]] (Numerale) rakt dän Taal of ju Rangoardnenge. * Dät [[Uumstandswoud]] (Adverb) beteekent n Tiedwoud naier. * Dät [[Ferhooldniswoud]] (ju Präposition) beteekent dät Ferhooldnis twiske Hauptwoude usw. * Dät [[Biendewoud]] (ju Konjunktion) ferbint two Woude of Satse. * Dät [[Tiedwoud]] (Verb) beteekent ne Honnelenge, Toustand of Prozess. == Sjuch uk == * [[Silwe]] [[Kategorie:Sproakkunde]] macsgbkekzas07wamdigf8ox05oysa8 0 4761 45010 2010-10-26T07:09:26Z Pyt 12 häd "[[Tiedwoud (Verb)]]" ätter "[[Tiedwoud]]" ferschäuwen: Systematik wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Tiedwoud]] 3cc0kfc69q1ysna4bqepclsj3ihdxqb 0 4762 104752 101099 2013-03-08T17:10:19Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 52 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q103184]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dät '''Geslächtswoud''' (die ''Artikkel'') rakt dät grammatiske [[Geslächt]] un bestimt dät [[Haudwoud]]. Dät rakt in ju seelter Sproake ferscheedene Artikkele, je ätter [[Bestimdhaid]], [[Taal]], Geslächt un [[Fal]]. Do sunt maast uut dät [[Ooldfräisk]]e (afr.) outouleeden. Die 2. Fal is maast ärsät fon Konstruktione mäd ''fon'' usw. <br /><br /> == Bestimde Geslächtswoude Eentaal == === Monnelk of maskulin (m.) === {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |1. Fal||''di''||afr. ''thi'' |- |2. Fal||-||afr. ''thes'' |- |3. Fal||''dän'', ''n''||afr. ''thene'' |- |4. Fal||''dän'', ''n''||afr. ''thā'' |- |bekoand*||''de'', ''e''||. |} .* Wan dät sik honnelt uum bekoande Seeken, t.B. ''Die Mon slacht dän Huund mäd '''de''' Knäppel''. Hier häd sik also dät afr. ''thā'' truchsät un uurs in 3. un 4. Fal afr. ''thene''!<br /> Die 2. Fal is ferswuunen bit ap eenige Uutdrukke (oukuuted tou ''s'' in '''''s'''äiwens''). === Wieuwelk of feminin (f.) === {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; {| |1. Fal||''ju''||afr. ''thiu'' |- |2. Fal||-||afr. ''thēre'' |- |3. Fal||''ju''||afr. ''thene'' |- |4. Fal||''ju''||afr. ''thā'' |- |bekoand* ||''de'', ''e''||. |} . * t.B. ''ju Kuu is in de Weede''. Also uk hier wäil dät afr. ''thā'' un uurs in aal Falle afr. ''thiu''. Die 2. Fal säilden, as ''in Tied '''der''' Nood''. === Seekelk of neutroal (n.) === {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; {| |1. Fal||''dät'', ''t''||afr. ''thet'' |- |2. Fal||-||afr. ''thes'' |- |3. Fal||''dät'', ''t''||afr. ''thet'' |- |4. Fal||''dät'', ''t''||afr. ''thā(m)'' |- |bekoand ||''t''||. |} afr. ''thā(m)'' is hier bloot in Räste bewoard blieuwen, as t.B. ''in '''de''' Huus''. <br /> == Bestimde Geslächtswoude Moortaal == {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; {| |1. Fal||''do''||afr. ''thā'' |- |2. Fal||-||afr. ''thēra'' |- |3. Fal||''do''||afr. ''thā'' |- |4. Fal||''do''||afr. ''thā(m)'' |- |bekoand||''de, e''||. |} Hier äntstamt ''do'' [[Luudgesäts|luudgesätselk]] afr. ''thā''. <br /> == Uunbestimde Geslächtswoude == {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; {| |m.||''n''||afr. ''ān'' |- |f.||''ne'', ''n''||afr. ''ēn'', ''ēne'' |- |n. ||''n''||afr. ''ēn'' |} Die 2. Fal is ferswuunen bit ap eenige Uutdrukke (t.B. '''''eenes''' Deeges''). == Sjuch uk == * [[Woudoard]] [[Kategorie:Sproakkunde]] 5tj0t4f4lbplue2h7izwl3si9clnlj0 6 4764 121544 45107 2022-08-03T13:26:55Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Seeltersk Soang- un Beedebouk, 2009. fon M. Grosser. mäd tastemming M. Grosser |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} t0a5z1y5l9vg8ajb038mxhw7lxroqln 6 4765 121543 45112 2022-08-03T13:26:25Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Seelter Märchenbouk, G. Grosser. mäd tastemming fon G. Grosser |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fht0rgrkk3tsh45xwl96moytdjwp4dq 0 4767 114087 104754 2017-02-28T16:12:43Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Houten schaatsen.JPG|thumb|300px|Sköäwele, so as do fröier bruukt wuuden un do der mäd Beende unner do Skoue buunen wuuden.]] '''Sköäweljen''' (dt. ''Schlittschuh laufen'', eng. ''to skate'', fra. ''patiner'', nl. ''schaatsen'', nfr. ''schure'', wfr. ''reedride'') is sik uur dät Ies foutbewäägje ap n Oard Gliedstukke, do [[Sköäwele]]. ==Sköäweljen fröier in Seelterlound== Fröier wieren do [[Nieden]] in [[Seelterlound]] in de Winter unner Woater, un wan et dan froos, dan roate et groote Flächen mäd Sköäwelies. Oold un jung un ju ganse Skouljuugend wieren ap de Sköäwele. Dät waas n Fergnöigen, Roupen un Sjungen, so loange jo sjo kuuden. Bie Mounskien wuud et leet bit älk fergnöigd un wuurich ätter Huus geen. So geen dät alle Deege so loange dät Ies noch heelt. Älk kuud sköäwelje. Litje Bäidene leerden dät bääte n Stoul. Älk moaste sköäweljen leere. Do nit wüülen, wuuden fon do Oolden twongen, dan do nit sköäwelje kuuden, goolten as Sunnerlinge. ==Frachtferkier truch Sköäweler== Domoals roate et uk noch strommere Wintere as nu. Do bääste Sköäweler moakeden Tuuren ap de [[Seelter Äi]] un ju [[Leda]] ätter [[Lier]] un hoalden deer Weere häär. So wäd noch fertäld fon Oaltje Beernd. Hie waas an t [[Broodboake]]n un hied do Broode al kloor foarmd, as Antje him fertälde, dät jo goarneen Soalt moor bie do Koopljuude kriege kuuden un wüülen uutenemäiden [[Sloachtje|sloachtje]]. ,,Dan stik dät Fjuur in de [[Ougend]] man oun, ik wol ieuwen Soalt hoalje fon Lier." As Antje dät Fjuur ounstikt, bint Beernd do Sköäwele unner, un as dät Fjuur ferbaadend waas, do waas Beernd deer in [[Hollen]] al wier fon Lier, mäd trüütich Puund Soalt ap de Skullere. Antje hied juust dät Fjuur uut de Ougend leeken un Beernd kuud dät Brood ounskuuwe. So geenen in loange stromme Wintere eenige Artikkele tou Eende, do uurs mäd et [[Skip]] fon de Stääd hoald wuuden. [[Rääd|Reede]] wieren noch uunbekoand. So kon man sik foarstaale, wo die lichte Frachtferkier fon kräftige Sköäweler besuurged wuude. Ls51. [[Kategorie:Sport]] [[Kategorie:Seelterlound]] 6lbn2m3vyx1z7y90wg3s1i4fuuzc996 6 4768 121542 45157 2022-08-03T13:25:43Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Lound un Noomen. mäd tastemming fon Pyt Kramer |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 1dpgoow1lqe6mb8khhq1jwocc2y93p8 0 4769 79378 45192 2012-02-12T17:33:54Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Minimum-Tonne.svg|right|thumb|400px|Dät rakt deerfoar n bekoand Modäl: Een Fät uut unnerskeedelk loange Breede, doo foar doo Woaksduumsfaktoren stounde: Oane is dät Woater, dät foar dän Aaren stoant. Dät Woater stoant nit sieläärge nit haager as bit tou dät kuutste Brääd, deer konnen doo uur so loang weese as joo wolle. Wol me n haageren Woaterstound, mout aaltied dät kuutste Brääd juun n loanger uuttuusked wäide. Doo uur Breede tou ferloangerjen, brangt je niks.]] Dät '''Wit fon't Minimum''' (düütsk:Gesetz vom Minimum / Minimumgesetz) kwäd, dät sik dät Woaksduum fon Plonten aaltied ätter dän litsten Woaksduumsfaktor orientiert. == Biespile == Staale wie uus foar, dät in n Boudem tou min [[Stikstof]], tou min [[Woater]] un tou min [[Koolestof]] oane is. Woater is minner deer as Stikstof, un fon n Koolestof rakt dät noch uk noch tou min, man fon doo tjo ap maaste. Nu kooped sik die Buur Stikstofmjuks, deeruum dät je tou min Stikstof in dän Boudem is. Hie mjuksed deermäd sin Fäild, man die Aaren blift juust so littik as in't lääste Jier. Hiede hie deerjuun geeten, dan hiede hie leeter n gratteren Aaren kreegen. Me skuul also aaltied dät fermoorje, wät ap minste in dän Boudem is. Wan du moor Stikstof hääst, un juust so min Woater as in't foaren, brangt dät die heel un aal niks. Waas deerjuun moor Woater as Stikstof in n Boudem, so brangt dät die niks, tou jooten, dan moast du mäd Stikstof mjuksje. Eerste, wan die littste Woaksduumsfaktor fergratterd is un nit moor die litste, dan kon die Buur fääregunge un wier dän litsten ferbeeterje. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Buuräi]] 03z1boeodnx41fhr2rkk8u0vlfaqhao 6 4770 121541 45206 2022-08-03T13:25:03Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Wie sjunge Seelterfräisk. G. Grosser |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} lppfg4z29cxwh25mqwi0p0vgcdxegg8 6 4771 121540 45207 2022-08-03T13:24:35Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Woudelieste Düütsk-Seeltersk. P. Kramer |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 4vm58xyqk0tj4tg8xhel47w4z6uqrzk 6 4772 121539 45212 2022-08-03T13:24:08Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Kuute Seelter Sproakleere. Pyt Kramer, 1982 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} q8vqwy55n84sflzuk491iqr9vaepn04 6 4773 121538 45244 2022-08-03T13:23:39Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Ahlrich Cordes. Aus meinem Leben. Ausgabe: Pyt Kramer |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} lxtfhawulcm3frxro82j1iii4wiff2d 6 4774 121537 45257 2022-08-03T13:23:06Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Däär was iensen 'n oold Wieu, Hermann Janssen, 1960 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} aag0mkptvcejeil2twufr8h6cn89ge8 6 4775 121536 45264 2022-08-03T13:22:34Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Mien Tuunschiere. M. Grosser, 2005 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} m3idpmjlb20kqobgwxsg2whwpcll8vf 6 4776 121535 45265 2022-08-03T13:22:08Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Döönjes un Fertälster, G. Grosser, 1992 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} d3jq7xz7zw3wz5y2fe8vg349efmm865 6 4777 121534 45270 2022-08-03T13:21:40Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Sienke Koodiegel fertäld. M. Grosser |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} a45h0g54ht2dyemplu5k8hadmkzct3w 6 4779 121533 45380 2022-08-03T13:21:10Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Seelter Seeken, fon Theo Griep un Pyt Kramer |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 202tn1dopezv9n7zko30natfudesq1w 6 4780 121532 45382 2022-08-03T13:20:51Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Seelter Trouje, fon Theo Griep un Pyt Kramer |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} qq27zedhjsqs2i5hyec7c91pqlpsnwr 6 4782 121531 45445 2022-08-03T13:20:16Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Smoarge Piter / waastfräisk |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jt1rhdmj2qzi8umgl4kzxc3z6y5zv1t 10 4783 119467 45480 2020-10-19T04:28:19Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Image:Striped.love.beetle.arp.jpg|100px|right]] Doo '''Ruste''' (''Coleoptera'', dt. ''Käfer'') sunt ne Oardnenge fon doo [[Insekte]]. In juu Biologie sunt bit däälich sowät 350.000 Oarde bekoand, deerfon rakt dät sowät 8.000 in Middel-[[Europa]]... [[Ruste|Läs fääre]]. <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 5vjn4ajcfdnzqfistexxnqen2dmc26k 10 4784 119468 45481 2020-10-19T04:28:21Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:TomTomOne.jpg|100px|right]] '''Autonavigation''' moaket dät muugelk, altied tou bestimmen wier me is. Dät oarbaidet mäd dät GPS (Global Positioning System), wät Funksignoale fon spezielle [[Satellit]]e benutset... [[Autonavigation|Läs fääre]]. <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> j5mrwonhcqmqnoj25k52dzqn2hyj47u 0 4788 119265 107889 2020-07-29T08:55:31Z Bnelux 11013 Wällen wikitext text/x-wiki [[Bielde:Piekmaijer Uelsen Janischowsky.jpg|thumb|Statue fon n Holloundsgunger in [[Uelsen]].]] Do '''Holloundsgungere''' (dt. ''Hollandgänger'', nl. ''Hannekemaaiers'', wfr. ''Hantsjemieren'') wieren algemeen [[Munsterlound]]ere, do der bit sowät 1900 in n Suumer ätter do Niederlounde geenen uum deer as [[Mäddere]] wät Jäild tou fertjoonjen. Oarbaider, do ätter [[Wäästfräislound]] of [[Aast-Fräislound]] geenen, wuuden uk Fräisloundgungere naamd. Deer wieren uk Seelterfräisen, do ätter Wäästfräislound geenen. ==Ju Raise fon do Seelterlounder== Dän Wai hääbe do Holloundsgungere tou Fout moaked, mäd de Saise ap de Näkke, Hondstok un Ransel. Do geenen mäd n Koppel uur Groningen alle Jiere dän sälge Wai ätter [[Ljouwert]] in Wäästfräislound. Do koanden dän Wai un so hougeden sik do uur Mäddere do bloot antousluuten. Uk do foonten Oarbaid as Mädder bie do Buuren un fertjoonden goud Jäild. Däälich wunnerje sik do Ljuude, dät do sun loangen Marsk tou Fout moakje kuuden. Domoals waas di Foutmarsk eenfach Moude. Wan die Dai tou Eende waas, sliepen do in bekoande Gaasthuuse un smäidens geen dät wier fääre. In Ljouwert ap dän Määrkedplats waas die Träfpunkt foar do Mäddere. In Ljouwert waas ne Oarbaidsfermiddeleng iengjucht. Deer hoalden do Buuren se mäd de Woain ou, un älk wiste fluks wier hie wai koom. Do uur Holloundsgungere bleeuwen deels foare (also bie [[Groningen]]?) as Eedgreeuwere, do uut dät [[Hannover|Hannöverske]] un [[Ooldenbuurich|Ooldenbuurgske]] keemen. Man do Seelter geenen al sieläärge ätter Wäästfräislound tou Gäärs mjoon, wan do hiere oaine Eed al greeuwen hieden ap hiere oaine Foane. Wan do in Ljouwert ankoomen, steegen do Mäddere eerste wier ap dän oolde skeeuwsakkede Uutsichtstouden "[[Ooldehou]]", uum de Stääd tou bekiekjen. Bien n Buur bie [[Frjentsjeradiel|Achlum]] wieren dät gjucht goude Ljuude un där doarsten se uk mee in de bääste Stoowe wan de Oarbaid däin waas. Dan moasten se Geskichten un Putsen fertälle ut Seelterlound. Ls349. ==Dät Eende fon do Raisen== Dät lääste Jier fon do Raisen mout 1890 weesen hääbe, fielicht 1895, ouhongich deerfon wan do Maimaskinen ap t Määrked koomen. Do Buuren hiede uk wälke bestoald. Man dät geen nit so gau, ju moasten al loange foaruut bestoald wäide. Älk wüül ne Maskine hääbe, deer kuud nit juun moaked wäide. Un wan ju Maskine nit tiedich nouch skuul lääwerd wäide, so moasten do Seelter noch eenmoal wierkuume tou mjoon. Dät roate ne groote Ferannerenge mäd do Gäärsmaskinen. Do Maskinen hieden do Oarbaid uurnuumen. Uk in Seelterlound hieden al eenige Buuren so eene Maskine bestoald. Uum 1930 hieden do maasten Buuren in Seelterlound uk ne Maimaskine. ==Wällen== * [[Hermann Janssen]] (1964), 'Do lääste Holloundsgungere', in: [[Pyt Kramer]], Dät Ooldenhuus, Westrhauderfehn: Siebe Ostendorp. * Marijn Molema, Meindert Schroor: [http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:hbz:6-66169697219 ''Migrationsgeschichte in Nordwestdeutschland und den nördlichen Niederlanden. Quellen, Handreichungen und Beispiele zur grenzübergreifenden Forschung''] (''Benelux-German Borderlands Histories'', Band 1). Münster 2019, ISBN 978-3-8405-2001-3 ==Ferwiesengen== {{Wikisource|Dät Ooldenhuus|''Do lääste Holloundsgungere''}} [[Kategorie:Geschichte]] [[Kategorie:Buuräi]] [[Kategorie:Fryslân]] [[Kategorie:Seelterlound]] 7skcn4qy7ml7ftahf07ek2deh28snmt 0 4789 115000 45529 2018-01-09T11:30:46Z Wwikix 8153 redirect wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[West-Fryslân]] hf3s2l3qhurld0f8eotikza11jslcke 6 4791 121264 45563 2022-08-02T13:30:29Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Folio uut: Hans Matuszak, Die saterfriesischen Mundarten von Ramsloh, Strücklingen und Scharrel inmitten des niederdeutschen Sprachraumes, Bonn 1951. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} tmi4qdm71lcdkdzq3kkxty8vhppjbaj 6 4793 121263 45597 2022-08-02T13:29:29Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Siede 4 fon ju Wurstfräiske Hondschrift fon Pestoor Witte uut dät Jier 1723. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 9db1gg2zfwmg1dw7g1vxlb46rp6cuhc 6 4794 121530 45590 2022-08-03T13:19:04Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Hermann Dumstorf. zur Verfügung gestellt von Familie Dumstorf |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} chh2vzkvdlz3df27p2673083amvyqqf 6 4795 121529 45605 2022-08-03T13:18:37Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Margeriten uut min Tuun, M. Grosser, 2001. oain Wurk |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} o1axix4giu177sjjwy2gzdvrk0q47ni 6 4797 121528 45678 2022-08-03T13:18:11Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Stellmacher |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 6202n79f7sr8s94jkp5ng848s06j5r2 6 4800 121262 45727 2022-08-02T13:28:14Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Boukuumsleek Kopie "Dät ganse Lieuwend" |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 9g2pewrv3zyftyxlm7cv43zdnp3e9tu 6 4801 121261 45728 2022-08-02T13:27:31Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Boukuumsleek "Fiene Stemmen" |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jjfge1yxx437s80ao7wz9hszu8ynqn1 6 4802 121260 45729 2022-08-02T13:27:09Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Boukuumsleek "Twiske Ticheläi un Boarenbierich" |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 6jakjziyy268xv2lygim4uf1kpo1wsq 0 4803 123006 122203 2024-01-01T23:22:52Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small> -- '''[[21. Jierhunnert]]''' -- <small>[[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]] -- [[24. Jierhunnert|24.]]</small><br /> <small>Jiere: [[2006]] - [[2007]] - [[2008]] - [[2009]]</small> - '''2010''' - <small> [[2011]] - [[2012]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} Hier sunt Geböärnisse fon '''2010''', ätter ferscheedene Themen oardend. Moonige sunt in moorere Apsatse tou fienden, wült joo in ferscheedene Kategorie paasje. == Foarfaale == * [[4. Januoar]]: In n amtelken Fääst-Akt wäd in [[Dubai]] dät [[Lieste fon do hoochste Bauwierke fon ju Waareld|Hoochste Bauwierk fon ju Waareld]], die [[Burj Khalifa]], ienwäid. * [[12. Januoar]]: Bie een [[Äidbieuwjen]] in [[Haiti]] stierwe sowät twohunnerttwintichduusend Ljuude, moor as een Million hääbe neen Huusenge moor. * [[6. Meerte]]: [[Pyt Kramer]] wäid Eerenmeelid fon dän [[Seelter Buund]] * [[20. Meerte]]: Die [[Eyjafjallajökull]], aan [[Fjuurspäienden Bierich]] ap [[Ieslound]], begint uuttoubreeken. Besunners Midde April fiert dät dan tou een Ienstaalenge fon dän Fljooger-Ferkier in groote Deele Noud- un Middel-[[Europa]] apgruunde fon Äske in ju Lucht. * [[20. April]]: Bie een Explosion ap dät Boorailound [[Deepwater Horizon]] in dän [[Gulf fon Mexiko]] stierwe fermoudelk alwen Ljuude. In ju Foulge fersakket dät Boorailound un dät rakt een [[Ouljepäst in dän Gulf fon Mexiko (2010)|Ouljepäst in dän Gulf fon Mexiko]]. * [[31. Moai]]: [[Horst Köhler]] trät as [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] ou. Dät Boantje blift 29 Deege uunbesät. * [[30. Juni]]: [[Christian Wulff]] ([[CDU]]) wäd fon ju Buundesfersammelenge tou dän tjaande Buundespräsidänt fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]] kädden. Hie kricht in dän trääde Truchgong fon ju Köär 625 Stämmen juunuur dän paatäiloose [[Joachim Gauck]], die bloot 494 Stämmen kricht. * [[24. Juli]]: Bie ju "Loveparade" in [[Düüsbuurich]] rakt dät in dän Iengongsberiek een so läipe Drokte, dät eenuntwintich Ljuude doodtaaid un masse moor ferseerd wäide. * [[27. Juli]]: Truch aan buutewoanelk stäärken [[Monsun]]-Rien rakt dät fon düüsen Dai bit in dän August läip Hoochwoater in [[Pakistan]]. Moor as duusendsoogenhunnert Ljuude stierwe; die materielle Skoade is nit tou taksierjen. * [[5. August]]: Tjountrüütich Bierichljuude sunt in een Bierichwierk foar Kooper- un Gould in [[Chile]] iensleeten; ap dän [[13. Oktober]] konnen jo aal rädded wäide. * [[1. November]]: Heinrich Kröger wäd 90 Jiere oold * [[7. November]]: Poabst [[Benedikt XVI.]] wäit ju [[Sagrada Família]] in ju kataloanske Haudstääd [[Barcelona]], uumdät die Binneruum fon ju Säärke juust kloor wuuden is. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[11. Januoar]]: [[Kurt Liebhart]], aastriekisken Kanu-Spoartler * [[11. Januoar]]: [[Miep Gies]], aastriekisk-niederloundske Hälperske fon Anne Frank * [[14. Januoar]]: [[Petra Schürmann]], düütske Wiedkieker-Moderatoorinne un Skauspielerske * [[11. Februoar]]: [[Irina Konstantinowna Archipowa]], sowjetiske / ruske Opern-Sjungerske * [[11. Februoar]]: [[Mona Hofland]], norwegiske Skauspielerske == HS-Näis, Ättergjuchte un Seelter Seeken == === Wät Seelterlound, dät Seelterske un doo uur Fräiske Sproaken beträft === * Wier [https://web.archive.org/web/20120118234232/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2195035/Saterfriesisch+liegt+im+Trend.html Seelter Kurs] in n '''[http://www.ga-online.de/?id=540&did=23940 Februoar 2010]'''. * 7. Jan. Eer Oarbaid [https://web.archive.org/web/20100612173602/http://www1.omropfryslan.nl/Mear_Nijs_65731.aspx mäd Wäästfräisk.] * 24. Feb. Näie Riege [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=240210&bereich=ga&datum=20100224&hash=6e23a5f6914b561dccb8705116eb6ae87696a9ea "Wie lere Seeltersk (E-paper Siede 22)] in dän GA un [http://www.ga-online.de/fileadmin/Videos/start.php?play=1437&ga=1&nb= GA-Video mäd Gretchen Grosser] uur Seeltersk * 6. Meerte [[Pyt Kramer]] Eerenmeeglid fon dän [[Seelter Buund]] ap dän Heimatabend fon dän Seelter Buund. Kiekje [https://web.archive.org/web/20100311214828/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=26141 hier] af [https://web.archive.org/web/20120118122551/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2285428/Liebeserkl%E4rung+an+das+Saterland.html hier] * 13. Meerte [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=26360 Moor Seeltersk leere goud foar Bäidene] * 7. April. [http://friiskforiining.podspot.de/rss+all Noudfräiske Seendengen] ap Internet. * 18. Moai. Fideos: Seeltersk leere mäd Gretchen Grosser [http://saterland.hyves.nl/blog/20389960/8_AKTUELLES_ZUR_SATERFRIESISCHEN_SPRACHE/Ufhk/?pageid=7N1QKE5EPXOOS40S8] * 28. Juli. Do Linke [https://web.archive.org/web/20100731145812/http://www.dnews.de/nachrichten/politik/275308/friesisch-muss-ins-grundgesetz-aufgenommen-werden.html wollen Seeltersk in t Gruundgesäts.] * 4. August. Noudfräiske Wikipedia [https://web.archive.org/web/20100323045452/http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/frr/Hoodsid geneemiged]. Nu [[:frr:|hier]]. * 2. Okt. [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=021010&bereich=ga&datum=20101002&hash=94a0932420585e2878189d0139c2326eb093c1d6 Tuusterpäiter ap Seeltersk ärschienen (GA-E-Paper Siede 30)] af kiekje [http://saterland.hyves.nl/blog/20389960/8_AKTUELLES_ZUR_SATERFRIESISCHEN_SPRACHE/Ufhk/?pageid=7TDFCKUVLT8OWG040 hier] * 8. Okt. [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2450740/Mehr+Platz+und+Zeit+f%FCr+Saterfriesisch+an+den+Schulen.html Meegliederfersamlenge: Seelter Buund eerd Meeglieder] af kiekje [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=33214 hier] * 9. Okt.: [https://web.archive.org/web/20120118102146/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2449913/Beim+Reimen+nichts+verf%E4lschen.html Beim Reimen nichts verfälschen] (Nordwest Zeitung) * 12. Okt. [http://www.ga-online.de/?id=540&did=33214 "Saterfriesisch erlebt eine Renaissance"] (General-Anzeiger) * 20. Okt. [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2457280/Bahnhof+wird+Mekka+der+Saterfriesen.html Bahnhof wird Mekka der Saterfriesen] (NWZ) * 26. Okt.: [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2462278/Saterfriesisch-W%F6rterbuch+erscheint+in+Neufassung.html Saterfriesisch-Wörterbuch erscheint in Neufassung] (Nordwest Zeitung) * 28. Okt.: [https://web.archive.org/web/20120118180847/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2463113/%26bdquo%3BRecht+auf+eine+eigene+Identit%E4t%26ldquo%3B.html „Recht auf eine eigene Identität“] (Nordwest Zeitung) * 29. Okt.: [https://web.archive.org/web/20120118122424/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2463894/%26bdquo%3BWiede+Himmel+un+g%FClden+Eer%26ldquo%3B.html „Wiede Himmel un gülden Eer“] (Nordwest Zeitung) * 30. Okt.: [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2464972/Lobbyist+f%FCr+alle+Saterfriesen.html Lobbyist für alle Saterfriesen] (Nordwest Zeitung) * 1. Nov.: [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=33825 "Krögers Heini" wird 90] (General Anzeiger) * 2. Nov. [https://web.archive.org/web/20120118231821/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Cloppenburg/Artikel/2466435/Ein+Kilo+Regionales+auf+464+Seiten.html Ein Kilo Regionales auf 464 Seiten] (Nordwest Zeitung) * 4. Nov. [https://web.archive.org/web/20120118104743/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2149446/Seeltersk+ist+nach+wie+vor+eine+beliebte+Sprache.html „Seeltersk“ ist nach wie vor eine beliebte Sprache] (NWZ] * 5. Nov. [https://web.archive.org/web/20110817161120/http://oksh.de/wk/hoeren/on_demand/ Nu uk n Noudfräisken Internet-Seender foar do Oailounde.] Wääl n Spieler un klik ap dät Tjokaant. * 6. Nov. [https://web.archive.org/web/20120118234815/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2469856/Lehrer+lernen+Saterfriesisch.html Lehrer lernen Saterfriesisch] (Nordwest Zeitung) * 10. Nov. [https://web.archive.org/web/20120118225431/http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2472405& Seelter Sjungere - Saterlands singende Botschafter] (NWZ) * 13. Nov. [https://web.archive.org/web/20120118181344/http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2474961 Hochdeutsch nur beim Pastoor] (NWZ) * 29. Nov. [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=34863 Strukeljer Toudensjungere moakje wier Musiek] * 30.Nov. [http://www.ndr.de/wellenord/programm/sendungen/binnenland_und_waterkant/friesischerschreibwettbewerb103.html Ferteel iinjsen 2010] (NDR) * 7. Dez. Ju [http://frr.wikipedia.org/wiki/Hoodsid Noudfräiske Wikipedia] häd 1.000 Artikkele. * 8. Dez. [https://web.archive.org/web/20120118125350/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2494076/%26bdquo%3BMerhaba%2C%20iek%20bale%20Seeltersk%26ldquo%3B.html Muslimsken Wänt leert un baalt Seeltersk] [[Kategorie:21. Jierhunnert]] 1zo4sub34z13v3i3mhi7na43zc7xk54 0 4805 104758 98236 2013-03-08T17:13:31Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 58 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q126807]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cat in the hat day2.JPG|thumb|250px|Al fon gans litjet an kon n Bäiden two Sproaken leere]] [[Bielde:Ziegelei mit Kindergarten.jpg|thumb|250px|Die eerste Bäidenstuun fon [[Skäddel]] in ne hooltene Baracke bie ju [[Ticheläi]], 1954, bedrieuwen fon ju NSV (National-Sozialistische Volkwohlfahrt, Ortsgruppe Scharel)]] Die '''Bäidenstuun''' (dt. ''Kindergarten'') is ju eerste Stappe in dän [[Unnergjucht]]. In [[Seelterlound]] sunt 5 Bäidenstuune, wier do Bäidene mäd [[Seeltersk]]-Unnergjucht truch Fräiwillige fersuurged wäide. == Sjuch uk == * [[Seeltersk in dän Bäidenstuun]] [[Kategorie:Anwoande Wietenskup]] [[Kategorie:Pädagogik]] [[Kategorie:Unnergjucht| ]] shl9h6h34fcvy5sb5d57j4jt0fnsdhk 6 4806 121259 45765 2022-08-02T13:26:38Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Uumsleek fon ''Die jungen Saterfriesen'' |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} nvh2ge8d82yqo8hdgd6fzz8daf1kvmy 0 4807 122695 122692 2023-08-13T13:45:10Z T. Mikulski 13191 /* Ferbiendengen ätter buuten */https wikitext text/x-wiki [[Bielde:SAT_VOLKSTANZ.JPG|thumb|200px|Toankebouk tou dät 25-jierich Bestounden fon ju Foulksdonsgruppe Seelterlound, 1995.]] '''Foulksdonse''' (de. ''Volkstänze'') of Folkloredonse sunt [[Dons]]e, do der bie traditionelle Foulksfäste of in traditionelle Sälskuppe donsed wuuden un wäide. Jo kuume praktisk in aal Kultuure foar un bildje touhoope mäd ju [[Foulksmusik]] ne uuntränboare Eenhaid. In Juunsats tou Standoarddonse sunt do Bewäägengsouloope nit so strikt fäästlaid, wät nit hat, dät do gans foarmloos donsed wäide. Uk ju bie dän Dons druugene [[Dracht]] unnerskat sik truch Smuk, ferwoande [[Stof]]fe, Kopbedäkkengen un [[Sieroat]] oafte düütelk fon do Deegeskloodere. == Ju eerste Donsgruppe == [[Bielde:Donsgruppe 1953.jpg|thumb|left|200px|Ju eerste Donsgruppe mäd Leni Hanekamp]] As 1952 die [[Seelterbuund fon 1952|oolde Seelterbuund]] apgjucht waas, koom [[Sixtus Schröer]] ätter ju Koasterske [[Leni Hanekamp]] (Seeger), ju in [[Fächt]] al ne Donsgruppe laited hiede. Jädden moakede ju mee un kuut deerätter gruundeden 16 Persoone ju Dons- un Drachtegruppe Seelter Buund. Uum dän Jierwiksel fängen jo oun, wierbie uk wäil ap Hoske donsed wuude. Deerbie wieren dät ap maaste Wuchtere. As ju Leni 1956 hilkede, kuud ju nit moor meemoakje un fäl ju Gruppe uutnonner. == Foulksdonsgruppe Seelterlound Strukelje == [[Bielde:Dans-Strücklingen.jpg|thumb|200px|Foulksdonsgruppe Seelterlound, Strukelje]] [[Bielde:Strukelje1.jpg |thumb|left|200px|Foulksdonsgruppe Seelterlound in dät [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]], 2010]] Ju Geskichte deerfon fäng 1970 oun, as n poor [[Strukelje]]r [[Kolping]]s-Meegliedere (Gisela Wallschlag un Maria Janssen) in [[Teisendorf]] ne Gruppe saagen, ju der Foulksdonse foarfierde. Dan wüülen jo sälwen uk sunne Gruppe gruundje. Do Gruundere wieren dan Margret und Gisela Wallschlag un kuute Tied leeter üübeden in Struukelje al sun 17 Wäänte un Wuchtere iewerch Foulksdonse. Wan dät aal beeter geen, wuud dän Noome annuumen fon ''Volkstanzgruppe Strücklingen''. Ätters koomen dan uk junge Ljuude uut uur Täärpe bietou. Dan wuud 1978 besleeten, ne Dracht ätter ju historiske Seelter [[Dracht]] tou dreegen. In dätsälge Jier wuud ju Gruppe in dän [[Seelter Buund]] apnuumen. Do fierden in 1995 hiere 25-jierich Bestounden un hääbe deertou uk n Toankebouk uutroat. Ju Gruppe häd däälich 28 aktive Meegliedere. Ju Laiterin is Elfriede Deeken uut Roomelse. Ap 3. September 2010 hääbe do hiere 40-jierich Bestounden touhoope mäd moorere uur Foulksdonsgruppen fierd. <gallery> Strukelje2.jpg |Foulksdonsgruppe Seelterlound in Litauen Strukelje3.jpg |Foulksdonsgruppe Seelterlound in Bozen, 2010 Foulksdons.jpg| Foulksdonsgruppe Seelterlound bie dän Besäik fon Christian Wulff in Skäddel Foulksdons-1.jpg| Foulksdonsgruppe Seelterlound bie dän Besäik fon Christian Wulff in Skäddel </gallery> == Seelter Dons- un Drachtenkoppel Skäddel == [[Bielde:Seelter Dons.jpg|thumb|200px|links| Seelter Dons- un Drachtenkoppel ap dät Täärpfääst 2010]] [[Bielde:Tanzgruppe.jpg|thumb|200px|Seelter Dons- un Drachtenkoppel Skäddel]] Uk in [[Skäddel]] roat dät ne Foulksdonsgruppe, ju ''Seelter Dons- un Drachtenkoppel Skäddel''. Ju Gruppe wuud 1979 truch Lenchen Stolle gruunded. Deer moakje sun 24 Wäänte un Wuchtere mee. Do sünt uk al in dät Uutlound, so as in [[Belgien]], [[Ungarn]] un do [[Niederlounde]] aptreden. Do hieden in 2004 hiere 25-jierich Bestounden. Deerbie wieren die "[[Burgumer Folksdounsploech]]" uut [[Burgum]], Meente [[Tytsjerksteradiel]] in [[Wäästfräislound]], ju "Fering Ferian" uut dät [[Noudfräislound|noudfräiske]] [[Wyk]] ap [[Föhr]], ju "Winzertanzgruppe Klüsserath" , ju "Volkstanzgruppe des historischen Vereins Pfalz-Mutterstadt" un ne Latien-Amerikoanske Show-Donsgruppe. Al mädnunner wieren deer 16 Donsgruppen bie dät Fäst. Die Laiter fon ju Gruppe is Leo Schlangen. <gallery> Foulksdons-2.jpg| Seelter Dons- un Drachtenkoppel bie dän Besäik fon Christian Wulff </gallery> == Bäidensdonsgruppe "Tanzalarm" Skäddel == [[Bielde:Tanzalarm-1.jpg|thumb|200px|Bäidensdonsgruppe "Tanzalarm" Skäddel]] Ju Bäidensdonsgruppe "Tanzalarm" Skäddel is die Ätterfoulger fon do "Seelter Dons-Stierne". Ju Gruppe Seelter Dons-Stierne wuud 1976 truch Beatrix Stolle gruunded. In dät Foarjier 2009 wuud ju Gruppe ätter 33-jierich Bestounden aplöösd, wäil der neen Ätterfoulge foar ju Gruppenlaitenge waas. Ju Gruppe waas in dän Seelter Buund apnuumen. Ap 19. Mai 2010 wuud ju Gruppe "Tanzalarm" truch Marion Hinrichs in Skäddel gruunded. Ju Gruppe häd so'n 40 Meegliedere in dät Aller fon 4-9 Jiere. Do donsje oolde Seelterfräiske Donse un uk moderne Donse. Do hääbe do oolde Seelterske Drachten fon do Seelter Dons-Stierne uurnuumen. Ju Laiterein is Marion Hinrichs uut Skäddel. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://saterland.hyves.nl/blog/20078786/19_KULTURELLE_GRUPPEN_UND_VEREINE/ruhZ/ Kulturelle Gruppen un Fereene in Seelterlound] * [https://web.archive.org/web/20110926133303/http://www.saterland.de/htm/vereine.htm Meente Seelterlound: Fereene] * [https://web.archive.org/web/20160211090844/http://www.saterland.de/htm/verein8.htm Meente Seelterlound: Volkstanzgruppe Saterland] * [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=31579 Foulksdonsgruppe Seelterlound in dän GA] * [https://web.archive.org/web/20120104154432/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=47263 Foulksdonsgruppe Seelterlound ap ju "Europeade" in Estlound] (GA) * Foulksdonsgruppe Seelterlound fiert ätter "Europeade" in Estlound [https://web.archive.org/web/20110727190758/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2649857/Saterfriesen-tanzen-auf-Tartus-Stra%DFen.html hier] un [https://web.archive.org/web/20120104170933/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=46766 hier] * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_artikel.php?id=2073097&printme=TRUE Foulksdonsgruppe Seelterlound in Litauen] (NWZ) * Foulksdonsgruppe Seelterlound moaked mee bie EUROPEADE in Bozen [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=30984 hier] un [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2396087& hier] * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2414486/60%20Meter%20%C3%BCber%20dem%20Rummel.html Foulksdonsgruppe Seelterlound fierd 40-jierich Bestounden] (NWZ) * [https://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2422061/Zur+Feier+eine+gro%DFe+Polonaise.html Foulksdonsgruppe Seelterlound häd 40-jierich Bestounden fiert] (NWZ) * Fideos: 40 Jiere Foulksdonsgruppe Seelterlound mäd moorere Foulksdonsgruppen ap 3. Sept. 2010 [http://www.youtube.com/watch?v=SwUuHG9rNzI&feature=related hier] un [http://www.youtube.com/watch?v=2SZbkKrabIM&feature=related hier] * [https://web.archive.org/web/20050505225752/http://www.heimatverein-cappeln.de/Heimatverein/emstek.htm Foulksdonsgruppe Seelterlound un Seelter Dons- un Drachtenkoppel ap Volkstanztreffen in Emstek (2003)] *[https://web.archive.org/web/20130619074112/http://www.burgumerfolksdounsploech.nl/ "Burgumer Folksdounsploech" ap Besäik in Skäddel, 1989 (fräisk)] * [https://web.archive.org/web/20160309165937/http://www.saterland.de/PDF/grussdons.pdf Glukwonske fon dan Burgermäster tou dät 25-jierich Bestounden fon ju Seelter Dons- un Drachtenkoppel] [[Kategorie:Dons]] [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] 38jgp2vpu1xsnr84t888qb2gsvtv8nj 6 4808 121258 45781 2022-08-02T13:26:12Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Uumsleek fon dät 25J. Jubiläumbouk fon ju ''Volkstanzgruppe Saterland'' |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 751g0eo9zjmw6dkhyleuw4j902i1o1p 0 4809 122771 104760 2023-08-18T16:40:24Z T. Mikulski 13191 Camargo uut 2009 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hebe Camargo 3.jpg|200px|thumb|Camargo uut 2009]] '''Hebe Maria Camargo''' (* 8. Meerte 1929 in [[Taubaté]], [[São Paulo]], [[Brasilien]]) is ne [[Brasilien|brasilianiske]] [[Fiersjomoderatorin]], [[Sjungerske]] un [[Tjoterspieler]]ske. [[Kategorie:Brasilien]] [[Kategorie:Kunst]] s3liu9vhlg79lpwavvrmrem07tgdfgk 0 4810 106982 84132 2013-04-13T13:17:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q30188]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Madeira 71.jpg|thumb|250px|Koarte fon Madeira]] [[Bielde:CaboGirao05.jpg|thumb|150px|Cabo Girão an ju Suudkuste]] [[Bielde:Levada-Madeira.JPG|thumb|150px|Levada in dät Wääste fon Madeira]] '''Madeira''' (fon portugiesisk ''madeira'' ‘Holt’) is n [[Ailound]] in dän [[Atlantiske Ozean]], uungefäär 700 Kilometer wäästelk fon [[Afrikoa]] un 1000 Kilometer suudwäästelk fon ju portugiesiske Kuste. Dät häd 235.000 Ienwoonere ap ne Fläche fon 801&nbsp;km² un mät 57 km bie 22 km. Touhoope mäd [[Porto Santo (Ailound)|Porto Santo]] un dät fääre ätter dät Suude lääsende [[Ilhas Desertas]] un do [[Ilhas Selvagens]] bildet dät ju autonome Region [[Madeira (Gestrich)|Madeira]] fon [[Portugal]] un heert also tou ju [[Europäiske Union]]. Do [[Azore]] hääbe binne Portugal diesälge Status. Ju grootste Stääd ap Madeira un tougliek ju Haudstääd fon ju autonome Region is [[Funchal]]. Dät [[Klimoa]] ap Madeira is gjucht mild (ju Temperatuur lait maasttied twiske 16 un 22&nbsp;̊C.) un is weegen ju Natuur, fuul Buske un Bierge beljoowed bie Koierder un Natuurfrüünde. Deer ju Kuste foarallen bestoant uut staile Fälsenwoogen un Soundstrande bolde nit foarkuumen dwo, rakt dät ap Madeira neen Massen-Touristik. Do Ailounde hääbe n [[Vulkoan|vulkoanisken]] Uursproang. Die hoochste Bierich is die [[Pico Ruivo]] (1862 m). Ju bekoandste Spezialität fon Madeira is die stäärke Wien die der ätter dät Ailound benaamd is. Buute dän Madeira-Wien is dät Ailound uk bekoand truch dän ''[[Espada]]''; n loangen swotten Fisk, die der ap fuul ferscheedene Wiesen kloormoaked wäide kon. Gjucht charakteristisk foar dät Ailound sunt aal doo eksotiske Bloumen, do deer wüüld woakse. Deeruum wäd dät uk dät Bloumenailound naamd. Buute do [[Kanariske Ailounde]] is Madeira ju eensichste Steede wier die [[Kanariefuugel]] wüüld foarkuumen däd. Madeira is liekteekend truch sien eensich Nätwierk fon Bewoaterengsknoale, do ‘’Levadas’‘: smälle Sloote, do der uur dät ganse Ailound truch do Bierge anlaid wuuden sunt. Weegen ju staile Noudkuste is ju Besiedlenge ounfangd an ju minner stailer Suudkuuste, wier uk ju Haudstääd Funchal lait. Dät Woater wuud uut do Bierge häär truch do Levadas ätter dät soore Suuden broacht. Loangs do Levadas sunt fröier Paade anlaid wuuden tou ju Unnerhooldenge. Ap wäkke Steeden sunt do Paade man 20 cm breed un ferloope nai an n stailen Ougruund. Ap uur Steeden konnen do uur 2 m breed weese. Wan me goud ap do Schilde oachtet un dän Räid fon do Hiesige befoulget, sunt do Paade goud tou n Koierskup. == Iendeelenge == Madeira is apdeeld in do foulgjende Meenten: * [[Calheta (Madeira)]] * [[Câmara de Lobos]] * [[Funchal]] * [[Machico]] * [[Ponta do Sol]] * [[Porto Moniz]] * [[Porto Santo (gemeente)|Porto Santo]] * [[Ribeira Brava (Madeira)|Ribeira Brava]] * [[Santa Cruz (Madeira)|Santa Cruz]] * [[Santana (Madeira)|Santana]] * [[São Vicente (Madeira)|São Vicente]] == Fotogalerie == <gallery> Bielde:Hofi0006-24.jpg|N uur Levada ap Madeira Bielde:Madeira_Route_naar_Pico_do_Arieiro_2004_05_18.jpg|Wai ätter dän Pico do Arieiro Bielde:Thunder lightning Garajau Madeira 289985700.jpg|Grummel un Lai, Garajau Bielde:Madeiras Ostspitze.JPG|Ponta de São Lourenço, Madeiras Aastspitse </gallery> == Bädden ap Madeira == * [[Cristiano Ronaldo]], Portugiesisken Foutbaaler [[Kategorie:Portugal]] oln8ef8ndy8vbaw0n3x8jczzb70tgh4 0 4812 65525 62631 2011-08-11T22:33:47Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki '''Dädde''' waas uk aan fon do lääste [[Hüüne]]n in [[Skäddel]]. Deer wuud oafters fon boald. Hie waas gjucht gefällich, goudmöidich un stäärk, man hie kuud uk gjucht dul wäide. ==Ferwiesengen== {{Wikisource|Lesebouk foar Seelterlound#Di Hühne Däde|Die Hüüne Dädde}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Ljuude]] aq4q6uubj1lucgui9qf1e0x4aaxhzdo 0 4813 102715 65602 2013-03-05T16:36:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Hüünen''' sunt in oolde Tälstere besunners groote un stäärke Ljuude. Tälstere un Mythen uum Hüünen rakt dät wäil ap ju heele Waareld un buute dät do aal groot un stäärk sunt, häbe jo gjucht ferskeedene Oainskuppe. In Seelterlound un deer uumetou sunt dät oafter [[Skeeper]]e. ==Kiek uk bie== * [[Die Hüüne Dädde]] * [[Beekmans Wille]] * [[Fänne Jan]] [[Kategorie:Ljuude]] [[Kategorie:Seelterlound]] 02w2tb9j8witb9rzfflzy2c9sv2tzkb 0 4814 65526 62632 2011-08-11T22:34:22Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki '''Fänne Jan'''<br> Fänne Oepken sin Foar Jan waas noch aan fon do [[Hüüne]]n. Hie waas groot un stäärk. ==Ferwiesengen== {{Wikisource|Lesebouk foar Seelterlound#Fenne Jahn|Fänne Jan}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie: Ljuude]] at7q41csmcmwfw7dndeue39p5uhx3jm 6 4820 121527 46003 2022-08-03T13:17:53Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Volkstanzgruppe Saterland, Archivfoto |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} oeythrb88ns99f9yqjmebkj9m9a4q7n 0 4821 46111 2010-11-10T16:03:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Swotte See]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Swotte See]] 5f0rkis6ekudgpxlhhkx38v6pdb6d56 6 4822 121526 46122 2022-08-03T13:17:31Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Saterfriesisches Worterbuch, M.C. Fort. Abbildung: Wappen Gemeinde Saterland |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jhleusgk3i4d5rm611c0atyt2sx0nft 6 4824 121525 46194 2022-08-03T13:17:06Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 0 4826 120419 120019 2022-01-10T23:27:07Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Evers.jpg|thumb|300px|Johanna Evers in ne Klasse mäd dat Bouk "Die litje Prins"]] [[Bielde:Evers-Schramm.png|thumb|150px|Biedroage: ''Seelterlound, friesische Sprachinsel in Niedersachsen'' in Neben Deutsch:...]] [[Bielde:Middewinter.jpg|thumb|150px|Bouk Middewinter in 'n Staal]] '''Johanna Evers''', geb. Schulte, is 1953 bädden in [[Baalenje]] un woond in Baalenje. Ju is Koasterske in [[Roomelse]]. Deer rakt ju Seeltersk-Unnergjucht bie dät "Schulzentrum Saterland". Ju hääd uk Täkste leewerd foar dät Toankebouk mäd CD ''10 Jahre Saterfriesisch im Kindergarten'' fon dän Roomelster [[Bäidenstuun]] St. Jakobus. Ju is in dän [[Seelter Buund]] un touhoope mäd Karl-Peter Schramm Vertreder fon dän Seelter Buund bie dän [[EBLUL]]. Ju moaket mee bie dän Oarbeidskring fon ju näie "Projektgruppe [[Seeltersk an do Skoulen]] in [[Seelterlound]]". == Wierke == * Biedroage in: ''Sprachenvielfalt und Demokratie in Deutschland'', Hrs.: EBLUL-Komitee Deutschland, Brüssel 2002, ISBN 2-9600341-0-4 * ''Seelterlound, friesische Sprachinsel in Niedersachen'', Johanna Evers und Karl-Peter Schramm, Saterland, Siede 43 bit 57, in: ''Neben Deutsch: die autochthonen Minderheiten- und Regionalsprachen Deutschlands (Diversitas Linguarum 23)'', fon Christel Stolz (Hrsg.), 146 Sieden, Universitätsferlach Dr. N. Brockmeyer, Bochum, 2009, ISBN 978-3-8196-0730-1 * Biedroage in: ''Die jungen Saterfriesen : eine Reise durch das Jahr ; 10 Jahre Saterfriesisch im Kindergarten'', 2009 * Biedroage in: ''10 Jahre Europäische Sprachencharta in Niedersachsen'', Hrs. Jörg Peters un Gabriele Diekmann-Dröge, Isensee-Ferlach Oldenburg, 2010, ISBN 978-3-89-995-712-9 * Seelterfräisk Leerbouk mäd CD "Seeltersk bale", 190 Sieden, Sambucus-Ferlach, Dez. 2011 * Middewinter in 'n Staal, Seelterfräiske Uursättenge truch Johanna Evers, Nordfriisk Instituut, 2012, ISBN 978-3-22007-377-7 == Sjuch uk == *[[Seeltersk an do Skoulen]] *[[Twosproakegaid (Apluukenge)]] *[[Unnergjucht]] **[[Tjosproakigen Unnergjucht]] == Ferbiendenge ätter buten == * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2765831/In-zehn-Lektionen-das-Saterfriesische-erlernen.html "Seeltersk bale", Näi Leerbouk mäd CD] (NWZ 23.12.2011) * [https://web.archive.org/web/20120118170747/http://www.nwzonline.de/Video/Saterfriesisch-in-der-Schule_947120906001.html Fideo: Seeltersk in ju Skoule] (NWZ-TV 17.05.2011) * [https://web.archive.org/web/20120104153157/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=40724 Bäidene: Seeltersk lernen mit dem Saterfuchs] (GA) - Die ganse Begjucht is [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=310511&bereich=ga&datum=20110531&hash=905ec894d641a4f1a3943f5d91e928c6ca0aa73b hier ap Siede 23 tou fiende] * [http://books.google.de/books?id=4LP3TlFFXvoC&pg=PA43&lpg=PA43&dq=Johanna+Evers&source=bl&ots=A9izCKop93&sig=ZvH0z3n5epM6HrWGM8WHy3TR-Zo&hl=de&ei=OardTOKJCcaqlAf164WkDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=8&ved=0CCwQ6AEwBzgK#v=onepage&q=Johanna%20Evers&f=false Do eersten Sieden uut "Seelterlound, friesische Sprachinsel in Niedersachsen"] * [http://www.brockmeyer-verlag.de/shop/article_448/Stolz%2C-Christel-(Hrsg.)%3A-Neben-Deutsch.html?shop_param=cid%3D1%26aid%3D448%26 Ferlach Brockmeyer] * [http://www.nwzonline.de/cloppenburg/bildung/lehrer-lernen-saterfriesisch_a_1,0,725731079.html Lehrer lernen Saterfriesisch] (NWZ online, 6. November 2010) {{SORTIERUNG:Evers, Johanna}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Sproakkundige]] itkof8kc87zjmek015vs80hlvxcz3mr 0 4827 109061 76158 2014-03-17T03:10:37Z Nta 2014 5790 wikitext text/x-wiki '''Heinz Immer''' is [[1949]] bädden in [[Strukelje]] un woonde in Strukelje. Hie waas Koaster in [[Roomelse]]. Hie häd Seelterske Täkste leewerd foar dät Toankebouk mäd CD ''"10 Jahre Saterfriesisch im Kindergarten"'' fon dän [[Bäidenstuun]] St. Jakobus in Roomelse. Hie is [[1996]] ap junge Lieuwenstied fon 47 Jiere stuurwen. {{DEFAULTSORT:Immer, Heinz}} [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Sproakkundige]] ak9cbxcv7u9n2lqtjuodvmk8oitckha 0 4828 104761 97515 2013-03-08T17:14:07Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 86 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9471]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Juu '''Epistemologie''' (düütsk deerieuwenske uk "Erkenntnistheorie") is n feekeuurgriepend Deelgebiet fon juu [[Philosophie]], dät sik mäd juu Äntstoundenge fon Wieten af uk skienboar Wieten uutnunnersät, un deermäd, wät foar aan Twieuwel aaltied bestounde kon. {{phlostump}} [[Kategorie:Philosophie]] otm9bfw49i52tk8oxd5nj23hdsbtykf 0 4829 76147 76146 2012-01-03T16:44:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Adelheid.jpg|thumb|left|150px|Adelheid Pörschke]] [[Bielde:Sjungere-3.jpg|thumb| Adelheid Pörschke inne Midde monken do Seelter Sjungere]] '''Adelheid Pörschke''', bäddene Waten, is dän 1. Dezember 1938 bädden in [[Skäddel]] un woont boppe an dän [[Skäddelerdom]], wier die al tou ju Meente [[Ait]] heert. Ju ganse Familie Pörschke is aktief bie dän [[Seelter Buund]]. Hieren Mon Alfred Pörschke is in dän Foarstand fon dän [[Fräiske Räid]], Sektion Aast, hieren Suun Heinrich Pörschke is Boas fon dän Seelter Buund un hieren Suun Hermann is Foarsitter fon dän [[Baier- un Böllerfereen Skäddel]]. Adelheid Pörschke roat do Sproakkurse ap Seeltersk foar dän Seelter Buund un laitet dän "Seelter Stammtisch" in dät [[Seelterfräiske Kulturhuus]] in Skäddel. Ju heert tou ju Projektgruppe "Saterfriesisch" bie dän [[Bäidenstuun]] "Unterm Regenbogen" in Skäddel un is Meeapgjuchter un Foarsitter fon ju Songgruppe "[[Seelter Sjungere]]". == Sjuch uk == * [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=031211&bereich=ga&datum=20111203&hash=9ebe902c6474c1ebd0ad2039ede950bc4888016a Adelheid Pörschke eerd - Kiek hier ap Siede 29] (GA E-paper) * [http://saterland.hyves.nl/blog/20078786/19_KULTURELLE_GRUPPEN_UND_VEREINE/ruhZ/ Seelter Sjungere] * [http://interfriesischerrat.de/index.php?option=com_content&task=view&id=13&Itemid=29&lang=stq Fräiske Räid, Deel Aasterkaante] * Adelheid Pörschke in ju Nordwest-Zeitung [http://www.yasni.at/ext.php?url=http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php%3Fid%3D1862394&cat=news hier] [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2421841/%26bdquo;Ohne+Seeltersk+fehlt+mir+was%26ldquo;.html un hier] [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2430535& un hier] [[Kategorie:Seelterlound]] 16ycjua3iz2neznnldybcpub5zce6n3 0 4830 91845 61695 2012-09-05T20:43:49Z 87.187.90.150 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sjungere.jpg|thumb| Do Seelter Sjungere bie Apnoamen fon dät Wiedkiekjen, 2008]] [[Bielde:Sjungere-3.jpg|thumb|left| Do Seelter Sjungere]] Do '''Seelter Sjungere''' is ne Songgruppe fon dän [[Seelter Buund]]. Ju Gruppe wuud 1993 truch [[Adelheid Pörschke]] un uurse gruunded. Do sjunge oolde [[Seelterfräisk]]e Läidere, so as toun Biespil dät [[Seelter Läid]] ap eepenbiere Fäste, toun Biespil bie dän "Heimatabend" fon dän Seelter Buund un uk bie uurse Feroustaltenge. Do hääbe flugge Drachten un wieren uk al in dät Wiedkiekjen. Ju Songgruppe häd 11 Meegliedere. Foarsitter is Adelheid Pörschke. == Sjuch uk == * [http://saterland.hyves.nl/blog/20078786/19_KULTURELLE_GRUPPEN_UND_VEREINE/ruhZ/ Seelter Sjungere] * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2472405/Saterlands+singende+Botschafter.html Do Seelter Sjungere in ju Nordwest-Zeitung] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräisk]] 6cr89ri3hn0sb0vofa02kaxccis6mgd 6 4831 121524 46295 2022-08-03T13:16:49Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Seelter Sjungere |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fqkjwg2wcvephm1e02wh9kvdh7bzgb2 6 4832 121523 46301 2022-08-03T13:16:39Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Seelter Sjungere |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fqkjwg2wcvephm1e02wh9kvdh7bzgb2 6 4833 121522 46347 2022-08-03T13:16:11Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Die kleinen Saterfriesen, Ramsloh Kindergarten |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 3ko0o7go31ks2oshqia0fwc82vmuwku 6 4834 121521 46379 2022-08-03T13:14:48Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Adelheid Pörschke |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 0qyf58wucz1fs9u392akuew6rc9im4d 0 4835 120418 120012 2022-01-10T23:17:58Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Einhaus-2.jpg|thumb|right]] '''Ingeborg Remmers''', ''eerder Einhaus'', is bädden in [[Wietsound]] un woont in Wietsound. Ju is Koasterske foar dät [[Seeltersk]]e an ju "Litje Skoule Skäddel" in [[Skäddel]] un is Laiterin fon dän Oarbeidskring fon ju näie "Projektgruppe [[Seeltersk an do Skoulen]] in [[Seelterlound]]". == Sjuch uk == *[[Seeltersk an do Skoulen]] *[[Twosproakegaid (Apluukenge)]] *[[tjosproakigen Unnergjucht|Tjosproakigen Unnergjucht]]. *[[Unnergjucht]] == Ferbiendenge ätter buten == * [https://web.archive.org/web/20110813223942/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2622524/Europa-zu-Gast-bei-kleinen-Saterfriesen.html Europa zu Gast bei kleinen Saterfriesen] (NWZ) * [https://web.archive.org/web/20120104153157/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=40724 Bäidene: Seeltersk lernen mit dem Saterfuchs] (GA) - Die ganse Begjucht is [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=310511&bereich=ga&datum=20110531&hash=905ec894d641a4f1a3943f5d91e928c6ca0aa73b hier ap Siede 23 tou fiende] * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2589566& Ingeborg Einhaus uur sik säärm un Seeltersk] (NWZ) * [https://web.archive.org/web/20120118171452/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2585586/Seeltersk-balen-nach-Noten.html Unnergjucht: Seeltersk balen nach Noten] (NWZ) * [https://web.archive.org/web/20120118234815/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2469856/Lehrer+lernen+Saterfriesisch.html Lehrer lernen Saterfriesisch] (Nordwest Zeitung) * [http://www.huentling.de/grundschule/?Saterfriesisch:Saterfriesisch_in_der_Schule Litje Skoule Skäddel] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Sproakkundige]] q51eln4mzh763xbu5f3ydq3e7xeg869 6 4836 121520 46414 2022-08-03T13:14:20Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Muusewänt un Kittegientje |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 3x025re912rydfi94jmonzziu5antwo 0 4837 46466 2010-11-14T11:23:32Z Heinz 88 häd "[[Epistomologie]]" ätter "[[Epistemologie]]" ferschäuwen: Dät hat Epistemologie, nit "Epistomologie". wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Epistemologie]] c8dah14d26gkee5v3beptn4vuckvk9w 10 4838 119066 46470 2020-04-08T12:14:22Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=center width=70% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen philosophisken Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[File:Socrates thumb.png|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Philosophie]] kceek1zqrwkvr77xcyus7gz606b41kr 14 4839 46471 2010-11-14T11:33:56Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Philosophie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Philosophie]] 9g34dpehu8xxz3gk31gfpjwy84ea7v1 0 4840 46475 46474 2010-11-14T11:36:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Epistemologie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Epistemologie]] 62pzppllyliv4yb4tt7r0s0x5pre8wr 14 4841 46497 2010-11-14T14:14:38Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Stump]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Stump]] olwtz0pno5voh9zld5k5p5jzzuqm1gz 6 4844 121519 46523 2022-08-03T13:13:51Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Johanna Evers in ne Klasse mäd dat Bouk "Die litje Prins" |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} b3rlzaw1kmm9i3yowvvgs7lkyxa2abh 6 4849 121518 46594 2022-08-03T13:13:18Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Evers-Schramm |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} r69qehodw8bgv1ictk3w0fhzp8sfb83 0 4850 98135 97766 2012-12-24T14:43:57Z Bernd 1291 [[Bielde:Wittensand-Schule.jpg |thumb|right|300px|Ju lääsde Skoule fon Wietsound]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wietsound.jpg|thumb|right|300px|Ju Weerskup fon Louis Boelsen, uum 1900, ätters wier dät Hüntelmann]] [[Bielde:Wegekreuz-1.jpg|thumb|right|300px|Kjus an n Wai uut 1927, där wäd in 2011 n näi Kjus apbaud]] [[Bielde:Wittensand-Karte.jpg|thumb|right|300px|Ne oolde Postkoarte fon Wietsound]] [[Bielde:Wietsound oolde Skoule.jpg|thumb|right|300px|Ju eerste Skoule fon Wietsound]] [[Bielde:Wittensand-Schule.jpg |thumb|right|300px|Ju lääsde Skoule fon Wietsound]] '''Wietsound''', uk ''Wietensound'' af ''Witsound'', düütsk ''Wittensand'', is ne litje Buurskup fon [[Strukelje]]. Ju lait wäästersiede [[Uutände]] un noudelk fon dän [[Uutändjer Kanoal]]. Wäästelk fon Wietsound lait [[Idafeen]], dät heerd däälich tou ju Meente [[Aastrauderfeen]]. Noudelk fon Wietsound läit [[Ubbehusen]]. Wietsound is in dät Jier 1847 äntsteen. == Noome == "Fröier hääbe doo Ljude Sound deer wäch fierd un dan is hier witen Sound weesen, dät deertruch di Noome wäil äntsteen is." (Lound un Noomen, Siede 98) ==Geskichte== "Aasterside fon ju oolde Schoule liegen doo wite Sounddünen. Doo Utänder brukten al Jierhunnerte fon dän Sound un naamden doo Sounddünen eenfach Sountstich. Bi de Määrkdeelenge 1819/20) wieren doo Dünen al wächfierd. Um 1900 waas ut dät Soundstich n wülde Sumpplakke wuden mäd Woaterwülgene, ferkreepelde Riesene, Rääsken un Suurgäärs. As et ätter dän Kriech neen Lound tou koopjen un tou paachtjen roate, paachteden eenige Witsountjer dät Soundstichlound un moakeden ut dät wülde Lound froai lik Weedelound. Deer bi t Krüs waas t fröier immer utgreeuen weesen." (Lound un Noomen, Siede 98) ==Skoule== [[Bielde:Dierkes.jpg|thumb|right|200px| Die eerste Koaster fon Wietsound wier Josef Dierkes uut Peheim]] Wietsound hied fröier ne oaine katoolske Skoule. 1884 wuude ju ''Schulacht Wittensand'' gruundet und ju Skoule wuud 1889 baud. 1897/98 wieren där 49 Sköilere, 1946 100 Sköilere in two Klassen. Där wieren uk Sköilere fon [[Idafeen]]. Ju Skoule wuude 1956 sleeten un ne naie Skoule baud, ju häd 51.104 DM kostet. Ju Skoule wuud ap n 1.8.1967 sleeten. Die eerste Koaster wier Josef Dierkes uut Peheim fon 1884-1888. Ju Skoule stound deer däälich noch. Hier alle Koastere fon ju Skoule:<br> '''Laitenge''': * 1884-1888 Josef Dierkes * 1888-1910 August Boschenhenke * 1910-1919 Josef Vössing * 1919-1919 Koaster Stukenborg (Fertredenge) * 1920-1920 Franz Rolfes * 1920-1939 Heinrich Röpke-Stadtholte * 1945-1954 Martin Pille * 1954-1967 Günter Wellbrock '''2. Koaster:''' * 1946 - 1946 Koasterske Feichtinger * 1948 - 1948 Koaster Pulsfort * 1949 - 1949 Änne Wilken * 1953 - 1953 Maria Ellmann * 1959 - 1959 Koasterske Voss * 1960 - 1960 Josef Brackland == Bädden in Wietsound == * [[Ingeborg Remmers]], Koasterske foar Seeltersk an ju Litje Skoule Skäddel ==Bedrieuwe== * Athen Saterland Ei GmbH, produzierje Oaire * Remmers Baubedrieuw ==Fereene== * [[Heemat- un Böllerfereen "Widerhall" e.V.]], ferounstaltet dät jierelkse Skutsfääst == Sjuch uk == * [http://mitglied.multimania.de/Seelter2/LOUNDNOOMEN1.pdf?pageid=AU1I0FZH7WO4W404O Lound un Noomen, Siede 98] * [[Heemat- un Böllerfereen "Widerhall" e.V.]] == Ferbiendenge ätter buten == * [http://www.wittensand.de/ Heimat- und Böllerverein Wittensand] (Noch in Oarbaid) * [http://maps.google.de/maps?hl=de&tab=wl&q=Wittensand%20ostrhauderfehn Wietsound ap GOOGLE-Maps] ==Wällen== * Franz Dwertmann: Das grosse Sterben der kleinen Schulen, Vechtaer Druckerei und Verlag, 1984, ISBN 3-88441-025-3 * Georg Pahl: Witsound, (Geskichte fon do Huuse usw. 128 + 22 Sieden), Hsg. Michael Till Heinze, Langholt, 1994. {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] jmv808y2fo846ha9oxr6pu0akyof4j9 0 4851 46639 2010-11-16T20:48:16Z Bernd 1291 #REDIRECT[[Aastrauderfeen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Aastrauderfeen]] dbhffhcj7nhankhjpra9xjdpjaf3ru1 0 4852 46642 2010-11-16T20:55:43Z Bernd 1291 (#REDIRECTAastrauderfeen wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aastrauderfeen]] f4nqw29m669w310621zg4kxdiki4b44 0 4853 46646 2010-11-16T21:06:29Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Wietsound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wietsound]] lkvvbx5lkn7ahlhvvo4x2phgbbx2y09 8 4854 100667 93028 2013-02-07T01:48:38Z Pgehres (WMF) 3415 Updating sidebar link to use subst:CONTENTLANGUAGE wikitext text/x-wiki //donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_stq.wikipedia.org&uselang=stq 7rr2tayr1kujeumywc7x1ukukrct7yk 0 4856 121082 120437 2022-07-25T19:33:51Z Murma174 1663 /* Näi Projekt "Seeltersk an do Skoulen" */ wikitext text/x-wiki In dät düütske Bildengssystem sunt do Skoulen ju ätter dän [[Bäidenstuun]] foulgjende Stappe. An aal do Litje Skoulen (Grundschulen) in [[Seelterlound]] un bie dät Skoulsäntrum Seelterlound kriege do Skoulkere [[Seeltersk]]-Unnergjucht. Mäd dän [[Seeltersk-Unnergjucht]] an do Skoulen wuud in dät Jier 1996 ounfangd. Dät wieren in do eerste Jiere noch eerenamtelke Unnergjuchtere. In 2011 kriege där 150 Bäidene an do Skoulen Seeltersk-Unnergjucht. == Seeltersk an do Skoulen in Seelterlound == [[Bielde:Evers.jpg|thumb|250px| Johanna Evers in dän Seeltersk-Unnergjucht]] === Seeltersk an do Litje Skoulen === An do Litje Skoulen (Gruundskoulen) in Seelterlound konnen do Bäidene een Uure Seeltersk-Unnergjucht in ne Wiek kriege. Die Seeltersk-Unnergjucht is fräiwillich. * An ju ''Marien-Skoule in [[Strukelje]]'' rakt [[Monika Olling]] dän Seeltersk-Unnergjucht. * An ju ''Litje Skoule [[Skäddel]]'' moakje dät [[Ingeborg Remmers]] un [[Anne Wilkens]]. * An ju ''Astrid-Líndgren-Skoule in [[Seedelsbierich]]'' kriege do Skoulkere Seeltersk-Unnergjucht truch [[Anne Wilkens]]. * An ju Gruundskoule in [[Roomelse]] fersuurget [[Ulrieke Rieger]] do Bäidene mäd Seeltersk-Uuren. === Seeltersk an dät "Schulzentrum Saterland" in Roomelse === An ju Haupt- un Realskoule fon ju [[Grote Skoule fon't Seelterlound]] in Roomelse is [[Johanna Evers]] Koasterske foar dän Seeltersk-Unnergjucht. * An ju Hauptskoule rakt dät apstuuns naan Seeltersk-Unnergjucht. * An ju Realskoule konnen do Bäidene Seeltersk as "Wahlpflichtkurs" kriege. === Laurentius-Siemer-Gymnasium in Roomelse === * An dät Gymnasium rakt dät apstuuns noch naan Seeltersk-Unnergjucht. [[Bielde:Lääse-Wedstried 2009.jpg|thumb|250px| Do Winnere fon dän Leese-Wädstried 2009 fon do Gruundskoulen un dät Skoulsäntrum in Seelterlound]] [[Bielde:Leesewädstried.jpg|thumb|250px|Do Winnere fon dän Leese-Wädstried 2011]] === Leese-Wädstried === An älke Skoule wäd alle two Jiere n Leese-Wädstried feranstaltet. Tou dissen Wädstried wäd fon ju "Oldenburgische Landschaft" aproupen. Tou ju Jury heere dan Seeltersk-Unnergjuchtere, Seelterske Autore un n Fertreeder fon dän [[Seelter Buund]]. Do Bääste fon älke Skoule kriege ne Underskeedenge un n fluch Seeltersk-Bouk. Do Bääste fon älke Skoule nieme dan an n Wädstried foar alle Skoulen fon Seelterlound deel. Deer wäide dan do bääste Seeltersk-Skoulkere fon alle Skoulen fon dät Seelterlound fon ne Jury uutfuunen. Tou ju Jury heere uk wier Seeltersk-Unnergjuchtere un Seelterske Autore. As Eerengaste sunt Fertreeder fon dän Seelter Buund, fon eepenbeere Institute, fon dän Loundkring Kloppenbuurich, fon ju Meente Seelterlound un fon ju "Oldenburgische Landschaft" deerbie. Do Winnere kriege dan ne Uurkunde, n Jield-Goudskien, n Seeltersk-Bouk un n Goudskien foar ne flugge Feranstaltenge af n Museums-Besäik. == Näi Projekt "Seeltersk an do Skoulen" == Ap ju Meegliederfersamlenge fon dän [[Seelter Buund]] in n Oktober 2010 is n näi Projekt "Seeltersk an do Skoulen in Seelterlound" truch Ingeborg Remmers foarstoald wuuden. Die Ploan is, dät alle Bäidene al in ju eerste Klasse fon do Gruundskoulen uutsäike konnen, af jo in ju Seeltersk-Klasse af in uurs een Klasse wollen. In ju Seeltersk-Klasse skäl dan alleenich Seeltersk boald wäide, mäd Uutnoame fon do Feeke Düütsk un Ängelsk. Tou ju Projektgruppe heere alle Seeltersk-Koastere fon do Skoulen fon dät Seelterlound. Foar dit Projekt mouten dan noch moor Koastere in Seelterlound toueerst noch Seeltersk leere, deermäd skul 2011 an two Gruundskoulen ounfangd wäide, so dät 2012 dät Projekt ounfanged is. Disse eerste Stappe is n Projekt fon ju "Ostfriesische Landschaft". Do Kosten betoalt dät "Niedersächsische Kultusministerium". Dät Projekt woord steund fon ju "Ostfriesische Landschaft", ju "Oldenburgische Landschaft", ju Universität [[Ooldenbuurich]] un dän Seelter Buund. Alle Seeltersk-Koastere in Seelterlound moakje mee bie dän Oarbeidskring fon ju näie Projektgruppe foar "Seeltersk an do Skoulen in Seelterlound". Dät ganse Projekt kostet sowät 60.000 Euro. Dät Jield mout noch sammeld wäide un deer wäide noch "Sponsore" foar soacht. == Sjuch uk == *[[Unnergjucht]] *[[Twosproakegaid (Apluukenge)]] *[[tjosproakigen Unnergjucht|Tjosproakigen Unnergjucht]]. *[[Sproakuutbau]] *[[Skoule Risum]] *[[Seeltersk in dän Bäidenstuun|Seeltersk in dän Bäidenstuun in Seelterlound]] <gallery> Bielde:Deutsches Bildungssystem-quer.svg|Bildengsgonge in dät düütske Bildengssysteem Bielde:Cat in the hat day2.JPG|Al fon gans litjet an kon n Bäiden two Sproaken leere. </gallery> == Ferbiendenge ätter Buten == * [https://web.archive.org/web/20120118170747/http://www.nwzonline.de/Video/Saterfriesisch-in-der-Schule_947120906001.html Fideo: Seeltersk in ju Skoule] (NWZ-TV 17.05.2011) * [https://web.archive.org/web/20110813223942/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2622524/Europa-zu-Gast-bei-kleinen-Saterfriesen.html Europa zu Gast bei kleinen Saterfriesen] (NWZ) * [https://web.archive.org/web/20120104153157/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=40724 Bäidene: Seeltersk lernen mit dem Saterfuchs] (GA) - Die ganse Begjucht is [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=310511&bereich=ga&datum=20110531&hash=905ec894d641a4f1a3943f5d91e928c6ca0aa73b hier ap Siede 23 tou fiende] * [https://web.archive.org/web/20120118161809/http://www.nwzonline.de/Region/Artikel/2614856/Plattd%FC%FCtsch-is-egentlik-use-Modersproke.html Leesewädstried 2011: Eerenge fon do Bäästen in Ooldenbuurich] (NWZ) * Leesewädstried 2011: Eerenge foar do Winnere in Seelterlound [https://web.archive.org/web/20120119032622/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2612931/Junge-Saterfriesen-zeigen-der-Jury-ihr-K%F6nnen.html hier] un [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=40601 hier] un [http://www.ga-online.de/fileadmin/bildergalerie/output_2.php?source=&ga=1&bid=2919&nb= Bielden hier] * Unnergjucht: Freude über späten Erlass [https://web.archive.org/web/20120118171452/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2585586/Seeltersk-balen-nach-Noten.html hier] un [https://web.archive.org/web/20120104151404/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=39481 hier] * [http://www.ga-online.de/?id=540&did=38967 Sprachprojekt: Die Kosten für zwei Jahre stehen] (GA) * [https://web.archive.org/web/20120118103956/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2582688/Waeaente-und-Wuchtere-kon%92t-Seeltersk.html Leesewädstried 2011 an ju Astrid-Lindgren-Skoule in Seedelsbierich] (NWZ) * [https://web.archive.org/web/20120118101554/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2577005/Beste-Vorleser-der-Moderspraak-geehrt.html Leesewädstried 2011 an dät Skoulsäntrum in Roomelse] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2574116/Vorleser-ueberzeugen.html Leesewädstried 2011 an ju Marienskoule in Strukelje] (NWZ) * [https://web.archive.org/web/20120104155904/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=38900 Leesewädstried 2011 an ju Gruundskoule in Roomelse] (GA) * [http://www.huentling.de/grundschule/?Saterfriesisch:Saterfriesisch_in_der_Schule Litje Skoule Skäddel] * [http://www.nwn.de/grundschule_ramsloh/index.htm Gruundskoule Roomelse] * [https://web.archive.org/web/20160804134725/http://sz-saterland.de/cms/index.php?option=com_content&view=article&id=101:saterfriesisch&catid=40:saterfriesisch&Itemid=145 Schulzentrum Saterland / Saterfriesisch] * [http://www.lsg-ramsloh.de/ LSG-Lautentius-Siemer-Gymnasium] * [http://saterland.hyves.nl/blog/20050599/24_SATERFRIESISCH_IN_KINDERG_RTEN_UND_SCHULEN/jeuS/?pageid=8LLW4HFY2D0CSWOC0 Saterfriesisch in Kindergärten und Schulen] * [http://www.rtl-regional.de/player.php?id=13053&tag=Saterland&seite=0 Fideo Seeltersk ap RTL Bremen] * [https://web.archive.org/web/20100127160831/http://www.risumskole.de/indextysk.html Wäbsteede fon ju Skoule Risum] (deensk, fräisk, hoochdüütsk) * [https://web.archive.org/web/20100828175348/http://www.arte.tv/de/hippokrates/ARTE-Gesundheitsmagazin/HIPPOKRATES/1005270,CmC=1005322.html Zweisprachigkeit - Chance oder Risiko?] * [http://www.rund-ums-baby.de/mehrsprachig/index.htm?step=4 Mehrsprachig aufwachsen] * http://bilingual-erziehen.de/ * [http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/325/5940/611 Litje Bäidene leere two Sproaken glieke gau as een Sproake]. *[https://web.archive.org/web/20070720230943/http://friesenrat.de/cms/upload/pdf/Duokumentation_Interfriesischer_Kongress.pdf Dokumentation_Interfriesischer_Kongress,] Siede 9. *[https://web.archive.org/web/20070807232025/http://friesenrat.de/cms/upload/bilder/kongrs/InterfriesischerKongress.pdf Die dreisprachige Schule,] Siede 15. *[http://www.taalsintrumfrysk.nl/trijetalig.htm De trijetalige skoalle] *[http://www1.omropfryslan.nl/Kategory_Polityk_42537.aspx “Tjosproakige Skoulen sunt do bääste”] *[http://www.schule.provinz.bz.it/ms-st-ulrich/seiten99/ladinschuldeu.htm Ju ladiniske Skoule] *[https://web.archive.org/web/20081123033030/http://www.restena.lu/primaire/esch/brouch/home.htm Ju tjosproakige Skoule fon Esch/Luxembuurich.] Klik ju düütske Flaage un dan ''kids'' of ''adults''. *[https://web.archive.org/web/20080228033759/http://www.stejh.de/Grundschule/ Dreisprachige Internationale Grundschule Magdeburg] *[http://www.potsdam.de/cms/ziel/30269/DE/?read=5131 Dreisprachige Internationale Grundschule Potsdam] *[http://www.lesefit.at/trio.htm Magazin für den Unterricht in mehrsprachigen Volksschulklassen] *[https://web.archive.org/web/20111009113321/http://www.erzwiss.uni-hamburg.de/personal/gogolin/files/Gutachten.pdf Spracherwerb] zweisprachig aufwachsender Kinder und Jugendlicher. *[http://www.halepaghen-schule.de/ Halepaghen-Schule] un säik "Sprachen" {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräisk]] nkkb4oac9pytiqr746kmua6jovqoocp 6 4857 121257 46757 2022-08-02T13:25:43Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Koarte fon Nicolaus Piscator, 1642 |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} bi1rgwt2vrqu30v2tcfq4b93xpl4ffx 6 4858 121517 46793 2022-08-03T13:12:10Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Winner fon dän Leese-Wädstried 2009 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} hd9sv3geze5z5lwojwai5jivzxemdc0 0 4859 46816 2010-11-19T06:37:40Z Heinz 88 häd "[[Seeltersk an do Schoulen]]" ätter "[[Seeltersk an do Skoulen]]" ferschäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Seeltersk an do Skoulen]] 4zzl1g1xxgwfsqwkamzf4fgomdj5xgy 4 4860 46819 2010-11-19T06:52:24Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Mäd Suurge sjo iek, dät masse Bielden hoochleeden wäide un neen Lizenz stoant deerap, sodät naan weet, af doo Bielden wuddelk fräiroat sunt (dät rakt Public Do…“ wikitext text/x-wiki Mäd Suurge sjo iek, dät masse Bielden hoochleeden wäide un neen Lizenz stoant deerap, sodät naan weet, af doo Bielden wuddelk fräiroat sunt (dät rakt Public Domain, sukke Bielden konnen fon älkunaan sunner Angoawen uutsprat wäide, dät rakt ferskeedene Creative-Commons-Lizenzen, sukke Bielden konnen uk ätter täämelk loose Räägele, t.B. mäd Naamenge fon dän Uurheeber, fersprat wäide un dät rakt GNU, düsse Lizenz is al n bitje strommer, man uk noch nit heel un aal uunfräi.) '''Man dät rakt uk Copyright, un düsse Bielden duuren bloot fräi benutsed wäide, wan die Uurheeber doo säärm fräirakt!''' Uurs mout me in doo maaste Lounde, uk in Düütsklound, ätter dän Dood fon dän Uurheeber soogentich Jiere täiwe, dan stounde jo uk unner ju Public Domain-Lizenz. Me mout uk deerap oachtje, dät doo oubieldede Ljuude ienfersteen sunt, wan juu Bielde eepentelk moaked wäd, uurs konnen jo aan uk bekloagje. h32pxcv25uovh8hfxcn0zqyamc5hyp6 0 4861 72383 46830 2011-11-18T05:33:49Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Ju '''Ferhooldensbiologie''' is n Deelgebiet fon ju [[Biologie]], dät dät [[Ferhoolden]] fon [[Dierte]] ärfoarsket. == Iendeelenge == Groaf lät sik ju Ferhooldensbiologie in tjo Deelgebiete iendeele: * Ju [[Ferhooldensökologie]] - Ju befoatet sik mäd dät Ferhoolden in ju Evolution, t.B. mäd ju Froage, wieruume in ju [[Evolution]] n bestimd Ferhoolden n Diert n Foardeel broachte un düt Ferhoolden sik deeruum algemeen truchsät häd. * Ju [[Ferhooldensontogenese]] - Ju ärfoarsket ju Äntwikkelenge fon dät Ferhoolden in n Loop fon't Lieuwend, wo dät leert, wo dät Diert al fon Gebuurt an n bestimd Ferhoolden häd, wo dät Diert angeboorene Ferhooldenswiesen fääre perfektioniert un wo Unnerfiendengen dät Ferhoolden fon dät Diert beienfloudje. * Ju [[Ferhooldensphysiologie|Ferhooldensphysiologie af Neuroethologie]] - Ju ärfoarsket ju Stjuurenge fon't Ferhoolden truch Näärwensystem un Woarniemengen. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Ferhooldensbiologie| ]] 9tutx2v1cr38lktwhqimbhkjmn94hn5 0 4862 46832 46831 2010-11-19T08:30:02Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki As '''Ferhoolden''' beteekend me aal dät Dwoon un Reagierjen fon n Diert, aal doo sjuchtboare Bewäägengen, Hooldengen un aal ju Kommunikation - uunoardende un fielicht uunbewusden Uutdruk mäd Teekene un Luude juust so as een gramatisk truchoardende [[Sproake]], as ju bie Moanskene tou ärkannen is. Dät '''Ferhoolden''' wäd ärfoarsked fon ju [[Ferhooldensbiologie]]. == Uurseeken == Wan me ätter do Uurseeken fon n bestimd Ferhoolden fräiget, mout me eerste unnerskeede, af me doo naierlääsende (proximoate, f. latiensk proximum, dät naiste) af doo djappere (ultimoate, f. latiensk ultimum, dät lääste) Uurseeken wiete wol. Proximoate Uurseeken, dät sunt do Uurseeken, wääruume n Ferhoolden bie n bestimd Individuum in een bestimde Situation geböärt. Me fräiget deer ätter dät, wät juust in't foaren in't Näärwensystem geböärt is, befoar dät Dier düt Ferhoolden wiesd häd (een [[Ferhooldensphysiologie|ferhooldensphysiologiske]] Froagestaalenge) un ätter doo Unnerfiendengen un Leerprozesse, doo bie düt Individuum dät Ferhoolden foaruutgeen sunt (een [[Ferhooldensontogenese|ferhooldensontogenetiske]] Froagestaalenge. Ultimoate Uurseeken, deer mout me djapper gunge. Me fräiget nit moor ätter n bestimd Individuum un nit moor ätter een bestimde Situation, wier dät Ferhoolden wiesd wäd, sunnern me fräiget, wääruume sun Ferhoolden uurhaud foarkumt, wääruume dät t.B. in juu Evolution n Foardeel broacht häd un sik deeruum algemeen truchsät häd. Juu Froage ätter doo ultimoate Uurseeken is also eer een [[Ferhooldensökologie|ferhooldensökologiske]] Froagestaalenge. [[Kategorie:Ferhooldensbiologie]] d2uxzxzwdotv61m3gi84exsd4na5qhe 14 4863 46829 2010-11-19T08:12:28Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „ [[Kategorie:Biologie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Biologie]] e6psvw7cb7tj2lqqpqyng82h0725p41 0 4864 46833 2010-11-19T08:30:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ferhooldensbiologie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ferhooldensbiologie]] g5uyv191ed1mqzmbhnmaxr18g9ynro8 0 4865 122293 119601 2023-02-26T22:59:12Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[15. Jierhunnert|15.]] -- [[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]]</small> -- '''[[18. Jierhunnert]]''' -- <small>[[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]] -- [[21. Jierhunnert|21.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1787]] - [[1788]] - [[1789]]</small> - '''1790''' - <small>[[1791]] - [[1792]] - [[1793]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[23. Januoar]]: N poor Deege ätter hiere Ounkumst ap dät Ailound [[Pitcairn]] sätte do Moiterere fon ju [[Bounty]] dät Skip in Bround. == Tou Wareld keemen == * [[19. Meerte]] - [[John Tyler]], tjaanden Präsidänt fon doo [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] * [[3. August]] - [[John Cockerill]], Britisk-Belgisken Industriellen * [[21. Oktober]] - [[Alphonse de Lamartine]], Frantsöösken Dichter un Stoatsmon * [[25. Oktober]] - [[Robert Stirling]], Skotsken Uutfiender fon dän [[Stirlingmotor]] * [[30. Oktober]] - [[Rinse Posthumus]], wäästfräisken Sproakkundigen * [[16. Dezember]] - Leopold I fon Belgien * [[23. Dezember]] - Jean-François Champollion, Frantsöösken Sproakkundigen, Gruunder fon ju [[Ägyptologie]] [[Kategorie:18. Jierhunnert]] rotf726s6z9ay2nvz8h1a2qpplz89dr 0 4866 116620 116308 2018-02-22T20:37:49Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1848]]: [[Düütske Revolutsjoon 1848/1849]]: Ap ju "Neue Königsstraße" in [[Berlin]] wäide Barrikoaden baud. Sträitenslachten in ju Stääd aaskje 187 Doode. * [[1882]]: Die Gruundsteen foar ju Säärke [[Sagrada Família]] in [[Barcelona]] wäd laid. * [[2017]]: [[Frank-Walter Steinmeier]] wäd düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]]. * [[2017]]: [[Martin Schulz]] wäd ap aan Paatäi-Dai fon ju [[SPD]] sunner Juunstämmen foar'n Buundesfoarsitter un Kanzlerkandidoat fon ju SPD foar ju [[Buundesdais-Köär 2017]] kädden. == Tou Waareld keemen == *[[1790]] - [[John Tyler]], tjaanden Präsidänt fon doo [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] == Stuurwen == * [[1823]]: Luis María de Borbón y Vallabriga, Infant fon Spanien, Kardinoal un Erzbiskop fon Toledo [[Kategorie:Dai]] 5gbvzu6sh1l5udf8frhbdz9o19a611m 0 4867 118731 116685 2020-01-24T15:31:42Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''trääde August''' is die 215. Dai in dän [[gregorioansken Kalänner|gregorioanske Kalänner]] (die 216. in Skaltjiere). Somäd blieuwe noch hunnertfüüftich Deege bit dät Eende fon't Jier tou. == Foarfaale == * [[1492]]: [[Christoph Kolumbus]] moaket sik mäd sien Skiepe [[Santa Maria (Skip)|Santa Maria]], [[Niña]] und [[Pinta (Skip)|Pinta]] ap sien eerste Foarskengs-Foart. * [[1804]]: In [[Bordèu]]/Bordeaux beträt die düütske Natuurfoarsker [[Alexander von Humboldt]] ätter sien Amerikoa-Raise foar't eerste Moal sänt [[1799]] wier [[Europa|europäiske]] Äide. * [[1821]]: Die [[Suudamerikoa|suudamerikoanske]] Uunouhongegaids-Strieder [[José de San Martín]] wäd as Protektor fon ju näi-gruundede Republik [[Peru]] kädden. * [[1881]]: Ju [[Suudafrikoanske Republik]] in dät Rebät [[Transvaal]] kricht ätter dän Apstound un dän [[Eersten Buurenkriech (Suudafrikoa)|Eerste Buurenkriech]], die ap ju britiske Annexion foulged is, ne fiergungende Sälwenferwaltenge fon dät [[Fereend Köönichriek|Fereende Köönichriek]]. * [[1914]]: [[Düütsk Kaiserriek|Düütske]] Kriechsferkloorenge oun Frankriek, dät mäd Ruslound ferbuunded is, uumdät Ruslound Serbien Hälpe mai, dät ätter't [[Attentat fon Sarajevo]] in dän Kriech mäd Aastriek-Ungarn lait, un Aastriek-Ungarn is mäd Düütsklound ferbuunded. * [[1941]]: Die [[Munster (Wäästfoalen)|Munsterske]] Biskop [[Clemens August von Galen]] hoalt n Präätenje, wier oane hie dän Moort oun Behinnerde truch do Nazis bekloaget. * [[2019]]: Bie [[Ounsleek in El Paso|aan Terror-Ounsleek]] in ju [[Texas|texoanske]] Stääd [[El Paso (Texas)|El Paso]] skjut aan rassistisken Terrorist 22 Ljuude dood, buppedät rakt dät 24 ferseerde. Monken do 22 Doode sunt trättien US-amerikoanske, oachte mexikoanske un een düütsk Offer. Die Terrorist kwäd, hie wüül so fuul Mexikoanere as muugelk dood skjoote. == Tou Waareld keemen == * [[1770]]: [[Freerk Wülm III. (Prüüsen)|Freerk Wülm III.]], prüüsken Köönich * [[1790]]: [[John Cockerill]], Britisk-Belgisken Industriellen * [[1946]]: [[Keith Lynn Ackerman]], US-amerikoansken Biskop [[Kategorie:August]] [[Kategorie:Dai]] twd64pror55ugwl8ov1svfs91pkxvxb 0 4868 116639 104773 2018-02-23T11:08:12Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Tou Waareld keemen == * [[1790]]: [[Robert Stirling]], Skotsken Uutfiender fon dän [[Stirlingmotor]] * [[1825]]: [[Johann Strauss]], aastriekisken Komponist == Stuurwen == === Doatum uunseeker === * [[1400]]: [[Geoffrey Chaucer]], Skrieuwer fon [[Dichtenge]] ap [[Middel-Ängelsk]] [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Oktober]] ocggnl5mnyz0ouf10tda4qny8zuspg8 0 4869 122045 118192 2023-02-22T21:14:02Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1812]]: Do sloaine Räste fon [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] sien [[Grande Armée]] kuume fon Aaste uur ju Äi Memel un roakje [[Aastprüüsen]]. Bloot 5.000 fon in't Foaren 500.000 Suldoaten hääbe dän [[Ruslound-Fäildtoach (1812)|Ruslound-Fäildtoach]] mäd dät Lieuwend uursteen. * [[1815]]: Ätterdät die Portugiesiske Köönich al sänt Jiere in Brasilien residiert, wäd ju portugiesiske Kolonie [[Brasilien]] nu amtelk mäd dät Muurlound [[Portugal]] gliekstoald. Dät rakt nu een [[Fereend Köönichriek fon Portugal, Brasilien un do Algarven]]. Ju Haudstääd wäd dät Brasilioanske [[Rio de Janeiro]]. * [[1880]]: Ju [[Buurenrepublik (Suudafrikoa)|Buurenrepublik]] [[Transvaal]] ferkloort unner dän Noome [[Suudafrikoanske Republik]] hiere Uunouhongegaid fon [[Fereend Köönichriek fon Grootbritannien un Noudirlound|Grootbritannien]]. Die [[Fäärme Buurenkriech]] begint. * [[1946]]: Die Iroan äroobert ju [[Republik Kurdistan]], ju somäd nit moal n Jier bestounden diede. Ju Region is däälich Deel fon ju iroanske Provinz [[Wääst-Aserbaidschan]] * [[1951]]: In [[Württembierich-Baden]], [[Baden]] un [[Württembierich-Hohenzollern]] stämt ju tou kjoosen begjuchtede Befoulkenge in uur een Fereenigenge fon do tjo Lounde tou een Buundeslound ou. Dät wäd mäd groote Moorhaid annuumen un dät näie Buundeslound [[Baden-Württembierich]] wäd leeter ap dän [[25. April]] [[1952]] gruunded. == Tou Waareld keemen == * [[1790]]: [[Leopold I. fon Belgien]] * [[1836]]: [[Ernst von Bergmann]], düütsk-baltisken Chirurg un Professor fon ju [[Medizin]] === Twieuwelfaale === * Ätter dän gregorioanske Kalänner is die Gebuursdai fon dän Kunstler [[Wassily Kandinsky]] die 16. Dezember [[1866]]. Domoals goolt oaber in Ruslound noch die julioanske Kalänner, ätter dän dät die [[4. Dezember]] waas. == Stuurwen == * [[2001]]: [[Stefan Heym]], düütsken Skrieuwer * [[2020]]: [[Lotte Brainin]], aastriekiske Wierstounds-Kamperske juun do Nazis, ju dän Holocaust uurlieuwed hiede [[Kategorie:Dai]] hw8qpa75yxzjs5c490araz8u6gyeeis 0 4870 122022 120541 2023-02-22T20:33:49Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1959]]: Baubegin fon ju ''[[Puente de las Américas]]'', een Brääch, ju dän [[Panama-Kanoal]] uurspont. * [[1993]]: In't hessiske [[Hohenstein-Steckenroth]] kon aan Bumben-Ounsleek ap een Fluchtlings-Heem in lääste Minute ferhinnerd wäide: Fluchtlinge fiende een baadenjend Auto twiske hiere Woon-Containere. As jo dät Auto läsked hääbe, sjo jo een Roor-Bumbe ap ju bäätere Sit-Boank. * [[2020]]: In dän Ferloop fon [[Burgerkriech in Äthiopien sänt 2020|dän Burgerkriech]] in [[Äthiopien]] rakt dät in ju [[Metekel-Zone]] in ju äthiopiske Region [[Benishangul-Gumuz]] een Massaker. Extremisten fon dät Foulk fon do [[Gumuz]] brange 207 Ljuude uume. == Tou Waareld keemen == * [[1790]]: [[Jean-François Champollion]], Frantsöösken Sproakkundigen, Gruunder fon ju [[Ägyptologie]] * [[1876]]: Ju eerste skriftelk fäästlaide Ferfoatenge fon't [[Osmoansk Riek|Osmoanske Riek]] wäd gultich. Ju is foar groote Deele fon dän Reformer [[Midhat Pascha]] uutoarbaided. * [[1918]]: [[Helmut Schmidt]], düütsken Politiker un Buundeskansler fon BRD. [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Dezember]] mbtnf1sdti0x6h9mwebhkwu8jyxekbh 0 4871 122213 112878 2023-02-25T19:35:02Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjoonisse == * [[1793]]: Eerste Balloonfoart in Amerikoa truch dän Frantsoose [[Jean-Pierre François Blanchard]]. * [[1964]]: Bewoapenden Twist twiske [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US]]-Troppen un [[Panama|panamaiske]] Burgere in ju US-Hoohaids-Zone uum dän [[Panamakanoal]]. Deer stierwe eenuntwintich Panamaere un fjauer US-Suldoaten. * [[2015]]: In [[Paris (Stääd)|Paris]] uurfaalt die [[Terrorismus|Terrorist]], die dän [[8. Januoar|foarige Dai]] ne Dreguunerske möärend häd, n juudsken Supermäärket, deer hie noch fjauer Ljuude moor dooded un moor as Jeesele nimt. Hie bekant sik tou dän [[Islamisken Stoat|Organisatsjoon|IS]]. Die Terrorist wuude ätters fon Dräguunere doodskeeten. * [[2015]]: Do twäin islamistiske Terroristen, do [[7. Januoar|twäin Deege in't foaren]] in Paris ju Redaktsjoon fon ju Satire-Tiedskrift [[Charlie Hebdo]] uurfaalen un tweelich Ljuude möärend hääbe, wäide in [[Dammartin-en-Goële]], wier jo sik ferstopped hääbe, fon Dreguunere doodskeeten. == Tou Waareld keemen == * [[1867]] - [[Theodorus Marius Theresius van Welderen Baron Rengers]], n niederloundsken Politiker * [[1908]] - [[Simone de Beauvoir]], [[Frankriek|frantsööske]] Skrieuwerske, Philosophin un Feministin († [[1986]]). * [[1913]] - [[Richard Nixon]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansken]] Präsidänt. * [[1989]] - [[Michaëlla Krajicek]], niederloundske Tennisspielerske. == Stuurwen == *[[1908]] - [[Wilhelm Busch]], [[Kunst]]ler, die foarallen foar sien mäd Riemsele unnerlaide [[Bieldetälster]]e bekoand is, do as Foarloopere fon dän Comic jäilde. [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Januoar]] 1yfmq79v5fo88pdjzc9t8bresncxska 0 4873 119939 65430 2021-08-08T21:17:48Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bibelte.jpg|thumb|right|250px| De Bieuwelte, links Bieuwelter Wai, gjuchts Holfudder Deele, Bielde P. Kramer, 1969]] '''Bieuwelte''' (düütsk ''Bibelte'') is ne litje Buurskup fon Strukelje. Ju lait noudelk fon [[Baalenje]] un aastelk [[Boukeläsk]]. Noudelk fon de Bieuwelte läit [[Elisabethfeen]], Meente [[Bäärsel]]. Do eerste Siedlere in Bieuwelte wieren uum 1820 Cornelius Looschen, S. Ahlrichs und Johann C. Schulte. == Noome == Bieuwelte betjut so fuul as "bei den Bülten (Anhöhen)", also haager Lound. == Sjuch uk == * [[Radbod]] == Ferwiesenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20120119010036/http://seelter.110mb.com/LOUNDNOOMEN1R70.pdf Lound un Noomen], Siede 624U ff. * [https://web.archive.org/web/20081107191907/http://www.saterland.de/index2.html Skutsenkameroadskup "Friesenkönig Radbod"] in Baalenje-Bieuwelte {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] tmo19c2t9kfwsv23zm2ycdiavo1i6en 10 4874 47116 47115 2010-11-21T15:38:25Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <!-- earste wyt-regel is nedich fanwege in brekje --> <br clear=both> {| align=center width=70% id=toc | [[Image:Crystal package settings.png|left]]||<center>{{#if:{{{oer|{{{1|}}}}}}|&nbsp;oer {{{oer|{{{1}}}}}}|}}''Disse Siede is noch in Oarbaid!'' <includeonly> |} <br clear=both> </includeonly> <noinclude> </noinclude> 0nrhkjxrfe480cd0d08ague0u5g51na 6 4875 121515 47149 2022-08-03T13:11:25Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Wiendmäälne in Hollen |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} h0h2j9w4g78j98z1bedtidupyfkfajd 0 4877 47204 2010-11-22T19:32:28Z Bernd 1291 häd "[[Schoule Risum]]" ätter "[[Skoule Risum]]" ferschäuwen: Sch = Sk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Skoule Risum]] ttpf077br3r5qm72sccvlb7o0azajcj 0 4878 47266 2010-11-23T14:51:02Z Bernd 1291 häd "[[Geschichte fon Seelterlound]]" ätter "[[Geskichte fon Seelterlound]]" ferschäuwen: sch = sk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Geskichte fon Seelterlound]] 4yfdu6bjcmpy6cv7ed1qakc1jd4jcj8 0 4880 47271 2010-11-23T14:54:51Z Bernd 1291 häd "[[Honnel un Schipfoart in Seelterlound]]" ätter "[[Honnel un Skipfoart in Seelterlound]]" ferschäuwen: sch = sk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Honnel un Skipfoart in Seelterlound]] 4c0kqlv1tiq25r1mrrhfpwtlkw4xf8z 0 4881 47273 2010-11-23T14:59:13Z Pyt 12 häd "[[Dänisk]]" ätter "[[Deensk]]" ferschäuwen: uurlääwerd seeltersk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Deensk]] 2ay93aa39ldn7qe1xw8blmqcurr9scn 0 4882 105982 104789 2013-03-11T11:08:15Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q474770]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Jeverlound''' is die Noome fon dät noudelke Deel fon dän [[Loundkring Fräislound]] un ju Stääd [[Wilhelmshoawen]] fon däälich, in dät noudaasten fon dät aast-fräiske Hoolichailound. Dät Jeverlound häd sik in dät 15. Jierhunnert bildet uut ju Heerskup Jever. Bit tou 1588 roate et n stäärken Ienfloud fon do aastfräiske Cirksena’s. In dät 16. Jierhunnert wuude dän Ienfloud fon dät Lound [[Ooldenbuurich (Lound)|Ooldenbuurich]] immer stäärker. Dät Jeverlound trände sik in 1575 fon ju Groafskup Aastfräislound. In dät Jier keem Jeverlound unner oldenbuurichske Heerskup. In 1588 wuude ju Trännenge definitiv un dät Jeverlound wuude n Deel fon dät [[Ooldenbuurich (Lound)|Lound Ooldenbuurich]]. == Weblinks == {{Wikisource|Mein Jeverland!}} [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Loundkring Fräislound]] ab0r9h89xp53isgctzba7ujxds4jcx0 0 4883 104791 82158 2013-03-08T17:29:52Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q884922]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Fräiske Weede''' is n Loundstriek, die suudwäästelk fon dän [[Jadebousem]] un suudelk fon dät [[Jeverlound]] lait, un bildet dät suudaastelke Deel fon dät [[Aast-Fräislound|aast-fräiske Hoolichailound]]. Ju Noome Weede betjuudet Woold. Erwäänd wuude ju Loundskup 1420 as ‘de Wede’ un 1449 as ‘den fresscken Weede’. Däälich bildet ju Fräiske Weede dät suudelke Deel fon dän [[Loundkring Fräislound]]. [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Loundkring Fräislound]] 99x1gr0583comcv0dauu4h73e7u4eep 0 4884 47390 2010-11-24T18:31:25Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Noudfräislound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noudfräislound]] a746pekx5h70agxiarw1fyyhn4s42yp 0 4885 120577 104793 2022-02-28T00:44:59Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Friesenbeflaggung.jpg|thumb|300px|Do fräiske Flaagen bie dät Interfräiske Kongres in Leck (2006). Fon links ätters gjuchts sunt dät Noudfräislound, Aastfräislound un Wäästfräislound.]] [[Bielde:Briefmarke 50 Jahre Friesenrat.jpg|thumb|Sunnerbräifmäärk fon ju Buundesrepublik Düütsklound.]] Die '''Fräiske Räid''' of uk '''Interfräiske Räid''' ([[Düütsk]]: ''Friesenrat'', [[Noudfräisk]] (Mooringer): ''Frasche Rädj'', [[Wäästfräisk]]: ''Fryske Rie'') ferträt do meenskuppelke fräiske Interessen fon tjo fräiske Lounde ([[Fryslân]], [[Aast-Fräislound]] un [[Friislon]]) ätter buuten. == Geskichte == * 1925: Eerste Fräisenkongres in Jever * 1952: Eerste Fräisenkongres ätter dän twäide Waareldkriech * 1955: Fräisk Manifest * 1956: In Leer wäd dän Fräiske Räid formäl gruunded * 1981: Die ‘Fryske Rie’ wäd in Wääst-Fräislound formäl gruunded * 1999: Aal do fräiske Räide oarbaidje unner dän Noomn ‘Interfriesischer Rat e.V.’ * 2006: Tou dän füüftichste Jierdai roat ju Buundesrepublik Düütsklound n Sunnerbräifmäärk uut == Feranstaltengen == Aal do tjo Jiere organisiert die Fräisenräid, bit dän Eend fon n Räidfoarsitperiode, dän Fräisenkongres in een fon do tjo fräiske Lounde. Een Jier leeter wäd dät Fräisenmäiten of Fräisen-Droapen ap [[Hälgelound]] organisierd, wier in n Truchsleek sowät 500 Ljuude kuume. Wichtige reguläre Aktivitäten fon dän Fräiske Räid sunt do Beroupsgruppenträffen, wier unnerskeedelke Gruppen so as Buuren, Loundwieuwe, Studente, Koastere un Lokoalpolitikere an deelnieme. == Flaage == [[Bielde:Interfrisian Flag.svg|thumb|Flaage fon dän Interfräiske Räid.]] In 2007 wuude fon ju [[Groep fan Auwerk|Gruppe fon Auerk]] ap [[Hälgelound]] n Konsept foar ne Interfräiske Flaage präsentierd. Ju Flaage wuude nit fon dän Interfräisken Räid as offizielle Flaage annuumen. Two Jiere ätter ju Gruppe fon Auerk präsentierde dän Interfräiske Räid sien oaine interfräiske Flaage in n Juni 2009. Ju Flaage fon dän Interfräiske Räid is ne Kompromisflaage fon do Flaagen fon Fryslân, Friislon un Aast-Fräislound. Disse Flaage wuude oaber fon dän [[Fryske Rie foar Heraldyk]] ouliend.<ref>[http://www.groepfanauwerk.com/homeDwapen.html Interfriesisches Wappen]</ref> == Seelterlound == [[Adelheid Pörschke|Alfred Pörschke]] uut [[Skäddel]] is die Fertreeder fon [[Seelterlound]] in dän Fräiske Räid, Sektion Aast. == Literatuur == * Steensen, Hemminga, van Lengen: ''Die Frieslande'', Verlag Nordfriisk Instituut 2006, ISBN 978-3-88007-333-3 == Weblinks == * [http://www.interfriesischerrat.de Interfräiske Räid] * [http://www.friesenrat.de Fräiske Räid Sektion Noud] * [https://web.archive.org/web/20161001154702/http://fryskerie.nl/ Fräiske Räid Sektion Wääst] * [http://interfriesischerrat.de/index.php?option=com_content&task=view&id=13&Itemid=29 Fräiske Räid Sektion Aast] * [http://saterland.hyves.nl/blog/19599331/64_WIR_FRIESEN_Redevoering_Jan_Piebenga_Fryke_Congress_Aurich_1955/CPEa/?pageid=1EOUBZMZ210K88O Wir Friesen], Rääde truch [[Jan Piebenga]] ap dän Fräisken Kongres in Auwerk, 1955 {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Fräislound]] [[Kategorie:Seelterlound]] 9iq53bottzod8fjzlmm2nn8ww39lhzt 0 4886 121770 121769 2022-12-19T16:49:20Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Foto jan piebenga.jpg|thumb|''Jan Piebenga'']] '''Jan Tjittes Piebenga''' ([[Frjentsjer]], [[4. April]] [[1910]] - [[Ljouwert]], [[3. Dezember]] [[1965]]) waas n [[Fryslân|wäästfräisken]] Koaster, Journalist un Skrieuwer. Piebenga waas n Bakkerssuun uut ne Huushollenge fon 12 Bäidene. In 1929 wuud hie Koaster un oarbaidede eerste as Koaster in [[Gaasterlân-Sleat|Nijemardum]] un was dan Laiter fon ju Skoule in [[Gaasterlân-Sleat|Aldegea]]. Ätter 1940 waas hie aktiv juun do [[Nazi-Düütsklound|Nazies]] un wuud Redakteur fon dät illegale Blääd ‘De Wachter’. Hie waas siet 1943 Redakteur fon dän ''[[Ljouwert]]er Kurier'' un ätter dän Kriech Haudredakteur fon ju [[Ljouwerter Krante]]. Piebenga waas n uurtjuugeden Fräise, die oawers uk jädden uur dät Skeed fon Fräislound kiekje moate. So raisede hie ätter [[Norwegen]], [[Ieslound]], un do [[Färöer]], man uk ätter do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]], [[Suriname]] un do [[Niederloundske Antillen]], Noud-[[Afrikoa]] un de [[Turkäi]]. Hie waas Früünd fon [[Israel]]. Hie skreeuw fuul Artikkele, Geriemsele, Geskichten un Wierke foar dän Unnergjucht. Hie was Redakteur fon [[It Heitelân]] (1938-1942, 1946-1947) un [[De Tsjerne]] (1946). In Frjentsjer un uk in Aldegea sunt do "Jan Piebengasträite"n ätter him naamd. Ap dän Fräisenkongress 1955 in [[Auwerk]] häd hie ju Rääde "Wir Friesen" heelden. Dät waas n grooten Skok foar alle Fräisen, as Jan Piebenga ap 3. Dezember 1965 truch n Autouungluk stuurwen is. [[Bielde:Piebenga.jpg|thumb|''Jan Tjittes Piebenga (links), die Noudfräise Carsten Boysen un Douwe Annes Tamminga in [[Noudfräislound]] (1930)'']] == Wierke == * 1935 ''It wrede libben'' (koarte ferhalen) * 1937 ''Fryske tragyk'' (essay) * 1938 ''Waerglês'' (gedichten) * 1938 ''Het goed recht van de Friese beweging'' (brosjuere) * 1938 ''Frysk lêsboek I en II'' (skoalblomlêzing: 21957) * 1938 ''De útsetter'' (mei H. Twerda; taalboek L.U.; 21947) * 1939 ''Hrafnkel, prester fen Frey'' (oers. Yslânske sêge) * 1939 ''Koarte skiednis fen de Fryske skriftekennisse'' (By DBNL: [http://www.dbnl.org/tekst/pieb002koar01_01/index.php] te lêzen) * 1952 ''Twee eeuwen Leeuwarder Courant'' (betinkskrift; mei Jhr. J.W.J. Witsen Elias) * 1953 ''It eigen aerd fan de Súdwesthoeke'' (sosjografyske stúdzje) * 1955 ''Wy Friezen'' (redefiering) * 1956 ''De havens van de Waddenkust'' (sosjografyske stúdzje) * 1958 ''Bergtoppen in de oceaan'' (stúdzje oer Faeröer) * 1959 ''Kent u Friesland ook zo?'' (sosjografyske stúdzje) * 1959 ''Omgong en trochtocht'' (ferskate opstellen) * 1966 ''Aarden vaten'' (postume bondel kranteartikels) == Ferbiendenge ätter Buuten == * [http://saterland.hyves.nl/blog/19599331/64_WIR_FRIESEN_Redevoering_Jan_Piebenga_Fryke_Congress_Aurich_1955/CPEa/?pageid=1EOUBZMZ210K88O Wir Friesen, Rääde truch Jan Piebenga ap dän Fräisken Kongres in Auwerk, 1955] * [http://www.dbnl.org/tekst/_jaa003196801_01/_jaa003196801_01_0031.php Uut dät Lieuwend fon Jan Tjittes Piebenga] <small>(ap hollounsk)</small> {{Normdaten|GND=141484721}} {{DEFAULTSORT:Piebenga, Jan Tjittes}} [[Kategorie:Fräiske Persoon]] [[Kategorie:Fräisken Skrieuwer]] [[Kategorie:Journalist]] [[Kategorie:Skrieuwer]] mtwcnteplvibgm9l16c3nxoh4l0o2o4 0 4887 47413 2010-11-24T20:51:14Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Jan Tjittes Piebenga]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jan Tjittes Piebenga]] bc6vlvmott0bew4qlfv2s56rtlevlgd 6 4888 121514 47417 2022-08-03T13:10:59Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Jan Tjittes Piebenga. fon [[:fy:|fywiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} ez2edj32hnl70rqc25nasunymmmw0gb 6 4889 121513 47431 2022-08-03T13:10:43Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Jan Tjittes Piebenga. fon [[:fy:|fywiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} ez2edj32hnl70rqc25nasunymmmw0gb 0 4892 47655 47651 2010-11-28T13:25:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fräisken Räid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fräisken Räid]] 0iouly9hxwe1hnsmvat4pldkcvgiguj 0 4893 47653 2010-11-28T13:01:03Z Heinz 88 häd "[[Fräiske Räid]]" ätter "[[Fräisken Räid]]" ferschäuwen: Dät is je in ne Enzyklopädie sun Sätgjucht, dät die Titel so heelden is, as wan deerfoar n uunbestimden Artikel stuude. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Fräisken Räid]] l3uhh8karz6z2hfd4kyco9fepb5rrkk 0 4894 47656 2010-11-28T13:26:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fräisken Räid]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fräisken Räid]] 0iouly9hxwe1hnsmvat4pldkcvgiguj 6 4895 121512 47780 2022-08-03T12:46:36Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Seelter Dans- un Drachtenkoppel |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} lxoua965g50ftwkt83dtqvaki44jxdv 6 4899 121511 47943 2022-08-03T12:46:16Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Foulksdonsgruppe Seelterlound |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} ng7b6753713fvsr2k7fth83du2uau3q 0 4900 48013 2010-12-03T20:58:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eepen Huus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eepen Huus]] 79qv0zr0m6xtmi44soafkumk89d040k 0 4901 48061 2010-12-04T14:55:27Z 79.241.13.244 Fäärelaited ätter [[Wietsound]] wikitext text/x-wiki #redirect [[Wietsound]] e41c4rgm7oqemnsxwblj5xvgcm0o47x 6 4902 121510 48087 2022-08-03T12:46:04Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Foulksdonsgruppe Seelterlound |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} ng7b6753713fvsr2k7fth83du2uau3q 6 4903 121509 48088 2022-08-03T12:45:53Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Foulksdonsgruppe Seelterlound |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} ng7b6753713fvsr2k7fth83du2uau3q 6 4904 121508 48089 2022-08-03T12:45:41Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Foulksdonsgruppe Seelterlound |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} ng7b6753713fvsr2k7fth83du2uau3q 0 4906 48203 2010-12-07T16:39:52Z Bernd 1291 häd "[[Luudgeschichte]]" ätter "[[Luudgeskichte]]" ferschäuwen: näie Schrieuwwiese sch=sk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Luudgeskichte]] dne3dqzmpi1ftaah5oguwk5563oy4by 0 4908 48436 2010-12-10T19:19:10Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Katoolske Säärke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Katoolske Säärke]] stoelq2htq4z8syiccgemh90z69dyfi 0 4909 104800 102537 2013-03-08T17:30:38Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 77 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q12512]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Petersdom von Engelsburg gesehen.jpg|thumb|Ju Säärke]] Ju '''Päiterssäärke''' is ne [[Roomske Säärke|katoolske]] Säärke in [[Vatikanstääd|Fatikaanstääd]]. Ju Säärke wuude twiske 1506 un 1626 baud. == Sjuch uk == * [[Fräisensäärke]] {{Bauwierk-2}} {{Stump}} 46hwm8jkxl1qqd9kwgixlxt7s31xa4t 4 4910 107336 84533 2013-07-02T09:52:42Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 3 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q13582762]] wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2012}} 4dqy0yatiup2esj7xdx9e1y7jnnv5qd 10 4911 107081 60851 2013-04-22T13:27:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11143397]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} | 01 =Susan Boyle Nov 2009.jpg | 02 =Joseph Mallord William Turner 083.jpg | 03 =Karima Adebibe´s Lara Croft.jpg | 04 =Auguste Rodin-Burghers of Calais (photo).jpg | 05 =Teatro Salieri.JPG | 06 =Costanze Mozart by Lange 1782.jpg | 07 =Christina Aguilera (2006).jpg | 08 =Alfons Mucha Selbstporträt.jpg | 09 =Upper Yosemite fall with reflection 1.jpg | 10 =Lone House.jpg | 11 =Danube in Ritopek, Serbia.jpg | 12 =Ardea alba; 3 chicks, Morro Bay Heron Rookery 2 - by Mike Baird.jpg | 13 =Kylie Minogue Cannes.jpg | 14 =Mignard-autoportrait.jpg | 15 =Rhune electric system.jpg | 16 =Vein sceleton hydrangea ies.jpg | 17 =Schwappender Wein.jpg | 18 =Samurai with sword.jpg | 19 =Bjork Cannes.jpg | 20 =Modigliani-autoretrato-macusp1.jpg | 21 =Clifton Beach 5.jpg | 22 =Cnidaria Luc Viatour.jpg | 23 =Yttrium sublimed dendritic and 1cm3 cube.jpg | 24 =14-33-29-ouv-schoenenbourg.jpg | 25 =Patricia Kaas 2009.04.24 5.jpg | 26 =SurikovSelfPortrait.jpg | 27 =Lady in Bundi, Rajasthan.JPG | 28 =Grubenlampe, Halde Rheinpreußen, Blaue Stunde, 2010-10-09, I.jpg | 29 =Juglans regia 2009 G2.jpg | 30 =Tramway de Caen Interieur.jpg | 31 =Katie Melua at signing.jpg | 32 =STS115 Atlantis undock ISS edit2.jpg | 33 =Girl of wagifa.jpg | 34 =Young native man, Fly River, south coast New Guinea.jpg | 35 =Sepik 0269.jpg | 36 =Port Moresby parliament building front, by Steve Shattuck.jpg | 37 =Felicidade A very happy boy.jpg | 38 =Walnut03.jpg | 39 =Great_Blue_Hole.jpg | 40 =Salad_platter.jpg | 41 =Cirsium arvense with Bees Richard Bartz.jpg | 42 =Cethosia cyane.jpg | 43 =Hemaris-thysbe-001.jpg | 44 =Festung iwangorod.jpg | 45 =Chocim stronghold front.jpg | 46 =Puerto Varas Osorno.jpg | 47 =Cyttaria.fruit.jpg | 48 =Neuraminidase Ribbon Diagram.jpg | 49 =Eilean Donan Castle, Scotland - Jan 2011.jpg | 50 =Pieris rapae edit2.jpg | 51 =Turtle golfina escobilla oaxaca mexico claudio giovenzana 2010.jpg | 52 =Opal Pool YNP2 filtered noise.jpg | 53= }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2012}} </noinclude> 49qpe3ewbwn54t6w43hy4v1slw0czhk 10 4912 107039 62821 2013-04-16T08:08:39Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11143261]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} | 01=350 |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2011}} </noinclude> 4zftuy8htbwtchjkh2hee1u8v9rwif8 10 4913 107041 84724 2013-04-16T08:10:15Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11143354]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} | 01=270 |#default=270 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2012}} </noinclude> 8zlpma0al8uuuzna9eya7cc14pm1c8l 10 4914 107080 77821 2013-04-22T13:27:20Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11143440]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} | 01 = [[Susan Boyle]], schotiske Sjungerin | 02 = Sälwenporträt fon die Britiske Moaler [[Joseph Mallord William Turner]] (1799) | 03 = [[Karima Adebibe]] as [[Lara Croft]] | 04 = "The Burghers of [[Calais]]", moaked fon [[Auguste Rodin]] | 05 = Theater [[Antonio Salieri|Salieri]] in [[Legnago]], Italien | 06 = [[Constanze Mozart|Constanze]], Moanske fon [[Wolfgang Amedeus Mozart|Mozart]] un Kusine fon [[Carl Maria von Weber]] | 07 = [[Christina Aguilera]], Sjungerin uut [[USA]] | 08 = Sälwenporträt fon dan tschechiske Moaler un Teekener [[Alfons Mucha]] | 09 = Buppere Deel fon dän [[Josemit-Woaterfal]] ([[:de:Yosemite Falls]]), [[USA]] | 10 =''Dät eensoame Huus'' fon Michael Otto. Die Bielde is mäd dät Programm [[Blender 3D]] moaked. | 11 =[[Donau]] in [[Ritopek]], [[Serbien]] | 12 = [[Säälwerreeger]] (düütsk [[:de:Silberreiher|Silberreiher]], ''Casmerodius albus'', uk ''Ardea alba'') | 13 = [[Kylie Minogue]], australiske Sjungerin | 14 = Sälwenporträt fon dän frantsööske Moaler [[Pierre Mignard]] (1670) | 15 = Toach fon ju [[Kamräädboan]] in [[La Rhune]] ([[Noudelke Baskenlound]]) | 16 = [[Anastomose]] in ''[[Hydrangea]]'' [[Blääd]] | 17 = [[Wien|Roodwien]] | 18 = [[Samurai]], mäd een [[japansk Swäid]]. | 19 = [[Björk]], isloundske Sjungerin | 20 = Sälwenporträt fon dan italieniske Moaler un Bieldehauer [[Amedeo Modigliani]] (1919) | 21 = Clifton Strand, [[Tasmanien]], [[Australien]] | 22 = ([[:de:Ohrenqualle]], [[:en:Aurelia aurita]], [[:fr:Aurelia aurita]], ''Aurelia aurita'') | 23 = [[Ytrium]], sublimierd-dendritisk, mäd een Puurhäid fon 99,99% | 24 = 30 Meter unner ju Äide in [[Fort de Schoenenbourg]] in [[Département Bas-Rhin]] ([[Elsas]], [[Frankriek]]). | 25 = [[Patricia Kaas]], frantsööske Sjungerin | 26 = Sälwenporträt fon dän russiske Moaler [[Vasilij Surikov]] (1885) | 27 = Wieuw in Bundi, [[Radschastan]]. | 28 = 30 Meter hooch Gruubelampe fon Otto Piene ap Halde Rheinpreußen (Moers, Nordrhein-Westfalen) | 29 = [[Ächte Waalnuute]] (''Juglands regia'') | 30 = [[Sträitenboan]] uut [[Caen]], Frankriek | 31 = [[Katie Melua]], uut Georgien stammende ängelsksproakige Sjungerin | 32 = Dät [[Ruumfeer]] [[Atlantis]], oukoppeld fon ju [[Internationoale Waareldruumstation]] ap n 17. Sept. 2006. Deerbääte uus [[Äide]] mäd Wulkene. | 33 = Jung Wucht fon dät Ailound [[Wagifa]], [[Papua-Neuguinea]] | 34 = Jungen Mon fon dan Fly River, Suudkuste fon [[Papua-Neuguinea]] | 35 = Want mäd n Fuugel ''Lorius lory'' ap n Kop, in dät Täärp Kaminabit, Middel-Sepik, [[Papua-Neuguinea]] | 36 = Haudiengong fon dät Parlament in ju Haudstääd [[Port Moresby]], [[Papua-Neuguinea]] | 37 = Weeligen Wänt | 38 = [[:de:Walnuß|Waalnuute]] | 39 = [[Great Blue hole]], unnerseeiske Doline foar ju Kuste fon [[Belize]]. | 40 = Seloattäller | 41 = Two Iemen ap ''Cirsium arvense'' (deutsch [[:de:Acker-Kratzdistel]] | 42 = ''Cethosia cyane'' | 43 = [[:de:Hemaris thysbe|Hemaris thysbe]] | 44 = [[:de:Festung Iwangorod|Fäästenge Iwangorod]] | 45 = Buurich bie Chocim, [[Ukraine]] | 46 = [[Puerto Varas]] mäd dät Meer Llanquihue un Vulkoan Osorno | 47 = ''Cyttaria hariotii'' ([[:nl:Cyttaria hariotii]], [[:fr:Cyttaria hariotii]]) | 48 = Tjodimensionoale Bielde fon de [[Neuraminidase]] ([[:de:Neuraminidase]]) | 49 = [[:de:Eilean Donan Castle|Eilean Donan Castle]] is ne Buurich in [[Skotlound]] | 50 = [[Litjen Koolwietling]] (duütsk [[:de:Kleiner Kohlweißling|Kleiner Kohlweißling]], ''Pieris rapae'' | 51 = [[:de:Oliv-Bastardschildkröte|Oliv-Bastardskildpudde]] (''Lepidochelys olivacea'') | 52 = Opal Pool mad Twin Buttes in [[Midway Geyser Basin]] fon dät [[Yellowstone National Park]] (Buundesstoat [[Wyoming]] in [[USA]]) | 53= }}</includeonly><noinclude>{{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2012}} </noinclude> 86loxzf77dass739jn09rhcmu7u0e7c 0 4915 119747 110323 2021-02-21T01:59:16Z 217.155.62.84 wikitext text/x-wiki Dät '''Gotiske''' is ne uutstuurwene [[Germaniske Sproaken|aastgermaniske Sproake]], ju eensichste Sproake fon dissen Twiech wierfon fuul bekoand is. Ju gotiske [[Biebel]]uursättenge fon Biskop [[Wulfila]] uut dät [[4. Jierhunnert|fjoode Jierhunnert]] is ju eerste uurlääwerde literariske Oarbaid in ne [[Germaniske Sproaken|germaniske Sproake]] un ju is deeruum gjucht wichtich foar ju [[Sproakwietenskup]]. Mäd fjauer of fieuw Falle, n [Dualis]] un ne synthetiske [[Liedefoarm]] wiest dät Gotiske fuul archaiske Känteekene. Deertou häd dät besunnere Woude bewoard, wierfon uk wäkke ap Seeltersk bekoand läite: ::''afta'' bääte, bääfte (uk tou ferglieken mäd ''ätter'', dät fon [[Ooldfräisk]] ''efter'' kumt) ::''barn'' Bäiden ::''ija'' ju; jo ::''leitils'' littek ::''liuhtjan'' ljuchte ::''qiþan'' kweede ::''tainjo'' Täine ::''taujan'' taie ::''ubizwa'' Ouse <small>Do bee lääste Woude wiese ounsjoonelke Betjuudengsannerengen: bie ''taujan'' fon ‘machen, wirken’ tou ‘drücken, pressen’ un bie ''ubizwa '' fon ‘Halle’ uur ‘Vorhalle’ tou ‘Dachtraufe’.</small> Dät Gotiske wuud boald fon dät Foulk fon do [[Gote]] un wiedede sik ätter dät [[trääde Jierhunnert]] uut dät Gestrich noudelk fon ju [[Swotte See]] hääruute ätter [[Italien]], [[Frankriek]], un [[Spanien]], man wuud ätter dän Fal fon dät [[Aastgotisk Riek|aastgotiske Riek]] in dät [[6. Jierhunnert|säkste Jierhunnert]] un dät [[Wäästgotisk Riek|wäästgotiske Riek]] in dät [[8. Jierhunnert|oachte Jierhunnert]] uutstierwe. Ap dän [[Krim]] bleeuw ne Sunnerfoarm fon dät Gotiske, dät [[Krimgotisk]]e, in älke Fal bit in dät [[16. Jierhunnert|säkstienste Jierhunnert]] bestounden. == Wällen == [[Bielde:Wulfila bibel.jpg|thumb|left|Ne Siede fon dän [[Codex Argenteus]]]] Bie wieden ju wichtichste Wälle foar dät Gotiske is Wulfila sien Biebeluursättenge. Die grootste Deel deerfon is oawers ferlädden geen. Bloot bewoard wuuden sunt die Haaldeel fon do [[Evangelium|Evangelien]], dät [[Bräif fon Paulus an do Roomske]] un n Paat fon [[Nehemia]]. Dät eensichste uur wichtige gotiske Dokument is die [[Skeireins]], n Kommentoar ap dät [[Johannesevangelium]]. == Biespil == Dät wichtichste Gotiske Bruchstuk is dät [[Uus Foar]] uut dät ([[Matthäusevangelium]] 6:9-13): {|{{wikitable}} width="100%" |----- ! valign="top" align="left" | Wulfila || align="left" | Bouksteeuwelk || align="left" | Seelter Uursättenge 1964 |----- | :Atta unsar þu in himinam, :weihnai namo þein. :qimai þiudinassus þeins. :wairþai wilja þeins, :swe in himina jah ana airþai. :hlaif unsarana þana sinteinan :gif uns himma daga. :jah aflet uns þatei skulans sijaima, :swaswe jah weis afletam :þaim skulam unsaraim. :jah ni briggais uns :in fraistubnjai, :ak lausei uns af þamma ubilin. || :Baabe uusen, du in Heemele, :wäid Noome dien. :Kuume [Köönich]riek dien. :Wäide Wille dien, :as in Heemel un ap Äide. :Brood uusen dät deeges :reek uus dissen Dai. :un ouläit uus dät Skeeldnere wie sunt, :so as uk wie ouläite :do Skeeldnere uusen. :un nit brang uus :in Fersäikenge, :man löös uus ou dät Eeuwel. || :Uus Foar deer du bäst in n Heemel, :gehilliged wäide din Noome. :Tou uus kuume dien Riek. :Din Wille schäl befoulged wäide, :as in n Heemel, so uk ap de Waareld. :Uus deeges Brood :reek uus däälich, :Un ferreek uus uuse Scheelden, :so as wie do ferreeke :do sik juun uus ferfaild hääbe. :Un brang uus nit :in Fersäikenge, :en befräie uus fon dät Eeuwel. Amen. | |} [[Kategorie:Uutstuurwen Sproaken]] [[Kategorie:Gotisk]] pn18rtkmwip3kc4b2xkebjyfoj1vpoz 0 4916 122492 106872 2023-04-24T18:18:57Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki '''Şalom''' ([[Hebrieusk]]: שָׁלוֹם, [[Seeltersk]]: Free) is n [[Juudenduum|Juudsk]]-[[Tursk]] [[Wieksblääd]], dät in [[Istanbul]], [[Turkäi]] ferskient. Do Biedraage sunt maast ap Tursk un een Siede is ap [[Sephardiske Sproake|Sephardisk]]. Dät Blääd is ap n [[29. Oktober]] [[1947]] gruunded fon dän Juudsk-Tursken Journalist Avram Leyon. Dät Blääd häd ne Aploage fon 5.000 Exemploare ([[2005]]) un wäid drukt bie Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın A.Ş.. Yakup Barokas is die Haud[[redakteur]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.salom.com.tr Websteede fon Şalom] (Tursk) * [https://web.archive.org/web/20081211031624/http://www.salom.com.tr/news/list/category/19-Judeo-Espanyol.aspx Websteede fon Şalom] (Sephardisk) {{DEFAULTSORT:Salom}} [[Kategorie:Saitengen]] [[Kategorie:Turkäi]] pvbb74yzt0em9y6ur8308r9s1r3w339 0 4917 121123 120129 2022-07-25T20:04:20Z Murma174 1663 /* Geskichte */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dutch-dialects.svg|thumb|200px|right|Dät Stellingwerfske is Nuumer 12 ap disse Koarte fon do holloundske Dialekte. Do uur Noomen kon me fiende truch dän Muuswieser uur ju [[commons:File:Dutch-dialects.svg|fergratterde Koarte]] tou bewäägjen.]] '''Stellingwerf''' (stell. ''Stellingwarf'', uk oafte ountjut as '''do Stellingwerve''', in dät [[Oold-Groningisk]]e: ''Stallinghe'') is n [[Niederlounde|Niederloundsk]] Gestrich in dät Suudaaste fon [[Wäästfräislound]] (suudelk fon dän litje Flus dän [[Tsjonger|Kuunder]]). Ferwaltengsmäitich uumfoatet dät do Meenten [[Eaststellingwerf]] un [[Weststellingwerf]] (uk wäil Stellingwerf-Aasteende un Stellingwerf-Wäästeende) in Wäästfräislound, [[Steenwiekerlound]] in [[Overijssel]] un die grootste Deel fon [[Westerveld]] in [[Drenthe]]. Deeruum dät die “Kop” fon Overijssel, ju Meente Steenwiekerlound, un n Deel fon ju Drentske Meente Westerveld dätsälge Dialekt un jusälge Kultuur hääbe, wäd die Noome Stellingwerf bietiede uk bruukt foar dät ganse Sproake- un Kultuurgestrich. Dissen Artikkel behonnelt, foarallen foar ju ferwaltengsmäitige un geskichtelke Loage, bloot Wääststellingwerf un Aaststellingwerf in ju Provinz [[Wäästfräislound|Fräislound]]. ==Loundskup== Loundskuppelk bildet dät mäd n Antaal uumelääsende Gestriche do [[Fräiske Woolde]]. In dät Skeedgestrich fon Drenthe un Wäästfräislound lait dät [[Nationoal Park Drents-Friese Woold]]. In Noud-Overijssel lait dät [[Nationoal Park De Weerribben]] un do Meere uum Gieteren ([[Giethoorn]]) tou. In n kuuts (2006) moakede Unnersäikenge wiesde sik, dät do fluchste Gestriche fon aal tjo Provinze [[Wäästfräislound|Fräislound]], [[Drenthe]] un [[Overijssel]] in Stellingwerf lääse. In dät Noude lapt die [[Tsjonger|Kuunder]] (ap Wäästfräisk ''Tsjonger''), truch de Midde fon Stellingwarf lapt ju [[Lende]]. ==Geskichte== Wier do Stellingwerver uursproangelk häärkuumen dwo, is nit gans sicher. Dät rakt ne Soage, dät do uum [[840]] tou foar aan fon do Bäidenssuune fon [[Korl dän Groote]] ätter dit Gestrich fluchted sunt, ainewaine uut dät Suude fon [[Hannover]] in [[Düütsklound]] häar. Die Noome ''Stellingwarf'' wuud toueerst [[1309]] ärwäänd. ''Warf'' hat: Steede wier Gjucht spreeken wäd. Un ''Stelling'' hat: Ferwalter. Stellingwerf wuud ferwalted fon träi ''Stellinge'', do der jierelk köärd wuuden. Fon 1309 bit [[1504]] waas Stellingwerf eegentelk juust as Seelterlound ne uunouhongige Buurerepublik, ju ''Vri'je Naosie der Stellingwarven''. Deerfoar heerde dät tou Drenthe un Overijssel ([[Oversticht]]) un deertruch unner dän [[Biskop]] fon [[Utrecht]], mäd dän jo räägelmäitich in n Kriech wieren. Mäd Hälpe fon do [[Fräisen]] kuud die grootste Deel sik fon dät Juk fon dän Biskop befräie, toun Biespil truch dän Slacht bie [[Ane]] in dät Jier [[1227]]. Deerätter häd Utrecht wäil fersoacht do Stellingwerver wier unner tou kriegen, man gans goud is dät nit glukked. In dät Jier 1309 fernäile do Stellingwerver dät [[Kastäil]] fon dän Biskop in [[Vollenhove]] un die rakt dat deermäd maast tou. Dät Stellingwerver Loundgjucht is in dät [[15. Jierhunnert]] apskrieuwen wuuden un ärskeen in dät Jier 1480. In dät Loundjucht stounde (juust as in dät [[Seelter Loundgjucht]]) oolde Gjuchtsräägele; dät is uut dät [[Latiensk]]e ätter dät [[Niederloundsk]]e uursät wuuden. Dät Loundgjucht is n Bewies foar ju [[Fräiske Fraiegaid]] in do Stellingwerve, ätter dät do Ljuude in do Stellingwerve sik fräi moaked hieden fon dän Biskop. In dät [[Freeska Landriucht]] (1480 as drukd Bouk publizierd) stoant Stellingwerf in dät [[Traktoat fon do Soogen Seelounde]] bie dät fjoode [[Seelound]] naamd (as Seelterlound bie dat soogende).<ref>[http://wikisource.org/wiki/Traktaat_fan_de_S%C3%A2n_seelannen Traktoat fon do Soogen Seelounde] ap Ooldfräisk ap Wikisource</ref> In dät Jier [[1504]] wuud dät Stellingwerf ärooberd fon dät Härtsoch fon Saksen un foarmelk iendeeld bie (Wääst)Fräislound. Die Härtsoch roat dät aal [[1515]] uur an [[Korl V]]. In dät Jier [[1517]] wuude Stellingwarf apkleeuwd in two Grietenäie (Meenten): [[Aaststellingwerf|Stellingwerf-Aasteende]] un [[Wääststellingwerf|Stellingwerf-Wäästeende]]. In dän twäide Haaldeel fon dät [[19. Jierhunnert]] is die grootste Deel fon do Foane ougreeuwen wuuden. Siet dät Eende fon dät [[20. Jierhunnert]] wäd wier toacht uur dät Touhoopeföigjen fon do bee Meenten. ==Befoulkenge== In Wääststellingwerf un Aaststellingwerf touhoope woonje 52.050 Ljuude (1, Januoar 2010). ===Wichtichste Täärpe=== Do grootste Täärpe in Stellingwerf mäd uur 1.000 Ienwoonere je Woongebiet ap n [[1. Januoar]] [[2008]] sunt: {| id="toc" style="margin: 0em 0em;" !'''Stellingwerfsken Noome'''||'''''Niederloundsken Noome'''''||'''''Wäästfräisken Noome'''''||'''Antaal''' |- |[[Wolvege]]||''Wolvega''||''Wolvegea''||ALIGN="right"|12.419 |- |[[Oosterwoolde]]||''Oosterwolde''||''Easterwâld''||ALIGN="right"|9.836 |- |[[Appelsche]]||''Appelscha''||''Appelskea''||ALIGN="right"|4.953 |- |[[Noordwoolde]]||''Noordwolde''||''Noardwâlde''||ALIGN="right"|3.789 |- |[[Haulerwiek]]||''Haulerwijk''||''Haulerwyk''||ALIGN="right"|3.309 |- |[[Berkoop]]||''Oldeberkoop''||''Aldeberkeap''||ALIGN="right"|1.550 |- |[[Donkerbroek]]||''Donkerbroek''||''Donkerbroek''||ALIGN="right"|1.876 |- |[[Steggerde]]||''Steggerda''||''Steggerda''||ALIGN="right"|1.111 |- |[[Hooltpae]]||''Oldeholtpade''||''Aldeholtpea''||ALIGN="right"|1.072 |- |[[Makkinge]]||''Makkinga''||''Makkingea''||ALIGN="right"|1.036 |} </TD></TR></TABLE> <small>Wälle: CBS</small><br /> ===Sproake=== Dät Gestrich unnerskat sik fon [[Wäästfräislound|Fräislound]] deertruch, dät deer fon oolds häär neen [[Fräisk]] boald wuude, man dät [[Läichsaksisk|läichsaksiske]] Dialekt [[Stellingwerfsk]]. (Wo oold die Unnerskeed is, kon me sjo an dän Dubbelnoome [[Tsjonger|Kuunder/Tsjonger]], fergliek uk bie [[Tjootern#Loage_an_d.C3.A4t_oolde_Sproakeskeed|Tjootern]]). Uk do Dialekte fon (dät Noude fon) dän [[Kop fon Overijssel]] un don n Paat fon wäästelk Drenthe (ju Meente [[Westerveld]] un deer uumetou) wäide sproakkundich tou dät Stellingwerfske reekend. Dät besunnere fon dät Stellingwerfske is die Gebruuk fon dän ''ae''-Kloang (as Seeltersk ''ää''): dät holloundske “''Water''” is ap Stellingwerfsk “''Waeter''” (''Et waeter klaetert in de glaezen.''). Wofuul Stellingwerfsk noch boald wäd, is nit genau bekoand. Buute an dät Holloundske moaste dät Dialekt uk an dät Wäästfräiske Gebiet outreede; foarallen Aaststellingwerf is siet dät njuugentiende Jierhunnert stäärk Fräisk wuuden, foarallen deertruch dät sik deer fuul Wäästfräisen as Eedgreeuwere deelsätten un hongjen bleeuwen. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Fryslân]] e1lhdkqrdj1n6xsqhcyrnb69e0ua6n4 0 4919 115667 115663 2018-01-17T20:02:20Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Cidade de São Paulo | ôfbylding = Montagem Sampa.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 12.038.175 <small>(Stound: 2016)</small> | oerflak = 1523 km² | befolkingstichtens = sowät 7389,1/km² | stêdekloft = | hichte = 760 Meetere | lân = [[Brasilien]] | bestjoerlike ienheid 1 = | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = UTC-3 | simmertiid = | koördinaten = 23° 30′ S, 46° 37′ W | webside = [http://www.capital.sp.gov.br/ Internät-Siede fon ju Stääds-Präfektuur] }} '''São Paulo''' (Amtelk: '''''Cidade de São Paulo''''') is mäd 12.038.175 Ienwoonere (Stound:2016) ju grootste Stääd fon do [[Brasilien]] un fon heel [[Suudamerikoa]]. Dät lait in't Suudaaste fon Brasilien, nit fier fon ju [[Atlantik]]-Kuste, in dän [[São Paulo (Buundesstoat)|glieknoomigen Buundesstoat]]. == Geskichte == São Paulo wwude ap dän [[25. Januoar]] [[1554]], dät Fääst fon ju Bekierenge fon dän Apostel [[Paulus]], fon do Padres [[Manuel da Nobrega]] un [[José de Anchieta]], twäin [[Jesuiten|jesuitiske]] Missionoare, bie hiere Missionsstatsjoon Piratiniga gruunded. Ju Missionsstatsjoon hiede hieren Noome fon een Äi tichtebie. In dät eerste Jier fon ju näigruundede Siedelenge lieuwden deer bloot hunnerd Ljuude. Tou Beginn waas ju Wirtskup fon ju litje Siedelenge ap Sälwen-Fersuurgenge uutgjucht, eerste in't [[17. Jierhunnert]] wuude [[Weete]] foar dän Export ounbaud. Loange Tied hiede São Paulo heel un aal neen groote Betjuudenge, man in't Jier [[1711]] kreech dät, uumdät dät goadelk bie aan Pass uur ju [[Serra do Mar]] liech, dät Stääd-Gjucht. Oolde Taksierengen un Tällengen ferräide uus, dät ju Stääd twiske dät Jier 1776, do hiede ju 2.026 Ienwoonere, un dät Jier 1790, do hiede ju 8.000 Ienwoonere, baldoarich gratter wuuden is. In 1817 hiede ju Stääd dan al 23.760 Ienwoonere. Ap dän [[7. September]] [[1822]] wuude in São Paulo ju [[Brasilien|brasilioanske]] Uunouhongegaid ferkloord, in't foaren hiede dät tou [[Portugal]] heerd. Twisketruch is ju Ienwoonertoal wier toräächgeen ap 12.000 in dät Jier 1840, man uum dät Jier 1850 koom die [[Koafje]]-Ounbau ätter dät Rebät, wiertruch ju Äntwikkelenge fon ju Stääd in Foart koom. Fon düsse Tied oun begon ju Stääd tou groien un heerde nit moor ap: In't Jier 1856 wieren dät 15.000, in't Jier 1900 al 239.800 Ljuude. Besunners twiske do Jiere 1880 un 1905 wiedede sik die Koafje-Ounbau noch insen uut, sodät hunnertduusende Buutloundere, foar'aaln uut [[Italien]], man uk uut [[Düütsklound]], [[Japan]] un dän [[Libanon]], ätter ju Stääd wai leeken sunt, uum junner ap do Koafje-Plantoasjen tou oarbaidjen. Juun Eende fon dät [[19. Jierhunnert]] koom Industrie ätter ju Stääd. In't Jier [[1913]] begon me mäd dän loangjierigen Bau fon ju grootste Säärke, ju ''Catedral Metropolitana de São Paulo'' of ''[[Catedral da Sé]]'', wier oachteduusend Ljuude oun paasje skuulen. In do 1920er Jiere waas São Paulo mäd sien Uumelound al dät fierende Industrie-Rebät fon Brasilien. Dät look fonsäärm noch moor Ljuude ätter ju Stääd wai. In't Jier 1950 wieren dät 2.198.096 Ienwoonere, un in't Jier [[1954]] kuude dan uk ju groote Säärke ienwäid wäide. In dät Jier 2000 hiede São Paulo 10.434.252 Ienwoonere. Ju Taksierenge foar dät Jier 2016 boalt fon 12.038.175 Ienwoonere. Däälich is ju Metropol-Region uum ju Stääd ju betjuudendste Industrie-Baalengsruumte fon heel Latien-Amerikoa un fon ju [[Trääde Waareld]]. [[Kategorie:Brasilien]] qz1pncmqv9q7c5ck8wm4zxxm2wopv6a 0 4920 120762 105956 2022-06-04T15:07:56Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Noemiasd.jpg|300px|right|thumb|Noemi]] '''Veronica Scopelliti''' (bädden dän [[25. Januoar]], [[1982]], [[Room]] ([[Italien]])), beeter bekoand as '''Noemi''', is ne [[Italien|italieniske]] Sjungerske un Songskrieuwerske. == Ju Discografie == === Alben === * [[2009]] - ''Sulla mia pelle'' (#3 [[Italien]] - #44 [[Europa]]) * [[2010]] - ''Sulla mia pelle (Deluxe Edition)'' (#3 [[Italien]] - #42 [[Europa]]) * [[2011]] - ''RossoNoemi'' (#6 [[Italien]]) === EP === * [[2009]] - ''Noemi'' (#8 [[Italien]] - #97 [[Europa]]) === Singles === [[Bielde:Noemimannoia.jpg|300px|right|thumb|Noemi & Fiorella Mannoia]] * [[2009]] - ''Briciole'' (#2 [[Italien]] - #51 [[Europa]]) * [[2009]] - ''L'amore si odia'' (feat. Fiorella Mannoia) (#1 [[Italien]] - #34 [[Europa]]) * [[2010]] - ''Per tutta la vita'' (#1 [[Italien]] - #42 [[Europa]]) * [[2010]] - ''Vertigini'' * [[2011]] - ''Vuoto a perdere'' (#6 [[Italien]] - #47 [[Europa]]) * [[2011]] - ''Odio tutti i cantanti'' * [[2011]] - ''Poi inventi il modo'' == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.noemiofficial.it/ Noemiofficial.it] * [http://www.youtube.com/noemiofficial Oficial Youtube] * [https://web.archive.org/web/20100724051735/http://www.arcadinoemi.it/ Arcadinoemi.it] * [http://www.youtube.com/arcadinoemi1 Arca di Noemi Youtube] * [http://www.facebook.com/arcadinoemi#!/noemiofficial?ref=ts Facebook noemiofficial] * [http://www.facebook.com/arcadinoemi Facebook arcadinoemi] {{commons|Noemi (singer)|Noemi}} [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Italien]] scr7rduzz306wrm01abfqbbfju115bm 0 4921 48738 2010-12-15T17:47:49Z 79.27.255.10 Fäärelaited ätter [[Noemi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noemi]] k4bxbe46gr843zfy0jhzklzoptee6af 0 4922 122028 115664 2023-02-22T20:44:38Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1077]]: Die [[Hillige Roomske Riek|roomsk-düütske]] Keening [[Hinnerk IV. (HRR)|Hinnerk IV]] kumt tou dät Eende fon sin bekoande [[Gong ätter Canossa]] bie ju Buurich fon Canossa fon [[Mathile fon Tuszien]] an, uum Poabst [[Gregor VII. (Poabst)|Gregor VII.]] uum een Eende fon sien Exkommunisierenge tou bidjen. * [[1554]]: [[São Paulo]] wäd fon [[Jesuiten|jesuitiske]] Missionoare gruunded. * [[2011]]: In [[Ägypten]] beginne Protäste, do in een [[Ägyptiske Revolutsjoon 2011|Ägyptiske Revolutsjoon]] leede. * [[2014]]: [[Hery Rajaonarimampianina]] wäd die näie Präsident fon [[Madagaskar]]. == Tou Waareld keemen == * [[1982]]: [[Noemi]] == Stuurwen == * [[2020]]: [[Hartmut Glenk]], düütsken Jurist, Skrieuwer un Dozent * [[2020]]: [[Johannes Jourdan]], düütsken evangeelsken Pestoor un Läider-Dichter [[Kategorie:Januoar]] 9nfneltl1ovvrq56qnbfirxx2ww7624 0 4926 121081 121080 2022-07-25T19:33:04Z Murma174 1663 /* Die „Genius loci“ */ wikitext text/x-wiki Dät '''Museumstäärp Kloppenbuurich – Läichsaksisk Fräiluchtmuseum''' in ju läichsaksiske Kringstääd [[Kloppenbuurich]] is een fon do ooldste Fräiluchtmuseen Düütsklounds. Dät Museum häd ju Apgoawe, do loundelke Bautoankmoale fon dät Buundeslound [[Läichsaksen]] tou ärfoarskjen un in Biespiele originoalgetjou tou dokumentierjen. Dät Läichsaksiske Fräiluchtmuseum is ne Non-Profit-Organisation. Owwol et ju Iengjuchtenge nit deeruum gungt, muugelkst fuul Besäikere antoulokjen, hied dät Museumstäärp Kloppenbuurich 2009 moor Besäikere as älk uur Museum in Läichsaksen (250.000).<ref name="Kaiser14">Heinrich Kaiser: ''250.000 Gäste im Museum''. „''Oldenburgische Volkszeitung“''. 30. Dezember 2009. S. 14</ref> 2004 wieren unner do Besäikere ca. 60.000 Bäidene un Jungfoulk, do in dän Roome fon dän Skoulunnergjucht do Anboode fon dät Museum bekiekeden. [[Bielde:Cloppplan250411073.jpg|thumb|270px|Uursichtskoarte fon dät Museumstäärp]] == Geskichte == Dät Museumstäärp wuud 1934 fon dän Kloppenbuurger Studienräid Heinrich Ottenjann anlaid. Fierelk eepend wuud dät an n Heemelfoartsdai 1936. An n 13. April 1945 wuuden säks Huuse fon dät Museumstäärp truch Artilleriefjuur fernäild, deerunner uk die Quatmannshoaf. Die Hoaf wuud bit 1962 detailgetjou rekonstruierd. Ätterfoulger fon Heinrich Ottenjann as Museumsdirektor wuud sin Suun [[Helmut Ottenjann]] - fon 1961 bit 1996. Siet 1996 is Uwe Meiners Direktor fon dät Fräiluchtmuseum. == Apgoawe == Dät Läichsaksiske Fräiluchtmuseum fungiert däälich as Foarskengs- un Bildengsiengjuchtenge tou ju Kultuur- un Buuräigeskichte. Do museumspädagogiske Anboode sunt altied hondlengs- un produktorientierd.<ref name="foej121">[http://www.foej.nibis.de/dz423849.pdf Niedersächsischer Bildungsserver: ''FÖJ-Einsatzstellenliste 2004/2005''. S. 121]</ref> Dät Museumstäärp is uk ne Foarskengsiengjuchtenge. Sweerpunkte fon ju Foarskengsoarbaid sunt deerbie Foulkskunde, Regionoalgeskichte un Huusfoarskenge. N Team fon träi Wietenskuppere, ounhooldend unnerstöänd truch Volontäre un Projektpartnere, foarsket t.B. an historiske Wällen, beglat dän Apbau fon näie Huuse, ploant Uutstaalengen etc. Dokumentierd wäd disse Oarbaid nit bloot in wietenskuppelke Tiedskrifte un Beende, dät Museumsdorf publiziert uk oaine Bouke un Skrifte.<ref>[http://www.museumsdorf.de/ Homepage des Museumsdorfs. Abschnitt ''Forschung'']</ref> Unnerstutsed wäd dät wietenskuppelke Personoal truch Hondwierkere, do dät Museumstäärp instandhoolde un do Besäikere traditionelle Oarbaidswiesen demonstrierje.<ref>[http://www.museumsdorf.de/ Homepage des Museumsdorfs. Abschnitt ''Zimmern, Hobeln, Malen - Die Handwerker des Museums'']</ref> Foar Ärhooldengsmäitnoamen an Bauwierke kricht dät Museumsdorf siet 2009 fon ju Carola-Wüstefeld-Stiftenge 50.000 Euro jierelk.<ref name="Kaiser14"/> == Anboode == [[Bielde:Cloppenburg Museumsdorf Fachwerkkirche.JPG|miniatur|Fäkwierksäärke uut Klein-Escherde]] [[Bielde:Cloppenburg Museumsdorf Moorpflug.JPG|miniatur|Foanplouch ieuwenske dän Museumstäärp-Parkploats]] [[Bielde:Cloppenburg Museumsdorf Wehlburg.JPG|miniatur|Wehlburg ([[Artlound (Londskup)|Artlounder]] Buurenhoaf)]] [[Bielde:Cloppenburg Museumsdorf Zimmerer.JPG|miniatur|Glap uut ju Skrainerwierksteede]] Dät Läichsaksiske Fräiluchtmuseum wiest ap n Areoal fon uumtränt 20 ha ju Geskichte fon dän londelke Ruum fon Läichsaksen fon dät 16. Jierhunnert bit tou däälich. In uur 50 historiske Bauwierke mäd do touheerige Buurentuune un ap uur Nutsflächen fon de Buuräi wäd die Wondel in dät Ferhooldnis Moanske-Uumwaareld thematisierd.<ref name="foej121"/> Ounfangs wuud ju Foarm fon dän Wierapbau wääld, ju do Huuse as Prototype in dän Uur-Bautoustand wiesde. Weesentelke Bautype fon dät läichdüütske [[Hallenhuus]] un fon dät [[Aastfräislound|aastfräiske]] [[Gulfhuus]] wäide so präsentierd. Siet do 1970er Jiere wäide Huuse unner Bewoarenge fon do Spuuren fon hiere Geskichte un beleeken tou do Biographien fon hiere Bewoonere wier häärstoald. Ieuwenske Bauwierke, do ju Buuräi un dät Hondwierk tjoonden, un Woonhuuse fon do Loundoarbaidere befiende sik ap ju Gruunde fon dät Museumstäärp Kloppenbuurich uk ne Fäkwierksäärke uut Klein-Escherde (1698 apbaud) un ne Buurskupsskoule uut Renslage (apbaud 1751). Buute ju eegentelke Museumstäärpsgruunde is noudelk fon ju Höltinghauser Sträite n grooten Foanplouch apstoald. Wiedere Informatione uur do eenpelde Objekte sunt in n interaktiven Loageplan tou fienden. In dät Jier 2011 skäl mäd dän Bau fon ne näie Iengongshalle mäd integrierd kultuurhistorisk Sentrum ounfangd wäide. Ju Finanzierenge skällen sik dät Lound Läichsaksen, die Loundkring un ju Stääd Kloppenbuurich deele. In dätsälge Jier skäl dät Woonhuus fon ne Woainmoakeräi uut dät Jier 1564 kloormoaked weese. Dit Bauwierk skäl dan dät ooldste ap ju Gruunde fon dät Museumstäärp weese.<ref name="Kaiser14"/> === Buuräi un Hondwierk – Woon- un Wirtskaftshuuse === Fon aal do Bauwierke, do ju Buuräi tjoonden, sunt besunners die Quatmannshoaf (uut Elsten, apbaud 1805) un ju Wehlbuurich (uut Wehdel, apbaud 1750) töu ärwäänen. Unner do Bauwierke fiende sik ieuwenske Buuren-, Hiere- un Loundoarbaiderhuuse moonige Biespiele fon dät loundelke Hondwierk: Traaleräi, [[Tin]]jooteräi, Houf- un Woainsmitte, Koopersmitte, Leederskoumoakeräi, Hoskemoakeräi, Skraineräi, Timmermonswierksteede, Bjouhuus, Kuuperäi, Blaufaaweräi, Soadeleräi, Potteboakeräi, Gould- un Säälwersmitte as uk techniske Kultuurtoankmoale as [[Wiendmäälne|Määlne]]n un Kraftmaskienen. In dät Museumstäärp Kloppenbuurich wäd fersoacht, ne muugelkst fulboodige Riege fon do ferskeedene Oarde fon dät oolde Hondwierk un ju Technik deerfon in dän loundelke Ruum in dän Oarbaidsouloop deertoustaalen. ==== Määlnen ==== Siet 2008 is dät Museumstäärp ne Station an ju Läichsaksiske Määlnensträite. Do Raisende ap disse Feriensträite kon dät bjoode: * ne [[Wiendmäälne#Bokwiendmäälne|Bokwiendmäälne]] uut Essern (Loundkring Nienburg), uk Stonnermäälne naamd, wäil uum 1638 apgjucht. * ne [[Wiendmäälne#Hollounderwiendmäälne|Kappenwiendmäälne]] uut Bokel (Loundkring Kloppenbuurich) uut dät Jier 1764, n Galeriehollounder, uk Oachtekaantwiendmäälne of kuut „Hollounder“ naamd. * ne [[Wiendmäälne#Kokerwiendmäälne|Kokerwiendmäälne]] uut Edewecht (Loundkring Ammerlound) uut dät Jier 1879, uursproangelk as Woaterskäpmäälne konzipierd. * n [[Göäpel]] uut [[Mimmelage]] (Loundkring Ossenbrääch); ne holtene Määlne, uk Hoangstegöäpel of Rosmäälne, tou dät Määlnjen fon dät Koarel, uum 1850 bit 1890 apbaud. Mäd Hälpe fon Hoangste wuud Koarel määlnd. Ju in dät Täärsk- un Koarelskäin fon dän Hoaf Wehlbuurich befiendelke Rosmäälne uut dät Jier 1868 is ju lääste noch ärheeldene Rosmäälne in Läichsaksen. <gallery> Bielde:Museumsdorf Cloppenburg Bockwindmühle.JPG|Bokwiendmäälne (Stonnermäälne) Bielde:Cloppenburg Museumsdorf Kappenwindmühle.JPG|Kappenwiendmäälne Bielde:Cloppenburg-museum.jpg|Kokerwiendmäälne Bielde:Museumsdorf Cloppenburg Pferdegöpel.JPG|Hoangstegöäpel in dät Skäin fon dän Hoaf Wehlbuurich </gallery> === Seelterlound === Uut [[Seelterlound]] stounde dät [[Aastfräisk Huus|Auks Huus]] uut [[Skäddel]] un dät [[Eepen Huus]] uut ju Tied uum 1800 fon Deddens uut [[Hollenerfoan]] in dät Musseumstärp. <gallery> Bielde:Aukshuus.jpg|Auks Huus uut Skäddel ferträt dän Foarmarsk fon dät [[Aastfräisk Huus|Fräiske Huus]] ätter dät Suude. Bielde:Aukshuus2.jpg| Woondeel fon dät Aukshuus Bielde:Aukshuus3.jpg| Köäkene in dät Aukshuus Bielde:Saterhaus.jpg| Eepen Huus in dät Museumstäärp </gallery> === Sammelengen un Uutstaalengen === [[Bielde:Cloppenburg Muenchhausen-Scheune.jpg|miniatur|upright|Uutstaalengshalle „Münchhausen-Skäin“]] In do Sammelengen fon dät Museum befint sik uk die berüümde Meteorit Ooldenbuurich (Fragment 'Bissel', 4,84 kg) die der 1930 in do Täärpe Bissel (Meente Großenkneten) un Beverbruch (Meente [[Garrel]]) fon n Heemel faalen is. Dät Exemploar is oawers nit eepentelk uutstoald. Do Resultoate fon ju uumfangrieke Museumsoarbaid wäide dät Publikum anhound fon uutwäälde Biespiele in ounhooldend wikseljende Sunneruutstaalengen in ju ''Buurich Arkenstede'' un dät ''Münchhausenskäin'' museumsdidaktisk apberat präsentierd. === Loundpaatie === [[Bielde:Cloppenburg Museumsdorf Quatmannshof.JPG|miniatur|upright|Quatmannshoaf unner ju Tuunpaatie 2006]] Siet 2002 rakt dät älke Jier twiske Christi Heemelfoart un dän Sundai foar Pingster ne „Tuunpaatie“ ap ju Gruunde fon dät Museumstäärp Kloppenbuurich. == Die „Genius loci“ == Dät Gruundengsjier 1934 rakt Anlas tou ju Froage, of ju Gruundenge fon dät Museumstäärp Kloppenbuurich Uutdruk fon ju nationalsozialistiske Bloud un Boudem-Mythologie weese skuul. Uunbeapsichtiged wäd disse Ounnoame truch ju „Zentrale für Unterrichtsmedien im Internet“ holpen, deertruch dät ju Geskichtskoastere dät Museumstäärp as „Museumsdorf Cloppenburg (NS)“ foarstoalt, wierbie oawers „NS“ foar „Niedersachsen“ (Läichsaksen) stoant.<ref>[http://www.zum.de/Faecher/G/BW/Landeskunde/rhein/kultur/museen/museen.htm ZUM: ''Museen im Land'' (Liste von Museen, die als außerschulische Lernorte geeignet sind)]</ref> [[Bielde:Pferdeköpfe Giebel.jpg|miniatur|Hoangstekoppe an ju Faandersiede fon dän Göäwel fon n Hallenhuus]] Innerdoat is ju Gruundenge fon dät Museumstäärp Kloppenbuurich in ju Kontext fon ju Geskichte fon ju Heematbewäägenge tou betrachtjen: Ju äntstuud al uum 1880 as Reflex fon ju Ferstääderenge fon Düütsklound un fon dät Interesse fon fuul Stääde an ne Ärinnernge an hiere Buurenwuttele. Uut ju Bewäägenge hääruut wieren in dät [[Ooldenbuurich (Lound)|Lound Ooldenbuurich]] 1910 al dät [[Ammerlounder Buurenhuus]] in [[Bad Twiskoan]] un 1912 ju Rookkate in Neuenburg as sinnelk belieuwboare Ärinnerengssteeden äntsteen. In Kloppenbuurich sälwen wuud 1922 n Heimatmuseum gruunded. Uut disse Bewäägenge hääruut äntwikkelde Heinrich Ottenjann dät Konzept fon dät Museumstäärp Kloppenbuurich, dät dan 1934 fuleended wuud. Do Nationalsozialiste befoarwoudeden ju Idee fon ju Foarderenge fon ju Heematpleege un instrumentalisierden un ideologisierden ju in dät Äntstounden begriepene foulkskundelk-agroarhistoriske Anloage, ju oawers sieläärge nit in dän Sin tou ne NS-Kultsteede wuud as sowät dät ieuwenso fon Gaulaiter Carl Röver unnerstutsede Projekt Stedingseere in Bookholzberg. Däälich reagiert me in dät Museumstäärp Kloppenbuurich eer raitsed ap ju Unnerstaalenge, dät skuul ne Naite reeke twiske Heeimatferbuundenhaid un nationalsozialistiske Ideologie: In dät Museumstäärp rakt et nit bloot räägelmäitich Feranstaltengen, do der uur nationalsozialistisken Uungäist apkloorje skällen,<ref>Carola Lipp u. a. (Hg.): ''Volkskunde in Niedersachsen. Referate der Tagung vom 28. Februar bis 2. März 2001 im Museumsdorf Cloppenburg – Niedersächsisches Freilichtmuseum'', insbesondere das Fachreferat von Heidi Rosenbaum, Oliver Doetzer und Sigrid Anna Friedreich „Zum Stellenwert biographischer Forschung in der Sozialgeschichte von Familie und Kindheit – am Beispiel des Projekts ‚Kinderalltag im Nationalsozialismus‘“. ([http://www.gbv.de/dms/goettingen/349094322.pdf Inhaltsverzeichnis])</ref> man Betjoonstede fon dät Museumstäärp gunge uk ap Anfroage apkloorerisk tougong: Biespielswiese kommentierje jo ju These, do Hoangstekoppe ap läichsaksiske Buurenhuuse (Fäkbegriep: Hallenhuuse) skällen ursproangelk Uurblieuwsele fon Hoangste-Offere weesen hääbe, deermäd, dät dät n fon do Nationalsozialiste ferbratten Mythos weese skäl, ju der kritisken wietenskuppelken Wröich nit standhoolde kon.<ref>[http://www.tagesspiegel.de/zeitung/warum-haben-die-niedersachsen-pferdekoepfe-am-dach/697080.html Kirsten Reinhardt: „Warum haben die Niedersachsen Pferdeköpfe am Dach?“], in: ''Der Tagesspiegel'', 27. März 2006.</ref> == Sjuch uk == * [[:de:Liste europäischer Freilichtmuseen|Lieste fon europäiske Fräiluchtmuseen]] ap ju düütske Wikipedia * [[Helmut Ottenjann]] == Literatuur == * Hermann Kaiser, Helmut Ottenjann: ''Museumsführer Museumsdorf Cloppenburg - Niedersächsisches Freilichtmuseum'', Stiftung Museumsdorf Cloppenburg (1995) - ISBN 3-923675-14-3 * Hermann Kaiser: ''Ein Haus und eine Familie in schweren Zeiten: Der Wiederaufbau der Hofanlage Wübbe M. Meyer aus Firrel, Ostfriesland im Museumsdorf Cloppenburg '', Stiftung Museumsdorf Cloppenburg (2003) - ISBN 3-923675-92-5 == Weblinks == {{CommonsLittik|Museumsdorf Cloppenburg|Museumstäärp Kloppenbuurich}} * [http://www.museumsdorf.de Offizielle Homepage] * [https://web.archive.org/web/20100921074955/http://www.museumsdorf.de/start_media.htm Fideos uut dät Museumstäärp] * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Cloppenburg/Artikel/2543432/Ambitionen-gegen-Nazis-verteidigt.html Ambitionen gegen Nazis verteidigt] (NWZ) * [http://www.zum.de/Faecher/G/BW/Landeskunde/w2/nsachsen/museen/cloppenburg/liste.htm Zentrale für Unterrichtsmedien im Internet (zum): ''Freilichtmuseum Cloppenburg''] [[Bielde:Museumsdorf-Cloppenburg.jpg|thumb|780px|center|Museumstäärp Kloppenbuurich]] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{Museum}} {{Koördinaten|52_50_56_N_08_03_04_E_type:city_zoom:12_region:DE|52° 50' NB, 8° 3' AL</small>}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] [[Kategorie:Ooldenbuurger Munsterlound]] 3imq5paokt5mfxhtke06isc76xnc6or 6 4940 121507 49064 2022-08-03T12:45:12Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Aukshuus in dät Museumstäärp. Foto: A. Eckhard, CLP. Frijjuun truch Susanne Kaiser fon dät Museumstäärp |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} q5u6wcgrjkfv0nwruewi0aivndpwefr 0 4941 118616 111488 2019-09-15T15:52:57Z Holder 732 wikitext text/x-wiki '''Helmut Ottenjann''' (* [[15. Moai]] [[1931]]; † [[4. Oktober]] [[2010]] in [[Kloppenbuurich]]) waas n [[Düütsklound|düütsken]] [[Foulkskunde|Foulkskundler]] un [[Prähistorisken Archäologe]]. Prof. Dr. Helmut Ottenjann waas 35 Jiere loang Direktor fon dät Läichsaksiske Fräiluchtmuseum [[Museumstäärp]] Kloppenbuurich. Hie foulgede sin Foar un Gruunder fon dät Heematmuseum, dän Studienräid Dr. Heinrich Ottenjann, as Direktor un üübede dät Amt fon 1961 bit tou sien Pensionierenge in dät Jier 1996 uut. ==Äntwikkelenge== Helmut Ottenjann studierde ätter dät Abituur an dät Kloppenbuurger Clemens-August-Gymnasium do kultuurwietenskuppelke Feeke Archäologie, Geskichte, Foulkskunde un Kunstgeskichte. 1957 promovierde hie an ju [[Christian-Albrechts-Universität tou Kiel]] mäd ne Dissertation uur „Die nordischen Vollgriffschwerter während der Hochblüte der älteren Bronzezeit“. As wissenskuppelken Assistent an Museen in Släswiek, Stockholm un in Nürnberg sammelde hie eerste Museumserfoarengen, eer hie ätter dän Dood fon sin Foar Heinrich 1961 dät Amt fon Museumslaiter an dät Museumstäärp Kloppenbuurich uurnoom. Helmut Ottenjann moakede dät Läichsaksiske Fräiluchtmuseum tou ne nationoal as uk internationoal anärkoande Iengjuchtenge. Hie laide dän Fokus nit bloot ap ju skeene museale Sammelengsoarbaid, man uk ap ju wietenskuppelke Ienoardnenge un Ärfoarskenge fon do Objekte. Wo woonden uus Foarfoare, wo kloodeden jo sik, wäkke Transportmiddele benutseden jo - dit waas bloot n Breekdeel fon do Froagen, do dän akribiske Ottenjann bolde aal Deege uumdreeuwen. Ieuwenske dät wietenskuppelke Interesse foar ju Geskichte fon ju Region, dät sin Deelsleek in moonige Fereepentlikengen, Fäkbouke un Uutstaalngen foont, bedreeuw Ottenjann ounhooldend uk dän Uutbau fon dät Museumstäärp. Ju Taal fon do historiske Bauwierke noom stoadich tou; hie wiedede dät Museum fon 20 ap 52 Bauwierke uut un baude dät tou ne internationoal anärkoande Iengjuchtenge uut. Fon 1971 bit 2001 waas Ottenjann eerenamtelken Geskäftsfierder fon dän Heematbuund foar dät Ooldenbuurger Munsterlound. Ätter sien Pensionierenge initiierde hie 1998 ju Stiftung Kulturschatz Bauernhof, wierfon hie die eerste eerenamtelke Geskäftsfierder waas. Hie broachte ju Qualifizierengsmäitnoame "Musealog" foar dän akademiske Ätterwuuks in dät Beräk fon do Museen un Bautoankmoalpleege ap dän Wai un moakede foar him deertruch näie Perspektive muugelk foar dän Ienstiech blw. Wierienstiech in dät Oarbaidsmäärked. Ottenjann foarskede wieder uur Mööbele un uur Skrieuwkultuur fon do Buuren; hie moakede ätter sien Pensionierenge noch uur 75 wietenskuppelke Apsatse. ==Ottenjann un Seelterlound== Ottenjann hied n ounhooldend Interesse an Seelterlound un sien Kultuur. Dät wiesde sik al uut ne Publikation as ju fon 1999 uur dät seelter [[Ooriersen]], man hie unnerstutsede uk dän Druk fon Seelter Bouke. == Eerengen == * Dreeger fon dän Niedersachsenpries foar Kultuur fon ju Läichsaksiske Loundesregierenge 1982 * Honoroarprofessor fon ju Universität Fächt/Ossenbrääch, 1987 * Eerenmeeglid fon dän Läichsaksiske Heematbuund, 1998 * Eerenmeeglid fon dän Heematbuund Ooldenbuurger Munsterlound, 2001 * Eerenring fon dän Heematbuund Ooldenbuurger Munsterlound un fon dän Ferbuund Ooldenbuurger Munsterlound, 2001 * Fertjoonstkjuus an n Beend fon dän Läichsaksiske Fertjoonstoarden, 2003 * 1. AgroarKultuuräärwe-Pries, 2008 * „Ooldenbuurich-Pries“ fon ju Ooldenbuurchske Londskup, 2009 == Wierke == * Helmut Ottenjann, Die nordischen Vollgriffschwerter der älteren und mittleren Bronzezeit, Römisch-Germanische Forschungen, Bd.30, Berlin 1969. * Helmut Ottenjann/Elfriede Heinemeyer, Alte Bauernmöbel aus dem nordwestlichen Niedersachsen, Nordwestniedersächsische Regionalforschungen, Bd. 1, 1. Aufl. Leer 1974, 2. neubearb. und erweiterte Aufl., Leer 1978. * Helmut Ottenjann/Helmut Tecklenburg, Alte Bauernhäuser zwischen Weser und Ems, in: Schriftenreihe „Historische Alltagskultur in Niedersachsen“, Hildesheim 1979, 3. Auflage Oldenburg 1989. * Helmut Ottenjann/Friedrich-Wilhelm Jaspers, Volkstümliche Möbel aus dem Ammerland, Bild- und Textteil, in: Materialien zur Volkskultur - nordwestliches Niedersachsen, Heft 4 u. 5, Museumsdorf Cloppenburg 1982/83. * Helmut Ottenjann, Museumsdorf Cloppenburg: Haus- und Hofarchive der ländlichen Bevölkerung Niedersachsens, Museumsdorf Cloppenburg 1991. * Helmut Ottenjann: ''Die Kartoffel. Geschichte und Zukunft einer Kulturpflanze''. Museumsdorf, Cloppenburg 1992, ISBN 3-923675-30-5. * Hans Galen/Helmut Ottenjann (Hrsg.): Westfalen in Niedersachsen. Museumsdorf Cloppenburg, Cloppenburg 1993, ISBN 3-923675-37-2. * Helmut Ottenjann (Hrsg.): Landarbeit und Kinderwelt: das Agrarwesen in pädagogischer Literatur, 18. bis 20. Jahrhundert. Museumsdorf Cloppenburg, 1994. * Helmut Ottenjann u. a., Kulturschatzinsel Bauernhof, Einzigartiges Kulturerbe im Weser-Ems-Gebiet, Eine Denkschrift, Oldenburg 1996. * Helmut Ottenjann: Der Silhouetteur Caspar Dilly - Familienbilder der Landbevölkerung im westlichen Niedersachsen 1805–1841, Die Blaue Reihe 3, Heimatbund Oldenburger Münsterland, Cloppenburg 1998, ISBN 3-9804494-9-1. * Helmut Ottenjann: Der Frauenkopfschmuck "Ohreisen" im Saterland, in: Jahrbuch Oldenburger Münsterland 1999 57 * Helmut Ottenjann, Regionalgeprägte Möbelkultur des Kirchspiels Löningen, Von Löningern erdacht – gemacht – genutzt, herausgegeben vom Heimatverein Löningen, Löningen 2003. * Helmut Ottenjann, Identitätskultur des „Bauern-Volkes, Aspekte einer synoptischen Sachkulturanalyse für die Weser-Ems-Region, Separatdruck aus „Frühe Neuzeit – Festschrift für Ernst Hinrichs“, herausgegeben von Karl-Heinz Ziessow, Christoph Reinders-Düselder u. Heinrich Schmidt, Verlag für Regionalgeschichte, Bielefeld 2004, Separatdruck Verlag Ostendorf, Cloppenburg. * Helmut Ottenjann, Eigengeprägte Möbelkultur des Kirchspiels Ankum im 18. und 19. Jahrhundert, in: Heimat-Hefte für Dorf und Kirchspiel Ankum, Ausgabe 2005, S. 37 - 59. * Helmut Ottenjann, Bauerrichterbücher der Osnabrücker Kirchspielsbauerschaften des 18. und 19. Jahrhunderts als Dokumente gemeindlicher Selbstverwaltung. Der Bauer als Finanzier der Gemeindekasse, in: Osnabrücker Mitteilungen 2006, Bd. 111, Osnabrück 2006, S. 131 – 170. * Helmut Ottenjann, Hochzeitsschränke des Oldenburger Ammerlandes. Möbelkultur, Eherecht und Heiratskreise 1600 – 1800, in: Quellen und Studien zur Regionalgeschichte Niedersachsens, Bd. 10, Museumsdorf Cloppenburg 2006. * Helmut Ottenjann, Gedruckte und handgefertigte „Vorschriften“ seit der Frühneuzeit. Dokumente alemannischer, ostfriesischer und deutsch-amerikanischer Schulbildung in der Stadt und auf dem Lande, in: Heidrun Alzheimer, Fred G. Rausch, Klaus Rieder, Claudia Selheim (Hg.): Bilder – Sachen – Mentalitäten. Arbeitsfelder historischer Kulturwissenschaften. Wolfgang Brückner zum 80. Geburtstag, Regensburg 2010, S. 450 - 466. == Ferwiese ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfzo1962-3|Name=Helmut Ottenjann}} * [http://www.museumsdorf.de/ Niedersächsisches Freilichtmuseum Museumsdorf Cloppenburg] * [http://www.heimatbund-om.de/ Heimatbund für das Oldenburger Münsterland] * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Cloppenburg/Artikel/2543432/Ambitionen-gegen-Nazis-verteidigt.html Ambitionen gegen Nazis verteidigt] (NWZ uur sien Baabe Heinrich Ottenjann) {{Normdaten|GND=12069719X|LCNAF=n80098308}} {{SORTIERUNG:Ottenjann, Helmut}} [[Kategorie:Archäologe]] [[Kategorie:Foulkskundler]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] [[Kategorie:Persoon (Munsterlound)]] [[Kategorie:Bädden in 1931]] [[Kategorie:Stuurwen 2010]] 5fqlns3uvxkjgwtmjgjh3ovdakg2esu 6 4942 121506 49102 2022-08-03T12:44:39Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Aukshuus Museumstärp. Bielde: E. Albrecht. Frijjuun truch Susanne Kaiser fon dät Museumstärp |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 0zzxikmnhvkaikkkxe4ptwyxvfpg441 6 4943 121505 49285 2022-08-03T12:44:06Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Aukshuus Museumstärp (Köäkene). Bielde: E. Albrecht. Frijjuun truch Susanne Kaiser fon dät Museumstärp |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} lqg4gscp3dkj6nd7xfxh0ke46xgrxcv 6 4944 121504 49104 2022-08-03T12:43:35Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Eepen Huus, Museumstärp. Bielde: E. Albrecht. Frijjuun truch Susanne Kaiser fon dät Museumstärp |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} jctfsedvkmwll91ueiur92nxr07f0qs 0 4945 118948 114334 2020-02-10T15:47:38Z Makenzis 10622 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:Wappen cloppenburg.gif|100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Kloppenbuurich]] | buurmäster = Wolfgang Wiese | hööchte = 39 m. buppe NN| fläche = 70,63 km² | ienwoonertaal = 34.913 <small>''(2018)''</small> | befoulkengstichte = 479 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Cloppenburg_in_CLP.svg| 260px|]] | }} [[Bielde:Karte cloppenburg in deutschland.png|thumb|260px| Ju Loage fon Kloppenbuurich in Düütsklound]] '''Kloppenbuurich''' ''(düütsk: Cloppenburg)'' is ne Stääd in [[Läichsaksen]]. Dät is ju Kringstääd fon dän [[Loundkring Kloppenbuurich]]. Kloppenbuurich lait in dät Noude fon dät [[Ooldenbuurger Munsterlound]]. In Kloppenbuurich stoant dät [[Museumstäärp|Museumstäärp Kloppenbuurich]], wier uk two oolde ´Buurenhuuse uut [[Seelterlound]] wier apbaud sünt. Kloppenbuurich häd ungefeer 33.000 Ienwoonere. Tou Kloppenbuurich heere do Stääddeele Ambühren, Bethen, Bühren, Emstekerfeld, Galgenmoor, Kellerhöhe, Staatsforsten, Stapelfeld, Sternbusch, Schmertheim un Vahren. Kloppenbuurich häd ne Stäädpartnerskuppe mäd ju Stääd [[Bernay]] in ju Normandie ([[Frankriek]]). <gallery> Bielde:Kloppenburg-1647-Merian.jpg |Kloppenbuurich, 1647 File:Panorama Cloppenburg.jpg|Panorama-Bielde fon Kloppenbuurich File:Museumsdorf-Cloppenburg.jpg|Dät Museumstäärp Bielde:Cloppenburg cag oldbuilding.jpg|Dät Clemens-August-Gymnasium (oolde Deel) File:Cloppenburg church st andreas.jpg|St.-Andreas-Säärke File:Cloppenburg-02.jpg|Die Pfanni-Touden (76 m hooch) File:Bethen Wallfahrtsbasilika.jpg| [[:de:St. Maria, Mutter der Sieben Schmerzen|Basilika in Bethen]] </gallery> == Sjuch uk == * [[Museumstäärp|Museeumstäärp Kloppenbuurich]] == Ferbiendenge ätter Buten == * [http://www.cloppenburg.de Ju Stääd Kloppenbuurich ap Internet] {{Commons|Cloppenburg}} {{Kloppenbuurich}} {{Bauwierk-2}} [[Kategorie:Stääd in Läichsaksen]] [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] 0k9yfm7s8qjaq0kj9mjtub2n4senlnu 0 4946 78688 66697 2012-02-06T14:32:57Z 91.97.146.78 /* Ferbiendengen */ wikitext text/x-wiki Do '''Seelter Törfdüwels''' (''Eeddüüwele'') sunt ne Seelter Gruppe fon Jungfoulk, do sik befoatje mäd Musik, Motorreede usw. ==Ferbiendengen== * http://www.toerfduewels.de/ * http://www.rsbike.de/modules/weblinks/singlelink.php?lid=34&keywords= [[Kategorie:Jungfoulk]] [[Kategorie:Motorreede]] [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Seelterlound]] k7rnr1yb8ldnb5rq0pxf64wh78t5ryi 0 4947 49139 2010-12-22T11:56:16Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Seelter Seendenge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seelter Seendenge]] 30d7gzx6rp5zavhgc3qdbcv8bb0vv2q 0 4949 120426 120062 2022-01-10T23:53:30Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Taurachbahn2.jpg|miniatur|Such fon ju smälspuurige [[Taurachboan]] in dät aastriekske Buundeslound [[Salzburg (Buundeslound)|Salzburg]]]] [[Bielde:Tren a las nubes cruzando Viaducto la Polvorilla.jpg|miniatur|[[:en:Tren a las Nubes|Tren a las Nubes]], [[Argentinien]]]] [[Bielde:Edward Thomas crosses Dolgoch Viaduct.jpg|miniatur|Ju [[Rheilffordd Talyllyn]] in Wales]] [[Bielde:Blonay-Chamby_Régional_des_Brenets_-_1_-_01.jpg|miniatur|Manöver fon ju Tenderamplokomotive G 3/3 1 ''Le Doubs'' bie ju [[Museumsbahn Blonay–Chamby]] (BC)]] [[Bielde:Köf.jpg|miniatur|Such fon ju "[[Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound MAS]]"]] [[Bielde:Werlte08uerdinger.jpg|miniatur|Woaine fon dän Fereen "Museumseisenbahn Hümmlinger Kreisbahn e.V."]] '''Museumsboane''' sunt [[Iersenboan]]e, do der mäd historiske Skienenfoartjuuge tou dän Swäk fon ju bedrieuwsfäige Ärhooldenge fon historiske [[Technologie]] as uk as Attraktion foar dän [[Froamdenferkier]] fon Iersenboanfrüünde bedrieuwen wäide. In Juunsats tou statiske Museumsexponoate wäd so dät Publikum ju Muugelkhaid beeden, ferkiersgeskichtelke Objekte as [[Damplokomotive]]n in dän aktive Iensats tou belieuwjen. == Definition == Die [[Ferbeend fon Düütske Museums- un Touristikboane]], dän do maaste düütske Museumsboanfereene anheere, definiert so: ''Ne Museums- of Touristikiersenboan is n Iersenboanunnerniemen ätter § 2 (1) [[Algemeen Iersenboangesäts|AEG]], dät bedrieuwen wäd, uum ne Iersenboan(-infrastruktuur) as in ju fergeene Tied tou kriegen, wierhäärtoustaalen of ättertoustaalen, of historiske of spezielle Foarme fon ju Andrieuwstechnik of fon dät Rolmaterioals tou demonstrierjen of tou bedrieuwen un alleenich of foarallen foar touristiske Swäkke, Fräitied- of Bildengsswäcke nutsed wäd.'' ---- Ap oafteste wäide ju Ärhooldenge un dän Bedrieuw fon disse Boane fon [[Fereen]]smeegliedere in hiere Fräitied [[eerenamtelk]] in [[Iersenboanfereen]]e truchfierd. Dät rakt oawers uk Museumsboane, do der in kommunoale Feroantwoudenge of in ju Bedrieuwsferoantwoudenge foar dän Iersenboanbedrieuw truch Unnerniemen (GmbH, AG) (Bedrieuwssälskuppe) fierd wäide. Die Bedrieuw truch Privoatpersone of Personegruppen (in dän Sin fon ne GbR) is apgruund fon do deermäd ferbuundene Haftengs- un Feroantwoudengsrisiken eer säilden. Knap 300 originoale Damploks kuume alleenich in Düütsklound noch räägelmäitich toun Iensats. Ouhongich fon do iensätte Foartjuuge un ju Sträkke kon me uk noch twiske Museumsiersenboan un [[Museumssträitenboan]] unnerskeede. == Geskichte == As waareldwied eerste Museumsboan jält ju [[Smälspuurboan|smälspuurige]] [[Rheilffordd Talyllyn]] in [[Wales]]. Ätter Ienstaalenge fon dän Bedrieuw wuud ju Sträkke 1950 fon ne Gruppe fon Iersenboanfrüünde uurnuumen un as eerste Iersenboansträkke fon errenamtelke [[Amateur]]e an Steede fon Beroupsiersenboanere bedrieuwen. Ju eerste Museumsiersenboan fon Düütsklound wuud 1966 fon dän [[Düütsken Iersenboan-Fereen]] (DEV) ap ne [[Meeterspuur|ige]] Sträkke in [[Bruchhausen-Vilsen]] iengjucht. In dät Jier 1971 noom ju [[Düütske Sälskup foar Iersenboangeskichte]] ap ju in ju Tied noch in Räägelbedrieuw ferkierende [[Jagsttalboan]] twiske Möckmühl un Dörzbach n Dampfsuchbedrieuw ap, die dän Toacht fon ju Museumsiersenboan uk ätter Suuddüütsklound druug. In ju domoalige [[Düütske Demokratiske Republik]] – DDR – äntstuuden unner ju Toake fon dän DMV ([[Düütsken Modelliersenboan-Ferbeend]] fon ju DDR) Oarbaidsgemeenskuppe (AGs), do in ne Kooperation mäd ju domoalige [[Düütske Rieksboan]] do Kienzellen fon do Traditionsboane ([[Radebeul]], Erfurt Wääst) wuuden, as die Museumsboane in ju DDR naamd wuuden. Ju eerste Museumsboan fon ju [[Swaits]] is ju sik in ju [[Romandie|Wäästswaits]] befiendende [[Museumsboan Blonay–Chamby]] (BC). Ju noom an dän 1. Moai 1968 ap ju 1966 fon ju [[Chemins de fer électriques Veveysans]] (CEV) ienstoalde, oawers nit oubreekene [[Boansträkke Blonay–Chamby]] dän Museumsbedrieuw ap. Ju eerste Museumsboan fon [[Aastriek]] wuud 1974 ap n 3 km loang Räststuk fon ju [[Gurktalboan]] in [[Kärnten]] gruunded. Twiskentiedelk wuuden in moonige Regione fon Europa [[Fereen]]e gruunded, do der Iersenboanfoartjuuge as uk Sträkken pleegje un somäd foar ju Ätterwaareld ärhoolde. So fiert truch '''Seelterlound''' ju [[Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound MAS]]. In de Naite fon Seelterlound fiert noch ju [[:de:Hümmlinger Kreisbahn|Humlinger Kringboan]] twiske [[Wäidelte]] un [[Loaten]]. Nit aal Fereene un Foartjuuchsammelengen ferföigje uur oaine Sträkken, oafte wäide Boansträkken fon eepentelke Sträkkennätte, deelwiese sunner planmäitigen Personenferkier, of Industrieboane foar Sunnerfoarte nutsed. In moorere Sträitenboannätte wäide, toun Deel ätter Foarplan, Foarte mäd historisk Woainmaterioal truchfierd. Uut [[Berlin]] un [[Hamburg]] is uk geläägentelken Foarbedrieuw mäd historiske [[U-Boan|Unnergruundboane]] bekoand. ==Sjuch uk== * [[:de:Liste_von_Museumsbahnen]] * [https://web.archive.org/web/20101207185316/http://www.museumsbahn-ammerland.de/ Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound] * [https://web.archive.org/web/20110722032959/http://www.mas-online.net/html/wir_uber_uns.html MAS-online] * [http://saterland.hyves.nl/blog/20078810/13_SEHENSW_RDIGKEITEN_AUSFLUGSZIELE/gDH4/ Hyves-Siede fon Bernd Horstmann] * [http://www.museumsbahn-huemmlingerkreisbahn.de/ "Museumseisenbahn Hümmlinger Kreisbahn e. V."] [[Kategorie:Museumsiersenboan| ]] [[Kategorie:Iersenboan]] [[Kategorie:Tourismus]] 249u2djqkgtz5d7ufkonc6z29w07u9j 0 4950 49217 2010-12-23T16:06:45Z Heinz 88 häd „[[Museumstäärp]]“ ätter „[[Museumstäärp Kloppenbuurich]]“ ferschäuwen un deerbie ne Fääreleedenge uurschrieuwen: Dät rakt je noch moor Museumstäärpe! wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Museumstäärp Kloppenbuurich]] 9dtqjsvxm9uookbk4ft4pqin59x7ogc 0 4951 49221 49220 2010-12-23T16:29:30Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Taurachbahn.jpg|thumb|Ju Taurachboan kjuuset een Buundessträite. Gjuchts is n Ap-un-deel-Traaler, die moaket sien Oarbaid noch mäd Hounde as fröier un aleer.]] Ju '''Taurachboan''' is een [[Museumsiersenboan]] in dät [[Aastriek|aastriekske]] Buundeslound [[Salzburg (Buundeslound)|Salzburg]]. Ju häd een Spuurwiede fon 76 cm, also een sonaamde bosniske Spuurwiede. {{boanstump-links}} [[Kategorie:Museumsiersenboan]] 5447pargdio458ym6b8w3fvci72vxx9 10 4952 119056 49223 2020-04-08T12:02:38Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=center width=70% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen Artikkel tou dät Themoa Iersenboan is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[File:Treintje.gif|right|70px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Iersenboan]] 13mbf07lbwfpchnx5btx3fyf9u3mefl 14 4953 49224 2010-12-23T16:37:08Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Iersenboan]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Iersenboan]] n7izpp5k9gx8hqiau5cj44svyxqnj22 14 4954 49225 2010-12-23T16:37:21Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Ferkier]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ferkier]] 4epl9w2klok7mq6jx9k9dgweewbb7mg 10 4955 119050 49226 2020-04-08T11:59:23Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=left width=50% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen Artikkel tou dät Themoa Iersenboan is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[File:Treintje.gif|right|60px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Iersenboan]] <noinclude> Disse Foarloage sjucht, deeruum dät dät al juu normoale Boanstump-Foarloage rakt, fielicht uunnöödich uut. Juu is oaber nöödich, deeruum dät juu links stoant, un me juu normoale Boanstump-Foarloage, wan gjuchts Bielden Tabellen stounde oafte nit sjucht (juu wäd dan deelschäuwen). Wan me hier dan daach sjucht, sjucht dät läip uut. ''' Disse Foarloage is foar Artikkele, wier gjuchts ne Tabelle af ne Bielde stoant, juu juu normoale Boanstump-Foarloage deelschuuwen däd. ''' </noinclude> c6u72ok03hvc39cidcvhvueowrmugpz 14 4956 49227 2010-12-23T16:42:03Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Iersenboan]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Iersenboan]] n7izpp5k9gx8hqiau5cj44svyxqnj22 0 4957 105959 97598 2013-03-11T11:06:58Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 9 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q648932]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sir_Haydn_at_Abergynolwyn_-_1985-05-29.jpg|thumb|right|250px|Ju Damplokomotive Sir Haydn fon ju Rheilffordd Talyllyn]] '''Rheilffordd Talyllyn''' (walisisk) af '''Talyllyn Railway''' (ängelsk) is die Noome fon ju waareldwied eerste [[Museumsiersenboan]] in [[Wales]]. Ätter Ienstaalenge fon dän Bedrieuw wuud ju Sträkke 1950 fon ne Gruppe fon Iersenboanfrüünde uurnuumen un as eerste Iersenboansträkke fon eerenamtelke Amateure an Steede fon Beroupsiersenboanere bedrieuwen. {{boanstump-links}} [[Kategorie:Museumsiersenboan]] osbx90edaorozi8qhbnvylm8yom63sj 0 4958 49239 2010-12-23T19:06:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Rheilffordd Talyllyn]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rheilffordd Talyllyn]] nztox1o3y379ut3avp71o9hg0e4qj40 14 4959 49243 2010-12-23T19:23:43Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Sälskup]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sälskup]] jf6ectycq0a2d3zoi09rdhjbrt0xeqj 6 4960 121489 49260 2022-08-03T12:37:27Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Museumsbahn]] 9osbfyy9m7wwmfwuse72bj8inroct4r 0 4961 120427 107614 2022-01-10T23:53:54Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Museumsiersenboan.jpg|miniatur|3-deelige Drieuwwoain VT98 (Uerdinger Schienenbus) fon ju "Museumseisenbahn Ammerland-Saterland"]] [[Bielde:köf.jpg|miniatur|Lok "Köf 3" mäd twäin "Donnerbüchsen"-Woaine]] [[Bielde:Lokschuppen-1.jpg|miniatur|"Lokschuppen" fon dän Fereen]] [[Bielde:Bahnhofscharrel.jpg|miniatur|Die oolde Boanhoaf fon [[Skäddel]] is Hooldesteede fon ju Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound.]] [[Bielde:Scharrel Windmühle.JPG|miniatur|Ju Skäddeler Määlne is n Siel fon ju Boan]] [[Bielde:Foonkieker.jpg|miniatur| Besäikere konnen in Roomelse mäd dän "Seelter Foonkieker" in dän Wäästerfoan fiere]] [[Bielde:Streckenverlauf.jpg|miniatur| Sträkke fon ju Museumsiersenboan]] [[Bielde:Moormuseum.jpg|miniatur| In [[Elisabethfeen]] kon dät "Moor- und Fehnmuseum" besoacht wäide]] [[Bielde:Spitzhoern.jpg|miniatur| In [[Bäärsel]] is ne Foart mäd dät Skip "MS Spitzhörn" muugelk]] [[Bielde:Carolinenhof.jpg|miniatur| Carolinenhof is dät Siel foar Ietensfoarten]] Truch Seelterlound fiert ju '''Museumsiersenboan Ammerlound-Bäärsel-Seelterlound''' (MABS; düütsk: ''Museumseisenbahn Ammerland-Barßel-Saterland''). Ju Boane lapt fon [[Bad Twiskenoan]] af [[Ooldenbuurich]] bit [[Seedelsbierich]]. In ju eerste Tied heerde uk noch dän Sträkkendeel [[Ocholt]] bit [[Wäästerstede]] deertou, man uut düssen Deel fon ju Sträkke hääbe se nu ne "Draisinensträkke" foar Uurloofere moaked. ==Geskichte== Ju [[Museumsiersenboan]] sät dän siet 1908 truch [[Seelterlound]] fierende Such fout, die ap 28. Sept. 1968 dät lääste Moal truch Seelterlound fierd is. Die Fereen wuud ap n 13. September 1991 gruunded uum ju buute Gebruuk keemene Sträkke daach foar n Toukumst tou bewoarjen. Ap ju Gruundengsfersamlenge wieren so'n 70 Moanskene, wierunner uk so'n 10 uut Seelterlound. An n 29. Dezember 1994 wuud n oolden Drieuwwoain T1 uut 1925 in Gebruuk nuumen. Dät waas die ooldste Düütske Drieuwwoain. Düssen Drieuwwoain wuud fon dän Iersenboanfrüünd Jochen Ewald uut Osterforde tou Ferföigenge stoald. Ewald was bliede, dät hie ne Unnerstaalmuugelkhaid fuunen hied un die Fereen kuud deerfoar mäd dän Drieuwwoain fiere. Daach wuud uk fersoacht oaine Drieuwwoaine tou fienden un ätter ne groote Spendenaktion kuuden dan Eende April 1995 träi Woaine in Ocholt begröited wäide. Die "Jungfernfahrt" fon dän eerste oaine Drieuwwoain VT98 waas ap n 22. Juli 1995. Sietdäm fiert dan ju Museumsiersenboan älke fjautien Deege uk truch Seelterlound un brangt uk Besäikere ätter ju [[Skäddel]]er Määlne, ätter dän "[[Seelter Foonkieker]]" in [[Roomelse]], ätter dät [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen|"Moor- und Fehnmuseum"]] in [[Elisabethfeen]] af ätter dät Skip "MS Spitzhörn" in [[Bäärsel]]. N poor Moal jierelks moakje do uk ne Ietensfoart ätter Carolinenhof foar n an ju Jierestied oanpassed Ieten (Kohlfahrt af Spargelfahrt af Wüüld- un Gäiseieten). Tou Sunnerkloastied moakje do Foarten mäd Bäidene un n Sunnerkloas ätter ju Skäddeler Määlne. Ieuwenske düsse normoale Foarten moakje do uk "Sonderfahrten" fääre wäch. So waas ju Museumssuch uk al in dän Fiskeräihoawen fon [[Bremerhoawen]] un bie ju Museumsboan Bremerhoawen-Bederkesa (2007), in [[Aurk]] un [[Norden]] (2008), ap ne Foart truch Weser-Ems (2009) un in [[Wilhelmshoawen]] bie dät jierelkse "Wochenende an der Jade" (2009/2010). ===Düütske Boan=== * 1907 Ju Sträkke fon Ait bit Skäddel is ap n 1. Okt. 1907 kloar, dät eerste Moal kon n Such ätter dät Seelterlound fiere * 1908 Ju Sträkke fon Skäddel bit Ocholt is ap n 1. Sept. 1908 kloar, ju eerste Such fiert truch gans Seelterlound ap ju Sträkke [[Ait]] - [[Ocholt]] * 1968 Die lääste Persoonensuch fiert ap n 28. Sept. 1968 truch Seelterlound * 1968 Fon nu an fiere bloot noch Frachtwoaine truch dät Seelterlound * 1973 Ju Sträkke fon Seedelsbierich ätter Ait wuud oubreeken * 2001 Ju Sträkke wuud ap n 1. April 2001 fon ju "Emsländische Eisenbahn GmbH" foar 1,-- DM uurnuumen un moaket sietdäm dän Frachtferkier fon Seedelsbierich bit Ocholt === Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound=== * 1991 Die Fereen "Museumseisenbahn Ammerland-Saterland e.V." wuud ap n 13. Sept. 1991 gruunded * 1992 Ap n 2. Moai 1992 is n "Sonderfahrt" fon Ooldenbuurich ätter Bäärsel, uum Jield for dän Fereen tou sammeljen * 1994 Die eerste (nit oaine) Drieuwwoain T1 uut 1925 kuumt ap n 29. Dez. 1994 in Ocholt oan * 1994 Die eerste Foart mäd n tou Ferföigenge stoalden oolden Drieuwwoain T1 uut 1925 * 1995 Die Fereen kricht n oainen Drieuwwoain VT98 Eende April 1995 * 1995 Die eerste oaine Drieuwwoain VT98 häd sin "Jungfernfahrt" ap n 22. Juli 1995 * 2008 Ju Sträkke wuud bit tou [[Bad Twiskenoan]] ferlaangerd. Die Foart begint sietdäm in Bad Twiskenoan un af un tou uk al in [[Ooldenbuurich]] * 2013, Juli "Museumseisenbahn Ammerland-Barßel-Saterland e.V." (MABS) <gallery> Bielde:Fahrkarte-1.jpg|Foarkoarte fon dän "Sonderfahrt" ap n 2. Moai 1992 Bielde:T1-1.jpg|Die eerste Drieuwwoain T1 uut 1925 kumt 1994 in Ocholt an Bielde:Drieuwoain.jpg|Die oaine 3-deelige Drieuwwoain VT98 (noch in Kassel, 1995) </gallery> ==Foartjuuge== Die Fereen häd * n 3-deeligen Drieuwwoain VT98 [http://de.wikipedia.org/wiki/Uerdinger_Schienenbus (Uerdinger Schienenbus)] * ne Lok [http://de.wikipedia.org/wiki/K%C3%B6f_III Köf 3 "Barßeler Jan"] * twäin [http://de.wikipedia.org/wiki/Donnerb%C3%BCchse_(Personenwagen) "Donnerbüchsen"]-Woaine ==Statione fon ju Sträkke == * '''[[Bad Twiskenoan]]''' af '''[[Ooldenbuurich]]''' - In Bad Twiskenoan un af un tou uk al in Ooldenbuurich begint die Foart * Ocholt * Godensholt * Carolinenhof - In Carolinenhof kon in dät Hotel Herzog ieten wäide * [[Bäärsel]] (Boanhof) * Bäärsel (Hoawen) - In Bäärsel konnen Besäikere mäd dät Skip "MS Spitzhörn" fiere * [[Elisabethfeen]] - In Elisabethfeen kon dät [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] besäiket wäide * [[Strukelje]] * [[Roomelse]] - In Roomelse konnen Besäikere mäd dän [[Seelter Foonkieker]] in dän [[Wäästfoan]] fiere * [[Skäddel]] - In Skäddel kon ju oolde Määlne mäd [[Skäddeler Määlnemuseum|Määlnemuseum]] un -Cafe besoacht wäide * '''[[Seedelsbierich]]''' - Seedelsbierich is ju lääste Station, fon hier gungt dät wier tourääch ==Bielde== <gallery> Bielde:Museumsbahn1.jpg| Museumsiersenboan ap dän oolde Boanhoaf fon Skäddel Bielde:Museumsbahn2.jpg| Museumsiersenboan in [[Roomelse]] Bielde:Museumsbahn3.jpg| Drieuwwoain VT98 </gallery> <gallery> Bielde:Museumsbahn5.jpg|Lok Köf3 mäd two Donnerbüchsen ap n Foart Bielde:Museumsbahn6.jpg| in Skäddel ap 27.Nov.2010 Bielde:Nikoloaus.jpg|Sunnerkloas-Foart 2009 mäd Bäidene fon dän Bäidenstuun </gallery> ==Foarstand== * Sabine Schröder (1. Foarsitter) * Heiko Nitsch ( 2. Foarsitter) * Werner Ubbens, Skäddel (3. Foarsitter) ==Literatuur== * Museumseisenbahn Ammerland-Saterland e.V., Rolf-Dieter Plois-Ferlach, Westerstede, 1995 ==Ferbiendenge ätter buuten== * [http://www.mabs-online.de/ Museumsiersenboan Ammerlound-Bäärsel-Seelterlound] (MABS-online) * [https://web.archive.org/web/20110812110847/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Ammerland/Artikel/2634126/Verein-l%E4sst-Kindertr%E4ume-wahr-werden.html Museumsiersenboan häd 20-jierich Bestounden fierd] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2616535/Mit-dem-Zug-zum-Markt.html Mit dem Zug zum Markt] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2393832& Näie Hoaltesteede in Bärssel bei dän Hoawen] (NWZ) * [http://www.youtube.com/watch?v=eHY_k3atPT4&feature=related Fideo: Mäd ju Museumsiersenboan in die Wäästfoan fiere] (YouTube) * [http://saterland.hyves.nl/blog/20078810/13_SEHENSW_RDIGKEITEN_AUSFLUGSZIELE/gDH4/ Hyves-Siede fon Bernd Horstmann] {{Museum}} [[Kategorie:Museumsiersenboan| ]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Iersenboan]] [[Kategorie:Tourismus]] lyejon2c64bvxz32rej0wv3euxuaqiu 6 4962 121491 49401 2022-08-03T12:38:04Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Museumsbahn]] 9osbfyy9m7wwmfwuse72bj8inroct4r 6 4963 121492 49402 2022-08-03T12:38:17Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Museumsbahn]] 9osbfyy9m7wwmfwuse72bj8inroct4r 6 4964 121493 49403 2022-08-03T12:38:28Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Museumsbahn]] 9osbfyy9m7wwmfwuse72bj8inroct4r 6 4966 121494 49405 2022-08-03T12:38:38Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Museumsbahn]] 9osbfyy9m7wwmfwuse72bj8inroct4r 6 4967 121495 49407 2022-08-03T12:38:56Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Museumsbahn]] 9osbfyy9m7wwmfwuse72bj8inroct4r 6 4968 121496 49410 2022-08-03T12:39:26Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound 27.11.2010 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Museumsbahn]] l5wk8fjvaggk3wlvlv7e3s8jp7hme4v 6 4969 121497 49419 2022-08-03T12:39:56Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Seelter Foonkieker |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Museumsbahn]] 5ml3es0d6vq4lb3143z7pk2jxqg3gcy 0 4970 111000 107020 2015-07-21T21:56:01Z Holger1959 5212 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Foonkieker.jpg|thumb|225px|N Such fon dän Seelter Foonkieker]] [[Bielde:Marinesender DHO38 Längstwellensender der Marine.jpg|thumb|225px|Bie do Touden fon dän Marine Seender [[DHO38]]]] Die "'''Seelter Foonkieker'''" is ne litje Foan-Iersenboan in [[Roomelse]], mäd dän Besäikere in dän [[Wäästfoan]] fiere konnen. Deer wäid do Ljuude fuul fertält uur dän Apbau und Oubou fon die [[Foan]] un do [[Plonten]] un do [[Dierte]], do däälich in die Foan tou fiende sünt. Deer sünt dan uk do groote [[Eedgreeuwe|Eedoubaufläächen]] mäd do groote Eedmulbülte un do Renaturiereengsfläächen, wier al siet 25 Jiere die Wäästfoan wier renaturiierd wäid, tou sjoon un. N Siel fon do Foart is uk dät Gebied mäd do Touden fon dän Marineseender [[DHO38]]. Die [[Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound MAS|Museumsiersenboan]] brangt uk rägelmoatig Besäikere ätter Roomelse foar ne Foart mäd dän Seelter Foonkieker. Die Seelter Foankieker wäid bedrieuwen fon dät Eedwierk [[Moorkultuur Roomelse]]. ==Sjuch uk== * [[Foan]] * [[Aastfoan]] * [[Wäästfoan]] * [[Eedgreeuwe]] * [[Moorkultuur Roomelse]] ==Ferbiendengen ätter buten== * [http://Moorfahrten.de Websiede Seelter Foonkieker] * [http://www.youtube.com/watch?v=eHY_k3atPT4&feature=related Fideo: Mäd ju Museumsiersenboan un dän Seelter Foonkieker in die Wäästfoan fiere] * [http://saterland.hyves.nl/blog/20078810/13_SEHENSW_RDIGKEITEN_AUSFLUGSZIELE/gDH4/ Hyves-Siede fon Bernd Horstmann] [[Bielde:Foonkieker2.jpg|thumb|left|520px|Such fon dän "Seelter Foonkieker" ap ne Foart in dän Wäästfoan]] [[Kategorie:Iersenboan]] [[Kategorie:Tourismus]] [[Kategorie:Seelterlound]] rwiyyqfvlcdtgmak01g7ckuytwqncvt 6 4971 121498 49426 2022-08-03T12:40:08Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Seelter Foonkieker |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Museumsbahn]] 5ml3es0d6vq4lb3143z7pk2jxqg3gcy 0 4972 113931 113373 2017-01-27T08:26:58Z Holder 732 Bild ist gelöscht wikitext text/x-wiki '''Osasco''' (Offiziel: ''Município de Osasco'') is een Stääd in [[Brasilien]] in dän Stoat [[São Paulo (Stoat)|São Paulo]]. Stuuns woonje deer uungefeer 691.652 Ljuude (2015). == Ferbiendenge ätter buuten == * http://www.osasco.sp.gov.br * [http://commons.wikimedia.org/wiki/Osasco Commons: Osasco]. {{Geostump}} [[Kategorie:Brasilien]] dkgl9sz98ua7vjqv6ixbl1m2t1c57gc 10 4973 119336 51274 2020-10-19T04:16:18Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bufo bufo 03-clean.jpg|100px|right]] Do '''Amphibien''' ''(Amphibia)'' sunt ju ooldste Klasse fon do Tetrapoda (Dät sunt aal do Wirbelde Dierte buute do Fiske). Aal uur Tetrapoda stamme fon do Amphibien ou. Fuul Amphibien-Oarde naamt me uk Pudde. Juu Häid fon n Amphib bestoant, as bie Moanskene uk, uut Uurhäid, Leederhäid un Unnerhäid. Loange Tied waas dät nit kloor, af doo Amphibien n gjucht Taxon sunt. Wo nai mongelse Dierte früünd sunt, weet me noch nit gnau, man wät me weet, is, dät aal Amphibien fon doo Knookenfiske oustamme, moonige Wietenskupler leewe, dät Knookenfisk-Oardenge Coelacanthimorpha, juu bloot two rezente Oarden häd, die Foarfoar fon aal Amphibien is.... [[Amphibien|Läs fääre.]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 160ue8sbztufwfsknc9ofxilz3mhs96 6 4976 121499 49522 2022-08-03T12:40:35Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Lok Köf3 Museumsiersenboan |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Museumsbahn]] mptc89d188l2u4k1kn8pmbtox7y9u74 6 4977 121500 49523 2022-08-03T12:40:55Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Lokschuppen Museumsiersenboan |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Museumsbahn]] 8458ovy3ifi0kf07ofe9gfubeg533za 6 4978 121501 49536 2022-08-03T12:41:13Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Museumsiersenboan |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Museumsbahn]] kuwu5sfohig06tjacwy3eg411iw8j5b 6 4979 121502 49537 2022-08-03T12:41:28Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Museumsiersenboan |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Museumsbahn]] kuwu5sfohig06tjacwy3eg411iw8j5b 6 4980 121503 49545 2022-08-03T12:41:58Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Sunnerkloas-Foart 2009 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Museumsbahn]] 7ki4lny8zuf93i9k7h4rleq3zzhhm1e 6 4981 121488 49549 2022-08-03T12:35:23Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 4982 121487 49559 2022-08-03T12:35:13Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 4983 121470 50510 2022-08-03T12:28:34Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 4984 121486 49573 2022-08-03T12:34:54Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 0 4986 111001 82973 2015-07-21T21:56:24Z Holger1959 5212 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Foan-4.jpg|thumb|260px|Die Wäästfoan mäd do Määste fon dän Marine-Seender]] [[Bielde:Saterland_mechanical_peat_digging_1982.jpg|thumb|right|260px|Mechaniske Eedgreeuweräi in n Wäästfoan, 1982.]] [[Bielde:Marinesender DHO38 Längstwellensender der Marine.jpg|thumb|260px|Marine Seender DH038]] [[Bielde:Foonkieker.jpg|thumb|260px|Seelter Foonkieker]] [[Bielde:Wäästfoan.jpg|thumb|260px| Bierich mäd Eedmul in dät Wäästfoon]] [[Bielde:Torfkraftwerk Wiesmoor 1910.jpg|thumb|260px|In dät Eedkraftwierk fon [[Wiesmoor]] (1910) wuud fröier fuul Eed bruukt]] Die '''Wäästfoan''' ''(de: Westermoor'') is dät groote [[Foan]]gestrich wäästersiede fon do seelter Täärpe. In dän Wäästfoan bie [[Roomelse]] ([[Seelterlound]]) befint sik uk die Seender [[DHO38]] fon ju Düütske Marine. Ju Marinefunksteede is dät hoochste begungbere Bauwierk in West-Europa (man bloot foar [[Suldoat]]e). Do oachte 352,8 Meter hooge rood-wiet Maäste sunt bit tou ne Fierte fon moor as 20 Kilometer tou sjoon. Die fuchtige Foanboudem häd bie ju Woal uum ne Steede tou waälen n wichtigen Faktor weesen. Ju Marinefunksteede bleeuw loange Tied uut militariske Gruunden n wieten Fläk ap do Koarten. Wieren do Seelter 1973 noch bliede weesen, dät jo ne deer plaande Bombenousmietsteede ferhinnerje kuuden, stuuns hääbe do Nood uur ju [[Stroalengsbelastenge]]. ==Äntstoundenge== Sjuch bie dän Artikel [[Aastfoan]] ==Ärsluutenge fon dän Wäästfoan== Sjuch bie dän Artikel [[Aastfoan]] ==Foulgen fon ju Kultivierenge fon dän Wäästfoan== Sjuch bie dän Artikel [[Aastfoan]] ==Eedferoarbaidjende Bedrieuwe== Däälich sünt in Seelterlound noch n poor eedferoarbaidjende Bedrieuwe foar dät Eed uut dän Wäästfoan. Do moakje uut dän Eedmul bloot noch Substroat-Eed foar Tuunkere: * ''Klasmann-Deilmann'' in [[Seedelsbierich]]. Do heere tou Klasmann-Deilmann in Gr. Hesepe in dät [[Loundkring Oamselound|Oamselound]]. Fröier waas dät C. Deilmann AG in Seedelsbierich. * ''Torfwerk Brinkmann'' in [[Skäddel]]. Do moakje uk Eed-Briketts foar dän Kaminougend un heere tou dän [[Niederlounde|niederloundske]] Griendtsveen-Konzern. * [[Moorkultuur Roomelse]], waas fröier diräkt ieuwenske dän oolde Boanhof fon Roomelse, do sünt nu buppe in dän Wäästfoan bie dän Marineseender, un deertou heert däälich uk dät * fröiere ''Union-Torfwerk'' fon Schrader/Ahlfeld in Seedelsbierich-[[Fäärmesound]], diräkt ieuwenske ju Iersenboansträkke Seedelsbierich-Ocholt. Dät Wierk is in 2011 oubaadend. * Dan is deer noch ju Eedfabrik Strenge wäästelk do Toudene fon dän Marineseender. Dät Wierk is al ap dät Gebiet fon [[Aastrauderfeen]], tichte bie dät Skeed tou Seelterlound. ==Sjuch uk== * [[Foan]] * [[Aastfoan]] * [[Feenkultuur]] * [[Eedgreeuwe]] * [[DHO38|Marine Seender DH038]] * [[Seelter Foonkieker]] * [[Moorkultuur Roomelse]] == Literatuur == * Eva Blawert: ''Marsch, Moor, Geest in Ostfriesland. Das Moor'', Bd.2, Aurich 1987 * Friedrich Brüne: ''Die niedersächsischen Moor und ihre landwirtschaftliche Nutzung'', Veröffentlichungen Reihe A1 Band 38, Niedersächsisches Amt für Landesplanung und Statistik 1952 * Werner Kaemling:''Atlas zur Geschichte Niedersachsens'', Gerd J. Holtzmeyer Verlag, Braunschweig 1987, ISBN 3-923722-44-3 ==Ferbiendengen== * [http://www.moorfahrten.de Seelter Foonkieker] (Foankieker = Moorgucker) * [http://www.youtube.com/watch?v=eHY_k3atPT4&feature=related Fideo: Mäd ju Museumsiersenboan un dän Seelter Foonkieker in dän Wäästfoan fiere] [[Bielde:Foonkieker2.jpg|thumb|left|500px|Such "Seelter Foonkieker" ap ne Foart in dän Wäästfoan]] {{Foarloage:Loundskup}} [[Kategorie:Foan]] [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] [[Kategorie:Seelterlound]] 6smywccbhdcrx9w12a9klrzrceut4jl 0 4987 49611 2010-12-27T10:04:13Z Pyt 12 häd "[[Aasterfoan]]" ätter "[[Aastfoan]]" ferschäuwen: beeter seeltersk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Aastfoan]] nolaxmc1cadegj8u4gwcnc5pidisd2p 0 4988 89255 79408 2012-07-12T17:14:00Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Kaantegäärs |- | align="center" | [[Bielde:Holcus-lanatus-habitus.JPG|250px|Kaantegäärs]] <br /><small>Kaantegäärs ''(Holcus lanatus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || Swäitgäärsoardige ''(Poales)'' |- | ''Foamielje:'' || Swäitgäärse ''(Poaceae)'' |- | ''Unnerfoamielje:'' || ''Pooideae'' |- | ''Sleek:'' || ''Holcus'' |- | ''Oard:'' || Kaantegäärs ''(Holcus lanatus)'' |} |} Dät '''Kaantegäärs''' ''(Holcus lanatus)'' woakst in [[Europa]] fuul ap fuchtige [[Mäid]]en un [[Weede]]n juust so as ap läige [[Foan]]e. == Oainskuppe == Dät Kaantegäärs is een Gäärs fon gries-gräine Klöär, dät täämelk unnerskeedelk uutsjo kon - gans deerätter, wo fier sik Blöiten blw. Ieren äntwikkeld häbe. Me skuul dät as Uunkundigen nit foar muugelk hoolde, dät dät een un't sälge Gäärs is. Deeruum sunt hier two Bielden: <gallery> Bielde:Holcus lanatus.jpeg|Blöitenrispe noch touhoopeleeken Bielde:Holcus.lanatus5.-.lindsey.jpg|Tou ju Blöitetied </gallery> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] j3ffwng29592pfqcyubyp77d3nh0fz4 0 4989 49620 2010-12-27T12:40:42Z Heinz 88 häd "[[Kaantegäärs (Holcus lan.)]]" ätter "[[Kaantegäärs]]" ferschäuwen: Dät sunt twäin Noomen, nit aan. Iek häbe dät nu bloot so ferfoated, uumdät iek dän loosen Artikkel uur ju Ferbiendenge fuunen häbe. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Kaantegäärs]] kxfqafo8vk5ehxg92y1zntplie2wgcj 0 4990 49622 2010-12-27T12:42:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kaantegäärs]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kaantegäärs]] 1paw4uz4oxyqg0dtenoear9vdezk9w7 0 4991 106000 72610 2013-03-11T11:09:24Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 5 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1758254]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Diepgraven.jpg|thumb|320px|Feenkanoal greeuwe in [[Hollound]]]] Ju '''Feenkultuur''' belukt sik ap ju holloundske Wiese fon [[Eedgreeuwe]]n loangs Kanoale, ju sik unnerskat fon ju fon do Buuren sälwen bedrieuwene Wiese fon Eedgreeuwen in [[Seelterlound]]. Ju Feenkultuur wiedede sik fon [[Aastfräislound]] häär uk in Seelterlound, wier so do [[Feenkolonie]]n [[Idafeen]] un [[Elisabethfeen]] äntstuuden. ==Sjuch uk== * [[Foan]] * [[Aastfoan]] * [[Wäästfoan]] * [[Eedgreeuwe]] * [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] [[Kategorie:Foan]] [[Kategorie:Seelterlound]] 5aoqkh0b6bnl0vwber82agugqv9vw33 0 4992 123161 121855 2024-01-30T02:49:10Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aymara-language-domain-en-001.svg|right|thumb|upright=1.5|Geografiske Spreedenge fon Aymara.]] '''Aymara''' is ne Sproake, ju der boald wäd fon do [[Aymara (Foulk)|Aymara]] uut do [[Anden]] un heert tou [[Aru-Sproaken]]. Aymara wäd boald fon moor as ne Millione Ljuude. Dät is een fon do eepentelke Sproaken in [[Bolivien]] un [[Peru]], un dät wäd uk in [[Argentinien]] un [[Chile]] boald. == Geskichte == Wäkke meene, dät dät Aymara häärkumt fon ju Sproake, ju der boald wäd in dät [[Bolivien|Bolivianiske]] [[Tiwanaku]] (allere Skrieuwwiese: Tiahuanaco). Dät kon nit bewiesd wäide, man dät is daach bekoand, dät ju Sproake boald wuud in do rieke Aymara Köönichrieke, do der leeter fon do [[Inka]] ärooberd wuuden sunt. == Geografiske Ferspreedenge == Dät rakt 1.200.000 [[Bolivien|Bolivianiske]] Spreekere fon Aymara, 500.000 [[Peru]]vianiske Spreekere, 20.000 [[Chile|Chileniske]] Spreekere un ungefäär 18.000 [[Argentinien|Argentiniske]] Spreekere. Wan Aymara, alleweegense wier dät boald wäd, tou grooten Deel gliek is, so rakt dät daach Unnerskeede ätter dät Gestrich. Aymara, as dät in [[La Paz (Departement fon Bolivien)|La Paz]] ([[Bolivien]]) boald wäd, wäd betrachted as ju skeenste Foarm fon ju Sproake. == Eenpeldhaide == Een fon do besunnere Oainskuppe fon ju Sproake is, dät ätter Aymariske Apfoatenge ju fergeene Tied, as in bildelke Sproake, betrachted wäd as dät wät foar aan lait, insteede fon ju maast gongelke Apfoatenge, dät dät wät foarbie is, bääte aan lait. Wan ju Apfoatenge toueerst foar fuul Ljuude ferstat juun ne Gesätsmäitegaid, is dät daach in philosophiske Apsicht goarnit so froamd, deeruum dät, wät foar aan lait, je sichtboar is as ju Fergeenhaid, un wät bääte aan lait, uunsichtboar is as ju Toukumst. Man owwol dät n Seelter wäil uurs ferstoant, boalt hie daach fon "foartied", so as dät "foar" him liech. ==Ferbiendengen== * [[:ay:|Wikipedia in Aymara]]. [[Kategorie:Geographie]] [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Indioaner]] q2qd57w1hiqmld09uzymm0ghqqc94yp 0 4993 114028 110417 2017-02-28T13:59:49Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki '''Digitoal''' (fon. [[Latiensk|lat.]] ''digitus'', „Finger“) beteekent * „dän [[Finger]] beträffend“, „mäd dän Finger“ * wäid- un tieddiskrete Signoale, sjuch [[Digitoalsignoal]] * ju [[Anwiesenge (Technik)|Anwiesenge]] fon n Meetinstrument (biespilswiese ne Klokke) middels Ziffere * „computerstöänd“ of „mäd [[Computer]]e moaked“ * kuut ju [[Digital Equipment Corporation]], n eemoaligen Computerhäärstaaler '''Sjuch uk:''' * [[Analog|analog]] * [[Digitalisierenge]] * [[Digitoaltechnik]] * [[Bobby Digital]] {{Wiktionary|digitoal}} {{Begriepskläärenge}} [[Kategorie:Elektronik]] nggzla8v3tsdt3n37uub13mhad8aisb 6 4994 121485 49752 2022-08-03T12:34:34Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Litje swotte Sambo |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} krmbwrj7zw0ibea9xwltx0dyr3gdxy4 0 4995 121064 120563 2022-07-25T19:20:15Z Murma174 1663 /* Brillen foar Äntwiklengslounde */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Eyeglasses.jpg|thumb|Brille]] [[Bielde:Briller2.JPG|thumb|Moderne Brille]] Ne '''Brille''', uk "aan '''Bril'''" naamd, is n [[Optik|optisk]] Instrument, dät foar do Oogene drain wäd un ju [[Ametropie|Ametropie (Refraktionsfailer)]] fon dät Ooge kompensiert, weertruch die Dreeger skäärper sjucht. Ne Brille bestoant uut ju Foatenge un do [[Glääs|Gleese]] ([[Linse (Optik)|optiske Linsen]]). == Korrektione == === Positive un negative Gleese === [[Bielde:Sight defects.svg|550px|thumb|''Oogenouwiekengen un hiere Korrektion''<br /> PS = normoale Sicht, H = Wiedsichtegaid, M = Kuutsichtegaid, P = Oalerssichtegaid;<br /> EL = Oogenlinse, CL = Korrektionslinse (Brille);<br /> FP = Fiertepunkt, NP = Naitepunkt, NP_corr = Naitepunkt ätter Korrektion;<br /> rood = wied wääge, blau = tichtebie; leekene Lienje = uunkorrigierd, stippelge Lienje = korrigierd.]] Die tichtest bie lääsende Punkt wier n gewöönelken Moanske noch skäärp sjo kon, die ‘Naitepunkt’, lait ap ca. 30&nbsp;cm foar dät Ooge (bie junge Bäidene sogoar noch tichterbie). Die wiedst wääge lääsende Punkt wier dät Ooge noch skäärp sjo kon, lait ap uuneendelk. Bie moonige Ljuude lääse do Punkte oawers ap ouwiekende Oustande. * Lääse bee Punkte tou tichtebie, dan spräkt me fon [[Myopie]] (Kuutsichtegaid). Die Naitepunkt lait dan fuul tichter bie as 30&nbsp;cm, un die Fiertepunkt lait foar uuneendelk. Me kon also fuuls tou tichtebie skäärp sjo, un in de Fierte sjucht me uunskäärp. Dät wäd korrigierd mäd ne “negative” Brille, ju dän Fiertepunkt wier ap uuneendelk lait un dän Naitepunkt ap ca. 30&nbsp;cm. * Lääse bee Punkte tou wied wääge, dan hat dät [[Wiedsichtegaid|Hypermetropie]] (Wiedsichtegaid). Die Fiertepunkt lait dan sotoutällen “foarbie” uuneendelk, af uk fier “bääte” dän Persoon (dät is dan n “virtuellen” Fiertepunkt wuuden). Sunner Brille wol dät Ooge fon n wiedsichtigen Persoon anduurjend [[Akkommodation (Ooge)|akkomodierje]] uum dän Oogenfailer tou besiedigjen, wiertruch me Kloagen kricht as [[Kopkällen]], wuurige Oogene un [[Konzentration]]sprobleme. Ju Hypermetropie wäd korrigierd mäd ne ''positive'' Brille, ju dän Naitepunkt ap ca. 30&nbsp;cm. lait un dän Fiertepunkt ap uuneendelk. Hiertruch kon die Dreeger skäärp sjo, sunner sik tou stängeljen uum ju Oogenlinse anduurjend tou akkomodierjen; do Kloagen ferswiende Buute fon dät Ooge sälwen honget ju benöödigde Stäärke fon n Glääs uk ou fon dän Oustand twiske dät Ooge un ju Linse, die sonaamde Houdenhäidoustand. Dissen Oustand is truchwäch 12 bit 14 Millimeter un wäd bestimd truch ju Foatenge. Je gratter die Oustand tou dät Ooge, je stäärker ne negative Linse weese mout un je swäkker ne positive Linse. Mäd n speziellen Reekner<ref>{{cite web |url=http://www.rekenvoorbeeld.nl/content/view/33/33 |title=Calculator |author= |date= |work= |publisher= |accessdate=}}</ref> kon dät seküür bereekend wäide. === Leesebrille === So uum dät 40e Lieuwensjier wol dät Ooge loangsoam Akkomodiationsfermuugen ferljoose, deertruch dät ju [[Oogenlinse]] minner beegsoam wäd un deertruch nit ruundelk genouch moor wäide kon, uum Seeken skäärp tou sjoon, do der sik tichtebie befiende. Dät hat [[Oalerswiedsichtegaid|Presbyopie]] (Oalerssichtegaid). Dät is ne normoale Äntwikkelnge, ju an dät Oaler buunen is un also älkuneen träft. Ne Leesebrille fangt dät Defizit an Akkomodation ap, wiertruch me wier tichtebie sjo kon. Wan wäl deerieuwenske uk al kuutsichtich of wiedsichtich is, wäd ju foar Presbyopie nöödige “touhoopetäld” mäd ju al bestoundene Myopie- of Hypermetropiekorrektion (sjuch bie [[Linse (Optik)#Linsenstäärke|Linsenstäärke]]). Ju touföigede Stäärke foar ju Presbyopiekorrektion wäd ''Leeseaddition'' of kuut ''Addition'' naamd. Dät kon also foarkuume, dät ne Leesebrille negativ is. Dät wäd dän Fal weese, wan ju Myopiekorrektion stäärker is as ju Leeseaddition. Daach is ju Leesebrille dan noch immer minner negativ as ju Myopiekorrektion. (Fuul fon sukke Ljuude hieden in n Ounfang fon hiere Presbyopie, as jo noch neen Leesebrille of Leesedeel hieden, ju Gewoonhaid ju (gewöönelke) Brille outousätten bie dät Leesen: ap kuute Oustande wuud ju Presbyopie moor of minner kompensierd truch ju Myopie.) Ju Leeseaddition kon uk in ne gewöönelke Brille apnuumen wäide. Dät lääwert dan ne [[Bifokoalbrille]] of sogoar ne Multifokoalbrille. Ju lääste rakt n räägelmäitigen Uurgong twiske dän Wiedwäch- un dän Leesedeel. Me „akkommodiert” sotoutällen also truch dän Kop wät haager of läiger tou hoolden. Die Foardeel is, dät me ne nit älkemoal ju Brille wikselje houget. === Zylinder === Oafte is ju Breekenge fon dät Ooge (Houdenhäid un Linse touhoope) nit in aal Gjuchten glieke stäärk. Dät naamt me [[Astigmatismus (Optik)|Astigmatismus]]. Dät Glääs fon ju Brille mout dan in ju eene Gjuchte moor korrigierje as in ju uur. In n Praxis wäd dan kweeden, dät der ne Zylinderfoarm oane sleepen wäd. In dät Brillenrezept wäd ounroat, wo stäärk die Zylinder weese skäl un in wäkke Gjuchte ju Zylinderoakse wiese skäl. === Prisma === Wan do Oogene nit goud touhoope-oarbaidje, mout me anduurjend Moite moakje, nit dubbeld tou sjoon. Dät hat [[Skielje]]n. Wan dät noch mäd Moite glukket, do bee Oogene in jusälge Gjuchte kiekje tou läiten, is dät Skieljen “latent”, dät kon oawers wäil Kopkällen un Wuuregaid reeke. Do Kloagen konnen oafte ferminnerd wäide truch ne [[Prisma (Optik)|Prisma]]foarm in ju Brille tou sliepen. Dät kumt hääruut, dät Foar- un Bääterfläche fon dät Brillenglääs äits juunnonner kaanted wäide. Die Luchtbünnel wäd deertruch n bitje biesiede beeged. Dät skieljende Ooge kon dan äntspond kiekje, wült daach ju gjuchte Bielde blouked wäd. == Algemeen == [[Bielde:Anti-reflective coating comparison.jpg|thumb|200px|right| Fergliekenge twiske nit äntspeegelde (buppe) un äntspeegelde Brillengleese. Do reflektierde Stroalen hääbe ne gräine Faawe in do äntspeegelde Gleese.]] * Foar Brillengleese wäide bolde altied Meniskuslinsen ferwoand, dät hat Linsen do der an ju eene Siede tjukrund un an ju uur Siede hol sunt. Deertruch blift bie biesiede-, hooch- of deeltraalen fon dät Ooge die Oustand twiske dät Ooge un dät Glääs sowät gliek. Me naamt disse Meniskusfoarm deeruum uk wäil ''ophtalmiske Foarm''. * Brillengleese konnen ap Wonsk fersäin wäide mäd ne [[Antireflexbeskichtenge]]. Dät is ne apdampede tänne Loage fon n Mineroal, mäd ne Tjukte gliek ¼ fon ju Woogenlaangte wierbie ju Reflexion ap maaste stöört. N Deel fon dät Lucht wäd truch ju Buppefläche fon ju Loage reflektierd, un n uur Deel truch ju Skeedfläche twiske Loage un Glääs. Die twäide Deel häd also twäie ju Tjukte fon ju Loage truchron un lapt also ne hoolwe Phase bäätap bie ju eerste Reflektion. Truch dissen Phasenunnerskeed läskje do sik enonner uut ([[Interferenz (Physik)|Interferenz]]). Ju Boate fon ne Antireflexloage is, dät me n beeter Kontrast kricht deertruch dät minner Luchtferljus truch Reflektion apträt. * Brillengleese konnen fon [[Glääs]] of fon Kunststof – maasttied [[Polykarbonoat]] of [[Polymethylmethakryloat]] – moaked wäide. Die Foardeel fon Kunststof is n läiger Gewicht. Buppedät breeke disse ‘Gleese’ nit so gau, wiertruch do oaind sunt foar Bäidensbrillen. Foar grattere Brilstäärken wäd oafter Kunststof rät, weegen dät litjere Gewicht, man wäl Glääs ljauer häd, wol eer dät grattere Gewicht foar ljo nieme. Kunststof wäd eer bekratsed; deeruum wäide Kunststof Gleese mäd ne hädde Loage foarsäin, uum dät n bitje juun Kratsen tou beskutsjen. * Dät spräkt foar sik, dät n Brillenglääs genau ap ju Mäite moaked is foar een Ooge fon aan bestimden Persoon. Fääre is wichtich, dät dät Glääs goud anoardend is in Ferhältnis tou dät Ooge. Bie n spherisk Glääs genöiget dät, wan ju optiske Oakse deerfon touhoopefaalt mäd ju Oogoakse, dan dät Glääs is daach [[Rotationssymmetrie|Rotationsymmetrisk]]. Bie aspheriske Gleese deerjuun mout ju Zylinderkomponente in dän gjuchte Stand stounde. Un foar n multifokoal Glääs kumt ju gjuchte Positionierenge uk gjucht genau. Deeruum änthoolde Brillengleese, as jo fon dän Fabrik kuume, aal Määrkteekene (Ängelsk: ''progressive identifiers''<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.perret-optic.ch/optometrie/correction_optique/Varifo/Varifo_identification/2008%20progressive%20Indentifier.pdf |title=www.perret-optic.ch/optometrie/correction_optique/Varifo/Varifo_identification/2008%20progressive%20Indentifier.pdf |author= |date= |work= |publisher= |accessdate= }} (Progressive Identifier, Uursicht fon ferwoande Markierengen ap Brillenglääs)</ref>) wiermäd die [[Optiker]] tou reekenjen häd bie dät tou ju gjuchte Mäite sliepen foar ju Foatenge. Wäkke fon disse Määrkteekene sunt ounätsed un also permanent, man do sunt so licht un littek (ouhongich fon ju Marke 1 bit 3&nbsp;mm hooch), dät do bolde nit tou sjoon sunt as me nit weet wier un wierätter me säike mout. Nit-permanente Määrkteekene wäide foar Oulääwerenge an dän Kunde fon dän Optiker wächputsed. === Dät Ounmeeten fon ne Brille === N Brillenrezept wäd apstoald ap Gruund fon ne [[Brillenmeetenge|Oogenmeetenge]]. Dät kon fon n [[Oogendokter]], n [[Optometrie|Optometrist]] of n [[Optiker]] moaked wäide. Wan die Optiker noch uur Oogenouwiekengen fääststoalt, wol hie dän Kunde ätter dän Oogendokter ferwiese. == Sicherhaid == Ne Brille kon uk anwoand wäide tou Beskutsenge fon do Oogene. So beskutset ne ''[[Sunnenbrille]]'' mäd faawige Gleese juun riekelk Sunnenlucht un rakt ne ''[[Skibrille]]'' extroa Beskutsenge juun [[ultraviolett]] Lucht (tou Fermiedenge fon [[Sneebliedegaid]]). Ne ''[[Sicherhaidsbrille]]'' beskutset do Oogene juun uumetou fljoogende litje Stukke (t.B. bie Metalbeoarbaidenge) of juun spritsjen fon Flüssichkaide (bie ju Oarbaid mäd Chemikalien). Duukere ferweende n ''[[Duukbrille]]'' sodät jo hiere Oogene unner Woater eepen hoolde konnen. Aal disse Brillensoarten konnen uk mäd ne Korrektion fersäin wäide. [[Swaisje|Swaisere]] ferweende ne ''[[Swaisbrille]]'' mäd gjucht dunkere Gleese juun dät fälle Lucht, dät bie dät Swaisjen fon Metalle äntstoant. Disse Gleese konnen oafte 'hoochklapped' wäide, dät nit ju ganse Brille ousät houget tou wäiden foar normoal Sicht. Bietiede kon ju Swaisbrille uur ne normoale Brille häär drain wäide. == Geskichte == [[Bielde:Wartburg-16century.glasses.JPG|250px|thumb| [[Pincenez]]-Brillen uut dät säkstienste Jierhunnert.]] Dät Woud 'Brille' stamt fon dät Mineroal [[Beryl]]. Dät wuud fröier ferwoand uum Brillengleese fon tou sliepen. Geskichtsskrieuwere mäldje, dät [[Kaiser]] [[Nero (Kaiser)|Nero]] truch n [[Smaragd]] ätter do [[Gladiator]]ekompe kiekede. Me is fermoudjen, dät hie dät diede, deeruum dät hie kuutsichtich waas. Dät is dan ju ooldste Mäldenge fon wät ne Brille naamd wäide kon. Smaragd is ne Variëtät fon [[Beryl]]. Siet 1280 wäide in Italien Linsen ärwäänd, do der bruukt wäide uum dät Sjofermuugen tou ferbeeterjen. Dät is muugelk, dät in ju Tied uk al n Oard Brillen in Gebruuk wieren in ju Arabiske Waareld un in China, man do Doaten deeruur sunt täämelk uunbestimd. Muugelkerwiese is disse Ärfiendenge in dät 13. Jierhunnert ap ne nit genau fäästtoustaalen Steede moaked un häd ju sik ätters gau uur n groot Gebied fersprat. In n Ounfang befoont ju Linse sik in n Stonner, die der mäd de Hounde fäästheelden wuude. Ju ap de Noose klämde Brille (Knieper of Pincenez) mäd two Gleese koom wät leeter. Uk koomen Brille mäd an ju eene Siede ne litje Stikke uum fäästtouhoolden, ju sonaamde [[Lorgnette]]. Do eerste Brillen wieren foar wiedsichtige un oalerssichtige Ljuude, foarallen allere Mönke, do der Moite hieden mäd dät Leesen. Ju moderne Brille, mäd Baile do ju Brille bääte do Oore fäästhoolde, datiert eerste uut dät äddere 18. Jierhunnert un wäd toueerst in Änglound mälded. == Brillen foar Äntwiklengslounde == Uk in [[Äntwikloundlound]]e bruuke fuul Ljuude ne Brille, man in groote Deele fon do Lounde sunt man min fäkkundige Optikere, oafte bloot aan ap ne Millione Ienwoonere. [[Joshua Silver]], Professor in ju Physik un Direktor fon dät ''Centre for Vision in the Developing World'' an ju [[Universität fon Oxford]], häd ne Brille mäd ''ferstaalboare'' Stäärke äntwikkeld, foar ne Pries unner €&nbsp;15,00. Twiske two Bleede klooren Kunststof sit Silikonenoulje, wierfon die Druk ätter Bedarf annerd wäide kom uum do gjuchte Wölbengen un deermäd ju gjuchte Brillenstäärke tou kriegen. Joshua Silver foarsjucht bit 2020 n Bedarf foar ne Milliarde fon sukke Brillen.<ref>{{cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D07E0DF163AF933A25751C1A9649C8B63 |title= Self-Adjusted Glasses Could Be Boon to Africa |author=Nicholas Thompson |publisher=[[The New York Times]] |date=2002-12-12}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.guardian.co.uk/society/2008/dec/22/diy-adjustable-glasses-josh-silver |title= Inventor's 2020 vision: to help 1bn of the world's poorest see better |author= Esther Addley |publisher=[[The Guardian (krant)|The Guardian]] |date=2008-12-22}}</ref> Apstuuns wäide in Afrikoa un Aasteuropa 30.000 benutsed, wierfon twäinträädel tou Ferföigenge stoald is in de Roome fon humanitäre Programme. Ne gans uur Löösenge foar dit Problem fon Äntwiklengslounde wäd beeden truch ju Stiftenge ''Focus on vision'' in Eindhoven/Niederlounde, ju der Brillen produsiert wieroun dubbelde Gleese juunonner ferskuuwe konnen uum ju effektieve Stäärke ientoustaalen. == Literatuur == * Theodor Axenfeld, Hans Pau: ''Lehrbuch und Atlas der Augenheilkunde''. Unter Mitarbeit von R. Sachsenweger u.&nbsp;a., Stuttgart: Gustav Fischer Verlag, 1980, ISBN 3-437-00255-4 * Heinz Herbert Mann: ''Augenglas und Perspektiv. Studien zur Ikonographie zweier Bildmotive.'' Berlin: Gebr. Mann, 1992. (= Studien zur Profanen Ikonographie, Bd. 1), ISBN 3-7861-1570-2 * Susanne Buck: ''Der geschärfte Blick. Eine Kulturgeschichte der Brille seit 1850'', Diss. Philipps-Universität Marburg 2002, Frankfurt am Main, Anabas Verlag 2006, ISBN 3-87038-347-X * Herbert Kaufmann (Hrsg.): ''Strabismus''. Unter Mitarbeit von W. de Decker u.&nbsp;a., Georg Thieme Verlag 2003, 3. überarbeitete Auflage, ISBN 3-13-129723-9 * Bernhard Lachenmayr, Dieter Friedburg, Erwin Hartmann, Annemarie Buser: ''Auge – Brille – Refraktion: Schoberkurs: verstehen – lernen – anwenden'', 4. Aufl., Stuttgart: Georg Thieme Verlag 2006, ISBN 3-13-139554-0 * Pamela F. Gallin (Hrsg.): ''Pediatric Ophthalmology''. Thieme, New York 2000, ISBN 0-86577-768-3 == Ferbiendengen == * [https://web.archive.org/web/20210601121032/http://www.antiquespectacles.com/ Antique Spectacles & Other Vision Aids], online museum and encyclopedia * [http://www.allaboutvision.com/eyeglasses/ www.allaboutvision.com/eyeglasses], Amerikoanske Websteede uur Brillen, Kontaktlinsen, Implantoatlinsen, usw. * [https://web.archive.org/web/20120210101147/http://www.badwildungen.de/altar/index2.html Oaltarbielde fon Conrad von Soest in Bad Wildungen] * [http://www.brillenmuseum.eu/brillenmuseum_neu/brillen_vor45.htm Brillengeskichte mäd Biespilbielden] * [http://www.nafuo.din.de/cmd?workflowname=InitCommittee&search_committee=nafuo&contextid=nafuo NA 027 Normenuutskus Fienmechanik un Optik (NAFuO)] * [https://web.archive.org/web/20101019082044/http://www.augeninfo.de/leit/empfref.htm Leitlinien des Bundesverbands der Augenärzte Deutschlands (BVA) und der Deutschen ophthalmologischen Gesellschaft (DOG), Korrektur von Refraktionsfehlern] * [http://www.sehen.de/index.php Kuratorium Gutes Sehen (KGS)] * [https://web.archive.org/web/20100705022233/http://www.augeninfo.de/patinfo/kinderbr.pdf Informationsbroschüre des Berufsverbandes der Augenärzte Deutschlands (BVA) und der Deutschen ophthalmologischen Gesellschaft (DOG)] * [https://web.archive.org/web/20100105171333/http://www.g-ba.de/informationen/aktuell/pressemitteilungen/262/ Pressemitteilung des Gemeinsamen Bundesausschusses vom 16. Oktober 2008 zur Verbesserung der Versorgungsleistungen bei Brillen] * [http://www.kindergesundheit-info.de/sehstoerung.0.html Informationen der Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung (BZgA) zu Sehstörung und Risiken im Kindesalter] {{commons Boolke|Glasses|Brillen}} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Optik]] [[Kategorie:Physik]] lz9v5264h3g1imd72woctvvvx583ruh 0 4996 105999 86599 2013-03-11T11:09:22Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 8 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2018608]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:19-08-07 leeuwarden.jpg|miniatur|Ljouwert, Ooldehou]] Die '''Ooldehou''' (fy: ''Aldehou'', ne. ''Oldehove'') is n skeeuwen [[Säärktouden]] in [[Ljouwert]], die der fon 1529-1532 baud wuude un sieläärge nit kloor baud is. Die Touden is 40 m hooch un stoant 1,68 m uut dät Lood. Die Touden skuul uursproangelk 120 m hooch wäide. == Do Seelter Holloundsgungere == Wan do Seelter [[Holloundsgungere]] in Ljouwert ankoomen, uum in Fräislound Gäärs tou mjoon, steegen do älke Jier eerste wier ap dän oolde skeeuwsakkede Uutsichtstouden ,,Ooldehou", uum de Stääd tou bekiekjen. ==Ferbiendenge ätter Buuten== * [http://oldehovecam.tresoar.nl Webcam mäd Sicht ap Aldehou] ==Ferwiesengen== {{Wikisource|Dät Ooldenhuus|''Do lääste Holloundsgungere''}} {{Bauwierk}} [[Kategorie:Geschichte]] [[Kategorie:Fryslân]] [[Kategorie:Bauwierk]] ne55h7wv8sve6gknbfhi5vsgtavik9w 0 4997 107595 49914 2013-07-17T03:57:07Z タチコマ robot 87 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Wirtskup]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wirtskup]] pntkftqvgpk7owwlxtre7p7427drc3s 0 4998 49918 2010-12-31T10:11:48Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Bruttoinloundsprodukt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bruttoinloundsprodukt]] 37zyk2ujyokp0b3jnob7n0oazo6hgwf 0 5000 119952 97753 2021-08-08T21:22:48Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Böllerverein.jpg|thumb|right|300px| Do 12 "Apostel" in dät Jier 2010. Die 3. fon gjuchts is Hermann Janssen, die in 2010 stuurwen is]] [[Bielde:Böllern.jpg|thumb|right|300px| Aan "Apostel" bie dät Böllerjen]] [[Bielde:Böllerfereen Roomelse.jpg|thumb|right|300px| N aller Bielde fon dän Fereen]] Dät '''"Böllercomité fon 1888"''' is n Böllerfereen in [[Roomelse]]. Die Fereen wuud [[1888]] truch Wilhelm Lanwer gruunded. Die Gruund deertou waas dät 10-jierige Jubiläum fon Paus Leo XIII, wät in ju ganse Waareld fierd wuude un deertou wüülden uk do Roomelster böllerje. Tou dän Fereen heere 12 Meegliedere, do wäide wääld foar so loang as se lieuwje. Do Meegliedere naame sik "Apostel". Eerste wan aan Meeglied stuurwen is, wäd wier aan näi Meeglied in dän Fereen wääld. Do hääbe hiere "Stiftungsfäst" älk Jier ap n Tjo-Köönichsdai ap n 6. Januoar. Ap n 6. Januoar 2011 hääbe do wier n näi Meeglied wääld, wäil die Tuunker Hermann Janssen (jr.) in 2010 stuurwen is. Die Fereen häd 3 Böllerkenunnen, do heete as do tjo Köönige ''Caspar'', ''Melchior'' un ''Balthasar''. Do eerste Kenunnen wuuden fon ju Iersenjooteräi Gruson in Magdeburg kooped. Do kosteden domoals 75 Goldmark pro Stuk. In [[2003]] häd die Fereeen ätter 115 Jiere tjo näie Kenunnen kriegen. Do oolde stounde sietdäm in dät Räidshuus in Roomelse. Do "Apostel" mouten [[Seeltersk]] baale konne un wan do sik fersammelje, kweede do "Bum-Bum" un nit "Moin-Moin. Do böllerje ap hiere "Stiftungsfäst" ap 6. Januoar un bie eepenbeere Feranstaltengen. In 2013 hääbe do hiere 125-jierige Bestounden. Die Foarsitter fon dän Fereen is Hans Meyer. ==Sjuch uk== * [[Baier- un Böllerfereen Skäddel]] * [[Heemat- un Böllerfereen "Widerhall" e.V.|Heemat- un Böllerfereen "Widerhall" e.V. Wietsound]] ==Ferbiendengen ätter buten== * [https://web.archive.org/web/20120104170945/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=35880 Seltenes Ereignis: Böllercomité sucht neuen Apostel] (General-Anzeiger) * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2508396& „Bum Bum“ anstatt „Moin Moin“] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2501475/Kanonendonner+so+laut+wie+ein+D%FCsenjet.html Böllerfereen Skäddel] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] c3fq37otzexghfk0uvj4vf1abcbng3f 6 5001 121484 49951 2022-08-03T12:34:04Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Böllerfereen fon 1888 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} it5co3xe5uutpefpevcifat8wacoo06 6 5002 121483 49966 2022-08-03T12:33:42Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 0 5003 50477 50138 2011-01-05T16:50:32Z Bernd 1291 [[Bielde:Böller-Wulff.jpg|thumb|right|320px| Christian Wulff bekieked ju Kenunnen]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Böller Skäddel.jpg|thumb|right|320px| Christian Wulff mäd Meegliedere fon dän Fereen]] [[Bielde:Böller-Wulff.jpg|thumb|right|320px| Christian Wulff bekieked ju Kenunnen]] Die '''Baier- un Böllerfereen [[Skäddel]]''' wuud [[1982]] gruundet. Do hääbe 12 Meegliedere, do wäide wääld foar so loang as se lieuwje. Foarsitter is [[Adelheid Pörschke|Hermann Pörschke]]. Do hääbe 6 Kenunnen, tjo därfon heete ''Peter, Paul un Johannes''. Aan Kenunne is moor as 100 Jiere oold un heerde fröier ju Säärkemeente St. Peter un Paul in Skäddel. Do böllerje ap Paasken, Pinkster un Wiehnoachten un uut besunnere Gruunde, toun Biespill wan där n besunneren Gebuursdäi fiert wäid. Uk bie dän Besäik fon dän foarigen Ministerprädident Christian Wulff bie dät [[Seelter Buund|Seelter Kultuurhus]] in [[2010]] hääbe do böllerd. Die Fereen fersuurged uk dät baierjen, dät betjuud dät Säärkeklokken luude mäd do Hounde ätter ferskäidene Wiesen. ==Sjuch uk== * [[Böllercomité fon 1888|Böllercomité fon 1888, Roomelse]] * [[Heemat- un Böllerfereen "Widerhall" e.V.|Heemat- un Böllerfereen "Widerhall" e.V. Wietsound]] ==Ferbiendengen ätter buten== * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2501475/Kanonendonner+so+laut+wie+ein+D%FCsenjet.html Baier- un Böllerfereen Skäddel] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/index_aktuelles_artikel.php?id=2498663& Böllerfereen begröitet Christian Wulff in Skäddel] (NWZ) [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] 6ffo5cy16x5kxe2b68ks4a8rbv45c0o 0 5004 49975 2011-01-01T00:06:18Z Bernd 1291 häd "[[Baier-un Böllerfereen Skäddel]]" ätter "[[Baier- un Böllerfereen Skäddel]]" ferschäuwen: ferbeeterd wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Baier- un Böllerfereen Skäddel]] i5viuxevizi6zttwbfse3qz3proae3u 6 5005 121482 49981 2022-08-03T12:33:33Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 0 5006 99622 91333 2013-01-14T10:16:19Z Ekwall1990 3909 /* Ferbiendenge ätter buten */ wikitext text/x-wiki {{Stump}} Die '''Heemat- un Böllerfereen "Widerhall" e.V.''' in [[Wietsound]] wuud [[1954]] as ''Böllerverein "Widerhall" e.V.'' gruunded. Die Fereen is uk die Skutsfereen fon Wietsound un moaket dät jierelkse Böller- un Skutsfäst in Wietsound. ==Sjuch uk== * [[Baier- un Böllerfereen Skäddel]] * [[Böllercomité fon 1888|Böllercomité fon 1888, Roomelse]] == Ferbiendenge ätter buten == * [http://www.wittensand.de/ Heimat- und Böllerverein "Widerhall" e.V.] (Noch in Oarbaid) * [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=30098 Dät Böller- un Skutsfäst] (GA) [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] 7anurrxtoue19j97eea3zeyhdadus4a 0 5007 112052 73993 2015-11-22T12:12:16Z 134.245.225.55 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Toudensjungere.jpg|thumb|right|300px| Do Strukeljer Toudentuutjer]] Do '''Strukeljer Toudentuutjer''' is ne litje Gruppe fon 9 junge Ljuude uut dän [[Strukelje]]r Musiekfereen. Do gunge sänt 1999 älk Jier in ju Adfäntstied älke Snäiwende buppe in dän Säärktouden fon Strukelje un spielje mäd hiere Instrumente Adfändsläidere. Dät is dan boalde in dät ganse Täärp tou heeren. ==Ferbiendengen ätter buten== * [http://www.ga-online.de/?id=540&did=50459 Begjucht in dän GA, 28.11.2011] * [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=34863 Begjucht in dän GA, 2010] * [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=23395 Begjucht in dän GA, 2009] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Strukelje]] e3ase5p8c0g0345guifx3tgamtbpq3k 0 5008 117438 105957 2018-08-14T12:27:36Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Leda Sperrwerk.JPG|thumb|Dät Ledaspeerwierk]] [[Bielde:AmdorfBridge.JPG|thumb|left|150px|Ju smälle Brääch uur ju Leda]] Ju '''Leda''', uk ''Ledoa'' naamd, is n Bieflus fon ju [[Oamse]] in [[Aast-Fräislound]]. Ju [[Seelter Äi]] - ju sik bildet uut do Touflusse [[Marka]] un [[Oaje]] - mündet uut in de Leda. Ju Leda häd ne Laangte fon 29 km, wierfon 1,9 km (fon ju Oamse bit tou [[Lier]]) befoarboar is foar Seeskiepe. Bie [[Wiltshusen]] fljut ju [[Jümme]] in ju Leda. ==Ledaspeerwierk== Tichte bie [[Lier]] wuud 1954 dät [[Leda-Speerwierk]] as Skuts juun Hoochwoater in dät [[Leda-Jümme-Gebiet]] in Bedrieuw nuumen. Truch dät naie moderne [[Oamse-Speerwierk]] bie [[Oamde]] wuud dät Leda-Speerwierk äntlasted. ==Brääch uur ju Leda== Suudelk [[Amdorf]] gungt ju smälste Brääch fon [[Düütsklound]] uur ju Leda un ferbint Amdorf un [[Neuburg]] mäd Lier un dät [[Uurledingerlound]]. Ju Brääch is man 2,50 Meeter breed un foar Foartjuuge mäd ne Bratte fon 1,85 Meeter. Ju häd ne Laangte fon 50 Meeter. ==Ferbiendengen ätter buuten== * [http://www.clipfish.de/video/108158/die-bruecke-von-amdorf/ Fideo: Ne Foart uur ju Leda-Brääch] {{Loundskup}} [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Loundkring Lier]] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Seelterlound]] pjrw1sroaeth2n3rl06iwqe3lr0dnlx 6 5009 121481 50026 2022-08-03T12:33:13Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Strukeljer Toudensjungere |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} bevzua90bvdh2bhc2nfnk4hcowvpj5u 6 5010 121480 50038 2022-08-03T12:32:40Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Woudebouk 1961 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} csilnuhyuz8ki8dmp750vlpmfx4fo15 0 5011 50073 2011-01-01T20:54:37Z Bernd 1291 häd "[[Strukeljer Toudensjungere]]" ätter "[[Strukeljer Toudentuutjer]]" ferschäuwen: do moake Bloasmusiek wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Strukeljer Toudentuutjer]] mtx41jftdics9ced9jh1px3zyva9sbc 0 5012 50076 2011-01-01T21:02:26Z 85.16.64.56 Fäärelaited ätter [[Strukeljer Toudentuutjer]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Strukeljer Toudentuutjer]] qxoztylxfarft9i3ngg6e7cnizl6rzo 0 5013 106919 50079 2013-04-12T17:37:45Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Frankfurt an 'n Main]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Frankfurt an 'n Main]] mabdt971f08n1yjm6zn3eqlkrekj1q7 0 5014 50108 2011-01-02T08:33:37Z Kening Aldgilles 23 häd „[[Flensburg]]“ ätter „[[Flensbuurich]]“ ferschäuwen un deerbie ne Fääreleedenge uurschrieuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Flensbuurich]] ry0zf1uz7umq675p8o771an1nfm6i4k 6 5017 121572 121479 2022-08-03T13:44:39Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Woapen Groaf fon Tecklenbuurich, uum 1200, fon [[:de:|dewiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 9rb1v1k7yfy55bojpfsebzgl7fwi50n 0 5018 105991 101286 2013-03-11T11:08:52Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 62 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q83418]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Normannen.png|thumb|320px|Normandiske Äroberengen]] Do '''Normandier''' wieren n Kriegerfoulk uut wäästelk [[Frankriek]]. Uursproangelk wieren jo [[Wikinger]] uut [[Skandinavien]], do sik in dät 9. Jierhunnert in [[Normandien]] deelsätten un romanisierd wuden. Ieuwenske Kriegere wieren jo uk fäkkundige Ferwaltere. Do Härtsooge ferdeelden hiere Köönichriek in Stukke, do der regierd wuuden fon Eedelljuude fon dät normandiske Foulk. In dät alfte un dät tweelfte Jierhunnert feruurseekeden do Normandier groote Annerengen in [[Europa]]. Unner ju Regierenge fon [[Wülm die Äroberer|Wülm I]] wuud [[1066]] (Slacht bie [[Hastings]]) Änglound äroberd un deermäd hieden do Normandier ju Spitse fon hiere Macht beloanged. [[Änglound]] wuud n normandisk Köönichriek, wier moonige Kastäile, Säärken, Kathedroale un Klaastere noch an de Normandier ärinnerjen dwo. Do Normandier regierden bit [[1154]] uur Änglound. Deerätter geenen do [[Angelsakse]] (fröiere Äroberer) un do Normandier bie litjen ap in eene Nation. Die normandiske Tiedruum koom definitiv tou n Eende, as Normandien [[1204]] äroberd wuude fon dän Köönich fon Frankriek. Unner dät alfte Jierhuunert hääbe do Normandier uk härsked uur Paate fon [[Äroberenge fon Suud-Italien truch do Normandier|Suud-Italien]]. ==Sjuch uk== [[Teppich fon Bayeux]] [[Kategorie:Geskichte fon Änglound]] [[Kategorie:Geskichte fon Normandien]] [[Kategorie:Foulk in Europa]] [[Kategorie:Wikinger]] 6tc846g1tzvm44lhrs9i6fe9gse5wc1 0 5019 50291 2011-01-04T08:59:46Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Fräiske Sproake]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Fräiske Sproake]] 876pgmdpi19lew45juey7nnoham0rmx 0 5020 54664 50292 2011-03-02T06:05:53Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Läichdüütsk]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Läichdüütsk]] 1b1g9ty0ko2t4tcrrzu9o5uumiel6a2 0 5021 50293 2011-01-04T09:04:50Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Poolsk]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Poolsk]] b004gqqg6inxzb3w39oafd5s8l568nn 0 5022 110342 106083 2014-12-27T04:41:35Z Ekwall1990 3909 wikitext text/x-wiki '''Poolsk''' of ''Polnisk'' (po. ''jezyk polski'', uk wäil ''polszczyzna'', dt. ''Polnisch'') is ne [[Slawiske Sproaken|Wääst-Slawiske]] Sproake mäd sowät 40 Millione Baalere. Do maaste Baalere fon dät Poolske woonje in [[Polen]] (38,6 Millione Ienwoonere). Uur groote Gruppen Baalere woonje unneruur in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoate]] un in do Lounde fon ju eemoalige [[Sowjet-Union]] (foarallen [[Wietruslound]], ju [[Ukraine]] un [[Litauen]]). Siet dän [[1. Moai]] [[2004]] is dät Poolske een fon do eepentelke Oarbaidssproaken fon ju [[Europäiske Union]]. {{stump}} [[Kategorie:Sproake]] oc2r6qidmfto69moh8utdnk6h1ote8w 0 5023 117575 107284 2018-11-07T19:47:44Z 91.96.84.92 wikitext text/x-wiki {{Woater | noome = Wäädsee | woater = | koarte = [[Bielde:Morze Wattowe.png|250px]] | lokation = | koordinoaten = | djüpte = | km2 = ± 9.500 km² | bratte = bit tou 40 km | loangte = 450 km | djüptetruchs = | uur = [[Bielde:Vollerwiek Pink wadden sea.JPG|250px]]<br />Dät Wääd lait Deeges twäie druuch. | unnerskrift2= }} Ju '''Wäädsee''' ([[Wäästfräisk]]: ''Waadsee'', [[Noudfräisk]]: ''Waas/Heef'', Aastfräisk [[Plattdüütsk]]: ''Heff'', [[Deensk]]: ''Vadehavet'', [[Düütsk]]: ''Wattenmeer'') is ju See, ju twiske do Fräiske Ailounde un dät Fäästlound lait. Dät Wääd lait Deeges twäie druuch. Ju Wäädsee stoant foar n grooten Deel unner Natuurskuts un is [[UNESCO]]-Waareldäärwgoud (uutgenuumen dät deenske Wäädgebiet). Twiske [[Blåvandshuk]] in [[Dänemark]] un [[Den Helder]] in do [[Niederlounde]] häd ju Wäädsee ne Laangte fon 450 Kilometer un ne Fläche fon 9.000 km². == Ferbiendenge ätter buuten == {{Commonscat|Wadden Sea|Wäädsee}} [[Kategorie:Deenemäärk]] [[Kategorie:Düütsklound]] [[Kategorie:Fräislound]] [[Kategorie:Niederlounde]] [[Kategorie:See]] c2pmp8y74iovrlnry1x02k98sa94znb 0 5024 121889 120453 2023-01-19T18:08:27Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Moormuseum.jpg|thumb|right|250px| Bie dän Iengong fon dät Foan- un Feenmuseum]] [[Bielde:Foanmuseum.jpg|thumb|right|250px| Dät Museum]] [[Bielde:Moorkate.jpg|thumb|right|250px| Ätterbau fon ne "Moorkate"]] [[Bielde:Elisabethfehn.jpg|thumb|right|250px| Ju Tjalk Jantina, bääte is dät Museum tou sjoon]] [[Bielde:Johanna-Moormuseum.jpg|thumb|right|250px| Dät Muttskip Johanna (gjuchts)]] Dät '''Foan- un Feenmuseum''' ''(düütsk: Moor- und Fehnmuseum)'' is n [[Museum]] in ju [[Feenkultuur|Feenkolonie]] [[Liesbetfeen]] (Meente [[Bäärsel]]). Dät Museum lait diräkt aan dän [[Liesbetfeenkanoal]]. Dät wuud ap n 6. Juni 1986 truch dän "Orts- und Verschönerungsverein" Liesbetfeen ap Initiative fon dän Foarsitter [[Dr. Gustav Schünemann]] gruunded un häd ne Gruundflaakte fon 15.000 qm. Deer stounde historiske un oolde Maskinen foar dän [[Eedgreeuwe|Oubau fon Eed]]. Die Geskichte fon [[Foan]] un [[Feenkultuur|Feen]] wäd deer uk wiesed. Dät Museum häd tjo [[Hällenge|Skiepe]]: Ju iersene [[Tjalk]] "Jantina" wuud in 1900 in [[Dokkum]] in [[Fräislound]] baud, is 14,9 Meter loang, boolde 3,4 Meter breed, häd n Gewicht fon 15 Tonnen un kon 28,7 Tonnen leede. Dan häd dät Museum noch n holten Muttskip "Johanna". Dät is n originoalen Ätterbau fon ne Mutte uut ju Tied um 1900 un häd dät Museum särm ätterbaud un is 15,70 Meter loang un 3,60 Meter breed. Dan hääbe se uk noch ne Pogge. Dät Museum lait an ju "Route der Industriekultur im Nordwesten". In dät "Kanalwärterhaus" fon dät Museum is Poater [[:de:Laurentius Siemer|Dr. Laurentius M. Siemer O.P.]] (1888-1956), wierfon dät Gymnasium in [[Roomelse]] sien Noome häd, bädden. Museumsdirektor waas siet ju Gruundenge bit toun 30. Okober 2011 Dr. Gustav Schünemann. Sied 1. November 2011 is dät Antje Hoffmann. Siet 2009 heerd dät Museum tou ne Stiftenge. Do hääbe ap n 8. April 2011 hiere 25-jierich Bestounden fierd. <br> <br> ==Ju Foanlieke fon Burloage== Tichte bie Seelterlound, bie [[Burloage]] in ju [[Äästerweeder Douse]] is in dät Eedoubaugebiet fon dät [[Moorgut Seedelsbierich]] ap n 27. Februoar 1939 truch dän [[Eedgreeuwe]]r ''Heinrich Breer'' ne [[Foan#Foanlieken|Foanlieke]] fon n jungen Wänt fuunen wuuden. Ju Lieke fon "Burli" waas al fon 2005-2009 in dät Foan- un Feenmuseum uutstoald un is nu bie ju "Universitätsklinik Hamburg-Eppendorf" truch moderne Methoden unnersoacht wuuden. Die Wänt was twiske 12 und 14 Jiere oold un is twiske do Jiere 1046 un 1164 stuurwen. Ju Skelett-Lieke wuud in 2011 in dät "Landesmuseum für Natur und Mensch" in [[Oldenbuurich (Stääd)|Ooldenbuurich]] uutstoald un is in n Meerte 2012 wier ätter dät Foan- un Feenmuseum tourääch keemen. Literatuur: * Heft 74 der Schriftenreihe des Landesmuseums Oldenburg „Natur und Mensch“ unter dem Titel „Das Kind aus der Esterweger Dose – Dokument einer außergewöhnlichen Skelett-Moorleiche“ Wälle: Magazin in dän GA fon 5. Meerte 2011 Sjuch hier: * [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=050311&bereich=ga&datum=20110305&hash=ae5c49b1a03e119639d52165dbe24ae807b8adf0 Die Wänt fon Burloage ap Siede 53] (GA-Magazin 5. Meerte 2011) ==Bielden== <gallery> Bielde:Foanmuseum-1.jpg|Ne historiske Eedmaskine Bielde:Strenge-Bagger.jpg|N "Strenge"-Bagger Bielde:Werkzeug-1.jpg|Reewen foar Eedgreeuwen </gallery> <gallery> Bielde:Bagger.jpg| N Bagger foar swotten Eed Bielde:Torfmaschine.jpg Bielde:Lok-Katharina.jpg|Historiske Damplok "Katharina" uut 1911 </gallery> ==Sjuch uk== * [[Foan]] * [[Aastfoan]] * [[Wäästfoan]] * [[Eedgreeuwe]] * [[Feenkultuur]] * [[Wänt fon Burloage]] ==Ferbiendengen ätter buten== * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2896345/15-000-Euro-mehr-f%FCr-Museum.html Moor Jäild foar dät Foanmuseum] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2836391/Moorleiche-wieder-im-Museum-ausgestellt.html Foanlieke ''Burli'' is wier in Liesbetfeen] (NWZ, 30.3.2012) * [https://web.archive.org/web/20111104200630/http://www.nwzonline.de/Region/Artikel/2724187/Gro%DFe-Verdienste-im-Einsatz-f%FCr-Region.html Antje Hoffmann naie Direktor fon dät Foan´- un Feenmuseum] (NWZ 1.11. 2011) * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2724124/Minister-mit-Pilzen-gek%F6dert.html Museumsdirektor Dr. Schünemann bie sien Ouskeed eered] (NWZ 1.11.2011) * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2720050/Selbstloser-Einsatz-f%FCr-Moor-und-Kanal.html Museumsdirektor G. Schünemann heerd ap] (NWZ 26.10.2011) * [http://www.fehnmuseum.de/ Websiede fon dät Foan- un Feenmuseum Liesbetfeen] * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2622616/Johanna-und-Jantina-waren-Arbeitspferde.html Johanna und Jantina waren Arbeitspferde] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2611078/Schlammtreten-f%F6rdert-die-Gesundheit.html Schlammtreten fördert die Gesundheit] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2607785/Grosse-Hingabe.html Große Hingabe] (NWZ) * [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=40380 Moor- und Fehnmuseum unter Schutz] (GA) * [http://www.nwzonline.de/Region/Artikel/2607686/Wenn-aus-Maschinen-Zeitzeugen-werden.html Wenn aus Maschinen Zeitzeugen werden] (NWZ) * [https://web.archive.org/web/20110522015316/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2607784/Kleine-Rohre-mit-grosser-Wirkung.html Kleine Rohre mit großer Wirkung] (NWZ) * [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=40209 Museumstjalk "Jantina" zurück in der Wieke] (GA) * Kreis zahlt 50 000 Euro für Umgestaltung [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2604197/Kreis-zahlt-50-000-Euro-fuer-Umgestaltung.html hier] un [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=40201 hier] * [https://web.archive.org/web/20110506103030/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2596072/Tannenholz-gibt-ein-schoenes-Aroma-ab.html „Tannenholz gibt ein schönes Aroma ab“] (NWZ) * [https://web.archive.org/web/20110506103025/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2595717/Auf-Bohlenwegen-sicher-und-trocken-durch-das-Moor.html Auf Bohlenwegen sicher und trocken durch das Moor] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2592713& Erste Kolonisten lebten in behelfsmäßigen Moorkaten] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/index_aktuelles_artikel.php?id=2588453& Museum im ganzen Land beliebt] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2591133/Moor-waechst-pro-Jahr-nur-einen-Millimeter.html N Foan woaksjed 1 mm in't Jier] (NWZ) * Foanmuseum häd 25-jierich Jubiläum fierjed [https://web.archive.org/web/20110412023703/http://www.nwzonline.de/Region/Ticker/Artikel/2580611/Bewahrer-der-Moorgeschichte%28n%29.html hier] un [https://web.archive.org/web/20120118103657/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2580613/Viele-Blumen-fuer-ein-echtes-Lebenswerk.html hier] un [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=090411&bereich=ga&datum=20110409&hash=573e7fda3d92b88cfe3e75628a449a1c6a6d6455 hier ap E-Paper Siede 27] * [http://www.ga-online.de/fileadmin/bildergalerie/output_2.php?source=&ga=1&bid=2792&nb= Bielden fon dät 25-jierige Bestounden ap n 8. April 2011] * [https://web.archive.org/web/20120118170755/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2575327/Moderne-Zeiten-im-Moormuseum.html Moderne Zeiten im Moormuseum] (NWZ) * Foan- un Feenmuseum ap n 1. April wier eepen [https://web.archive.org/web/20120118170818/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2568740/Museum-zum-Anfassen-feiert.html hier] un [https://web.archive.org/web/20120104152357/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=38940 hier] * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2553197/Spezialmuseum-feiert-Jubilaeum.html Spezialmuseum feiert Jubiläum] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/index_aktuelles_artikel.php?id=2574833& Harte Arbeit für begehrten Brennstoff] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2546831/Schoenheitsoperation-fuer-die-eiserne-Lady.html Museumstjalk Jantina: Schönheitsoperation für die eiserne Lady] * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2543923/Zertifikat-fuer-ein-Lebenswerk.html Zertifikat für ein Lebenswerk] (NWZ) * [http://www.youtube.com/watch?v=w4Pk8mVzcIM&feature=player_embedded#! Fideo ap You Tube] * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2470127& Zertifizierung: Landesweite Anerkennung für das Museum] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2392363& Moor- und Fehnmuseum Elisabethfehn steht vor staatlicher Anerkennung] (NWZ) * [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=33907 Moor- und Fehnmuseum erhält letzte Torfbrikettpresse] (GA) * [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=31557 Das Moor- und Fehnmuseum gibt Gas] (GA) * [http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=187743&source=75 Als die Maschinen ins Moor kamen] (GA) * [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=26597 Sonderausstelling im Moor- und Fehnmuseum] (GA) * [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=28469 Museumsbesucher übten das Treideln] (GA) * [http://www.nwzonline.de/Region/Artikel/2297478/weiter/Pioniere+der+Torf-Industrie.html Pioniere der Torfindustrie] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2042185& Stiftung führt Moor- und Fehnmuseum] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/index_aktuelles_artikel.php?id=2496047& Schaurige Geschichten aus uralter Moorlandschaft] (NWZ) * [https://web.archive.org/web/20110828110556/http://efehn.de/ Websiede Liesbetfeen] * [https://web.archive.org/web/20070905114437/http://www.fehnmuseum.de/sonderausstellung_pater_laurenti.htm Uutstalling uur Dr. Laurentius Siemer in dät Museum] * [http://www.nwzonline.de/fotos/Suche/1/3216599 Bielde: Christian Wulff in dät Foan- un Feenmuseum] (NWZ) * [http://saterland.hyves.nl/blog/20078810/13_SEHENSW_RDIGKEITEN_AUSFLUGSZIELE/gDH4/ Begjuchte uur dät Museum ap Hyves] {{Museum}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] e0fs2fksvd7bwr9f4z6a8rbwilefp6x 0 5025 114508 50351 2017-07-27T11:27:47Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[stq:Foan- un Feenmuseum Liesbetfeen]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foan- un Feenmuseum Liesbetfeen]] tftkght5801kbhhzv15gm3q252wky8d 6 5026 121478 50461 2022-08-03T12:31:28Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5027 121477 50462 2022-08-03T12:30:16Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5028 121476 50476 2022-08-03T12:29:48Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5029 121475 50479 2022-08-03T12:29:38Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5030 121474 50480 2022-08-03T12:29:27Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5031 121473 50481 2022-08-03T12:29:00Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5032 121472 50503 2022-08-03T12:28:51Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5033 121471 50505 2022-08-03T12:28:43Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5034 121469 50516 2022-08-03T12:28:22Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5036 121468 50577 2022-08-03T12:28:10Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5037 121467 50578 2022-08-03T12:28:00Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5038 121466 50580 2022-08-03T12:27:51Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5039 121465 50582 2022-08-03T12:27:42Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 0 5040 50584 2011-01-06T13:57:58Z Heinz 88 häd "[[Wattenmeer]]" ätter "[[Wäädsee]]" ferschäuwen: Dät Seelterske Woud foar Watt is Wääd, so kou wie tou "Wattenmeer" je wäil uk "Wäädsee" kweede. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wäädsee]] o5h2dsttazml8gumcm7tg1h3jqtxnqe 6 5042 121464 50611 2022-08-03T12:27:31Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5043 121463 50614 2022-08-03T12:27:20Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5044 121212 50619 2022-07-31T10:08:08Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Eedgreeuwen |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] lt67md3o293abxwazkkgpjf1qrg8w81 6 5045 121213 50620 2022-07-31T10:09:32Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Eedgreeuwen |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] lt67md3o293abxwazkkgpjf1qrg8w81 6 5046 121214 50621 2022-07-31T10:09:43Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Eedgreeuwen |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] lt67md3o293abxwazkkgpjf1qrg8w81 6 5048 121462 50641 2022-08-03T10:09:31Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} ccrqfsesb7r0op35g398042q4vxd6pq 6 5049 121461 50665 2022-08-03T10:09:01Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] 1jnlap6wftb4g31vyw2oz7yb0p3y9br 6 5050 121216 50668 2022-07-31T10:10:02Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Eedgreeuwen |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] lt67md3o293abxwazkkgpjf1qrg8w81 6 5051 121193 50673 2022-07-31T09:54:04Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Eedgreeuwen |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] lt67md3o293abxwazkkgpjf1qrg8w81 0 5053 107054 106619 2013-04-17T15:32:03Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q7809]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flag of UNESCO.svg|thumb|UNESCO Flaage]] '''UNESCO''' (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) is n Organisation fon do [[Fereende Natione]]. Tou do Siele fon ju Organisation heere Förderenge un Apluukenge, Wietenskup un Kultuur, as uk Kommunikation un Information. UNESCO is 16. November 1945 apgjuchtet. Ju häd hiere Sit in [[Paris]]. Ju UNESCO ferwaltet uk ju Lieste fon Waareldäärwgoud (''World Heritage'') un häd n Register mäd do wichtichste Dokumänte fon ju Waareldgeskichte (''Memory of the World''). [[Kategorie:Fereende Natione]] 7zh0btgtojaxuvnglmpn4asgobxtwiw 14 5054 50686 2011-01-07T10:13:16Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „. [[Kategorie:Politik]]“ wikitext text/x-wiki . [[Kategorie:Politik]] mzq0i3bhtnnawoj2td8qutx7r5th11t 6 5055 121195 50689 2022-07-31T09:54:54Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Eedgreeuwen |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] lt67md3o293abxwazkkgpjf1qrg8w81 6 5056 121197 50690 2022-07-31T09:55:12Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Eedgreeuwen |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] lt67md3o293abxwazkkgpjf1qrg8w81 6 5057 121198 50691 2022-07-31T09:55:21Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Eedgreeuwen |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] lt67md3o293abxwazkkgpjf1qrg8w81 6 5058 121199 50692 2022-07-31T09:55:30Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Eedgreeuwen |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] lt67md3o293abxwazkkgpjf1qrg8w81 6 5059 121201 50693 2022-07-31T09:55:47Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Eedgreeuwen |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] lt67md3o293abxwazkkgpjf1qrg8w81 6 5060 121202 50694 2022-07-31T09:55:56Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Eedgreeuwen |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] lt67md3o293abxwazkkgpjf1qrg8w81 6 5061 121200 50695 2022-07-31T09:55:38Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Eedgreeuwen |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] lt67md3o293abxwazkkgpjf1qrg8w81 6 5062 121203 50697 2022-07-31T09:56:05Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Eedgreeuwen |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] lt67md3o293abxwazkkgpjf1qrg8w81 6 5063 121204 50698 2022-07-31T09:56:20Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Eedgreeuwen |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] lt67md3o293abxwazkkgpjf1qrg8w81 6 5064 121196 50699 2022-07-31T09:55:03Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Eedgreeuwen |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] lt67md3o293abxwazkkgpjf1qrg8w81 6 5065 121460 50716 2022-08-03T10:05:40Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Foan]] ke7x147xd1pmme92klmo5u2ncngzlif 6 5066 121459 50717 2022-08-03T10:05:31Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Foan]] ke7x147xd1pmme92klmo5u2ncngzlif 6 5067 121458 50718 2022-08-03T10:05:23Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Foan]] ke7x147xd1pmme92klmo5u2ncngzlif 6 5069 121457 50720 2022-08-03T10:05:08Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Foan]] ke7x147xd1pmme92klmo5u2ncngzlif 6 5071 121455 50722 2022-08-03T10:04:18Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} [[Kategorie:Foan]] ke7x147xd1pmme92klmo5u2ncngzlif 6 5072 121454 50723 2022-08-03T10:03:22Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5073 121453 50734 2022-08-03T10:03:11Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5074 121452 50740 2022-08-03T10:03:01Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 0 5079 50847 2011-01-08T10:05:31Z Ooswesthoesbes 9 Fäärelaited ätter [[Foan]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Foan]] 9p3y0lq27l6ai5milj5x536e8btqoa5 6 5081 121451 50912 2022-08-03T10:02:51Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 0 5082 107594 50972 2013-07-17T03:56:46Z タチコマ robot 87 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Buuräi]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Buuräi]] 321thwvyauy4csipexg8d94n5r67m5g 6 5083 121256 50997 2022-08-02T13:24:52Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Shows how map Kongo1877.JPG fits into todays policitical map. Based on AfricaCIA-HiRes.jpg |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} h9iz262vdvhpiqtus5gz0uo79m25ygb 6 5084 121450 51021 2022-08-03T10:02:23Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon [[:de:|dewiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} rf4nbmgben1pr8o36g6e3vko0avbikz 0 5085 120145 106111 2021-08-08T23:07:24Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki As '''Transactinoid''' beteekent me do [[chemisk Element|chemiske Elemente]] mäd [[Oardnengstaal]]e buppe 104. Do foulgje in dät [[Periodiske Tabelle|Periodesystem]] ap do [[Actinoide]]. Aal Transactinoide sunt uk tou jusälge Tied [[Transurane]], deer jo Oardnengstaale gratter as ju fon [[Uran]] hääbe. Bit tou däälich wuuden [[Isotop]]e fon aal Transactinoide bit iensluutend Oardnengstaal 118 synthetisierd. Do sunt aal [[Radioaktivität|radioaktiv]] un hääbe gjucht kuute [[Hoolichwäidstied]]e in dät Beräk fon Nanosekunden bit tou uungefeer een Minute wai. == Lieste fon do Transactinoide == Do Noomen fon do eerste fieuw Transactinoide wieren Objekt fon ju [[Elementnoomensreekengskontroverse]], ju 1997 bielaid wuude. Jo sunt ätter [[Physiker|Käädenphysiker]]e of ätter Steeden, do der bie ju Synthese fon Elemente ne Rulle spield hääbe, benaamd wuuden. Bit nu bekoande '''Transactinoide''': *104 [[Rutherfordium]], Rf (ätter [[Ernest Rutherford]]) *105 [[Dubnium]], Db (ätter [[Dubna (Moskau)|Dubna]], ju Moaksteede) *106 [[Seaborgium]], Sg (ätter [[Glenn T. Seaborg]]) *107 [[Bohrium]], Bh (ätter [[Niels Bohr]]) *108 [[Hassium]], Hs (ätter dän latienske Noome foar [[Hessen]], ju Moaksteede) *109 [[Meitnerium]], Mt (ätter [[Lise Meitner]]) *110 [[Darmstadtium]], Ds (ätter [[Darmstadt]], ju Moaksteede) *111 [[Roentgenium]], Rg (ätter [[Wilhelm Conrad Röntgen]]) *112 [[Copernicium]], Cn (ätter [[Nikolaus Kopernikus]]) *113 [[Ununtrium]], Uut *114 [[Ununquadium]], Uuq *115 [[Ununpentium]], Uup *116 [[Ununhexium]], Uuh *117 [[Ununseptium]], Uus *118 [[Ununoctium]], Uuo == Dät Moakjen == Do Transactinoide konnen truch [[Käädenreaktion]]e moaked wäide. Deertou wäide toun Biespil mäd ne [[Linear-Gauegaidsfergratter]] lichtere [[Atomkääden]]e gauer moaked un so ap swarrere skeeten. Truch [[Käädenfusion]] äntstoant deerbie mäd ne gjucht litje Woarskienelkhaid n swarrer Element. Biespilswiese kon Rutherfordium (Element 104) äntstounde uut Suurstof (Element 8) un Curium (Element 96). Typiske Massen, do der moaked wäide konnen, sakje fon Element tou Element fon sowät een Atom pro Minute (Rutherfordium) bit tou een Atom in moorere Deege of Wieke (Element 116). Weegboare Massen sunt also nit ferföigboar. == Chemiske Oainskuppe == Uur do chemiske Oaiskuppe fon do Transactinoide is weegen do kuute Hoolichwäidstiede un do litje Massen do der moaked wäide konnen man min bekoand. Daach wuuden eenige chemiske Experimente tou ju Charakterisierenge truchfierd. Deerbie gungt et foarallen uum ju Froage, of sik do Elemente in do fermoudede Gruppen fon dät Periodensystem ienoardenje. Apgruund fon dät [[relativistisk Effekt|relativistiske Effekt]] kuud me biespilswiese toanke, dät [[Copernicium|Element 112]] edelgasäänelk Ferhoolden wiese kuude, wan uk formoal eerste [[Ununoctium|Element 118]] dät naiste Edelgas is. Bit nu kuud oawers noch foar neen fon do chemisk unnersoachte Elemente (104-108 un 112) ne Ouwiekenge fon ju Gruppentouheeregaid ätterwiesd wäide. == Tou ju Begriepsbildenge == Oafte wäide do Transactinoide (uk in ju Fäkliteratuur) as „Transactinide“ beteekend. Deer oawers in dät algemeene nit do Elemente uursiede fon dät Actinium (Oardnengstaal 89) meend sunt, man do uursiede fon do [[Actinoide]], is Transactinoide die präzisere Begriep. == Sjuch uk == *[[Ailound fon ju Stabilität]] *[[Magiske Taal (Physik)|Magiske Taale]] *[[Lieste fon do Isotope]] *[[Nuklidkoarte]] ==Ferbiendengen== *https://web.archive.org/web/20100108120252/http://www-wnt.gsi.de/kernchemie/Deutsch/Forschungsprogramm/EXPERIMENTE.htm [[Kategorie:Nukleartechnik|Isotope]] [[Kategorie:Nuklid|Isotope]] si2htf37lpkk1s302d48r97havphm2r 0 5086 106110 100727 2013-03-11T11:13:45Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 22 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11606]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Island-of-Stability.png|thumb|right|440px|Tjodimensionoale Deerstaalenge fon dät Ailound fon ju Stabilität]] N '''Ailound fon ju Stabilität''' wäd in ju [[Käädenphysik]] fon [[Isotop]]e bilded, wierfon do Neutrone- un Protonetaale bestimde [[Magiske Zahl (Physik)|magiske Taale]] äntspreeke un do der deeruum stabiler as in dät [[Periodiske Tabelle|Periodensystem]] deerieuwenske lääsende [[Element]]e sunt. Ju Idee fon dät ''Ailound fon ju Stabilität'' wuud 1969 fon [[Glenn T. Seaborg|Glenn Seaborg]] foarsloain. Ju Theorie lut, dät Atomkäädene äänelk as do Elektroneskeelen in Foarm fon [[Skeelenmodell (Käädenphysik)|Skeelen]] apbaud sunt. Bie bestimde Taale sunt disse Skeelen fäld un ju Woarskienelkhaid fon interne Kollisionen is ap litste. Dät wuud ju Existenz fon gewisse [[Transurane|transuraniske]] Elemente ferlööwje, do der stabiler sunt as fuul uur. Ju magiske Neutronetaal is 184, un do äntspreekenden Protonetaale sunt 114, 120 un 126 - dät wuud betjuude, dät do stabilste Isotope in dit Beräk [[Ununquadium]] 298, [[Unbinilium]] 304 un [[Unbihexium]] 310 sunt. {{stump}} == Weblinks == * [http://www.weltderphysik.de/fileadmin/user_upload/Redaktion/Broschueren_PDF/Highlights_der_Physik/2000_HdPThemenheft_ReisezumUrknall.pdf Säike ätter dät Ailound fon ju Stabilität] [[Kategorie:Käädenphysik]] qa3q9zcdb6jfjrq7y9unzqc5fre9m1r 0 5089 119305 117545 2020-10-14T17:49:15Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Patrieshanne |- | align="center" | [[Bielde:Nurmkanad.jpg|300px|Aan Koppel Petrieshannen in bie Winterdai ''(Perdix perdix)'']] <br /><small>Aan Koppel Petrieshannen in bie Winterdai''(Perdix perdix)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Klasse:'' || [[Fuugele]] ''(Aves)'' |- | ''Oarder:'' || Hühnervögel ''(Galliformes)'' |- | '' Femielje:'' || Fasanenartige ''(Phasianidae)'' |- | ''Sleek:'' || Petrieshannen ''(Perdix)'' |- | ''Oard:'' || [[Petrieshanne]] |- |} |} <!--[[Bielde:[[File:Ferbreedinge fon Petrieshannen.jpg|thumb|Ferbreedinge fon Petrieshannen]]|mini|Ferbreedinge fon Petrieshannen]]--> Ju '''Petrieshanne''' (Perdix perdix, [[:de:Rebhuhn]]), in n [[Fuugel]] uut ju Familie fon do Fasoanenoardige un häd ne Loangte fon uungefeer 30 cm. Do loope maastieds und fljooge nit so hooch. Dän Fuugel rakt et ap Weeden, Heede un in do [[Foan]]e, uk in [[Seelterlound]]. Fröier raakte dät in Seelterlound goans fuul Petrieshannen, moan dät is siet 1970 truch ju intensieve Loundwirtskaft fuul minner wuuden. Ju Petrieshanne waas bie dän NABU ''Fuugel fon dät Jier 1991''. == Biskrieuwenge == [[Bielde:Rapphöna, Iduns kokbok.jpg|mini|Teken]] [[Bielde:Perdix perdix Turvey 1.jpg|mini|Petrieshanne in Irlound]] === Uutsjo === === Fluge Fuugenklood === === Sljucht Fuugenklood === === Jungfuggele === === Eenlik Oarde === === Lope und Tukketokken === == Ferbreedinge und Lieuwendsruum == == Freten == == Ferhoolden == [[Bielde:Perdix perdix (Marek Szczepanek).jpg|mini|Ropende Petrieshanne]] == Broudbiologie == === Poorbillenge un Balz === === Näästbaue und Broude === [[Bielde:Perdix perdix MWNH 2036.JPG|mini|Oaiere]] === Apwoaksen fon ju Jungfuugele === == Fäinde un Lieuwendloangte == [[Bielde:Bundesarchiv Bild 102-08606, Jäger mit Hund und erlegten Rebhühnern.jpg|mini|Jäger mäd 80 skoten Petrieshannen]] == Bistound un Gefoarenge == [[Bielde:Perdix perdix 01.JPG|mini|Uutstopede Petrieshanne]] === Bistoundferannerge === === Gefoarenge un Sküül === == Systematik == === Systematik buten === === Systematik binne === === Literatuur === * Hans Behnke und Günter Claussen: ''Fasan und Rebhuhn: Biologie, Hege, Aufzucht'', Franckh-Kosmos Verlag, Stuttgart 2007, ISBN 978-3-440-10917-5 * Einhard Bezzel: ''BLV Handbuch Vögel.'' BLV Buchverlag GmbH & Co. KG, München, 2006, ISBN 3-8354-0022-3. * Hans Behnke, Günter Claußen: ''Fasan und Rebhuhn. Biologie, Hege, Aufzucht.'' Franckh-Kosmos Verlag, 2007, ISBN 3-440-10917-8. * Rolf Dwenger: ''Das Rebhuhn. Perdix perdix.'' Neue Brehm Bücherei Band 447, Westarp Wissenschaften, 1991, ISBN 3-89432-373-6. * Urs N. Glutz von Blotzheim: ''Handbuch der Vögel Mitteleuropas. Band 5. Galliformes und Gruiformes.'' Aula Verlag, Wiesbaden, 1994, ISBN 3-89104-561-1. * Heinz-Sigurd Raethel: ''Wachteln, Rebhühner, Steinhühner, Frankoline und Verwandte.'' Verlagshaus Reutlingen, Reutlingen, 2006, ISBN 3-88627-534-5. * Heinz-Sigurd Raethel: ''Hühnervögel der Welt.'' Neumann-Neudamm, 1991, ISBN 3-89440-440-X. ==Sjuch uk== * [http://www.youtube.com/watch?v=jTwHgW6mlGM&feature=related Fideo: Petrieshannen] * [http://commons.wikimedia.org/wiki/Perdix_perdix?uselang=de Sjuch moor Bielde ap '''COMMONS'''] * [http://www.vogelwarte.ch/home.php?cap=voegel&file=detail.php&WArtNummer=1600&lang=d Moor uur ju Petrieshanne] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Fuugele]] ptjxu49s2ja9qt8w6yuebbybz32fc9d 0 5091 51581 2011-01-17T22:53:23Z 87.187.71.25 Fäärelaited ätter [[Dröiselke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dröiselke]] cqvsvpnnxsk3dbmyd7v532ruqgpadwy 0 5092 51582 2011-01-17T22:54:42Z 87.187.71.25 Fäärelaited ätter [[Dröiselke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dröiselke]] cqvsvpnnxsk3dbmyd7v532ruqgpadwy 0 5093 51583 2011-01-17T22:55:46Z 87.187.71.25 Fäärelaited ätter [[Dröiselke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dröiselke]] cqvsvpnnxsk3dbmyd7v532ruqgpadwy 0 5094 51584 2011-01-17T22:57:25Z 87.187.71.25 Fäärelaited ätter [[Dröiselke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dröiselke]] cqvsvpnnxsk3dbmyd7v532ruqgpadwy 0 5095 51585 2011-01-17T22:58:48Z 87.187.71.25 Fäärelaited ätter [[Dröiselke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dröiselke]] cqvsvpnnxsk3dbmyd7v532ruqgpadwy 0 5096 51586 2011-01-17T23:00:04Z 87.187.71.25 Fäärelaited ätter [[Dröiselke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dröiselke]] cqvsvpnnxsk3dbmyd7v532ruqgpadwy 0 5097 51587 2011-01-17T23:01:29Z 87.187.71.25 Fäärelaited ätter [[Dröiselke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dröiselke]] cqvsvpnnxsk3dbmyd7v532ruqgpadwy 0 5120 51659 2011-01-18T20:35:57Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Flinnerkene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Flinnerkene]] az0x6tbhyz0m5tf2cilfhrtzk9zty22 0 5121 51661 2011-01-18T20:40:57Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Muurk (Eriophorum)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Muurk (Eriophorum)]] h0bj8mfcrmajkytga457za48x2lvim7 0 5122 51662 2011-01-18T20:42:11Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Muurk (Eriophorum)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Muurk (Eriophorum)]] h0bj8mfcrmajkytga457za48x2lvim7 0 5123 119749 119082 2021-02-22T11:22:32Z Samuele2002 8010 fix [[Special:LintErrors]] wikitext text/x-wiki [[File:Berries (USDA ARS).jpg|thumb|220px|Bäien]] [[File:Sambucus nigra-Busch.jpg|thumb|220px| N blöienden Kiddeboom-Struuk]] '''Bäien''' sünt Fruchte, do an Boome, Struuke af uur litje [[Plonten]] woakse. In düssen Artikel sünt do Bäien apliested, do dät fröier al in dät [[Seelterlound]] roate. Der sünt fuul Foulksnoomen fon Plonten un Buske mäd Bäien uurlääwerd wuuden. In düssen Artikel stounde düsse Plonten mäd do oolde Foulksnoomen, do latienske Noomen un do düütske Noomen. Dät rakt oawers noch moor Plonten mäd Bäien, do uk in Seelterlound woakse un foar do neen Seelterske Noomen uurlääwerd sünt, so as [[:de:Eibe|Eibe]] (Taxus), [[:de:Feuerdorn|Feuerdorn]], [[:de:Cotoneaster|Cotoneaster]], [[:de:Kirschlorbeer|Kirschlorbeer]], [[:de:Weißbeerige Mistel|Mistel]], [[:de:Viburnum|Viburnum]], un uk fielicht noch moor Joodplonten mäd Bäien.<br> Foar älk fon do hier apliestede Plonten rakt dät uk noch n uutfüürelken Artikel hier ap ju Seelterfräiske Wikipedia. Deer kon me noch moor uur do Plonten wies wäide. '''<small>BEMÄÄRKENGE: Do [[Plonten]]oomen sunt maast uurlääwerd wuuden fon [[Johann Friedrich Minssen|Minssen]] (1846) un [[J. Botke|Botke]] (1934), die do wäil fon [[Pestoor Schulte]] hiede. Minssen rakt bloot Beskrieuwengen deerbie. Botke rakt fluks uk do Latienske Noomen. Bee stimme nit immer.</small>''' '''<small>Mäd do latienske Noomen kon me flugge Bielden fiende in do [http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Haudsiede&uselang=stq Commons] un deermäd eepent sik ju Muugelkhaid, dät aal noch wät beeter foarnunner tou kriegen. Nu is dät so, dät do Foulksnoomen nit immer düütelk tou-oardend sunt. Die eene bruukt n bestimden Noome foar n uur Plonte as die uur. Un dät rakt uk wäkke Plonten, do moorere Noomen hääbe.</small>''' =='''Wüülde Bäien'''== In düssen Absatz stounde do Plonten, do der siet fröier un aleer in dän Foon wuuksen un deer uk däälich noch tou fienden sünt. In Gebiede, do unner Natuurskuts stounde, duuren do nit moor plükked wäide. [[Bielde:Empetrum nigrum 12.jpg|miniatur|left]] [[Bielde:Empetrum-nigrum.JPG|miniatur]] ==='''[[Heedebäie (Empetrum)|Heedebäie]]'''=== * Empetrum nigrum * ([[:de: Schwarze Krähenbeere]]) Do Bäien konnen ieten wäide, man smoakje wät bitter. Do hääbe fuul Vitamin C un sünt fröier uk as Medizin bruukt wuuden. <br> <br> <br> <br> [[Bielde:Oxycoccus palustris fruits.jpg|left|miniatur]] [[Bielde:Vaccinum oxycoccos 120604.jpg|miniatur]] ==='''[[Moasbäie]]'''=== * Vaccinium oxycoccos, syn. Oxycoccus palustris * ([[:de: Gewöhnliche Moosbeere]]) Do Bäien konnen ieten wäide, man smoakje wät bitter. Do hääbe fuul Vitamin C. Deerfon kon me Marmeloade, Tee un Sap moakje un do smoakje goud tou Wüüldieten. <br> <br> [[File:Solanum nigrum fruit black.jpg|miniatur|left]] [[File:Solanum nigrum.jpg|miniatur]] ===[[Fuulbäie]]=== * Solanum nigrum ([[:de: Schwarzer Nachtschatten]]) Dät is bekoand as Jood. Do Bäien skäl me beeter nit iete, wäil do giftich weese konnen. Do Bleede kon me fielicht sjoode un iete. <small>'''BEMÄÄRKENGE: Dät rakt noch ne Plonte moor mäd dän seelterske Noome Fuulbäie. Dät is n Struuk [[Huundestok]] (Frangula alnus) mäd dän düütske Noome [[:de:Faulbaum|Faulbaum]]. Sjuch hier: [[Bäien#Boome un Struuke|Fuulbäie (Frangula alnus)]].''' </small> <br> <br> =='''Wüülde Plonten mäd kultivierde Oarde'''== Düsse Plonten wuuksen fröier in dän Foan un sünt foar dän Tuun kultivierd wuuden. Deelwiese sünt do uk däälich noch in dän Foan un ju Natuur tou fienden. In Gebiede, do unner Natuurskuts stounde, duuren do nit moor plükked wäide. [[File:Tyttebær.jpg|miniatur|left]] [[Bielde:Vaccinium vitis-idaea.jpg|miniatur]] === ''' [[Krounsbäie]]'''=== * (Vaccinium vitis-idaea) * ([[:de: Preiselbeere]], Preißelbeere, Kronsbeere, Sumpfbeere) Do Plonten woakse in dän Foan un smoakje besünners goud tou Wüüld-Ieten. Foar dän Tuun rakt dät kultivierde Oarde. <br> <br> [[File:Bieszczady Flora.jpg|miniatur|left]] [[File:Vaccinium myrtillus 10.JPG|miniatur]] ===[[Bikbäie]] (Heedbäie, Buskbäie) === * Vaccinium myrtillus ([[:de: Heidelbeere]], Blaubeere, Schwarzbeere, Wildbeere, Waldbeere, Bickbeere, Zeckbeere, Moosbeere) Do Plonten woakse in dän Foan un smoakje besünners goud. Deerfon kon me Marmeloade, Tee un Sap moakje. Foar dän Tuun rakt dät kultivierde Oarde. [[File:Brombeere 001.jpg|miniatur|left]] [[File:DewberryFlowers.jpg|miniatur]] ==='''[[Brummelbäie]]''' (Brommelbäie, brummelse Bäie)=== * Rubus fruticosa agg. * Rubus sect. Rubus * ([[:de: Brombeere]]) Do Plonten woakse fuul an Sträiten un Dome un dät rakt deerfon fuul ferskeedene Oarden. Foar dän Tuun rakt dät kultivierde Oarde. <br> <br> [[File:Reife Erdbeeren.jpg|miniatur|links]] [[File:Fragaria vesca0.jpg|miniatur]] ===[[Äidbäie]]=== * Fragaria * ([[:de: Erdbeere]]) Dät rakt wüülde Äidbäie un kultivierde Oarde for dän Tuun. Fuul Dierte so as [[Dröiselke]]n un uur Fuugele, [[Foaks]]e un [[Ruste]] freete jädden düsse Bäien. [[File:Raspberries (Rubus Idaeus).jpg|miniatur|links]] [[File:Raspberry-flower-2.jpg|miniatur]] ===[[Hiembäie]]=== * Rubus idaeus * ([[:de: Himbeere]]) Dät rakt wüülde Hiembäie un kultivierde Oarde foar dän Tuun. Do wüülde Plonten woakse bie Wooldkaanten un in fräie Flächen in Woolde. <br> <br> <br> <br> <br> <br> =='''Kultivierde Plonten'''== In düssen Absatz stounde do Bäieplonten, do däälich in dän Tuun woakse. Do Plonten sünt uut wüülde Oarde kultivierd wuuden. Af do däälich in Seelterlound noch wüüld woakse, is nit bekoant. [[File:Ribes rubrum a1.jpg|miniatur|links]] [[File:Ribes rubrum (knospend).jpg|miniatur]] ===[[Säntjansbäie (Ribes)|roode Säntjansbäie]]=== * Ribes rubrum * ([[:de: rote Johannisbeere]], Garten-Johannisbeere) Fon düsse Oard rakt dät uk Plonten mäd wiete Bäien. Säntjansbäie konnen uk ferwüüldere, do woakse dan wüüld in ju fröie Natuur. <br> <br> <br> <br> [[File:Schwarzejohannisbeere.jpg|miniatur|links]] [[File:Ribes nigrum flos.JPG|miniatur]] ===[[Säntjansbäie (Ribes)|swotte Säntjansbäie]], (Slanterbäie, Boukelbäie)=== * Ribes nigrum * ([[:de: schwarze Johannisbeere]]) Fon do Bäien wäd n fluggen Sap moaked. Do Plonten rakt dät uk in wüülde Foarm. <br> <br> <br> <br> <br> [[File:Stachelbeeren-WJP-1.jpg|miniatur|links]] [[File:Ribes uva-crispa3 ies.jpg|miniatur]] ===[[Kjuusbäie]] (Stikbäie)=== * Ribes uva-crispa * ([[:de: Stachelbeere]]) Fon düsse Plonte rakt dät uk wäkke mäd roode Bäien. Do Plonten rakt dät uk in wüülde Foarm. <br> <br> <br> <br> <br> <br> <br> =='''Boome un Struuke''' == Düsse Bäien woakse an Boome un Struuke. [[File:Vogelbeeren.jpg|miniatur|links]] [[File:Eberesche Knospen und Blüten.JPG|miniatur]] ===[[Moaiboom|Kraansbäie]], (Kraansfuugelbäie, Fuugelbäie)=== * Sorbus * ([[:de: Eberesche]], Drosselbeere, Quitsche af Krametsbeerbaum ) Kraansbäie woakse an dän [[Moaiboom]]. Dät konnen Boome af Struuke weese. Do Bäien wäide fon 63 Fuugeloarde un 20 uure Dierteoarde freeten. Uk do Blöiten sünt foar Insäkte un uur Dierte wichtich. Fon dän Moaiboom rakt dät uk kultivierde Soarten. <br> [[File:Sambucus ebulus fruit Georgia.jpg|miniatur|links]] [[File:Sambucus nigra 2004 c.jpg|miniatur]] ===[[Kiddeboom|Kiddebäie]]=== * Sambucus ([[:de: Holunderbeere]]) Kiddebäie woakse an dän [[Kiddeboom]], dät sünt maast Struuke oawers uk Boome. Do Bäien kon me iete, sünt oawers bitje giftich, deeruum mouten se seeden wäide. Fuugele un uurse Dierte freete jädden do Bäien. Fon do Blöiten wäd uk Sap moaked, fon do Bäien kon me Marmeloade moakje. Do änthoolde Vitamin C un konnen uk as Medizin bruukt wäide. <br> [[File:Rhamnus frangula 13 ies.jpg|miniatur|links]] [[File:Rhamnus frangula 07 ies.jpg|miniatur]] ===[[Fuulbäie]] (Huundestok)=== * (Frangula alnus) * ([[:de:Faulbaum]]) Fuulbäie woakse an dän Struuk [[Huundestok]]. Düsse Plonte is giftich, do Bäien konnen oawers fon Fuugele freeten wäide. Die Struuk wäd so n 3 Meter hooch un woakst in wäite Foane. <small>'''BEMÄÄRKENGE: Dät rakt noch ne Plonte moor mäd dän seelterske Noome Fuulbäie. Dät is n Joodplonte (Solanum nigrum) mäd dän düütske Noome [[:de:Schwarzer Nachtschatten|Schwarzer Nachtschatten]]. Sjuch hier: [[Bäien#Wüülde Bäien|Fuulbäie]]'''.</small> <br> [[File:Jałowiec pospolity owoce 01.07.10 p.jpg|miniatur|left]] [[Bielde:Wacholder-Waldgaertner.jpg|miniatur]] ===[[Wacholder]]=== * Juniperus communis * ([[:de:Gemeiner Wacholder]]) Wacholder woakst in Foane un Heedeloundskuppe. Do Bäien kon me nit iete, dät is eegentelk dät Säid. Fuugele freete do Bäien. Fon do Bäien kon me Sluk un Wien moakje, do wäide uk as Krüüderäi bruukt. Die Wacholder waas "Boom fon dät Jier 2002". <br> <br> [[File:Ilex aquifolium 29 ies.jpg|miniatur|left]] [[File:Ilex aquifolium 003.JPG|miniatur]] ===[[Dulle-Huunde]]=== * Ilex aquifolium * ([[:de:Europäische Stechpalme]]) Do Plonte rakt dät as Struuke un Boome. Dät rakt gräine un gräin-wiete Oarde. Eenige Oarde stiekelje gans läip, deeruum uk dän Noome ''Dulle-Huunde''. Do Bäien sünt foar Moanskene giftich. Fuugele freete se jädden in n Winter. <br> <br> [[File:Felsenbirne frucht.JPG|miniatur|left]] [[File:Amelanchier lamarckii bloeiwijze.jpg|miniatur]] ===[[Krinteboom]]=== * Amelanchier lamarckii * ([[:de:Kupfer-Felsenbirne]]) Do Struuke woakse an Sträiten, Domme un in dän Tuun un wäide so 'n 5 m hoch. In dät Foarjier sünt do Struuke ful fon Blöiten un in n Suumer sünt der fuul ietboare lakkere Bäien an do Struuke. Dan mout me gau weese mäd dät Plükjen, dan binnen n poor Deege hääbe do [[Dröiselke]]n, [[Duuwe]]n un uur Fuugele aal Bäien apfreeten. Dät sunt eegentelk neen Krinten, man in Nouddüütsklound heete do Struuke al siet fröier un aleer ''Krinteboom''. ==Sjuch uk== * [[Plonten]] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Ietelweere]] [[Kategorie: Seelterlound]] h4i99j8oqgn9xonm1tiuq2e3pr6tf47 0 5124 115404 114788 2018-01-09T17:33:13Z Wwikix 8153 /* Sjuch uk */ Kat wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = New Zealand <br> Aotearoa | namme = Näi-Seelound | flagge = Flag of New Zealand.svg | wapen = Coat of arms of New Zealand.svg | lokaasje = LocationNewZealand.png | motto = | taal = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]], [[Maorisk]], [[Näiseeloundske Teekensproake]] | haadstêd = [[Wellington (Stääd)|Wellington]] | steatsfoarm = Parlemäntoariske Monarchie | oerflak = | pctwetter = 2,1 | ynwenners = 12.263.596 | teljier = 2007 | munt = [[Näi-Seeloundsken Dollar]] | muntkoade = Kz | tiidsone = +12 | feestdei = [[6. Februoar]] | folksliet = God save the Queen | lânkoade = NZE | ynternet = .nz | tillefoan = 64 | }} '''Näi-Seelound''' is n Lound, wät in dän Pazifiske Ozean suudaastelk fon Australien lait. ==Sjuch uk== * [[Taumatawhakatangihangakoauauotamateapokaiwhenuakitanatahu]], n Bierich in Näi-Seelound {{geostump-links}} [[Kategorie:Näi-Seelound| ]] [[Kategorie:Lound in Ozeanien]] grftrq1yx9lhbmgrc0bmjnwh4hlbib7 0 5133 54157 51939 2011-02-20T12:57:07Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die seelterske Noome '''Fuulbäie''' is foar two ferskeedene Plonten uurlääwerd un häd do foulgjende Bitjuudengen: * 1. '''[[Fuulbäie (Frangula alnus)]]''', uk '''Huundestok''' noomt, ''düütsk:'' [[:de:Faulbaum|Faulbaum]] * 2. '''[[Fuulbäie (Solanum nigrum)]]''', ''düütsk:'' [[:de: Schwarzer Nachtschatten|Schwarzer Nachtschatten]] {{Begriepskläärenge}} t3t80iru0ocquik6rmxsbnh4zeiv58b 0 5134 117747 114419 2018-11-23T13:11:30Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Fuulbäie ''(Solanum nigrum)'' |- | align="center" | [[File:Solanum nigrum Sturm16.jpg|300px|Fuulbäie (Solanum nigrum)]] <br /><small>Fuulbäie ''(Solanum nigrum)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Noachtskaadoardige]] ''(Solanales)'' |- | ''Familie:'' || [[Noachtskaadplonten]] ''(Solanaceae)'' |- | ''Sleek:'' || [[Noachtskaade]] ''(Solanum)'' |- | ''Oard:'' || Fuulbäie ''(Solanum nigrum)'' |} |} Nachtschattenartige (Solanales) Familie: Nachtschattengewächse (Solanaceae) Gattung: Nachtschatten (Solanum) Art: Schwarzer Nachtschatten Ju '''Fuulbäie''' (Solanum nigrum), düütsk: [[:de: Schwarzer Nachtschatten|Schwarzer Nachtschatten]] is n Jood mäd swotte Bäien. Dät een Oard fon Noachtskaad, juust so as t.B. ju [[Tuffelke]] un ju [[Tomoate]]. Ju Plonte woaksed an do Raante fon Sträiten, Domme, Iersenboansträkken, Äien un Toachte. Ju Plonte skäl me bloot iete, wan me uur ju nöödige Feroarbaidenge niep Beskeed weet, '''''uurs kon dät Fergiftengen reeke'''''. Nit ferwikselje! Buute düsse Plonte wäd noch uurs ne Plonte mäd dän Noome '''Fuulbäie''' beteekent: Die [[Huundestok]] (''Frangula alnus'', düütsk: Faulbaum). ==Sjuch uk== * [[Bäien]] * [[Plonten]] {{Commons|Solanum nigrum|Fuulbäie}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Joodplonten]] [[Kategorie:Giftplonten]] [[Kategorie:Bäien]] ogl4i0mg0kf9r61ptzaowfy7ta02eov 0 5138 111739 111697 2015-11-08T14:54:19Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Oxycoccus palustris fruits.jpg|left|miniatur]] [[Bielde:Vaccinum oxycoccos 120604.jpg|miniatur]] Ju '''Moasbäie''', Vaccinium oxycoccos, syn. Oxycoccus palustris, ([[:de: Gewöhnliche Moosbeere]]) is ne wüülde Foanplonte mäd Bäien. Do Bäien konnen ieten wäide, man ju smoakje wät bitter. Do hääbe fuul Vitamin C. Deerfon kon me Marmeloade, Tee un Sap moakje, fääre moor smoakje do goud tou Wüüldieten, juust so as do [[Krounsbäie]]n. Ap dät [[Fryslân|wäästfräiske]] Ailound [[Skylge]] stound ne Fabriek foar dän Ounbau fon ne uur Soarte, ju amerikoanske Moasbäie ''Vaccinium macrocarpon (Cranberry)'', un ju Produktion fon Sap, Marmeloade, Wien un uur Produkte fon do Bäien. == Sjuch uk == * [[Bäien]] * [[Plonten]] {{Commons|Vaccinium oxycoccos}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Ietelweere]] s9r9svd6s1j4m94oxuj05vcxj3t8p1d 0 5139 111737 111694 2015-11-08T14:53:34Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[File:Tyttebær.jpg|miniatur|left]] [[Bielde:Vaccinium vitis-idaea.jpg|miniatur]] Ju '''Krounsbäie''' (Vaccinium vitis-idaea), <br> ([[:de: Preiselbeere]], Preißelbeere, Kronsbeere, Sumpfbeere) is ne littje Bäienplonte. Do Plonten woakse in dän Foan un smoakje besünners goud tou Wüüld-Ieten. Foar dän Tuun rakt dät kultivierde Oarde. <br> <br> <br> <br> <br> <br> ==Sjuch uk== * [[Bäien]] * [[Plonten]] {{Commons|Vaccinium vitis-idaea}} {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Ietelweere]] k5vg6yee28jiztxsxl1zz494v7s2rbh 0 5140 111712 106072 2015-11-08T14:44:30Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Reife Erdbeeren.jpg|miniatur|links]] [[Bielde:Fragaria vesca0.jpg|miniatur]] Ju '''Äidbäie''' ''(Fragaria)'' ([[:de: Erdbeere]]) is ne litje Bäienplonte. Dät rakt wüülde Äidbäien un kultivierde Oarde foar dän Tuun, do dan oafte apgruund fon Kjuusenge fon moorere Oarde [[Polyploidie|polyploid]] sunt. Fuul Dierte so as [[Dröiselke]]n un uur Fuugele, [[Foaks]]e un [[Ruste]] freete jädden düsse Bäien. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> == Sjuch uk == * [[Bäien]] * [[Plonten]] {{Commons|Fragaria|Erdbeeren}} {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Ietelweere]] lr2q8ee7zrdisdcxnu60iqaesgu21f9 0 5141 53575 51984 2011-02-09T21:27:17Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Äidbäien]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Äidbäien]] cqmzxswgespgurfyny91o4c84aslxkb 0 5142 114042 113918 2017-02-28T14:13:53Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[File:Raspberries (Rubus Idaeus).jpg|miniatur|links]] [[File:Raspberry-flower-2.jpg|miniatur]] Ju [[Hiembäie]], Rubus idaeus ([[:de: Himbeere]]) in n Struuk mäd Bäien. Dät rakt wüülde Hiembäie un kultivierde Oarde foar dän Tuun. Do wüülde Plonten woaske bie Wooldkaanten un in fräie Fläächen in Woolde. In [[Fryslân]] wäd ju wüülde Hiembäie tou do [[Stinzeplonten]] täld. <br> <br> <br> <br> ==Sjuch uk== * [[Bäien]] * [[Plonten]] {{Commons|Rubus idaeus}} {{stump}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Ietelweere]] fd6qhxxkvrekn0h7b68n4ovwyxewz0k 0 5143 122811 111734 2023-08-18T17:48:02Z T. Mikulski 13191 /* Bielden */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Kjuusbäie |- | align="center" | [[Bielde:Illustration Ribes uva-crispa0.jpg|300px|Wietenskuppelke Illustratsjoon fon 1885]] <br /><small>Kjuusbäie ''(Ribes uva-crispa)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || ''[[Saxifragales]] |- | ''Foamielje:'' || ''[[Grossulariaceae]]'' |- | ''Sleek:'' || [[Säntjansbäien]] ''(Ribes)'' |- | ''Oard:'' || '''Kjuusbäie''' ''(Ribes uva-crispa)'' |} |} Ju [[Kjuusbäie]] af '''Stikbäie''' (''Ribes uva-crispa'', [[Synonym|syn.]]: ''Ribes grossularia''; düütsk: "Stachelbeere") is een besunnere Oard uut dän Sleek fon do [[Säntjansbäien]] ''(Ribes)''. Ju kumt in [[Eurasien]] un dät noudelke [[Afrikoa]] foar, man ju natüürelke Ferspreedengs-Ruumte is nit niep fäästtoustaalen, uumdät sik do wüülde Plonten oafter mäd ferwüülderte Tucht-Foarmen fermisked häbe. Ju woakst as Struuk, kon gräine af roode Bäien häbe un sjucht uurs uut as do maaste Säntjansbäien, daach rakt dät mäd ''[[Ribes sardoum]]'' een äänelke Oard, ju bloot ap [[Sardinien]] foarkumt. Een Miskenge uut Kjuusbäien un [[Swotte Säntjansbäie]]n beteekent me ap Düütsk as "Jostabeere". == Bielden == <gallery> Wilde kruisbes (Ribes uva-crispa wild plant).jpg|Aan Struuk fon wüülde Kjuusbäien Ribes uva-crispa3 ies.jpg|Blöite Stachelbeere (Ribes uva-crispa).jpg|roode Kjuusbäien Stachelbeeren-WJP-1.jpg|gräine Kjuusbäien </gallery> == Sjuch uk == * [[Bäien]] * [[Plonten]] {{Commons ienföigje|Ribes uva-crispa|Stachelbeere}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Ietelweere]] m80wmz748c6a5k3iqsxu3ivs7jxywjy 0 5144 51988 2011-01-22T18:16:21Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Kjuusbäie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kjuusbäie]] bcmwm0hk85y748ci1o3aj6h79b2qrs9 0 5145 107674 86556 2013-08-01T04:49:27Z タチコマ robot 87 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Säntjansbäien]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Säntjansbäien]] k08fidj8iv1ygxlauac6bs05kgz0hrl 0 5146 51990 2011-01-22T18:22:06Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Bikbäie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bikbäie]] cdjg7t9kq3znkj4ecszl8n4dahazxla 0 5147 51991 2011-01-22T18:25:25Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Brummelbäie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Brummelbäie]] ma8h0ajoxgm3upx6jgj521i8r9dpte9 0 5148 51992 2011-01-22T18:26:36Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Brummelbäie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Brummelbäie]] ma8h0ajoxgm3upx6jgj521i8r9dpte9 0 5149 107677 86557 2013-08-01T04:49:58Z タチコマ robot 87 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Säntjansbäien]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Säntjansbäien]] k08fidj8iv1ygxlauac6bs05kgz0hrl 0 5150 107676 86558 2013-08-01T04:49:48Z タチコマ robot 87 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Säntjansbäien]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Säntjansbäien]] k08fidj8iv1ygxlauac6bs05kgz0hrl 0 5151 51997 2011-01-22T18:41:50Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Moaiboom]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Moaiboom]] fgk8k1pq95m9cvl9fcgt7bj7q8ac8ij 0 5152 51998 2011-01-22T18:43:04Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Moaiboom]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Moaiboom]] fgk8k1pq95m9cvl9fcgt7bj7q8ac8ij 0 5153 51999 2011-01-22T18:43:43Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Moaiboom]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Moaiboom]] fgk8k1pq95m9cvl9fcgt7bj7q8ac8ij 0 5154 52000 2011-01-22T18:51:17Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Bikbäie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bikbäie]] dgivky0u8sle2rbbospy4jiwkc2hs46 0 5165 112485 106122 2016-04-27T11:16:05Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Dulle-Huunde |- | align="center" | [[Bielde:Illustration Ilex aquifolium0.jpg|300px|Ju Europäiske Dulle-Huunde ''(Ilex aquifolium)'']] <br><small>Ju Europäiske Dulle-Huunde ''(Ilex aquifolium)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | || [[Kerneudikotyledonen]] |- | || [[Asteriden]] |- | || [[Euasteriden II]] |- | ''Oardenge:'' || [[Dulle-Huunde-Oardige]] ''(Aquifoliales)'' |- | ''Familie:'' || Dulle-Huunde-Plonten ''(Aquifoliaceae)'' |- | ''Sleek:'' || '''Dulle-Huunde''' ''(Ilex)'' |- |} |} '''Dulle-Huunde''' (''Ilex'', düütsk: Stechpalmen) sunt n Sleek fon Boome of Struuke, do Bäien hääbe mäd hiere hädde Bleede deelwiese läip stiekelje, deeruum uk dän Noome ''Dulle-Huunde''. Do Bäien sunt foar Moanskene giftich. Fuugele freete se jädden in n Winter. ==Sjuch uk== * [[Bäien]] * [[Plonten]] * {{Commons ienföigje|Ilex aquifolium|Europäische Stechpalme}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Giftplonten]] 4pmkzuo7oneapnnq3ylf7nmjs2jtzwq 10 5175 119473 53161 2020-10-19T04:29:09Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:BOUKE.JPG|right|125px]] Die Begriep '''Seelterfräiske Literatuur''' uumfoatet do literariske Wierke in ju seelterfräiske Sproake. Ju seelterfräiske Literatuur fangt eerst gjucht oun mäd ju Ärskienenge fon ju ''seelter [[Spräkwoud]]esamlenge''. [[Gesina Lechte-Siemer]] (1911-2007) waas ju eerste Dichterske in ju seelterfräiske Sproake, dät Tjooterstuk ''Louts Hinerks Tjoue'' häd ju 1931/32 skrieuwen. ''Dät Ooldenhuus'' waas ... [[Seelterfräiske Literatuur|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 63phrbfip5wrlo5blxqtjqhtb05hhgf 10 5176 119470 58310 2020-10-19T04:29:00Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rowan berries in October.jpg|125px|right]] Die '''Moaiboom''' (Sorbus aucuparia, dt. Vogelbeere of Eberesche) is n Boom, die fon Iemen un uur Insekte bestäuwen wäd un sik truch Fuugele, doo sien Fruchte, doo Kraans- af Fuugelbäien, freete, fier uutspreede kon. Hie is also gjucht ouhongich fon dän Räst fon dät Ökosystem. Die Moaiboom was in [[1997]] "Boom fon dät Jier"... [[Moaiboom|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> amwzo2m18aqjfjyfx41zcqdfy73i7bq 10 5177 119471 53166 2020-10-19T04:29:03Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Western honey bee.jpg|125px|right]] Ju '''Imkeräi''' häd truch dän Huunich-Ferkoop in Seelterlound oafte fuul Jäild ienbroacht. Dät häd aal tou dwoon mäd ju Foutplontenge fon do Iemen. Ju Muur bestiftet (lait hiere Oaiere in) do Doppe, do der fon do (Oarbaids-)Iemen moaked wuuden sunt uut Woaks. Dan kuume do Droanen ... [[Imkeräi|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 6uykqogj7ut9guho7j4qax0wewh3hm0 10 5178 119472 53168 2020-10-19T04:29:05Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Schéma abeille-tag.svg|100px|right]] Juu '''Ieme''' (Apis mellifera) is ne Oard fon doo Insekte. Dät rakt fuul Unneroarden fon disse Oard. Doo Moanskene nutsje doo Iemen, deermäd joo Huunich, Woaks un uur Ärtjuuchnisse hääbe. Dät naamt me Imkeräi. Wan me fon Iemen baalt, meent me normoal disse Oard, dät rakt ook uur nai früünde Oarden, toun Biespiel Moasiemen, doo me ook Iemen naamt... [[Ieme|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> bjbwo4mi50w10crqx9uorg0xj3lig05 0 5181 122547 106745 2023-05-14T16:30:16Z 186.143.163.101 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pilsumer Leuchtturm 2010-10 CN-I.jpg|thumb|right|Die Pilsumer Ljuchttouden ap dän Oamsediek fon dät Suudwääste uut]] [[Bielde:Faro_Les_Éclaireurs,_Ushuaia_11.JPG|thumb|]] Aan '''Ljuchttouden''' (dt. ''Leuchtturm'', wfr. ''fjoertoer'', eng. ''lighthouse'') tjoont as ljoachtjend Teeken foar ju Orientierenge fon Skiepe. {{stump}} 5eetprfiruzlltkbuxksjjzfc31w164 0 5182 114084 111266 2017-02-28T16:04:47Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Scythes-czech.jpg|thumb|300px|right|Saise]] Ju '''Saise''' (dt. ''Sense'', wfr. ''seine'', ndl. ''zeis'', äng. ''scythe'') is ne Reewe toun [[Mjoon]]. Gjuchte Saisen wäide däälich in do Industrielounde minner bruukt as aleer, uumdät it Maskienen rakt, do gauer un sunner grooten Ferbruuk fon moanskelke Kroasje mjo konnene. Daach rakt dät noch n poor Ljuude, doo uut Uumewaareldskuts, af wan jo dän Halaam nit heere konnene, toun Deel uk wan jo hiere Mäid mäd loodige Maskienen nit roakje konnene, dät Wierk mäd ju Saise dwo. Ieuwenske ju oolde Saise rakt dät däälich uk [[Motorsaise]]n. == Deele == [[Bielde:Scythe.svg|250px|Ju Saise un hiere Deele: 1 Spitse, 2 Blääd, 3/4 Häkke, 5 Klaue, 6 Wurp of Houp, 7 Boom, 8 Krukken]] * 1 Spitse * 2 Blääd * 3/4 Häkke * 5 Klaue * 6 Wurp of Houp * 7 Boom * 8 Krukken [[Kategorie:Buuräi]] [[Kategorie:Reewe]] du0xtm75nk8ok8wsecsx1ee8hughw02 0 5183 110166 106025 2014-10-29T19:09:37Z Varlaam 2141 DISPLAYTITLE wikitext text/x-wiki [[File:ViperaBerusMale.JPG|250px|right]] {{DISPLAYTITLE:Needer (''Vipera berus'')}} '''''Vipera berus''''', (düütsk: Kreuzotter) is een Oard fon Needer, un deeruum dät ju in't Seelterlound wäil ju ap maaste tou fiendende Needer is, wäd dät Woud '''Needer''' uk mongs gans apaat foar hier bruukt. Ju is giftich un is fuul in Foan- un Heedeloundskuppe tou fienden. Ju häd ne Loangte fon 60-80 cm. N Bit fon düsse Needer is nit besünners gefoarelk, allinich foar Bäidene un oolde Ljuude kon dät gefoarelk weese. Fröier rakte dät in ju [[Foan]]gestriche fon dät [[Seelterlound]] fuul fon düsse Dierte. ==Sjuch uk== * {{commons ienföigje|Vipera berus|Needer}} {{Biostump-links}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] 7yudqectiwc59o4ssm1iutfzg1p654r 0 5187 114610 114051 2017-10-03T11:28:04Z Couiros22 8036 wikitext text/x-wiki [[File:Great-Tit.jpg|thumb|250px| N Wiefke]] [[File:Parus major, Germany 2009.ogv|thumb|right|thumbtime=14|Koolmeeske]] [[Image:Kohlmeise2007-10-16.ogg|thumb]] Ju '''Koolmeeske''' ''(Parus major)'', [[:de: Kohlmeise]], is n litjen [[Fuugele|Sjungfuugel]]. Die Fuugel is 14 cm loang. Ju Koolmeeske frät [[Insekte]], [[Bäien]], [[Nuute]], Säid un in dän Winter uk Fat. Me kon Koolmeesken fienden in gans [[Europa]]. Ju Koolmeesken fiendt me in Woolde un uk gans oafte in Tuune. Die Fuugel is nit besünners boange foar Moanskene. In 't Seelterlound sünt ieuwenske ju [[Blaumeeske]] sicher duusende fon düsse Oard tou fienden. ==Sjuch uk== * {{Commons ienföigje|Parus major|Koolmeeske}} == Literatuur == * Michael Lohmann:BLV-Bestimmungsbuch Vögel ISBN 3-8289-1668-6 ==Bielde== <gallery> File:Parus major01.jpg File:Meise 900.jpg File:Parus.JPG </gallery> <gallery> Bielde:Kohlmeise Entsorgung.jpg File:Eggs of Parus major.jpg Bielde:Parus major m.jpg|monnelke Koolmeeeske </gallery> {{biostump-links}} [[Kategorie:Fuugele]] gwcw5ig13n7ws0d6if1y6ufmujjo8pc 6 5188 121255 53480 2022-08-02T13:24:15Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Uumesleek Näi Seelter Woudebouk I (oaine Oarbaid) |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n8y4rsldgw8t26c4k4cuytsezddny02 0 5189 122814 120330 2023-08-18T17:49:17Z T. Mikulski 13191 /* Bielden */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:MAALTEG2.JPG|thumb|400px|Truchsnit fon ne Koarelmäälne mäd Fäkuutdrukke.]] [[Bielde:SägewerkUm1955-4.jpg|thumb|280px| Ju Wiendmäälne toun Holt soagjen fon Heinrich Janßen in de Knülke, uum 1955]] [[Bielde:Scharrel Windmühle.JPG|thumb|180px|Ju Wiendmäälne in Skäddel uut 1870, ne ''Kappenwiendmäälne'' af ''Galerie-Hollounder'']] [[Bielde:Wiendmäälne Hollen.jpg|thumb|180px|Ju Wiendmäälne in Hollen uut 1900]] Ne '''Wiendmäälne''' (dt. ''Windmühle'', wfr. ''wynmûne'') is ne [[Määlne]], ju ju Bewäägengsenergie fon ju Luft (Wiend) uumesät in Rotations-Energie fon do Juuken, ju der dan nutselk anwoand wäide kon, toun Biespiel foar dät Määlnjen fon Koarel, dät Pumpjen fon Woater un däälich uk foar ju Ferwondelenge tou elektriske Energie in [[Wiendkraftanloage]]n. == Määlnen in Seelterlound == * 1 Ap de ''Häidenje'' noudelk fon Utände hääbe Woatermäälnen steen (Blokmäälnen), doo dät Woater häärutpumpten.<br /> * 2 Ap ''Froidentoal'' bie de Bieuwelte waas ne Meente-Määlne (Woatermäälne).<br /> * 3 Dät Unnerstuk fon ju Utändjer Määlne stoant noch ''ap de Bäirch'', aastelk fon t Täärp. Deer liech uk dät ''Määlnboot'', foar do Kunden uut Baalenje.<br /> * 4 In de ''Leetse'' bi Strukelje stoant ne Woatermäälne, man dät is n elektrisk Pumpwierk.<br /> * 5 Bie ''Krimpelke'' in ne läige Steede ap Roomelster Iesk stuud ne Dampmäälne.<br /> * 6 Ju Hollener Määlne uut 1900 ap ''Bärrelge'' stuud 1839 noch fuul wäästelker unner Wiltekomp un is deer oubaadend.<br /> * 7 Ap ''Läiwerkekomp'' hieden do Skäddeler un Roomelster ne Määlne mädnunner.<br /> * 8 Fluks noudaastelk fon Skäddel häd ne Määlne steen ap dän ''Määlnbält'' buppe dät Loundstuk ''Määlnäkker''.<br /> * 9 Deer in de ''Knülke'' stuud leeter ne Wiendmäälne fon Heinrich Janßen uut do 1920er-Jiere toun Holt soagjen. Ju is ätter 1955 oubreeken und truch n Elektromotor äärsät wuuden. Ap ju Steede stound nu n Woonhuus.<br /> * 10 Ju Skäddeler Määlne uut 1870, wier nu dät Museum oane is, stoant däälich ap de ''Tonge''.<br /> (Doaten ätter [[Pyt Kramer|Kramer 1994]]). == Beskrieuwenge Koarelmäälne == Dät belukt sik ap do groote Määlnen fon Hollen (6) un Skäddel (10), dt. ''Holländermühle''.. Die Wiend wäd fangd fon do ''Juuken''. Bie hädden Wiend genöigje do ''Stoarmbreede'', man uurs wäide do ''Häkskeeden'' beleeken mäd do ''Saile'', do der mäd ''Träkskienen'' fäästsät wäide. Do ''Häkskeeden'' fon two Juuken sunt befäästiged ap aan ''Rouboolke'', die der eerste truch dän ''Kop'' fon ju ''Oakse'' stat is. Mäd twäin ''Rouboolken'' kricht me also dät ganse ''Kjuus'' fon do Juuken. Ju ''Oakse'' troalt ap dän ''Katsteen'' ap dän ''Wiendboolke''. Ap ju Oakse sit dät groote ''Kamrääd'', dät mäd hiere Tuske dät ''Bunkelrääd'' ap dän in t Lood stoundende ''Köönichsboolke'' meenimt, die sik läiger troalt ap dät ''Sluutholt''. Ap dän traalende Köönichsboolke sit dät ''Stoarkenääst'' un dät ''Stiernrääd'', dät dät ''Spinnelrääd'' andrift, wiertruch uur dän ''Spinnelboolke'' die Steen in dän ''Moalgong'' meetroalt. Ju Määlne is baud ap dät ''Achtkant'', wier haager ju ''Swichtställenge'' mäd dät ''Geländer'' uumetou baud is. Ap ju Swichtställenge kon me dän Kop fon ju Määlne traale un ap ju Wiese do Juuken liek in dän Wiend sätte. Deertou winnelt me ne Kätte uum ju Oakse fon de ''Kröihaspel'' un moaket do bee Eenden fääst an dät Achtkant. Troalt me nu dän Haspel, dan lukt die ''Stäit'' dän ganse ''Kop'' loangsoam rund. Deertou is die Stäit mäd groote un litje ''Sprüüte'' un ''Skoaren'' strääwich an dän Kop befäästiged. Wan me ju Määlne gunge läite wol, mout me bie dän Stäit ju ''Kätte'' deelluuke un fäästsätte, deermäd die ''Fangstok'' uk deelgungt un so ju ''Fange'' aptilt, ju der bit sowied fääst uum dät groote Kamrääd liech. Ap dän Köönichsboolke sit uk noch n Rääd mäd Noome ''Stoarkenääst'', dät ju Oakse andrift, wiermäd do Säkke mäd Roage hoochleeken wäide konnen (ju ''Laieräi''). Ätters wäide so uk doo Meelsäkke deellät, do der ap dän ''Meelbeen'' leegerd wäide konnen. [moor foulget] ==Fäkutdrukke== Träkschiene f., Rouboolke m., Juke m., Häkscheeden pl., Sturmbrääd n., Kop m., Kappe f., Kamrääd n., Fange f., Sprüüt m., groote Sprüüt m., litje Sprüüt m., Schoaren pl., Fangstok m., Katsteen m., Wiendboolke m., Kröiring m., Roue f., Köönichsboolke m., Stiernrääd n., Spinnelrääd n., Spinnelboolke m., Moalgong m., Bunkelrääd n., Schoaren pl., litje Schoaren pl., Stoarkenääst n., Slutholt n., Kätte f., Moalbeen m., Stäit m., Kröihaspel f., Geländer n., Swichtställenge f., Köönich m., Steenbääd n., Büülkiste f., Meelbeen m., Achtkant n. == Sjuch uk == * [[:de:Niedersächsische Mühlenstraße|Niedersächsische Mühlenstraße ap Wikipedia.de]] * [[:de:Liste der Windmühlen in Deutschland|Wiendmäälnen in Düütsklound ap Wikipedia.de]] * [[:fy:Mûnen yn Fryslân|Wiendmäälnen in Wäästfräislound ap Wikipedia.fy]] * [[:nl:Lijst van windmolens in Nederland|Wiendmäälnen in do Niederlounde ap Wikipedia.nl]] * [[:nl:Windmotoren in Friesland|Wiendmotoren in Wäästfräislound ap Wikipedia.nl]] * {{Commons ienföigje|Windmill|Wiendmäälnen}} == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.levrai.de/themen/ostfriesland/windmuehlen_in_ostfriesland.htm Wiendmäälnen in Aastfräislound un Läichsaksen] * [http://www.deutsche-muehlen.de/ Düütske Wiendmäälnen] * [http://www.museumsdorf.de/ Museumstäärp Kloppenbuurich] * [https://web.archive.org/web/20100921074955/http://www.museumsdorf.de/start_media.htm Fideos Kappenwiendmäälne in dät Museumstäärp] == Bielden == <gallery> Hannover alte muehle 02.jpg|Ne oolde ''Bokwiendmäälne'' ''(Stonnermäälne)'' in Hannover Zevenaar DeBuitenmolen 05.JPG|Ne ''Toudenwiendmäälne (Toudenhollounder)'' in Zevenaar/Niederlounde Immerather Windmühle 2011 (cropped).jpg|Ne ''Toudenwiendmäälne'' in Immerath (Erkelenz) Flutter-Mühle-Moorsee.jpg|Ne litje ''Fluttermäälne'' (Woaterwiendmäälne) Windmotor Herkules De Veenhoop 09c.JPG|N ''Wiendmotor'' (Woaterwiendmäälne) uut 1921 in de Veenhoop, Wäästfräislound, moaked fon ''Deutsche Windturbinen Werke, Dresden'' Huevener-Muehle.jpg|Ne ''Woaterwiendmäälne'' in Hüven (Oamselound) Schiedam windmolen Nolet.jpg|''[[:nl:De Nolet|De Nolet]]'' in [[:de:Schiedam|Schiedam/Niederlounde]], ju hoochste Wiendmäälne in de Waareld (42 m) uut 2005, moaket elektrisken Stroom Enercon E32 Windenergieanlage.jpg|''Wiendkraftanloagen'' fon ''[[:de:Enercon|Enercon]]'' </gallery> == Määlnen in dät [[Museumstäärp Kloppenbuurich]] == <gallery> Bielde:Museumsdorf Cloppenburg Bockwindmühle.JPG|Bokwiendmäälne (Stonnermäälne), wäil uum 1638 apgjucht Bielde:Cloppenburg Museumsdorf Kappenwindmühle.JPG|Kappenwiendmäälne (Galeriehollounder) uut dät Jier 1764 Bielde:Cloppenburg-museum.jpg|Kokerwiendmäälne uut dät Jier 1879 Bielde:Museumsdorf Cloppenburg Pferdegöpel.JPG|Hoangstegöäpel af Rosmäälne fon dän Hoaf Wehlbuurich uut 1868, ju lääste ärheeldene Rosmäälne in Läichsaksen </gallery> == Signoalsproake fon do Juuken == <gallery> Bielde:Pause1.gif|Fieräiwend Bielde:Pause2.gif|Pedum Bielde:Freude.gif|Frautenskiere Bielde:Trauer.gif|Truurskiere </gallery> {{Bauwierk}} [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Materielle Kultuur]] [[es:Molino#Molinos de viento]] g9bpcq2dogwi7n8t4r8a57kdmaz4chj 0 5190 53576 53537 2011-02-09T21:27:24Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Äidbäien]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Äidbäien]] cqmzxswgespgurfyny91o4c84aslxkb 0 5191 53543 2011-02-09T17:27:20Z Heinz 88 häd "[[Äidbäie]]" ätter "[[Äidbäien]]" ferschäuwen: Dät rakt nit bloot een Oard Äidbäie, deer rakt dät gans ferskeedene Oarde, un dät is moor as bloot n litjen Unnerskeed twiske Tuchtfoarmen. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Äidbäien]] cqmzxswgespgurfyny91o4c84aslxkb 6 5192 121449 53571 2022-08-03T10:01:57Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Sägewerk Heinrich Janßen, um 1955. Bielde: Theo Deddens |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} c3dd2f6ahva86yq2bvlbgcedz1j2ldi 10 5193 53655 53649 2011-02-11T18:09:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly><span class="cite"><!-- -->{{#if:{{booland3|{{{url|}}}|{{{titel|}}}|{{{zugriff|}}}}}<!-- -->||<span class="error">Fehlender&#32;Parameter&#32;<!-- -->{{#if:{{{url|}}}||„url“<!-- -->{{#if:{{boolxor|{{{titel|}}}|{{{zugriff|}}}}}|&#32;und&#32;|{{#if:{{{titel|}}}||,&#32;}}}}<!-- -->}}<!-- -->{{#if:{{{titel|}}}||„titel“{{#if:{{{zugriff|}}}||&#32;und&#32;}}}}<!-- -->{{#if:{{{zugriff|}}}||„zugriff“}}<!-- --></span>&#32;([[Vorlage:Internetquelle|Hilfe]])&#32;<!-- -->}}<!-- {{#if:{{{zugriff|}}}|{{#iferror: {{FormatDate|{{{zugriff}}}}}|<span class="error">Fehlerhafte Angaben bei Parameter „zugriff“</span> ([[Vorlage:Internetquelle|Hilfe]])&#32;|}}|<span class="error">Fehlender Parameter „zugriff“</span>&#32;([[Vorlage:Internetquelle|Hilfe]])&#32;}} {{#if:{{{datum|}}}|{{#iferror: {{FormatDate|{{{datum}}}}}|<span class="error">Fehlerhafte Angaben bei Parameter „datum“</span> ([[Vorlage:Internetquelle|Hilfe]])&#32;|}}}} {{#if:{{{archiv-datum|}}}|{{#iferror: {{FormatDate|{{{archiv-datum}}}}}|<span class="error">Fehlerhafte Angaben bei Parameter "archiv-datum"</span> ([[Vorlage:Internetquelle|Hilfe]])&#32;|}}}} -->{{#if:{{{autor|}}}|<!-- -->{{{autor}}}:&#32;<!-- -->}}<!-- -->{{#if:{{{archiv-url|}}}|<!-- -->{{#if:{{{titel|}}}|<!-- -->{{TitelFormat|T=[{{{archiv-url}}} {{{titel}}}]}}<!-- -->{{#if:{{{titelerg|}}}|<!-- -->&#32;{{{titelerg|}}}.<!-- -->}}<!-- -->}}<!-- -->|<!-- -->{{#if:<!-- -->{{booland|<!-- -->{{{url|}}}|<!-- -->{{{titel|}}}<!-- -->}}<!-- -->|<!-- -->{{#if:{{{offline|}}}|<!-- -->{{TitelFormat|T={{{titel}}}}}<!-- -->|<!-- -->{{TitelFormat|T=[{{{url}}} {{{titel}}}]}}<!-- -->}}<!-- -->{{#if:{{{titelerg|}}}|<!-- -->&#32;{{{titelerg|}}}.<!-- -->}}<!-- -->}}<!-- -->{{#if:{{{offline|}}}|<!-- -->&#32;(Nicht mehr online verfügbar.)<!-- -->}}<!-- -->}}<!-- -->{{#if: {{{werk|}}}|&#32;In:&#32;{{TitelFormat|T={{{werk}}}}}}}<!-- -->{{#if: {{{hrsg|}}}|<!-- -->&#32;{{{hrsg}}}<!-- -->{{#if: {{{datum|}}}{{{seiten|}}}{{{archiv-url|}}}{{{zugriff|}}}|,}}<!-- -->}}<!-- -->{{#if: {{{datum|}}}|<!-- -->&#32;<span style="white-space:nowrap;"><!-- -->{{#iferror: {{FormatDate|{{{datum}}}}}|<!-- -->{{{datum|}}}<!-- -->}}<!-- --></span><!-- -->}}<!-- -->{{#if: {{{datum|}}}|<!-- -->{{#if: {{{seiten|}}}{{{archiv-url|}}}{{{zugriff|}}}|<!-- -->,<!-- -->}}<!-- -->}}<!-- -->{{#if: {{{seiten|}}}|<!-- -->&#32;<span style="white-space:nowrap;">S.&#32;{{{seiten}}}</span><!-- -->{{#if: {{{archiv-url|}}}{{{zugriff|}}}|<!-- -->,<!-- -->}}<!-- -->}}<!-- -->{{#if: {{{archiv-url|}}}{{{offline|}}}|<!-- -->&#32;<!-- -->{{#if:{{{seiten|}}}{{{datum|}}}{{{hrsg|}}}|<!-- -->{{#if:{{{archiv-url|}}}|<!-- -->archiviert<!-- -->|<!-- -->ehemals<!-- -->}}<!-- -->|<!-- -->{{#if:{{{archiv-url|}}}|<!-- -->Archiviert<!-- -->|<!-- -->Ehemals<!-- -->}}<!-- -->}}<!-- -->&#32;<!-- -->{{#if:{{{archiv-url|}}}|<!-- -->vom<!-- -->|<!-- -->im<!-- -->}}<!-- -->&#32;[{{{url}}} Original]<!-- -->{{#if: {{{archiv-datum|}}}|<!-- -->&#32;ap n&#32;<span style="white-space:nowrap;"><!-- -->{{#iferror: {{FormatDate|{{{archiv-datum}}} }}|<!-- -->{{{archiv-datum}}}<!-- -->}}<!-- --></span><!-- -->}}<!-- -->{{#if: {{{zitat|}}}{{{zugriff|}}}|<!-- -->,<!-- -->}}<!-- -->}}<!-- -->{{#if:{{{zugriff|}}}|<!-- -->&#32;<!-- -->{{#if:{{{seiten|}}}{{{datum|}}}{{{hrsg|}}}{{{zitat|}}}{{{archiv-url|}}}{{{offline|}}}|<!-- -->ouroupen<!-- -->|<!-- -->Ouroupen<!-- -->}}<!-- -->&#32;ap n&#32;<span style="white-space:nowrap;"><!-- -->{{#iferror: {{FormatDate|{{{zugriff|}}}}}|<!-- -->{{{zugriff|}}}<!-- -->}}<!-- --></span><!-- -->}}<!-- -->{{#if:{{{format|}}}{{{sprache|}}}{{{kommentar|}}}|<!-- -->&#32;(<!-- -->{{#if: {{{format|}}}|<!-- -->{{{format}}}<!-- -->{{#if:{{{sprache|}}}{{{kommentar|}}}|<!-- -->,&#32;<!-- -->}}<!-- -->}}<!-- -->{{#if: {{{sprache|}}}|<!-- -->{{#iferror: {{lc:{{Vorlage:ISO 639-1 zu Langform|{{{sprache}}}}}}}|<!-- -->{{{sprache}}}<!-- -->}}<!-- -->{{#if:{{{kommentar|}}}|<!-- -->,&#32;<!-- -->|}}<!-- -->}}<!-- -->{{#if: {{{kommentar|}}}|<!-- -->{{{kommentar}}}<!-- -->}}<!-- -->)<!-- -->}}<!-- -->{{#if: {{{datum|}}}{{{seiten|}}}{{{archiv-url|}}}{{{zugriff|}}}{{{format|}}}{{{sprache|}}}{{{kommentar|}}}{{{zitat}}}|<!-- -->{{#if: {{{zitat|}}}|<!-- -->&#58;&#32;{{"|{{{zitat}}}}}<!-- -->|<!-- -->.<!-- -->}}<!-- -->}}<!-- --></span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004<!-- -->&rft_val_fmt={{urlencode:info:ofi/fmt:kev:mtx:dc}}<!-- -->&rfr_id={{urlencode:info:sid/de.wikipedia.org:{{FULLPAGENAME}}}}<!-- -->&rft.title={{urlencode:{{{titel}}}}}<!-- -->&rft.description={{urlencode:{{{titel}}}}}<!-- -->&rft.identifier={{urlencode:{{{archiv-url|{{{url}}}}}}}}<!-- -->{{#if:{{{autor|}}} | &rft.creator={{urlencode:{{{autor}}}}} }}<!-- -->{{#if:{{{hrsg|}}} | &rft.publisher={{urlencode:{{{hrsg}}}}} }}<!-- -->{{#iferror:{{#expr:{{{datum}}}}} || &rft.date={{{datum}}} }}<!-- -->{{#if:{{{archiv-url|}}} | &rft.source={{{url}}} }}<!-- -->{{#if:{{{sprache|}}} | &rft.language={{{sprache}}} }}<!-- -->">&nbsp;</span></includeonly></onlyinclude> b5y659m03pp3hltcqlllnnnaxtgqhxp 10 5194 53650 2011-02-11T17:51:44Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>''{{{T}}}{{TitelFormat/core|T={{{T}}}|L={{Str len|1={{{T}}}}}|M=>}}</includeonly><noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude>“ wikitext text/x-wiki <includeonly>''{{{T}}}{{TitelFormat/core|T={{{T}}}|L={{Str len|1={{{T}}}}}|M=>}}</includeonly><noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> 470tgo16aeaxykrnmy908ml81iytsfa 10 5195 53651 2011-02-11T17:53:29Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{TitelFormat/core1|T={{{T}}}|L={{{L}}}|X={{padleft:|{{{L}}}|&{{{T}}}}}}}</includeonly><noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude>“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{TitelFormat/core1|T={{{T}}}|L={{{L}}}|X={{padleft:|{{{L}}}|&{{{T}}}}}}}</includeonly><noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> t4fe4cvitubenmf875f206esfmrrqs7 10 5196 53652 2011-02-11T17:55:00Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#switch:&{{{T}}}|{{{X}}}!|{{{X}}}?|{{{X}}}…|{{{X}}}！|{{{X}}}．|{{{X}}}？|{{{X}}}.=''|{{{X}}}'={{TitelFormat/core2|T={{{X}}}|L={{{L}}}|M='|X={{pa…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:&{{{T}}}|{{{X}}}!|{{{X}}}?|{{{X}}}…|{{{X}}}！|{{{X}}}．|{{{X}}}？|{{{X}}}.=''|{{{X}}}'={{TitelFormat/core2|T={{{X}}}|L={{{L}}}|M='|X={{padleft:|{{{L}}}|&{{{X}}}}}}}|{{{X}}}]={{TitelFormat/core2|T={{{X}}}|L={{{L}}}|M=]|X={{padleft:|{{{L}}}|&{{{X}}}}}}}|{{{X}}}»|{{{X}}}«|{{{X}}}›|{{{X}}}‹|{{{X}}}‘|{{{X}}}’|{{{X}}}”|{{{X}}}“|{{{X}}}＂|{{{X}}}"={{TitelFormat/core2|T={{{X}}}|L={{{L}}}|M=+|X={{padleft:|{{{L}}}|&{{{X}}}}}}}|#default=''.}}</includeonly><noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> jx18ogbo2rjw0ssnm2lw4nyyop6lnqn 10 5197 53653 2011-02-11T17:57:57Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<onlyinclude><includeonly><!-- Die Ermittlung der Parameter erfolgt mit Hilfe der Tatsache, dass sich der in Variable 1 übergebene ISO-String als Subtraktion interp…“ wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly><!-- Die Ermittlung der Parameter erfolgt mit Hilfe der Tatsache, dass sich der in Variable 1 übergebene ISO-String als Subtraktion interpretieren lässt. Daher ist der in arithmetischen Ausdrücken auftretende Parameter {{{1}}} nicht als einfache Variable interpretierbar sondern als eine Zeichenkette. Beispiel: {{{1}}} sei "2008-07-5" dann ist "0 * {{{1}}}" nicht "0" sondern "0 * 2008-07-5" = -7-5 = -12 Es gilt daher: d = (y-m-d) - (y-m-d*2) m = -(y-m-d*0 - y-m-d*0)/2 y = y-m-d - (y-m-d - y-m-d)/2 -->{{ #ifexpr: {{{1}}}*0-{{{1}}}*0 <!-- if (monat != 0): --> | {{ #ifexpr: ( {{#ifeq: {{lc:{{{2}}}}} | link | 1 | 0}} + {{#ifeq: {{lc:{{{3}}}}} | link | 1 | 0}} + {{#ifeq: {{lc:{{{4}}}}} | link | 1 | 0}} ) <!-- if Verlinkung --> * ( ({{{1}}})-({{{1}}}*2) ) <!-- and (tag != 0): --> |<!-- -->[[<!-- "[[" -->{{ #expr: ({{{1}}})-({{{1}}}*2) }}.&#32;<!-- "tag. " -->{{ Monat Name-Nummer | {{ #expr: -({{{1}}}*0-{{{1}}}*0)/2 }} | F | {{#ifeq: {{{AT}}} | ja | AT }} }}{{!}}<!-- "monat|" -->{{ #expr: ({{{1}}})-({{{1}}}*2) }}.&nbsp;<!-- "tag.&nbsp;" -->{{ #ifexpr: {{#ifeq:{{{2}}}|M|1|0}} + {{#ifeq:{{{2}}}|S|1|0}} + {{#ifeq:{{{2}}}|F|1|0}} | {{ Monat Name-Nummer | {{ #expr: -({{{1}}}*0-{{{1}}}*0)/2 }} | {{{2}}} | {{#ifeq: {{{AT}}} | ja | AT}} }} | {{ Monat Name-Nummer | {{ #expr: -({{{1}}}*0-{{{1}}}*0)/2 }} | F | {{#ifeq: {{{AT}}} | ja | AT}} }} }}<!-- "mon."/"monat" -->]]<!-- "]]" --> |<!-- -->{{ #ifexpr: ({{{1}}})-({{{1}}}*2) <!-- if (tag != 0): --> | {{ #expr: ({{{1}}})-({{{1}}}*2) }}.&nbsp; <!-- "tag.&nbsp;" --> }}<!-- -->{{ #ifexpr: {{#ifeq:{{{2}}}|M|1|0}} + {{#ifeq:{{{2}}}|S|1|0}} + {{#ifeq:{{{2}}}|F|1|0}} | {{ Monat Name-Nummer | {{ #expr: -({{{1}}}*0-{{{1}}}*0)/2 }} | {{{2}}} | {{#ifeq: {{{AT}}} | ja | AT}} }} | {{ Monat Name-Nummer | {{ #expr: -({{{1}}}*0-{{{1}}}*0)/2 }} | F | {{#ifeq: {{{AT}}} | ja | AT}} }} }}<!-- "mon."/"monat" -->}}<!-- -->{{ #ifexpr: {{#ifeq: {{lc:{{{2}}}}} | nbsp | 1 | 0}} + {{#ifeq: {{lc:{{{3}}}}} | nbsp | 1 | 0}} + {{#ifeq: {{lc:{{{4}}}}} | nbsp | 1 | 0}} | &nbsp; <!-- "&nbsp;" --> | &#32; <!-- " " --> }} }}<!-- -->{{ #switch: {{ #expr: {{#ifeq: {{lc:{{{2}}}}} | link | 1 | 0}} + {{#ifeq: {{lc:{{{3}}}}} | link | 1 | 0}} + {{#ifeq: {{lc:{{{4}}}}} | link | 1 | 0}} > 0 }}<!-- Verlinkung ? -->{{ #expr: {{{1}}}-({{{1}}}-{{{1}}})/2 <= 0 }} <!-- --> | 00 = {{ #expr: {{{1}}}-({{{1}}}-{{{1}}})/2 }} | 10 = [[{{ #expr: {{{1}}}-({{{1}}}-{{{1}}})/2 }}]] | 01 = {{ #expr:-({{{1}}}-({{{1}}}-{{{1}}})/2) + 1 }}&nbsp;v.&nbsp;Chr. | 11 = [[{{ #expr:-({{{1}}}-({{{1}}}-{{{1}}})/2) + 1 }}&#32;v. Chr.{{!}}<!-- -->{{ #expr:-({{{1}}}-({{{1}}}-{{{1}}})/2) + 1 }}&nbsp;v.&nbsp;Chr.]] }}<!-- --></includeonly></onlyinclude> {{Dokumentation}} ct96qkogt0fjx05djzwntid7w4q57u4 10 5198 53654 2011-02-11T18:05:23Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Dokumentation}} <onlyinclude>{{ #switch: {{{1}}} | Jan. | Januoar = 1 | Feb. | Februoar = 2 | Mee. | Meerte = 3 | Apr. | April = 4 | Moa. | Moa…“ wikitext text/x-wiki {{Dokumentation}} <onlyinclude>{{ #switch: {{{1}}} | Jan. | Januoar = 1 | Feb. | Februoar = 2 | Mee. | Meerte = 3 | Apr. | April = 4 | Moa. | Moai = 5 | Jun. | Juni = 6 | Jul. | Juli = 7 | Aug. | August = 8 | Sep. | September = 9 | Okt. | Oktober = 10 | Nov. | November = 11 | Dez. | Dezember = 12 | 01 | 1 = {{ #switch: {{{1}}} | S | M = Jan. | Januoar }} | 02 | 2 = {{ #switch: {{{2}}} | S | M = Feb. | Februoar }} | 03 | 3 = {{ #switch: {{{2}}} | S M = Mee. | Meerte }} | 04 | 4 = {{ #switch: {{{2}}} | S | M = Apr. | April }} | 05 | 5 = {{ #switch: {{{2}}} | S | M = Moa. | Moai }} | 06 | 6 = {{ #switch: {{{2}}} | M = Jun. | Juni }} | 07 | 7 = {{ #switch: {{{2}}} | M = Jul. | Juli }} | 08 | 8 = {{ #switch: {{{2}}} | S | M = Aug. | August }} | 09 | 9 = {{ #switch: {{{2}}} | S | M = Sep. | September }} | 10 = {{ #switch: {{{2}}} | S | M = Okt. | Oktober }} | 11 = {{ #switch: {{{2}}} | S | M = Nov. | November }} | 12 = {{ #switch: {{{2}}} | S | M = Dez. | Dezember }} | #default = {{{1|}}} }}</onlyinclude> jsx50pt0k7k70lh5c03vs5m75eustfu 0 5199 121110 120425 2022-07-25T19:52:46Z Murma174 1663 /* Alpinismus */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Glitsker | noome = Morteratsch-Glitsker | bielde = Morteratschgletscher 2007.jpg | bieldemaedtekst = Morteratsch-Glitsker (2007) mäd [[Bellavista]] un [[Piz Bernina]] | bieldebratte = 270px | glitsker-oard = Doalglitsker | loage = [[Kanton Graubünden|Graubünden]], [[Swaits]] | bierich-koppel = [[Bernina-Koppel]], aastelke [[Alpen]] | flakte = sowät 15,3 km² <small> (2008) </small> | loangte = sowät 6,4 km <small> (2008) </small> | hööchte = 2020 m. bit 4020 m. | iestjukte = sowät 75 m <small> (2008) </small> | ienhoold = ca. 1,2 km³ <small> (2008) </small> }} Die '''Morteratsch-Glitsker''' ([[rätoromanisk]]: ''Glatscher dal Morteratsch''/''Vadret da Morteratsch'') is n [[Alpen]]-[[Glitsker]] in dän [[Bernina-Koppel]] in n [[Kanton Graubünden]] in ju Swaits. Touhoope mäd dän [[Pers-Glitsker]] is hie mäd n Ruumteienhoold fon sowät 1,2 Kubikkilomeetere die Glitsker mäd dän grootsten Ruumteienhoold in do heele Aast-Alpen. Sänt Begin fon do systematiske Beooboachtenge in't Jier [[1878]] häd die Glitsker 2,2 Kilomeetere fon sien Loangte ferlädden, hie is däälich noch sowät 6,4 Kilomeetere loang un deermäd die träädloangste Glitsker in do Aast-Alpen, bääte [[Pasterze]] un [[Gepatschferner]] in do [[Aastriek|aastriekske]] Alpen. Do bie't Ousmilten fon Glitskere in't Glitskerfoarfäild bääterläte Spuuren jäilde as typisk foar do Alpen. N Glitskerleerpaad ferkloort oun twintich Stationen [[Glaziologie]], [[Geomorphologie]] un [[Vegetation]]. Düssen Wonderwai loangs stounde buppedät Skilde tou ju Dokumentation fon't Glitskerousmilten. In't Foarjier fiert n [[Ski]]-Paad fon ju [[Diavolezza]] uur dän Glitsker. == Uursproang fon dän Noome == [[Foulks-Etymologie|Foulks-etymologisk]] wäd die Noome ''Morteratsch'' truch dät Swaitser Tälster ''Dät Jungwucht fon n Morteratsch'' ferkloord. Ju rieke Buurendochter Annetta un die Fäihöid Aratsch ferkiekje sik, as sik ap een Bierichweede een groote Sälskup mät. Man hiere Oolden ferbjoode hier, mäd him tou dwoon tou hääbe, wan hie nit in ju foulgjende Tied grooten Riekduum kriege kon. Deeruum wäd Aratsch in't Buutlound Suldoat. Foar Ferträit stäärft dät Jungwucht, eer hie touräächkumt. Deerap riedet hie ätter buppe tou ju Bierichweede un lät sin Hoangst n Ouhong in dän Glitsker deeljumpje. Die Jeest fon dät Wucht spouket deerap oafter ap ju Bierichweede, un do Bierichbuuren heere hier kloagjen: ''„Mort Aratsch“''<ref> {{internetquelle |hrsg=kiknet.ch |url=http://209.85.135.132/search?q=cache:5vvPhAdRtYIJ:www.kiknet.ch/page-daccueil.html%3Fno_cache%3D1%26L%3D1%26tx_danpdocumentdirs_pi2%255Bpointer%255D%3D0%26tx_danpdocumentdirs_pi2%255Bmode%255D%3D1%26tx_danpdocumentdirs_pi2%255Bdownload%255D%3Dyes%26tx_danpdocumentdirs_pi2%255Bdownloadtyp%255D%3Dstream%26tx_danpdocumentdirs_pi2%255Buid%255D%3D1035%26tx_danpdocumentdirs_pi2%255Bsort%255D%3Dsubject%253A0%26cHash%3Db12ef90623+kiknet+br%C3%A4uche&cd=1&hl=de&ct=clnk&gl=de&client=firefox-a |titel= Bräuche |seiten=5|datum= |zugriff=2009-05-19}}</ref> (Seeltersk: Aratsch is stuurwen). Aan fon do Höide bemäärket ju Ärskienenge, wierap do Bäiste moor Molk reeke un bolde neen Stuk Fäi moor uum Hoals kumt. Man sin Ätterfoulger wol dän Spouk nit ap sin Gruund häbe un smit dän Jeest ruut, wierap die uut n Grummelskuur flouket: ''«Schmaladida saja quaist' alp e sia pas-chüra!»''<ref name="Sage"> {{internetquelle |hrsg=Mutabor Märchenstiftung |url=http://www.maerchenstiftung.ch/netz_documents_detail.php?doc_id=902&search=yes&suche=Morteratsch&chk_autor=yes&chk_titel=yes&chk_infos=yes |titel= Die Jungfrau vom Morteratsch |datum= |zugriff=2009-05-19}} </ref> (Seeltersk: Ferflouked wees' düsse Bierichweede). Ätters wäd die Gruund uunfruchtbeer un ju Weede wäd aproat. Leeter wiedet sik die Glitsker noch fääre uut un bedäkt dän ''Munt Pers'' (Seeltersk:Ferläddenen Bierich). == Loage un Uumreekenge == Die Morteratsch-Glitsker lait in n [[Kanton Graubünden]], in n Besierk [[Maloja (Besierk|Maloja]] un in n Kring [[Bupperengadin (Kring)|Bupperengadin]]. Sin Suudrant is dät italjeensk-swaitserske Skeed. Die Glitsker lait in n bupperen Deel fon n Morteratschdoal, dät fon Suude ätter Noude lapt un in dät [[Val Bernina]] gungt. Oun n Doaluurgong stoant een Station fon ju [[Berninaboan]] un n Hotel. Morteratsch- un Pers-Glitsker sunt in Klokkwieser-Sin fon do Tjoduusendere [[Munt Pers]], [[Piz Cambrena]], [[Piz Palü]], [[Piz Zupò]], [[Piz Argient]], [[Piz Bernina]] ({{Höhe|4049|CH-m}}), [[Piz Morteratsch]], [[Piz Boval]] un [[Piz Chalchagn]] uumroat. Dät Smiltwoater fon n Morteratsch-Glitsker gungt uur ju Morteratsch-Siepe, ju [[Berninasiepe]], [[Flaz]], [[Inn]] un [[Donau]] in ju [[Swotte See]]. == Uutdienenge == [[Bielde:Morteratschgletscher Zusammenfluss Persgletscher 2007.jpg|thumb|left|Hier fljoote Morteratsch-Glitsker un Persglitsker touhoope]] In n bupperen, stailen Deel is die Glitsker uunwächsoam; Hie is fon Glieuwen truchbreeken un groote Iesskäiden stounde ruut. Die unnere läige Deel foarmt een goud ärkanboare Glitskertunge. Ju wiedste Steede twiske Piz Bernina un dän [[Bellavista]]-Bierichrääge bidrächt sowät 2,8 Kilomeetere. Ju grootste Uutdienenge twiske dät Suudeende un ju Glitskertunge in dät Noude bidrächt 6,4 Kilomeetere. Touhoope mäd dän Pers-Glitsker bidruuch [[2008]] ju Glitskerflakte 15,3 Quadratkilomeetere, die Ruumteienhoold wäd mäd 1,2 Kubikkilomeetere ounroat, man hie kon uk nit nau uutfuunen wäide. Innerdoat kon die Ruumteienhoold 0,3 Kubikkilomeetere gratter af litjer weese. Ju Iestjukte bidrächt in n Truchsleek sowät 75 Meetere.<ref>Doaten ätter E-Mail-Kontakt mäd Andreas Bauder (Fersäiksounstalt foar Woaterbau, Hydrologie un Glaziologie fon ju [[ETH Zürich]], VAW).</ref> Ju Fljootgauegaid fon n Glitsker kon mäd Hälpe fon [[Ogive]]n ouskätsed wäide. Foar n Deel fon n Glitsker bidruuch ju 120 Meetere in't Jier.<ref> {{internetquelle |autor=Jürg Alean, Michael Hambrey |hrsg=swisseduc.ch |url=http://www.swisseduc.ch/glaciers/morteratsch/school/gletschersee-de.html |titel=Lehren und Lernen am Morteratschgletscher |datum=2007 |zugriff=2009-08-6}} </ref> Twiske ju Isla Persa un ju Äi fon n Munt Pers fereeniget sik die Morteratschglitsker mäd n Persglitsker. Oun do Honge aastelk un wäästelk fon't Morteratschdoal häd die Glitsker goud ärkanboare Ouger-Moränen bääterlät. Die Haud-Näärgestrich fon n Glitsker lait unner n Bierichrääch twiske dän Piz Bernina un dän Piz Argient, dät Piz Zupò un dän Bellavista-Bierichrääch in't Aaste. Die Näärgestrich gungt bit tou ju Gliekgewichtslienje ap sowät 2'600&nbsp;Meetere deel.<ref> Max Maisch: ''Lebendiges Gletschervorfeld''. S. 35. </ref> == Äntwikkelenge == [[Bielde:Morteratschgletscher um 1890 .jpg|thumb|left|Die Glitsker sowät 1890]] In do [[Kooldtied]]e fon't [[Quartär (Geologie)|Quartär]] („Iestied“) ron die Morteratschglitsker in dän [[Inn-Glitsker]]. Juun Eende fon't leete [[Pleistozän]] foar 20.000 Jiere wude die hoochste Iesstound roaked. Ätters smolt die Glitsker aaltied fääre ou. Foar 14.000 Jiere ron die Morteratsch-Glitsker noch mäd een Tjukte fon 400 Meetere in't Berninadoal, wier hie sik mäd n Iesstroom fon n Berninapass fereenigede. Tou Begin fon't Holozän, also foar sowät 10.000 Jiere, roakede die Morteratsch-Glitsker [[Pontresina]] un hiede noch een Tjukte fon 150 Meetere. Dan is die Glitsker bit däälich noch litjer wuden<ref> Max Maisch: ''Lebendiges Gletschervorfeld''. S. 11. </ref>, wierbie me kweede mout, dät hie foar soogenduusend Jiere uk al moal fuul litjer waas as däälich, hie is also wier n bitje gratter wuden<ref>{{internetquelle |autor=Hilmar Schmundt|hrsg=Der SPIEGEL 21/2005 S. 166 |url=http://wissen.spiegel.de/wissen/image/show.html?did=40474089&aref=image035/E0520/ROSP200502101660168.PDF&thumb=false|titel=Puzzle aus dem Eis|datum=2005-5-23 |zugriff=2009-06-15}} </ref> In ju Näitied waas roakede hie [[1857]] sin Hoochststound, as hie bit ap 100 Meetere an ju Steede rounkeemen waas, wier däälich die Boanhoaf "Station Morteratsch" fon ju [[Rhätiske Boan]] lait.<ref> Max Maisch: ''Lebendiges Gletschervorfeld''. S. 12. </ref> In't Jier [[1878]] wude bigonnen, ju Loangte fon dän Glitsker systematisk tou meeten, as hie 8,6 Kilomeetere loang waas. Tou Begin wude ju Loangte in n Oustound fon tjo Jiere,([[1878]] bit [[1881]]) dan fon two Jiere ([[1881]] bit [[1883]] meeten. Ätter wude maasttieds älk Jier meeten, sänt [[1916]] is dät fääst so räägeld. Sänt Begin fon doo Meetengen bit [[2008]] smolt die Glitsker uum 2231 Meetere; hie häd nu bloot noch een Loangte fon 6,4 Kilomeetere. Dät hat, dät sunt in n Truchsleek älk Jier soogentien Meetere ousmolten. Do grootste Stuke wieren dät [[1947]] un [[1953]], in düsse Jiere smolten 48 Meetere ou, 1981 smolten 56 Meetere ou un 2003 77 Meetere. Bloot in fieuw Jiere wude die Glitsker gratter: [[1899]] uum twäin Meetere, [[1912]] uum fieuw Meetere, [[1985]] uum aachte Meetere, [[1988]] wier uum twäin Meetere un [[2004]] uum tjoon Meetere.<ref name="VAW"> {{internetquelle |hrsg=Versuchsanstalt für Wasserbau, Hydrologie und Glaziologie (VAW) der ETH Zürich |url=http://glaciology.ethz.ch/messnetz/data/morteratsch.html |titel= Vadret da Morteratsch – Messungen der Längenänderung zwischen 1878 bis 2008 |datum=2008 |zugriff=2009-05-18}} </ref> Truch Ousmilten ferleegerde sik dät Glitskereende bit [[1991]] uum 110 [[Hööchtenmeeter]]e ätter buppe un liech dan ap 2020 Meetere. Die Glitskerstound fon däälich roaket uungefäär ju Mäite foar ju [[Litje Iestied]] uum dät Jier [[1200]].<ref> Max Maisch: ''Lebendiges Gletschervorfeld''. S. 20. </ref> [[Bielde:ETHBIB.Bildarchiv Hs 1458-GK-B094-1867-01 7149.jpg|thumb|Glitsker sowät [[1867]]]] [[Bielde:Laengenaenderungen Morteratschgletscher 1881 bis 2008.png|thumb|Loangtenannerengen sänt [[1878]]<ref name="VAW"/>]] Fon n Begin fon do Meetengen bit tou dät Jier [[1991]] is die Glitsker uum sowät 2,9 Quadratkilomeetere litjer wuden, dät sunt sowät 15% fon sien Flakte. Die Ruumte-Ienhoold wude bit 1991 uum sowät 0,3 Kubikkilomeetere litjer, ju Iestjukte in n Truchsleek geen uum fieuw Meetere ap soogentich Meetere tourääch.<ref> {{internetquelle |autor= |hrsg=Institut für Geographie und Raumforschung, Karl-Franzens-Universität Graz |url=http://www.kfunigraz.ac.at/geowww/exkursion/alpenex/gletscher.htm |titel=Die Gletscher – Bernina und Ötztaler Alpen im Vergleich |datum=1999 |zugriff=2009-05-19}} </ref> In Winterdai [[2008]] und [[2009]] wuden unner ju Glitskertunge groote, truch oufljootend Smiltwoater äntsteene Höölen fuunen. Die [[Glaziologe]] Felix Keller meent, dät is wäil dät grootste fon aal sukke Höölensysteme in ju heele Swaits. Man do Höölen wolle, wan't [[Globoale Ärwoormenge|woormer wäd]], woarskienelk ienfaale.<ref> {{internetquelle |autor=Andrea Badruit |hrsg=Bündner Tagblatt |url=http://www.polar-research.ch/downloads//Argus09-2-5.pdf |titel=Grösste Eisdiele der Schweiz |datum=2009-2-5 |zugriff=2009-05-19}} </ref> == Geologie == Do Steene an ju Uurflakte sunt in hiere Ferdeelenge stäärk fon do glazioale Prosässe bi'ienflouded. Uut dän Doalslus stomje tjuustergräine bit bruun-swotte [[Grabbo]]s un [[Diorit]]e juust so as gräine [[Serpentit]]e fon do Kaanten fon Piz Palü un Piz Bernina. Fon do aastelke Doalkaanten kuume roode un wiete [[Alkaligranit]]e, blaue [[Granodiorit]]e un Diavolezaa-[[Rhyolith]]e. Do wäästelke Doalkaanten suurgje foar tjuusterchgräine bit bruunswotte Grabbodiorite un Diorite, wiete bit gräine [[Granodiorit]]e, sonaamde ''Berninagranite'', Alkaligranite un [[Amphibolit]]e. An n Doaluutgong sunt Granite, [[Syenit]]e, Diorite un [[Gräin-Laie]] tou fienden.<ref> Max Maisch: ''Lebendiges Gletschervorfeld''. S.28. </ref> == Klima == Truch ju binnere, säntroale Loage in do Alpen äntstounde foar ju Region uum dän Morteratsch-Glitsker charakteristiske Klimaelemente. Deer is eegentelk n [[Kontinentoalklima]], dät sik truch heete Suumere, koolde Wintere un täämelk min Deelsleeke uutteekend. Wült hooge Bierichkoppele, in dät Suude do [[Bergamasker Alpen]] un in't Noudwääste do [[Glarner Alpen]], dät Engadin fon do fuchtige [[Atlantik|atlantiske]] un [[Middelmeer|mediterrane]] Luftmassen ousniede, bistoant oafte truch intensive Sunnenienstroalenge een läige [[Luftfuchtigaid]].<ref> {{internetquelle |autor=Bundesamt für Meteorologie und Klimatologie Meteo Schweiz |hrsg= |url=http://www.meteoswiss.admin.ch/web/de/klima/klima_schweiz/klima_schweiz_uebersicht.html |titel= Das Klima der Schweiz – Eine kurze Übersicht |datum=2008 |zugriff=2009-05-19}} </ref> As Referenzstation kon ju [[Weederstation|Meetstation]] ap n [[Berninapass]] ({{Höhe|2328|CH-m}}) tjoonje. Ju lait in't aastelke Paralleldoal un is soogen Kilomeetere Luchtlienje wääge. Fon [[1961]] bit [[1990]] heelt ju Station in n Truchsleek in Temperatur fon -0,6&nbsp;°C fääst.<ref> {{internetquelle |autor=Bundesamt für Meteorologie und Klimatologie Meteo Schweiz |hrsg= |url=http://www.meteoswiss.admin.ch/web/de/klima/klima_schweiz/tabellen.Par.0004.DownloadFile.ext.tmp/temperaturmittel.pdf |titel= Mitteltemperaturen Berninapass: Normalperiode 1961 bis 1990 |datum=2009 |zugriff=2009-5-20}} </ref> Oun ju Meetstation in Pontresina ({{Höhe|1803|CH-m}}) wude n [[Jiersdeelsleek]] fon 799 mm meeten.<ref group="Anm.">Do Angoawen fon ju Station Pontresina toun Deelsleek oainje sik beeter as ju fon ju Station Berninapass. Ju lait an't buppere Eende fon n [[Puschlav]], een ätter Suude eepend Doal. Uk fääre in n Ferloop rakt dät in ju Ferloangerenge fon n Puschlav ätter Suude neen so markante, [[Orografie|orografiske]] Hindere. Deertruch konnen do fuchtige Luftmassen uut Suude täämelk uunhindert ap n Berninapass uumetou fljoote. Wäästelk deerfon, juust ap n Morteratsch-Glitsker uumetou, wäide truch do Hööchten fon do Bergamasker Alpen fermoord fuchtige Luftmassen tourääch heelden. </ref><ref> {{internetquelle |autor=Bundesamt für Meteorologie und Klimatologie Meteo Schweiz |hrsg= |url=http://www.meteoswiss.admin.ch/web/de/klima/klima_schweiz/tabellen.Par.0011.DownloadFile.ext.tmp/niederschlagssummen.pdf |titel= Jahresniederschlag Pontresina: Normalperiode 1961 bis 1990 |datum=2009 |zugriff=2009-5-20}} </ref> In't Doal äntstoant uum dän Morteratsch-Glitsker n komplex Wiendsystem. Do «gewöönelke» Wiende sunt Doalwiende an n Boudem un Ströömengen in ju fräie [[Äidatmosphäre]] buppe do Bierige. Man dät Glitskeries mäd sien läige Temperaturen ärtjuuget dät Mikro-Wiendsystem [[Glitskerwiend]], die as [[Faalwiend]] ap n Doalfang uumetoulapt. Wült Doal- un Glitskerwiend juunnunnerloope, kumt dät tou n fermoorden Uuttuusk fon Energie un Fuchtigaid twiske Glitsker un Luft.<ref> {{internetquelle |autor= |hrsg=Institut für Meeres- und Atmosphären-Forschung, Universität Utrecht |url=http://www.phys.uu.nl/~oerlemns/site_Mort/images/meteo.jpg |titel=Windsysteme im Morteratschtal |datum= |zugriff=2009-5-20}} </ref> == Plonten in't Glitsker-Foarfäild == Do apskrieuwene Glitskerstounde läite ju Beluukenge fon do Plonten tou dät Glitsker-Ousmilten ärkanne. Al in't fäärme Jier, ätter dät sik dät Ies fon een Flakte touräächleeken häd, kuume deer do fäärme [[Pionierplonten]] wai. In düt Pionierstadium blift ju Vegetation foar sowät twintich Jiere mäd een Bedäkkenge twiske een un tjoon Prosänt. Ap Flakten, do al eer iesfräi wuden sunt, bidrächt die Plonten-Bedäkkengsgroad bie n Boudem, die toun grootsten Deel uut Steene bistoant, füüftien bit fieuwunsoogentich Prosänt. Ätter hunnert Jiere Iesfräiegaid sunt fieuwuntachentich Prosänt fon n Boudem fon Plonten bigroit. Twiske fjautich un säkstich Jiere sunner Ies äntwikkelje sik moor as füüftich Prosänt Boudembidäkkenge. Düütelk minner is die Groad, wan Flakten kuutere Tied iesfräi sunt. Ätter twintich Jiere häd sik ap minner as twintich Prosänt fon do Flakten bigroiten Boudem bilded un ätter tjoon Jiere ap minner as tjoon Prosänt.<ref> {{internetquelle |autor=Jürg Alean, Michael Hambrey |hrsg=swisseduc.ch |url=http://www.swisseduc.ch/glaciers/morteratsch/vegetation/index-de.html?id=7 |titel=Deckungsgrad der Vegetation |datum=2007 |zugriff=2009-05-19}} </ref> Do fäärme Plonten, do sik in't Skut fon do Moränen ounsiedelje, äntwikkelje ferskeedene Wiesen, uum sik oun ju Uumgeegend ountoupaasjen. Wäkke Plonten as ''[[Rumex scutatus]]'' (früünd mäd ju [[Suurke]]) un ''[[Thlaspi cepaeifolium]]'' truchtringe dät Skut mäd loange kjoopende Drieuwe. Uurswäkke, as ''[[Linaria alpina]]'' uurleegerje dät Skut mäd skalferge Drieuwe. Mäd Hälpe fon apgjuchte Drieuwe kuume Plonten as ''[[Oxyria digyna]]'' uur dät Skut. Wutteljende Douke ap dän Skut bildje Plonten as ''[[Dryas octopetala]]'' af ''[[Saxifraga oppositifolia]]''. Fljootend Skut wäd mäd ticht Wuttelwierk af peel-oardige Wuttele fon ''[[Ranunculus glacialis]]'' (Een Oard fon Hoonepootplonte), ''[[Saxifraga bryoides]]'', ''[[Carex firma]]'' (Een alpine Oard fon Säächgäärs) un ''[[Sesleria albicans]]'' (uk n Gäärs) apheelden.<ref> Max Maisch: ''Lebendiges Gletschervorfeld''. S. 32. </ref> <gallery> Bielde:Morteratschgletscher 2007 Piz Palü Bellavista Piz Bernina Piz Morteratsch.jpg|Plontenbidäkkenge ätter ju Glitskertunge wai Bielde:Morteratschgletscher 2008 Morteratschtal Piz Albris.jpg|Fääre keemene Vegetation uurkieken Bielde:Morteratsch01.jpg|Fäärekeemene Vegetation Bielde:Morteratschgletscher und -tal 2008.jpg|Vegetation ap n Doaluutgong uumetou </gallery> In't fäärme Jier ätter't Ousmilten fon't Ies siedelje sik ap do friske Flakten toufäärme ''[[Epilobium fleischeri]]'', ''[[Rumex scutatus]]'', ''[[Myricaria germanica]]'', ''[[Trifolium pallescens]]'' (Een Oard fon [[Klieuwer]]), ''[[Oxyria digyna]]'' un ''[[Salix daphnoides]]'' (Een Oard fon [[Wüülgene]] oun. Bit tou dät trääde Jier bigint ju Besiedelenge mäd ''[[Achillea moschata]]'' (Nai früünd mäd ju [[Duusendtakke]]), ''[[Hieraicum staticifolium]]'' un ''[[Saxifraga bryoides]]''. In't alfte Jier foulgje ''[[Sempervivum arachnoideum]]'' (een Oard fon Huuslook) un ''[[Lotus corniculatus]]''. In't Foarfäild fon n Glitsker is ''Epilobium fleischeri'' ap maaste tou fienden. Uur äddere Pionierplonten sunt ''[[Poa alpina]]'', [[Cerastium uniflorum]], [[Saxifraga aizoides]] un [[Geum reptans]].<ref> Max Maisch: ''Lebendiges Gletschervorfeld''. S. 40. </ref> Wäkke Plonten häbe in't Morteratsch-Doal n düütelk junger Hoochst-Oaler as in n uurigen wäästelken Alpenruum. Düt bitjuudt, dät ju Besiedelenge mäd düsse Plonten suumder iensätte as in do Ferglieksgestrige. Een Aplätteräi fon tjoon Jiere häbe ''[[Bartsia alpina]]'', ''[[Linaria alpina]]'' un [[Banneetel]] ''(Urtica dioica)''. Mäd een Äplätteräi fon trättien un säkstien Jiere sät ju Groienge fon ''[[Achillea moschata]]'' (Früünd mäd ju Duusendtakke) un ''[[Campanula scheuchzeri]]'' (Een Oard fon [[Klokkerke (Campanula)|Klokkerke]]) ien. Noch two Jiere moor Unnerskeed häd ''[[Potentilla aurea]]''. Twintich Jiere suumet ''Plantago maritima'' (Een Oard fon [[Riesenpintje|Riesenpintje af Waiblääd]]), 27 Jiere ''Geum reptans''. Ap maaste suumje mäd 33 Jiere ''Silene exscapa'' un mäd 42 Jiere ''[[Trifolium alpinum]]'' (Een Oard fon Klieuwer). Buute do naamde [[Oard (Biologie)|Oarde]] rakt dät in't Morteratschdoal ätter dät Ousmilten fon n Glitsker noch moor ferskeedene Oarde uut do foulgjende Plontenfoamieljen: ''[[Asteraceae]]'', ''[[Brassicaceae]]'', ''[[Campanulaceae]]'', ''[[Caryophyllaceae]]'', ''[[Crassulaceae]]'', ''[[Leguminosae]]'', ''[[Gentianaceae]]'', ''[[Onagraceae]]'', ''[[Polygonaceae]]'', ''[[Rosaceae]]'', ''[[Saxifragaceae]]'' und ''[[Scrophulariaceae]]''.<ref> {{internetquelle |autor=Andrea Münch, Ruth Schwarz |hrsg= BAUHINIA – Zeitschrift der Basler Botanischen Gesellschaft |url=http://pages.unibas.ch/botges/pdf/bauhinia20(2007)5-17.pdf |titel=Dendrochronologie von Kräutern und Sträuchern im Vorfeld des Morteratschgletschers |datum=2007 |zugriff=2009-05-19}} </ref> Die Iengong fon't Morteratschdoal heert tou ju subalpine Stappe bie ju dät [[Wooldskeed]] ap 2300 Meetere lait. Dän grootsten Oundeel bie do Boome häbe do Näddelboome ''[[Larix decidua]]'' un ''[[Pinus cembra]]'' (Een Oard fon [[Fjuurenboom]]), dät [[Boomskeed]] lait ap 2350 Meetere. ''Larix decidua'' siedelt sik deerbie gauer oun as die Fjuurenboom. Al ätter tjoon Jiere sunner Ies groit deer ''Larix decidua'', noch tjoon Jiere deer ätter roaket ju al een Hööchte fon twäin Meetere. Wilst trüütich Jiere ätter dät Ousmilten fon't Ies do ''Larix decidua''-Boome fieuw Meetere hooch sunt bigint dan ju Groienge fon ''Pinus cembra''. Düsse roakje in't Oaler fon tjoon Jiere een Hööchte fon twäin Meetere. ''Larix decidua'' in't Oaler fon trüütich Jiere is uur säks Meetere groot. Ju Hööchtengroienge bie düsse Boome heert in't Oaler fon fjautich bit säkstich Jiere, wan do oachte Meetere groot sunt, bie ''Pinus cembra'' twiske twintich un fjautich Jiere, wan do n bitje uur fjauer Meetere hooch sunt. In sänt moor as hunnert Jiere iesfräie Berieke sunt do Boome oaber uungefäär gliek hooch.<ref> {{internetquelle |autor=Jürg Alean, Michael Hambrey |hrsg=swisseduc.ch |url=http://www.swisseduc.ch/glaciers/morteratsch/vegetation/index-de.html?id=6 |titel=Maximale Baumhöhen im Gletschervorfeld |datum=2007 |zugriff=2009-05-19}} </ref> == Alpinismus == [[Bielde:Morterartschgletscher 2007 Oberfläche Bellavista.jpg|thumb|Moanskene ap dän Glitsker]] In't Foarjier wäd die Morteratschglitsker foar Ski-Fierdere tougjuchte moaked. Fon ju Bierichstation fon ju [[Diavolezza]]-Bierichboan fiert aan stuuren, markierden, ap Seekergaid pröiweden Ski-Wai uur dän Pers-Glitsker deel tou dät Weershuus Morteratsch an n Doaliengong. Ap ju tjoon Kilomeetere loange Oufierd wäd n Hööchtenunnerskeed fon 1100 Meetere uurwuunen. Ju Oufierd duurt twiske een un two Uuren. Uk foar Skifieren sunner tougjuchte moakede Waie wäd die Glitsker in Winterdai bruukt, toun Biespil mäd ju Oufierd fon n Piz Palü. Bierichstiegere bigunge dän Glitsker in Suumerdai bie ferskeedene Wonderengen, so bie't Oustiegen fon ju Diavolezza uur dän Pers-Glitsker. Düsse Wonderenge is in fierde Foarm bie Skoulklassen gjucht biljoowed. N Wai ap n Piz Zupò fiert uur dän Morteratschglitsker. Wan me fon Noude uur dän Piz Bernina gungt fiert die Wai uur ju [[Rifugio Marco-e-Rosa|Marco-e-Rosa-Hutte]] an n bupperen Deel fon n Morteratsch-Glitsker, ju Isla Persa un dän Pers-Glitsker tou ju Diavolezza. Uum ju lichte Roakboargaid truch dät Morteratschdoal un ju tichtebie lääsende Bovalhutte wäd die Glitsker uk foar [[Bierichstiegen|alpinistiske]] Iesuutbildenge binutsed. An n Iengong fon't Morteratschdoal lait aan foar Bäidene oainden [[Klieuwertuun]] mäd Waie fon aal [[Stuurhaidsskala (Klieuwerjen)|Stuurhaidsgroade]] bit ''VII''. Auch an der Bovalhütte wurde ein Klettergarten eingerichtet.<ref> ''[http://www.lamm.ch/boval.htm Klettergarten Boval]''. Ouroupen ap n 6. August 2009 </ref> == Bielden == <gallery> Bielde:Morteratschgletscher 2008 Persgletscher.jpg|Touhoopefljooten mäd n Pers-Glitsker Bielde:Morteratschgletscher 2007 Moräne.jpg|Me sjucht hier dän Glitsker fon't Tungeneende fon't Jier [[2000]] soogen Jiere leeter. Bielde:Morteratschgletscher 2008 Oberfläche2.jpg|In n Beriek fon't Touhoopefljooten mäd n Pers-Glitsker. Bielde:2009 Morteratsch Gletscherhoehle.jpg|In ju Glitskerhööle in n Oktober [[2009]] </gallery> [[Bielde:Morteratsch glacier 1.jpg|thumb|left|650px|Glitskerpanorama fon n Skiwai (Meerte [[2006]])]] <br style="clear:both"/> == Weblinks == {{Commonscat|Morteratsch Glacier|Morteratschglitsker}} * [http://glaciology.ethz.ch/messnetz/glaciers/morteratsch.html Die Morteratsch-Glitsker in't Swaitserske Glitskermeetnät] * [http://www.swisseduc.ch/glaciers/morteratsch/index-de.html Die Morteratsch-Glitsker ap Glaciers online] * [http://www.phys.uu.nl/~oerlemns/site_Mort/morteratsch.html Foarskengsprojekt Morteratsch-Glitsker fon ju Universität Utrecht (IMAU)] * [https://web.archive.org/web/20160302024502/http://www.swisseduc.ch/glaciers/morteratsch/school/docs/mastrobuoni.pdf Morteratsch-Glitsker – Aleer un däälich] (PDF-Doatai, 4,8&nbsp;MiB) * [https://web.archive.org/web/20071119020954/http://www.kfunigraz.ac.at/geowww/exkursion/alpenex/gletscher.htm Unnersäikenge fon ju Universität Graz tou Glitskere in ju Bernina un do Ötzdoaler Alpen] * [https://web.archive.org/web/20110706232514/http://www.geoimage.ch/242198/248693.html Fotoreportoasje uur do Glitskerhöölen] * [http://ba.e-pics.ethz.ch/link.jsp?catalog=ETHBIB.Bildarchiv&id=Hs_1458-GK-B094-1867-01&view=preview&c=ba Dät ooldste Foto fon n Morteratsch-Glitsker fon 1867 in't Bieldenarchiv fon ju ETH Bibliotäike] * [http://www.srf.ch/player/tv/schweiz-aktuell/video/eisblaue-zauberwelt?id=68e796b2-d88a-4118-8366-686ae69b83ce Filmbiedraach fon't "Schweizer Fernsehen (SF)" uur do Ieshöölen in n Morteratsch-Glitsker] ("Schweiz aktuell" fon n 23. Dezember 2009) * [http://www.srf.ch/player/tv/schweiz-aktuell/video/gletscherschwund-am-berninamassiv?id=5daa7a93-54a5-4fe0-9cf2-d6f99e7a8165 Filmbiedraach fon't "Schweizer Fernsehen (SF)" uur do Uutwierkengen fon n Klimawonnel an n Morteratsch-Glitsker] ("Schweiz aktuell" fon n 15. September 2010) {{Wälle|Angoawe= ;''Ounmäärkengen'' <references group="Anm."/> ;''Literatuur'' * Max Maisch, Conradin A. Burga, Peter Fitze: ''Lebendiges Gletschervorfeld – Führer und Begleitbuch zum Gletscherlehrpfad Morteratsch''. Engadin-Press AG, Samedan 1993. ;''Oankelde Ätterwiese'' {{reflist|2}} }} {{GalerieArtikkel}} [[Kategorie:Glitsker]] onokja96sque411agms1lsn5sh14p2y 10 5200 121631 53743 2022-09-04T20:27:01Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly>{{#invoke:Expr|TemplateBooland}}</includeonly></onlyinclude> 9ww2xpcsrl1nuerjs5fm549f6gq52iq 10 5201 53745 2011-02-13T20:55:48Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<onlyinclude>{{#if: {{{1|}}} | {{#if: {{{2|}}} | {{#if: {{{3|}}}|1}}}}}}</onlyinclude> {{Dokumentation}} [[Kategorie:Vorlage:Syntaxhilfe|{{PAGENAME}}]]“ wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{{#if: {{{1|}}} | {{#if: {{{2|}}} | {{#if: {{{3|}}}|1}}}}}}</onlyinclude> {{Dokumentation}} [[Kategorie:Vorlage:Syntaxhilfe|{{PAGENAME}}]] talmglfslmta921xjj20q3itdlrg44p 10 5203 53749 53748 2011-02-13T21:02:33Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <code><onlyinclude>cellspacing="{{#expr: 2 * {{{rand|2}}}}}" cellpadding="{{#expr: 2 * {{{rand|2}}}}}" style="width: {{{breite|80%}}}; border: {{{rand|2}}}px solid {{{randfarbe|#CCCCCC}}}; margin: 0.5em auto 0.5em; clear: both; position: relative; background-color: {{{h-farbe|#FFFFFF}}}; color: {{{t-farbe|#000000}}};"</onlyinclude></code> {{Dokumentation}} e3ja9f5zxwnfmil9o8g64ympluvasvm 10 5204 53765 53762 2011-02-13T21:30:00Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <includeonly><span style="border-width:0px; padding:0px; margin:0px;" >{{#ifeq: {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}} }} }}|Expression error: Unrecognised punctuation character "."|<!-- erzeuge versteckten Link--><span style="display:none">[[Vorlage:Höhe/Fehler in Parameterliste]]</span>|<!-- nichts, Wert korrekt -->}}<!--kein führendes '-' für neg. Werte, stört in Tabellen-->{{#if: {{{1|}}} |{{#if: {{{2|}}} <!-- Höhenbezug angegeben --> |{{#switch: {{uc:{{{2|}}} }} <!-- Österreich normal-orthometrische Höhe Triest 1875; keine Höhen unter dem Meeresspiegel --> | AT = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}<!-- wegen -0 --> }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Meter über Adria|m&nbsp;ü.&nbsp;A.]]|<span title="Meter über Adria">m&nbsp;ü.&nbsp;A.</span>}} <!-- Liechtenstein == Schweiz --> | LI <!-- Schweiz nivellierte Höhe Marseille; keine Höhen unter dem Meeresspiegel --> <!-- Fälle 4000<=x<4100 müssen gesondert betrachtet werden, da bei Formatierung der HZE-Stellen führende Nullen nicht angegeben werden --> | CH = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{#ifexpr: ({{{1|}}} >= 1000) | {{#expr: (trunc ({{{1|0}}}/1000))}}'{{<!--Fall 4004m!-->#ifexpr: {{{1|}}}mod1000<10|00|{{#ifexpr: {{{1|}}}mod1000<100|0|}} }}|}}{{formatnum:{{#expr:{{{1|}}}mod1000+{{{1|}}}-(trunc ({{{1|0}}}))}} }}<!-- kommanull -->{{#ifexpr: ({{{1|0}}}=trunc ({{{1|0}}})) and (({{{1|0}}}1 round 1)={{{1|0}}})|,0}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Meter über Meer|m&nbsp;ü.&nbsp;M.]]|<span title="Meter über Meer">m&nbsp;ü.&nbsp;M.</span>}} |{{#ifexpr: ({{{1|}}} <= -1000) | {{#expr: (trunc ({{{1|0}}}/-1000))}}'{{<!--Fall 4044m!-->#ifexpr: -{{{1|}}}mod1000<10|00|{{#ifexpr: -{{{1|}}}mod1000<100|0|}} }}|}}{{formatnum:{{#expr:(trunc ({{{1|0}}}))-{{{1|}}}mod1000-{{{1|}}} }} }}<!-- kommanull -->{{#ifexpr: ({{{1|0}}}=trunc ({{{1|0}}})) and (({{{1|0}}}1 round 1)={{{1|0}}})|,0}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Meter über Meer|m&nbsp;unter&nbsp;M.]]|<span title="Meter unter Meer">m&nbsp;unter&nbsp;M.</span>}} }} <!-- die folgenden beiden Einträge erzeugen schweiz-formatierte Zahlen, aber keine m.ü.M., sondern nur m code identisch bis auf 2 Stellen, an denen der Höhenbezug erzeugt wird. Bitte diese Invariante beibehalten --> <!-- Liechtenstein == Schweiz --> | LI-M | CH-M = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{#ifexpr: ({{{1|}}} >= 1000) | {{#expr: (trunc ({{{1|0}}}/1000))}}'{{<!--Fall 4004m!-->#ifexpr: {{{1|}}}mod1000<10|00|{{#ifexpr: {{{1|}}}mod1000<100|0|}} }}|}}{{formatnum:{{#expr:{{{1|}}}mod1000+{{{1|}}}-(trunc ({{{1|0}}}))}} }}<!-- kommanull -->{{#ifexpr: ({{{1|0}}}=trunc ({{{1|0}}})) and (({{{1|0}}}1 round 1)={{{1|0}}})|,0}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Meter über Meer|m]]|<span title="Meter über Meer">m</span>}} |{{#ifexpr: ({{{1|}}} <= -1000) | {{#expr: (trunc|{{{1|0}}}/-1000))}}'{{<!--Fall 4044m!-->#ifexpr: -{{{1|}}}mod1000<10|00|{{#ifexpr: -{{{1|}}}mod1000<100|0|}} }}|}}{{formatnum:{{#expr:(trunc ({{{1|0}}}))-{{{1|}}}mod1000-{{{1|}}} }} }}<!-- kommanull -->{{#ifexpr: ({{{1|0}}}=trunc ({{{1|0}}})) and (({{{1|0}}}1 round 1)={{{1|0}}})|,0}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true[[Meter über Meer|m]]|<span title="Meter über Meer">m</span>}} }} <!-- Deutschland, unspezifiziertes Höhenbezugssystem --> | DE = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="Meter über dem Meeresspiegel">m</span>]]|<span title="Meter über dem Meeresspiegel">m</span>}} |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|m unter dem Meeresspiegel]]|m unter dem Meeresspiegel}} }} <!-- DHHN12 normal-orthometrische Höhe Amsterdam --> | DE-NN = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}<span title="Meter über Normalnull">&nbsp;m&nbsp;ü. |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}<span title="Meter unter Normalnull">&nbsp;m&nbsp;unter }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|</span>[[Normalnull|NN]]|NN</span>}} <!-- DDR (SNN76) Normalhöhe Kronstadt --> | DE-HN = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}<span title="Meter über Höhnenormal">&nbsp;m&nbsp;ü. |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}<span title="Meter unter Höhnenormal">&nbsp;m&nbsp;unter }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|</span>[[Höhennormal|HN]]|HN</span>}} <!-- DHHN92 Normalhöhe Amsterdam --> | DE-NHN = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}<span title="Meter über Normalhöhennull">&nbsp;m&nbsp;ü. |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}<span title="Meter unter Normalhöhennull">&nbsp;m&nbsp;unter }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|</span>[[Normalhöhennull|NHN]]|NHN</span>}} <!-- ALBANIA Pegel Durrës --> |AL = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Meter über Adria|m&nbsp;ü.&nbsp;A.]]|<span title="Meter über Adria">m&nbsp;ü.&nbsp;A.</span>}} <!-- Slowakei Normalhöhe; keine Höhen unter dem Meeresspiegel --> | SK = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="metrov nad morom (Höhe über dem Meeresspiegel)">m&nbsp;n.m.</span>]]|<span title="metrov nad morom">m&nbsp;n.m.</span>}} <!-- Tschechien Normalhöhe Kronstadt; keine Höhen unter dem Meeresspiegel --> | CZ = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="metrů nad mořem (Höhe über dem Meeresspiegel)">m&nbsp;n.m.</span>]]|<span title="metrů nad mořem">m&nbsp;n.m.</span>}} <!-- Ungarn Normalhöhe Kronstadt; keine Höhen unter dem Meeresspiegel --> | HU = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel (Ungarn)|<span title="Tengerszint feletti magasság (Höhe über dem Meeresspiegel (Ungarn))">m</span>]]|<span title="Tengerszint feletti magasság">m</span>}} <!-- === FÜR DIE FOLGENDEN ISO CODES KEINE UNTERSCHEIDUNG VON NEGATIVEN HÖHEN, DA BEZEICHNUNG DAFÜR FEHLT === --> <!-- GB orthometrische Höhe Newlyn --> <!-- IE orthometrische Höhe Maln Head --> | GB| IE = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="meters above sea level (Höhe über dem Meeresspiegel)">m&nbsp;ASL</span>]]|<span title="meters above sea level">m&nbsp;ASL</span>}} <!-- Frankreich (ohne Übersee) Normalhöhe Marseille; --> <!-- Französisch-Guayana GF Französisch-Polynesien PF Französische Süd- und Antarktisgebiete TF --> | FR|FX = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="mètres au-dessus du niveau de la mer (Höhe über dem Meeresspiegel)">m</span>]]|<span title="mètres au-dessus du niveau de la mer">m</span>}} <!-- Italien orthometrische Höhe Genua; +San Marino; +Vatikan --> | IT|SM|VA = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="metri sul livello del mare (Höhe über dem Meeresspiegel)">m&nbsp;s.l.m.</span>]]|<span title="metri sul livello del mare">m&nbsp;s.l.m.</span>}} <!-- Nachfolgestaaten YU normal-orthometrische Höhe Triest 1900--> |BA <!-- BOSNIA AND HERZEGOVINA --> |HR <!-- Kroatien --> |ME <!-- MONTENEGRO --> |MK <!-- MACEDONIA, THE FORMER YUGOSLAV REPUBLIC OF --> |RS <!-- SERBIA --> |SI <!-- Slowenien --> = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Meter über Adria|<span title="metara iznad Jadrana (Meter über Adria)">m.&nbsp;i.&nbsp;J.</span>]]|<span title="metara iznad Jadrana">m.&nbsp;i.&nbsp;J.</span>}} <!-- Niederlande orthometrische Höhe Amsterdam --> | NL = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="meter boven NAP (Höhe über dem Meeresspiegel)">m&nbsp;NAP</span>]]|<span title="meter boven NAP">m&nbsp;NAP</span>}} <!-- Norwegen normal-orthometrische Höhe Tredge --> | NO = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="meter over havet (Höhe über dem Meeresspiegel)">moh.</span>]]|<span title="meter over havet">moh.</span>}} <!-- Polen Normalhöhe Kronstadt --> | PL = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="metry nad poziomem morza (Höhe über dem Meeresspiegel)">m&nbsp;n.p.m.</span>]]|<span title="metry nad poziomem morza">m&nbsp;n.p.m.</span>}} <!-- Schweden Normalhöhe Amsterdam --> | SE = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="Meter över havet (Höhe über dem Meeresspiegel)">m&nbsp;ö.h.</span>]]|<span title="Meter över havet">m&nbsp;ö.h.</span>}} <!-- Spanien orthometrische Höhe Alicante --> | ES = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="metros sobre el nivel del mar (Höhe über dem Meeresspiegel)">msnm</span>]]|<span title="metros sobre el nivel del mar">msnm</span>}} <!-- Belgien orthometrische Höhe Ostende --> | BE = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="meter boven Oostends Peil (Höhe über dem Meeresspiegel)">m&nbsp;O.P.</span>]]|<span title="meter boven Oostends Peil">m&nbsp;O.P.</span>}} <!-- alle ISO 3166-1 Codes, so nicht weiter oben definiert. Zwischenlösung bis wir es besser wissen --> |AF <!-- AFGHANISTAN --> |AX <!-- ALAND ISLANDS --> |DZ <!-- ALGERIA --> |AS <!-- AMERICAN SAMOA --> |AD <!-- ANDORRA --> |AO <!-- ANGOLA --> |AI <!-- ANGUILLA --> |AQ <!-- ANTARCTICA --> |AG <!-- ANTIGUA AND BARBUDA --> |AR <!-- ARGENTINA --> |AM <!-- ARMENIA --> |AW <!-- ARUBA --> |AU <!-- AUSTRALIA --> |AZ <!-- AZERBAIJAN --> |BS <!-- BAHAMAS --> |BH <!-- BAHRAIN --> |BD <!-- BANGLADESH --> |BB <!-- BARBADOS --> |BY <!-- BELARUS --> |BZ <!-- BELIZE --> |BJ <!-- BENIN --> |BM <!-- BERMUDA --> |BT <!-- BHUTAN --> |BO <!-- BOLIVIA --> |BW <!-- BOTSWANA --> |BV <!-- BOUVET ISLAND --> |BR <!-- BRAZIL --> |IO <!-- BRITISH INDIAN OCEAN TERRITORY --> |BN <!-- BRUNEI DARUSSALAM --> |BG <!-- BULGARIA --> |BF <!-- BURKINA FASO --> |BI <!-- BURUNDI --> |KH <!-- CAMBODIA --> |CM <!-- CAMEROON --> |CA <!-- CANADA --> |CV <!-- CAPE VERDE --> |KY <!-- CAYMAN ISLANDS --> |CF <!-- CENTRAL AFRICAN REPUBLIC --> |TD <!-- CHAD --> |CL <!-- CHILE --> |CN <!-- CHINA --> |CX <!-- CHRISTMAS ISLAND --> |CC <!-- COCOS (KEELING) ISLANDS --> |CO <!-- COLOMBIA --> |KM <!-- COMOROS --> |CG <!-- CONGO --> |CD <!-- CONGO, THE DEMOCRATIC REPUBLIC OF THE --> |CK <!-- COOK ISLANDS --> |CR <!-- COSTA RICA --> |CI <!-- COTE D'IVOIRE --> |CU <!-- CUBA --> |CY <!-- CYPRUS --> |DK <!-- DENMARK --> |DJ <!-- DJIBOUTI --> |DM <!-- DOMINICA --> |DO <!-- DOMINICAN REPUBLIC --> |EC <!-- ECUADOR --> |EG <!-- EGYPT --> |SV <!-- EL SALVADOR --> |GQ <!-- EQUATORIAL GUINEA --> |ER <!-- ERITREA --> |EE <!-- ESTONIA --> |ET <!-- ETHIOPIA --> |FK <!-- FALKLAND ISLANDS (MALVINAS) --> |FO <!-- FAROE ISLANDS --> |FJ <!-- FIJI --> |FI <!-- FINLAND --> |GF <!-- FRENCH GUIANA --> |PF <!-- FRENCH POLYNESIA --> |TF <!-- FRENCH SOUTHERN TERRITORIES --> |GA <!-- GABON --> |GM <!-- GAMBIA --> |GE <!-- GEORGIA --> |GH <!-- GHANA --> |GI <!-- GIBRALTAR --> |GR <!-- GREECE --> |GL <!-- GREENLAND --> |GD <!-- GRENADA --> |GP <!-- GUADELOUPE --> |GU <!-- GUAM --> |GT <!-- GUATEMALA --> |GG <!-- GUERNSEY --> |GN <!-- GUINEA --> |GW <!-- GUINEA-BISSAU --> |GY <!-- GUYANA --> |HT <!-- HAITI --> |HM <!-- HEARD ISLAND AND MCDONALD ISLANDS --> |HN <!-- HONDURAS --> |HK <!-- HONG KONG --> |IS <!-- ICELAND --> |IN <!-- INDIA --> |ID <!-- INDONESIA --> |IR <!-- IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF --> |IQ <!-- IRAQ --> |IM <!-- ISLE OF MAN --> |IL <!-- ISRAEL --> |JM <!-- JAMAICA --> |JP <!-- JAPAN --> |JE <!-- JERSEY --> |JO <!-- JORDAN --> |KZ <!-- KAZAKHSTAN --> |KE <!-- KENYA --> |KI <!-- KIRIBATI --> |KP <!-- KOREA, DEMOCRATIC PEOPLE'S REPUBLIC OF --> |KR <!-- KOREA, REPUBLIC OF --> |KW <!-- KUWAIT --> |KG <!-- KYRGYZSTAN --> |LA <!-- LAO PEOPLE'S DEMOCRATIC REPUBLIC --> |LV <!-- LATVIA --> |LB <!-- LEBANON --> |LS <!-- LESOTHO --> |LR <!-- LIBERIA --> |LY <!-- LIBYAN ARAB JAMAHIRIYA --> |LT <!-- LITHUANIA --> |LU <!-- LUXEMBOURG --> |MO <!-- MACAO --> |MG <!-- MADAGASCAR --> |MW <!-- MALAWI --> |MY <!-- MALAYSIA --> |MV <!-- MALDIVES --> |ML <!-- MALI --> |MT <!-- MALTA --> |MH <!-- MARSHALL ISLANDS --> |MQ <!-- MARTINIQUE --> |MR <!-- MAURITANIA --> |MU <!-- MAURITIUS --> |YT <!-- MAYOTTE --> |MX <!-- MEXICO --> |FM <!-- MICRONESIA, FEDERATED STATES OF --> |MD <!-- MOLDOVA, REPUBLIC OF --> |MC <!-- MONACO --> |MN <!-- MONGOLIA --> |MS <!-- MONTSERRAT --> |MA <!-- MOROCCO --> |MZ <!-- MOZAMBIQUE --> |MM <!-- MYANMAR --> |NA <!-- NAMIBIA --> |NR <!-- NAURU --> |NP <!-- NEPAL --> |AN <!-- NETHERLANDS ANTILLES --> |NC <!-- NEW CALEDONIA --> |NZ <!-- NEW ZEALAND --> |NI <!-- NICARAGUA --> |NE <!-- NIGER --> |NG <!-- NIGERIA --> |NU <!-- NIUE --> |NF <!-- NORFOLK ISLAND --> |MP <!-- NORTHERN MARIANA ISLANDS --> |OM <!-- OMAN --> |PK <!-- PAKISTAN --> |PW <!-- PALAU --> |PS <!-- PALESTINIAN TERRITORY, OCCUPIED --> |PA <!-- PANAMA --> |PG <!-- PAPUA NEW GUINEA --> |PY <!-- PARAGUAY --> |PE <!-- PERU --> |PH <!-- PHILIPPINES --> |PN <!-- PITCAIRN --> |PT <!-- PORTUGAL --> |PR <!-- PUERTO RICO --> |QA <!-- QATAR --> |RE <!-- REUNION --> |RO <!-- ROMANIA --> |RU <!-- RUSSIAN FEDERATION --> |RW <!-- RWANDA --> |SH <!-- SAINT HELENA --> |KN <!-- SAINT KITTS AND NEVIS --> |LC <!-- SAINT LUCIA --> |PM <!-- SAINT PIERRE AND MIQUELON --> |VC <!-- SAINT VINCENT AND THE GRENADINES --> |WS <!-- SAMOA --> |ST <!-- SAO TOME AND PRINCIPE --> |SA <!-- SAUDI ARABIA --> |SN <!-- SENEGAL --> |SC <!-- SEYCHELLES --> |SL <!-- SIERRA LEONE --> |SG <!-- SINGAPORE --> |SB <!-- SOLOMON ISLANDS --> |SO <!-- SOMALIA --> |ZA <!-- SOUTH AFRICA --> |GS <!-- SOUTH GEORGIA AND THE SOUTH SANDWICH ISLANDS --> |LK <!-- SRI LANKA --> |SD <!-- SUDAN --> |SR <!-- SURINAME --> |SJ <!-- SVALBARD AND JAN MAYEN --> |SZ <!-- SWAZILAND --> |SY <!-- SYRIAN ARAB REPUBLIC --> |TW <!-- TAIWAN, PROVINCE OF CHINA --> |TJ <!-- TAJIKISTAN --> |TZ <!-- TANZANIA, UNITED REPUBLIC OF --> |TH <!-- THAILAND --> |TL <!-- TIMOR-LESTE --> |TG <!-- TOGO --> |TK <!-- TOKELAU --> |TO <!-- TONGA --> |TT <!-- TRINIDAD AND TOBAGO --> |TN <!-- TUNISIA --> |TR <!-- TURKEY --> |TM <!-- TURKMENISTAN --> |TC <!-- TURKS AND CAICOS ISLANDS --> |TV <!-- TUVALU --> |UG <!-- UGANDA --> |UA <!-- UKRAINE --> |AE <!-- UNITED ARAB EMIRATES --> |US <!-- UNITED STATES --> |UM <!-- UNITED STATES MINOR OUTLYING ISLANDS --> |UY <!-- URUGUAY --> |UZ <!-- UZBEKISTAN --> |VU <!-- VANUATU --> |VE <!-- VENEZUELA --> |VN <!-- VIET NAM --> |VG <!-- VIRGIN ISLANDS, BRITISH --> |VI <!-- VIRGIN ISLANDS, U.S. --> |WF <!-- WALLIS AND FUTUNA --> |EH <!-- WESTERN SAHARA --> |YE <!-- YEMEN --> |ZM <!-- ZAMBIA --> |ZW <!-- ZIMBABWE --> = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|m]]|<span title="Meter über dem Meeresspiegel">m</span>}} |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|m unter dem Meeresspiegel]]|m unter dem Meeresspiegel}} }} <!-- die Weltmeere --> |XA| XS| XN| XP| XI= {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}<span title="Meter über Mean Sea Level">&nbsp;m&nbsp;ü. |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}<span title="Meter unter Mean Sea Level">&nbsp;m&nbsp;unter }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|</span>[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="Mean Sea Level (Höhe über dem Meeresspiegel)">MSL</span>]]|MSL</span>}} <!-- der Orbit, nur positive Werte, Angaben in km !! --> |XO= {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=150)<!--km; sinnvoller unterer Grenzwert für Satelliten--> |<span title="Kilometer über Mean Sea Level">{{Maß|{{{1}}}|km}}&nbsp;ü.&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|MSL]]|MSL}}</span> |<span style="display:none">[[Vorlage:Höhe/ungültiger Wert]]</span> }} <!-- unsere 8 Planeten, oben uc: !! --> |MERKUR| VENUS| ERDE| MARS| JUPITER| SATURN| URANUS| NEPTUN = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}<span title="Meter über Nullniveau">&nbsp;m&nbsp;ü. |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}<span title="Meter unter Nullniveau">&nbsp;m&nbsp;unter }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Nullniveau]]|Nullniveau}}</span> <!-- fälschliche Angabe von m oder Meter wird ignoriert und so behandelt, wie keine Angabe --> |M |METER = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Bitte kein m oder Meter für HÖHE-BEZUG|m]]|m}} |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|m unter dem Meeresspiegel]]|m unter dem Meeresspiegel}} }} | #default = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{{2|}}} <!-- hier generell kein link --><span style="display:none">[[Vorlage:Höhe/unbekannter Bezug]]</span> }} <!-- kein Höhenbezug angegeben, implementierung identisch mit M|METER weiter oben!--> |{{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|m]]|<span title="Höhe über dem Meeresspiegel">m</span>}} |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|m unter dem Meeresspiegel]]|m unter dem Meeresspiegel}} }} }} | <b class="hintergrundfarbe8">Hööchtenwäid failt, sjuch [[:de:Vorlage:Höhe|Foarloagenbeskrieuwenge (düütsk)]]</b><!-- erzeuge versteckten Link--><span style="display:none">[[Vorlage:Höhe/Fehler in Parameterliste]]</span> }}</span></includeonly><noinclude> {{Dokumentation}} [[en:Template:Höhe]] </noinclude> mwf5ppa0xa7mwh4ku2rmv5swk461x93 10 5205 53755 53754 2011-02-13T21:18:02Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{#if:{{{text|}}} |<span id="{{#if:{{{name|}}}|{{anchorencode:{{{name}}}}}|text_coordinates}}" class="coordinates" style="background:#FFC" >Ko'ordinoaten failje. [[Wikipedia:WikiProjekt Georeferenzierenge|Hälp mee!]]</span> }} {{#if:{{{article<includeonly>|</includeonly>}}}|<span id="coordinates" class="coordinates" style="background:#FFC;">Ko'ordinoaten failje. [[Wikipedia:WikiProjekt Georeferenzierenge|Hälp mee!]]</span> }}<noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> izc0nqskcjda7qq0bmqby058tlldowo 4 5206 111074 106988 2015-08-05T01:43:32Z YiFeiBot 6271 2 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q10948883]]) migriert wikitext text/x-wiki Dät Wikiprojekt oarbaided deeroun, so fuul as muugelk geografiske Artikkele mäd Information uur ju Loage (Ko'ordinoaten) tou fersuurgjen. Foar moor Angoawen uur dät Projekt sjuch [[:de:Wikipedia:WikiProjekt Georeferenzierung| ap ju düütske Siede]]! [[fr:Wikipédia:Jargon/Géolocalisation]] 8paew2orw0j5ojqxz6ele8yduwr6tzg 10 5207 107812 53764 2013-08-18T08:05:02Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8140446]] wikitext text/x-wiki <includeonly><span style="border-width:0px; padding:0px; margin:0px;" >{{#ifeq: {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}} }} }}|Expression error: Unrecognised punctuation character "."|<!-- erzeuge versteckten Link--><span style="display:none">[[Vorlage:Höhe/Fehler in Parameterliste]]</span>|<!-- nichts, Wert korrekt -->}}<!--kein führendes '-' für neg. Werte, stört in Tabellen-->{{#if: {{{1|}}} |{{#if: {{{2|}}} <!-- Höhenbezug angegeben --> |{{#switch: {{uc:{{{2|}}} }} <!-- Österreich normal-orthometrische Höhe Triest 1875; keine Höhen unter dem Meeresspiegel --> | AT = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}<!-- wegen -0 --> }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Meter über Adria|m&nbsp;ü.&nbsp;A.]]|<span title="Meter über Adria">m&nbsp;ü.&nbsp;A.</span>}} <!-- Liechtenstein == Schweiz --> | LI <!-- Schweiz nivellierte Höhe Marseille; keine Höhen unter dem Meeresspiegel --> <!-- Fälle 4000<=x<4100 müssen gesondert betrachtet werden, da bei Formatierung der HZE-Stellen führende Nullen nicht angegeben werden --> | CH = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{#ifexpr: ({{{1|}}} >= 1000) | {{#expr: (trunc ({{{1|0}}}/1000))}}'{{<!--Fall 4004m!-->#ifexpr: {{{1|}}}mod1000<10|00|{{#ifexpr: {{{1|}}}mod1000<100|0|}} }}|}}{{formatnum:{{#expr:{{{1|}}}mod1000+{{{1|}}}-(trunc ({{{1|0}}}))}} }}<!-- kommanull -->{{#ifexpr: ({{{1|0}}}=trunc ({{{1|0}}})) and (({{{1|0}}}1 round 1)={{{1|0}}})|,0}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Meter über Meer|m&nbsp;ü.&nbsp;M.]]|<span title="Meter über Meer">m&nbsp;ü.&nbsp;M.</span>}} |{{#ifexpr: ({{{1|}}} <= -1000) | {{#expr: (trunc ({{{1|0}}}/-1000))}}'{{<!--Fall 4044m!-->#ifexpr: -{{{1|}}}mod1000<10|00|{{#ifexpr: -{{{1|}}}mod1000<100|0|}} }}|}}{{formatnum:{{#expr:(trunc ({{{1|0}}}))-{{{1|}}}mod1000-{{{1|}}} }} }}<!-- kommanull -->{{#ifexpr: ({{{1|0}}}=trunc ({{{1|0}}})) and (({{{1|0}}}1 round 1)={{{1|0}}})|,0}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Meter über Meer|m&nbsp;unter&nbsp;M.]]|<span title="Meter unter Meer">m&nbsp;unter&nbsp;M.</span>}} }} <!-- die folgenden beiden Einträge erzeugen schweiz-formatierte Zahlen, aber keine m.ü.M., sondern nur m code identisch bis auf 2 Stellen, an denen der Höhenbezug erzeugt wird. Bitte diese Invariante beibehalten --> <!-- Liechtenstein == Schweiz --> | LI-M | CH-M = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{#ifexpr: ({{{1|}}} >= 1000) | {{#expr: (trunc ({{{1|0}}}/1000))}}'{{<!--Fall 4004m!-->#ifexpr: {{{1|}}}mod1000<10|00|{{#ifexpr: {{{1|}}}mod1000<100|0|}} }}|}}{{formatnum:{{#expr:{{{1|}}}mod1000+{{{1|}}}-(trunc ({{{1|0}}}))}} }}<!-- kommanull -->{{#ifexpr: ({{{1|0}}}=trunc ({{{1|0}}})) and (({{{1|0}}}1 round 1)={{{1|0}}})|,0}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Meter über Meer|m]]|<span title="Meter über Meer">m</span>}} |{{#ifexpr: ({{{1|}}} <= -1000) | {{#expr: (trunc|{{{1|0}}}/-1000))}}'{{<!--Fall 4044m!-->#ifexpr: -{{{1|}}}mod1000<10|00|{{#ifexpr: -{{{1|}}}mod1000<100|0|}} }}|}}{{formatnum:{{#expr:(trunc ({{{1|0}}}))-{{{1|}}}mod1000-{{{1|}}} }} }}<!-- kommanull -->{{#ifexpr: ({{{1|0}}}=trunc ({{{1|0}}})) and (({{{1|0}}}1 round 1)={{{1|0}}})|,0}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true[[Meter über Meer|m]]|<span title="Meter über Meer">m</span>}} }} <!-- Deutschland, unspezifiziertes Höhenbezugssystem --> | DE = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="Meter über dem Meeresspiegel">m</span>]]|<span title="Meter über dem Meeresspiegel">m</span>}} |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|m unter dem Meeresspiegel]]|m unter dem Meeresspiegel}} }} <!-- DHHN12 normal-orthometrische Höhe Amsterdam --> | DE-NN = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}<span title="Meter über Normalnull">&nbsp;m&nbsp;ü. |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}<span title="Meter unter Normalnull">&nbsp;m&nbsp;unter }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|</span>[[Normalnull|NN]]|NN</span>}} <!-- DDR (SNN76) Normalhöhe Kronstadt --> | DE-HN = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}<span title="Meter über Höhnenormal">&nbsp;m&nbsp;ü. |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}<span title="Meter unter Höhnenormal">&nbsp;m&nbsp;unter }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|</span>[[Höhennormal|HN]]|HN</span>}} <!-- DHHN92 Normalhöhe Amsterdam --> | DE-NHN = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}<span title="Meter über Normalhöhennull">&nbsp;m&nbsp;ü. |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}<span title="Meter unter Normalhöhennull">&nbsp;m&nbsp;unter }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|</span>[[Normalhöhennull|NHN]]|NHN</span>}} <!-- ALBANIA Pegel Durrës --> |AL = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Meter über Adria|m&nbsp;ü.&nbsp;A.]]|<span title="Meter über Adria">m&nbsp;ü.&nbsp;A.</span>}} <!-- Slowakei Normalhöhe; keine Höhen unter dem Meeresspiegel --> | SK = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="metrov nad morom (Höhe über dem Meeresspiegel)">m&nbsp;n.m.</span>]]|<span title="metrov nad morom">m&nbsp;n.m.</span>}} <!-- Tschechien Normalhöhe Kronstadt; keine Höhen unter dem Meeresspiegel --> | CZ = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="metrů nad mořem (Höhe über dem Meeresspiegel)">m&nbsp;n.m.</span>]]|<span title="metrů nad mořem">m&nbsp;n.m.</span>}} <!-- Ungarn Normalhöhe Kronstadt; keine Höhen unter dem Meeresspiegel --> | HU = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel (Ungarn)|<span title="Tengerszint feletti magasság (Höhe über dem Meeresspiegel (Ungarn))">m</span>]]|<span title="Tengerszint feletti magasság">m</span>}} <!-- === FÜR DIE FOLGENDEN ISO CODES KEINE UNTERSCHEIDUNG VON NEGATIVEN HÖHEN, DA BEZEICHNUNG DAFÜR FEHLT === --> <!-- GB orthometrische Höhe Newlyn --> <!-- IE orthometrische Höhe Maln Head --> | GB| IE = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="meters above sea level (Höhe über dem Meeresspiegel)">m&nbsp;ASL</span>]]|<span title="meters above sea level">m&nbsp;ASL</span>}} <!-- Frankreich (ohne Übersee) Normalhöhe Marseille; --> <!-- Französisch-Guayana GF Französisch-Polynesien PF Französische Süd- und Antarktisgebiete TF --> | FR|FX = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="mètres au-dessus du niveau de la mer (Höhe über dem Meeresspiegel)">m</span>]]|<span title="mètres au-dessus du niveau de la mer">m</span>}} <!-- Italien orthometrische Höhe Genua; +San Marino; +Vatikan --> | IT|SM|VA = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="metri sul livello del mare (Höhe über dem Meeresspiegel)">m&nbsp;s.l.m.</span>]]|<span title="metri sul livello del mare">m&nbsp;s.l.m.</span>}} <!-- Nachfolgestaaten YU normal-orthometrische Höhe Triest 1900--> |BA <!-- BOSNIA AND HERZEGOVINA --> |HR <!-- Kroatien --> |ME <!-- MONTENEGRO --> |MK <!-- MACEDONIA, THE FORMER YUGOSLAV REPUBLIC OF --> |RS <!-- SERBIA --> |SI <!-- Slowenien --> = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Meter über Adria|<span title="metara iznad Jadrana (Meter über Adria)">m.&nbsp;i.&nbsp;J.</span>]]|<span title="metara iznad Jadrana">m.&nbsp;i.&nbsp;J.</span>}} <!-- Niederlande orthometrische Höhe Amsterdam --> | NL = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="meter boven NAP (Höhe über dem Meeresspiegel)">m&nbsp;NAP</span>]]|<span title="meter boven NAP">m&nbsp;NAP</span>}} <!-- Norwegen normal-orthometrische Höhe Tredge --> | NO = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="meter over havet (Höhe über dem Meeresspiegel)">moh.</span>]]|<span title="meter over havet">moh.</span>}} <!-- Polen Normalhöhe Kronstadt --> | PL = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="metry nad poziomem morza (Höhe über dem Meeresspiegel)">m&nbsp;n.p.m.</span>]]|<span title="metry nad poziomem morza">m&nbsp;n.p.m.</span>}} <!-- Schweden Normalhöhe Amsterdam --> | SE = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="Meter över havet (Höhe über dem Meeresspiegel)">m&nbsp;ö.h.</span>]]|<span title="Meter över havet">m&nbsp;ö.h.</span>}} <!-- Spanien orthometrische Höhe Alicante --> | ES = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="metros sobre el nivel del mar (Höhe über dem Meeresspiegel)">msnm</span>]]|<span title="metros sobre el nivel del mar">msnm</span>}} <!-- Belgien orthometrische Höhe Ostende --> | BE = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="meter boven Oostends Peil (Höhe über dem Meeresspiegel)">m&nbsp;O.P.</span>]]|<span title="meter boven Oostends Peil">m&nbsp;O.P.</span>}} <!-- alle ISO 3166-1 Codes, so nicht weiter oben definiert. Zwischenlösung bis wir es besser wissen --> |AF <!-- AFGHANISTAN --> |AX <!-- ALAND ISLANDS --> |DZ <!-- ALGERIA --> |AS <!-- AMERICAN SAMOA --> |AD <!-- ANDORRA --> |AO <!-- ANGOLA --> |AI <!-- ANGUILLA --> |AQ <!-- ANTARCTICA --> |AG <!-- ANTIGUA AND BARBUDA --> |AR <!-- ARGENTINA --> |AM <!-- ARMENIA --> |AW <!-- ARUBA --> |AU <!-- AUSTRALIA --> |AZ <!-- AZERBAIJAN --> |BS <!-- BAHAMAS --> |BH <!-- BAHRAIN --> |BD <!-- BANGLADESH --> |BB <!-- BARBADOS --> |BY <!-- BELARUS --> |BZ <!-- BELIZE --> |BJ <!-- BENIN --> |BM <!-- BERMUDA --> |BT <!-- BHUTAN --> |BO <!-- BOLIVIA --> |BW <!-- BOTSWANA --> |BV <!-- BOUVET ISLAND --> |BR <!-- BRAZIL --> |IO <!-- BRITISH INDIAN OCEAN TERRITORY --> |BN <!-- BRUNEI DARUSSALAM --> |BG <!-- BULGARIA --> |BF <!-- BURKINA FASO --> |BI <!-- BURUNDI --> |KH <!-- CAMBODIA --> |CM <!-- CAMEROON --> |CA <!-- CANADA --> |CV <!-- CAPE VERDE --> |KY <!-- CAYMAN ISLANDS --> |CF <!-- CENTRAL AFRICAN REPUBLIC --> |TD <!-- CHAD --> |CL <!-- CHILE --> |CN <!-- CHINA --> |CX <!-- CHRISTMAS ISLAND --> |CC <!-- COCOS (KEELING) ISLANDS --> |CO <!-- COLOMBIA --> |KM <!-- COMOROS --> |CG <!-- CONGO --> |CD <!-- CONGO, THE DEMOCRATIC REPUBLIC OF THE --> |CK <!-- COOK ISLANDS --> |CR <!-- COSTA RICA --> |CI <!-- COTE D'IVOIRE --> |CU <!-- CUBA --> |CY <!-- CYPRUS --> |DK <!-- DENMARK --> |DJ <!-- DJIBOUTI --> |DM <!-- DOMINICA --> |DO <!-- DOMINICAN REPUBLIC --> |EC <!-- ECUADOR --> |EG <!-- EGYPT --> |SV <!-- EL SALVADOR --> |GQ <!-- EQUATORIAL GUINEA --> |ER <!-- ERITREA --> |EE <!-- ESTONIA --> |ET <!-- ETHIOPIA --> |FK <!-- FALKLAND ISLANDS (MALVINAS) --> |FO <!-- FAROE ISLANDS --> |FJ <!-- FIJI --> |FI <!-- FINLAND --> |GF <!-- FRENCH GUIANA --> |PF <!-- FRENCH POLYNESIA --> |TF <!-- FRENCH SOUTHERN TERRITORIES --> |GA <!-- GABON --> |GM <!-- GAMBIA --> |GE <!-- GEORGIA --> |GH <!-- GHANA --> |GI <!-- GIBRALTAR --> |GR <!-- GREECE --> |GL <!-- GREENLAND --> |GD <!-- GRENADA --> |GP <!-- GUADELOUPE --> |GU <!-- GUAM --> |GT <!-- GUATEMALA --> |GG <!-- GUERNSEY --> |GN <!-- GUINEA --> |GW <!-- GUINEA-BISSAU --> |GY <!-- GUYANA --> |HT <!-- HAITI --> |HM <!-- HEARD ISLAND AND MCDONALD ISLANDS --> |HN <!-- HONDURAS --> |HK <!-- HONG KONG --> |IS <!-- ICELAND --> |IN <!-- INDIA --> |ID <!-- INDONESIA --> |IR <!-- IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF --> |IQ <!-- IRAQ --> |IM <!-- ISLE OF MAN --> |IL <!-- ISRAEL --> |JM <!-- JAMAICA --> |JP <!-- JAPAN --> |JE <!-- JERSEY --> |JO <!-- JORDAN --> |KZ <!-- KAZAKHSTAN --> |KE <!-- KENYA --> |KI <!-- KIRIBATI --> |KP <!-- KOREA, DEMOCRATIC PEOPLE'S REPUBLIC OF --> |KR <!-- KOREA, REPUBLIC OF --> |KW <!-- KUWAIT --> |KG <!-- KYRGYZSTAN --> |LA <!-- LAO PEOPLE'S DEMOCRATIC REPUBLIC --> |LV <!-- LATVIA --> |LB <!-- LEBANON --> |LS <!-- LESOTHO --> |LR <!-- LIBERIA --> |LY <!-- LIBYAN ARAB JAMAHIRIYA --> |LT <!-- LITHUANIA --> |LU <!-- LUXEMBOURG --> |MO <!-- MACAO --> |MG <!-- MADAGASCAR --> |MW <!-- MALAWI --> |MY <!-- MALAYSIA --> |MV <!-- MALDIVES --> |ML <!-- MALI --> |MT <!-- MALTA --> |MH <!-- MARSHALL ISLANDS --> |MQ <!-- MARTINIQUE --> |MR <!-- MAURITANIA --> |MU <!-- MAURITIUS --> |YT <!-- MAYOTTE --> |MX <!-- MEXICO --> |FM <!-- MICRONESIA, FEDERATED STATES OF --> |MD <!-- MOLDOVA, REPUBLIC OF --> |MC <!-- MONACO --> |MN <!-- MONGOLIA --> |MS <!-- MONTSERRAT --> |MA <!-- MOROCCO --> |MZ <!-- MOZAMBIQUE --> |MM <!-- MYANMAR --> |NA <!-- NAMIBIA --> |NR <!-- NAURU --> |NP <!-- NEPAL --> |AN <!-- NETHERLANDS ANTILLES --> |NC <!-- NEW CALEDONIA --> |NZ <!-- NEW ZEALAND --> |NI <!-- NICARAGUA --> |NE <!-- NIGER --> |NG <!-- NIGERIA --> |NU <!-- NIUE --> |NF <!-- NORFOLK ISLAND --> |MP <!-- NORTHERN MARIANA ISLANDS --> |OM <!-- OMAN --> |PK <!-- PAKISTAN --> |PW <!-- PALAU --> |PS <!-- PALESTINIAN TERRITORY, OCCUPIED --> |PA <!-- PANAMA --> |PG <!-- PAPUA NEW GUINEA --> |PY <!-- PARAGUAY --> |PE <!-- PERU --> |PH <!-- PHILIPPINES --> |PN <!-- PITCAIRN --> |PT <!-- PORTUGAL --> |PR <!-- PUERTO RICO --> |QA <!-- QATAR --> |RE <!-- REUNION --> |RO <!-- ROMANIA --> |RU <!-- RUSSIAN FEDERATION --> |RW <!-- RWANDA --> |SH <!-- SAINT HELENA --> |KN <!-- SAINT KITTS AND NEVIS --> |LC <!-- SAINT LUCIA --> |PM <!-- SAINT PIERRE AND MIQUELON --> |VC <!-- SAINT VINCENT AND THE GRENADINES --> |WS <!-- SAMOA --> |ST <!-- SAO TOME AND PRINCIPE --> |SA <!-- SAUDI ARABIA --> |SN <!-- SENEGAL --> |SC <!-- SEYCHELLES --> |SL <!-- SIERRA LEONE --> |SG <!-- SINGAPORE --> |SB <!-- SOLOMON ISLANDS --> |SO <!-- SOMALIA --> |ZA <!-- SOUTH AFRICA --> |GS <!-- SOUTH GEORGIA AND THE SOUTH SANDWICH ISLANDS --> |LK <!-- SRI LANKA --> |SD <!-- SUDAN --> |SR <!-- SURINAME --> |SJ <!-- SVALBARD AND JAN MAYEN --> |SZ <!-- SWAZILAND --> |SY <!-- SYRIAN ARAB REPUBLIC --> |TW <!-- TAIWAN, PROVINCE OF CHINA --> |TJ <!-- TAJIKISTAN --> |TZ <!-- TANZANIA, UNITED REPUBLIC OF --> |TH <!-- THAILAND --> |TL <!-- TIMOR-LESTE --> |TG <!-- TOGO --> |TK <!-- TOKELAU --> |TO <!-- TONGA --> |TT <!-- TRINIDAD AND TOBAGO --> |TN <!-- TUNISIA --> |TR <!-- TURKEY --> |TM <!-- TURKMENISTAN --> |TC <!-- TURKS AND CAICOS ISLANDS --> |TV <!-- TUVALU --> |UG <!-- UGANDA --> |UA <!-- UKRAINE --> |AE <!-- UNITED ARAB EMIRATES --> |US <!-- UNITED STATES --> |UM <!-- UNITED STATES MINOR OUTLYING ISLANDS --> |UY <!-- URUGUAY --> |UZ <!-- UZBEKISTAN --> |VU <!-- VANUATU --> |VE <!-- VENEZUELA --> |VN <!-- VIET NAM --> |VG <!-- VIRGIN ISLANDS, BRITISH --> |VI <!-- VIRGIN ISLANDS, U.S. --> |WF <!-- WALLIS AND FUTUNA --> |EH <!-- WESTERN SAHARA --> |YE <!-- YEMEN --> |ZM <!-- ZAMBIA --> |ZW <!-- ZIMBABWE --> = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|m]]|<span title="Meter über dem Meeresspiegel">m</span>}} |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|m unter dem Meeresspiegel]]|m unter dem Meeresspiegel}} }} <!-- die Weltmeere --> |XA| XS| XN| XP| XI= {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}<span title="Meter über Mean Sea Level">&nbsp;m&nbsp;ü. |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}<span title="Meter unter Mean Sea Level">&nbsp;m&nbsp;unter }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|</span>[[Höhe über dem Meeresspiegel|<span title="Mean Sea Level (Höhe über dem Meeresspiegel)">MSL</span>]]|MSL</span>}} <!-- der Orbit, nur positive Werte, Angaben in km !! --> |XO= {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=150)<!--km; sinnvoller unterer Grenzwert für Satelliten--> |<span title="Kilometer über Mean Sea Level">{{Maß|{{{1}}}|km}}&nbsp;ü.&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|MSL]]|MSL}}</span> |<span style="display:none">[[Vorlage:Höhe/ungültiger Wert]]</span> }} <!-- unsere 8 Planeten, oben uc: !! --> |MERKUR| VENUS| ERDE| MARS| JUPITER| SATURN| URANUS| NEPTUN = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}<span title="Meter über Nullniveau">&nbsp;m&nbsp;ü. |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}<span title="Meter unter Nullniveau">&nbsp;m&nbsp;unter }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Nullniveau]]|Nullniveau}}</span> <!-- fälschliche Angabe von m oder Meter wird ignoriert und so behandelt, wie keine Angabe --> |M |METER = {{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Bitte kein m oder Meter für HÖHE-BEZUG|m]]|m}} |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|m unter dem Meeresspiegel]]|m unter dem Meeresspiegel}} }} | #default = {{formatnum:{{#expr:1*{{{1}}}}}}}&nbsp;{{{2|}}} <!-- hier generell kein link --><span style="display:none">[[Vorlage:Höhe/unbekannter Bezug]]</span> }} <!-- kein Höhenbezug angegeben, implementierung identisch mit M|METER weiter oben!--> |{{#ifexpr: ({{{1|}}}>=0) |{{formatnum:{{#expr:+1* {{{1}}} }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|m]]|<span title="Höhe über dem Meeresspiegel">m</span>}} |{{formatnum:{{#expr:-1*({{{1}}}) }} }}&nbsp;{{#ifeq:{{{link|}}}|true|[[Höhe über dem Meeresspiegel|m unter dem Meeresspiegel]]|m unter dem Meeresspiegel}} }} }} | <b class="hintergrundfarbe8">Höhenwert fehlt, siehe [[Vorlage:Höhe|Vorlagenbeschreibung]]</b><!-- erzeuge versteckten Link--><span style="display:none">[[Vorlage:Höhe/Fehler in Parameterliste]]</span> }}</span></includeonly><noinclude> {{Dokumentation}} </noinclude> q5rkhn0u51b72gul7f4tdgr60el5qlx 10 5208 53767 2011-02-13T21:31:47Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<onlyinclude>{{Positionskarte+ |{{{1|Erde}}} |border = {{{border|}}} |caption = {{{caption|}}} |float = {{{float|right}}} |width = {{{width|240}}} |…“ wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{{Positionskarte+ |{{{1|Erde}}} |border = {{{border|}}} |caption = {{{caption|}}} |float = {{{float|right}}} |width = {{{width|240}}} |maptype = {{{maptype|}}} |Alternativkarte = {{{Alternativkarte|}}} |label = {{{label|}}} |places = {{Positionskarte~ |{{{1|Erde}}} |label = {{{label|}}} |label_size = {{{label_size|}}} |mark = {{{mark|}}} |marksize = {{{marksize|}}} |marktarget = {{{marktarget|}}} |position = {{{position|}}} |wrap = {{{wrap|}}} |background = {{{background|}}} <!--Coordinates Koordinaten --> |lat = {{{lat|}}} <!--latitude Breitengrad--> |lat_deg = {{{lat_deg|}}} <!-- nur für Wartungslink in Vorlage:Positionskarte~ --> |long = {{{long|}}} <!--longitude Längengrad--> |lon_deg = {{{lon_deg|}}} <!-- nur für Wartungslink in Vorlage:Positionskarte~ --> |type = {{#if:{{{type|}}}|{{{type}}}|landmark}} |pop = {{{pop|}}} |elevation = {{{elevation|}}} |dim = {{{dim|}}} |region = {{{region|}}} |globe = {{{globe|}}} |name = {{{name|}}} }}}}</onlyinclude> {{Dokumentation}} 2thqcte7yxwoch8gc8ot1lnc1pty5fn 10 5209 53770 53769 2011-02-13T21:33:04Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <onlyinclude><table {{#switch: {{{float|}}} |left = class="float-left" style="margin-right: 1em; |right = class="float-right" style="margin-left: 1em; |center= class="centered" style=" |inline= style="margin: 0 1em; display: inline-table; |#default= style="margin: 0 1em; }} background-color: {{#if:{{{background|}}}|{{{background}}}|#f9f9f9}}; border: {{#switch:{{#if:{{{caption|x}}}|{{{border|}}}|none}}|none=none|=1px solid #CCC|#default=1px solid {{{border|#CCC}}}}}; border-collapse: collapse; width: 1px;<!-- IMPORTANT *** für alle Browser ausser Firefox *** WICHTIG --> "> <tr><td style="border: none; padding: 0;"><div style="position: relative; z-index: 0; padding: 0; {{#switch:{{{border|#CCC}}}|none=border: none;|=margin:{{#if:{{{caption|x}}}|3|0}}px; border: 1px solid #CCC;|#default=margin:3px; border: 1px solid {{{border|#CCC}}};}}">[[Bielde:{{#if: {{{Alternativkarte|}}} | {{{Alternativkarte}}} | {{Positionskarte {{{1|Erde}}}|image|{{{maptype|}}} }} }}|{{#if:{{{width|x}}}|{{{width|240}}}px|frameless{{!}}upright=1}}|center|{{#if: {{{label|}}} | {{{label}}} | {{PAGENAME}} }} ({{Positionskarte {{{1|Erde}}}|name}})]]{{{places|}}}</div></td></tr> {{#if:{{{caption|x}}} |<tr style="font-size: 90%"><td style="border: none;"><div style="margin: 0 0.3em">{{{caption|{{#if: {{{label|}}}|{{{label}}}|{{PAGENAME}}}} ({{Positionskarte {{{1|Erde}}}|name}})}}}</div></td></tr> }}</table></onlyinclude> {{Dokumentation}} k3d53h9h6qdvv06ge1injzh3s8dnaqm 10 5210 111075 107815 2015-08-05T01:43:42Z YiFeiBot 6271 2 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q13593]]) migriert wikitext text/x-wiki {{#switch: {{{1}}} | name = Erde | top = 90 | bottom = -90 | left = -180 | right = 180 | image = Earthmap1000x500compac.jpg }}<noinclude> {{Achtung|Eine Darstellung mit Staatsflächen findet sich unter [[:Vorlage:Positionskarte Welt]].}} {{Positionskarte/Info|sortkey=0Erde}} </noinclude> id138omnl30m730bkene4q53v0xvt43 10 5211 110858 110849 2015-05-21T15:16:54Z GeskichteJTP 6351 wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{| border="0" cellpadding="5" cellspacing="2" style="border:1px solid {{{Rand|#FF9999}}}; background-color:{{{Hintergrund|#FFFFFF}}}; border-left:10px solid {{{RandLinks|#FF6666}}}; margin-bottom:0.4em; margin-left:auto; margin-right:auto; width:{{{Breite|100%}}}" |- | style="font-size: 95%; text-align:{{{Textausrichtung|left}}}" | {{{1|}}} |}</onlyinclude><noinclude>{{Dokumentation}} [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen|{{PAGENAME}}]]</noinclude> 1cg8fvlj3hot1q2eeo7u4j3ge0nr45r 10 5212 105326 101652 2013-03-09T00:12:29Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 92 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5607175]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Dokumentation/Unterseite}} <onlyinclude><includeonly>{{#if:{{REVISIONID}}|<!--null-->|<!--nur während Vorschau-->{{Achtung|1={{#ifexist:{{FULLPAGENAME}}| Die aktualisierten Werte werden erst nach dem Speichern und einen eventuellen [[Hilfe:Purge|Purge]] sichtbar.| Diese Seite bindet sich selber ein. Da die Seite noch nicht existiert, kommt es zu Darstellungsfehlern. Nach dem Speichern und einen eventuellen [[Hilfe:Purge|Purge]] kannst du dir das Ergebnis anschauen. }}}}}}</includeonly>__NOEDITSECTION__<!-- führt sonst zu einem Absatz -->== Beschreibung == Diese [[Hälpe:Foarloagen|Vorlage]] enthält Daten für <includeonly>[[{{#if:{{{{PAGENAME}}|lemma}}|{{{{PAGENAME}}|lemma}}{{!}}}}{{{{PAGENAME}}|name}}]]</includeonly>. Sie unterstützt so die [[Foarloage:Positionskarte]] und [[Foarloage:Coordinate]]. <includeonly>{{#if:{{{{PAGENAME}}|globe}}| Neu angelegte Vorlagen sollten deshalb unbedingt auf den entsprechenden [[:Kategorie:Vorlage:Info globe|Info-Unterseiten]] eingetragen werden, weil sie sonst unbeachtet bleiben.| Neu angelegte Vorlagen sollten deshalb unbedingt auf den entsprechenden [[:Kategorie:Vorlage:Info ISO-3166-2|Info-Unterseiten]] eingetragen werden, weil sie sonst unbeachtet bleiben. Die Subterritorien kann man in dem entsprechenden Eintrag aus der [[:Kategorie:ISO 3166-2]] auslesen.}}</includeonly> {| class="wikitable" |+ Positionskarte für <includeonly>{{{{PAGENAME}}|name}}</includeonly> |- class="hintergrundfarbe5" ! Parameter !! Wert <includeonly> |- | Name || [[{{#if:{{{{PAGENAME}}|lemma}}|{{{{PAGENAME}}|lemma}}{{!}}}}{{{{PAGENAME}}|name}}]] {{#if: {{{{PAGENAME}}|x}}{{{{PAGENAME}}|y}}| {{!-!}} x {{!!}} {{#iferror:{{{{PAGENAME}}|x|2=<span style="font-size:smaller; vertical-align:middle;">latitude</span>|3=<span style="font-size:smaller; vertical-align:middle;">longitude</span>}}|siehe Quelltext}} {{!-!}} y {{!!}} {{#iferror:{{{{PAGENAME}}|y|2=<span style="font-size:smaller; vertical-align:middle;">latitude</span>|3=<span style="font-size:smaller; vertical-align:middle;">longitude</span>}}|siehe Quelltext}}| {{!-!}} oben {{!!}} {{{{PAGENAME}}|top}} {{!-!}} unten {{!!}} {{{{PAGENAME}}|bottom}} {{!-!}} links {{!!}} {{{{PAGENAME}}|left}} {{!-!}} rechts {{!!}} {{{{PAGENAME}}|right}} }} |- | Bild || <tt>{{{{PAGENAME}}|image}}</tt> {{#if: {{{{PAGENAME}}|width}}{{{{PAGENAME}}|height}}| {{!-!}} Format {{!}} {{{{PAGENAME}}|width}} × {{{{PAGENAME}}|height}} ({{#ifexpr: ({{{{PAGENAME}}|width}} >= {{{{PAGENAME}}|height}})|Quer|Hoch}}) <span style="display:none;">[[Foarloage:Positionskarte/Wartung/Größe definiert|d]]</span>|<span style="display:none;">[[Foarloage:Positionskarte/Wartung/Größe undefiniert|u]]</span> }} {{#if: {{{{PAGENAME}}|x}}{{{{PAGENAME}}|y}}| <!-- Berechnung für Kartenposition bei x und y fehlt -->| {{!-!}} Kartenposition {{!!}} {{Coordinate |text=DM |NS={{#expr:({{{{PAGENAME}}|top}}+{{{{PAGENAME}}|bottom}})/2}} |EW={{#expr:({{{{PAGENAME}}|left}}+{{{{PAGENAME}}|right}})/2 + ({{{{PAGENAME}}|left}} > {{{{PAGENAME}}|right}})*(180 - (abs {{{{PAGENAME}}|left}} >= abs {{{{PAGENAME}}|right}})*360)}} |type=country |name={{{{PAGENAME}}|name}} |region=??<!--missing--> |globe={{{{PAGENAME}}|globe}} }} }}</includeonly> |} <includeonly>{| style="background:transparent;" ! Positionskarte {{#ifeq: {{{{PAGENAME}}|image|relief}} | {{{{PAGENAME}}|image}} | | ! Physische Karte }} |- style="vertical-align:top;" | [[Bielde:{{{{PAGENAME}}|image}}|thumb|center|200px|{{{{PAGENAME}}|image}}]] {{#ifeq: {{{{PAGENAME}}|image|relief}} | {{{{PAGENAME}}|image}} | | {{!}} [[Bielde:{{{{PAGENAME}}|image|relief}}|thumb|center|200px|{{{{PAGENAME}}|image|relief}}]] }} |}<br clear="all" style="clear:both;" /> </includeonly> == Siehe auch == * [[Wikipedia:WikiProjekt Georeferenzierung|WikiProjekt Georeferenzierung]] * [[Foarloage:Positionskarte]] {{#if: {{{{PAGENAME}}|globe}} | <!--nicht anzeigen--> | * Koordinaten können unter anderem bei [http://www.mcaviglia.ch/gmap/get_coor_ext.asp?l=de http://www.mcaviglia.ch/gmap/get_coor_ext.asp?l=de] ermittelt werden. * [http://wpbot-alexrk.appspot.com/Poskarte2Kml?vorlage={{URLENKODIERT:{{FULLPAGENAME}}}}&imagesize=1000&output=kml Die Karte als KML-Datei in Google Earth öffnen] }}<includeonly><!-- Wartung --> {{#if:{{{{PAGENAME}}|name}}|<!--null-->|<span style="display:none;">[[Foarloage:Positionskarte/Info/name missing]]</span> }}{{#if:{{{{PAGENAME}}|x}}{{{{PAGENAME}}|y}}| {{#iferror:{{#expr:{{{{PAGENAME}}|x|0|0}} + {{{{PAGENAME}}|y|0|0}}}}|<span style="display:none;">[[Foarloage:Positionskarte/Info/value error]]</span>|<!--null-->}}<span style="display:none;">[[Foarloage:Positionskarte/Info/xy]]</span>| {{#iferror:{{#expr:{{{{PAGENAME}}|top}} + {{{{PAGENAME}}|bottom}} + {{{{PAGENAME}}|left}} + {{{{PAGENAME}}|right}}}}|<span style="display:none;">[[Foarloage:Positionskarte/Info/value error]]</span>|{{#ifexpr:{{{{PAGENAME}}|top}} > 90 or {{{{PAGENAME}}|bottom}} < -90 or {{{{PAGENAME}}|left}} < -180 or {{{{PAGENAME}}|right}} > 180|<span style="display:none;">[[Foarloage:Positionskarte/Info/out of range]]</span>|<!--null-->}}{{#ifexpr:{{{{PAGENAME}}|top}} < {{{{PAGENAME}}|bottom}} or {{{{PAGENAME}}|left}} > {{{{PAGENAME}}|right}}|<span style="display:none;">[[Foarloage:Positionskarte/Info/crosses180]]</span>|<!--null-->}}}} }}{{#ifexist:Media:{{{{PAGENAME}}|image}}|<!--null-->|<span style="display:none;">[[Foarloage:Positionskarte/Info/image missing]]</span> }}{{#if:{{{{PAGENAME}}|globe}}|<span style="display:none;">[[Foarloage:Positionskarte/Info/globe]]</span>[[Kategorie:Foarloage:Astronomie|Positionskarte {{{sortkey|{{{1|{{{{PAGENAME}}|name}}}}}}}}]] }}<!-- Kategorien: Erklärung Diskussionsseite -->{{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:10}}| [[Kategorie:Foarloage:Positionskarte|{{{sortkey|{{{1|{{{{PAGENAME}}|name}}}}}}}} {{{sortkey2|{{#if:{{{1|}}}|{{{{PAGENAME}}|name}}}}}}}]] {{#ifexist: :Kategorie:Foarloage:{{{1|{{{{PAGENAME}}|name}}}}}| [[Kategorie:Foarloage:{{{1|{{{{PAGENAME}}|name}}}}}|Positionskarte {{{sortkey2|{{#if:{{{1|}}}|{{{{PAGENAME}}|name}}}}}}}]] }}}}</includeonly></onlyinclude> ---- Wartungslinks: * [[Spezial:Linkliste/Foarloage:Positionskarte/Info/name missing|Name fehlt]] * [[Spezial:Linkliste/Foarloage:Positionskarte/Info/value error|Wert fehlerhaft]] * [[Spezial:Linkliste/Foarloage:Positionskarte/Info/image missing|Bild fehlt]] * [[Spezial:Linkliste/Foarloage:Positionskarte/Info/xy|x und y statt top, bottom, left und right]] * [[Spezial:Linkliste/Foarloage:Positionskarte/Info/globe|globe]] * [[Spezial:Linkliste/Foarloage:Positionskarte/Info/out of range|top, bottom, left oder right außerhalb des zulässigen Wertebereichs]] * [[Spezial:Linkliste/Foarloage:Positionskarte/Info/crosses180|top < bottom oder left > right]] (Letzteres ist zulässig bei Karten, die den 180. Längengrad überschreiten) </noinclude> jfvpksjc3hau73ne4drexrt703wm8qj 10 5213 53778 53777 2011-02-13T21:40:55Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{| {{Bausteindesign3}} | [[Bielde:Information icon.svg|30px|Dokumentations-Unnersiede|link=]] |style="width: 100%;"| Düsse Siede is een Unnerfoarloage fon '''[[{{#rel2abs:{{FULLPAGENAME}}/..}}]]'''. |}<includeonly>{{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:10}}| [[Kategorie:Foarloage:Unnerfoarloage|{{PAGENAME}}]] <!--Wartung-->{{#ifexist:{{#rel2abs:{{FULLPAGENAME}}/..}}|<!--nichts-->| <span style="display:none;">[[Vorlage:Dokumentation/Wartung/Unterseite verwaist]]</span> }}}}</includeonly></onlyinclude> [[Kategorie:Foarloage:Foar Foarloagen| {{PAGENAME}}]] [[Kategorie:Foarloage:Mäd Kategorisierenge]] 3wr7syxpl76pbvpd76egob286nr01ov 10 5214 104699 102765 2013-03-08T16:45:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 76 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q12269]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}} | name = Schweiz | top = 47.9 | bottom = 45.75 | left = 5.8 | right = 10.7 |image={{#switch: {{{2|}}} |relief=Switzerland relief location map.jpg |#default=Switzerland location map.svg }} }}<noinclude> {{Positionskarte/Info}} === Alternativkarten === <gallery> Bielde:Switzerland (no subdivisions) location map.svg|Version ohne Kantonsgrenzen </gallery> </noinclude> 4okrz5avek8sf6c6q54251prjiagogb 10 5215 53783 2011-02-13T21:45:26Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<noinclude><!-- Testframe! --> {| |<div class="positionmap" style="position: relative; z-index: 0; padding: 0; border: 1px solid {{#if:{{{border|}}}|{{{border}}}|#CC…“ wikitext text/x-wiki <noinclude><!-- Testframe! --> {| |<div class="positionmap" style="position: relative; z-index: 0; padding: 0; border: 1px solid {{#if:{{{border|}}}|{{{border}}}|#CCCCCC}};">[[image:{{#if: {{{Alternativkarte|}}} | {{{Alternativkarte}}} | {{Positionskarte {{{1|Erde}}}|image}} }}|frameless|{{#if:{{{width|x}}}|{{{width|240}}}px|upright=1}}|center|{{#if: {{{label|}}} | {{{label}}} | {{PAGENAME}} }} ({{Positionskarte {{{1|Erde}}}|name}})]] <!-- begin --> </noinclude>{{#if:{{{Y|}}}{{{X|}}} |{{Positionskarte~* |Y={{{Y|50}}} |X={{{X|50}}} |position={{{position|}}} |wrap={{{wrap|}}} |label={{{label|{{PAGENAME}}}}} |label_size={{{label_size|90}}} |background={{{background|}}} }} |{{#if:{{{lat_deg|}}}{{{lon_deg|}}} |<span style="display:none">[[Vorlage:Positionskarte/Wartung/DMS|DMS]]</span> }}{{#iferror:{{CoordinateLAT |{{{lat|}}} }}{{CoordinateLONG|{{{long|}}} }} |{{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{#if:{{{label|}}}|{{{label}}}|{{PAGENAME}}}}}}:{{CoordinateMSG|1 |{{CoordinateLAT |{{{lat|}}} }} |{{CoordinateLONG|{{{long|}}} }} }}|}}{{#if:{{{region|}}}||{{#switch:{{{globe|}}}|<!--void-->|earth={{CoordinateMSG|6|{{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{#if:{{{label|}}}|{{{label}}}|{{PAGENAME}}}}}} }}}} }}{{#if:{{IstZahl|0{{{pop|}}}|N}}|<!--void-->|{{CoordinateMSG|9|{{{pop|}}}}} }}{{#if:{{IstZahl|0{{{elevation|}}}|R|2}}|<!--void-->|{{CoordinateMSG|7|{{{elevation|}}}}} }}{{Positionskarte~* |LAT ={{#iferror:{{CoordinateLAT |{{{lat|}}} }}|}} |LONG={{#iferror:{{CoordinateLONG|{{{long|}}} }}|}} |Y={{#iferror:{{#expr:{{#if:{{Positionskarte {{{1|Erde}}}|y}} |{{Positionskarte {{{1|Erde}}}|y |{{CoordinateLAT |{{{lat|}}} }} |{{CoordinateLONG|{{{long|}}} }} }} | 100 *({{Positionskarte {{{1|Erde}}}|top}} - {{CoordinateLAT |{{{lat|}}} }} ) / ({{Positionskarte {{{1|Erde}}}|top}} - {{Positionskarte {{{1|Erde}}}|bottom}}) round 1 }}}}|0}} |X={{#iferror:{{#expr:{{#if:{{Positionskarte {{{1|Erde}}}|x}} |{{Positionskarte {{{1|Erde}}}|x |{{CoordinateLAT |{{{lat|}}} }} |{{CoordinateLONG|{{{long|}}} }} }} | 100 *(({{CoordinateLONG|{{{long|}}} }}<0) *({{Positionskarte {{{1|Erde}}}|right}}<{{Positionskarte {{{1|Erde}}}|left}})*360 +{{CoordinateLONG|{{{long|}}} }} -{{Positionskarte {{{1|Erde}}}|left}} ) / ( ({{Positionskarte {{{1|Erde}}}|right}}<{{Positionskarte {{{1|Erde}}}|left}})*360 + {{Positionskarte {{{1|Erde}}}|right}} - {{Positionskarte {{{1|Erde}}}|left}} ) round 1 }}}}|0}} |position={{{position|}}} |wrap={{{wrap|}}} |marksize= {{#if:{{{marksize|}}} |{{{marksize}}} |{{#if:{{Positionskarte {{{1|Erde}}}|marksize}}|{{Positionskarte {{{1|Erde}}}|marksize}}|8}} }} |mark={{#if: {{{mark|}}} |{{{mark}}} |{{#if:{{Positionskarte {{{1|Erde}}}|mark}}|{{Positionskarte {{{1|Erde}}}|mark}}|Red pog.svg}} }} |label={{{label|{{PAGENAME}}}}} |label_size={{{label_size|90}}} |marktarget= {{#if:{{{marktarget|}}} |[[{{{marktarget}}}]] |{{CoordinateLINK |NS={{#iferror:{{CoordinateLAT |{{{lat|}}} }}|}} |EW={{#iferror:{{CoordinateLONG|{{{long|}}} }}|}} |type ={{#switch: {{{type|}}} |country|state|adm1st|adm2nd|city|isle|airport|mountain|waterbody|forest|landmark={{{type}}} |example={{#if:{{NAMESPACE}}|{{{type}}}|landmark}} |#default=landmark }}<!--type Fehler meldung fehlt noch! An label dranhängen? --> |pop={{#if:{{IstZahl|0{{{pop|}}}|N}}|{{{pop|}}}}} |elevation={{#if:{{IstZahl|0{{{elevation|}}}|R|2}}|{{{elevation|}}}}} |region ={{{region|}}} |globe ={{{globe|}}} |dim ={{{dim|}}} |label ={{urlencode:{{{name|}}}}} |0={{#if:{{FULLPAGENAME:{{{label|}}}}}|{{{label}}}}} {{#ifeq:{{{position|none}}}|none||({{Coordinate to {{#titleparts:{{CoordinateRR DEFAULT|{{{region|{{Positionskarte {{{1|Erde}}}|ISO 3166-2}}}}}}}|1|1}} for maps |NS ={{CoordinateLAT |{{{lat|0}}} }} |EW ={{CoordinateLONG|{{{long|0}}} }} |dim =0{{Positionskarte {{{1|Erde}}}|dim}}}})}} }} }} |background={{{background|}}} }} }}<noinclude><!--Testframe end--></div> |} {{Dokumentation}} </noinclude> fn4khleeidm2dt2l15fbizz068ongup 10 5216 53784 2011-02-13T21:47:25Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#switch:{{{1|}}} |1=<span class="error"> '''Gradzahl-Fehler:''' {{#iferror:{{{2|}}}|''[[Foarloage:Coordinate#NS_und_EW|NS]]'': {{{2}}}|}} {{#iferror:{{{3|}}}|''[[…“ wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1|}}} |1=<span class="error"> '''Gradzahl-Fehler:''' {{#iferror:{{{2|}}}|''[[Foarloage:Coordinate#NS_und_EW|NS]]'': {{{2}}}|}} {{#iferror:{{{3|}}}|''[[Foarloage:Coordinate#NS_und_EW|EW]]'': {{{3}}}|}} </span>{{#if:{{NAMESPACE}} |<!--void--> |[[Kategorie:Parameterfehler|1{{PAGENAME}}#Gradzahl-Fehler]] }} |2=<span class="error"> nicht&nbsp;in&nbsp;[[Foarloage:Coordinate to CH1903#Wertebereich|Bereich]]&nbsp;von&nbsp;CH1903 </span>{{#if:{{NAMESPACE}} |<!--void--> |[[Kategorie:Parameterfehler|2{{PAGENAME}}#Format CH1903 unzulässig]] }} |3=<span class="error"> {{#if:{{{2|}}}|falscher Wert ›{{{2}}}‹|kein Wert}} in ''[[Foarloage:Coordinate#type|type]]''-Parameter </span>{{#if:{{NAMESPACE}} |<!--void--> |[[Kategorie:Parameterfehler|3{{PAGENAME}}#type-Parameter: {{#if:{{{2|}}}|falscher Wert ›{{{2}}}‹|kein Wert}}]] }} <!-- |4= --> |5=<span class="error"> unbenannte Parameter '''1''':{{{2}}}{{#if:{{{3|}}}|, '''2''':{{{3|}}}}}{{#if:{{{4|}}}|, '''3''':{{{4|}}}}}{{#if:{{{5|}}}|, '''4''':{{{5|}}}}} {{#if:{{{6|}}}|usw.}} </span>{{#if:{{NAMESPACE}} |<!--void--> |[[Kategorie:Parameterfehler|5{{PAGENAME}}#unbenannte Parameter]] }} |6={{#if:{{{2|}}}|<!--Poskarten – Massenproblem – noch nicht sinnvoll-->|<span class="error">{{#if:{{{2|}}}|{{{2}}}:}} ''[[Foarloage:Coordinate#region|region]]''-Parameter fehlt<span style="display:none">[[Foarloage:Coordinate/Wartung/region|6]]</span> {{#if:{{{2|}}}|in Positionskarte.}} </span>}}{{#if:{{NAMESPACE}} |<!--void--> |[[Kategorie:Parameterfehler|6{{PAGENAME}}#region fehlt]]<!--region fehlt--> }} |7={{#if:{{{2|}}} |<span class="error"><!--Höhe Zahlenformat--></span>{{#if:{{NAMESPACE}} |<!--void--> |[[Kategorie:Parameterfehler|7{{PAGENAME}}#Fehler in der Höhenangabe]] }} |{{#if:{{NAMESPACE}} |<!--void--> |<span style="display:none">[[Foarloage:Coordinate/Wartung/elevation|7]]</span><!--elevation fehlt--> }} }} |8=<span class="error">Parameter ''[[Foarloage:Coordinate#name|name]]'' fehlt in Fließtextkoordinate</span>{{#if:{{NAMESPACE}} |<!--void--> |[[Kategorie:Parameterfehler|8{{PAGENAME}}#name fehlt]]<!--name fehlt--> }} |9={{#if:{{{2|}}} |<span class="error"> Einwohner Zahlenformat </span>{{#if:{{NAMESPACE}} |<!--void--> |[[Kategorie:Parameterfehler|9{{PAGENAME}}#Fehler in der Einwohnerzahl]] }} |{{#if:{{NAMESPACE}} |<!--void--> |<span style="display:none">[[Foarloage:Coordinate/Wartung/pop|9]]</span><!--elevation fehlt--> }} }} |#default=<span class="error"> coordinates error </span>{{#if:{{NAMESPACE}} |<!--void--> |[[Kategorie:Parameterfehler|!{{PAGENAME}}]] }} }}<noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> 5a22uvn8tkx8tq2ka6njyfs51c23v6t 10 5217 53787 53786 2011-02-13T21:50:21Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <noinclude> <!-- Testframe! --> {| |<div class="positionmap" style="position: relative; z-index: 0; padding: 0; border: 1px solid {{#if:{{{border|}}}|{{{border}}}|#CCCCCC}};">[[Bielde:{{#if: {{{Alternativkarte|}}} | {{{Alternativkarte}}} | {{Positionskarte {{{1|Erde}}}|image}} }}|frameless|{{#if:{{{width|x}}}|{{{width|240}}}px|upright=1}}|center|{{#if: {{{label|}}} | {{{label}}} | {{PAGENAME}} }} ({{Positionskarte {{{1|Erde}}}|name}})]] <!-- begin --> </noinclude>{{#if:{{{LAT}}}{{{LONG}}} |<div style=" position:absolute; top:{{#ifexpr:{{{Y|100}}}<0|0|{{#ifexpr:{{{Y|100}}}>100|100|{{{Y|100}}}}}}}%; left:{{#ifexpr:{{{X|100}}}<0|0|{{#ifexpr:{{{X|100}}}>100|100|{{{X|100}}}}}}}%; height:0; width:0; "><div style=" position:relative; z-index:100; left:-{{#expr:{{{marksize|8}}}/2 round 0}}px; top:-{{#expr:{{{marksize|8}}}/2 round 0}}px; width:{{{marksize|8}}}px; font-size:{{{marksize|8}}}px; ">{{#if:{{{marktarget<includeonly>|</includeonly>}}}|{{#tag:imagemap|Bild:{{{mark|Red pog.svg}}}{{!}}{{{marksize|8}}}x{{{marksize|8}}}px{{!}}{{{label|{{PAGENAME}}}}} default {{{marktarget|[[{{FULLPAGENAME}}]]}}} desc none }}}}</div> {{#ifeq:{{{position|}}}|none||<table style=" font-size:{{#if:{{{label_size|}}}|{{{label_size}}}|90}}%; border:none; background-color:transparent; border-collapse:collapse; line-height:1em; position:absolute; {{#ifeq: {{{wrap}}} | manual | white-space:nowrap; width:10em; | width:6em; }} margin: 0 .2em; text-align:{{#switch:{{{position|}}} |={{#ifexpr:{{{X|100}}}>50|right; right:3px; top:-2em; height:4em; |left; left:3px; top:-2em; height:4em; }} |left=right; right:3px; top:-2em; height:4em; |right=left; left:3px; top:-2em; height:4em; |top=center; bottom:3px; {{#ifeq: {{{wrap}}} | manual | left:-5em; | left:-3em }} |bottom=center; top:3px; {{#ifeq: {{{wrap}}} | manual | left:-5em; | left:-3em }} }} "><tr><td style="border:none; vertical-align:middle;"><span style=" z-index:9; {{#if:{{{background|}}}|background-color:{{{background}}}; }} ">{{{label|{{PAGENAME}}}}} {{#ifexpr:{{{X|0}}}<0 or {{{X|0}}}>100 or {{{Y|0}}}<0 or {{{Y|0}}}>100 |nicht auf der Karte<span style="display:none">[[Foarloage:Positionskarte/Wartung/Koordinate außerhalb|p3]]</span>}}</span></td></tr></table>}}</div> |<div style="color:red; position:absolute; text-align: center; top:30%; left:0; height:0; width:100%; font-size:{{{label_size|120}}}%;"> {{#if:{{{label|{{PAGENAME}}}}}|{{{label|{{PAGENAME}}}}} ohne|keine}} Koordinaten</div> }}<noinclude></div> |} <!-- Testframe end --> →[[Foarloage:Positionskarte+]] [[Kategorie:Foarloage:Unnerfoarloage|Positionskarte~*]] </noinclude> ip6kf2a8wwzc0197ailnpqw73dnutwu 10 5218 53788 2011-02-13T21:51:41Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<onlyinclude>{{#iferror:{{{NS|}}}{{{EW|}}} |{{CoordinateMSG|1|{{{NS|}}}|{{{EW|}}}}} |<!-- text output -->{{#if:{{{text|}}}|{{#if:{{{sortkey|}}}|{{CoordinateSORT|{{…“ wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{{#iferror:{{{NS|}}}{{{EW|}}} |{{CoordinateMSG|1|{{{NS|}}}|{{{EW|}}}}} |<!-- text output -->{{#if:{{{text|}}}|{{#if:{{{sortkey|}}}|{{CoordinateSORT|{{{NS|0}}}|{{{EW|0}}}|key={{{sortkey|}}}}}}}<span id="{{#if:{{{name|}}}|{{anchorencode:{{{name}}}}}|text_coordinates}}" class="coordinates plainlinks-print">{{#iferror:{{{type|}}}|{{{type}}}|{{#ifeq:{{{type|}}}|example|<span style="background: white">''Beispiel'' </span>}} }}{{#if:{{{article|}}}{{{name|}}}||{{CoordinateMSG|8}}}}{{CoordinateLINK |NS ={{{NS|0}}} |EW ={{{EW|0}}} |globe ={{{globe|}}} |type ={{{type|}}} |pop={{#if:{{IstZahl|0{{{pop|}}}|N}}|{{{pop|}}}}} |elevation={{#if:{{IstZahl|0{{{elevation|}}}|R|2}}|{{{elevation|}}}}} |dim ={{{dim|}}} |region ={{{region|}}} |label ={{urlencode:{{{name|}}}}} |name ={{#if:{{{name|}}}|{{{name|}}}|{{FULLPAGENAME}}}} |sortkey={{{sortkey|}}} |0 ={{#switch: {{uc:{{ParmPart|1|{{{text|}}}}}}} |<!--leer--> |OSGB36|UTM<!--nicht implementiert--> |DMS|DM|DEC|CH1903= <!--leer--> |ICON0=⊙ |ICON =⦁ |ICON1=^▼ |#default= {{{text|}}} }} |1 ={{#switch: {{uc:{{ParmPart|1|{{{text|}}}}}}} |<!--leer-->={{#titleparts:{{CoordinateRR DEFAULT|{{{region|}}}}}|1|1}} |OSGB36|UTM<!--nicht implementiert--> |DMS= DMS |DM= DM |DEC= DEC |CH1903= CH1903 }} |2 ={{#switch: {{uc:{{ParmPart|2|{{{text|}}}}}}} |<!--leer-->= {{#if:{{#titleparts:{{{text|}}}|1|1}}||{{#titleparts:{{CoordinateRR DEFAULT|{{{region|}}}}}|1|2}} }} |DMS= DMS |DEC= DEC |CH1903= CH1903 <!-- |UTM|OSGB3 = nicht implementiert--> }} }}</span>}}{{ImDruckVerbergen|1=<{{#if:{{{text|}}}|span|div}} class="geo microformat"><span class="latitude">{{{NS|0}}}</span><span class="longitude">{{#ifexpr:(0{{{NS|0}}})<90 and (0{{{NS|0}}})>-90|{{{EW|0}}}|0}}</span><span class="elevation">{{{elevation|}}}</span></{{#if:{{{text|}}}|span|div}}> }}{{#if:{{{region|}}}||{{#switch:{{{globe|}}}|<!--void-->|earth={{CoordinateMSG|6}}}} }}{{#if:{{IstZahl|0{{{pop|}}}|N}}|<!--void-->|{{CoordinateMSG|9|{{{pop|}}}}} }}{{#if:{{IstZahl|0{{{elevation|}}}|R|2}}|<!--void-->|{{CoordinateMSG|7|{{{elevation|}}}}} }}<!-- article output -->{{#if:{{{article|}}} |{{#if:{{{text|}}}|<span|<div}} id="coordinates" class="coordinates plainlinks-print"><span title="Koordinatensystem WGS84">Koordinaten: </span>{{#iferror:{{{type|}}}|{{{type}}}|{{#ifeq:{{{type|}}}|example|<span style="background: white"> ''Beispiel'' </span>}}}}{{CoordinateLINK |NS ={{{NS|0}}} |EW ={{{EW|0}}} |globe ={{{globe|}}} |type ={{{type|}}} |pop={{#if:{{IstZahl|0{{{pop|}}}|N}}|{{{pop|}}}}} |elevation={{#if:{{IstZahl|0{{{elevation|}}}|R|2}}|{{{elevation|}}}}} |dim ={{{dim|}}} |region ={{{region|}}} |label ={{urlencode:{{{name|}}}}} |name =coordinates |sortkey={{{sortkey|}}} |1 =DMS |2 ={{#switch: {{uc:{{{article|}}}}} |DMS|DM= <!--leer--> |CH1903|CH1903/DMS|DMS/CH1903= CH1903 |OSGB36|OSGB36/DMS|DMS/OSGB36= <!--OSGB36--> |UTM|UTM/DMS|DMS/UTM= <!--UTM--> |#default= {{#titleparts:{{CoordinateRR DEFAULT|{{{region|}}}}}|1|2}} }} }}</{{#if:{{{text|}}}|span|div}}>}} }}</onlyinclude>{{Dokumentation}} 6eaklyiumw7ntu70rxag6jnpwaw9qc8 10 5219 53789 2011-02-13T21:52:21Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<onlyinclude>{{{1|}}}</onlyinclude>{{Dokumentation}}“ wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{{{1|}}}</onlyinclude>{{Dokumentation}} 96qx1vlt56o3d3lktcmebi5n1ab2ik5 10 5220 120487 108963 2022-01-25T07:12:18Z Velaandes 12157 https wikitext text/x-wiki <onlyinclude><div id="normdaten" class="catlinks">'''Normdoaten''':<!-- *** GND *** --> {{#if: {{{GND|}}} | GND: [https://d-nb.info/gnd/{{{GND}}} {{{GND}}}] <span class="metadata">([https://swb.bsz-bw.de/DB=2.104/SET=1/TTL=1/CMD?retrace=0&trm_old=&ACT=SRCHA&IKT=2999&SRT=RLV&TRM={{{GND}}} OGND])</span> }}<!-- *** KB (Niederlounde) *** --> {{#if: {{{NTA|}}} | {{#if: {{{GND|}}} | &#124;}} KB (Niederlounde): [http://opc4.kb.nl/DB=1/SET=4/TTL=1/PPN?PPN={{{NTA}}} {{{NTA}}}] }}<!-- *** LCNAF *** --> {{#if: {{{LCNAF|}}} | {{#if: {{{GND|}}}{{{NTA|}}} | &#124;}} LCNAF: [http://lccn.loc.gov/{{{LCNAF}}} {{{LCNAF}}}] }}<!-- *** VIAF *** --> {{#if: {{{VIAF|}}} | {{#if: {{{GND|}}}{{{NTA|}}}{{{LCNAF|}}} | &#124;}} VIAF: [http://viaf.org/viaf/{{{VIAF}}}/ {{{VIAF}}}] }} </div></onlyinclude> {{Dokumentation}}<noinclude> </noinclude> g57kk78zz5naxw0vjkhwecwuh6z4kzm 10 5221 53792 2011-02-13T21:58:26Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#ifeq: x{{#if:x|{{{1|}}}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| 500 }} <!-- str >= 500 --> | 500 | {{str len/core <!-- xx0-xx9 --> |{{#if:x|{{{1|}}}}} | {{str len/core …“ wikitext text/x-wiki {{#ifeq: x{{#if:x|{{{1|}}}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| 500 }} <!-- str >= 500 --> | 500 | {{str len/core <!-- xx0-xx9 --> |{{#if:x|{{{1|}}}}} | {{str len/core <!-- x0x-x9x --> |{{#if:x|{{{1|}}}}} | {{str len/core <!-- 0xx-4xx --> |{{#if:x|{{{1|}}}}} | | hundreds }}| tens }}| ones }} }}<noinclude> {{Dokumentation}} </noinclude> d9qp0qgh5qnin0ynmk46da3xacome5c 10 5222 53793 2011-02-13T21:59:05Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#switch: {{{3|}}} | hundreds = <!-- 0xx-4xx, using linear search since most strings will probably be less than 100 bytes. --> {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{…“ wikitext text/x-wiki {{#switch: {{{3|}}} | hundreds = <!-- 0xx-4xx, using linear search since most strings will probably be less than 100 bytes. --> {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| 100 }} <!--str >= x--> | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| 200 }} | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| 300 }} | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| 400 }} | 4 | 3 }} | 2 }} | 1 }} | <!-- Don't return 0, since tens and ones don't want a leading 0 in parameter 2. --> }} | tens = <!-- x0x-x9x, using linear search for 0x-3x, binary search for 4x-9x, since most strings will probably be 0-39 bytes. --> {{{2|}}}{{ #ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}10 }} <!--str >= x--> | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}20 }} | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}30 }} | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}40 }} | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}60 }} | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}80 }} | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}90 }} | 9 | 8 }} | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}70 }} | 7 | 6 }} }} | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}50 }} | 5 | 4 }} }} | 3 }} | 2 }} | 1 }} | {{#if:{{{2|}}}|0}} <!-- Only return 0 if >=100, since ones don't want a leading 0 in parameter 2. --> }} | ones = <!-- xx0-xx9, using binary search. --> {{{2|}}}{{ #ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}4 }} <!--str >= x--> | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}6 }} | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}8 }} | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}9 }} | 9 | 8 }} | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}7 }} | 7 | 6 }} }} | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}5 }} | 5 | 4 }} }} | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}2 }} | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}3 }} | 3 | 2 }} | {{#ifeq: x{{{1|}}} | x{{padleft:{{{1|}}}| {{{2|}}}1 }} | 1 | 0 }} }} }} }}<noinclude> {{Dokumentation}} </noinclude> pvoimx19wh2mupzo3a5bn3ylsn4gus7 10 5223 53821 2011-02-14T20:29:18Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#if:{{ParmPart|4|{{{1|}}}}}{{ParmPart|3|{{{1|}}}}}{{ParmPart|2|{{{1|}}}}} |{{#switch:{{ParmPart|4|{{{1|}}}}} ||N|S={{#ifeq: {{IstZahl|0{{ParmPart|3|{{{1|}}}}}|R+}…“ wikitext text/x-wiki {{#if:{{ParmPart|4|{{{1|}}}}}{{ParmPart|3|{{{1|}}}}}{{ParmPart|2|{{{1|}}}}} |{{#switch:{{ParmPart|4|{{{1|}}}}} ||N|S={{#ifeq: {{IstZahl|0{{ParmPart|3|{{{1|}}}}}|R+}}<!-- -->{{IstZahl|0{{ParmPart|2|{{{1|}}}}}|{{#if:{{ParmPart|3|{{{1|}}}}}|N|R+}}}}<!-- -->{{IstZahl|0{{ParmPart|1|{{{1|}}}}}|N}}|111 |{{#ifexpr: (0{{ParmPart|3|{{{1|}}}}})>=60 |<span class="error"> Brattensekunden >= 60 </span> |{{#ifexpr: (0{{ParmPart|2|{{{1|}}}}})>=60 |<span class="error"> Loangtenminuten >= 60 </span> |{{#ifeq:S|{{ParmPart|4|{{{1|}}}}}|- }}{{#ifexpr:( (0{{ParmPart|3|{{{1|}}}}})/3600 +(0{{ParmPart|2|{{{1|}}}}})/60 +(0{{ParmPart|1|{{{1|}}}}}) )>90 |90 |{{#expr:(0{{ParmPart|3|{{{1|}}}}})/3600 +(0{{ParmPart|2|{{{1|}}}}})/60 +(0{{ParmPart|1|{{{1|}}}}}) }} }} }} }} |<span class="error"> Brattengroad: DMS-Formoatfail </span> }} |#default= <span class="error"> uunbikoande Heemelsgjuchte ›{{ParmPart|4|{{{1|}}}}}‹ </span> }} |{{#if:{{ParmPart|1|{{{1|}}}}} |{{#ifexpr:(0{{ParmPart|1|{{{1|}}}}})>90|90 |{{#ifexpr:(0{{ParmPart|1|{{{1|}}}}})<-90|-90 |{{#expr:(0{{ParmPart|1|{{{1|}}}}})}} 6c6kqe46ib56n618ki7e9gngziavnii 10 5224 53822 2011-02-14T20:29:53Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<onlyinclude>{{#ifeq:/{{{2|}}} |{{#titleparts:/{{{2|}}}|1|{{#expr:1+{{{1|1}}}}}}} | |{{#titleparts:/{{{2|}}}|1|{{#expr:1+{{{1|1}}}}}}} }}</onlyinclude> {{Dokumentati…“ wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{{#ifeq:/{{{2|}}} |{{#titleparts:/{{{2|}}}|1|{{#expr:1+{{{1|1}}}}}}} | |{{#titleparts:/{{{2|}}}|1|{{#expr:1+{{{1|1}}}}}}} }}</onlyinclude> {{Dokumentation}} 5cr9jfz1deneq6c8fkp244l6w6uh2gm 10 5225 53823 2011-02-14T20:31:26Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<onlyinclude>[http://toolserver.org/~geohack/geohack.php?pagename={{FULLPAGENAMEE}}&language=stq&params={{ #expr:abs({{{NS|0}}})}}_{{#ifexpr:{{{NS|0}}}<0|S|N}}_{{#ex…“ wikitext text/x-wiki <onlyinclude>[http://toolserver.org/~geohack/geohack.php?pagename={{FULLPAGENAMEE}}&language=stq&params={{ #expr:abs({{{NS|0}}})}}_{{#ifexpr:{{{NS|0}}}<0|S|N}}_{{#expr:abs({{{EW|0}}})}}_{{#ifexpr:{{{EW|0}}}<0|W|E}}{{ #if:{{{dim|}}}|_dim:{{{dim}}}}}{{#switch: {{{globe|}}} ||earth={{#if: {{{region|}}}|_region:{{{region}}}}}{{#switch:{{#iferror:{{{type|}}}|}} |= |country|state |adm1st|adm2nd |city|isle=_type:{{{type}}}{{#if:{{#iferror:{{{pop|}}}|}}|({{{pop|}}})}} |mountain=_type:{{{type}}}{{#if:{{#iferror:{{{elevation|}}}|}}|({{{elevation|}}})}} |#default=_type:{{{type}}} }} |#default=_globe:{{{globe}}} }}{{#if:{{{label|}}}|&title={{{label|}}}}} {{#if:{{FULLPAGENAME:{{{name|}}}}}|<span title="{{{name}}}">}}{{#if:{{{0|}}}|{{{0|}}} |{{#if:{{{1|}}}|{{Coordinate to {{{1|}}}{{#ifeq:{{uc:{{{1|}}}}}|DM|S}} |NS={{{NS|0}}} |EW={{{EW|0}}} |sortkey={{{sortkey|}}} |dim= {{#ifeq:{{uc:{{{1|}}}}}|DM |10001 |{{#switch:{{{type|}}} |country|state|adm1st={{#if:{{{dim|}}}|{{{dim}}}|500001}}<!--D--> |adm2nd|city|mountain|isle={{#if:{{{dim|}}}|{{{dim}}}|10001}}<!--DM--> |landmark={{#if:{{{dim|}}}|{{min|250|{{{dim|}}}}}}} |#default={{#if:{{{dim|}}}|{{{dim}}}|500}}<!--DMS--> }} }} }}}}{{#switch: {{{2|}}} ||{{{1|}}}|{{{1|}}}S=<!--leer--> |#default=&#59; {{#ifeq:{{{2|}}}|CH1903|| (}}{{#if:{{{2|}}}|{{Coordinate to {{{2|}}} |label={{#ifeq:{{{name|}}}|coordinates|1}} |NS={{{NS|0}}} |EW={{{EW|0}}} |sortkey={{{sortkey|}}} |dim= {{#switch:{{{type|}}} |country|state|adm1st={{#if:{{{dim|}}}|{{{dim}}}|500001}}<!--D--> |adm2nd|city|mountain|isle={{#if:{{{dim|}}}|{{{dim}}}|10001}}<!--DM--> |landmark={{#if:{{{dim|}}}|{{min|250|{{{dim|}}}}}}} |#default={{#if:{{{dim|}}}|{{{dim}}}|500}}<!--DMS--> }} }}}}{{#ifeq:{{{2|}}}|CH1903||) }} }} }}{{#if:{{FULLPAGENAME:{{{name|}}}}}|</span>}}]</onlyinclude>{{Dokumentation}} o55yb41f2lnh3wh8wfix7wf255eqopu 10 5226 53824 2011-02-14T20:33:31Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#if:{{ParmPart|4|{{{1|}}}}}{{ParmPart|3|{{{1|}}}}}{{ParmPart|2|{{{1|}}}}} |{{#switch:{{ParmPart|4|{{{1|}}}}} ||O|E|W={{#ifeq: {{IstZahl|0{{ParmPart|3|{{{1|}}}}}|R…“ wikitext text/x-wiki {{#if:{{ParmPart|4|{{{1|}}}}}{{ParmPart|3|{{{1|}}}}}{{ParmPart|2|{{{1|}}}}} |{{#switch:{{ParmPart|4|{{{1|}}}}} ||O|E|W={{#ifeq: {{IstZahl|0{{ParmPart|3|{{{1|}}}}}|R+}}<!-- -->{{IstZahl|0{{ParmPart|2|{{{1|}}}}}|{{#if:{{ParmPart|3|{{{1|}}}}}|N|R+}}}}<!-- -->{{IstZahl|0{{ParmPart|1|{{{1|}}}}}|N}}|111 |{{#ifexpr: (0{{ParmPart|3|{{{1|}}}}})>=60 |<span class="error"> Loangtensekunden >= 60 </span> |{{#ifexpr: (0{{ParmPart|2|{{{1|}}}}})>=60 |<span class="error"> Loangtenminuten >= 60 </span> |{{#expr: (({{#ifeq:{{uc:{{ParmPart|4|{{{1|}}}}}}}|W|-}} ((0{{ParmPart|3|{{{1|}}}}})/3600 +(0{{ParmPart|2|{{{1|}}}}})/60 +(0{{ParmPart|1|{{{1|}}}}}) ) -180 ) -((({{#ifeq:{{uc:{{ParmPart|4|{{{1|}}}}}}}|W|-}} ((0{{ParmPart|3|{{{1|}}}}})/3600 +(0{{ParmPart|2|{{{1|}}}}})/60 +(0{{ParmPart|1|{{{1|}}}}}) ) -180 )/360 -.5 )round 0 )*360 -180 )}} }} }} |<span class="error"> Loangtengroad: DMS-Formoatfail </span> }} |#default= <span class="error"> Loangtengroad: uunbikoande Heemelsgjuchte ›{{ParmPart|4|{{{1|}}}}}‹ </span> }} |{{#if:{{ParmPart|1|{{{1|}}}}} |{{#expr: (((0{{ParmPart|1|{{{1|}}}}}) -180) -((((0{{ParmPart|1|{{{1|}}}}}) -180)/360 -.5 )round 0 )*360 -180 )}} }}}}<noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> 47i5qm6lz9q1k0g8iiu4ikl78ldif1c 10 5227 53825 2011-02-14T20:34:26Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<onlyinclude>{{#ifeq:{{#iferror:{{#expr:{{#switch:{{{2|}}}<!-- | R |#default= --> | R+ = abs | R- = -abs | Z = trunc | Z+ | N = abs trunc | Z- = -abs trunc}}({…“ wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{{#ifeq:{{#iferror:{{#expr:{{#switch:{{{2|}}}<!-- | R |#default= --> | R+ = abs | R- = -abs | Z = trunc | Z+ | N = abs trunc | Z- = -abs trunc}}({{{1}}}) = ({{{1}}}) {{#if:{{{3|}}} | round ({{{3}}}) }} }} | }} | 1 | 1 | }}</onlyinclude> {{Dokumentation}} 9i7yv7fthpkmxitwr4ul0xxgs8d1njy 10 5228 53889 2011-02-16T19:10:49Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#switch:{{Info ISO-3166-2|code={{ParmPart|1|{{{1|}}}}}|top}} ||LI|CH|GB={{#switch:{{Info ISO-3166-2|code={{ParmPart|2|{{{1|}}}}}|top}} ||LI|CH|GB={{#switch:{{Info…“ wikitext text/x-wiki {{#switch:{{Info ISO-3166-2|code={{ParmPart|1|{{{1|}}}}}|top}} ||LI|CH|GB={{#switch:{{Info ISO-3166-2|code={{ParmPart|2|{{{1|}}}}}|top}} ||LI|CH|GB={{#switch:{{Info ISO-3166-2|code={{ParmPart|3|{{{1|}}}}}|top}} |||LI|CH|GB={{#switch:{{Info ISO-3166-2|code={{ParmPart|4|{{{1|}}}}}|top}}||LI|CH|GB=|#default=DMS/}} |#default=DMS/}} |#default=DMS/}} |#default=DMS/}}{{#switch:CH |{{Info ISO-3166-2|code={{ParmPart|1|{{{1|}}}}}|top}} |{{Info ISO-3166-2|code={{ParmPart|2|{{{1|}}}}}|top}} |{{Info ISO-3166-2|code={{ParmPart|3|{{{1|}}}}}|top}} |{{Info ISO-3166-2|code={{ParmPart|4|{{{1|}}}}}|top}}=CH1903/CH1903 |#default={{#switch:LI |{{Info ISO-3166-2|code={{ParmPart|1|{{{1|}}}}}|top}} |{{Info ISO-3166-2|code={{ParmPart|2|{{{1|}}}}}|top}} |{{Info ISO-3166-2|code={{ParmPart|3|{{{1|}}}}}|top}} |{{Info ISO-3166-2|code={{ParmPart|4|{{{1|}}}}}|top}}=CH1903/CH1903 |#default=DMS/DMS }}}}<noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> m0i040cfap7p5x5xonniwz8n70enzid 10 5229 53890 2011-02-16T19:11:50Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#if:{{{code|}}}|{{#switch:{{Info ISO-3166-2:{{{code}}}|level}} |0|1|2={{Info ISO-3166-2:{{{code}}}|{{#switch:{{{1|}}} |name={{Info ISO-3166-2:{{{code}}}|level}} …“ wikitext text/x-wiki {{#if:{{{code|}}}|{{#switch:{{Info ISO-3166-2:{{{code}}}|level}} |0|1|2={{Info ISO-3166-2:{{{code}}}|{{#switch:{{{1|}}} |name={{Info ISO-3166-2:{{{code}}}|level}} |adm2nd=2 |adm1st=1 |state|country=0 |#default={{{1|}}} }} }} |#default={{Info ISO-3166-2:??|{{{1|}}}}} }}}}<noinclude> {{Dokumentation}} </noinclude> gg6dbz4cxjmffb2s7tujq7z2how1d9k 10 5230 53891 2011-02-16T19:13:14Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<onlyinclude><includeonly>{{#switch:&{{{T}}}|{{{X}}}!|{{{X}}}?|{{{X}}}…|{{{X}}}！|{{{X}}}．|{{{X}}}？|{{{X}}}.=''|{{{X}}}'={{#ifeq:{{{M}}}|'|.|{{TitelFormat/cor…“ wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly>{{#switch:&{{{T}}}|{{{X}}}!|{{{X}}}?|{{{X}}}…|{{{X}}}！|{{{X}}}．|{{{X}}}？|{{{X}}}.=''|{{{X}}}'={{#ifeq:{{{M}}}|'|.|{{TitelFormat/core3|T={{{X}}}|L={{{L}}}|X={{padleft:|{{{L}}}|&{{{X}}}}}}}}}|{{{X}}}]={{#ifeq:{{{M}}}|]|{{TitelFormat/core3|T={{{X}}}|L={{{L}}}|X={{padleft:|{{{L}}}|&{{{X}}}}}}}|''.}}|#default={{#ifeq:{{{M}}}|'|.''|''.}}}}</includeonly></onlyinclude><noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> rjt8p743khehgrynrvd5qr7vgd6dwtm 10 5231 53937 53936 2011-02-17T17:06:21Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| align=right | {| border="1" align=right padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" !colspan="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|<big>{{{eigennamme}}}</big> |- style="background:#efefef;" align="center" |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Image:{{{Flaage}}}|100px|Flaage fon {{{Noome}}}]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Image:{{{Woapen}}}|100px|Woapen fon {{{Noome}}}]] |- class="hiddenStructure{{{Woalspruch|}}}" style="background:#efefef;" align="center" |colspan="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;" |<small>''[[Woalspruch|Woalspruch]]: {{{Woalspruch}}}''</small> |- style="background:#efefef;" align="center" |colspan="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;" |<small>''[[Nationoalhymne|Nationoalhymne]]: {{{Nationoalhymne}}}''</small> |- style="background:#efefef;" align="center" |colspan="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;" |[[Image:{{{Steede}}}|250px|Steede fon {{{Noome}}}]] |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Amtssproake|Amtssproake]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Amtssproake}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Haudstääd|Haudstääd]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Haudstääd}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Stoatsfoarm|Stoatsfoarm]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Stoatsfoarm}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Flakte{{#if:{{{pztWoater|{{{pztWoater|}}}}}}|<br>% Woater}} |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Flakte|{{{Flakte}}}}}} km&sup2;{{#if:{{{pztWoater|{{{pztWoater|}}}}}}|<br> {{{pztWoater|{{{pztWoater}}}­}}}%|}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Ienwoonere{{#if:{{{teljier||}}}|([[{{{teljier}}}]])}} |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Ienwoonere}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Munte|Munte]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Munte}}} {{#if:{{{Muntkode|}}}|({{{Muntkode}}})}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Tiedzone|Tiedzone]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[UTC|UTC]] {{{Tiedzone}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Fierdai |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Fierdai}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Loundkode |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Loundkode}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Auto-Känteeken |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Auto-Känteeken}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[TLD|Internet TLD]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|{{{Internet-TLD}}} |- |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Telefonfoarwoal |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|+{{{Telefonfoarwoal}}} |} |}<noinclude> {{Dokumentation}} </noinclude> l8mbv2hk3y1nyny62pe8oa7agyvg0ho 10 5232 53938 2011-02-17T17:10:34Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Düsse Foarloage sjucht je bolde so uut as ju gewöönelke [[:Foarloage:Loundtabel]]. Ju Foarloage hier Foarloage baut bie Stoatsfoarm un aal sowät juunuur ju gewö…“ wikitext text/x-wiki Düsse Foarloage sjucht je bolde so uut as ju gewöönelke [[:Foarloage:Loundtabel]]. Ju Foarloage hier Foarloage baut bie Stoatsfoarm un aal sowät juunuur ju gewöönelke "Foarloage:Loundtabel" neen automatiske Ferbiendengen ien: So konnen deer licht Komentoare bietouskrieuwen wäide, sunner dät dät techniske Komplikationen rakt, uumdät aal die Komentoar in ju Ferbiendenge ienbaud wäd. Dät Problem fon ju gewöönelke Foarloage is goud tou sjoon in ju Geskichte fon dän Artikkel [[Ägypten]]. t6uxziop0jnnhxnt5dwpd69dwm82u7o 10 5233 119068 54100 2020-04-08T12:14:44Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=left width=50% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen philosophisken Artikkel is n Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[File:Socrates thumb.png|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Philosophie]] <noinclude> Disse Foarloage sjucht, deeruum dät dät al juu normoale Phlostump-Foarloage rakt, fielicht uunnöödich uut. Juu is oaber nöödich, deeruum dät juu links stoant, un me juu normoale Phlostump-Foarloage, wan gjuchts Bielden Tabellen stounde oafte nit sjucht (juu wäd dan deelschäuwen). Wan me hier dan daach sjucht, sjucht dät läip uut. ''' Disse Foarloage is foar Artikkele, wier gjuchts ne Tabelle af ne Bielde stoant, juu juu normoale Phlostump-Foarloage deelschuuwen däd. ''' </noinclude> tf9c1jhqvrg8mh3ep1azwl5joimncx1 10 5234 54148 2011-02-20T11:54:38Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<!--{{#if:{{{label|}}}|DMS:}} -->{{#ifexpr:(0{{{dim|}}})>500000 |{{#expr:abs({{{NS|0}}} round 0) mod 180}}° |{{#ifexpr:(0{{{dim|}}})> 10000 |{{#expr:abs(60*{{{NS|0}…“ wikitext text/x-wiki <!--{{#if:{{{label|}}}|DMS:}} -->{{#ifexpr:(0{{{dim|}}})>500000 |{{#expr:abs({{{NS|0}}} round 0) mod 180}}° |{{#ifexpr:(0{{{dim|}}})> 10000 |{{#expr:abs(60*{{{NS|0}}} round 0)/60 mod 180}}° {{#expr:abs(60*{{{NS|0}}} round 0) mod 60}}′ |{{#expr:abs(3600*{{{NS|0}}} round (2-2*((1{{{dim|}}})=1)-((0{{{dim|}}})>250)-((0{{{dim|}}})>25)))/3600 mod 180}}° {{#expr:abs(3600*{{{NS|0}}} round (2-2*((1{{{dim|}}})=1)-((0{{{dim|}}})>250)-((0{{{dim|}}})>25)))/60 mod 60}}′ {{formatnum:{{#expr:abs(360000*{{{NS|0}}} round ( -2*((1{{{dim|}}})=1)-((0{{{dim|}}})>250)-((0{{{dim|}}})>25))) mod 6000 div 100}}}}″ }} }} {{#ifexpr:({{{NS|0}}})<0|S|N}}<!-- -->{{#ifexpr:abs({{{NS|0}}})<90|, {{#ifexpr:(0{{{dim|}}})>500000 |{{#expr:abs({{{EW|0}}} round 0) mod 360}}° |{{#ifexpr:(0{{{dim|}}})> 10000 |{{#expr:abs(60*{{{EW|0}}} round 0)/60 mod 360}}° {{#expr:abs(60*{{{EW|0}}} round 0) mod 60}}′ |{{#expr:abs(3600*{{{EW|0}}} round (2-2*((1{{{dim|}}})=1)-((0{{{dim|}}})>250)-((0{{{dim|}}})>25)))/3600 mod 360}}° {{#expr:abs(3600*{{{EW|0}}} round (2-2*((1{{{dim|}}})=1)-((0{{{dim|}}})>250)-((0{{{dim|}}})>25)))/60 mod 60}}′ {{formatnum:{{#expr:abs(360000*{{{EW|0}}} round ( -2*((1{{{dim|}}})=1)-((0{{{dim|}}})>250)-((0{{{dim|}}})>25))) mod 6000 div 100}}}}″ }} }}{{#ifexpr:{{{EW|0}}}<0|W|O}}}}<noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> hxit4kfie3okefbui4adaujev21frme 10 5235 54150 54149 2011-02-20T12:00:00Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{{#switch: {{lc:{{{1}}}}} |continent = <!--Noome fon dän Kontinent--> <!--Administration--> |level = <!--adm. Level--> |maxlevel = <!--adm. Joopte--> |acronym = <!--Level-Code--> |top = ?? <!--die bupperste adm. Level (ISO-3166-1 Code Level 0)--> |upper = <!--die naist haagere adm. Level--> |admtype = <!--Biteekenge--> |admname = <!--fullen Noome fon ju adm. Eenegaid (Loangnoome)--> |lemma = <!--Artikelbit. in ju WP--> |0 = <!--Lound (country/state) ISO-3166-1 (Level 0) Kuutnoome --> |1 = <!--Noome fon ju buppere Administrationsieuwene (Level 1, adm1st uurs loos) Kurzname --> |2 = <!--Noome fon ju unnere Administrationsieuwene (Level 2, adm2nd uurs loos) Kurzname --> |map = Äide <!--Koartennoome foar Foarloage:Positionskarte--> |flag = Flag of None.svg }}</onlyinclude>{{Info ISO-3166-2/Info}} tnup3tysnq99qmjigmc2mtpkduejvcg 10 5236 54151 2011-02-20T12:00:48Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Dokumentation/Unterseite}} <onlyinclude><includeonly>{{#if:{{REVISIONID}}|<!--null-->|<!--nur während Vorschau-->{{Achtung|1={{#ifexist:{{FULLPAGENAME}}| Die akt…“ wikitext text/x-wiki {{Dokumentation/Unterseite}} <onlyinclude><includeonly>{{#if:{{REVISIONID}}|<!--null-->|<!--nur während Vorschau-->{{Achtung|1={{#ifexist:{{FULLPAGENAME}}| Die aktualisierten Werte werden erst nach dem Speichern und einen eventuellen [[Hilfe:Purge|Purge]] sichtbar.| Diese Seite bindet sich selber ein. Da die Seite noch nicht existiert, kommt es zu Darstellungsfehlern. Nach dem Speichern und einen eventuellen [[Hilfe:Purge|Purge]] kannst du dir das Ergebnis anschauen. }}}}}}</includeonly>__NOEDITSECTION__<!-- führt sonst zu einem Absatz -->== Beschreibung == Diese [[Hilfe:Vorlagen|Vorlage]] enthält Daten auf der Basis der <includeonly>{{#ifexpr:0{{{{PAGENAME}}|maxlevel}}>0|[[{{#switch:{{{{PAGENAME}}|top}}|XA|XI|XN|XO|XP|XS=WP:}}ISO 3166-2:{{{{PAGENAME}}|top}}]]-Liste|{{#switch:{{{{PAGENAME}}|top}}|XA|XI|XN|XO|XP|XS=[[Vorlage:Coordinate#Ozeane|Einteilung der Ozeane]]|#default=[[ISO-3166-1-Kodierliste]]}}}}</includeonly> unter Verwendung von [[Vorlage:Info ISO-3166-2]]. {| class="wikitable" |+ Infos zu ISO-Code <includeonly>{{{{PAGENAME}}|top}}{{#ifexpr:0{{{{PAGENAME}}|level}}>0|-{{{{PAGENAME}}|acronym}}}}</includeonly> |- class="hintergrundfarbe5" ! Parameter !! Beschreibung !! Wert <includeonly> |- | ''continent '' ||[[Kontinent]] || {{#if:{{{{PAGENAME}}|continent}}|›[[{{{{PAGENAME}}|continent}}]]‹|›''leer''‹ – Region auf mehreren Kontinenten}} |- | ''level'' || Administrationslevel || ›{{{{PAGENAME}}|level}}‹ |- | ''maxlevel'' || Administrationstiefe || ›{{{{PAGENAME}}|maxlevel}}‹ |- | ''top'' || Code oberste Administrationseinheit || ›[[Vorlage:Info ISO-3166-2:{{{{PAGENAME}}|top}}|{{{{PAGENAME}}|top}}]]‹ |- | ''upper'' || Code nächst höhere Administrationsebene || ›{{#ifeq:0|{{{{PAGENAME}}|level}}|{{{{PAGENAME}}|upper}}[[Kategorie:Vorlage:3166-1 Codes|{{{{PAGENAME}}|top}}]]|[[Vorlage:Info ISO-3166-2:{{{{PAGENAME}}|upper}}|{{{{PAGENAME}}|upper}}]]}}‹ {{#ifeq:2|{{{{PAGENAME}}|level}}|{{#ifeq:{{{{PAGENAME}}|upper}}|{{{{PAGENAME}}|top}}|[[Vorlage:Info ISO-3166-2/Info/unmittelbar|direkt unterstellt!]]<!--[[Kategorie:direkt|{{{{PAGENAME}}|top}}-{{{{PAGENAME}}|acronym}}]]-->}}}} |- | ''acronym'' || {{#ifexpr:0{{{{PAGENAME}}|level}}>0|Code ohne}} Ländercode || ›{{{{PAGENAME}}|acronym}}‹ |- | ''admtype'' || Typ der Administration || ›{{{{PAGENAME}}|admtype}}‹ |- | ''admname'' || Administrativer Langname || ›{{{{PAGENAME}}|admname}}‹ |- | ''0'' / ''state'' / ''country'' {{#ifeq:{{{{PAGENAME}}|level}}|0|/ ''name''}} || Kurzname Administrationsebene (Level 0 / Land) || ›{{{{PAGENAME}}|0}}‹ |- | ''1'' / ''adm1st'' {{#ifeq:{{{{PAGENAME}}|level}}|1|/ ''name''}} || Kurzname Administrationsebene (Level 1) || ›{{{{PAGENAME}}|1}}‹ |- | ''2'' / ''adm2nd'' {{#ifeq:{{{{PAGENAME}}|level}}|2|/ ''name''}} || Kurzname Administrationsebene (Level 2) || ›{{{{PAGENAME}}|2}}‹ |- {{#if:{{{{PAGENAME}}|level}}| |{{!}} ''name'' {{!!}} Kurzname abhängig von ''level'' {{!!}} ›‹ }} |- | ''lemma'' || Lemma (WP-Artikel) zur Administrationseinheit || ›[[{{{{PAGENAME}}|lemma}}]]‹ |- | ''map'' || Positionskarte || ›[[Vorlage:Positionskarte {{{{PAGENAME}}|map}}|Positionskarte {{{{PAGENAME}}|map}}]]‹ |- | ''flag'' || Flagge || ›{{{{PAGENAME}}|flag}}‹ {{#if:{{{{PAGENAME}}|flag}}|[[Bild:{{{{PAGENAME}}|flag}}|20px|Flagge]]}} </includeonly> |} == Siehe auch == *[[ISO 3166-2]] <includeonly><!-- Wartungslinks --> {{#if:{{{{PAGENAME}}|map}}|{{#ifexist:Vorlage:Positionskarte {{{{PAGENAME}}|map}}|<!--null-->|<span style="display:none;">[[Vorlage:Info ISO-3166-2/Info/map missing]]</span>}}|<span style="display:none;">[[Vorlage:Info ISO-3166-2/Info/no map]]</span> }}{{#if:{{{{PAGENAME}}|flag}}|{{#ifexist:Media:{{{{PAGENAME}}|flag}}|<!--null-->|<span style="display:none;">[[Vorlage:Info ISO-3166-2/Info/flag missing]]</span>}}|<span style="display:none;">[[Vorlage:Info ISO-3166-2/Info/no flag]]</span> }}{{#ifeq:{{PAGENAME}}|Info ISO-3166-2:{{{{PAGENAME}}|top}}{{#ifexpr:0{{{{PAGENAME}}|level}}>0|-{{{{PAGENAME}}|acronym}}}}|<!--null-->|<span style="display:none;">[[Vorlage:Info ISO-3166-2/Info/Widerspruch]]</span> }}{{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:10}}| [[Kategorie:Vorlage:Info ISO-3166-2|{{{{PAGENAME}}|top}}{{#ifexpr:0{{{{PAGENAME}}|level}}>0|-{{{{PAGENAME}}|acronym}}}}]] }}</includeonly></onlyinclude> ---- Wartungslinks: * [[Spezial:Linkliste/Vorlage:Info ISO-3166-2/Info/unmittelbar|direktes Unterstellungsverhältnis]] (Level 1 und 2) * [[Spezial:Linkliste/Vorlage:Info ISO-3166-2/Info/map missing|Positionskarte nicht vorhanden]] * [[Spezial:Linkliste/Vorlage:Info ISO-3166-2/Info/no map|keine Positionskarte angegeben]] * [[Spezial:Linkliste/Vorlage:Info ISO-3166-2/Info/flag missing|Flagge nicht vorhanden]] * [[Spezial:Linkliste/Vorlage:Info ISO-3166-2/Info/no flag|keine Flagge angegeben]] * [[Spezial:Linkliste/Vorlage:Info ISO-3166-2/Info/Widerspruch|Widerspruch]] zwischen Seiteninhalt (Parameter ''top'' und ggf. ''acronym'') und Seitentitel ll82kaiwwf1r8bbi2kzgiczg2d6ef3n 10 5237 120390 54153 2021-12-15T17:40:54Z Doc Taxon 5937 ([[c:GR|GR]]) [[File:Grisons-coat of arms.svg]] → [[File:Wappen Graubünden matt.svg]] wikitext text/x-wiki {{#switch: {{lc:{{{1|}}} }} |continent = Europa <!--Administration--> |level = 1 |maxlevel= 1 |acronym = GR |top = CH |upper = CH |lemma = Kanton Graubünden |admname = Kanton Graubünden |admtype = Kanton |0 = Swaits |1 = Graubünden |2 = |map = Swaits |flag = Wappen Graubünden matt.svg }}<noinclude>{{Foarloage:Info ISO-3166-2/Info}}</noinclude> 10idoajkwsn3drbs9iqy4o6791kyvgu 0 5238 54154 2011-02-20T12:04:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Foarloage:Positionskarte Schweiz]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Foarloage:Positionskarte Schweiz]] abfz4d1ir85x9pd6783su044ebukm9v 0 5243 54210 2011-02-21T07:11:22Z Heinz 88 häd „[[Proteine]]“ ätter „[[Oaiwiete]]“ ferschäuwen un deerbie ne Fääreleedenge uurschrieuwen: Wan't deertou n Seelter Woud rakt, is dät daach beeter. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Oaiwiete]] 39p8amdoc2ihbkkfu1m4tgkg30vj6g8 0 5244 54212 2011-02-21T07:13:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oaiwiete]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oaiwiete]] je86suhl0545cc6ti3h2z1nnocbquox 0 5245 54213 2011-02-21T07:13:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oaiwiete]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oaiwiete]] je86suhl0545cc6ti3h2z1nnocbquox 0 5246 54214 2011-02-21T07:14:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oaiwiete]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oaiwiete]] je86suhl0545cc6ti3h2z1nnocbquox 0 5247 54215 2011-02-21T07:14:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oaiwiete]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oaiwiete]] je86suhl0545cc6ti3h2z1nnocbquox 0 5248 54217 2011-02-21T07:15:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oaiwiete]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oaiwiete]] je86suhl0545cc6ti3h2z1nnocbquox 0 5249 54218 2011-02-21T07:15:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oaiwiete]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oaiwiete]] je86suhl0545cc6ti3h2z1nnocbquox 0 5250 113315 112398 2016-08-18T00:21:22Z BD2412 7617 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:FLV.jpg]] → [[File:Landwirtschaft in Frankfurt.jpg]] Replace meaningless TLA with description of image. wikitext text/x-wiki As '''Mjoon''' biteekent me dät massenhoafte Ousnieden Plonten as Gäärs ap ne [[Mäid]] of Koarel ap n [[Äkker]]. Dät wude aleer mäd Reewen as t.B. een [[Saise]] däin, däälich dwo dät do maaste Ljuude oaber mäd Maskienen fonne [[Motorsaise]] bit tou dän [[Mjotäärsker]], die deerbie uk noch [[Täärsken|täärske]] kon. Foar do Seelter waas dät '''Gäärsmjoon''' bit sowät 1900 een wichtige Iennoamewälle, jo sunt dan as "[[Holloundsgungere]]" ätter [[Fryslân|Wäästfräislound]] wai geen un häbe deer as Mäddere Jäild fertjoond. <gallery> Bielde:Scythes-czech.jpg|Saise Bielde:Maehmaschine Grossgmain 01.JPG|Oolde Mjomaskiene Bielde:Stihl FS350.jpg|Motorsaise Bielde:Landwirtschaft in Frankfurt.jpg|Mjotäärsker </gallery> == Mjoon inne oolde Buuräi == Algemeen kon me kweede, dät me nit fluks ätter dän Rien mjo skäl, dan is dät aal tou wäit un wol nit gjucht druugje. Dät kon me bloot moakje, wan me't Gäärs nit bruukt un ferrootje lät, dät rakt dät je uk mongs. Of wan me dät Gäärs fluks ferfodderje wol, dan is dät uk egoal af druuch af wäit is. Gäärs wäd in ju oolde Buuräi mäd ju Saise oumäind un ap Wiersene, dät sunt litje Waale, apsmieten. Do Wiersene wäide dan oafter wier uumelaid un näi apsmieten, deermäd älk Spier moal an ju Luft kuume kon un dät goud druuget. Wan't aal druuch is, wäd dät Hoo bälted un bie Geläägenhaid oufierd. Mäd Koarel waas dät fonsäärm n bitje uurs. Dät Koarel is je al täämelk druuch, wan't oumäind wäd. Ätters mout me dät touhoopegrappe un tou [[Jieuwe]]n biende. Do wäide dan waifläid, do wäide ap een bistimde Wiese touhoopestaald, un wät deerbie ruutkumt, dät sunt Hokken. Dät tjoont deertou, dät dät lääste bitje Fuchtigaid deer ruut gungt, wan die Wiend truchgungt, un it tjoont uk deertou, dät me nit älke Jieuwe oakeld iensammelje mout, wan me do inne Skäin fiere wol. Foar't Waifläien rakt dät in älke Region Gebruuke, wo dät däin wäd, un dät skäl aleer foarkeemen weese, dät Buuren fon buute ätter Seelterlound kuume, un kweede, dät do dät deer aal ferkierd moakeden. [[Kategorie:Buuräi]] [[Kategorie:Seelterlound]] 59nf8u1oygrshp3c3wirmmpi4hhzggx 0 5251 54235 2011-02-21T10:46:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Mjoon]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mjoon]] q7bw0j93c11kbhvzkuywkbkzqt9kfla 0 5252 54236 2011-02-21T10:47:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Mjoon]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mjoon]] q7bw0j93c11kbhvzkuywkbkzqt9kfla 0 5253 54237 2011-02-21T10:50:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Holloundsgungere]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Holloundsgungere]] 7je4qicnqd5buack0v6sauiv6fbkz73 0 5254 111265 111264 2015-09-16T09:09:46Z 178.249.4.159 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Stihl FS350.jpg|thumb|right|350px|Een Motorsaise]] Een '''Motorsaise''' ''(düütsk:"Freischneider", säilden uk "Motorsense")'' is een moderne Reewe toun [[Gäärsmjoon]]. Dät lät n bitje as een oolde [[Saise]], uumdät dät sun loangen "Saisenboom" häd un fon Hounde fierd wäd. Wuddelk oundrieuwen wäd dät oaber nit fon Moanskelke Kroasje, sunnern fon n Motor. Dät rakt deer wäkke, do sunt elektrisk, do mouten an't Koabel honged wäide, un dät rakt wäkke, do bruuke een Fjuurenge. Snieden däd een sik traalend Sniedewierktjuuch, dät kon n Nylon-Träid weese, dät kon uk n Kringsoage-Blääd weese. Deer rakt dät moorere Muugelkhaide, aal deer ätter, of un wät foar tjukke Buske deer mee oumäind wäide skällene. {{Commonscat|String trimmers}} [[Kategorie:Buuräi]] [[Kategorie:Reewe]] 84eoy3xfeaj9yzrcg6bcn81o5m9fjg2 0 5255 54247 2011-02-21T13:34:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Mjoon]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mjoon]] q7bw0j93c11kbhvzkuywkbkzqt9kfla 0 5257 114046 112913 2017-02-28T14:17:38Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Patentslip.png|thumb|So wierket ne Loangshällenge]] [[Bielde:Harbour 1, South Shields, South Tyneside, Tyne and Wear, England.JPG|thumb|Ne Loangshällenge in South Shields, Änglound]] Ne '''Hällenge''' (Moortaal ''Hälgen'') is ne Steede wier me Skiepe bauen däd. Dät rakt two Soarten Hälgen, ''Loangshälgen'' un ''Twäärshälgen'', aal deerätter of do Skiepe in ju Loangsgjuchte of twäärs tou Woater lät wäide. Fröier waas in [[Seelterlound]] nit goud Jäild tou fertjoonjen. Industrie un so roat et nit in do 1880er Jiere. Man in [[Strukelje]] hieden do soogen Hälgen un ap düsse Hälgen wuuden Skiepe baud, foarallen [[Mutte]]n un uk [[Tjalk]]e. Do transportierden dan [[Eedgreeuwe|Eed]] un fuuren uk ätter [[Ällerbrouk]] buppe wai un hoalden deer Steene foar do Seedieke. Un fon [[Seedelsbierich]] un deer [[Iersengrot]]. Un aal sowät wuud hier transportierd ap de [[Seelter Äi]]. ==Ju Hälgenoarbaid== Ap do Hälgen geen dät so tou. Deer waas n Slippe, wier do Skiepe apslipt wuuden, oulät wuuden in t Woater. Un deerap wuud eerste die Kiel laid. Dät waas n tjukke loange eekene Boolke. Die waas so fjautien füftien Meeter loang, of säkstien, aal deerätter wo groot dät wuude, wofel Fout. Un die Boolke koom in e Midde eerste ap die Slip. Un deer koomen do Kruumholte an. Do wuuden maasttieden fon tjukke eekene Boomtakken moaked. Do wieren dan uut een Stuk so, un wuuden behauen. Un deer wuud die Boudem moaked, die Skipsboudem. Die koom an do Kruumholte, dät do Siedstukke hoochkoomen. Un wan dät nu so wied waas, dan wuud ju Wonnerge iensät, wier me buppe oun loopen däd, twiske de Luuke un Buutenwant. Un dan ju Luukentännenge (ndl. Denneboom) un deerap koomen do Luukendäksele. Dät waas tou tichtmoakjen dan. Un wan dät aal so wied waas, dan wuud die Kooker iensät, die wuude ap de Skipsboudem fäästmoaked un buppe kiekede die so n Meeter uut dät Skip uut. Deer koom ätters die Mäst oun un die Mäst deer koom n tjukken iersenen Bolt truch. Un die wuude dan unner in t Skip fäästmoaked, wan dät gjucht stuude. Un an bee Sieden koomen n poor groote Swidde (Swäide) an. Do wuuden ut tjuk eeken Holt moaked. Un die Smid in t Täärp, die moakede n Besleek deertou. Deer wuud runduum mäd Iersen besloain, wail die nämmelk uk oafter uur de Gruund slurjen diede, wan saild wuude. Un dät die nit kaput geen, wuud die tjuk mäd Iersen ienpakked. Un dan koom deer n lieke Talje an un deer look me dät Swäid mäd hooch un liet em deel, aal deerätter uur wäkke Wiendsiede me sailje wüül. Wan dät nu soowied waas, dan wuud dät Skip kalfaaterd. Twiske alle Plonken do der an t Skip keemen wieren, wuud Wäirk twiske moaked. Un Wäirk dät waas [[Floaks]], dät kaard waas, eegentelk Häide. Un ju wuud mäd n bitje Taar truchmisked un dan wuud dät in loange Striepen troald un mäd n Drieuwiersen mäd n Hoomer twiske do bee Plonken ounhauen. Un wan dät fiks un färtich waas, dan wuud dät Skip eenmoal ap e gjuchter Siede, eenmoal ap e linker Siede kipt, un dan wuud dät mäd Pik uutjeeten, do Näide. So wuud dät fon buuten mäd Pik uutjeeten, dät et woaterticht wuude. Un dät Pik wuud deer wier oukratsed, wät uurflüssich waas. Un dan wuud dät ienstrieken mäd Holttaar, dät ganse Skip. Un dan wuud et tou Woater lät. Dan waas de Hauptoarbaid deran däin. Un dan koom die Sailmoaker un die noom Mäite un die moakede do Saile. Dät kuuden do hier nit. Maast fon t [[Rauderfeen|Wäästerfeen]] koom die Sailmaaker un die died dät Skip fluks mäd de Saile besloon dan.<ref>{{Toonapnoame|B177U}}</ref> <center> <gallery caption="Ne Twäärshällenge"> Bielde:Brosen northern side lauching1.jpg Bielde:Brosen northern side lauching2.jpg Bielde:Brosen northern side lauching3.jpg Bielde:Brosen northern side lauching4.jpg </gallery></center> ==Oolde Oarbaidsgonge== [[Bielde:Loangshällenge.jpg|thumb|450px|Skip ap ne Loangshällenge.<br> <small>'''Woudelieste:''' Bäätersteewen m., Boudem m., Boudwand m., Brääd n., Hälmholt n., Kajüte f., Kiel m., Kielholt n., Kolswien n., Kooker m., Kruumholte pl., Luuke f., Luukendäkkele pl., Luukentännenge f., Plonke f., Post m., Ruur n., Ruurstok m., Slip m., Stäiwenge f.. Steewen m., Wonnerge f. </small>]] ===Heewelje=== In n Winter dieden se dät Holtsoagjen sälwen. Aal mäd de Hounde un dan sun groote Soage. Dan koomen do tjukke Boomstamme. Mäd de [[Heewe]] wuuden do anlichted un deer koom n tjukke Stutte unner. Ju Heewe dät wieren two kruume Plonken. Un deer waas aal tjoon Säntimeeter uutnonner n Lok truch boord, immer bitje haager, bit buppen wai. Un deer koom hier n Stütte unner un deer n Fout unner, dan stuud ju Heewe ap e Gruund, uur dän tjukke Boomstam. Deer koom n Kätte uumetou un dan koom deer iersenen Swängel. Die waas sun bitje in dät Holt, bee Sieden. Un die kuud me eenfach hoochtraale. Dan wuud die Bolte een Lok haager stat. dan wuude er deel drukt, dan koom bääte die Äkke ju hooch. Un dan wuud die Bolt wier haager stoald. Un so wuud die Stuk foar Stuk hooch heeweld, die Boom, bit dät ap aan Meeter soogentich waas.<ref>{{Toonapnoame|B177U}}</ref> ===Strieke luuke=== Un dan wuud die Soagebuk der unner stoald. Dät waas n fjauerbeenigen Buk un dan tjuk uut eeken Holt. Ju uur Eende dan je genau so hooch mäd de Heewe un deerbie dan je aape. Die Bast waas der foartied al ou moaked un dan wuud die mäd de Krabpaster (dt. ''Reisszirkel'') in Strieke rieten. Die Krabpaster is sun Ding mäd twäin Punkte. Die kon me wied moakje un ääng moakje un die is gans skäärp. Un die wuud so uur n Boomstam uurleeken, fon foaren bit bääten, so tjuk as dät Brääd wäide skuul. Un deer wuud ätter soaged. Die Striek die der buppe ap loangs waas, do Strieke, deer wuuden fluks alle Breede ap eenmoal uurleeken. Die buppe stuude, die moast ju Fierenge moakje. Deer koom n Malle an loangs. Dät waas sun breed Stuk häd Holt, so fon säks-soogen Meeter Loangte un twäin-träi Säntimeeter tjuk. Un die wuud deerap laid un deer wuud mäd dän Krabpaster an loangs rieten. Dan wuuden do so gans so uurleeken, uur die ganse Boom. Un do bleeuwen deer aape, do Rillen, do wuuden deer gjucht ounkratsed, so. Do sunt je gans skäärp fääre. Ju Malle wuud immer wier bruukt. Aan Striek wuud bloot een moal moaked un dan wuud die Krabpaster je ienstoald. Nu wan dät fjauer Säntimeeter tjuk weese skäl, dan wäd uungefeer fieuw snieden [soaged], oawers dan wuuden do noch skoawed.<ref>{{Toonapnoame|B177U}}</ref> ===dät Soagjen=== Un dan wuud soaged. Dan aan Mon die stuud unner un die uur Uur stuud buppe. Die buppe stuude, die hoalde bloot de Soage hooch un laitede, dät ju genau ap Striek loangs geen. Un die unner die moaste luuke, die lääwerde Kraft. Die moaste Kraft hääbe. Deer wuuden moonige Boome truchsoaged in n Winter. Deer stuuden se ganse Winter an t Soagjen.<ref>{{Toonapnoame|B177U}}</ref> Bie Winterdai dan moast min Foar wät toufertjoonje un dan geen hie maastens deer ätter Ooldebrääch. Deer hied Putje Luks sun litje Skipshällenge. Un dan in n Winter dan soageden do do tjukke [[Boom]]e. Do koomen ap hooge Bukke. Do wieren wül twäin Meeter hooch. Un dan hieden do Soagen fon wül n träi Meeter loang. Un dan stuud min Foar buppe ap de Boome un Putje Luks, die siet unner. Die waas man sun litjen Käärel, hied kuute Beene. Un dan soageden do do Boome truch, fon unnern ätter buppen in Poste. Un dan bie Suumerdai wuuden deer do litje Mutten - do Skiepe - fon moaked. Un dät waas so interesant. Iek moast deer immer wai un moast deer dan us Foar Ieten wai brange. Un min Foar, die kuud so goud sjunge: di Gesang, die kuud iek hier bie t Huus heere. Un dät is wül sun Kilomeeter bolde deer ätter de Ooldebrääch wai an de Äi. Un dan bie Suumerdai, dan kuud hie ätter ju Hällenge je nìt wai gunge. Dan moast hie mäd de Saise sin Gäärs mjoo. Iek mout noch der bie kweede, dät hie je bie Winterdai bloot aan Maak deeges fertjoonde bie Putje Luks foar dät Soagjen.<ref>{{Toonapnoame|B109U}}</ref> ===dät Beegjen=== Dät ju Foarm deeran kuumen diede, moast dät Holt beeged wäide foar Steewen un foar Häk. Dät wuud je mäd Fjuur moaked. Deer waas ne iersene Stange uurhäär, ju der an bee Sieden in e Gruund stuude. Dan koomen do Plonken deerap un dan koom deer n tjukken Steen ap un dan wuud dät heet moaked un dan roat et sik. Un dan hieden jo Malle - genau as de Kruumenge weese moaste - un do heelten se dan immer der an. Un wan et sien Kruumegaid hiede, wuud dät mäd Woater gjucht wäit moaked, alleweegense. Un dan bleeuw dät so stounden; dät Fjuur koom der unner wäch.<ref>{{Toonapnoame|B181U}}</ref> Un dan sunt deer twäin Stokke un deer waas sun iersen Stuk uurhäär un deer liegen se do flak sniedene Plonken uur un dan wuuden do beeged uur n Fjuur. Un deer koomen wäite Säkke ap.<ref>{{Toonapnoame|B136U}}</ref> ===dät Timmerjen=== Un do wuuden uk nit spiekerd, do Breede deerap, man do wuuden aal ferbolted. Sukke loange iersene Bolten wieren dät, sun 10 cm loang. Do koomen deer twäärs truch boord, as dät Bolten waas. Un dan wuuden do deeroun hauen un ap bee Eende fertimmerd. Also do wuuden ap Eende plat hauen, dät jo der nit uut kuuden. Dät wuud aal ferbolted, nit spiekerd. Deer koom naan Spieker oun, buute in do Apbauten, ju litje Kajüüte un Wierk un do Skipsluuken, dät wuud je mäd Spiekere moaked. Oawers dät tjukke Holt un die tjukke Stäit un alles deroun - do Kruumholte - dät wuud aal ferbolted. Ap Eende siet n Steewen, Foarndersteewen un Bäätersteewen. Un dan die Foutskiel, dät Kielholt, deer wuuden jo gjucht oun feronkerd. Die Steewen, dät waas je sun ouskrääged Stuk, so 30 cm loang un 6 bit 7 cm tjuk, wier do Soageplonken an koomen. Do wieren bääte un foare. Fon unnern ätter buppen wieren se dan sun poor Meeter loang. Die Steewen wuud je ienlät in dän Kiel. Die Kiel die waas je wul säkstien-soogentien Säntimeeter breed un dan so 10 cm tjuk.<ref>{{Toonapnoame|B177U}}</ref> ==Do Strukeljer Hälgen== [[Bielde:Muttschiff-Schulte.jpg|thumb|right|Dät lääste Mutskip fon ju Hällenge fon Conrad Schulte, Uutände, 1926]] In [[Strukelje]], [[Baalenje]] un [[Uutände]] wieren do Hälgen foulgendermäiten ferdeeld. Ju eerste Hällenge waas fluks in Strukelje bie Ooldebräächspaad, ju Brääch uur de [[Seelter Äi]]. Deer hieden ''Pultjens'' af ''Pootjens'' hiere Hällenge. Do skrieuwe sik Geesen, woonje oaber ätters in [[Roomelse]]. Dan koom ''Louts'' (Jansen) sien Hällenge un do hääbe loange Jiere baud, noch bit 1920 hääruum. Oaber do hääbe dät uk touroat, hääbe bloot ap Buuräi sik gjucht. Dan in Strukelje wier nu ju Sträitenbrääch is, midde in t Täärp, deer waas links deerieuwenske ''Poolkol'' sien Hällenge. Uum 1920, 1910 sunt do uutskat. Dan koom, wier die [[Uutändjer Kanoal]] in e Äi gungt, ''Twäis Siks'' (Schulte) hiere Hällenge. Die lääsde Oainer wier Conrad Schulte. Do hääbe hiere Hällenge noch bit sowät uum 1940 in Bedrieuw hääwed. Un deer stuuf ieuwenske waas uk noch ne Hällenge un dät waas fon ''Lout sien'' Wänte fon [[Baalenje]], Lout sin Jan (Johann Jansen). Un dan n Stukje de Äi häärunner in e Äkke in Baalenje, wier ju Sträite ätter [[Elisabethfeen]] un [[Bäärsel]] gungt, deer hieden ''Lassen'' hiere Hällenge. Do hääbe de Hällenge al uum 1910 aproat. Un dan koom ''Dumains'' Hällenge. Ju liech in [[Uutände]] an de Häddenkebucht an e Äi. Oaber do hääbe sik fröier moal uurdäin un do hääbe se him tou n Konkurs drieuwen. Jo hääbe ju Fersicherenge wäil nit goud genouch häiwed.<br> Die baude wuddelke Träimäst-Skuunere in 1870-‘90, do Jiere. Dät wieren gjucht faine groote Sailskiepe. Oaber do Mäste kuuden je nit laid wäide, so as bie do Tjalken un Wierk. Wan do unner ne Brääch truch wüülen ju der nit hoochleeken wäide kuude, dan kuuden jo de Mäst klappe. Dät kuud nu de Träimäst-Skuuner nit. Do wuuden hier baud un dan broachten se do ätter [[Lier]] un in Lier bääte do Slüüse so tou kweeden, dät se goud buute wieren. Deer wuuden do Mäste apsät un do Saile anmoaked un Wierk. Kiek, so hääbe se hier fröier in Strukelje baud.<ref>{{Toonapnoame|B177U}}</ref> Do Hälgen liegen aal deer, wier ju [[Seelter Äi|Äi]] n Bucht moakede. Deertruch kuuden jo as Loangshälgen baud wäide, wät eenfacher is bie dät tou Woater läiten. Do [[Rauderfeen|Feentjer]] moasten sik an do Kanoale maast mäd Twäärshälgen behälpe. ==Sjuch uk== * [[Heewe]] * [[Honnel un Skipfoart in Seelterlound]] ==Ferbiendenge== {{commonsLittik|Slipways|Hällenge}} * [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=240611&bereich=ga&datum=20110624&hash=a0f211a6ba6dffe5a6b59cc3b2381d31d68b2f54 Conrad Schultes Hällenge in dän GA E-paper] ap Siede 24 (24.6.2010) {{Wälle|Angoawe= <references /> }} {{GalerieArtikkel}} [[Kategorie:Ferkier]] [[Kategorie:Skipfoart]] [[Kategorie:Technik]] [[Kategorie:Mechanik]] [[Kategorie:Wirtskup]] [[Kategorie:Materielle Kultuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] 8z50ir8m3cl61m72cbizhfkg6gjg9aa 0 5259 54378 2011-02-24T20:39:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Mjoon]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mjoon]] q7bw0j93c11kbhvzkuywkbkzqt9kfla 0 5260 54473 2011-02-27T11:56:12Z Pyt 12 häd "[[Äidgeschichtelke Serie]]" ätter "[[Äidgeskichtelke Serie]]" ferschäuwen: beetere Skrieuwwwiese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Äidgeskichtelke Serie]] qdq745jsd7t2atufndw5zfxakprx8x5 0 5261 54490 54477 2011-02-27T13:46:49Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Geologie]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Geologie]] hfxt792y47u39sulw0xoe2fcwzrch4e 0 5263 54665 54521 2011-03-02T06:05:58Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Läichdüütsk]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Läichdüütsk]] 1b1g9ty0ko2t4tcrrzu9o5uumiel6a2 0 5265 54527 2011-02-27T18:50:36Z Kening Aldgilles 23 häd „[[Plattdüütsk]]“ ätter „[[Läichdüütsk]]“ ferschäuwen un deerbie ne Fääreleedenge uurschrieuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Läichdüütsk]] 1b1g9ty0ko2t4tcrrzu9o5uumiel6a2 0 5267 54806 54780 2011-03-05T10:47:44Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Sowjetunion]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Sowjetunion]] r44vu1q7aoxp3r0xo5v26v62g4fefzy 0 5271 114073 110430 2017-02-28T14:38:05Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Karte-Oldenburg.png|thumb|200px|Ooldenbuurich 1866–1937]][[Bielde:Karte-Oldenburg-Ex.png|thumb|200px|Exklaven Lübeck un Birkenfeld]] Dät [[Groothärtsochdum]] '''Ooldenbuurich''', ätter 1918 [[Fräistoat]] Ooldenbuurich, waas bit 1946 n düütsk [[Lound]] un fon 1871 bit 1945 [[Gliedstoat]] fon dät [[Düütsk Riek|Düütske Riek]] mäd ju [[Haudstääd]] [[Ooldenbuurich]]. As [[Ooldenbuurger Lound]] beteekent me in äängeren Sin dän noudelke, allere Deel fon dät Groothärtsochdum, besunners dät Gestrich fon ju allere [[Groafskup]] Ooldenbuurich. Do 1803 deertou keemene Suuddeel fon dät Lound wuud [[Ooldenbuurger Munsterlound]] naamd. Bietou koom dät aastelk fon de Weeser lääsende [[Loundwürden]]. In naan Fal iensleeten sunt unner dän Begriep Ooldenbuurger Lound do bit 1937 tou Ooldenbuurich heerende [[Exklaven]], also dät siet 1773 ooldenbuurgske [[Fürstendum Lübeck]] (die leetere [[Kring Eutin]] in dät [[Aastholsteen]] fon däälich) un dät siet 1817 ooldenbuurgske [[Fürstendum Birkenfeld]] in dät [[Nahe (Rhien)|Nahe-Gestrich]]. ==Sjuch uk== * [[Ooldenbuurich (Enzyklopädie)]] [[Kategorie:Läichsaksen]] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Historisk Lound]] [[Kategorie:Ooldenbuurger Munsterlound]] [[Kategorie:Düütsklound]] [[Kategorie:Groafskup]] [[Kategorie:Groothärtsochdum]] t80y1weakuaqorfbbrmwxmbfua44vii 0 5272 80696 65793 2012-02-28T06:42:36Z Ekwall1990 3909 Literatuur wikitext text/x-wiki '''Oldenburg, ein heimatkundliches Nachschlagewerk''' is ne Enzyklopädie ap Hoochdüütsk uur dät Lound [[Ooldenbuurich (Lound)| Ooldenbuurich]] uut dät Jier 1965. Ju wuud touhoopestoald fon Franz Hellbernd un Heinz Möller mäd dän Oarbaidskring foar Heematkunde in dän Katoolske ooldenbuurgske Koasterfereen (Katholischer oldenburgischer Lehrerverein; KOLV). Ju rakt ap 794 Sieden Beskrieuwengen fon aal do Ooldenbuurger [[Meente]]n mäd aal do [[Täärp]]e un [[Buurskup]]pe. Deertou rakt dät Sunnerartikkele uur Themen as oolde [[Gjucht]]e, [[Iersenboan]]e, [[Stoark]]e, [[Ticheläi]]e mäd deertou Bielden as fon ju oolde [[Kartographie|Koarte fon Seelterlound]] fon 1588. Do Artikkele uur Seelterlound sunt ferfoated fon [[Walter Deeken]], die der truch dän [[Seelterbuund fon 1952]] Ferbiendengen hiede mäd [[Wäästfräislound]], as mäd Prof. [[:fy:Jelle Hendriks Brouwer|Jelle Brouwer]], die der Skriftleeder waas fon ju [[:fy:Encyclopedie van Friesland|Encyclopedie van Friesland]] fon 1958. Ju Enzyklopädie mai deeruum as Biespil tjoond hääbe. == Literatuur == * ''Oldenburg. Ein heimatkundliches Nachschlagewerk''. Zusammengestellt von Franz Hellbernd und Heinz Möller mit dem Arbeitskreis für Heimatkunde im Katholischen Oldenburgischen Lehrerverein. Vechta: Vechtaer Druckerei und Verlag, 1965. * ''Oldenburg. Ein heimatkundliches Nachschlagewerk''. Neubearb. der 1. Aufl. von 1965. Löningen: Schmücker, 1999. ISBN 3-9806575-1-5 [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Ooldenbuurger Munsterlound]] [[Kategorie:Seelterlound]] sd3rgkzgr7k8pgus2o7v8lusjxeu9q3 0 5273 55045 2011-03-10T11:01:54Z Heinz 88 häd "[[Ooldenbuurich (Nachschlagewerk)]]" ätter "[[Ooldenbuurich (Enzyklopädie)]]" ferschäuwen: Iek leeuwe, dät die Gebruuk fon griechiske un latienske Froamdwoude aaltied fon n äng Skeed uumroat is, man do düütske Froamdwoude brange dät See… wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Ooldenbuurich (Enzyklopädie)]] l6yojtvuwgnxh3l4571g22f7mwhubza 0 5274 108752 107601 2014-01-16T18:54:23Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q547221]] wikitext text/x-wiki Die Bigriep '''Ooldenbuurich''' (Plat:Ollnborg, Düütsk: Oldenburg) häd ferskeedene Bitjuudengen: * Eerstens ne Stääd, sjuch [[Ooldenbuurich (Stääd)]] ** Ieuwenske deerfon uk, wät deerfon oulat is: [[Ooldenbuurich (Lound)]] un [[Ooldenbuurich (Enzyklopädie)]] {{Begriepskläärenge}} d43wjs94wogce8qmjm44zbmztmi4gbt 14 5275 55052 2011-03-10T11:28:26Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „Disse Kategorie is foar Artikkele, do der besunners mäd dät [[Ooldenbuurger Munsterlound]] touhoopehongje.“ wikitext text/x-wiki Disse Kategorie is foar Artikkele, do der besunners mäd dät [[Ooldenbuurger Munsterlound]] touhoopehongje. s1bcfa7f52ajez5uq7js6itggqy1u3i 0 5276 104728 81688 2013-03-08T16:53:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 7 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q416264]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die Bigriep '''Lier''' häd ferskeedene Bitjuudengen: * Ju Stääd [[Lier (Stääd)]] * Die [[Loundkring Lier]] {{Begriepskläärenge}} dw5rv3r7ydn67nbtm2zfq2fo0bqso88 0 5278 55186 2011-03-12T11:57:02Z Heinz 88 häd "[[Tüütrobüülo]]" ätter "[[Riekelüün]]" ferschäuwen: Tüütrobüülo is je bloot luudmoalersk, so kon iek mie foarstaale, dät hie eer fon litje Bäidene bruukt wäd as dät dät in een Enzyklopädie die Titel fon n Artikkel is - wilst d… wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Riekelüün]] r4qir9to9j2g84xtbymmtyqbnpgm9gp 0 5281 120031 111736 2021-08-08T22:08:07Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[File:Amelanchier lamarckii struik.jpg|miniatur]] [[File:Felsenbirne frucht.JPG|miniatur|left]] [[File:Amelanchier lamarckii bloeiwijze.jpg|miniatur|left]] Die '''Krinteboom''' ''(Amelanchier lamarckii),'' [[:de:Kupfer-Felsenbirne]], woaksed an Sträiten, Dome un in dän Tuun un wäd so 'n 5 m hoch. In dät Faarjier sünt do Struuke ful mäd Blöiten un in n Suumer sünt där fuul ietboare smoakelge [[Bäien]] an do Struuke. Dan mout me gau weese mäd dät Plükjen, uumdät binne n poor Deege do [[Dröiselke]]n, [[Duuwe]]n un uur [[Fuugele]] aal do Bäien apfreeten häbe. Dät sunt eegentelk neen Krinten, man in Nouddüütkslound heete do Struuke al sänt fröier un aleer ''Krinteboom'' (blw. do äntspreekende Woude ap [[Platdüütsk|Platt-]] un [[Hoochdüütsk]] un wät deer aal noch boald wäd). ==Sjuch uk== * [[Bäien]] * [[Plonten]] * [https://web.archive.org/web/20100128063238/http://www.garteninfos.de/wildobst/Dipl3-1.html Krinteboom ap www.garteninfos.de] * {{Commons ienföigje|Amelanchier lamarckii|Kupfer-Felsenbirne}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Boome un Struuke]] [[Kategorie:Bäien]] [[Kategorie:Ietelweere]] tj7wuacbqlwdvypoqkxl0zhocjias2m 0 5282 114848 114847 2017-12-01T17:41:53Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:HEEWERT.JPG|thumb|450px|ju Heewe]] Mäd de '''Heewe''' (dt. ''Hebelade'') kuud me tjukke Boomstamme anlichte. Ju waas uut two kruum uutsoagede Plonken. Dan waas deer aal tjoon Säntimeeter n Gat truch boord - immer bitje haager - bit buppen wai. Un deer koom hier n tjukke Stutte unner un deer n Fout unner. So stuud ju Heewe ap de Gruund, uur dän tjukke Boomstam. Deer koom ne Kätte uumetou un dan koom deer n iersenen Swängel mäd two Goate in ju Spitse. Ju Spitse wuud dan twiske do bee Plonken stat un ap Eende an ju Kätte fäästmoaked. Dan wuud dät gjuchter Gat fon ju Swängelspitse fluks juunuur n gjuchter Gat fon de Heewe broacht, un dan wuud deer n Bolt truch stat. Truch Deeldrukken fon dän Swängel kuud me dan eenfach ätter dän [[Heewelprinzip]] dän Boomstam n Aantje aplichte, bit dät twäide Gat links foar n haager Gat in ju Heewe koom. Dan wuud deer n twäiden Bolt truch stat un die eerste wuud deeruut leeken, wierätter me truch Aplichten fon dän Swängel dät uur Gat foar n haager Gat in de Heewe brangt, deer wier n Bolt ounstat un dän uur Bolt wächnimt, sodät me wier deeldrukke kon. Un so wuud die Boom Stuk foar Stuk hooch heeweld, bit dät ap Meeter soogentich (1,70 m) waas. Dan wuud die [[Soagebuk]] deerunner stoald. Dät uur Eende dan je genau so hooch mäd de Heewe un dän uur Buk deerunner gestoald. Uurs, wan me dän Stam ferfrachtje wüül, dan wuud dät Bääterkier fon dän [[Woain]] der unner skäuwen. Un dan liech hie deer je aape un dan wuud dät uur Eende hoochnuumen mäd de Heewe. Dan koom dät Foarnderkier der unner un deer koom n Loangwoain twiske. Dät waas n Eende Dannenboom - die waas plat moaked, di paasede in ju Lippe, wät uurs dät Bäätereende un dät Foarndereende tousoamen haalt fon n Buurenwoain. Un dan wuud die Woain so fieuw Meeter laanger moaked. Dät tjukke Eende fon n Boom liech foare un dät tänne Eende bääte. Dat waas beeter foar t Stjuuren un Luuken fon dän Boom. <ref>B177U</ref><ref>B181U (mäd Skizzen)</ref> ==Woudelieste== Bolt m., Spitse f., Swängel m., Kätte f., Boomstam m., Goate pl., ap ferschot, Heewe f., Fout m. ==Ferbiendengen ätter buuten== * http://www.museum-digital.de/rlp/index.php?t=objekt&oges=2330 * http://einestages.spiegel.de/external/ImageWithoutStory/Sl_onAnswerNotice/S7906/S5322.html * Hinrich Siuts, ''Bäuerliche und handwerkliche Arbeitsgeräte in Westfalen'', Münster 1982: 263, 269 (hat deer uk ''Rickrack'', ''Krake''). == Wällen == '''Toonapnoamen''' <references /> [[Kategorie:Ferkier]] [[Kategorie:Mechanik]] [[Kategorie:Wirtskup]] [[Kategorie:Materielle Kultuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] pj86tv5nn3q6rjai3tzl5r02auk19ib 4 5283 120968 113853 2022-07-19T06:30:50Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Wikipedia:Weerskup/Oold]] nach [[Wikipedia:Weerskup/2010]] wikitext text/x-wiki Hier fiende sik '''oolde Seeken''' uut de [[Wikipedia:Weerskup|Weerskup]]. ==Bot flag requests== ===[[user:Purbo T|Purbo T]]=== Iek moate jädden n Bot loapen lotn, öm Innerwiki-Links tou beoarbaidje. * '''Robot Benutser:''' [[:Benutser:Purbo_T]] * '''Robot Operatör:''' [[:User:Purodha]] = [[:ksh:User:Purodha]] (Bureaucrat @ [[:ksh:|ksh Wikipedia]]) * '''Robot Software:''' standard [[:meta:interwiki.py|interwiki.py]], [[:meta:pywikipedia|pywikipediabot]] framework, updated daily from [http://svn.wikimedia.org/svnroot/pywikipedia/trunk/pywikipedia/ svn] * '''do Robot is uk aktif mäd n Bot-Flag ap:''' [[:am:|am]], [[:ar:|ar]], [[:be-x-old:|be-x-old]], [[:bn:|bn]], [[:cdo:|cdo]], [[:co:|co]], [[:dsb:|dsb]], [[:hr:|hr]], [[:hsb:|hsb]], [[:ig:|ig]], [[:ksh:|ksh]], [[:ku:|ku]], [[:ml:|ml]], [[:mr:|mr]], [[:nds:|nds]], [[:simple:|simple]], [[:sv:|sv]], [[:tg:|tg]], [[:vo:|vo]], more pending, [http://tools.wikimedia.de/~purodha/sample/dbswithuser.php?usr=Purbo_T Statistik] Wieldat wi noch keen Bureaucrat hääbe, dä n Benutser tou n Robot moakje kuude, deeruum säägt (bitte) hier dät Jie ienfersteen sunt, dan schäl iek ap [[:meta:Requests_for_bot_status|Meta]] noa dat Bot-Bit oanfräigje. --[[Benutser:Purodha|Purodha Blissenbach]] 14:33, 24. Jan 2008 (UTC) : Jee, is goud. Bän iek mäd ienfersteen. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 16:24, 31. Jan 2008 (UTC) :: I'd like to ask for the bot status as well, to add interwiki links. [[Benutser:RoboServien|RoboServien]] 10:19, 17. Feb 2008 (UTC) ::: Ienfersteen! --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 12:57, 17. Feb 2008 (UTC) :::: Already done. —<small>[[m:User:Pathoschild|Pathoschild]] 20:25:12, 06 Moai 2009 (UTC)</small> ===[[User:Alexbot|Alexbot]]=== I request the bot flag for Alexbot: :'''Operator''':[[:zh:User:Alexsh]] :'''Programming Language''':Pywikipedia SVN :'''Functions''':Interwiki(+autonomous), double redirect fix, featured article interwiki link. :'''Other languages''':[[:zh:User:Alexbot|All statistics in here]] Thank you--[[Benutser:Alexsh|Alexsh]] 15:21, 19. Feb 2008 (UTC) : Agreed! --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 19:17, 19. Feb 2008 (UTC) :: Already done. —<small>[[m:User:Pathoschild|Pathoschild]] 20:24:56, 06 Moai 2009 (UTC)</small> ===[[User:BotMultichill|BotMultichill]]=== Hi, I'd like to request a bot flag for [[User:BotMultichill|BotMultichill]] <small>([[:Special:Contributions/BotMultichill|contrib]])</small> *'''Operator''': [[User:Multichill]] = [[:nl:User:Multichill]] *'''Function''': interwiki *'''Operation''': autonomous, sometimes manually-assisted, usually i start at the nl wikipedia, but sometimes i will start somewhere else *'''Software:''' [[:meta:pywikipedia|pywikipediabot]] (the up to date svn version) *'''Already has bot flag on:''' Almost every wikipedia (see the list [[:meta:user:Multichill|here]]). [[Benutser:Multichill|Multichill]] 11:00, 15. Mee 2008 (UTC) : Agreed! --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 19:40, 15. Mee 2008 (UTC) :: Already done. —<small>[[m:User:Pathoschild|Pathoschild]] 20:25:38, 06 Moai 2009 (UTC)</small> ===[[User:CarsracBot|CarsracBot]]=== Hi, I'd like to request a bot flag for [[User:CarsracBot|CarsracBot]] <small>([[:Special:Contributions/CarsracBot|contrib]])</small> *'''Operator''': [[User:Carsrac]] = [[:nl:User:Carsrac]] *'''Function''': interwiki *'''Operation''': manually, sometimes autonomous, usually i start at the li, fy or another small wikipedia *'''Software:''' [[:meta:pywikipedia|pywikipediabot]] (the up to date svn version) *'''Already has bot flag on:''' nl, fy, li, vo, ksh, tr, bat-smg and many more. : Agreed --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 05:48, 8. Moa 2008 (UTC) :: Done. —<small>[[m:User:Pathoschild|Pathoschild]] 20:27:19, 06 Moai 2009 (UTC)</small> ===[[User:SieBot|SieBot]]=== Hi, I request a bot bit for [[User:SieBot|SieBot]]. * Botmaster : [[User:Siebrand|Siebrand]] * Bot's name : [[User:SieBot|SieBot]] * List of botflags on others Wikipedias: Almost every Wikipedia (some 25 missing). See [http://toolserver.org/~vvv/sulutil.php?user=SieBot current list of user status and edits] * Purpose: Interwiki (pywikipedia) * Technical details : [[User:SieBot|SieBot]] is an interwiki bot starting at any Wikipedia. The bot uses the pywikipedia framework and runs day and night in autonomous mode. Sometimes the bot will run in manual assisted mode to solve interwiki conflicts. It has made over 5 million edits since it started. [[Benutser:Siebrand|Siebrand]] 22:47, 26. Jun 2008 (UTC) : Agreed --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 18:35, 27. Jun 2008 (UTC) :: Done. —<small>[[m:User:Pathoschild|Pathoschild]] 20:28:05, 06 Moai 2009 (UTC)</small> ===[[User:Synthebot|Synthebot]]=== Dear all, this is to request a bot flag for [[User:Synthebot|Synthebot]]. Its technical information is summarized below. *'''Operator''': [[:en:User:Julian Mendez|Julian Mendez]] *'''Automatic or Manually Assisted''': mostly automatic in autonomous mode; sometimes manually assisted to solve interwiki conflicts *'''Programming Language(s)''': [[:m:Using the python wikipediabot|pywikipedia]] ([http://svn.wikimedia.org/svnroot/pywikipedia/trunk/pywikipedia source code]) *'''Function Summary''': interwiki links *'''Already has a bot flag on''': [{{fullurl:meta:Special:GlobalUsers|group=Global_bot&username=Synthebot&limit=1}} global bot] running on more than [http://toolserver.org/~vvv/sulutil.php?user=Synthebot 200 wikipedias]. Further technical information is available on its [[:ia:User:Synthebot|main page]]. Thank you in advance. Regards, --[[Benutser:Julian Mendez|Julian]] 17:38, 10. Dez 2008 (UTC) : Sjuch nu [[:ia:Usator:Synthebot/archive/00068]] --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 10:36, 14. Jan 2009 (UTC) :: [[:ia:User:synthebot/archive/00068|Responded]]. --[[Benutser:Julian Mendez|Julian]] 23:24, 15. Jan 2009 (UTC) ::: Not done; a local bot flag is no longer needed. This is a [[m:bot policy|global bot]], and this wiki recently enabled global bots. —<small>[[m:User:Pathoschild|Pathoschild]] 20:29:22, 06 Moai 2009 (UTC)</small> ==Bureaucrat== Moin, iek moate jädden n Bureaucrat wäide; dät hat, dät iek (as n Admin) Sieden sicherje, äntsicherje un läskje, Fandoalen speere un Benutsere sälwen tou Admin af Robot moakje kuude. Wie bruuke düütelk n Bureaucrat, foar aal juun dät Fandalismus. As iek joo Stöän hääbe, kan iek dät ap meta anfräigje. [[Benutser:Steinbach|Steinbach]] 11:22, 17. Jan 2008 (UTC) <small>P.S. It liket my in goed idee ta as Pyt dat ek docht.</small> :Gans mäd ienfersteen. Wier moakje iek dät? --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 13:49, 18. Jan 2008 (UTC) :Eenfach: hier sääge dät Jie ienfersteen sunt, un Uuren schälle dät uk dwo. Dan kon iek die Stoatus ap meta bie n Steward oanfräigje. As iek eenmoal Bureaucrat bän, bruuke wie dät ganse meta nit moor un konne wie sukke Probleme mäd Fandalismus sälwen lööse. [[Benutser:Steinbach|Steinbach]] 14:06, 18. Jan 2008 (UTC) <small>O ja, en foar josels kinne Jo dan hjirûnder in kopke oanmeitsje.</small> ::[http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Requests_for_permissions&diff=prev&oldid=840139 Däin]. [[Benutser:Steinbach|Steinbach]] 15:25, 18. Jan 2008 (UTC) ::[[Image:Symbol_support_vote.png|18px]] foar. --[[Benutser:Purodha|Purodha Blissenbach]] 14:53, 24. Jan 2008 (UTC) ==Bureaucrat2== Iek moate uk jädden n Bureaucrat weese. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 14:56, 18. Jan 2008 (UTC) :Jee, iek toanke dät neemens juun is. --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 16:03, 18. Jan 2008 (UTC) ::Wan du uk Bureaucrat wäide moatest, dan koast du hierunner noch sun Kapitel eepenje, wier du dät kwääst. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 15:10, 18. Jan 2008 (UTC) ::Uk foar :-) [[Benutser:Steinbach|Steinbach]] 15:16, 18. Jan 2008 (UTC) ::[[Image:Symbol_support_vote.png|18px]] foar. --[[Benutser:Purodha|Purodha Blissenbach]] 14:53, 24. Jan 2008 (UTC) ==Lounderadjektive== Do sunt nu ferföichboar ap [http://mitglied.lycos.de/Seelter2/adjektiv.htm] un uk uur ju Woudelieste tou kriegen. Also ''afrikoansk, rusk, tursk, irisk'' usw. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 00:40, 20. Jan 2008 (UTC) ==Bureaucrat 3== Än iek moate uk jädden n Bureaucrat weese. --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 20. Jan 08 02:46 (CET) :Foar --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 17:00, 20. Jan 2008 (UTC) :[[Image:Symbol_support_vote.png|18px]] foar. --[[Benutser:Purodha|Purodha Blissenbach]] 14:53, 24. Jan 2008 (UTC) ==Anfroage Bureaucrate== Sjuch nu [http://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_permissions#Pyt_at_Saterfrisian_Wikipedia hier]. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 19:50, 15. Feb 2008 (UTC) ==Admin== Gouden Dai, Ljude. Iek hääbe juust seen, dät Jou naan Admin hier hääbe. Deeruum wol iek die Foarsleek moakje, dät Jou 2 af 3 Ljude as Admins wäälje so as dät ju läichsorbisk Wikipedia moaked häd. Dät is beeter as wan Jou glieks n Bürokrat wäälje. Gröitnis --[[Benutser:Tlustulimu|Tlustulimu]] 18:11, 16. Feb 2008 (UTC) :Fuul Tonk! --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 08:12, 17. Feb 2008 (UTC) :Oh, iek sjo nu uk do Bedingengen foar n [http://meta.wikimedia.org/wiki/Bureaucrat Bureaucrat] ! Iek hääbe nu wier ne tiedwiese [http://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_permissions#Pyt_at_Saterfrisian_Wikipedia Anfroage] moaked. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 09:29, 17. Feb 2008 (UTC) :Nu in [http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Requests_for_permissions&oldid=886139#Pyt.40stq_Wikipedia_.282.29 Archiv]. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 12:54, 17. Feb 2008 (UTC) ==Anfroage foar Administrator1== Nu in uus litje Wikipedia naan Bureaucrat benaamd wäide kon un n Administrator uk genouch Befougnis kricht, schällen wie uus deermäd toufree staale. Iek bän nu tiedwiese Administrator, man moate deerfoar ne definitive Anfroage moakje, wan iek deertou jou Unnerstutsenge kriege. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 18:13, 17. Feb 2008 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] Iek bän deerfoar, dät du Administrator wädst. Gröitnis --[[Benutser:Tlustulimu|Tlustulimu]] 18:54, 17. Feb 2008 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] '''Foar''': Iek bän ook deerfoar, dät du Administrator wädst. :) --[[Benutser:Ooswesthoesbes|Ooswesthoesbes]] 19:10, 18. Feb 2008 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] '''Foar''' [[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 20. Feb. 2008, 12:41 (CET) :Ek foar [[Benutser:Steinbach|Steinbach]] 13:44, 20. Feb 2008 (UTC) :[http://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_permissions/Archives/2008/03#Administrator_access ANÄRKOAND 10.3.08] ==Anfroage foar Administrator2== Gouden Dai, Iek mai jädden die twäide Administrator weese. Wäl is deermäd ienfersteen?? - [[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 20. Feb 2008, 12:38 (CET) :Foar [[Benutser:Steinbach|Steinbach]] 13:44, 20. Feb 2008 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] '''Foar''' --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 15:38, 20. Feb 2008 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] Uk '''Foar''' Gröitnis --[[Benutser:Tlustulimu|Tlustulimu]] 19:20, 20. Feb 2008 (UTC) :[http://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_permissions/Archives/2008/03#Administrator_access ANÄRKOAND 10.3.08] ==Class ??== Wo kumt me bääte do Funktione:<br> class="prettytable"<br> class="hintergrundfarbe5"<br> Do failje mie in dän Artikkel “Bridge”. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 14:57, 23. Mee 2008 (UTC) :Hello, Pyt. You have to add css formats into the page [[MediaWiki:Common.css]]. The classes already are in the german wikipedia: [[:de:MediaWiki:Common.css]], but also in the upper sorbian: [[:hsb:MediaWiki:Common.css]]. If you have questions again, please put them into [[:hsb:Diskusija z wužiwarjom:Tlustulimu|my discussion page]] in the upper sorbian wikipedia, because I am often there. Greetings --[[Benutser:Tlustulimu|Tlustulimu]] 19:37, 6. Moa 2008 (UTC) ::Tonk deerfoar! Wol iek bruuke wan iek fääre gunge mäd “Bridge”. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 07:43, 8. Moa 2008 (UTC) ==Hsb:Wikipedija:Hornjoserbšćina== Hello. Who could be able to translate a text in the page [[:hsb:Wikipedija:Hornjoserbšćina]] from german, lower german or english into saterfrisian? I just translated such a text in the page [[Wikipedia:Seelterfräisk]] into upper sorbian language. Greetings --[[Benutser:Tlustulimu|Tlustulimu]] 19:43, 6. Moa 2008 (UTC) :Waiwiesenge an aal, do der neen Hoochsorbisk kanne. Hoochsorbisk is ne wäästslawiske Sproake. Ju wäd fon sowät 15.000 Ljuude in ju saksiske Buppelausitz boald. :Iek hääbe mie deerbie ju Fräiegaid nuumen, in dät Düütske ''kennen'' insteede fon ''können'' tou leesen. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 07:17, 8. Moa 2008 (UTC) ==Bot policy== Hello. To facilitate [[m:steward|steward]] granting of bot access, I suggest implementing the [[m:Bot policy|standard bot policy]] on this wiki. This will involve creating a redirect to this page from [[Project:Bot policy]], and adding a line at the top noting that it is used here. In particular, this policy allows automatic acceptance of known interlanguage linking bots (if this page says that is acceptable), which form the vast majority of such requests. Please read the text at [[m:Bot policy]] before commenting. If you object, please say so; it will be implemented in one week if there is no objection, since it is particularly written to streamline bot requests on wikis with little or no community interested in bot access requests. [[Benutser:Carsrac|Carsrac]] 09:05, 14. Jun 2008 (UTC) :In general I only see it as positive. Can we undo it, in case we might come across problems? --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 20:07, 14. Jun 2008 (UTC) :: If there are any problems. It can always be undone, by one of the stewards. (See [[m:Bot policy]] for more info). If there is an indiviual problem with one of the bots tell and block the bot. [[Benutser:Carsrac|Carsrac]] 16:35, 3. Moa 2009 (UTC) ::: Implemented. —<small>[[m:User:Pathoschild|Pathoschild]] 20:16:55, 06 Moai 2009 (UTC)</small> ==Administrator== Moin, iek mai nu jädden, ätter dän [[Benutser_Diskussion:Heinz#Administrator|Foarsleek]] fon Pyt, uk Administrator weese. Wäl is foar un wäl is juun dät?--[[Benutser:Heinz|Heinz]] 13:23, 8. Jul 2008 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] Iek bän also foar. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 14:43, 8. Jul 2008 (UTC) :Iek uk. [[Benutser:Steinbach|Steinbach]] 15:03, 8. Jul 2008 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] Iek uk. --[[Benutser:Tlustulimu|Tlustulimu]] 15:54, 8. Jul 2008 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] Jädden! -- [[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 8. Jul 08, 18:59 :::ok {{done}} until '''9 Sep 2008'''--[[User:Nick1915|Nick1915]] -^{<small> [[User_talk:Nick1915|all you want]]</small>} 11:49, 9 July 2008 (UTC) ==Betawiki update== * Currently 96.87% of the MediaWiki messages and 73.08% of the messages of the extensions used by the Wikimedia Foundation projects have been localised. Please help us help your language by localising at [http://translatewiki.net Betawiki]. This is the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:RecentChanges&namespace=8&trailer=%2Fstq recent localisation activity] for your language. Thanks, [[Benutser:GerardM|GerardM]] 08:53, 11. Jul 2008 (UTC) * Currently 97.79% of the MediaWiki messages and 74.19% of the messages of the extensions used by the Wikimedia Foundation projects have been localised. Please help us help your language by localising at [http://translatewiki.net Betawiki]. This is the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:RecentChanges&namespace=8&trailer=%2Fstq recent localisation activity] for your language. Thanks, [[Benutser:GerardM|GerardM]] 14:27, 9. Aug 2008 (UTC) * Currently 98.53% of the MediaWiki messages and 69.44% of the messages of the extensions used by the Wikimedia Foundation projects have been localised. Please help us help your language by localising at [http://translatewiki.net Betawiki]. This is the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:RecentChanges&namespace=8&trailer=%2Fstq recent localisation activity] for your language. Thanks, [[Benutser:GerardM|GerardM]] 10:31, 11. Sep 2008 (UTC) * Currently 99.20% of the MediaWiki messages and 73.89% of the messages of the extensions used by the Wikimedia Foundation projects have been localised. Please help us help your language by localising at [http://translatewiki.net Betawiki]. This is the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:RecentChanges&namespace=8&trailer=%2Fstq recent localisation activity] for your language. Thanks, [[Benutser:GerardM|GerardM]] 09:50, 18. Okt 2008 (UTC) :At the moment 1 out of 2122 MediaWiki messages (0,05%) and 2681 out of 4856 of MediaWiki extension messages (55%) have not yet been translated for stq-Seeltersk. - Dät is goarnit so läip, wan me do [http://translatewiki.net/wiki/Translating:Group_statistics_in_time Statstike foar aal Wikis] fergliekt. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 17:47, 19. Okt 2008 (UTC) ::No, it is really good.. :) [[Benutser:GerardM|GerardM]] 09:29, 11. Nov 2008 (UTC) * Currently 99.25% of the MediaWiki messages and 67.93% of the messages of the extensions used by the Wikimedia Foundation projects have been localised. Please help us help your language by localising at [http://translatewiki.net Betawiki]. This is the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:RecentChanges&namespace=8&trailer=%2Fstq recent localisation activity] for your language. Thanks, [[Benutser:GerardM|GerardM]] 09:28, 11. Nov 2008 (UTC) * Currently 97.27% of the MediaWiki messages and 65.85% of the messages of the extensions used by the Wikimedia Foundation projects have been localised. Please help us help your language by localising and proof reading at [[betawiki:Special:LanguageStats/{{CONTENTLANGUAGE}}|Betawiki]]. This is the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:RecentChanges&translations=only&trailer=/{{CONTENTLANGUAGE}} recent localisation activity] for your language. Thanks, [[Benutser:GerardM|GerardM]] 11:45, 15. Dez 2008 (UTC) * Currently 99.95% of the MediaWiki messages and 66.92% of the messages of the extensions used by the Wikimedia Foundation projects have been localised. Please help us help your language by localising and proof reading at [[betawiki:Special:LanguageStats/{{CONTENTLANGUAGE}}|Betawiki]]. This is the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:RecentChanges&translations=only&trailer=/{{CONTENTLANGUAGE}} recent localisation activity] for your language. Thanks, [[Benutser:GerardM|GerardM]] 21:06, 12. Jan 2009 (UTC) ==Juu Interwiki-Kiste ap juu Haudsiede== Juu Interwiki-Kiste sjucht deer mongs n bitje rappelich uut. Juu is dan gans smäl! Iek hääbe al probieret, dät wier tou ferbeeterje, hääbe ne loose Riege läsked un dan waas dät wier goud. Man in doo olde Versione sjucht me dät nit, wo rappelich dät waas! Gröitnis, --[[Benutser:Heinz|Heinz]] 21:49, 26. Jul 2008 (UTC) ==Statistike== Dät rakt [http://stats.wikimedia.org/EN/ChartsWikipediaSTQ.htm graphiske Deerstaalengen] un [http://stats.wikimedia.org/EN/TablesWikipediaSTQ.htm Taale] uur ju seelter Wikipedia un uur [http://wikistics.falsikon.de/latest/wikipedia/stq/ Besäikertaale] un dan noch ju [[Uur litje Wikipedien|Fergliekenge mäd uur litje Wikipedien]] mäd Ferwiese ätter do Sproaken.<br> Wie sunt apschäuwen fon [[:en:Wikipedia:Multilingual_ranking_February_2008|Nr.'''196''' mäd 182 Artikkele]] ap n 1.2.08 tou [http://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias#100.2B_articles Nr. '''173''' mäd 582 Artikkele] ap n 25.8.08. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 09:27, 25. Aug 2008 (UTC) :Sjuch uk noch: [[Spezial:Statistik]] --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 20:56, 5. Dez 2008 (UTC) :Ap n 19.8.08 Nr. '''174''' mäd 575 Artikkele] twiske [[Ersjanisk]] (173) un [[Birmanisk]]. :Ap n 17.3.09 wieren wie [http://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias Nr. '''169''' mäd 869 Artikkele]. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 13:08, 2. Apr 2009 (UTC) :Ap n 19.5.09 [http://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias Nr. '''171''' mäd 975 Artikkele]. So wie sunt nit die eensichste Woakser! --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 17:13, 19. Moa 2009 (UTC) :Ap n 4.10.09 Nr. '''176''' mäd 1103 Artikkele] twiske [[Lojban]] (175) un [[Tibetisk]].--[[Benutser:Pyt|Pyt]] 09:45, 5. Okt 2009 (UTC) ::[[Ersjanisk]] un [[Birmanisk]] stounde nu ap 172 un 142 in de Riege. :Ap n 16.10.10 [http://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias Nr. '''174''' mäd 1637 Artikkele] twiske [[Navajo]] (174) un [[Interlingue]].--[[Benutser:Pyt|Pyt]] 09:45, 16. Okt 2010 (UTC) ==Tell us about your Wikipedia== Hello, at Meta there is [[:m:Tell us about your Wikipedia]], and it would be nice if you could answer some questions about your language edition.--[[Benutser:Ziko|Ziko]] 14:34, 1. Sep 2008 (UTC) :Wäkke Seeken hääbe iek [[:m:Tell us about Saterlandic Wikipedia|deer]] nu moaked. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 15:09, 14. Sep 2008 (UTC) ==Fliet== Juu ängelske Wikipedia häd däälich 2.574.226 fulle Artikkele moor n bitje moor as 4206 moal so fuul as uus. Man wie sunt flieticher as juu ängelske Wikipedia: In n Truchsleek häd älken fon doo 27 aktive Benutsere n bitje moor as 22,66 Artikkele schrieuwen, n ängelsken aktiven Benutser häd in n Truchsleek sowät 16,67 Artikkele schrieuwen. --[[Benutser:Heinz|Heinz]] 18:23, 7. Okt 2008 (UTC) ==CommonsDelinker== Sjuch mien [[:commons:User_talk:Siebrand#CommonsDelinker_misbehaviour|Bemäärkenge]]. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 12:25, 24. Nov 2008 (UTC) ==Bie dät näie Jier== Toueerst moate iek jädden ferwiese ap ju Bemäärkenge uur [[Diskussion:Haudsiede#Artikelsuche|Artikkelsäike]]. Sogoar foar Seelter is dät stuur ju gjuchte Artikkel tou fienden, wan jo nit juust ju Schrieuwwiese wieten. Ne düütske Uursättenge deerbie schoadet daach nit?<br> Dan uur ju [[Wikipedia:Weerskup#Bie dät näie Jier|Anfroage]] hierbuppe. Iek begröitje jädden aap Tjoonste do do Bots uus bjoode, man iek kon dät goarnit uurkiekje. Wäl weet moor deerfon? Kon toufuul uk schoadje? <br> Toulääst: GLUKSÄLS NÄIJIER wonsked tou AAL MEE-OARBAIDERE UN BENUTSERE! --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 13:38, 31. Dez 2008 (UTC) ==Logo== [[File:Wikipedia-logo-stq.png|thumb|Logo]] (Excuses voor het gebruik van het Nederlands/Sorry for using English) Ik heb een bug report gedaan op Bugzilla om het Saterfriese logo op deze Wikipedia ook daadwerkelijk als logo te gebruiken. Dus binnenkort hopelijk "Ju fräie Enzyklopädie" in plaats van "The Free Encyclopedia". I did a bug report at Bugzilla to have the Saterlandic Wikipedia logo on this site replace the current Englsih version. Link to bug report: https://bugzilla.wikimedia.org/show_bug.cgi?id=17638 [[Benutser:Maarten|Maarten]] 18:57, 23. Feb 2009 (UTC) :Fuul Tonk --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 19:18, 24. Feb 2009 (UTC) ::Gelukkig. Fuul Tonk! --[[Benutser:Ooswesthoesbes|Ooswesthoesbes]] 10:44, 25. Feb 2009 (UTC) Veel schot lijkt nog niet in de zaak te komen, maar ik heb op Commons een nieuwe versie van het logo geupload, met de juiste grootte van de "wereldbol" en de juiste dimensies ([[:commons:File:Wikipedia-logo-stq.png]]). Zou iemand die versie van het logo op deze wikipedia ook willen updaten (plaatje is [[:Bielde:Wiki.png]]). Ik heb daar namelijk niet de juiste rechten voor. Fuul tonk! [[Benutser:Maarten|Maarten]] 18:05, 17. Mee 2009 (UTC) :De bug die ik geplaatst had blijkt eerder gepost te zijn, dus ik heb mijn bug samengevoegd met de oude bug: https://bugzilla.wikimedia.org/show_bug.cgi?id=15379 :Het blijkt dat de dimensies inderdaad het euvel zijn, en ik mag de oude bug pas weer heropenen als op deze Wikipedia het juiste plaatje staat. Dus zodra iemand met de juiste rechten hier dit leest: upload alsjeblieft meteen de geupdate versie van het logo naar deze wikipedia (nogmaals [[:commons:File:Wikipedia-logo-stq.png]] naar [[:Bielde:Wiki.png]]). Het zijn twee of drie muisklikken, maar die zullen enorm helpen! Dit gedoe mut nu eindelijk eens voorbij zijn! [[Benutser:Maarten|Maarten]] 21:07, 17. Mee 2009 (UTC) ::Als degene met de juiste rechten niet precies weet hoe het moet: ga naar [[:commons:File:Wikipedia-logo-stq.png|het logo-plaatje op Commons]], sla 'm (tijdelijk) op je computer. Ga dan naar [[:Bielde:Wiki.png]], klik op "Ne näie Version fon disse Doatäi hoochleede" en upload het opgeslagen plaatje. Zo simpel is het! [[Benutser:Maarten|Maarten]] 21:12, 17. Mee 2009 (UTC) :::Wät is nu? Ap moonige Sieden stoant dät Logo al, ap uur is noch dät oolde Ängelske tou sjon.--[[Benutser:Heinz|Heinz]] 17:45, 20. Mee 2009 (UTC) ::::Nu is dät wäil gjucht. Goud!--[[Benutser:Heinz|Heinz]] 17:49, 20. Mee 2009 (UTC) :::::Grätlierd aal do, do deeran meeoarbaided hääbe! Bloot ap ju Haudsiede kriege iek dät noch nit! --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 13:07, 21. Mee 2009 (UTC). Jee, nu daach. DÄT FIERJE WIE! This Wikipedia is finally getting mature with getting its own logo and approaching the 1000 article milestone! Congrats! (by the way, if someone still sees the English logo, pressing CTRL-F5 may do the trick as the old logo may still be in your browser's cache. [[Benutser:Maarten|Maarten]] 17:26, 21. Mee 2009 (UTC) :I still thought we were having around 700, but there are only 41 pages left to create! :) --[[Benutser:Ooswesthoesbes|Ooswesthoesbes]] 17:39, 3. Moa 2009 (UTC) == Administrator 2 == Moin! Iek mai nu jädden, wier ätter dän Foarsleek fon Pyt, Administrator wäide (Dät wol woarschienelk wier tiedwiese weese). Wäl is foar un wäl is juun dät?--[[Benutser:Heinz|Heinz]] 06:42, 16. Moa 2009 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] Ik bän foar. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 10:15, 19. Moa 2009 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] Iek bän uk foar. --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 20:23, 20. Moa 2009 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] Iek bän uk foar. --[[Benutser:Tlustulimu|Tlustulimu]] 12:10, 21. Moa 2009 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] Iek bän uk foar. --[[Benutser:Ooswesthoesbes|Ooswesthoesbes]] 14:42, 24. Moa 2009 (UTC) Iek bän nu Administrator, un fon tiedwiese häd die Benutser ap Meta noch niks kweeden. Gröitnis--[[Benutser:Heinz|Heinz]] 14:36, 25. Moa 2009 (UTC) :Grätlierd!--[[Benutser:Pyt|Pyt]] 16:59, 26. Moa 2009 (UTC) ::Uk Grätlierd!--[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 17:22, 26. Moa 2009 (UTC) ==Litje Wikipedias== Ne Diskussion uur litje Wikipedias, besunners uur ju seelter Wikipedia, foont iek ap [http://markmail.org/message/f3tmgrv6ihl72c37#query:%22eine%20Wikipedia%20auf%20saterfriesisch%22+page:1+mid:tth3eajpgusxjqil+state:results MarkMail]. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 07:39, 20. Moa 2009 (UTC) :Joo kritisierje deer, dät dät in doo litje Wikipedien neen gjuchte "Community" roate. Man wan mäd ne goude Community meend is, dät doo Benutsere, doo uur ferscheedene Seeken schrieuwe, goud touhoope oarbaidje, dan häd disse Wikipedia ne fuul beetere Community as juu düütske Wikipedia un woarschienelk uk ne beetere Community as aal doo uur groote Wikipedien.--[[Benutser:Heinz|Heinz]] 10:24, 21. Moa 2009 (UTC) ::Iek nieme oun, dät ju Ferscheedenhaid Wikipedia stäärk moaket. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 17:02, 26. Moa 2009 (UTC) ::: Hahaha. Düütske schälle gans Raue weesen. Do moute Bliede weese dät et Däälich noch Düütsk rakt. Dät hiede uk Frantsoosk, Ängelsk un Rusk weese konne. Do Dialektwikipedia's konne ätter mien Meenenge uk wäil ferswiende, man do minnerhaide Wikipedia's so as ju Fräiske un ju Sorbiske Wikipedia's moute blieuwje. --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 17:21, 26. Moa 2009 (UTC) :::: Wietenskuppelk gesäin rakt dät neen Unnerscheed twiske Sproaken un Dialekte. Sjuch [http://iq.lycos.de/qa/show/32309/Was-ist-der-Unterschied-zwischen-Dialekt-und-Mundart/ hier] ne Diskussion. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 09:31, 27. Moa 2009 (UTC) ::::: 1. Wan dät foar aal fräiske Idiome een Schriftsproake roate, roate dät uk ne Minderenge fon Wääst- Noud- un Seelterfräisk as Dialekte. Man is dät goud? Sunt doo Sproaken deerfon, dät joo as "Dialekt" beteekend wäide, minner fluch? :::::2. Dialekte un Minnerhaide-Sproaken hääbe wäil doo sälge Probleme: Fersmoorenge truch juu algemeene Schrift-Sproake. In min Täärp, wier n Paltsersken Dialekt boald wäd, kweede doo oolde Ljuude toun Biespil: "Ish hunne Dachritscher unne Atzel gesieh(n).". Dät hat ap Hoochdüütsk "Ich habe eine Ringeltaube und eine Elster gesehen." un ap Seeltersk "Iek hääbe ne Holtduuwe un ne Akster blouked.". Doo junge Ljuude, doo Paltsersk as Määmesproake baale, baale gans oafte gjucht uurs as doo oolde Ljuude: "Ish han e Ringeldaub un e Elschder gesieh(n)." af sogoar "Ish hab e Ringeldaub un e Elschder gseh." Deertou kumt, dät doo oolde Ljuude dät [[R]] ruljend moakje un doo junge Ljuude oafte n Frantsöösk R moakje. In een Noabertäärp fon uus rakt dät uk junge Ljuude, doo dät R ruljend moakje. Rakt dät nit doo sälge Probleme uk in Minnerhaide-Sproaken? In dät [[Rätoromanisk|Rätoromaniske]], un iek leeuwe, uk in dät [[Ladinisk|Ladiniske]] wuude ne oaine Schriftsproake kunstelk uut doo ferscheedene Dialekte touhoopebaud. Dät is, ätter mien Meenenge, nit klouk. Wäl neen Schriftsproake häd, schäl bliede weese un neen Schriftsproake kunstelk moakje, wült ne Schriftsproake fernäilt doo Dialekte. In doo Dialekte tou schrieuwen, is beeter. :::::3. Wikipedia schäl dät ätter mien Meenenge foar allemon in juu Määmesproake reeke. :::::Gröitnis --[[Benutser:Heinz|Heinz]] 16:30, 27. Moa 2009 (UTC) ::::::Juu ferlinkede Diskussion kwäd oawers nit, dät dät naan wietenskuppelken Unnerscheed twiske Sproake un Dialekt rakt, juu kwäd bloot, dät doo düütske Begriepe "Mundart" un "Dialekt" maasttieds synonym bruukt wäide. Gröitnis --[[Benutser:Heinz|Heinz]] 16:53, 27. Moa 2009 (UTC) :::::::Dät Wääst-Fräisk is, mäd dät Katalaansk un Walisisk, offiziel ne Minnerhaidsproake man wäd bruukt as ne nationoale Sproake. Täämelk fuule Ljuude schrieuwe ju wääst-fräiske Sproake älke dai ap ju Oarbaid. Et rakt gans kloare politiske unnerscheede twiske Sproaken un Dialekte. Politisk kon me dät uk nit uurs moakje. Wät me wäil moakje kon is do Dialekte tou akseptierjen as deel fon ju Sproake. Paltersk is gans goud Düütsk, uk as dät uurs baald wäd as Hooch-Düütsk. Ätter ju 'Duden' sunt do Dialekte in Düütsklound neen goud Düütsk, wilst ju Sproake deeruut äntstounde is. Iek toanke dät ju Duden sik beeter ferhoolde kon mäd do düütske Dialekte. Wietenskuppelk sunt do Sproaken eendeeld in ferscheedene Gruppen. Ju Sproakdiskussion is aal fierd, also blieuwt dät foar mie ne philosophiske Diskussion. --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 12:24, 29. Moa 2009 (UTC) ::::::::Noa, die Duden is ne läipe Idee. Die Duden is n Woudebouk fon juu düütske Schriftsproake. Man fröier, as dät nit doo gnaue Räägele roate, man as juu Schriftsproake al n Sätgjucht waas, waas juu noch fon dän Dialekt fon dän Schrieuwer beienflouded. So schrift Gesner (n oolden Biologe uut juu [[Swaits]] "Von der anderen Schildkrotten" un Goethe häd n Riemsel ap "Eiche" un "Gesträuche" moaked. Mäd sien hessiske Uutsproake is dät n goud Riemsel. Un däälich, owwol mien Määmesproake Hoochdüütsk is, kweede iek (dät is dät twäide Partizip fon "winken") "gewunken" insteede fon "gewinkt", as dät in dän Duden stoant. "gewinkt" is ätter mien Meenenge n säik Woud. Ne Schriftsproake kon uk fluch weese, wan juu fon n Dialekt n bitje beienflouded is. Man wan deer wäl kumt un Räägele moaket, wier dät schrieuwen un boald wäd, dan wäd juu Schriftsproake primitiver un beienfloudet doo Dialekte, wiertruch joo uk primitiver wäide. Un iek leeuwe, doo Minnerhaide sunt uk fon juu Schriftsproake läip beienflouded. Uut dissen Gruund: Wäch mäd dän Duden!--[[Benutser:Heinz|Heinz]] 08:39, 30. Moa 2009 (UTC) ==Haudsiede== Iek hääbe ne alternativ foar ju Haudsiede moaked. Jie konne dät [[Benutser:Kening Aldgilles/Wierk|HIER]] fiende un annerje. --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 20:36, 31. Moa 2009 (UTC) :Dät sjucht nit so läip uut. Deermäd reeke wie dan fluks tougong tou do wichtichste enzyklopediske Fäildere. Läit dät noch man ieuwen sjode! --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 19:05, 1. Jun 2009 (UTC) ::Dät is ätter mien Meenenge goud. Man wan wie moor gouldene Artikkele hääbe, waas n Artikkel fon dän Dai af fon juu Wiek beeter as aan fon dät Mound.--[[Benutser:Heinz|Heinz]] 19:43, 6. Jun 2009 (UTC) == Artikelsuche == Es ist ähnlich wie auf der plattdeutschen Seite auch auf Seelterk außerordentlich schwierig, einen Artikel zu einem bestimmten Thema zu finden, da keine verbindliche allgemeine Schreibweise vorhanden ist oder die Schreibweise zumeist unbekannt ist. Anregung: Wie wäre es mit einer Verlinkung von hochdeutsch (evtl. auch engl.) geschriebenen Wörtern zu der jeweiligen saterländischen Seite? mfG wessmann.clp (09:37, 28. Sep 2008). :Eine gute Idee. Wir haben das schon an einigen Stellen gemacht, wie bei [[S%C3%A4imaskiene]], aber wir sollten das vielleicht systematisch tun. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 11:25, 31. Dez 2008 (UTC) ::Weiterleitungen anzulegen wäre eine praktische Möglichkeit. Allerdings sollten wir das meiner Meinung nach in der [[Wikipedia:Weerskup|Wirtschaft]] besprechen, damit es jeder mitkriegt, der sich einigermaßen in der saterfriesischsprachigen Wikipedia auskennt.--[[Benutser:Heinz|Heinz]] 12:11, 19. Jun 2009 (UTC) :::Ich denke nicht das dass der Lösung ist. Die Artikel kann man doch finden mit Kategorie suche? Dafür sollten die Kategorien besser eingeteilt werden auf der saterfriesische Wikipedia damit das suchen leichter wird. Ich hab schon ein Anfang damit gemacht, schau mal auf [[Benutser:Kening Aldgilles/Wierk|Näie Haudsiede]]. Wir müssen auch darauf achten, das wir nicht die gleiche Kategorien von die Deutschsprachige, Friesischsprachige oder Englishsprachige übernehmen, denn die haben viel mehr Artikel als wir. Deswegen brauchen wir erstmal Hauptkategorien, wenn es dann viele Artikel zu einen bestimmten Themen gibt, erst dann können wir ein Unterkategorie machen. Wie wäre das? --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 12:27, 19. Jun 2009 (UTC) ::::'''Kategoriesäike''' benutset me, wan me uur n bestimd Betjuudengsgebiet wät wiete moate. Weet me oawers dät '''Woud''' ap Seeltersk of Düütsk, dan säkt me daach alphabetisk. Dan kon dät goud weese, dät Fäärelaitengen gauer wierkje as Woudsäike, dan sun düütsk Woud kon me daach moor as insen fiende. So fint me oafte ''Saterland''. Paas oawers bie dät Tiedmeeten ap, dan mäd ''Saterland'' gungt dät fielicht fuul gauer, wan me juust ''Seelterlound'' häiwed häd! --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 07:33, 3. Jul 2009 (UTC) :::::Juust hääbe iek [[Saterland]] > Redirect [[Seelterlound]] moaked. Kon me dät uutprobierje. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 07:40, 3. Jul 2009 (UTC) ==Systematiske Säike== Hierbuppe häd Aldgilles sien Äntwurp foar ne näie [[Benutser:Kening_Aldgilles/Wierk|Haudsiede]] foarstoald. Deermäd kriege wie dan n systematisken Tougong tou dät System fon Kategorien. Uus Wikipedia kon deermäd tougliek as ne systematiske un ne alphabetiske Enzyklopedie tjoonje. Dät lät mie ne goude Seeke, nu uus Kategorie-System so flietich in aal moor Artikkele truchfierd wäd. Ju moor 'primitive' gjuchte Spalte hougje wie deeruum noch nit aptoureeken. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 04:45, 6. Jul 2009 (UTC) == Stump == Deeruum dät dät nu näie Stumpfoarloagen rakt un wäil noch uur näie kuume, wol iek in juu naiste Tied juu Siede [[Wikipedia:Stump]] fääre uutbaue, dät waas fluch, wan deer uk uur Benutsere hiere Meenenge biedreege. Juu Siede skäl informativer wäide, deeruum, dät dät nu nitmoor so eenfach is. Gröitnis--[[Benutser:Heinz|Heinz]] 17:31, 17. Sep 2009 (UTC) ==The LocalisationUpdate extension has gone live== The LocalisationUpdate extension is now enabled for all Wikimedia projects. From now on new localisations that become available in SVN will become available to your project within 24 hours. Your localisations get into SVN from [http://translatewiki.net translatewiki.net] typically within a day and at worst in two days. This is a huge improvement from the old practice where the localisations became available with new software. This could take weeks, even months. The localisations done by our community at translatewiki.net are committed to SVN typically every day. When the system messages in English are the same as the local messages, they will now be inserted in a file and are available for use in all our projects in a timely manner ===What this means for you=== Local messages have an impact on the performance of our system. It is best when messages are as much as possible part of the system messages. In order to remove unnecessary duplication, all the messages that have a local localisation and are '''exactly''' the same as the system message will be removed. What we ask you to do is to compare and proof read the messages in translatewiki.net and the local messages. You can then either remove local messages when the translatewiki.net message is to be preferred or, you can update the message at translatewiki.net. Messages that are specific to your project will have to stay as they are. You do want to check if the format and the variables of the message are still the same. ===Why localise at translatewiki.net=== When you localise at translatewiki.net, your messages will be used in all Wikimedia projects and eventually in all MediaWiki based projects. This is how we provide the standard support for your language. When messages change, at translatewiki.net you will be prompted to revisit your translations. Localising is more efficient because we have innovated the process to make you more efficient; there is text explaining about messages and we have applied AJAX technology to reduce the number of clicks you have to make. ==Translatewiki.net update== *Currently 93.75% of the MediaWiki messages and 44.89% of the messages of the extensions used by the Wikimedia Foundation projects have been localised. Please help us help your language by localising and proof reading at [[betawiki:Special:LanguageStats/{{CONTENTLANGUAGE}}|translatewiki.net]]. This is the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:RecentChanges&translations=only&trailer=/{{CONTENTLANGUAGE}} recent localisation activity] for your language. Thanks, [[Benutser:GerardM|GerardM]] 18:37, 30. Sep 2009 (UTC) *Currently 95.17% of the MediaWiki messages and 42.74% of the messages of the extensions used by the Wikimedia Foundation projects have been localised. Please help us help your language by localising and proof reading at [[betawiki:Special:LanguageStats/{{CONTENTLANGUAGE}}|translatewiki.net]]. This is the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:RecentChanges&translations=only&trailer=/{{CONTENTLANGUAGE}} recent localisation activity] for your language. Thanks, [[Benutser:GerardM|GerardM]] 16:27, 1. Nov 2009 (UTC) *Currently 94.92% of the MediaWiki messages and 44.77% of the messages of the extensions used by the Wikimedia Foundation projects have been localised. Please help us help your language by localising and proof reading at [[betawiki:Special:LanguageStats/{{CONTENTLANGUAGE}}|translatewiki.net]]. This is the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:RecentChanges&translations=only&trailer=/{{CONTENTLANGUAGE}} recent localisation activity] for your language. Thanks, [[Benutser:GerardM|GerardM]] 13:25, 14. Dez 2009 (UTC) *Currently 99.49% of the MediaWiki messages and 43.96% of the messages of the extensions used by the Wikimedia Foundation projects have been localised. Please help us help your language by localising and proof reading at [[betawiki:Special:LanguageStats/{{CONTENTLANGUAGE}}|translatewiki.net]]. This is the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:RecentChanges&translations=only&trailer=/{{CONTENTLANGUAGE}} recent localisation activity] for your language. Thanks, [[Benutser:GerardM|GerardM]] 16:05, 18. Jan 2010 (UTC) *PS Please help us complete [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special%3ATranslate&task=untranslated&group=core-mostused&language={{CONTENTLANGUAGE}}&limit=100 the most wanted messages].. ==How can we improve the usability for your language== We expect that with the implementation of LocalisationUpdate the usability of MediaWiki for your language will improve. We are now ready to look at other aspects of usability for your language as well. There are two questions we would like you to answer: Are there issues with the new functionality of the Usability Initiative Does MediaWiki support your language properly The best way to answer the first question is to visit the translatewiki.net. Change the language to your language, select the “vector” skin and add the advanced tool bar in in the preferences and check out the new functionality. And make some changes in your user page. When there is a need to improve on the localisation, please make the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:Translate&group=ext-ui-0-all necessary changes]s . It should update your localisation straight away. We would like you to report each issue individually at http://meta.wikimedia.org/wiki/Usability_issues. When there are problems with the support of MediaWiki for your language, we really want to know about this. It is best to report each issue separately. In this way there will be no large mass of issues to resolve but we can address each issue on its own. Consider issues with the display of characters, the presentation of your script, the position of the side bar, the combination of text with other languages, scripts. It is best to try this in an environment like the prototype wiki as it provides you with a clean, basic and up to date environment. The prototype wiki is available for five languages but you can select any of them, change the preferences to your language and test out MediaWiki for your language. We would like you to report each issue individually at http://meta.wikimedia.org/wiki/Language_issues. The issues you raise will all be assessed. It is important to keep each issue separate, because this will make it easier to understand the issues and find solutions. PS This text has been approved by Naoko, Brion and Siebrand. Thanks, [[Benutser:GerardM|GerardM]] 18:37, 30. Sep 2009 (UTC) ==Gouldene Artikkele== (Foutsättenge fon [[Diskussion:Cincinnati]]). Insteede fon ne Betrachtengswiese as in [[Wikipedia:Kriterien gouldene Artikkel]]e, kuuden wie dät uk uurs moakje. Iek kuud mie dan foarstaale, dät wie ne Siede ''Kandidoat Galerie-Artikkele'' moakje. Deeroun kon älke Benutser Sieden wiese, do ju/hie deerfoar goud oachtet. Dan konnen do registrierde Benutsere deeruur binne ne bestimde Tied wääle JEE of NOA. Deermäd uumgunge wie muugelk komplitsierde Diskussione uur Äntspreeken fon apstoalde Räägele, do daach nit alles uumfoatje konnen. Wan wäl ne gans kloore Ferhonnelenge uur ne gans interessante Seeke rakt, dan kon dät daach uk besunners wäidful weese sunner aal sukke Räägele tou äntspreeken? --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 19:37, 29. Mee 2010 (UTC) :Pyt, ik kon me dät foarstaale. Man uum gans loange Diskussione tou fermieden, konne wie daach beeter do Kriterien bruuke. Dät sunt bloot litje Seeke. Älkuneen kon sien Fräiegaid hoolde wät dät skrieuwen oungungt, man as wildääge Seeke nit beskrieuwen sunt, konne wie deerfon neen gouldene Artikkel moakje. Ne Ienfierenge un Ärkläärenge skälle t.B. nit fäile. --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 19:09, 30. Mee 2010 (UTC) ::Do anfierde [[Wikipedia:Kriterien gouldene Artikkel|Kriterien]] an sik sjo gans goud uut un schällen uk sicher deeroun meespielje. Man daach konnen juust deeruur Diskussione äntstounde, wät me mäd Wäälen nit häd. Man dät rakt fielicht noch uur Meenengen? Un dan: schällen deer uk uursätte Artikkele tou heere, of bloot originelle? --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 09:26, 1. Apr 2010 (UTC) :::Orignelle of uursätte Artikkele, dät is juustgliek. Dät kon nit so weese, dät wie Artikkele as 'Gouldene Artikkel' klassifisierje, bloot wült do uur Wikipedia's dät uk moakje. Wie skälle sälwen kiekje wäkke Artikkele goud sunt. Wäälen mout me altied, un mäd do Kriterien is dät ätter mien Meenenge eenfacher. Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 11:31, 4. Apr 2010 (UTC) ::::Mäd ju Originoalität hääst du uk gjucht, dan me kon nit eenfach fääststaale, inwowied n Artikkel originoal is.--[[Benutser:Pyt|Pyt]] 17:00, 24. Apr 2010 (UTC) Intwiske hääbe iek uk ''Sproake'' as Kriterium anfierd. Fääre kon me uk noch toanke an ''Klooregaid''. Spezialiste in do groote Wikipedien hääbe daach wäil moal ju Naigenge, sik gans in Besunnerhaide tou bereeken, wiertruch ju Begriepelkhaid foar die gewöönelke Bruuker n bitjen ferjeeten wäd. Iek leeuwe, dät wie dät truch uus litjer Publikum nit so gau ferjeete, man foarallen bie Uursättengen blift dät gefoorelk. Iek meene daach, dät me älk bolde alles ap ne eenfache un daach feroantwoudede Wiese ferdüütelkje kon. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 17:27, 28. Moa 2010 (UTC) ==Spreekene Wikipedia== Ljoowe Wikipedioanere! Ätter dät Moakjen fon n poor spreekene Texte fon Artikkele hääbe iek ättertoacht, wo me sowät optimoal moakje kon.<br> Nu sunt do spreekene Texte wichtich foar [[:de:Wikipedia:WikiProjekt_Gesprochene_Wikipedia/Info|ferscheedene Gruppen fon Benutserere]], man ap Wichtichste sunt do daach foar wäl goarnit sjo kon. Iek hääbe dan toacht dät so aan daach uk sälwen navigierje konne schuul. <br> Dät jält fonsälwen nit bloot foar ju seelter Wikipedia, man iek hääbe deer uurswain niks fon fiende kuud. Un fielicht konnen wäkke fon jou daach fääre hälpe bie wäkke techniske Probleme. ===Ju Idee=== Uum kloor tou moakjen, wo iek mie dät foarstaale, hääbe iek n provisorisk Portoal moaked ap [[Wikipedia:SPREEKENE WIKIPEDIA]].<br> Ju Idee is nu, dät ju Begintext (hier enzy.ogg) spreeken wäd, wan me ju Portoalsiede eepenmoaket (1). Dan rakt do oachte Fäildere, altied fjauer buppe, fjauer unner. Dan schäl dät je so weese, dät wan me mäd dän Muus ap een fon do Fäildere kumt, fluks ju touheerige Text spreeken wäd (2).<br> Die Bruuker weet dan fluks, wier hie is un hie kon deerap klikke uum ju meende Siede tou beloangjen. Dät mai düütelk weese, dät me dan eerste oafte wier ap n uur Portoal kumt, deer dät fielicht daach nit praktisk is, in sun Apstaalenge moor as oachte Fäildere ap een Siede tou hääben. ===Probleme=== In Html (mäd eventuell Javascript) kon me do Funktione (1) un (2) eenfach moakje. Wo dät oawers in Wikipedia moaked wäide kon, hääbe iek noch nit uutfiendich moakje kuud. Wäl weet dät fielicht? <br> Fääre is dät je so, dät me dan uk eenfach touräächbleedje konne mout. Wäkke Komputere hääbe Tasten deerfoar, man wo kon me dät uurs moakje? Jädden heere ik jou Meenenge! --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 14:58, 11. Moa 2010 (UTC) :Ik heb die functies nog nooit op Wikipedia gezien, dus ik twijfel of het zo los gaat. Met wat aanpassingen in MediaWiki (waar ik absoluut geen verstand van heb..) moet het wel mogelijk zijn. --[[Benutser:Ooswesthoesbes|Ooswesthoesbes]] 16:09, 11. Moa 2010 (UTC) ::Moin Pyt, bie so besünnere Froagen kon iek Die nit hälpe, moan iek wol dän Computer-Spezialisten fon miene Oarbeid touken Wieke fräige.--[[Benutser:Bernd|Bernd]] 18:39, 11. Moa 2010 (UTC) :::Iek toanke nit dät me sowät eenfach moakje kon, man ju Idee is fluch. Feilicht konst du beeter aan Expert fräigje. Moakje jädden fääre! Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 19:48, 11. Moa 2010 (UTC) ::::Spreekene Artikkele rakt dät ja in uur Wikipedien uk, foarallen, deermäd uk aan, die nit goud leese kon, dän Artikkel ferstounde kon. Wie kuuden ja in uur Wikipedien ätterfräigje, wo doo dät moakje. Doo boalde Artikkele skuulen oaber pröiwed wäide, an bäästen fon aan, die dät Seelterske as Määmesproake boald, wan iek toun Biespil sun Artikkel apnieme, iek kon ja noch nit perfekt Seeltersk, dan kon dät ja goud weese, dät iek fuul ferkierd uutbaale. Skrieuwene Artikkele läite sik fuul lichter ferbeeterje, man mäd Toonapnoamen is dät stuur.--[[Benutser:Heinz|Heinz]] 17:13, 17. Moa 2010 (UTC) Tonk foar do Kommentoare. Iek hääbe nu ne Diskussion eepend ap [http://meta.wikimedia.org/wiki/Meta_talk:Babel#Page_navigation_for_visually_impaired]. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 10:30, 18. Moa 2010 (UTC) ==Besäikertaale== Ap [http://wikistics.falsikon.de/latest/wikipedia/stq/] fint me Besäikertaale fon do Sieden fon uus Wikipedia. Do lääste Taale sunt fon n August 2009 un dan rakt dät mädnunner 4947 Träffere deeges! Wieduut die grootste Besäik deerbie kricht ''Bielde:Map of USA showing state names.png'' mäd 905 Besäike. Wan wie ju Bielde oawers bekiekje, stoalt sik hääruut, dät ju ap uundüütelke Gruunde uk fon uur Wikipedien bruukt wäd. Wan wi ju deeruum nit meetälle, rakt dät 4042 Besäike deeges. Dät hat dät älke Siede deeges truchnunner 1,1 Besäike kricht, of älke fulle Artikkel 2,8. Dät is ne ganse Masse un iek hääbe mie deeruur wunnerd. Fonsälwen tälle Bots uk mee, man besäike do deeges älke Siede? Ap [http://wikistics.falsikon.de/latest/] fint me Besäikertaale fon do ferscheedene Wikipedien. Do lääste Taale sunt fon n August 2009, un deerbie sunt wie Nuumer 313. In do Wikipedien in uus Noabergruppe (308-317) fint sik 0,7 bit 1,4 Besäik pro Siede deeges un in ju litste Gruppe (611-671) 1,0 bit 1,9. Di Taal anärkoande Artikkele moaket deerbie nit fuul Unnerscheed: ju Muskogee Wikipedia (667) mäd 2 Artikkele un 75 Sieden häd daach noch 282 Träffere deeges. Dät sjucht also uut, dät dät altied sowät 0,5 fääste Besäike pro Siede deeges rakt. Uk bie grattere Wikipedien sjucht dät so uut: Nr. 134 (Sizilianisk) häd 0,7 pro Siede un Nr. 135 (Frysk) 0,9. Eerste do gans Groote wieke ou: Nr. 12 (Chinesisk) mäd 2,5, Nr. 11 (Holloundsk) 2,7, Nr. 3 (Düütsk) 8,9 un Nr. 1 (Ängelsk) 9,3 Besäike pro Siede. Deerbie is also ju Wikipedia tou n deeges Gebruuksartikkel wuuden. Gans apfaalend is noch Nr. 2 (Japanisk) mäd 33 Besäike pro Siede deeges. Luuke wie oawers do 0,5 automatiske Besäike deeges ou, dan rakt dät daach 0,6 Besäiker pro Siede deeges! --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 08:01, 20. Moa 2010 (UTC) Foar do Siedentaale kiek ap [http://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias]. == Seelterfräiske Täärpnoomen == Gouden dai! Wie hääbe ap ju [[Diskussion:Skäddel]] uur do Seelter Täärpnoomen baald. Wan iek dät gjucht ferstounde hääbe, rakt et do naiste Täärpnoomen: *[[Baaljene]] *[[Boukeläsk]] *[[Hollen]] *[[Roomelse]] *[[Seedelsbierich]] *[[Skäddel]] *[[Strukelje]] *[[Uutände]] Wie basierje uus hier ap do 'offiziele' Noomen, do Noomen so as ap do ap do Täärpboarden bruukt wäide. Is älkuneen deermäd ienferstounde? Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 19:58, 26. Jun 2010 (UTC) ==Umstellung auf Vector-Design== Laut Usability Initiative werden Ende Juli alle Wikimediaprojekte, die noch nicht auf das neue Vector-Design umgestellt sind, Ende Juli umgestellt: [[:usability:Releases/Default_Switch#Phase_V_Deployment|Default Switch Phase V]]. LG, --[[Benutser:Holder|Holder]] 05:54, 6. Jul 2010 (UTC) == 2010 Fundraising Is Almost Here == [[File:Wikimedia_Foundation_RGB_logo_with_text.svg|80px|left]] Hello Wikipedians, I am Theo and I am working for the Wikimedia Foundation during the 2010 Fundraiser. My job is to be the liaison between your community and the Foundation. This year's fundraiser is intended to be a collaborative and global effort; we recognize that banner messages which may perform well in the United States don't necessarily translate well, or appeal to international audiences. <Br> I'm contacting you as I am currently looking for translators who are willing to contribute to this project by helping translate and localize messages into different languages and suggesting messages that would appeal to your readers on the Fundraising Meta Page. We've started the setup on [http://meta.wikimedia.org/wiki/Fundraising_2010 meta] for both [http://meta.wikimedia.org/wiki/Fundraising_2010/Messages banner submission], [http://meta.wikimedia.org/wiki/Fundraising_2010/Banner_testing statistical analysis], and [http://meta.wikimedia.org/wiki/Fundraising_2010/Committee grouping volunteers together].<br>Use the talk pages on meta, talk to your local communities, talk to others, talk to us, and add your feedback to the proposed messages as well! I look forward to working with you during this year's fundraiser. If someone could translate this message I would really appreciate it so that everyone is able to understand our goals and contribute to this year's campaign.<br> [[user:Theo (WMF)|Theo (WMF)]] 20:49, 20. Okt 2010 (UTC). :Sjuch mien Begjucht ap [[m:User talk:Theo(WMF)|Meta talk page]] --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 18:38, 8. Nov 2010 (UTC) ::Sjuch nu mien Begjucht ap: [[Benutser_Diskussion:Jalexander]]. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 12:22, 17. Nov 2010 (UTC) <!-- EdwardsBot 0020 --> qnrmxyelv0vw0yea69kq146fquvgbcg 0 5284 121000 56564 2022-07-20T22:50:13Z EmausBot 2020 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Wikipedia:Weerskup/2010]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Weerskup/2010]] lmqne7kw7b8yawwrunwm544nlwf749t 4 5288 121001 55856 2022-07-20T22:50:23Z EmausBot 2020 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Wikipedia:Weerskup/2010]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Weerskup/2010]] lmqne7kw7b8yawwrunwm544nlwf749t 0 5289 56174 2011-03-23T14:12:02Z Heinz 88 häd "[[Bruunkoole-Gewinnenge]]" ätter "[[Bruunkoole-Winnenge]]" ferskäuwen: Mäd Ge-, dät kweede je bloot Seelter mäd grooten düütsken Ienfloud in hiere Toal. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Bruunkoole-Winnenge]] s7vmi83nrdfcon3cpny2r6r019kpp14 14 5290 56496 56495 2011-03-28T14:42:06Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Dät honnelt sik uum traditionelle Reewen un uur Hälpmiddele un wo me deermäd oarbaidede. r7nrnqhnsghrv6nnxvqojg20cqynspl 0 5291 109953 104732 2014-08-25T08:57:28Z Cycn 1259 von Münster (Westfalen) verschoben Information wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Münster | ôfbylding = Muenster Innenstadt.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 270.868 | oerflak = 303km² | befolkingstichtens = 894/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} [[Bielde:Stadtwappen der kreisfreien Stadt Münster.svg|thumb|right|100px|Dät Woapen fon Munster]] '''Munster''' (dt. ''Münster'') is ne kringfräie Stääd in dät Noude fon [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Dät is ju Haudstääd fon dät [[Regierengsbetsirk Munster]]. Munster häd 270.868 Ienwoonere (2010) un ne Uurfläche fon 302,83 km². Muenster is siet [[1915]] ne düütske ''Groβstadt''. Ju [[Universität fon Munster]] is een fon do ooldste Universitäte fon Düütsklound.<br> Dät häd dän Bienoome ''Wäästfoalenmetropole'', wan uk in [[Bochum]], [[Dortmund]], [[Bielefäild]] un loange Tied uk [[Gelsenkirchen]] moor Moanskene woonje. Munster is ju grootste düütske Stääd sunner n gauen ''Stäädboan'' of n [[Sträitenboan]].<br> Een fon do ooldste Skoulen fon Düütsklound stoant hier, dät [[Gymnasium Paulinum]]. Fröier sunt bolde aal Sköilere fon dät Paulinum Pastoore wuuden, un noch däälich kon me ap disse Skoule [[Latiensk|Latien]] un [[Ooldgriechiske Sproake|Griechisk]] leere. N Attraktion foar do Tuuriste, do der Munster däälich besäike, is die Aalweederzoo, n groot [[Diertepark]] mäd wüülde un exotiske Dierte. [[Bielde:MuensterHistorischesRathaus80.JPG|thumb|Räidhuus fon Munster]] == Geskichte == Die Noome ''Munster'' kumt fon dät [[Latien]]ske ''monasterium'' (Klaaster) un ferwiest ap ju Gründenge fon dät [[Bisdum Munster]] truch [[Korl dän Groote]] in dät Jier [[793]]. Die eerste Biskup waas [[Liudger]]. In dät [[Middeloaler]] waas Munster ne blöiende [[Hansa]]stääd. In dät Jier [[1534]] ferjoageden [[Dööpere]] dän domoalige Biskup [[Franz fon Waldeck]]. As jo dän Gewalt deer in Hounde hieden, hiet dät, dät Munster dät näie [[Jerusalem]] waas. Die näie Fierder fon de Stääd, [[Jan Matthys]], ferlööwede bloot Wierdööpede in Munster tou woonjen; do uur wuuden ferdrieuwen. Die ferdrieuwene Biskup stoalde ne näie Armee touhoope mäd Hälpe fon de [[Katoolske Säärke]] man uk fon [[Luttersk]]e, un beleegerde ju Stääd. Binne Munster radikalisierde sik ju Bewäägenge. Ap Eende wuud [[Jan van Leiden]] dän Fierder un hie stoalde Gemeenskup fon Göidere un [[Polygamie]] ien. Een Jier leeter ([[1535]]) fäl ju Stääd un hääbe do biskuppelke Truppen deer grausoam huused. Jan van Leiden wuud waigjucht un an ju Lambertisäärke honget noch altied ju Koowe, wieroun sien Lieke uutstoald wuude. Die [[Free fon Munster]] un [[Free fon Ossenbrääch| Ossenbrääch]] in dät Jier [[1648]] moakede fon Munster n uunouhongich Bisdum un deertruch bleeuw dät ganse Gestrich kattoolsk. N uur wichtich Paat fon dän Free fon Munster waas die Eend fon dän [[Tachtichjierige Kriech]] un ju Anärkannenge fon ju Uunouhongichkaid fon do [[Niederlounde]] truch [[Spoanien]]. In dät Jier [[1672]] dieden do Munsterske unner Fierenge fon Biskup [[Bernhard von Galen]] n Ienfal in ju [[Republik fon do Soogen Fereende Niederlounde]]. In [[Groningen (Stääd)|Groningen]] wäd noch altied jierelk dän Siech betoacht ap dän Biskup fon Munster (mäd dän Bienoome ''[[Bernhard von Galen|Bummen Bernd]]''), mäd dän ''Groninger Äntsats''. [[1802]] wuud Munster ärooberd fon [[Prüüsen]] un tou Haudstääd fon [[Wäästfoalen]] moaked. Truch dän [[Rieksdeputationshaudslus]] fon dän 25. Februoar 1803 kreech dan die lutterske Härtsoch fon [[Ooldenbuurich]] dän stoatelke Gewalt uur do Amte [[Kloppenbuurich]] un [[Fächt]] (dät [[Ooldenbuurger Munsterlound]]). Deermäd waas dan dän Jierhunnerte oolde waardeldske Beend twiske Munster un do Seelter truchsnieden. Man jo bleeuwen kattoolsk! Unner dän twäide Waareldkriech wuud Munster toun grootsten Deel ferwöisted truch allierde Bombardements, man ätter dän Kriech wuud ju Stääd in oolden Stiel wier apbaud. Munster häd touhoope mäd [[Ossenbrääch]] n oainen Flugplats: Lufthoawen Munster-Ossenbrääch. == Monumente == Wichtige Monumente do der ju Geskichte fon de Stääd beskrieuwe, sunt: * dät leetgotiske Räidhuus uut dät 14. Jierhunnert, wier [[1648]] dän [[Free fon Munster]] unnerskrieuwen wuude. * ju gotiske ''Lambertisäärke'' uut dät 14. un 15. Jierhunnert. * die romaanske Doom uut dät 13. Jierhunnert mäd monumentoal Binnenwierk un astronomiske Halloosje fon [[1542]] * ju sonaamde ''Uurwoatersäärke'' uut dät 14. Jierhunnert. [[Bielde:Muenster Braun-Hogenberg.jpg|thumb|center|680px|Blik ap Munster fon dät Suud-wääste in dät Jier 1570]] == Sjuch uk == * [[Clemens August von Galen]] * [[Geskichte fon Seelterlound]] == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.muenster.de/ Websteede fon ju Meente] {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] ap1dccxbavf1plp8x2m0byfc4c5gl7w 0 5292 120076 71509 2021-08-08T22:35:44Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Dät '''Ooldfräiske''' (dt. ''Altfriesisch'') is n aller Stadium fon ju [[Fräiske Sproake]] (bit 1550). Dät is siet sowät 1300 uurlääwerd, foarallen in [[Gjuchtshondschrifte]]. ==Literatuur== * Dietrich Hofmann/Anne Tjerk Popkema (unter Mitw. von Gisela Hofmann), Altfriesisches Handwörterbuch. Universitätsverlag Winter, Heidelberg, 2008. * Rolf H. Bremmer jr., ''An Introduction to Old Frisian. History, Grammar, Reader, Glossary'', Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company 2009. * Bo Sjölin, Einführung in das Friesische, Metzler, Stuttgart, 1969. == Sjuch uk == * [http://wikisource.org/wiki/Main_Page:Seeltersk Wäkke ooldfräiske Texte ap Wikiwälle]. ==Ferbiendengen== * [https://web.archive.org/web/20110531201415/http://homepage.uibk.ac.at/~c30310/afrieswbhinw.html Köbler, Gerhard, Altfriesisches Wörterbuch] {{stump}} [[Kategorie:Ooldfräisk]] o4f4ggr0kzuqzgichgh93aqggxbs82v 0 5293 118396 113253 2019-07-01T17:02:25Z Pyt 12 /* Literatuur */ wikitext text/x-wiki Ju '''Assibilierenge''' (dt. ''Assibilierung'', ‘siskjend Moakjen’) is ne Ärskienenge, wierbie Kääle-Ferslusluude (velare Plosive) [k, g] sik anpaasje an foardere Vokoale deerieuwenske. [[Palatalisierenge]] un deerap Assibilierenge geböärde in dät [[Proto-Fräisk]]e in betoonde Silwen. An n Woudanfang foar ''i'' un ''e'' goolt deer (dät Teeken > hat 'wäd tou'): *1. ''g > j'' *2. ''k > kj > tj > ts'' Midde in n Woud foar ''i'' un ''j'' *3. ''k > kj > tj > ts'' *4. ''gg > ggj > ddj >'' [dz] *5. ''ngg > nggj > ndj >'' [ndz] Un ap Eende fon n Woud ätter ''e'' *6. ''g > j'' ==Biespiele== *1. ''*giāta > iāta'' (sfr. ''joote'', nd. ''geten'', hd. ''giessen'') Un so seeltersk ''jäärsene ‘gestern’'' (engl. ''yesterday''), ''Jädde ‘Gerte’, jädden ‘gerne’, Jäiden ‘Garn’, Jäild ‘Geld’, Jiere'' (ndl. ''gier'') ‘Jauche’, ''juun ‘gegen’, ferjeete ‘vergessen’, ferjeeuwe ‘vergeben’''. *2. ''*keuk- > tsiāk'' (sfr. ''Sooke, engl. cheek, nd. Kaak'', hd. 'Kinnbacke'). Un so seeltersk ''Säärke ‘Kirche’, Säärse ‘Kirsche’, Säddene'' (nd. ''Karn'') ‘Butterfass’, ''Säspel ‘Kirchspiel’, Seetel ‘Kessel’, Sies ’Käse’, Suuken ‘Küken’''. *3. ''hietselje ‘hecheln’, Lätse'' ‘Löffel’ (bie ''likje''?), ''Wätseldai ‘Werktag’'' (nd. ''Warkeldag'') un wäil Loundnoomen as ''Foansene, Moutsene, Woarsene''. *4. ''lääse ‘legen’, Wääse ’Wiege’''. *5. (Hierfon rakt dät wäil neen seelter Biespiele). *6. ''Dai ‘Tag’'' (engl. ''Day''), ''mai ‘mag’, sain ‘gesogen’, wain ‘gewogen’, Nail ‘Nagel’, Sail ‘Segel’, Wai ‘Weg’, Woain ‘Wagen’''. In dän lääste Fal (6.) wäd wäil ounnuumen, dät deer dät ''g'' al eer n Wrieuweluud (as in ''Deege'') waas. Deer honnelt sik dät also wäil bloot uum Palatalisierenge. Ap Wäästfräisk un Noudfräisk häd et aal uk roat (''tsjerke, schörk, ‘Kirche’, dei, däi ‘Tag'''). Do ängelske Biespiele (''yesterday, cheek, day'') wiese, dät et dosälge Ärskieningen deer uk roate, man dät geen ap n uur Wiese (fgl. engl. ''church 'Kirche''', nd. ''Kark'', wier uk dät Eend-''k'' assibilierd is) un fielicht nit in jusälge Tied. Ju fräiske Assibilierenge wäd uk wäil betrachted as äntsteen truch [[Hyperkorrektuur]]. Ap Wäästfräisk koom fuul leeter wier ne Assibilierenge, wiertruch dät Woude rakt as ''meitsje ‘moakje’, laitsje ‘laachje’, lyts ‘littek’ brutsen ‘breeken’'' usw. Uk in [[romanisk]]e Sproaken rakt n Oard Assibilierenge, as t.B. bie frantsöösk ''chateau'' uut latiensk ''castellum'', seeltersk ''Kastäil'', ‘Schloss’. ==Sjuch uk== *[[Hyperkorrektuur]] *[[Hoochdüütske Luudferskuuwenge]] ==Literatuur== *Rolf H Bremmer Jr., ''An introduction to Old Frisian: history, grammar, reader, glossary'', John Benjamins Publishing Company 2009 *Stiles, Patrick V. 1995. 'Remarks on the "Anglo-Frisian" Thesis' in Volkert Faltings et al. (eds), Friesische Studien II (NOWELE Supplement vol. 12), 177-220. *Theodor Siebs, ''Geschichte der friesischen Sprache''. [http://www.archive.org/details/grundrissderger01pauluoft Paul's Grundriss d. germ. Phil. I. 2 Aufl., S. XIV-XV, 1152-1464], 1901. Besunners S. 1290-1302. *Theodor Siebs, Die Assibilirung des K und G. Ein Beitrag zur Geschichte des Palatalismus der indogermanischen Sprachen. Tübingen, 1886. *P. Kramer, ''Assibilaasje fan ferlytsings-k yn Sealter lânnammen'', in: Us Wurk 21-22 (1972-1973), pp. 139-146. *[http://www.oocities.org/ekfrysk/ASHYP5b2.htm Frisian assibilation as a hypercorrect effect due to a substrate language] [[Kategorie:Sproakkunde]] kj0bsiv61vng1v83hd6jvtyw5e9e698 0 5294 56771 2011-04-01T17:20:55Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Assibilierenge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Assibilierenge]] 3tu7qx3gxer2du5aasqv61zlff7oi49 0 5295 117389 108743 2018-08-01T17:03:41Z E-960 9542 wikitext text/x-wiki Ju '''Hoogdüütske Luudferskuuwenge''' of '''twäide Germaniske Luudferskuuwenge''' is ne historiske Annerenge fon dät Luudsystem in wäkke [[Wäästgermanisk]]e Sproaken. Do Annerengen sunt feroantwoudelk foar do maaste Unnerskeede twiske dät [[Hoochdüütsk]]e ap ju eene Siede un dät [[Läichfrankisk]]e un [[Läichsaksisk]]e ap ju uur Siede (wierfon sik do fräiske Sproaken dan wier truch uur Annerengen unnerskeede). ==Doatierenge== Dät häd wäil fjauer Phasen fon Luudferskuuwengen roat, do der sik unner fon t Suude ätter t Noude uutruld hääbe. Ju eerste Phase is in dät fjoode Jierhunnert ounfangd bie do maast suudelk lääsende düütske Sproaken, dät sunt dät [[Bairisk]]e un dät [[Alemannisk]]e (Schwyzerdüütsk) in do [[Alpen]]. Ju lääste Phase is weesen in dät oachte bit dät njuugende Jierhunnert. ==Luudferskuuwengen== {| {{prettytable-R Gesetz}} ! Phase !! Jierhunnert !! Ferskuuwenge !! Biespil !! Geografiske Ferspreedenge |- | rowspan="3" | '''1''' |4.-5. |''p''&rarr;''ff'' of lääste ''f'' |OÄ ''sl&#509;pan'', OHD ''sl&#257;fan'', Düütsk ''schlafen'', Holloundsk ''slapen'' 'släipe' |Hooch- un Middeldüütsk. |- |4.-5. |''t''&rarr;''zz'' (leeter Düütsk ''ss'') |OÄ ''str&#509;t'', OHD ''str&#257;zza'', Düütsk ''Straße'', Holloundsk ''straat'' 'Sträite' |Hooch- un Middeldüütsk. |- |4.-5. |''k''&rarr;''hh'' (leeter Düütsk ''ch'') |OÄ ''ic, r&#299;ce'', OHD ''ih, r&#299;hhi'', Düütsk ''ich, reich'', Holloundsk ''ik, rijk'' 'íek, riek' |Hooch- un Middeldüütsk. |- | || || || |- | rowspan="3" | '''2''' |6.-7. |''p''&rarr;''pf'' (leeter uk ''f'') |Gotisk ''pund'', OHD ''pfunt'', Düütsk ''Pfund'', Holloundsk ''pond'' 'Puund' |Hoochdüütsk. |- |5.-6. |''t''&rarr;''tz'' |OS ''settian'', OHD ''setzen'', Düütsk ''setzen'', Holloundsk ''zetten'' 'sätte' |Hoochdüütsk. |- |7.-8. |''k''&rarr;''kch'' |Schwyzerdüütsk ''Kchind, Werch'', Düütsk ''Kind, Werk'', Holloundsk ''kind, werk'' 'Bäiden, Wierk' |Bairisk un Alemannisk. |- | || || || |- | rowspan="3" | '''3''' |8.-9. |''b''&rarr;''p'' |Bairisk ''perg, pist'', Düütsk ''Berg, bist'', Holloundsk ''berg'', MNL. ''du best'' 'du bäst' |Bairisk un Alemannisk. |- |8.-9. |''d''&rarr;''t'' |Düütsk ''Tag, Vater'', Holloundsk ''dag, vader'' 'Dai, Foar' |Hoochdüütsk. |- |8.-9. |''g''&rarr;''k'' |Bairisk ''Kot'', Düütsk ''Gott'', Holloundsk ''God'' 'God' |Bairisk un Alemannisk. |- | || || || |- |'''4''' |8.-9. |''þ''&rarr;''d'' | :ädder OHD ''thaz'' &rarr; klassisk OHD ''daz'' (Ängelsk ''that'', Düütsk ''das'', Holloundsk ''dat'') 'dät' :ädder OHD ''thenken'' &rarr; klassisk OHD ''denken'' (Ängelsk ''think'', Düütsk + Holloundsk ''denken'') [deerjuun Fräisk ''þ''&rarr;''t'': Seeltersk ''toanke''] :ädder OHD ''thegan'' &rarr; klassisk OHD ''degan'' (Ängelsk ''thane'', Düütsk ''Degen'', Holloundsk ''degen'') 'Däägen' :ädder OHD ''thurstag'' &rarr; klassisk OHD ''durstac'' (Ängelsk ''thirsty'', Düütsk ''durstig'', Holloundsk ''dorstig'') [deerjuun Fräisk ''þ''&rarr;''t'': Seeltersk ''toarstich''] :ädder OHD ''bruather'' &rarr; klassisk OHD ''bruoder'' (Ängelsk ''brother'', Düütsk ''Bruder'', Holloundsk ''broeder'') 'Bruur' :ädder OHD ''munth'' &rarr; klassisk OHD ''mund'' (Ängelsk ''mouth'', Düütsk ''Mund'', Holloundsk ''mond'') 'Muule' |Düütsk, Saksisk un Läichfrankisk.</br> |- |} <u>Legende</u></br> Got. = [[Gotisk]], MNL. = [[Middelniederloundsk]], OÄ = [[Ooldängelsk]], OHD = [[Ooldhoochdüütsk]], OS = [[Ooldsaksisk]]. ==Begränsenge== [[Bielde:Hochdeutscher Sprachraum.png|300px|thumb|Ju '''Benrather Lienje''' skat dät Läichsaksiske (jeel) fon dät Middeldüütske (blau). Ju '''Spierske Lienje''' skat dät Middeldüütske fon dät Hoogdüütske (dunkergräin).]] Ju Luudferskuuwenge häd sik nit konsequent un in jusälge Mäite ätter t Noude fersät. Deeruum rakt dät moorere sproakkundige Skeede, do der wiese, wier dät do spezifiske Luudannerengen roat häd. Do Wichtichste sunt *ju [[Benrather Lienje]] is ju ''maken/machen''-Lienje, dät is dät noudelkste Skeed bit wiertou ju Luudferskuuwenge keemen is. Noudelk fon ju Lienje hat dät ''maken'' (moakje), suudelk deerfon hat dät ''machen''. *ju [[Uerdinger Lienje]] markiert dät ''ik/ich''-Skeed un un lapt maast wäästelk fon aal, t.B. truch do belgiske Provinzen [[Broabant]] un [[Limbuurich (Belgien)|Limbuurich]] *ju ''Main-Lienje'' of [[Spierske Lienje]] (Düütsk: Speyerer Linie) markiert dän Unnerskeed twiske ''Appel/Apfel''. Do Lienjen sunt also ''Isoglossen''. Ne Isoglosse is ju geografiske Begränsenge fon ne Sproakkundige Ärskienenge, as ju Anweendenge fon n Woud of ne Luudannerenge usw. ==Buppedüütsk, Middeldüütsk un Hoochdüütsk== Dät [[Buppedüütsk]]e is dät Ganse fon do Suud-Düütske Dialekte, do der ju Hoochdüütske Luudferskuuwenge gans un goar unnerlain sunt. Dät sunt also dät Alemanniske, dät Bayriske un dät Suud- un Aast-Frankiske. Do Sproaken un Dialekte, wierbie do Annerengen bloot toun Deel aptrieden, wäide touhoope [[Middeldüütsk]] naamd. Dät Middeldüütske bestoant uut Moselfrankisk (dät is uk ju Sproake fon do belgiske [[Aastkantone]] un [[Luxembuurich (Lound)|Luxembuurich]]), dät Rhienfrankiske, dät Hessiske un dät Thüringiske. Dät [[Hoochdüütsk]]e sät sik touhoope uut do Buppedüütske un Middeldüütske Sproaken un Dialekte. Hoochdüütsk (sproakkundich Näihoochdüütsk), is uk die Noome foar ju 'Hoochsproake' fon däälich. Dät [[Limbuurgisk]]e mäd deertou dät Maas-Rhienloundske is n Twieuwelfal, deeruum dät dät nai an dät Uurgongsgebiet lait twiske Middeldüütsk un [[Läichfrankisk]]. ==Uurseeke== Uur ju Uurseeke fon disse Luudferschuuwenge wäd in ju Foarskenge siet loang kontrovers diskutierd. Lääste Tied wäd toacht an Ienfloud fon [[Substroatsproake]]n as [[Keltisk]] of [[Gallo-Romanisk]]. Fergliek deertou uk [[Hyperkorrektuur]]. ==Literatuur== * Judith Schwerdt, ''Die 2. Lautverschiebung. Wege zu ihrer Erforschung''. Heidelberg: Winter 2000 * Johannes Venema, ''Zum Stand der zweiten Lautverschiebung im Rheinland'', Stuttgart: Steiner, 1997: S.9-10. [[Kategorie:Sproakkunde]] smuls3p1p1e2s9mrj8wchapl7187moz 0 5298 56984 2011-04-04T14:20:00Z Pyt 12 häd "[[Hoochdüütske Luudferschuuwenge]]" ätter "[[Hoochdüütske Luudferskuuwenge]]" ferskäuwen: näie Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hoochdüütske Luudferskuuwenge]] 17rx3bhvorm9rwgboc60g1ll02g18gm 10 5299 106087 102500 2013-03-11T11:12:42Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 268 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5611452]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{ {{{|safesubst:}}}#ifexpr:({{{2}}})=0|0|{{ {{{|safesubst:}}}#ifexpr:(({{{1}}})/({{{2}}}))=((({{{1}}})/({{{2}}}))round 0)|0|{{ {{{|safesubst:}}}#ifexpr:(({{{1}}})/({{{2}}}))>0 and(({{{1}}})/({{{2}}}))<1|{{ {{{|safesubst:}}}#expr:{{{1}}}}}|{{ {{{|safesubst:}}}#expr:({{{1}}})-((((({{{1}}})/({{{2}}}))-0.5)round 0)*({{{2}}}))}}}}}}}}</includeonly><noinclude> See documentation of [[:en:Template:Mod]] </noinclude> ns8erun5tol4lf586m8gpoiwv49bw7p 8 5302 87795 87791 2012-06-16T21:03:15Z Kening Aldgilles 23 css text/css /* == Net sichtber == */ .hiddenStructure { display: none; speak: none; } /* == Tinne tabelline == */ .tin { border: 1px #aaaaaa solid;} body.page-Haudsiede h1.firstHeading, body.page-Haudsiede #contentSub { display: none; } /* Ofbylding op haadside */ #Haudsiedeintro { background-image: url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3e/MP-open-book4.png); } /* Haudsiede interwiki */ .interwiki-completelist { font-weight: bold; } /** * Icons on the top right of the article. * See also JS */ /* Hide without javascript */ .Top_icon_raw { display: none; } /* With JavaScript */ .Top_icon_dynamic { float: right; padding-left: 10px; font-size: 50%; width: auto !important; } .Top_icon_raw p, .Top_icon_dynamic p { padding: 0; margin: 0; } body.page-Helgo_lound #ca-delete { display: none !important; } body.page-Helgo_lound #mp-topbanner { clear:both; } table.helgoloundtable { background:url('//upload.wikimedia.org/wikipedia/stq/1/1d/FoanSeelterlound.jpeg') no-repeat left top; } dafa8pyzcwbqnzqibkdu0mje7q6upoy 0 5303 122731 120020 2023-08-15T17:01:29Z T. Mikulski 13191 /* Ferbiendenge ätter Buuten */https wikitext text/x-wiki [[Bielde:Johannes Heesters.jpg|right|thumb|Heesters in't Oaler fon 102 Jiere in 2006]] '''Johannes Heesters''' (* [[5. Dezember]] [[1903]] in [[Amersfoort]], [[Niederlounde]]; † [[24. Dezember]] [[2011]] in [[Starnberg]], [[Düütsklound]]) was n [[Niederlounde|niederloundsken]] [[Tjooterspieler]], [[Sjunger]] un [[Unnerhoolder]]. [[Bielde:Young Heesters.png|200px|left|thumb|Heesters in't Oaler fon säkstien Jiere in 1919]] Hie häd al 91 Jiere oarbaided, un dät bolde aaltied in Düütsk-toalige Steeden. In April 2011 waas hie die ooldste Moanske, die in dän Beriek fon ju Unnerhooldenge oarbaidede. Moonige Ljuude hieden Probleeme mäd him, uumdät hie foar [[Adolf Hitler]] soangen häd..<ref>{{cite web |url = http://www.independent.co.uk/news/world/europe/anger-at-concert-by-hitler-singer-104-783550.html |title = Anger at concert by Hitler singer, 104 |accessdate = 2008-07-28 |last = Ellicott |first = Claire |date = February 18, 2008 |publisher = The Independent}}</ref> Heesters waas twäie hilked: fon [[1930]] bit tou hieren Dood [[1985]] mäd ju Belgiske Tjooterspielerske [[Louise Ghijs]], 1992 hilkede hie [[Simone Rethel]] (*1949). Heesters hiede in 2011 two Dochtere uut sien fäärmen Hilk, fieuw Bäidensbäidene, alwen Bäidensbäidensbäidene, fieuwuntwintich Bäidensbäidensbäidensbäidene un een Bäidensbäidensbäidensbäidensbäiden. == Oankelde Ätterwiese == <references/> == Ferbiendenge ätter Buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz063_00979_1|Name=Johannes Heesters}} * [https://web.archive.org/web/20100126044630/http://www.johannes-heesters.de/ Offisjelle Websteede] (ap Düütsk) * [https://www.virtual-history.com/movie/person/1202/johannes-heesters Postkoarten un Toobak-Koarten] {{SORTIERUNG:Heesters, Johannes}} [[Kategorie:Sjunger]] [[Kategorie:Tjooterspieler]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] klgpavst2ost7wjucurbjowq8i7kjo6 10 5305 57469 2011-04-14T17:08:16Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{Citation/core |Citation class=web |Surname1 = {{#if:{{{last|}}} |{{{last}}} |{{#if:{{{last1|}}} …“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Citation/core |Citation class=web |Surname1 = {{#if:{{{last|}}} |{{{last}}} |{{#if:{{{last1|}}} |{{{last1}}} |{{{author|}}} }} }} |Surname2 = {{{last2|{{{surname2|{{{author2|}}}}}}}}} |Surname3 = {{{last3|}}} |Surname4 = {{{last4|}}} |Surname5 = {{{last5|}}} |Surname6 = {{{last6|}}} |Surname7 = {{{last7|}}} |Surname8 = {{{last8|}}} |Surname9 = {{{last9|}}} |Given1 = {{#if:{{{first|}}}|{{{first}}}|{{{first1|}}}}} |Given2 = {{{first2|}}} |Given3 = {{{first3|}}} |Given4 = {{{first4|}}} |Given5 = {{{first5|}}} |Given6 = {{{first6|}}} |Given7 = {{{first7|}}} |Given8 = {{{first8|}}} |Given9 = {{{first9|}}} |Authorlink1 = {{#if:{{{authorlink|}}}|{{{authorlink}}}|{{{authorlink1|}}}}} |Authorlink2 = {{{authorlink2|}}} |Authorlink3 = {{{authorlink3|}}} |Authorlink4 = {{{authorlink4|}}} |Authorlink5 = {{{authorlink5|}}} |Authorlink6 = {{{authorlink6|}}} |Authorlink7 = {{{authorlink7|}}} |Authorlink8 = {{{authorlink8|}}} |Authorlink9 = {{{authorlink9|}}} |Coauthors = {{{coauthor|{{{coauthors|}}}}}} |EditorSurname1 = {{{editor-last|{{{editor-surname|{{{editor1-last|{{{editor1-surname|{{{editor1|{{{editor|{{{editors|}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}} |EditorSurname2 = {{{editor2-last|{{{editor2-surname|{{{editor2|}}}}}}}}} |EditorSurname3 = {{{editor3-last|{{{editor3-surname|{{{editor3|}}}}}}}}} |EditorSurname4 = {{{editor4-last|{{{editor4-surname|{{{editor4|}}}}}}}}} |EditorGiven1 = {{{editor-first|{{{editor-given|{{{editor1-first|{{{editor1-given|}}}}}}}}}}}} |EditorGiven2={{{editor2-first|{{{editor2-given|}}}}}} |EditorGiven3={{{editor3-first|{{{editor3-given|}}}}}} |EditorGiven4={{{editor4-first|{{{editor4-given|}}}}}} |Editorlink1={{{editor-link|{{{editor1-link|}}}}}} |Editorlink2={{{editor2-link|}}} |Editorlink3={{{editor3-link|}}} |Editorlink4={{{editor4-link|}}} |Year={{#if:{{{year|}}}|{{{year}}} <!-- attempt to derive year from date, if possible --> |{{#if: {{{date|}}} |{{#iferror: {{#time:Y|{{{date|}}} }} |{{#iferror:{{#time:Y|{{{publication-date|einval}}} }}||{{#time:Y|{{{publication-date|}}} }}}} |{{#time:Y|{{{date|}}} }} }} |{{{publication-date|}}} <!-- last resort --> }} }} |Date = {{#if:{{{date|}}}|{{{date}}}|{{{day|}}} {{{month|}}} {{#if:{{{year|}}}|{{{year}}}|{{{publication-date|}}}}}}} |Title={{{work|}}} |TransTitle={{{trans_title|}}} |At = {{#if:{{{page|}}}|p. {{{page}}}|{{#if:{{{pages|}}}|pp. {{{pages|}}}|{{{at|}}} }} }} |IncludedWorkTitle = {{ #if:{{{title|}}} |{{{title}}} |{{ #if:{{{trans_title|}}} | |{{Citation error|no <code>&#124;title&#61;</code> specified|Cite web}} }} }} |IncludedWorkURL = {{#if:{{{archiveurl|}}}|{{{archiveurl|}}}|{{{url|}}}}} |PublicationPlace = {{{location|}}} |Publisher = {{{publisher|}}} |language = {{{language|}}} |format = {{{format|}}} |ARXIV={{{arxiv|}}} |ASIN={{{asin|{{{ASIN|}}}}}} |BIBCODE={{{bibcode|}}} |DOI={{{doi|{{{DOI|}}}}}} |DoiBroken={{{doi_inactivedate|{{{doi_brokendate|}}}}}} |ISBN={{{isbn|{{{ISBN|}}}}}} |ISSN={{{issn|{{{ISSN|}}}}}} |JFM={{{jfm|{{{JFM|}}}}}} |JSTOR={{{jstor|{{{JSTOR|}}}}}} |LCCN={{{lccn|{{{LCCN|}}}}}} |MR={{{mr|{{{MR|}}}}}} |OCLC={{{oclc|{{{OCLC|}}}}}} |OL={{{ol|{{{OL|}}}}}} |OSTI={{{osti|{{{OSTI|}}}}}} |PMC={{{pmc|{{{PMC|}}}}}} |Embargo={{{pmc-embargo-date|1010-10-10}}} |PMID={{{pmid|{{{PMID|}}}}}} |RFC={{{rfc|{{{RFC|}}}}}} |SSRN={{{ssrn|{{{SSRN|}}}}}} |ZBL={{{zbl|}}} |ID={{{id|{{{ID|}}}}}} |AccessDate={{#if:{{{accessdate|}}} |{{#if: {{{accessyear|}}} |{{{accessdate}}} {{{accessyear}}} |{{{accessdate}}} }} |{{{accessday|}}} {{{accessmonth|}}} {{{accessyear|}}} }} |DateFormat={{#if:{{{dateformat|}}}|{{{dateformat}}}|none}} |quote = {{{quote|}}} |Ref={{{ref|}}} |Sep = {{#ifeq:{{{separator|{{{seperator}}} }}}|;|&#059;|{{{separator|{{{seperator|.}}} }}} }} |PS={{#if:{{{quote|}}}||{{{postscript|.}}}}} |ArchiveURL = {{{archiveurl|}}} |OriginalURL = {{{url|}}} |ArchiveDate= {{{archivedate|}}} |template doc demo={{{template doc demo|}}} }}{{#if:{{{accessdaymonth|}}}{{{accessmonthday|}}}{{{accessday|}}}{{{accessmonth|}}}{{{accessyear|}}}{{{day|}}}{{{access-date|}}}{{{dateformat|}}}{{{accessed|}}}|[[Category:Pages containing cite templates with deprecated parameters|{{NAMESPACE}} {{PAGENAME}}]]}}</includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 6bsrbdsi3softpg3p669ceclimxlihn 0 5313 120447 120186 2022-01-11T01:07:55Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wilkens.jpg|thumb|right]] '''Anne Wilkens''', bäddene Hüntling, woont in [[Roomelse]]. Ju is Koasterske foar dät [[Seeltersk]]e an ju "Astrid-Lindgren-Skoule" in [[Seedelsbierich]]. Ju moaket mee bie dän Oarbeidskring fon ju näie "Projektgruppe [[Seeltersk an do Skoulen]] in [[Seelterlound]]". == Sjuch uk == *[[Seeltersk an do Skoulen]] *[[Twosproakegaid (Apluukenge)]] *[[Unnergjucht]] **[[Tjosproakigen Unnergjucht]] == Ferbiendenge ätter buten == * [https://web.archive.org/web/20120104153157/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=40724 Bäidene: Seeltersk lernen mit dem Saterfuchs] (GA) - Die ganse Begjucht is [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=310511&bereich=ga&datum=20110531&hash=905ec894d641a4f1a3943f5d91e928c6ca0aa73b hier ap Siede 23 tou fiende] * [http://www.nwzonline.de/cloppenburg/bildung/lehrer-lernen-saterfriesisch_a_1,0,725731079.html Lehrer lernen Saterfriesisch] (NWZ online, 6. November 2010) * [https://web.archive.org/web/20120118171452/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2585586/Seeltersk-balen-nach-Noten.html Unnergjucht: Seeltersk balen nach Noten] (NWZ online, 16. April‎ 2011) {{SORTIERUNG:Wilkens, Anne}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Sproakkundige]] ig1vq8mducgykpzmxv02fwiigdx59ms 0 5314 120441 65492 2022-01-11T00:35:20Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki '''Ulrieke Rieger''' is Koasterske foar dät [[Seeltersk]]e an ju Gruundskoule in [[Roomelse]]. Ju moaket mee bie dän Oarbeidskring fon ju näie "Projektgruppe [[Seeltersk an do Skoulen]] in [[Seelterlound]]". == Sjuch uk == *[[Seeltersk an do Skoulen]] *[[Twosproakegaid (Apluukenge)]] *[[tjosproakigen Unnergjucht|Tjosproakigen Unnergjucht]]. *[[Unnergjucht]] == Ferbiendenge ätter buten == * [https://web.archive.org/web/20120118171452/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2585586/Seeltersk-balen-nach-Noten.html Unnergjucht: Seeltersk balen nach Noten] (NWZ) * [https://web.archive.org/web/20120118234815/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2469856/Lehrer+lernen+Saterfriesisch.html Lehrer lernen Saterfriesisch] (Nordwest Zeitung) [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Sproakkundige]] hs9jo60qvwsqu2kw0xnnqugvhljmcn8 0 5315 120423 107602 2022-01-10T23:51:48Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki '''Monika Olling''' is Koasterske foar dät [[Seeltersk]]e an ju Marien-Skoule in [[Strukelje]]. Ju moaket mee bie dän Oarbeidskring fon ju näie "Projektgruppe [[Seeltersk an do Skoulen]] in [[Seelterlound]]". == Sjuch uk == *[[Seeltersk an do Skoulen]] *[[Twosproakegaid (Apluukenge)]] *[[tjosproakigen Unnergjucht|Tjosproakigen Unnergjucht]]. *[[Unnergjucht]] == Ferbiendenge ätter buten == * [http://www.nwzonline.de/cloppenburg/bildung/lehrer-lernen-saterfriesisch_a_1,0,725731079.html Lehrer lernen Saterfriesisch] (NWZ online, 6. November 2010) * [https://web.archive.org/web/20120118171452/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2585586/Seeltersk-balen-nach-Noten.html Unnergjucht: Seeltersk balen nach Noten] (NWZ online, 16. April‎ 2011) {{SORTIERUNG:Olling, Monika}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Sproakkundige]] 0ghg4oji4j5k61jr7xgbp6seulwy0d7 10 5317 58145 58144 2011-04-28T11:49:00Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:StateLibQld 1 100624.jpg|thumb|right|140px|Träimäst-Skuuner ''Heinrich'' (1860)]] *... Ap seelter Hällengen sogoar [[Hällenge#Do Strukeljer Hälgen|Träimäst-Skuunere]] baud wuuden sunt? *... Al 1415 wäkke seelter Woude (''Foan'', ''Eed'') [[Uurkunde|apskrieuwen]] wuuden? *... Ju seelter [[Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound MAS|Iersenboan]] fon 1908 bit 1968 foar Personenbeföärderenge benutsed wuude? *... Ju [[Kornisk]]e Sproake wier tou Lieuwend broacht is, ätter dät ju al foar 200 Jier uutstuurwen waas? *... Me mäd [[Auger-Elektrone-Spektroskopie (AES)|Auger-Spektroskopie]] Loagen bit ap eenige Atomtjukten analysierje kon? *... Minnerhaidssproaken oafte moor [[Phonem]]e hääbe as Moorhaidssproaken? *... [[Siatutanda|Uutände]] ätter wäkke al 238 ä. Chr. ärwäänd wuude? e2kya38zp1x13j0d8c3lv9zn5uiai8a 0 5319 115457 104738 2018-01-09T18:10:46Z Wwikix 8153 /* Ferbiendenge ätter buuten */ -Kat wikitext text/x-wiki {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" style="margin-left:1em; background:#f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |---- |---- bgcolor="#e3e3e3" ! colspan="2" bgcolor="#e3e3e3" |[[Bielde:Concepcion-Chile(001).jpg|250px]] |---- |---- bgcolor="#e3e3e3" ! colspan="2" bgcolor="#e3e3e3" | Concepción: [http://tools.wikimedia.de/~magnus/geo/geohack.php?language=en&params=36_46_22_S_73_03_47_W 36° 46' 22" S 73° 03' 47" O] |---- | align="center" | [[Bielde:Coat of arms of Concepcion, Chile.svg|150px]] | align="center" | [[Bielde:Comuna de Concepción.svg|200px]] |---- |- | Besirk || 221.6 km² |- | Ienwoonere || 216,061 <small>([[2002]])</small> |- | Ienwoonere pro Km² || 975.0/km² |- | uur Seeniveau || 12.0 m |- | align="center" style="background:#e3e3e3;" colspan="2" style="border-bottom:3px solid gray;" | |} '''Concepción''' is ju grootste Stääd in Suud-[[Chile]]. Stuuns woonje deer uungefeer 216.061 Ljuude ([[2002]]). == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.concepcion.cl Concepcion.cl] * [http://commons.wikimedia.org/wiki/Concepcion,_Chile Commons: Concepción] {{stump}} [[Kategorie:Chile]] 2sqjbklx8e3i3deahg6tz9vxihuky29 10 5320 112414 107813 2016-04-19T17:29:14Z Varlaam 2141 wikitext text/x-wiki {{Language with name|ru|Rusk|{{{1}}}|links={{{links|yes}}}}}<noinclude> [[Category:Moortoalige Stöän-Foarloagen|{{PAGENAME}}]] </noinclude> 8hur84hpnkqubp1j6g1qarlcyw652zo 10 5321 57947 2011-04-23T17:07:31Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#ifeq:{{{links|}}}|no |{{{2}}} |[[{{{2}}} language|{{{2}}}]] }}: {{lang|{{{1}}}|{{{3}}}}}<noinclude> {{Dokumentation}} </noinclude>“ wikitext text/x-wiki {{#ifeq:{{{links|}}}|no |{{{2}}} |[[{{{2}}} language|{{{2}}}]] }}: {{lang|{{{1}}}|{{{3}}}}}<noinclude> {{Dokumentation}} </noinclude> eip3llp1xh16i0kaop9by3q0uunjsk5 10 5322 96404 96401 2012-11-27T18:52:01Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <span lang="{{{1}}}" xml:lang="{{{1}}}">{{{2}}}</span>{{#if:{{NAMESPACE}} | <!--Not article space, do nothing--> | <!--Article space--> [[Category:Articles containing {{#switch:{{{1|}}} |ar = Arabisk |bg = Bulgarisk |cs = Tschechisk |cy = Walisisk |da = Deensk |de = Düütsk |en = Ängelsk |el = Griechisk |eng = Ängelsk |es = Spoansk |et = Estnisk |fi = Finnisk |fr = Frantsöösk |fy = Wäästfräisk |ga = Irisk |grc = Ooldgriechisk |hu = Ungarisk |ja = Japoansk |la = Latiensk |lat = Latiensk |nds = Plat |nl = Holloundsk |sl = Sloweensk |slv = Sloweensk |stq = Seeltersk |ru = Rusk |rus = Rusk |zh = Chinesisk |#default = {{#ifexist:Category:Articles containing {{ISO 639 name {{{1|}}}}} language text |{{ISO 639 name {{{1|}}}}} |Nit Seeltersk }} }} language text]] }}<noinclude> {{documentation}} <!-- Add cats and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> csyn7u1rdca72bpfcuao90ai295uglf 10 5323 57949 2011-04-23T17:21:09Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Russian<noinclude> {{ISO 639 name conversion template doc|{{ {{PAGENAME}} }}|ru}} </noinclude>“ wikitext text/x-wiki Russian<noinclude> {{ISO 639 name conversion template doc|{{ {{PAGENAME}} }}|ru}} </noinclude> 7oxpyrlwu7s5755uy7shdmtz3yxrd5q 10 5324 119886 111113 2021-05-28T14:18:35Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q5462890]]) migriert; 2 Interwiki-Link(s) verbleiben wikitext text/x-wiki <div class="references-small" {{#if: {{{colwidth|}}}| style="-moz-column-width:{{{colwidth}}}; -webkit-column-width:{{{colwidth}}}; column-width:{{{colwidth}}};" | {{#if: {{{1|}}}| style="-moz-column-count:{{{1}}}; -webkit-column-count:{{{1}}}; column-count:{{{1}}} }};" |}}> <references /></div><noinclude> [[br:Patrom:Reflist]] [[he:תבנית:Reflist]] </noinclude> ih2pi2k2wkf3emtc6shjbc09olnhsns 0 5325 110626 104739 2015-04-11T14:37:25Z Magioladitis 1940 /* Ätterwiese */All info is kept in Wikidata, removed: {{Link FA|ru}} using [[Project:AWB|AWB]] (10900) wikitext text/x-wiki '''Podolsk''' ({{lang-ru|Подо́льск}}) is n wichtigen Industrieseedel un dät Ferwaltengssäntrum fon dän [[Rajon Podolsk]] in ju [[Oblast Moskau]] in [[Ruslound]]. It lait oun ju Äi [[Pachra]], ju in ju Moskwa-Äi fljut. It is mäd een Bifoulkenge fon 180.963 Ljuude in 2002 ju grootste Stääd in ju Oblast Moskau ([[Moskau]] säärm heert deer nämelk nit tou). Ätter n täämelken Groi in't [[20. Jierhunnert is ju Bifoulkenge nu wier touräächgeen, in [[1989]] wuden noch 209.178 Ljuude täld, in [[1974]] wieren dät 183.000, in [[1959]] 129.000 un in [[1939]] bloot 72.000. == Geskichte == Ju Stääd Podolsk groide uut dät Täärp Podol, dät in't [[18. Jierhunnert]] tou dät Danilow-Klaaster in Moskau heerde. In [[1791]], tou düsse Tied wude ju Ferwaltengsiendeelenge fon Ruslound näi iengjuchted, kreech Podolsk truch [[Katharina II. fon Ruslound|Katharina II.]] do Stäädgjuchte. Eer ju [[Ruske Revolution (1917)|Ruske Revolution]] waas Podolsk monken do maast industrioalisierde Stääde in Ruslound. Dät Unnerniemen [[Singer (Unnerniemen)|Singer]] hiede junner een [[Säimaskiene]]n-Fabrik. Ju Foamielje Uljanow diede in Podolsk lieuwjen. [[Wladimir Lenin]] bisoachte ju Stääd oafter un hiede deer sogoar n litjet Stuk Gruund un een Hutte. In [[1900]] mätte hie in Podolsk do [[Sosjoaldemokroatie|Sosjoaldemokroaten]] uut Moskau un uur Stääde, uum Stöän foar ju Saitenge „[[Iskra]]“ tou kriegen, ju deer al pränted wude. In [[1971]] kreech Podolsk den [[Oarden fon ju Roode Flaage fon dät Wierk]]. Tou Sowjet-Tied waas Podolsk aan fon do Industrie-Hüünen in ju Oblast Moskau. Do wieren moor as soogentich Fabriken in ju Stääd. Do maate Ienwoonere wierkeden in düsse Bidrieuwe. In 2000 wude tichte bie Podolsk een groote Militärbasis iengjuchted, ju hoast fon Igor Minin kommandierd wäd. In Podolsk sit dät Säntroal-Archiv fon't Ruske Ferdäägenengsministerium. == Ätterwiese == {{Reflist}} 014uf9vh3x532ca8vta27pesqti27rs 0 5328 123129 122890 2024-01-05T13:54:02Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small> -- '''[[21. Jierhunnert]]''' -- <small>[[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]] -- [[24. Jierhunnert|24.]]</small><br /> <small>Jiere: [[2007]] - [[2008]] - [[2009]] - [[2010]] </small> - '''2011''' - <small> [[2012]] - [[2013]] - [[2014]] - [[2015]] </small> }} ---- {{Kalänner}} Hier sunt Geböärnisse fon '''2011''', ätter ferskeedene Themen oardend. Moonige sunt in moorere Apsatse tou fienden, wült joo in ferscheedene Kategorie paasje. == Foarfaale == * [[14. Januoar]]: Ätter do touniemende Massen-Protäste wilst ju [[Revolutsjoon in Tunesien 2010-2011|Revolutsjoon in Tunesien]] ferlät Präsidänt [[Zine el-Abidine Ben Ali|Ben Ali]] fljucht-oardich sien Ljound in'e Gjuchte fon [[Saudi-Arabien]]. Die 14. Januoar jält sänt düt Geböärnis as amtelken Dai fon ju Revolutsjoon. * [[25. Januoar]]: In [[Ägypten]] beginne Protäste, do in een [[Ägyptiske Revolutsjoon 2011|Ägyptiske Revolutsjoon]] leede. * [[11. Februoar]]: [[Husni Mubarak]], Präsidänt in Ägypten, wäd tou dät Outreeden twoangen. * [[15. Februoar]]: Mäd Protäste in moorere Stääde fon Libyen boant sik die [[Burgerkriech in Libyen]] oun. * [[16. Februoar]]: In't [[Arabisk Foarjier|Arabiske Foarjier]] fersammelje sik in [[Bahrain]] tjoonduusende fon Ljuude ap dän Päärlenploats in [[Manama]] uum freedelk unner ju Parole ''Dät Foulk aasket ju Ousättenge fon't Regime'' juun ju Regierenge tou demonstrierjen. Die Ploats wäd al in ju Noacht rüümd, deer wäide Skjootwoapen bie iensät. * [[11. Meerte]]: [[Japan]] - Dät [[Tōhoku-Äidbieuwjen 2011|Tōhoku-Äidbieuwjen]], wier uk aan [[Tsunami]] äntstoant, mät uk dät [[Käädenkrääftwierk]] [[Käädenkrääftwierk Fukushima I|Fukushima I]], in ju Foulge kumt dät tou ju [[Nukleoar-Katastrophe fon Fukushima]]. * [[17. Meerte]]: In't Foarfäild fon dän [[Burgerkriech in Syrien sänt 2011|Burgerkriech in Syrien]] rakt dät foar't eerte Moal Doodesoffere bie een Demonstratsjoon juun ju Regierenge unner dän Diktoatoor [[Baschar al-Assad]] in ju Stääd [[Darʿā]]. * [[19. Meerte]]: Bie ju Biesättenge fon do Demonstranten, do twäin Deege eerder in Darʿā dooded wuuden sunt, rakt dät wier groote Proteste. Ätter opositsjonelle Wällen gunge sowät tjoonduusend Ljuude juun ju syriske Regierenge un juun dän Diktoatoor Baschar al-Assad ap ju Sträite. In do Foulgedeege rakt dät Skändoal fon bee Sieden. * [[23. Meerte]]: In ju suud-[[Syrien|syriske]] Stääd [[Darʿā]] stoarmje stoatelke Seekerhaidskrääfte ju [[al-Omari-Moschee (Darʿā)|al-Omari-Moschee]], ju fon opositsjonelle Demonstranten as Basis bruukt wuuden is. Ju Regierenge boalt fon maximoal tjoon Doode, opositsjonelle baale fon touminst tachentich Doode. Ap dän Wai in dän [[Burgerkriech in Syrien sänt 2011|Burgerkriech in Syrien]] is ju Stoarmenge Oulje in't Fjuur. * [[25. Meerte]]: In't Foarfäild fon dän [[Brugerkriech in Syrien sänt 2011|Burgerkriech in Syrien]] kwäd die [[Syrien|syriske]] Diktoatoor [[Baschar al-Assad]], dät aal do Demonstranten, do in do lääste Deege fäästnuumen wuuden sunt, fräilät wäide. Daach gunge in do foulgjende Deege do Demonstratsjoonen fääre un wiedje sik noch uut, juust so as dät Skjooten ap Demonstranten truch stoatelke Seekerhaidskrääfte. * [[13. April]]: Infosäntrum Boukeläsk: Gastronomie ferpaachted [https://web.archive.org/web/20120118141407/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2582092/Kaffee-zum-Kapellenbesuch.html hier] un [https://web.archive.org/web/20120104170920/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=39285 hier] * [[22. April]]: In't Foarfäild fon [[Burgerkriech in Syrien sänt 2011|Dän Burgerkriech]] in [[Syrien]] rakt dät do grootste Demonstratsjoonen juun Diktoator [[Baschar al-Assad]] un ju Regierenge sänt Begin fon do Proteste. Twiske 75 un 100 Demonstranten wäide fon Dreguunere doodskeeten, ju Regierenge boalt fon bloot 10 Doode. * [[24. April]]: Duusende [[Syrien|syriske]] Suldoaten griepe mäd Pansere ju Stääd [[Darʿā]] in't Suude fon't Lound oun, fon wier do Protäste juun ju Regierenge un juun dän Diktoator [[Baschar al-Assad]] uutgeen sunt. In ju Foulge griepe uk Fertreedere fon ju Oppositsjoon tou do Woapen, [[Burgerkriech in Syrien sänt 2011|die syriske Burgerkriech]] nimt sin Loop. * [[2. Moai]]: [[Osama bin Laden]] wäid fon do [[USA]] fuunen un doodskeeten. * [[26. Moai]]: [[Ratko Mladić]] wäid in [[Serbien]] fuunen un ferhafted * [[6. Juni]]: Dät [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] wäd fieuwuntwintich Jiere oold. Fierd häbe do dät Jubiläum wäil al in't Foarjier. * [[8. Juli]]: Mäd [[STS-135]] begint ju lääste [[Space-Shuttle]]-Mission. * [[9. Juli]]: Die [[Suud-Sudan]] wäd uunouhongich fon dän [[Sudan]]. * [[20. Oktober]]: Die [[Libyen|libyske]] Diktator [[Muammar al-Gaddafi]] un sien Suun ''Mutassim'' wäide in Sirte doodskeeten. * [[23. Oktober]]: Die Uurgongsräid in Libyen ferkloort dät Lound foar fulstoundich befräid. Deermäd häd die Burgerkriech in Libyen foar't eerste een Eende. * [[4. November]]: Ätter aan Bankroof wäide do Nazi-Terroristen [[Uwe Mundlos]] un [[Uwe Böhnhardt]] dood in een oubaadend Woonmobil in [[Eisenach]] fuunen. Uk hiere Komplizinne [[Beate Zschäpe]] lait Fjuur in hiere Woonenge in [[Zwickau]]. Deertruch kumt dät tou ju Äntdäkkenge fon ju gjuchtsextreme Terror-Sälle [[Nationalsozialistischer Untergrund|NSU]] ("Nationalsozialistischer Untergrund"), ju al sänt 1999 aktiv weesen un njuugen Buutloundere juust so as een Dreguunerske uumebroacht häd (un noch fuul moor Moort-Fersäike begeen häd). === Wikipedia === * [[15. Januoar]]: [[Wikipedia]] wäd 10 Jiere oold. * [[22. Moai]]: Ju Wäästerlauwerssk-Fräiske Wikipedia häd 20.000 Artikkele mäd dän Artikkel uur dän [[:fy:De Pol|De Pol]] * [[19. August]]: Ju Noudfräiske Wikipedia wäd 1 Jier oold. * [[3. Dezember]]: Ju Seelterske Wikipedia häd 2.000 Artikkele mäd dän Artikkel uur dän [[Dullert]]. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[10. Januoar]]: [[Liana Alexandra]], rumäänske Komponistinne un Musik-Pädagoginne * [[11. Januoar]]: [[Barbara Clayton]], ängelske Pathologinne * [[14. Januoar]]: [[Stephanie Glaser]], Swaitser Skauspielerske * [[14. Moai]]: [[Fuad Rifka]], syrisk-libaneesken Dichter un Uursätter. == HS-Näis, Ättergjuchte un Seelter Seeken == * 23. Dez. [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2765831/In-zehn-Lektionen-das-Saterfriesische-erlernen.html Seeltersk leere: Näi Leerbouk mäd CD] (NWZ) * 3. Dez. '''Ju Seelterske Wikipedia häd 2.000 Artikkele''' mäd dän Artikkel uur dän [[Dullert]] * 3. Dez. '''Seelterfräisen kriege 50.000 € fon n düütsken Stoat''' [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=031211&bereich=ga&datum=20111203&hash=9ebe902c6474c1ebd0ad2039ede950bc4888016a - Kiek hier ap Siede 1 und 29] (GA E-paper) * 12. Nov. [https://web.archive.org/web/20120118162021/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2736721/2600-Besucher-und-neun-Trauungen.html Määlnemuseum Skäddel: 2.600 Besäikere in 2011] (NWZ) * 11. Nov. Modellprojäkt "Seeltersk an do Skoulen" lapt [https://web.archive.org/web/20120118104638/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2732046/Saterfriesisch-macht-neugierig.html hier] un [https://web.archive.org/web/20120104160216/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=50036 hier] * 30. Okt. Fräisensäärke in Room [https://web.archive.org/web/20110310235600/http://www.stuuns.com/ restaurierd] * 17. Okt. Seelter Buund: Heinrich Pörschke wier Foarsitter [https://web.archive.org/web/20120104151336/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=49315 hier] un [https://web.archive.org/web/20120118170908/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2714341/Seelter-Buund-P%F6rschke-im-Amt-best%E4tigt.html hier] (GA/NWZ) * 6. Okt.: [http://www.nwzonline.de/tv/index.php?bcpid=1902518752&bclid=23979197001&bctid=1204026365001&refer=rightboxb Fideo: Seeltersk in dän Bäidenstuun] (NWZ-TV) * 6. Okt.: [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2705672/Seelter-Buund-trifft-sich-bei-Dockemeyer.html Meegliederfersammlenge "Seelter Buund" is ap n 14. Okt.] (NWZ) * 29. Sept. [https://web.archive.org/web/20120118141819/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2700936/Der-erste-Lehrer-kam-1861.html Gruundskoule Seedelsbierich fiert 150-jierich Bestounden] (NWZ) * 23. Sept. [http://www.ga-online.de/?id=540&did=48695 Gratter Burgerwiendpark in Skäddeler Aastfoan] (GA) * 19. Sept. [https://web.archive.org/web/20120118154212/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2693908/Scharreler-bauen-f%FCr-Bezirksentscheid.html Skäddeler wolle hiere "Gouldtäärp" noch flugger moakje] (NWZ) * 18. Sept. Skäddel is "Gouldtärp 2011" fon dän Loundkring Kloppenbuurich [https://web.archive.org/web/20120118104145/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2693156/Scharrel-ist-im-Kreis-die-Nummer-eins.html hier] un [https://web.archive.org/web/20120104180644/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=48583 hier] * 30. Aug. [http://itnijs.nl/2011/08/kursus-sealterfrysk-foar-begjinners/?mc=2811 Seelter-Kursus in Ooldenbuurich] (It Nijs) * 19. Aug. [https://web.archive.org/web/20120119014502/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2671244/Saterfriesen-informieren-in-Berlin.html Seelter bie Minnerheeden-Träffen in Berlin] (NWZ) * 16. Aug. [https://web.archive.org/web/20120118113804/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2668779/Oma-Eta-aus-Sedelsberg-feiert-ihren-85.-Geburtstag.html Seeltersk-Unnergjuchtere Eta Hellmers wäd 85] (NWZ) * 14. Aug. [http://stq.wikipedia.org/wiki/Kategorie:Seelterlound Ju '''Seelterfräiske Wikipedia''' häd '''200 Sieden''' uur dät '''Seelterlound'''] * 1. Aug. [https://web.archive.org/web/20120104154432/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=47263 Foulksdonsgruppe Seelterlound ap ju "Europeade" in Estlound] (GA) * 30. Juli [https://web.archive.org/web/20120118113852/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2657464/Die-alten-Tonziegel-haben-ausgedient.html Näi Dak foar dät Seelterfräiske Kulturhuus] (NWZ) * 21. Juli Foulksdonsgruppe Seelterlound fiert ätter "Europeade" in Estlound [https://web.archive.org/web/20110727190758/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2649857/Saterfriesen-tanzen-auf-Tartus-Stra%DFen.html hier] un [https://web.archive.org/web/20120104170933/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=46766 hier] * 12. Juli [https://web.archive.org/web/20120118103747/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2644960/Einsatz-f%FCr-bedrohte-Sprachen.html Minnerheedenräid: Interview mäd Karl-Peter-Schramm] (NWZ) * 12. Juli [https://web.archive.org/web/20120119032544/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2644896/Seelter-Buund-f%E4hrt-nach-Bremerhaven.html Seelter Buund fiert ätter Bremerhoawen] (NWZ) * 9. Juli [https://web.archive.org/web/20120104151426/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=46647 N Seelter Foarsitter fon dän Minnerheedenräid] (GA) * 27. Juni [https://web.archive.org/web/20110812110847/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Ammerland/Artikel/2634126/Verein-l%E4sst-Kindertr%E4ume-wahr-werden.html Museumsiersenboan häd 20-jierich Bestounden fierd] (NWZ) * 23. Juni [https://web.archive.org/web/20120119074112/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2632048/Torfmoose-vor-dem-Durchbruch.html CDU-Generalsekretär Ulf Thiele stutsed Seelter Eedmoas-Foarskenge] * 22. Juni: [https://web.archive.org/web/20120119075045/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Ammerland/Artikel/2631143/Seit-20-Jahren-freie-Fahrt-f%FCr-die-Museumseisenbahn.html Museumsiersenboan: Uutstallenge ap n 26. Juni] * 17. Juni: [https://web.archive.org/web/20120118113556/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2627203/Ersatz-f%FCr-Torf-gesucht.html Foarskenge: Kon Eed truch industriääl woaksenden Eedmoas ärsät wäide?] (NWZ) * 9. Juni: Vorbild für andere [https://web.archive.org/web/20120118170932/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2622525/Vorbild-f%FCr-andere.html hier] un [https://web.archive.org/web/20120119073112/http://www.nwzonline.de/Region/Artikel/2622704/Werbung-f%FCr-saterfriesische-Sprache.html hier](NWZ) * 9. Juni: [https://web.archive.org/web/20110813223942/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2622524/Europa-zu-Gast-bei-kleinen-Saterfriesen.html Europa zu Gast bei kleinen Saterfriesen] (NWZ) * 8. Juni: [https://web.archive.org/web/20140428175412/http://www.stuuns.com/2011/05/20/veranstaltung-am-upstalsboom-zu-pfingsten/ Ferounstaltenge an n Upstalsboom tou Pingster] (stuuns.com) * 31. Moai: [https://web.archive.org/web/20120104153157/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=40724 Bäidene: Seeltersk lernen mit dem Saterfuchs] (GA) - Die ganse Begjucht is [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=310511&bereich=ga&datum=20110531&hash=905ec894d641a4f1a3943f5d91e928c6ca0aa73b hier ap Siede 23 tou fienden] * 28. Moai: [https://web.archive.org/web/20120118161809/http://www.nwzonline.de/Region/Artikel/2614856/Plattd%FC%FCtsch-is-egentlik-use-Modersproke.html Leesewädstried 2011: Eerenge fon do Bäästen in Ooldenbuurich] (NWZ) * 26. Moai: [https://web.archive.org/web/20120119032622/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2612931/Junge-Saterfriesen-zeigen-der-Jury-ihr-K%F6nnen.html Leesewädstried 2011: Eerenge foar do Winnere in Seelterlound] (NWZ) * 17. Moai [https://web.archive.org/web/20120118170747/http://www.nwzonline.de/Video/Saterfriesisch-in-der-Schule_947120906001.html Fideo: Seeltersk in ju Skoule] (NWZ-TV) * 6. Moai: [https://web.archive.org/web/20110521025607/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2598298/Planungen-fuer-Johannesmarkt.html Planengen foar Jaansmäärked] (NWZ) * 27. April: [https://web.archive.org/web/20120118171307/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2591199/Zur-Begruessung-ein-Lied-auf-Seeltersk.html Tou ju Begröitenge n Läid ap Seeltersk] (NWZ) * 16. April: Unnergjucht: Nu Stöän fon ju Regierenge [https://web.archive.org/web/20120118171452/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2585586/Seeltersk-balen-nach-Noten.html hier (NWZ)] un [https://web.archive.org/web/20120104151404/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=39481 hier (GA] * 13. April: [https://web.archive.org/web/20120118103956/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2582688/Waeaente-und-Wuchtere-kon%92t-Seeltersk.html Leesewädstried an ju Astrid-Lindgren-Skoule in Seedelsbierich] * 8. April: [http://www.ga-online.de/fileadmin/bildergalerie/output_2.php?source=&ga=1&bid=2792&nb= Foanmuseum: Bielden fon dät 25-jierige Bestounden ap n 8. April 2011] (GA) * 8. April: [https://web.archive.org/web/20110922103754/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=39176 Seelterlound: Foarskenge mäd industriäl wuuksenen Eedmoas] (GA) * 6. April: [https://web.archive.org/web/20110412094959/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2577874/Mehr-Menschen-sollen-Seeltersk-sprechen.html Sproakencharta: Moor Moanskene skällen Seeltersk baale] (NWZ) * 5. April: [https://web.archive.org/web/20120118101554/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2577005/Beste-Vorleser-der-Moderspraak-geehrt.html Leesewädstried an dät Skoulsäntrum in Roomelse] (NWZ) * 2. April: [https://web.archive.org/web/20120118170755/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2575327/Moderne-Zeiten-im-Moormuseum.html Moderne Tieden in t Foanmuseum] (NWZ) * 1. April: [http://www.ga-online.de/?id=540&did=38967 Sproakeprojekt: Do Kosten foar two Jiere stounde] (GA) * 29. Meerte: [https://web.archive.org/web/20120104155904/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=38900 Leesewädstried 2011 an ju Gruundskoule in Roomelse] (GA) * 26. Meerte: [https://web.archive.org/web/20211018171544/http://friesische-johanniter.de/ Näie Internetsiede uur do fräiske Johanniter] * 25. Meerte: Foan- un Feenmuseum ap n 1. April wier eepen [https://web.archive.org/web/20120118170818/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2568740/Museum-zum-Anfassen-feiert.html hier] un [https://web.archive.org/web/20120104152357/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=38940 hier] * 24. Meerte: [https://web.archive.org/web/20120118104309/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2568124/Per-Knopfdruck-Einblick-in-das-Klosterleben.html Mäd n Knoopdruk Ienblik in dät Klaasterlieuwend] (NWZ) * 20. Meerte: [http://www.dradio.de/dlf/sendungen/sonntagsspaziergang/1415678/ Kamp uum ne Sproake] (DLF) * 19. Meerte: [https://web.archive.org/web/20110922175813/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=38537 Seeltersk leere bie Gräitje in ju Kökene] (GA) * 19. Meerte: [https://web.archive.org/web/20120119073957/http://www.nwzonline.de/index_aktuelles_artikel.php?id=2564314& Literatuur: Die Tuusterpäiter ap Seeltersk] (NWZ] * 17. Meerte: Informations-Säntrum Johanniterkapälle Boukeläsk ienwäid [https://web.archive.org/web/20120119030610/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2562910/Geschichte-der-Johanniter-auf-der-Spur.html hier] un [http://www.ga-online.de/?id=540&did=38478 hier] * 14. Meerte: Seelter Buund: 150 Ljuude ap 't Sloachtfäst [https://web.archive.org/web/20120104174841/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=38345 hier] un [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_friesoythe_artikel.php?id=2560283& hier] un [http://www.nwzonline.de/fotos/Suche/1/202922887743 Bielde hier] * 24. Febr: [http://www.ga-online.de/?id=540&did=37763 Seelter Buund: Erleben und probieren: "Snitje-Ieten" in Hollenermoor ap n 12. Meerte] (GA) * 19. Februoar [http://www.welt.de/gesundheit/article12591293/Zweisprachige-sind-besser-vor-Alzheimer-geschuetzt.html Twosproakige sunt beeter juun Alzheimer skutsed] (die WELT) * 9. Febr: [https://web.archive.org/web/20110310040539/http://www.stuuns.com/2011/02/10/was-ramsloh-von-wellington-lernen-kann/ Wät Roomelse fon Wellington leere kon] (ap stuuns.com) * 9. Febr: [http://www.ga-online.de/?id=540&did=37280 Junger Ostfriese lernt Seeltersk] (GA) * 5. Febr: [https://web.archive.org/web/20140428180506/http://www.stuuns.com/2011/02/05/wie-fruher-monche-und-nonnen-lebten/ Wo aleer Mönke un Nunnen lieuweden] (ap stuuns.com) * 22. Jan. [http://www.stuuns.com/?p=19601 Gretchen Grosser wol dän Roman "Das fliegende Klassenzimmer" fon Erich Kästner ätter dät Seelterfräiske uursätte] (GA) * 19. Jan. [http://www.nordsee-zeitung.de/Home/Nachrichten/Startseite/Ein-Friese-mit-eigener-Marke-_arid,498984_puid,1_pageid,52.html Ein Friese mit eigener Marke] (Nordsee Zeitung) * 15. Jan. [https://web.archive.org/web/20120118104049/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2518652/Im-Fruehtau-durchs-schoene-Saterland.html Seelter-Äi-Paad mäd näie Brääge wäd fuul benutsed] (NWZ) * 8. Jan. [https://web.archive.org/web/20120104172501/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=36114 Seelter Buund: "Einmal wie Dagobert Duck im Geld schwimmen"] (GA) * 6. Jan. [https://web.archive.org/web/20120104170945/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=35880 Roomelster Böllercomité häd näi Meeglid wääld] (GA) * 4. Jan. [https://web.archive.org/web/20110308235443/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2510639/Saterl%E4nder+halten+den+Rekord.html Saterländer halten den Rekord (Guinness-Buch)] (NWZ) [[Kategorie:21. Jierhunnert]] knfrnwmi35z6r5n2a3xhxkoqw7sjinb 0 5329 119638 104741 2021-01-24T20:56:11Z Eru Rōraito 11353 fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki Mäd '''Analogie''' beteekent me in ju Sproakwietenskup ju Angliekenge fon Woude an algemeene Systeme in ju Grammatik (Systemtwong). ==Biespiele== ''Blääde'' foar ''Bleede''<br /> ''Waie'' foar ''Weege''<br /> ''Monre'' foar ''Monljuude''<br /> ''läiper'' foar ''läpper''<br /> ''grooter'' foar ''gratter''<br /> ''sweerer'' foar ''swarre'' ==Analogie in dät Wäästfräiske== Dät Wäästfräiske wiest fuul moor Analogie-Ienfloud ap as Seeltersk un Noudfräisk, wiertruch die Uutkumst fon ju [[Luudäntwiklenge]] oafte nit moor tou sjoon is. ===1. Ferswiendenge fon dät -n bie do Präterito-Präsentia unner Ienfloud fon do ‘gewöönelke’ Tiedwoude:=== {| class="wikitable" ! Wäästfräisk ! Seeltersk ! Noudfräisk (Mooringer) |- | ''wy wolle_'' | ''wie wollen'' | ''we wan'' |- | ''wy sille_''¹ | ''wie skällen'' | ''we schan'' |- | ''wy moatte_'' | ''wie mouten'' | ''we mönje''¹ |- | ''wy kinne_'' | ''wie konnen'' | ''we koone_'' |- | ''wy meie_''² | ''wie muugen'' | ''we mooge_'' |- | ''wy doarre_''¹ | ''wie duuren'' | ''we töre_''¹ |} (Note: ¹ Betjuudenge häd sik annerd. ² Ienfloud fon ''hy mei'' (hie mai). ===2. Näie Pluralfoarme bie wäkke Tiedwoude (uk in Mooringer Noudfräisk) uut doo Singular-Foarme (''hy docht'' usw.):=== {| class="wikitable" ! Wäästfräisk ! Seeltersk ! Noudfräisk (Mooringer) |- | ''wy dogge'' | ''wie dwo'' | ''we doue'' |- | ''wy sjogge'' | ''wie sjo'' | ''we siie'' |- | ''wy slagge/slane'' | ''wie slo'' | ''we sloue'' |} ==Literatuur== *Karl Heinz Best: ''Probleme der Analogieforschung''. (= Commentationes Societatis Linguisticae Europaeae; VI). Hueber, München 1973 *[[Hadumod Bußmann|Bußmann, Hadumod]]: ''Lexikon der Sprachwissenschaft.'' Kröner, Stuttgart 2002 (3., aktualisierte und erweiterte Auflage Auflage), ISBN 3-520-45203-0 *[[Wolfgang Butzkamm]] u. Jürgen Butzkamm: ''Wie Kinder sprechen lernen. Kindliche Entwicklung und die Sprachlichkeit des Menschen.'' Francke, Tübingen/ Basel 1999. ISBN 3-7720-2731-8 *Yali Gao: ''Analogie und Wortbildung. Eine Wortbildungstheoretische Anwendung des Analogiebegriffs Wilhelm von Humboldts''. Dissertation, Universität Passau 2000 ([http://www.opus-bayern.de/uni-passau/volltexte/2003/4/ Volltext]) *[[Hermann Paul (Germanist)|Hermann Paul]]: ''Prinzipien der Sprachgeschichte''. Berlin 1880. ==Ferbiendengen== * Pyt Kramer, [http://seelter.110mb.com/Einsil.htm Doppelformen bei einsilbigen Verben] (tou 2.) [[Kategorie:Sproakkunde]] njg0835mfb3cpwz0ekqu7iz3uj5rtzc 0 5383 114822 114821 2017-11-13T13:05:40Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Schüttenhofen]] nach [[Sušice]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung: So as iek nu informierd bän, wieren in ju Stääd aaltied moor Tschechen as Düütske. Somäd skäl dät toueerste unner dän tschechiske Noome naa… wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sušice znak.png|right|100px|Woapen fon Schüttenhofen]] '''Sušice''' (düütsk: '''Schüttenhofen''') is een Stääd in ju [[Region Pilsen]] in dät Suudwääste fon [[Tschechien]]. Deer woonje sowät 11.257 Moanskene (2015). Die Noome "Sušice" kumt fon dät tschechiske Woud "sušit" (dät hat "druugje"), uumdät deer aleer Gould wunnen wuude, wiertou me dän Gould-Sound druugede. Uumdät deer ieuwenske ju tschechiske Befoulkenge aleer uk een stäärke düütske Minnerhaid woonde, rakt dät uk dän düütske Noome "Schüttenhofen", die wäil fon dän tschechiske Noome oulat is. As Reaktsjoon ap ju Besättengs- / Annexions-Politik fon [[Nazi-Düütsklound]] sunt do maaste düütske Ienwoonere ätter dän [[Twäiden Waareldkriech]] ferdrieuwen wuuden. == Galerie == <gallery> Bielde:Sušice, náměstí Svobody 138, radnice a Lípa svobody (7701).jpg| Bielde:Sušice, nábřeží Karla Houry a Jana Seitze (8069).jpg| Bielde:Sušice, náměstí Svobody 48-49, Hotel Fialka (7847).jpg| </gallery>{{geostump-links}} [[Kategorie:Stääd in Tschechien]] 1i2019878ovu34g01us20g3oqff0ww4 0 5386 58812 2011-05-10T20:03:17Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Indien]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Indien]] jvwi07beksy3idpbshqbfrciavt8h3f 10 5398 61780 61243 2011-06-21T12:45:23Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Encheres_bridge.jpg|thumb|right|140px|’Bidding box’ tou t Bjooden bie Bridge]] *... Dät Koartenspil [[Bridge]] uk in Foarm fon Turnieren spield wäd? *... Me mäd [[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)]] tänne Loagen bit ap minner as n millionste Prozent analysierje kon? *... Do oolde [[Gallisk]]e Inskrifte maast n magisken Charakter hääbe un deertruch aal noch loange nit änträätseld sunt? *... [[Fläddermuuse]] sik in hiere Juuken bewinnelje konnen? *... Fuul oolde seelter [[Plonten]]oomen notierd wuuden sunt fon [[Minssen]] un [[Dr. Jacob Botke|Botke]]? *... Swot un Wiet gans gnau genuumen neen gjuchte [[Faawe]]n sunt? *... Ju [[Inuit]]-Sproake Kalaallisut Amtssproake ap [[Gräinlound]] is? f1ajlcambq8yhr8t9pqc53id9bpz0jm 0 5400 59684 59596 2011-05-23T20:21:14Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Unner '''Syntax''' ferstoant me in de [[Grammatik]] ju '''Satsleere'''. Abstrakter ferstoant me deerunner in de [[Sproakphilosophie]] siet [[Charles W. Morris|Charles William Morris]] do bloot formoale Ferbeende twiske (sproakelke) Teekene of ju Leere (ju Theorie) deerfon. [[Etymologie|Etymologisk]] lat sik dät Woud uut dät [[Griechisk]]e Woud σύνταξις [{{IPA|'sʏntaksis}}] (''σύν:'' touhoope; ''ταξις:'' Oardenge) ou, wierfon ju Woudbetjuudenge - unnerskeedelk - mäd Touhoope-Oardenge of Touhoopestaalenge anroat wäd. {{Stump}} gc1l356zu0a75h8qt1r1lue4u6omhw4 0 5401 114570 113979 2017-08-30T03:42:40Z Renamed user 23o2iqy4ewqoiudh 6485 wikitext text/x-wiki [[Bielde:YouTube Logo 2017.svg|rechts|rahmenlos]] '''YouTube''' is ne [[Wäbsteede]] foar dät kostenfräi Hoochleeden, Deelleeden, Bekiekjen un Deelen fon [Video]filme truch Bruukere. Die Leedespruch fon ju Wäbsiede is ''Broadcast Yourself'' (seende sälwen). Die Hoochleeder kon dän Film fersjo mäd Stäkwoude do der ne nit-[hierarchisk]e Klaasifikation muugelk moakje. Ju Siede is apgjucht wuuden in n Februoar 2005 fon träi eemoalige Meeoarbaidere fon [[PayPal]]. Ju is däälich Oaindum fon [[Google Inc.]] In n [[Juli 2006]] wuuden sun 65.000 Filme deeges ap disse Steede sät un deeges skuulen uur 100 Millione Filme deeges bekieked wäide<ref>{{cite news |title=YouTube serves up 100 million videos a day online |url=http://www.usatoday.com/tech/news/2006-07-16-youtube-views_x.htm |work=USA TODAY |publisher=Gannett Company, Inc |date=2006-07-16 |accessdate=2007-11-24}}</ref> Ätter n Artikkel in ''[[The Wall Street Journal]]'' in n August 2006 stuuden ap ju Wäbsteede domoals 6,1 Milione Videos steen hääbe, mäd ne totoalen Spikerruum fon 45 [[Terabyte]].<ref>{{cite news |first=Lee |last=Gomes |title=Will All of Us Get Our 15 Minutes On a YouTube Video? |url=http://online.wsj.com/public/article/SB115689298168048904-5wWyrSwyn6RfVfz9NwLk774VUWc_20070829.html |work=The Wall Street Journal Online |publisher=Dow Jones & Company |date=2006-08-30 |accessdate=2007-11-24}}</ref> Die maast bekiekede litje Film is mädnunner al uur 502 Millione Moale bekieked wuuden, nämmelk ''Justin Bieber - Baby ft. Ludacris''. == Wäkke Filme uut Seelterlound == Uk uut Seelterlound rakt dät al ne masse Filme. Hierunner stounde wäkke, man wan me bekieket,wäd me ap noch fuul moor waiwiesed. * [http://www.youtube.com/watch?v=vIUvKXMa4tQ&feature=related Image Video Gemeinde Saterland] * [http://www.youtube.com/watch?v=H1YXKN6aa9E Historischer Informationspunkt Johanniterkapelle Bokelesch] * [http://www.youtube.com/watch?v=PwS1ETFvpbI&feature=related 5 Loks bei der Feldbahn Moorkultur Koch in Ramsloh] * [http://www.youtube.com/watch?v=eHY_k3atPT4&feature=related Mäd ju Museumsiersenboan in die Wäästfoan fiere] * [http://www.youtube.com/watch?v=gM1CKgZwwCA&feature=related Schneeräumen Saterland] * [http://www.youtube.com/watch?v=C0edGlJT0V4&feature=related Sturm über dem Saterland 12.07.2010] * [http://www.youtube.com/watch?v=OATsIP9YpVc&feature=related Strücklingen Oldenburgerland: Kerkklokken Katholieke kerk (Plenum)] * [http://www.youtube.com/watch?v=SwUuHG9rNzI&feature=related 40 Jahre Volkstanzgruppe Saterland Tanz in Kostümen .mp4] == Ätterwiese == {{Reflist}} a7z46k5shu9i11s6w8kany2216ykmq5 0 5402 122812 114030 2023-08-18T17:48:43Z T. Mikulski 13191 /* Bielden */ wikitext text/x-wiki Ju seelter '''Dracht''' is uum 1850 aproat ([[Dracht#Literatuur|Siebs 374, Bröring 141]]), as sik uk hääruutstoalt ap ju [[Dracht#Bielden|Bielde uut 1860]], wier do wäil neen seelter Dracht moor dreege. Do Wieuwljuude-Kloodere sunt hier ap do Teekengen rekonstruierd ätter do Bielden bie [[Literatuur uur Seelterlound|Ho, He]]. Dät Ooriersen ätter ju Nürnberger Bielde. Do Woude foar do Deele ätter [[Literatuur uur Seelterlound 2|M3:92-95 un Sa373-380]]. Ju Kappe stimt nit tou do Exemplare in dät Oldenburger Landesmuseum un kon nit goud as ne äddere Äntwikkelenge ärkläärd wäide (Frau Dr. E. Heinemeyer, früntelke Meedeelenge). Fielicht häd He ferkierde Angoawen fon Ho eenfach uurnuumen. ==Wieuwljuudedracht== [[Bielde:DRACHT1.JPG|thumb|450px|Wieuwljuude-Kopdracht, buppe: wätseldeeges, unner: sundeeges.]] [[Bielde:DRACHT2.JPG|thumb|450px|Wieuwljuudedracht, links: wätseldeeges, gjuchts: sundeeges.]] Bie oolden Tieden, do hieden do Wieuwe n gräine Kappe mäd gouldene Bloume, dät waas n gräinen Gruund un dan mäd roode Bloumen un n Sieden Lint, n kaantige Striemel derfoar. Wätseldeeges druugen do Wieuwe n Mutsken fon roodskarloak mäd mäd gräin Lint deruume un n Striekelbeend uum e Kop, die waas fon wullen Lint. Un dan mäd n sälwern Ooriersen, deer koom dät Mutsken ap un wuud an do bee Sooken mäd n Knoopnäddele fääststikked. Wan man truurde, dan koom n swotte Kappe ap mäd swot Lint un n sljuchten wieten Striemel. Wan dät halge Deege wieren, dan koom een ap uut n goulden Stuk mäd roodsieden Lint un n kaantigen Striemel. Dät Binnelken, dät waas holle Kaante mäd rood derunner, un dät Apstiksel, dät geen so fon t Sieden uumehooch. Dan hieden do Wieuwe n Douk unner mäd rooden Gruund un n bunten Raant; wät do Wieuwe wieren, do hieden n goulden of n sälwern Kjuus mäd n Sambeend uum n Hoals un mäd Hoaken of n Slot ap e Näkke; Wuchtere hieden n sälwerne Kätte mäd n Kjuud deroan fieuw Strange uum n Hoals un n Slot ap e Näkke. Dan hieden se n Wams mäd kuute Sleeuwen un mäd Gouldträsse deruume un Äärmhanske mäd gouldene of sälwerne Knoope deroan un mäd n Tunge ap e Hounde. Jo hieden n Hoamed oun fon wiet Linnen mäd n sälwerne Sponge foar e Hoals un hiere Noome mäd Bloklättere deroan un mäd Takke uum e Kroage. Waas dät Wams nu fon swot Douk, dan waas die Rok uk so; waas dät Wams rood, dan waas die Rok uk rood, mäd bunte Bestämmelse deruume. Halge Deege, dan hieden jo aal wiete Douke uume. Do Skoarten do wieren swot of rood of gräin aal so as do Kloodere wieren; jo hieden n Beend uum e Siede fon sieden Lint, gefulde Hoose fon wullen Jäiden mäd roode Klinken, Skoue mäd sälwerne Spongen. ==Monljuudedracht== [[Bielde:DRACHTM.JPG|thumb|450px|Monljuudedracht, links: wätseldeeges (Teekenge ätter ju Nürnberger Bielde), gjuchts: sundeeges (Teekenge ätter H. Spiess, Die deutschen Volkstrachten, Leipzig 1911, S. 12.. ]] Do Monljuude druugen n grooten wullenen of hoasewullenen Houd, dät waas aal, wät se ap e Kop hieden. Sundeeges hieden se n siedenen Hoalsdouk, n Hoamed fon wiet Linnen un n Rok fon swot of ljoacht Douk. Deerunner waas n Kammesöölken, uk wäil n damasten Wams mäd n Riege sälwerne Knoope. Dan hieden se n mansjästerne kuute Bukse mäd sälwerne Sponge an n Buuterkaante Been, do geenen ieuwen uur die Kniebel. Un dan wullene Hoose, doo geenen uur dän Kniebel un wuuden buppe die Kniebel buunen. Do Skoue wieren wieren mäd sälwerne Sponge ap dän Fout. Wätseldeeges hieden se n grooten Houd fon Loumerwulle, boomwullene Hoalsdouke un n rooden Rump fon wullen Goud, un deer wieren neen Sleeuwe an. Jo hieden n Wams fon blau of swot wullen Goud, sälwen weeuwen, un Bukse fon gries Linnen, un uum do Fäite hieden se Hosken. <small>Ätter Th. Siebs, Das Saterland, S. 373f.</small> ==Bielden== <gallery> HOCHE2DR.JPG|Seelter Wieuwljuude bie ne [[Bjoorenge]], 1799. Tittelbielde bie J.G. Hoche, Reise .. in das Saterland, .., Bremen 1800. FUHRW3DR.JPG|Seelter mäd hieren Woain ap de Foan, Germanisches Nationalmuseum Nürnberg, 1810/1820, dät Wieuwmoanske mäd hiere gouldene Ooriersen FUHRW3DD.jpg|Detail: Dät gouldene Ooriersen is hier goud tou sjoon Dagelijksche Kleeding, der Sagelterlander vrouwen.jpg|Wätseldeegesdracht, Hettema c.s., Onze Reis naar Sagelterland, 1836 Zondags Kleeding, der Sagelterlander vrouwen.jpg|Sundeegesdracht, Hettema c.s., Onze Reis naar Sagelterland, 1836 DRACHT3D.JPG|Säärkengungerske uut Seelterlound, Lithographie 1847. PAHL1D.JPG|Bielde uum 1860, 'G. Wehlmeijer, Oldenburg', uurroat fon Georg Pahl seeliger, dän sien Uuruurgrootoolden dät wieren. <small>Margaretha Kruse, geb. Schulte, *14.7.1815 in Strukelje, +7.2.1903 un (woarskienelk) Eilert Dierks Kruse (Oalers Ellert). </small> 70A001R.JPG|Wilhelmine Bitter in seelter Dracht, Tittelbielde bie J. Bröring, Das Saterland ..., Oldenburg 1897. Strukelje1.jpg|[[Foulksdons]]gruppe Seelterlound in ne ättermoakede historiske Seelter Dracht. Tanzgruppe.jpg|Seelter Dons- un Drachtenkoppel Skäddel in hiere ättermoakede historiske Dracht. </gallery> ==Woude== Äärmhanske, Bestämmelse, Binnelken, Bukse, Bupperrok, Fikke, Gäddel, Gaspe, Gaspe, Hoalsdouk, Hoamd, Hoose, Hosk, Houd, Jikkel, Kappe, Kjuus, Klinke, Lampe, Loog’ät, Mutsken, Ooriersen, Randdouk, Rok, Rump, Skoarte, Skou, Sleeuwe, Snabbe, Sokke, Sponge, Striekelbeend, Striemel, Taaske, Trässe, Unnerrok, Uurkamsool, Waanken, Wams. ==Literatuur== * Ho = J.G. Hoche, Reise durch Osnabrück und Niedermünster in das Saterland, Ostfriesland und Gröningen. Bremen 1800. S. 207-213 * He = M. Hettema un R.R. Posthumus, Onze reis naar Sagelterland. Frjentsjer/ Franeker 1836. S. 109-119 * M3 = J.F. Minssen, Mittheilungen aus dem Saterlande. Im Jahre 1846 gesammelt. 3.Beend, S. 91-94 Fon do Kloodere. * Sa = Th. Siebs, Das Saterland, Ein Beitrag zur deutschen Volkskunde. Zeitschr. d. Vereins f. Volkskunde 1893, S. 239-278 un 373-410. S. Sa=373-380 Tracht. * Br = J. Bröring, Das Saterland, eine Darstellung von Land, Leben, Leuten in Wort und Bild, Oldenburg 1897 un 1901. S. 141-147 Tracht. * [http://www.ekfrysk.host22.com/tracht.htm P. Kramer, Die saterländische Tracht, Probe (Die werktägliche Kopftracht) 1977.] * [http://www.ekfrysk.host22.com/SeelterDracht/SeelterDracht.htm P. Kramer, Die saterländische Tracht, 1977.] * Helmut Ottenjann, Der Frauenkopfschmuck "Ohreisen" im Saterland, Jahrbuch für das Oldenburger Münsterland 1999, S. 57-67. * Helmut Ottenjann, National-Tracht damals, Regional-Kleidung heute, Anzeiger des Germanischen Nationalmuseums 2003, S.199-214. [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Seelterlound]] 4x12v7d7mkv5x4i8px660xiejvf9huk 6 5403 121249 59714 2022-08-02T08:45:17Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Wieuweljuude Kopdracht/Own work |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} cl63fnp9rv2nf4ncezc3de1yh6sqx9h 6 5404 121248 59715 2022-08-02T08:44:38Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Wieuwljuudedracht/Own work |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 66n3n3eyypruhun65fb2k2xds9a327a 6 5405 121247 59716 2022-08-02T08:44:01Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Monljuudedracht/Own work |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} kkp1uc4p4b8ma595xdwkeyd1ati4oa2 6 5406 121246 59720 2022-08-02T08:43:19Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Seelter mäd Woain, Germanisches Nationalmuseum, Nürnberg. 1810/1820 |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} qtidzcw5hrneva6tk438simm8opmjch 6 5409 121245 59724 2022-08-02T08:42:19Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Kirchengängerin aus dem Saterland, Lithographie 1847. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} e9rt7ink5zkx4kv056vyzym8j0lyd39 6 5410 121244 59725 2022-08-02T08:41:33Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Margaretha Kruse, geb. Schulte un Foar, Seelterlound, uum 1860, G. Wehlmeijer, Oldenburg. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} p8q9cjpcbd2683cp8i63ij3ubnwktc1 6 5411 121574 59728 2022-08-03T13:46:14Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Seelter Wieuwljuude bie ne Bjoorenge, 1799. Tittelbielde bie J.G. Hoche, Reise .. in das Saterland, .., Bremen 1800. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} t8xlf2gj7y6ce59cq8ia3gjfzuszelq 6 5412 121243 59737 2022-08-02T08:40:21Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Wilhelmine Bitter in seelter Dracht, Tittelbielde bie J. Bröring, Das Saterland ..., Oldenburg 1897. |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 5h2wfiyuphxptrqen6ips1rtons4p8m 6 5414 121448 59843 2022-08-03T10:01:31Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Detail aus: Saterländer mit ihrem Fuhrwerke auf dem Moor, Germanisches Nationalmuseum Nürnberg, 1810/1820 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} i8z09roaosex8fc1w6zf3j8inqml5ai 6 5415 121242 59846 2022-08-02T08:39:01Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbeid |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = http://stq.wikipedia.org/wiki/Benutser_Diskussion:Pyt#Linguistic_issues_concerning_euro }} {{Copyright stqwiki}} i5chqjh9lzxf8ab6ryrtqsi443kmytw 10 5419 59893 2011-05-27T07:59:46Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#if: {{{title|}}} |{{#if: {{{author|}}}{{{last|}}} | {{#if: {{{authorlink|}}} | [[{{{authorlink}}}|{{#if: {{{last|}}} | {{{last}}}…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if: {{{title|}}} |{{#if: {{{author|}}}{{{last|}}} | {{#if: {{{authorlink|}}} | [[{{{authorlink}}}|{{#if: {{{last|}}} | {{{last}}}{{#if: {{{first|}}} | , {{{first}}} }} | {{{author}}} }}]] | {{#if: {{{last|}}} | {{{last}}}{{#if: {{{first|}}} | , {{{first}}} }} | {{{author}}} }} }} }}{{#if: {{{author|}}}{{{last|}}} | {{#if: {{{coauthors|}}} | ,&#32;{{{coauthors}}} }}.&#32; }}{{#if: {{{curly|}}}|“|"}}{{#if: {{{url|}}} | [{{{url}}} {{{title}}}] | {{{title}}} }}{{#if: {{{curly|}}}|”|"}}{{#if: {{{format|}}} | &#32;({{{format}}}) }}{{#if: {{{work|}}} | , ''{{{work}}}''}}{{#if: {{{publisher|}}} | , ''{{{publisher}}}'' }}{{#if: {{{date|}}} | , {{{date}}} }}{{#if: {{{pages|}}} | , pp.&nbsp;{{{pages}}} |{{#if: {{{page|}}} | , p.&nbsp;{{{page}}} }} }}{{#if: {{{id|}}} | . {{{id}}} }}{{#if: {{{accessdate|}}} | .&#32;Geraadpleegd op {{{accessdate}}} }}.{{#if: {{{language|}}} | &#32;({{ucfirst:{{{language|}}}}}) }}{{ #if: {{{quote|}}} | &nbsp;“{{{quote}}}” }}|Template error: argument '''title''' is required.}}</includeonly><noinclude> [[Categorie:Sjablonen bronvermelding|Cite news]] [[Categorie:Sjablonen voetnoten|Cite news]] </noinclude> fp08y2g9s7w67kyk9e9ak0av4qqbaah 6 5422 121447 59953 2022-08-03T10:01:00Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Winner fon dän Leesewädstried 2011 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} iz46p35tqtis2m7bk5s448j7f3omwt0 10 5423 119469 61495 2020-10-19T04:28:56Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Oryctolagus cuniculus Tasmania 2.jpg|100px|right]] Dät '''Kanienken''' ''(Oryctolagus cuniculus)'' is juu eensige Oard uut dän Sleek ''Oryctolagus'', die also n monotypisk Taxon is. Dät rakt uk tomme Kanienkene, doo sowäil as Nutsdierte, oaber uk as Moat fon dän Oainer heelden wäide. Dät Kanienken is n Diert mäd loange Ooren, dät gau loope kon. Sien bääterste Beene sunt uk n bitje loanger as doo faanderste Beene. Die Uursproang fon dät Woud "Kanienken" is woarskienelk in juu oolde Iberiske Sproake tou säiken, juu fielicht mäd dät Baskiske fon däälich früünd is. [[Kanienken|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> m01zbu8ee2clvy4ut9qfq9ij6p76lc6 6 5424 121446 60399 2022-08-03T10:00:35Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5425 121445 60402 2022-08-03T10:00:25Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 10 5426 119385 61360 2020-10-19T04:20:25Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Alba-European-Wolf.jpg|150px|right]] Die '''Wulf''' ''(Canis lupus)'' is een Oard fon do Roowdierte. Dät rakt fuul Unneroarde, do sik bienaist aal gjucht liekje, man bloot do domestizierde Unneroarde ([[Huund]], [[Dingo]] etc.) hääbe n apfaalend uur [[Phänotyp]]. Die Wulf hiede aleer n grooten Lieuwendsruum, man hie is däälich in fuul Gebiete truch moanskelke Fäindskup uutstuurwen. Die Wulf stoant däälich oawers in fuul Lounde unner Naturskuts, wiertruch hie sik wier uutspreede kon. [[Wulf|Läs fääre ...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> l0lcyrn7a75dzsdbq4o3sh64pynarwx 10 5427 119355 64370 2020-10-19T04:19:33Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hautes-Fagnes.jpg|right|120px]] '''Foane''' (eenpeld die '''Foan''', dt. ''Moor'') rakt dät in fuul Lounde ap de Waareld. Do maaste Foane rakt dät up dän noudelke Deel fon ju Waareld, uk in Europa. Wäästelk fon Düütsklound sünt in Belgien un do Niederlounde fuul Foangebiete. An do Niederlounde is dät al deeroan tou sjoon, dät fuul Meenten n Noome hääbe mäd ''-veen'' (''-fean'' ap Wäästfräisk). Uum dät Skeed twiske dät Oamselound un do Niederlounde läit dät grootste Foangebied fon Europa, die Bourtanger Foan. [[Foan|Läs fääre ...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> ixv8l4up7p65s5hm7amjwapjpf63jzd 6 5429 121444 60639 2022-08-03T10:00:05Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Grääfsteen Dr. Botke, Huizum |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} dbggwrnsr0u06fc0dlwpuy3sirj9cp7 0 5430 121893 120210 2023-01-23T02:32:39Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:CorbinBleuMay07.jpg|200px|right|thumb|Corbin Bleu]] '''Corbin Bleu Reivers''' (bädden ap dän [[21. Februoar]], [[1989]], [[New York]] ([[Fereende Stoaten fon Amerikoa]])), beeter bekoand as '''Corbin Bleu''', is aan [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|amerikoansken]] Sjunger un Songskrieuwer. == Ju Discografie == === Alben === * 2007 - ''Another Side'' * 2009 - ''Speed of Light'' === Singles === * 2006 - ''Push It to the Limit'' * 2007 - ''Deal with It'' * 2008 - ''Run It Back Again'' * 2009 - ''Moments That Matter'' * 2009 - ''Celebrate You'' == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20100104220603/http://www.corbin-b.com/ corbin-b.com] * [https://web.archive.org/web/20110427073257/http://www.youtube.com/corbinbleu Oficial Youtube] * [http://www.intheheightsthemusical.com/corbinbleu.html intheheightsthemusical.com] * [https://web.archive.org/web/20110629025244/http://www.tv.com/person/34256/summary.html tv.com] * [http://www.imdb.com/name/nm0088298/ IMDB] * [http://www.facebook.com/CorbinBleu Oficial Facebook] {{commons|Corbin Bleu}} [[Kategorie:Musik]] 6fpws41ke6z99oqiia5eud8mtfw9dp8 0 5436 120070 104753 2021-08-08T22:32:50Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:2012-05-28 Fotoflug Cuxhaven Wilhelmshaven DSC 3884.jpg|thumb|Noud-Wääst-Ouljeleedenge in Wilhelmshoawen (2012)]] [[Bielde:NWO-Pumpstation.JPG|thumb|right|Ju Laitenge bie ju Pumpstation]] Ju '''NWO''' (Nord-West Oelleitung, Wilhelmshoawen) häd in do Jiere fon [[1956]] bit tou [[1958]] ne Ouljeleedenge fon dän Hoawen in [[Wülmshoawen]] ätter [[Lingen]] in dät [[Oamse]]lound un fääre ätter dät [[Rhien-Ruhr|Ruhrgebied]] baud. Ju Leedenge häd een Truchmäite fon 71 cm un een Loangte fon 391 km. In [[1978]] is där noch een Piepe fon 40 cm Truchmäite bietou keemen, ju där däälich as Gasleedenge bruukt wäd. <br> In [[Seelterlound]] gungt ju Leedenge bie [[Skäddel]] un [[Seedelsbierich]] truch die [[Aastfoan]]. ==Sjuch uk== {{Commonscat|Nord-West Oelleitung|Noud-Wääst-Ouljeleedenge}} * [[:de: Nord-West Oelleitung|Nord-West Oelleitung ap ju Düütske Wikipedia]] * [http://www.nwowhv.de Websiede NWO] * [https://web.archive.org/web/20081004134747/http://www.nwowhv.de/NWOHOMEPAGE/de/archiv.html Bielden fon ju der NWO] [[Kategorie:Seelterlound]] jyeyuuf202btkobvkqsfg9kn39stiww 0 5437 60866 2011-06-09T19:35:26Z Heinz 88 häd "[[NWO]]" ätter "[[Noud-Wääst-Ouljeleedenge]]" ferskäuwen: Ju Oukuutenge häd seeker noch noch moor Bitjuudengen, deeruum wol iek dät ätter dän fulle Noome ferskuuwe. "Laitenge" wäd uk kweeden, man dät mout uut dät Düütske kuume, fon… wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Noud-Wääst-Ouljeleedenge]] ai1b248hb8trj1rbxbhyrl4qif6rkeu 0 5439 60960 2011-06-11T18:51:13Z Heinz 88 häd "[[Wilhelmshoawen]]" ätter "[[Wülmshoawen]]" ferskäuwen: Wilhelmshoawen hat dät seeker bloot truch düütsken Ienfloud - gewöönelk wäide sogoar Noomen fon Ljuude, do meen bikoand sunt, in't Seelterske uursät, un bie Häärskernoomen is d… wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wülmshoawen]] emgqk4s3g98m2tjzqookpz4s25wuc2m 0 5440 114064 111076 2017-02-28T14:33:56Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Torfmoos Schwingdecke.jpg|thumb|250px |Moas in die [[Foan]]]] [[Bielde:Sphagnum squarrosum 141006.jpg|thumb|250 px|Eedmoas Sphagnum squarrosum]] [[Bielde:Moos-Nebelwald Gomera 01.jpg|thumb|250px| Moas ap n Boom ap [[Gomera]]]] [[Bielde:Musgo sobre muro.jpg|thumb|250px| Moas ap Steene]] As '''Moas''' wäide ferskeedene gräine Loundplonten biteekend, do maast neen Stängele häbe, uumdät jo as Polstere dän Unnergruund uurluuke. Sukke Plonten sunt * ''[[Anthocerotophyta]]'' * ''[[Marchantiophyta]]'' * ''[[Bryophyta]]''. Man düsse tjo [[Taxon|Taxa]] sunt mädnunner wäil nit naier früünd, it is also n Biespil foar [[Polyphylie]], wan do tou een Gruppe touhoopefoated wäide. Ätter ju lääste [[Iestied]] wuud dät Lound in [[Seelterlound]] eerste tou n [[Tundra]]. Leeter uurlook ju sik mäd [[Dannen]]e un [[Riesenboom]]e. In ju waarmere Tied deerätter koom dät [[Eeken]]-[[Miskwald]] ap. In ju woorme Tied wuud ju Fuchtegaid in disse Geegend immer gratter, foarallen as weegen dät Smilten fon dät [[Ies]] ju [[Noudsee]] äntstuude. Unner do Umstande fängen do Eedmoase oun tou woaksen. Do bildeden tjukke Ploastere, do do Boomwuttele ferstikten. Do Boome geenen dood un fällen uum un wuuden unner dän woaksende [[Foan]] begreeuwen. In uus Tied wäide foarallen do Wuttele as Sienstubben in die Foan wierfuunen. Immer wuks näi Moas ap do hoolich ferrootede Räste fon do oolde [[Plonten]]. == Eedmoas (Sphagnum)== <gallery> Bielde:SphagnumFallax.jpg|Sphagnum fallax Bielde:Sphagnum rubellum.jpg|Sphagnum rubellum Bielde:Sphagnum capillifolium 131007.jpg|Sphagnum capillifolium Bielde:Sphagnum.fimbriatum.2.jpg|Sphagnum fimbriatum Bielde:Dury Sphagnum (fuscum) 01.07.10 p.jpg|Sphagnum fuscum Bielde:Sphagnum quinquefarium 270108.jpg|Sphagnum quinquefarium Bielde:Sphagnum girgensohnii 130108.jpg|Sphagnum girgensohnii Bielde:Sphagnum cuspidatum 041107a.jpg|Sphagnum cuspidatum Bielde:Sphagnum angustifolium.jpeg|Sphagnum angustifolium </gallery> == Uure Soarten == <gallery> Bielde:Tortula ruralis1.jpg|Tortula ruralis Bielde:Tortula muralis 4.jpg|Tortula muralis Bielde:Tetraphis pellucida.jpeg|Tetraphis pellucida </gallery> ==Sjuch uk== * [[Plonten]] * [[Foan]] * [[Geologie]] [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] j22sdqpbhkmlr8p5kyqjiaa0sx8ds3z 6 5441 121443 61044 2022-08-03T09:59:36Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon [[:de:|dewiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} rf4nbmgben1pr8o36g6e3vko0avbikz 0 5442 114613 107098 2017-10-03T11:32:19Z Couiros22 8036 wikitext text/x-wiki It rakt '''Luukende Fuugele''', do in ferskeedene Jierstiede ferskeedene Lieuwendsruume häbe, twiske do do aaltied wai un wier fljooge. Do sunt maasttieds sosjoal, läite wuuriche Fuugele bääte sik in hieren Wiendskaad fljooge, un wan do dan wier uutroued sunt, kuume jo ätter foare un läite do uur bäätienfljooge. Perfektionierd is düsse Seeke in een Kielfoarm, as me hier toun Biespil bie Kroaniche sjucht. == Unnerskeed twiske luukende un nit luukende Fuugele in ju natüürelke Uutköär == Ju Foulge deerfon is, dät ju [[Natüürelke Uutköär|natüürelke Uutköär]] deer uurswain oungript as bie Fuugele, do nit luuke: N Fuugel, die nit lukt, mout in n koolden Lieuwendsruum groot weese, in n woormen nit so groot: N litjen Fuugel in n koolden Lieuwendsruum ferfjust bolde un kon deeruum sien Äärwgoud nit fäärereeke, af touminst nit oun fuul Suukene. Deeruum uurlieuwje deer bloot do grattere. Un foar n Fuugel, skuul me toanke, is dät aaltied goud, wan hie groote Juuken häd. Man wan die Fuugel n koolden Lieuwendsruum häd, ferfjoose him sukke loange Lide gau - it uurlieuwje also in n koolden Lieuwendsruum bloot do Groote mäd do litje Juuken (Wät goud tou sjoon is an do [[Pinguine]], wierfon dät in ju Antarktis gjucht groote Piguine mäd ferhooldnismäitich litje Juuken rakt). Wan aan Fuugel groot is, un litje Juuken häd, dan ferfjust hie nit so gau, man sien Problem is, dät hie nit besunners bewäägelk is. Besunners äärfoulchriek konnen also sukke Fuugele hier Äärwgoud fäärereeke, do dät klimoatiske Problem uumgunge konnene, un dät konnen do luukende Fuugele. Do konnen groot af littik weese - Ju Haudseeke is, dät jo sosjoal sunt, Uutduur häbe un sik dän Wai goud määrkje konnene. <gallery> Bielde:Barn Swallow (Hirundo rustica) (13).JPG|Een Swoalke Bielde:White Stork Glider.jpg| Aan Stoark Bielde:Kraniche P1120508.jpg|Kroaniche (Me sjucht ju Kielfoarm) </gallery> [[Kategorie:Fuugele|ˇ]] ikj044tvc8dbxc7lnh01l52a5w22dvd 0 5443 61073 2011-06-14T16:16:01Z Heinz 88 häd "[[Zugvögel]]" ätter "[[Luukende Fuugele]]" ferskäuwen: Düütske Siedennoomen skäl't hier nit reeke. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Luukende Fuugele]] 3aikggvgjdbon42mlehyipqm3jy29lu 14 5444 79137 61077 2012-02-11T19:30:50Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki Fuugele [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] d661c90jpvzvxxzfqvecylnpfu5esp9 14 5445 79136 61079 2012-02-11T19:30:08Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] s7uraod7ll1go4s7gxrlks2eb7ta82u 14 5446 79382 61081 2012-02-12T19:27:44Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] ilbw5ch22tpok3q09tanb5p368sog1i 0 5447 61091 2011-06-14T20:43:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Luukende Fuugele]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Luukende Fuugele]] ph597hgfhi86rvzzuc9xpg7auun33f5 14 5448 61092 2011-06-14T20:44:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Luukende Fuugele]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Luukende Fuugele]] ph597hgfhi86rvzzuc9xpg7auun33f5 0 5449 61093 2011-06-14T20:44:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Luukende Fuugele]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Luukende Fuugele]] ph597hgfhi86rvzzuc9xpg7auun33f5 0 5450 61094 2011-06-14T20:44:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Luukende Fuugele]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Luukende Fuugele]] ph597hgfhi86rvzzuc9xpg7auun33f5 0 5451 61096 2011-06-14T20:47:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Luukende Fuugele]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Luukende Fuugele]] ph597hgfhi86rvzzuc9xpg7auun33f5 0 5452 61097 2011-06-14T20:47:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Luukende Fuugele]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Luukende Fuugele]] ph597hgfhi86rvzzuc9xpg7auun33f5 4 5453 61157 2011-06-16T15:06:19Z Heinz 88 häd "[[Wikipedia:Artikkele do älke Wikipedia reeke schäl]]" ätter "[[Wikipedia:Artikkele do't in älke Wikipedia reeke skäl]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Artikkele do't in älke Wikipedia reeke skäl]] 5pfqf1by288wuwjctnqxehhbo84r0tc 10 5456 121900 109214 2023-01-27T21:21:44Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki __NOTOC__<!-- -->__NOEDITSECTION__ {| style="width:100%; margin-bottom:2px; background:transparent" | style="background-color:#f9f9f9; width:100%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {| style="width:100%; margin-bottom:2px; vertical-align:top; background:transparent; padding-left:2em; padding-right:3em; padding-top:1em;" |- | style="padding-bottom:6px"|<span style="font-size:185%;">Wäilkeemen bie [[Wikipedia]]</span><br/>Ju fräie Enzyklopädie mäd fräien Inhoold ju in Touhoopeoarbaid skrieuwen wäd.</span> | rowspan="2" style="text-align:right"|{{ucfirst:{{LOCALDAYNAME}}}}, {{LOCALDAY}}.&nbsp;{{LOCALMONTHNAME}} {{LOCALYEAR}} <span class="plainlinks" style="font-size:90%;">'''[[Spezial:Statistik|{{NUMBEROFARTICLES}}]]''' [[Spezial:Alle_Seiten|Sieden]] ap [[Seeltersk]]</span> |- | style="width:75%; font-size:90%; padding-bottom:5px"| <div style="border-top: 1px solid #a7d7f9; padding-top:5px"> '''<span class="plainlinks">[[Wikipedia:Portoal|Gebruuksanwiesenge]]</span>&nbsp;&middot; [[Wikipedia:Weerskup|Weerskup]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[Wikipedia:Information|Info uur Seeltersk]]'''</div> |} |} 2ir74exzoorsjdf6kf338yp7truxb03 10 5457 122573 122569 2023-06-17T06:23:00Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {| style="margin-top:10px; background:none;" | style="width:62%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; color:#000; padding: 5px 10px 10px 5px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="5" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff" <!--------------------------------- Artikkel fon dät Mound -----------------------------------> {{Balkekreas |titel= Artikkel fon dät Mound |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= HSUtvald.svg |px= 38 |ynhald= {{Artikkel fon dät Mound/{{CURRENTMONTHNAME}}}} }} | |- | <!--------------------------------- Waast du, dät ... -----------------------------------> {{Balkekreas |titel= Waast du, dät ... |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= PL Wiki CzyWiesz ikona.svg |px= 38 |ynhald= {{Waast du, dät .../{{CURRENTMONTHNAME}}}} }} | |- | <!--------------------------------- Dit Mound in ju Geskichte -----------------------------------> {{Balkekreas |titel= Dit Mound in ju Geskichte |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= HSDagensdatum.svg |px= 38 |ynhald= {{Dissen Mound in ju Geskichte/{{CURRENTMONTHNAME}}}} <br clear="all" /> }} |- |<br clear="all" /> |- |} |<!-- TUSKENROMTE --> style="border:5px solid transparent;" | <!------------------------------------- Rjochterkolom ----------------------------------------> | style="width:38%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; padding: 5px 10px 10px 5px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;"| {| width="100%" cellpadding="2" cellspacing="1" style="vertical-align:top; background-color:#ffffff; " |} <!------------------------------------- Ju Enzyklopädie ----------------------------------------> {{Balkekreas |titel= Ju Enzyklopädie |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= W-circle.svg |px= 38 |ynhald= {{HS-Enzyklopädie}} }} <br> <!--------------------------------- Näis -----------------------------------> {{Balkekreas |titel= Toalhouk |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png |plaatsjeynbalke= HSAktuell.svg |px= 38 |ynhald= {{HS-Näis}} <br clear="all" /> }} <br> <!--------------------------------- Bielde fon ju Wiek -----------------------------------> {{Balkekreas |titel= Bielde fon ju Wiek |blauwebalke= Bluebg_rounded_croped.png‎ |plaatsjeynbalke= HSBild.svg |px= 38 |ynhald= {{HS-Bielde fon ju Wiek}} <br clear="all" /> }} |} 4lrte0sn0q15tt2heb4rs5pg8jbt5no 10 5458 62520 61304 2011-07-01T06:06:46Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Accipiter gentilisAAP045CA.jpg|thumb|right|140px|Links n jungeren, gjuchts n uutwoaksenen Hauk]] *... Dät [[Hauk]]e rakt fon Suud-Europa bit an dän Polarkring? *... Do [[Färöer]]-Ailounde nit tou ju [[Europäiske Union]] heere? *... [[Woaterstof]] dät eenfachste chemiske Element is? *... [[Dakar]] ne Millionestääd ap dän wäästelke Punkt fon Afrikoa is? *... Ju [[Cajun Musik]] fon Louisiana uut dät kanadiske Akadien stamt? *... Dät [[Seeltersk an do Skoulen]] rakt sunt dät Jier 1996? *... Ju Stääd [[Sofia]] al foar 5000 Jiere bestuude? arm30rtp4pi17he5pt5dc4ibjtyyijd 4 5459 112437 111103 2016-04-24T07:08:46Z Pyt 12 /* Sproakkuurs Seeltersk */ wikitext text/x-wiki {{WikipediaSkrieuwhälpe}} Hier rakt et n Uursicht fon Websieden, do me foar Sproakhälpe bie ju seelter Sproake aproupe kon: ==Woudeliesten== === Düütsk-Seelterfräisk === * [http://www.ekfrysk.host22.com/Woudelieste+/woudelisSK.htm Düütsk-Seeltersk mäd naie Skrieuwwiese '''Sk'''] === Seelterfräisk-Düütsk === * [http://seelter.16mb.com/woudebouk.htm Seeltersk-Düütsk mäd näie Skrieuwwiese '''Sk''']<br> * [http://seelter.16mb.com/Deelleede.htm Näi Seelter Woudebouk] === Wäästfräisk-Seelterfräisk === * [http://seelter.16mb.com/wurdlistFS.htm Wäästfräisk-Seelterfräisk mäd näie Skrieuwwiese '''Sk''']. === Seelterfräisk-Wäästfräisk === * [http://seelter.16mb.com/woudeboukSF.htm Seelterfräisk-Wäästfräisk mäd näie Skrieuwwiese '''Sk''']<br> == Grammatik un Gjuchtskrieuwenge == * [http://seelter.16mb.com/seelgra3.htm Kuute Seelter Sproakleere] * [http://seelter.16mb.com/satschr.htm Wo skrift me Seeltersk?] == Sproakkuurs Seeltersk == * [http://www.allezhop.de/frysk/seelter/ On-line Kurs Seeltersk] == Doatenboank Seeltersk == * [http://www.allezhop.de/frysk/FWB%20Datenbank/FWB%20Datenbank.htm Datenbank Saterfriesisch] == Adjektive fon Sproaken un Lounde == * Seelter [http://seelter.16mb.com/adjektiv.htm Adjektive fon Sproaken un Lounde] [[Kategorie:Wikipedia]] 4lqweonvoma46cosu0qdmrcb75szg7k 0 5460 119197 108160 2020-06-18T04:22:42Z 186.143.166.188 wikitext text/x-wiki [[Bielde:2019 Democracy index.svg|mini|400px|]] As '''Demokratie''' wäd een Härskupsfoarm biteekend, wier dät Foulk ju Macht häd. Deer is dan fon [[Tied]] tou Tied Köär, wier Fertreedere fon dät Foulk köärd wäide, do dan ju [[Politik]] moakje, af in moonige Falle wäd sogoar älke Äntskeedenge truch Köär träfd. {{commonscat|Democracy}} {{stump}} hgkayrwpzcznsi3yruqz26rar8jdvy4 10 5462 121614 121036 2022-08-22T02:22:02Z Minorax 10286 vva wikitext text/x-wiki {| style="margin:0 0 0 0; background:none; width:100%; margin-top:12px; background:transparent;" | style="background-color:#f9f9f9; width:100%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; color:#000; padding: 0px 0px 0px 0px; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {| width="100%" style=" padding:0px; margin-top:3px; margin-bottom:0px; background:transparent;" |- | [[Image:Commons-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | [[commons:Haudsiede Commons|'''Wikimedia Commons''']]<br />Mediendoatäie | [[Image:wikimedia-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | [[m:Hauptseite|'''Meta-Wiki''']]<br />Projektkoordination | [[Image:Wiktionary-logo-en.png|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | <span class="plainlinks">[http://de.wiktionary.org/wiki/Wiktionary:Hauptseite '''Wiktionary''']</span><br />Woudebouk | [[Image:Wikibooks-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | <span class="plainlinks">[http://de.wikibooks.org/wiki/Hauptseite '''Wikibooks''']</span><br />Leerbouke |- | [[Image:Wikisource-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | [[oldwikisource:Main_Page/Seeltersk|'''Wikiwälle''']]<br />Wällensammelenge | [[Image:Wikispecies-logo-en.png|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | <span class="plainlinks">[http://species.wikimedia.org/wiki/Hauptseite '''Wikispecies''']</span><br />Sammelenge fon<br>Dierte un Plonten | [[Image:Wikiquote-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | <span class="plainlinks">[http://de.wikiquote.org/wiki/Hauptseite '''Wikiquote''']</span><br />Zitoatsammelenge | [[Image:Wikinews-logo.svg|center|40px|<nowiki></nowiki>]] | <span class="plainlinks">[http://de.wikinews.org/wiki/Hauptseite '''Wikinews''']</span><br />Ättergjuchte |} |} nnwigbrgpsv5v0cko76qcihe6qi2rsz 10 5464 119432 61359 2020-10-19T04:21:52Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ep strasbourg 6.jpg|right|120px]] Ju '''Europäiske Union''' of ''EU'' is ne internationoale Organisation, ju der bestoant uut 27 [[Europa|europäiske]] Stoaten. Dät is ne politiske un wirtskaftelke Union mäd 500 Millionen Ienwoonere. In dät Jier 1992, mäd dän Ferdraach fon Maastricht, wuud die Noome fon do Europäiske Meenskuppe annerd tou Europäiske Union (EU). Mäd dät Unnerteekenjen fon dän Ferdraach waas dät nit bloot moor ne politiske un wirtskaftelke Union (Koole, Stäil un Hondel), man uumfoatede ju uk Seeken as ne meenskuppelke Wäärenge, Justiz, Buutenpolitik un Sicherhaidspolitik. [[Europäiske Union|Läs fääre ...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 84p8jp5wbi9bmi5es6tku91okwxi9r6 8 5465 61370 61369 2011-06-19T16:48:50Z Kening Aldgilles 23 css text/css /* edit this file to customize the monobook skin for the entire site */ #toc { margin-top: 1em; } /* Foar Berjocht:Koördinaten */ #coordinates { position: absolute; z-index: 1; right: 12px; top: 0; background: #fff; padding-left: .5em; float: right; text-align: right; font-size: 85%; } body.page-Haudsiede div#content { padding: 1em; } r4ye7w8n4hiff9zxxyfn0j2jsrzygc8 0 5466 104764 102173 2013-03-08T17:14:18Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 75 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2119]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Mannheim Innenstadt.jpg|thumb|Luftbielde fon ju Binnestääd]] '''Mannheim''' is n Stääd in [[Düütsklound]], in dät Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. Deer woonje uungefeer 310.000 Moanskene, un dät is ju twäidgrootste Stääd in dät Buundeslound. Ju Stääd lait an dän [[Rhien]]. == Ferbiendenge ätter Buuten == {{CommonsLittik|Mannheim}} * [http://www.mannheim.de/ mannheim.de] <small>''Düütsk''</small> {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] 2agq1gma3je5ndpllx81j93egoavwua 0 5467 61373 2011-06-19T17:23:24Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Färöisk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Färöisk]] k9qjisxnkrh5fuy8a137z0vcxdjgg9t 0 5469 104767 98766 2013-03-08T17:14:29Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 108 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9043]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Norwegianmalforms.png|thumb|Sproakkoarte fon Norwegen]] Dät '''Norwegiske''' is ju Sproake fon [[Norwegen]] un wäd fon uungefeer 5 Millionen Moanskene baald. Dät Norwegiske äntwikkelte sik un wuude in fjauer Varietäten standoardisiert: * Bokmål (offiziel) * Nynorsk (offiziel) * Riksmål * Høgnorsk Dät Bokmål wäd fon uungefeer 85-90% fon ju Befolkenge skrieuwen. == Ienoardenge == * [[Germaniske Sproaken]] ** Noudgermaniske Sproaken *** Skandinaviske Sproaken **** Norwegisk == Weblinks == * [http://www.sprakrad.no/ Räid foar ju Norwegiske Sproake] (ap Norwegisk, uk Information in Ängelsk, Düütsk, Frantsöösk) [[Kategorie:Sproake]] dmuc3xkytlh5cwnb80xuj3lh7d5ub55 0 5470 122446 120009 2023-03-28T03:38:54Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Iceland position144.png|thumb|Deer wäd Iesloundsk boald]] Dät '''Iesloundske''' is ju Sproake fon [[Ieslound]] un wäd fon uungefeer 300.000 Moanskene boald. == Ienoardenge == * [[Germaniske Sproaken]] ** Noudgermaniske Sproaken *** Skandinaviske Sproaken **** Iesloundsk == Weblinks == * [https://web.archive.org/web/20120118120743/https://icelandic.hi.is/ Uni Reykjavik - Sproakkurs ap Ängelsk] * [https://web.archive.org/web/20110225124820/http://www.etymos.de/de/languages/icelandic/index.htm Woudebouk un Grammatik (Düütsk)] [[Kategorie:Sproake]] ge4srony10epn8u9m9k4spk8gdwpkwn 0 5471 61381 2011-06-19T17:43:56Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Isloundsk]]" ätter "[[Iesloundsk]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Iesloundsk]] 9clkj1jem5of8usywcmjyk31h1o9pbd 4 5473 61473 2011-06-20T17:15:12Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Wikipedia:Woudeliesten]]" ätter "[[Wikipedia:Hälpe bie ju seelter Sproake]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Hälpe bie ju seelter Sproake]] 6toeofvz9gq493kihdyacwo1b0x40x9 14 5474 106602 61671 2013-04-04T04:41:03Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9730231]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Tied]] 5rul72zm7jn5f3q2kxct05hz4kzf1wn 14 5475 104774 99962 2013-03-08T17:15:04Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 131 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5610183]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5477 104794 97638 2013-03-08T17:30:06Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 128 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5746824]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5478 104799 99796 2013-03-08T17:30:30Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 123 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5849653]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5479 106367 97814 2013-03-14T05:23:31Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 121 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7022229]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5480 105458 97811 2013-03-11T00:41:56Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 120 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6672099]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5481 106366 100868 2013-03-14T05:23:17Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 115 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7055713]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5482 106363 97813 2013-03-14T05:23:12Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 116 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7022215]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5483 106362 99191 2013-03-14T05:23:12Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 42 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7022232]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5484 106480 99561 2013-03-25T06:49:41Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 15 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8207411]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5485 106481 99188 2013-03-25T06:49:45Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 11 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8207481]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5486 106511 99189 2013-03-30T04:41:24Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 10 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8785484]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5487 106361 100867 2013-03-14T05:23:11Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 110 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7022210]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5488 106365 100866 2013-03-14T05:23:15Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 109 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7022214]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5489 106364 100865 2013-03-14T05:23:15Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 107 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7022216]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5490 105461 100864 2013-03-11T00:50:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 107 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6671991]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5491 105454 100349 2013-03-11T00:14:26Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 108 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6677658]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5492 61651 2011-06-20T20:19:22Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „ [[Kategorie:Jierhunnert]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 5g6bkpf5mozyjoqiw8wr855s5dxzrg7 14 5493 106359 99158 2013-03-14T05:22:46Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 100 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7022303]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5494 105455 99963 2013-03-11T00:22:41Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 98 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6677698]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5495 106357 99964 2013-03-14T05:22:43Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 99 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7022302]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5496 106358 99965 2013-03-14T05:22:44Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 97 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7022235]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5497 105457 100295 2013-03-11T00:24:58Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 94 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6671814]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5498 106351 97797 2013-03-14T05:22:33Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 93 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7022227]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5499 106926 106373 2013-04-13T10:39:39Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 5 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q7022209]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5500 106360 100298 2013-03-14T05:23:01Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 99 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7022233]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Jierhunnert]] 8zjrx6lgceykdqqds2uzk78m7vqvgpv 14 5501 61675 2011-06-20T20:31:46Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „ [[Kategorie:Tied]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Tied]] dt3i8d5non75vmorvdsthxea6ccxyqy 14 5502 107883 66666 2013-08-22T06:56:22Z Holder 732 - doppelte Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fräisk]] [[Kategorie:Seelterlound]] axxxekrs4qdmymdwnzh42ywr53grcqr 14 5503 61702 2011-06-20T20:44:17Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „ [[Kategorie:Fräislound]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fräislound]] mm58xmu5wvlub0zbf9901wwikop7e7f 14 5504 61709 2011-06-20T20:47:23Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Fräislound]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fräislound]] mlg90basvcrjiqeftsywkllcl9j29np 14 5505 104811 102541 2013-03-08T17:31:56Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 147 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q4366768]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 14 5506 104814 101019 2013-03-08T17:32:19Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 169 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q4366397]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 14 5507 61736 2011-06-20T21:03:54Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „ [[Kategorie:Fräisk]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fräisk]] mdysdmeyt0kdbjqesz4w2vpl53v951a 14 5508 61738 2011-06-20T21:05:15Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „ [[Kategorie:Ooldfräisk]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ooldfräisk]] 1l4a5m0makgeh907yc32uhwyo8wi6us 4 5509 61783 2011-06-21T13:29:49Z Heinz 88 häd "[[Wikipedia:Gebruuksanwiesenge]]" ätter "[[Wikipedia:Bruuksounwiesenge]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Bruuksounwiesenge]] 3ihtabeyfkvb6pvd9eaplezj0aci51b 4 5510 120233 113739 2021-09-01T13:39:02Z Pyt 12 /* Seelterfräiske Portoale */ wikitext text/x-wiki Ap disse Siede koast du Links fiende ätter seelterfräiske Steeden ap dät Internet wier du Filme sjo koast, Musik heere koast, Ättergjuchte ferskienen un moor. == Ju seelter Sproake un Woudeliesten== *Kiekje ap [[Wikipedia:Hälpe bie ju seelter Sproake]] == Seelterfräiske Medien == *[http://www.stuuns.com Seelterfräiske Ättergjuchte ap STUUNS.COM] *Ju [[Seelter Seendenge|seelter Seendenge ''Middeeges'']] ap Ems-Vechte-Welle == Seelterfräiske Portoale == *[https://www.seeltersk.de/ MEEDELENGEN FONNE SEELTERFRÄISKBEAPDRAAGDE] *[http://seelter.16mb.com/ Näie seelter Siede] *[http://saterland.hyves.nl/blog/ Dät Seelterlound Blog ap Hyves] == YouTube un uur Fideos== * [http://www.nwzonline.de/tv/index.php?bcpid=1902518752&bclid=23979197001&bctid=1204026365001&refer=rightboxb Fideo: Seeltersk in dän Bäidenstuun] (NWZ-TV) * [http://www.nwzonline.de/Video/Saterfriesisch-in-der-Schule_947120906001.html Fideo: Seeltersk in ju Skoule] (NWZ-TV 17.05.2011) *[http://www.youtube.com/watch?v=AuO1hFd9HDY Friesisch für Kinder: Zu Besuch im Moor - Ausschnitte] Fräisk foar Bäidene: Tou Besäik in die Foan * [http://www.ga-online.de/fileadmin/Videos/start.php?play=1437&ga=1&nb= GA-Fideo mäd Gretchen Grosser] uur Seeltersk * Fideos: Seeltersk leere mäd Gretchen Grosser: [http://www.ga-online.de/fileadmin/Videos/start.php?play=1628&ga=1&nb= - Deel 1] [http://www.ga-online.de/fileadmin/Videos/start.php?play=1640&ga=1&nb= - Deel 2] [http://www.ga-online.de/fileadmin/Videos/start.php?play=1652&ga=1&nb= - Deel 3] [http://www.ga-online.de/fileadmin/Videos/start.php?play=1668&ga=1&nb= - Deel 4] [http://www.ga-online.de/fileadmin/Videos/start.php?play=1684&ga=1&nb= - Deel 5] * [http://www.radiobremen.de/mediathek/index.html?id=036821 Fideo: Gretchen Grosser uur Seeltersk ap NDR 3 - buten un binnen] * [http://www.rtl-regional.de/player.php?id=13053&tag=Saterland&seite=0 Fideo Seeltersk ap RTL Bremen] == Literatuur, Dööntjen un Fertälstere == *[http://oops.uni-oldenburg.de/cgi/search/archive/advanced?screen=Search&dataset=archive&documents_merge=ALL&documents=&title_merge=ALL&title=&creators_name_merge=ALL&creators_name=&abstract_merge=ALL&abstract=&date=&keywords_merge=ALL&keywords=&subjects_merge=ANY&department_merge=ALL&department=&editors_name_merge=ALL&editors_name=&refereed=EITHER&publication_merge=ALL&publication=&urn_merge=ALL&urn=urn:nbn:de:gbv:715-oops-6533&advisor_merge=ALL&advisor=&satisfyall=ALL&order=date%2Fcreators_name%2Ftitle&_action_search=Suchen Seelter Biebel] fon Marron C. Fort *[http://seelter.16mb.com/LsO2a.html Dät ''Lesebouk foar Seelterlound''] fon [[Hermann Janssen]] un [[Pyt Kramer]] * [http://seelter.16mb.com/LOUNDNOOMEN1R70.pdf?pageid=AU1I0FZH7WO4W404O LOUND UN NOOMEN] fon Pyt Kramer, 450 Sieden, Mildaam 1994 (PDF-Dotäie) * [http://seelter.16mb.com/wiu0.htm ''Deer was iensen 'n oold Wieu''] N Bieldefertälster foar Bäidene * [http://seelter.16mb.com/Muus1.htm ''Muusewänt un Kittegientje''] N Bieldefertälster foar Bäidene *[http://www.saterland.com/ Saterland.com] *[http://seelter.16mb.com/NSW-ETY4.pdf WIER KUMT DÄT WOUD HÄÄR? Seelter Etymologie A .. H] ===Riege Seelter Dööntjene in ju Saitenge:=== {{Wikisource|Margaretha Grosser|Foar do Seelter Döntjene fon Gretchen Grosser siet dät Jier 2000 hier klickje}} == Seelter Bouke == *[[Literatuur uur Seelterlound|Literatuur uur Seelterlound 1]] *[[Literatuur uur Seelterlound 2|Literatuur uur Seelterlound 2]] [[Kategorie:Wikipedia]] 7wp03toe95viyw2wh8aezlzgy0x2h14 0 5513 121869 121868 2023-01-12T03:32:35Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[File:Detailed SVG map of the Hispanophone world.svg|upright=2|frameless|right]] Dät '''Spoaniske''' is ju Sproake fon Spanien, groote Deele Midde- un Suudamerikoa, in dän USA, Belize, Marokko, Philippinen, Äquatorialguinea un Wäästsahara. Ju Sproake wäd fon 447 Mio. Moanskene baald. Deerfon hääbe 388 Mio. dät Spoaniske as Muursproake un 59 Mio. as twäide Sproake. == Ienoardenge == * [[Indogermanisk|Indogermaniske Sproaken]] ** [[Italisk|Italiske Sproaken]] *** [[Romanisk|Romaniske Sproaken]] **** Iberoromaniske Sproaken ***** Spoanisk [[Kategorie:Romaniske Sproaken]] 6oy145wd0nuozeiy7lxy5nygwye7ef8 0 5516 119012 115238 2020-04-08T11:35:51Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Luchtfoto bourtange.jpg|thumb|right|300px| Ju Fäästenge Bourtange, 2005]] [[Bielde:BourtangeExerzieren2010.ogg|thumb|250px|Exerzierje fon Pikeniere und Musketiere]] [[Bielde:Bourtange-kanone2010.ogg|thumb|250px|Kenunenfjuur]] '''Bourtange''' is n Fäästenge-Täärp in do [[Niederlounde]] in ju Meente [[Vlagtwedde]], [[Groningerlound|Provinz Groningen]]. Dät Täärp lait tichte an dän Skeed twiske dät [[Loundkring Oamselound|Oamselound]] un do Niederlounde, n poar Kilomeeter wäästelk fon [[Dörpen]] in dät grattste [[Foan]]gebied fon [[Europa]], dät [[Bourtanger Foan]]. Bourtange häd 430 Ienwoonere (2008). ==Geskichte== Bourtange häd ne loange Geskichte. Um 1580 wuud ju Fäästenge baud un ju wuud in dät Jier [[1594]] Deel fon ju Skeedferdedenge fon do tjo noudelke Provinzen [[Groningen (Provinz)|Groningen]], [[Fräislound]] un [[Drenthe]]. Ätter [[1850]] hiede ju Fäästenge naan militärieske Betjuudenge moar un wuud [[1851]] sleeten un ferkooped. Ju Meente Vlagtwedde baude ju Fäästenge ätter [[1960]] wier ap in dän Originoal-Toustand fon [[1742]]. ==Däälich== Ju Fäästenge is däälich ne bekoande touristieske Attraktion. Ieuwenske ju Fäästenge sünt deer die Määrketplats, jierhunnerte oolde Lindeboomen, fjieuw Musea, Winkels un Restaurants, n historiesk Hotel un n Trouwsoal in n oold Huus. Deer sünt ne [[Wiendmäälne|Bockwiendmäälne]] un ne [[Wiendmäälne|Rosmäälne]] wier apbaud. In ju Säärke fon Bourtange sünt noch ferskäidene Uurbliefsel fon ju uurspronkelke Fäästenge-Säärke, do as eerste protestantske Säärke in ju Provinz Groningen in [[1607]] baud is. Ju Synagoge uut [[1842]] is däälich dät "Joods Synagogaal Museum". ==Tourismus== In de Suumertied sünt deer histoorieske Ferounstaltenge, wierunner älke Jier in n Moai ju "Schlacht uum Bourtange" (uut 1640 un 1814). Fon Meerte bit tou Oktober exerzierje älke Suundai ju "Pikeniere un Musketiere" un dan wäid deer mäd ju Kenunen skjoote. In August is deer dät groote "Fäästenge Spektaculum" uut ju Tied fon dät [[Middeloaler]] un in dät Jier is deer moarmoals n Määrket. ==Sjuch uk== * [[Bourtanger Foan]] * [[:nl:Lijst van rijksmonumenten in Bourtange|Lieste fon do unner Denkmoalsskuts stounde Monumente in Bourtange]] <small>(ap Niederloundsk)</small> * [http://www.bourtange.nl/ Websiede fon ju Fäästenge Bourtange] ==Bielden== <gallery> Bielde:Bourtange Tor ZUgbrücke.JPG|Brääge (Iengong) Bielde:Kerk Bourtange.jpg|Säärke Bielde:Bourtange Marktplein 13.jpg|Määrketplaats Bielde:Bourtange1.jpg|Folterhoangst Bielde:Bourtange03.jpg|Kenunen </gallery> [[Bielde:Bourtange vesting 15.JPG|thumb|750px|center|Panoramauursicht fon ne Bastion in ju Fäästenge uut apnuumen]] [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Westerwolde (Meente)]] h4olyaekoqf3or7byobxv25q48rp6a2 0 5520 119992 104821 2021-08-08T21:47:50Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:The coast of Gotland.jpg|thumb|Ju Kuste fon Gotlound]] '''Gotlound''' is n [[Sweden|swedisk]] Ailound un n historisken Provinz. Ätter dät däniske Seelound is Gotlound dät twäidgrootste Ailound in ju [[Aastsee]]. Dät häd 57.004 Ienwoonere (2009) ap ne Fläche fon 2.994 km² un mät 57 km bie 22 km. Die hoochste Bierich is die Lojsta (82 m). Uungefeer 40 % fon ju Ailoundbefoulkenge (22.660 Moanskene) woont in ju Haudstääd Visby. == Weblinks == {{CommonsLittik|Gotland|Gotlound}} * [http://www.gotland.se/ Offizielle Websiede fon ju Meente Gotlound] (swedisk), [https://web.archive.org/web/20100813033556/http://www.gotland.se/imcms/9646 jusälge Websiede] (Informationen ap Ängelsk, Düütsk, Frantsöösk) [[Kategorie:Sweeden]] 7fyic3s1o9v1kjvjhs2czh5zsk9zxi8 0 5521 110071 104822 2014-09-16T06:46:25Z Varlaam 2141 Skagerrak wikitext text/x-wiki {{Woater | noome = Skagerrak | woater = | koarte = [[Bielde:Locatie Skagerrak.PNG|250px]] | lokation = twiske [[Norwegen]] un [[Dänemark]] | koordinoaten = | djüpte = maks. 700 | km2 = 33,600 km² | bratte = twiske 80 un 140 km | loangte = 240 km | djüptetruchs = | uur = [[Bielde:Skagen aka the skaw northmost point of denmark 6th may 2006.jpg|250px]]<br>Sicht ap n Skagerrak fan dän Fjuurtouden Skagen | unnerskrift2= }} Dät '''Skagerrak''' is n Deel fon ju [[Noudsee]], twiske [[Dänemark]] in dät Suude, [[Norwegen]] in dät Noude un [[Sweeden]] in dät Aaste. [[Kategorie:Deenemäärk]] [[Kategorie:Norwegen]] [[Kategorie:See]] [[Kategorie:Sweeden]] cdd6nv33rnur0zif09zw8j7jqrj3bb2 0 5522 120672 120671 2022-03-04T10:44:47Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[File:Bourtangermoeras.png|right|thumb|250px|Dät uursproankelke Gebied fon die Bourtanger Foan]] [[Bielde:Bargerveen.jpg|thumb|250px|Foan in Bargerveen (Foangestrich Bourtanger Foan)]] Die '''Bourtanger Foan''' waas fröier mäd ne Flääche fon 3000 km² die grattste [[Foan]] fon [[Europa]]. Die Foan lait ap dät Gebied fon [[Düütsklound]] in do [[Loundkring Oamselound|Loundkringe Oamselound]] un dän [[Loundkring Grafskup Bentheim]] un in do [[Niederlounde]] in dät Aaste fon do Provinzen [[Groningen (Provinz)|Groningen]] un [[Drenthe]]. In Düütsklound gungt die Foan fon [[Rhede]] in dät Noude bit tou [[Twist]] un [[Wietmarschen]] in ju [[Loundkring Grafskup Bentheim|Grafskup Bentheim]] in dät Suude. In do Niederlounde gungt dät Foan fon [[Naiskans|Naiskans]] in dät Noude bit tou ju Stääd [[Emmen]] in dät Suude. Die Bourtanger Foan hiede fröier uut militärieske Sicht ne Funktion as skutsende Barriere juun Ounfallen uut dät Aaste. In Täärpe mäd Truchgoange truch un loangs die Foan wuuden ätter 1580 Fäästengen baud, so as [[Naischanz|Naiskans]], [[Ooldeskans]] un [[Bourtange]]. Fon ju [[Fäästenge Bourtange]] häd die Foan uk dän Noomen kriegen. == Kultivierenge un Eedoubau == In do lääsden Jierhunnerte is in die Bourtanger Foan, juust as in uure Foane uk, fuul Foankultivierenge un Eedoubau bedrieuwen wuuden. Där truch häd die Foan däälich blood noch ne Flääche fon 200 km². Do maasten Fläächen fon die fröiere Foan wäide däälich loundwirtskaftelk nutsed af wäide renaturied un stounde unner Natuurskuts. In [[Bargerveeen]] bie Emmen is n 2.100 Hektoar grooten Natuurpark, wierfon dän grattsten Deel ap Düütsk Gebiet lait. Bie [[Sellingen]], Meente [[Vlagtwedde]], is noch ne litje Flääche in dän Uurtoustand äärhoolden blieuwen, die uk unner Natuurskuts stound. In dät Gebied fon [[Wietmarschen]] wäd däälich noch Eed industriääl oubaud un tou Eedmull un Eedsubstroat feroarbeitet. == Ferkier == Truch dät Gebied fon die Bourtanger Foan fiert ju Oamsloundautoboan A31 un ju Iersenboansträkke fon [[Oamde]] ätter [[Munster]]. == Foanlieken == In die Bourtanger Foan sünt bie dän Eedoubau moarere Foanlieken funnen wuuden, wierunner die as ''Roter Franz'' bekoande [[:de:Mann von Neu Versen|Mon fon Nai Versen]], ju [[:de:Moorleiche von Kibbelgaarn|Foanlieke fon Kibbelgarn]] un do [[:de:Männer von Weerdinge|Monnen fon Weerdinge]]. ==Sjuch uk== * [[Foan]] * [[Aastfoan]] * [[Wäästfoan]] * [[Eedgreeuwe]] * [[Feenkultuur]] ==Literatuur== * Friedrich Brüne: ''Die niedesächsischen Moor und ihre landwirtschaftliche Nutzung'', Veröffentlichungen Reihe A1 Band 38, Niedersächsisches Amt für Landesplanung und Statistik 1952 * Peter Pieper, Die Moorleiche von Neu Versen, genannt „Roter Franz“, im Landesmuseum Hannover, Niedersächsischer Landesverein für Urgeschichte, Anthropologisch-medizinische Befunde, 2001, Seite 99-110, ISSN 0342-0736 * Franz-Josef Böckermann, Der „Rote Franz“ aus Neuversen - Eine Moorleiche erwacht zu neuem Leben, Sammelwerk Emsländische Geschichte / Studiengesellschaft für Emsländische Regionalgeschichte, Band 10, Verlag Studienges. für Emsländische Regionalgeschichte, Haselünne, 2003, Seiten 10-31, ISSN 0947-8582 ==Ferbiendenge ätter buten== * [http://www.naturpark-moor.eu/ Internationaler Naturpark Bourtanger Moor/Bargerveen] * [https://web.archive.org/web/20130512021721/http://www.moormuseum.de/frame.htm Oamselound Foanmuseum Gr. Hesepe] [[Kategorie:Foan]] [[Kategorie:Loundkring Oamselound]] [[Kategorie:Drente]] [[Kategorie:Provinz Groningen]] [[Kategorie:Westerwolde (Meente)]] p8vlp0gq3pdu9j1ejld171x7zszasem 10 5523 62024 62023 2011-06-24T22:02:24Z Kening Aldgilles 23 Skutsede „[[Foarloage:See/klöär]]“ ([edit=autoconfirmed] (uunbeskränkt) [move=autoconfirmed] (uunbeskränkt)) wikitext text/x-wiki lightblue<noinclude> </noinclude> k8h27gw6yf5olr294mv7ttkajyxi0ok 10 5524 119046 62032 2020-04-08T11:58:22Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="float:right; width:{{breedteInfobox}}px; margin-left: 1em; margin-bottom: 1em; font-size: 85%;" | align="center" colspan="2" style="background:{{see/klöär}};" | {{center|'''{{{noome}}}'''}} |- class="hiddenStructure{{{koarte|}}}" | align="center" colspan="2" style="background:White;" | {{{koarte}}} |- class="hiddenStructure{{{lokaasje|}}}" | valign="top" width="95px" | '''Lokation''' || style="background:none valign=top" | {{{lokation}}} |- class="hiddenStructure{{{woater|}}}" | '''See''' || style="background:none" | {{{woater}}} |- class="hiddenStructure{{{koordinoaten|}}}" | '''Koordinoaten''' || style="background:none" | {{{koordinoaten}}} |- class="hiddenStructure{{{km2|}}}" | '''Fläche''' || style="background:none" | {{{km2}}} |- class="hiddenStructure{{{djüpte|}}}" | '''Djüpte (maks.)''' || style="background:none" | {{{djüpte}}} m |- class="hiddenStructure{{{djüptetruchs|}}}" | '''Djüpte in n Truchsleek''' || style="background:none" | {{{djüptetruchs}}} m |- class="hiddenStructure{{{bratte|}}}" | '''Bratte''' || style="background:none" | {{{bratte}}} |- class="hiddenStructure{{{loangte|}}}" | '''Loangte''' || style="background:none" | {{{loangte}}} |- class="hiddenStructure{{{uur|}}}" | align="center" colspan="2" style="background:{{see/klöär}};" | '''Uur''' |- class="hiddenStructure{{{uur|}}}" | align="center" colspan="2"| {{{uur}}} |} e7s1zijim90a1od2l72jai6ag0opj6h 0 5525 104825 99612 2013-03-08T17:33:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 56 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q131716]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Woater | noome = Kattegat | woater = | koarte = [[Bielde:Kattegat.png|250px]] | lokation = | koordinoaten = | djüpte = | km2 = 22.000 km² | bratte = | loangte = | djüptetruchs = | uur = [[Bielde:Kattegat s 2 ubt.jpg|250px]]<br>Dät Kattegat blouked uut dän [[Waareldruum]]. | unnerskrift2= }} Dät '''Kattegat''' is dät Seegebiet twiske [[Dänemark]] un [[Sweden]]. In dät Noude gränsed dät Kattegat bie dät däniske Skagen an et [[Skagerrak]]. [[Kategorie:See]] ib3oafb6g8kgfn1rigjnbi9vf97ze2b 10 5526 62189 62188 2011-06-26T19:20:38Z Kening Aldgilles 23 Skutsede „[[Foarloage:Universele ynfoboks stêd]]“ ([edit=sysop] (uunbeskränkt) [move=sysop] (uunbeskränkt)) wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks generyk | bgcolor = #B0C4DE | kop = {{{namme|}}} | image = {{{ôfbylding|}}} | caption = {{{ôfbyldingstekst|}}} | imagewidth = {{{ôfbyldingsbreedte|}}} | kop1 = Statistieke | head1_1 = Ienwoonertaal | item1_1 = {{{ynwennertal|}}} | head1_2 = Fläche | item1_2 = {{{oerflak|}}} | head1_3 = Befoulkengstichte | item1_3 = {{{befolkingstichtens|}}} | head1_4 = Agglomeration | item1_4 = {{{stêdekloft|}}} | head1_5 = Höchte | item1_5 = {{{hichte|}}} | kop2 = Politik | head2_1 = Lound | item2_1 = {{{lân|}}} | head2_2 = {{{bestjoerlike ienheid 1|}}} | item2_2 = {{{namme bestjoerlike ienheid 1|}}} | head2_3 = {{{bestjoerlike ienheid 2|}}} | item2_3 = {{{namme bestjoerlike ienheid 2|}}} | head2_4 = Buurmäster | item2_4 = {{{boargemaster|}}} | head2_5 = Stäädgliederenge | item2_5 = {{{stêdsyndieling|}}} | kop3 = Uur | head3_1 = Stiftenge | item3_1 = {{{stifting|}}} | head3_2 = Postleittaal | item3_2 = {{{postkoade|}}} | head3_3 = Tiedzone | item3_3 = {{{tiidsône|}}} | head3_4 = *Suumertied | item3_4 = {{{simmertiid|}}} | head3_5 = Koordinoaten | item3_5 = {{{koördinaten|}}} | head3_6 = Websiede | item3_6 = {{{webside|}}} }} q3d7y2rjv0xbvidjc86r5fuudr5uanb 10 5527 62090 62086 2011-06-25T14:53:58Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours vatop infobox" cellpadding="1" cellspacing="1" style="float:right; clear:right; width:{{{breedte|{{Ynfoboks/breedte}}}}}px; padding:0px; margin:0px 0px 1em 1em; font-size:85%;" {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} '''<big>{{#If:{{{kop|}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop}}}|<font color={{{color}}}>{{{kop}}}</font>}}|{{{kop}}}}}|{{PAGENAME}}}}</big>''' {{!}}- {{#If:{{{breed|}}}|{{#IfEq:{{{breed}}}|''''''|| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{soort|}}}{{{icon|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}};color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#If:{{{soort|}}}|'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{soort}}}|<font color={{{color}}}>{{{soort}}}</font>}}|{{{soort}}}}}'''}}{{#If:{{{icon|}}}|&nbsp;&nbsp;[[Bestand:{{{icon}}}|25x19px]]}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop0|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop0}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop0}}}|<font color={{{color}}}>{{{kop0}}}</font>}}|{{{kop0}}}}}'''}} {{!}}-}} {{#If:{{{breed0|}}}|{{#IfEq:{{{breed0}}}|''''''|| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed0}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{links0|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links0}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item0_1|}}}| {{!}} {{{head0_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item0_1r|}}}|{{{item0_1}}} {{!!}} {{{item0_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item0_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item0_2|}}}| {{!}} {{{head0_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item0_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kolom1|}}}{{{kolom2|}}}{{{kolom3|}}}| {{!}} width="{{{kolom1|}}}" {{!}} {{!!}} width="{{{kolom2|}}}" {{!}} {{!!}} width="{{{kolom3|}}}" {{!}} {{!}}-}} {{#If:{{{image|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Bielde:{{{image}}}|{{#If:{{{imagewidth|}}}|{{{imagewidth|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Ynfoboks/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{caption|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{image|}}}|{{#If:{{{caption|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{caption}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{image|}}}||{{#If:{{{noimage|}}}|{{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{noimage|}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{mainimage|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Ofbyld:{{{mainimage}}}|{{#If:{{{mainimagewidth|}}}|{{{mainimagewidth|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Ynfoboks/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{maincaption|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{mainimage|}}}|{{#If:{{{maincaption|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{maincaption}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{mainimage|}}}||{{#If:{{{nomainimage|}}}|{{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{nomainimage|}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{otherimage|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Ofbyld:{{{otherimage}}}|{{#If:{{{otherimagewidth|}}}|{{{otherimagewidth|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Ynfoboks/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{othercaption|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{otherimage|}}}|{{#If:{{{othercaption|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{othercaption}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{otherimage|}}}||{{#If:{{{nootherimage|}}}|{{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{nootherimage|}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{main1|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{main1}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links21|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links21}}} {{!}}-}} {{#If:{{{main2|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{main2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{main3|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{main3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{main4|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{main4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop1|}}}| {{#If:{{{breed1|}}}{{{links1|}}}{{{item1_1|}}}{{{item1_2|}}}{{{item1_3|}}}{{{item1_4|}}}{{{item1_5|}}}{{{item1_6|}}}{{{item1_7|}}}{{{item1_8|}}}{{{item1_9|}}}{{{toonkop1|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop1}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop1}}}|<font color={{{color}}}>{{{kop1}}}</font>}}|{{{kop1}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed1|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed1}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links1|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links1}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item1_1r|}}}|{{{item1_1}}} {{!!}} {{{item1_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item1_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop2|}}}| {{#If:{{{breed2|}}}{{{links2|}}}{{{item2_1|}}}{{{item2_2|}}}{{{item2_3|}}}{{{item2_4|}}}{{{item2_5|}}}{{{item2_6|}}}{{{item2_7|}}}{{{item2_8|}}}{{{item2_9|}}}{{{toonkop2|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop2}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop2}}}|<font color={{{color}}}>{{{kop2}}}</font>}}|{{{kop2}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed2|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links2|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item2_1r|}}}|{{{item2_1}}} {{!!}} {{{item2_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item2_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop3|}}}| {{#If:{{{breed3|}}}{{{links3|}}}{{{item3_1|}}}{{{item3_2|}}}{{{item3_3|}}}{{{item3_4|}}}{{{item3_5|}}}{{{item3_6|}}}{{{item3_7|}}}{{{item3_8|}}}{{{item3_9|}}}{{{toonkop3|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop3}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop3}}}|<font color={{{color}}}>{{{kop3}}}</font>}}|{{{kop3}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed3|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links3|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item3_1r|}}}|{{{item3_1}}} {{!!}} {{{item3_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item3_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop4|}}}| {{#If:{{{breed4|}}}{{{links4|}}}{{{item4_1|}}}{{{item4_2|}}}{{{item4_3|}}}{{{item4_4|}}}{{{item4_5|}}}{{{item4_6|}}}{{{item4_7|}}}{{{item4_8|}}}{{{item4_9|}}}{{{item4_10|}}}{{{item4_11|}}}{{{toonkop4|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop4}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop4}}}|<font color={{{color}}}>{{{kop4}}}</font>}}|{{{kop4}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed4|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links4|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item4_1r|}}}|{{{item4_1}}} {{!!}} {{{item4_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item4_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop5|}}}| {{#If:{{{breed5|}}}{{{links5|}}}{{{item5_1|}}}{{{item5_2|}}}{{{item5_3|}}}{{{item5_4|}}}{{{item5_5|}}}{{{item5_6|}}}{{{item5_7|}}}{{{item5_8|}}}{{{item5_9|}}}{{{item5_10|}}}{{{item5_11|}}}{{{toonkop5|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop5}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop5}}}|<font color={{{color}}}>{{{kop5}}}</font>}}|{{{kop5}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed5|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links5|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item5_1r|}}}|{{{item5_1}}} {{!!}} {{{item5_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item5_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop6|}}}| {{#If:{{{breed6|}}}{{{links6|}}}{{{item6_1|}}}{{{item6_2|}}}{{{item6_3|}}}{{{item6_4|}}}{{{item6_5|}}}{{{item6_6|}}}{{{item6_7|}}}{{{item6_8|}}}{{{item6_9|}}}{{{item6_10|}}}{{{item6_11|}}}{{{toonkop6|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop6}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop6}}}|<font color={{{color}}}>{{{kop6}}}</font>}}|{{{kop6}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed6|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links6|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item6_1r|}}}|{{{item6_1}}} {{!!}} {{{item6_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item6_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop7|}}}| {{#If:{{{breed7|}}}{{{links7|}}}{{{item7_1|}}}{{{item7_2|}}}{{{item7_3|}}}{{{item7_4|}}}{{{item7_5|}}}{{{item7_6|}}}{{{item7_7|}}}{{{item7_8|}}}{{{item7_9|}}}{{{item7_10|}}}{{{item7_11|}}}{{{toonkop7|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop7}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop7}}}|<font color={{{color}}}>{{{kop7}}}</font>}}|{{{kop7}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed7|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links7|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item7_1r|}}}|{{{item7_1}}} {{!!}} {{{item7_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item7_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop8|}}}| {{#If:{{{breed8|}}}{{{links8|}}}{{{item8_1|}}}{{{item8_2|}}}{{{item8_3|}}}{{{item8_4|}}}{{{item8_5|}}}{{{item8_6|}}}{{{item8_7|}}}{{{item8_8|}}}{{{item8_9|}}}{{{item8_10|}}}{{{item8_11|}}}{{{toonkop8|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop8}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop8}}}|<font color={{{color}}}>{{{kop8}}}</font>}}|{{{kop8}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed8|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links8|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item8_1r|}}}|{{{item8_1}}} {{!!}} {{{item8_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item8_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop9|}}}| {{#If:{{{breed9|}}}{{{links9|}}}{{{item9_1|}}}{{{item9_2|}}}{{{item9_3|}}}{{{item9_4|}}}{{{item9_5|}}}{{{item9_6|}}}{{{item9_7|}}}{{{item9_8|}}}{{{item9_9|}}}{{{item9_10|}}}{{{item9_11|}}}{{{toonkop9|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop9}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop9}}}|<font color={{{color}}}>{{{kop9}}}</font>}}|{{{kop9}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed9|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links9|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item9_1r|}}}|{{{item9_1}}} {{!!}} {{{item9_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item9_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kopA|}}}| {{#If:{{{breedA|}}}{{{linksA|}}}{{{itemA_1|}}}{{{itemA_2|}}}{{{itemA_3|}}}{{{itemA_4|}}}{{{itemA_5|}}}{{{itemA_6|}}}{{{itemA_7|}}}{{{itemA_8|}}}{{{itemA_9|}}}{{{toonkopA|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kopA}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kopA}}}|<font color={{{color}}}>{{{kopA}}}</font>}}|{{{kopA}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breedA|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breedA}}} {{!}}-}} {{#If:{{{linksA|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{linksA}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{itemA_1r|}}}|{{{itemA_1}}} {{!!}} {{{itemA_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{itemA_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kopB|}}}| {{#If:{{{itemB_1|}}}{{{itemB_2|}}}{{{itemB_3|}}}{{{itemB_4|}}}{{{itemB_5|}}}{{{itemB_6|}}}{{{toonkopB|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kopB}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kopB}}}|<font color={{{color}}}>{{{kopB}}}</font>}}|{{{kopB}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{itemB_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_1|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_1}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemB_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemB_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemB_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemB_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemB_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{image0|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Ofbyld:{{{image0|}}}|{{#If:{{{imagewidth0|}}}|{{{imagewidth0|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Ynfoboks/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{caption0|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{image0|}}}|{{#If:{{{caption0|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{caption0}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{image0|}}}||{{#If:{{{noimage0|}}}|{{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{noimage0|}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{image1|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Ofbyld:{{{image1|}}}|{{#If:{{{imagewidth1|}}}|{{{imagewidth1|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Ynfoboks/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{caption1|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{image1|}}}|{{#If:{{{caption1|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{caption1}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{image1|}}}||{{#If:{{{noimage1|}}}|{{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{noimage1|}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{image2|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Ofbyld:{{{image2|}}}|{{#If:{{{imagewidth2|}}}|{{{imagewidth2|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Ynfoboks/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{caption2|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{image2|}}}|{{#If:{{{caption2|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{caption2}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{image3|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Ofbyld:{{{image3|}}}|{{#If:{{{imagewidth3|}}}|{{{imagewidth3|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Ynfoboks/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{caption3|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{image3|}}}|{{#If:{{{caption3|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{caption3}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{otherkop|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{otherkop}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{otherkop}}}|<font color={{{color}}}>{{{otherkop}}}</font>}}|{{{otherkop}}}}}'''}} {{!}}-}} {{#If:{{{other0|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other0}}} {{!}}-}} {{#If:{{{other1|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other1}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links31|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links31}}} {{!}}-}} {{#If:{{{other2|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links32|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links32}}} {{!}}-}} {{#If:{{{other3|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links33|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links33}}} {{!}}-}} {{#If:{{{driekop1|}}}| {{#If:{{{drie1_1|}}}{{{drie1_3|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{driekop1}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop1}}}|<font color={{{color}}}>{{{driekop1}}}</font>}}|{{{driekop1}}}}}'''}} {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie1_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie1_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie1_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{driekop2|}}}| {{#If:{{{drie2_1|}}}{{{drie2_3|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} '''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop2}}}|<font color={{{color}}}>{{{driekop2}}}</font>}}|{{{driekop2}}}}}''' {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie2_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie2_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie2_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{driekop3|}}}| {{#If:{{{drie3_1|}}}{{{drie3_3|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{driekop3}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop3}}}|<font color={{{color}}}>{{{driekop3}}}</font>}}|{{{driekop3}}}}}'''}} {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie3_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie3_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie3_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{driekop4|}}}| {{#If:{{{drie4_1|}}}{{{drie4_3|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} '''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop4}}}|<font color={{{color}}}>{{{driekop4}}}</font>}}|{{{driekop4}}}}}''' {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie4_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie4_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie4_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{driekop5|}}}| {{#If:{{{drie5_1|}}}{{{drie5_3|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{driekop5}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop5}}}|<font color={{{color}}}>{{{driekop5}}}</font>}}|{{{driekop5}}}}}'''}} {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie5_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie5_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie5_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{driekop6|}}}| {{#If:{{{drie6_1|}}}{{{drie6_3|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} '''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop6}}}|<font color={{{color}}}>{{{driekop6}}}</font>}}|{{{driekop6}}}}}''' {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie6_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie6_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie6_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{otherkop2|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{otherkop2}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{otherkop2}}}|<font color={{{color}}}>{{{otherkop2}}}</font>}}|{{{otherkop2}}}}}'''}} {{!}}-}} {{#If:{{{other4|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links34|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links34}}} {{!}}-}} {{#If:{{{other5|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links35|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links35}}} {{!}}-}} {{#If:{{{other6|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links36|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links36}}} {{!}}-}} {{#If:{{{portaal|}}} | {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; color:{{{color|#000000}}}" cellspacing="0" cellpadding="0" {{!}} style="vertical-align:middle" {{!}} '''Portaal'''&nbsp; {{!}} '''[[Portaal:{{{portaal}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{portaal}}}|<span style="color:{{{color}}}">{{{portaal}}}</span>}}|{{{portaal}}}}}]] {{#If:{{{portaal2|}}}|<br/>[[Portaal:{{{portaal2}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{portaal2}}}|<span style="color:{{{color}}}">{{{portaal2}}}</span>}}|{{{portaal2}}}}}]]}} {{#If:{{{portaal3|}}}|<br/>[[Portaal:{{{portaal3}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{portaal3}}}|<span style="color:{{{color}}}">{{{portaal3}}}</span>}}|{{{portaal3}}}}}]]}}''' {{!}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop99|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}};color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop99}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop99}}}|<font color={{{color}}}>{{{kop99}}}</font>}}|{{{kop99}}}}}'''}} {{!}}-}} {{#If:{{{portaalZ|}}} | {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; color:{{{color|#000000}}}" cellspacing="0" cellpadding="0" {{!}} style="vertical-align:middle" {{!}} '''Portaal'''&nbsp; [[Ofbyld:Portal icon.svg|22px|Portaalicoon]] &nbsp; {{!}} '''[[Portaal:{{{portaalZ}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{portaalZ}}}|<span style="color:{{{color}}}">{{{portaalZ}}}</span>}}|{{{portaalZ}}}}}]]''' {{!}}} {{!}}-}} |} f6wmmodr1770zs8cvxja0hi141s5zt9 10 5528 62089 2011-06-25T14:53:03Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#if:{{{3|}}}|{{{3}}} |}}[{{MapsServer}}params={{{1}}}&pagename={{PAGENAMEE}}&src={{PAGENAMEE}} {{{2}}}]</includeonly><noinclude>“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{{3|}}}|{{{3}}} |}}[{{MapsServer}}params={{{1}}}&pagename={{PAGENAMEE}}&src={{PAGENAMEE}} {{{2}}}]</includeonly><noinclude> qikf2t3hsq0fkiluaw0bs5qsxx573mi 10 5529 62092 2011-06-25T14:55:18Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „270“ wikitext text/x-wiki 270 4ta8kdhc9uz80h4438xgzfyl834c73d 0 5530 118928 108907 2020-02-01T13:43:17Z Wwikix 8153 kat wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = | ôfbylding = Reykjavík séð úr Hallgrímskirkju.jpeg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 120.165 <small>(2008)</small> | oerflak = 274,5 km² | befolkingstichtens = 436,5 / km² | stêdekloft = 201.847 op 777 km²<br />259,4 km² | hichte = | lân = [[Ieslound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= Höfuðborgarsvæðið | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[GMT]] ([[UTC]]+0) | simmertiid = | koördinaten = {{Koördinaten|64_9_0_N_21_56_0_W_region:IS_type:city(113000)|64°08' N; 21°56' WL}} | webside = [http://www.reykjavik.is/ www.reykjavik.is] }} '''Reykjavík''' is ju Haudstääd fon [[Ieslound]]. Reykjavik waas [[Europäiske Haudstääd fon Kultuur]] in dät Jier 2000. {{stump-links}} [[Kategorie:Ieslound]] [[Kategorie:Stääd]] 0biovxz51k6la0u8haesbwv7lmmdhqt 14 5531 104829 96351 2013-03-08T17:35:11Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 139 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q4368249]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 0 5532 62128 2011-06-25T19:50:25Z Bernd 1291 #REDIRECT [[Bourtange]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bourtange]] bnfrzxwt2eocx1rr4b3yf2mls7wlwxn 0 5534 114891 114583 2017-12-25T23:01:59Z Túrelio 8894 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:Duplicate|Duplicate]]: [[File:Moscow Business Center Sep2017.jpg]] → [[File:Moscow-City (36211143494).jpg]] Exact or scaled-down duplicate: [[c::File:Moscow-City (36211143494).jpg]] wikitext text/x-wiki [[File:Moscow-City (36211143494).jpg|right|350px]] '''Moscow-City''' is n näi Stäädsdeel fon [[Moskau]]. Dät skäl dät näie Internationoale Hondelssäntrum fon ju ruske Haudstääd wäide. Ferskeedene Bauwierke in dät Hondelsdistrikt sunt buppe 300 Meter hooch. Die Mercury Tower skuul ätter dän Ploan in 2013 kloor weese un bit tou dät Spit tou een Hööchte fon 380 Meetere häbe. Dät wude ätter näie Foarskrifte ferminnert, daach is hie nu, mäd "bloot" noch 339 Meetere, dät hoochste Hoochhuus fon Europa. == Ferbiendengen == {{CommonsLittik|Moscow-City|{{PAGENAME}}}} * [http://de.youtube.com/watch?v=KjLmCblDOic&fmt=18 3D Visualisierengsvideo] (YouTube Video) [[Kategorie:Ruslound]] n2jo3bnti157prvrs7sqzgljswd4rgy 14 5535 106307 97300 2013-03-12T11:42:02Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 100 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6975863]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] kywgf80wjvlb9n8w0l4dmp50vz32s02 14 5536 115470 62227 2018-01-09T18:21:24Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geologie]] [[Kategorie:Geographie]] 2kkq756wfazxgtabw0ck44hpg83t0m3 0 5537 120105 109027 2021-08-08T22:50:31Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Ju '''Seelter Dööntjene un Fertälstere''' sünt moorere Riegen Geskichten, do in ju ''Münsterländische Tageszeitung'', dän ''General-Anzeiger'' un ju ''Nordwest-Zeitung'' ferskeenen sünt. ==Theo Deddens== Fon [[1977]] bit in [[1990]] publizierde [[Theo Deddens]] ''Dööntjene ut Seelterlound'' in ju ''Münsterländische Tageszeitung'', mädnunner juun 300 Stukke. Oafte wieren dät Uursättengen fon spoasige Stukke uut de platdüütske Noaberskup, man uk Geböärnisse uut [[Seelterlound]] fon fröier un nuu. Do Stukke sünt noch nit ap Internet archiwiert. Däälich skrift Theo Deddens af un tou noch litje Dööntjene uut [[Skäddel]] in dän ''General-Anzeiger''. ==Gretchen Grosser== Ätter hiere Pensionierenge fäng [[Margaretha Grosser|Gretchen Grosser]] oun mäd seelter Stukke in dän ''General Anzeiger''. Deerieuwenske häd ju uk fuul Stukke in tjo Bouke hääruutroat. Hiere Stukke honnelje sik uum spoasige un iedenste Geböärnisse in dät Deegeslieuwend. Do sunt maast uut n persöönelken Standpunkt skrieuwen wuuden. Do Stukke ferskiene däälich noch in dän ''General-Anzeiger'' un in ju ''Nordwest-Zeitung''. Do Geskichten siet dät Jier [[2000]], mädnunner juun 500 Stuk, sunt uk ap Internet tou fienden. ==Theo Griep== Där ieuwenske häd [[Theo Griep]] 2002 n Bouk mäd Dööntjene un uure Seeken heruutbroacht mäd dän Titel: ''Twiske Ticheläi un Baarenbierich''. ==Hermann Janssen un Pyt Kramer== ''Dät Ooldenhuus'' is n Bouk fon [[Hermann Janssen]] un [[Pyt Kramer]] mäd Dööntjene un Fertästere (1964). Dät ''[[Lesebouk foar Seelterlound]]'' in dän General Anzeiger was fon 1953 - 1965 ne Riege fon Hermann Janssen mäd touhoope 378 Sieden, wier uk fuul Dööntjene un Fertälstere in tou fiende sünt. 1966 - 1971 was hie ieuwenske Pyt Kramer die wichtichste Meeoarbaider fon ju näie Tiedschrift ''[[Seelter Trjoue]]''. Hier geen hie fäare mäd foarallen historieske Stukke, man uk oolde Fertälster. Där wieren also moan n poar Skrieuwer, do mäd hiere Fertälster fuul kostboare Begjuchte uut oolde Tieden un dät Lieuwend fon fröier ätterleeten hääbe. ==Minssen, Bröring un Strackerjan== In Juunsats tou do Geskichten fon do Skrieuwere uut de Naitied änthoolde do Geskichten fon [[Ludwig Strackerjan|Strackerjan]], [[Julius Bröring|Bröring]], un [[Johann Friedrich Minssen|Minssen]] uut ju Tied uum 1900 fuul Uurgloowe un Soagen. ==Bouke un Tidskrifte== * M. Grosser: ''Dööntjen un Fertälstere uut Seelterlound'', Beend 1, Roomelse 1992, 56 Sieden * M. Grooser: ''Dööntjen un Fertälstere uut Seelterlound'', Beend 2, Roomelse 1993, 60 Sieden * M. Grosser: ''Dööntjen un Fertälstere uut Seelterlound'', Beend 3, Roomelse 1994, 58 Sieden * Theo Griep: ''Twiske Ticheläi un Baarenbierich'', Dööntjene, Gedichte un Tiedgeschichte uut un ätter dän twäide Waareldkriech, 2002. * H. Janssen un P. Kramer: ''Dät Ooldenhuus'', Ostendorp-Ferlach, Westrhauderfehn, 1964. 80 Sieden. * H. Janssen: Lesebouk foar Seelterlound, 1953-1965, 378 Sieden. * H. Janssen un P. Kramer: Seelter Trjoue, Tidschrift foar alle Seelter, Hermann Janssen un Pyt Kramer, 1966-1972 ==Sjuch uk== * [[Seelterfräiske Literatuur]] * [[Fertälstere]] fon Minssen, Bröring un Strackerjan == Ferbiendenge ätter buuten == {{Wikisource|Ludwig Strackerjan|''Ludwig Strackerjan'' <small> ap Seeltersk </small>}} {{Wikisource|Aberglaube und Sagen aus dem Herzogtum Oldenburg|''Strackerjan: Aberglaube und Sagen aus dem Herzogtum Oldenburg <small> ap Lääichdüütsk}}'' * [http://saterland.hyves.de/blog/20555982/3_BERSICHT_SEELTERSK_Saterfriesisch/c5og/ Ju Dööntjene un Fertälstere fon Gretchen Grosser siet 2000 in dän GA] * [https://web.archive.org/web/20110827001627/http://seelter.110mb.com/LsO2a.html Text fon dät ''Lesebouk foar Seelterlound''] (online) [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Sproakkundige]] 7a3cgc34qaic1m51nq4mid87kqj7bfe 10 5538 121611 111077 2022-08-22T02:21:35Z Minorax 10286 vva wikitext text/x-wiki <onlyinclude><div style="margin:0 2px 0 2px;">[[Bielde:Wikisource-logo.svg|12px|link=|oldwikisource]]&nbsp;'''<span class="plainlinks">[{{fullurl:oldwikisource:{{{1|{{PAGENAME}}}}}|uselang=stq}} Wikisource: {{{2|{{{1|{{PAGENAME}}}}}}}}]</span>'''&nbsp;– Wällensammelenge</div></onlyinclude> {{Dokumentation}}<noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] </noinclude> 4qtj5rmi2tbgqyehohen715qdr5xppg 0 5539 121887 120297 2023-01-19T18:06:06Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Strenge-Bagger.jpg|thumb|right|250px| Dr. Schünemann (Midde) bie ne Eedmaskiene]] Dr. '''Gustav Schünemann''' ([[20. November]] [[1931]], [[Bredenbeck]] bie Hannover) is Apteeker un waas Museumsdirektor fon dät [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] in [[Elisabethfeen]], Meente [[Bäärsel]]. Hie waas in 1969 Gruunder und loangjierige Foarsitter fon dän ''Orts- und Verschönerungsverein Elisabethfeen''. Ap n 6. Juni 1986 wuude ap Initiative fon Gustav Schünemann dät Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen truch dän ''Orts- und Verschönerungsverein Elisabethfeen'' gruundet. Hie waas Direktor fon dät Museum siet ju Gruundenge bit [[30. Oktober]] [[2011]]. Truch groote persoanelke Aansträngege un fuul Oarbeit häd hie dät Museum tou ne internationoal bekoande Institution moaked. Siet 2009 heerd dät Museum tou ne Stiftenge. Do hääbe ap n 8. April 2011 hiere 25-jierich Bestounden fierd. Schünemann promovierde 1988 an ju [[Universität]] in [[Ooldenbuurich]] ap n Aller fon 57 Jiere toun n Dr. rer. nat., Spezioalgebiet Mykologie (Lehre fon do [[Poagenstoule (Riek)|Poagenstoule]]). ==Wierke== * Gustav Schünemann: ''Elisabethfehn - Chronik der Siedlung am Hunte-Ems-Kanal'', Rhauderfehn 1992 ==Sjuch uk== * [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] ==Ferbiendenge ätter buuten== * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2741595/Am-Fehnkanal-hat-der-Doktor-eine-Heimat-gefunden.html Dr. Schünemann wäd 80 Jiere oold] (NWZ 19.11.2011) * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2724124/Minister-mit-Pilzen-gek%F6dert.html Dr. Schünemann bie sien Ouskeed eered] (NWZ 1.11.2011) * [https://web.archive.org/web/20111104200630/http://www.nwzonline.de/Region/Artikel/2724187/Gro%DFe-Verdienste-im-Einsatz-f%FCr-Region.html Antje Hoffmann Ättterfoulger fon Dr. Schünemann] (NWZ 1.11. 2011) * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2720050/Selbstloser-Einsatz-f%FCr-Moor-und-Kanal.html Museumsdirektor G. Schünemann heerd ap] (NWZ 26.10.2011) * [http://www.fehnmuseum.de/ Websiede fon dät Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen] * [https://web.archive.org/web/20110828110556/http://efehn.de/ Websiede Elisabethfeen] * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2543923/Zertifikat-fuer-ein-Lebenswerk.html Zertifikat für ein Lebenswerk] (NWZ) {{SORTIERUNG:Schunemann, Gustav}} <!-- [[Kategorie:Museumsleiter]] --> [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] f6f7ujytu8hged0j6uais8sz02ugsq3 0 5540 104834 102393 2013-03-08T17:35:55Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 97 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q25232]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Benetice naves (duben2009).jpg|thumb|Benetice]] '''Benetice''' is n Täärp in [[Tschechien]]. Deer woonje 30 Moanskene ([[2011]]). * [http://www.benetice.eu/ www.benetice.eu] {{commons|Benetice (Světlá nad Sázavou)|Benetice}} [[Kategorie:Tschechien]] 4rrn3whqlmd9p9dgv7th0gvi32gd08c 0 5541 112664 107530 2016-07-15T19:18:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ingres, Napoleon on his Imperial throne.jpg|thumb|150px|Napoleon]] '''Napoleon Bonaparte''' (15. August 1769 – 5. Moai 1821) waas n frantsöösk Generoal, Stoatsmon un Kaiser. In ju [[Frantsööske Revolution]] waas Napoleon Generoal. Fon 1799 bit tou 1804 waas hie Eerste Konsul (Premier Consul) fon ju [[Frantsööske Republik]], deerätter waas hie Kaiser fon do Fransoosen bit tou 1814. Fon 1804 bit tou n 1814 waas hie Köönich fon [[Italien]] as Napoleon I un fon 1806 bit tou 1813 waas hie Protektor fon dät [[Rhienbuund]]. Truch Napoleon wuude ju Aplöösenge fon dät [[Hillige Roomske Riek]] initiiert. Do 1814 ju Slach bie Waterloo ferlädden waas, betjutte et dät Eende foar him as Stoatsmon. Bie dät [[Kongräs fon Wien]] wuude dät Eende fon dät Hillige Roomske Riek definitiv. In do Lounde, do fon Napoleon besät wuuden, wuuden näie Räägele un Gesätse ienfierd. Eenige fon disse Reformen jäilde deels noch däälich in disse Lounde, in do [[Niederlounde]] sogoar ju ganse Stoatsstruktuur. == Sjuch uk == * [[Frantsööske Besättenge]] == Weblinks == {{CommonsLittik|Napoleon}} * [http://www.napoleon-online.de/ Napoleon-online.de] <small>Düütsk</small> * [http://www.napoleon-portal.de/ Das Napoleon Portal] <small>Düütsk</small> * [http://www.napoleonguide.com/index.htm The Napoleonic Guide] <small>Ängelsk</small> {{SORTIERUNG:Bonaparte, Napoleon}} [[Kategorie:Frankriek]] [[Kategorie:Frantsoose]] [[Kategorie:Frantsöösken Kaiser]] 1st5x0v4yiw42r92g9aqoz5jzhbdk31 0 5542 62347 2011-06-29T08:29:55Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Napoleon Bonaparte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Napoleon Bonaparte]] 07kgwx61yyk0lk9q9901p2wh4j7r7qz 0 5544 62384 2011-06-29T17:43:23Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Eala (Tiedschrift)]]" ätter "[[Eala (Tiedskrift)]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Eala (Tiedskrift)]] 0haxdroc8fsba07243rcf0ls68hl789 14 5545 107540 62393 2013-07-15T10:15:06Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wirtskup]] 0fdh326ly6nhnjv766rhfikt2a4c08o 0 5546 119981 107026 2021-08-08T21:41:33Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Freeska Landriucht.jpg|thumb|Ju eerste Siede fon dät Freeska Landriucht]] Dät '''Freeska Landriucht''' (dät "Fräiske Loundgjucht") is dät fäärme Bouk dät in ju fräiske Toal (ju [[ooldfräisk]]e Toal) ferskiend is. Wierskienelk is dät Bouk in dät Jier 1480 appe Naite fon [[Ljouwert]] drukt wuden. Deer sunt nuugen Bouke uurlääwerd fon dät Freeska Landriucht. [[Tresoar]] häd n poar deerfon in sien Besit. Dät Wierk is ne Sammelenge fon Gjuchtstäkste. == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20120219030211/http://schatkamer.tresoar.nl/landriucht/index.html Digitoale Version fon dät Freeska Landriucht ap ju Tresoar Websiede] [[Kategorie:Ooldfräisk]] 09cenqi47296l8cfysd1axn944ptdjt 0 5559 62616 2011-07-03T09:06:03Z EdwardsBot 2596 Call for image filter referendum wikitext text/x-wiki == Call for image filter referendum == The Wikimedia Foundation, at the direction of the Board of Trustees, will be holding a vote to determine whether members of the community support the creation and usage of an opt-in personal image filter, which would allow readers to voluntarily screen particular types of images strictly for their own account. Further details and educational materials will be available shortly. The referendum is scheduled for 12-27 August, 2011, and will be conducted on servers hosted by a neutral third party. Referendum details, officials, voting requirements, and supporting materials will be posted at [[Meta:Image filter referendum]] shortly. Sorry for delivering you a message in English. Please help translate the pages on the referendum on Meta and join the [[mail:translators-l|translators mailing list]]. For the coordinating committee,<br /> [[m:User:Philippe (WMF)|Philippe (WMF)]]<br /> [[m:User:Cbrown1023|Cbrown1023]]<br/> [[m:User:Risker|Risker]]</br> [[m:User:Mardetanha|Mardetanha]]<br/> [[m:User:PeterSymonds|PeterSymonds]]<br/> [[m:User:Robertmharris|Robert Harris]] <!-- EdwardsBot 0090 --> fcj7gzoujtus6z2tbux8usbb5qiz329 0 5560 120155 104837 2021-08-08T23:13:30Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki '''Wapedia''' is n kommerziel [[Unnerniemen]], dät do Inhoolde fon ju fräie [[Enzyklopädie]] [[Wikipedia]] foar mobile Reewen as [[Personal Digital Assistant|PDAs]] un [[Mobiltelefon]]e anpaaset. In Juunsats tou uur Projekte sät Wapedia deerbie ne Internetferbiendenge, toun Biespil uur [[GPRS]] of [[UMTS]], foaruut. Bedrieuwer fon ju 2004 gruundede Wapedia is ju ''Taptu Ltd'' mäd Sit in [[Cambridge]], Grootbritannien. == Ferbiendengen == {{commonscat|Wapedia}} * [https://web.archive.org/web/20090527051722/http://www.wapedia.org/de/ Offizielle Webpräsenz] * [http://wapedia.mobi/de/ Düütske Wapedia foar mobile Reewen as Handys of PDAs] * [http://stq.wikipedia.7val.com/w/index.php?search=haudsiede Ju seelter Haudsiede in Wapedia-Formoat (noch nit aktiv)] [[Kategorie:Wikipedia]] 28fzyrsd3pp36ezuo3tfpt9cfeg1vs9 4 5561 107057 62799 2013-04-17T21:18:38Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11297734]] wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2013}} s0slnk194k1gya114n8r6kvbt0eexin 10 5562 107044 76966 2013-04-16T08:12:29Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11143518]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} | 01 =Viaduc Saillard.jpg | 02 =Âne d'Ethiopie.jpg | 03 =Pic du Midi de Bigorre cloudy Wikimedia Commons.jpg | 04 =Old and wise.jpg | 05 =Sortie de l'opéra en l'an 2000-2.jpg | 06 =Louis Armstrong restored.jpg | 07 =Hoag's object.jpg | 08 =Newgrange piedra de entrada.jpg | 09 =Toronto - ON - Schaft des CN Tower.jpg | 10 =20110102 Kharanaq old city Iran.jpg | 11 =Paddlefish Polyodon spathula.jpg | 12 =Calaveras skulls.jpg | 13 =Magellanic penguin, Valdes Peninsula, e.jpg | 14 =Ecole de l'air et école militaire de l'air le 14 juillet à Paris.jpg | 15 =Quito calle García Moreno.jpg | 16 =Toronto - ON - CN Tower bei Nacht2.jpg | 17 =Quentin Massys 008.jpg | 18 =Bürstegg 2011-01-30 edit ggia.jpg | 19 =Mexican curious monkey.jpg | 20 =Landmannalaugar in summer 2009 (13).jpg | 21 =Andromeda Galaxy (with h-alpha).jpg | 22 =McKinley Prosperity.jpg | 23 =Wind Lift I, Emder Hafen WhiteBalanced.jpg | 24 =Batak Warriors 60011135 edit.jpg | 25 =Boletus impolitus 2010 G2.jpg | 26 =Triple Portrait of Cardinal de Richelieu probably 1642, Philippe de Champaigne.jpg | 27 =San Marco cathedral in Venice.JPG | 28 =Art Tatum, Vogue Room 1948 (Gottlieb).jpg | 29 =Viaduc Saillard.jpg | 30 =Greyhound Racing 2 amk.jpg | 31 =Old and wise.jpg | 32 =Cetonia-aurata.jpg | 33 =The Sun by the Atmospheric Imaging Assembly of NASA's Solar Dynamics Observatory - 20100819.jpg | 34 =Tarsiger rufilatus - Doi Inthanon.jpg | 35 =Robinhunicke 240x160 August2009.jpg | 36 =2008 Yongsan Fall Festival-01.jpg | 37 =LVS-86-Ilyushina2008-07-02g.jpg | 38 =Khotan-melikawat-chicas-d03.jpg | 39 =Picea Abies female cone cropped.jpg | 40 =Combinobp.jpg | 41 = | 42 = | 43 =Paris-tramway.jpg | 44 = | 45 = | 46 = | 47 = | 48 = | 49 = | 50 = | 51 = | 52 = | 53 = }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2013}} </noinclude> cb13miy41pa0t03zvr8mv3z9un161ip 10 5565 107043 100124 2013-04-16T08:12:18Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11143554]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} | 01 =Zug auf der Saillard-Brücke nach Schneefall | 02 =Gemälde des Somalischen wilden Esels (''Equus africanus somaliensis'') | 03 =Blick vom 2.877 Meter hohen [[Pic du Midi de Bigorre|Pic du Midi de Bigorre-Observatorium]] an einem wolkigen Tag. | 04 =Gesicht fon n oold [[Gambia|gambisk]] Wieuwmoanske, uumroat fon n jeelen/orangen [[Hidschab]] | 05 =Dissen Druk wiest futuristisk Fljoogeraisen buppe [[Paris]], as Ljuude uut de Oper kuume.<!-- Anskauelk sunt fuul Soarten fon Luftfoartjuuge inklusive Busse un Limousinen deerstoald. An n Heemel patrouilliert ju Polizei un der sunt Wieuwljuude tou sjoon, do der mäd hiere oaine Luftfoartjuuge fiere--> – Lithografie, manuell kolorierd | 06 =[[Louis Armstrong]] (1901 - 1971), [[USA|US]]-[[Jazz]]-[[Trompete|Trompeter]]. | 07 =[[Objekt fon Hoag]], [[Ringgalaxis]] äntdäkt [[1950]]. | 08 =Steen mäd Ornamente uut [[Newgrange]] ([[Irlound]]) | 09 =[[Tyndall-Effekt]] bie dän [[CN Touden]] in [[Toronto]] (Provinz [[Ontario]] in [[Kanada]]) | 10 =Ju oolde Stääd Kharanaq in dän[[Iran]] | 11 =(''Polyodon spathula'') | 12 =''Calaveras'' (Platte speziell benutsed foar dän Dai fon do Ferstuurwene in [[Mexiko]] | 13 =[[:de:Magellan-Pinguin]], [[:en:Magellanic Penguin]] (''Spheniscus magellanicus''), ap dät Valdes-Hoolichoailound, [[Argentinien]] | 14 =Traditionelle Militärparade loangs dät [[Elizeaj-Fäild]] in [[Paris]] bie dän [[Nationoalfierdai fon Frankriek]]. ([[14. Juli]] [[2010]]) | 15 =[[Quito]], Haudstääd fon [[Ekuador]]. Ju García Moreno-Sträite in dät historiske Zentrum fon ju Stääd. | 16 =[[Toronto]] ([[Kanada]]): Nachts beleuchteter [[CN Tower]] | 17 =''Grotesk oold Moanske'' fon [[Quentin Matsys]] (c. [[1513]]) | 18 =Panorama fon dän [[Bürstegg]], foar dän [[Lech]] ([[Aastriek]]) | 19 =Foto fon de mexikaniske Sträitenboutique mäd ferskeedene Kuriositäten. | 20 =Region [[Landmannalaugar]] gesäin fon dän Trekkingwai ([[Islound]]) | 21 =[[Andromeda Galaxis]] | 22 =Wierweplakoat foar dän US-Präsidentskaftskandidoat [[William McKinley]] (twiske [[1895]] un [[1900]]) | 23 =Düütsk Kroanskip speziell uuträästed uum ap See Wiendturbinen aptoubauen, in dän Hoawen fon [[Oamde]]. | 24 =Träi [[Bataken|batakiske]] Suldoaten mäd Speere un Swäid foar ne holtene Baute in [[Indonesien]] (c. [[1870]]) | 25 =[[Poagestoul]] fon ju Soarte ''[[Boletus impolitus]]''. | 26 =Tjofooldich Porträt fon dän [[Kardinal Richelieu]]. (c. [[1642]]) | 27 =Detail fon dät [[Täk]] fon ju [[Basilika fon dän hälge Markus]] in [[Venedig]]. | 28 =Porträt fon dän [[Jazz|Jazzpianist]] [[Art Tatum]] (c. [[1946]]-[[1948]]) | 29 =Such ap ju Saillard-Brääch ätter Sneefaal ([[Morez]], [[Jura]], [[Frankriek]]) | 30 =[[Englischer Windhund]] beim Rennen | 31 =Gesicht fon n oold [[Gambia|gambisk]] Wieuwmoanske, uumroat fon n jeelen/orangen [[Hidschab]] | 32 =[[:de:Goldglänzender Rosenkäfer|Gouldglansjenden Rousenrust]] (''Cetonia aurata'') | 33 =[[Sunne]] fon dät [[Solar Dynamics Observatory]] häär [[NASA]] fotografierd | 34 =(''Tarsiger rufilatus''), Doi Inthanon National Park, Ban Luang, Chiang Mai, [[Thailound]] | 35 =[[Robin Hunicke]] ([[:en:Robin Hunicke]]) | 36 =Jung Wucht, [[Suudkorea]] | 37 =[[Sträitenboan]] 5003+5004 in [[Sankt-Peterbuurich]] in ju Iluschin-Straite, [[Ruslound]] (rusk ''Трамвай 5003+5004 на улице Ильюшина'') | 38 =Uigurisk Wucht ut ju Stadt [[Hotan]], [[China]] | 39 =Uunriepen Dannenappel [[Gewöönelke Kjuusdanne]] (''Picea abies'') | 40 =Twäin ferskeedene Typen fon Sträitenboanen in [[Budapest]], [[Ungarn]] | 41 = | 42 = | 43 =Modernen Sträitenboan in [[Paris]], [[Frankriek]] | 44 = | 45 = | 46 = | 47 = | 48 = | 49 = | 50 = | 51 = | 52 = | 53 = }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2013}} </noinclude> iij60ktaxslk7fnajwh0agcw79znuhg 10 5566 107810 63368 2013-08-18T08:04:50Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q14454282]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1|}}} |1=<nowiki>#f9f9f9</nowiki> |2=<nowiki>#ffffff</nowiki> |3=<nowiki>#ffff40</nowiki> |4=<nowiki>#ffaa00</nowiki> |5=<nowiki>#e0e0e0</nowiki> |6=<nowiki>#b3b7ff</nowiki> |7=<nowiki>#ffcbcb</nowiki> |8=<nowiki>#ffebad</nowiki> |9=<nowiki>#b9ffc5</nowiki> |10=<nowiki>#69a0f3</nowiki> |11=<nowiki>grey</nowiki> |12=<nowiki>red</nowiki> |#default=<nowiki>#e0e0e0</nowiki> }}</includeonly><noinclude> Ju Foarloage is nee Hälpsfoarloage foar {{Foarloage|Infobox}}. </noinclude> hhqzb6do2mz4a55dl3gw3ghoy46f8r6 10 5567 107048 62819 2013-04-16T08:28:34Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11143485]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} | 01=350 |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2013}} </noinclude> 1rkaf96ilak3kugwejlj6if5f9p32vw 0 5570 63156 2011-07-15T07:42:43Z Pyt 12 häd "[[Benutzer:Heinz/Tälstere]]" ätter "[[Benutser:Heinz/Tälstere]]" ferskäuwen: Fräiged fon Heinz wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Benutser:Heinz/Tälstere]] iemwhb8qmr2ymx7upx2n0ezcjdv7u9z 6 5572 121241 63192 2022-08-02T08:36:00Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbeid |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 3ofzpvbmbmov3nfz7ubwfxfktowiz5e 6 5573 121240 63193 2022-08-02T08:35:10Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbeid |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 3ofzpvbmbmov3nfz7ubwfxfktowiz5e 6 5574 121239 63194 2022-08-02T08:34:54Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbeid |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 3ofzpvbmbmov3nfz7ubwfxfktowiz5e 6 5575 121238 63195 2022-08-02T08:34:35Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbeid |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 3ofzpvbmbmov3nfz7ubwfxfktowiz5e 0 5576 110627 107929 2015-04-11T14:37:27Z Magioladitis 1940 All info is kept in Wikidata, removed: {{Link FA|ru}} using [[Project:AWB|AWB]] (10900) wikitext text/x-wiki '''Ottawa''' is ju Buundeshaudstääd fon [[Kanada]]. Ju lait in dät Aaste fon ju Provinz [[Ontario]], an dät Skeed mäd [[Quebec]]. Deer woonje 812.129 Moanskene un is ju säkstgrootste Stääd in Kanada. Fon ju Befoulkenge häd 63 % [[Ängelske Sproake|ängelsk]] un 14 % [[frantsöösk]] as Määmesproake. [[Kategorie:Kanada]] kuh5bssg2fhsstovdr1rtm7etab04ok 0 5579 113937 86320 2017-01-27T08:32:55Z Holder 732 Bild ist gelöscht wikitext text/x-wiki {| style="background:transparent;" |- | colspan="2" | <div style="margin: 0; border: 1px solid #87CEFA; background-color:#FFFFFF; align:right; font-size: 150%; font-weight: bold; text-align:center"> Seelterlound </div> |- | width="60%" style="vertical-align:top" | <!-- Balke lofts --> __NOTOC__ <!-- G E O G R A F I E --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; margin-right:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0 1em 1em 1em; background-color:#FFFFFF; align:right; font-size: 100%"> === Geografie un Natuur === [[Bielde:Skäddel-2.jpeg|120px|right]] '''Täärpe'''<br /> [[Roomelse]] - [[Skäddel]] - [[Seedelsbierich]] - [[Strukelje]]<br /> '''Buurskuppe'''<br /> [[Baalenje]] - [[Bäätholt]] - [[Bieuwelte]] - [[Fäärmesound]] - [[Hällene]] - [[Heeselbierich]] - [[Hollen]] - [[Hollenerfoan]] - [[Hollenbround]] - [[Idafeen]] (bit 1974) - [[Klaaster]] (Boukeläsk) - [[Knülke]] (Skillup) - [[Loanghoarst]] - [[Muddebierich|Siedlenge Muddebierich]] - [[Näiskäddel]] (bit 1974) - [[Näiwal]] - [[Roomelse-Aast]] - [[Roomelse-Wääst]] mäd [[Hoogebierich]], [[Häärst]] un [[Raake]] - [[Seedelsbierich-Kolonie]] - [[Skäddelerdom]] - [[Strukelje-Wääst]] - [[Ubbehusen]] - [[Uutände]] - [[Wietsound]] '''Woater'''<br /> [[Hollener See]] - [[Maiglöckchensee]] - [[Idasee]] - [[Stickisee]] - [[Seelter Äi]] un [[Seelter-Äi-Paad]] - [[Kustenkanoal]] - [[Elisabethfeenkanoal]] - [[Uutändjer Kanoal]] '''Loundskup'''<br /> [[Wäästfoan]] un [[Aastfoan]] - [[Maiglöckchenwoold]] - [[Hollenerfoan#Hollebierich|Hollebierich]] - [[Loanghoarster Iesk]] - [[Klaaster#Die Klaasterbusk|Klaasterbusk]] - [[Woolde in Seelterlound]] '''Archäologie'''<br /> [[Foan]] - [[Foan#Foanlieken|Foanlieken]] - [[Wänt fon Burloage]] - [[Eedhuund fon Burloage]] '''Plonten'''<br /> [[Lieste fon Bloumen]] </div> <!-- G E S K I C H T E --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; margin-right:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0 1em 1em 1em; background-color:#FFFFFF; align:right; font-size: 100%"> === Geskichte === [[Bielde:Johanniterkapelle Bokelesch135.jpg|120px|right]] '''Algemeen'''<br /> [[Geskichte fon Seelterlound]] '''Ienfloude un Heerskuppe'''<br /> [[Tecklenbuurich]] un [[Munster]] - [[Aastfräiske Ienfloude]] - [[Frantsööske Besättenge]] '''Äddere Geskichte'''<br /> [[Besiedelengstied|Besiedelengstied fon Seelterlound]] - [[Seelter Loundgjucht]] - [[Seelter Siegel]] - [[Kontakte fon Seelterlound]] '''Uur'''<br /> [[Honnel un Skipfoart in Seelterlound]] - [[Bootjeräi]] - [[Hällenge]] - [[Seelterbuund fon 1952]] - [[Eedgreeuwe]] - [[Holloundsgungere]] - [[Näiere Tied]] - [[Do Seelter in Cincinnati]] </div> <!-- K U L T U U R --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; margin-right:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0 1em 1em 1em; background-color:#FFFFFF; align:right; font-size: 100%"> === Kultuur=== [[Bielde:Bahnhofscharrel.jpg|120px|right]] '''Bauwierke'''<br /> [[Loangstwoogenseender|Marine-Seender]] - [[Johanniterkommende Boukeläsk]] - [[Seelterfräiske Kulturhuus]] '''Museen'''<br /> [[Skäddeler Määlnemuseum]] - [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] '''Organisatione un Fereene'''<br /> [[Fräisken Räid]] - [[Seelter Buund]] - [[Skäddeler Määlnefereen]] - [[Baier- un Böllerfereen Skäddel]] - [[Böllercomité fon 1888|Böllercomité fon 1888, Roomelse]] - [[Heemat- un Böllerfereen "Widerhall" e.V.|Heemat- un Böllerfereen "Widerhall" e.V. Wietsound]] - [[Foulksdons#Foulksdonsgruppe Seelterlound Strukelje|Foulksdonsgruppe Seelterlound Strukelje]] - [[Foulksdons#Seelter Dons- un Drachtenkoppel Skäddel|Seelter Dons- un Drachtenkoppel Skäddel]] - [[Foulksdons#Bäidensdonsgruppe "Tanzalarm" Skäddel|Bäidensdonsgruppe "Tanzalarm" Skäddel]] - [[Seelter Törfdüwels]] '''[[Seelterfräisk]]'''<br /> [[Seelterfräisk]] un [[Seeltersk]] - [[Fräiske Sproake]] - [[Seelterfräiske Literatuur]] - [[Unnersäikere fon ju seelter Sproake]] - [[Uursproang fon ju seelter Sproake]] - [[Äntwikkelenge fon do seelter Luude]] - [[Luudgeskichte]] - [[Woudskät]] - [[Seelter Seendenge]] - [[Seeltersk-Unnergjucht]] [[Bielde:Idasee2.jpg|120px|right]] '''Sport'''<br /> [[Sköäwelje]] - [[Balspil]] - [[Foutbalfereen BWR]] '''Uur'''<br /> [[Gloowe in Seelterlound]] - [[Foulkskultuur]] - [[Foulksdons]] - [[Dracht]] - [[Strukeljer Toudentuutjer]] - [[Fertälstere]] - [[Seelter Läid]] - [[Seelter-Äi-Paad]] - [[Seelter Foonkieker]] - [http://www.saterland.de/PDF/urkunde.pdf Guinness-Uurkunde uur Seelterlound as litste Sproakeninsel fon Europa.] '''Moanskene'''<br /> *''Wietenskup'': [[Dr. Gustav Schünemann]] - [[Hajo Hayen]] *''Sproakwietenskup'': [[Pyt Kramer]] - [[Marron Curtis Fort|Marron Fort]] *''Heematkunde'': [[Theo Deddens]] - [[Dr. Jacob Botke]] - [[Pestoor Schulte]] - [[Theo Griep]] *''Skrieuwere'': [[Hermann Janssen]] - [[Gesina Lechte-Siemer]] - [[Margaretha Grosser]] </div> <!-- EIN BALKE LOFTS --> | width="40%" style="vertical-align:top" | <!-- A L G E M I E N --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color:#EFEFEF; align:right; font-size: 100%"> === '''Gouden Dai!''' === [[Bielde:Saterland-Wappen.png|80px|right]] Wäilkeemen bie dät '''Portoal:Seelterlound'''. Politisk heert dät [[Seelterlound]] tou dän [[Loundkring Kloppenbuurich]] in [[Läichsaksen]], kultureel is dät Seelterlound n Deel fon [[Aast-Fräislound]]. Ju [[fräisk]]e Sproake fon dät Seelterlound, dät [[Seeltersk]]e, is ju litste anärkoande [[Minnerhaide]]sproake fon [[Europa]]. [[Seelterlound|Läs fääre...]] </div></small></div> <!-- S I E D E F O N J U W I E K --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color:#EFEFEF; align:right; font-size: 100%"> === '''Siede fon ju Wiek''' === {{Seelterlound Siede fon ju Wiek}} </div></small></div> <!-- S I E D E N --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color:#EFEFEF; align:right; font-size: 100%"> In ju [[seelterfräiske Wikipedia]] rakt et nu [[:Kategorie:Seelterlound|{{PAGESINCATEGORY:Seelterlound}} Sieden]] uur dät Seelterlound. </div></small></div> <!-- K A T E G O R I E N --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color:#EFEFEF; align:right; font-size: 100%"> === Kategorien === <categorytree>Seelterlound</categorytree> </div></small></div> <!-- H E E R E --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color:#EFEFEF; align:right; font-size: 100%"> Seeltersk heere un sjo? Kiekje moal ap [[Wikipedia:Seeltersk heere un sjo]]. </div></small></div> <!-- L I E S T E N --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color:#EFEFEF; align:right; font-size: 100%"> === Liesten === Ju seelterfräiske Wikipedia häd do naiste Liesten: *[[Lieste fon do Suune un Dochtere fon Seelterlound]] *[[Seelterfräiske Literatuur#Seelterfräiske Skrieuwere (mäd Bielde)|Lieste fon do Seelterfräiske Skrieuwere]] *Literatuur uur Seelterlound [[Literatuur uur Seelterlound|Deel 1]] un [[Literatuur uur Seelterlound 2|Deel 2]]. </div></small></div> <!-- A A S T - F R L --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color:#FFFFFF; align:right; font-size: 100%"> === Aast-Fräislound === [[Bielde:Ost-Friesland.svg|150px|right|Test]] '''Stääde un Täärpe'''<br /> [[Aurk]] - [[Foarel]] - [[Lier]] - [[Oamde]] - [[Wülmshoawen]] - [[Tjootern]] '''Woater un Ailounde'''<br /> [[Leda]] - [[Jümme]] - [[Oamse]] - [[Dullert]] - [[Jadebousem]] - [[Aastfräiske Ailounde]] - [[Hälgelound]] '''Uur'''<br /> [[Buurich Stickhusen]] - [[Steenhuus Bunderhee]] - [[Focko Ukena]] - [[Tom Brok#Witzel tom Brok|Witzel tom Brok]] - [[Slacht fon Tjootern]] - [[Wäädsee]] </div></small></div> <!-- W I R T S K A F T --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color:#FFFFFF; align:right; font-size: 100%"> === Wirtskaft un Ferkier === '''Wirtskaft'''<br /> [[Loundwirtskaft]] - [[Moorgut Seedelsbierich]] - [[Moorkultuur Roomelse]] - [[Wäästfoan#Eedferoarbaidjende Bedrieuwe|Eedgreeuweräi un Eedferoarbeidenge]] - [[Mjotäärsker]] - [[Motorsaise]] '''Ferkier'''<br /> [[Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound MAS#Düütske Boan|Iersenboan]] - [[B 72]] - [[Auto]] </div></small></div> <!-- U U R --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color:#FFFFFF; align:right; font-size: 100%"> === Uur Sieden === Uur Sieden mäd Beluukenge tou dät Seelterlound. *[[Ooldenbuurger Munsterlound]] *[[Loundkring Kloppenbuurich]] |} </div></small></div> {| cellspacing=3px style="background:none; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" align=center style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:1px;border-color:#87CEFA; padding:0.5em"| {{Commons ienföigje|Saterland|Seelterlound}} |} {| cellspacing=3px style="background:none; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" align=center style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:1px;border-color:#87CEFA; padding:0.5em"| <center>[[Bielde:Panorama Seelterlound.jpg.JPG|750px]]</center> |} [[Kategorie:Portoal]] [[fy:Tema:Sealterlân]] c93rfv74h6w8xs6376m5o028z67bj83 0 5580 121073 120448 2022-07-25T19:28:35Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Aurk | ôfbylding = Aurichrefkirche.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 40.572 <small>(2010)<ref>[http://www.lskn.niedersachsen.de/live/live.php?navigation_id=25644&article_id=87705&_psmand=40 LSKN Läichsaksen]</ref></small> | oerflak = 197,21 km&sup2; | befolkingstichtens = 206 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 4 M. buppe N.N. | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = Loundkring | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Loundkring Aurk|Aurk]] | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 26603–26607 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = [http://www.aurich.de/ www.aurich.de] }} '''Aurk''' is ju Kringstääd fon dän [[Loundkring Aurk]] in [[Aast-Fräislound]]. Aurk is mäd 40.572 Ienwoonere (2010) ne oainständige Meente un ju twäidgrootste Stääd fon [[Aastfräislound]]. Aurk waas in do lääste Jierhunnerte ju Residenz fon do aastfräiske Fürste, un ju Ferwaltengsstääd fon Aastfräislound unner prüüsiske un hannoverske Heerskup. Ätter dän [[Twäiden Waareldkriech]] waas Aurk ju Haudstääd fon dän ''Regierungsbezirk Aurich'' bit tou ju Aplöösenge in dän Besirk Weser-Oamse in 1978. Die Regierungsbezirk Weser-Ems wuude 2004 aplööset. Truch sien historisken Funktion as Haudstääd fon Aastfräislound wäd Aurk däälich noch altied ju ''heimliche Hauptstadt Ostfrieslands'' naamd. Ju [[Ostfriesische Landschaft]], dät ''Kultuurparlamänt'' fon Aastfräislound, befiendet sik deer. == Ferbiende ätter buuten == {{CommonsLittik|Aurich|Aurk}} * [http://www.aurich.de/ Homepage fon ju Stääd Aurk] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Loundkring Aurk]] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} i3xlhs9rox1xg28sippdpqrv47k4025 0 5581 63591 2011-07-24T12:53:50Z Genghiskhan 2311 häd "[[Ho Chi Minh City]]" ätter "[[Ho-Chi-Minh-Stääd]]" ferskäuwen: correct name wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Ho-Chi-Minh-Stääd]] q2clwxzn22foln24pzrbtpo5qyaz6xb 0 5582 120800 120794 2022-07-05T08:16:30Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Ju Woal tou n 17. Düütsken [[Buundesdai]] waas am 27. September 2009. {| class="wikitable" ! Paatäi !! % !! Sitte !! Unnerskeed |- | [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds]]<br />''(Christlich Demokratische Union Deutschlands)'' || style="text-align:right" | 27,3% || style="text-align:right" | 194 || style="text-align:right" | +14 |- | [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds]]<br />''(Sozialdemokratische Partei Deutschlands)'' || style="text-align:right" | 23,0% || style="text-align:right" | 146|| style="text-align:right" | -76 |- | [[Fräie Demokratiske Paatäi]]<br />''(Freie Demokratische Partei)'' || style="text-align:right" | 14,6% || style="text-align:right" | 93 || style="text-align:right" | +32 |- | [[Die Linke]]<br />''(Die Linke)'' || style="text-align:right" | 11,9% || style="text-align:right" | 76 || style="text-align:right" | +22 |- | [[Bündnis 90/Die Grünen]]<br />''(Bündnis 90/Die Grünen)'' || style="text-align:right" | 10,7% || style="text-align:right" | 68 || style="text-align:right" | +17 |- | [[Christelk-Soziale Union]]<br />''(Christlich-Soziale Union)'' || style="text-align:right" | 6,5% || style="text-align:right" | 45 || style="text-align:right" | -1 |- | Uur || style="text-align:right" | 7,2% || style="text-align:right" | 0 || style="text-align:right" | |- ! style="text-align:left" | Mädnunner || style="text-align:right" | 100% || style="text-align:right" | 622 || style="text-align:right" | +8 |} [[Kategorie:Buundesdai]] s6vqefv72bzcyfxukxwxd6vvb0l0pj3 0 5583 63666 2011-07-25T17:57:07Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Portaal:Seelterlound]]" ätter "[[Portoal:Seelterlound]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Portoal:Seelterlound]] exxwyyl55v8y810dvl6cs1o1emvu4zq 0 5584 98186 84135 2012-12-24T21:04:05Z Bernd 1291 [[Bielde:Fermesand.jpg|thumb|right|250px| Die Toanksteen fon Fäärmesound]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hespe.jpg|thumb|right|250px| Dät Huus fon Hespe uut 1828, dät eerste Huus ap Fäärmesound, Apnuumen foar 1959]] [[Bielde:Fermesand.jpg|thumb|right|250px| Die Toanksteen fon Fäärmesound]] '''Fäärmesound''' is ne Buurskup fon [[Seedelsbierich]]. Ju Buurskup is ätter dät Deelen fon ju [[Skäddel]]er Meente so uum dät Jiehr [[1822]] äntsteen. ==Loage== Ju Buurskup lait suudelk fon [[Näiwal]] un aastelk fon ju [[Seelter Äi]], un fangt oun bi dät Flurstük - Scheepmeer - Rodebierich - Kanienkenbusk - un gungt dan an ju Hauptsträite ätter Seedelsbierich bilongs bit tou ju Koloniesträite. Aastelk Fäärmesound lait die [[Aastfoan]]. ==Noome== Di Nome Fermesound is al fon oolds bekaoant, uk ap allere Loundkoarten wät dät al noomt. Dät Tjuden fon dän Noome is nit so makkelk. Allinich [[Pyt Kramer]] häd in sien Book - ''Lound un Noomen'' - wier hie alle Flurnoamen fon [[Seelterlound]] beskrieuwen häd, ap Siede 228/281 dän Noome Fermesound unnersocht. Hie deelt dän Noome ap in twäin Deele - in Ferme un in Sound. Die läste Deel - Sound - kwät wail, dät där fuul Sound wääsen is (Stuf- un Dunenflächen). Tou dän eersten Deel meent hie, dät die fon dät ooldfräiske Woud - Forma - kumt, wät därätter dan - das Erste - hat. Dät - O - in Forma is in dän Tiedverloop n -E, wuden. Därätter betjuud - Fermesound - dät eerste Sound, do eersten Soundhövele - fon [[Skäddel]] ut, in suudelke Gjuchtenge, wät dan mäd dän [[Roodebierich]], so as uk mäd do Hövele fon bee Kante Sträite, un do Dunen fon dän [[Kanienkenbusk]] gans un goar uureenstimt. Ätter ju aktuälle Gjuchtsskriewenge wäd ''Fermesound'' däälich ''Fäärmesound'' skrieuwen. ==Geskichte== Färmesound wuud ätter dän grooten Bround in Skäddel in 1822 gruundet. Bit tou dat Jier 1825 was Fäärmesound noch nit besiedelt. Dät ganse Lound heerde tou ju Skäddeler Meente. Di eerste Anbauer was dan n Hespe ut Lindern, die in dät Jiehr [[1828]], dät eerste Huus bäte do Soundhövele fon dän Kanienkenbusk (Hinter den Tannen) apbaude. Dät Huus kreeg dan uk ju Huusnummer 1, ju ju Steede däälich noch häd. Man kon dan dät Jier 1828 as ju Bedsiedelenge fon Fäärmesound anreekenje. ==Kanienkenbusk== Wier däälich ju Kesselfabriek Bruns stound, wier fröier die Kanienkenbusk. Där wieren hooge Soundbierge, fillicht bit tou 10 m hooch. Die ganse Flääche was mäd hooge Boome bewuksen. Ätter dät in do 1960-er Jiere ju Fabriek där baud wuude, is die ganse Busk wäch moaked un mäd Fabriekhallen fullboud. Bloot aan dän bäätesten Rant stounde noch wät [[Boom]]e. Do tjoo Huuse bääte dän Kanienkenbusk wuuden siet fröier un aleer tou Skäddel reekend. Dät kuumt fillicht derfon, dät die Kaninekenbusk noch tou [[Näiwal]] heerde. ==Bedrieuwe== * Ap Fäärmesound wier fröier dät Eedwierk "Schrader", do dän Eed uut die [[Wäästfoan]] hoalden. Do heere däälich tou ju [[Moorkultuur Roomelse]]. Dät Wierk is in 2011 oubrand. * Suudelk Seedelsbierich sunt ferskäidene Hondels- un Hondwierksbedrieuwe == Bädden in Fäärmesound== * Hermann Tellmann (Buurmäster fon ju Meente Skäddel fon 1961 - 1968) ==Ferwiesengen== {{Wikisource|Seelter Seeken#Ju Buurskup Fermesound|Ju Buurskup Fäärmesound}} {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] sww5x3lprxdv621bynb16qit79dfbi7 10 5585 121709 120278 2022-10-29T21:30:14Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Saterland-Wappen.png]] → [[File:DEU Saterland COA.svg]] wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Täärpe un Buurskuppe in [[Seelterlound]]'''||[[Bielde:DEU Saterland COA.svg|40px|Woapen fon Seelterlound]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| '''Täärpe'''<br> [[Roomelse]] | [[Seedelsbierich]] | [[Skäddel]] | [[Strukelje]] <br> '''Buurskuppe'''<br> [[Baalenje]] | [[Bäätholt]] | [[Bieuwelte]] | [[Boukeläsk]] (Klaaster) | [[Fäärmesound]] | [[Hällene]] I + II | [[Heeselbierich]] | [[Hollen]] | [[Hollenbround]] | [[Hollenerfoan]] | [[Idafeen]] (bit 1974) | [[Knülke]] (Skillup) | [[Loanghoarst]] | [[Muddebierich]] | [[Näiskäddel]] (bit 1974) | [[Näiwal]] | [[Roomelse-Aast]] | [[Roomelse-Wääst]] mäd [[Häärst]], [[Hoogebierich]] un [[Raake]] | [[Seedelsbierich-Kolonie]] | [[Skäddelerdom]] | [[Strukelje-Wääst]] | [[Ubbehusen]] | [[Uutände]] | [[Wietsound]] |} rpntjhmf6tuenzkwxzpuhzd1k7wiwg0 6 5586 121442 63829 2022-08-03T09:59:09Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Huus fon Hespe, Fäärmesound uut 1828. oaine Bielde |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 60c55m6ft8fnwbcl5hlzzxgekc137c8 0 5587 122585 89010 2023-06-23T00:10:30Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bätholt.jpg|thumb|right|300px|Buurenhuus in Bäätholt, uum 1920]] [[Bielde:Krätseldobbe.jpg|thumb|right|300px|Die Krätseldoabe, 1952. Deer gungt däälich ju B72 loangs]] [[Bielde:Ticheläi-2.jpg|thumb|right|300px|Ju oolde Ticheläi, uum 1920]] [[Bielde:Skoule-Bätholt.jpg|thumb|right|300px|Ju Skoule mäd Sköilere un Koaster Josef Sieverding, 1925]] '''Bäätholt''' ''(düütsk: Bätholt)'' is ne Buurskup fon [[Skäddel]]. ==Loage== Bäätholt lait wäästelk Skäddel, suudelk fon [[Hollenbround]] und noudelk fon [[Heeselbierich]]. Wäästelk fon Bäätholt läit die [[Wäästfoan]]. Truch Bäätholt gungt ju Wäästfoansträite (Westermoorstrasse). In Bäätholt lääse die [[Maiglöckchenwoold]] un die [[Maiglöckchensee]]. ==Geskichte== ==Ticheläi== Deer waas ju Skäddeler Ticheläi twiske dät Täärp Skäddel un Bäätholt. Ju Leemdoabe, wier ju Ticheläi dän Leem wächfierde, lait in Bäätholt. ==Skoule== Bäätholt hied fon 1920-1969 ne oaine katoolske Skoule. Ju Skoule wuud 1920 baud, uum dät tou betoaljen häd ju Meente Skäddel hiere Määlne foar 35.000 Mark an Wilhelm Hanekamp ferkooped. Ju Skoule hied eene Klasse. Ju Skoule waas n kultureel Säntrum in ju Buurskup un Koaster Tabeling gruundede deer n Trummel- un Floitenkoor. Fon 1940 - 1950 waas ju Skoule sleeten un do Bäidene geenen ätter ju Skoule in Skäddel. Ätter dän 19.1.1950 waas deer dan wier Unnergjucht in Bäätholt mäd 40 Sköilere. Ju Skoule wuud ap n 1.8.1969 sleeten un ferkooped. Ju stoant deer däälich noch. Do Koastere wieren: '''Laitenge:''' * 1920 - 1930: Josef Sieverding * 1930 - 1935: Karl Tabeling * 1935 - 1940: August Krapp * 1940 - 1950: ju Skoule waas sleeten * 1950 - 1953: Rudolf Kemmerich * 1953 - 1960: Kurt Löwe * 1960 - 1968: Alois Hoheisel * 1968 - 1969: Elisabeth Glende (Fertredenge) ==Soage fon ju Skäddeler Klokke in dän Krätseldoabe== Dän [[Krätseldoabe]] waas n Woaterpoul ieuwenske dän Maiglöckchenwoold, deer wier nu ju Sträite B72 lapt. Dät rakt deer ne oolde Soage uur ju Skäddeler Säärkenklokke, do ju Mansfälder Suldoaten in dät 17. Jierhunnert klaue wüülen un do ju Skäddeler deeruum in dän Krätseldoabe ferstopped hieden. Wät deerfon weer is, kon man nit moor uutfiende. ==Industrie== * Dät ''Eedwierk Brinkmann'', wät nu tou Griendtsveen heert, häd deer noch n Eedwierk. Do moakje Eed-Briketts foar dän Kaminougend. ==Bekoande Ienwoonere== * [[Wilhelm Awick-Meyer]], Buurmäster fon ju Meente Skäddel fon 1946-1961 ==Ferwiesenge== * [https://web.archive.org/web/20050317124345/http://www.literaturatlas.de/~la4/glocke.htm Ju Skäddeler Klokke in dän Krätseldoabe] * [http://www.literaturatlas.de/~la4/ton/glockeneu.wav Ju Skäddeler Klokke in dän Krätseldoabe as Audio-Doatäi] *{{Wikisource|Seelterfräiske Soagen#Ju Schäddeler Klokke in dän Krätseldoabe|Ju Schäddeler Klokke in dän Krätseldoabe}} ==Wällen== * Franz Dwertmann: Das grosse Sterben der kleinen Schulen, Vechtaer Druckerei und Verlag, 1984, ISBN 3-88441-025-3 {{Seelterlound}} {{Bauwierk}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] 0iizt6rvhjsu38p68r6k1jbb14555p0 0 5588 74481 74468 2011-12-13T13:22:14Z Mercy 817 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/Ozeanholander|Ozeanholander]] ([[User talk:Ozeanholander|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:Pyt|Pyt]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hüllen.jpg|thumb|right|280px| Di Hällensdom, just noudelk fon dän Kustenkanoal, Bielde: P. Kramer, 1982]] '''Hällene I''' un '''Hällene II''' (''düütsk: Hüllen'') is ne Buurskup fon [[Seedelsbierich]]. Dät is ju suudelkste Buurskup fon [[Seelterlound]] un fon Seedelsbierich. ==Loage== Hällene lait wäästelk Seedelsbierich, suudelk fon [[Heeselbierich]] un aastelk fon dän [[Wäästfoan]]. In dät Suude gränset Hällene an dät [[Kustenkanoal]]. ==Bedrieuwe== * [[Moorgut Seedelsbierich]] {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] f5esxnhmxhuq14jsi8i34nw3gttnejn 0 5589 74480 74469 2011-12-13T13:22:13Z Mercy 817 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/Ozeanholander|Ozeanholander]] ([[User talk:Ozeanholander|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:Bernd|Bernd]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ennens.jpg|thumb|right|300px|Huus fon Heinrich Ennens, uum 1920]] '''Heeselbierich''', is ne litje Buurskup fon [[Skäddel]] un fon [[Seedelsbierich]]. Midden truch Heeselbierich gungt die Skeed twiske Skäddel un Seedelsbierich. Truch Heeselbierich gungt ju Wäästfoansträite (''Westermoorstrasse''). ==Loage== Heeselbierich lait wäästelk ju [[Seelter Äi]] un aastelk fon die [[Wäästfoan]]. Suudelk fon Heeselbierich läit [[Hällene]], noudelk fon ju Buurskup lait [[Bäätholt]]. {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] 029yurlct74x38mbia19iyjuv1w0gok 0 5590 98155 93149 2012-12-24T16:32:43Z Bernd 1291 [[Bielde:Schule50er.jpg|thumb|250px|Ju Hollener Skoule uum 1950]] wikitext text/x-wiki '''Hollen''' is ne Buurskup fon [[Roomelse]]. ==Loage== Hollen lait suudelk fon Roomelse un aastelk [[Hollenbround]]. In dät Noudaaste un Aaste lait ju Buurskup [[Hollenerfoan]], in dät Suudaaste lait ju [[Hollener See]] aastelk fon ju [[Seelter Äi]] in dän Gestrich [[Hollenerfoan#Hollebierich|Hollebierich]] fon [[Hollenerfoan]]. ==Geskichte== [[Bielde:Molkerei.jpg|thumb|250px|Ju Hollener Molkeräi, 1908]] [[Bielde:Schule50er.jpg|thumb|250px|Ju Hollener Skoule uum 1950]] Ju Buurskup Hollen is wäil aan fon doo ooldste Siedlungen in Seelterlound un fillicht hääbe där do eerste Seelter woond. Wäil in Hollen di eerste Blok wäil woond häd, die immer in ju Soage fon Seelterlound naamd wäd: Blok, Awick un Käärkhof. Deertou waas uk in Hollen ne litje Säärke un Kapälle un ju groote Buurich. In Hollen roate dät ju "Libby" Molkeräi. Ju stuud ieuwenske dät Skeed twiske Roomelse un Hollen, juust ieuwen uur dän Iersenboan ap Noune Tuun, an ju Hauptsträite ap ju Steede wier so'n 20 Jiere die "Combi-Markt" stuud. Där is nu ju Firma "Heizungsbau Drees". Dät Gelände heerd däälich tou dät Täärp Roomelse. ==Skoule== Hollen hied fröier ne oaine katoolske Skoule. Al in dät Jier 1814 wüülden do Hollener ne oaine Skoule hääbe. Dät wüülden do Roomelster Koastere oawers nit, wäil se dan blood n hoolich Deel fon dät Skouljield kriegen hieden. Där truch duurde dät noch bit 1859, bit truch ju näie "Schulacht Hollen" ne Skoule foar do Bäidene uut Hollen un Hollenbround iengjucht wuude. Ju eerste Hollener Skoule wuud dan 1895 truch Gerd Vogt un Johannes Schmidts uut [[Skäddel]] baud. 1910 wuud ne näie Skoule mäd aan Klasse baud, un 1937 ap two Klassen un 1951 ap tjo Klassen fergrattert. Siet 1966 waas dät ju Gruundskoule Hollen mäd 56-66 Bäidene. Ju Gruundskoule Hollen wuud ap n 1.8.1970 aplöösed. Ju Skoule wuud dan noch ätter dän 1. August 1977 fon ju Gruundskoule in Roomelse nutsed. Ju Skoule is ferkooped. Do Koastere wieren: '''Laitenge:''' * 1859 - 1860: Aumann * 1860 - 1878: Westendorf * 1878 - 1909: Elenterius Busch * 1909 - 1917: Zubrägel * 1917 - 1919: Ferskäidene Fertreedenge * 1919 - 1921: Diersen * 1921 - 1933: Theodor Block * 1933 - 1944: Engelbert Behrens * 1945 - 1970: Walter Deeken '''2. un 3. Koaster:''' * Clemens Sieverding * Bernard Thomann * 1937 - 1945: Hermann Beckmann * 1946 - 1948: Hildegard Schrammeck * 1947 - 1954: Klara Siemer * 1948 - 1953: Kurt Löwe * 1953 - 1957: Leonard Englich * 1954 - 1967: Hildegard Ginella * 1968: Elisabeth Glende [[Bielde:Wiendmäälne Hollen.jpg|thumb|250px|Ju [[Wiendmäälne]] in Hollen]] [[Bielde:See1.jpg|thumb|250px|Die Hollener See, bääte Hollebierich]] ==Wiendmäälnen== * Gans fröier hieden do Roomelster un Skäddeler touhoope al ne Wiendmäälne, ju stuud twiske Hollen un [[Skäddel]] ap ''Läiwerkekomp''. Ätters wier där ne Määlne fuul wäästelker unner Wiltekomp un is deer oubaadend. Ap ne Koarte fon 1588 wier al ne Määlne ienteekend. * Ju Schoofsche Wiendmäälne, n Galeriehollounder uut dät Jier 1900, ju där däälich in Hollen stount, is 1999 renoviert wuuden un is noch in Bedrieuw. Ju kon nit besichtiged wäide. Die Oainer is Enno Schoof. ==Bekoande Ienwoonere== * Heinrich Eilers, Buurmäster fon ju Meente Roomelse fon 1964-1974 ==Bauwierke== * Schoofsche Wiendmäälne ==Woater un fräie Tied== * [[Hollener See]] * [[Seelter Äi]] * [[Seelter-Äi-Paad]] ==Bedrieuwe== Ferskäidene Hondel- un Hondwierksbedrieuwe ==Wällen== * Franz Dwertmann: Das grosse Sterben der kleinen Schulen, Vechtaer Druckerei und Verlag, 1984, ISBN 3-88441-025-3 ==Bielde== <gallery> Bielde:Brääch.jpg|litje Brääch in Hollen, 1934 Bielde:Wiltekamp.jpg|Wiltekomp mäd Roagenbülte, 1967, bääte ju Wiendmäälne Bielde:Kirchweg.jpg|Säärkwai uum 1900 (nu ju Hauptsträite). Bääte gjuchts ju Steede fon Gouderwychs, nu Thedering Bielde:Skoule-Hollen.jpg| Ju Skoule in Hollen mäd Sköilere un Koaster Theodor Block, 1922 </gallery> {{Seelterlound}} {{Bauwierke in Seelterlound}} {{Loundskup}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] pfuh062mc8ixpwsbrzxciigwxtxm550 0 5591 101381 100532 2013-02-16T18:21:40Z CommonsDelinker 11 The file [[:Image:Schule_H-moor.jpg]] has been removed, as it has been deleted by [[:commons:User:Érico Júnior Wouters]]: ''Missing [[commons:COM:EI|essential information]] such as [[commons:COM:L|license]], [[commons:COM:PERMISSION|permission]] or s… wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bot17.jpg|thumb|right|300px| Hollenerfoan, 1931, Bielde: Dr. Botke]] [[Bielde:Eepenhus.jpg|thumb|right|300px| Dät lääsde Eepene Huus fon Mareike Deddens]] [[Bielde:Hollebierich.jpg|thumb|right|300px|Do Soundhövele fon Hollebierich, Bielde Dr. Botke, 1931]] [[Bielde:See1.jpg|thumb|right|300px| Die Hollener See, bääte Hollebierich]] '''Hollenerfoan''' (''düütsk: Hollenermoor'') is ne Buurskup fon [[Roomelse]]. ==Loage== Ju Buurskup lait suudelk [[Roomelse-Aast]], aastelk [[Hollen]] un noudelk [[Loanghoarst]]. Aastelk fon Hollenerfoan lait die [[Aastfoan]]. Die Skeed twiske Hollenerfoan un Roomelse-Aast is uungefäär bie dän Koppelwai (Koppelweg). Truch Hollenerfoan gungt ju Ostermoorsträite, ju fon [[Näiwal]] uur [[Loanghoarst]], Hollenerfoan un [[Roomelse-Aast]] bit tou [[Baalenje]] fiert. ==Geskichte== In dät lääsde Haaldeel fon dät 18. Jierhunndert is ju Foankolonie Hollenerfoan truch Familien uut Hollen besiedet wuuden. N poar historieske Iendreege uur dän Begin fon ju Kolonialisierung stounde in do Roomelster Säärkebouke. Dät sünt do eersten Iendreege uut Hollenerfoan: * ''a. im Taufregister von 1779: Eilard Heyens, Sohn von Heye Loutjens und Caspar Harms Krömer, Sohn von Harm Remmer Krömer auf'm Moratz;'' * ''b. im Sterberegister von 1787: Regina Harms a palude Hollenermoor,'' * ''c. im Kopulationsregister von 1788: Sivet Ahlrich Henken ex palude hollenei und Elske Hinrichs aus Scharrel'' Dät lääsde [[Eepen Huus]] fon Seelterlound fon Mareike Deddens uut ju Tied uum dät Jier 1800 stuud in Hollenerfoan. Dät is in do Jiere 1952-1954 oubreeken un in dät [[Museumstäärp]] in [[Kloppenbuurich]] wier apbaud. ==Hollebierich== Hollebierich ''(düütsk: Holleberg)'' is n grooten Gestrich in Hollenerfoan. Dät sünt Soundhövele, do mäd hooge Boome un Struuke bewoaksen sünt. Där is fuul Sound wächfiert wuuden, moan suudelk un noudelk fon dän [[Hollener See]], die in dät Gebied lait, sünt noch n poar groote Fläächen uurich blieuwen. Dät is n fluggen Woold- un Loundskupsgebied. Truch Hollebierich gungt ju Sträite Hollebierich (''düütsk: Holleberg''). * [http://map.google.de/maps?hl=de&tab=wl&q=Ramsloh%2C%20Holleberg Hollebierich ap GOOGLE-Maps] ==Skoule== Hollenerfoan hiede siet 1818 ne oaine katoolske Skoule mäd aan Klasse un eerste 25 Sköilere. 1882 wuud deer ne näie Skoule, uk wier mäd aan Klasse, baud. Ju kostede 2.284,41 Mark, wierfon die Stoat 900 Mark betoalt häd. 1909/10 wuud deer ne grattere Skoule mäd aan Klasse baud. Ju kostede 16.875 Mark, wierfon die Stoat 9.000 Mark betoalt häd. 1946 wuud ne twadde Klaase anbaud foar 34.500 DM. Ju Skoule wuud ap n 1.8.1967 sleeten. Dät Gebäude wuud ferkooped un stound deer däälich noch. Do Koastere fon ju Skoule wieren: '''Laitenge:''' * 1834: Bernhard Surmann * 1835: Josef Enke * 1840 - 1886: Wilhelm Arens * 1886 - 1893: Fortmann * 1893 - 1900: Johannes Meyer * 1900 - 1906: Osterkamp * 1906 - 1915: Josef Diersen * 1915 - 1921: Fertreedenge: Ansmann, Zumbrägel, Freking, Sieverding * 1921 - 1923: Theodor Block * 1924 - 1925: Karl Dänekamp * 1925 - 1925: Aloys Nienaber * 1928 - 1934: Aloys Tepe * 1934 - 1938: Johann Hagen * 1938 - 1940: Franz Nemeding * 1940 - 1950: Josef Bünger * 1950 - 1967: Heinrich Müller '''2. Koaster:''' * 1939 - 1946: Katharina Eilers * 1947 - 1955: Edgar Fichner * 1955 - 1961: Josefa Deeken * 1961 - 1966: Maria Bokern ==Bedrieuwe== * Reinaerdt Türen GmbH, Koppelweg (eerder Siemer un Espeter) * Ferskäidene Hondwierksbedrieuwe ==Wällen== * Franz Dwertmann: Das grosse Sterben der kleinen Schulen, Vechtaer Druckerei und Verlag, 1984, ISBN 3-88441-025-3 {{Seelterlound}} {{Foarloage:Loundskup}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] t8b7ncu12k0nsji5pcldi5ravyd4mi2 0 5592 66048 66038 2011-08-16T14:35:36Z Bernd 1291 /* Natuurtoankmoal Loanghoarster Iesk */ wikitext text/x-wiki {{PAGENAME}} is ne Buurskup fon [[Skäddel]]. ==Loage== Loanghoarst lait aastelk un noudaastelk fon Skäddel, noudelk fon [[Näiwal]] un suudelk fon [[Hollenerfoan]]. Aastelk fon Loanghoarst lait die [[Aastfoan]]. Truch Loanghoarst gungt ju Ostermoorsträite, ju fon [[Näiwal]] uur Loanghoarst, [[Hollenerfoan]] un [[Roomelse-Aast]] bit tou [[Baalenje]] fiert. ==Natuurtoankmoal Loanghoarster Iesk== In dät Noude fon Loanghoarst lait dät unner Natuurskuts stounde ''Natuurtoankmoal Loanghoarster Iesk'' (''düütsk:'' "Naturdenkmal Langhorster Esch"). Där is ne groote Ieskflääche ap hooger Lound. Noudelk un noud-aastelk fon ju Ieskflääche lääse groote Wooldfläächen. Do gunge gans bit [[Hollenerfoan]] un gränsje där an ju Wooldflääche fon [[Hollebierich]]. Truch do Wooldgebiede gunge ferskäidene Wonderweege. * [http://maps.google.de/maps?hl=de&tab=wl&q=Scharrel%20Tannenweg Die Loanghoarster Iesk ap GOOGLE-Maps] ==Bekoande Ienwoonere== [[Theo Griep]], Buur un seelter Skrieuwer {{Seelterlound}} {{Loundskup}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] gt5gmvunlmejx1qsca2jwfiqoc73nmy 0 5593 68773 68771 2011-10-03T22:06:16Z Bernd 1291 /* Kanienkenbusk */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Windpark-Neuwall.jpg|thumb|right|250px|Die Wiendpark in die Aastfoan fon Näiwal]] [[Bielde:Weegekapälle.jpg|thumb|right|250px|Weegekapälle ap Näiwal uut 1904]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Buurskup fon [[Skäddel]]. ==Loage== Näiwal läit aastelk ju [[Seelter Äi]], suudelk fon Skäddel un [[Loanghoarst]] un noudelk fon [[Fäärmesound]]. Aastelk fon Näiwal lait die [[Aastfoan]]. Truch dän aasteltelken Deel fon Näiwal gungt ju Ostermoorsträite, ju fon Näiwal uur [[Loanghoarst]], [[Hollenerfoan]] un [[Roomelse-Aast]] bit tou [[Baalenje]] fiert. ==Soundhövele== Bie dän Rodebierich (Rotenberg), där wier nu ju Nikko-Fabriek stound, wieren fröier do Soundhövele fon Näiwal. Dän Sound is uum 1927 bie dän Bau fon ju Sträite in [[Seedelsbierich-Kolonie]] mäd wääch fiert. ==Kanienkenbusk== In dän suudelken Skeed tou Fäärmesound wier fröier die [[Fäärmesound#Kanienkenbusk|Kanienkenbusk]]. Deer stound däälich ju ''Kesselfabrik Bruns''. ==Bedrieuwe== * Gebr. Bruns Heizungskesselbau GmbH * Nikko-Presswierk, moaked Metalldeele foar ju Autoindustie * Schäddel-Landmaschinen (Bartels) * In die Aastfoon bie Näiwal is die Wiendparkl Näiwal mäd ne goanse Riege Wiendkroaft-Anloagen {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] s186sfiv3twximowuhxkz8rlth75b7q 6 5594 121441 63849 2022-08-03T09:58:39Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Skäddelerdom, 1956. Bielde: Theo Deddens |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} kdma4fnrrw97e6brdf05yue1mg4ctbp 0 5595 65453 64751 2011-08-11T20:12:07Z Bernd 1291 /* Bekoande Ienwoonere */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Skäddelerdom.jpg|thumb|right|350px| Die Skäddelerdom wier 1956 noch n Soundwai. Gjuchts ju Glaise fon ju Foan-Iersenboan]] '''Skäddelerdom''' is ne Buurskup fon [[Skäddel]]. Dät läit aastelk [[Näiwal]] un [[Loanghoarst]] (aastelk fon ju Ostermoorsträite) in die Skäddeler [[Aastfoan]]. Ju Buurskup gränsed aastelk aan ju Meente [[Ait]]. ==Geskichte== Fröier wier gans buppe ap dän Skäddelerdom, uur Siede fon ju Skeedsträite mäd ju Meente Ait un al ap dät Gebied fon ju Meente Ait dät Eedwierk "Treibtorf". Do broachten dän Eed uut die Aastfoon mäd ju Foan-Iersenboan dän gansen Skäddelerdom deel bit tou dän Boanhof in Skäddel. ==Bekoande Ienwoonere== * Alfred un [[Adelheid Pörschke]] (Sektion Aast fon dän [[Fräiske Räid|Fräisken Räid]] / [[Seelter Sjungere]]) * Heinrich Pörschke (Boas fon dän [[Seelter Buund]]) * Karl-Peter Schramm (Foarsitter fon dän Minnerheedenräid) {{Seelterlound}} [[Kategorie: Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] 3lkvcb2au2d3q6v2fc2ygai6cihbppv 0 5597 65448 65333 2011-08-11T20:08:24Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Raake.jpg|thumb|right|350px| Raake, bääte is die Roomelster Säärketouden tou sjoo, Bielde Dr. Botke 1931]] '''{{PAGENAME}}''' is n Gestrich in ju [[Roomelse|Roomelster]] Buurskup [[Roomelse-Wääst]]. Där stounde moan n poar Huuse. ==Loage== Raake lait suudelk fon ju [[Loangholt]]er Sträite, aastelk fon [[Idafeen]], un noud-wäästelk fon [[Hoogebierich]]. Truch Raake gungt paralell tou ju Langholter Sträite die Raakewäi, die n gouden Kilometer loang is. An dän Raakewäi lait n Baggersee fon so'n 6 Hektoar, die oawers nit foar dan Främdenverkier nutsed wäid. {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] 1xk18hhopaweyo9j95irgvpcl6350u6 0 5598 89008 65436 2012-07-08T10:14:06Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:KramerHeinrich.jpg|thumb|right|300px| Huus fon Heinrich Kramer, die ätters Buurmäster fon Roomelse waas, uum 1915. Bääte is n Hoskemoaker bie ju Oarbaid.]] '''Hollenbround''' (''düütsk: Hollenbrand'') is ne Buurskup fon [[Roomelse]]. ==Loage== Dät läit wäästelk Roomelse un Hollen un gränset wäästelk aan dän [[Wäästfoan]]. Suudelk fon Hollenbround lait [[Bäätholt]]. ==Bekoande Ienwoonere== * Heinrich Kramer, Buurmäster fon ju Meente Roomelse fon 1955 - 1964 {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] ibyh8qp0aq6qobnd6m1qdqgbh6srwm8 0 5599 89007 72273 2012-07-08T10:11:30Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hoogebierich.jpg|thumb|right|250px| Hoogebierich, gjuchts Foanplakken, Bielde P. Kramer, 1969]] '''{{PAGENAME}}''' is n Gestrich in ju [[Roomelse|Roomelster]] Buurskup [[Roomelse-Wääst]]. ==Loage== Hoogebierich lait wäästelk Roomelse, noudelk fon [[Hollenbround]] un suudelk fon ju [[Loangholt]]er Sträite. Ju Sträite Hoogebierich (Hoheberg) gungt fon ju Loangholter Sträite bit tou dän Moorgoudsdom. Wäästelk fon Hoogebierich lait die [[Wäästfoan]]. {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] 8hudkj3vus065l8ldxjxqp30tl6nrn2 0 5600 121103 120317 2022-07-25T19:48:23Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:See2.jpg|thumb|right|250px| Ju Hollener See, bääte do Boome fon dän Hollebierich]] Ju '''Hollener See''' is n Meer, dät aastelk fon ju Buurskup [[Hollen]] un aastelk fon ju [[Seelter Äi]] lait. Ju See is nit mäd ju Äi ferbuunen. Ju See lait in dät Gestrich [[Hollenerfoan#Hollebierich|Hollebierich]] fon [[Hollenerfoan]]. Uum dän See uumetou sünt fuul Boome un Buske fon dän Hollebierich. Dät fröiere Baggermeer häd däälich n litjen Strand un Gäärsfäildere foar do Boadegaste An de See stoant ne Grillhutte un n Kiosk mäd n Eetcafee. Noudelk ieuwenske de See lait n oarich grooten Tältploats. Suumerdais sunt deer oafte Gruppen un Skoulklassen ant tältjen. Der is uk n grooten Parkploats. Woaterräddengtjoonst moaket dän ''Deutschen Lebens-Rettungs-Gesellschaft (DLRG)'' (nit dät heele Jier). ==Iesboadjen== Winterdais, maasttieds in Januaor af Februoar wäd in de Hollener See af in de [[Maiglöckchensee]] dät Iesboadjen fon dän DLRG ferounstalted. <gallery> Bielde:See1.jpg Bielde:See3.jpg </gallery> == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20120822025012/http://www.nwzonline.de/Video/Mirja-macht-den-Badesee-Check-Hollener-See_1050646241001.html nwzonline.de - Badesee-Check: Hollener See (Video)] * [http://maps.google.de/maps?hl=de&tab=wl&q=Ramsloh%2C%20Hollener%20See Hollener See ap GOOGLE-Maps] * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Friesoythe/Artikel/2502532/Hinterher-f%FChlt-man-sich-gut.html Iesboadjen in de Hollener See] (NWZ) * [http://www.nwzonline.de/fotos/Suche/1/2757759 Bielde: Iesboadjen in de Hollener See] (NWZ) {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{Foarloage:Loundskup}} [[Kategorie:Seelterlound]] i4g99b9aqd720qm94eqsekomm019suf 0 5601 80037 72199 2012-02-18T17:38:09Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:SägewerkUm1955-4.jpg|thumb|250px| Ju Wiendmäälne toun Holt soagjen fon Heinrich Janßen in de Knülke, uum 1955]] '''Knülke''' (Skillup) is ne litje Buurskup fon [[Skäddel]]. ==Loage== Ju Knülke lait aastelk Skäddel, twiske dät Täärp Skäddel un [[Loanghoarst]]. Deer stounde man n poor Huuse. ==Geskichte== In de Knülke stuud ne Wiendmäälne fon Heinrich Janßen uut do 1920er-Jiere toun Holt soagjen. Ju is ätter 1955 oubreeken und truch n Elektromotor ärsät wuuden. Ap ju Steede stoant nu n Woonhuus. Ap de Knülke wuude fröier dät Paaskefjuur oubaadend. {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] qgydgyf29ddunp3346x8v49iq1ijpm5 6 5603 121440 63902 2022-08-03T09:57:02Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5604 121439 63903 2022-08-03T09:56:53Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5605 121438 63904 2022-08-03T09:56:41Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5606 121437 63942 2022-08-03T09:56:32Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5608 121436 63954 2022-08-03T09:56:21Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 0 5609 98147 80545 2012-12-24T15:35:41Z Bernd 1291 Bielde:Koloniestraße.jpg wikitext text/x-wiki [[Bielde:Notkirche.jpg|thumb|right|180px| Ju Noodsäärke fon Seedelsbierich stuud fon 1929-1936 an ju Koloniesträite]] [[Bielde:Koloniesträite.jpg|thumb|right|180px|Dät Jubiläumsbouk fon ju Koloniesträite, 2002]] '''Seedelsbierich-Kolonie''' is ne Buurskup fon [[Seedelsbierich]]. ==Loage== Ju Kolonie lait in dän [[Aastfoan]], aastelk fon Seedelsbierich. In dät Aaste lait [[Swonnebierich]], Meente [[Ait]]. ==Geskichte== Ätter 1925 wuude truch dän [[Aastfoan]] fon Seedelsbierich bit tou [[Swonnebierich]] n Soundwai baud. Deertou wuude dän Sound fon do Soundhöäwele, so as dän Rodebierich ap [[Näiwal]] un dän [[Muddebierich]] in Seedelsbierich mäd n Foan-Iersenboan deer wai fierd un bit ne Djüpte fon 2 m foar dän näie Soundwai un do Huussteeden bruukt. Do Siedlere fon ju näie Koloniesträite koomen uut dät [[Ooldenbuurich (Lound)|Ooldenburger Lound]] un dät [[Loundkring Oamselound|Oamselound]]. Dät Gründengsjier fon ju Koloniesträite waas 1927. Ätter 1927 sünt do eerste Siedlere ätter ju Koloniesträite in Seedelsbierich wai leeken. Die eerste Siedler an ju näie Koloniesträite waas ju Familie fon dän Bernard Horstmann uut Angelbeck bie Löningen. Sowät bit tou 1935 is ju ganse Koloniesträite dan besiedeld wuuden. Do Siedlere hääbe dät dan bie ju Kultivierenge fon dän wäite Foangruund läip stuur häiwed. Ju eerste Klinkersträite wuud 1937 baud, fon 1939-1942 kreegen do Huuse elektrisken Strom un 1965 ju eepenbeere Woaterlaitenge. ==Noodsäärke== Fon 1929 bit 1936 stuud ju Noodsäärke fon ju katoolske Säärkenmeente Seedelsbierich an ju Koloniesträite. 1936 wuud ju näie Säärke in dät Täärp baud. ==Literatuur== * 75 Jahre Koloniestraße, 2002 <gallery> Bielde:Koloniestraße.jpg| Ju Koloniesträite uum 1960 </gallery)> {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] dzmbihwbh3vawsu1ip51vi5fv60w4kj 6 5610 121435 63970 2022-08-03T09:56:01Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5611 121434 64008 2022-08-03T09:55:43Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Hollerfoan, 1931, Dr. Botke, fräi fon Gjuchte |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} rnybupuimikklxp4xui6ikalbu8gytw 0 5612 79864 65444 2012-02-17T10:51:22Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Waskönig.jpg|thumb|right|300px| Die näie Hoochregoal-Leegertouden fon dät Koabelwierk Waskönig un Walter]] '''Roomelse-Aast''' (''düütsk: Ramsloh-Ost'') is ne groote Buurskup fon [[Roomelse]]. ==Loage== Roomelse-Aast lait aastelk dät Täärp Roomelse un ju [[Seelter Äi]], suudelk [[Baalenje]], wäästelk [[Elisabethfeen]] un noudelk [[Hollenerfoan]]. Dät Skeed twiske Hollenerfoan un Roomelse-Aast is uungefäär juust suudelk dät Koabelwierk bie dän Koppelwai ''(Koppelweg).'' Ju Siedlenge ''Akaziensträite'' juunuur dät Koabelwierk an ju Elisabethfeener Sträite heert al tou Roomelse-Aast. Truch Roomelse-Aast gungt ju Elisabethfeener Sträite un fon dät Suude bit tou dät Noude ju Ostermoorsträite, ju fon [[Näiwal]] uur [[Loanghoarst]], [[Hollenerfoan]] un Roomelse-Aast bit tou [[Baalenje]] fiert. ==Bedrieuwe== * Koabelwierk Waskönig un Walter * Ferskäidene Hondwierksbedrieuwe {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] jln4zwbxoifl91z65n3ksaypqjqg6h4 0 5613 119569 72302 2021-01-05T15:10:39Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Roomelse-Wääst.jpg|thumb|right|300px|N oold Siedlerhuus in Roomelse-Wääst, 1953, Bielde: W. Deeken]] [[Bielde:Hoogebierich.jpg|thumb|right|300px| Ju Sträite ''Hoogebierich'' gungt fon dät Suude bit tou dät Noude truch gans Roomelse-Wääst]] '''Roomelse-Wääst''' ''(düütsk: Ramsloh-West)'' is ju grootste Buurskup fon [[Roomelse]]. ==Loage== Ju Buurskup uumfoatet dät groote Gebied wäästelk fon Roomelse un aastelk [[Idafeen]]. In dät Noude wad Roomelse-Wääst begränsed truch ju [[Loangholt]]er Sträite un in dät Suude truch dän Moorgoudsdom. Suudelk fon Roomelse-Wääst lait [[Hollenbround]], noudelk deerfon lait [[Strukelje]]. Do Gestriche [[Hoogebierich]], [[Häärst]] un [[Raake]] heere tou ju Buurskup. {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] 9ebl1w644sunqg9rtslugjgj887bkg2 6 5614 121433 64032 2022-08-03T09:55:20Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Raake, Dr. Botke, 1931. fräi fon Gjuchte |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} l6h251geogakg5yja9jcdirkzwd7xy4 6 5615 121432 64034 2022-08-03T09:54:54Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Hoogebierich, 1969, Bielde: Pyt Kramer |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} p1kfa9j2drvz4x1vf6ezs240untew0r 6 5616 121431 64037 2022-08-03T09:54:32Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Bibelte, 1969, Bielde: P. Kramer |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fehv18j8uzdoeitmzm0c5igwclyu13w 6 5617 121430 64039 2022-08-03T09:54:13Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Bollingen , 1969, P. Kramer |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} kjguqw43llsl45ubny0h58qgwgbht8h 6 5618 121429 64041 2022-08-03T09:52:44Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Kirchweg, jetzt Hauptstrasse, um 1900 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 7r2ojwzm0a7g9odtrluo4sncko5tnvc 6 5619 121428 64043 2022-08-03T09:52:22Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Krätseldobbe, 1952 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} spwyzorzzx49gn7mz1n8m88otnmzjxq 6 5620 121427 64045 2022-08-03T09:51:57Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Hüllen, Pyt Kramer 1982 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} l0vzbzzin3mcr70zess5aue79wz5kss 6 5621 121426 64047 2022-08-03T09:51:25Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Ohe bie Heidbrück, P. Kramer |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} mra1ome24z4ryshpxazg2ndu8viv0sh 6 5622 121425 64052 2022-08-03T09:51:00Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Muttschiff-Schulte 1926. aus Saterland in alten Ansichten. mit Genehmigung von Annette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} rlzi5cswzytw579a1nyc9ukuudx12gs 6 5623 121424 64053 2022-08-03T09:50:29Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Konrad Schulte, um 1930, aus Saterland in alten Ansichten. mit Genehmigung von Annette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} c40y6nki7g1yy2i5hoelaewt9dwpc9d 6 5624 121423 92796 2022-08-03T09:49:57Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Moorgut Sedelsberg, 1912, aus Saterland in alten Ansichten. mit Zustimmung von Annette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fzf8ybjiavpvnqadr6mb3z2zzugf05q 6 5625 121422 64059 2022-08-03T09:49:23Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Koaster Dierkes, Wietsound, uum 1900. uut Saterland in alten Ansichten. mäd Toustemmenge fon Annette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 77ox6t525zakwyce1829ufm264dozvv 0 5626 120007 106450 2021-08-08T21:56:49Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[File:Idafehn Windmühle.JPG|thumb|right|200px|Ju Määlne in Idafeen (Galeriehollounder)]] '''Idafeen''' waas bit tou ju ''Gebietsreform'' 1974 ne Buurskup fon [[Strukelje]]. Däälich heert Idafeen tou ju Meente [[Aastrauderfeen]]. ==Loage== * Idafeen-Suud lait suudelk ju B438 aastelk Aastrauderfeen un wäästelk [[Strukelje-Wääst]] un [[Wietsound]]. * Idafeen-Noud läit noudelk ju B438 aastelk Aastrhauderfeen, [[Holterfeen]] un wäästelk [[Wietsound]] un [[Ubbehusen]]. ==Geskichte== In dät Jier 1864 is ju "''Moorkolonie am Westkanal''" (Idafeentjer Kanoal) loangs ju ganse Wäästsiede fon dät Säspel Strukelje gruunded wuuden. Dät hääbe do Uutändjer Buuren anlaid. 1864 wuud dät Idafeentjer Kanoal (Wäästkanoal) greeuwen; hie waas 3023 Meeter loang un kostede 74239 RM; 1955 wuud dät Idafeentjer Kanoal wier ticht fierd. Där lapt nu ju Sträite Idafeen-Suud. Ju Kolonie kreech 1885 dän Noome Idafehn ätter dän Groothärtsoch sien Määme. ==Skoulen== Idafeen hiede fröier two oaine Skoulen in Idafeen-Noud un Idafeen-Suud. * Ätter dän Bau fon dän Wäästkanoal in 1864 moasten do Bäidene eerste ätter do Skoulen in Holterfoan, Potshusen un [[Boukeläsk]]. In dät Huus fon ''Heike Taute'' waas dan in 1880 die eerste Unnergjucht foar 40 Sköilere in Idafeen-Noud. 1881 wuud ne Behälpsskoule foar 63 Sköilere baud, ju där 1.800 Mark kostet häd. In 1890 wieren där 90 Sköilere. In 1891 wuud ne näie Skoule baud, ju där 16.300 Mark kostede. Ätter dän Kriech moaste ju Skoule wier näi apbaud wäide foar 60.000 Mark (1949). Ju Skoule in Idafeen-Noud wuud 1973 sleeten un ferkooped. * In Idafeen-Suud wuud in 1889 ne oaine ''Skoulacht'' gruunded un ju Skoule wuude 1899 baud. 1951 wieren deer uur 100 Sköilere. Ju Skoule wuud 1970 sleeten un is ferkooped. * In 1963 wuud ne näie Gruundskoule foar Idafeen-Suud un Idafeen-Noud tichte bie dät Säntrum fon Idafeen baud ju der intwiske wier sleeten is. Däälich gunge alle Bäidene fon ju Meente Aastrauderfeen in dät näie Skoulsäntrum in Aasthauderfeen. [[Bielde:Idasee.jpg|thumb|right|250px|Die Idasee]] ==Idasee== In Idafeen-Noud, juust wäästelk fon [[Seelterlound]] un noud-wäästelk fon [[Wietsound]] lait die [[Idasee]]. ==Bauwierke== * Ju Friedenssäärke in Idafeen * Ju Määlne in Idafeen ==Bädden in Idafeen== * [[Hajo Hayen]] (* 6. Meerte 1923; † 8. November 1991), düütsken Koaster, Prähistoriker un Foanarchäologe == Sjuch uk == * [[Idasee]] * [http://mitglied.multimania.de/Seelter2/LOUNDNOOMEN1.pdf?pageid=AU1I0FZH7WO4W404O Lound un Noomen, Siede 99] ==Ferbiendenge== * [http://www.idafehn.de/ Möhlenkring Idafehn] * [https://web.archive.org/web/20111228235928/http://www.ostrhauderfehn.de/2126.php Websiede Meente Aastrauderfeen] ==Wällen== * Franz Dwertmann: Das grosse Sterben der kleinen Schulen, Vechtaer Druckerei und Verlag, 1984, ISBN 3-88441-025-3 {{Seelterlound}} {{Foarloage:Noabermeente}} {{Bauwierk}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Loundkring Lier]] d3pzu074j1ktyht4wa9a1m0kh9a5g7z 6 5627 121419 64080 2022-08-03T07:53:38Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Noodsäärke fon Seedelsbierich, 1929-1936. uut Saterland in alten Ansichten. mäd Toustemmenge fon Annette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} p4h0dpmnxu3ic16suwe3an5o0pah61s 6 5628 121421 64071 2022-08-03T09:48:34Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Smiede Dannebaum, 1930er Jiere |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 1v9tmvn8zb84w5utocd4yrfjcstzcp1 6 5629 121420 64074 2022-08-03T07:54:03Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Hochtied bie Griep, 1920 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} i01iltq98f099x22mtbhyto7w2fhwno 14 5630 64085 64083 2011-07-29T22:41:06Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Aast-Fräislound]] wikitext text/x-wiki #Redirect [[Kategorie:Aast-Fräislound]] bf9fsdt8babj11drjbq6s6tfc4cckwp 0 5631 98168 81594 2012-12-24T17:29:00Z Bernd 1291 [[Bielde:Maiglöckchensee-2.jpg|thumb|right|300px|Maiglöckchensee un oolde Ticheläi uum 1980]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Maiglöckchensee.jpg|thumb|right|300px|Maiglöckchenwoold un -see, Bielde: Th. Deddens]] [[Bielde:Maiglöckchensee-2.jpg|thumb|right|300px|Maiglöckchensee un oolde Ticheläi uum 1980]] Ju [[Maiglöckchensee]] is ne See, wäästelk fon [[Skäddel]]. Ju gränset an ju [[Seelter Äi]] in dät Noude un Wääste (nit mädnunner ferbuunen) un dän B72 in dät Wääste. Ju is äntsteen bie dät Anlääsen fon dän B72 un häd hieren Noome fon dät [[Maiglöckchenwoold]], so as dät Skäddeler [[Holt]] wäil naamd wäd. ==Froamdenferkier== Dät Gebiet is interessant foar Uurloowere un Boadegaste. Deer stounde sanitäre Iengjuchtengen. Ieuwenske de Maiglöckensee un -woold is siet 2004 die Skäddeler Ställplaats foar Raisemobile. ==Iesboaden== Winterdais, maastieds in Januaor af Februoar wäd in de [[Hollener See]] af in de Maiglöckchensee dät Iesboadjen fon dän ''DLRG'' ferounstalted. ==Ferbiendenge== * [http://maps.google.de/maps?hl=de&tab=wl&q=Scharrel%2C%20Ziegeleistrasse Maiglöckchensee ap GOOGLE-Maps] {{Foarloage:Loundskup}} [[Kategorie:Seelterlound]] 1tlo3xuugx52hh0ihgmxpzkt7ywx7wb 0 5632 109274 104844 2014-05-17T15:39:19Z Natuur12 5502 (Script) [[commons:COM:FR|File renamed]]: [[File:Die Gartenlaube (1873) pic 595.JPG]] → [[File:Die Gartenlaube (1873) b 595.jpg]] [[commons:COM:FR#reasons|File renaming criterion #6]]: Harmonize file names of a set of images (so that only one part of… wikitext text/x-wiki [[Bielde:Küstenkanal Oldenburg.JPG|thumb|300px|Kustenkanoal in Ooldenbuurich]] [[Bielde:Eedferleeding Kustenkanoal.jpg|thumb|300px|Eedferleeding an dän Kustenkanoal bie Kampe]] [[Bielde:Die Gartenlaube (1873) b 595.jpg|thumb|300px|right|"Oldenburger Moor-Dampfer" bie dän Bau fon dän Kustenkanoal bie Kampe]] Die '''Kustenkanoal''' is n 70 Kilometer loangen Woaterwai. Die aast-wääst Woaterwai is wichtich foar Skipsferkier twiske ju [[Oamse]] un ju [[Weser]]. In two [[Slüüse]]n, een in Ooldenbuurich un een in Dörpen, konnen do Skiepe do unnerskeedelke Woaterstande in Hunte, Kanoal un Oamse uurwinne. Siet 1974 bieldet die Kustenkanoal ju suudelke Gränse fon dät [[Seelterlound]]. Deerfoar heerde [[Näiskäddel]], suudelk fon dän Kustenkanoal, uk noch tou dät Seelterlound. Ätter dät Aasten wai ferbiendet die Kanoal dät Seelterlound mäd [[Ooldenbuurich]] un ju Weser. Wan dät Hoochwoater in ju [[Seelter Äi]], [[Söiste]] of Vehne rakt, kon dät Woater ätter dän Kanoal waileedet wäide. Ieuwenske dän Kanoal lopt de Kustenkanoalwai B401. Die Kanoal is baud twiske 1922 un 1935. ==Bedrieuwe== An dän Kustenkanoal bie [[Seedelsbierich]] wäd stuuns ju sonaamde [[c-Port]] apgjucht, n Industriepark un Hoawen foar ju Region [[Ooldenbuurger Munsterlound]]. Där hääbe sik al moorere Bedrieuwe aansiedelt. <gallery> Bielde:C-Port.jpg|Die c-Port bie Seedelsbierich Bielde:Eisenbahn- und Straßenbrücke.jpg| Ju oubreekene Iersenboan- un Sträitebrääge Bielde:Brääge.jpg|Ju oolde Iersenboanbrääge uur dän Kustenkanoal bie Seedelsbierich (oubreeken) Bielde:Schleuse.JPG|Ju Slüüse bie Ooldenbuurich Bielde:Küstenkanal.jpg|Kustenkanoal bie Seedelsbierich, 1970er Jiere </gallery> {{Foarloage:Loundskup}} [[Kategorie:Läichsaksen]] [[Kategorie:Seelterlound]] 6eq13iu2y51tkz73pmzh6wblmu0wrjj 0 5633 108447 107832 2014-01-02T06:55:22Z Billinghurst 4113 fix broken interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wikipedia Groot.png|thumb|150px|Logo fon ju seelterfräiske Wikipedia]] Ju '''seelterfräiske Wikipedia''' begon Anfang 2007. Apstuuns rakt et [[Spezial:Statistik|'''{{NUMBEROFARTICLES}}''']] [[w:Alle titels|Sieden]] ap [[Seeltersk]]. == Geskichte == *23. April 2005: Seelterfräiske Test-Wiki ounfangd fon [[user:Steinbach|Steinbach]]. *Januoar-Meerte 2007: Ju seelterfräiske Wikipedia gungt online. *9. Dezember 2007: Ju seelterfräiske Wikipedia häd 500 Artikkele. *5. Juni 2009: Ju seelterfräiske Wikipedia häd 1.000 Artikkele. Artikkel 1.000 waas n Artikkel uur [[Pier Gerlofs Donia]]. *10. Dezember 2011: Ju seelterfräiske Wikipedia häd 2.000 Artikkele. *20. August 2013: Ju seelterfräiske Wikipedia häd 3.000 Artikkele. Artikkel 3.000 waas n Artikkel uur [[Lütje Hörn]]. == Sjuch uk == * [[Wikipedia]] [[Kategorie:Wikipedia]] 4whiayh4nl5st1wni5lgsblgetjih5n 10 5634 80138 65302 2012-02-19T11:03:06Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {| style="margin:0.5em 0 0.5em 0; clear:both" width=100% class=toccolours |- | width=40 | [[Image:Commons-logo.svg|20px|Wikimedia Commons]] |<div style="margin:0 2px 0 2px;">&nbsp;'''<span class="plainlinks">[{{localurl:Commons:Category:{{{1|{{PAGENAME}}}}}|uselang=stq}} Commons: {{{2|{{{1|{{PAGENAME}}}}}}}}]</span>'''&nbsp;– Bielden, Videos un Audiodoatäie</div> |} ii8zphm7omc1xmu2ud02d5h479cpuua 14 5635 64125 2011-07-30T11:40:00Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Wikipedia]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia]] lrr893xxd0as47gyb1cbgr2oav8ne57 6 5636 121418 64153 2022-08-03T07:53:06Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5637 121417 64156 2022-08-03T07:52:42Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Bielde: Pyt Kramer |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} f6zd5i9ucu1n8eu0rvsjgr7j0o5gao1 0 5638 122587 81593 2023-06-23T00:27:50Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Maiglöckchensee.jpg|thumb|right|300px|Maiglöckchenwoold un -see, Bielde: Th. Deddens]] [[Bielde:Maiglöckchenwald.jpg|thumb|right|300px| Boaden bie dän Maiglöckchenwoold in ju [[Seelter Äi]], 1950]] [[Bielde:Krätseldobbe.jpg|thumb|right|300px|Dän Krätseldoabe, 1952. Där gungt däälich ju B72 loangs]] Die '''Maiglöckchenwoold''' (düütsk: Maiglöckchenwald) is n Woold wäästelk [[Skäddel]]. Diräkt ieuwenske dän Woold läit die [[Maiglöckchensee]]. Dän Noome häd die Woold wäil därfon dät deer fröier fuul [[Moaiklokje]]s wuuksen. In dän Woold sunt oarich hooge Soundbierge, ju mäd groote Boome bewuksen sunt. Fröier genen do Skäddeler Bäidene winterdais altied mäd hiere Slee in dän Woold un fierden därmee do Bierge deel. ==Krätseldoabe== Dän [[Krätseldoabe]] was n Woaterpoul ieuwenske dän Maiglöckenwoold, deer wier nu ju Sträite B72 lapt. Dät raakt deer ne oolde Soage uur ju Skäddeler Säärkeklokke, do ju Mansfälder Suldoaten in dät 17. Jierhunndert klauen wüülden un ju ju Skäddeler däruum in dän Krätseldoabe ferstopped hieden. Wät derfon woar is, kon mon nit moor uutfiende. ==Främdenferkier== Dät Gebiet is interessant foar Urloowere un Baodegaste. Där stounde sanitäre Iengjuchtenge. Ieuwenske dän Maiglöckchenwoold un -see is siet 2004 die Skäddeler Ställplaats foar Raisemobile. ==Ferwiesenge== * [https://web.archive.org/web/20050317124345/http://www.literaturatlas.de/~la4/glocke.htm Ju Skäddeler Klokke in dän Krätseldoabe] * [http://www.literaturatlas.de/~la4/ton/glockeneu.wav Ju Skäddeler Klokke in dän Krätseldoabe as Audio-Doatei] {{Foarloage:Loundskup}} [[Kategorie:Seelterlound]] 4qikhldh536qtuti2h0wqnvkxpxzrkm 0 5639 122586 98133 2023-06-23T00:22:27Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Krätseldobbe.jpg|thumb|right|300px|Dän Krätseldoabe, 1952. Där gungt däälich ju B72 loangs]] [[Bielde:Krätseldobbe-1.jpg|thumb|right|300px|Die lääsde Fersäik, ju Klokke tou fiende, 1959]] Dän '''Krätseldoabe''' wier n Woaterpoul ieuwenske dän [[Maiglöckchenwoold]] bie [[Skäddel]], där wier nu ju Sträite B72 lapt. Dät raakt där ne oolde Soage uur ju Skäddeler Säärkeklokke, do ju Mansfälder Suldoaten in dät 17. Jierhunndert klauen wüülden un do ju Skäddeler däruum in dän Krätseldoabe ferstopped hieden. Wät derfon woar is, kon me nit moar uutfiende. Do Skäddeler hääbe moorere Moale fersäiked, ju Klokke tou fiende, dät lääsde Moal in 1959 bie dän Bau fon ju B72. ==Ferwiesenge== * [https://web.archive.org/web/20050317124345/http://www.literaturatlas.de/~la4/glocke.htm Ju Skäddeler Klokke in dän Krätseldoabe] * [http://www.literaturatlas.de/~la4/ton/glockeneu.wav Ju Skäddeler Klokke in dän Krätseldoabe as Audio-Doatei] * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2429984& Theo Deddens uur ju Skäddeler Klokke in ju Krätseldobbe] *{{Wikisource|Seelterfräiske Soagen#Ju Schäddeler Klokke in dän Krätseldoabe|Ju Schäddeler Klokke in dän Krätseldoabe}} [[Kategorie:Seelterlound]] 3546k64j4cok5eqp1t5l07jhvl0xh50 6 5640 121416 64212 2022-08-03T07:52:14Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Hollen, Wiltekomp, 1967, Bielde Walter Deeken, mäd Toustemmenge fon ju Dochter |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 4n8l1v9hln7htuonwnpcel5mpju3x6d 6 5641 121415 64213 2022-08-03T07:51:46Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = litje Brääch, Hollen, 1934. Moaker nit bekoant |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 4lons24a9e7l35goknnjtlep8qnsfpv 6 5642 121414 64216 2022-08-03T07:51:19Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = beim Maiglöckchenwald, 1950, mäd Toustemmenge Th. Deddens |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} qhbl5bm3jdpa08n9w0u276is9nj8hp7 6 5643 121413 64246 2022-08-03T07:50:55Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Uutändjer Kanoal, 1980. gjuchts Strouts Wai. Bielde Pyt Kramer |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} sa6mhoarzcr8k02cyvj016bbgh8pgt3 0 5644 64652 64625 2011-08-03T21:05:15Z 85.16.64.56 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kanal Utende.jpg|thumb|right|250px| Dät Uutändjer Kanoal bie [[Strukelje]], gjuchts Strouts Wai, 1980, Bielde: Pyt Kramer]] Dät '''Uutändjer Kanoal''' (''düütsk: Utender Kanal'') wuud 1889 greuuwen as Ferbiendenge twiske ju [[Seelter Äi]] bie [[Uutände]] un dät Idafeentjer Kanoal (Wäästkanoal) fon [[Idafeen]]-Suud. Die Kanoal häd ne Loangte fon 2.376 Meter. Die Bau häd 80.166 Rieksmark koastet. Ätter ju Tied wuuden där moordere [[Hällenge|Hälgen]] in Uutände un an ju Seelter Äi bie [[Strukelje]] un [[Baalenje]] gruundet. Truch dän Kanoal kuuden do Skippe dan diräkt ätter ju Feentäärpe fiere. "Dät Utänder Knoal, dät waas fröier ''Strout'', dät is fröier n Sloot weesen, sun Wülgensloot. De ''Strout'', dät waas di Sloot." (Lound un Noomen, Siede 95) Däälich is dät Ouger fon dät Kanoal mäd Struuke un Ploante bewuksen. Där truch is dät nu ne flugge Natuurloundskup loangs dät Kanoal. Loangs dät Uutändjer Kanoal lapt die Uutäandjer Dom (''Utender Damm''). Gjuchts fon die Uutändjer Dom bie dät Täärp is ju näie Siedlenge "''Strouts Wai''". ==Wällen== * [http://mitglied.multimania.de/Seelter2/LOUNDNOOMEN1.pdf?pageid=AU1I0FZH7WO4W404O Lound un Noomen, Siede 95] {{Foarloage:Loundskup}} [[Kategorie:Seelterlound]] f20geaxzasl0w74126lzjycuyaghgbw 0 5645 72376 65790 2011-11-17T21:21:51Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bollingen-Kanal.jpg|thumb|right|300px|Dät Baalenjer Kanoal 1955 mäd ne Feenbrääch un n Huusboot]] Dät '''Baalenjer Kanoal ''' (''düütsk: Bollinger Kanal'') wuud 1879 greeuwen, dät waas 3023 Meter loang un kostede 74239 RM. Dät waas n Ferbiendengskanoal fon ju [[Seelter Äi]] mäd dät [[Elisabethfeenkanoal]]. Dät Kanoal lapt aastelk ju Seelter Äi un lapt bie "Dreibrücken" in dät Elisabethfeen-Kanoal. Dät Baalenjer Kanoal waas fröier skipboar, dät ron bie ju Slüüse in ju Seelter Äi oun. Dät waas sun 700 m noudelk fon ju Steede, wier dät [[Uutändjer Kanoal]] uut dät Wääste in ju Seelter Äi lapt. Däälich is dät Kanoal nit moor mäd ju Seelter Äi ferbuunen. Loangs dät Kanoal lapt ju Sträite ätter [[Elisabethfeen]]. Ap dät Gebiet fon [[Baalenje]] bit tou dät Skeed mäd Elisabethfeen is dät Kanoal däälich oarich tichtwuuksen, dät is nit fuul moor as n breeden Sloot. Diräkt in Elisabethfeen is dät Kanoal mäd sun 10 m noch oarich breed. Deer stoant uk fuul Woater in dät Kanoal un dät häd deer ne Ferbiendenge mäd ju Wieke fon dät [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen|Foanmuseum]], wier do Skiepe fon dät Museum lääse. == Sjuch uk == * [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] * [http://mitglied.multimania.de/Seelter2/LOUNDNOOMEN1.pdf?pageid=AU1I0FZH7WO4W404O Lound un Noomen, Siede 116] [[Kategorie:Seelterlound]] 5xte5j32vl4rjekqw60d1iyxo93kh7f 0 5646 64270 2011-07-31T20:17:41Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Baalenje]] wikitext text/x-wiki #Redirect [[Baalenje]] senjt8hjg8iw3l6zg6wbsrkz6i0u9ue 10 5647 66719 65638 2011-08-26T19:44:41Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki *... Dät Woud Aaste uur ooldfräisk ''asta'' fluks germanisk ''austa-'' äntstamt uut indogermanisk *''ausos'' ‘Mäddenrood’? Do ''-n''-Foarme (düütsk ''Osten'', holloundsk ''oosten'', wäästfräisk ''easten'') deerjuun äntstamme beegede Foarme mäd Betjuudenge ‘nach Osten’. *... In dän [[Sahel]] näie Boome plonted wäide, uum ju Desertifikation aptouhoolden? *... [[Hälgelound]] dät eensichste fräiske Fälsenailound is? *... In 1995 10% fon do Ienwoonere fon dät [[Seelterlound]] uur [[Sproakstatistik|hiere Sproakgebruuk]] ätterfräiged wuuden sunt? *... Do [[Ruste]] mäd moor as 350.000 Oarden waareldwied ju grootste Oardnenge fon doo [[Insekte]] sunt? *... [[Magnet-Resonanz-Tomographie (MRT)|MRT]] ne Methode is uum dät Binnere fon n Moanske outoubieldjen? *... Do Määste fon dän [[Loangstwoogenseender]] in dän [[Wäästfoan]] wäästelk fon [[Roomelse]] uur 350 Meter hooch sunt? nece4iucjiuxtb2u4w9ve2c2f1v5nxs 6 5648 121412 64328 2022-08-03T07:50:26Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Moorgut Seedelsbierich. uut Saterland in alten Ansichten. Toustemmenge truch Annette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} ixb4bv50y3x6iwtwq3o4twchh0xgimf 6 5649 121218 64329 2022-07-31T10:12:12Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Moorgut Seedelsbierich |Quelle = Saterland in alten Ansichten |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = mäd Toustemmenge fon Annette Heese }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] fanr8n0r8i08rli2c668v5r6dqc7fvp 6 5650 121411 64330 2022-08-03T07:49:00Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Utende-Hotel. uut Saterland in alten Ansichten. Toustemmenge truch Annette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} o2g3wfcn94316y9ju7w230xyj5v5ecr 6 5651 121410 64331 2022-08-03T07:48:26Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Wietsound. uut Saterland in alten Ansichten. Toustemmenge truch Annette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} srl22cq6bjep2ecqnuqfyud5z900hjf 6 5652 121217 64361 2022-07-31T10:11:35Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Trekker ap dät Moorgut Seedelsbierich |Quelle = Saterland in alten Ansichten |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = mäd Toustemmenge fon Annette Heese }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] qnrdp9uvgv69oonl2i9unug9miv5tfm 6 5653 121409 64363 2022-08-03T07:47:30Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Skoule Hollen mäd Koaster Theodor Block, 1922. uut Saterland in alten Ansichten. mäd Toustemmenge fon Annette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 20u43273tjiixoxkzouq96mvag92560 6 5654 121408 64365 2022-08-03T07:46:53Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Hollener Molkeräi, 1908, fon ne oolde Postkoarte |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} eaeb6ax7j478m4tfw57359loap1k59i 6 5655 121407 64369 2022-08-03T07:46:20Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Wegekreuz, Wittensand 1920er Jiere. fon ne oolde Postkoarte |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} cef4imorux8zrnqd3gpl9nuftiw85gk 6 5656 121406 64375 2022-08-03T07:45:48Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Skäddel Ticheläi. uut Saterland in alten Ansichten. mäd Toustemmenge fon Annette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fzpw0bmmikp6zswqdef4pfpjech69r5 6 5657 121402 64390 2022-08-03T06:42:06Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Bäätholt, uum 1920. uut Saterland in alten Ansichten mäd Toustemmenge fon Annette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} lmdaz8qr73j5iwypefdw7v8fxyg6aex 6 5658 121403 64389 2022-08-03T06:42:36Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Huus Ennens, uum 1920. uut Saterland in alten Ansichten mäd Toustemmenge fon Annette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 3ublocakk7bdb48jdx1kcgw3fqq2hdh 6 5659 121404 64388 2022-08-03T06:43:15Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = mäd Koaster Josef Sieverding, 1925. uut Saterland in alten Ansichten mäd Toustemmenge fon Annette Heese. |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} hhkavvrjw90t17ok8an0u2hvu3dcn6z 6 5660 121405 64387 2022-08-03T06:43:45Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Tuunkeräi Janssen, uum 1920. uut Saterland in alten Ansichten mäd Toustemmenge fon Annette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 8e61vpzpvvr90oe3wf264lryo1il9em 6 5661 121401 64392 2022-08-03T06:41:37Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Dr. Botke, 1931 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} sh3ooa15iqf6v04maxa4gwuxyproodn 0 5663 64461 2011-08-02T11:34:36Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Hollenerfoan#Hollebierich]] wikitext text/x-wiki #Redirect [[Hollenerfoan#Hollebierich]] 0mfuolv0vfx7tjxwkxia0yaxgo3yajw 0 5664 64462 2011-08-02T11:36:28Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Fäärmesound#Kanienkenbusk]] wikitext text/x-wiki #Redirect [[Fäärmesound#Kanienkenbusk]] 7rtre4u8m2dili5nu913kaiz3k6eji3 0 5665 71994 65441 2011-11-14T11:38:33Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki '''Muddebierich''' ''(düütsk: Muddeberg)'' is n Gestrich in dät Suude fon [[Seedelsbierich]]. Dät Gebiet lait twiske dät Täärp un dät [[Kustenkanoal]] wäästelk ju [[Näiskäddel]]er Sträite un aastelk ju [[Seelter Äi]]. ==Geskichte== Deer wieren fröier mäd Boome un Buske bewuuksene groote Soundhöäwele. N grooten deel fon dän Sound is uum 1925 bie dän Bau fon ju [[Seedelsbierich-Kolonie|Koloniesträite]] wächfierd wuuden. Uum 1960 waas deer noch n grooten Soundhöäwel juust ieuwenske ju Naiskäddeler Sträite. Däälich is deer alles wächfiert. =="Wooldheini"== Buppe ap dän Bierich diräkt an ju Näiskäddeler Sträite stuud sowät uum 1960 noch ne oolde holtene Hütte, wier n Eensiedler in huusede. Dän Mon naamden jo aal bloot "Wooldheini" (''düütsk: Waldheini''). Wier die Mon blieuwen is, is nit bekoand. ==Ju Siedlenge== Do eerste Huuse sunt deer wail ätter dän Kriech baud wuuden. In do lääste 20 Jiere häd Muddebierich sik tou ne flugge Siedlenge äntwikkeld. Truch Muddebierich loope do Sträiten ''"Muddeberg", "Am Muddeberg", "Muddewiese" un "Am Felde''". Do Ienwoonere feranstaltje jierelk in n Suumer n grooten "Muddebierich-Fäästdai" ap hieren Spielplats. ==Ferbiendenge== * [http://maps.google.de/maps?hl=de&tab=wl&q=Sedelsberg-Muddeberg Muddebierich ap GOOGLE-Maps] {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] s5s0wbwbxfws9u7utsyf38bi9zc0frf 6 5666 121400 64468 2022-08-03T06:41:14Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Huus fon Heinrich Kramer. uut Saterland in alten Ansichten. mäd Toustemmenge fon Annette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} qj4ztyi2pzwvjmtokot7817ag2bb97i 6 5667 121399 64502 2022-08-03T06:40:38Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Bielde: NWZ |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} ou5gdx0nrqb11qwm61qlehmu62pt7xq 6 5668 121398 64519 2022-08-03T06:39:41Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Brääge Seelter Äi Paad uur ju Seelter Ai bie Roomelse (NWZ) |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} lw7sob94r6mfxdo6lurm6bd7hroypud 0 5669 120237 118986 2021-09-02T20:17:01Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Paad.jpg|thumb|right|300px| Ju näie Brääch uur ju Seelter Äi bie Roomelse]] Dät '''Seelter-Äi-Paad''' ''(düütsk: Sater-Ems-Wanderweg)'' is n näi Paad loangs ju [[Seelter Äi]] un gungt bolde truch gans [[Seelterlound]] fon [[Baalenje]] bit tou [[Seedelsbierich]]. Dät Paad häd ne Laangte fon 16,8 Kilomeeter. N grooten Deel lait dät Paad ap dän Diek fon ju Seelter Äi. Dät Paad gungt loangs do flugge Natuurloundskuppe un do [[Woolde in Seelterlound]], so as de [[Hollener See]] mäd [[Hollenerfoan#Hollebierich|Hollebierich]] un dän [[Loanghoarster Iesk]], dän [[Maiglöckchenwoold]] un de [[Maiglöckchensee]] in [[Skäddel]]. Ju Skäddeler Määlne mäd [[Skäddeler Määlnemuseum|Määlnemuseum]] un ju Skäddeler Säärke sunt uk nit so fier wäch fon dän Paad. In [[Roomelse]] is deer n näie Brääch uur ju Seelter Äi mäd n Wai ätter dät Inkoopssäntrum un ju Säärke fon Roomelse. Dät Paad wuud in 2010 anläid un häd mäd do Brääge 338.000 Euro kosted. ==Sjuch uk== * [[Seelter Äi]] ==Ferbiendenge== * [https://web.archive.org/web/20120118104049/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2518652/Im-Fruehtau-durchs-schoene-Saterland.html Seelter-Äi-Paad] (NWZ) {{Foarloage:Loundskup}} [[Kategorie:Seelterlound]] nnb7wnly2dt5apzin7hjildcgqgmzv4 6 5670 121397 64529 2022-08-03T06:39:18Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = mäd Toustemmenge Th. Deddens |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} ozpmxzs03p9ivs6bxr2jwsymbggn6xg 6 5671 121396 64539 2022-08-03T06:38:02Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Bielde: W. Deeken, 1953. mäd Toustemmenge fon ju Dochter |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n2arc7ydn5jywmxljfd2yx9h608qmd0 10 5672 121710 81429 2022-10-29T21:30:15Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Saterland-Wappen.png]] → [[File:DEU Saterland COA.svg]] wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Loundskuppe un Woater in un uum [[Seelterlound]]'''||[[Bielde:DEU Saterland COA.svg|40px|Woapen fon Seelterlound]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| '''Loundskuppe'''<br> [[Aastfoan]] | [[Wäästfoan]] | [[Maiglöckchenwoold]] | [[Hollebierich]] | [[Loanghoarster Iesk]] | [[Seelter-Äi-Paad]] | [[Klaaster#Die Klaasterbusk|Klaasterbusk]] | [[Woolde in Seelterlound]] | [[Swonnebiergerfoan]]<br> '''Woater'''<br> [[Hollener See]] | [[Maiglöckchensee]] | [[Idasee]] | [[Stickisee]] | [[Seelter Äi]] mäd [[Seelter-Äi-Paad]] | [[Kustenkanoal]] | [[Elisabethfeenkanoal]] | [[Uutändjer Kanoal]] | [[Leda]] | [[Jümme (Äi)|Jümme]] <br> |} tw19pkej7fu8yyv9f1dwhkmjvvsnell 0 5674 120008 81592 2021-08-08T21:56:57Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Idasee.jpg|thumb|right|300px|Die Spielplats an dän Idasee]] [[Bielde:Idasee2.jpg|thumb|right|300px|Ju Woaterskianloage]] Die '''Idasee''' is n fröier Baagermeer in [[Idafeen]]-Noud. Die See läid ieuwenske ju Sträite Idafeen-Noud wäästelk [[Wietsound]] un ju B 72. Die Boadesee is uungefäär 20 Hektoar groot un häd n loangen Soundstrand. Där sünt sanitäre Iengjuchtenge mäd n Cafe un an dän See is uk n Spielplats foar Bäidene. Do hääbe siet 2004 ne Woaterskianloage. Där is uk n grooten Campingplats. Uum dän See uumetou is n Wai truch ju flugge Loundskup mäd Boome un Struuke. Fuul Fereene un Gruppen ferounstoalte hiere Fääste an dän Idasee. ==Sjuch uk== * [[Idafeen]] ==Ferbiendenge== * [https://web.archive.org/web/20111228235928/http://www.ostrhauderfehn.de/2126.php Websiede Meente Aastrauderfeen] * [http://maps.google.de/maps?hl=de&tab=wl&q=Idasee Die Idasee ap GOOGLE-Maps] [[Bielde:Nikolaus.jpg|thumb|left|230px|Die Sunnerkloas ap dän Idasee in Winter 2010]] {{Loundskup}} [[Kategorie:Seelterlound]] 7vcic84kg52pbetv6ay0u7tu33c6hx5 0 5676 111912 104847 2015-11-15T14:55:48Z 134.245.225.55 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hagioskop Johanniterkapelle Bokelesch45.jpg|thumb|right|250px| N Hagioskop-Finster fon ju Kapälle in Boukeläsk]] N '''Hagioskop''' is n Glieuwe in middelallerske Säärken. Dät wäd uk ''Leprafinster'' naamd. Truch dän Hagioskop kuud mon ap dän Altoar kiekje. Dät wier foar do Ljude, do ounstikkend kroank wieren un buuten blieuwe moasten. Ju Johanniterkapälle in [[Boukeläsk]] häd tjo Hagioskope. ==Ferbiendenge== * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2434698& Durch Fensterspalt dem Herrgott in Bokelesch nah] [[File:Jistrum hagioscoop.JPG|thumb|left|180px|Hagioskop in de Suudmuure fon ju Säärke in [[Tytsjerksteradiel|Jistrum]] ([[Fräislound]])]] [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Baukunde]] 3tk03cc0yfnmqmd16dlgqhew8tnc19f 0 5677 71890 65447 2011-11-13T20:58:09Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki '''{{PAGENAME}}''' ''(düütsk: Horst)'' is n Gestrich in dät Suude fon ju [[Roomelse|Roomelster]] Buurskup [[Roomelse-Wääst]]. Deer stounde nit fuul Huuse. ==Loage== Häärst lait noudelk fon dän [[Moorgoudswai]], aastelk fon [[Idafeen]] un dän [[Wäästfoan]], un wäästelk un aastelk fon [[Hoogebierich]]. Truch Häärst gungt parallel tou dän Moorgoudswai die Häärstwäi ''(Horstweg).'' {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] 6ek11vq3sseqp9izwu2ynfviqjn8s0l 6 5678 121395 64656 2022-08-03T06:37:27Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5679 121394 64657 2022-08-03T06:37:17Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5680 121393 64659 2022-08-03T06:37:09Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 10 5681 85964 81754 2012-06-01T11:44:46Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Bauwierke in do Fräislounde'''||[[Bielde:Scharrel Windmühle.JPG|40px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| '''Säärken'''<br> [[Loangholt]] | [[Idafeen]] | [[Aastrauderfeen#Säärken|Meente Aastrauderfeen]] | [[Rauderfeen#Säärken|Meente Rauderfeen]] | [[Bunde]] | [[Moormerlound|Veenhusen]] | [[Gandersum]] | [[Warsingsfehn]] | [[Uplengen]] | [[Tjootern|Tjootern un Amdorf]] | [[Oamde#Sport|Oamde]] | [[Hylpen]] | [[Grou]] | [[Ljouwert#Kultuur|Ljouwert]] | [[It Hearrenfean#Politik|It Hearrenfean]] <br> '''Määlne'''<br> [[Wiendmäälne]] | [[Idafeen]] | [[Rauderfeen#Määlne|Meente Rauderfeen]] | [[Burloage]] | [[Warsingsfehn]] <br> '''Uur'''<br> [[Aastfräisk Huus]] | [[Molkeräi]] | [[Bäätholt#Ticheläi|Ticheläi]] | [[Buurich Stickhusen]] | [[Steenhuus Bunderhee]] | [[Oamse-Speerwierk]] | [[Leda-Speerwierk]] | [[Oamde#Ferwaltenge|Woatertouden Oamde]] | [[Snitser Woaterpoute]] | [[Frjentsjer|Roadhuus fon Frjentsjer]] | [[Ooldehou|Ooldehou Ljouwert]] | [[Skierstins|Skierstins Feanwâlden]] | [[Ljouwert|Achmeatouden Ljouwert]] <br> |} mhqwve6h7dkukdmulx9bsurkfogdxnk 0 5682 66041 66040 2011-08-16T14:17:40Z Bernd 1291 häd "[[Loanghoarster Isk]]" ätter "[[Loanghoarster Iesk]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #Redirect [[Loanghoarst#Natuurtoankmoal Loanghoarster Iesk]] 1qnuyweucs3a1glvid1532e8czd1oxa 0 5684 118348 84131 2019-06-22T04:15:21Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki Disse Lieste uumfoatet aal do '''Suune un Dochtere fon Seelterlound'''. == Bädden in Seelterlound == === Roomelse === * Heinrich Kramer, Buurmäster fon 1955-1964 * Heinrich Eilers, Buurmäster fon 1964-1974 * [[Casper Deeken]] * [[Hermann Dumstorf]] * [[Wilhelmine Espeter]] * [[Hermann Janssen]] * [[Margaretha Grosser]] * [[Gesina Lechte-Siemer]] <gallery> Bielde:Heinrich Kramer.jpg|Heinrich Kramer Bielde:Hermann Janssen.jpg|Hermann Janssen Bielde:H-Dumstorf.jpg| Hermann Dumstorf Bielde:Siemer.jpeg|Gesina Lechte-Siemer Bielde:Grosser.jpg|Margaretha Grosser </gallery> === Skäddel === * [[Wilhelm Awick-Meyer]], Buurmäster fon 1946-1961 * [[Wilhelm Awick]] (litje Wüllm) * Heinrich Kröger, Buurmäster fon 1972-1974 * [[Theo Griep]] * [[Theo Deddens]] * [[Adelheid Pörschke]] <gallery> Bielde:Awick.jpg| Wilhelm Awick (litje Wülm) Bielde:Griep.jpg| Theo Griep, 1958 Bielde:Deddens.jpg| Theo Deddens </gallery> === Seedelsbierich === * Hermann Tellmann, Buurmäster fon ju Meente Skäddel fon 1961-1968 * Hermann Knelangen, Buurmäster fon ju Meente Skäddel fon 1968-1972 un fon ju Meente Seelterlound fon 1974 - 1981 === Strukelje === * H. Ahlrich Fugel, Buurmäster fon 1832-1857 * Ahlrich Ennen Schlump, Buurmäster fon 1857-1881 * Johann Bruns, Buurmäster fon 1881-1889 * Alrich Ahlrichs, Buurmäster fon 1889-1895 * Eilert Eilers, Buurmäster fon 1895-1914 * Heinrich Wilhelm Kallage, Buurmäster fon 1914-1919 * Gerhard Eilers, ''Meentefoarstounder'' fon Strukelje fon 1919-1933) * [[Ahlrich Cordes]], Buurmäster fon ju Meente [[Bäärsel]] fon 1947-1948''(1933-1948 heerde Strukelje tou ju Meente Bäärsel)'' * Anton Thien, Buurmäster fon 1948-1954 * [[Sixtus Schröer]], Buurmäster fon 1954-1974 * Erich Lukassen, Buurmäster fon ju Meente Seelterlound fon 1981-1999 * [[Konrad Burmann]] * [[Sixtus Kordes]] * [[Pestoor Schulte]] * [[Engelbert Wallschlag]] * [[Heinz Immer]] * [[Johanna Evers]] <gallery> Bielde:Eilert Eilers.jpg| Eilert Eilers Bielde:Kallage.jpg| Heinrich Wilhelm Kallage Bielde:Gerhard Eilers.jpg|Gerhard Eilers Bielde:Wallschlag.jpg| Engelbert Wallschlag Bielde:Sixtus Cordes.jpg| Sixtus Kordes Bielde:Cordes.jpg| Ahlrich Cordes Bielde:Anton Thien.jpg| Anton Thien Bielde:Schröer.jpeg| Sixtus Schröer </gallery> == Buurmästere fon do oolde Seelter Meenten (bit 1974) == <small>'''(Bielde sjuch bie dän Apsats "Suune un Dochtere fon dät Seelterlound")'''</small> '''Roomelse:''' * 1955 - 1964 - Heinrich Kramer * 1964 - 1974 - Heinrich Eilers '''Skäddel (mäd Seedelsbierich):''' * 1946 - 1961 [[Wilhelm Awick-Meyer]] * 1961 - 1968 Hermann Tellmann * 1968 - 1972 Hermann Knelangen * 1972 - 1974 Heinrich Kröger '''Strukelje:''' * 1832 - 1857 - H. Ahlrich Fugel * 1857 - 1881 - Ahlrich Ennen Schlump * 1881 - 1889 - Johann Bruns * 1889 - 1895 - Alrich Ahlrichs * 1895 - 1914 - Eilert Eilers * 1914 - 1919 - Heinrich Wilhelm Kallage * 1919 - 1933 - Gerhard Eilers (Meentefoarstounder fon Strukelje) * 1933 - 1948 heerde Strukelje tou ju Meente [[Bäärsel]] * 1947 - 1948 - [[Ahlrich Cordes]] uut Strukelje Buurmäster fon ju Meente Bäärsel * 1948 - 1954 - Anton Thien * 1954 - 1974 - [[Sixtus Schröer]] === Buurmästere fon ju Meente Seelterlound siet 01.03.1974 - 1999 === * 1974 - 1981 - Hermann Knelangen * 1981 - 1999 - Erich Lukassen == Beleeken tou Seelterlound == * [[Dr. Jacob Botke]] (1877-1939), n wäästfräisken Biologe * [[Pyt Kramer]] * [[Marron Curtis Fort|Marron Fort]] <gallery> Bielde:Dr Jacob Botke.jpg| Dr. Jacob Botke Bielde:Kramer-2.jpg| Pyt Kramer Bielde:Fort-1.jpeg| Marron Curtis Fort </gallery> [[Kategorie:Seelterlound]] p7twyq60vba881olsrk216m6c9bsaso 0 5686 121115 120978 2022-07-25T19:56:48Z Murma174 1663 /* Fräislound */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Martin Luther by Lucas Cranach der Ältere.jpeg|thumb|right|120px|Martin Luther]] Ju '''Reformation''' is ne Riege fon säärkelke Annerengen in dät 16. un 17. Jierhunnert. Ju häd tou ne Kleeuwenge in dät [[Kristendum]] fierd ([[katoolsk]], [[luttersk]], [[reformierd]]). Do wichtichste Moanskene fon ju Reformation weeren [[Martin Luther]] (Düütsklound) un [[Johannes Calvin]] (Frankriek, ju Swaits). Die Ienfloud fon ju Reformation wiedede sik uur fuul Lounde in noudwääst Europa uut. == Uursproang in't Leetmiddeloaler == In dät Suude un Wääste fon Europa wieren do rieke Traditione fon kristelke Teologie, roomsk un kanonisk Gjucht, [[Marcus Tullius Cicero|ciceroanische Retorika]] un aristoteliske Filosofie foar ju Äntwikkelenge fon't politike Toanken in't Leetmiddeloaler gans wichtich. Foar fuul Toankere wieren do Leeren fon [[Marcus Tullius Cicero]] un [[Aristoteles]] ju Gruundloage foar näie Leeren. Do Fräiegaidideale fon dät Leetmiddeloaler fiende hiere Uursproang in do frankiske un germoanske Toankbielden uur dän fräien Mon un in do Wierke fon Cicero un [[Sallust]]. == Fräislound == In Aastfräislound lät [[Edzard I. (Aastfräislound)|Edzard I.]] ju Reformation 1519 tou un hie wäd sälwen luttersk. Do [[Mennonite]] sunt Foulgere fon dän wäästfräiske [[Menno Simons]]. [[Seelterlound]] bleeuw katoolsk. ==Sjuch uk== * [[Juunreformation]] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Reformation|*]] lums2ygi9f87p6g09n7gov39se7q8fz 10 5687 75893 74249 2011-12-31T17:30:42Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Bauwierke buuten Seelterlound un do Fräislounde'''||[[Bielde:Scharrel Windmühle.JPG|40px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| '''Säärken'''<br> [[Bäärsel]] | [[Elisabethfeen]] | [[Ait#Ferbiendenge|Ooldenait St. Vitus]] | [[Kloppenbuurich|Kloppenbuurich St. Andreas]] | [[Kloppenbuurich|Basilika Bethen]] | [[Nijkerk|Groote Säärke Nijkerk]] | [[Dom fon Utert]] | [[Fräisensäärke|Fräisensäärke Room]] | [[Päiterssäärke|Päiterssäärke Fatikaanstääd]] <br> '''Määlne'''<br> [[Bäärsel]] | [[Ait#Ferbiendenge|Geelenbierich]] | [[Kloppenbuurich]] <br> '''Uur'''<br> [[Kloppenbuurich|Pfannitouden Kloppenbuurich]] | [[Chinesiske Muure]] | [[Eiffeltouden]] | [[Taj Mahal]] | [[Kolosseum]] | [[Hagia Sophia]] | [[Anitkabir]] <br> |} hlzdgky6qjruftjiu35bwmz8elyelv3 0 5688 66100 66039 2011-08-17T11:38:47Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Maiglöckchensee.jpg|thumb|right|300px|Maiglöckchenwoold un -see, Bielde: Th. Deddens]] In Seelterlound raakt dät ne ganse Riege '''Woolde''' un Wooldgebiede. Do Seelter Woolde hääbe sicher Noomen uut oolde Tieden, do mon fiellicht noch wier uutfiene kon. Fuul fon do Woolde lääse ieuwenske af nit fääre fon dän [[Seelter-Äi-Paad]].<br> Fon dät Suude ätter dät Noude sunt do foulgenden Woolde tou fiende:<br><br> * '''Näiwal, Haudsträite'''<br> * Ap [[Näiwal]] lait juunuur dän fröieren [[Kanienkenbusk]] wäästelk ju Haudsträite un aastelk ju [[Seelter Äi]] dieräkt ieuwenske ju Siedlenge Kiefernsträite (''Kiefernstrasse'') n Wooldgebied.<br> * N poor Hunnert Meeter noudelk därfon un noudelk ju Sträite Rotenbierich (''Rotenberg'') ieuwenske dät Nikko-Wierk läit uk n Wooldgebied.<br><br> * '''Bäätholt'''<br> * In [[Bäätholt]] is dät Gebied uum ju oolde Leemdobbe n wooldriek Gebied.<br><br> * '''Skäddel, Haudsträite'''<br> * Wäästelk fon [[Skäddel]] läit die [[Maiglöckchenwoold]] ieuwenske dän [[Maiglöckchensee]].<br> * Noudelk Skäddel, aastelk fon ju Haudsträite ätter [[Hollen]] wai un wäästelk fon ju Seelter Äi läit n Wooldgebiet. Dät läit junuur fon do Wooldflächen fon dän [[Loanghoarst|Loanghoarster Iesk]].<br> * N poor Hunnert Meeter fierder noudelk is dan wäästelk fon ju Haudsträite noch ne Wooldflääche.<br><br> * '''Loanghoarst'''<br> * In dät Noude fon [[Loanghoarst]] lääse do Wooldfläächen fon dän [[Loanghoarst#Natuurtoankmoal Loanghoarster Iesk|Loanghoarster Iesk]] aastelk ju Seelter Äi un wäästelk ju Ostermoorsträite. Dät Gebied stount unner Natuurskuts.<br><br> * '''Hollenerfoan'''<br> * In Hollenerfoan noudelk un suudelk fon dän [[Hollener See]] lääse do Wooldfläächen fon [[Hollebierich]]. <br> * Suudelk därfon un noudelk fon dän Loanghorster Iesk is ju Foutsättenge fon do Wooldfläächen fon dän Loanghoarster Iesk. Dät Gebied lait aastelk fon ju Reithalle in Hollen.<br><br> *'''Roomelse'''<br> * Aastelk ju Haudsträite ätter [[Strukelje]], där wier ju [[Loangholt]]er Sträite ap ju Haudsträite lapt, is n Wooldgebiet aastelk ju Seelter Ai.<br> * An ju Iesksträite twiske Roomelse un [[Baalenje]] sunt n poor litje Woolde.<br><br> *'''Strukelje''' *Ieuwenske ju Haudsträie an dän suudelken Skeed fon dät Tärp Strukelje is links n Wooldgebiet.<br> ''In düssen Gestrich suudelk Strukelje flooge al siet fuul Jiere snoagens oafte Roowfuugele, so dät mon därfon uutgunge kon, dät in disse Woolde do Fuugele hier Neeste hääbe.''<br><br> *'''Klaaster'''<br> * In [[Klaaster]] lait dät groote Wooldgebiet fon dän [[Klaaster#Die Klaasterbusk|Klaasterbusk]].<br><br> *'''Baalenje-Bieuwelte'''<br> * In dät noudelke Gebiet fon [[Baalenje]] un [[Bieuwelte]] lääse noch ferskäidene Wooldgebiede an dän Bibelter Wai un dän Toskewieker Wai.<br><br> *Dan sünt dät uur gans Seelterlound ferdeelt noch ferskäidene Woolde in do Foane un an dän Rant fon do Foane un Buurskuppe tou fiende. ==Ferbiendenge ätter buuten== * [http://mitglied.multimania.de/Seelter2/LOUNDNOOMEN1.pdf?pageid=AU1I0FZH7WO4W404O '''LOUND UN NOOMEN'''] {{Loundskup}} [[Kategorie:Seelterlound]] 9krdddgr9y2kmwymhgck823t9lrc2vx 0 5689 65451 65056 2011-08-11T20:11:35Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki '''Ubbehusen''' (düütsk: Ubbehausen) is ne litje Buurskup in dän noud-wäästelken Timpe fon [[Seelterlound]]. Noudelk fon Ubbehusen läit [[Roagebierich]], Meente [[Bäärsel]]. Aastelk fon Ubbehusen is [[Klaaster]]. Fröier heerde Ubbehusen tou ju [[Klaaster#Johannieter-Kommende Boukeläsk|Johannieter-Kommende Boukeläsk]]. {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] thpvxvodn45rn4lttfx2hio44gem5nv 6 5690 121392 64887 2022-08-03T06:36:59Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5691 121391 64892 2022-08-03T06:36:47Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5692 121390 64894 2022-08-03T06:36:36Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5693 121389 64897 2022-08-03T06:36:26Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5694 121388 64912 2022-08-03T06:36:18Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5695 121387 64915 2022-08-03T06:36:05Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 6 5696 121386 64917 2022-08-03T06:34:41Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = uut Seelter Troue, mäd Toustemmenge fon Bruno Ewen |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} hu7fntsehdb8fylmvmcga4zqug2jibs 6 5697 121385 64919 2022-08-03T06:34:27Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = uut Seelter Troue, mäd Toustemmenge fon Bruno Ewen |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} hu7fntsehdb8fylmvmcga4zqug2jibs 6 5698 121384 64921 2022-08-03T06:34:16Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = uut Seelter Troue, mäd Toustemmenge fon Bruno Ewen |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} hu7fntsehdb8fylmvmcga4zqug2jibs 0 5699 88993 65008 2012-07-08T09:34:07Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki '''Aasterhusen''' is ne Buurskup fon ju Meente [[Bäärsel]]. Fröier heerde Aasterhusen tou ju [[Klaaster|Klaasterkommende Boukeläsk]]. ==Nunnenklaaster== Fröier skäl deer n Nunnenklaaster weesen hääbe. Doo Nunnen hieden ne Fääre ap de Äi un ruuderden smäidens ätter de Kapelle fon Klaaster uum de hl. Misse tou heeren. Dät Gäärslound wier joo truch geenen hat däälich noch ''Nönkenwiske''. ==Soage== Dät Klaaster Boukeläsk skäl ätter ne Soage mäd n Unnergruundsgong ferbuunen weesen hääbe mäd dät Nunnenklaaster an de Uursiede fon de Äi, benaamd Aasterhusen. {{Foarloage:Noabermeente}} [[Kategorie:Seelterlound]] tvcywdv8o5rhummphs31u39m7y7sp5f 0 5700 65878 65875 2011-08-14T14:16:58Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki '''Swonnebierich''' ''(düütsk: Schwaneburg)'' is ne Buurskup in ju Meente [[Ait]]. Dät lait suudelk dän [[Kustenkanoal]] un suudelk [[Swonnebiergerfoan]]. ==Noome== Ju Buurskup hiede fröier ''Schwaneberg'', dän Noome ''-berg'' is blood in dät [[Seeltersk]]e äärholden blieuwen. ==Sjuch uk== * [[Swonnebiergerfoan]] {{Foarloage:Noabermeente}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] oe4in2o89iy0l53xmadjq35ewlb3cup 0 5701 114504 114501 2017-07-27T11:24:59Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Slüüse.jpg|thumb|right|300px| Ju Slüüse in Liesbetfeen, 1963, Bielde: Pyt Kramer]] [[Bielde:Elisabethfehn.jpg|thumb|right|300px| Dät Foan- un Feenmuseum]] '''Liesbetfeen''', düütsk '''Elisabethfehn''', is n Täärp in ju Meente [[Bäärsel]]. Dät lait in dät Suude fon ju Meente un bildet deer dät noudaastelke Skeed fon [[Strukelje]] un [[Roomelse]]. Truch gans Liesbetfeen lapt die [[Liesbetfeenkanoal]]. Die [[Aastfoan]] lait deelwiese ap dät Gebiet fon Liesbetfeen. In Liesbetfeen is dät [[Foan- un Feenmuseum Liesbetfeen]]. ==Loage== Liesbetfeen lait suudelk [[Bäärselerfoan]], aastelk [[Roagebierich]], noudelk [[Aasterhusen]], [[Bieuwelte]], [[Baalenje]] un die [[Roomelse|Roomelster]] [[Aastfoan]]. Aastelk Liesbetfeen lait [[Reekenfäild]]. ==Noome== Liesbetfeehn wuud ätter ju Groothertogin fon [[Ooldenbuurich]] benaamd. ==Geskichte== Uum 1855 koomen do eerste Siedler ätter ju näie Kolonie Liesbetfeen. Toueerst wuud n Sloot smieten foar ju Ouwoaterenge an de aaster Siede fon de Seelter Foan. Liesbetfeen heerde eerste tou Seelterlound. Fon Hannover kreegen do Liesbetfeentjer 1951 ju Geneemigung sik an Bäärsel antousluten. Deertruch koomen do Strukeljer un Roomelster Andeele an Bäärsel. Dät waas dät eerste Moal in Seelterlounds Geskichte, dät him n gratteren Lappe Lound ounuumen wude. ==Skoule== Ätter dän Bau fon dän Liesbetfeen-Kanoal moasten do Sköilere eerste ätter ju Skoule in [[Bäärselderfoan]]. 1869 waas dan in ne Hierkoamer in Liesbetfeen-Noud die eerste Unnergjucht mäd 40 Sköilere. 1873 wuud ne Skoule baud, 1875 wieren deer 55 Sköilere. Ap n 31.7.1968 wuud ju Skoule sleeten un ferkooped. Däälich is in Liesbetfeen-Wääst ne Gruundskoule un in Liesbetfeen-Suud is ju Gruundskoule "Sonnentau". ==Bauwierke== * Ju fröiere Koksfabriek * Christus-Säärke ==Bedrieuwe== ==Sjuch uk== [[Foan- un Feenmuseum Liesbetfeen]] ==Wällen== * Franz Dwertmann: Das grosse Sterben der kleinen Schulen, Vechtaer Druckerei und Verlag, 1984, ISBN 3-88441-025-3 {{Foarloage:Noabermeente}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] [[Kategorie:Seelterlound]] flmccaiouehhawkrooh9lsgtdyrzvwe 10 5702 121711 65876 2022-10-29T21:30:16Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Saterland-Wappen.png]] → [[File:DEU Saterland COA.svg]] wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Noabermeenten fon Seelterlound un hiere an Seelterlound gränsede Täärpe un Buurskuppe'''|| [[Bielde:DEU Saterland COA.svg|40px|Woapen fon Seelterlound]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| '''Noabermeenten'''<br> [[Ait|Stääd Ait]] | [[Äästerweede]] ([[Samtmeente Noudhumling]]) | [[Rauderfeen]] | [[Aastrauderfeen]] | [[Tjootern]] ([[Samtmeente Jümme]]) | [[Bäärsel]] <br> '''An dät Seelterlound gränsede Täärpe un Buurskuppe'''<br> [[Kamperfeen]] | [[Swonnebiergerfoan]] | [[Näiskäddel]] | [[Burloage]] | [[Loangholt]] | [[Idafeen]] | [[Stickhusen]] | [[Aasterhusen]] | [[Roagebierich]] | [[Elisabethfeen]] | [[Reekenfäld]] <br> |} 4wu3xl2gn6nq10uyilsj45zz7nxv4e9 6 5703 121383 65011 2022-08-03T06:33:50Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Bielde: Pyt Kramer, 1963 |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} pm3emb8v5hm07cvewn8mqzcq9m9b7vr 6 5704 121382 65014 2022-08-03T06:33:28Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n5plsietkp47sli0cjapslwh3xaun0m 0 5705 120039 114505 2021-08-08T22:12:09Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 4 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[File:EFK Rail.JPG|thumb|right|325px|Eepene Iersenboanbrääch bie Liesbetfeen]] [[File:Elisabethfehnkanal Schleuse.JPG|miniatur|325px|Ju Slüüse bie Aasterhusen]] [[Bielde:Die Gartenlaube (1873) b 595.jpg|thumb|325px|right|"Oldenburger Moor-Dampfer" bie dän Bau fon dän "Hunte-Oamse-Kanoal" bie Kampe]] Die '''Liesbetfeenkanoal''', düütsk '''Elisabethfehnkanal''', is n Kanoal twiske [[Kampe]] un [[Roagebierich]]. Dät is ju noud-wäästelke Ferlaangerenge fon dän fröieren ''Hunte-Ems-Kanoal'', die der bit Kampe geen un däälich die [[Kustenkanoal]] is. Die Kanoal häd ne Ferbiendenge mäd dän Kustenkanoal un lapt bie Roagebierich in ju [[Seelter Äi]] un [[Leda]]. Deertruch is deer n Woaterwai twiske ju [[Hunte]] bie [[Ooldenbuurich]], ju Leda un ju [[Oamse]] bie [[Lier]]. ==Bau== Die Liesbetfeenkanoal wuud fon 1855 bit 1880 baud un lapt fon dän Küstenkanoal bie Kampe truch [[Kamperfeen]], [[Reekenfäld]] un [[Liesbetfeen]] bit tou ju Seelter Äi bie Roagebierich. ==Die Kanoal== Die Kanoal is anlaid as [[Feen]]kanoal fon dän [[Aastfoan]]. 1880 is deer Elisabeetfeen äntsteen. Die Kanoal häd ne Bratte fon 13,50 Meeter un is bit 1,20 Meeter djoop. Hie waas uursproangelk anlaid foar Skiepe bit 40 Tonnen mäd ne Laangte fon 20 Meeter, ne Bratte fon 4,50 Meeter un n Djoopgong fon 1,20 Meeter. Truch dän Slik is hie däälich man foar Skiepe bit 0,90 Meeter Djoopgong befoarbor. Die Kanoal häd 4 Slüüsen foar Skiepe bit ne Laangte twiske 21,20 Meter un 27,60 Meeter un ne Bratte twiske 4,65 Meeter un 5,50 Meeter. Do Slüüsen sunt in Reekenfäld, [[Brandreeken]], Liesbetfeen un Aasterhusen. Deer loope 7 Klapbräägen uur dän Kanoal. Die Kanoal häd ne Laangte fon 14,80 Kilomeeter. == Nutsenge == Bit tou dät Eende fon dän twäide Waareldkriech fierden deer Skiepe mäd [[Eedgreeuwe|Eed]] uur dän Kanoal. Siet do 1960er Jiere wääd deer fuul Sportskipfoart bedrieuwen. Die Liesbetfeenkanoal is Deel fon dät aastfräiske Kanoalnät. Uur ju Leda, [[Jümme]] un dän [[Nordgeorgsfeenkanoal]] kon me tou dän [[Ems-Jade-Kanoal]] fiere und dan faäre bit [[Aurk]], [[Oamde]] af [[Wülmshoawen]]. In ju Haudsaison wäide do Slüüsen un Klappbräägen wätseldeeges uum 7.30 Uure un 12.00 Uure un Sundais un an Fierdeege uum 8.00 Uure betjoond. Sportboote mouten an ju eerste Brääch af lääste Slüüse taiwe. Die Betjooner fiert dän mäd n Auto loangs dän Kanoal un betjoont do Slüüsen un eepent do Brääge. Buute ju Saison mout ne Betjoonenge anmälded wäide. == Literatuur == *M. Eckoldt (Hrsg.), Flüsse und Kanäle, Die Geschichte der deutschen Wasserstraßen, DSV-Verlag 1998 *Zeitschrift Binnenschifffahrt, Supplement Oktober 2010: 75 Jahre Küstenkanal == Weblinks == * [https://web.archive.org/web/20101216082346/http://elwis.de/Adressen/schleusen/schl_elisabeth/index.html Informationen zum EFK auf ELVIS] * [https://web.archive.org/web/20100716175712/http://www.wsa-meppen.de/wasserstrasssen/efk/index.html Informationen zum EFK beim WSA Meppen] * [https://web.archive.org/web/20160121184556/http://www.wsv.de/wasserstrassen/gliederung_bundeswasserstrassen/index.html Längen der Hauptschifffahrtswege der Binnenwasserstraßen des Bundes] * [https://web.archive.org/web/20100716175712/http://www.wsa-meppen.de/wasserstrasssen/efk/index.html Elisabethfehnkanal - Infos vom WSA Meppen] * [http:///www.wsv.de/wasserstrassen/chronik/index.html Verzeichnis F der Chronik], Wasser- und Schifffahrtsverwaltung des Bundes {{Loundskup}} [[Kategorie:Läichsaksen]] [[Kategorie:Seelterlound]] fy4nbdclp9ne28snkmqhfn6xvsw1aqt 0 5706 68448 65676 2011-09-28T19:15:17Z Bernd 1291 /* Skoule */ wikitext text/x-wiki '''Roagebierich''' is ne Buurskup in ju Meente [[Bäärsel]]. Fröier heerde Roagebierich tou ju [[Klaaster|Klaasterkommende Boukeläsk]]. Bie Roagebierich fljoote ju [[Seelter Äi]] un die [[Elisabethfeenkanoal]] tou ju [[Leda]] touhoope. ==Skoule== In 1674 wier där al ne Skoule fon ju Klaasterkommende [[Boukeläsk]] in Roagebierich. Ju Skoule wuud in 1850 sleeten. Do Bäidene geen dan ätter ju Skoule in [[Bäärselerfoan]] un siet 1869 ätter ju näie Skoule in [[Elisabethfeen]]-Noud. ==Wällen== * Franz Dwertmann: Das grosse Sterben der kleinen Schulen, Vechtaer Druckerei und Verlag, 1984, ISBN 3-88441-025-3 {{Noabermeente}} [[Kategorie:Seelterlound]] es9mhfgqbrd3kdsipmptotww5bu8lm5 0 5707 121681 120131 2022-10-03T01:04:14Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flug Westerstede nach Leer 2010 141.jpg|thumb|right|250px| Ju Jümme lapt aastelk loangs dän Stickisee]] Die '''Stickisee''', uk ''Jümmesee'', lait suudelk fon [[Stickhusen]], Meente [[Tjootern]]. Ju läit twiske ju B72 un ju [[Jümme]]. Ju is äntsteen bie dät Anlääsen fon ju B72. Die See häd n grooten Soundstrand und bie dän See is n grooten Campingplats. Deer is n Seerestaurant, n Kiosk, ne Grillhutte, sanitäre Iengjuchtenge un n grooten Spielplats. Dät Gebiet wäästelk dän See is mäd Boome bewuuksen. Aastelk dän See lapt ju Jümme. Die See is 11 Hektoar groot. Me kon dän See goud ferglieke mäd dän [[Hollener See]] bie [[Roomelse]]. ==Ferbiendenge== * [https://web.archive.org/web/20120301034452/http://detern.de/index.php/wasser.html#bad Stickisee ap www. detern.de] * [https://web.archive.org/web/20120301034431/http://detern.de/index.php/reisemobilcamping.html Camping an n Stickisee ap www.detern.de] * [http://maps.google.de/maps?hl=de&tab=wl&q=J%C3%BCmmesee Stickisee ap GOOGLE-Maps] {{Loundskup}} [[Kategorie:Seelterlound]] 1glt7w9w43hsldhh3jqxhstfg9tz3sl 0 5709 120720 117435 2022-04-09T01:39:38Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.7 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Stickhausenburg.jpg|thumb|350px|Buurich Stickhusen]] [[Bielde:Stickhausburgturm.jpg|thumb|Touden fon ju Buurich]] [[Bielde:Stickhausen.jpg|thumb|Buurich Stickhusen 1632]] Ju '''Buurich Stickhusen''' lait an dän Wäästraant fon dät Täärp [[Stickhusen]], Meente [[Tjootern]] in dät Leda-Jümme-Gebied. Ju lait ieuwenske dät Ouger fon ju [[Jümme]]. == Noome == Die Noome fon ju Buurich un fon dät Täärp kuume fon do Woude ''sticke'' (Stecken, Pfahl) un ''Haus''. == Geskichte == Ju Buurich wuud uum 1345 fon ju Hansestääd [[Hambuurich]] baud toun Skuts fon hiere Hondelsweege ätter dät Wääste. Eerste waas ju Buurich n Steenhuus mäd n Sloot deer uumtou. Leeter wuud ne Fäästenge deer uutbaud. Die Touden wuud fon Groaf [[Edzard I.]] uum 1498 baud. In dän trüütichjierige Kriech wuud ju Buurich fon 1622-1624 truch do [[Mansfeld]]er Suldoaten besät. As do Prüüsen 1744 an n Macht koomen, waas deer neen Ferweendenge moor foar ju Buurich un ju Fäästenge wuud oubreeken. Bloot die Touden un die Poutebau sünt ärheelden blieuwen. An ju Muure deerfon is n ooold Woapen fon 1578. Die Touden wuud as Gefangenis bruukt. In dät Jier 1885 koom ju Buurich in privoate Hounde. Däälich is in dän Touden n Heemat- Foulkskundemuseum. Deer sünt uk Folterreewen tou sjoon un ju Geskichte fon ju Buurich wäd deer wiesd. <gallery> Bielde:Stickhausen Burgturm 2.JPG|Kenunne in dän Touden Bielde:Wappenburg.jpg|Woapen in dät Poutehuus Bielde:Wappenbildstickh.jpg|Woapen an dän Touden </gallery> ==Sjuch uk== * [[Stins|Stinzen]] * [[Skierstins]] == Weblinks == * [https://web.archive.org/web/20110927035808/http://www.ostfriesland.de/index.php?id=371&catitem=332&no_cache=1 Burg Stickhausen] * [http://www.ostfriesischelandschaft.de/ortschronisten/Ortsartikel/HOO_Stickhausen.pdf Ostfriesische Landschaft Ortschronisten Stickhausen] * [http://www.ostfriesischelandschaft.de/ortschronisten/Ortsartikel/HOO_Grosssander.pdf Ostfriesische Landschaft Ortschronisten Großsander] * [http://www.ostfriesischelandschaft.de/af/detern02-7-2.htm Ostfriesische Landschaft- Ausgrabungen in Detern] {{Bauwierk}} {{Museum}} [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Loundkring Lier]] [[Kategorie:Bauwierk]] 92tlou7l7639912lia9htoujvup3p5x 0 5710 117436 106060 2018-08-14T12:26:44Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flug_Westerstede_nach_Leer_2010_141.jpg|miniatur|Luftbielde fon de Jümme]] [[Bielde:Jümme.JPG|miniatur|Ju Jümme]] Ju '''Jümme''' is n Siepeäi fon ju [[Leda]]. Ju häd hiere Siepe in dät [[Aper Tief]] un ju [[Söiste]]. Ju Jümme häd fon dän Siepe Aper Tief bit tou ju Mündenge in ju Leda bie [[Wiltshusen]] ne Laangte fon 18 Kilometer. Ju [[Samtmeente Jümme]] häd hieren Noome fon ju Jümme. Touhoope mäd ju Leda bildet ju Jümme dät [[Leda-Jümme-Gebiet]]. Tichte an ju Jümme lait die [[Stickisee]] (''Jümmesee'') bie [[Stickhusen]]. == Skipfoart == Ap ju Jümme kon man truch dän [[Elisabethfeenkanoal]] un ju Leda foare. Ju kon mäd Skiepe bit tou ne Laangte fon 20 Meeter, ne Bratte fon 4,5 Meeter un n Djoopgoang fon 1,2 Meeter befoaren wäide. An ju Jümme rakt dät two Klapbräägen. [[Bielde:Puente Wiltshausen.JPG|thumb|left|220px|Punte-Fääre bie Amdorf]] ==Punte-Fääre== Noudelk fon ju Buurskup [[Amdorf]], tichte bie ju Steede wier ju Jümme in ju [[Leda]] lapt, gungt deer ju houndbedrieuwene histooriske [[Punte-Fääre]] uur ju Jümme un ferbint [[Amdorf]] mäd Wiltshusen, [[Lier|Meente Lier]]. Ju Fääre wuud al 1562 uurkundelk ärwäänd. == Weblinks == * [http://www.puente-leer.de/ Die Pünte - schwimmendes Denkmal auf der Jümme] {{Loundskup}} [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Loundkring Lier]] [[Kategorie:Äi]] r4icbvvcq7989mtxgk2ayrsgtk86ug3 0 5711 117449 104855 2018-08-14T12:35:57Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Stickhausenburg.jpg|thumb|250px|Ju Buurich Stickhusen]] [[File:Stickhausen, de Jümme 2010-05-16 14.59.JPG|thumb|250px|Ju Jümme bie Stickhusen]] '''Stickhusen''' is n Tärp in ju Meente [[Tjootern]], dät tou ju [[Samtmeente Jümme]] heerd. Stickhusen läit wäästelk Tjootern. Bie Stickhusen lait die [[Stickisee]] ''(Jümmesee).'' Truch Stickhusen fljoot ju [[Jümme]]. Stickhusen wuud fröier as dät noudelke Noabertäärp fon Seelterlound reekend. As [[Roagebierich]] un [[Aasterhusen]] noch tou ju [[Johanniterkommende Boukeläsk]] un därmee tou Selterlound heerden, waas Stickhusen n diräkt Noabertäärp fon Seelterlound. == Noome == Die Noome fon Stickhusen kuumt fon do Woude ''sticke'' (Stecken, Pfahl) un ''Haus'' (Huus), dät betjud sofuul as ''Haus auf Pfählen''. ==Bauwierke== * [[Buurich Stickhusen]] ==Sjuch uk== * [[Stickisee]] (Jümmesee) {{Noabermeente}} {{Bauwierk}} [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Loundkring Lier]] kbzq5epkuvuvga1m7os9rgzz3dsya8v 0 5712 72546 65452 2011-11-20T15:36:24Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki '''Strukelje-Wääst''' ''(düütsk: Strücklingen-West)'' is ne Buurskup fon [[Strukelje]]. ==Loage== Ju Buurskup lait wäästelk Strukelje un uumfoatet dän ganse Gestrich twiske [[Uutände]] in dät Noude un ju [[Loangholt]]er Sträite in dät Suude. Wäästelk Strukelje-Wääst lait [[Idafeen]]-Suud. {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] 213yp8z7f6fgbloy6pa8c3frsljnuba 0 5713 65113 2011-08-09T15:48:25Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Stickisee]] wikitext text/x-wiki #Redirect [[Stickisee]] 8q9nzl2nwjposm9si4ppozio1qa771d 0 5714 72235 72232 2011-11-16T13:43:23Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki '''Reekenfäild''' ''(düütsk: Reekenfeld)'' is ne Buurskup in ju Meente [[Bäärsel]]. ==Loage== Reekenfäild lait aastelk [[Elisabethfeen]] un wäästelk [[Kamperfeen]]. Suudwäästelk Reekenfäild lait [[Hollenerfoan]]. Truch Reekenfäild lapt die [[Elisabethfeenkanoal]]. ==Skoule== Reekenfäild hied fröier ne oaine Skoule. 1913 wuud deer ne evangeelske Skoule mäd een Klasse baud, 1924 koom deer ne twäide Klasse bie un ap n 1.4.1951 wieren deer 3 Klassen. Fon 1948 bit 1955 waas deer uk ne katoolske Klasse. Ju Skoule wuud ap 1.8.1969 sleeten un ferkooped. ==Bedrieuwe== In Reekenfäild waas bit in do 1990er-Jiere n Wierk fon AEG. ==Wällen== * Franz Dwertmann: Das grosse Sterben der kleinen Schulen, Vechtaer Druckerei und Verlag, 1984, ISBN 3-88441-025-3 {{Foarloage:Noabermeente}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] cb8sc7u1uwdi030fzsc8ggv175msnwf 0 5715 68232 68223 2011-09-24T21:09:59Z Bernd 1291 /* Katoolske Skoule */ wikitext text/x-wiki '''Kamperfeen''' is ne Buurskup fon [[Kampe]] in ju Meente [[Ait]]. ==Loage== Kamperfeen lait noudelk dän [[Kustenkanoal]] un aastelk [[Reekenfäld]]. Wäästelk därfon lait die [[Aastfoan]] mäd [[Skäddelerdom]] un [[Swonnebiergerfoan]]. Truch Kamperfeen fljoot die [[Elisabethfeenkanoal]]. ==Skoulen== Kamperfeen hied fröier ne evangeelske un ne katoolske Skoule. ===Evangeelske Skoule=== 1955 wuud deer ne moderne evangeelske Skoule baud. Ju häd 170.000 DM koastet. Ju Skoule wuud ap n 31.7.1970 sleeten un ferkooped. Do Koastere wieren: '''Laitenge''': * 1955 - 1960: Gerhard Müller * 1960 - 1960: Hans Martin Schilke (Fertredenge) * 1960 - 1961: Hildburga Möllenberg (Fertredenge) * 1961 - 1961: Gerhard Müller (Fertredenge) * 1961 - 1970: Eberhard Engelmann '''2. Koaster:''' * 1955: Hans Martin Schilke * 1960: Hildburga Möllenberg * 1966: Otto Duwe ===Katoolske Skoule=== Ju katoolske Skoule wuud 1948 gruundet un eerste in ju evangeelske Skoule [[Reekenfäld]] un 1955 in ju näie evangeelske Skoule Kamperfeen unnerbroacht. In 1960 hied ju där n oainen Anbau kriegen. Ju Skoule wuud ap n 31.7.1967 sleeten. Do Koastere wieren: '''Laitenge:''' * 1948 - 1954: Georg Kollhoff * 1954 - 1954: Reinhold Enneking * 1954 - 1958: Georg Sommer * 1958 - 1963: Josef Tönnies * 1963 - 1967: Josef Brackland ==Wällen== * Franz Dwertmann: Das grosse Sterben der kleinen Schulen, Vechtaer Druckerei und Verlag, 1984, ISBN 3-88441-025-3 {{Foarloage:Noabermeente}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] mr043uqtz1uls5brr98he8qwwg719ok 0 5716 65839 65400 2011-08-14T12:30:26Z Bernd 1291 /* Foanlieken */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Burlage Windmühle.jpg|thumb|right|200px| Ju Määlne in Burloage]] '''Burloage''' is n Tärp in ju Meente [[Rauderfeen]]. ==Loage== Burloage lait suudelk [[Loangholt]] un wästelk die [[Seelterlound]]er [[Wäästfoan]] fon [[Skäddel]]. ==Foanlieken== Bie Burloage in ju "Esterweger Dose" ([[Wäästfoan]]) is in dät Eedoubaugebiet fon dät [[Moorgut Seedelsbierich]] ap n 27. Februoar 1939 truch dän [[Eedgreeuwe]]r ''Heinrich Breer'' ne Foanlieke fon n jungen Wänt funnen wuuden. Ju Lieke fon "Burli" was al fon 2005-2009 in dät [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] uutstaald un is nu bie ju "Universitätsklinik Hamburg-Eppendorf" truch moderne Methoden unnersoacht wuuden. Die Wänt was twiske 12 und 14 Jiere oold un is twiske do Jiere 1046 un 1164 stuurwen. Ju Skelett-Lieke wäd nu in dät "Landesmuseum für Natur und Mensch" in [[Oldenbuurich (Stääd)|Ooldenbuurich]] uutstald und kumt in August 2012 wier touräch ätter dät Foan- un Feenmuseum in Elisabethfeen. <br> In Burloage-Klostermoor II bie Rauderfeen is 1953 n besünners gaud ärhooldenen Huund uutgreeuwen wuuden, dät wier dät eerste Moal, dät n Diert fuunen wuud. ==Literatuur== * Heft 74 der Schriftenreihe des Landesmuseums Oldenburg „Natur und Mensch“ unter dem Titel „Das Kind aus der Esterweger Dose – Dokument einer außergewöhnlichen Skelett-Moorleiche“ ==Sjuch uk== * [[Foan]] * [[Wäästfoan]] ==Ferbiendenge ätter buuten== * [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=050311&bereich=ga&datum=20110305&hash=ae5c49b1a03e119639d52165dbe24ae807b8adf0 Die Wänt fon Burloage ap Siede 53] (GA-Magazin 5. Meerte 2011) * [[:de: Torfhund von Burlage|Torfhund von Burlage]] {{Foarloage:Noabermeente}} {{Foarloage:Bauwierk}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] nuojob2m1x5b61zt8vsmopmm4320cud 0 5717 120215 120045 2021-08-20T19:30:09Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[File:ChurchWestrhauderfehnCath.jpg|thumb|250px| Ju katoolske St. Bonifatius-Säärke]] [[File:ChurchLangholtEv.jpg|thumb|140px| Ju evangelske Trinitatis-Säärke in Loangholt uut 1901]] '''Loangholt''' ''(düütsk: Langholt)'' is n Täärp in ju Meente [[Rauderfeen]]. Dän aastelke Deel fon Loangholt heert tou [[Aastrauderfeen]]. ==Loage== Loangholt lait suudelk Rauderfeen un wäästelk [[Roomelse-Wääst]]. Suudelk Loangholt lait [[Burloage]]. Bie Loangholt lait dät unner Natuurskuts stoundene ''Landschaftsschutzgebiet Langholter Meer''. ==Geskichte== Loangholt wuud al in n Uurkunde fon 1319 dät eerste Moal ärwäänd. Ju Äntstoudenge fon Loangholt gungt tourääch ap dän [[Johanniteroarden]], die deer in dän wiede [[Wäästfoan]] n Klaaster gruunded häd, uum dän Foan uurboar tou moakje. Ju Klaastersäärke stuud deer bit 1690. Dät Täärp Loangholt äntstuud dan uum ju Johanniter-Kommende. ===Bauwierke=== In Loangholt stuud fröier ne Ticheläi un ne [[Molkeräi]]. ===Ju Johanniterkommende Loangholt=== Dät Klaaster Loangholt waas ne fröiere Johanniter-Kommende. Dät Klaaster wuud wäil uum ju Midde fon dät 13. Jierhunnert as Dubbelklaaster fon do Johannitere uut [[Burgsteinfurt]] gruunded. Ap n 8. Säptämber 1319 wäd dät in ne Uurkunde dät eerste Moal ärwäänd. Ätter ju [[Reformation]] wuud dät Klaaster so as alle uurse in [[Aast-Fräislound]] fon do aastfräiske Groafen sleeten. Sowied bekoant, bestuud dät Klaaster uut two gans loange Buurenhuuse. Een deerfon skäl deer uum 1770 noch weesen hääbe. Tou dät Klaaster heerde uk ne holtene Säärke, ju der 1690 oubaadend is. Do lääste Räste fon dät Klaaster wuuden an dän Begin fon dät 20. Jierhunndert wäch moaked. ==Säärken== In Loangholt stounde ne katoolske un ne evangeelske Säärke, * ju katoolske St. Bonifatius-Säärke un * ju evangeelske Trintatissääärke, ju der ap n 2. Juni 1901 ienwäid wuude. Die Touden wuud eerst 1932 baud. ==Sjuch uk== * [[Johanniterkommende Boukeläsk]] * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) == Literatuur/Wällen == * Harm Wiemann: ''Kurzer Überblick über die Geschichte des Johanniter Klosters Langholt'', Aurich 1979. * Harm Wiemann: ''Das Johanniter-Kloster Langholt''. In: ''150 Jahre St. Bonifatius Rhauderfehn''. Festschrift zur 150-Jahrfeier am 1. Dezember 1981. Rhauderfehn 1981, S. 16ff * Heinrich Schmidt: ''Politische Geschichte Ostfrieslands''. Rautenberg, Leer 1975 (Ostfriesland im Schutze des Deiches, Bd. 5), S. 171 * [https://web.archive.org/web/20101219080948/http://ostfriesischelandschaft.de/ortschronisten/Ortsartikel/HOO_Langholt_B.pdf Ortschronisten der Ostfriesischen Landschaft: ''Langholt, Gemeinde Ostrhauderfehn, Landkreis Leer''] * [http://rhaude.de/umland/langholt/langholtkloster.htm Dät Klaaster ap rhaude.de] * [https://web.archive.org/web/20091213072713/http://www.ostrhauderfehn.de/2090.php Gemeinde Ostrhauderfehn: ''Wissenswertes zum Ortsteil Langholt''] * [http://www.rhaude.de/umland/langholt/gemeinde/90jahre.htm rhaude.de] {{Foarloage:Noabermeente}} {{Foarloage:Bauwierk}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] 9t5pwndnvhko8ivr0kjrf49z5rdgg06 0 5718 120170 114856 2021-08-08T23:20:29Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:DEU Esterwegen COA.png|100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Oamselound]] | buurmäster = Hermann Willenborg | hööchte = 13 m. buppe NN| fläche = 49,53 km² | ienwoonertaal = 5.166 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 104 Ienw. pro km² | koarte = [[File:Esterwegen in EL.svg| 260px|]] | }} [[Bielde:Gedenkstätte Esterwegen 01.JPG|thumb|right|260px|Toanksteede fon dät KZ Äästerweede]] '''Äästerweede''' ''(düütsk: Esterwegen)'' is ne Meente in ju [[Samtmeente Noudhumling]] in dän Loundkring [[Oamselound]] un Sit fon ju Samtmeente. Do Noabermeenten fon Äästerweede sünt [[Bockhorst]], [[Ait]], [[Aastrauderfeen]], [[Hilkenbrook]], [[Loorpe]], [[Breddenbierich]] un [[Surwold]]. Äästerweede häd 5.166 Ienwoonere (31.12.2010). In Äästerweede lait ju Toanksteede fon dät fröiere [[KZ]] Äästerweede uut ju [[Nazi]]-Tied. ==Foan== Noudelk dän [[Kustenkanoal]] lait dät [[Foan]]gebiet [[Äästerweder Douse]] ''(Esterweger Dose)'', ju an dän [[Seelterlound|Seelter]] [[Wäästfoan]] gränset. Deer wäd noch [[Eedgreeuwe|Eed]] oubaud un Deele fon dät Foangebiet stounde al unner Natuurskuts. Suudelk fon dän Kustenkanoal lait dät fröiere Foangebiet [[Melmmoor/Kuhdammoor]], dät der uk unner Natuurskuts stoant. ==Woater== Bie Äästerweede lait die 4 Hektoar groote [[Erikasee]]. ==Bauwierke== * Klaaster Äästerweede == Weblinks == * http://www.esterwegen.de * https://web.archive.org/web/20190102194401/http://esterweger-ansichten.de/ * [http://www.diz-emslandlager.de www.diz-emslandlager.de] * [http://www.gedenkstaette-esterwegen.de www.gedenkstaette-esterwegen.de] {{Commonscat|Esterwegen|Äästerweede}} {{Noabermeente}} [[Kategorie:Loundkring Oamselound]] d42dtid5fg2qyebz08o4cbsin665iiw 10 5719 65253 2011-08-10T19:05:54Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50…“ wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Buundeslounde fon [[Düütsklound]]'''||[[Bielde:Flag of Germany.svg|40px|Flaage]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Baden-Würtembierich]] | [[Bayern]] | [[Berlin]] | [[Brandenbuurich]] | [[Bremen]] | [[Hambuurich]] | [[Hessen]] | [[Mecklenbuurich-Foarpommern]] | [[Läichsaksen]] | [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | [[Rhienlound-Pfalz]] | [[Saarlound]] | [[Saksen (Buundeslound)|Saksen]] | [[Saksen-Anhalt]] | [[Släswiek-Holstein]] | [[Thüringen]] |} lziad021wkxx517ooz6rikxgjour0cb 10 5720 117931 111902 2019-02-27T09:50:19Z Fippe 5935 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Meenten fon dän Loundkring Kloppenbuurich'''||[[Bielde:DEU Landkreis Cloppenburg COA.svg|40px|Woapen fon dän Loundkring Kloppenbuurich]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Ait|Ait]] | [[Bäärsel|Bäärsel]] | [[Böäsel]] | [[Cappeln|Cappeln]] | [[Emstek|Emstek]] | [[Essen (Ooldenbuurich)|Essen]] | [[Garrel|Garrel]] | [[Kloppenbuurich|Kloppenbuurich]] | [[Lastrup|Lastrup]] | [[Lindern|Lindern]] | [[Löningen|Löningen]] | [[Molbiergen|Molbiergen]] | [[Seelterlound|Seelterlound]] <br> |} lh1asf9ysupi03qrl151zjzuhxo4mx8 0 5721 114437 106093 2017-07-19T01:15:16Z DARIO SEVERI 7600 Update information from Wiki (de) wikitext text/x-wiki '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in dän Loundkring [[Kloppenbuurich]] in [[Läichsaksen]], mäd ne Fläche fon uungefeer 100,1 km² un 7.725 Ienwoonere (2015). {{Kloppenbuurich}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] ibspu8vuehyjeeqcpcvwaw0nbrfnty5 0 5722 114352 106091 2017-07-12T09:28:02Z DARIO SEVERI 7600 Update information from Wiki (en) + small corr. wikitext text/x-wiki '''Cappeln''' is ne Meente in dän Loundkring [[Kloppenbuurich]] in [[Läichsaksen]], mäd ne Fläche fon uungefeer 76,2 km² un 6.821 Ienwoonere (2015). {{Kloppenbuurich}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] m7low2j3cfu41iclwbsw05w044o9jg1 0 5723 114351 106092 2017-07-12T09:26:18Z DARIO SEVERI 7600 Update information from Wiki (en) + wikitext text/x-wiki '''Emstek''' is ne Meente in dän Loundkring [[Kloppenbuurich]] in [[Läichsaksen]], mäd ne Fläche fon uungefeer 108,13 km² un 11.855 Ienwoonere (2015). {{Kloppenbuurich}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] 85egdhzx0s2ockvrj70uvs9iv9y25k1 0 5724 119884 117929 2021-05-27T13:47:16Z Fippe 5935 Essen wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente |flaage = {{border|[[Bielde:Flagge Essen (Oldb).svg|130px|Flaage]]}} |woapen = [[Bielde:DEU Essen (Oldb) COA.svg|100px|Woapen]] |buundeslound = [[Läichsaksen]] |loundkring = [[Loundkring Kloppenbuurich|Kloppenbuurich]] |buurmäster = Heiner Kreßmann |hööchte = 26 m. buppe NN |fläche = 98,02 km² |ienwoonertaal = 9078 <small>''(2019)''</small> |befoulkengstichte = 93 Ienw. pro km² |koarte = [[Bielde:Essen in CLP.svg|260px|Koarte]] }} '''Essen''' is ne Meente in dän [[Loundkring Kloppenbuurich]] in [[Läichsaksen]], mäd ne Fläche fon uungefeer 98,02 km² un 9.078 Ienwoonere (2019). Essen häd twintig Täärpe: *[[Addrup]] *Ahausen *Barlage *Bartmannsholte *Beverdiek *Bevern *Bokel *Brokstreek *Calhorn *Darrel *Essen-Ort *Felde *Gut Lage *Herbergen *Hülsenmoor *Nordholte *Osteressen *Sandloh *Stadtsholte *Uptloh {{Kloppenbuurich}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] 5rzqmxljhl2zlo0uqzvkjtzo1qqfnvj 0 5725 114335 106096 2017-07-05T05:55:33Z DARIO SEVERI 7600 Updade inf. from wiki (de) wikitext text/x-wiki '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in dän Loundkring [[Kloppenbuurich]] in [[Läichsaksen]], mäd ne Fläche fon uungefeer 113,23 km² un 14.634 Ienwoonere (2015). {{Kloppenbuurich}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] f0d7lzhf83dkga8bv9yxpdglpj0tz5n 0 5726 114332 106094 2017-07-05T05:50:42Z DARIO SEVERI 7600 Updade inf. from wiki (de) wikitext text/x-wiki '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in dän Loundkring [[Kloppenbuurich]] in [[Läichsaksen]], mäd ne Fläche fon uungefeer 85 km² un 6.902 Ienwoonere (2015). {{Kloppenbuurich}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] m6eaofk2t41vxtzv5u1l1kvno9f4mnh 0 5727 114331 106095 2017-07-05T05:49:42Z DARIO SEVERI 7600 Updade inf. from wiki (de) wikitext text/x-wiki '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in dän Loundkring [[Kloppenbuurich]] in [[Läichsaksen]], mäd ne Fläche fon uungefeer 65,81 km² un 4.709 Ienwoonere (2015). {{Kloppenbuurich}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] jxa4pjp8csg1njppg53qj09ro9m4rq4 0 5728 114330 105359 2017-07-05T05:48:37Z DARIO SEVERI 7600 Updade inf. from wiki (de) wikitext text/x-wiki '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in dän Loundkring [[Kloppenbuurich]] in [[Läichsaksen]], mäd ne Fläche fon uungefeer 143 km² un 13.270 Ienwoonere (2015). {{Kloppenbuurich}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] inil51ndm09jb85hfxh034wimwk2ftk 0 5729 114329 106090 2017-07-05T05:47:35Z DARIO SEVERI 7600 Updade inf. from wiki (de) wikitext text/x-wiki '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in dän Loundkring [[Kloppenbuurich]] in [[Läichsaksen]], mäd ne Fläche fon uungefeer 102,52 km² un 8.429 Ienwoonere (2015). {{Kloppenbuurich}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] h1eivldcomn8ok50aqlpqx4ppulxiob 0 5730 121107 120420 2022-07-25T19:50:33Z Murma174 1663 /* Geskichte */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Johanniterkapelle.jpg|thumb|right|250px| Ju Johanniterkapälle]] [[Bielde:Bokelesch-kapelle16.jpg|thumb|right|250px| Ju Kapälle]] [[Bielde:Monumentenbordje 2014.svg|15px|]] Ju '''Johanniterkommende [[Boukelisk]]''' (loangleeken hat dät "Boukeliesk", unner Froamdienfloud uk "Boukeläsk") is ne fröiere Deelsättenge fon dän [[Johanniteroarden]], fon do ju Klaasterkapälle ärhoolden blieuwen is. Ju Kommende uumefoatede do Täärpe un Buurskuppe Boukelisk, [[Idafeen]]-Noud, [[Elisabethfeen]]-Noud, [[Ubbehusen]], [[Aasterhusen]] un [[Roagebierich]] mäd ne Fläche fon touhoope 8000 Hektoar. == Geskichte == 1132 siedelten sik eerstmoals Benediktinermönke ap fräisken Gruunde an. Dan koomen al boalde Augustiner, Zisterzienser, Prämonstratenser un Dominikoaner. In dät 13. Jierhunnert looken dan do Ritteroarden, also do Johanniter un Templer, in Fräislound oun. Dät Gruundengsjier fon dät Klaaster is nit bekoand. Dät Klaaster wuud wäil in de Midde fon dät 13. Jierhunndert as Dubbelklaaster fon do Johannitere uut [[Burgsteinfurt]] gruunded. (Ap ju Uursiede fon ju [[Seelter Äi]] in Aasterhusen waas dät Nunnenklaaster). Dät eerste Moal ärwäänd wuud dät Klaaster in ne Urkunde uut dät Jier 1319, dän sonaamden ''Groninger Vergleich''. Bit 1588 wuud dät Klaaster fon Oardensljude bewirtskaftet. Die lääste [[Komtur]] (Verwalter) waas [[Melchior Droste]], die wuud in [[Senden]] bie [[Munster]] uumebroacht. Ju Komturäi bleeuw bit 1803 unner Ferwaltenge fon do Johannitere. In 1803 koom [[Ooldenbuurich (Lound)|Ooldenbuurich]] in dän Besit fon do Munsterske Amte [[Kloppenbuurich]] un [[Fächt]] un deertruch uk fon Boukelisk. N poor Jiere wuud Boukelisk fon Kloppenbuurich ferwalted. 1820 uurnoom Ooldenbuurich ju Ferwaltenge fon ju Kommende Boukelisk. Ap Bestämmenge fon dän Härtsoch Peter Friedrich Ludwig wieren do Iennoamen fon ju Kommende foar katoolske Säärke- un Skoulswäkke in dät Härtsochdum. In ju Tied koomen Boukelisk un Ubbehusen links fon ju Seelter Äi bie ju Meente Strukelje un dät Gebied gjuchts fon ju Seelter Äi – Aasterhusen und Roagebierich – tou ju Meente [[Bäärsel]]. Do Noomen fon n poor Hierdere uut ju Tied foar dän trüütichjierige Kriech sunt noch bekoand: * Johann Schemering * Bolenz Haj * Schulte-Coers, däälich wäil Conrad Schulte, mäd Hierferdraach fon n 5. Dezember 1588 Hiere Ätterkuumen wieren do Haudhierdere bit tou dät Eende fon ju Kommende in dät Jier 1960. Ap n 9. Oktober 1960 wuuden aal do Hierdere fon ju Kommende Oainer fon hiere Hiersteeden. Dät 50-jierige Jubiläum hierfon wuud in dät Jier 2010 groot fierd. == Uurkunden == [[Bielde:Johanniterkapelle Bokelesch23.jpg|thumb|left|Blik ap dän Altoar]] Dät eerste Moal in ju Geskichte heert me wät uut Seelterlound in ne Uurkunde fon 1319, wieroun Boukelisk unner do fräiske Johanniterkommenden täld wäd. In 1359 wäd ju Skoankenge fon n Stuk Foan in [[Baalenje]] an dät aastfräiske [[Klaaster Langen]] beuurkunded. Dät leeter in dän [[Dullert]] unnergeene Klaaster kricht 1415 in jusälge Buurskup noch moal ''ein stucke phanes dar man eede uppe graven mach'' wiermäd tou glike Tid in n uurigens läichdüütsken Text do ooldste Belääse fon do seelter Woude ''Foan'' (Moor) un ''Eed'' (Torf) fuunen wäide. In 1459 wuud ne foar soowät trütich Jiere an dät Klaaster däine Skoankenge fon n Stuk Foan beuurkunded, deeruum dät uur Ljude ''to Scarle'' dät hääbe wollen. Ätter [[Friedländer]] skäl deeruum uk die Foan in Scarle lääsen hääbe, wierfoar hie - wäil beleeken ap dän Oustand fon Langen - Litje Skäddel (Kleinscharrel) bie Tjootern ounnimt. Man deer ju Uurkunde fon ''heer Johan curet to Ramslo'' apstoald is, waas dät wäil eer [[Skäddel]] in Seelterlound. In dät Jier 1472 beanspruchje eenige Baalenjer n Stuk Foan, dät fon hiere Oolden an dät Klaaster Langen skoankt wuude; jo wuuden oawers fon dän Gjuchter ''Herman ter Molen ter Oyta'' (Ait) in t Uungjucht sät. Tou n sälgen Slus kumt 1475 ''her Ageld, kerchere to Uthende'' junuur eenige uur Baalenjer. Disse Uurkunden wiese ap oarich goude Kontakte mäd Aastfräislound. Dät me oawers leeter do Foane wier hääbe wül, kon deerap wai tjude dät do oarich moor wäid wuuden wieren, fielicht truch ju fon dät Klaaster in gratteren Uumfang tougong sätte [[Eedgreeuwe]]räi. == Soage == [[Bielde:Hagioskop Johanniterkapelle Bokelesch45.jpg|thumb|right|180px| Dät [[Hagioskop]]-Finster mäd Blick ap dän Altoar]] [[Bielde:Bokelesch-Mosaik19.jpg|thumb|right|180px| N Mosaik in ju Kapälle]] Dät Klaaster Boukelisk skäl ätter ne Soage mäd n Unnergruundsgong ferbuunen weesen hääbe mäd dät Nunnenklaaster an de Uursiede fon de Äi, benaamd Aasterhusen. == Ju Johanniterkapälle == Ju Baksteenkapälle fon ju fröiere Deelläitenge fon dän [[Johanniteroarden]] in [[Boukelisk]] is uut dät 13. Jierhunnert un is ju eenige fon disse Oard. Aal do uur fräiske Kommenden fon dän Oarden sunt in ju Reformation unnergeen, un do Bauwierke fernäild wuuden. Ju litje Johanniterkapelle in Boukelisk häd uurlieuwt, uumdät ju tou dät Territorium fon dän Biskup in Münster heerde. Ju is een fon do lääste baugeskichtlike Tjuuchnisse fon do eenst so masse Klaasterloundskuppe ap fräisken Gruund. So stoalt ju dän [[Antonius die Groote|Hl. Antonius]] wäide Kapälle in [[Klaaster#Die Klaasterbusk|Klaasterbusk]] n kultuurhistorisk Kleenood deer. Ju is nit bloot dät ooldste katoolske Goddeshuus in ju Meente, man uk dät ooldste Bauwierk in dät ganse Seelterlound. In dät Jier 2005 wuude ju apweendich restaurierd. == Informationssäntrum un Klaastertuun == In 2011 is der ieuwenske ju Joanniterkapälle n nai Informationssäntrum mäd n Cafe baud un n Klaastertuun anlääsed wuuden. == Literatuur un Wällen == * Pyt Kramer: [http://mitglied.multimania.de/Seelter2/LOUNDNOOMEN1.pdf?pageid=AU1I0FZH7WO4W404O Lound un Noomen]. Mildaam 1994. * Hanne Klöver: ''Spurensuche im Saterland: Ein Lesebuch zur Geschichte einer Gemeinde friesischen Ursprungs im Oldenburger Land''. SKN Druck & Verlag GmbH & Co., Saterland 1998, ISBN 3-928327-32-1. * Annette Heese: ''Das Saterland, Ein Streifzug durch die Geschichte''. Vechtaer Druckerei und Verlag GmbH & Co., Vechta 1998, ISBN 3-9801728-0-5. * Jürgen Kehrer: ''Mord in Münster: Kriminalfälle aus fünf Jahrhunderten''. 1998, S. 11 * Bischof Johannes Lück SCJ: ''Die Johanniter-Kommende Bokelesch''. Friesische Blätter, Rhauderfehn 1977. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.ga-online.de/-bilder/galerie/3929/Der-Klostergarten-in-Bokelesch Bielde fon dät Klaaster] (GA-online) * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Friesoythe/Artikel/2889428/Brunnen-nach-alten-Vorgaben.html Naie Putte in dän Klaastertuun] (NWZ) * [http://www.lepramuseum.de/05s11.htm Dät Hagioskop ap www.lepramuseum.de] * [http://maps.google.de/maps?hl=de&tab=wl&q=Saterland%2C%20Johanniterstrasse%204| Ju Kapälle un Klaasterbusk ap GOOGLE-Maps] * [http://www.youtube.com/watch?v=H1YXKN6aa9E Fideo: Historischer Informationspunkt Johanniterkapelle Bokelesch] * [https://web.archive.org/web/20110521025607/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2598298/Planungen-fuer-Johannesmarkt.html Planungen für Johannesmarkt] (NWZ) * [http://www.offizialatsbezirk-oldenburg.de/index.php?myELEMENT=77581 Kapälle St. Antonius] * [https://web.archive.org/web/20130923173820/http://friesische-johanniter.de/component/content/article/62.html Näie Internetsiede uur do fräiske Johanniter] * Infosäntrum: Gastronomie ferpaachtjed [https://web.archive.org/web/20120118141407/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2582092/Kaffee-zum-Kapellenbesuch.html hier] un [https://web.archive.org/web/20120104170920/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=39285 hier] * [https://web.archive.org/web/20120118104309/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2568124/Per-Knopfdruck-Einblick-in-das-Klosterleben.html Mäd n Knoopdruk Ienblik in dät Klaasterlieuwend] (NWZ) * Informations-Säntrum Johanniterkapälle Boukelisk ienwäid [https://web.archive.org/web/20120119030610/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2562910/Geschichte-der-Johanniter-auf-der-Spur.html hier] un [http://www.ga-online.de/?id=540&did=38478 hier] * [https://web.archive.org/web/20140428180506/http://www.stuuns.com/2011/02/05/wie-fruher-monche-und-nonnen-lebten/ Wo aleer Mönke un Nunnen lieuweden] (ap stuuns.com) * [http://www.nwzonline.de/index_regionalausgaben_kreis_cloppenburg_saterland_artikel.php?id=2434698& Durch Fensterspalt dem Herrgott nah] {{Bauwierke in Seelterlound}} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{GalerieArtikkel}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Bauwierk]] riw29gt7k510xrofmlmf5brajagq5yh 0 5731 107658 65309 2013-07-29T02:53:00Z タチコマ robot 87 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Boukelisk]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Boukelisk]] 23gn69ctitixlw7z871efvrryluj9en 14 5732 110465 66667 2015-02-14T16:42:16Z MannMaus 257 Die Kategorie war in sich selbst einsortiert wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Seelterlound]] k5uuc3cvgrnix7cok62d6p7pfqqoc7y 6 5734 121595 65409 2022-08-03T14:01:01Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid. Moaked mäd Bielden fon Commons. |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} gdbkjq8nxjbwfm8vze240v9aojweqff 0 5736 104886 65642 2013-03-08T17:49:51Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 23 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q737405]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Do '''Tjo Suulen fon ju [[Europäiske Union]]''' wuuden mäd dät Ferdraach fon Maastricht 1992 ienfierd as ne Beskrieuwenge fon dät politiske System fon ju EU. Truch dät Ferdraach fon Lissabon 2007 (2009 in Krääft) wuuden do Suulen touhoopefoatet un in ju EU uumsät. Deertruch kon dän Tjo-Suulen-Struktuur nit moor as Beskrieuwenge foar dän politisken Struktuur fon ju EU bruukt wäide. {| border="0" cellpadding="3" cellspacing="1" width="100%" ! colspan="7" bgcolor="#7bbaf9" | [[Europäiske Union]]<br>Ferwaltet fon: [[Europäiske Räid]], [[Europäisk Parlemänt]], [[Europäiske Kommission]] |- ! rowspan="3" width="2%" | &nbsp; ! bgcolor="#7bbaf9" width="30%" | Eerste Suule ! rowspan="3" width="3%" | &nbsp; ! bgcolor="#7bbaf9" width="30%" | Twäide Suule ! rowspan="3" width="3%" | &nbsp; ! bgcolor="#7bbaf9" width="30%" | Trääde Suule ! rowspan="3" width="2%" | &nbsp; |- valign=top ! Europäiske Meenskuppe (EM) ! Meenskuppelke Buuten- un Seekerhaidspolitik ! Politsaielke un justizielle Touhoopeoarbaid in Strafseeke |- bgcolor="#eaf2fd" |} {{Europäiske Union Geschichte}} [[Kategorie:Europäiske Union]] da4kstdfwha32af3ap5coch26gngn6j 0 5737 120438 120243 2022-01-11T00:18:41Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cat in the hat day2.JPG|thumb|180px|Al fon gans litjet an kon n Bäiden two Sproaken leere.]] [[Bielde:SAT_KINDGART.JPG|thumb|200px| Uumsleek fon "Die jungen Saterfriesen"]] [[Bielde:Ramsloh-Kindergarten.jpg|thumb|250px|Die kleinen Saterfriesen, Bäidenstuun St. Jakobus, Roomelse, 2009, mäd Wilhelmine Espeter, Renate Brinkmann, Elisabeth Immer und Maria Hüntling (fon links)]] In Seelterlound sunt in alle fjauer Täärpe touhoope fieuw Bäidenstuune, wier do Bäidene mäd [[Seeltersk-Unnergjucht]] truch Fräiwillige fersuurged wäide. == Seeltersk in dän Bäidenstuun == Häärst 1995 wuud ap Initiative fon dän [[Seelter Buund]] ounfangd mäd dät Projekt “Saterfriesisch im Kindergarten”, wieroun eerenamtelke Meegliedere fon dän Fereen mäd do Koastersken touhoope-oarbaideden. Ju Idee foont grooten Biefal bie do Oolden un so äntstuuden in älke Bäidenstuun moorere Projektgruppen, do der ätter dät Oaler strukturierd wieren. In älke Täärp noomen sowät 30 Bäidene deeran deel. Ätter tjoon Jiere wuud deeruur dät litje Bouk ''Die jungen Saterfriesen : eine Reise durch das Jahr ; 10 Jahre Saterfriesisch im Kindergarten'', (Ramsloh : Kindergarten St. Jakobus, 2009) hääruutroat. Dät änthaalt Texte un Läidere ap Seeltersk fon [[Heinz Immer]], ju Seeltersk-OG, [[Gesina Lechte-Siemer|G. Lechte-Siemer]], [[Wilhelmine Espeter]], Johann Janssen, [[Marron Curtis Fort|Dr. Marron Fort]], [[Pestoor Schulte|Fikoar Schulte]], [[Johanna Evers]], aal mäd düütske Uursättenge fon Hannah Münzebrock. Deer heert uk n CD tou. * Bie ju Projektgruppe fon dän "St. Jakobus-Bäidenstuun" in [[Roomelse]] wierkje Wilhelmine Espeter, Elisabeth Immer, Maria Hüntling un Renate Brinkmann mee. * In dän Bäidenstuun "Pusteblume" in Roomelse kriege do Bäidene Unnergjucht fon Agnes Rieger. * Bie dän Bäidenstuun "St. Georg" in [[Strukelje]] moakje dät Mechthild Kruse un Marianne Pahl. * Bie dän Bäidenstuun "Unterm Regenbogen" in [[Skäddel]] unnergjuchte [[Adelheid Pörschke]], Regina Thoben, Stephanie Klären un Anita Tellmann do Bäidene fon ju Projektgruppe. *Bie dän Bäidenstuun "St. Marien" in [[Seedelsbierich]] häd ju Projektgruppe Unnergjucht fon Marianne Klären, Thekla Laing und Eta Hellmers. Al mädnunner moakje so'n 140 Bäidene (2011) bie ju Projektgruppen mee. Do Unnergjuchtere oarbaidje uk däälich noch eerenamtelk. == Projekt foar moor Seeltersk in dän Bäidenstuun == Ieuwenske dät näie Projekt foar moor Seeltersk in do Skoulen skäl där uk n näi Projekt foar moor Seeltersk in dän Bäidenstuun reeke. Deerfoar mouten do "Erzieher" säärm noch Seeltersk leere. Der hääbe sik al njuugen "Erzieher" fon do fieuw Bäidentuune in Seelterlound ounmälded. Kiek uk hier: [https://web.archive.org/web/20120118234815/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2469856/Lehrer+lernen+Saterfriesisch.html Unnergjuchtere leere Seeltersk] (Nordwest Zeitung) == Sjuch uk == *[[Twosproakegaid (Apluukenge)]] *[[tjosproakigen Unnergjucht|Tjosproakigen Unnergjucht]] *[[Seeltersk an do Skoulen]] == Ferbiendengen == * [http://www.nwzonline.de/tv/index.php?bcpid=1902518752&bclid=23979197001&bctid=1204026365001&refer=rightboxb Fideo: Seeltersk in dän Bäidenstuun] (NWZ-TV) * [https://web.archive.org/web/20120118171307/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2591199/Zur-Begruessung-ein-Lied-auf-Seeltersk.html Tou ju Begröitenge n Lied ap Seeltersk] (NWZ) * [http://www.ga-online.de/?id=540&did=38967 Sprachprojekt: Die Kosten für zwei Jahre stehen] (GA) * [http://www.lb-oldenburg.de/nordwest/neuerwer/neue09_4.htm#nieder Loundesbibliothek Ooldenbuurich]. * [https://web.archive.org/web/20120118104743/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2149446/Seeltersk+ist+nach+wie+vor+eine+beliebte+Sprache.html Begjucht in ju Nordwest-Zeitung, 2009] * [http://saterland.hyves.nl/blog/20050599/24_SATERFRIESISCH_IN_KINDERG_RTEN_UND_SCHULEN/jeuS/?pageid=8LLW4HFY2D0CSWOC0 Saterfriesisch in Kindergärten und Schulen] * [http://saterland.hyves.nl/blog/20078786/19_KULTURELLE_GRUPPEN_UND_VEREINE/ruhZ/ Die kleinen Saterfriesen] * [http://www.rtl-regional.de/player.php?id=13053&tag=Saterland&seite=0 Fideo Seeltersk ap RTL Bremen] [[Kategorie:Seelterfräisk]] [[Kategorie:Seelterlound]] 6lkg36bq3ie44y26z3236qudst4w9l0 0 5738 72998 65648 2011-11-28T21:41:55Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki '''Seeltersk-Unnergjucht''' in n wichtigen Faktor foar dät Ärhoolden fon ju [[Seeltersk]]e Sproake. In [[Seelterlound]] sunt in alle fjauer Täärpe touhoope fieuw [[Bäidenstuun]]e, wier do Bäidene mäd Seeltersk-Unnergjucht truch Fräiwillige fersuurged wäide. An aal do Litje Skoulen (Grundschulen) in Seelterlound un bie dät Skoulsäntrum Seelterlound kriege do Sköilere Seeltersk-Unnergjucht. [[Bielde:Ramsloh-Kindergarten.jpg|thumb|Twosproakige Bäidenstuune in Seelterlound]] [[Bielde:Evers.jpg|thumb|Seeltersk-Unnergjucht]] == Seelterfräisk in dän Bäidenstuun == {{UureSiede|Seeltersk in dän Bäidenstuun}}<br> In Seelterlound sunt in alle fjauer Täärpe touhoope fieuw [[Bäidenstuun]]e. Mäd dän Seeltersk-Unnergjucht in dän Bäidenstuun wuud in dät Jier 1995 ounfangd. == Seelterfräisk an do Skoulen == {{UureSiede|Seeltersk an do Skoulen}}<br> Mäd dän Seeltersk-Unnergjucht an do Skoulen wuud in dät Jier 1996 ounfangd. Dät wieren in do eerste Jiere noch eerenamtelke Unnergjuchtere. Ap ju Meegliederfersamlenge fon dän Seelter Buund in n Oktober 2010 is n näi Projekt "Seeltersk an do Skoulen in Seelterlound" foarstoald wuuden == Sproakkurse == Dät Friesisches Forum un die [[Seelter Buund]] hääbe ferskeedene Kurse organisierd, man et rakt nit räägelmäitich Kursmuugelkaide . == Seelterfräisk an ju Uni == An ju Ooldenbuurger Universität is n Leerstoul foar dät Seelterfräiske. [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Seelterfräisk]] 183ag6iljrpzz5ivnubcfudqd2gd3qb 10 5739 66571 65640 2011-08-24T18:00:57Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Friesische Seelande um 1300.png|thumb|right|140px|''Fräislound uum 1300'']] *... [[Kornisk]] ne uutstuurwene Sproake waas, man nu wier boald wäd fon sun 2.000 Ljuude? *... Dät [[Hillige Roomske Riek]] un dät [[Roomske Riek]] niks mädnunner gemeensoam hääbe? Un do Fräisen sik fon do bee Rieke fräikamped hääbe? *... Twiske 5.600.000 un 6.300.000 [[Juudendum|Juuden]] in dän [[Holocaust]] möärend wuuden? *... Dät Noomenskild 'Schäddel' in [[Skäddel]] annerd wuuden is? *... Mäd [[Skienlood]] ju resultierjende Vektor uut Sweerkraft un Fluchtkraft bie Bewäägenge beteekend wäd? *... Dät uutstuurwene [[Gallisk]]e Fäästloundkeltisk is? *... [[Tórshavn]] ne [[Universität]]stääd is? 4ao9r5mwr4llngapuqikk6artx8eom9 0 5742 65720 65685 2011-08-13T11:05:08Z Bernd 1291 /* Geskichte */ wikitext text/x-wiki '''Bäärselerfoan''' ''(düütsk: Barßelermoor)'' is ne Buurskup fon ju Meente [[Bäärsel]]. ==Loage== Bääselerfoan lait suudelk Bäärsel un noudelk [[Elisabethfeen]]. Wäästelk ju Buurskup lait [[Roagebierich]]. ==Geskichte== ===Skoule=== In 1674 wier där al ne Skoule fon ju [[Johanniterkommende Boukeläsk]] in Roagebierich, uk foar do Sköilere uut Bäärselerfoan. Ju Skoule wuud in 1850 sleeten. Al in 1811 waas där uk ne Skoule in Bäärselerfoan in dät Huus fon ''Meinhard Jacobs''. 1840 wieren där 40 Sköilere. In 1892 wuud där ne Skoule baud, ju där 13.775 Mark kosted häd. Ju Skoule wuud 1970 sleeten un verpaachted. Ätter 1969 geenen ju Skoilere fon Bäärselerfoan dan ätter ju Skoule ju där in dät Gebäude fon ju fröiere Loundwirtskaftelke Skoule ''(Landwitschaftliche Berufs- und Hauswirtschaftsschule)'' iengjucht waas. ==Wällen== * Franz Dwertmann: Das grosse Sterben der kleinen Schulen, Vechtaer Druckerei und Verlag, 1984, ISBN 3-88441-025-3 {{Noabermeente}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] gzr0hwo3oq8cbly4qerhi1fgdfued8f 0 5743 65681 65680 2011-08-12T22:50:20Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wappen Harkebruegge.png|thumb|150px|Woapen]] '''Harkebrääch''' ''(düütsk: Harkebrügge)'' is n Täärp in ju Meente [[Bäärsel]] mäd uungefäär 2.200 Ienwoonere. ==Loage== Harkebrääch lait suud-aastelk Bärssel und noud-wäästelk [[Kampe]], Meente [[Ait]]. ==Geskichte== Fuunde tjuude därap wai, dät Harkebrääch al 2000 – 4000 foar Kristus bewoont wier. Ju Besiedelenge fon dät Täärp wier dan wäil ätter ju Tied fon ''Karel dän Groote'' (768 – 814). ==Bauwierke== * Säärke St. Marien [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] 7mgmopz0imlezgtxcosfexbtpazbbhi 0 5744 120102 112625 2021-08-08T22:48:56Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:DEU SG Juemme COA.svg|100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Lier]] | buurmäster = Wiard Voß | hööchte = | fläche = 82,34 km² | ienwoonertaal = 6.453 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 78 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Samtgemeinde_Jümme_in_LER.svg| 260px|]] | }} [[Bielde:Flug_Westerstede_nach_Leer_2010_141.jpg|thumb|right|260px|Ju Jümme]] Ju '''Samtmeente Jümme''' ''(düütsk: Samtgemeinde Jümme)'' is een fon do two Samtmeenten in dän [[Loundkring Lier]]. Tou ju Samtmeente heere do tjo Meenten [[Tjootern]], [[Filsum]] un [[Nortmoor]], do bie ju ''"kommunale Gebietsreform"'' in dät Jier 1973 touhoopefoated wuuden. Ju Samtmeente häd dän Noome fon ju Äi [[Jümme]], ju truch alle tjo Meenten lapt. Sit fon ju Samtmeente is Filsum. Ju Samtmeente häd 6.453 Ienwoonere (2010). [[File:RathausJümme.JPG|thumb|left|250px|Dät Meentehuus in Filsum]] ==Bauwierke== * Ju Buurich in Stickhusen ==Woater== * Ju Jümme * Stickisee in Stickhusen, Meente Tjootern ==Sjuch uk== * [[Tjootern]] * [[Filsum]] * [[Nortmoor]] * [[Stickhusen]] * [[Buurich Stickhusen]] * [[Stickisee]] * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20120308204610/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/leer/juemme.htm Jümme ap Genealogie-Forum] * [https://web.archive.org/web/20110807121012/http://juemme.conne.net/index.php www.jümme.de] {{Loundkring Lier}} {{Noabermeente}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] cxivgvllbja2nzz8f4b9rhqvocdk18e 0 5745 114855 81532 2017-12-03T15:34:14Z Jürgen Krause 5275 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Wappen der Samtgemeinde Nordhümmling.png]] → [[File:DEU SG Nordhuemmling COA.png]] Harmonizing refered to the most German COA wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:DEU SG Nordhuemmling COA.png|100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Oamselound]] | buurmäster = Hermann Tebben| hööchte = | fläche = 142,63 km²| ienwoonertaal = 12.116 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 85 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Samtgemeinde Nordhümmling in EL.svg| 260px|]] | }} Ju '''Samtmeente Noudhumling''' ''(düütsk: Samtgemeinde Nordhümmling)'' is ne Samtmeente in dän [[Loundkring Oamselound]]. Tou ju Samtmeente heere do Meenten [[Bockhorst]], [[Breddenberg]], [[Äästerweede]] un [[Hilkenbrook]], do bie ju "kommunale Gebietsreform" in dät Jier 1973 touhoopefoated wuuden. Sit fon ju Samtmeente is Äästerweede. Ju Samtmeente häd ne Fläche fon 142,63 km². ==Loage== Ju Samtmeente gränset in dät Noude an do Meenten [[Rauderfeen]] un [[Aastrauderfeen]] un in dät Aaste an ju Meente [[Ait]]. {{Noabermeente}} [[Kategorie:Loundkring Oamselound]] i18umzmat32p4oh41t2goljdlhe8kwe 0 5746 119975 117421 2021-08-08T21:37:54Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:DEU Filsum COA.svg|100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Lier]] | buurmäster = Margret Schulte-Cramer | hööchte = 1 m. buppe NN | fläche = 23,76 km² | ienwoonertaal = 2.084 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 88 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Filsum_in_LER.svg| 260px|]] | }} '''Filsum''' is ne Meente in ju [[Samtmeente Jümme]] in dän [[Loundkring Lier]] un Sit fon ju Samtmeente. Tou ju Meente Filsum heere do Buurskuppe Ammersum, Brückenfehn, Busboomsfehn, Lammertsfehn un Stallbrüggerfeld. Ieuwenske ju Meente Filsum heere ju Meenten [[Tjootern]] un [[Nortmoor]] siet ju ''Gebietsreform'' 1973 tou ju Samtmeente Jümme. Truch Filsum fljoot ju [[Jümme]]. ==Loage== Filsum lait noud-wäästelk Tjootern un aaastelk [[Lier]] un Nortmoor. ==Säärke== * Evangelske St. Paulus-Säärke ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20111222112531/http://genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/filsum.htm Filsum ap Genealogie-Forum] [[Kategorie:Loundkring Lier]] {{Commonscat|Filsum}} {{Loundkring Lier}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] 7l8px9mw63enoxlwywqnnxu6hw0agxf 0 5747 120069 106050 2021-08-08T22:32:42Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:WappenNortmoor.jpg|100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Lier]] | buurmäster = Uwe Fecht| hööchte = 0 m. buppe NN | fläche = 15,34 km² | ienwoonertaal = 1.676 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 109 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Nortmoor_in_LER.svg| 260px|]] | }} '''Nortmoor''' is ne Meente in ju [[Samtmeente Jümme]] in dän [[Loundkring Lier]]. Sit fon ju Samtmeente is [[Filsum]]. Ieuwenske ju Meente Nortmoor heere do Meenten [[Tjootern]] un [[Filsum]] siet ju ''Gebietsreform'' 1973 tou ju Samtmeente Jümme. Truch Nortmoor fljoot ju [[Jümme]]. ==Loage== Nortmoor lait aastelk [[Lier]] un wäästelk Filsum. ==Säärke== * St. Georg-Säärke ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20111222110704/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/nortmoor.htm Nortmoor ap Genealogie-Forum] {{Commonscat|Nortmoor}} {{Loundkring Lier}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] 9sdq8g7hkclpmwm1ouuamwggckkz11p 0 5748 120700 107621 2022-03-16T00:22:55Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Scharrel Windmühle.JPG|thumb|120px|Ju Määlne mäd Määlnemuseum]] [[Bielde:Mühlenmuseum-2.jpg|thumb|120px|Blick in dät Määlnemuseum]] Dät '''Skäddeler Määlnemuseum''' ''(düütsk: Scharreler Mühlenmuseum)'' is n Heematmuseum, dät in ju [[Skäddel]]er [[Wiendmäälne]] iengjucht is. Deer sunt oolde [[Loundwirtskaft|Buurenreewen]] uutstoald un deer wäd ju Geskichte fon ju Skäddeler Määlne wiesd. Geläägentlik sunt hier uk Uutstaalengen mäd Bielden fon ienheemske Kunstlere tou sjoon. Tou dät Museum heert ne Woainremise mäd oolde Woaine un ne oolde Täärskmaskine mäd Dieselandrieuw. Ieuwenske dät Museum stoant dät Museumscafe. Die oolde Skäddeler Boanhoaf ieuwenske dät Museum is Haltestation fon ju [[Museumsiersenboan Ammerlound-Bäärsel-Seelterlound]] (MABS). Dät Museum is eepen älken twäiden Sundai fon Moai bit Oktober. Dät wäd organisierd fon dän [[Skäddeler Määlnefereen]]. Foarsitter fon dän Fereen is Werner Ubbens. ==Sjuch uk== * [[Skäddel#Wiendmäälne un Määlnemuseum|Ju Skäddeler Wiendmäälne]] ==Ferbiendenge== * [https://web.archive.org/web/20120611055829/http://www.niedersaechsische-muehlenstrasse.de/index.php?id=347 Skäddeler Määlne "Hanekamps Windmühle mäd Määlnemuseum] {{Museum}} [[Kategorie:Seelterlound]] 896a8q5sh7rr961nb65rxm4ksi1f62p 0 5749 72345 72343 2011-11-17T20:16:31Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Scharrel Windmühle.JPG|thumb|120px|Ju Määlne mäd Määlnemuseum]] Die '''Skäddeler Määlnefereen''' is n Heematfereen, die sik foar allen uum ju Ärhooldenge fon ju [[Skäddel#Wiendmäälne|Skäddeler Wiendmäälne]] un dät [[Skäddeler Määlnemuseum]] kummert. Do organisierje uk älke twäiden Sundai do eepene Deege bie ju Wiendmäälne. Foarsitter fon dän Fereen is Werner Ubbens. {{stump}} [[Kategorie:Seelterlound]] gyaox8p71vf99ps1yeybe8rk9ibw0je 0 5750 120424 120302 2022-01-10T23:52:39Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kantoor Moorkultuur .jpg|thumb|right|300px|Kantoor Moorkultuur Roomelse]] [[Bielde:Eedwierk Moorkultur.jpg|thumb|right|300px|Eedwierk Moorkultuur Roomelse]] [[Bielde:Foonkieker2.jpg|thumb|right|300px|Uutfluchsboan "Seelter Foonkieker"]] Dät Eedwierk '''Moorkultuur Roomelse''' ''(düütsk: Torfwerk Moorkultur Ramsloh W. Koch)'' is aan fon do ooldsten [[Eedgreeuwe|Eedwierke]] in ju Meente [[Seelterlound]]. Die Bedrieuw wuud 1920 gruundet. Do bedrieuwe uk ju Uutfluchsboan [[Seelter Foonkieker]]. <gallery> Bielde:Buutensteede fon JVA Lingen.jpg| Buutensteede fon ju JVA Lingen 1963-1973 Bielde:Draisine.jpg| Ju Draisine fon dät Foangoud Roomelse </gallery> ==Sjuch uk== * [[Seelter Foonkieker]] * [[Wäästfoan]] * [[Foan]] ==Ferbiendenge ätter buuten== * [http://www.moorfahrten.de Seelter Foonkieker] * [https://web.archive.org/web/20120119074112/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2632048/Torfmoose-vor-dem-Durchbruch.html CDU-Generalsekretär Ulf Thiele stutsed Seelter Eedmoas-Foarskenge] * [https://web.archive.org/web/20120118113556/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2627203/Ersatz-f%FCr-Torf-gesucht.html Foarskenge: Kon Eed truch industriääl woaksenden Eedmoas ärsät wäide?] (NWZ) * Foarskenge mäd industriääl woaksenden Eedmoas [https://web.archive.org/web/20110922103754/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=39176 hier] un [https://web.archive.org/web/20120118113556/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2627203/Ersatz-f%FCr-Torf-gesucht.html hier] {{stump}} [[Kategorie:Seelterlound]] 1hq6dxfb1l38uocg7ovv485x1yjma5a 0 5751 76571 74792 2012-01-10T18:03:58Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Moorgut-2.jpg|thumb|right|260px|Dät Foangoud, 1922]] Dät '''Foangoud Seedelsbierich''', ''düütsk: Moorgut Sedelsberg'', is n oolden loundwirtskaftelken Grootbedrieuw in ju [[Seedelsbierich|Seedelsbierger]] Buurskup [[Hällene]]. Dät lait in dät Noud-Wääste fon Hällene. Dät Foangoud wuud 1912 truch Hermann Meyer gruunded un waas ungefäär 1.000 Hektoar groot. Deer waas n Loundwirtskaft mäd Molkbäiste un Oksen und deer wuud uk [[Eedgreeuwe|Eed]] oubaud. In 1920 hieden do al n "Lanz"-Träkker mäd gans breede Joole, wiermäd die dan nit ap ju wäite Foangruunde wächsakje kuud. ==Foanlieke== Tichte bie Seelterlound, bie Burloage in ju [[Ästerweeder Douse]] is in dät Eedoubaugebiet fon dät Foangoud Seedelsbierich ap n 27. Februoar 1939 truch dän Eedgreeuwer Heinrich Breer ne [[Foan#Foanlieken|Foanlieke]] fon n jungen Wänt fuunen wuuden. Ju Lieke fon [[Wänt fon Burloage|"Burli"]] waas al fon 2005-2009 in dät [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] uutstoald un is nu bie ju "Universitätsklinik Hamburg-Eppendorf" truch moderne Methoden unnersoacht wuuden. Die Wänt was twiske 12 und 14 Jiere oold un is twiske do Jiere 1046 un 1164 stuurwen. Ju Skelett-Lieke wäd nu in dät "Landesmuseum für Natur und Mensch" in [[Ooldenbuurich]] uutstoald un kumt in August 2012 wier tourääch ätter dät Foan- un Feenmuseum in Elisabethfeen. <gallery> Bielde:Moorgut.jpg| Bau fon dät Foangoud Seedelsbierich, 1912 Bielde:Moorgut-1.jpg|Dät Foangoud mäd dän "Lanz"-Trekker, 1920 Bielde:Moorgut-3.jpg|Die Lanz-Trekker ap dät Foangoud </gallery> ==Sjuch uk== * [[Wänt fon Burloage|Foanlieke "Burli", die Wänt fon Burloage]] [[Kategorie:Seelterlound]] ilaa6o6eina0mydat90i2dbbrweqgnr 0 5752 120240 85970 2021-09-02T20:19:25Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bahnhofscharrel.jpg|thumb|right|220px| Dät Seelterfräiske Kultuurhuus in dän oolde Skäddeler Boanhoaf]] Dät '''Seelterfräiske Kultuurhuus''' is dät Fereensheem fon dän [[Seelterlound|seelter]] Heematfereen [[Seelter Buund]]. Dät is iengjucht in dän oolde Boanhof fon [[Skäddel]], ju die Heematfereen kooped häd. Dät rakt deer n [[Radio]]studio fon ju [[Ems-Vechte-Welle]] foar ju [[Seelter Seendenge]] ap dän regionoale [[Seender]] un deer wäide do Seeltersk-Kurse fon dän Seelter Buund ouheelden. Älken 1. Sundai in ne Moune is deer die ''Seelterfräiske Stammtisch'' mäd [[Adelheid Pörschke]]. Deer is uk ju Haltestation fon ju [[Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound MAS]]. ==Sjuch uk== * [[Seelter Buund]] * [[Seelter Seendenge]] ==Ferbiendenge== * [https://web.archive.org/web/20120118113852/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2657464/Die-alten-Tonziegel-haben-ausgedient.html Näi Dak foar dät Seelterfräiske Kultuurhuus] (NWZ) {{Bauwierke in Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] lqp7757sb85yxlf7bmp8jkr662897h8 10 5753 118322 81397 2019-05-15T22:41:59Z Fränsmer 4952 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Meenten un Samtmeenten in [[Loundkring Lier]]'''||[[Bielde:DEU Landkreis Leer COA.svg|40px|Woapen fon Loundkring Lier]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| '''Meenten'''<br> [[Aastrauderfeen]] | [[Borkum]] | [[Bunde]] | [[Jemgum]] | [[Lier]] | [[Moormerlound]] | [[Rauderfeen]] | [[Uplengen]] | [[Weener]] | [[Westoverledingen]] <br> '''Samtmeenten'''<br> [[Samtmeente Hesel]] mäd do Meenten [[Hesel]], [[Brinkum]], [[Firrel]], [[Holtlound]], [[Neukamperfehn]] un [[Schwerinstäärp]] <br> [[Samtmeente Jümme]] mäd do Meenten [[Tjootern]], [[Filsum]] un [[Nortmoor]] <br> |} feowf08i1zm6qpimd3huifyjeof42c2 0 5754 68222 68093 2011-09-24T19:05:03Z Bernd 1291 /* Skoule */ wikitext text/x-wiki '''Swonnebiergerfoan''' ''(düütsk: Schwaneburgermoor)'' is ne Buurskup fon dät Täärp [[Swonnebierich]] in ju Meente [[Ait]]. ==Loage== Noudelk Swonnebierich iewenske dän [[Kustenkanoal]] lait Swonnebiergerfoan. Dät lait aastelk [[Seedelsbierich-Kolonie]]. Ju Ferlängenge fon ju Koloniesträite gungt as Swonnebierger Sträite (Schwaneburger Strasse) truch Swonnebiergerfoan bit tou dän Kustenkanoal. Die [[Aastfoan]] fon Swonnebiergerfoan suudelk ju Sträite bit tou dän Kustenkanoal is Natuurskutsgebied mäd duusende Riesene Boome. Dät is där n Renatuurierengsgebied. ==Skoule== 1910 wieren deer 17 evangeelske Familien in Swonnebiergerfoan. 1912 wuud där ne evangeelske Skoule baud. Fon 1949 bit 1956 wieren deer two Klassen. 1955/56 wuud ju Skoule uumebaud un renowiert. Dät häd 80.000 DM koastet. Ju Skoule wuud ap n 31.7.1968 sleeten un ferkooped. Do Koastere an ju Skoule wieren: '''Laitenge:''' * 1912 - 1913: Heinrich Johann Bohlken * 1913 - 1915: Karl Adolf Wienken * 1916 - 1918: waas ju Skoule sleeten * 1918 - 1919: Ernst Reil * 1919 - 1921: Richard Heyens * 1921 - 1924: Heinrich Ottens * 1924 - 1928: Georg Janßen * 1928 - 1934: Johann Lange * 1934 - 1940: Reinhold Denzler * 1940 - 1946: Seelhorst un Kollhoff (Fertredenge) * 1947 - 1953: Egon Thiel * 1953 - 1960: Günther Petrich * 1960 - 1968: Heinz Szydzik '''2. Koaster:''' * 1949: Heino Meyer * 1955: Hildegunde Lange ==Bedrieuwe== Däälich is deer ju Eedfabriek Stadtsholte in die Aastfoan fon Swonnebiergerfoan noudelk ju Sträite un aastelk [[Seelterlound]]. Ju Fabriek is deer noch nit so loange. ==Sjuch uk== * [[Swonnebierich]] * [[Aastfoan]] ==Wällen== * Franz Dwertmann: Das grosse Sterben der kleinen Schulen, Vechtaer Druckerei und Verlag, 1984, ISBN 3-88441-025-3 [[File:Panorama Flaeche3 Kopie.jpg|thumb|right|800px| Renatuurierengsgebied bie Seelterlound in Swonnebiergerfoan]] {{Foarloage:Noabermeente}} [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] [[Kategorie:Seelterlound]] 8imixv304ul1bops9hq8tdrqhy46nvp 10 5755 107617 66102 2013-07-22T07:38:59Z Ekwall1990 3909 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Museen un museoale Iengjuchtenge in dät [[Ooldenbuurich (Lound)|'''Ooldenburger Lound''']]|| [[Bielde:Bahnhofscharrel.jpg|80px|Seelterfräiske Kulturhuus]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| '''Museen'''<br> [[Skäddeler Määlnemuseum]] | [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] | [[Buurich Stickhusen|Museum Buurich Stickhusen]] | [[Museumstäärp Kloppenbuurich]] |<br> [[Feen- un Skeepfoartsmuseum Wäästrauderfeen]] | [[Skoulmuseum Folmhuusen]] <br> '''Museoale Iengjuchtenge'''<br> [[Museumsiersenboan Ammerlound-Bäärsel-Seelterlound]] (MABS) <br> |} du384z8ml5lst0v4dj86680go86divi 6 5756 121381 65901 2022-08-03T06:33:08Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Bielde: Pyt Kramer |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} f6zd5i9ucu1n8eu0rvsjgr7j0o5gao1 0 5758 120101 81535 2021-08-08T22:48:51Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[File:Wappen der Samtgemeinde Hesel.svg|100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Lier]] | buurmäster = Uwe Themann | hööchte = | fläche = 84,31 km² | ienwoonertaal = 10.313 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 122 Ienw. pro km² | koarte = [[File:Samtgemeinde_Hesel_in_LER.svg| 260px|]] | }} [[File:ChurchHesel.JPG|thumb|right|260px|Ju Ludgeri-Säärke in Hesel uut 1742]] Ju '''Samtmeente Hesel''' ''(düütsk: Samtgemeinde Hesel)'' is een fon do two Samtmeenten in dän [[Loundkring Lier]], do deer bie ju ''kommunale Gebietrefom 1973'' gruunded wuuden. Ju häd uungefeer 10.000 Ienwoonere un ne Fläche fon 84,31 km². Sit fon ju Samtmeente is [[Hesel]]. ==Loage== Ju Samtmeente lait noudelk ju [[Samtmeente Jümme]], aastelk ju Meente [[Moormerlound]] un wäästelk ju Meente [[Uplengen]]. == Meegliedsmeenten == Tou ju Samtmeente heere do foulgjende Meeglidsmeenten: (Ienwoonere 30.Juni 2009 ) * [[Brinkum]] (644) * [[Firrel]] (828) * [[Hesel]] (4.112) * [[Holtlound]] (2.325) * [[Neukamperfehn]] (1.663) * [[Schwerinstäärp]] (762) ==Geskichte== Ap dät Gebied fon ju Samtmeente wieren fröier ju [[Johanniterkommende Hasselt]] un dät [[Klaaster Barthe]]. ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20120308204444/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/leer/hesel.htm Hesel ap Genealogie-Forum] {{Commonscat|Hesel}} {{Loundkring Lier}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] rg21zqca83b75ger1qjtym80oizc2pa 0 5759 120213 120040 2021-08-20T19:28:14Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Stump}} ==Äddere Geskichte== Uur do '''Pestoore un Gäistelke in Seelterlound''' is deer in ju fröiere Geskichte fon [[Seelterlound]] nit fuul uurlääwerd: * Ne Uurkunde fon 1359 boalt fon ''Beernt Swartewoldt, kerckheer (Pestoor) to Uthende'' * In dät Jier 1475 is deer bie ne Gjuchtsseeke ju Sproake fon ''her Ageld, kerchere to Uthende''. * Al siet 1535 foont die lutterske Gloowe Iengong in Seelterlound, wät duurde bit 1630. * Ap n 24.1.1587 is bie ju Deelskrift fon dät [[Seelter Loundgjucht]] ju Sproake fon Rudolph Kremerinck, Pestoor in Strukelje. * As 1613 die katoolske Gloowe wier in dät Amt Kloppenbuurich ienfierd wäd, fiende sik in Seelterlound träi lutterske Preetjere. Ju Rekatholisierengs-Oarbaid stokkede oawers al in 1618, as die trüütichjierige Kriech uutbriek. * Noch bit 1630 mouten lutterske Preetjere in hiere Amt blieuwen weese * Fon 1642 bit 1651 roat dät ''Pestoor Manegolt'' foar gans Seelterlound. Ju Säärke waas oawers wäil so ferwuuden, dät hie dät nit bewaltigje kuude. * So wuuden fon 1651 bit 1660 (in Skäddel bit 1664) Jesuite ätter Seelterlound soand (Juunreformation). Deerätter koomen wier Waareldsgäistelke. * ''Pestoor Witte'' ?? (uum 1723) =='''Fröiere katolske Säärkemeenten'''== ''Do fröiere katoolske Säärkemeenten fon Seelterlound heere siet 27.5.2008 tou ju Säärkemeente St. Jakobus Seelterlound.'' ===Säärkemeente St. Georg, Strukelje=== fon 1657 - 1676 heerde ju Säärkemeente St. Georg Strukelje tou ju Säärkemeente St. Jakobus Roomelse * [[Pestoor Schulte|Fikoar Wilhelm Schulte]] (foar 1895) * Pestoor [[Heuer]] (uum 1913) * Fikoar August Vornhusen (1951- x) * Pestoor Albers (x-1971) * Fikoar Richard Büssing, bädden 1936, (1967-1971), waas Fikoar foar do Säärkemeenten Strukelje, Roomelse un Skäddel * Pestoor Ferdinand Gerken (1971-1996) * Ulrich Bahlmann * Pestoor Miroslaw Piotrowski (x - Febr. 2008) ''Ju Säärkemeente heert siet 27.5.2008 tou ju Säärkemeente St. Jakobus Seelterlound'' ====Rektorat St. Antonius, Boukeläsk (Klaaster)==== * Theodor Korfage * Johann Hartmann * Biskop Johannes Lück SCJ * Pestoor emerit. August Vornhusen ''Dät Rektorat heerde fon 2006 - 27.5.2008 tou ju Säärkemeente St. Georg Strukelje <br>'' ''Dät Rektorat heert siet 27.5.2008 tou ju Säärkemeente St. Jakobus Seelterlound'' ===Säärkemeente St. Jakobus, Roomelse=== * Pestoor Franz Willenbrink (1897-1915) * Pestoor [https://web.archive.org/web/20100612112725/http://www.intech.mnsu.edu/bunkers/related_sites.htm Adolf Kokenge] (1915-1935), stuurwen 13.6.1935 * Pestoor Völkerding * Pestoor August Lübbers (1944-1975) * Pestoor Wittrock (1975-6.2.1988) * Pestoor Hubert Moormann (20.3.1988-2010) * Pestoor Albert Lütkeböhmert (Vicarius Cooperator Okt. 2007-31.3.2011) ''Ju Säärkemeente heert siet 27.5.2008 tou ju Säärkemeente St. Jakobus Seelterlound'' ===Säärkemeente St. Peter un Paul, Skäddel=== * [[Pestoor Schulte|Fikoar Wilhelm Schulte]] (1895-1900) * [[Pestoor Schulte|Pestoor Wilhelm Schulte]] (1920-1940) * Pestoor Arlinghaus * Pestoor Tepe * Pestoor [https://web.archive.org/web/20111108152337/http://www.verwaltungsgeschichte.de/lammer.html Franz Lammerding], bädden 28.1.1899, stuurwen 29.8.1987 (1952-1974) * Fikoar Schewe * Pestoor Moorkamp, bädden 11.10.1933, stuurwen Aug. 2004 (1974 - 2004) ''Ju Säärkemeente heert siet 27.5.2008 tou ju Säärkemeente St. Jakobus Seelterlound'' ===Säärkemeente St. Petrus-Canisius,Seedelsbierich=== * Pestoor kl. Arkenau *Pestoor Meyer * Pestoor Breuer * Pestoor Heinrich Hellmann (1948-16.10.1983), ätter him is ne Sträite in Seedelsbierich naamd * Pestoor Hubert Gnida (siet 1.7.1984) ''Ju Säärkemeente heerd siet 27.5.2008 tou ju Säärkemeente St. Jakobus Seelterlound'' =='''Säärkemeente St. Jakobus Seelterlound''' (siet 27.5.2008)== ''Siet 27.5.2008 heere alle fröiere katoolske Säärkemeenten fon Seelterlound tou ju Säärkemeente St. Jakobus Seelterlound'' * Pestoor Hubert Moormann (1988-2010) * Pestoor Albert Lütkeböhmert (Vicarius Cooperator Okt. 2007-31.3.2011) * Pestoor Ernst Halbe (siet Dez. 2010) =='''Evangeelsk-lutterske Säärkemeente Trinitatis Seedelsbierich'''== * Pestoor Owsianowski * Pestoor Jann Weinrich (2004-1.4.2009) * Pestoorske Nicole Ochs-Schultz =='''Fräisäärkelke Meente (Baptiste) Seelterlound'''== =='''Moskeemeente Roomelse'''== =='''Gäistelke, do in Seelterlound bädden sunt'''== Do foulgjende Gäistelke sunt in [[Seelterlound]] bädden: * [[Pestoor Schulte|Wihelm Schulte]] uut [[Strukelje]], bädden uum 1870, stuurwen 5.6.1940, : Fikoar in Skäddel fon 1895-1900, : Kaploan in Kneheim uum 1913, : waas toulääst Pestoor in [[Skäddel]] fon 1920-5.6.1940 * Leo Bitter uut [[Roomelse]], stuurwen, waas Pestoor in [[Ooldenbuurich]] * Hubert Wallschlag uut Strukelje, stuurwen 2005, waas Poater in [[Brasilien]] * Hermann Bode uut [[Skäddel]], bädden 19.7.1940, stuurwen 16.5.1991, wäid 29.6.1966, waas an ju Pädogogiske Hoochskoule in [[Fächt]] * Hermann Heyens uut Roomelse, is Poater in Brasilien * Meinhard Jonscher uut [[Seedelsbierich]], bädden uum 1942, Primiz in Seedelsbierich ap 12.7.1969, is siet 2009 Pestoor bie ju Säärkemeeente St. Albertus Magnus in Hünxe/Dinslaken [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] bxxxyuynf8qv0upyi9t9yb26g2g7762 0 5760 80040 66033 2012-02-18T17:44:20Z Pyt 12 /* Skäddel */ wikitext text/x-wiki In Seelterlound rakt dät do foulgenden '''Täärpe un Buurskuppe''': ===Strukelje=== * [[Strukelje]] (Täärp) * [[Baalenje]] * [[Bieuwelte]] * [[Strukelje-Wääst]] * [[Wietsound]] * [[Ubbehusen]] * [[Uutände]] * [[Boukeläsk]] (Klaaster) ===Roomelse=== * [[Roomelse]] (Täärp) * [[Hollen]] * [[Hollenerfoan]] mäd [[Hollebierich]] * [[Roomelse-Aast]] * [[Hollenbround]] * [[Roomelse-Wääst]] mäd [[Hoogebierich]], [[Häärst]] un [[Raake]] ===Skäddel=== * [[Skäddel]] (Täärp) * [[Bäätholt]] * [[Heeselbierich]] * [[Näiwal]] * [[Loanghoarst]] * [[Knülke]] (Skillup) * [[Skäddelerdom]] ===Seedelsbierich=== * [[Seedelsbierich]] (Täärp) * [[Seedelsbierich-Kolonie]] * [[Hällene]] I + II * [[Fäärmesound]] * [[Heeselbierich]] * Siedlenge [[Muddebierich]] {{Seelterlound}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Täärpe un Buurskuppe in Seelterlound]] [[Kategorie:Liesten un Tabellen]] skvh69ueutmfcevpm7p2z64wyfd6p01 0 5761 66028 2011-08-16T13:41:28Z Bernd 1291 häd "[[Lieste fon do Seelter Pestoore un Gäistelke]]" ätter "[[Lieste fon do Pestoore un Gäistelke in Seelterlound]]" ferskäuwen: Titel was nit gjucht wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Lieste fon do Pestoore un Gäistelke in Seelterlound]] 8tb4qu6go4hybrxxtjk7nec08qzhb96 0 5762 66030 2011-08-16T13:46:36Z Bernd 1291 häd "[[Lieste fon do Seelter Täärpe un Buurskuppe]]" ätter "[[Lieste fon do Täärpe un Buurskuppe fon Seelterlound]]" ferskäuwen: ferkierden Titel wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Lieste fon do Täärpe un Buurskuppe fon Seelterlound]] s6a6589cpnzmmd9udcxpn71plq11vwd 0 5763 66056 66042 2011-08-16T17:37:44Z AvicBot 3178 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Loanghoarst#Natuurtoankmoal Loanghoarster Iesk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loanghoarst#Natuurtoankmoal Loanghoarster Iesk]] 66f4sgy1gm0mjpl7u2tv93vs0aj1lqu 0 5764 123348 111814 2024-02-23T03:19:41Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ostfriesland um 1300.png|thumb|250px|Aastfräislound uum 1300]] [[Bielde:Focko Ukena.png|thumb|upright|Ocko II. tom Brok (links) wuud ätter ju Slacht bie Marienhafe gefangen nuumen, gjuchts Focko Ukena. Bielde: Moaleräi fon 1803]] Ju '''Slacht fon Tjootern''' ap n 27. Septämber 1426 waas die Ounfang fon do aastfräiske Befräiengskriege juun ju Haudlingsfamilie [[tom Brok]]. Ätter dät ju Groafenfamilie tom Brok in dät 14. Jierhunnert immer moor ju Heerskup in [[Aast-Fräislound]] uurnuumen hiede un truch Hilkeräi do Heerskupsgebiede immer gratter wuuden, skul bie ju Slacht fon [[Tjootern]] ju Heerskup fon do tom Broks breeken wäide. == Ju Slacht == Ju Slacht geen fon do aastfräiske Buurensuldoaten fon [[Focko Ukena]] un ''Sibet von Rüstringen'' juun do Suldoaten fon dän Haudling Ocko II. tom Brok un do Suldoaten fon do ''Ooldenbuurger'', dän ''Ärtsbiskup fon Bremen'', do ''Groafen fon Hoya, Diepholz'' un [[Tecklenbuurich]], do Tjootern beleegerden. Ju Slacht wuud fon Focko Ukena wonnen. ''Groaf Johann fon Rietberg'' (die twaide ''Suun fan Otto II. fon Rietberg'') un ''Konrad X. fon Diepholz'' wuuden dooded un ''Aartsbiskup Nikolaus fon Ooldenbuurich-Delmenhorst'' wuud gefangen nuumen, oawers ätters wier fräilät. ==Dät Eende fon do tom Broks== Dät waas n wichtigen Äärfoulch juun do tom Broks un n Jier leeter ap 28. Oktoober 1427 wuud Ocko II. tom Brok bie ju Slacht ap do ''Wüülde Äkkere'' bie Marienhafe noch moal wier fon Focko Ukena sloain un gefangen nuummen. In 1435 is Ocko II. tom Brok as lääsde fon ju Haudlingsfamilie dan stuurwen. == Wällen== * [https://web.archive.org/web/20190309111236/http://www.klausdede.de/index.php?content=weserundjade&sub=10 Klaus Dede: An Weser und Jade – 1400–1429] * Heinrich Schmidt: Politische Geschichte Ostfrieslands. Rautenberg, Leer 1975 (Ostfriesland im Schutze des Deiches, Bd. 5), S. 85. [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Slacht]] dfqf4xj96qg3joly7imamdedxm9xfe9 0 5765 117452 117408 2018-08-14T12:42:09Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Focko Ukena.png|thumb|upright|Ocko II. tom Brok (links) wuud ätter ju Slacht bie Marienhafe gefangen nuumen, gjuchts Focko Ukena. Bielde: Moaleräi fon 1803]] '''Focko Ukena''' (* uum 1370; † 29. August 1436 in [[Diekhusen]]; [[Groningerlound]]) waas n [[Aastfräisk]]en [[Haudling]] fon dät [[Moormerlound]] un [[Uplengen|Lengenerlound]]. In dät leete 14. un dät äddere 15. Jierhunnert wuude die Ienfloud fon dät aastfräiske Haudlinggeslächt Kenesna [[tom Brok]] longsom gratter. Dät was striedich mäd dät Prinzip fon ju [[Fräiske Fräiegaid]]. Do Fräisen sätten sik juun do tom Broke un Focko Ukena wuud die Uppermon fon do lälke Aastfräisen. In n September 1426 wuude [[tom Brok#Ocko II. tom Brok|Ocko II. tom Brok]] in ju [[Slacht fon Tjootern]] fon Ukena sloain. Bloot een Jier deer ätter won Ukena ju ''Slacht ap do Wüülde Äkkere'' -twiske Marienhafe-Upgant un Oldeborg-Engerhafe- fon sien Rivoal Ocko tom Brok ap n 28. Oktober 1427. Deermäd wuude Ukena Härsker uur Aastfräislound. Uumdät Ukena dän Ocko tom Brok foulgede as Härsker, annerde sik nit fuul in Aastfräislound. Twiske ju Härskup fon tom Brok un Ukena häd dät naan Unnerskeed roat. Deertruch wuude die Wierstand fon dät Foulk juun Ukena gratter. Do lälke sik deerjuun sättende Aastfräisen kreegen dät Geslächt Cirksena as Uppermon. Ätter dät ferskeedene Slachte foar Ukena ferlädden wieren geen hie ätter [[Munster]]. Bit tou sien Dood lieuwede Ukena bie sien twäide Wieuwmoanske Hiddeke van Garreweer in Diekhusen in do [[Uumelounde]]. == Literatuur == * Hajo van Lengen: ''Bauernfreiheit und Häuptlingsherrschaft'', in: Karl-Ernst Behre, Hajo van Lengen: ''Ostfriesland. Geschichte und Gestalt einer Kulturlandschaft''; Aurich 1995; ISBN 3-925365-85-0; S. 113–134. * Heiko Heikes: ''Die Ukena''; in: Emder Jahrbuch für historische Landeskunde Ostfrieslands/Jahrbuch der Gesellschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden 34 (1954), ISSN 0341-969X, S. 15–52. [[Kategorie:Aast-Fräislound]] gr4537xi77y5somwt9nqsubznhc158d 0 5766 104898 83754 2013-03-08T17:52:11Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 4 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q267743]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wappen (oldeborg)52.jpg|thumb|130px|Woapen fon do tom Brok]] Do '''tom Brok''' (uk: ''tom Broke, tom Brook, tom Broek, ten Brok, ten Broke'') wieren n aastfräisk Haudlingsgeslächt uut dät Norderlound. Die eerste, die in ju Geskichtsbouke naamd is, waas '''Keno Kenesna''', die deer 1309 aan fon do tjo ''consules et advocati terrae Nordensis'' waas. ==Keno I. tom Brok== Keno I. tom Brok, eer Keno Hilmerisna (* uum 1310; † 1376), waas n Bäidensbäiden fon Keno Kenesna un die eerste, die sik tom Brok naamde. Hie waas Haudling fon dät Brookmerlound fon 1371–1376. ==Ocko I. tom Brok== Kenos Suun Ocko I. (uum 1345–1391) noom dät Emsigerlound noudelk [[Oamde]], dät Harlingerloud un dät [[Aurk]]erlound in sien Besit. Hie moakede dät Auerkerlound mäd ju Buurich tou dät Säntrum fon siene Heerskup. Dät waas foar do Aastfräisen ne Ferlätsenge fon ju Fräiske Fräiegaid un hie wuud 1391 bie siene Buurich fon [[Aurk]] fermoärend. Hie waas Haudling fon dät Brookmerlound fon 1376–1391 [[Bielde:Ostfriesland um 1300.png|thumb|280px|Aastfräislound uum 1300]] ==Witzel tom Brok== Widzeld, uk Widzel af Witzel tom Brok (uum 1359; † 25. April 1399) waas die Suun fon Ocko I. Do Suldoaten fon dän Ärtsbiskup fon Bremen, fon dän Groaf fon [[Ooldenbuurich]] un uur hieden ap n 25. April 1399 him un sien Suldoaten bie [[Tjootern]] apluurd. Witzel un sien Suldoaten soachten Skuts in ju Säärke fon Tjootern. Man ju Säärke wuud ounstikt un Witzel un siene Suldoaten stikkeden un ferbaadenden. Uur Uurlääwerengen bejuchte oawers deerfon, dät Widzel bie ju Säärke fon Tjootern fon do [[Seelterlound|Seelter]] doodhäuwen wuud. Hie waas Haudling fon dät Brookmerlound fon 1389–1399 ==Keno II. tom Brok== Keno II. tom Brok (* uum 1380; † 16. August 1417) waas Bruur fon Witzel tom Brok un sin Ätterfoulger. Hie besiegede 1413 dän Oamder Haudling Hisko Abdena un und wiedede sien Heerskup bit tou dät wäästelke Fräislound un [[Grins]] uut. Hie waas Haudling fon dät Brookmerlound fon 1399–1417 [[Bielde:Focko Ukena.png|thumb|upright|Ocko II. tom Brok (links) wuud ätter ju Slacht bie Marienhafe gefangen nuumen, gjuchts Focko Ukena. Bielde: Moaleräi fon 1803]] ==Ocko II. tom Brok== Ocko II. tom Brok (* 1407; † 26. April 1435) waas die Suun fon Keno II. Hie äärwede so groote Heerskupsgebiede, dät hie sik Haudling fon Aastfräisloound naame kuud. Ap n 27. Septämber 1426 wuud hie fon [[Focko Ukena]] bie ju [[Slacht fon Tjootern]] sloain. Dät waas n wichtigen Ärfoulch juun do tom Broks un n Jier leeter ap n 28. Oktoober 1427 wuud Ocko II. tom Brok bie ju Slacht ap do ''Wüülde Äkkere'' bie Marienhafe noch moal wier fon Focko Ukena sloain un gefangen nuummen. In 1435 is Ocko II. tom Brok as lääsde fon ju Haudlingsfamilie dan stuurwen. Deermäd was ju Familie tom Brok uutstuurwen. Hie waas Haudling fon dät Brookmerlound fon 1417–1427 ==Ju Tied ätter do tom Broks== Deer Ukena dän Ocko tom Brok foulgede as Heersker, annerde sik nit fuul in Aastfräislound. Twiske ju Heerskup fon tom Brok un Ukena häd dät neen Unnerskeed roat. Deertruch wuude dän Juunsät fon dät Foulk juun Ukena gratter. Do lälke sik deerjuun sättende Aastfräisen kreegen dät Geslächt [[Cirksena]] as Uppermon. Ätterdät ferskeedene Slachte foar Ukena ferlädden wieren geen hie ätter [[Munster]]. Bit sien Dood lieuwede Ukena bie sien twäide Wieuwmonske Hiddeke van Garreweer in Diekhusen in do Groninger Uumelounde. {{Wälle|Angoawe= * Dettmar Coldewey: ''Heimatkundliche Daten. Wegweiser und Zeittafel zur Historischen Bildkarte des Jade-Gebietes''. Lohse-Eissing, Wilhelmshaven 1960. * Otto Galama Houtrouw: ''Ostfriesland. Eine geschichtlich-ortskundige Wanderung gegen Ende der Fürstenzeit''. 2 Bände. Dunkmann, Aurich 1889–1991, (Nachdruck: Schuster, Leer 1974, ISBN 3-7963-0088-X). * Tileman Dothias Wiarda: ''Ostfriesische Geschichte''. 10 Bände (in 11 Teilen). August Friedrich Winter, Aurich 1791–1819, (Nachdruck: Schuster, Leer 1968), (Band 10: ''Neueste Ostfriesische Geschichte''). * Ernst Friedländer: Ostfriesisches Urkundenbuch I. Emden 1878, Urkunde Nr. 44, online unter URL: http://www.cartago.nl/content/view/61/87 * Heinrich Schmidt: Politische Geschichte Ostfrieslands. Rautenberg, Leer 1975 (Ostfriesland im Schutze des Deiches, Bd. 5), S. 72 }} [[Kategorie:Aast-Fräislound]] 4er4fl74ijfxjyp4y8krv6tsv5txfd0 10 5767 119424 69540 2020-10-19T04:21:34Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wappen (oldeborg)52.jpg|right|120px]] Do '''tom Brok''' (uk: ''tom Broke, tom Brook, tom Broek, ten Brok, ten Broke'') wieren n aastfräisk Haudlengsgeslächt uut dät Norderlound. Die eerste, die in do Geskichtsbouke naamd is, waas '''Keno Kenesna''', die där 1309 aan fon do tjo ''consules et advocati terrae Nordensis'' waas. Ocko II. tom Brok (* 1407; † 26. April 1435) waas die Suun fon Keno II. Hie äärwede so groote Heerskupsgebiede, dät hie sik Haudleng fon Aastfräisloound naame kuud. Ap n 27. Septämber 1426 wuud hie fon [[Focko Ukena]] bie ju [[Slacht fon Tjootern]] släin. Ju Familie stoorf 1435 uut. [[Tom Brok|Läs fääre ...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> c7cx36sp0q4ihzqftbxd6jh5cqhqlhz 0 5769 66573 2011-08-24T18:02:12Z Pyt 12 häd "[[Schienlood]]" ätter "[[Skienlood]]" ferskäuwen: Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Skienlood]] kwu50sv1kfryp1z6xi0gzwjv8oizym7 4 5771 66651 2011-08-25T16:32:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wikipedia:Woudelieste]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikipedia:Woudelieste]] 0plhbnv18b6mxifse3yisml3flt6oz7 0 5772 66766 2011-08-27T20:29:26Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Loundkring Oamselound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundkring Oamselound]] 9czdlg9dtzkzudidhsd6bisedrbhoh6 0 5773 117083 107351 2018-06-19T22:19:43Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Los Angeles | ôfbylding = LosAngeles06.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 3.831.868 <small>(2009)</small> | oerflak = 3.154,1 km&sup2; | befolkingstichtens = 1.290,6 km&sup2;<br />1.214,9 km&sup2; <small>Loundfläche</small> | stêdekloft = 12.875.587 <small>(2006)</small> | hichte = 100 M. buppe N.N. | lân = [[Fereende Stoaten]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Kalifornien]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = [[Eric Garcetti]] | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 90001-90068, 90070-90084, 90086-90089, 90091, 90093-90097, 90099, 90101-90103, 90174, 90185, 90189 | tiidsône = [[UTC]] -8 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.lacity.org/ www.lacity.org] }} '''Los Angeles''' is ne Stääd in dät amerikoanske Buundeslound Kalifornien. Ju Stääd lait an dän [[Pazifiske Ozean]] un ju Los Angeles River. Mäd uungefeer fjauer Millione Ienwoonere is Los Angeles ju twäidgrootste Stääd in do [[Fereende Stoaten]]. In dän ''metropolitan area'' (Grootruum) woonje uungefeer 13 million Moanskene. Ju Stääd wäd uk wäil L.A. of eenfach Angelas naamd. In dät Ängelske häd ju Stääd dän Bienoome ''The City of Angels'' (ju Stääd fon do Ängele). [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 12im77vfnruby4gv9xaz16p3mxhcr2y 0 5774 107123 97035 2013-05-05T15:46:38Z Iketsi 2646 wikidata [[:d:Q1231]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Europe location KOS.png|thumb|Loage fon Kosovo in Europa]] '''Kosovo''' is n de facto oainständich Lound in dät Suudaaste fon ju Balkanhoolfinsel mäd [[Priština]] as Haudstääd. Dät Lound häd uungefeer 1,7 Millione Ienwoonere. Die Kosovokriech in do Jiere 1998/99 häd tou dän oainständigen Status fon dät Lound fierd. Ap n 17 Februoar 2008 proklamierde dät Parlament ju Uunouhongelkaid fon Kosovo, wät deerfoar n Deel fon [[Serbien]] waas. 81 fon do 193 Meeglidstoaten fon do Fereende Nationen ärkanne ju ''Republik Kosovo'' as n uunouhongelken Stoat, man foar do [[Fereende Natione]] is Kosovo noch n Deel fon Serbien.<ref>[http://www.mfa-ks.net/?page=2,33 ''Countries Recognitions'']</ref> Serbien sjucht Kosovo noch altied as sien ''Autonome Provinz Kosovo un Metochien''. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Lound in Europa]] 46ee1kebpmsi41wq4zci0k3daw7nvjc 0 5775 108741 107317 2014-01-16T18:43:06Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q1715]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Hannover | ôfbylding = Neues Rathaus Hannover Febr 2011.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 522.686 <small>(2010)</small> | oerflak = 204,14 km&sup2; | befolkingstichtens = 2560 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 55 M. buppe N.N. | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = Stephan Weil [[SPD]] | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 30159-30669 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.hannover.de/ www.hannover.de] }} '''Hannover''' ''(Plat mongs '''Hannober''')'' is een Stääd in dät Noude fon [[Düütsklound]]. Ju Stääd lait an ju Äi [[Leine (Ieuwenäi fon ju Aller)|Leine]] un hiede in [[2011]] 509.485 Ienwoonere. Twiske [[1814]] un [[1866]] waas Hannover ju Haudstääd fon dät [[Köönichriek Hannover]]. Aleer wude deer [[Läichsaksisk]] ("Platdüütsk") boald, man däälich is dät aiske säilden wuden. Ätter wäkke Studien in Düütsklound skällen do Ienwoonere dät "bääste Hoochdüütsk" baale, man foar Bupperloundske is die "noudelke Toonfaal", die fon dät Läichsaksiske uurich blieuwen is, tjuudelk tou heeren, juust so as wäkke grammatikoalske Oainhaide. Däälich is Hannover ju Haudstääd fon dät Buundeslound [[Läichsaksen]]. Et rakt groote industrielle Unnerniemengen so as ''[[Volkswagen]]'', ''[[Continental Volkswagen]]'', ''[[Continental]]'' (Autobeende), ''[[Varta]]'' (Batterien), un ''[[TUI]]'' (Froamdeferkier). == Region Hannover == Ju Region Hannover is ne besunnere Ferwaltengseenhäid. As ''Kommunalverband besonderer Art'' bestoant ju Region Hannover uut dän fröiere kringfräie Stääd un uur Loundkringe, do aal touhoope föiged wuuden sunt. == Kultuur == Hannover 96 is n gjucht bekoande Foutbalplouch fon Hannover. Ju Monskup is sänt 2002 wierumme in ju düütske Buundesliga. Hannover 96 spielt in ju AWD-Arena, ju Ruumte häd foar 49.000 Ljuude. Hannover is uk bekoand uum sien Hannover Messe, ju sänt [[1947]] älk Jier heelden wäd. In [[2000]] wuude ju [[Expo 2000]] in Hannover heelden. N bekoand Bauwierk fon ju Expo is die "[[Pavillon der Hoffnung]]". Uur bekoande Bauwierke in ju Stääd sunt dät Kunstlerhuus, dät Leineschloss, ju Määrkedsäärke un dät Bauwierk fon ju Nouddüütske Loundesbank. Unner do "Herrenhäuser Gärten" häd me sik een gjucht froaie [[Barok]]-Tuun-Anlääse foartoustaalen. Ju Basilika St. Clemens waas ju eerste katoolske Säärke in Hannover ätter ju [[Reformation]]. In ju Noacht fon n [[8. Oktober|8.]] ap dän [[9. Oktober]] [[1942]] wuude ju Säärke bie aan [[Luchtangriep]] fernäild. Ätter dän [[Twäide Waareldkriech]] wude ju Säärke wierapbaud. == Ferbiendengen ätter buute == {{Commonscat|Hanover}} *[http://www.hannover.de/ www.hannover.de] {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Läichsaksen]] 4u8mir79qmj8ac6y5y87lwr4yxf2uqy 4 5779 76213 66892 2012-01-03T21:09:03Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki <center>'''Hier koast du nu ne Siede annerje af ne näie Siede moakje <br> Wan du as Benutser aanmäldet bäst, wäd die Benutsernoome bie ju Siede spiekert <br>Wan du nit aanmäldet bäst, wäd diene IP-Adresse spiekert<br> Du koast nu dän Noome fon ju Siede ientipje und ap ''Seite erstellen'' klikje:'''</center><br> <inputbox> type=create width=40 bgcolor=#ffffff preload=Template:Standard content for new page editintro=Template:Instructions default= </inputbox> <center> 414w0hewwqpckyv120ova4hq0qqm1ru 0 5784 116119 66960 2018-02-05T14:58:42Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Niederloundske Sproake]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Niederloundske Sproake]] 39ozgcn5cq1xyukh3697r6cpal6t9i7 0 5788 67139 2011-09-02T21:45:19Z Bernd 1291 häd "[[Loundkring Soltau-Fallingbostel]]" ätter "[[Loundkring Heidekreis]]" ferskäuwen: Noome annert wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Loundkring Heidekreis]] 071hsopaocbm97a6jlbbd0s790ky6vo 0 5789 111078 109412 2015-08-05T01:44:22Z YiFeiBot 6271 3 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q13199]]) migriert wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sprachen_GR_2000.png|thumb|300px|Ju Ferbreedenge fon dät Rätoromaniske in Graubünden mäd Surselvisk in dät Wääste, Sutselvisk in ju Midde, Puter un Vallader in dät Aaste. Beoachtje dät Graubünden fon dät Wääste ätter dät Aaste sun 150 KM mät un dät do Doale deertou noch tränd sunt fon [[Pas]]se.]] Dät '''Rätoromaniske''' (''Rumantsch'') is ne Gruppe touhoopehongjende Dialekte in do Alpen, un in äängeren Sin ju noudelke Gruppe deerfon, ju der in dät [[Swaits|swaitseriske]] [[Kanton]] [[Graubünden]] (''Grischun'') boald wäd. Do [[Italienisk]]e Variante wäide touhoopefoated unner dän Noome [[Friaulisk]]. Dät rakt ätter ju Foulkställenge fon 2000 noch sowät 35.000 Ljuude, do der n rätoromanisk Dialekt baale; dät Friauliske häd tjoonmoal sofuul Baalere. ==Skriftsproake== Dät Rätoromaniske is een fon do fjauer eepentelke Sproaken fon de Swaits. Toun Gebruuk in amtelke Situatione is 1982 ne offizielle [[Skrieuwwiese]] annuumen wuuden (''Rumantsch Grischun''), ju der anwoand wäd tou sukke ferskeedene Seeken as [[Jäildskien]]e, [[Gesätsreekenge]] un [[Unnergjucht]]. Ju Skrieuwwiese is n Kompromis, dan do Dialekte loope wied uutnonner un deeruum wäd ju nit algemeen akzeptierd. Wäkke Geleerde wollen dät Rätoromaniske in two Sproaken apbreeke; do suudelke Dialekte fange jo unner dän Noome Ladinisk, do noudelke blieuwe Rätoromanisk. Baalere fon two ferskeedene Dialekte spreeke sik oafte ap Düütsk oun. Fuul fon dät uursproangelke Sproakgebiet is intwiske fon dät [[Swaitserdüütsk]]e fersleeken wuuden. ==Dialekte== Dät Rätoromaniske uumfoatet foulgjende fieuw Dialekte: Dät [[Surselvisk]]e in dät Doal fon dän [[Foar-Rhien]] un uurswain in dät [[Bündner Bupperlound]], Dät [[Sutselvisk]]e in dät [[Schamserdoal]] un dät [[Surmeirisk]]e in [[Oberhalbstein]] un dät [[Albuladoal]], touhoope dät ''Middelbündneriske'', Dät [[Vallader]] un dät [[Puter]], beluukengswiese in dät [[Unner-Engadin]] un dät [[Bupper-Engadin]] (dät [[Doal]] fon dän [[Inn]]) do der touhoope ''Engadinisk'' of ''Ladinisk'' naamd wäide (die lääste Uutdruk nit tou fertuusjen mäd dät [[Ladinisk]]e fon do Dolomite). Disse bee Variante sunt moor dät Italieniske äänelk. == Do rätoromaniske Dialekte in n Fergliek == {| class="wikitable zebra" |- class="hintergrundfarbe5" ! Seeltersk !! Surselvisk !! Sutselvisk !! Surmeirisk !! Puter !! Vallader ! Rumantsch<br />Grischun !! Ladinisk<br />(Gherdëina) !! Ladinisk<br />([[Nones]]) !! [[Latienisk]] !! Italienisk ! [[Rumänisk]] |-- | Huus || casa || tgeasa || tgesa || chesa || chasa || chasa || cësa || ciasa ||casa || casa || casă |-- | iek || jeu || jou || ja || eau || eu || jau || ie || mi ||ego || io || eu |-- | Huund || tgaun || tgàn || tgang || chaun || chan || chaun || cian || ciagn || canis || cane || câine |-- | See || lag || leg || lai || lej || lai || lai || lai || lai || lacus || lago || lac |-- | häd || dir || dir || deir || dür || dür || dir || dur || dur || durus || duro || dur, tare |-- | Ooge || egl || îl || îgl || ögl || ögl || egl || uedl || ocel|| oculus ||occhio || ochi |-- | licht || lev || leav || lev || liger || leiv || lev || lesier || lizer || levis || lieve || ușor |-- | tjo || treis || tres || treis || trais || trais || trais || trëi || trei ||tres ||tre || trei |-- | Snee || neiv || nev || neiv || naiv || naiv || naiv || neif || neu || nive(m) || neve || zăpadă, nea (poetisk) |-- | Rääd || roda || roda || roda || rouda || rouda || roda || roda || rueda || rota || ruota || roată |-- | Been || comba || tgomba || tgomma || chamma || chomma || chomma || giama || giamba || (gamba) || gamba || picior, gambă (Skiene) |-- | Hanne || gaglina || gagliegna || gagligna || gillina || giallina || giaglina || gialina || gialina|| gallina || gallina || găină |-- | Kat || gat, giat || giat || giat || giat || giat || giat || giat || giat || cattus || gatto || cotoi, motan; pisică (f.) |-- | aal || tut || tut || tot || tuot || tuot || tut || dut || tut || totus ||tutto || tot |-- | Foarm || fuorma || furma || furma || fuorma || fuorma || furma || forma || forma || forma || forma || formă |-- | Gould || aur || or || or || or || or,aur,ar || aur || or || or || aurum || oro || aur |-- | Sies || caschiel || caschiel || caschiel || chaschöl || chaschöl || chaschiel || ciajuel || formai (ciasolet) || (caseolus) || formaggio || brânză, caș (spezielle Oard) |-- | rood || tgietschen || cotschen || cotschen || cotschen || cotschen || cotschen || cueciun || || rubens || rosso || roșu |-- | Ooldbaabe || tat || tat || tat || non || bazegner || tat || || || || nonno || |-- | daach || denton || mo || ma || però || però || però || || || || tuttavia || |-- | bolde || gleiti || bagnbòld || bagnbod || bainbod || bainbod || bainbaud || || || || presto || |} ==Ferbiendengen== * [http://rm.wikipedia.org/ Ju Räto-romaniske Wikipedia] * [http://www.liarumantscha.ch ''Lia Rumantscha''], ju Organisation foar dät Rätoromaniske [[Kategorie:Romaniske Sproaken]] je7n7acwsr54nauwbnzsnmop5ootnee 0 5795 120429 112248 2022-01-11T00:02:56Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[File:Angie Bulletts Paiute.jpg|right|thumb|250px|Angie Bulletts ([[Kaibab Paiute]]) weeut n Paiute [[Bäidendrachte]], Arizona, 2011]] Do '''Paiute''' sunt n [[Indioaner]]stam in do [[USA]]. Hiere Sproake tält tou do uto-aztekiske Sproaken. Do Paiute hääbe in fieuw ferskeedene Stamme in dät Gestrich fon do Buundesstoaten [[Utah]], [[Arizona]], [[Nevada]] un [[Kalifornien]] fon däälich in dat Kultuurareal fon dät [[Groot Bäkken|Groote Bäkken]] siedeld. Jo sunt früünd tou do [[Ute]], [[Shoshone]] un [[Bannock]]. Do Paiute bedreeuwen n bitje Buuräi un lieuweden in litje Gruppen maastens fon de Jaacht. Siet [[1859]] troangen uk in ju Geegend fon dissen Stam wiete Siedlere foar un häábe do fertroangen. As Reaktion ap dät Ferdrieuwen äntstuud bie do Paiute die [[Gäisterdons]], die der ätters fon do [[Lakota]] un uur Stamme uurnuumen wuuden is. Däälich lieuwje noch sun 5.000 Paiute in do [[Indioanerreservoat]]e: * Fallon Paiute-Shoshone Tribe [http://www.fpst.org/] * Pyramid Lake Paiute [http://plpt.nsn.us/] * The Confederated Tribes of Warm Springs Indians [https://web.archive.org/web/20110927070121/http://www.warmsprings.com/] == Ferbiendengen == {{commons|Category:Paiute}} *[http://www.nativeculturelinks.com/nations.html#o-p Native American Nations] [[Kategorie:Indioaner]] [[Kategorie:USA]] fuwuszo7c4k3xmsh25ihm983uot6iws 6 5800 121380 67819 2022-08-03T06:32:41Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = uut Saterland in alten Ansichten, fon un mäd Toustemmenge fon Anette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 1mbqapy3659ehvojfrnprxfuk36xb88 6 5801 121379 67821 2022-08-03T06:32:26Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = uut Saterland in alten Ansichten, fon un mäd Toustemmenge fon Anette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 1mbqapy3659ehvojfrnprxfuk36xb88 10 5802 109483 67862 2014-07-02T06:33:16Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <div style="margin:0.1em 0 0 0;">[[Bild:Wikipedia-logo-v2.svg|x16px|link=|alt=|Wikipedia]]&nbsp;'''[[:{{#ifeq:{{{1}}}|{{CONTENTLANGUAGE}}|{{MediaWiki:mainpage}}|{{{1}}}:}}|Wikipedia ap {{{2|{{#language:{{{1}}}|}} }}}]]'''</div><noinclude> knouxikujdzosnd2hh49po9rj0tzegi 10 5804 119069 75303 2020-04-08T12:15:48Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki {{center|'''[[Wikipedia:Seeltersk heere un sjo|Seeltersk heere un sjo]] - [[Wikipedia:Hälpe bie ju seelter Sproake|Woudeliesten]]'''}} ---- {{center| '''Seelter Dööntjene un Geskichten in ju Saitenge '''[http://wikisource.org/wiki/Margaretha_Grosser '''kiek hier'''] * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2766732/Bloot-Iesel-un-Okse-doasten-fons%E4%E4rm-in-Staal-blieuwe.html Dät Kristkindken un die Flee] (NWZ, 24.12.2011) * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2755251/J%E4.-H%E4mmann.-dan-man-Prost.html „Jä, Hämmann, dan man Prost!“] (NWZ, 8.12.2011) * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2744130/Nu-kreech-ju-Probleme-bie%92t-Tippjen.html Nu kreech ju Probleme bie’t Tippjen] (NWZ 23.11.2011) }} ---- {{center|'''Wolt du ne näie Siede moakje? [[Wikipedia:Näie Siede|Klik hier]]'''}} s64k16ahrlmq80eko61nodw504uld4y 6 5805 121378 67904 2022-08-03T06:32:14Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = uut Saterland in alten Ansichten, fon un mäd Toustemmenge fon Anette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 1mbqapy3659ehvojfrnprxfuk36xb88 6 5806 121377 67905 2022-08-03T06:31:59Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = uut Saterland in alten Ansichten, fon un mäd Toustemmenge fon Anette Heese |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 1mbqapy3659ehvojfrnprxfuk36xb88 6 5808 121376 68139 2022-08-03T06:31:34Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Scharrel, 1992, Foto: Th. Deddens. mit Zustimmung von Th. Deddens |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} gt64507iiimscuniv4a6d01girtc0zp 0 5809 104746 92519 2013-03-08T17:04:15Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 59 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q83147]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''chemiske Formel''' fon n Stof beskrift kuut, uut wäkke [[Element]]e un in wäkke Taale [[Atom]]e een [[Molekül]] fon dän Stof apbaud is. Disse systematiske Formeln sunt äntwikkeld wuuden fon [[Jöns Jacob Berzelius]]. Mäd Hälpe fon do Phase-Antjuudengen (s)=solid=Fääststof, (l)=liquid=Flüssighaid, (g)=Gas en (aq)=aqua=Woater bääte ju Formel kon ju [[Phase (Stof)|Phase]] fon n Stof wiesd wäide.<br> Biespil: Woater: '''H₂O (l)''' Dät hat: n Moleküül Woater bestoant uut 1 Atom Woaterstof (H) un 2 Atome Suurstof (O), un dät is n Flüssichhaid.<br> Uur Biespil: Distikstoftetraoxid: '''N₂O₄ (g)''' Ne algemeene Räägel lut, dät do Elemente in ju chemiske Formel wierroat wäide in Rangoardenge fon hiere [[Atomnummer]]. In n Praxis rakt et deer oawers fuul Uutnoamen. Bie [[Süüre]]n, [[Base]]n un [[Soalt]]e is dät algemeen, eerste dät positive [[Ion]] un deerätter dät negatieve Ion tou skrieuwen. Biespiele: * ju Süüre [[Soaltsüüre]]: HCl * ju Base [[Natriumhydroxyd]]: NaOH * dät Soalt [[Sjoodesoalt]]: NaCl<br> wieroun do positive Ione H⁺ un Na⁺ aptreede ieuwenske do negative Ione OH^– un Cl^–. In ju [[organiske Chemie]] sät me dän [[Koolestof]] ('''C''') foaroun, foulged fon dät [[Woaterstof]] ('''H'''). Do uurige Elemente kuume dan in Foulge fon hiere Atomnummer. Toun Biespil [[Ethylchlorid]]: C₂H₅Cl, wierbie do two Koolstofatome ju Haudstruktuur bildje un do Woaterstofatome touhoope mäd dät [[Chlor]] hieran koppeld sunt. ==Sjuch uk== * [[Brutoformel]] as alternativen Uutdruk foar disse chemiske Formel, foarallen meend foar ju organiske Chemie. * [[Struktuurformel]] in ju organiske Chemie, uum Iensicht tou reeken in ju Struktuur fon moor komplisierde Moleküle. [[Kategorie:Chemie]] o8axf6hzauyxmvkfgg971qpi0lizacz 0 5810 104747 95447 2013-03-08T17:06:05Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 4 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1333641]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Live Report''' waas n rockkoppel uut [[Groot-Britannien]]. Meegliedere fon dän Koppel wieren: * Ray Caruana * John Beeby * Brian Hodgson * Maggie Jay * Peter May == Ju Discografie == === Albums === * Why do I always get it wrong? (1989) {{stump}} [[Kategorie:Musik]] ezs6tsq5lujlvbt2x8xezgrvu1hf9b9 0 5813 122572 120026 2023-06-17T00:24:07Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Vedische Konkordanz.jpg|miniatur|200px|Uut n drukten [[Vediske Sproake|vedisken]] Verboalkonkordanz]] N '''Konkordanz''' is ne alpahabetiske Lieste fon do Woude in n Bouk of n uur Stuk skriftelke Oarbaid, touhoope mäd ju deertou heerende Uumtext. Weegen ju Tied un ju Moite un ju Kossenge nöödich tou dät Moakjen fon n Konkordanz in ju Foar-[[Komputer]]-Tied, is dät domoals bloot moaked wuuden foar Wierke fon besunnere Betjuudenge, do [[Veda]]s, ju [[Biebel]], die [[Koran]] un do Wierke fon [[Shakespeare]]. Sogoar mäd dän Gebruuk fon Komputere un n [[Konkordanzprogram]] kostet dät Moakjen fon n Konkordanz (juust so goud ap Papier as in dän Komputer) n Masse Hondwierk, deeruum dät do oafte touheerend Materioal uumfoatje, as Kommentoare ap of Definitione fon do indeksierde Woude. Wan oawers ju Text fon n Wierk in n Komputer is, kon ne Säike-Funktion dän Gruundapdraach fon n Konkordanz uutfiere un dan is ju in wäkke Apsichte sogoar fuulsiediger as aan ap Papier. [[Bielde:Ls349&351conc.jpg|miniatur|200px|Anfang fon dän Konkordanz fon ju Geskichte [http://wikisource.org/wiki/D%C3%A4t_Ooldenhuus Do lääste Holloundsgungere] (Ls349 un 350).]] ==Seelter Konkordanze== Wan eenmoal in n Komputer ounbroacht (digitalisierd), konnen uk fon seelter Texte licht Konkordanze moaked wäide. Deerbie konnen do Woude alphabetisk wiesd wäide (middelste Spalte in dät Biespil), touhoope mäd do touheerende Satse. Gjuchts fiende sik do Noomen fon do Wällendoatäie (hier Ls249 un Ls351), as moaked mäd WConcord. Ap ju Wiese kon me uk fuul moor Doatäie touhoope bekiekje. Wan me deertou aal digitalisierde seelter Doatäie touhoopebrangt, kon me älk Woud in fuul Funktione studierje. Dät is nutselk foar dät Skrieuwen fon [[Woudebouk]]e, man änthaalt in sik oafte fuul moor Information as in n Woudebouk apnuumen wäide kon, wan uk uk fuul minner strukturierd. == Ferbiendengen == * [http://gso.gbv.de/DB=2.1/SET=1/TTL=1/CMD?TRM=konkordanz&IKT=1016&DB=2.1&SERVER=gso.gbv.de&SRT=YOP&ACT=SRCHA&LNG=DU&COOKIE=U999,K999,D2.1,E6f899997-346,I0,B9994++++++,SY,A%5C9008+J,,1,,N,,0,,U,,7,NGAST,R84.144.88.6,FN Konkordanze fon „Konkordanz“ in dän Gemeensoamen Ferbuundkatalog] * [http://www.ict4lt.org/en/en_mod2-4.htm „Using concordance programs in the Modern Foreign Languages classroom“], tou Konkordanze in dän Froamdsproakenunnergjucht ; Software toun Häärunnerleeden (Uutwoal) * [http://www.lexically.net/wordsmith/index.html „WordSmith Tools“], kostenplichtich (Demo-Modus uumfoatet aal Funktione, Uutgoawe ap 25 Träffere je Säikfoargong bekniepen) * [https://web.archive.org/web/20111018141922/http://lingofox.de/index.php?&page=konkordanz&lan=de „Lingofox“], kostenplichtich (Demo-Modus foar 20 Deege fräi, sunner Spieker- un Drukfunktion) * [http://www.exmaralda.org/exakt.html EXAKT], kostenfräi, Konkordanz-Software foar Transkriptione fon spreekene Sproake * [http://www.antlab.sci.waseda.ac.jp/software.html „AntConc“], kostenfräi *[http://www.textworld.com „Simple Concordance Program“] kostenfräi * [http://sourceforge.net/projects/biblevce/ Bible Verse Collection Editor (BibleVCE)], [[Open-Source]]-Software * [https://web.archive.org/web/20110206103450/http://www.linglit.tu-darmstadt.de/index.php?id=linguistics WConcord 3.0 (Concordancer for Windows)] kostenfräi ; Online-Software (Uutwoal) * [https://cosmas2.ids-mannheim.de/cosmas2-web/ „COSMAS II“], an dät [[Institut für Deutsche Sprache]], kostenloose Anmäldenge ärfoarderelk * [http://www.dwds.de/ „Digitales Wörterbuch der Deutschen Sprache“ (DWDS)], Woudeboukiendraage, Konkordanzen un Kollokatione (Konkordanze fon n Säikbegriep ferskiene ätter Aktivierenge fon dät Menüpunkt „Corpora“ in Uutwoal; fulkeemene Apliestenge ätter kostenfräie Anmäldenge) * [https://web.archive.org/web/20101122142516/http://www-ct.informatik.uni-tuebingen.de/Comon/www/ „Corpus Matching online“ (CoMOn)], kostenfräi, neen Anmäldenge nöödich; ferföigboare Korpora u.&nbsp;a. Oold Testament (hebräisk, griechisk), Näi Testament (griechisk), Koran (arabisk, düütsk), G. Grass: „Die Blechtrommel“, M. Twain: „Tom Sawyer, Huckleberry Finn“ [[Kategorie: Sproakkunde]] 8ejd1bpr4ty7lmi7xg7699vq01cwljo 6 5814 121237 68347 2022-08-02T08:33:46Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = http://de.wikipedia.org/wiki/Datei:Vedische_Konkordanz.JPG |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} t6jb1ldxw3vo2itwfjxbnidrhm5otri 6 5815 121236 68348 2022-08-02T08:33:06Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Konkordanz fon seelter Texte, Oaine Oarbaid |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 0kbhvcgsdyj2pveei3j3emxso5zadjk 0 5816 104749 102734 2013-03-08T17:07:02Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 74 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q39950]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Veda''' (Sanskrit, m., वेद, veda, woudelk.: „Wieten“) is ne toueerst mündelk uurlääwerde, leeter skriftelk fäästlaide Samlenge fon religiöse Texte uur dän Hinduismus. Dät rakt deerfon fjauer Geskrifte (do Veden), do dän Gruundsleek bildje fon do [[Upanishad]]e, ju indiske [[Philosophie]] un hiere [[Religion]]. Do änthoolde religiöse [[Hymne]]n uur God(de), spirituelle Philosophie, ju Natuur un ju gjuchte Lieuwenswiese. Do Geskrifte sunt äntsteen twiske 1500 un 500 foar Kr. ==Uursproang== Woarskienelk is die ooldste Veda, die Rig-Veda, äntsteen bie do [[Arier]], n indo-europäisk Foulk, dät siet dät 15. Jierhunnert foar Kr. in Indien ounlook. Do leetere Veden wäide betrachted as Eepenbeerengen fon sonaamde [[Rishy]]’s of wiese Stamhaude, do der hiere Kunde kreegen truch direkte Woarniemenge in süüwer Bewustweesen. Deermäd heere do tou do allereerste religiöse Texte fon de Waareld. Do Veden sunt eerste täämelk leet ätter ju Uutfiendenge fon de Skrift apskrieuwen wuuden. Dät hied tou dwoon mäd ju uuroolde Tradition uum Kunde uutweendich tou leeren. Dät Anleeren fon disse Kunde geböärde truch spezielle Persone (Pandits), do der äiwed wieren do Hymne uutweendich tou leeren. Bie ju religiöse [[Kaste]] fon do [[Brahmane]] wuud disse Kunde oafte in do Familien fääre roat. Besunnere Versstruktuure un Rhytmen suurgeden deerfoar, dät do Texte goud bewoard bleeuwen, wan uk fuul Texte in n Loop fon do Jiere ferlädden gungen dieden. ==Inhoold== Do fjauer wichtichste Veden sunt: * die [[Rig Veda]]: Gruundveda mäd Hymne do der uk in do uur Paate ferwoand wäide. * die [[Sama Veda]]: Songfoarm * die [[Yajur Veda]]: swotte un wiete * die [[Atharva Veda]]: Rituale Fääre rakt dät uk noch wäkke Unner-Veden, as die [[Ayurvede]] die der uur [[Heelkunde] honnelt, die [[Gandharva Veda]] uur [[Musik]] un die [[Sthapatya Veda]] uur dän [[Baukunst]]. Aal disse Skrifte hääbe naan religiösen Inhoold. Bekoander as do Veden sunt do [[Upanishad]]e, wieroun ju Philosophie bääte do Veden ärkläärd wäd. Do Veden sunt skrieuwen wuuden in n gjucht oolde Foarm fon dät [[Sanskrit]], dät [[Vedisk]]e. Fuul Woude do der bruukt wäide, hääbe deertruch ferskeedene Betjuudengenj, wiertruch ferskeedene Interpretatione fon een Text muugelk sunt. Middeloalerelke Kommentoare ap do Veden sunt skrieuwen wuuden fon u.U. Sayana un Mahidhara. Rezente Kommentoare sunt apstoald wuuden fon ju [[Arya Samaj]], ju sik foarallen gruundede ap gjucht oolde Kommentoare un fon Sri [[Aurobindo]], die der Ferdäägener is fon ne moor spirituelle Interpretation. Dät rakt uk moderne Uursättengen fon äiwendloundske Indologe as Max Müller, Wilson un Griffith do der sik man toun Deel gruundje ap middeloalerelke Kommentoare. Der hääbe fuul Hindus Kritik ap disse Uursättengen. == Ferbiendengen == * [http://www.unesco.org/culture/intangible-heritage/masterpiece.php?id=66&lg=en UNESCO-Siede] * [http://www.thombar.de Die Rig-Veda] Düütske Uursättenge * [http://www.sacred-texts.com/hin/index.htm Ferskeedene Veden] (ängelsk) * [http://www.orient.uni-freiburg.de/indologie/vorlverz/literatur_zum_veda.pdf Literatuur tou dän Veda], Freiburg 2009. [[Kategorie:Hinduismus]] qmxkwluynpkbz32gryruhyc8ygtz4ba 6 5818 121374 107006 2022-08-03T06:29:49Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon [[:de:|dewiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} rf4nbmgben1pr8o36g6e3vko0avbikz 10 5819 70163 70162 2011-10-26T07:15:59Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Skoule-Skäddel-1919.jpg|thumb|125px|Ju Skäddeler Skoule in 1919]] * ... deer foar 400 Jier in [[Skäddel]] al ne Skoule waas un dät deer n Dokument uut 1613 is, dät die Pestoor do Bäidene Unnnergjucht rakt? * ... deer siet dän 1. Nov. 1657 twäin Jesuiten in't Seelterlound wieren un deer two Skoulen iengjucht wuuden, een in [[Roomelse]] un een in Skäddel? * ... ju eerste Skoule 1658 baud is un die eerste Koaster Hermann Kiep waas? * ... deer begjucht wäd, dät deer in een Jierhunnert blood Koastere mäd dän Noome Janssen wieren? * ... deer 1812 ne näie Skoule baud wuud, ju häd 792 Taler koastet? * ... in dät Jier 1855 157 Sköilere bie Koaster Bergemeister in dän Unnergjucht wieren un dät Koaster Bergemeister uur 50 Jiere an ju Skäddeler Skoule waas, fon 1827 bit 1878? qo2x4vb8uzs9sy4tw808qvd3z142g0j 0 5820 106839 106837 2013-04-11T20:56:02Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[File:A view of the Anıtkabir from Yücetepe.JPG|200px|right]] '''Anıtkabir''' ([[tursk]] foar „Grääftoankmoal“) is ju Beteekenge fon dät [[Mausoleum]] fon dän [[Turkäi|tursken]] Stoatsgruunder [[Mustafa Kemal Atatürk]] in [[Ankara]]. Dat Grääf fon [[İsmet İnönü]], die twäide Präsident un eerste Ministerpräsident fon ju Turkäi, fint sik uk in ju Anloage. {{Bauwierk-2}} [[Kategorie:Bauwierk]] [[Kategorie:Turkäi]] 364prjerv162heugupj3jvejdr06h6p 0 5821 104766 102415 2013-03-08T17:14:24Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 83 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q12506]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aya sofya.jpg|400px|right]] Een fon do bekoandste Bauten fon do [[Leetantike]]: ju '''Hagia Sophia''' (Baubegin 325), ätter n Bround wier apgjucht unner [[Justinian I]]. {{Bauwierk-2}} [[Kategorie:Bauwierk]] [[Kategorie:Turkäi]] j0t7vyf8sr1v83bozkor81bl0ix2r39 0 5822 104769 91677 2013-03-08T17:14:46Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 65 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2126]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dät '''Neutrino''' is n uungeleeden [[subatomar Paat|subatomar]] [[Elementarpaat]]. Dät häd n [[Spin (Elementarpaat)|Spin]] fon 1/2 un is deermäd n [[Fermion]]. Dät Neutrino is n [[Lepton (Subatomarpaat)|Lepton]]. Ju wichtichste Interaktion, do der Neutrinos apwiese, is ju [[swäkke Käädenkraft]]: Neutrinos sunt nit geföilich foar ju [[stäärke Käädenkraft]] of foar [[Elektromagnetismus|elektromagnetiske Interaktione]]. Loange wuud toacht, dät ju [[Masse (Physik)|Masse]] fon dät Neutrino nul waas, man experimentelle Resultoate fon toun Biespil dän [[Super-Kamiokande]]-Detektor hääbe wiesd, dät ju gratter as nul is. Deermäd unnerlääse Neutrinos uk ju [[Sweerkraft]]. Do maaste Neutrinos, do der ju Äide beloangje, kuume fon ju [[Sunne]] häär. Pro Sekunde wäd älke [[Kwadroatzentimeter]] fon dän [[Ruum (Physik)|Ruum]] in de Naite fon de [[Äide (Planet)|Äide]], dät der [[lood (Geometrie)|lood]] op ju Gjuchte fon do Sunnenstroale stoant, passierd fon 65 Milliard [[Sunnenneutrino]]s. In n September 2011 mäldeden Unnersäikere fon dät [[CERN]] in de Swaits un fon dät ''[[Laboratori Nazionali del Gran Sasso]]'' in Italien, dät jo muugelkerwiese woarnuumen hääbe, dät hooch-energetiske [[Nuon-Neutrino]]s juust ieuwen gauer raisje as ju [[Luchtgauegaid]]. [[Kategorie:Elementar-Paat]] kq3c66sjceyggbr7vc9j57ncy9cc1ep 0 5823 106002 104772 2013-03-11T11:09:31Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q43116]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki N '''Elementarpaat''' (de. ''Elementarteilchen'') is n [[litje Paat]], dät nit kleeuwd wäide kon in uur Paate. Ätter do Modelle fon däälich sunt [[Elektron]]e, [[Neutrino]]s un [[Quark]]s Elementarpaate, juust as do swarrere Versione fon dät Elektron un dät Neutrino, do kraftfierende Paate un hiere [[Antipaate]]. In ju Physik wäd fon n Elementarpaat ounnuumen, dät dät neen innere Struktuur häd, deeruum dät dät nit touhoopestoald is uut noch litjere Paate. Dät is een fon do gruundlääsende Deele fon dät [[Al]], wier aal grattere Paate fon apbaud sunt. In ju moderne Theorie fon [[Paatephysik]], dät [[Standardmodel]], sunt [[Quark]]s, [[Lepton]]e un ‘[[Iekboson]]e’ Elementarpaate. Fröier wuuden [[Hadron]]e ([[Meson]]e un [[Baryon]]e as dät [[Proton]] un dät [[Neutron]]) un sogoar ganse [[Atom]]e an n bestimden Tiedpunkt betrachted as Elementarpaate. N zentroal Thema in ju Theorie fon do Elementarpaate is ju Idee uut dät äddere 20. Jierhunnert fon [[Quant]]e, dät dät Ferständnis fon elektromagnetiske Stroalenge reformierde un ju [[Quantemechanik]] häärfoarbroachte. Elementarpaate konnen gewöönelk nit in stationären Toustand woarnuumen wäide. Bloot bie Gauegaide ticht unner ju [[Luchtgauegaid]] konnen do woarnuumen wäide in ne [[Bläisenkoomere]], dät kon weese as [[Ionisierende Stroalenge|ionisierende Stroalenge]], as [[Kosmiske Stroalenge|kosmiske Stroalenge]] of kunstelk apjoaged in n [[Paate-Apjoager]]. Truch Studierenge fon do hiere Boane, jee of noa oubeeged in n magnetisk Fäild (bloot elektrisk leedene Paate) un fon juunsiedige Kollisione, wierbie näie Paate äntstounde, konnen hiere Oainskuppe studierd wäide. gn0vy0f265tkopudy1s2de6e4oo9l90 0 5831 69581 2011-10-15T21:54:50Z Bernd 1291 häd "[[Ingeborg Einhaus]]" ätter "[[Ingeborg Remmers]]" ferskäuwen: Noome is wier Remmers wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Ingeborg Remmers]] mcbnww93gb520wi0vozcl0cat9uci1w 0 5836 120035 118629 2021-08-08T22:10:32Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LASER.jpg|thumb|300px|Laser]] '''Laser''' is ne ängelske Oukuutenge, ju der stoant foar ('''light amplification by stimulated emission of radiation'''), wät ap Seeltersk uursät "Luchtferstäärkenge truch ju stimulierde Emission fon Stroalenge” hat. N Laser is ne Reewe ju n [[Quantenmechanik|quantenmechanisken]] Effekt, nämmelk [[stimulierde Emission]], anwoant uum n [[kohärenten Stroal]] Lucht tou lääwerjen. D. h. do Woogen sunt in Phase (in Stap) un deer is neen Interferenz. Lucht fon n Laser is oafter [[parallel]] un [[monochromatisk]], man dät jält nit foar aal Typen Lasere. == Uursicht == [[Bielde:Laser sizes.jpg|thumb|Lasere wikselje in Grööte fon mikroskopiske [[Diodelaser]]e (buppe) mäd ferskeedene Anweendengen, bit foutbaalfäild-groote [[Neodymium]] [[Glääs]]lasere (unner), do der bruukt wäide foar ''inertial confinement fusion'', [[Käädenwaffen]]-Unnersäikenge un uur physiske Experimente bie hooge Energie-Tichtegaid.]] Algemeene Luchtwällen as ju elektriske Gloilaampe stroalje [[Photon]]e in aal Gjuchten uut, gewöönelk uur n wied [[Eleketromagnetisk Spektrum|Spektrum]] [[Woogelaangte]]n. Do maaste Luchtwällen sunt uk nit kohärent, dät hat: do Woogen sunt uut Phase un also rakt dät deer Interferenz twiske do Woogen. In Kontrast stroalet n Laser Photone uut in n äängen, goud definierden Beend uum n Luchtstroal tou bilgjen. Dät Lucht is oafte bolde monochromatisk, wät uut ne eenpelde Wooge of Faawe bestoant, gjucht kohärent un oafte [[Polarisation|polarisierd]] is. Wäkke Typen Lasere, as do “Faawestoflasere” un “vibroniske Fääststof-Lasere” konnen Lucht produsierje uur ne wied Beräk fon Woogelaangten. Ju Oainskup moaket do oaind foar dät Ärreegjen fon gans kuute Luchtpulse in ju Gröötenoardninge fon ne Femtosekunde (10^-15 Sekunde). Laserlucht kon uk ne hooge Intensität beloangje, wäil sofuul dät dät [[Stäil]] un uur Metalle sniede kon. Die Luchtbunnel die der fon n Laser uutstroald wäd, wiest oafte ne gjucht litje Ouwiekenge (d. h. do Woogen blieuwe parallel, sogoar uur loange Oustande). Woogen mäd perfekte parelle Boanen konnen nit moaked wäide infoulge [[Diffraktion]], oawers n Laserstroal wol sik fuul minner spreede as Lucht fon aal uur uur Luchtwällen. N Stroal die der fon n litjen Laboratorium-Laser ärreeged wäd, as die [[Helium-Neon Laser]] (HeNe Laser) wol sik spreede tou ne Truchmäite fon sowät 1.6 Kilometer, wan dät fon ju Äide bit ap ju Uurfäche fon de Moune skiend wäd. Wäkke Lasere, foarallen do Hoolichlaiter-Lasere, ärreegje Stroale, do der ne fuul gratter Spreedenge wiese, foarallen infoulge fon hiere litje Grööte. Sun ouwiekenden Luchtbunnel kon oawers uumbilged wäide tou n parallelen Bunnel truch Anweendenge fon ne optiske [[Linse]]. Luchtbunnele fon nit-Laser-Wällen konnen oawers nit ap ju Wiese in n parallelen Bunnel uumewonneld wäide. N Laser kon uk funktionierje as n [[Optiske Ferstäärker|optisken Ferstäärker]], wan die mäd dät Lucht fon n uur Wälle bestroald wäd. Dät ferstäärkede Signoal kon gjucht äänelk weese an dät Iengongssignoal as beleeken ap Woogelaangte, Phase un Polarisation. Dät Phänomen häd fuul Anweendengen in [[optiske Kommunikation]]. Die Uutgong fon n Laser kon kontinuierelk weese, ne konstante Amplitude hääbe of kon uk pulsierjend weese. == Prinzip == [[Bielde:Starfire_Optical_Range_-_sodium_laser.jpg|thumb|N [[Dye laser]], die der bie do ''Starfire Optical Range'' foar [[LIDAR]] un ''laser guide star'' Experimente bruukt wäd, is oustämd ap ju [[Fraunhoferlienjen|Natrium D lienje]] un wäd ferwoand uum [[Natrium]]-Atome in ju Natrium-Loage fon ju Atmosphäre tou ärreegjen.]] Die Laser gruundet sik ap ju Oainskup, dät [[Ärreeged Elektron|ärreegede Elektrone]] fon n Atom, do der in ne Boane traale mäd ne haagere Energie as normoal, touräächfaale ätter ne läigere Boane un deerbie n [[Photon]] uutstroalje. Wan dät Photon n uur Atom träft in dänsälge ärreegede Toustand, dan wol dät Elektron in dät Atom uk touräächfaale ätter dän läigere Energie-Toustand un uk n Photon uutstroalje, dät der in Phase is mäd dät eerste Photon usw. Wan dät n Atom träft mäd dät Elektron al in dän läigere Boan, dan kon dät Photon absorbierd wäide un dät Eleketron apstat ätter dän haagere Boane un also haagere Energietoustand. Me kon also ne Samlenge Elektrone hääbe, wieroun ju Meerhaid Elektrone in dän haagere Energietoustand is, wät dan muugelk moaket, do Elektrone touglieketied touräächfaale tou läiten ätter dän [[Gruundtoustand]], wiertruch dan n stäärken Luchtpuls uutstroald wäd. Do so ärreegede Photone sunt dan in Phase un ju Woogelaangte, ju der ju Energiedifferenz äntspräkt twiske do Eleketroneboane, is jusälge. Dät Lucht is also monochromatisk. Die Laserstroal wäd also ärreeged truch dät Lucht in dät Laser-Medium wai un wier reflektierje tou läiten twiske parallele [[Speegel]]e. Do Atome fon dät Medium wäide dan aal ätter dän haagere energetiske Toustand ärreeged truch ju Touföigenge fon externe Energie truch Bestroalenge mäd ne uur Faawe Lucht, truch elektrisken Stroom of truch ne chemiske Reaktion. Dät Resultoat is n ferstäärkeden Luchtbunnel, die der uut ju 'Resonanzkoomere' äntkumt, deertruch dät een fon do Speegele deelwiese truchläitend moaked is. Ju Theorie fon [[Quantenmechanik]] kon anwoand wäide ap dät Laserphänomen, wan uk do maaste Lasertypen eer experimentel äntwikkeld wuuden sunt. == Geskichte == Die eerste wierkjende Laser is fon [[Theodore Maiman]] 1960 bie do [[Hughes Research Laboratories]] in [[Malibu, Kalifornien]] moaked wuuden. Maiman häd n Robinkristal mäd [[Lailampe]] as Energiewälle ferwoand uum n rood Laserlucht mäd ne Woogelaangte fon 694 Nanometer tou ärrreegjen. == Lasersicherhaid == Uk Lasere mäd läige Intensität konnen gefoorelk weese foar n Moanske sien [[Ooge]]ne. Ju Kohärenz un läige Luchtspreedenge betjuude, dät dät Lucht truch dät Ooge tou n gans litjen Tuddelk ap ju Näthäid fokussierd wäide kon, wät in Sekunden lokoal Baadenjen un duurhaften Skoade as Foulge hääbe kon. Laserlucht fon bestimde Woogenlaangte kon Katarakte feruurseekje un sogoar ju Flüssegaid in dät Ooge toun Sjooden brange. [[Infrarood]]- un [[Ultraviolet]]lasere sunt besunners gefoorelk, deeruum dät Lieuwend sien Blinkreflex, ju dät Ooge beskutset juun uungewoonelk häller Lucht, bloot wierket, wan dät Lucht sichtboar is. Klassifikation foar Sicherhaid fon Lasere geböärt ätter ju Woogenlaangte un ju maximoale Uutgongsenergie as foulget<ref>Disse Klassifisierenge is in do USA gebruukelk. Ju äntspräkt ju oolde düütske ätter DIN VDE 0837. Däälich jält [[:de:Laser#Laser-Klassen|EN 60825-1]]</ref>: * '''Klasse I''': Ap sik sicher. Neen Muugelkhaid ap Oogenskoade. Dät kon weese in Fal fon ne gans läige Laistenge (in dän Fal is Oogenskoade sogoar ätter uurenloange Beljuchtenge nit muugelk) of uk in Foulge fon n Gehüüse, dät in Bedrieuw nit eepenmoaked wäide kon sunner dät die Laser sik ouskaltet (as gewöönelk dän Fal is mäd [[CD-ROM | Compact Disks / CDs]]). * '''Klasse II''': Die Blinkreflex fon dät moanskelke Ooge wol Oogenskoade toufoarkuume. Do maaste [[Laserpointer]]e sunt in ju Kategorie, mäd Uutgongsenergie láiger as 1 bit 5 [[Milliwatt]]. * '''Klas IIIa''': Äänelk an Klasse IIIb, man foar groote Bunnel-Truchmäiten, sodoane dät ju [[Pupille]] bloot Klasse II Luchtmassen truchläite kon. Lasere in ju Klasse sunt maast gefoorelk in Kombination mäd optiske Instrumente, do der ju Bunnelktruchmäite annerje konnen. * '''Klasse IIIb''': Kon Oogenskoade feruurseekje as die Stroal fluks in dät Ooge skient of fluks in dät Ooge reflektierd wäd. Dät is algemeen fon Anweendenge foar Lasere mäd Uutgongsenergie fon 5 Milliwatt bit tou moorere hunnert Milliwatt. * '''Klas IV''': Gjucht gefoorelk; sogoar indirekte Ferspreedenge fon dät Lucht fon dän Bunnel kon Oogen- of Häidskoade feruurseekje. Dät is foarallen fon Anweendenge foar Lasere fon moor as eenige Milliwatt. Lasere in disse Klasse hääbe gewöönelk n Uutgongsenergie fon moorere hunnert Milliwatt of sogoar moor. Ju Laistenge fon do buppenaamde Lasere rakt bloot ruuge Anhaltspunkte, dan ju Klassifisierenge honget uk ou fon ju Woogenlaangte fon dän Laser un deerfon of die Laser n pulsierjenden of anduurjenden Uutgong häd. Die Iensats fon Laser-Skutbrille, wan in ju Klasse IIIb un IV ferwoand, wäd tringend rät. == Soarten Lasere == [[Bielde:Przestrzen_wolnosci_harfa_laserowa.jpg|thumb|Ne [[Laserharpe]].]] [[Bielde:Classical spectacular laser effects.jpg|thumb|Lasere wäide anwoand foar visuelle Effekte bie ne Musikuutfierenge (n [[Lasershow]].)]] * [[Gaslaser]]e ** HeNe (543 nm un 633 nm) ** Argon(-Ion) (458 nm, 488 nm of 514.5 nm) ** [[Koolestofdioxid]]lasere - wäide industriel anwoand foar Sniede- un Lask-Swäkke, mäd Uutgongsenergie bit 100 kW. ** [[Koolestofmonoxid]]lasere - mouten köild wäide un sunt uutergewöönelk kräftich, mäd Laistengen bit tou 500 kW. * [[Excimer]] Gaslasere, produsierje [[ultraviolet]] Lucht un wäide anwoand in ju [[Hoolichlaiter]]-Häärstaalenge un foar [[LASIK]] Oogenoperation. ** 157 nm (F_2) ** 193 nm (ArF) ** 222 nm (KrCl) ** 248 nm (KrF) ** 308 nm (XeCl) ** 351 nm (XeF) * Oafte anwoande Lasertypen foar [[Dermatologie]], mäd deerbie wächhoaljen fon [[Tattoo]]s, [[Moal]]e un Hiere: **Rubin (694 nm) **Alexandrit (755 nm) **Pulsierjenden Diodenmatrix (810 nm) **Nd:YAG (1064 nm) **Ho:YAG (2090 nm) **Er:YAG (2940 nm) * [[Hoolichlaiter]]-[[Laserdiode]]n, ** littik: Anweendenge foar Laserwiesere, Laserdrukkere un CD/[[DVD]]-Spielere; ** gratter: Industrielle Diodelasere stounde tou Ferföigenge foar Sniede- un Lask-Oarbaid mäd Uutgongsenergie bit 10 kW. * [[Faawestoflaser]]e * [[Kwantum Kaskade Laser]]e * [[Neodium]]-dotierde YAG Lasere ([[Nd-YAG Lasere|Nd:YAG]]), n kräftigen [[infrarood]]-Laser, die der anwoand wäd foar snieden, laskjen en beskriftjen fon Metalle un uur Materialien. * [[Erbium]]-dotierden [[YAG]], 1645 nm * [[Thulium]]-dotierden YAG, 2015 nm * [[Holmium]]-dotierden YAG, 2090 nm, n kräftigen [[infrarood]]-Laser, wierfon dät Lucht explosionsoardich absorbierd wäd fon woateränthooldende Geweeuwen in Loagen bit n Millimeter tjuk. Dät wäd gewöönelk pulsierjend benutsed in [[Luchtwoogenlaiter]] foar chirurchiske Reewen uum Lieden-Uurflächen wierhäärtoustaalen, Karies fon Tuske wächtouhoaljen, Krebsgeweeuwe tou ferdunstjen un Njuuren- un Gallensteene tou fernäilen. * [[Titan]]-dotierde Saphir ([[Ti-Saphir Laser|Ti:Saphir]]) Lasere, n goud oustämboaren Infrarood-Laser, die der foar [[Spektroskopie]] ferwoand wäd. * [[Erbium]]-dotierde Faserlaitere, n Oard Lasere, do der bilged wäide uut paasjend moakede [[Luchtwoogenlaiter]]e. Do wäide anwoand as Ferstäärker in optiske [[Kommunikation]]sreewen. == Literatuur == * Fritz Kurt Kneubühl, Markus Werner Sigrist: ''Laser.'' 7. Auflage. Teubner, Wiesbaden 2008, ISBN 3-8351-0145-5. * J. Eichler, H. J. Eichler: ''Laser. Bauformen, Strahlführung, Anwendungen.'' 7. Auflage. Springer Verlag, 2010, ISBN 3-6421-0461-4. * Anthony E. Siegman: ''Lasers.'' University Science Books, Mill Valley/CA 1986, ISBN 0-935702-11-3. * William T. Silfvast: ''Laser Fundamentals.'' 2. Auflage. Cambridge University Press, Cambridge 2004, ISBN 0-521-83345-0. * Axel Donges: ''Physikalische Grundlagen der Lasertechnik.'' Shaker, Aachen 2007, ISBN 978-3-8322-6392-8. * Charles H. Townes: ''How the Laser Happened.'' Oxford University Press, New York Oxford 1999, ISBN 0-19-512268-2 ==Ferbiendengen== {{Commonscat|Lasers|Laser}} *[http://www.rp-photonics.com/encyclopedia.html Encyclopedia of Laser Physics and Technology] - ängelske Websiede uur Lasertechnologie un Physik *[https://web.archive.org/web/20170802193238/http://www.weltderphysik.de/gebiete/atome/konventionelle-laser/ weltderphysik.de] - düütske Websiede uur Lasertechnologie *[http://repairfaq.org/sam/laserfaq.htm repairfaq.org] - ängelske Websiede mäd techniske Dokumentatione {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Optik]] t5athq3cz0ejw4p9q1clrh8c32qr8ii 0 5837 104776 80041 2013-03-08T17:15:30Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 30 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q221836]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ne '''Lailampe''' (dt. ''Blitzlampe, Blitzlicht'') is ne Reewe, ju der gans kuut (sowät 1/20.000 Sekunde) n häl Lucht fon sik rakt, as de Lai. Oafte bruukt n Photograph ne Lailampe, wan hie ne Bierlde moaket bie min Lucht uumetou. So is daach ne goude [[Beljuchtenge]] fon dän [[Film]] of [[Bieldesensor]] tou beloangjen. [[Bielde:Flaş.JPG|thumb|Lailampe]] Ne Lailampe kon ne loose Reewe weese, man is in wäkke Kameras ounbaud. Groote Lailampe-Systeme wäide in Studios benutsed. Die Foardeel fon ne Lailampe in dissen Fal is, dät ne Lailampe in kuute Tied fuul moor Lucht fon sik reeke kon as ne Lampe ju der aal baadent. Bietou ferbruukt ne Lailampe fuul minner Energie. Ju Luchtlaistenge fon ne Lailampe wäd anroat as Laittaal. Ne kräftigere Lailampe häd n grattere Laittaal. {{stump}} [[Kategorie:Photographie]] npwgzg3oncr0p11oxr7531wvaq3gyvf 0 5838 109293 107032 2014-05-24T08:36:20Z Giovannos 5945 wikitext text/x-wiki [[Bielde:KARA Korean Idol group.jpg|400px|right]] '''Kara'''(카라) is ne suud-koreaniske Popgruppe fon fieuw Wuchtere. Do Meegliedere sunt Gyuri(규리), Seungyeon(승연), Nicole(니콜), Hara(하라) and Jiyoung(지영). Jo debütierden truch dän [http://en.wikipedia.org/wiki/M.net M.net] M! Countdown in [[2007]]. [[kategorie:Musik]] [[kategorie:Suud-korea]] {{stump}} spbogerf9d0ku2qu6ukixzptj7az6gt 0 5839 120143 118641 2021-08-08T23:07:01Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Do'''Toba''' sunt ne ethniske Gruppe in [[Argentinien]], [[Bolivien]] un [[Paraguay]]. Jo sunt Deel fon ne grattere Gruppe fon indigene Bewoonere fon de [[Gran Chaco]], do ''[[Guaycuru]]''. Dät rakt 47.951 Toba in Argentinien (2005), do der woonje in do Provinze [[Provinz Chaco | Chaco]], [[Formosa Provinz | Formosa]] un [[Provinz Santa Fé | Santa Fé]]. Do Toba naame sik ''Qom-lik'', dät hat eenfach eenfach “Moanskene”. Die Noome ''Toba'' stamt uut dät [[Guaraní Sproake | Guaraní]] un betjut "groote Stierne", wät dätsälge is as die Noome ''frentones'', dän der him roat wuude fon do eerste spoaniske Siedlere. Dät lait deeran, dät do Toba hiere Hiere an de Foarderkaante kuut sniede as n Teeken fon Truur. [[Bielde: Tatcarretaqom2.jpg | thumb | right | 445px | Qom-art:. N [[Priodontes maximus | tatu carreta]], Skulptuur uut Terrakotta]] == Geskichte == Die Chaco-Region in dät Noude fon Argentinien un n Paat fon Paraguay waas fröier mäd Buske bedäkt. Do Toba wieren uursproangelk [[Jeegere un Samlere]], do der mäd de Ankumst fon do Spoanier dän Gebruuk fon Hoangste uurnoomen. Kolonioalen Iengriep un Missionierenge wierstuuden jo foar moorere Jierhunnerte. In do 1880er Jieren begon ju argentiniske Regierenge ne Kampagne, uum näie Gebiete tou besätten. Ju besiegede do lääste organisierde Fersäike fon do Toba, hiere Lound tou ferdäägenjen. Die argentiniske Chaco wuud in groote Portione deeld un nutsed, foarallen foar do wäidfulle [[Quebrachoboom]]e, ferwoand foar sien sien [[Tannin]] un sien extrem haltboar Holt. Dät fernäilde dät Ökosystem in relativ kuute Tied. Die privoate Oainer fon de Chaco woande sik dan an [[Boomwulle]]-Produktion, wierbie do Toba as billige Saisonoarbaidere iensät wuuden. Disse Uumstände ferannerden sik nit weesentelk foar Jiertjaande. An n 19. Juli 1924 wuuden dan in [[Napalpí]] in ju Provinz Chaco in dät Noude fon Argentinien [[Napalpí Massaker | 200 Tobas massakrierd]] fon do argentiniske Dreeguunere un Fäituchtere. Siet 1982 leed ju Region an Biespilloose Uurfloudengen, do der do Aadene fernäilden. In do 1990er Jieren koomen fuul Toba sunner Oarbaid truch mechaniske Aadenmaskienen, do der weegen dän [[fäästen Wikselkuurs]] billich uut Brasilien importierd wäide kuuden. Ju Provinzregierenge fon Chaco noom dan Touflucht tou ne eenfache Foarkoarte foar Toba, do der [[Migration|uutwonnerje]] wüülen ätter dät Suude, sun 1000 KM fääre in de Provinz [[Santa Fé]]. Ju Meerhaid fon do Toba-Migrante liet sik deel in [[Rosario]], ju eene groote Stääd in dät Suude fon Santa Fé, wier uk fröiere Woogen fon Toba in do 1950er un 1960er Jiere waileeken wieren. Kommunikation un Familienbeende wieren in ju Tied heelden, so dät do Näiankuumlinge ne Steede foonten. Beskäftigengsmuugelkhaide un stoatelke Hälpe, wan uk knap un fon sljuchte Qualität, roate dät düütelk moor in n stäädisk Uumfäild as in Chaco. Skätsengswiese 10.000 Toba koomen ätter Rosario in do 1990er Jieren un siedelden sik maast an in do Slums (''[[ Villa miseria | Villen miseria]]''). [[Bielde:Poste paz (2).jpg | thumb | 150px | right | N [[Freepeel]] in Toba]] == Sproake == Ju [[Toba Qom Sproake | Toba Sproake]] is n Meeglid fon ju [[Guaicuruan]] Sproakgruppe. Ätter do [[Fereende Natione]] häd et ruund 60.000 Baalere, fon do der 15.000 bit 20.000 woonje in Argentinien. In Rosario rakt et twäin [[Freepeel]]e mäd ju Mäldenge "Mai Free ap de Waareld härskje", skrieuwen ju Toba Sproake un in [[Guaraní Sproake | Guaraní]] as uk in [[Spoaniske Sproake| Spoanisk]] un [[italieniske Sprache | Italienisk]] (as n Biespil foar do lokoale un europäiske Kultuure, do der ju Gemeenskup moakeden un beienfloudeden). Aan deerfon is in Empalme Graneros, wier do Toba-Ienwonderer uut Chaco in do 1990er Jiere ju grootste Gemeenskup bildeden, un die uur in ne wät ferstatte Steede in ju Naite fon dät Ouger fon ju [[Paraná]], n poorhunnert Mater oawe fon ju [[Nationoale Flaggen-Toanksteede]] fon Argentinien. Do Toba in Rosario hoolde gjucht an hiere Oainhaid un fiere däälich Aktion foar twosproakigen Unnergjucht foar hiere Bäidene. Do Toba sunt ju grootste noch existierjende indigene Gruppe in Latienamerikoa. Mäd hieren Kastensystem pleegje jo ne duusendjierige sälskuppolitiske Oardnenge. == Sjuch uk == * [[Indioaner]] ==Ferbiendengen== * [http://iaiweb1.iai.spk-berlin.de/DB=1/SET=63/TTL=1/CMD?ACT=SRCHA&IKT=1016&SRT=YOP&TRM=toba Literatur über die Toba] im Katalog des [[Ibero-Amerikanisches Institut]] in [[Berlin]] * [https://web.archive.org/web/20070406222046/http://www.indec.gov.ar/ INDEC] Nationalinstitut für Statistik und Volkszählung in Argentinien (spanisch) *[http://argentina.indymedia.org/news/2003/04/101871.php Los indios Tobas en Rosario, Argentina] (spanisch) *[http://ndr1niedersachsen.phonostar.de/radiomagazin/radioprogramm/detail.php?id=1422&datum=2011-05-04 ndr1niedersachsen] *[https://web.archive.org/web/20130317135307/http://seresnativos.blogspot.com/ NATIVOS-blog] *[https://web.archive.org/web/20111028004457/http://programma.ntr.nl/4270/cityfolk/detail/aflevering/13274320/Rosario Begjucht mäd Video uur Ofelia Morales] ==Literatuur== * Gordillo, Gaston 2004 Landscapes of Devils: Tensions of Place and Memory in the Argentinean Chaco. Durham: Duke University Press. (englisch) * Gordillo, Gaston 2005 Nosotros vamos a estar acá para siempre: historias tobas. Buenos Aires: Biblos. (spanisch) * Miller, Elmer 1979 Los tobas argentinos: armonía y disonancia en una sociedad. Mexiko-Stadt, 21. Jhd. (spanisch) * Johannes Wilbert (ed.): Encyclopaedia of World Cultures, vol. VII: South America. Washington. (englisch) * Ute & Frank Paul (Hrsg.): Begleiten statt erobern. Missionare als Gäste im nordargentinischen Chaco. [[Neufeld Verlag]], Schwarzenfeld 2010, ISBN 978-3-937896-95-3. [[Kategorie:Indioaner]] brdi6dq3srgv89w5s8bx4m4s572841k 0 5841 120061 111883 2021-08-08T22:27:33Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Muammar al-Gaddafi at the AU summit.jpg|thumb|right|150px|Muammar al-Gaddafi, 2009]] '''Muammar al-Gaddafi''' ([[Sirte]] [[19. Juni]] [[1942]] - Sirte [[20. Oktober]] [[2011]]) waas fon [[1969]] bit [[2011]] die diktatorieske Hersker fon [[Libyen]]. Hie wuud ap n 20. Oktoober [[2011]] in af tichte bie Sirte doodskeeten. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20110623112220/http://www.algathafi.org/html-german/index.htm Websiede fon Muammar al-Gaddafi] (via Wayback Machine, 23. Juni 2011) {{Commonscat|Muammar al-Gaddafi}} {{stump}} [[Kategorie:Diktoator]] [[Kategorie:Libyen]] q57f88aus9gebhkv0zsolqc1zsg4onq 0 5842 114578 108933 2017-09-06T19:16:54Z Wolverène 5883 k. wikitext text/x-wiki '''Qom''' stoant foar: * [[Toba-Foulk|Qom-lik]], n Indioanerfoulk in Suudamerikoa * ju Stääd [[Qom (Stääd)|Qom]] in dän Iran * ju iraniske Äi [[Qom (Äi)]] * ju iraniske Provinz [[Qom (Provinz)]] 9ko5jtw3lidebfooej60bl4d1yrxvn3 0 5845 114107 113875 2017-02-28T16:19:52Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki Die '''Woudskät''' fon ne Sproake belukt sik ap ju ganse Samlenge fon Woude, do dät in ju Sproake rakt. Dät kon uk jäilde foar ju Samlenge fon Woude, do der fon n bestimden Skrieuwer bruukt wäide (fergliek: ''n rieken Woudskät'') of do n Person ferstoant of do die Person woarskienelk bruuke wäd uum näie Satse tou moakjen. Woudskät-Teste sunt n wichtigen Bestanddeel fon ju gäistige Meetenge in ju Psychologi. Der wuud fääststoald, dät dät Woudeskät-Niveau ne konsistente Gesamtbielde fon intellektuelle Funktion un skoulske Laistengen rakt. [[Woudebouk]]e konnen deertou nutsed wäide, uum uunbekoande Woude ättertouflüüsjen un soo n Persoon sin Woudskät uuttouwiedjen. == Seelter Woudskät == Uus Sproake häd ferskeedene Bestanddeele, do der oafte in ferskeedene Tiede un loangs ferskeedene Weege deeroane keemen sunt. === Fräiske Bestanddeele === Do moakje mädnunner [[Uursproang fon ju seelter Sproake|88% fon ju seelter Deegesproake]] uut. Dät rakt do in tjo Gruppem fon Woude:<br> '''1.''' Do me kanne kon an in ju [[Luudgeskichte]] spezifiske annerde Luude as:<br> '''Vokoale''', t.B. ''gratter, Säk, Mon, swot, gunge, Blääd, heere, Jier, Moanske, wook, räide, gräin, leeuwe, Moune, bjoode, sjunge, njuugen''.<br> '''Konsonante''', t.B. ''hoolich, jädden, gjucht, soogen, Säärke, Sooke, Sies, täärske, tän, Toarst, truch, Dai, jeel''.<br> '''2.''' Besunnere Woude uut dän [[anglofräisk]]e Kring, as: ''ädder, ätter, bääte, Bäiden, deel, Koai, kweede, sjoode, Soaks, Sood''.<br> '''3.''' Do ätter ju [[Luudgeskichte]] nit fon do uut Noabersproaken unnerskat wäide konnen, man do weegen hier Foarkuumen in dät Ooldfräiske un uk weegen uur Oainskuppe nit as Froamdwoude tou kannen sunt, t.B.: ''falsk, hälpe, Fisk, Tunge, hier, Woater, haue, Dood, Hoake''. Hiertou heere uk Woude as ''laachje, moakje'', dan die seelter Tiedwoud-Uutgong ''-je'' wäd uk wäil moal an Leenwoude anhonged. === Läichdüütske Leenwoude === Do moakje [[Uursproang fon ju seelter Sproake|11% fon ju Deegessproake]] uut. Dät sunt dan sukke Woude, do nit ju ooldfräiske [[Luudgeskichte]] foulged hääbe, as ''annerje, Däif, Düümelke, düütsk, Fäi, fange, gultich, Goawe''.<br> Deertou heere woarskienelk uk fuul fon do Woude, do der ap Ooldfräisk nit belaid sunt, as ''Ambold, Ästerke, Bak, Bichte, gau, häär''. ==== Holloundske Leenwoude ==== Do sunt sproakelk nit goud fon do läichdüütske tou unnerskeeden, oawers do wiese sik in [[Dialektgeographie|Ferspreedenge]] un Anweendenge ([[Wiendmaälne|Määlnen]], [[Hällenge|Skipbau]] un Feenkolonioale [[Eedgreeuwe]]räi). Dät sunt Woude as: ''Boas, Bunkäide, hachelk, Halloosje, Kapsoller, Ketier, nooit, Potlood, Schooier, Wieke''. Uk do [[Holloundsgungere]] broachten Woude mee, uk wäästfräiske. Dät koom oawers maast nit fääre as: “Min Foar kwad wäil: ...”.<br> <small>Foerste 1938 = W. Foerste, Der Einfluß des Niederländischen auf die niederdeutschen Mundarten Ostfrieslands, Hamburg 1938, Ätterdruk Leer 1975.</small> === Hoochdüütske Leenwoude === Dät sunt Woude do der düütelk ju hoochdüütske Luudgeskichte foulged hääbe, of do der nnd. nit belaid sunt. Biespiele sunt: ''berappe, Boarke, büüsje, dänkboar, eenseln, Feeder, fergeebens, Geegend, Geschier, gewoond, Häkse''. Deerbie uk Näibildengen as ''Fergnöigen, fergratterje, häimsäike, haitsje''. === Frantsööske Leenwoude === Do koant me maast an hiere Foarm, t.B. ''akroat, Buuskool, filainich, Fjoole, Göäl, Halloosje, Lääsekant'' un fielicht sogoar ''baale''. Oafte rakt et do uk in dät Holloundske un sunt wäil deerloangs binnekeemen. === Latienske Leenwoude === Do beluke sik oafte ap ‘geleerde’ Seeken, t.B. ''Aakelse, Adwookoat, Agräs, Almenakke, Burse, Disk, Fakt, Fäst, ferpousje, Fidebus, Fiewer, Finster''. === Gruundwoudskät === Eer do Germanen mäd ju groote [[Foulkewonderenge]] koomen, is hier ne uur [[Substroatsproake|Sproake]] boald wuuden. Deerfon sunt uk Woude hongjen blieuwen, do me besunners deeran kanne kon, wan jo mäd ''p'' ounfange, dan dät ''p'' waas daach mäd ju germaniske [[Luudferskuuwenge]] tou ''f'' wuuden. Woude ap ''p'' konnen oawers uk uut uur Sproaken (Latiensk, Frantsöösk) uurnuumen weese, of luudmoalerisk näi äntsteen weese.<br> Ap Seeltersk heere tou dän Gruundwoudskät fielicht ''Paad'', ''Päie'' un ''Palte''. === Mummelwoude === Dät sunt Woude do der maast in de Muule fon litje Bäidene äntsteen sunt, t.B. ''Baabe, Määme, Puppe''. == Sjuch uk == * [[Woudebouk]] * [[Woudfrequenz]] [[Kategorie:Seelterfräisk]] [[Kategorie:Sproakkunde]] 8rphjmn90tm4cj0iuyom7c39jc0zlet 0 5847 116686 116651 2018-02-24T14:06:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1822]]: Die [[Veroneser Kongress]] begint. Hier rakt ju sonaamde [[Hillige Allianz]] t.B. Frankriek dän Apdraach, juun do liberoale Revolten in [[Spanien]] foartougungen. * [[1825]]: Köönich [[Ludwig I. (Bayern)|Ludwig I.]] ferföiget, dät sin Stoat in Toukumst ''Bayern'' un nit moor ''Baiern'' skrieuwen wäide skäl. * [[1827]]: In ju [[Slacht fon Navarino]] roaket [[Griechenlound]] sien Uunouhongegaid fon't [[Osmoanske Riek]] * [[1883]]: Die [[Ferdraach fon Ancón]] be'eendet dän [[Salpäiterkriech]] twiske [[Chile]] un [[Peru]]. * [[1899]]: In [[Kolumbien]] un sien domoalige Provinz [[Panama]] begint die [[Kriech fon do duusend Deege]] (''Guerra de los Mil Días''), aan Burgerkriech twiske ju Konservative un ju Liberoale Paatäi. * [[2011]]: Die libyske Diktator [[Muammar al-Gaddafi]] un sien Suun Mutassim wäide in Sirte ([[Libyen]]) doodskeeten. == Tou Waareld keemen == * [[1946]]: [[Elfriede Jelinek]], aastriekiske Skrieuwerske == Stuurwen == * [[2011]]: Die libyske Diktator [[Muammar al-Gaddafi]] un sien Suun Mutassim wäide in Sirte ([[Libyen]]) doodskeeten. [[Kategorie:Oktober]] 38srz6d3axpern7txjqonv4dny40l3d 10 5849 119413 70243 2020-10-19T04:21:17Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Köf.jpg|right|150px]] '''Museumsboane''' sunt [[Iersenboan]]e, do der mäd historiske Schienenfoartjuuge tou dän Swäk fon ju bedrieuwsfäige Ärhooldenge fon historiske [[Technologie]] as uk as Attraktion foar dän [[Froamdenferkier]] fon Iersenboanfrüünde bedrieuwen wäide. In Juunsats tou statiske Museumsexponoate wäd so dät Publikum ju Muugelkhaid beeden, ferkiersgeskichtelke Objekte as [[Damplokomotive]]n in dän aktive Iensats tou belieuwjen. [[Museumsiersenboan|Läs fääre ...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> s4y8id77urubxb718ld49kcs0k0greg 10 5851 70582 70370 2011-11-01T11:48:31Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Johanniterkapelle.jpg|thumb|right|100px| Ju Johanniterkapälle ap Klaaster]] * ... ju Baksteenkapälle fon ju fröiere Deelläitenge fon dän Johanniteroarden in [[Boukeläsk]] uut dät 13. Jierhunnert is un dät fröier Uursiede ju [[Seelter Äi]] in [[Aasterhusen]] uk n Nunnenklaaster weesen hääbe skäl? * ... deer in 1674 al ne Skoule fon ju [[Johanniterkommende Boukeläsk|Klaasterkommende Boukeläsk]] in [[Roagebierich]] waas? * ... die [[Boukeläsk#Die Klaasterbusk|Klaasterbusk]] in [[Boukeläsk]] touhoope mäd dän [[Aasterhusen|Aasterhuser]] Busk ungefäär 21 Hektoar groot is un dät truch dän Busk ju [[Seelter Äi]] lapt? * ... die Klaasterbusk siet fröier un aleer n Träfpunkt fon Fräisen un Saksen waas un deer Fäi un Weere tuusked un honneld wuude? * ... dät deer Räädrennen wieren twiske [[Strukelje]] un [[Potshusen]] as Eende fon dät 19. Jierhunnert do Reede apkeemen un dät deeruut dät [[Boukeläsk#Pinksterträffen bie Klaasterbusk| Pinksterträffen bie Klaasterbusk]] äntsteen is? afpihdpzuaqu2esnuutd9lqox25sw1l 0 5852 114582 114581 2017-09-08T13:52:25Z Pyt 12 /* Angelen, Saksen un Fräisen */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Invasions of the Roman Empire 1.png|thumb|350px|right|Foulkewonderenge in dät twäide bit dät füüfte Jierhunnert]] Ju '''Foulkewonderenge''' is die Noome foar do Toage, do der foarallen fon [[Germanen|germaniske]], man uk fon uur Foulke fon dät [[fjoode Jierhunnert]] bit dät [[säkste Jierhunnert]] moaked wuuden uut dät Aaste un dät Noude fon [[Europa]] un doo der dän Unnergong fon dät [[Roomske Riek]] as Foulge hieden. == Anlas == Ju Foulkewonderenge fäng al oun foar dän traditionelle Begin fon dät [[Middeloaler]]. Do Ienfalle fon do ‘[[Barboare]]’ koomen foarallen fon do apluukende [[Hunnen]], do do Foulke buute do Skeede fon fon dät [[Roomsk Riek|Roomske Riek]] apdreeuwen. Disse Ienfalle wieren uk nit älkemoal gewaltsoam. Al in dät [[trääde Jierhunnert]] slooten do Roomske Ferdraage mäd do Barboare uursiede Skeed. In do Ferdraage wuud bestimd, dät do Barboare binne dät dät Riek woonje doarsten, wan jo do roomske Gesätse respektierden. Jo wuuden bruukt as Pufferzone juun uur Ientringlinge. So koomen t.B. do [[Salier|Saliske Franken]] in [[Taxandrien]] (däälich Noud-[[Belgien]] dät Riek binne. Jo kuuden sik uutwiedje bit ätter [[Doornik]] (Tournay) bolde an dät frantsööske Skeed fon däälich. Oarich gau skuulen disse Barboare apklieuwe in de Sälskup truch ju Roomske Armee. Toueerste wuuden jo iendeeld in apaate Hälptruppen, do ‘[[Auxilia]]’, man leeter uk bie do reguläre Truppen. Eende fon dät [[fjoode Jierhunnert]] ferdäägende [[Stilicho]], Suun fon dän Köönich fon do [[Vandalen]], as Generoal dät Riek juun do binnefaalende [[Visigoten]]. Bie dän Unnergong fon dät [[Wäästroomske Riek]] waas ju Befoulkenge so ne Fersmiltenge fon Foulke, wier do barboare n grooten Deel fon uutmoakeden. == Visigoten == In dät Jier [[376]] fällen do Visigoten dän [[Balkan]] binne un siedelden sik an in Thrakien un [[Mösien]] ([[Serbien]]). Dan [[410]] plunnerden jo ju Stääd [[Room]] unner Fierenge fon [[Alarik]]. In dät Jier [[418]] siedelden jo sik in [[Aquitanien]] un stifteden deer dät [[Visigotisk Riek|Visigotiske Köönichriek]] [[Toulouse]], wät ap eende fon dät [[füüfte Jierhunnert]] fon [[Cádiz]] bit tou [[Nantes]] räkte. Man jo ferloosen [[507]] Aquitanien un heelten bloot [[Spanien]] uurich. As jo [[711]] sloain wuuden bie [[Jerez de la Frontera]], ferloosen jo bolde dän ganse [[Iberiske Hoolfinsel]] an do [[Mauren]], uutgenuumen n litjet Köönichriek in Noud-Spanien. == Aast-Goten == Do [[Aast-Goten]] sluugen [[488]] [[Odoaker]] un koomen uum [[490]] ätter Wääst-Europa wai. In dät Jier [[493]] troangten jo japper truch in [[Italien]] un bauden ne Hoafholdeenge uut in [[Ravenna]]. Man [[552]] wuuden jo fon do [[Langobarden]] praktisk uutrotted. == Hunnen == Do [[Hunnen]] wieren [[Asien|Asiatiske]] [[Nomade]]n, do der berüchtigd wieren foar hiere Grausoamkaid. In dät Jier [[450]] fällem jo unner Fierenge fon [[Attila]] [[Galliien]] binne. Man al [[451]] wuuden jo sloain ap do [[Katalauniske Fäilde]] (ainewaine uum [[Troyes]]) fon n Heer fon Germanen un Roomske, wät fierd wuude fon aan fon do lääste ‘Roomske’Generoale fon Betjuudenge: [[Flavius Aetius|Aetius]]. == Aastelke Germanen == Do Aastelke [[Germanen]] (do [[Vandalen]], [[Sueben]] un [[Alamannen]]) faadenden in de Noacht fon dän [[31. Dezember]] [[406]] uur dän Rhien un rukten foar ätter dät Suude. Do Vandalen looken plunnerjend truch [[Gallien]] un koomen [[409]] uur do [[Pyrenäen]]. Unner Druk fon do Visigoten looken jo aal fääre ätter dät Suude. In dät Jier [[429]] faadenden jo uur ätter [[Marokko]] un toulääst sstifteden jo n Köönichriek (dät [[Vandalenriek]]) in Noud-Afrrika mäd Zentrum [[Karthago]]. Deer bauden jo fluks ne Flotte un geene n uur ap [[Piraterie]]. Bolde n Jierhunnert loang wieren do Vandalen dän Skräk fon dät [[Middelmeer]]. [[455]] plunnerden jo sogoar Room. Toulääst [[533]] wuuden jo sloain fon dän [[Aastroomsk]]e Fäildheer [[Belisarius]]. Do Sueben looken n Eende mäd do Vandalen ap un siedelden leeter in Noud-Spanien, wier jo leeter sloain wuuden fon do Visigoten. == Angelen, Saksen un Fräisen == Do [[Angelen]], [[Saksen (Foulk)|Saksen]] un [[Fräisen]] fuuren fon [[Frisia|Fräislound]], [[Jutlound]] un [[Dänemark]] uur ätter [[Groot-Britannien]], ferdreeuwen do uursproangelke [[Kelten|Keltiske]] Härskere ätter doo Uuteenden fon dät Oailound un stifteden hiere oaine Köönichrieke (sjuch uk [[Heptarchie]]). == Franken == Do Saliske [[Franken]] toulääst koomen [[358]] dät Roomske Riek binne in wier [[Taxandrien]]. In dät Jier [[440]] stifteden jo n Köönichriek mäd as Zentrum[[Doornik]]. Jo wiededen hier Riek aal fääre uut ätter dät Suude, unner [[Childerich I|Childerich]] bit tou ju [[Somme]], leeter unner [[Chlodwig I|Chlodwig]] bit tou ju [[Loire]]. Bie dän Dood fon Chlodwig [[511]] behärskeden jo bolde de ganse roomske Provinz [[Gallien]], ju der ätters ‘[[Frankriek]]’ heeten diede, also dät Riek fon do Franken: [[Lieste fon Köönige fon do Franken|ju Merovingiske Dynastie]]. [[Kategory:Middeloaler]] [[Kategory:Germanisk Oalerdum]] [[Kategorie:Geskichte]] a9iytrgvk06zt2f3abx611da39enylm 0 5853 70279 2011-10-28T08:26:53Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[4. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[4. Jierhunnert]] ff0tsvri22iemxqvr2yzzqvtes4wizn 0 5854 70280 2011-10-28T08:27:38Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[6. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[6. Jierhunnert]] 8ofogj917mggpz4hvgy1xeng800poem 0 5855 70281 2011-10-28T08:28:23Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[3. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[3. Jierhunnert]] i8hbns8zttg6ahb2ixsendf88hp1o1n 0 5856 70282 2011-10-28T08:29:24Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[5. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[5. Jierhunnert]] 2y65m5nsvxwhg0iki3x3mv9z0n1sjo0 0 5857 70283 2011-10-28T08:33:04Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[1. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[1. Jierhunnert]] k9bsq1kd0v87wpx1phseg6os5sdy0we 0 5858 70284 2011-10-28T08:33:52Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[2. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[2. Jierhunnert]] rwqqy6glmvxcaomhhp9vfoct6c2b4vi 0 5859 70285 2011-10-28T08:34:28Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[7. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[7. Jierhunnert]] 6vh3yv710hul3ljzxx0ianceaw5z4b0 0 5860 70286 2011-10-28T08:35:05Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[8. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[8. Jierhunnert]] d2il1nio1fmlf5mgdznpk9atduwvdsh 0 5861 70287 2011-10-28T08:35:43Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[9. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[9. Jierhunnert]] n2ka89yaigapxq9g30mgp779muh1qi5 0 5862 70288 2011-10-28T08:36:28Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[10. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[10. Jierhunnert]] b27uylykd8bwu4s6g842x4wpj077pts 0 5863 70289 2011-10-28T08:36:59Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[11. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[11. Jierhunnert]] ho3v4sj2z6813p9rrul22avdf06wnis 0 5864 70290 2011-10-28T08:37:49Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[12. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[12. Jierhunnert]] 1kqe0brlp2grxiunqvtso8i6z3hw0jk 0 5865 70291 2011-10-28T08:38:27Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[13. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[13. Jierhunnert]] 78dnydbm5n8on3e2w46yumkfu1aica8 0 5866 70292 2011-10-28T08:39:20Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[14. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[14. Jierhunnert]] 4nor6ujd7ux20ssawrodgimjeuc3nge 0 5867 70293 2011-10-28T08:40:28Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[15. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[15. Jierhunnert]] n5m2nsm2lef9qb7dwjdqm6l4yyqk2w0 0 5868 70294 2011-10-28T08:41:27Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[16. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[16. Jierhunnert]] 23h7o68iufzm3f9h5up9uvqiximcocs 0 5869 70295 2011-10-28T08:42:36Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[17. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[17. Jierhunnert]] byf6fl09nrektuvhkhnz4sp0t1in44b 0 5870 70296 2011-10-28T08:43:27Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[18. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[18. Jierhunnert]] 517lp5rm6kbcxybq0e4yd3ksw7pbl4w 0 5871 70298 2011-10-28T08:44:10Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[19. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[19. Jierhunnert]] pg0bl7ai2je3mlgs3hoi6cw0ma484w6 0 5872 70299 2011-10-28T08:44:56Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[20. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[20. Jierhunnert]] kpo4r5jg201uck4sa8mm19vrng8nzmg 0 5873 70300 2011-10-28T08:45:37Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[21. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[21. Jierhunnert]] enqf7iexx3f9n8zmud250dr804klwwv 0 5874 70301 2011-10-28T08:46:56Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[16. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[16. Jierhunnert]] 23h7o68iufzm3f9h5up9uvqiximcocs 0 5875 70302 2011-10-28T08:47:34Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[15. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[15. Jierhunnert]] n5m2nsm2lef9qb7dwjdqm6l4yyqk2w0 0 5876 70303 2011-10-28T08:48:18Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[14. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[14. Jierhunnert]] 4nor6ujd7ux20ssawrodgimjeuc3nge 0 5877 70304 2011-10-28T08:48:54Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[13. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[13. Jierhunnert]] 78dnydbm5n8on3e2w46yumkfu1aica8 0 5878 70306 2011-10-28T08:50:19Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[12. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[12. Jierhunnert]] 1kqe0brlp2grxiunqvtso8i6z3hw0jk 0 5879 114060 110628 2017-02-28T14:23:46Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki Mäd '''Luudferskuuwenge''' wäide bestimde systematiske [[Luudwonnel]]phänomene beteekend, do der in n Loop fon ju Äntwikkelenge fon ne Sproake aptreede konnen. Deerbie wonnelje sik ätter bestimde Räägele [[Konsonant]]e un/of [[Vokoal]]e räägelhaft in uur uum (toun Biepsil speegelt ju [[Alternanz (Linguistik)|Alternanz]] fon [[Läichdüütske Sproake|läichdüütsk]] (platdüütsk) un [[ängelske Sproake|ängelsk]] ''wa'''t'''er'' tou [[düütske Sproake|hoochdüütsk]] '' Wa'''ss'''er'', läichdüütsk ''e'''t'''en'' of ''ea'''t'''en'' un seeltersk ''ie'''t'''e'' as uk ängelsk ''ea'''t''''' tou hoochdüütsk ''e'''ss'''en'' ju [[Hoochdüütske Luudferskuuwenge]] wier). == Geskichte == Luudferskuuwengen läite sik in ju Geskichte fon fuul Sproaken beooboachtje. Ju treede skuubwiese ap, wierbie die näie Toustand dan jierhunnerteloang uunferannerd Bestand hääbe kon. Uur do Uutlöösere fon sukke joopgriepende Ferskuuwengen in dät Luudsysteem foan ne Sproake bestoant naan Konsens. Muugelk honnelt dät sik uum [[Hyperkorrektuur]]. In ju Geskichte fon de düütske Sproake wäd die Begriep „Luudferskuuwenge“ in eerste Lienje foar two äänelke Konsonanteferskuuwengen bruukt, do fon dät [[indogermaniske Sproaken|Indogermaniske]] uur dät [[Germaniske Sproaken|Germaniske]] tou dät [[Düütske Sproak|Hoochdüütske]] fierd hääbe, ju [[eerste Luudferskuuwenge]] as uk ju [[twäide Luudferkuuwenge]]. Dät Läichdüütske häd oawers ju twäide Luudferskuuwenge goarnit meemoaked un dät Seelterske hied deerfoar in de Steede ju [[fräiske Luudferskuuwenge]]. Dät Hoochdüütske hied ätter ju twäide Luudferskuuwenge dan noch ne Vokoalferskuuwenge, ju dän Uurgong markiert fon dät [[Middelhoochdüütske]] tou dät [[Näihoochdüütske]] un deermäd n wichtigen Unnerskeed tou do maaste läichdüütske Dialekte un uk tou dät Seelterske: ju [[Diphthongierenge]] fon Loangvokoalen blw. die Diphthongwonnel. == Sjuch uk == * [[Hoochdüütsk]] * [[Läichdüütsk]] * [[Germaniske Luudferskuuwenge]] * [[Hoochdüütske Luudferskuuwenge]] * [[Fräiske Luudferskuuwenge]] * [[Luudgeskichte]] [[Kategorie:Sproakkunde]] 07mjvohoc1mj4rty8slpajav040vqu5 10 5880 71764 70381 2011-11-12T19:38:44Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[File:Drosera rotundfolia.jpg|thumb|right|100px| Foanplonten ([[Bullekruud]])]] * ... do [[Seelterlound|Seelter]] Gruunde fröier grootendeels [[Foan]]e wieren, un ju [[Seelter Äi]] ju eensige Ferbiendenge mäd ju Buutenwaareld waas? * ... die Foan bloot aan Millimeter in't Jier woakst un do Seelter Foane uungefäär 8000 - 10000 Jiere oold sunt? * ... in dän [[Foan]] moor as 20 ferskeedene [[Foan#Plonten|Plonten]] woakse? * ... deer in dät Gebiet fon do [[DHO38|Marineseender]]e in dän [[Wäästfoan]] 34 ferskeedene [[Foan#Dierte|Fuugelsoarte]]n täld wuuden sunt? * ... dät deer ne ganse Riege ferskeedene [[Foan#Insäkte|Insäkte]] rakt? * ... in ju "Ästerweeder Douse" ap dät Gebiet fon dät [[Moorgut Seedelsbierich]] in 1939 ne [[Foan#Foanlieken|Foanlieke]] fuunen wuud un in dän Foan bie [[Burloage]] in 1953 n besunners goud ärhooldenen Huund uutgreeuwen wuud? 8nbv0d3wpgt0l30t0j5abx6qndytyu1 0 5884 70468 2011-10-30T12:51:07Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Dialektgeographie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dialektgeographie]] rz2798v3rgt5n0ew73qhhdwoyowq201 0 5885 110034 106088 2014-09-11T17:15:10Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocationAzores.png|thumb|Loage fon do Azoren]] Do '''Azoren''' sunt n Ailoundgruppe in dän [[Atlantiske Ozean|Atlantisken Ozean]]. Die Ailoundgruppe bestound uut nuugen grattere un moorere litjere portugäiske Ailounde, do minimoal 1.369 km wäästelk fon dät [[Europa|europäiske]] Fäästlound [[Cabo da Roca]] un 4.359 km aastelk fon [[Noudamerikoa]] (Stoat [[Virginia]]) lääse. Die kuutste Oustand ätter dät noudamerikoanske Fäästlound (Newfoundland in [[Kanada]]) is 2.802 km. Do Azoren bildje n autonome Ferwaltengsregion fon [[Portugal]], un wäd ap Portugiesisk ju ''Região Autónoma dos Açores'' naamd. Do Azoren heere as n Deel fon Portugal tou ju [[Europäiske Union]]. [[Kategorie:Portugal]] [[Kategorie:Ailoundkoppel]] 2g2s81ea69kr899u7nnldt3ttepui7l 14 5886 104787 100708 2013-03-08T17:29:18Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 152 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1455963]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 0 5888 70477 2011-10-30T13:44:28Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Azoren]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Azoren]] 13l2rstrg8os1mtrevqv8dbdf0krjm7 0 5889 104788 98214 2013-03-08T17:29:33Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 107 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8752]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Euskara percent.png|thumb|right|Prozentsats fon do Ljuude do der Baskisk baale in dät Baskelound (2007)]] Ju Sproake fon dät [[Baskelound]] is '''Baskisk''' (in Baskisk ''Euskara'' of uk ''Euskera'', ''Eskuara'' un ''Uskara ''). Ju wäd fon uur 700.000 Ljuude in Baskelound boald, do maaste fon him in Noudaast-[[Spanien]]. Touhoope mäd dät [[Spanisk]]e is dät Amtssproake in ju [[Autonome Meenskup Baskelound]]. Dät Baskiske is nit früünd tou dät [[Indogermanisk]]e as do maaste uur Sproaken fon [[Europa]]. Dät is ne [[isolierde Sproake]], dät hat, dät rakt neen historiske Ferbiendenge twiske ju un wäkke uur Sproake, uk wan eenige uumstriedene Ferbiendengen tou do Sproaken fon de [[Kaukasus]] foarsloain wuuden. Dät is deeruum muugelk, dät dät ne Uurlieuwjende is fon do Sproaken in Wäästeuropa, do der foar dät Apkuumen fon do [[indo-europäiske Sproaken]] boald wuuden. == Geskichte == Dät rakt Spuuren fon Baskisk uut ju [[roomske]] Periode in Inskrifte in ju Sproake fon ju roomske Provinz [[Gallia Aquitania]]. Die wichtichste Bewies is ne Riege fon [[latiensk]]e Inskriften, ju der uur 400 Noomen änthaalt un deerbie 70 Noomen fon Godde. Do lääse nai, dät deer ne äänge Ferbiendenge waas twiske ju Sproake un dät Baskiske. == Biespiele fon ju Sproake == * Kaixo = Moin * Eskerrik asko = Tonk * Ikasle / ak = Student/e * Euskal Herria = Baskelound * Euskara = Baskisk * Eta = un * Nire Jauna eta nire Jaunko = Min Heer un min God'' Woude fon Sankt Thomas in de Bibel)'' * Bai = Jee * Ez = Noa * Ikusi arte = Bit uur Moal! * Egun on = Gouden Mäiden * Mesedez = Wan Jie wollen (Bitte) * Barkatu = Äntskeeldenge * Komunak = Toilette * Komuna non dago? = Wier sunt do Toilette? * Non dago tren-geltokia? = Wier is die Boanhoaf? * Ba al da hotelik hemen inguruan? = Wier is dät naiste Hotel? * Zorionak = Gouden Uurloof * Ez dut ulertzen = Iek ferstounde nit * Ez dakit euskaraz = Iek baale neen Baskisk * Ba al dakizu ingelesez? = Baale Jie Ängelsk? * Zein gut zure izena? = Wät is din Noome? * Ongi etorri! = Wäilkeemen! * Egun auf denoi = Älk is wäilkeemen! * Berdin / Hala zuri ere = un Jie uk * Jakina! Noski! = Dät is ap Steede! * Nongoa Zara? = Wier bäst du häär? * Non dago ...? = Wie is die ....? * Badakizu euskaraz? = Baale Jie Baskisk? * Bai ote? = Wäilo, fonsälwen? * Bizi gara! = Aal noch hier! * Bagarela = Nicht tou * Topa! = Goude Suundhaid! * Hementxe! = Hier un deer! * Geldi! = Täiwe! * Ez dut Mahi ... = Iek moate nit ... {{stump}} [[Kategorie:Sproaken]] kl2gm4hur4zhw6574esohg9l7ip35nn 0 5891 104795 100001 2013-03-08T17:30:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 7 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1064173]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Stadsfries.gif|thumb|right|200px| Dät Sproakegebiet fon Stäädfräisk]] '''Stäädfräisk''' af Stäädsfräisk, ''fräisk: It Stedsk, uk Stedfrysk af Stedsfrysk'', is die Noome foar [[Holloundsk]]-Fräiske Dialekte, do in do sjoogen Stääde [[Ljouwert]], [[Snits]], [[Frjentsjer]], [[Harns]], [[Boalsert]], [[Dokkum]] un [[Starum]] un two Teerpe in [[It Hearrenfean]] un [[Kollum]] in Wäästfräislound boald wäide. <br> Do Dialekte haate: [[Ljouwertersk]], Snitsersk, Frjentsjertersk, Harnzersk, Boalsertersk, Dokkumersk, Starumersk, Feanstersk un Kollumersk.<br> Do Dialekte stounde tichter bie dät [[Niederlounde|Niederloundske]] as bie dät Fräiske. Dät honnelt sik deeruum uum Holloundske un nit uum Fräiske Dialekte. ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Fryslân]] b5hwkg2nynd4d8leeby69nnw893nrvf 0 5892 104801 78560 2013-03-08T17:30:47Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 5 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q861302]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0063 (2009).svg|thumb|right|200px| Loage fon ju Meente It Bilt]] '''Biltsk''' is n [[Holloundsk]]-Fräisken Dialekt, ju in ju Meente [[It Bilt]] in [[Wäästfräislound]] boald wäid. Die Dialekt stound tichter bie dät [[Niederlounde|Niederloundske]] as bie dät Fräiske. Dät honnelt sik deeruum uum n Holloundsken un nit uum n Fräisken Dialekt. ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Fryslân]] 48fw5zdwrhvd8piyd9pk4zg68o56i60 0 5893 70702 2011-11-02T12:41:25Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Stäädfräisk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Stäädfräisk]] eqh09c3yqle138btdcr46i76mi2g7am 0 5894 107031 78575 2013-04-15T06:32:52Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieTerschelling.png|thumb|right|250px| Ju Loage fon Skylge in [[Wäästfräislound]]]] '''Skylgersk''', uk wäil ''Westersk'' noomd, is n fräisken Dialekt fon dän wäästelken Deel fon dät [[Fryslân|wäästfräiske]] Wäädeilound [[Skylge]] (düütsk: Terschelling). Dät wäid noch fon so n 400 maast allere Moanskene ap Wääst-Skylge boald. Ju Taal Sprekere häd do läasden Jiertande oarich ounuumen. Ap dän aastelken Deel fon Skylge wäid dän fräisken Dialekt [[Aastersk]] un in dät Midden fon dät Eilound wäid dän [[holloundsk]]en Dialekt [[Midsloundsk]] boald. ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Fryslân]] 6litue22dp98d4tsr0vbhh2lsk4cmwr 0 5895 123367 123366 2024-03-31T16:11:58Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Midsland Terschelling map.jpg|thumb|left|250px|Koarte fon Midslân]] [[Bielde:LocatieMidsland.png |thumb|right|250px| Ju Loage fon Midslân ap Skylge in [[Fryslân]]]] '''Midsloundsk''' is n [[holloundsk]]en Dialekt fon dät Täärp [[Midslân]], un do Täärpe Hee, Landerum, Formerum un Lies in dän middelsten Deel fon dät [[Fryslân|wäästfräiske]] Wäädailound [[Skylge]] (düütsk: Terschelling). Dät wäid noch fon so n 600 maast allere Moanskene ap Midden-Skylge boald. Ju Toal Sprekere häd do läasden Jiertande oarich ounummen. Die Dialekt lait tichter bie dät hollundsk-fräiske [[Stäädfräisk]] as bie dät [[Wäästfräisk]]e. Ap dän wäästelken Deel fon Skylge wäd dän fräisken Dialekt [[Skylgersk]] un in dät Aaste fon dät Eilound wäd dän fräisken Dialekt [[Aastersk]] boald. ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Fryslân]] sgn40vcijhbt93ujgyzoy5s3xwsa3x5 0 5896 104806 83047 2013-03-08T17:31:20Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2157704]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieTerschelling.png|thumb|right|200px| Ju Loage fon Skylge in [[Wäästfräislound]]]] '''Aastersk''' is n fräisken Dialekt fon dän aastelken Deel fon dät [[Fryslân|wäästfräiske]] Wäädailound [[Skylge]] (düütsk: Terschelling). Dät wäd noch fon so n 200 maast allere Moanskene ap Aast-Skylge boald. Ju Taal Sprekere häd do läasden Jiertande oarich ounummen. Ap dän wäästelken Deel fon Skylge wäd dän fräisken Dialekt [[Skylgersk]] un in dät Midden fon dät Eilound wäd dän [[holloundsk]]en Dialekt [[Midsloundsk]] boald. ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Fryslân]] ckfztm3ksjvxan3k6eue4foe41a7iqs 0 5897 70864 70784 2011-11-03T15:44:06Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Midsloundsk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Midsloundsk]] en6mzh0euyr7bapqiyy09pp2nncy3s2 0 5898 70785 2011-11-02T21:21:20Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Skylgersk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Skylgersk]] jl1u4kuaekagza0yc31qdryx17r3xi5 0 5899 104807 78558 2013-03-08T17:31:32Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1815195]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0060 (2009).svg|thumb|right|200px|Ju Loage fon Amelound]] '''Ameloundsk''' is n [[holloundsk]]en Dialekt fon dät [[Fryslân|wäästfräiske]] Wäädailound [[Amelound]]. Dät wäd noch fon sun 1500 maast allere Moanskene (2006) ap Amelound boald. ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] * OUD, A.G. Woa'deboek fan ut Amelands, Ljouwert, Fryske Akademy, 1988. Druk: 2de druk, XXII, 316 pp. ==Ferbiendengen== * [http://www.mijnwoordenboek.nl/toevoegen.php?naar=Amelands Woudebouk un Uursätter] {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Fryslân]] 3sgvv77elxod9ica8mcltxso3ye3tww 0 5901 106101 78564 2013-03-11T11:13:26Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1952223]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0096 (2009).svg|thumb|right|200px|Ju Loage fon Flielound]] '''Flieloundsk''' waas n [[holloundsk]]en Dialekt, die ap dät [[Wäästfräislound|wäästfräiske]] Wäädailound [[Flielound]] boald wuude. Die Dialekt is uutstuurwen, ju lääsde Boalerske is in dät Jier 1993 stuurwen ap n Aller fon 107 Jiere. Däälich wäid ap Flielound allinich [[Niederloundsk]] boald, wierin oawers noch litje Rääste fon dän oolden flieloundsken Dialekt änthoolde sünt. Flielound is ju insichste Meente in gans [[Wäästfräislound]], wier allinich Niederloundsk boald wäid. ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Fryslân]] 39qufrgy8932spufks50127wnbh9vj3 0 5902 70839 2011-11-03T12:28:21Z Bernd 1291 häd "[[Flielounsk]]" ätter "[[Flieloundsk]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Flieloundsk]] m3ykax91etnsbclc4pfmhmpjl50o9uo 0 5903 70841 2011-11-03T12:29:02Z Bernd 1291 häd "[[Amelounsk]]" ätter "[[Ameloundsk]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Ameloundsk]] d7bx8gvty7kggab30ywwdb92u1fgzzw 0 5905 70857 2011-11-03T15:39:52Z Bernd 1291 häd "[[Midslansk]]" ätter "[[Midsloundsk]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Midsloundsk]] 0i6o0qnbof60urjh6xx1lapdo960u5n 0 5907 119009 115263 2020-04-08T11:35:45Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map NL Kollumerlân Kollumerpomp.png|thumb|right|200px|Kollumerpomp in ju Meente Kollumerlound]] '''Kollumerpomp''', uk ''De Pomp'' noomd, is aan fon do 12 Täärpe in ju [[wäästfräisk]]e Meente [[Kollumerlound]]. In dät Täärp wäd dän [[läichsaksisk]]-[[grins]]lounder Dialekt [[Pompstersk]] boald. {{stump-links}} [[Kategorie:Fryslân]] 7q6g5vnkb199jwczpgyovabbpnjgxau 0 5908 118990 106103 2020-04-08T11:28:48Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map NL Kollumerlân Kollumerpomp.png|thumb|right|200px|Kollumerpomp in ju Meente Kollumerlound]] '''Pompstersk''' is n [[läichsaksisk]]-[[grins]]lounder Dialekt, die in dät Täärp [[Kollumerpomp]] in de Midde fon ju [[Fryslân|wäästfräisk]]e Meente [[Kollumerlound]] boald wäid. Die Dialekt wäid noch fon so'n 200 maast allere Moanskene boald. Ju Taal Boalere wäid oawers minner. ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproaken]] n0sn7lcgel17wphdp53kjuzt7gikg9l 0 5910 70906 2011-11-03T21:28:28Z Bernd 1291 häd „[[Kollumerlound]]“ ätter „[[Kollumerlân]]“ ferskäuwen un deerbie ne Fääreleedenge uurskrieuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Kollumerlân]] r9ykdwun287o4b00t95foawdsl9kn6j 0 5911 106015 70985 2013-03-11T11:09:50Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2130210]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Woudfries.gif|thumb|right|200px|Dät Wooldfräiske Dialektgebied]] Do '''Fräiske Woolde''', ap fräisk ''Fryske Wâlden'' af ''De Wâlden'' noomd is n Gebied in dät Aaste fon [[Fryslân]] . Tou dät Gebied heere do Meenten [[Kollumerlân]], [[Dantumadiel]], dän grootsten Deel fon [[Tytsjerksteradiel]], [[Achtkarspelen]], [[Opsterlân]], [[Smellingerlân]] un dän noudelken Deel fon [[Eaststellingwerf]]. Uk n grooten Deel fon ju [[grins]]er Meente [[Grootegast]] heerd loundskuppelk, kulturell un fon dät Sproakgebied tou do Fryske Wâlden. De Fräiske Woolde sünt dät Sproakgebied fon aan fon do fjauer grootste fräiske Dialekte, dät [[Wooldfräisk]]. == Ferbiendenge ätter buten == * [http://www.noardlikefryskewalden.nl Webstee fon do Noudelke Fryske Wâlden] [[Kategorie:Fryslân]] gv3kqoomyzb6o83ip7ipwaft0vn7aal 0 5912 120670 106016 2022-03-04T10:40:51Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Woudfries.gif|thumb|right|200px|Dät Wooldfräiske Dialektgebied]] '''Wooldfräisk''', ''fräisk: Wâldfrysk'', is aan fon do fjauer groote fräiske Dialekte un wäd boald in dät Gebiet fon do [[Fräiske Woolde]] in dän aastelken Deel fon [[Fryslân]] un angränsende Gebiete fon ju Provinz [[Groningen]]. Dät Wooldfräiske wäd fon sun 157.000 Moanskene boald un is deermäd die grootste fräiske Dialekt. Do Unnerskeede twiske dät Wooldfräiske un dät [[Kloaifräisk]]e, aan uur grooten fräisken Dialekt, sunt man litjet. ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Fryslân]] [[Kategorie:Provinz Groningen]] [[Kategorie:Westerkwartier (Meente)]] 05dxyfng04tqmoqbq9ra9qtuofub8c4 0 5913 106995 77411 2013-04-15T01:36:56Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki Ieuwenske ju [[niederloundsk]]e Sproake un ju [[wäästfräisk]]e Sproake as Standardfräisk wäide in [[Fryslân]] ferskeedene '''Dialekte''' boald. ==Fräiske Dialekte== [[Bielde:Lankaart fryske dialekten.gif|right|thumb|260px|Do Dialekte fon dät Westerlauwersk Frysk.]] [[Bielde:Grafyk dialekten fan it frysk.gif|thumb|260px|Do fräiske Dialekte un ju Antaal Sprekere (in Prozent).]] Do fjauer groote fräiske Dialekte sunt: [[Noudhouksk]], [[Kloaifräisk]], [[Wooldfräisk]] un [[Suudwäästhouksk]]. Deer ieuwenske rakt dät noch do litje Dialekte as [[Skylgersk]] (Westersk), [[Aastersk]], [[Hylpersk]] un [[Schiermönkoogisk]]. Düsse Dialekte wäide fon moor as n Haaldeel fon ju Befoulkenge fon Fryslân boald. ===Ferdeelenge in Prozent=== {| align=centre | {| border="1" align=right padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 100%;" !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Fräiske Dialekte !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Aantaal Sprekere !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Prozent fon do Fräisksproakige |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Wooldfräisk]] |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|157.000 |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|44,80% |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Kloaifräisk]] |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|95.000 |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|27,10% |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Suudwäästhouksk]] |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|58.000 |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|16,70% |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Noudhouksk]] |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|39.000 |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|11,00% |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Skylgersk]] (Westersk) |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|400 |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|0,11% |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Hylpersk]] |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|300 |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|0,09% |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Aastersk]] (Skylge) |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|200 |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|0,06% |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Schiermönkoogisk]] |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|50 |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|0,01% |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Alle |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|349.950 |align=left padding="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;"|100,00% |} |} <br> ===Taalwoude in do litje Dialekte=== {| align=centre | {| border="1" align=right padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 100%;" !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|dialekt !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|1 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|2 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|3 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|4 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|5 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|6 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|7 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|8 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|9 !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|10 |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[wäästfräisk|Standertfräisk]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ien |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|twa |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|trije |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fjouwer |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fiif |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|seis |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|sân |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|acht |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|njoggen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tsien |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Hylpersk]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|een |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|twaa |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|trê |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fèuwer<br>fouwer |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fiiuw |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|seks |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|saan |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|acht<br>akst |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|nèugen<br>nougen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tên |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Skylgersk]] (Westersk) |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ien |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|twae |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|trea |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fjouwer |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fiif |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|seks |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|sôn |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|acht |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|njoggen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tsjien |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Aastersk]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ien |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|twae |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|trea |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fjouwer |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fiif |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|seks |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|sôn |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|acht |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|njuggen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tsjien |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Schiermönkoogisk]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|iën |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|twa |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|trooi |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fjèuwer |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fiif |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|seks |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|saun |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|acht |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|njuegen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tsiën |- !style="border: 1px #aaaaaa solid;"|[[Seeltersk]] |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|aan |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|twäin, two |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|träi, trjo, tjo |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fjauer |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fieuw |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|säks |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|sjoogen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|oachte |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|njuugen |style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tjoon |} |} ==Holloundsk-Fräiske Dialekte== [[Bielde:Stadsfries.gif|thumb|right|150px| Dät Sproakegebiet fon Stäädfräisk]] Dät rakt two holloundsk-fräiske Dialekte, ju [[Stäädfräisk]]e Dialektgruppe un dät [[Biltsk]]e. Ju Dialektgruppe fon dät Stäädfräiske uumfoatet: ''[[Ljouwertersk]], Snitsersk, Frjentsjertersk, Harnzersk, Boalsertersk, Dokkumersk, Starumersk, Feanstersk, Kollumersk''. Do stäädfräiske Dialekte wäide fon uungefäär 40.000 Moanskene boald. Die grootste Dialekt is dät ''Ljouwerterske'' mäd sun 20.000 Baalere. Dät Biltske wäd in ju Meente [[It Bilt]] boald. <br> Do Dialekte stounde tichter bie dät [[Niederlounde|Niederloundske]] as bie dät Fräiske. Dät honnelt sik deeruum uum Holloundske un nit uum Fräiske Dialekte. ==Holloundske Dialekte== [[Midsloundsk]] is n holloundsken Dialekt fon dän middelsten Deel fon dät [[Fryslân|wäästfräiske]] Wäädailound [[Skylge]] (düütsk: Terschelling). Dät wäd noch fon so n 600 maast allere Moanskene ap Midden-Skylge boald. Die Dialekt lait tichter bie dät holloundsk-fräiske [[Stäädfräisk]] as bie dät [[Wäästfräisk]]e.<br> [[Ameloundsk]] is n holloundsken Dialekt fon dät wäästfräiske Wäädailound [[Amelound]]. Dät wäid noch fon sun 1500 maast allere Moanskene (2006) ap Amelound boald.<br> [[Flieloundsk]] waas n holloundsken Dialekt, die ap dät wäästfräiske Wäädailound [[Flielound]] boald wuude. Die Dialekt is uutstuurwen, ju lääsde Baalerske is in dät Jier 1993 stuurwen ap n Oaler fon 107 Jiere. ==Läichsaksiske Dialekte== [[Stellingwerfsk]] ''(Stellingwarfs, uk Oertsjongersk noomd)'' is n läichsachsisken Dialekt, die der boald wäd in dän grootste Deel fon do Meenten [[Eaststellingwerf|Aast]]- un [[Weststellingwerf]] (touhoope do [[Stellingwerf|Stellingwerve]]), [[Steenwijkerlound]] un n litjen anlääsendenden Deel fon [[Drenthe]]. Uutnoamen sunt do Täärpe [[Haulerwijk]] un [[Waskemeer]] (bee Aaststellingwerf), wier [[Wäästfräisk]] boald wäd, un dät Gestrich uum dät Täärp [[Noordwolde]] tou, wier sik unner Ienfloud fon do Feenkoloniën ne oaine Sproake äntwikkeld häd. Do Stellingwerve sunt n Gebiet in [[Fryslân|Wäästfräislound]] wier siet oolden Tieden neen Fräisk boald wäd.<br> Wofuul Stellingwerfsk, Wäästfräisk un Niederloundisk in do bee Meenten boald wäide, is unnersoacht wuuden in n Quick-Scan fon ju Provinz Fryslân in do Jiere 2007 un 2011. Do Resultoate sunt so: <center> {| class="wikitable" !colspan="16"|'''Resultoate Quick-Scan 2007''' |- |'''Huussproake'''||'''Waäststellingwerf'''||'''Aaststellingwerf''' |- |Stellingwerfsk||29%||12% |- |Fräisk||18%||41% |- |Niederloundisk||53%||47% |} </center> <center> {| class="wikitable" !colspan="16"|'''Resultoate Quick-Scan 2011''' |- |'''Huussproake'''||'''Waäststellingwerf'''||'''Aaststellingwerf''' |- |Stellingwerfsk||22%||11% |- |Fräisk||22%||39% |- |Niederloundisk||56%||50% |} </center> Minner as 5 % fon dät Jungfoulk boald Stellingwerfsk.<br> [[Pompstersk]] is n [[läichsaksisk]]-[[grins]]lounder Dialekt, die der in dät Täärp [[Kollumerpomp]] in de Midde fon ju [[wäästfräisk]]e Meente [[Kollumerlound]] boald wäid. Die Dialekt wäid noch fon sun 200 maast allere Moanskene boald. Ju Taal Boalere wäd oawers minner.<br> [[Wäästerkertiersk]] is n [[läichsaksisk]]en Dialekt, die fon so'n 800 Moanskene in dän aastelken Deel fon ju fräiske Meente [[Kollumerlound]] un so'n 22.000 Moanskene in Deele fon ju Provinz [[Grins]] boald wäd. {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Fryslân]] 95xl5uwkeqegkjtb5q11g9vw7n6uqjf 6 5914 121373 70968 2022-08-03T06:29:13Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon [[:fy:|fywiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 371npl9dhtvrhljef7bpdp9blw5zbqm 6 5915 121372 70969 2022-08-03T06:29:01Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon [[:fy:|fywiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 371npl9dhtvrhljef7bpdp9blw5zbqm 0 5916 106014 72858 2013-03-11T11:09:50Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 4 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2664155]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map NL Nijefurd Hylpen.png|thumb|right|200px| Ju Loage fon Hylpen in ju Meente Súdwest Fryslân]] '''Hylpersk''' is n fräisken Dialekt fon ju Hoawenstääd [[Hylpen]] (de: Hindeloopen) in ju Meente [[Súdwest Fryslân]] aan de Wäästkuste fon [[Fryslân]]. Die Dialekt häd Sproakelemente fon dät [[Ooldfräisk]]. Dät wäd noch fon uungefäär 300 maast allere Moanskene boald. Ju Taal Sprekere wäd oawers minner. ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Fryslân]] 7dshc66wum0dth4gsk155rfzvj3lc5t 0 5918 107003 78562 2013-04-15T02:13:56Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki '''Ljouwertersk''' is n [[holloundsk]]-fräisken Dialekt fon ju [[Fryslân|wäästfräiske]] Haudstääd [[Ljouwert]] fon dät [[Stäädfräisk]]. Deer is naan grooten Unnersked tou do uur stäädfräiske Dialekte. Do Baalere naame dän Dialekt ''Liwwadders''. Die Dialekt wäd fon so'n 20.000 maast allere Moanskene boald. Ju Taal fon Baalere wäd oawers minner. ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Fryslân]] hhluwcetuvl7h4ileo606fu331y4rii 10 5919 71393 71332 2011-11-08T13:56:52Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Sproaken un Dialekte in ju Provinz [[Fryslân]] (do [[Niederlounde]])'''||[[Bielde:Frisian flag.svg|50px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| '''Sproaken:''' [[Niederloundsk]] | [[Wäästfräisk]]<br> '''Fräiske Dialekte:''' [[Noudhouksk]] | [[Kloaifräisk]] | [[Wooldfräisk]] | [[Suudwäästhouksk]] | [[Skylgersk]] (Westersk) | [[Aastersk]] | [[Hylpersk]] | [[Schiermönkoogisk]]<br> '''Holloundsk-Fräiske Dialekte:''' [[Stäädfräisk]]: ''[[Ljouwertersk]], Snitsersk, Frjentsjertersk, Harnzersk, Boalsertersk, Dokkumersk, Starumersk, Feanstersk, Kollumersk'' | [[Biltsk]]<br> '''Holloundske Dialekte:''' [[Midsloundsk]] | [[Ameloundsk]] | [[Flieloundsk]]<br> '''Läichsaksiske Dialekte:''' [[Stellingwerfsk]] | [[Pompstersk]] | [[Wäästerkertiersk]]<br><br> |}<noinclude> ipfksjjtxucxb9q0un2xxf1qb6fi20a 0 5920 120667 118991 2022-03-04T10:35:03Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie Westerkwartier.png|thumb|right|200px| Dät Gebied fon dät Wäästerkertier]] '''Wäästerkertiersk''' ''(fräisk: Westerkertiersk)'' is n [[läichsaksisk]]en Dialekt, die fon so'n 800 Moanskene in dän aastelken Deel fon ju fräiske Meente [[Kollumerlound]] un so'n 22.000 Moanskene in Deele fon ju Provinz [[Grins]] boald wäd. ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Fryslân]] [[Kategorie:Provinz Groningen]] [[Kategorie:Westerkwartier (Meente)]] 5zxl6ddmifbcxqus2qveg12nldz90b5 0 5922 106030 78612 2013-03-11T11:10:22Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 4 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2235852]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Klaaifräisk.gif|thumb|right|200px|Dät Kloaifräiske Dialektgebied]] '''Kloaifräisk''', ''fräisk: Klaaifrysk'', is aan fon do fjouwer groote fräiske Dialekte un wäd boald in dän wäästelken Deel fon ju Provinz [[Fryslân]], dän [[Kloaistreek]]. Dät Kloaifräisk wäd fon so'n 95.000 Moanskene boald un is ätter dät [[Wooldfräisk]] die twadde groote fräiske Dialekt. Do Unnerskeede twiske dät Kloaifräisk un dät Wooldfräisk sünt mon litjed. ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Fryslân]] 14ycnmft8z5wxw0cgt7pjemcqe6ijfz 0 5923 106031 71341 2013-03-11T11:10:23Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3684318]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lankaart fryske dialekten.gif|right|thumb|200px|Do Dialektgebiede fon dät Wäästfräiske (Westerlauwersk Frysk).]] [[Bielde:Noudhoeksk.gif|thumb|left|200px|Dät Noudhoukske Dialektgebiet]] '''Noudhouksk''', wäästfräisk: ''Noardhoeksk'' af ''Noardklaaifrysk'', is aan fon do fjauer groote wäästfräiske Dialekte un wäd boald in dän noud-aastelke Deel fon ju Provinz [[Fryslân]]. Dät Noudhoukske wäd fon sun 39.000 Moanskene boald un is die litste fon do groote wäästfräiske Dialekte. Do Unnerskeede twiske dät Noudhoukske un dät [[Wooldfräisk]]e sunt man litjet. ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Fryslân]] 9tme7r878b60w09bflayu0yqbzdew1l 0 5924 113756 106028 2016-11-29T17:30:57Z 92.229.97.190 Lânkaart lokaasje Súdwesthoeksk.PNG wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lânkaart lokaasje Súdwesthoeksk.PNG|thumb|right|200px|Dät Suudwäästhoukske Dialektgebied]] '''Suudwäästhouksk''', ''fräisk: Súdwesthoeksk af Súdhoeksk'', is aan fon do fjouwer groote fräiske Dialekte un wäd boald in dän suud-wäästelken Deel fon ju Provinz [[Fryslân]], de [[Suudwäästhouke]]. Dät Suudwäästhouksk wäd fon so'n 58.000 Moanskene boald un is ätter dät [[Wooldfräisk]] un dät [[Kloaifräisk]] die tjoode fon do groote fräiske Dialekte. ==Sjuch uk== * [[Dialekte in Fryslân]] {{SproakenFryslan}} [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Fryslân]] qu3z0k11qb41miwr2ea5fld4ad519w1 6 5925 121371 71094 2022-08-03T06:28:49Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon [[:fy:|fywiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 371npl9dhtvrhljef7bpdp9blw5zbqm 6 5926 121370 107008 2022-08-03T06:28:38Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon [[:fy:|fywiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 371npl9dhtvrhljef7bpdp9blw5zbqm 0 5928 106032 71404 2013-03-11T11:10:23Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1897938]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Klaaifräisk.gif|thumb|right|250px|Dät Sproakegebied fon dät Kloaifräisk, die Kloaistreek särm is noch wät grooter]] Die '''Kloaistreek''', fräisk: ''Klaaistreek'', is n Gebied in dän wäästelken Deel fon ju Provinz [[Fryslân]], noud-aastelk, noudelk un wäästelk fon [[Ljouwert]]. Die Skeed lait bie de [[Fryske Marren]] in dät Suude, uur Ljouwert un [[Dokkum]] in dät Noude ätter ju [[Dokkumer Nije Silen]] . Die Noome kuumt fon dän Gruund in dät Gebied, die fätte Seekloai. In dät Gebied wäd aan fon do fjauer groote [[Fryslân|wäästfräiske]] Dialekte boald, dät [[Kloaifräisk]] ''(fräisk: Klaaifrysk).'' [[Kategorie: Fryslân]] mkzk4pxfc8wrpc63isyo6ux8j1oddpb 0 5929 113755 106033 2016-11-29T17:30:42Z 92.229.97.190 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lânkaart lokaasje Súdwesthoeksk.PNG|thumb|right|200px|Die Suudwäästhouke]] Die '''Suudwäästhouke''' ''(fräisk: Súdwesthoeke)'' is n Gebied in dät Suudwääste fon ju [[Fryslân|wäästfräiske]] Provinz [[Fryslân]]. In dät Gebied wäd aan fon do fjauer groote wäästfräiske Dialekte boald, dät [[Suudwäästhouksk]]. [[Kategorie:Fryslân]] 240cmbzwydbhbfj7l2y7ie1owdxcwxn 0 5930 122424 122419 2023-03-10T17:31:57Z WikiBayer 9890 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map NL Nijefurd Hylpen.png|thumb|right|250px| Ju Loage fon Hylpen in ju Meente <br>Súdwest Fryslân]] [[Bielde:080504_Church_Hindeloopen_NL.jpg|thumb|250px|right|Ju Säärke un dät "Hidde Nijlandmuseum" <small>(2008)</small>]] '''Hylpen''' ''(de: Hindeloopen)'' is ne Hoawenstääd in ju [[Fryslân|wäästfräiske]] Meente [[Súdwest Fryslân]] aan de Wäästkuste fon [[Fryslân]]. Hylpen häd 874 Ienwoonere (2002). Ju häd hiere Stäädgjuchte in dät Jier [[1372]] kriegen. In Hylpen wäd n litjen [[fräisk]]en Dialekt boald, dät [[Hylpersk]]. == Alwen Stääde == Hylpen is aan fon do alwen Stääde fon Fryslân, wier de jierelke [[Alvestêdetocht]] foarbie lapt. Do alwen Stääde sünt: [[Ljouwert]], [[Snits]], [[Drylts]], [[Sleat]], [[Starum]], Hylpen, [[Warkum]], [[Boalsert]], [[Harns]], [[Frjentsjer]] un [[Dokkum]] == Ferbiendenge ätter buuten == *[https://www.museumhindeloopen.nl Museum Hidde Nijland] *[https://www.schaatsmuseum.nl/ Schöäwelmuseum] <gallery> Bielde:Holland_Hindeloopen_2004-013.jpg|Hoawen Bielde:Holland_Hindeloopen_2004_044.jpg|Säärke Bielde:Holland_Hindeloopen_2004_041.jpg|Säärketouden Bielde:Holland_Hindeloopen_2004_017.jpg|Greft Bielde:Fries hindeloopen.JPG|Komboard </gallery> {{Commonscat|Hindeloopen}} {{Bauwierk}} [[Kategorie:Fryslân]] aew5ab6tuphah94615vh5hvb9xps9ox 0 5931 71152 2011-11-06T14:54:23Z Bernd 1291 häd „[[Westerkertiersk]]“ ätter „[[Wäästerkertiersk]]“ ferskäuwen un deerbie ne Fääreleedenge uurskrieuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wäästerkertiersk]] 6iwko16njuqxxrfkulkgy3orfr953sz 0 5933 71237 71203 2011-11-07T12:55:34Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki Dät Stäädnoome '''Snits''' wäd in n wiederen un in n ängeren Sin bruukt: *[[Snits (Meente)|Snits (fröiere Meente)]], siet dän 1. Januar 2011 heerd ju Meente tou ju näie Meente [[Súdwest Fryslân]]. *[[Snits (Stääd)]] {{Begriepskläärenge}} lai6x04ag7t0ofkjcghab00bcu2yva9 0 5934 106066 77129 2013-03-11T11:11:52Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3291153]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieBolsward.png|thumb|right|300px|Ju Loage fon Boalsert in Fryslân]] [[Bielde:Appelmarkt in Bolsward Netherlands 2005-07-19.jpg|thumb|right|280px|Appelmäärkt in Boalsert]] '''Boalsert''' is ne Stääd in ju Meente [[Súdwest Fryslân]]. Ju Stääd häd 9.916 Ienwoonere (2010) un ne Flääche fon 9,42 km². == Alwen Stääde == Boalsert is aan fon do alwen Stääde fon [[Fryslân]], wier de jierelke [[Alvestêdetocht]] foarbie lapt. Do alwen Stääde sünt: [[Ljouwert]], [[Snits]], [[Drylts]], [[Sleat]], [[Starum]], [[Hylpen]], [[Warkum]], Boalsert, [[Harns]], [[Frjentsjer]] un [[Dokkum]]. [[Bielde:Stadhuis Bolsward 37.JPG|thumb|left|200px|Dät oolde Meentehuus fon Boalsert uut 1617]] {{stump-links}} [[Kategorie:Fryslân]] 8y8a5y3327hbts39ev0t1kn4rfajaad 0 5935 71236 71206 2011-11-07T12:53:22Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki Dät Stäädnoome '''Boalsert''' wäd in n wiederen un in n ängeren Sin bruukt: *[[Boalsert (Meente)|Boalsert (fröiere Meente)]], siet dän 1. Januar 2011 heerd ju Meente tou ju näie Meente [[Súdwest Fryslân]] *[[Boalsert (Stääd)]] {{Begriepskläärenge}} h523zvjeefvz52wvnp15iuht7jigmkp 0 5936 115250 106065 2018-01-09T15:47:49Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1900 (2011).svg|thumb|right|250px|Dät Gebied fon ju Meente Súdwest-Fryslân]] [[Súdwest-Fryslân]] is ne näie Meente in dät Suud-Wääste fon ju Provinz [[Fryslân]], ju der ap n 1. Januoar 2011 uut do fröiere Meenten [[Boalsert (Meente)|Boalsert]], [[Nijefurd]], [[Snits (Meente)|Snits]], [[Wûnseradiel]] un [[Wymbritseradiel]] äntsteen is. Ju Meente häd 82.284 Ienwoonere un is mäd ne Fläche fon 815,97km² ju grootste Meente fon do [[Niederlounde]]. Tou ju Meente heere 69 Stääde, Täärpe af Buurskuppe. Sit fon ju Meente is [[Snits]]. Die Meenteräid häd 37 Meegliedere. Buurmäster is Haijo Apotheker. ==Alwen Stääde== In dät Gebiet fon ju Meente lääse 6 fon do 11 "Alwen Stääde" fon Fryslân, wier de jierelke [[Alvestêdetocht]] foarbie lapt. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.gemeentesudwestfryslan.nl/ Websiede fon ju Meente Súdwest-Fryslân] {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] 8ee6wvqf9lfjwm2g7m4hfixa7m4zqoh 0 5937 71249 2011-11-07T13:16:20Z Bernd 1291 häd "[[Súdwest Fryslân]]" ätter "[[Súdwest-Fryslân]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Súdwest-Fryslân]] i83ldt00ht4fqascc8x6acdrbwenqyp 0 5938 71252 2011-11-07T13:18:06Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Súdwest-Fryslân]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[ Súdwest-Fryslân]] myt56euvtm2c4sdw0s5al5bs9t0sqhm 0 5939 71262 2011-11-07T14:52:05Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Aurk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Aurk]] 6vd7wcbt6vllwb4n6m1mkxflppejv8a 0 5940 71321 2011-11-07T21:03:09Z Bernd 1291 häd "[[Noudhoeksk]]" ätter "[[Noudhouksk]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Noudhouksk]] hh1uiu10sjrupvzj45anwqelx52buzl 0 5941 71324 2011-11-07T21:08:55Z Bernd 1291 häd "[[Suudwäästhoeksk]]" ätter "[[Suudwäästhouksk]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Suudwäästhouksk]] byuon4geq1bwk3lba0p6vy8rqxd9pp3 0 5942 71329 2011-11-07T21:12:42Z Bernd 1291 häd "[[Suudwäästhoeke]]" ätter "[[Suudwäästhouke]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Suudwäästhouke]] hhmv71i3tk1losyh0x30dqpmjpc89fc 0 5943 71388 2011-11-08T13:53:22Z Bernd 1291 häd "[[Klaaifräisk]]" ätter "[[Kloaifräisk]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Kloaifräisk]] o7djt6tj7blyp90u2fx6h8766qtarqa 0 5944 71390 2011-11-08T13:53:51Z Bernd 1291 häd "[[Klaaistreek]]" ätter "[[Kloaistreek]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Kloaistreek]] jpp81wn3fmmxpr85bfl3bht5d91hrxn 0 5945 120654 119960 2022-03-04T10:16:46Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:De Wilp - naambordje.jpg|thumb|right|300px|Iengong fon dät Täärp De Wülp]] '''De Wülp''' af ''De Wälp'', fräisk: ''De Wylp'', [[niederloundsk]]: ''de Wilp'', is n Täärp in ju Meente [[Marum]] in dät [[Wäästerkertier]] fon ju niederloundske Provinz [[Groningen]]. Dät Täärp lait an dän Skeed mäd ju Provinz [[Fryslân]]. Ju Bebauenge gungt uur dän Skeed fon ju Provinz. De Wülp häd 1.600 Ienwoonere. Dät Täärp häd dän Noome ätter dän Fuugel [[Wülp]] af ''Wälp''. De Wülp wuud uum 1920 truch fräiske [[Eedgreeuwe|Eedoarbeidere]] gruundet, ju där oarbaideden. Do uursproankelke Ienwoonere hääbe hiere oaine fräiske Sproake bewoarjet. [[De Grinzer Pein]] un [[Kornhorn]] in ju Meente [[Grootegast]] un do Täärpe [[Marum]] un De Wülp in ju Meente Marum, sünt do insigen Täärpe in ju Provinz Groningen, wier noch n fräisken Dialekt boald wäd. == Ferbiendenge ätter Buuten == * [https://web.archive.org/web/20081103015436/http://www.feestweekdewilp.nl/ ''Stichting Activiteiten De Wilp''] [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Westerkwartier (Meente)]] a6qwd0f2ol04fqz47epra8rhdtxyvva 0 5946 120652 115223 2022-03-04T10:15:10Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki '''Kornhorn''' is n Täärp in ju Meente [[Grootegast]] in ju Niederloundske Provinz [[Groningen]] un häd 550 Ienwoonere (2008). Dät Täärp had tjoo Säärken. Kornhorn is bekoand foar hiere flugge Natuurloundskuppe. De 'Hooikiep' häd in do Ferien fuul Besäikere. Dät Natuurgebied där uumetou wäd fuul besäiked. Ju Skoule 'Maranatha' raakt [[Biologie]]-Unnergjucht in dät Gebied. Där truch wäd ju Skoule tou aan fon do 'Gräinsde Skoulen' fon do [[Niederlounde]] räkend. [[De Grinzer Pein]] un Kornhorn in ju Meente [[Grootegast]] un do Täärpe [[Marum]] un [[De Wülp]] in ju Meente Marum, sünt do insige Täärpe in dät [[Groningerlound]], wier noch n fräisken Dialekt boald wäd. {{Koördinaten|53_10_55_N_6_14_34_E_type:city_zoom:12_region:NL|53° 11' NB, 6° 15' EL}} [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Westerkwartier (Meente)]] 22uceqykpf72r67oca2q1ofnxzqzqee 0 5947 120651 115220 2022-03-04T10:14:37Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:6487 Opende.JPG|thumb|right|250px|Ne Woaterwiendmäälne in ''De Grinzer Pein'']] [[De Grinzer Pein]], [[niederloundsk]]: ''Opende'', is n Täärp in ju niederloundske Provinz [[Groningen]] in ju Meente [[Grootegast]] in dät [[Wäästerkertier]] aan dän Skeed tou [[Fryslân]]. De Grinzer Pein is dät wäästelske Täärp fon ju Provinz Groningen. In dät Täärp wäd siet oolde Tieden Fräisk boald. De Grinzer Pein un [[Kornhorn]] in ju Meente [[Grootegast]] un do Täärpe [[Marum]] un [[De Wülp]] in ju Meente Marum, sünt do insige Täärpe in ju Provinz Groningen, wier noch n fräisken Dialekt boald wäd. [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Westerkwartier (Meente)]] lgw8e593o3bn4szz230pcmhpfz3hyaj 0 5948 71441 2011-11-08T21:50:07Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[De Grinzer Pein]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[De Grinzer Pein]] t7zp1znkh2tnudld7zq2m6y325ttnnj 0 5949 71442 2011-11-08T21:51:52Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[De Wülp]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[De Wülp]] 73tbsrx4mdlmh520uctwe9dla9fwuaw 0 5950 120666 106010 2022-03-04T10:34:44Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locatie Westerkwartier.png|thumb|right|250px|Dät Wäästerkertier]] Dät '''Wäästerkertier''' (fräisk: ''Westerkertier'') is n Gebied in dät Wääste fon ju Provinz [[Groningerlound|Groningen]]. In dät Wäästerkertier wäd n [[läichsaksisk]]en Dialekt, dät [[Wäästerkertiersk]]e boald. {{stump}} [[Kategorie:Provinz Groningen]] [[Kategorie:Westerkwartier (Meente)]] 8jxc6hmfft3b9mk5p6f195mkypjhtxo 0 5951 71471 2011-11-09T14:51:36Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[De Wülp]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[De Wülp]] 73tbsrx4mdlmh520uctwe9dla9fwuaw 10 5954 78191 78173 2012-02-02T16:45:08Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki <includeonly><div class="interProject" style="display:none;">[[:commons:Category:{{{1|{{PAGENAME}}}}}|Commons]]</div></includeonly> <div class="interProjectTemplate plainlinks"><div id="commonscat" class="plainlinks" style="background:none; padding:5px;"> {{{!}} id="catcommonslink" style="background:none;" cellpadding="0" cellspacing="0" {{!}}- {{!}} id="commonsinfopict" rowspan="1" valign="top" {{!}}[[Image:Commons-logo.svg|left|15px|Wikimedia Commons]] {{!}} id="commonslink" {{!}} &nbsp;Sammelenge fon Bielden, Filme un Heerdoatäie stounde in ju Kategorie '''[{{localurl:Commons:Category:{{{1|{{PAGENAME}}}}}}}?uselang=stq {{{2|{{{1|{{PAGENAME}}}}}}}}]''' fon '''[[:commons:|Wikimedia Commons]]'''. {{!}}- {{!}}} </div></div><noinclude> 69fxl2r3zlon2sphxpnqjq62a9wy02z 0 5955 117325 117324 2018-07-17T14:31:59Z Heinz 88 /* Eepentelke Iengjuchtengen */ wikitext text/x-wiki '''Paltoga''' (rusk: Палтога) is n Täärp in [[Ruslound]]. Dät heer tou ju [[Rajon Wytegra]] binne ju [[Oblast Wologda]]. Dät wuude in 2001 as Touhoopelääsenge fon moorere Täärpe gruunded: Akulowo (Акулово), Aristowo (Аристово), Wasjukowo (Васюково), Kasakowo (Казаково), Korobeinikowo (Коробейниково), Kusnezowo (Кузнецово), Paltogski Perewos (Палтогский Перевоз), Ruchtinowo (Рухтиново), Semjonowo (Семёново), Sucharewo (Сухарево), Tronino (Тронино), Ugolschtschina (Угольщина), Tschebakowo (Чебаково) und Jaschkowo (Яшково). In ju aalruske Foulkställenge uut dät Jier [[2002]] wuuden in dät Täärp 295 Ljuude täld, deerfon 135 Monljuude un 160 Wieuwljuude. 99 % fon do Bewoonere wieren Russen. == Eepentelke Iengjuchtengen == In dät Täärp rakt dät een Skoule, moorere Winkelhuuse, twäin "Feldscher-Punkte" (Фельдшерско-акушерский пункт), do ju mediziniske Fersuurgenge seekerstaale skällen, two Bibliothäiken un tjo Kultuur-Iengjuchtengen. Ap dän Säärkhoaf fon dät Täärp stounde two orthodoxe Säärken, ju holtene Epiphanien-Säärke (Церковь Богоявления Господня) uut dät Jier 1733 un ju steenene Säärke fon ju Goddesmuur-Ikone fon't Teeken (Церковь Иконы Божьей Матери Знамение). Do bee Säärken sunt in ju Sowjet-Tied sleeten wuuden, ätters roate dät in do 1990er Jiere fersäike, do wier apsteede tou brangen, man deer is nit fuul uut wuuden. Uumdät ju nit kloor restaurierd wuude, fäl ju allere Holt-Säärke in't Jier 2009 in sik touhoope. As me ap do Bielden sjucht, roate dät touminst Fersäike, do noch stoundende Räste fon ju oolde Säärke tou seekerjen. Fääre is bekoand, dät me do touhoopefaalene Deele insammeld un ferwoard häd, uum ju Säärke tou goadelke Tied wier apbauen tou konnen, wierbie n bestimden Tiedpunkt nit fääststoant.<ref>https://de.rbth.com/reisen/79886-schwindenden-schaetze-russischer-norden-dorf-paltoga</ref> Uk ju steenene Säärke is in een läipe Ferfoatenge. <gallery> Bielde:Храмовый комплекс Палтога.JPG|Do two Säärken fon Paltoga (2008) Bielde:Paltoga 125.jpg|Do two Säärken fon Paltoga (2010) </gallery> == Wällen == * Düssen Artikkel foutet deelwiese ap do Versionen in ju Düütske, Ängelske un Ruske Wikipedia. === Moor Wällen === <references/> [[Kategorie:Ruslound]] 0dytge60zxofxbx239rndt5ouaktrfs 0 5958 106013 81437 2013-03-11T11:09:49Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 7 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q28187]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|thumb|right|200px|Noudfräiske Dialektgebiede]] '''Mooring''' is aan Dialekt fon ju [[noudfräisk]]e Sproake. Dät heert tou dän [[Bökingharder]] Dialekt, wat aan fon do noudfräiske Fäästlounddialekte is. Dät rakt ne wääst-mooringske un ne aast-mooringske Dialektvariante. Dät Mooringer is ju wichtichste noudfräiske Skriftsproake ap dät Fäästlound. [[Kategorie:Noudfräislound]] [[Kategorie:Sproake]] bb1b1q1n98pherkrfr9x0eed2k56d44 0 5959 71732 71708 2011-11-12T16:00:42Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|thumb|right|200px|Noudfräiske Dialektgebiede]] '''Bökingharder''' is aan fon do tjoon Dialekte fon ju [[noudfräisk]]e Sproake un is aan fon do noudfräiske Fäästlounddialekte. Dät [[Mooringer]] mäd ju wääst-mooringske un ju aast-mooringske Dialektvariante heert tou dät Bökingharder. [[Kategorie:Noudfräislound]] [[Kategorie:Sproake]] 3zaaentlfthtgqxplun08r5g60ee1le 0 5960 106052 71731 2013-03-11T11:11:18Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q28171]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|thumb|right|200px|Noudfräiske Dialektgebiede]] '''Wiedingharder''' is aan fon do tjoon Dialekte fon ju [[noudfräisk]]e Sproake un is aan fon do noudfräiske Fäästlounddialekte. Die Dialekt wiest Ienfloude fon ju [[Dänisk]]e Sproake. ==Literatuur== * B. Sjölin, Foon 'aab' bit 'würm' Wörterliste des Wiedingharder Friesisch, 94 S., Kiel, 1991 [[Kategorie:Noudfräislound]] [[Kategorie:Sproake]] 616gelbv9nrg0kfr0w2cylyt3rovvml 0 5961 106053 71734 2013-03-11T11:11:19Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q28191]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|thumb|right|200px|Noudfräiske Dialektgebiede]] Dät '''Karrharder''' is aan fon do tjoon Dialekte fon ju [[noudfräisk]]e Sproake un is aan fon do soogen noudfräiske Fäästlounddialekte. [[Kategorie:Noudfräislound]] [[Kategorie:Sproake]] h8t0by1mape9lbhnrl7r5tfirfgbez6 0 5962 106054 75648 2013-03-11T11:11:20Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q28183]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|thumb|right|200px|Noudfräiske Dialektgebiete]] '''Goesharder''' is aan fon do tjoon Dialekte fon ju [[noudfräisk]]e Sproake un is aan fon do noudfräiske Fäästlounddialekte. Dät rakt dät Noud-Goesharder mäd twoo Variante, dät ''Hoorninger'' un dät ''Hoolmer'', un ne Midden-Goesharder un ne Suud-Goesharder Dialektvariante. Fon dät Midden-Goesharder rakt dät bloot noch ne Hondful Baalere un dät Suud-Goesharder is [[1981]] uutstuurwen. ==Literatuur== * Ernst Brandt "Die nordfriesische Sprache der Goesharden", Halle, 1913 * V.Tams Jörgensen "Kleines Friesisches Wörterbuch der Nordergoesharder Mundart", 144 S., Nordfriisk Instituut, Bräist, 1981 [[Kategorie:Noudfräislound]] [[Kategorie:Sproake]] rz0t6w6gen1qyip0lylw5vrg6ln0xvg 0 5963 106055 76881 2013-03-11T11:11:20Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 4 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q28538]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Schobuellvommeer042006.jpg|thumb|right|250px|Dät Täärp Schobüll in do Goesharde]] '''Goesharde''', fräisk: ''Gooshiird'', is n Gebied in [[Noudfräislound]]. Dät rakt där Noud-Goeshard un Suud-Goeshard. In do Goesharde wäd een fon do tjoon Dialekte fon ju [[noudfräisk]]e Sproake in tjoo Farianten boald, dät [[Goesharder]]. [[Kategorie:Noudfräislound]] quc67180j7lv9zi84jtvmjv9m41zncl 0 5965 106056 71783 2013-03-11T11:11:21Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q28177]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|thumb|right|200px|Noudfräiske Dialektgebiede]] '''Halligfräisk''' is aan fon do tjoon Dialekte fon ju [[noudfräisk]]e Sproake un is aan fon do noudfräiske Fäästlounddialekte. Die Dialekt wäd noch fon n poor Ljuude ap do [[Hallig]]en boald. == Literatuur == * Jens Lorenzen: ''Deutsch-Halligfriesisch = Tutsk-Freesk : ein Wörterbuch ; 6000 Vokabeln Halligfriesisch mit Texten aus dem 17. bis 20. Jh.'' Nordfriisk Instituut, Bredstedt 1977. ISBN 3-88007-059-8 * Jens Lorenzen: ''Halligfriesische Sprachlehre''. Nordfriisk Instituut, Bräist/Bredstedt 1982. ISBN 3-88007-117-9 * Ommo Wilts: ''Friesische Formenlehre in Tabellen VII. Halligen''. Matthiesen Verlag, Husum 1997. ISBN 3-7868-0513-X * Jens Lorenzen: ''Halligfriesisches Lesebuch = Halifreesk Leeseböök : friesisch-deutsch ; 35 halligfriesische Texte mit gegenübergestellter deutscher Übersetzung''. Nordfriisk Instistuut, Bredstedt 1981. ISBN 3-88007-107-1 * Jens Lorenzen: ''Nai hali-leedeböök : 25 freeske leede än 10 koraole''. Noordfriisk Instituut, Bräist 1979. ISBN 3-88007-081-4 * ''Halli-Ledebök''. Nordfriesische Rundschau, Niebüll 1925 * Bandix Friedrich Bonken: ''Lidjan unt Ömrang-and Halleg-Fresk''. Jensen, Breklum 1914 [[Kategorie:Noudfräislound]] [[Kategorie:Sproake]] 3kx87hsgum3v4ozwpn17ka7vwaxww0y 0 5966 106097 100000 2013-03-11T11:13:12Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 10 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q28086]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|thumb|right|200px|Noudfräiske Dialektgebiede]] '''Hälgeloundsk''' af ''Halunder'' is aan fon do tjoon Dialekte fon ju [[noudfräisk]]e Sproake un is aan fon do noudfräiske Ailounddialekte. Die Dialekt wäd ap dät Ailound [[Hälgelound]] fon uungefäär 500 Ljuude boald. Die Dialekt is ap Hälgelound Amtssproake un deer rakt dät Unnergjucht an do Skoulen un uk Kurse an ju Foulkshoochskoule. ==Literatuur== * '''Wi lear Halunder''', ''Helgoländisches Lehrbuch'' von Mina Borchert, Ritva und Nils Århammar, Helgoland 1987 (Nordfriisk Instituut, Nr. 85). * Mina Borchert ''Spräkefeerer Diitsk - Halunder - Westfriisk'', 48 S., Selbstverlag, 1982 == Weblinks == *[http://helgolaendisch.de/ Uursätter Düütsk-Halunder un Halunder-Düütsk] *[http://www.kuestenforum.de/showthread.php?t=1071 Halunder ap www.kuestenforum.de] *[http://www.bookprep.com/book/mdp.39015015402269 Th. Siebs, Helgoland und seine Sprache] * [http://www.helgolaendisch-halunder.de/woerterbuch.html Düütsk-Hälgelounder Woudebouk] - Klik deer in dän Text ap ‘Deutsch-Helgoländisch’. [[Kategorie:Noudfräislound]] [[Kategorie:Sproake]] 2ky7osn8ymyptj2seuosak2hgnw8zfi 0 5967 71711 2011-11-12T12:40:06Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Hälgeloundsk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Hälgeloundsk]] 0a90ml6y00kn3jkrd9gy23qawkb3xoj 0 5968 106070 99998 2013-03-11T11:11:58Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 9 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q28181]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|thumb|right|200px|Noudfräiske Dialektgebiete]] '''Syltring''' (syltring noudfräisk: ''Sölring'' af ''Söl'ring'', mooringer un föhring-amring: ''Salring'') is aan fon do tjoon Dialekte fon ju [[noudfräisk]]e Sproake un is aan fon do noudfräiske Ailounddialekte. Die Dialekt wäd ap dät Ailound [[Sylt]] fon uungefäär 1.000 Ljuude boald. == Literatuur == * Boy P. Möller, Söl'ring Uurterbok, 308 S., Sändig Reprint (fan 1915), 1973 * Hermann Schmidt, Wörterbuch Hochdeutsch/Sylterfriesisch, 64 S., Söl'ring Foriining 1972 * Hermann Schmidt, Wörterbuch der Sylterfrieischen Sprache, 88 S., Söl'ring Foriining 1969 * Nann Mungard, Ein Inselnordfriesisches Wörterbuch, I (aa - of), 150 S., Hermes, 1913 * Kurt Pohlmann, Sprachführer Dütsk - Sölring - Weestfriisk, 48 S., Selbstverlag, 1976 [[Kategorie:Noudfräislound]] [[Kategorie:Sproake]] 0pccn19gqbvg8659bycjtkk0rx5zea8 0 5969 71715 2011-11-12T13:06:18Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Syltring]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Syltring]] 0ad83tw5o0qq6bdtxj83acr21no3r0l 0 5970 106098 71718 2013-03-11T11:13:13Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 8 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q28185]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|thumb|right|200px|Noudfräiske Dialektgebiede]] '''Föhring''', noudfräisk: ''Fering'', is een fon do tjoon Dialekte fon ju [[noudfräisk]]e Sproake un is een fon do noudfräiske Ailounddialekte. Die Dialekt wäd ap dät Ailound [[Föhr]] fon uungefäär 3.000 Ljuude boald. Fon dät Föhring rakt dät tjoo Dialekfarianten. Föhring un [[Amring]] bilde touhoope een fon do noudfräisken Dialekte. ==Ferbiendenge ätter Buuten== * [http://www.libri.de/shop/action/productDetails/15314039/ommo_wilts_woerterbuch_deutsch_foehrer_friesisch_3924422710.html Ommo Wilts: Woudelieste Düütsk-Fering] [[Kategorie:Noudfräislound]] [[Kategorie:Sproake]] 6lxpxe6l84kw0u96o2o7elelnhmvq0v 0 5971 120185 106079 2021-08-08T23:38:16Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|thumb|right|200px|Noudfräiske Dialektgebiede]] '''Amring''', noudfräisk: ''Öömrang'', is een fon do tjoon Dialekte fon ju [[noudfräisk]]e Sproake un is een fon do noudfräiske Ailounddialekte. Die Dialekt wäd ap dät Ailound [[Amrum]] fon uungefäär 600 Ljuude boald. Amring un [[Föhring]] bilde touhoope een fon do noudfräisken Dialekte. == Literatuur == * Nils Århammar: ''Die Amringer Sprache. Die Amringer Literatur'' in: Margot an Nico Hansen: ''Amrum – Geschichte und Gestalt einer Insel'', Hansen & Hansen, Itzehoe 1964 * Ommo Wilts: ''Wurdenbuk för Feer an Oomram'', Quedens, Noorsaarep, 1986 * Reinhard Jannen: ''Deutsch-friesische Wörterliste deutsch-öömrang'', Manuskript, 1991-1992 * Ommo Wilts: ''Friesische Formenlehre in Tabellen III Amrum'', Matthiesen, Hüsem 1995 * Nordfriesische Wörterbuchstelle: ''Fering-Öömrang Wurdenbuk'', Wachholtz, Neumünster 2002 * Nordfriesische Wörterbuchstelle: ''Wörterbuch Deutsch-Föhrer Friesisch'', 468 S., Quedens, Oomram, 2011 ==Ferbiendenge ätter Buuten== * [https://web.archive.org/web/20111111080406/http://jessen.bplaced.net/archiif/kurs/homepage.htm Litjen Kurs Öömrang] [[Kategorie:Noudfräislound]] [[Kategorie:Sproake]] 7ftdjifwlnwwbs0819p6kuom4co6v7f 10 5972 78619 71744 2012-02-05T21:38:22Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki <center> Düsse Sproake häd ne oaine Wikipedia: [[:fy:|Frysk (Wäästfräisk)]] <small>'''Uur Fräiske Wikipedien:'''</small><br> [[:frr:|Nordfrasch (Noudfräisk)]] <center> cpnguzg1sek459p5zltzdp7kk419sj9 10 5973 78618 71745 2012-02-05T21:37:32Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki <center> Düsse Sproake häd ne oaine Wikipedia: [[:frr:|Nordfrasch (Noudfräisk)]] <small>'''Uur Fräiske Wikipedien:'''</small><br> [[:fy:|Frysk (Wäästfräisk)]] <center> 0bqlom8by8oaz1oi5lsamy3hpyccv0v 0 5974 118631 115529 2019-09-16T04:13:54Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:A Halgen.png|thumb|right|250px|Dät Gebiet fon do Hallige]] Do '''Hallige''' sünt litje [[Ailound]]e in dät [[Wäädsee]] fon [[Noudfräislound]]. Dät rakt deer 10 Hallige, do lääse as n Kring uum dät Ailound [[Pellworm]]. Hallige sünt nit iendieked. Ap do noudelke Hallige wäd aan fon do 10 Dialekte fon ju [[noudfräisk]]e Sproake boald, dät [[Halligfräisk]]. ==Noomen fon do Hallige ap [[Halligfräisk]] un [[Mooringer]]== *[[Uallöön|Uallöön / Üülönj]] *[[De Nees|De Nees / Lungnees]] *[[De Huuge|De Huuge / E Huug]] *[[De Grööe-Apellöön|De Grööe / Grooe]] *[[Haabel|Haabel / Haabel / Hābel]] *[[Norderuug|? / Norderuug]] *[[Hamburjer Hali|? / Hamburjer Håli]] *[[Lätj Moor|Lätj Moor / Latj Moos]] *[[Saruug|Saruug / Sööderuuge]] *[[Südfål|? / Südfål]] == Literatuur == * Georg Quedens: ''Die Halligen''. 13. Auflage. Breklumer Verlag, Breklum 1994, ISBN 3-7793-1114-3 * Ulli Harth: ''Untergang der Halligen''. Rendsburg 1990, ISBN 3-87550-118-7 * Manfred Jakubowski-Tiessen: ''Kein Zurück zur Natur. Wie Romantik und Kommerz die Diskussion über die Halligwelt nach der Sturmflut von 1825 prägten.'' In: Ders. u. Klaus-Joachim Lorenzen-Schmidt (Hrsg.): ''Dünger und Dynamit. Beiträge zur Umweltgeschichte Schleswig-Holsteins und Dänemarks.'' Neumünster 1999, S. 121-136. * Harry Kunz, Albert Panten: ''Die Köge Nordfrieslands''. Nordfriisk Instituut 1997, ISBN 3-88007-251-5 ==Ferbiendenge ätter Buuten== *[http://www.nordfriesische-halligen.de Stiftung Nordfriesische Halligen] *[http://www.halligen.de Nordsee-Tourismus-Service] {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Noudfräiske Ailounde]] 7js6skjm8nmfumcw888r4jpxu3gtmf3 0 5975 120999 120998 2022-07-20T20:51:16Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nordfriesisches Wattenmeer fratsch.png|thumb|right|250px|Koarte mäd dät Ailound Oomram = Amrum]] '''Amrum''', noudfräisk: ''Oomram'' af ''Öömram'', is n Ailound in [[Noudfräislound]]. Dät lait wäästelk fon [[Föhr]] un heert tou dät Amt Föhr-Amrum in dän [[Loundkring Nordfriesland|Loundkring Noudfräislound]]. Ap Amrum wäd aan fon do tjoon Dialekte fon ju [[Noudfräisk]]e Sproake, dät [[Amring]] boald. == Literatuur == * Georg Quedens, Hans Hingst, Gerhard Stück, Ommo Wilts: ''Amrum. Landschaft, Geschichte, Natur''. Verlag Jens Quedens, Amrum 1991, {{ISBN|3-924422-24-9}} * Georg Quedens: ''Amrum''. Breklumer Verlag, Breklum 2004, {{ISBN|978-3-7793-1110-2}} * Georg Quedens: ''Insel unter weitem Himmel''. 3. Auflage, Breklumer Verlag, Breklum 2004, {{ISBN|978-3-7793-1120-1}} * Georg Quedens: ''Das Seebad Amrum. „... und befürchten den Verderb der guten hiesigen Sitten ...“''. Veränderte Neuauflage. Verlag Jens Quedens, Amrum 2006, {{ISBN|978-3-924422-79-0}} [[Bielde:NordseeAmrumPanorama.jpg|thumb|800px|Panormabielde]] {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Noudfräiske Ailounde]] ox7t3w3418mbtm6dgd2svckftwz46tw 0 5976 119987 115519 2021-08-08T21:43:31Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nordfriesisches Wattenmeer fratsch.png|thumb|right|250px|Koarte mäd dät Ailound Föhr = Feer]] '''Föhr''', noudfräisk: ''Feer'', is n Ailound in [[Noudfräislound]] un is 86 km2 groot. Dät heerd tou dät Amt Föhr-Amrum in dän [[Loundkring Nordfriesland|Loundkring Noudfräislound]]. Ap Föhr wäd aan fon do tjoon Dialekte fon ju [[Noudfräisk]]e Sproake, dät [[Föhring]] boald. == Literatuur == * Margot und Nico Hansen (Hrsg.): ''Föhr – Geschichte und Gestalt einer Insel''. Hansen & Hansen, Münsterdorf 1971, ISBN 9783779311119 == Febiendenge ätter Buuten == * [http://www.foehr-cam.de/ Webcams üüb Feer] * [http://www.foehr-forum.de/ Föhr-Forum] * [https://web.archive.org/web/20111117173711/http://www.foehrum.de/ Das Forum der Föhr-liebten] * [http://www.amt-foehr-amrum.de/ Websiede Amt Föhr-Amrum] * [http://www.schutzstation-wattenmeer.de/unsere-stationen/foehr/ Schutzstation Wattenmeer auf Föhr] {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Noudfräiske Ailounde]] q7pwl0gxqzkm14kxbwb1j9tdidmxzy6 10 5978 119364 75647 2020-10-19T04:19:50Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Onondaga Village Allen.jpg|right|150px]] Do '''Onondaga''' sunt aan fon do fieuw Stamme fon do [[Indioaner|Irokesen]]. Hiere traditionelle Heemat is ju Onondaga County, New York, uum Syracuse tou. Deeruum dät jo twiske do uur Stamme woonden, koomen do Irokesen altied bie do Onondaga touhoope, juust as däälich noch hiere tradionelle Boase. Ju Onondaga Sproake wäd däälich noch boald fon sun 100 Ljuude un wäd nu do Skoulen unnergjucht. [[Onondaga|Läs fääre ...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 9jjrab60621rnbwl6cre4e0d1w3pcbv 0 5979 106078 71774 2013-03-11T11:12:30Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q28238]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Amt Boekingharde in NF.PNG|thumb|right|250px|Loage fon dät oolde Amt Bökingharde]] Dät '''Amt Bökingharde''' was n Amt in dän [[Loundkring Noudfräislound]] in [[Släswiek-Holstein]]. Ju Flääche was ca. 137 km² mäd ca. 5700 Ienwoonere in do fjauer Meenten Dagebüll, Galmsbüll, Risum-Lindholm un Stedesand. Ap n 1. Januoar 2008 geen dät Amt mäd ju Stääd Niebüll, ju Meente Leck, dät [[Amt Karrharde]], dät Amt Süderlügum un dät [[Amt Wiedingharde]] touhoope tou dät naie Amt [[Südtondern]] mäd Sit in [[Niebüll]]. In n grooten Deel fon dät Gebied fon dät oolde Amt Bökingharde wäd n [[noudfräisk]]en Dialekt, dät [[Bökingharder]] boald. [[Kategorie:Noudfräislound]] 2mzi89ht3fh2170aeyy3wjui6fq02iz 0 5980 106005 71772 2013-03-11T11:09:34Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 5 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q28539]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Amt Karrharde in NF.PNG|thumb|right|250px|Ju Loage fon dät oolde Amt Karrharde]]Dät '''Amt Karrharde''' was n Amt in dän [[Loundkring Noudfräislound]] in [[Släswiek-Holstein]]. Sit fon dät Amt was ju Meente Leck, ju säärm nit tou dät Amt heerde. Dät Amt hied ne Flääche fon ca. 180 km² un ca. 7.500 Ienwoonere in do tjoon Meenten fon dät Amt. Ap n 1. Januoar 2008 geen dät Amt mäd ju Stääd Niebüll, ju Meente Leck, dät [[Amt Bökingharde]], dät Amt Süderlügum un dät [[Amt Wiedingharde]] touhoope tou dät naie Amt Südtondern mäd Sit in Niebüll. In n grooten Deel fon dät Gebied fon dät oolde Amt Karrharde wäd n [[noudfräisk]]en Dialekt, dät [[Karrharder]] boald. [[Kategorie:Noudfräislound]] 373iz5gjq8nrr0b4heh5u0bp8dva5n0 0 5981 106006 71773 2013-03-11T11:09:35Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q28341]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Amt Wiedingharde in NF.PNG|thumb|right|250px|Ju Loage fon dät oolde Amt Wiedingharde]] Dät '''Amt Wiedingharde ''' was n Amt in dän [[Loundkring Noudfräislound]] in [[Släswiek-Holstein]]. Sit fon dät Amt was ju Stääd Niebüll, ju säärm nit tou dät Amt heerde. Dät Amt hied ne Flääche fon ca. 125 km² un ca. 4.000 Ienwoonere in do säks Meenten fon dät Amt. Ap n 1. Januoar 2008 geen dät Amt mäd ju Stääd Niebüll, ju Meente Leck, dät [[Amt Bökingharde]], dät Amt Süderlügum un dät [[Amt Karrharde]] touhoope tou dät naie Amt Südtondern mäd Sit in Niebüll. In dän grootsden Deel fon dät Gebied fon dät oolde Amt Wiedingharde wäd n [[noudfräisk]]en Dialekt, dät [[Wiedingharder]] boald. [[Kategorie:Noudfräislound]] 9s90l8v8rgc8wo8e0t7j3io9e7wi403 0 5982 106003 100017 2013-03-11T11:09:32Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 41 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q13216]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Zhuang''' is ne [[Tai-Sproaken|Tai-Sproake]] mäd 18 Millione Spreekere, do der bolde aal in ju [[Guangxi]] Autonome Zhuang Provinz woonje (Chinees: 广西壮族自治区 /Guǎngxī Zhuàngzú Zìzhìqū). Zhuang is in dit Gebiet in Suud-China ne Amtssproake. Zhuang is een fon do fjauer groote Chinesiske Minnerhaidssproaken. Deeruum stoant Zhuang toun Biespil uk ap do Jäildskiene. Die Standarddialekt is gruunded ap dän fon [[Wuming]] (Chinesisk: 武鸣县). Zhuang is ne [[Toonsproake]]. Dät häd säks Toone in eepene Silwen. [[Kategorie:Sproaken]] 5j9fwpq41lwm9thg1ivq2egg6ku9ylr 0 5983 110305 106004 2014-12-15T12:21:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Astrologie Horoscoop.jpg|thumb|280px|N hondteekend Horoskop]] '''Astrologie''' is n Sammelbegriep foar Ideen uur dät Ferbeend twiske dät Skiksal fon Moanskene un Geböärnisse ap de Äide un dän Toustand fon [[Heemelsköärper]]e. Die Noome "Astrologie" is oulat fon dät griechiske αστρολογια, "astrologia", ne Touhoopestaalenge fon άστρον (astron, [[Stiern]] of [[Stiernbielde]]) un λογος (logos, wät toun Biespil [[Theorie]] betjut. Dät honnelt sik foarallen uum dän Ferbeend twiske ju Bewäägenge fon [[Sunne]], [[Moune]] un [[Planet]]e, do bie do [[Antike]] uk as Stierne goolten. Ju Bewäägenge fon Luchtpunkte as ju Sunne, ju Moune un do Planete un do Stierne an dän Heemel häd do Ljuude altied betöäwerd. Die Moanske häd Räägelmäitegaid in do Bewäägengen äntdäkt un fersoacht do tou beskrieuwen, wiertruch nit bloot do Luchtpunkte Noomen kriegen hääbe, man uk skienboare Touhoopestaalengen deerfon - do [[Stiernbielde]]n un [[Stiernteeken]]e. Truch ju Orientierenge an do Stierne äntwikkelden do arabiske [[Nomade]]n hiere Kunde fon Astronomie und Astrologie. Ieuwenske ju Beskrieuwenge fon do Heemelsköärpere in hiere Bewäägengen, ju [[Astronomie]], hääbe Ljuude in [[Babylon]] un leeter uk [[Ägypten]], [[China]] un uur Steeden Betjuudenge touspreeken an hiere Positione an dän Heemel, uum deeran toun Biespil ju Toukumst fon dän Stoat, ju Gratte fon dän Aaden, ju Stiegenge fon dän [[Nil]] of dät Skiksal fon n Härsker foaruuttoutällen. So is ju Astrologie äntsteen. Dät apfaalendste Element fon ju Astrologie is dät Gebuurthoroskop. Uut ju Position fon ju Sunne in dän [[Diertekring]] un fon do Planete unner wäls Gebuurt wäide sien Oainskuppe un sin Toukumst oulat. Do maaste [[Wietenskup]]pere betrachtje Astrologie as ne [[Skienwietenskup]] of as [[Uurgloowe]]. Daach is dät heel un aal nit striedich, dät düssen Uurgloowe in ju Wietenskupsgeskichte fuul biedrain häd tou ju Äntwikkelenge fon ju iedenste Wietenskup [[Astronomie]]. ==Sjuch uk== * [http://de.wikipedia.org/wiki/Nomadismus Nomadismus] * [http://wikisource.org/wiki/Lesebouk_foar_Seelterlound?uselang=stq#Do_Hellkikere Astrologie in dät 'Lesebouk'] [[Kategorie:Astrologie]] srucz76e0357q8vj4payotcv2yeo5db 0 5986 121693 117779 2022-10-22T20:47:11Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" align=center style="border: 3px solid lightsalmon; background-color:floralwhite padding:0.5em"| <br /><center>[[Bielde:Pangea animation 03.gif|100px]]&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<font face="Trebuchet MS" size="6,8"> Portoal:Geographie</font>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Bielde:Rotating earth (large).gif|80px|]]</center><br /> |} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ {| cellspacing=3 |- valign=top |width=100% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === Wäilkeemen === ap ju Portoal-Siede '''Geographie'''. Ap düsse Siede sünt aal do Artikkele uur Geographie apliested, do ap ju Seelterfräiske Wikipedia stounde. '''Wonskede Artikkele''' sünt '''rood''' skrieuwen. Hälp jädden mee, düsse Artikkele tou [[Wikipedia:Näie Siede|skrieuwen]]. [[Bielde:Silvretta Panorama wiki mg-k.jpg|center|760px]] |} {| cellspacing=3 width=100% |- valign=top |width=50% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === Do Kontinente === Ju '''[[Waareld]]''' bestoant uut soogen '''[[Waarelddeele]]''' (Kontinente): [[Bielde:Continents vide couleurs-automatedvector.svg|right|180px]] * '''[[Europa]]''' [[Portoal:Geographie#Europa|''(klik hier)'']] * '''[[Asien]]''' [[Portoal:Geographie#Asien|''(klik hier)'']] * '''[[Afrikoa]]''' [[Portoal:Geographie#Afrikoa|''(klik hier)'']] * '''[[Noudamerikoa]]''' [[Portoal:Geographie#Noudamerikoa|''(klik hier)'']] * '''[[Suudamerikoa]]''' [[Portoal:Geographie#Suudamerikoa|''(klik hier)'']] * '''[[Australien]] un [[Ozeanien]]''' [[Portoal:Geographie#Australien un Ozeanien|''(klik hier)'']] * '''[[Antarktikoa]]''' [[Portoal:Geographie#Antarktikoa|''(klik hier)'']] |width="50%" bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === Ju Waareld === <div lang="grc" class="polytonic" style="font-family: Athena, Gentium, Palatino Linotype, Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, Lucida Grande, Code2000; font-family /**/:inherit;"> [[Bielde:Whole world - land and oceans 12000.jpg|375px]] |} {| cellspacing=3 |- valign=top |width=100% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding:0.5em"| === [[Bielde:Gnome-globe.svg|25px]] Geographie === [[Bielde:Madeira küste.jpg|120px|right|]] [[Bielde:Mouths of amazon geocover 1990.png|120px|right|]] [[Bielde:ErgChebbi.jpg|120px|right|]] [[Bielde:Teide and Caldera 2006.jpg|120px|right|]] * '''Lounde:''' [[Lounde|Alle Lounde un uunouhongige Gestriche ätter Alphabet]] * '''[[Ozean]]e, Meere un Seen:''' [[Pazifiske Ozean]] - [[Atlantiske Ozean]] - [[Indiske Ozean]] - [[Noudelke Iessee]] - [[Antarktiske Ozean]] ([[Suudelke Ozean]]) - [[Middelmeer]] - [[Adriatiske See]] - [[Sleeuwekanoal]] - [[Noudsee]] - [[Aastsee]] - [[Wäädsee]] - [[Dullert]] - [[Jadebousem]] - [[Skagerrak]] - [[Kattegat]] - [[Kaspiske See]] - [[Swotte See]] * '''Äien:''' [[Amazonas]] - [[Mekong]] - [[Dnepr]] - [[Kongo (Äi)|Kongo]] - [[Donau]] - [[Elbe]] - [[Irtysch]] - [[Jangtsekiang]] - [[Jümme]] - [[Kustenkanoal]] - [[Leda]] - [[Mosel]] - [[Nil]] - [[Oamse]] - [[Ob]] - [[Oder]] - [[Orinoko]] - [[Panamakanoal]] - [[Suez-Kanoal]] - [[Rhien]] - [[Seelter Äi]] - [[Tajo]] - [[Themse]] - [[Weser]] - [[Wolga]] - [[:de:Liste der längsten Flüsse der Erde#Flüsse mit einer Länge von mindestens 1.000 km|Lieste fon do Äien uur 1.000 km Laangte]] * '''Ailounde un Hoolich-Ailounde:''' [[Japan]] - [[Madagaskar]] - [[Ieslound]] - [[Azoren]] - do [[Färöer]] - [[Gräinlound]] - [[Baleariske Ailounde]] - Do [[Kanariske Ailounde]] - [[Madeira]] - [[Kreta]] - [[Malta]] - [[Sizilien]] - [[Fereende Köönichriek]] - [[Irlound]] - [[Wäästfräiske Ailounde]] - [[Aastfräiske Ailounde]] - [[Noudfräiske Ailounde]] - [[Hälgelound]] - do [[Hallig]]e - [[Gotlound]] - [[Rügen]] - [[Saaremaa]] - [[Jütlound]] - [[Wales]] - [[Krim]] - [[Sinai]] - [[Littik Asien]] - [[Indien]] - [[Korea]] - [[Florida]] * '''Bierge un Loundskuppe:''' [[Alpen]] - [[Himalaya]] - [[Pico del Teide]] - [[Glitsker]] - [[Morteratsch-Glitsker]] - [[Sahara]] - [[Sahel|Sahel-Zone]] - [[Amazonas]] - [[Mekong-Deltoa]] - [[Swotte Woold]] - [[Foan]]e - [[Taumatawhakatangihangakoauauotamateapokaiwhenuakitanatahu]], n Bierich in [[Näi-Seelound]] * '''Regione:''' [[Rhien-Ruhr|Rhien-Ruhr-Metropole]] - [[Ooldenbuurger Munsterlound]] - [[Region Midtjylland]] - [[Region Nordjylland]] - [[Region Sjælland]] - [[Region Hovedstaden]] - [[Region Syddanmark]] * '''Uur:''' [[Äide]] - [[Klima]]gebiede - [[Weeder]] - [[Äid-Atmosphäre]] - [[Suurstof]] - [[Koolestofdioxid]] - [[Rienbooge]] |} {| cellspacing=3 |- valign=top |width=100% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding:0.5em"| === [[Bielde:Nuvola filesystems folder home.png|25px]] Stääde un Bauwierke === [[Bielde:Skyline Frankfurt am Main.jpg|120px|right]] [[Bielde:Taj Mahal in March 2004.jpg|120px|right]] [[Bielde:Cloppenburg-02.jpg|120px|right]] * '''Stääde in Europa:''' [[Aarhus]] - [[Amsterdam]] - [[Arnhem]] - [[Athene]] - [[Berlin]] - [[Birmingham]] - [[Bonn]] - [[Bremen]] - [[Bratislava]] - [[Brussel]] - [[Budapest]] - [[Flensbuurich]] - [[Frankfurt]] - [[Groningen (Stäad)|Groningen]] - [[Hambuurich]] - [[Hannover]] - [[Helsinki]] - [[Kiel]] - [[Kopenhagen]] - [[Lissabon]] - [[London]] - [[Ljouwert]] - [[Lübeck]] - [[Madrid]] - [[Marseille]] - [[München]] - [[Oldenbuurich (Stääd)|Ooldenbuurich]] - [[Ossenbrääch]] - [[Paris]] - [[Praag]] - [[Room]] - [[Rostock]] - [[Straasbuurich]] - [[Stockholm]] - [[Stuttgart]] - [[Warschau]] - [[Wien]] - [[Zwolle]] - [[Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch]], die Noome fon ne Stääd in [[Wales]] - [[Lieste fon Haudstääde|Lieste fon do Haudstääde in ju EU]] * '''Uur groote Stääde:''' [[Mexiko]] - [[Peking]] - [[Ho-Chi-Minh-Stääd]] - [[Chongqing]] -[[Wuhan]] - [[Hanoi]] - [[Krung Thep]] ([[Bangkok]]) - [[New York]] - [[Cincinnati]] - [[Moskau]] - [[Podolsk]] - [[Brasília]] - [[Osasco]] - [[Ottawa]] - [[Sydney]] - [[Melbourne]] - [[Tokio]] - [[Tel Aviv]] * '''Bauwierke:''' [[Fräisensäärke|Fräisensäärke Room]] - [[Päiterssäärke|Päiterssäärke Fatikaanstääd]] - [[Kloppenbuurich|Pfannitouden Kloppenbuurich]] - [[Chinesiske Muure]] - [[Eiffeltouden]] - [[Taj Mahal]] - [[Kolosseum]] - [[Hagia Sophia]] - [[Anitkabir]] - [[Berliner Muure]] - [[Loangstwoogenseender|Marine-Seender Roomelse]] - [[Ooldehou|Ooldehou Ljouwert]] - [[Snitser Woaterpoute]] - [[Dom fon Utert]] - [[Moscow-City]] * '''Uur:''' [[Avenue des Champs-Élysées]] - [[Gorsafawddacha’idraigodanheddogleddollônpenrhynareurdraethceredigion]], die fröiere Noome fon ne Boanstation in Wales |} {| cellspacing=3 width=100% |- valign=top |width=100% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding:0.5em"| === [[Bielde:Nuvola apps kwrite.png|25px]] Uur === [[Bielde:Flag of the United Nations.svg|120px|right]] * '''Organisatione:''' [[Fereende Natione]] - [[UNESCO]] - [[NATO]] - [[Europäiske Union]] - [[Europäisk Parlemänt]] - [[Europäiske Räid]] - [[EBLUL]] - [[EFA]] - [[IHO]] * '''Moanskene:''' [[Christoph Kolumbus]] - [[Befoulkenge fon Israel]] - [[Minnerhaide]] * '''Uur:''' [[Tiedzone]] - [[UTC]] - [[Autonavigation|Autonavigation/GPS]] - [[Stoatsfoarm]] - [[Geskichte]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| <center> === Do Kontinente un hiere Lounde === </center> |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| [[Bielde:Europe on the globe (red).svg|right|100px|]] === [[Europa]] === '''Stoaten in Europa:''' [[Aastriek]] - [[Albanien]] - [[Andorra]] - [[Armenien]] - [[Belgien]] - [[Bosnien un Herzegowina]] - [[Bulgarien]] - [[Dänemark]] - [[Düütsklound]] - [[Estlound]] - [[Groot-Britannien|Fereenigd Köönichriek]] - [[Finlound]] - [[Frankriek]] - [[Griechenlound]] - [[Ieslound]] - [[Irlound]] - [[Italien]] - [[Kasachstan]] - [[Kroatien]] - [[Letlound]] - [[Liechtenstein]] - [[Litauen]] - [[Luxembuurich]] - [[Malta]] - [[Mazedonien]] - [[Moldawien]] - [[Monaco]] - [[Montenegro]] - [[Niederlounde|Do Niederlounde]] - [[Norwegen]] - [[Polen]] - [[Portugal]] - [[Rumänien]] - [[Ruslound]] - [[San Marino]] - [[Serbien]] - [[Slowakäi]] - [[Slowenien]] - [[Spanien]] - [[Swaits|Ju Swaits]] - [[Sweden]] - [[Tschechien]] - [[Türkäi]] - [[Ukraine|Ju Ukraine]] - [[Ungarn]] - [[Vatikanstääd]] - [[Wietruslound]] <br /> '''autonome Republiken:''' [[Tatarstan]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| [[Bielde:Africa on the globe (white-red).svg|right|100px|]] === [[Afrikoa]] === '''Stoaten in Afrikoa:''' [[Ägypten]] - [[Älfenbeenkuste]] - [[Algerien]] - [[Angola]] - [[Äquatorioal Guinea]] - [[Äthiopien]] - [[Benin]] - [[Botsuana]] - [[Burkina Faso]] - [[Burundi]] - [[Dschibuti]] - [[Eritrea]] - [[Gabun]] - [[Gambia]] - [[Ghana]] - [[Guinea]] - [[Guinea-Bissau]] - [[Kamerun]] - [[Kap Verde]] - [[Kenia]] - do [[Komore]] - [[Demokratiske Republik Kongo]] - [[Republik Kongo]] - [[Lesoto]] - [[Liberia]] - [[Lybien]] - [[Madagaskar]] - [[Malawi]] - [[Mali]] - [[Marokko]] - [[Mauretanien]] - [[Mauritius]] - [[Mozambique]] - [[Namibia]] - [[Niger]] - [[Nigeria]] - [[Ruanda]] - [[Sambia]] - [[Sao Tome un Principe]] - [[Senegal]] - do [[Seychelle]] - [[Sierra Leone]] - [[Simbabwe]] - [[Somalia]] - [[Suud-Afrikoa]] - [[Sudan]] - [[Swasilound]] - [[Tansania]] - [[Togo]] - [[Tschad]] - [[Tunesien]] - [[Uganda]] - ju [[Zentroalafrikoanske Republik]] '''Ouhongige af autonome Gestriche:''' [[Ceuta]] - [[Îles éparses]] - Do [[Kanariske Ailounde]] - [[Madeira]] - [[Mayotte]] - [[Melilla]] - [[Réunion]] - [[St. Helena]] <br /> [[Somalilound]] (Ferstoant sik sälwen as n oainen Stoat, is oawers nit anärkoand) - <br /> [[Wääst-Sahara]] (Ferstoant sik sälwen as n oainen Stoat, man Marokko wol dät Gebiet uk hääbe, offiziell nit anerkoand) |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center>[[Bielde:Asia on the globe (white-red).svg|right|100px|]] === [[Asien]] === '''Stoaten in Asien:''' [[Aast-Timor]] - [[Afghanistan]] - [[Armenien]] - [[Aserbaidschan]] - [[Bangladesch]] - [[Bahrain]] - [[Bhutan]] - [[Brunei]] - [[Foulksrepublik China]] - do [[Fereende Arabiske Emiroate]] - [[Georgien]] - [[Indien]] - [[Indonesien]] - [[Irak]] - [[Iran]] - [[Israel]] - [[Japan]] - [[Jemen]] - [[Jordanien]] - [[Kambodscha]] - [[Katar]] - [[Kasachstan]] - [[Kirgisien]] - [[Kuweit]] - [[Laos]] - [[Libanon]] - do [[Maledive]] - [[Malaysia]] - ju [[Mongoläi]] - [[Myanmar]] (Burma) - [[Nepal]] - [[Noud-Korea]] - [[Oman]] - [[Pakistan]] - [[Palästina]] - do [[Philippine]] - [[Ruslound]] - [[Singapore]] - [[Syrien]] - [[Sri Lanka]] - [[Suud-Korea]] - [[Tadshikistan]] - [[Taiwan]] - [[Thailound]] - [[Turkäi]] - [[Turkmenistan]] - [[Usbekistan]] - [[Vietnam]] - [[Zypern]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center>[[Bielde:North America on the globe (white-red).svg|right|100px|]] === [[Noudamerikoa]] === '''Stoaten in Noudamerikoa:''' [[Kanada]] - [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] - [[Mexiko]] - [[Zentroalamerikoa]] - [[Ferskeedene Ailoundstoaten]] - [[Gräinlound]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center>[[Bielde:South America on the globe (white-red).svg|right|100px|]] === [[Suudamerikoa]] === '''Stoaten in Suudamerikoa:''' [[Argentinien]] - [[Bolivien]] - [[Brasilien]] - [[Chile]] - [[Ecuador]] - [[Falkland-Ailounde]] (heert tou [[Groot-Britannien]]) - [[Frantsöösk Guyana]] (heert tou [[Frankriek]]) - [[Guyana]] - [[Kolumbien]] - [[Paraguay]] - [[Peru]] - [[Suriname]] - [[Uruguay]] - [[Venezuela]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center>[[Bielde:Oceania (orthographic projection).svg|right|100px|]] === [[Australien]] un [[Ozeanien]] === '''Stoaten in Australien un Ozeanien:''' [[Australien]] - [[Näiguinea]] - [[Papua-Näiguinea]] - [[Näi-Seelound]] - [[Tasmanien]] - Ferskeedene Ailoundstoaten |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center>[[Bielde:Antarctica on the globe (white-red).svg|right|100px|]] === [[Antarktikoa]] === '''Stoaten in Antarktikoa:''' Dät rakt neen Lounde ap Antarktikoa, man dät rakt Lounde do Ansprüche moaked hääbe ap Deele fon Antarktikoa. Düsse Lounde sünt: [[Argentinien]] - [[Australien]] - [[Brasilien]] - [[Chile]] - [[Frankriek]] - [[Groot-Britannien]] - [[Norwegen]] - [[Näi-Seelound]] |} [[Kategorie:Portoal]] itu4kv6f6bo1ltdt0qumqzxphnnlzfu 0 5989 71864 2011-11-13T20:08:31Z Pyt 12 häd "[[Riegenschaltenge un Parallelschaltenge]]" ätter "[[Riegenskaltenge un Parallelskaltenge]]" ferskäuwen: näie Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Riegenskaltenge un Parallelskaltenge]] frrlto3dvyjb0e67wpxxvkwslvwo2g3 0 5991 71904 2011-11-13T21:15:27Z Pyt 12 häd "[[Seelterfräiske Kulturhuus]]" ätter "[[Seelterfräisk Kultuurhuus]]" ferskäuwen: Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Seelterfräisk Kultuurhuus]] tdtnj8o60ilkjywx8lxpbg41hl1ede9 0 5992 109570 109568 2014-07-05T10:15:57Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|thumb|right|200px|Noudfräiske Dialektgebiede]] '''Föhring-Amring''' af, ätter do Säärm-Beteekengen: '''Fering-Öömrang''' bilde touhoope aan Ailounddialekt fon do tjoon [[noudfräisk]]e Dialekte. [[Föhring]] wäd ap dät Ailound [[Föhr]] boald, [[Amring]] ap dät Ailound [[Amrum]]. == Biespil-Fergliek == Do bee Baalwiesen wäide touhoopefoated, uumdät jo so nai fjuund sunt, dät do Ljuude fon do bee Ailounde sunner Stuurhaide mädnuur baale konnene. Man dät rakt daach uk een poor apfaalende Ferskiele. Een Biespil deerfoar is die Luud-Unnerskeed "t" un "s": Seeltersk "Täärp" hat ap Fering "Taarep" un ap Öömrang "Saarep"; Seeltersk "hie häd toacht" hat ap Fering "hi hee toocht" un ap Öömrang "hie hää soocht" un aal so fääre. Uk Vokoal-Ferskiele rakt dät, uk wäkke, do sik an ju Skrieuwwiese nit kanne läite: in't Fering gungt een "aa" een bitje in ju Gjuchte fon dän Luud, die ap Seeltersk "oa" skrieuwen wäd, wilst een "oo" juust dät sälge is. In dät Öömrang wäd dät "aa" ljoacht boald, wilst een skrieuwen "oo" so boald wäd, as een Seelter "oa". Sjuch hier: <br> [[Föhring]] (Fering) <br> [[Amring]] (Öömrang) <br> [[Kategorie:Noudfräislound]] 4gd7bm99flrcwp94zc7b1078b2xlcdo 0 5993 71960 2011-11-14T08:48:22Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Föhring]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Föhring]] ru1o1vdpxw6xy7ccum24hh6hbjc413s 0 5994 71961 2011-11-14T08:49:34Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Amring]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Amring]] cmn1u7jzrrdminq8lqms4ficm0gwuqn 0 5996 72029 2011-11-14T16:32:29Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 6ghn9ddz97tqyk6t373lqfqg2zxormm 0 5998 112518 72037 2016-05-13T14:45:54Z 86.182.4.202 wikitext text/x-wiki '''Skotlound''' (''Alba'' in [[Skottisk Gälisk]]) is ne [[Nation]] in Noudwääst- [[Europa]] un Paat fon dät [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound|Fereenigde Köönichriek]]. {{stump}} [[Kategorie:Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] h3y45fkr1hcqgkz53po9059lzcna24o 0 6002 72233 2011-11-16T13:30:59Z Pyt 12 häd "[[Reekenfäld]]" ätter "[[Reekenfäild]]" ferskäuwen: Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Reekenfäild]] m1zpl04h12tz408jdoww5rx75esa75u 0 6004 106069 99174 2013-03-11T11:11:57Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 33 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q42675]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Manx breed cat named Inkku.jpg|thumbnail|right|300px|Ne Manske Kat mäd n kuuten Steert]] [[Bielde:Black Manx cat.JPG|right|310px]] Ju '''Manske Kat''' (Mansk: ''Kayt Manninagh'') is ne besünnere [[Kat]]terasse, ju sik fon uure Rassen truch ju Bäätepooten un dän Steert unnerskeedet. Ju Bäätepooten sunt longer as do Foarpooten. Ju Rasse is ap dät Ailound [[Man]] äntsteen. Ju Manske Kat häd naan Steert af blood n kuuten Steert. Dät ju naan Steert häd, is truch natuurelke Mutatie äntsteen. Ne Manske Kat mäd loange Hiere noomd mon ''Cymric'' (''Welsk''). [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Nutsdierte]] [[Kategorie:Roowdierte]] jaafiv4rvaptof527tz9n9jgtegok35 0 6005 72373 2011-11-17T21:15:05Z Bernd 1291 häd "[[Schaltteekene]]" ätter "[[Skaltteekene]]" ferskäuwen: sk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Skaltteekene]] 5978exn798eqj8jqwmvn83dbopzhzvz 0 6006 73819 72400 2011-12-07T18:48:23Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd}} '''Lübbecke''' ([[Platdüütsk]]: ''Lübke'') is ne Stääd in t Noudaaste fon [[Noudrhien-Wäästfoalen]], tichte bie [[Loundkring Diepholz|Diepholz]]. Ju an dän Noudhong fon dät [[Wiehengebierge]] lääsende [[Kring Lübbecke|eemoalige Kringstääd]] mäd ruund 26.000 Ienwoonere heert tou dän [[Aastwäästfoalen-Lippe|aastwäästfoaliske]] [[Kring Minden-Lübbecke]] ([[Regierungsbezirk Detmold]]). Lübbecke wuud eerstmoals 775 as ''hlidbek'' skriftelk ärwäänt un besit siet 1279 do Stäädgjuchte. 51ota3njiiuy2qhtl4kykjl8j1ggpov 0 6007 106827 106826 2013-04-11T20:00:14Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Koelkast open.jpg|thumb|250px|N eepen stoundend Köilskap]] Dät '''Keelskap''' (''Köilskap'', düütsk ''Kühlschrank'') is een Skap uum Seeken köilich tou hoolden. Mongs wäd dät uk "Iesskap" naamd, man dät is in't Besunnere uk dät Woud foar düütsk "Gefrierschrank". {{stump-links}} k9du4q79gql2zmuvuhk65q8u4nxsw8k 0 6011 120083 117444 2021-08-08T22:41:03Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[File:ChurchPotshausen.jpg|thumb|right|250px|Ju St.Martin-Säärke in Potshuusen]] '''{{PAGENAME}}''' is n noudelk Noabertäärp fon [[Seelterlound]]. Dät lait in ju Meente [[Aastrauderfeen]] in dän [[Loundkring Lier]] in [[Aast-Fräislound]]. In dät Noud-Aaste gränsed Potshuusen an [[Stickhusen]] in ju Meente [[Tjootern]]. Potshuusen häd 398 Ienwoonere. In 1756 hied Potshuusen 9 Ienwoonere. Fröier heerde Potshuusen tou dät Amt Stickhusen. Potshuusen lait in dän suudelken Deel fon dät [[Leda-Jümme-Gebiet]]. Al siet 1949 stounde der tjo litje Woolde mäd touhoope 1,7 Hektoar unner Natuurskuts. Der stound uk n 3,9 Hektoar groot Weedegebiet unner Natuurskuts. Ju Säärke in Potshuusen is uut dät 19. Jierhunnert. In Potshuusen stound siet 1955 dät ''"Evangelische Bildungszentrum Ostfriesland"'', uk ''"Landvolkshochschule"'' naamd. ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20111229123855/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/potshausen.htm Potshuusen ap Genealogie-Forum] * [http://www.nlwkn.niedersachsen.de/portal/live.php?navigation_id=8062&article_id=41696&_psmand=26 Natuurskutsgebiet "Magerwiese bei Potshausen"] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Loundkring Lier]] qxk2pm6envu276jrtje8u6a2o2ykpoi 0 6015 72543 2011-11-20T15:29:06Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „Do '''Roomske''' wieren n Foulk dät lieuwde in [[Italien]], sowät in dät Jierduusend uum [[Jesus Kristus|Kristus]] tou. An n Ounfang fon uus Jiertällenge hä…“ wikitext text/x-wiki Do '''Roomske''' wieren n Foulk dät lieuwde in [[Italien]], sowät in dät Jierduusend uum [[Jesus Kristus|Kristus]] tou. An n Ounfang fon uus Jiertällenge hääbe jo n [[Roomsk Riek|Kaiserriek]] apbau, wät dät ganse [[Middelmeer]] un groote Paate fon [[Europa]] uumfoated häd. In ju Tied hääbe jo uk do Fräisen träfd un in ju Tied, as dät Skeed fon hier Riek loangs dän [[Rhien]] ron, hääbe do suudelke Stamme, do der fon do Roomske [[Frisiavones]] naamd wuuden, Paat fon dät Roomske Riek weesen. Do Roomske hääbe uk n Paat fon [[Groot-Britannien]]] behärsked un wäkke fon do Frisiavones sunt in hieren Tjoonst deer uk weesen. Do Roomske hääbe uk do noudelker Fräisen, do jo [[Frisii]] naamden, betwoangen, man jo hdenääbe do neen fääst Paat fon dät Riek moaked. Jo heelten, so as dät uutsjucht, nit fuul fon n Lound dät, as jo dät seegen, twäie deeges Lound un twäie deeges See wuude. In dät [[trääde Jierhunnert]] sunt do Roomske aal moor Gebiet looswuuden, bit dät lääste Stuk [[476]] fon do [[Germane]] uurwältiged wuude. ==Sjuch uk== * [[Roomsk Riek]] * [[Roomske Kaisere]] * [[Roomsk Heer]] [[Kategorie:Geskichte]] s90pvlqa0lwc3353m2u8umcj0moan61 0 6017 94749 72599 2012-11-04T10:44:30Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Sköäweljen]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Sköäweljen]] m2njpgm1kxiwfqrcy8jsi8umtz7af4z 0 6018 72602 2011-11-21T14:43:11Z Bernd 1291 häd "[[Schoanelke (Centaurea cyanus)]]" ätter "[[Skoanelke (Centaurea cyanus)]]" ferskäuwen: sk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Skoanelke (Centaurea cyanus)]] t2auyro7wtw3f259p2qljsbm6i0ol6r 0 6026 120082 118636 2021-08-08T22:40:41Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" align=center style="border: 3px solid lightsalmon; background-color:floralwhite padding:0.5em"| <br /><center>[[Bielde:Flag of Frisia.svg|90px|Seelterlound]]&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<font face="Trebuchet MS" size="5.2"> Portoal: Sproaken un Dialekte in do Fräislounde</font>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Bielde:Interfrisian Flag.svg|90px|Seelterlound]]</center><br /> |} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ {| cellspacing=3 |- valign=top |width=50% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === Do Fräislounde=== Wäilkeemen ap dät '''Portoal:Sproaken un Dialekte in do Fräislounde.''' Ap düsse Siede rakt dät ne Uursicht uur aal do Sproaken un Dialekte, do deer in do Fräislounde boald wäide. Do Fräislounde - dät sunt däälich ju '''Provinz [[Fryslân]]''' un ju Region '''[[West-Fryslân]]''' in ju Provinz [[Noud-Hollound]] in do Niederlounde, '''[[Aastfräislound]],''' dät '''[[Seelterlound]]''' un '''[[Noudfräislound]]''' in [[Släswiek-Holstein]]. Fröier waas Fräislound fuul gratter, do geen dät fräiske Gebiet fon dät Wääste fon do [[Niederlounde]] bit tou dät [[Dänemark|Deenske Skeed]], so'n 50 km loundienwärts. Un in dät ganse Gebiet wuud wäil alleene Fräisk boald. <br> <br> Koarte fon dät Fräisengebiet uum dät Jier 800 - [http://stq.wikipedia.org/wiki/Bielde:Friesengebietstq.png '''Sjuch hier]''' |width="50%" bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === Dät Fräiske Sproakegebied däälich=== <div lang="grc" class="polytonic" style="font-family: Athena, Gentium, Palatino Linotype, Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, Lucida Grande, Code2000; font-family /**/:inherit;"> [[Bielde:Friesetaalgebied.png|370px]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| [[Bielde:Friesland-Position.png|thumb|right|100px|Ju Loage fon Fryslân in do [[Niederlounde]]]] [[Bielde:Lankaart fryske dialekten.gif|right|thumb|100px|Wäästfräiske Dialektgebiede]] === [[Bielde:Frisian flag.svg|30px]] Provinz [[Wäästfräislound]] (Fryslân) === ==== Sproaken in Fryslân: ==== '''[[Niederloundsk]] | [[Wäästfräisk]] (Standardfräisk) | [[Läichsaksisk]]'''<br> ====[[Dialekte in Fryslân|Dialekte un Sproakgebiede in Fryslân]]:==== '''fräiske Dialekte:''' '''[[Noudhouksk]]''' - Noudaaste fon Fryslân | '''[[Kloaifräisk]]''' - [[Kloaistreek]] |<br> '''[[Wooldfräisk]]''' - [[Fräiske Woolde]] | '''[[Suudwäästhouksk]]''' - [[Suudwäästhouke]] | '''[[Skylgersk]]''' (Westersk) - [[Skylge]] |<br> '''[[Aastersk]]''' - [[Skylge]] | '''[[Hylpersk]]''' - [[Hylpen]] | '''[[Schiermönkoogisk]]''' - [[Schiermönkooge]] <br> '''[[holloundsk]]-fräiske Dialekte:''' '''[[Stäädfräisk]]:''' ''[[Ljouwertersk]], Snitsersk, Frjentsjertersk, Harnzersk, Boalsertersk, Dokkumersk, Starumersk, Feanstersk, Kollumersk | '''[[Biltsk]]''' - [[It Bilt]]'' <br> '''[[holloundsk]]e Dialekte:''' '''[[Midsloundsk]]''' - [[Skylge]] | '''[[Ameloundsk]]''' - [[Amelound]] | '''[[Flieloundsk]]''' - [[Flielound]] <small>(uutstuurwen)</small> <br> '''läichsaksiske Dialekte:''' '''[[Stellingwerfsk]]''' - [[Stellingwerf]] | '''[[Pompstersk]]''' - [[Kollumerpomp]] | <br> '''[[Wäästerkertiersk]]''' - [[Kollumerlound]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| [[Bielde:West-fries.PNG|thumb|right|100px|Dät Wääst-Fräiske Sproakegebiet]] === [[Bielde:West-Friesland vlag.svg|35px]] Region [[West-Fryslân]] in ju Provinz [[Noud-Hollound]]=== ====Sproaken in ju Provinz Noud-Hollound:==== '''[[Niederloundsk]]'''<br> ====Niederloundsk-Fräiske Dialekte un Sproakgebiede in ju Provinz Noud-Hollound:==== '''Niederloundsk-Fräiske Dialekte:''' '''[[Wääst-Fräisk]]''' - Region [[West-Fryslân]] (Wääst-Fräislound) <br> '''Ailounds-Dialekte:''' '''[[Tesselsk]]''' - [[Tessel|Ailound Tessel]] | '''[[Wieringsk]]''' - [[Wieringen]] | '''[[Inkhuzensk]]''' - [[Inkhuzen]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| [[Bielde:2011-P01-Groningen-b54.jpg|thumb|right|100px|Koarte fon dät Groningerlound]] === [[Bielde:Flag Groningen.svg|35px]] [[Groningerlound]]=== ====Sproaken in dät Groningerlound:==== '''[[Niederloundsk]] | [[Fräisk]] | [[Läichsaksisk]]'''<br> ==== Täärpe in ju Provinz [[Groningerlound| Groningen]], wier Fräisk boald wäd:==== '''[[Marum]] | [[De Wülp]] | [[De Grinzer Pein]] | [[Kornhorn]]''' |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| [[Bielde:Ost-Friesland.svg|thumb|right|100px|Aastfräislound mäd Seelterlound]] === [[Bielde:Ostfriesland Flagge mit Wappen.0.2.svg|35px]] [[Aastfräislound]]=== ====Sproaken in Aastfräislound:==== '''[[Düütsk]] | [[Läichsaksisk]]'''<br> ====Dialekte in Aastfräislound:==== '''läichsaksiske Dialekte:''' '''[[Aastfräisk]]''' <br> '''uutstuurwene fräiske Dialekte:''' '''[[Wangeroogisk]]''' <small>(uutstuurwen)</small> - [[Wangerooge]] | '''[[Wurstfräisk]]''' <small>(uutstuurwen)</small> - [[Lound Wursten]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| [[Bielde:Saterland in CLP.svg|thumb|right|100px|Dät Seelterlound]] === [[Bielde:Saterland flag.svg|40px]] [[Seelterlound]]=== ====Sproaken in Seelterlound:==== '''[[Düütsk]] | [[Läichsaksisk]] | [[Fräisk]]'''<br> ====Dialekte in Seelterlound:==== '''läichsaksiske Dialekte:''' '''[[Läichsaksisk]]''' <br> '''fräiske Dialekte:''' '''[[Seeltersk]]''' <hr> ====Seelterske Sproakkunde:==== [[Uursproang fon ju seelter Sproake]] | [[Äntwikkelenge fon do seelter Luude]] | [[Etymologie]] | [[Woudskät]] | [[Stilkene Sproake]] | [[Spräkwoud]]e <br> [https://web.archive.org/web/20111115231648/http://www.dmoz.org/World/Seeltersk Seelter Sieden ap Internet] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center>[[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|thumb|right|100px|Noudfräiske Dialektgebiede]] === [[Bielde:Nordfriesischeflagge.svg|35px]] [[Noudfräislound]]=== ====Sproaken in Noudfräislound:==== '''[[Düütsk]]''' | '''[[Läichdüütsk]]''' | '''[[Deensk]]''' | '''[[Noudfräisk]]''' (Nuurdfreesk) | '''[[Suud-Jutloundsk]]<br> ====Noudfräiske Dialekte un Sproakgebiede in Noudfräislound:==== '''Fäästlounddialekte:''' '''[[Bökingharder]]/[[Mooringer]]''' (Frasch) - [[Amt Bökingharde]] | '''[[Halligfräisk]]''' - Do [[Hallig]]en <br> '''[[Wiedingharder]]''' - [[Amt Wiedingharde]] | '''[[Karrharder]]''' - [[Amt Karrharde]] | '''[[Goesharder]]''' - [[Goesharde]] <br> '''Ailounddialekte:''' '''[[Syltring]]''' - [[Sylt]] | '''[[Amring]]''' - [[Amrum]] | '''[[Föhring]]''' - [[Föhr]] | '''[[Hälgeloundsk]]''' - [[Hälgelound]] </center> |} {| cellspacing=3 width=100% |- valign=top |width=100% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding:0.5em"| === [[Bielde:Gtk-dialog-info.svg|25px]] Uursicht A-Z=== '''Aal Sieden fon dit Portoal ätter Alphabet:''' <small> '''[[Aastersk]] - [[Aastfräisk]] - [[Aastfräislound]] - [[Amelound]] - [[Ameloundsk]] - [[Amrum]] - [[Amring]] - [[Amt Bökingharde]] - [[Amt Karrharde]] - [[Amt Wiedingharde]] - [[Biltsk]] - [[Bökingharder]] - [[Dänemark]] - [[Deensk]] - [[De Wülp]] - [[De Grinzer Pein]] - [[Düütsk]] - [[Dialekte in Fryslân]] - [[Flielound]] - [[Flieloundsk]] - [[Föhr]] - [[Föhring]] - [[Fräisk]] - [[Fräiske Woolde]] - [[Fryslân]] - [[Goesharde]] - [[Goesharder]] - [[Groningerlound]] - [[Hälgelound]] - [[Hälgeloundsk]] - [[Hallig]] - [[Halligfräisk]] - [[Hylpersk]] - [[Hylpen]] - [[Inkhuzensk]] - [[Inkhuzen]] - [[It Bilt]] - [[Karrharder]] - [[Kornhorn]] - [[Kloaifräisk]] - [[Kloaistreek]] - [[Kollumerpomp]] - [[Kollumerlound]] - [[Läichdüütsk]] - [[Läichsaksisk]] - [[Lound Wursten]] - [[Ljouwertersk]] - [[Marum]] - [[Midsloundsk]] - [[Mooringer]] - [[Niederlounde]] - [[Niederloundsk]] - [[Noudfräisk]] - [[Noudfräislound]] - [[Noud-Hollound]] - [[Noudhouksk]] - [[Pompstersk]] - [[Schiermönkoogisk]] - [[Schiermönkooge]] - [[Seelterlound]] - [[Seeltersk]] - [[Skylge]] - [[Skylgersk]] (Westersk) - [[Släswiek-Holstein]] - [[Stäädfräisk]] - [[Stellingwerfsk]] - [[Stellingwerf]] - [[Suud-Jutloundsk]] - [[Suudwäästhouke]] - [[Suudwäästhouksk]] - [[Sylt]] - [[Syltring]] - [[Tessel]] - [[Tesselsk]] - [[Wäästerkertiersk]] - [[Wääst-Fräislound]] - [[Wäästfräislound]] - [[Wääst-Fräisk]] - [[Wäästfräisk]] - [[Wangerooge]] - [[Wangeroogisk]] - [[West-Fryslân]] - [[Wiedingharder]] - [[Wieringsk]] - [[Wieringen]] - [[Wooldfräisk]] - [[Wurstfräisk]]''' </small> |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" align=center style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:1px;border-color:silver; padding:0.5em"| [[Bielde:Portal.svg|25px|]] '''Uur Portoale:''' [[Portoal:Do Fräislounde|Do Fräislounde]] - [[Portoal:Seelterlound|Seelterlound]] - [[Portoal:Düütsklound|Düütsklound]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" align=center style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:1px;border-color:silver; padding:0.5em"| {{HS-Interwiki}} |} [[Kategorie:Portoal]] lmon5fhauzarcg7jpyclj5uh6mrndor 0 6028 106118 100795 2013-03-11T11:14:01Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 92 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q34640]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ärmelkanal.png|upright=1.5|miniatur|Sleeuwekanoal]] [[Bielde:FranceGrisNez2Dover.jpg|upright=1.5|miniatur|Blik fon dän [[Cap Gris-Nez]] uur dän Kanoal ap do [[Krietfälsen fon Dover]]]] Dät tou dän [[Atlantisken Ozean|Atlantik]] heerende '''Sleeuwekanoal''' (ängelsk ''English Channel'' woudelk ‚ängelsk Kanoal‘, frantsöösk ''La Manche'' woudelk ‚Ju Sleeuwe‘) ferbint dän truch ju [[Sträite fon Dover]] mäd ju [[Noudsee]], een fon sien [[Raantsee]]-e. {{stump}} ibohi3j8qn0iqsdekp5ww6e08g36qsp 0 6030 106044 96130 2013-03-11T11:10:56Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 33 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q13293]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sami languages large.png|thumb|right|Dät Gebiet fon dät Suud-Sami is Nuumer '''1''' unner ap ju Koarte]] Dät '''Suud-Samiske''' (Åarjelsaemien gïele) is ne [[Samisk|Samiske Sproake]] ju der, juust as do uur Samiske Sproaken, mäd Uutstierwen bedrain wäd. Dät rakt sowät 2000 Ljuude mäd eenige Kunde fon ju Sproake, man bloot 500 fon him konnen dät slonk baale. Do maaste Spreekere woonje in do [[Norwegen|Norwegiske]] Meenten [[Snåsa]] un [[Hattfjelldal]]. [[Kategorie:Sproaken]] 4ti6kcnky10i98ghpq90if5yn5emawm 0 6031 106043 102706 2013-03-11T11:10:55Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 53 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q103817]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Indigene Foulkere''' of '''autochthone Foulkere''' sunt ätter ne internationoal gebruukelke Definition [[Marginalisierenge|marginalisierde]] Befoulkengsgruppen, do der Ätterkuumen sunt fon ne Befoulkenge foar ju [[Okkupation|Ärooberenge]], [[Kolonisation]] of ju [[Stoatsgruundenge|Gruundenge]] fon n Stoat of ne Region, do sik sälwen as n oanständich [[Foulk]] betrachtje un do hiere oaine sozioale, wirtskaftelke un kulturelle Institutione biebehoolde. {{stump}} 3itjabw6bj2xlnvkwe9km9uokj9fnk6 0 6032 106042 72925 2013-03-11T11:10:54Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q474500]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Luudstand''' beteekent in ne [[diachron]]e of [[diatopisch]]e Betrachtengswiese dät ganse System fon [[Luud]]e fon ne [[Sproake]]. Wan sik die Luudstand, maastens uur n laangeren Tiedruum wäch, ferannert, so spräkt me fon [[Luudwondel]]. Oafte unnerskeede sik [[Dialekt]]e fon ne Sproake truch dän Luudstand. [[Kategorie:Phonologie]] dn3il939djqkus363b4cm58a2shippy 0 6033 114020 113911 2017-02-28T13:16:21Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki Ju '''Betoonenge''' of '''Akzent''' is in ju [[Sproakkunde]] ne besunnere Oainskup fon ne bestimde [[Silwe]] in n [[Woud]]. In wäkke Sproaken, wierunner sowied bekoand aal europäiske Sproaken, kricht ne bestimde [[Silwe]] binne n moorsilwich Woud ne Betoonenge. Ju Wiese wierap ju Betoonenge [[Phonetik|phonetisk]] realisierd wäd, unnerskat sik fon Sproake tou Sproake: in wäkke Sproaken is ju betoonde Silwe wät luuder, un in wier uur foarallen wät laanger as do uunbetoonde Silwen. Dät is uk muugelk, dät [[Sälwenluud]]e in uunbetoonde Silwen moor [[Reduktion (Sproakkunde)|redusierd]] wäide (swäkker uutspreeken wäide) as Sälwenluude in fergliekboare betoonde Silwen. Dät sjucht so uut, dät in do maaste Sproaken disse fjauer Dimensione fon Betoonenge mädnonner fermoangd sunt. Fon wäkke [[Toonsproake]]n wäd wäil kweeden, dät do goarneen Betoonenge kanne, of in älke Fal dät et stuur is, phonetiske Spuuren fon Betoonenge tou fienden. {{Toalstump}} [[Kategorie:Sproakkunde]] 71yq0x01w93fe70okcaeclscjncfk01 0 6034 72931 2011-11-27T15:52:16Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Beegenge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Beegenge]] 4plrhlvfdlxk051xb2gl0vl33ejiy1h 0 6035 106047 92636 2013-03-11T11:10:58Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 31 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q207857]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Beegenge''' (uk: '''Flexion''', fon lat. ''flectere'') beteekent in ju [[Grammatik]] ju Annerenge fon ju Gestalt fon n [[Woud]] (fon n [[Lexem]]) tou n Uutdruk fon sien [[Grammatiske Funktion|grammatiske Funktion]] in n Sats. Dit geböärt mäd Hälpe fon [[Morphem]]e (Beegengselemente/[[Flexiv]]e). Sproaken mäd Beegenge hääbe, so kwäd me, n [[beegeden Sproakebau]] (flektierjenden Sproakebau). Ne Beegenge häd altied ne [[Semantik|semantiske]] Funktion un foulgelk uk ne [[Pragmatik (Linguistik)|pragmatiske]], so bie dän [[Kasus]], [[Numerus]], [[Genus]] un [[Tempus]]. {{Toalstump}} [[Kategorie:Sproakkunde]] biajfs0g4adn49liavcl41bux9q6vrj 0 6036 106046 102562 2013-03-11T11:10:57Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 29 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q327358]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Woudbildenge''' unnersäkt un beskrift Ferfoaren un Gesätsmäitegaide bie ju Bildenge fon näie komplexe Woude ([[Lexem]]e) ap Gruund fon al foarhoundene sproakelke Middele as al bestoundende Woude. Hierfoar wäide sproakelke Element as eenfache un komplexe [[Woud]]e, [[Morphem]]e, [[Affix]]e un [[Fougenelement]]e iensät. Ju is also ne Muugelkhaid tou ju [[Woudeskätfergratterenge]]. Wiedere Oarden fon Woudeskätfergratterenge sunt [[Äntleenenge]], [[Betjuudengswonnel]] un [[Näiskäppenge]]. Ju Woudbildenge is ieuwenske Betjuudengswonnel un Äntleenenge een fon do Haudferfoaren fon ju Beteekengsfiendenge beluukengswiese dän Beteekengswonnel; do sunt Unnersäikengsdingere fon ju [[Onomasiologie]]. Haudferfoaren tou Bildenge fon näie Woude is uk in dät Seelterske ju Näikombination fon foarhoundene Woude of besunnere Woudbildengselemente. {{Toalstump}} [[Kategorie:Sproakkunde]] hydwh9eymr7588u7o0pbex1vt0znngv 0 6037 106045 93062 2013-03-11T11:10:56Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 48 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q103808]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki N '''Leenwoud''' is dät Resultoat fon ne sproakelke [[Äntleenenge]], bie ju n [[Woud]] uut ne Sproake (Reekersproake, Wälsproake) in ne uur Sproake (Niemersproake, Sielsproake) uurnuumen wäd. {{Toalstump}} [[Kategorie:Sproakkunde]] mrgstxz4hettkj4evhs0tfk1wht9ptk 0 6038 117451 106062 2018-08-14T12:36:50Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:RhauderfehnLandkreis-leer.png|thumb|300px|Rauderfehn in dän Loundkring Lier]] [[Bielde:Esterweger_Dose_Child_scheme.svg|thumb|upright|]] Die '''{{PAGENAME}}''' af dät ''Bäiden uut ju Äästerweeder Douse'' uk ''Burli'' naamd, is ne [[Foan#Foanlieken|Foanlieke]] fon n Wänt, die in dät [[Eedgreeuwe|Eedoubaugebied]] fon dät [[Foangoud Seedelsbierich]], Meente [[Seelterlound]], in ju [[Äästerweeder Douse]] bie dät Täärp [[Burloage]], Meente [[Rauderfeen]] wäästelk fon dän Seelter [[Wäästfoan]] fuunen wuud. == Fuund == Tichte bie Seelterlound in de Naite fon Burloage wuud ju Lieke ap n 27. Februoar 1939 truch dän Eedgreeuwer ''Heinrich Breer'' uutgreeuwen. Ju Skelett-Lieke wuud eerste Jiertjaande in dät "Landesmuseum für Natur und Mensch" in [[Oldenbuurich (Stääd)|Ooldenbuurich]] apbewoard. Fon 2005 - 2009 wuud ju Lieke fon "Burli" in dät [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] uutstoald. ==Unnersäikenge== In 2010 is ju Lieke in ju "Universitätsklinik [[Hambuurich]]-Eppendorf" truch moderne Methoden unnersoacht wuuden. Do hääbe fääststoald, dät dät n jungen Wänt waas, die twiske 12 und 14 Jiere oold waas as hie stuurwen is. Hie is twiske do Jiere 1046 un 1164 ätter Kristus stuurwen. ==Ferblieuw== Ju Skelett-Lieke waas fon Mai-August 2011 in dät "Landesmuseum für Natur und Mensch" in Oldenbuurich uutstoald is in n Meerte 2012 wier tourääch keemen ätter dät Foan- un Feenmuseum in Elisabethfeen. Deer is ''Burli'' nu in ne Vitrine tou bekiekjen. ==Literatuur== * Mamoun Fansa, Eilin Jopp, Klaus Püschel (Hrsg.): Das Kind aus der Esterweger Dose: Dokumentation einer außergewöhnlichen Skelett-Moorleiche. Isensee, Oldenburg 2010, ISBN 978-3-89995-702-0. * Frank Both, Mamoun Fansa (Hrsg.): Faszination Moorleichen: 220 Jahre Moorarchäologie. Zabern, Philipp von, Darmstadt 2011, ISBN 978-3-8053-4360-2, S. 97-106. (Auszüge aus Werk von 2010) * [[Hajo Hayen]]: Eine Moorleiche aus der Esterweger Dose (1939). In: Archäologische Mitteilungen aus Nordwestdeutschland. 3, 1980, ISSN 0170-5776, S. 11-20. In: Hajo Hayen: Funde aus dem Vehne-Moor - Das Gebiet der Esterweger Dose und des Schwaneburger Moores. In: Archäologische Mitteilungen aus Nordwestdeutschland. 3, 1980, ISSN 0170-5776, S. 9-29. == Ferbiendengen ätter Buuten == * [http://www.fehnmuseum.de/ Websiede fon dät Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen] * [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2836391/Moorleiche-wieder-im-Museum-ausgestellt.html ''Burli'' is wier in Elisabethfen] (NWZ, 30.3.2012) * [http://www.oz-online.de/fileadmin/epaper/viewer_ga/index.php?id=050311&bereich=ga&datum=20110305&hash=ae5c49b1a03e119639d52165dbe24ae807b8adf0 General Anzeiger, Rhauderfehn, vom 05.03.2011, auf E-Paper Seite 53] * [http://www.goettinger-tageblatt.de/Nachrichten/Goettingen/Uebersicht/Kinderleiche-aus-dem-Moor-gibt-Geheimnisse-preis Göttinger Tageblatt 06.04.2010] Kurzer Überblick über Untersuchungsergebnisse * [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0305440303001444 Journal of Archaeological Science: Dating bog bodies by means of 14C-AMS] <small>('''ängelsk''')</small> [[Kategorie:Aast-Fräislound]] cbrddyefjvcjjql0ubfuv4cmjxvwul3 0 6040 110788 108971 2015-05-18T16:51:23Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC /* Ferbiendenge ätter Buuten */ wikitext text/x-wiki Dr. '''Hajo Hayen''' (* [[6. Meerte]] [[1923]] in [[Idafeen]]; † [[8. November]] [[1991]] in [[Foarel]]) waas n düütsken Koaster, Prähistoriker un [[Foan]]archäologe. Hie waas eerste Koaster un in do 1970er-Jiere Betsierkssarchäologe un oarbaidede dan bit tou sien Pensionierenge in 1988 an dät ''Landesmuseum für Natur und Mensch'' in [[Ooldenbuurich (Stääd)|Ooldenbuurich]]. == Lieuwend == Hajo Hayen wuud in Idafeen, Meente [[Strukelje]], nu Meente [[Aastrauderfeen]], bädden. Hie geen in Ooldenbuurich ätter ju Skoule. Ätter dän 2. Waareldkriech studierde hie [[Pädagogik]], [[Biologie]] un [[Geographie]] an ju [[Carl von Ossietzky Universität Oldenburg|Pädagogiske Akademie]] in Ooldenbuurich. Hie waas dan Koaster an ferskeedene Gruund- un Haudskoulen. In sien fräie Tied unnersoachte hie do [[Foan]]e in dät Uumelound un wuud leeter an dät Museum Laiter fon ju Foanfoarskenge. Deerbie häd hie uk näie Techniken foar dät Uutgreeuwen fon [[Foan#Foanlieken|Foanlieken]] äntwikkeld. ==Unnerskeedenge== * ''Loki-Schmidt-Silberpflanze'' fon ju Stiftenge ''Naturschutz Hamburg und Stiftung Loki Schmidt'', 1983, foar siene Initiativen tou dän Skuts fon ''Natur und Umwelt'', besünnerse fon do Foane. * ''Ehrendoktorwürde der Universität Köln'' foar siene loangjierige Foarskengsoarbeid, 1985 * ''Brüder-Grimm-Medaille'' fon ju ''Akademie der Wissenschaften zu Göttingen'' * ''Ehrengabe der Oldenburgischen Landschaft'', 1988 ==Wierke== * Eine Moorleiche aus der Esterweger Dose (1939). In: Archäologische Mitteilungen aus Nordwestdeutschland. 3, 1980, ISSN 0170-5776, S. 11-20. In: Hajo Hayen: Funde aus dem Vehne-Moor - Das Gebiet der Esterweger Dose und des Schwaneburger Moores. In: Archäologische Mitteilungen aus Nordwestdeutschland. 3, 1980, ISSN 0170-5776, S. 9-29. * Die Knabenmoorleiche aus dem Kayhausener Moor. In: Oldenburger Landesverein für Geschichte, Natur- und Heimatkunde e.V. (Hrsg.): Oldenburger Jahrbuch. 63, 1964, ISSN 0340-4447, S. 19-42. * Moor und Torf. Holzberg, Oldenburg 1968. * Moore als Geschichtsquelle. Möglichkeiten und Forderungen der Moorarchäologie. In: Verhandlungen Deutscher Beauftragter für Naturschutz und Landschaftspflege. 18, 1968. * Der Bohlenweg VI (PR) im grossen Moor am Dümmer. Lax, Hildesheim 1979, ISBN 3-7848-1515-4. * Oldenburgische Landschaft (Hrsg.): Gedanken zum Schutz von Moor-Resten. Holzberg, Oldenburg 1980, ISBN 3-87358-122-1. * Einzeluntersuchungen zur Feddersen Wierde. Steiner, Wiesbaden 1981, ISBN 3-515-03411-0. * Bohlenwege – Brücken über die Moore. In: Emsländischer Heimatbund (Hrsg.): Von Speerspitzen und Steingräbern. Ur- und Frühgeschichte im Emsland. Sögel 1982.. * Karl Otto Meyer (Hrsg.): 2 Stunden im Museum am Damm / Staatl. Museum für Naturkunde u. Vorgeschichte Oldenburg. Isensee, Oldenburg 1986, ISBN 3-920557-65-4. * Rosemarie Pohl-Weber (Hrsg.): Das Moor – seine Nutzung einst und jetzt: Zur Sonderausstellung vom 2. September bis 31. Oktober 1977. Focke-Museum, Bremen 1977/1986. * Die Moorleichen im Museum am Damm. In: Veröffentlichungen des Staatlichen Museums für Naturkunde und Vorgeschichte Oldenburg. 6, Isensee, Oldenburg 1987, ISBN 3-920557-73-5. * Bau und Funktion der hölzernen Moorwege. Einige Fakten und Folgerungen. In: Herbert Jankuhn (Hrsg.): Der Verkehr: Verkehrswege, Verkehrsmittel, Organisation; Bericht über die Kolloquien der Kommission für die Altertumskunde Mittel- und Nordeuropas in den Jahren 1980 bis 1983. Vandenhoeck u. Ruprecht, Göttingen 1989, ISBN 3-525-82464-5, S. 11-62. * Der Landkreis Oldenburg. Holzberg, Oldenburg 1992, ISBN 3-87358-381-X. * Ferskeedene Täkste in dät ''Oldenburger Jahrbuch'', herausgegeben vom Oldenburger Landesverein für Geschichte, Natur- und Heimatkunde e.V. ==Ferbiendenge ätter Buuten== * [http://www.stiftung-naturschutz-hh.de/silberpflanze.htm#j1983 Silberpflanzenpreisträger stiftung-naturschutz-hh.de/silberpflanze] {{Normdaten|GND=119094118|LCNAF=n83132513|VIAF=64524416}} {{SORTIERUNG:Hayen, Hajo}} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Düütske Persoon‎]] [[Kategorie:Fräiske Persoon]] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Ooldenbuurich]] 9my6ayu4q4qejt670miyh1bp33qw2vb 0 6041 73025 2011-11-29T09:00:55Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Foarel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Foarel]] e5ttcnobuklsf6oc2shzyerrfaaiy2u 0 6042 119978 106057 2021-08-08T21:39:19Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:DEU Varel COA.svg |100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Loundkring Fräislound|Fräislound]] | buurmäster = Gerd-Christian Wagner | hööchte = 9 m. buppe NN | fläche = 113,53 km² | ienwoonertaal = 24587 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 217 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Varel in FRI.svg | 260px|]] | }} '''Foarel''' (dt, ''Varel'') is ne Stääd in [[Fräislound]] an dän [[Jadebousem]] in [[Läichsaksen]], suudelk fon [[Wilhelmshaven]]. Ju is mäd sowät 25.000 Ienwoonere ju grootste Stääd in dän [[Loundkring Fräislound]]. ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20111222110524/http://genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/varel.htm Foarel ap Genealogie-Forum] * [[:de:Liste der Orgeln in Oldenburg|Lieste fon do Oargele in dät Ooldenburger Lound]] * [http://www.varel.de/ Websiede fon ju Stääd] [[Bielde:Varelerhafen 1.JPG|thumb|left|400px|Die Hoawen fon Foarel]] {{Commons |Varel|Foarel}} {{stump-links}} [[Kategorie:Loundkring Fräislound]] 0xwo7hrzht9etobfvhyilk5uz7x6njw 0 6044 73156 73154 2011-12-01T08:39:53Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Internet]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Internet]] 3zugg08ns0pyvtpq3a9g9vpzmd5rqx7 0 6045 122926 118639 2023-12-01T14:48:26Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" align=center style="border: 3px solid lightsalmon; background-color:floralwhite padding:0.5em"| <br /><center>[[Bielde:Coat of Arms of Germany.svg|60px]]&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<font face="Trebuchet MS" size="6,8"> Portoal:Düütsklound</font>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Bielde:Flag of Germany.svg|100px]]</center><br /> |} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ {| cellspacing=3 |- valign=top |width=100% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === Wäilkeemen=== ap ju Portoal-Siede '''[[Düütsklound]]'''. Ap düsse Siede sünt aal do Artikkele uur Düütsklound apliested, do ap ju Seelterfräiske Wikipedia stounde. '''Wonskede Artikkele''' sünt '''[[rood-|rood]]''' skrieuwen. Hälp jädden mee, düsse Artikkele tou [[Wikipedia:Näie Siede|skrieuwen]]. [[Bielde:Bildleiste Deutschland.02.jpg|center|760px]] |} {| cellspacing=3 |- valign=top |width=100% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| <center> === [[File:Vexilloid of the Roman Empire.svg|25px]] Dät Düütske Riek - Düütsklound foar 1949 === </center> [[Bielde:Ingres, Napoleon on his Imperial throne.jpg|80px|right|]] * '''Äddere Geskichte:''' [[Friesenfeld]] - [[Roomske Riek]] - [[Julius Caesar]] - [[Octavianus]] - [[Hillige Roomske Riek]] - [[Friedrich II. (HRR)]] - [[Manfred (Sizilien)]] - [[Frankiske Riek]] - [[Middeloaler]] - [[Fräislound]] - [[Napoleon Bonaparte]] - [[Frantsööske Besättenge]] - [[Kongräs fon Wien]] - [[Otto von Bismarck]] - [[Eersten Waareldkriech]] - [[Aastriek-Ungarn]] - [[Osmaniske Riek]] - [[Aast-Fräislound]] - [[Upstalsboom]] - [[Ruslounddüütske]] * '''Foar 1949:''' [[Nazi-Düütsklound]] - [[Twäiden Waareldkriech]] - [[Gestapo]] - [[Waffen-SS]] - [[Hitlerjugend]] - [[Schutzstaffel]] - [[Holocaust]] - [[Riekskristallnoacht]] - [[Slacht uum Berlin]] - [[Juudendum]] - [[Adolf Hitler]] - [[Karl Dönitz]] - [[Heinrich Himmler]] - [[Clemens August von Galen]] - [[Düütsklound 1945-1949]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| <center> ===[[Düütsklound|Ju Buundesrepublik Düütsklound]]=== </center> |} {| cellspacing=3 width=100% |- valign=top |width=50% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === Do Buundeslounde af Deelstoate=== [[Bielde:Karte Deutsche Bundesländer (nummeriert).svg|right|120px]] (1) [[Baden-Würtembierich]] - (2) [[Bayern]] - (3) [[Berlin]] - (4) [[Brandenbuurich]] - <br> (5) [[Bremen]] - (6) [[Hambuurich]] - (7) [[Hessen]] (8) [[Mecklenbuurich-Foarpommern]] - <br> (9) [[Läichsaksen]] - <br> (10) [[Noudrhien-Wäästfoalen]] - <br> (11) [[Rhienlound-Pfalz]] - (12) [[Saarlound]] - <br> (13) [[Saksen (Buundeslound)|Saksen]] - (14) [[Saksen-Anhalt]] - <br> (15) [[Släswiek-Holstein]] - (16) [[Thüringen]] <br> |width="50%" bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === Ju Loage fon Düütsklound=== <div lang="grc" class="polytonic" style="font-family: Athena, Gentium, Palatino Linotype, Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, Lucida Grande, Code2000; font-family /**/:inherit;"> [[File:LocationGermany.svg|375px]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> [[Bielde:Berlinermauer.jpg|right|120px]] === [[Bielde:Nuvola apps clock.png|25px]] Geskichte ätter 1949=== [[Stoatsfoarm]] - [[Aast-Düütsklound|Aast-Düütsklound (DDR)]] - [[Berliner Muure]] - [[Koolde Kriech]] - [[Wääst-Düütsklound]] - [[Düütsklound|Buundesrepublik Düütsklound]] - [[Gruundgesäts]] - [[Demokratie]] - [[Nationoalhymne]] - [[Woalspruch]] - [[Düütske Buundesdaiwoalen 2009]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| === [[Bielde:Nuvola apps kchart.png|25px]] [[Politik]] === [[Bielde:Bundesarchiv B 145 Bild-F078072-0004, Konrad Adenauer.jpg|right|120px|]] * '''Do Buundespräsidente siet 1949:''' [[Theodor Heuss]] - [[Heinrich Lübke]] - [[Gustav Heinemann]] - [[Walter Scheel]] - [[Karl Carstens]] - [[Richard von Weizsäcker]] - [[Roman Herzog]] - [[Johannes Rau]] - [[Horst Köhler]] - [[Christian Wulff]] - [[Joachim Gauck]] * '''Politiske Paatäien:''' [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds]] - [[Christelk-Soziale Union]] - [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds]] - [[Fräie Demokratiske Paatäi]] - [[Bündnis 90/Do Gräine]] - [[Linkspaatäi]] - [[NPD]] - [[Do Fräisen]] - [[Do Piraten]] * '''Do Buundeskanslere siet 1949:''' [[Konrad Adenauer]] - [[Ludwig Erhard]] - [[Kurt Georg Kiesinger]] - [[Willy Brandt]] - [[Helmut Schmidt]] - [[Helmut Kohl]] - [[Gerhard Schröder]] - [[Angela Merkel]] * '''Organisatione:''' [[Fereende Natione]] - [[UNESCO]] - [[NATO]] - [[Europäiske Union]] - [[Europäisk Parlemänt]] - [[Europäisken Räid]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> === [[Bielde:Nuvola apps kdmconfig.png|25px]] Persone=== [[Bielde:Volker Ruehe.jpg|right|120px]] * '''Politikere:''' [[Gerhard Stoltenberg]] - [[Volker Rühe]] * '''Uur:''' [[Johann Sebastian Bach]] - [[Albrecht Dürer]] - [[Thomas Mann]] - [[Helmut Ottenjann]] - [[James Krüss]] - [[Theodor Mommsen]] - [[Friedrich Paulsen]] - [[Dr. Gustav Schünemann]] - [[Dieter Stellmacher]] - [[Julius Bröring]] - [[Hajo Hayen]] - [[Seelterfräiske Literatuur#Seelterfräiske Skrieuwere (mäd Bielde)|Seelterfräiske Skrieuwere]] - [[Lieste fon do Suune un Dochtere fon Seelterlound|Suune un Dochtere fon Seelterlound]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| === [[Bielde:Nuvola filesystems www.png|25px]] Geographie=== [[Bielde:NASA NorthSea1 2.jpg|right|120px|]] * '''Noaberstoaten:''' [[Dänemark]] - [[Polen]] - [[Tschechien]] - [[Aastriek]] - ju [[Swaits]] - [[Frankriek]] - [[Luxembuurich]] - [[Belgien]] - do [[Niederlounde]] * '''Meere un Seen:''' [[Noudsee]] - [[Aastsee]] - [[Wäädsee]] - [[Jadebousem]] - [[Dullert]] - [[Steinhuder Meer]] - [[Dümmer-Meer]] - [[Twiskenoaner Meer]] - [[Bodensee]] * '''Äien:''' [[Donau]] - [[Elbe]] - [[Jümme]] - [[Kustenkanoal]] - [[Leda]] - [[Mosel]] - [[Oamse]] - [[Oder]] - [[Rhien]] - [[Seelter Äi]] - [[Weser]] * '''Ailounde:''' [[Aastfräiske Ailounde]] - [[Noudfräiske Ailounde]] - do [[Hallig]]e - [[Hälgelound]] - [[Rügen]] * '''Bierge:''' [[Alpen]] - [[Zugspitze]] - [[Brocken]] - [[Feldbierich]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> [[Bielde:MuensterHistorischesRathaus80.JPG|120px|right]] === [[Bielde:Nuvola filesystems folder home.png|25px]] Stääde un Regione=== {{UureSiede|Lieste fon Stääde in Düütsklound}}</br> * '''Stääde:''' [[Ait]] - [[Aurk]] - [[Berlin]] - [[Bremen]] - [[Bonn]] - [[Flensbuurich]] - [[Foarel]] - [[Frankfurt]] - [[Hambuurich]] - [[Hannover]] - [[Kiel]] - [[Kloppenbuurich]] - [[Köln]] - [[Langenau]] - [[Lier (Stääd)|Lier]] - [[Löningen]] - [[Lübeck]] - [[Lübbecke]] - [[Minden]] - [[München]] - [[Munster]] - [[Neumünster]] - [[Oamde]] - [[Oldenbuurich (Stääd)|Ooldenbuurich]] - [[Ossenbrääch]] - [[Rostock]] - [[Speyer]] - [[Stralsund]] - [[Stuttgart]] - [[Tecklenbuurich]] - [[Uetersen]] - [[Wittlich]] - [[Wülmshoawen]] * '''Regione un Loundskuppe:''' [[Noudfräislound]] - [[Aastfräislound]] - [[Fräiske Weede]] - [[Harz]] - [[Ooldenbuurich (Lound)|Ooldenbuurger Lound]] - [[Ooldenbuurger Munsterlound]] - [[Oamselound]] - [[Rhien-Main-Gebiet]] - [[Rhien-Ruhr|Rhien-Ruhr-Metropole]] - [[Weserbierichlound]] - [[Teutoburger Woold]] - [[Tecklenburger Lound]] - [[Thüringer Woold]] - [[Swotte Woold]] - [[Luuneburger Heede]] - [[Wiehengebierge]] - [[Eifel]] - [[Taunus]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> === [[Bielde:Mushroom.svg|25px]] Natuur, Flora un Fauna=== [[Bielde:Ciconia ciconia (aka).jpg|right|120px]] [[Bielde:Kara mürver-1.jpg|right|120px]] [[Bielde:Rowan berries in October.jpg|right|120px]] * '''[[Ökosystem]]e:''' [[Foan]]e - [[See]]n - [[Äi]]en - [[Woold]]e * '''[[Dierte]]:''' [[Diertenoomen]] - [[Suugedierte]] - [[Gnauedierte]] ** '''''Huusdierte:''''' [[Hoangst]] - [[Glaanbäist]] - [[Ku]] - [[Swien]] - [[Huussääge]] - [[Skäip]] - [[Kanienken]] - [[Huund]] - [[Kat]] - [[Oante]] - [[Gaise]] - [[Hanne]] ** '''''Wüülde Dierte:''''' [[Harte]] (Hirsk) - [[Wulf]] - [[Foaks]] - [[Wieselke]] - [[Moddere]] - [[Ulk]] - [[Fiskotter]] - [[Kateeker]] - [[Kanienken]] - [[Hoase]] - [[Fäildmuus]] - [[Fläddermuuse]] - [[Needer]] - [[Amphibien]] ** '''''[[Fuugele]]:''''' [[Stoark]] - [[Wüülde Oante]] - [[Woaterhanne]] - [[Bläshanne‎]] - [[Aalke-Fokke sin Fuugel]] - [[Wälp]] - [[Petrieshanne]] - [[Duuwe]] - [[Rouke]] - [[Dröiselke]] - [[Hauk]] - [[Kiewit]] - [[Riekelüün]] - [[Blaumeeske|Meeske]] - [[Foan#Dierte|Foandierte]] ** '''''[[Insekte]]:''''' [[Ruste]] - [[Doarne]] - [[Ieme]] - [[Bliende]] - [[Flinnerkene]] - [[Foan#Insekte|Foaninsekte]] ** '''''Fiske:''''' [[Boars]] - [[Stiekelboars]] * '''[[Plonten]]:''' [[Boom]] - [[Eeke]] - [[Bouke]] - [[Wüülgen (Salix)|Wüülgen]] - [[Fjuurenboom]] - [[Kjuusdanne]] - [[Moaiboom]] - [[Kiddeboom]] - [[Krinteboom]] - [[Riesenboom]] - [[Släieboom]] - [[Hoageltouden (Crataegus)|Hoageltouden]] - [[Dulle-Huunde]] - [[Wacholder]] - [[Brom]] - [[Heedkonke (Genista pilosa)|Heedkonke]] - [[Moas]] - [[Foan#Plonten|Foanplonten]] ** '''''Bloumen:''''' [[Poapske (Nymphaea)|Poapske]] - [[Woaterkinkes (Nuphar lutea)|Woaterkinkes]] - [[Poaskebloume]] - [[Sunnebloume (Helianthus)|Sunnebloume]] - [[Kuukuuksbloume (Orchis)|Kuukuuksbloume]] - [[Poatermutse (Aconitum)|Poatermutse]] - [[Häkkebloume (Tropaeolum)|Häkkebloume]] - [[Doorik]] - [[Skoanelke (Centaurea cyanus)|Skoanelke]] - [[Goartjebloume (Calendula)|Goartjebloume]] - [[Duusendtakke]] - [[Kladde (Arctium Lappa)|Kladde]] - [[Lieste fon Bloumen]] - [[Stinzebloumen]] ** '''''Ietensweere:''''' [[Bäien]] - [[Hoppe]] - [[Tuffelke (Solanum tuberosum)|Tuffelke]] - [[Aate]] - [[Boone (Phaseolus)|Boone]] - [[Kool]] - [[Stäkräiwe (Brassica napus)|Stäkräiwe]] - [[Weete]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> [[Bielde:ICE-3-frankfurt.jpg|right|120px]] === [[Bielde:Nuvola apps mycomputer.png|25px]] [[Wirtskaft]] un [[Ferkier]]=== * '''Wirtskaft:''' [[Euro (Jäild)|EURO]] - [[Bruttoinloundsprodukt]] - [[Bruunkoole-Winnenge]] - [[Noud-Wääst-Ouljeleedenge]] - [[Loundwirtskaft]] * '''Ferkier:''' [[Auto]] - [[Autoboane]] - [[Iersenboan]] - [[Skiepe]] - [[Luftfoart]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> === [[Bielde:Nuvola apps edu mathematics-p.svg|25px]] Wietenskup un [[Technik]]=== [[Bielde:Atlantis-MIR-GPN-2000-001071.jpg|right|120px]] * '''Archäologie:''' [[Foan#Foanlieken|Foanlieken]] - [[Wänt fon Burloage]] - [[Eedhuund fon Burloage]] * '''[[Sproakwietenskup]]:''' [[Sproakgruppe]] - [[Theodor Siebs]] - [[Dieter Stellmacher]] * '''[[Technik]]:''' [[Elektrizität]] - [[Radio]] - [[Seelter Seendenge]] - [[Ferspreedenge fon Radiowoogen]] - [[Telefonie]] - [[Telegrafie]] - [[Fiersjoon]] - [[Amateurfunktjoonst]] - [[Fergratterengsglääs]] - [[Mikroskop]] - [[Elektronemikroskop]] - [[Auger-Elektrone-Spektroskopie]] (AES) - [[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie]] (SIMS) - [[Satellit]] - [[Autonavigation]] - [[Informoatik]] - [[Computer]] - [[Internet]] - [[Bluetooth]] - [[Ruumfoart]] - [[Ruumtefierder]] - [[Europäiske Ruumfoartorganisation|ESA]] - [[ISS]] - [[Mechaniske Technik]] - [[Mjotäärsker]] - [[Motorsaise]] - [[Stoafsuuger]] - [[Säimaskiene]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> === [[Bielde:Nuvola apps kcoloredit.png|25px|]] [[Kultuur]]=== [[Bielde:Scharrel Windmühle.JPG|120px|right|]] * '''Materielle Kultuur:''' [[Wiendmäälne]] - [[Imkeräi]] - [[Weeuwerstäl]] - [[Haspel]] - [[Heewe]] - [[Wäil]] - [[Molkeräi]] - [[Bäätholt#Ticheläi|Ticheläi]] - [[Hällenge]] - [[Floaksferoarbaidenge]] - [[Eedgreeuwe]] - [[Baukunst]] - [[Baukunde]] - [[Loundwirtskaft]] - [[Mjoon]] - [[Museumsiersenboan]] * '''[[Kunst]] un Kultuur:''' [[Moalerkunst]] - [[Fräiske Moalerkunst]] - [[Renaissance]] - [[Barock]] - [[Rokoko]] - [[Jugendstil]] - [[Expressionismus]] - [[Dracht]] - [[Foulksdons]] - [[Foulkskultuur]] - [[Rockmusik]] - [[Huushollenge]] * '''[[Sport]]:''' [[Foutbal]] - [[Formel 1]] * '''Museen:''' [[Museumstäärp Kloppenbuurich]] - [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] - [[Skäddeler Määlnemuseum]] * '''Bauwierke:''' [[Berlin|Brandenburger Poute]] - [[Loangstwoogenseender]] * '''Uur:''' [[Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound MAS]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> === [[Bielde:Nuvola apps kwrite.png|25px]] Uur=== [[Bielde:Violinista rom.jpg|right|120px]] * '''Sproaken un Dialekte:''' [[Düütsk]] - [[Deensk]] - [[Paltsersk]] - [[Fräisk]] - [[Noudfräisk]] - [[Seeltersk]] - [[Sorbisk]] - [[Sleesisk (slawiske Sproake)|Sleesisk]] - [[Läichdüütsk]] - [[Läichsaksisk]] - [[Aastfräisk]] - [[Limbuurchsk]] - [[Romani]] - [[Dialektgeographie]] * '''Gloowe:''' [[Religion]] - [[Reformation]] - [[Juunreformation]] - [[Kristendum]] - [[Katoolske Säärke]] - [[Biebel]] - [[Juudendum]] * '''[[Minnerhaide]] un -Organisatione:''' do [[Fräisen]] - [[Sorbisk|do Sorben]] - do [[Sinti un Roma]] - do [[Dänen]] - [[EBLUL]] - [[EFA]] - [[Fräisken Räid]] * [[Bielde:Portal.svg|20px]] '''[[Portoal:Minnerhaide|Portoal Minnerhaide]]''' * [[Bielde:Wikipedia-logo.png|20px|]] '''Uur Wikipedien:''' [[:nds:|Läichdüütsk]] - [[:frr:|Noudfräisk]] - [[:li:|Limbuurchsk]] - [[:dsb:|Läichsorbisk]] - [[:hsb:|Buppersorbisk]] - [[:szl:|Sleesisk]] - [[:rmy:|Romanisk]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> === [[Bielde:Wikipedia-logo.png|25px]] Kategorien=== [[:Kategorie:Düütsklound|Düütsklound]] - [[:Kategorie:Geographie|Geographie]] |} [[Kategorie:Portoal]] g4s30iej0alde7xl4ipcibqwu6i600q 0 6046 118994 118635 2020-04-08T11:29:24Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" align=center style="border: 3px solid lightsalmon; background-color:floralwhite padding:0.5em"| <br /><center>[[Bielde:Flag of Frisia.svg|border|90px]]&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<font face="Trebuchet MS" size="6,8"> Portoal:Do Fräislounde</font>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Bielde:Interfrisian Flag.svg|border|90px]]</center><br /> |} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ {| cellspacing=3 |- valign=top |width=50% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === [[Bielde:Fairytale bookmark.png|25px]] Wäilkeemen=== ap ju Portoal-Siede '''Do Fräislounde'''. Ap düsse Siede sünt aal do Artikkele uur do Fräislounde apliested, do ap ju Seelterfräiske Wikipedia stounde. '''Wonskede Artikkele''' sünt '''[[rood-|rood]]''' skrieuwen. Hälp jädden mee, düsse Artikkele tou [[Wikipedia:Näie Siede|skrieuwen]]. |width="50%" bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === [[Bielde:Nuvola filesystems folder home.png|30px]] Fräiske Siede fon ju Wiek=== <div lang="grc" class="polytonic" style="font-family: Athena, Gentium, Palatino Linotype, Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, Lucida Grande, Code2000; font-family /**/:inherit;"> {{Fräiske Siede fon ju Wiek}} |} {| cellspacing=3 |- valign=top |width=100% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| <center> === [[Bielde:Wikineet.gif|25px]] Äddere Geskichte === </center> [[Bielde:Focko Ukena.png|right|128px]] [[Bielde:Europe location FRS tema bewurking.png|thumb|right|120px|Do fräiske Lounde]] [[Roomske Riek]] | [[Frankiske Riek]] | [[Fräisk-Frankiske Kriege]] | [[Bonifatius]] | [[Radbod|Köönich Radbod]] | [[Widukind]] | [[Korl dän Groote]] | [[Fräiske Riek]] | [[Besiedelengstied|Besiedelengstied fon Seelterlound]] | [[Besiedelenge|Besiedelenge fon Seelterlound]] | [[Fräiske Befräiengskriege]] | [[Focko Ukena]] | do [[tom Brok]]e | [[Slacht fon Tjootern]] | [[Slacht ap do Wüülde Äkkere]] | do [[Cirksena]]s | [[Fräiske Mythologie]] | [[Ooldfräisk]] | [[Gjuchtshondschrifte]] | [[Freeska Landriucht]] | [[Ooldfräisk Gjucht]] | [[Brookmer Gjucht]] | [[Seelter Loundgjucht]] | [[Upstalsboom]] | [[Hillige Roomske Riek]] | [[Fräiske Fraiegaid]] | [[Lound Wursten]] | [[Fräiske Weede]] | [[Tecklenbuurich]] | [[Munster]] | [[Ubbo Emmius]] | [[Gysbert Japiks]] | [[Napoleon Bonaparte]] | [[Frantsööske Besättenge]] <hr> Dät fröiere fräiske Gebiet geen fon dän [[Rhien]] in dät Wääste fon do [[Niederlounde]] bit tou dät däälige [[Dänemark|Deenske Skeed]], so'n 50 km loundienwärts. Tou do Fräislounde heere däälich: * ju [[Noud-Hollound|'''Provinz Noud-Hollound''']] mäd dät Gebiet '''[[West-Fryslân]]''' in do [[Niederlounde]], * ju Provinz '''[[Fryslân]]''' in do Niederlounde, * ju [[Groningen (Provinz)|'''Provinz Groningen''']] mäd dät '''[[Oldambt]]''' un do '''[[Uumelounde]]''' in do Niederlounde, * '''[[Aast-Fräislound]]''', dät sik so unnerferdeele läit: ** '''[[Aastfräislound]]''' mäd Oamde un do Loundkringe Aurk, Lier un Wittmund ** die '''[[Loundkring Fräislound]]''' mäd dät '''[[Jeverlound]]''', '''[[Wülmshoawen]]''', '''[[Foarel]]''', '''[[Wangerooge]]''', un dän '''[[Jadebousem]]''', ** die '''[[Loundkring Wesermarsch]]''' mäd '''[[Butjadingen]]''' un dän fräiske '''[[Rüstringen|Gau Rüstringen]]''' ** dät '''[[Seelterlound]]''' ** un die '''[[Loundkring Cuxhaven]]''' mäd dät '''[[Lound Wursten]]''', * die '''[[Kring Dithmarschen|Loundkring Dithmarschen]]''' in [[Släswiek-Holstein]] * '''[[Noud-Fräislound]]'''. |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| <center> ===Do Fräislounde däälich=== </center> |} {| cellspacing=3 |- valign=top |width=50% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === [[Bielde:Nuvola filesystems www.png|25px]] Do Fräislounde === Do Fräislounde sunt däälich ju Provinz [[Fryslân]] in do Niederlounde, [[Aastfräislound]], dät [[Seelterlound]] un [[Noudfräislound]] in [[Släswiek-Holstein]]. Do Fräiske Gebiete däälich: * '''[[Fryslân]]''' [[Portoal:Do Fräislounde#Wäästfräislound (Fryslân)| - klik hier]] * '''[[Aastfräislound]]''' [[Portoal:Do Fräislounde#Aastfräislound| - klik hier]] * '''[[Seelterlound]]''' [[Portoal:Do Fräislounde#Seelterlound| - klik hier]] * '''[[Noudfräislound]]''' [[Portoal:Do Fräislounde#Noudfräislound| - klik hier]] <hr> * Natuur, Flora un Fauna [[Portoal:Do Fräislounde#Natuur, Flora un Fauna| - klik hier]] * Kultuur [[Portoal:Do Fräislounde#Kultuur| - klik hier]] |width="50%" bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === [[Bielde:Edge-firefox.png|25px]] Dät Fräisengebiet=== <div lang="grc" class="polytonic" style="font-family: Athena, Gentium, Palatino Linotype, Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, Lucida Grande, Code2000; font-family /**/:inherit;"> [[Bielde:Fräislound.png|375px]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> === [[Bielde:Fairytale bookmark.png|25px]] Allgemeen=== [[Bielde:LDF2010.png|right|130px]] * '''Portoal:''' [[Bielde:Portal.svg|25px|]] [[Portoal:Sproaken un Dialekte in do Fräislounde|Sproaken un Dialekte in do Fräislounde]] * ''' Uur:''' [[Fräislound]] | [[Fräisen]] | [[Fräisken Räid]] | [[Fräiske Sproake]] | [[Fräiske Manifest bie dän Upstalsboom]] | [[Groep fan Auwerk]] | [[Do Fräisen|Paatäi Do Fräisen]] | [[Poapskenbleede]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| === [[Bielde:Frisian flag.svg|30px]] [[Wäästfräislound]] ([[Fryslân]]) [[Bielde:Friesland wapen.svg|40px]] === [[Bielde:Friesland-Position.png|thumb|right|120px|Fryslân in do [[Niederlounde]]]] [[Bielde:GysbertJapiksLyts.jpg|thumb|right|120px|Gysbert Japiks]] * '''Meenten:''' [[Achtkarspelen]] | [[Amelound]] | [[It Bilt]] | [[Boarnsterhim]] | [[Dantumadiel]] | [[Dongeradiel]] | [[Eaststellingwerf]] | [[Ferwerderadiel]] | [[Flielound]] | [[Frentsjeradiel]] | [[Gaasterlân-Sleat]] | [[Harns (Meente)|Harns]] | [[It Hearrenfean (Meente)|It Hearrenfean]] | [[Kollumerlân]] | [[Lemsterlân]] | [[Littenseradiel]] | [[Ljouwert (Meente)|Ljouwert]] | [[Ljouwerteradiel]] | [[Menameradiel]] | [[Opsterlân]] | [[Skarsterlân]] | [[Schiermönkooge]] | [[Skylge]] | [[Súdwest-Fryslân]] | [[Smellingerlân]] | [[Tytsjerksteradiel]] | [[Weststellingwerf]] * '''Stääde un Täärpe:''' [[Ljouwert]] | [[Frjentsjer]] | [[Snits]] | [[Boalsert]] | [[Harns]] | [[Hylpen]] | [[Drachten]] | [[It Hearrenfean]] * '''Bauwierke:''' [[Snitser Woaterpoute]] | [[Frjentsjer|Räidhuus fon Frjentsjer]] | [[Ooldehou|Ooldehou Ljouwert]] | [[Ljouwert|Achmeatouden Ljouwert]] | [[Skierstins|Skierstins Feanwâlden]] | [[Stins|Stinzen]] | [[:fy:List fan tuorren yn de provinsje Fryslân|Lieste fon do Toudene in ju Provinz Fryslân]] | [[:fy:Wettertuorren yn Fryslân#Tabel wettertuorren (op âldens)|Lieste fon do Woatertoudene in ju Provinz Fryslân]] | [[:fy:List fan heechste gebouwen fan Ljouwert|Lieste fon do hoochste Bauwierke fon Ljouwert]] ** '''''Säärken:''''' [[Hylpen]] | [[Grou]] | [[Ljouwert#Kultuur|Ljouwert]] | [[It Hearrenfean#Politik|It Hearrenfean]] | [[:fy:Tsjerken yn Fryslân|Lieste fon do Säärken in Fryslân]] | [[:fy:Klokkestuollen yn Fryslân#Plakken mei in klokkestoel|Lieste fon do Klokkenstoule in Fryslân]] * '''Museen:''' [[Frysk Skipfeart Museum]] | [[Tresoar]] | [[Eise Eisinga-Planetarium]] | [[:fy:List fan Fryske musea|Lieste fon do Museen in Fryslân]] * '''Kultuur un Sport:''' [[Alvestêdetocht]] | [[Afûk]] | [[SK It Hearrenfean]] | [[Kaatsen]] * '''Gebiete:''' [[Kloaistreek]] | [[Fräiske Woolde]] | [[Suudwäästhouke]] | do [[Stellingwerf]]e * '''Loundskup un Woater:''' [[Wäästfräiske Ailounde]] | [[Wäädsee]] | de [[Lauwers]] | [[Lauwersmeer]] | [[Nationaal Park Drentsk-Fräiske Woold]] * '''Persone:''' [[Gysbert Japiks]] | do [[Bruure Halbertsma]] | [[M. Hettema]] | [[Waling Dykstra]] | [[Eise Eisinga]] | [[Jacob Botke]] | [[Jan Tjittes Piebenga]] | [[Jetske Bilker]] | [[Koos Tiemersma]] * '''Sproaken un Dialekte:''' [[Niederloundsk]] | [[Wäästfräisk]] (Standardfräisk) | [[Läichsaksisk]] | [[Dialekte in Fryslân]] * '''Uur:''' [[:fy:Kleasters yn Fryslân|Klaastere in Fryslân]] | [[Wäästfräiske Literatuur]] | [[Thuner]] | [[De âlde Friezen]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> ===[[Bielde:Ostfriesland Flagge mit Wappen.0.2.svg|35px]] [[Aastfräislound]] [[Bielde:Ostfriesland CoA.svg|35px]] === [[Bielde:Ost-Friesland.svg|thumb|right|120px|Aastfräislound mäd Seelterlound]] [[Bielde:Emden city hall.jpg|thumb|right|120px|Dät Stäädhuus fon Oamde]] * '''Loundkringe:''' [[Loundkring Aurk|Aurk]] | [[Loundkring Lier|Lier]] | [[Loundkring Wittmund|Wittmund]] * '''Kringfräie Stääd:''' [[Oamde]] * '''Meenten un Samtmeenten in dän [[Aurk|Loundkring Aurk]]:''' [[Aurk]] | [[Baltrum]] | [[Dornum]] | [[Großefehn]] | [[Großheide]] | [[Hinte]] | [[Ihlow]] | [[Juist]] | [[Krummhörn]] | [[Norden]] | [[Norderney]] | [[Südbrookmerlound]] | [[Wiesmoor]] | [[Samtmeente Brookmerlound]] | [[Samtmeente Hage]] ** '''''Meentefräi:''''' Dät Wäädailound [[Memmert]] (nit bewoond) * '''Meenten un Samtmeenten in dän [[Lier|Loundkring Lier:]]''' [[Borkum]] | [[Bunde]] | [[Jemgum]] | [[Lier]] | [[Moormerlound]] | [[Aastrauderfeen]] | [[Rauderfeen]] | [[Uplengen]] | [[Weener]] | [[Westoverledingen]] | [[Samtmeente Hesel]] | [[Samtmeente Jümme]] * '''Meenten un Samtmeenten in dän [[Loundkring Wittmund]]:''' [[Friedeburg]] | [[Langeoog]] | [[Spiekeroog]] | [[Wittmund]] | [[Samtmeente Esens]] | [[Samtmeente Holtriem]] * '''Stääde un Täärpe:''' [[Aurk]] | [[Oamde]] | [[Lier]] | [[Wittmund]] * '''Bauwierke:''' [[Buurich Stickhusen]] | [[Steenhuus Bunderhee]] | [[Oamde#Ferwaltenge|Woatertouden Oamde]] | [[Stäädhuus Oamde]] ** '''''Säärken:''''' [[Loangholt]] | [[Idafeen]] | [[Aastrauderfeen#Säärken|Meente Aastrauderfeen]] | [[Rauderfeen#Säärken|Meente Rauderfeen]] | [[Bunde]] | [[Moormerlound]] | [[Uplengen]] | [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland|Lieste fon do historiske Säärken in Aastfräislound]] ** '''''Määlne:''''' [[Idafeen]] | [[Rauderfeen#Määlne|Meente Rauderfeen]] | [[Burloage]] * '''Loundskup un Woater:''' [[Oamse]] | [[Leda]] | [[Jümme]] | [[Dullert]] | [[Jadebousem]] | [[Aastfräiske Ailounde]] | [[Idasee]] | [[Stickisee]] | [[Wäädsee]] * '''Personen:''' [[Hajo Hayen]] * '''Sproaken:''' [[Düütsk]] | [[Aastfräisk]] (Läichsaksisk) |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> ===[[Bielde:Saterland flag.png|40px]] [[Seelterlound]] [[Bielde:Saterland-Wappen.png|30px]]=== [[Bielde:Saterland in CLP.svg|thumb|right|120px|Dät Seelterlound]] [[Bielde:Bahnhofscharrel.jpg|thumb|right|120px|Dät Seelterfräiske Kultuurhuus]] * '''Bauwierke:''' [[Loangstwoogenseender]] - [[Seelterfräisk Kultuurhuus]] | [[Johanniterkommende Boukeläsk]] ** '''''Säärken:''''' [[Skäddel#Säärke|Skäddel]] | [[Roomelse#Säärke|Roomelse]] | [[Strukelje#Säärke|Strukelje]] | [[Seedelsbierich#Säärke|Seedelsbierich]] | [[Johanniterkommende Boukeläsk|Klaaster Boukeläsk]] **'''''Määlne:''''' [[Skäddel#Wiendmäälne|Skäddel]] | [[Hollen#Wiendmäälne|Hollen]] * '''Museen:''' [[Museumstäärp Kloppenbuurich]] | [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] | [[Skäddeler Määlnemuseum]] * '''Kultuur un Sport:''' [[Seelter Buund]] | [[Seelter Seendenge]] | [[Skäddeler Määlnefereen]] | [[Foulksdons]] | [[Strukeljer Toudentuutjer]] | [[Sköäwelje]] | [[Foutbalfereen BWR]] | [[Seelter Foonkieker]] * '''Loundskup un Woater:''' [[Foan]] | [[Seelter Äi]] un [[Seelter-Äi-Paad]] | [[Hollener See]] | [[Maiglöckchensee]] | [[Maiglöckchenwoold]] | [[Boukeläsk#Die Klaasterbusk|Klaasterbusk]] | [[Loanghoarst|Natuurtoankmoal Loanghoarster Iesk]] | [[Hollenerfoan#Hollebierich|Hollebierich]] * '''Persone:''' [[George-Bernhard Depping]] | [[Strackerjan]] | [[Sello]] | [[M. Hettema]] | [[M. Seeling]] | [[Johann Friedrich Minssen]] | [[Dieter Stellmacher]] | [[Julius Bröring]] | [[Hajo Hayen]] | [[Stefan Tröster]] | [[Pyt Kramer]] | [[Marron Curtis Fort]] | [[Seelterfräiske Literatuur#Seelterfräiske Skrieuwere (mäd Bielde)|Seelterfräiske Skrieuwere]] | [[Lieste fon do Suune un Dochtere fon Seelterlound|Suune un Dochtere fon Seelterlound]] | [[Dr. Gustav Schünemann]] * '''Sproaken:''' [[Düütsk]] | [[Läichsaksisk]] (Platt) | [[Seeltersk]] * '''Uur:''' [[Bielde:Portal.svg|25px|]] [[Portoal:Seelterlound|Portoal Seelterlound]] | [[Geskichte fon Seelterlound]] | [[Gloowe in Seelterlound]] | [[Aastfräiske Ienfloude]] | [[Tjootern]] | [[Holloundsgungere]] | [[Seelter Läid]] | [[Seelter Siegel]] | [[Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound MAS]] | [[Lieste fon do Täärpe un Buurskuppe fon Seelterlound]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| [[Bielde:Schleswig holstein nf.png|thumb|right|120px|Noudfräislound]] [[Bielde:Wappen Nordfriesland 2.jpg|thumb|right|120px|Woapen fon do "Noudfräisen"]] ===[[Bielde:Nordfriesischeflagge.svg|35px]] [[Noudfräislound]] [[Bielde:DEU Kreis Nordfriesland COA.svg|30px]] === * '''Meenten in dän Loundkring Noudfräislound:''' [[Friedrichstadt]] | [[Husum]] | [[Reußenköge]] | [[Sylt]] | [[Tönning]] | [[Amt Eiderstedt]] | [[Amt Föhr-Amrum]] | [[Amt Landschaft Sylt]] | [[Amt Mittleres Nordfriesland]] | [[Amt Nordsee-Treene]] | [[Amt Pellworm]] | [[Amt Südtondern]] | [[Amt Viöl]] * '''Gebiete:''' [[Amt Bökingharde]] | [[Amt Wiedingharde]] | [[Amt Karrharde]] | [[Goesharde]] * '''Stääde:''' [[Husum]] - [[Niebüll]] * '''Bauwierke:''' [[Geesthardenhuus]] | [[Uthlandfräisk Huus]] | [[Kastäil foar Husum]] * '''Kultuur:''' [[Nordfriisk Instituut]] | [[Dr. Carl-Haeberlin-Friesenmuseum]] | [[Biikefjuur]] * '''Loundskup un Woater:''' [[Noudfräiske Ailounde]] | [[Hallig]]e | [[Hälgelound]] | [[Wäädsee]] * '''Persone:''' [[James Krüss]] | [[Theodor Mommsen]] | [[Friedrich Paulsen]] | [[Hermann Möller]] | [[Jens Emil Mungard]] | [[Theodor Storm]] ** '''''Deensken Person:''''' [[Hans Christian Andersen]] * '''Sproaken:''' [[Düütsk]] | [[Deensk]] | [[Läichdüütsk]] | [[Noudfräisk]] | [[Suud-Jütloundsk]] * '''Uur:''' [[Gölj - Rüüdj - Ween]] | [[Hindenburg-Dom]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> === [[Bielde:Mushroom.svg|25px]] Natuur, Flora un Fauna=== [[Bielde:Ciconia ciconia (aka).jpg|right|120px]] [[Bielde:Kara mürver-1.jpg|right|120px]] [[Bielde:Seerosen weiß.jpg|right|120px]] * '''[[Ökosystem]]:''' [[Foan]]e | [[See]]n | [[Äi]]en | [[Woold]]e * '''[[Dierte]]:''' [[Diertenoomen]] | [[Suugedierte]] | [[Gnauedierte]] ** '''''Huusdierte:''''' [[Hoangst]] | [[Ku]] | [[Swien]] | [[Huussääge]] | [[Skäip]] | [[Kanienken]] | [[Huund]] | [[Kat]] | [[Oante]] | [[Gaise]] | [[Hanne]] ** '''''Wüülde Dierte:''''' [[Foaks]] | [[Wieselke]] | [[Moddere]] | [[Ulk]] | [[Fiskotter]] | [[Kateeker]] | [[Kanienken]] | [[Hoase]] | [[Fäildmuus]] | [[Fläddermuuse]] | [[Needer]] | [[Amphibien]] ** '''''[[Fuugele]]:''''' [[Stoark]] | [[Wüülde Oante]] | [[Woaterhanne]] | [[Aalke-Fokke sin Fuugel]] | [[Wälp]] | [[Petrieshanne]] | [[Duuwe]] | [[Rouke]] | [[Dröiselke]] | [[Hauk]] | [[Kiewit]] | [[Blaumeeske|Meeske]] | [[Foan#Dierte|Foandierte]] ** '''''[[Insekte]]:''''' [[Doarne]] | [[Ieme]] | [[Bliende]] | [[Flinnerkene]] | [[Foan#Insekte|Foaninsekte]] ** '''''Fiske:''''' [[Boars]] - [[Stiekelboars]] * '''[[Plonten]]:''' [[Boom]] - [[Eeke]] - [[Bouke]] - [[Wüülgen (Salix)|Wüülgen]] - [[Fjuurenboom]] - [[Kjuusdanne]] - [[Moaiboom]] - [[Kiddeboom]] - [[Krinteboom]] - [[Riesenboom]] - [[Släieboom]] - [[Hoageltouden (Crataegus)|Hoageltouden]] - [[Dulle-Huunde]] - [[Wacholder]] - [[Brom]] - [[Heedkonke (Genista pilosa)|Heedkonke]] - [[Moas]] - [[Foan#Plonten|Foanplonten]] ** '''''Bloumen:''''' [[Poapske (Nymphaea)|Poapske]] - [[Woaterkinkes (Nuphar lutea)|Woaterkinkes]] - [[Poaskebloume]] - [[Kuukuuksbloume (Orchis)|Kuukuuksbloume]] - [[Poatermutse (Aconitum)|Poatermutse]] - [[Häkkebloume (Tropaeolum)|Häkkebloume]] - [[Doorik]] - [[Skoanelke (Centaurea cyanus)|Skoanelke]] - [[Goartjebloume (Calendula)|Goartjebloume]] - [[Duusendtakke]] - [[Kladde (Arctium Lappa)|Kladde]] - [[Lieste fon Bloumen]] - [[Stinzebloumen]] ** '''''Ietensweere:''''' [[Bäien]] - [[Hoppe]] - [[Tuffelke (Solanum tuberosum)|Tuffelke]] - [[Aate]] - [[Boone (Phaseolus)|Boone]] - [[Kool]] - [[Stäkräiwe (Brassica napus)|Stäkräiwe]] - [[Weete]] * '''Portoal:''' [[Bielde:Portal.svg|25px|]] [[Portoal:Biologie|Biologie]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> === [[Bielde:Nuvola apps kcoloredit.png|25px]] [[Kultuur]]=== [[Bielde:Scharrel Windmühle.JPG|120px|right|]] * '''Archäologie:''' [[Foan#Foanlieken|Foanlieken]] | [[Wänt fon Burloage]] | [[Eedhuund fon Burloage]] * '''[[Sproakwietenskup]]:''' [[Sproakgruppe]] | [[Theodor Siebs]] | [[Dieter Stellmacher]] | [[Pyt Kramer]] | [[Marron Curtis Fort]] * '''Materielle Kultuur:''' [[Wiendmäälne]] | [[Imkeräi]] | [[Weeuwerstäl]] | [[Haspel]] | [[Heewe]] | [[Wäil]] | [[Molkeräi]] | [[Bäätholt#Ticheläi|Ticheläi]] | [[Hällenge]] | [[Tjalk]] | [[Floaksferoarbaidenge]] | [[Eedgreeuwe]] | [[Baukunst]] | [[Baukunde]] | [[Loundwirtskaft]] | [[Mjoon]] | [[Museumsiersenboan]] * '''Kultuur:''' [[Fräiske Moalerkunst]] | [[Dracht]] | [[Foulksdons]] | [[Foulkskultuur]] * '''Sport:''' [[Balspil|Kaatsen]] | [[Sköäwelje]] | [[Foutbal]] * '''Uur:''' [[:fy:List fan heechste bouwurken yn de Fryslannen|Lieste fon do hoochste Bauwierke in do Fräislounde]] | [[Lieste fon fräiske Medien]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> === [[Bielde:Nuvola apps kwrite.png|25px]] Uur=== * '''Gloowe:''' [[Religion]] | [[Reformation]] | [[Kristendum]] | [[Juudendum]] * '''[[Minnerhaide]] un -Organisatione:''' do [[Fräisen]] | do [[Dänen]] | [[EBLUL]] | [[EFA]] | [[Fräisken Räid]] * '''Ferkier:''' [[B 72]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> === [[Bielde:Wikipedia-logo.png|25px]] Kategorien=== [[:Kategorie:Geographie|Geographie]] |} [[Kategorie:Portoal]] iwpng6azybzyc3hsou08k4pgb4wji9a 0 6047 73287 2011-12-02T16:17:40Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Aurk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Aurk]] 6vd7wcbt6vllwb4n6m1mkxflppejv8a 0 6048 109862 73305 2014-07-12T09:32:22Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:CRT televisietoestel.jpg|thumb|Fiersjo-Apparoat of Fiersjo-Reewe]] '''Fiersjoon''' (ätter dät [[Sproakuutbau|Sproakgeföil]] skuul me eer ''[[Fierkieker]]'' kweede, man dät hat al wät uurs) is n [[Massenmedium]] wierbie Luud un Bielden fääreroat wäide ätter Fiersjo-Apparoaten. Do Apparoaten wäide maast kuut uk ''Fiersjoon'' naamd. Mäd Fiersjoon wäide gewöönelk uk do Fiersjo-Seendere un ju touheerige Technik fon dät Fiersjoon Moakjen beteekend. {{stump}} oqxp71nyn0t2vappf4u0xhr5udefeek 0 6049 73320 2011-12-02T20:03:10Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Honnel un Skipfoart in Seelterlound]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Honnel un Skipfoart in Seelterlound]] 4c0kqlv1tiq25r1mrrhfpwtlkw4xf8z 0 6050 106086 96054 2013-03-11T11:12:41Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 22 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q28831]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Lufthoawen Vinh''' is die Lufthoawen foar [[Vinh]], [[Bac Trung Bo]] [[Vietnam]]. Die Lufthoawen lait uungefeer 6 km fon dät Säntrum fon Vinh. [[Kategorie:Vietnam]] 70y12h3sqi5v6xsni7codelo09020if 0 6051 122719 110801 2023-08-15T15:02:08Z T. Mikulski 13191 Adenauer uut 1952 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv B 145 Bild-F078072-0004, Konrad Adenauer.jpg|thumb|right|160px|Adenauer uut 1952]] '''Konrad Hermann Joseph Adenauer''' (* [[5. Januoar]] [[1876]] in [[Köln]]; † [[19. April]] [[1967]] in [[Rhöndorf]], Stääddeel fon [[Bad Honnef]], waas fon [[1949]] bit [[1963]] die eerste Buundeskansler fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz122764|Name=Konrad Adenauer}} {{Normdaten|TYP=p|GND=11850066X|NTA=069135649|VIAF=34470968}} {{SORTIERUNG:Adenauer, Konrad}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] 81ffl1sv7fiwl54zlfybls1ydt0zofc 0 6052 110783 73419 2015-05-18T16:35:50Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv B 145 Bild-F022484-0016, Landtagswahlkampfreise Bundeskanzler Erhard.jpg|thumb|right|160px| Ludwig Erhard]] '''Ludwig Wilhelm Erhard''' (* [[4. Februoar]] [[1897]] in [[Fürth]]; † [[5. Moai]] [[1977]] in [[Bonn]]) waas fon [[1963]] bit [[1966]] die twäide Buundeskansler fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz107712|Name=Ludwig Erhard}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118530755|LCCN=n/50/53242|VIAF=66499657}} {{SORTIERUNG:Erhard, Ludwig}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] nuwzfo4pxkpjmdbpq8n9mg37kcp7wiv 0 6053 119865 117162 2021-05-06T07:10:45Z Sebastian Wallroth 739 Bundesarchiv B 145 Bild-F024017-0001, Oberhausen, CDU-Parteitag Rheinland, Kiesinger (cropped, 2).jpg wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv B 145 Bild-F024017-0001, Oberhausen, CDU-Parteitag Rheinland, Kiesinger (cropped, 2).jpg|mini|Kurt Georg Kiesinger]] [[Kurt Georg Kiesinger]] (* [[6. April]] [[1904]] in [[Ebingen]], Württemberg; † [[9. Meerte]] [[1988]] in [[Tübingen]]) waas aan [[CDU]]-Politiker un fon [[1966]] bit [[1969]] die trääde Buundeskansler fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz114644|Name=Kurt Georg Kiesinger}} {{stump-links}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118562053|VIAF=110689328}} {{SORTIERUNG:Kiesinger, Kurt Georg}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] ckup0nqgnwzt3x8i1rqkr1x0oiwm3o1 0 6054 122722 120723 2023-08-15T15:04:05Z T. Mikulski 13191 Brandt uut 1980 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv B 145 Bild-F057884-0009, Willy Brandt.jpg|thumb|right|160px|Brandt uut 1980]] '''Willy Brandt''' (* [[18. Dezember]] [[1913]] in [[Lübeck]] as ''Herbert Ernst Karl Frahm''; † [[8. Oktober]] [[1992]] in [[Unkel]]) waas fon [[1969]] bit [[1974]] die fjauerde Buundeskansler fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz69253|Name=Willy Brandt}} {{Normdaten|TYP=p|GND=11851444X|NTA=069070288|LCNAF=n80138336|VIAF=41837116}} {{SORTIERUNG:Brandt, Willy}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] miy35zmy52fonddi2rjlt935h0cy3vo 0 6055 111948 110836 2015-11-15T19:30:29Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Schmidt.JPG|thumb|right|160px|Helmut Schmidt (1977)]] '''Helmut Heinrich Waldemar Schmidt''' (* [[23. Dezember]] [[1918]] in [[Hambuurich]], † [[10. November]] [[2015]] juust deer) waas fon [[1974]] bit [[1982]] die füüfde Buundeskansler fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz128534|Name=Helmut Schmidt}} * [http://www.perlentaucher.de/autor/helmut-schmidt.html Helmut Schmidt] (Perlentaucher) {{Normdaten|TYP=p|GND=118608819|NTA=068401264|LCNAF=n50006770|VIAF=12314986}} {{SORTIERUNG:Schmidt, Helmut}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] f429r7pht4ku8nypu1ov5oflg3cdn69 0 6056 116346 114301 2018-02-14T16:55:38Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv B 145 Bild-F074398-0021, Bonn, Pressekonferenz Bundestagswahlkampf, Kohl.jpg|thumb|right|Helmut Kohl, 1987]] '''Helmut Josef Michael Kohl''' (* [[3. April]] [[1930]] in [[Ludwigshoawen]] - [[16. Juni]] [[2017]]) waas fon [[1982]] bit [[1998]] die säksde Buundeskansler fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz110971|Name=Helmut Kohl}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118564595|VIAF=100951272}} {{SORTIERUNG:Kohl, Helmut}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] 3h9f36jfv1u4s6dk3q8dc3dkesce2wb 0 6057 110781 73428 2015-05-18T16:23:46Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gerhard Schröder (cropped).jpg|thumb|right|160px|Gerhard Schröder, 2009]] '''Gerhard Fritz Kurt Schröder''' (* [[7. April]] [[1944]] in Mossenberg, Meente [[Blomberg]]), waas fon [[1998]] bit [[2005]] die sjoogende Buundeskansler fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|pnd118570528|Name=Gerhard Schröder}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118570528|VIAF=90641496}} {{SORTIERUNG:Schroder, Gerhard}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] miky41bb0poaeamw576brvf2ljpr434 0 6058 110810 109008 2015-05-18T21:37:44Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC wikitext text/x-wiki [[Bielde:AM Juli 2010 - 3zu4.jpg|thumb|right|160px|Angela Merkel, 2010]] '''Angela Dorothea Merkel''' (geboorene Kasner; * [[17. Juli]] [[1954]] in [[Hambuurich]]) is siet [[2005]] ju oachsde Buundeskanslerske fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]] un ju eerste wieuwelke Buundeskanslerske. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz129024|Name=Angela Merkel}} {{Normdaten|TYP=p|GND=119545373|NTA=268026734|LCNAF=n94109915|VIAF=12584821}} {{SORTIERUNG:Merkel, Angela}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] 443ss87mh5mch5jwtk0jbh1rn5k7kjp 0 6059 110828 109033 2015-05-19T17:52:02Z 2A00:C1A0:4889:E600:D4AF:B9DA:21E1:3292 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv Bild 146-1983-098-20a, Heuss.jpg|thumb|160px|right|Theodor Heuss (1953)]] '''Theodor Heuss''' (* [[31. Januoar]] [[1884]] in Brackenheim; † [[12. Dezember]] [[1963]] in [[Stuttgart]]) waas von [[1949]] bit [[1959]] die eerste Buundespräsident fon ju Buundesrepublik Düütsklound. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz49344|Name=Theodor Heuss}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118550578|NTA=068859619|LCNAF=n50082858|VIAF=27106174}} {{SORTIERUNG:Heuss, Theodor}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] irf3dt0btotbqhcufcgwc7fp19wpr6c 0 6060 110833 109034 2015-05-19T18:12:52Z 2A00:C1A0:4889:E600:D4AF:B9DA:21E1:3292 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv Bild 146-1994-034-22A, Heinrich Lübke.jpg|thumb|right|160px|Heinrich Lübke]] '''Heinrich Lübke''' (* [[14. Oktober]] [[1894]] in Enkhausen/Sauerland; † [[6. April]] [[1972]] in [[Bonn]]) waas von [[1959]] bit [[1969]] die twäide Buundespräsident fon ju Buundesrepublik Düütsklound. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz54880|Name=Heinrich Lübke}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118575015|NTA=070691959|LCNAF=n85011049|VIAF=13099516}} {{SORTIERUNG:Lubke, Heinrich}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] te5bbisk96tz4yuxsugz24esj1l0fkb 0 6061 110812 109038 2015-05-18T21:41:38Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv Bild 146-2007-0037, Gustav Heinemann.jpg|thumb|right|160px|Gustav Heinemann (1969)]] '''Gustav Walter Heinemann''' (* [[23. Juli]] [[1899]] in [[Schwelm]]; † [[7. Juli]] [[1976]] in [[Essen]]) waas von [[1969]] bit [[1974]] die trääde Buundespräsident fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz126854|Name=Gustav Heinemann}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118548115|VIAF=41879327}} {{SORTIERUNG:Heinemann, Gustav}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] q6y7wx8asz56jal3tyjawx2bbuhyjx8 0 6062 110835 109039 2015-05-19T18:15:20Z 2A00:C1A0:4889:E600:D4AF:B9DA:21E1:3292 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv Bild 146-1989-047-20, Walter Scheel.jpg|thumb|right|160px|Walter Scheel (1974)]] '''Walter Scheel''' (* [[8. Juli]] [[1919]] in Höhscheid, däälich Stääddeel fon [[Solinge]]), waas von [[1974]] bit [[1979]] die fjoode Buundespräsident fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz128535|Name=Walter Scheel}} {{SORTIERUNG:Scheel, Walter}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] 7erdq1h4xtzbr17dp46r9i071rxwvr4 0 6063 110826 109036 2015-05-19T17:49:04Z 2A00:C1A0:4889:E600:D4AF:B9DA:21E1:3292 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv B 145 Bild-F039719-0021, Bonn, CDU-CSU Bundestagsfraktion, Karl Carstens.jpg|thumb|right|160px|Karl Carstens, 1973]] '''Karl Carstens''' (* [[14. Dezember]] [[1914]] in [[Bremen]]; † [[30. Moai]] [[1992]] in [[Meckenheim]]) waas fon [[1979]] bit [[1984]] die füüfde Buundespräsident fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz024_00511_1|Name=Karl Carstens}} {{SORTIERUNG:Carstens, Karl}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] r6n33ewhe07bdkfywpduddg0u5h87cb 0 6064 111457 110809 2015-10-31T12:46:51Z 134.245.225.55 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv Bild 146-1991-039-11, Richard v. Weizsäcker.jpg|thumb|right|160px|Weizsäcker, 1984]] '''Richard Karl Freiherr von Weizsäcker''' (* [[15. April]] [[1920]] in [[Stuttgart]], † [[31. Januoar]] [[2015]] in [[Berlin]]) waas fon [[1984]] bit [[1994]] die sääksde Buundespräsident fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|pnd118766570|Name=Richard von Weizsäcker}} * [http://www.perlentaucher.de/autor/richard-von-weizsaecker.html Richard von Weizsäcker] (Perlentaucher) {{Normdaten|TYP=p|GND=118766570|LCNAF=n82210649|NTA=070969434|VIAF=7405153}} {{SORTIERUNG:Weizsacker, Richard Von}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] 07fk26o98t33r4taydnyvxkezp19ydv 0 6065 113889 110782 2017-01-10T11:55:46Z 91.181.69.25 2017. wikitext text/x-wiki [[Bielde:Roman Herzog.jpg|thumb|right|160px|Roman Herzog, 2006]] '''Roman Herzog''' (* [[5. April]] [[1934]] in [[Landshut]] - 10 january 2017) waas fon [[1994]] bit [[1999]] die sjoogende Buundespräsident fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|pnd119155087|Name=Roman Herzog}} {{Normdaten|TYP=p|GND=119155087|VIAF=27123610}} {{SORTIERUNG:Herzog, Roman}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] oqjt6y68mfgme697359fk87u7zrt1nt 0 6066 110834 109041 2015-05-19T18:13:59Z 2A00:C1A0:4889:E600:D4AF:B9DA:21E1:3292 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv B 145 Bild-F073494-0025, Bundespressekonferenz, Bundestagswahlkampf, Rau.jpg|thumb|right|160px|Johannes Rau]] '''Johannes Rau''' (* [[16. Januoar]] [[1931]] in [[Wuppertal]]; † [[27. Januoar]] [[2006]] in [[Berlin]]) waas fon [[1999]] bit [[2004]] die oachte Buundespräsidänt fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz126858|Name=Johannes Rau}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118803379|NTA=072649593|LCNAF=n80139041|VIAF=5727320}} {{SORTIERUNG:Rau, Johannes}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] 4za1dr2ztndre4svvljnyqkbiz2p6vq 0 6067 110832 107416 2015-05-19T18:11:50Z 2A00:C1A0:4889:E600:D4AF:B9DA:21E1:3292 wikitext text/x-wiki [[File:Koehlerhorst08032007.jpg|thumb|right|160px|Horst Köhler, 2007]] '''Horst Köhler''' (*&nbsp;[[22. Februoar]] [[1943]] in Heidenstein, [[Generalgouvernement]], däälich [[Skierbieszów]], [[Polen]]) waas fon 2004 bit 2010 die njuugende [[Buundespräsident]] fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|pnd129105163|Name=Horst Köhler}} {{SORTIERUNG:Kohler, Horst}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] lpwl0grjs159hox7adhclk9y1yrrdq0 0 6068 110779 106106 2015-05-18T16:18:42Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC wikitext text/x-wiki [[Bielde:Landtag Niedersachsen DSCF7769.JPG|thumb|right|160px|Christian Wulff, 2009]] '''Christian Wilhelm Walter Wulff''' (* [[19. Juni]] [[1959]] in [[Osnabrück]]) waas fon n [[30. Juni]] [[2010]] bit tou dän [[17. Febr.]] [[2012]] die tjaande Buundespräsident fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. Hie is ap n 17. Febr. 2012 ätter ferskeedene Finanzaffären tourääch treeden. Wulff waas die jungste Buundespräsident fon Düütsklound, oawers mäd ne Amtstied fon bloot 598 Deege uk die Präsident mäd ju kuutste Amtstied. Fon 2003 bit 2010 waas Wulff Ministerpräsident fon dät Buundeslound [[Läichsaksen]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|pnd124295533|Name=Christian Wulff}} {{Normdaten|TYP=p|GND=124295533|VIAF=25532766}} {{SORTIERUNG:Wulff, Christian}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] o5fs6u9y67362cafknepkucc56ybici 0 6069 120812 117903 2022-07-05T08:47:32Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Ju '''Christelk-Soziale Union''' (''CSU''), offiziell: ''Christlich-Soziale Union in Bayern e. V.'', is ne politiske Paatäi in [[Düütsklound]]. Ju hääd 153.890 Meegliedere. Bie do [[Düütske Buundesdaiwoalen 2009]] kreech ju Paatäi 6,5% fon do Stämmen. Foarsitter is Markus Söder. {{stump}} [[Kategorie:Politiske Paatäi in Düütsklound]] ffnyub0eaxnwgfuymwyombiqxufysau 0 6070 120665 120664 2022-03-04T10:33:21Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dollart.png|thumb|left|200px|Die Dullert]] [[Bielde:Dollart-Geschichte.png|thumb|right|200px| Die Dullert uum 1600]] Die '''Dullert''' is ne [[Seebucht]] ju uungefäär 100 km² groot is. Ju Seebucht lait in dät noudwääste fon [[Aastfräislound]] un wäästelk ju Muundenge fon ju [[Oamse]], juunuur ju Hoawenstääd [[Oamde]]. Suudelk un wäästelk fon dän Dullert lääse do [[Niederlounde]]. Die Dullert is ferbuunen mäd ju [[Noudsee]]. Truch dän Dullert lapt ju Skeed twiske [[Düütsklound]] un do Niederlounde. Die Dullert is wierskienelk uum dät Jier 1400 äntsteen. Uum 1500 geen die Dullert wied in dät Gebiet fon dät [[Reiderlound]]. Truch Ienpolderenge in dät 17. bit 20. Jierhunndert is ju Flääche ap 1/3 touräächgeen. [[Kategorie:See]] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Provinz Groningen]] [[Kategorie:Eemsdelta]] [[Kategorie:Oldambt (Meente)]] 3ryzpqfz8u6kfb1yovbyu4ntocfjydf 0 6071 113344 106019 2016-08-20T18:22:25Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki '''Bonn''' is ne Stääd in [[Düütsklound]], in dät Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Deer woonje ungefeer 318.809 Moanskene (31. Dez. 2015). <center> [[Bielde:General view over bonn.jpg|thumb|750px|Blick fon dät Stäädhuus ap dät Säntrum fon Bonn]] </center> {{Geostump}} {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] ac5y1ms9m3ylucv9z1t18x73gbvfhck 0 6072 113374 102198 2016-08-23T05:44:39Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en). wikitext text/x-wiki [[Bielde:Osnabrück Süden.JPG|thumb|right|250px|Dät Suude fon Ossenbrääch]] '''Ossenbrääch''', ''düütsk: Osnabrück'', is ne Stääd in [[Düütsklound]], in dät Buundeslound [[Läichsaksen]]. Deer woonje ungefeer 156.315 Moanskene (31. Dez. 2013). Ossenbrääch is Sit fon dän [[Loundkring Ossenbrääch]]. {{Geostump}} {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] heqjqf7po53sq897yk371yfwka7x7s2 0 6073 73456 2011-12-03T22:03:10Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Ossenbrääch]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Ossenbrääch]] gzywffdw45didogcsaknpa1u69g3bud 0 6074 115516 115511 2018-01-10T09:27:25Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:SatNordfriesischeInseln.jpg|thumb|left|200px|Bielde uut dät [[All]]]] [[Bielde:Nordfries-inseln.png|thumb|right|200px|Do noudfräiske Ailounde]] Do '''Noudfräiske Ailounde''' sunt n Ailoundkoppel, die in dän [[Wäädsee]] foar ju [[Noudfräislound|noudfräiske]] un [[Dänemark|deenske]] Kuste lait. Do düütske Ailounde sünt: * [[Sylt]] (mäd ne Boanferbiendenge uur dän Hindenburgdamm ätter dät Fäästlound) * [[Uthörn]] (dirääkt ieuwenske Sylt) * [[Föhr]] * [[Amrum]] * [[Pellworm]] * [[Nordstrand]] is siet 1987 n Hoolich-Ailound mon wäd oafte noch tou do noudfräiske Ailounde reekend. * Iewenske do Ailounde rakt dät deer noch 10 [[Hallig]]e, do lääse as n Kring uum dät Ailound Pellworm. {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Fräiske Ailounde]] [[Kategorie:Noudfräiske Ailounde| ]] tglsuklcd9wt3ykswvlobg2y3pvoq42 0 6075 115514 115513 2018-01-10T09:25:58Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki [[Bielde:WaddeneilandenNL.png|thumb|left|250px| Do wäästfräiske Ailounde. Do Soundplatten un nit bewoonde Ailounde sünt:<br/> 1. [[Noorderhaaks]]<br/> 2. [[Richel]]<br/> 3. [[It Gryn]] (Griend)<br/> 4. [[Rif (Insel)|Rif]]<br/> 5. [[Engelsmanplaat]]<br/> 6. [[Simonszand]]<br/> 7. [[Rottumerplaat]]<br/> 8. [[Rottumeroog]]]] [[Bielde:W W West Frisian Islands.png|thumb|right|250px|Do Wäästfräiske Ailounde uut dät [[Al]]]] Do '''Wäästfräiske Ailounde''' sunt aan Ailoundkoppel foar juu [[Niederlounde|niederloundske]] Kuste. Do bewoonde Ailounde sunt fon Wääst ätter Aast: * [[Tessel]] * [[Flielound]] * [[Skylge]] * [[Amelound]] * [[Schiermönkooge]]<br><br> * [[It Gryn]] is n uunbewoond Fuugelailound in die wäästfräiske [[Wäädsee]]. Deer ieuwenske raakt dät deer noch ne Riege Soundplatten und nit bewoonde Ailounde (sjuch Bielde links). {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Fräiske Ailounde]] [[Kategorie:Wäästfräiske Ailounde| ]] rqtef27d4wicyvjug2jsmddyfxrsp7t 0 6080 73850 2011-12-07T21:55:21Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Ku]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Ku]] m8zizk34q47i3hrwdkot3xi4hs4ynqy 0 6081 118642 106001 2019-09-16T04:15:21Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde: Bluetooth headset.jpg | thumb | 250px | N typisk Bluetooth Headset foar ne [[Handy]]. Dät Headset uumfoatet n Mono-[[Kopheerer]] un n [[Mikrofon]].]] [[Bielde:BluetoothLogo.svg|300px|miniatur|Dät „Bluetooth“-Logo]] '''Bluetooth''' is in eerste Lienje n träidloos [[Computernätwierk]] foar kuute Oustande ([[WPAN]]). Eenige fon do Anweendengen sunt ap [[Computer]]e, [[PDA]]s, [[Funk-Headset]]s un [[Mobiltelephon]]e. In hiere maast foarkuumende Foarm (Bluetooth v. 1.0) wäd ne Uurdreegengsrate fon 1 [[Doatenuurdreegengsrate|Mb/s]] beloanged. Ju näiere EDR (Enhanced Data Rate)-Standard lät Gauegaide tou bit 3 [[Doatenuurdreegengsrate|Mb/s]]. Bluetooth is naamd wuuden ätter [[Harald Blautusk]] (ängelsk:'Harold Bluetooth), fon wäl bekoand is, dät hie diplomatiske Ferhondlengen in Gong sät häd, wierbie dän Gruundsleek laid wuude toun hondeljen un kommunisierjen foar ferskeedene Paatäie. Die Noome wuud wääld, uum dät Siel fon dät Protokoll tou symbolisierjen: n meenskuppelken WPAN Kommunikationsstandard. Die Foardeel fon Bluetooth is, dät do Doaten relativ gau un mäd min Energieferbruuk uurdrain wäide konnen, sunner dät me n Ferbiendengskoabel lääse houget. Besunners ju Rauestroomapnoame is gjucht läich (bie dät Täiwen ap Doaten). Do maaste Mobiltelephone beienhooldje ne Klasse 2-Reewe mäd n Beräk fon sowät 100 m. Dät Bluetooth-Logo is touhoopestoald uut ne [[Runenalphabet|Rune]]-H un ne [[Runenalphabet|Rune]]-B, wät foar Harald Blautusk stoant. [[Kategorie:Radio]] 077dlhxz9mmn7ltx4gfo842taccfler 0 6082 114029 112228 2017-02-28T13:59:59Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki Mb/s is ein Mäite-eenhaid foar ju '''Doatenuurdreegenge'''. Dät rakt ju Gauegaid in Megabit pro Sekunde. So betjut 1 Mb/s, dät Jie 1 Mbit (1024 Kilobit) = 128 Kilobyte pro Sekunde hoochleede konnen, deer 1 Byte daach 8 Bit änthaalt. Een Megabyte (MB) duuret deeruum 8 Sekunden toun uurdreegen (theoretiske Gauegaid). 1 [[Bit]] (b) is ju litste Doateneenhaid. 1 [[Bbyte]] (B) = 8 bit 1 kB = 1024 Bytes 1 MB = 1024 kB 1 GB = 1024 MB 1 TB = 1024 GB [[Kategorie:Komputer]] [[Kategorie:Radio]] 7xy3ks91e62y0fzvdcn5ieynz36ffup 0 6083 74013 2011-12-09T18:23:40Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Tom Brok#Keno I. tom Brok]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Tom Brok#Keno I. tom Brok]] ey7speinwxm0el6yut0ttkupb6zmxt1 0 6084 74014 2011-12-09T18:25:19Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Tom Brok#Ocko I. tom Brok]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[tom Brok#Ocko I. tom Brok|Ocko I. tom Brok]] 2zsshdjvbwqs7gzitvlx7x6fwupfjch 0 6085 74015 2011-12-09T18:27:09Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Tom Brok#Witzel tom Brok]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[tom Brok#Witzel tom Brok|Witzel tom Brok]] gs9i4rn16pgo1jz0am33gfxza5ofm8p 0 6086 74016 2011-12-09T18:28:08Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Tom Brok#Witzel tom Brok]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[tom Brok#Witzel tom Brok|Widzel tom Brok]] 76auyijcyztv72f8jt5d3j76dr9omzl 0 6087 74017 2011-12-09T18:30:00Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Tom Brok#Keno II. tom Brok]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[tom Brok#Keno II. tom Brok|Keno II. tom Brok]] 1ekzjky28mzitjpbpytv7qr8zse99it 0 6088 74018 2011-12-09T18:32:53Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Tom Brok#Ocko II. tom Brok]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[tom Brok#Ocko II. tom Brok|Ocko II. tom Brok]] 6zsvovrttkdg0hmmu32nfd6anoov2ag 0 6089 74019 2011-12-09T18:34:33Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Tom Brok]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[tom Brok]] qjy5lqc389k24hzz2uiqtdrou1bzyy2 6 6090 121369 74097 2022-08-03T06:28:22Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon [[:fy:|fywiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 371npl9dhtvrhljef7bpdp9blw5zbqm 0 6091 115498 114998 2018-01-09T18:57:12Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:West Friesland-Position.png|thumb|right|150px|Dät Gebiet fon Wääst-Fräislound in ju Provinz Noud-Hollound]] '''West-Fryslân''' af Wääst-Fräislound waas fröier n fräisk Gebiet in ju hüüdige Provinz [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Der wäd n holloundsk-fräisken Dialekt, dät [[Wääst-Fräisk]] boalt. {{stump-links}} [[Kategorie:Noudhollound|*]] [[Kategorie:Fräislound|*]] iqwf80wpwxu9070ezs11g2lnds1r5l3 0 6092 114993 106011 2018-01-09T11:28:04Z Wwikix 8153 redirect wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noudhollound]] 20e8ppt6z9hd8cz2rut4y9x9gnx2mjl 0 6093 118638 84730 2019-09-16T04:14:54Z Holder 732 wikitext text/x-wiki {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" align=center style="border: 3px solid lightsalmon; background-color:floralwhite padding:0.5em"| <br /><center>[[Bielde:P countries.png|80px]]&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<font face="Trebuchet MS" size="6,8"> Portoal:Minnerhaide</font>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Bielde:Wo heet dat.svg|70px|]]</center><br /> |} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ {| cellspacing=3 |- valign=top |width=100% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === [[Bielde:Wiki-sisters.png|30px]] Wäilkeemen=== ap ju Portoal-Siede '''[[Minnerhaide]]'''. Ap düsse Siede sünt aal do Artikkele uur Minnerhaide apliested, do ap ju Seelterfräiske Wikipedia stounde. '''Wonskede Artikkele''' sünt in '''[[in rood|rood]]''' skrieuwen. Hälp jädden mee, düsse Artikkele tou [[Wikipedia:Näie Siede|skrieuwen]]. |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| === [[Bielde:Crystal Clear app Login Manager.png|30px]] Minnerhaide === As '''Minnerhaide''' beteekent me Gruppen, do in ne bestimde Meenskup nit dän grootste Deel uutmoakje. Dän maast algemeenen Fal sunt '''Sproakminnerhaide''' in Stoaten. [[Minnerhaide|läs fääre ...]] |} {| cellspacing=3 width=100% |- valign=top |width=50% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === [[Bielde:Coat of Arms of Germany.svg|25px]] Minnerhaide in Düütsklound=== In Düütsklound sunt ieuwenske do [[Fräisen]], do [[Sorbisk|Sorben]], do [[Sinti un Roma]] un do [[Dänen|Dänen]] anärkoand. Deerbie rakt dät fluks Unnerskeede: Do Sorben rakt dät bloot in Düütsklound, do Fräisen in Düütsklound un do Niederlounde, do Sinti un Roma sunt Minnerhaid in moorere Stoaten un do Dänen sunt Meerhaid in [[Dänemark]]. Deertou woonje do Sinti un Roma truch dät ganse Lound un do uur moor in bestimde Gestriche. |width="50%" bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === [[File:Nuvola apps edu languages.svg|30px]] Minnerhaide-Siede fon ju Wiek === {{Foarloage:HS-Minnerhaide-Siede fon ju Wiek}} <div lang="grc" class="polytonic" style="font-family: Athena, Gentium, Palatino Linotype, Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, Lucida Grande, Code2000; font-family /**/:inherit;"> |} {| cellspacing=3 width=100% |- valign=top |width=50% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === [[Bielde:Nuvola apps kdmconfig.png|30px]] Europäiske Minnerhaide ätter ju Sproake === [[Åland Ailounde|Ålandsweden]] • Albaner • [[Aostatal]] • Araben • Aragon • [[Armenier]] • Arumanen • Asturien • Azores • [[Baskenlound|Basken]] • Bosnen • [[Bretonisk|Bretonen]] • Bulgaren • Bunjevci (Bunyevtsi) in Serbien • [[Kornisk|Cornwall]] • Csángó • Dänen • Düütske • Elsaß • Esten • [[Färöisk|Färöer-Ailounde]] • [[Finsk|Finnen]] • Flandern • [[Fräisen]] • [[Friaul]] • Gagausien • Galicien • [[Inuit|Gräinlound]] • [[Räto-Romanisk|Graubünden]] • Griechen • Ingermanlound • Italien • Jenisken • Kanarien / Kanariske Ailounde • Karelier • [[Kaschubäi|Kaschubien]] • [[Katalonien]] • [[Korsika]] • Kosovo (Albaner) • Krim • Kroaten • [[Kurdistan|Kurde]] • [[Ladinisk|Ladiner]] • Lettonen • Lipowener • Litauen • Livonien • Lothringen • Ludier • Luxembuurgere • Madeira • Makedonien • [[Manx|Man (Ailound)]] • Mirandien • Mócheno • Morawien • [[Ersjanisk|Mordwinen]] • [[Okzitanien]] • Polen • Pomaken • Prüüske • Rumänen • Russen • Rusyn • Sami (Laplound) • Sardinien • Savoyen • [[Sleesisk|Schlesien]] • Serben • Seto • [[Romanisk|Sinti un Roma]] • Skonen • Skotlound • Slowaken • Slowenen • [[Sorbisk|Sorben]] • Suudtiroler • Sweden • Tataren • Transdniestr • Tschechen • Türken • Ukrainer • Ungarn • Võro • [[Walisisk|Wales]] • Wallonien • Walser • Wietrussen • Wepsen • Woten • Yiddish / Jiddisk • Zimbern === [[Bielde:Nuvola apps ksirc.png|30px]] Europäiske Minnerhaidssproaken === * '''[[Fräiske Sproake|Fräiske Sproaken]]:''' [[Wäästfräisk]] - [[Noudfräisk]] - [[Seelterfräisk]] * '''Düütsklound:''' [[Sorbisk]] * '''Uur:''' [[Arumänisk]] - [[Baskisk]] - [[Bretonisk]] - [[Gallisk]] - [[Inuit|Inuit (Gräinlound)]] - [[Kaschubiske Sproake|Kaschubisk]] - [[Katalanisk]] - [[Kornisk]] - [[Ladinisk]] - [[Livisk]] - [[Manx]] - [[Räto-Romanisk]] - [[Romani]] - [[Samisk]] - [[Suud-Samisk]] - [[Skottisk-Gälisk]] - [[Walisisk]] === [[Bielde:Nuvola filesystems www.png|30px]] Minnerhaide buute Europa === Uk buute Europa rakt dät fuul Minnerhaide, so as do [[Indioaner|Indioaner]] in Amerikoa un do Uurienwoonere ([[Aborigines|Aborigines]]) fon Australien un so oafte do [[Indigene Foulkere|Indigene Foulkere]]. * ''' Asien:''' ** [[Inuit]] - [[Tatariske Sproake|Tatarisk]] * '''Noud-Amerikoa:''' ** [[Hopi]] - [[Onondaga]] - [[Navajo]] - [[Seri]] - [[Paiute]] - [[Inuit]] ** [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Langs_N.Amer_Deutsch.png Koarte fon do Indioaner-Sproaken in do USA - klik hier] ** [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Inuktitut_dialect_map.svg Koarte fon do Inuit-Dialekte - klik hier] |width="50%" bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === [[Bielde:Nuvola filesystems folder font.png|30px]] Do Sproaken fon Europa=== <div lang="grc" class="polytonic" style="font-family: Athena, Gentium, Palatino Linotype, Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, Lucida Grande, Code2000; font-family /**/:inherit;"> [[Bielde:Sprachen Europas 1990.png|350px]] |} {| cellspacing=3 width=100% |- valign=top |width=50% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === [[Bielde:Nuvola apps kwrite.png|30px]] Aal Sieden uur Minnerhaide, hiere Lounde un Sproaken ap düsse Wikipedia=== [[Bielde:Violinista rom.jpg|thumb|right|120px|Ne Roma Fjoolenspielerske in Italien]] [[File:Angie Bulletts Paiute.jpg|right|thumb|120px|Ne Paiute-Indioaner, 2011]] [[Bielde:Bautzen Ortschild.jpg|right|thumb|120px|Stäädskild Bautzen ap Düütsk un Buppersorbisk]] * [[Baskisk]] * [[Bretonisk]] * [[Ersjanisk]] * [[Emilianisk]] * [[Etsbergisk]] * [[Färöisk]] * [[Finsk]] * [[Gallisk]] * [[Indioaner]] ** [[Hopi]] - [[Paiute]] - [[Seri]] - [[Onondaga]] - [[Navajo]] - [[Navajo (Sproake)]] * [[Inuit]] * [[Kaschubäi]] - [[Kaschubiske Sproake|Kaschubisk]] * [[Katalonien]] - [[Katalanisk]] * [[Keltisk]] * [[Kornisk]] * [[Kurdistan]] - [[Kurden]] * [[Ladinisk]] * [[Llionesisk]] * [[Manx]] * [[Oksitanisk]] * [[Sinti un Roma]] - [[Romani]] * [[Romanisk|Romaniske Sproaken]] * [[Räto-Romanisk]] * [[Sleesisk]] * [[Sorbisk]] * [[Suud-Samisk]] * [[Tatariske Sproake|Tatarisk]] - [[Tatarstan]] * [[Toba-Foulk]] ([[Qom]]) * [[Walisisk]] * [[Wilmesauriske Sproake|Wilmesaurisk]] * [[Zhuang]] |width="50%" bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === [[Bielde:Nuvola apps bookcase.png|25px]] Uur Sieden=== * [[Gans litje Sproaken]] * [[Roode Lieste fon betruuede Sproaken]] * [[Lieste fon Minnerhaide]] * [[Minnerhaide Literatuur]] * [[Cherokee-Silwenskrift]] <hr> === [[Bielde:Nuvola apps xmag.png|30px]] Organisatione=== [[Bielde:Flag of the United Nations.svg|50px|right]] * [[EBLUL]] * [[UNESCO]] <hr> === [[Bielde:Wikipedia-logo.png|25px|]] Uur Wikipedien=== * [[:fy:|Wäästfräisk]] - [[:frr:|Noudfräisk]] - [[:dsb:|Läichsorbisk]] - [[:hsb:|Buppersorbisk]] - [[:szl:|Sleesisk]] - [[:rmy:|Romanisk]] - <br> * [[Wikipedia:Uur litje Wikipedien|Uur litje Wikipedien]] <hr> ===[[Bielde:Portal.svg|25px|]] Portoale=== * [[Portoal:Sproaken un Dialekte in do Fräislounde|Sproaken un Dialekte in do Fräislounde]] <hr> === [[Bielde:Nuvola apps mycomputer.png|30px]] Ferbiendenge ätter Buuten === * [http://de.wikipedia.org/wiki/Europ%C3%A4ische_Charta_der_Regional-_oder_Minderheitensprachen Europäische Charta der Regional- oder Minderheitensprachen] ''(düütsk)'' * [http://www.braesicke.de/links.htm Kurse un Woudebouke fon litje Sproaken] * [http://www.grin.com/de/preview/68410.html Minderheitensprachen in Europa am Beispiel von Deutschland, Spanien und Lettland] * [http://www.eurominority.org/ Alle Europäiske Minnerhaide] <hr> === [[Bielde:Commons-logo.png|20px]] Commons === * [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ethnic_minorities?uselang=stq Etniske Minnerhaide - Bielde, Filme un Heerdoatäie] <div lang="grc" class="polytonic" style="font-family: Athena, Gentium, Palatino Linotype, Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, Lucida Grande, Code2000; font-family /**/:inherit;"> |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| === [[Bielde:Crystal Clear app Login Manager.png|30px]] Do Sproaken fon ju Waareld === [[Bielde:Sprachen der Welt.png|700px|center]] |} [[Kategorie:Portoal]] [[Kategorie:Portoal]] 7945kmrdmsv0r3kx6vjnw2pj85lfo69 0 6095 119730 113012 2021-02-14T16:15:06Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki As '''Juunreformation''' beteekent me aalmeen<ref>in Ansluut an dän protestantiske Historiker [[Leopold von Ranke]]</ref> ju Reaktion fon ju [[Katoolske Säärke]] ap ju fon [[Martin Luther]] in [[Lutherstääd Wittenberg|Wittenberg]] uutgungende [[Reformation]], ju sik in dän Beräk fon ju [[Theologie]] un do Säärken ouspielde un maast ap gäistige Uutnonnersättengen begränsed bleeuw. Die Begriep [[Juunreformation]] beteekent buutendät n Prozess fon ju Katoolske Säärke, ju der in Foulge fon dät [[Konzil fon Trient]] siet sowät 1545 fersoachte, dän sik so goud as politisk as uk institutionell etablierjende [[Protestantismus]], uk gewaltsoam mäd Hälpe fon dän fon him stöände katoolske Habsbuurgske Kaiser) touräächtoutringen (fgl. Oawers uk ju sonaamde [[Katoolske Reform]]), ätterdät ju theologiske Argumentation be-eended waas. Do Mäitnoamen fon dän [[Katholizismus]] dienden sik ap dän [[Säärke (Organisation)|säärkenpolitiske]] as uk ap dän waareldlike politisken Beräk uut un uumfoatede Mäitnoamen fon ju [[Rekatolisierenge]] fon protestantiske Territorien. Jo fierden in dät Touhoopespil mäd ne wiedere Riege Foktore tou dän Uutbräk fon dän [[Trüütichjierige Kriech]]. ==Juunreformation in Seelterlound== [[Jan van Dieken]] ([[Friesische Blätter]] 5.2.3 - 1968) fint in sien Familienpoapiere, dät ätter ju [[Juunreformation]] noch man säilden hilked wuude twiske dät [[evangeliske]] Tjootern un dät [[Katoolske Säärke|roomske]] Seelterlound. Dät rakt ne Ärkläärenge deerfoar, dät in Seelterlound ju [[Fräiske Sproake]] beheelden bleeuw, wüült ju in [[Aastfräislound]] aproat wuude. {{stump}} <references /> [[Kategorie:Geskichte]] qkx7zd9o3lorb2vq2v5szyvfvhxh4v5 4 6096 74394 2011-12-12T20:40:49Z Pyt 12 häd "[[Wikipedia:Schrieuw foar Ju seelterfräiske Wikipedia]]" ätter "[[Wikipedia:Skrieuw foar ju seelterfräiske Wikipedia]]" ferskäuwen: Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Skrieuw foar ju seelterfräiske Wikipedia]] 0emgsii00r76rxrv77n0toqxz9o6bh0 0 6098 122721 122720 2023-08-15T15:03:15Z T. Mikulski 13191 Bismarck uut 1890 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv Bild 146-1990-023-06A, Otto von Bismarck.jpg|thumb|160px|Bismarck uut 1890]] '''Otto Eduard Leopold von Bismarck-Schönhausen''' (Schönhausen, [[1. April]] [[1815]] - Friedrichsruh, [[30. Juli]] [[1898]]), mäd dän Bienoome ''Die iersene Kanzler'', waas aan [[Düütsklound|düütsken]] Stoatsmon. Fon 1862 bit 1890 waas hie Ministerpräsidänt fon [[Prüüsen]]. In 1867 wuude Bismarck Buundeskanzler fon dän [[Nouddüütsk Buund]]. Ätter dän Düütsk-Frantsööske Kriech (1870-1871) wuude die Nouddüütske Buund aan Paat fon dät Düütsk Kaiserriek un Bismarck wuude die eerste [[Riekskanzler]]. == Ferwiese ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz60780|Name=Otto Fürst von Bismarck}} {{DEFAULTSORT:Bismarck, Otto von}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] pgnmz5mvr2sf6cm31b6tey03wukr3d2 6 6101 121368 107019 2022-08-03T06:28:06Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon [[:fy:|fywiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 371npl9dhtvrhljef7bpdp9blw5zbqm 10 6105 109147 74651 2014-04-05T20:54:18Z Murma174 1663 <h2 style... wechnimen wikitext text/x-wiki <includeonly><div style="text-align:left; position:relative; left:0px; top:2px; margin:0;"> [[File:{{{blauwebalke}}}|link=|alt=]] <div style="position:absolute; left:5px; top:-6px;">[[File:{{{plaatsjeynbalke}}}|{{{px|38}}}px|link=|alt={{{plaatsjeynbalke}}}]]</div> <div style="position:absolute; left:40px; top:2px; font-weight:bold; border-bottom:none; font-size:130%; padding:.15em .4em;">{{{titel}}}</div></div> <div style="padding-left:15px; padding-bottom:5px; padding-top:10px;"> {{{ynhald}}} {{#if:{{{link|}}}|<div style="width:90%; margin-top:1em; border-top: 1px solid #aaa"></div><div style="text-align:center"> <span style="font-size:90%">'''<span class="plainlinks">[{{fullurl:{{{link}}}|action=edit}} Beoarbaidje] · [{{fullurl:{{{link}}}|action=history}} cron] · [{{fullurl:{{{link}}}|action=watch}} sjen]</span>'''</span></div></div>|</div>}}</includeonly> da7i02kr4nclvaeztpbh5ra3yz4ncqm 10 6106 119070 100195 2020-04-08T12:16:20Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki {| width="100%" cellpadding="1" cellspacing="3" font-size:95%; style="vertical-align: top; background-color:none; -moz-border-radius:10px; font-size:90%;" |- |style="width:50%; background:none; border:2px solid none; border-top:0; border-right:0; padding:0 23px 0 23px" | *[[Portoal:Geographie|Geographie]] *[[Portoal:Geskichte|Geskichte]] *[[Portoal:Biologie|Biologie]] *[[Portoal:Seelterlound|Seelterlound]] *[[Portoal:Wietenskup|Wietenskup & Technik]] | valign="top" | *[[Portoal:Do Fräislounde|Do Fräislounde]] *[[Portoal:Sproaken un Dialekte in do Fräislounde|Sproaken un Dialekte in do Fräislounde]] *[[Portoal:Düütsklound|Düütsklound]] *[[Portoal:Minnerhaide|Minnerhaide]] |- |} <div style="border-top: 1px solid #a7d7f9; padding-top:5px"> {{center|[[Wikipedia:Galerie|Galerie]]&nbsp;&middot; [[:Kategorie:Haudkategorie|Kategorie]]&nbsp;&middot; [[Wikipedia:Liesten un Tabellen|Liesten]]}} drvqg029ig1ml0ymm6px9cl2e420xa3 10 6108 76851 74662 2012-01-15T13:28:41Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki '''Seelterlound''': [[Seelterlound]] - [[Seeltersk]] - [[Strukelje]] - [[Roomelse]] - [[Seedelsbierich]] - [[Skäddel]] - Ju [[Seelter Äi]] - [[Geschichte fon Seelterlound|Geskichte fon Seelterlound]] - [[Seelter Läid]] - [[Seelter Buund]] - [[Gloowe in Seelterlound]]<br/><br/> '''Fräislound un do Fräisen''': [[Fräislound]] - [[Fräisen]] - [[Fryslân]] - [[Aast-Fräislound]] - [[Noudfräislound]] - [[Fräiske Sproake]] - [[Wäästfräisk]] - [[Noudfräisk]] - [[Aastfräisk]]<br/><br/> '''Exakte Wietenskuppe''': [[Physik]] - [[Chemie]] - [[Mathematik]] - [[Informoatik]] - [[Äidkunde af Geowietenskuppe|Äidkunde]] - [[Biologie]] - [[Stiernkunde af Astronomie|Stiernkunde]] <br/><br/> '''Moanskenwietenskuppe''': [[Geschichte|Geskichte]] - [[Philosophie]] - [[Wirtschaft|Wirtskaft]] - [[Sälskupskunde]] - [[Jura]] - [[Politik]] - [[Sproakwietenskup]] - [[Psychologie]] - [[Religion]]e <br/><br/> '''Anwoande Wietenskup''': [[Baukunde]] - [[Computer]]e - [[Ferkier]] - [[Heelkunde]] - [[Huushollenge]] - [[Loundwirtschaft|Loundwirtskaft]] - [[Ruumfoart]] - [[Technik]] - [[Unnergjucht]] <br/><br/> '''Kunst un Kultuur''': [[Kunst]] - [[Baukunst]] - [[Moalerkunst]] - [[Literatuur]] - [[Musik]] - [[Spil un Sport]] - [[Kultuur]] - [[Foulkskultuur]] <br/><br/> '''Ju Waareld''': [[Äide|Ju Äide]] - [[Lounde]] - [[Sproakfamilie|Sproaken]] - [[Waarelddeele]] - [[Al|Dät Al]] <br/><br/> 4lgp19v2vxmn2wmrfp2cngl1b4d34il 10 6109 106685 99545 2013-04-09T19:50:08Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 23 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q10806942]] wikitext text/x-wiki {| class="float-right infobox" |- ! style="background-color:#d0d0d0;" | {{#ifeq: {{{1}}} | Näärwensälle | Apbau fon een Näärwensälle | Apbau fon een [[Näärwensälle]]}} |- style="text-align: center" | <div style="position: relative;">[[Image:Neuron Hand-tuned.svg|400px|alt=Een Näärwensälle mäd two sik fertwiegjende Massen an bee do Eenden. Oun een Eende lait in't Binnere fon dän Lieuw die Säl-Kääden. Do fuul Fertwiegengen fon ju Masse oun düt Eende sunt do Dendriten. Tou dät uur Eende fon ju Näärwensälle lat aan loangen Foutsat, dät Axon. It wäd fon ju Myelin-Skeede uumroat, ju fon Schwann-Sällen bielded wäd. Twiske düsse Sällen sunt Twiskeruumten, do Ranvier-Snurringe, do heete so, uumdät dät so uutsjucht, as wan dät Axon iensnurd waas. Ju litjere Masse wäd as Axonterminoale biteekend. ]] {{Image label|x=-56.0|y=-10.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | Dendrit | '''Dendrit''' | [[Dendrit (Biologie)|Dendrit]]}}}} {{Image label|x=-141.0|y=-68.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | Säl-Lieuw | '''Säl-Lieuw''' | [[Perikaryon|Säl-Lieuw]]}}}} {{Image label|x=-195.0|y=-124.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | Axon | '''Axon''' | [[Axon]]}}}} {{Image label|x=-19.0|y=-205.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | Säl-Kääden | '''Säl-Kääden''' | [[Säl-Kääden]]}}}} {{Image label|x=-232.0|y=-46.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | Ranvier-Snurring | '''Ranvier-<br/>Snurring''' | [[Ranvier-Snurring|Ranvier-<br/>Snurring]]}}}} {{Image label|x=-325.0|y=-8.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | Axonterminoale | '''Axonterminoale''' | [[Präsynaptiske Eendigenge|Axonterminoale]]}}}} {{Image label|x=-312.0|y=-169.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | Schwann-Sälle | '''Schwann-Sälle''' | [[Schwann-Sälle]]}}}} {{Image label|x=-226.0|y=-195.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | Myelinscheide | '''Myelinskeede''' | [[Myelin-Skeede]]}}}}</div> |} <noinclude> [[Kategorie:Foarloage:Linkbox]] </noinclude> 4ncrecxb6a2si42m2hyys809niny7si 10 6110 74689 2011-12-16T15:32:37Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly><div style="position: absolute; left:{{#expr: {{{x|0}}} * {{{scale|1}}} - 6}}px; top: {{#expr: {{{y|0}}} * {{{scale|1}}} - 8}}px;">{{{text}}}</div></…“ wikitext text/x-wiki <includeonly><div style="position: absolute; left:{{#expr: {{{x|0}}} * {{{scale|1}}} - 6}}px; top: {{#expr: {{{y|0}}} * {{{scale|1}}} - 8}}px;">{{{text}}}</div></includeonly><noinclude>{{Dokumentation}} </noinclude> 79p9n93se1p2azau3vkgir0ny6t2x23 10 6111 107811 74693 2013-08-18T08:05:01Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q10740273]] wikitext text/x-wiki {| class="float-right" |- ! style="background-color:#d0d0d0;" | Apbau fon een [[Synapse]] |- style="text-align: center" | <div style="position: relative;">[[Bielde:Synapse Illustration unlabeled.svg|400px]] {{Image label|x=-2.0|y=-193.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | Postsynaptiske<br />Membran| Postsynaptiske<br />Membran| [[Postsynaptiske Membran|Postsynaptiske<br />Membran]]}}}} {{Image label|x=-2.0|y=-93.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | spannungsaktivierter<br />Calciumkanal| spannungsaktivierter<br />Calciumkanal| [[Sponeengs-Aktivierenge|sponnengs-<br />aktivierten]]<br />[[Calciumkanoal]]}}}} {{Image label|x=-48.0|y=-35.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | synaptiske<br />Vesikel| synaptiske<br />Vesikel| synaptiske<br />[[Vesikel (Biologie)|Vesikel]]}}}} {{Image label|x=-260.0|y=-80.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | Wierapnoame-<br />Pumpe| Wierapnoame-<br />Pumpe| Wier-<br />apnoame-<br />Pumpe}}}} {{Image label|x=-259.0|y=-180.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | Rezeptor| Rezeptor| [[Rezeptor]]}}}} {{Image label|x=-214.0|y=-24.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | Neurotransmitter| Neurotransmitter| [[Neurotransmitter]]}}}} {{Image label|x=-352.0|y=-80.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | Axon| Axon| [[Axon]]}}}} {{Image label|x=-340.0|y=-185.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | Synaptiske Glieuwe| Synaptiske Glieuwe| [[Synaptiske Glieuwe]]}}}} {{Image label|x=-348.0|y=-234.0|scale={{{width|-1}}}|text={{#ifeq: {{{1}}} | Dendrit| Dendrit| [[Dendrit (Biologie)|Dendrit]]}}}}</div> |} 6w9l3g1xl9lb80kdh9f38cfk10ranbt 0 6112 106073 102707 2013-03-11T11:12:04Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 72 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q43054]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:PLoSBiol4.e126.Fig6fNeuron.jpg|thumb|right|300px|Bielde uut ju Groot-Brainge-Boarke fon een Muus]] Een '''Näärwensälle''' wäd uk '''Neuron''' naamd. == Apbau == {{Näärwensälle|Näärwensälle}} === Die Säl-Lieuw === Älke Näärwensälle häd aan Säl-Lieuw ''(Soma)'', dät is die [[Cytoplasma|plasmatiske]] Biriek uum dän Sälkääden. Dendriten un Axon heere deer nit tou. In dän Säl-Lieuw sunt buute dän [[Säl-Kääden]] noch uur Organellen, as toun Biespil dät (ruuge un glääde) [[Endoplasmatisk Retikulum|Endoplasmatiske Retikulum]], do [[Mitochondrium|Mitochondrien]], die [[Golgi-Apparoat]] un uur. === Do Dendriten === Do Dendriten, fon griechisk ''dendron'', wät ''Boom'' hat, sunt fiene plasmatiske Fertwiegengen, do fon n Sällieuw uutgunge un uur [[Synapse]]n dän Kontakt tou uur Näärwnsällen häärstaale. Jo kriege Aktionspotentioale fon uur Sällen hiere Axone. Die Dendriten-Boom fon een moanskelke Näärwensälle kon mäd 100.000 bit 200.000 Spiere fon uur Näärwensällen in Ferbiendenge stounde. === Die Axon-Höäwel === Ju Steede, wier die Säl-Lieuw in dät Axon uurgungt, dät is die Axon-Höäwel. Hier wäide postsynaptiske (ätter ju synaptiske Glieuwe kuumende) Potentioale in Aktionspotentioale uursät un oun dät Axon fääreroat. === Dät Axon === Dät Axon is die loange "Stäit", die fon dän Säl-Lieuw uutgungt. Hier wäide do Aktionspotentioale uurdrain, bit oun't Eende wier Synapsen kuume un dät ap touken Sälle uurdrain wäd. Uumroat is dät Axon fon do Myelin-Skeeden, dät sunt Schwann-Sällen, do uum dät Axon wikkeld sunt. Twiske do Wikkelengen is [[Myelin]], een Miskenge uut [[Oaiwiete]] un [[Phospholipid]]e. Älke Schwann-Sälle uumwikkelt sowät aan Millimeter fon dät Axon. Ju Glieuwe twiske two sukke Myelin-Skeeden hat Ranvier-Snurring, uumdät dät so uutsjucht, as wan deer dät Axon iensnurd waas. Deertruch jumpje do Näärwen-Impulse fon Snurring tou Snurring (''Saltatoriske Ärröögengslaitenge'') wiertruch dät fuul gauer gungt as bie Näärwensällen sunner Myelin-Skeeden (do rakt it uk). === Ju Synapse === {{Schema Synapse|Schema Synapse}} Do Eendknoope, uk Axonterminoalen af präsynaptiske Eendigengen naamd (präsynaptisk hat "foar ju synaptiske Glieuwe") sunt do Knoope, wierfon een Signoal oun een uur Sälle fääremälded wäd. Ju Synapse säärm is ju synaptiske Glieuwe, die Twiskeruum twiske dän Eendknoop un dän Dendrit fon touken Näärwensälle. Die Eendknoop seendet Signoale uut (Dät sunt maasttieds chemiske Signoale) truch so naamde Boodenstoffe af ''Neurotransmitter''. Düsse Boodenstoffe wäide dan oun dän Dendrit fon touken Sälle fon Rezeptoren apnuumen, wiertruch dät Signoal fääremälded wäd. [[Kategorie:Neurologie]] ap17ge2e2n7tc0vp9nlwepcag1dyu2s 0 6113 115240 106117 2018-01-09T14:54:57Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flag ommelanden.gif|thumb|right|Flagge fon do Uumelounde]] [[Bielde:OmmelandenOudeGemeentes.PNG|thumb|left|Do Uumelounde, däälich ju Provinz Groningen]] Do '''Uumelounde''' sünt n Deel fon ju [[Groningen (Provinz)|Provinz Groningen]] in do [[Niederlounde]] un een fon do [[Soogen Seelounde]] in do fröiere Fräislounde. Do Uumelounde wuuden uk wäil dät ''Litje Fräislound'' naamd. Do Uumelounde wieren bit tou dät 15. Jierthunnert Fräisksproakich. In [[1594]] wuuden ju [[Groningen (Meente)|Stääd Groningen]] un do Uumelounde touhoopeföiged tou ju Provinz ''Stêd en Lân'', däälich ju Provinz Groningen. In dän läichsaksiske Dialekt fon ju Provinz Groningen, dät ''Grunnegs'' sünt noch Elemente fon ju Fräiske Sproake tou fienden. [[Kategorie:Provinz Groningen]] hy0uhikckwp0ze3jqinm6ksaqvong2o 0 6114 113419 106116 2016-09-02T09:24:34Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Een '''Synapse''' is een Kontaktsteede twiske two [[Näärwensälle]]n. Synapsen tjoonje ju Uurdreegenge fon [[Ärröögenge (Physiologie)|Ärröögenge]], ferlööwje oawers uk ju Modulation fon ju [[Signoaluurdreegenge]]. Jo konnen buppedät truch anpaasjene Ferannergen Information spiekerje. Ju Antaal fon do Synapsen bedrächt in de [[Brainge]] fon n Uutwoaksenen sowät 100 Billione (10¹⁴) – beleeken ap n eenpeld Neuron swonket ju twiske 1 un 200.000. == Chemiske Synapsen == {{Schema Synapse}} Truch een elektrisk Signoal, dät [[Aktions-Potentioal]], wäide uut dän Eendknoop fon een Näärwensälle [[Neurotransmitter]] (Boodenstoffe) uutskädded, do dan uur ju [[synaptiske Glieuwe]] ätter do Receptooren fon dän Dendrit fon ju uur Näärwensälle wai gunge. Ju Sälle foar ju Glieuwe is die präsynaptiske Deel, wät ätter ju Glieuwe kumt, die postsynaptiske Deel. Heel säilden rakt dät uk een Beienfloudenge fon n postsynaptiske ätter n präsynaptiske Deel. Do Neurotransmittere wäide in ju Näärwensälle produsierd un wonnerje dan in litje Bleesen (Vesikele) ätter dän Synapsen-Eendknoop fon ju Sälle. Sticht truch een Aktions-Potentioal ju Calcium-Concentration in ju Sälle oun, dan wäide do Neurotransmittere uutskädded. Düt böärt truch ju Eepenenge fon sponnengs-aktivierde Calcium-Kanoale. Truch Conformations-Annerengen fon Calcium biendende [[Oaiwiete]], foarallen [[Synaptotagmin]] wäd ju [[Exocytose|exocytotiske]] Fersmiltenge fon ju Vesikel-Membran un ju Säl-Membran härbiefierd, wiertruch dät dan uutskädded wäd (as ap ju Bielde tou sjon. Buute Synaptotagmin is uurigens uk een Riege fon uur Oaiwiete deer oun bedeeliged, t.B. [[Complexin]] I un II, do ju Uutskäddenge fon do Neurotransmittere gauer moakje. Failje do bee, kon die Organismus nit lieuwje. Failt bloot een deerfon, faale him Leeren af sik Röögjen stuur. Oun ju postsynaptiske Membran, ju ap ju uur Kaante fon ju synaptiske Glieuwe lait, biende do Neurotransmittere oun Receptooren. Deertruch kon it tou een Eepenenge fon ligenden-ouhongige [[Ion]]en-Kanoale uun deermet tou een Annerenge fon dät Membran-Potentioal in ju postsynaptiske Näärwensälle kuume. Jee ätter Receptortyp kon uk een "Second-Messenger-Kaskade" uutlöösd wäide, ju juust so tou een Annerenge fon dät Membran-Potentioal un mongs uk tou moor Ouloope in ju postsynaptiske Sälle lat. Ju "Second-Messenger-Kaskade" kon een hooge Signoalferstäärkenge ärtjuuge, wierbie ju Wierkenge fon düsse Signoalferstäärkenge loangsoamer is as ju direkte Wierkenge ap Ionen-Kanoale. Twiske Näärwensällen rakt dät ärröögjende ''(excitatoriske)'' un bedoarjende ''(inhibitoriske)'' Synapsen, do äntspreekend ärröögjende (EPSP = excitatorisk postsynaptisk Potentioal) af bedoarjende (IPSP = inhibitorisk postsynaptisk Potentioal) Wierkenge häbe. Bloot, wan moorere ärröögjende EPSPs tou lieke Tied oun ferskeedene Steeden (ruumelke Summation) af in uutroakjend gaue tiedelke Foulge (tiedelke Summation) in een Neuron (Näärwensälle) ienträffe, äntstoant deer oane een Aktions-Potentioal. Ju Aktivierenge fon bedoarjende Synapsen lat tou ju Hyperpolarisation fon ju Näärwensälle. Dät hat hier Membran-Potentioal sakket ou un ju is stuurer ärröögboar. EPSPs fiere tou Depolarisation, moakje dät Membran-Potentioal also haager un deermäd uk ju Ärröögboargaid fon ju Näärwensälle. == Elektriske Synapsen == Elektriske Synapsen sunt säildener as chemiske, man do rakt it uk. In elektriske Synapsen wäd dät Aktions-Potentioal juust so fäärelat, as dät is un nit in een chemisk Signoal uursät. Deertou sunt do bee Näärwensällen dan truch sonaamde [[Glieuwen-Ounsluut]]e (Ängelsk: Gap junctions) mädnunner ferbuunen, dät hat, deer is n Kanoal uut Oaiwiet, die staalt een Ferbiendenge twiske two Näärwensällen häär. [[Kategorie:Neurologie]] tqf445veko7qnbpjtctt7nin6u6dfyz 14 6115 74734 2011-12-17T08:23:50Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Medizin]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Medizin]] k4h5lndnn81iuj6ewxix9c759lu8zmb 0 6116 106980 100138 2013-04-13T13:17:29Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q232438]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gap cell junction-de.svg|thumb|right|350px|Glieuwen-Ounsluut]] Aan '''Glieuwen-Ounsluut''' ''(düütsk: '''Zell-Zell-Kanal''', oafter mäd dän ängelsken Bigriep '''Gap junction''' af '''Gap cell junction''', af mäd dän [[Latiensk|latienske]] Begriep '''nexus''', dät hat "Ferbiendenge", beteekend)'' is een Ferbiendenge twiske two [[Sälle (Biologie)|Sällen]] truch aan Ferbiendengs-Kanoal uut [[Oaiwiet]]. {{biostump-links}} [[Kategorie:Cytologie]] 91egbdq4tvvziw2wmu5hh38cb5efxjf 14 6117 74738 2011-12-17T08:34:14Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Biologie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Biologie]] slrmnz20899dka6ip6r6qbdkgw18r91 0 6118 74740 2011-12-17T08:34:41Z Heinz 88 häd "[[Sälle]]" ätter "[[Sälle (Biologie)]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Sälle (Biologie)]] dxlbjazh0w6va0wo7zwii01f5fifv1k 0 6119 106115 102450 2013-03-11T11:13:54Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 39 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q194277]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Een '''Aktions-Potentioal''', uk: '''elektriske Ärröögenge''' is een charakteristiske Ouwiekenge fon't Membran-Potential fon een biologiske [[Sälle (Biologie)|Sälle]] fon dät Raue-Potentioal. Wichtich is dät in [[Näärwen-Sällen]], wier een '''Aktions-Potentioal''' een Signoal fäärerakt. == Ouloop fon n Aktions-Potentioal == [[Bielde:Aktionspotential.svg|thumb|300px|right]] Me unnerskat fjauer Phasen fon een Aktions-Potentioal: 1. In ju Initiationsphase lööst aan Raits ju Positivierenge fon ju Sponnenge bit toun Dräppel-Potentioal uut, dät foar ju Uutlöösenge fon een Aktions-Potentioal uurwuunen wäide mout. Die positivierjende Raits kon ju sik uutspreedende Potentioal-Annerenge truch een Aktions-Potentioal oun n Noaber-Membran-Ousnied weese, af aan Ionenstroom truch Kanoale, t.B. oun een chemiske [[Synapse]]. 2. Ju Depolarisation is die fälle Ounstich fon ju Sponnenge bit in dän positiven Beriek. Dän fäärme gjucht fälle Ousnied beteekend me as "Apstriek", ju Potentioal-Uumekierenge bit tou aan Beriek twiske +20 un +30 mV in't Positive as "Overshoot". Wilst ju Depolarisation annert sik dät Membranpotentioal fon negative bit tou positive Wäide. 3. Die ounsluutende Oufaal in Gjuchte fon dät Raue-Potentioal is ju Repolarisation. 4. Die lääste Ousnied wäd as Hyperpolarisation af as hyperpolarisierjend Ätter-Potentioal beteekend. Junner faalt ju Sponnenge ap aan Wäid fon -90 mV, eer ju sik truch noch een Repolarisation wier ap dät Niveau fon dät Raue-Potentioal ienstaalt. Wilst ju Hyperpolaristion kon de facto neen Aktionspotentioal uutlöösd wäide, wieruut sik uk ju Maximoalfrequenz fon Aktions-Potentioal-Fjuure ärsluute lät. (Een Aktions-Potentioal-Fjuur is ju Foulge fon moorere Aktionspotentioale bääte eenuur.) Deeruum kon sun Aktionspotentioal uk nit räägels loope, sunnern bloot in een Gjuchte: Wan in een [[Axon]] een Aktionspotentioal lapt, gungt dät bloot ätter foare, uumdät in dän Ousnied bääte dät momentane Aktions-Potentioal ju Hyperpolarisation is un neen Aktionspotentioal uutlöösd wäide kon. Wan me sik also mäd n Hoomer ap n Finger haut, gungt ju Piene liekuut ätter ju [[Brainge]] wai un nit räägels ätter n Finger tourääch, dät waas je uk uunsinnich. [[Kategorie:Neurologie]] jeypp1qotg062viyolvdtdipykabune 0 6120 74746 2011-12-17T09:36:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6121 74747 2011-12-17T09:36:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6122 74749 74748 2011-12-17T09:37:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6123 74750 2011-12-17T09:37:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6124 74751 2011-12-17T09:38:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6125 74752 2011-12-17T09:38:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6126 74754 2011-12-17T09:38:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6127 74755 2011-12-17T09:39:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6128 74756 2011-12-17T09:39:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6129 74757 2011-12-17T09:39:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6130 74758 2011-12-17T09:40:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6131 74759 2011-12-17T09:40:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6132 74760 2011-12-17T09:41:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6133 74761 2011-12-17T09:41:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6134 74762 2011-12-17T09:42:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6135 74763 2011-12-17T09:42:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6136 74764 2011-12-17T09:43:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6137 74765 2011-12-17T09:43:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näärwensälle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näärwensälle]] sb6v18i4o3yj1aym1fmii55gt5uu4qh 0 6138 123103 123025 2024-01-04T14:02:24Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]] -- [[20. Jierhunnert|20.]]</small> -- '''[[21. Jierhunnert]]''' -- <small>[[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]] -- [[24. Jierhunnert|24.]]</small><br /> <small>Jiere: [[2008]] - [[2009]] - [[2010]] - [[2011]] </small> - '''2012''' - <small> [[2013]] - [[2014]] - [[2015]] - [[2016]] </small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[6. Januoar]]: Ju [[Saarlound|saarloundske]] Ministerpräsidentin [[Annegret Kramp-Karrenbauer]] be'eendet ju eerste Koalitsjoon uut ju CDU, ju FDP un do Gräine ap Loundes-Ieuwene. Ap dän 25. Meerte rakt dät ju Näiwoal in't Saarlound. * [[13. Februoar]]: Tichte bie [[Kourou]] in [[Frantsöösk-Guayana]] startet ju [[ESA]] foar't eerste Moal ju italieenske Dreeger-Rakete [[Vega (Rakete)|Vega]] (Oukuutenge foar italieensk ''Vettore Europeo di Generazione Avanzata''). Die Start is aan Ärfoulch. * [[15. Februoar]]: In dän [[Indisken Ozean]] wäide twäin [[Tamilen|tamiliske]] Fiskere fon italieenske Suldoaten fon dän Oulje-Tanker ''[[Enrica Lexie]]'' uut doodskeeten, uumdät do Suldoaten toanke, dät wierken [[Seerooweräi foar ju Kuste fon Somalia|somaliske Seeroowere]]. Düssen Oungriep fiert tou diplomoatiske Sponnnengen twiske [[Indien]] un [[Italien]]. * [[17. Februoar]]: [[Christian Wulff]] rakt sien Boantje as [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] ou. Dät Boantje blift 29 Deege uunbesät. * [[18. Meerte]]: [[Joachim Gauck]] wäd toun alften Buundespräsidänt fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]] kädden. * [[30. Juni]]: [[Mohammed Mursi]] wäd as Präsidänt fon [[Ägypten]] fereediged. * [[31. Oktober]]: Dät [[Mars Science Laboratory]] mäd dän "Rover" "Curiosity" loundet ap dän [[Mars (Planet)|Mars]]. * [[21. Dezember]]: Eende fon ju Tällenge fon aan sowät 5125 Jiere duurjenden 13-[[Baktun]]-Zyklus fon dän [[Maya-Kalänner]]. Begin waas ap dän 13. August 3114 v. Chr. (Loange Tällenge) ätter ju Analyse fon Doaten uut ju klassiske Maya-Tied. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Eleftherios Katsaitis]], griechisken Biskop * [[11. Januoar]]: [[Steven Rawlings]], britisken Astrophysiker * [[14. Januoar]]: [[Antonio Mistrorigo]], italieensken roomsk-kathoolsken Biskop fon Treviso * [[14. Januoar]]: [[Arfa Karim]], pakistoanske Skoulkerske un Wunnerbäiden ap dät Rebät fon Computere un Informoatik * [[14. Januoar]]: [[Walter Siegert]], düütsken roomsk-kathoolsken Theologe un Pestoor * [[14. Januoar]]: [[Janey Buchan]], skottiske Politikerske * [[17. Januoar]]: [[Phil Bosmans]], belgisken Oardens-Gäistelken un Skrieuwer * [[11. Februoar]]: [[Whitney Houston]], US-amerikoanske Sjungerske * [[25. August]]: [[Neil Armstrong]], aan [[Ruumtefoart|Ruumtefoarer]] uut [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Amerikoa]] (* [[1930]]) == Ättergjuchte uur Seelter Seeken == * 1 Nov. [http://www.ga-online.de/-news/artikel/104963/Saterfriesischer-Sprachmelodie-auf-der-Spur Seelter Satsmelodie wäd unnersoacht] * 30. Okt. [http://www.nwzonline.de/cloppenburg/kultur/grosser-buch-ist-ab-sofort-erhaeltlich_a_1,0,1967624995.html Näi Bouk "Die Fisker un sien Wieuw" fon Gräitje Grosser.] * 10. Okt. [https://www.google.nl/#hl=nl&sclient=psy-ab&q=%22seeltersk%22&oq=%22seeltersk%22&gs_l=hp.12..0i10i30j0i30.5453.26828.0.32938.13.12.1.0.0.0.438.2627.0j6j5j0j1.12.0...0.0...1c.1.xMEN7nt5XHE&pbx=1&bav=on.2,or.r_gc.r_pw.r_qf.&fp=62d72411a3d914bc&bpcl=35243188&biw=1058&bih=611 Uur 5.000.000moal ''Seeltersk'' ap Google.] * 27. Sept. [http://www.nwzonline.de/cloppenburg/kultur/drei-dialekte-aber_a_1,0,1144688917.html Astrid Lindgren, „Middewinter in’n Staal“ uursät fon Johanna Evers.] * 24. Sept. [http://www.uni-oldenburg.de/praesidium/60930.html Fertjoonstoarden foar Marron Fort] * 1. Sept. [http://www.majstro.com/woerterbuecher/ Seelter Woudebouk fon/ätter 37 Sproaken!] * 27. Aug. [https://web.archive.org/web/20160304212308/http://www.ekfrysk.host22.com/fw.htm Seelter Formenwörterbuch J-O ap näie Adrässe]. * 21. Juli [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2913291/Statt-in-Turnhalle-in-Hotelbett-gen%E4chtigt%26%23x2008%3B.html Foulksdonsgruppe waas bie ju Europeade in Padua] (NWZ) * 14. Juli [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2908787/Seelter-Buund-f%E4hrt-nach-Jever.html Mäd dän Seelter Buund ätter Jever fiere] (NWZ) * 10. Juli Foanmuseum wäd uumebaud [http://www.ga-online.de/-news/artikel/100917/Neues-Gesicht-fuer-etablierte-Einrichtung hier] un [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2904926/Neuer-Glanz-f%FCr-alte-Sch%E4tze.html hier] (GA/NWZ) * 7. Juli [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2903510/Sch%FCler-werden-bilingual-unterrichtet.html Seeltersk-Unnergjucht in Strukelje un Skäddel in dät naie Skouljier] (NWZ) * 6. Juli [http://www.ga-online.de/-news/artikel/100833/Saterlaender-Taenzer-als-Botschafter Foulksdonsgruppe fiert ätter ju Europeade in Padua] (GA) * 4. Juli [http://www.ga-online.de/-news/artikel/100715/Sixtus-Schroeer-wird-posthum-Brueckenpate Brääch wäd posthum ätter Sixtus Schröer naamd] (GA) * 27. Juni [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Barssel/Artikel/2896345/15-000-Euro-mehr-f%FCr-Museum.html Moor Jäild foar dät Foanmuseum] (NWZ) * 21. Juni [http://www.endangeredlanguages.com/ Google tougoang foar bedraine Sproaken] * 19. Juni [http://www.ga-online.de/-news/artikel/100166/Ausgezeichnete-Visitenkarte-hinterlegt Seelterfräisen ap Besäik in Brüssel] (GA) * 18. Juni [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Friesoythe/Artikel/2889428/Brunnen-nach-alten-Vorgaben.html Naie Putte in dän Klaastertuun] (NWZ) * 15. Juni [https://web.archive.org/web/20120723090051/http://www.fryske-akademy.nl/fileadmin/Afbeeldingen/Hoofdpagina/bestanden/Persberichten/pb_resolusje_dielnimmers_filologekongres.doc Resolution Fräisk Philologenkongres]. * 13. Juni [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=55822 25 Jiere Skoulmuseum Folmhusen] (GA) * 8. Juni Ju [[:fy:Haadside|'''Wäästfräiske Wikipedy''']] häd '''25.000 Artikkele''' * 7. Juni [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=55629 Ättermiddai mäd do Litje Seelterfräisen] (GA) * 6. Juni [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2880883/Bilingualer-Unterricht-an-zwei-Grundschulen-m%F6glich.html Modälprojäkt: Unnergjucht ap Seeltersk af Düütsk in Skäddel un Strukelje muugelk] (NWZ) * 12. Moai [[:frr:|Noudfräiske Wikipedia]] 2000 Sieden * 9. Moai [http://www.ga-online.de/?id=540&did=54928 Litje Seelterfräisen fierje Fäst] (GA) * 8. Moai [https://web.archive.org/web/20110310235600/http://www.stuuns.com/ Ktunaxa moakje iPhone-app fon stierwende Sproake] * 30. April Ju [[Punte-Fääre]] fiert [http://www.oz-online.de/?id=542&did=54713 450-jierich Bestounden ap n 1. Moai] * 18. April [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2848802/Nur-noch-zw%F6lf-Seiten-bis-zum-Schluss.html Bouk „Die fljoogende Klassenruum“ bolde kloor] (NWZ * 12. April [http://seelter.110mb.com/FormenWtb.htm Formen-Wörterbuch Bouksteeuwen I-K kloor] * 12 März [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Friesoythe/Artikel/2822711/Liebeserkl%E4rung-ans-Saterland.html Fuul Ljuude ap n Heematäiwend Seelter Buund] (NWZ) * 6. Meerte [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2818021/Seelter-Buund-l%E4dt-zum-Schlemmen-ins-Schulzentrum.html Heematäiwend ''Seelter Buund'' ap n 10. Meerte] (NWZ) * 21. Febr. [http://www.faz.net/aktuell/feuilleton/tag-der-muttersprache-ruem-hart-klaar-kiming-11656179.html Rüm hart - klåår kiming] (FAZ) * 20. Febr. [https://web.archive.org/web/20160322013023/http://www.stuuns.com/2012/02/20/kurs-groningisk-plat-ap-internat/ Kurs Groningisk-Plat ap Internät] (stuuns.com) * 11. Febr. [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=52552 52. Interfräiske Buurenträffen waas in Seelterlound] (GA) * 3. Febr. [https://web.archive.org/web/20120321162353/http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=52341 Wier Seeltersk wier lieuwendich wäd] (GA) * 26. Jan. [https://web.archive.org/web/20120201233441/http://www.nwzonline.de/Region/Artikel/2788269/Hier-sagen-Sch%FCler-Gouden-M%E4iden.html In Skäddel kweede do Sköilere "Gouden Mäiden"] (NWZ) * 20. Jan. [https://web.archive.org/web/20120318032003/http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2783807/Sik-w%E4t-fert%E4lle-bei-Gretchen.html Sik wät fertälle bei Gretchen] (NWZ) * 10. Jan. Nai Seeltersk-Diertebouk fon Gretchen Grosser [http://www.ga-online.de/index.php?id=540&did=51584 hier] un [http://www.nwzonline.de/Region/Kreis/Cloppenburg/Saterland/Artikel/2778105/Kindern-auf-Seeltersk-vorlesen.html hier] (GA/NWZ) [[Kategorie:21. Jierhunnert]] nzzb4pocbpn4rafue93p21qjlvvbeaq 0 6139 74788 2011-12-17T13:10:53Z Heinz 88 häd "[[Moorgut Seedelsbierich]]" ätter "[[Foangoud Seedelsbierich]]" ferskäuwen: Seeltersk mout dät weese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foangoud Seedelsbierich]] ie9beyxufcv80lpw21c5jhamj9soqrm 0 6140 114614 83137 2017-10-03T11:33:59Z Couiros22 8036 wikitext text/x-wiki Düsse Uursicht rakt ne '''Lieste fon Bloumen''' (wüülde un kultiwierde), do ap ju Seelterfräiske Wikipedia stounde. Do Noomen sünt ätter do Liesten fon [[Minssen]], [[Dr. Jacob Botke|Dr. Botke]], [[Pestoor Schulte]] mäd Touföigenge fon [[Theo Griep]] un Uurswäkke: {| class="wikitable sortable" |- ! Seelterske Noome !! Latienske Noome !! Düütske Noome !! Fräiske Noome !! Noome ap Plat |- | [[Buutergäärs]]|| Ranunculus repens|| gelbe Ranunkel || || |- | [[Dongele (Galeopsis)|Dongele]] || Galeopsis ||Hohlzahn || || |- |} * [[Doorik]] * [[Duusendtakke]] * [[Düüwelsbit]] * [[Goartjebloume (Calendula)]] * [[Hankebloume (Melandrium album)]] * [[Häkkebloume (Tropaeolum)]] * [[Hoonkebloume (Melandrium diurnum)]] * [[Hoangstebloume (Taraxacum)]] * [[Huuslook (Sempervivum)]] * [[Kladde (Arctium Lappa)]] * [[Klokkerke (Campanula)]] * [[Kuukuuksbloume (Orchis)]] * [[Langejan]] * [[Muurk (Eriophorum)]] * [[Muugerk (Artemisia)]] * [[Pingsterbloume (Convallaria majalis)]] * [[Pispotte (Calystegia sepium)]] * [[Poapske (Nymphaea)]] * [[Poaskebloume]] * [[Poatermutse (Aconitum)]] * [[Skoanelke (Centaurea cyanus)]] * [[Snüüfkensbloume (Arnica montana)]] * [[Sokkerai (Cichorium intybus)]] * [[Soogenjiersbloume (Gnaphalium uliginosum)]] * [[Stuuwenden Jan]] * [[Suldoatensknoop (Succisa pratensis)]] * [[Sunnebloume (Helianthus)]] * [[Suugerke (Lamium album)]] * [[Woaterkinkes (Nuphar lutea)]] [[Kategorie:Bloumen|']] [[Kategorie:Liesten un Tabellen|Bloumen]] ozsgl7vo61l5m0hznywx57ckn8frob7 0 6141 120352 119944 2021-11-16T19:28:40Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.2 wikitext text/x-wiki '''Brfxxccxxmnpcccclllmmnprxvclmnckssqlbb11116''' (uutspreeken as Albin) waas die Foarnoome fon n [[Sweden|Sweedsken]] Wänt, bädden in 1991, dän hie in Moai 1996 fon sien Oolden uut Protest juun do Autoritäten klieg skull. Man do Autoritäten ha be don Nomme nit akzeptierd, un so breech die Want Dan Nome "Albin". ==Sjuch uk== *[[Hubert Blaine Wolfe­schlegel­stein­hausen­berger­dorff, Sr.]], die kuute Noome n fon Amerikoaner mäd n Noome fon 746 Bouksteewen *[[Taumatawhakatangihangakoauauotamateapokaiwhenuakitanatahu]], die Noome fon n Bierich in [[Näi-Seelound]] * [[Gorsafawddacha’idraigodanheddogleddollônpenrhynareurdraethceredigion]], die fröiere Noome fon ne Boanstation in Wales *[[Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch]], die Noome fon ne Stääd in [[Wales]] * [[Krung Thep Mahanakhon Amon Rattanakosin Mahinthara Ayuthaya Mahadilok Phop Noppharat Ratchathani Burirom Udomratchaniwet Mahasathan Amon Piman Awatan Sathit Sakkathattiya Witsanukam Prasit]], die offizielle Noome fon [[Bangkok]], ju Haudstääd fon [[Thailound]] * [[:en:Longest word in English|Do loangste Woude in Ängelsk]] == Ferbiendenge ätter Buuten == *[https://web.archive.org/web/20160304220522/http://web.mit.edu/dryfoo/www/Info/longname.html ''No laughs for Swede's name game''] *[https://web.archive.org/web/20070502174519/http://www.petting-zoo.net/~deadbeef/archive/1137.html ''Albin or Albyn or ... What's in a name?''] [[Kategorie:Sweeden]] lwhbitgnuy5ccvzqtrz73kgzk9f7urf 0 6142 110807 104785 2015-05-18T21:31:05Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC /* Sjuch uk */ wikitext text/x-wiki '''Hubert Blaine Wolfe­schlegel­stein­hausen­berger­dorff, Sr.''', uk bekoand as '''Wolfe+585, Senior''', bädden ap n [[29. Februoar]] [[1904]] in [[Hambuurich]]-Bergedorf waas die oukuutede Noome fon n Mon uut ju [[Amerikoa|amerikoanske]] Stääd [[Philadelphia]]. Hie hied dän loangste Persoonennoome fon ju Waareld. Ju Toal "585" in dän kuute Noome stoant foar do Extroa-Bouksteeuwe in sin Huusnoome. Sin kompläite Noome fon 746 Bouksteeuwe waas: :''Adolph Blaine Charles David Earl Frederick Gerald Hubert Irvin John Kenneth Lloyd Martin Nero Oliver Paul Quincy Randolph Sherman Thomas Uncas Victor William Xerxes Yancy Zeus Wolfe­schlegelstein­hausenberger­dorffvoraltern­waren­gewissenhaft­schaferswessen­schafewaren­wohlgepflege­und­sorgfaltigkeit­beschutzen­von­angreifen­durch­ihrraubgierigfeinde­welche­voraltern­zwolftausend­jahres­vorandieerscheinen­wander­ersteer­dem­enschderraumschiff­gebrauchlicht­als­sein­ursprung­von­kraftgestart­sein­lange­fahrt­hinzwischen­sternartigraum­auf­der­suchenach­diestern­welche­gehabt­bewohnbar­planeten­kreise­drehen­sich­und­wohin­der­neurasse­von­verstandigmen­schlichkeit­konnte­fortplanzen­und­sicher­freuen­anlebens­langlich­freude­und­ruhe­mit­nicht­ein­furcht­vor­angreifen­von­anderer­intelligent­geschopfs­von­hinzwischen­sternartigraum, Senior.'' ==Sjuch uk== * [[Brfxxccxxmnpcccclllmmnprxvclmnckssqlbb11116]], die Noome fon n Sweedsken Wänt * [[Taumatawhakatangihangakoauauotamateapokaiwhenuakitanatahu]], die Noome fon n Bierich in [[Näi-Seelound]] * [[Gorsafawddacha’idraigodanheddogleddollônpenrhynareurdraethceredigion]], die fröiere Noome fon ne Boanstation in Wales *[[Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch]], die Noome fon ne Stääd in [[Wales]] * [[Krung Thep Mahanakhon Amon Rattanakosin Mahinthara Ayuthaya Mahadilok Phop Noppharat Ratchathani Burirom Udomratchaniwet Mahasathan Amon Piman Awatan Sathit Sakkathattiya Witsanukam Prasit]], die offizielle Noome fon [[Bangkok]], ju Haudstääd fon [[Thailound]] * [[:en:Longest word in English|Do loangste Woude in Ängelsk]] [[Kategorie:US-Amerikoaner‎]] baviwrjfthpu2g83l3b5vxf3dloudne 0 6143 74895 2011-12-18T21:53:01Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Hubert Blaine Wolfe­schlegel­stein­hausen­berger­dorff, Sr.]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Hubert Blaine Wolfe­schlegel­stein­hausen­berger­dorff, Sr.]] 4qyxogjqn8503iabjdfqn6r75uekmka 0 6144 112017 104790 2015-11-19T15:57:11Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Tetaumatawhakatangihangakoauaotamateaurehaeaturipukapihimaungahoronukupokaiwhenuaakitanarahu''' [[Bielde:Taumata sign 2006.jpg|thumb|right|250px|Die Bierich Taumata]] af '''Taumatawhakatangihangakoauauotamateapokaiwhenuakitanatahu''' ([[Maorisk]]: ''Taumata-whakatangihanga-kōauau-a-Tamatea-pōkai-whenua-ki-tana-tahu'') is die Noome fon n Bierich in [[Näi-Seelound]]. Die Noome kuumt uut ju Sproake fon do [[Maori]], do uursproangelke Bewoonere fon Näi-Seelound. Düsse Noome wäd oafte oukuuted tou ''Taumata''. Die Noome mäd 92 Bouksteeuwe is apnuumen in dät [[Guinness Rekordbouk]]. Die Noome betjut sofuul as: ''Ju Steede, an ju Tamatea, die Mon mäd do groote Kniebele, die Klieuwer fon do Bierge, die Loundsluuker die der uumetou raisede, sien Noose-Floite spielde foar sien Ljoofste.'' ==Sjuch uk== * [[Brfxxccxxmnpcccclllmmnprxvclmnckssqlbb11116]], die Noome fon n Sweedsken Wänt *[[Hubert Blaine Wolfe­schlegel­stein­hausen­berger­dorff, Sr.]], die kuute Noome fon Amerikoaner mäd n Noome fon 746 Bouksteeuwe * [[Gorsafawddacha’idraigodanheddogleddollônpenrhynareurdraethceredigion]], die fröiere Noome fon ne Boanstation in Wales *[[Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch]], die Noome fon ne Meente in [[Wales]] * [[Krung Thep Mahanakhon Amon Rattanakosin Mahinthara Ayuthaya Mahadilok Phop Noppharat Ratchathani Burirom Udomratchaniwet Mahasathan Amon Piman Awatan Sathit Sakkathattiya Witsanukam Prasit]], die offizielle Noome fon [[Bangkok]], ju Haudstääd fon [[Thailound]] * [[:en:Longest word in English|Do loangste Woude in Ängelsk]] [[Kategorie:Bierich]] [[Kategorie:Näi-Seelound]] 0dlfm2jm633uen04rvtyqqf6ffxz2p2 0 6145 120273 118996 2021-09-15T17:00:06Z Siam2019 11873 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flag of Bangkok.svg|thumb|right|125px|Flagge]] [[Bielde:Seal Bangkok Metropolitan Admin (green).svg|thumb|right|125px|Woapen]] [[Bielde:Thailand Bangkok locator map.svg|thumb|right|125px|Ju Loage fon Bangkok in Thailound]] '''Bangkok''', ''[[Thaisk]]: กรุงเทพมหานคร Krung Thep Mahanakhon'', is ju Haudstääd fon [[Thailound]]. Die ganse Noome ''Krung Thep Mahanakhon Amon Rattanakosin Mahinthara Ayuthaya Mahadilok Phop Noppharat Ratchathani Burirom Udomratchaniwet Mahasathan Amon Piman Awatan Sathit Sakkathattiya Witsanukam Prasit'' häd 164 Bouksteeuwe, in ju thaiske Skrift 95 Bouksteeuwe. Die Noome stuud in dät [[Guinness Rekordbouk]] un hat: ''Stääd fon do Ängele, groote Stääd [un] Residenz fon dät hälge Juweel fon Indra [Smaragd-Buddha], uunienniemboare Stääd fon God, groote Haudstääd fon de Waareld, aptunderd mäd njuugen wäidfulste Eedelsteene, riek an gewaltige köönigelke Palaste, do dät heemelske Heem fon dän wiergeboorene God glieke, Stääd, ju der fon Indra skoankt un fon Vishnukarm baud wuude.'' Bangkok is siet 1782 ju Haudstääd fon dät Köönichriek Thailound un is mäd 8.280.925 (2010) Ienwoonere ju grootste Stääd fon dät Lound. In ju Metropolregion Bangkok woonje 14.565.547 (2010) Moanskene. Dät Nationalmuseum fon Bangkok is dät grootste in Suud-Aast-[[Asien]]. ==Sjuch uk== * [[Brfxxccxxmnpcccclllmmnprxvclmnckssqlbb11116]], die Noome fon n Swedsken Wänt * [[Hubert Blaine Wolfe­schlegel­stein­hausen­berger­dorff, Sr.]], die kuute Noome fon Amerikoaner mäd n Noome fon 746 Bouksteewen * [[Taumatawhakatangihangakoauauotamateapokaiwhenuakitanatahu]], die Noome fon n Bierich in [[Näi-Seelound]] * [[Gorsafawddacha’idraigodanheddogleddollônpenrhynareurdraethceredigion]], die fröiere Noome fon ne Boanstation in Wales * [[Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch]], die Noome fon ne Stääd in [[Wales]] * [[:en:Longest word in English|Do loangste Woude in Ängelsk]] == Ferbiendenge ätter Buuten == {{commons ienföigje|category:Bangkok|Bangkok}} * [http://www.bangkok.go.th/ Bangkok Stäädferwaltenge – Bangkok Metropolitan Administration] (in Thai un Ängelsk) [[Kategorie:Thailound]] orjr6lijn4qm2ql7xhu2ynqkktcruhz 0 6146 99142 74921 2013-01-04T21:39:05Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Bangkok]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Bangkok]] 3scpf1mpmh0qqxz7vr14n5gkqw5pm91 0 6149 104796 99442 2013-03-08T17:30:12Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 55 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q322]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Llanfair PG railway station sign.jpg|thumb|right|280px|Skild bie dän Boanhof]] '''Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch''' is ne Meente in dät Suude fon dät Ailound [[Anglesey]] in dät Noud-Wääste fon [[Wales]]. Ju Meente häd 3.040 Ienwoonere. Die Noome kuumt uut ju [[walisisk]]e Sproake un betjut: ''„Mariensäärke (Llanfair) in ne Molle (pwll) mäd wiete Hoaselnuuteboome (gwyn gyll) in ju Naite (ger) fon n gauen Tweerel (chwyrn drobwll) un ju Thysiliosäärke (llantysilio) bie ju roode Hööle (ogo goch).“'' Oafte wäd die Noome mäd ''Llanfair PG, Llanfair'' af ''Llanfairpwllgwyngyll'' oukuuted. Do Waliser kweede maastieds bloot ''Llanfairpwll''. Do [[Änglound|Änglounder]] naame dät ''Gogogoch''. Uursproangelk waas die Noome: ''Llanfair Pwllgwyngyll.'' Die Noome mäd 58 Bouksteeuwe is die loangste Meentenoome fon Europa un stuud [[2002]] in dät [[Guinness Rekordbouk]]. Ju Stääd häd ne Partnerskup mäd dät Täärp '''[[Ie]]''' in ju Provinz [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]] un ju Meente '''[[Y (Somme)|Y]]''' in [[Frankriek]]. ==Sjuch uk== * [[Brfxxccxxmnpcccclllmmnprxvclmnckssqlbb11116]], die Noome fon n Sweedsken Wänt *[[Hubert Blaine Wolfe­schlegel­stein­hausen­berger­dorff, Sr.]], die kuute Noome fon Amerikoaner mäd n Noome fon 746 Bouksteeuwe *[[Taumatawhakatangihangakoauauotamateapokaiwhenuakitanatahu]], die Noome fon n Bierich in [[Näi-Seelound]] * [[Gorsafawddacha’idraigodanheddogleddollônpenrhynareurdraethceredigion]], die fröiere Noome fon n walisiken Boanhof * [[Krung Thep Mahanakhon Amon Rattanakosin Mahinthara Ayuthaya Mahadilok Phop Noppharat Ratchathani Burirom Udomratchaniwet Mahasathan Amon Piman Awatan Sathit Sakkathattiya Witsanukam Prasit]], die offizielle Noome fon [[Bangkok]], ju Haudstääd fon [[Thailound]] * [[:en:Longest word in English|Do loangste Woude in Ängelsk]] == Ferbiendenge ätter Buuten == {{Commonscat|Llanfairpwllgwyngyll}} * [http://www.llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch.co.uk/ Offizielle Website] (ängelsk) * [http://www.bbc.co.uk/h2g2/guide/A403642 bbc.co.uk] – BBC-Lexikonartikel tou Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch (ängelsk) [[Kategorie:Stääd]] [[Kategorie:Europa]] 5vt92k62j9d9fb8gee9wnc8zzlhex6g 0 6150 104798 76577 2013-03-08T17:30:26Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 12 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1011629]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Golf Halt Station.jpg|thumb|right|280px|Ju Station "Golf Halt" in 2008]] '''Gorsafawddacha’idraigodanheddogleddollônpenrhynareurdraethceredigion''' waas die Noome fon ne Boanstation in [[Gwynedd]], [[Wales]]. Die Noome betjut sofuul as: ''„Die Mawddach-Boanhoaf mäd sien Droakentuske an ju noudelke Penrhyn-Sträite an dän gouldene Strand fon ju Cardiganbucht“''. Ju Station hied dän Noome mäd 67 Bouksteewen kriegen foar n Iendraach in dät [[Guinness Rekordbouk]]. Die uursproangelke Noome was ''Golf Halt''. Ju Boanstation häd dän uursproangelke Noome ''Golf Halt'' in 2007 offiziell wier tourääch kriegen. Deertruch häd ju Meente [[Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch]] in Wales wier dän Boanhof mäd dän loangste Noome. ==Sjuch uk== * [[Brfxxccxxmnpcccclllmmnprxvclmnckssqlbb11116]], die Noome fon n Sweedsken Wänt *[[Hubert Blaine Wolfe­schlegel­stein­hausen­berger­dorff, Sr.]], die kuute Noome fon Amerikoaner mäd n Noome fon 746 Bouksteeuwe *[[Taumatawhakatangihangakoauauotamateapokaiwhenuakitanatahu]], die Noome fon n Bierich in [[Näi-Seelound]] *[[Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch]], die Noome fon ne Stääd in [[Wales]] * [[Krung Thep Mahanakhon Amon Rattanakosin Mahinthara Ayuthaya Mahadilok Phop Noppharat Ratchathani Burirom Udomratchaniwet Mahasathan Amon Piman Awatan Sathit Sakkathattiya Witsanukam Prasit]], die offizielle Noome fon [[Bangkok]], ju Haudstääd fon [[Thailound]] * [[:en:Longest word in English|Do loangste Woude in Ängelsk]] [[Kategorie:Europa]] 6s7r7eyqv39wlf1oghz6wui7rbciwhe 0 6151 74997 2011-12-19T21:38:57Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Gorsafawddacha’idraigodanheddogleddollônpenrhynareurdraethceredigion]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Gorsafawddacha’idraigodanheddogleddollônpenrhynareurdraethceredigion]] 84i55uv8o8l1u6k4m9im9er26xuntzl 10 6153 76590 75999 2012-01-10T20:45:55Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Taumata sign 2006.jpg|right|120px|]] * ... '''[[Brfxxccxxmnpcccclllmmnprxvclmnckssqlbb11116|Brfxxccxxmnpccccll.....11116]]''' die Noome waas, die n [[Sweden|sweedsken]] Wänt fon sien Oolden kriege skuul? * ... '''[[Hubert Blaine Wolfe­schlegel­stein­hausen­berger­dorff, Sr.|Hubert Blaine Wolfe­.....ff, Sr.]]''' af '''Wolfe+585, Senior''', die kuute Noome fon n [[Amerikoa]]ner mäd n Noome fon 746 Bouksteeuwe waas? * ... '''[[Taumatawhakatangihangakoauauotamateapokaiwhenuakitanatahu|Taumatawhakatangih.....atahu]]''' die Noome fon n Bierich in [[Näi-Seelound]] is? * ... '''[[Gorsafawddacha’idraigodanheddogleddollônpenrhynareurdraethceredigion|Gorsafawddacha’idrai.....digion]]''' die fröiere Noome fon ne Boanstation in Wales waas? * ... '''[[Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch|Llanfairpwllgwyngyllg.....gogoch]]''' die Noome fon ne Stääd in [[Wales]] is? un * ... '''[[Ie]]''' in ju [[Niederlounde|niederloundske]] Provinz [[Fryslân]] un '''[[Y (Somme)|Y]]''' in [[Frankriek]] hiere Partnerstääde sünt? * ... '''[[Krung Thep Mahanakhon Amon Rattanakosin Mahinthara Ayuthaya Mahadilok Phop Noppharat Ratchathani Burirom Udomratchaniwet Mahasathan Amon Piman Awatan Sathit Sakkathattiya Witsanukam Prasit|Krung Thep Mahanak.....Prasit]]''' die offizielle Noome fon [[Bangkok]], ju Haudstääd fon [[Thailound]] is? qrrnbvpwkvf2ty5p51blvi73jvdtpm8 10 6155 75113 2011-12-21T17:36:25Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{{1|}}}{{{before|}}}<div style="float:right; margin: 1em 0 1em 1.5em; {{{otherstyle|}}};{{#if:{{{maxwidth|}}}|max-width:{{{maxwidth}}};}}" {{#if:{{{…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{{1|}}}{{{before|}}}<div style="float:right; margin: 1em 0 1em 1.5em; {{{otherstyle|}}};{{#if:{{{maxwidth|}}}|max-width:{{{maxwidth}}};}}" {{#if:{{{1|{{{limit|}}}}}}|class="toclimit-{{{1|{{{limit|}}}}}}"}}>__TOC__</div>{{{after|}}}{{{2|}}}</includeonly><noinclude> ;Dit berjocht kinne jo brûke njonken grutte ôfbylden of ynfo-berjochten. </noinclude> 8rdhsvdhv8zt652sgj3g18as0ly3mmz 10 6156 119377 75952 2020-10-19T04:20:12Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Loangshällenge.jpg|right|150px]] Ne '''Hällenge''' is ne Steede wier me Skiepe bauen däd. Dät rakt two Soarten Hälgen, Loangshälgen un Twäärshälgen, aal deerätter of do Skiepe in ju Loangsgjuchte of twäärs tou Woater lät wäide. Fröier waas in [[Seelterlound]] nit goud Jäild tou fertjoonjen. Industrie un so roat et nit in do 1880er Jiere. Man in [[Strukelje]] hieden do soogen Hälgen un ap düsse Hälgen wuuden Skiepe baud, foarallen Mutten un uk [[Tjalk]]e. Do transportierden dan [[Eedgreeuwe|Eed]] un fuuren uk ätter Ällerbrouk buppe wai un hoalden deer Steene foar do Seedieke. Un fon [[Seedelsbierich]] un deer Iersengrot. Un aal sowät wuud hier transportierd ap de [[Seelter Äi]]. [[Hällenge|Läs fääre ...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> iei0r31ozmhdhtpff60wulogqelgktf 0 6157 116408 116407 2018-02-15T19:26:07Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kombord Ee (Dongeradeel).jpg|thumb|right|Dät Täärpskild fon Ie]] [[Bielde:Sint-Gangulfuskerk Ee.jpg|thumb|Sänt-Gangulfussäärke]] '''Ie''', ''([[Niederloundsk]]: Ee)'' is n Täärp in ju Meente [[Dongeradiel]] in ju Provinz [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]]. Dät Täärp häd uungefeer 890 Ienwoonere (2008). Ie häd dän kuutste Steedenoome fon do Niederlounde. ==Säärke== [[Bielde:Monumentenbordje 2014.svg|15px|]] Sänt-Gangulfussäärke uut dät 13. Jierhunnert ==Museen== In Ie rakt dät n [[Floaks]]feroarbeidengsmuseum. ==Stäädepartnerskuppe== Ie häd ne Stäädepartnerskup mäd ju [[Frankriek|frantsööske]] Meente [[Y (Somme)|Y]] un [[Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch]] in [[Wales]], ju Meente mäd dän loangste Steedenoome fon [[Europa]]. {{commonscat|Ee, Dongeradeel}} [[Kategorie:Fryslân]] 2zos8u54i71sx19izt9mixsw0yrqwpf 0 6158 105402 104803 2013-03-09T21:14:49Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q240431]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Comunne Y picardhiv68.jpg|thumb|right|250px|Noomenskild fon Y]] '''Y''' is ne litje Meente in [[Frankriek]] in ju Region [[Picardie]] in dät [[Département]] [[Somme]]. Y lait 20 Kilometer wäästelk fon [[Saint-Quentin]]. Y häd 81 Ienwoonere, do sik säärm „Ypsiloniens“ naame. Y is die kuutste Noome fon alle Steeden in Frankriek. == Stäädepartnerskuppe == Y häd ne Stäädepartnerskup mäd dät Täärp [[Ie]] in ju [[Niederlounde|niederloundske]] Provinz [[Fryslân]] un mäd [[Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch]], ne Meente in dät Suude fon dät Ailound [[Anglesey]] in dät Noud-Wääste fon [[Wales]]. == Sjuch uk == * [[:nl:Lijst van eenletterige plaatsnamen|Lieste fon Steedenoomen mäd aan Boukstäf]] [[Kategorie:Frankriek]] j4zsted6zn036ss27xv2jldn0fwz3ou 10 6162 75378 75373 2011-12-25T13:46:19Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Toonapnoame?|Toonapnoame|In do Jiere 1955 bit 2001 häd Kramer uur 200 Uuren Toonapnoamen (B1-216) in Seelterlound moaked, altied mäd Ienstimmenge fon do Ljuude, do der baalen dieden. Wan dät uk algemeen fersteen wuud toun Nutsen fon dät Studium fon ju seelter Sproake, so sunt do m.E. daach Subjekt tou Autorgjuchte un konnen deeruum uur ne bestimde Periode bloot uutsuchswiese publisierd wäide. Do Apnoamen un Transktiptione deerfon sunt an eenige Steeden (Bibliotheken Ooldenbuurich un Ljouwert) sicherstoald un unner bestimde Bedingengen ientousjoon.}} '''{{{1}}}''', [[Pyt Kramer]], Bibliotheken Ooldenbuurich un Ljouwert k11o5tytix0ybeo1b38ydk2yl4ubms0 10 6163 75377 75376 2011-12-25T13:45:37Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <span style="font-family:sans-serif;font-weight:bold;font-size:11px;cursor:help;" title="{{{2}}}">{{{1}}}</span><noinclude> 45dpodnvo0u2w8qtdq23ztj7d5pal5c 0 6164 75581 2011-12-27T13:49:05Z Bernd 1291 häd "[[Cherokee-Silwenschrift]]" ätter "[[Cherokee-Silwenskrift]]" ferskäuwen: sch=sk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Cherokee-Silwenskrift]] b3zgmrsdywnkg7c0ql0n3qcb6wexcd2 0 6168 112438 104805 2016-04-24T14:39:24Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:TjalkIhlow.JPG|thumb|Tjalk appe Naite fon Ihlow, in dät [[Oamse-Jade-Kanoal]].]] Ne '''Tjalk''' is n Sailskip foar dät Binnenwoater. Dät Woud „tjalk“ ärskient 1673 toun eersten moal in n fräisk Dokumänt.<ref>[http://jgsmits.home.xs4all.nl/delfshaven/heden_schepen.html Kroniek van Delfshaven]</ref> Ne tjalk is smäl, loang, un lait nit so djoop in et Woater. Deertruch kon me mäd ne tjalk goud foare ap do Binnenwoatere so as Kanoale un Meere, un ap ju [[Wäädsee]]. Dät Skip wuude fröier oafte bruukt in Hollound un do fräiske Lounde. Däälich wäide do maaste Tjalke bloot noch bruukt foar Touristen. {{Wälle|Angoawe= <references /> }} [[Kategorie:Ferkier]] ism1f559ooeosmc9wnow4nmdzlkou3l 0 6169 116523 113881 2018-02-16T19:46:39Z Apdency 2536 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Joast (Justus) Hiddes Halbertsma,.jpg]] → [[File:Joast (Justus) Hiddes Halbertsma.jpg]] #3 (sp) wikitext text/x-wiki Do '''Bruure Halbertsma''' wieren träi gjucht bekoande wäästfräiske Bruure uut [[Grou]], Meente [[Boarnsterhim]] in ju [[Niederlounde|niederlounsdske]] Provinz [[Fryslân]]. Do hääbe fuul däin foar ju [[wäästfräiske Literatuur]] in dät 19. Jierhunnert. Jo oarbaideden uk an do [[Rimen en Teltsjes]], n Foulksbouk mäd Fertälstere un Riemsele. Do hääbe touhoope mäd [[Waling Dykstra]] fuul ärfoarsked un deeruur skrieuwen. Hiere Ooldenhuus stoant in dän ''Wilhelminapark'' in [[Grou]]. Do Bruure wieren: * Joast Hiddes Halbertsma ([[1789-1869]]) waas Preetjer un skreeuw uk uur ju fräiske Foulkssproake. * Tsjalling Hiddes Halbertsma ([[1792-1852]]) wuud n rieken Honnelsmon in [[Sies]] un [[Buutere|Buuter]] un skreeuw in ju Fräiske Sproake. * Dr. Eeltsje Hiddes Halbertsma ([[1797-1858]]) häd in [[Leiden]] un [[Heidelberg]] studierd un wuud dan Huusdokter in Grou. Humor waas ätter him ne goude Medizin juun ferskeedene Kroankheide. Siene Gedichte wieren dän Ounfang fon do "Rimen en Teltsjes". Hie skreeuw dät Läid "[[De âlde Friezen]]", wät leeter ju Fräiske Foulkshymne wuud. <gallery> Bielde:Joast (Justus) Hiddes Halbertsma.jpg| Joast Hiddes Halbertsma Bielde:Binnert Jans Tinga - Tjalling Hiddes Halbertsma.jpg|Tsjalling Hiddes Halbertsma Bielde:Eeltje Hiddes Halbertsma.jpg| Dr. Eeltsje Hiddes Halbertsma Bielde:Grou, Dr. Eeltsje Halbertsma Earebyld.jpg| Toankmoal foar Dr. Eeltsje Hiddes Halbertsma </gallery> {{DEFAULTSORT:Halbertsma, Bruure}} [[Kategorie:Fräiske Persoon]] [[Kategorie:Fräisken Skrieuwer]] [[Kategorie:Fräiske Literatuur]] [[Kategorie:Fryslân]] duqha385u90d7socdq7x5tbkshzow5j 0 6170 75841 2011-12-30T21:33:20Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Bruure Halbertsma]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Bruure Halbertsma]] m9hi3spfb485ts1nlnwzw990fpj0nlb 0 6171 75842 2011-12-30T21:34:18Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Bruure Halbertsma]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Bruure Halbertsma]] m9hi3spfb485ts1nlnwzw990fpj0nlb 0 6172 75843 2011-12-30T21:35:22Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Bruure Halbertsma]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Bruure Halbertsma]] m9hi3spfb485ts1nlnwzw990fpj0nlb 6 6173 121375 75844 2022-08-03T06:30:00Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon [[:fy:|fywiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 371npl9dhtvrhljef7bpdp9blw5zbqm 0 6174 75848 2011-12-30T22:46:41Z 87.187.78.78 Fäärelaited ätter [[Bruure Halbertsma]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Bruure Halbertsma]] m9hi3spfb485ts1nlnwzw990fpj0nlb 0 6175 75849 2011-12-30T22:47:00Z 87.187.78.78 Fäärelaited ätter [[Bruure Halbertsma]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Bruure Halbertsma]] m9hi3spfb485ts1nlnwzw990fpj0nlb 0 6176 75850 2011-12-30T22:47:16Z 87.187.78.78 Fäärelaited ätter [[Bruure Halbertsma]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Bruure Halbertsma]] m9hi3spfb485ts1nlnwzw990fpj0nlb 0 6177 120731 117466 2022-04-26T00:40:17Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.7 wikitext text/x-wiki * [[Image:Speaker Icon.svg|18px]] [https://web.archive.org/web/20051022135156/http://members.chello.nl/s.kloosterman4/mp3/PTT%26Anneke_Douma-FryskFolksliet.mp3 Dät Läid as Audio-Doatäi] '''De âlde Friezen''' is siet [[1875]] dät Foulksläid fon [[Fryslân]]. Dät Läid wuud skrieuwen truch Dr. [[Eeltsje Hiddes Halbertsma]], aan fon do [[wäästfräisk]]e [[Bruure Halbertsma]]. Ju Melodie is fon dät Läid "Vom hoh'n Olymp", fon [[Heinrich Christian Schnoor]]. Dät Läid wuud dät eerste Moal soangen bie dät Apstaalen fon n Toankmoal foar Eeltsje Hiddes Halbertsma in 1875 in [[Grou]] un wuud dan uk fluks dät Foulksläid fon Fryslân. ===Die Täkst=== {| !Wäästfräisk !Düütske Uursättenge |- | :Frysk bloed tsjoch op! Wol no ris brûze en siede, :en bûnzje troch ús ieren om! :Flean op! Wy sjonge it bêste lân fan d'ierde, :it Fryske lân fol eare en rom.<br /> :Refrain: :Klink dan en daverje fier yn it rûn :Dyn âlde eare, o Fryske grûn! (2x)<br /> :Hoe ek fan oermacht, need en see betrutsen, :oerâlde, leave Fryske grûn, :Nea waard dy fêste, taaie bân ferbrutsen, :dy't Friezen oan har lân ferbûn.<br /> :Fan bûgjen frjemd, bleau by 't âld folk yn eare, :syn namme en taal, syn frije sin. :Syn wurd wie wet; rjocht, sljocht en trou syn leare, :en twang, fan wa ek, stie it tsjin.<br /> :Trochloftich folk fan dizze âlde namme, :Wês jimmer op dy âlders grut! :Bliuw ivich fan dy grize, hege stamme :in grien, in krêftich bloeiend leat!<br /> | :Friesisches Blut, zieh auf! Schäume und siede, :und schlage in unseren Adern! :Hinauf! Wir besingen das beste Land der Erde, :das friesische Land voller Ehre und Ruhm.<br /> :Refrain: :Klinge dann und donnere weit herum, :deine alte Ehre, o friesischer Boden. (2x)<br /> :Wie auch von Übermacht, Not und See bedroht, :uralter lieber friesischer Bode . :Nie wurde das feste, zähe Band gebrochen, :das Friesen un ihr Land verknüpfte.<br /> :Beugen zuwider, hielt das alte Volk in Ehre, :seine Name und Sprache, seinen Freiheitssinn. :Es stand zu seinem Wort, recht, schlicht und treu war seine Lehre, :und Zwang, von wem auch, widert ihn an.<br /> :Durchlauchtiges Volk von diesem alten Namen, :sei immer auf diese Voreltern Stolz! :Bleibe ewig, von diesem grauen hohen Stamm, :ein grüner und kräftig blühender Spross!<br /> |} <br /> <br /> {| !Seeltersk Uursättenge !Seeltersk Anpaasje (So dät man dät sjunge kon) |- | :Fräiske Bloud, tjuch ap! Skuumje un sjoode, :un slo in uus Äddere! :Uumhooch! Wie besjunge dät bääste Lound ap de Waareld, :dät fräiske Lound ful Eere und Roum.<br /> :Refrain: :Kling dan un bullerje fier uumetou, :dien oolde Eere, o fräiske Gruund. (2x)<br /> :Wo uk fon Uurmoacht, Nood un Meer bedrain, :uroolde ljoowe fräiske Gruund. :Nooit wuud dät fääste, toaie Beend noch breeken, :dät Fräisen an hier Lound ferboont.<br /> :Fon Beegjen froamd, heelt dät oolde Foulk in Eere, :sin Noome un Taal, sin Fräidumsin . :Et stuud tou sin Woud, gjucht, sljucht un trjou wier sin Leere, :un Twoang, fon wäl ook, gjouelde him juun.<br /> :Truchlauchtich Foulk fon dissen oolden Noome, :wääs altied ap düsse Foaroolden stolt! :Blieuwe euuwich, fon dissen griesen hoogen Stom, :aan gräinen un krääftig bloienden Spruut!<br /> | :Du, uus fräiske Bloud, nu moast die röögje :un bruus truch uus Äddern truch! Bruus truch! :Wie wol'n dät fräiske Lound besjunge, :dät is dät bääste un so fluch. :Refrain: :Klinge, jee,klinge,skäl wied in uus Buund, :dien oolde Eere, o fräiske Gruund! :Wier Uurmacht un wier Nood un See uk twoangen :uus oolde ljoowe Fräisenlound, :wie Fräisen bleeuwen mäd uus Lound ferbuunden, :noit reet die fääste toaie Buund. :Uus Foulk, dät duukt sik nit, dät heelt in Eeren :sin Noome, sien Toal, sin fräie Sinn. :Sien Woud goold, Gjucht un Tjoue wuden heelden, :ap froamden Twoang liet sik neen Moanske ien. :Tjoutaatich Foulk mäd düssen oolde Noome, :wäs altied ap dien Oolden stolt! :Blieuw eeuwich fon düssen griese, hooge Stam :n’Sprut, die blöit un ful fon Krit, gräin Holt! |} === Ferbiendenge ätter Buuten=== * [http://home.planet.nl/~jschoone/nl_fr.html Partitur mäd Täkst] [[Kategorie:Fryslân]] 6lxhm4i57uo98hr8b7gbmm6nunoqiok 0 6178 106009 84133 2013-03-11T11:09:43Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1547681]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieGrou.png|thumb|right|250px|Grou in ju Meente Boarnsterhim]] [[Bielde:Sint Pieterkerk2 Grou.jpg|thumb|right|250px|St. Pitersäärke]] '''Grou''' ''(niederloundsk: Grouw)'' is n Täärp in ju Meente [[Boarnsterhim]] in ju [[Niederlounde|niederlounsdske]] Provinz [[Fryslân]] un Sit fon ju Meente. Grou häd uungefäär 5.600 Ienwoonere (2009). In Grou stoant dät Ooldenhuus fon do [[Bruure Halbertsma]]. ===Geographie=== Grou lait aan dän [[Prinses Margrietkanoal]]. ===Kultuur=== * St. Pitersäärke uut dät 13. Jierhunnert * Määlne ''de Borgmolen'' uut 1895 * Museum ''de Trije Gritenijen'' === Bädden in Grou=== * do [[Bruure Halbertsma]] === Bedrieuwe=== * Van Vuuren Deuren - fröier Halbertsma-Doorefabriek, do hääbe al in do 1970-1980er Jiere Doore ätter ne Doorefirma in [[Roomelse]] exportierd * Halbertsma pallets, ne Palettefabriek <gallery> Bielde:Grouw - Haven.jpg|Hoawen fon Grou Bielde:Oud schilderij Grou.jpg|Grou uum 1850 Bielde:Grou sintpiter.jpg|Sträite ätter ju Säärke wai Bielde:De Borgmolen.JPG|Määlne ''de Borgmolen'' File:Grou, Dr. Eeltsje Halbertsma Earebyld.jpg| Monumänt fon Dr. Eeltsje Hiddes Halbertsma </gallery> [[Kategorie:Fryslân]] 3uj5vzkmf8xycgg9h5as38d3813y4gg 0 6179 119966 110055 2021-08-08T21:31:21Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Monumentenbordje 2014.svg|left|12px]] ''Niederloundsk Rieksmonument'' [[Bielde:Domtower Utrecht.jpg|thumb|right|200px|Die Dom fon Utert]] Die '''Dom fon Utert''' is ne [[gotiske]] Säärke midde in ju [[Niederlounde|niederloundske]] Stääd [[Utert]] ''(niederloundsk: Utrecht)'' in ju [[Provinz Utert]]. Ju wuud fon [[1254]] bit [[1382]] baud as [[Kathedraale]] fon dät [[Bisdum Utert]] un waas wäid an [[Martinus van Tours]] ([[Sänt-Maarten]]). Siet [[1580]] is ju Säärke [[protestantsk]]. Ap n [[24. April]] [[1492]] wuud in dän Dom [[Erasmus fon Rotterdam]] toun Pestoor wäied. ==Domtouden== Ap n 14. August 1674 is n Deel fon dän Dom truch n läipen [[Tornado]] ienstät. Die Deel wuud nit wier apbaud un sietdäm sunt die Dom un die Domtouden fonnunner tränd. Die 112,32 Meter hooge Domtouden is die hoochste Säärketouden fon do Niederlounde un dät hoochste Bauwierk fon Utert. Die Touden häd 14 Klokken. ==Niederloundske Rieksmonumente== Die Dom stoant ap ju (inoffizielle) niederloundske Top-100-Lieste fon dät [[UNESCO]]-Waareldkultuuräärwe. Die Dom un die Domtouden sünt allebee niederloundske Rieksmonumente. [[Bielde:Monumentenbordje 2014.svg|left|12px|]] [http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php?cAction=show&cOffset=0&cLimit=25&cOBJnr=36075&oOrder=ASC&cLast=1&oField=OBJ_RIJKSNUMMER&sCompMonNr=36075&sCompMonName=&sStatus=&sProvincie=&sGemeente=&sPlaats=&sStraat=&sHuisnummer=&sPostcode=&sFunctie=&sHoofdcategorie=&sSubcategorie=&sOmschrijving=&ID=0&oField=OBJ_RIJKSNUMMER ''Niederloundsk Rieksmonument Nr. 36075 ap www.monumentenregister.cultureelerfgoed.nl''] [[Bielde:Monumentenbordje 2014.svg|left|12px|]] [http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php?cAction=show&cOffset=0&cLimit=25&cOBJnr=35973&oOrder=ASC&cLast=1&oField=OBJ_RIJKSNUMMER&sCompMonNr=35973&sCompMonName=&sStatus=&sProvincie=&sGemeente=&sPlaats=&sStraat=&sHuisnummer=&sPostcode=&sFunctie=&sHoofdcategorie=&sSubcategorie=&sOmschrijving=&ID=0&oField=OBJ_RIJKSNUMMER ''Niederloundsk Rieksmonument Nr. 35973 ap www.monumentenregister.cultureelerfgoed.nl''] [[Bielde:Monumentenbordje 2014.svg|left|12px|]] [http://www.kich.nl/kich2010/rapport.jsp?id_qualifier=ODB:Rijksmonumentnr&id=36075 ''Niederloundsk Rieksmonument Nr. 36075 ap www.kich.nl''] [[Bielde:Monumentenbordje 2014.svg|left|12px|]] [http://www.kich.nl/kich2010/rapport.jsp?id_qualifier=ODB:Rijksmonumentnr&id=35973 ''Niederloundsk Rieksmonument Nr. 35973 ap www.kich.nl''] ==Sjuch uk== {{Commons ienföigje|Category:Utrecht Dom church|Dom fon Utert}} ==Ferbiendenge ätter Buuten== * [https://web.archive.org/web/20200125114408/http://www.domkerk.nl/ Websiede fon dän Dom fon Utert] * [http://www.domtoren.nl/ Websiede fon dän Domtouden] ==Bielde== <gallery> Bielde:Vanuit Domstraat.JPG| Die Dom uut dät Noude Bielde:Orgel Domkerk.JPG|Ju Oargel Bielde:Interieur Domkerk.JPG|Die Koor </gallery> {{Panorama|Panorama Utrecht.jpg|800px|Panorama fon Utert mäd dän Dom un ju Buursäärke, 2008}} {{Bauwierk-2}} [[Kategorie:Bauwierk]] 4ccnv2ctoagwxejmfk9ndfm9442rqit 10 6180 107013 83103 2013-04-15T03:15:35Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki {|style="margin:0.5em 0 0.5em 0; clear:both;" width=100% class=toccolours ! align="center" style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:0px;">&nbsp;</div> '''Fräiske Ailounde un Soundplatten |- | align="center" style="font-size: 90%;" | [[Bielde:Waddeneilanden.PNG|left|100x100px]] [[Bielde:German Bight.jpg|right|100x100px]] '''[[Wäästfräiske Ailounde]]: ''' [[Tessel]] - [[Flielound]] - [[Skylge]] - [[Amelound]] - [[Schiermönkooge]] <br> '''Nit bewoond:''' [[Noorderhaaks]] - [[de Richel]] - [[It Gryn]] (Griend) - [[de Kalkman]] (Engelsmanplaat) - [[Rif]] - [[Simonssound]] - [[Rottumerplaat]] - [[Rottum]] - [[Suudduunen]]<br> '''[[Aastfräiske Ailounde]]: ''' [[Borkum]] - [[Juist]] - [[Norderney]] - [[Baltrum]] - [[Langeooch]] - [[Spiekerooch]] - [[Wangerooge]] <br> '''Nit bewoond:''' [[Kachelotplate]] - [[Lütje Hörn]] - [[Memmert]] - [[Minsener Oog]] - [[Mellum]] <br> '''[[Noudfräiske Ailounde]]: ''' [[Hälgolound]] - [[Hallig|Do Halligen]] - [[Pellworm]] - [[Noudstrand]] - [[Amrum]] - [[Föhr]] - [[Uthörn]] - [[Sylt]] <br> '''Nit bewoond:''' [[Jungnammensound]] - [[Kniepsound]] - [[Japsound]] - [[Suuderoogsound]] - [[Nouderoogsound]] - [[Noudstrand]] <br> '''[[Dänemark|Deensk]]:''' [[Koresound]] - [[Jordsound]] - [[Romooge]] - [[Mandooge]] - [[Faanooge]] - [[Langli]] <br> '''Unnergeen:''' [[Bosch]] - [[Bant]] - [[Buise]] |}<noinclude> </noinclude> 0366qzsm4n2d18wo3fekygiop4hehfs 0 6181 120120 110056 2021-08-08T22:57:13Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Monumentenbordje 2014.svg|left|12px|]] ''Niederloundsk Rieksmonument Nr. 34075'' [[Bielde:Waterpoort Sneek 07c2.JPG|thumb|right|200px|Ju Woaterpoute fon Snits]] Ju '''Snitser Woaterpoute''' is dän lääste Deel, die der fon ju fröiere Stäädmuure fon [[Snits]] ''(niederloundsk: Sneek)'' uurich blieuwen is. Ju wuud woarskienelk uum [[1492]] baud un waas n Truchgong foar Skiepe truch ju Stäädmuure, ju deer uum [[1524]] baud wuude. Ju Poute häd two oachtekaantige Toudene un is däälich dät Symbol fon Snits. ==Kopien== Fon ju Woaterpoute sunt waareldwied ferskeedene Kopien moaked wuuden: * Tjo Kopien stounde in n Park in [[Shenyang]] in [[China]]. * In dän Park ''Huis ten Bosch'' bie [[Nagasaki]] in [[Japan]] stoant ne Kopie. * In ju Miniatuurstääd ''Madurodam'' in [[Den Haach]] stoant ne litje Kopie. * In dän Fuugelpark ''Avifauna'' in [[Alphen aan dän Rien]] stoant ne litje Kopie. * Een Kopie uut [[Lego]]steene stoant in [[Legolound]] bie [[Billund]] in [[Dänemark]]. ==Niederloundsk Rieksmonument== [[Bielde:Monumentenbordje 2014.svg|left|12px|]] [http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php?cAction=show&cOffset=0&cLimit=25&cOBJnr=34075&oOrder=ASC&cLast=1&oField=OBJ_RIJKSNUMMER&sCompMonNr=34075&sCompMonName=&sStatus=&sProvincie=&sGemeente=&sPlaats=&sStraat=&sHuisnummer=&sPostcode=&sFunctie=&sHoofdcategorie=&sSubcategorie=&sOmschrijving=&ID=0&oField=OBJ_RIJKSNUMMER Niederloundsk Rieksmonument Nr. 34075 ap monumentenregister.cultureelerfgoed.nl] [[Bielde:Monumentenbordje 2014.svg|left|12px|]] [http://www.kich.nl/kich2010/rapport.jsp?id_qualifier=ODB:Rijksmonumentnr&id=34075 Niederloundsk Rieksmonument Nr. 34075 ap www.kich.nl] == Ferbiendenge ätter Buuten == * [https://web.archive.org/web/20030120172442/http://www.sneek.nl/infotype/webpage/view.asp?objectID=36 Ju Meente Snits uur ju Snitser Woaterpoute] * [https://web.archive.org/web/20070928193604/http://www.oudsneek.nl/img/waterpoort.jpg Foto fon ju Snitser Woaterpoute] {{commons ienföigje|Category:Waterpoort Sneek|Snitser Woaterpoute}} <gallery> Bielde:Waterpoort Sneek door Adrianus Jacobus Terwen.jpg| Ju Woaterpoute foar 1900 Bielde:Wassertor sneek.JPG| Bielde:Sneek, de Waterpoort op afstand foto7 2011-04-25 17.28.JPG Bielde:Sneek, watergate.jpg </gallery> {{Bauwierk}} [[Kategorie:Fryslân]] f4wf1q0su1zld16n6qlb1d5gt0c8c75 0 6182 75960 2012-01-01T14:37:09Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Snitser Woaterpoute]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Snitser Woaterpoute]] c7helk37tdf8i7zkvvdtje7t44mo8s1 0 6183 107970 107930 2013-09-21T00:13:50Z Pltcult 5369 /* Ferbiendenge ätter Buuten */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wales in United Kingdom.svg|thumb|right|200px|Ju Loage fon Wales]] '''Wales''' is n Lound un n Deel fon dät [[Fereende Köönichriek]]. Dät häd ne Fläche fon 20.761 km² un uungefäär 2.999.300 Ienwoonere (2009). Ju Haudstääd is [[Cardiff]]. Wales häd fuul Weeden, biergige Loundskuppe un [[Foan]]e. In Wales wäd ieuwenske [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] ju [[Walisisk]]e Sproake boald. ==Sjuch uk== * [[Gorsafawddacha’idraigodanheddogleddollônpenrhynareurdraethceredigion]], die fröiere Noome fon ne Boanstation in Wales *[[Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch]], die Noome fon ne Stääd in Wales ==Ferbiendenge ätter Buuten== {{commons ienföigje|category:Wales|Wales}} <gallery> Bielde:Hay-on-Wye sign.jpg|Noomenskild in ängelsk un walisisk File:Pembroke Castle - June 2011.jpg|Pembroke Castle File:Maes-y-llech-uchaf - geograph.org.uk - 263748.jpg|Loundskup </gallery> [[Kategorie:Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] o6zep3tb0bc2c1qaavrynlxd17f8y5e 0 6186 117030 106624 2018-06-03T12:11:52Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''De Tynje''' ([[Wäästfräisk|Wäästerlauwersk-Fräisk]]en Noome, Niederloundsk: '''''Tijnje''''') is n Täärp in ju Meente [[Opsterlân]], in dät Aaste fon [[Fryslân]]. Tynje häd sowät 1500 Ienwoonere (2008). Dät Täärp is ferhooldnismäitich jung, dät äntstuude eerste in't njuugentienste Jierhunnert truch dät [[Eedgreeuwen]] in dän läigen [[Foan]] junner. Bit [[1910]] heerde dät noch administrativ tou dät Noabertäärp [[Terwispel]]. {{geostump}} 17jmm2a2v8nslvyr0znbatz35la9phk 0 6190 76513 2012-01-09T17:44:33Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Balspil]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Balspil]] 9yn25v00qcypl7mloht7oisxwate6by 0 6191 76514 2012-01-09T17:45:54Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Balspil]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Balspil]] 9yn25v00qcypl7mloht7oisxwate6by 10 6194 121339 121008 2022-08-02T14:29:15Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki Alle Wieke rakt et ap dät Portoal [[Portoal:Do Fräislounde|Do Fräislounde]] n Artikkel uur do [[Fräislound]]e. == Wiek == {| | valign="top" | *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/1|Wiek 1]] ''[[Seelterlound]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/2|Wiek 2]] ''[[Fryslân]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/3|Wiek 3]] ''[[Noudfräislound]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/4|Wiek 4]] ''[[Aast-Fräislound]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/5|Wiek 5]] ''[[Seeltersk]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/6|Wiek 6]] ''[[Wäästfräisk]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/7|Wiek 7]] ''[[Noudfräisk]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/8|Wiek 8]] ''[[Seelter Läid]] *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/9|Wiek 9]] ''[[De âlde Friezen]] *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/10|Wiek 10]] ''[[Gölj - Rüüdj - Ween]] *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/11|Wiek 11]] ''[[Johanniterkommende Boukeläsk]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/12|Wiek 12]] ''[[Snitser Woaterpoute]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/13|Wiek 13]] ''[[Aastfräiske Ailounde]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/14|Wiek 14]] ''[[Wäästfräiske Ailounde]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/15|Wiek 15]] ''[[Noudfräiske Ailounde]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/16|Wiek 16]] ''[[Oamde]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/17|Wiek 17]] ''[[Ljouwert]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/18|Wiek 18]] ''[[It Hearrenfean]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/19|Wiek 19]] ''[[Hälgelound]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/20|Wiek 20]] ''[[Tjootern]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/21|Wiek 21]] ''[[Hylpen]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/22|Wiek 22]] ''[[Wäädsee]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/23|Wiek 23]] ''[[Buurich Stickhusen]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/24|Wiek 24]] ''[[Bruure Halbertsma]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/25|Wiek 25]] ''[[Theodor Mommsen]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/26|Wiek 26]] ''[[Seelterfräiske Literatuur]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/27|Wiek 27]] ''[[Margaretha Grosser]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/28|Wiek 28]] ''[[Boalsert (Stääd)]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/29|Wiek 29]] ''[[Wänt fon Burloage]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/30|Wiek 30]] ''[[Tom Brok]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/31|Wiek 31]] ''[[Focko Ukena]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/32|Wiek 32]] ''[[Holloundsgungere]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/33|Wiek 33]] ''[[Foulksdons]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/34|Wiek 34]] ''[[Stellingwerf]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/35|Wiek 35]] ''[[Hällenge ]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/36|Wiek 36]] ''[[Seelter-Äi-Paad]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/37|Wiek 37]] ''[[Frjentsjer]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/38|Wiek 38]] ''[[Sylt]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/39|Wiek 39]] ''[[Waling Dykstra]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/40|Wiek 40]] ''[[Pyt Kramer]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/41|Wiek 41]] ''[[Marron Curtis Fort]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/42|Wiek 42]] ''[[Poapskenbleede]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/43|Wiek 43]] ''[[Sköäwelje]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/44|Wiek 44]] ''[[Grou]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/45|Wiek 45]] ''[[Lound Wursten]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/46|Wiek 46]] ''[[Hallig]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/47|Wiek 47]] ''[[Tecklenbuurich]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/48|Wiek 48]] ''[[Friedrich Paulsen ]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/49|Wiek 49]] ''[[Jan Tjittes Piebenga]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/50|Wiek 50]] ''[[Gysbert Japiks]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/51|Wiek 51]] ''[[Fräiske Fraiegaid]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/52|Wiek 52]] ''[[Fräiske Riek]]'' *[[Foarloage:Fräiske Siede Wiek/53|Wiek 53]] ''[[Upstalsboom]]'' <noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] [[Kategorie:Wikipedia]] </noinclude> 5iprfcjj6wfaxijtzq4an7o2ziwvl6o 10 6195 121712 76743 2022-10-29T21:30:17Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Saterland-Wappen.png]] → [[File:DEU Saterland COA.svg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:DEU Saterland COA.svg|right|90px]] '''Seelterlound''' (Düütsk: ''Saterland'') is ne [[Meente]] in dän [[Loundkring Kloppenbuurich]] in [[Läichsaksen]], mäd ne Fläche fon 123,62 km² un ap dän 31. Dezember 2009 13.325 Ienwoonere. Dät häd fjauer Täärpe: [[Roomelse]], [[Strukelje]], [[Seedelsbierich]] un [[Skäddel]]. Ju fräiske [[Sproake]] fon dät Seelterlound ... [[Seelterlound|Läs fääre]] c2cdyn5evu2w5dscxuof143ywg7whtj 10 6196 76744 76735 2012-01-13T12:38:35Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Frisian flag.svg|80px|right]] '''Fryslân''' is die [[Wäästfräisk|wäästfräiske]] Noome foar '''Wäästfräislound''' un so uk die offizielle Noome fon ju [[Niederlounde|niederloundske]] Provinz Fräislound. Fryslân häd sun 643.000 Ienwoonere. Ju [[Haudstääd]] is [[Ljouwert]], ''Leeuwarden'' ap [[Niederloundsk]]. In ju ganse Provinz is ju [[fräiske Sproake]] - dät Wäästfräiske - ieuwenske dät Niederloundske ju offizielle Sproake ... [[Fryslân|Läs fääre]] 6nobl3qi6j0xy7e9a00joncucmgolbm 10 6197 76894 76733 2012-01-16T13:56:20Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Schleswig holstein nf.png|100px|right]] [[Fraschlonj]] ([[Mooringer]]) is n noudfräiske Noome foar [[Fräislound]] un soo uk die offizielle Noome fon dän düütske [[Kring]] [[Noud-Fräislound]]. [[Fraschlonj]] häd sun 160.000 Ienwoonere. Haudstääd is Husum, [[Hüsem]] ap [[Fräisk]]. In dän ganse Kring is ju [[fräiske Sproake]] - dät [[Noudfräisk]]e - ieuwenske dät Düütske ju offizielle Sproake ... [[Noudfräislound|Läs fääre]] hnu15wii2dz2ysm14u5d232p7bdbtam 10 6198 76764 76761 2012-01-13T20:04:58Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ost-Friesland.svg|right|120px]] '''Aast-Fräislound''' is ne Region in [[Läichsaksen]]. Dät lait an ju [[Noudsee]] twiske do Flusse [[Oamse]] un [[Elbe]]. Twiske do [[Aastfräiske Ailounde]] un dät Fäästlound rakt et dät [[Wäädsee|Wattenmeer (Wääd)]]. N uur Flus in Aast-Fräislound is ju [[Weser]]. In ju Tied fon ju [[fräiske Fraiegaid]] wieren do aast-fräiske Gaue Meeglid in dän [[Upstalsboom]]-Buund. ... [[Aast-Fräislound|Läs fääre]] 0rgdwxx78vh1i4padkosskl97hm54bs 10 6199 76704 76701 2012-01-12T22:09:40Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki {{Fräiske Siede Wiek/{{CURRENTWEEK}}}} <br clear="all" /> <noinclude><span style="float:right; font-family:Arial; font-size: 80%; padding:0 .5em 0 2em"> ''[[Wikipedia:Fräiske Siede|Lieste]]'' </span></noinclude>{{-}} 3wpkl697onjmehhk7ra0sxahzpdbcwv 4 6200 76729 76698 2012-01-13T09:28:34Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Foarloage:Fräiske Siede]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Fräiske Siede]] 02u0ptfhdc7y6vhsw8evzbit446yw8e 10 6201 76730 76700 2012-01-13T09:28:39Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Foarloage:Fräiske Siede]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Fräiske Siede]] 02u0ptfhdc7y6vhsw8evzbit446yw8e 4 6202 76703 2012-01-12T22:03:08Z Bernd 1291 häd "[[Wikipedia:Fräiske Siede]]" ätter "[[Foarloage:Fräiske Siede]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Fräiske Siede]] 02u0ptfhdc7y6vhsw8evzbit446yw8e 10 6204 76776 2012-01-13T21:54:15Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Sproakleere.jpg|right|80px]] Dät '''Seelterske''' of ''[[Seelterfräisk]]e'' (dt. ''das Saterfriesische'') - ju [[seelter]] Sproake - is ne [[Fräiske S…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sproakleere.jpg|right|80px]] Dät '''Seelterske''' of ''[[Seelterfräisk]]e'' (dt. ''das Saterfriesische'') - ju [[seelter]] Sproake - is ne [[Fräiske Sproake|fräiske]] [[Sproake]], ju fon sowät [[Sproakstatistik|2.200]] Moanskene boald wäd in [[Seelterlound]]. Seelterlound waas bit uungefeer 1900 n Soundinsel midde in oafte uunbegungboare hooge [[Foan]]e. Uk truch ju isolierde Loage is ju [[Fräiske Sproake]] hier bewoard blieuwen. ... [[Seeltersk|läs fääre]] aixf52qz74etj6bfx2inqjda7qdcta3 10 6205 76777 2012-01-13T22:40:06Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Lankaart fryske dialekten.gif|right|110px]] '''Wäästfräisk''' (dt. ''Westfriesisch'') is ju [[fräiske Sproake]] ju fon sun 400.000 Ljuude in [[Frysl…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lankaart fryske dialekten.gif|right|110px]] '''Wäästfräisk''' (dt. ''Westfriesisch'') is ju [[fräiske Sproake]] ju fon sun 400.000 Ljuude in [[Fryslân]] (Wäästfräislound) in do [[Niederlounde]] boald wäd. Ju is ju Sproake ju ap tichtste bie dät [[Seeltersk]]e stoant. Ieuwenske dät Standardfräisk rakt dät ferskeedene wäästfräiske Dialekte. ... [[Wäästfräisk|läs fääre]] 6nhxo4xh82xb8iydcazsvhrce2lfeqt 10 6206 76808 76806 2012-01-14T13:47:35Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kartenordfriesischedialekte.GIF|right|100px]] '''Noudfräisk''' (de. ''Nordfriesisch'') wäd boald fon sowät 10.000 Ljuude in [[Noudfräislound]] ap ju Wäästkuste un do Ailounde fon [[Släswiek-Holstein]]. Dät ferdeelt sik in soowät tjoon gjucht ferskeedene Dialekte. Fon dät Noude ätter dät Suude sunt dät ap dät Fäästlound: ... [[Noudfräisk|Läs fääre]] 1jq4srnpoiykjvvb3epamko9nfdq38m 10 6207 76816 2012-01-14T19:03:16Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Sjungere-3.jpg|100px|right]] Dät '''Seelter Läid''' is ne Hymne ap dät [[Seelterlound]] un dät [[Seelter]] Foulk. Die Text fon [[Pestoor Schulte|Fiko…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sjungere-3.jpg|100px|right]] Dät '''Seelter Läid''' is ne Hymne ap dät [[Seelterlound]] un dät [[Seelter]] Foulk. Die Text fon [[Pestoor Schulte|Fikoar Schulte]] wäd ap juu Wiese fon "Brüder lagert euch im Kreise", komponierd fon [http://de.wikipedia.org/wiki/Christian_Heinrich_Rinck Johann Christian Heinrich Rinck] (1770-1846), soangen. Dät is nit tou ferwikseljen mäd dät oolde Seelter Läid fon [[M. Seeling]]. ... [[Seelter Läid|Läs fääre]] dkme5bftm6npaj50kaxi8lf1dl15a3c 10 6208 76818 2012-01-14T19:08:00Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Halbertsma Eeltje Hiddes.jpg|right|100px]] '''De âlde Friezen''' is siet [[1875]] dät Foulksläid fon [[Fryslân]]. Dät Läid wuud skrieuwen truch Dr.…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Halbertsma Eeltje Hiddes.jpg|right|100px]] '''De âlde Friezen''' is siet [[1875]] dät Foulksläid fon [[Fryslân]]. Dät Läid wuud skrieuwen truch Dr. [[Eeltsje Hiddes Halbertsma]], aan fon do [[wäästfräisk]]e [[Bruure Halbertsma]]. Ju Melodie is fon dät Läid "Vom hoh'n Olymp", fon [[Heinrich Christian Schnoor]]. Dät Läid wuud dät eerste Moal soangen bie dät Apstaalen fon n Toankmoal foar Eeltsje Hiddes Halbertsma. ... [[De âlde Friezen|Läs fääre]] cl3hikb0j0lgdwnn81vt8wvqolctnlc 0 6209 106024 102178 2013-03-11T11:10:09Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 53 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2706]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Bremerhoawen | ôfbylding = Blick vom Radarfunkturm2.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 113.366 <small>(2011)<ref>[http://www.statistik-bremen.de/aktuelle_statistiken/01b.htm statistik-bremen.de]</ref></small> | oerflak = 93,82 km&sup2; | befolkingstichtens = 1208 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 2 M. buppe N.N. | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Bremen|Lound Bremen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 27501–27580 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = [http://www.bremerhaven.de/ www.bremerhaven.de] }} '''Bremerhoawen''' (Düütsk: ''Bremerhaven'') is n kringfräie Stääd an ju [[Noudsee]]/[[Weser]]. Ju Stääd bildet mäd ju Stääd [[Bremen (Stääd)|Bremen]] dät [[Bremen|Buundeslound Bremen]]. {{Grootstääd in Düütsklound}} {{Wälle|Angoawe= <references /> }} [[Kategorie:Bremen]] o0yglp774k0riyhfih8lrc2jtm4jpcr 14 6210 76845 2012-01-15T11:03:50Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „ [[Kategorie:Düütsklound]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Düütsklound]] l83roqtu4m815f6tlwbxt0g4erz6t2a 10 6212 76901 2012-01-16T17:06:29Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Image:Nordfriesischeflagge.svg|right|100px]] Dät '''Gölj-Rüüdj-Ween''' kon me as Nationoalläid fon [[Noudfräislound|Noudfräislound]] sjo. Dät Läid is s…“ wikitext text/x-wiki [[Image:Nordfriesischeflagge.svg|right|100px]] Dät '''Gölj-Rüüdj-Ween''' kon me as Nationoalläid fon [[Noudfräislound|Noudfräislound]] sjo. Dät Läid is skrieuwen wuuden fon [[Nis Albrecht Johannsen]] un belukt sik ap ju ju noudfräiske Flaage. Die Täkst hat ap [[Seeltersk]]: <br> ''Gould is die Heemel dän Suumeräiwend, gould is dät Äkkerfäild'' ... [[Gölj - Rüüdj - Ween|Läs fääre]] ek64q3e91h7bavwfqs9emsxba2r6yx4 0 6213 76916 2012-01-16T19:27:33Z Ooswesthoesbes 9 Fäärelaited ätter [[Gölj - Rüüdj - Ween]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Gölj - Rüüdj - Ween]] 55cpmkho7mrrph09z7cuq6v3z4khmyc 10 6214 76920 2012-01-16T20:25:54Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Johanniterkapelle.jpg|right|100px]] Ju '''Johanniterkommende [[Boukeläsk]]''' is ne fröiere Deelsättenge fon dän [[Johanniter]]oarden, fon do ju Klaa…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Johanniterkapelle.jpg|right|100px]] Ju '''Johanniterkommende [[Boukeläsk]]''' is ne fröiere Deelsättenge fon dän [[Johanniter]]oarden, fon do ju Klaasterkapälle ärhoolden blieuwen is. Ju Kommende uumefoatede do Täärpe un Buurskuppe Boukeläsk, [[Idafeen]]-Noud, [[Elisabethfeen]]-Noud, [[Ubbehusen]], [[Aasterhusen]] un [[Roagebierich]]. ... [[Johanniterkommende Boukeläsk|Läs fääre]] 2vlp00jqnc6ext109vmhot9t51q6398 10 6215 76922 2012-01-16T22:44:18Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Waterpoort Sneek 07c2.JPG|right|90px|Ju Woaterpoute fon Snits]] Ju '''Snitser Woaterpoute''' is dän lääste Deel, die der fon ju fröiere Stäädmuure …“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Waterpoort Sneek 07c2.JPG|right|90px|Ju Woaterpoute fon Snits]] Ju '''Snitser Woaterpoute''' is dän lääste Deel, die der fon ju fröiere Stäädmuure fon [[Snits]] ''(niederloundsk: Sneek)'' uurich blieuwen is. Ju wuud woarskienelk uum [[1492]] baud un waas n Truchgong foar Skiepe truch ju Stäädmuure, ju deer uum [[1524]] baud wuude. ... [[Snitser Woaterpoute|Läs fääre]] oika912dr3rp39e8oncqxkljapwz132 10 6216 76925 76923 2012-01-16T23:08:59Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ostfriesische Inseln.jpg|right|150px]] Do '''Aastfräiske Ailounde''' sunt aan Ailoundkoppel, die riegenfoarmich foar juu [[Aastfräislound|aastfräiske]] Kuste lait. Soogen deerfon sunt bewoond ([[Borkum]], [[Juist]], [[Norderney]], [[Baltrum]], [[Langeoog]], [[Spiekeroog]] un [[Wangerooge]]) un fieuw sunt uunbewoond ([[Kachelotplate]], [[Lütje Hörn]], [[Memmert]], [[Minsener Oog]] un [[Mellum]]). prtd7x5qs6by7x4hx9o819ab1qiz93v 14 6218 108860 106957 2014-02-20T12:03:11Z Tlustulimu 35 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Bielde fon ju Wiek]] ec5hvh6ks5slvda0jmejx4xhooa42s6 10 6221 76996 2012-01-17T15:36:43Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:WaddeneilandenNL.png|right|160px]] Do '''Wäästfräiske Ailounde''' sunt aan Ailoundkoppel, die in die [[Wäädsee]] foar juu [[Niederlounde|niederlound…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:WaddeneilandenNL.png|right|160px]] Do '''Wäästfräiske Ailounde''' sunt aan Ailoundkoppel, die in die [[Wäädsee]] foar juu [[Niederlounde|niederloundske]] Kuste lait. Do bewoonde Ailounde sunt fon Wääst ätter Aast: ... [[Wäästfräiske Ailounde|Läs fääre]] gb6074ock0muqkzkd3p9tnf55o6ec5c 10 6222 83095 76998 2012-04-09T19:16:25Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nordfries-inseln.png|right|80px]] Do '''Noudfräiske Ailounde''' sunt n Ailoundkoppel, die in dän [[Wäädsee]] foar ju [[Noudfräislound|noudfräiske]] un [[Dänemark|deenske]] Kuste lait. Iewenske do Ailounde rakt dät deer noch 10 [[Hallig]]e, do lääse as n Kring uum dät Ailound Pellworm. Do düütske Ailounde sünt: ... [[Noudfräiske Ailounde|Läs fääre]] tjpmw71qf64rau0d0u4i7kx47ig16tr 10 6223 77016 2012-01-17T19:59:35Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Emden city hall.jpg|right|100px]] '''Oamde''' (de. ''Emden'') is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Läichsaksen]], an ju [[Oa…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Emden city hall.jpg|right|100px]] '''Oamde''' (de. ''Emden'') is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Läichsaksen]], an ju [[Oamse]]-Stroom. Oamde is ju grootste Stääd in ju Region [[Aast-Fräislound]] un ju maast wäästelke Hoawenstääd in Düütsklound. As ''kringfräie Stääd'' heert Oamde nit tou dän [[Loundkring Aurk]]. ... [[Oamde|Läs fääre]] 9hx1bt2m4fovu812vc1vy5uleg5jdl5 10 6224 77020 2012-01-17T20:09:59Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Sint Bonifatiuskerk Leeuwarden 09.JPG|right|90px]] '''Ljouwert''' (nl. ''Leeuwarden'') is ju Haudstääd fon ju Provinz [[Fryslân]] in do [[Niederlounde…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sint Bonifatiuskerk Leeuwarden 09.JPG|right|90px]] '''Ljouwert''' (nl. ''Leeuwarden'') is ju Haudstääd fon ju Provinz [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]] un ju Haudstääd fon ju [[Ljouwert (Meente)|Meente Ljouwert]]. Ju Stääd häd 92.203 Ienwoonere (1. Januoar 2006) un uungefeer 55.000 Oarbaidsteeden. In Ljouwert sunt fuul historiske Huuse un Säärke baud twiske dät [[Middeloaler]] un dät njuugentienste Jierhunnert. ... [[Ljouwert|Läs fääre]] 4sqy04ihwjmgr0v6lz8ckphymosax78 10 6225 77027 2012-01-17T20:22:25Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Posthuis Theater.JPG|right|110px]] '''It Hearrenfean''' ([[Niederloundsk]]: ''Heerenveen'') is n Täärp in ju Meente [[It Hearrenfean (Meente)|It Hearre…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Posthuis Theater.JPG|right|110px]] '''It Hearrenfean''' ([[Niederloundsk]]: ''Heerenveen'') is n Täärp in ju Meente [[It Hearrenfean (Meente)|It Hearrenfean]], in ju Provinz [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]]. Dät Täärp häd [[2007]] 28.500 Ienwoonere. In [[1551]] änstuud dät Täärp ap ju Schiere fon dän Hearresleat un ju Skoatterlânske Kompanjonsfeart. Hier lait uk die Hearrewai, die Ferbiendengswai twiske [[Zwolle]] un [[Ljouwert]]. ... [[It Hearrenfean|Läs fääre]] 2nkdhp5gg2l2tos16hdk7t99pdwuafe 10 6226 77032 77030 2012-01-17T20:31:00Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Langeanna.jpg|right|150px]] '''Hälgelound''' (dt. ''Helgoland'') is dät eensichste fräiske Fälsenailound. Ap Hälgelound wäd uk n Oard [[Fräisk]] boald. Ätter 1945 moasten do Ienwoonere dät Ailound ferläite, do Alliierte moaten dän Fälsen wäch-bombardierje. Deer wuude fuul fernichted, man ju kreegen dät nit wäch. ... [[Hälgelound|Läs fääre]] fbqbwujmo5xvtun3c1qhyuv1xgixxz9 10 6227 77040 2012-01-17T22:41:24Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:ChurchDetern.JPG|right|120px]] '''Tjootern''' (de. ''Detern'') wuud fröier as ju noudelke Noabermeente fon [[Seelterlound]] reekend. As [[Roagebierich]]…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:ChurchDetern.JPG|right|120px]] '''Tjootern''' (de. ''Detern'') wuud fröier as ju noudelke Noabermeente fon [[Seelterlound]] reekend. As [[Roagebierich]] un [[Aasterhusen]] noch tou ju [[Johanniterkommende Boukeläsk]] un därmee tou Selterlound heerden, waas [[Stickhusen]] n diräkt Noabertäärp fon Seelterlound. ... [[Tjootern|Läs fääre]] 4qcvc8ugnnb24wkq9yr6xtms4hqpftv 10 6228 77042 2012-01-17T22:52:30Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Fries hindeloopen.JPG|right|140px]] '''Hylpen''' ''(de: Hindeloopen)'' is ne Hoawenstääd in ju [[Fryslân|wäästfräiske]] Meente [[Súdwest Fryslân…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Fries hindeloopen.JPG|right|140px]] '''Hylpen''' ''(de: Hindeloopen)'' is ne Hoawenstääd in ju [[Fryslân|wäästfräiske]] Meente [[Súdwest Fryslân]] aan de Wäästkuste fon [[Fryslân]]. Hylpen häd 874 Ienwoonere (2002). In Hylpen wäd n litjen [[fräisk]]en Dialekt boald, dät [[Hylpersk]]. Hylpen is aan fon do alwen Stääde fon Fryslân. ... [[Hylpen|Läs fääre]] e6g9tm6kb9njcnvurdc8cayl811en2f 10 6229 77091 2012-01-18T22:14:32Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Vollerwiek Pink wadden sea.JPG|right|80px]] Ju '''Wäädsee''' ([[Wäästfräisk]]: ''Waadsee'', [[Noudfräisk]]: ''Waas/Heef'', [[Deensk]]: ''Vadehavet'…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Vollerwiek Pink wadden sea.JPG|right|80px]] Ju '''Wäädsee''' ([[Wäästfräisk]]: ''Waadsee'', [[Noudfräisk]]: ''Waas/Heef'', [[Deensk]]: ''Vadehavet'', [[Düütsk]]: ''Wattenmeer'') is ju See, ju twiske do Fräiske Ailounde un dät Fäästlound lait. Dät Wääd lait Deeges twäie druuch. Ju Wäädsee stoant foar n grooten Deel unner Natuurskuts. ... [[Wäädsee|Läs fääre]] ovf5tmtukue6y2etkrsg2pjvaielm6r 10 6230 86266 86261 2012-06-04T14:35:44Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Stickhausenburg.jpg|right|140px|Buurich Stickhusen]] Ju '''Buurich Stickhusen''' lait an dän Wäästrant fon dät Täärp [[Stickhusen]], Meente [[Tjootern]] in dät [[Leda-Jümme-Gebiet]]. Ju lait ieuwenske dät Ouger fon ju [[Jümme]]. Ju Buurich wuud uum 1345 fon do Hansestääd [[Hambuurich]] baud toun Skuts fon hiere Hondelsweege ätter dät Wääste. ... [[Buurich Stickhusen|Läs fääre]] 81eyf1847kgtil1otqtzz8ze4ftgbao 10 6231 77093 2012-01-18T22:27:23Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Grou, Dr. Eeltsje Halbertsma Earebyld.jpg|right|80px]] Do '''Bruure Halbertsma''' wieren träi gjucht bekoande wäästfräiske Bruure uut [[Grou]], Meent…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Grou, Dr. Eeltsje Halbertsma Earebyld.jpg|right|80px]] Do '''Bruure Halbertsma''' wieren träi gjucht bekoande wäästfräiske Bruure uut [[Grou]], Meente [[Boarnsterhim]] in ju [[Niederlounde|niederlounsdske]] Provinz [[Fryslân]]. Do hääbe fuul däin foar ju [[wäästfräiske Literatuur]] in dät 19. Jierhunnert. Jo oarbaideden uk an do [[Rimen en Teltsjes]], n Foulksbouk mäd Fertälstere un Riemsele. ... [[Bruure Halbertsma|Läs fääre]] 1udxp2xpxbfcak68p3g6wq78enkags0 10 6232 77095 2012-01-18T22:34:28Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Theodor mommsen.jpg|right|100px]] '''Theodor Mommsen''' (30. November 1817- 1. November 1903) waas n [[Noudfräislound|noudfräisken]] Koaster un Profess…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Theodor mommsen.jpg|right|100px]] '''Theodor Mommsen''' (30. November 1817- 1. November 1903) waas n [[Noudfräislound|noudfräisken]] Koaster un Professor in do klassiske Feeke. Hie wäd algemeen betrachted as die wichtichste klassiske Historiker fon dät 19. Jierhunnert. Sien Oarbaid uur ju roomske Geskichte is däälich noch uuterst wichtich foar Ätterfoarskenge uur dät Themoa. ... [[Theodor Mommsen|Läs fääre]] 414b0620fk7cz953ltdem2j01kafrj3 10 6234 77125 2012-01-19T16:57:45Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:BOUKE.JPG|right|140px|Uutwoal fon seelter Bouke]] Die Begriep '''Seelterfräiske Literatuur''' uumfoatet do literariske Wierke in ju [[seelterfräisk]]e …“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:BOUKE.JPG|right|140px|Uutwoal fon seelter Bouke]] Die Begriep '''Seelterfräiske Literatuur''' uumfoatet do literariske Wierke in ju [[seelterfräisk]]e Sproake. Ju seelterfräiske Literatuur fangt eerste [[1846]] gjucht oun mäd ju Ärskienenge fon ju ''seelter [[Spräkwoud]]esamlenge''. [[Gesina Lechte-Siemer]] (1911-2007) waas ju eerste Dichterske in ju seelterfräiske Sproake ... [[Seelterfräiske Literatuur|Läs fääre]] 84lpioeuipbpftfk1d3d9sgdzjtmmx3 10 6235 86262 77127 2012-06-04T14:09:26Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Grosser.jpg|right|70px]] '''Margaretha''' (Gretchen) '''Grosser''' (*20.09.1934 in [[Roomelse]]), waas Büro-Anstoalde un is nu Huusfrau. Ätter hiere Pensionierenge fäng ju oun mäd seelter Stukke in dän [[General Anzeiger]]. Deerieuwenske häd ju uk fuul Oarbaiden as Bouke hääruutroat. ... [[Margaretha Grosser|Läs fääre]] jletow0eduyxvnh7cd47xp11vbhwzve 10 6236 77130 77128 2012-01-19T17:10:38Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Stadhuis Bolsward 37.JPG|right|70px]] '''Boalsert''' is ne Stääd in ju Meente [[Súdwest Fryslân]] in ju Provinz [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]]. Ju Stääd häd 9.916 Ienwoonere (2010) un ne Flääche fon 9,42 km². Boalsert is aan fon do alwen Stääde fon [[Fryslân]], wier de jierelke [[Alvestêdetocht]] foarbie lapt. ... [[Boalsert (Stääd)|Läs fääre]] b5gz2bvfbfp6tvcgdnk5ufoy6zez0e2 10 6237 77132 2012-01-19T17:36:32Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Foan-4.jpg|right|120px]] Die '''Wänt fon Burloage''' af dät ''Bäiden uut ju Äästerweeder Douse'' uk ''Burli'' naamd, is ne [[Foan#Foanlieken|Foanlie…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Foan-4.jpg|right|120px]] Die '''Wänt fon Burloage''' af dät ''Bäiden uut ju Äästerweeder Douse'' uk ''Burli'' naamd, is ne [[Foan#Foanlieken|Foanlieke]] fon n Wänt, die in dät [[Eedgreeuwe|Eedoubaugebied]] fon dät [[Foangoud Seedelsbierich]] fuunen wuud. Tichte bie [[Seelterlound]] in de Naite fon [[Burloage]] wuud ju Lieke ap n 27. Februoar 1939 truch dän Eedgreeuwer ''Heinrich Breer'' uutgreeuwen. .. [[Wänt fon Burloage|Läs fääre]] ds92xgruoixc503vdioch5eve7948zg 10 6238 77133 2012-01-19T17:40:28Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Wappen (oldeborg)52.jpg|right|80px|Woapen fon do tom Brok]] Do '''tom Brok''' (uk: ''tom Broke, tom Brook, tom Broek, ten Brok, ten Broke'') wieren n aas…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wappen (oldeborg)52.jpg|right|80px|Woapen fon do tom Brok]] Do '''tom Brok''' (uk: ''tom Broke, tom Brook, tom Broek, ten Brok, ten Broke'') wieren n aastfräisk Haudlengsgeslächt uut dät Norderlound. Die eerste, die in ju Geskichtsbouke naamd is, waas '''Keno Kenesna''', die deer 1309 aan fon do tjo ''consules et advocati terrae Nordensis'' waas. ... [[Tom Brok|Läs fääre]] 618z6cp6l3ljcw7nxfsjqpc5o3wti92 0 6239 77143 2012-01-19T20:24:18Z Bernd 1291 häd "[[Frjentsjeradiel]]" ätter "[[Frjentsjerteradiel]]" ferskäuwen: (frysk) wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Frjentsjerteradiel]] 6ctepigtiu0345rhq4pz7022dhcgye9 0 6242 115528 106142 2018-01-10T09:33:13Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Griend zwerm vogels 20050508 7244.jpg|thumb|left|230px|Fuugele ap It Gryn]] [[Bielde:Natuurmonument jong leven op vogeleiland Griend.ogv|thumb|200px|right|Fideo: Natuur ap It Gryn ([[1975]])]] [[It Gryn]] ''(Niederloundsk: Griend)'' is dät eensige [[wäästfräiske Ailounde|wäästfräiske Wäädailound]]. Dät lait in die [[Wäädsee]] twiske [[Harns]] un [[Skylge]] un heerd tou ju Meente Skylge. Dät Ailound is nit bewoond un is bekoant as Fuugelailound. Dät rakt deer fuul ferskeedene Soorten [[Seemeeske]]s, [[Tüüdik]]e, [[Wüülde Oante]]n, [[Fäilduule]]n un uur [[Fuugele]]. Summerdais wäd dät Ailound fon two Appassere bewoaked. Touriste konne dät unner Natuurskuts stounde Ailound nit besäike. {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Wäästfräiske Ailounde]] [[Kategorie:Fryslân]] oks9lba7z0td1b7vduc7h9bvo7d2xed 0 6243 77238 2012-01-20T16:29:26Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[It Gryn]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[It Gryn]] mrxvx9aggrvm746vo3ruzywqaj0ceb4 10 6244 77247 2012-01-20T21:58:05Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Focko Ukena.png|right|100px]] '''Focko Ukena''' (* uum 1370; † 29. August 1436 in [[Diekhusen]]) waas n [[Aastfräislound|aastfräisken]] Heuftmon fon …“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Focko Ukena.png|right|100px]] '''Focko Ukena''' (* uum 1370; † 29. August 1436 in [[Diekhusen]]) waas n [[Aastfräislound|aastfräisken]] Heuftmon fon dät [[Moormerlound]] un [[Lengenerlound]]. In dät lääte 14. un fröie 15. Jierhunnert wuud dän Ienfloud fon dät aastfräiske Haudlenggeslächt Kenesna ([[tom Brok]]) loangsam gratter. Dät was striedich mäd dät Prinzip fon ju [[Fräiske Fraiegaid]]. ... [[Focko Ukena|Läs fääre]] dwo51ngyk4f75jcue6apvm5g96szngu 10 6245 77249 2012-01-20T22:36:56Z 87.187.87.100 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Piekmaijer Uelsen Janischowsky.jpg|right|100px]] Do '''Holloundsgungere''' (dt. ''Hollandgänger'', nl. ''Hannekemaaiers'', wfr. ''Hantsjemieren'') wiere…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Piekmaijer Uelsen Janischowsky.jpg|right|100px]] Do '''Holloundsgungere''' (dt. ''Hollandgänger'', nl. ''Hannekemaaiers'', wfr. ''Hantsjemieren'') wieren algemeen [[Munsterlound]]ere, do der bit sowät 1900 in n Suumer ätter do [[Niederlounde]] geenen uum deer as [[Mäddere]] wät Jäild tou fertjoonjen. Oarbaider, do ätter [[Wäästfräislound]] of [[Aast-Fräislound]] geenen, wuuden uk Fräisloundgungere naamd. ... [[Holloundsgungere|Läs fääre]] di151hqgqb3gyerr0q1yrzahju9k98k 10 6246 77250 2012-01-20T22:42:16Z 87.187.87.100 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:SAT_VOLKSTANZ.JPG|right|90px]] '''Foulksdonse''' (de. ''Volkstänze'') of Folkloredonse sunt [[Dons]]e, do der bie traditionelle Foulksfäste of in tradi…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:SAT_VOLKSTANZ.JPG|right|90px]] '''Foulksdonse''' (de. ''Volkstänze'') of Folkloredonse sunt [[Dons]]e, do der bie traditionelle Foulksfäste of in traditionelle Sälskuppe donsed wuuden un wäide. Jo kuume praktisk in aal Kultuure foar un bildje touhoope mäd ju [[Foulksmusik]] ne uuntränboare Eenhaid. ... [[Foulksdons|Läs fääre]] b8cjwzjunglvbopia0qr9k1m6wpjgjv 10 6247 77252 2012-01-20T22:54:31Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:P100206X.JPG|right|120px]] '''Stellingwerf''' (stell. ''Stellingwarf'', uk oafte ountjut as '''do Stellingwerve''', in dät [[Oold-Groningisk]]e: ''Stall…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:P100206X.JPG|right|120px]] '''Stellingwerf''' (stell. ''Stellingwarf'', uk oafte ountjut as '''do Stellingwerve''', in dät [[Oold-Groningisk]]e: ''Stallinghe'') is n [[Niederlounde|Niederloundsk]] Gestrich in dät Suudaaste fon [[Wäästfräislound]], suudelk fon dän litje Flus dän [[Tsjonger|Kuunder]]. Loundskuppelk bildet dät mäd n Antaal uumelääsende Gestriche do [[Fräiske Woolde]]. ... [[Stellingwerf|Läs fääre]] nno37u574qr3tq8h6t2i40x3houc5nl 10 6251 77290 2012-01-21T16:04:01Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Patentslip.png|right|80px]] Ne '''Hällenge''' (Moortaal ''Hälgen'') is ne Steede wier me Skiepe bauen däd. Dät rakt two Soarten Hälgen, ''Loangshäl…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Patentslip.png|right|80px]] Ne '''Hällenge''' (Moortaal ''Hälgen'') is ne Steede wier me Skiepe bauen däd. Dät rakt two Soarten Hälgen, ''Loangshälgen'' un ''Twäärshälgen'', aal deerätter of do Skiepe in ju Loangsgjuchte of twäärs tou Woater lät wäide. ... [[Hällenge|Läs fääre]] 03rzah5n5cv5e7ck5h9fsi89ev7hv97 10 6252 77291 2012-01-21T16:09:16Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Paad.jpg|right|140px]] Dät '''Seelter-Äi-Paad''' ''(düütsk: Sater-Ems-Wanderweg)'' is n näi Paad loangs ju [[Seelter Äi]] un gungt bolde truch gans…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Paad.jpg|right|140px]] Dät '''Seelter-Äi-Paad''' ''(düütsk: Sater-Ems-Wanderweg)'' is n näi Paad loangs ju [[Seelter Äi]] un gungt bolde truch gans [[Seelterlound]] fon [[Baalenje]] bit tou [[Seedelsbierich]]. Dät Paad häd ne Laangte fon 16,8 Kilomeeter. N grooten Deel lait dät Paad ap dän Diek fon ju Seelter Äi. ... [[Seelter-Äi-Paad|Läs fääre]] 4sg3vpawevdai6ykvo9vd4bjvoetoo7 10 6253 77292 2012-01-21T16:14:30Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Franeker stadhuis 03c.JPG|right|80px]] '''Frjentsjer''' of ''Frentsjer'' (nl. ''Franeker'') is ju Haudstääd fon ju Meente [[Frjentsjerteradiel]] af ''…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Franeker stadhuis 03c.JPG|right|80px]] '''Frjentsjer''' of ''Frentsjer'' (nl. ''Franeker'') is ju Haudstääd fon ju Meente [[Frjentsjerteradiel]] af ''Frjentsjeradiel''. Frjentsjer häd ungefäär 13.000 Ienwoonere. Deermäd is ju ju säkstgrootste Stääd fon ju Provinz [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]]. Fon [[1585]] bit [[1811]] häd et in Frjentsjer ne [[Universität]] roat. ... [[Frjentsjer|Läs fääre]] qy7e0ty71zmu60wdchc8e26katpud6z 10 6254 77294 77293 2012-01-21T16:27:00Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:SyltSat.jpg|80px|right]] '''Sylt''' (ap Sylterfräisk ''Söl'') is mäd 40 Kilometer dät loangste Ailound fon [[Düütsklound]] un sogoar dät loangste [[Wäädailound]] wo dan uk. Dät is siet 1927 mäd dät Fäästlound ferbuunen truch dän [[Hindenburg-Dom]], wieruur n [[Iersenboan]] lapt. Uurs as wäkke Ljuude toanke, häd ''Sylt'' niks Besunneres tou dwoon mäd ''[[Seelterlound]]''. ... [[Sylt|Läs fääre]] mjxewhbiire5jccdj0frwmnhfmmpm9d 10 6255 77296 2012-01-21T16:30:52Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Waling Dykstra.jpg|right|80px]] '''Waling Dykstra''' (14. August 1821, [[Froubuorren]] - 15. Januoar 1914, Holwert) waas n [[Literatuur|Skrieuwer]] uut […“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Waling Dykstra.jpg|right|80px]] '''Waling Dykstra''' (14. August 1821, [[Froubuorren]] - 15. Januoar 1914, Holwert) waas n [[Literatuur|Skrieuwer]] uut [[Fryslân|Wääst-Fräislound]]. Hie is gjucht bekoand wuuden mäd sien ''Frysk Winterjûnenocht'', dät uural in Wääst-Fräiske Tjooters tou sjon waas. ... [[Waling Dykstra|Läs fääre]] dn3ql34tlhj48uklbcf0iqegvg0o2la 10 6256 77297 2012-01-21T16:36:03Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Kramer-2.jpg|right|120px]] '''Pyt Kramer''' (*07.03.1936, Stiens, [[Fräislound]]) is aan Foarsker fon dät [[Fräisk]]e, foarallen fon dät [[Seelterfr…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kramer-2.jpg|right|120px]] '''Pyt Kramer''' (*07.03.1936, Stiens, [[Fräislound]]) is aan Foarsker fon dät [[Fräisk]]e, foarallen fon dät [[Seelterfräisk]]e ([[Seeltersk]]). Hie häd ferskeedene Bouke un [[Wikipedia:Woudelieste|Woudebouke]] skrieuwen un Unnersäik däin ätter do [[fräiske Sproake]]n. Hie waas aan fon do Apgjuchtere fon de ''Fryske Nasjonale Partij'' ... [[Pyt Kramer|Läs fääre]] 76wdn116mjo7m12upvyi0v3x7ke5v2u 10 6257 77298 2012-01-21T16:38:52Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Fort-1.jpeg|80px|right|]] '''Marron Curtis Fort''' (* 24.Oktober [[1938]] in [[Boston]]) is n amerikoansk-düütsken Germanist un Spezialist foar ju [[Se…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Fort-1.jpeg|80px|right|]] '''Marron Curtis Fort''' (* 24.Oktober [[1938]] in [[Boston]]) is n amerikoansk-düütsken Germanist un Spezialist foar ju [[Seeltersk|Seelter]] un ju [[Läichdüütsk]]e Sproake. Fort besit ju düütske Stoatsburgerskup un is truch Ferleenenge fon dät [[Indigenat]] fon ju [[Ostfriesische Landschaft]] „ienburgerde Aastfräise“. Hie woont däälich in [[Lier]]. ... [[Marron Curtis Fort|Läs fääre]] apwow0gzyc2csu80th0ikg069vjiscw 10 6262 77309 2012-01-21T20:29:43Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:BahnhofscharrelD.jpg|120px|right]] Aan [http://www.crwflags.com/FOTW/flags/de-cl-sa.html#sag Äntwurf] foar ne seelter Foone bruukt tjo '''Poapskenblee…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:BahnhofscharrelD.jpg|120px|right]] Aan [http://www.crwflags.com/FOTW/flags/de-cl-sa.html#sag Äntwurf] foar ne seelter Foone bruukt tjo '''Poapskenbleede''' as Symbol foar do tjo Täärpe. Ju Foone fon dän [[Seelter Buund]] häd sogoar soogen deerfon. Do [[Fryslân|Wäästfräisen]] hääbe siet sowät 1890 ne Foone mäd soogen Poapskenbleede, do do soogen [[Seelounde]] symbolisierje skällen. ... [[Poapskenbleede|Läs fääre]] cfn2gfpfsjuivbhovd7h1cycvr7b7b6 10 6263 77310 2012-01-21T20:35:00Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Houten schaatsen.JPG|right|150px]] '''Sköäwelje''' (dt. ''Schlittschuh laufen'', eng. ''to skate'', fra. ''patiner'', nl. ''schaatsen'', nfr. ''schure'…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Houten schaatsen.JPG|right|150px]] '''Sköäwelje''' (dt. ''Schlittschuh laufen'', eng. ''to skate'', fra. ''patiner'', nl. ''schaatsen'', nfr. ''schure'', wfr. ''reedride'') is sik uur dät Ies foutbewäägje ap n Oard Gliedstukke, do [[Sköäwele]]. Fröier wieren do [[Nieden]] in [[Seelterlound]] in de Winter unner Woater, un wan et dan froos, dan roat et groote Flächen mäd Sköäwelies. ... [[Sköäwelje|Läs fääre]] h880r7hyjbvlj0acdmz0omm43lj1lk5 10 6264 77311 2012-01-21T20:38:01Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Sint Pieterkerk2 Grou.jpg|right|140px]] '''Grou''' ''(niederloundsk: Grouw)'' is n Täärp in ju Meente [[Boarnsterhim]] in ju [[Niederlounde|niederloun…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sint Pieterkerk2 Grou.jpg|right|140px]] '''Grou''' ''(niederloundsk: Grouw)'' is n Täärp in ju Meente [[Boarnsterhim]] in ju [[Niederlounde|niederlounsdske]] Provinz [[Fryslân]] un Sit fon ju Meente. Grou häd uungefäär 5.600 Ienwoonere (2009). In Grou stoant dät Ooldenhuus fon do [[Bruure Halbertsma]]. ... [[Grou|Läs fääre]] 08tz0m1lea1dg4476myvabqvllm3y7q 10 6265 77312 2012-01-21T20:41:53Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Seelandewursten.png|right|150px]] Dät '''Lound Wursten''' is ne historiske Londskup twiske [[Bremerhoawen]] un [[Cuxhoawen]]. Dät Lound Wursten häd si…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Seelandewursten.png|right|150px]] Dät '''Lound Wursten''' is ne historiske Londskup twiske [[Bremerhoawen]] un [[Cuxhoawen]]. Dät Lound Wursten häd sien [[fräiske Fraiegaid]] in dat Jier 1517 ferlädden. Bie dän Slacht fon 1517 is ju Foonedreegerske [[Tjede Peckes]] stuurwen. Sowät bit tou 1700 hääbe do Wurstfräisen deer noch (foar n Deel) [[Wurstfräisk]] baald. ... [[Lound Wursten|Läs fääre]] h6x41njeiksfkro290fd0frsigdedfd 10 6266 77314 2012-01-21T20:48:44Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:A Halgen.png|right|90px]] Do '''Hallige''' sünt litje [[Ailound]]e in dät [[Wäädsee]] fon [[Noudfräislound]]. Dät rakt deer 10 Hallige, do lääse …“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:A Halgen.png|right|90px]] Do '''Hallige''' sünt litje [[Ailound]]e in dät [[Wäädsee]] fon [[Noudfräislound]]. Dät rakt deer 10 Hallige, do lääse as n Kring uum dät Ailound [[Pellworm]]. Hallige sünt nit iendieked. Ap do noudelke Hallige wäd aan fon do 10 Dialekte fon ju [[noudfräisk]]e Sproake boald, dät [[Halligfräisk]]. ... [[Hallig|Läs fääre]] f3e9lvsqynwxhcwza2dt509mupkxe7b 10 6267 77315 2012-01-21T20:54:07Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:DE Tecklenburg COA.svg|right|80px]] Dät wai un wier twiske Noude un Suude behärsket uk in n Ounfang ju politiske Geschichte fon [[Seelterlound]]. Dät …“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:DE Tecklenburg COA.svg|right|80px]] Dät wai un wier twiske Noude un Suude behärsket uk in n Ounfang ju politiske Geschichte fon [[Seelterlound]]. Dät wäd as ''Sagelterland'' naamd in n Uurkunde fon n 25. Okt. 1400 (He297, fgl. Sello 32f.) as een fon do Lounde do fon Groaf [[Nicolaus]] fon '''Tecklenburg''' an dän Biskup fon [[Munster]] uurdrain wuuden. ... [[Tecklenbuurich|Läs fääre]] pay5mz5xt1fzh06li6bt643gd8711ww 10 6268 77317 2012-01-21T21:44:53Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Image:Paulsen.1907.jpg|right|120px]] '''Friedrich Paulsen''' (bädden in Langenhorn/Sleeswik, dän 16. Juli 1846, stuurwen Berlin/Steglitz dän 14. August 1908)…“ wikitext text/x-wiki [[Image:Paulsen.1907.jpg|right|120px]] '''Friedrich Paulsen''' (bädden in Langenhorn/Sleeswik, dän 16. Juli 1846, stuurwen Berlin/Steglitz dän 14. August 1908) waas n [[Noudfräislound|Noudfräisken]] [[Philosoph]] un [[Pädagoge]]. Sien Oolden wieren Buurenljuude: Paul Frerck un Christine Ketelsen. Fon dät füüfte Lieuwendsjier ou koom hie in ju Täärpsskoule un dan 1859 in ju Skoule ... [[Friedrich Paulsen|Läs fääre]] n45ps306ezl08wkk5sh0vzleyjzc9xj 10 6269 77318 2012-01-21T21:49:31Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Foto jan piebenga.jpg|right|80px]] '''Jan Tjittes Piebenga''' ([[Frjentsjer]], 4. April 1910 - [[Ljouwert]], 3. Dezember 1965) waas n [[Fryslân|wäästf…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Foto jan piebenga.jpg|right|80px]] '''Jan Tjittes Piebenga''' ([[Frjentsjer]], 4. April 1910 - [[Ljouwert]], 3. Dezember 1965) waas n [[Fryslân|wäästfräisken]] Koaster, Journalist un Skrieuwer. Piebenga waas n Bakkerssuun uut ne Huushollenge fon 12 Bäidene. In 1929 wuud hie Koaster un oarbaidede eerste as Koaster in [[Gaasterlân-Sleat|Nijemardum]] un was dan Laiter fon ju Skoule in [[Gaasterlân-Sleat|Aldegea]]. ... [[Jan Tjittes Piebenga|Läs fääre]] 2r959ekvq9y4q7hfu3arue3q95ax3sp 10 6270 77320 2012-01-21T21:57:50Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:GysbertJapiksLyts.jpg|right|90px]] '''Gysbert Japiks''' ([[1603]], Boalsert - [[1666]], Boalsert), waas Skrieuwer, Kantor un Koaster. Die [[Gysbert Japik…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:GysbertJapiksLyts.jpg|right|90px]] '''Gysbert Japiks''' ([[1603]], Boalsert - [[1666]], Boalsert), waas Skrieuwer, Kantor un Koaster. Die [[Gysbert Japikspriis]] is ätter him naamd. Hie is apwoaksen in [[Boalsert]], wier sin Baabe dät Räidhuus fon Boalsert baud häd. As hie uutwoaksen waas look hie uum ätter [[Wytmarsum]], wier hie as Koaster oarbaidede. Leeter geen hie tourääch ätter Boalsert wai ... [[Gysbert Japiks|Läs fääre]] k71p8fhp8ra8tkpx79cs6rb0ksy1xcd 10 6271 77321 2012-01-21T22:41:23Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Friesische Seelande um 1300.png|right|140px]] Unner ju '''Fräiske Fraiegaid''', in dät leete [[Middeloaler]], wieren do fräiske Lounde heerenloos. For…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Friesische Seelande um 1300.png|right|140px]] Unner ju '''Fräiske Fraiegaid''', in dät leete [[Middeloaler]], wieren do fräiske Lounde heerenloos. Formel hieden do [[Fräisen]] bloot dän Kaiser fon dät [[Hillige Roomske Riek]] buppe sik. Ju Region [[Wääst-Fräislound]], dät Däälich in ju Provinz [[Noud-Hollound]] lait, waas bit tou 1297 fräi. ... [[Fräiske Fraiegaid|Läs fääre]] ijxt2cyyeog18mnav8xmhoi192q2pul 10 6272 77323 2012-01-21T22:45:40Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Frisia 600-734-la.svg|right|100px]] Dät '''Fräiske Riek''' (dt. ''Friesisches Reich'', uum dät Jier 500 bit tou 734) waas n Riek in dät äddere [[Mid…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Frisia 600-734-la.svg|right|100px]] Dät '''Fräiske Riek''' (dt. ''Friesisches Reich'', uum dät Jier 500 bit tou 734) waas n Riek in dät äddere [[Middeloaler]]. Dät äntstuude hoolichwais dät säkste Jierhunnert un eendede mäd ju Slacht an ju [[Boarn]] in 734 as do [[Fräisen]] fon do [[Frankiske Riek|Franken]] sloain wuuden. ... [[Fräiske Riek|Läs fääre]] 4v4l3m8zw21vywr7q93u5z68sqklzai 10 6273 77327 2012-01-21T22:53:54Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Upstallsbohm2008msu.jpg|right|120px]] Die '''Upstalsboom''' waas in dät [[Middeloaler]] ne Thingstede bie Rahe, suudwäästelk fon [[Aurk]]. Fertreeder…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Upstallsbohm2008msu.jpg|right|120px]] Die '''Upstalsboom''' waas in dät [[Middeloaler]] ne Thingstede bie Rahe, suudwäästelk fon [[Aurk]]. Fertreedere fon do [[Fräisen]] träfden sik deer in dät 13. un 14. Jierhunnert ap dän Täisdai ätter [[Pingster]]. Do Fertreedere koomen ut do Fräiske [[Soogen Seelounde]]. ... [[Upstalsboom|Läs fääre]] 0e1o4fbyo88km4ryxoymld3vi8pr5mm 0 6276 119951 107011 2021-08-08T21:21:46Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Ju '''Burgumer Folksdounsploech''' is ne [[Foulksdons]]gruppe uut [[Burgum]] in ju Meente [[Tytsjerksteradiel]] in [[Fryslân]]. Ju Gruppe wuud 1953 gruundet un häd goude Kontakte tou ju [[Foulksdons#Seelter Dons- un Drachtenkoppel Skäddel|Seelter Dons- un Drachtenkoppel]] uut [[Skäddel]]. 1989 wieren do in Skäddel ap Besäik bie dät Feest fon dät 10-jierige Bestounden fon ju Skäddeler Donsgruppe. Do Skäddeler wieren uk al ap Besäik in Burgum. ==Sjuch uk== * [[Foulksdons]] == Ferbiendenge ätter buuten utens == * [http://www.burgumerfolksdounsploech.nl/nw%205.html Burgumer Folksdounsploech ap Besäik in Skäddel, 1989] * [https://web.archive.org/web/20130619074112/http://www.burgumerfolksdounsploech.nl/ Websiede "Burgumer Folksdounsploech"] [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Kultuur]] el9lkbwrffn7bvocy3jum3dn6fot7ih 0 6278 119950 106175 2021-08-08T21:21:41Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Locator map of Burgum.png|thumb|right|250px| So lait Burgum in ju Meente Tytsjerksteradiel]] '''Burgum''' is n Täärp in ju Meente [[Tytsjerksteradiel]] in ju Provinz [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]] un Sit fon ju Meente. Burgum häd 10.100 Ienwoonere. Ju [[Foulksdons]]gruppe [[Burgumer Folksdounsploech]] häd goude Kontakte tou ju [[Foulksdons#Seelter Dons- un Drachtenkoppel Skäddel|Seelter Dons- un Drachtenkoppel]] uut [[Skäddel]]. 1989 wieren do in Skäddel ap Besäik bie dät Feest fon dät 10-jierige Bestounden fon ju Skäddeler Donsgruppe. Do Skäddeler wieren uk al ap Besäik in Burgum. ==Sjuch uk== * [[Burgumer Folksdounsploech]] ==Ferbiendenge ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20170915121737/http://burgum.info/ Websiede fon Burgum]. [[Kategorie:Fryslân]] a7eivdsdt71dcyevjtbmybcee5cl9fs 0 6282 115527 115503 2018-01-10T09:32:34Z Wwikix 8153 /* Ferbiendenge ätter buuten */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Texel_4.80018E_53.08418N.jpg|thumb|200px|left|''Satellitenbielde fon Tessel'']] [[Bielde:LocatieTexel.png|thumbnail|right|''Ju Loage fon Tessel in do Niederlounde'']] [[Bielde:Texel ewe and twin lambs - geograph.org.uk - 767717.jpg|thumbnail|''Tesseler Skäipe'']] [[Bielde:Texel villages.png|thumb|left|200px|Do Täärpe ap Tessel]] '''Tessel''' ([[Niederloundsk]]: ''Texel'') is dät suudelkske un dät grootsde fon do [[Wäästfräiske Ailounde]]. Ap Tessel woonje so'n 14.000 Moanskene. Dät Ailound is 170 km² groot. In [[1415]] häd Tessel ju Stäädgjuchte kriegen; deertruch is dät ätter ju km² ju grootsde Stääd fon do [[Niederlounde]]. Dät Ailound is 23,7 km lang un 9,6 km breed. Tessel is bekoand foar hieren Tourismus. Do Ienwoonere noome sik ''Tesselaars''. Tessel heerd tou ju Region [[West-Fryslân]] in ju Provinz [[Noud-Hollound]] un is dät eensige fon do wäästfräiske Ailounde, dät nit tou ju Provinz [[Fryslân]] heerd. ==Sproake== Ieuwenske ju [[niederloundsk]]e Sproake wäd ap Tessel dät [[Tesselsk]], n [[holloundsk]]-fräisken Dialekt uut ju Dialektgruppe fon dät [[Wääst-Fräisk]]e boald. Fon dät Tesselsk rakt dät in do Täärpe fon dät Ailound noch ferskeedene Farianten. ==Ferbiendenge ätter buuten== * {{Commonscat|Texel}} * [http://www.texel.nl/ Meente Tessel] * [http://www.texel.net/de/ VVV Tessel] {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Wäästfräiske Ailounde]] [[Kategorie:Noudhollound]] tpt8u5dcst5iudfapt94ft8payz1x7e 0 6283 77757 2012-01-27T21:33:00Z Bernd 1291 häd "[[Teksel]]" ätter "[[Tessel]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Tessel]] 7mwg0w06zxhl4e3pk27y91gys50m1kp 0 6284 115044 115042 2018-01-09T12:20:42Z Wwikix 8153 -Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieTexel.png|thumbnail|right|''Ju Loage fon Tessel in do Niederlounde'']] '''Tesselsk''' is n [[holloundsk]]-fräisken Ailound-Dialekt uut ju Dialektgruppe fon dät [[Wääst-Fräisk]]e, die ap dät [[wäästfräiske Ailounde|wäästfräiske Ailound]] [[Tessel]] in ju Provinz [[Noud-Hollound]] in do [[Niederlounde]] boalt wäd. Fon dät Tesselsk rakt dät in do Täärpe fon dät Ailound noch ferskeedene Farianten. [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Noudhollound|*]] btqecuixr27tnrj8nx5hda13qc232wz 0 6287 115047 112351 2018-01-09T12:23:14Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieWieringen.png|thumb|right|250px|Ju Loage fon Wieringen]] '''Wieringsk''' is n [[holloundsk]]-fräisken Ailound-Dialekt uut ju Dialektgruppe fon dät [[Wääst-Fräisk]]e, die ap dät fröiere Ailound [[Wieringen]] in ju Provinz [[Noud-Hollound]] in do [[Niederlounde]] boalt wäd. Die Dialekt is stärk ferwoand mäd dät [[Tesselsk]]. [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Noudhollound|*]] j25gzbq4boq3bcxx1gb4a4axyh0t6f1 0 6288 115054 100315 2018-01-09T12:33:45Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0388 (2009).svg|thumb|right|250px|Ju Loage fon Inkhuzen]] '''Inkhuzensk''' is n litjen [[holloundsk]]-fräisken Ailound-Dialekt uut ju Dialektgruppe fon dät [[Wääst-Fräisk]]e, die in ju Stääd [[Inkhuzen]] ''([[niederloundsk]]: Enkhuizen)'' in ju Provinz [[Noud-Hollound]] in do [[Niederlounde]] boalt wäd. Deer sunt nit moor fuul Boalere fon dän Dialekt. [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Noudhollound|*]] epvqjwi7ecmrxcbrcl08t2a0fmlupt3 0 6291 115043 106154 2018-01-09T12:20:24Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieWieringen.png|thumb|right|250px|Ju Loage fon Wieringen]] [[Wieringen]] is n fröier Wääd-Ailound in ju historiske Region [[West-Fryslân]] in ju [[Niederlounde|niederloundske]] Provinz [[Noud-Hollound]]. Wieringen häd 8.525 Ienwoonere (2011). Wieringen heerd siet 1. Januoar 2012 tou ju Meente [[Hollands Kroon]]. Ju Meente häd 47.600 Ienwoonere (2010). Truch dän Bau fon dän [[Amsteldjipdiek]] wuud dät Ailound ap 31. Juli 1924 n Deel fon dät Fäästlound fon ju Provinz Noud-Hollound. Siet 1933 lapt die [[Afslutdiek]] fon ju Provinz [[Fryslân]] ätter ju Provinz Noud-Hollound truch Wieringen. In Wieringen wäd n [[holloundsk]]-fräisken Ailound-Dialekt uut ju Dialektgruppe fon dät [[Wääst-Fräisk]]e, dät [[Wierings]] boald. Die Dialekt is stärk ferwoand mäd dät [[Tesselsk]]. [[Kategorie:Noudhollound|*]] 09w87wrp3daf80qjd4i8eyecy3wr7ny 0 6292 115015 106174 2018-01-09T11:46:03Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0388 (2009).svg|thumb|right|250px|Ju Loage fon Inkhuzen]] '''Inkhuzen''' ''([[Niederloundsk]]: Enkhuizen)'' is ne Stääd un ne Meente in ju [[Niederlounde|niederloundske]] Provinz [[Noud-Hollound]] in dän aastelten Deel fon ju Region [[ West-Fryslân]]. Ju Meente häd 17.387 Ienwoonere und ne Loundflääche fon 14,31 km² (1: Juni 2005). Inkhuzen lait an dät [[Iselmeer]]. In Inkhuzen wäide dät [[Wääst-Fräisk]] un n [[holloundsk]]-fräisken Ailound-Dialekt uut ju Dialektgruppe fon dät Wääst-Fräiske, dät [[Inkhuzensk]] boald. Dät Inkhuzensk wäd oawers nit moor fuul boald. [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Noudhollound]] 8v3xwiypt5k1abk45q47bslo5uqmiej 0 6293 77870 2012-01-28T21:26:18Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Inkhuzen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Inkhuzen]] f7edt0xnxnsor0opsjnqajt4xe7ulxd 0 6294 77871 2012-01-28T21:27:55Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Inkhuzensk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Inkhuzensk]] ggro845t0588klb18hjlq14xy13irrb 10 6296 119474 78719 2020-10-19T04:29:51Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gletschereis.JPG|90px|right|Glitsker-Ies]] N '''Glitsker''' is ne uut Snee äntsteene groote Iesmasse, ju sik as ne Äi, bloot loangsoamer, n Ouhong deelbewääget. Dät rakt dät noch ap hooge Bierige un in koolde Regione nai bie do Pole - so toun Biespil in [[Gräinlound]]. Deer rakt dät uk [[Inloundies]], dät is ju grootste Glitsker-Foarm, ju ganse Loundskuppe bedäkt. Bie ju Äntstoundenge fon Glitskere wäd uut ne Loage fon näien Snee ne Loage fon Glitskeries, ju dan nit fuul moor as n Tjaandel fon ju uursproangelke Tjukte häd. ... [[Glitsker|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 1abhtgplquq4wcsk97imsbuqan7evv8 10 6297 119475 80882 2020-10-19T04:29:54Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Glanrind 1.jpg|right|100px|Glankuu]] Dät '''Glaanbäist''' ''(hoochdüütsk:Glanrind / Glanvieh, Paltsersken Dialekt: Gl<u>åå</u>vieh)'' is n regionaale Rasse fon't Bäist, ju in't ee'emaalige Hertsochduum Palts-Twobrääge tuchted wuuden is. Uursproangelk skäl dät in dät Hertsochduum Palts-Twobrääge roode Bäiste raat hääbe. Roode Bäiste-Rassen raate dät in Suuddüütsklound aleer oafte, toun Deel rakt dät do uk bit däälich noch. Man do Palts-Twobräägiske Bäiste wieren nit goud tuchted, dät skäl ree'äl Bullen raat hääbe, doo juust so littik wieren as een suugend Koolich. ... [[Glaanbäist|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> hryxzn08ehm3zkdr3m9820i2olkoggt 10 6298 78186 77974 2012-02-02T14:12:04Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Langeanna.jpg|right|120px|Nathuurnstak (Lange Anna)]] * ... dät Ailound '''[[Flielound]]''' ju eensichste Meente in gans [[Fryslân]] is, wier bloot [[Niederloundsk]] boald wäid? * ... '''[[Hälgelound]]''' (dt. Helgoland) dät eensichste fräiske Fälsenailound is un deer [[Hälgeloundsk]] boald wäd? * ... '''[[Wieringen]]''' fröier n Ailound foar ju Kuste fon [[West-Fryslân]] was un in 1924 truch dän Bau fon dän Amsteldjipdiek Deel fon dät Fäästlound wuuden is? * ... ap dät [[wäästfräiske Ailounde|wäästfräiske Ailound]] '''[[Skylge]]''' (dt. Terschelling) ieuwenske dät [[niederloundsk]]e noch tjo Dialekte boald wäide, dät [[Skylgersk]], dät [[Aastersk]] un dät [[Midsloundsk]]? * ... in '''[[Fryslân]]''' un '''[[West-Fryslân]]''' uur 20 ferskeedene Dialekte boald wäide, wierfon 5 fräisk? * ... ju besunnere [[Schiermönkoogisk|Sproake]] fon dät Ailound '''[[Schiermönkooge]]''' juust as dät Seelterske dät Woud ''traale'' 'drehen' bewoard häd? * ... dät allenich in ju Dialektgruppe fon dät '''[[Stäädfräisk]]e''' 9 ferskeedene Unnerdialekte rakt? * ... dät fon dät '''[[Noudfräisk]]e''' 10 ferskeedene Dialekte rakt? cyycdvw6779r90829qk9khtdocfuuaz 10 6302 86918 77960 2012-06-09T20:30:52Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Foarloage:Bigriepskloorenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Bigriepskloorenge]] n25bb7wns1wsnoc8fuixh2vld79a6m5 0 6303 115530 106189 2018-01-10T09:36:43Z Wwikix 8153 /* Wällen */ Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bant emmius.jpg|thumb|right250px|Bant ap ne Koarte fon [[Ubbo Emmius]] fon 1595]] '''Bant''' is ne Soundbank un fröier Ailound in die [[Wäädsee]] suudelk dät [[aastfräiske Ailounde|aastfräiske Ailound]] [[Juist]]. Dät Ailound wuud dät eerste Moal in dät [[8. Jierhunnert]] ärwäänd. Bant waas bit uungefäär [[1700]] bewoond. In dät [[18. Jierhunnert]] hied dät Ailound noch ne Flääche fon uungefäär 76 Hektoar. In [[1780]] keem Bant komplett unner Woater. ==Wällen== * Georg Heinrich Pertz (Hrsg.): Altfridi vita S. Liudgeri episcopi Mimigardefordensis. - Scriptores rerum Sangallensium. Annales, chronica et historiae aevi Saxonici. Hannover 1829, S. 410. * Menso Alting: Descriptio agri Batavii et Frisii sive notitia Germaniae inferioris. Amsterdam 1697. * Arend W. Lang: Das Juister Watt. Schriften der wirtschaftswissenschaftlichen Gesellschaft zum Studium Niedersachsens. Neue Folge, Bd. 57. Bremen-Hörn 1955, S. 39. {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Aastfräiske Ailounde]] ji1mu7yl3j2y2xc93ev4ljujco2kq8a 10 6305 107535 107161 2013-07-14T19:54:20Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q48029]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki <div style="margin:0 2px 0 2px;">[[Bielde:Commons-logo.svg|12px|link=|Commons]]&nbsp;'''<span class="plainlinks">[{{localurl:Commons:Category:{{{1|{{PAGENAME}}}}}}}?uselang=stq Commons: {{#if:{{{2|}}}|{{{2}}}|{{#if:{{{1|}}}|{{{1}}}|{{PAGENAME}}}}}}]</span>'''&nbsp;– Sammelenge fon Bielden, Filme un Heerdoatäie</div><noinclude>{{Dokumentation}} [[da:Skabelon:Commonscat]] </noinclude> 3w8nkhho058exonr4vhc6pu9aba45iy 0 6314 120052 106169 2021-08-08T22:22:49Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Mellum.gif|thumb|right|200 px|Ju Loage fon Mellum]] [[Bielde:Mellum Nadelbaum.jpg|thumb|left|200px|Loundskup ap Mellum]] '''Mellum''' is n uunbewoond [[aastfräiske Ailounde|aastfräisk Ailound]]. Dät lait suud-aastelk fon [[Wangerooge]] un is uungefäär 75 Hektoar groot. ==Natuur== Mellum stound unner Natuurskuts, deer rakt dät uur 30 ferskeende [[Fuugele|Fuugelsoarten]], [[Seehuund]]e un [[Wooldmuus]]e. Deer sunt uur 200 ferskeedene [[Plonten|Plontesoorten]] un 38 ferskeedene [[Piltse]] tou fiende. ==Ferbiendenge ätter buuten== {{Commonscat}} * [https://web.archive.org/web/20070927122213/http://www.mellumrat.de/index.htm Der Mellumrat e.V.] * [https://web.archive.org/web/20121116020814/http://www.mellumrat.de/mellum-geschichte.htm Der Mellumrat: Geschichte der Vogelinsel Mellum] {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Aastfräiske Ailounde]] pf0alydafj3aqjxqlop7tkvu5mff3sj 0 6315 78212 2012-02-02T23:16:54Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Spiekerooch]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Spiekerooch]] 1nzb3832zm2jxp56g18uf0d9ygpgbg2 0 6317 118643 118637 2019-09-16T04:15:50Z Holder 732 wikitext text/x-wiki {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" align=center style="border: 3px solid lightsalmon; background-color:floralwhite padding:0.5em"| <br /><center>[[Bielde:Nuvola apps biology.png|70px|Seelterlound]]&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<font face="Trebuchet MS" size="6,8"> Portoal:Biologie</font>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Bielde:Accipiter gentilisAAP045CA.jpg|80px]]</center><br /> |} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ {| cellspacing=3 |- valign=top |width=50% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === [[Bielde:Fairytale bookmark.png|25px]] Wäilkeemen=== ap ju Portoal-Siede '''[[Biologie]]'''. Ap düsse Siede sünt aal do Artikkele uur Biologie, Natuur, Flora un Fauna, Dierte un Plonten apliested, do ap ju Seelterfräiske Wikipedia stounde. '''Wonskede Artikkele''' sünt '''[[rood-|rood]]''' skrieuwen. Hälp jädden mee, düsse Artikkele tou [[Wikipedia:Näie Siede|skrieuwen]]. |width="50%" bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| === [[Bielde:Nuvola filesystems folder home.png|30px]] Siede fon ju Wiek=== <div lang="grc" class="polytonic" style="font-family: Athena, Gentium, Palatino Linotype, Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, Lucida Grande, Code2000; font-family /**/:inherit;"> {{Biologie Siede fon ju Wiek}} |} {| cellspacing=3 |- valign=top |width=100% bgcolor=Moccasin style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:silver;padding:1em;padding-top:0;"| <center> === [[Bielde:Nuvola apps kalzium.png|35px]] Biologiske un Wietenskuppelke Begriepe === [[Adenosintriphosphat]] | [[Aktions-Potentioal]] | [[Alkoholiske Jeesenge]] | [[Allochthon]] | [[Aminosüüren]] | [[Anatomie]] | [[Anthropogene Uumewaareldfaktore]] | [[Autochthon]] | [[Biologisk Oardkonzept]] | [[Biotiske Uumewaareldfaktore]] | [[Chloroplast]] | [[Chronospezies]] | [[Desoxyribonukleinsüüre]] ([[DNA]]) | [[Diploidie]] | [[Deplasmolyse]] | [[Domestisierenge]] | [[Eensällige Lieuweweesen]] | [[Enzyme]] | [[Ethanol]] | [[Evolutionär Oardkonzept]] | [[Ferhoolden]] | [[Ferhooldensbiologie]] | [[Genotyp]] | [[Glieuwen-Ounsluut]] | [[Haploidie]] | [[Hexaploidie]] | [[Hyphen]] | [[Hypertonisk]] | [[Invasionsbiologie]] | [[Jääst]] | [[Jeesenge]] | [[Kauliflorie]] | [[Koleopterologie]] | [[Konsument (Ökosystem)]] | [[Konvergenz (Biologie)]] | [[Megaherbivore]] | [[Megaherbivoretheorie]] | [[Metamorphose]] | [[Microbodies]] | [[Mikroorganismen]] | [[Mitochondrioale DNA]] | [[Monophylie]] | [[Monotypisk Taxon]] | [[Myzel]] | [[Näärwensälle]] | [[Neobiota#Neozoa|Neozoa]] | [[Neobiota]] | [[Neotenie]] | [[Nominatform]] | [[Nomenklatuur]] | [[Nukleotid]] | [[Nukleinsüüren]] | [[Oard (Biologie)|Oard]] | [[Oaiwiete]] (Protein) | [[Ökologiske Niske]] | [[Ökosystem]] | [[Paraphylie]] | [[Pentaploidie]] | [[Phänotyp]] | [[Phylogenetiske Systematik]] | [[Plasmolyse]] | [[Polyphylie]] | [[Polyploidie]] | [[Produzent (Ökosystem)]] | [[Reaktionsspezifität]] | [[Rezent]] | [[Sälle (Biologie)|Sälle]] | [[Sälorganellen]] | [[Siphonoal]] | [[Substrat (Biochemie)]] | [[Substratspezifität]] | [[Superspezifisk Taxon]] | [[Sustertaxa]] | [[Synapse]] | [[Systematik]] | [[Taxon]] | [[Tetraploidie]] | [[Trichoal]] | [[Triploidie]] | [[Twillingstaxa]] | [[Wit fon't Minimum]] | [[Zoozönologie]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| <center> ===Natuur, Flora un Fauna=== </center> |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| [[Bielde:Bad Suelzer Moor.jpg|right|100px]] === [[Bielde:Mushroom.svg|30px]] [[Ökosystem]]=== * [[Foan]]e | [[Ozean]]e | [[See]]n | [[Äi]]en * [[Mikroorganismen]] | [[Eensällige Lieuweweesen]] | [[Jääst]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> [[Bielde:Mamíferos.jpg|right|100px]] === [[Bielde:Nuvola apps bug.png|30px]] [[Dierte]]=== * '''Oardenge:''' [[Suugedierte]] | [[Glires]] | [[Gnauedierte]] | [[Hoasenoardige]] | [[Laurasiatheria]] | [[Eutheria]] | [[Euarchontoglires]] | [[Roowdierte]] | [[Canoidea]] | [[Feloidea]] | [[Canidae]] | [[Ursidae]] | [[Loxodonta]] | [[Fuugele]] | [[Luukende Fuugele]] | [[Flädderdierte]] | [[Reptilien]] | [[Amphibien]] | [[Insekte]] | [[Fiske]] ----- [[Bielde:Brown bear (Ursus arctos arctos) running.jpg|right|100px]] [[Bielde:Eichhörnchen Düsseldorf Hofgarten edit.jpg|right|100px]] [[Bielde:Big-eared-townsend-fledermaus.jpg|right|100px]] [[Bielde:Bufo bufo 03-clean.jpg|right|100px]] [[Bielde:Ducks in plymouth, massachusetts.jpg|right|100px]] [[Bielde:Kleiner Fuchs (Nymphalis urticae).jpg|right|100px]] [[Bielde:Western honey bee.jpg|right|100px]] [[Bielde:Brevoortia tyrannus1.jpg|right|100px]] * '''Suugedierte:''' ** '''''Prähistoriske:''''' [[Mammute]] ** '''''Huus- un Nutsdierte:''''' [[Hoangst]] | [[Ku]] | [[Glaanbäist]] | [[Swien]] | [[Huussääge]] | [[Skäip]] | [[Kanienken]] | [[Huund]] | [[Kat]] | [[Huusmeerswien]] | [[Manske Kat]] ** '''''Wüülde Dierte:''''' [[Loxodonta|Elefant]] | [[Harte]] | [[Räi]] | [[Kanienken]] | [[Hoase]] | [[Wroute]] *** '''''Gnauedierte:''''' [[Kateeker]] | [[Microtus]] | [[Fäildmuus]] | [[Microtus pennsylvanicus]] | [[Microtus xanthognathus]] *** '''''Roowdierte:''''' [[Boare]] | [[Leeuwe]] | [[Foaks]] | [[Martes]] | [[Mustela]] | [[Mustela altaica]] | [[Wieselke]] | [[Moddere]] | [[Boommodder]] | [[Steenmodder]] | [[Ulk]] | [[Taks]] | [[Fiskotter]] | [[Rubben]] | [[Seehuunde]] | [[Snoabeldiert]] *** '''''Flädderdierte:''''' **** '''''[[Fläddermuuse]]:''''' [[Tadarida]] | [[Tadarida teniotis]] | [[Tadarida brasiliensis]] | [[Tadarida australis]] | [[Molossidae]] | [[Molossinae]] | [[Chaerephon]] | [[Eumops]] | [[Tomopeas ravus]] | [[Nyctinomops]] | [[Nyctinomops aurispinosus]] | [[Nyctinomops femorosaccus]] | [[Nyctinomops macrotis]] | [[Otomops]] | [[Otomops wroughtoni]] | [[Emballonuridae]] | [[Taphozous]] | [[Saccolaimus]] | [[Saccolaimus saccolaimus]] | [[Rhinolophus]] | [[Rhinolophus ferrumequinum]] | [[Rhinolophus hipposideros]] | [[Rhinolophus mehelyi]] | [[Rhinopoma]] | [[Hipposideridae]] | [[Mormoopidae]] **** '''''Flädderhuunde:''''' [[Pteropodidae]] | [[Rousettus]] | [[Rousettus aegyptiacus]] | ----- * '''Reptilien un Amphibien:''' [[Needer]] | [[Pudde]] ----- * '''Fuugele:''' [[Akster]] | [[Aalke-Fokke sin Fuugel]] | [[Bläshanne]] | [[Blaumeeske]] | [[Dröiselke]] | [[Duuwe]] | [[Hauk]] | [[Jiepeke]] | [[Kiewit]] | [[Katuule]] | [[Koolmeeske]] | [[Kudderhanne]] | [[Läiwerke]] | [[Petrieshanne]] | [[Riekelüün]] | [[Rouke]] | [[Stoark]] | [[Tüüdik]] | [[Wälp]] | [[Woaterhanne]] | [[Wüülde Oante]] | [[Foan#Dierte|Foandierte]] ** '''''Nutsdierte:''''' [[Oante]] | [[Gaise]] | [[Hanne]] ----- * '''Insekte:''' [[Pterygota]] | [[Doarne]] | [[Ieme]] | [[Bliende]] | [[Flinnerkene]] | [[Päärtjen]] | [[Foan#Insekte|Foaninsekte]] ** '''''Ruste:''''' [[Ruste]] | [[Goddeshankene]] | [[Titanus giganteus]] | [[Monochamus galloprovincialis]] | [[Monochamus sartor]] | [[Monochamus scutellatus]] | [[Monochamus sutor]] | ----- * '''Fiske:''' [[Boars]] | [[Stiekelboars]] | [[Bruune Anemoonfisk]] | [[Haie]] | [[Woalfisk]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| [[Bielde:Sorbus-aucuparia-bei-Gatschow-27-07-2008-094.jpg|right|100px]] [[Bielde:Tropaeolum majus.JPG|right|100px]] [[Bielde:Calluna vulgaris 1.jpg|right|100px]] [[File:Convallaria majalis0.jpg|right|100px]] [[Bielde:Flower Rex 4.jpg|right|100px]] === [[File:Nuvola apps khangman.svg|30px]] [[Plonten]] === * '''Boome un Struuke:''' [[Boom]] | [[Brom]] | [[Bouke]] | [[Dulle-Huunde]] | [[Eeke]] | [[Fjuurenboom]] | [[Fuulbäie (Frangula alnus)]] | [[Heedkonke (Genista pilosa)|Heedkonke]] | [[Hoageltouden (Crataegus)|Hoageltouden]] | [[Kiddeboom]] | [[Kjuusdanne]] | [[Krinteboom]] | [[Moaiboom]] | [[Oachtjeboom (P. domestica subsp. domestica)|Oachtjeboom]] | [[Poars]] | [[Riesenboom]] | [[Släieboom]] | [[Wacholder]] | [[Wüülgen (Salix)|Wüülgen]] | [[Foan#Plonten|Foanplonten]] ----- * '''Bloumen:''' [[Dongele (Galeopsis)|Dongele]] | [[Doorik]] | [[Duusendtakke]] | [[Goartjebloume (Calendula)|Goartjebloume]] | [[Häkkebloume (Tropaeolum)|Häkkebloume]] | [[Hankebloume]] | [[Haarlimmer Klokkespul]] | [[Hoonkebloume]] | [[Karmswuttel (Acorus)|Karmswuttel]] | [[Kladde (Arctium Lappa)|Kladde]] | [[Klokkerke (Campanula)|Klokkerke]] | [[Knul-Steenbreek]] | [[Kuukuuksbloume (Orchis)|Kuukuuksbloume]] | [[Langejan]] | [[Pingsterbloume (Convallaria majalis)|Pingsterbloume]] | [[Poapske (Nymphaea)|Poapske]] | [[Poaskebloume]] | [[Poatermutse (Aconitum)|Poatermutse]] | [[Skoanelke (Centaurea cyanus)|Skoanelke]] | [[Snüüfkensbloume (Arnica montana)|Snüüfkensbloume]] | [[Sokkerai (Cichorium intybus)|Sokkerai]] | [[Soogenjiersbloume (Gnaphalium uliginosum)|Soogenjiersbloume]] | [[Stinzebloumen]] | [[Suldoatensknoop (Succisa pratensis)|Suldoatensknoop]] | [[Sunnebloume (Helianthus)|Sunnebloume]] | [[Suugerke (Lamium album)|Suugerke]] | [[Woaterkinkes (Nuphar lutea)|Woaterkinkes]] | [[Lieste fon Bloumen]] ----- * '''Gäärse, Heedeplonten un Uur:''' [[Bjunt]] | [[Bullekruud]] | [[Dopheede]] | [[Floaks]] | [[Hoamp]] | [[Huuslook (Sempervivum)|Huuslook]] | [[Kaantegäärs]] | [[Knapheede]] | [[Moas]] | [[Muurk (Eriophorum)|Muurk]] | [[Muusegäärs (Hordeum mur.)|Muusegäärs]] | [[Pudderääske (Equisetum)|Pudderääske]] | [[Rainefoone (Dryopteris)|Rainefoone]] | [[Riesheede]] | [[Suurke (Rumex acetosa)|Suurke]] | [[Foan#Plonten|Foanplonten]] ----- * '''Heelplonten:''' [[Banneetel]] | [[Düüwelsbit]] | [[Duusendtakke]] | [[Heedebäie (Empetrum)]] | [[Hoageltouden (Crataegus)]] | [[Ierwe]] | [[Knul-Steenbreek|Knul-Steenbreek (Saxifraga Granulata)]] | [[Moaiboom]] | [[Muugerk (Artemisia)]] | [[Pingsterbloume (Convallaria majalis)]] | [[Poaskebloume]] | [[Poatermutse (Aconitum)]] | [[Pudderääske (Equisetum)]] | [[Rainefoone (Dryopteris)]] | [[Snüüfkensbloume (Arnica montana)]] ----- * '''Joodplonten:''' [[Banneetel]] | [[Buutergäärs (Hoonepootplonte)|Buutergäärs]] | [[Düüwelsbit]] | [[Frantsoosenkruud]] | [[Fuulbäie (Solanum nigrum)]] | [[Gäisekool]] | [[Giftpetersilje]] | [[Hoangstebloume (Taraxacum)|Hoangstebloume]] | [[Ierwe]] | [[Muugerk (Artemisia)|Muugerk]] | [[Oksenbrink (Juncus squarrosus)|Oksenbrink]] | [[Pudderääske (Equisetum)]] | [[Rääske (Juncus)|Rääske]] | [[Pispotte (Calystegia sepium)|Pispotte]] |[[Stuuwenden Jan]] | [[Suurke (Rumex acetosa)]] ----- * '''Giftplonten:''' [[Buutergäärs (Hoonepootplonte)]] | [[Düüwelsbit]] | [[Dulle-Huunde]] | [[Fuulbäie (Frangula alnus)]] | [[Fuulbäie (Solanum nigrum)]] | [[Giftpetersilje]] | [[Pingsterbloume (Convallaria majalis)]] | [[Poaskebloume]] | [[Poatermutse (Aconitum)]] | [[Stuuwenden Jan]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> [[Bielde:Boscoopské červené.jpg|right|100px]] [[Bielde:Ribes rubrum a1.jpg|right|100px]] [[File:Starr 070730-7852 Brassica oleracea var. capitata.jpg|right|100px]] === [[Bielde:Steinpilz-1.jpg|20px]] Ietensweere un Nutsplonten=== * '''Begriepe:''' [[Frucht-Ounbau]] | [[Ant]] | [[Äänte]] | [[Ääntjen]] * '''Boom-Fruchte:''' [[Froaien uut Boskoop]] | [[Rooden Boskoop]] | [[Heimeldinger]] | [[Pluume]] | [[Säärse]] | [[Peere]] | [[Oachtjeboom (P. domestica subsp. domestica)|Oachtjene (Aastje)]] * '''Bäien:''' [[Bäien]] | [[Äidbäie]] | [[Bikbäie]] | [[Brummelbäie]] | [[Heedebäie (Empetrum)|Heedebäie]] | [[Hiembäie]] | [[Hoageltouden (Crataegus)|Hoagele]] | [[Kiddeboom|Kiddebäie]] | [[Kjuusbäie]] | [[Krounsbäie]] | [[Krinteboom|Krinte]] | [[Moaiboom|Kraansbäie]] | [[Moasbäie]] | [[Säntjansbäie (Ribes)|Säntjansbäien]] | [[Släieboom|Släie]] | [[Wacholder|Wacholderbäie]] * '''Iedboare Joodplonten:''' [[Frantsoosenkruud]] | [[Gäisekool]] | [[Hoangstebloume (Taraxacum)]] | [[Ierwe]] | [[Muugerk (Artemisia)]] | [[Suurke (Rumex acetosa)]] * '''Uur Ietensweere un Nutsplonten:''' [[Hoppe]] | [[Tuffelke (Solanum tuberosum)|Tuffelke]] | [[Aate]] | [[Boone (Phaseolus)|Boone]] | [[Kool]] | [[Poars]] | [[Sokkerai (Cichorium intybus)]] | [[Stäkräiwe (Brassica napus)|Stäkräiwe]] | [[Weete]] | [[Poagenstoule (Riek)|Poagenstoule]] | [[Imkeräi|Huunich]] | [[Molk]] | [[Buutere]] | [[Sies]] | [[Oaiere]] | [[Flaask]] | [[Fisk]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> [[Bielde:27-alimenti, miele, Taccuino Sanitatis, Casanatense 4182..jpg|right|100px]] === [[File:Exec-b.svg|30px]] Uur === * '''Botanikere un Foarskere:''' [[Otto Schmitz-Hübsch]] | [[Hajo Hayen]] | [[Jacob Botke]] | [[Pestoor Schulte]] ----- * [[Imkeräi]] | [[Molkeräi]] * [[Stoarksbrood]] |} {| cellspacing=3px style="background:floralwhite; width:100%;" |- valign="top" |width="50%" style="border: ivory style="border-style:solid;border-width:2px;border-color:lightsalmon; padding:0.5em"| </center> === [[Bielde:Wikipedia-logo.png|25px]] Kategorien un Liesten=== * '''Kategorien:''' [[:Kategorie:Biologie|Biologie]] ** [[:Kategorie:Dierte|Dierte]] | [[:Kategorie:Suugedierte|Suugedierte]] | [[:Kategorie:Gnauedierte|Gnauedierte]] | [[:Kategorie:Roowdierte|Roowdierte]] | [[:Kategorie:Nutsdierte|Nutsdierte]] | [[:Kategorie:Fuugele|Fuugele]] | [[:Kategorie:Flädderdierte|Flädderdierte]] | [[:Kategorie:Insekte|Insekte]] | [[:Kategorie:Fiske|Fiske]] ** [[:Kategorie:Plonten|Plonten]] | [[:Kategorie:Boome un Struuke|Boome un Struuke]] | [[:Kategorie:Bloumen|Bloumen]] | [[:Kategorie:Joodplonten|Joodplonten]] | [[:Kategorie:Heelplonten|Heelplonten]] | [[:Kategorie:Giftplonten|Giftplonten]] | [[:Kategorie:Frucht-Ounbau|Frucht-Ounbau]] | [[:Kategorie:Frucht-Soarten|Frucht-Soarten]] | [[:Kategorie:Bäien|Bäien]] | [[:Kategorie:Ietensweere|Ietensweere]] * '''Liesten:''' [[Wikipedia:Woudelieste/Diertenoomen|Diertenoomen]] | [[Fuugele]] | [[Plonten]] | [[Lieste fon Bloumen|Bloumen]] |} [[Kategorie:Portoal]] 8l0zcg6yntk5cydyzcd4hfgi4t92683 0 6318 78321 2012-02-03T19:50:06Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Wäädsee]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Wäädsee]] lgjx9ehks70km3azni7wor63kdrwi3r 0 6319 78512 2012-02-05T08:59:58Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Hannover]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hannover]] 0ow9kbixs9oficcq0j55ob37ycuscg8 0 6320 78588 2012-02-05T18:19:59Z Bernd 1291 häd „[[Wierings]]“ ätter „[[Wieringsk]]“ ferskäuwen un deerbie ne Fääreleedenge uurskrieuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wieringsk]] skbpivzks7tmx1oo1dcq553vfyl8wz4 0 6322 78616 2012-02-05T21:23:10Z Bernd 1291 häd "[[Gjuchtshondschrifte]]" ätter "[[Gjuchtshondskrifte]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Gjuchtshondskrifte]] 2ag2bu0pzrvvip4xcn4ts4ohrir0xke 10 6324 78850 2012-02-08T19:38:19Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Biologie Siede Wiek/{{CURRENTWEEK}}}} <br clear="all" /> <noinclude><span style="float:right; font-family:Arial; font-size: 80%; padding:0 .5em 0 2em"> ''[[Wiki…“ wikitext text/x-wiki {{Biologie Siede Wiek/{{CURRENTWEEK}}}} <br clear="all" /> <noinclude><span style="float:right; font-family:Arial; font-size: 80%; padding:0 .5em 0 2em"> ''[[Wikipedia:Biologie Siede|Lieste]]'' </span></noinclude>{{-}} gucjrj1to0bquwo78l0od4jll5htrhn 10 6325 121331 121004 2022-08-02T14:28:57Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki Alle Wieke rakt et ap dät '''[[Portoal:Biologie]]''' n Artikkel uur [[Biologie]]. == Wiek == {| | valign="top" | *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/1|Wiek 1]] ''[[Biologie]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/2|Wiek 2]] ''[[Gnauedierte]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/3|Wiek 3]] ''[[Mikroorganismen]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/4|Wiek 4]] ''[[Kjuusdanne]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/5|Wiek 5]] ''[[Sälle]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/6|Wiek 6]] ''[[Kanienken]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/7|Wiek 7]] ''[[Petrieshanne]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/8|Wiek 8]] ''[[Bäien]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/9|Wiek 9]] ''[[Amphibien]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/10|Wiek 10]] ''[[Kiddeboom]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/11|Wiek 11]] ''[[Boare]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/12|Wiek 12]] ''[[Moaiboom]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/13|Wiek 13]] ''[[Loxodonta]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/14|Wiek 14]] ''[[Floaks]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/15|Wiek 15]] ''[[Glaanbäist]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/16|Wiek 16]] ''[[Oachtjeboom (P. domestica subsp. domestica)]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/17|Wiek 17]] ''[[Roowdierte]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/18|Wiek 18]] ''[[Gäisekool]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/19|Wiek 19]] ''[[Manske Kat]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/20|Wiek 20]] ''[[Moas]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/21|Wiek 21]] ''[[Kateeker]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/22|Wiek 22]] ''[[Krinteboom]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/23|Wiek 23]] ''[[Snoabeldiert]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/24|Wiek 24]] ''[[Rainefoone (Dryopteris)]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/25|Wiek 25]] ''[[Foaks]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/26|Wiek 26]] ''[[Rooden Boskoop]]'' un ''[[Froaien uut Boskoop]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/27|Wiek 27]] ''[[Bläshanne]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/28|Wiek 28]] ''[[Otto Schmitz-Hübsch]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/29|Wiek 29]] ''[[Hauk]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/30|Wiek 30]] ''[[Imkeräi]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/31|Wiek 31]] ''[[Bruune Anemoonfisk]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/32|Wiek 32]] ''[[Wacholder]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/33|Wiek 33]] ''[[Ruste]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/34|Wiek 34]] ''[[Taks]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/35|Wiek 35]] ''[[Blaumeeske]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/36|Wiek 36]] ''[[Ääntjen ]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/37|Wiek 37]] ''[[Moddere]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/38|Wiek 38]] ''[[Buutere]]'' un ''[[Sies]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/39|Wiek 39]] ''[[Doarne]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/40|Wiek 40]] ''[[Heimeldinger]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/41|Wiek 41]] ''[[Rousettus aegyptiacus]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/42|Wiek 42]] ''[[Frucht-Ounbau]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/43|Wiek 43]] ''[[Koolmeeske]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/44|Wiek 44]] ''[[Frantsoosenkruud]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/45|Wiek 45]] ''[[Ieme]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/46|Wiek 46]] ''[[Flädderdierte]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/47|Wiek 47]] ''[[Dröiselke]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/48|Wiek 48]] ''[[Wit fon't Minimum]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/49|Wiek 49]] ''[[Luukende Fuugele]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/50|Wiek 50]] ''[[Poagenstoule (Riek)]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/51|Wiek 51]] ''[[Dr. Jacob Botke]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/52|Wiek 52]] ''[[Stoarksbrood]]'' *[[Foarloage:Biologie Siede Wiek/53|Wiek 53]] ''[[Hajo Hayen]]'' <noinclude> [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]]</noinclude> jttck9kubzw3jscby6umqzqoyy2qatj 10 6326 78887 78853 2012-02-08T22:39:11Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Oryctolagus cuniculus Tasmania 2.jpg|right|80px]] Dät '''Kanienken''' ''(Oryctolagus cuniculus)'' is juu eensige Oard uut dän Sleek ''Oryctolagus'', die also n [[monotypisk Taxon]] is. Dät rakt uk tomme Kanienkene, doo sowäil as Nutsdierte, oaber uk as Moat fon dän Oainer heelden wäide. Dät Kanienken is n Diert mäd loange Ooren, dät gau loope kon. ...[[Kanienken|Läs fääre]] c708iyyox0o5swkm053psdd1su3k62j 10 6327 79668 78888 2012-02-15T21:18:36Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rebhuehner.jpg|right|130px|Petrieshannen]] Ju '''Petrieshanne''' (Perdix perdix, [[:de:Rebhuhn]]), in n [[Fuugel]] uut ju Familie fon do Fasoanenoardige un häd ne Loangte fon uungefeer 30 cm. Do loope maastieds und fljooge nit so hooch. Dän Fuugel rakt et ap Weeden, Heede un in do [[Foan]]e, uk in [[Seelterlound]]. ... [[Petrieshanne|Läs fääre]] 0ezb8j47e3hoq0wyhaizbt64nyod6ay 14 6329 79133 79011 2012-02-11T19:25:55Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki Plonten [[Kategorie:Biologie]] 92zc2vpv21d00xinufgk6l162w1ggdc 0 6331 113222 106206 2016-07-29T19:34:04Z Chenspec 7413 wikitext text/x-wiki [[Bielde:הגליל התחתון - אלוני אבא - המבנים הטמפלרים (37).JPG|miniatur|Domestisierenge]] '''Domestisierenge''' of '''Domestikation''' is n Proses wierbie de Moanske do [[Dierte]] tom moaked. Dät Proses wäd uk däin mäd [[Plonten]] do uut dän wilden Natuur kuume. Truch bie ju Apluukenge fon do Dierte uurs tou tuchtjen kon me Oainskuppe ferannerje, wiertruch do Dierte beeter bie de Moanske lieuwje konnen. {{Commons Boolke|Domesticated animals}} [[Kategorie:Biologie]] qaanhltjya77q2auphj6elipyrr5f1v 6 6332 121580 79053 2022-08-03T13:51:46Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} sl5yvnedgc8fac1e6h63xtgjx4mlcf3 6 6333 121581 79052 2022-08-03T13:52:05Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} sl5yvnedgc8fac1e6h63xtgjx4mlcf3 6 6334 121582 79051 2022-08-03T13:52:23Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Oaine Oarbaid |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} sl5yvnedgc8fac1e6h63xtgjx4mlcf3 0 6335 106209 80018 2013-03-11T11:17:45Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q320641]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Tou dät '''Ooldenbuurger Munsterlound''' heere offiziel do Loundkringe [[Kloppenbuurich]] un [[Loundkring Fächt|Fächt]]. Foar 1803 waas dät Ooldenbuurger Munsterlound n Paat fon dät Bisdum [[Munster]]. <br> Dan koom dät in dän [[Rieksdeputationshaudslus]] an Ooldenbuurich, as Uutgliek foar dät Apreeken fon dän [[Wesertol]]. <center> <gallery caption="Historiske Koarten fon dät Ooldenbuurger Munsterlound"> Bielde:Oldenburger Münsterland -1780.gif|1780 Bielde:Oldenburger Münsterland -1815.gif|1815 Bielde:Oldenburger Münsterland -1900.gif|1900 </gallery> </center> ==Sjuch uk== * [[Ooldenbuurich (Lound)]] == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.oldenburger-muensterland.de/ Verbund Oldenburger Münsterland e.V.] * [http://www.heimatbund-om.de/ Heimatbund für das Oldenburger Münsterland] [[Kategorie:Läichsaksen]] gr5peadvlyy0iyg6nyvgekdciv1lm66 0 6336 79056 2012-02-10T18:02:26Z Kening Aldgilles 23 häd "[[Fräiske Fraiegaid]]" ätter "[[Fräiske Fräiegaid]]" ferskäuwen wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Fräiske Fräiegaid]] 7ibe535pom6cosfpunvpipwpbrqh47o 14 6338 79149 2012-02-11T20:47:05Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „Bloumen [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]]“ wikitext text/x-wiki Bloumen [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] ta6f0sxwvcibijyt70isbdmp0ydz7jb 14 6339 79161 2012-02-11T21:19:04Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „Insekte [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]]“ wikitext text/x-wiki Insekte [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] 3d9cantu4bx0j9lrsyh2ckdru8yws8y 14 6340 114410 79181 2017-07-18T11:43:41Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Roowdierte [[Kategorie:Dierte]] ly0z3hd17ilb6t2u3loj8bufzjse3fg 14 6341 79239 79220 2012-02-12T11:52:39Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki Flädderdierte [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Suugedierte]] fcr99xch91inqdzv4ordhgaji6x4ljw 14 6343 79254 2012-02-12T12:22:07Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „Fiske [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]]“ wikitext text/x-wiki Fiske [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Dierte]] k30zhtqax4pyuqhbzcot1e2u8wr0stq 14 6345 79278 2012-02-12T13:26:15Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „Boome un Struuke [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]]“ wikitext text/x-wiki Boome un Struuke [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] nj7u1ouavujf0b40f5b9ish7uei1axf 14 6347 79326 2012-02-12T15:03:14Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „Joodplonten [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]]“ wikitext text/x-wiki Joodplonten [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] 1v4o9k215br8ay0mhj9f05v2sceakye 14 6348 79337 2012-02-12T15:23:03Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „Bäien [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]]“ wikitext text/x-wiki Bäien [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] gv6cydz3g67w0qua337lf400flix7l4 10 6352 80276 79471 2012-02-20T16:32:26Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Berries (USDA ARS).jpg|right|90px]] '''Bäien''' sünt Fruchte, do an [[Boom]]e, Struuke af uur litje Plonten woaksje. In düssen Artikel sünt do Bäien apliested, do dät fröier al in dät [[Seelterlound]] raakte. Där sünt fuul Foulksnoomen fon Plonten un Buske mäd Bäien uurlääwerd wuuden. Do [[Plonten]]oomen sunt maast uurlääwerd wuuden fon [[Johann Friedrich Minssen|Minssen]] (1846) un [[J. Botke|Botke]] (1934), die do wäil fon [[Pestoor Schulte]] hieden. ... [[Bäien|Läs fääre]] fkw5oymziorys2izdfrjz9utnusesrp 10 6353 79473 2012-02-13T17:02:34Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Salamandra salamandra MHNT 1.jpg|right|140px]] '''Amphibien''' ''(Amphibia)'' sunt ju ooldste Klasse fon do ''Tetrapoda'' (Dät sunt aal do Wirbelde Dier…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Salamandra salamandra MHNT 1.jpg|right|140px]] '''Amphibien''' ''(Amphibia)'' sunt ju ooldste Klasse fon do ''Tetrapoda'' (Dät sunt aal do Wirbelde Dierte buute do Fiske). Aal uur Tetrapoda stamme fon do Amphibien ou. Fuul Amphibien-Oarde naamt me uk '''[[Pudde]]'''. Ju Häid fon n Amphib bestoant, as bie Moanskene uk, uut Uurhäid, Leederhäid un Unnerhäid. ... [[Amphibien|Läs fääre]] 8lqblzpkryg2dxqc1t7hmi8zuz52dqh 10 6354 79475 79474 2012-02-13T17:19:46Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[File:Kara mürver-1.jpg|right|140px]] Die '''Kiddeboom, Kitjeboom''' af '''Kiddene Boom''' ''(Sambucus)'', ap düütsk "Holunder", häd Blosseme, do ''Köike'' heete, un swotte [[Bäien|Bäie]], do der ''Kidde'' heete, af ''Kiddebäie''. Dät Holt hat fon ''Älloodenholt'', af uk ''Knalbussenholt''. Uut Kiddebäien-Holt moakeden do Wäänte sik Knallbussen. Dan wude deermäd scheeten. ... [[Kiddeboom|Läs fääre]] 2pyguf7yo9842jatc0eifvydeaa8zcj 10 6355 81582 79476 2012-03-12T14:10:05Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Brown bear (Ursus arctos arctos) running.jpg|right|140px]] Do '''Boare''' ''(Ursidae)'' sunt ne Familie fon do [[Roowdierte]]. In [[Düütsklound]] is ju europäiske Unneroard - ju [[Nominatfoarm]] - fon dän [[Bruunboar]] ''(Ursus arctos)'' [[autochthon]], man disse Boarenoard is nu in groote Deele fon [[Europa]], uk in Düütsklound, uutstuurwen, wült hie mongs do Huusdierte fon do Moanskene friet. ... [[Boare|Läs fääre]] hhrin3m3x5k5nn0v8zh0snr1byegh99 10 6356 79477 2012-02-13T18:08:10Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Sorbus-aucuparia-bei-Gatschow-27-07-2008-094.jpg|right|140px]] Die '''Moaiboom''' (''Sorbus aucuparia'', dt. ''Vogelbeere'' of ''Eberesche'') is n [[Boom…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sorbus-aucuparia-bei-Gatschow-27-07-2008-094.jpg|right|140px]] Die '''Moaiboom''' (''Sorbus aucuparia'', dt. ''Vogelbeere'' of ''Eberesche'') is n [[Boom]], die fon [[Ieme]]n un uur [[Insekte]] bestäuwen wäd un sik truch [[Fuugele]], do sien Fruchte, do Kraans- af Fuugelbäien, freete, fier uutspreede kon. Hie is also gjucht ouhongich fon dän Räst fon dät [[Ökosystem]]. Die Moaiboom was in [[1997]] "Boom fon dät Jier". ... [[Moaiboom|Läs fääre]] p8mhjc9oj5llg89ttoa8evofz0ypst3 10 6357 79482 79481 2012-02-13T20:18:56Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Boscoopské červené.jpg|right|80px]] Die '''Roode Boskoop''' is ne Aapelsoarte, gnauer kweeden, ne roode Mutation fon juu allere jeele Soarte [[Froaien uut Boskoop]]. ... [[Rooden Boskoop|Läs fääre]] <hr> [[Bielde:Malus Boskoop 4581.jpg|right|80px]] Die '''Froaie uut Boskoop''' is ne Aapelsoarte, juu in dät [[Suudhollound|suudholloundske]] Täärp [[Boskoop (Niederlounde)|Boskoop]] toufällich uut Säid woaksen is. ... [[Froaien uut Boskoop|Läs fääre]] 7k4m2w49rak5bs03aytydnefj538wt1 10 6358 79486 2012-02-13T21:09:08Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Emmentaler.jpg|right|120px]] '''Buutere''' (dt. ''Butter'') wäd moaked fon Room fon [[Molk]]. Deertou kumt di Room in ne Säddene, dät is n Oard Fät. …“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Emmentaler.jpg|right|120px]] '''Buutere''' (dt. ''Butter'') wäd moaked fon Room fon [[Molk]]. Deertou kumt di Room in ne Säddene, dät is n Oard Fät. ... [[Buutere|Läs fääre]] ----- '''Sies''' (dt. ''Käse'') wäd moaked fon [[Molk]]. Aal ätter wo fat me dän Sies hääbe wol, wäd eerste minner of moor Fat ouroomd. ... [[Sies|Läs fääre]] etsqz983xcdjh9k0jf20124dw1hqbhz 10 6359 79487 2012-02-13T22:34:38Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Image:Elephant near ndutu.jpg|right|80px]] '''''Loxodonta''''' is n Sleek fon Elefante, dän et in [[Afrikoa]] rakt. Mooniche Ljuude leeuwe, dät dät bloot een…“ wikitext text/x-wiki [[Image:Elephant near ndutu.jpg|right|80px]] '''''Loxodonta''''' is n Sleek fon Elefante, dän et in [[Afrikoa]] rakt. Mooniche Ljuude leeuwe, dät dät bloot een Oard in dissen Sleek rakt, dän [[Afrikoansken Elefant]] ''(Loxodonta africana)''. Joo leeuwe, dät juu uur Oard, die [[Wooldelefant]] ''(Loxodonta cyclotis)'' ne Unneroard fon ''Loxodonta africana'' is. ... [[Loxodonta|Läs fääre]] 2kdb30fonybuwm6t31lzf52ily8l357 10 6360 79488 2012-02-13T22:38:27Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[File:Lein reif.jpg|right|80px]] '''Floaks''' (dt. ''Flachs'') waas n wichtigen Gruundstof foar [[Linnen]]. Floaks wuud ferbaud ap do ''Tjaasken''. Dät bruukt m…“ wikitext text/x-wiki [[File:Lein reif.jpg|right|80px]] '''Floaks''' (dt. ''Flachs'') waas n wichtigen Gruundstof foar [[Linnen]]. Floaks wuud ferbaud ap do ''Tjaasken''. Dät bruukt me eerste as Gäärslound, dät dät [[Jood]] uutstäärft. Dan wäd dän uumebreeken un bikked (häkked) un deerätter aided. Dan wäd dät mäd do Hoske deeltreeden un wäd ''Lien'' säided un slurrred (ounaided). ... [[Floaks|Läs fääre]] mvk4pc8n9fdbj0nalr9pnjpl8nhnqk3 10 6361 79489 2012-02-13T22:43:51Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Glanrind 1.jpg|right|120px]] Dät '''Glaanbäist''' (hoochdüütsk:Glanrind / Glanvieh, Paltsersken Dialekt: Gl<u>åå</u>vieh) is een regionaale Rasse f…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Glanrind 1.jpg|right|120px]] Dät '''Glaanbäist''' (hoochdüütsk:Glanrind / Glanvieh, Paltsersken Dialekt: Gl<u>åå</u>vieh) is een regionaale Rasse fon't Bäist, juu in't ee'emaalige Hertsochduum Palts-Twobrääge tuchted wuden is. Uurspröägelk skäl dät in dät Hertsochduum Palts-Twobrääge roode Bäiste raat hääbe. ... [[Glaanbäist|Läs fääre]] 4y936w7xt58ltkuhgke1cv0qbxg8hmb 0 6362 110288 96208 2014-12-13T21:37:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Begriepskloorenge}} Dät Woud '''Jood häd''' ferskeedene Betjuudengen: * dät chemiske Elemente '''[[Iod]]''' * '''[[Joodplonten]]''' (Unkruud) sfjgol78g78hez74r9lngqthpmtt8zh 14 6365 80504 80502 2012-02-24T08:30:59Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki '''Heelplonten''' <div id="spoiler" style="border-top: 2px solid #DDDDDD; border-bottom: 2px solid #DDDDDD; background-color:white; padding:1px 0px 2px 3px; margin: 10px 100px 10px 100px; text-align:left; padding-left:3px;"><center><table><tr><td>[[Bielde:Esculaap4.svg|24px]]&nbsp; &nbsp;&nbsp;</td><td><small>'''Disse Plonten af Deele fon do Plonten wäide as Heelmiddel bruuked. <br>Foar dän Gebruuk fräige immer dien Dokter af Aptäiker!'''</small></td></tr></table></center></div><noinclude> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] 9sr7txhkztnadgyaljmepuef5bki55t 14 6366 79531 2012-02-14T13:42:02Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „Giftplonten [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]]“ wikitext text/x-wiki Giftplonten [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] kv7ik4wztlt7r5u4mh79htp6oh8xuym 10 6370 119697 79617 2021-02-03T17:19:22Z Samuele2002 8010 fix [[Special:LintErrors]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Zwetschge.JPG|right|120px]] Die '''Oachtjeboom''' (''Prunus domestica subsp. domestica'') hat uk '''Aastjeboom''' un ju Frucht hat dan '''ju Aastje'''. Dät is ne Unnersoarte fon ju [[Pluume]]. Do Oachtjene sunt litjer as ächte Pluumen mäd moor spitse Eenden. ... [[Oachtjeboom (P. domestica subsp. domestica)|Läs fääre]] bum2gzqzo0sz5ra0fprl6redr53rmvi 0 6371 107639 79618 2013-07-26T00:55:24Z タチコマ robot 87 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Oachteboom]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Oachteboom]] r6cj870ptm6g3utwi1sg41f1hphw033 0 6372 107638 79619 2013-07-26T00:55:09Z タチコマ robot 87 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Oachteboom]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Oachteboom]] r6cj870ptm6g3utwi1sg41f1hphw033 0 6373 107637 79620 2013-07-26T00:54:54Z タチコマ robot 87 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Oachteboom]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Oachteboom]] r6cj870ptm6g3utwi1sg41f1hphw033 10 6374 83635 79623 2012-04-23T13:42:26Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Europäischer Nerz.jpg|120px|right]] Do '''Roowdierte''' (''Carnivora'', dt. ''Raubtiere'') sunt ne Oardenge fon do [[Suugedierte]] ''(Mammalia)''. Ätter dät Bouk ''Walkers Mammals of the World'' rakt dät 8 [[rezent]]e Familien, 97 rezente Sleeke un 246 rezente Oarde in disse Oardenge, man disse Wälle tält do Rubben nit tou do Roowdierte. ... [[Roowdierte|Läs fääre]] htwfgkhrhz3n27164t3z4dtsg08u3jc 10 6375 79624 2012-02-15T15:34:43Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Aegopodium-podagraria.JPG|right|150px]] Die '''Gäisekool''' (''Aegopodium podagraria'', dt. ''Giersch'', nl. ''Zevenblad'', wfr. ''Hoannepoaten'') is n …“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aegopodium-podagraria.JPG|right|150px]] Die '''Gäisekool''' (''Aegopodium podagraria'', dt. ''Giersch'', nl. ''Zevenblad'', wfr. ''Hoannepoaten'') is n läip Jood, dät sik truch sien loange Wuttelstokke immer wier foutsätte kon. Me skäl deer goud Soppe fon sjoode konne. Nit bloot Soppe, uk Truchnunner-Ieten, af Gäisekool insteede fon Spinoat. ... [[Gäisekool|Läs fääre]] haubpomu55dj7qpq1wmn7shccmnv1fn 10 6376 79625 2012-02-15T15:39:59Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Manx breed cat named Inkku.jpg|right|120px]] Ju '''Manske Kat''' (Mansk: ''Kayt Manninagh'') is ne besünnere [[Kat]]terasse, ju sik fon uure Rassen truc…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Manx breed cat named Inkku.jpg|right|120px]] Ju '''Manske Kat''' (Mansk: ''Kayt Manninagh'') is ne besünnere [[Kat]]terasse, ju sik fon uure Rassen truch ju Bäätepooten un dän Steert unnerskeedet. Ju Bäätepooten sunt longer as do Foarpooten. Ju Rasse is ap dät Ailound [[Man]] äntsteen. Ju Manske Kat häd naan Steert.... [[Manske Kat|Läs fääre]] p0x5u6654nksbw77p2pkcsts4q1icvj 10 6377 79628 2012-02-15T15:49:46Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Torfmoos Schwingdecke.jpg|right|120px]] As '''Moas''' wäide ferskeedene gräine Loundplonten beteekend, do maast neen Stängele häbe, uumdät jo as Pol…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Torfmoos Schwingdecke.jpg|right|120px]] As '''Moas''' wäide ferskeedene gräine Loundplonten beteekend, do maast neen Stängele häbe, uumdät jo as Polstere dän Unnergruund uurluuke. Ätter ju lääste [[Iestied]] wuud dät Lound in [[Seelterlound]] eerste tou n [[Tundra]]. ... [[Moas|Läs fääre]] bk589h9maputkfdlsfurmcbl1sytep2 10 6378 79633 79631 2012-02-15T16:45:18Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Eichhörnchen Düsseldorf Hofgarten edit.jpg|right|140px]] Die '''Kateeker''' af ''' Europäiske Kateeker''' ''(Sciurus vulgaris'', dt. ''Eichhörnchen'') is n Oard fon do [[Gnauedierte]]. Hie lieuwet in [[Europa]] un in Noud[[asien]]. In [[Änglound|Suudänglound]] un [[Italien]] is die Europäiske Kateeker bienaist uutstuurwen, wült do Moanskene dän [[Noudamerikoa]]niske Kateeker ienfierden. ... [[Kateeker|Läs fääre]] rw1yuqx4qhuwqlhkg06kmhmnngi0ycu 10 6379 79635 2012-02-15T17:08:22Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[File:Amelanchier lamarckii struik.jpg|right|90px]] Die '''Krinteboom''' ''(Amelanchier lamarckii),'' [[:de:Kupfer-Felsenbirne]], woaksjed an Sträiten, Dome un …“ wikitext text/x-wiki [[File:Amelanchier lamarckii struik.jpg|right|90px]] Die '''Krinteboom''' ''(Amelanchier lamarckii),'' [[:de:Kupfer-Felsenbirne]], woaksjed an Sträiten, Dome un in dän Tuun un wäd so 'n 5 m hoch. In dät Faarjier sünt do Struuke fuul mäd Blöiten un in n Suumer sünt där fuul ietboare smoakelge [[Bäien]] an do Struuke. . ... [[Krinteboom|Läs fääre]] hd6apdccb83qa0d54m6fw9pc9rd7zze 10 6380 79637 2012-02-15T17:13:50Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Platypus.jpg|120px|right]] Dät '''Snoabeldiert''' (''Ornithorhynchus anatinus'', dt. ''Schnabeltier'') is n australisk [[Suugedierte|Suugediert]]. Dät …“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Platypus.jpg|120px|right]] Dät '''Snoabeldiert''' (''Ornithorhynchus anatinus'', dt. ''Schnabeltier'') is n australisk [[Suugedierte|Suugediert]]. Dät Snoabeldiert is bekoand, wült et Oaiere lait. Buute dät Snoabeldiert konnen dät uk do [[Miegelke-Iegel]]e, do uk tou ju Unnerklasse fon do Uursuugedierte heere. ... [[Snoabeldiert|Läs fääre]] agfcun0u2w30fgxy924gmaeq453yr5p 10 6381 113771 79641 2016-12-01T13:41:31Z Slomox 10 fixed image wikitext text/x-wiki [[Image:Polypodiales terrestrial unID 01.jpg|80px|right]] '''Rainefoone''' (in [[Strukelje]] '''Neederkruud''') hääbe neen [[Bloumen]], wier Säide oun bilded wäide. Deeruum heere jo nit tou do Säidplonten. Wäil hääbe jo Wuttele, n Stam un Bleedere un jo plontje sik fout truch Spuure. Do Rainefoone sunt do maast primitive [[Plonten]]. ... [[Rainefoone (Dryopteris)|Läs fääre]] 3kdijqfeob5e340hjthjh75l9ybrsf9 0 6382 79640 2012-02-15T17:21:53Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Lieste fon Bloumen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lieste fon Bloumen]] 83obr6zw0ksidi6ndx0lul4co9u5qid 10 6383 79652 2012-02-15T20:11:20Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Rød ræv (Vulpes vulpes).jpg|right|130px]] Die '''Foaks''' ''(Vulpes vulpes)'' is ne Oard fon [[Roowdierte|Roowdiert]]. Hie is fier wieded. As [[Neobiot…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rød ræv (Vulpes vulpes).jpg|right|130px]] Die '''Foaks''' ''(Vulpes vulpes)'' is ne Oard fon [[Roowdierte|Roowdiert]]. Hie is fier wieded. As [[Neobiota#Neozoa|Neozoa]] raakt dät sogoar Foakse in [[Australien]]. N Foaks is normoal toun grootsten Deel roodhierich, man dät rakt uk [[Faawe]]-Varianten, do me ap [[Ängelsk]] "Silverfox" un "Crossfox" naamt. N "Silverfox" häd wiete un swotte Hiere. ... [[Foaks|Läs fääre]] 9960lym1sr69tsgaibyffvnhykhz8x3 10 6384 79655 2012-02-15T20:23:53Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Blässhuhn Fulica atra Richard Bartz.jpg|right|140px]] Ju '''Bläshanne''' ''(Fulica atra'', dt. ''Blässhuhn'') is n [[Fuugele|Fuugel]] un heert, as ju …“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Blässhuhn Fulica atra Richard Bartz.jpg|right|140px]] Ju '''Bläshanne''' ''(Fulica atra'', dt. ''Blässhuhn'') is n [[Fuugele|Fuugel]] un heert, as ju [[Woaterhanne]] ''(Gallinula chloropus)'' uk, tou ju Familie ''Rallidae''. Bläshannen rakt dät in groote Deele fon [[Europa]], [[Asien]] un [[Afrikoa]]. Uutwoaksene Dierte sunt litjer as ju [[Wüülde Oante]], swot, hääbe ne wiete Stierne un hääbe roode Oogene. ... [[Bläshanne|Läs fääre]] sgdh1d30j8f0ro8d3m4lbbmb8ike5qw 10 6385 89127 79659 2012-07-09T18:25:40Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki '''Otto Schmitz-Hübsch''' ''(* [[26. Februoar]] [[1868]] ap't Riedergoud Winnenthal bie Xanten; † [[2. November]] [[1950]] in Merten bie Bonn)'' waas n läich-rhiensken [[Frucht-Ounbau|Fruchtboom]]-Tuchter. Sin Bääsjebaabe, Johann Anton Schmitz, sänt sien Oadelenge Johann Anton Schmitz-Hübsch, waas n Grootgruund-Oainer un Ökonomie-Räid. Die Foar interessierde sik al foar Fruchtboom-Tucht. ...[[Otto Schmitz-Hübsch|Läs fääre]] jwf71melao178e61hw2ax9trsrdytyd 10 6386 79660 2012-02-15T20:36:49Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Accipiter gentilisAAP045CA.jpg|right|120px]] Die '''Hauk''' (''Accipiter gentilis'' af ''Astur palumbarius'' mäd ju Uutsproake ''Ástur palumbárius'', …“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Accipiter gentilisAAP045CA.jpg|right|120px]] Die '''Hauk''' (''Accipiter gentilis'' af ''Astur palumbarius'' mäd ju Uutsproake ''Ástur palumbárius'', dt. ''Habicht'') is n [[Fuugele|Fuugel]] die der uur [[Dierte]] fangen un apfreeten däd. Die Hauk is in n Woold, as t.B. in ju [[Taiga]], oaber uk in Middel- un Suud-[[Europa]] un groote Deele fon [[Noudamerikoa]] tou fienden. ... [[Hauk|Läs fääre]] qriqhsywetdliuztqn6560me7si30xy 0 6387 79661 2012-02-15T20:37:27Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Fuugele]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fuugele]] 6ln188v6ixv8pnpc2697134x1dwu62y 10 6388 79662 2012-02-15T20:42:52Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Western honey bee.jpg|right|120px]] Ju '''Imkeräi''' häd truch dän Huunich-Ferkoop in [[Seelterlound]] oafte fuul Jäild ienbroacht. Dät häd aal tou…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Western honey bee.jpg|right|120px]] Ju '''Imkeräi''' häd truch dän Huunich-Ferkoop in [[Seelterlound]] oafte fuul Jäild ienbroacht. Dät häd aal tou dwoon mäd ju Foutplontenge fon do [[Ieme]]n. Ju ''Muur'' bestiftet (lait hiere Oaiere in) do ''Doppe'', do der fon do (Oarbaids)''Iemen'' moaked wuuden sunt uut Woaks. Dan kuume do ''Droanen'' un befruchtje do Oaiere. ... [[Imkeräi|Läs fääre]] 7ueu25hn1pqh8ihowtfqfo0e2kpyn2e 10 6389 79670 2012-02-15T21:50:01Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Seelterlound Siede Wiek/{{CURRENTWEEK}}}} <br clear="all" /> <noinclude><span style="float:right; font-family:Arial; font-size: 80%; padding:0 .5em 0 2em"> ''[[…“ wikitext text/x-wiki {{Seelterlound Siede Wiek/{{CURRENTWEEK}}}} <br clear="all" /> <noinclude><span style="float:right; font-family:Arial; font-size: 80%; padding:0 .5em 0 2em"> ''[[Wikipedia:Seelterlound Siede|Lieste]]'' </span></noinclude>{{-}} rm4757v3d2szh99hlftbc4rjy3045bb 10 6390 107619 80231 2013-07-22T07:44:22Z Ekwall1990 3909 /* Wiek */ wikitext text/x-wiki Alle Wieke rakt et ap dät [[Portoal:Seelterlound]] n Artikkel uur dät [[Seelterlound]]. == Wiek == {| | valign="top" | *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/1|Wiek 1]] ''[[Geskichte fon Seelterlound]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/2|Wiek 2]] ''[[Dr. Gustav Schünemann]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/3|Wiek 3]] ''[[Uursproang fon ju seelter Sproake]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/4|Wiek 4]] ''[[Muddebierich]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/5|Wiek 5]] ''[[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/6|Wiek 6]] ''[[Hermann Janssen]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/7|Wiek 7]] ''[[Seelter Äi]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/8|Wiek 8]] ''[[DHO38]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/9|Wiek 9]] ''[[Skäddel]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/10|Wiek 10]] ''[[Imkeräi]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/11|Wiek 11]] ''[[Moorgut Seedelsbierich]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/12|Wiek 12]] ''[[Wänt fon Burloage]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/13|Wiek 13]] ''[[Roomelse]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/14|Wiek 14]] ''[[Johanniterkommende Boukeläsk]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/15|Wiek 15]] ''[[Skäddeler Määlnemuseum]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/16|Wiek 16]] ''[[Seelter Foonkieker]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/17|Wiek 17]] ''[[Strukelje]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/18|Wiek 18]] ''[[Pestoor Schulte]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/19|Wiek 19]] ''[[Maiglöckchenwoold]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/20|Wiek 20]] ''[[Seelter-Äi-Paad]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/21|Wiek 21]] ''[[Aastfoan]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/22|Wiek 22]] ''[[Seedelsbierich]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/23|Wiek 23]] ''[[Margaretha Grosser]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/24|Wiek 24]] ''[[Baaljene]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/25|Wiek 25]] ''[[Honnel un Skipfoart in Seelterlound]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/26|Wiek 26]] ''[[Museumsiersenboan Ammerlound-Bäärsel-Seelterlound]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/27|Wiek 27]] ''[[Wietsound]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/28|Wiek 28]] ''[[Seelterfräiske Literatuur]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/29|Wiek 29]] ''[[Seelter Seendenge]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/30|Wiek 30]] ''[[Foulksdons]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/31|Wiek 31]] ''[[Pyt Kramer]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/32|Wiek 32]] ''[[Hollen]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/33|Wiek 33]] ''[[Hollener See]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/34|Wiek 34]] ''[[Seeltersk-Unnergjucht]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/35|Wiek 35]] ''[[Gloowe in Seelterlound]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/36|Wiek 36]] ''[[Theo Griep]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/37|Wiek 37]] ''[[Hollenerfoan]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/38|Wiek 38]] ''[[Jacob Botke]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/39|Wiek 39]] ''[[Uutändjer Kanoal]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/40|Wiek 40]] ''[[Seelter Läid]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/41|Wiek 41]] ''[[Marron Curtis Fort]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/42|Wiek 42]] ''[[Boukeläsk]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/43|Wiek 43]] ''[[Maiglöckchensee]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/44|Wiek 44]] ''[[Bootjeräi]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/45|Wiek 45]] ''[[Seelterfräisk Kultuurhuus]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/46|Wiek 46]] ''[[Sköäwelje]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/47|Wiek 47]] ''[[Eedgreeuwe]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/48|Wiek 48]] ''[[Gesina Lechte-Siemer]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/49|Wiek 49]] ''[[Fäärmesound]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/50|Wiek 50]] ''[[Böllercomité fon 1888]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/51|Wiek 51]] ''[[Seelter Siegel]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/52|Wiek 52]] ''[[Theo Deddens]]'' *[[Foarloage:Seelterlound Siede Wiek/53|Wiek 53]] ''[[Baier- un Böllerfereen Skäddel]]'' [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] gdytx5bj042msfy59s2thbx5688slhh 10 6391 79679 79674 2012-02-15T22:58:37Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bot22.jpg|right|120px]] Ju '''Seelter Äi''' (düütsk ''Sater Ems'') bildet sik uut do Touflusse Marka un Oaje, do bienunner kuume bie Aajesbusk, so n 200 Meeter suudelk fon dät [[Kustenkanoal]]. Ju lapt dan mäd n Düüker unner dät Kustenkanoal truch. ... [[Seelter Äi|Läs fääre]] elxy7gucczvvu3043j3zs11xpwhkan7 10 6393 111002 80279 2015-07-21T21:56:48Z Holger1959 5212 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Marinesender DHO38 Längstwellensender der Marine.jpg|right|120px]] '''DHO38''' is dät Roupteeken fon n '''Loangstwoogen- seender''' (dt. ''Längst- wellensender'') fon ju Buundesweer, in dän [[Wäästfoan]] wäästelk fon [[Roomelse]]. DHO38 soant ap ju Frequenz 23,4 kHz mäd ne Seendelaistenge fon bit tou 800 [[Stroom - Laistenge - Energie|Kilowatt]] kodierde Mäldengen an U-Boote. ... [[DHO38|Läs fääre]] 7r4ypu65ktp1hzl6fowmm7dskf0wix5 10 6396 79705 2012-02-16T14:10:23Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Arbutusunedo02.jpg|right|140px]] '''Biologie''' is ju Wietenskup fon dät Lieuwend un fon do Lieuweweesen. Ju Biologie lät sik in fuul Deelgebiete iende…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Arbutusunedo02.jpg|right|140px]] '''Biologie''' is ju Wietenskup fon dät Lieuwend un fon do Lieuweweesen. Ju Biologie lät sik in fuul Deelgebiete iendeele. Hier sunt doo wichtichste aplisted. Twiske düsse Deelgebiete rakt dät fonsäärm uk Uursniedenge: [[Ökologie]] - ju befoatet sik mäd doo Beluukengen twiske ferskeedene Lieuweweesen, t.B. in n [[Ökosystem]]. ... [[Biologie|Läs fääre]] 1pnagqeatj98rp1nbyb70dgxlfvxp9b 10 6397 79706 2012-02-16T14:17:28Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:London Scruffy Rat.jpg|right|140px]] Do '''Gnauedierte''' ''(Rodentia)'' sunt ne Oardenge fon doo [[Suugedierte]]. Deertou heert toun Biespil alles, wät…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:London Scruffy Rat.jpg|right|140px]] Do '''Gnauedierte''' ''(Rodentia)'' sunt ne Oardenge fon doo [[Suugedierte]]. Deertou heert toun Biespil alles, wät me so as "Muus" beteekend, man toun Biespil uk die [[Kateeker]]. Do Gnauedierte sunt wäil mäd 29 [[Rezent|rezente]] Familien, 468 Sleeke un 2052 Oarde juu grootste Oardenge fon doo [[Suugedierte]]. ... [[Gnauedierte|Läs fääre]] ju4h1q62jqj0stvgvq1gi1qn9y3ikf9 10 6398 79709 2012-02-16T14:31:45Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:EscherichiaColi NIAID.jpg|right|100px]] '''Mikroorganismen''' (Sg.:Mikroorganismus) is die Groote Begriff foar litje Lieuweweesen, doo me mäd bloote Oog…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:EscherichiaColi NIAID.jpg|right|100px]] '''Mikroorganismen''' (Sg.:Mikroorganismus) is die Groote Begriff foar litje Lieuweweesen, doo me mäd bloote Oogene nit sjo kon. Me bruukt deerfoar n [[Mikroskop]]. Dät sunt oafter [[Eensällige Lieuweweesen]], mongs oaber uk litje moorsällige. ... [[Mikroorganismen|Läs fääre]] h4nh1g3loos367zk7dtlunlovv2ukub 10 6399 79710 2012-02-16T14:40:34Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Zwiebel 100x jod.jpg|120px|right]] Ne '''Sälle''' is ju litste (elementare) Eenhaid fon do Lieuweweesen. Dät rakt toun Biespil uk Lieuweweesen, do bloo…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Zwiebel 100x jod.jpg|120px|right]] Ne '''Sälle''' is ju litste (elementare) Eenhaid fon do Lieuweweesen. Dät rakt toun Biespil uk Lieuweweesen, do bloot uut een Sälle bestounde. Algemeen unnerskat me two Foarmen fon Sällen: Do Prozyten (uk Protozyten naamd) un do Euzyten. Do Euzyten sunt Sällen mäd Sälkääden. ... [[Sälle|Läs fääre]] 5ejoiq0kwfm9anl2gq8ymt17jj7s38p 10 6400 79712 2012-02-16T14:47:16Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Image:Kuusk Keila-Paldiski rdt ääres.jpg|right|80px]] Ju '''Kjuusdanne''' (lat. ''Picea'', dt. ''Fichte'') is n Näddelboom. Ju Oard ''Picea abies'' is touhuu…“ wikitext text/x-wiki [[Image:Kuusk Keila-Paldiski rdt ääres.jpg|right|80px]] Ju '''Kjuusdanne''' (lat. ''Picea'', dt. ''Fichte'') is n Näddelboom. Ju Oard ''Picea abies'' is touhuus in Noud- un Aast-[[Europa]] as uk in groote Deele fon [[Asien]]. Disse [[Boom]]e stounde nit bloot in do Buske, man wäide uk apleeken tou n Sier in aal Foarme: Kuugel, Pyramide, Dwärch un Truur-Foarm. Do [[Boome]] behoolde dät ganse Jier hiere Näddele. ... [[Kjuusdanne|Läs fääre]] gruaj4pelkdtst46nbrbreysrv821z9 10 6401 79714 2012-02-16T15:12:47Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Skäddel-2.jpeg|right|120px]] '''Skäddel''' af '''Schäddel''' ([[Düütsk|Düütsk]] '''Scharrel''' of '''Saterland-Scharrel''') is n Täärp in dät […“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Skäddel-2.jpeg|right|120px]] '''Skäddel''' af '''Schäddel''' ([[Düütsk|Düütsk]] '''Scharrel''' of '''Saterland-Scharrel''') is n Täärp in dät [[Seelterlound]] mäd 2442 Ienwoonere (2006). Skäddel waas fröier dät maast suudelke Täärp fon [[Seelterlound|Seelterlound]]. Me skrift dät uk '''Schäddel''', man ju Uutsproake äntspräkt moor '''Skäddel'''. ... [[Skäddel|Läs fääre]] r5ymnqq5q5a19frxbw6mw7rqakha3oj 10 6402 79715 2012-02-16T15:15:00Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Western honey bee.jpg|right|120px]] Ju '''Imkeräi''' häd truch dän Huunich-Ferkoop in [[Seelterlound]] oafte fuul Jäild ienbroacht. Dät häd aal tou…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Western honey bee.jpg|right|120px]] Ju '''Imkeräi''' häd truch dän Huunich-Ferkoop in [[Seelterlound]] oafte fuul Jäild ienbroacht. Dät häd aal tou dwoon mäd ju Foutplontenge fon do [[Ieme]]n. Ju ''Muur'' bestiftet (lait hiere Oaiere in) do ''Doppe'', do der fon do (Oarbaids)''Iemen'' moaked wuuden sunt uut Woaks. ... [[Imkeräi|Läs fääre]] 7nch7aq23en8g3fda57zj63u2jtx0zp 10 6403 79717 79716 2012-02-16T15:19:28Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Moorgut-2.jpg|right|120px]] Dät '''Foangoud Seedelsbierich''', ''düütsk: Moorgut Sedelsberg'', is n oolden loundwirtskaftelken Grootbedrieuw in ju [[Seedelsbierich|Seedelsbierger]] Buurskup [[Hällene]]. Dät lait in dät Noud-Wääste fon Hällene. Dät Foangoud wuud 1912 truch Hermann Meyer gruunded. ... [[Moorgut Seedelsbierich|Läs fääre]] dtix6xt3kcta7ip9aaakfwcwcwm6ahv 10 6404 79718 2012-02-16T15:25:41Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „Die '''Wänt fon Burloage''' af dät ''Bäiden uut ju Äästerweeder Douse'' uk ''Burli'' naamd, is ne [[Foan#Foanlieken|Foanlieke]] fon n Wänt, die in dät [[Ee…“ wikitext text/x-wiki Die '''Wänt fon Burloage''' af dät ''Bäiden uut ju Äästerweeder Douse'' uk ''Burli'' naamd, is ne [[Foan#Foanlieken|Foanlieke]] fon n Wänt, die in dät [[Eedgreeuwe|Eedoubaugebied]] fon dät [[Foangoud Seedelsbierich]], Meente [[Seelterlound]], in ju [[Äästerweeder Douse]] bie dät Täärp [[Burloage]], Meente [[Rauderfeen]] wäästelk fon dän Seelter [[Wäästfoan]] fuunen wuud. ... [[Wänt fon Burloage|Läs fääre]] 89nm1qsl031oqirjbp5a4ibpenrj3yb 10 6405 79719 2012-02-16T15:27:57Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:PROOMELS.JPG|right|120px]] '''Roomelse''' ([[Düütsk|Düütsk]] '''Ramsloh''' af '''Saterland-Ramsloh''') is n Täärp in [[Seelterlound|Seelterlound…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:PROOMELS.JPG|right|120px]] '''Roomelse''' ([[Düütsk|Düütsk]] '''Ramsloh''' af '''Saterland-Ramsloh''') is n Täärp in [[Seelterlound|Seelterlound]] un mäd soowät 4300 Ienwoonere dät grootste Täärp fon ju Meente. Tou Roomelse heere do Buurskuppe [[Hollen]], [[Hollenerfoan]] mäd [[Hollebierich]], [[Roomelse-Aast]], [[Hollenbround]], un [[Roomelse-Wääst]] mäd [[Hoogebierich]], [[Häärst]] un [[Raake]]. ... [[Roomelse|Läs fääre]] ruhuz6zf7iypbdh3l5p5yoeod4ovz84 10 6406 79720 2012-02-16T15:31:47Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Johanniterkapelle.jpg|right|90px| Ju Johanniterkapälle]] Ju '''Johanniterkommende [[Boukeläsk]]''' is ne fröiere Deelsättenge fon dän [[Johanniter]]…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Johanniterkapelle.jpg|right|90px| Ju Johanniterkapälle]] Ju '''Johanniterkommende [[Boukeläsk]]''' is ne fröiere Deelsättenge fon dän [[Johanniter]]oarden, fon do ju Klaasterkapälle ärhoolden blieuwen is. Ju Kommende uumefoatede do Täärpe un Buurskuppe Boukeläsk, [[Idafeen]]-Noud, [[Elisabethfeen]]-Noud, [[Ubbehusen]], [[Aasterhusen]] un [[Roagebierich]]. ... [[Johanniterkommende Boukeläsk|Läs fääre]] 8plbhqphgw2g7xvlffgckg2zu8y1l0m 10 6407 79721 2012-02-16T15:34:45Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Scharrel Windmühle.JPG|right|90px]] Dät '''Skäddeler Määlnemuseum''' ''(düütsk: Scharreler Mühlenmuseum)'' is n Heematmuseum, dät in ju [[Skädd…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Scharrel Windmühle.JPG|right|90px]] Dät '''Skäddeler Määlnemuseum''' ''(düütsk: Scharreler Mühlenmuseum)'' is n Heematmuseum, dät in ju [[Skäddel]]er [[Wiendmäälne]] iengjucht is. Deer sunt oolde [[Loundwirtskaft|Buurenreewen]] uutstoald un deer wäd ju Geskichte fon ju Skäddeler Määlne wiesd. Geläägentlik sunt hier uk Uutstaalengen mäd Bielden fon ienheemske Kunstlere tou sjoon. ... [[Skäddeler Määlnemuseum|Läs fääre]] jr0gewkahg899gu3hs94zg5d19hlfyb 10 6408 79722 2012-02-16T15:45:57Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Foonkieker.jpg|right|120px]] Die "'''Seelter Foonkieker'''" is ne litje Foan-Iersenboan in [[Roomelse]], mäd dän Besäikere in dän [[Wäästfoan]] fie…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Foonkieker.jpg|right|120px]] Die "'''Seelter Foonkieker'''" is ne litje Foan-Iersenboan in [[Roomelse]], mäd dän Besäikere in dän [[Wäästfoan]] fiere konnen. Deer wäid do Ljuude fuul fertält uur dän Apbau und Oubou fon die [[Foan]] un do [[Plonten]] un do [[Dierte]], do däälich in die Foan tou fiende sünt. ... [[Seelter Foonkieker|Läs fääre]] 6gymdfecdq7tw9k6dbosvztfo53a67g 10 6409 79723 2012-02-16T15:49:56Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Image:PSTRUKEL.jpg|right|120px]] '''Strukelje''' af '''Struukelje''' ([[Düütsk|Düütsk]] '''Strücklingen''' af '''Saterland-Strücklingen''') is n Säspelt…“ wikitext text/x-wiki [[Image:PSTRUKEL.jpg|right|120px]] '''Strukelje''' af '''Struukelje''' ([[Düütsk|Düütsk]] '''Strücklingen''' af '''Saterland-Strücklingen''') is n Säspeltäärp un fröiere Meente in dät Noude fon [[Seelterlound]]. Dät Täärp lait wäästelk ju [[Seelter Äi]] un suudelk fon dän [[Uutändjer Kanoal]]. In dät [[Middeloaler]] stuud ju Säärke in ju Buurskup [[Uutände]]. ... [[Strukelje|Läs fääre]] puopctfspu1vw6vm4n2w6ov9doxqsvb 10 6410 121713 79729 2022-10-29T21:30:17Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Saterland-Wappen.png]] → [[File:DEU Saterland COA.svg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:DEU Saterland COA.svg|right|80px]] '''Seelterlound''' häd fröier fielicht heerd tou ju [[Comitia Sygeltra|Comitia Sygeltra]]. Daach spräkt fuul foar ne [[Besiedelenge|Besiedelenge]] fon dät Noude häär. Ju [[Besiedelengstied |Tied fon Besiedelenge]] kon lääse in dät alfte Jierhunnert. Ju ooldste [[Uurkunde|Uurkunde]] stamt uut 1319. [[Seelterlound]] hied goude [[Kontakte fon Seelterlound|Kontakte]] ätter dät Noude, man uk ätter dät Suude wai. ... [[Geskichte fon Seelterlound|Läs fääre]] 3ujdgw3dynwt8j8g2asisxdm5irbb7l 10 6411 79739 79730 2012-02-16T16:58:37Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Moormuseum.jpg|right|140px]] Dr. '''Gustav Schünemann''' ([[20. November]] [[1931]], [[Bredenbeck]] bie Hannover), is Apteeker un waas Museumsdirektor fon dät [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] in [[Elisabethfeen]], Meente [[Bäärsel]]. Hie promovierde 1988 an ju [[Universität]] [[Ooldenbuurich]] ap n Aller fon 57 Jiere. ... [[Dr. Gustav Schünemann|Läs fääre]] 9gq37elsllyd1cm873snqf0uwy0v6dk 10 6412 79731 2012-02-16T16:31:10Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Muddebierich''' ''(düütsk: Muddeberg)'' is n Gestrich in dät Suude fon [[Seedelsbierich]]. Dät Gebiet lait twiske dät Täärp un dät [[Kustenkanoal]] wä…“ wikitext text/x-wiki '''Muddebierich''' ''(düütsk: Muddeberg)'' is n Gestrich in dät Suude fon [[Seedelsbierich]]. Dät Gebiet lait twiske dät Täärp un dät [[Kustenkanoal]] wäästelk ju [[Näiskäddel]]er Sträite un aastelk ju [[Seelter Äi]]. Deer wieren fröier mäd [[Boom]]e un Buske bewuuksene groote Soundhöäwele. N grooten deel fon dän Sound is uum 1925 bie dän Bau fon ju [[Seedelsbierich-Kolonie|Koloniesträite]] wächfierd wuuden. ... [[Muddebierich|Läs fääre]] mhop9h0ukbymxvz6umurfjivk9achgi 10 6413 79736 79735 2012-02-16T16:50:12Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hoe4gra.jpg|right|140px]] Dät '''Seelterske''' (dt. ''Saterfriesisch'') äntstamt in algemeenen dät [[Ooldfräisk]]e, man dät rakt uk n Andeel uut uur Sproaken. Bielde II wiest in n Boolkendiagram ju Fertreedenge fon do Deele in dät [[Fräisk]]e fon däälich, eerste links in dät [[Wäästfräisk]]e, dan in ju apaate Sproake fon dät wäästfräiske Aailound [[Schiermönkooge]]... [[Uursproang fon ju seelter Sproake|Läs fääre]] 8mrojoaqtyxujrtpwql9ith0xixcxi7 10 6414 79738 2012-02-16T16:56:52Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Moormuseum.jpg|right|140px]] Dät '''Foan- un Feenmuseum''' ''(düütsk: Moor- und Fehnmuseum)'' is n [[Museum]] in ju [[Feenkultuur|Feenkolonie]] [[El…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Moormuseum.jpg|right|140px]] Dät '''Foan- un Feenmuseum''' ''(düütsk: Moor- und Fehnmuseum)'' is n [[Museum]] in ju [[Feenkultuur|Feenkolonie]] [[Elisabethfeen]] (Meente [[Bäärsel]]). Dät Museum lait diräkt aan dän [[Elisabethfeenkanoal]]. Dät wuud ap n 6. Juni 1986 truch dän "Orts- und Verschönerungsverein" Elisabethfeen gruunded. ... [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen|Läs fääre]] lxm8t2eihzwwuhytvlf543huhkc5cii 10 6415 79740 2012-02-16T17:02:02Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Hermann Janssen.jpg|right]] '''Hermann Janssen''' (sen.) waas bädden dän 8. Oktober 1888 in [[Roomelse]] as [[Tuunker]]ssuun. In do 1920-er Jiere wonne…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hermann Janssen.jpg|right]] '''Hermann Janssen''' (sen.) waas bädden dän 8. Oktober 1888 in [[Roomelse]] as [[Tuunker]]ssuun. In do 1920-er Jiere wonnerde hie uut ätter [[Amerikoa]] uum in ju Geegend fon [[Cincinnati]] in jusälge Wirtskup sien Gluk tou fersäiken. Kroankhaid fon sien Moanske broachte ju Familie tourääch ätter Roomelse. ... [[Hermann Janssen|Läs fääre]] kf5q97seyknwzzbw5mtwsmablkff872 10 6416 79747 2012-02-16T17:33:26Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[image:Premnas biaculeatus (xndr).JPG|right|120px]] Ju '''Bruune Anemoonfisk''' (''Amphiprion biaculeatus'', fröier:''Premnas biaculeatus'') is n Fisk un heert …“ wikitext text/x-wiki [[image:Premnas biaculeatus (xndr).JPG|right|120px]] Ju '''Bruune Anemoonfisk''' (''Amphiprion biaculeatus'', fröier:''Premnas biaculeatus'') is n Fisk un heert tou do [[Dierte]] ''(Metazoa)''. Ju tropiske Fisk kumt foar bie do [[Rif]]fe un do [[Lagune]]n fon die [[Indo-Australisken Arkipel|Indo-Australiske Arkipel]]. Ju Bruune Anemoonfisk kon 17 cm loang wäide. Me toachte fröier, disse Oard heert tou n oainen Sleek ''(Premnas)''. ... [[Bruune Anemoonfisk|Läs fääre]] qv0b31kjqecsqjz0eywe26p6asi9olw 10 6417 79748 2012-02-16T17:41:21Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Wilhelm Schulte''' waas bädden uum 1870 in Strukelje in PoulKuurt's Huus ap n Kjuuswai in [[Strukelje]] (St4-4-9), wier hie eerste uk Fikoar waas. In ju Tied …“ wikitext text/x-wiki '''Wilhelm Schulte''' waas bädden uum 1870 in Strukelje in PoulKuurt's Huus ap n Kjuuswai in [[Strukelje]] (St4-4-9), wier hie eerste uk Fikoar waas. In ju Tied mout hie dät [[Seelter Läid|''Seelter Läid'']] skrieuwen hääbe. Fon 1895-1900 waas hie Fikoar in [[Skäddel]] un fon 1920 bit 1940 waas hie Pestoor in Skäddel. ... [[Pestoor Schulte|Läs fääre]] ck6dlmbbp2awyf9znmpif1ju6ia6nj4 10 6418 84353 79750 2012-05-07T14:32:29Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Maiglöckchensee.jpg|right|140px]] Die '''Maiglöckchenwoold''' (düütsk: ''Maiglöckchenwald'') is n Woold wäästelk [[Skäddel]]. Diräkt ieuwenske dän Woold läit die [[Maiglöckchensee]]. Dän Noome häd die Woold wäil därfon dät deer fröier fuul [[Pingsterbloume (Convallaria majalis)|Moaiklokjes]] wuuksen. In dän Woold sunt oarich hooge Soundbierge. ... [[Maiglöckchenwoold|Läs fääre]] 4puk2166xyca18az315139v1mcb3841 0 6419 79751 2012-02-16T17:49:31Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Pingsterbloume (Convallaria majalis)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pingsterbloume (Convallaria majalis)]] kwr2doouovjbc7x2wq52f99w68ks7bz 10 6420 79753 2012-02-16T17:54:50Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Paad.jpg|right|140px]] Dät '''Seelter-Äi-Paad''' ''(düütsk: Sater-Ems-Wanderweg)'' is n näi Paad loangs ju [[Seelter Äi]] un gungt bolde truch gans…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Paad.jpg|right|140px]] Dät '''Seelter-Äi-Paad''' ''(düütsk: Sater-Ems-Wanderweg)'' is n näi Paad loangs ju [[Seelter Äi]] un gungt bolde truch gans [[Seelterlound]] fon [[Baalenje]] bit tou [[Seedelsbierich]]. Dät Paad häd ne Laangte fon 16,8 Kilomeeter. Toun grooten Deel lait dät Paad ap dän Diek fon ju Seelter Äi. ... [[Seelter-Äi-Paad|Läs fääre]] bkreid8gkodivrlb7s7emz6bjj000bp 10 6421 102360 79760 2013-02-25T18:24:53Z Bill william compton 4187 [[:commons:COM:FR|File renamed]]: [[File:Wachholder-Waldgaertner.jpg]] → [[File:Wacholder-Waldgaertner.jpg]] [[:commons:COM:FR#reasons|File renaming criterion #5]]: Correct obvious errors in file names (e.g. incorrect [[:en:Proper noun|proper nouns]]… wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wacholder-Waldgaertner.jpg|right|140px]] '''Wacholder''' ''(Juniperus communis)'' [[:de:Gemeiner Wacholder]], woakst as Struuk af as litjen [[Boom]]. Hie is in ne [[Riesheede|Heedeloundskup]] oafter tou sjoon, deeruum dät doo Skäipe dät Gewoaks mäd doo spitse Näddele nit so jädden iete. ... [[Wacholder|Läs fääre]] aq8gjthjx5sntyen4l9lta21morkgng 10 6422 79761 2012-02-16T19:24:30Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Striped.love.beetle.arp.jpg|right|140px]] Do '''Ruste''' (''Coleoptera'', dt. ''Käfer'') sunt ne Oardnenge fon do [[Insekte]]. In ju [[Biologie]] sunt b…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Striped.love.beetle.arp.jpg|right|140px]] Do '''Ruste''' (''Coleoptera'', dt. ''Käfer'') sunt ne Oardnenge fon do [[Insekte]]. In ju [[Biologie]] sunt bit däälich sowät 350.000 Oarde bekoand, deerfon rakt dät sowät 8.000 in Middel-[[Europa]]. In Middeleuropa is ju Rustefauna so goud bekoand, dät ne Äntdäkkenge fon ne näie middeleuropäiske Oard uunwoarskienelk is. ... [[Ruste|Läs fääre]] omuejh94scrsk8wczby5tho9c7gij2z 10 6423 79763 2012-02-16T19:29:07Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Meles meles MHNT.jpg|right|140px]] Die '''Taks''' ''(Meles meles)'' is ne Oard fon [[Moddere|Modder]]. Hie is, wät oawers striedich is, fielicht ju eens…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Meles meles MHNT.jpg|right|140px]] Die '''Taks''' ''(Meles meles)'' is ne Oard fon [[Moddere|Modder]]. Hie is, wät oawers striedich is, fielicht ju eensichste Oard fon dän Sleek ''Meles''. In ju Fäksproake naamt me sun [[Taxon]], dät der bloot een Unnertaxon häd, n [[monotypisk Taxon]]. Buute ju [[Nominatfoarm]] rakt dät ook ju Unneroard ''Meles meles anakuma''. ... [[Taks|Läs fääre]] 8zqnyw28afxsas1vs0wt6l9i0sfdfz1 10 6424 79764 2012-02-16T19:32:39Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Cyanistes caeruleus III.jpg|80px|right]] Ju '''Blaumeeske''' ''(Cyanistes caeruleus'' un fröier ''Parus caeruleus)'' is n [[Fuugele|Fuugel]] die der sju…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cyanistes caeruleus III.jpg|80px|right]] Ju '''Blaumeeske''' ''(Cyanistes caeruleus'' un fröier ''Parus caeruleus)'' is n [[Fuugele|Fuugel]] die der sjungen däd. Ju Blaumeeske frät [[Insekte]], uur litje [[Dierte]], Säid un in dän Winter uk Fat. Me kon Blaumeesken fiende in gans [[Europa]] buute in dän koolde Noude. ... [[Blaumeeske|Läs fääre]] kh2lj3vsi3g997nd9c955ozr97or6yq 10 6425 79766 79765 2012-02-16T19:37:34Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Zweijährige-Geißfußveredelu.jpg|right|80px]] Dät '''Ääntjen''' is ne Technik, juu foarallen benutsed wäd, uum Fruchtboome vegetativ tou fermoorjen (also tou kloonjen). So kon me ne Fruchtsoarte fääretuchtje, sunner dät juu sik uurloang genetisk ferannerd. Me äänted mongs oaber uk uur [[Plonten]]. Uum n Fruchtboom tou ääntjen, bruukt me n jungen, uut Säid woaksenen jungen [[Boom]]. ... [[Ääntjen|Läs fääre]] 53xvqk3g5if264xvaq57e66r3p7k2l0 10 6426 79768 79767 2012-02-16T19:52:52Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Marbled polecat.jpg|120px|right]] Do '''Moddere''' ''(Mustelidae)'' sunt ne Familie fon doo [[Roowdierte]] ''(Carnivora)''. Wan me bloot do [[Rezent|rezente]] [[Taxon|Taxa]] beoachtet, rakt dät (doo Stjunkdierte, doo ätter ne genetiske Unnersäikenge ne oaine Familie sunt, meetäld) 6 Unnerfamilien, 25 Sleeke un 67 Oarden in disse Familie. ... [[Moddere|Läs fääre]] 2u9bsuj4ljialiedv0rzvwncllj1tsw 10 6427 79773 2012-02-16T20:30:24Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Image:Frelon europeen.jpg|100px|right]] Juu '''Doarne''' af '''Doddene''' ''(Vespa crabro)'' is ne groote Oard fon Häspe un heert also tou doo [[Insekte]]. D…“ wikitext text/x-wiki [[Image:Frelon europeen.jpg|100px|right]] Juu '''Doarne''' af '''Doddene''' ''(Vespa crabro)'' is ne groote Oard fon Häspe un heert also tou doo [[Insekte]]. Dät rakt moorere Unneroarden in disse Oard. Juu Doarne is in fuul Geegende gans säilden un stoant deer unner Natuurschuts. Juu Doarne sjucht uut as ne gans normoale Häspe uk. ... [[Doarne|Läs fääre]] dzof2gxw9kt338aqewj3k07h8pushen 10 6428 79774 2012-02-16T20:33:47Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „Die '''Heimeldinger''' is ne oolde regionoale Appelsoarte uut juu Faanderpalts un fon n Haardtrant. Hie is rood-jeel, saftich un n bitje suur. Die Heimeldinger wu…“ wikitext text/x-wiki Die '''Heimeldinger''' is ne oolde regionoale Appelsoarte uut juu Faanderpalts un fon n Haardtrant. Hie is rood-jeel, saftich un n bitje suur. Die Heimeldinger wude al in [[Uurkunde]]n fon 1539 un 1588 as regionoale Soarte ärwäänd. Noch in't oachttienste un njuugentienste Jierhundert waas hie inne Faanderpalts un an n Haardtrant gjucht oafte tou fienden. ... [[Heimeldinger|Läs fääre]] mjy7jd1ub6wyqb5hfwwibahssulaqyq 0 6429 79777 2012-02-16T20:48:23Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Pingsterbloume (Convallaria majalis)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pingsterbloume (Convallaria majalis)]] kwr2doouovjbc7x2wq52f99w68ks7bz 10 6430 79783 2012-02-16T21:00:59Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Saterland_peat_digging_by_hand_1963.jpg|right|140px]] Die '''Aastfoan''' (dt. ''Ostermoor''), uk '''Bäärselder Foan''', lait aastelk ju [[Seelter Äi]]…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Saterland_peat_digging_by_hand_1963.jpg|right|140px]] Die '''Aastfoan''' (dt. ''Ostermoor''), uk '''Bäärselder Foan''', lait aastelk ju [[Seelter Äi]] mäd [[Swonnebierich]] un gans [[Seelterlound]] ap ju eene un ju [[Söiste]] mäd [[Bäärsel]] un [[Harkebrääch]] ap ju uur Siede in wät däälich die [[Loundkring Kloppenbuurich]] is. Die hooge [[Foan]] fon fröier is däälich bit ap eenige Räste oudrain. ... [[Aastfoan|Läs fääre]] 6h6stqtc5nj0zongz6x8qe6rz7hdbfn 10 6431 79784 2012-02-16T21:04:12Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Kirche-Sedelsberg.jpg|right|80px]] '''Seedelsbierich''' is n Täärp in dät Suude fon [[Seelterlound|Seelterlound]]. Dät waas fröier ne litje Buurskup…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kirche-Sedelsberg.jpg|right|80px]] '''Seedelsbierich''' is n Täärp in dät Suude fon [[Seelterlound|Seelterlound]]. Dät waas fröier ne litje Buurskup fon [[Skäddel]]. Däälich woonje 2.950 Moanskene in Seedelsbierich. Suudelk fon Seedelsbierich bildet dät [[Kustenkanoal]] däälich dät suudelke Skeed fon Seelterlound. ... [[Seedelsbierich|Läs fääre]] gtqkaqfyq8icw4qwsjgfa9jopdr3sxs 10 6432 79785 2012-02-16T21:08:21Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Grosser.jpg|right|70px]] '''Margaretha''' (Gretchen) '''Grosser''' (*20.09.1934 in [[Roomelse]]), waas Büro-Anstoalde un is nu Huusfrau. Ätter hiere Pe…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Grosser.jpg|right|70px]] '''Margaretha''' (Gretchen) '''Grosser''' (*20.09.1934 in [[Roomelse]]), waas Büro-Anstoalde un is nu Huusfrau. Ätter hiere Pensionierenge fäng ju oun mäd seelter Stukke in dän [[General Anzeiger]]. Deerieuwenske häd ju uk fuul Oarbaiden as Bouke hääruutroat. Hiere Stukke honnelje sik uum spoasige un iedenste Geböärnisse in dät Deegeslieuwend. ... [[Margaretha Grosser|Läs fääre]] 1f875ibawgg1l5tb5n4jzwq9cf9q7x7 10 6433 79792 79790 2012-02-16T21:23:05Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sonnenau.jpg|right|90px]] '''Baalenje''' of '''Baaljene''', [[düütsk]] ''Bollingen'', [[Roomelse|roomelsk]] ''Boaljene'' is ne Buurskup fon [[Strukelje]]. Ju lait aastersiede [[Seelter Äi]] un suud-aastelk fon dän [[Uutändjer Kanoal]]. Deer in de [[Fotje]] skäl die Fräisenköönich [[Radbod]] begreeuwen lääse. ... [[Baalenje|Läs fääre]] f60p66unq1hdgtxu88nj0rfmmf4z4a4 10 6434 79795 2012-02-16T21:40:52Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Muttschiff-Schulte.jpg|right|140px]] Ne Sunnerloage kreech [[Seelterlound]] truch '''Honnel un Skipfoart''' uur ju [[Seelter Äi]], wierbie toufäärme […“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Muttschiff-Schulte.jpg|right|140px]] Ne Sunnerloage kreech [[Seelterlound]] truch '''Honnel un Skipfoart''' uur ju [[Seelter Äi]], wierbie toufäärme [[Eedgreeuwe|Eed]] (Torf) wäil ju Hauptrolle spielde. Leeter wuuden weegen dän [[Diekbau]] in [[Aastfräislound]] uk [[Flintsteene]] uut dän [[Humling]] wichtich. Deer ieuwenske wäide noch uur Artikkele naamd. ... [[Honnel un Skipfoart|Läs fääre]] 1qt0mbq9sylo1pkuf0i6p80cna23csk 10 6435 107620 79797 2013-07-22T07:47:24Z Ekwall1990 3909 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Museumsiersenboan.jpg|right|140px]] Truch [[Seelterlound]] fiert ju '''[[Museumsiersenboan]] Ammerlound-Bäärsel-Seelterlound''' (MABS). Ju Boane lapt fon [[Bad Twiskenoan]] af [[Ooldenbuurich]] bit [[Seedelsbierich]]. In ju eerste Tied heerde uk noch dän Sträkkendeel [[Ocholt]] bit [[Wäästerstede]] deertou. ... [[Museumsiersenboan Ammerlound-Bäärsel-Seelterlound|Läs fääre]] b4a3xc9oxdlcd1sxm2v5wnsgo7q75hb 10 6436 79800 2012-02-16T21:48:09Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Wietsound''', uk ''Wietensound'' af ''Witsound'', düütsk ''Wittensand'', is ne litje Buurskup fon [[Strukelje]]. Ju lait wäästersiede [[Uutände]] un noude…“ wikitext text/x-wiki '''Wietsound''', uk ''Wietensound'' af ''Witsound'', düütsk ''Wittensand'', is ne litje Buurskup fon [[Strukelje]]. Ju lait wäästersiede [[Uutände]] un noudelk fon dän [[Uutändjer Kanoal]]. Wäästelk fon Wietsound lait [[Idafeen]], dät heerd däälich tou ju Meente [[Aastrauderfeen]]. Noudelk fon Wietsound läit [[Ubbehusen]]. ... [[Wietsound|Läs fääre]] e6ie1eldntm8npc6coyhgohufnme5fk 10 6437 79804 2012-02-16T22:33:00Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:BOUKE.JPG|right|120px]] Die Begriep '''Seelterfräiske Literatuur''' uumfoatet do literariske Wierke in ju [[seelterfräisk]]e Sproake. Ju seelterfräisk…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:BOUKE.JPG|right|120px]] Die Begriep '''Seelterfräiske Literatuur''' uumfoatet do literariske Wierke in ju [[seelterfräisk]]e Sproake. Ju seelterfräiske Literatuur fangt eerste [[1846]] gjucht oun mäd ju Ärskienenge fon ju ''seelter [[Spräkwoud]]esamlenge''. [[Gesina Lechte-Siemer]] (1911-2007) waas ju eerste Dichterske in ju seelterfräiske Sproake. ... [[seelterfräiske Literatuur|Läs fääre]] 7mqzb6woghzf3gnwoasdjzt6i0ua7tr 0 6438 122732 106871 2023-08-15T17:02:03Z T. Mikulski 13191 Lob uut 2013 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Roman Lob bei der Echo-Verleihung 2013.jpg|thumb|right|150px|Lob uut 2013]] '''Roman Häst Lob''' (bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> ap dän [[2. Juli]] [[1990]], [[Düsseldorf]], [[Düütsklound]]) is n [[Düütsklound|düütsken]] Sjunger. Hie keem ap n [[26. Moai]] [[2012]] bie dän "Eurovision Song Contest" in [[Baku]], ju Haudstääd fon [[Aserbaidschan]], mäd dät Läid "Standing Still" foar Düütsklound ap n 8. Ploats. == Ju Discografie == * ''Standing Still'' (2012) == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Sjunger]] 78h1sjwu9k4q3zor6m3u9k4px7tr5gj 10 6439 79807 2012-02-16T22:36:51Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Bahnhofscharrel.jpg|right|120px]] Siet 2004 rakt dät ju '''Seelter Seendenge''' '''''"Middeeges"''''' ap dän nit-kommerzielle Lokoalseender ''Ems-Vecht…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bahnhofscharrel.jpg|right|120px]] Siet 2004 rakt dät ju '''Seelter Seendenge''' '''''"Middeeges"''''' ap dän nit-kommerzielle Lokoalseender ''Ems-Vechte-Welle'', die deertou ne Studio in [[Seelterlound]] häd. Do Programme ap [[Seeltersk]] un [[Platdüütsk]] wäide Sundeeges insen in do fjautien Deege uutsoand fon 11:00 bit 13:00. ... [[Seelter Seendenge|Läs fääre]] 6v8pli8s6kum2s09xfvm64y4q7nf0rm 10 6440 79808 2012-02-16T22:40:15Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:SAT_VOLKSTANZ.JPG|right|90px]] '''Foulksdonse''' (de. ''Volkstänze'') of Folkloredonse sunt [[Dons]]e, do der bie traditionelle Foulksfäste of in tradi…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:SAT_VOLKSTANZ.JPG|right|90px]] '''Foulksdonse''' (de. ''Volkstänze'') of Folkloredonse sunt [[Dons]]e, do der bie traditionelle Foulksfäste of in traditionelle Sälskuppe uk in [[Seelterlound]] donsed wuuden un wäide. Jo kuume praktisk in aal Kultuure foar un bildje touhoope mäd ju [[Foulksmusik]] ne uuntränboare Eenhaid. ... [[Foulksdons|Läs fääre]] 9dnw85jxevnd93q41b600o2robowfx2 10 6441 79818 79817 2012-02-16T23:08:19Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kramer-2.jpg|right|120px]] '''Pyt Kramer''' (*07.03.1936, Stiens, [[Fryslân]]) is aan Foarsker fon dät [[Fräisk]]e, foarallen fon dät [[Seelterfräisk]]e ([[Seeltersk]]). Hie häd ferskeedene Bouke un [[Wikipedia:Woudelieste|Woudebouke]] skrieuwen un Unnersäik däin ätter do [[fräiske Sproake]]n. Hie is Eerenmeeglid fon dän [[Seelter Buund]]. ... [[Pyt Kramer|Läs fääre]] agb8t8fgr0xeq1shcdr7w048wweo7sx 10 6442 79820 2012-02-16T23:20:01Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Hollen''' is ne Buurskup fon [[Roomelse]] un lait suudelk fon Roomelse un aastelk [[Hollenbround]]. In dät Noudaaste un Aaste lait ju Buurskup [[Hollenerfoan]…“ wikitext text/x-wiki '''Hollen''' is ne Buurskup fon [[Roomelse]] un lait suudelk fon Roomelse un aastelk [[Hollenbround]]. In dät Noudaaste un Aaste lait ju Buurskup [[Hollenerfoan]], in dät Suudaaste lait die [[Hollener See]] aastelk fon ju [[Seelter Äi]] in dän Gestrich [[Hollenerfoan#Hollebierich|Hollebierich]] fon [[Hollenerfoan]]. Ju Buurskup Hollen is wäil aan fon doo ooldste Siedlungen in [[Seelterlound]]. ... [[Hollen|Läs fääre]] 83qe5xdfi67l496lwpd31f9h5iga53r 10 6443 79822 2012-02-16T23:23:44Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:See2.jpg|right|120px]] Die '''Hollener See''' is n Meer, dät aastelk fon ju Buurskup [[Hollen]] un aastelk fon ju [[Seelter Äi]] lait. Die See is nit m…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:See2.jpg|right|120px]] Die '''Hollener See''' is n Meer, dät aastelk fon ju Buurskup [[Hollen]] un aastelk fon ju [[Seelter Äi]] lait. Die See is nit mäd ju Äi ferbuunen. Die See lait in dät Gestrich [[Hollenerfoan#Hollebierich|Hollebierich]] fon [[Hollenerfoan]]. Uum dän See uumetou sünt fuul [[Boome]] un Buske fon dän Hollebierich. ... [[Hollener Seee|Läs fääre]] j3xhvzq83f1fbv3rmwrmn2r141tqc65 10 6444 79824 2012-02-16T23:27:04Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Ramsloh-Kindergarten.jpg|right|120px]] '''Seeltersk-Unnergjucht''' in n wichtigen Faktor foar dät Ärhoolden fon ju [[Seeltersk]]e Sproake. In [[Seelter…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ramsloh-Kindergarten.jpg|right|120px]] '''Seeltersk-Unnergjucht''' in n wichtigen Faktor foar dät Ärhoolden fon ju [[Seeltersk]]e Sproake. In [[Seelterlound]] sunt in alle fjauer Täärpe touhoope fieuw [[Bäidenstuun]]e, wier do Bäidene mäd Seeltersk-Unnergjucht truch Fräiwillige fersuurged wäide. ... [[Seeltersk-Unnergjucht|Läs fääre]] 87f4cn5y6f7yvrc817rjbwsbfjdbmom 10 6447 79876 2012-02-17T14:10:43Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Oolde Roomelster Säärke.jpg|right|140px]] [[Seelterlound]] is wäil siet ju [[Christianisierenge]] [[Katoolske Säärke|katoolsk]] weesen. Daach bleeuw…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Oolde Roomelster Säärke.jpg|right|140px]] [[Seelterlound]] is wäil siet ju [[Christianisierenge]] [[Katoolske Säärke|katoolsk]] weesen. Daach bleeuw dät litje Lound loange foar ju Buutewaareld uunbekoand, wät me sjucht an ju Ferteekenge ap oolde Koarten (Kramer 1994:18). Daach waas Seelterlound nit gans ousleeten un so foont uk dän [[luttersk]]e '''Gloowe''' Iengong. ... [[Gloowe in Seelterlound|Läs fääre]] osb91s750dzz7l3giqa1rcjlg3c9gbi 10 6448 79877 2012-02-17T14:21:02Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Griep.jpg|right|80px]] '''Theodor Griep''' wier n [[Seeltersk|seelter]] [[Literatuur|Skrieuwer]]. Hie is bädden dän 27. Oktober 1916 in [[Skäddel]] un…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Griep.jpg|right|80px]] '''Theodor Griep''' wier n [[Seeltersk|seelter]] [[Literatuur|Skrieuwer]]. Hie is bädden dän 27. Oktober 1916 in [[Skäddel]] un waas deer Buur un loangjierich Meeglid fon dän Meenteräid foar ju CDU. Theo Griep is dän 15. Moai 2007 stuurwen. Hie waas aan fon dän [[Tweelwerräid|Tweelwerräid]] fon dän oolde [[Seelterbuund fon 1952]]. .. [[Theo Griep|Läs fääre]] a0xyy1btry09kfbe8zu72a6zcnnvlzi 10 6449 79878 2012-02-17T14:24:41Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:See1.jpg|right|120px]] '''Hollenerfoan''' (''düütsk: Hollenermoor'') is ne Buurskup fon [[Roomelse]]. Ju Buurskup lait suudelk [[Roomelse-Aast]], aaste…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:See1.jpg|right|120px]] '''Hollenerfoan''' (''düütsk: Hollenermoor'') is ne Buurskup fon [[Roomelse]]. Ju Buurskup lait suudelk [[Roomelse-Aast]], aastelk [[Hollen]] un noudelk [[Loanghoarst]]. Aastelk fon Hollenerfoan lait die [[Aastfoan]]. Die Skeed twiske Hollenerfoan un Roomelse-Aast is uungefäär bie dän Koppelwai (Koppelweg). ... [[Hollenerfoan|Läs fääre]] 8medkbfsk4fr6fuc1qu2ox1ws60oabl 10 6450 79879 2012-02-17T14:28:44Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Dr_Jacob_Botke.jpg|right|90px]] '''Dr. Jacob Botke''' (1877-1939) waas n [[Fryslân|wäästfräisken]] Koaster un [[Biologie|Biologe]], die der in do 193…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dr_Jacob_Botke.jpg|right|90px]] '''Dr. Jacob Botke''' (1877-1939) waas n [[Fryslân|wäästfräisken]] Koaster un [[Biologie|Biologe]], die der in do 1930-er Jiere dät [[Seelterlound]] moorere Moale besäiken diede. In sien deeruur ärskeenen litje Bouk 'Sealterlân' rakt hie ne Beskrieuwenge fon dät Lound un [[Plonten]] un [[Dierte]]. ... [[Dr. Jacob Botke|Läs fääre]] ideil3gc7hecwqfx86nb3kydq9ov8kv 10 6451 79882 2012-02-17T14:38:54Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Kanal Utende.jpg|right|100px]] Dät '''Uutändjer Kanoal''' (''düütsk: Utender Kanal'') wuud 1889 greuuwen as Ferbiendenge twiske ju [[Seelter Äi]] bi…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kanal Utende.jpg|right|100px]] Dät '''Uutändjer Kanoal''' (''düütsk: Utender Kanal'') wuud 1889 greuuwen as Ferbiendenge twiske ju [[Seelter Äi]] bie [[Uutände]] un dät Idafeentjer Kanoal (Wäästkanoal) fon [[Idafeen]]-Suud. Die Kanoal häd ne Loangte fon 2.376 Meter. Die Bau häd 80.166 Rieksmark koastet. ... [[Uutäntjer Kanoal|Läs fääre]] 0qa1yeb2dt8zpbhweecwzwmzd50cyg3 10 6452 79883 2012-02-17T14:41:03Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „Dät '''Seelter Läid''' is ne Hymne ap dät [[Seelterlound]] un dät [[Seelter]] Foulk. Die Text fon [[Pestoor Schulte|Fikoar Schulte]] wäd ap ju Wiese fon "Br…“ wikitext text/x-wiki Dät '''Seelter Läid''' is ne Hymne ap dät [[Seelterlound]] un dät [[Seelter]] Foulk. Die Text fon [[Pestoor Schulte|Fikoar Schulte]] wäd ap ju Wiese fon "Brüder lagert euch im Kreise", komponierd fon [http://de.wikipedia.org/wiki/Christian_Heinrich_Rinck Johann Christian Heinrich Rinck] (1770-1846), soangen. Dät is nit tou ferwikseljen mäd dät oolde Seelter Läid fon [[M. Seeling]]. ... [[Seelter Läid|Läs fääre]] mghp5tyjh889emazf4sh1at74dn4o1m 10 6453 79884 2012-02-17T14:44:34Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Fort-1.jpeg|right|80px]] '''Marron Curtis Fort''' (* 24.Oktober [[1938]] in [[Boston]]) is n amerikoansk-düütsken Germanist un Spezialist foar ju [[See…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Fort-1.jpeg|right|80px]] '''Marron Curtis Fort''' (* 24.Oktober [[1938]] in [[Boston]]) is n amerikoansk-düütsken Germanist un Spezialist foar ju [[Seeltersk|Seelter]] un ju [[Läichdüütsk]]e Sproake. Fort besit ju düütske Stoatsburgerskup un is truch Ferleenenge fon dät [[Indigenat]] fon ju [[Ostfriesische Landschaft]] „ienburgerde Aastfräise“. ... [[Marron Curtis Fort|Läs fääre]] g8vh2xa5bw28rpvoh0beewhj7qtj8tf 10 6454 79885 2012-02-17T15:40:05Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Johanniterkapelle.jpg|right|80px]] '''Klaaster''' af '''Boukeläsk''' (de. ''Bokelesch'') is ne noudelke Buurskup fon [[Seelterlound]]. Ju Buurskup läit…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Johanniterkapelle.jpg|right|80px]] '''Klaaster''' af '''Boukeläsk''' (de. ''Bokelesch'') is ne noudelke Buurskup fon [[Seelterlound]]. Ju Buurskup läit noudelk [[Uutände]], wäästelk [[Baalenje]] un [[Bieuwelte]] un aastelk [[Ubbehusen]]. Ju Buurskup häd dän Noome Klaaster fon dät oolde Johanniterklaaster, dät där lait. ... [[Boukeläsk|Läs fääre]] 0mxvmxvqcc8aj5sqix1igcjbymflrbn 10 6455 79886 2012-02-17T15:43:01Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Maiglöckchensee.jpg|right|120px]] Ju [[Maiglöckchensee]] is ne See, wäästelk fon [[Skäddel]]. Ju gränset an ju [[Seelter Äi]] in dät Noude un Wä…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Maiglöckchensee.jpg|right|120px]] Ju [[Maiglöckchensee]] is ne See, wäästelk fon [[Skäddel]]. Ju gränset an ju [[Seelter Äi]] in dät Noude un Wääste (nit mädnunner ferbuunen) un dän B72 in dät Wääste. Ju is äntsteen bie dät Anlääsen fon dän B72 un häd hieren Noome fon dät [[Maiglöckchenwoold]]. ... [[Maiglöckchensee|Läs fääre]] iy85mpeu0v02rrfu1dndicv2mqh6yha 10 6456 79887 2012-02-17T15:48:53Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Muttschiff-Schulte.jpg|right|120px]] '''Bootjeräi''' is Skipfoart mäd [[Boot]]e. Ju ferron uur ju [[Seelter Äi]] un haager uur [[Oaje]] un [[Marka]]. …“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Muttschiff-Schulte.jpg|right|120px]] '''Bootjeräi''' is Skipfoart mäd [[Boot]]e. Ju ferron uur ju [[Seelter Äi]] un haager uur [[Oaje]] un [[Marka]]. Bit [[Geschichte_fon_Seelterlound#Honnelstied_(1500-1800)|sowät 1800]] waas ju gjucht wichtich foar [[Seelterlound]], man truch ju [[Kontinentoalspeere]] fon 1806-1814 koom ju stiltoulääsen un kuud sik ätters nit wier goud äntwikkelje. ... [[Bootjeräi|Läs fääre]] i1pzcpe8e6hcx0az9xwmmzf8bfkibmg 10 6457 79891 79890 2012-02-17T15:55:06Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bahnhofscharrel.jpg|right|120px|]] Dät '''Seelterfräiske Kultuurhuus''' is dät Fereensheem fon dän [[Seelterlound|seelter]] Heematfereen [[Seelter Buund]]. Dät is iengjucht in dän oolde Boanhof fon [[Skäddel]], ju die Heematfereen kooped häd. Dät rakt deer n [[Radio]]studio fon ju [[Ems-Vechte-Welle]] foar ju [[Seelter Seendenge]]. ... [[Seelterfräisk Kultuurhuus|Läs fääre]] rn2oeuselb6lev2gml5841w3kaikbm3 10 6458 79894 2012-02-17T16:19:11Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Houten schaatsen.JPG|right|120px]] '''Sköäwelje''' (dt. ''Schlittschuh laufen'', wfr. ''reedride'') is sik uur dät Ies foutbewäägje ap n Oard Glieds…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Houten schaatsen.JPG|right|120px]] '''Sköäwelje''' (dt. ''Schlittschuh laufen'', wfr. ''reedride'') is sik uur dät Ies foutbewäägje ap n Oard Gliedstukke, do [[Sköäwele]]. Fröier wieren do [[Nieden]] in [[Seelterlound]] in de Winter unner Woater, un wan et dan froos, dan roate et groote Flächen mäd Sköäwelies. ... [[Sköäwelje|Läs fääre]] jnlp096uwwej9zh45qtvmhtq37sh2gp 10 6459 79900 2012-02-17T16:28:25Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Eed10.jpg|right|120px]] '''Eed''' (dt. ''Torf'') wuude greeuwen foar oaine Fjuurenge un tou n Ferkoop. Däälich wäd dät wäil maasttieds industriell m…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Eed10.jpg|right|120px]] '''Eed''' (dt. ''Torf'') wuude greeuwen foar oaine Fjuurenge un tou n Ferkoop. Däälich wäd dät wäil maasttieds industriell moaked, toun Biespil in n [[Wäästfoan]] af [[Aastfoan]]. Eerste wuude oubunked, dät hat dät me ju buppeste Loage fon de [[Foan]] - dät ''Bunkeed'' of ''Grieseed'' - ougreeuwen diede. ... [[Eedgreeuwe|Läs fääre]] 014r036gilvmk4t42d3o5rz1qp5bslp 10 6460 79903 79902 2012-02-17T16:37:40Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Siemer.jpeg|right|70px]] '''Gesina Siemer''' (*13. Okt.1911 in [[Roomelse]]; † 6. August 2007 in [[Ait]]) wuuks in Roomelse ap as Dochter fon dän Smid Nikolaus Siemer. Fon Siemer kon me kweede, dät jo as eerste in dät [[Seeltersk]]e dichtede. Ju beginde 1928 mäd dichtjen. ... [[Gesina Lechte-Siemer|Läs fääre]] tcxymwhx4f9b69frf1zumuf3ken5e2b 10 6461 79907 2012-02-17T16:47:15Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Fäärmesound''' is ne Buurskup fon [[Seedelsbierich]]. Ju Buurskup is ätter dät Deelen fon ju [[Skäddel]]er Meente so uum dät Jiehr [[1825]] äntsteen. Ju…“ wikitext text/x-wiki '''Fäärmesound''' is ne Buurskup fon [[Seedelsbierich]]. Ju Buurskup is ätter dät Deelen fon ju [[Skäddel]]er Meente so uum dät Jiehr [[1825]] äntsteen. Ju Buurskup lait suudelk fon [[Näiwal]] un aastelk fon ju [[Seelter Äi]]. Suudelk Fäärmesound lait [[Seedelsbierich]] un aastelk Fäärmesound lait die [[Aastfoan]]. ... [[Fäärmesound|Läs fääre]] mmwve85uykvac993nt36ihx4nqubj6b 10 6462 79911 2012-02-17T16:58:22Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Böllerverein.jpg|right|140px]] Dät '''"Böllercomité fon 1888"''' is n Böllerfereen in [[Roomelse]]. Die Fereen wuud [[1888]] truch Wilhelm Lanwer g…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Böllerverein.jpg|right|140px]] Dät '''"Böllercomité fon 1888"''' is n Böllerfereen in [[Roomelse]]. Die Fereen wuud [[1888]] truch Wilhelm Lanwer gruunded. Die Gruund deertou waas dät 10-jierige Jubiläum fon Paus Leo XIII, wät in ju ganse Waareld fierd wuude un deertou wüülden uk do Roomelster böllerje. ... [[Böllercomité fon 1888|Läs fääre]] fcinaxro8ylxo94a2blce19hvdzl716 10 6463 79914 2012-02-17T17:04:27Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Image:Seeltersiegel.jpg|right|100px]] Dät '''Seelter Siegel''' is däälich bekoand uut n Gips-Oudruk, die [[Sello]] in [[Lübeck]] moakje liet. Ne Teekenge de…“ wikitext text/x-wiki [[Image:Seeltersiegel.jpg|right|100px]] Dät '''Seelter Siegel''' is däälich bekoand uut n Gips-Oudruk, die [[Sello]] in [[Lübeck]] moakje liet. Ne Teekenge deerfon stoant ap dät Tittelblääd fon sien Bouk [[Literatuur uur Seelterlound 2|Saterlands ältere Geskichte und Verfassung]] (1896). Hie naamt dät sälwen S.14ff. dät ooldste un wichtichste Tjuugnis fon do [[Fräisen]] in ju Groafskup Sögelten. ... [[Seelter Siegel|Läs fääre]] jjxajum6le8aky2u46r9c4301jvwq4h 10 6464 79916 2012-02-17T17:08:20Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Deddens.jpg|right|120px| Theo Deddens]] '''Theo Deddens''' (*1934, [[Skäddel]]) oarbaidede as Stellfertreeder fon dän Meentedirektor in [[Seelterlound]…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Deddens.jpg|right|120px| Theo Deddens]] '''Theo Deddens''' (*1934, [[Skäddel]]) oarbaidede as Stellfertreeder fon dän Meentedirektor in [[Seelterlound]]. Hie waas Meeapgjuchter fon dän [[Seelter Buund]]. Fon 1977 bit in 1990 publizierde hie ''Dööntjene ut Seelterlound'' in ju ''Münsterländische Tageszeitung'', mädnunner juun 300 Stukke. ... [[Theo Deddens|Läs fääre]] jijm0r1tliyqlgjhsrn98uq1siyd1jt 10 6465 79919 2012-02-17T17:12:54Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Böller Skäddel.jpg|right|140px]] Die '''Baier- un Böllerfereen [[Skäddel]]''' wuud [[1982]] gruundet. Do hääbe 12 Meegliedere, do wäide wääld fo…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Böller Skäddel.jpg|right|140px]] Die '''Baier- un Böllerfereen [[Skäddel]]''' wuud [[1982]] gruundet. Do hääbe 12 Meegliedere, do wäide wääld foar so loang as se lieuwje. Foarsitter is [[Adelheid Pörschke|Hermann Pörschke]]. Do hääbe 6 Kenunnen, tjo därfon heete ''Peter, Paul un Johannes''. Aan Kenunne is moor as 100 Jiere oold. ... [[Baier- un Böllerfereen Skäddel|Läs fääre]] l5crsv4x8kokzpxwiichlam4je26ns8 10 6466 79929 2012-02-17T17:23:58Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Rousettus egypticus.jpg|right|120px]] '''Rousettus aegyptiacus''' is ne Oard fon do [[Pteropodidae]], do der, as do nai früünde heemske [[Fläddermuuse…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rousettus egypticus.jpg|right|120px]] '''Rousettus aegyptiacus''' is ne Oard fon do [[Pteropodidae]], do der, as do nai früünde heemske [[Fläddermuuse]] uk, tou do [[Flädderdierte]] heere. Disse Oard is ju eensige fon do ''Pteropodidae'', ju sik, as dät normoal bloot Fläddermuuse moakje, mäd [[Echolot]] orientierje kon. ... [[Rousettus aegyptiacus|Läs fääre]] 00xpllnvxi59tutcnh4cxi69apy6wp0 10 6467 79940 2012-02-17T20:13:39Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Streuobstwiese bei Darchau.jpg|right|140px]] Dät '''Ounbauen fon Fruchte''', as Aapele, Peeren, [[Bäien]], Nuuten, Säärsen un aal sowät heert tou de…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Streuobstwiese bei Darchau.jpg|right|140px]] Dät '''Ounbauen fon Fruchte''', as Aapele, Peeren, [[Bäien]], Nuuten, Säärsen un aal sowät heert tou de [[Buuräi]]. Frucht-Ounbau rakt al sänt fuul duusend Jiere. Sänt sowät säksduusend Jiere kuude sik apgruund fon dät beetere Klima die wüülde Aapel ''Malus sylvestris'' in Middel[[europa]] uutspreede. ... [[Frucht-Ounbau|Läs fääre]] m4cjdm8z29ttqn1u4n96o6isygyemsi 10 6468 79947 79945 2012-02-17T20:30:31Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[File:Great-Tit.jpg|right|120px]] Ju '''Koolmeeske''' ''(Parus major)'', [[:de: Kohlmeise]], is n litjen [[Fuugele|Sjungfuugel]]. Die Fuugel is 14 cm loang. Ju Koolmeeske frät [[Insekte]], [[Bäien]], [[Nuute]], Säid un in dän Winter uk Fat. Me kon Koolmeesken fienden in gans [[Europa]]. Ju Koolmeesken fiendt me in Woolde un uk gans oafte in Tuune. ... [[Koolmeeske|Läs fääre]] ditveah8pa67awfmszrrp06voks10n6 10 6469 79948 2012-02-17T20:37:24Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Galinsoga1.jpg|right|90px]] Dät '''Frantsoosenkruud''' (''Galinsoga parviflora'', dt. ''Kleinblütiges Knopfkraut'') is ne Tuunplonte un stamt uut Peru.…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Galinsoga1.jpg|right|90px]] Dät '''Frantsoosenkruud''' (''Galinsoga parviflora'', dt. ''Kleinblütiges Knopfkraut'') is ne Tuunplonte un stamt uut Peru. Dät Jood mäd do litje Blöiten wäd tou min beoachted. As do Frantsoosen dät man eerste in hiere botanske Tuun in [[Paris]] in hiere Kollektion apnuumen hieden, do waas t al tou leet. ... [[Frantsoosenkruud|Läs fääre]] k6iory4rj7ixwffdcggjgeum3bu9nvr 10 6470 79952 79950 2012-02-17T21:00:39Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Western honey bee.jpg|right|120px]] Ju '''Ieme''' ''(Apis mellifera)'' is ne Oard fon do [[Insekte]]. Dät rakt fuul Unneroarden fon disse Oard. Do Moanskene nutsje do Iemen, deermäd jo Huunich, Woaks un uur Ärtjuuchnisse hääbe. Dät naamt me [[Imkeräi]]. Wan me fon Iemen baalt, meent me normoal disse Oard, dät rakt uk uur nai früünde Oarden ... [[Ieme|Läs fääre]] kvd6jg6cbr0lvpjhovpcai93yrf4m65 10 6471 79953 2012-02-17T21:05:34Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Pipistrellus flight2.jpg|right|120px]] Do '''Flädderdierte''' ''(Chiroptera)'' sunt do eensichste [[Suugedierte]], do nit bloot gliede, sunnern gjucht f…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pipistrellus flight2.jpg|right|120px]] Do '''Flädderdierte''' ''(Chiroptera)'' sunt do eensichste [[Suugedierte]], do nit bloot gliede, sunnern gjucht fljooge konnen. Wan me bloot do rezente ''[[Chiroptera]]'', dät hat, do, do noch nit of eerste in ju historiske Tied uutstuurwen sunt, meent, kon me disse Oardenge apdeele in 2 Unneroardengen, 18 Familien, 192 Sleeke un 977 Oarden. ... [[Flädderdierte|Läs fääre]] mlh2e7u10zh0b952odh7qi4muzbh9be 10 6472 79970 2012-02-17T22:43:30Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Turdus merula 20050321.jpg|70px|right]] Ju '''Dröiselke''' (''Turdus'', dt. ''Echte Drosseln'') is n Sleek fon do [[Fuugele|Sjungfuugele]] wierfon do he…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Turdus merula 20050321.jpg|70px|right]] Ju '''Dröiselke''' (''Turdus'', dt. ''Echte Drosseln'') is n Sleek fon do [[Fuugele|Sjungfuugele]] wierfon do heemske Oarde ap [[Seeltersk]] aal ferskeedene Noomen hääbe. Dröiselken rakt dät in [[Afrikoa]], [[Amerikoa]], [[Asien]] un [[Europa]]. Fon doo Europäiske Oarde rakt dät fieuw in [[Seelterlound]]. ... [[Dröiselke|Läs fääre]] hdz68go9c44cd4jmaiusddhks86th0o 10 6473 79972 2012-02-17T22:52:02Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Minimum-Tonne.svg|right|100px]] Dät '''Wit fon't Minimum''' (düütsk: ''Gesetz vom Minimum / Minimumgesetz'') kwäd, dät sik dät Woaksduum fon [[Plon…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Minimum-Tonne.svg|right|100px]] Dät '''Wit fon't Minimum''' (düütsk: ''Gesetz vom Minimum / Minimumgesetz'') kwäd, dät sik dät Woaksduum fon [[Plonten]] aaltied ätter dän litsten Woaksduumsfaktor orientiert. Staale wie uus foar, dät in n Boudem tou min [[Stikstof]], tou min [[Woater]] un tou min [[Koolestof]] oane is. Woater is minner deer as Stikstof ... [[Wit fon't Minimum|Läs fääre]] rl5emu5jcdvrfy4c799a1tr1fa09roc 10 6474 79973 2012-02-17T22:56:35Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:White Stork Glider.jpg|right|100px]] Dät rakt '''Luukende Fuugele''', do in ferskeedene Jierstiede ferskeedene Lieuwendsruume häbe, twiske do do aaltie…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:White Stork Glider.jpg|right|100px]] Dät rakt '''Luukende Fuugele''', do in ferskeedene Jierstiede ferskeedene Lieuwendsruume häbe, twiske do do aaltied wai un wier fljooge. Do sunt maasttieds sosjoal, läite wuuriche [[Fuugele]] bääte sik in hieren Wiendskaad fljooge, un wan do dan wier uutroued sunt, kuume jo ätter foare un läite do uur bäätienfljooge. ... [[Luukende Fuugele|Läs fääre]] eych0y0u4d8cia5m2tc9k3d8yclpnev 10 6475 79975 79974 2012-02-17T23:02:46Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Steinpilz-1.jpg|50px|right]] Do '''Poagenstoule''' ''(Fungi)'' sunt n Riek fon do Eukaryoten. Jo sunt nai früünd mäd do [[Dierte]], wuuden oaber fröier apgruund fon hieren Phänotyp tou do [[Plonten]] tälld, mäd do jo n bitje minner früünd sunt. ... [[Poagenstoule (Riek)|Läs fääre]] f0diet8hs1biug8tnoswucrz9kvcnez 10 6476 79977 2012-02-17T23:16:09Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Dr_Jacob_Botke.jpg|right|80px|''Dr. Jacob Botke'']] '''Dr. Jacob Botke''' (1877-1939) waas n [[Fryslân|wäästfräisken]] Koaster un Biologe, die der in…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dr_Jacob_Botke.jpg|right|80px|''Dr. Jacob Botke'']] '''Dr. Jacob Botke''' (1877-1939) waas n [[Fryslân|wäästfräisken]] Koaster un Biologe, die der in do 1930-er Jiere dät [[Seelterlound]] moorere Moale besäiken diede. In sien deeruur ärskienen litje Bouk 'Sealterlân' rakt hie ne Beskrieuwenge fon dät Lound, dät [[Eepen Huus|Buurenhuus]] (Eepen Huus) un ju Geskichte. ... [[Dr. Jacob Botke|Läs fääre]] ln542i9fy7vwy0bpo2fo8o73yzfwvgz 10 6477 79978 2012-02-17T23:20:04Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Image:Rogge moederkoren Claviceps purpurea on Secale cereale.jpg|70px|right]] '''Stoarksbrood''' (''Claviceps purpurea'', dt. "Mutterkorn") is n Skimmel, die de…“ wikitext text/x-wiki [[Image:Rogge moederkoren Claviceps purpurea on Secale cereale.jpg|70px|right]] '''Stoarksbrood''' (''Claviceps purpurea'', dt. "Mutterkorn") is n Skimmel, die der ap do Ieren fon Roage un Weete woaksen däd, säilden uk ap Jäärste, Hoawer af Gäärse. Dät lät ap Swotbrood, wäil deerhäär die Noome. Truch dän Gebruuk fon desinfizierd Säid kumt dissen giftigen Angriep däälich bolde nit moor foar. ... [[Stoarksbrood|Läs fääre]] 3hmnzmbrbedqbbmgdr1t1pielpv5uqq 10 6478 79980 79979 2012-02-17T23:40:52Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki '''Hajo Hayen''' (* 6. Meerte 1923 in [[Idafeen]]; † 8. November 1991 in [[Foarel]]) waas n düütsken Prähistoriker un [[Foan]]archäologe. Hie waas eerste in do 1970er-Jiere Betsierkssarchäologe un oarbaidede dan bit tou sien Pensionierenge in 1988 an dät ''Landesmuseum für Natur und Mensch'' in [[Ooldenbuurich]]. ... [[Hajo Hayen|Läs fääre]] skulib7gw0o110439p9qc6u8zabfmk8 0 6479 110758 107738 2015-05-16T20:49:49Z 81.171.56.182 /* Ferbiendengen ätter buuten */ wikitext text/x-wiki '''Gabriele Goettle''' (bädden 1946 in [[Aschaffenburg]]) is n düütsken Journalist un Skrieuwer. == Wierke == * ''Deutsche Sitten. Erkundungen in Ost und West.'' Frankfurt: Eichborn, 1991. ISBN 3-8218-4078-1 (''Die Andere Bibliothek''; 78) * ''Deutsche Bräuche. Ermittlungen in Ost und West.'' Frankfurt: Eichborn, 1994. ISBN 3-8218-4996-7 (''Die Andere Bibliothek''; 111) == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|pnd115616608|Name=Gabriele Goettle}} * [http://www.perlentaucher.de/autor/gabriele-goettle.html Gabriele Goettle] (Perlentaucher) {{DEFAULTSORT:Goettle, Gabriele}} [[Kategorie:Journalist]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] 7qt9hnlkftewm17u35xutjyusxwt2he 10 6481 81040 80933 2012-03-05T13:45:37Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Big-eared-townsend-fledermaus.jpg|right|100px]] * ... dät fon do '''[[Flädderdierte]]''' 2 Unneroardengen, 18 Familien, 192 Sleeke un 977 Oarde rakt? * ... do '''[[Fläddermuuse]]''' un do '''[[Flädderhuunde]]''' tou do [[Flädderdierte]] heere? * ... do Flädderdierte tou do '''[[Suugedierte]]''' heere? * ... do Flädderdierte do eensige Suugedierte sunt, do der gjucht fljooge konnen? * ... do '''[[Fläddermuuse]]''' sik mäd Echolot orientierje? * ... die '''[[Rousettus aegyptiacus]]''' die eensige '''[[Flädderhuunde|Flädderhuund]]''' is, die sik mäd Echolot orientiert? o95fsiuj89qvnrzy8ryv0zb5bmq2w7u 10 6482 81042 80032 2012-03-05T13:58:32Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Johanniterkapelle.jpg|right|90px]] * ... dät [[Johanniterkommende Boukeläsk|Johanniterklaaster]] in [[Boukeläsk]] in dät 13. Jierhunndert gruunded wuud? * ... dät n Dubbelklaaster waas un dät Nunnenklaaster ap ju Uursiede fon ju [[Seelter Äi]] in [[Aasterhusen]] steen häd? * ... ju Kapälle dät eensige noch ärheeldene Bauwierk fon aleer 24 Klaastere fon do fräiske Johannitere is? * ... do uur Klaastere ätter ju [[Reformation]] fernäild wuuden sunt? * ... ju Klaasterkapälle unner [[Toankmoalskuts]] stoant un foar n poar Jiere renowierd is? * ... me deer in ju Kapälle uk hilkje kon un dät deer siet 2011 n nai Informations-Säntrum is? * ... in dän wiede [[Wäästfoan]] bie [[Loangholt]] uk n Johanniterklaaster waas un ju Klaastersäärke deer bit 1690 stuud? 3snf4rkqrtgqexeh8oqqsj4iuxvpnx5 0 6483 80050 2012-02-18T18:23:40Z Pyt 12 häd "[[Planete]]" ätter "[[Planet]]" ferskäuwen: Eentaal wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Planet]] fwja3jdiy4hyoc81nfpoibgv2b3k6rn 0 6485 110061 107124 2014-09-13T15:00:47Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Position Alpha Cma.png|thumb|right|Die kloorste Stiern ''Sirius'' in ju suudelke [[Stiernbielde]] ''Grooten Huund'']] Aan '''Stiern''' is n kuugelfoarmigen [[Heemelsköärper]], wieroun [[Druk]] un [[Temperatuur]] fon ju ienweendige Gaskonzentration so hooch sunt, dät [[Käädenfusion|Käädenreaktione]] aptreede. Deerbie wäide uunmundige Massen Energie produzierd, do der fon dän Stiern uutstroald wäide in ferskeedene Woogelaangten. Ju wichtichste Woogelaangte is woarskienelk dät spektroale Beend fon dät sichtboare [[Lucht]], Ju naiste Stiern tou us is ju [[Sunne]], deerätter foulget duusende Moale fääre wäch [[Proxima Centauri]]. Foar ju Äntwikkelenge fon n Stiern, sjuch [[roode Hüüne]]. {{Stump}} [[Kategorie:Astronomie]] o9mk8mb3erv5amm11bxflgjmt64kqdd 0 6486 80071 80070 2012-02-18T22:01:43Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Äästerweede]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Äästerweede]] ksa5cccf04tvlymrpzeeghbi3fh6pve 0 6487 80081 2012-02-18T22:46:00Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Littik Asien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Littik Asien]] pejh1cbzjmt6651njnc9ihkrqbjt700 0 6488 122711 110843 2023-08-15T14:47:28Z T. Mikulski 13191 Kracauer uut 1925 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Siegfriedkracauer.jpg|thumb|Kracauer uut 1925]] '''Siegfried Kracauer''' (1889-1966) waas n düütsken Journalist un Autor. == Wierke == * '''Werke''' in 9 Bände mit z.T. mehreren Teilbänden. Hrsg. von Inka Mülder-Bach und Ingrid Belke. Frankfurt am Main und Berlin: Suhrkamp Verlag, 2004 ff. ([http://www.suhrkamp.de/download/Bestellscheine/2011_Werkausgabe_Kracauer.pdf Verlagsprospekt]) == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz44714|Name=Siegfried Kracauer}} * {{Perlentaucher|siegfried-kracauer|Name=Siegfried Kracauer}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118565877|NTA=069058172|VIAF=19775865}} {{DEFAULTSORT:Kracauer, Siegfried}} [[Kategorie:Journalist]] [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] skcanc1wyy7i77s6a7wahedz379caco 10 6489 80101 80100 2012-02-19T00:34:21Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks generyk | bgcolor = #f0ca00 | kop = {{{Noome|}}} | image = {{{Bielde|}}} | kop2 = Basisinformation | head2_1 = Lound | item2_1 = {{{Lound|}}} | head2_2 = Buundeslound | item2_2 = {{{Buundeslound|}}} | head2_3 = Begin | item2_3 = {{{Begin|}}} | head2_4 = Eende | item2_4 = {{{Eende|}}} | head2_5 = Loangte | item2_5 = {{{Loangte|}}} }} o0zitcjo376xgkwvx0wj3ng2t5b8o2n 0 6490 106203 88803 2013-03-11T11:17:33Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 6 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q52718]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox B-Sträite Düütsklound |Noome = Buundessträite 72 |Bielde = B072 Verlauf.png |Lound = [[Düütsklound]] |Buundeslound = [[Läichsaksen]] |Begin = [[Emstek]] |Eende = [[Norddeich]] |Loangte = 132 Km. }} Ju '''Buundessträite 72''' (Düütsk: ''Bundesstraße 72'', Kuut B 72) - fon do Ljuude uk wäil „Ostfriesen-Highway“ naamd - is ne Buundessträite in dät Noudwäästen fon [[Läichsaksen]]. Ju Sträite begint suudaastelk fon [[Emstek]] (''Anschlussstelle Cloppenburg'' fon ju Buundesautoboan 1) un fiert truch dät [[Seelterlound]] ätter Norddeich. {{Commons Boolke|Bundesstraße 72|Buundessträite 72}} [[Kategorie:Läichsaksen]] [[Kategorie:Seelterlound]] ktx6nvxiodt8dtuku1pf5y3krjy98re 0 6491 80103 2012-02-19T00:36:38Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Buundessträite 72]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Buundessträite 72]] e0glmrethyywmpdf1wd3aokqr4fpsjv 0 6492 80104 2012-02-19T00:36:49Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Buundessträite 72]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Buundessträite 72]] e0glmrethyywmpdf1wd3aokqr4fpsjv 14 6493 106368 100327 2013-03-14T05:25:39Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 75 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7032610]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Düütsklound]] 8h6re76oynmiuz1fem73wu3fll9iyr4 0 6494 108038 106533 2013-10-13T10:19:49Z Bubo bubo 92 [[:commons:COM:FR|File renamed]]: [[File:Aerial fg175.jpg]] → [[File:Grünbrücke Aschaffenburg Aerial fg175.jpg]] meaningless file name wikitext text/x-wiki [[Bielde:Grünbrücke Aschaffenburg Aerial fg175.jpg|thumb|Luftbielde fon Aschaffenburg]] '''Aschaffenburg''' is n Stääd in [[Düütsklound]], in dät Buundeslound [[Bayern]]. Deer woonje uungefeer 70.000 Moanskene. == Ferbiendenge ätter Buuten == {{CommonsLittik}} * [http://www.aschaffenburg.de/ aschaffenburg.de] <small>''Düütsk''</small> [[Kategorie:Bayern]] etbebso319f5906obruelt7zuggx8w1 0 6495 113382 107931 2016-08-23T06:14:34Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Suud-Sudan <br />''Republic of South Sudan'' | namme = Suud-Sudan | flagge = Flag of South Sudan.svg | wapen = Coat of Arms of South Sudan.svg | lokaasje =South Sudan in its region (undisputed).svg | motto = "Justice, Liberty, Prosperity" | folksliet = "South Sudan Oyee!" | taal = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] <small>(Amtstoal)</small> | haadstêd = [[Juba]] | steatsfoarm = Republik | oerflak = sowät 619.000 bit 644.000 km² <small>(Dät Skeed is noch nit heel un aal kloor)</small> | pctwetter = | ynwenners = 12,3 miljoen | teljier = 2015 | munt = Suudsudaneesk Puund | muntkoade = SSP | tiidsone = +3 | feestdei = [[9. Juli]] | lânkoade = SSD | ynternet = .ss | tillefoan = 249 | }} Die '''Suud-Sudan''' is n Lound in [[Afrikoa]]. Dät wude, ätter een loangere Tied fon Kampe un Ferhonnelengen uum Uunouhongegaid, in 2011 ouskadt fon dän [[Sudan]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] mpas6suicvdd7mslgx8crgkqw1fsu7i 0 6496 106202 98206 2013-03-11T11:17:31Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 94 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7880]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Toulouse | ôfbylding = Montage Toulouse 2.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 440.204 <small>(2009)</small> | oerflak = 118,30 km&sup2; | befolkingstichtens = 3.721 Ienw. km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 144 m. buppe N.N. <small>(115–263 m)</small> | lân = [[Frankriek]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= Midi-Pyrénées | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 31000, 31100, 31200, 31300, 31400, 31500 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.toulouse.fr www.toulouse.fr] }} '''Toulouse''' is ne Stääd in dät Suuden fon [[Frankriek]]. {{Commons Boolke|Toulouse}} [[Kategorie:Stääde in Frankriek]] oyue0yb6ufj6wpc69pnac3s8x58w2mr 0 6497 114599 113685 2017-09-24T16:52:49Z Trauenbaum 5894 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Lille | ôfbylding = Grande Place, Bourse du travail et beffroi Lille 2.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = {{formatnum:233897}} <small>(2014)</small> | oerflak = 34,83 km&sup2; | befolkingstichtens = {{formatnum:6778}} Ienw. km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 20 m. buppe N.N. <small>(17–45 m)</small> | lân = [[Frankriek]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= Nord-Pas-de-Calais | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 59000, 59033, 59800 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.mairie-lille.fr www.mairie-lille.fr] }} '''Lille''' ([[Wäästfräisk]]: ''Risel'', [[Niederloundsk]]: ''Rijsel'') is ne Stääd in dät Nouden fon [[Frankriek]]. In 2014 hiede Lille {{formatnum:233897}} Ienwoonere. In ju Agglomeration woonje ungefeer 1,18 Million. Lille waas [[Europäiske Haudstääd fon Kultuur]] in 2004. {{Commons Boolke|Lille}} [[Kategorie:Stääde in Frankriek]] fj6om8eb1ia35anbjrny4bnwm5qndz6 0 6498 116357 116355 2018-02-15T15:18:10Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Liyon | ôfbylding = Town hall of Lyon.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 479.803 <small>(2009)</small> | oerflak = 47,87 km&sup2; | befolkingstichtens = 10.023 Ienw. km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 170 m. buppe N.N. <small>(162–312 m)</small> | lân = [[Frankriek]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= Rhône-Alpes | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = 9 Arrondissements | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.lyon.fr www.lyon.fr] }} '''Liyon''' ([[Arpitoanske Sproake|arpitoansk]]; frantsöösken Noome: '''''Lyon''''') is ne Stääd in dät Suudaaste fon [[Frankriek]]. {{Commons Boolke|Lyon}} [[Kategorie:Stääde in Frankriek]] b4m609gihp16fhnibibba9fgk6rprs9 0 6499 106204 99410 2013-03-11T11:17:34Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 84 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1289]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Grenoble | ôfbylding = 295-Grenoble.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 155.632 <small>(2009)</small> | oerflak = 18,13 km&sup2; | befolkingstichtens = 8.584 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 212 m. buppe N.N. <small>(204–600 m)</small> | lân = [[Frankriek]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= Rhône-Alpes | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 38000, 38100 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.grenoble.fr/ www.grenoble.fr] }} '''Grenoble''' is ne Stääd in dät Suudaasten fon [[Frankriek]]. {{Commons Boolke|Grenoble}} [[Kategorie:Stääde in Frankriek]] 0nhp7hns78472wvdrsyr6nsm8pjgg04 0 6500 112464 112445 2016-04-26T17:17:15Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Nantes | ôfbylding = Marité.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 282.047 <small>(2009)</small> | oerflak = 65,19 km&sup2; | befolkingstichtens = 4.327 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 20 m. buppe N.N. <small>(2–52 m)</small> | lân = [[Frankriek]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= Pays de la Loire | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 44000, 44100, 44200 un 44300 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.nantes.fr/ www.nantes.fr] }} '''Nantes''' ''(ap [[Bretoniske Sproake|Bretonisk]] '''Naoned'''; ap [[Gallo]]: '''Naunnt''', [[Latiensk]]: '''Portus Namnetus''')'' is ne Stääd in dät Wääste fon [[Frankriek]]. Dät lait bie ju Mundenge fon ju Äi [[Loire]]. == Fergeenhaid == === Gruundenge === As in [[56. f. Kr.]] unner [[Gaius Iulius Caesar]] do [[Galliere]] fon dät [[Roomske Riek]] deelsmieten wuuden wieren, duurde dät nit loange, bit in [[50 f. Kr.]] ju Stääd Nantes unner sin latienske Noome Portus Namnetus gruunded wuude. === Leete Antike un Foulkewonnerengstied === In't [[3. Jierhunnert|trääde Jierhunnert]] trieden do Bewoonere fon ju Stääd uur tou't [[Kristendum]], tou ju sälge Tied begonnen do [[Oolde Saksen]], in dät Rebät uutfaale tou moakjen. Düsse Uutfaale uum dän [[Sleeuwe-Kanoal]] wieren die Begin fon ju Äntwikkelenge, ju in't [[5. Jierhunnert|füüfte Jierhunnert]] tou ju [[Angelsaksen|angelsaksiske]] Besiedelenge fon [[Grootbritannien]] fiere skuul. In't füüfte un [[6. Jierhunnert|säkste Jierhunnert]] skällen do [[Bretonen]] uut [[Grootbritannien]] keemen weese. Do archäologiske Indizien deerfoar sunt oaber täämelk tän. === Dät Middeloaler === In [[843]] is ju eerste Fjuurlääse truch do [[Loire-Normannen]] uurlääwerd. Dät wieren [[Wikingere]], do sik oun ju Mundenge fon ju [[Loire]] deelsätten. In [[1066]] roate sik die [[Groafskup Nantes|Groaf fon Nantes]] dät [[Heertoachdum Bretagne]]. In't Jier [[1154]] wuude Nantes oun [[Hinnerk II. (Änglound)|Hinnerk II.]] roat, die in't sälge Jier dän Troon fon [[Änglound]] kreech. In [[1460]] wuude in Nantes een [[Universität]] gruunded. Ätter dän Dood fon [[Anne de Bretagne]] ([[1477]] - [[1514]]) wuude ju Bretagne oun dät frantsööske Stomlound ounsleeten. === Ju äddere Näitied === Ätter ju Deeltaaienge fon do [[Hugenotten]], also do frantsööske [[Protestantismus|Protestanten]], ju in do Massakere fon ju [[Bartholomäusnoacht]] n bloudergen Hööchtepunkt foont, wuude ap n [[13. April]] [[1598]] truch [[Hinnerk IV. (Frankriek)|Hinnerk IV.]] dät [[Edikt fon Nantes]] (Toleranzedikt) uutroat. Dät roate do frantsööske Protestanten Religionsfräiegaid. In [[1685]] wuude dät oaber fon [[Ludwig XIV.]] mäd dät [[Edikt fon Fontainebleau]] touräächnuumen. Uumdät dät oun ju Mundenge fon ju Loire so goadelk lain waas, wuude Nantes in't [[18. Jierhunnert]] ju betjuudendste Hoawenstääd fon Frankriek. Jo dreeuwen domoals Honnel mäd Asien, oaber jo bedeeligeden sik foaraaln oun dän [[Sklouenhonnel]]. Sowät n Haaldeel fon do frantsööske Sklouenskiepe geen domoals fon Nantes uut ap Foart. === Ju Frantsööske Revolutsjoon === Fon [[1789]] bit [[1799]] waas ju [[Frantsööske Revolutsjoon]]. Do touniemend radikoale Mäitnoamen monken ju näie Revolutsjoons-Regierenge paasede oaber ju köönichs-tjoue katoolske Loundbefoulkenge nit, ju fon [[1793]] tou [[1796]] tou in un uum dät [[Département Vendée]] dän [[Vendée-Apstound]] juun ju [[Eerste Frantsööske Republik]] prouwede. Uk Nantes heerde tou dät apstoundiske Rebät. Die Apstound wuude fon do Troppen fon dän Nasjonoalkonvent blouderch deelsloain. Jo möärenden Ljuude un Fäi un fernäilden Siedelengen un Baulound. Sun twohunnertduusend Ljuude skällen deerbie stuurwen weese, aleenich in Nantes skällen säkstienduusend Ljuude waigjuchted wuuden weese, do maaste deerfon truch Fersuupen in de Loire. === Die Twäide Waareldkriech === In dän Juni [[1940]] wuude ju Stääd in [[Nazi-Düütsklound]] sin [[Wääst-Fäildtoach]] truch ju [[Wehrmacht]] besät. Ap dän [[20. Oktober]] [[1941]] wuude die düütske Stääd-Kommandant Oberstleutnant [[Karl Hotz]] truch ju [[Résistance]] (dän Frantsööske Weerstound) uumebroacht. As Wräike deer foar broachten do düütske 48 Jeesele uume. As in dän Juni [[1941]] in Frankriek unner ju [[Vichy-Regierenge]] do [[Region (Frankriek)|Regionen]] iendeeld wuuden sunt, wuude Nantes, ju histooriske Haudstääd fon ju Bretagne, mäd dät näie Département [[Loire-Atlantique]], wier dät Präfektuur fon wuude, fon ju Bretagne outränd. Däälich heert dät also tou ju Region [[Pays de la Loire]]. Fon [[1943]] oun hiede ju [[Kriechsmarine]] een Lazarett in ju Stääd. Twiske dän [[16. September|16.]] un dän [[23. September]] wuude Nantes truch [[Aliierde|aliierde]] Lucht-Oungriepe läip meenuumen. Ätter ju [[Operation Overlord|Loundenge fon do Aliierde in ju Normandie]] Ounfang Juni [[1944]] wuude ju Stääd ap n [[12. August]] [[1944]] fon do düütske Besättengstroppen rüümd. {{Commons Boolke|Nantes}} [[Kategorie:Stääde in Frankriek]] 7cy16ez119s69mxak6ljhkf9i013hdx 0 6501 119294 106125 2020-09-30T21:15:20Z Harkawal Benipal 11124 #WLF wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Nice | ôfbylding = Nice-night-view-with-blurred-cars 1200x900.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 340.735 <small>(2009)</small> | oerflak = 71,92 km&sup2; | befolkingstichtens = 4.738 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 8 m. buppe N.N. <small>(0–520 m)</small> | lân = [[Frankriek]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= Provence-Alpes-Côte d’Azur | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 06000, 06100, 06200, 06300 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.ville-nice.fr/ www.ville-nice.fr] }} '''Nice''' ([[Düütsk]]: ''Nizza'') is ne Stääd in dät Suudaasten fon [[Frankriek]] an et [[Middelmeer]]. ==Parade== <gallery> File:Bataille de fleurs. 2020-02-22 14-43-52.jpg </gallery> {{Commons Boolke|Nice}} [[Kategorie:Stääde in Frankriek]] ohciaeuwsre5b6aauom0r2opyz7br9r 0 6502 106124 99979 2013-03-11T11:14:33Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 103 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1479]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Bordèu<br>Bordeaux | ôfbylding = Bordeaux quais 04.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 236.725 <small>(2009)</small> | oerflak = 49,36 km&sup2; | befolkingstichtens = 4.796 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 10 m. buppe N.N. <small>(1–42 m)</small> | lân = [[Frankriek]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= Aquitanien | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 33000-33300, 33800 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.bordeaux.fr/ www.bordeaux.fr] }} '''Bordèu''' ([[Oksitoansk]]e Noome, Frantsöösk: '''Bordeaux''') is een Stääd in dät Suudwääste fon [[Frankriek]]. {{Commons Boolke|Bordeaux}} [[Kategorie:Stääde in Frankriek]] h3wrsqq8p3s8ztbribhy6z814p1s0cj 0 6504 80190 2012-02-19T18:49:46Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Zirconium]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zirconium]] 2qfzv0kw687c3sstnl4klo3gh7p9tya 0 6505 110827 109040 2015-05-19T17:50:15Z 2A00:C1A0:4889:E600:D4AF:B9DA:21E1:3292 wikitext text/x-wiki [[Bielde:2011 Joachim Gauck-2.jpg|thumb|160px|Joachim Gauck]] '''Joachim Gauck''' (* [[24. Januoar]] [[1940]] in [[Rostock]]) is n [[Düütsklound|düütsken]] evangeelsken Pestoor un [[Politik]]er. Hie is sänt dän [[18. Meerte]] [[2012]] die 11. [[Buundespräsident]] fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|pnd119323710|Name=Joachim Gauck}} {{Normdaten|TYP=p|GND=119323710|NTA=095156445|LCNAF=nr92002220|VIAF=112273524}} {{SORTIERUNG:Gauck, Joachim}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] 91wpf1r7oy9yj46vcqtfu4gtbs6nd2o 0 6506 114451 80207 2017-07-20T10:14:15Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[stq:Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hoageltoudene]] 44mxv6v05s2ytx6nn9p7591x2feyugz 0 6507 114452 80208 2017-07-20T10:14:20Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[stq:Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hoageltoudene]] 44mxv6v05s2ytx6nn9p7591x2feyugz 0 6508 114453 80209 2017-07-20T10:14:25Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[stq:Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hoageltoudene]] 44mxv6v05s2ytx6nn9p7591x2feyugz 0 6509 114454 80210 2017-07-20T10:14:30Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[stq:Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hoageltoudene]] 44mxv6v05s2ytx6nn9p7591x2feyugz 0 6515 80290 2012-02-20T23:30:37Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Poars]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Poars]] get2obze8gxv6qg2kazkdvpr5lfkqxk 0 6518 80328 2012-02-21T21:01:09Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Woaterkinkes (Nuphar lutea)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woaterkinkes (Nuphar lutea)]] j0fjkpm985jubo54yotzr6jhdgs5zjs 0 6519 80329 2012-02-21T21:02:21Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Woaterkinkes (Nuphar lutea)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woaterkinkes (Nuphar lutea)]] j0fjkpm985jubo54yotzr6jhdgs5zjs 0 6520 80330 2012-02-21T21:03:32Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Poapske (Nymphaea)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Poapske (Nymphaea)]] kuzpcvz8imuyqt1nqbrq507w2w79s2z 0 6521 80331 2012-02-21T21:06:43Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Poatermutse (Aconitum)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Poatermutse (Aconitum)]] 5mhcipx5q3fnm3jmu2s03sog4mof2ij 0 6522 80332 2012-02-21T21:09:51Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Suugerke (Lamium album)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Suugerke (Lamium album)]] qqp4ez7vo4vyburxu0o3doylbfcyi4s 0 6523 112996 112995 2016-07-20T17:18:49Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Runny hunny.jpg|thumb|right|200px|N besunners floudergen Huunich]] '''Huunich''' is een swäite, moor of minner wooke Ietelweere, ju fon [[Huunich-Iemen]] ''(Apis)'', hier besunners fon uus [[Ieme|ienheemske Ieme]] ''Apis mellifera'', foar ju oaine Neerengs-Foarsuurge häärstoald wäd. Do Iemen staale dän Huunich uut [[Pollen]] un [[Nektar]] fon Blössem-Plonten häär, mongs uk uut [[Huunichdau]], dän jo fon ferskeedene Plonten-Luuse sammelje. Moanskene kriege Huunich maasttieds truch [[Imkeräi]], dät Roowen fon wüülden Huunich is däälich säilden. {{stump-links}} [[Kategorie:Ietelweere]] 0kb9mwbtck2y9gi59x5qh6a1av0kfaj 0 6524 80338 2012-02-21T21:48:10Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Huuslook (Sempervivum)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Huuslook (Sempervivum)]] mf2y392qiq4y5hdv9qpv0l3n1xc8q93 0 6525 80339 2012-02-21T21:49:26Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Pestoor Schulte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pestoor Schulte]] 5t21p7qtuncf39dpj7k0yi83ye305z3 0 6526 80340 2012-02-21T21:51:55Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Kool]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kool]] rl8fkivemfywywvq4rgpsub86lts959 0 6527 112495 80342 2016-04-30T07:32:04Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Boone]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Boone]] i7zv20akjlqg1whp9l3936cbtqnf0b5 0 6528 112496 80343 2016-04-30T07:32:09Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Boone]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Boone]] i7zv20akjlqg1whp9l3936cbtqnf0b5 0 6529 112497 80344 2016-04-30T07:32:14Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Boone]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Boone]] i7zv20akjlqg1whp9l3936cbtqnf0b5 0 6530 112498 80345 2016-04-30T07:32:20Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Boone]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Boone]] i7zv20akjlqg1whp9l3936cbtqnf0b5 0 6531 112499 80346 2016-04-30T07:32:24Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Boone]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Boone]] i7zv20akjlqg1whp9l3936cbtqnf0b5 0 6532 112500 80347 2016-04-30T07:32:29Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Boone]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Boone]] i7zv20akjlqg1whp9l3936cbtqnf0b5 0 6533 112501 80348 2016-04-30T07:32:34Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Boone]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Boone]] i7zv20akjlqg1whp9l3936cbtqnf0b5 0 6534 112502 80350 2016-04-30T07:32:39Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Boone]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Boone]] i7zv20akjlqg1whp9l3936cbtqnf0b5 0 6535 80351 2012-02-21T22:30:28Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Aate]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aate]] durub5aavrw4zfdymknkc7az2xl40y4 0 6536 80352 2012-02-21T22:31:39Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Aate]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aate]] durub5aavrw4zfdymknkc7az2xl40y4 0 6537 80353 2012-02-21T22:46:40Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Muusegäärs (Hordeum mur.)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Muusegäärs (Hordeum mur.)]] dj8s9f3oaajkdu0b9t4bs6kep6tl76d 0 6538 80377 2012-02-22T17:09:54Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Kool]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kool]] rl8fkivemfywywvq4rgpsub86lts959 0 6539 80378 2012-02-22T17:10:33Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Kool]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kool]] rl8fkivemfywywvq4rgpsub86lts959 0 6540 80379 2012-02-22T17:11:16Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Kool]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kool]] rl8fkivemfywywvq4rgpsub86lts959 0 6541 80380 2012-02-22T17:11:52Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Kool]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kool]] rl8fkivemfywywvq4rgpsub86lts959 0 6542 80381 2012-02-22T17:12:33Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Kool]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kool]] rl8fkivemfywywvq4rgpsub86lts959 0 6543 80382 2012-02-22T17:13:06Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Kool]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kool]] rl8fkivemfywywvq4rgpsub86lts959 0 6544 80383 2012-02-22T17:13:44Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Kool]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kool]] rl8fkivemfywywvq4rgpsub86lts959 0 6545 106208 84245 2013-03-11T11:17:43Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 20 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q926397]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Tracktor Bowling''' is n rockkoppel uut [[Ruslound]]. Meegliedere fon dän Koppel wieren: * Lu * Kondrat * Mult * Wit * Proff == Ju Discografie == === Albums === * ''Напролом'' (2002) * ''Черта'' (2005) * ''Шаги по стеклу'' (2006) * ''Tracktor Bowling''' (2010) === Singles === * ''It’s Time To…'' (2005) * ''Время'' (2008) * ''Поколение Рок'' (2008) * ''Ни шагу назад'' (2009) === DVDs === * ''Два шага до… и год после'' (2006) {{stump}} [[Kategorie:Musik]] 8djrje56irpsvelyjkkcf6rqm6oaehw 0 6546 108820 108816 2014-02-01T06:07:46Z Lotje 5042 +bielde, {{commonscat}} wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lacuna-Coil-live.jpg|thumb|Lacuna Coil, [[Heineken Jamming Festival]], 2006, in Imola ([[Italien]])]] '''Lacuna Coil''' is n rockkoppel uut [[Italien]]. Meegliedere fon dän Koppel wieren: * [[Cristina Scabbia]] * [[Andrea Ferro]] * Cristiano Migliore * Marco Biazzi * Marco Coti Zelati * Cristiano Mozzati == Ju Discografie == === Albums === * ''[[In a Reverie]]'' (1999) * ''[[Unleashed Memories]]'' (2001) * ''[[Comalies]]'' (2002) * ''[[Karmacode]]'' (2006) * ''[[Shallow Life]]'' (2010) * ''[[Dark Adrenaline]]'' (2012) * ''[[Broken Crown Halo]]'' (2014) === Singles === * ''Heaven's a Lie'' (2002) * ''Swamped'' (2004) * ''Our Truth'' (2004) * ''Enjoy the Silence'' (2006) * ''Closer'' (2006) * ''Within Me (2007) * ''Spellbound'' (2009) * ''I'm Not Afraid'' (2009) * ''I Like It'' (2009) * ''I Won't Tell You'' (2009) * ''Wide Awake'' (2009) * ''Trip the Darkness'' (2011) === DVDs === * ''Visual Karma (Body, Mind and Soul)'' (2008) {{commonscat}} {{stump}} [[Kategorie:Musik]] i4b7qfz1smn8kn3g8za97y265frnzb2 10 6547 119051 96628 2020-04-08T12:00:29Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <div id="spoiler" style="border-top: 2px solid #DDDDDD; border-bottom: 2px solid #DDDDDD; background-color:white; padding:1px 0px 2px 3px; margin: 10px 100px 10px 100px; text-align:left; padding-left:3px;">{{center|<table><tr><td>[[Bielde:Esculaap4.svg|24px]]&nbsp; &nbsp;&nbsp;</td><td><small>'''Disse Plonte af Deele fon ju Plonte wäide as Heelmiddel bruukt. <br>Eer du dät bruukst, fräige aaltied aan Dokter af Aptäiker!'''</small></td></tr></table>}}</div><noinclude> 6bgz75koni5md3hdm1f96f5melb20ev 0 6548 80457 2012-02-23T20:26:33Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Ierwe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ierwe]] jc9ql8u088wdbqrh92hn7h3k6qm8u6q 0 6549 80458 2012-02-23T20:27:17Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Ierwe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ierwe]] jc9ql8u088wdbqrh92hn7h3k6qm8u6q 0 6550 80461 2012-02-23T21:44:07Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Pudderääske (Equisetum)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pudderääske (Equisetum)]] bf0om40qy7r0r4ri5emxppfvjlz4hnu 0 6551 80462 2012-02-23T21:44:40Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Pudderääske (Equisetum)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pudderääske (Equisetum)]] bf0om40qy7r0r4ri5emxppfvjlz4hnu 0 6554 80530 2012-02-24T21:08:20Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Stinzeplonten]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stinzeplonten]] r5vjjf082oboxul1tsjc1hqbtoevmr2 0 6555 106176 98718 2013-03-11T11:16:24Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1318349]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sierockie Krokusy.jpg|thumb|right|250px|Wüülde Krokusse (Crocus vernus)]] '''Stinzeplonten''' af '''Stinzebloumen''' naamt me in [[Fryslân]] ferwüülderde Bloumen, do in do Tuune un Parke fon oolde Steenhuuse, Buurgen, oolde Buuräien un oolde Pestooräien foarkuume. Ne [[Stins]] is in Fryslân n oold stäärk Steenhuus. Do Plonten blöie maast in ju Foarjierstied. Dän Noome Stinzeplonten häd Dr. [[Jacob Botke]] in 1932 dät eerste Moal bruukt, fielicht truch dät bie ju [[Skierstins]] in [[Dantumadiel|Feanwâlden]] woaksende [[Haarlimmer Klokkespul]], do fon do Ienwoonere Stinzeplonten naamd wuuden. Dät Foarkuumen fon do Plonten wuud eerste in Fryslân un ätter 1950 uk in dät [[Groningerlound]] un [[Utert]] naamd. Do Plonten kuume uut dät Eende fon dät 18. Jierhunnert, as do in [[Änglound]] plonted wuuden uum do deer wüüld woakse tou läite. Uursproankelk kuume do Plonten maast uut Midden- un Suud-Europa. Tou do Stinzeplonten heere so'n 30 ferskeedene Plonten, wierunner ju wüülde [[Poaskebloume]], ferskeedene wüülde [[Krokus]]soarten, dät [[Sneeklokje]], dät [[Pingsterbloume (Convallaria majalis)|Moaiklokje]] un wüülde [[Tulpen]]. As Bieplonten tou do Stinzeplonten wäide uk ferskeedene litje blöiende Struuke täld, toun Biespil ju wüülde [[Hiembäie]] ''(Rubus spectabilis)'' un ju wüülde [[Säntjansbäie (Ribes)|Säntjansbäie]] ''(Ribes alpinum). ==Ferbiendengen ätter buuten== * [http://www.theabloem.nl/_sgg/m1m6s1_1.htm Bielde fon Stinzeplonten] * [[:nl:Stinsenplant#Lijst van stinsenplanten|Lieste fon Stinzenplonten un Bieplonten]] <small>''(niederloundsk)''</small> ==Bielde== <gallery> Bielde:Galanthus nivalis close-up aka.jpg| Dät Sneeklokje (Galanthus nivalis) Bielde:Krokus-kih.jpg| Krokus (Crocus) File:Narzissen in der Gruppe.JPG | Poaskebloumen (Narcissus pseudonarcissus) Bielde:Convallaria majalis l.jpg| Moaiklokje (Convallaria majalis) Bielde:TulipaSylvestris-Gau-Odernheim.jpg|Wüülde Tulpen (Tulipa sylvestris) Bielde:Naturkamera-13922-steinbrech-kn-300408-a.jpg|Knul-Steenbreek (Saxifraga granulata) Bielde:Ribes alpinum - berries (aka).jpg|Wüülde Säntjansbäien (Ribes alpinum) Bielde:Rubus spectabilis pfly1.jpg|Blöite un Frucht fon ju wüülde Hiembäie (Rubus spectabilis) </gallery> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] gk0tzmbui3eoepap55yjy3picoojcjh 0 6556 80628 2012-02-26T17:09:10Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Pingsterbloumen''' konnen in [[Seelterlound]] gjucht ferskeedene [[Plonten]] wääse: * Ju Bloume [[Pingsterbloume (Convallaria majalis)|'''Moaiklokje''' (Con…“ wikitext text/x-wiki '''Pingsterbloumen''' konnen in [[Seelterlound]] gjucht ferskeedene [[Plonten]] wääse: * Ju Bloume [[Pingsterbloume (Convallaria majalis)|'''Moaiklokje''' (Convallaria majalis)]]. * Dän litjen Boom af Struuk '''[[Flieder]]''' (Syringa), die ap [[Platdüütsk]] uk Pingsterbloume naamd wäd. * Dan rakt dät uk noch ju '''[[Pingsterrouse]]''' (Paeonia). Do rakt dät in ferskeedene Faawen. Do blöie alle in dän Moai tou ju Pingstertied. <gallery> Bielde:Convallaria-oliv-r2.jpg|Dät [[Pingsterbloume (Convallaria majalis)|Moaiklokje]] Bielde:Lilac (2).jpg|N Fliederbusk Bielde:Paeonia officinalis officinalis1.jpg| Ju Pingsterrouse </gallery> [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Plonten]] d4uggxsykbdiietcmvkqw8hwix69dyf 6 6557 121234 80672 2022-08-02T08:19:19Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = [[:w:fy:|fywiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 102ptj3znilqniz8m0z10rvhxlq32ru 0 6558 80682 2012-02-27T23:11:22Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Alwen Stääde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Alwen Stääde]] l4lptdq1zdnsqxr61au8glk2jfqs4em 0 6559 119633 119004 2021-01-24T20:52:58Z Eru Rōraito 11353 fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Elfstedentocht2.gif|thumb|right|200px| Route fon dän Alvestêdetocht]] [[Bielde:Elfstedentocht-Plaatsnamen.png|thumb|left|200px|Do Stääde fon ju Provinz Fryslân]] Siet oolde Tieden sunt der do fräiske '''Alwen Stääde''' ''(fräisk: Alve stêden)'' in ju Provinz [[Fryslân]]. Do maaste fon düsse Stääde lääse in dän wäästelken Deel fon Fryslân. Do alwen Stääde sunt: [[Ljouwert]], [[Snits]], [[Drylts]], [[Sleat]], [[Starum]], [[Hylpen]], [[Warkum]], [[Boalsert]], [[Harns]], [[Frjentsjer]] un [[Dokkum]]. Do näiere Täärpe [[Drachten]] un [[It Hearrenfean]] (mäd deerbie [[De Jouwer]]) hääbe der neen oolde Stäädgjuchte. In sjoogen fon do alwen Stääde wäd ieuwenske dät [[Fräisk]]e n oain Dialekt baald, dät [[Stäädfräisk]]. Do sjoogen stäädfräiske Dialekte sunt: [[Ljouwertersk]], [[Snitsersk]], [[Frjentsjertersk]], [[Harnzersk]], [[Boalsertersk]], [[Dokkumersk]] un [[Starumersk]]. In Hylpen wäd noch n oolden fräisken Dialekt, dät [[ooldfräisk]]e Elemente änthoold baald, dät [[Hylpersk]]. Bie do alwen Stääde gungt die bekoande [[Alvestêdetocht]] ''(Alwen Stääde Toach)'' loangs. == Alvestêdetochten == [[Bielde:Elfstedenrijder Auke Hettema Heliconweg FEC Leeuwarden.JPG|thumb|left|150px|Toach-Monumänt in Ljouwert]] [[Bielde:BrugHindeloopen.jpg|thumb|right|250px|Hylpen 1997]] Wan dät Ies tjuk genouch is, wäd der in n Winter die bekoande Alvestêdetocht ap [[Sköäwelje|Sköäwele]] ouheelden. Deer ieuwenske rakt dät noch Alvestêdetochten ap Rääde un Fout-Woandereenge. Dät rakt uk ne Alvestêden Rääd-Fjauerdeegse. Sunt 1909 sunt der blood 15 offizielle Alvestêdetochten ap Sköäwele ouheelden. Siet 1985 konne deer uk Wieuwljuude meemoakje. Dän lääsde Toach was in 1997. Bie dän eerste Toach in 1909 wieren der 27 Deelniemere, däälich sunt dät uum 16.000. In dän koolden Februoar 2012 hääbe Fräiwilliger uut Täärpe un Stääde un sogoar dät Militär deegeloang Snee skäuwen uum dän 200&nbsp;km loangen Sköäwelwai tou ruumjen foar dän groote “Alwen Stääde Toach 2012”. Sogoar Sköäweler uut Amerikoa wieren deerfoar tourääch keemen. Man dan fjoos dät do lääste Deege foar dän Toach daach nit genouch un dät wuud aal wier outäld. ==Wai fon die Alvestêdetocht== [[Bielde:Fryslanutderomtewei.jpg|thumb|right|350px|Noachtbielde fon dän Wai ju dän Ruumfoarder André Kuipers moaked häd uut de Ruumstation ISS]] Ap ju Noachtbielde gjuchts kon me do maaste Stääde düütelk sjo. Buppe midde ljucht düütelk ju Haustääd Ljouwert (Leeuwarden) ap, wier die Toach ounfangt. Suudwäästelk deerfon sjucht me ju twäide Stääd Snits (Sneek), wier die Toach dan wai gungt. Fääre ätter t Suude sunt Drylts (IJlst) un Sleat (Sloten, 750 Ienwoonere) man gans swäk. Dan gungt dät gans ätter ju suudwäästelke Timpe, wier Starum (Stavoren) lait un dan noudelk deerfon Hylpen (Hindelopen, mäd ne apaate Sproake) un Woarkum (Workum). Dät wieren bit 1800 Stääde mäd Waareldhonnel, do der leeter iensliepen sunt. Dan gungt dät ätter Boalsert (Bolsward), wät me wäästelk fon Snits sjucht, un dan noudwäästelk ätter Harns (Harlingen, uk däälich noch n wichtigen Hoawen). Wan die Toach bit sowied maast truch Gäärslound ron, dan kumt nu n Geegend mäd maast Äkkerlound. Eerste gungt dät wier ätter dät Aaste ätter Frjentsjer (Franeker) un dan eerste noudelk un dan fääre ätter Dokkum gans in dät Noudaaste. Dät lääste Stuk, fon Dokkum ätter Ljouwert, is dät stuurste foar do 16.000 Sköäweler, do dan wuurich wäide. Deerbie passierje jo twäie ju Buurskup [[Bartlehiem]], ju nu ne waareldberüümde Alwenstäädebrääch häd. Do groote Luchtsteeden in dät Aaste un dät Suudaaste sunt do näiere Täärpe Drachten un It Hearrenfean (Heerenveen mäd deerbie De Jouwer), do der neen oolde Stäädgjuchte hääbe un also nit in dän Toach apnuumen sunt. <br /> ==Bielde un Fideos== [[Bielde:Deelnemers aan de eerste elfstedentocht 1909.jpg|thumb|left|450px|Do 27 Deelniemere fon dän eerste Toach 1909]] [[File:Minnehoekstra.jpg|thumb|right|270px|Do Prieswinnere fon 1909]] <gallery> Bielde:Elfstedentocht 1933.ogv |1933 Bielde:Elfstedentocht Weeknummer, 42-05 - Open Beelden - 72713.ogv |1942 Bielde:De Elfstedentocht 1947 Weeknummer, 47-07 - Open Beelden - 79722.ogv |1947 Bielde:De 10e Elfstedentocht.ogv |1954 </gallery> ==Ferbiendenge ätter buuten== [[Kategorie:Fryslân]] [[Kategorie:Sport]] 14ghbotb6pdgemypfdoklsu0iqpcqb4 0 6560 80684 2012-02-27T23:15:06Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Alwen Stääde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Alwen Stääde]] l4lptdq1zdnsqxr61au8glk2jfqs4em 0 6561 80685 2012-02-27T23:16:02Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Alwen Stääde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Alwen Stääde]] l4lptdq1zdnsqxr61au8glk2jfqs4em 6 6562 121233 80706 2022-08-02T08:19:09Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = [[:w:fy:|fywiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 102ptj3znilqniz8m0z10rvhxlq32ru 0 6563 121651 106167 2022-09-19T23:41:45Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} [[Bielde:SaxifragaGranulata.jpg|thumb|left|200px |Saxifraga Granulata]] [[Bielde:Naturkamera-13922-steinbrech-kn-300408-a.jpg|thumb|right|200px |Saxifraga Granulata]] Ju Knul-Steenbreek '''Saxifraga Granulata''', ''(düütsk: Knöllchen-Steinbrech)'' is ne litje Bloume uut ju Oard fon do Steenbreekgewoakse, ju der in Moai un Juni blöid. Dät is ne [[Stinzeplonten|Stinzeplonte]]. In ju Natuurheelkunde wäd ju Plonte as Heelplonte bruuked. ==Haarlimmer Klokkespul== In [[Fryslân]] rakt dät fon disse Bloume noch ju besünnere wüülde Oard ''Saxifraga Granulata 'plena' '', ap [[Fräisk]]: '''Harlimmer Klokkespul''', ju der as Stinzebloume bie ju [[Skierstins]] in [[Dantumadiel|Feanwâlden]] un uur Steeden in Fryslân siet oolde Tieden wüüld woaksed. ==Ferbiendenge ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20120610060115/http://www.stinzenflorafriesland.nl/index.php?page=Haarlems+Klokkenspel Bielde fon dät Haarlimmer Klokkespul] {{Commons|Saxifraga granulata}} [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Bloumen]] [[Kategorie:Heelplonten]] 9gjbbmp7vvfc3zp05q8j5s7up8itmdh 0 6564 80733 2012-02-28T23:09:40Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Saxifraga Granulata]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Saxifraga Granulata]] 7urr903jcbyb6385vh34zd2se8zjt7i 0 6565 80773 2012-02-29T16:49:24Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Saxifraga Granulata]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Saxifraga Granulata]] 7urr903jcbyb6385vh34zd2se8zjt7i 6 6566 121589 80784 2022-08-03T13:56:41Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = fon [[:fy:|fywiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 371npl9dhtvrhljef7bpdp9blw5zbqm 0 6567 121652 120116 2022-09-19T23:47:02Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Skierstins-2.jpg |thumb|300px|''Ju Skierstins in 2010'']] Ju '''Skierstins''' wuud uum dät Jier [[1300]] in [[Dantumadiel|Feanwâlden]] ''(nl: Veenwouden)'' in ju Meente [[Dantumadiel]] in ju Provinz [[Fryslân]] baud. Dät ooldste Dokument uur ju Skierstins is uut dät Jier [[1439]]. Deer wuud uur dät ''Schira Monnika huse'' skrieuwen. Ju Skierstins is ju lääsde uurblieuwne [[Stins]] in Fryslân, ju nit oubreeken af tou ne uur Steede ferbaud wuude. Stinzen sunt in Fryslân oolde steerke Steenhuuse, do uum do Tied fuul in Fryslân baud wuuden sunt. Dät Bauwurk wuud bekoant as ''Skierstins''. Ju Stins is noomd ätter do Munneke fon dät [[Klaaster Klaarkamp]] bie [[Dantumadiel|Rinsumageast]], do tou do [[Sistersjenzers]] af ''Skiere mûntsen (Benediktinen)'' heerden. ==Geskichte== [[Bielde:Skierstins.jpg |right|thumb|200px|''Ju Skierstins uum dät Jier 1927'']] Dät Klaaster hied ju Stins in [[1429]] in hieren Besit kriegen. In dän tweeden Hoolichdeel fon dät 16. Jierhunnert keem ju Stins in privoate Hounde un wuud gratter moaked. As in [[1814]] die Buurmääster fon [[Ljouwert]] die Oainer wuud, hiede die Touden two Ounbaue uut dät 16. Jierhunnert. Die Buurmääster liet deer n Suumerhuus, n Hoangstestaal un n Park iengjuchte. Ätter 1900 wuud ju Stins ap Initiative fon ju ''Fräiske Meenskup'' (Frysk Genoatskip) restaurierd un 1960 keem deer n Postkantor in ju Stins. Ätter dät ju Meente [[Dantumadiel]] die naie Oainer wuud, wuud ju Stins wier restaurierd und dät wuud n Museum mäd n Räids- un Kapläärsoal un deer ätter n kultuuräl Säntrum. In [[2000]] wuud deer buppe in dän Touden uk ju ''Theun de Vrieskeamer'' iengjucht foar ne Uutstalling uur dän Skrieuwer [[Theun de Vries]], die in Feanwâlden bädden is. Ju Kollektie heerd tou ju ''Theun de Vriesgenoatskip''. ==Däälich== Däälich is ju Stins in dän Besit fon ju Meente un deer is n kultureel Säntrum iengjucht. Älke Mound sunt der ferskeedene Ferounstaltengen, uk foar Bäidene. In ju Skierstins kon hilked wäide. Buppe in dän Touden is ju ''Theun de Vrieskeamer'' iengjucht. Ju Stins un die Stinzen- un Kruidentuin deerbie konne besichtiged wäide. ==Stinzeflora== Uum ju Skierstins rakt dät fuul [[Stinzeplonten]]. Dän Noome häd die Botanikus [[Dr. Jacob Botke]] in 1932 dät eerste Moal bruukt, uumdät do Ienwoonere fon Feanwâlden dät bie de Skierstins woaksende [[Haarlimmer Klokkespul]] ''Stinzebloumen'' naamden. == Sjuch uk == * [[Stins]] * [[Stinzeplonten]] * [[Dr. Jacob Botke]] * [[Haarlimmer Klokkespul]] == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.schierstins.nl Webstee fan de Skierstins] (Niederloundsk) *[http://www.schierstins.nl/?historie/ De Schierstins - ''Histoarje''] *[https://web.archive.org/web/20160312070123/http://frieschdagblad.nl/index.asp?artid=38371 Frysk Deiblêd, 10 maart 2008 - ''Skierstins kricht Kollektie De Vries''] *[https://web.archive.org/web/20120610060134/http://www.stinzenflorafriesland.nl/index.php?page=Schierstins Stinzenflora Fryslân - ''Skierstins''] *[http://www.schierstins.nl/?nieuws/a/44/boekje-over-de-schierstins/ Nai Bouk: 'De Schierstins, een ongekende schat', 64 Sieden] {{Bauwierk}} {{Koördinaten|53_14_21.6_N_5_59_25.9_E_zoom:17_region:NL|53° 14' 22" NB &nbsp; 005° 59' 26" E}} [[Kategorie:Fryslân]] dw7oii46rs08cw5nftg85rot5k1snw5 0 6568 106165 94934 2013-03-11T11:15:47Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3802482]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Skierstins-2.jpg |thumb|250px|''Ju Skierstins in 2010'']] Ne '''Stins''' is in [[Fryslân]] un dät [[Groningerlound]] n oold steerk Steenhuus af ne Buurich, do maasttieds fon oadlige Familien baud wuuden. Dät Woud ''Stins'' is ne Oukuuting fon ''Stienen Hús''. In dät Groningerlound wuuden do ''Boargen'' af ''Stainhoes'' noomd. Do Huuse mäd besünners steerke Muuren wuuden ätter dät Jier [[1300]] baud un hieden maast n Touden tou ju Ferdeedenge. Ju Muure wieren wäil n Meeter tjuk. Ju wuuden maast Jierhunnerte loang fon do oadlige Familien bewoond. Deer häd dät so'n 175 Stinzen in Fryslân rakt, wierfon uur 60 Stinzen ap ju [[:fy:Kategory:Stins |Fräiske Wikipedy]] beskrieuwen sunt. Do Stinzen sunt maast in dät 19. Jierhunnert oubreeken. Do hieden foar ju Ferdeedenge naan Sinn moor. Wäkke fon do Stinzen sunt uk tou Buuresteeden uumebaud wuuden af do sunt ferbaud un deer sunt Museen iengjucht. Fon wääke fon do oolde Stinzen in Fryslân sunt noch Moaleräien äärhoolden blieuwen. Ju eensige Stins, ju däälich noch in Fryslân äärholden is, is ju [[Skierstins]] in [[Dantumadiel|Feanwâlden]]. Dät is däälich n kultuureel Säntrum. Ju Stins un die Stinzen- un Kruidentuin deerbie konne besichtiged wäide. In dät Groningerlound stounde der noch ne Stins in [[Niebert]] un ju [[Menkemabuurich]] in [[Uithuizen]], in [[Aastfräislound]] stound noch dät [[Steenhuus Bunderhee]] (Buurich Bunderhee) in dät [[Reiderlound]]. Un dan stound noch tichte bie [[Seelterlound]] ju [[Buurich Stickhusen]], ju oawers wäil nit as typiske Stins aansjoon wäd. ==Stinzeflora== Uum do Stinzen uumetou rakt dät fuul [[Stinzeplonten]]. Dän Noome häd die Botanikus [[Dr. Jacob Botke]] in 1932 dät eerste Moal bruukt, uumdät do Ienwoonere fon Feanwâlden dät bie de Skierstins woaksende [[Haarlimmer Klokkespul]] ''Stinzebloumen'' naamden. ==Bielde== <gallery> Bielde:Skierstins.jpg |Ju Skierstins uum dät Jier 1927 Bielde:Hoytema State.jpg |Hoytemastate in [[Jonkershuzen]] (1503-1906) Bielde:SjaerdemaslotFraneker2.jpg| Sjaerdemaslot in [[Frjentsjer]] (1446-1727) <small>''Härtsoch Albrecht III fon Saksen häd deer in dät 15. Jierhunnert woond''</small> Bielde:Liauckamastate2.jpg |Liauckamastate in [[Seisbierrum]], däälich n Hotel </gallery> ==Sjuch uk== * [[Stinzeplonten]] * [[:fy:List fan states en stinzen yn Fryslân|Lieste fon do States un Stinzen in Fryslân mäd Bielde]] <small>''(fräisk)''</small> * [[:fy:Kategory:Stins |Lieste fon do Stinzen in Fryslân]] <small>''(fräisk)''</small> * [[:fy:Boarch |Lieste fon Buurgen in dät Groningerlound]] <small>''(fräisk)''</small> [[Kategorie:Fryslân]] [[Kategorie:Bauwierk]] 95nso3uymqy3ltirzqpet336t9j1bvz 0 6569 80821 2012-03-01T15:09:03Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Stins]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stins]] qrwsder8ndkil3ayvhs2cj2ugfod1i4 0 6570 80822 2012-03-01T15:09:45Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Stinzeplonten]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stinzeplonten]] r5vjjf082oboxul1tsjc1hqbtoevmr2 0 6571 80823 2012-03-01T15:10:54Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Stinzeplonten]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stinzeplonten ]] fh1yxh823o263e1i3j5yvgmkmzyrzyg 0 6574 117167 108808 2018-06-23T00:44:49Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Principauté de Monaco | namme = Monaco| flagge = Flag of Monaco.svg | flaggerâne = 1 | wapen = Coat of Arms of Monaco.svg | lokaasje = Monaco in Europe (zoomed).svg | motto = Deo Juvante<br />([[Latiensk]]: Mäd God sien Help) | taal = [[Frantsöösk]] | haadstêd = Monaco | steatsfoarm = Fürstendum | oerflak = 1,95 | pctwetter = 0 | ynwenners = 31.842 | teljier = 2000 | munt = Euro | muntkoade = EUR | tiidsone = +2 | feestdei = - | folksliet = Hymne Monégasque | lânkoade = MCO | ynternet = .mc | tillefoan = 377 | }} '''Monaco''' is n Lound in [[Europa]]. Dät Lound gränsed in dät Suuden an et [[Middelmeer]], un wäd an ju Loundsiede bloot fon [[Frankriek]] begränsed. <gallery> File:Panorama von Monaco-La Turbie.jpg|Panorama File:Casino fountain 1.JPG|Casino </gallery> {{commonscat|Monaco}} [[Kategorie:Lound in Europa]] 2iwuk3yysbp7lk3mllyys7i3onp2cdn 0 6575 110306 106141 2014-12-15T12:22:53Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Repubblica di San Marino | namme = San Marino | flagge = Flag of San Marino.svg | wapen = Coat of arms of San Marino.svg | lokaasje = San Marino in Europe (zoomed).svg | motto = Libertas<br />([[Latiensk]]: Fräiegaid) | taal = [[Italienisk]] | haadstêd = San Marino | steatsfoarm = Republik | oerflak = 61 | pctwetter = 0 | ynwenners = 27.336 | teljier = 2000 | munt = Euro | muntkoade = EUR | tiidsone = +1 | feestdei = - | folksliet = Inno Nazionale | lânkoade = SMR | ynternet = .sm | tillefoan = 378 | }} '''San Marino''' is n Lound in [[Europa]] un wäd gans fon [[Italien]] uumsleeten. [[Kategorie:Lound in Europa]] e7vfhacvnmxte9a56rcrtepxlecmr7s 0 6577 120745 120128 2022-05-06T23:06:43Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.7 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bunderhee Steinhaus Südseite.jpg|thumb|right|350px|Dät Steenhuus Bunderhee]] [[Bielde:Bunderhee Steinhaus Inschrift Anbau.jpg|thumb|right|250px|Ienskrift uur dän Iengong fon dän Ounbau]] [[Bielde:Bunderhee Nordseite Steinhaus.jpg|thumb|right|250px|Noudsiede fon dät Steenhuus]] [[Bielde:Bunderhee Steinhaus Turm.jpg|thumb|right|250px|Die Touden]] [[Bielde:Bunderhee Steinhaus Anbau.jpg|thumb|right|250px|Iengong fon dän Ounbau aan ju Suudsiede]] [[File:Steinhaus Kamin Anbau.jpg |thumb|right|180px|Kamin in dän Ounbau]] Dät '''Steenhuus Bunderhee''' af ju ''Buurich Bunderhee'' is aan fon do ooldste äärheeldene Buurgen in [[Aastfräislound]]. Ju Toudenbuurich in [[Bunderhee]] uut dät 14. Jierhunndert waas Haudlingssit un is nit ferbaud wuuden. Aan wäästelken Ounbau is uut dät Jier [[1735]]. Ju Buurich stoandt in dän [[Loundkring Lier]], 2 km noudaastelk fon [[Bunde]] in dät [[Reiderlound]]. == Skichte == In do fäärme [[Jierhuunerte]] waas dät Steenhuus wäil een Haudlingsbuurich. In dät 16. Jierhunnert bit [[1594]] sunt ju Familie Crumminga un Dedeborg as Oainer bekoant. Petrus Ficinus († [[1623]]) uut dät [[Heertoachdum Geldern]] wuude in [[1595]] Oainer fon dät Steenhuus, hie was in dän Tjoonst fon dän Groaf fon Aastfräislound. [[1600]] wuude dät Huus ferhierd an ju Dochter fon Ficinus un hieren Mon Tiberias van Heteren uut Geldern. [[1712]] baude Johannes van Heteren oun ju wäästelke Siede een Woonhus oun. Oun ju wäästelke Muure stound ju Ienskrift: ::''„Dit Hius is gebauwt von Johannes von Heteren als men Schref na De Heilsame geborte unses Heeren Jesu Christy het Jahr 1712 ende is hijr vonaldo op den 28 April De Erste Steen gelecht“.'' Ju Familie van Heteren bewoonde dät Huus bit tou dät Eende fon dät 19. Jierhunndert. Uut ju Tied is uk n deerbie stounde litje „Stokhus“ aastelk fon dän Touden. Ätter ju Familie van Heteren keem dät Huus in dän Besit fon ju Familie Elias. 1972 kreech dät Huus n nai Dak. [[1976]] wuude ju [[Aastfräiske Loundskup]] die naie Oainer fon dät Steenhuus. Dät wuude fon 1976 bit 1978 renovierd. Fon 1978 bit 2002 waas deer die Sit fon ju [[Nouddüütske Oargelakademie]]. Deer keemen Professore uut de ganse Waareld bie do historiske Oargele fon ju [[Oargelloundskup Aastfräislound]]. Do Oargele un uur Instumente keemen 2002 ätter dät [[Organeum]] in [[Weener]]. Twiske 2002 un 2008 waas dät Huus ferhierd. Fon [[2008]] bit [[2010]] tou waas dät Huus nit bewoond. Fon April [[2010]] bit Meerte [[2011]] tou wuude dät Huus foar 400.000 Euro truch ju Aastfräiske Loundskup renovierd. ==Däälich== Sänt [[2011]] is dät Steenhuus is nu n kulturääl Säntrum mäd een Uutstaalenge uur ju Skichte fon do aastfräisken Haudinge un uur dät Steenhus. Die oungränsede Buurenpark skäl uk foar dät Publikum eepend wäide. Foar Besäikere wäd dät Steenhuus tuunsdeeges uum 15 Uur eepend. == Baubeskrieuwenge == Die Touden is 15,2 m hooch un 11,40 × 7,60 m groot, ju Muure sunt unner 1,60 m un buppe 0,90 m tjuk. Do Steene sunt Klaastermoppen mäd dät Formoat 29 × 14 × 9 cm. Die Ounbau is 20,1 × 11,4 m groot. ==Sjuch uk== * [[Stins]] == Literatuur == * Rolf Bärenfänger: ''Ostfriesische Verteidigung. Steinhäuser und Burgen''. In: Matthias Utermann (Hrsg.): ''Archäologie mittelalterlicher Burgen''. Deutsche Gesellschaft für Archäologie des Mittelalters und der Neuzeit e. V., Paderborn 2008, ISSN 1619-1439 (Print), ISSN 1619-148X (Internet), S. 69–76 (Mitteilungen der Deutschen Gesellschaft für Archäologie des Mittelalters und der Neuzeit. Nr. 20) ([https://web.archive.org/web/20151125031525/http://www.dgamn.de/uploads/mbl20/Mitteilungsblatt20_2.pdf online]) (PDF-Datei; 3,55 MB). * Jan Pieter Kok: ''De Stins. Bastion van de Vrijstaat Terschelling''. Koninklijke Van Gorcum, Assen 2007, ISBN 978-90-232-4345-8 ([http://books.google.com/books?id=f6auvpARo-sC&printsec=frontcover&hl=de online]). * Hajo van Lengen: ''Das Steinhaus von Bunderhee und die Unkenburg in Leer''. In: Rolf Bärenfänger (Hrsg.): ''Ostfriesland''. Theiss, Stuttgart 1999, ISBN 3-8062-1415-8, S. 206–210 (Führer zu archäologischen Denkmälern in Deutschland. Bd. 35). * Hajo van Lengen: ''Zur Baugeschichte des Steinhauses in Bunderhee''. In: ''Ostfriesland. Zeitschrift für Kultur, Wirtschaft und Verkehr''. Nr. 2, 1978, S. 8–14. * Eva Requardt-Schohaus: ''Steinhaus im Spannungsfeld. Nahe dem historischen Steinhaus in Bunderhee soll ein Windpark errichtet werden''. In: ''Ostfriesland Magazin''. Nr. 1, 2003, S. 48–53. * Wolfgang Rüther: ''Hausbau zwischen Landes- und Wirtschaftsgeschichte. Die Bauernhäuser der Krummhörn vom 16. bis zum 20. Jahrhundert.'' Diss. Münster 1999 ([http://miami.uni-muenster.de/servlets/DerivateServlet/Derivate-3321/diss_ruether.pdf online]). * Alger Schmidt: ''Das Steinhaus in Bunderhee. Baubeschreibung nach der Restaurierung 1976-1978''. In: ''Ostfriesland. Zeitschrift für Kultur, Wirtschaft und Verkehr''. Nr. 2, 1978, S. 1–8. * Wolfgang Schwarz: ''Ausgrabung am Steinhaus zu Bunderhee''. In: ''Ostfriesland. Zeitschrift für Kultur, Wirtschaft und Verkehr''. Nr. 2, 1978, S. 14–18. * Johannes-Vienne Smidt, Erica Smidt-Oberdieck: ''Das Steinhaus zu Bunderhee. Seine Wechselbeziehungen zu Ukeborg, Drakemund und Fürstenjagdhaus''. Ostfriesische Landschaft, Aurich 1970. (Ostfriesische Familienkunde. Bd. 3). * Harm Wiemann; Samtgemeinde Bunde (Hrsg.): ''Aus vergangenen Tagen. Chronik der Samtgemeinde Bunde''. Selbstverlag, Bunde 1983, S. 39–43. == Ferbiendengen ätter buuten == {{Commonscat|Steinhaus Bunderhee|Steenhuus Bunderhee}} * [http://www.oz-online.de/?id=542&did=54717 Feranstaltenge bie dät Steenhuus Bunderhee] * [https://web.archive.org/web/20100130113659/http://www.osterburg-groothusen.de/20.html Typologie ostfriesischer Burgen] * [https://web.archive.org/web/20090131100207/http://www.ostfriesland.de/nc/kultur/burgen-und-schloesser/liste-burgen-und-schloesser.html?catitem=225 Burgen und Schlösser in Ostfriesland] * Ostfriesische Landschaft: [http://www.ostfriesischelandschaft.de/index.php?id=352 Steinhaus Bunderhee] * [http://www.nordwestreisemagazin.de/architektur/Schsteinhaus.htm Architektur Steinhaus] (mit teils unzuverlässigen Angaben) * [https://web.archive.org/web/20120507071506/http://genealogie-forum.de/ostfrld/orte/bunderhee.htm Legende von der Weißen Frau] {{Bauwierk}} [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Bauwierk]] k4ofoujmn9jo3yshrvm3n913gzi7of8 0 6578 80875 2012-03-02T16:43:07Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Steenhuus Bunderhee]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Steenhuus Bunderhee ]] 9h96vwcwjxfijrjadk6eajjl9i9bqlj 0 6582 80902 2012-03-02T23:00:34Z Bernd 1291 Bernd verschob Seite [[Reiderland]] nach [[Reiderlound]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Reiderlound]] 4nh646y6gbe8r46ci02x1n73t13d8l1 0 6583 116104 115680 2018-02-05T12:25:59Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = República de Colombia | namme = Kolombia | flagge = Flag of Colombia.svg | wapen = Coat of arms of Colombia.svg | lokaasje = LocationColombia.svg| motto = | taal = [[Spanisk]] | haadstêd = [[Bogotá]] | steatsfoarm = Republik | oerflak = 1.138.748 | pctwetter = | ynwenners = 46.366.364 | teljier = 2012 | munt = Kolumbianiske peso | muntkoade = COP | tiidsone = -5 | feestdei = [[20. Juli]] | folksliet = Oh Gloria Inmarcesible | lânkoade = COL | ynternet = .co | tillefoan = 57 | }} '''Kolumbien''' is n Lound in [[Suud-Amerikoa]]. == Geographie == Dät Lound wäd beskat fon... * [[Panama]] un dän [[Atlantik]] (nieper: ju [[Karibiske See]]) in't Noud-Wääste, * [[Venezuela]] in't Noud-Aaste / Aaste * [[Brasilien]] in't Suud-Aaste * [[Peru]] un [[Ecuador]] in dät Suud-Wääste * dän [[Pazifik]] in dät Wääste Midde truch dät Lound ferloope fon Noudaaste ätter't Suudwääste do [[Anden]]. Midde in do kolumbioanske Anden lait ap ne Hööchte fon 2640 Meetere uur ju See ju Haudstääd [[Bogotá]]. Truch n joopen Iensnit outränd fon dän Anden-Koum, tichte bie ju Kuste fon ju Karibiske See, lait dät Bierichlound [[Sierra Nevada de Santa Marta]]. Deer fiende sik do hoochste Bierge fon dät Lound, die [[Pico Cristóbal Colón]] un die [[Pico Simón Bolívar]]. Bee sunt 5775 Meetere hooch. Ap ju Kustensiede fon do Bierge lait läich Lound, deelwiese mäd Sumpe un [[tropisken Rienwoold]]. Ju Binnenloundsiede fon do Anden deelt sik deer-ätter, ätter wäkke Äi ([[Orinoko]] of [[Amazonas]]) dät Woater oufljut. Orinokien, wier dät ätter dän Orinoko oufljut, is maast fon [[Fuchtige Savanne]]n bestimt, wilst [[Amazonien]] fon tichte Rienwoolde bewoaksen is. <gallery> Bielde:Arrecifes.jpg|Ju Kolumbioanske Karibik-Kuste Bielde:Volcan Cerro Bravo Tolima Colombia.jpg|Loundsträite in do Anden, unner dän [[Cerro Bravo]], aan Vulkoan fon moor as 4000 Meetere Hööchte. </gallery> == Fergeenhaid == [[Bielde:Simon Bolivar.jpg|thumb|left|150px|Simón Bolívar]] Ap dän [[20. Juli]] [[1810]] wuude in [[Bogotá]] ju uunouhongige [[Eerste Republik Kolumbien]] uutruupen. Ju bestuude, bit spoanske Troppen in'n Moai [[1816]] in [[Bogotá]] ienlooken un ju Moacht wierroakeden. Man deermäd wüülen sik do Uunouhongegaids-Striedere nit toufree reeke. Ätter sowät n Jiertjaand fon Uunouhongegaids-Stried juun ju [[Spanien|spoanske]] Kolonioal-Moacht begon ap dän [[15. Februoar]] [[1819]] die separatistiske [[Kongress fon Angostura]], wier do Uunouhongegaids-Striedere sik uur ju Näi-Oardenge ätter ju Uunouhongegaid fon do Rebätte beräide dieden. Ju [[Slacht fon Boyacá]] ap n [[7. August]] [[1819]], ju do Troppen fon Simón Bolívar juun do Spaniere won, fäästigede ju Uunouhongegaid. Ap n [[17. Dezember]] [[1819]] wuude ap dän Kongress al n Stoat mäd Noome ''República de Colombia'' gruunded, dät waas ne Fereenigenge fon [[Näi-Granada]] un [[Venezuela]]. Die Stoat briek al in [[1830]] stukken. Hie wäd däälich fon Histoorikere as [[Groot-Kolumbien]] beteekend, uumdät bit do noch moor Rebätte deer tou heerden, do däälich oaine Stoaten sunt: [[Venezuela]], [[Ecuador]] un [[Panama]]. Die eerste Präsident waas die Uunouhongegaids-Strieder [[Simón Bolívar]], die in masse Suudamerikoanske Stoaten bit däälich as Nasjonoal-Häld fierd wäd. Wät fon Groot-Kolumbien uurich bleeuw, hiet bit [[1858]] [[Republik Näigranada]], ätters bit [[1863]] ju [[Granada-Konföderatsjoon]], deer sunt do [[Fereende Stoaten fon Kolumbien]] uut foargeen, wier in [[1886]] ju Republik Kolumbien fon däälich ap ätterfoulgede. [[Panama]], dät in do 1830er un 1840er Jiere al wäkke Moale fersoacht hiede, uunouhongich tou blieuwen, bleeuw bit [[1903]] Deel fon Kolumbien. In [[1903]] suurgeden [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US]]-Troppen foar ju Uunouhongegaid fon Panama, uum n lichteren Ferhonnelengs-Partner foar dän Bau fon'n [[Panama-Kanoal]] tou kriegen. In [[1932]] briek die [[Kolumbioansk-Peruoansken Kriech|Kolumbioansk-Peruoanske Kriech]] uut, uumdät Apstoundiske uut [[Peru]] dän Skeedferloop uut dän [[Ferdraach fon Salomón-Lozano]] nit ounnieme wüülen. Ju Regierenge fon Peru, ju sik eerste juun dän Apstound uutspreeken hiede, stoalde sik bolde ap ju Siede fon do Apstoundiske, as kolumbioanske Troppen intervenierden. Die Kriech broachte foar neen Siede Winst. Sowät twohunnert Suldoaten sunt ap bee Sieden stuurwen, do maaste truch Dschungel-Kroankhaide, sunner dät een Siede Winst uut dän Kriech luuke kuude. In [[1933]] roate dät n Woapenstilstound, in [[1934]] wuude Free sleeten. In [[1948]] wuude [[Jorge Eliécer Gaitán]] möärend, die Präsidentskups-Kandidoat mäd do maaste Ounhongere. Sin Möärender [[Juan Roa Sierra]] wuude fon do dulle Massen fluks ätters sälwen uumebroacht, sodät wie nit wieten, wät sien Motiv waas. Wäkke kweede, hie waas maal, wäkke kweede, hie hiede n politisk Motiv. Die Moort oun Gaitán waas ju Uurseeke foar dän Burgerkriech [[La Violencia]], die bit [[1958]] duurde. Ju liberoale un ju konservative Paatäi fon dät Lound stuuden sik in dän Burgerkriech juunuur. Die Generoal [[Gustavo Rojas Pinilla]] moakede in'n Juni [[1953]] n Militär-Putsch, uum dät Lound tou stabilisierjen. Ju Militärdiktoatuur, ju hie apgjuchte, duurde bit [[1957]]. Mäd ju Nasjonoale Front, ne Eenegaids-Regierenge fon liberoale un konservative Politikere, ju in 1958 begon un bit 1974 duurde, eendede "La Violencia", die Burgerkriech twiske do bee Paatäie. Daach is dät Bloudferjooten nit heel un aal tou Eende geen. In ju Tied fon "La Violencia" begonnen noch moor bewoapende Fer'eenigengen, foar hiere Seeke tou strieden, uk Drogenkartelle, un dwo dät Deelwiese bit däälich. N wichtigen Ärfoulch deer juun is die eendgultige Woapenstilstound twiske ju Regierenge un ju links-radikoale [[Guerilla]]-Troppe [[FARC-EP]] ap n [[22. Juni]] [[2016]]. Man dät rakt noch moor paramilitäriske Koppele. [[Kategorie:Kolumbien| ]] [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] tmejt5qrri3v1ksq8aa6xxahrawrqpu 0 6584 120657 115218 2022-03-04T10:26:37Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieOldambt.png|thumb|right|300px|Gebiet fon ju Meente Oldambt]] '''Oldambt''' is ne Meente in dät Aaste fon ju [[Niederlounde|niederloundske]] Provinz [[Groningen]]. Ju Meente is ap n 1. Januoar 2010 äntsteen truch Touhoopeföigenge fon ju fröiere Meenten [[Scheemda]], [[Winschoten]] un [[Reiderland]]. Ju Meente hied ap n 1. Januoar 2010 39.428 Ienwoonere, wierfon uut ju fröiere Meenten Reiderland 6.968, uut Scheemda 14.165 un uut Winschoten 18.295. {{ProvinzGroningen}} [[Kategorie:Oldambt (Meente)| ]] laytgpat0s0xgb8e27usrk37dxh90be 0 6585 117434 106147 2018-08-14T12:25:56Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rheiderland de.png|thumb|left|200px|Koarte fon dät Reiderlound mäd Bunderhee]] [[Bielde:Bunderhee Steinhaus Südseite.jpg|thumb|right|200px|Dät Steenhuus Bunderhee]] '''Bunderhee''' is n Täärp in dät [[Reiderlound]]. Dät lait twiske [[Bunde]] un [[Ditzumerverlaat]] in dän [[Aastfräislound|aastfräisken]] Loundkring [[Lier]]. Bunderhee heerd tou ju Meente Bunde. Bunderhee häd ne Fläche fon 16,17 km2 un 598 Ienwoonere (2007). Bie Bunderhee stound dät bekoande [[Steenhuus Bunderhee]], ju ooldste äärhooldene Buurich in [[Aastfräislound]]. [[Kategorie:Aast-Fräislound]] 9i6bn37goz5i98scmoc9my1qm2dk29h 0 6586 120631 115207 2022-03-04T09:54:40Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki '''Hoogezand''' is ne litje Stääd int [[Groningerlound]], ätter ju Stääd [[Groningen (Stäad)|Groningen]] is Hoogezand ju twäädgrootste Stääd in ju Provinz. Deer lieuwje ungefeer 21.500 Moanskene (2006). Hoogezand waas ju Haudstääd/-täärp fon ju Meente [[Hoogezand-Sappemeer]]. [[Kategorie:Fröiere Meente in Provinz Groningen]] [[Kategorie:Midden-Groningen]] t6f7hx8f5oqblo7nqhdelj9egjvqr3o 0 6588 80972 2012-03-04T10:17:15Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „Ju '''Oxidationstaal''' rakt an, wofuul [[Elementarleedenge]]n n [[Atom]] binne ne [[Chemiske Ferbiendenge|Ferbiendenge]] formoal apnuumen blw. ouroat hiede, wan …“ wikitext text/x-wiki Ju '''Oxidationstaal''' rakt an, wofuul [[Elementarleedenge]]n n [[Atom]] binne ne [[Chemiske Ferbiendenge|Ferbiendenge]] formoal apnuumen blw. ouroat hiede, wan aal Noaberatome mäd hiere gemeensoame [[Elektronenpoor]]e wächhoald wuuden. Ju äntspräkt ju hypothetiske Ionenleedenge fon n Atom in n Molekül blw. ju wuddelke Leedenge fon eenatomige Ione. 9obei0ylo1wwqgo39yqiyw1lpqlxn46 0 6589 80973 2012-03-04T10:42:21Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Oxidationstaal]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oxidationstaal]] cj9bbe6qmt2vp33pegf1crrbjp2si4x 0 6590 80989 2012-03-04T16:12:35Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Element]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Element]] 0zw2tl4a4pcujnscoepw5y5isj4774q 0 6591 120148 117450 2021-08-08T23:11:15Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Seelandeverledingen.png|thumb|right|250px|Dät Uurledingerlound ap ne Koarte fon do Sjoogen Seelounde uum 1300]] Dät '''Uurledingerlound''' is ieuwenske dät [[Reiderlound]], dät [[Moormerlound]] un dät [[Lengenerlound]] aan fon do fjauer historiske Loundskuppe fon dän [[Loundkring Lier]]. Dät Uurledingerlound wäd in dät Noude begränsed truch ju Stääd [[Lier]] un ju [[Leda]], in dät Wääste truch ju [[Oamse]], in dät Suude truch dän [[Loundkring Oamselound]] un in dät Aaste truch dät [[Seelterlound]] in dän [[Loundkring Kloppenbuurich]]. Dät is dät suudelkste Gebiet fon dän [[Loundkring Lier]]. Ätter ju tjustere Heerskupstied fon do aastfräisken Haudlenge keem dät Uurledingerlound in dät 15. Jierhunnert bie ju [[Groafskup Aastfräislound]] un heerd deertruch däälich tou dän Loundkring Lier. Däälich heere do Meenten [[Westoverledingen]], [[Rauderfeen]] un [[Aastrauderfeen]] un dät Täärp [[Nettelburg]], Meente Lier, tou dät Uurledingerlound. Deer wäd fuul aastfräisk Platt boald. ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20120308204654/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/leer/overledingen.htm Uurledingen ap Genealogie-Forum] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] tdslcjqjp58b6t0th3dr2nrf7ncpeph 0 6592 104812 81014 2013-03-08T17:32:00Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1817629]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[File:Seelandelengen.png|thumb|right|250px|Dät Lengenerlound ap ne Koarte fon do Sjoogen Seelounde uum 1300]] Dät '''Lengenerlound''' is ieuwenske dät [[Reiderlound]], dät [[Uurledingerlound]] un dät [[Moormerlound]] aan fon do fjauer historiske Loundskuppe fon dän [[Loundkring Lier]]. Ätter ju tjustere Tied fon do aastfräiske Haudlenge keem dät Gebiet 1464 in dän Besit fon dän Groaf fon Aastfräislound. Dät Amt Lengen keem 1535 bit tou dät 20. Jierhunndert bie dät Amt [[Stickhusen]]. Däälich is dät ju Meente [[Uplengen]]. [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Loundkring Lier]] r4bshl6j7pqt0wq3d1hnqjf29wnpjm4 0 6593 114356 104813 2017-07-14T16:17:40Z Pyt 12 /* Ferbiendengen */ wikitext text/x-wiki '''Rommy''' (wuddelken Noome: ''Romke Henstra'') ([[Twizelerheide]], [[8. Januar]] [[1950]] - [[Ljouwert]], [[22. April]] [[2007]]) waas n wäästfräisken Foulkssjunger. Hie hied as Bienoome ''ju Stämme fon do [[Fräiske Woolde|Woolde]]''). Ieuwenske ap Holloundsk häd hie uk ap Fräisk soangen, un deerbie ap [[Wooldfräisk]], wät ap maaste Seeltersk glieket. N gjucht bekoand Fräisk Läid fon him is ''Ave Maria''. ==Ferbiendengen== * [https://www.youtube.com/watch?v=OlSf9lJky_I Ave Maria] [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Sjunger]] d6gak6tbi121meq8hb76ss6j71qothv 0 6594 122930 120728 2023-12-06T20:12:58Z Niegodzisie 10360 /* Albums */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lacrimosa 2005 - Tilo Wolff 2.jpg|thumb|right|250px|Tilo Wolff]] '''Lacrimosa''' is n rockkoppel uut ju [[Swaits]]. Meegliedere fon dän Koppel wieren: * [[Tilo Wolff]] * [[Anne Nurmi]] == Albums == * Angst (1991) * Einsamkeit (1992) * Satura (1993) * Inferno (1995) * Stille (1997) * Elodia (1999) * Fassade (2001) * Echos (2003) * Lichtgestalt (2005) * Sehnsucht (2009) * Schattenspiel (2010) * Revolution (2012) * Hoffnung (2015) * Testimonium (2017) * Leidenschaft (2021) * Leidenschaft, Pt.2 (2022) {{stump}} [[Kategorie:Musik]] b5o6jzk6hida615ek385d2tphjele34 0 6595 109420 109417 2014-06-29T09:39:55Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Räto-Romanisk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Räto-Romanisk]] k0zzcb2exdjpr2aqvvh88fpnadn502s 0 6596 118662 118661 2019-10-31T08:10:21Z 151.45.189.189 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Vocabolario degli accademici della crusca, quarta edizione per domenico maria manni, firenze 1729-38, 08 imprimatur e lettera A.jpg|300px|thumb|right|Een oold italieensk Woudebouk]] '''Italienisk''' is heert tou ju [[Romoanske Sproaken|romoanske]] Takke fon do [[Indoeuropäiske Sproaken]]. Dät is Amtssproake fon [[Italien]], ju [[Swaits]], ju [[Vatikoanstääd]], [[San Marino]] un dän [[Souveränen Malteser-Orden]]. Juust so as aal do romoanske Sproaken stommet dät Italieenske fon dät [[Vulgär-Latiensk]]e ou, ju leete Uumgongssproake fon dät [[Latiensk|Latienske]]. Ju Standard-Sproake fon dät italieenske gruundet sik ap dän [[Toskanisken Dialekt|toskanisken Dialekt]] fon ju Stääd [[Florenz]] (Firenze). Dät kumt fon groote florentienske [[Dichtkunst|Dichtere]] in't Middeloaler, so as [[Dante Alighieri]] ([[1265]]-[[1321]]), die besunners grooten Ienfloud hiede. == Gjuchtskrieuwenge == Ju italieenske Gjuchtskrieuwenge speegelt dän Luudstound äänelk as ju [[Spoanske Sproake|spoanske]] of ju [[Rumäänske Sproake|rumäänske]] gjucht niep wier, man dät rakt in't Italieenske neen truchgungende Känteekenge fon ju betoonde [[Sälwe]]. Wäkke Seeken sunt daach tou beoachtjen, uum een ferkierde Uutsproake of Skrieuwenge tou fermieden: * Die Boukstäf '''[[G]]''' wäd foar tjuusterge Vokoale (a, o, u) as n gewöönelk [g] uutboald, man foar ljoachte Vokoale (i, e) as stämhoaft ''dsch'' ([[IPA]]: [ʤ]). **Biespil foar g + tjuustergen Vokoal: ''il '''g'''or'''g'''onzola'' (n speziellen Sies) mäd [g]: [gorgonˈdzɔla]. **Biespil foar g + ljoachten Vokoal: ''il '''g'''ennaio'' (die Januoar) mäd [ʤ]: [ʤen'najo]. * Uutnoamen rakt dät, man do wäide besunners känteekend: skäl een '''G''' foar aan ljoachten Vokoal as n [g] uutboald wäide, mout deer n '''[[H]]''' twiske. Skäl een '''G''' foar aan tjuustergen Vokoal as [ʤ] uutboald wäide, mout deer n '''[[I]]''' twiske. **Biespil foar gh + ljoachten Vokoal: ''i spa'''gh'''etti'' mäd [g]. **Biespil foar gi + tjuustergen Vokoal: ''il '''gi'''oco'' (dät Spil) mäd [ʤ]: ['ʤɔko] * Ju Bouksteeuwenfoulge '''gl''' klingt so äänelk as een [l], dät mäd n [j] fersmolten is, also een palatoal '''[[L]]''' [ʎ]. ** Biespil foar gl: ''ta'''gl'''iare'' (sniede) mäd [ʎ]: [taʎ'ʎare]. * Ju Bouksteeuwenfoulge '''gn''' klingt so äänelk as een [n], dät mäd n [j] fersmolten is, also een palatoal '''[[N]]''' [ɲ]. ** Biespil foar gn: '''''gn'''omo'' (Gnoom) mäd [ɲ]: [ˈɲɔmo].<ref>[[#fb2018|Berloco 2018]], s. 111</ref> *Bie dän Boukstäf '''[[C]]''' is dät deelwiese so äänelk. Een '''C''' wäd foar tjuusterge Vokoale (a, o, u) as n [k] uutboald, man foar ljoachte Vokoale (e, i) as n stämloos ''tsch'' ([[IPA]]: [ʧ]. **Biespil foar c + tjuustergen Vokoal: ''la '''c'''orona'' (ju Kroune) mäd [k]: [ko'rona]. **Biespil foar c + ljoachten Vokoal: ''il '''c'''inema'' (dät Kino) mäd [ʧ]: ['ʧinema]. * Uutnoamen rakt dät bie '''C''' uk, man do mouten juust so uk känteekend wäide: Wan n '''C''' foar n ljoachten Vokoal as [k] uutboald wäide skäl, mout deer n '''H''' twiske; skäl een '''C''' foar n tjuustergen Vokoal as n [ʧ] uutboald wäide, mout deer n '''I''' twiske: **Biespil foar ch + ljoachten Vokoal: ''la '''ch'''iesa'' (ju Säärke) mäd [k]: ['kjɛza]. **Biespil foar ci + tjuustergen Vokoal: ''la '''ci'''abatta'' (1. die Huusskou, ju Slurre / 2. een speziell Wietbrood) mäd [ʧ]: [ʧa'batta] * Ju Boukssteeuwenfoulge [sc] wäd foar tjuusterge Vokoale [sk] uutboald, man foar ljoachte Vokoale as n düütsk '''sch''' [ʃ]. **Biespil foar sc + tjuustergen Vokoal: ''il '''sc'''andalo'' (ju Skonde) mäd [sk]]: ['skandalo]]. **Biespil foar sc + ljoachten Vokoal: ''la '''sc'''immia'' (die Oape) mäd [ʃ]: [ˈʃim.mja]. == Sproak-Biespil == === Dät Uus Foar === {{col-begin|width=70%}} {{col-2}} '''Italieenske Uursättenge, as ju in'e kathoolske Liturgie bruukt wäd:''' :Padre nostro, che sei nei cieli, :sia santificato il tuo nome, :venga il tuo regno, :sia fatta la tua volontà, come in cielo così in terra. :Dacci oggi il nostro pane quotidiano, :e rimetti a noi i nostri debiti :come noi li rimettiamo ai nostri debitori, :e non ci indurre in tentazione, :ma liberaci dal male. :Amen. {{col-2}} '''Seelterske Uursättenge (in düsse Foatenge bloot foar düssen Artikkel ärstoald)''' :Uus Foar, die du in dän Heemel bäst :Din Noome skäl hilliged wäide, :Dien Riek skäl kuume, :Din Wille skäl skjo, as in dän Heemel, juust so ap ju Äide. :Reek uus däälich uus deegelk Brood, :Un ferreek uus uus Skäild, :So as wie ferreeke uus Skäildigere, :Un fiere uus nit in Fersäikenge, :Man befräie uus fon dät Kwoode. :Amen. {{col-2}} {{col-end}} == Italieensk un sien Noaber-Sproaken == [[Bielde:Linguistic map of Italy.png|thumb|right|300px|Sproaken un Dialekte in Italien]] Italieensk-sproakige Minnerhaide rakt dät truch Migratsjoon un Kolonioalismus allerweegense in ju Waareld, man do maaste lieuwje in [[Italien]] (mäd do bee litje Noaberlounde [[San Marino]] un [[Vatikoanstääd]], un uk in dän italieensken (uurspröängelk [[Lombardiske Sproake|lombardisken]] un [[Rätoromaniske Sproake|rätoromoansken]]) Deel fon ju Swaits (dät is die Kanton [[Tessin]] un Deele fon [[Graubünden]]). Dät uurspröängelke Rebät fon ju Italieenske Sproake in dän äängeren Sin lait in ju Midde un dät Suude fon dät Italieenske Hoolichailound un ap [[Sizilien]], uumdät een heele Riege fon romoanske Varietäten, do in Italien of ju romoanske Swaits boald wäide, as oaine Sproaken tou bekiekjen sunt. Dät [[Arpitoanske Sproake|Arpitoanske]] (of Franko-Provenzoalske), dät [[Oksitoanske Sproake|Oksitoanske]], dät [[Rätoromaniske Sproake|Rätoromaniske]], dät [[Ladiniske Sproake|Ladiniske]] un dät [[Furlaniske Sproake|Furlaniske]] (of Friauliske) sunt seeker oaine Sproaken. Dät [[Sardiske Sproake|Sardiske]], dät [[Korsiske Sproake|Korsiske]], dät [[Venetiske Sproake (romoansk)|Venetiske]] un uk do [[Gallo-Italieensk]]e Varietäten ([[Piemontesiske Sproake|Piemontesisk]], [[Lombardiske Sproake|Lombardisk]], [[Liguriske Sproake|Ligurisk]], [[Emilioansk-Romagnoolsk]]) in dät Noude wäide uk maasttieds as oaine Sproaken bekieked. Gallo-Italieenske [[Sproak-Ailound]]e rakt dät uk in Suud-Italien, näämelk in ju Region [[Basilicata]] un ap [[Sizilien]]. Uk dät [[Sizilioanske Sproake|Sizilioanske]] wäd apgruunde fon sien oolde literariske Traditsjoon fon wäkke as oaine Sproake bekieked, man dät is wät striediger. Nit-romoanske Sproaken sunt wäide uk in Italien, deelwiese as Sproak-Ailounde midde monken italieenske Dialekte, boald. So wäide in't Noude düütske Dialekte boald. Dät sunt dan deelwiese [[Baieriske Dialekte|baieriske Dialekte]]. Ieuwenske Suudtirol un n poor uur Rebätte loangs dät noudaastelke Skeed hääbe do baieriske Sproakailounde in dän Trentino besunnere Dialekte: Dät [[Zimbriske]] in [[Lusern]] is besunners ooldwaareldsk, un dät [[Fersendoalerisk]]e (of Mocheniske, italieensk: Mócheno ätter "mochen" foar "moakje") heert uk noch tou do baieriske Dialekte. In dät Noudwääste, tichte bie dät Skeed tou dät Swaitser [[Wallis]], wäide uk [[Walliser-Düütsk]]e Dialekte boald. Dät sunt neen baieriske Dialekte, man [[Alemanniske Dialekte|Alemanniske]], nieper: Hoochstallemaniske. Do Walliser-Düütske Sproak-Rebätte lääse oaber nit tichte bie dät italieenske Kääden-Rebät, man fuulmoor in Noaberskup tou dät [[Aostoanske Sproake|Aostoansk]]e, dän Arpitoansken Dialekt fon dät [[Aosta-Doal]] un uk wäil dät Piemontesiske un dät Lombardiske. Loangs dät Skeed tou [[Slowenien]] wäd uk [[Slowenisk]] boald. Dät [[Resioanske Sproake|Resioanske]], dät junner in dät [[Resia-Doal]] boald wäd, wäd maasttieds as [[Sloweniske Sproake|Slowenisken]] Dialekt bekieked, uk wan dät een oaine Literatuur-Sproake uutbilged häd. Uurs ne slawiske Sproake is dät [[Molise-Slawiske Sproake|Molise-Slawiske]], dät fon sowät 2500 Ljuude in tjo Täärpe fon ju italieenske [[Provinz Campobasso]] boald wäd. Dät heert tou dän [[Serbo-Kroatiske Sproake|Serbo-Kroatisken]] Komplex. In dät Suude fon Italien sunt uk griechiske un Albaniske Sproak-Ailounde. Die Uursproang fon do Griechen in [[Kalabrien]] un [[Apulien]] is striedich. Wäkke kweede, dät kumt noch fon antike ooldgriechiske Kolonien, wäkke kweede, dät is aal man uut dät Middeloaler. Do Albaner in Italien sunt in moorere Befoulkengs-Woogen fon dät leete Middeloaler bit in't oachtienste Jierhunnert ätter Italien keemen. Do Italo-Albaner baale - wan jo hiere oolde Sproake noch hääbe - maasttieds aan [[Toskisk]]en Dialekt. Ap do tosksiske Dialekte foutet uk ju Albaniske Skrift-Sproake, man daach sunt do Italo-Albanere foar Albanere uut Albanien stuur tou ferstounden, uumdät ju Sproake uur do Jierhunnerde n oainen Wai nuumen häd. ==Wällen== <references/> == Literatuur == * {{citation|last=Berloco |first=Fabrizio |year=2018 |title=The Big Book of Italian Verbs: 900 Fully Conjugated Verbs in All Tenses. With IPA Transcription, 2nd Edition |publisher=Lengu |isbn=978-8894034813 |url=https://books.google.it/books?id=DYynDwAAQBAJ&pg=PA3#v=onepage&q&f=false |ref=fb2018}} * {{citation|last=Simone |first=Raffaele |year=2010 |title=Enciclopedia dell'italiano |publisher=Treccani |isbn= |ref=sr2010}} * {{citation|last=Palermo |first=Massimo |year=2015 |title=Linguistica italiana |publisher=Il Mulino |isbn=978-8815258847 |ref=pm2015}} [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Italien]] n3hw308so0xpfnvbl8ghtdkgwcqdoru 0 6598 120156 107055 2021-08-08T23:13:40Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Muehle Warsingsfehn6.jpg|thumb|right|250px|Ju Määlne in Warsingsfehn]] [[File:ChurchWarsingsfehn.JPG |thumb|left|200px|Ju Jacobi-Säärke]] '''Warsingsfehn''' is n Täärp in ju Meente [[Moormerlound]] in dän [[Loundkring Lier]] un Sit fon ju Meeente. Dät häd 7.607 Ienwoonere (2007) un is dät grootste Täärp in ju Meente. ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20160304095508/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/warsingsfehn.htm Säärke Warsingsfehn] * [http://moormerland.conne.net/download/Standortanalyse-1.pdf Meente Moormerlound] * [https://web.archive.org/web/20120308204509/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/leer/moormerland.htm Moormerlound ap Genealogie-Forum] {{Commonscat|Jacobikirche (Warsingsfehn)|Jacobi-Säärke in Warsingsfehn}} {{Moormerlound}} {{Bauwierk}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] 9yd7flizmmw8okpb5q4kifpz0iip29s 10 6599 81189 2012-03-07T17:18:15Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „{| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width…“ wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50 px;">&nbsp;</div> '''Steeden in Moormerlound''' ||[[Bielde:Wappen Moormerland.png|40px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Boekzetelerfehn]] | [[Gandersum]] | [[Hatshausen]] | [[Jheringsfehn]] | [[Neermoor]] | [[Oldersum]] | [[Rorichum]] |<br> [[Terborg (Moormerland)]] | [[Tergast]] | [[Veenhusen]] | [[Warsingsfehn]] |} et9uqz9jct2qhc85ids50u746skyvr4 0 6600 120584 119989 2022-03-03T01:06:18Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flug Leer nach Emden 2010 252.JPG|thumb|right|250px|Dät Oamsespeerwierk in Gandersum]] [[Bielde:ChurchGandersum.JPG|thumb|right|250px|Ju Säärke in Gandersum]] [[Gandersum]] is n litjed Täärp in ju Meente [[Moormerlound]] mäd uungefäär 90 Ienwoonere. ==Bauwierke== In Gandersum häd ne Säärke uut dät 14. Jierhunndert. In Gandersum stound dät [[Oamse-Speerwierk]]. ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendenge ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20120308204509/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/regionen/leer/moormerland.htm Moormerlound ap Genealogie-Forum] * [https://web.archive.org/web/20120213221435/http://www.gandersum-tergast.de/ Säärkemeente Gandersum-Tergast] * [https://web.archive.org/web/20160304042203/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/gandersum.htm Säärke Gandersum] * [http://euhausen.piranho.de/gandersum.html 1000 Jahre Gandersum] {{Commonscat|Gandersum Church (Moormerland)|Säärke in Gandersum}} {{Moormerlound}} {{Bauwierk}} [[Kategorie:Loundkring Lier]] rpi828md0fl7j667fzec44c9i6e1vhh 0 6601 122817 120706 2023-08-22T00:32:28Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Organeum2.JPG|thumb|left|250px|Dät Organeum in Weener]] [[Bielde:Ostfriesland Orgellandschaft.svg|thumb|right|250px|Oargele in Aastfräislound]] [[Bielde:Weener Ref Orgel.jpg|thumb|right|250px|Schnitger-Oargel in Weener]] [[Bielde:Collinghorst Orgel.jpg|thumb|right|250px|Rohlfs-Oargel in Collinghorst]] Ju '''Oargelloundskup Aastfräislound''' ''(düütsk: Orgellandschaft Ostfriesland)'' is mäd moor as 90 historiske Oargele uut säks Jierhunnerte een fon do riekste Oargelloundskuppe ap de Waareld. 60 fon do Oargele sünt uut ju Tied foar 1850. In dät 15. un 16. Jierhunnert keemen der fuul Oargele uut do [[Niederlounde]] un in dät 17. un 18. Jierhuunert keemen der wäkke Oargele uut [[Hambuurich]] un [[Noudrhien-Wäästfoalen|Wäästfoalen]] bie. Fuul fon do oolde Oargele wuuden in do lääste 50 Jiere restaurierd un sunt der wier in dän Originoal-Toustand. Truch ju [[Nouddüütske Oargelakademie]] sunt in Touhoopeoarbeid mäd dät [[Organeum]] in [[Weener]] do Oargele däälich ap ju ganse Waareld bekoand. Deer wäide jierelks Konzerte feranstalted un et rakt dät Festival "Musikalischer Sommer in Ostfriesland". ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der historischen Orgeln in Ostfriesland|Lieste fon do historiske Oargele in Aastfräislound]] <small> ''(düütsk)'' </small> * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Aurich|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Aurk]] <small> ''(düütsk)'' </small> * [[:de:Liste der Orgeln in Emden|Lieste fon do Oargele in Oamde]] <small> ''(düütsk)'' </small> * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]] <small> ''(düütsk)'' </small> * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Wittmund|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Wittmund]] <small> ''(düütsk)'' </small> == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20120322175335/http://www.nomine.net/Orgeln-Ostfriesland NOMINE – Norddeutsche Orgelmusikkultur in Niedersachsen und Europa e. V.] (mit Fotos und Detailinfos) (gesehen 1. Dezember 2009). * [https://web.archive.org/web/20100414095413/http://www.ostfriesland.de/kultur/orgeln.html Orgeln in Ostfriesland] (mit einigen Fotos) (gesehen 1. Dezember 2009). * [https://web.archive.org/web/20150318000221/http://webzoom.freewebs.com/eriksikkema/Rysum%20Glocke.mp3 MP3-Klangbeispiel Rysum: Orgel mit Glocke], Conrad Paumann: ''Redeuntes in mi'' aus dem Buxheimer Orgelbuch (Harald Vogel) [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Musik]] ri8qgalgfd01re715hqif7gk483ne5y 10 6603 81362 81360 2012-03-09T12:52:14Z Kening Aldgilles 23 Annerenge 81360 fon [[Special:Contributions/Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] ([[User talk:Kening Aldgilles|Diskussion]]) wuude tourääch annerd. wikitext text/x-wiki {|cellspacing =5 style="float: right;" | {| border=1 cellpadding=4 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big>'''{{{noome}}}'''</big> |- | align=center colspan="2" | {| style="background:#f9f9f9;" border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" |- align=center width="120px" |{{{flaage}}} |{{{woapen}}} |- align=center width="120px" | <small>Flaage fon {{{noome}}}</small> | <small>Woapen fon {{{noome}}}</small> |} |- align=center | colspan="2" style="background:#ffffff;" | {{{koarte}}} |- | '''Buundeslound''' | {{{buundeslound}}} |- | '''Loundkring''' | {{{loundkring}}} |- | '''Hööchte''' | {{{hööchte}}} |- | '''Fläche''' | {{{fläche}}} |- | '''Ienwoonertaal''' | {{{ienwoonertaal}}} |- | '''Befoulkengstichte''' | {{{befoulkengstichte}}} |- | '''Buurmäster''' | {{{buurmäster}}} |- | '''Websiede''' | <small>{{{websiede}}}</small> |} |} 8vamntqj5u1z3zpe1lkkk9rf0l17jvz 0 6604 120169 92783 2021-08-08T23:20:11Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Foar ju '''Äntwikkelenge fon Huushollengen un Persone in dät Seelterlound''' stoalde [[Heinrich Schulte]] ju Antaal fon Huushollengen fon 1473 bit 1674 fääst uut do [[Skätsengsliesten]] un deerätter uut Statistiken fon Säärke un Stoat. Ju Taal fon Koppe pro Huushollenge waas 5,5 in 1816, man Schulte nimt oun, dät ju foar allere Tieden weegen minner goude Gesuundegaid läiger waas un skätset ju ap 5. [[Bielde:SEELBAAL.JPG|thumb|right|300px|Ienwoonertaal fon Seelterlound truch do Jierhunnerte.]] Sien Resultoate sunt mäd Anluukenge fon Statistike uur ju näiere Tied roat in ju Tabelle gans hierunner un in ju graphiske Deerstaalenge hier ieuwenske. In allere Tieden waas ju Befoulkenge man littek, mäd wier n Touräächgong bit 1651, wäil weegen dän [[Trüütichjierige Kriech]]. Ätter 1800 roate dät ne stäärke Tounoame truch ju Feenkolonisation an do Buuteskeede ([[Idafeen]], [[Elisabethfeen]]), ju deer fuul Froamde ounbroachte. <br /> Truch ju [[Foankultivierenge]] noom ju effektive Uurfläche fon Seelterlound mäd do Jiere wäil bit dät Tjoonfache tou, so dät fuul Lieuwendsruum foar näie Bewoonere äntstuude. So koomen uum 1920 do uut [[Aast-Pommern]] ferdrieuwene [[Pomeraner]] in [[Seedelsbierich]] un uum 1949 rakt dät dan noch wier äkstroa ne Spitse truch do [[Aastfluchtlinge]], do leeter toun Deel wier wächlooken. Deertruch waas ju Befoulkenge in 1964 wier läiger, man ätters koomen daach wier fuul moor bietou, so ätter 1991 do [[Ruslounddüütske]] in [[Roomelse]]. Uur do [[Sproake]]n sjuch bie [[Sproakstatistik]].<br /> Apstuuns is Seelterlound mäd 12.869 Ienwoonere (31.12.2006) ap ne Fläche fon 123,5 km<math>^2</math>, dät is 104 pro km<math>^2</math>, al relativ ticht befoulked (juun 110 pro km<math>^2</math> foar dän ganse [[Loundkring Kloppenbuurich]]). === Ienwoonertaal === '''Huushollengen''' {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |Jier||[[Strukelje]]||[[Roomelse]]||[[Skäddel]]||mädnunner||Persone |- |1473||39||44||60||143||715 |- |1535||39||51||54||144||720 |- |1549||47||59||57||163||815 |- |1568||59||59||55||173||865 |- |1606||60||58||66||184||920 |- |1630||61|| 62|| 47|| 170|| 850 |- |1651||34|| 36|| 34|| 104|| 520 |- |1665||40|| 61|| 65|| 166|| 830 |- |1674||52|| 64|| 65|| 181|| 905 |- |1713||49|| -|| 80|| -|| - |- |1749||55|| 62|| 108|| 225|| 1125 |- |1816||115|| 104|| 113|| 332|| 1822<math>^1</math> |- |1855||173|| 158|| 159|| 490|| 2450 |- |1895||472|| 171|| 158|| 801|| 4005 |- |1910||619|| 216|| 195|| 1030|| 5015 |- |1933||792|| 345|| 426|| 1565|| 7825 |- | '''Ienwoonere''' |- |1949|||||||| || 9500<math>^2</math> |- |1964|| 3430|| 2299|| 3317|| || 9046 |- |1970|||||||| || 8259 |- |1980|||||||| || 8454 |- |1990|||||||| || 9614 |- |1995|||||||| || 12221 |- |2007|||||||| || 12869 |} Do Taalen fon 1970-1990 sunt nit apaat in ju graphiske Deerstaalenge feroarbaided wuuden.<br /> <math>^1</math> ätter Kollmann; rakt wuudelk 5,5 Person pro Huushollenge.<br /> <math>^2</math> deerfon 2390 Aastfluchtlinge. == Literatuur == * Paul Kollmann, ''Der Umfang des friesischen Sprachgebietes im Grossherzogtum Oldenburg'', Zeitschrift des Verein für Volkskunde, 1, Berlin 1891:377-403. * Heinrich Schulte, ''Das Saterland als friesisches Land'' (24), Heimatblätter, Beilage zur oldenburgischen Volkszeitung 33-40 (1952-1959). Mädnunner 41 Sieden. * Mechthild Schwalb, ''Die Entwicklung der bäuerlichen Kulturlandschaft in Ostfriesland und Westoldenburg''. Bonn 1953. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20071025160306/http://www.om23.de/pdf/bevoelkerung_d.pdf Befoulkengsäntwikkelenge siet 1970] [[Kategorie:Seelterlound]] n3cvei9r8al0zgociwjppmumk0tdurc 10 6605 81366 81364 2012-03-09T13:07:24Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours vatop infobox" cellpadding="1" cellspacing="1" style="float:right; clear:right; width:{{{breedte|{{Ynfoboks/breedte}}}}}px; padding:0px; margin:0px 0px 1em 1em; font-size:85%;" {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#B0C4DE}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} '''<big>{{#If:{{{kop|}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop}}}|<font color={{{color}}}>{{{kop}}}</font>}}|{{{kop}}}}}|{{PAGENAME}}}}</big>''' |- | align=center colspan="2" | {| style="background:#f9f9f9;" border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" |- align=center width="120px" |- align=center | colspan="2" style="background:#ffffff;" | {{{woapen}}} |} |- {| class="toccolours vatop infobox" cellpadding="1" cellspacing="1" style="float:right; clear:right; width:{{{breedte|{{Ynfoboks/breedte}}}}}px; padding:0px; margin:0px 0px 1em 1em; font-size:85%;" {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#B0C4DE}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} '''<big>{{#If:{{{kop|}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop}}}|<font color={{{color}}}>{{{kop}}}</font>}}|{{{kop}}}}}|Politik}}</big>''' |- | '''Buundeslound''' | {{{buundeslound}}} |- | '''Loundkring''' | {{{loundkring}}} |- | '''Buurmäster''' | {{{buurmäster}}} |- {| class="toccolours vatop infobox" cellpadding="1" cellspacing="1" style="float:right; clear:right; width:{{{breedte|{{Ynfoboks/breedte}}}}}px; padding:0px; margin:0px 0px 1em 1em; font-size:85%;" {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#B0C4DE}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} '''<big>{{#If:{{{kop|}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop}}}|<font color={{{color}}}>{{{kop}}}</font>}}|{{{kop}}}}}|Statistieke}}</big>''' |- | '''Hööchte''' | {{{hööchte}}} |- | '''Fläche''' | {{{fläche}}} |- | '''Ienwoonertaal''' | {{{ienwoonertaal}}} |- | '''Befoulkengstichte''' | {{{befoulkengstichte}}} |- {| class="toccolours vatop infobox" cellpadding="1" cellspacing="1" style="float:right; clear:right; width:{{{breedte|{{Ynfoboks/breedte}}}}}px; padding:0px; margin:0px 0px 1em 1em; font-size:85%;" {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#B0C4DE}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} '''<big>{{#If:{{{kop|}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop}}}|<font color={{{color}}}>{{{kop}}}</font>}}|{{{kop}}}}}|Koarte}}</big>''' |- align=center | colspan="2" style="background:#ffffff;" | {{{koarte}}} |} 64zn9zofp446mezld2dyb8he9hum6a8 0 6607 81425 81424 2012-03-09T21:07:01Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki Die Noome '''Jümme''' häd ferskeedene Betjuudengen: * Ju '''[[Samtmeente Jümme]]''' in dän [[Loundkring Lier]] * Ju '''Äi [[Jümme (Äi)|Jümme]]''' in dän [[Loundkring Lier]] {{Begriepskläärenge}} tl95ogfcsprdl8kho0pd0toavqw6tfq 0 6608 117794 106190 2018-12-09T20:22:53Z 178.3.21.54 [[File:Rittergut Zieserwitz Sammlung Duncker.jpg|thumb|Palace Zieserwitz around 1860, Edition by [[Alexander Duncker]]]] [[File:Schloss Rackschuetz Sammlung Duncker.jpg|thumb|Palace Rackschütz around 1860, Edition by Alexander Duncker]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Środa Śląska | ôfbylding = Sroda Slaska Rynek.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 8952 <small>(2010)</small> | oerflak = 14,9 km&sup2; | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = 121 m. buppe N.N. | lân = [[Polen]] | bestjoerlike ienheid 1 = Woiwodskup | namme bestjoerlike ienheid 1= Niederschlesien | bestjoerlike ienheid 2 = Loundkring | namme bestjoerlike ienheid 2= Środa Śląska | boargemaster = Bogusław Krasucki | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 55-300 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.srodaslaska.pl/www/main.xml srodaslaska.pl] }} '''Środa Śląska''' is ne Stääd in ju [[Woiwodskup Niederschlesien]] in [[Polen]]. Ju Stääd lait uungefeer 31 km wäästelk fon [[Wrocław]] (Düütsk: ''Breslau'') in dät Suudwääste fon Polen. [[File:Rittergut Zieserwitz Sammlung Duncker.jpg|thumb|Palace Zieserwitz around 1860, Edition by [[Alexander Duncker]]]] [[File:Schloss Rackschuetz Sammlung Duncker.jpg|thumb|Palace Rackschütz around 1860, Edition by Alexander Duncker]] == Susterstääd == * Meente [[Seelterlound]] == Ferbiendenge ätter Buuten == {{CommonsLittik|Środa Śląska}} [[Kategorie:Polen]] 75qqyntni9cja2t2tbtqdso1xr5ioqn 0 6610 81596 2012-03-12T19:38:54Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Maiglöckchensee]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Maiglöckchensee]] 1ce1740c8twoorqd1q7go02z0t7pd4t 0 6611 81597 2012-03-12T19:40:11Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Maiglöckchenwoold]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Maiglöckchenwoold]] idmjhc3otpvrfoyjmkk9iyy7podvkeg 0 6612 117443 104830 2018-08-14T12:31:38Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Organeum2.JPG|thumb|right|300px|Dät Organeum in Weener]] Dät '''Organeum''' in [[Weener]] in dät [[Aastfräislound|aast-fräiske]] [[Reiderlound]] is n Kultuur- un Bildengssäntrum mäd n Museum foar Musikinstrumänte, foar allen Oargele. Dät wuud 1997 fon Harald Vogel gruundet un tjoond ju Äärfoarskenge fon ju noud-wääästdüütske Oargelloundskup. Siet 2002 is Winfried Dahlke die Laiter fon dät Organeum. Die aastfräiske Kultuurruum mäd ju [[Oargelloundskup Aastfräislound]] is aan fon do riekste Oargelloundskuppe fon ju Waareld mäd moor as 100 Instrumänte uut sjoogen Jierhunnerte. In dät Organeum stounde so'n 21 Musik-Instrumänte. Dät Organeum was eerste n Iengjuchtenge fon ju [[Aastfräiske Loundskup]] un is siet 2006 n Instituut fon ju "Aastfräisloundstiftenge" fon ju Aastfräiske Loundskup, fon ju evangelsk-reformeerde St.-Georgs-Säärke in Weener un fon ju Stääd Weener. Dät Oargelsäntrum wäd uk stutsed truch dän "Förderkreis Organeum in Weener e.V.“. Sit fon dät Organeum is ne oolde Stäädvilla uut 1870 in ju Stääd Weener. Tichtebie in ju St.-Georgs-Säärke in Weener stound ne historiske "Arp-Schnitger-Oargel" uut 1710. Truch ju [[Nouddüütske Oargelakademie]] sunt in Touhoopeoarbeid mäd dät Organeum in Weener do Oargele däälich ap ju ganse Waareld bekoand. Deer wäide jierelks Konzerte ferounstalted un dät rakt dät Festival "Musikalischer Sommer in Ostfriesland". Dät Organeum kon besäiked wäide un der kon me uk ap ju Instrumänte spielje. ==Sjuch uk== * [[:de:Organeum#Instrumentenbestand|Do Instrumänte fon dät Organeum]] <small>''(düütsk)''</small> ==Ferbiendengen ätter buuten== * [[:de:Liste der historischen Orgeln in Ostfriesland|Liste fon do historiske Oargele in Aastfräislound]] <small> ''(düütsk)'' </small> * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Aurich|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Aurk]] <small> ''(düütsk)'' </small> * [[:de:Liste der Orgeln in Emden|Lieste fon do Oargele in Oamde]] <small> ''(düütsk)'' </small> * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]] <small> ''(düütsk)'' </small> * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Wittmund|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Wittmund]] <small> ''(düütsk)'' </small> {{Commonscat|Organeum Weener}} [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] 7gdprdz2ot7ya6h086zi0hki3d81ls8 0 6613 119629 117432 2021-01-24T20:49:21Z Eru Rōraito 11353 fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aurich Ostfriesische Landschaft.jpg |thumb|right|300px|Sit fon ju Aastfräiske Loundskup in Aurk]] [[File:Lower Saxony Ostfriesische Landschaft (Historic).svg|thumb|right|300px|Do Loundskuppe fon Läichsaksen]] [[Bielde:Ostflandstcoa.jpg |thumb|left|130px|Dät Upstalboomswoapen fon 1678]] [[Bielde:Flag of East Frisia.svg |thumb|left|130px|Ju aastfräiske Flaage]] [[Bielde:Ostfriesland karte.jpg |thumb|left|200px|Dät Gebiet fon ju Aastfräiske Loundskup]] Ju '''Aastfräiske Loundskup''' (de: Ostfriesische Landschaft) is een fon do historiske soogen Loundskuppe, do dät in [[Läichsaksen]] noch rakt. Ju uumfoatet do tjo aastfräiske Loundkringe [[Loundkring Aurk|Aurk]], [[Loundkring Lier|Lier]] un [[Loundkring Wittmund|Wittmund]] un ju aastfräiske Stääd [[Oamde]]. Die Sit is in [[Aurk]]. Dät is ne stoatelke Iengjuchtenge un wäd uk dät kulturälle aastfräiske Parlamänt naamd. Do 49 Meegliedere fon dät Parlamänt wäide truch Kringdai-Meegliedere fon do 4 aastfräiske Loundkringe köärd. Ju aastfräiske Loundskup häd ju grootste wietenskuppelke Bibliothek fon Aastfräislound. Do hääbe dät traditionälle Woapen un ju traditionälle Flaage fon [[Aastfräislound]] (swot, rood, blau). Deer is n Loundskup-Präsident, die foar 6 Jiere köärd wäd un n Direktor as Laiter. Die Präsident is siet 2002 Helmut Collmann. Die Direktor is Dr. Rolf Bärenfänger. <br /> ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Präsidenten der Ostfriesischen Landschaft|Lieste fon do Präsidente fon ju Aastfräiske Loundskup]] ==Ferbiendengen ätter buuten== * [http://www.ostfriesischelandschaft.de/ Websiede fon ju Aastfräiske Loundskup] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] dzpbqdynu0lnhyc5dhtnvys97zf0f50 0 6614 122871 122435 2023-10-08T06:29:50Z HenSti 13303 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flug Leer nach Emden 2010 252.JPG |thumb|right|300px|Dät Oamse-Speerwierk]] Dät '''Oamse-Speerwierk''' is n Bauwierk an ju [[Oamse]] bie [[Oamde]] in [[Aastfräislound]]. Dät wuud twiske do Jiere 1998 un 2002 an ju Oamse twiske [[Gandersum]] an dät Noudouger un [[Nendorp]] an dät Suudouger fon ju Oamse baud. Die Oustand twiske do Hauddieke fon ju Oamse is deer 1.040 Meter, dät Speerwierk is 476 Meter loang un häd sjoogen Truchfoart-Eepenenge. Ju Haud-Eepenenge is 60 Meter breed. Die Bau häd uungefäär 223,6 Millionen Euro kosted. ==Apgoawen un Nutsen== ===Skuts juun Hoochwoater=== Wan dät Speerwierk bie Hoochwoater uur 3,7 m uur NN. sleeten wäd, kon der naan Woater meer uut ju [[Noudsee]] un [[Dullert]] truch ju Oamse ätter dät Binnenlound loope. Deertruch is dät Lound loangs ju Oamse juun Uurswemmenge skutset. Uk dät [[Leda-Jümme-Gebiet]], dät bit 2002 allene truch dät oolde [[Leda-Speerwierk]] uut 1954 bie Lier skutsed was, is deertruch beeter juun Hoochwoater skutset. [[File:Schiffsüberführung Anthem of the Seas (18014016434).jpg|mini|De nijbou ''[[Anthem of the Seas]]'' giet de Oamse-Speerwierk]] ===Skiepsferfoarenge foar Skiepe fon ju Meyer-Werft=== Truch dät Speerwierk kon dät Woater in ju Oamse foar dät Ferfoarjen fon näie Skiepe mäd n grooten Djoopgoang fon ju [[Hällenge]] fon ju "Meyer-Werft" in [[Papenbuurich]] ätter ju Noudsee wai apstaud wäide. Deertruch konne uk in Toukuumst Skiepe mäd n Djoopgoang fon 8,50 m. ap ju "Meyer-Werft" baud wäide. Jierelks wäide der ap düsse Wiese 1-2 Skiepe fon ju Hällenge in Papenbuurich ätter ju Noudsee wai foart. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.nlwkn.niedersachsen.de/master/C6533317_N5747028_L20_D0_I5231158 Siede tou dät Oamse-Speerwierk fon dät NLWKN] {{Bauwierk}} [[Kategorie:Bauwierk]] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] jq9kw4zs1vw0qrvh4repgukhgyyfenw 0 6615 81642 2012-03-13T17:57:23Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Oamse-Speerwierk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oamse-Speerwierk]] e472f80j9j15t6ylx8k9iyn0m6w5r9s 0 6616 81644 2012-03-13T18:00:59Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Leda]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Leda]] apfh4o2qe3fd39i19wzm1cbrxs9nsza 0 6619 81665 2012-03-13T23:08:23Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Aastfräiske Loundskup]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aastfräiske Loundskup]] re3i7havuzsfoah5h255lvu11xekjys 0 6620 117440 104838 2018-08-14T12:28:29Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Leda Sperrwerk.JPG|thumb|left|250px|Dät Ledaspeerwierk]] [[Bielde:Flug Westerstede nach Leer 2010 213.jpg |thumb|right|250px|Luftbielde]] Dät '''Leda-Speerwierk''' is n Bauwierk an ju [[Leda]] bie [[Lier]] in [[Aastfräislound]], tichte bie ju Steede wier ju Leda in ju [[Oamse]] muundet. Dät wuud 1954 as Skuts juun Hoochwoater in dät [[Leda-Jümme-Gebiet]] in Bedrieuw nuumen. Dät Speerwierk is 94 Meter breed un häd fjieuw Truchfoart-Eepenenge mäd ne Breede fon 14 Meter. Truch dät naie moderne [[Oamse-Speerwierk]] bie [[Oamde]] wuud dät Leda-Speerwierk siet 2002 äntlasted. {{stump-links}} {{Bauwierk}} [[Kategorie:Bauwierk]] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] kedhor4elcivrr3dm52jxbu3hma2pfv 0 6621 81713 2012-03-14T23:19:32Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Leda-Speerwierk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Leda-Speerwierk]] idt9qybkmdl8iggk9qyujgiy735iyhi 0 6622 81714 2012-03-14T23:20:20Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Leda-Speerwierk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Leda-Speerwierk]] idt9qybkmdl8iggk9qyujgiy735iyhi 0 6623 117759 117439 2018-11-23T13:20:20Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flug Westerstede nach Leer 2010 213.jpg |thumb|right|250px|Dät Leda-Speerwierk bie Lier]] [[Bielde:Jümme.JPG|thumb|left|250px|Ju Jümme]] [[Bielde:Stickhausen, de Jümme 2010-05-16 14.59.JPG |thumb|left|250px|Ju Jümme bie Stickhusen]] Dät '''{{PAGENAME}}''', ap Düütsk uk „Zweistromland“ naamd, is n loundskuppelk fluch Gebiet in dät Insuchgebiet fon do Äien [[Leda]] un [[Jümme]] in dät Suud-Wääste fon dän [[Loundkring Lier]] in [[Aastfräislound]]. In dät Gebiet rakt et fuul Seen, so as dän 11 Hektoar grooten [[Stickisee]] af ''Jümmesee'' in [[Stickhusen]]. Dät Gebiet begint al bie [[Bäärsel]], diräkt noudelk [[Seelterlound]], wier ju [[Seelter Äi]] in ju Leda muundet un gungt bit tou [[Lier]]. Ju [[Samtmeente Jümme]] un ju [[Samtmeente Hesel]] lääse in dät Gebiet. Bie [[Amdorf]] gungt ju historiske [[Pünte-Fääre]] uur ju Jümme un bie Lier is dät [[Leda-Speerwierk]]. Dät Gebiet is interessant foar Woatersportlere un Onglere un der sunt uk fuul Touriste. Ju Düütske Feenroute ''(Deutsche Fehnroute)'' gungt truch dät Gebiet. ==Ferbiendengen ätter buuten== * [http://www.fehnroute.de/ Düütske Feenroute] * [http://www.barssel-saterland.de/ Barßel-Saterland.de] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Tourismus]] 9biyqxv9vsbf5v02zb4mkbh11gibtpq 0 6624 120085 117445 2021-08-08T22:41:29Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Puente Wiltshausen.JPG|thumb|right|300px|Punte-Fääre bie Amdorf]] Ju [[Punte-Fääre]] is aan Woater-Uurgong uur ju [[Jümme]] suudaastelk fon [[Lier]] in [[Aastfräislound]]. Bie ju Buurskup [[Amdörp]], tichte bie ju Steede wier ju Jümme in ju [[Leda]] lapt, foart ju houndbedrieuwene historiske Punte-Fääre uur ju Jümme un ferbint Amdorf mäd [[Wiltshusen]], Meente Lier. Dät is ju ooldste houndbedriewene Fääre in Midden-Europa. Ap ju Fääre konne 3 Autos af 30 Moanskene transportierjed wäide. ==Geskichte== Ju Fääre wuud al [[1562]] uurkundelk ärwäänd un stoant sänt [[2002]] unner Toankmoalskuts. Ju Fääre wuud bit [[1975]] von dän [[Loundkring Lier]] bedrieuwen. As 1974 bekoand wuude, dät ju Fääre in [[1975]] sleeten wäd, wuud der fluks n Fereen ''„Verein zur Förderung und Erhaltung der historischen Pünte als Denkmal auf dem Wasser e. V.“ (Pünten-Verein)'' gruunded un die Bedrieuw wuud [[1978]] truch dän Fereen wier apnuumen. Do hääbe Liede uut ju heele Waareld, do as Touristen al mäd ju Fääre foart sunt. Ju Fääre is älk Jier fon Moai bit September Midwieks bit Suundais eepend. Ju Eepenenge ap n 1. Moai wäd deer älk Jier mäd n groot Foulksfääst fierd. Do hääbe ap n [[1. Moai]] [[2012]] hier 450-jierich Bestounden fierd. ==Ferbiendengen ätter buuten== * Pünten-Verein, Postfach 1880, 26789 Leer * [http://www.puente-leer.de/ Die Pünte - schwimmendes Denkmal auf der Jümme] * https://web.archive.org/web/20070928064854/http://www.fjordfaehren.de/bi/foto/wiltshausen.htm (Bielde) [[Kategorie:Aast-Fräislound]] 2snksh1hvm63ul3yadga1dmj23tkmwz 0 6625 81799 2012-03-16T22:35:15Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Punte-Fääre]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Punte-Fääre ]] 0jo29pky77l6jv9pgjzvczq85xn514t 0 6626 81800 2012-03-16T22:35:58Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Punte-Fääre]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Punte-Fääre ]] 0jo29pky77l6jv9pgjzvczq85xn514t 0 6627 120184 117764 2021-08-08T23:37:50Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[File:ChurchAmdorf-2.jpg |thumb|right|250px|Ju Säärke fon Amdörp]] [[File:Puente Wiltshausen.JPG |thumb|right|250px|Ju Pünte-Fääre]] '''Amdörp''' (so hat dät ap Plat; Bupperloundsk: '''Amdorf''') is ne litjet Täärp in ju Meente [[Tjootern]] in ju [[Samtmeente Jümme]]. Amdörp lait in dän [[Loundkring Lier]] twiske do Äien [[Leda]] un [[Jümme]], nit färre fon ju Steede wier ju Leda un ju Jümme touhoope fluute. Do Noabertäärpe fon Amdörp sunt Neuburg, [[Potshuusen]], Backemoor, Nettelburg un Loga. '''Amdörp''' wuud wierskienelk al foar 2000 Jiere besiedelt. Uum dät Jier 1300 waas der al ne Säärke. Ju Säärke, ju der däälich stoant, ist fon 1769. ==Punte-Fääre== Noudelk fon Amdörp, tichte bie ju Steede wier ju Jümme in ju Leda lapt, foart der ju houndbedrieuwene histooriske [[Punte-Fääre]] uur ju Jümme un ferbindt Amdörp mäd Wiltshusen un Loga, Meente [[Lier]]. Ju Fääre wuud al 1562 uurkundelk ärwäänd. ==Brääch uur ju Leda== [[File:AmdorfBridge.JPG |thumb|left|150px|Brääch uur ju Leda]] Suudelk Amdörp gungt ju smälste Brääch fon Düütsklound uur ju Leda un ferbint Amdörp un Neuburg mäd Lier un dät [[Uurledingerlound]]. Ju Brääch is man 2,50 Meeter breed un foar Foartjuuge mäd ne Bratte fon 1,85 Meeter. Ju häd ne Laangte fon 50 Meeter ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Leer|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Lier]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendenge ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20100905085322/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/amdorf.htm Amdörp ap Genealogie-Forum] * [http://www.puente-leer.de/ Die Pünte - schwimmendes Denkmal auf der Jümme] {{Commonscat|Amdorf Church (Amdorf) |Ju Säärke fon Amdörp}} [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Loundkring Lier]] kmle5l434ajlpqmadv0u9td0t0blo4b 0 6629 121054 120191 2022-07-25T08:31:37Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Bagdad | ôfbylding = Baghdad collage.png | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 5.505.003 <small>(2012)</small><ref>[http://bevoelkerungsstatistik.de/wg.php?x=1200617145&men=gpro&lng=de&dat=80&geo=-105&srt=npan&col=aohdq&msz=1500&pt=c&va=&geo=444010444 World Gazetteer: Ienwoonertaal fon ju Stääd]</ref> | oerflak = 204,2 km&sup2; | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = 34-40 m. buppe N.N. | lân = [[Bielde:flag of Iraq.svg|20px]] [[Irak]] | bestjoerlike ienheid 1 = Provinz (Gouvernement) | namme bestjoerlike ienheid 1= Bagdad | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = 762 f.Kr. | postkoade = 10001 - 10090 | tiidsône = [[UTC]] +3 | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Bagdad''' is ju Haudstääd fon [[Irak]]. Ju Stääd lait an dän [[Tigris]]. == Geskichte == === Bagdad unner do Kalifen === Bagdad wurde am [[30. Juli]] [[762]]<ref>M. J. L. Young, John Derek Latham, Robert Bertram Serjeant (Herausgeber): ''Religion, learning, and science in the ʻAbbasid period'', S. 293, ISBN 0-521-32763-6</ref> as ''Madīnat as-Salām'' („Stääd fon dän Free“) fon dän [[Abbasiden|Abasside]] [[Al-Mansūr (Abbaside)|al-Mansur]] gruunded un skuul ju näie Haudstääd fon dät [[Kalifoat]] weese. Ju Stääd wuude oun een goadelke Steede gruunded, wier sik fuul Honnels-Sträiten kjuuseden, buppedät liech ju oun't fruchtbeere Ouger fon dän Tigris, wier me goud Buuräi bedrieuwe kuude. As al-Mansur sin Suun [[Al-Mahdi (Abbasiden)|al-Mahdi]] in't Jier [[775]] dän Troon uurnoom, hiede Bagdad al een Flakte fon 15 Quadroatkilomeetere. Dät waas een Säntrum fon Wietenskuppe un Kunste, ju junge Stääd hiede al hiere Blöitetied. Twisketiedelk ferlaide die Kalif ju Haudstääd ätter [[Samarra]] ([[808]] - [[819]] un [[836]] - [[893]]), uum sien Troppen fon ju Befoulkenge wäch tou hoolden. Man uk as do arabiske Kalifen oun waareldske Moacht ferlädden hieden un tou eerste do ju iroanske [[Buyiden]]-Dynastie ([[945]]-[[1055]]) un leeter do [[Oghusen|oghusike]] Türken fon dän Stom fon do Seldschuken ([[1055]]-[[1135]]) uur dät islamiske Kalifoat häärskeden, bleeuw Bagdad een fon do wichtichste Stääde in ju islamiske Waareld, bit ju in [[1258]] fon do [[Mongolen]] unner [[Hülegü]] ätter kuute Beleegerenge [[Iennoame fon Bagdad (1258)|iennuumen]] wuude. Do Mongolen hääbe in dän Februoar [[1258]] dän läästen Kalif [[al-Musta'sim bi-'llah]] waigjucht. Buppedät moakeden jo ätter Begjuchte fon Oogentjuugen een Bloudboad in ju Stääd; deer wäd fon een Pyramide uut Doodenkoppe fertäld. Man fuul läpper foar ju Stääd waas, dät bie düsse Iennoame fon [[Mesopotamien]] un Bagdad do ferdäägenjende [[Mameluken]] juust so as do Mongolen do kluftige Bewoaterengs-Systeeme fon dät Lound fernäild wuuden. Dät wuude deertruch noch läpper, dät ju ienheemske Befoulkenge ferdrieuwen wuude, wiertruch dät Wieten uur ju Instoundsättenge un dän Bedrieuw fon do Systeeme ferlädden geen. In Mesopotamien begon een Tied [[Desertifikation]] (Wöistenbieldenge). Bagdad, toufoarne ju twäidgrootste Stääd fon ju Waareld, fersakkede mäd heel Mesopotamien in ju Betjuudengsloosegaid. === Bagdad unner do Persere un Osmoanen === Sänt dät [[16. Jierhunnert]] roate dät uum ju Stääd Stried twiske persiske un turske Häärskere. In [[1508]] koom Bagdad unner persiske Heerskup, in [[1534]] wuude ju Deel fon dät [[Osmanisk Riek|Osmaniske Riek]]. In [[1623]] ärooberden persiske Troppen ju Stääd tourääch, in [[1638]] wuude ju wier fon osmaniske Troppen iennuumen. In't Jier [[1652]] hiede ju Stääd bloot noch 15000 Ienwoonere. Bagdad bleeuw unner osmaniske Heerskup un wuude Haudstääd fon ju Provinz Bagdad, een fon tjo Provinzen, wier leeter die [[Irak]] uut wuude. Ätterdät sik al in't [[17. Jierhunnert]] Paschas in [[Basra]] un Bagdad fon do Osmoanen tiedwiese uunouhongich moaked hieden, begruundede Hasan Pascha, die in [[1704]] fon do Osmoanen as Stäädhoolder iensät wuude, ju Moacht fon do Mamelucken in Bagdad. Do Paschas fon Bagdad roakeden in ju Foulgetied fiergungende Autonomie, man jo moasten fääre ju Bupperhoohaid fon do Osmoanen oachtje. Unner Ahmad Pascha (1723-1747) wuude in [[1733]] aan Oungriep fon do Persere unner [[Nadir Schah]] ouweerd. Ätter dän Dood fon Ahmad Pascha fersoachten do Osmoanen wier ju Kontrolle uur Bagdad tou roakjen, man jo moasten in [[1749]] Sulaiman Pascha (1749-1762) as Stäädhoolder ounärkanne. Unner him wuude ju Provinz Basra mäd Bagdad fereeniged. Unner [[Büyük Süleyman Pascha]] (1780–1802) roakede ju Dynastie hieren Hööchtepunkt, as dät Lound Free hiede un masse baud wäide kuude. Uk kuude in [[1801]] aan Oungriep fon do [[Wahhabiten]] ap dän Irak ouweerd wäide, uk wan do Wahhabiten do schiitiske Hillichduume [[Nadschaf]] un [[Kerbala]] fernäile kuuden. In [[1831]] wuude Bagdad fon osmaniske Troppen besät un wier ju Säntroalferwaltenge unnerstoald, ätterdät een [[Päst]]-Epidemie ju Heerskup fon ju Dynastie swäkked hiede. In Bagdad hieden fon 80.000 Ienwoonere bloot 27.000 Moanskene uurlieuwed. In 1864 foulgede ju Gruundenge fon ju eerste Skoule fon ju [[Alliance Israélite Universelle]], ju sik foarnoom, monken ju juudske Gloowens-Meenskup modern Wieten uuttouspreeden. Ju osmaniske Ferfoatenge fon [[1876]] proklamierde dän Islam foar ju Stoats-Religion, man roate ju juudske un kristelke Befoulkenge glieke politiske Gjuchte un moakede him dän Tougong tou eepentelke Boantjene muugelk. Tou düsse Tied waas Bagdad een kosmopolitiske un multinasjonoale Stääd. Monken do Muslime wieren do [[Schiiten]] un [[Sunniten]] tou sowät glieke Deele toalriek fertreeden, buppedät roate dät masse Juuden (sowät 1300 Familien mäd tjo [[Synagoge]]n), Christen (Armeniere, Jakobiten, [[Nestorianismus|Nestorioanere]], Griechen, sowät 300 Familien). Persere un Indere wieren uk stäärk fertreeden. Ap dän [[2. Juni]] [[1914]] kreech ju Stääd mäd ju Eepenenge fon dän Deel-Ousnit Sumike-Bagdad Ounsluut oun ju [[Bagdad-Boan]]. === In ju britiske Kolonioaltied === Wilst dän [[Eersten Waareldkriech]] marskierden [[Fereend Köönichriek|britiske]] Troppen ien un besätten ap dän [[11. Meerte]] [[1917]] ju Stääd Bagdad, sunner dät sik ju osmoanske Armee deer baldoarich juunsätte. Do Briten wieren nu ju Kolonioal-Moacht in dän Irak. Ätterdät dät in [[1920]] aan [[Irakisken Apstound fon 1920|Irakisken Apstound]] roat hiede, die bolde deelsloain wuude, gruundeden do Briten ap dän [[23. August]] [[1921]] dät [[Köönichriek Irak]], dät noch unner hiere Kontrolle stuude. Eerste ap dän [[3. Oktober]] [[1932]] wuude dät britiske Mandoat wächnuumen un die Irak wuude formell uunouhongich. Daach seekerden sik do Briten een wirtskuppelke Sunnerstaalenge un beheelten politisken Ienfloud. === In dän uunouhongigen Irak === Die Wierstound in ju irakiske Befoulkenge juun ju stäärke Rulle fon do Briten waas groot. Mäd Stöän fon [[Nazi-Düütsklound]] moakeden Offisiere aan [[Militärputsch in dän Irak in 1941|Militärputsch]] juun ju probritiske Regierenge. Näien Ministerpräsident wuude [[Raschid Ali al-Gailani]], die een "Regierenge fon ju Nasjonoale Ferdäägenge" apgjuchte. Grootbritannien soande Troppen uut [[Transjordanien]] un [[Britisk-Indien]], do ap dän [[2. Moai]] [[1941]] in [[Basra]] oun Lound geenen. Uk wan do irakiske Eenhaide sogoar do Staudomme fon dän [[Euphrat]] sprängden, kuuden jo dän britisken Foarmarsk nit aphoolde. Ap dän [[29. Moai]] [[1941]] roakteden britiske Troppen ätter sweere Kampe mäd ju irakiske Armee ju Baalengsruumte fon Bagdad, ju Regierenge Gailani fluchtede deerätter in dän [[Iran]]. Ap dän [[1. Juni|1.]] un [[2. Juni]] [[1941]] briek een Wooge fon [[Pogrom]]e juun do juudske Ienwoonere fon Bagdad uut.<ref>Zvi Yehuda Shmuel Moreh (ed.): ''Al-Farhud. The 1941 Pogrom in Iraq.'' Jerusalem 2010.</ref> In do twäin Deege stoorwen in Bagdad 179 Moanskene mäd juudsken Gloowe, fuul Huuse un Winkele in't juudske Kwattier wuuden fernäild. Do britiske Eenhaide bleeuwen in Buute-Besierke un dieden niks.<ref>UNHCR: (PDF; 108&nbsp;kB)</ref><ref>Hagalil.com: [http://www.hagalil.com/archiv/2004/06/austausch.htm Irakiske Juuden: Bie uus in Bagdad]</ref>. In 1951 un 1952 ferlieten bienaist aal do Bagdader Juuden uur een Luchtbrääch dän Irak un geenen ätter [[Israel]] wai. Uumdät maase näie Ljuude, foaraaln uut dät [[Schiiten|schiitiske]] Suude, ätter ju Haudstääd wai koomen, groide ju Ienwoonertoal fon sowät 145.000 in't Jier 1900 ap 490.000 in't Jier 1957. Dät duurde, bit nouch Woonruumte foar do näie baud wuuden waas. In [[1972]] wuuden do Unnerniemen in dän [[Äid-Oulje|Oulje]]-Sektor stoatelk, in [[1973]] groide die Ouljepries. Fon do oun wieren do irakiske Oulje-Iennoamen baldoarich. Tou düsse Tied äntstuude een moderne Infrastruktuur mäd Kanalisatsjoon, Woaterleedengen un Autoboanen. Fuul Jäild floot uk in sälskups-politiske Mäitnoamen, biespilswiese uum foar Suundegaid un Bieldenge tou suurgjen. Do Oulje-Iennoamen wuuden uk bruukt, uum ju [[Industrie]], dän Transport, ju Kommunikatsjoon un uur Berieke so as Ferhoalenge, Tourismus, Honnel un aal do uur Wirtskups-Sektore Stöän tou reeken. Wilst düsse Tied groide ju Befoulkenge fääre. Dän grootsten Deel fon do näie Ienwoonere moakeden schiitiske Arabere uut. Jo looken maast in Buutenkwattiere fon Bagdad, wier in äiländige Ferhooldnisse huuseden. In do bee Gulfkriege ([[Eersten Gulfkriech]]: [[1980]] bit [[1988]]; [[Twäiden Gulfkriech]]: [[1990]] bit [[1991]]) wuude in Bagdad foaraaln masse Infrastruktuur fernäilt. Dät geen juun militäriske juust so as zivile Infrastruktuur: Truch ju Fernäilenge fon Kloor-Ounloagen biespilswiese floot masse keetich Woater in dän Tigris, uut dän ju Befoulkenge dät Drinkwoater kreech. Deertruch roate dät Epidemien. Uk ju Stroom-Produktsjoon waas ätter dän Kriech foar't eerste bloot fjauer Prozent fon toufoarne. Toumaast hääbe do aliierde Troppen dät fermidt, Zivilisten direkt ountougriepen. Man deer roate dät uk Juunbiespiele, tou'n Biespil wuuden ap dän [[13. Februoar]] [[1991]] moor as tjohunnerd Zivilisten truch Bumben dooded, do in aan Bunker sieten. Ap dän [[20. Meerte]] [[2003]] begon mäd [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoanske]] Bumbardierengen in Bagdad die [[Irak-Kriech]]. Boudem-Troppen koomen wät leeter bietou. Ap dän [[3. April]] [[2003]] begon ju [[Slacht uum Bagdad]], ap dän [[4. April]] wuude die Lufthoawen fon ju Stääd iennuumen, ap dän [[5. April]] marskierden Amerikoanere in ju Stääd-Midde ien. Ätterdät die Kriech ap dän [[1. Moai]] [[2003]] fon do Amerikoanere foar wunnen ferkloord wuuden waas, waas dät Lound bit 2009 amerikoansk besät. Man dät roate noch masse Terror-Ounsleeke. In dän Juni [[2014]] waas Bagdad kuut deerfoar, in ju Hounde fon dän [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|sonaamden Islamisken Stoat]] tou faalen. Man ju Terror-Miliz kuude ouweerd wäide. == Wällen == * Düssen Artikkel stöänt sik foar groote Deele ap ju düütsksproakige Wikipedia. * besunnere Wällen:<br><references/> [[Kategorie:Stääd]] [[Kategorie:Irak]] 4c2ftkwq97o3ntdsshbz6hznmkkd0ve 0 6630 120192 110364 2021-08-08T23:42:25Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:Coat of Arms of Baltrum.svg |100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Aurk]] | buurmäster = Antje Wietjes-Paulick (CDU) | hööchte = 5 m. buppe NN | fläche = 5,5 km² | ienwoonertaal = 493 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 76 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Baltrum in AUR.svg | 260px|]] | }} [[File:Karte Insel Baltrum.png |thumb|right|260px|Koarte fon Baltrum]] '''Baltrum''' is aan fon do [[aastfräiske Ailounde]] un ne Meente in dän [[Loundkring Aurk]]. Dät lait aastelk [[Norderney]] un wäästelk [[Langeooch]]. Dät is ju litste fon do aastfräislounde Ailounde un häd 493 Ienwoonere (2010). Baltrum häd n litjen Lufthoawen. Autos duurwe ap dät Ailound nit fiere. Fon 1949 bit 1985 hied Baltrum ne litje Iersenboan foar dän Frachtverkier. ==Bauwierke== * Tjo Säärken * Heematmuseum <gallery> Bielde:Alte Inselkirche und Inselglocke.jpg |Oolde Ailoundsäärke mäd Ailoundklokke Bielde:Baltrum ev Kirche.jpg |Evangelske Säärke Bielde:Katholische Kirche Baltrum.jpg |Katolske Säärke St. Nikolaus Bielde:BaltrumOrtsmitte.jpg|Säntrum fon dät Täärp Bielde:Baltrum Strand.jpg| Strand ap Borkum Bielde:Baltrum Flughafen.jpg| Lufthoawen Borkum Bielde:Baltrum Heimatmuseum.jpg |Heematmuseum File:Luftaufnahme Baltrum DaB.jpg |Luftbielde </gallery> ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) * [[:de:Liste der Orgeln im Landkreis Aurich|Lieste fon do Oargele in dän Loundkring Aurk]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [http://www.baltrum.de/ Websiede fon ju Meente] * [https://web.archive.org/web/20100905084723/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/baltrum.htm Baltrum ap Genealogie-Forum] {{Commonscat|Baltrum}} {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Aastfräiske Ailounde]] [[Kategorie:Loundkring Aurk]] 9fxq3uc3m4pjrxqwsvlbrpv573oerlf 0 6631 109102 109100 2014-03-26T10:16:35Z Midnight Gambler 5364 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Saratov evening.JPG|thumbnail|right|250px|Saratow]] '''Saratow''' is ju grootste Stääd in [[Ruslound]] an ju Äi [[Wolga]], mäd ne Fläche fon 394 km². Ju Stääd häd 837.831 Ienwoonere. {{stump}} [[Kategorie:Ruslound]] n2lrjcayx1wu13cqz3mezz2f7bvyfeo 0 6633 120034 115532 2021-08-08T22:10:24Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox Meente| noome = | flaage = {{border|[[ ]]}} | woapen = [[Bielde:Wappen Langeoog.svg |100px|]] | buundeslound = [[Läichsaksen]] | loundkring = [[Loundkring Wittmund|Wittmund]] | buurmäster = Uwe Garrels | hööchte = 5 m. buppe NN | fläche = 19,67 km² | ienwoonertaal = 1945 <small>''(2010)''</small> | befoulkengstichte = 99 Ienw. pro km² | koarte = [[Bielde:Langeoog in WTM.svg | 260px|]] | }} '''Langeooch''' is aan fon do [[aastfräiske Ailounde]] un ne Meente in dän [[Loundkring Wittmund]]. Dät läit aastelk [[Baltrum]] un wäästelk [[Spiekerooch]]. Ap Langeooch stounde two Säärken. Autos duurwe ap dät Ailound nit fiere. Langeooch häd ne Iersenboan un n litjen Lufthoawen. ==Sjuch uk== * [[:de:Liste der historischen Kirchen in Ostfriesland#Kirchen|Lieste fon historiske Säärken in Aast-Fräislound]]<small> (''düütsk''</small>) ==Ferbiendengen ätter buuten== * [https://web.archive.org/web/20141019220745/http://www.langeoog.de/de/index.htm Websiede fon ju Meente] {{Commonscat|Langeoog|Langeooch}} [[Bielde:Luftaufnahme Langeoog.jpg|thumb|left|300px|Blick ap Langeoog uut dät Wääste]] [[File:Inselbahn Langeoog.jpg |thumb|left|300px|Ju Ailounds-Boan]] {{stump}} {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Aastfräiske Ailounde]] [[Kategorie:Loundkring Wittmund]] l52kqaaf9kfml5lhj00elk1skikeyqj 14 6634 120676 82127 2022-03-04T10:48:44Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Läichsaksen]] sxfsxxzy2thmrafmf30ifhu3wv8zc33 0 6635 82129 2012-03-24T22:30:12Z 87.187.80.24 Fäärelaited ätter [[Langeooch]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Langeooch]] gwqp779zayc6x00tyys74akzy832st2 14 6636 120675 82151 2022-03-04T10:46:11Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Läichsaksen]] sxfsxxzy2thmrafmf30ifhu3wv8zc33 10 6639 119476 82533 2020-10-19T04:29:57Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Focko Ukena.png|right|90px]] '''Focko Ukena''' (* uum 1370; † 29. August 1436 in Diekhusen) waas n [[Aastfräisk]]en Heuftmon fon dät [[Moormerlound]] un [[Uplengen|Lengenerlound]]. In dät lete 14. un fröie 15. Jierhunnert wude dän Ienfloud fon dät aastfräiske Haudlenggeslecht Kenesna [[tom Brok]] langsam gratter. Dät was striedich mäd dät Prinzip fon ju [[Fräiske Fraiegaid]]. Do Fräisen setten sik juun do tom Broke un Focko Ukena wäd die Uppermon fon do lelke Aastfräisen. In September 1426 wude [[tom Brok#Ocko II. tom Brok|Ocko II. tom Brok]] in ju [[Slacht fon Tjootern]] fon Ukena släin. ... [[Focko Ukena|läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 0tjbqxfuadah1q9ffdryq29yrx148ub 10 6640 119477 111003 2020-10-19T04:29:59Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Marinesender DHO38 Längstwellensender der Marine - Einzelner Mast.jpg|right|100px]] '''DHO38''' is dät Roupteeken fon n '''Loangstwoogenseender''' (dt. ''Längstwellensender'') fon ju Buundesweer, in dän [[Wäästfoan]] wäästelk fon [[Roomelse]]. DHO38 soant ap ju Frequenz 23,4 kHz mäd ne Seendelaistenge fon bit tou 800 [[Stroom - Laistenge - Energie|Kilowatt]] kodierde Mäldengen an U-Boote fon ju Buundesmarine un uur [[NATO|NATO]]-Loundere. Apgruund fon ju gjucht läige Seendefrequenz, ferbuunen mäd ne relativ hooge Seendelaistenge, is n Ämpfang noch in Woaterdjupten bit tou sowät 30 m muugelk. Die Seender benutset oachte Skirmantennen, do älk fon 352,8 Meter hooge Stäilröirmästen drain wäide. ... [[DHO38|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 8hrv3nztccay900gbmundbza80xz9rx 0 6642 121686 110774 2022-10-18T02:33:42Z David C. S. 11775 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Presidente Rafael Correa.jpg|thumb|180px|Rafael Correa]] '''Rafael Correa''' (* 6. April 1963 in Guayaquil) is n [[Politik]]er. Hie is siet dän 15. Januoar 2007 die 56. [[Präsident]] fon ju Buundesrepublik [[Ecuador]]. {{stump-links}} {{Normdaten|TYP=p|GND=132527855|VIAF=160044424}} {{SORTIERUNG:Correa, Rafael}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Persoon]] jlp95lptbroc4jrt1qk5qg1qdx974yw 10 6643 119478 88008 2020-10-19T04:30:02Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Johanniterkapelle.jpg| right|100px]] Ju '''Johanniterkommende [[Boukeläsk]]''' is ne fröiere Deelsättenge fon dän Johanniteroarden, fon do ju Klaasterkapälle ärheelden blieuwen is. Ju Kommende uumfoatede do Täärpe un Buurskuppe Boukeläsk, [[Idafeen]]-Noud, [[Elisabethfeen]]-Noud, [[Ubbehusen]], [[Aasterhusen]] un [[Roagebierich]] mäd ne Fläche fon touhoope 8000 Hektoar. Dät Gruundengsjier fon dät Klaaster is nit bekoand. Dät Klaaster wuud wierskienelk in de Midde fon dät 13. Jierhunndert as Dubbelklaaster fon do Johannitere uut Burgsteinfurt gruunded. ... [[Johanniterkommende Boukeläsk|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 9sx4hkt2an2xtq0jl3bpgq7rdmmw8n3 10 6645 119479 88011 2020-10-19T04:30:04Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Waling Dykstra.jpg|right|90px]] '''Waling Dykstra''' (14. August 1821, [[Froubuorren]] - 15. Januoar 1914, [[Holwert]]) waas n [[Literatuur|Skrieuwer]] uut [[Fryslân]]. Hie is gjucht bekoand wuuden mäd sien ''Frysk Winterjûnenocht'', dät alleweegense in wäästfräiske Tjootere tou sjoon waas. Waling Dykstra waas Bakkersuun. Hie is eerst Bakker wuuden un begon in 1839 mäd dät Skrieuwen fon Dööntjene un Fertälstere, Deerfoar kreech hie immer moor Jäild, bit hie fon sien Skrieuwoarbaid lieuwje kuude. ... [[Waling Dykstra|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 274votxdtuv6k4v8mt31mug6t1s0dzk 8 6646 82636 2012-04-01T17:33:39Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „/* Älk JavaScript hier wäd foar aal Benutsere foar älke Siede leeden. */ /** * Icons on the top right of the article. * See also CSS * */ jQuery( document…“ javascript text/javascript /* Älk JavaScript hier wäd foar aal Benutsere foar älke Siede leeden. */ /** * Icons on the top right of the article. * See also CSS * */ jQuery( document ).ready( function ( $ ) { $( '.Top_icon_raw' ) .removeClass( 'Top_icon_raw' ) .addClass( 'Top_icon_dynamic' ) .prependTo( '#firstHeading' ); } ); lxgnjr8qszmf4grqnxfd9za9wppgao4 10 6650 119480 90277 2020-10-19T04:30:07Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sts115-s-040.jpg|right|100px|Space Shuttle Atlantis]] Dät '''Ruumtefeer''' is n Dreechsysteem foar dän '''Ruumtetransport''', dät ätter sien Wieruumekuumen ap ju Äide wier bruukt wäide kon. Dät Ruumtefeer gungt mäd Rakete ätter dät [[Al]] wai un loundet ap ju Äide as n [[Luchtfoartjuuch]]. Ap maaste bekoand is däälich wäil dät Amerikoanske [[Space Shuttle]].In 1981 bruukten do [[Fereende Stoaten]] eerstmoals dän Ruumtetransport. In [[1983]] wuude die Ruumtetransport foar dät Waareldruumlaboor [[Spacelab]] bruukt. ... [[Ruumtefeer|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 4wq68d4nd7ioao1bsl4y923ne5xpy8g 10 6652 119481 82750 2020-10-19T04:30:10Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Grou, Dr. Eeltsje Halbertsma Earebyld.jpg|right|90px]] Do '''Bruure Halbertsma''' wieren träi gjucht bekoande wäästfräiske Bruure uut [[Grou]], Meente [[Boarnsterhim]] in ju [[Niederlounde|niederlounsdske]] Provinz [[Fryslân]]. Do hääbe fuul däin foar ju [[wäästfräiske Literatuur]] in dät 19. Jierhunnert. Jo oarbaideden uk an do Rimen en Teltsjes, n Foulksbouk mäd Fertälstere un Riemsele. Do hääbe touhoope mäd [[Waling Dykstra]] fuul ärfoarsked un deeruur skrieuwen. Hiere Ooldenhuus stoant in dän ''Wilhelminapark'' in [[Grou]]. Do Bruure wieren: ... [[Bruure Halbertsma|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 05v0w4p0laj43lqzeq8hqk8o0r7y2ga 10 6654 119482 94580 2020-10-19T04:30:12Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Grand Rhinolophe 2.jpg |120px|right]] '''''Rhinolophus ferrumequinum''''' is ju grootste [[Europa|europäiske]] Oard uut dän [[Fläddermuuse|Fläddermuus]]-Sleek ''[[Rhinolophus]]''. Afwäil ju [[IUCN]] ju Oard as „Least concern“ (Nit in Gefoar) ap hiere Roode Lieste häd, is ju in fuul Gebiete uutstuurwen, toun Biespiel in do [[Niederlounde]] un in [[Belgien]], fielicht uk ap [[Malta]]. In Düütsklound rakt dät uk bloot noch een Gebuurtsstoowe in [[Bayern]], wierbie uum Trier tou uk wäkke uut [[Luxembuurich]] fljooge. ... [[Rhinolophus ferrumequinum|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> cjt7d5bbsw71jdwyq4bkpwyjjtcdgh0 10 6657 119483 94583 2020-10-19T04:30:15Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Image:Frelon europeen.jpg|right|100px]] Ju '''Doarne''' af '''Doddene''' ''(Vespa crabro)'' is een groote Oard fon Häspe un heert also tou do [[Insekte]]. Dät rakt moorere Unneroarden in disse Oard. Ju Doarne is in fuul Loundskuppe aiske säilden un stoant deer unner Natuurskuul. Ju Doarne sjucht bolde so uut as een heel woanelke Häspe uk, man mäd ne Loangte fon 18-35 mm is ju besunners groot. Ju monnelke Doarne is mäd bit tou 23 mm litjer as dät Wieuwke mäd bit tou 35 mm. ... [[Doarne|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 32qht3l5lxezlzvdni45j2ibrp84u5o 10 6658 119484 82975 2020-10-19T04:30:18Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Saterland_mechanical_peat_digging_1982.jpg|right|120px]] Die '''Wäästfoan''' ''(de: Westermoor'') is dät groote [[Foan]]gestrich wäästersiede fon do seelter Täärpe. In dän Wäästfoan bie [[Roomelse]] ([[Seelterlound]]) befint sik uk die Seender [[DHO38]] fon ju Düütske Marine. Ju Marinefunksteede is dät hoochste begungbere Bauwierk in West-Europa (man bloot foar Suldoate). Do oachte 352,8 Meter hooge rood-wiet Maäste sunt bit tou ne Fierte fon moor as 20 Kilometer tou sjoon. Die fuchtige Foanboudem häd bie ju Woal uum ne Steede tou waälen n wichtigen Faktor weesen. ... [[Wäästfoan|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> l1m2g3aoq7g9qlotfbmlyw6mw5e2wku 0 6668 119640 114236 2021-01-24T20:56:43Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Angers | ôfbylding = Le Lion-d'Angers - Hôtel de ville 01.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = Dät Räidhuus fon Angers [[Bielde:Blason d'Angers.svg|90px|Woapen fon Angers]]<br />Woapen fon Angers | ynwennertal = 158.054 <small>(2008)</small> | oerflak = 58,19 km&sup2; | befolkingstichtens = 4.327 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Frankriek]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= Pays de la Loire | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 49000 - 49100 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.angers.fr/ www.angers.fr] }} '''Angers''' is ne Stääd in dät Wääste fon Frankriek. <gallery> File:Vue sur le centre d'Angers.jpg|ju Staädmidde fon Angers File:Angers dot.jpg|ju Loage fon Angers in Frankriek File:Angers - Tramway - Place du Ralliement.jpg|Plats mäd Tram File:Loire Maine Angers1 tango7174.jpg|ju Äi ''Maine'' in Angers File:Château angers jardin châtelet.jpg|''Châtelet'' File:Palais UCO.JPG|Angers Universität File:Hopital-St-Jean-Angers (3).JPG|''Chant du monde'' File:Loire Maine Angers2 tango7174.jpg|Kastäil fon Angers </gallery> {{Commons Boolke|Angers}} [[Kategorie:Stääde in Frankriek]] 68gacnwmme1bixb8dm2xf4bk5h6angd 0 6669 118680 118570 2019-11-15T08:26:22Z Chongkian 5595 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flug Westerstede nach Leer 2010 259.jpg|thumb|Bie [[Lier (Stääd)|Lier]] fljut ju Leda in ju Oamse]] Ne '''Äi''' is smoals n natüürelken Woaterstroom truch et Lound, die maastentieds uut swäit Woater bestoant. == Woaterferloop == Oafte fljut et Woater ätter n [[Ozean]], Meer, [[See]], of ne uur Äi. Wan een Äi in ne uur Äi uutkumt, dan wäd ju eerste ne Touflus, Ieuwen-Äi of Sieden-Äi naamd. Äien konnen sik also bieldje uut ferskäidene Äien, wan do touhoope kuume. Wan Äien nit bieldet wäiden fon Touflusse, kon me wieruume ätter ju ''Wälle'', ju Steede weer ju Äi äntspringt. === Biespil === Ju [[Seelter Äi]] bildet sik tou Biespil uut do Touflusse Marka un Oaje. Ju Marka äntspringt uungefeer 20 km. suudelk fon dät [[Seelterlound]], deer is hiere Wälle. Uut ju Seelter Äi fljut dät Woater truch do [[Leda]] un [[Oamse]] ätter ju [[Noudsee]] wai. Ju Leda un ju Oamse sunt deeruum Ouflusse fon ju Seelter Äi. == Webferbiendengen == {{CommonsLittik|River|Äi}} [[Kategorie:Woater]] 608bz4zv0n1ckw3bz126zbst626nn1z 10 6672 85799 85531 2012-05-29T22:46:40Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Saterhaus.jpg|right|120px]] *... dät '''''Saterhaus''''' fon Deddens uut [[Hollenerfoan]] dät lääste ärheeldene '''[[Eepen Huus|Eepene Huus]]''' waas un in dät [[Museumstäärp Kloppenbuurich]] (Bielde) wier apbaud is? <br> *... uk dät eerste '''[[Aastfräisk Huus|aastfräiske Huus]]''' fon Auks, dät [http://saterland.hyves.nl/photos/554696094/0/YUMF/?pageid=3BMWEGE8TEG4W0K80 Gulfhaus Awick] uut 1822 däälich in dät [[Museumstäärp Kloppenbuurich]] stoant? <br> *... '''Auks''' (Awick) die ooldste bekoande Noome fon Skäddel is, do wieren deer al in dät Jier 1495?<br> *... dät oolde aastfräiske Huus fon [http://saterland.hyves.nl/photos/549543496/0/BWvQ/?pageid=52S3WPDK9R8KW4OWO Snieders (Mödden)] uut 1823, dät deer däälich noch in [[Skäddel]] stoant, dät ooldste ärheeldene Huus in [[Seelterlound]] is un unner Toankmoalskuts stoant? <br> 5xhvpc49ujs6j3ffggwolad5ios7ndx 14 6677 110793 107429 2015-05-18T17:10:04Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC Kategorie:Persoon ätter Tied wikitext text/x-wiki Düt is een Kategorie fon Ljuude, do in 1931 bädden sunt. [[Kategorie:Persoon ätter Tied]] 6f1w9e0y0nfo34drq8os7pfu4rmh8un 0 6680 115417 107346 2018-01-09T17:39:52Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Waareldkoarte.jpg|thumb|Ozeanien lait gjuchtsunner ap ju Waareldkoarte.]] '''Ozeanien''' is dän kollektiven Noome foar ne groot Taal [[Ailound]]e in ju [[Pazifiske Ozean]]. Maast wäd ju Region etnologisk in tjo groote Ailoundgruppe indeeld: * [[Polynesien]] * [[Melanesien]] * [[Mikronesien]] In ju brattere Perspektiv wäide uk [[Näi-Seelound]], [[Näi-Guinea]] un [[Australien]] deertou reekened. [[Kategorie:Waarelddeele]] [[Kategorie:Ozeanien| ]] 2r55b3am600gqrqbskgt9mavcntef2q 0 6683 104859 92873 2013-03-08T17:42:01Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 20 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q785828]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Arija''' is n rockkoppel uut [[Ruslound]]. Meegliedere fon dän Koppel wieren: * Vladimir Holstinin * Vitaly Dubinin * Mikhail Zhitnyakov * Sergey Popov * Maxim Udalov == Ju Discografie == * ''Мания величия'' (1985) * ''С кем ты?'' (1986) * ''Герой асфальта'' (1987) * ''Игра с огнём'' (1989) * ''Кровь за кровь'' (1991) * ''Ночь короче дня'' (1995) * ''Генератор зла'' (1998) * ''Химера'' (2001) * ''Крещение огнём'' (2003) * ''Армагеддон'' (2006) * ''Феникс'' (2011) {{stump}} [[Kategorie:Musik]] 0ldwwblvidcm39exntprvzk1nw76ig3 0 6685 119237 113398 2020-07-04T12:15:30Z Redtree21 10986 Boargemaster wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Melbourne | ôfbylding = Melbourne montage six frame infobox jpg.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 4.529.500 <small>([[2015]])</small> | oerflak = 1.705 km&sup2; | befolkingstichtens = 1.978 km&sup2; | stêdekloft = 4.000.000 Ienwoonere | hichte = 31 m. buppe N.N. | lân = [[Australien]] | bestjoerlike ienheid 1 = Deelstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Victoria (Australien)|Victoria]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = Sally Capp | stêdsyndieling = 31 Ferwaltengsdistrikten <small>(LGA's)</small> | stifting = 30. August 1835 | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +10 | simmertiid = [[UTC]] +11 | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|37_48_49_S_144_57_47_E_type:city(746000)_region:AU-VIC|<small>37° 48′ SB, 144° 57′ AL</small>}} | webside = [http://www.melbourne.vic.gov.au www.melbourne.vic.gov.au] }} '''Melbourne''' is ju Haudstääd un grootste Stääd fon dät australiske Buundeslound [[Victoria (Australien)|Victoria]]. Ätter [[Sydney]] is Melbourne ju twäidgrootste Stääd fon [[Australien]]. [[Kategorie:Australien (Lound)]] pd5zl8q094i31xffynhfxejhmz4ltlc 0 6686 120815 113885 2022-07-05T08:48:57Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Piratenpartei Deutschland Logo.svg|thumb|170px|Logo]] Ju '''Piratenpartei Deutschland''' ('''PIRATEN''') is ne politiske Paatäi in [[Düütsklound]]. Int Algemeen sätte do Piroaten sik ien foar politiske Transparenz un do 'elektroniske' Burgergjuchte. Ju Paatäi is tou Biespil juun et 'Zugangserschwerungsgesetz' en et spiekerjen fon Internetdoaten. Bie do [[Düütske Buundesdaiwoalen 2009]] kreech ju Paatäi 2,0% fon do Stämmen. Do piroaten sunt fertreeden in do Lounddeege fon [[Släswiek-Holstein]], dät [[Saarlound]] un [[Berlin]]. {{stump}} == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.piratenpartei.de/ Websiede fon ju Piratenpartei Deutschland] [[Kategorie:Politiske Paatäi in Düütsklound]] a4crwawoshbko81e5d192yracs0lq9s 0 6687 84606 84594 2012-05-12T13:08:42Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Piroatenpaatäi Düütsklound]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Piroatenpaatäi Düütsklound]] h2cyh8mtzk8uph6yjboxhyxaqyd95ne 0 6688 84596 2012-05-12T10:24:53Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob Seite [[Do Piraten]] nach [[Piroatenpaatäi Düütsklound]]: Seelterske Noome un dät gungt hier bloot uum ju düütske Piroaten. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Piroatenpaatäi Düütsklound]] h2cyh8mtzk8uph6yjboxhyxaqyd95ne 0 6689 84597 2012-05-12T10:27:27Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Nationoaldemokratiske Paatäi Düütsklounds]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nationoaldemokratiske Paatäi Düütsklounds]] 21tb81uav6eh38oh8favi75f8lqd5yu 0 6690 119740 105469 2021-02-15T11:09:50Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {| style="background:transparent;" |- | colspan="2" | <div style="margin: 0; border: 1px solid #87CEFA; background-color:#FFFFFF; align:right; font-size: 150%; font-weight: bold; text-align:center"> Geskichte </div> |- | width="60%" style="vertical-align:top" | <!-- Balke lofts --> __NOTOC__ <!-- A L G E M E E N --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; margin-right:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0 1em 1em 1em; background-color:#FFFFFF; align:right; font-size: 100%"> === Tieden === [[Bielde:Colosseum in Rome, Italy - April 2007.jpg|120px|right]] [[Bielde:Marienkirche von der nordseite.jpg|120px|right]] [[Bielde:NormandySupply edit.jpg|120px|right]] '''Äddere Geskichte'''<br /> [[Steentied]] - [[Bronstied]] - [[Ieserntied]]<br /> '''Oalerdum'''<br /> [[Antike Griechenlound]] - [[Oold Ägypten]] - [[Babylonien]] - [[Roomske Riek]] - [[Julius Caesar]] '''[[Middeloaler]]'''<br /> [[Christoph Kolumbus]] - [[Foulkewonderenge]] - [[Frankiske Riek]] - [[Heliand]] - [[Hillige Roomske Riek]] - [[Leonardo da Vinci]] - [[Osmaniske Riek]] - [[Teppich fon Bayeux]] - [[Widukind]] '''[[Eere Näitied]]'''<br /> [[Renaissance]] - [[Reformation]] un [[Juunreformation]] - [[Barock]] '''19. Jierhunnert'''<br /> [[Frantsööske Besättenge]] - [[Kongräs fon Wien]] - [[Napoleon Bonaparte]] - [[Otto von Bismarck]] - [[Kommunismus]] '''Waareldkriege'''<br /> [[Eerste Waareldkriech]] - [[Riekskristallnoacht]] - [[Twäide Waareldkriech]] - [[Nazi-Düütsklound]] - [[Adolf Hitler]] - [[Holocaust]] '''[[Koolde Kriech]]'''<br /> [[Berliner Muure]] - [[Fereende Natione]] - [[NATO]] - [[Roode Armee]] - [[Sowjetunion]] - [[Wääst-Düütsklound|Wääst-]] un [[Aast-Düütsklound]] </div> <!-- H I S T O R I S K E L O U N D E --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; margin-right:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0 1em 1em 1em; background-color:#FFFFFF; align:right; font-size: 100%"> === Geskichte fon Seelterlound === [[Bielde:Johanniterkapelle Bokelesch135.jpg|120px|right]] '''Algemeen'''<br /> [[Geskichte fon Seelterlound]] '''Ienfloude un Heerskuppe'''<br /> [[Tecklenbuurich]] un [[Munster]] - [[Aastfräiske Ienfloude]] - [[Frantsööske Besättenge]] '''Äddere Geskichte'''<br /> [[Besiedelengstied|Besiedelengstied fon Seelterlound]] - [[Seelter Loundgjucht]] - [[Seelter Siegel]] - [[Kontakte fon Seelterlound]] '''Uur'''<br /> [[Honnel un Skipfoart in Seelterlound]] - [[Bootjeräi]] - [[Hällenge]] - [[Seelterbuund fon 1952]] - [[Eedgreeuwe]] - [[Holloundsgungere]] - [[Näiere Tied]] - [[Do Seelter in Cincinnati]] </div> </div> <!-- EIN BALKE LOFTS --> | width="40%" style="vertical-align:top" | <!-- A L G E M E E N --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color:#EFEFEF; align:right; font-size: 100%"> === '''Gouden Dai!''' === Wäilkeemen bie dät '''Portoal:Geskichte'''! </div></small></div> <!-- K A T E G O R I E N --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color:#EFEFEF; align:right; font-size: 100%"> === Kategorien === <categorytree>Geskichte</categorytree> </div></small></div> <!-- F R A E I S K E G E S K I C H T E --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color:#FFFFFF; align:right; font-size: 100%"> === Fräiske Geskichte === [[Fräiske Riek]] - [[Fräisk-Frankiske Kriege]] - [[Focko Ukena]] - [[Freeska Landriucht]] - [[Radbod|Köönich Radbod]] - do [[tom Brok]]e - [[Slacht fon Tjootern]] - [[Fräiske Mythologie]] - [[Upstalsboom]] - [[Gysbert Japiks]] - [[Eedgreeuwe]] - [[Bruure Halbertsma]] - [[Theodor Mommsen]] - [[Dr. Jacob Botke]] </div></small></div> |} </div></small></div> [[Kategorie:Portoal]] ly5awd2c4ap2dlt07d4r2qhdb8fi4sw 0 6691 104867 99636 2013-03-08T17:44:52Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 101 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q11761]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Solvogn.jpg|thumb|Die Sunnewoain fon Trundholm]] Ju '''Bronstied''' is n Tied in ju [[Geskichte|Geskichtsskrieuwenge]], weer do Moanskene mäd bronsen Reeskup begonnen tou oarbaidjen. Dit Tiedruum begint so uungefeer uum 2200 f. Chr. un eendet uumtränt 800 f. Chr. {{Stump}} [[Kategorie:Geskichte]] dv1h9ehbd2st626ubzs0znre4v51x4s 10 6692 101985 101984 2013-02-23T16:00:01Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {| |- | width="50%" valign="top" | * [[Lieste fon Haudstääde]] * [[Lieste fon do Täärpe un Buurskuppe fon Seelterlound]] * [[Lieste fon Minnerhaide]] * [[Lounde]] * [[Loundnoomen]] | width="50%" valign="top" | * [[Planete]] * [[Waarelddeele]] * [[Lieste fon Stääde in Deenemäärk]] * [[Lieste fon Stääde in Düütsklound]] </ol> |} sggpp8d5j7vklvgagh9otb63zr0g0sr 10 6693 84628 2012-05-12T18:17:49Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{| |- | width="50%" valign="top" | * [[Amateurbeende]] * [[Befoulkengsäntwikkelenge]] | width="50%" valign="top" | * [[Schaltteekene]] * [[Uurkunde]] </ol> |}“ wikitext text/x-wiki {| |- | width="50%" valign="top" | * [[Amateurbeende]] * [[Befoulkengsäntwikkelenge]] | width="50%" valign="top" | * [[Schaltteekene]] * [[Uurkunde]] </ol> |} byaci7if88gzyjqytxcso4iw7ci4af6 10 6694 84629 2012-05-12T18:17:59Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „* [[Deege Uursicht]] * [[Jiere Uursicht|Jiere Uursicht]]“ wikitext text/x-wiki * [[Deege Uursicht]] * [[Jiere Uursicht|Jiere Uursicht]] 8mxq82xvcdnd2ydqe2l9448vg4y5vd1 10 6695 84630 2012-05-12T18:18:11Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{| |- | width="50%" valign="top" | * [[Afro-Asiatiske Sproaken]] * [[Lieste mäd Seelterfräiske Computer-Begriepe|Computer-Begriepe]] * [[Huusnoomen]] * [[Indioa…“ wikitext text/x-wiki {| |- | width="50%" valign="top" | * [[Afro-Asiatiske Sproaken]] * [[Lieste mäd Seelterfräiske Computer-Begriepe|Computer-Begriepe]] * [[Huusnoomen]] * [[Indioaner]] * [[Indogermaniske Sproaken]] * [[Keltisk]] * [[Lieste fon do Seelter Roupnoomen]] * [[Noudfräiske Literatuur]] | width="50%" valign="top" | * [[Persoonenoomen]] * [[Semitiske Sproaken]] * [[Seelterfräiske Literatuur]] * [[Slawisk]] * [[Sproakfamilie]] * [[Sproakkundige Teekene]] * [[Unnersäikere fon ju seelter Sproake]] * [[Wäästfräiske Literatuur]] </ol> |} 7s07avdl5ppaan4u7h8p8t9dhilq6p6 10 6696 84631 2012-05-12T18:18:26Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „* [[Fertälstere]] * [[Lieste fon do Pestoore un Gäistelke in Seelterlound]] * [[Bekoande Philosophe|Philosophe]]“ wikitext text/x-wiki * [[Fertälstere]] * [[Lieste fon do Pestoore un Gäistelke in Seelterlound]] * [[Bekoande Philosophe|Philosophe]] e04ggcsvrd51eq3pu5aw9pwdywdxiv8 10 6697 98411 84632 2012-12-28T12:28:42Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki * [[Lieste fon klassiske Komponiste]] * [[Literatuur uur Seelterlound]] bw8xsmh1aifne2sxgwl6oi82s8z5rk9 10 6698 84633 2012-05-12T18:18:45Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „* [[Lieste fon chemiske Elemente|Chemiske Elemente]] * [[Lieste fon do Isotope]] ** [[Lieste fon do Isotope/1. Periode]] ** [[Lieste fon do Isotope/2. Periode]] *…“ wikitext text/x-wiki * [[Lieste fon chemiske Elemente|Chemiske Elemente]] * [[Lieste fon do Isotope]] ** [[Lieste fon do Isotope/1. Periode]] ** [[Lieste fon do Isotope/2. Periode]] ** [[Lieste fon do Isotope/3. Periode]] ** [[Lieste fon do Isotope/4. Periode]] ** [[Lieste fon do Isotope/5. Periode]] ** [[Lieste fon do Isotope/6. Periode]] ** [[Lieste fon do Isotope/7. Periode]] * [[Periodiske Tabelle]] 7hhafxo1m4hf5qem3pcnkzjpquozrus 10 6699 84634 2012-05-12T18:18:56Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „* [[Dierte]] * [[Plonten]]“ wikitext text/x-wiki * [[Dierte]] * [[Plonten]] 8vb066umhbrwyv2iy1nla2xod32jwi3 0 6700 114079 104868 2017-02-28T16:03:57Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki {| style="background:transparent;" |- | colspan="2" | <div style="margin: 0; border: 1px solid #87CEFA; background-color:#FFFFFF; align:right; font-size: 150%; font-weight: bold; text-align:center"> Wietenskup & Technik </div> |- | width="60%" style="vertical-align:top" | <!-- Balke lofts --> __NOTOC__ <!-- A L G E M E E N --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; margin-right:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0 1em 1em 1em; background-color:#FFFFFF; align:right; font-size: 100%"> === Wietenskuppe === [[Bielde:Newtons cradle animation book.gif|100px|right]] '''Exakte Wietenskuppe'''<br /> [[Physik]] - [[Chemie]] - [[Mathematik]] - [[Informoatik]] - [[Äidkunde af Geowietenskuppe|Äidkunde]] - [[Biologie]] - [[Stiernkunde af Astronomie|Stiernkunde]] '''Moanskenwietenskuppe'''<br /> [[Geschichte|Geskichte]] - [[Philosophie]] - [[Wirtschaft|Wirtskaft]] - [[Sälskupskunde]] - [[Jura]] - [[Politik]] - [[Sproakwietenskup]] - [[Psychologie]] - [[Religion]]e '''Anwoande Wietenskup'''<br /> [[Baukunde]] - [[Computer]]e - [[Ferkier]] - [[Heelkunde]] - [[Huushollenge]] - [[Loundwirtschaft|Loundwirtskaft]] - [[Ruumfoart]] - [[Technik]] - [[Unnergjucht]] </div> <!-- U U R --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; margin-right:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0 1em 1em 1em; background-color:#FFFFFF; align:right; font-size: 100%"> === Elektronik & Technik === [[Bielde:Wiki-Ta-und-Al-Elkos-P1090329-1.jpg|100px|right]] [[Bielde:Columbia Supercomputer - NASA Advanced Supercomputing Facility.jpg|100px|right]] '''[[Computer]]'''<br /> [[Internet]] - [[Personal Computer]] - [[Säikmaskiene]] - [[Informoatik]] '''Elektronik'''<br /> [[Autonavigation]] - [[Elektrolytiske Kondensatore]] - [[Fiersjoon]] - [[Radio]] - [[Spreedengswierstand]] - [[Telefonie]] '''[[Elektrizität]]'''<br /> [[Stroom - Laistenge - Energie]] - [[Wierstand]] - [[Laitere un Isolatore]] - [[Wierstande|"ächte" Wierstande]] - [[LED-Lampe]] - [[Leedenge]] - [[Plus un Minus]] - [[Kondensatore]] - [[Riegenskaltenge un Parallelskaltenge]] - [[Spoulen]] - [[Transformatore]] - [[Skaltteekene]] - [[Hoolichlaitere]] - [[Dioden]] - [[Glieksponnenge]] - [[Wikselsponnenge]] - [[Gliekgjuchtenge]] - [[Transistore]] - [[Ferstäärkere]] - [[Fäild-Effekt-Transistore]] - [[Elektrone-Röire]] '''[[Optik]]'''<br /> [[Brille]] - [[Elektronemikroskop]] - [[Laser]] - [[Mikroskop]] '''Signoale un Ferbiendengen'''<br /> [[Analogsignoal]] - [[Bluetooth]] - [[Digitoal]] - [[Doatenuurdreegengsrate]] - [[Fjauerpunktsmeetenge]] - [[Koabel]] - [[Telefonie]] - [[Telegrafie]] - [[Informoatik]] - [[Spreedengswierstand]] </div> <!-- U U R --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; margin-right:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0 1em 1em 1em; background-color:#FFFFFF; align:right; font-size: 100%"> === Uur Sieden=== [[Anatomie]] - [[Näärwensälle]] - [[Synapse]] </div> </div> <!-- EIN BALKE LOFTS --> | width="40%" style="vertical-align:top" | <!-- A L G E M E E N --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color:#EFEFEF; align:right; font-size: 100%"> === '''Gouden Dai!''' === Wäilkeemen bie dät Portoal Wietenskup & Technik! </div></small></div> <!-- K A T E G O R I E N --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color:#EFEFEF; align:right; font-size: 100%"> === Kategorien === <categorytree>Wietenskup</categorytree> <categorytree>Technik</categorytree> </div></small></div> <!-- S J U C H U K --> <div style="margin: 0; margin-top:5px; border: 1px solid #87CEFA; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color:#EFEFEF; align:right; font-size: 100%"> === Sjuch uk === *[[Portoal:Biologie]] *[[Portoal:Geskichte]] </div></small></div> |} </div></small></div> [[Kategorie:Portoal]] r4lbk5c3e2uxqa5v81ladw8c2tjfz24 0 6702 104873 94399 2013-03-08T17:45:52Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 71 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q41179]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Mekong river location.jpg|thumb|200px|right]] Die '''Mekong''' is ne Äi in Suudaast-Asien. Ju Äi fljut truch China, Thailound, Laos, Kambodscha un Vietnam. Hie häd ne Loangte fon uungefeer 4.350 km un fljut in et Suudsinesiske Meer/den [[Pazifiske Ozean|Pazifisken Ozean]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Äi]] 3v60ku7xacov434b816wspmrhq1su6n 10 6705 107174 107108 2013-05-21T14:25:33Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Griep.jpg|right|80px]] * [[1. Moai]] [[2004]] - [[Estlound]], [[Letlound]], [[Litauen]], [[Malta]], [[Polen]], ju [[Slowakäi]], [[Slowenien]], [[Tschechien]], [[Ungarn]] un [[Zypern]] wäide EU-Meeglid. * [[2. Moai]] [[2011]] - [[Osama Bin Laden]] wäd fon amerikoanske Suldoaten in [[Pakistan]] fuunen un doodskeeten. * [[8. Moai]] [[1945]] - Kapitulation fon [[Nazi-Düütsklound]]. * [[15. Moai]] [[2007]] - [[Theo Griep]] stuurwen, seelter Skrieuwer un Politiker. * [[22. Moai]] [[1882]] - Die 15.003 Meetere loange [[Gotthardtunnel]] wäd fierelk eepend un tjoon Deege leeter in Bedrieuw nuumen. * [[23. Moai]] [[1707]] - [[Carolus Linnaeus]] gebooren, swedisken Dokter un Biologe (stuurwen in [[1778]]). * [[28. Moai]] [[1987]] - [[Mathias Rust]] fljucht mäd ne Cessna ätter [[Ruslound]] un loundet midde in [[Moskau]]. * [[30. Moai]] [[1975]] - Ju [[Europäiske Ruumfoartorganisation]] ESA wäd gruunded. ksjhqpj7lhk1qwd0595wmckf7895ekc 4 6706 84900 2012-05-17T10:27:25Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „== Januaor == {{Sjuchuk|Foarloage:Dissen Mound in ju Geskichte/Januoar}} {{Dissen Mound in ju Geskichte/Januoar}} == Februoar == {{Sjuchuk|Foarloage:Dissen Moun…“ wikitext text/x-wiki == Januaor == {{Sjuchuk|Foarloage:Dissen Mound in ju Geskichte/Januoar}} {{Dissen Mound in ju Geskichte/Januoar}} == Februoar == {{Sjuchuk|Foarloage:Dissen Mound in ju Geskichte/Februoar}} {{Dissen Mound in ju Geskichte/Februoar}} == Meerte == {{Sjuchuk|Foarloage:Dissen Mound in ju Geskichte/Meerte}} {{Dissen Mound in ju Geskichte/Meerte}} == April == {{Sjuchuk|Foarloage:Dissen Mound in ju Geskichte/April}} {{Dissen Mound in ju Geskichte/April}} == Moai == {{Sjuchuk|Foarloage:Dissen Mound in ju Geskichte/Moai}} {{Dissen Mound in ju Geskichte/Moai}} == Juni == {{Sjuchuk|Foarloage:Dissen Mound in ju Geskichte/Juni}} {{Dissen Mound in ju Geskichte/Juni}} == Juli == {{Sjuchuk|Foarloage:Dissen Mound in ju Geskichte/Juli}} {{Dissen Mound in ju Geskichte/Juli}} == August == {{Sjuchuk|Foarloage:Dissen Mound in ju Geskichte/August}} {{Dissen Mound in ju Geskichte/August}} == September == {{Sjuchuk|Foarloage:Dissen Mound in ju Geskichte/September}} {{Dissen Mound in ju Geskichte/September}} == Oktober == {{Sjuchuk|Foarloage:Dissen Mound in ju Geskichte/Oktober}} {{Dissen Mound in ju Geskichte/Oktober}} == November == {{Sjuchuk|Foarloage:Dissen Mound in ju Geskichte/November}} {{Dissen Mound in ju Geskichte/November}} == Dezember == {{Sjuchuk|Foarloage:Dissen Mound in ju Geskichte/Dezember}} {{Dissen Mound in ju Geskichte/Dezember}} [[Kategorie:Wikipedia]] hn9bcbjxwagjeliowg5l0ceyg5rd1sn 10 6707 87337 87336 2012-06-13T16:33:27Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Berlin Wall (June 1989).jpg|right|120px]] * [[6. Juni]] [[1986]] - Dät [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] wäd gruunded. * [[10. Juni]] [[1926]] - [[Antoni Gaudí]] stuurwen, kataloansken [[Baukunst|Baukunstler]]. * [[19. Juni]] [[1942]] - [[Muammar al-Gaddafi]] bädden, fon 1969 bit 2011 die diktatoriske Härsker fon [[Libyen]]. * [[21. Juni]] [[1933]] - Ju [[SPD]] wäd unner do Nazis ferbeeden. * [[23. Juni]] [[1865]] - Dät Eende fon n [[Sezessionskriech]]. * [[23. Juni]] [[1963]] - Die [[USA|Amerikoanske]] Präsident [[John F. Kennedy]] koom ätter Berlin un kwied bie ju [[Berliner Muure]]: ''"Ich bin ein Berliner"''. * [[24. Juni]] [[2007]] - Ju Paatäi [[Do Fräisen]] wäd in [[Aast-Fräislound]] gruunded. g3amaackaem5qgy3tv52oja937w1pep 10 6708 107622 85884 2013-07-22T07:52:57Z Ekwall1990 3909 wikitext text/x-wiki [[File:Holbein-erasmus.jpg|right|80px]] * [[12. Juli]] [[1536]] - [[Desiderius Erasmus]] fon [[Rotterdam]] stuurwen, Humanist, Philosoph un Skrieuwer. * [[17. Juli]] [[1954]] - [[Angela Merkel]] gebooren, ju oachte Buundeskanslerske fon ju [[Düütsklound|Buundesrepublik Düütsklound]]. * [[20. Juli]] [[1969]] - Do [[USA|Amerikoaner]] loundje as eerste Moanskene mäd ju [[Apollo 11]]-Mission ap ju [[Moune]]. * [[22. Juli]] [[1995]] - Die eerste oaine Drieuwwoain VT98 fon n [[Museumsiersenboan Ammerlound-Bäärsel-Seelterlound]] (MABS) häd sin "Jungfernfahrt". * [[27. Juli]] [[1880]] - Britiske Troppen wäide in ju [[Slacht fon Maiwand]] fon Afghanen sloain. * [[30. Juli]] [[1898]] - [[Otto von Bismarck]] stuurwen, düütsken Stoatsmon. l9eoe620ljbq4mwo1qws1zepfzxj091 10 6709 85010 84912 2012-05-18T12:18:25Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Paulsen.1907.jpg|right|100px]] * [[12. August]] [[1883]]: Dät lääste [[Quagga]] ''(Equus quagga quagga)'' stäärft in n Zoo fon [[Amsterdam]]. * [[14. August]] [[1908]] - [[Friedrich Paulsen]] stuurwen, noudfräisken Philosoph un Pädagoge. * [[20. August]] [[1988]] - Eende fon n eersten [[Gulfkriech]] twiske [[Iran]] un [[Irak]]. * [[26. August]] [[1862]] - [[Theodor Siebs]] gebooren, Sproakwietenskupper. * [[30. August]] [[2003]] - [[Charles Bronson]] stuurwen, amerikoansken Schauspieler (* 1921). sn3tevpodoukdut5vs9ab5reafyftwq 10 6710 93672 85886 2012-10-13T18:11:21Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nietzsche1.jpg|75px|right|]] * [[3. Oktober]] [[1990]] &ndash; Düütske Wierfereenenge, ''Dai fon ju düütske Eenhaid''. * [[11. Oktober]] [[1899]] &ndash; Begin fon dän [[Twäide Buurenkriech]] in [[Suud-Afrikoa]]. * [[15. Oktober]] [[1844]] &ndash; [[Friedrich Nietzsche]] gebooren, düütsken Filosoof. * [[20. Oktober]] [[2011]] &ndash; Die [[Libyen|libyske]] Diktator [[Muammar al-Gaddafi]] un sien Suun ''Mutassim'' wäide in Sirte doodskeeten * [[22. Oktober]] [[1839]] &ndash; [[Paul Cézanne]] gebooren, frantsöösken Moaler. * [[28. Oktober]] [[1520]] &ndash; [[Grutte Pier]] stuurwen, fräisken Fräiegaidsstrieder. ijibh54jsgwlt0frtp0vorhytp1r7bv 10 6711 92812 92811 2012-09-25T18:32:10Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lech Walesa.jpg|right|80px]] * [[1. September]] [[1939]] - [[Nazi-Düütsklound]] begint dän [[Twäide Waareldkriech]]. * [[2. September]] [[1985]] - [[Abe Lenstra]] stuurwen, fräisken Foutbalspieler (* [[1920]]). * [[2. September]] [[2002]] - Ju "[[:fy:|Fryske Wikipedy]]" ([[Wäästfräisk]]) gungt as eerste [[fräisk]]sproakige [[Wikipedia]] online. * [[15. September]] [[1890]] - [[Agatha Christie]] bädden<ref><small>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</small></ref>, ängelske Skrieuwerske. * [[26. September]] [[1345]] - In ju [[Slacht bie Warns]] winne do Fräisen. * [[29. September]] [[1943]] - [[Lech Wałęsa]] bädden, [[Polen|polnisken]] Politiker, Gewierkskupsmon un Winner fon dän [[Nobelpries]] foar dän Free. <references/> 7qt53zjhe3vf6yec1p0vosh9lvyw5b9 10 6712 94789 94788 2012-11-04T18:31:57Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:John F. Kennedy, White House color photo portrait.jpg |right|80px|John F. Kennedy]] * [[2. November]] [[1950]]: [[Otto Schmitz-Hübsch]] stuurwen, düütsken [[Frucht-Ounbau|Fruchtboomtuchter]]. * In ju Noacht fon n [[9. November|9.]] toun [[10. November]] [[1938]] - [[Riekskristallnoacht]] * [[14. November]] [[1840]] - [[Claude Monet]] tou Waareld keemen, frantsöösken Moaler. * [[16. November]] [[1951]] - [[Kneppelfreed]] (Knäppelfräindai) in [[Ljouwert]]. * [[22. November]] [[1963]] - [[John F. Kennedy]], die 35. Präsident fon [[USA|Amerikoa]] wäd in [[Dallas]] fermöärend. * [[24. November]] [[1632]] - [[Baruch de Spinoza]] tou Waareld keemen, niederloundsken Filosoof. 83xnh8tqo1pya1m2a41nabaqygnucux 10 6713 85013 84917 2012-05-18T12:32:30Z Bernd 1291 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ubbo-Emmius.jpg|right|80px]] * [[5. Dezember]] [[1926]] - [[Claude Monet]] stuurwen, frantsöösken Moaler (*&nbsp;[[1840]]). * [[9. Dezember]] [[1625]] - [[Ubbo Emmius]] stuurwen, fräisken Historiker. * [[9. Dezember]] [[2007]] - Ju Seelterfräiske Wikipedia häd 500 Artikkele. * [[25. Dezember|25.]] un [[26. Dezember]] - [[Wienoachten]] * [[29. Dezember]] [[1890]] - Massaker fon [[Wounded Knee]]. 7eufcvnyn7qghrvwvs57fr14jvw47k8 10 6714 115536 85888 2018-01-10T11:36:03Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv B 145 Bild-F078072-0004, Konrad Adenauer.jpg|right|80px]] * [[1. Januoar]] [[2002]] - Ferskeedene [[Europa|euopäiske Stoaten]] kriege dän [[Euro (Jäild) |EURO]]. * [[5. Januoar]] [[1876]] - [[Konrad Adenauer]] gebooren, düütsken Politiker un eersten düütsken Buundeskansler. * [[7. Januoar]] [[1959]] - Ju [[Kuba|kubaniske]] Regierenge unner [[Fidel Castro]] wäd truch do [[USA]] anärkoand. * [[15. Januoar]] [[2001]] - Wikipedia wuude stifted fon [[Jimmy Wales]]. * [[15. Januoar]] [[1914]] - [[Waling Dykstra]] stuurwen, fräisken Skrieuwer. * [[20. Januoar]] [[2009]] - [[Barack Obama]] wäd die 44. Präsident fon [[USA|Amerikoa]]. * [[24. Januoar]] [[1874]] - [[Aceh]] wäd fon [[Niederlounde|niederloundske]] Troppen unner [[Generoal van Swieten]] iennuumen. * [[27. Januoar]] [[1756]] - [[Wolfgang Amadeus Mozart]] gebooren, aastrieksken Komponist († [[1791]]) * [[30. Januoar]] [[1933]] - [[Adolf Hitler]] wäd fon n [[Riekspräsident]] [[Paul von Hindenburg]] toun [[Riekskansler]] benaamd. * [[31. Januoar]] [[1884]] - [[Theodor Heuss]] gebooren, eersten Buundespräsident fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. ist2v4fpx93t8h7mwk186vytwjobu5l 10 6715 85889 85066 2012-05-31T11:55:26Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Schröer.jpeg|right|80px]] * [[1. Februoar]] [[1933]] - Ap Wonsk fon [[Adolf Hitler]] wäd die [[Nazi-Düütsklound|düütske]] Rieksdai fon n Riekspräsident aplöösd. * [[7. Februoar]] [[1951]] - [[Hans Matuszak]] promoviert in Bonn ap sien Oarbaid 'Die saterfriesischen Mundarten von Ramsloh, Strücklingen und Scharrel inmitten des niederdeutschen Sprachraumes'. * [[8. Februoar]] [[1995]] - [[Sixtus Schröer]] stuurwen, seelterfräisken Architekt un Meentepolitiker, Meeapgjuchter fon dän oolde [[Seelterbuund fon 1952]] un Meeglid fon dän Tweelwerräid. * [[20. Februoar]] [[1967]] - [[Kurt Cobain]] gebooren, amerikoansken Musiker. * [[21. Februoar]] [[1985]] - 13. [[Alwen Stääde|Alwestäädetuur]] wonnen fon Evert van Bethem uut St. Janskleaster in n Tied fon 6.47 Uuren. * [[22. Februoar]] [[1943]] - [[Horst Köhler]] gebooren, düütsken Poliker, fon 2004 bit 2010 die njuugende Buundespräsident fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. 9u7eo1i4zwkz4nk793uzwt74fk3m82z 10 6716 115921 115920 2018-01-22T17:21:10Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:2011 Joachim Gauck.jpg|80px|right]] * [[13. Meerte]] [[1987]] - [[Bernhard Grzimek]] stuurwen, Dierte-Dokter, Filmer un Foarsker. * [[15. Meerte]] [[44 f. Kr.]] - [[Julius Caesar|Gaius Julius Caesar]] möärend, n Militär un Stoatsmon fon dät [[Roomske Riek]]. * [[16. Meerte]] [[1878]] - [[Clemens August von Galen]] gebooren, Biskop fon [[Munster]], "Die Leeuwe fon Munster" naamd, Juunsätter juun do [[Nazi]]s. * [[18. Meerte]] [[2012]] - [[Joachim Gauck]] wäd die 11. [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. * [[21. Meerte]] [[1685]] - [[Johann Sebastian Bach]] gebooren, düütsken Komponist. * [[21. Meerte]] [[1933]] - Die näie Rieksdai fon [[Nazi-Düütsklound]] kumt toun eersten Moal touhoope. An n touken Dai wäd dät [[Konzentrationsleeger Dachau]] in Bedrieuw nuumen. dtdwj3undfjep1ecvb7qrs4ualhuu96 10 6717 85890 85017 2012-05-31T12:00:49Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:RMS Titanic 3.jpg|right|100px]] * [[2. April]] [[1805]] - [[Hans Christian Andersen]] gebooren, deensken Dichter un Skrieuwer. * [[3. April]] [[1930]] - Helmut Kohl gebooren, säksten Buundeskansler fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]] * [[4. April]] [[1910]] - [[Jan Tjittes Piebenga]] gebooren, [[Fryslân|wäästfräisken]] Koaster, Journalist un Skrieuwer * [[6. April]] [[1904]] - [[Kurt Georg Kiesinger]] gebooren, trääden Buundeskansler fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. * [[15. April]] [[1912]] - Ju [[Titanic]] is ap hiere eerste Foart ätter [[USA|Amerikoa]] in dän [[Atlantiske Ozean|Atlantik]] unnergeen. * [[30. April]] [[1945]] - [[Adolf Hitler]] häd sik sälwen dood moaked. kpi7mhcde70u2hzewv7pl600eq3y8oc 0 6718 120335 120334 2021-10-31T01:17:30Z Minorax 10286 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/Mx. Clarks|Mx. Clarks]] ([[User talk:Mx. Clarks|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:Chongkian|Chongkian]] wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = اسلامی جمہوریت پاکستا<br />Islāmī Jamhūriya-i-Pākistān | namme = Pakistan | flagge = Flag of Pakistan.svg | wapen = Coat of arms of Pakistan.svg | lokaasje = Pakistan in its region (claimed and disputed hatched).svg | motto = Iman, Ittehad, Nazm | folksliet = Pāk sarzamīn shād bād | taal = [[Urdu]] | haadstêd = Islamabad | steatsfoarm = Republiek | oerflak = 803.940 | pctwetter = 3,1 | ynwenners = 201.995.540 | teljier = 2016 | munt = Rupee | muntkoade = PKR | tiidsône = +5 | feestdei = [[14. August]] | lânkoade = PAK | ynternet = .pk | tillefoan = 92 | }} '''Pakistan''' is n Lound in Suudasien. Dät Lound skadt in dät Suudwääste an dän [[Iran]], in dät Wääste an [[Afghanistan]], in dät Noude an [[China]] un in dät Aaste an [[Indien]]. Ju Haudstääd fon ju Republik is [[Islamabad]]. Pakistan äntstuude, as ap dän [[14. August]] [[1947]] do Deele fon Britisk-Indien, do maast muslimisk wieren, uunouhongich wuden. Ju Exklave [[Aast-Pakistan]] wude leeter unner dän Noome [[Bangladesch]] aan oainen Stoat. [[Kategorie:Lound in Asien]] g2r7o15ukn0kzihn8evw0oaqws1zb9d 0 6719 110629 106535 2015-04-11T14:37:31Z Magioladitis 1940 All info is kept in Wikidata, removed: {{Link FA|az}} using [[Project:AWB|AWB]] (10900) wikitext text/x-wiki [[Bielde:RMS Titanic 3.jpg|thumb|right|300px|Ju Titanic]] Ju '''RMS Titanic''' waas aan [[Änglound|ängelsken]] Passagierdamper, die ap sien Jungfernfoart ätter do [[USA|Fereende Stoaten]] ap dän [[14. April]] [[1912]] in dän [[Atlantiske Ozean|Atlantik]] unnergeen is. Ju Titanic is deerbie juun aan grooten Iesbierich foart. Bie dät Uunluk sunt sowät 1.500 Moanskene ferdronken. Dät waas een fon do grootste Skipsuunlukke in ju Fergeenhaid. Ju Titanic un hiere two Susterskippe wieren domoals do grootste Passagierskippe fon de Waareld un hieden Plaats foar uungefäär 2.400 Passagiere. In [[1985]] wuud ju Titanic ap dän Gruund fon dän Atlantik wierfuunen ap ju Position 41°43′ N, 49°56′ W. {{Commons|Titanic}} [[Kategorie:Ferkier]] rexio2hn7fisuigzi99cyhx1ab83moa 0 6720 110115 104882 2014-09-30T14:36:41Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Osama bin Laden portrait.jpg|thumb|right|200px|Osam bin Laden, 2007]] '''Osama bin Laden''' ([[Riad]], [[10. Meerte]] [[1957]] - [[Abbottabad]], [[2. Moai]] [[2011]]) waas die Laiter fon [[Al Kaida]], ne Terrororgansition juun wäästelke un pro-wäästelke Lounde. Ätter do Aansloage ap dät [[World-Trade-Center]] in [[New York]] un uur Steden in ju [[USA]] ap n [[11.September]] [[2001]] mäd boalde 3.000 Doode hääbe do [[USA|Amerikoaner]] boalde 10 Jiere ätter him in [[Afghanistan]] un [[Pakistan]] säiked. Ap n 2. Moai 2011 wuud hie fon amerikoanskse Suldoaten in Abbottabad in [[Pakistan]] fuunen un doodskeeten. [[Kategorie:Religiösen Fundamentoalismus]] [[Kategorie:Persoon]] lllpmqxi2jodu9hqznbtvr1vnstbt04 0 6721 122751 110773 2023-08-17T08:02:41Z T. Mikulski 13191 Kennedy uut 1963 wikitext text/x-wiki [[Bielde:John F. Kennedy, White House color photo portrait.jpg|thumb|right|200px|Kennedy uut 1963]] '''John Fitzgerald „Jack“ Kennedy''' (* [[29. Moai]] [[1917]] in Brookline, Massachusetts; † [[22. November]] [[1963]] in [[Dallas]], [[Texas]]), uk '''JFK''' noomd, waas fon 1961 bit 1963 die 35. Präsident fon do [[USA]]. Ap n 22. November 1963 wuud Kennedy bien Attentat ap him wierskienelk truch [[Lee Harvey Oswald]] doodskeeten. Bie sien Besäik in [[Berlin]] ap n [[23. Juni]] 1963 häd hie bie ju [[Berliner Muure]] dän waareldbekoanden Sats kweeden: "Ich bin ein Berliner". ==Ferbiendenge ätter buuten== {{Commonscat}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118561383|VIAF=68910251}} {{SORTIERUNG:Kennedy, John F}} [[Kategorie:US-Präsident]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] qf3dituctdnireqj96m1tyopolgt4kt 0 6723 85148 2012-05-22T15:56:44Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Amerikoanske Burgerkriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Amerikoanske Burgerkriech ]] psot0npitx5nr4d10hmrvf2nzjnmavj 0 6725 119270 115130 2020-08-12T00:26:21Z Filmwijker 11035 wikitext text/x-wiki [[Bielde:RotterdamMaasNederland.jpg|thumb|Rotterdam mäd ju Erasmusbrääch uur ju Maas]] [[Bielde:Rotterdam skyline.jpg|thumb|Wulkenkratser in Rotterdam]] '''Rotterdam''' is ätter [[Amsterdam]] ju twäidgrootste Stääd in do [[Niederlounde]]n. Ju Stääd is gjucht bekoand uum sien Hoawen, wäkke dän träädgrootste fon ju Waareld is. Rotterdam häd 651.376 Ienwoonere (1. Januoar 2020), as Agglomeration ''Stadsregio Rotterdam'' sowät 1,2 Mio. (2006). In n Truchsleek lait ju Stääd two Meter unner Normalnull. Ieuwenske Amsterdam un Den Haag is Rotterdam een fon do kulturelle Zentren in do Niederlounde. Rotterdam häd ne oaine [[Universität]], ferskeedene Hoochskoulen, ne Musikhoochskoule un ne Kuunstakademie. == Geskichte == In n [[Twäide Waareldkriech|Twäiden Waareldkriech]] is n groot Deel fon ju oolde Binnenstääd am 14. Moai 1940 fernäild wuuden truch n düütsken Luftoungriep. Sowät 800 Moanskene sunt stuurwen, un 80.000 Rotterdammer wuuden obdachlos. Ap 260 Hekter wuuden 25.000 Woonengen, 70 Skoulen, 2.400 Bedrieuwe un 2.000 Büros fernäild. Deerätter sunt deer noch litjere Luftoungriepe weesen, fon do Allierden in Oktober 1942 un Meerte 1943, un dan wier fon do Düütsken in 1944. Ätter dän Twäiden Waareldkriech wuude ju Stääd wier apbaud. Ju Stääd baude sien Hoawen fääre uut, un in et Jier 1962 wuude Rotterdam mäd 92 Mio. Tonnen toun grootsten Hoawenstääd fon ju Waareld. Rotterdam häd Däälich ne moderne Binnenstääd, un is bekoand uum sien Wulkenkratser. == Kultuur == Rotterdam waas [[Europäiske Haudstääd fon Kultuur]] in 2001. == Gebooren in Rotterdam == * [[Desiderius Erasmus]] (Erasmus fon Rotterdam) == Ferbiendengen == {{CommonsLittik|Rotterdam}} * [http://www.rotterdam.nl/ Stääd Rotterdam] (nl, en) {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] l8zfq8zuq1gqz5prc4ia56m5etziav0 0 6726 104889 85216 2013-03-08T17:50:09Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 18 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q688618]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gotthardbahn05.jpg|thumb|right|300px|Iengoang fon dän Gotthardtunnel]] Die '''Gotthardtunnel''' af '''Gotthard-Scheiteltunnel''' is n Iersenboantunnel fon ju [[Gotthardtboan]] un lapt unner dän [[Sankt-Gotthard-Pass]] truch dät [[Swaits]]er [[Gotthardmassiv]]. Die 15.003 Meter loange Iersenboantunnel lapt twoglaisig twiske [[Göschenen]] in dät [[Kanton Uri]] und [[Airolo]] in dät [[Kanton Tessin]]. Die Tunnel wuud twiske [[1872]] un [[1880]] baud un ap n [[22. Moai]] [[1882]] ienwäid. Die Bau häd 227 Mio. Swaitser Franken koasted. Ieuwenske dän Iersenboantunnel rakt dät uk n [[Gotthardt-Sträitetunnel]]. ==Ferbiendenge ätter buuten== {{Commonscat|Gotthard rail tunnel|Gotthardtunnel}} [[Kategorie:Ferkier]] fydxo04lhqoazu55d3bgbelhixfadz3 0 6727 121052 120187 2022-07-25T08:29:51Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aldrin Apollo 11 original.jpg|thumb|Astronaut Edwin „Buzz“ Aldrin ap ju Moune.]] '''Apollo 11''' waas n Ruumfoartmission fon ju [[NASA]] wierbie do eerste Moanskene ap ju [[Moune]] keemen. Neil Armstrong, Edwin „Buzz“ Aldrin un Michael Collins begonnen dän 16. Juli 1969 hiere Mission mäd n Saturn-V-Rakete fon dät Kennedy Space Center in Florida un keemen ap n 19. Juli in n Boan uum ju Moune. Aan Dai deerätter kuuden Armstrong un Aldrin in ju Ruumfeere Eagle ap ju Moune landje, Collins bleeuw alleenich in dän Kommandomodul Columbia in n Orbit. N poor Uuren ätter ju Landenge ap ju Moune stuude Armstrong as eerste Moanske ap ju Moune, deerätter keem Aldrin. Do Astronauten weeren 22 Uuren ap ju Moune un fljoogen dan mäd Collins wier ätter ju [[Äide]] wai, weer do ap n 24. Juli landje in dän [[Pazifiske Ozean|Pazifisken Ozean]]. Uur ju ganse Waareld seegen sowät 600 Millionen Moanskene ätter ju Ruumfoartmission in [[Fiersjoon]].<ref>John M. Sarkissian: [http://www.parkes.atnf.csiro.au/news_events/apollo11/pasa/on_eagles_wings.pdf On Eagle’sWings: The Parkes Observatory’s Support of the Apollo 11 Mission.] PDF-Doatai, ''Publications of the Astronomical Society of Australia'' (Ängelsk), Sieden 287-310</ref> Neil Armstrong is ap n [[25. August]] [[2012]] in [[Cincinnati]] stuurwen. ==Sjuch uk== * [[Ruumfoart]] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Ruumtefoart]] 2aeidlzfbc15hiwlnq9p7e4qlxyox4l 0 6728 123099 122182 2024-01-04T13:55:03Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1962]] - [[1963]] - [[1964]]</small> - '''1965''' - <small>[[1966]] - [[1967]] - [[1968]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[15. Februoar]]: In Kanada wäd ju [[Flaage fon Kanada|Ahornblääd-Flaage]] insteede fon ju foarige [[Kanadiske Red Ensign]] ienfierd. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Christine Wachtel]], düütkse Sportlerske (Licht-Athletik), Olympia-Medaillen-Winnerske * [[18. Februoar]]: [[Dr. Dre]] (''André Romell Young''), amerikoansken Rapper * [[Patrick Conley]], düütsk-amerikoansken Journalist un Medienhistoriker == Stuurwen == * [[4. Januoar]]: [[Thomas Stearns Eliot]], US-amerikoansken Skrieuwer, Dichter un Kritiker * [[14. Januoar]]: [[Jeanette MacDonald]], US-amerikoanske Skauspielerske un Sjungerske * [[27. August]]: [[Charles-Édouard Jeanneret-Gris|Le Corbusier]], swaitserisk-frantsöösken Baukunstler (* 1887) [[Kategorie:20. Jierhunnert]] fr62x9uj6xtuhibcl6nmws1ub9x2rgb 0 6729 122315 118813 2023-02-27T00:25:53Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1963]] - [[1964]] - [[1965]]</small> - '''1966''' - <small>[[1967]] - [[1968]] - [[1969]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: In [[Taschkent]] be'eendje unner Fermiddelenge fon dän sowjetisken Ministerpräsident [[Alexei Nikolajewitsch Kossygin]] bie een Konferenz die [[Indien|indiske]] Premierminister [[Lal Bahadur Shastri]] un die [[Pakistan|pakistoanske]] Präsident [[Muhammed Ayub Khan]] dän [[Twäiden Indisk-Pakistoansken Kriech]] uum [[Kaschmir]], mäd een fääregungende Akzeptanz fon ju ''[[Line of Control]]''. * [[26. Moai]]: Dät foarige [[Britisk-Guayana]] wäd uunouhongich fon't [[fereende Köönichriek]]. Die Stoat [[Guyana]] äntstoant. * [[30 November]]: Dät Ailound [[Barbados]], toufoarne een britiske Kolonie, wäd aan uunouhongigen Stoat binne dän Commonwealth. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Kim Coles]], US-amerikoanske Skauspielerske un Komikerske * [[28. Januoar]]: [[Andrea Berg]], düütske Sjungerske * [[7. August]]: [[Jimmy Wales]], aan fon do Begruundere fon [[Wikipedia]]. * [[9. Oktober]]: [[David Cameron]], britisken Politiker, Premierminister un Ouoardenden fon't [[House of Commons]] == Stuurwen == * [[11. Januoar]]: [[Alberto Giacometti]], Swaitser Bieldehauer, Moaler un Grafiker [[Kategorie:20. Jierhunnert]] rv24nj8boakbearb49x2ounqs2yb1sa 0 6730 123063 122389 2024-01-03T15:16:03Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1964]] - [[1965]] - [[1966]]</small> - '''1967''' - <small>[[1968]] - [[1969]] - [[1970]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[14. Februoar]]: Die [[Ferdraach fon Tlatelolco]] ferkloort ju [[Karibik]] un [[Latienamerikoa]] tou een Rebät fräi fon [[Atomwoapen]]. As läästen Stoat unnerskrift [[Kuba]] in [[2002]] dät Oukuumen. * [[6. Juli]]: [[Nigeria|Nigerioanske]] Troppen tringe in [[Biafra]] ien un beginne [[Biafra-Kriech|aan Kriech]], die bolde tjo Jiere duurje un (uk truch een Hunger-Blokoade) bolde two Millionen Ljuude doodede. * Een Riege fon [[Karibik|karibiske]] Ailounde, do fon dän britisken Kolonioal-Stoatus tou ju Uunouhongegaid uurgunge skällen, kuume in aan Uurgongs-Stoatus. Dät sunt mäd Grootbritannien "assoziierde" Stoaten, do ju Binne-Politik sälwen moakje, man ätter buute fon't Muurlound fertreeden wäide. Touhoopefoatjend boalt me fon do [[West Indies Associated States]]. == Bädden == * [[20. Februoar]] - [[Kurt Cobain]], amerikoanisker Musiker († 1994). == Stuurwen == * [[6. Februoar]]: [[Henry Morgenthau]], US-amerikoansken Politiker * [[15. Moai]]: [[Edward Hopper]], amerikoansken Moaler (* 1882). [[Kategorie:20. Jierhunnert]] drr4hl5t4m4t234o8bst6iiapis8kfm 0 6731 123034 122183 2024-01-02T13:50:35Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1965]] - [[1966]] - [[1967]]</small> - '''1968''' - <small>[[1969]] - [[1970]] - [[1971]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[5. Januoar]]: In ju [[Tschechoslowakäi]] foulget die Reform-Politiker [[Alexander Dubček]] ap dän Stalinist [[Antonín Novotný]] as eersten Sekretär fon ju Kommunistiske Paatäi. Deermäd begint dät [[Prager Foarjier]]. * [[1. Moai]]: Ju [[Caribbean Free Trade Association]] wäd gruunded, aan wirtskuppelken Touhoopesluut fon ängelsksproakige Lounde in ju [[Karibik]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Madeleine Wehle]], düütske Wiedkieker-Moderatoorinne * [[14. Januoar]]: [[LL Cool J]], US-amerikoansken Rapper un Skauspieler * [[13. Februoar]]: [[Kelly Hu]], US-Amerikoanske Skauspielerske == Stuurwen == * [[14. Januoar]]: [[Dorothea Mackellar]], austroalske Dichterske un Skrieuwerske [[Kategorie:20. Jierhunnert]] lo0attlk5pngvdvb6txjekhbl33ogfh 0 6732 118548 118035 2019-07-26T21:14:26Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1966]] - [[1967]] - [[1968]]</small> - '''1969''' - <small>[[1970]] - [[1971]] - [[1972]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[30. Juni]]: [[Heinrich Lübke]] trät as düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] ou. * [[1. Juli]]: [[Gustav Heinemann]] wäd düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]]. *[[20. Juli]]: Do Amerikoaner lounde as eerste Moanskene mäd ju [[Apollo 11]]-Mission ap ju [[Moune]]. == Tou Waareld keemen == * [[3. Januoar]]: [[Michael Schumacher]], düütsken Ronfierder un Waareldmääster in ju [[Formel 1]]. * [[6. Januoar]]: [[Norman Reedus]], US-amerikoansken Skauspieler * [[6. Januoar]]: [[Sonia Farke]], düütske Skauspielerske == Stuurwen == * [[10. Januoar]]: [[Olga Oelkers]], düütske Fächterske [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 6f4h58bxjkv82gg1gawfmzuah80xmfx 0 6733 122337 122298 2023-02-27T15:59:13Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1967]] - [[1968]] - [[1969]]</small> - '''1970''' - <small>[[1971]] - [[1972]] - [[1973]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[13. Februoar]]: Dät rakt aan [[Broundounsleek ap dät Ooldenheem fon ju israelitiske Kultus-Meente in München]]. Fon do füüftich Ljuude, do sik in dät Bauwierk aphoolde, stierwe soogen, füüftien wäide ferseerd. Wäl die Deeder fon dän [[Antisemitismus|antisemitisken]] Oungriep is, blift uunbekoand. * [[31. Moai]]: Ätter tweelich Jiere Bautied wäd ju [[Kathedroale fon Brasília]] wäid. * [[31. Moai]]: Dät rakt in't Noude fon [[Chile]] un in [[Peru]] een Äidbieuwjen in ju Stäärkte 7,8 ap ju Magnituden-Skala. Deertruch breeke groote Massen fon ju Noudwääst-Siede fon dän Bierich [[Waskaran]] in do [[Anden]] fon [[Peru]] ou, sodät uk ju Stääd [[Yungay]] fernäild wäd. Sowät säksunsäkstichduusend Ljuude stierwe bie dät Äidbieuwjen, derfon twintichduusend in ju Stääd. Uk dät Basis-Leeger fon een füüftien Ljuude stäärke tschechoslowakiske Bierichstieger-Monskup wäd meeterjoop ferskädded. * [[24. Oktober]]: In't Parlemänt fon [[Chile]] wäd [[Salvador Allende]] tou n Präsident fon dät Lound kädden. * [[3. November]]: [[Salvador Allende]] sien Präsidentskup in [[Chile]] begint. Hie fersäkt in sien Präsidentskup, ap demokroatisken Wai een sosjoalistiske Sälskup ientoufieren. Deerbie däd hie fuul foar do äärme Ljuude. * Ju Regierenge fon [[Britisk Honduras]] (däälich: [[Belize]]) wäd ätter ju näie Haudstääd [[Belmopan]] ferlaid. == Tou Waareld keemen == * [[23. Januoar]]: [[Jonathan Meese]], düütsken Kunstler * [[2. Februoar]]: [[Anton Hofreiter]], düütsken Politiker (Buundnis 90 / Do Gräine) [[Kategorie:20. Jierhunnert]] l3mfxkdm4huwslpgwnboluwoxsz7uwo 0 6734 118800 118549 2020-01-26T17:16:39Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1968]] - [[1969]] - [[1970]]</small> - '''1971''' - <small>[[1972]] - [[1973]] - [[1974]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == [[Bielde:Frauenstimmrecht 1971 de.svg|thumb|left|150px|Koarte tou ju Oustämmenge in uur't Wieuwljuude-Stämgjucht in ju Swaits]] * [[7. Februoar]]: In ju [[Swaits]] wäd in ne Foulks-Oustämmenge mäd ne Bedeeligenge fon 58 % mäd 66 % Toustämmenge ju Ienfierenge fon dät [[Wieuwljuude-Stämgjucht (Swaits)|Stäm- un Köärgjucht foar Wieuwljuude]] ap Buundes-Ieuwene billiged. Buppedät wäd in do [[Kanton (Swaits)|Kantone]] [[Kanton Freiburg|Freiburg]], [[Kanton Zug|Zug]], [[Kanton Schaffhausen|Schaffhausen]] un [[Aargau]] dät Stämgjucht foar Wieuwljuude in Kantons- un Meente-Seeken fon do Stäm-Buurgere juust so ounnuumen. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Mary J. Blige]], US-amerikanische Soul- und R&B-Sjungerske * [[16. Juni]]: [[Tupac Shakur]], amerikoanske Rapper († [[13. September]] [[1996]]). == Stuurwen == * [[10. Januoar]]: [[Coco Chanel]], frantsööske Moude-Skäpperske * [[6. Juli]]: [[Louis Armstrong]], aan [[Jazz]]-Musiker [[Kategorie:20. Jierhunnert]] mtve3ph9r1cor2v1bz09nqk17egn36i 0 6735 123100 122184 2024-01-04T13:56:29Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1969]] - [[1970]] - [[1971]]</small> - '''1972''' - <small>[[1973]] - [[1974]] - [[1975]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: Schaich [[Mujibur Rahman]] ferkändiged in [[Dhaka]] ju Loosloosenge fon dät formell al uunouhongige [[Bangladesch]] fon Wääst-[[Pakistan]] un uurnimt ju Regierengsbieldenge. * [[15. Februoar]]: In ju [[Oslo-Konventsjoon]] eenigje sik tweelich europäiske Stoaten, do oun dän [[Atlantisken Ozean|Atlantik]] lääse, ap Mäitnoamen, do ju Ferkeetenge fon ju See ferhinnerje skällen. * [[1. Juni]]: [[Irak]] unner [[Ahmad Hasan al-Bakr]] ferkloort ju heele [[Äid-Oulje]]-Industrie foar stoatelk. *[[26. August]] bit tou n [[11. September]] - Olympiade in [[München]]. * [[5. September]] - [[6.September]]: [[Münchner Olympia-Attentat]]: Oachte Liede fon ju palästinensiske Terror-Organisatsjoon "[[Swotten September (Terror-Organisatsjoon)|Swotten Semptember]]" nieme ap dän füüften September alwen Athleten fon ju Israeliske Olympia-Monskup as Jeesele un aaskje ju Fräiläitenge fon 232 Palästinensere. Bie dän Fersäik, do Jeesele ap dän säksten September tou befräien, stierwe aal do alwen Jeesele, fieuw Terroristen un aan Dreguuner. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Katja Losch]], düütske Journalistinne un Wiedkieker-Moderatoorinne == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Chen Yi]], chineesken Armee-Fierder un Politiker * [[14. Januoar]]: [[Anna Maria Achenrainer]], aastriekiske Skrieuwerske * [[6. April]]: [[Heinrich Lübke]], die twäide Buundespräsident fon ju Buundesrepublik Düütsklound. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] n48qgw6qxkneo40h45dh2g4xjyr0vg4 0 6736 122164 116872 2023-02-25T18:21:11Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1970]] - [[1971]] - [[1972]]</small> - '''1973''' - <small>[[1974]] - [[1975]] - [[1976]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[11. September]]: In [[Chile]] rakt dät aan Militärputsch unner [[Augusto Pinochet]]. Ätterdät jo dän Präsidentskupspalast bumbardierd hääbe, rakt dät een kuute Skjooteräi, wierätter die Präsident [[Salvador Allende]] ju Kapitulatsjoon ounoardend un sik dät Lieuwend nimt. Deermäd beginne 17 Jiere Diktoatuur unner Pinochet. * [[16. Oktober]]: Ju [[OPEC]] beslut, dän Oulje-Pries uum 70 % haager tou moakjen; Begin fon ju eerste groote Oulje-Krise. * Ju Britiske Krounkolonie [[Britisk Honduras]] kricht dän näien Noome [[Belize]]. Dät is een wichtige Stappe ap dän Wai ätter ju Uunouhongegaid fon dät Lound. == Tou Waareld keemen == * [[14. Januoar]]: [[Giancarlo Fisichella]], italiensken Motoorspoartler == Stuurwen == [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 6tslcakkzpqcajy19k5fcfdj75zf4tk 0 6737 123066 122244 2024-01-03T15:21:30Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1971]] - [[1972]] - [[1973]]</small> - '''1974''' - <small>[[1975]] - [[1976]] - [[1977]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[14. Februoar]]: Die ruske Skrieuwer [[Alexander Issajewitsch Solschenizyn|Alexander Solschenizyn]] wäd uut ju [[Sowjetunion]] ouskäuwen un ätter [[Frankfurt an'n Main]] uutfloain. * [[30. Juni]]: [[Gustav Heinemann]] trät as düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] ou. * [[1. Juli]]: [[Walter Scheel]] wäd düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] == Tou Waareld keemen == * [[17. Januoar]]: [[Miriam Rose]], düütske evangeelske Theologinne un Hoochskoulkoasterske == Stuurwen == * [[29. Juli]] - [[Emil Erich Kästner]], düütsken Skrieuwer (bädden in [[1899]]) [[Kategorie:20. Jierhunnert]] e92lx9ckaad23xa19fwnve3wcnfvqbv 0 6738 123024 118801 2024-01-02T13:38:04Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1972]] - [[1973]] - [[1974]]</small> - '''1975''' - <small>[[1976]] - [[1977]] - [[1978]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[13. Februoar]]: In dän Konflikt twiske Griechen un Türken ap [[Zypern]] ropt die zypern-turske Politiker [[Rauf Denktaş]] dän [[Tursken Buundesstoat fon Zypern]] uut. Die ferstoant sik noch nit as uunouhongigen Stoat, man as Deelstoat fon Zypern. Daach is hie die Foarlooper fon ju [[Turske Republik Noud-Zypern]], ju sik in [[1983]] uunouhongich ferkloort. * [[30. Moai]]: Grundenge fon ju [[Europäiske Ruumfoartorganisation]] * [[28. November]]: Ju Paatäi [[FRETILIN]] ferkloort ju Uunouhongegaid fon [[Aast-Timor]] (in't Foaren een Kolonie fon [[Portugal]]. * [[29. November]]: Dät Militär fon [[Indonesien]] lukt in [[Oecusse]], een Buute-Rebät fon Aast-Timor, sien Flaage uumehooch. * [[7. Dezember]]: Ju [[Operatsjoon Lotus]] begint: Indonesiske Troppen ärooberje un besätte Aast-Timor. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Matteo Renzi]], italieensken Politiker == Stuurwen == * [[4. Dezember]]: [[Hannah Arendt]], Politikwietenskupperske un Philosophin. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 9qeru4z1snwsi3q3ay7m6f4zh0jkzoq 0 6739 118478 117613 2019-07-26T11:42:49Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1959]] - [[1960]] - [[1961]]</small> - '''1962''' - <small>[[1963]] - [[1964]] - [[1965]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: Fon dät noudelke Top fon dän Bierich [[Waskaran]] in do [[Anden]] fon [[Peru]] breeke baldoarich groote Fäls- un Iesmassen ou. Mäd een Gauegaid fon sowät 120 km/h gunge do deel. Moorere Täärpe wäide fon ju Steenlawine uurruld. Ju Toal fon do Offere wäd twiske twoduusend un fjauerduusend Ljuude taksierd. * [[21. April]]: Ju Universität fon ju näie brasilioanske Haudstääd [[Brasília]] wäd eepend. * [[31. Moai]]: Eende fon ju [[Wäästindiske Föderatsjoon]], aan Touhoopesluut fon britiske Kolonien in ju [[Karibik]]. * [[9. Oktober]]: [[Uganda]] wäd fon't [[Fereende Köönichriek]] uunouhongich. [[Milton Obote]] wäd eersten Premierminister. * [[12. Oktober]]: Ju [[Puente de las Américas]], een Brääch uur dän [[Panama-Kanoal]], wäd fierdelk eepend. * [[14. Oktober|14.]] bit [[28. Oktober]] - Ju [[Kuba-Krise]]: Ju [[Sowjet-Union]] brangt [[Kääden-Woapen]] ätter Kuba, wiermäd do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] nit ienfersteen sunt. Uumdät jo sik betruued sjo, sticht dät Risiko fon aan Atom-Kriech. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] gyepqml7k2t2ggbboupqziz6disefga 0 6740 122998 122260 2024-01-01T23:11:55Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1960]] - [[1961]] - [[1962]]</small> - '''1963''' - <small>[[1964]] - [[1966]] - [[1967]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[14. Januoar]]: Die frantsööske Stoats-Präsidänt [[Charles de Gaulle]] deelt bie een Prässe-Konferäns mee, dät hie aan stoalden Ientreeds-Oundraach fon dät [[Fereend Köönichriek|Fereende Köönichriek]] tou ju [[Europäiske Wirtksups-Meenskup]] oulient. Sien Veto uurrasket ju [[Komission Hallstein I|EWG-Kommission]] un do fieuw uur Lid-Stoaten. *[[23. Juni]]: Die Amerikoanske Präsident [[John F. Kennedy]] koom ätter [[Berlin]] un kwied bie ju [[Berliner Muure]]: "Ich bin ein Berliner". == Tou Waareld keemen == * [[14. Januoar]]: [[Steven Soderbergh]], US-amerikoansken Film-Regisseur * [[18. Januoar]]: [[Emmanuel Chukwudi Eze]], nigerioansken Philosoph == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Lina Abarbanell]], düütske Soproanistinne un Skauspielerske * [[30. Januoar]]: [[Francis Jean Marcel Poulenc]], [[Frankriek|frantsöösken]] [[Komponist]] (* [[1899]]) * [[11. Februoar]]: [[Sylvia Plath]], US-amerikoanske Skrieuwerske * [[22. November]]: [[John F. Kennedy]], die 35. Präsident fon Amerikoa wäd in Dallas fermöärend. * [[12. Dezember]]: [[Theodor Heuss]], eersten Buundespräsident fon ju [[Buundesrepublik Düütsklound]] [[Kategorie:20. Jierhunnert]] bvdtsxepcs2fjz5s9euc3tsz7c1dog6 0 6741 122984 122261 2024-01-01T22:53:48Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small> -- '''[[20. Jierhunnert]]''' -- <small>[[21. Jierhunnert|21.]] -- [[22. Jierhunnert|22.]] -- [[23. Jierhunnert|23.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1961]] - [[1962]] - [[1963]]</small> - '''1964''' - <small>[[1965]] - [[1966]] - [[1967]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[9. Januoar]]: Bewoapenden Twist twiske [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US]]-Troppen un [[Panama|panamaiske]] Burgere in ju US-Hoohaids-Zone uum dän [[Panamakanoal]]. Deer stierwe eenuntwintich Panamaere un fjauer US-Suldoaten. * [[10. Januoar]]: As Foulge fon dän [[Flaagenstried twiske do Fereende Stoaten un Panama 1964|Flaagenstried mäd do USA]], aan Twist uur ju Hoohaid uur ju Zone uum dän [[Panama-Kanoal]] tou, un uk as Foulge deerfon, dät aan Student in ju [[Panamakanoal]]-Zone doodskeeten wuuden is, bräkt [[Panama]] unner Präsident [[Roberto Francisco Chiari Remón]] do diplomoatiske Ferhooldnisse tou do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] ou, do eerste ap dän [[3. April]] wier apnuumen wäide. * [[11. Januoar]]: In [[Flaagenstried twiske do Fereende Stoaten un Panama 1964|dän Flaagenstried]] twiske [[Panama]] un do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]], kumt ap Bidde fon Panama in ju Noacht tou dän 11. Januoar die [[UNO-Seekerhaids-Räid]] foar een Sunnersittenge touhoope. Man die Seekerhaidsräid beslut ätter kuute Beräidenge, dät hie noch outäiwe wol, wo do Fermiddelengen fon ju [[Organisatsjoon fon Amerikoanske Stoaten]] (OAS) uutgunge. * [[31. Meerte]]: Militär-Putsch in [[Brasilien]], die Präsident [[João Goulart]] wäd ousät. Begin fon eenuntwintich Jiere Militär-Diktoatuur. * [[3. April]]: Wierapnoame fon diplomoatiske Ferhooldnisse twiske do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] un [[Panama]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Henry Maske]], düütsken Bokser * [[10. Januoar]]: [[Frauke Ludowig]], düütske Wiedkieker-Moderatoorinne * [[17. Januoar|17. Januoar]]: [[Michelle Obama]], US-Amerikoanske Affekoatinne un Wieuwmoanske fon [[Barack Obama]] * [[18. Januoar]]: [[Enrico Lo Verso]], italieensken Skauspieler * [[11. Februoar]]: [[Sarah Palin]], US-amerikoanske Politikerske, Gouverneurinne fon Alaska == Stuurwen == * [[11. Januoar]]: [[André Jullien]], frantsöösken Kardinoal [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 3dywri4e9yrpanwgdlmplg2g1xfh90d 10 6742 121060 121059 2022-07-25T10:12:48Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki <noinclude><!-- Width should really be set in the infobox table class; see also [[:Template:C21YearInTopic]] --> </noinclude><includeonly>{| {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" style=" margin: 0 0 1em 2em; clear: right; font-size: 90%;" class="toccolours" width=400px; |- {{#ifexpr: {{{Jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{!}}colspan="2" align="center"{{!}}<big>'''Foar Kristus'''</big> {{!}}- | }} {{#if: {{{in?|}}} | {{!}} align="right" {{!}} <small>'''Years {{{in?|}}}:'''</small> {{!}} align="center" style="vertical-align:middle;" {{!}} [[{{{yp1}}} {{{in?|}}}|{{{yp1}}}]]&nbsp;[[{{{yp2}}} {{{in?|}}}|{{{yp2}}}]]&nbsp;[[{{{yp3}}} {{{in?|}}}|{{{yp3}}}]]&nbsp;'''[[{{{year}}} {{{in?|}}}|{{{year}}}]]'''&nbsp;[[{{{ya1}}} {{{in?|}}}|{{{ya1}}}]]&nbsp;[[{{{ya2}}} {{{in?|}}}|{{{ya2}}}]]&nbsp;[[{{{ya3}}} {{{in?|}}}|{{{ya3}}}]] }} {{#if: {{{in!|}}} | {{!}}- {{!}} align="right" {{!}} <small>'''{{{intxt!|}}}:'''</small> {{!}} align="center" style="vertical-align:middle;" {{!}} [[{{{in!}}}/{{{yp1}}}|{{{yp1}}}]]&nbsp;[[{{{in!}}}/{{{yp2}}}|{{{yp2}}}]]&nbsp;[[{{{in!}}}/{{{yp3}}}|{{{yp3}}}]]&nbsp;'''[[{{{in!}}}/{{{year}}}|{{{year}}}]]'''&nbsp;[[{{{in!}}}/{{{ya1}}}|{{{ya1}}}]]&nbsp;[[{{{in!}}}/{{{ya2}}}|{{{ya2}}}]]&nbsp;[[{{{in!}}}/{{{ya3}}}|{{{ya3}}}]] }} {{#if: {{Jierhunnertboks/jierhunnert|{{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | -{{#expr: ((({{{jier|{{PAGENAME}}}}}*-1)+99) div 100) mod 100}} | {{#expr: (({{{jier|{{PAGENAME}}}}}+99) div 100) mod 100}}}}}} | {{!}}- style="background-color:#f3f3f3" {{!}} align="right" {{!}} <small>'''Jierhunnert:''' </small> {{!}} align="center" {{!}}| }}{{Jierhunnertboks/jierhunnert|{{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | -{{#expr: ((({{{jier|{{PAGENAME}}}}}*-1)+99) div 100) mod 100}} | {{#expr: (({{{jier|{{PAGENAME}}}}}+99) div 100) mod 100}}}}}} {{!}}- style="background-color:#f3f3f3" {{!}} align="right" {{!}} <small>'''Jier:'''</small> {{!}} align="center" {{!}} {{Jierboks/jier|{{{jier|{{PAGENAME}}}}}}} |} <noinclude> </includeonly> f0v6z1zlzit4gxs42gg7mhgh90t7e4j 10 6743 85258 2012-05-25T10:45:42Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#ifexpr: {{{1}}} = -3 | [[6 f. Kr.{{!}}6]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[5 f. Kr.{{!}}5]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[4 f. Kr.{{!}}4]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[3 f. Kr.{{!}}3]]'…“ wikitext text/x-wiki {{#ifexpr: {{{1}}} = -3 | [[6 f. Kr.{{!}}6]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[5 f. Kr.{{!}}5]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[4 f. Kr.{{!}}4]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[3 f. Kr.{{!}}3]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[2 f. Kr.{{!}}2]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[1 f. Kr.{{!}}1]]&nbsp;&middot;&nbsp;([[0 (jaar){{!}}>]]) | {{#ifexpr: {{{1}}} = -2 | [[5 f. Kr.{{!}}<]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[4 f. Kr.{{!}}4]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[3 f. Kr.{{!}}3]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[2 f. Kr.{{!}}2]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[1 f. Kr.{{!}}1 v.C.]]&nbsp;&middot;&nbsp;([[0 (jier){{!}}0]])&nbsp;&middot;&nbsp;[[1{{!}}>]] | {{#ifexpr: {{{1}}} = -1 | [[4 f. Kr.{{!}}<]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[3 f. Kr.{{!}}3]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[2 f. Kr.{{!}}2]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[1 f. Kr.{{!}}1 v.C.]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;([[0 (jier){{!}}0]])&nbsp;&middot;&nbsp;[[1{{!}}1 n.C.]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[2{{!}}>]] | {{#ifexpr: {{{1}}} = 0 | [[3 f. Kr.{{!}}<]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[2 f. Kr.{{!}}2]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[1 f. Kr.{{!}}1 v.C.]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''([[0 (jier){{!}}0]])'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[1{{!}}1 n.C.]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[2]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[3{{!}}>]] | {{#ifexpr: {{{1}}} = 1 | [[2 f. Kr.{{!}}<]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[1 f. Kr.{{!}}1 v.C.]]&nbsp;&middot;&nbsp;([[0 (jaar){{!}}0]])&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[1{{!}}1 n.C.]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[2]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[3]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[4{{!}}>]] | {{#ifexpr: {{{1}}} = 2 | [[1 f. Kr.{{!}}<]]&nbsp;&middot;&nbsp;([[0 (jier){{!}}0]])&nbsp;&middot;&nbsp;[[1{{!}}1 n.C.]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[2]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[3]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[4]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[5{{!}}>]] | {{#ifexpr: {{{1}}} = 3 | [[0 (jier){{!}}<]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[1]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[2]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[3]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[4]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[5]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[6{{!}}>]] | {{#ifexpr: {{{1}}} = -998 | [[1000 f. Kr.{{!}}<]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[999 f. Kr.{{!}}999]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[998 f. Kr.{{!}}998]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[997 f. Kr.{{!}}997]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[996 f. Kr.{{!}}996]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[995 f. Kr.{{!}}>]] | {{#ifexpr: {{{1}}} = -999 | [[1000 f. Kr.{{!}}1000]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[999 f. Kr.{{!}}999]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[998 f. Kr.{{!}}998]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[997 f. Kr.{{!}}997]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[996 f. Kr.{{!}}>]] | {{#ifexpr: {{{1}}} = -1000 | '''[[1000 f. Kr.{{!}}1000]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[999 f. Kr.{{!}}999]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[998 f. Kr.{{!}}998]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[997 f. Kr.{{!}}>]] | {{#ifexpr: {{{1}}} < -1000 | | {{#ifexpr: {{{1}}} = 2197 | [[2194{!}}<]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[2195]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[2196]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[2197]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[2198]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[2199]] | {{#ifexpr: {{{1}}} = 2198 | [[2195{!}}<]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[2196]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[2197]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[2198]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[2199]] | {{#ifexpr: {{{1}}} = 2199 | [[2196{!}}<]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[2197]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[2198]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[2199]]''' | {{#ifexpr: {{{1}}} > 2199 | | {{#ifexpr: {{{1}}} < 0 | [[{{#expr: {{#expr: {{{1}}}-3}}*-1}} f. Kr.{{!}}<]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[{{#expr: {{#expr: {{{1}}}-2}}*-1}} f. Kr.{{!}}{{#expr: {{#expr: {{{1}}}-2}}*-1}}]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[{{#expr: {{#expr: {{{1}}}-1}}*-1}} f. Kr.{{!}}{{#expr: {{#expr: {{{1}}}-1}}*-1}}]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[{{#expr: {{{1}}}*-1}} f. Kr.{{!}}{{#expr: {{{1}}}*-1}}]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[{{#expr: {{#expr: {{{1}}}+1}}*-1}} f. Kr.{{!}}{{#expr: {{#expr: {{{1}}}+1}}*-1}}]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[{{#expr: {{#expr: {{{1}}}+2}}*-1}} f. Kr.{{!}}{{#expr: {{#expr: {{{1}}}+2}}*-1}}]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[{{#expr: {{#expr: {{{1}}}+3}}*-1}} f. Kr.{{!}}>]] | {{#ifexpr: {{{1}}} > 0 | [[{{#expr: {{{1}}}-3}}{{!}}<]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[{{#expr: {{{1}}}-2}}]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[{{#expr: {{{1}}}-1}}]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[{{{1}}}]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[{{#expr: {{{1}}}+1}}]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[{{#expr: {{{1}}}+2}}]]&nbsp;&middot;&nbsp;[[{{#expr: {{{1}}}+3}}{{!}}>]] | |}} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} 925zq6gky4q4yjpk9zl20udz0fvdfut 10 6744 85262 85259 2012-05-25T10:54:43Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{#ifexpr: {{{1}}} = -1 | [[2. Jierhunnert f. Kr.{{!}}2. Jierhunnert]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[1. Jierhunnert f. Kr.{{!}}1. Jierhunnert v.C.]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[1. Jierhunnert{{!}}1. Jierhunnert n.C.]] | {{#ifexpr: {{{1}}} = 1 | [[1. Jierhunnert f. Kr.{{!}}1. Jierhunnert v.C.]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[1. Jierhunnert|1. Jierhunnert n.C.]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[2. Jierhunnert{{!}}2. Jierhunnert]] | {{#ifexpr: {{{1}}} = 22 | [[21. Jierhunnert{{!}}21. Jierhunnert]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[22. Jierhunnert|22. Jierhunnert]]''' | {{#ifexpr: {{{1}}} = -30 | [[3500-3000 f. Kr.{{!}}35.-30. Jierhunnert]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[30. Jierhunnert f. Kr.{{!}}30. Jierhunnert]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[29. Jierhunnert f. Kr.{{!}}29. Jierhunnert]] | {{#ifexpr: {{{1}}} = -35 | [[4000-3500 f. Kr.{{!}}40.-35. Jierhunnert]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[3500-3000 f. Kr.{{!}}35.-30. Jierhunnert]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[30. Jierhunnert f. Kr.{{!}}30. Jierhunnert]] | {{#ifexpr: {{{1}}} = -40 | [[4500-4000 f. Kr.{{!}}45.-40. Jierhunnert]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[4000-3500 f. Kr.{{!}}40.-35. Jierhunnert]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[3500-3000 f. Kr.{{!}}35.-30. Jierhunnert]] | {{#ifexpr: {{{1}}} = -45 | [[5000-4500 f. Kr.{{!}}50.-45. Jierhunnert]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[4500-4000 v.Chr.{{!}}45.-40. Jierhunnert]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[4000-3500 f. Kr.{{!}}40.-35. Jierhunnert]] | {{#ifexpr: {{{1}}} = -50 | [[6. millennium f. Kr.{{!}}6. millennium]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[5000-4500 f. Kr.{{!}}50.-45. Jierhunnert]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[4500-4000 f. Kr.{{!}}45-40. Jierhunnert v.C.]] | {{#ifexpr: {{{1}}} > 22 | | {{#ifexpr: {{{1}}} < -30 | | {{#ifexpr: {{{1}}} = 0 | [[1. Jierhunnert f. Kr.{{!}}1. Jierhunnert v.C.]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''(0)'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[1. Jierhunnert{{!}}1. Jierhunnert]] | {{#ifexpr: {{{1}}} > 0 | [[{{#expr: {{{1}}} - 1}}. Jierhunnert{{!}}{{#expr: {{{1}}} - 1}}. Jierhunnert]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[{{{1}}}. Jierhunnert|{{{1}}}. Jierhunnert]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[{{#expr: {{{1}}} + 1}}. Jierhunnert{{!}}{{#expr: {{{1}}} + 1}}. Jierhunnert]] | {{#ifexpr: {{{1}}} < 0 | [[{{#expr: ({{{1}}} - 1)*-1}}. Jierhunnert f. Kr.{{!}}{{#expr: ({{{1}}} - 1)*-1}}. Jierhunnert]]&nbsp;&middot;&nbsp;'''[[{{#expr: {{{1}}}*-1}}. Jierhunnert f. Kr.{{!}}{{#expr: {{{1}}}*-1}}. Jierhunnert]]'''&nbsp;&middot;&nbsp;[[{{#expr: ({{{1}}} + 1)*-1}}. Jierhunnert f. Kr.{{!}}{{#expr: ({{{1}}} + 1)*-1}}. Jierhunnert]] | }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} gpq1s0cpgi5k6lke65pdmxfrapkufhs 10 6745 85264 85261 2012-05-25T10:57:05Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <noinclude><!-- Width should really be set in the infobox table class; see also [[:Template:C21YearInTopic]] --> </noinclude><includeonly>{| {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" style=" margin: 0 0 1em 2em; clear: right; font-size: 90%;" class="toccolours" width={{Jierboks/bratte}}; |- {{#ifexpr: {{{Jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | {{!}}colspan="2" align="center"{{!}}<big>'''Foar Kristus'''</big> {{!}}- | }} {{#if: {{{in?|}}} | {{!}} align="right" {{!}} <small>'''Years {{{in?|}}}:'''</small> {{!}} align="center" style="vertical-align:middle;" {{!}} [[{{{yp1}}} {{{in?|}}}|{{{yp1}}}]]&nbsp;[[{{{yp2}}} {{{in?|}}}|{{{yp2}}}]]&nbsp;[[{{{yp3}}} {{{in?|}}}|{{{yp3}}}]]&nbsp;'''[[{{{year}}} {{{in?|}}}|{{{year}}}]]'''&nbsp;[[{{{ya1}}} {{{in?|}}}|{{{ya1}}}]]&nbsp;[[{{{ya2}}} {{{in?|}}}|{{{ya2}}}]]&nbsp;[[{{{ya3}}} {{{in?|}}}|{{{ya3}}}]] }} {{#if: {{{in!|}}} | {{!}}- {{!}} align="right" {{!}} <small>'''{{{intxt!|}}}:'''</small> {{!}} align="center" style="vertical-align:middle;" {{!}} [[{{{in!}}}/{{{yp1}}}|{{{yp1}}}]]&nbsp;[[{{{in!}}}/{{{yp2}}}|{{{yp2}}}]]&nbsp;[[{{{in!}}}/{{{yp3}}}|{{{yp3}}}]]&nbsp;'''[[{{{in!}}}/{{{year}}}|{{{year}}}]]'''&nbsp;[[{{{in!}}}/{{{ya1}}}|{{{ya1}}}]]&nbsp;[[{{{in!}}}/{{{ya2}}}|{{{ya2}}}]]&nbsp;[[{{{in!}}}/{{{ya3}}}|{{{ya3}}}]] }} {{#if: {{Jierhunnertboks/jierhunnert|{{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | -{{#expr: ((({{{jier|{{PAGENAME}}}}}*-1)+99) div 100) mod 100}} | {{#expr: (({{{jier|{{PAGENAME}}}}}+99) div 100) mod 100}}}}}} | {{!}}- {{!}} align="right" {{!}} <small>'''Jierhunnert:''' </small> {{!}} align="center" {{!}}| }}{{Jierhunnertboks/jierhunnert|{{#ifexpr: {{{jier|{{PAGENAME}}}}} < 0 | -{{#expr: ((({{{jier|{{PAGENAME}}}}}*-1)+99) div 100) mod 100}} | {{#expr: (({{{jier|{{PAGENAME}}}}}+99) div 100) mod 100}}}}}} {{!}}- {{!}} align="right" {{!}} <small>'''Jier:'''</small> {{!}} align="center" {{!}} {{Jierboks/jier|{{{jier|{{PAGENAME}}}}}}} |} <noinclude> </includeonly> 99jrpoyb2a9ty1ywnxxjmn6r9wk2m42 10 6746 85263 2012-05-25T10:56:17Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Jierboks}} {{Kalänner}}“ wikitext text/x-wiki {{Jierboks}} {{Kalänner}} 2j8ds2l2nmlz5tv31zenxfocq5wua70 0 6747 123107 122159 2024-01-04T14:21:13Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[4. Januoar]]: [[Noudkorea|Noudkoreoanske]] Troppen nieme in dän [[Korea-Kriech]] mäd Stöän fon [[China]] foar't twäide Moal ju Stääd [[Seoul]] ien. * [[7. Februoar]]: [[Hans Matuszak]] promoviert dän in [[Bonn]] mäd ne Oarbaid uur dät [[Seeltersk]]e. * [[16. November]]: [[Kneppelfreed]] (Knäppelfräindai) * [[16. Dezember]]: In [[Württembierich-Baden]], [[Baden]] un [[Württembierich-Hohenzollern]] stämt ju tou kjoosen begjuchtede Befoulkenge in uur een Fereenigenge fon do tjo Lounde tou een Buundeslound ou. Dät wäd mäd groote Moorhaid annuumen un dät näie Buundeslound [[Baden-Württembierich]] wäd leeter ap dän [[25. April]] [[1952]] gruunded. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Philip Tartaglia]], skottisken roomsk-kathoolsken Äärts-Biskop * [[14. Januoar]]: [[Martin Auer]], aastriekisken Skrieuwer * [[15. Februoar]]: [[Jane Seymour]], britiske Skauspielerske * [[20. Februoar]]: [[Gordon Brown]], britisken Politiker == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Wilhelm Sollmann]], düütsken Journalist un Politiker [[Kategorie:20. Jierhunnert]] d8zs1dtayxkpd4zvuw612qdfl83h5eg 0 6748 122117 113156 2023-02-25T17:15:36Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[14. Januoar]]: Ministerpräsidänt [[Josip Broz Tito]] wäd in dät näi apgjuchte Boantje as Stoatspräsidänt fon [[Sosjoalistiske Föderative Republik Jugoslawien|Jugoslawien]] kädden. * [[5. Juni]]: Een näie Foatenge fon ju [[Dänemark|deenske]] Ferfoatenge wäd gultich. Näie Ienhoolde sunt monken uurswäkke ju wieuwelke Troonfoulge un ju deelwiese Säärmferwaltenge fon [[Gräinlound]]. * [[13. Juni]]: Truch n Militär-Putsch wäd die Generoal [[Gustavo Rojas Pinilla]] Diktoator fon [[Kolumbien]]. Hie wol dät Burgerkriechslound stabilisierje. == Tou Waareld keemen == * [[6. Meerte]]: [[Natália do Vale]], een [[Brasilien|brasilioanske]] Film-Deerstaalerinne == Stuurwen == == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:20. Jierhunnert]] pbn3jgxwr79zigktz75488mpuja5uz6 0 6749 122322 122285 2023-02-27T01:10:27Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * Gruundenge fon ju [[Techniske Hoochskoule Leuna-Mersebuurich]] * Ätter eenunfjautich Jiere Bautied kon ju grootste Säärke fon [[São Paulo]] wäid wäide, näämelk ju ''Catedral Metropolitana de São Paulo'' of ''[[Catedral da Sé]]''. * [[11. Januoar]]: Bie [[Lawine]]n in' [[Aastriek|aastriekiske]] Buundeslound [[Vorarlberg]] rakt dät aaltouhoope 135 Doode, besunners läip is ju Katastrophe in ju Meente [[Blons]] in't [[Groot Walserdoal|Groote Walserdoal]]. * [[24. August]]: [[Getúlio Vargas]], die Präsident fon [[Brasilien]], brangt sik sälwen uume, as hie politiske Probleme kricht. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Martin Hein]], düütsken evangeelsken Theologe un Biskop * [[11. Januoar]]: [[Vicky Peña]], spoanske Skauspielerske * [[21. Januoar]]: [[Thomas de Maizière]], düütsken Politiker * [[29. Januoar]]: [[Oprah Winfrey]], US-amerikoanske Wiedkieker-Moderatoorinne, Skauspielerske un Unnerniemerske * [[17. Juli]]: [[Angela Merkel]], ju oachsde Buundeskanslerske fon ju Buundesrepublik Düütsklound. == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Gertrud Eysoldt]], düütske Skauspielerske un Regisseurinne * [[13. Juli]]: [[Frida Kahlo]], [[Mexiko|mexikoanske]] [[Moalerkunst|Moalerske]]. * [[24. August]]: [[Getúlio Vargas]], brasilioansken Präsident [[Kategorie:20. Jierhunnert]] f1dkswq8c2s6o8lyoiom5ddfpl9kjf5 0 6750 122314 122181 2023-02-27T00:25:06Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == == Tou Waareld keemen == * [[4. Januoar]]: [[Wolfgang Tiefensee]], düütsken Politiker ([[SPD]]) * [[6. Januoar]]: [[Annette Fugmann-Heesing]], düütske Politikerske (SPD) * [[14. Januoar]]: [[Jan Fedder]], düütsken Skauspieler * [[28. Januoar]]: [[Nicolas Sarkozy]], frantsöösken Politiker, Minister, Stoatspräsidänt == Stuurwen == * [[14. Januoar]]: [[Luis Zuegg]], suud-tiroler Roopboan-Pionier [[Kategorie:20. Jierhunnert]] j34vgcleykuhj72k1zhxnpgbhpxkd0i 0 6751 123062 122316 2024-01-03T15:13:28Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[14. Januoar]]: In [[Herleshausen]] kuume mäd ju Iersenboan do lääste oun, do uut sowjetiske Kriechs-Fangenskup ätter Huus wai kuume. * [[14. Februoar]]: [[Nikita Sergejewitsch Chruschtschow|Nikita Chruschtschow]] begint in [[Moskau]] dän twintichsten Paatäidai fon ju [[Kommunistiske Paatäi fon ju Sowjetunion|KPfjSU]], dän eersten Paatäidai in ju [[Sowjetunion]] ätter dän Dood fon [[Josef Stalin]], wier eerstmoals mäd ju stalinistiske Politik oureekend wäd. * [[22. Oktober]]: Die brasilioanske Präsident [[Juscelino Kubitschek]] oardent ätter aan Jiertjaande oolden Ploan oun, [[Brasília]], een näie Haudstääd foar dät Lound, tou bauen. Kuut leeter begint in't brasilioanske Binnelound ju Oarbaid. == Tou Waareld keemen == * [[5. Januoar]]: [[Frank-Walter Steinmeier]], düütsken Politiker (SPD), tweelften Buundespräsident. == Stuurwen == * [[28. Januoar]]: [[Marie Juchacz]], düütske Sosjoal-Reformerske un Striederske foar do Gjuchte fon Wieuwljuude, Gruunderske fon ju Oarbaider-Wäilfoard (Arbeiterwohlfahrt / AWO) [[Kategorie:20. Jierhunnert]] hldvool5i5lc0o9jfwfuanyyn8bejgv 0 6752 118546 118545 2019-07-26T21:11:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: [[Harold Macmillan]] wäd britisken Premierminister, ätterdät [[Anthony Eden]] uum ju [[Sueskrise]] fon sien Boantje touräächtreeden is. * [[10. Moai]]: Die [[Kolumbien|kolumbioanske]] Diktoator [[Gustavo Rojas Pinilla]], die in [[1953]] truch n Putsch oun ju Moacht keemen waas, uurlät dät Lound ne militäriske Junta. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[10. Januoar]]: [[Gabriela Mistral]], chileenske Dichterske un Diplomoatinne * [[24. November]]: [[Diego Rivera]], aan [[Moalerkunst|Moaler]] uut [[Mexiko]] [[Kategorie:20. Jierhunnert]] gcwmpkucndhm6rcuga9dml8mav6zux1 0 6753 122983 122242 2024-01-01T22:50:13Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[3. Januoar]]: In do [[Wäästindiske Ailounde]] sluute sik een Riege fon britiske Kolonien tou ju [[Wäästindiske Föderatsjoon]] touhoope. * [[31. Januoar]]: Die eerste [[Satellit]] fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]], näämelk [[Explorer 1]], wäd fjauer Mounde ätter dän rusken Satellit [[Sputnik]] inne Äid-Uumloop-Boan broacht. Deerbie slumpet unner Ounleedenge fon [[James Van Allen]] die Ätterwies fon dän [[Van-Allen-Stroalengsgäddel]] uum ju Äide. * [[7. August]]: [[Alberto Lleras Camargo]] is die eerste, die in ju Uureenkumst "Nasjonoale Front" Präsident fon [[Kolumbien]] wäd. Ju Uureenkumst is sleeten twiske do eerdere Burgerkriechs-Juunstriedere fon ju liberoale un ju konservative Paatäi. Deermäd gungt die Burgerkriech "[[La Violencia]]" foarbie. * [[3. November]]: Ju twäide Amts-Tied fon dän autoritäre [[Carlos Ibáñez del Campo]] as Präsident fon [[Chile]] is foarbie. == Tou Waareld keemen == * [[17. Januoar]]: [[Gabriel Mbilingi]], roomsk-kathoolsken Äärts-Biskop fon [[Äärts-Bistum Lubango|Lubango]] in [[Angola]] * [[11. Februoar]]: [[Ulrike Bumke]], düütske Juristinne == Stuurwen == * [[Pius XII.]], Poabst [[Kategorie:20. Jierhunnert]] rv8xheolthf36v1huedgbf17uxavj0s 0 6754 123127 123022 2024-01-05T13:52:32Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[1. Januoar]]: In dän Ferloop fon ju [[Kuboanske Revolutsjoon]] lopt die foarige Diktoator [[Fulgencio Batista]] wäch. Ju Heerskup faalt deermäd oun [[Fidel Castro]]. * [[7. Januoar]]: Juu [[Kuba|kuboanske]] Regierenge unner [[Fidel Castro]] wäd truch doo [[USA]] anärkoand. * [[13. Februoar]]: Ätter ju ärfoulchrieke [[Kuboanske Revolutsjoon]] uurnimt [[Fidel Castro]] dät Boantje fon dän Ministerpräsidänt ap [[Kuba]]. * [[16. Februoar]]: [[Fidel Castro]] wäd in Kuba as Regierengs-Boas fereediged un behoaldt düt Boantje 49 Jiere, bit hie dät in 2008 uut suundegaidelke Gruunde oun sin Bruur Raúl ourakt. * [[12. September]]: Ätter niep tjoon Jiere (two Amtstiede) trät [[Theodor Heuss]] as [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] fon [[Düütsklound]] ou. * [[13. September]]: [[Heinrich Lübke]] wäd Buundespräsident fon Düütsklound. * [[23. Dezember]]: Baubegin fon ju ''[[Puente de las Américas]]'', een Brääch, ju dän [[Panama-Kanoal]] uurspont. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Fuyumi Sōryō]], japoanske Manga-Teeknerske * [[6. Januoar]]: [[April Hailer]], düütske Skauspielerske * [[11. Januoar]]: [[Richard Arnold]], düütsken Politiker * [[2. Februoar]]: [[Hella von Sinnen]], düütske Wiedkieker-Moderatoorinne, Komikerske un Synchron-Baalerske == Stuurwen == * [[9. April]] - [[Frank Lloyd Wright]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansken]] [[Baukunst]]ler (Architekt) == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:20. Jierhunnert]] rpymjr0fw32khisx9khazs9blxa04t5 0 6755 123023 122997 2024-01-02T13:36:11Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[13. Februoar]]: [[Frankriek]] testet foar't eerste Moal een [[Atom-Woape]]. Die Test wäd unner dän Däk-Noome ''Gerboise Bleue'' tichte bie [[Tanzerouft]] in ju [[Sahara]] fon [[Algerien]] truchfierd, dät tou düsse Tied noch een frantsööske Kolonie is. * [[21. April]]: [[Brasilien]] wäit sien näi-baude Haudstääd [[Brasília]] ien. * [[3. Oktober]]: [[Jânio da Silva Quadros]] wäd as näien Präsident fon [[Brasilien]] kädden. * Die Dokumantoarfilm ''[[Serengeti darf nicht sterben]]'' fon [[Bernhard Grzimek]] wäd as eersten düütsken Film ätter dän [[Twäiden Waareldkriech]] mäd aan [[Oscar (Filmpries)|Oscar]] uutteekend. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Ulrike Mai]], düütske Skauspielerske == Stuurwen == * [[9. Februoar]]: [[Ernst von Dohnányi]], ungarisken Pianist un Komponist * [[11. Februoar]]: [[Victor Klemperer]], düütsken Skrieuwer un Literatuur-Wietenskupper [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 25sk0bqmtgvj23tj5fxr10lmlevxpb2 0 6756 122385 122247 2023-02-28T22:41:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[4. Januoar]]: Die lääste Beend fon dät [[Düütsk Woudebouk (Bruure Grimm)|Düütske Woudebouk fon do Bruure Grimm]], dät do 123 Jiere in't Foaren begind hääbe, ferskient. * [[31. Januoar]]: Die Schimpanse [[Ham (Schimpanse)|Ham]] fljucht mäd ju [[Mercury-Redstone 2]]-Mission fon ju [[NASA]] fon [[Cape Canaveral]] uut in't Aal. Hie ferbrangt sowät säks Minuten inne Sweereloosegaid un gungt leeter mäd sien Kapsel uunferseerd inne [[Atlantik]] deel. * [[31. Moai]]: Ju [[Republik Suudafrikoa]] wäd uutruupen, ätter dät dät Lound ap Druk fon uur Liede uut dän britiske [[Commonwealth of Nations]] uuttreeden is. Gruund deerfoar waas ju [[Apartheid]]. * [[31. Oktober]]: Die [[Hurrikan Hattie]] gungt ap [[Britisk Honduras]] deel (däälich: [[Belize]]). Ju domoalige Haudstääd [[Belize City]] wäd deerbie so läip fernäild, dät n poor Jiere leeter ju näie Haudstääd [[Belmopan]] in't Binnelound ounlaid wäd, wier dät minner läipe Stoarme rakt. * [[19. September]]: Een Moorhaid fon do [[Jamaika|jamaikoanske]] Burgere stämt deer foar, dät Jamaika uut ju [[Wäästindiske Föderatsjoon]] uutträt. Düsse Föderatsjoon waas die Fersäik, een heele Riege fon do [[Wäästindiske Ailounde]] touhoope, un nit oankeld foar sik, Stappe foar Stappe uunouhongich fon't [[Fereende Köönichriek]] tou moakjen. == Tou Waareld keemen == * [[6. Februoar]]: [[Malu Dreyer]], düütske Politikerske ([[SPD]]), Ministerske fon't Lound un Ministerpräsidäntinne fon [[Rhienlound-Palts]] * [[4. August]]: [[Barack Obama]], US-amerikoansken Politiker fon ju [[Demokroatiske Paatäi (Fereende Stoaten)|Demokroatiske Paatäi]], twiske [[2009]] un [[2017]] fjauerunfjautichsten US-Präsident. == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Regina Ullmann]], Swaitser Dichterske * [[17. Januoar]]: [[Patrice Lumumba]], kongoleesken Ministerpräsidänt (möärend, Doatum uunseeker) [[Kategorie:20. Jierhunnert]] ctuhi0q1s1k6msc8ink7h2wrfwzmu9j 0 6757 123061 118794 2024-01-03T15:11:10Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[11. Januoar]]: Do toufoarne düütske Rebätte aastelk fon't [[Oder-Neiße-Skeed]] wäide unner [[Polen|poolske]] Ferwaltenge stoald. * [[14. Februoar]]: Ap dän 15. fon dät Mound Schewat 5709 ätter dän [[Juudsken Kalänner]] kumt ju konstituierjende Fersammelenge fon dät [[Israel|israeliske]] Parlemänt [[Knesset]] foar't eerste Moal touhoope. * [[4. April]]: Gruundenge fon ju [[NATO]]. * [[8. April]]: Truch dän Bietreed fon ju Frantsööske Besättengszone wäd ju [[Bizone]] tou een [[Trizone]]. Do träin Buuteministere fon do Wääst-Alliierde besluute in [[Washington, D.C.]] dät [[Besättengsstatut]], deer oane jo ju Gruundenge fon ju [[Buundesrepublik]] hiere Toustämmenge reeke, man sik wäkke Gjuchte foarbehoolde. *[[12. Moai]]: Do tjo wäästelke Militärgouverneure in Düütsklound ferkändigje foarmelk dät Besättengsstatut, dät ap dän [[21. September]] gultich weese skäl. Dät moaket ju äntstoundende Buundesrepublik een deelwiese Säärmbestämmenge muugelk. * [[23. Moai]]: Ferkändigenge fon dät düütske Gruundwät ("Grundgesetz") truch dän Parlamentoariske Räid. Dät Doatum wäd oafter as Gruundengsdoatum fon ju Buundesrepublik beteekent, aaldät dät Gruundwät eerste aan Dai leeter, ap dän [[24. Moai]], gultich wäd. *[[25. Moai]]: Kommunistiske Troppen in China nieme ju Stääd [[Shanghai]] ien. Ap dän [[27. Moai]] luuke do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] aal hiere Marine-Eenhaide uut China ou. * [[12. September]]: [[Theodor Heuss]] wäd eersten [[Buundespräsident]] fon [[Düütsklound]]. * [[1. Oktober]]: [[Mao Zedong]] ropt ju [[Foulksrepublik China]] uut. * [[7. Oktober]]: Ju Gruundenge fon ju [[Düütske Demokroatiske Republik|DDR]] skjucht truch ju Konstituierenge fon dän twäide Düütske Foulksräid fon ju Sowjetiske Besättengs-Soone as Provisoorisken Foulkskoomer; Tougliek wäd ju fon dän Foulksräid ap dän 30. Moai bewilligede Ferfoatenge tou ju Ferfoatenge fon dän näie Stoat ferkloord. Tou dän eerste Ministerpräsidänt wäd [[Otto Grotewohl]] kädden. * [[10. Dezember]]: Ju [[chineesiske Foulksbefräiengsarmee]] nimt mäd ju Stääd [[Chengdu]] dät lääste fon ju Kuomintang heeldene nasjonoalchineesiske Rebät ap dät Fäästlound ien. Ju Regierenge fon ju [[Republik China]] häd sik in't Foaren ap dät Ailound [[Taiwan]] touräächleeken. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Christine Dacremont]], frantsööske Motor-Sportlerske * [[11. Januoar]]: [[Bogdan Borusewicz]], poolsken Historiker un Politiker * [[4. Juli]]: [[Horst Seehofer]], düütsken Politiker (CSU), fon 2008 - 2018 bayerisken Ministerpräsident un fon Meerte 2018 bit ... Buundes-Binneminister == Stuurwen == * [[21. Moai]]: [[Klaus Mann]], düütsken Skrieuwer (* in [[1906]]) [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 4v5gngjpsoca35nzz4b6es4tpfjd3lg 0 6758 115688 113155 2018-01-18T17:27:37Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[9. April]]: In ju [[Kolumbien|kolumbioanske]] Haudstääd [[Bogotá]] wäd [[Jorge Eliécer Gaitán]], die Präsidentskups-Kandidoat mäd ju grootste Kansje, ap ju Sträite möärend. Fluks ätters wäd sin Möärender [[Juan Roa Sierra]] fon ju apbroachte Masse uk noch dood häuwen, sodät wie sien Motiv däälich nit moor wiete. In Kolumbien begint "[[La Violencia]]", aan Burgerkriech twiske liberoale un konservative Paatäi. * [[30. April]]: In ju kolumbioanske Haudstääd Bogotá wäd ju [[Organisatsjoon fon Amerikoanske Stoaten]] gruunded. == Bädden == == Stuurwen == * [[9. April]]: [[Jorge Eliécer Gaitán]], [[Kolumbien|kolumbioansken]] Präsidentskups-Kandidoat, wäd appe Sträite doodskeeten un sin Möärender [[Juan Roa Sierra]] wäd fon ju apbroachte Masse uk fluks dood häuwen. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] j250hyxff28ox5uga4eme2zwv4pv14c 0 6759 122158 118022 2023-02-25T18:15:50Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Skjonisse == * [[14. August]]: Die Stoat [[Pakistan]] wäd uunouhongich fon [[Britisk-Indien]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: Andréa Ferréol, frantsööske Skauspielerske * [[6. Januoar]]: Sandy Denny, britiske Sjungerske * [[14. Januoar]]: [[Hans Fehr]], Swaitser Politiker (SVP) == Stuurwen == [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 0gqnxwdv34itixilmx0xkdokbs6ywrq 0 6760 123033 122271 2024-01-02T13:49:47Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} '''1946''' waas dät eerste Jier ätter dän [[Twäiden Waareldkriech]]. Unner ju Fierenge fon ju Siegerkoalitsjoon fon do fjauer Alliierde wüül eme noch touhoope een Ätterkriechs-Oardenge foar ju Waareld apbaue. Sjuunelken Uutdruk deerfon sunt do [[UN|Fereende Nasjoone]], wierfon tou Begin 1946 ju Fulfersammelenge un die Seekerhaidsräid hiere Oarbaid apnoomen. Wäkke oanden al, dät sik juust aan [[Koolden Kriech]] äntwikkelde, man foar fuul waas dät noch nit kloor. == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: Eepenenge fon ju eerste [[UN-Fulfersammelenge]] truch [[Paul-Henri Spaak]] * [[11. Januoar]]: [[Enver Hoxha]] ropt ju [[Sosjoalistiske Foulksrepublik Albanien]] uut. * [[17. Januoar]]: Die [[UN-Seekerhaidsräid]] hoaldt sien eerste Sittenge ou. * [[21. Januoar]]: In [[Hessen]] rakt dät Kommunoal-Köäre, dät sunt do eerste fräie Köäre ap düütsken Boudem sänt 1933 * [[22. Januoar]]: In dät Noudwääste fon dän [[Iroan]], die tou düsse Tied deels fon ju [[Sowjetunion]] un deels fon't [[Fereende Köönichriek|Grootbritannien]] besät is, ferkloort sik ätter dän Wille fon do Sowjets ju [[Republik Kurdistan]] foar uunouhongich. Ju uumfoatet bloot aan litjen Deel fon't kurdisk besiedelde Rebät. * [[30. September]]: In dän [[Nürnberger Prosäss juun do Haudkriechsferbreekere]] wäide do Uurdeele uutspreeken. Wäkke mouten in't Kitjen, wäkke skällen apknät wäide. * [[16. Dezember]]: Die Iroan äroobert ju [[Republik Kurdistan]], ju somäd nit moal n Jier bestounden diede. Ju Region is däälich Deel fon ju iroanske Provinz [[Wääst-Aserbaidschan]] == Tou Waareld keemen == * [[3. Januoar]]: [[Antoine Audo]], syrisken Biskop * [[3. Januoar]]: [[Tadeusz Kondrusiewicz]], wietrusken roomsk-katoolsken Erzbiskop * [[30. Januoar]]: [[Ottorino Assolari]], italieensken Biskop * [[30. Januoar]]: [[Christophe Pierre]], frantsöösken Erzbiskop un Vatikoandiplomoat * [[13. Februoar]]: [[György Jakubinyi]], roomsk-kathoolsken Äärts-Biskop fon Alba Iulia * [[15. April]]: [[Francis Antonysamy]], indisken Biskop * [[15. April]]: [[Fernando Filoni]], italieensken Kurienkardinoal * [[20. April]]: [[Georges Michel Bakar]], ägyptisken Erzbiskop * [[30. April]]: [[Koarl XVI. Gustaf]], sweedisken Köönich * [[4. Moai]]: [[André Marceau]], frantsöösken Biskop * [[17. Moai]]: [[Udo Lindenberg]], düütsken Rock-Musiker * [[22. Moai]]: [[Francesco Montenegro]], Erzbiskop fon Agrigent un Kardinoal * [[14. Juni]]: [[Donald Trump]], US-amerikoansken Unnerniemer un Präsident * [[18. Juni]]: [[Victor Abagna Mossa]], Biskop uut dän Kongo * [[6. Juli]]: [[George W. Bush]], 43. Präsident fon do USA, Gouverneur fon Texas * [[3. August]]: [[Keith Lynn Ackerman]], US-amerikoansken Biskop * [[9. August]]: [[Carlos José Ñáñez]], Erzbiskop fon Córdoba * [[19. August]]: [[Bill Clinton]], 42. Präsident fon do USA fon 1993 bit 2001 * [[19. August]]: [[Willi Lemke]], düütsken Foutbaal-Funktsjoonäär un Politiker * [[5. September]]: [[Freddie Mercury]], britisken Rock-Sjunger * [[20. Oktober]]: [[Elfriede Jelinek]], aastriekiske Skrieuwerske * [[24. Oktober]]: [[Raphaël François Minassian]], armeensken Erzbiskop * [[2. Dezember]]: [[Mark Hanson]], US-amerikoansken luthersken Biskop * [[9. Dezember]]: [[Sonia Gandhi]], indiske Politikerske * [[18. Dezember]]: [[Steven Spielberg]], US-amerikoansken Regisseur, Produsänt un Traalbouk-Skrieuwer === Dai nit bekoand === * [[Jacques Tukumbé Nyimbusède Anyilunda]], Biskop fon Dapaong ([[Togo]]) == Stuurwen == * [[22. Meerte]]: [[Clemens August Graf von Galen]], düütsken Kardinoal * [[6. Juni]]: [[Gerhart Hauptmann]], düütsken Skrieuwer un Dramoatiker * [[25. September]]: [[Heinrich George]], düütsken Skauspieler * [[15. Oktober]]: [[Hermann Göring]], fierenden Politiker un Kriechsferbreeker fon ju [[Nazi-Düütsklound|NS-Diktoatuur]] (Suizid) * [[16. Oktober]]: [[Joachim von Ribbentrop]], fierenden Politiker un Kriechsferbreeker fon ju [[Nazi-Düütsklound|NS-Diktoatuur]] (waigjucht) * [[16. Oktober]]: [[Wilhelm Keitel]], fierdenden Militär un Kriechsferbreeker fon ju [[Nazi-Düütsklound|NS-Diktoatuur]] (waigjucht) * [[16. Oktober]]: [[Fritz Sauckel]], Politiker un Feroantwoudelken foar Twoangsoarbaid in ju [[Nazi-Düütsklound|NS-Diktoatuur]] (waigjucht) * [[16. Oktober]]: [[Alfred Jodl]], Militär un Kriechsferbreeker fon ju [[Nazi-Düütsklound|NS-Diktoatuur]] (waigjucht) * [[16. Oktober]]: [[Ernst Kaltenbrunner]], SS-Funktsjoonäär un Kriechsferbreeker fon ju [[Nazi-Düütsklound|NS-Diktoatuur]] (waigjucht) * [[16. Oktober]]: [[Hans Frank]], Generoalgouverneur in't besätte Polen un Kriechsferbreeker fon ju [[Nazi-Düütsklound|NS-Diktoatuur]] (waigjucht) * [[16. Oktober]]: [[Arthur Seyß-Inquart]], Nazi-Kriechsferbreeker (waigjucht) * [[16. Oktober]]: [[Alfred Ernst Rosenberg]], fierenden rassistisken un antisemitisken Ideologe un Kriechsferbreeker fon ju [[Nazi-Düütsklound|NS-Diktoatuur]] (waigjucht) * [[16. Oktober]]: [[Wilhelm Frick]], Politiker un Kriechsferbreeker fon ju [[Nazi-Düütsklound|NS-Diktoatuur]] (waigjucht) * [[16. Oktober]]: [[Julius Streicher]], Propagandist un Kriechsferbreeker fon ju [[Nazi-Düütsklound|NS-Diktoatuur]] (waigjucht) [[Kategorie:20. Jierhunnert]] mfa1jkwe095ienrt5vbi82cm4jx8uxq 0 6761 123060 123059 2024-01-03T15:09:54Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[17. Januoar]]: Uumdät ju [[Roode Armee]] naier kumt, begint ju Besättenge unner [[Richard Baer]] mäd ju Evakuierenge fon dät [[KZ Auschwitz-Birkenau]]. * [[17. Januoar]]: Ju [[Roode Armee]] äroobert in dän [[Twäiden Waareldkriech]] [[Warschau]], wier tou düsse Tied bienaist neen Moanskene sunt. * [[11. Februoar]]: [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US]]-Präsident [[Franklin D. Roosevelt]], die [[Fereend Köönichriek|britiske]] Premierminister [[Winston Churchill]] un die [[Sowjetunion|sowjetiske]] Stoats-Boas [[Josef Stalin]] unnerteekenje ap dän läästen Dai fon ju [[Konferäns fon Jalta]] een Ferkloorenge, wieroun ju Näioardenge fon Europa ätter dän [[Twäiden Waareldkriech]] fäästlaid wäd. Uk, dät Düütsklound in fjauer Besättengs-Soonen apdeeld wäide skäl. * [[13. Februoar]]: Ju [[Slacht uum Budapest]] eendet, uumdät do düütske Eenhaide, do deer ienseeteld sunt, foar ju [[Roode Armee]] kapitulierje. * [[13. Februoar]]: Ap dän Fäästeläiwends-Täisdai beginne alliierde Fljoogere, [[Dresden]] tou Bumbardierjen. Dät duurt träi Deege, un in düsse Tied kuume twiske 18.000 un 25.000 Ljuude tou Dood, ju Binnenstääd wäd bienaist in't Heele fernäilt. * [[14. Februoar]]: Bie ju Bumbardierenge fon [[Dresden]] rakt dät aan [[Fjuurstoarm]], die dät Läskjen uunmuugelk moaket. Ap dän sälgen Dai wäd uk [[Prag]] fon Fljoogere oungriepen, wät wildääge n Fail is. Dät kon weese, dät do uk ätter Dresden wai wüülen un Fersjoon Prag ounfloain hääbe. * [[14. Februoar]]: [[Partisanen]] fon ju [[Foulksbefräiengsarmee (Jugoslawien)|Jugoslawiske Foulksbefräiengsarmee]] befräie ju Stääd [[Mostar]]. * [[6. Meerte]]: As n Fljooger ne Breek-Loundenge bie Goschin häd, wäd mäd ju [[Focke-Achgelis Fa 223]] foar't eerste Moal aan [[Hoochskruuwer]] foar ju Personen-Räddenge iensät. * [[29. April]]: [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoanske]] Suldoaten befräie dät [[Konzentratsjoonsleeger Dachau]]. * [[30. April]]: [[Adolf Hitler]] skjut sien Wieuwmoanske, sin Huund un sik säärm dood. * [[1. Moai]] - [[Karl Dönitz]] wäd truch Hitler sien Testament foar'n [[Riekspräsident]] benaamd. * [[8. Moai]] - Kapitulation fon [[Nazi-Düütsklound]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Anja Meulenbelt]], niederloundske Politikerske * [[6. Januoar]]: [[Margrete Auken]], deenske lutherske Theologinne un Politikerske * [[14. Januoar]]: [[Anselm Grün]], düütsken Benediktiner-Mönk un Skrieuwer * [[10. Januoar]]: [[Gunther von Hagens]], düütsken Anatom un Foarsker * [[6. Februoar]]: [[Bob Marley]], jamaikoansken Musiker == Stuurwen == * [[5. Januoar]]: Die SPD-Politiker un Wierstoundler [[Julius Leber]] wäd fon do Nazis waigjucht. * [[9. April]]: [[Dietrich Bonhoeffer]] wäd as Wierstandler juun dän Nasjonoalsosjoalismus waigjuchted. * [[30. April]]: [[Adolf Hitler]] skjut sien Wieuwmoanske, sin Huund un sik säärm dood. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] r8n3yx6umcrac7mu0ch0hgw5snyevk4 0 6762 123098 122230 2024-01-04T13:53:36Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[17. Januoar]]: Mäd ju [[Slacht uum Monte Cassino]] oun ju [[Gustav-Lienje]] bie dät oolde [[Klaaster Montecassino]] begint een fon do loangste un ferlästriekste Slachte fon dän [[Twäiden Waareldkriech]]. * [[15. Februoar]]: Dät Gruundengs-Klaaster fon do [[Benediktinere]] in ju [[Abtäi Montecassino]] wäd in ju [[Slacht uum Monte Cassino]] in dän [[Twäiden Waareldkriech]] truch alliierde Bumben bienaist in't Heele fernäild, uk wan sik sowät 800 Sivilisten in do Bauwierke befiende. * [[6. Juni]]: Begin fon ju Landenge fon do wäästelke Allierden in ju Normandie. Ju Operation wäd ''[[Operation Overlord]]'' of ''D-day'' naamd. * [[17. Juni]]: [[Ieslound]] wäd tou een Republik ferkloord. * [[20. Juli]]: Uum [[Adolf Hitler]] tou doodjen un [[Nazidüütsklound]] een Eende tou moakjen, lät [[Claus Schenk Graf von Stauffenberg]] een Bumbe in ju "[[Wolfsschanze]]" hoochgunge. Dät slumpet nit un von Stauffenberg wäd aan Dai leeter waigjuchted. * [[24. November]]: Do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] beginne mäd een Riege fon läipe Luchtangriepe ap [[Tokio]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Olga Georges-Picot]], frantsööske Skauspielerske * [[14. Januoar]]: [[Luise F. Pusch]], düütske Sproak-Wietenskupperske * [[14. Januoar]]: [[Peter Fechter]], 1962 as Fljuchtling doodskeeten ap ju [[Berliner Muure]] * [[7. April]]: [[Gerhard Schröder]], fon [[1998]] tou [[2005]] tou Buundeskansler fon [[Düütsklound]] == Stuurwen == * [[23. Januoar]]: [[Edvard Munch]], [[Expressionismus|expressonistisken]] Moaler * [[5. Meerte]] ? : [[Rudolf Harbig]], düütsken Spoartler * [[21. Juli]]: [[Claus Schenk Graf von Stauffenberg]], die fersoacht häd, Hitler tou doodjen, wäd waigjuchted. * [[31. Juli]]: [[Antoine de Saint-Exupéry]], frantsöösken Skrieuwer * [[13. Dezember]]: Die Kunstler [[Wassily Kandinsky]] [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 013zh8ah5h4zjg6qvatr5h7pw3syze3 0 6763 123133 123097 2024-01-05T14:01:29Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: Ju [[Roode Armee]] begint in dän Ferloop fon ju [[Slacht fon Stalingrad]] mäd een Groot-Offensive, ju leeter tou ju Uurwinnenge uur ju [[Seetel-Slacht|ienseetelde]] düütske [[6. Armee (Weermoacht)|6. Armee]] fiert. * [[14. Januoar]]: In [[Casablanca]] bigint een [[Casablanca-Konferäns|stilkene Touhoopekumst]] fon US-Präsidänt [[Roosevelt]], dän britisken Premier [[Winston Curchill]] un do hiere ''[[Combined Chiefs of Staff]]'' tou ju Beräidenge uur ju fääregungende Kriechs-Fierenge in dän [[Twäiden Waareldkriech]]. * [[2. Februoar]]: Do Düütske ferljoose ju [[Slacht fon Stalingrad]] juun ju [[Sowjetunion]]. * [[14. Februoar]]: [[Weermoacht]]s-Troppen unner [[Erwin Rommel]] beginne in dän [[Tunesien-Fäildtoach]] dät Unnerniemen "Frühlingswind". * [[15. Februoar]]: Düütske Skoulkere fon 15 Jiere oun wäide fon nu oun as [[Luftwoapenhälper]]e toun Kriechstjoonst leeken. * [[19. Februoar|19.]] bit [[22. Februoar]]: In dän [[Tunesien-Fäildtoach]] in dän [[Twäiden Waareldkriech]] kumt dät [[Slacht bie dän Kasserin-Pass]]. Do Düütske un Italienere winne ju Slacht juun Amerikoanere, Briten un Fräie Frantsoosen. * [[20. Februoar]]: In [[Mexiko]] äntstoant die Vulkoan [[Paricutín]]. Ätter aan Dai is hie tjoon Meetere, ätter träin Deege füüftich un däälich 424 Meetere uur ju uurspröängelke Boudemhööchte fon 2376 Meetere. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Oscar Bronner]], aastriekisken Saitengs-Skrieuwer, Saitengs-Uutreeker un Moaler * [[14. Januoar]]: [[Angelo Bagnasco]], roomsk-kathoolsken Kardinoal un Äärts-Biskop fon Genua * [[22. Februoar]]: [[Horst Köhler]], fon 2004 tou 2010 tou die njuugende Buundespräsident fon ju [[Buundesrepublik Düütsklound]] * [[29. September]]: [[Lech Wałęsa]], polnisken Politiker, Gewierkskupsmon un [[Nobelpries]]winner foar dän Free. == Stuurwen == * [[14. Februoar]]: [[David Hilbert]], düütsken Mathematiker, jält as aan fon do betjuudendste Mathematikere in ju Näitied (Lieste fon 23 mathematiske Probleme) * [[16. Februoar]]: [[Mildred Harnack-Fish]], amerikoansk-düütske Literatuur-Wietenskupperske, Uursätterske un Wierstounds-Striederske juun do Nazis [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 2lel04wvsqmqaaps20jnqi5qsv74d21 0 6764 123096 123055 2024-01-04T13:51:14Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Skjonisse == * [[29. Januoar]]: Mäd dät [[Protokoll fon Rio de Janeiro]] gungt die [[Peruoansk-Ecuadorioansken Kriech|Peruoansk-Ecuadorioanske Kriech]] tou Eende. [[Peru]] kricht dät twiske him un [[Ecuador]] striedige Rienwoold-Rebät tou-ärkoand. * [[14. Februoar]]: Dät britiske Luchtfoart-Ministerium rakt ju ''[[Area Bombing Directive]]'' uut, ju Ounwiesenge tou ju Flakten-Bumbardierenge fon düütske Stääde in dän [[Twäiden Waareldkriech]]. * [[15. Februoar]]: [[Singapur]] wäd ätter een 16 Deege duurjende [[Slacht uum Singapur|Slacht]] in dän [[Pazifik-Kriech]] fon [[Japan|japoanske]] Troppen iennuumen. Moor as 80.000 Suldoaten unner dän britisken Lieutenant General [[Arthur Ernest Percival]] gunge in Kriechs-Fangenskup. * [[28. Juni]]: Begin fon dän Düütske Angriep ap [[Stalingrad]] ([[Slacht fon Stalingrad]]) *[[11. November]]: As Reaktsjoon ap dät Ankuumen fon Alliierde Troppen in [[Algerien]] in n Twäide Waareldkriech besätte düütske Troppen uk dän fräie Deel fon [[Vichy-Frankriek]]. * [[22. August]]: [[Brasilien]] ferkloort [[Nazi-Düütsklound]] un [[Italien]] dän Kriech. *[[19. November]]: Twäide Waareldkriech: In ju [[Slacht uum Stalingrad]] begint ju Juunoffensive fon ju [[Roode Armee]]. == Tou Waareld keemen == * [[17. Januoar]]: [[Muhammad Ali]], US-amerikoansken Bokser == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Tina Modotti]], italieenske Fotogroafinne un Skauspielerske [[Kategorie:20. Jierhunnert]] ht68gyueoj6axw7dricyts81ilzw0yw 0 6765 123105 122996 2024-01-04T14:19:45Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[6. Januoar]]: In sien [[State of the Union Address|Rääde tou ju Loage fon ju Nasjoon]] foar dän [[Kongress fon do Fereende Stoaten|US-Kongress]] foarmuliert [[Präsident fon do Fereende Stoaten|US-Präsident]] [[Franklin D. Roosevelt]] "[[Four Freedoms|do fjauer Fräiegaiden]]". * [[2. Moai]]: Britiske Troppen gunge in [[Basra]] oun Lound, uum [[Raschid Ali al-Gailani]] tou bekampjen, die in dän [[Irak]] mäd aan Putsch juun ju briten-fjuuntelke foarige Regierenge oun ju Moacht keemen is. * [[29. Moai]]: Britiske Troppen roakje ju Baalengsruumte fon [[Bagdad]], sodät ju anti-britiske Regierenge unner [[Raschid Ali al-Gailani]] ätter dän [[Iroan]] fluchtje mout. * [[1. Juni|1.]] un [[2. Juni]]: In [[Bagdad]] rakt dät een Wooge fon [[Pogrom]]e juun dän juudsken Befoulkengsdeel. In do twäin Deege stierwe in Bagdad 179 Ljuude mäd juudsken Gloowe. * [[5. Juli]]: In n Rienwooldrebät, dät twiske [[Ecuador]] un [[Peru]] striedich is, kumt dät tou dän [[Peruoansk-Ecuadorioansken Kriech|Peruoansk-Ecuadorioanske Kriech]] === Sunner nieper Doatum === * Mäd ju [[Focke-Achgelis Fa 223]] rakt dät foart eerste Moal aan in Serie häärstoalden [[Hoochskruuwer]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Tamara Lund]], finniske Opern-Sjungerske un Skauspielerske * [[14. Januoar]]: [[Faye Dunaway]], US-amerikoanske Skauspielerske, Regisseurinne un Traalbouk-Skrieuwerske * [[15. Februoar]]: [[Klaus Matthiesen]], düütsken Politiker (SPD) == Stuurwen == * [[10. Januoar]]: [[Johannes Biehle]], düütsken Physiker, Klokken- un Oargelbauer un Säärkenbau-Theoretiker * [[11. Januoar]]: [[Emanuel Lasker]], düütsken Skok-Spieler un -Waareldmääster * [[11. Februoar]]: [[Rudolf Hilferding]], düütsk-aastriekisken Politiker un Wirtskupswietenskupper * [[28. Moai]]: [[Theodor Siebs]], düütsken [[Germanistik|Germanist]] [[Kategorie:20. Jierhunnert]] lffusxnx08vuekrcu5c3wpdz8o2mw5a 0 6766 122373 122179 2023-02-28T13:04:53Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == === Twäiden Waareldkriech === * [[12. Juni]]: Ätterdät düütske Troppen ju [[Maginot-Linie]] truchbreeken hääbe, rüümje do frantsööske Eenhaide [[Lothringen]]. * [[14. Juni]]: Düütske Troppen besätte [[Paris (Stääd)|Paris]]. === britiske Kolonien === * Unner [[Vere Cornwall Bird]] foarmt sik fon do an een Uunouhongegaids-Bewäägenge fon [[Antigua un Barbuda]]. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Andres Tarand]], estnisken Politiker * [[14. Januoar]]: [[Anni Pede]], düütske Licht-Atheletinne * [[24. Januoar]]: [[Joachim Gauck]], fon [[2012]] bit ... die alfte Buundespräsidänt fon [[Düütsklound]] * [[29. Februoar]]: [[Hideo Ochi]], japoansken Karateka == Stuurwen == * [[14. Januoar]]: [[Heinrich August Meißner]], düütsken Ingenieur un Iersenboan-Bauer * [[29. Juni]]: [[Paul Klee]], Kunstler [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 327hsd8pdloj3xo6mdqlr36ve0box7m 0 6767 122151 118531 2023-02-25T18:04:15Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == *[[9. November|9.]] / [[10. November]]: In düsse Noacht [[Riekskristallnoacht]] == Tou Waareld keemen == * [[5. Januoar]]: [[Juan Carlos I.]], Köönich fon Spanien * [[6. Januoar]]: [[Renate Meyer]], düütske Sportlerske (Licht-Athletik) * [[10. Januoar]]: [[Renate Schostack]], düütske Journoalistinne un Skrieuwerske * [[14. Januoar]]: [[Klaus Dieter Kern]], düütsken Säärken-Musiker == Stuurwen == [[Kategorie:20. Jierhunnert]] bqth474t6g6kqunhoz63vobqu5i05i9 0 6768 122982 118016 2024-01-01T22:49:17Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[26. Februoar]]: Eerstbestiegenge fon dän [[Anden]]-Bierich [[Nevado Ojos del Salado]] truch do bee poolske Bierichstiegere [[Jan Szczepanski]] un [[Justin Wojszins]] * [[15. Juli]]: Ap dän Ettersberg bie [[Weimar]] begint die Bedrieuw fon dät [[Konsäntratsjoonsleeger Buchenwald]]. * [[10. November]]: In [[Brasilien]] lät [[Getúlio Vargas]] sien Heerskup as "wäilwollenden Diktoator" fäästskrieuwe. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Doris Troy]], US-amerikoanske Soul-Sjungerske * [[11. Februoar]]: [[Heidi Lambert-Lang]], düütske Juristinne == Stuurwen == [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 9x7r351r43rqchbe47birev9wohvfmg 0 6769 122149 108363 2023-02-25T18:01:54Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == *[[12. Juni]]: Eende fon dän [[Chacokriech]] twiske [[Bolivien]] un [[Paraguay]]. Dät uumkampede Rebät [[Gran Chaco]] faalt an Paraguay. * [[15. September]]: Do [[Nürnbieriger Rassenwätte]] („Gesetz zum Schutze des deutschen Blutes und der deutschen Ehre“, „Blutschutzgesetz“, Reichsbürgergesetz) kuume uut. * [[19. Oktober]]: In [[Bad Dürkheim]] wäd ju [[Düütske Wiensträite]] fierdelk eepend. Ju skäl dän heemske Wien juust so as dän Froamdeferkier begunstigje. * [[29. Dezember]]: Bie dän Fersäik, aan Loang-Wai-Rekord ap dän Wai [[Paris]]-[[Saigon]] tou fljoogen, mout [[Antoine de Saint-Exupéry]] in ju ägyptiske Wöiste noodloundje. Ätter fieuw Deege Kaierskup wäd hie rädded. Wildääge is dät Belieuwnis een Inspiratsjoon foar sien leeter Bouk [[Die litje Prins]], deer een äänelk Belieuwnis oane foarkumt. == Tou Waareld keemen == * [[8. Januoar]]: [[Elvis Presley]], amerikoanske [[Rock'n'Roll]]-Grööte * [[14. Januoar]]: [[Lucille Wheeler]], kanadiske Ski-Spoartlerske * [[6. Juli]]: [[Tendzin Gyatsho]], die fjautienste [[Dalai Lama]] [[Kategorie:20. Jierhunnert]] f288oi46ijfyn7vrmvmfeyk1ercrvke 0 6770 118013 116072 2019-03-13T19:11:21Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[25. Februoar]]: [[Adolf Hitler]] wäd düütsken Stoatsburger * [[27. Februoar]]: Ju Tiedskrift [[Nature (Tiedskrift)|Nature]] moaket aan Artikkel fon [[James Chadwick]] eepentelk die deer ju Existenz fon dät [[Neutron]] beskrift. * [[10. April]]: [[Paul von Hindenburg]] wäd in dän twäide Köärgong mäd 53 % fon do Stämmen wier as düütsken [[Riekspräsidänt]] kädden. * [[13. April]]: In ju [[Weimarer Republik]] wäide truch Minister [[Wilhelm Groener]] do Nazi-Ferbeende [[Sturmabteilung|SA]] un [[Schutzstaffel|SS]] ferbeeden, man dät Ferbood blift bloot bit in dän Juni gultich. * [[15. Juni]]: Uumdät me in dät striedige Rebät [[Gran Chaco]] Foarkuumen fon [[Äid-Oulje]] fermoudet, begint twiske [[Bolivien]] un [[Paraguay]] di [[Chacokriech]]. * [[17. Juli]]: Bie dän [[Altonaer Bloudsundai]], een Skjooteräi twiske Kommunisten, Nasjonoalsosjoalisten un do Dreguunere, stierwe aachtien Ljuude un twohundetfieuwuntachentich wäid seerd. * [[20. Juli]]: Eerst-Bestiegenge fon dän hoochste, suudelke Top fon dän Bierich [[Waskaran]] in do [[Anden]] fon [[Peru]] truch een düütsk-aastriekiske Monskup unner ju Fierenge fon [[Philipp Borchers]]. Ieuwenske Borchers roakeden [[Erwin Schneider (Bierichstieger)|Erwin Schneider]], [[Wilhelm Bernard]], [[Hermann Hoerlin]] un [[Erwin Hein]] dän Top. * [[1. September]]: Die [[Kolumbioansk-Peruoansken Kriech|Kolumbioansk-Peruoanske Kriech]] bräkt uut, uumdät Apstoundiske uut [[Peru]] dän Skeed-Ferloop twiske Peru un [[Kolumbien]] ätter dän [[Ferdraach fon Salomón-Lozano]] nit ounnieme wollene. * [[3. Oktober]]: Die [[Irak]] wäd formell uunouhongich, daach behoolde sik do Briten masse Ienfloud. * [[26. Oktober]]: In [[Nauru]] wäd foar't fäärme Moal die [[Angam-Dai]] fierd, uumdät dät duusendfieuwhunnertste Bäiden fon dät Ailound tou Waareld kumt. * [[3. Dezember]]: [[Kurt von Schleicher]] wäd fon Hindenburg as Riekkansler benaamd un kricht dän Apdraach, een näi Präsidioalkabinett tou bielden, ätterdät [[Franz fon Papen]] dät uum Koalitsjoonswäigerenge fon SPD un Zentrum nit waikriegen häd. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[José Saraiva Martins]], Kardinoal fon ju roomsk-kathoolske Säärke * [[14. Moai]]: [[Richard Estes (Moaler)|Richard Estes]], US-amerikoansken [[Moalerkunst|Moaler]] * [[18. Juni]]: [[Rink van der Velde]], fräisken Skrieuwer. == Stuurwen == [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 5eiv4be7c26k1m1ao4wl1qw0qk9xoh5 0 6771 122148 122147 2023-02-25T18:00:41Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[26. Juli]]: [[Pedro Opaso]] wäd Präsident fon [[Chile]], hie foulget ap dän autoritäre [[Carlos Ibáñez del Campo]]. * [[11. Dezember]]: Dät britiske Parlemänt brangt dät [[Stoatut fon Westminster]] uut, dät do Dominions in dän [[Commonwealth of Nations]] fiergungende Uunouhongegaid rakt. Deermäd wäide [[Kanada]], [[Australien]], [[Näiseelound]], [[Suudafrikoa]], [[Näifunstlound]] (fon 1949 oun Deel fon Kanada) un die Iriske Fräistoat (leeter: [[Republik Irlound]]) Stoaten foar sik. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[E. L. Doctorow]], amerikoansken Skrieuwer * [[6. Januoar]]: [[Lucienne L’Heureux-Arel]], kanadiske Oargelspielerske un Musik-Pädagoginne * [[11. Januoar]]: [[Betty Churcher]], austroalske Moalerske un Direktoorinne fon ju "National Gallery of Australia" * [[14. Januoar]]: [[Caterina Valente]], italieenske Skauspielerske un Sjungerske * [[14. Januoar]]: [[Georgine Darcy]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[16. Januoar]]: [[Johannes Rau]], fon 1999 bit 2004 Buundespräsidänt fon Düütsklound * [[15. Moai]]: [[Helmut Ottenjann]], düütsken Foulkskundler == Stuurwen == [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 8ivzuy9qxt9u5naqdcrmd3ckuj35cxu 0 6772 123094 122981 2024-01-04T13:49:15Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[15. Februoar]]: Mäd [[Cairine Wilson]] wäd eerstmoals een Wieuw in dän [[Senoat fon Kanada]] beruupen. * [[24. Oktober]]: In [[Brasilien]] rakt dät een Revolutsjoon un [[Getúlio Vargas]], populär as "Baabe fon do Äärme", baut een Diktoatuur ap. * [[14. Januoar]]: Kommunisten uum [[Albrecht Höhler]] uurfaale dän [[Nasjonoalsosjoalismus|Nasjonoalsosjoalist]] un [[SA]]-Mon [[Horst Wessel]], die dän Täkst foar dät [[Horst-Wessel-Läid|SA-Kampläid ''Die Fahne hoch'']] ferfoated häd. Hie stäärft ap dän [[23. Februoar]] oun een Skoat-Ferseerenge, ju hie deer bie oukriegen häd. == Tou Waareld keemen == * [[18. Januoar]]: [[Maria de Lourdes Pintasilgo]], portugiesiske Politikerske un Premier-Ministerske * [[28. Januoar]]: [[Kurt Biedenkopf]], düütsken Politiker * [[11. Februoar]]: [[Mary Quant]], britiske Moude-Designerske * [[3. Meerte]]: [[Heiner Geißler]], düütsken Politiker * [[3. April]]: [[Helmut Kohl]], säksten Buundeskansler fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]] * [[5. August]]: [[Neil Armstrong]], amerikoansken [[Ruumtefoart|Ruumtefoarer]] * [[28. Dezember]]: [[Fuad Rifka]], syrisk-libaneesken Dichter un Uursätter == Stuurwen == * [[23. Februoar]]: [[Horst Wessel]], düütsken Nazi [[Kategorie:20. Jierhunnert]] tkqrexsmf6qme2696bl5nrcqib4vbos 0 6773 122995 122946 2024-01-01T23:07:42Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[6. Januoar]]: Dät Köönichriek fon do Serben, Kroaten un Slowenen" wäd uumebenaamt in "[[Köönichriek Jugoslawien]]". Köönich [[Alexander I. (Jugoslawien)|Alexander I.]] sät ju Ferfoatenge buute Krit, äntlät dät Parlemänt un gjucht een Köönichsdiktoatuur ap. * [[29. Januoar]]: Die Romoan ''Im Westen nichts Neues'' fon [[Erich Maria Remarque]] kumt in dän Honnel. Sien eerste Aplääse is truch Foarbestaalengen glieks fergriepen. * [[11. Februoar]]: Mäd dät Ousluuten fon do [[Lateroan-Ferdraage]] wäd ju [[Vatikoanstääd]] uunouhongich fon dät faschistiske [[Italien]]. == Tou Waareld keemen == * [[4. Januoar]]: [[Günter Schabowski]], [[SED]]-Funktsjoonäär in ju [[DDR]]. * [[6. Meerte]]: [[Günter Kunert]], düütsken Dichter un Skriftstaaler == Stuurwen == * [[11. Januoar]]: [[Elfrida Andrée]], sweediske Oargelistinne un Komponistinne * [[11. Februoar]]: [[Johann II. (Liechtensteen)|Johann II.]], Fürst fon Liechtensteen [[Kategorie:20. Jierhunnert]] o8jqamm7g38k2idmlck362t5s3tlgtd 0 6774 118011 118010 2019-03-13T19:07:44Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[2. April]]: Die Kuutsker [[Gustav Hartmann]], bekoand wuden as die "Iersene Gustav", bräkt mäd sien Kuutske ap fon [[Berlin]] ätter [[Paris]], fon deer hie in dän September wier touräch ätter Berlin wai kumt. Aaldät hie do al säärm een Taxi häd, mai hie mäd sien Raise juun dät Deelgungen fon ju Kuutskenfierderäi demonstrierje. * [[10. Juni|10.]] un [[11. Juni]]: Do eerste Fersäike mäd truch Raketen stöände Sail-Fljoogere wäide fon dän Ärfiender [[Alexander Lippisch]] un sin Täst-Pilot [[Fritz Stamer]] truchfierd. * [[8. Juli]]: Dät Luchtskip [[LZ 127]] kricht sin Noome "Graf Zeppelin" * [[27. August]]: Die [[Briand-Kellogg-Pakt]], aan Foulkegjuchtelken Ferdraach juun Angriepskriege, wäd fon alwen Nasjoonen unnerteekend. * [[Aparecida (São Paulo)|Aparecida]] in dän [[Brasilien|brasilioansken]] Buundesstoat [[São Paulo (Buundesstoat)|São Paulo]] wäd een oaine Stääd. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Capucine]], frantsööske Film-Skauspielerske * [[6. Januoar]]: [[Astrid Gehlhoff-Claes]], düütske Skrieuwerske un Uursätterske * [[27. Januoar]]: [[Hans Modrow]], [[DDR]]-Politiker * [[4. Moai]]: [[Husni Mubarak]], fon [[1981]] tou [[2011]] tou Diktoatoor in [[Ägypten]]. * [[14. Juni]] (amtelk, wildääge al n Mound eerder) [[Ernesto Rafael Guevara de la Serna]], naamd ''Che Guevara'', aan [[Marxismus|marxistisken]] Politiker, [[Guerilla]]-Uppermon un Skrieuwer. * [[6. August]]: [[Andy Warhol]], bekoanden [[Pop Art]]-Kunstler == Stuurwen == [[Kategorie:20. Jierhunnert]] hkzhcddmdcyk8s20ceeiyyh4pd8kc5y 0 6775 122269 122145 2023-02-26T20:37:20Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[10. Moai]]: [[Carlos Ibáñez del Campo]] wäd Präsident fon [[Chile]]. Hie bruukt deelwiese diktoatooriske Methoden. == Tou Waareld keemen == * [[14. Januoar]]: [[Zuzana Růžičková]], tschechiske Cembalistinne un Hoochskoul-Koasterske === Doatum nit seküür === * [[13. August]]: [[Fidel Castro]], kuboansken Diktoator: Wäkke Wällen reeke uk dän 13. August [[1926]] oun. == Stuurwen == * [[3. Januoar]]: [[Carl Runge]], [[Mathematik]]er * [[18. Januoar]]: [[Hermann Müller-Thurgau]], Swaitser Plonten-Physiologe, Botaniker, Önologe un Wienranken-Tuchter [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 4ffpqnhdnglg83jni30kvzb4ejd2voh 0 6776 122980 114918 2024-01-01T22:47:27Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == == Tou Waareld keemen == * [[11. Februoar]]: [[Paul Bocuse]], frantsöösken Kok, Gastronom un Kokboukskrieuwer === Doatum nit seküür === * [[13. August]]: [[Fidel Castro]], kuboansken Diktoator: Wäkke Wällen reeke uk dän 13. August [[1927]] oun. == Stuurwen == * [[10. Juni]] - [[Antoni Gaudí i Cornet]], kataloansken [[Baukunst]]ler (Architekt). * [[5. Dezember]] - [[Claude Monet]], frantsöösken Moaler (* 1840). [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 8clylungsqrvf7dn625irq1w4bc3a9z 0 6777 118009 115799 2019-03-13T19:00:41Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[20. Meerte]]: Die ousätte [[Chile|chileenske]] Präsident [[Arturo Alessandri Palma]] kricht ätter ju Wierhäärstaalenge fon ju Ferfoatengsmäitige Oardenge sien Boantje wier. Man hie behoaldt dät nit loange, uumdät die moachtgriepske Minister [[Carlos Ibáñez del Campo]], an Sympathisant fon do foarige Putschisten, him mäd n finnich Moachtspil uut Amt tringt. * [[4. April]]: As Lieuw-Wache foar [[Adolf Hitler]] wäd ju [[SS]] gruunded. Ju äntwikkelt sik in ju Tied fon dän [[Nasjonoalsosjoalismus]] tou een paramilitäriske Organisatsjoon. * [[7. April]]: Andraach fon Hitler, nit moor Burger fon [[Aastriek]] tou weesen, mäd Ärfoulch ap dän [[30. April]]. * [[10. April]]: Ju Stääd Zarizyn an ju Wolga wäd in Stalingrad uumebenaamd. (däälich [[Wolgograd]]) * [[16. April]]: [[Bulgarien|bulgariske]] Kommunisten moakje aan Bombenansleek ap ju [[Kathedroale Sweta Nedelja]] in ju bulgariske Haudstääd [[Sofia]], deerbie stierwe moor as 150 Moanskene, do deelwiese hooge Boantjene in ju Politik un dät Militär häbe. * [[25. April]]: Die Monarchist [[Paul von Hindenburg]] wäd juun dän [[Zentrum (Düütske Paatäi)|Zentrumskandidoat]] [[Wilhelm Marx]] toun [[Riekspräsidänt]] kädden, uk mäd do Stämmen fon do Midde-Paatäien [[DVP (Düütske Paatäi)|DVP]] un [[BVP (Düütske Paatäi)|BVP]]. * [[12. Moai]]: Hindenburg wäd as Riekspräsident fer'eediged. * [[30. Moai]]: Nasjonoale Revolutsjoon in [[China]]. * [[16. Juni]]: Foulkställenge in Düütsklound: 62,5 Millionen Ienwoonere sunner dät Saarlound ("Saargebiet"). * [[16. Juni]]: In ju [[Sowjetunion]] wäd ap ju [[Krim]] as dät eerste Pionierleeger fon ju [[Pionierorganistsjoon Wladimir Iljitsch Lenin]] "[[Artek]]", een Ferhoalengsleeger foar Bäidene mäd [[Teerenge]] (= Tuberkulose) gruunded. * [[17. Juni]]: Dät [[Genfer Protokoll tou ju Äntoachtenge fon chemiske un biologiske Woapen]] jält. * [[18. Juni]]: Dät Rieksgjucht beslut, dät ju oankelde besleetene [[Füürstenäntoainenge]] fon ju [[Weimarer Republik]] nit moor jält. Dät äntspreekende Lounds-Wät in dät Fräistoat Sachsen-Gotha uur ju Ienluukenge fon Oaindum fon dät Füürstenhuus Sachsen-Coburg un Gotha is ätter dät Uurdeel juun ju Ferfoatenge. * [[18. Juli]]: Adolf Hitler moaket sien Bouk "Mein Kampf" eepentelk. * [[25. September]]: Ap do [[Färöer-Ailounde]] wäd ju eerste [[Sosjoalismus|sosjoalistiske]] Paatäi gruunded (däälich [[Javnaðarflokkurin]]). Die eerste Foarsitter wäd Maurentius S. Viðstein. * [[5. Oktober|5.]] - [[16. Oktober]]: Do [[Ferdraage fon Locarno]] wäide ferhonneld. * [[20. November]]: Die [[Münchner Dolksteet-Prosäss]] eendet in't Gjuchtsuurdeel, dät sik die bekloagede [[Paul Nikolaus Cossmann]] bie ju Wiedenge fon ju [[Dolksteet-Legende]] ferdäin häd. * [[15. Dezember]]: [[Reza Pahlavi]] sweert foar dät [[Iran|iraniske]] Parlemänt ([[Madschles]]) sin Amts-Eed as [[Schah]] fon Persien. * [[26. Dezember]]: Ju [[turske Nasjonoalfersammelenge]] beslut ju Ienfierenge fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] mäd Wierkenge fon dän [[1. Januoar]] [[1926]] oun. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Kim Dae-jung]], suud-koreoansken Politiker == Stuurwen == * [[28. Februoar]]: [[Friedrich Ebert]], aan [[SPD]]-Politiker un die eerste [[Riekspräsident]] fon ju [[Weimarer Republik]] [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 3vmnjc173s8cjnaubvfkx1rm314p5fh 0 6778 122287 118008 2023-02-26T21:53:13Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[3. September]]: Die Senoat fon [[Chile]] wäd fon protestierjende Offisiere stoarmd. Dät is die Begin fon aan Militär-Putsch in dät Lound. * [[11. September]]: Wilst aan Militär-Putsch in [[Chile]] wäd een Militär-Junta as Regierenge iensät. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Katy Jurado]], mexikoanske Skauspielerske == Stuurwen == * [[21. Januoar]]: [[Wladimir Iljitsch Lenin]], rusken kommunistisken Politiker un Revolutsjoonäär, marxistisken Theoretiker, Paatäi- un Regierengs-Boas * [[3. Juni]]: [[Franz Kafka]], [[Literatuur|Skrieuwer]] in Düütske Toal * [[29. November]]: [[Giacomo Puccini]], italieensken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] fon't ''[[Fin de siècle]]''. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] k3jehis1n9bq39gemrofljfcnpmk8pe 0 6779 118809 118789 2020-01-26T17:25:35Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: Litauiske Fräiskoarlere marskierje in dät frantsöösk besätte [[Memellound]] ien. * [[25. Februoar]]: Ätter fjauer Jiere fon sien Existenz eendet die litje "Fräistoat Buddelhoals" (dt.: Freistaat Flaschenhals) mäd ju Besättenge truch marokkoanske Hälpstroppen fon ju frantsööske Armee. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Carroll Shelby]], US-amerikoansken Motor-Spoartler, Spoartwoain-Konstrukteur un Unnerniemer * [[6. Meerte]]: [[Hajo Hayen]], Koaster un Foanarchäologe uut [[Idafeen]] == Stuurwen == * [[11. Januoar]]: [[Konstantin I.]], Köönich fon Griechenlound * [[23. April]]: [[Prinzessin Luise Marie Elisabeth von Preußen]] * [[5. Oktober]]: [[Hermann Möller]], [[Linguistik|Linguist]], die sik monken uur uk mäd dät [[Seeltersk]]e befoatede. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] d4hnvn9majmv25vhtasfes12ihrign3 0 6780 123093 122381 2024-01-04T13:48:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[6. Februoar]]: [[Kardinoal]] Achille Ratti wäd ätter fjauer Deege [[Konklave]] foar'n Poabst kädden un nimt dän Noome [[Pius XI.]] oun. * [[15. Februoar]]: Die [[Stoadigen Internasjonoalen Gjuchtshoaf|Stoadige Internasjonoale Gjuchtshoaf]] in [[Den Haag]] hoaldt unner dän Foarsit fon sin Präsident [[Bernard Loder]] sien eerste Sittenge ou. * [[7. September]]: Die Gruundsteen foar ju ploande brasilioanske Haudstääd [[Brasília]] wäd laid, man dät duurt noch bit [[1956]], dät ju Oarbaid begint. * [[11. November]]: Die frantsööske Ärfiender [[Étienne Œhmichen]] fljucht foar't eerste Moal mäd sien [[Œhmichen No.2]], aan wichtigen ädderen Typ fon [[Hoochskruuwer]], un dän allereerste Hoochskruuwer fon dän Typ [[Quadrocopter]]. == Tou Waareld keemen == * [[14. Januoar]]: [[Helga Göring]], düütske Skauspielerske == Stuurwen == [[Kategorie:20. Jierhunnert]] b2d4ltuy6th5yu96elodc0onrxu3l8o 0 6781 122268 118788 2023-02-26T20:36:30Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Tou Waareld keemen == * [[5. Januoar]]: [[Friedrich Dürrenmatt]], Swaitser Skrieuwer. * [[11. Januoar]]: [[Juanita M. Kreps]], US-amerikoanske Wiertskups-Wietenskupperske un Politikerske * [[23. August]]: Do Briten gruundje dät [[Köönichriek Irak]], man dät stoant daach noch unner hiere Kontrolle. == Stuurwen == * [[18. Januoar]]: [[Filippo Camassei]], italieensken roomsk-kathoolsken Gäistelken, eerste Latiensken Patriarch fon Jerusalem, leeter Kardinoal [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 44zo6gov5txx9zdq9uuei8pt2q31ouh 0 6782 122994 118500 2024-01-01T23:06:38Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: Die in Versailles unnerteekende [[Free-Ferdraach fon Versailles|Free-Ferdraach]] trät in Krääft. Deertruch wäd uk die ap dät ''[[14-Punkte-Programm]]'' fon [[Woodrow Wilson]] basierjende [[Foulke-Buund]] gruunded, die unner dän Iendruk fon dän [[Eersten Waareldkriech]] ju Bestimmenge häd, dän Free ap loange Tied tou seekerjen. * [[24. Februoar]]: Truch Uumebenaamenge fon ju Foargunger-Paatäi DAP wäd ju [[NSDAP]] in't "[[Hofbräuhaus am Platzl|Hofbräuhaus]]" in [[München]] gruunded. * [[12. Meerte]]: Ap dän leete Äiwend un in ju Noacht marskierje moiterjende Rieksweer-Offisiere mäd hiere Ljuude ätter Berlin wai. Die ousätte Generoal [[Walther von Lüttwitz]] stjuurt ju Operatsjoon, ju dän Begin fon dän [[Kapp-Putsk]] bieldet. * [[13. Meerte|13.]] - [[17. Meerte]]: Putsk fon dän Generoalloundskupsdirektor [[Wolfgang Kapp]], die mäd sien „[[Marine-Brigoade Ehrhardt|Brigoade Ehrhardt]]“, een foarmoalich [[Fräikorps]] un wäkke Troppendeele fon ju Rieksweer Berlin besät un ju Regierenge tou ju Flucht twingt. * [[15. Meerte]]: In't Düütske Riek rakt dät as Reaktion ap dän [[Kapputsk]] dän tou juuns Dai tou grootsten Generoal-Straik. 12 Millionen Moanskene foulgje aan Aproup fon ferskeedene Organisatsjoone un Paatäie. In't Wääste bräkt die [[Ruhr-Apstound]] uut. Ätter 'n poor Deege mouten do Kapp-Putskere toureeke. * [[2. April]]: Eenhaide fon ju Rieksweer marskierje in't [[Ruhr-Rebät]] ien, uum dän Apstound fon do [[Kommunismus|Kommunisten]] deel tou sloon, die as Reaktsjoon ap dän Kapp-Putsk uutbreeken is. * Moai: Die [[Irakisken Apstound fon 1920|Irakiske Apstound]] juun do britiske Kolonioal-Heeren begint. * [[11. Moai]]: [[Adolf Hitler]] boalt ap een Paatäi-Fersammelenge fon ju näie [[NSDAP]]. * [[4. Juni]]: Unnerskrift unner dän Free-[[Ferdraach fon Trianon]]. * [[6. Juni]]: Eerste Rieksdaisköäre: Ju Weimarer Koalitsjoon ferljust hiere Moorhaid un dät rakt stäärke Winste foar [[USPD]] un gjuchte Paatäie ([[DNVP]], [[DVP]]). * [[15. Juni]]: [[Noudslääswiek]] kumt ätter dän Uutgong fon do Foulksoustämmengen in ju noudelke Soone fon dän [[10. Februoar]] tou [[Deenemark]]. * [[13. August|13.]]-[[25. August]]: In dän [[Poolsk-Sowjetisken Kriech]] rakt dät ju wichtige [[Slacht fon Warschau]], deeroane do Polen ju Uurwinnenge roakje. * [[10. Oktober]]: [[Italien]] annektiert [[Suudtirol]] ap Gruund fon dän [[Ferdraach fon Saint-Germain]]. * Oktober: Die [[Irakisken Apstound fon 1920|Irakiske Apstound]] juun ju britiske Kolonioalmoacht gungt tou Eende, do Briten winne. * [[10. November]]: [[Michael Mayr]] wäd eersten [[Buundeskanzler (Aastriek)|Buundeskanzler]] fon [[Aastriek]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[John Maynard Smith]], britisken Genetiker un Evolutsjoons-Biologe * [[15. April]]: [[Richard Karl Freiherr von Weizsäcker]], fon [[1984]] bit [[1994]] tou die säkste Buundespräsident fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. * [[18. Moai]]: [[Johannes Paul II.]], Poabst * [[2. Juni]]: [[Marcel Reich-Ranicki]], düütsken Literatuurkritiker. * [[7. Oktober]]: [[Georg Leber]], düütsken Politiker fon ju [[SPD]]. * [[31. Oktober]]: [[Fritz Walter]], düütsken Foutbaalspieler. * [[27. November]]: [[Abe Lenstra]], wäästfräisken [[Foutbaal]]-Spieler. == Stuurwen == * [[24. Januoar]]: [[Amedeo Modigliani]], italieensken [[Moalerkunst|Moaler]] un [[Bieldehaueräi|Bieldehauer]] * [[11. Februoar]]: [[Gaby Deslys]], frantsööske Donserske, Sjungerske un Skauspielerske [[Kategorie:20. Jierhunnert]] stx5rzkp1c4wvvhitldwuh4gro2f4pa 0 6783 123126 123053 2024-01-05T13:51:25Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[5. Januoar|5.]] - [[12. Januoar]]: [[Spartakus-Apstound]]. Hie wäd fon "Freikorps" in dän Apdraach fon ju Regierenge blouderch deelsloain. * [[10. Januoar]]: Die düütske Publizist [[Eduard Stadtler]] hoaldt wilst dän sonaamden [[Spartakus-Apstound]] in Berlin foar een Fersammelenge fon do düütske Groot-Industrielle un Ferbeends-Fertreedere aan Foardraach uur dän ''"Bolschewismus als Weltgefahr"''. Düsse Ljuude betoalje in ju Foulge mäd nominoal 500 Millionen Rieksmaak dän sonaamden "Antibolschewistenfonds", mäd dät Jäild fon dän Fonds wuuden Armee un [[Fräikorps]] stöänd, uum do düütske [[Räiderepublik]]en tou fernäilen. In ju Foulge wäide nasjonoalistiske un republik-fäindelke Krääfte stäärker. * [[10. Januoar]]: Ätter ju Äntwoapenenge fon dät [[Infanterie-Regiment „Bremen“ (1. Hanseatisches) Nr. 75|Infanterieregiment Bremen Nr. 75]] roupe [[Kommunistiske Paatäi fon Düütsklound|KPD]] un [[Uunouhongige Sosjoaldemokroatiske Paatäi fon Düütsklound|USPD]] in [[Bremen]] ju [[Bremer Räiderepublik|Räiderepublik]] uut, man do Bestrieuwengen wäide in Bremen ap dän [[4. Februoar]], in [[Bremerhoawen]] ap dän [[8. Februoar|8.]] / [[9. Februoar]] blouderch deelsloain. * [[10. Januoar]] Truch aan Fermeetengs-Fail äntstoant ap dät Rebät fon ju prüüske Provinz [[Hessen-Nassau]] twiske do ätter dän [[Eersten Waareldkriech]] fon Frankriek un do USA besätte Rebätte ju [[Mikro-Najsoon]] ''[[Fräistoat Buddelhoals]]'' (düütsk: Freistaat Flaschenhals), ju bit [[1923]] tou Bestound häd. * [[14. Januoar]]: In dän sonaamden ''Moort-Käller'', ju as provisorisk Kijten bruukte Kredit-Boank fon [[Tartu]] wäide die evangeelske Theologe un Gäistelke [[Traugott Hahn]], die Pestoor [[Moritz Wilhelm Paul Schwarz]], die rusk-orthodoxe Biskop fon Riga, [[Platon Kulbusch]], do orthodoxe Pestooren [[Michael Bleive]] un [[Nikolai Stefanowitsch Beschanizki]], die Bakker Lutsk un 14 moor ounsäine Burgere truch [[Bolschewiki]] doodskeeten. * [[15. Januoar]]: Do [[Kommunismus|Kommunisten]] [[Rosa Luxemburg]] un [[Karl Liebknecht]] wäide fon Suldoaten fon ju "Garde-Kavallerie-Schützen-Division" in Berlin möärend, Luxemburg hiere Lieke wäd in n "Landwehrkanal" smieten. * [[15. Januoar]]: [[Melasse-Katastrophe fon Boston]] - Uumdät aan grooten Tank stukkengungt, roaset een Floud fon [[Melasse]], dät is toaien, bruunen Sukker-Sieroop, truch Boston (Massachusetts). Dät rakt eenuntwintich Doode un hunnertfüüftich Ferseerde, buppedät wuuden masse Bauwierke fernäild. * [[19. Januoar]]: Köär tou ju Nasjonoalfersammelenge in Düütsklound. Foar dät eerste Moal häbe Wieuwljuude dät Gjucht, tou kjoosen un kädden tou wäiden. * [[6. Februoar]]: Ju Weimarer Nasjonoalfersammelenge wäd fon [[Friedrich Ebert]] eepend. * [[10. Februoar]]: Dät [[Wät uur ju Foarloopende Rieks-Moacht]] räägelt dän Uurgon fon't düütske Kaiser-Riek tou ju Weimarer Republik. * [[11. Februoar]]: Friedrich Ebert wäd fon ju Nasjonoalfersammelenge tou dän eersten [[Riekspräsidänt]] fon ju [[Weimarer Republik]] kädden un blift dät bit tou sin Dood in [[1925]]. * [[13. Februoar]]: Dät Kabinett Scheidemann uurnimt ju Moacht in Düütsklound fon [[Räid fon do Foulksbeapdraagede]], die bit do as Regierenge wierked häd. * [[14. Februoar]]: Mäd een Skjooteräi twiske poolske un sowjetiske Troppen in dät wietruske [[Bjarosa]] begint die [[Poolsk-Sowjetisken Kriech|Poolsk-Sowjetiske Kriech]]. * [[16. Februoar]]: Bie ju Konstituierjende Nasjonoal-Fersammelenge in [[Aastriek]] duuren foar't eerste Moal Wieuwljuude wäälje. Ju [[Sosjoaldemokroatiske Paatäi fon Aastriek|Sosjoaldemokroatiske Oarbaiderpaatäi]] wäd mäd 40,8 % ju stäärkste Paatäi foar do [[Kristelk-Sosjoale Paatäi (Aastriek)|Kristelk-Sosjoale Paatäie]]. * [[19. Februoar]]: [[Marie Juchacz]] hoaldt in ju [[Weimarer Nasjonoalfersammelenge]] as eerst Wieuw in een düütsk Parlemänt een Rääde. * [[19. Februoar]]: In [[München]] lopt die fon Seeljuude moakede "[[Lotter-Putsch]]" juun dän bayeriske Ministerpräsidänt [[Kurt Eisner]] fail. * [[21. Februoar]]: Die Student [[Anton Graf von Arco auf Valley]] skjut Kurt Eisner dood. Hie säärm uurlieuwet truch een Noodoperatsjoon, ätterdät hie fon do Skillersmonljuude deelskeeten wuden is. * [[3. Meerte]]: In dän Stääddeel [[Lichtenberg (Berlin)|Lichtenberg]] beginne do [[Berliner Meertekampe]], do mäd Waigjuchtengen fon moor as 1.200 Menschen touhoope hongje. * [[6. Meerte]]: Dät Wät uur ju Bieldenge fon een foarloopende Rieksweer jält. * [[7. April]]: In München wäd ju [[Räiderepublik Bayern]] proklamierd. Ju bayeriske Regierenge unner dän Ministerpräsidänt [[Johannes Hoffmann]] ([[SPD]]) fljuchtet ätter [[Bamberg]] wai un ropt Troppen fon dät Riek un uut [[Württemberg]] tou Hälpe. * [[28. Juni]]: Ju düütske Soandskup unnerskrift unner Protäst dän hier foarlaide [[Free-Ferdraach fon Versailles]], die amtelk dän [[eerste Waareldkriech]] beeendet. * [[14. August]]: Ju [[Weimarer Ferfoatenge]] loost dät [[Wät uur ju foarloopende Rieks-Moacht]] ou. * [[17. Oktober]]: Dät [[Riekslound Elsaß-Lothringen]] fon dät düütske Kaiserriek wäd fon Frankriek aploosed. * [[13. Dezember]]: [[Marie Juchacz]] gruundet in Düütsklound unner dän Noome "Hauptausschuss für Arbeiterwohlfahrt" in ju [[SPD]] ju "[[Arbeiterwohlfahrt]]". == Tou Waareld keemen == * [[14. Januoar]]: [[Giulio Andreotti]], italieensken Politiker, moorere Moale Minister un Ministerpräsidänt, Skrieuwer un Journoalist * [[11. Februoar]]: [[Eleonora Eksanischwili]], georgiske Pianistinne, Komponistinne un Hoochskoul-Koasterske * [[8. Juli]]: [[Walter Scheel]], fon [[1974]] bit [[1979]] die fjoode Buundespräsidänt fon ju [[Buundesrepublik Düütsklound]] == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Walther Paucker]], düütsk-baltisken evangelisken Pestoor un Märtyrer * [[6. Januoar]]: [[Theodore Roosevelt]], US-amerikoansken Politiker, 26. Präsident fon do USA un Dreeger fon den Nobelpries foar Free * [[14. Januoar]]:[[Nikolai Stefanowitsch Beschanizki]], rusk-orthodoxen Pestoor un Märtyrer * [[14. Januoar]]: [[Michael Bleive]], rusk-orthodoxen Pestoor un Märtyrer * [[14. Januoar]]: [[Platon Kulbusch]], rusk-orthodoxen Biskop fon Riga un Märtyrer * [[14. Januoar]]: [[Traugott Hahn]], düütsk-baltisken evangeelsken Theologe, Pestoor un Märtyrer * [[14. Januoar]]: [[Moritz Wilhelm Paul Schwarz]], düütsk-baltisken evangeelsken Pestoor un Märtyrer [[Kategorie:20. Jierhunnert]] mnqmpytf5g0215fyfvdgccxgplzd5e6 0 6784 123125 123052 2024-01-05T13:50:26Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[14. Januoar]]: Uumdät ju [[Meel-Ratsjoon]] uum n Haaldeel ferminnerd wäd, lääse do Oarbaidere in do [[Austro-Daimler|Daimler-Motoorenwierke]] in ju [[Wiener Näistääd]] hiere Oarbaid deel. Düssen Striek brangt Foart in dän aalmeenen [[Januoar-Striek (Aastriek-Ungarn)|Januoar-Striek]], sodät ju Regierenge binne n poor Deege ju grootste Oarbaids-Deellääsenge in [[Aastriek-Ungarn]] juunuur stoant. * [[14. Februoar]]: In [[Sowjet-Ruslound]] un [[Estlound]] wäd die [[Julioansken Kalänner|Julioanske]] truch dän [[Gregorioansken Kalänner]] ärsät. Ap dän 31. Januoar (julioansk) foulget die 14. Februoar (gregorioansk). * [[16. Februoar]]: [[Litauen]] ferkloort sik fon't [[Düütsk Kaiserriek|Düütske Kaiserriek]] un uk fon [[Sowjet-Ruslound]] uunouhongich. * [[21. Februoar]]: In dän Zoo fon [[Cincinnati]] stäärft ''Incas'', die lääste [[Karolinasittich]], wiermäd ju eensige [[Papagei]]en-Oard fon [[Noudamerikoa]] uutstäärft. * [[17. Juli]]: In [[Sowjet-Ruslound]] wäd ju Foamielje fon dän foarmoaligen Zar doodskeeten. * [[28. Oktober]]: [[Tschechoslowakiske Uunouhongegaidsferkloorenge|Uunouhongegaids-Ferkloorenge]] un Uutroupenge fon ju [[Eerste Tschechoslowakiske Republik]]. * [[4. November]]: Uut dän [[Kieler Matrosen-Apstound]] wäd ju [[Novemberrevolutsjoon]]. In heel Düütsklound äntstounde [[Oarbaider- un Suldoatenräide]]. * [[9. November]]: Die Troon-Ferticht fon dän düütsken Kaiser [[Wülm II. (Düütsk Riek)|Wülm II.]] wäd bekoand moaked un truch dän Sosjoaldemokroat [[Philipp Scheidemann]] wäd ju Republik [[Uutroupenge fon ju Republik in Düütsklound|uutruupen]]. * [[11. November]]: As dät Woapenstilstounds-Oukuumen fon Compiègne gultich wäd, eendet die [[Eersten Waareldkriech|Eerste Waareldkriech]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Eugen Biser]], düütsken kathoolsken Theologe un Religions-Philosoph * [[11. Januoar]]: [[Guo Wenzhi]], chineesisken roomsk-kathoolsken Biskop * [[15. Januoar]]: [[Gamal Abdel Nasser]], ägyptisken Politiker * [[23. Januoar]]: [[Gertrude Belle Elion]], US-amerikoanske Biochemikerske un Pharmakologinne, Dreegerske fon dän Nobelpries * [[6. Februoar]]: [[Lothar-Günther Buchheim]], düütsken Skrieuwer un Moaler * [[11. Februoar]]: [[Anne-Stine Ingstad]], norweegiske Archäologinne * [[18. Juli]]: [[Nelson Mandela]], suudafrikoansken Fräiegaids-Strieder juun ju [[Apartheid]], Politiker un Stoatspräsident. * [[25. August]]: [[Leonard Bernstein]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansken]] [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] * [[23. Dezember]]: [[Helmut Schmidt]], düütsken Politiker un Buundeskansler fon BRD. == Stuurwen == * [[18. Januoar]]: [[Caroline Barbey-Boissier]], Swaitser Botanikerske un Skrieuwerske * [[6. Februoar]]: [[Gustav Klimt]], [[Aastriek]]er Kunstler in dän [[Juugendstil]] * [[11. Februoar]]: [[Taytu Betul]], äthiopiske Kaiserinne * [[9. Meerte]]: [[Frank Wedekind]], düütsken Skrieuwer un Skauspieler * [[25. Meerte]]: [[Claude Debussy]], frantsöösken Komponist * [[21. April]]: [[Manfred von Richthofen]], düütksen Militär-Fljooger, bekoand as die Roode Baron. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] glow51zxpjtbtuhmu8hvb91afg6w5hs 0 6785 118542 118005 2019-07-26T21:08:05Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Maeve Brennan]], irisk-amerikoanske Skrieuwerske == Stuurwen == * [[10. Januoar]]: [[Buffalo Bill]], US-amerikoansken Bison-Jeeger * [[11. Meerte]]: Britiske Suldoaten besätte [[Bagdad]], dät bit do tou't [[Osmoanske Riek]] heerd hiede. Deermäd begint ju britiske Kolonioal-Häärskup in dän [[Irak]]. * [[26. November]]: [[Leander Starr Jameson]], britisken Dokter, Politiker, militärisken Uppermon in ju Kap-Kolonie un Ounfierder fon dän [[Jameson Raid]], n Fersäik, ju domoalige [[Suudafrikoanske Republik]] unner britiske Heerskup tou brangen. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 5cfxyp7jp34cq8mz0ot4osq7yi8jnmj 0 6786 123051 114004 2024-01-03T14:52:10Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[14. Februoar]]: Tweelich Fljoogere fon [[Aastriek-Ungarn]] bumbardierje in dän [[Eersten Waareldkriech]] ju [[Italien|italieenske]] Stääd [[Mailound]] (Milano). In ju Foulge griepe leeter italieenske Fljoogere ju Stääd [[Ljubljana]] oun. * [[3. April]]: Die [[Meteorit fon Treysa]] gungt in Noudhessen deel. Dät is aan fon do grootste [[Meteorit]]en, do in [[Düütsklound]] deelgeen sunt. == Bädden == == Stuurwen == * [[4. Meerte]]: [[Franz Marc]], düütsken Moaler fon dän [[Expressionismus]]. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] odm52a5saqy8qwhvovy6i9o274t0ety 0 6787 122977 118786 2024-01-01T22:40:43Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: Britiske Kolonioaltroppen besätte dät Ailound [[Mafia (Ailound)|Mafia]] foar ju Kuste fon [[Düütsk Aast-Afrikoa]]. Do läip unnerlaine Ferdäägenere fon ju [[Skuts-Troppe foar Düütsk Aast-Afrikoa]] reeke sik ätter n poor Uuren. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Ibolya Csák]], ungariske Sportlerske (Licht-Athletik) * [[11. Januoar]]: [[Luise Krüger]], düütske Speer-Smieterske * [[11. Februoar]]: Josh White, US-amerikoansken Musiker == Stuurwen == * [[4. Januoar]]: [[Anton von Werner]], düütsken Historienmoaler [[Kategorie:20. Jierhunnert]] ad45lxht0bl5529kauqlx5j6wamdyzq 0 6788 122142 116067 2023-02-25T17:54:40Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[2. Juni]]: Twiske [[Sumika]] un [[Bagdad]] eepent aan Ousnit fon ju [[Bagdadboan]]. * [[28. Juni]]: [[Attentat fon Sarajevo]] - Die serbiske Nasjonoalist [[Gavrilo Princip]] skjut in ju bosniske Haudstääd [[Sarajevo]] dän aastriekisk-ungariske Troonfoulger [[Franz Ferdinand von Österreich-Este|Franz Ferdinand]] un sien Wieuwmoanske [[Sophie Chotek von Chotkowa|Sophie]] dood. Do Geböärnisse uurslo sik in ju [[Julikrise]] un bolde skäl die [[Eerste Waareldkriech]] uutbreeke. * [[5. Juli|5.]] un [[6. Juli]]: Die Düütske Kaiser [[Wilhelm II. (Düütsk Riek)|Wilhelm II.]] un sin Riekskansler [[Theobald von Bethmann Hollweg]] ferseekerje dät ferbuundede [[Aastriek-Ungarn]] fulle Stöän juun [[Serbien]]. * [[23. Juli]]: Aastriek stoalt n Ultimoatum oun Serbien * [[25. Juli]]: Serbien oantwoudet ap dät Ultimoatum * [[28. Juli]]: Aastriek-Ungarn ferkloort Serbien dän Kriech. * [[29. Juli]]: [[Belgrad]] wäd fon [[Aastriek-Ungarn|aastriekisk-ungariske]] Donau-Skiepe uut beskeeten. Foar't Eerste faalt Belgrad in do Hounden fon do Oungriepere. * [[30. Juli]]: Tsoar [[Nikolaus II.]] fon Ruslound befält ju Generoalmobilmoakenge, uum do Serben tou hälpen (kiek: [[Panslawismus]]). Mäd Ruslound is Frankriek ferbuunded, foar dät nu die Buundnis-Faal jält. * [[31. Juli]]: Dät [[Düütske Kaiserriek]] stoalt Ultimoaten oun Ruslound un dät mäd him ferbuundede [[Frankriek]] * [[1. August]]: Düütske Generoalmobilmoakenge un Kriechsferkloorenge oun Ruslound * [[2. August]]: Düütsk Ultimoatum oun [[Belgien]] un Besättenge fon [[Luxembuurich]]. * [[3. August]]: Düütske Kriechsferkloorenge oun Frankriek. * [[4. August]]: Kriechsferkloorenge fon dät [[Fereende Köönichriek]] oun Düütsklound * [[15. August]]: Dät Paketboot ''Ancona'' mäd 200 Ljuude oun Boud foart as eerst Skip truch dän näi eepende [[Panamakanoal]] in fulle Loangte. Ne amtelke Ienwäienge faalt uut, uumdät in [[Europa]] die Eerste Waareldkriech uutbreeken is. * [[26. August]]: Ätter dät Ientringen fon ruske Troppen in [[Aastprüüsen]] begint ju [[Slacht bie Tannenberg (1914)|Slacht bie Tannenberg]] twiske düütske un ruske Troppen. * [[30. August]]: Ju [[Slacht bie Tannenberg (1914)|Slacht bie Tannenberg]] is tou Eende mäd düütske Uurwinnenge uur Ruslound. * [[8. Dezember]]: [[Seeslacht bie do Falklound-Ailounde]]: Dät düütske [[Aast-Asien-Geschwader]] unner Vize-Admiroal [[Maximilian Graf von Spee]] wol in dän Atlantik in ju Gjuchte fon Düütsklound truchbreeke un wäd bie do [[Falklound-Ailounde]] fon do Briten unner Vize-Admiroal Sir [[Frederik Doveton Sturdee]] bienaist heel un aal fernäild. == Tou Waareld keemen == * [[14. Januoar]]: [[Emmy Andriesse]], niederloundske Fotogroafinne == Stuurwen == [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 4q6yoylw04x9yri8teun9tc302p2y87 0 6789 122335 118785 2023-02-27T15:56:47Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * Ju Apstauenge fon dän [[Río Chagres]] tou dän [[Gatúnsee]] wäd kloor. Dät is ne wichtige Stappe ätter ju Eepenenge fon dän [[Panamakanoal]] in [[1914|dät Foulge-Jier]]. * In ju stoadich groiende [[Brasilien|brasilioanske]] Stääd [[São Paulo]] begint die loangjierige Bau fon ju grootste Säärke, ju Catedral Metropolitana de São Paulo of [[Catedral da Sé]], wier oachteduusend Ljuude oun paasje skällen. Eerste in [[1954]] kon ju Säärke wäid wäide. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Edward Gierek]], poolsken Politiker un Paatäi-Boas fon ju PZPR * [[6. Januoar]]: [[Loretta Young]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[11. Januoar]]: [[Eduard Buess]], Swaitser evangelisken Pestoor un Theologie-Professor * [[2. Februoar]]: [[Masanobu Fukuoka]], japoansken Mikrobiologe un Buur == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Dominikus Willi]], Abt fon Marienstatt un Biskop fon't Bistum Limburg [[Kategorie:20. Jierhunnert]] qf6ag4q1ejw1d7egkafjz3ihd4ropd4 0 6790 123050 123031 2024-01-03T14:51:00Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[6. Januoar]]: [[New Mexico]], toufoarne dät [[New-Mexico-Territorium]], wäd as 47. [[Buundesstoat fon do Fereende Stoaten|Buundesstoat]] in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] apnuumen. * [[14. Februoar]]: [[Arizona]], dät foarige [[Arizona-Territorium]] wäd as 48. [[Buundesstoat fon do Fereende Stoaten|Buundesstoat]] in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] apnuumen. Ju Apwäidenge is in ju Haudseeke do [[Arizona Rangers]] tou fertonkjen, do dät in do lääste Jiere deerfoar slumpet is, dät do Ljuude sik oun Räägeln un Sätgjuchte hoolde. * [[15. April]]: Ju [[Titanic]] fersakket ap hiere eerste Foart ätter [[Amerikoa]] ätter een Touhoopesteeten mäd aan [[Iesbierich]] in dän [[Atlantik]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Jacques Ellul]], frantsöösken Sosjologe un Theologe * [[6. Januoar]]: [[Marieluise Claudius]], düütske Skauspielerske * [[6. Januoar]]: [[Pawoł Nowotny]], sorbisken Literatuurhistoriker un Foulkskundler * [[10. Januoar]]: [[Maria Mandl]], aastriekiske Bupper-Apkiekerske in dät Fernäilengs-Leeger Auschwitz-Birkenau, Kriechs-Ferbreekerske * [[14. Januoar]]: [[Tillie Olsen]], US-amerikoanske Skrieuwerske * [[11. Februoar]]: [[Juan Carlos Aramburu]], argentiensken roomsk-kathoolsken Äärts-Biskop fon Tucumán un leeter fon Buenos Aires * [[13. Februoar]]: [[Antonia Pozzi]], italieenske Dichterske == Stuurwen == * [[14. Januoar]]: [[Otto Liebmann]], düütsken Philosoph [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 53leucsgu8s7a80m8lvbu6lwxb508am 0 6791 122377 118784 2023-02-28T21:34:25Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[25. Mai]]: Diktoator [[Porfirio Díaz]] wäd in ju [[Mexikoanske Revolutsjoon]] ousät. Hie trät tourääch un fluchtet in't Exil ätter [[Paris (Stääd)|Paris]] wai. Revolutsjoons-Fierder [[Francisco Madero]] wäd in'n Oktober as näien Präsident fon [[Mexiko]] kädden. Madero lät aal do Ouoardende un Offisiere fon dät Díaz-Regime in't Amt. * [[14. Dezember]]: Die [[Norwegen|norwegiske]] Seemon un Poloar-Foarsker [[Roald Amundsen]] roaket touhoope mäd fjauer Meestriedere as eersten Moanske dän [[Suudpool]]. * [[Marie Curie]] kricht as eerst Wieuw aan twäiden [[Nobel-Pries]]. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Nora Heysen]], austroalske Moalerske * [[6. Februoar]]: [[Ronald Reagan]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansken]] Skauspieler, 33. Gouverneur fon [[Kalifornien]], 40. Präsident fon do USA. * [[13. Meerte]]: [[L. Ron Hubbard]], Skrieuwer fon [[Science Fiction]]-Bouke un Gruunder fon ju [[Scientology]]-Sekte. * [[15. Moai]]: [[Max Frisch]], [[Swaits]]er Architekt un Skrieuwer. * [[5. Juli]]: [[Georges Pompidou]], frantsöösken Politiker == Stuurwen == * [[18. Moai]]: [[Gustav Mahler]], aastriekisken Komponist twiske ju leete Romantik un ju Moderne. * [[29. Oktober]]: [[Joseph Pulitzer]], US-Amerikoansken Saitengs-Skrieuwer un Uutreeker. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 8l5utsy89lydknt885n0vrhc67q6jg5 0 6792 114001 111161 2017-02-28T13:12:51Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[31. Moai]]: Uut fjauer britiske Kolonien, ju [[Kapkolonie]], [[Natal]], ju [[Oranje-Äi-Kolonie]] un [[Transvaal]] wäd ju [[Suudafrikoanske Union]] gruunded. == Bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> == * [[4. April]] - [[Jan Tjittes Piebenga]], wäästfräisken Koaster un Skrieuwer == Stuurwen == * [[21. Meerte]]: [[Gaspard-Félix Tournachon]], unner dän Kunstlernoome ''Nadar'' aan bekoanden Photograph. * [[21. April]]: [[Samuel Langhorne Clemens]], unner dän Kunstlernoome ''Mark Twain'' aan bekoanden Skrieuwer. == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:20. Jierhunnert]] sotzwnicjg1u74dysv0vbba85cevc1z 0 6793 123030 122140 2024-01-02T13:45:46Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[25. Juli]]: [[Louis Blériot]] fljucht mäd sien [[Blériot XI]] as eersten [[Fljooger]]-Pilot uur dän Kanoal fon Frankriek ätter Änglound. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Sugimura Haruko]], japoanske Skauspielerske * [[14. Januoar]]: [[Joseph Losey]], US-amerikoansken Regisseur * [[13. Februoar]]: [[Mario Casariego y Acevedo]], Äärts-Biskop fon Guatemala un Kardinoal * [[24. April]]: [[Bernhard Grzimek]], düütsken Zoologe. * [[20. Februoar]]: [[Heinz Erhardt]], düütsken Komiker, Musiker, Unnerhoolder, Skauspieler un Dichter == Stuurwen == [[Kategorie:20. Jierhunnert]] qe9712fs7jobcezr4pi49oyc2cz0k5r 0 6794 122239 115660 2023-02-26T17:28:29Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * Ju US-amerikoanske Bierichstiegerske [[Annie Smith Peck]] betwingt touhoope mäd hieren [[Zermatt]]er Bierichfierder [[Rudolf Taugwalder]] dän noudelke, wät läigere Top fon dän Bierich [[Waskaran]] in do [[Anden]] fon [[Peru]]. Dät brangt ju Bierichstiegerske internasjonoal Ounärkannenge, uumdät ju deermäd tou hiere Tied dän Hööchte-Rekord foar Wieuwljuude häd. == Tou Waareld keemen == * [[17. Januoar]]: [[Freda Niemann]], düütske evangeelske Pestoorske * [[9. Oktober]]: [[Werner von Haeften]], düütsken Jurist un Wierstoundsstrieder fon dän [[Ounsleek fon dän 20. Juli 1944|20. Juli 1944]] == Stuurwen == *[[9. Januoar]] - [[Wilhelm Busch]], [[Kunst]]ler, die foarallen foar sien mäd Riemsele unnerlaide [[Bieldetälster]]e bekoand is, do as Foarloopere fon dän Comic jäilde. *[[14. August]] - [[Friedrich Paulsen]], noudfräisken Philosoph un Pädagoge. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] n45qruoxljhrv918vdhanrez75n4av7 0 6795 122975 117999 2024-01-01T22:38:11Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[13. November]] - Dät sonaamde Fljoogende Flitsepee Cornu Nr. II fon dän Ärfiender [[Paul Cornu]], aan ädderen Prototyp fon dän [[Hoochskruuwer]], fljucht in [[Lisieux]] foar't eerste Moal n bitje. Hie kumt ober bloot trüütich Säntimeetere hooch un blift twintich Sekunden in'e Lucht. Dach is dät die eerste Hoochskruuwer, die wuddelk uumehooch koom. === Sunner nieper Doatum === * In Panama beginne do Oarbaide, uum dän [[Río Chagres]] aptoustaujen, wier uur säks Jiere die Gatúnsee truch äntstounde skäl. Ju Stauenge is Deel fon dät Bauprojekt foar dän [[Panama-Kanoal]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Helen Kleeb]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[11. Februoar]]: [[Käthe Gold]], Aastriekiske Skauspielerske * [[24. Februoar]]: [[Marjorie Courtenay-Latimer]] (suudafrikoanske Amateur-Natuurfoarskerske) * [[6. Juli]]: [[Frida Kahlo]], [[Mexiko|mexikoanske]] [[Moalerkunst|Moalerske]]. == Stuurwen == [[7. September]] - [[René François Armand Sully-Prudhomme]], frantsöösken Dichter, (bädden in [[1839]]) [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 1nw4juco9aidn66o2o9v6o37mlhk0hs 0 6796 123131 118059 2024-01-05T13:56:05Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[21. Meerte]]: Die Ruske Zar [[Nikolaus II. (Ruslound)|Nikolaus II.]] beskat do Gjuchte fon ju ploande [[Duma]] äärch. * [[18. April]]: Een [[Äidbieuwjen]] un aan deer uut äntsteenen Bround gjuchte in [[San Francisco]] groote Fernäilenge oun. Deer skällen sowät tjoduusend Ljuude bie uumekeemen weese. ([[Äidbieuwjen fon San Francisco in 1906]]) * [[10. Moai]]: Zar Nikolaus II. eepent mäd een Rääde ju eerste käddene Stoats-Duma in't Ruske Kaiserriek in [[Sänt Päitersbuurich]]. * [[31. August]]: [[Roald Amundsen]] un sien Monskup sunt mäd dät Skip [[Gjøa]] ätter moor as tjo Jiere eerstmoalich truch ju [[Noudwääst-Passage]] stjuurd un kuume in ju Gouldgreeuwerstääd [[Nome (Alaska)|Nome]] in [[Alaska]] oun. * [[16. Oktober]]: [[Friedrich Wilhelm Voigt]] ferkloodet sik as militäärisken Uppermon un kon ap düsse Wiese Suldoaten deer tou brange, unner sien Kommando dät Räidhuus fon [[Köpenick]] tou besätten, dän Buurgemääster un dän Bupperstäädsekretär tou ferhoaftjen un 3557,45 Maak (däälich: sowät 21000 Euro) "seeker tou staalen". * [[14. Dezember]]: [[U 1 (Skip, 1906)|U 1]], dät eerste düütske Militär-[[U-Boot]] ätter rien experimentelle Foargungere, wäd in Bedrieuw nuumen. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Franziska Kessel]], düütske Politikerske (KPD) un Wierstoundsstriederske juun dän Nasjonoalsosjoalismus. * [[4. Februoar]]: [[Dietrich Bonhoeffer]], düütsken luttersken Theologe un Wierstandskamper juun dän [[Nasjonoalsosjoalismus]] († in [[1945]]) * [[16. Februoar]]: [[Vera Menchik]], tschechisk-britiske Schach-Spielerske * [[14. Oktober]]: [[Hannah Arendt]], Politikwietenskupperske un Philosophin († in [[1975]]) * [[23. Oktober]]: [[Gertrude Ederle]], dät eerste Wieuw, dät deer truch dän Sleeuwekanoal swom. († in [[2003]]) * [[18. November]]: [[Klaus Mann]], düütsken Skrieuwer († in [[1949]]) == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Gabrielle Krauss]], aastriekiske Opernsjungerske * [[19. April]]: [[Pierre Curie]], frantsöösken [[Physik]]er un [[Nobelpries]]dreeger (* in 1859) * [[22. Oktober]] - [[Paul Cézanne]], aan [[Impressionismus|impressionistisken]] [[Moalerkunst|Moaler]] (* in [[1839]]) [[Kategorie:20. Jierhunnert]] fw3oljbui1jspuio6ruzahugc4r9in7 0 6797 118851 117997 2020-01-28T00:53:42Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[2. Januoar]]: Düütske Troppen stoarmje ju Fäästenge fon do [[Nama]], do in [[Düütsk Suudwäästafrikoa]] aan [[Apstound fon do Herero un Nama|Apstound]] moakje. * [[2. Januoar]]: [[Kapitulatsjoon]] fon ju ruske Fäästenge [[Lüshunkou|Port Arthur]] foar do japoanske Troppen ätter [[Beleegerenge fon Port Arthur|157 Deege Beleegerenge]] * [[22. Januoar]]: Bie'n [[Päiterbuuriger Bloudsundai]] slo Suldoaten een freedelke Demonstratsjoon mäd moor as trüütichduusend Ljuude blouderch deel, ju [[Ruske Revolutsjoon 1905]] begint. * [[17. Februoar]]: Die [[Sosjoalrevolutsjoonääre|Sosjoalrevolutsjoonäär]] [[Iwan Platonowitsch Kaljajew]] möärent dän Gouverneur fon Moskau, [[Sergei Alexandrowitsch Romanow]] mäd een Bumbe, as die in sien Kuutske dät [[Moskauer Kreml|Kreml]] naier kumt. Die Oadelige stäärft fluks. * [[21. Februoar]]: Begin fon ju [[Slacht fon Mukden]] in dän [[Rusk-Japoansken Kriech|Rusk-Japoanske Kriech]]; ju lukt sik uur tjo Wieke un eendet mäd een Uurwinnenge foar [[Japan]]. * [[3. Meerte]]: Zar [[Nikolaus II. (Ruslound)|Nikolaus II.]] stämt ju Iengjuchtenge fon een [[Duma]] tou. * [[29. April]]: Truch een Toleransedikt fon dän Tsaar kriege do Gloowensminnerhaide in [[Ruslound]] moor Fräiegaid. * [[7. Moai]]: In [[Schytomyr|Schitomir]], domoals noch tou [[Ruslound]] heerend, begint een [[Pogrom]] juun [[Juudendum|Juuden]], dät tjo Deege duurt un masse Offere aasket. * [[27. Moai]]: Ju [[Seeslacht bie Tsushima]] in dän [[Rusk-Japoansken Kriech]] begint * [[28. Moai]]: Ju [[Seeslacht fon Tsushima]] in dän [[Rusk-Japoansken Kriech]], ju ap dän Foardai begon, eendet mäd aan Ärfoulch foar do [[Japan|japoanske]] Skiepe. * [[14. Juni]]: [[Gustav Klimt]] trät touhoope mäd uurswäkke uut ju [[Wiener Secession]] wier uut. * [[27. Juni]]: Ap dät ruske Lienjenskip [[Knjas Potjomkin Tawritschewski]] moiterje do Matrosen un bekanne sik truch dät apluuken fon een roode Flaage tou dän [[Kommunismus]]. * [[20. Juli]]: In [[Düütsk Aastafrikoa]] begint die [[Maji-Maji-Apstound]], an dän sowät twintich Foulksstomme meemoakje. * [[5. September]]: Ju Unnerteekenge fon dän [[Ferdraach fon Portsmouth]] be'eendet dän [[Rusk-Japoansken Kriech]], man ju fiert in Japan tou do [[Hibiya-Uunrauen]]. * [[30. Oktober]]: (17. Oktober jul.). Tsaar [[Nikolaus II. (Ruslound)|Nikolaus II.]] rakt dät [[Oktobermanifest]] uut, in dät hie ju eerste [[Duma]] beropt. Sien Kritikere beteekenje dät as "Skooieräi", uumdät die Tsaar fääre fuul Macht häd, ju Duma truch sien Veto blokkierje un uk aploose kon. * [[4. November]]: Dät [[Grootfüürstendum Finlound]] roaket wier Sälwenbestämmenge, [[Ruske Sproake|Rusk]] is nit langer Amtssproake. * [[8. November]]: Eerte ruske Matrosenrevolte in [[Kronstadt (Ruslound)]]. * [[3. Dezember]]: Aploosenge fon dät [[Sänt Päitersbuurich|Sänt Päitersbuuriger]] [[Sowjet]] un Fäästnoame fon sien Uppermonljuude. * [[20. Dezember]]: In [[Moskau]] kumt dät truch do [[Bolsjewiki]] toun [[Generoalstraik]], die sik tou aan bewoapenden Apstound wiedet. Man die wäd bit Eende fon dät Mound deelsloain. * [[26. Dezember]]: [[Alfred von Schlieffen|Generoalfäildmarsjall von Schlieffen]] stoalt aan Ploan foar, wo Düütsklound in aan muugelken Two-Fronten-Kriech foargunge skuul, dän sonaamde [[Schlieffen-Ploan]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Otto Kuss]], düütsken kathoolsken Theologe * [[21. Juni]]: [[Jean-Paul Sartre]], frantsöösken Skrieuwer un [[Philosophie|Philosoph]] == Stuurwen == * [[9. Februoar]] - [[Adolph Friedrich Erdmann von Menzel]] - Aan bekoanden prüüsken Kunstler. [[Kategorie:20. Jierhunnert]] aen64ozdd0q4tlyfyzrd8g978mkryb5 0 6798 118852 113996 2020-01-28T01:23:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[12. Januoar]]: In dän beginnde [[Apstound fon do Herero un Nama]] in [[Düütsk Suudwäästafrikoa]] fernäile do [[Herero]] mäd een Iersenboanbrääch bie Osona un een Telegroafenferbiendenge wichtige Ferbiendengen ätter [[Windhoek]]. * [[6. Februoar]]: [[Japan]] bräkt sien diplomoatiske Ferbiendengen tou [[Ruslound]] ou un lukt sin Boskupper uut [[Sänt Päitersbuurich]] ou. * [[8. Februoar]]: Japan gript uunferwachted [[Port Arthur]] oun, dät is die Begin fon dän [[Japoansk-Rusken Kriech]]. * [[8. April]]: Ju [[Entente cordiale]] ("Haatelk Ienferstoundnis), een Oukuumen uur Rebätte in't noudelke [[Afrikoa]] un dän Skipferkier in ju [[Sträite fon Gibraltar]] un dän [[Sues-Kanoal]], wät twiske [[Frankriek]] un dät [[Fereeniged Köönichriek|Fereende Köönichriek]] uutmoaked. * [[2. August]]: In dän Japoansk-Rusken Kriech begint ju [[Beleegerenge fon Port Arthur]]. * [[11. August]]: [[Slacht an dän Waterbierich]]: Düütske Kolonioaltroppen unner Generoal [[Lothar von Trotha]] bekampje in dän Apstound fon do Herero un Nama ienheemske [[Herero]], do ätter Aaste uutwieke. * [[22. August]]: [[Eerste Japoansk-Koreoanske Uureenkumst]]. * [[2. Oktober]]: Die Generoal [[Lothar von Trotha|von Trotha]] skrift in aan Bräif an dät Foulk fon do [[Herero]], dät jo aal doodskeeten wäide, wan jo [[Düütsk Suudwäästafrikoa]] nit ferläite. In düsse Tied beginne do düütske mäd dän [[Foulkemoort oun do Herero un Nama|Foulkemoort oun do Herero]], die as eersten Genozid fon't twintichste Jierhunnerd jält. Do Düütske unner Trotha hääbe do Herero in'e Wöiste drieuwen, do Woatersteeden besät heelden un wäl sik deer sjo liet, wuude doodskeeten. * [[3. Oktober]]: [[ǃNanseb ǀGabemab]], bekoand as "Hendrik Witbooi", aan ''Kapitän'' in ju Kolonie Düütsk-Suudwäästafrikoa, känniget dän bestoundende Skuulferdraach un ferkloort dät Düütske Kaiserriek dän Kriech. Sien Ljuude griepe Düütske an, do [[Nama]] kuume tou dän Apstound fon do Herero un Nama bietou. * [[29. November]]: Groote Protäste in Sänt Päitersbuurich un [[Moskau]] juun dän Kriech mäd Japan un juun ju Zaren-Heerskup. == Bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> == * [[6. April]]: [[Kurt Georg Kiesinger]], trääden [[Buundeskansler]] fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. * [[11. Moai]]: [[Salvador Dalí]], [[Moalerkunst|Moaler]] fon dän [[Surrealismus]] == Stuurwen == * [[9. April]]: [[Isabella II. (Spanien)|Isabella II.]], Kööniginne fon [[Spanien]] * [[1. Moai]]: [[Antonín Dvořák]], tsjechisken Komponist in ju [[Romantik]] == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:20. Jierhunnert]] s48zudcnofjzd8hspn7t7kb8a0417p9 0 6799 122974 122391 2024-01-01T22:36:55Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[23. Februoar]]: Do [[USA]] hierje fon Kuba foar 99 Jiere ju [[Bucht fon Guantánamo]] uum hiere Marine deer tou statsjoonierjen. * [[1. Meerte]]: Ju Dreguuner-Direktsjoon fon [[Dresden]] fiert ju Unnersäikenge fon Finger-Oudrukke tou ju Apkloorenge fon Ferbreeken in Düütsklound ien. * [[11. Juni]]: Die serbiske Köönich [[Alexander I.]] un sien Wieuwmoanske [[Draga]] wäide fon serbiske Offisiere in dän Köönichspalast möärend. * [[24. Juni]]: [[Peter I. (Jugoslawien)|Peter I.]] wäd die näie Köönich fon [[Serbien]]. * [[3. November]]: Apgruunde fon aan Stried uum dän [[Panama-Kanoal]] loundje [[USA|US]]-Kriechsskiepe in [[Panama]], dät in't Foaren tou [[Kolumbien]] heerde, un roupe dän uunouhongige Stoat Panama uut. * [[18. November]]: In Washington D.C. wäd die [[Hay-Bunau-Varilla-Ferdraach]] twiske do USA un [[Panama]] sleeten, die do USA ju fulle Kontrolle (Hoohaid) uur ne Zone uum dän [[Panamakanoal]] seekerstoalt, ieuwenske dät Gjucht, in Panama militärisk intervenierjen tou konnen. Die panamaiske Minister, die dät unnerteekent, is frantsöösken Stoatsbuurger. * [[17. Dezember]]: Mäd dän [[Wright Flyer]] fljucht foar dät eerste Moal aan stjuurden, praxis-goadelken Motor-[[Fljooger]]. == Tou Waareld keemen == * [[4. Januoar]]: [[Georg Elser]], düütsken Wierstounds-Strieder juun dän [[Nasjonoalsosjoalismus]], Bumben-Attentäter ap [[Adolf Hitler]]. * [[6. Januoar]]: [[Walter Nigg]], Swaitser Theologe * [[10. Januoar]]: [[Ilse Schneider-Lengyel]], düütske Kunsthistorikerinne, Fotogroafinne un Skrieuwerske * [[11. Januoar]]: [[Alan Paton]], suudafrikoansken Skrieuwer un Kritiker fon ju Apartheid * [[11. Februoar]]: [[Annelise Kretschmer]], düütske Fotogroafinne * [[5. Dezember]]: [[Johannes Heesters]], niederloundsken Tjooterspieler, die noch in't Oaler fon 107 Jiere spiedelde. Hie stoorf in [[2011]] mäd 108. == Stuurwen == * [[8. Moai]]: [[Paul Gauguin]], frantsöösken [[Moalerkunst|Moaler]] == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 0dp1pqcvxwsh6y8lq6gt673yjq4280h 0 6800 122973 118782 2024-01-01T22:35:39Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[1. Januoar]]: Eepenenge fon een Sunneruutstaalenge mäd Wierke fon dän griechisk-spoanske Moaler [[Dominikos Theotokopoulos]] (uk naamd "El Greco"). Do Skilleroatsjen wieren urloang ferjeeten wuden un suurgeden nu foar Apsjoon. * [[18. Februoar]] Twiske ju [[Stralauer Poute]] un dän [[Potsdamer Ploats]] fiert ju eerste [[Berliner U-Boan]]. * [[6. Meerte]]: amtelke Gruundenge fon dän Foutbaalfereen [[Real Madrid]] * [[23. April]]: In [[Washington, D.C.]] unnerteekenje US-Buuteminister [[John Milton Hay]] un die [[Kolumbien|kolumbioanske]] Boskupper [[Thomas Herran]] aan Ferdraach, die do Gjuchte tou'n Fäärebau fon dän [[Panama-Kanoal]] oun do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] uurdrait. Ne frantsööske Sälskup waas mäd dän Bau in [[1881]] ounfangd, man waas in [[1889]] al middelloos. Ne Apfangsälskup hiede ju Bausteede in [[1894]] uurnuumen un foar 40.000 US-Dollar tou'n Fäärebauen ounbeeden. * [[8. Moai]]: Die [[Mont Pelé]], aan fjuurspäienden Bierich ap dät [[Antillen]]-Ailound [[Martinique]] doodet sowät trüütichduusend Ljuude. * [[31. Moai]]: Mäd dän [[Free fon Vereeniging]] wäd in [[Suudafrikoa]] fon däälich die [[Twäiden Buurenkriech (Suudafrikoa)|Twäide Buurenkriech]] be'eended. * [[17. Juli]]: Aan meen-[[Armeniere|armenisken]] Kongress in [[Brussel]] ropt do [[Europa|europäiske]] Machte deer tou ap, do armeniske Kristen foar do [[Turken|turske]] Muslime tou skuulen. * [[9. August]]: In't Fereende Köönichriek ju Krounenge fon Köönich [[Eduard VII.]] * [[1. November]]: [[Italien]] un [[Frankriek]] sluute aan stilkenen Ferdraach ou, in dän jo sik uur hiere Interessensspähren in't noudelke [[Afrikoa]] eenigje. * [[21. November]]: Mäd aan Free-Ferdrach ap een US-Slachtskip eendet die [[Kriech fon do duusend Deege]] (''Guerra de los Mil Días''), aan Burgerkriech in [[Kolumbien]] un sien domoalige Provins [[Panama]] twiske ju konservative un ju liberoale Paatäi. * [[10. Dezember]]: In [[Ägypten]] wäd ju oolde [[Staumuure fon Assuan]] in Bedrieuw nuumen. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Maurice Duruflé]], frantsöösken Oargelist un Komponist * [[11. Februoar]]: [[Arne Jacobsen]], deensken Designer un Architekt * [[7. Meerte]]: [[Heinz Rühman]], düütsken Skauspieler == Stuurwen == * [[18. Februoar]]: [[Albert Bierstadt]], aan [[Moalerkunst|Moaler]] in ju [[Romantik]]. * [[5. September]]: [[Rudolf Virchow]], Dokter, Archäologe un Politiker * [[22. November]]: [[Friedrich Alfred Krupp]], aan [[Essen]]er Industriellen [[Kategorie:20. Jierhunnert]] p77la1ychv3ts9vpzh6d4ugv8uf6ylh 0 6801 122238 122139 2023-02-26T17:27:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[1. Januoar]]: Do in't Foaren oainstoundige Rebätte [[New South Wales]], [[Victoria (Australien)|Victoria]], [[Queensland]], [[South Australia]], [[Western Australia]] und [[Tasmanien]] sluute sik touhoope tou'n Buundesstoat [[Australien]] (Commonwealth of Australia). * [[10. Januoar]]: Ätter dät die [[Bokser-Apstound]] deelsloain is, nimt [[China]] do foar him gjucht ätterdeelige Bedingengen foar dän Free an. * [[5. Moai]]: [[Mexiko]]anske Troppen hääbe ju Maya-Stääd [[Chan Santa Cruz]] ap [[Yucatán (Hoolichailound)|Yucatán]] iennuumen, wiermäd die [[Kastenkriech]] twiske do [[Maya]] un do spoansk-stommige Mexikoanere eendet. * [[6. September]]: [[Leon Czolgosz]], aan [[Anarchismus|Anarchist]], skjut ap dän [[USA|US]]-Präsident [[William McKinley]]. Die Präsident stäärft oachte Deege leeter an do Foulgen. * [[7. September]]: Ätter dän [[Bokser-Apstound]] Unnerteekenge fon dät sonaamde "Bokser-Protokoll" twikse China ([[Qing-Dynastie]]) un do wäästelke Kolonioalmachte juust so as [[Japan]] un [[Ruslound]]. * [[14. September]]: Die US-Präsident William McKinley stäärft an do Foulgen fon dän Ounsleek un [[Theodore Roosevelt]] wäd as sin Ätterfoulger fereediged. * [[10. Dezember]]: Die ätter sin Stifter [[Alfred Nobel]] benaamde [[Nobelpries]] wäd in [[Stockholm]] un [[Oslo]] fon dän sweediske Köönich foar dät eerste Moal uutroat. == Tou Waareld keemen == * [[10. Januoar]]: [[Henning von Tresckow]], düütsken Generoal un Wierstounds-Strieder juun dän Nasjonoalsosjoalismus * [[14. Januoar]]: [[Bebe Daniels]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[17. Januoar]]: [[Elia di San Clemente]], seelichspreekene italieenske Nunne * [[4. August]]: [[Louis Armstrong]], [[Jazz]]-Musiker == Stuurwen == * [[27. Januoar]]: [[Giuseppe Verdi]], italieensken [[Komponist]] fon ju [[Romantik]] * [[14. September]]: [[William McKinley]], Präsident fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] [[Kategorie:20. Jierhunnert]] pc9x77rs8tq6kazonpblo7ik29kwlc0 0 6802 122294 115935 2023-02-26T23:00:18Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[23. Januoar]]: Ap'e Naite fon ju Stääd [[Ladysmith (Suudafrikoa)|Ladysmith]] in ju britiske Kap-Kolonie in [[Suudafrikoa]] begint mäd aan Oungriep fon do Briten unner [[Charles Warren]] ju [[Slacht fon Spion Kop]] in dän [[Twäiden Buurenkriech]]. * [[24. Januoar]]: In dän [[Twäiden Buurenkriech (Suudafrikoa)|Twäide Buurenkriech]] roakje do suudafrikoanske Buuren in ju [[Slacht fon Spion Kop]] een Uurwinnenge uur do Briten. * [[12. Februoar]]: Wladimir Iljitsch Uljanow, leeter bekoand wuden as [[Wladimir Iljitsch Lenin|Lenin]], kumt ätter tjo Jiere uut ju [[Sibirien|sibiriske]] Ferbannenge tourääch. * [[26. Februoar]]: Foar dät Unnerhuus rakt die britiske Kriechsminister bekoand, dät in dän [[Twäiden Buurenkriech (Suudafrikoa)|Twäide Buurenkriech]] uk Wieuwljuude un Bäidene "tou hier Skuul" in Konsentratsjoonsleegere fäästheelden wäide. Do Ljuude kriege nit nouch tou ieten. * [[2. Meerte]]: Do Briten besätte in dän [[Twäiden Buurenkriech (Suudafrikoa)|Twäide Buurenkriech]] [[Ladysmith (Suudafrikoa)|Ladysmith]], ju träädgrootste Stääd fon dän Stoat [[Natal (Suudafrikoa)]] * [[13. Meerte]]: Do Briten sluute in dän [[Twäiden Buurenkriech (Suudafrikoa)|Twäide Buurenkriech]] ju Ärooberenge fon dän [[Oranjefräistoat (Suudafrikoa)]] ou. * [[15. April]]: In [[Paris]] eepent ju [[Waarelduutstaalenge in Paris 1900|Waarelduutstaalenge]]. * [[28. Moai]]: [[Fereend Köönichriek|Grootbritannien]] ferkloort ju Buurenrepublik [[Oranjefräistoat]] tou een Kolonie. * [[14. Juni]]: [[Bokser-Apstound]]: Ienmarsk fon do "Boksere" in [[Peking]]. * [[17. Juni]]: [[Bokser-Apstound]]: Troppen fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] nieme do strateegisk betjuudende [[Taku-Fäästengen]] an ju Muude fon ju Äi [[Hai He]] ien. * [[20. Juni]]: Die düütske Soande in Peking, [[Clemens von Ketteler]], wäd in dän [[Bokser-Apstound]] fon aan Suldoat uut een [[Mandsjuuren|mandsjuurisk]] Regiment ap ju Sträite doodskeeten. * [[29. Juni]]: Fjauer Jiere ätter dän Dood fon [[Alfred Nobel]] wäd ju Nobel-Stiftenge gruunded, uum dän [[Nobelpries]] uuttoureeken. * [[14. Juli]]: Do internasjonoale Troppen nieme in ju Tied fon dän Bokser-Apstound ju chinesiske Stääd [[Tianjin]] ien. * [[27. Juli]]: [[Kaiser Wilhelm II.]] hoaldt in [[Bremerhoawen]] foar do juun dän [[Bokser-Apstound]] ätter Aast-[[Asien]] oukommandierde Troppen ju [[Hunnenrääde]]. Internasjonoale Protäste foulgje. * [[29. Juli]]: Wladimir Iljitsch Uljanow (leeter "Lenin" naamd) lukt uut [[Ruslound]] uut un gungt uur [[Genf]] un [[München]] in een fieuwjierich [[Exil]]. * [[15. August]]: Een Expeditsjoonscorps fon do wäästelke Machte, do juun dän [[Bokser-Apstound]] foargunge, nimt [[Peking]] ien. * [[1. September]]: Grootbritannien moaket bekoand, dät dät [[Transvaal]] in Suudafrikoa in Besit nuumen häd. * [[19. September]]: Die britiske Fäildmarsjall [[Frederick Sleigh Roberts]] ferkloort dät Eende fon dän [[Twäiden Buurenkriech (Suudafrikoa)|Twäide Buurenkriech]]. * [[23. September]]: Die düütske Fäildmarsjall [[Alfred Waldersee]] kricht dän Bupperbefääl uur do alliierde Troppen, do juun dän [[Bokser-Apstound]] foargunge. * [[16. Oktober]]: [[Jangtse-Oukuumen 1900|Jangtse-Oukuumen]] twiske Grootbritannien un dät Düütske Riek. == Stuurwen == * [[25. August]]: [[Friedrich Nietzsche]], oaintelk klassisken Philologe, man truch sien philosophiske Toachte bekoand wuden. [[Kategorie:19. Jierhunnert]] iqued9aksnpgubng1g46bamh7zyjlmn 0 6803 123049 122349 2024-01-03T14:49:24Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[4. Februoar]]: Een US-amerikoanske Patrouille beskjut phillipinske Suldoaten. Deermäd begint die [[Philippinsk-Amerikoansken Kriech|Philippinsk-Amerikoanske Kriech]] twiske do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] un do [[Philippinen]], do sik juust eerste fon [[Spanien]] fräikamped hieden. * [[14. Februoar]]: Foar do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoanske]] Buundeswoalen wäide troch dän [[Kongräs fon do Fereende Stoaten]] sonaamde Woal-Maskienen toulät. * [[5. Februoar]]: Ätter ju twodeegige [[Slacht uum Manila (1899)|Slacht uum Manila]] wilst dän [[Philippinsk-Amerikoansken Kriech]] konnen do Amerikoanere Manila hoolde, wilst sik do ienheemske Troppen fääre in't Bäätelound touräächluuke moutene. * [[11. Oktober]]: Begin fon dän [[Twäiden Buurenkriech]] in [[Suud-Afrikoa]]. * [[20. Oktober]]: In [[Kolumbien]] un sien domoalige Provinz [[Panama]] begint die [[Kriech fon do duusend Deege]] (''Guerra de los Mil Días''), aan Burgerkriech twiske ju Konservative un ju Liberoale Paatäi. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Sophie-Carmen Eckhardt-Gramatté]], ruske Komponistinne * [[7. Januoar]]: [[Francis Jean Marcel Poulenc]], frantsöösken Pianist un Komponist (stuurwen in [[1963]]) * [[11. Januoar]]: [[Eva Le Gallienne]], britisk-amerikoanske Skauspielerske, Regisseurinne un Produzentinne * [[17. Januoar]]: [[Al Capone]], US-amerikoansken Ferbreeker * [[23. Februar]]: [[Erich Kästner]], düütsken Skrieuwer (stuurwen in [[1974]]) == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] m4sktv1i40zz5j0yftwam20a09y7760 0 6804 123092 122175 2024-01-04T13:45:01Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[15. Februoar]]: Dät [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoanske]] Kriechsskip ''[[USS Maine (ACR-1)|USS Maine]]'' gungt in dän Hoawen fon [[Havanna]] unner. Gruund is een Explosion in dän Munitsjoons-Koomer, ju fermoudelk fon aan Koole-Bround kumt. Leeter rakt dät een Medien-Kampagne, wierap do Amerikoanere wät fon aan spoansken Oungriep fertälle, un dät kumt in dän April tou dän [[Spoansk-Amerikoansken Kriech]]. == Stuurwen == * [[14. Januoar]]: [[Lewis Carroll]], britisken Skrieuwer, Mathematiker un Fotogroaf * [[30. Juli]]: [[Otto von Bismarck]], düütsken Stoatsmon. [[Kategorie:19. Jierhunnert]] dsrijajs5aem3wts6oabkfo5cx8cyes 0 6805 123091 122346 2024-01-04T13:44:00Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[6. Januoar]]: [[Ferenc Szálasi]], ungarisken Offizier un Politiker, Kriechsferbreeker * [[14. Januoar]]: [[Matthias Zurbriggen]] slumpet ju Eerstbestiegenge fon dän [[Anden]]-Bierich [[Aconcagua]], dän hoochsten Bierich fon [[Suudamerikoa]]. * [[15. Februoar]]: Griechiske Troppen loundje apgruunde fon ju ''[[Megali Idea]]'' ap dät Ailound [[Kreta]], uum do Bewoonere in hieren Uunouhongegaids-Stried juun dät [[Osmoansk Riek|Osmoanske Riek]] Stöän tou reeken. Dät fiert ap dän [[7. April]] tou dän [[Tursk-Griechisken Kriech]]. * [[3. April]]: Ju [[Wiener Secession]], een Kunstlerfereenigenge fon dän [[Juugendstil]], wäd gruunded * [[Clément Ader]] testet sin Damp-bedrieuwenen Fljooger [[Éole III]], kumt deer mäd 300 m wied, man nit haager as 20 cm. == Tou Waareld keemen == * [[4. Februoar]]: [[Ludwig Erhard]], twäiden Buundeskanzler fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]] [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 8n65dgd7toewmdroenokcezc4iu8rwq 0 6806 114776 112111 2017-10-20T16:04:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[2. Januoar]]: Do Buuren slo dän [[Jameson Raid]] deel, aan läip organisierden britisken Uurfaal unner dän Uppermon [[Leander Starr Jameson]] ap ju [[Suudafrikoanske Republik (Transvaal)|Suudafrikoanske Republik]] in dät Rebät [[Transvaal]]. * [[4. Januoar]]: [[Utah]], bit do dät [[Utah-Territorium]], wäd die 45. Buundesstoat fon ju USA. Deertou hiede sik ju Buundesregierenge eenich wäide moast mäd do junner foarheerskjende Ounhongere fon ju [[Mormonen]]-Bewäägenge [[Säärke Jesu Christi fon do Hillige fon do Lääste Deege]]. * [[9. August]]: Die Pionier in'e [[Fljooger]]-Technik [[Otto Lilienthal]] häd aan Unfaal mäd aan fon sien Glied-Fljoogere. Aan Dai leeter stäärft hie. == Stuurwen == * [[10. August]]: [[Otto Lilienthal]], Fljooger-Pionier [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 7i51xvnwwn5cix5cfj53azy9hw4fhjv 0 6807 118527 112133 2019-07-26T18:35:10Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[29. Dezember]]: Unner dän Uppermon [[Leander Starr Jameson]] begint die [[Jameson Raid]], aan läip organisierden britisken Uurfaal ap ju [[Suudafrikoanske Republik (Transvaal)|Suudafrikoanske Republik]] in dät Rebät [[Transvaal]]. == Tou Waareld keemen == * [[10. Januoar]]: [[Marie-Dominique Chenu]], frantsöösken roomsk-kathoolsken Theologe == Stuurwen == * [[4. Januoar]]: [[Manuel Pavía]], spoansken Generoal, die truch sien Stoatsstriek ju [[Eerste Spoanske Republik]] be'eendede. * [[25. Juli]]: [[Robert Warthmüller]], düütsken Historienmoaler [[Kategorie:19. Jierhunnert]] ryu6tk5f5azwgyyuc4ed6uoozjfwjuy 0 6808 122347 116011 2023-02-27T17:45:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[Antoni Gaudí]], die Architekt fon ju [[Sagrada Família]], mout sien Ploane foar düsse Säärke massiv fergratterje, uumdät aan anonymen Spänder baldoarich fuul Jäild deerfoar roat häd. * In düt Jier uurnimt ju ''Compagnie Nouvelle du Canal de Panama'' as Apfang-Sälskup ju middelloose Bausteede foar dän [[Panamakanoal]]. * [[4. Januoar]]: Twiske [[Ruslound]] un [[Frankriek]] wäd die Twäierferbuund gultich. Truch dät Ferdäägengs-Buundnis kon Frankriek sien two Jiertjaande ounhooldende Isoloatsjoon be'eendje, wilst Düütsklound in ju Two-Fronten-Positsjoon kumt, foar ju al [[Otto von Bismarck]] waadend häd. == Stuurwen == * [[5. Februoar]]: [[August Vaillant]], frantsöösken Anarchist un Attentäter (waigjucht) [[Kategorie:19. Jierhunnert]] an551kbolmfdyeqp826tbsxd9lx0o18 0 6809 118780 116234 2020-01-26T16:54:15Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[4. Meerte]]: Amts-Ienfierenge fon [[Grover Cleveland]] as 24. US-Präsident, hie foulget ap [[Benjamin Harrison]]. Cleveland is deermäd die 22. un die 24. Präsident fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] un die eerste, die two fonnuur trände Amtstiede hiede. * Eende April: Ju [[Black Maria]] nimt as dät eerste komerzielle [[Filmstudio]] fon ju Waareld hiere Oarbaid ap. * [[1. Moai]] - [[30. Oktober]]: In [[Chicago]] is ju [[World’s Columbian Exposition]] eepend, een [[Waarelduutstaalenge]]. * [[9. Dezember]]: In Paris smit die [[Anarchismus|Anarchist]] [[Auguste Vaillant]] aan sälwenbauden Sprängkörper fon ju Toukieker-Galerie in dän Deputierden-Koomer. Aan Ouoardenden wäd bie ju Aktsjoon ferseerd. Vaillant wäd leeter tou'n Dood feruurdeeld un ap'n [[5. Februoar]] [[1894]] waigjucht. * Do eerste tjo Beende [[Winnetou]] fon [[Karl May]] ferskiene. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Ellinor Aiki]], estniske Moalerske * [[20. April]]: [[Joan Miró]], kataloansken Moaler * [[30. Juni]]: [[Walter Ulbricht]], Stoatsräidsfoarsitter fon ju [[DDR]] * [[9. Oktober]]: [[Heinrich George]], düütsken Skauspieler * [[26. Dezember]]: [[Máo Zédōng]], chineesken Politiker. == Stuurwen == * [[6. November]]: [[Pjotr Tschaikowski]], rusken Komponist (ätter dän gregorioansken Kalänner, man domoals wuude in Ruslound noch die julioanske Kalänner bruukt, ätter dän dät die 25. Oktober waas). [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 5mlmk84gemiuwa78200fzed1ygzsafj 0 6810 122138 118779 2023-02-25T17:49:44Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == == Tou Waareld keemen == * [[3. Januoar]]: [[John Ronald Reuel Tolkien|J. R. R. Tolkien]], britisken Skrieuwer un Philologe. * [[11. Januoar]]: [[Valeska Gert]], düütske Donserske un Skauspielerske * [[14. Januoar]]: [[Martin Niemöller]], düütsken evangeelsken Theologe, wilst ju Nazitied eerste nit, man uurloang daach touniemend in dän Wierstound däidich, Fangenen in't KZ Sachsenhausen, ätter dän Kriech aktiv foar ju Ökumeenenske Bewäägenge un ju Free-Bewäägenge. == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] mcgoci346ygvl67rtwykvvnf61p15j8 0 6811 122306 115770 2023-02-26T23:39:59Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[16. Januoar]]: Ätter aan Twist twiske Präsident [[José Manuel Balmaceda]] un ju Oppositsjoon begint in [[Chile]] [[Chileensken Burgerkriech fon 1891|aan Burgerkriech]]. * [[18. September]]: Die Burgerkriech in Chile eendet, as die Präsident José Manuel Balmaceda sik ätter dän Ienmarsk fon Apstoundiske in ju Haudstääd [[Santiago de Chile|Santiago]] sälwen doodskjut. * [[Otto Lilienthal]], aan Pionier in'e [[Fljooger]]-Technik, begint, Glied-Fljoogere tou bauen un deer Fersäike mäd tou moakjen. * In ju Ferfoatenge fon [[Brasilien]] wäd fäästskrieuwen, dät een näie Haudstääd wät moor in'e Midde fon't Lound baud wäide skäl, uum ju Äntwikkelenge fon dät Binnelound tou stäärkjen. Do groote, oolde Stääde sunt ja aal bloot loangs ju Kuste. Man Baubegin is eerste in [[1956]], un eerste in [[1960]] kon ju Ploanstääd [[Brasília]] ienwäid wäide. == Tou Waareld keemen == * [[26. Januoar]]: [[August Froehlich (Pestoor)|August Froehlich]], düütsken roomsk-kathoolsken Pestoor, Wierstounds-Strieder juun ju NS-Diktoatuur un Märtyrer == Stuurwen == * [[18. September]]: [[José Manuel Balmaceda]], Präsident fon [[Chile]] [[Kategorie:19. Jierhunnert]] jam61w19j6rmgynyzipykrfz1o08e6p 0 6812 122137 118778 2023-02-25T17:48:24Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[18. Meerte]]: Ap Druk fon Kaiser [[Wülm II. (Düütsk Riek)|Wülm II.]] trät die Riekskansler [[Otto von Bismarck]] tourääch. * [[31. Moai]]: Mäd dät Apsätten fon ju Kjuusbloume wäd die Säärktouden fon dät [[Ulmer Münster]] kloor. Hie is mäd sien 161,53 Meetere bit däälich (Stound: Januoar 2018) die hoochste Säärktouden fon ju Waareld. * [[9. Oktober]]: [[Clément Ader]] testet sien [[Éole]], aan Damp-bedrieuwenen [[Fljooger]]. Hie kumt füüftich Meetere wied, man bloot 20 cm hooch. * [[29. Dezember]]: In dät [[Massaker fon Wounded Knee]] wäide tjohunnert weerloose [[Sioux]]-Indioanere truch US-Suldoaten möärend. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Oswald de Andrade]], brasilioansken Skrieuwer * [[14. Januoar]]: [[Maria Kurenko]], ruske Opern-Sjungerske * [[15. September]]: [[Agatha Christie]], ängelske Skrieuwerske. == Stuurwen == * [[10. Januoar]]: [[Ignaz von Döllinger]], düütsken Theologe (eerste in ju roomsk-kathoolske Säärke, leeter ju oold-kathoolske Säärke naistoundend) * [[29. Juli]]: [[Vincent van Gogh]], [[Niederlounde|niederloundsken]] [[Moalerkunst|Moaler]] [[Kategorie:19. Jierhunnert]] jasxocia48mbcigg914hnsel51e8e5l 0 6813 122945 122174 2024-01-01T21:54:16Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[4. Februoar]]: Ju frantsööske Sälskup tou'n Bau fon dän [[Panamakanoal]] gungt in gjuchtelken Konkurs, mäd Skoade foar sowät 85.000 Skäildaaskere. Dät [[Panamaskändoal|rakt Skändoal]]. Ju Oarbaid oun dän Kanoal mout foar't eerste ienstoald wäide. * [[11. Februoar]]: In [[Japan]] wäd unner Tennō [[Meiji]] ju [[Meiji-Verfassung]] iensät, een moudäärne Ferfoatenge ätter europäiske Foarbielden. So wäd Japan fon een absolute tou een konstitutsjoonelle Monarchie. * [[15. November]]: Militär-Putsch in [[Brasilien]], die [[Kaiser]] mout in't Exil gunge. == Tou Waareld keemen == * [[10. Januoar]]: [[Efrem Forni]], vatikoansken Diplomoat un Kardinoal == Stuurwen == * [[14. Januoar]]: [[Ilma von Murska]], kroatiske Opern-Sjungerske un Soangs-Pädagoginne [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 31b9svamr22eellcl4jd5e6zculswlp 0 6814 117993 115552 2019-03-13T18:02:16Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} In ju Düütske Geskichte is dät Jier '''1888''' as Träikaiserjier bekoand. == Foarfaale == * [[9. Meerte]]: Die düütske [[Wülm I. (Düütsk Riek)|Kaiser Wülm I.]] stäärft mäd njuugentich Jiere. Him foulget sin Suun [[Freerk III. (Düütsk Riek)|Freerk III.]], die uk bloot njuugenunnjuugentich Deege fäärelieuwet. * [[15. Juni]]: Ätter dän Dood fon dän düütsken Kaiser [[Freerk III. (Düütsk Riek)|Freerk III.]] foulget [[Wülm II. (Düütsk Riek)|Wülm II.]], die lääste [[Kaiser]] fon't [[Kaiserriek Düütsklound]]. * [[31. August]]: [[Jack the Ripper]] begint in [[London]] tou möärenjen. * [[21. Oktober]]: Ju [[Sosjoaldemokroatiske Paatäi fon ju Swaits]] (SP) wäd gruunded. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Jane Anderson]], US-amerikoanske Journalistinne, Skrieuwerske un Radio-Propagandistinne foar Nazi-Düütsklound. * [[28. Dezember]]: [[Friedrich Murnau]], düütsken Regisseur == Stuurwen == * [[9. Meerte]]: Kaiser [[Wülm I. (Düütsk Riek)]] * [[15. Juni]]: Kaiser [[Freerk III. (Düütsk Riek)]] * [[4. Juli]]: [[Theodor Storm]], düütsken Skrieuwer * [[9. September]]: [[Jan van Swieten]], niederloundsken Generoal. * [[3. Dezember]]: [[Carl Zeiss]], düütsken Mechaniker un Unnerniemer [[Kategorie:19. Jierhunnert]] q4km7dpfoyrhv5i6jeqdb4gvyt8d9jd 0 6815 122972 122971 2024-01-01T22:34:20Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[14. Januoar]]: Die düütske [[Rieksdai (Düütsk Kaiserriek)|Rieksdai]] wäd aplöösd, ätterdät een Foarlääse fon ju Regierenge fon [[Otto von Bismarck]], dät Heer uum 10 Prosänt aptoustokjen un dät ''Heeres-Gesäts'' uum soogen Jiere moor tou ferloangerjen, ouliend wuuden is. * [[26. Januoar]]: In ju [[Slacht bie Dogali]] wint een uurmoachtich [[Äthiopien|äthiopisk]] Heer juun een 500 Mon stäärke [[Italien|italieenske]] Troppe. In ju Foulge ferstäärket Italien sien Moite uum Ienfloud in't aastelke Afrikoa; jo ploanje een Kolonie in [[Eritrea]]. * [[28. Januoar]]: In [[Paris (Stääd)|Paris]] begint die Bau fon dän [[Eiffeltouden]]. * [[5. Februoar]]: Ju Oper [[Otello (Verdi)|Otello]] fon [[Giuseppe Verdi]] wäd in [[Mailound]] uurapfierd. * [[21. Februoar]]: Ätter ju Aploosenge fon dän düütsken Rieksdai ap dän 14. Januoar wäd hie nu [[Rieksdais-Köär 1887|näi kädden]]. * [[20. April]] - [[30. April]]: Truch ju [[Schnäbele-Affäre]] stounde Düütsklound un Frankriek kuut foar aan Kriech. * [[3. Juni]]: Die düütske Kaiser [[Wülm I.]] lait bie dät [[Kiel]]er Kwattier [[Kiel-Holtenau|Holtenau]] dän Gruundsteen foar dän [[Noud-Aastsee-Kanoal]]. * [[29. September]]: [[Emil Berliner]] mäldet dät fon him ärfuunene [[Grammophon]] foar n Patent oun. == Tou Waareld keemen == * [[3. Januoar]]: [[August Macke]], düütsken [[Moalerkunst|Moaler]] fon dän [[Expressionismus]] * [[11. Februoar]]: [[Orikuchi Shinobu]], japoansken Skrieuwer un Literatuurwietenskupper * [[11. Februoar]]: [[Theodor Schwegler]], Swaitser roomsk-kathoolsken Oardensgäistelken, Theologe, Mathematiker un Natuurwietenskupper * [[21. Meerte]]: [[Erich Mendelsohn]], düütsken Architekt * [[6. Juli]]: [[Marc Chagall]], rusk-frantsöösken Moaler <small>(Datum ätter dän [[Gregorioansken Kalänner]], uk wan in Ruslound do noch die [[Julioansken Kalänner|julioanske Kalänner]] goolt)</small> * [[22. Juli]]: [[Gustav Hertz]], düütsken [[Physik]]er un [[Nobelpries]]-Dreeger * [[17. August]]: [[Koarl I. (Aastriek-Ungarn)|Koarl I.]], Kaiser fon Aastriek un Köönich fon Ungarn * [[6. Oktober]]: [[Charles-Édouard Jeanneret-Gris]], bekoand unner sin Öökelnoome: ''Le Corbusier'', frantsöösken Architekt. == Stuurwen == * [[14. Juli]]: [[Alfred Krupp]], düütsken Ärfiender un [[Industriellen]] * [[17. Oktober]]: [[Gustav Robert Kirchhoff]], düütsken Physiker [[Kategorie:19. Jierhunnert]] dljerzz3rvifqpejauwyvhvy1tzveq5 0 6816 122320 118777 2023-02-27T01:07:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * Uut do [[Fereende Stoaten fon Kolumbien]] äntstoant truch ne näie Ferfoatenge ju Republik [[Kolumbien]] fon däälich. * [[29. Januoar]]: [[Carl Benz]] mäldet dät [[Benz Patent-Motorwagen Nummer 1|eerste praxisdoogelke Automobil ap ju Waareld]] foar n Patent oun. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Klara Caro]], düütske Striederske foar do Gjuchte fon Wieuwljuude * [[11. Januoar]]: [[Elsa Rendschmidt]], düütske Sköäwelerske * [[8. Dezember|8.]] af [[13. Dezember]] (uunseküür) - [[Diego Rivera]], aan [[Moalerkunst|Moaler]] uut [[Mexiko]]. == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 28i4lszbivt7ms4jqy3nq75j3c7nkhn 0 6817 122992 118776 2024-01-01T23:04:41Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Alice Paul]], US-amerikoanske Striederske foar do Gjuchte fon Wieuwljuude == Stuurwen == * [[11. Februoar]]: [[Edward McCabe]], irisken Kardinoal un Äärts-Biskop fon Baile Átha Cliath / Dublin. * [[22. Moai]]: [[Victor Hugo]], frantsöösken Skrieuwer * [[23. September]]: [[Carl Spitzweg]], düütsken Moaler [[Kategorie:19. Jierhunnert]] onrqczvr7rkglkng9w9bq6dctu3ud0m 0 6818 118525 118058 2019-07-26T18:32:54Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[27. Februoar]]: Mäd ju Unnerteekenge fon ju [[London Convention]] kricht ju [[Suudafrikoanske Republik]] in dät Rebät [[Transvaal]] wier ju fulle Uunouhongegaid. * Woapenstilstound twiske [[Chile]] un [[Bolivien]] ätter dän [[Salpäiterkriech]]. == Tou Waareld keemen == * [[10. Januoar]]: [[Mathilde Vaerting]], düütske Psychologinne un Pädagoginne * [[31. Januoar]]: [[Theodor Heuss]], eersten Buundespräsident fon ju [[Buundesrepublik Düütsklound]]. == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Gregor Mendel]], aastriekisken Augustiner-Mönk, Abt, Pestoor un bekoanden Genetiker (Äntdäkker fon do "Mendelske Sätgjuchte") [[Kategorie:19. Jierhunnert]] s8ndma6vtrng6cwcxqwupt9aj6lpzmt 0 6819 122334 117982 2023-02-27T15:55:05Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[3. Januoar]]: [[Joseph Jenkins Roberts]] wäd die eerste Präsident fon dän näi gruundeden Stoat [[Liberia]]. * [[6. Januoar]]: In dän Wädloop juun een frantsöösk Expeditsjoonskorps nimt Spanien do uunbewoonde [[Islas Chafarinas]] ien, dät is n Koppel fon Ailounde foar ju [[Marokko|marokkoanske Kuste]] un heert däälich tou do spoanske ''[[Plaza de soberanía|Plazas de soberanía]]''. * [[2. Februoar]]: Dät Eende fon dän [[Mexikoansk-Amerikoansken Kriech]] brangt in dän [[Ferdraach fon Guadalupe Hidalgo|Free-Ferdraach fon Guadalupe Hidalgo]] do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] masse näi Lound in't Wääste, dät in't Foaren tou Mexiko heerd hiede. Dät honnelt sik uum Rebätte, do däälich do US-Buundesstoaten [[Arizona]], [[Kalifornien]], [[Nevada]], [[Utah]] un Deele fon [[Colorado]], [[New Mexico]] un [[Wyoming]] uumfoatje. Buppedät akzeptiert Mexiko dän [[Río Bravo del Norte]] (uk: Rio Grande) as Skeed tou [[Texas]]. * [[21. Februoar]]: [[Karl Marx]] un [[Friedrich Engels]] moakje dät [[Kommunistisk Manifest|Kommunistiske Manifest]] eepentelk. * [[27. Februar]]: Ätter ju frantsööske [[Februoarrevolutsjoon 1848]] bräkt in't [[Grootheertoachdum Baden]] ju [[Badiske Revolutsjoon]] uut: Ap ju [[Mannheimer Foulksfersammelenge]] wäd een [[Petitsjoon]] mäd fjauer Aaskengen oun ju Regierenge besleeten. * [[28. Februoar]]: Een [[Mainz]]er Foulksfersammelenge formulierd fräiegaidelke Aaskengen juunuur ju [[Grootheertoachdum Hessen|grootheertoachelke hessiske Regierenge]] in [[Darmstadt]]. [[Heinrich von Gagern]] stoalt n Oundraach ap "Ienberoupenge fon een Nasjonoalrepräsentatsjoon" un ap "Ärnäierenge fon dän Buundesfoarsit". * Meerte: [[Meerterevolutsjoon]]en in do maaste düütske Stoaten juust so as uur europäiske Lounde. * [[5. Meerte]]: Ju [[Heidelberger Fersammelenge]] beslut ju Iensättenge fon n Räid fon Soogen Mon, een wichtige Foar-Äntskeedenge foar dät Äntstounden fon ju [[Frankfurter Nasjonoalfersammelenge]] * [[18. Meerte]]: Uutbreeken fon ju [[Düütske Revolutsjoon 1848/1849|Revolutsjoon in Berlin]]. Oungriep fon ju Kavallerie ap dät Foulk foar't [[Berliner Slot]]. * [[19. Meerte]]: Ap ju "Neue Königsstraße" in [[Berlin]] wäide Barrikoaden baud. Sträitenslachten in ju Stääd aaskje 187 Doode. * [[20. Meerte]]: Köönich [[Ludwig I. (Bayern)|Ludwig I.]] fon Bayern tonket ou un sin Suun [[Maximilian II. Joseph (Bayern)|Maximilian II. Joseph]] wäd Köönich. * [[21. Meerte]]: Die prüüske Köönich [[Freerk Wülm IV.]] lät sik mäd ne swot-rood-gouldene Flaage sjo. Hie mout do Revolutsjoonääre tiedwiese toumäite kuume, uum sien Riek tou rädjen. * [[22. Meerte]]: Faalene Berliner wäide ap do Stappen fon dän [[Berliner Doom|Doom]] apbeerd. * [[30. Meerte]]: Dät [[Foarparlament]] lukt in ju [[Frankfurter Paulssäärke]] ien. * [[2. April]]: Do [[Karlsbader Besluute]] fon [[1819]] juun liberoale Bestrieuwengen wäide fon dän [[Buundesdai (Düütsken Buund)|Düütske Buundesdai]] foar uungultich ferkloord. * [[12. April]]: [[Friedrich Hecker]] un [[Gustav Struve]] roupe in Baden ju Republik uut. * [[13. April]]: Die [[Hecker-Apstound|Hecker-Toach]] begint. [[Grootheertoachdum Baden|Badiske]] Revolutsjoonääre moakje sik fon [[Konstanz]] uut ap Paad ätter [[Karlsruhe]]. * [[20. April]]: [[Slacht ap ju Scheideck]]. Hessiske un Badiske Buundestroppen slo do Revolutsjoonääre, man dät rakt bloot tjoon Doode Revolutsjoonääre un fjauer bit tjoon doode Suldoaten, deerunner die Generoal [[Friedrich von Gagern (Generoal)|Friedrich von Gagern]]. Daach faalt die Hecker-Toach uutnuur. * [[27. April]]: Ju [[Badiske Revolutsjoon]], Deel fon ju [[Düütske Revolutsjoon 1848/1849]] gungt fail: In ju [[Slacht bie Dossenbach]] unnerlaid ju [[Düütske Demokroatiske Legion]] unner Fierenge fon dän revolutsjoonääre Dichter [[Georg Herwegh]] do konterrevolutsjoonääre Troppen uut [[Köönichriek Württembierich|Württembierich]]. * [[18. Moai]]: Dät eerste aaldüütske [[Parlament]], ju [[Frankfurter Nasjonoalfersammelenge]], wäd in ju [[Frankfurter Paulssäärke]] eepend. * [[12. Juni]]: Bie dät [[Wartburgfääst (1848)|twäide Wartburgfääst]] aaskje Studenten, oun ju [[Frankfurter Nasjonoalfersammelenge]] gjuchted, ju Uurfierenge fon do Universitäten in Nasjonoal-Oaindum, akademiske Sälwenferwaltenge un Finansierenge truch dän heele Stoat. * [[14. Juni]]: Wilst ju [[Düütske Revolutsjoon 1848/1849|Düütske Revolutsjoon]] kumt dät tou dän Stoarm ap dät [[Tjuuchhuus Berlin|Berliner Tjuuchhuus]], wier sik ju Masse mäd Woapen fersuurget. * [[28. Juni]]: Ju [[Frankfurter Nasjonoalfersammelenge]] ferkloort dän [[Buundesdai (Düütsken Buund)]] foar aploosed. * [[2. September]]: Manifest fon dän düütske Oarbaiderkongress * [[18. September]]: [[Septemberrevolutsjoon 1848|Septemberuunrouen]] in [[Frankfurt oun'n Main]]: Do Ouoardende fon ju Nasjonoalfersammelenge [[Hans von Auerswald]] un [[Felix Fürst Lichnowsky]] wäide möärend, bie Barrikoadenkampe faale trüütich Apstoundiske un tweelich Suldoaten. * [[16. Oktober]]: Ju Berliner Burgerweer skjut ap apstoundiske Oarbaidere. * [[10. November]]: Die Ienmarsk fon prüüske Troppen unner Generoalfäildmarschall [[Friedrich von Wrangel]] lädt dät Eende fon ju [[Düütske Revolutsjoon 1848/1849|Revolutsjoon]] in Berlin ien. * [[12. November]]: Ju [[Frankfurter Nasjonoalfersammelenge]] sät foar't eerste Moal do Faawen [[Swot-Rood-Gould]] as Nasjonoalsymbol gjuchtelk fääst. * [[15. November]]: In [[Köönichriek Prüüsen|Prüüsen]] looset dät fon [[Freerk Wilhelm IV.]] wairuupene Militäär Beräidengen fon ju [[Prüüske Nasjonoalfersammelenge]] ap, ju sik juun ju ounoardende Sit-Ferlääsenge fon dät revolutsjoonääre [[Berlin]] in ju Stääd [[Brandenbuurich (Stääd)|Brandenbuurich]] weert. Buppedät lient die Köönich dän Ferfoatengs-Foarsleek, ju [[Charte Waldeck]], ou. * [[5. Dezember]]: Ju wierstrieuwjende [[Prüüske Nasjonoalfersammelenge]] wäd fon Köönich [[Freerk Wülm IV.]] truch Feroardenge aplooset. Ap dän sälge Dai brangt die Köönich [[Prüüske Ferfoatenge (1848/1850)|een Ferfoatenge]] ätter sien oaine Foarstaalengen ruut. * [[28. Dezember]]: Truch ju [[Frankfurter Nasjonoalfersammelenge]] wäide do Gruundgjuchte fon dät düütske Foulk ferkändiged. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Christo Botew]], bulgarisken Dichter un Fräiegaidsstrieder == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] iprywochrky8md7o9ziyqj215o5z4iv 0 6820 122966 117981 2024-01-01T22:28:26Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[30. Juli]]: Mäd een eerste Revolte begint ap dät Hoolichailound [[Yucatán]] ([[Mexiko]]) die [[Kastenkriech]], aan Apstound fon [[Maya]]-Indioanere, do dän [[Synkretismus|synkretistisken]] Kult fon dät [[Baalend Kjuus|Baalende Kjuus]] bedreeuwen, juun do spoansk-stommige beetere Ljuude. * [[3. November]]: Ap dät Rebät fon ju Swaits bräkt die [[Sunnerbuundskriech]] uut. Dät is aan militärisken Twist twiske dän konservativen [[Sunnerbuund]] un do liberoale Kantone fon ju [[Swaits|Swaitserske Eednootenskup]]. * [[29. November]]: Dät Wallis rakt in dän [[Sunnerbuundskriech]] as läästen konservativen Kanton tou, wiermäd do Liberoale winne un die Kriech eendet. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Franz Dibelius]], düütsken evangeelsken Theologe * [[11. Februoar]]: [[Thomas Alva Edison]], US-amerikoansken Ärfiender un Unnerniemer (Elektrizität un Elektrotechnik) * [[2. Oktober]]: [[Paul von Hindenburg]], düütsken [[Riekspräsident]] oun't Eende fon ju [[Weimarer Republik]] == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] qdgfi27kmr468mm1lvunzhl85w2ptwb 0 6821 123108 117980 2024-01-04T14:22:26Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Henriette Hertz]], düütske Mäzeninne un Kunstsamlerske * [[9. Oktober]]: [[Julius Maggi]], aan [[Swaits]]er Firmengruunder un Ärfiender fon ju [[Maggi-Krüüderäi]], Pionier fon ju Industrielle Häärstaalenge fon Ietelweeren. == Stuurwen == * [[15. Februoar]]: [[Otto von Kotzebue]], düütsk-baltisken / rusken Marine-Offisier un Äntdäkker [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 3m9kaz85hxmfvt2bwk057o24kpf8ztg 0 6822 111893 104981 2015-11-11T22:52:30Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * In [[Irlound]] fiert ju [[Tuffelke-Fuuleräi]] tou ne [[Tuffelke]]-Misaadente, wiertruch ne [[Groote Hungersnood in Irlound|Groote Hungersnood]] uutbräkt. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 99jppdoy4nn9pi34chmhikn5vbc1bdx 0 6823 111140 104982 2015-09-09T14:50:11Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[9. April]]: Ju fon Buuren gruundede [[Republik Winburg-Potchefstroom]] ferkloort hiere Uunouhongegaid. == Bädden == *[[15. Oktober]] – [[Friedrich Nietzsche]], düütsken Filosoof. == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 5sjmswq9ak5k3mtxbr8ytvv4x8hl52t 0 6824 118539 118538 2019-07-26T21:04:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == == Tou Waareld keemen == * [[29. Januoar]]: [[William McKinley]], Präsident fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] == Stuurwen == * [[10. Januoar]]: [[Franz Seraphicus Schmid]], roomsk-kathoolsken Gäistelken un Skrieuwer [[Kategorie:19. Jierhunnert]] r8zcyn9zgsfkzh1xtej9wogf34kszta 0 6825 117936 109812 2019-03-01T10:22:41Z Heinz 88 /* Skjonisse */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Skjonisse == * [[1. Januoar]]: Wilst dän [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] unnerskrift die [[Fereend Köönichriek fon Grootbritannien un Noudirlound|britiske]] Generoalmajor [[William George Keith Elphinstone]] touhoope mäd Fierdere fon afghaniske Apstoundiske in Kabul ju Kapitulatsjoonsuurkuunde. * [[6. Januoar]]: Do uurlieuwende britiske Troppen luuke sik uut Afghanistan ätter dän [[Chaiber-Pass]] tourääch. * [[13. Januoar]]: In Afghanistan kumt dät tou ju [[Slacht fon Gandamak]], wier do Briten läip sloain wäide un in't Eende bloot aan britisken Suldoat uurlieuwet. * [[7. April]]: Ju Beleegerenge fon Dschalalabat, een britisk Leeger, eendet mäd ju ärfoulchrieke Ferdäägenge juun do Afghanen. * [[5. Moai|5.]] - [[8. Moai]]: Aan grooten Bround in [[Hambuurich]] fernäilt masse fon ju Ooldstääd, doodet 51 Ljuude un brangt sun 20000 ap ju Sträite. * [[17. Juni]]: [[Nasrullah Khan]], die [[Emiroat fon Buchara|Emir fon Buchara]], lät do britiske Diplomoaten [[Charles Stoddart]] un [[Athur Conolly]] waigjuchtje, uumdät hie him foar Spione hoaldt. * [[14. August]]: Die twäide Seminolenkriech, in dän do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] fersoacht häbe, do [[Seminolen]] uuttouroodjen af in Reservoate tou ferdrieuwen, eendet mäd aan Deel-Ärfoulch foar do USA. Wäkke fon do Seminolen sunt bit däälich in Florida blieuwen un häbe naan amtelken Free-Ferdraach mäd do USA moaked. * [[5. Oktober]]: [[Josef Groll]] bjout in [[Pilsen]] dät fäärme "[[Pilsner Urquell]]" (een [[Bjoor]]soarte) un deermäd fon ju Pilsner Bjouwiese uurhaud. * [[19. Dezember]]: Do USA ärkanne dät [[Keeningriek Hawaii]] as Stoat oun. Indäid wäd Hawaii truch ju Ienmiskenge fon do USA minner un minner oainstoundich, bit dät in 1898 amtelk annektierd wäd. == Bädden<ref>"bääden" is oold foar "gebooren"</ref> == == Stuurwen == * [[23. April]]: [[William George Keith Elphinstone]], britisken Uppermon in dän [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 8a5ar3y6owd9vqirpsbeqqp7xgf7oms 0 6826 122965 122129 2024-01-01T22:27:40Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[18. Juli]]: Krounenge fon Kaiser [[Päiter II. (Brasilien)]] in [[Rio de Janeiro]]. == Tou Waareld keemen == * [[14. Januoar]]: [[Berthe Morisot]], frantsööske Moalerske * [[11. Februoar]]: [[Malachia Ormanian]], armeensken Äärts-Biskop un Patriarch fon Konstantinopel fon ju Armeenske Apostoolske Säärke == Stuurwen == * [[9. Oktober]]: [[Karl Friedrich Schinkel]], prüüsken Architekt, Stäädploaner, Grafiker, Tjooter-Been-Bieldner, Gruunder fon ju Schinkel-Skoule [[Kategorie:19. Jierhunnert]] erxvv5tm1ymbcstlorq34ri0n1tla5h 0 6827 118519 118054 2019-07-26T18:25:37Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[6. Februoar]]: Die [[Ferdraach fon Waitangi]] twiske Briten un [[Maori]] moaket [[Näiseelound]] tou ne britiske Kolonie. * [[10. Februoar]]: Prins [[Albert von Sachsen-Coburg und Gotha]] hilket ju britiske Kööniginne [[Victoria (Fereend Köönichriek)|Victoria]] * [[6. Moai]]: In Grootbritannien wäd ju eerste [[Bräifmäärke]] fon ju Waareld, die [[One Penny Black]], uutroat. * [[7. Juni]]: In't [[Köönichriek Prüüsen]] wäd ätter dän Dood fon [[Freerk Wülm III. (Prüüsen)|Freerk Wülm III.]] sin Suun [[Freerk Wülm IV. (Prüüsen)|Freerk Wülm IV.]] Köönich. * [[23. Juli]]: Die fjautienjierige [[Päiter II. (Brasilien)]] wäd foartiedich foar fuljierich ferkloort, dät hie sien Kaiser-Boantje ountreede kon. Sun Jier leeter is ju Krounenge. * [[William Henry Harrison]] wäd foar't Foulgejier foar'n Präsident fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] kädden. == Tou Waareld keemen == * [[10. Januoar]]: [[Louis-Nazaire Bégin]], kanadisken roomsk-kathoolsken Ärtsbiskop fon Québec un Kardinoal * [[22. Februoar]]: [[August Bebel]], Sosjoaldemokroat * [[14. November]] - [[Claude Monet]], aan [[Frankriek|frantsöösken]] [[Moalerkunst|Moaler]] fon dän [[Impressionismus]]. == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Fanny Burney]], ängelske Skrieuwerske * [[7. Juni]]: [[Freerk Wülm III. (Prüüsen)|Freerk Wülm III.]], Köönich fon't [[Köönichriek Prüüsen|Prüüske Riek]] [[Kategorie:19. Jierhunnert]] ekxq9o69x0weufv1tszj1r7jzcofbfp 0 6828 118858 118769 2020-01-28T13:56:35Z Heinz 88 Dät waas 1834. wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Giovanni Cagliero]], italieensken Kardinoal un vatikoansken Diplomoat * [[3. Dezember]]: [[Prinzessin Luise Marie Elisabeth von Preußen]] == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] dtxu77wtsg3ythhh9usczpmzgzvhre8 0 6829 118806 113085 2020-01-26T17:23:06Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * Ap do [[Falklound-Ailounde]] wäd ne [[Fereend Köönichriek|britiske]] Kolonioal-Ferwaltenge iengjucht. == Bädden == == Stuurwen == * [[11. Januoar]]: [[François Gérard]], frantsöösken Moaler * [[10. Februoar]] <small>(ätter dän gregorioansken Kalänner)</small>: [[Alexander Sergejewitsch Puschkin]], aan [[Ruslound|rusken]] Skrieuwer. [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 4tt6y1xxpf30zxo52hdlgjlh5pnbzia 0 6830 116341 116340 2018-02-14T16:28:34Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[23. Februoar]]: Ju [[Mexiko|mexikoanske]] Armee unner Generoal [[Antonio López de Santa Anna]] begint mäd ju Beleegerenge fon dät Fort [[Alamo]] in [[San Antonio]], dät fon apstoundiske [[Texas|Texoanere]] heelden wäd, deerunner die Kommandant Bupperstleutnant [[William Travis]], die bienaist 40-jierige [[James Bowie|James (Jim) Bowie]] un die 49-jierige Kriechshäld un Politiker [[Davy Crockett]]. * [[2. Meerte]]: [[Republik Texas|Texas]] ferkloort sik uunouhongich fon [[Mexiko]]. * [[6. Meerte]]: Ätter ju trättien Deege duurjende [[Slacht fon Alamo]] juun een Uurmoacht fon ju 3000 Mon stäärke [[Mexiko|mexikoanske]] Armee wäide do 189 Fräiwilligere fon do Texoanere sloain un dät Fort [[Alamo]] iennuumen. * [[27. Meerte]]: In dän [[Texoansken Uunouhongegaidskriech]] rakt die mexikoanske Generoal [[Antonio López de Santa Anna]] dän Befeel foar dät [[Massaker fon Goliad]], dät 342 fangene Texoanere dät Lieuwend kostet. * [[21. April]]: In ju [[Slacht fon San Jacinto]] kampet sik [[Texas]] uunouhongich fon [[Mexiko]]. * [[6. Juni]] Ätter dän Dood fon Köönich [[Anton (Saksen)|Anton]] kumt sin Suun [[Freerk August II. (Saksen)|Freerk August II.]] ap dän Troon fon't [[Köönichriek Saksen]] * [[5. September]]: [[Sam Houston]] wäd eersten käddenen Präsident fon ju näie [[Republik Texas]]. * [[2. Oktober]]: Die Natuurfoarsker [[Charles Darwin]] loundet in [[Falmouth (Cornwall)]] ätter sien fieuwjierige Foart uum ju Waareld mäd dät Skip [[HMS Beagle (1820)|HMS Beagle]]. Sien Sammelenge oun Materioal un sien Iendrukke fon düsse Foart leede leeter tou ju Äntwikkelenge fon ju [[Evolutsjoonstheorie]]. == Tou Waareld keemen == * [[11. Juli]]: [[Heinrich Böckeler]], düütsken Pestoor un Säärkenmusiker * [[6. August]]: [[Petrus von Hötzl]] fon 1895 bit 1902 Biskop fon [[Augsbuurich]] * [[13. August]]: [[Nikolai fon Japan]], rusk-orthodoxen Gäistelken un eersten orthodoxen Äärtsbiskop fon Tokio un Japan. <small>(Dät Doatum is ätter dän [[Gregorioansken Kalänner]], uk wan do in [[Ruslound]] noch die [[Julioansken Kalänner|julioanske]] goolt.)</small> * [[16. Dezember]]: [[Ernst von Bergmann]], düütsk-baltisken Chirurg un Professor fon ju [[Medizin]] == Stuurwen == * [[10. Juni]]: [[André-Marie Ampère]], frantsöösken [[Physik]]er un [[Mathematik]]er * [[28. Juni]]: [[James Madison]], US-amerikoansken Präsident * [[6. November]]: [[Koarl X. (Frankriek)|Koarl X.]], Köönich fon Frankriek. [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 2ueam0lhcxc4a96bcmpi1wmhwojfer3 0 6831 123027 118915 2024-01-02T13:42:10Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[28. Juli]]: Ap dän Jiersdai fon ju [[Julirevolutsjoon fon 1830]] moaket [[Joseph Fieschi]] mäd sien Meefersweerdere een Attentat ap dän frantsöösken Köönich [[Louis-Philippe I.]]. Hie bruukt deertou een Sprängleedenge. Die Köönich wäd licht ferseerd, man tweelich Ljuude uut sien Foulgskup stierwe. Moor Doode un Ferseerde rakt dät monken do Toukiekere ap dät [[Boulevard du Temple]] in [[Paris (Stääd)|Paris]]. * [[25. August]]: Ju [[New York Sun (1833–1950)|New York Sun]] brangt dän [[Great Moon Hoax]] in'n Uumloop. Dät honnelt sik uum een Falsk-Mäldenge uur Lieuwend ap ju [[Moune]]. * [[9. September]]: In't Frankriek fon ju Julimonarchie fiere do September-Wätte tou ju Wier-Ienfierenge fon ju Zensur foar ju Presse un tou haagere Stroaf-Truuengen foar Saitengs-Skrieuwere. Dät Bekantnis tou ju Republik wäd ferbeeden. * [[18. September]]: [[Charles Darwin]] beträt foar't eerste Moal een fon do [[Galápagos-Ailounde]], näämelk [[San Christóbal (Galápagos)|San Christóbal]]. * Wier däälich [[Suudafrikoa]] is, beginne do [[Buuren (Suudafrikoa)|niederloundsk-stommige Buuren]], do sonaamde [[Voortrekker]], hiere Wonnerenge ätter't Noude uur ju Oranje-Äi. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Martin Kähler]], düütsken protestantisken Theologe * [[14. Januoar]]: [[Marcelo Spínola y Maestre]], Äärtsbiskop fon Sevilla un Kardinoal * [[13. Februoar]]: [[Mirza Ghulam Ahmad]], religiöse Persöönelkhaid in Britisk-Indien, Begruunder fon ju [[Ahmadiyya-Bewäägenge]] * [[2. Meerte]]: [[Hermann Jakob Dingelstad]], düütsken roomsk-katoolsken Theologe un Biskop * [[12. Meerte]]: [[Gregorio María Aguirre y García]], Äärtsbiskop fon Toledo un Kardinoal * [[9. April]]: [[Leopold II.]], belgisken Köönich * [[19. Moai]]: [[Heinrich Feiten]], düütsken Wäibiskop * [[31. Moai]]: [[Johannes Karl Friedrich Hesekiel]], düütsken evangelisken Theologe * [[2. Juni]]: [[Pius X.]] (Giuseppe Sarto), Poabst * [[9. Oktober]]: [[Camille Saint-Saëns]], frantsöösken Pianist, Oargelist, Musikwietenskupper, Musikpädagoge un Komponist fon ju [[Romantik]]. * [[28. November]]: [[Franz Xaver von Linsenmann]], katoolsken Moroaltheologe un Biskop fon Rottenburg * [[30. November]]: [[Samuel Langhorne Clemens]], beeter bekoand as "Mark Twain", [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansken]] Skrieuwer. * [[14. Dezember]]: [[Hubert Theophil Simar]], düütsken Äärtsbiskop fon Köln * [[18. Dezember]]: [[Lyman Abbott]], US-amerikoansken Religionsphilosoph == Stuurwen == * [[2. Meerte]]: [[Franz II. (HRR)|Franz II.]], bit [[1806]] läästen Kaiser fon't [[Hillige Roomske Riek]] un dan as ''Franz I.'' Kaiser fon Aastriek. * [[2. August]]: [[Ferdinand August von Spiegel]], Äärtsbiskop fon Köln * [[29. Dezember]]: [[Heinrich August Schott]], düütsken luthersken Theologe == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 7gewtx1gnu0x03yvr9f7lp8d5hesml3 0 6832 122127 118857 2023-02-25T17:32:48Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[1. Januoar]]: 18 düütske Fürstenduume treede, unner Uutsluut fon [[Aastriek]], dän [[Düütsken Tolfereen]] bie. Foaraaln wollen jo deermäd roakje, dät die Honnel twiske do düütske Stoaten eenfacher wäd. Dät kumt tou een wirtskuppelke Ferbeeterenge fon aal do bedeeligede Stoaten. * [[27. Januoar]]: Fertreedere fon do liberoale Swaitser Kantone [[Kanton Luzern|Luzern]], [[Kanton Bern|Bern]], [[Kanton Zug|Zug]], [[Kanton Solothurn|Solothurn]], [[Kanton Basel-Loundskup|Basel-Loundskup]], [[Kanton St. Gallen|St. Gallen]], [[Kanton Aargau|Aargau]] un [[Kanton Thurgau|Thurgau]] besluute in [[Baden AG|Baden]] do ''[[Badener Artikkele]]''. Ju [[Roomsk-Katoolske Säärke]] sät sik deer strääwich juun. Dät is dät Kiensel fon dän leeteren [[Sunnerbuundskriech]] in't Jier [[1847]]. * [[6. Meerte]]: Dät foarige [[York (Bupperkanada)|York]], Haudstääd fon ju britiske Provinz [[Bupperkanada]] oun ju Noudkuste fon dän [[Ontariosee]], wäd in [[Toronto]] uumebenaamd. Ap dän [[27. Meerte]] wäd [[William Lyon Mackenzie]] eersten Buurmääster fon ju Stääd. * April: Die in [[1832]] mäd do [[Seminolen]] sleetene [[Ferdraach fon Payne’s Landing]] wäd fon dän US-Kongress ratifizierd. * [[9. April]]: In [[Liyon]] ([[Arpitoanske Sproake|arpitoansk]], [[Frantsööske Sproake|frantöösken]] Noome: ''Lyon'') rebellierje Sieden-Weeuwere un aaskje republikoanske Ferhooldnisse. * [[15. April]]: Die Apstound fon do Sieden-Weeuwere in Liyon (fr. Lyon) wäd fon Suldoaten blouderch deelsloain. Moor as 600 Ljuude ferljoose hier Lieuwend. * [[24. Moai]]: Do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] sluute dän [[Ferdraach fon Washington (1834)|Ferdraach fon Washington]] mäd do [[Chickasaw]]. * [[26. Moai]]: Die [[Portugal|portugiesiske]] [[Usurpator]] [[Michael I. (Portugal)|Michael I.]] fertichtet tou Gunst fon sien Bruurs Dochter [[Maria II. (Portugal)|Maria II.]] ap dän Troon. Deermäd eendet die [[Miguelistenkriech]]. * [[31. Juli]]: [[Georg Büchner]] sien revolutsjoonäre Striedskrift ''[[Der Hessische Landbote]]'', ju uur do sosjoale Misstounde in dän [[Foarmeerte]] Begjucht rakt, wäd stilkens in't [[Grootheertoachdum Hessen]] ferdeeld. Hie hiede dät al in'n Meerte ferfoatet un in'n Moai hiede dät [[Friedrich Ludwig Weidnig]] uuroarbaided. Ju Heerskup ferfoulget dät fluks. * [[Georg Büchner]] gruunded ju stilkene „Sälskup fon do Moanskengjuchte“. * [[1. August]]: Die in't Jier toufoarne ferfoatede [[Slavery Abolition Act (1833)|Slavery Abolition Act]] wäd gultich, wiermäd in do maaste Kolonien fon't britiske Waareldriek ju [[Skloueräi]] ferbeeden wäd. * [[28. Oktober]]: Bie dät [[Massaker fon Pinjarra]] brange Dreguuner-Troppen fon ju britiske Kolonioalmoacht bit tou trüütich [[Aborigines]] uume, deerbie uk Bäidene. == Tou Waareld keemen == * [[14. Januoar]]: [[Anton Birlinger]], düütsken kathoolsken (eerste roomsk-, dan oold-kathoolsken) Pestoor, Theologe un Germanist * [[23. Februoar]]: [[Gustav Nachtigal]], düütsken [[Afrikoa]]-Foarsker. * [[17. Meerte]]: [[Gottlieb Daimler]], düütsken Ingenieur, Konstrukteur un Industriellen * [[16. Juli]]: [[Franz Adolf Eduard Lüderitz]], düütsken Groot-Koopmon, Begruunder fon ju Kolonie [[Düütsk-Suudwäästafrikoa]] (däälich: [[Namibia]]. * [[19. Juli]]: [[Edgar Degas]], frantsöösken Moaler un Bieldehauer. * [[23. Juli]]: [[James Gibbons (Äärtsbiskop)|James Gibbons]], Äärtsbiskop fon Baltimore (USA) un Kardinoal * [[2. August]]: [[Frédéric-Auguste Bartholdi]], frantsöösken Bieldehauer, die ju [[Fräiegaids-Stoatue]] moaked häd. * [[15. Dezember]]: [[Joseph Ignaz von Ah]], Swaitser Pestoor un Skrieuwer == Stuurwen == * [[12. Februoar]]: [[Friedrich Schleiermacher]], protestantisken Theologe un Philosoph * [[20. August]]: [[Johann Jakob Humann]], Biskop fon Mainz * [[22. August]]: [[Jacob Georg Christian Adler]], Orientoalist un Theologe * [[4. September]]: [[Peter Erasmus Müller]], deensken Biskop, Historiker un Sprokfoarsker [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 4ghwa46w8q0quvr9d36ygzevubc2myw 0 6833 113077 112076 2016-07-23T15:54:52Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[2. Januoar]]: Een britisk Kriechs-Skip kumt in [[Puerto Louis (Falklound-Ailounde)|Puerto Louis]] ap do [[Falklound-Ailounde]] oun. Die Kaptain aasket fon ju [[Argentinien|argentinske]] Ailoundbesättenge, ou tou luuken, wät träin Deege leeter uk skjucht. Man fon do oun wol Argentinien noch aaltied n Ounspröäk ap do Ailounde hääbe. * [[3. Januoar]]: Do Briten roakje truch ne Flotten-Statsjoonierenge ju Heerskup uur do [[Falklound-Ailounde]]. == Bädden == == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 0ah43gwfacrc73470xaksjqy0uxo05h 0 6834 122295 118912 2023-02-26T23:01:41Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[12. Februoar]]: Generoal [[José María Villamil]] nimt do [[Galápagos-Ailounde]] foar [[Ecuador]] in Besit. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Lodovico Jacobini]], Kardinoal un Stoatssekretär bie dän Poabst * [[23. Januoar]]: [[Édouard Manet]], frantsöösken impressionistisken Moaler * [[15. April]]: [[Wilhelm Busch]], [[Kunst]]ler, die foarallen foar sien mäd Riemsele unnerlaide [[Bieldetälster]]e bekoand is, do as Foarloopere fon dän Comic jäilde. == Stuurwen == == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:19. Jierhunnert]] rtzaec9echl2ibeul53craosycw86nz 0 6835 123130 123075 2024-01-05T13:55:30Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[2. Februoar]]: Kardinoal Bartolomeo Alberto Cappellari wäd ätter een [[Konklave]] fon 54 Deege foar'n Poabst kädden un nimt dän Noome [[Gregor XVI.]] oun. Hie waas bit nu tou (Stound 2023) die lääste Poabst, die noch naan Biskop waas, as hie kädden wuude. * [[6. Februoar]]: Die ap n [[2. Februoar]] käddene Bartolomeo Alberto Cappellari wäd unner dän Noome [[Gregor XVI.]] foar'n Poabst kround. * [[7. April]]: Kaiser [[Päiter I. (Brasilien)]] tonket ap Druk fon dät Parlemänt ou, sin Suun skäl brasilioansken Kaiser wäide. Man die mout noch täiwe, uumdät hie noch n Bäiden is. * September: [[Bagdad]] kumt wier unner Säntroalferwaltenge fon't [[osmaniske Riek]]. * Dezember: [[Jean Baptiste Boussingault]] fersäkt, dän Bierich [[Chimborazo]] in do [[Anden]] tou bestiegen. == Tou Waareld keemen == * [[14. Februoar]]: [[James Stewart (Missionoar)|James Stewart]], britisken Missionoar un Moanskengjuchts-Aktivist * [[16. Februoar]]: [[Nikolai Semjonowitsch Leskow]], rusken Skrieuwer * [[6. Meerte]]: [[Friedrich von Bodelschwingh (die Allere)]], evangeelsken Pestoor uut [[Wäästfoalen]], bekoand foar sien Wierkjen in ju [[Binnere Mission]]. * [[18. Oktober]]: Die leetere düütske Kaiser [[Friedrich III. (Düütsk Riek)|Friedrich III.]] == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] db602vc1j9a1vlbs2kemxw8hkbnlh86 0 6836 122173 115768 2023-02-25T18:34:47Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[17. April]]: [[Diego Portales Palazuelos]] smit in ju ''Slacht von Lircay'' ju Regierenge fon Chile deel. In ju Foulge gjucht hie dät System fon ju "autoritäre Republik" ap, dät bit tou'n Burgerkriech in [[1891]] stabil blift. * [[13. Moai]]: [[Ecuador]] moaket sik uunouhongich fon [[Groot-Kolumbien]]. * [[14. September]]: [[Venezuela]] moaket sik uunouhongich fon [[Grootkolumbien]], wierfon die Räst sik ätters [[Republik Näi-Granada]] naamt. == Tou Waareld keemen == * [[7. Januoar]]: [[Albert Bierstadt]], Kunstler fon ju [[Romantik]] == Stuurwen == * [[14. Januoar]]: [[Johann Georg Repsold]], düütsken Fienmechaniker [[Kategorie:19. Jierhunnert]] tm3xtjx3g5jxw7dbxwvpgye36mxj7bj 0 6837 111403 111402 2015-10-18T16:53:42Z 134.245.225.55 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[19. Januoar]]: In ju [[Slacht bie Bogesund]] wäd die [[Sweeden|sweediske]] Rieksferwalter [[Sten Sture die Jungere]] truch Köönich [[Christian II. (Dänemark, Norwegen un Sweeden)|Christian II.]] fon [[Dänemark]] un [[Norwegen]] sloain. Infoulge fon ju Slacht stäärf Sten Sture ap dän [[3. Februoar]] oun sien Seeregaid. * [[6. Meerte]]: Ousoande fon do Deenske un die Sweediske Rieksräid eenigje sik deer ap, dät Christian II. uk Köönich fon Sweeden wäd. Man bloot unner do Bedingengen, dät dät een aalmeene Amnestie rakt un dät die Rieksräid dän Ienfloud kricht, die in dän [[Rezess fon Kalmar]] uutmoaked waas. Man do Ounhongere fon dän Dooden Rieksferwalter Sten Sture sunt deer juun un staale in ju Foulgetied een Troppe fon Buuren uut Västmanland un Dalarna juun do Deenske ap. [[Bielde:Von der Freiheit eines Christenmenschen.jpg|thumb|left|150px|Martin Luther sien Skrift]] * [[15. Juni]]: [[Leo X.]] truuet [[Martin Luther]] in sien Skrift ''[[Exsurge Domine]]'' mäd ju Exkommunisierenge, wan hie nit binne säkstich Deege eenunfjautich fon sien [[95 Thesen]] tourächnimt. Luther oantwoudet deerap leeter mäd ju uut trüütich Thesen bestoundende Toankskrift ''"[[Fon de Fräiegaid fon aan Kristenmoanske|Von der Freihaitt aines Christenmenschen]]"''. Ätter Ouloop fon ju Tied skuul hie dän Bräif fon dän Poabst ferbaadenje. * [[30. Juni]]: In ju Tied fon ju [[Spoanske Ärooberenge fon Mexiko]] wäd die fon do Spaniere fangde aztekiske Heersker [[Moctezuma II.]] truuch aan smietenen Steen fon uurs n Azteke uumebroacht. In ju Noacht deer ätter („[[Noche Triste]]“, ap seeltersk „Truurige Noacht“) ferdrieuwe do [[Azteken]] do spoanske Troppen uut hiere Haudstääd [[Tenochtitlan]]. * [[7. September]]: Die deenske un norweegiske Köönich Christian II. kon ätter loange Beleegerenge in [[Stockholm]] ienluuke, man deerfoar mout hie fuul Juunstriedere so as [[Christina Gyllenstierna]], dät Wiedewieuw fon dän Rieksferwalter Sten Sture dän Jungeren, Amnestie toutälle. * [[21. September]]: Sultoan [[Selim I.]] fon't [[Osmanisk Riek|Osmaniske Riek]] stäärft, sin Ätterfoulger wäd sin Suun [[Süleyman I.]]. * [[4. November]]: Die deenske un norweegiske Köönich Christian II. lät sik uk toun Köönich fon Sweeden krounje, wiermäd ju heele [[Kalmarer Union]] wier unner aan Heersker fereend is. [[Bielde:Blodbadsplanschen.jpg|thumb|right|200px|Illustratsjoon tou dät Stockholmer Bloudboad]] * [[8. November|8.]] un [[9. November]]: Mäd ju Begruundenge fon [[Kätseräi]] wäide sowät hunnert fröiere Juunstriedere fon Köönich Christian II. in Stockholm waigjuchted. Dät gungt as [[Stockholmer Bloudboad]] in ju Geskichte ien. * [[28. November]]: [[Ferdinand Magellan]] kumt ap sien Waarelduumsailenge truch ju leeter ätter him benaamde Magellansträite, een Äängte twiske dät Fäästlound fon [[Suudamerikoa]] un dät Ailound [[Fjuurlound]], in dän fon him so benaamden [[Pazifisken Ozeoan]]. * [[10. Dezember]]: Martin Luther ferbaadent dän truujenden Bräif fon dän Poabst (sjuch buppe). == Tou Waareld keemen == * [[7. Oktober]]: [[Alessandro Farnese]], italieensken Kardinoal == Stuurwen == * [[3. Februoar]]: [[Sten Sture die Jungere]], Sweedisken Rieksferwalter * [[6. April]]: [[Raffaelo Santi]] ("Raffael") [[Moalerkunst|Moaler]] in ju [[Renaissance]]. * [[30. Juni]]: [[Moctezuma II.]], Heersker fon do [[Azteken]] * [[21. September]]: [[Selim I.]], Sultoan fon dät [[Osmanisk Riek|Osmaniske Riek]]. * [[28. Oktober]] - [[Grutte Pier]], fräisken Fräidums-Strieder [[Kategorie:16. Jierhunnert]] n3zjr3ire9lzbf5vr50u8tlaftcuope 0 6838 111611 104997 2015-11-07T18:00:11Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == == Bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> == *[[24. November]] - [[Baruch de Spinoza]], niederlounsken Filosoof. == Stuurwen == * [[30. April]]: [[Sigismund III. Wasa]], Köönich fon Polen un Grootfüürst fon Litauen, Tiedwiese uk Köönich fon Sweeden. == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:17. Jierhunnert]] 1v387m0fj8qxjkuz8c8fd29hejwssnq 0 6839 111249 111248 2015-09-15T15:01:29Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[7. Juli]]: [[Byzantiensk Riek|Byzantienske]] Troppen unner [[Johannes VI. (Byzanz)|Johannes VI.]] un turske Troppen unner dän Uppermon [[Umur Bey]] winne in ju [[Slacht fon Peritheorion]] fereend juun do Troppen fon dän Füürst un Roowrieder [[Momtschil]] uut [[Bulgarien]]. * [[26. September]]: In ju [[Slacht bie Warns]] winnen do Fräisen. * [[21. Oktober]]: In ju [[Slacht fon Auberoche]] in ju [[Gascogne]] winne do ängelske Troppen mäd 1500 Mon truch aan uunferwachteden Oungriep juun do Frantsööske Troppen mäd 7000 Mon. * In düt Jier kreegen [[Ooldenbuurich]] un [[Potsdam]] do Stäädgjuchte. * Ju Kathedroale [[Notre Dame (Paris)|Notre Dame]] in Paris is ätter een Bautied fon bolde two Jierhunnerde kaant un kloor. == Bädden == == Stuurwen == [[Kategorie:14. Jierhunnert]] d6212peqm8ds6uud6gvfbk5p5wo3gxm 0 6840 122329 118946 2023-02-27T13:34:43Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[2. Februoar]]: Unner ju Uppermonskup fon [[Pedro de Mendoza]] wäd [[Buenos Aires]] gruunded, dät däälich ju Haudstääd fon [[Argentinien]] is. Ju Stääd wäd ätter n poor Jiere fon Indioanere fernäild un mout in [[1580]] näi gruunded wäide. * [[Manqu Qhapaq II.]], in't foaren n Marionetten-Heersker in't spoansk besätte [[Inka]]-Riek, moaket n Apstound juun do Spoaniere. Ärfoulch häd hie nit, uumdät sik do Spoaniere mäd uur Indioanere ferbuunded hääbe. * [[Hernán Cortés]] äntdäkt dät Hoolichailound [[Läich-Kalifornien]], man hie toankt in düsse Tied wäil noch, dät dät n Ailound waas. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Baldassare Peruzzi]], italieensken Architekt un Moaler * [[12. Juli]]: [[Desiderius Erasmus]] fon Rotterdam, Humanist, Philosoph un Skrieuwer. [[Kategorie:16. Jierhunnert]] nitnd70xx90qqumdpma4pmk14d5nkr5 0 6841 123119 116743 2024-01-05T13:45:37Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[16. Februoar]]: Dät [[Skotlound|skottiske]] Parlemänt billiget mäd 110 tou 69 Stämmen dän ''[[Act of Union 1707|Act of Union]]'', ju Fereenigenge mäd [[Änglound]]. Een Riege fon Ouoardende häd sik toufoarne besteete lät of hoopet mäd do "Jee"-Stämmen Äntskoadigengen foar dät fail geene ''[[Darién-Projekt]]''. == Tou Waareld keemen == *[[23. Moai]] - [[Carolus Linnaeus]] gebooren, [[Sweeden|swediske]] Dokter un Biologe (* 1778). == Stuurwen == *[[9. Moai]]: [[Diderik Buxtehude]], uurspröängelk deensken [[Barock]]-[[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] un [[Oargel]]ist, die in [[Lübeck]] wierkede. [[Kategorie:18. Jierhunnert]] 54roscj5c2zre7k5emf4w9xblr8yx2j 0 6842 118763 112800 2020-01-26T14:26:40Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[21. Oktober]]: In ju [[Slacht fon Trafalgar]], een Seeslacht in dän [[Trääden Koalitsjoonskriech|Trääde Koalitsjoonskriech]], faalt die britiske Vize-Admiroal [[Horatio Nelson]], man do Briten slumpet een äntskeedende Uurwinnenge uur do frantsööske un spoanske Skiepe unner Vize-Admiroal [[Pierre de Villeneuve]] un ferhinnert somäd ju fon Napoleon ploande Iennoame fon do [[Britiske Ailounde]]. Ju Seeslacht foar dät [[Koap Trafalgar]] bie dät suudspoanske [[Cádiz]] lait dän Gruundsleek foar ju moor as hunnertjierige Foarheerskup fon do Briten ap ju See. * [[2. Dezember]]: [[Slacht bie Austerlitz]] - Do Ferbuundede Troppen fon Aastriek unner Kaiser [[Franz II. (HRR)|Franz I.]] un Ruslound un Tsoar [[Alexander I. (Ruslound)|Alexander I.]] wäide fon do frantsööske Troppen unner [[Napoleon Bonaparte|Napoleon I.]] niep een Jier ätter Napoleon sien Kaiserkrounenge sloain. Ju Slacht is uk as "Träikaiserslacht" bekoand, uk wan Franz I. goarn't in oaine Persoon meestrieden diede. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Johann Nepomuk Geiger]], aastriekisken Moaler un Teekner *[[2. April]]: [[Hans Christian Andersen]], deensken Dichter un Skrieuwer, bekoand uum sien Tälstere == Stuurwen == *[[9. Moai]]: [[Friedrich Schiller]], düütsken [[Dichtenge|Dichter]] [[Kategorie:19. Jierhunnert]] tgq23yly8onfxqer1nxon4ast11e2cl 0 6843 122957 112446 2024-01-01T22:19:11Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[18. Oktober]]: Mäd dät [[Edikt fon Fontainebleau]] be'eendet die frantsööske Köönich [[Ludwig XIV.]] ju in't Foaren touseekerde Religions-Fräiegaid foar do [[Hugenotten]] (Frantsööske [[Protestantismus|Protestanten]]). Protestantiske Goddestjoonste sunt somäd ferbeeden un aal do Pestooren, do nit konvertierje wollen, mouten binne two Wieke dät Lound ferläite. == Tou Waareld keemen == * [[11. Februoar]]: [[Willibald Krieger]], düütsken roomsk-kathoolsken Theologe, Philosoph un Physiker, Jesuit * [[5. Meerte]] - (23. Februoar ätter dän julioanske Kalänner) [[Georg Friedrich Händel]], [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] fon dän [[Barock]]. * [[31. Meerte]] (21. Meerte ätter dän julioanske Kalänner) - [[Johann Sebastian Bach]], Komponist fon dän Barock. == Stuurwen == [[Kategorie:17. Jierhunnert]] 2bapqq3vj6uxye7vmynv1kxe9yf05s6 0 6844 115557 113982 2018-01-10T14:08:07Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[29. August]]: 70.000 [[Köönichriek Prüüsen|prüüske]] Suldoaten marskierje in't [[Kurfüürstendum Saksen]] ien un besätte ap dän [[10. September]] ju Stääd [[Dresden]]. Dät is die Begin fon dän [[Soogenjierigen Kriech]] (Trääden Sleesisken Kriech). == Tou Waareld keemen == *[[27. Januoar]] - [[Wolfgang Amadeus Mozart]], aastrieksen Komponist († 1791) == Stuurwen == [[Kategorie:18. Jierhunnert]] i0vf88tnbusyo5278tk56z1uw4kabdk 0 6845 118053 112080 2019-03-13T21:51:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == == Tou Waareld keemen == * [[3. Januoar]]: [[Konrad Duden]], düütsken Philologe, Uutreeker fon dät eerste düütske Gjuchtskrieuw-Woudebouk. == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Josef Dobrovský]], tschechisken Philologe un Slawist [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 4kjcq3finq5kt8r8kc89l6jfbhyoadl 0 6846 116563 116562 2018-02-21T00:00:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[26. Moai]]: [[Kaspar Hauser]] wäd in [[Nürnberg]] ap ju Sträite apgriepen. * [[11. Juli]]: In [[Portugal]] sät [[Michael I. (Portugal)|Michael I.]] sien Bruursdochter [[Maria II. (Portugal)|Maria II.]] ou un fiert dän [[Absolutismus]] wier ien. * [[25. Juli]]: Die [[Wien (Stääd)|Wiener]] Magistroat rakt [[Ignaz Bösendorfer]] Ferlof, as [[Klavier]]-Moaker tou oarbaidjen. Sien Klaviere wäide waareldbekoand. == Tou Waareld keemen == * [[10. Januoar]]: [[Bernhard Hermann Köckemann]], Biskop * [[8. Februoar]]: [[Jules Verne]], frantsöösken Skrieuwer * [[23. April]]: [[Albert (Saksen)|Albert]], Köönich fon Saksen * [[8. Moai]]: [[Henry Dunant]], Gruunder fon ju [[Roodkjuus]]-Bewäägenge * [[9. Moai]]: [[Andrew Murray]], Pestoor un Skrieuwer * [[9. Juli]]: [[Luigi Oreglia di Santo Stefano]], italieensken Kardinoal * [[9. September]]: [[Lew Nikolajewitsch Tolstoi]], rusken Skrieuwer <small>(Doatum ätter dän [[Gregorioansken Kalänner|gregorioansken Kalänner]], uk wan do in Ruslound noch die [[Julioansken Kalänner|julioanske]] goolt.)</small> * [[30. September]]: [[Jozef Samaša]], Äärtsbiskop fon Eger un Kardinoal == Stuurwen == * [[16. April]]: [[Francisco de Goya]], spoansken [[Moalerkunst|Moaler]] * [[19. April]]: [[Carlo Francesco Maria Caselli]], italieensken Kardinoal * [[19. November]]: [[Franz Schubert]], aastriekisken Komponist * [[6. Dezember]]: [[Timoteo Maria Ascensi]], italieensken Biskop [[Kategorie:19. Jierhunnert]] texbgaf1h51t3d2de8p4pejilklobe8 0 6847 122964 122304 2024-01-01T22:26:03Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[11. Januoar]]: Ju Stääd [[Bremen]] koopet fon dät [[Köönichriek Hannover]] Lound noudelk fon ju [[Geeste (Äi)|Geeste]]-Mundenge, uum junner in do Foulgejiere aan Seehoawen uun ju Stääd [[Bremerhoawen]] tou bauen. * [[26. Januoar]]: Ätter dät Eende fon ju spoanske Heerskup be'eendet in [[Peru]] aan Apstound juun dän regierenden Diktoator [[Simón Bolívar]] uk ju fon him forsierde Foarheerskup fon [[Groot-Kolumbien]]. Peru gungt sin oainen Wai. * [[13. Februoar]]: In ju Enzyklika ''Quanta laetitia'' struktuuriert Poapst [[Leo XII.]] ju Roomsk-katoolske Säärke in Skotlound näi. * [[5. Moai]]: As [[Freerk August I. (Saksen)|Freerk August I.]] stäärft, wäd sin Bruur [[Anton (Saksen)|Anton]] die näie Köönich fon Saksen. * [[30. Juni]]: [[Zarafa]], ju eerste [[Giraffe]] fon ju näiere Tied in Europa, roaket [[Paris]]. * [[4. September]]: [[Turku]], tou düsse Tied ju grootste Stääd fon [[Finlound]], wäd truch aan grooten Bround bienaist heel un aal fernäild. * [[20. Oktober]]: In ju [[Slacht fon Navarino]] roaket [[Griechenlound]] sien Uunouhongegaid fon't [[Osmoanske Riek]] == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Rainer fon Aastriek]], aastriekisken Äärtshäärtsoch un Generoal * [[11. Februoar]]: [[Tony Franck]], düütske Pianistinne * [[23. Februoar]]: [[Raffaele Monaco La Valletta]], italieensken Kurienkardinoal * [[12. Juni]]: [[Johanna Spyri]], Swaitser Skrieuwerske == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Charlotte von Stein]], Fjuundinne fon Schiller un Goethe * [[11. Januoar]]: [[Anna Vittoria Dolara]], italieenske Nunne un Miniatuur-Moalerske * [[5. Meerte]]: [[Pierre Simon Laplace]], frantsöösken Mathematiker un Astronom * [[5. Meerte]]: [[Alessandro Volta]], italieensken Physiker * [[5. Moai]]: [[Freerk August I. (Saksen)|Freerk August I.]], Köönich fon Saksen. * [[26. Meerte]]: [[Ludwig van Beethoven]], düütsken Komponist * [[13. Dezember]]: [[Fabrizio Dionigi Ruffo]], katoolsken Kardinoal [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 83xv0n6nqmjipko0gc3xxplq3z4gbse 0 6848 116642 105007 2018-02-23T11:40:24Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[10. April]]: In ju [[Griechiske Revolutsjoon]] fersäike do Ienwoonere fon ju griechiske Stääd [[Mesolongi]], do sänt een Jier fon [[Osmoansk Riek|osmoanske]] Troppen beleegerd wäide, uuttoubreeken. Man truch Ferräid wäide jo bedapped un dät rakt een Massaker an do Fluchtjende. * [[14. Juni|14.]] un [[15. Juni]]: Ätter aan Besluut tou ju Aploosenge fon do [[Janitschoaren]] un een Rebellion deerjuun lät [[Mahmud II.]] do Janitschoaren fernäile, wät hie in't Resultoat as "Wäildäidich Geböärnis" beteekent. * Ädderen Häärst: Eerste hooldbeere Fotografie fon ju Waareld truch [[Joseph Nicéphore Nièpce]] * [[27. November]]: Die Aptäiker [[John Walker (Ärfiender)|John Walker]] ärfindt ju [[Rietstikke]], man ju baadent noch uunräägelmäitich un rukt nit goud. == Tou Waareld keemen == * [[29. Meerte]]: [[Wilhelm Liebknecht]], Meebegruunder fon ju SPD, MdR * [[27. Juni]]: [[Franz Xaver von Zottmann]], düütsken Biskop fon do Wolgadüütske in Saratow == Stuurwen == * [[30. Moai]]: [[André Coindre]], frantsöösken katoolsken Pestoor un Ordens-Gruunder * [[1. Juni]]: [[Johann Friedrich Oberlin]], elsassisken Pestoor un Sosjoal-Pionier * [[5. Juni]]: [[Carl Maria von Weber]], düütsken Komponist * [[7. Juni]]: [[Joseph von Fraunhofer]], düütsken Optiker un Physiker * [[4. Juli]]: [[John Adams]], US-amerikoansken Politiker un 2. Präsident fon do USA * [[4. Juli]]: [[Thomas Jefferson]], US-amerikoansken Politiker un 3. Präsident fon do USA * [[22. Juli]]: [[Giuseppe Piazzi]], italieensken katoolsken Pestoor, Astronom un Mathematiker [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 12vla9vlfsamhixw92xevcnsbkdw921 0 6849 122988 122343 2024-01-01T22:59:59Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * Amtelke Ounärkannenge fon dät [[Kaiserriek Brasilien]] truch ju foarige Kolonioal-Moacht [[Portugal]]. * [[15. Januoar]]: Poapst [[Leo XII.]] biddet bie do Biskoppe uum Spänden fon do Leeuwende, uum ju oubaadende [[Room (Stääd)|roomske]] Basilika [[Sänt Paul foar do Muuren]] wier ap tou bauen. * [[4. Februoar]]: Ju [[Februoar-Floud 1825]], een läipe Stoarmfloud, moaket läipe Skoaden loangs ju heele [[Noudsee]]-Kuste un kostet sowät 800 Ljuude dät Lieuwend. Deele fon [[Sylt]] wäide in ju See rieten, die noudelke Deel fon [[Jütlound]] wäd fon't Fäästlound ourieten un bieldet bit däälich dät Ailound [[Vendsyssel-Thy]]. * [[4. Meerte]]: [[John Quincy Adams]] wäd as säksten Präsident fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] fereediged. * [[19. April]]: [[Do tjountrüütich Orientoalen]] unner dän Uppermon [[Juan Antonio Lavalleja]] kuume uur dän [[Río Uruguay]], uum sik in dän Stried foar [[Uruguay]] sien Uunouhongegaid mäd do Patrioten uum [[José Fructuoso Rivera]] tou fereenjen. * [[25. August]]: [[Uruguay]] ferkloort sik uunouhongich fon [[Brasilien]]. * [[13. Oktober]]: [[Ludwig I. (Bayern)|Ludwig I.]] foulget ap sin stuurwenen Foar [[Maximilian I. Joseph (Bayern)|Maximilian I. Joseph]] as Köönich fon Bayern. * [[20. Oktober]]: Köönich [[Ludwig I. (Bayern)|Ludwig I.]] ferföiget, dät sin Stoat in Toukumst ''Bayern'' un nit moor ''Baiern'' skrieuwen wäide skäl. * [[24. Dezember]]: In Ruslound uurnimt [[Nikolaus I. (Ruslound)|Nikolaus I.]] formell ju Regentskup, as Ätterfoulger fon sin Bruur [[Alexander I. (Ruslound)|Alexander I.]], die ap dän [[1. Dezember]] stuurwen is. * [[26. Dezember]]: In Ruslound ferwäigerje do [[Dekabristen]] - Offisiere fon ju ruske Armee - dän Eed ap dän näien Tsoar, uum juun Autokroatie, juun Lieuwoainskup, Dreguunere, do dwo wät jo wollen un [[Sänsuur (Informatsjoons-Kontrolle)|Sänsuur]] tou demonstrierjen. Do Haudbedeeligede wäide apknät, wäkke wäide degroadierd un sowät 600 ätter [[Sibirien]] ferbond un tou Twoangsoarbaid feruurdeeld. == Tou Waareld keemen == * [[27. Februoar]]: [[Guillaume-Marie-Romain Sourrieu]], Erzbiskop fon Rouen un Kardinoal * [[2. Meerte]]: [[Johannes Zimmermann]], düütsken evangeelsken Missionoar, Sproakfoarsker un Bibel-Uursätter in [[Ghana]]. * [[4. Moai]]: [[Thomas Henry Huxley]], britisken Biologe * [[31. Moai]]: [[Domenico Agostini]], Kardinoal fon ju katoolske Säärke. * [[28. Juni]]: [[Emil Erlenmeyer]], düütsken Chemiker * [[25. Oktober]]: [[Johann Strauss]], aastriekisken Komponist == Stuurwen == * [[11. Februoar]]: [[Raiden Tameemon]], japoansken Sumo-Ringer fon ju Edo-Tied * [[18. Meerte]]: [[Ferdinand von Lüninck]], Fürstbiskop fon Corvey und Biskop fon Münster * [[11. August]]: [[Franz Egon von Fürstenberg]], Fürstbiskop fon Paderborn un Hildesheim * [[13. Oktober]]: [[Maximilian I. Joseph (Bayern)|Maximilian I. Joseph]], eersten Köönich fon Bayern. * [[1. Dezember]]: [[Alexander I. (Ruslound)|Alexander I.]], Tsoar fon Ruslound <small>Doatum ätter dän [[Gregorioansken Kalänner|gregorioansken Kalänner]], uk wan in Ruslound do noch die julioanske goolt.</small> [[Kategorie:19. Jierhunnert]] jbrvwx8ok94mm48hxkhqdwr85yqhihv 0 6850 122272 116624 2023-02-26T21:11:40Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[21. Januoar]]: [[Aschanti-Kriege]]: Een Heer fon dät [[Aschanti-Riek]], lain in [[Ghana]] fon däälich, roaket een fernäilende Uurwinnenge uur een britiske Troppe unner Gouverneur [[Sir Charles MacCarthy]] un woart deer sien Unouhongegaid in't Bäätelound fon ju Gouldkuste mäd. * [[7. Moai]]: Uurapfierenge fon ju [[9. Sinfonie (Beethoven)|9. Sinfonie]] fon [[Ludwig van Beethoven]]. Die Komponist is bie ju Apfierenge al heel un aal doof. * [[16. September]]: [[Charles X.]] wäd ätter dän Dood fon sin allere Bruur [[Louis XVIII.]] Köönich fon [[Frankriek]] un [[Navarra]]. * [[9. Dezember]]: In ju [[Slacht bie Ayacucho]] roakje do suudamerikoanske Unouhongegaidstriedere unner [[Simón Bolívar]] een wichtige Uurwinngenge uur [[Spanien]]. == Tou Waareld keemen == * [[8. Februoar]]: [[Franz Ludwig Fleck]], Biskop fon't Bistum Metz * [[2. Meerte]]: [[Bedřich Smetana]], tschechisken Komponist * [[12. Meerte]]: [[Gustav Robert Kirchhoff]], düütsken Physiker * [[4. September]]: [[Anton Bruckner]], aastriekisken Komponist * [[15. September]]: [[Josef Hergenröther]], düütsken katoolsken Säärken-Historiker un Kardinoal == Stuurwen == * [[26. Januoar]]: [[Théodore Géricault]], frantsöösken [[Moalerkunst|Moaler]] fon ju [[Romantik]] * [[16. September]]: [[Ludwig XVIII.]], frantsöösken Köönich [[Kategorie:19. Jierhunnert]] p3zoe0m7yez0zwii3eh8kx7r39mnps3 0 6851 122251 116621 2023-02-26T18:28:24Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[18. Januoar]]: In [[Chile]] wäd die Diktoator [[Bernardo O’Higgins]] ousät, een Junta regiert insteede fon him. [[Ramón Freire y Serrano]] marskiert ap ju Haudstääd un wäd ap dän [[5. April]] dät näie Stoats-Upperhaud. * [[2. Dezember]]: US-Präsident [[James Monroe]] formuliert in dän [[Kongress fon do Fereende Stoaten]] ju [[Monroe-Doktrin]]. Deeroane meent hie, dät dät two politiske Sphären rakt, betoont ju Nit-Ienmiskenge fon do USA in europäiske Twiste un aasket een Eende fon aal do Kolonioalisierengs-Bestrieuwengen in [[Amerikoa]]. * [[18. August]]: In ju Kolonie [[Essequibo]], wier däälich [[Guyana]] lait, bräkt aan Sklouen-Apstound uut. Hie wäd ap dän [[22. August]] deelsloain. == Tou Waareld keemen == * [[26. Februar]]: [[Gustav Adolf zu Hohenlohe-Schillingsfürst]], düütsken Kardinoalbiskop == Stuurwen == * [[19. Meerte]]: [[Luis María de Borbón y Vallabriga]], Infant fon Spanien, Kardinoal un Erzbiskop fon Toledo * [[20. August]]: [[Friedrich Arnold Brockhaus]], düütsken Ferlääser. * [[20. August]]: [[Pius VII.]], Poabst [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 3wvesjgi2ljkoiwmpu6qg868c8jpmzj 0 6852 116213 115725 2018-02-07T17:38:47Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Skjonisse == * [[15. Januoar]]: Bie dät Fersakjen fon dät [[China|chineeske]] Sailskip [[Tek Sing]] („Weeren Stiern“) stierwe moor as 1600 Ljuude, dät sunt moor as bie't Fersakjen fon ju [[Titanic]]. Bloot 200 konnen rädded wäide. * [[24. Moai]]: In ju [[Slacht oun dän Pichincha]] tichte bie [[Quito]] konnen Uunouhongegaids-Striedere unner [[Simón Bolivar]] dät Rebät fon [[Ecuador]] fon ju spoanske Kolonioal-Häärskup befräie. Man foar't eerste wuude dät noch neen oain Lound, man aan Deel fon [[Groot-Kolumbien]]. * [[21. Juli]]: [[Agustín de Itúrbide]] wäd foar kuute Tied Kaiser fon [[Mexiko]]. * [[7. September]]: In [[São Paulo]] wäd ju [[Brasilien|brasilioanske]] Uunouhongegaid ferkloord, in't foaren hiede dät tou [[Portugal]] heerd. * [[27. September]]: Die frantsööske Wietenskupper [[Jean Francois Champollion]] moaket eepentelk, dät hie mäd Hälpe fon dän [[Steen fon Rosetta]] ju Stilkenhaid fon ju ooldägyptiske Skrift, do [[ägyptiske Hieroglyphen|Hieroglyphen]], aploosed häd. * [[20. Oktober]]: [[14. Dezember]]: [[Veroneser Kongress]]. Hier rakt ju sonaamde [[Hillige Allianz]] t.B. Frankriek dän Apdraach, juun do liberoale Revolten in [[Spanien]] foartougungen. * [[1. Dezember]]: Kaiser-Krounenge fon [[Päiter I. (Brasilien)]] == Tou Waareld keemen == * [[4. Januoar]]: [[Georg Büchmann]], düütsken Philologe * [[6. Januoar]]: [[Heinrich Schliemann]], Koopmon, die as Pionier in ju Fäild-[[Archäologie]] bekoand wuden is, uumdät hie do Räste fon [[Troja]] fuunen häd. == Stuurwen == == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:19. Jierhunnert]] pm7rzbepabjsahy2o2i4zv6i7cihq14 0 6853 118767 118492 2020-01-26T14:42:56Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[10. Januoar]]: [[Fabian Gottlieb von Bellingshausen]], Admiroal in ruske Tjoonste, findt een Ailound in ju [[Suudelken Ozean|Suud-Poloar-See]] un benaamt ju ätter Tsoar [[Päiter die Groote|Päiter dän Grooten]]: [[Päiter-I.-Ailound]]. * [[28. Juli]]: [[José de San Martín]] ropt in [[Lima]] amtelk ju Uunouhongegaid fon Peru uut, ätterdät ju Unouhongegaid in't foaren al in [[Trujillo (Peru)|Trujillo]] ferkloord wuuden waas. * [[3. August]]: José de San Martín wäd as Protektor fon ju näie Republik Peru kädden. * Infoulge fon ju [[Liberoale Revolutsjoon in Portugal]] kumt die portugiesiske Köönich [[Jan VI. (Portugal)|Jan VI.]] uut [[Brasilien]] wier ätter [[Portugal]] tourääch. * [[7. September]]: Unner [[Simón Bolivar]] wäd [[Grootkolumbien]] gruunded, een Föderatsjoon, wier masse do Rebätte tou heerden, do däälich tou [[Ecuador]], [[Kolumbien]], [[Panama]] un [[Venezuela]] heere. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Carlo Laurenzi]], italieensken Kardinoal * [[13. Oktober]]: [[Rudolf Virchow]], Dokter, Archäologe un Politiker [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 8ek8pqoz7b89ase6tpzgy190l7qghgn 0 6854 115722 115608 2018-01-19T19:05:08Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[24. August]]: In [[Portugal]] bräkt ju [[Liberoale Revolutjsoon in Portugal|Liberoale Revolutsjoon]] uut. Do Portugiesen hääbe niks juun ju Monarchie, man jo wollen een Konstitutsjonelle Monarchie, also een Köönichriek mäd ne Ferfoatenge, un jo wollen twäidens, dät die Köönich uut [[Brasilien]] wier tourääch ätter Portugal kumt. * [[6. November]]: Do [[Falklound-Ailounde]] wäide foar do [[Fereende Provinse fon dän Río de la Plata]] in Besit nuumen, wät däälich [[Argentinien]] is. Britiske Woal-Fangere wäide ferdrieuwen. * Dezember: Bie [[Pisco]] kon die [[Suudamerikoa|suudamerikoanske]] Uunouhongegaids-Strieder [[José de San Martín]] do Spaniere slo, wät aan wichtigen Stap ätter ju Uunouhongegaid fon [[Peru]] is. == Bädden == * [[6. April]]: [[Gaspard-Félix Tournachon]], die unner dän Kunstlernoome ''Nadar'' aan bekoanden Photograph wude. == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] ti3i0tt0vch8wu7kxvkmoc3piwshhxt 0 6855 122963 118765 2024-01-01T22:24:56Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Skjonisse == * [[15. Februoar]]: Begin fon dän [[Kongress fon Angostura]] uur ju Uunouhongegaid fon spoanske toufoarne spoanske Besittengen in [[Suud-Amerikoa]]. * [[23. Meerte]]: Die [[Bursenskup]]per [[Karl Ludwig Sand]] möärent in Mannheim dän Skrieuwer un ruske Generoalkunsul [[August von Kotzebue]], uumdät hie him foar aan Fäind fon ju düütske Eenegaid hoaldt. Dät is ju Eskalatsjoon fon ju [[Breslauer Turnfeeide]] un lat tou do [[Karlsbader Besluute]] un ju Turnspeere. * [[2. August]]: In [[Würzbuurich]] beginne do sonaamde [[Hep-Hep-Uunrouen]], do sik juun [[Juudendum|Juuden]] gjuchte. Dät wiedet sik in do Foulgedeege ap Steede in dän heele [[Düütske Buund]] un uk uurswain in [[Europa]]. Deer wäd juudsk Oaindum stukken moaked, Juuden un Sympathisanten wäide skuulden, häuwen un deelwiese indäid doodet. * [[6. August]]: In [[Karlsbad]] rakt dät een [[Ministerkonferäns]] foar ju Bekampenge fon liberoale un nasjonoale Bestrieuwengen in Düütsklound. * [[7. August]]: In ju [[Slacht fon Boyacá]] uurwint [[Simón Bolívar]] do spoanske Troppen, brangt [[Bogotá]] unner sien Heerskup un fäästiget deermäd ju Uunouhongegaid fon [[Näigranada]], wier bolde ätters [[Groot-Kolumbien]] uut äntstounde skuul. * [[16. August]]: Bie dät [[Peterloo-Massaker]], aan Angriep fon riedende Suldoaten ap een Demonstratsjoon juun do sonaamde [[Corn Laws]] ap dät [[St. Peter's Field]] bie [[Masjäster]], wäide alwen Ljuude doodet un fjauerhunnert ferseerd. * [[31. August]]: Mäd do Karlsbader Besluute gungt een Ministerkonferäns tou Eende. Do Äntfäälengen an dän Düütske Buundesdai slo läipe Beknappengen in dät Fräidum fon Universität]]en un [[Prässe]] foar. Dät monarchiske Prinsip wäd ferfäästiged, ju Ferfoulgenge fon "Foulksferfierere" wäd anstrieuwed. * [[20. September]]: Die Buundesdai in [[Frankfurt an'n Main]] billiget do Karlsbader [[Besluute]]. * [[25. September]]: [[Württembierich]] kricht een Ferfoatenge. * [[7. Dezember]]: [[Hannover]] kricht een Ferfoatenge. * [[17. Dezember]]: Een Gruund-Gjucht ferkloort ap dän [[Kongress fon Angostura]] ju Fer'eenigenge fon do [[Spanien|spoanske]] Besittengen Venezuela un Näi-Granada tou [[Groot-Kolumbien]], [[Simón Bolívar]] wäd Präsidänt fon dän Stoatenbuund. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Karl Klein (Biskop)|Karl Klein]], düütsken roomsk-kathoolsken Biskop * [[11. Februoar]]: [[Ottilie Assing]], düütske Skrieuwerske un Striederske foar dät Ferbood fon ju Skloueräi == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] to60317psq8gk9tss9s3g7kwedv2o7h 0 6856 122126 115794 2023-02-25T17:31:59Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[5. April]]: In dän Uunouhongegaids-Kriech fon [[Chile]] kumt dät tou ju [[Slacht fon Maipú]], wier do köönichs-tjoue [[Spanien|spoanske]] Troppen eendgultich truch do Uunouhongegaids-Striedere sloain wäide. == Tou Waareld keemen == * [[14. Januoar]]: [[Zacharias Topelius]], finlound-sweedisken Dichter un Skrieuwer == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] hko4ah42pwbfwumbtopa1t17rximatt 0 6857 123121 115942 2024-01-05T13:46:59Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[19. Januoar]]: Die suudamerikoanske Revolutsjonäär [[José de San Martín]] bräkt mäd moor as 5.400 Suldoaten uut [[Argentinien]] uur do [[Anden]] ap, uum [[Chile]] un [[Peru]] fon ju spoanske Kolonioalheerskup tou befräien. * [[12. Februoar]]: In dän [[Uunouhongegaidskriech fon Chile]] kumt dät twiske do Rebellen un spoanske Troppen tou ju [[Slacht fon Chacabuco]]. Do Uunouhongegaidsstriedere winne, ferkloorje ap dän sälgen Dai ju Uunouhongegaid fon [[Chile]] un konnen twäin Deege leeter in [[Santiago de Chile]] ienluuke. * [[14. Februoar]]: Uunouhongegaidsstriedere luuke in [[Santiago de Chile]] ien. * [[16. Februoar]]: Ätter ju Iennoame fon [[Santiago de Chile]] in dän [[Chileensken Uunouhongegaids-Kriech]] wäd [[Bernardo O’Higgins]] ''Director Supremo de Chile'', aan Präsidänt mäd Diktoatooriske Begjuchtengen. * [[12. Juni]]: Die [[Baden|badiske]] Ärfiender [[Karl Drais]] is foar dät eerste moal mäd sien "[[Draisine (Loopmaskiene)|Loopmaskiene]]" ap Paad. Ju Maskiene jält as ooldsten Foarlooper fon dät [[Flitsepee]]. * [[18. Juni]]: In [[London]] wäd ju [[Waterloo Bridge]] eepend. * [[18. Oktober]]: Sowät 500 Studenten fon düütske Universitäten mäite ap dän Wartenberg bie [[Eisenach]] un beginne dät eerste [[Wartburg-Fääst]], uum juun dät ätter hiere Meenenge reaktsjonääre politiske Systeem tou protästierjen. Uk [[Jena]]er Professoren wieren deer mee bie. Ap dät Fääst hääbe jo uk Bouke ferbaadend, do jo as reaktsjoonäär bekieked hääbe. === Sunner niep Doatum === * Ap dät Rebät fon't leetere [[Transvaal]] wonnerje Stomme ien, do fon dän Zulu-Köönich [[Shaka]] uut hiere Heemat ferdrieuwen wuuden sunt. * [[Brasilien|Brasilioanske]] Fiskerere hääbe ätter ju Uurlääwerenge ju Marien-Figuur fuunen, ju in ju [[Basilika fon Aparecida]] fereerd wäd. == Bädden == == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] n99iag8adk1i2xjgvmvv8n4wycuz9ko 0 6858 116999 115682 2018-05-27T13:44:21Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * Moai: Spoanske Troppen luuke in [[Bogotá]] ien un moakje ju [[Eerste Republik Kolumbien]] een Eende. Eerste sänt [[1819]] is [[Kolumbien]] eendgultich neen spoanske Kolonie moor. Tou Begin heerden tou Kolumbien uk noch [[Venezuela]], [[Ecuador]] un [[Panama]] tou, sjuch: [[Groot-Kolumbien]]) * [[9. Juli]]: Die [[Kongress fon Tucumán]] ferkloort do [[Fereende Provinse fon dän Río de la Plata]] (leeter: [[Argentinien]]) formell foar Uunouhongich fon Spanien. [[Kategorie:19. Jierhunnert]] b96ny10zzm7c0028p5ks5eg7fugzjss 0 6859 117976 115720 2019-03-13T17:42:00Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[16. Dezember]]: Ätterdät die Portugiesiske Köönich al sänt Jiere in Brasilien residiert, wäd ju portugiesiske Kolonie [[Brasilien]] nu amtelk mäd dät Muurlound [[Portugal]] gliekstoald. Dät rakt nu een [[Fereend Köönichriek fon Portugal, Brasilien un do Algarven]]. Ju Haudstääd wäd dät Brasilioanske [[Rio de Janeiro]]. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Karl August Schapper]], evangeelsken Theologe un Präätenerseminoar-Direktor == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] tngcjtu4gf69j41082jm7w6mnrebn15 0 6860 123044 123043 2024-01-03T14:42:48Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[14. Januoar]]: [[Sweeden]] diktiert Deenemark, dät as Ferbuundeden fon [[Frankriek]] dän [[Säksten Koalitjsoonskriech]] ferlädden häd, dän [[Kieler Free]]. Deenemark unner [[Freerk VI. (Deenemark un Norweegen)|Freerk VI.]] mout [[Norweegen]] oureeke, man hie duur [[Gräinlound]], [[Ieslound]] un do [[Färöer]] uut ju [[Deenemark-Norweegen|Deensk-Norweegiske Personoal-Union]] behoolde. * [[11. Februoar]]: Een frantsööske Troppe unner [[Napoleon Bonaparte]] wint wilst do [[Befräiengs-Kriege]] juun een alliierde prüüsk-ruske Armee in ju [[Slacht bie Montmirail]]. * [[14. Februoar]]: In ju [[Slacht bie Vauchamps]] sät sik sunner fuul oaine Ferläste apnäi ju [[napoleoonske Armee]] in dän ''Säks-Deege-Fäildtoach'', die tou do Befräiengs-Kriege heerd, juun do Koalitsjoonstroppen fon dän Bupperkommandierenden [[Gebhard Leberecht von Blücher|Fäildmarschall Blücher]] truch. * [[27. Februoar]]: [[Befräiengskriege]]: Frankriek wäd in ju [[Slacht bie Bar-sur-Aube]] fon Bayern, Aastriek un Ruslound un uur Ferbuundede sloain. * Meerte: Köönich [[Ferdinand VII. (Spanien)|Ferdinand VII.]] kummt wieruume ätter sien Köönichriek [[Spanien]], wier hie wilst ju Napoleoonske Tied nit häärskje kuude. * [[30. Meerte]]: Do Troppen fon ju [[Säksten Koalitsjoonskriech|säkste Koalitsjoon]] stoarmje dän foar [[Paris (Stääd)|Paris]] laine [[Montmartre]]. Ap n Ättermiddai kapitulierje do frantsööske Ferdäägenere. Deermäd konnen do Ferbuundede in dän Kriech juun [[Napoleon Bonaparte]] in ju Haudstääd ienmarskierje. * [[2. April]]: Die frantsööske Senat ferkloort [[Napoleon Bonaparte]] foar ousät. [[Ludwig XVIII.]] wäd Köönich fon Frankriek. * [[6. April]]: [[Napoleon Bonaparte]] tonket ätter sien Ferljoosen fon do [[Koalitsjoonskriege]] in [[Fontainebleu]] as Kaiser fon do Frantsoosen ou, tou Gunst fon sin tjo-jierige Suun, die deerfoar eerste moal n Fertreeder bruukt hiede. Dät is do Alliierde oaber nit nouch, jo wiese him ap n 11. Arpil hiere oaine Foarstaalengen. * [[11. April]]: Do Ferbuundede fon do [[Koalitsjoonskriege]] lääse [[Napoleon Bonaparte]] een Ferienbeerenge tou unnerskrieuwen foar, ju sien bedingengsloose Outonkenge as Häärsker fon Frankriek un Italien foarsjucht, un dät hie ätter dät Ailound [[Elba]] ferbond wäide skuul, uum junner Füürst uur sowät tjoonduusend Ienwoonere tou weesen. Napoleon unnerskrift twäin Deege leeter ätterdät hie ju Noacht in't foaren fersoacht hiede, sik sälwen tou doodjen. * [[4. Moai]]: [[Napoleon Bonaparte]] kumt in ju Ferbonnenge ap [[Elba]] oun. Ap dät Ailound, dät nu sien Füürstendum is, sät hie bolde uumefoatende Reformen in Gong. * [[4. Moai]]: Köönich [[Ferdinand VII.]] moaket ätter sien Wier-Iensättenge in [[Spanien]] mäd n Dekret ju Ferfoatenge fon 1812 uungultich un oardent oun, dät wier [[Absolutismus]] weese skäl. * [[1. Oktober|1.]] un [[2. Oktober]]: In [[Chile]] wäd ju [[Slacht fon Rancagua]] uutfächted. Deerbie striede köönichs-tjoue [[Spanien|spoanske]] Troppen juun chileenske Uunouhongegaids-Kampere. Do köönichstjoue winne ju Slacht. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[29. Januoar]]: [[Johann Gottlieb Fichte]], düütsken Philosoph [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 4a72pyxs5ksykzkoymuegl1encmd78o 0 6861 117975 115638 2019-03-13T17:40:28Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[16. Oktober]]: In do [[Befräiengskriege]] juun Napoleon beginnt ju [[Foulkeslacht bie Leipzig]]. [[Rusk Kaiserriek|Ruslound]], [[Köönichriek Prüüsen|Prüüsen]], [[Kaiserdum Aastriek|Aastriek]] un [[Sweeden]] stounde in't Fäild juun dät [[Napoleon Bonaparte|napoleoonske]] [[Eerst Kaiserriek (Frankriek)|Frankriek]] un sien Meestriedere [[Heertoachdum Warschau]], [[Köönichriek Italien (1805–1814)|Köönichriek Italien]], [[Köönichriek Neapel]] un wäkke [[Rhienbuund]]-Stoaten. * [[19. Oktober]]: Ju [[Foulkeslacht bie Leipzig]] gungt tou Eende, [[Napoleon Bonaparte]] un sien Meestriedere sunt sloain un mouten sik wäästelk fon dän Rhien touräächluuke. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Paulus Melchers]], Äärts-Biskop fon Köln, Biskop fon Ossenbrääch un Kardinoal * [[22. Moai]]: [[Richard Wagner]], düütsken Komponist fon ju [[Romantik]] * [[9. Oktober|9.]] of [[10. Oktober]] (dät weet me nit seküür): [[Giuseppe Verdi]], Komponist fon ju Romantik. == Stuurwen == == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:19. Jierhunnert]] nh3eueibz0puia7zzqzx7n3mu8euhxk 0 6862 122962 117974 2024-01-01T22:24:18Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[26. Meerte]]: Een [[Äidbieuwjen]] fernäilt ju Stääd [[Caracas]] (däälich Haudstääd fon [[Venezuela]]) un brangt sowät 12.000 Ljuude uum't Lieuwend. * [[24. Juni]]: [[Ruslound-Fäildtoach 1812]] - [[Napoleon Bonaparte]] gript Ruslound oun. Ju [[Grande Armée]] gungt mäd sowät 500.000 Suldoaten uur ju [[Memel]]. * [[17. August]]: Ap sin Wai ätter [[Moskau]] kon dät Heer fon [[Napoleon Bonaparte]] in ju [[Slacht bie Smolensk (1812)|Slacht bie Smolensk]] ju Ruske Wääst-Armee unner [[Michael Andreas Barclay de Tolly]] deelslo. * [[7. September]]: In ju [[Slacht fon Borodino]], een fon do blouderchste Slachte fon dät Jierhunnert, kon ju [[Grande Armée]] unner [[Napoleon Bonaparte]], wan uk mäd masse Faalene, ju ruske Armee unner Marschall [[Michail Illarionowitsch Kutusow]] slo. Die Wai ätter Moskau is somäd fräi. * [[14. September]]: Napoleon lukt sunner Kamp in [[Moskau]] ien. [[Bround fon Moskau (1812)|In ju Stääd bräkt n Fjuur uut]], dät deer groote Deele fon fernäilt. * [[19. Oktober]]: Uumdät ruske un ferbuundede Troopen kuut deerfoar sunt, [[Napoleon Bonaparte]] dän Wai touräch ätter Wääste outousnieden, mout hie sik mäd sien Troppen be'ielje, touräächtouluuken un ferlät [[Moskau]]. Kriechs-Büüte wäd mäd Kuutsken ätter't Wääste broacht, deerjuun wäide masse ferseerde Suldoaten eenfach touräächlät. Foar Napoleon sien Troppen begint, besunners, uumdät bolde die hädde ruske Winter begint, een läipe Tied. Uurs as do Russen hääbe jo deer goarn't ju Uutrustenge foar. * [[23. Oktober]]: Generoal [[Claude François de Malet]] un sien Meefersweerdere unnernieme n [[Maletfersweerenge|Fersäik fon n Stoatsstriek]] juun Napoleon, man die gungt fail. Do Fersweerdere wäide ätters waigjuchted. Bloot twäin Gäistelke monken do bedeeligede slumpet ju Flucht. * [[26. November]]: As ju [[Grande Armée]] fon dät [[Napoleon Bonaparte|napoleoonske]] ju Äi [[Bjaresina|Beresina]] roaket un begint, deer uur tou kuumen, äntstoant oun do sloaine Brääge ne Uunoardenge, ju do Russen foar ju [[Slacht oun ju Beresina]] uutnutsje. * [[16. Dezember]]: Do sloaine Räste fon ju [[Grande Armée]] kuume fon Aaste uur ju Äi Memel un roakje [[Aastprüüsen]]. Bloot 5.000 fon in't Foaren 500.000 Suldoaten hääbe dän Ruslound-Fäildtoach mäd dät Lieuwend uursteen. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Melchora Aquino]], philippiniske Revolutsjoonäärinne * [[7. Februoar]]: [[Charles Dickens]], britisken Skrieuwer. * [[11. Februoar]]: [[Alexander Hamilton Stephens]], US-amerikoansken Politiker, Vize-Präsidänt fon do Konföderierde Stoaten fon Amerikoa. == Stuurwen == * [[29. Oktober]]: [[Claude François de Malet]], Fersweerder juun [[Napoleon Bonaparte]], wäd truch Doodskjooten waigjuchted. [[Kategorie:19. Jierhunnert]] q9nka4xa9wjmzaw30ahs21q87kervmy 0 6863 117014 116604 2018-05-27T14:33:18Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[15. Moai]]: [[Paraguay]] wäd uunouhongich. * [[31. Moai]]: Die Ulmer Snieder [[Albrecht Ludwig Berblinger]], aan Pionier in'e [[Fljooger]]-Technik, faalt in'e [[Donau]], as hie fersäkt, sin Glied-Fljooger foar tou fieren. Eerste 175 Jiere leeter diede me in Fersäike bewiese, dät sien Räidskup unner beetere thermiske Bedingengen fljooge kuude. * [[29. Juli]]: In dän Uunouhongegaidskriech wäd [[Caracas]], däälich ju Haudstääd fon [[Venezuela]] truch Spoanske Troppen tourääch-ärooberd. * [[Spanien]] stoalt ju Fersuurgenge fon sien Kolonie ap do [[Falklound-Ailounde]] ien. == Tou Waareld keemen == * [[22. Oktober]]: [[Franz Liszt]], aastriekisk-ungarisken Komponist, Pianist un moor. == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] n28png8po5lsar9s1x1v9xsrc2xqz5p 0 6864 118764 117954 2020-01-26T14:27:29Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[6. Januoar]]: In dän [[Ferdraach fon Paris (1810)|Ferdraach fon Paris]] be'eendje Frankriek un Sweeden hieren Kriechstoustound in do [[Koalitsjoonskriege]]. Sweeden kricht [[Sweedisk-Pommern]] un dät Ailound [[Rügen]], man deerfoar mout sik dät oun ju [[Kontinentoalspeere]] juun do Briten bedeeligje. * [[20. Februoar]]: Die [[Tirol]]er Weerd [[Andreas Hofer]], Fräiegaidsstrieder juun dät napoleoonske [[Frankriek]] un dät mäd him ferbuundede [[Bayern]], wäd in [[Mantua]] ätter n Kriechsgjuchtsuurdeel doodskeeten. Düt Geböärnis gungt leeter in ju [[Tiroler Loundeshymne]] ien. * [[25. Moai]]: Bewoapende Burgere ferdrieuwe dän Vize-Köönich uut [[Buenos Aires]]. Dät is een wichtige Stappe ap dän Wai tou ju [[Argentinien|argentienske]] Uunouhongegaid. * [[20. Juli]]: Ju kolumbioanske Uunouhongegaids-Bewäägenge ropt in [[Bogotá]] ju [[Eerste Republik Kolumbien]] uut. Deertou heerde nit bloot, wät däälich [[Kolumbien]] is, man uk [[Venezuela]], [[Ecuador]] un [[Panama]]. * [[18. September]]: Wilst in Spanien [[Napoleon]] sin Bruur regiert, wäd in ju domoalige Kolonie [[Chile]] een Junta gruunded, ju wäil ju Tjoue tou dän ousätte Spoanske Köönich [[Ferdinand VII. (Spanien)|Ferdinand VII.]] ferkloort, man as autonome Provinz fon Spanien. Düt Doatum fiert me in Chile as Begin fon ju Uunouhongegaid. Wät leeter ferkloort Chile wuddelk sien Ouloosenge fon [[Spanien]] un ju spoanske Kroune. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Johann Ludwig Krapf]], düütsken evangelisken Missionoar, Äntdäkker, Sproak-Foarsker un Afrikoa-Foarsker *[[22. Februoar]] af [[1. Meerte]]: [[Frédéric Chopin]], poolsk-frantsöösken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] in ju [[Romantik]] *[[8. Juni]]: [[Robert Schumann]], düütsken Komponist in ju Romantik == Stuurwen == * [[20. Februoar]]: [[Andreas Hofer]], [[Tirol]]er Fräiegaidsstrieder [[Kategorie:19. Jierhunnert]] dtq5nep8zh0xr5e4b5yrahb3o66s6yk 0 6865 122956 116211 2024-01-01T22:17:00Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[11. Februoar]]: Die Amerikoaner [[Robert Fulton]] kricht n Patänt foar ne wirtskuppelk ärfoulchrieke Modifizierenge fon dät [[Dampskip]]. * [[20. Februoar]]: Ju [[Beleegerenge fon Saragossa (1809)|twäide Beleegerenge]] fon [[Saragossa]] wilst do [[Napoleoonske Kriege ap dät Iberiske Hoolichailound]] eendet mäd n Ärfoulch foar do Frantsoosen. Do Spaniere reeke sik ätter tjo Wieke [[Huuse-Kamp]]. == Tou Waareld keemen == * [[4. Januoar]]: [[Louis Braille]], Ärfiender fon ju [[Braille-Skrift]], ju wichtichste [[Blienden-Skrift]]. * [[19. Januoar]] - [[Edgar Allan Poe]], amerikoansken Skrieuwer, († [[1849]]) * [[3. Februoar]] - [[Felix Mendelssohn Bartholdy]], aan [[Komponist]] fon ju [[Romantik]] * [[10. August]]: Ecuador ferkloort unner [[Juan Pío Montúfar]] sien Uunouhongegaid fon Spoanien. Man dät slumpet nit foar loange. == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] skts5xaun9fm05xpsl6c3jgzb2n6n5b 0 6866 115716 115715 2018-01-19T18:48:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * Die [[Portugal|portugiesiske]] Köönichshoaf, die foar [[Napoleon]] fluchted is, kumt in ju [[Brasilien|brasilioanske]] Stääd [[Rio de Janeiro]] oun. Deertruch kricht ju domoalige Kolonie Brasilien een fuul haagere Betjuudenge. == Tou Waareld keemen == * [[5. Februoar]]: [[Carl Spitzweg]], düütsken Moaler == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] iftso55u81ip2yeg6shqrw3jhz8khy1 0 6867 118052 116997 2019-03-13T21:50:17Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[7. Juli]]: Do Briten unner Generoal [[John Whitelock]] mouten ätter een ärfoulchloose Beleegerenge fon ju Stääd [[Buenos Aires]] juun do Wierstoundlere unner [[Santiago de Liniers]] toureeke un kapitulierje. * [[27. Oktober]]: In dän stilkenen [[Ferdraach fon Fontainebleau (1807)|Ferdraach fon Fontainebleau]] eenigje sik [[Spanien]] un [[Frankriek]] ap ju Ärooberenge un Deelenge fon [[Portugal]]. [[Napoleon Bonaparte]] wol deermäd ju Kontinentoalspeere juun Grootbritannien truchsätte, wät Portugal ferwäigert. * [[30. November]]: Ätter dän [[Ferdraach fon Fontainebleau (1807)|Ferdraach fon Fontainebleau]] ienmarskierjende Troppen unner Generoal [[Andoche Junot]] besätte ju Haudstääd [[Lissabon]]. Man ju portugiesiske Köönichs-Familie häd sik in't Foaren al in'e Gjuchte fon ju domoalige portugiesiske Kolonie [[Brasilien]] ousät, wier ju in't Foulgejier ounkuume skäl. In ju leetere Foulge wäd [[Rio de Janeiro]] die näie Regierengssit fon Portugal un Brasilien. == Tou Waareld keemen == * [[28. Moai]]: [[Jan van Swieten]], niederloundsken Generoal. == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Ahasverus van den Berg]], niederloundsken reformierden Theologe un Dichter [[Kategorie:19. Jierhunnert]] m3uulq1xxh424638kt7lr0x4txdg7a4 0 6868 123090 117831 2024-01-04T13:42:18Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[5. Januoar]]: Die foarige Köärfüürst wäd as [[Maximilian I. Joseph (Bayern)|Maximilian I. Joseph]] in [[Bamberg]] as bayerisken Köönich uutruupen. * [[19. Januoar]]: Do Briten besätte dät [[Kap fon ju goude Hoopenge]] in ju [[Kapkolonie]]. Jo ärooberden alwen Deege in't Foaren foar ju Seekerenge fon hieren Seewai ätter Indien dät Rebät tourääch, dät jo in [[1803]] ju Bataviske Republik wierroat hiedene. * [[15. Februoar]]: In den Ferdraach fon Paris, dän [[Napoleon Bonaparte]] un [[Christian von Haugwitz]] uuthonneld hääbe, ferplichtet sik [[Köönichriek Prüüsen|Prüüsen]] tou ju [[Kontinentoal-Speere|Speerenge]] fon aal sien Hoawen foar britiske Skiepe un tou ju Besättenge fon [[Kuurfüürstendum Bruunswiek-Lüünebuurich|Kuur-Hannover]]. Do Briten ferkloorje deerap Prüüsen dän Kriech. * [[24. Moai]]: Truch aan Stoatsferdraach twiske Frankriek un ju [[Bataviske Republik]] wäd dät [[Köönichriek Hollound]] gruunded. * [[5. Juni]]: [[Louis Bonaparte]] wäd Köönich fon dät näigruundede Köönichriek Hollound. * [[27. Juni]]: Britiske Troppen unner Generoal [[William Carr Beresford]] besätte ätter twäin Deege Kamp ju Stääd [[Buenos Aires]]. * [[12. Juli]]: Ap Initsjative fon Napoleon unnerteekenje säkstien Soande fon düütske Rieksfüürsten ju [[Rhienbuundakte]] un gruundje so dän [[Rhienbuund]]. * [[4. August]]: Ienheemske Wierstoundlere unner [[Santiago de Liniers]] konnen do britiske Besättere uut ju Stääd [[Buenos Aires]] ferdrieuwe. * [[6. August]]: Kaiser [[Franz II. (HRR)|Franz II.]] uut dät Kän [[Habsburg-Lothringen]] lait ju Kaiser-Kroune deel un ferkloort dät [[Hillige Roomske Riek]] foar be'eendet. Unner dän Noome Franz I. blift hie fääre die Kaiser fon [[Aastriek]]. * [[26. August]]: Die Boukpränter [[Johann Philipp Palm]] wäd ap Befeel fon Napoleon in [[Braunau oun'n Inn]] waigjuchted, uumdät hie een Pamphlet juun him pränted hiede. * [[14. Oktober]]: [[Fjooden Koalitsjoonskriech]]: Do Frantsoosen unner [[Napoleon Bonaparte]] winne do bee [[Slachte bie Jena un Auerstedt]] juun dät [[Köönichriek Prüüsen]] un dät [[Köärfüürstendum Saksen]]. * [[27. Oktober]]: [[Napoleon]] lukt mäd sien Troppen in [[Berlin]] ien. * [[20. Dezember]]: Die saksiske Köärfüürst Freerk August III. wäd as Köönich [[Freerk August I. (Saksen)|Freerk August I.]] uutruupen. * [[26. Dezember]]: Ju [[Slacht fon Pultusk]] in dän [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] eendet uunäntskat twiske frantsööske un rusk-prüüske Troppen. * In't Jier 1806 roate dät Ploane, dän [[Speyerer Doom]] deeltourieten un as Steenbreek tou bruuken. Dät is dän domoalige Biskop fon [[Mainz]], [[Joseph Ludwig Colmar]], tou fertonkjen, dät dät nit skaach. === Literatuur === * Die eerste Beend fon ju düütske Läidersammelenge [[Des Knaben Wunderhorn]] kumt uut. == Tou Waareld keemen == * [[25. Februoar]]: [[Friedrich Welwitsch]], aastriekisken Afrikoafoarsker un [[Botanik]]er. == Stuurwen == * [[16. Januoar]]: [[Nicolas Leblanc]], frantsöösken Dokter, Chemiker un Fabrikant. * [[23. August]]: [[Charles Augustin de Coulomb]], frantsöösken Physiker * [[26. August]] (Kiek uk ätter buppe): [[Johann Philipp Palm]] [[Kategorie:19. Jierhunnert]] c9sjab22lvd47kou2s0bkksbc63mt8z 0 6869 123120 123042 2024-01-05T13:46:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * In't Jier 1804 rakt dät foar't eerste Moal moor as een Milliarde Moanskene ap ju Waareld. * [[14. Februoar]]: Unner ju Uppermonskup fon [[Karađorđe]] begint die [[Eersten Serbisken Apstound|eerste serbiske Apstound]] juun ju Heerskup fon dät [[Osmoansk Riek|Osmoanske Riek]]. * [[16. Februoar]]: In dän [[Amerikoansk-Tripolitoansken Kriech]] slumpet dät een lit US-Kontingent unner [[Stephen Decatur junior]], in dän Hoawen fon Tripolis ientoutringen un ap ju fon Seeroowere ärooberde Fregatte ''USS Philadelphia'' Fjuur tou lääsen. * [[21. Februoar]]: Ju fäärme Skienen-[[Damplokomotive]] fon ju Waareld, baud fon [[Richard Trevithick]], brangt hiere Prouwefierd ärfoulchriek bääte sik. * [[14. Moai]]: In do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] begint ju [[Lewis-un-Clark-Expeditsjoon]], wier toufäärme wäl twäärs truch [[Noudamerikoa]] bit ätter dän [[Pazifik]] wai gungt. * [[3. August]]: In [[Bordèu]]/Bordeaux beträt die düütske Natuurfoarsker [[Alexander von Humboldt]] ätter sien Amerikoa-Raise foar't eerste Moal sänt [[1799]] wier [[Europa|europäiske]] Äide. * [[11. August]]: Gruundenge fon dät [[Kaiserdum Aastriek]] truch [[Kaiser Franz II. (HRR)|Kaiser Franz II.]] fon't [[Hillige Roomske Riek]], die nu Kaiser Franz I. fon Aastriek is. * [[2. Dezember]]: [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] krounet sik in [[Notre Dame de Paris|Notre Dame]] toun Kaiser fon do Frantsoosen. Hie häd sik al ap dän [[18. Moai]] mäd düssen Titel beteekend. * Die Änglounder [[George Cayley]] begint, eerste Gliedfljoogere tou bauen, do hie mäd Dierte oane testet. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Anna Plochl]], aastriekiske Groafinne fon Meran * [[28. Juli]]: [[Ludwig Feuerbach]], düütsken [[Philosophie|Philosoph]] == Stuurwen == * [[4. Januoar]]: [[Charlotte Lennox]], britiske Skrieuwerske, Dichterske un Uursätterske * [[6. Februoar]]: [[Joseph Priestley]], britisk-US-amerikoansken unitaristisken Pestoor un Theologe, Philosoph, Chemiker un Physiker == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 8rst5gds8tzyaha41adqpc1elxdfdjn 0 6870 118762 118518 2020-01-26T14:25:39Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * Februoar: Apgruunde fon dän [[1802|in't fergeene Jier]] sleetene [[Free fon Amiens]] wäd ju [[Kapkolonie]] truch do Briten an ju [[Bataviske Republik]] touräächroat. * [[4. Februoar]]: Johannes Haas gruundet ju [[Krombacher Bjoueräi]]. *[[25. Februoar]]: Die "[[Immerwährender Reichstag|Immerwährende Reichstag]]" in [[Regensbuurich]] beslut dän Rieksdeputatsjoonshaudbesluut foar ju Näioardenge fon dät Hillige Roomske Riek fon Düütske Natsjoon. * Februoar / Meerte: Ju [[Helvetiske Republik]] wäd tou ju [[Swaits|Swaitseriske Eednootenskup]] näioardend, man blift fääre unner frantsööske Kontrolle. * [[23. Meerte]]: [[Alexander von Humboldt]], toufoarne in [[Suudamerikoa]] unnerwaiens, kumt in't mexikoanske [[Acapulco]] oun. Mäd sin eenjierigen Apänthoold in [[Mexiko]] begint die lääste groote Deel fon sien Amerikoanske Foarskengs-Raise; bloot ap [[Kuba]] un in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] häd'er ätters noch kuute Besäike moaked, eer hie ap n [[3. August]] [[1804]] wier in Europa lounded is. *[[18. November]]: [[Haitioanske Revolutsjoon]]: Een uut eerdere Sklouen bestoundende Troppe unner hieren Uppermon [[Jean-Jacques Dessalines]] uurwint in ju frantsööske Kolonie [[Saint-Domingue]] ju napoleoonske Kolonioalarmee unner Generoal [[Donatien-Marie-Joseph de Vimeur, vicomte de Rochambeau|Rochambeau]]. In't Eende fon dät Jier wäd ju Kolonie unner dän Noome [[Haiti]] uunouhongich. == Tou Waareld keemen == * [[10. Januoar]]: [[Ludolf Camphausen]], prüüsken Ministerpräsident * [[11. Januoar]]: [[Giovanni Antonio Farina]], italieensken roomsk-kathoolsken Biskop * [[12. Mai]]: [[Justus von Liebig]], düütsken Chemiker († [[1873]]) * [[28. September]]: [[Prosper Mérimée]], frantsöösken Skrieuwer († [[1870]]) * [[4. Dezember]]: [[Knut Jungbohn Clement]], noudfräisken Skrieuwer, Sproakwietenskupper un Nasjonoalist († [[1873]]) == Stuurwen == * [[14. Meerte]]: [[Friedrich Gottlieb Klopstock]], düütsken Skrieuwer un Dichter (* [[1724]]) * [[21. November]]: Die düütske Roower [[Johannes Bückler]], naamd "Schinderhannes", wäd in [[Mainz]] waigjuchted. [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 0ft3al8zje4ymnukl0160k3dk0gli0c 0 6871 122961 116858 2024-01-01T22:23:20Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[27. Meerte]]: Mäd dän [[Free fon Amiens]] eendet die [[Twäiden Koalitsjoonskriech|Twäide Koalitsjoonskriech]] twiske Frankriek un Grootbritannien. * [[23. Juni]]: [[Alexander von Humboldt]], [[Aimé Bonpland]] un [[Carlos Montúfar]] fersäike touhoope, dän Bierich [[Chimborazo]] in do [[Anden]] tou bestiegen. Jo kuume bit ap sowät 5600 Meetere. Humboldt rakt leeter infoulge fon dän Fersäik ju eerste niepe Beskrieuwenge fon ju Hööchten-Kroankhaid. * August bit Oktober: Mäd dän "[[Stecklikrieg]]" rakt dät aan Apstound juun ju [[Helvetiske Republik]] === Sunner niep Doatum === * In düt Jier kuume do eerste [[Garifuna (Foulk)|Garifuna]] ätter [[Belize]] wai. == Tou Waareld keemen == * [[11. Februoar]]: [[Lydia Maria Child]], US-amerikoanske Skrieuwerske, Striederske foar dät Ferbood fon ju Skloueräi un foar do Gjuchte fon Wieuwljuude * [[26. Februoar]]: [[Victor Hugo]], frantsöösken Skrieuwer == Stuurwen == [[Kategorie:19. Jierhunnert]] btdx627g56fzcukwutkgzv4077ye3ll 0 6872 122125 118375 2023-02-25T17:31:02Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == *[[1. Januoar]]: Dät Keeningriek Grootbritannien fereend sik mäd dät Keeningriek Irlound tou't Fereende Keeningriek fon Grootbritannien un Irlound (Däälich is in dät [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound|Fereenigede Keeningriek]] ieuwenske [[Grootbritannien]] bloot noch [[Noudirlound]] mee oane. * [[18. Januoar]]: Die ruske Zar [[Paul I. (Ruslound)|Paul I.]] moaket [[Georgien]] tou een ruske Provins. * [[4. Meerte]]: Boantje-Ienfierenge fon [[Thomas Jefferson]] as trääden Präsidänt fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]], hie foulget [[John Adams]]. * [[23. Meerte]]: [[Zar]] [[Paul I. (Ruslound)|Paul I.]] wäd bie aan snoachelken Angriep fon oadelige Offisiere in sin Släipkoomer in't [[St.-Michaels-Schlot]] in [[Sänt Päitersbuurich]] möärend. * [[24. Meerte]]: Ätter ju [[Palastrevolutsjoon]] in Ruslound wäd [[Alexander I. (Ruslound)|Alexander I.]] näien Zar. * [[9. Oktober]]: Neen Folter moor in Ruslound. == Tou Waareld keemen == * [[14. Januoar]]: [[Adolphe Brongniart]], frantsöösken Botaniker un Phytopaläontologe * [[1. Februoar]]: [[Thomas Cole]], aan [[Änglound|ängelsk]]-[[Fereende Stoaten fon Amerikoa|amerikoansken]] [[Moalerkunst|Moaler]] == Stuurwen == * [[23. Meerte]]: [[Zar]] [[Paul I. (Ruslound)|Paul I.]] (Kiek uk bie Foarfaale!) * [[25. Meerte]]: [[Friedrich Freiherr von Hardenberg]], bekoand as '''Novalis''', düütsken Skrieuwer fon ju Äddere [[Romantik]] (* [[1772]]) [[Kategorie:19. Jierhunnert]] 44m7lall7k8pyl8mwsby4p7rchzmoh3 0 6873 122124 118371 2023-02-25T17:27:53Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} Dät Jier '''1800''' waas dät lääste Jier fon dät [[18. Jierhunnert]]. == Foarfaale == * [[15. Moai]]: [[Napoleon Bonaparte]] lukt uur dän [[St. Bernhardpass]]. * [[14. Juni]]: Napoleon Bonaparte uurwint do [[Aastriek|Aastriekere]] in ju Slacht bie [[Marengo]]. * [[5. September]]: [[Malta]], dät eer fon do Frantsoosen besät waas, faalt truch een Blokoade an do Briten. * [[1. November]]: US-Präsidänt [[John Adams]] nimt sin näie Amtssit in Bruuk, dät leetere [[Wiet Huus|Wiete Huus]]. * [[3. Dezember]]: In ju [[Slacht bie Hohenlinden]] wäide do bayerisk-aastriekiske Troppen truch Napoleon sloain. * [[24. Dezember]]: Aan Moortfersäik juun Napoleon slumpet nit. * [[Eeerste Sinfonie]] fon [[Ludwig van Beethoven]]. == Tou Waareld keemen == * [[7. Januoar]]: [[Millard Fillmore]], fon [[1850]] tou [[1853]] tou die trättienste Präsidänt fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] * [[14. Januoar]]: [[Ludwig von Köchel]], aastriekisken Jurist, Histooriker, Natuurfoarsker un Musik-Wietenskupper, bekoand truch dät [[Köchel-Ferteeknis]] foar [[Wolfgang Amadeus Mozart|W. A. Mozart]] sien Wierke. * [[29. Dezember]]: [[Charles Nelson Goodyear]], US-amerikoansken Ärfiender == Stuurwen == * [[7. Moai]]: [[Niccolò Piccinni]], italieensken Komponist (* [[1728]]) == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:18. Jierhunnert]] ccrb0swdb4lwyn1eqy1ji7326p07b3x 0 6874 113993 112863 2017-02-28T13:11:30Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[5. Juni]]: Fon [[A Coruña]] uut gungt die düütske Natuur-Foarsker [[Alexander von Humboldt]] ap Foart ätter [[Amerikoa]], uum foaraaln in [[Suudamerikoa]] un [[Mexiko]] tou foarskjen. Eerste in [[1804]] skäl hie wieruume ätter [[Europa]] kuume. * [[10. November]]: Dät frantsööske Rump-Parlemänt ferkloort unner Druk fon't Militär [[Napoleon Bonaparte]] foar'n Eersten Konsul. * [[13. Dezember]]: As Eersten Konsul ferkloort Napoleon ju [[Frantsööske Revolutsjoon]] foar be'eended. == Bädden == * [[6. Juni]] <small>(fonsäärm ätter dän gregorioanske Kalänner) </small>: [[Alexander Sergejewitsch Puschkin]], aan [[Ruslound|rusken]] Skrieuwer == Stuurwen == [[Kategorie:18. Jierhunnert]] neldlwfirb2vtxgduf310ncel0qycsw 0 6875 123089 117972 2024-01-04T13:41:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[4. Januoar]]: Ju bit do tou ju [[Swaits]] heerende [[Republik Mülhausen]] stämt foar dän Wiksel tou Frankriek. * [[15. Februoar]]: In [[Room (Stääd)|Room]] wäd ju [[Roomske Republik (1798-1799)|Roomske Republik]] uutruupen, een frantsööske Dochter-Republik ap dät Rebät fon dän [[Säärken-Stoat]]. * [[10. September]]: Britiske Siedlere winne mäd Stöän fon ju [[Royal Navy]] ju [[Slacht fon St. George's Caye]]. Deermäd uurnieme do Briten ''de facto'' ju Kolonioal-Moacht in wät däälich [[Belize]] is. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Melchior von Diepenbrock]], Kardinoal un Füürstbiskop fon Breslau == Stuurwen == [[Kategorie:18. Jierhunnert]] 1l4afifey59s15yer6pcxfvztt9rqul 0 6876 122960 122105 2024-01-01T22:21:46Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[14. Januoar]]: In ju [[Slacht bie Rivoli (1797)|Slacht bie Rivoli]] sätte sik do frantsööske Troppen unner [[Napoleon Bonaparte]] juun dät aastriekiske Korps unner [[Joseph Alvinczy von Berberek]] truch, dät keemen is, uum dät beleegerde [[Mantua]] tou hälpen. Mantua kapituliert kuute Tied ätters, un so wäd foar do Frantsoosen die Wai foar dän Marsk ätter [[Wien (Stääd)|Wien]] fräi. * [[14. Februoar]]: Unner Admiroal [[John Jervis]] un Kommodore [[Horatio Nelson]] roakje do Briten in ju [[Seeslacht bie Kap St. Vincent (1797)|Seeslacht bie Kap St. Vincent]] ju Uurwinnenge uur ju spoanske Flotte. * [[20. Februoar]]: Ätter dät jo in't Jier toufoarne ap dät Ailound [[Baliceaux]] deportierd wuuden sunt, siedelt Grootbritannien do [[Garifuna]] („Swotte Kariben“) ap dät Ailound [[Roatán]] foar ju [[Honduras|honduroanske]] Kuste uume. * [[18. April]]: Die uutmoakede [[Foarfree fon Leoben]] twiske Frankriek un Aastriek häd dän Ferticht fon Aastriek ap dät [[Heertoachdum Mailound]], dät Deel fon ju äntstoundende [[Cisalpiniske Republik]] wäide skäl, tou'n Ienhoold. * [[12. Moai]]: [[Ludovico Manin]], die lääste [[Doge fon Venedig]], tonket ou un die Groote Räid fon ju Stääd hoaldt sien lääste Sittenge ou. Ap't Fäästlound lääse do Troppen fon [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]], do in ju [[Republik Venedig]] ientroangen sunt. * [[17. Oktober]] Mäd dän [[Free fon Campo Formio]] wäd die [[Italien-Fäildtoach (Napoleon)|Italienfäildtoach]] fon [[Napoleon Bonaparte]] ärfoulchriek ousleeten. * [[16. November]]: [[Freerk Wülm III. (Prüüsen)|Freerk Wülm III.]] wäd ätter dän Dood fon sin Foar Köönich fon't [[Köönichriek Prüüsen|Prüüske Riek]]. === Sunner niep Doatum === * Do [[Garifuna (Foulk)|Garifuna]] ferljoose dän [[twäiden Karibenkriech]] un wäide in ju Foulge uut hiere Heemat [[St. Vincent]] eerste ätter dät Ailound [[Baliceaux]] un ätters ätter [[Roatán]] deportierd. Deerbie stäärft sowät n Haaldeel fon do Ljuude. == Tou Waareld keemen == * [[10. Januoar]]: [[Annette von Droste-Hülshoff]], düütske Skrieuwerske * [[31. Januoar]]: [[Franz Schubert]], aastrieksken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] * [[11. Februoar]]: [[Connop Thirlwall]], britisken anglikoansken Biskop * [[22. Meerte]]: Die leetere [[Köönichriek Prüüsen|prüüske]] Köönich un düütske Kaiser [[Wülm I. (Düütsk Riek)|Wülm I.]] == Stuurwen == * [[16. November]]: [[Freerk Wülm II. (Prüüsen)|Freerk Wülm II.]], Köönich fon't [[Köönichriek Prüüsen|Prüüske Riek]] [[Kategorie:18. Jierhunnert]] b2phtlwwbniizyaj1dj428ct6d648uu 0 6877 122312 112453 2023-02-27T00:23:37Z Heinz 88 /* Bädden */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[16. Januoar]]: Foar't eerste moal meene un fräie Köäre in do [[Niederlounde]] foar ju Nasjonoalfersammelenge fon ju [[Bataviske Republik]] * [[2. Meerte]]: [[Napoleon Bonaparte]] wäd in dän [[Eersten Koalitsjoonskriech]] toun Uppermon uur ju Italienarmee benaamd. * [[11. Meerte]]: Napoleon raiset ou foar dän [[Italienfäildtoach]]. * [[15. Juli]]: Die [[Vendée-Apstound]] in't Noudwääste fon Frankriek wäd foar be'eended ferkloort. * [[4. September]]: In dän eerste Koalitsjoonskriech uurwint ju frantsööske Italien-Armee in ju [[Slacht fon Roveretto]] do [[Aastriek|aastriekiske]] Troppen. == Tou Waareld keemen == * [[28. Januoar]]: [[Montanus Hettema]], Wäästfräise un Ärfoarsker fon ju [[Seeltersk|Seelter Sproake]] * [[16. Juli]]: [[Camille Corot]], aan [[Moalerkunst|Moaler]] == Stuurwen == * [[21. Juli]] - [[Robert Burns]], skottisken Dichter in ju ängelske un uk ju angloskottiske Sproake. [[Kategorie:18. Jierhunnert]] 6tdwjkgtodwnmypen64zih0mgf1o90t 0 6878 122987 113990 2024-01-01T22:59:22Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[3. Januoar]]: In aan Ferdraach twiske [[Ruslound]], [[Prüüsen]] un [[Aastriek]] wäd ju trääde Deelenge fon [[Polen]] uuthonneld. * [[19. Januoar]]: In do Niederlounde wäd ju [[Bataviske Republik]] proklamierd. * [[6. Februar]]: In [[Graaff-Reinet]] wäd truch aan Apstound fon do suudafrikoanske [[Buuren]] juun ju [[Niederloundske Aastindien-Kompanie]] ju eerste [[Buurenrepubliken (Suudafrikoa)|Buurenrepublik]] gruunded. * [[5. April]]: Die eerste Deel fon dän ''[[Free fon Basel (1795)|Free fon Basel]]'' wäd twiske [[Prüüsen]] und [[Frankriek]] uuthonnelt: Frankriek behoaldt dät linke Ouger fon dän [[Rhien]]. * [[7. April]]: In Frankriek wäd amtelk dät [[Meetrisk Systeem|meetriske Systeem]] ienfierd. * [[14. Juli]]: Ju [[Marseillaise]] wäd ju frantsööske [[Nasjonoalhymne]]. * [[11. September]]: Een persisk Heer unner [[Aga Mohammed Khan]] marskiert in [[Georgien]] ien un fernäilt dät fulkeemen ferbaasede georgiske Heer in ju [[Slacht fon Krtsanisi]]. Ätters ärooberje jo ju georgiske Haudstääd [[Tiflis]], fernäile deer groote Deele fon un brange twountwintichduusend Ljuude in ju [[Skloueräi]]. * [[27. Oktober]]: In Madrid wäd die [[Pinckney-Ferdraach]] uuthonnelt. Hie änthoaldt Bestimmengen uur dät Skeed an dän [[Mississippi (Äi)|Mississippi]] un dän [[31. Brattengroad]]. Bee do Sieden stounde eenuur fräie Skipfoart tou un US-Koopljuude duuren Weeren in [[New Orleans]] leegerje. * [[13. Dezember]]: Bie ju Buurensteede Wold Cottage in [[Änglound]] faalt aan [[Meteorit]] deel. Hie wäd leeter bekoand as die [[Wold-Cottage-Meteorit]] == Tou Waareld keemen == * [[15. Oktober]]: [[Freerk Wülm IV.]], prüüsken Köönich († [[1861]]) == Stuurwen == * [[11. Februoar]]: [[Carl Michael Bellman]], sweedisken Dichter un Komponist * [[18. Juli]]: [[Handrij Nyča]] / düütsk: Andreas Nitsche; [[Sorben|buppersorbisken]] Leerden<ref>"Leerden" hat "Gelehrter"</ref>. == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:18. Jierhunnert]] i5nxzv9z4skqbdfhc92wgfnyr95zah4 0 6879 123087 113989 2024-01-04T12:09:39Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[29. Januoar]]: Tjohunnert [[Weeuwer]]-Määstere stoarmje dät Räidhuus fon [[Augsbuurich]], uum een Ferbod fon dät Ienfieren fon buutloundske Stof-Weeren tou bewierkjen. * [[15. Februoar]]: Ju Trikolore wäd ju amtelke Flaage fon [[Frankriek]]. * [[25. Februoar]]: Wier aan Stoarm fon do Weeuwere ap dät Räidhuus fon Augsbuurich. * [[1. Juni]]: Dät "Allgemeine Landrecht für die preußischen Staaten" wäd gultich un blift dät bit [[1900]]. * [[27. Juli]]: [[Maximilien de Robespierre|Robespierre]], Bloudgjuchter fon ju [[Frantsööske Revolutsjoon]], wäd fäästnuumen, ätterdät sik sien Terrorheerskup noch läpper wuden is. * [[28. Juli]]: Waigjuchtenge fon Robespierre un uurswäkke. * [[3. Oktober]]: Ju [[Zitadelle Jülich|Zitadelle fon Jülich]] wäd an do Frantsoosen uurroat. * [[4. Oktober]]: Do Frantsoosen marskierje in [[Mönchengladbach]] ien. * [[6. Oktober]]: Do Frantsoosen besätte [[Köln]]. * [[23. Oktober]]: Do Frantsoosen nieme [[Koblenz]] ien un ferdrieuwe dän Trierer Kuurfüürst [[Clemens Wenzeslaus von Sachsen]] * [[19. November]]: Mäd dän [[Jay-Ferdraach]] wäide striedige Fräigen, do ätter dän [[Amerikoansken Uunouhongegaidskriech]] eepen blieuwen sunt, apkloord. * [[24. Dezember]] - Die Weeuwerapstound in ju Fräie Rieksstääd Augsbuurich wäd truch swääbiske Troppen deelsloain, do ap Kosten fon do Weeuwere in ju Stääd Kwattier nieme. == Tou Waareld keemen == * [[9. April]]: [[Theobald Böhm]], Musiker un Häärstaaler fon [[Twäärs-Flöiten]], do hie uk technisk ferbeeterde * [[8. Oktober]]: [[Ferdinand Schubert]], [[aastriek]]isken Komponist un Bruur fon dän bekoandere [[Franz Schubert]] == Stuurwen == * [[8. Moai]]: [[Antoine Laurent de Lavoisier]], frantsöösken [[Chemie|Chemiker]] * [[28. Juli]]: [[Maximilien de Robespierre]], Politiker wilst ju [[frantsööske Revolutsjoon]] (Waigjuchtenge) [[Kategorie:18. Jierhunnert]] jof19p89fklts8wy6bwxzq4opqp5zyw 0 6880 122273 118761 2023-02-26T21:13:00Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[2. Januoar]]: Uurapfierenge fon dät heele [[Mozart-Requiem]] in [[Wien (Stääd)|Wien]] * [[9. Januoar]]: Eerste Balloonfoart in Amerikoa truch dän Frantsoose [[Jean-Pierre François Blanchard]]. * [[17. Januoar]]: In ju [[Frantsööske Revolutsjoon]] beslut die Nasjonoalkonvent dät Doodesuurdeel fon Köönich [[Ludwig XVI.]] * [[21. Januoar]]: [[Ludwig XVI.]] wäd mäd ju [[Guillotine]] waigjucht. * [[31. Januoar]]: Ju köönichstjou uutgjuchte [[Groafskup Nizza]] wäd ätter dän Ienmarsk fon frantsööske Revolutsjoons-Troppen fon Frankriek anektierd. Dät Département [[Alpes-Maritimes]] äntstoant. * [[1. Februoar]]: Frankriek ferkloort [[Fereend Köönichriek|Grootbritannien]] un do [[Niederlounde]] dän Kriech. * [[1. Meerte]]: In ju [[Slacht bie Aldenhoven]] uurwint Aastriek ju frantsööske Armee un befräit dän Dai ätters [[Aachen]]. * [[11. Meerte]]: In't frantsööske [[Département Vendée]] protestierje Burgere juun ju Rekrutierenge truch do Revolutsjoonääre. Die Protäst wäd bolde tou n [[Burgerkriech]], dän [[Vendée-Apstound]]. * [[6. April]]: Iengjuchtenge fon dät "Komitee foar eepentelk Wäil" wilst ju Frantsööske Revolutsjoon. * [[10. August]]: Die [[Louvre]] eepent as Museum. == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Johanna Stegen]], bekoand wuuden as "Häldenwucht fon Lüneburg" uumdät ju in 1813 Suldoaten in dän Kamp juun napoleoonske Troppen Patronen broacht häd. * [[19. April]]: [[Ferdinand I. (Aastriek)|Ferdinand I.]], Kaiser fon [[Aastriek]] († [[1875]]) == Stuurwen == * [[21. Januoar]]: [[Ludwig XVI.]], Köönich fon Frankriek, wäd mäd ju [[Guillotine]] dooded. * [[13. Juli]]: [[Jean Paul Marat]], Frantsöösken Revolutsjoons-Politiker, möärend truch Charlotte Corday. * [[17. Juli]]: Waigjuchtenge fon [[Carlotte Corday]], fratsööske Oadelige un Möärenderinne fon dän Revolutsjoons-Politiker Jean Paul Marat [[Kategorie:18. Jierhunnert]] p98vptyei76yfs3ni2px9us8ij3njxf 0 6881 122394 109555 2023-03-01T16:37:09Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[7. Februoar]]: [[Aastriek]] un [[Prüüsen]] moakje aan Buund juun [[Frankriek]]. * [[1. Meerte]]: Troonwiksel in Aastriek un dät [[Hillich Roomsk Riek|Hillige Roomske Riek]]. As [[Leopold II. (HRR)|Leopold II.]] stäärft, foulget ap him sin Suun [[Franz II. (HRR)|Franz II.]] * [[20. Meerte]]: Ju [[fratsööske Nasjonoalfersammelenge]] rakt Ferlof, ju [[Guillotine]] tou bruuken. * [[20. April]]: [[Eersten Koalitionskriech|Koalitionskriege]] - Ju frantsööske Nasjonoalfersammelenge ferkloort do Monarchien Aastriek, Prüüsen, un [[Köönichriek Sardinien|Sardinien-Piemont]]dän [[Eersten Koalitionskriech|Kriech]]. * [[25. April]]: Die Tjoof [[Nicolas Jacques Pelletier]] is die eerste mäd ju Guillotine waigjuchtede Moanske. * [[26. April]]: In ju Noacht ap dän 26. April dichtet un komponierd die Offisier [[Claude Joseph Rouget de Lisle|Rouget de Lisle]] in't elsassiske [[Straasbuurich]] ju [[Marseillaise]]. * [[14. Juni]]: Aastrieksk-Rusken Ferdäägengsbuund. * [[5. Juli]]: Die Habsbuurger [[Franz II. (HRR)|Franz II.]] wäd toun roomsk-düütsken Köönich kädden. * [[14. Juli]]: Kaiserkrounenge fon Franz Joseph Karl fon [[Habsbuurich]] as [[Franz II. (HRR)|Franz II.]] in [[Frankfurt an'n Main]]. Dät is ju lääste düütske Kaiserkrounenge, eer dät Hillige Roomske Riek in [[1806]] aplöösed wäd. * [[25. Juli]]: [[Manifest fon dän Heertoach fon Bruunswiek]] * [[30. Juli]]: Een Fräiwilligenbataillon uut [[Marselha]] (oksitoansk, frantsöösk: Marseille) lukt in [[Paris]] ien un sjungt foar dät eerste Moal ju [[Marseillaise]], ju tou een Striedläid fon ju Revulutsjoon wäd. * [[10. August]]: Do [[Sansculottes|Sansculotten]] [[Tuileriensturm|stoarmje do Tuilerien]] un sätte dän Köönich [[Ludwig XVI.]] un sien Sibskup fangen. Jo wäide in dän ''[[Temple (Paris)|Temple]]'' broacht. * [[2. September]]: Massaker in frantsööske Tuchthuuse. Do sonaamde [[Septembermassaker|Septembermoorte]] gunge bit dän 6. September tou. * [[20. September]]: [[Kanonade von Valmy]], foar dät eerste Moal ferljoose Aastriek un Prüüsen juun ju Franstsööske Revolutsjoonsarmee. * [[21. September]]: Mäd dän Besluut fon ju Beeendigenge fon ju Monarchie wäd Frankriek een Republik. * [[22. September]]: Die [[Nasjonoalkonvent]] in Frankriek beslut wilst ju [[Frantsööske Revolutsjoon ju Ienfierenge fon aan näien Kalänner, dän [[Revolutsjoonskalänner]]. Hie ropt ätter ju Ousättenge fon dän Köönich fääre ju [[Eerste Frantsööske Republik]]. * [[22. September]]: Frantsööske Revolutsjoonstroppen tringe sunner Kriechsferkloorenge in [[Savoyen]] ien, dät tou [[Köönichriek Sardinien|Sardinien-Piemont]] heert. * [[25. September]]: Dät frantsööske Köönichdum wäd amtelk ouskaffed. * [[2. Oktober]]: Do [[Jakobiniske Diktatur|Jakobinere]] bilgje wilst ju [[Frantsööske Revolutsjoon]] dät Seekergaidskomitee tou ju Apgjucht-Hooldenge fon ju binnere Seekergaid. * [[21. Oktober]]: Ju [[Fäästenge Mainz]] rakt tou foar do frantsööske Revolutsjoonstroppen. * [[23. Oktober]]: Do frantsööske Revolutsjoonstroppen nieme [[Frankfurt an'n Main]] ien. * [[23. Oktober]]: In't [[Kuurfüürstelk Slot fon Mainz|Kuurfüürstelke Slot in Mainz]] wäd die eerste Jakobinerklub ap düütsken Boudem gruundet. * [[6. November]]: Do frantsööske Revolutsjoonstroppen winne ju [[Slacht fon Jemappes]] juun Aastriek. Deermäd faale do [[Aastriekiske Niederlounde]] an Frankriek. * [[17. Dezember]] - In't [[Füürstbistum Basel]] wäd ju [[Raurakiske Republik]] apgjuchted. == Bädden<ref>"bädden" hat "geboren"</ref> == * [[13. Moai]]: Giovanni Maria Mastai-Ferretti, as [[Pius IX. (Poabst)|Pius IX.]] Poabst († in [[1878]]) * [[21. Moai]]: [[Gaspard Gustave de Coriolis]], frantsöösken [[Mathematik]]er un [[Physik]]er († in [[1843]]) == Stuurwen == * [[23. Februoar]] - [[Joshua Reynolds]], ängelsken [[Moalerkunst|Moaler]] * [[1. Meerte]]: [[Leopold II. (HRR)|Leopold II.]], Kaiser fon dät [[Hillige Roomske Riek]] (* [[1747]]) == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:18. Jierhunnert]] 687i4mgyzohfdx8q10sys0njpe99b6r 0 6882 115558 108398 2018-01-10T14:08:52Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[3. Moai]]: [[Polen]] kricht mäd ju [[Ferfoatenge fon dän trääde Moai]] ju eerste skrieuwene demokroatiske Ferfoatenge fon [[Europa]]. * [[20. Juni]]: [[Louis XVI.]] bräkt ap tou een Fljuchtenge ätter [[Metz]] wai. * [[21. Juni]]: Die [[Fljuchtenge ätter Varennes|Fljuchtengsfersäik]] fon dän frantsööske Keening [[Louis XVI.]] wäd in [[Varennes-en-Argonne|Varennes]] ([[Lothringen]]) hinnert, die Keening wäd twoangen, ätter [[Paris]] tourääch tou gungen. * [[16. Juli]]: Oukleeuwenge fon do [[Feuillants]] fon dän [[Jakobiner]]-Club * [[17. Juli]]: [[Massaker ap dät Marsfäild]]: Ätter aan Skoat ap dän Uppermon fon ju frantsööske Nasjonoalgarde, [[Marie-Joseph Motier, Marquis de La Fayette|Lafayette]], oanterje in Paris sien Suldoaten mäd een Juunfjuur in ju Moanskenmasse, ju keemen is, uum een republikoanske Petitsjoon tou unnerskrieuwen. * [[27. August]]: [[Pillnitzer Deklaratsjoon]] - aastriekisk-prüüske Interventsjoonstruuenge juun dät [[Frantsööske Revolutsjoon|revolutsjoonäre Frankriek]]. * [[7. September]]: [[Ferkloorenge fon do Gjuchte fon dät Wieuw un ju Burgerinne]] („Déclaration des Droits de la Femme et de la Citoyenne“) truch [[Olympe de Gouges]]. * [[14. September]]: Frankriek: Ferfoatengseed truch Keening [[Louis XVI.]], die nu nit moor buppe, man unner ju Ferfoatenge stoant, somäd wäd Frankriek tou een [[konstitutsjoonelle Monarchie]]. == Tou Waareld keemen == * [[15. Januar]]: [[Franz Grillparzer]], aastriekisken [[Dichtenge|Dichter]] * [[22. September]]: [[Michael Faraday]], ängelsken Natuurwietenskupper († 1867) * [[26. September]]: [[Théodore Géricault]], Moaler fon ju [[Romantik]] == Stuurwen == * [[5. Dezember]]: [[Wolfgang Amadeus Mozart]], klassisken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] [[Kategorie:18. Jierhunnert]] leby5fqe0jmertnethb9utrhwq2g19e 0 6883 122959 118051 2024-01-01T22:20:50Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[14. Juli]]: Stoarm ap ju [[Bastille]] in [[Paris (Stääd)|Paris]], Begin fon ju [[Frantsööske Revolutsjoon]]. == Tou Waareld keemen == * [[11. Februoar]]: [[Hermannus Bouman]], niederloundsken reformierden Theologe, Pestoor un Orientoalist == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Friedrich Wilhelm von Westphalen]], Füürstbiskop fon Hildesheem un fon Paderborn [[Kategorie:18. Jierhunnert]] j6tssrpikikz5s2li00jff7j28d7ver 0 6884 122958 118050 2024-01-01T22:20:02Z Heinz 88 /* Tou Waareld keemen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[14. Dezember]]: Die spoanske Köönich [[Koarl III. (Spanien|Koarl III.]] stäärft, [[Koarl IV. (Spanien)|Koarl IV.]] foulget him ap dän Troon. == Tou Waareld keemen == * [[11. Februoar]]: [[Anton Gottfried Claessen]], düütsken roomsk-kathoolsken Gäistelken, Wäi-Biskop in Köln * [[22. Februoar]]: [[Arthur Schopenhauer]], [[Philosophie|Philosoph]] == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Johann Ulrich Sponsel]], düütsken evangelisken Theologe * [[14. Dezember]]: [[Koarl III. (Spanien)|Koarl III.]], spoansken Köönich [[Kategorie:18. Jierhunnert]] cydpv81hgfx1iqwaqyuve36p9r5idxi 0 6885 118748 113987 2020-01-26T13:56:53Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[11. Januoar]]: [[Wilhelm Herschel]] äntdäkt do bee grootste Mounen fon dän Planet [[Uranus]], do leeter fon sin Suun [[John Herschel]] do Noomen [[Oberon (Moune)|Oberon]] un [[Titania (Moune)|Titania]] kriege. == Tou Waareld keemen == * [[6. Meerte]]: [[Joseph von Fraunhofer]], düütsken [[Optik]]er un [[Physik]]er == Stuurwen == [[Kategorie:18. Jierhunnert]] 6942zt68okzksn4h5zyou2xci302zu6 0 6886 113986 112772 2017-02-28T13:10:20Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[1. Moai]]: [[Wolfgang Amadeus Mozart]] sien Oper [[Le nozze di Figaro]], KV 492, wäd in [[Wien (Stääd)|Wien]] foar't eerste Moal apfierd. * [[8. August]]: [[Jacques Balmat]] un [[Michel-Gabriel Paccard]] slumpet ju Eerst-Bestiegenge fon dän [[Mont Blanc]]. * [[17. August]]: Die prüüske Köönich [[Freerk II. (Prüüsen)|Freerk II.]] stäärft, ätterfoulgje skäl him sien Bruursbäiden [[Freerk Wülm II. (Prüüsen)|Freerk Wülm II.]] == Tou Waareld keemen == * [[24. Februoar]]: [[Wilhelm Grimm]], düütsken Sproak- un Literatuurwietenskupper. == Stuurwen == * [[4. Januoar]]: [[Moses Mendelssohn]], düütsk-juudsken [[Philosophie|Philosoph]] fon ju [[Apkloorenge]], jält as Foar fon ju [[Haskala]]. * [[17. August]]: [[Freerk II. (Prüüsen)|Freerk II.]], Köönich fon [[Köönichriek Prüüsen|Prüüsen]] [[Kategorie:18. Jierhunnert]] 1zl6xc6kvugodp10bisl9amew35lfj3 0 6887 113985 112121 2017-02-28T13:10:11Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == == Tou Waareld keemen == * [[4. Januoar]]: [[Jacob Grimm]], düütsken Sproak- un Literatuurwietenskupper un Jurist, hie jält as Begruunder fon ju düütske Philologie un Oalerdumswietenskup. == Stuurwen == [[Kategorie:18. Jierhunnert]] j8581uayw9atjdquagi2u2mncnol5z9 0 6888 122104 116533 2023-02-25T16:58:07Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * Unner Admiroal [[Horatio Nelson, 1. Viscount Nelson|Horatio Nelson]] wäd aan britisken Kriechshoawen ap dät Ailound [[Antigua (Litje Antillen)|Antigua]] in do [[Litje Antillen]] baud. * [[14. Januoar]]: Die amerikoanske [[Kontinentoal-Kongräs]] ratifisiert dän mäd [[Fereend Kööichriek|Grootbritannien]] uuthonnelden [[Free fon Paris (1783)|Free fon Paris]], die dän [[Amerikoansken Uunouhongegaids-Kriech]] n Eende moaket. [[Kategorie:18. Jierhunnert]] 97ez458ifjkupx2k9648ptr9zqm3v56 0 6889 122951 122950 2024-01-01T22:03:01Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[11. Februoar]]: [[Poabst]] [[Benedikt XVI.]] ferkändiget, dät hie tou dän [[28. Februoar]] as Upperhaud fon ju [[Roomsk-kathoolske Säärke]] outreede wol. * [[28. Februoar]]: Poabst [[Benedikt XVI.]] rakt as eersten Poabst sänt moor as soogenhunnert Jiere fräiwillich sien Ambacht ou. * [[10. Meerte|10.]] un [[11. Meerte]]: Ap dät britiske Uursee-Rebät [[Falklound-Ailounde]], wier [[Argentinien]] Ounspröäk ap hääbe wol, rakt dät ne Foulks-Oustämmenge uur ju politiske Toukumst. 99,8 Prosänt fon ju Befoulkenge wollen britisk blieuwe, bloot tjo oankelde Ljuude sunt deer juun. Argentinien ärkoant dät Referendum nit oun. * [[13. Meerte]]: Jorge Mario Bergoglio wäd unner dän Noome [[Franziskus (Poabst)|Franziskus]] die Ätterfoulger fon Poabst [[Benedikt XVI.]]. * [[28. Moai]]: In ju [[Turkäi]] begint een Protästwooge juun ju Regierenge fon [[Recep Tayyip Erdoğan]] * [[6. Juni]]: Die foarige Agent [[Edward Snowden]] lät fon ju [[Washington Post]] un dän [[The Guardian|Guardian]] ju stoatelke Uurwoakenge t.B. truch dät [[PRISM]]-Programm fon dän Amerikoanske Stilkentjoonst [[National Security Agency|NSA]] eepentelk moakje. * [[9. Juni]]: Edward Snowden rakt sik dän Guardian tou ärkannen, uumdät hie meent, dät do Stilkentjoonste him so af so bolde uutfiende kuuden un dät sien Bekoandhaid him wildääge hälpe kuude. * [[3. Juli]]: In [[Ägypten]] uurnimt dät Militär ju Macht un sät [[Mohammed Mursi]] ou. * [[21. November]]: Do [[Euromaidan]]-Protäste in ju [[Ukraine]], foaraaln in [[Kiew]], beginne. Jo aaskje een Assoziierengs-Oukuumen mäd ju [[Europäiske Union]]. * [[27. Dezember]]: Ju britiske Extrem-Sportlerske [[Maria Leijerstam]] roaket as eersten Moanske mäd n Flitsepee dän [[Suudpool]] == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[11. Januoar]]: [[Mariangela Melato]], italieenske Skauspielerske * [[11. Januoar]]: [[Aaron Swartz]], US-amerikoansken Programmierer, Skrieuwer un "Hacktivist" * [[26. Juli]]: [[Sung Jae-gi]], Suud-koreanisken liberoalen [[Philosoph]]. * [[5. Dezember]]: [[Nelson Mandela]], [[Suudafrikoa|suudafrikoansken]] Fräidumsstrieder un Politiker == Ättergjuchte uur Seelter Seeken == * 03. Aug. 2013 [http://www.nwzonline.de/cloppenburg/kultur/saterfriesisch-wiki-fuehrt-3000-artikel-saterfriesisch-wiki-fuehrt-3000artikel_a_8,2,3358254439.html Saterfriesisch-Wiki führt 3000   Artikel] (NWZ) * 04. Jul. [http://www.nwzonline.de/cloppenburg/wirtschaft/saterfriesisch-buch-fast-fertig_a_7,2,1094264065.html Saterfriesisch-Buch fast fertig] (NWZ) * 14. Jun. [http://www.nwzonline.de/cloppenburg/bildung/unterricht-auf-saterfriesisch-begeistert_a_6,1,3997536386.html Unterricht auf Saterfriesisch begeistert] (NWZ) * 26. Apr. [http://www.nwzonline.de/politik/niedersachsen/bundespraesident-ins-saterland-eingeladen_a_5,1,916908077.html Bundespräsident ins Saterland eingeladen] (NWZ) * 25. Apr. [http://www.nwzonline.de/cloppenburg/bildung/knappe-siege-bei-schulentscheid_a_5,1,866874321.html Knappe Siege bei Schulentscheid] (NWZ) * 23. Apr. [http://www.ga-online.de/-news/artikel/110811/Saterfriesen-feiern-beim-Kulturhuus Saterfriesen feiern beim Kulturhuus] (GA) * 19. Apr. [http://www.ga-online.de/-news/artikel/110693/Grundschueler-sind-sattelfeste-Saterfriesen Grundschüler sind sattelfeste Saterfriesen] (GA) * 19. Apr. [http://www.nwzonline.de/cloppenburg/bildung/kinder-zeigten-sich-beim-vorlesen-gut-vorbereitet_a_5,1,546913925.html Kinder zeigten sich beim Vorlesen gut vorbereitet] (NWZ) * 18. Apr. [http://www.nwzonline.de/cloppenburg/bildung/saterfriesisch-soll-die-intelligenz-steigern_a_5,1,429428256.html Saterfriesisch soll die Intelligenz steigern] (NWZ) * 16. Apr. [http://www.nwzonline.de/cloppenburg/bildung/schueler-lesen-auf-plattdeutsch-und-seeltersk_a_5,1,368293992.html Schüler lesen auf Plattdeutsch und Seeltersk] (NWZ) * 15. Apr. [http://www.ga-online.de/-news/artikel/110521/Die-besten-Saterfriesisch-Vorleser-gewuerdigt Die besten Saterfriesisch-Vorleser gewürdigt] (GA) * 11. Feb. [http://www.ndr.de/kultur/norddeutsche_sprache/waalkes117.html Kein Witz: Otto Waalkes ist kein Friese] (NDR) * 11. Feb. [http://www.derwesten.de/panorama/otto-und-der-friesen-fluesterer-id7598429.html Otto und der Friesen-Flüsterer] (WAZ) * 15. Jan. [http://www.ga-online.de/-news/artikel/107414/Sprachenschutz-Wir-sind-auf-gutem-Weg Sprachenschutz] (GA) [[Kategorie:21. Jierhunnert]] qkjycj07spntegb3e84es9sg5ikun62 0 6890 122206 120178 2023-02-25T19:23:04Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[25. Januoar]]: [[Hery Rajaonarimampianina]] wäd die näie Präsident fon [[Madagaskar]]. * [[8. Februoar]]: Ätter dät bekoand wuuden is, dät hie fermoudelk Bäidens-Pornografie kooped häd, lait [[Sebastian Edathy]] "uut suundegaidelke Gruunde" sien Boantje as Ouoardenden in dän [[Düütsken Buundesdai]] deel. * [[22. Februoar]]: Dät Ukrainiske Parlemänt ferkloort unner dän Ienfloud fon do [[Euromaidan]]-Protäste ju Ousättenge fon Präsidänt [[Wiktor Janukowytsch]]. * [[Februoar]]: Ju [[Krimkrise]] begint. Ap ju Krim wollen do [[Russen]] maast tou Ruslound, wilst do Minnerhaide (foaraaln Ukrainere un [[Krimtataren]]) ljauer bie ju Ukraine blieuwe moaten. In dän Twist häbe wäil Troppen uut Ruslound do pro-ruske "Säärmferdäägengs-Eenhaide" strääwich stöänd, uk wan Ruslound dät löägent. * [[8. Meerte]]: Bie dän [[Malaysia-Airlines-Floach 370]] ferswindt n Fljooger fon dän Typ [[Boeing 777]] sunner Spuuren, een internatsjoonoale Säik-Aktsjoon wäd ap do Beene stoald. * [[13. Meerte]]: Ju [[Autonome Republik Krim]] ferkloort hiere Uunouhongegaid fon ju [[Ukraine]]. * [[16. Meerte]]: Een internasjonoal maasttieds nit anärkoande Foulksoustämmenge ap ju Krim gungt so uut, dät ju tou Ruslound kuume skäl. * [[18. Meerte]]: Ju Krim stoalt dän Andraach, in ju [[Ruslound|Ruske Föderatsjoon]] apnuumen tou wäiden. * [[21. Meerte]]: Mäd dät Gultichwäiden fon aan Ferdraach is ju Krim uut ruske Sjuchtwiese Deel fon Ruslound. * [[2. Moai]]: Ju ukrainiske Armee gript Staalengen fon ju pro-ruske "Foulksmiliz" in dät aastukrainiske [[Slowjansk]] oun. Jo skjoote mäd loodige Woapen tourääch un skjoote uk twäin [[Hoochskruuwer]]e deel. * [[11. Moai]]: In ju [[Oblast Donezk]] un ju [[Oblast Luhansk]] in dät Aaste fon ju [[Ukraine]] rakt dät een Foulksoustämmenge uur een nit naier bestimde stoatelke Oainstoundegaid as "Foulksrepublik Donezk" blw. "Foulksrepublik Lugansk" (Luhansk mäd "h" is ukrainisk, mäd "g" is rusk). Oustämd wäide kon bloot in wäkke Steeden, buppedät is ju Oustämmenge uunkontrollierd un kon falsked wäide. * [[16. Moai]]: In [[Libyen]] beginne do Striedkrääfte fon dän internasjonoal nit ounärkoande Moachthääber [[Chalifa Haftar]] in ju Stääd [[Bengasi]] mäd een Offensive juun islamistiske Milizen as [[Ansar al-Scharia]], wiermäd alwier aan [[Burgerkriech in Libyen sänt 2014|Burgerkriech in Libyen]] begint. * [[17. Moai]]: Die internasjonoal nit ounärkoande Moachthääber [[Chalifa Haftar]] ferkloort dät Parlemänt fon ju internasjonoal ounärkoande libyske Regierenge in [[Tripolis]] foar ousät un kwäd, dät Tripolis bolde befräid weese skuul. * [[18. Moai]]: [[Chalifa Haftar]] sien Striedkrääfte griepe ju libyske Haudstääd [[Tripolis]] oun un konnen 40 Ouoardende fon dät Parlemänt juust so as groote Deele fon do Striedkrääfte ap hiere Siede brange. Haftar smit ju internasjonoal ounärkoande Regierenge foar, dät jo niks juun islamistiske Terror-Organisatsjoonen dwo. * [[22. Moai|22.]] bit [[25. Moai]]: [[Europaköär 2014|Europaköär]]. * [[25. Moai]]: Ju Präsidäntskupsköär in ju Ukraine kon in Deele fon do Oblaste Luhansk un Donezk nit truchfierd wäide. Winner is [[Petro Poroschenko]]. * [[23. Moai]]: [[Pyt Kramer]] moaket sien Foarmenwoudebouk [https://web.archive.org/web/20160305045659/http://www.allezhop.de/frysk/FormenWtb/FWB.htm deer] eepentelk. * [[10. Juni]]: Ju islamistiske Organisatsjoon ISIS, kuut leeter uumebenaamd as IS ([[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamisken Stoat]]), nimt in ne groote Offensive ju Grootstääd [[Mossul]] in't Noude fon dän [[Irak]] ien. * [[29. Juni]]: Ju Terror-Organisatsjoon [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamisken Stoat]], in't foaren as ISIS bekoand, ropt in do ärooberte Rebätte fon [[Syrien]] un dän [[Irak]] een [[Kalifoat]] uut, die sälwenbenaamde [[Kalif]] is die Terroristenboas [[Abu Bakr al-Baghdadi]], die sik nu "Kalif Ibrahim" naamt. * Juni: Die IS is kuut deerfoar, [[Bagdad]] ientouniemen, man hie kon ouweerd wäide. * [[5. Juli]]: [[Ukraine|Ukrainiske]] Troppen ärooberje ju in't Foaren fon pro-ruske Separatisten besätte Stääd [[Slowjansk]] tourääch. * [[13. Juli]]: Düütsklound wint ju [[Foutbaal-Waareldmäästerskup 2014|Foutbaal-Waareldmäästerskup]] in [[Brasilien]]. * [[17. Juli]]: N Fljooger fon ju Malaysia-Airlines mäd 298 Moanskene wäd uur ju Aastukraine nai bie dät Skeed ätter Ruslound fon ne Buk-Rakete deelskeeten. Wäkke fon do bee Kriechspaatäie deer foar ju Feroantwoudenge häd, wäd nit bekoand. * [[8. August]]: Ju Epidemie fon dät [[Ebola-Fäiber]] in't Wääste fon [[Afrikoa]] wäd fon ju [[World Health Organisation|WHO]] foar n internasjonoalen Suundegaids-Noodfaal ferkloort. * [[15. September]]: In't [[Kurden|kurdiske]] Noude fon [[Syrien]] begint ju [[Slacht uum Kobanê]]. Do Terroristen fon dän [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamiske Stoat]] wollen [[Kobanê]] (kurdisken Noome, arabisk: Ain al-Arab) ärooberje un do kurdiske Foulksferdäägengseenhaide ([[Yekîneyên Parastina Gel|YPG]]) ferdäägenje ju Stääd. * [[10. Oktober]]: Die Inder [[Kailash Satyarthi]] un dät soogentienjierige pakistoanske Wucht [[Malala Yousafzai]] kriege foar hiere Moite uum Bäidensgjuchte, foaraaln dät Gjucht ap Bieldenge, dän [[Nobelpries foar dän Free]]. Yousafzai is ju jungste Persoon, ju dän Pries bit do kriegen häd. * [[12. November]]: Die Lounder [[Philae (Sonde)|Philae]], die fon ju Sonde [[Rosetta (Sonde)|Rosetta]] uutsät wuuden is, loundet ap dän Komeet [[Tschurjumow-Gerassimenko]]. Dät is dät eerste Moal, dät n [[Ruumtefoart]]juuch ap n Komeet loundet. * [[5. Dezember]]: Mäd ju Köär fon [[Bodo Ramelow]] toun Ministerpräsident fon dät Lound [[Thüringen]] roaket foar't eerste Moal n Politiker fon juu Paatäi [[Ju Linke]] düsse Staalenge. * [[8. Dezember]]: Ne Demonstratsjoon fon ju sänt Oktober 2014 agierjende Burgerbewäägenge [[Patriotische Europäer gegen die Islamisierung des Abendlandes|PEGIDA]] mäd sowät 10.000 Deelniemere in [[Dresden]] bräkt in ju Sälskup ne Debatte uur düsse Gruppe un hiere Stöänere uut. Foar fuul Ljuude jäldt Pegida as Froamdenfäindelk. * [[13. Dezember]]: Ju [[UN-Klimakonferenz in Lima 2014|20. UN-Klimakonferenz]] in dät peruoanske [[Lima]] eendet ätter Ferloangerenge sunner toufreestaalende Uureenkumst. * [[17. Dezember]]: [[Kuba]] un do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] moakje eepentelk, dät jo wier ne diplomoatiske Ferbiendenge un n normoal Ferhooldnis twiske hiere Stoaten apgjuchte wollene. * [[19. Dezember]]: As Reaktsjoon ap n [[Terror-Ounsleek fon Peschawar 2014|Terror-Ounsleek in Peschawar]] mäd 148 Doode be'eendet [[Pakistan]] ju Uutsättenge fon ju Doodesstroafe foar Faale fon Terroristiske Honnelengen. * [[31. Dezember]]: Amtelk Eende fon dät Iensätten toun Kamp un deelwiese Ouluukenge fon buutloundske Troppen uut [[Afghanistan]]; 13.500 Suldoaten uut moorere Stoaten skällen oaber faktisk in Afghanistan blieuwe. == Stuurwen == * [[11. Januoar]]: [[Keiko Awaji]], japoanske Skauspielerske * [[11. Januoar]]: [[Ariel Scharon]], israelisken Generoal un [[Politik]]er * [[11. Januoar]]: [[Mora Windt-Martini]], düütsk-rumäänske Hondbaal-Spielerske * [[14. Januoar]]: [[Mae Young]], US-amerikoanske Wrestlerske * [[5. Juni]]: [[Rolf Hachmann]], düütsken [[Uurgeskichte|Prähistoriker]] * [[11. Juni]]: [[Ruby Dee]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoanske]] Skauspielerske un Burgergjuchtlerske. * [[12. Juni]]: [[Frank Schirrmacher]], düütsken Saitengs-Skrieuwer * [[11. August]]: [[Robin McLaurin Williams]], US-amerikoansken Skauspieler un Komiker * [[21. Dezember]]: [[Udo Jürgens]], Sjunger un Komponist uut [[Aastriek]] == Ättergjuchte uur Seelter Seeken == * 23. Moai 2014 [https://web.archive.org/web/20160305045659/http://www.allezhop.de/frysk/FormenWtb/FWB.htm Formenwörterbuch] publizierd mäd Tonk an Allezhop. [[Kategorie:21. Jierhunnert]] 7mlhiq03vy13uo9nvs1m5ajdoyrwtky 0 6891 122207 121056 2023-02-25T19:24:10Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[1. Januoar]]: [[Litauen]] wäd dät njuugentienste Lid fon ju [[Euro-Soone]] * [[7. Januoar]]: Bie n islamistisken Terror-Sleek truch twäin Kampere fon [[Al-Qaida in dän Jemen]] ap ju frantsööske [[Satire]]-Tiedskrift [[Charlie Hebdo]] wäide in [[Paris (Stääd)|Paris]] tweelich Moanskene uumebroacht. * [[Bielde:Je suis Charlie Strasbourg 7 janvier 2015.jpg|thumb|200px|left|Solidoaritäts-Demonstratsjoon ätter dän Terror-Oungriep, 7. Januoar 2015 in [[Straßburg]]]] * [[8. Januoar]]: N Terrorist skjut in [[Paris]] ne Dreguunerske dood. * [[9. Januoar]]: Die Terrorist, die dän foarige Dai ju Dreguunerske möärend häd, uurfaalt n juudsken Supermäärket, deer hie noch fjauer Ljuude moor dooded un moor as Jeesele nimt. Hie bekant sik tou dän [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|IS]]. Die Terrorist wuude ätters fon Dräguunere doodskeeten. * [[9. Januoar]]: Do Terroristen fon Charlie Hebdo wäide in [[Dammartin-en-Goële]], wier jo sik ferstopped hääbe, fon Dreguunere doodskeeten. * [[26. Januoar]]: Befräienge fon ju Stääd [[Kobanê]] truch kurdiske Troppen in dän Kriech juun [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|IS]]-Terroristen. * [[24. Meerte]]: [[Germanwings-Floach 9525]] - Aan Fljooger fon [[Germanwings]] fljucht juun aan Bierich in do suudfrantsööske [[Alpen]], uumdät sik Co-Pilot uumebrange wol. Aal do hunnertfüüftich Ljuude in ju Maskiene stierwe. * [[27. Februoar]]: Die ruske Opositsjoonelle [[Boris Jefimowitsch Nemzow]] wäd midde in [[Moskau]] doodskeeten. Sien Möärendere kuume uut Tschetschenien un uur Kaukasus-Republiken. * [[2. April]]: Bie n Terror-Oungriep ap dät [[Garissa University College]] truch ju islamistiske [[Al-Shabaab-Miliz]] uut [[Somalia]] wäide in ju Stääd [[Garissa]] in [[Kenia]] sowät hunnertfüüftich Moanskene möärend un masse uur ferseerd. * [[12. April]]: In't Internät wäd n Video fon dän [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|IS]] eepentelk moaked, deeroane ju Sprängenge un weerskienelk ju totoale Fernäilenge fon ju ooldorientoalske Stääd [[Nimrud]] in dän [[Irak]] tou sjoon is. * [[20. Moai]]: Ju antike Stääd [[Palmyra]] in [[Syrien]] faalt in do Hounden fon dän Islamisken Stoat. Wäkke Kunstwierke sunt seekerstoald wuuden, man deer blift noch fuul, wät do Terroristen in ju Foulgetied fernäile. [[Bielde:Temple of Baal-Shamin, Palmyra.jpg|thumb|left|200px|Die Baal-Tempel fon Palmyra in 2010. In 2015 is hie fon dän IS läip fernäild wuuden.]] * [[7. Juni|7.]] un [[8. Juni]]: [[G7-Mäitenge ap Slot Elmau 2015|G7-Mäitenge]] - Do Fertreedere fon ju G7 mäite ap [[Slot Elmau]] in [[Bayern]]. Jo wollen monken uur Seeken ju [[Dekarbonisierenge]] fon ju Waareldwirtskup wilst dät [[21. Jierhunnert]] roakje. * August un September: Moorere Broundlääsen un uur Oungriepe ap Flüchtlings-Heeme in Düütsklound. * [[17. Juni]]: Ju [[Ungarn|ungariske]] Regierenge beslut, dät Skeed tou [[Serbien]] mäd ne Teenelse juun [[Flüchtlinge]] tou ferspeeren. * [[14. Juli]]: Ju Ruumtesonde [[New Horizons]] roaket as dät eerste fon Moanskene baude Objekt dän Dwäärch-Planet [[Pluto]] * [[18. August]]: [[Chālid al-Asʿad]], foar fjautich Jiere [[Archäologie|archäologisken]] Boas in ju antike Stääd [[Palmyra]] kricht eepentelk fon IS-Terroristen dän Kop ousnieden, uumdät hie wäil uk unner Pienigenge nit ferräide wüül, wier antike Skätte uut Palmyra ferstopped sunt. * [[21. August]]: In ju [[Saksen|saksiske]] Stääd [[Heidenau]] begint n Protäst fon moor as duusend deelwiese gjuchtsextreeme Ljuude, do uk mäd Gewalt fersäike, ju Apnoame fon dän Bedrieuw fon n Flüchtlings-Heem tou ferhinnerjen. Dät skuul moorere Deege duurje. * [[27. August]]: Bie [[Parndorf]] in [[Aastriek]] wäd n Lastwoain mäd eenunsoogentich doode Flüchtlinge fuunen. Die Fierder waas nit moor deer. * [[2. September]]: Aan Mon, die Droogen nuumen häd, tringt in een Flüchtlings-Heem in [[Halbe]] ([[Brandenbuurich]]) ien un gript do Bewoonere mäd Pieper-Spray oun. Hie ferseert 35 Ljuude, wierfon 14 (deerfon 5 Bäidene) in't Kroankenhuus mouten. * [[11. September]]: Wilst n Stoarm faalt in [[Mekka]] n Baukroan ap ju Groote Moschee [[al-Masdschid al-Harām]], sodät hunnert Ljuude stierwe un sowät twohunnertfjautich ferseerd wäide. * [[18. September]]: Ju Apkloorenge fon dät [[Ougas-Skandal]] begint. Millionen Fiertjuuge, besunners Diesel-Autos fon [[Volkswagen]], häbe illegoale Middel ienbaud, uum sik Ougas-Kontrollen tou skummeljen. * [[10. Oktober]]: In ju [[Turkäi|turske]] Haudstääd [[Ankara]] wäd ne Demonstratsjoon foar dän Free, ju fon ju kurdisk dominierde Paatäi [[Halkların Demokratik Partisi|HDP]] organisierd is, fon Terroristen oungriepen. Hunnerttwo Ljuude stierwe, moor as fieuwhunnert wäide ferseerd. * [[17. Oktober]]: Ju [[Köln|Kölner]] Upperburgemääster-Kandidoatinne [[Henriette Reker]] wäd fon n [[Neonazismus|Neo-Nazi]] mäd n Soaks oungriepen un läip ferseerd, uumdät ju sik foar Flüchtlinge iensät häd. * [[18. Oktober]]: Noch in't kunstelke Koma wäd ju läip ferseerde [[Henriette Reker]] foar ju Upperburgemäästerske fon [[Köln]] kädden. * [[13. November]]: Bie [[Terror-Ounsleeke ap n 13. November 2015 in Paris|Terror-Ounsleeke]], wier dät Skjooteräien, Säärm-Moort-Attentate mäd Bumben un Jeeselnoamen rakt kuume 130 Moanskene uum't Lieuwend un 352 wäide ferseerd, deerfon 97 besunners läip. Do Terroristen bekanne sik tou dän IS. Do Terroristen fersäike, een Foutbaalspil in't [[Stade de France]] tou atakkierjen, wät nit slumpet, man hääbe Ärfoulch bie hiere Oungriepe in Sträiten, Weershuuse un foar aaln in dät Tjooter [[Bataclan]]. * [[7. Dezember]]: In een Flüchtlings-Heem wäd fon unbekoande (fermoudelk Neonazis) Fjuur laid. Tjoon Ljuude (deerfon een Baby) wuuden ferseerd un moasten deelwiese in't Kroankenhuus. * [[31. Dezember]] / 1. Januar 2016: Foar aaln in [[Köln]], man uk in uur düütske Stääde rakt dät in ju Silvesternacht kriminelle, deelwiese sexuelle Uurgriepe besunners juun Wieuwljuude. Ätter masse Begjuchte skäl n grooten Deel fon do Ferbreekere Arabisk boald hääbe, masse deerfon skällen aan noudafrikoansken Bäätergruund hääbe. == Stuurwen == * [[11. Januoar]]: [[Anita Ekberg]], sweediske Skauspielerske * [[14. Januoar]]: [[Lotte Hass]], aastriekiske Duukerske, Unnerwoater-Fotogroafinne un -Model, Skauspielerske * [[23. Januar]]: [[Abdullah ibn Abd al-Aziz]], Köönich fon [[Saudi-Arabien]] * [[31. Januoar]]: [[Richard von Weizsäcker]], düütsken Politiker un fon [[1984]] bit [[1994]] säksten Buundespräsidänt fon [[Düütsklound]] * [[27. Februoar]]: Die ruske Opositsjoonelle [[Boris Jefimowitsch Nemzow]] (Moort, kiek buppe). * [[13. April]]: [[Günter Grass]], düütsken Skrieuwer un Kunstler. * [[15. Juni]]: [[Harry Rowohlt]], düütsken Skrieuwer, Skauspieler un moor. * [[18. August]]: [[Chālid al-Asʿad]], syrisken [[Archäologie|Archäologe]] (möärend truch dän IS, kiek buppe) * [[19. August]]: [[Egon Bahr]], düütsken [[SPD]]-Politiker. * [[10. November]]: [[Helmut Schmidt]], düütsken Politiker un Ooldkansler. == Ättergjuchte uur Seelter Seeken == * 20. Feb. 2015 [http://www.ga-online.de/-news/artikel/144419/Woerterbuch-des-Saterfriesischen-ist-vollendet Wörterbuch des Saterfriesischen ist vollendet] (GA) [[Kategorie:21. Jierhunnert]] 476l4bird73v4hj0tptc3m61rvwklym 0 6892 122208 118835 2023-02-25T19:25:31Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[1. Januoar]]: In [[Nürnberg]] wäd aan Mon truch aan [[Antisemitismus|antisemitisken]] Oungrieper, die sien Offer foar [[Juudendum|juudsk]] hoaldt, in't U-Boan-Glais smieten. Die Oungrieper fersoacht, him tou hinnerjen, wier ruuttoukuumen, man die Mon kon rädded wäide. * [[Meerte]]: [[Syrien|syriske]] Regierengstroppen un hiere Ferbuundede, t.B. do Russen, slumpet ju Räächärooberenge fon Palmyra, dät toufoarne fon dän sonaamden [[Islamisken Stoat]] heelden waas. * [[22. Meerte]]: Bie do [[Terror-Ounsleeke in Brussel ap n 22. Meerte 2016|Terror-Ounsleeke in Brussel]] kuume 35 Moanskene uum't Lieuwend un moor as 300 wäide ferseerd. * [[27. April]]: Ätter säkstien Jiere [[Wulf]]s-Foarkuumen in [[Düütsklound]] wäd in [[Läichsaksen]] die eerste Wulf (MT6) mäd amtelk Ferlof doodskeeten, uumdät hie Moanskene tou nai keemen is un sien natüürelke Skjou ferlädden häd. Wildääge kumt dät fon't illegoal Fodderjen. * [[5. Moai]]: In dät [[Amphitjooter]] fon [[Palmyra]], dät do Syriske Regierengstroppen touhoope mäd do Russen fon dän IS tourääch-ärooberd hieden, rakt een Orchester uut [[Sänt Päitersbuurich]] een medien-wierksoam Konzert. * [[12. Moai]]: Ju [[Brasilien|brasilioanske]] Präsidäntinne [[Dilma Rousseff]] mout dät Präsidenten-Boantje foar säks Mounde uutsätte, uumdät hier ferkierden Uumgong mäd Stoats-Jäild foarsmieten wäd. * [[22. Juni]]: Ju Regierenge fon [[Kolumbien]] slut n eendgultigen Woapen-Stilstound mäd dän links-radikoale [[Guerilla]]-Koppel [[FARC-EP]]. [[Bielde:UK location in the EU 2016.svg|thumb|left|250px|Dät Fereende Köönichriek un do uur EU-Lounde]] * [[23. Juni]]: In een Referendum stämt een Moorhaid fon ju [[Fereend Köönichriek|britiske]] Befoulkenge foar dän [[Brexit]], dät hat dät Uuttreeden fon dät Fereende Köönichriek uut ju [[Europäiske Union]]. In Skotlound häd oaber een Moorhaid fon ju Befoulkenge foar dät Ferblieuwen in ju EU stämt, sodät bolde in ju Foulge uur ju Muugelkhaid fon een näi Referendum uur ju Skottiske Uunouhongegaid boald wäd. * [[26. Juni]]: Ätter ju Fuleendenge fon dän [[2007]] ounfangde Uutbau wäd die [[Panamakanoal]] foar noch grattere Skiepe eepend. * [[13. Juli]]: In Foulge fon dät [[Brexit]]-Referendum lait die britiske Premierminister [[David Cameron]] sien Boantje ou, dät dan [[Theresa May]] kricht. * [[14. Juli]]: Bie dän [[Ounsleek in Nizza|Ounsleek]] in [[Nizza]] möärent aan IS-Terrorist mäd n Lastwoain 86 Ljuude un ferseert moor as 300. * [[15. Juli]]: in ju [[Turkäi]] fersäike Deele fon dät Militär aan Putsk juun Präsident [[Erdoğan]]. Die Putsk gungt fail, man 290 Moanskene stierwe. * [[31. August]]: [[Dilma Rousseff]], ju suspendierde Präsidentinne fon [[Brasilien]], wäd heel un aal ousät. * [[1. September]]: In ju [[Venezuela|venezoloanske]] Haudstääd [[Caracas]] gunge sowät een hoolwe Million regierengskritiske Demonstranten ap ju Sträite un aaskje ju Ousättenge fon dän sosjoalistisken Präsident Nicolás Maduro. Dät is ju grootste politiske Kundreekenge in Venezuela sänt Jiertjaande. * [[8. November]]: [[Donald Trump]], die striedige Kandidoat fon ju Republikoanske Paatäi, wäd as 45. Präsidät fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] kädden. * [[10. Dezember]]: Do Terroristen fon dän sonaamde [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamiske Stoat]] konnen Palmyra foar't twäide Moal iennieme, uumdät sik syriske un ruske Troppen nu ap do befoulkengsrieke Stääde in't Wääste fon Syrien konzentrierje. * [[19. Dezember]]: Bie aan Ounsleek ap n Wienoachtsmäärked in [[Berlin]] wäide mäd n Lastwoain 12 Moanskene uumebroacht un moor as füüftich ferseerd. === Sunner niep Doatum === * Dät [[Zika-Virus]], besunners läip foar noch nit tou Waareld keemene Bäidene, sprat sik baldoarich uut, sodät dät ju Gefoar fon ne Pandemie rakt. == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Silvana Pampanini]], italieenske Skauspielerske * [[10. Januoar]]: [[David Bowie]], britisken Musiker * [[11. Januoar]]: [[Albert Onyembo Lomandjo]], kongoleesisken roomsk-kathoolsken Biskop * [[14. Januoar]]: [[Ellen Meiksins Wood]], US-amerikoanske Histoorikerske * [[19. Februoar]]: [[Umberto Eco]], italieensken Skrieuwer * [[18. Meerte]]: [[Guido Westerwelle]], düütsken Politiker (FDP) * [[21. April]]: [[Prince (Musiker)|Prince]], US-Musiker * [[6. Moai]]: [[Margot Honecker]], Politikerske in ju [[DDR]] un Wieuwmoanske fon dän Diktoator [[Erich Honecker]]. * [[3. Juni]]: [[Muhammad Ali]], US-Bokser * [[19. Juni]]: [[Götz George]], düütsken Skauspieler. * [[24. August]]: [[Walter Scheel]], FDP-Politiker, die fjoode düütske Buundespräsident * [[28. September]]: [[Schimon Peres]], israelisken Politiker * [[13. Oktober]]: [[Bhumibol Adulyadej]], Köönich fon [[Thailound]] * [[25. November]]: [[Fidel Castro]], foarigen Diktoator fon Kuba * [[27. Dezember]]: [[Carrie Fisher]], US-Skauspielerske. == Ättergjuchte uur Seelter Seeken == * 29. Sept.: [https://www.nwzonline.de/cloppenburg/bildung/seelterfoaks-geht-zur-schule_a_31,1,1488938734.html Seelterfoaks geht zur Schule] (NOZ) [[Kategorie:21. Jierhunnert]] ib45w6gwmitnnfh1um8480kayjyzfgd 10 6893 107439 92380 2013-07-08T19:15:07Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <big>[[Autonavigation]] - [[Berliner Muure]] - [[Fräisensäärke]] - [[Hällenge]] - [[Johanniterkommende Boukeläsk]] - [[Ju goddelke Komödie]] - [[Käädenfusion]] - [[Morteratsch-Glitsker]] - [[Seeltersk]] - [[Wulf]]</big> d868h5yfmtwrq47bb4rjxaqe3m9ymbx 0 6894 122254 118760 2023-02-26T20:23:17Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * In ju Stääd [[Santiago de Chile]] wäd ju eerste Brääch uur dän [[Río Mapocho]] baud. * [[18. Januoar]]: [[James Cook]] äntdäkt ap sien trääde Suudsee-Raise as eersten Europäer [[Hawaii]] un naamt do Ailounde "Sandwich-Ailounde". == Tou Waareld keemen == * [[11. Januoar]]: [[Henriette Jügel]], düütske Moalerske == Stuurwen == * [[10. Januoar]]: [[Carolus Linnaeus]], swedisken Dokter un Biologe * [[10. Januoar]]: [[Eva König]], Wieuwmoanske fon Gotthold Ephraim Lessing [[Kategorie:18. Jierhunnert]] kt9budnwclh4ifxfrfbiuqqqj8689gi 0 6895 110775 110711 2015-05-18T12:16:11Z 2A00:C1A0:4889:E600:9D3F:1D5A:E61C:5228 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Carolus Linnaeus (cleaned up version).jpg|thumb|right|180px|Carolus Linnaeus]] '''Carl von Linné''' uk '''Carl Nilsson Linnæus''' af '''Carolus Linnaeus''', (* [[23. Moai]] [[1707]], Råshult bie Älmhult, † [[10. Januoar]] [[1778]], [[Uppsala]]) waas n [[Sweden|swedsken]] Dokter, Natuurforsker un Wietenskupper. Hie häd fuul [[Plonten]] un [[Dierte]] beskrieuwen un waas truch sien Wierk ''[[Systema Naturae]]'' aan wichtigen Pionier fon ju biologiske Systematik. Ju baud in dät haudseekelke Konsäpt däälich noch ap sien Wierk ap, uk wan wäkke Seeken däälich nieper bekoand sunt un wäkke fon Linnaeus sien Ienoardengen sik as ferkierd ruutstoald häbe. Tou'n Biespil Dät [[Linnaeusklokje]] (Linnaea borealis), dät 1732 truch him in [[Laplound]] äntdäkt wuude, is ätter him naamd. <gallery> Bielde:Linnaea borealis.jpg|Dät Linnaeusklokje </gallery> == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz115490|Name=Carl von Linné}} {{Commons}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118573349|VIAF=34594730}} {{SORTIERUNG:Linnaeus, Carolus}} [[Kategorie:Botaniker]] [[Kategorie:Swedske Persoon]] o0hd6syvffw5maedxced87p1okid2fn 0 6896 106134 95472 2013-03-11T11:14:52Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 39 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q45969]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Rhinolophus mehelyi'' |- | align="center" | [[Bielde:Quagga.jpg|300px|Aquarellbielde fon een Quagga]] <br><small>Quagga</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Familie:'' || ''[[Equidae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Equus]]'' |- | ''Unnersleek:'' || ''[[Hippotigris]]'' |- | ''Oard:'' || [[Gäärslound-Zebra]] ''(Equus (H.) quagga)'' |- | ''Unneroard:'' || Equus (H.) quagga quagga |- | Beskrieuwen fon || [[Pieter Boddaert|B<small>ODDAERT</small>]], 1785 |} |} Dät '''Quagga''' (Equus quagga quagga) is een uutstuurwene Unneroard fon dät [[Gäärslound-Zebra]]. Dät lääsde wüülde Quagga wuud weerskienelk in do [[1870]]er Jiere in [[Suud-Afrikoa]] doodskeeten. Dät lääste Diert in Fangenskup is ap n [[12. August]] [[1883]] in dän Zoo fon [[Amsterdam]] stuurwen un waas bit 2011 in dät ''Westfälische Pferdemuseum Münster'' uutstaald. == Museen== Dät raakt sowät 24 präparierte Quaggas in ju heele Waareld, wierfon fuul in Museen in [[Düütsklound]] stounde: * Naturkunde-Museum (Bamberg) - 1 Exemploar * Naturhistorisches Museum Wien - 1 Exemploar * Naturmuseum Senckenberg - 1 Exemploar * Naturhistorisches Museum Mainz - 3 Exemploare * Museum Wiesbaden, Naturwissenschaftliche Sammlung - 1 Exemploar * Hessisches Landesmuseum Darmstadt - 1 Exemploar * Museum für Naturkunde Berlin - 1 Exemploar * Museum Mensch und Natur München - 1 Exemploar * Naturhistorisches Museum Basel - 1 Exemploar * Natural History Museum in London - 1 Exemploar * Zoölogisch Museum Amsterdam - 1 Exemploar {{Commons|Quagga}} [[Kategorie:Dierte]] af2yiq3da9tyja1h67gb79pqyanjidx 0 6897 117125 106133 2018-06-20T01:26:15Z Mondgebirge 7829 /* Konzerte */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Tineke Postma - 25974-5.jpg|thumb|200px|Tineke Postma]] '''Tineke Postma''' (* 31. [[August]] [[1978]] in [[It Hearrenfean]]) is ne [[Fryslân|wäästfräisk]]e [[Saxophon]]spielerske. == Lieuwend == Postma begon mäd alwen Jier mäd dät Saxophon-Spieljen. Al 1992 häd ju mäd [[Candy Dulfer]] spield, leeter mäd dän ''Big Band Friesland''. Fon 1996 bit 2003 häd Postma bie dät [[Conservatorium van Amsterdam]] un ju [[Manhattan School of Music]] in [[New York City|New York]] studierd, uk bie [[David Liebman]], [[Dick Oatts]] un [[Chris Potter]]. [[Wayne Shorter]], [[Cannonball Adderley]] un [[John Coltrane]] sunt hiere Foarbielde. == Konzerte == 2003 häd Postma ap dät ''Mary Lou Williams Jazz Festival'' in [[Washington D.C.|Washington, D.C.]] spield, un do ap dät [[North Sea Jazz Festival]], dät Jazzfestival in [[Vienne (Isère)|Vienne]] un dät [[Umbria Jazz]]-Festival in [[Perugia]]. == Diskographie == * [[2003]] - First Avenue * [[2005]] - For the Rhythm feat. Terri Lyne Carrington * [[2005]] - DVD Live in Amsterdam (Tineke Postma Quintet, Amsterdam) * [[2007]] - A Journey That Matters feat. Terri Lyne Carrington * [[2009]] - The Traveller * [[2011]] - The Dawn of Light == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.tinekepostma.com/ TinekePostma.com] {{Commons Seeltersk|Tineke Postma}} [[Kategorie:Musik|Postma]] [[Kategorie:Fräiske Persoon|Postma]] lwcliu9u3ajtnwqdolr5aagnd8og76k 10 6899 85756 85748 2012-05-28T21:56:53Z Murma174 1663 frr -> stq wikitext text/x-wiki <onlyinclude><div class="sisterproject" style="margin:0.1em 0 0 0;">[[Image:Commons-logo.svg|14px|link=|Commons]]&nbsp;'''<span class="plainlinks">[{{fullurl:Commons:Category:{{{1|{{PAGENAME}}}}}|uselang=stq}} Commonskategorie: {{{2|{{PAGENAME}}}}}]</span>'''{{#switch:{{{3|}}} | X = | = &nbsp;– Samlenge fon Bielden of Filme | #default = {{{3}}} }}</div></onlyinclude><noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] </noinclude> gnvqw51j6ath7cwm300at9gy9tw9msb 10 6900 85755 85752 2012-05-28T21:56:21Z Murma174 1663 frr -> stq wikitext text/x-wiki <div style="margin:0 2px 0 2px;">[[Image:Commons-logo.svg|14px|link=|Commons]]&nbsp;'''Wikimedia Commons''': Samlenge fon Bielden of Filme fon '''<span class="plainlinks">[{{fullurl:Commons:{{{1|{{PAGENAME}}}}}|uselang=stq}} {{{2|{{{1|{{PAGENAME}}}}}}}}]</span>'''&nbsp;</div><noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] mq9yb5v9hcdsueg9ufd5k2vmvkd98f0 0 6901 118728 118589 2020-01-24T15:26:54Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1871]]: Ju Pariser Kommune is truch Regierengstroppen deelsloain. * [[1900]]: [[Fereend Köönichriek|Grootbritannien]] ferkloort ju Buurenrepublik [[Oranjefräistoat]] tou een Kolonie. * [[1905]]: Ju [[Seeslacht fon Tsushima]] in dän [[Rusk-Japoansken Kriech]], ju ap dän Foardai begon, eendet mäd aan Ärfoulch foar do [[Japan|japoanske]] Skiepe. * [[1987]]: [[Mathias Rust]] fljucht mäd ne Cessna ätter [[Ruslound]] un loundjed midden in [[Moskau]]. * [[1992]]: [[Mannheim]] - Bit tou 400 Neonazis uut ju Noaberskup fersäike, een Asylbewierwer-Heem tou stoarmjen un wäide fon Dreguunere deer oun hinnerd. Man in ju Foulgetied kumt dät daach noch tou Uurgriepe. * [[2013]]: In ju [[Turkäi]] begint een Protästwooge juun ju Regierenge fon [[Recep Tayyip Erdoğan]]. * [[2019]]: Infoulge fon ju [[Ibiza-Affäre]] sät die [[Aastriek|aastriekiske]] Buundespräsident [[Alexander Van der Bellen]] aal do Liede fon ju [[Buundesregierenge Kurz I]] ou, ätterdät ap dän Dai in't Foaren die Nasjonoalräid ju Regierenge dät Wontjouen uutspreeken häd. == Tou Waareld keemen == * [[1807]]: [[Jan van Swieten]], niederloundsken Generoal. * [[1944]]: [[Gladys Knight]] * [[1945]]: [[John Fogerty]] * [[1968]]: [[Kylie Minogue]] * [[1999]]: [[Cameron Boyce]] == Stuurwen == * [[1941]]: [[Theodor Siebs]], düütsken [[Germanistik|Germanist]]. [[Kategorie:Moai]] raqjm0bd8akacgh6jdmvf6hxmg79p58 0 6902 114034 110421 2017-02-28T14:00:56Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Viaje al Gran Cañón 008.jpg|thumb|right|250px|Uutkiek uur dän Grand Canyon]] [[Bielde:Grand_Canyon_satelliet.jpg|thumb|right|250px|Satellitbielde fon dän Grand Canyon, [[Lake Powell]] un [[Lake Mead]]]] [[Bielde:LocMap Grand Canyon.png|thumb|right|250px|Loage fon dän Grand Canyon]] Die '''Grand Canyon''' is ne gjucht breede un djoope [[Slucht]] in dät Noude fon dän [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|amerikoanske]] Stoat [[Arizona]]. In dän Loop fon Millionen Jieren häd dät Woater fon ju [[Colorado (Äi)|Colorado]] Äi disse Slucht in de Londskup uutsleepen. Disse extreme [[Erosion]] wuud muugelk deertruch, dät dät Gestrich, wier ju Slucht oane lait, aal fääre hooch steech. Ju Colorado erodiert sowät 16 cm pro 1000 Jier. Die Canyon is uungefeer 435 [[Kilometer]] loang un häd ne Bratte, ju der variiert twiske 15 un 29 Kilometer. Dät Gesteen, wät nu oudäkt wäd, is ätter Meetengen sowät 2 Milliarden Jiere oold. Dät is n Deelstuk fon ju [[Grand Staircase]], ju groote Trappe. Trots ju groote Bratte is ju uur Siede fon dän Canyon fon sowät älke Punkt goud tou sjoon. Dät kumt truch ju uuterst läige [[Luftfuchtegaid]] in dät wöistenoardige Gestrich, wiertruch ju [[Luchtabsorption]] hier gans min is. Do Woogen fon dän Grand Canyon sunt roodsk strieped, truch ju unnerskeedelke Touhoopestaalenge fon do Loagen. Dät roode Gesteen fon dän Grand Canyon is ap fluchste juust ätter Sunnenapgong un juust foar Sunnenunnergong. Me kon dan uk ap bääste dän Canyon rund disse Tiede besäike. [[Kategorie:Fereende Stoaten fon Amerikoa]] [[Kategorie:Geologie]] 2dz7gste1o93qxnh1ibu6hk0g7p3q9x 0 6903 118992 117023 2020-04-08T11:29:02Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:4134Mathias Rust.JPG|thumb|right|200px|Mathias Rust]] [[Bielde:Cessna 172 D-ECJB of Mathias Rust.jpg|thumb|right|200px|Ju Cessna fon Mathias Rust]] '''Mathias Rust''' (* 1. Juni 1968 in [[Wedel]]) is n düütsken Zivilpilot. Hie wuud gjucht bekoant, as hie ap n [[28. Moai]] [[1987]] in't Oaler fon 18 Jiere mäd ne Cessna ätter [[Ruslound]] flooch un ap ne Brääch ieuwenske dän [[Roode Ploats|Rooden Ploats]] midde in [[Moskau]] lounded is. {{stump}} {{SORTIERUNG:Rust, Mathias}} [[Kategorie:Düütske Persoon]] pufiqxdjfa6egnpjp5thfxgl7oqw27z 10 6905 85794 2012-05-29T22:08:49Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „<onlyinclude><div class="sisterproject" style="margin:0.1em 0 0 0;">[[Bielde:Gnome-globe.svg|x16px|link=|Wikiatlas]]&nbsp;'''[[commons:Atlas of {{{1|{{PAGENAME}}}…“ wikitext text/x-wiki <onlyinclude><div class="sisterproject" style="margin:0.1em 0 0 0;">[[Bielde:Gnome-globe.svg|x16px|link=|Wikiatlas]]&nbsp;'''[[commons:Atlas of {{{1|{{PAGENAME}}}}}|Wikimedia-Atlas: {{PAGENAME}}]]'''{{#switch:{{{3|}}} | X= | =&nbsp;– Geografiske un historiske Koarten | #default=&nbsp;– {{{3}}} }}</div></onlyinclude> pi9jop90mzyprbijvvxizg5r1pi7prr 0 6906 119178 116844 2020-05-29T07:06:43Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = República de Cuba | namme = Kuba | flagge = Flag of Cuba.svg | wapen = Coat of Arms of Cuba.svg | lokaasje = LocationCuba.svg | motto = ''Patria o Muerte'' [[Spanisk]]<br /> ([[Seeltersk]]: "Foarlound of Dood") | taal = [[Spanisk]] | haadstêd = [[Havanna]] | steatsfoarm = Foulksrepubliek | oerflak = 100.860 | pctwetter = - | ynwenners = 11.200.000 | teljier = 2005 | munt = Kubaanske peso | muntkoade = CUP | tiidsone = -5 | feestdei = 1. Januoar | folksliet = La Bayamesa | lânkoade = CUB | ynternet = .cu | tillefoan = 253 | }} '''Kuba''' is n Ailound un Stoat in ju [[Karibik]]. In dät Noudwääste gränset Kuba an dän Golf fon Mexiko, in dät Noude an dän [[Atlantiske Ozean|Atlantisken Ozean]], un dät Suude an dät Karibiske Meer. Haudstääd fon Kuba is [[Havanna]]. == Ferbiendengen == {{Wikiatlas|Cuba}} {{CommonsLittik|Cuba|Kuba}} [[Kategorie:Kuba| ]] [[Kategorie:Groote Antillen]] [[Kategorie:Lound in Amerikoa]] [[Kategorie:Ailound in ju Karibik]] te6aor5lu17btgb6zemqy305xarjgjh 0 6907 106197 100445 2013-03-11T11:17:22Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 112 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1563]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Havana <br>''San Cristóbal de La Habana'' | ôfbylding = HavanaMontage.png | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 2.141.993 <small>(2009)</small> | oerflak = 721 km² | befolkingstichtens = 2.970,8/ km² | stêdekloft = | hichte = 59 M. | lân = [[Kuba]] | bestjoerlike ienheid 1 = Provinz | namme bestjoerlike ienheid 1= Ciudad de La Habana | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = 1515 fon [[Diego Velázquez de Cuéllar]]<br>Stääd in 1992 | postkoade = | tiidsône = EST ([[UTC]]-5) | simmertiid = (DST) EDT (UTC-4) | koördinaten = | webside = }} '''Havana''' is ju Haudstääd fon [[Kuba]]. Mäd 2.141.993 Ienwoonere (Foulkställenge 2009) is Kuba ju grootste Stääd fon dät ganse Ailound. Ju Stääd lait in ju Provinz Ciudad de La Habana, een fon do 15 kubaniske Provinze. Havanna häd n wichtigen Hoawen un is dän wirtskaftelken Middelpunkt fon Kuba. {{Koördinaten|23_7_21_N_82_23_11_W_type:city(2000000)_region:CU-02|23° 7' N, 82° 23' W}} [[Kategorie:Kuba]] pl0fxo3171avggmr11x0hnl67kbq1yv 10 6909 86950 85892 2012-06-10T08:44:01Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Friesetaalgebied.png|right|140px]] * ... dät Seelterfräiske 39% [[Uursproang fon ju seelter Sproake|''charakteristisk'' Fräisk]] änthaalt? * ... [[Seeltersk]] noch fon uungefäär [[Sproakstatistik|2.000 Moanskene]] boald wäd un der in [[Roomelse]], [[Skäddel]] un [[Strukelje]] apaate Dialekte boald wäide? * ... [[Wäästfräisk]] fon moor as 350.000 Ljuude in ju Provinz [[Fryslân]] boald wäd un dät dät deer uungefäär 10 Dialekte fon rakt? * ... [[Noudfräisk]] fon sun 10.000 Moanskene in [[Noudfräislound]] boald wäd un sik dät in soowät tjoon gjucht ferskeedene Dialekte ferdeelt? * ... fröier in do [[Seelterlound|Seelter]] Täärpe bolde älke Familie n oainen [[Lieste fon do Seelter Roupnoomen|Roupnoome]] ieuwenske dän standesamtelke Noome hiede und düsse oolde Bienoomen däälich noch fuul bruukt wäide? czygz4wwiksf87vkkdcii1v0jkum9pc 0 6912 121108 120421 2022-07-25T19:51:11Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kutenai_lang.png|thumb|200px|Kutenai]] Do '''Kutenai''' (in do [[USA]] algemeen '''Kootenai''', in [[Kanada]] as '''Kootenay''' beteekend) sunt ne Gruppe fon soogen noudamerikoanske [[Indioaner]]stamme, do der an dät Skeed twiske do USA un Kanada lieuwje, un wäil in do US-Buundesstoate [[Washington (Stoat)|Washington]], [[Montana]] un [[Idaho]] un in ju kanadiske Provinz [[British Columbia]]. Do kanadiske Gruppen un däälich First Nations beteekenje sik sälwen as '''Ktunaxa''' (Uutsproake: ‘K-tuu-NA-cha’ of ‘Too-na-ha’). Dit Woud kumt wäil häár fon ''Kotona'', ju Uutsproake fo n dän Stamnoome Ktunxa truch do [[Blackfoot|Piegan-Blackfoot]]-Indioaner, Uur [[Great Plains|Plainsstamme]] beteekende him as ‘wook Foulk.’ Jo sälwen naamden sik ‘Foulk fon do Woatere’ of ‘Foulk fon de See’. Do US-amerikoanske Gruppen un Stamme fon däälich beteekenje sik sälwen as '''Ksanka''' (fon ''Ksahans-?akis'' - ‘goude Träfsicherhaid’),<ref>[http://www.flatheadwatershed.org/cultural_history/history_people.shtml Brief History of the People]</ref> man däälich naame jo sik offiziell maast 'Kootenai'. Ju Sproake fon do Kutenai, dät '''''Kutanaha''''', ju der fon säks fon do soogen Stamme boald wäd, heert tou neen fon do indioanske Sproakgruppen, wiest oawers Äänelkhaide ap mäd dät [[Algonkin-Sproaken|Algonkin]] un dät [[Salish-Sproaken|Salish]] ap. Tou ju läáste Gruppe heert aan Kutenai-Stam. In Kanada lieuwden 2008 uur 1.200 Anheerige fon do ''Kootenay'', in do USA uur 800 ''Kutenai''. == Literatuur == * Wayne Choquette: ''Early remains in the Kootenay Region'', in: R. Carlson (Hrsg.): Proceedings of a Symposium on Early Cultures in B.C., Vancouver: University of British Columbia Press 1996 * Wayne Choquette: ''Archeological Overview Assessment of the Waldo North Grassland Restoration Demonstration Project'', Yahk, British Columbia, 2005 * John Corner: ''Pictographs in the Interior of British Columbia'', 1968 * Robert H. Ruby/John A. Brown: ''A Guide to the Indian Tribes of the Pacific Northwest'', University of Oklahoma Press 1992, S. 99-101 ==Ferbiendengen== {{CommonsLittik|Kootenai (tribe)}} * [https://web.archive.org/web/20160305015820/http://www.stuuns.com/2012/05/08/ktunaxa-moakje-iphone-app-fon-stierwende-sproake/ Ktunaxa moakje iPhone-app fon stierwende Sproake] {{Wälle|Angoawe= <references /> }} [[Kategorie: Indioaner]] [[Kategorie: Sproaken]] lvfh9iiab8lu51qh10fiubrleveet20 0 6913 117519 109088 2018-10-13T13:53:29Z Dutchy45 9475 ferskeedene meente mäd sträite ätter Lenstra noomd wikitext text/x-wiki [[Bielde:Abe Lenstra, Nederland-België, 3 april 1955.png|thumb|right|200px|Abe Leenstra]] '''Abe Lenstra''' ([[It Hearrenfean]], [[27. November]] [[1920]] - It Hearrenfean, [[2 September]] [[1985]]), uk wäil ''Us Abe'' noomd, waas n [[Fryslân|wäästfräisken]] [[Foutbal]]spieler. Lenstra wäd wäil sjoon as die bääste [[Niederlounde|niederloundske]] Foutbalspieler fon alle Tieden. Uur him sünt ne ganse Riege Geskichten äntsteen. Hie spielde in ferskeede Foutbalfereene fon do Niederlounde, do maaste Tied oawers foar dän Fereen [[SK It Hearrenfean]]. Hie häd uk in ju [[Niederloundske Alwetaal]] spieljed. Fon [[1946]] bit [[1947]] waas hie Trainer fon SK It Hearrenfean. Dät [[Abe-Leenstra-Stadion]] in It Hearrenfean is ätter him noomd. Deer stound uk n Monumänt fon him. In [[Arnhem]], [[Amsterdam]], [[Den Haag]], [[Heerenveen]], [[Oldenzaal]], [[Rosmalen]] un [[Weesp]] sünt Sträite ätter him noomd. {{Normdaten|TYP=p|GND=133558614|NTA=07443201X|VIAF=35648616}} {{SORTIERUNG:Lenstra, Abe}} [[Kategorie:Fräiske Persoon]] tk7m1mc160a7yure5kjq5lclvp1i3j0 0 6914 106704 106703 2013-04-09T21:34:16Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''[[Kultuur]]''' uumfoatet aal dät, wät bloot Moanskene moakje, un Dierte heel un aal nit of bloot in minnelke Wiese. Hier een Portoal mäd Ferbiendengen: * [[Bruukdum]] * [[Kunst]] ** [[Bieldende Kunst]] ** [[Deerstaalende Kunst]] ** [[Literatuur]] ** [[Musik]] * [[Politik]] * [[Religion]] * [[Sproake]] * [[Wietenskup]] * [[Wirtskup]] ** [[Buuräi]] ** [[Hondwierk]] ** [[Industrie]] =='''Foar moor klik hierunner ap ''Kategorie:Kultuur'''''== [[Kategorie:Kultuur]] eh0diypp9liteg0kvpqbv5h9hkbehx4 0 6915 110785 110330 2015-05-18T16:43:31Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC /* Ferbiendenge ätter Buuten */ Kategorie:Änglounder wikitext text/x-wiki [[Bielde:Agatha Christie plaque -Torre Abbey.jpg|thumb|right|200px|Monumänt fon Agatha Christie]] '''Agatha Mary Clarissa Christie''', ([[15. September]] [[1890]] – [[12. Januoar]] [[1976]]), waas een [[Änglound|ängelske]] Skrieuwerske fon Kriminoal-Romoane. Ju skreeuw hiere Romoane unner dän Noome Mary Westmacott. Ju häd moor as 80 Bouke skrieuwen. Agatha Christie is aan fon do bekoandsden Autoren fon Kriminoalromoane un häd ätter [[William Shakespeare]] do maaste Bouke ferkooped. Deer sünt moor as 1 Milliarde Bouke fon hier ap Ängelsk un 1 Milliarde Bouke in 45 uur Sproaken ferkooped. Fon wäkke fon hiere Bouke sünt uk Filme moaked, so as '' Miss Marple'', ''Murder on the Orient Express'', ''Death on the Nile'' af ''4.50 from Paddington''. Deer is uk ne Rouse ätter hier noomd: ''Ramira KORmeita Agatha Christie Kordes (D) 1988'' == Wierke == {| |- | valign="top" | * 4.50 From Paddington * The ABC Murders * Absent In The Spring * The Adventure of the Christmas Pudding * After the Funeral * An Autobiography * And Then There Were None * Appointment With Death * At Bertram's Hotel * The Big Four * Black Coffee * The Body in the Library * The Burden * By the Pricking of My Thumbs * Cards on the Table * A Caribbean Mystery * Cat Among the Pigeons * The Clocks * Come, Tell Me How You Live * The Complete Parker Pyne * Crooked House * Curtain: Poirot's Last Case * Dead Man's Folly * Death Comes as the End * Death in the Clouds * Death on the Nile * Destination Unknown * Dumb Witness * Elephants Can Remember * Endless Night | valign="top" | * Evil Under the Sun * Five Little Pigs * Giant's Bread * Hallowe'en Party * Hercule Poirot's Christmas * Hickory Dickory Dock * The Hollow * The Hound of Death * The Labours of Hercules * The Listerdale Mystery * Lord Edgware Dies * The Man in the Brown Suit * The Mirror Crack'd from Side to Side * Miss Marple's Final Cases * The Moving Finger * Mrs. McGinty's Dead * The Murder at the Vicarage * Murder in Mesopotamia * Murder in the Mews * A Murder is Announced * Murder is Easy * The Murder of Roger Ackroyd * Murder on the Links * Murder on the Orient Express * The Mysterious Affair at Styles * The Mysterious Mr. Quin * The Mystery of the Blue Train * N or M? * Nemesis * One, Two, Buckle My Shoe | valign="top" | * Ordeal By Innocence * The Pale Horse * Parker Pyne Investigates * Partners in Crime * Passenger to Frankfurt * Peril at End House * A Pocket Full of Rye * Poirot Investigates * Poirot's Early Cases * Postern of Fate * Problem at Pollensa Bay and other stories * The Rose and the Yew Tree * Sad Cypress * The Secret of Chimneys * The Seven Dials Mystery * The Sittaford Mystery * Sleeping Murder * Sparkling Cyanide * Spider's Web * Taken at the Flood * They Came to Baghdad * Third Girl * The Thirteen Problems * Three Act Tragedy * Towards Zero * The Unexpected Guest * Unfinished Portrait * While the Light Lasts * Why Didn't They Ask Evans? * Witness for the Prosecution and Selected Plays |} == Ferbiendenge ätter Buuten == {{Commonscat}} * [http://www.agathachristie.com/ Offizielle Websiede] {{Normdaten|TYP=p|GND=118520628|NTA=068758162|LCNAF=n79038407|VIAF=71388952}} {{SORTIERUNG:Christie, Agatha}} [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:Änglounder]] sfxq9g6aopn09zw72z8d5axcua5r5uw 10 6916 120279 85983 2021-09-22T09:30:10Z Hanzlan 7462 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Bauwierke in Seelterlound'''||[[Bielde:Scharrel Windmühle.JPG|40px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| '''Säärken'''<br> [[Roomelse#Säärke|Roomelse]] | [[Seedelsbierich#Säärken|Seedelsbierich]] | [[Skäddel#Säärke|Skäddel]] | [[Strukelje#Säärke|Strukelje]]<br> '''Määlne'''<br> [[Hollen#Wiendmäälnen|Hollen]] | [[Skäddel#Wiendmäälne un Määlnemuseum|Skäddel]] <br> '''Uur'''<br> [[Johanniterkommende Boukeläsk|Klaaster Boukeläsk]] | [[Loangstwoogenseender|Marine-Seender Roomelse]] | [[Seelterfräisk Kultuurhuus]]<br> |} kdo6uiz8fvh6pj0pz4epxexpojm2k3r 4 6917 102583 102582 2013-03-03T06:04:49Z Stq-recent changes 4685 wikitext text/x-wiki '''Dät Seelterlound''':<br/> [[Seelterlound]] - [[Seeltersk]] - [[Struukelje]] - [[Roomelse|Roomelse]] - [[Seeidelsbierich]] - [[Skäddel]] - Ju [[Seelter Äi]] - [[Geskichte fon Seelterlound]] - [[Seelter Läid]] - [[Seelter Buund]] - [[Gloowe in Seelterlound]]<br/><br/> '''Fräislound un do Fräisen''':<br/> [[Fräislound]] - [[Fräisen]] - [[Fryslân]] - [[Aast-Fräislound]] - [[Noudfräislound]] - [[Fräiske Sproake]] - [[Wäästfräisk]] - [[Noudfräisk]] - [[Aastfräisk]]<br/><br/> '''Exakte Wietenskuppe''':<br/> [[Physik]] - [[Chemie]] - [[Mathematik]] - [[Informoatik]] - [[Äidkunde af Geowietenskuppe|Äidkunde]] - [[Biologie]] - [[Stiernkunde af Astronomie|Stiernkunde]] <br/><br/> '''Moanskenwietenskuppe''':<br/> [[Geskichte]] - [[Philosophie]] - [[Wirtskaft]] - [[Sälskupskunde]] - [[Jura]] - [[Politik]] - [[Sproakwietenskup]] - [[Psychologie]] - [[Religion]]e <br/><br/> '''Anwoande Wietenskup''':<br/> [[Baukunde]] - [[Computer]]e - [[Ferkier]] - [[Heelkunde]] - [[Huushollenge]] - [[Loundwirtskaft]] - [[Ruumfoart]] - [[Technik]] - [[Unnergjucht]] <br/><br/> '''Kunst un Kultuur''':<br/> [[Kunst]] - [[Baukunst]] - [[Moalerkunst]] - [[Literatuur]] - [[Musik]] - [[Spil un Sport]] - [[Kultuur]] - [[Foulkskultuur]] <br/><br/> '''Ju Waareld''':<br/> [[Äide|Ju Äide]] - [[Lounde]] - [[Sproakfamilie|Sproaken]] - [[Waarelddeele]] - [[Al|Dät Al]] <br/><br/> '''Uursichtsieden''':<br/> [[Plonten|Lieste mäd Plonten]] - [[Wikipedia:Woudelieste/Diertenoomen|Diertenoomen]] - [[Wikipedia:Liesten un Tabellen|Liesten un Tabellen]] '''</small></center> 9di1o4onvoz2j38idy166ycnw4gc3gw 14 6918 85951 2012-06-01T10:16:52Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Indioaner]]“ wikitext text/x-wiki [[Indioaner]] 4haxvu5gxbmk9rx5p4k1h9r4y9njdb9 14 6919 85956 2012-06-01T10:35:53Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Nai-Aaste]]“ wikitext text/x-wiki [[Nai-Aaste]] atwjs48ouvne7rrarn5a2yzwzj408t3 14 6920 85992 85988 2012-06-01T13:44:42Z Pyt 12 Ju Siede wuud loosmoaked. wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 14 6921 85991 85990 2012-06-01T13:43:55Z Pyt 12 Ju Siede wuud loosmoaked. wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 14 6922 85993 85984 2012-06-01T13:45:24Z Pyt 12 Ju Siede wuud loosmoaked. wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 14 6923 85994 85985 2012-06-01T13:46:55Z Pyt 12 Ju Siede wuud loosmoaked. wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 14 6924 110162 110160 2014-10-24T11:12:43Z Cycn 1259 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Foarloage:Babel]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Kategorie:Foarloage:Babel]] nnrowgn73xl3nvtu3af9to3zx9nyvw0 14 6925 85989 2012-06-01T13:41:43Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „Kategorie:Beat ’em up (Twokomp)“ wikitext text/x-wiki Kategorie:Beat ’em up (Twokomp) 6sph1qsu33fflwx74icn0geuy5auydo 14 6926 85996 2012-06-01T13:52:23Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „-“ wikitext text/x-wiki - 6za6z27cqk2qatlebqsiz85czbjf3rd 14 6927 85997 2012-06-01T13:52:57Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „-“ wikitext text/x-wiki - 6za6z27cqk2qatlebqsiz85czbjf3rd 14 6928 119695 85998 2021-02-03T17:11:30Z Samuele2002 8010 added [[Category:Benutser/Sproake en]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki - [[Kategorie:Benutser/Sproake en]] 90m58sloforqiw7dz4juh9mn084c1n3 14 6929 85999 2012-06-01T13:54:25Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „-“ wikitext text/x-wiki - 6za6z27cqk2qatlebqsiz85czbjf3rd 14 6930 86000 2012-06-01T13:54:52Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „-“ wikitext text/x-wiki - 6za6z27cqk2qatlebqsiz85czbjf3rd 14 6931 86001 2012-06-01T13:55:55Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „-“ wikitext text/x-wiki - 6za6z27cqk2qatlebqsiz85czbjf3rd 14 6932 108864 86002 2014-02-20T12:08:31Z Tlustulimu 35 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Bielde fon ju Wiek]] ec5hvh6ks5slvda0jmejx4xhooa42s6 14 6933 108863 86003 2014-02-20T12:06:54Z Tlustulimu 35 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Bielde fon ju Wiek]] ec5hvh6ks5slvda0jmejx4xhooa42s6 14 6934 108862 86004 2014-02-20T12:05:45Z Tlustulimu 35 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Bielde fon ju Wiek]] ec5hvh6ks5slvda0jmejx4xhooa42s6 14 6935 108861 86005 2014-02-20T12:03:51Z Tlustulimu 35 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Bielde fon ju Wiek]] ec5hvh6ks5slvda0jmejx4xhooa42s6 14 6936 106586 98210 2013-04-02T19:06:49Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 100 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8912953]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki - 6za6z27cqk2qatlebqsiz85czbjf3rd 14 6937 86007 2012-06-01T13:58:39Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „-“ wikitext text/x-wiki - 6za6z27cqk2qatlebqsiz85czbjf3rd 14 6938 86008 2012-06-01T13:58:59Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „-“ wikitext text/x-wiki - 6za6z27cqk2qatlebqsiz85czbjf3rd 14 6939 115445 86010 2018-01-09T18:00:36Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ailound]] 5fvvi0d4bkmsrpgy3of9istfmh789ld 14 6940 115492 109016 2018-01-09T18:46:08Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:Fräiske Persoon|Skrieuwer]] e2i6s4x9b0n3m0dkm79a0dgniwmzyya 14 6941 115493 115489 2018-01-09T18:46:25Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki Fräiske Ljuude [[Kategorie:Persoon]] [[Kategorie:Fräisen|Persoon]] jrr08cn8mervwk1kwowgi2hyed19mlm 14 6942 86023 2012-06-01T14:26:02Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „-“ wikitext text/x-wiki - 6za6z27cqk2qatlebqsiz85czbjf3rd 14 6943 86024 2012-06-01T14:27:10Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „-“ wikitext text/x-wiki - 6za6z27cqk2qatlebqsiz85czbjf3rd 14 6944 86025 2012-06-01T14:27:34Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „-“ wikitext text/x-wiki - 6za6z27cqk2qatlebqsiz85czbjf3rd 14 6945 86026 2012-06-01T14:28:34Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „-“ wikitext text/x-wiki - 6za6z27cqk2qatlebqsiz85czbjf3rd 14 6946 86027 2012-06-01T14:29:35Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „-“ wikitext text/x-wiki - 6za6z27cqk2qatlebqsiz85czbjf3rd 14 6948 86029 2012-06-01T14:31:07Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „Sieden mäd stukkene Doatäi-Ferbiendengen.“ wikitext text/x-wiki Sieden mäd stukkene Doatäi-Ferbiendengen. 0zk8560xesdxq68qhf6khniofkkwxr8 14 6949 117502 86030 2018-10-02T17:37:09Z Eurohunter 2923 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Musik]] ncpg4jxuvq45z6aprxu9h9brw4vgrmv 14 6951 86032 2012-06-01T14:33:21Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „-“ wikitext text/x-wiki - 6za6z27cqk2qatlebqsiz85czbjf3rd 14 6952 121026 86033 2022-07-22T20:04:58Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia]] lrr893xxd0as47gyb1cbgr2oav8ne57 0 6953 122754 110780 2023-08-17T11:03:04Z T. Mikulski 13191 Bronson uut 1987 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Charles Bronson Cannes.jpg|miniatur|Bronson uut 1987]] '''Charles Bronson''' (gebooren as ''Charles Dennis Buchinsky'', * [[3. November]] [[1921]] in [[Ehrenfeld (Pennsylvania)|Ehrenfeld]], [[Pennsylvania]]; † [[30. August]] [[2003]] in [[Los Angeles]]) waas n [[USA|amerikoansken]] Skauspiller. Ätter do [[1960]]-er Jiere heerde hie tou do waareldbekoandsden Skauspiller. == Filmografie == * 1951: ''You're in the Navy Now'' * 1951: Die Spur führt zum Hafen ''(The Mob)'' * 1951: Der Mordprozeß O'Hara ''(The People Against O’Hara)'' * 1951: Pat und Mike ''(Pat and Mike)'' * 1952: Die Feuerspringer von Montana ''(Red Skies of Montana)'' * 1952: ''My Six Convicts'' * 1952: Schlachtzone Pazifik ''(Battle Zone)'' * 1952: Kurier nach Triest ''(Diplomatic Courier)'' * 1952: ''Bloodhounds of Broadway'' * 1952: Happy End … und was kommt dann? ''(The Marrying Kind)'' * 1952: Teufelskerle des Ozeans ''(Torpedo Alley)'' * 1953: Die Tränen des Clowns ''(The Clown)'' * 1953: Eintritt verboten ''(Off Limits)'' * 1953: Das Kabinett des Professor Bondi ''(House of Wax)'' * 1953: Fegefeuer (1953)|Fegefeuer ''(Miss Sadie Thompson)'' * 1953: Von der Polizei gehetzt ''(Crime Wave)'' * 1953: ''Tennessee Champ'' * 1954: Massai – Der große Apache ''(Apache)'' * 1954: Der einsame Adler ''(Drum Beat)'' * 1954: Vera Cruz ''(Vera Cruz)'' * 1954: Dieser Mann weiß zuviel ''(Riding Shotgun)'' * 1955: Blutgeld ''(Big House, USA)'' * 1955: Sperrfeuer auf Quadrat 7 ''(Target Zero)'' * 1956: Der Mann ohne Furcht ''(Jubal)'' * 1957: Hölle der 1000 Martern ''(Run of the Arrow)'' * 1958: ''Showdown At Boot Hill'' * 1958: Revolver-Kelly ''(Machine Gun Kelly)'' * 1958: ''Gang War'' * 1958: Wenn die Hölle losbricht ''(When Hell Broke Loose)'' * 1958: Ein Mann in den besten Jahren ''(Ten North Frederick)'' * 1959: Wenn das Blut kocht ''(Never So Few)'' * 1960: Die glorreichen Sieben ''(The Magnificent Seven)'' * 1961: Robur, der Herr der sieben Kontinente ''(Master of the World)'' * 1961: Massaker im Morgengrauen ''(A Thunder of Drums)'' * 1961: Die X-15 startklar ''(X-15)'' * 1962: Kid Galahad – Harte Fäuste, heiße Liebe ''(Kid Galahad)'' * 1962: ''This Rugged Land'' * 1963: Gesprengte Ketten ''(The Great Escape)'' * 1963: Vier für Texas ''(4 for Texas)'' * 1964: …und knallten ihn nieder ''(Guns of Diablo)'' * 1964: …die alles begehren ''(The Sandpiper)'' * 1965: Die letzte Schlacht ''(Battle of the Bulge)'' * 1966: Dieses Mädchen ist für alle ''(This Property is Condemned)'' * 1967: San Sebastian ''(La Bataille de San Sebastian)'' * 1967: Das dreckige Dutzend ''(The Dirty Dozen)'' * 1968: Pancho Villa reitet ''(Villa Rides)'' * 1968: Spiel mir das Lied vom Tod ''(C'era una volta il West)'' * 1968: Du kannst anfangen zu beten ''(Adieu l'ami)'' * 1970: Der aus dem Regen kam ''(Le passager de la pluie)'' * 1970: Der Amerikaner ''(Twinky)'' * 1970: Brutale Stadt ''(Città violenta)'' * 1970: Zwei Kerle aus Granit ''(You Can't Win 'Em All)'' * 1970: Kalter Schweiß ''(De la part des copains)'' * 1971: Mörder hinter der Tür ''(Quelqu'un derriere la port)'' * 1971: Rivalen unter roter Sonne ''(Soleil Rouge)'' * 1971: Der Einsame ''(The Bull of the West)'' * 1971: Chatos Land ''(Chato's Land)'' * 1972: Kalter Hauch ''(The Mechanic)'' * 1972: Die Valachi-Papiere ''(The Valachi Papers)'' * 1973: Ein Mann geht über Leichen ''(The Stone Killer)'' * 1973: Wilde Pferde ''(Valdez il mezzosangue)'' * 1974: Das Gesetz bin ich ''(Mr. Majestyk)'' * 1974: Ein Mann sieht rot ''(Death Wish)'' * 1975: Der Mann ohne Nerven ''(Breakout)'' * 1975: Ein stahlharter Mann ''(Hard Times)'' * 1975: Zwischen Zwölf und Drei ''(From Noon Till Three)'' * 1975: Nevada Pass ''(Breakheart Pass)'' * 1975: Der Tag der Abrechnung ''(St. Ives)'' * 1976: …die keine Gnade kennen ''(Raid on Entebbe)'' * 1976: Der weiße Büffel ''(The White Buffalo)'' * 1977: Telefon ''(Telefon)'' * 1979: Ein Mann räumt auf ''(Love and bullets)'' * 1979: Der Schatz von Caboblanco ''(Caboblanco)'' * 1980: Der Grenzwolf ''(Borderline)'' * 1981: Der Mann ohne Gnade ''(Death Wish II)'' * 1981: Ein Mann wird zur Bestie, Yukon ''(Death Hunt)'' * 1982: Ein Mann wie Dynamit ''(10 to Midnight)'' * 1984: Der Liquidator ''(The Evil That Men Do)'' * 1985: Death Wish III – Der Rächer von New York ''(Death Wish 3)'' * 1985: Murphys Gesetz ''(Murphy's Law)'' * 1986: Der Mordanschlag ''(Assassination)'' * 1987: Das Weiße im Auge ''(Death Wish 4: The Crackdown)'' * 1988: Kinjite – Tödliches Tabu ''(Kinjite – Forbidden Subjects)'' * 1988: Das Gesetz ist der Tod ''(Messenger of Death)'' * 1991: Indian Runner ''(Indian Runner)'' * 1991: ... und den Weihnachtsmann gibt's doch! ''(Yes Virginia, There Is a Santa Claus)'' * 1993: Mord ist die Rache ''(Donato and Daughter)'' * 1993: Der Seewolf ''(The Sea Wolf)'' * 1994: Death Wish V – Antlitz des Todes ''(Death Wish V-The Face of Death)'' * 1995: Eiskalte Wut ''(Family of Cops)'' * 1997: Family of Cops 2 – Der Beichtstuhlmörder ''(Breach of Faith: Family of Cops II)'' * 1999: Family of Cops III == Ferbiendenge ätter Buuten == {{Commonscat|Charles Bronson}} {{SORTIERUNG:Bronson, Charles}} [[Kategorie:Filmspieler]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] 7cnmeau69kq418ad5irldjzh8axjvjb 0 6957 86113 2012-06-02T15:53:40Z Bernd 1291 Bernd verschob Seite [[M. Hettema]] nach [[Montanus Hettema]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Montanus Hettema]] ln4faeib8nygroeqpuebchvlghbo23y 0 6960 114875 107027 2017-12-12T16:54:03Z 91.6.194.43 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Posthumus.jpg|thumb|right|200px|Rinse Posthumus]] '''Rinse Posthumus''' ([[Ternaard]], [[30. Oktober]] [[1790]] - [[Waaksens]], [[28. September]] [[1859]]) waas n [[Fryslân|wäästfräisken]] Pestoor un Dichter die der in n Suumer fon [[1832]] touhoope mäd [[Montanus Hettema]] dät [[Seelterlound]] besoachte. Leeter roaten do bee n tjuk Bouk deerfon uut, dät bolde toun Haaldeel uut oolde [[Uurkunde]]n bestuude, wier die Geskichtsfoarsker nu noch Nutsen fon häd. ==Ferbiendenge ätter Buuten== * Jhr. Mr. M. Hettema en R. R. Posthumus, [http://books.google.nl/books?id=6lVAAAAAcAAJ&printsec=frontcover&dq=%22Onze+reis+naar+sagelterland%22&hl=nl&ei=DV5vTdnzFcaYOsSxmeII&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CEAQ6AEwAQ#v=onepage&q&f=false Onze Reis naar Sagelterland]. Franeker 1836, 418 Sieden un Koarte. Ätterdruk Schuster Leer 1974 [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Sproakkundige|P]] [[Kategorie:Fräiske Persoon|P]] na8fpvelo074b9i4f4wat9abv5synci 0 6964 106244 100811 2013-03-11T11:19:05Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 103 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q23809]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju '''Atomtaal''' beteekent, wofuul [[Proton]]e dät rakt in dän [[Atomkääden|Kääden]] fon n [[Atom]]. Ju Atomtaal is n wichtigen Begriep in ju [[Chemie]]. Ju Atomtaal bestimt, wier n Atom heert in dät [[Periodiske Tabelle|Periodiske System]] un uk wät foar n [[Element]] dät is. Wan n Atom n elektrisk näitroal is, dan is ju Atomtaal gliek an an ju Taal [[Elektron]]e in ju [[Elektronenwulke]]. Et sunt juust do Elektrone, do n Atom sien chemiske Oainskuppe reeke. N Atom wät nit elektrisk näitroal is, wäd as [[Ion]] beteekent. Ju Atomtaal wäd gjuchts unner dät Symbol fon dät Element skrieuwen, t.B. :₁H ([[Woaterstof]]) of ₁₁₈Uuo ([[Ununoctium]]) Ju Taal [[Neutron]]e in dän Kääden wäd nit bestimd fon ju Atomtaal. Pro Atom kon ju Taal Neutrone in dän Kääden uurs weese. Atome mäd ne “ouwiekende” Taal Neutrone wäide [[Isotop]]e naamd. Ju Taal Neutrone is foarallen ferskeeden bie swarrere Elemente, do dan also moor Isotope apwiese. == Sjo uk == * [[Chemisk Element]] * [[Atommasse]] [[Kategorie:Chemie]] pwwkuc1e74hnfdir9lvj2hvcrgrue1d 6 6966 121232 86133 2022-08-02T08:18:56Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = [[:w:fy:|fywiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 102ptj3znilqniz8m0z10rvhxlq32ru 6 6967 121231 86145 2022-08-02T08:18:41Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = [[:w:fy:|fywiki]] |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 102ptj3znilqniz8m0z10rvhxlq32ru 0 6968 113265 106245 2016-08-09T18:09:35Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki '''Masse''' is ne [[Gruundgrööte (Physik)|physikaliske Gruundgrööte]], ju der n Oainskup fon Materie beteekent. Ju Oainskup, ju me definierje kon as “wofuul” Materie, uutert sik ap two Wiesen. Eerstens is ju Materie ‘sweer’, wät hat dät ju [[Sweerkraft]] unnerlain is, un twäidens is Materie ‘duulich’, wät hat dät ju sik sät juun Annerenge fon Bewäägenge. In dän eerste Fal boalt me fon “sweere Masse”, in dän twäide Fal fon “duulige Masse”. Ju [[Internationoal Eenhaidesystem|SI]]-Eenhaid fon Masse is dät [[Kilogram]]. Fon Dingere ap ju Äide wäd ju Masse maastens fääststoald truch dät [[Gewicht]] tou meeten (tou weegen) of mäd dät fon bekoande Massen tou [[Boolkenwächte|ferglieken]]. Dät Kilogramm wuud 1889 definierd as ju Masse fon n Stuk Eedelmetal (ne [[Legierenge]] fon [[Platin]] mäd 10% [[Iridium]]), wät in dät "[[Bureau International des Poids et Mesures]]" ([[Sèvres]], Frankriek) bewoard wäd unner ne [[lufftticht]]e Steelpe. Disse Iekmasse is oawers nit gans dääge; dät Anklieuwjen fon Keete is oarich goud tou fermieden, man dät Ferfljoogen fon do Metalle moaket ju Iekmasse lichter. Deeruum wäd an ne Näidefinition ap Gruund fon [[Fundamentoalkonstante]]n oarbaided. [[Kategorie:Physik]] bfgporkrmq07gi9xn7qivd2wr3yp4nx 0 6970 107217 86209 2013-06-04T06:38:13Z PieterJanR 5240 -interwiki's (wikidata) wikitext text/x-wiki Ju '''Atommasse''', fröier ''Atomgewicht'', is ju [[Masse]] fon n [[Atom]]. Ju kon as älke Masse in ju [[Internationoal Eenhaidesystem|SI]]-Eenhaid Kilogram anroat wäide. Foar Bereekenengen is dät oawers praktisker, ju [[Atomare Masseneenhaid]] u (fröier mäd amu, ''atomic mass unit'', beteekend) tou ferweenden. Ju is die tweelfte Deel fon ju Masse fon n Atom fon dät [[Koolestof]]-Isotop [[Lieste fon Isotope/2. Periode#6 Koolestof|¹²C]]. In SI-Eenhaide bedrächt 1&nbsp;u&nbsp;=&nbsp;1,660&nbsp;538&nbsp;921[[Meetuunsicherhaid|(73)]]&nbsp;×&nbsp;10^-27&nbsp;kg<ref>[http://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?u 2010 CODATA recommended values], ouruupen an n 12. Dezember 2011</ref>. Die Taalenwäid fon ju in u anroate Atommasse, oawers sunner ju Mäiteenhaid, wäd oafte as '''relative Atommasse''' (ängelsk ''[[w:en:atomic weight|atomic weight]]'') beteekent un formoal as ne oaine, [[dimensionsloose Grööte]] apfoated, nämmelk as dät Massenferhältnis fon dät jeewielige Atom tou n toacht Atom fon ju Masse 1&nbsp;u. In Unnerskeed tou ju relative Atommasse wäd ju in kg, g of u anroate Masse uk '''absolute Atommasse''' (ängelsk ''[[w:en:atomic mass|atomic mass]]'') naamd. [[Kategorie:Chemiske Grööte]] [[Kategorie:Atomphysik]] [[Kategorie:Nuklid]] <references /> glcb0y9zxitys6c4n0strdmweadhmk3 0 6971 86214 2012-06-03T15:32:01Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Atomtaal]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Atomtaal]] 3o1odi7zva3dsymkm6332qz7rpbv8q6 4 6972 86293 2012-06-04T19:40:04Z Bernd 1291 Bernd verschob Seite [[Wikipedia:Inhoold]] nach [[Wikipedia:Uutsoachte Sieden]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Uutsoachte Sieden]] 8cddwqs9ijij4qiekyba2twe1k4ntov 0 6974 86536 2012-06-07T16:11:17Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Lybien]] nach [[Libyen]]: Libyen is die gjuchte Noome. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Libyen]] 0y848c535d1f6zlu3u6cojr8es2xiil 0 6975 118949 114407 2020-02-12T16:13:38Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Bädden == * [[1097]]: Wilst dän [[Eersten Kjuustoach]] eendet ju [[Beleegerenge fon Nicäa]], sänt 1077 ju Haudstääd fon dät [[Sultanoat fon do Rum-Seldsjuken]], mäd ju Iennoame fon [[Nicäa]] truch do [[Byzantiensk Riek|Byzantienere]]. * [[1667]] Groaf [[Anton Günther (Ooldenbuurich)|Anton Günther]] stäärft, do Groafskuppe [[Ooldenbuurich (Lound)|Ooldenbuurich]] un Delmenhorst kuume unner deenske Heerskup. * [[1667]] 19. bit [[24. Juni]]: Bie dän [[Uurfaal in dän Medway]] ([[Twäiden Ängelsk-Niederloundsken Kriech]]) tringe niederloundske Skiepe in ju Muude fon ju [[Themse]] ien. Dät mät ju [[Royal Navy]] so läip, dät ju sik in ju Foulge toun Freesluut twoangen sjucht. * [[1942]] - [[Muammar al-Gaddafi]]. Hie waas leeter fon [[1969]] bit [[2011]] tou aan brutoalen Diktoatoor fon Libyen. == Stuurwen == * [[1667]]: Groaf [[Anton Günther (Ooldenbuurich)|Anton Günther]] fon Ooldenbuurich. * [[1867]] [[Kaiser Maximilian I.]] fon Mexiko truch Waigjuchtenge. Deermäd eendet ju kuute Tied fon dät twäide mexikoanske Kaiserriek. * [[2016]]: [[Götz George]], düütsken Skauspieler. [[Kategorie:Juni]] pbgvg26an1m4n0uvrltyxl8w1uedds2 0 6976 107675 86548 2013-08-01T04:49:37Z タチコマ robot 87 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Säntjansbäien]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Säntjansbäien]] k08fidj8iv1ygxlauac6bs05kgz0hrl 4 6977 117825 117585 2018-12-16T16:52:00Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{WikipediaSkrieuwhälpe}} Hier äntstoant aan Foarsleek foar aan Jiersploan, wäkke Artikkele in ju Seelterske Wikipedia skrieuwen af ferbeeterd wäide mouten. Wäl an dän Äntwuurp fon dän Ploan meemoaket, skuul dät in aan realistisken Roome hoolde. Wie konnen in een Jier nit uuneendelk fuul Artikkele skrieuwe, un wie mouten wiete, dät dät Jier nu bloot noch een hoolich Jier is. Wäl sik ätter dän Artikkel gjuchte wol, die kon dät, un wäl nit wol, die däd dät ieuwen nit. Iek toanke, dät waas ap bääste, wan wie älk Jier tou een Themoa uus Wikipedia uutbaue. Uurs wäd dät tou fuul. == Ploan-Foasleek foar 2018 == Düt Jier skäl dät uum '''Latien-Amerikoa''' un do uur '''middel- un suudamerikoanske Lounde''' gunge. Uum do Stoaten un hiere Haudstääde, wichtige Ailounde, uum Plonten un Dierte, uum Ljuude, Sproaken un Kultuuren, uum Geskichte un wät aal so in dät Rebät wichtich is. Buppedät skällen do Artikkele kloor moaked wäide, do in do lääste Jiere ploand wieren, man nit kloor wuuden sunt. Tou düsse "Ooldlast" heere Artikkele uut do Berieke fon '''do Kunste''', '''Ferkiersmiddele un Infrastruktuur'''' juust so as '''Reewen un Woapentechnik'''. === Näi tou skrieuwen === * [[Algiske Sproaken]] * [[Alpaka (Kamäil)]] * [[Amazonas-Delfin]] * [[Amerikoanske Platoane]] * [[Amblyrhynchus cristatus]] (düütsk: Meerechse) * [[Anakondas]] * [[Anden-Boar]] * [[Antigua (Litje Antillen)]] * [[Antigua un Barbuda]] * [[Arawak]] * [[Arawak-Sproaken]] * [[Araukoanske Sproaken]] * [[Aru-Sproaken]] * [[Asunción]] (Haudstääd fon Paraguay) * [[Atawallpa]] (of ''Atahualpa'') * [[Avocado]] * [[Axolotl]] * [[Azteken]] * [[Barbados]] * [[Barbuda]] * [[Basseterre]] (Haudstääd fon St. Kitts un Nevis) * [[Belize]] * [[Belmopan]] (Haudstääd fon Belize) * [[Bierich-Kat]] * [[Bierich-Noosenboar]] (''Nasuella olivacea'') * [[Bierich-Tapir]] * [[Bieuw-Äil]] (''Electrophorus electricus'') * [[Boomstieger-Poagen]] (Dendrobatidae) * [[Bridgetown]] (Haudstääd fon Barbados) * [[Buenos Aires]] (Haudstääd fon Argentinien) * [[Caracas]] (Haudstääd fon Venezuela) * [[Castries]] (Haudstääd fon St. Lucia) * [[Cayenne]] (Haudstääd fon Frantsöösk-Guayana) * [[Cedrus]] * [[Chan Santa Cruz]] * [[Chibcha-Sproaken]] * [[Chichén Itzá]] * [[Chinchillas]] * [[Chocó-Sproaken]] * [[Cochimí-Yuma-Sproaken]] * [[Costa Rica]] * [[Cypressus]] * [[Damp-Lokomotive]] * [[Dalbergia]] * [[Diesel]] * [[Dominica]] * [[Dominikoanske Republik]] * [[El Salvador]] * [[Eucalyptus]] * [[Euterpe oleracea]] * [[Fjuurlound]] * [[Fjuurwoape]] * [[Flaklound-Tapir]] * [[Flitsepee]] * [[Francisco Pizarro]] * [[Gäddeldierte]] * [[Galapagos-Ailounde]] * [[Galapagos-Hüünenskildpudde]] * [[Galapagos-Pinguin]] * [[Garifuna (Foulk)]] * [[Garifuna (Sproake)]] * [[Georgetown (Guyana)]] (Haudstääd fon Guyana) * [[Grenada]] * [[Guaiacum]] * [[Guanako]] * [[Guaraní (Foulk)]] * [[Guaraní (Sproake)]] * [[Guatemala]] * [[Guatemala-Stääd]] * [[Haiti]] * [[Haitioanske Sproake]] * [[Harpyie (Fuugel)]] * [[Hernán Cortés]] * [[Hoask]] * [[Hoaskeblok]] * [[Hoaskeboor]] * [[Honduras]] * [[Iersenboan]] * [[Iesels-Pinguin]] * [[Jaguar]] * [[Jamaika]] * [[Jool]] (Dubbeltjuudegaid: Hier is Jool as DEEL meend, neen Flitsepee) * [[Kabomani-Tapir]] * [[Kaimoane]] * [[Kajak]] * [[Kakteen]] * [[Kariben]] * [[Karibik]] * [[Karibiske Sproaken]] * [[Katuun]] * [[Kingston (Jamaika)]] * [[Kingstown]] (Haudstääd fon St. Vincent un do Grenoadinen) * [[Koafje]] * [[Koafje-Plonte]] * [[Kolibris]] * [[Konquistador]] * [[Krabben-Waaskboar]] * [[Kuutske]] * [[Laader-Woain]] * [[Lama (Kamäil)]] * [[Leftaru]] (of ''Lautaro'') * ''[[Lycalopex]]'' * [[Loaidierte]] (meend is düütsk:Faultiere) * [[Lokomobil]] * [[Macro-Ge]] * [[Magellan-Pinguin]] * [[Malinche]] * [[Managua]] (Haudstääd fon Nicaragua) * [[Mangrove]] - - mäd Begriepskloorenge un Ferwies ap: ** [[Mangroven-Woold]] ** [[Mangroven-Boom]] * [[Manku Qhapaq]] (of ''Manco Cápac'') * [[Manku Qhapaq II.]] (of ''Manco Cápac II.) * [[Mapuche]] * [[Mapudungun]] * [[Mataco-Guaicurú-Sproaken]] * [[Maya]] * [[Maya-Kalänner]] * [[Maya-Skrift]] * [[Maya-Sproaken]] * [[Mayathan]] * [[Mäskinenruur]] (wo "Maschinengewehr" heete skäl, bän iek uunseeker) * [[Mexiko-Stääd]] * [[Middel-Amerikoa]] * [[Middelamerikoansken Tapir]] * [[Miegelke-Boare]] * [[Mixe-Zoque]] * [[Montevideo]] (Haudstääd fon Uruguay) * [[Moonenwulf]] (''Chrysocyon brachyurus'') * [[Motēcuhzōma Xōcoyōtzin]] (uk ''Moctezuma II.'', Montezuma * [[Na-Dené-Sproaken]] * [[Nahua]] * [[Nahuatl]] * [[Näiwaareld-Kamäile]] * [[Nandus]] * [[Nassau (Bahamas)]] (Haudstääd fon do Bahamas) * [[Nauel-Swiene]] (of ''Pekaris'') * [[Nelson-Noosenboar]] (''Nasua nelsoni'') * [[Nevis]] * [[Noosenboare]] (''Nasua'') * [[Otomangue]] * [[Ozelot]] * [[Paaske-Ailound]] * [[Päiter I. (Brasilien)]] * [[Päiter II. (Brasilien)]] * [[Panama-Stääd]] * [[Pano-Sproaken]] * [[Panzer]] * [[Papagäie]] (heete do so ap Seeltersk?????????????????????????????????) * [[Paramaribo]] (Haudstääd fon Suriname) * [[Paraná]] * [[Paranuute-Boom]] * [[Piranhas]] * [[Port-au-Prince]] (Haudstääd fon Haiti) * [[Port of Spain]] (Haudstääd fon Trinidad un Tobago) * [[Portugiesiske Sproake]] * [[Prosopis]] * [[Pudu]] * [[Puma]] * [[Quechua (Foulk)]] * [[Quechua (Sproake)]] * [[Quito]] (Haudstääd fon Ecuador) * [[Rapanui (Sproake)]] * [[Río Grande (Bolivien)]] * [[Rio Grande (Brasilien)]] * [[Río Guaviare]] * [[Rio Juruá]] * [[Rio Madeira]] * [[Rio Purus]] * [[Rio São Francisco]] * [[Río Ucayali]] * [[Roiboot]] * [[Roomske Sträiten]] * [[Roseau]] (Haudstääd fon Dominica) * [[Sail]] * [[Sailskip]] * [[San José (Costa Rica)]] * [[San Salvador]] (Haudstääd fon El Salvador) * [[Santo Domingo]] (Haudstääd fon ju Dominikoanske Republik) * [[Sayri Tupaq]] (of ''Sayri Túpac) * [[Schinopsis lorentzii]] * [[Simón Bolívar]] * [[Skienbouken]] (''Nothofagus'') * [[Skip]] * [[Skou]] * [[Skuufkoare]] / Koare (ju) (Koare wäd uk foar uur Seeken kweeden) * [[Slieper]] / Träkker * [[Soaks]] * [[Spieker]] * [[Spoade]] * [[Sprängstof]] * [[Stanley (Falklound)]] (Haudstääd fon do Falklound-Ailounde) * [[Saint John’s (Antigua un Barbuda)]] * [[St. George’s]] (Haudstääd fon Grenada) * [[St. Kitts]] * [[St. Kitts un Nevis]] * [[St. Lucia]] * [[St. Vincent]] (dät Ailound) * [[St. Vincent un do Grenoadinen]] * [[Sträite]] * [[Struukrotten]] * [[Sucre]] (Haudstääd fon Bolivien) * [[Suudamerikoansken Noosenboar]] (''Nasua nasua'') * [[Suudelke Seeboare]] * [[Swäid-Woal]] (???????????????????????????????????????????????????? hat die so ap Seeltersk? ???????????????????????????????????) * [[Taíno]] * [[Tapire]] * [[Tegucigalpa]] (Haudstääd fon Honduras) * [[Tenōchtitlan]] * [[Terra preta]] * [[Tetzcohco]] (of Texcoco de Mora) * [[Texcoco-See]] * [[Titu Kusi Yupanki]] (of ''Titu Cusi Yupanqui'') * [[Tlacōpan]] * [[Tlaxcala (Stääd)]] * [[Tlaxcalteken]] * [[Toach (Iersenboan)]] * [[Trinidad (Ailound)]] * [[Trinidad un Tobago]] * [[Tropisken Rienwoold]] * [[Tucano-Sproaken]] * [[Tukoane]] * [[Tupaq Amaru (Inka)]] (of ''Túpac Amaru'') * [[Tupaq Wallpa]] (of ''Túpac Huallpa'') * [[Tupaq Yupanki]] (of ''Túpac Yupanqui'') * [[Tupi (Foulk)]] * [[Tupi (Sproake)]] (oankelde Sproake) * [[Tupí-Sproaken]] (Sproakfamilie) * [[U-Boot]] * [[Uto-aztekiske Sproaken]] * [[Vikunja]] * [[Waskar]] (of ''Huáscar'') * [[Wayna Qhapaq]] (of ''Huayna Cápac'') * [[Wietsnuuten-Noosenboar]] (''Nasua narica'') * [[William Shakespeare]] * [[Woain]] * [[Woaterswiene]] (of Capybaras) * [[Xicoténcatl die Jungere]] * [[Xochimilco]] * [[Yucatan]] === Tou ferbeeterjen === * [[Albrecht Dürer]] * [[Amerikoa]] * [[Ängelske Sproake]] (moor) * [[Argentinien]] (+ Geskichte) * [[Bahamas]] (+ Geskichte) * [[Barock]] * [[Bolivien]] (+ Geskichte) * <s>[[Brasília]] (+ Infobox, + Geskichte)</s> '''DÄIN!''' * <s>[[Ecuador]] (+ Geskichte)</s> '''DÄIN!''' * [[Frantsööske Sproake]] (moor) * [[Frantsöösk-Guayana]] (+ Geskichte) * [[Guyana]] (+ Geografie, + Geskichte) * [[Havanna]] (Haudstääd fon Kuba, + Geskichte) * [[Impressionismus]] * [[Johann Sebastian Bach]] (Dät mai iek jädden moakje, uumdät iek deer n tjuk Bouk uur häbe. [[Benutser:Heinz|Heinz]] ([[Benutser Diskussion:Heinz|Diskussion]]) 19:44, 8. Jun 2012 (UTC)) * [[Klassizismus]] * [[Kuba]] (+ Geskichte) * [[Leonardo da Vinci]] * [[Manierismus]] * [[Mexiko]] (+ Loundtabelle, + Geografie, + Geskichte) * [[Moalerkunst]] * [[Nicaragua]] (+ Geografie, + Geskichte) * [[Niederloundske Sproake]] (moor) * <s>[[Panama]] (+ Geskichte)</s> '''DÄIN!''' * [[Paraguay]] (+ Geskichte) * [[Peru]] (+ Geskichte) * [[Spoanske Sproake]] (moor) * [[Suriname]] (+ Geografie, + Geskichte) * [[Uruguay]] (+ Geskichte) * [[Venezuela]] (+ Geskichte) * [[Suud-Amerikoa]] * <s>[[Symbolismus]]</s> '''(DÄIN!)''' * [[Turske Weete]] (+ Taxobox un moor) bo3nn4k7e3ghcpro6qv63cz0vhd09yq 0 6980 86588 2012-06-08T07:29:55Z Bernd 1291 Bernd verschob Seite [[Suudamerikoa]] nach [[Suud-Amerikoa]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Suud-Amerikoa]] pa8ax4vkgz4ipa64kged1okk56dvatx 0 6982 120712 114840 2022-04-04T01:51:07Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Portrait de Dante.jpg|thumb|right|200px|''Dante Alighieri'' fon [[Alessandro Botticelli]]]] '''Dante''' '''degli Alighieri''' ([[Florenz]], [[29. Moai]] [[1265]] - [[Ravenna (Stääd)|Ravenna]], [[13. September|13]]/[[14. September]] [[1321]]) waas n [[Italien|italieensken]] [[Dichtenge|Dichter]] un [[Politiker]]. Sien wichtichste Oarbaid is bekoand as "La divina commedia" ([[ju goddelke Komödie]]). Dät is n loang Gedicht in träi Paate uur ne Raise truch ju Hälle (Inferno), truch dät Feegefjuur (Purgatorio) ätter dät Paradies (Paradiso) un wäd betrachted as n Toppunkt fon ju Waareldliteratuur. Do italieenske [[Euro|2-Euromunten]] änthoolde n Porträt fon Dante, teekend fon [[Raffaello Santi|Raffael]]. == Geskichte == In ju Tied fon Dante waas [[Gedicht|Dichtjen]] dät Gewöönelke, [[Prosa]] roat dät bolde nit. Poesie waas oawers gans uurs apbaud as däälich. Insteede fon ap [[Riem]] wuud foarallen ap dät [[Metrum]] oachted, wan uk Dante in ju ''Divina commedia'' ne touhoopestoalde Oard Riem ferwoant. Un al ap n Oaler fon njuugen Jiere fäng Dante tou dichtjen oun. Dante lieuwede in Florenz, doomoals mäd 80.000 Ienwoonere ätter [[Paris]] ju grootste Stääd fon Europa un een fon doo wichtichste Middelpunkte fon Kultuur un Hondel. [[1302]] wuud er, as hie Bosskupper bie dän Poapst waas, uut sien Stääd ferband fon do [[Ghibelline un Guelfe|Swotte Guelfe]], sien politiske Juunstonnere. Dante, die der sälwen tou do Wiete Guelfe heerde, stuud sälwen foar n milderen politisken Kurs, wier säärkelke un waareldske Ferhältnisse uurs wieren as bie do Swotte Guelfe. Do Wiete wüülen n Oard Trännenge twiske Säärke un Stoat un wieren uk foar n Juunroup fon ju ''[[Konstantiniske Skoankenge]]''. Ätter n misglukkeden Putsk fon do Wiete Guelfe, äntslooten sik do Swotte Guelfe, Dante un sien Familie foar two Jiere tou ferbannen. Deeruum dät Dante standoardmäitich feruurdeeld waas, wuud ju Stroafe al bolde uumesät tou lieuendsloange Ferbannenge. Sien Lieuwend loang is Dante fernarred blieuwen ap ju foar him nit tou beloangjene [[Beatrice Portinari|Beatrice]], n hilked Wieuwmoanske, ju hie man twäie wuudelk blouked häd. Ju spielt uk ne Rolle in ''La divina commedia''. Dantes Skrieuwen ''Vita nuova'' fon 1293 is sogoar hier gans widmed un honnelt uur sien süüwere abstrakte Ljoowe foar hier. Uungeoachted sien Ljoowe foar Beatrice waas Dante Foar fon moorere Bäidene, wierfon [[Pietro Alighieri]] die Bekoandste is. [[Bielde:Dante.deathmask.jpg|thumb|right|150px|''Doodenmaske (in "Palazzo Vecchio", Florenz)'']] In sien Exil wonderde Dante truch gans Italien, foarallen truch dät rieke un beeter äntwikkelde Noude. Italien uumfoatede in ju Tied noch moorere Köönichrieke un al bolde plädierde Dante foar een touhoopesleeten Italien. Foarallen ju Sproake waas deerbie n wichtich Middel foar Eenhaid. ''La divina commedia'' is skrieuwen in ju Foulkssproake, dät [[Toskanisk]]e fon uut ju Tied uum [[1307]]. Ju Foarljoowe foar ju Foulkssproake is Subjekt fon sien Traktoat ''De vulgari eloquentia'' (Uur ju Baalkittegaid in ju Foulkssproake). Uur Wierke sunt ''Monarchia'' uur dät Köönichdum, ''Questio de aqua et terra'' uur ju Wietenskup, [[Convivio]] (Gastmäil) uur dät Genäit fon ju Philosophie, un [[Vita Nuova]], ne Ode ap Beatrice. N uur Thema dät in sien Oarbaid aal wierkumt, is ju buppe ärwäände Stried twiske Guelfe un do [[Ghibelline un Guelfe|Ghibelline]], wier uk oafte ap waiwiesd wäd in sien ''Divina commedia''. Dante stoorf [[1321]], noch immer in Exil, in [[Ravenna]], wier hie begreeuwen lait. Loange Tied hääbe do Stääde Florenz un Ravenna kibbelt uum sien Uurräste, man Dante bleeuw in Ravenna. == Wierke == * 1295 [[Vita Nuova|''La Vita Nuova'']], autobiografiske Prosatexte mäd Gedichte ap Florentinisk. * 1304 - 1306 ''[[De vulgari eloquentia]]'', Plädoyer ap Latiensk foar Anweendenge fon dät Italieenske. [[File:De vulgari eloquentia.tif|thumb|''De vulgari eloquentia'', 1577]] * 1304 - 1307 ''Il [[Convivio]]'', Argumentation ap Florentininsk uur Nutsen fon Philosophy un Moroal in ju Politik. * 1306 - 1321 ''[[ju goddelke Komödie|La divina commedia]]'' (ap Wäästfräisk uursät fon P.W. Brouwer) ** 1309 Inferno ** 1312 Purgatorio ** 1318 Paradiso * 1310 - 1313 ''De Monarchia'', Argumentation ap Latiensk, dät bloot Autorität fon een Persoon aal Unnerdoane Fräiegaid un Gjucht reeke kon. * ''Le rime'', ätter sien Dood sammelde Gedichte ap Florentinisk, do Dante in dän Loop fon sien Lieuwend skrieuwen häd. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20110718022822/http://members.chello.nl/e.hoekstra8/Commedia-all.pdf Uursättenge ap Wäästfräisk fon P.W. Brouwer] * [http://it.wikisource.org/wiki/Autore:Dante_Alighieri Wierke fon Dante ap Wikisource] * [http://digilander.libero.it/letteratura_dante/index.html Wierke fon Dante Alighieri, Italieensk un Ängelsk] * Die eerste illustrierde Druk (1481) fon ju ''Divina commedia'' fon Dante is Paat fon ju Sammelenge fon ju [[Bibliotheca Philosophica Hermetica]] {{Commons|Dante Alighieri}} [[Kategorie:Middeloaler| ]] [[Kategorie:Italieensken Skrieuwer]] [[Kategorie:Dichter]] [[Kategorie:Politiker]] ngdxskr8333d03ab3vcx9gyw3e1c73k 0 6983 118689 110770 2019-12-13T10:35:21Z Niegodzisie 10360 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Elvis Presley 1970.jpg|thumb|right|250px|Elvis in 1970]]'''Elvis Aaron Presley''' ([[8. Januoar]] [[1935]], [[Tupelo]], [[Mississippi]] – [[16. August]] [[1977]], [[Memphis]], [[Tennessee]]) waas n amerikoansken Popsjunger un Tjooterspieler. == Sien Juugend == Elvis Aaron Presley wuud bädden<ref>"bädden" is een oold Seelter Woud foar "gebooren"</ref> in een litjet Huus ap Saltillo Road in aastelk [[Tupelo]]. Hie is die jungere fon twäin Twillinge, man sin Bruur Jesse Garon koom dood tou Waareld. Jesse Garon wuude dän uur Dai begreeuwen ap dät Priceville Säärkhoaf in Tupelo. Elvis waas die Suun fon Vernon Elvis Presley un Gladys Love Smith; bee Oolden koomen uut een eenfachere Huuhollenge. Do Presleys lieuwden in Äärmoud; jo ferpouseden sik bloot as jo ätter Säärke geenen of ap Besäik geenen bie Fjuunde. Ju Familie geennen ätter Säärke bie ju First Assembly of God. Ap n [[3. Oktober]] [[1945]] noom die junge Elvis deel an n Talentwädstried ap ju jierelke Mississippi–Alabama Fair and Dairy Show. Hie eendede an ju twäide Steede. Deeruum dät sin Foar oafte fon Huus waas, kreech Elvis een stäärke Biendenge tou sien Määme. Ap n [[8. Januoar]] [[1946]] kreech Elvis ap sin Bäidedai<ref>"Bäidedai" is een oold Seelter Woud foar "Gebuursdai"</ref> een [[Gitarre]] fon sien Oolden. Sin Oom Vester leerde him deerap tou spieljen. In ju Tied dät Elvis sien eerste Musiknooten spielde, koom sien Bääsje uk bie ju Famielje tou woonjen. Dät waas een Moage deertou, ju der mäd Ieten fäld wäide moaste. In ju Periode heerde Elvis oafte ferskeedene Soarten Musik. Do Presleys woonden tichtebie een swot Kwattier, un so kreech Elvis Kunde an do [[Blues]]. Man Elvis waas uk oafte tou fienden bie Säärkentjoonste. Aal dät hiede Ienfloud ap sien Musik. In n September 1948 ferlook ju Presley Famielje ätter [[Memphis]]; jo foonten deer ne tiedwiese Woonsteede. Elvis koom dan ap ju Humer Jr. High Schoule. 1949 kreegen do Presleys ne fääste Woonsteede, n Etagenwoonenge in Lauderdale Courts ap Winchester Avenue. Määme un Elvis noomen n Deeltied-Boantje uum dät aal tou betoaljen. Määme oarbaidede as Kellnerin un Elvis as Wachter in n Tjooter. Man deeruum dät Elvis bit leet in de Noacht oarbaidje moast, fäl hie ap ju Skoule oafte in Släip. Deeruum liet sien Määme him wier apheere mäd oarbaidjen. Elvis waas ap ju Skoule n biesunnneren Wänt. Sien Jäild roate hie uut an apfaalende Kloodere. Uk hiede hie säildsoam loange Hiere foar ju Tied. Ap ju Skoule wuud er taaged. Lukkelk kreech hie n Fjuund, die deer holp dät Naarjen tou stopjen. Delbert West wuud ap ju Wiese n Moat foar dät Lieuwend. Ap n [[3 Juni]] [[1953]] moakede Elvis Abituur. Fluks dän uur Dai fäng hie oun bie Parker Machinists Shop. [[Bielde:Elvis_Presley_promoting_Jailhouse_Rock.jpg|thumb|right|150px|Elvis in dän clip fon Jail House Rock]] == Die Begin == In n Suumer fon [[1953]] fäng ju Soangloopboan fon Elvis oun. Hie stapte binne bie ju SUN Memphis Recording Servis. Die Bedrieuw waas fon Sam Phillips. Hie noom two Läidere ap: ‘My happiness’ un ‘That’s when your heartaches begin’. Marion Keisker waas deerbie un ju ferwachtede wäil wät fon Elvis. Ju sätte n Paat fon do Läidere ap Beend un skreeuw sien Telefoonnuumer ap un sien Adrässe. In n September 1953 wikselde Elvis fon Oarbaid. Hie oarbbaidde kuute Tied bie Precision Tool, man steech al fluks uume ätter Crown Elecric. In n Januoar stapte Elvis wier binne bie ju Memphis Recording Studio Service. Hie noom `Casual love affair` un `I'll never stand in your way` ap. Hie hied doo uk sien eerste Träffen mäd Sam Phillips. Yn n Suumer fon [[1954]] noom Sam Kontakt ap mäd Elvis. Jo booden him n Kontrakt an. Elvis uud in Kontakt broacht mäd Scotty Moore un Bill Black. Ap n [[5. Juni]] duukeden do Träi in n Studio oun. Do fäärme<ref>"fäärme" is een oold Seelter Woud foar "eerste". "Eerste" is wäil nit ferkierd, dät kumt uk uut dät Ooldfräiske, man dät dät Woud "fäärme" nu bolde nit moor bruukt wäd un me maast bloot noch "eerste" heerd, dät is wäil truch Düütsken Ienfloud keemen</ref> Deege in dän Studio wüül dät nit goud slumpje. Ju Musik, ju do spielden, waas nit fernäierjend. Bit Elvis n poor Läidere wät gauer soang. Truch dät haagere Tempo äntstuud n näien Musikstil. Dät waas ne Miskenge fon swotte un wiete Musik. An n 19. Juli [[1954]] wuud de Single `That's allright` un `Blue moon of Kentucky` eepentelk uutbroacht. Dät eerste Konsert, wät jo roaten, wuud n grooten Ärfoulch. Dät Publikum wuud begäisterd. == Die Hööchtepunkt == Do geen dät gau mäd Elvis sin Loopboan. Hie träfde Colonel Tom Parker, die der as Hollounder gebooren waas un die der eegentelk Dries van Kuijk hiet. Die wuud ap n 15 August sin Manager un bleeuw foar sien ganse Lieuwend. Ap n 20. November teekent Elvis n Kontrakt foar 35.000 [[Dollar]]. Elvis wuud aal moor bekoand. Hie koom moorere Moale ap Fiersjoon. Ap n 6. April 1956, bie dät Läid ‘Hound Dog’ geenen aal Breemse loos. Aal Ljuude in dät ganse Lound saagen do berüümde Huftebewäägengen fon Elvis. Do maaste junge Ljuude foonten dät gewaltich, man foar Allere waas dät ne Skonde. Dät roate sogoar Priestere do der n [[Banflouk]] uutsprieken. Dät heelt Elvis nit deerfon ou, mäd Film ountoufangen. An n 23. August 1956 noom er dän Film: `Love me Tender` ap. Dät waas die Begin fon ne ganse Riege Filme. [[Bielde:Graceland front.jpg|thumb|left|200px|Graceland]] In n Meerte 1957 koopede Elvis [[Graceland]]. In ju Periode kreech Elvis n Aproup foar dän Militärtjoonst. Dät gefäl dän Elvis heel un aal nit. Hie hied Nood, dät sun Unnerbreekenge die Eende fon sin Loopboan weese skuul. Man hie moaste daach. Hie wuud dan Suldoat Nuumer 53310761. In n August wuud sien Määme kroanke. Hie kreech Sunneruurloof un bleeuw twäin Deege bie sien Määme, bit dät hier wier wät beeter geen. Dan geen Elvis ätter Graceland uum wät uut tou räästjen, man ju Noacht stoorf sien Määme, in n Oaler fon 46 Jiere. Ätter dät Deelbjoor moast Elvis wier ätter dät Militär. Kuut deerätter wuud bekoand roat, dät Elvis fersät wuude ätter [[Düütsklound]]. In Düütsklound träfde hie [[Priscilla Ann Beaulieu]], ju der ieuwen 14 Jiere oold waas. Daach moakede dät Wucht n grooten Iendruk ap him. Soogen Jiere leeter fräigede hie hier toun Hilk un ju kwad “jee”. An n 1 Moai 1967 hilkeden do. Intwiske koopede Elvis n Ranch juust uur dät Skeed fon Mississippi, man bloot eenige Kilomeetere fon Graceland oawe. Hie koopede dän Ranch, so dät er sien näie Ljohääberäi uutäiwe kuude: Hoangsteriede. An n 1. Februoar 1968 kreegen jo n Dochter, ju der [[Lisa Marie Presley]] naamd wuude. == Comeback == Elvis hied al moor as oachte Jiere nit moor ‘live’ aptreeden. Hie hied dan uk mäd do Näärwen, as tou n eersten Moal wier aptreede moaste. Sien eerste Aptreeden waas ap ju N.B.C. un dät waas n grooten Ärfoulch. Elvis waas wier gans deer. In Tied fon fjauer Wieke roate hie 57 Konserte. Elvis hied dän eene Ärfoulch ätter de uur. Man dät Hilk mäd Pricilla waas nit moor wät dät weesen waas. Ju wüül skeede. == Die Eend kumt == Eende Oktober [[1973]] wuud Elvis apnuumen in dät Kroankenhuus fon Memphis. Hie hied [[Lungenfjuuregaid]] un n swollenen tjukken Tierm un deerbie koom: hie hied uk noch [[Hepatitis]]. In n Jannuoar [[1975]] wuud Elvis wier apnuumen, ditmoal foar Probleme mäd sien [[Lieuwer]]. In ju Twisketied wuud Elvis uk noch apnuumen, deeruum dät hie heel truchtroald waas. In n grooten Gong flooch Elvis fon Stoat tou Stoat un fersuurgede aal Mounde moorere Duts fon Konserte. Dät Bruuken fon ounreegjende Middele waas foar Elvis gans gewöönelk, hie waas do Medizine ferfaalen. Elvis sliep oafte deeges, ätterdät hie n Släipmiddel iennuumen hiede. Un as hie dan wier apwoakede (wierfoar hie uk wier Medizine ferwoande), dan eet hie sik gjucht sääd mäd fat Ieten. Maaste Tied wieren do Deege foar Elvis in disse Periode nit moor as in sien Boademoantel uumeloope, ap Klo sitte un religiöse Bouke leese. In Twiskentied roate er Apdraach, Konserte tou organisierjen. Bloot toun Aptreeden geen hie noch fon Huus. == Sin Dood == [[Bielde:ElvisBurialSite.jpg|thumb|right|200px|Elvis sien Grääf ap Graceland.]] Elvis stoorf dän [[16. August]] [[1977]] in Memphis an [[Haatlieden]], so wuud kweeden. Man bie leetere [[Autopsie]] koom hääruut, dät in dät Lieuwend Spuuren siten fon ferskeeden Medizien, so dät hie weerskienelk stuurwen waas an een Uurdosis. == Ätter sin Dood == Elvis wuud eerste begreeuwen in n Familien-[[Mausoleum]] ap Forest Hill Cemetery, man ätter n Äntfierengsfersäik wuuden sien Lieuw un die fon sien Määme ätter Graceland broacht. Elvis sien Grääf waas al bolde n [[Waalfoartssteede]]. In dät Jier [[1982]] is Graceland eepenstoald foar dät Publikum. Aal Jiere kuume deer uur 600.000 Ljuude ap Besäik. 2006 is Graceland fon de amerikoanske Behöörde naamd tou [[National Landmark]]. Fieuwuntwintich Jiere ätter sin Dood stuude ju Musik, ju Elvis moakede, noch altied fon Interesse. Ju Nuumer "A litte les conversation" kreech fon [[Junkie XL]] ne Näiuutfierenge. In groote Paate fon de Waareld stuud dät as Eerste ap do Hitliesten. == Diskografie == {| class="toccolours vatop" style="margin:0.5em 1em 0.5em 0; font-size: 85%; text-align:center;" | colspan="6" style="background:#FFE4C4"|'''Albums''' mäd ne Hitnotierenge in ju Holloundske Album Top-20/50/100 |- bgcolor="#FAD7E7" !Tittel !!Doatum fon<br />uutbrangen!!Doatum fon<br />binnekuumen!!&nbsp;Hööchste&nbsp;<br /> Steede!!&nbsp;Antaal&nbsp;<br />Wieke!!&nbsp;Bemäärkenge&nbsp; |- |align=left|''Almost in love''||||9-1-1971||43||6|| |- |align=left|''Elvis forever''||||19-10-1974||1||49|| |- |align=left|''40 greatest hits''||||4-10-1975||6||28|| |- |align=left|''Moody blue''||||23-7-1977||6||17|| |- |align=left|''20 fantastic hits''||||3-9-1977||7||12|| |- |align=left|''A portrait in music''||||3-9-1977||12||11|| |- |align=left|''In concert''||||29-10-1977||13||11|| |- |align=left|''Love songs''||||12-1-1980||18||12|| |- |align=left|''Gospels''||||24-1-1981||12||10|| |- |align=left|''Guitar man''||||7-3-1981||19||9|| |- |align=left|''Elvis in Hollywood''||||28-8-1982||30||5|| |- |align=left|''18 classic love songs''||||8-2-1986||38||10|| |- |align=left|''The definitive rock 'n roll album''||||29-8-1987||31||7|| |- |align=left|''The definitive gospel album''||||5-9-1987||64||4|| |- |align=left|''The definitive country album''||||5-9-1987||46||4|| |- |align=left|''The definitive love album''||||5-9-1987||23||7|| |- |align=left|''The essential collection''||||17-9-1994||14||30|| |- |align=left|''Elvis '56''||||11-5-1996||51||4|| |- |align=left|''Always Elvis - the Dutch album''||||19-7-1997||2||18|| |- |align=left|''Platinum (A life in music)''||||26-7-1997||23||10|| |- |align=left|''Elvis by the Presleys''||||4-6-2005||52||2|| |} {| class="toccolours vatop" style="margin:0.5em 1em 0.5em 0; font-size: 85%; text-align:center;" |bgcolor="#FFE4C4" align=center colspan=7|'''Singles''' mäd Hitnotierengen in fröiere Hit-Liesten <!--As ju Musik Ekspres Top 15/20/30, Musik Parade 20/30, Hitwêzen Top 50--> |- bgcolor="#FAD7E7" !&nbsp;Titel&nbsp; !!&nbsp;Doatum fon<br />uutbrangen!!Doatum fon<br />&nbsp;binnekuumen&nbsp;!!&nbsp;Hööchste&nbsp;<br />Steede!!Antaal<br />&nbsp;Notierengen&nbsp;<br />(M=Mounden)!!&nbsp;Bemäärkengen&nbsp; |- |align=left|''One night''||||4-1959||7||2M|| |- |align=left|''(Now and then there's) A fool such as I''||||7-1959||15||1M|| |- |align=left|''A big hunk o'love''||||10-1959||15||1M|| |- |align=left|''Stuck on you''||||6-1960||10||3M|| |- |align=left|''It's now or never (O sole mio)''||||10-1960||2||5M|| |- |align=left|''Are you lonesome tonight''||||1-1961||4||4M|| |- |align=left|''Wooden heart (Muss I denn)''||||2-1961||1||6M|| |- |align=left|''Surrender''||||5-1961||3||4M|| |- |align=left|''I feel so bad''||||8-1961||13||2M|| |- |align=left|''Little sister / (Marie's the name) His latest flame''||||10-1961||8||5M|| |- |align=left|''Can't help falling in love''||||3-1962||11||3M|| |- |align=left|''No more''||||6-1962||26||1M|| |- |align=left|''Good luck charm''||||6-1962||2||5M|| |- |align=left|''Follow that dream'' (EP)||||7-1962||17||1M|| |- |align=left|''She's not you''||||11-1962||5||4M|| |- |align=left|''Return to sender''||||12-1962||5||5M|| |- |align=left|''One broken heart for sale''||||4-1963||16||2M|| |- |align=left|''Kiss me quick''||||7-1963||12||4M|| |- |align=left|''(You're the) Devil in disguise''||||9-1963||1||5M|| |- |align=left|''Bossa nova baby''||||30-11-1963||8||1|| |- |align=left|''Mexico''||||7-3-1964||9||2|| |- |align=left|'' ''||re-entry||2-5-1964||37||6|| |- |align=left|''Viva Las Vegas''||||2-5-1964||18||12|| |- |align=left|''Suspicion''||||30-5-1964||9||12|| |- |align=left|''Kissin' cousins''||||11-7-1964||15||14|| |- |align=left|''Such a night''||||8-8-1964||13||14|| |- |align=left|''Ain't that loving you''||||14-11-1964||23||6|| |} {| class="toccolours vatop" style="margin:0.5em 1em 0.5em 0; font-size: 85%; text-align:center;" | colspan="6" style="background:#FFE4C4"|'''Singles''' mei in hitnoteringen yn de [[Nederlânske Top 40]] |- bgcolor="#FAD7E7" !Titel!!Datum fan<br />útbringen!!Datum fan<br />binnenkomst!!&nbsp;Heechste&nbsp;<br />posysje !!&nbsp;Oantal&nbsp;<br />wiken!!&nbsp;Opmerkingen&nbsp; |- |align=left|''Do the clam''||||3-4-1965||30||5|| |- |align=left|''Crying in the chapel''||||19-6-1965||13||11|| |- |align=left|''Easy question''||||7-8-1965||37||2|| |- |align=left|''Love letters''||||30-7-1966||25||5|| |- |align=left|''Guitar man''||||30-3-1968||tip|||| |- |align=left|'' ''||re-entry||14-3-1981||tip|||| |- |align=left|''Stay away / U.S. male''||||20-4-1968||37||2|| |- |align=left|''In the ghetto''||||21-6-1969||4||15|| |- |align=left|''Clean up your own backyard''||||6-9-1969||tip|||| |- |align=left|''Suspicious minds''||||25-10-1969||6||11|| |- |align=left|''Don't cry daddy''||||24-1-1970||23||6|| |- |align=left|''Kentucky rain''||||7-3-1970||tip|||| |- |align=left|''You don't have to say you love me''||||14-11-1970||tip|||| |- |align=left|''I just can't help believin' ''||||22-1-1972||4||11|| |- |align=left|''Burning love''||||25-11-1972||19||5|| |- |align=left|''Separate ways''||||3-2-1973||tip|||| |- |align=left|''Jailhouse rock''||||19-1-1974||5||9|| |- |align=left|''Hound dog''||||30-3-1974||tip|||| |- |align=left|''My boy''||||4-1-1975||9||8|| |- |align=left|''T.R.O.U.B.L.E.''||||24-5-1975||tip|||| |- |align=left|''Hurt''||||8-5-1976||tip|||| |- |align=left|''Moody blue''||||22-1-1977||14||7|| |- |align=left|''Wooden heart (Muss I denn)''||re-release||3-9-1977||2||11|| |- |align=left|''Way down''||||24-9-1977||9||8|| |- |align=left|''My way''||||17-12-1977||24||4|| |- |align=left|''Are you lonesome tonight'' (live)||||10-1-1981||15||7|| |- |align=left|'' ''||re-entry||24-8-1991||tip|||| |- |align=left|''Heartbreak hotel''||||29-8-1987||tip|||| |- |align=left|''Love me tender''||||9-3-1991||tip|||| |- |align=left|''Always on my mind''||||2-8-1997||15||6|| |- |align=left|''Rubberneckin'''||||27-9-2003||9||6||mei [[Paul Oakenfold]] |- |align=left|''All shook up''||||22-1-2005||33||2|| |- |align=left|''One night''||re-release||22-1-2005||30||2|| |- |align=left|''(Now and then there's) A fool such as I''||re-release||29-1-2005||34||2|| |} == Filmografie == * ''[[Love me tender (film)|Love Me Tender]]'' (1956) * ''[[Loving You]]'' (1957) * ''[[Jailhouse Rock]]'' (1957) * ''[[King Creole]]'' (1958) * ''[[G.I. Blues]]'' (1960) * ''[[Flaming Star]]'' (1960) * ''[[Wild In The Country]]'' (1961) * ''[[Blue Hawaii]]'' (1961) * ''[[Follow That Dream]]'' (1962) * ''[[Kid Galahad (1962)|Kid Galahad]]'' (1962) * ''[[Girls! Girls! Girls!]]'' (1962) * ''[[It Happened At The World's Fair]]'' (1963) * ''[[Fun In Acapulco]]'' (1963) * ''[[Kissin' Cousins]]'' (1964) * ''[[Viva Las Vegas (Love in Las Vegas)]]'' (1964) * ''[[Roustabout]]'' (1964) * ''[[Girl Happy]]'' (1965) * ''[[Tickle Me]]'' (1965) * ''[[Harum Scarum (Harem Holiday)]]'' (1965) * ''[[Frankie and Johnny]]'' (1966) * ''[[Paradise, Hawaiian Style]]'' (1966) * ''[[Spinout (California Holiday)]]'' (1966) * ''[[Easy Come, Easy Go]]'' (1967) * ''[[Double Trouble]]'' (1967) * ''[[Clambake]]'' (1967) * ''[[Stay Away, Joe]]'' (1968) * ''[[Speedway (film)]]'' (1968) * ''[[Live A Little, Love A Little]]'' (1968) * ''[[Charro!]]'' (1969) * ''[[The Trouble With Girls (And how to get into it)]]'' (1969) * ''[[Change Of Habit]]'' (1969) * ''[[Elvis, that's the way it is|Elvis: That's The Way It Is]]'' (1970) * ''[[Elvis On Tour]]'' (1972) == Foutnooten == <references/> {{Normdaten|TYP=p|GND=118596357|VIAF=23404836}} {{SORTIERUNG:Presley, Elvis}} [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Filmspieler]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] fs9flx8ty5fsaogow7er2jeuu9v49wo 0 6984 87746 86640 2012-06-16T17:48:59Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Room (Stääd)]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Room (Stääd)]] mqe2is5g6h0bg509v27wf1xqkceyaoy 0 6985 86642 2012-06-08T20:44:34Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Amerikoanske Dollar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Amerikoanske Dollar]] menn1lxdvm442cr9t9yyyfst6dq33kt 0 6986 120713 119013 2022-04-04T02:02:22Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki [[File:Alighieri - Divina Commedia, Nel mille quatro cento septe et due nel quarto mese adi cinque et sei - 2384293 id00022000 Scan00006.jpg|thumb|''Comencia la Comedia'', 1472]] '''Ju goddelke Komödie''' (''La Divina Commedia'') is n [[Epos]] fon dän [[Florenz|Florentiniske]] [[Dichter]] [[Dante Alighieri]], skrieuwen in dän eerste Haaldeel fon dät [[14. Jierhunnert]]. Dät heert tou do anärkoande Mästerwierke fon de Waareldliteratuur, un tou do grootste kulturelle Laistengen fon dät [[Middeloaler]]. Dante beskrift in ju ''Komödie'' sien toachte Raise truch dät Juunsiedige: [[Hälle]], [[Feegefjuur]] un [[Heemel]]. Hie is ''auctor'' (Autor) as uk ''actor'' (Tjooterspieler) in sien oaine Dichtenge, ju loangewai ''Il Dante'' naamd wuud. In n Ounfang naamde Dante sien [[magnum opus]] eenfach ''Mien Komödie''; et waas [[Giovanni Boccaccio|Boccaccio]] die dät 1360 sin Eerentittel fon däälich roate. In dät [[Middeloaler]] waas ne '[[Komödie]]' n Fertälster wät goud uutfäl, in n Juunsats tou ne [[Tragödie]]. Deer wuud also nit wät Spoasiges mee meend. == Bäätergruunde un Struktuur == === Bäätergruunde === Dante skreeuw ''Je goddelke Komödie'' in ne Tied, dät Italien in n Uurgong waas twiske dät [[Middeloaler]] un dän [[Renaissance]]. Dit wäd kloor ouspeegeld in ju ''Komödie'': middeloalerelke as uk klassiske Themen treede stäärk in n Foardergruuund. Dantes Wierk is truch un truch kristelk un stoant in ne Tradition fon fiktive Raisen truch dät Juunsiedige, man touglieketied is ju Oarbaid mäd klassiske Figuuren, as [[Vergil]], wäkker Dante in woudelken un uurdreegenen Sin foaruutgungt in ''Inferno''. Dantes Bewunnerenge foar dät [[Roomske Riek]], wät hie as Biespil foar sien oaine Tied saach, kumt hier in n Foardergruund: Vergil waas die Autor fon'' [[Aeneis]]'', ju episke Geskichte fon ju Stiftenge fon [[Room (Stääd)|Room]]. Disse lääste Oarbaid waas ne groote Inspiration foar ju ''Komödie'': Zitate un Paraphrasen uut dän ''Aeneis'' rakt et oafte. In Dante sien Tied roat et n Stried in [[Italien]] twiske [[Guelfe]] (''Guelfi''), Anhongere fon dän [[Poapst]] un [[Ghibelline]] (''Ghibellini'' ), Anhongere fon dän [[Hillige Roomske Riek|Kaiser]]. Ätter dän Siech fon do Guelfe in Florenz [[1289]] kleeuwde ju Paatäi sik in do wiete un do swotte Guelfe. Dante sälwen heerde tou do kaiserelk gesinde Wiete Guelfe. Hie waas deerfon uurtjuugd, dät n stäärken Kaiser do politiske Bestrieuwengen fon dän Poapst breeke kuude un Europa Free un Wäilstand brange wüül. In dät Jier [[1302]] wuud Dante fon do swotte Guelfe, ätterdät jo de Macht griepen hieden, in Ouweesenhaid feruurdeeld tou Ferbannenge uut Florenz. Hie saach sien Heematstääd sieläärge nit wier un skreeuw ''Ju Goddelke Komödie'' in Exil, woarskienelk twiske [[1308]] un sin Dood in dät Jier [[1321]]. === Apbau === Ju ''Komödie'' is n Epos in träi Deele, mäd do Tittele ''Inferno'' (''Hälle''), ''Purgatorio'' (''Luuterengsbierich'' of ''Feegefjuur'') un ''Paradiso'' (''Paradies''). Älke Paat änthaalt 33 ''Canti'' ("Läidere"), fon allemoale 100 [[Terzine]]n (tjo Strophe). Dät rakt uk n ienleedend [[Läid|Canto]] bie ''Inferno'', wät ne Gesamtaal fon 100 rakt. Dät ganse Wierk is in ne ärfienderiske Oard [[Riemskema|uumiermjend Riem]] skrieuwen. Ju eerste un ju trääde Riege fon älke [[Terzine]] riemje mädnunner, ju twäide Riege riemet mäd ju eerste un ju trääde Riege fon ju foulgjende Terzine. Dät Riemskema is somäd ABA BCB CDC ... usw. Ne Probe (''Inferno'' 1, 1-6): {| |----- | :'''Originoal (Italienisk)''' :Nel mezzo del cammin di nostra vita (A) :mi ritrovai per una selva oscura (B) :ché la diritta via era smarrita. (A) :Ahi quanto a dir qual era è cosa dura (B) :esta selva selvaggia e aspra e forte (C) :che nel pensier rinova la paura! (B) |||||||||||||||||||| :'''Seeltersk''' :Ap ju Midde fon min Lieuwendswai :foont iek miesälwen in n tjuusterch Woold :dan die gjuchte Wai waas ferlädden geen :Oach, wo skäl iek kweede wo stuur dät waas :wät waas dissen Woold wöist un ruuch un uungastfrüntelk :die Toacht deeran moaket mie wier Nood |||||||||||||||||||| :'''Wäästfräisk''' :Doe’t ik op ’e helte wie fan myn reis troch it libben, :waard ik wekker en fûn mysels yn in tsjuster bosk, :want ik wie fan it rjochte paad ôfrekke. :It is dreech om te fertellen wêr’t it op like, :dat bosk, mei woaste strûken en stobben. :As ik dêroan tink komt al myn eangstme wer werom. |} ''Vita'' (1) riemet sik ap ''smarrita'' (3), ''oscura'' (2) ap ''dura'' (4) un ''paura'' (6). ''Forte'' riemet wier ap do lääste Woude fon do Verse 7 un 9, usw. Ju Iendeelenge fon ''Ju Goddelke Komödie'' is nit toufällich toustande keemen, as fuul middeloalerelke Wierke is dät ful fon [[Numerologie|Symbolik fon Taale]]. Do Terzine un do träi Deele (''canticas'' of Hymnen) beluuke sik ap ju [[Träifooldegaid]]. 33, ju Taal Canti pro Deel, beluukt sik ap dät Oaler, in dät [[Jesus Christus|Christus]] stoorf. Uk 100, ju Gesamttaal Canti un ju Antaal Terzinen pro Canto, wuud as perfekte, hillige Taal betrachted (deerhäär die ienleedende Gesoang uurhoop). === Sproake === Ju ''Komödie'' is skrieuwen in dät [[Italien|Italieenske]], nauer gekweeden, in ju Florentiner [[Dialekt]], un is deermäd een fon do eerste Wierke in ju Italieenske [[Foulkssproake]]. In Dante sien Tied wuud uurs noch maast ap [[Latiensk]] skrieuwen. Dante sin Woal foar ju Foulkssproake spielde ne wichtige Rulle bie ju Ärkannenge fon dät Florentiner as Standoard-Italieensk, n Stoatus, die dät noch häd. '' Ju Goddelke Komödie'' hied uk n nit uunwichtigen Ienfloud ap ju Foulkssproake. Toun Biespil die Uutdruk "an dän Fout fon dän Bierich" wuud fon Dante betoacht. Foar do Tiedgenossen fon Dante waas disse Beskrieuwenge foar dän unnerste Deel fon n Bierich ne gans näie, poetiske [[Metapher]]: wan n Bierich is as n ''Riese'', dan is die unnerste Deel fon dän Bierich as n ''Fout'', so ju Begründenge. In dän Loop fon de Tied wuud dissen Uutdruk so algemeen in bolde aal Foulkssproaken, dät et ne soonaamde '[[fersteende Metapher]]' wuud: neemens toankt noch an n Riese of Fäite (mäd Toonen), wan er boalt uur dän Fout fon n Bierich. === Waareldbielde === In ju [[Geozentrismus|geozentriske]] [[Claudius Ptolemäus|ptolemäiske]] [[Waareldbielde]] fon ju ''Komödie'' is ju Äide ne Kugel wierfon een Hemisphäre bewoond wäd un ju uur bolde gans uut Woater bestoant. [[Jerusalem]] is dät Zentrum fon ju bewoonde Hemisphäre. In dät Binnere fon de Äide, unner dän bewoonde Deel, is ju Hälle: ne tjoachterfoarmige Hööle, ju der bilded wuud, as [[God]] dän rebelske Ängel [[Luzifer (Satan)]] uut dän Heemel smeet. Dät aal mout foar ju Skäppenge fon dän Moanske geböärd weese. Luzifer loundede juust in de Midde fon de Äide un is wuddelk dät Zentrum fon dät [[Al|Universum (Al)]]. Ju Symbolik, ju deeroun lait, is dät Luzifer dät maast äidiske Kreatuur in dät Al is, un ap fierste fon dän Heemel. Die Luuterengsbierich fint sik midde in ju Woater-Hemisphäre, liek juunuur Jerusalem, un is bilded uut ju Äide, ju der hoochkoom as ju Hälle äntstuude. Dante beloanget dän Bierich deertruch, dät hie truch ju Äide gungt of klift, truch n Oard Tunnel mäd Iengong an ju djoopste Steede fon de Hälle. Uum bie dän Iengong tou kuumen, mout Dante uur Luzifer sien hierige Lieuw klieuwe. Ap ju Spitse fon dän Luuterengsbierich is die [[Tuun Eden]], dät äidske Paradies, wier [[Adam un Eva]] uut ferdrieuwen wuuden. Disse Platzierenge is apfaalend, deeruum dät dät äidske Paradies in ju middeloalerelke Tradition in dät [[Fiere Aaste]] laid wuud. Die Heemel bestoant in Dantes Vision uut njuugen Kringe of Kuugele uum de Äide tou. == Dät Fertälster == [[Bielde:Gustave Doré - Dante Alighieri - Inferno - Plate 1 (I found myself within a forest dark...).jpg|thumb|200px|Dante, ferdweeld in dän tjuusterge Woold. Ne [[Gravur]] fon [[Gustave Doré]].]] [[Bielde:Inferno Canto 3 line 9.jpg|thumb|250px|Läit foare aal Hoopenge, du die hier binne gungst]] [[Bielde:Gustave Doré - Dante Alighieri - Inferno - Plate 9 (Canto III - Charon).jpg|thumb|200px|Die Feermon [[Charon (mythologie)|Charon]] naiert. Ne [[Gravur]] fon [[Gustave Doré]].]] [[Bielde:Inferno Canto 14 verses 37-39.jpg|thumb|250px|N Rien fon Fjuur träft do Goddeslästerer]] [[Bielde:Inferno Canto 5 line 4 Minos.jpg|thumb|250px|[[Minos]] gjucht]] [[Bielde:Gustave Dore Inferno2.jpg|thumb|250px|Vergilius haalt dän Düüwel Malacoda (Kwälstäit) wääge]] [[Bielde:Inferno Canto 28 verses 30-31.jpg|thumb|250px|Do Schismatiker]] Dante nimt dän Leeser mee ap ne Raise truch dät Juunsiedige. Ju Geskichte fon sien Raise spielt in ju [[Poasken|stille Wiek]] fon dät [[Jubeljier]] [[1300]] un ju eerste Stappe fon sien Raise brangt him in do Djupten fon de Äide, truch de Hälle (''Inferno''), wier hie ieuwenske mythologiske Figuure uk berüümde un machtige Ljuude uut [[Toskana]] mät. Dan sticht er ap dän Luuterengsbierich (''Purgatorium''), wier hie uk boalt mäd eemoalige Wöidedreegere. Jo wäide luuterd (skeeniged), eer jo Tougong tou dän Heemel (''Paradiso'') kriege . Unner sien Raise truch ju Hälle un uur dän Luuterengsbierich wäd Dante unnerstöänd fon sin Ljoowlingsdichter, Vergil, n Roomsken, die der lieuwde in ju Tied fon [[Gaius Julius Caesar Octavianus|Kaiser Augustus]]. Vergil gungt mäd Dante truch de Hälle, loangs Luzifer sälwen, uur dän Luuterengsbierich bit tou do Pouten fon dän Heemel, wier hie sien naiste Fierenge, Beatrice, mät. Beatrice basiert ap [[Beatrice Portinari]], n Wucht, dät Dante in sin Juugd twäie mät hiede un dät er sieläärge nit ferjeeten hiede. Beatrice fiert Dante truch dän Heemel, bit an dät goddelke Lucht. === Paat I: Inferno (Hälle) === ==== Prologue ==== An dän [[Stille Fräindai]] fon dät Jier 1300 is Dante 35 Jier oold, "In de Midde fon uus Lieuwend" (Canto 1:1). Hie is in n tjuustergen Woold, ne [[Allegorie]] foar ne djoope persöönelke Krise, un muugelkerwiese foar dät Plotten fon [[Sälwenmoord]]: in Canto 13 wäide do Sälwenmöärender in n Woold bestroafed. Hie wäd oungriepen fon wüülde Dierte, do sien Säänden symbolisierje: n [[Panther]] symbolisiert ju Lust, n [[Leeuwe]] die [[Stolts]] un ne [[Wulf]]in ju [[Gier]]. Hie wäd fon sien Juugdljoowe Beatrice un Vergil (Canto 2) rädded un do wiese him dän Wai. Vergil un Dante betreede ju Hälle truch ne Poute mäd deerap n Spruch fon njuugen Riegen, wierfon ju lääste berüümd wuuden is: "Läit foare aal Hoopenge, du die hier binne gungst" (''Lasciate ogni speranza, voi ch'intrate''; Canto 3). ==== Iendeelenge fon ju Hälle ==== Ju Hälle is in njuugen Kringe iendeeld. Do buutere Kringe wäide befoulked fon Doode, do der skeeldich wieren an ''Inkontinenz'', ju Uunfäiegaid, hiere Liedenskuppe un Begieren tou kontrollierjen, do Binnere fon [[Gewalt]]deedere un Bedjoogere. Dät Skeed twiske do bee Gruppen wäd bilded fon do Muuren fon ju Stääd Dis, do dät Binnere fon de Hälle uumsluute, un fon ju Äi [[Styx]], ju deer uumetou lapt. In ju allerdjoopste Kaverne fon de Hälle, dät ''Giudecca'' ("Judassood," uk n italieensk Woud foar juudsk Fjoondel), sit Luzifer in dät Ies iensleeten. Die moderne Leeser wol bemäärke, dät man min fon do Stroafen, do Säändere in de Hälle liede, mäd Fjuur tou dwoon hääbe. In dät Middeloaler wuud ju Hälle oawers säilden as ne bloot heete Steede foarstoald, Folter mäd Keelde wuud uk oafte beskrieuwen. Gans in Eenkloang mäd disse Foarstaalenge lait Dante Luzifer in n See fon Ies. In de Hälle wäide uk [[Contrapasso]]s oafte ferwoand, ätter do Beskrieuwengen. ''Inferno'' is gjucht politisk fon Natuur: Dante sät fuul fon sien politiske Juunstonnere (deerbie eenige Poapste), man uk eenige fon sien Meeoarbaidere, in de Hälle. Do Ferkööpere fon do säärkelke Amte, do [[Simonie|Simoniste]], sunt in dän oachte Kring. Bääte ju Poute is n Beräk, wier sik do Ferstuurwene fiende, do der in hiere Lieuwend naan Woal moaked hääbe twiske Goud un Kwood. Jo sunt noch nit in de ächte Hälle, man sunt feruurdeeld, foar altied as Maale hääruume tou loopen bääte n [[Banner]], unnerdowiele plooged fon [[Häspe]]n. Ferdamde Seelen wäide ju Äi [[Acheron]] uurfaadend fon [[Charon]], die Feermon fon do Doode uut ju [[griechiske Mythologie]]. Hie wäigert sik, dän lieuwjende Dante uurtoufaadenjen. Allerdings wäd Dante beduust bie n [[Äidbieuwjen]] un woaket an dät uur Ouger ap, ==== Die Limbus ==== Die eerste Kring is ju Foarhälle of [[Limbus]] (Canto 4). Hier sunt do däägede [[Heeden (Gloowe)|Heeden]], deerunner Vergil. Deeruum dät jo nit dööpt sunt, hääbe jo naan Tougoang tou dän Heemel. Jo wäide oawers nit kwääld fon Düüwele, deer jo neen Skoade däin hääbe, is hiere Stroafe eewich Lieuwend in Tjuusterge, sunner ju goddelke [[Ljoowe]]. In de Foarhälle sunt unner uur [[Averroes]], [[Marcus Tullius Cicero|Cicero]], [[Euklid fon Alexandria|Euklid]], [[Homer]], [[Ovid]], [[Sokrates (Philosoph)|Sokrates]], [[Platon]] un [[Saladin]], man uk mythiske Figuuren as [[Aeneas]]. Die Limbus is uk Vergil sin gewöönelke Apänthoold, die hie ferläite duur foar ju Geläägenhaid, Dante dän Wai tou wiesen. Do [[Bibel (Kristendum)|bibelske]] [[Patriarch]]e (as [[Adam]], [[Abraham]], [[Köönich David]]) ferbleeuwen eerste in dän Limbo, oawers sunt deer fon Christus wäch hoald. ==== Köönich Minos (do Uunmäitige) ==== In dän twäide Kring stoant Köönich [[Minos]] kloor, do binnekeemene Seelen tou gjuchten un tou do gjuchte Kringe tou feruurdeeljen (Canto 5). Uk in ju griechiske Mythologie goolt Minos as aan fon do träi Gjuchtere fon de [[Unnerwaareld (Mythologie)|Unnerwaareld]]. In dissen Kring waait n eewigen Stoarm, die do Seelen fout bloaset fon do Wäillustige, do hiere [[Erotik|erotiske]] Wonske nit behärskje kuuden, as toun Biespil [[Francesca da Rimini]], [[Kleopatra VII.]] und Köönigin [[DidoDido]] von [[Karthago]]. (Uurigens begeenen do lääste Bee Sälwenmoort, oawers jo sunt oogenskienelk nit bie do Sälwenmöärdere in dän soogende Kring deelsät.) In dän trääde Kring, wier dät eewich rient, sunt do Happerge, do der bewoaked un folterd wäide fon [[Cerberus]] (Canto 6). In dän fjoode Kring skuuwe do Grapske un do Apmoakere sinloos sweere Lasten wai un wier (Canto 7). Fgl. [[Sisyphos]]. Die füüfte Kring uumfoatet ju sumpige [[Styx]], in ju do aggressive Monljuude foar altied juunnonner kampje. Do Ätterdreegere lääse deer unner Woater. ==== ju Stääd Dis (Baldoarige) ==== [[Phlegyas]] brangt Dante un Vergil uur dän Styx (Canto 8). Ätterdät n Ängel ju Poute eepend häd (Canto 9), kuume jo in ju Stääd Dis (aan fon do latienske Noomen fon dän God [[Hades]]), wier do Baldoarige stroafed wäide. Die eerste Deel fon Dis, die säkste Kring fon ju Hälle, is n Greewefäild mäd baadenjende eepene Greewe, wieroun do [[Kätseräi|Kätsere]] lääse (as [[Epikur]] in Canto 10). In dän soogende Kring liede do Gewaltdeedere. Dissen Kring is unnerdeeld in träi Paate: * In dän eerste Deel sunt do, do Gewalt juun uur Ljuude begeen hääbe (Canto 12), dät mai weese lieuwelk of juun dän Besit fon uurs aan. Jo lääse in n tweereljenden Stroom fon Bloud, dät [[Phlegeton]], un wäide bewoaked fon [[Zentaur]]e. In dät Phlegeton lait t.B. [[Attila die Hunne]]. Dan brangt [[Nessus]] do Dichtere uur dän Stroom. * Die naiste Deel is n Woold mäd in Boome annerde Sälwenmöärdere, do der Gewalt juun sik sälwen begeen hääbe (Canto 13). Hiere Säände is, dät jo hiere fon God roate Lieuwend nit skätsed hääbe. Jo wäide stroafed fon [[Harpyie]]n, do hiere skäärpe Kralle in do Twiege sätte, wiertruch do Boome bläide. As Dante n Twiech fon n Boom oubräkt, spräkt die tou him. Dät basiert ap ne Szene in dän Aeneis, wier n Struuk, die der ap n Grääf woakst, blät un spräkt foar dän Doode, ätter dät Oubreeken fon n Twiech. Uur Sälwenmöärdere, do der uk Apmoakere wieren, loope gau truch dän Woold, ferfoulged fon Huunde do him touriete wollen. <br /> Do Sälwenmöärdere unnerskeede sik in n wichtigen Punkt fon do uur Säändere.: An dän [[Dai fon dät Jungste Gjucht]] skällen uur kwäälde Seelen hiere Köärper wier bewoonje, wät do Smaaten ferstäärket. Do Köärpere fon do Sälwenmöärdere wäide oawers an hiere näie Boomköärpere aphonged. * In dän trääde Deel liede do [[Goddeslästerer]], do der Gewalt begunge juun God, do [[Sodomie|Sodomite]], do der Gewalt begunge juun de Natuur, un do [[Wucherer]], do der Gewalt begunge juun de [[Kunst]] (Canto 14-17). Jo bänselje uumetou in ne Wöiste, wüülst Fjuur ap hiere Koppe rient. Aan fon de Sodomite is Dantes Fründ un Leerder [[Brunetto Latini]], die der Dante foaruuttält, dät hie ferband wäide skäl.. ==== Do Malebolge (Bedjoogere) ==== Die oachte Kring fon ju Hälle hat do ''Malebolge'', Italieensk foar "Püüte fon dät Läipe." Do Dichtere beloangje dissen Kreis, die der n djoopen un stailen Ougruund bildet, fljoogend ap dän Rääch fon dän Droake [[Geryones]]. Et rakt tjoon "Püüte", Sluchte, foar tjoon Soarten fon Bedjoogere: * Ferfierere un Koplerer gunge tou Fout in juunsätte Gjuchte truch die eerste '' Malebolgia'', woudelk fon Düüwele (Canto 18) appietsked. * Do Ierslikkere boadje in ju Mudde in ju twäide Slucht. Ju trääde Slucht wäd fäld mäd [[Simonie|Simoniste]], iensluutend [[Poapst Nikolaus III]] (Canto 19). Dissen Poapst, dïe der ap sin Kop in n Gat in dän Boudem sit, wier bloot sien baadenjende Fäite hääruut raagje, kaant Dante nit wier un fräiget, of fielicht sin Ätterfoulger deer is. Dät belukt sik ap Dante sin Fäind [[Poapst Bonifatius VIII.]], die der in 1300 noch lieuwde. Nikolaus tält uk ju leetere Ankumst fon dän [[Poapst Clemens V.]] tou disse Regione foaruut. Bee skällen buppe ap Nikolaus stoapeld wäide, juust as unner him ne ganse Riege fon säändige Poapste begreeuwen is.. * In ju fjoode Slucht gunge Töäwender, Häksen un Hälkiekere hääruum, deerunner [[Tiresias]] (Canto 20). Hieren Kop is ätter bääten ap ju Näkke sät wuuden. * Ju füüfte Slucht änthaalt n Bad mäd sjoodenden Pik, fäld mäd korrupte Politiker un Beamten (Canto 21-22). Jo wäide uk fon Düüwele mäd Mjuksfuurken bedrain. * In ju säkste Slucht gunge do Glismere uumetouy in loodene Kutten, do der an de Buutensiede n gouldenen Glans wiese (Canto 23). [[Kaiphas]] un uur Meegliede fon dän [[Sanhedrin]], do der Christus ätter [[Pontius Pilatus]] soanten, sunt ap dän Bouden naild in ne [[Kjuusegenge|Kjuushooldenge]]. * Do Däiwe liede in ju soogende Slucht (Canto 24-25). Do kuume fonsälwen in Stik, wierätter jo wier uut hiere Ääske apstounde, un jo wäide fon Neederen oungriepen. N Däif fersmilt mäd n Fjuur späienden Needer tou ne Droaken-äänelke Kreatuur. * Do läipe Räidreekere baadenje in ju oachte Slucht (Canto 26-27). Unner him is [[Odysseus]], die do [[Troja]]nere mäd dän [[Trojanisken Hoangst]] bedrooch (do Trojaner sunt ätter dän ''Aeneis'' do Foarfoaren fon do Roomske). In dissen Kring fiende sik uk do [[Simonie|Simoniste]], Ferkööpere fon säärkelke Amte. * In ju njuugende Slucht liede do [[Schisma]]tikere, deerunner [[Mohammed]] und [[Ali ibn Abu Talib|Ali]] (Canto 28-29). Ju Stiftenge fon dän Islam goolt as n Kleeuw in dät [[Kristendum]], deeruum dät Mohammed ätter do Ljuude fon dät Middeloaler eerste n kristelken Priester weesen waas. Do Kleeuwere wäide ferstummeld (Mohammed sin Rump aprieten, as Ali dän Kop) fon n Düüwel mäd n Swäid. Dan moakje jo ne Tuur truch ju ganse Slucht, wierbie hiere Wuunden heelje, bit jo tourääch bie dän Düüwel kuume. * Die tjaande un lääste Slucht is ju Apänthooldssteede fon [[Alchemie|Alchemiste]] un Falskere (Canto 29-30). Jo liede unner skräkkelke Eeuwele. ==== Kokytos (Ferräidere) ==== Uursiede do Malebolge is ju [[Kokytos]], die njuugende Kring un deermäd die djoopste Punkt fon de Hälle. Uum deer wai tou kuumen, mout Dante truch n Gestrich, wier ne Gruppe fon Riesen ounkätted sit, as Stroafe foar hiere Rebellion juun God (Canto 31). Disse Riesen sunt basierd ap do mythologiske [[Riese]]n un [[Titan]]e as uk ap do bibelske [[Nephilim]]. Sun Riese waas ätter Dante so groot, dät trai Fräisen apnunner noch nit ätter sien Stierne wai räkten. (Do [[Fräisen]] wieren domoals also wäil as gans groote Ljude bekoand!). Die Riese [[Antaios]] lichtet Dante un Vergil häärdeel ap dän fäärsenen See, wier do Ferräidere fääst sitte. Ju Kokytos is ferdeeld in fjauer Deele, naamd ätter beruchtigde ferräidere: * ''Caina'', ätter [[Kain un Abel|Kain]], die Bruuremöärder fon [[Genesis]]: Ferräidere fon Familie (Canto 32). * ''Antenora'', ätter [[Antenor]], Ferräider fon do Trojanere in dän [[Trojaniske Kriech]]: Loundferräidere (Canto 33). Dante trät n Ferräider fon do Guelfe int Gesicht. Dät stoalt sik hääruut, dät hier uk n ghibellinisken Ferräider is. * ''Ptolemaea '' ätter Ptolemäus, dän Stäädhoolder fon [[Jericho]] in [[I Makkabäer]]: Ferräidere an Gaste. * ''Giudecca'' of ''Judecca '', ätter Judas: Ferräidere an hieren Mäster (Canto 34). Prominenteste Anweesende sunt [[Judas Ischariot|Judas]], Ferräider Christi, [[Marcus Junius Brutus|Brutus]] un [[Gaius Cassius Longinus (Tyrannendööder)|Cassius]], Ferräidere fon [[Julius Caesar]], und Luzifer, Ferräider fon God. Luzifer, insen n säksjuukigen [[Seraph]], is nu n träikoppigen, behierden Riese. Truch Fladderjen mäd sien säks Juuken läit hie den koolde Wiend waaie, die dän Kokytos tou Ies moaket, in sien träi Bäkke ferslingt hie Judas, Brutus un Cassius. Do Dichtere klieuwe uur ap Luzifers Köärper ätter ne Hööle ap ju uur Siede fon de Äide. === Paat 2: Purgatorium (Luuterengsbierich) === [[Bielde:Blake Dante Purgatory 9.jpg|thumb|right|250px|Dante un Vergil foar ju Poute fon dät Feegefjuur. Aquarell fon [[William Blake]]]] Dante un Vergil stiege ap dän Luuterengsbierich, n Ailound ap ju uur Siede fon de Äide (sjuch [[#Waarelbielde|Waarelbielde]], buppe). Ap dissen Bierich, die der äänelk is mäd dät Feegefjuur, wäide do Buusfäidige luuterd fon hiere Säänden, eer jo in dät Paradies ountreede duuren. Uurigens is ju Existenz fon sowät as dät Feegefjuur neen säärkelk [[Dogma]] in Dante sien Tied, man ju Idee waas in dän Foulksgloowe stäärk. ''Purgatorium'' is die persöönelkste Paat fon de ''Komödie''. Ap n bestimden Oogenblik stoalt Dante toun Biespil fääst, dät hie dän Luuterengsbierich wier sjo mout un noch fuul Tied deer ferbrange skäl. ''Purgatorium'' is ne [[Allegorie]] foar Dante sien oaine Luuterenge, ju him tourääch broachte ap dän "gjuchte Wai" (''La diritta via'', ''Inferno'' 1:3). An dän Fout fon dän Luuterengsbierich mät Dante [[Cato die Jungere]], die dän Tougong tou dät Ailound ferwaltet (Canto 1). Wan Cato uk dän Ärtsfäind fon Dante sin Häld Julius Caesar is, un hie Sälwenmoort begeen, fint er sik daach nit in ju Hälle. Dät is woarskienelk deeruum, dät er in dän Aeneis uk as Gjuchter in de Unnerwaareld apträt. In Canto 2 kumt n Boot mäd Seelen oun, deerunner Dante sin Fründ Casella, die der Gedichte fon him fertoond hiede. Apfaalend is, dät hie al eenige Tied dood is, un eerste hierhäär kumt, ätter dät hie n [[Oulas]] kriegen häd; Dante betrachtet dän Oulashondel as [[Simonie]]. An dän Fout fon dän Bierich rakt dät fjauer Gruppen fon Säändere, do der täiwe mouten, bit jo toulät wäide. Dät sunt do [[Exkommunikation|Exkommunizierden]] (Canto 3), do do der leet tou Rjou koomen (Canto 4), do do neen [[Absolution]] kriegen hääbe (Canto 5) un Härskere, do der waareldske Seeken toufuul Tied roat hääbe (Cantos 8.7). Eerste in Canto 9 kumt Dante ap dän wuudelke Luuterengsbierich oun, truch ne Poute ju der fon n Ängel bewoaked wäd. Die Luuterengsbierich bestoant uut soogen Uumegonge, do der soogen [[Haudsäände]]n äntspreeke. Dät sunt, fon buppen ätter unnern: # Do Hoofäidige (Cantos 10-12). Jo mouten sweere Lasten dreege, uum Deemoud tou leeren. Dante ferwachtet hier ätter sin Dood Tied ferbrange tou mouten. # Fon do Misgunstige sunt do Oogene ticht säid (Cantos 13-15). # Do Dulkoppe loope rund in n tjukken Rook, as Symbol foar ju läipe Dullegaid, wier hier Lieuwend ful fon waas (Cantos 15-17). # Do Slöärdere droawje aal man rund (Cantos 18-19). # Do Begeerelke, deerunner [[Poapst Hadrian V]], lääse ap hieren Buuk in dän Stoaf (Cantos 19-21). In Canto 21 kumt Dante dän Dichter [[Papinius Publius Statius]] juun, die him informiert uur dät Ien un Uut fon ju Luuterenge. Statius sien Bekierenge tou dät Kristendum wuud woarskienelk fon Dante ärfuunen. # Do Uunmäitige iete un drinke nit (Cantos 22-24). # Die Wäillustige baadenje in ne Wooge fon Fjuur (Cantos 25-27). Dante sälwen mout ieuwenso truch dät Fjuur gunge, as Stroafe foar sin oaien Lust. Foar älken Uumegong sjucht Dante n Biespil fon ju Duugd, ju do Säändere ap dän Uumegong biebroacht wäide mout, dät mai weese as n Relief in de Bierichhong, of in ne Vision. ==== Dät äidske Paradies ==== Dante gungt uur ju Äi [[Lethe]] un träft n Moanske mäd Noome Matelda. Dät is uunbekoand, of ju ne historiske of ne allegoriske Figuur deerstoalt. Dante nimt Ouskeed fon Virgil. Virgil duur, as n Heeden, dät Paradies nit betreede. Allegorisk nimt Dante Ouskeed fon ju [[Fernunft|Ratio]], ju him nit fääre fiere kuude; nu is Beatrice, ju Personifizierenge fon ju goddelke Ljoowe, sin Fierder. Dissen Stand fon do Dinge is ne symboliske, persöönelke Oureekenenge mäd Dante sien fröiere Begäisterenge foar Philosophie, foarallen foar [[Averroes]], wieroun Dante in sien Juugd interessierd weesen waas. Averroes sien Idee fon ju [[Averroismus|dubbelde Weerhaid]] (fon Philosophie un fon [[Theologie]]), lient er ou, in Eenkloang mäd ju Vision fon de Säärke. Ju Fernunft brangt him hier, man ju Ärleesenge kon hie bloot fiende truch sien Gloowe. === Paat 3: ''Paradiso'' (Paradies) === [[Bielde: Paradiso Canto 31.jpg|thumb|right|250px| ''Dante un Beatrice sjo dät Empyreum, dän hoochste Heemel'', fon [[Gustave Doré]].]] Wier ''Inferno'' politisk fon Thema waas un ''Purgatorio'' persöönelk, deer is ''Paradiso'' in eerste Lienje theologisk. Dante fuleendet sien Luuterenge truch de weere Gloowe tou akzeptierjen, fertreeden fon Beatrice. Dantes sin Köärper wäd foarbiegungend tän moaked truch sien Raise uur dän Luuterengsbierich, so dät hie uut dät äidske Paradies mäd Beatrice in dän Heemel stiege kon. Hie passiert ju [[Äidatmosphäre|Atmosphäre]] un dän "Fjuurgäddel", dät Skil fon Fjuur, dät ätter Ptolemäus (Cantos 1-2) ju Äide uumrakt. Buute dän Fjuurkring rakt dät njuugen heemelske Kringe, do der älk fon n uur Oard fon Ängele befoulked sunt. Disse lääste Toacht is uurnuumen uut ''De coelesti hierarchia'' fon dän [[Pseudo-Dionysius]]. In Canto 3 sticht Dante in dän Heemel fon ju [[Moune]], ju der truch "gewöönelke" Ängele fierd wäd, un wier hie do eerste Heemelbewoonere träft (mäd Uutnoame fon Beatrice). In Juunsats tou do Seelen in de Hälle un ap dän Luuterengsbierich hääbe do Heemelsken naan moanskelken Gestalt moor. Gewöönelk blieuwe jo aal in dän buppeste Heemel, man jo kuume deel uum Dante unnerwaiens tou träffen. Do njuugen heemelske Kringe sunt: # Die Kring fon ju Moune # Die Kring fon dän [[Merkur (Planet)|Merkur]] # Die Kring fon dän [[Venus (Planet)|Venus]] # Die Kring fon ju Sunne # Die Kring fon dän [[Mars (Planet)|Mars]] # Die Kring fon dän [[Jupiter (Planet)|Jupiter]] # Die Kring fon sän [[Saturn (Planet)|Saturn]] # Die Kring fon do Fixstierne # Dät ''primum mobile '' of "eerste Bewäägende" Deerbuute fint sik dät ''Empyreum'' (fon Gr. πυρ, ''pyr'' of ''pur'', "Fjuur"), wier sik God un do däägede Seelen fiende. Do seelige sitte in n Oard [[Amphitheater]] in Foarm fon ne Rouse. Dantes Fierder in dät Empyreum is [[Bernhard fon Clairvaux]]. Hie sjucht [[Maria (Muur Jesu)|Maria]], [[Jesus]] un toulääst God sälwen. Aan fon do Ljuude, do Dante träft in dän Heemel is sin Foar [[Cacciaguida]], die in Canto 17 sien Ferbannenge uut Florenz wikket. == Beoboachtengen == Apfaalend is ju groote Taal fon "aktuelle" Ferwiese, do Dante in sin Bouk ferwoant. Politiske Juunstonnere fon Dante, do poapstelkgesinde Ghibbeline un Swotte Guelfe, do der feroantwoudelk wieren foar sien Exil in dät Jier 1302, sunt in de Räägel in ju Hälle sät. Eenige [[Guelfe|Wiete Guelfe]], Oaine un Fründe fon Dante, in dän Heemel. (Dante waas eerelk genouch, uum Unnerstöänere, do er as Säändere betrachtede, uk in ju Hälle tou sätten.) Et is deeruum uunmuugelk, ju Goddelke Komödie nit uk as n politisk Pamphlet tou leesen. Die wichtichste Kamp deeroane is, as kweeden, twiske do Guelfe un do Ghibbeline, do der ap Läipste is in dät Sätten fon [[Poapst Bonifatius VIII.]], Dante sin politisken Juunstonner, in aan fon do läichste Kringe fon ju Hälle. Ju Funktion fon sien Begleedere is symbolisk. Vergil, Beatrice un Maria fertreede bäätnunner Gloowe, Hoopenge un Ljoowe, do trjo wichtichste Duugde binne ju katoolske Säärke. So kon Dante do wichtichste Duugde ne Personifisierenge reeke, wierbie ju Woal fon Beatrice as Personifisierenge fon ne Haudduugd apfaalend is, deer et sik nit honnelde uum ne Persoon fon Betjuudenge in ju Sälskup fon ju doomoalige Tied, un ju so bloot uut persöönelke Gruunde fon Dante wääld wuude. == Sjuch uk == * [[Dante Alighieri]] == Fräiske Uursättenge == * Ap Wäästfräisk: ''de godlike komeedzje'', ne Uursättenge fon P.W. Brouwer, útjouwerij elf, Ljouwert 2008, ISBN 978-90-71560-05-7 == Ferbiendengen == {{Commonscat|The Divine Comedy|Ju goddelke Komödie}} {{Wikisource|Göttliche Komödie (Streckfuß 1876)|Göttliche Komödie (düütske Uursättenge fon Carl Streckfuß)}} {{Wikisource|it:Divina Commedia|Divina Commedia (italieniske Originoaltext)}} *[https://web.archive.org/web/20110718022822/http://members.chello.nl/e.hoekstra8/Commedia-all.pdf Wäästfräiske Uursättenge fon P.W. Brouwer] *[http://www.gutenberg.org/ebooks/8085 Düütske Uursättenge ap gutenberg.org] {{GalerieArtikkel}} [[Kategorie:Literatuur]] [[Kategorie:Italien]] [[Kategorie:Middeloaler]] nmid71n31soua2e7ufttv3icloepagw 0 6987 113016 86645 2016-07-21T00:17:05Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Pazifisken Ozean]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Pazifisken Ozean]] 8ryt3qmwzl36rkhryak3cuyvgnswzn3 0 6988 118312 114486 2019-05-06T04:38:49Z Holder 732 wikitext text/x-wiki '''Dichtenge''', '''Dichtkunst''' af '''Pooësie''' ''(Düütsk: Dichtung, Poesie)'' is, wan [[Literatuur]] in Fäärsmäite, dät hat, in aan bistimden Rhytmus, skrieuwen is. == Bisunnere Foarmen fon Dichtenge == In düsse Kultuurruumte is wäil ju Dichtenge mäd Eend-Riem dät bikoandste (deeruum hat Gedicht je ap Seeltersk uk "Riemsel"), man dät rakt uk noch uurse Foarmen. === In dät Oalerdum === Do oolde Griechen un Roomere häbe hiere Dichtengen oafter in dän [[Hexameter]] un mongs uk in dän [[Pentameter]] skrieuwen, wierbie die Rhytmus gjucht strom waas. Hier aas een Biespil aan [[Latiensk|latiensken]] Hexameter - Ju Ienleedenge tou do [[Metamorphosen (Ovid)|Metamorphosen]] fon [[Publius Ovidius Naso]] (Ovid). Do Betoonde Sälwen sunt fat. Waiwiesenge: "primaque ab" wäd boald as "primaquab". '''In''' nova '''fert''' ani'''mus''' mu'''ta'''tas '''di'''cere '''for'''mas '''cor'''pora; '''di''', coep'''tis''' (nam '''vos''' mu'''ta'''stis et '''il'''las) '''ad'''spi'''ra'''te me'''is''' pri'''ma'''qu<small>e </small>ab o'''ri'''gine '''mu'''ndi '''ad''' mea '''per'''petu'''um''' de'''duc'''ite '''tem'''pora '''car'''men! Een gjucht fräie Uursättenge ap Seeltersk (dät dät ap dän Hexameter paaset) kon so klinge: '''Wier''' tringet '''nu''' ins min '''Gäist''', fon '''won'''nelde '''Lie'''uwe tou '''täl'''len '''Jie''', Godde, '''ree'''ket mie '''Stöän''', dan '''Jie''' häbe '''him''' uk fer'''won'''neld, '''Stoun'''det mie '''uk''' hälpend '''bie''', wäil '''fon''' dän Be'''gin''' fon ju '''Waa'''reld, '''Bit''' ätter '''mien''' Tied uum'''tou''', truch'''loo'''pend aan '''Soang''' nu tou '''skrieuw'''en. Me sjucht, dät deer aaltied säks betoonde Sälwen sunt (deeruum hat dät je uk "Hexameter", "Hexa" is näämelk griechisk foar "säks"). Man do säks betoonde Sälwen duuren nit allerweegense stounde, sunnern in een täämelk fääste Oufoulge, wier me nit fuul oun ferannerje duur. Wäl dän Hexameter leert, mout tou Begin fuul reekenje, man mäd ju Tied kricht hie deer een Fäilenge foar. Die Pentameter uk suk een fääste, stromme Fäärsmäite, man mäd fieuw bitoonde Sälwen. In moonige Riemsele uut dät Oalerdum stounde Hexameter un Pentameter in aan Wiksel. === Die Stäfriem === Die [[Stäfriem]] is een Foarm fon Dichtenge, wier ju [[Alliteratsjoon]] binne dän Fäärs dät wichtichste is. Düsse Foarm fon Dichtenge findt sik foarallen in oolde Foarmen fon germaniske Dichtenge, man säildener uk in kältiske un latienske Dichtenge. Bit däälich findt sik dät in ju Foulks-Dichtenge fon Kweedewoude un fääststoundende Uutdrukke in ferskeedene Germaniske Toale: Seeltersk: * Hie häd niks tou '''b'''ieten noch tou '''b'''reeken --- (Een Alliteratsjoon ap [[B]]) * '''Je l'''oanger hier, '''je l'''eeter deer --- (Een Alliteratsjoon ap [[J]] un foar allen [[L]]) * Die '''Fr'''äie '''Fr'''äise --- (Een Alliteratsjoon ap "Fr") Ängelsk: * '''f'''riend or '''f'''oe --- (''Fjuund af Fäind'', Een Alliteratsjoon ap [[F]]) Düütsk: * '''H'''aus und '''H'''of --- (''Huus un Hoaf'', Een Alliteratsjoon ap [[H]]) Deensk: * '''f'''olk og '''f'''æ --- (''Foulk un Fäi'', Een Alliteratsjoon ap [[F]]) In Islound häd sik die Stäfriem ieuwenske dän Eendriem bit in ju Näitied in do Riemsele ärheelden. Hier een Biespil uut ju [[Isloundske]] Dichtenge, wier die Stäfriem mäd dän Eendriem, dän wie normoal so kanne, touhoope nuumen is. Biskrieuwen is in dät Riemsel wäil die Poloardai, wier dät in do Noudelke Regionen nit af bloot heel kuut in ju Noacht tjuusterch wäd, un dät is ieuwen bloot in dät Foarjier un dän Suumer, wilst dät in Häärst un Winter moor tjuusterch is as ljoacht. Mäd ju Goddine is wäil ju Sunne meend. '''V'''orið eg að '''v'''ini kýs, '''v'''erður nótt að degi, þe'''g'''ar '''g'''lóhærð '''g'''eisladís '''g'''engur norðurvegi. Hier een fräie Uursättenge ap Seeltersk, wieroane Stäfriem un Eendriem ärheelden sunt: '''F'''oarjier wol toun '''F'''juund iek kiese, '''F'''luch wäd Noacht tou Deege, Ju '''G'''oddine wol '''G'''loud uk wiese, '''g'''ungend Nouderweege. === Uur === Fonsäärm rakt dät ap ju Waareld noch moor apaate Foarmen fon Dichtenge, ju me heel un aal nit aal biskrieuwe kon. So rakt dät in eenige Kultuuren een bisunners wichtige Traditsjoon fon Kalligraphie, wät dan die Uurgong fon Dichtenge in ju bieldende Kunst is, uum dät deer uk ju froaie Skrift een wichtige Rulle spiedelt. Foar Fäärsmäiten häbe sik ap ju heele Waareld gjucht ferskeedene Traditsjoonen bielded, do sik fielicht mongs foar [[Europa|europäiske]] Ooren wät oarich ounheere. Man uk bie uus sunt in ju jungste Tied Foarmen fon Dichtenge äntsteen, do mäd uus oolde Traditsjoonen breeke. Foar allen ätter dän [[twäide Waareldkriech]], as eenige junge Kunstlere meenden, dät waas wäil ferkierd, nu noch flugge un harmooniske Riemsele tou skrieuwen, sunt näie Foarmen äntsteen. Eenige deerfon kon me heel un aal nit moor as gjuchte Dichtenge biteekenje, uumdät jo mäd Fäärsmäite so sludderch uumegunge, dät me deerfon nit moor fuul sjo kon. [[Kategorie:Dichtenge| ]] [[Kategorie:Literatuur]] pf8f6perdhqj1uxt97jg7ouxkgwcvqr 0 6989 86652 2012-06-08T21:59:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dichtenge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dichtenge]] 7i9nm3wu4suhdbv938zr65gzy4jmgbz 0 6990 86653 2012-06-08T21:59:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dichtenge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dichtenge]] 7i9nm3wu4suhdbv938zr65gzy4jmgbz 0 6991 86654 2012-06-08T22:00:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dichtenge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dichtenge]] 7i9nm3wu4suhdbv938zr65gzy4jmgbz 10 6992 119048 86661 2020-04-08T11:59:04Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=center width=70% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen Artikkel uur ju Bieldende Kunst is aan Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[File:Crystal Project colors.png|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Bieldende Kunst]] rnlg55uhqjjuedyefzl4cr9uo5fzxfm 14 6993 86753 86662 2012-06-09T12:02:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Stump]] [[Kategorie:Bieldende Kunst]] bntfko850zfa854zxcjtwspy70v2kfr 10 6994 119040 86749 2020-04-08T11:55:32Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=left width=50% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen Artikkel uur ju Bieldende Kunst is aan Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[Bielde:Crystal Project colors.png|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Bieldende Kunst]] <noinclude> Disse Foarloage sjucht, deeruum dät dät al ju normoale BieldendeKunstStump-Foarloage rakt, fielicht uunnöödich uut. Man ju is nöödich, deeruum dät ju links stoant, un me ju normoale BieldendeKunstStump-Foarloage, wan gjuchts Bielden af Tabellen stounde oafte nit sjucht (ju wäd dan deelskäuwen). Wan me hier dan daach sjucht, sjucht dät läip uut. ''' Disse Foarloage is foar Artikkele, wier gjuchts een Tabelle af ne Bielde stoant, ju ju normoale BieldendeKunstStump-Foarloage deelskuuwen däd. ''' </noinclude> sdp186sg02esmldoqluggq1n82h73pv 0 6995 107302 106638 2013-06-22T16:50:15Z Brya 5290 minus iw, wikidata wikitext text/x-wiki [[Bielde:Akrilushko.jpg|thumb|right|300px|Acrylfaawen in [[Tuube]]n]] '''Acrylfaawe''' af '''Acrylklöär''' is een Soarte fon Faawe, ju uut een Dispersion (dät is een [[heterogen]]e Miskenge) fon Kunststoffe, deerbie dät noomensreekende Acryl, un uur Stoffe, t.B. [[Woater]] un [[Löösengsmiddel]]e häärstoald wäd. Ju lät sik mäd Woater fertänje, soloange ju noch fuchtich is, man wan ju druuged is, kon ju mäd Woater nit moor fermoald wäide. Moor deertou findt sik unner [[Acrylmoaleräi]]. So-naamde "Fultoon-" af "Outoonfaawen" sunt billigere Acrylfaawen. {{BieldendeKunstStump-links}} [[Kategorie:Moalerkunst]] pkccvnxhps6lbv7rmfuazmgll0rmt80 14 6997 106276 99325 2013-03-11T11:20:14Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 76 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1457828]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Commonscat|Visual arts}} [[Kategorie:Kunst]] q1pttzc5m7grev5fh5w86eoay45q7oy 0 6998 86669 2012-06-08T22:40:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Acrylfaawe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Acrylfaawe]] 32e0gbj91geae0nrhuoiojpmfzfrh69 0 6999 86670 2012-06-08T22:41:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Acrylfaawe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Acrylfaawe]] 32e0gbj91geae0nrhuoiojpmfzfrh69 0 7000 86671 2012-06-08T22:41:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Acrylfaawe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Acrylfaawe]] 32e0gbj91geae0nrhuoiojpmfzfrh69 0 7001 86672 2012-06-08T22:42:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Acrylfaawe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Acrylfaawe]] 32e0gbj91geae0nrhuoiojpmfzfrh69 0 7002 86673 2012-06-08T22:42:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Acrylfaawe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Acrylfaawe]] 32e0gbj91geae0nrhuoiojpmfzfrh69 0 7003 86674 2012-06-08T22:43:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Acrylfaawe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Acrylfaawe]] 32e0gbj91geae0nrhuoiojpmfzfrh69 0 7004 86675 2012-06-08T22:43:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Acrylfaawe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Acrylfaawe]] 32e0gbj91geae0nrhuoiojpmfzfrh69 0 7005 86824 86677 2012-06-09T16:32:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:WLANL - iederelke - ING - Gerrie Wachtmeester - De Braak.jpg|thumb|right|300px|Een Skilleroatsje in Acryl]] '''Acrylmoaleräi''' is dät [[Moaljen]] mäd [[Acrylfaawe]]n. Wät deer bie ruutkumt, lät oafter so as [[Ouljemoaleräi]], man ju Äntstoundenge is heel uurs. Acrylfaawen druugje fuul gauer as Ouljefaawen, also mout me uk gauer moalje. Buutedät basiert Acrylfaawe ap Woater un Ouljefaawe ap Oulje. Misked wäide konnen do bee normoal bloot mäd Hälpe fon Seepe, man dät wäd säilden moaked. {{BieldendeKunstStump-links}} [[Kategorie:Moalerkunst]] hmiy38g89kaz7fb662h37h0fmng6wbt 0 7006 86678 2012-06-08T22:59:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Adolph Friedrich Erdmann von Menzel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Adolph Friedrich Erdmann von Menzel]] ssmvy8qeoigyzrlg9isk52dz1hwy269 0 7007 112766 111670 2016-07-17T11:17:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv Bild 183-R30367, Adolph von Menzel.jpg|thumb|200px|Adolph von Menzel]] '''Adolph Friedrich Erdmann von Menzel''' (bädden ap dän [[8. Dezember]] [[1815]] in [[Breslau]], oadeld [[1898]], stuurwen ap dän [[9. Februoar]] [[1905]] in [[Berlin]]) waas aan Kunstler un wäd oafter blouked as die wichtichste düütske Reeoalist fon dät Njuugentienste Jierhunnert. Bisunners bikoand moakeden him sien Oubieldengen fon [[Freerk die Groote|Freerk dän Groote]]. Interessant is, dät hie, as Suun fon aan [[Steenpränt]]er al kunstlersk foarbielded, bloot foar een hoolich Jier ju "[[Berliner Akademie der Künste]]" bisoachte, un dät bolde wier aproate un sik säärm aal biebroachte. Daach wude hie aan bikoanden Kunstler. == Biespil-Bielden == <gallery> Bielde:Adolph Menzel - Flötenkonzert Friedrichs des Großen in Sanssouci - Google Art Project.jpg|Een Skilleroatsje, wierap die musikoalske Prüüsenheersker [[Freerk II. (Prüüsen)|Freerk die Groote]] een Floiten-Konsäärt spiedelt Bielde:Adolph Menzel - Eisenwalzwerk - Google Art Project.jpg|Een Iersenwalswierk Bielde:Adolph von Menzel Jauchefass auf Wagen.jpg|Bläistik-Teekenge fon een Jeerefät ap aan Woain </gallery> == Ferbiendengen == * {{Deutsche Biographie|sfz61778|Name=Adolph von Menzel}} {{SORTIERUNG:Menzel, Adolph von}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Düütske Persoon‎]] d2rhylryvbutye2zdrvornnru83qhkl 0 7008 86682 2012-06-08T23:22:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Adolph Friedrich Erdmann von Menzel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Adolph Friedrich Erdmann von Menzel]] ssmvy8qeoigyzrlg9isk52dz1hwy269 0 7009 114839 106218 2017-11-16T10:32:55Z Federico Leva (BEIC) 6429 +img wikitext text/x-wiki [[File:Tragediae_septem.tif|thumb|Aeschyli ''Tragoediae septem'', 1552]] '''Aiskylos''' ''(düütsk Aischylos, maasttieds as ['aɪ̯sçʏlɔs] boald; griechisch Αἰσχύλος, klassisk as [ai̯skʰýlos] uutboald; [[Latiensk|latinisierd]] Äschylus, Aeschylus; * [[525 f. Kr.]] in [[Eleusis]], [[Attika (Loundskup)|Attika]]; † [[456 f. Kr.]] in [[Gela]], [[Sizilien]])'' waas foar [[Sophokles]] un [[Euripides]] die ooldste fon do träin groote [[Dichtenge|Dichtere]] fon ju [[Griechiske Tragödie]]. == Ärheeldene Stukke == Fon eenige Stukke sunt bloot Deele uurlääwerd, man hier een Lieste fon do, do heel un aal uurlääwerd sunt: * Πέρσαι (Pérsai; Do Päärsere) (472 f. Kr.) (Fäärme Pries bie do [[Dinonysien]]; Ju ooldste ärheeldene griechiske Tragödie.) Uur dän Ousleek fon do Päärsere bie [[Salamis]]. * Προμηθεύς δεσμώτης (Prometeús desmótes; [[Die buunene Prometheus]] (uum 470 f. Kr.; Wäkke Foarskere bitwieuwelje, dät dät Stuk äächt is.) Biginnenge fon een [[Prometheus]]-Trilogie. * Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας (Heptá epí Thébas; [[Do soogen juun Theben]]) ([[467 f. Kr.]]) Eendenge fon ju Theboanske Trilogie * Ικέτιδες (Hikétides; [[Do uum Skuul smeekende]] (twiske [[465 f. Kr.]] un [[460 f. Kr.]]) Woarskienelk ju Biginnenge fon ju Danaiden-Trilogie. * Ὀρέστεια, [[Orestie]] (458 v. Chr.), in do Deele ** Ὀρέστεια α, ᾿Αγαμέμνων (Orésteia 1., Agamemnon [[Agamemnon (Orestie)|Agamemnon]]) (458 f. Kr.). Fäärme Deel fon ju Trilogie. Keening Agamemnon wäd möärend. ** Ὀρέστεια β, Χοηφόροι (Orésteia 2. Choephóroi; [[Do Wäiwiendreegersken]]) ([[458 f. Kr.]]) Klytaimnestra wäd truch hieren Suun Orest möärend. ** Ὀρέστεια γ, Εὐμενίδες (Orésteia 3. Eumenídes; [[Do Eumeniden]]) ([[458 f. Kr.]]) Entsühnung des Muttermörders Orest. [[Kategorie:Grieche]] [[Kategorie:Griechiske Tragödie]] [[Kategorie:Skrieuwer]] 77bmg9j1v7031342dfxvfoo2x2g2usd 14 7010 107969 86708 2013-09-21T00:08:57Z Pltcult 5369 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Literatuur]] qn9x2j66uhbrwmxmeqwi4qdjge5j2rt 14 7011 86710 2012-06-09T10:41:15Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Literatuur]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Literatuur]] qn9x2j66uhbrwmxmeqwi4qdjge5j2rt 0 7012 86715 2012-06-09T11:08:24Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Aischylos]] nach [[Aiskylos]]: Dät is wäil een Seelterske Skrieuwwiese, ju beeter tou ju klassiske griechiske Uutbaalenge paaset. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Aiskylos]] o8e9trl3d0i68gydzogh4qvqfrc4med 0 7013 86717 2012-06-09T11:12:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7014 86718 2012-06-09T11:13:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7015 86719 2012-06-09T11:13:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7016 86720 2012-06-09T11:14:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7017 86721 2012-06-09T11:15:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7018 86722 2012-06-09T11:15:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7019 86723 2012-06-09T11:15:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7020 86724 2012-06-09T11:16:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7021 86726 2012-06-09T11:16:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7022 86727 2012-06-09T11:17:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7023 86728 2012-06-09T11:17:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7024 86729 2012-06-09T11:18:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7025 86730 2012-06-09T11:18:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7026 86731 2012-06-09T11:19:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7027 86732 2012-06-09T11:20:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7028 86733 2012-06-09T11:20:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7029 86734 2012-06-09T11:20:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7030 86735 2012-06-09T11:21:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7031 86736 2012-06-09T11:22:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7032 86737 2012-06-09T11:22:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7033 86738 2012-06-09T11:23:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 0 7034 86739 2012-06-09T11:23:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aiskylos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aiskylos]] 4kfj0hovc2pglkrqcxh2hgmz54lu8tr 10 7035 119044 86752 2020-04-08T11:57:48Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=center width=70% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen Artikkel uur ju Literatuur is aan Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[File:Book icon.png|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Literatuur]] fxaf09zs3d2altdqsiooverh4acr7ka 10 7036 119071 86884 2020-04-08T12:16:31Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=left width=50% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen Artikkel uur ju Literatuur is aan Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[Bielde:Book icon.png|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Literatuur]] <noinclude> Disse Foarloage sjucht, deeruum dät dät al ju normoale Literatuurstump-Foarloage rakt, fielicht uunnöödich uut. Man ju is nöödich, deeruum dät ju links stoant, un me ju normoale Literatuurstump-Foarloage, wan gjuchts Bielden af Tabellen stounde oafte nit sjucht (ju wäd dan deelskäuwen). Wan me hier dan daach sjucht, sjucht dät läip uut. ''' Disse Foarloage is foar Artikkele, wier gjuchts een Tabelle af een Bielde stoant, ju ju normoale Literatuurstump-Foarloage deelskuuwen däd. ''' </noinclude> 1ze1vz5ujqgryoxrtt56huk15wjj2kd 14 7037 86751 2012-06-09T12:01:05Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Stump]] [[Kategorie:Literatuur]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Stump]] [[Kategorie:Literatuur]] 56ng2b5hukgpxv5g2cz1hpuu8rpvbt6 0 7038 120331 110689 2021-10-25T21:41:20Z Kotkan lusija 11864 File wikitext text/x-wiki [[Image:Velázquez - Esopo (Museo del Prado, 1639-41).jpg|thumb]] [[Image:Aesopus - Aesopus moralisatus, circa 1485 - 2950804 Scan00010.tif|thumb|''Aesopus moralisatus'', 1485]] '''Aísōpos''' ''([[Ooldgriechisk]]: Αἴσωπος, af [[Latiensk|latinisierd]] '''Aesopus''', wierfon oukuuted '''Aesop''' / '''Äsop''')'' waas aan griechisken [[Dichtenge|Dichter]] fon [[Foabel]]n un [[Lieknis]]se, die uum [[600 f. Kr.|600 foar Kristus]] lieuwde. Hie jält as die Gruundlääser fon ju [[Europa|europäiske]] Foabeltraditsjoon. Uur him is nit moor fuul fääststoalboar, uumdät sik do Uurlääwerengen tou aan Deel juunbaale. Hie waas wäil aan griechisken Skloue (un dät is woarskienelk, uumdät ju Foabel in düsse Tied een [[Literatuur]]-Foarm fon dät meene Foulk waas), un koom fielicht uut [[Phrygien]], ätter [[Aristoteles]] uut [[Thrakien]]. Hie skäl moorere Boase tjoond häbe, bit aan him fräiliet. Dan koom hie ätter dän Hoaf fon Keening Kroises, wier hie truch sin klouken Wit so fuul Ounsjoon roakede, dät bolde tou aan Soanden fon dän Keening wude. Ätter [[Aristophanes]] wude hie dan in [[Delphi]] fon do Priestere wain Goddeslästerenge möärend. {{Literatuurstump}} [[Kategorie:Oalerdum]] r91clw5cdkng165pq2c6xxmhtcslg8t 0 7039 86756 2012-06-09T12:05:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aísōpos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aísōpos]] 2f13rudxhsdc7ne9ugnzsqygmv8ei5x 0 7040 86757 2012-06-09T12:06:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aísōpos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aísōpos]] 2f13rudxhsdc7ne9ugnzsqygmv8ei5x 0 7041 86758 2012-06-09T12:07:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aísōpos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aísōpos]] 2f13rudxhsdc7ne9ugnzsqygmv8ei5x 0 7042 86759 2012-06-09T12:07:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aísōpos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aísōpos]] 2f13rudxhsdc7ne9ugnzsqygmv8ei5x 0 7043 86760 2012-06-09T12:08:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aísōpos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aísōpos]] 2f13rudxhsdc7ne9ugnzsqygmv8ei5x 0 7044 86761 2012-06-09T12:08:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aísōpos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aísōpos]] 2f13rudxhsdc7ne9ugnzsqygmv8ei5x 0 7045 86762 2012-06-09T12:09:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aísōpos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aísōpos]] 2f13rudxhsdc7ne9ugnzsqygmv8ei5x 0 7046 86763 2012-06-09T12:09:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aísōpos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aísōpos]] 2f13rudxhsdc7ne9ugnzsqygmv8ei5x 0 7047 86764 2012-06-09T12:09:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aísōpos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aísōpos]] 2f13rudxhsdc7ne9ugnzsqygmv8ei5x 0 7048 86765 2012-06-09T12:10:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aísōpos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aísōpos]] 2f13rudxhsdc7ne9ugnzsqygmv8ei5x 0 7049 86766 2012-06-09T12:10:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aísōpos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aísōpos]] 2f13rudxhsdc7ne9ugnzsqygmv8ei5x 0 7050 86767 2012-06-09T12:11:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aísōpos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aísōpos]] 2f13rudxhsdc7ne9ugnzsqygmv8ei5x 0 7051 86768 2012-06-09T12:11:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aísōpos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aísōpos]] 2f13rudxhsdc7ne9ugnzsqygmv8ei5x 0 7052 86769 2012-06-09T12:12:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aísōpos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aísōpos]] 2f13rudxhsdc7ne9ugnzsqygmv8ei5x 0 7053 86770 2012-06-09T12:12:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aísōpos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aísōpos]] 2f13rudxhsdc7ne9ugnzsqygmv8ei5x 0 7054 86771 2012-06-09T12:13:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aísōpos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aísōpos]] 2f13rudxhsdc7ne9ugnzsqygmv8ei5x 0 7055 106274 100546 2013-03-11T11:20:10Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 20 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q77132]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bierstadt.jpg|thumb|200px|right|Albert Bierstadt]] '''Albert Bierstadt''' (bädden [[7. Januoar]] [[1830]] in [[Solinge]], stuurwen [[18. Februoar]] [[1902]] in [[New York City]]) waas aan [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansken]] Moaler fon [[Limbuurich (Loundskup)|limbuurichsken]] Uursproang. Man hie unnernoom Raisen ätter [[Europa]], wier hie moor fon ju [[Moalerkunst]] leerde. '''Albert Bierstadt''' moalde romantisk, un uumdät hie, as eenige Moalere (foarallen in Amerikoa) fuul mäd dramatiske Ljoacht-Effekte wierkede, wäd deer mongs fon aan oainen Stil, dän Luminismus, boald. Man mäd düssen Bigriep skuul me gjucht foarsichtich uumgunge, Luminismus wäd näämelk noarmoal tou een spesjoale Oard fon dän leeten [[Impressionismus]] kweeden, un dät is heel uurswät! == Biespil-Bielden == <gallery> Bielde:HRSOA AlbertBierstadt-Sunrise at Glacier Station.jpg|Ju riesende Sunne in dät [[Yosemite-Doal]] Bielde:Bierstadt Albert Among the Bernese Alps.jpg|Monken do [[Berner Alpen]] Bielde:Bierstadt Albert Indian Camp.jpg|Een Leeger fon [[Indioanere]] Bielde:Bierstadt Albert California Coast.jpg| Ju [[Kalifornien|kaliforniske]] Kuste </gallery> [[Kategorie:Moalerkunst]] g89imt1u065hua71n51dd3wh18m28w4 0 7056 110737 106589 2015-05-10T23:01:23Z 81.171.56.190 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kiprensky Pushkin.jpg|thumb|right|200px|Puschkin]] '''Alexander Sergejewitsch Puschkin''' ([[Ruske Toal|Rusk]]: '''Алекcа́ндр Серге́евич Пу́шкин''', wietenskupelke Transliteratsjoon '''Aleksandr Sergeevič Puškin'''; bädden ätter dän [[julioansken Kalänner|julioanske Kalänner]] ap dän 26. Moai, ätter dän [[gregorioansken Kalänner|gregorioanske Kalänner]] ap dän [[6. Juni]] [[1799]] in [[Moskau]]; stuurwen ätter dän julioanske Kalänner ap dän 29. Januoar un ätter dän gregorioanske Kalänner ap dän [[10. Februoar]] [[1837]] in [[Sänt Päitersbuurich]]) jält as [[Ruslound|rusken]] Nasjonoal-[[Dichtenge|Dichter]] un Gruundlääser fon ju moudeerne ruske [[Literatuur]]. {{literatuurstump}} {{SORTIERUNG:Puschkin, A}} [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:Ruske Literatuur]] k7w6rp4yplq9k35j96cfj9bpeinn0ok 14 7057 106273 101631 2013-03-11T11:20:10Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 65 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q6769691]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ruslound]] [[Kategorie:Literatuur]] q78ejxl21ni8hyu70dp0qxrxg8sens1 0 7058 86782 86781 2012-06-09T13:21:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Alexander Sergejewitsch Puschkin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Alexander Sergejewitsch Puschkin]] ntmvm0htv99kftqsfbx7p9zszi3yv1s 0 7059 86783 2012-06-09T13:22:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Alexander Sergejewitsch Puschkin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Alexander Sergejewitsch Puschkin]] ntmvm0htv99kftqsfbx7p9zszi3yv1s 0 7060 86784 2012-06-09T13:24:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Alexander Sergejewitsch Puschkin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Alexander Sergejewitsch Puschkin]] ntmvm0htv99kftqsfbx7p9zszi3yv1s 0 7061 86785 2012-06-09T13:24:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Alexander Sergejewitsch Puschkin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Alexander Sergejewitsch Puschkin]] ntmvm0htv99kftqsfbx7p9zszi3yv1s 0 7062 86786 2012-06-09T13:25:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Alexander Sergejewitsch Puschkin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Alexander Sergejewitsch Puschkin]] ntmvm0htv99kftqsfbx7p9zszi3yv1s 0 7063 86787 2012-06-09T13:25:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Alexander Sergejewitsch Puschkin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Alexander Sergejewitsch Puschkin]] ntmvm0htv99kftqsfbx7p9zszi3yv1s 0 7064 118278 116689 2019-04-13T15:26:45Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1836]]: Ätter dän Dood fon Köönich [[Anton (Saksen)|Anton]] kumt sin Suun [[Freerk August II. (Saksen)|Freerk August II.]] ap dän Troon fon't [[Köönichriek Saksen]] * [[1920]]: Rieksdaisköäre: Ju Weimarer Koalitsjoon ferljust hiere Moorhaid un dät rakt stäärke Winste foar [[USPD]] un gjuchte Paatäie ([[DNVP]], [[DVP]]). * [[1944]]: Begin fon ju Loundenge fon do wäästelke Allierden in ju Normandie. Ju Operation wäd Operation Overlord of D-day naamd. * [[1982]]: [[Israel]] begint dän eerste [[Libanonkriech 1982|Libanonkriech]], uum ju Fernäilenge fon ju [[Palästinensiske Befräiengsorganisatsjoon|PLO]] tou roakjen. * [[1986]]: Dät [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] wäd gruunded. * [[2013]]: Die foarige Agent [[Edward Snowden]] lät fon ju [[Washington Post]] un dän [[The Guardian|Guardian]] ju stoatelke Uurwoakenge t.B. truch dät [[PRISM]]-Programm fon dän Amerikoanske Stilkentjoonst [[National Security Agency|NSA]] eepentelk moakje. == Tou Waareld keemen == * [[1799]] - [[Alexander Sergejewitsch Puschkin]], aan [[Ruslound|rusken]] Skrieuwer <small> (Ounjääfte fonsäärm ätter dän gregorioanske Kalänner) </small> == Stuurwen == * [[1946]]: [[Gerhart Hauptmann]], düütsken Skrieuwer un Dramoatiker * [[2003]]: [[Angelika Kill]], düütske Nunne un Skoulkoasterske [[Kategorie:Juni]] nb1dd1e81y1lqee2rszuuhh1v2pjr76 0 7065 116546 115574 2018-02-19T13:05:51Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1840]]: Prins [[Albert von Sachsen-Coburg und Gotha]] hilket ju britiske Kööniginne [[Victoria (Fereend Köönichriek)|Victoria]]. * [[1919]]: Dät [[Wät uur ju Foarloopende Rieks-Moacht]] räägelt dän Uurgon fon't düütske Kaiser-Riek tou ju Weimarer Republik. * [[1981]]: As eerst arabisk Stoats-Upperhaud boalt [[Anwar as-Sadat]] foar dät [[Europa-Parlemänt]] in [[Luxemburg]], hie aasket fon [[Israel]] un do [[Palästinensere]], sik juunsiedich antouärkannen. == Stuurwen == * [[1837]] - [[Alexander Sergejewitsch Puschkin]], aan [[Ruslound|rusken]] Skrieuwer <small> (Ounjääfte fonsäärm ätter dän gregorioanske Kalänner) </small> [[Category:Februoar]] o26cbznc8dbykgbjh7d0mhzfrb9os7g 0 7066 106242 87172 2013-03-11T11:19:02Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 29 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q211562]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:013 le vite, ambrogio lorenzetti.jpg|thumb|200px|right|Ambrogio Lorenzetti, loange ätter sin Dood wäil uut ju Phantasie oubielded fon [[Giorgio Vasari]].]] '''Ambrogio Lorenzetti''', mongs uk '''Ambruogio Laurati''' (bädden uum [[1290]] in [[Siena]], stuurwen uum [[1348]] juust deer) waas aan [[Italien|italieensken]] Kunst-[[Moalerskunst|Moaler]] uut dät [[Middeloaler]], die as Foarlooper fon ju [[Renaissance]] jält. Hie greep näämelk, afwäil hie in een Tied lieuwde, wier ju griechiske Literatuur uut dät Oalerdum in't wäästelke [[Europa]] nit goud bikoand waas, ap Motive fon [[Homer]] un [[Hesiod]] tourääch. == Biespil-Bielden == <gallery> Bielde:Ambrogio Lorenzetti - san procolo.jpg|Een Altoarbielde in Foarm fon een [[Triptychon]] Bielde:Lorenzetti Ambrogio 1337.jpg|Uutwierkenge fon een goude Heerskup in ju Stääd Bielde:Ambrogio Lorenzetti 001 edit.jpg|Ljoachtmisse-Bielde (In een noch nit fuleendede Foarm fon [[Säntroalperspektive]])! Lorenzetti Ambrogio annunciation- 1344..jpg|Ferkändigenge oun Maria </gallery> [[Kategorie:Italien]] [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Middeloaler]] 2e6ozho8ugdjeocdqomaxbxfxa5hjkn 0 7067 86805 2012-06-09T14:33:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ambrogio Lorenzetti]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ambrogio Lorenzetti]] gxb65ikutrpohyul8bd4fjydc3p8bzg 14 7068 86806 2012-06-09T14:34:26Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Geskichte]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geskichte]] 95erahe30iezsou1cp9fzhyrha1jejn 0 7069 120693 111967 2022-03-09T23:12:00Z Siro bileveli Boris 12288 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Andy Warhol 1977.jpg|thumb|200px|right|Andy Warhol (1977)]] '''Andy Warhol''', uurspröängelk '''Andrew Warhola''' (bädden ap dän [[6. August]] [[1928]] in [[Pittsburgh]], [[Pensylvanien]]; stuurwen ap dän [[22. Februoar]] [[1987]] in [[New York City]]) is wäil die bekoandste Fertreeder fon ju [[Pop Art]]. Hie waas aan Suun fon [[Russinen|russiniske]] Oolden un begon al in sien Bäidenstied, tou teekenjen un tou moaljen. Uum [[1950]] begon hie, uut Hoat ap ju elitäre Kunst fon do Expressionisten, mäd ju Pop Art. In düssen Stil äntwikkelde hie sik fon aan ärfoulchrieken Rekloamegrafiker tou aan waareldwied bekoanden "Star" fon ju [[Bieldende Kunst]]. Tou Begin moakede hie fergratterde [[Comic]]-Bielden, man bolde määrkede hie, dät [[Roy Lichtenstein]] in düsse Tied in New York juust dät sälge diede - un beeter! Also moaste sik Andy Warhol uurswät ienfaale läite. Leeter wude hie foarallen deerfoar bekoand, dät hie Photographien moakede un mäd ju Sieuw-Pränt-Technik präntede. Man hie moakede uk uur Seeken, so troalde hie t.B. uk Filme. == Wierke == Sien twodimensjonoale Bielden, t. B. ju bekoande Bielde fon Ju [[Marilyn Monroe]], aan Sieuwpränt, konnen hier nit oubielded wäide, uumdät deer noch Uurhieuwergjucht ap is. <gallery> Bielde:BMW M1 Art Car.jpg|Fon Andy Warhol uumewierkeden [[BMW M1]] </gallery> [[Kategorie:Pop Art]] ij97pkk37w8jlza4pmvkon33kxzbgvh 14 7070 86815 2012-06-09T16:00:40Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Bieldende Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Bieldende Kunst]] oowoqlemdktcw0gjlm42xa9bqxijut5 0 7071 86817 2012-06-09T16:04:42Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Andy Warhol]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Andy Warhol]] q9kha564sfzb7z5c1yvz2xb2y2pkx1c 0 7072 106222 94217 2013-03-11T11:18:14Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 16 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q380103]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Andrea Pozzo, autoportrait.jpg|thumb|right|200px|Andrea Pozzo]] '''Andrea Pozzo''', uk '''Puteus''' af '''Pozzi''' (bädden ap dän [[30. November]] [[1642]] in [[Trient]]; stuurwen ap dän [[31. August]] [[1709]] in [[Wien]]) waas aan [[Moalerkunst|Moaler]] un [[Architekt]], die foarallen foar sien [[Trompe-l’œil]]-Kuppel-[[Fresken]] bikoand is. Man hie diede nit bloot praktisk moaljen, hie waas uk aan wichtigen Theoretiker fon ju illusionistiske Moaleräi fon sien Tied. Buutedät waas hie aan [[Laienbruur]] fon do [[Jesuiten]]. {{BieldendeKunstStump}} [[Kategorie:Moalerkunst]] c4ol6udu28lbxqz7lyo1mnaaau4p6vi 14 7073 86820 2012-06-09T16:30:52Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Bieldende Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Bieldende Kunst]] oowoqlemdktcw0gjlm42xa9bqxijut5 0 7074 86832 2012-06-09T16:49:39Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Amdorf]] nach [[Amdörp]]: Deer wäd je Plat boald, also is Amdörp die gjuchte Noome. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Amdörp]] ix6uhjs8m1k19x01h8a7l9e1xlf4a53 0 7075 86842 86841 2012-06-09T17:24:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Antonín Leopold Dvořák]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antonín Leopold Dvořák]] sr8uw9ualkr2fxdbpf89ds0jc3takv4 0 7076 109080 106221 2014-03-18T21:02:17Z Nta 2014 5790 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dvorak1.jpg|thumb|right|200px]] '''Antonín Leopold Dvořák''' [ˈantɔɲiːn ˈlɛɔpɔlt ˈdvɔr̝aːk] (bädden ap dän [[8. September]] [[1841]] in [[Nelahozeves]]; stuurwen ap dän [[1. Moai]] [[1904]] in [[Praag]]) waas aan [[Böömen|böömisken]] [[Komponist]]. Hie ferboont Oainskuppe fon [[Klassik]], [[Romantik]] un böömiske [[Foulksmusik]], man aaltouhoope kon hie as Fertreeder fon ju romantiske [[Musik]] blouked wäide. Bisunners bikoand is sien [[9. Sinfonie (Dvořák)|9. Sinfonie]] "Uut ju Näie Waareld". Deer oane sunt uk [[Pentatonik|pentatoniske]] Steeden tou fienden, do oun ju [[Indioanere|Indioaner]]-Musik ärinnerje, un ieuwenske dät uk Synkopen, as do uut [[Negro Spiritual]]s bikoand sunt. Man hie uurnoom deer neen Motive direkt fon. {{Musikstump}} {{DEFAULTSORT:Dvorak, Antonin Leopold}} [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Romantik]] [[Kategorie:Tschechien]] dwxlbk1p1aqosrdxgm3ywmpi0n6oimm 14 7077 86847 2012-06-09T17:34:16Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] 0xy6goolmrh0puxn5zjlpayagluyg7g 14 7078 86848 2012-06-09T17:34:56Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Europa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 14 7079 110746 86850 2015-05-13T09:24:21Z Cycn 1259 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Tschechien]] [[Kategorie:Stääd|Tschechien]] fu4lh8gwf0ex7vy0cpup4vj8fkv2dgk 0 7080 86852 86851 2012-06-09T17:37:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Praag]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Praag]] jo4lla590rqitljs8actt34hr5kands 0 7081 106281 99044 2013-03-11T11:20:28Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 165 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1524]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die Noome '''Athene''' biteekent: * Ju Haudstääd fon [[Griechenlound]], deer foar kiek bie [[Athene (Stääd)]]! * Een Godinne fon do [[Oolde Griechen]], deer foar kiek bie [[Athene (Godinne)]]! {{Bigriepskloorenge}} 204s0r90qopqiyx0m42rw9kxhhw3gpk 10 7082 111506 111505 2015-11-06T19:40:42Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <div id="Foarloage_Begriepskloorenge"> {| {{Bausteindesign2}} | style="width: 30px; vertical-align: top" | <imagemap> Bielde:Disambig-dark.svg|30px default [[Wikipedia:Begriepskloorenge]] desc none </imagemap> | Disse Siede is een '''[[Wikipedia:Begriepskloorenge|Begriepskloorenge]]''' foar ju Unnerskeedenge fon moorere mäd dät sälge Woud biteekende Begriepe. </div> <includeonly>{{ #ifeq: {{NAMESPACE}} | {{ns:0}} | [[Kategorie:Begriepskloorenge]] }}</includeonly><includeonly>__DISAMBIG__</includeonly> <noinclude> ---- ;Foar dän Bruuk fon disse Foarloage kiek bie [[Wikipedia:Begriepskloorenge]]. [[Kategorie:Foarloage:Begriepskloorenge|!Begriepskloorenge]] </noinclude> a26kddhqde63vrblwumrddbr66belep 4 7083 111615 86860 2015-11-07T18:50:55Z タチコマ robot 87 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Wikipedia:Begriepskloorenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Begriepskloorenge]] co0l4aoscw943k0brszt17syi7i1zde 14 7084 111496 111495 2015-11-06T19:35:37Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Kategorie:Foarloage:Bigriepskloorenge]] nach [[Kategorie:Foarloage:Begriepskloorenge]]: Populärere Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] [[Kategorie:Begriepskloorenge]] r0jsuhwdn0138pr96aki4a40nhsmeut 14 7085 111493 86863 2015-11-06T19:33:51Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Kategorie:Bigriepskloorenge]] nach [[Kategorie:Begriepskloorenge]]: Populärere Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia]] lrr893xxd0as47gyb1cbgr2oav8ne57 10 7088 86870 2012-06-09T17:59:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Foarloage:Bigriepskloorenge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Foarloage:Bigriepskloorenge]] m00uyhw0g8u4lgiv0wh014gdn81utdn 10 7089 119052 86876 2020-04-08T12:00:43Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=center width=70% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen Artikkel uur ju Musik is aan Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[File:PhonographeSZ.png|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Musik]] 8aowwr6469gmt1qwh5mk080jkf5y69z 14 7090 86877 2012-06-09T18:36:40Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Stump]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Stump]] 2r9mz7yffqzynf4zdmoj2uwywmh9g43 10 7091 119054 86882 2020-04-08T12:02:04Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki <!-- Eerste wiete Reegel is nöödich foar loose Reegel --> {| align=left width=50% id=toc | [[Bielde:Wiki letter w.svg|left|44px]]||{{center|'''Dissen Artikkel uur ju Musik is aan Stump.'''<br> ''Hälp jädden deeran mee, dät [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} '''tou ferbeeterjen''']''.}}||[[Bielde:PhonographeSZ.png|right|44px]] |} <br clear=both> [[Kategorie:Stump-Musik]] <noinclude> Disse Foarloage sjucht, deeruum dät dät al ju normoale Musikstump-Foarloage rakt, fielicht uunnöödich uut. Man ju is nöödich, deeruum dät ju links stoant, un me ju normoale Musikstump-Foarloage, wan gjuchts Bielden af Tabellen stounde oafte nit sjucht (ju wäd dan deelskäuwen). Wan me hier dan daach sjucht, sjucht dät läip uut. ''' Disse Foarloage is foar Artikkele, wier gjuchts een Tabelle af een Bielde stoant, ju ju normoale Musikstump-Foarloage deelskuuwen däd. ''' </noinclude> tg7avy8qzl800o0upcgeh6c90dlnjuv 0 7092 86887 2012-06-09T18:46:00Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Indioaner]] nach [[Indioanere]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Indioanere]] 8mfjnkamn1d35t8pg72begf341vflnb 0 7093 86888 2012-06-09T18:50:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Antonín Leopold Dvořák]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antonín Leopold Dvořák]] sr8uw9ualkr2fxdbpf89ds0jc3takv4 0 7094 86889 2012-06-09T18:51:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Antonín Leopold Dvořák]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antonín Leopold Dvořák]] sr8uw9ualkr2fxdbpf89ds0jc3takv4 0 7095 86890 2012-06-09T18:52:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Antonín Leopold Dvořák]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antonín Leopold Dvořák]] sr8uw9ualkr2fxdbpf89ds0jc3takv4 0 7096 86891 2012-06-09T18:53:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Antonín Leopold Dvořák]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antonín Leopold Dvořák]] sr8uw9ualkr2fxdbpf89ds0jc3takv4 0 7097 86892 2012-06-09T18:53:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Antonín Leopold Dvořák]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antonín Leopold Dvořák]] sr8uw9ualkr2fxdbpf89ds0jc3takv4 0 7098 86893 2012-06-09T18:54:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Antonín Leopold Dvořák]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antonín Leopold Dvořák]] sr8uw9ualkr2fxdbpf89ds0jc3takv4 0 7099 86894 2012-06-09T18:55:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Antonín Leopold Dvořák]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antonín Leopold Dvořák]] sr8uw9ualkr2fxdbpf89ds0jc3takv4 0 7100 86895 2012-06-09T18:55:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Antonín Leopold Dvořák]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antonín Leopold Dvořák]] sr8uw9ualkr2fxdbpf89ds0jc3takv4 0 7101 86896 2012-06-09T18:56:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Antonín Leopold Dvořák]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antonín Leopold Dvořák]] sr8uw9ualkr2fxdbpf89ds0jc3takv4 0 7102 86897 2012-06-09T18:56:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Antonín Leopold Dvořák]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antonín Leopold Dvořák]] sr8uw9ualkr2fxdbpf89ds0jc3takv4 0 7103 86898 2012-06-09T18:57:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Antonín Leopold Dvořák]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antonín Leopold Dvořák]] sr8uw9ualkr2fxdbpf89ds0jc3takv4 0 7104 86899 2012-06-09T18:57:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Antonín Leopold Dvořák]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antonín Leopold Dvořák]] sr8uw9ualkr2fxdbpf89ds0jc3takv4 0 7105 86904 2012-06-09T19:39:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Antonio Lucio Vivaldi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antonio Lucio Vivaldi]] r8rgxt1jgsb44nj1d8ypicfd3pyly9g 0 7106 122762 122702 2023-08-17T13:57:30Z T. Mikulski 13191 Vivaldi uut 1725 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Vivaldi La Cave.jpg|thumb|200px|right|Vivaldi uut 1725]] '''Antonio Lucio Vivaldi''' ''(maast in ju Kuutfoarm '''Antonio Vivaldi''' binaamd; bädden ap dän [[4. Meerte]] [[1678]] in [[Venedig]]; stuurwen ap dän [[28. Juli]] [[1741]] in [[Wien]])'' waas aan venesioansken Komponist. Hie komponierde toufäärme [[Musik]] in dän Stil fon dän [[Barock]], ätters wikselde hie dan tou ju [[Galante Musik]], ju een Foarfoarm fon ju [[Klassik]] waas. Man dät wüülen dan do Ljuude in Venedig nit moor heere, also geen hie ätter Wien, wier hie sowät een Jier leeter stoorf. Dät bikoandste Wierk fon '''Vivaldi''' sunt wäil [[Do fjauer Jierstiede]]. {{Musikstump}} {{DEFAULTSORT:Vivaldi, Antonio Lucio}} [[Kategorie:Barock]] [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Venedig]] 2lixkmbt5i2ht9tzcjl59s84jb28zk9 14 7107 86906 2012-06-09T19:57:43Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Stääd in Italien]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Stääd in Italien]] o01vjht7ouw06p1lli1xnh831scmf50 14 7108 110814 110813 2015-05-18T21:48:37Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Persoon]] [[Kategorie:Musik| ]] 3eazgce9t3qpc1nz3565kfnqnwfewnr 14 7109 86909 2012-06-09T19:58:59Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] 0xy6goolmrh0puxn5zjlpayagluyg7g 0 7110 119015 106269 2020-04-08T11:36:25Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Watercolours.jpg|thumb|right|200px|Aquarellfaawe]] '''Aquarellfaawe''' af '''Aquarellklöär''' is een in Woater löösboare Faawe, ju, mäd een normoale Woatermasse fermoald, nit däkket (dät hat, die Unnergruund skiemert truch). Ju bistoant uut een Biendemiddel ([[Gummi arabicum]]) un [[Pigment]]e un wäd mäd Woater fertänd. == Kiek uk bie == * [[Aquarellmoaleräi]] {{BieldendeKunstStump}} ttcl6vwzieqtlbp4wb3c9zhh5vd8c1w 0 7111 86920 2012-06-09T21:05:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aquarellfaawe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aquarellfaawe]] h9qfj7aebrifzywfsjct3pl9ys41r79 0 7112 112194 108098 2015-12-01T14:17:14Z Heinz 88 /* Fergeenhaid */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aquarelliste - MCL.jpg|thumb|300px|right|L'Aquarelliste (ju Aquarellmoalerske) fon [[Marie-Claire Lefébure]]. Een Aquarellbielde wier een Aquarellmoalerske ap oubielded is, wildääge een Säärm-Oubieldenge.]] Ju '''Aquarellmoaleräi''' is dät [[Moaljen]] mäd [[Aquarellfaawe]]n. == Fergeenhaid == Mäd Woater fermoalde Faawen wuden al in ju [[Steentied]] bruukt, t.B. in [[Höölenmoaleräi]]en. Man dät wieren noch neen Aquarellfaawen in dän Sin fon däälich, do däkkeden fuul moor, un do wuden uk uurse Techniken bruukt, t.B. mäd stuuwende Faawpigmänte un aal sowät. Aleer wude Aquarellfaawe bloot bruukt, uum Skizzen un Studien tou moakjen. Wäkke Aquarelle fon [[Albrecht Dürer]] sunt indäid bikoand wuden un häbe dän Roup fon ju Aquarellmoaleräi een bitje stäärked, man daach häd Albrecht Dürer säärm sien Aquarelle bloot as Skizzen un Studien blouked, un so bleeuw dät uk noch een poor hunnerd Jiere. Läiweloa broachte aan [[Romantik]]er uut [[Änglound]], dät waas [[Joseph Mallord William Turner]], ju Aquarellmoaleräi tou ju Bitjuudenge, ju ju däälich in ju [[Moalerkunst]] häd. <gallery> Bielde:Duerer - Kopf eines Rehbocks.jpg|Kop fon aan [[Räi]]-Buk, moald fon Albrecht Dürer Bielde:Joseph Mallord William Turner 026.jpg|Ju [[Päiterssäärke]] fon dät Suude, moald fon Joseph Mallord William Turner </gallery> == Moalwiesen == In ju Aquarellmoalwiese rakt dät two wichtige Moalwiesen, dät is dät Lasierjen un dät Lavierjen. Maasttieds wäide ferskeedene Moalwiesen ferbuunen. === Dät Lasierjen === [[Bielde:Jamaica hut4.jpg|thumb|right|200px|Een nit kloor moaked Aquarell fon [[William Berryman]], deerap ju Lasuurtechnik goud tou ärkannen is]] Dät Lasierjen (af: ju Lasuurtechnik) is, wan me mäd wäite Faawe ap druugen Unnergruund moald. Dät is dan so, dät me in moorere Faaw-Loagen moalt, wiertou een Faawloage aaltied druuged weese mout, eer ju naiste Loage deer ap kumt. Deer mout me uk nit loange täiwe, uumdät ju Aquarellfaawe gau druuch is. Dät duurt fielicht een poor Minuten, aal ätter ju Masse fon Woater, wiermäd me ju Faawe fermoald häd. Dät Lasierjen häd dän Foardeel, dät me dät goud stjuurje kon. Me kon ap düsse Wiese kloore Kontuuren in ju Bielde brange. Un wan me daach wol, dät two Faawflakten ineenuur uurgunge, kon me mäd ju wäite Faawe dän Skeed-Biriek fon ju druuge-Faaw-Flakte wier wäit moakje un een bitje mädeenuur fermoalje. Deertou mout me een bitje energisker mäd dän Pinsel wierkje. === Dät Lavierjen === [[Bielde:Mephisto und Hexe, Margret Hofheinz-Döring, Aquarell, 1961 (WV-Nr.1629).JPG|thumb|200px|"Mephisto und die Hexe" <small>(woarskienelk ätter [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]] sin [[Faust (Goethe)|Faust]])</small> een Aquarell fon [[Magret Hofheinz-Döring]], deeroane fuul lavierd is.]] Dät Lavierjen is, wan two wäite Faaw-Loagen sik roakje konnen. Dät mäd konnen bisunnere Uurgongs- un Ferloop-Wierkengen äntstounde, man dät is nit so eenfach tou stjuurjen, as bie dät Lasierjen. Lavierjen kon me mäd ju Wäit-in-Wäit-Technik un mäd ju Ferloop-Technik. Wäit-in-Wäit, dät is, wan du een wäite Faaw-Flakte häst un moalst deer mäd een wäite Faawe roane un ju Ferloop-Technik is, wan an dät Skeed fon een wäite Faaw-Flakte (af een mäd Woater wäitmoakede Flakte) uurs een Faawe ounbroacht wäd. Ju lopt dan in ju Flakte roane, un deertruch äntstoant aan Faaw-Ferloop. === Uurswät === Buute düsse fier ferspratte Moalwiesen rakt dät fonsäärm uk litje Trikke, do nit älken Moaler bikoand sunt. Toun Biespil rakt dät ju Muugelkhaid, dät me dän Pot mäd ju Fääste Faawe foar kuute Tied in dät Woater smit un dan wier ruut lukt, un dan häd me een tjuk Faaw-Smeer, dät dan heel uurs uutsjucht as normoale Aquarellfaawe. Düt Faawsmeer is, mäd aan druugen Pinsel fermoald, däkkend, so kon mäd do normoale Moalwiesen heel un aal nit moald wäide, normoal skiemert bie Aquareelfaawen aaltied die Unnergruund truch. Wäl buute moald, die skuul dät fonsäärm bloot bie goud Weeder dwo. Man foar dän Faal, dät dät daach rient, skuul me sik woorm Woater meenieme (goud isolierd, dät dät nit so gau oukeele kon), uumdät sik dät woorme Moalwoater dan nit so goud mäd dät koolde Rienwoater misket. Daach skuul me ju Skilleroatsje so goud as muugelk skuule, uumdät me mäd dän Trik dän Skoade bloot minnerje, man nit heel un aal fermeede kon. [[Kategorie:Moalerkunst]] b42k12utohuyvzz8zwz6r5543aqmhqu 14 7113 115172 86963 2018-01-09T13:58:44Z Wwikix 8153 -Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 0 7115 122744 110973 2023-08-16T17:27:25Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */-Bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Arnold Böcklin (1827 - 1901), Selbstportrait (1873).jpg|thumb|right|200px|Säärm-Portrait fon Arnold Böcklin]] '''Arnold Böcklin''' (bädden ap dän [[16. Oktober]] [[1827]] in [[Basel]]; stuurwen ap dän [[16. Januar]] [[1901]] in [[San Domenico]] bie [[Fiesole]], [[Provins Florenz]], [[Italien]]) waas aan [[Swaits]]er [[Moalerkunst|Moaler]], [[Teekenjen|Teekner]], [[Graphiker]] un [[Bieldehaueräi|Bieldehauer]] fon dän [[Symbolismus]]. == Biespil-Wierke == Hier een poor Wierke. Uumdät dät symolistisk is, kon deer fuul uutinterpretierd wäide. <gallery> Arnold Böcklin - Venus Genitrix.jpg|"Venus Genitrix" - [[Latiensk]] foar: [[Venus (Goddine)|Venus]], ju Ärtjuugerske.<br />Venus waas in dät Oolde Room ju Goddine fon ju Ljoofte. Hier nimt Böklin ju Sinbielde un wiest deermäd, wo wichtich sowät as Ljoofte is, dät dät Lieuwend in Gong blift. Uk Venus hieren Suun, [[Amor]] (Latiensk foar: Ljoofte), uk naamd "Cupido" (Liedenskup), spiedelt een wichtige Rulle, hie stikket unner dät Poor een Fjuur oun, wier een Sinbielde. Dät Böcklin ju Foarm fon dät [[Triptychon]] bruukt, ju aleer maasttieds foar [[Altoarbielde]]n bruukt wude, wiest, dät him dät wichtich waas, dät düsse Seeke aleer in dän heedenske [[Gloowe]] een wichtige Rulle spiedeld häd. Arnold Boecklin - Island of the Dead, Third Version.JPG|Dät Dooden-Ailound (III).<br />Die Dood spiedelde foar Böcklin een wichtige Rulle. In sien Lieuwendstied ferloos hie aachte fon sien fjautien Bäidene, hie kreech säärm dät Narrenfiewer un aan Sleek. Bie ju fäärme un ju twäide Version noch nit, man fon ju trääde Version oun skreeuw hie sien Initioalen ap een fon do Grääfkoomeren in dän Fäls. Arnold Boecklin-fiedelnder Tod.jpg|Säärmportrait mäd dän fjooljende Dood<br />Dät is foar dän sälge Bäätergruund tou bikiekjen as "Dät Doodenailound". Böcklin gript hier dän oolden Toacht ap, wierätter die Dood sien Offere donsje lät. Sukke Doodendons-Bielden roate dät al sänt dät [[14. Jierhunnert]]. </gallery> == Ferbiendengen == * {{Deutsche Biographie|sfz4955|Name=Arnold Böcklin}} {{SORTIERUNG:Bocklin, Arnold}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Symbolismus]] [[Kategorie:Swaitser]] qwtuz94swfig98e9zygsxrr10flnd9f 14 7116 86969 2012-06-10T11:06:23Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] 0xy6goolmrh0puxn5zjlpayagluyg7g 0 7117 122799 107392 2023-08-18T17:41:50Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Carl Spitzweg Selbsportrait.jpg|thumb|200px|right|Säärm-Portrait fon Carl Spitzweg]] '''Carl Spitzweg''' ''(mongs uk: '''Karl Spitzweg'''; bädden ap dän [[5. Februoar]] [[1808]] in [[Unterpfaffenhofen]]; stuurwen ap dän [[23. September]] [[1885]] in [[München]])'' waas aan düütsken [[Moalerkunst|Moaler]] uut dät [[Njuugentienste Jierhunnert]]. Hie waas aan rieken Mon un kuude sik dät laistje, tou moaljen, sunner Bielden tou ferkoopjen un ju [[Moalerkunst]] hiede hie sik maast säärm biebroacht. Hie gjuchtede sik also nit ätter Koastere un uk nit ätter do Wonske fon Kunden, deeruum häd hie aan gjucht oainen Stil. Mongs wäd hie dät [[Biedermeier]] touoarderd (aan Stil, die ju Idylle fon dät Burgerdum beswoor), man dät paaset uk nit so gjucht, uumdät Carl Spitzweg dät Burgerdum un sien Idylle nit säilden in sien Bielden ferspotede - aaldät hie deer säärm tou heerde. Spitzweg sien Kunst is ful fon Wit un Spot, me kon fuul fon sien Bielden as karikatuurenhaftich beteekenje. Ieuwenske ju Moalerkunst befoatede hie sik uk mäd [[Dichtenge]]. == Biespil-Wierke == <gallery> Jagdunglueck (Carl Spitzweg).jpg|"Joagd-Uunluk"<br>Ju Bielde wiest aan uunbiholpenen Sundaisjeeger Carl Spitzweg 021.jpg|"Die Boukewurrm" Carl Spitzweg 039.jpg|"Die braidjende Foarpost" Carl Spitzweg 020.jpg|"Die Postlooper in't Rousendoal" </gallery> {{DEFAULTSORT:Spitzweg, Carl}} [[Kategorie:Dichter]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] [[Kategorie:Moalerkunst]] dh0d0hgscc0btksx40y5nnbcwyvepw3 0 7119 86973 2012-06-10T12:14:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Carl Spitzweg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Carl Spitzweg]] ox4stzgocf1hegris2jwc5h2wltowt5 0 7122 122808 114485 2023-08-18T17:44:56Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:A. Freyberg - Portrait of Caspar David Friedrich.jpg|thumb|right|200px|Albert Freyberg, ''Portrait fon Caspar David Friedrich'']] '''Caspar David Friedrich''' (tou Waareld keemen ap dän [[5. September]] [[1774]] in [[Griepswoold]]; stuurwen ap dän [[7. Mai]] [[1840]] in [[Dresden]]) waas aan [[Düütsklound|düütsken]] [[Moalerkunst|Moaler]] fon ju äddere [[Romantik]]. Hie belieuwde säärm dän Ferfaal fon dät [[Hillige Roomske Riek]] un waas nit toufree mäd dät in litje Fürstendume kleeuwde Düütsklound. Sien Loundskupsbielden wiese nit aaltied, man oafter ferskeedene Düütske Regionen, un uk oun ju [[Dracht]] fon Ljuude, do hie moalde, lät sik ärkanne, dät hie sik een eenich Düütsklound wonskede. == Biespil-Wierke == <gallery> Caspar David Friedrich 032.jpg|Wonnersmon uur een See fon Dook, [[1818]] Caspar David Friedrich 023.jpg|Kriet-Fälsen ap [[Rügen]], [[1818]] Caspar David Friedrich 006.jpg|Ju Ies-See, [[1823]] / [[1824]] Caspar David Friedrich 012.jpg|Die Watzmann, 1824 - [[1825]] </gallery> == Ferbiendengen == * {{Deutsche Biographie|sfz17541|Name=Caspar David Friedrich}} {{DEFAULTSORT:Friedrich, Caspar David}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Romantik]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] 5dmsdhzsmovc4kpo4gbt13whw70s3hy 0 7123 86983 2012-06-10T14:08:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Violoncello]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Violoncello]] 3rxyshunj20895z5j9nq9uik84rcwok 0 7124 106214 95299 2013-03-11T11:17:55Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 73 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8371]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cello front side.png|right|300px|Cello fon foare un fon ju Siede]] Dät '''Violoncello''', oafter kuut '''Cello''' naamd (in Seelterske Skrieuwwiese: "Tsjällo"; Moortaal: Celli) is een wichtich [[Striek-Instrument]], dät een [[Fjoole]] lieket, man fuul gratter is un apgjucht spiedeld wäd, juust so as aan [[Kontrabass]]. In een [[Striek-Kwattät]] häd dät Cello ju [[Tenor]]-Stämme. == Moor Bielden == <gallery> Bielde:Cello study.jpg|Naiapnoame Bielde:Ernst Reijseger 5257427.jpg|[[Ernst Reijseger]] mäd Cello Bielde:LBoccherini.jpg|[[Luigi Boccherini]] ([[Aachttienste Jierhunnert|18. Jierhunnert]]) spiedelt Cello. Goud tou ärkannen is, dät dät in düsse Tied noch naan Stiekel hiede un mäd do Beene heelden wude. </gallery> {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Musik]] 3zlmb4nxouswk8wfpz5bbx8d4oygz2g 0 7125 86989 2012-06-10T14:32:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Violoncello]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Violoncello]] 3rxyshunj20895z5j9nq9uik84rcwok 0 7126 86990 2012-06-10T14:32:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Violoncello]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Violoncello]] 3rxyshunj20895z5j9nq9uik84rcwok 0 7127 86991 2012-06-10T14:33:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Violoncello]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Violoncello]] 3rxyshunj20895z5j9nq9uik84rcwok 0 7128 86992 2012-06-10T14:33:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Violoncello]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Violoncello]] 3rxyshunj20895z5j9nq9uik84rcwok 0 7129 86993 2012-06-10T14:34:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Violoncello]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Violoncello]] 3rxyshunj20895z5j9nq9uik84rcwok 0 7130 86994 2012-06-10T14:34:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Violoncello]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Violoncello]] 3rxyshunj20895z5j9nq9uik84rcwok 0 7131 86995 2012-06-10T14:35:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Violoncello]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Violoncello]] 3rxyshunj20895z5j9nq9uik84rcwok 0 7132 86996 2012-06-10T14:35:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Violoncello]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Violoncello]] 3rxyshunj20895z5j9nq9uik84rcwok 0 7133 86997 2012-06-10T14:35:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Violoncello]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Violoncello]] 3rxyshunj20895z5j9nq9uik84rcwok 0 7134 86998 2012-06-10T14:36:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Violoncello]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Violoncello]] 3rxyshunj20895z5j9nq9uik84rcwok 0 7135 106230 102668 2013-03-11T11:18:31Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 61 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q81982]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Harpsichord VitalJulianFrey.jpg|200px|right|Cembalo]] Dät '''Cembalo''' ''(Uurspröängelk: '''Clavicembalo''', uk: '''Gravicembalo'''; in Seelterske Skrieuwwiese: Tsjämbalo; Moortoal: Cembali)'' is aan Foarlooper fon dät [[Klavier]], bie dän do Säiden mäd Fuggenkiele tuuked wäide. Cembali rakt dät sänt dät [[Füüftienst Jierhunnert|Füüftienste Jierhunnert]], jo hieden hiere Bloitetied in ju [[Renaissance]] un dän [[Barock]]. Wier äntdäkked wude dät Cembalo in dät äddere [[twintichst Jierhunnert|twintichste Jierhunnert]], man in düsse Tied häd me dät oolde Intrumänt unner Ferweendenge fon näimoudiske Klavier-Technik baud, un dät klingt nit so goud. Do läipe Ätterbaue uut düsse Tied häbe dän Roup fon dät Cembalo foar loange Tied ferduurwen. Däälich bruukt me wier moor ju oolde, histooriske Technik. {{Musikstump}} [[Kategorie:Musik]] grs3pogt99rzgpbq4gz0jwpppaxc1yb 0 7136 87003 2012-06-10T14:59:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cembalo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cembalo]] lezthtfb3xyj1d0cui0ufhu4u5pqk9d 0 7137 87004 2012-06-10T15:00:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cembalo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cembalo]] lezthtfb3xyj1d0cui0ufhu4u5pqk9d 0 7138 87005 2012-06-10T15:00:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cembalo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cembalo]] lezthtfb3xyj1d0cui0ufhu4u5pqk9d 0 7139 87006 2012-06-10T15:01:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cembalo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cembalo]] lezthtfb3xyj1d0cui0ufhu4u5pqk9d 0 7140 87007 2012-06-10T15:01:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cembalo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cembalo]] lezthtfb3xyj1d0cui0ufhu4u5pqk9d 0 7141 87008 2012-06-10T15:02:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cembalo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cembalo]] lezthtfb3xyj1d0cui0ufhu4u5pqk9d 0 7142 87009 2012-06-10T15:02:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cembalo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cembalo]] lezthtfb3xyj1d0cui0ufhu4u5pqk9d 0 7143 87010 2012-06-10T15:03:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cembalo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cembalo]] lezthtfb3xyj1d0cui0ufhu4u5pqk9d 0 7144 87011 2012-06-10T15:03:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cembalo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cembalo]] lezthtfb3xyj1d0cui0ufhu4u5pqk9d 0 7145 87012 2012-06-10T15:03:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cembalo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cembalo]] lezthtfb3xyj1d0cui0ufhu4u5pqk9d 0 7146 87013 2012-06-10T15:04:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cembalo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cembalo]] lezthtfb3xyj1d0cui0ufhu4u5pqk9d 0 7147 87014 2012-06-10T15:04:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cembalo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cembalo]] lezthtfb3xyj1d0cui0ufhu4u5pqk9d 0 7148 87015 2012-06-10T15:04:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cembalo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cembalo]] lezthtfb3xyj1d0cui0ufhu4u5pqk9d 0 7149 87016 2012-06-10T15:05:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cembalo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cembalo]] lezthtfb3xyj1d0cui0ufhu4u5pqk9d 0 7150 87017 2012-06-10T15:06:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cembalo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cembalo]] lezthtfb3xyj1d0cui0ufhu4u5pqk9d 0 7151 87020 2012-06-10T15:09:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[19. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[19. Jierhunnert]] pg0bl7ai2je3mlgs3hoi6cw0ma484w6 0 7152 87022 2012-06-10T15:09:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[19. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[19. Jierhunnert]] pg0bl7ai2je3mlgs3hoi6cw0ma484w6 0 7153 87023 2012-06-10T15:10:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[20. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[20. Jierhunnert]] kpo4r5jg201uck4sa8mm19vrng8nzmg 0 7154 87024 2012-06-10T15:10:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[21. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[21. Jierhunnert]] enqf7iexx3f9n8zmud250dr804klwwv 0 7155 87026 2012-06-10T15:11:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[18. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[18. Jierhunnert]] 517lp5rm6kbcxybq0e4yd3ksw7pbl4w 0 7156 87027 2012-06-10T15:12:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[17. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[17. Jierhunnert]] byf6fl09nrektuvhkhnz4sp0t1in44b 0 7157 87028 2012-06-10T15:13:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[18. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[18. Jierhunnert]] 517lp5rm6kbcxybq0e4yd3ksw7pbl4w 0 7158 87029 2012-06-10T15:13:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[17. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[17. Jierhunnert]] byf6fl09nrektuvhkhnz4sp0t1in44b 0 7159 87030 2012-06-10T15:13:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[16. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[16. Jierhunnert]] 23h7o68iufzm3f9h5up9uvqiximcocs 0 7160 87031 2012-06-10T15:14:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[15. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[15. Jierhunnert]] n5m2nsm2lef9qb7dwjdqm6l4yyqk2w0 0 7161 87032 2012-06-10T15:15:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[14. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[14. Jierhunnert]] 4nor6ujd7ux20ssawrodgimjeuc3nge 0 7162 87033 2012-06-10T15:15:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[13. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[13. Jierhunnert]] 78dnydbm5n8on3e2w46yumkfu1aica8 0 7163 87034 2012-06-10T15:16:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[12. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[12. Jierhunnert]] 1kqe0brlp2grxiunqvtso8i6z3hw0jk 0 7164 87035 2012-06-10T15:16:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[11. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[11. Jierhunnert]] ho3v4sj2z6813p9rrul22avdf06wnis 0 7165 87036 2012-06-10T15:17:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[10. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[10. Jierhunnert]] b27uylykd8bwu4s6g842x4wpj077pts 0 7166 87037 2012-06-10T15:17:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[9. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[9. Jierhunnert]] n2ka89yaigapxq9g30mgp779muh1qi5 0 7167 87038 2012-06-10T15:18:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[8. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[8. Jierhunnert]] d2il1nio1fmlf5mgdznpk9atduwvdsh 0 7168 87039 2012-06-10T15:18:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[8. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[8. Jierhunnert]] d2il1nio1fmlf5mgdznpk9atduwvdsh 0 7169 87040 2012-06-10T15:19:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[8. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[8. Jierhunnert]] d2il1nio1fmlf5mgdznpk9atduwvdsh 0 7170 87041 2012-06-10T15:19:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[7. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[7. Jierhunnert]] 6vh3yv710hul3ljzxx0ianceaw5z4b0 0 7171 87042 2012-06-10T15:19:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[6. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[6. Jierhunnert]] 8ofogj917mggpz4hvgy1xeng800poem 0 7172 87043 2012-06-10T15:20:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[5. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[5. Jierhunnert]] 2y65m5nsvxwhg0iki3x3mv9z0n1sjo0 0 7173 87044 2012-06-10T15:21:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[4. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[4. Jierhunnert]] ff0tsvri22iemxqvr2yzzqvtes4wizn 0 7174 87045 2012-06-10T15:21:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[3. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[3. Jierhunnert]] i8hbns8zttg6ahb2ixsendf88hp1o1n 0 7175 87046 2012-06-10T15:22:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[2. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[2. Jierhunnert]] rwqqy6glmvxcaomhhp9vfoct6c2b4vi 0 7176 87047 2012-06-10T15:22:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[1. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[1. Jierhunnert]] k9bsq1kd0v87wpx1phseg6os5sdy0we 0 7177 87048 2012-06-10T15:23:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[1. Jierhunnert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[1. Jierhunnert]] k9bsq1kd0v87wpx1phseg6os5sdy0we 0 7178 122750 110906 2023-08-17T07:55:58Z 81.27.96.138 Franck uut 1910 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Franck Cesar Postcard-1910.jpg|thumb|right|160px|Franck uut 1910]] '''César Auguste Jean Guillaume Hubert Franck''' ''(bädden ap dän [[10. Dezember]] [[1822]] in [[Lüttich]], [[Belgien]]; stuurwen ap dän [[8. November]] [[1890]] in [[Paris]])'' waas aan [[Belgien|belgisk]]-[[Frankriek|frantsöösken]] [[Komponist]] un [[Oargel]]ist mäd [[Limbuurich (Loundskup)|limbuurichske]] un [[Düütsklound|düütske]] Wuttele. Hie wäd ju [[Romantik]] touoarderd un komponierde fuul [[Säärkemusik]]. == Ferbiendengen == * {{Deutsche Biographie|pnd118534645|Name=César Franck}} {{SORTIERUNG:Franck, Cesar}} [[Kategorie:Komponist‎]] [[Kategorie:Musiker‎]] [[Kategorie:Romantik]] [[Kategorie:Frantsoose]] [[Kategorie:Belgien]] t5jbn1zu24zphuhu4x6dlffhdsasj7h 0 7179 87056 2012-06-10T15:58:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[César Franck]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[César Franck]] 8fjt4ivdehy0sra4qfroy6ycnwj5lmg 0 7180 122709 110786 2023-08-15T14:45:01Z T. Mikulski 13191 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Charlesdickens.jpg|thumb|200px|right|Charles Dickens]] '''Charles John Huffam Dickens''' ''(as Pseudonym uk '''Boz'''; bädden ap dän [[7. Februoar]] [[1812]] in [[Landport]] bie [[Portsmouth]], [[Änglound]]; stuurwen ap dän [[9. Juni]] [[1870]] ap [[Gad’s Hill Place]] bie [[Rochester]], Änglound)'' waas aan ängelsken Skrieuwer. In sien Bäidenstied waas hie gjucht äärm un moaste Jäild fertjoonje, uumdät sin Foar mäd dän Räst fon sien Foamielje in dät Pieson waas, uumdät hie Skeelden hiede. Do Bilieuwnisse uut ju Äärmoud fiende sik wier in Charles Dickens sien Literatuur, wier oane hie sik oafter kloor ap ju Siede fon do äärme Ljuude stoalt, un do rieke un gietsige Ljuude kritisiert. Tou do bikoandste Wierke fon Dickens heere [[Oliver Twist]] un [[Een Wienoachtstälster]]. {{Normdaten|TYP=p|GND=118525239|LCNAF=n78087607|NTA=068342853|VIAF=88666393}} {{SORTIERUNG:Dickens, Charles}} [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:Änglounder]] h7hf9v56b9ppj4ga6vsk9npasohmc4s 14 7181 109810 87059 2014-07-07T21:39:09Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Änglound]] [[Kategorie:Brite]] mvbcd25bp07snydaabgkst1ryg56tmg 14 7182 109809 109806 2014-07-07T21:38:52Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] 16iqba83wfpedyhz7536paeyg5f4aa5 0 7183 87063 2012-06-10T16:44:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Charles Dickens]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Charles Dickens]] f639k35tzmoxx6vk8o96yi58mch4dgw 14 7184 87065 2012-06-10T16:47:32Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Dichtenge]] [[Kategorie:Skrieuwer]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Dichtenge]] [[Kategorie:Skrieuwer]] cjxri0yall67as6m2oz51g2pmktg836 14 7185 110319 87066 2014-12-20T19:17:32Z GeskichteJTP 6351 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Literatuur|!]] [[Kategorie:Persoon]] 8symogrgfqkjw6tuk4fqx81wcpi4n6k 0 7186 110879 106708 2015-06-02T21:57:12Z 79.205.240.197 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Charlie-Chaplin.svg|200px|right|Charlie Chaplin]] '''Sir Charles Spencer Chaplin''', naamd '''Charlie Chaplin''' (bädden ap dän [[16. April]] [[1889]] fermoudelk in [[London]]; stuurwen ap dän [[25. Dezember]] [[1977]] in [[Vevey]], [[Swaits]]) waas aan britisken [[Komiker]], [[Skauspiedeler]], [[Regisseur]], [[Komponist]] un [[Film-Produsänt]]. {{stump-links}} {{SORTIERUNG:Chaplin, Charlie}} [[Kategorie:Filmspieler]] [[Kategorie:Regisseur]] [[Kategorie:Brite]] 2k5hjc6qit3jtqk6fhy30e9tsccs76i 14 7187 110888 87075 2015-06-02T22:17:41Z 79.205.240.197 Darstellende, nicht bildende Kunst wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] 0xy6goolmrh0puxn5zjlpayagluyg7g 0 7188 87076 2012-06-10T17:14:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Charles Spencer Chaplin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Charles Spencer Chaplin]] cst4l4zkfielk5l08o79w2upmi1u2uc 0 7189 87077 2012-06-10T17:15:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Charles Spencer Chaplin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Charles Spencer Chaplin]] cst4l4zkfielk5l08o79w2upmi1u2uc 0 7190 87078 2012-06-10T17:15:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Charles Spencer Chaplin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Charles Spencer Chaplin]] cst4l4zkfielk5l08o79w2upmi1u2uc 0 7191 87079 2012-06-10T17:16:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Charles Spencer Chaplin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Charles Spencer Chaplin]] cst4l4zkfielk5l08o79w2upmi1u2uc 0 7192 87080 2012-06-10T17:16:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Charles Spencer Chaplin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Charles Spencer Chaplin]] cst4l4zkfielk5l08o79w2upmi1u2uc 0 7193 122778 119849 2023-08-18T16:50:37Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Le Corbusier (1964).jpg|thumb|right|200px|Le Corbusier (1964)]] '''Charles-Édouard Jeanneret-Gris''', bikoand unner dän Kunstlernoome '''Le Corbusier''' ''(bädden ap dän [[6. Oktober]] [[1887]] in [[La Chaux-de-Fonds]] in dän Swaitser [[Kanton Neuenburg]]; stuurwen ap dän [[27. August]] [[1965]], in [[Ròcabruna Caup Martin]] in Suudaast-Oksitanien, tichte bie [[Monaco]])'' waas aan [[Swaits|swaitserisk]]-[[Frankriek|frantsöösken]] [[Baukunst]]ler, Baukunsttheoretiker, [[Stäädploaneräi|Stäädploaner]], [[Moalerkunst|Moaler]], [[Teekenge|Teekner]], [[Bieldehaueräi|Bieldehauer]] un Mööbelploaner. == Biespil-Wierke == <gallery> Centre Le Corbusier 2011-06-18 18-10-04.jpg| "Centre Le Corbusier" in [[Zürich]] Weissenhof Corbusier 1.jpg|Huus in [[Stuttgart]]-Weißenhof Palace of Assembly Chandigarh 2007.jpg|Een fon do eepentelke Iengjuchtengen in [[Chandigarh]], [[Indien]] Corbusierhaus Berlin B.jpg|Huus in [[Berlin]] </gallery> {{BieldendeKunstStump}} [[Kategorie:Baukunst]] 2hamr494i9k50af56wz7p0hr63ygwsx 0 7194 87088 2012-06-10T18:17:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Charles-Édouard Jeanneret-Gris]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Charles-Édouard Jeanneret-Gris]] oy369jr5ei7r0ellldmt7djuywb3akq 0 7195 87089 2012-06-10T18:18:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Charles-Édouard Jeanneret-Gris]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Charles-Édouard Jeanneret-Gris]] oy369jr5ei7r0ellldmt7djuywb3akq 0 7196 87090 2012-06-10T18:19:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Charles-Édouard Jeanneret-Gris]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Charles-Édouard Jeanneret-Gris]] oy369jr5ei7r0ellldmt7djuywb3akq 0 7197 87091 2012-06-10T18:20:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Charles-Édouard Jeanneret-Gris]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Charles-Édouard Jeanneret-Gris]] oy369jr5ei7r0ellldmt7djuywb3akq 0 7198 106248 97850 2013-03-11T11:19:11Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 55 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q131186]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Se sg.JPG|thumb|right|200px|Wääntechor fon [[Stockholm]]]] Me boalt fon aan '''Chor''', wan moorere Sjungere mädeenuur sjunge, un, in dän Fal, dät jo moorstämmich sjunge, älke Stämme fon moor as aan bisät is. Is älke Stämme bloot eenpeld bisät, boalt me fon een [[Vokoal-Ensemble]]. Die Bigriep fon dän Chor as Koppel fon Sjungere wude toufäärme in dät [[17. Jierhunnert|17.]] un [[18. Jierhunnert]] definierd, eer kwad me dät tou älken Koppel fon Musikere. {{musikstump}} [[Kategorie:Musik]] 9de0d72crfvns1prhvqvh4n26lxdejr 0 7199 108253 107605 2013-12-07T11:11:28Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sculpteur sur bois JPG01.jpg|thumb|right|200px|Aan Holt-Bieldehauer]] Ju '''Bieldehaueräi''' is een Foarm fon ju [[Bieldende Kunst]], ju tjodimensionoale Kunstwierke häärstoalt. Dät sunt * [[Skulptuur]]en: Uut Steen häuwene, uut Holt snitkede af uurs uut fääst Materioal moakede tjodimensionoale Kunstwierke * [[Plastik (Kunst)|Plastik]]en: Uut Metall geetene, uut Toon foarmde af uurs uut wook Materioal moakede tjodimensionoale Kunstwierke * [[Reliäf]]fe: Moor of minner flakke Skulptuuren af Plastiken, do bloot een bitje in't tjodimensjonoale gunge. Däälich wäd twiske do Bigriepe Plastik un Skulptuur oafter nit moor so strom tränd. Dät mai deer oun lääse, dät do Techniken däälich mongs fermisked wäide. {{BieldendeKunstStump}} [[Kategorie:Bieldehaueräi| ]] [[Kategorie:Bieldende Kunst]] d29e0e550aiwtjct6zz3fv1lii5losr 0 7200 122787 110903 2023-08-18T17:09:04Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Autoportret Claude Monet.jpg|thumb|160px|Säärmportrait fon Claude Monet]] '''Claude Monet''' ''(bädden ap dän [[14. November]] [[1840]] in [[Paris]] as '''Oscar-Claude Monet'''; stuurwen ap dän [[5. Dezember]] [[1926]] in [[Giverny]])'' waas aan [[Moalerkunst|Moaler]] uut [[Frankriek]]. Sien ädder Wierk gjuchtet sik ätter dän [[Realismus]], man dät wonnelde sik moor un moor ätter dän [[Impressionismus]], sodät Claude Monet däälich as Impressionist bekoand is. Monet sien [[Skilleroatsje]] "[[Impression, riesende Sunne]]" roate dän Impressionismus uurigens sin Noome. Monet is uk bekoand foar sin Tuun, dän hie säärm bääte sien Huus in Giverny ounlaid häd, deerfon hie uk eenige [[Skilleroatsje]]n moald häd. == Biespil-Wierke == <gallery> Claude Monet - Camille.JPG|"Camille in't gräine Klood"<br>Skilleroatsje fon [[1866]], deerap Monet sien leetere Wieuwmoanske moald häd. Claude Monet, Impression, soleil levant, 1872.jpg|"Impression, riesende Sunne"<br>Skilleroatsje fon [[1872]], deerap Monet dän Hoawen fon [[Le Havre]] moald häd. Claude Monet 004.jpg|"Boanhoaf Saint Lazare in Paris, Ounkumst fon aan Toach"<br>Skilleroatsje fon [[1877]], deerap Monet aan Boanhoaf moald häd. Claude Monet 025.jpg|"Tuunwai"<br>Skilleroatsje fon [[1902]], deerap Monet aan Wai in sin Tuun in Giverny moald häd. </gallery> {{Normdaten|TYP=p|GND=11858345X|NTA=069126062|LCNAF=n79055527|VIAF=24605513}} {{SORTIERUNG:Monet, Claude}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Impressionismus]] [[Kategorie:Frantsoose]] 3sevvqw2rdipcpjks1lm927plt6vqxt 0 7201 87114 2012-06-10T21:54:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Claude Monet]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Claude Monet]] 82rw4kaz2m46n6eguz1xo6fn6e3gjhn 0 7202 87115 2012-06-10T21:55:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Claude Monet]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Claude Monet]] 82rw4kaz2m46n6eguz1xo6fn6e3gjhn 0 7203 114086 108252 2017-02-28T16:12:34Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Olmec Head 8.jpg|thumb|right|200px|Aan grooten Steen-Kop fon do Olmeken, een Midden-amerikoanske Kultuur uut ju [[Bronze-Tied]].]] Een '''Skulptuur''' is een uut Steen häuwen, uut Holt snitked af uurs uut fääst Materioal moaked tjodimensionoal Kunstwierk. Dät Moakjen fon Skulptuuren (uk Skulptuur naamd, as dät Ärtjuugnis) is ieuwenske ju [[Plastik (Kunst)|Plastik]] aan Deelbiriek fon ju [[Bieldehaueräi]]. Däälich wäd die Uutdruk Skulptuur oafter uk in aan wiederen Sin bruukt, ju Plastik heert deer dan uk mee tou. Düsse nit moor so stromme Trännenge twiske do bee Bigriepe mai deer oun lääse, dät do Techniken däälich mongs fermisked wäide. {{BieldendeKunstStump}} [[Kategorie:Bieldehaueräi]] jxzv1etlxqqtus33c8mrzrzk40phjgv 0 7204 106268 87148 2013-03-11T11:19:59Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 3 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q350268]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hartwarder-Friese.jpg|thumb|right|200px|Dät Fräisentoankmoal in Roonkarken is een Biespil foar een Plastik.]] Een '''Plastik''' is een uut Metall geeten, uut Toon foarmd af uurs uut wook Materioal moaked tjodimensionoal Kunstwierk. Dät moakjen fon Plastiken is ieuwenske ju [[Skulptuur]] aan Deelbiriek fon ju [[Bieldehaueräi]]. Däälich wäd twiske do Bigriepe Plastik un Skulptuur oafter nit moor so strom tränd. Dät mai deer oun lääse, dät do Techniken däälich mongs fermisked wäide. {{BieldendeKunstStump}} [[Kategorie:Bieldehaueräi]] 8nfa88ys65fibmlke8sxumzoe1chm7j 14 7205 87123 2012-06-10T22:26:06Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Bieldende Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Bieldende Kunst]] oowoqlemdktcw0gjlm42xa9bqxijut5 0 7206 87125 2012-06-10T22:27:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Andrea Pozzo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Andrea Pozzo]] 1999qud2ggheb3hcgnkppy0wftkr1f6 0 7207 87126 2012-06-10T22:28:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Andrea Pozzo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Andrea Pozzo]] 1999qud2ggheb3hcgnkppy0wftkr1f6 0 7209 114128 106264 2017-04-02T20:14:23Z Chenspec 7413 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gysis Nikolaos Girl playing.jpg|miniatur|Bieldende Kunst]] Ju '''Bieldende Kunst''' is aan Deelbiriek fon ju [[Kunst]], in dän dät deeruum gungt, Wierke tou moakjen, do me griepe kon (uurs as t.B. in ju [[Musik]], ju me bloot heere kon). Ju Bieldende Kunst säärm lät sik groaf iendeele in: * [[Baukunst]] * [[Bieldehaueräi]] ** [[Plastik (Kunst)|Plastik]] ** [[Skulptuur]] * [[Moalerkunst in dän gratteren Sin]] ** [[Kolloasje]] ** [[Kunst-Pränt]] ** [[Moalerkunst]] ** [[Teekenge]] {{BieldendeKunstStump}} [[Kategorie:Bieldende Kunst| ]] 1l77j3l7ig4mnkvfdbzxef84atkj82l 0 7210 108268 108267 2013-12-07T15:29:41Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| {{Bausteendesign Spesjoal}} | style="width: 30px; vertical-align: top" | <imagemap> Bielde:Disambig-dark.svg|30px desc none </imagemap> | Düsse Siede behonnelt dän Bigriep fon ju Moalerkunst in dän strommen Sin. Wan du dän Uurbegriep meenst, kiek bie: [[Moalerkunst in dän gratteren Sin]]! |} [[Bielde:François Barraud - Palette et Pinceaux.jpg|thumb|300px|[[François Barraud]]: [[Palette (Moalerkunst)|Palette]] un [[Pinsel]]e ([[1928]])]] '''Moalerkunst''' (uk: '''Moaleräi''' af eenfach '''Moaljen''') is dät Moakjen fon normoal twodimensionoale (flakke) [[Kunst]]-Wierke mäd Hälpe fon Faawe, ju ap Flakten apbroacht wäd. Deertruch unnerskadt sik ju Moalerkunst in dän strommen Sin fon ju [[Teekenge]], ju nit uut Faaw-Flakten, man uut Faaw-Linien bistoant. Deertwiske rakt dät fonsäärm uk Uurgongs-Foarmen, do sik nit kloor ienoarderje läite. Ju Moalerkunst stoalt [[Skilleroatsje]]n häär. == Ferskeedene Foarmen == Ätter do bruukte Faawen un Techniken kon me twiske do foulgjende wichtige Foarmen fon Moalerkunst unnerskeede: * [[Acrylmoaleräi]] * [[Aquarellmoaleräi]] * [[Fresko]] * [[Ouljemoaleräi]] un moor. Fonsäärm kon me dät aal uk ätter Stilgjuchten iendeele, man een Iendeelenge ätter Stilgjuchten is een Seeke, ju sik nit bloot spesjoal ap ju Moalerkunst, man ap älke Foarm fon [[Kunst]], iensluutend [[Musik]], [[Literatuur]] un wät dät noch aal rakt, bilukt. == Ferbiendengen ätter buute == {{Commons|Category:Painting}} [[Kategorie:Moalerkunst| ]] 7d6t0gsq54t7l4zck906gr981ebphyw 10 7211 87207 87206 2012-06-11T21:42:40Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki cellspacing="8" cellpadding="0" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="width: 100%; font-size: 95%; margin-top: 1em; clear: both; position:relative;" d6fdffgsp0u4fvlh0j36n4vxwr7eaom 0 7212 87209 2012-06-11T21:45:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Moalerkunst]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Moalerkunst]] s56fqf2eo9aj9k0etzvzrumot8zudj4 0 7213 87210 2012-06-11T21:46:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Moalerkunst]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Moalerkunst]] s56fqf2eo9aj9k0etzvzrumot8zudj4 0 7214 87211 2012-06-11T21:46:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Moalerkunst]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Moalerkunst]] s56fqf2eo9aj9k0etzvzrumot8zudj4 0 7215 87212 2012-06-11T21:46:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Moalerkunst]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Moalerkunst]] s56fqf2eo9aj9k0etzvzrumot8zudj4 0 7216 87213 2012-06-11T21:47:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Moalerkunst]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Moalerkunst]] s56fqf2eo9aj9k0etzvzrumot8zudj4 0 7218 114484 94505 2017-07-25T08:06:53Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Arcimboldo, Summer (1573).jpg|thumb|200px|right|[[Giuseppe Arcimboldo]]: Suumer ([[1573]])]] '''Allegorie''' is, wan ju [[Kunst]] een Seeke (oafter aan abstrakten Bigriep) truch uurs een Seeke, ju is griepboar, uutdrukt. Bisunners bikoand is ju Allegorie in ju [[Bieldende Kunst]], deer rakt dät fuul allegoriske [[Skilleroatsje]]n, [[Skulptuur]]en uas. Man uk in ju [[Literatuur]] rakt dät Allegorien. Oafter sunt Allegorien [[Personifikation]]en. So sunt uk wäkke fon do [[Griechiske Godde|griechiske]] blw. [[Roomske Godde|roomske Godde]] skiere Allegorien tou een Themoa, so toun Biespil ju roomske Godinne [[Iustitia]] - dät is [[Latiensk]] un hat fääre niks as [[Gjuchtfäidegaid]]. {{stump-links}} [[Kategorie:Kunst]] 7ryy7dovp2h4jk2jwhy75f7k6r9tcmb 0 7219 122804 94947 2023-08-18T17:43:27Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Diego Rivera 1932.jpg|thumb|200px|right|Diego Rivera]] '''Diego María de la Concepción Juan Nepomuceno Estanislao de la Rivera y Barrientos Acosta y Rodríguez''', kuut: '''Diego Rivera''' ''(bädden ap dän [[8. Dezember|8.]] af [[13. Dezember]] [[1886]] in [[Guanajuato]]; stuurwen ap dän [[24. November]] [[1957]] in [[Mexiko-Stääd]])'' waas aan bikoanden [[Mexiko|mexikoansken]] [[Moalerkunst|Moaler]] fon ju [[Moudeerne]]. Hie skäl [[Kreolen|kreoliske]], [[Ruslound|ruske]] un [[Indioanere|indioanske]] Foaroolden häbe, man fielicht kwad hie dät uk bloot so. In sien Bielden ferwierkede hie uk sien [[Kommunismus|kommunistiske]] Uurtjuugenge. Hie waas twäie mäd [[Frida Kahlo]] ferhilked. == Biespil-Wierke == <gallery> Palacio Nacional Murals view.JPG|Deele fon do [[Fresko|Fresken]] unner ju Biteekenge "Epos fon dät mexikoanske Foulk", äntsteen twiske [[1929]] un [[1935]] in dän [[Palacio Nacional]]. Mexico Today and Tomorrow.JPG|Uk uut dät "Epos fon dät mexikoanske Foulk": "Mexiko däälich un mäiden". Wan me ju Bielde toufäärme in sien Symbolik bikikt un ätters in dän Touhoopehong fon dät heele Kunstwierk sjucht, is tou ärkannen, wäkke Hoopenge Rivera mäd dän Komunismus ferbindt. Do Bielden deerfoar wiese dän Kamp twiske Azteken, un noch deerfoar wiese jo do Azteken mäd hier Moanskenoffer. Man mäd düsse Bielde lät Rivera do Ljuude positiv in ju Toukumst kieke. Palacio de Bellas Artes - Mural El Hombre in cruce de caminos Rivera 4.jpg|"Die Moanske foar ju Paad-Skiere" ([[1934]] in dän Palacio de Bellas Artes in Mexiko-Stääd) - düsse Bielde is moald ätter dän [[Atheismus|atheistiske]] Toacht, dät die Moanske säärm dän Loop fon ju Waareld stjuurje kuude. SEP Who wants to eat, should work.JPG|"Wäl iete mai, skuul wierkje" - düsse Bielde lät säildsoam: Hier wäd juust aan Kunstler ferhäuwen, un dät unner dän Titel "Wäl iete mai, skuul wierkje" is fielicht säärm-kritisk, man fielicht uk een Kritik oun Ljuude, do so toanke. </gallery> [[Kategorie:Mexiko]] [[Kategorie:Moalerkunst]] kiidzi1wsichoa933a4yyndbf0hldyv 14 7220 115339 87249 2018-01-09T16:50:57Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Noudamerikoa]] 5o4ej5o66f2bvg4a4fovx3ooce5iz37 14 7221 115410 87253 2018-01-09T17:35:51Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound]] [[Kategorie:Amerikoa]] 6xlsmnkg0h4uhlcaxma2geem80tn9yp 0 7222 87265 2012-06-12T15:52:19Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Antonio Gaudi]] nach [[Antoni Gaudí i Cornet]]: Dät is die gjuchte Noome. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Antoni Gaudí i Cornet]] fbb4pwa7bavym8wf5445p4koanwnttr 14 7223 87268 2012-06-12T17:20:52Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] 0xy6goolmrh0puxn5zjlpayagluyg7g 14 7224 87269 2012-06-12T17:22:01Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Spanien]] [[Kategorie:Països Catalans]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Spanien]] [[Kategorie:Països Catalans]] bshod73nkvu9v5ius5yv7z7kuyu7z18 14 7225 87270 2012-06-12T17:22:25Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Minnerhaide]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Minnerhaide]] 9vmdxaexregmguswy52coq8bbg211cc 10 7226 87289 2012-06-12T21:32:55Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „Dät rakt [http://stats.wikimedia.org/EN/ChartsWikipediaSTQ.htm graphiske Deerstaalengen] un [http://stats.wikimedia.org/EN/TablesWikipediaSTQ.htm Taale] uur ju s…“ wikitext text/x-wiki Dät rakt [http://stats.wikimedia.org/EN/ChartsWikipediaSTQ.htm graphiske Deerstaalengen] un [http://stats.wikimedia.org/EN/TablesWikipediaSTQ.htm Taale] uur ju seelter Wikipedia un uur [http://wikistics.falsikon.de/latest/wikipedia/stq/ Besäikertaale] un dan noch ju [[Uur litje Wikipedien|Fergliekenge mäd uur litje Wikipedien]] mäd Ferwiese ätter do Sproaken nhoei9ko8qy5qv4wnuzfu6sc2qtq4us 0 7227 87317 2012-06-13T10:40:50Z 217.254.38.40 Fäärelaited ätter [[Antoni Gaudí i Cornet]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antoni Gaudí i Cornet]] pfb8kahkb1opfgw61taow8595kvfyqh 0 7228 87318 2012-06-13T10:41:21Z 217.254.38.40 Fäärelaited ätter [[Antoni Gaudí i Cornet]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antoni Gaudí i Cornet]] pfb8kahkb1opfgw61taow8595kvfyqh 0 7229 106225 102695 2013-03-11T11:18:20Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 52 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q46825]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Notre-Dame de Paris 128.jpg|thumb|300px|right|In ju Kathedroale "Notre-Dame" fon [[Paris]]]] Ju '''Gotik''' waas n [[Kunst]]stil in dät leete [[Middeloaler]]. Die Kunststil äntstuude in [[Frankriek]] un spratte sik noudelk fon do [[Alpen]] gau uut. Ju Gotik is bikoand uum hiere Säärken mäd ju (Glääs-)Moalerkunst un do Spitboogen. Do gotiske Säärken weeren deerbie een Uumsättenge fon kristelke Toachte mäd fuul Symbolik. Man ju Gotik is nit bloot aan Stil fon ju Baukunst, afwäil ju deerfoar fonsäärm ap bikoandste is. Uk ap ju [[Musik]], spesjoal ap ju [[Säärkemusik]], hiede ju Gotik aan grooten Ienfloud: Ju Oargel wude nu tou aan wichtigen Deel fon dän Goddestjoonst. Ju Gotik häd sik in dät [[12. Jierhunnert]] uut dän [[Romanik|romaniske]] Kunststil äntwikkeld. In dät [[16. Jierhunnert]] spratte ju [[Renaissance]] sik uut uur [[Europa]], wiertruch ju Gotik hiere Ienfloud gau ferloos. Die Bigriep "Gotik" wude uurigens toufäärme in [[Italien]] fon [[Giorgio Vasari]] ([[1511]] bit [[1574]]) bruukt; it waas een Skäildwoud, dät sik fon dät Germanenfoulk fon do [[Goten]] oulatte. Vasari saach ju Gotik as babariske Kunst oun un wonskede sik ju Kunst fon dät Oalerdum (Antike) tourääch. Loange Tied bruukte me foar ju Gotik in ferskeedene Toale Woude, do sik mäd "Spitboogestil" af "Frantsööske Stil" uursätte läite. Daach häbe foarallen in dät njuugentienste Jierhunnert eenige Ljuude nit wist, dät ju Gotik uut Frankriek kumt. Ju wude in eenige Lounde as "Nasjonoal-Architektuur" [[Romantik|romantisierd]], foarallen in [[Düütsklound]]. == Äntwikkelenge == === Gootiske Epoche === Ju Epoche fon ju Gotik lät sik indeele in tjo Tiede: ==== Äddere Gotik ==== Ju äddere Gotik äntwikkelde sik fon sowät [[1140]] bit [[1200]] af [[1250]] tou, ju foarallen tou fienden in Frankriek, wier ju äntsteen is. Do typisk gotiske Spitboogen wieren in düsse Tied noch nit so jäntich as leeter, sunnern noch een bitje ruunder - un in ju Romanik wieren je uk mongs Ountjuudengen fon een Spit. Uk ju Ornamentik lait oafter noch tichte bie ju Romanik. Dät kumt eenfach deerfon, dät ju Gotik tou bigin uurs niks waas as een rieker uutsmukkede Romanik. Ju Äntwikkelenge fon ju Gotik honget touhoope mäd een wirtskuppelke Groienge in Frankriek, dan kuude me juurere Säärken mäd moor Smuk bitoalje, un dan waas deer moor Kunst un moor Symbolik in ju Säärke, un dät häd fonsäärm uk dän Toank-Ounsteet roat, sik näie Seeken uuttoutoanken, wo me ju Theologie in Kunst uumesätte kon. So is die Stil äntsteen. In do Regionen, wier ju Gotik leeter koom, fermiskede sik dät fonsäärm uk noch mäd ju Romanik un lieket ju ädderste gotiske Kunst fon Frankriek. So läite sik t.B. in ju leet-romaniske [[Abtäisäärke Otterbierich]] (Abteikirche Otterberg) ju fon [[1168]] bit [[1254]] baud wude - do waas in Frankriek al ju Hoochgotik! - häd bloot een poor eenpelde gotiske Elemente. <gallery> Bielde:Notre Dame Fassade.JPG|Wäästwierk fon ju "Notre Dame" in [[Paris]] Bielde:StDenis Chorumgang.JPG|Choruumgong fon ju fröiere Klaastersäärke St. Denis. </gallery> ==== Hoochgotik ==== As Hoochgotik biteekent me dän gotiske Stil fon 1200 af 1250 bit [[1350]] tou. In düsse Tied hiede sik al aan fäästen Stil äntwikkeld, die uurloang in groote Deele fon Europa ättermoaked wude. Baumäästere un Mönke fon näi gruundede Klaastere koomen oafter nit uut ju Region, so broachten do dät dan fon uurswain mee. In ju Hoochgotik hiede dät sik uurigens uk so äntwikkeld, dät do Woogen grattere Finsterflakten hieden. Dät Ljoacht, dät smäidens fon Aaste truch do Chor-Finstere fäl, wude je aaltied as een Sinbielde foar dät goddelke Ljoacht fersteen - Aaste is je uk ju sinbieldelke Gjuchte, ju foar dät Hillige Lound un deermäd foar Christus stoant - man nu hiede dät een grattere Bitjuudenge. Seküür spiedelde dät uk mee roane, dät me eenfach beeter baue kuude: Eer häbe do Ljuude woarskienelk uut stoatiske Gruunde ap sukke groote Finstere fertichted. <gallery> Bielde:Amiens cathédrale17.JPG|In ju [[Kathedroale fon Amiens]] Bielde:Reims Kathedrale 2011.jpg|"Notre Dame" fon [[Reims]] Bielde:Minoritenkirche.jpg|Ju Minoritensäärke in [[Wien]] </gallery> ==== Leete Gotik ==== Ju leete Gotik ätter 1350 bit in dät 16. Jierhunnert. In ju leete Gotik wuden insteede fon [[Basilika|Basiliken]] foarallen [[Hallensäärke|Hallensäärken]] baud. Oafter häd me uk insteede fon groote, massive Boogen twiske do [[Juk (Baukunst)|Jukke]] een Oard fon ruumteuurgriepende, fiene Ferrankenge in ju Wölfte ienbaud, uum ju Loangs-Lienje nit in twäärs Stukke tou snieden. In [[Änglound]] roate dät tiedwiese uk ju Moude, tichte bieeenuur jäntige steenene Stiepele in do Finstere ientousätten, sodät dät uutsaach as wan deer een Fleeke foar dät Finster waas. In Änglound roate dät uk ju Moude, dät do Spitboogen aaltiede flakker wuden, bit deer suk aan heel flakken, die so naamde Tuudor-Booge, ruutkoom. <gallery> Bielde:Meisenheim Schlosskirche 00049.jpg|Aan Stiepel mäd Wölfte fon ju [[Kastäilsäärke Meisenheim]] (Schlosskirche Meisenheim) Bielde:Lavenham church of St Peter and St Paul.jpg|Leet-gotiske Säärke fon dät Täärp [[Lavenham]] in Änglound mäd Tudor-Booge Bielde:Organ-Sion-CH.jpg|Leet-gotiske [[Oargel fon ju Basilique de Valère]] in ju Swaits, een fon do ooldste Oargele, do noch spiedeld wäide konnen! </gallery> === Ätter ju Epoche === ==== Ättergotik ==== Uk ätter ju Phase, as die Gotiske Stil dät woanelke waas, sunt mongs noch gotiske Bauwierke äntsteen. Bit in dät 18. Jierhunnert wude deer un junner noch fon konservative Baukunstlere een gotiske Säärke baud: Dät is ju Ättergotik. <gallery> Bielde:Erlabrunner Kirche.JPG|Säärke fon [[Erlabrunn]] in [[Unnerfranken]] </gallery> ==== Näigotik ==== Säilden uk al in't 18. Jierhunnert, man foarallen in't [[19. Jierhunnert]], un bit tou dät äddere [[20. Jierhunnert]] tou, roate it ju Kunstapfoatenge fon dän [[Historismus]]. Oafter wuden in dän Historismus Elemente fon ferskeedene oolde Baustile ättermoaked un trucheenuur smieten, man mongs häbe sik do Historisten uk ap een Stilgjuchte fäästlaid, t.B. ap ju Gotik. Man so fuul beeter waas dät dan uk nit, uumdät düssen ättermoakeden oolden Stil nit äächt uutsjucht, man kunstelk un uurleeden. Dät is ju Näigotik. Ju Näigotik stoant uurigens nit in een Traditsjoon mäd ju Ättergotik, ju sik eenfach oun dät Oolde heelden häd, ju Näigotik häd fuul moor fersoacht, ju Gotik ap hiere Bistounddeele tou analysierjen un uut ju Analyse näi tou ärfienden. Un mongs, so t.B. oun do gotiske Deele fon dän [[Stephansdom (Wien)|Stephansdom]] in [[Wien]], häbe do Fertreedere fon ju Näigotik toacht, dät jo dät beeter kuuden un häbe "Korektuuren" ounbroacht. <gallery> Bielde:Seitenansicht der Gedaechtniskirche 1904.jpg|"Gedächtniskirche der Protestation" in Speyer, [[1904]], as ju näi waas. Bielde:Berlin Friedrichswerdersche Kirche a.jpg|Friedrichwerderske Säärke in [[Berlin]] </gallery> == Ferbiendengen == {{CommonsLittik|Gothic architecture|Gotik}} *[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/239728/Gothic-art Encyclopædia Britannica: Gothic Art] [[Kategorie:Gotik| ]] [[Kategorie:Kunst]] [[Kategorie:Middeloaler]] i3h3wts6q8wvpzb1yfu4u6q3tsk6qi3 0 7230 87410 2012-06-14T13:37:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Diego Rivera]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Diego Rivera]] g7lfhzvn9wsixrl3mx53lnqejza1l05 0 7231 87416 2012-06-14T15:12:28Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Bieldefertälster]] nach [[Bieldetälster]]: Mongs bie heel oolde Ljuude heert me noch "tälle" un "Tälster" insteede fon "fertälle" un "Fertälster". Dät is wäil dät beetere Seelterske. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Bieldetälster]] esyhr879q9pxgjujaooeyw1uwlpdci1 4 7232 87418 2012-06-14T15:17:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wikipedia:Foarsleek fon aan Jiersploan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikipedia:Foarsleek fon aan Jiersploan]] f9ze868o94skflnn8vnvclwhh7hvv3w 0 7233 122805 112197 2023-08-18T17:43:53Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Diego Velázquez Autorretrato 45 x 38 cm - Colección Real Academia de Bellas Artes de San Carlos - Museo de Bellas Artes de Valencia.jpg|thumb|200px|right|Säärm-Portrait fon Velázquez]] '''Diego Rodríguez de Silva y Velázquez''' (kristend ap dän [[6. Juni]] [[1599]] in [[Sevilla]]; stuurwen ap dän [[6. August]] [[1660]] in [[Madrid]], waas aan [[Barock|barocken]] Moaler uut [[Spanien]], die foarallen foar sien Portrait-Moalerkunst bikoand is. Hie hiede uk Kontakt tou [[Peter Paul Rubens]], die fon him mäd ju spoanske Kunst fertjoud moaked wäide wüül. [[Skilleroatsje]]n fon Velázquez hieden in eenige Faale Ienfloud ap ju leetere [[Moalerkunst]]. == Biespil-Wierke == <gallery> La adoración de los Reyes Magos, 1619, Velázquez.jpg|Ounbeedenge truch do Hillige träin Keeninge, Bielde fon [[1619]] Felipe IV de castaño y plata, by Diego Velázquez.jpg|Bielde fon Philipp IV. (Spanien), Skilleroatsje fon sowät [[1631]] / [[1632]] Velázquez – Bufón don Sebastián de Morra (Museo del Prado, c. 1645).jpg|Bielde fon dän Dwäärch Sebastian de Morra, die as Hoaf-Jöäkel heelden wuude, äntsteen twiske [[1635]] un [[1645]]. Las Meninas, by Diego Velázquez, from Prado in Google Earth.jpg| "Las Menias" - Do Hoafwuchtere, Skilleroatsje fon [[1656]] </gallery> {{BieldendeKunstStump}} [[Kategorie:Spanien]] [[Kategorie:Moalerkunst]] d3lt8m4jgov3f561znbv2o9zlld08ar 0 7234 87425 87424 2012-06-14T16:20:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Diego Rodríguez de Silva y Velázquez]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Diego Rodríguez de Silva y Velázquez]] 5sdsd2zbu0xdu7b8hn9bzeg04r8ozii 0 7235 87426 2012-06-14T16:26:38Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Bigriepskloorenge}} '''Diego Velázquez''' is die oukuutede Noome fon... * [[Diego Rodríguez de Silva y Velázquez]], [[Moalerkunst|Moaler]] fon dän [[Barock…“ wikitext text/x-wiki {{Bigriepskloorenge}} '''Diego Velázquez''' is die oukuutede Noome fon... * [[Diego Rodríguez de Silva y Velázquez]], [[Moalerkunst|Moaler]] fon dän [[Barock]] uut [[Spanien]] * [[Diego Velázquez de Cuéllar]], Ärooberer un fäärme Gouverneur fon [[Kuba]] 7zvfhzi921v0wr8twhgx59l4v32to3f 0 7236 87428 2012-06-14T16:28:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Diego Velázquez]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Diego Velázquez]] kwv8534tfro48edyel0omn2r2qbz2vr 0 7238 113830 106284 2016-12-12T15:17:53Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Florenz | ôfbylding = Collage Firenze.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 371.282 <small>(2010)</small> | oerflak = 102 km&sup2; | befolkingstichtens = 3.640 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 50 m. buppe N.N. | lân = [[Italien]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= Toskana | bestjoerlike ienheid 2 = Provinz | namme bestjoerlike ienheid 2= Florenz | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.comune.firenze.it/home.htm www.comune.firenze.it] }} '''Florenz''' is ju Haudstääd fon ju Region Toskana in [[Italien]] un waas fon 1865 bit 1870 ju Haudstääd fon dät [[Köönichriek Italien]]. In et 14. un 15. Jierhunnert blöide ju Stääd un hiede n grooten Ienfloud ap ju europäiske Kunst un Kultuur. Foar ferskeedene Kunstler un Geleerden waas Florenz hiere Woonsteede of Geboortstääd (so as [[Leonardo da Vinci]] un [[Dante Alighieri]]). == Ferbiendenge == {{CommonsLittik|Firenze}} [[Kategorie:Italien]] hrr9y8fuqvfu2m2ee6cpodlerrvv818 0 7239 87599 2012-06-15T20:12:02Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Dichtenge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dichtenge]] 7i9nm3wu4suhdbv938zr65gzy4jmgbz 0 7241 87603 2012-06-15T20:14:03Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob Seite [[Room]] nach [[Room (Stääd)]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Room (Stääd)]] mqe2is5g6h0bg509v27wf1xqkceyaoy 0 7242 118279 118190 2019-04-13T15:27:47Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1550]]: [[Helsinki]], leeter ju Haudstääd fon [[Finlound]] wäd ap Befeel fon [[Gustav I. Wasa]] gruunded. * [[1817]]: Die [[Baden|badiske]] Ärfiender [[Karl Drais]] is foar dät eerste moal mäd sien "[[Draisine (Loopmaskiene)|Loopmaskiene]]" ap Paad. Ju Maskiene jält as ooldsten Foarlooper fon dät [[Flitsepee]]. * [[1848]]: Bie dät [[Wartburgfääst (1848)|twäide Wartburgfääst]] aaskje Studenten, oun ju [[Frankfurter Nasjonoalfersammelenge]] gjuchted, ju Uurfierenge fon do Universitäten in Nasjonoal-Oaindum, akademiske Sälwenferwaltenge un Finansierenge truch dän heele Stoat. * [[1866]]: Twiske dän frantsööke Kaiser [[Napoleon III.]] un dät [[Kaiserdum Aastriek]] wäd die [[Aastriekisk-Frantsööske stilkene Ferdraach]] ousleeten, die in dän Faal fon ne Aastriekiske Uurwinnenge [[Venetien]] uum dän Pries fon dät näitroalblieuwen fon Frankriek toutält. Uk Aastriek bräkt deermäd do Ferienbeerengen fon ju Düütske Buundesakte. * [[1935]]: Eende fon dän [[Chacokriech]] twiske [[Bolivien]] un [[Paraguay]]. Dät uumkampede Rebät [[Gran Chaco]] faalt an Paraguay. * [[1940]]: Ätterdät düütske Troppen ju [[Maginot-Linie]] truchbreeken hääbe, rüümje do frantsööske Eenhaide [[Lothringen]]. * [[1987]]: Dät [[Skoulmuseum Folmhusen]] wäd eepend. * [[1990]]: In dän Ferfaal fon ju [[Sowjetunion]] ferkloort [[Ruslound]] sien stoatelke Souveränität. * [[2018]]: In [[Singapur]] mäite sik [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US]]-Präsident [[Donald Trump]] un [[Kim Jong-un]], die Diktoatoor fon [[Noud-Korea]]. Dät is dät eerste Moal, dät do Stoats-Upperhaude fon do bee [[Atoom-Moacht]]e touhoope kuume. == Tou Waareld keemen == * [[1827]]: [[Johanna Spyri]], Swaitser Skrieuwerske * [[1981]]: [[Nora Tschirner]], düütske Skauspielerske un Moderatorinne. == Stuurwen == * [[2001]]: [[Paula Wiesinger]], Bierichstiegerske un Ski-Looperske uut Suud-Tirol * [[2003]]: [[Gregory Peck]], US-amerikoansken Skauspieler * [[2014]]: [[Frank Schirrmacher]], düütsken Saitengs-Skrieuwer [[Kategorie:Juni]] 1c3w9yba0u48wl1agtqtyoo0yqmyzsf 0 7243 118429 118428 2019-07-09T17:16:38Z TheWikipedian1250 10158 wikitext text/x-wiki [[File:Spas vsederzhitel sinay.jpg|thumb|[[Jesus Kristus]]]] Aan '''God''' - in wäkke Religionen gungt me fon moorere Godde uut - is foar ferskeedene [[Mythologie]]n, [[Religion]]en un Gloowensuurtjuugengen as uk in ju [[Metaphysik]] een buppenatüürelk Weesen of een haagere Macht. In do ferskeedene Leeren fon do religiöse Uurtjuugengen häd aan God bisunnere Oainskupe un kricht een bisunnere Fereerenge. == Ferbiendenge == {{CommonsLittik|God}} [[Kategorie:Religion]] 7k435vyylo71ubmgo3l15vaahsb0vse 0 7244 106756 106755 2013-04-10T20:08:16Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Jerusalem | ôfbylding = Jerusalem infobox image.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 933,200 <small>(2012)</small> | oerflak = 126,4 km&sup2; | befolkingstichtens = 5.768 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 606–826 m. buppe N.N. | lân = [[Israel]] | bestjoerlike ienheid 1 = Betsirk | namme bestjoerlike ienheid 1= Jerusalem | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +2 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.jerusalem.muni.il/ www.jerusalem.muni.il] }} '''Jerusalem''' is ju Haudstääd fon [[Israel]] un wäd uk as Haudstääd fon do Palästinensiske Autonomielounde in Ansproak nuumen, uumdät in dät Aaste ful Arabere lieuwje un foarallen uumdät Jerusalem uk foar do [[Islam|Muslime]] een Betjuudenge as hillige Stääd häd. Ju lait in do Judäiske Bierge twiske dät [[Middelmeer]] un Doode See un häd 933,200 Ienwoonere. [[Kategorie:Israel]] sjp0f7x4odmqwidmf55m8kgk4r1s4bg 10 7245 87656 87655 2012-06-16T12:21:19Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks generyk | bgcolor = #B0C4DE | kop = {{{noome|}}} | image = {{{bielde|}}} | caption = {{{bieldemaedtekst|}}} | imagewidth = {{{bieldebratte|}}} | head1_1 = Glitsker-Oard | item1_1 = {{{glitsker-oard|}}} | head1_2 = Loage | item1_2 = {{{loage|}}} | head1_3 = Bierich-Koppel | item1_3 = {{{bierich-koppel|}}} | head1_4 = Flakte | item1_4 = {{{flakte|}}} | head1_5 = Loangte | item1_5 = {{{loangte|}}} | head1_6 = Hööchte | item1_6 = {{{hööchte|}}} | head1_7 = Iestjukte in n Truchsleek | item1_7 = {{{iestjukte|}}} | head1_8 = Ruumte-Ienhoold fon't Ies | item1_8 = {{{ienhoold|}}} }} nfmqajgf81lm4tdp60eb78khtiqlmpl 14 7246 87658 2012-06-16T12:26:12Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „. [[Kategorie:Geografisk Objekt]]“ wikitext text/x-wiki . [[Kategorie:Geografisk Objekt]] 9ujkp97gri1agxj8fq7sdao99czzziv 14 7247 87659 2012-06-16T12:26:56Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „. [[Kategorie:Geographie]]“ wikitext text/x-wiki . [[Kategorie:Geographie]] 3x3j8f29n8rmlk0vz7kdxhdga393fev 14 7249 87671 2012-06-16T12:46:26Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „. [[Kategorie:Meteorologie]]“ wikitext text/x-wiki . [[Kategorie:Meteorologie]] pg9kyr7wbov7e3znpgrhnpuwbflbf9u 0 7250 87684 2012-06-16T15:37:00Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Hubble Waareldruum-Teleskoop]] nach [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]]: Ruum is sofier iek weet moor sowät as Koomere. "Raum" in dän Sin fon Ängelsk "Space" is beeter mäd "Ruumte" tou uursätten. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] jd07ugea7lntvpl227fohn1t913t5by 0 7251 106277 102667 2013-03-11T11:20:15Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 41 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q153637]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Diderik Buxtehude''' (bädden uum [[1637]] woarskienelk in [[Helsingborg]], stuurwen ap dän [[9. Moai]] [[1707]] in [[Lübeck]], maast ap Düütsk "'''Dietrich Buxtehude'''" naamd) waas aan uut [[Deenemäärk]] stommenden Oargelist, die fon [[1668]] oun in ju Säärke St. Marien in Lübeck wierkede, wier hie as [[Barock|barocken]] Komponist bikoand wude. [[1705]] koom [[Johann Sebastian Bach]] tou Fout moor as 400 Kilomeetere fon [[Arnstadt]] ätter Lübeck wai, uum Buxtehude spiedeljen tou heeren; fermoudelk wude hie deer uk fon Buxtehude unnergjuchted. {{Musikstump}} [[Kategorie:Barock]] [[Kategorie:Komponist]] sqmchboloqm9cajoaw6wail25mijp5a 0 7252 87689 2012-06-16T16:17:23Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Dietrich Buxtehude]] nach [[Diderik Buxtehude]]: Gjuchte Noome wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Diderik Buxtehude]] te142kbixwvrwm0tfss7roy1ijw9s2t 0 7253 87692 2012-06-16T16:24:16Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Dänemark]] nach [[Deenemäärk]]: In mien Materioal hat dät touminst insen "Deenemäärk", wät mie beeter Seeltersk tou weesen skient. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Deenemäärk]] eb8lxkb605iimfhhdbz49m240rr2e3g 14 7255 110748 87703 2015-05-13T09:25:01Z Cycn 1259 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Deenemäärk]] [[Kategorie:Stääd|Deenemäärk]] t5bk0zjeinil1onany6ixyrhrudhwnf 0 7256 87709 2012-06-16T16:37:57Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Aarhus Kommune]] nach [[Århus Kommune]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung: Gjuchte Noome wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Århus Kommune]] ag4lxt8q5c8t6ufdeag729qfc0c2r69 0 7257 87710 2012-06-16T16:38:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Århus Kommune]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Århus Kommune]] oq4tbqz63p25uxeeqmeqawggblkx0xf 0 7258 87711 2012-06-16T16:38:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Århus Kommune]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Århus Kommune]] oq4tbqz63p25uxeeqmeqawggblkx0xf 0 7259 87712 2012-06-16T16:39:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Århus Kommune]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Århus Kommune]] oq4tbqz63p25uxeeqmeqawggblkx0xf 0 7260 87713 2012-06-16T16:39:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Århus Kommune]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Århus Kommune]] oq4tbqz63p25uxeeqmeqawggblkx0xf 0 7261 87714 2012-06-16T16:39:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Århus Kommune]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Århus Kommune]] oq4tbqz63p25uxeeqmeqawggblkx0xf 0 7262 87715 2012-06-16T16:40:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Århus Kommune]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Århus Kommune]] oq4tbqz63p25uxeeqmeqawggblkx0xf 0 7263 87716 2012-06-16T16:40:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Århus Kommune]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Århus Kommune]] oq4tbqz63p25uxeeqmeqawggblkx0xf 4 7264 120967 87718 2022-07-19T06:03:12Z Murma174 1663 + link wikitext text/x-wiki *[[Wikipedia:Seelterfräisk|Information uur ju seelterfräiske Sproake]] (Hinweis an alle, die kein Saterfriesisch sprechen) *[[Wät is Wikipedia?|Wät is Wikipedia]] un [[wät is Wikipedia nit?]] *[[Gebruuksanwiesenge|Gebruuksanwiesenge foar Leesere un Meeoarbaidere]] *[[Hälpe bie de Wiki-Programmasproake]] *[[Ounmäldje as Bruuker]] *[[Wikipedia:Näie Siede|Ne Siede annerje af ne näie Siede moakje]] *[[Wikipedia:Hälpe bie ju seelter Sproake|Hälpe bie ju seelter Sproake]] *[[Foarloage:HS-Interwiki|Wikipedia in uur Sproaken]] *[[Benutser:Emijrp/List of Wikipedians by number of edits|Lieste fon do seelterfräiske Wiki-Benutsere]] * [[Wikipedia:Politik|Wikimedia Politik]] fqwgesgxk16e1hrri2dw1wr42ouzc8w 4 7266 87723 2012-06-16T16:45:11Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[http://stats.wikimedia.org/DE/ChartsWikipediaSTQ.htm Graphiske Deerstaalenge fon uus Groi] - [[Spezial:Statistik|Statistike]] - [[Foarloage:Statistik|Moor Statis…“ wikitext text/x-wiki [http://stats.wikimedia.org/DE/ChartsWikipediaSTQ.htm Graphiske Deerstaalenge fon uus Groi] - [[Spezial:Statistik|Statistike]] - [[Foarloage:Statistik|Moor Statistik]] - [[Wikipedia:Wonskede Artikkele|Wonskede Artikkele]] - [[Wikipedia:Artikkele do't in älke Wikipedia reeke skäl|Artikkele do't in älke Wikipedia reeke skäl]] - [[Wikipedia:Foarsleek fon aan Jiersploan]] 8kh1j7olcnxwvdvpopka7klgxb9cx9d 4 7267 106599 87725 2013-04-03T21:24:38Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki *[[Wikipedia:Haudsiede/Artikkel fon dät Mound]] *[[Wikipedia:Haudsiede/Waast du, dät ...]] *[[Wikipedia:Haudsiede/Dissen Mound in ju Geskichte]] *[[Foarloage:HS-Näis]] *[[Wikipedia:Haudsiede/Minnerhaide Seeken|Foarloage:Minnerhaide-Sieden fon ju Wiek]] *[[Foarloage:Fräiske Siede|Foarloage:Fräiske Sieden fon ju Wiek]] *[[Foarloage:Biologie Siede|Foarloage:Biologie Sieden fon ju Wiek]] *[[Foarloage:Seelterlound Siede|Foarloage:Seelterlound Sieden fon ju Wiek]] fcaihw6ajekcnl2eprwvpzosf74xyjr 14 7268 87728 2012-06-16T16:47:10Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Europa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 14 7269 115449 115443 2018-01-09T18:03:27Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Deenemäärk| ]] [[Kategorie:Noudamerikoa]] [[Kategorie:Ailound in dän Atlatik]] 0cda6nu93up0mz5g7lp6xd8ms6yx24o 4 7270 87734 2012-06-16T16:50:39Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „* [http://translatewiki.net/wiki/Portal:stq Betawiki portal] * [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special%3ATranslate&task=untranslated&group=core&language=s…“ wikitext text/x-wiki * [http://translatewiki.net/wiki/Portal:stq Betawiki portal] * [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special%3ATranslate&task=untranslated&group=core&language=stq&limit=100 Translatewiki] * [http://wikisource.org/wiki/Main_Page:Seeltersk Wikiwälle] * [http://commons.wikimedia.org/wiki/Haudsiede_Commons Commons (foar Bielden usw.)] m9qv74u3bc5agou6uk3a5rdfu9mlqe1 4 7271 87735 2012-06-16T16:51:03Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „* ISO 639-1: (none) * [http://incubator.wikimedia.org/wiki/Incubator:ISO_639 ISO 639-3]: [http://www.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=stq stq] * Language: …“ wikitext text/x-wiki * ISO 639-1: (none) * [http://incubator.wikimedia.org/wiki/Incubator:ISO_639 ISO 639-3]: [http://www.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=stq stq] * Language: [http://en.wikipedia.org/wiki/Saterland_Frisian_language Saterland Frisian language] * Project: [http://www.wikipedia.org/ Wikipedia] * Directionality: LTR 82e21g0wu9kzav63wk8hp770c92zqxu 10 7278 87778 87776 2012-06-16T19:19:56Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:PSTRUKEL.jpg|100px|right]] '''[[Strukelje]]''' is n Säspeltäärp un fröiere Meente in dät Noude fon Seelterlound. Dät Täärp lait wäästelk ju Seelter Äi un suudelk fon dän Uutändjer Kanoal. In dät Middeloaler stuud ju Säärke in ju Buurskup Uutände, ju also fielicht aller is. qbaxs41fhjjeb0bt539sx1r1jdwqv52 10 7279 87777 87768 2012-06-16T19:19:36Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Paad.jpg|100px|right]] '''[[Roomelse]]''' is n Täärp in Seelterlound un mäd soowät 4300 Ienwoonere dät grootste Täärp fon ju Meente. Roomelse waas bit tou 1974 ne oaine Meente, nu häd deer die Meenteräid sin Sit. fl3n1iji986dh67bt43cq97gq5vjs0q 10 7281 87779 87773 2012-06-16T19:20:08Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Scharrel-Kirche.jpg|100px|right]] '''[[Skäddel]]''' is n Täärp in dät Seelterlound mäd 2442 Ienwoonere (2006). Skäddel waas fröier dät maast suudelke Täärp fon Seelterlound. Truch Skäddel fljut ju Seelter Äi. 1y3cvy0j0zyldvaskwfygkyg7ylunwo 10 7282 87780 87774 2012-06-16T19:20:17Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Brääge.jpg|100px|right]] '''[[Seedelsbierich]]''' is n Täärp in dät Suude fon Seelterlound. Dät waas fröier ne litje Buurskup fon Skäddel. Däälich woonje 2.950 Moanskene in Seedelsbierich. Suudelk fon Seedelsbierich bildet dät Kustenkanoal däälich dät suudelke Skeed fon Seelterlound. 5271kou8pgixlg6sx95a05qavs9sy5p 0 7285 122725 119997 2023-08-15T16:49:46Z T. Mikulski 13191 Busch uut 1878 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wilhelm Busch 1878.jpg|thumb|200px|Busch uut 1878]] '''Heinrich Christian Wilhelm Busch''' ([[15. April]] [[1832]] in Wiedensahl bie [[Stadthagen]] - [[9. Januoar]] [[1908]] in Mechtshausen, däälich n Stääddeel fon [[Seesen]] in dän [[Harz]]) waas n betjuudenden Humorist un Satiriker, un wäd reekend as Stamfoar fon do [[Bieldefertälster]]e (Comics). == Biographie == Busch waas die Ooldste fon ne Familie mäd soogen Bäidene. As hie 9 Jiere oold waas, koom hie 1841 unner ju Suurge fon sin Oom Georg Kleine, Pestoor fon Ebergötzen bie [[Göttingen]]). Eerst trjo Jiere leeter saach er sien Oolden wier. Busch sin Oom roat him Privoatunnergjucht. In n Häärst 1846 look Wilhelm Busch mäd ju Familie Kleine ätter Lüthorst bie [[Solling]], wier hie 1847 fon Pestoor Kleine konfirmierd wuud. In dätsälge Jier begon hie n Maskinenbau-Studium an ju Polytechniske Universität fon [[Hannover]]. 1851 unnerbriek hie sien Studium un studierde [[Bieldjende Kunst]] in [[Düsseldorf]], [[Antwerpen]] un toulääst in [[München]]. In dät Jier 1854 wuud Wilhelm Busch Meeglid fon dän Kunstfereen ''Jung München''. Ätterdät sien Suster stoorf in n Juni 1858, konzentrierde hie sik intensiv ap anatomisk Teekenjen un Moaljen. Do Gjuchte ap [[Max un Moritz]] ferkoopede er in dät Jier 1865, as hie Student waas, foar 1700 Gould[[Maak]] an sin Ferlääser Kaspar Braun, die deermäd n Fermuugen fertjoonde. Eerste in n hoogen Oaler kreech Wilhelm Busch fon dän Ferlaach noch n Bedraach fon 20.000 Gouldmaak, die er fääreroate foar wäildeedige Swäkke. 1864 roate hie dät satiriske Stuk ''Der Heilige Antonius von Padua'' uut, dät ferbeeden wuude un eerste säks Jiere leeter ärskeen. 1872 look Busch ätter Wiedensahl, fon wier hie oafte ap Raisen in t Uutlound geen, bit [[Italien]] un do [[Niederlound]]e. 1872 skreeuw un teekende Busch do trjoo Bieldegeskichten ''Die fromme Helene'', ''Bilder zur Jobsiade'' un ''Pater Filuzius''. 1873 ärskeen ''Der Geburtstag'' un 1874 ''Dideldum''. 1898 wikselde hie tou sien Bruursbäiden in [[Mechtshausen]]. Ieuwenske sien Skrifte moalde Busch uk sun 1000 Ouljebielden, do der eerste ätter sin Dood in dät Jier 1908 fereepentelked wuuden. <gallery> MaxMoritz.jpg| Max un Moritz Fipps.jpg|Oape Fipps Knopp.jpg |Heer un Frau Knopp Huckebein.jpg |Hans Huckebein </gallery> == Ferbiendengen == {{Commonscat|Wilhelm Busch}} * [http://www.wilhelm-busch-museum.de/ Wilhelm-Busch-Museum Hannover] * [http://www.fln.vcu.edu/mm/mmmenu.html Bieldeserie Max un Moritz] * [https://web.archive.org/web/20200919052218/https://www.wilhelm-busch-muehle.de/muehle.html%7CWilhelm-Busch-M%C3%A4%C3%A4lne ap ju Steede fon sien Bäidentied in Ebergötzen] [[Kategorie:Literatuur]] h7779161xewoi7377j9lnotiowxn1bh 0 7287 87796 2012-06-16T21:04:25Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Heinrich Christian Wilhelm Busch]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Heinrich Christian Wilhelm Busch]] 36ypxrbga39u9wb7mj4qj9xqxf9bog7 10 7289 87809 87808 2012-06-16T21:30:17Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki __NOTOC____NOEDITSECTION__ {| class="helgoloundtable" style="width:100%; border:2px solid #C7D0F8; -moz-border-radius:1em; -webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; margin-bottom: 1em;" | valign="top" style="padding:1em;" | {| style="width: 100%;" cellspacing="0" |- | style="background:transparent; width: 44%; vertical-align: top;" | {| style="padding: 1em;" | <span style="font-size: 32px; line-height: 32px; color: #ffcc00; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;">'''Wäilkeemen!'''</span> <span style="font-size: 24px; color: #ffcc00; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;">'''In dät Seelterlound'''</span> &nbsp; <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;"> ===Uur dät Seelterlound=== </span> <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;">[[Seelterlound|<span style="color: #ffcc00;">Seelterlound</span>]] is ne Meente in dän Loundkring Kloppenbuurich in Läichsaksen, mäd ne Fläche fon 123,62 km2 un ap dän 31. Dezember 2010 13.031 Ienwoonere. Dät häd fjauer Täärpe: Roomelse, Strukelje, Seedelsbierich un Skäddel. Ju fräiske Sproake fon dät Seelterlound, dät Seelterske, is ju litste anärkoande Minnerhaidesproake fon Europa, ju fon sowät 2.200 Moanskene boald wäd in Seelterlound.</span> <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;"> ===Skichte=== </span> <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;">Twiske 1100 un 1400 wuude dät Seelterlound fon Fräisen uut dät Aast-Fräislound fon däälich besiedeld. Dät Seelterlound waas loange Tied gjucht isolierd un bit tou dät 19. Jierhunnert ien kuud me bloot mäd n Skip uur ju Seelter Äi in Seelterlound kuume. Do bit tou ju Gebietsreform fon 1974 tjo oainständige Meenten wieren Strukelje, Roomelse un Skäddel. Dät Koloniegebiet Seedelsbierich waas ne Buurskup fon Skäddel.</span> <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;"> ===Wikipedia ap Seeltersk=== </span> <span style="color: #ffffff; text-shadow: 0.1em 0.1em 0.2em black;">[[Wikipedia|<span style="color: #ffcc00;">Wikipedia</span>]] wuude ap dän 15. Januoar 2001 stifted fon James "Jimbo" Wales. Ju [[seelterfräiske Wikipedia|<span style="color: #ffcc00;">seelterfräiske Wikipedia</span>]] begon Anfang 2007. Apstuuns rakt et {{NUMBEROFARTICLES}} Sieden ap Seeltersk, weerfon {{PAGESINCATEGORY:Gouldene Artikkele}} gouldene Artikkele.</span> |} | style="width: 1%;" | &nbsp; | style="background:transparent; width: 55%; vertical-align: top;" | <!--Gjuchts--> {| cellpadding="0" cellspacing="0" style="width: 100%; color: #000000; background: transparent; margin-bottom: 2em; margin-top: 1em;" | style="background: #ffd700; text-align: left; font-size: 12pt; padding: 5px 8px;" |'''[[:Strukelje|<span style="color: #000;">Strukelje ></span>]]''' |- | style="padding: 8px; line-height: 1.25em; background: #ffffff; opacity: .88;" | {{Seelterlound/Portoal/1}} |} {| cellpadding="0" cellspacing="0" style="width: 100%; color: #000000; background: transparent; margin-bottom: 2em;" | style="background: #ffd700; text-align: left; font-size: 12pt; padding: 5px 8px;" |'''[[:Roomelse|<span style="color: #000;">Roomelse ></span>]]''' |- | style="padding: 8px; line-height: 1.25em; background: #ffffff; opacity: .88;" | {{Seelterlound/Portoal/2}} |} {| cellpadding="0" cellspacing="0" style="width: 100%; color: #000000; background: transparent; margin-bottom: 2em;" | style="background: #ffd700; text-align: left; font-size: 12pt; padding: 5px 8px;" |'''[[:Skäddel|<span style="color: #000;">Skäddel ></span>]]''' |- | style="padding: 8px; line-height: 1.25em; background: #ffffff; opacity: .88;" | {{Seelterlound/Portoal/3}} |} {| cellpadding="0" cellspacing="0" style="width: 100%; color: #000000; background: transparent; margin-bottom: 2em;" | style="background: #ffd700; text-align: left; font-size: 12pt; padding: 5px 8px;" |'''[[:Seedelsbierich|<span style="color: #000;">Seedelsbierich ></span>]]''' |- | style="padding: 8px; line-height: 1.25em; background: #ffffff; opacity: .88;" | {{Seelterlound/Portoal/4}} |} |} |} j9qbfjkre24nfcyh99g2xw5n50yb6w0 0 7290 122693 119074 2023-08-13T13:44:42Z T. Mikulski 13191 wikitext text/x-wiki [[Bielde: Verdi.jpg | thumb | Giuseppe Verdi. Porträt von [[Giovanni Boldini]], 1886. Dit berüümde Porträt fon Verdi fon [[Giovanni Boldini]] waas ju wichtichste Inspiration foar [[Luchino Visconti]], as er ju Rulle uutsoachte, ju [[Burt Lancaster]] spielde in dän Film ''[[Il Gattopardo]].'']] [[Bielde: Giuseppe Verdi signature.jpg | thumb |Unnerskrift fon G. Verdi]] '''Giuseppe Fortunino Francesco Verdi''' ([[9. Oktober|9.]] of [[10. Oktober]] [[1813]] - [[27. Januoar]] [[1901]]) waas n [[Italien|italieensken]] [[romantiske Musik|romantisken]] [[Komponist]], die der foarallen [[Oper]]n komponierde. Hie waas aan fon do ienfloudriekste Komponiste fon dät [[19. Jierhunnert]]. Sien Oarbaiden wäide oafte uutfierd in [[Opernhuus]]e uur ju ganse Waareld, un do Themen uut eenige fon sien Wierke hääbe al siet loang Fout foated in ju populäre Kultuur, as "[[La donna è mobile]]" uut ''[[Rigoletto]]'', ''[[Va, Pensiero]]", die hebräiske Skloawechor fon ''[[Nabucco]]'', ''[[Libiamo ne' lieti calici]]", Drinkliäid uut ''[[La traviata]]'' un die Triumphmarsk uut '' [[Aida (Oper)|Aida]]''. Wan sien Oarbaid uk kritisierd wäd foar ju Ferweendenge fon ne Standoard-[[diatonisk]]e musikaliske Sproake insteede foar ne [[Chromatik|chromatiske]] un ne Naigenge tou hääben tou [[Melodram]], dominierje Verdi sien Mästerwierke daach dät algemeene Opernrepertoire, 150 Jiere ätterdät jo komponierd wuuden. == Musik == * [[Enrico Caruso]] sjungt [[La donna è mobile]] fon Verdi sien [[Rigoletto|Opera Rigoletto]], uum [[1908]] [[Bielde:La Donna E Mobile Rigoletto.ogg|thumb|right|{{center|<big>'''La donna è mobile'''</big>}}]] == Opern == * ''[[Oberto (opera)|Oberto, Conte di San Bonifacio]]'' ([[1839]]) * ''[[Un Giorno di Regno]]'' ([[1840]]) * ''[[Nabucco]]'' ([[1842]]) * ''[[I Lombardi alla prima crociata]]'' ([[1843]]) * ''[[Ernani]]'' ([[1844]]) * ''[[I due Foscari]]'' ([[1844]]) * ''[[Giovanna d'Arco]]'' ([[1845]]) * ''[[Alzira (opera)|Alzira]]'' ([[1845]]) * ''[[Attila (opera)|Attila]]'' ([[1846]]) * ''[[Macbeth (opera)|Macbeth]]'' ([[1847]]) * ''[[I masnadieri]]'' ([[1847]]) * ''[[Jérusalem]]'' ([[1847]]) * ''[[Il corsaro]]'' ([[1848]]) * ''[[La battaglia di Legnano]]'' ([[1849]]) * ''[[Luisa Miller]]'' ([[1849]]) * ''[[Stiffelio]]'' ([[1850]]) * ''[[Rigoletto]]'' ([[1851]]) * ''[[Il trovatore]]'' ([[1853]]) * ''[[La traviata]]'' ([[1853]]) * ''[[Les vêpres siciliennes]]'' ([[1855]]) * ''[[Il Trovatore|Le trouvère]]'' ([[1857]]) * ''[[Simon Boccanegra]]'' ([[1857]]) * ''[[Aroldo]]'' ([[1857]]) * ''[[Un ballo in maschera]]'' ([[1859]]) * ''[[La forza del destino]]'' ([[1862]]) * ''[[Don Carlos]]'' - [[Académie Royale de Musique]] [[Paris]], [[1867]] * ''[[Aida]]'' ([[1871]]) * ''[[Otello]]'' ([[1887]]) * ''[[Falstaff (opera)|Falstaff]]'' ([[1893]]) [[Kategorie:Musik]] snjmfdsneo59w730d5sr0ag7ty574lt 0 7294 122807 121637 2023-08-18T17:44:35Z T. Mikulski 13191 /* Bielden */ wikitext text/x-wiki [[Bielde: Paul Klee 1911.jpg|thumb|Paul Klee, 1911, fotografierd fon [[Alexander Eliasberg]]]] [[Bielde: Klee autograph.svg|thumb|Unnerskrift Paul Klee]] [[Bielde: Bern Zentrum Paul Klee DSC04071.jpg|thumb|Dät Zentrum Paul Klee bie Bern]] '''Paul Klee''' ([[Münchenbuchsee]], [[18. Dezember]] [[1879]] - [[Muralto]], [[29. Juni]] [[1940]]) waas n [[Düütsklound|düütsk]]/[[Swaits|swaitserisken]] [[Moaler]], die der figurative Skilleroatsjen moakede mäd n uutwainen Faawe-Technik. Sien Wierk heert tou do [[Moderne]]. == Sien Lieuwend == === Juugd === Paul Klee sin Foar (Hans Klee, 1849-1940) waas aan Musiker, die der [[Soangkunst|soang]], [[Klavier]], [[Oargel]] un [[Fjoole]] spielde. Sien Määme, Ida Frick (1855-1921) waas een Sjungerske. Paul Klee hied een Suster, Mathilde, gebooren 1876. Paul wuuks ap in [[Bern]], Swaits, hied oawers, juust as sin Vater, ju düütske Stoatsanheeregaid. Hie spielde gjucht goud Fjoole, man äntskatte sik - juun dän Wierstand fon sien Oolden - foar ju Moaleräi. === Uutbildenge === Klee mäldede sik 1898 in ju Kunstakademie [[München]], wuud oawers ouliend. Hie foulgede deeruum eerste Privoatunnergjucht bie Heinrich Knirr (1875 - 1944). Tou ju Tied hied hie ferskeedene Ferhoolden tou Wieuwljuude en kreech bie een fon him n Bäiden, dät oawers man n poor Wiek lieuwde. In dät Jier 1900 koom Klee daach iech ap ju Kunstakademie, wier hie oafte swänste un min leerde. Hie kreech unner uur Läksen fon dän [[Symbolismus|Symbolist]] [[Franz von Stuck]]. In n Suumer 1901 ferliet hie München un unnernoom er ne Raise ätter [[Room]], [[Neapel]] un [[Florenz]]. Ju [[ädderkristelk]]e un [[Byzantiniske Kunst|byzantiniske]] Kunst moakeden deer fuul Iendruk ap him. Dan geen hie wier ätter sien Oolden in Bern un äntwikkelde sik fääre as [[Autodidakt]]. === Leeter Lieuwend === In dät Jier 1906 hilkede Paul Klee ju Klavierspielerske Lily Stumpf. 1907 hieden jo n Suun, Felix, die der foarallen fon sin Foar pleeged un apleeken wuude. Klee hougede in dän [[Eersten Waareldkriech]] nit an de Front, as [[Franz Marc]], die der dööded wuud. As Suldoat häd Paul Klee [[Flieger]]e strieken. Tou ju Tied kreech hie uk aal moor Ärfoulch mäd sien Kunst. In dät Jier 1920 wuud Klee Dozent an dät Stoatelke [[Bauhaus]] in [[Weimar]]. Dät roat him n garantierd Ienkuumen. Hie bleeuw oawers oafte wäch fon sien Oarbaid un wuud deerfoar ap do Fingere klopped, man dät noom hie min tou Haate. In dät Jier 1933 annerde sik dät. Ätterdät do [[Nazi-Düütsklound|Nazis]] an ju Macht geloangeden, wuud Paul Klee al bolde äntlät. Toueerst wuud hie beskeeldiged, [[Juuden|Juude]] tou weesen, man sien Äntläitenge hongede uk touhoope mäd sien fermeendelke linke politiske Aktivitäte. Ap disse Gruundlage kuuden Ljuude ätter Luune fon do Nazis äntlät wäide. Klee emigrierde dan, mäd sien düütske Nationalität, touhoope mäd sien Familie ätter sien Heematstääd Bern. Trots dät aal waas Klee in dät Jier 1933 gjucht produktiv, mäd 182 Kunstwierke, deerunner n dunker [[Sälwenporträt]] mäd dän Tittel ''Fon ju Lieste läsked'', dät Klee mäd n groot fatmoald X oukjuusede. In Bern moaste Klee fieuw Jiere täiwe, uum [[Ienburgerenge]] in de Swaits tou kriegen. Deertou heerde uk noch n deemöidigjend Ferheer truch ju Politsai. Him wuud foarsmieten, dät sien Kunst links un [[Äntoardede Kunst|äntoarded]] waas, man toulääst kreech hie daach dät swaitser Burgergjucht. Ätter sien Ienburgerenge skuul hie uk Burgergjuchte foar dät kanton Bern anfräigje. Sien Oarbaid waas in ju Tied oafte truurich un Klee waas uk minner produktiv as in uur Jiere. Dan1937 wuuden fon do Nazis in Düütsklound 102 Wierke fon Klee mäd Besleek belaid, fon do soogentien in ju Uutstaalenge [[Äntoardede Kunst]] wiesd wuuden. 1935 koom hääruut, dät Klee an n sweeren uunheelboaren Kroankhaid leed: Progressive [[Sklerodermie]]. Dät hinnerde him nit, aal moor tou moaljen, sogoar wuud sien oarbaid noch moor bliede un humorful. In dät Jier 1939 geen Paul Klee ätter dät Kanton [[Tessin]], um deer foar sien Kroankhaid n Kuur tou moakjen. Hie wuud an n 8. Juni apnuumen in n Kroankenhaus in [[Locarno]], wier hie an n 29. Juni stoorf in n Oaler fon säkstich Jiere. Ap sin Grääfsteen in Bern is n Spröäk fon him (hierunner bie ''Zitate''). Klee liet moor as 9000 Kunstwierke ätter, as uk fuul Skrifte: Essays, Deegebouke un fuul Bräiwe. == Do Wierke == === Beienfloudengen === Klee studierde [[Impressionismus]] uut dät leete 19. Jierhunnert, woande dät oawers nit fluks in sien Oarbaid an. In dät Jier 1911 träfde hie [[August Macke]], [[Wassily Kandinsky]] un [[Franz Marc]]. Hie wuud fon ethnographiske (primitive) Kunst beienflouded, fon Bäidensteekengen un fon Teekengen fon Moanskene mäd ne gäistige Behinnerenge. In ju twäide un lääste Uutstaalenge fon [[Der Blaue Reiter]] waas Klee 1912 mäd 17 Wierke fertreeden. Hier moakede deer Kunde mäd Wierke fon [[Georges Braque|Braque]], [[Pablo Picasso|Picasso]] un [[Kasimir Malewitsch|Malewitsch]]. Hie besoachte [[Robert Delaunay]] in [[Paris]], die der Faawe as dät zentroale Element in de [[Moaleräi]] betrachtede. Unner ne Raise fon 14 Deege ätter [[Tunis]] in Jier 1914 mäd Macke un [[Louis Moilliet]] roat et bie Klee n Truchbreek in ju Ferweendenge fon Faawe. Hie moalde aal bunter, un moakede uk n Stap in ju Gjuchte ap dät Abstrakte. Klee wuud uk fon sin Kollege bie Bauhuus beienflouded, [[Johannes Itten]], die der n ienfloudriek Wierk uur [[Faawenleere]] skrieuwen häd. === Moaleräi un Fonsuun === Ätter sien Raise ätter Tunesien häd Klee sik ful äntfoolded. Sien Oarbaiten wuuden abstrakter, mäd n raffinierden Iensats fon Farbe. Sien Themen sunt gjucht fuulfootdich: Londskuppe, stäärk fereenfachede Porträts, Dierte (die berüümde Gouldfisk), Mythologie, geheemnisfulle Maskienen. Klee ferwoant fuul Kombinatione fon abstrakte un figurative Foarme. Klee häd n gans oainen Stil äntwikkeld uum dät [[Unnerbewustweesen]] un de Phantasie toun Uutdruk tou brangen. Klee experimentierde fuul. Mäd [[Aquarell]] ap Unnergruunde fon [[Textil]], mäd Kombinatione fon Oulje un Aquarell, truch Skitterjen, un mäd aal Unnergruunde uut Papier of Textil. Eegentelk oarbaidede er bolde nooit mäd ne traditionelle [[Moaltechnik]] as [[Oulje]] ap Linnen. Do maaste Wierke fon Klee sunt littik moaked wuuden. N gjucht ekoand Biespil is "Park bie Luzern", 1914 moald. Ju Oarbaid fon Klee lät sik nit eenfach bie n Stil unnerbrange. [[Surrealismus]], [[Kubismus]], [[Abstraktion]] sunt Uutdrukke fon ju [[Lieste fon do europäiske Kunstgjuchten]], do der ap sien [[Moaleräi]] anwoand wäide kuuden. Hie wäd dän [[Expressionismus]] touoardend. Sien Oarbaid is oafte humorful. Klee ferwoant fuul Ferwiese ap Droome, Musik, Poesie un Mythologie. === Ienfloud === Klee hied fuul Ienfloud ap ju moderne Kunst. Sien Bouk ''figurative Morphologie'' ärskeen oawers eerste 1979. Besunners ju [[Cobra]] Kunst is truch dät Wierk un do Idee-e fon Klee beienflouded. == Zitate == * Kunst wiest nit dät Sichtbare, man moaket sichtboar (Schoepferische Konfession, 1920). * [[Grääfskrift]]: In dät äidske Lieuwend bän iek nit tou ferstounden, deer iek juust so glukkelk bän bie do Doode as mäd do noch nit Geboorene. N bitje tichter bie dät Haat fon ju Skäppenge as do maaste Moanskene, man noch loange nit ticht genouch. == Museen == Dät Wierk fon Paul Klee is tou sjoon in moorere [[Lieste fon do Museen foar moderne Kunst|Museen foar moderne Kunst]], as: * [[Guggenheim Museum (New York)]], [[Museum of Modern Art]] un dät [[Metropolitan Museum of Art]] in [[New York]] * [[Peggy Guggenheim Collection]] in [[Venedig]] * [[Zentrum Paul Klee]] in [[Bern]] * [[Stedelijk Museum Schiedam]] * [[Museo d'Arte della Città di Ravenna]] in [[Ravenna]] == Bielden == <gallery> A Young Lady's Adventure.JPG|''Ääwentüür fon n jung Wucht'' (1921) Senecio2.JPG|''Senecio'' (1922) Red Balloon.JPG|''Roode Ballon'' (1922) Fish Magic.JPG|''Fiske-Magie'' (1925) Klee Paul Cat and Bird.jpg|''Kat un Fuugel'' (1928) Fire in the Evening.JPG|''Fjuur in dän Äiwend'' (1929) Polyphony2.JPG|''Ad Parnassum \ Polyfonie'' (1932) The Future Man.JPG|''Die Mon uut dän Toukumst'' (1933) </gallery> ==Ferbiendengen== * {{Deutsche Biographie|sfz41314|Name=Paul Klee}} * [https://web.archive.org/web/20060701040133/http://www.guggenheimcollection.org/site/artist_bio_75.html Lieuwensbeskrieuwenge] (guggenheim.org) * [http://www.artcyclopedia.com/artists/klee_paul.html Paul Klee ap Artcyclopedia] {{SORTIERUNG:Klee, Paul}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Düütske Persoon‎]] [[Kategorie:Swaitser]] 0zjq1anlk86bgbp4hi283ip05kszinq 0 7295 106260 99693 2013-03-11T11:19:41Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 101 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1084]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Dät '''Haudwoud''' (Substantiv) beteekent n Ding af Begrip. == Konkrete Substantive und abstrakte Substantive == ''Konkrete Substantive'' (of ''Konkreta'') beteekenje [[physisken Köärper|physiske Eenhaide]], do der, in n Prinzip toumindest, fon een fon do [[Sinsorgoan]]e beooboachted wäide konnen (t. B. ''Stoul'', ''Appel'' of ''Atom'', man uk Noomen as ''Sienke''). Deerjuun ferwiese ''Abstrakte Substantive'' (of ''Abstrakta'') ap [[abstrakte Objekt]]e, dät hat, Ideen of Konzepte (t. B. ''Fräiegaid'' of ''Hoopenge'', man uk eenfach ''Keelde'' of ''Djuurte'', also wät me nit sjo kon). Maastens is dissen Unnerskeed uutsluutend, man daach hääbe eenige Substantive moorere Betjuudengen, eenmoal konkret un eenmoal abstrakt, t.B. dät Substantiv ''Kunst'', dät sik in de Räägel belukt ap n Konzept (t.B. ''Kunst is n wichtich Element fon ju moanskelke Kultuur''), man wät sik uk ap ne bestimde Grafik beluuke kon (t.B. ''iek klieuwje uus Wucht hiere Kunst an dät Köilskap''). Eenige abstrakte Substantive hääbe n abstrakten, as uk n konkreten Sin, wierbie die eerste truch figurative Äntwikkelenge uut dän lääste äntsteen is. Deertou heere ''Koai'' un ''Sieuwe''. Ap Seeltersk sunt fuul abstrakte Substantive bilded uut [[Oainskupswoud]]e un [[Tiedwoud]]e mäd [[Eendenge]]n as ''-e, -enge, -haid, -dum, -skup''). Biespiele sunt ''Ljoowe'' (fon dät Oainskupswoud ''ljo''), ''Deelenge'' (fon dät Tiedwoud ''deele''), ''Falskhaid'' (fon ''falsk''), ''Oaindum'' (fon ''oain''), ''Bliedskup'' (fon ''bliede''). [[Kategorie:Sproakkunde]] 5oq0ks57nt31vw48sxri5id8f305725 6 7297 121594 88133 2022-08-03T14:00:08Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Seelter Buund 1958. Wälle: Archief Seelter Buund |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 0gw4q3q587dn22a81pg7ng71u4hw9nt 0 7298 88135 2012-06-22T18:11:55Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Haudwoud]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Haudwoud]] 30r201022pfdkuzikopejz327ydkt8k 0 7299 88136 2012-06-22T18:12:53Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Haudwoud]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Haudwoud]] 30r201022pfdkuzikopejz327ydkt8k 0 7300 122668 110631 2023-08-07T00:09:23Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Leeuwarden - Tegeltableau Escher.jpg|thumb|right|Woogeplattentableau ätter ne Bielde fon Escher an dät [[Keramikmuseum Princessehof]] in [[Ljouwert]].]] '''Maurits Cornelis Escher''' ([[Ljouwert]] [[17. Juni]], [[1898]] - [[27. Meerte]], [[1972]]) waas n [[Niederlound]]sken Kunstmoaler, berüümd weegen sien Holtsnit- en lithografisk Wierk. Themas, do me in sien Wierk oafte mät, sunt: * unmuugelke Konstruktione; * skienboar uuneendelke Mustere; * fon Foarm annerjende innunner paasjende geometriske Mustere. == Biographie == Maurits Cornelis Escher is ap n 17. Juni 1898 gebooren in [[Ljouwert]] in dät Huus wier däälich dät [[Keramikmuseum Princessehof]] is. Hie waas die jungste Suun fon Ingeniör [[George Arnold Escher]] un dän sien twäide Moanske Sarah Gleichman. Hie waas n kroankelk Bäiden. In dät Jier [[1903]] ferlook ju Huushollenge ätter [[Arnhem]], wier Escher bit sien trettiende Jier Läksen in Holtbeoarbaidenge un Klawierspieljen kreech. Fon [[1912]] bit [[1918]] geen er ätter ju Buppeskoule: wan hie sik deer uk al uutteekende in dät Teekenjen, so kreech er deer fääre man middelmäitige Ziffere. Hie moast ju twäide Klasse uurmoakje un fäl truch foar sien Abituur. Deeruum dät ju Familie do ätter [[Oosterbeek]] ferlook, koom Escher deerap in [[Delft]] ap ju [[Haagere Techniske Skoule]], wier hie ap Anreegenge fon [[R. N. Roland Holst]] ounfäng mäd Holtsnitkjen. As Escher 1919 ätter ju [[Haachske Skoule foar Architektuur un dekorative Kunst]] koom foar ne Architektuurstudie, skaltede hie fluks uur ap dekorative Kunst. Hie studierde unner [[Samuel Jesserun de Mesquita]], n Kunstler wier hie Kontakt mäd heelt, bit De Mesquita in n Ounfang [[1944]] meenuumen wuud fon do [[Nazi]]s. As Escher [[1922]] ju nöödige Ärfoarenge wonnen hied in Teekenjen un foarallen in dät Moakjen fon Holtsnitte, do ferliet er ju Skoule. In do Jiere deerätter geen Escher räägelmäitich ätter [[Suud-Europa]], ätter [[Spanien]] un foarallen ätter [[Italien]], wier hie Jetta Umiker kannen leerde. Do bee hilkeden [[1924]]. Do junge Ljuude sätten sik deel in [[Room]] un bleeuwen deer bit [[1935]]. Do wuud dät politiske Klimoa unner [[Benito Mussolini|Mussolini]] so uunangeneem, dät jo ferlooken ätter [[Château-d'Oex]] in de [[Swaits]]. Escher, die der fon de italieenske Londskup beiendrukt waas un deeerfon uk gjucht inspirierd wuude, moate in de Swaits nit jädden weese. Deeruum ferlooken jo two Jiere leeter [[1937]] ätter [[Ukkel]], n litje Täärp in de Naite fon [[Brussel]]. Dan [[1940]] wieren et do Kriechsuumstände, do him twoangen, fonnäien tou ferluuken, ditmoal ätter Hollound. Dän [[20. Februoar]] [[1941]] sätte ju Famylje sik deel in [[Baarn]], wier Escher dan bit [[1970]] woond häd. Sien Jiere in Baarn wieren do maast produktive: hie moakede deer sien bekoandste Wierke. Bloot [[1962]], as er sik operierje läite moaste, häd er nit oarbaided. Dan 1970 koom Escher in dät [[Rosa Spierhuus]] in [[Laren]], n Heem foar allere Kunstlere. Deer stoorf er dän [[27. Meerte]] [[1972]]. == Wierke == Escher skaffede mädnunner 448 grafiske Oarbaide un uur 2000 Teekengen un Skizzen. Sien Oarbais wäd gewöönelk apdeeld in ju ''Italieenske Periode'', wieroun Realismus mäd Londskuppe uurhound hiede, un ju ''Mathematiske Periode'' wieroun Wierhoalenge, räägelmäitige Flächenferdeelenge, [[Metamorfose]] un biesunnere perspektiviske Effekte foarhärskeden. Beträfs ju räägelmäitige Flächenferdeelenge liet Escher sik inspirierje truch dät Mosaik uut ju [[Maure|Mauriske]] Tied in dät [[Alhambra]]. [[Bielde:Escher museum-edit.jpg|thumb|Escher in de Palast]] Eenige gjucht bekoande Stukke fon Escher sunt: * '''Tekenen''' (''Teekenje''), ne Bielde mäd two Houde, do der enunner teekenje; * '''Lucht en water''' (''Luft un Woater''), two Stukke (I un II) mäd dätsälge Thema: in n Spil fon Lucht un Skoad annerje Fiske in dät Woater sik tou Fuugele in de Luft; * '''Omhoog en omlaag''' (''Ap un Deel''), wierap ne Riege Ljuude ne Trappe beklift, wilst in juunsätte Gjuchte ne Riege Ljuude do Trappen deel gungt, bee sunner haager of läiger tou kuumen, deeruum dät ju Trappe rund gungt. Uunmuugeik tou bauen un bloot tou teekenjen truch ju Perspektive tou bedrjoogen. In dän [[Palast Lange Voorhout|Palast an dät Lange Voorhout]] in [[Den Haag]] is siet dän [[16. November]] [[2002]] ne permanente Uutstaalenge fon ju Oarbaid fon Escher. == Ferbiendengen == * [https://web.archive.org/web/20110225103926/http://mcescher.com/ M.C. Escher, eepentelke Websiede] * [http://www.escherinhetpaleis.nl/ Escher in de Palast] [[Kategorie:Moalerkunst]] muc5dnpbumv3trzqu938uuvciewcoo3 0 7301 115919 88224 2018-01-22T17:17:29Z Heinz 88 Weiterleitung auf [[Nazi-Düütsklound]] entfernt wikitext text/x-wiki [[Bielde:"WHAT NAZIS THINK OF GERMAN-AMERICANS" - NARA - 513827.jpg|thumb|right|250px|Die Uutdruk ap een amerikoansk Plakoat uut dän Twäiden Waareldkriech]] '''Nazi''' is maasttieds aan Kuut-Begriep foar Ounhongere fon dän [[Nasjonoal-Sosjoalismus]], besunners foar Fertreedere fon ju [[Nazi-Düütsklound|NS-Diktoatuur]] unner [[Adolf Hitler]]. Uurspröängelk waas deer die Nasjonoal-sosjoale Fereen (Nazionalsozialer Verein) unner [[Friedrich Naumann]] twiske 1896 un 1903 meend, die niks mäd do leetere Nasjonoal-Sosjoalisten tou dwoon hiede. Sänt 1923 belukt sik die Uutdruk definitiv ap ju NSDAP. Däälich unnerskat me twiske Oold-Nazis, do in ju NS-Diktoatuur däidich wieren un Neo-Nazis, do in een leetere Tied moanskenfäindelke un [[Rassismus|rassistiske]] Thesen fertreede, do ju NS-Ideologie äntspreeke of touminst naikuume. In ju Politik fon däälich wäide Ounhongere fon ju [[NPD]], man toumäts uk fon ju [[AfD]] as Nazis beteekent, uumdät jo sukke moanskenfäindelke un rassistiske Thesen fertreede un deelwiese Oold-Nazis ferdäägenje un hiere Rhetorik bruuke. [[Kategorie:Nazi-Düütsklound]] rlurfeyfjetg25iggyo6t95d37w878p 0 7302 121719 121715 2022-11-02T08:57:30Z Murma174 1663 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/2A02:3030:409:F18D:1:0:6553:F594|2A02:3030:409:F18D:1:0:6553:F594]] ([[User talk:2A02:3030:409:F18D:1:0:6553:F594|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Jan Vermeer van Delft 021.jpg|thumb|250px|right|Ju Fauene mäd de Molkkanne]] [[Bielde:Vermeer-view-of-delft.jpg|thumb|250px|Panorama fon Delft 1661]] [[Bielde:Johannes Vermeer (1632-1675) - The Girl With The Pearl Earring (1665).jpg|thumb|250px|right|Dät Wucht mäd do Poarlen Oorringe]] '''Johannes Vermeer''' (dööped [[Delft]], dän [[31. Oktober]] [[1632]] - deer begreeuwen dän [[15. Dezember]] [[1675]]) is aan fon do bekoandste [[Niederlounde|Niederloundske]] [[Moaleräi|Kunstlere]] uut dät [[Goulden Tiedoaler]] fon do Niederlounde. Hie wuud in dät 19. Jierhunnert ju ''Sphinx von Delft'' naamd, deeruum dät sun Bitjen uut Lieuwend bekoand waas. Vermeer hied buutendät ne Foarljoowe foar tiedloose, sljuchte Momente. Hie blift weegen sien nit ättertoumoakjende Faawen un dän ferblufjende Luchtienhoold räätselhaft. Vermeers Skilleroatsjen, maast [[Genrebielde]]n un n poor [[Historiemoaleräi]]e, [[Allegorie]]n un [[Stäädbielde]]n, teekenje sik uut truch ne subtile Ferweendenge fon Faawen un ne perfekte [[Komposition]]. Hie ferwoande bietiede djuure [[Pigment]]e un hied ljoust [[Ultramarin|Skoanelkenblau]] un Loodtin-[[jeel]]. == Ferbiendengen == * [https://web.archive.org/web/20110806105834/http://www.rijksmuseum.nl/attachments/QTVR/rijksmuseum_vermeer.mov Skilleroatsjen in dät Rijksmuseum Amsterdam] * {{en}} [http://essentialvermeer.com/ Die wuddelke Vermeer] * {{en}} [http://www.artcyclopedia.com/artists/vermeer_jan.html Johannes Vermeer ap Artcyclopedia mäd fuul Ferbiendengen] * {{en}} [http://www.wga.hu/html/v/vermeer/index.html Web Galerie fon Kunst] * [http://www.vermeerdelft.nl Vermeerzentrum Delft] * [http://www.meegeren.net Falskenge Van Meegeren] * [http://www.xs4all.nl/~kalden/auth/fock-review.htm Websiede uur it Interieur un Inventoar bie Vermeer touhuus] [[Kategorie:Moalerkunst]] 146m1aonyyx3ptz73j2uyprz04opmwl 0 7303 118627 106211 2019-09-15T16:14:22Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Camara de fotos.svg|thumb|Kamera of Photo-Apparoat]] [[Bielde:Self portrait in the darkroom JPG01.jpg|thumb|Dät Äntwikkeljen fon ne Photo-Bielde ap ne Ploate]] Mäd '''Photographie''' wäd gewöönelk meend, dät Moakjen fon Oubieldengen truch ne chemiske Ienwierkenge fon dät Lucht ap ne Ploate of Film. Dät Subjekt Photographie kon me skeede in Deelgebiete. Die chemiske Paat beskrift die Film of ju Ploate un ju Äntwikkelenge fon ju Bielde, die optiske Paat beskrift do ferskeedene Deele fon ju [[Kamera]]. Die chemiske as uk die optiske Paat sitte in dät Gehüüse fon ju Kamera, ju der ap Bääste beskrieuwen wäide kon as ne litje Kaste of Döise mäd n Gat deeroane. == Kamera (optisken Paat) == N besunner sliept Stuk Glääs foar dät Gat fon ju Kaste is ju [[Linse]]. Ju Linse of Objektiv moaket ap de Ploate of dän Film ne litje Oubieldenge fon dät tou photographierjende Objekt. Deerbie is ju so ienstoald, dät dät Lucht juust [[Fokus|fokussierd]] ([[Bieldeskäärpe|skäärpstoald)]] is, ju Bielde also skäärp is. Ju Linse in ne Kamera wierket as n [[Brille]]nglääs of [[Fergratterengsglääs]]. Dät Moakjen fon ne Photo-Bielde wäd däin, truch dän Ferslus tou eepenjen. Die [[Ferslus]] sit foar dät Gat in dät Gehüüse juust bääte ju Linse, so dät gewöönelk neen Lucht in ju Kamera oane kumt. Bloot wan me ap n Knoop ap de Kamera drukt, gungt die Ferslus gans kuut eepen. In ju kuute Tied (ju Ferslustied of Beljuchtengstied) kon dät Lucht in de Kamera oun kuume. Ju Ferslustied kon variierje fon 1/1000 Sekunde bit eenige Sekunden, man gewöönelk ferwoant me Tiede fon 1/25 Sekunde un kuuter. Twiske ju Linse un dän Ferslus sit ju [[Blände]], uk dät Diaphragma naamd. Mäd ju Blände kon me ju Luchtstäärke räägelje. Ju is n Ring mad n Gat deeroane un ju Grööte fon dät Gat kon annerd wäide, sodät moor of minner Lucht in ju Kamera oane kuume kon, also ju [[Beljuchtenge]] annerd wäd. Ju Photobielde in ne Kamera wäd dan moaked ap ne Ploate of n Film, Ne digitoale Kamera ferwoant insteede deerfon n elektronisken Sensor. == Photoprozess (chemisken Paat) == Dät Moakjen fon ne Swot-wiet-Bielde uumfoatet träi Prozesse: #Apnoame (optiske Bielde): Dät fäästlääsen fon Lucht ap ne Ploate (of n Film) truch ne Linse. Ju Qualität fon ju Bielde honget ou fon ju Ienstaalenge fon ju [[Bieldeskäärpe|Skäärpe]] un ju Beljuchtengstied. Ap de Ploate wäide do Luchtunnerskeede fäästlaid un so äntstoant n uunsichtboar Muster, dät der äntwikkeld wäide kon. # Negativ (chemisken Bielde-Prozess): Bie dän negative Prozess wäd dät uunsichtboare Muster uumesät ätter ne Negativ-Bielde. Ju Ploate fon [[Säälwerbromide]] is bie de Apnoame truch Lucht chemisk annerd. Mäd n chemisk Prozess wäd die Unnerkeed twiske Broom un Säälwer gratter moaked. Dät hat: ju Film wäd [[Äntwikkelenge (Photographie)|äntwikkeld]]. Dät Negativ häd säälwergriese Unnerskeede in Swottegaid. Deerätter wäd [[Fixierenge|fixierd]], d. h. dät do nit beljuchtede Säälwerhalogenid-Koarele woaterlööselk moaked wäide un ansluutend mäd Woater hääruutuutwaasken wäide, sodät me ju Bielde bie Deegeslucht betrachtje kon, sunner dät ju ätterdunkelt. # Positiv (Wiergoawe): Mäd dän positive Prozess wäd ne ‘negative’ Bielde moaked fon dät Negativ. Dät kon deertruch, dät me n Negativ buppe [[Photopapier]] beljuchted. Bie dän Prozess kon ju Bielde uk automatisk oudrukt wäide ap n gratter (Fergratterenge) of litjer Formoat (Ferlitjerenge). Bie Faawenbielden wäide uur Stoffe ferwoand. Do Stoffe wiese bloot ne Reaktion ap bestimde Luchtfaawen (rood, gräin of blau) ap. Fääre is die Prinzip dätsälge as bie ne Swot-wiet-Bielde. Bie digitoale Kameras wäd neen Ploate of neen Film mäd Chemikalien ferwoand, man n Chip die der n Signoal ourakt, wan deer Lucht ap faalt. == Kunstphotographie == Kunstphotographie belukt sik ap Photo-Bielden, do der skaffed wuuden sunt in Uureenstämmenge mäd ju kreative Vision fon dän Photogroaf as Kunstler. Kunstphotographie stoalt sik juunuur Photojournalismus, ju der Bielden fon dät Näis bjut, un Wierwephotographie, ju der foarallen moaked wäd, uum foar Produkte of Tjoonste tou wierwen. <gallery> Bielde:View from the Window at Le Gras, Joseph Nicéphore Niépce, uncompressed UMN source.png|ju eerste Photobielde, moaked fon [[ Joseph Nicéphore Niépce]], 1816. File:The Steerage 1907 Stieglitz.jpg|[[Alfred Stieglitz|Alfred Stieglitz's]] Photographie ''[[Dät Twiskedäk]]'' (1907) waas een fon do eerste Wierke fon do moderne Kunstlere. Stieglitz waas bekoand foar ju Ienfierenge fon Kunstphotographie in museale Samlengen. File:Adams The Tetons and the Snake River.jpg|[[Ansel Adams]]' ''Do Bierge un ju Snake River'' (1942). </gallery> [[Kategorie:Lucht]] [[Kategorie:Kunst]] [[Kategorie:Chemie]] rrvq4plv228bmxutnp5k8hp932uedwi 0 7305 88332 2012-06-25T13:19:16Z Pyt 12 Pyt verschob Seite [[Jan Vermeer]] nach [[Johannes Vermeer]]: Moor bekoanden Noome wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Johannes Vermeer]] 6wlsntrrxjx2lov3lgmicuh8mx0dpkp 0 7307 122798 121106 2023-08-18T17:41:27Z T. Mikulski 13191 /* Galerie */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:1670 Jan Havicksz. Steen - zelfportret.jpg|thumb|Jan Steen, 1670, Sälwenporträt.]] '''Jan Havickszoon Steen''' (dööped 1626 - begreeuwen dän 3. Februoar 1679) waas n [[Niederlounde|niederloundsken]] [[Genre]]-[[Moaler]] uut dät 17. Jierhunnert (uk bekoand as dät [[Gouldene Tiedoaler fon do Niederlounde]]). Psychologiske Iensicht, Sin foar Humor un ne Fulle fon Faawen sunt Maake fon sien Oarbaid. == Lieuwend == Steen wuud gebooren in [[Leiden]], wier sien wäilhääbende katoolske Familie Bjouere wieren un al foar two generatione dät Weershuus ''Die roode Halbert'' hieden. As sien noch berüümdere Tiedgenosse [[Rembrandt van Rijn]], besoachte Jan Steen ju [[Latienskoule]] un wuud Student in Leiden. Hie kreech sien moaleriske Uutbildenge fon [[Nicolaus Knüpfer]] (1603-1660), n düütsken Moaler fon historiske un figurative Szenen in [[Utrecht (Stääd)|Utrecht]]. Ienfloude fon Knupfer konnen in Steens Anweendenge fon Komposition un Faawe fuunen wäide. N uur Wälle fon Inspiration wieren [[Adriaen van Ostade]] un [[Isaac van Ostade]], Moalere fon loundelke Szenen, do der woonden in [[Haarlem]]. Of Steen wuddelk leerde bie van Ostade is nit bekoand. In dät Jier 1648 gruundeden Jan Steen un [[Gabriel Metsu]] ju [[Lukasgilde]] foar Moalere in Leiden. Kuut deerätter wuud er Assistent fon dän berüümde Loundskupsmoaler [[Jan van Goyen]] un look in sien Huus ap dän Bierkade in [[Den Haag]]. An n 3. Oktober 1649 hilkede hie van Goyen sien Dochter Margriet, mäd ju er oachte Bäidene kreech. Steen oarbaidede mäd sin Sweegerfoar bit 1654, as er ferlook ätter [[Delft]], wier hie ju Bjoueräi ''De Roscam'' (''Die Roskoum'') hied, sunner fuul Ärfoulch. Ätter ju Explosion in Delft in dät Jier 1654 waas dät Kunstmäärked deprimierd, aowers Steen moalde sien berüümde ''[[Bielde: Jan Steen - Adolf en Catharina Croeser aan de Oude Delft 1655.jpg|thumb|N Burgermäster fon Delft un sien Dochter]]''. Dät skient nit kloor tou weesen, of disse Skilleroatsje as n Porträt of as n Genre-Wierk betrachted wäide skäl. Fon 1656 bit 1660 woonde Steen in [[Warmond]], noudelk fon Leiden, un fon 1660 bit 1670 in [[Haarlem]] un in bee Perioden waas er besunners produktiv. In dät Jier 1670, ätter dän Dood fon sien Moanske in dät Jier 1669 un sin Foar in dät Jier 1670, look Steen tourääch ätter Leiden, wier er dän Räst fon sien Lieuwend bleeuw. Wan dät Kunstmäärked touhoopebriek in dät Jier 1672, dät sonamde [[Rampjaar|Noodjier]], eepende Steen n Weershuus. In n April 1673 hilkede hie er Maria van Egmont, ju him n uur Bäiden roate. In dät Jier 1674 wuud er wier Haud fon de Lukasgilde. [[Frans van Mieris die Allere|Frans van Mieris]] wuud tou aan fon sien Kumpane. Hie stoorf in Leiden in dät Jier 1679 und wuud in n Familiengrääf in ju Pieterssäärke biesät. == Wierke == {{wikisourcepar|Century Magazine/Volume 47/Issue 2/Old Dutch Masters. Jan Steen|An overview of Jan Steen's life, and an analysis of "The Feast of Saint Nicholas."}} Dät Deegeslieuwend waas Jan Steen sien wichtichste Bieldethema. Fuul fon de Genre-Szenen, do er porträtiert, as in [[Dät Fäst fon dän Hälge Nikolaus]], sunt lieuwendich bit chaotisk un lustjammerch, sogoar so stäärk, dät n ''Jan Steen Huushollenge'' sofuul betjut as ne uunoardentelke Loage, wät sogoar ne niederloundske Spräkwiese wuud (''een huishouden van Jan Steen''). Subtile Antjuudengen in sien Bielden skiene deerap waitoutjuuden, dät Steen dän Bekieker woarskauje wüül sik so tou ferhoolden, insteede fon him deertou ienetouleeden. Fuul fon Steen sien Skilleroatsjen dreege Ferwiese ap oolde niederloundske [[Spräkwoud]]e of [[Literatuur]]. Hie brukte oafte Bloudsfrüünde as Modell un moalde ne ganse Riege fon Sälwenporträts, in do hie naan eensigen Hong tou Stoatskegaid wiesde. Steen waas uk skjou foar uur Themen: hie moalde historiske, mythologiske un religiööse Szenen, Porträts, [[Stilllieuwend]]e un natüürelke Szenen. Sien Porträts fon Bäidene sunt berüümd. Hie is uk bekoand foar sien Behärskenge fon dät Lucht un ju Ljoowe foar Eenpeldhaide, foarallen in [[Perserteppich]]e un uur Textilien. Steen waas gjucht produktiv un moakede uum 800 Skilleroatsjen, fon do sun 350 noch deersunt. Sien Oarbaid wuud wuddelk fon do Tiedgenossen skätsed un as Foulge wuud er oarich goud foar sien Oarbaid betoald. Hie hied nit fuul Leerlinge - bloot [[Richard Brakenburgh]] is apteekend<ref>Liedtke, W. (2007) Dutch Paintings in the Metropolitan Museum of Art, p. 836.</ref> - man sien Oarbaid waas ne Inspirationswälle foar fuul Moalere. == Ienfloude == === Ferbiendenge mäd do ''Rederijkers'' === In dät Jier 1945 skreeuw Sturla Gudlaugsson, n Spezialist foar niederloundske Moaleräi un Ikonographie fon dät soogentiende Jierhunnert un Direktor fon dät Niederloundske Institut foar Kunstgeskichte un dät [[Mauritshuis]] in Den Haag dät Bouk: ''De komedianten bij Jan Steen en zijn tijdgenoten'', wieroun hie wiesde, dät n grooten Ienfloud ap Jan Steen sien Wierk koom fon ju Gilde fon do Rhetoriker of ''Rederijkers'' un fon do hiere theatraliske Bemöiengen. Oafte wäd kweeden, dät Jan Steen sien Skiilleroatsjen ne realistiske Deerstaalenge sunt fon dät niederloundske Lieuwend in dät 17. Jierhunnert. Daach nit aal, wät er died, waas ne skeen realistiske Deerstaalenge fon dät Deegeslieuwend fon sien Tied. Fuul fon sien Szenen änthoolde idylliske un bukoliske Fantasien un n deklamatorisk Sweerpunkt dät erinnert an dät Tjooter.<ref>Gudlaugsson, S. (1945) ''The Comedians in the work of Jan Steen and his Contemporaries'', p.8.</ref> Jan Steen sien Ferbiendenge tou dät Tjooter kon licht ätterpröiwed wäide truch sien Ferbiendenge tou do ''Rederijkers '' . Dät rakt two Soarten fon Belääse foar disse Ferbiendenge. Eerstens heerde Jan Steen sin Oom tou do Rhetoren in Leiden, wier Steen geboren wuud un wier hie n wichtich Paat fon sien Lieuwend woonde. Twäidens häd Jan Steen fuul Szenen uut dät Lieuwend fon do ''Rederijkers '' porträtierd. N Biespil kuud weese ju Skilleroatsje'' Rhetoriker an n Finster'' fon 1662 bit 1666, ju der nu honget in dät [[Philadelphia Museum of Art]]. Wät Jan Steen sin Touhoopehong mäd do Rederijkers bewiest, is nit juust, dät er do moalde, man wo er dät diede. Ju Moanskelhaid, Humor un Optimismus fon do Ljuude wiese, dät Jan Steen do goud koande un positiv deerstaale wüül. === Tjooter === Mäd sin uurfloudige un moralisierjende Stil is et logisk, dät Steen do Kunstgriepe uut dät Tjooter uk foar sien Swäkke iensätte wüül. Dät rakt uurtjuugende Bewiese, dät do Charaktere in Steen sin Moaleräi foarallen theatraliske Figuure sunt, un nit do fon de Realität. Steen sin taalrieke Bielde fon n Thema dät ap maaste beteekend wäd mäd dän Tittel''Die Besäik fon dän Dokter'', as ju Komposition fon 1665 bit 1670 in dät Rijksmuseum, illustrierje sien theatraliske Annaierenge. Dät Tälster is eenfach: N Dokter besäkt n jung Wucht un äntdäkt, dät ju nit kroank is, man ap n uur Fout, also n Bäiden kriege mout. Die Dokter is ne komiske Figuur, drächt n [[Birett]], n [[Dublett]] un ne litje fooldede Hoalskruus. Deerbie is hjie klooded in ju Moude fon 1570, nit fon 1670! In Juunsats deertou drächt dät Wucht, wät ätter ju Moude waas tou ju Tied fon ju Skilleroatsje, n loos Gewand ätter japanisken Kimono-Stil. Disse Anachronismus kon bloot ap een Wiese ferkloord wäide: dät is naan gjuchten Dokter, man n Skauspieler drächt n traditionell Tjooter-Kostüm. Ätter Gudlaugsson "wuud nooit so uungewöönelk un so gans uuntiedmäitich n Kostüm foarkuume as dät fon dän Dokter in Steen sien Oarbaid".<ref> Gudlaugsson, S. (1945)'' Die Stunde der Komödianten in der Arbeit von Jan Steen und seine Die Zeitgenossen'', S.14. </ref> == Galerie == <gallery> Jan Steen Vrolijke huisgezin.jpg|Ju lustige Familie Jan Steen Kinderu Katze.jpg|Bäidene leere n Kat donsjen Jan Steen – Het Sint-Nicolaasfeest.jpg|Dät Sunnerkloasfäst </gallery> == Ferbiendengen == {{commons|Jan Steen}} *[http://www.abcgallery.com/S/steen/steen.html Olga Gallery] *[https://web.archive.org/web/20030225011431/http://gallery.euroweb.hu/html/s/steen/ Web Gallery of art] *[http://www.artcyclopedia.com/artists/steen_jan.html Artcyclopedia entry with many links] *[http://www.pubhist.com/person/101/jan-steen Works and literature on Jan Steen] cd13bkjyteqhwhp1kk8fqjziwv5bo1u 0 7310 118989 110632 2020-04-08T11:28:43Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Avril Lavigne, Today Show, 2013.jpg|thumb|250px|Avril Lavigne in 2013]] [[Bielde:Avril Lavigne's signature.png|thumb|250px|Lavignes Unnerskrift]] '''Avril Ramona Lavigne''' (* [[27. September]] [[1984]] in [[Belleville (Ontario)|Belleville]], [[Ontario]]) is ne [[Kanada|kanadiske]] [[Rockmusik|Rock]]- un [[Popmusik|Pop]]-[[Gesoang|Sjunferske]], [[Gitarrist]]in, [[Songwriting|Songwriterske]], [[Skauspieler]]ske un [[Designer]]ske, ju bie eenige fon hiere Läidere uk uk [[Musikproduzent|Produzentin]] waas. {{Stump}} [[Kategorie:Musik]] f3k4quefa8moo872qsadpmihdvfeame 0 7311 122549 122420 2023-05-18T07:51:28Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.4 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Dresden | ôfbylding = Dresdner Elblforenz bei Dämmerung, 2008.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270 | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 529.781 <small>(2011)</small> | oerflak = 328,31 km&sup2; | befolkingstichtens = 1614 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 113 M. buppe N.N. | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= Saksen | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = 10 Ortsamte, 9 Taärpe | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|51_02_0_N_13_44_0_E_type:city_zoom:12_region:DE|51°2'NB 13°44'AL</small>}} | webside = [https://www.dresden.de/ www.dresden.de] }} '''Dresden''' ([[sorbisk]]: ''Drježdźany''; oulat uut dät ooldsorbiske ''Drežďany'' foar Sump- of Auwoold-Bewoonere) is ju Loundeshaudstääd fon dän [[Saksen (Buundeslound)|Fräistoat Saksen]]. Ju lait in ju Dresdner Elbetoalwiedenge an do Uurgonge fon dän Buppe- tou dän Middelloop fon ju [[Elbe]] un fon dän Middelgebiergedräppel tou dät Nouddüütske Läichlound in dät Suude fon [[Aastdüütsklound]]. Dresden is dät politiske un kulturelle Säntrum fon n Deelstoat Saksen. == Geographie == [[Bielde:Dresden in Germany.png|thumb|140px|Loage fon Dresden in Düütsklound]] Dresden lait an bee do Ougere fon de [[Elbe]]. Dät Säntrum fon ju Stääd lait ap n Hööchte fon 113 m buppe NN. Die hööchste Punkt is dän Triebenbierich un lait 383 m buppe NN. Groote Stääde do ticht bie Dresden lääse sunt (80 km) in dät Suudwääste, Leipzig (100 km) in dät Noudwääste, un [[Berlin]] (200 km) in dät Noude. 150 km suudelk fon Dresden lait ju tschechiske Haudstääd [[Prag]], 230 km aastelk lait [[Breslau]] (Wrocław). Dresden heert tou ju düütsk/tschechiske Euroregion Elbe/Labe. === Klima === Dät Klima is koold-mäitich bit kontinentoal. Do Suumere sunt woarmer as de düütske Truchsleek, do Wintere sunt koolder. Die truchsleek Temperatuur in Februoar is -1,7 °C un 18,1 °C in Juli. Die truchsleek Jiertemperatuur in ju Binnenstääd is 10,2 °C. Do maast wäite Mounde sunt Juli un August, mäd 61 mm per Mound. Dät Mikroklima in dät Elbe Doal ferskielt fon dät appe Ouhonge in do haagere Gebiete. In Klotzsche, ap 227 m buppe NN, lait n Weederstation. Dät Weeder in Klotzsche is 1-2 Groad koolder as in ju Binnenstääd. {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:100%;border:0px;text-align:center;line-height:120%;" ! style="background: #99CCCC; color: #000080" height="17" | Mound ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Jan ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Feb ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Mee ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Apr ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Moa ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Jun ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Jul ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Aug ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Sep ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Okt ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Nov ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Dez ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Truchsleek Jier |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Maks. Temperatuur (°C) | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 2,7 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 4,1 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 8,4 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 12,9 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 18,7 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 21,3 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 23,6 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 23,7 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 18,8 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 13,5 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 6,9 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 4,0 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | <center>'''13,2'''</center> |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Min. Temperatuur (°C) | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | -2,2 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | -1,8 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 1,3 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 3,9 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 8,6 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 11,8 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 13,7 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 13,6 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 10,4 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 6,4 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | 1,9 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | -0,6 | style="background: #FFFFFF; color:#000000;" | <center>'''5,6'''</center> |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" height="16;" | Rien (mm) | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 44,3 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 34,9 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 43,1 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 47,3 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 60,0 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 68,5 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 82,0 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 77,9 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 49,6 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 44,5 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 53,5 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | 56,9 | style="background: #FFFFFF; color: black;" | <center>'''55,21'''</center> |- ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Riendeege | style="background: #FFFFFF;" | 9,8 | style="background: #FFFFFF;" | 8,9 | style="background: #FFFFFF;" | 8,8 | style="background: #FFFFFF;" | 9,3 | style="background: #FFFFFF;" | 8,6 | style="background: #FFFFFF;" | 10,5 | style="background: #FFFFFF;" | 10,3 | style="background: #FFFFFF;" | 9,2 | style="background: #FFFFFF;" | 8,3 | style="background: #FFFFFF;" | 8,2 | style="background: #FFFFFF;" | 10,6 | style="background: #FFFFFF;" | 11,1 | style="background: #FFFFFF;" | <center>'''9,47'''</center> |- |} == Geskichte == [[Bielde:Dresden aerial photo City Augustus bridge across river Elbe cathedrale Church of Our Lady photo 2008 Wolfgang Pehlemann Wiesbaden Germany HSBD4389.jpg|thumb|260px|Luftbielde fon ju historiske Binnenstääd fon Dresden]] Siet 1485, as ju härskjende Familie [[Huus Wettin|Wettin]] sik deer ansiedelde, waas Dresden ne wichtige Stääd. Unner Fürst [[August die Stäärke]] wuud ju Stääd in dät 18. Jierhunnert n Zentrum fon Kunst un Kultuur. Weegen ju rieke [[Barock|barocke]]- un [[Rokoko]]-Architektuur kreech ju Stääd dän Spitsnoome ''Elbflorenz'' ([[Florenz]] an de Elbe). Fon 1889 an waas Dresden, tonk Heinrich Ernemann, ju Haudsteede foar ju Europäiske fotografiske Industrie. Fuul technologiske Innovatione koomen deerhäär, as ju eerste eenoogige Littekbielde (24 x 36 mm) [[Speegelreflexkamera]] in de Waareld. Fääre waas Dresden in dät 20. Jierhunnert Heemat fon ju VEB Pentacon Fabrik, ju der ieuwenske uur ju [[Praktica]] moakede. Ounfang fon dät 20. Jierhunnert, wuud ju Kunstlergruppe "Die Brücke" in Dresden gruunded. In ju Noacht fon n 13.-14. Februoar 1945 wuud fon do britiske ne [[Bombardierenge fon Dresden]] truchfierd. Dät roate uur 25.000 Doode un 75.000 Huuse ferswoonten fon de Loundkoarte. Do extrem heete Flammen feruurseekeden n [[Fjuurstoarm]], do der Moanskene in do Flammen oun soogen. Disse Fernäilenge waas nit ju eensige, ju de Stääd heemsoacht häd: * [[1491]] truch n Bround fernäild; * [[1760]] fon do prüüsiske Kanonen fernäild unner dän [[Soogenjierigen Kriech (1756-1763)|Soogenjierige Kriech]] * [[1849]] truch ju Unnerdrukkenge fon ne Rebellion foar ne [[Ferfoatenge]], die Dresdner Moaiapstand. * In n August [[2002]] wuud ju Stääd ferwöisted truch Uurfloudengen, infoulge fon stäärken Rienfal in dät Gebiet fon de [[Elbe]]. Ätter dän [[Twäiden Waareldkriech|Twäide Waareldkriech]] wüül ju kommunistiske Ferwaltenge Dresden tou sozialistiske Metropol uumewondelje. Dät betjutte, dät bolde aal Ruinen in de Stääd rüümed wuuden. Historisk wäidfulle Gebäude wuuden deelrieten, trots eenige Proteste, as ju SophienSäärk, ju der 1962 deelrieten wuude. Ne Riege fon historiske Gebäuden wuuden wier apbaud, as dän [[Zwinger]] un dän [[Semperoper]]. Do Ruinen fon ju [[Frauensääke (Dresden)|Frauensäärke]] bleeuw stounden as n Toankmoal. Ätter ju [[Weende (DDR)|Weende]] wuud foar ne uur stäädebauelke Plaanenege wääld: ju Stääd skuul fuul moor fon sien Foarkriechs-Uutsjoon wierkrige. Ju Frauensäärke wuud fulboodich wier apbaud un uur Deele fon de Stääd wuuden in n historisken Stil renovierd. Deertruch häd Dresden n historisk, barock Uutsjoon kriegeu un lukt ju aal moor Besäikere. Noch immer wäd an disse stäädiske “Fernäierenge” oarbaided. == Stääddeele == [[Bielde:Dresden, Ortsämter und Ortschaften.PNG|thumb|260px|Do Ortsamtsberäkke (ljoachtgries) un do Täärpe (dunkelgries) fon Dresden]] [[Bielde:Dresden stadtteile eingemeindungen.png|thumb|260px|Do Stääddeele fon Dresden]] Uursproangelk liegen aal Stääddeele fon Dresden in, wät nu ju Ooldstääd un ju Näistääd sunt. Ieuwenske do Deele binne do Stäädmuuren fon Dresden äntstuud in dät achttiende un dät njuugentiende Jierhunnert buute do Muuren Foarstääde, do der in de Räägel baud wuuden fon do saksiske Fürsten, un mongens ätter him benaamd wuuden (Friedrichstääd, Antonstáäd, Johanstääd). Ju Antonstääd is däälich bekoand as Äußere Neustadt, oawers do uur köönegelke Stääde beheelden hiere Noomen. Leeter in dät njuugen tiende Jierhunnert wuuden truch dät Groien fon Dresden nai lääsende Täärpe annexierd truch ju Stääd. Moorere eemoalige Täärpe hääbe hiere Täärpmidde beheelden. In dät 1958 waas dät Stäädgebiet iendeeld in do Bezirke Midde, Aast, Wääst, Suud un Noud. Siet 1991 is disse Iendeelenge ärsät truch ne näie mäd tjoon Ortsamtberäkke (foar dät Stäädgebiet foar 1990) un njuugen Täärpe (foar do ätter 1990 touföigede Beräkke. === Ortsamtsberäkke === * Altstadt, mäd: Innere Altstadt, Friedrichstadt, Johan Stadt, Pirnaische Vorstadt, Seevorstadt, Wilsdruffer Vorstadt * Neustadt, Albert City, Äußere Neustadt, Innere Neustadt, Leipziger Vorstadt, Radeberger Vorstadt * Pieschen mäd: Pieschen, Trachenberge, Mickten, Kaditz, Trachau, Übigau * Klotzsche mäd: Klotzsche, Hellerau, Heller Berge, Wilschdorf * Loschwitz mäd: Loschwitz, Weißer Hirsch, Rochwitz, Wachwitz, Niederpoyritz, Hosterwitz, Söbrigen, Oberpoyritz, Bühlau, Pillnitz, Dresden * Blasewitz mäd: Blasewitz, Striesen, Tolkewitz, Grüna, Dobritz, Seidnitz * Leuben mäd: Leuben, Laubegast, Alttolkewitz, Kleinzschachwitz, Zschieren, Meußlitz, Großzschachwitz, Sporbitz, Niedersedlitz, Dobritz * Prohlis mäd: Großluga, Kleinluga, Kauscha, Leubnitz-Neuostra, Lockwitz, Nickern, Niedersedlitz, Prohlis, Reick, Strehlen, Torna, Teile * Plauen, mäd: Plauen, Südvorstadt, Coschütz, Gittersee, Kaitz, Kleinpestitz, Mockritz, Gostritz, Räcknitz, Zschertnitz * Cotta mäd: Briesnitz, Kemnitz, Stetzsch, Cotta, [[Omsewitz]], Leutewitz, Gorbitz, Wölfnitz, Löbtau, Naußlitz, Roßthal, Dölzschen === Täärpe === * [[Altfranken]] * Cossebaude mäd Gohlis, Niederwartha, Cossebaude, Neu-Leuteritz * Gompitz mäd: Gompitz, Ockerwitz, Penn Rich, Roitzsch, Steinbach, Zöllmen, Unkersdorf * Langebrück * Mobschatz mäd: Alt Leuteritz, Brabschütz, Merbitz, Mobschatz, Podemus, Rennersdorf * Oberwartha * Schönborn * Schönfeld-Weißig mäd: Borsberg, Cunnersdorf, Eichbusch, Eschdorf, Gönnsdorf, Helfenberg, Krieschendorf, Malschendorf, Pappritz, Reitzendorf, Rockau, Rossendorf, Schönfeld, Schullwitz, Weißig, Zaschendorf * Weixdorf mäd: Weixdorf, Marsdorf, Lausa, Friedersdorf Gomlitz == Sjoonswöidegaide == [[Bielde:Dresden Frauenkirche2.jpg|thumb|260px|[[Frauendäärke (Dresden)|Frauensäärke]]]] [[Bielde:Dresden_Semperoper.jpg|thumb|260px|Semperoper]] [[Bielde:Hofkirche Dresden 2.jpg|thumb|260px|Kattoolske Hoafsäärke]] [[Bielde:Dresden-Zwinger-Courtyard.13.JPG|thumb|260px|Skilleroatsjengalerie Oolde Mästere]] === Säärken === * [[Frauensäärke (Dresden)|Frauensäärke]] (Wierapbau 2005 ousleeten) * St. Tjofooldegaids-Kathedrale (eemoalige [[Katoolske Hoafkirche]]) * Dreikönig Kirche === Kastäile === * [[Zwinger]] * [[Residenzschloss]] * Coselpalais * Taschenbergpalais * Jägerhof === Museen === * [[Staatliche Kunstsammlungen Dresden]] iensluutend: ** Ju [[Gemäldegalerie Alte Meister]] ** Porzellansammlung ** Rustkoomere (Panzer, Pistolen un sowät) ** [[Mathematisch-Physikalischer Salon]] (ne Samlenge fon Instrumente as Klokken, Globen, astronomiske Instrumente) ** Dät [[Grüne Gewölbe]] (ju Schätkoomere fon do saksiske Kuurfürste) ** Dät [[Albertinum (Dresden) | Albertinum]] ('' Skulpturenhalle un Galerie Neue Meister'') ** Ju [[Kunsthalle im Lipsius-Bau.]] * Deutsche Hygiene-Museum * Landesmuseum für Vorgeschichte * Staatliche Naturhistorische Sammlungen Dresden * Museum für Völkerkunde Dresden * Universitätssammlung Kunst + Technik * [[Johanneum]] Verkehrsmuseum Dresden * Museen der Stadt Dresden * Militärhistorisches Museum der Bundeswehr * Botanischer Garten der Technischen Universität Dresden === Tjooter un Opera === * [[Semper]] (Sächsische Staatsoper) * [[Schauspielhaus am Zwinger]] === Platse un Sträiten === * [[Altmarkt (Dresden)]], wichtigen Plats in de historiske Binnenstääd mäd de [[Kreuzkirche (Dresden) | Kreuzkirche]] * [[Neumarkt (Dresden)]] * [[Brühlsche Terrasse]] === Wiedere Sjoonswöidegaide === * Die [[Fürstenzug Dresden|Fürstenzug]], woarskienelk dät waareldwied grootste Ästerken-Panel, wät aal Fürste fon dät [[Huus Wettin]] wiest bit 1918 * [[Sächsisches Ständehaus]] * [[Yenidze]] Zigarettenfabrik * [[Großer Garten]] (Stäädpark) * [[Gläserne Manufaktur]] (gleesen VW-Wierk) * Statue fon [[August die Stäärke]] ([[Goldener Reiter (Statue)|Goldener Reiter]]) * Pfunds Molkeräi * Ju eensige Bierich-Seelboan fon de Waareld (Ferbiendenge twiske do Stääddeele Loschwitz un Oberloschwitz) * Ju [[Blaues Wunder|Loschwitzer Brääch]] mäd Spitsnoome ''Blaues Wunder'' * Dampskiepe ap de Elbe * Ernemann Turm (eemoalige Kamera-Fabrik un nu technisk Museum) === Waareldäärwe === N 18 km loangen Paat fon ju Niede fon de [[Elbe]], iensluutend n Deel fon Dresden, wuud fon [[UNESCO]] in n Juli [[2004]] tou [[Waareldäärwe]] ärkläärd. Infoulge do Ploane foar dän Bau fon ne Brääch koom et two Jiere leeter ap ju Roode Lieste. An n [[25. Juni]] [[2009]] wuud ju Elbniede wächhoald fon ju Lieste fon dät [[Waareldäärwe]], dan ju Stääd is dän Bau fon de Brääch wichtiger as ju Steede ap ju Lieste. Die Ferkier twiske de "Altstadt" un de "Neustadt" geen aal uur ju monumentoale Brääch "[[Blaues Wunder|Dät blaue Wunner]]". Disse Brääch wuud truch dän touniemende Ferkier uurbelasted. Ju Diskussion deeruur, of me ap ju Lieste fon dät Waareldkultuuräärwe blieuwe wüül, of dät et foar ju Infrastruktuur fon de Stääd beeter is, ne näie Brääch tou bauen, kon me oafte ap de Sträte mee biewoonje. Do Ienwoonere fon de Stääd sunt oafte ju Meenenge, dät Dresden sofuul Ankloang fint, dät sun Iendraach ap de UNESCO-Lieste neen Noodseeke weese skuul. == Ferkier un Transport == [[Bielde:Dresden-Germany-Main station.jpg|thumb|200px|Dresden Haudboanhoaf]] [[Flughafen Dresden]] is die internationale Flughoawen fon Dresden. Die lait in Klotzsche, n Stääddeel fon Dresden, 9 KM noudelk fon de Binnenstääd oawe. Siet September 2008 is die offizielle Noome fon dän Flughoawen: Dresden International. Boanferkier rakt et uur [[Dresden Haudboanhoaf]] mäd ne Ferbiendenge tou [[Leipzig]], [[Berlin]], [[Prag]], [[Erfurt]], [[Magdebuurich]], [[Frankfurt]], [[Wiesbaden]], [[Hambuurich]], [[Hannover (Stääd)|Hannover]], [[Bremen]], [[Szczecin|Stettin]], [[Brünn]], [[Wien]] un [[Budapest]], [[Boanhoaf Dresden Midde]] un [[Boanhoaf Dresden-Näistääd]]. In ju Stääd rakt et tweelich S-Boan Ferbiendengen un 30 Buslinien. Bit 1975 foaren in Dresden uk Buppeleedengsbusse. Disse wuuden truch Busse mäd Dieselandrieuw ärset. Truch dän noudwäästelke Beräk fon de Stääd gungt ju Buundesautoboan 4 in Gjuchte [[Görlitz]] un [[Chemnitz]] - [[Erfurt]]. In dät Noude fon de Stääd ju Buundesautoboan 13 in Gjuchte [[Berlin]] un wäästelk fon Dresden ju Buundesautoboan 14 ätter [[Leipzig]]. Ju näie Buundesautoboan 17 begint in dät Wääste fon Dresden ätter dät Suude. Et is uk ju [[Europasträite 55|E55]] un gungt truch dät [[Erzgebierge]] ätter [[Prag]]. == Berüümde Bewoonere fon Dresden == === Gebooren in Dresden === [[Bielde: Dresden-Jenidze-gp.jpg|thumb|260px|Sigarettenfabrik Yenidze]] <-! Oardend ätter Bäide<ref>"ju Bäide" is een oold Woud foar "Gebuurt"</ref> -> * [[Heinrich V. fon Saksen]] ([[16. Meerte]] [[1473]]), Herzog fon Saksen * [[Anna fon Saksen (1544-1577)|Anna fon Saksen]] ([[1544]]-[[1577]]), twäide Moanske fon [[Wilhelm fon Oranien]] * [[August II. fon Polen]] ([[1670]]), Köönich fon Polen * [[August III fon Polen]] ([[1696]]), Köönich fon Polen * [[Nikolaus fon Zinzendorf]] ([[1700]]), Gruunder fon ju [[Herrnhutter Bruuremeente]]. * [[Friedrich Christian fon Saksen (1722-1763)|Friedrich Christian fon Saksen]] ([[1722]]), Kuurfürst fon Saksen * [[Friedrich August I. fon Saksen]] ([[1750]]), Köönich fon Saksen * [[Maximilian fon Saksen (1759-1838)|Maximilian fon Saksen]] ([[1759]]), Prins * [[Johann fon Saksen (1801-1873)|Johann fon Saksen]] (1801), Köönich fon Saksen * [[Albert fon Saksen]] ([[23. April]] [[1828]]), Köönich fon Saksen * [[Georg fon Saksen (1832-1904)|Georg fon Saksen]] ([[1832]]), Köönich fon Saksen * [[Alfred Hettner]] ([[1859]]), Geograph * [[Friedrich August III fon Saksen]] ([[1865]]), Köönich fon Saksen * [[Melitta Bentz]] ([[31. Januoar]] [[1873]]-[[1950]]), Ärfienderske fon ju [[Koafjeteemse]] * [[Paula Modersohn-Becker]] ([[1876]]-[[1907]]), Moaler * [[Conrad Felix Müller]] ([[1897]]-[[1977]]), Moaler * [[Erich Kästner (Drehbuch)|Erich Kästner]] ([[1899]]-[[1974]]), [[Literatuur|Skrieuwer]], [[Dichtenge|Dichter]] un Komiker * [[Margaret Carola fon Saksen]] ([[1900]]-[[1962]]), saksiske Prinsässinne * [[Robert Siodmak]] ([[1900]]-[[1973]]), US-amerikanisken Regisseur * [[Rudolf Harbig]] ([[1913]]-[[1944]]), Spoartler * [[Luise Krüger]] ([[1915]]-[[2001]]), Spoartler * [[Helmut Schön]] ([[1915]]-[[1996]]), Foutbaalspieler un Foatbaaltrainer * [[Horst Sindermann]] ([[1915]]-[[1990]]), DDR-Politiker * [[Andreas fon Bülow]] ([[1937]]), düütsken Politiker * [[Jörg Peter]] ([[1955]]), Looper * [[Andreas Trautmann]] ([[1959]]), Foutbaalspieler * [[Matthias Sammer]] ([[1967]]), Foutbaalspieler un Trainer * [[Burger Tim Wall]] ([[1989]]), Swimmer === Uurswain bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> === [[Bielde: DD-Schloss-gp.jpg|thumb|260px|[[Residenzslot]]]] * [[Heinrich Schütz]] ([[Bad Köstritz|Köstritz]], [[8. Oktober]] [[1585]]), [[Komponist]] un [[Oargel]]ist * [[Wilhelm Friedemann Bach]] ([[Weimar (Thüringen)|Weimar]], [[22. November]] [[1710]]), Komponist * [[Ludwig Tieck]] ([[Berlin]], [[31. Moai]] [[1773]]), [[Literatuur|Skrieuwer]] * [[Carl Maria fon Weber]] ([[Eutin]], [[18. November]] [[1786]]), Komponist * [[John Peter Platter]] ([[Dordrecht (Niederlounde)|Dordrecht]], [[11. November]] [[1808]]), niederloundsken [[Moalerkunst|Moaler]] * [[Robert Schumann]] ([[Zwickau (Stadt)|Zwickau]], [[8. Juni]] [[1810]]), Komponist * [[Richard Wagner]] ([[Leipzig]], [[22. Moai]] [[1813]]), Komponist * [[Heinrich Hertz]] ([[Hamburg]], [[22. Februoar]] [[1857]]), [[Physik]]er * [[Heinrich Mann]] ([[Lübeck]], [[27. Meerte]] [[1871]]), Skriewer * [[Sergei Rachmaninoff]] ([[Weliki Nowgorod|Nowgorod]], [[1. April]] [[1873]]), Komponist, [[Klavier|Pianist]] un [[Dirigent]] * [[Ernst Ludwig Kirchner]] ([[Aschaffenburg]], [[6. Moai]] [[1880]]), Moaler * [[Victor Klemperer]] ([[Gorzów Wielkopolski|Landsberg an der Warthe]], [[9. Oktober]] [[1881]]), Philologe un Skriftstaaler * [[Hitler Angela|Angela Raubal]] ([[Braunau am Inn (Stadt)|Braunau am Inn]], [[28. Juli]] [[1883]]), Hoolichsuster fon [[Adolf Hitler]] * [[Lothar-Günther Buchheim]] ([[Weimar (Thüringen)|Weimar]], [[6. Februoar]] [[1918]]), Skrieuwer un Moaler * [[Hans Hermann Groer]] ([[Wien]], [[13. Oktober]] [[1919]]), Kardinoal, Aartsbiskop fon [[Wien (Stääd)|Wien]] * [[Hans Modrow]] ([[Jasenitz]], [[27. Januoar]] [[1928]]), [[DDR]]-Politiker == Partnerstääde == [[Bielde: Albertinum.jpg|thumb|260px|[[Albertinum (Dresden)|Albertinum]]]] Dresden häd do foulgjende [[Partnermeente|Partnerstääde]]: * [[Brazzaville]] (Republik Kongo), sänt 1975 * [[Columbus (Ohio)|Columbus]] (USA) sänt 1992 * [[Coventry]] (UK) sänt 1959 * [[Florenz]] (Italien) sänt 1978 * [[Hambuurich]] sänt 1987 * [[Ostrava]] (Tschechien), sänt 1971 * [[Rotterdam]] (Niederlounde) sänt 1988 * [[Salzburg (Stääd)|Salzburg]] (Aastriek) sänt 1991 * [[St. Petersburg]] (Ruslound) sänt 1961 * [[Skopje]] (Mazedonien), sänt 1967 * [[Straßburg]] (Frankriek) sänt 1990 * [[Breslau]] (Polen), sänt 1959 == Ferbiendengen == * [http://www.besuchen-sie-dresden.de/ Dresden, Stäädfierder] * [http://www.dresden-und-sachsen.de/dresden/index.htm Dresdner historisk Zentrum] * [https://web.archive.org/web/20120704234948/http://www.dresden.de/dtg/de/kunst_kultur/museen.php Museen in Dresden] * [https://web.archive.org/web/20120815112742/http://www.glaesernemanufaktur.de/de/besucherservice/nachtschicht-plus Besäikerservice Noachtskicht] * [https://web.archive.org/web/20140201174909/http://www.saechsische-dampfschiffahrt.de/ Saksiske Dampskipfoart] * [https://web.archive.org/web/20101226232957/http://www.skd.museum/de/museen-institutionen/index.html Stoatelke Kunstsamlengen] * [https://web.archive.org/web/20120520074532/http://www.dresdene.de/dresden-tipps/html/ernemannturm.html Ernemanntouden] * [http://www.tsd.de/ Techniske Samlengen Dresden] [[Bielde:Dresden-nightpanorama-dri.jpg|thumb|center|800px|Blik fon ju Carolabrääch ap de Stäädmidde fon Dresden. Links un Midde ju Brühlsche Terrasse, deerbäáte ju [[Frauensäärke (Dresden)|Frauensäärke]] un do Toudene fon dät [[Saksisk Ständehuus|Ständehuus]], dät Residenzslot un ju Kattoolske Hoafsäärke. Gjuchts ju Augustusbrääch un fluks deerbääte die Semperoper.]] {{Grootstääd in Düütsklound}} {{Commons Boolke|Dresden}} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Saksen]] tby7iylrts0zy8z50pjct6aqy8kbkpy 14 7312 88490 88489 2012-06-29T10:14:01Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Dät sunt wäil maast Artikkele mäd eenige Woude in froamde Skrift. tu1ckk88dv9sx8vtebcene0s0vl7fkh 10 7313 89877 89876 2012-07-27T10:26:24Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wad zon.jpg|thumb|right|120px|''Ju Wäädsee'']] *... Dät [[Afrikoansk]]e sik foar 95% ap dät [[Niederloundsk]]e basiert? *... [[Düütsklound]] in [[1916]] dät eerste Lound waas dät ju [[Suumertied]] ienfierde? *... In dän Sats "the quick brown fox jumps over the lazy dog" aal do Bouksteeuwe stounde do ap n [[Personal Computer|Tastatuur]] bruukt wäide? *... Ju [[Wäädsee]] ap ju [[UNESCO]]-Lieste fon dät [[UNESCO-Waareldäärwe|Waareldäärwe]] stoant? *... Die Noudfräise [[Theodor Mommsen]] dän [[Nobelpries foar Literatuur]] in [[1902]] kriegen häd? *... Anatolien ap [[Seelterfräisk]] [[Littik Asien]] hat? *... Dät do [[Fräisen]] do Eerste wieren uum do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] as oainständich Lound an tou ärkannen? 247il932o6xsx9godpvminnm274yw4t 0 7314 88546 2012-06-30T22:22:39Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Steenwijkerland]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Steenwijkerland]] oftwt2zh9pp6ztacepuwggqdjucye28 0 7317 88594 2012-07-01T20:04:17Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Juunreformation]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Juunreformation]] k07virh94e7ojhx8f92erexklyjk2tk 0 7318 106226 102425 2013-03-11T11:18:25Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 100 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q9259]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Ju [[UNESCO]] ferloant dän Tittel '''Waareldäärwe''' ('''Waareldkultuuräärwe''' un '''Waareldnatuuräärwe''') an Steeden, do sik apgruund fon hiere Eensichoardegaid un hiere Authentizität deerfoar kwalifizierje un do fon do Stoaten foar dissen Tittel foarsloain wäide. Ju UNESCO ferloant dissen Tittel in dän Roome fon ju fon uur 185 Stoaten ratifizierde Waareldäärwekonvention fon 1972. Deermäd nimt ju UNESCO disse Steeden in ju '''Waareldäärwelieste''' ap. Uur Klassen sunt dät ''[[Waarelddokumentenäärwe]]'' (hääruutraagjende Dokumente fon de Moanskhaidsgeskichte) fon ju UNESCO un dät ieuwenfals ap ne Konvention (fon 2003) stuttede ''[[Immaterielle Waareldäärwe]]'' (t.B. Dons, Tjooter, Musik, mundelke Literatuur un Hondwierkstraditione). ==ju Lieste== In uus Naite heert tou ju Lieste ju [[Wäädsee]]. == Weblinks == {{Commonscat|World Heritage Sites|Welterbe}} * Doatenboank fon ju UNESCO mäd uumfangrieke Beskrieuwengen fon do eenpelde Steeden ([http://whc.unesco.org/en/list englisch], [http://whc.unesco.org/fr/list französisch]) * [http://www.unep-wcmc.org/world-heritage-sites-information-sheets_271.html Samlenge] fon dät [[Umweltprogramm der Vereinten Nationen|UNEP]]-WCMC mäd eenhaidelke Doatenbleedere tou aal Steeden fon dät Waareldnatuuraärwe blw. miskede Steeden * [http://www.schaetze-der-welt.de Schätze der Welt] – Hier kon me sik Dokumentationsfilme uur do maaste Kultuur- un Natuurtoankmoale mäd dät UNESCO-Prädikat as fjoondelsuure [[Real Media|RealPlayer]]-Videos ankiekje un -heere Nationoales: * Nationoale UNESCO-Kommissione: [http://www.unesco.de Düütsklound], [http://www.unesco.at Aastriek], [http://www.unesco.ch Swaits] {{stump}} ek6verul0zfpzzmxs5mqdktft3t0wbr 10 7322 88657 2012-07-02T21:20:35Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „<br clear=all> {|style="margin:0.5em 0 0.5em 0; clear:both;" width=100% class=toccolours ! align="center" style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="f…“ wikitext text/x-wiki <br clear=all> {|style="margin:0.5em 0 0.5em 0; clear:both;" width=100% class=toccolours ! align="center" style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:0px;">&nbsp;</div>Germaniske Sproaken |- | align="center" style="font-size: 90%;" |'''Anglo-Fräisk''': [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] - [[Noudfräisk]] - [[Seelterfräisk]] - [[Wäästfräisk]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" |'''Kontinentoal Wäästgermanisk''': [[Afrikoansk]] - [[Düütsk]] - [[Niederloundisk]] - [[Platdüütsk]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" |'''Noudgermanisk''': [[Dänisk]] | [[Färöisk]] | [[Isloundsk]] | [[Norwegisk]] | [[Swedisk]] |} 66w9msafud2yrwgx9sr4f27cwo2yiu1 0 7326 117343 117120 2018-07-20T13:17:18Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Pensilvanien]] nach [[Pennsylvanien]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Pensilvanien | ôfbylding = Flag of Pennsylvania.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 12.742.886 | oerflak = 119.283 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Pensilvanien''' ([[Ängelske Sproake|ängelsk]]: ''Pennsylvania''; [[latiensk]] foar „Penn sien Wooldlound“), offiziellen Noome „Commonwealth of Pennsylvania“ is n Buundesstoat in dät Aaste fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]]. Sin Noome häd dät fon [[William Penn]]. Pennsylvanien is een fon do [[Trättien Kolonien]], do do Fereenigde Stoaten gruunded hääbe. In dät Aaste stat sien Skeed an [[New Jersey]], in dät Suudaaste an [[Delaware]], in dät Suude an [[Maryland]], in dät Suudwääste an [[West Virginia]], in dät Wääste an [[Ohio]] un in dät Noude an dän Buundesstoat [[New York (Buundesstoat)|New York]] un an dät [[Eriemeer]]. Aaltouhoope is Pennsylvania 119.283 km² groot. == Sjuch uk == * [[Paltsersk]] * [[Philadelphia]] * [[Pittsburgh]] * [[Universität fon Pensilvanien]] (UPenn) * [[Staatliche Universität fon Pensilvanien]] (Penn State) == Ferbiendengen == {{Commonscat|Pennsylvania}} [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] f8uogxzyax6bpkwhixotfga6p0ykvjz 0 7329 113971 111081 2017-02-19T16:06:28Z TheDragonhunter 8007 -interwikilink, wikidata exists since 2013 wikitext text/x-wiki '''Tom Puss''' (holloundsk ''Tom Poes'') is ju bekoandste [[Comicfiguur]] fon dän niederloundske Comicteekener [[Marten Toonder]]. == Äntwikkelenge == Die [[Anthropomorphismus|anthropomorphe]] Koater ''Tom Puss'' wuud al 1938 äntwikkeld, ferskeen eerste oawers bloot in [[Argentinien]] un ju [[Tschechoslowakei]]. In do Niederlounde ferskeen ''Tom Puss'' toun eersten Moal dän 16. Meerte 1941 in dät Deegeblääd [[De Telegraaf]].<ref name="lambiek">[http://lambiek.net/aanvang/toonder.htm Marten Toonder bie lambiek.net (nl.)]</ref> Al in ju trääde Foulge bie dän ''Telegraaf'' kreech ''Tom Puss'' mäd dän ieuwenfals anthropomorphe Boare ''Oliver Bommel'' n räägelmäitigen Beglaiter.<ref name="lambiek"/> Fon n 28. November 1947 bit toun Juni 1951 ärskeen in do Niederlounde mäd ''Tom Poes Weekblad'' n Comicwiekenblääd, dät ieuwenske dän Titelfiguur noch moor Protagoniste äntheelt. ref>[http://lambiek.net/aanvang/tompoesweekblad.htm ''Tom Poes Weekblad'' bie lambiek.net (nl.)]</ref> Ju lääste Geskichte fon ''Tom Puss & Hr. Bommel'' ärskeen 1986.<ref name="lambiek"/> Waas ju Figuur fon dän ''Tom Puss'' toueerst foar litje Bäidene as Sielgruppe anlaid, so gjuchte sik die Comic in do 1960er un 1970er Jiere moor an Jungfoulk un junge Woaksene. Deerbuute wuud ju uk in Teekentrickfilme un as Wierwedreeger iensät. In n Ounfang äntheelten do Comics mäd ''Tom Puss'' neen Spräkbläisen, man die Text waas bloot unner do Bielden anoardend. Eerste 1945 wuude dät tiedwiese annerd.<ref>Andreas C. Knigge: ''Comics'', Rowohlt Taschenbuch Verlag, Reinbek 1996, ISBN 3-499-16519-8, S. 237.</ref> In dän düütsksproakigen Ruum ferskeen ''Tom Puss'' unner uur in do Jiere 1983 bit 1985 bie [[Carlsen Comics|Carlsen]].<ref>[http://www.comicguide.de/php/detail.php?id=4109&file=r&display=short ''Tom Puss'' bie comicguide.de]</ref> Ap Wäästfräisk ferskeenen Tom Puss- of Bommel-Geskichten in ju [http://www.lc.nl/ Leeuwarder Courant] un leeter as Bouke in do Jiere 1994 bit 2007 bie [http://www.chatmort.nl/ Chat Mort]. == Figuure == * ''Tom Puss'' is altied die Wieste, die do Failere fon do Uur löösen däd, besunners fon sin Fründ Oliver Bommel. * ''Bommel'' is n rieken Heer, die der n “foaroalerk” Kastäil bewoont, wät hie sälwen baue lät häd. Hie wol “in t Stille Goudes dwo” un immer wiese, “wät n Heer fermai”, man dät wäd je aal niks. * ''Johann'', sin Tjooner, die der räägelmäitich Ouskeed nimt. * Professor ''Prschikowski'', die Geleerde in Toachten: "Dit is aal ja gans uunwietenskuppelk." * Die Psychologe ''Breinbreier'': “Dät sjo iek so oafte in mien Praxis”. == Literatuur == * Franco Fossati: ''Das große illustrierte Ehapa Comic Lexikon'', Ehapa Verlag, Stuttgart 1993, ISBN 3-7704-0865-9, S. 260—261 * Andreas C. Knigge: ''Comic-Lexikon'', Ullstein, Frankfurt am Main, Berlin und Wien 1988, ISBN 3-548-36554-X , S. 432—433 == Ätterwiese == <references /> [[Kategorie:Comicfiguur]] 5tb5kyllk78nnngwzxr6dqtfirn0xpj 10 7332 89451 2012-07-15T21:54:02Z Bernd 1291 Bernd verschob Seite [[Foarloage:Wäilkuumen]] nach [[Foarloage:Wäilkeemen]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Wäilkeemen]] 6jtzf9rq6d7wag8norfd9lhk9te9tvd 0 7337 105014 95961 2013-03-08T18:22:55Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 97 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q25226]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cam Ranh Airport.jpg|300px|thumb|right|Lufthoawen Cam Ranh]] '''Lufthoawen Cam Ranh''' is die Lufthoawen foar [[Nha Trang]], [[Khanh Hoa]] [[Vietnam]]. Die Lufthoawen lait uungefeer 36 km fon dät Säntrum fon Nha Trang. [[Kategorie:Vietnam]] 44j8ohesfzd8964kw7shrg9otwcp5er 0 7338 113368 113286 2016-08-23T05:23:00Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from Wikipedia (en) wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome = Nha Trang | Koarte = Nha Trang skyline.jpg | Ienwoonertaal = 402.000 (<small>2015</small>) | Metropoolregion = | Lound = [[Vietnam]] | Metropoolregion = | Distrikt = | Provinz = [[Khanh Hoa]] | Deelstoat = | Departemänt =[[Nam Trung Bo]] | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 251 | Tiedsone = UTC +7 | Buurmäster = | Websiede = [http://www.khanhhoa.gov.vn/ www.khanhoa.gov.vn] }} [[Bielde:Nhatrang rue tran phu.jpg|250px|thumb|right|Nha Trang]] '''Dong Hoi''' is ju Haudstääd fon [[Khanh Hoa]], [[Vietnam]]. Buute ju Stääd lait die internationoale [[Lufthoawen Cam Ranh]]. *[[:en:voy:Nha_Trang|Nha Trang - Wikivoyage]] {{en}} {{geostump-links}} [[Kategorie:Vietnam]] pjklzwcmfo9hglxgso8d94zu5ig5krr 0 7339 113341 105016 2016-08-20T18:15:19Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome =Ba Ria | Koarte = Trung tâm thương mại Bà Rịa.jpg | Ienwoonertaal = 153.000(<small>2014</small>) | Metropoolregion = | Lound = [[Vietnam]] | Metropoolregion = | Distrikt = | Provinz = [[Ba Ria-Vung Tau]] | Deelstoat = | Departemänt =Dong Nam Bo | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 2 | Tiedsone = UTC +7 | Buurmäster = | Websiede = [http://www.bariavungtau.gov.vn/ www.bariavungtau.gov.vn] }} '''Ba Ria''' is ju Haudstääd fon [[Ba Ria-Vung Tau]], [[Vietnam]]. Buute ju Stääd lait die internationoale [[Lufthoawen Long Thanh]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Vietnam]] 89zo7lixlls4lsf0merdmsaxm69mqpm 0 7340 113391 105017 2016-08-23T06:40:13Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki {{Infobox Stääd | Noome =Vung Tau | Koarte = Sau Beach in Vungtau.jpg | Ienwoonertaal = 472.527 (<small>2015</small>) | Metropoolregion = | Lound = [[Vietnam]] | Metropoolregion = | Distrikt = | Provinz = [[Ba Ria-Vung Tau]] | Deelstoat = | Departemänt =Dong Nam Bo | Oblast = | Woiwodskup = | Fläche = 2 | Tiedsone = UTC +7 | Buurmäster = | Websiede = [http://www.bariavungtau.gov.vn/ www.bariavungtau.gov.vn] }} '''Vung Tau''' is ju Haudstääd fon [[Ba Ria-Vung Tau]], [[Vietnam]]. Buute ju Stääd lait die internationoale [[Lufthoawen Long Thanh]], [[Lufthoawen Vung Tau]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Vietnam]] dy1fi1jjzjpekerjpiwhn36102dweph 0 7341 122765 122707 2023-08-17T14:06:32Z T. Mikulski 13191 Austen uut 1873 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Jane Austen (chopped).jpg|thumb|right|160px|Austen uut 1873]] '''Jane Austen''' (* [[16. Dezember]] [[1775]], [[Steventon]], [[Hampshire]]; † [[18. Juli]] [[1817]], [[Winchester]], [[Änglound]]) waas ne [[Literatuur|Skrieuwerske]] uut [[Groot-Britannien]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://www.kritikatur.de/Jane_Austen Jane Austen] (Kritikatur) {{SORTIERUNG:Austen, Jane}} [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:Änglounder]] bo5n3sygbyyom7ua995hfrnwqa8jgkw 0 7342 105019 100590 2013-03-08T18:24:01Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 166 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q656]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Sänt Päitersbuurich<br /><small>Санкт-Петербург</small> | ôfbylding = SPB View on Fontanka Embankment.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 4.953.219 <small>(2012)</small> | oerflak = 1.439 km² | befolkingstichtens = 3.384 / km² | stêdekloft = 5,4 Mio <small>(2012)</small> | hichte = 3 Meter | lân = [[Ruslound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Föderationskring | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 190000-199406 | tiidsône = [[UTC]]+4 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://gov.spb.ru gov.spb.ru] }} '''Sänt Päitersbuurich''' is ju grootste Stääd in [[Ruslound]] an ju Äi [[Newa]], mäd ne Flakte fon 1.439 km². Ju Stääd häd 4.953.219 Ienwoonere. [[Bielde:St. Petersburg at Night, Russia.jpg|thumb|left|250px|Sänt Päitersbuurich]] {{stump}} [[Kategorie:Ruslound]] fnzg3zyc70q45mijzp5u5cp4gmmc24e 0 7343 122788 119289 2023-08-18T17:10:29Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:El Greco - Portrait of a Man - WGA10554.jpg|thumb|200px|Säärm-Portrait fon<br />'''Domínikos Theotokópoulos''']] '''Domínikos Theotokópoulos''' (In griechiske Skrift "'''''Δομήνικος Θεοτοκόπουλος'''''", uk bekoand as "'''''El Greco'''''"; bädden uum [[1541]] ap [[Kreta]], stuurwen [[1614]] in [[Toledo]], [[Spanien]]), waas aan Moaler. Hie moalde toufäärme in dän Stil fon ju [[Skoule fon Kreta]], ju dän oolde [[Ikone]]n-Stil mäd ju [[Renaissance]] fermiskede, leeter, as hie in Venedig un Rom waas, moalde hie in ju Renaissance, in Spanien moalde hie in dän [[Manierismus]] un ap't lääste is hie gjucht oainwillich wuden. == Lieuwend == Toufäärme waas hie Ikonen-Moaler ap [[Kreta]]. Kreta waas in düsse Tied unner ju Heerskup fon ju [[Republik Venedig]], man ju Kultuur fon dät unnergeene byzantienske Riek wierkede noch ätter. Theotokópoulos heerde tou ju [[Skoule fon Kreta]] ju do Stile fon ju [[Renaissance]] un fon ju oolde Ikonen-Moaleräi ferboont. Dan geen wonnerde hie uut sien Heemoat uut un look truch do wäästelke Middelmeer-Lounde. Uut düsse Tied kumt uk sin Öökelnoome "El Greco", die hoolich spoansk un hoolich italieensk is: Uum [[1565]] begon hie, in ju Wierksteede fon [[Tiziano Vecellio]] ("Tizian") in Venedig tou wierkjen un stuude uk unner dän Ienfloud fon [[Jacopo Bassano]] un [[Jacopo Tintoretto]]. In [[1570]] geen hie ätter [[Rom]] wai, deer in düsse Tied ju Kunst fon [[Michelangelo]] in Moude waas. Dät wüül Theotokópoulos nit un look in [[1577]] toufäärme ätter [[Madrid]], fon deer uut fääre ätter Toledo wai, deer hie bit tou sin Dood tou wierkede. Foar aal'n dät leete Wierk fon Theotokópoulos is untypisk foar ju Tied. Wan me wäkke fon düsse Bielden sjucht, kon me licht toanke, dät do uut dät twintichste Jierhunnert wieren. Dät kumt deerfon, dät sik in dät [[20. Jierhunnert]] fuul Kunstlere ätter dät leete Wierk fon Theotokópoulos gjuchted häbe. == Biespil-Wierke == <gallery> Dormition El Greco.jpg|Ikone fon ju Äntsläipenge fon Maria, moald foar [[1567]] Bielde:7222 Adoración de los Reyes Magos.jpg|''Adoration of the Magi'', [[1568]], [[Museo Soumaya]], [[Mexico City]] Annunciation by El Greco (1570-1575, Prado).jpg|Ju Ounkändigenge - moald fon [[1570]] - [[1575]] El Greco - The Burial of the Count of Orgaz.JPG|Dät Deelbjoor fon dän Greeuwe fon Orgaz, moald [[1586]] - [[1588]] tou. El Greco, The Vision of Saint John (1608-1614).jpg|Ju Eepenenge fon dät füüfte Siegel (Uut ju Eepenbeerenge); moald twiske [[1608]] un [[1614]], bloot noch aan Deel fon ju Bielde is ärheelden, dät wichtichste is deer nit moor ap. </gallery> [[Kategorie:Grieche]] [[Kategorie:Ikonen]] [[Kategorie:Manierismus]] [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Renaissance]] ojv6zweaq1wo4gtbrzx8t3p22u9nmo8 14 7344 110872 90066 2015-06-01T23:38:57Z Mojolässe 6741 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Griechenlound| ]] [[Kategorie:Persoon]] jxx78j6hi1iyk2pok6l059gq34jgo26 14 7345 90067 2012-07-30T12:55:43Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „ [[Kategorie:Lound in Europa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] 654fra84jlc64jim4htmsbg5p67wcym 14 7346 116040 107395 2018-02-02T21:54:44Z 185.90.171.142 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Europäiske Union]] [[Kategorie:Stääd]] of4c1izrthm6magiwohicshp4akn3ur 0 7347 90088 2012-07-30T13:41:41Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Sweden]] nach [[Sweeden]]: In ju Skrieuwenge fon M. C. Fort skrift sik dät "Sweden", man hier ap ju Wikipedia häbe wie uurs een Skrieuwwiese. Un deer skuulen wie uus nauniemend an hoolde. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Sweeden]] mo1uipgjvlmeoizfhnbrq3r4io7nofq 14 7348 90098 2012-07-30T13:54:45Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Europa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 0 7349 90101 2012-07-30T13:59:33Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Wien]] nach [[Wien (Stääd)]]: Woanelk meent me ap Seeltersk mäd "Wien" wät tou drinken. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wien (Stääd)]] qdqdrwh68rf2sg74clmhehnmn9eq5v7 0 7350 90107 2012-07-30T14:12:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Domínikos Theotokópoulos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Domínikos Theotokópoulos]] k2y50apf75h1thowbsuq8xi15ndyvvp 0 7351 90109 90108 2012-07-30T14:13:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Domínikos Theotokópoulos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Domínikos Theotokópoulos]] k2y50apf75h1thowbsuq8xi15ndyvvp 0 7352 90110 2012-07-30T14:13:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Domínikos Theotokópoulos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Domínikos Theotokópoulos]] k2y50apf75h1thowbsuq8xi15ndyvvp 0 7353 90111 2012-07-30T14:15:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Domínikos Theotokópoulos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Domínikos Theotokópoulos]] k2y50apf75h1thowbsuq8xi15ndyvvp 0 7354 90112 2012-07-30T14:16:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Domínikos Theotokópoulos]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Domínikos Theotokópoulos]] k2y50apf75h1thowbsuq8xi15ndyvvp 14 7355 90113 2012-07-30T14:19:00Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] 0xy6goolmrh0puxn5zjlpayagluyg7g 14 7356 90119 2012-07-30T14:51:51Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Aastsäärken]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Aastsäärken]] acxb9tljsopb15hzkq7rh5odf1nce0l 14 7357 90120 2012-07-30T14:52:10Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kristendum]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kristendum]] idluow3wujy7b3n7jxavh68f250fc3l 14 7358 90122 2012-07-30T14:56:19Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] 0xy6goolmrh0puxn5zjlpayagluyg7g 0 7360 113234 112275 2016-08-06T11:26:20Z Pyt 12 /* Sehenswürdigkeiten */ wikitext text/x-wiki Die '''Hümmling''' is n Geest bit tou 73 m buppe NN in dät [[Loundkring Oamselound|Oamselound]]. == Geografie == Die Hümmling lait in dät Noude fon dät Oamselound, uungefeer 10 km aastelk fon ju [[Oamse]]. Fon dät Noude ätter dät Suude is dän Hümmling uungefeer 28 km, dät Gebiet is fon dät Wääste ätter dät Aaste wai sun 14 km groot. Dät Gebiet lait suudelk fon dät [[Kustenkanoal]] un begint in dät Noude bie [[Äästerweede]], dät maast suudelke Täärp is Stavern. == Sproake == Ju Hümmlinger Sproake fon [[Loorp]] is beskrieuwen in Heinrich Book un Hans Taubken, ‘Hümmlinger Wörterbuch auf der Grundlage der Loruper Mundart’, Sögel 1993, 1998. == Sehenswürdigkeiten == *Ju Region is bekoand uum do prehistoriske Steengreewe (Hunengreewe). *In Äästerweede rakt et n Informationssäntrum foar dät fröiere [[KZ Äästerweede]]. *Bie [[Suugel]] lait dät bekoande [[Slot Clemenswerth]]. [[Kategorie:Loundkring Oamselound]] i278nbvpqt8gov6f6cia6qv28eymk9l 0 7361 120837 120833 2022-07-10T07:53:59Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hokusai landscape with two falconers.jpg|thumb|Londskup mäd twäin Falkeniere]] [[Bielde:Hok_Fuj_Flow_Trees.jpg|thumb|''Ansicht fon Fuji twiske do blöiende Boome, uum 1802'']] '''Katsushika Hokusai''' (葛飾北斎); [[Oktober]] of [[November]] [[1760]] - [[10. Moai]] [[1849]]) waas n [[Japan]]isken [[Holtsnit]]kunstler fon [[Ukiyo-e]], ju traditionelle Japaniske Kunst fon dän Holtsnit. Hokusai häd binne aal Genren fon Ukiyo-e oarbaided, man ap berüümdeste wuud hie truch sien Londskupsoubieldengen. Tou sien bekoandste Wierke heere do ''[[Säksuntrütich Ansichte fon dän Bierich Fuji]]'' un do [[Hokusai Manga]]. == Do eerste säkstich Jiere == Hokusai wuud gebooren in [[Edo (Japan)|Edo]] (däälich Tokio) in dät njuugende Mound fon dät tjaande Jier fon ju [[Horeki]]-Periode. Uur sien Oolden is niks bekoand. As hie tjo Jiere oold waas, wuud hie as Bäiden annuumen fon Nakajim Ise, die der Speegele moakede foar dät Hoaf fon dän [[Shogun]]. Ap sien achttienste, as hie al wät Ärfoarenge hied mät Holtsnitdruk, fäng hie oun tou oarbaidjen in ju Wierksteede fon dän Ukiyo-e-Kunstler [[Katsugawa Shunso]], die der sik uutlaid hiede ap Bielden fon Tjooterspielere. Deeruum dät hie artistisk n uur Meemenge hiede as sin Leerder, moaste hie [[1785]] ju Wierksteede ferläite. Hierätter koom ne Tied fon Äärmoud foar Hokusai. Man hie studierde daach fääre uum sik artistisk tou ferbeeterjen. Hokusai moakede Bielden foar Bouke un Holtsnitte mäd as wichtichste Subjekte dät Deegslieuwend in Japan un do japaniske Traditione un Soagen. == Ansichte fon dän Bierich Fuji == [[Bielde:Katsushika Hokusai - Fine Wind, Clear Morning (Gaifū kaisei) - Google Art Project.jpg|thumb|Een fon do ''Ansichte fon dän Bierich Fuji'']]Sien bekoandste Wierke moakede hie ätter sien säkstichste Jier. Do ''Fugaku Sanjûrokkei'', ofwäil do ''Säksuntrütich Ansichte fon dän Bierich Fuji'' moakede hie [[1831]], ätterdät hie truch sin Bäidenswänt in läipe finanzielle Probleme keemen waas. Hie ferwoande in disse Wierke insteede fon dät fon oalershäär bekoande plontenoardige [[Indigoblau]] oafte dät näiere [[Prüüskblau]], n chemisken Faawestof die der in Japan eerste siet 1829 bekoand waas. === Ju groote Wooge === [[Bielde:The Great Wave off Kanagawa.jpg|thumb|200px|left|''[[Ju groote Wooge fon Kanagawa]]''<ref>Uut do [[Säksuntrütich Ansichte fon dän Bierich Fuji|36 Oubieldengen fon dän Bierich Fuji]] fon Katsushika Hokusai. Faawe, Holtsnit [[Metropolitan Museum of Art]], New York</ref>]]Sien bekoandste Oarbaid ''[[Ju groote Wooge fon Kanagawa|Ju groote Wooge bie Kanagawa]]'', wier eenige litje Boote ap n See fon Hïuünenwoogen fersäike tou foaren. Foarallen ju grootste Wooge is imponierjend un häd wät häär n Monster mäd Klauen. Disse Wooge stoalt ju Kraft fon de Natuur deer un ieuenso ju Kraft fon do Roiere in do Boote. Uurigens waas et in ju Tied fon Kanagawa noch nit bewiesd, dät et sukke [[Uurflächewooge|Woogen]] wuddelk rakt, oawers apstuuns is ju Wietensup deer wäil fon uurtjuugd. Sukke Woogen sunt uk woarnumen in dän [[Bucht fon Tokio]], wier Hokusai dät Geböären ap ju Bielde woarskienelk situierde. In ju Bäätergruunde stoant die Bierich [[Fuji (Fulkoan)|Fuji]], oawers Hokusai häd dän woarskienelk uk in ju foarnste Wooge oubielded, deeruum dät ju Wooge juust diesälge Uumfang häd as ju Fuji fon ne uur Siede. ''Ju groote Wooge'' häd ätters fuul Kunstlere inspirierd, oawers uk fuul Teeknere fon politiske (Spot)bielden. <div style="clear:left;"></div> == Äärwe == Hokusai stoorf dän [[10 Moai]] [[1849]]. Hie liet 30.000 Wierke ätter. Sien lääste Woude skuulen weesen hääbe:"Noch tjoon Jier, of bloot fieuw, un ik waas n grooten Kunstler wuuden". Hokusai is ne Inspirationswälle weesen foar uuner uur dän japaniske Kunstler [[Ando Hiroshige]], man as hierbuppe mälded uk foar fuul Kunstlere uur de ganse Waareld. == Ferbiendengen == {{Commonscat|Katsushika Hokusai}} * [http://www.book-navi.com/hokusai/hokusai-e.html Hokusai-Museum in Obuse, Japan] * [https://web.archive.org/web/20081004165757/http://www.mfa.org/index.asp Museum of Fine Arts, Boston] - Database mäd uum 760 Oubieldengen fon Wierke fon Hokusai * [https://web.archive.org/web/20120313115739/http://visipix.dynalias.com/search/search.php?q=hokusai&u=&l=en Dynalias] - Siede mäd bolde tjoduusend hoochwäidige Oubieldengen fon Wierke fon Hokusai * [http://www.metmuseum.org/Works_of_Art/viewOne.asp?dep=6&viewMode=0&item=JP1847 The Metropolitan Museum of Art's (New York) Portoal uur ''Ju groote Wooge bie Kanagawa''] * [https://web.archive.org/web/20071011233529/http://www.hillstead.org/collection/prints_japanese.html Hill-Stead Museum, Farmington Connecticut] - Siede uur Katsushika Hokusai == Bemäärkenge == {{reflist|85%}} [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Moalerkunst]] tntook7cnxm2gqbke3kmihwpev3xbqz 0 7362 118301 90167 2019-04-23T16:45:03Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Noudmakedonien]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Noudmakedonien]] 0htfucwvd1shy1cigk96y1orik0045o 10 7363 90209 2012-08-01T19:24:52Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:StateLibQld 1 100624.jpg|thumb|right|140px|Träimäst-Skuuner ''Heinrich'' (1860)]] *... Ap seelter Hällengen sogoar [[Hällenge#Do Strukeljer Hälgen|T…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:StateLibQld 1 100624.jpg|thumb|right|140px|Träimäst-Skuuner ''Heinrich'' (1860)]] *... Ap seelter Hällengen sogoar [[Hällenge#Do Strukeljer Hälgen|Träimäst-Skuunere]] baud wuuden sunt? *... Al 1415 wäkke seelter Woude (''Foan'', ''Eed'') [[Uurkunde|apskrieuwen]] wuuden? *... Ju seelter [[Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound MAS|Iersenboan]] fon 1908 bit 1968 foar Personenbeföärderenge benutsed wuude? *... Ju [[Kornisk]]e Sproake wier tou Lieuwend broacht is, ätter dät ju al foar 200 Jier uutstuurwen waas? *... Me mäd [[Auger-Elektrone-Spektroskopie (AES)|Auger-Spektroskopie]] Loagen bit ap eenige Atomtjukten analysierje kon? *... Minnerhaidssproaken oafte moor [[Phonem]]e hääbe as Moorhaidssproaken? *... [[Siatutanda|Uutände]] ätter wäkke al 238 ä. Chr. ärwäänd wuude? e2kya38zp1x13j0d8c3lv9zn5uiai8a 0 7365 90230 2012-08-02T10:32:47Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Ruumfeer]] nach [[Ruumtefeer]]: Ruum is moor sowät as n Koomer. Ruumte is ätter mien Meenenge dät beetere Woud. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Ruumtefeer]] ei1k6fqujmepn3k5n59lsgiliw7patp 0 7366 90236 2012-08-02T10:37:17Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Europäiske Ruumfoartorganisation]] nach [[Europäiske Ruumtefoartorganisation]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Europäiske Ruumtefoartorganisation]] k9b2weul3fjs9j4aw934npfv5wn90ey 0 7367 90239 2012-08-02T10:44:51Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Internationoale Ruumstation]] nach [[Internationoale Ruumtestation]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Internationoale Ruumtestation]] jyjjyfv5t75ak905mh69c5z6lella11 0 7368 90246 2012-08-02T11:00:09Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Ruumfoart]] nach [[Ruumtefoart]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Ruumtefoart]] kt434e1abb5inhigiuz0jobqsoqadq2 14 7369 90253 2012-08-02T11:13:10Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Al]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Al]] qnmlfk1147nnuxigmnwlpa3wvz4fpmv 0 7370 110383 90262 2015-01-05T16:47:06Z Heinz 88 /* Fergeenhaid */ wikitext text/x-wiki Een '''Luchtfoartjuuch''' is een Reewe, ju in ju Lucht foare kon. Dät rakt deer gjucht ferskeedene Funktsjoonswiesen, do me groaf iendeele kon in Luchtfoartjuuge, do sweerer sunt as ju Lucht ([[Fljooger]]e, [[Hoochskruuwer]]e) , un wäkke, do lichter sunt as Lucht ([[Ballon (Luchtfoartjuuch)|Ballone]] un [[Luchtskip|Luchtskiepe]]). == Fergeenhaid == Bee do Ideen sunt aller, as me toankt. Litje Skienfät-Ballone, do [[Kǒng-Míng-Skienfät|Kǒng-Míng-Skienfeete]] wuden al foar bolde twoduusend Jiere fon dän [[China|Chineesiske]] Politiker [[Zhūgě Liàng]] ärfuunen. Ju fäärme Ballonfoart mäd Moanskene an Boud waas in [[1783]], die groote Ballon waas fon do Bruure [[Mongolfier]] ärfuunen wuden. In ju Theorie wuden al foar moorere hunnert Jiere Luchtfoartjuuge uuttoacht, do sweerer sunt as Lucht, t.B. fon [[Leonardo da Vinci]], man bit dät funktjoonierde, duurde dät noch een Tied. [[Albrecht Ludwig Berblinger]], bekoand as "die Snieder fon Ulm" stoalde al in [[1811]] aan Glied-Fljooger foar, die oaintelk funktsjoonierde, man as hie deermäd uur ju Donau fljooge skuul, geen dät nit, uumdät deer do Wiend-Ferhooldnisse läip sunt. Deeruum is hie bloot uutlaached wuden. Loange Tied heelt me do Luchtskiepe foar ju Technik fon ju Toukumst, man däälich sunt do Fljoogere ap't wichtichste. <gallery> Bielde:Montgolfiere 1783.jpg|Heetlucht-Ballon fon do Bruure Mongolfier Bielde:Zeppellin NT amk.JPG|Zeppelin NT ("Neuer Technologie") Bielde:Gleiter von Ulm.jpg|Glied-Fljooger fon Albrecht Ludwig Berblinger Bielde:Emirates A380 2.JPG|Aan moudeernen Fljooger </gallery> [[Kategorie:Technik]] tw12735rhgjois980x84o196k4bq2b3 0 7371 90263 2012-08-02T13:15:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Luchtfoartjuuch]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Luchtfoartjuuch]] mnserytzor0mee2baciefonrd8jwv7t 0 7372 118283 115575 2019-04-13T15:33:30Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1842]]: Die twäide Seminolenkriech, in dän do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] fersoacht häbe, do [[Seminolen]] uuttouroodjen af in Reservoate tou ferdrieuwen, eendet mäd aan Deel-Ärfoulch foar do USA. Wäkke fon do Seminolen sunt bit däälich in Florida blieuwen un häbe naan amtelken Free-Ferdraach mäd do USA moaked. * [[1919]]: Ju [[Weimarer Ferfoatenge]] loost dät [[Wät uur ju foarloopende Rieks-Moacht]] ou. * [[1947]]: Die Stoat [[Pakistan]] wäd uunouhongich fon [[Britisk-Indien]]. == Stuurwen == * [[1908]]: Friedrich Paulsen, noudfräisken Philosoph un Pädagoge. * [[2003]]: [[Helmut Rahn]], düütsken Foutbaal-Spieler [[Kategorie:August]] 7qorihc0kbk909j3etz7dr0pbf4lcjo 0 7373 90275 90274 2012-08-02T13:33:21Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Celý spacelab 2.JPG|thumb|Snitbielde truch dät Spacelab: Tunnel, Drukmodul un two Palätten (fon links)]] Dät '''Spacelab''' was een wierferweendbeer [[Ruumtelabor]], uum wietenskuppelke Fersäike in ju Sweereloosegaid tou moakjen. Dät waas bloot in een [[Space Shuttle]], een Oard fon Ruumtefeer, tou bruuken. Deer kuude dät in dän Leederuum ienbaud wäide. {{stump-links}} [[Kategorie:Ruumtefoart]] ouqinxbhu28jfcqp8py8ahkdtm1eker 0 7374 122714 110340 2023-08-15T14:53:30Z T. Mikulski 13191 Poe uut 1904 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Edgar Allan Poe 2.jpg|thumb|right|200px|Poe uut 1904]] '''Edgar Allan Poe''' ''(bädden ap dän [[19. Januoar]] [[1809]] in [[Boston]], [[Massachusetts]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]]; stuurwen ap dän [[7. Oktober]] [[1849]] in [[Baltimore]], [[Maryland]])'' waas aan amerikoansken Skrieuwer, die foarallen foar sien gruusige Tälstere bekoand is. Man hie häd sik uk mäd ju [[Dichtenge]] fon [[Riemsel]]e befoated. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.perlentaucher.de/autor/edgar-allan-poe.html Edgar Allan Poe] (Perlentaucher) {{Literatuurstump-links}} {{DEFAULTSORT:Poe, Edgar Allan}} [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] ec7qatlu6dsoygdo75tzte9rvpur9lf 14 7375 110337 90321 2014-12-27T04:26:43Z Ekwall1990 3909 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Persoon]] [[Kategorie:Fereende Stoaten fon Amerikoa]] bs8p73jwpwot80gcwjz1w9h7ip30lnr 14 7376 115335 90334 2018-01-09T16:49:06Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Noudamerikoa]] 5o4ej5o66f2bvg4a4fovx3ooce5iz37 0 7377 112786 112678 2016-07-17T11:43:03Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1858]]: Köönich [[Freerk Wülm IV.]] blift nominell Köönich uur't [[Köönichriek Prüüsen|Prüüske Riek]], man uurrakt sin Bruur, dän leetere Köönich un Kaiser [[Wülm I. (Düütsk Riek)|Wülm I.]], ju [[Regentskup]]. *[[1949]]: Ju Gruundenge fon ju DDR skjucht truch ju Konstituierenge fon dän twäide Düütske Foulksräid fon ju Sowjetiske Besättengs-Soone as Provisoorisken Foulkskoomer; Tougliek wäd ju fon dän Foulksräid ap dän 30. Moai bewilligede Ferfoatenge tou ju Ferfoatenge fon dän näie Stoat ferkloord. Tou dän eerste Ministerpräsidänt wäd Otto Grotewohl kädden. * [[1979]]: Ju [[Bremer Gräine Lieste]] roaket as eerste gräine Paatäi Mandoate in een Loundsparlemänt un lukt mäd fjauer Ouoardende in ju [[Bremen|bremiske]] Burgerskup ien. * [[2001]]: Unner dät Propaganda-Motto "Kriech juun dän Terror" beginne do [[USA]] dän Kriech juun do [[Taliban]] in [[Afghanistan]]. == Tou Waareld keemen == * [[1520]]: [[Alessandro Farnese]], italieensken Kardinoal *[[1920]]: [[Georg Leber]], düütsken Politiker fon ju [[SPD]]. == Stuurwen == * [[1849]] - [[Edgar Allan Poe]], amerikoansken Skrieuwer (tou Waareld keemen in [[1809]]) * [[1873]] - [[Knut Jungbohn Clement]], noudfräisken Skrieuwer, Sproakwietenskupper un Nasjonoalist (tou Waareld keemen in [[1803]]) [[Kategorie:Oktober]] do1yobe2exw4bn3b54imnifa6qvpnfa 0 7378 122779 110908 2023-08-18T16:52:59Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Edgar Degas - Self-portrait ca 1857 .jpg|thumb|right|160px|Säärm-Portrait, moald uum [[1857]]]] '''Hilaire Germain Edgar de Gas''' maasttieds bekoand unner dän Noome '''Edgar Degas''' (* [[19. Juli]] [[1834]] in [[Paris]]; † [[27. September]] [[1917]] juust deer) waas aan frantsöösken Moaler, die dän [[Impressionismus]] naistuude. Daach unnerskadt sik sien Moalwiese deerfon truch ju niepniemende Struktuurisierenge fon sien Bielden. Hie moalde maast Ljuude, man uk uurswät. == Biespil-Wierke == <gallery> Edgar Germain Hilaire Degas 055.jpg|Bielde fon een jung Wieuw Edgar Germain Hilaire Degas 065.jpg|Kuste bie Äbbe, moald sowät [[1869]] - [[1870]] Edgar Germain Hilaire Degas 004.jpg|Ballettprouwe, moald in [[1873]] Edgar Germain Hilaire Degas 027.jpg|Wieuw bie't Hiere-Keemen, moald uum [[1894]] </gallery> {{Normdaten|TYP=p|GND=118524291|NTA=068855184|VIAF=41863744}} {{SORTIERUNG:Degas, Edgar}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Frantsoose]] 9zdndsdbu72sdzvqp6rv4d3aa0ln1jl 14 7379 111082 107529 2015-08-05T01:45:30Z YiFeiBot 6271 2 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q3919837]]) migriert wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Frankriek]] [[Kategorie:Persoon]] ibbur929h3eack0ri2r14jscsoe79w6 0 7380 90348 2012-08-02T18:36:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hilaire Germain Edgar de Gas]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hilaire Germain Edgar de Gas]] lz6dzdccvkbkznmwzxom3mmvqlaae33 0 7381 90350 2012-08-02T19:17:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Édouard Manet]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Édouard Manet]] szz438jxlkwry9qebioctd0y926yw1p 0 7382 111259 110901 2015-09-16T08:59:14Z 178.249.4.159 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Edouard Manet 060.jpg|thumb|right|150px|Säärm-Portrait, moald in [[1879]]]] '''Édouard Manet''' (* [[23. Januoar]] [[1832]] in [[Paris]]; † [[30. April]] [[1883]] juust deer) waas aan frantsöösken Moaler, fon dän kweeden wäd, dät hie aan wichtigen Foarlooper fon ju moudeerne Moalerkunst waas. == Biespilwierke == <gallery> Bielde:Edouard Manet 061.jpg|Bielde fon aan spoansken Sjunger, moald in [[1860]] Bielde:Manet, Edouard - Le Déjeuner sur l'Herbe (The Picnic) (1).jpg|Dät Mäddenmäil in't Gräine, moald in [[1863]] Bielde:Edouard Manet 003.jpg|Bielde fon two Ljuude bie ju [[Seine]] in dät Täärp [[Argenteuil]], moald in [[1874]] Bielde:Edouard Manet 004.jpg|Bielde fon een Bar in do Foiles-Bergère, moald [[1881]]-[[1882]] Bielde: </gallery> {{Normdaten|TYP=p|GND=11857700X|NTA=068374461|LCNAF=n79043160|VIAF=97379936}} {{SORTIERUNG:Manet, Edouard}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Impressionismus]] [[Kategorie:Frantsoose]] ta48cas0rxpwqvkse5tyewbijeku09x 0 7383 90359 2012-08-02T20:31:35Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Hokusai]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hokusai]] o1h722pnqhgsczkdvkwb8fq5e663pjd 0 7384 110978 105026 2015-06-16T23:03:47Z Mojolässe 6741 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Edvard Munch 1933.jpg|thumb|right|200px|Edvard Munch]] '''Edvard Munch''' (* [[12. Dezember]] [[1863]] in [[Løten]], [[Hedmark]], [[Norwegen]]; † [[23. Januoar]] [[1944]] in [[Oslo]]) waas aan wichtigen expresjonistisken Moaler uut [[Norwegen]]. == Ferbiendengen == * {{Deutsche Biographie|sfz114019|Name=Edvard Munch}} {{SORTIERUNG:Munch, Edvard}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Norweger]] 7ujz8yv582ihkab5yq8x0tz28cdrkyk 0 7385 122758 122697 2023-08-17T13:47:32Z T. Mikulski 13191 Grieg uut 1888 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Edvard Grieg (1888) by Elliot and Fry.jpg|thumb|200px|right|Grieg uut [[1888]]]] '''Edvard Hagerup Grieg''' (* [[15. Juni]] [[1843]] in [[Bergen]]; † [[4. September]] [[1907]] juust deer) waas aan [[Norwegen|norsken]] Komponist fon ju [[Romantik]]. == Ferbiendengen == * {{Deutsche Biographie|pnd118697641|Name=Edvard Grieg}} {{SORTIERUNG:Grieg, Edvard Hagerup}} [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:Romantik]] [[Kategorie:Norweger]] o2xxagrey0n0vblrdmxxt4dbslbh8iv 14 7386 110976 90399 2015-06-16T23:00:31Z Mojolässe 6741 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Norwegen| ]] [[Kategorie:Persoon]] 8b2rn7lny3hpmibowe1op8hx0gt44hw 14 7387 90400 2012-08-03T12:25:32Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Europa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 0 7388 90405 2012-08-03T12:36:15Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Cajun Musik]] nach [[Cajun-Musik]]: Iek leeuwe, dät is beeter so. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Cajun-Musik]] 1cl3qts1lyh7n38aiqxjplp9qz5r638 0 7389 90406 2012-08-03T12:37:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Edvard Hagerup Grieg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Edvard Hagerup Grieg]] ena1yzaunaw228funw6ikz228ybtzu0 0 7390 122769 110772 2023-08-18T16:33:39Z T. Mikulski 13191 wikitext text/x-wiki '''Edward Hopper''' ''(* [[22. Juli]] [[1882]] in [[Nyack]], [[New York (Buundesstoat)|Buundesstoat New York]]; † [[15. Moai]] [[1967]] in [[New York City]], Buundesstoat New York)'' waas aan amerikoansken Moaler. {{BieldendeKunstStump-links}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118553534|VIAF=32101533}} {{SORTIERUNG:Hopper, Edward}} [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] qprk4gbm19wbw7i02ox609jskxpuw6s 0 7398 117437 105029 2018-08-14T12:26:58Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kandiszucker weiß.jpg|thumb|Wiete Kandis]] N '''Kluntje''' of '''Kandis''' is n Kristal fon Sukker, die fuul in [[Aastfräislound]] in dän [[Tee]] bruukt wäd. Kluntjes wäide tou dät swäiten fon Tee bruukt un hääbe ne groote Betjuudengen in ju aastfräiske Teekultuur. Traditionel is dän aastfräiske Tee mäd Kluntjes un ne bitje Molk. Sunner Kluntjes is Aastfräisentee neen Aastfräisentee, da de echte Smoak fon dän Tee bepeelt wäd truch do Kluntjes. [[Kategorie:Aast-Fräislound]] i4dv07mf71vrt6qu33e8r2m7yo4kxpg 0 7399 117541 90775 2018-10-15T09:11:22Z EmausBot 2020 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Wästuurledingen]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wästuurledingen]] rxb5kgx7e8qdy9wvd78rsy5kb8khw75 0 7400 108958 95418 2014-03-11T23:52:33Z Nta 2014 5790 wikitext text/x-wiki '''Bernhard Wilkens''', [[Lieste fon do Seelter Roupnoomen#Bäätholt|Roupnoome]]: ''Hinnerksin'', was Buur un woonde in [[Bäätholt]], nit fääre fon ju oolde Bäätholter Skoule. Hie was hilked mäd Karola, geb. Awick, un hied two Dochtere, do däälich in [[Munster]] un in [[Wäästoverledingen]] woonje. Hie hied Dr. [[Marron Curtis Fort]] fuul uur [[Seeltersk]] un dät oolde [[Seelterlound]] fertäld un häd Biedroage läwerd tou dät Bouk "Saterfriesische Stimmen" fon Dr. Fort. == Wierk == * Biedroage in: Marron C. Fort: ''Saterfriesische Stimmen'', Ostendorp Verlag, Rhauderfehn 1990. <small>Foulkskundelke Texte mäd düütske Uursättenge ut Skäddel (fertäld fon Maria Awick, Theodor Griep, Heinrich Kröger, Fokke Hämken, Leni Seeger, un Bernhard Wilkens), 196 Sieden A4.</small> {{DEFAULTSORT:Wilkens, Bernhard}} [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Sproakkundige]] 5evnrw7pd6t5ffci4lhvp14gfqya8ny 0 7403 114636 105030 2017-10-14T17:14:43Z KAVEBEAR 8419 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Liliuokalani of Hawaii.jpg]] → [[File:Frontispiece photograph from Hawaii's Story by Hawaii's Queen, Liliuokalani (1898).jpg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Frontispiece photograph from Hawaii's Story by Hawaii's Queen, Liliuokalani (1898).jpg|thumb|Liliuokalani]] '''Liliuokalani''' ([[Honolulu]] ([[Hawaii]]), [[2. September]] [[1838]] - deer, [[11. November]] [[1917]]) waas Köönigin un läästen Monarch fon dät [[Köönichriek Hawaii]]. Ju wuud uk wäil '''Lydia K. Dominis''' naamd. Ap n 16. September 1862 hilkede ju [[John Owen Dominis]], dän Gouverneur fon [[O'ahu]] un [[Maui]]. Liliuokalani hieren Bruur, Köönich [[Kalakaua]] stoorf dän 17. Januar 1891, wierap ju dän 29. Januar dän Thron besteech. Ju fersoachte ätter hiere Kröönenge n näi [[Gruundgesäts]] ientoufieren, deeruum dät ju ap dän Moment gultige [[Bayonet Constitution]] ju Gewalt fon dän Fürst gjucht ienskränkede un uk ju politiske Ienfloud fon ienheemske Hawaiianere. Die [[Sukker]]honnel twiske [[Hawaii]] un do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] waas in Hounden fon ne Gruppe amerikoanske Geskäftsljuude, do der Hawaii sunner Stuts fon ju amerikoanske Regierenge fersoachten ientoudeelen bie do USA uum hieren Honnel tou beskutsjen. In dät Jier 1893 wuud ju Köönigin ousät un ne pro-amerikoanske Regierenge anstoald. Ju Obrigkaid fon do Fereende Stoaten ferkloorde ju Machtsuurnoame foar uungültich un bood Liliuokalani hieren Throon an, as ju aal do Feroantwoudelken foar dän Coup pardonierje wüül. Ju Köonigin liende dät Bod ou weegen ju Gewalt ju anwoand waas bie hiere Ousättenge; Präsident [[Grover Cleveland]] laide ju Seeke foar an dän [[Amerikoanske Kongres]], die der fluks ju [[Republik Hawaii]] uutruup mäd [[Sanford Dole]] as eerste Stoatsuurhaud. In n Januar 1895, eenige Deege ätter n misglukkeden Stoatsstriek fon [[Robert Wilcox]], wuud Liliuokalani fäästnuumen ap Fertoacht fon illegoalen Besit fon [[Fjuurwoapen]]e. Ätters 1896 wuud ju änlät un liude in dät [[Washington Place]] bit hieren Dood (truch n [[Sleek]]) in 1917. Unner hiere Tied in dät Washington Place (un uk eer) skreeuw ju Bouke un Läidere, wierbie He Mele Lahui Hawaii (Nationoalhymne fon Hawaii fon 1866-1876) un dät bekoande [[Aloha 'Oe]]. ==Wällen== * Lili‘uokalani, ''Hawai‘i's Story by Hawai‘i's Queen'' (ISBN 0804810664) * Helena G. Allen, ''The Betrayal of Lili‘uokalani: Last Queen of Hawai‘i 1838-1917'' (ISBN 0935180893) ==Sjuch uk== *[[Köönichriek Hawai’i]] *[[Iolanipalast]] *[[Victoria Ka‘iulani]] *[[Kalakaua]] *[[Liliuokalani Botanical Garden]] {{Commonscat|Liliuokalani}} [[Kategorie:Hawaii]] ab3uf2owbbhtypliose06mgsn4j6gcp 10 7404 107018 91141 2013-04-15T04:11:27Z Addbot 4987 wikitext text/x-wiki {{Infobox generiek | bgcolor = #eaeaea | kop = {{{naam|}}} | breed = {{{leven|}}} | image = {{{afbeelding|}}} | caption = {{{onderschrift|}}} | imagewidth = {{{afbeeldingbreedte|}}} | kop1 = {{{functie|}}} | head1_1 = Periode | item1_1 = {{{periode|}}} | head1_2 = Voorganger | item1_2 = {{{voorganger|}}} | head1_3 = Opvolger | item1_3 = {{{opvolger|}}} | head1_4 = Geboorteplaats | item1_4 = {{#if:{{{functie|}}}|{{{geboorteplaats|}}}}} | kop2 = {{{functie1|}}} | head2_1 = Geboorteplaats | item2_1 = {{#if:{{{functie1|}}}|{{{geboorteplaats|}}}}} | head2_2 = Periode | item2_2 = {{{periode1|}}} | head2_3 = Voorganger | item2_3 = {{{voorganger1|}}} | head2_4 = Opvolger | item2_4 = {{{opvolger1|}}} | kop3 = {{{functie2|}}} | head3_1 = Periode | item3_1 = {{{periode2|}}} | head3_2 = Voorganger | item3_2 = {{{voorganger2|}}} | head3_3 = Opvolger | item3_3 = {{{opvolger2|}}} | kop4 = {{{functie3|}}} | head4_1 = Periode | item4_1 = {{{periode3|}}} | head4_2 = Voorganger | item4_2 = {{{voorganger3|}}} | head4_3 = Opvolger | item4_3 = {{{opvolger3|}}} | kop5 = {{{functie4|}}} | head5_1 = Periode | item5_1 = {{{periode4|}}} | head5_2 = Voorganger | item5_2 = {{{voorganger4|}}} | head5_3 = Opvolger | item5_3 = {{{opvolger4|}}} | kop6 = {{{functie5|}}} | head6_1 = Periode | item6_1 = {{{periode5|}}} | head6_2 = Voorganger | item6_2 = {{{voorganger5|}}} | head6_3 = Opvolger | item6_3 = {{{opvolger5|}}} | kop7 = {{{functie6|}}} | head7_1 = Periode | item7_1 = {{{periode6|}}} | head7_2 = Voorganger | item7_2 = {{{voorganger6|}}} | head7_3 = Opvolger | item7_3 = {{{opvolger6|}}} | kop8 = ---- | head8_1 = Samen met | item8_1 = {{{medeheersers|}}} | kop9 = ---- | head9_1 = Vader | item9_1 = {{{vader|}}} | head9_2 = Moeder | item9_2 = {{{moeder|}}} | head9_3 = Dynastie | item9_3 = {{{dynastie|}}} | other2 = {{#if:{{{handtekening|}}}| Handtekening [[bestand: {{{handtekening}}}|100px]]}} | other0 = {{#if:{{{website|}}}|[{{{website}}} Website]}} | other1 = {{#if:{{{bron|}}}|Bron: {{{bron}}} }} | other3 = {{#if:{{{heraldiek|}}}|{{{heraldiek}}}<br><small>{{{heraldiek-uitleg}}}</small>}} | portaal = {{#if:{{{geen portaal|}}}||{{#if:{{{ander portaal|}}}|{{{ander portaal}}}|{{#if:{{{portaal|}}}|{{{portaal}}}|}}}}}} | portaal2 = {{{extra portaal|}}} | portaal3 = {{{extra portaal2|}}} }}<noinclude>{{Sjablooninfo|1= == Doel == Op een uniforme wijze een infobox over een persoon weergeven aan de rechterzijde van een artikel. == Gebruik == <pre>{{Infobox dynastie | afbeelding = | onderschrift = | naam = | bron = | leven = | functie = | periode = | voorganger = | opvolger = | vader = | moeder = | geboorteplaats = | handtekening = | website = | portaal = }}</pre> === Extra parameter === In uitzonderingsgevallen kan bij een zeer kleine of erg smalle afbeelding een andere breedte voor de afbeelding worden opgegeven. Gebruik alleen in die gevallen: <pre>| afbeeldingbreedte = </pre> == Voorbeeld == {{Infobox dynastie | afbeelding = AlexanderTheGreat Bust.jpg | onderschrift = buste van Alexander de Grote (Hellenistisch, 2e-1e eeuw v.Chr.) | naam = Alexander de Grote | bron = [[Plutarchos]] | leven = [[356 v.Chr.|356]] – [[323 v.Chr.]] | functie = [[Koning van Macedonië]] | periode = [[336 v.Chr.|336]] – [[323 v.Chr.|323]] | voorganger = [[Philippus II van Macedonië|Philippus II]] | opvolger = [[Alexander IV van Macedonië|Alexander IV]]<br />[[Philippus Arrhidaeus|Philippus III]] | vader = [[Philippus II van Macedonië|Philippus II]] | moeder = [[Olympias]] | geboorteplaats = | website = | portaal = }} <pre>{{Infobox dynastie | afbeelding = AlexanderTheGreat Bust.jpg | onderschrift = buste van Alexander de Grote (Hellenistisch, 2e-1e eeuw v.Chr.) | naam = Alexander de Grote | bron = [[Plutarchos]] (geschiedschrijver, Bijbeltekst enz.) | leven = [[356 v.Chr.|356]] – [[323 v.Chr.]] | functie = [[Koning van Macedonië]] | periode = [[336 v. Chr.|336]] – [[323 v.Chr.|323]] | voorganger = [[Philippus II van Macedonië|Philippus II]] | opvolger = [[Alexander IV van Macedonië|Alexander IV]]<br />[[Philippus Arrhidaeus|Philippus III]] | vader = [[Philippus II van Macedonië|Philippus II]] | moeder = [[Olympias]] | geboorteplaats = | website = | portaal = }}</pre> {{Clearboth}} Eventueel kunnen er tot maximaal 5 functies (met bijhorende periode/voorganger/opvolger) van de persoon worden beschreven. Een voorbeeld met 3 functies: {{Infobox dynastie | afbeelding = Napoleon ; keizer der Fransen.jpg | onderschrift = Napoleon Bonaparte (met dank aan noelcollecton.org) | naam = Napoleon I | leven = 1769-1821 | functie1 = Keizer der Fransen | periode1 = [[1804]]-[[1814]] | voorganger1 = [[Eerste Franse Republiek]] | opvolger1 = [[Lodewijk XVIII van Frankrijk|Lodewijk XVIII]] <small>(koning)</small> | functie2 = Keizer der Fransen | periode2 = [[1815]] | voorganger2 = [[Lodewijk XVIII van Frankrijk|Lodewijk XVIII]] <small>(koning)</small> | opvolger2 = [[Napoleon II]] | functie3 = Koning van Italië | periode3 = [[1805]]-[[1814]] | voorganger3 = -- | opvolger3 = -- | vader = [[Carlo Maria Buonaparte]] | moeder = [[Maria Laetitia Ramolino]] }} <pre>{{Infobox dynastie | afbeelding = Napoleon ; keizer der Fransen.jpg | onderschrift = Napoleon Bonaparte (met dank aan noelcollecton.org) | naam = Napoleon I | leven = 1769-1821 | functie1 = Keizer der Fransen | periode1 = [[1804]]-[[1814]] | voorganger1 = [[Eerste Franse Republiek]] | opvolger1 = [[Lodewijk XVIII van Frankrijk|Lodewijk XVIII]] <small>(koning)</small> | functie2 = Keizer der Fransen | periode2 = [[1815]] | voorganger2 = [[Lodewijk XVIII van Frankrijk|Lodewijk XVIII]] <small>(koning)</small> | opvolger2 = [[Napoleon II]] | functie3 = Koning van Italië | periode3 = [[1805]]-[[1814]] | voorganger3 = -- | opvolger3 = -- | vader = [[Carlo Maria Buonaparte]] | moeder = [[Maria Laetitia Ramolino]] }}</pre> }} [[Categorie:Sjablonen dynastie| Dynastie]] [[Categorie:Sjablonen infobox|Dynastie]] </noinclude> rwo7yiek6igv4yuq3cryks3wuhxepoc 10 7405 91128 2012-08-19T15:13:33Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „{| class="toccolours vatop infobox" cellpadding="1" cellspacing="1" style="float:right; clear:right; width:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}px; padding:0px; margi…“ wikitext text/x-wiki {| class="toccolours vatop infobox" cellpadding="1" cellspacing="1" style="float:right; clear:right; width:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}px; padding:0px; margin:0px 0px 1em 1em; font-size:85%;" {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} '''<big>{{#If:{{{kop|}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop}}}</font>}}|{{{kop}}}}}|{{PAGENAME}}}}</big>''' {{!}}- {{#If:{{{breed|}}}|{{#IfEq:{{{breed}}}|''''''|| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{soort|}}}{{{icon|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}};color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#If:{{{soort|}}}|'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{soort}}}|<font color="{{{color}}}">{{{soort}}}</font>}}|{{{soort}}}}}'''}}{{#If:{{{icon|}}}|&nbsp;&nbsp;[[Bestand:{{{icon}}}|25x19px]]}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop0|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop0}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop0}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop0}}}</font>}}|{{{kop0}}}}}'''}} {{!}}-}} {{#If:{{{breed0|}}}|{{#IfEq:{{{breed0}}}|''''''|| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed0}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{links0|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links0}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item0_1|}}}| {{!}} {{{head0_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item0_1r|}}}|{{{item0_1}}} {{!!}} {{{item0_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item0_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item0_2|}}}| {{!}} {{{head0_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item0_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kolom1|}}}{{{kolom2|}}}{{{kolom3|}}}| {{!}} width="{{{kolom1|}}}" {{!}} {{!!}} width="{{{kolom2|}}}" {{!}} {{!!}} width="{{{kolom3|}}}" {{!}} {{!}}-}} {{#If:{{{image|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Bestand:{{{image}}}|{{#If:{{{imagewidth|}}}|{{{imagewidth|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{caption|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{image|}}}|{{#If:{{{caption|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{caption}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{image|}}}||{{#If:{{{noimage|}}}|{{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{noimage|}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{mainimage|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Bestand:{{{mainimage}}}|{{#If:{{{mainimagewidth|}}}|{{{mainimagewidth|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{maincaption|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{mainimage|}}}|{{#If:{{{maincaption|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{maincaption}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{mainimage|}}}||{{#If:{{{nomainimage|}}}|{{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{nomainimage|}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{otherimage|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Bestand:{{{otherimage}}}|{{#If:{{{otherimagewidth|}}}|{{{otherimagewidth|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{othercaption|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{otherimage|}}}|{{#If:{{{othercaption|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{othercaption}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{otherimage|}}}||{{#If:{{{nootherimage|}}}|{{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{nootherimage|}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{main1|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{main1}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links21|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links21}}} {{!}}-}} {{#If:{{{main2|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{main2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{main3|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{main3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{main4|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{main4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop1|}}}| {{#If:{{{breed1|}}}{{{links1|}}}{{{item1_1|}}}{{{item1_2|}}}{{{item1_3|}}}{{{item1_4|}}}{{{item1_5|}}}{{{item1_6|}}}{{{item1_7|}}}{{{item1_8|}}}{{{item1_9|}}}{{{toonkop1|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop1}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop1}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop1}}}</font>}}|{{{kop1}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed1|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed1}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links1|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links1}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item1_1r|}}}|{{{item1_1}}} {{!!}} {{{item1_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item1_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop2|}}}| {{#If:{{{breed2|}}}{{{links2|}}}{{{item2_1|}}}{{{item2_2|}}}{{{item2_3|}}}{{{item2_4|}}}{{{item2_5|}}}{{{item2_6|}}}{{{item2_7|}}}{{{item2_8|}}}{{{item2_9|}}}{{{toonkop2|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop2}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop2}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop2}}}</font>}}|{{{kop2}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed2|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links2|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item2_1r|}}}|{{{item2_1}}} {{!!}} {{{item2_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item2_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop3|}}}| {{#If:{{{breed3|}}}{{{links3|}}}{{{item3_1|}}}{{{item3_2|}}}{{{item3_3|}}}{{{item3_4|}}}{{{item3_5|}}}{{{item3_6|}}}{{{item3_7|}}}{{{item3_8|}}}{{{item3_9|}}}{{{toonkop3|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop3}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop3}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop3}}}</font>}}|{{{kop3}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed3|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links3|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item3_1r|}}}|{{{item3_1}}} {{!!}} {{{item3_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item3_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop4|}}}| {{#If:{{{breed4|}}}{{{links4|}}}{{{item4_1|}}}{{{item4_2|}}}{{{item4_3|}}}{{{item4_4|}}}{{{item4_5|}}}{{{item4_6|}}}{{{item4_7|}}}{{{item4_8|}}}{{{item4_9|}}}{{{item4_10|}}}{{{item4_11|}}}{{{toonkop4|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop4}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop4}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop4}}}</font>}}|{{{kop4}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed4|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links4|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item4_1r|}}}|{{{item4_1}}} {{!!}} {{{item4_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item4_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop5|}}}| {{#If:{{{breed5|}}}{{{links5|}}}{{{item5_1|}}}{{{item5_2|}}}{{{item5_3|}}}{{{item5_4|}}}{{{item5_5|}}}{{{item5_6|}}}{{{item5_7|}}}{{{item5_8|}}}{{{item5_9|}}}{{{item5_10|}}}{{{item5_11|}}}{{{toonkop5|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop5}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop5}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop5}}}</font>}}|{{{kop5}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed5|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links5|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item5_1r|}}}|{{{item5_1}}} {{!!}} {{{item5_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item5_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop6|}}}| {{#If:{{{breed6|}}}{{{links6|}}}{{{item6_1|}}}{{{item6_2|}}}{{{item6_3|}}}{{{item6_4|}}}{{{item6_5|}}}{{{item6_6|}}}{{{item6_7|}}}{{{item6_8|}}}{{{item6_9|}}}{{{item6_10|}}}{{{item6_11|}}}{{{toonkop6|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop6}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop6}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop6}}}</font>}}|{{{kop6}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed6|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links6|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item6_1r|}}}|{{{item6_1}}} {{!!}} {{{item6_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item6_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop7|}}}| {{#If:{{{breed7|}}}{{{links7|}}}{{{item7_1|}}}{{{item7_2|}}}{{{item7_3|}}}{{{item7_4|}}}{{{item7_5|}}}{{{item7_6|}}}{{{item7_7|}}}{{{item7_8|}}}{{{item7_9|}}}{{{item7_10|}}}{{{item7_11|}}}{{{toonkop7|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop7}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop7}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop7}}}</font>}}|{{{kop7}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed7|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links7|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item7_1r|}}}|{{{item7_1}}} {{!!}} {{{item7_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item7_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop8|}}}| {{#If:{{{breed8|}}}{{{links8|}}}{{{item8_1|}}}{{{item8_2|}}}{{{item8_3|}}}{{{item8_4|}}}{{{item8_5|}}}{{{item8_6|}}}{{{item8_7|}}}{{{item8_8|}}}{{{item8_9|}}}{{{item8_10|}}}{{{item8_11|}}}{{{toonkop8|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop8}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop8}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop8}}}</font>}}|{{{kop8}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed8|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links8|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item8_1r|}}}|{{{item8_1}}} {{!!}} {{{item8_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item8_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop9|}}}| {{#If:{{{breed9|}}}{{{links9|}}}{{{item9_1|}}}{{{item9_2|}}}{{{item9_3|}}}{{{item9_4|}}}{{{item9_5|}}}{{{item9_6|}}}{{{item9_7|}}}{{{item9_8|}}}{{{item9_9|}}}{{{item9_10|}}}{{{item9_11|}}}{{{toonkop9|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop9}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop9}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop9}}}</font>}}|{{{kop9}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed9|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links9|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item9_1r|}}}|{{{item9_1}}} {{!!}} {{{item9_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item9_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kopA|}}}| {{#If:{{{breedA|}}}{{{linksA|}}}{{{itemA_1|}}}{{{itemA_2|}}}{{{itemA_3|}}}{{{itemA_4|}}}{{{itemA_5|}}}{{{itemA_6|}}}{{{itemA_7|}}}{{{itemA_8|}}}{{{itemA_9|}}}{{{toonkopA|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kopA}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kopA}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kopA}}}</font>}}|{{{kopA}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breedA|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breedA}}} {{!}}-}} {{#If:{{{linksA|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{linksA}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{itemA_1r|}}}|{{{itemA_1}}} {{!!}} {{{itemA_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{itemA_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kopB|}}}| {{#If:{{{itemB_1|}}}{{{itemB_2|}}}{{{itemB_3|}}}{{{itemB_4|}}}{{{itemB_5|}}}{{{itemB_6|}}}{{{toonkopB|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kopB}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kopB}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kopB}}}</font>}}|{{{kopB}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{itemB_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_1|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_1}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemB_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemB_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemB_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemB_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemB_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{image0|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Bestand:{{{image0|}}}|{{#If:{{{imagewidth0|}}}|{{{imagewidth0|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{caption0|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{image0|}}}|{{#If:{{{caption0|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{caption0}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{image0|}}}||{{#If:{{{noimage0|}}}|{{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{noimage0|}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{image1|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Bestand:{{{image1|}}}|{{#If:{{{imagewidth1|}}}|{{{imagewidth1|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{caption1|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{image1|}}}|{{#If:{{{caption1|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{caption1}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{image1|}}}||{{#If:{{{noimage1|}}}|{{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{noimage1|}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{image2|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Bestand:{{{image2|}}}|{{#If:{{{imagewidth2|}}}|{{{imagewidth2|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{caption2|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{image2|}}}|{{#If:{{{caption2|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{caption2}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{image3|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Bestand:{{{image3|}}}|{{#If:{{{imagewidth3|}}}|{{{imagewidth3|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{caption3|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{image3|}}}|{{#If:{{{caption3|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{caption3}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{otherkop|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{otherkop}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{otherkop}}}|<font color="{{{color}}}">{{{otherkop}}}</font>}}|{{{otherkop}}}}}'''}} {{!}}-}} {{#If:{{{other0|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other0}}} {{!}}-}} {{#If:{{{other1|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other1}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links31|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links31}}} {{!}}-}} {{#If:{{{other2|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links32|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links32}}} {{!}}-}} {{#If:{{{other3|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links33|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links33}}} {{!}}-}} {{#If:{{{driekop1|}}}{{{hidedriekop1|}}}| {{#If:{{{drie1_1|}}}{{{drie1_3|}}}| {{#If:{{{hidedriekop1|}}}|| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{driekop1}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop1}}}|<font color="{{{color}}}">{{{driekop1}}}</font>}}|{{{driekop1}}}}}'''}}}} {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie1_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie1_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie1_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{driekop2|}}}{{{hidedriekop2|}}}| {{#If:{{{drie2_1|}}}{{{drie2_3|}}}| {{#If:{{{hidedriekop2|}}}|| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} '''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop2}}}|<font color="{{{color}}}">{{{driekop2}}}</font>}}|{{{driekop2}}}}}'''}} {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie2_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie2_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie2_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{driekop3|}}}{{{hidedriekop3|}}}| {{#If:{{{drie3_1|}}}{{{drie3_3|}}}| {{#If:{{{hidedriekop3|}}}|| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{driekop3}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop3}}}|<font color="{{{color}}}">{{{driekop3}}}</font>}}|{{{driekop3}}}}}'''}}}} {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie3_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie3_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie3_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{driekop4|}}}{{{hidedriekop4|}}}| {{#If:{{{drie4_1|}}}{{{drie4_3|}}}| {{#If:{{{hidedriekop4|}}}|| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} '''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop4}}}|<font color="{{{color}}}">{{{driekop4}}}</font>}}|{{{driekop4}}}}}'''}} {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie4_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie4_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie4_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{driekop5|}}}{{{hidedriekop5|}}}| {{#If:{{{drie5_1|}}}{{{drie5_3|}}}| {{#If:{{{hidedriekop5|}}}|| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{driekop5}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop5}}}|<font color="{{{color}}}">{{{driekop5}}}</font>}}|{{{driekop5}}}}}'''}}}} {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie5_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie5_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie5_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{driekop6|}}}{{{hidedriekop6|}}}| {{#If:{{{drie6_1|}}}{{{drie6_3|}}}| {{#If:{{{hidedriekop6|}}}|| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} '''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop6}}}|<font color="{{{color}}}">{{{driekop6}}}</font>}}|{{{driekop6}}}}}'''}} {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie6_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie6_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie6_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{otherkop2|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{otherkop2}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{otherkop2}}}|<font color="{{{color}}}">{{{otherkop2}}}</font>}}|{{{otherkop2}}}}}'''}} {{!}}-}} {{#If:{{{other4|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links34|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links34}}} {{!}}-}} {{#If:{{{other5|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links35|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links35}}} {{!}}-}} {{#If:{{{other6|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links36|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links36}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop99|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}};color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop99}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop99}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop99}}}</font>}}|{{{kop99}}}}}'''}} {{!}}-}} {{#If:{{{portaal|}}} | {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; color:{{{color|#000000}}}" cellspacing="0" cellpadding="0" {{!}} style="vertical-align:middle" {{!}} '''Portaal'''&nbsp; [[Bestand:Portal icon.svg|22px|Portaalicoon]] &nbsp; {{!}} align="left" {{!}} '''[[Portaal:{{{portaal}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{portaal}}}|<span style="color:{{{color}}}">{{{portaal}}}</span>}}|{{{portaal}}}}}]] {{#If:{{{portaal2|}}}|<br/>[[Portaal:{{{portaal2}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{portaal2}}}|<span style="color:{{{color}}}">{{{portaal2}}}</span>}}|{{{portaal2}}}}}]]}} {{#If:{{{portaal3|}}}|<br/>[[Portaal:{{{portaal3}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{portaal3}}}|<span style="color:{{{color}}}">{{{portaal3}}}</span>}}|{{{portaal3}}}}}]]}}''' {{!}}} {{!}}-}} {{#If:{{{portaalZ|}}} | {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; color:{{{color|#000000}}}" cellspacing="0" cellpadding="0" {{!}} style="vertical-align:middle" {{!}} '''Portaal'''&nbsp; [[Bestand:Portal icon.svg|22px|Portaalicoon]] &nbsp; {{!}} '''[[Portaal:{{{portaalZ}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{portaalZ}}}|<span style="color:{{{color}}}">{{{portaalZ}}}</span>}}|{{{portaalZ}}}}}]]''' {{!}}} {{!}}-}} |}<noinclude>{{Sjablooninfo|1= {{Infobox generiek | kop = KOP | breed = BREED | soort = SOORT | icon = | kop0 = KOP0 | breed0 = BREED0 | image = | caption = CAPTION | main1 = | kop1 = KOP1 | head1_1 = HEAD1_1 | item1_1 = ITEM1_1 | head1_2 = HEAD1_2 | item1_2 = ITEM1_2 | head1_3 = HEAD1_3 | item1_3 = ITEM1_3 | head1_9 = HEAD1_9 | item1_9 = ITEM1_9 | kop2 = KOP2 | breed2 = BREED2 | links2 = LINKS2 | head2_1 = HEAD2_1 | item2_1 = ITEM2_1 | item2_1r = ITEM2_1r | head2_9 = HEAD2_9 | item2_9 = ITEM2_9 | kop4 = ---- | head4_1 = HEAD4_1 | item4_1 = ITEM4_1 | head4_6 = HEAD4_6 | item4_6 = ITEM4_6 | image1 = | caption1 = CAPTION1 | otherkop = OTHERKOP | other1 = OTHER1 | links31 = LINKS31 | driekop1 = DRIEKOP1 | drie1_1 = DRIE1_1 | drie1_2 = DRIE1_2 | drie1_3 = DRIE1_3 | kop99 = KOP99 | portaal = PORTAAL | portaal3 = PORTAAL3 }} == Doel == Het sjabloon {{tl|Infobox generiek}} is gemaakt om eenvoudig functioneel gelijksoortige sjablonen te maken en '''<u>niet</u> bedoeld om direct in een artikel te gebruiken'''. <span style="color:#DD0000">'''Let op:''' Gebruik deze infobox '''<u>alleen</u>''' op infoboxsjablonen en ''nooit'' direct op artikelen.</span> == Gebruik == Onderstaand een voorbeeld met rechts het resultaat. De '''[[Overleg sjabloon:Infobox generiek|volledige lijst van parameters]]''', die naar behoefte gekopieerd kunnen worden, staat op de overlegpagina. <pre>{{Infobox generiek | kop = KOP | breed = BREED | soort = SOORT | icon = icon.svg | kop0 = KOP0 | breed0 = BREED0 | image = plaatje.svg | caption = CAPTION | main1 = [[Bestand:main1.svg|{{Infobox/afbeeldingbreedte}}px]] | kop1 = KOP1 | head1_1 = HEAD1_1 | item1_1 = ITEM1_1 | head1_2 = HEAD1_2 | item1_2 = ITEM1_2 | head1_3 = HEAD1_3 | item1_3 = ITEM1_3 | head1_4 = HEAD1_4 | item1_4 = ITEM1_4 | head1_5 = HEAD1_5 | item1_5 = ITEM1_5 | head1_6 = HEAD1_6 | item1_6 = ITEM1_6 | head1_7 = HEAD1_7 | item1_7 = ITEM1_7 | head1_8 = HEAD1_8 | item1_8 = ITEM1_8 | head1_9 = HEAD1_9 | item1_9 = ITEM1_9 | kop2 = KOP2 | breed2 = BREED2 | links2 = LINKS2 | head2_1 = HEAD2_1 | item2_1 = ITEM2_1 | item2_1r = ITEM2_1r | head2_2 = HEAD2_2 | item2_2 = ITEM2_2 | head2_3 = HEAD2_3 | item2_3 = ITEM2_3 | head2_4 = HEAD2_4 | item2_4 = ITEM2_4 | head2_5 = HEAD2_5 | item2_5 = ITEM2_5 | head2_6 = HEAD2_6 | item2_6 = ITEM2_6 | head2_7 = HEAD2_7 | item2_7 = ITEM2_7 | head2_8 = HEAD2_8 | item2_8 = ITEM2_8 | head2_9 = HEAD2_9 | item2_9 = ITEM2_9 | kop4 = ---- | head4_1 = HEAD4_1 | item4_1 = ITEM4_1 | head4_6 = HEAD4_6 | item4_6 = ITEM4_6 | image1 = image1.svg | caption1 = CAPTION1 | otherkop = OTHERKOP | other1 = OTHER1 | links31 = LINKS31 | driekop1 = DRIEKOP1 | drie1_1 = DRIE1_1 | drie1_2 = DRIE1_2 | drie1_3 = DRIE1_3 | kop99 = KOP99 | portaal = PORTAAL | portaal2 = PORTAAL2 }}</pre> }} [[Categorie:Sjablonen infobox|§Generiek]] </noinclude> npegyhm9ksa6i0p9xa5e9bqzgqs2417 0 7407 118194 111543 2019-03-21T08:31:31Z Aybeg 8113 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ataturk1930s.jpg|miniatur|160px|Mustafa Kemal Atatürk]] '''Mustafa Kemal Atatürk''' (* [[19. Moai]] (nit seeker) [[1881]] in [[Thessaloniki]], † [[10. November]] [[1938]] in [[Istanbul]]) waas die [[Turkäi|turske]] Stoatsgruunder un eerste Präsident fon ju Turkäi. {{Normdaten|TYP=p|GND=118650793|LCNAF=n80044800|NTA=068926839|VIAF=87758727}} {{SORTIERUNG:Ataturk, Mustafa Kemal}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Turske Persoon]] 73shu4zrdr6o0asefblns71arjs0f46 0 7408 91219 2012-08-21T21:25:57Z Poarps 4437 Fäärelaited ätter [[Mustafa Kemal Atatürk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mustafa Kemal Atatürk]] hrnzjx0ysrfhkys1oukbb4l6j6f5s5y 0 7410 91334 2012-08-24T15:18:25Z Bernd 1291 Bernd verschob Seite [[Heemat- un Böllerfereen "Widerhall" e.V.]] nach [[Heemat- un Böllerfereen Widerhall e.V.]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Heemat- un Böllerfereen Widerhall e.V.]] 2zzcyx7mjvtlh4kf29wbszgewq7080b 0 7411 91336 2012-08-24T15:36:59Z Bernd 1291 Fäärelaited ätter [[Heemat- un Böllerfereen Widerhall e.V.]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Heemat- un Böllerfereen Widerhall e.V.]] gx3jbhevb3jlhgybyi4gql32igfdkps 0 7413 120548 120537 2022-02-19T04:02:10Z Ladsgroup 3255 Reverting botnet vandalism attack ([[phab:T302047]]) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dotmap-PLKUAB.jpg|240px|thumb|right|Lufthoawen Buon Ma Thuot]] '''Lufthoawen Buon Ma Thuot''' is die Lufthoawen foar [[Buon Ma Thuot]], [[Tay Nguyen]] [[Vietnam]]. Die Lufthoawen lait uungefeer 7 km fon dät Säntrum fon Buon Ma Thuot. [[Kategorie:Vietnam]] 1m4ipvl4c9qp77qn1iagqt3davuwl6r 0 7415 91623 2012-08-31T05:05:58Z Majestic6 1752 Fäärelaited ätter [[Margaretha Grosser]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Margaretha Grosser]] ii42uqewho13m1hl8g5bj86cn4oqke1 10 7419 91676 2012-09-01T19:17:59Z Bernd 1291 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Friesische Seelande um 1300.png|thumb|right|140px|''Fräislound uum 1300'']] *... [[Kornisk]] ne uutstuurwene Sproake waas, man nu wier boald wäd fon su…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Friesische Seelande um 1300.png|thumb|right|140px|''Fräislound uum 1300'']] *... [[Kornisk]] ne uutstuurwene Sproake waas, man nu wier boald wäd fon sun 2.000 Ljuude? *... Dät [[Hillige Roomske Riek]] un dät [[Roomske Riek]] niks mädnunner gemeensoam hääbe? Un do Fräisen sik fon do bee Rieke fräikamped hääbe? *... Twiske 5.600.000 un 6.300.000 [[Juudendum|Juuden]] in dän [[Holocaust]] möärend wuuden? *... Dät Noomenschild 'Schäddel' in [[Skäddel]] annerd wuuden is? *... Mäd [[Schienlood]] ju resultierjende Vektor uut Sweerkraft un Fluchtkraft bie Bewäägenge beteekend wäd? *... Dät uutstuurwene [[Gallisk]]e Fäästloundkeltisk is? *... [[Tórshavn]] ne [[Universität]]stääd is? h5zo9vob0bib0dnlbvpwexsi3cn6qfx 10 7430 108015 108014 2013-09-30T16:23:24Z Kening Aldgilles 23 Annerenge 108014 fon [[Special:Contributions/Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] ([[User talk:Kening Aldgilles|Diskussion]]) wuude tourääch annerd. wikitext text/x-wiki {| class="toccolours vatop infobox" cellpadding="1" cellspacing="1" style="float:right; clear:right; width:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}px; padding:0px; margin:0px 0px 1em 1em; font-size:85%;" {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|lawngreen}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} '''<big>{{#If:{{{kop|}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop}}}</font>}}|{{{kop}}}}}|{{PAGENAME}}}}</big>''' {{!}}- {{#If:{{{breed|}}}|{{#IfEq:{{{breed}}}|''''''|| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{soort|}}}{{{icon|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}};color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#If:{{{soort|}}}|'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{soort}}}|<font color="{{{color}}}">{{{soort}}}</font>}}|{{{soort}}}}}'''}}{{#If:{{{icon|}}}|&nbsp;&nbsp;[[Image:{{{icon}}}|25x19px]]}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop0|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop0}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop0}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop0}}}</font>}}|{{{kop0}}}}}'''}} {{!}}-}} {{#If:{{{breed0|}}}|{{#IfEq:{{{breed0}}}|''''''|| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed0}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{links0|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links0}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item0_1|}}}| {{!}} {{{head0_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item0_1r|}}}|{{{item0_1}}} {{!!}} {{{item0_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item0_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item0_2|}}}| {{!}} {{{head0_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item0_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kolom1|}}}{{{kolom2|}}}{{{kolom3|}}}| {{!}} width="{{{kolom1|}}}" {{!}} {{!!}} width="{{{kolom2|}}}" {{!}} {{!!}} width="{{{kolom3|}}}" {{!}} {{!}}-}} {{#If:{{{image|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Image:{{{image}}}|{{#If:{{{imagewidth|}}}|{{{imagewidth|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{caption|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{image|}}}|{{#If:{{{caption|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{caption}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{image|}}}||{{#If:{{{noimage|}}}|{{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{noimage|}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{mainimage|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Image:{{{mainimage}}}|{{#If:{{{mainimagewidth|}}}|{{{mainimagewidth|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{maincaption|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{mainimage|}}}|{{#If:{{{maincaption|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{maincaption}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{mainimage|}}}||{{#If:{{{nomainimage|}}}|{{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{nomainimage|}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{otherimage|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Image:{{{otherimage}}}|{{#If:{{{otherimagewidth|}}}|{{{otherimagewidth|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{othercaption|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{otherimage|}}}|{{#If:{{{othercaption|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{othercaption}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{otherimage|}}}||{{#If:{{{nootherimage|}}}|{{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{nootherimage|}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{main1|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{main1}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links21|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links21}}} {{!}}-}} {{#If:{{{main2|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{main2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{main3|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{main3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{main4|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{main4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop1|}}}| {{#If:{{{breed1|}}}{{{links1|}}}{{{item1_1|}}}{{{item1_2|}}}{{{item1_3|}}}{{{item1_4|}}}{{{item1_5|}}}{{{item1_6|}}}{{{item1_7|}}}{{{item1_8|}}}{{{item1_9|}}}{{{toonkop1|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|lawngreen}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop1}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop1}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop1}}}</font>}}|{{{kop1}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed1|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed1}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links1|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links1}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item1_1r|}}}|{{{item1_1}}} {{!!}} {{{item1_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item1_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item1_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head1_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item1_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop2|}}}| {{#If:{{{breed2|}}}{{{links2|}}}{{{item2_1|}}}{{{item2_2|}}}{{{item2_3|}}}{{{item2_4|}}}{{{item2_5|}}}{{{item2_6|}}}{{{item2_7|}}}{{{item2_8|}}}{{{item2_9|}}}{{{toonkop2|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|lawngreen}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop2}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop2}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop2}}}</font>}}|{{{kop2}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed2|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links2|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item2_1r|}}}|{{{item2_1}}} {{!!}} {{{item2_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item2_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item2_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head2_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item2_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop3|}}}| {{#If:{{{breed3|}}}{{{links3|}}}{{{item3_1|}}}{{{item3_2|}}}{{{item3_3|}}}{{{item3_4|}}}{{{item3_5|}}}{{{item3_6|}}}{{{item3_7|}}}{{{item3_8|}}}{{{item3_9|}}}{{{toonkop3|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|lawngreen}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop3}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop3}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop3}}}</font>}}|{{{kop3}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed3|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links3|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item3_1r|}}}|{{{item3_1}}} {{!!}} {{{item3_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item3_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item3_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head3_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item3_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop4|}}}| {{#If:{{{breed4|}}}{{{links4|}}}{{{item4_1|}}}{{{item4_2|}}}{{{item4_3|}}}{{{item4_4|}}}{{{item4_5|}}}{{{item4_6|}}}{{{item4_7|}}}{{{item4_8|}}}{{{item4_9|}}}{{{item4_10|}}}{{{item4_11|}}}{{{toonkop4|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|lawngreen}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop4}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop4}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop4}}}</font>}}|{{{kop4}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed4|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links4|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item4_1r|}}}|{{{item4_1}}} {{!!}} {{{item4_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item4_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item4_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head4_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item4_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop5|}}}| {{#If:{{{breed5|}}}{{{links5|}}}{{{item5_1|}}}{{{item5_2|}}}{{{item5_3|}}}{{{item5_4|}}}{{{item5_5|}}}{{{item5_6|}}}{{{item5_7|}}}{{{item5_8|}}}{{{item5_9|}}}{{{item5_10|}}}{{{item5_11|}}}{{{toonkop5|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop5}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop5}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop5}}}</font>}}|{{{kop5}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed5|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links5|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item5_1r|}}}|{{{item5_1}}} {{!!}} {{{item5_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item5_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item5_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head5_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item5_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop6|}}}| {{#If:{{{breed6|}}}{{{links6|}}}{{{item6_1|}}}{{{item6_2|}}}{{{item6_3|}}}{{{item6_4|}}}{{{item6_5|}}}{{{item6_6|}}}{{{item6_7|}}}{{{item6_8|}}}{{{item6_9|}}}{{{item6_10|}}}{{{item6_11|}}}{{{toonkop6|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop6}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop6}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop6}}}</font>}}|{{{kop6}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed6|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links6|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item6_1r|}}}|{{{item6_1}}} {{!!}} {{{item6_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item6_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item6_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head6_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item6_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop7|}}}| {{#If:{{{breed7|}}}{{{links7|}}}{{{item7_1|}}}{{{item7_2|}}}{{{item7_3|}}}{{{item7_4|}}}{{{item7_5|}}}{{{item7_6|}}}{{{item7_7|}}}{{{item7_8|}}}{{{item7_9|}}}{{{item7_10|}}}{{{item7_11|}}}{{{toonkop7|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop7}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop7}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop7}}}</font>}}|{{{kop7}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed7|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links7|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item7_1r|}}}|{{{item7_1}}} {{!!}} {{{item7_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item7_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item7_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head7_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item7_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop8|}}}| {{#If:{{{breed8|}}}{{{links8|}}}{{{item8_1|}}}{{{item8_2|}}}{{{item8_3|}}}{{{item8_4|}}}{{{item8_5|}}}{{{item8_6|}}}{{{item8_7|}}}{{{item8_8|}}}{{{item8_9|}}}{{{item8_10|}}}{{{item8_11|}}}{{{toonkop8|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop8}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop8}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop8}}}</font>}}|{{{kop8}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed8|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links8|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item8_1r|}}}|{{{item8_1}}} {{!!}} {{{item8_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item8_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item8_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head8_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item8_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop9|}}}| {{#If:{{{breed9|}}}{{{links9|}}}{{{item9_1|}}}{{{item9_2|}}}{{{item9_3|}}}{{{item9_4|}}}{{{item9_5|}}}{{{item9_6|}}}{{{item9_7|}}}{{{item9_8|}}}{{{item9_9|}}}{{{item9_10|}}}{{{item9_11|}}}{{{toonkop9|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop9}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop9}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop9}}}</font>}}|{{{kop9}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breed9|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breed9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links9|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{item9_1r|}}}|{{{item9_1}}} {{!!}} {{{item9_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{item9_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_10|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_10|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_10}}} {{!}}-}} {{#If:{{{item9_11|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{head9_11|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{item9_11}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kopA|}}}| {{#If:{{{breedA|}}}{{{linksA|}}}{{{itemA_1|}}}{{{itemA_2|}}}{{{itemA_3|}}}{{{itemA_4|}}}{{{itemA_5|}}}{{{itemA_6|}}}{{{itemA_7|}}}{{{itemA_8|}}}{{{itemA_9|}}}{{{toonkopA|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kopA}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kopA}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kopA}}}</font>}}|{{{kopA}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{breedA|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{breedA}}} {{!}}-}} {{#If:{{{linksA|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{linksA}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_1|}}} {{!!}} {{#If:{{{itemA_1r|}}}|{{{itemA_1}}} {{!!}} {{{itemA_1r}}} | colspan="2" {{!}} {{{itemA_1}}}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_7|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_7|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_7}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_8|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_8|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_8}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemA_9|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headA_9|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemA_9}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kopB|}}}| {{#If:{{{itemB_1|}}}{{{itemB_2|}}}{{{itemB_3|}}}{{{itemB_4|}}}{{{itemB_5|}}}{{{itemB_6|}}}{{{toonkopB|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kopB}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kopB}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kopB}}}</font>}}|{{{kopB}}}}}'''}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{itemB_1|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_1|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_1}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemB_2|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_2|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemB_3|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_3|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemB_4|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_4|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemB_5|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_5|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{itemB_6|}}}| {{!}} style="font-weight:bold;" {{!}} {{{headB_6|}}} {{!!}} colspan="2" {{!}} {{{itemB_6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{image0|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Image:{{{image0|}}}|{{#If:{{{imagewidth0|}}}|{{{imagewidth0|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{caption0|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{image0|}}}|{{#If:{{{caption0|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{caption0}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{image0|}}}||{{#If:{{{noimage0|}}}|{{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{noimage0|}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{image1|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Image:{{{image1|}}}|{{#If:{{{imagewidth1|}}}|{{{imagewidth1|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{caption1|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{image1|}}}|{{#If:{{{caption1|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{caption1}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{image1|}}}||{{#If:{{{noimage1|}}}|{{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{noimage1|}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{image2|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Image:{{{image2|}}}|{{#If:{{{imagewidth2|}}}|{{{imagewidth2|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{caption2|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{image2|}}}|{{#If:{{{caption2|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{caption2}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{image3|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} [[Image:{{{image3|}}}|{{#If:{{{imagewidth3|}}}|{{{imagewidth3|}}}px|{{#expr:{{{breedte|{{Infobox/breedte}}}}}-6}}px}}|{{{caption3|{{PAGENAME}}}}}]] {{!}}-}} {{#If:{{{image3|}}}|{{#If:{{{caption3|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} <small>{{{caption3}}}</small> {{!}}-}}}} {{#If:{{{otherkop|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{otherkop}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{otherkop}}}|<font color="{{{color}}}">{{{otherkop}}}</font>}}|{{{otherkop}}}}}'''}} {{!}}-}} {{#If:{{{other0|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other0}}} {{!}}-}} {{#If:{{{other1|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other1}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links31|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links31}}} {{!}}-}} {{#If:{{{other2|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other2}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links32|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links32}}} {{!}}-}} {{#If:{{{other3|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other3}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links33|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links33}}} {{!}}-}} {{#If:{{{driekop1|}}}{{{hidedriekop1|}}}| {{#If:{{{drie1_1|}}}{{{drie1_3|}}}| {{#If:{{{hidedriekop1|}}}|| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{driekop1}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop1}}}|<font color="{{{color}}}">{{{driekop1}}}</font>}}|{{{driekop1}}}}}'''}}}} {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie1_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie1_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie1_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{driekop2|}}}{{{hidedriekop2|}}}| {{#If:{{{drie2_1|}}}{{{drie2_3|}}}| {{#If:{{{hidedriekop2|}}}|| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} '''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop2}}}|<font color="{{{color}}}">{{{driekop2}}}</font>}}|{{{driekop2}}}}}'''}} {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie2_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie2_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie2_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{driekop3|}}}{{{hidedriekop3|}}}| {{#If:{{{drie3_1|}}}{{{drie3_3|}}}| {{#If:{{{hidedriekop3|}}}|| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{driekop3}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop3}}}|<font color="{{{color}}}">{{{driekop3}}}</font>}}|{{{driekop3}}}}}'''}}}} {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie3_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie3_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie3_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{driekop4|}}}{{{hidedriekop4|}}}| {{#If:{{{drie4_1|}}}{{{drie4_3|}}}| {{#If:{{{hidedriekop4|}}}|| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} '''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop4}}}|<font color="{{{color}}}">{{{driekop4}}}</font>}}|{{{driekop4}}}}}'''}} {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie4_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie4_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie4_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{driekop5|}}}{{{hidedriekop5|}}}| {{#If:{{{drie5_1|}}}{{{drie5_3|}}}| {{#If:{{{hidedriekop5|}}}|| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{driekop5}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop5}}}|<font color="{{{color}}}">{{{driekop5}}}</font>}}|{{{driekop5}}}}}'''}}}} {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie5_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie5_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie5_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{driekop6|}}}{{{hidedriekop6|}}}| {{#If:{{{drie6_1|}}}{{{drie6_3|}}}| {{#If:{{{hidedriekop6|}}}|| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} '''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{driekop6}}}|<font color="{{{color}}}">{{{driekop6}}}</font>}}|{{{driekop6}}}}}'''}} {{!}}- {{!}} colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; font-size:{{{drietekstgrootte|100%}}}; text-align:center" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" {{!}} width="33%" {{!}} {{{drie6_1|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie6_2|}}} {{!!}}&nbsp;{{!!}} width="33%" {{!}} {{{drie6_3|}}} {{!}}} {{!}}-}}}} {{#If:{{{otherkop2|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}; color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{otherkop2}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{otherkop2}}}|<font color="{{{color}}}">{{{otherkop2}}}</font>}}|{{{otherkop2}}}}}'''}} {{!}}-}} {{#If:{{{other4|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other4}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links34|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links34}}} {{!}}-}} {{#If:{{{other5|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other5}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links35|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links35}}} {{!}}-}} {{#If:{{{other6|}}}| {{!}} align="center" colspan="3" {{!}} {{{other6}}} {{!}}-}} {{#If:{{{links36|}}}| {{!}} colspan="3" {{!}} {{{links36}}} {{!}}-}} {{#If:{{{kop99|}}}| {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}};color:{{{color|#000000}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{#IfEq:{{{kop99}}}|----||'''{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{kop99}}}|<font color="{{{color}}}">{{{kop99}}}</font>}}|{{{kop99}}}}}'''}} {{!}}-}} {{#If:{{{portaal|}}} | {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; color:{{{color|#000000}}}" cellspacing="0" cellpadding="0" {{!}} style="vertical-align:middle" {{!}} '''Portaal'''&nbsp; [[Image:Portal icon.svg|22px|Portaalicoon]] &nbsp; {{!}} align="left" {{!}} '''[[Portaal:{{{portaal}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{portaal}}}|<span style="color:{{{color}}}">{{{portaal}}}</span>}}|{{{portaal}}}}}]] {{#If:{{{portaal2|}}}|<br/>[[Portaal:{{{portaal2}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{portaal2}}}|<span style="color:{{{color}}}">{{{portaal2}}}</span>}}|{{{portaal2}}}}}]]}} {{#If:{{{portaal3|}}}|<br/>[[Portaal:{{{portaal3}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{portaal3}}}|<span style="color:{{{color}}}">{{{portaal3}}}</span>}}|{{{portaal3}}}}}]]}}''' {{!}}} {{!}}-}} {{#If:{{{portaalZ|}}} | {{!}} style="background-color:{{{bgcolor|#e3e3e3}}}" align="center" colspan="3" {{!}} {{{!}} style="background:transparent; color:{{{color|#000000}}}" cellspacing="0" cellpadding="0" {{!}} style="vertical-align:middle" {{!}} '''Portaal'''&nbsp; [[Image:Portal icon.svg|22px|Portaalicoon]] &nbsp; {{!}} '''[[Portaal:{{{portaalZ}}}|{{#If:{{{color|}}}|{{#If:{{{linkcolor|}}}|{{{portaalZ}}}|<span style="color:{{{color}}}">{{{portaalZ}}}</span>}}|{{{portaalZ}}}}}]]''' {{!}}} {{!}}-}} |} cfg2cz5k2p58yqjj4nttpaoru199q1o 0 7433 106491 106490 2013-03-26T20:30:37Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hande Yener (10).jpg|250px|right|thumb|Hande Yener]] '''Makbule Hande Özyener''' beeter bekoand as [[Hande Yener]] (bädden dän [[12. Januoar]], [[1973]], [[Istanbul]], [[Turkäi]]) is een [[Turkäi|turske]] Sjungerske un Songskrieuwerske. == Ju Discografie == === Alben === * ''Senden İbaret'' (2000) * ''Sen Yoluna... Ben Yoluma...'' (2002) * ''Aşk Kadın Ruhundan Anlamıyor'' (2004) * ''Apayrı'' (2006) * ''Nasıl Delirdim?'' (2007) * ''Hipnoz'' (2008) * ''Hayrola?'' (2009) * ''Hande'ye Neler Oluyor?'' (2010) * ''Hande'yle Yaz Bitmez'' (2010) * ''Teşekkürler'' (2011) * ''Rüya'' (2012) === EP === * ''Extra'' (2001) * ''Hande Maxi'' (2006) {{commons|Category:Hande Yener}} [[Kategorie:Musik]] d1sfj3ebuzrkfezy2973eoeu218h8w7 0 7434 109742 109645 2014-07-06T21:44:12Z Heinz 88 /* Skjonisse */ wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1904]]: In dän beginnde [[Apstound fon do Herero un Nama]] in [[Düütsk Suudwäästafrikoa]] fernäile do [[Herero]] mäd een Iersenboanbrääch bie Osona un een Telegroafenferbiendenge wichtige Ferbiendengen ätter [[Windhoek]]. * [[1919]]: Eende fon dän [[Spartakus-Apstound]]. Hie is fon "Freikorps" in dän Apdraach fon ju Regierenge blouderch deelsloain wuden. * [[2010]]: Bie een [[Äidbieuwjen]] in [[Haiti]] stierwe sowät twohunnerttwintichduusend Ljuude, moor as een Million hääbe neen Huusenge moor. == Bädden == * [[1973]]: [[Hande Yener]], [[Turkäi|turkske]] Sjungerske [[Kategorie:Januoar]] 2mdgjw5u61dyl1wo54a1suw5ffv0bqu 0 7435 113168 105035 2016-07-24T17:42:34Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Sranan''' (uk '''Surinamisk''', '''Taki-taki''', '''Surinaams''' of '''Sranan Tongo''', «ju surinamiske Sproake») is ne Sproake, ju der as Muursproake boald wäd fon 120 000 Moanskene in dät suudamerikoanske Lound [[Suriname]]. Dät is ne [[Kreolesproake]] mäd Elemente uut foarallen [[Niederloundsk]], [[Ängelsk]], [[Portugiesisk]] un ferskeedene zentroal- un wäästafrikoanske Sproaken, oawers dät rakt uk Elemente uut dät [[Spoansk]]e, [[Frantsöösk]]e, [[Hindi]], [[Javanesisk]]e, [[Chinesisk]]e un ferskeedene indiske Sproaken. ==Wäkke Woude== Düütsklound - doysrikondre<br> Huund - dagu<br> Kat - puspusi<br> Moundai - munde<br> njuugen - neygi<br> soogen - seybi<br> Sproake - tongo<br> Woudebouk - wortubuku == Wi Tata (Uus Foar) == Wi Tata na hemel, <br> joe nem moe de santa ! <br> Joe kondre moe kom ! <br> Joe wani moe go doro na <br> grontapo so leki na hemel ! <br> Gi wi tidei da njanjam vo wi ! <br> Gi wi pardon vo dem ogri, <br> di wi doe, so leki wi toe de gi <br> pardon na dem soema, disi doe wi ogri ! <br> No meki wi kom na ini tesi ! <br> Ma poeloe wi na da ogriwan ! <br> Bikasi ala kondre da vo joe en ala tranga <br> nanga glori da vo joe, teego. Amen . ==Ferbiendengen== *[http://www.majstro.com/woerterbuecher/ Woudebouk Seeltersk <-> Sranantongo]. *[http://glosbe.com/stq/srn/woudebouk Uur Woudebouk Seeltersk - Sranantongo]. (foarallen Lounde). [[Kategorie:Sproaken]] [[Kategorie:Suriname]] abzm10c166xvnj6g1f90nwyt0ox3o4o 0 7436 92144 2012-09-12T12:20:44Z Pyt 12 Pyt verschob Seite [[Sranan]] nach [[Sranan Tongo]]: Beetere Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Sranan Tongo]] k13hfng96pdhqi7bwlo8nd2xg2x1ad1 6 7438 121587 92164 2022-08-03T13:55:09Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Sproaken in Seelterlound ätter [[Dieter Stellmacher]] sien Unnersäikenge fon 1995. |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} k8d8ozm2yhh2qfbfi33rd5dvckjhazn 6 7439 121588 92165 2022-08-03T13:55:55Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Spreekerantaale fon dät Seelterske in Seelterlound ätter [[Dieter Stellmacher]] sien Unnersäikenge fon 1995. |Urheber = [[User:Kening Aldgilles]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} bpvojw006r6887pstg8hdvcyprhw4i2 6 7441 121227 92270 2022-07-31T10:19:29Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Theo Deddens |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} s4z200zlq71z161g3hha08yzc176v9y 0 7442 119297 106249 2020-10-10T08:17:06Z Gerd Eichmann 8906 gallery added wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Peking | ôfbylding = Beijing montage.png | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 19.612.000 <small>(2011)</small> | oerflak = 16.807,8 km&sup2; | befolkingstichtens = 1166,8 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 63 M. buppe N.N. | lân = [[China]] | bestjoerlike ienheid 1 = Kommune | namme bestjoerlike ienheid 1= Peking | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = 16 Ferwaltengsbezirke | stifting = Soowät 1000 f. Kr. | postkoade = 100000–102600 | tiidsône = [[UTC]] +8 | simmertiid = | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|39_55_44_N_116_23_18_E_type:city(7490618)_region:CN-11|39°&nbsp;55'&nbsp;NB, 116°&nbsp;23'&nbsp;AL}} | webside = [http://www.ebeijing.gov.cn/ ebeijing.gov.cn] }} '''Peking''' of '''Beijing''' is ne Stääd in dät Noudaaste fon dän [[Foulksrepublik China]]. <br><gallery class=center caption="Peking"> Beijing-Tiananmen-72-Blumenkorb-gje.jpg Beijing-Verbotene Stadt-Halle der hoechsten Harmonie-12-gje.jpg Beijing-Lamakloster Yonghe-96-Halle des unendlichen Gluecks-gje.jpg Beijing-Konfuziustempel Kong Miao-66-gje.jpg Beijing-Dao-Tempel Dongyue-014-gje.jpg Beijing-Nationalmuseum-32-Terracottapferd und -figuren-2012-gje.jpg Beijing-Liulichang Dongjie-28-Baustelle-gje.jpg Beijing-66-Peking-Ente-2012-gje.jpg </gallery> [[Kategorie:China]] 1hxfm9w8eh8s282etvfi95zcmjlv6u8 0 7444 98188 98139 2012-12-24T21:17:17Z Bernd 1291 Bielde:HauswSchule.jpg wikitext text/x-wiki Ju Unnergjuchtsgeskichte fon [[Skäddel]] begint aal in dät 17. Jierhunnert. Däälich häd Skäddel ne Gruundskoule, ju häd dän Noome "Litje Skoule Skäddel". ==Katoolske Skoule== [[Bielde:Skoule-Skäddel-1919.jpg|thumb|250px|Ju Skäddeler Skoule in 1919]] * Uut 1613 is deer n Dokument, dät die Pestoor do Bäidene Unnnergjucht rakt. * Siet dän 1. Nov. 1657 wieren deer 2 Jesuiten in't Seelterlound un deer wuuden two Skoulen iengjucht, een in Roomelse un een in Skäddel. * Ju eerste Skoule wuud 1658 baud, die eerste Koaster waas Hermann Kiep. * Deer wäd begjucht, dät deer in een Jierhunnert bloot Koastere mäd dän Noome Janssen wieren, dät waas fielicht in dät 18. Jierhunnert. * 1812 wuud deer ne näie Skoule baud, ju häd 792 Taler kosted. * In dät Jier 1855 wieren deer 157 Sköilere bie Koaster Bergemeister in dän Unnergjucht. * Koaster Bergemeister waas uur 50 Jiere an ju Skäddeler Skoule, fon 1827 bit 1878. * 1881 keem deer ne twäide Klasse bie. * 1906 wuud ne näie Skoule mäd 2 Klassen baud, 1936 wuud ju Skoule ap 4 Klassen fergratterd. * 1909 waas deer n Koaster Schrand. * Fon 1940 bit 1950 waas ju Skoule sleeten. * 1969 koomen do Bäidene fon Bäätholt un fon ju evangeelske Skoule deerbie. * 1973 wuud ju Skoule ne Gruundskoule. * 1996 un 2002 wuud ju Skoule wier fergratterd un deer wieren 156 Bäidene in 1996. * Ju Skoule häd in 2001 8 Klassen un 140 Sköilere. Hier do Noomen fon n poor fröiere Koastere ätter do 1950er Jiere: * Maria Kronisch * Koaster Kuhlmann * Alois Hoheisel * Christel Hasler * Hedwig Schmidt (techn. Koasterske) * August Ahrens (Laiter) * Hermann Loots (Laiter) * Elisabeth Glende (Laiterske) Ju Gruundskoule stoant der däälich noch un häd siet 2008 dän Noome "Litje Skoule Skäddel". Ju Laiterin is Rektorin Christa Jelinek (2011). ==Evangeelske Skoule== [[Bielde:Schule-ev-1950.jpg|thumb|right|250px|Ju evangeelske Skoule uum 1950]] Siet 1945 wieren deer uk two evangeelske Klassen mäd 75 Bäidene. 1960 waas deer noch een Klasse. Ju evangeelske Skoule wuud ap n 1.8.1969 sleeten. Do Koastere an ju evangeelske Skoule wieren: '''Laitenge:''' * 1948 - 1960: Gustav Bielefeld * 1960 - 1965: Manfred Worth * 1965 - 1969: Diedrich Orth '''2. Koaster:''' * 1951: Theodor Haas * 1954: Johann Mennenga * 1958: Ursula Krichler * 1960: Dieter Schiwinski [[Bielde:HauswSchule.jpg|thumb|right|250px|Ju fröiere Hushoolds-Skoule]] ==Skoule foar Hushooldenge== Ap [[Näiwal]] was fröier ne Skoule foar Hushoolds-Wuchtere. Die Bau heerd däälich tou dät Nikko-Presswierk. {{Wälle|Angoawe= * Franz Dwertmann: Das grosse Sterben der kleinen Schulen, Vechtaer Druckerei und Verlag, 1984, ISBN 3-88441-025-3 * Franz Strotmann, Kleine Schulchronik des Saterlandes, Sept. 1983 }} [[Kategorie:Seelterlound]] 655zhocvsf3qdv4y61mb4e1ek5f4ljp 0 7445 121732 110635 2022-12-02T16:12:41Z Neptune, the Mystic 12748 /* Albums */ Update wikitext text/x-wiki [[Bielde:Motörhead wordmark.png|thumb|300px|Motörhead logo]] [[Bielde:Motorhead 5632.jpg|thumb|300px|Motörhead live [[2008]]]] '''Motörhead''' is n rockkoppel uut [[Änglound]]. Meegliedere fon dän Koppel wieren: * Lemmy Kilmister * Philip Campbell * Mikkey Dee == Ju Discografie == === Albums === * Motörhead ([[1977]]) * On Parole ([[1979]]) * Overkill ([[1979]]) * Bomber ([[1979]]) * Ace of Spades ([[1980]]) * Nö Sleep 'til Hammersmith ([[1981]]) * Iron Fist ([[1982]]) * Another Perfect Day ([[1983]]) * No Remorse ([[1984]]) * Orgasmatron ([[1986]]) * Rock 'n' Roll ([[1987]]) * Nö Sleep at All ([[1988]]) * 1916 ([[1991]]) * March ör Die ([[1992]]) * Bastards ([[1993]]) * Sacrifice ([[1995]]) * Overnight Sensation ([[1996]]) * Snake Bite Love ([[1998]]) * Everything Louder Than Everything Else ([[1999]]) * We Are Motörhead ([[2000]]) * Hammered ([[2002]]) * Live at Brixton Academy ([[2003]]) * Inferno ([[2004]]) * BBC Live & In-Session ([[2005]]) * Kiss of Death ([[2006]]) * Motörizer ([[2008]]) * The Wörld is Yours ([[2010]]) * Aftershock ([[2013]]) * Bad Magic ([[2015]]) == Filmografie == * Eat the Rich (1987) * Lemmy: 49% Motherfucker, 51% Son of a Bitch (2010) {{stump}} [[Kategorie:Musik]] bzzqxhn2suqfozqy5doxvknh4rld2m7 0 7446 116627 116548 2018-02-22T20:54:01Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1935]] - Do [[Nürnbieriger Rassenwätte]] („Gesetz zum Schutze des deutschen Blutes und der deutschen Ehre“, „Blutschutzgesetz“, Reichsbürgergesetz) kuume uut. * [[1981]]: [[Ägypten]] wiest dän Boskupper fon ju [[Sowjetunion]] un säks uur Diplomoaten uut, do bääte een Fersweerenge fon ju Regierenge fon [[Anwar as-Sadat]] stounde skällen. * [[2014]]: In't [[Kurden|kurdiske]] Noude fon [[Syrien]] begint ju [[Slacht uum Kobanê]]. Do Terroristen fon dän [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamiske Stoat]] wollen Kobanê (kurdisken Noome, arabisk: Ain al-Arab) ärooberje un do kurdiske Foulksferdäägengseenhaide ([[Yekîneyên Parastina Gel|YPG]]) ferdäägenje ju Stääd. * [[2017]]: [[Cassini Huygens]], een [[Ruumtefoart]]-Mission fon ju [[NASA]] in Touhoopewierk mäd ju [[ESA]], eendet mäd dän ploanden Ientreed fon ju Sonde in ju [[Atmosphäre]] fon dän [[Saturn]]. == Tou Waareld keemen == * [[1890]]: [[Agatha Christie]], ängelske [[Skrieuwerske]] * [[1824]]: [[Josef Hergenröther]], düütsken katoolsken Säärken-Historiker un Kardinoal [[Kategorie:September]] s1uvb2sts3g2qh58bt3r43853a345gt 0 7447 122085 122057 2023-02-23T16:02:09Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == *[[1345]]: In ju [[Slacht bie Warns]] winnen do Fräisen huushooch uur do Holloundere. [[Wilhelm IV. (Hollound)|Wilhelm IV.]] fon Hollound wäd deerbie dooded. *[[1580]]: [[Francis Drake]] kumt fon sien tjojierige Waareld-Uumsailenge tourääch ätter [[Änglound]]. *[[1991]]: Dät Experimänt [[Biosphäre 2]] (die Fersäik, aan fon ju [[Äidatmosphäre]] ousleetenen Lieuwendsruum mäd ferskeedene [[Ökosystem]]e tou ärhoolden) begint. * [[2021]]: Ju [[Buundesdais-Köär 2021|Buundesdais-Köär]], [[Köär fon dät Berliner Ouoardendenhuus 2021|Köär fon dät Berliner Ouoardendenhuus]], [[Lounddais-Köär in Mecklenbuurich-Foarpommern 2021|Lounddais-Köär in Mecklenbuurich-Foarpommern]], [[Kommunoalköär in Läichsaksen 2021|Kommunoalköär in Läichsaksen]] un [[Lounddaisköär in Bupper-Aastriek 2021|Lounddais-Köär in Bupper-Aastriek]] wäide ouheelden. == Tou Waareld keemen == * [[1791]]: [[Théodore Géricault]], Moaler fon ju [[Romantik]] * [[1981]]: [[Collien Ulmen-Fernandes]], düütske Wiedkieker-Moderatorinne * [[1981]]: [[Serena Williams]], Tennis-Spielerske == Stuurwen == * [[2021]]: [[José Freire Falcão]], brasilioansken roomsk-kathoolsken Kardinoal un Äärts-Biskop fon [[Äärts-Bistum Brasília|Brasília]] [[Kategorie:September]] exchi5tcjjlz0ukpqy25h6qv7h0c65q 10 7450 93080 2012-10-03T06:55:11Z 217.169.229.156 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Greenland 42.74746W 71.57394N.jpg|thumb|right|140px|''Gräinlound'']] *... [[Gräinlound]] dät grootste Ailound ap ju Waareld is? * ... deer foar 400 Ji…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Greenland 42.74746W 71.57394N.jpg|thumb|right|140px|''Gräinlound'']] *... [[Gräinlound]] dät grootste Ailound ap ju Waareld is? * ... deer foar 400 Jier in [[Skäddel]] al ne Skoule waas un dät deer n Dokument uut 1613 is, dät die Pestoor do Bäidene Unnnergjucht rakt? *... Bie ju [[Berliner Muure]] sun 200 Fluchtlinge uum t Lieuwend keemen sunt? *... Dät [[Hillige Roomske Riek]] un dät [[Roomske Riek]] niks mädnunner gemeensoam hääbe? Un do Fräisen sik fon do bee Rieke fräikamped hääbe? *... [[Tórshavn]] ne [[Universität]]stääd is? *... Do eerste moderne [[Mjotäärsker]]e in do füüftiger Jiere fon dät 20. Jierhunnert äntwikkeld wuuden sunt? *... [[Clemens August von Galen]] weegen sien Wierstand juun do Nazis uk wäil Die Leeuwe fon Munster naamd wäd? *... In ju [[Fräisensäärke]] in [[Room]] 2700 middeloalerlike Steene uut Säärken fon aal do Fräiske Lounde in 2002 inmuurd sunt? *... Foar ju [[Bruunkoole-Winnenge]] ferskeedene [[sorbisk]]e Täärpe wieke moasten? *... Die djoopste Punkt fon ju Äiduurfläche in [[Israel]] tou fienden is? tte4ep02iyoi2pvl05i6ur9knkgr4fa 0 7451 121928 115080 2023-01-29T10:53:49Z Vanroo 12830 /* Befoulkengsäntwikkelenge */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Landschap ouddorp.jpg|thumb|Ouddorp]] '''Ouddorp''' is n Täärp in ju Provinz Suudhollound in do [[Niederlounde]]. Dät Täärp lait ap Goeree-Overflakkee an ju [[Noudsee]]. == Befoulkengsäntwikkelenge == * 1747 - 1.286 * 1815 - 1.796 * 1840 - 2.469 * 1895 - 2.724 * 1940 - 3.705 * 1966 - 4.322 * 1997 - 5.790 * 2009 - 6.047 <gallery> Netherlands-Ouddorp-blauwe-huus.jpg|Blaeuwe Huus in 2006 Netherlands-Ouddorp-raadhuis.jpg|Räidhuus </gallery> == Ferbiendengen ätter Buuten == {{commonscat}} * [http://www.Ouddorp.nl/ Website Ouddorp] (nl, än) [[Kategorie:Goeree-Overflakkee]] nv2vi2830cz97dmo9qj6wijvnwgodlg 0 7452 121104 120015 2022-07-25T19:48:53Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Oerd blinkert 64.jpg|thumb|300px|Dät Oerd ap [[Amelound]] is een fon do Natuurskutsgebiete fon It Fryske Gea.]] '''It Fryske Gea''' (Ju Fräiske Loundskup) is n Natuurskutsbuund in ju Provinz [[Fryslân]]. Die Buund häd sien Haudsit in Olterterp, juust suudelk fon [[Drachten]], in een fon do Natuurskutsgebiete fon It Fryske Gea. In dät Jier 2012 hiede dän Buund 28.500 Meeglide. Siel fon It Fryske Gea is dän Natuur, ju Loundskup un et Kultuuräärwe in ju Provinz Fryslân tou skutsjen, ferwalten un behoolden. Die Buund häd moor as 50 ferskeedene Natuurskutsgebiete in ju ganse Provinz Fryslân, do touhoope 20.000 Hektoar groot sunt. Ap n 22. Februoar 1930 wuude It Fryske Gea apgjuchted. Die Buund kreech fon Foarstandmeeglid [[Dr. Jacob Botke]] dän Noomen 'It Fryske Gea'. Dät eerste Natuurskutsgebiet wät fon It Fryske Gea ferwaltet wuude waas dän Lânwar bie Allardseach, suudelk fon Bakkefean. Die Lânwar is nu apnuumen in dät Natuurskutsgebiet it Mandefjild. == Natuurskutsgebiete == Do Natuurskutsgebiete fon It Fryske Gea sunt: {| |- | width="33%" valign="top" | * Aeltsje- en Warkumermar * De Alde Feanen * Bancopolder * Bjirmen * Blauhúster Puollen * Bocht fan Molkwar * Botmar of ''Sodumermar'' * Buismans Einekoai Piaam en Dyksfearten * Bûtenfjild * Coehoornbosk of ''Wikelerbosk'' * Delleboersterheide * Diakonievene * Dobben Hurdegarypsterwarren * Dunepolder en Follegeasterpolder * Eanjumer Kolken * Easterskar * Einekoaien Lytse Geast en Ketelermar * Fluezen | width="33%" valign="top" | * Grutte Wielen * Huitebuersterbûtenpolder * Ychtenerfeanpolder * Joadetsjerkhôf Noardwâlde * Joadetsjerkhôf Teakesyl * Jongemastate * Kapellepôle * Ketliker Skar * Koarnwertpolder en Makkumersúdmarpolder * Liphústerheide * Makkumerwaarden * Mandefjild Bakkefean * Martenastate * Mokkebank * Mûntsebuorsterpolder, De Ryp en Syp Set * Noard-Fryslân Bûtendyks * 't Oerd en de Hon * Park Huzinge Olterterp | width="33%" valign="top" | * Peazemerlannen * Petgatten de Feanhoop * Ringwiel en Hop * Rengerspôle * Rysterbosk * Skiedingsboskje * Skieppedobbe * Slachtedyk * Steile Bank * Stokersdobbe * Sudermarpolder * Taconisbosk * Teroelster Sipen * Tsjongerwâlen * Unlân fan Jelsma en Kobbelân * Warkumerwaard * ‘t West, Meulereed en Meulebos * Wilhelmina-oard |} == Ferbiendenge ätter Buuten == *[http://www.itfryskegea.nl/ Websiede fon It Fryske Gea] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Fryslân]] bv49culdebinz6dgjzt63bkkdr9asch 10 7454 119485 99455 2020-10-19T04:31:21Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LeerStreet.jpg|140px|right]] '''Lier''' is ne Stääd in [[Läichsaksen]], in dän [[Loundkring Lier]]. Ju Stääd häd uungefeer 34.000 Ienwoonere, un is deermäd ätter [[Oamde]] un [[Auerk]] ju träädgrootste Stääd fon [[Aastfräislound]]. Ju Stääd is uursproangelk äntsteen an ju [[Leda]], man is uutsprat ätter ju [[Oamse]]. So kuuden uk do Seeskiepe in ju Stääd oun foare. Truch aal do Ferkiersferbiendengen, do bie Lier touhoope kuume, beskrieuwt ju Stääd sik as „Door fon Aastfräislound“. In dät leete 14. un fröie 15. Jierhunnert waas Lier truch dän Haudling [[Focko Ukena]] dät politiske Säntrum fon Aastfräislound. Lier kreech ju Stäädstoatus eerst in dät Jier 1823. Deerfoar waas Lier n Täärp mäd Määrkedgjucht, man funktionierde daach aal fuul laanger as ne Stääd.... '''[[Lier (Stääd)|Läs fääre]]''' <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> maquvzg92uvz7nc1czxiam1vzg7019r 10 7455 119371 93155 2020-10-19T04:20:03Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Michelino DanteAndHisPoem.jpg|140px|right]] '''Ju goddelke Komödie''' (''La Divina Commedia'') is n Epos fon dän Florentiniske Dichter [[Dante Alighieri]], skrieuwen in dän eerste Haaldeel fon dät 14. Jierhunnert. Dät heert tou do anärkoande Mästerwierke fon de Waareldliteratuur, un tou do grootste kulturelle Laistengen fon dät Middeloaler. Dante beskrift in ju ''Komödie'' sien toachte Raise truch dät Juunsiedige: Hälle, Feegefjuur un Heemel. Hie is ''auctor'' (Autor) as uk ''actor'' (Tjooterspieler) in sien oaine Dichtenge, ju loangewai ''Il Dante'' naamd wuud. In n Ounfang naamde Dante sien magnum opus eenfach ''Mien Komödie''; et waas Boccaccio die dät 1360 sin Eerentittel fon däälich roate. In dät Middeloaler waas ne 'Komödie' n Fertälster wät goud uutfäl, in n Juunsats tou ne Tragödie. Deer wuud also nit wät Spoasiges mee meend. [[Ju goddelke Komödie|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 15jhrkxsf0kn74s8o4lsuin6m3smxxj 10 7456 119400 93156 2020-10-19T04:20:52Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Frisian languages in Europe.png|120px|right]] Dät '''Seelterske''' of '''Seelterfräiske''' is ne [[Fräiske Sproake|fräiske]] [[Sproake]], ju fon sowät 1500 bit 2500 Moanskene boald wäd in [[Seelterlound]]. Dät Sproakgebiet uumfoatet trjo Täärpe: [[Strukelje]], [[Roomelse]] un [[Skäddel]]. In ju junge Kolonie [[Seedelsbierich]] wäd nit fuul Seeltersk boald. Dät Seelterfräiske is dät lääste Uurblieuwsel fon ju aasterlauwersk fräiske Uurtoal fon dät [[Seelterlound]], do Groninger [[Uumelounde]], [[Aastfräislound]], dät [[Jeverlound]] un [[Butjadingen|Butjoarlound]]. Al in dän Begin fon dät 20. Jierhunnert kwieden ferskeedene Ljuude, dät ju seelterfräiske Sproake uutstierwe wüül. Ju absolute Baalertaal is bit tou dät Eende fon dät 20. Jierhunnert relativ konstant bleeuwen, man do Baalere fon dät Seelterfräiske sunt däälich ne Minnerhaid in ju Meente Seelterlound. [[Seeltersk|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> n23yxlqwvnqekw3u3iuh1l8vc6a28gr 10 7457 119486 93157 2020-10-19T04:31:24Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Mauer axb01.jpg|120px|right]] Ju '''Berliner Muure''' trände fon dän 13. August 1961 bit tou dän 9. November 1989 Wääst- un Aast-[[Berlin]] fonnunner. Ju Berliner Muure waas 45,3 Km loang un n Paat fon dät Düütsk-Düütske Skeed. Ju Berliner Muure waas dät bekoandste Symbol fon dän [[koolde Kriech]] un ju Deelenge fon [[Düütsklound]]. Berlin waas ne Enklave in Aast-Düütsklound, ju der ätter dän Twäide Waareldkriech in fjauer Sektore ferdeeld wuude un ferwalted wuude fon dät Fereende Köönichriek, do Fereende Stoaten, Frankriek un ju Sowjet-Union. Bie ju Berliner Muure sunt sun 200 Fluchtlinge uum t Lieuwend keemen. Uurräste fon ju Muure sunt säilden. Ätter ju düütske Wierfereenigenge sunt do Unnerskeede twiske Wääst- un Aast-Düütskland wäil minner wuuden, man noch nit fluks ferswuunen. [[Berliner Muure|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 8i0le1fde5p71f95a1zgdxgwdequx16 0 7460 122716 111126 2023-08-15T14:55:20Z T. Mikulski 13191 Kästner uut 1961 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Erich Kästner 1961.jpg|thumb|200px|Kästner uut 1961]] [[Bielde:Erich Kaestner Signature.jpg|thumb|200px|Signatur]] '''Emil Erich Kästner''' (maast bloot '''Erich Kästner''' naamd, * [[23. Februoar]] [[1899]] in [[Dresden]]; † [[29. Juli]] [[1974]] in [[München]]) waas aan düütsken Skrieuwer. Hie is foarallen bekoand foar sien tiedkritiske Riemsele un sien Bäidensbouke, wier uk oafter Kritik, wan uk snurrich ferpakked, ienwierked is. ==Bibliografie== * ''Herz auf Taille'', (1928) * ''Emil und die Detektive'', (1928) * ''Lärm im Spiegel'', (1929) * ''Ein Mann gibt Auskunft'', (1930) * ''Arthur mit dem langen Arm'', (1931) * ''Pünktchen und Anton'', (1931) * ''Fabian, Die Geschichte eines Moralisten'', (1931) * ''Der 35. Mai'', (1932) * ''Das verhexte Telefon'', (1932) * ''Gesang zwischen den Stühlen'', (1932) * ''Die Entwicklung der Menschheit'', (1932, Riemsel) * ''Das fliegende Klassenzimmer'', (1933) ** [[Bielde:Saterland_flag.png|20px]] [[Seeltersk|Seelterfräiske]] Uursättenge: ''Die fljoogende Klassenruum'', (uursät fon [[Margaretha Grosser|Gretchen Grosser]], 2013) * ''Drei Männer im Schnee'', (1934) * ''Emil und die drei Zwillinge'', (1934) * ''Die verschwundene Miniatur'', (1935) * ''Doktor Erich Kästners lyrische Hausapotheke'', (1936) * ''Der Zauberlehrling'', (1936) * ''Georg und die Zwischenfälle'', (1938), uk wäil ''Der kleine Grenzverkehr'' naamd * ''Münchhausen'', (1943) * ''Bei durchsicht meiner Bücher (1946) * ''Das doppelte Lottchen'', (1949) * ''Die Konferenz der Tiere'', (1949) * ''Das fliegende Klassenzimmer'', (1954) * ''Die dreizehn Monate'', (1955) * ''Die Schule der Diktatoren'', (1957) * ''Als ich ein kleiner Junge war'', (1957) * ''Notabene 45, ein Tagebuch'', (1961) * ''Das Schwein beim Friseur'', (1962) * ''Der kleine Mann'', (1963) * ''Der kleine Mann und die kleine Miss'', (1967) == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz38258|Name=Erich Kästner}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118559206|NTA=068897901|VIAF=59084620}} {{DEFAULTSORT:Kastner, Erich}} [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] byroxjic2assa613htzkddlq4u16x5g 0 7461 122083 118171 2023-02-23T15:57:19Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1811]]: In dän Uunouhongegaidskriech wäd [[Caracas]], däälich ju Haudstääd fon [[Venezuela]] truch Spoanske Troppen tourääch-ärooberd. * [[1900]]: Wladimir Iljitsch Uljanow (leeter "[[Wladimir Iljitsch Lenin|Lenin]]" naamd) lukt uut [[Ruslound]] uut un gungt uur [[Genf]] ätter [[München]] wai in een fieuwjierich [[Exil]]. * [[1914]]: [[Belgrad]] wäd fon [[Aastriek-Ungarn|aastriekisk-ungariske]] Donau-Skiepe uut beskeeten. Foar't Eerste faalt Belgrad in do Hounden fon do Oungriepere. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[1890]]: [[Vincent van Gogh]], [[Niederlounde|niederloundsken]] [[Moalerkunst|Moaler]] (tou Waareld keemen in 1853) * [[1974]]: [[Emil Erich Kästner]], düütsken Skrieuwer (tou Waareld keemen in [[1899]]) * [[2002]]: [[Tesfamariam Bedho]], eritreisken Biskop * [[2018]]: [[Fiachra Ó Ceallaigh]], irisken roomsk-kathoolsken Biskop * [[2021]]: [[Albert Vanhoye]], roomsk-kathoolsken Kardinoal uut [[Frantsöösk-Flandern]] [[Kategorie: Juli]] ns5yqtqi7ctaonjh95makjrp9qm8w78 0 7462 122115 118213 2023-02-25T17:12:28Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjoonisse == * [[1836]]: Ju [[Mexiko|mexikoanske]] Armee unner Generoal [[Antonio López de Santa Anna]] begint mäd ju Beleegerenge fon dät Fort [[Alamo]] in [[San Antonio]], dät fon apstoundiske [[Texas|Texoanere]] heelden wäd, deerunner die Kommandant Bupperstleutnant [[William Travis]], die bienaist 40-jierige [[James Bowie|James (Jim) Bowie]] un die 49-jierige Kriechshäld un Politiker [[Davy Crockett]]. * [[1903]]: Do [[USA]] hierje fon Kuba foar 99 Jiere ju [[Bucht fon Guantánamo]] uum hiere Marine deer tou statsjoonierjen. * [[1982]]: In [[Gräinlound]] rakt dät een Foulksoustämmenge uur ju Lidskup in ju [[Europäiske Union]], deerbie stämje twounfüüftich Prosänt foar't Uuttreeden. Gruund deer foar is foaraaln ju uurmäitige Fiskeräi truch wäästdüütske Fiskere in Gräinloundsk Woater. Ap dän [[1. Januoar]] [[1985]] trät Gräinlound uut uut ju Europäiske Union. * [[1992]]: Ju juudske Blanka Zmigrod wäd in [[Frankfurt an'n Main]] ap eepene Sträite fon aan sweedisken Neonazi doodskeeten. == Tou Waareld keemen == * [[1827]]: [[Raffaele Monaco La Valletta]], italieensken Kurienkardinoal * [[1834]]: [[Gustav Nachtigal]], düütsken [[Afrikoa]]-Foarsker. * [[1899]]: [[Emil Erich Kästner]], düütsken Skrieuwer (stuurwen in [[1974]]) * [[1981]]: [[Jan Böhmermann]], düütsken [[Satire|Satiriker]], [[Heerfunk]]- un [[Wiedkieker]]-Moderator == Stuurwen == * [[1792]]: [[Joshua Reynolds]], ängelsken [[Moalerkunst|Moaler]] * [[1930]]: [[Horst Wessel]], düütsken Nazi [[Kategorie:Februoar]] mxx6ctei9762g23t1via6namla0igcb 0 7463 122059 118284 2023-02-23T14:13:22Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1899]]: Begin fon dän [[Buurenkriech]] in [[Suudafrikoa]] * [[1982]]: Do Räste fon dät [[1545]] fersakkede ängelske Skip [[Mary Rose]] sunt buurgen un kuume in een Museum in [[Portsmouth]]. * [[2021]]: Ätterdät [[Sebastian Kurz]] twäin Deege in't Foaren sien Boantje deellaid häd, kumt die fon him bestimde [[Alexander Schallenberg]] as sien Ätterfoulger in't Boantje. == Stuurwen == * [[2003]]: [[Georg-Siegfried Schmutzler]], düütsken luthersken Pestoor un Wierstoundler juun ju DDR-Diktoatuur. [[Kategorie:Oktober]] b5nam6yls1md4c341cgnalj8d1rzv2d 0 7464 117551 114343 2018-10-18T17:23:48Z Chaoborus 7769 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Eugène Ferdinand Victor Delacroix 005.jpg]] → [[File:Christ sur la mer de Galilée (Delacroix) Walters Art Museum 37.186.jpg]] meaningfull name wikitext text/x-wiki [[Bielde:Eugene delacroix.jpg|thumb|200px|right|Eugène Delacroix, Säärm-Portrait fon [[1837]]]] '''Ferdinand Victor Eugène Delacroix''' (maast bloot '''Eugène Delacroix''' naamd, * [[26. April]] [[1798]] in [[Charenton-Saint-Maurice]] tichte bie [[Paris]]; † [[13. August]] [[1863]] in [[Paris]]) waas aan frantsöösken Moaler, die oafter tou ju [[Romantik]] reekend wäd, man uk as aan wichtigen Foarlooper fon dän [[Impressionismus]] jält. == Biespil-Bielden == <gallery> Bielde:Eugène Ferdinand Victor Delacroix 055.jpg|Tiger hoalt sik aan Hoangst; moald twiske [[1825]] un [[1828]] Bielde:Delacroix - La liberte.jpg|Ju Fräiegaid fiert dät Foulk; moald in [[1830]] as in [[Paris]] ju [[Julirevolution fon 1830|Julirevolution]] waas. Bielde:Eugène Delacroix - Collision of Moorish Horsemen - Walters 376.jpg|Twäin Mauriske Riedere kollidierje; moald twiske [[1843]] un [[1844]] Bielde:Christ sur la mer de Galilée (Delacroix) Walters Art Museum 37.186.jpg|Kristus ap dän See Genesareth, moald in [[1854]] </gallery> [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Frantsoose]] 9w8vcea4dj11702owhabxs0zhla9ndv 0 7465 93627 2012-10-13T12:50:47Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Eugene Delacroix]] nach [[Ferdinand Victor Eugène Delacroix]]: Eugène insteede Eugene mout weese un bie düsse Kansje ieuwen uk noch do uur Noomen bietou. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Ferdinand Victor Eugène Delacroix]] 1gq0jnl3sp5n84tqj9yoa1jkkgj37lk 0 7466 93628 2012-10-13T12:51:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ferdinand Victor Eugène Delacroix]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ferdinand Victor Eugène Delacroix]] 3480h2e09me0vbe6ses607gtytoqm5x 0 7467 93629 2012-10-13T12:52:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ferdinand Victor Eugène Delacroix]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ferdinand Victor Eugène Delacroix]] 3480h2e09me0vbe6ses607gtytoqm5x 0 7468 113385 105042 2016-08-23T06:27:03Z DARIO SEVERI 7600 Added image wikitext text/x-wiki [[Bielde:Trier-Blick-vom Weishaus.JPG|thumb |right|230px]] '''Trier''' is een oolde un groote Stääd in't [[Mosel]]doal in [[Rhienlound-Palts]] nit fier fon dät Skeed tou [[Luxembuurich]]. Die Pound waas al foar do Roomere bewoond, un do [[Roomsk Riek|Roomere]] moakeden deer uut hiere Stääd ''Augusta Treverorum'', "Augustiske [Stääd] fon do Treverer" uumdät deer die keltiske Stom fon do Treverer lieuwde. Leeter hiet dät dan bloot noch "Treveris", deer "Trier" uut wuden is. {{geostump}} {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Rhienlound-Palts]] pqower7d1t5p9m7hdez2zjpt2yyswpt 0 7469 118334 118327 2019-06-06T11:14:40Z Yann 10067 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Cézanne Schädel 1904.jpg]] → [[File:Trois crânes sur un tapis d'Orient, par Paul Cézanne, 1904.jpg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Autoportrait à la palette, par Paul Cézanne, Yorck.jpg|thumb|160px|right|Säärm-Portrait fon uum [[1890]]]] '''Paul Cézanne''' ([[Oksitoansk]]: '''Pau Cesana''', bädden ap dän [[19. Januoar]] [[1839]] in [[Ais de Provença]] ''<small>oksitoanske Noome, ap Frantsöösk: Aix-en-Provence)</small>'', stuurwen [[22. Oktober]] [[1906]] juust deer) waas aan Moaler. Toufäärme stuude hie unner dän Ienfloud fon [[Romantik]] un [[Realismus]], leeter moor fon dän [[Impressionismus]]. Hie fersoachte in dän Loop fon sien Äntwikkelenge, Impressionistiske Faawen mäd klassisistiske Foarmreekenge tou fereenigjen. == Biespil-Bielden == <gallery> Le pain et les œufs, par Paul Cézanne, Yorck.jpg|Een Stilllieuwend, moald in [[1865]] Bielde: Hameau à Payennet près de Gardanne, par Paul Cézanne.jpg|Loundskupsbielde, moald twiske [[1886]] un [[1890]] Bielde:Trois crânes sur un tapis d'Orient, par Paul Cézanne, 1904.jpg|Träin Doodenkoppe ap aan Täppich, moald in [[1904]] Bielde:Paul Cézanne 047.jpg|Boadende, moald uum [[1906]] </gallery> {{SORTIERUNG:Cezanne, Paul}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Impressionismus]] [[Kategorie:Frantsoose]] m9yuwdiy8ap3z3x0t44uqdv8rk01mz4 0 7470 93644 2012-10-13T15:34:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Paul Cézanne]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Paul Cézanne]] cqpdi56clgf8ku218sgaxhtcwzseq0s 0 7471 93646 2012-10-13T15:36:36Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Oksitanisk]] nach [[Oksitoansk]]: So fuul as iek weet hat dät Oksitoansk. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Oksitoansk]] nlak1qv2fvv09xtnsvv17ybwrbq8gt7 0 7472 93650 2012-10-13T15:51:02Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Katalanisk]] nach [[Kataloansk]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Kataloansk]] jzr3h14iqbutqchwk366ubkv1ftsh1v 0 7474 93655 2012-10-13T15:56:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Paul Cézanne]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Paul Cézanne]] cqpdi56clgf8ku218sgaxhtcwzseq0s 0 7475 123064 118736 2024-01-03T15:19:40Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1956]]: Die brasilioanske Präsident [[Juscelino Kubitschek]] oardent ätter aan Jiertjaande oolden Ploan oun, [[Brasília]], een näie Haudstääd foar dät Lound, tou bauen. Kuut leeter begint in't brasilioanske Binnelound ju Oarbaid. * [[2002]]: Regierengsbieldenge in [[Düütsklound]] - Ätter ju [[Buundesdais-Köär 2002|Buundesdais-Köär]] wäd dät [[Kabinett Schröder II]] as Foutsättenge fon ju in't Foaren al bestoundende [[Rood-Gräine Koalitsjoon]] apstoald. [[Buundeskansler]] blift [[Gerhard Schröder]]. * [[2002]]: Kuba ratifisiert as läästen fon do karibiske un latienamerikoanske Stoaten dän [[Ferdraach fon Tlatelolco]], die ju Karibik un Latien-Amerikoa tou een Rebät fräi fon [[Atomwoapen]] ferkloort. == Stuurwen == * [[1906]]: [[Paul Cézanne]], aan [[Moalerkunst|Moaler]] fon dän [[Impressionismus]] * [[2019]]: [[Marieke Vervoort]], belgiske Rulstoul-Licht-Atlethinne in dän Behinnerden-Spoart. [[Kategorie:Oktober]] e7bmhokrsw2rqka3eavavtmfq265oh2 0 7476 122710 118339 2023-08-15T14:45:29Z T. Mikulski 13191 Bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Euripides Pio-Clementino Inv302.jpg|thumb|right|Euripides]] '''Euripides''' ([[Ooldgriechisk|griech.]] '''Εὐριπίδης''' (* [[480 f. Kr.]] af [[485 f. Kr.|485]]/[[484 f. Kr.]] ap [[Salamis (Ailound)|Salamis]]; † [[406 f. Kr.]] in [[Pella (Pella)|Pella]]; begreeuwen in Makedonien) is ätter [[Aiskylos]] un [[Sophokles]] die jungste fon do träin groote klassiske griechiske Tjooterskrieuwere. Wäkke Stukke, so as sien Tragödie [[Medea (Euripides)|Medea]] wäide däälich noch oafter spiedeld. {{Literatuurstump}} [[Kategorie:Grieche]] [[Kategorie:Griechiske Tragödie]] [[Kategorie:Skrieuwer]] 1xba1mr6ut6xrkzz4ckz92gobn2mk91 0 7477 93668 93667 2012-10-13T18:00:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Dät Woud "Buurenkriech" häd moorere Betjuudengen: * '''düütsk: Bauernkrieg''': Ferskeedene Apstounde fon [[Europa|europäiske]] Buuren juun hiere Heerskup twiske dät [[15. Jierhunnert|15.]] un dät [[17. Jierhunnert]]. Fääre wäide mäd dän Begriep "Buurenkriech" ('''düütsk: Burenkrieg''') wäide twäin Kriege beeteekend, do in't [[Njuugentienste Jierhunnert]] deer uutkamped wuden, wier däälich [[Suudafrikoa]] is, uumdät dät deer een Foulk unner dän Noome "Buuren" rakt (do [[Afrikoansk]] af "Kapholloundsk" baale): * Die [[fäärme Buurenkriech]] ([[1880]] bit [[1881]]) * Die [[twäide Buurenkriech]] ([[1899]] bit [[1902]]) - Düssen Kriech is maasttieds meend, wan fon dän Buurenkriech boald wäd. {{Begriepskloorenge}} a67lpnqzzb1p0s3lw0356y5bwq83o36 0 7478 93671 93670 2012-10-13T18:07:51Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''Twäide Buurenkriech''' fon [[1899]] bit [[1902]] waas aan Kriech fon do buurske (betjudt hier: "kapholloundske") Fräistoaten [[Oranje-Fräistoat|Oranje]] un [[Transvaal]] juun do Briten, do dät truch Ienrichelengs-Politik (Ounsluut fon Regionen in ju Noaberskup fon do Buurenrepubliken) provoksierd häbe. In dät Eende heelten do Briten ju Uurwinnenge uur do Buuren, man jo moasten him daach fiergungende Autonomiegjuchte läite. {{Historstump}} 47htudlbqbuijtkapyj3603eiz0sv6w 14 7479 93742 2012-10-14T11:05:46Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] 0xy6goolmrh0puxn5zjlpayagluyg7g 0 7480 117621 109001 2018-11-11T15:32:17Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nietzsche1882.jpg|thumb|right|200px|Nietzsche [[1882]]]] '''Friedrich Nietzsche''' ''(bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> ap dän [[15. Oktober]] [[1844]] in [[Röcken]] bie [[Lützen]]; stuurwen ap dän [[25. August]] [[1900]] in [[Weimar]])'' waas oaintelk aan klassisken Philologe, man hie häd ful philosophisk ättertoacht, t.B. uur Sin un Gjuchtfäidigenge fon [[Moroal]], [[Metaphysik]] un [[Religion]], man uk uurswät. Hie waas [[Atheismus|Atheist]] (as hie dät kwaad, uut aan Instinkt hääruut) un meende, uk, wan ju Muugelkhaid blift, dät dät wät buppe ju Natuur rakt, dät me dät nit roakje kon un dät dät do Moanskene deeruum eenerläi weese skuul. Hie uurlaide uk ful uur Moanskene, uur ju Äntwikkelenge fon dän moanskelke Gäist un dät Touhoopelieuwend fon Moanskene. So gjucht bekoand wuden is Nietzsche läiweloa in do 1890er Jiere, man deer häd hie wäil niks moor fon meekriegen, uumdät hie - wildääge in Foulge fon [[Syphilis]], man dät is nit heel un aal kloor - maal un dement wuden is. Leeter hiede hie noch een poor Sleeke, sodät hie nit moor baale un stounde kuude. Hie waas fieuwunfüüftich Jiere oold, as hie oun een Omme-Seeregaid un do Foulgen fon noch aan Sleek stoorf. == Iendeelenge fon Nietzsche sien Wierk == === Nietzsche unner dän Ienfloud fon Wagner un Schopenhauer === Fon [[1872]] bit [[1876]] stuude Nietzsche unner dän Ienfloud fon [[Richard Wagner]] un [[Arthur Schopenhauer]]. Wät hie skreeuw, hiede aan [[Romantik|romantisken]] Iensleek. In düsse Tied äntstuuden do Wierke *''Die Geburt der Tragödie aus dem Geiste der Musik'' *''Unzeitgemäße Betrachtungen'': **''David Strauß, der Bekenner und der Schriftsteller'' **''Vom Nutzen und Nachteil der Historie für das Leben'' **''Schopenhauer als Erzieher'' **''Richard Wagner in Bayreuth'' === Ju „fräigäistige“ Tied === In ju Tied [[1876]] bit [[1882]] stuude Nietzsche nit moor so unner do Ienfloude fon Wagner un Schopenhauer. Wietenskuppelk-empiriske Ärkantnis stuuden in dän Faandergruund. Insteede fon touhoopehongjende Ounhonnelengen treede nu [[Aphorismus|Aphorismen]]-Goaderengen<ref>"Goaderenge" is een oold Woud foar "Sammelenge". "goaderje" hat "sammelje"</ref> ap, do dän Ienfloud fon do [[Frantsööske Moralisten]] düütelk moakje. In düsse Tied skreeuw hie: *''Menschliches, Allzumenschliches'' (mäd two Foutsättengen) *''Morgenröte. Gedanken über die moralischen Vorurteile'' *''Die fröhliche Wissenschaft.'' === ''Also sprach Zarathustra'' === *''Also sprach Zarathustra'' ([[1883]] bit [[1885]]) jält as dät säntroale Wierk fon Nietzsche. Deer oane wäide näie Leeren in sinbieldelk-dichteriske Toal foarmulierd. Oafter wäd dät uk do leete Wierke touoardend. === Do leete Wierke === In do leete Wierke ([[1886]] bit [[1888]]) wäide Seeken, do Nietzsche eer al antoacht häd, fääre uutfierd un skäärper foarmulierd. Ieuwenske Aphorismen un Sentenzen rakt dät nu wier loangere Ouhonnelengen. In düsse Tied skreeuw hie: *''Jenseits von Gut und Böse'' *''Zur Genealogie der Moral'' *''Der Fall Wagner und Nietzsche contra Wagner'' *''Götzen-Dämmerung oder Wie man mit dem Hammer philosophiert'' *''Der Antichrist'' *''Ecce homo (Aan Lieuwendsbegjucht fon sik säärm)'' == Foutnooten == <references/> {{Normdaten|TYP=p|GND=118587943|NTA=068384998|LCNAF=n79021132|VIAF=89798474}} {{SORTIERUNG:Nietzsche, Friedrich}} [[Kategorie:Philosoph]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] i2htnagnt7z3f6ztp9c2exi1el5o8mq 14 7481 110829 93751 2015-05-19T17:53:02Z 2A00:C1A0:4889:E600:D4AF:B9DA:21E1:3292 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Persoon]] [[Kategorie:Philosophie|!]] 4041ewuni3hg08fscqar2mib17dr10b 0 7482 117832 93759 2018-12-17T16:26:45Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Aan '''Aphorismus''' is aan oankelden Toacht, een Uurdeel of een [[Lieuwendswiesegaid]] un kon uut aan Sats of uut min Satse bestounde. Oafter foarmulierd hie een besunnere Iensjucht [[Rhetorik|rhetorisk]] kunstriek as aalmeenen [[Sinspröäk]] ([[Sentenz]], [[Maxime]], [[Aperçu]], [[Bonmot]]). Deerjuun jäilde [[Woud mäd Juuken|Woude mäd Juuken]] un [[Pointe|pointierde]] Zitoate literatuurwietenskuppelk nit as Aphorismen. {{stump}} jj3k8fipjq08q32dbit8grqw1dn3yet 0 7483 93764 93763 2012-10-14T14:42:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Carolus Linnaeus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Carolus Linnaeus]] gprcx4esme9zfd4us16e6cm36pg3gjy 0 7484 93765 2012-10-14T14:43:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Carolus Linnaeus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Carolus Linnaeus]] gprcx4esme9zfd4us16e6cm36pg3gjy 0 7485 93766 2012-10-14T14:43:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Carolus Linnaeus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Carolus Linnaeus]] gprcx4esme9zfd4us16e6cm36pg3gjy 0 7486 122042 118293 2023-02-22T21:10:58Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1427]]: Ju [[Slacht ap do wüülde Äkkere]]: Die fräiske Hauding [[Fokko Ukena]] uurwint dän uur Fräiske Hauding [[Okko II. tom Brok]], wiermäd düt Kän ju Heerskup eendgultich ferljust. * [[1834]]: Bie dät [[Massaker fon Pinjarra]] brange Dreguuner-Troppen fon ju britiske Kolonioalmoacht bit tou trüütich [[Aborigines]] uume, deerbie uk Bäidene. * [[1918]]: [[Tschechoslowakiske Uunouhongegaidsferkloorenge|Uunouhongegaids-Ferkloorenge]] un Uutroupenge fon ju [[Eerste Tschechoslowakiske Republik]]. * [[1962]]: Eende fon ju [[Kuba-Krise]]: [[Nikita Chruschtschow]] rakt tou un wol do sowjetiske [[Käädenwoapen]] wäch fon [[Kuba]] brange, unner ju Bedingenge, dät do [[USA]] hiere Raketen uut ju [[Turkäi]] ouluuke. * [[2004]]: Ju Fäk-Tiedskrift [[Nature]] publiziert ju wietenskuppelke Eerst-Beskrieuwenge fon dän fossilen ''[[Homo floresiensis]]'', die bolde unner ju populäre Beteekenge "Hobbit" bekoand wäd. * [[2018]]: Die oafter as gjuchtskonservativ bit neoliberoal ienoardende [[Jair Bolsonaro]], die mäd Spröäke juun Wieuwljuude, Indioanere, Homosexuelle un uurswäkke Stämmenge moaket, wäd foar'n Präsident fon [[Brasilien]] kädden. == Stuurwen == * [[1520]]: [[Pier Gerlofs Donia]], fräisken Fräidums-Strieder * [[2020]]: [[Anthony Soter Fernandez]], malaysisken roomsk-kathoolsken Äärtsbiskop fon [[Äärtsbistum Kuala Lumpur|Kuala Lumpur]] un Kardinoal [[Kategorie:Oktober]] iqxogh8cv5rvrl0l2hniq2yywp97ica 0 7487 122699 110819 2023-08-13T16:53:11Z T. Mikulski 13191 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Felix Mendelssohn Bartholdy - Aquarell von James Warren Childe 1830.jpg|thumb|200px|right|Felix Mendelssohn Bartholdy<br /><small>een [[Aquarellmoaleräi|Aquarell]] fon [[James Warren Childe]]</small>]] '''Jakob Ludwig Felix Mendelssohn Bartholdy''' (maast kuut: '''Felix Mendelssohn Bartholdy''', bädden ap dän [[3. Februoar]] [[1809]] in [[Hamburg]]; stuurwen ap dän [[4. November]] [[1847]] in [[Leipzig]]) waas aan [[Klavier|Pianist]], [[Oargel]]ist un Komponist fon ju [[Romantik]]. Hie jält uk as die fäärme Dirigent in ju Foarm fon däälich. Ieuwenske ju Musik diede hie uk moaljen. Hie waas een Bäidensbäiden fon [[Moses Mendelssohn]], dän bekoande joodske [[Philosoph]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz61584|Name=Felix Mendelssohn Bartholdy}} {{DEFAULTSORT:Mendelssohn Bartholdy, Felix}} [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:Romantik]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] 2fparwbf8wwqex9tl3hmv0eja0jiopi 0 7488 93775 2012-10-14T17:48:06Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Felix Mendelsohn Bartholdy]] nach [[Felix Mendelssohn Bartholdy]]: Gjuchtskrieuwenge wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Felix Mendelssohn Bartholdy]] dke2kfugp863mf3fyr67iq0y9uq9lcl 0 7489 93777 2012-10-14T17:49:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Felix Mendelssohn Bartholdy]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Felix Mendelssohn Bartholdy]] gt4q2kntuirq5835wqwgh2cf2obz75a 0 7490 93778 2012-10-14T17:49:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Felix Mendelssohn Bartholdy]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Felix Mendelssohn Bartholdy]] gt4q2kntuirq5835wqwgh2cf2obz75a 0 7491 118269 118105 2019-04-13T15:15:51Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[2018]]: Bie [[Terror-Oungriep in Macerata|aan neo-faschistisken, rassistisken Terror-Oungriep]] in [[Macerata]] ([[Italien]]) skjut aan Mon uut een Auto ap Ljuude mäd swotte Haudfaawe. Fieuw Monljuude un een Wieuw uut [[Mali]], [[Ghana]], [[Nigeria]] un [[Gambia]] wäide ferseerd, man jo uurlieuwje aal. == Tou Waareld keemen == * [[1480]]: [[Ferdinand Magellan]], portugiesisken Seefoarder. * [[1809]]: [[Felix Mendelssohn Bartholdy]], aan [[Komponist]] fon ju [[Romantik]] == Stuurwen == * [[1520]]: [[Sten Sture die Jungere]], Sweedisken Rieksferwalter * [[2003]]: [[Natascha A. Brunswick]], US-amerikoanske Mathematikerske un Fotogroafinne == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Februoar]] m0622vp1o3c3d6j3reyrc0yo34ba257 0 7492 93784 2012-10-14T17:55:57Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[23. Februar]] nach [[23. Februoar]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[23. Februoar]] 7br99vcj39migixpbe3cavu7p8bei9q 0 7493 122084 118176 2023-02-23T15:58:58Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1520]]: Die deenske un norweegiske Köönich [[Christian II. (Dänemark, Norwegen un Sweeden)|Christian II.]] kon ätter loange Beleegerenge in [[Stockholm]] ienluuke, man deerfoar mout hie fuul Juunstriedere so as [[Christina Gyllenstierna]], dät Wiedewieuw fon dän Rieksferwalter [[Sten Sture die Jungere|Sten Sture dän Jungeren]], Amnestie toutälle. * [[1791]]: [[Ferkloorenge fon do Gjuchte fon dät Wieuw un ju Burgerinne]] („Déclaration des Droits de la Femme et de la Citoyenne“) truch [[Olympe de Gouges]]. * [[1812]]: In ju [[Slacht fon Borodino]], een fon do blouderchste Slachte fon dät Jierhunnert, kon ju [[Grande Armée]] unner [[Napoleon Bonaparte]], wan uk mäd masse Faalene, ju ruske Armee unner Marschall [[Michail Illarionowitsch Kutusow]] slo. Die Wai ätter [[Moskau]] is somäd fräi. * [[1821]]: Unner [[Simón Bolivar]] wäd [[Grootkolumbien]] gruunded, een Föderatsjoon, wier masse do Rebätte tou heerden, do däälich tou [[Ecuador]], [[Kolumbien]], [[Panama]] un [[Venezuela]] heere. * [[1822]]: In [[São Paulo]] wäd ju [[Brasilien|brasilioanske]] Uunouhongegaid ferkloord, in't foaren hiede dät tou [[Portugal]] heerd. * [[1901]]: Ätter dän [[Bokser-Apstound]] Unnerteekenge fon dät sonaamde "Bokser-Protokoll" twikse China ([[Qing-Dynastie]]) un do wäästelke Kolonioalmachte juust so as [[Japan]] un [[Ruslound]]. * [[1922]]: Die Gruundsteen foar ju ploande brasilioanske Haudstääd [[Brasília]] wäd laid, man dät duurt noch bit [[1956]], dät ju Oarbaid begint. * [[1977]]: Twiske [[Panama]] un do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] wäide do [[Torrijos-Carter-Ferdraage]] ousleeten, ätter do ju Hoohaid uur dän [[Panamakanoal]] stappenwiese fon do Fereende Stoaten oun Panama uurgunge skäl. * [[2002]]: [[Katrin Cartlidge]], britiske Skauspielerske * [[2017]]: In't Suudwääste fon [[Mexiko]], uum dän Buundesstoat [[Chiapas]] tou, rakt dät een Äidbieuwjen mäd touminst 98 Doode. == Stuurwen == * [[1907]]: [[René François Armand Sully-Prudhomme]], [[Frankriek|frantsöösken]] [[Dichtenge|Dichter]] * [[2002]]: [[Katrin Cartlidge]], britiske Skauspielerske * [[2021]]: [[Carl-Albrecht von Treuenfels]], Gjuchts-Anwalt, Natuur-Skutser, Fotogroaf un Skrieuwer [[Kategorie:September]] ajre3dzxnih4qttcumz52lqrhmnz4i4 0 7494 112321 105047 2016-02-01T16:25:09Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[13. Jierhunnert|13.]] -- [[14. Jierhunnert|14.]] -- [[15. Jierhunnert|15.]]</small> -- '''[[16. Jierhunnert]]''' -- <small>[[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]] -- [[19. Jierhunnert|19.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1547]] - [[1548]] - [[1549]]</small> - '''1550''' - <small>[[1551]] - [[1552]] - [[1553]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Skjonisse == * [[7. Februoar]]: Kardinoal Giovanni Maria del Monte, Konzilspräsident in [[Konzil fon Trient|Trient un Bologna]], wäd ap dät [[Konklave]] in [[Room (Stääd)|Room]] foar'n [[Poabst]] kädden un nimt dän Noome [[Julius III.]] oun. * [[12. Juni]]: [[Helsinki]], leeter ju Haudstääd fon [[Finlound]] wäd ap Befeel fon [[Gustav I. Wasa]] gruunded. 50e53v3cespptgxlivyw44jip2gzo6t 0 7500 105048 95720 2013-03-08T18:31:20Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 106 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8355]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Violin-with-bow.png|250px|right|Fjoole mäd Booge]] Ju '''Fjoole''' (Fäk-Woud: '''''Violine''''', düütsk: ''Geige'') is wäil dät bekoandste Striek-Instrumänt in ju [[Europa|europäiske]] [[Musik]]. Ju häd fjauer Säiden ap do Toone g – d1 – a1 – e2. Me kon ap een Fjoole also nit japper spiedelje as bit tou dät litje g, man in ju Hööchte gungt dät gjucht loange fääre, uumdät me truch do Griepe ju Säide ferkuutet, deertruch die Toon haager wäd. Een Fjoole is uut ferskeedene Soarten Holt baud un wäd, as aal do Striekinstrumänte, woanelk fon aan Booge strieken. Man dät rakt uk Uutnoamen, t.B. dät [[Pizzicato]], dät is, wan een Fjoole mäd aan Finger tuuked wäd juust as een Gitarre. {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Musik]] 2uo8bttzduyj8apjnow6ztwg16plpf8 0 7501 105049 99983 2013-03-08T18:31:42Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 57 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q693]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Reineke.jpg|thumb|right|200px|Die Foaks, mongs as "Reineke" benaamd, häd maasttieds ju Oainskup fon dän fielainich klouke Skooier.]] As '''Foabel''' beteekent me een kuut Tälster, deeroane maasttieds Dierte, mongs uk Plonten af uurswät, moanskelke Oainskuppe häbe. Aleer wude suk een Tälster bruukt, uum ju moanskelke Sälskup un foarallen ju Heerskup sunner Freeselkhaid kritisierje tou konnen. Wichtige Foabeldichtere sunt: [[Aisopos]] (Aesop), [[Phaedrus]], [[Hans Sachs]], [[Jean de La Fontaine]], [[Jean-Pierre Claris de Florian]], [[Christian Fürchtegott Gellert]], [[Magnus Gottfried Lichtwer]], [[Wolfhart Spangenberg]], [[James Thurber]], [[Gotthold Ephraim Lessing]] und [[Martin Luther]]. {{literatuurstump-links}} 34e8ers91jcdorij4irgs9r5jwkzzrx 0 7502 122782 105050 2023-08-18T16:58:30Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki '''Fra Giovanni Angelico''' (bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> as '''Guido di Pietro''' twiske [[1386]] un [[1400]] in [[Vicchio]] bie [[Florenz]]; stuurwen [[18. Februoar]] [[1455]] in [[Room (Stääd)|Room]]) waas aan Dominikoaner-Mönk, die as Moaler fon ju italieenske äddere [[Renaissance]] bekoand wude. == Biespil-Wierke == <gallery> Fra Angelico - Crucifixion - WGA00645.jpg|Kjuusigenge, moald in do [[1420]]er Jiere Angelico, madonna col bambino e dodici angeli, 1430 circa.jpg|Meräienbielde mäd Kristus-Bäiden un tweelich Ängele, moald uum [[1430]] Angelico, miniatura con conversione di san paolo.jpg|Miniatuur-Boukmoaleräi uur ju Konversioon fon Sänt Paul, moald uum 1430 Angelico, niccolina 10.jpg|Fräsken oun ju Noudwooge fon ju [[Cappella Niccolina]] in dän [[Vatikoan]], moald twiske [[1447]] un [[1449]] </gallery> == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Renaissance]] [[Kategorie:Moalerkunst]] ednms2jfxsku5u4zduy5cl25kqelaz7 0 7503 94470 2012-10-29T18:57:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fra Angelico]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fra Angelico]] cdmyqvue0fiypi1ddxc5p3zuk56eda7 0 7504 94471 2012-10-29T18:58:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fra Angelico]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fra Angelico]] cdmyqvue0fiypi1ddxc5p3zuk56eda7 0 7505 94472 2012-10-29T18:59:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fra Angelico]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fra Angelico]] cdmyqvue0fiypi1ddxc5p3zuk56eda7 0 7506 94473 2012-10-29T19:01:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fra Angelico]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fra Angelico]] cdmyqvue0fiypi1ddxc5p3zuk56eda7 0 7507 110907 105051 2015-06-03T23:33:16Z Mojolässe 6741 wikitext text/x-wiki '''Francis Jean Marcel Poulenc''' (kuut: '''Francis Poulenc'''; * [[7. Januoar]] [[1899]] in [[Paris]]; † [[30. Januoar]] [[1963]] juust deer) waas aan frantsöösken [[Klavier|Pianist]] un [[Komponist]]. {{Musikstump-links}} {{SORTIERUNG:Poulenc, Francis Jean Marcel}} [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:Frantsoose]] 78qidvouy16hqs80f80ekzneaxjrpy2 0 7508 94481 2012-10-29T19:39:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Francis Jean Marcel Poulenc]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Francis Jean Marcel Poulenc]] 6r3185fc2vc6ynwaxl8ykvotmk0bnfg 0 7509 94482 2012-10-29T19:46:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Francis Jean Marcel Poulenc]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Francis Jean Marcel Poulenc]] 6r3185fc2vc6ynwaxl8ykvotmk0bnfg 0 7510 118947 118031 2020-02-08T00:22:40Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjoonisse == * [[1519]]: Die spoanske [[Hernán Cortés]] sailt mäd een groote Monskup fon [[Havanna]] ap [[Kuba]] uut ätter dät [[Mexiko|mexikoanske]] Fäästlound wai, wier hie sik bolde as [[Conquistador|Ärooberer]] fon dät [[Azteken]]-Riek aan Noome moaket. * [[1861]]: [[Jefferson Davis]] wäd as Präsident fon do [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa]] fereediged. * [[1902]]: Twiske ju [[Stralauer Poute]] un dän [[Potsdamer Ploats]] fiert ju eerste [[Berliner U-Boan]]. == Tou Waareld keemen == * [[1965]]: [[Dr. Dre]] (André Romell Young), amerikoansken Rapper == Stuurwen == * [[1455]]: [[Fra Angelico]], italieensken Dominikoaner-Mönk un [[Moalerkunst|Moaler]] fon ju äddere [[Renaissance]]. * [[1902]]: [[Albert Bierstadt]], aan [[Moalerkunst|Moaler]] in ju [[Romantik]]. [[Category:Februoar]] 2qsfkpzpb5obzd5m351s4laqdkjnmc3 0 7511 119020 111337 2020-04-08T11:42:35Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/obsolete-tag]] wikitext text/x-wiki ---- {{center| <small>[[12. Jierhunnert|12.]] -- [[13. Jierhunnert|13.]] -- [[14. Jierhunnert|14.]]</small> -- '''[[15. Jierhunnert]]''' -- <small>[[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1452]] - [[1453]] - [[1454]]</small> - '''1455''' - <small>[[1456]] - [[1457]] - [[1458]] -</small> }} ---- {{Kalänner}} == Foarfaale == * [[17. Meerte]]: Dät [[Klaaster Andechs]] wäd as [[Benediktiner]]-Klaaster gruunded. * [[24. Meerte]]: Poabst [[Nikolaus V. (Poabst)|Nikolaus V.]] stäärft. * [[8. April]]: Alonso de Borja wäd toun Poabst kädden. Hie nimt dän Noome [[Kalixt III.]] oun. * [[22. Moai]]: Mäd ju [[Slacht fon St Albans]] beginne in Änglound do [[Rousenkriege]], do mäd Unnerbreekengen bit [[1487]] tou uum ju ängelske Kroune uutfächted wäide. * [[8. Juli]]: [[Kunz von Kauffungen]] äntfiert bie dän [[Altenburger Prinsenroow]] do 14- un 11-jierige Prinsen [[Ernst (Sachsen)|Ernst]] un [[Albrecht die Behaatede|Albrecht von Sachsen]]. Deermäd wol hie dän Kuurfüürst [[Friedrich II. (Saksen)|Friedrich dän Sachtmoudigen]] fon [[Kursaksen|Saksen]] twinge, him dän Skoade tou betoaljen foar sien ferläddene Lounderäie. Insteede wäd hie uum Breek fon dän Loundfree bekloaged. Hie beropt sik ap sien gjuchtfäidige Aaskenge un ap dän "Fehde"-Bräiw, die dän Loundfree ätter jäildend Gjucht buute Krit sät. Man die Bräiw is tou leet keemen. * [[13. Juli]]: Kauffungen, die Äntfierder in dän [[Altenburger Prinsenroow]], wäd skeeldich spräkt un tou dän Dood feruurdeeld. Ap dän touken Dai wäd him un wäkke fon sien Hälpere in [[Freiberg]] die Kop ousloain. * [[7. November]]: In ju Kathedroale [[Notre Dame de Paris]] wäd die Prosäs juun [[Jeanne d’Arc]] näi apruld, wät in't Foulgejier tou hiere Rehabilitierenge lat. == Stuurwen == * [[18. Februoar]] - [[Fra Angelico]], italieensken Dominikoaner-Mönk un [[Moalerkunst|Moaler]] fon ju äddere [[Renaissance]]. * [[24. Meerte]]: Poabst [[Nikolaus V. (Poabst)|Nikolaus V.]] * [[14. Juli]]: [[Kunz von Kauffungen]], Äntfierder fon dän [[Altenburger Prinsenroow]] [[Kategorie:15. Jierhunnert]] 73mo9nbdcxt56yftcn5tczbpr5fjh8a 0 7512 94486 2012-10-29T19:55:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[18. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[18. Februoar]] 0wjvwxfv5aukks3r9grxe6fjmsgex6l 0 7513 94492 2012-10-29T20:06:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[16. Januoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[16. Januoar]] q4js2wgntg16n32orc2m0e2jrol0d5r 0 7514 122029 118186 2023-02-22T20:46:15Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1763]]: [[Rio de Janeiro]] wäd Haudstääd fon dät [[Vize-Köönichriek Brasilien]]. * [[1834]]: Fertreedere fon do liberoale Swaitser Kantone [[Kanton Luzern|Luzern]], [[Kanton Bern|Bern]], [[Kanton Zug|Zug]], [[Kanton Solothurn|Solothurn]], [[Kanton Basel-Loundskup|Basel-Loundskup]], [[Kanton St. Gallen|St. Gallen]], [[Kanton Aargau|Aargau]] un [[Kanton Thurgau|Thurgau]] besluute in [[Baden AG|Baden]] do ''[[Badener Artikkele]]''. Ju [[Roomsk-Katoolske Säärke]] sät sik deer strääwich juun. Dät is dät Kiensel fon dän leeteren [[Sunnerbuundskriech]] in't Jier [[1847]]. * [[2009]]: Protäste juun ju Regierenge fon [[Madagaskar]] unner [[Marc Ravalomanana]] beginne, uumdät ju aan Kanoal fon't Fiersjoon sluute wüül, die een Rääde fon dän foarige Präsident [[Didier Ratsiraka]] uurdrain hiede. Anfierder fon do Protäste is die Oainer fon dän Kanoal un Buurmääster fon [[Andry Rajoelina]], die een Juunregierenge uutropt. * [[2018]]: In ju Midde fon [[Kabul]], ju Haudstääd fon [[Afghanistan]], kumt dät tou aan Terror-Ounsleek truch aan [[Taliban]]-Sälwenmoort-Ättentäter, die aan Kranken-Woain as Auto-Bumbe bruukt häd. Dät rakt 103 doode un 235 ferseerde. == Tou Waareld keemen == *[[1756]]: [[Wolfgang Amadeus Mozart]], Komponist fon ju [[Wiener Klassik]] *[[1928]]: [[Hans Modrow]], [[DDR]]-Politiker == Stuurwen == * [[1901]]: [[Giuseppe Verdi]], italieensken [[Komponist]] fon ju [[Romantik]] * [[2001]]: [[Marie José fon Belgien]], lääste Kööniginne fon Italien * [[2006]]: [[Johannes Rau]], fon [[1999]] bit [[2004]] die oachte Buundespräsidänt fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]] * [[2006]]: [[Rindert Straatsma]], fräisken Politiker [[FNP]] un uk uurs aktiv foar do Fräisen in do Niederlounde. * [[2020]]: [[Eva Marks]], aastriekisk-austroalske Skrieuwerske, ju dän [[Holocaust]] uurlieuwed hiede == Foutnooten == [[Kategorie:Januoar]] h99faapcqvk654bbygxvd7wgjrkn1nr 0 7516 94499 2012-10-29T20:33:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[27. Januoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[27. Januoar]] bu8vxzc5ow1l10iywbe36pn135v40xf 0 7517 94504 2012-10-29T20:39:37Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Guiseppe Verdi]] nach [[Giuseppe Verdi]]: Ferbeeterenge wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Giuseppe Verdi]] 2qwf55jjvh3ek5tqkr7mrcgvomvqaxc 0 7518 94508 2012-10-29T20:42:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Giuseppe Verdi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Giuseppe Verdi]] gbwji5dx6hf6ci8al4dtyqacpkidfcr 0 7519 122069 122054 2023-02-23T15:25:22Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1842]]: In dän [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] kumt dät tou ju [[Slacht fon Gandamak]], wier do Briten läip sloain wäide un in't Eende bloot aan britisken Suldoat uurlieuwet. * [[2021]]: Juun dän Präsidänt fon do Fereende Stoaten [[Donald Trump]] wäd foar dät twäide Moal een Ferfieren besleeten, uum him uut sien Boantje tou kriegen, uk wan hie so of so bloot noch een Wiek loang Präsidänt is. == Tou Waareld keemen == * [[1400]]: [[Johann fon Portugal]], Heertoach fon Aveiro uut dät Huus Avis († in [[1442]]) * [[1850]] - [[Hermann Möller]], [[Linguistik|Linguist]], die sik monken uur uk mäd dät [[Seeltersk]]e uuteenuursätte. == Stuurwen == * [[2017]]: [[Udo Ulfkotte]], gjuchtspopulistisken, islamfäindelken un fersweerengstheoretisken Skrieuwer * [[2021]]: [[Eusébio Scheid]], brasilioansken roomsk-kathoolsken Kardinoal un Äärts-Biskop fon [[Äärts-Bistum São Sebastião do Rio de Janeiro|Rio de Janeiro]] * [[2021]]: [[Siegfried un Roy|Siegfried Fischbacher]], düütsken Dompteur un Oogenferköäkeler [[Kategorie:Januoar]] si4o9ycv890muua8n36cc8f0q59zm0s 0 7520 94512 2012-10-29T20:51:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[13. Januoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[13. Januoar]] ecl3zrow324hczus42e87n3124xw25n 0 7521 106772 106768 2013-04-11T12:59:45Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1842]]: [[Josef Groll]] bjout in [[Pilsen]] dät fäärme "[[Pilsner Urquell]]" (een [[Bjoor]]soarte) un deermäd fon ju Pilsner Bjouwiese uurhaud. * [[1925]]: Dät Ferhonneljen fon do [[Ferdraage fon Locarno]] begint. == Stuurwen == * [[1923]] - [[Hermann Möller]], [[Linguistik|Linguist]], die sik monken uur uk mäd dät [[Seeltersk]]e befoatede. [[Kategorie:Oktober]] 5v0qq4vupw07dh7xttfuwa3odw0rgjb 0 7522 122036 118457 2023-02-22T20:58:47Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1834]]: Die Apstound fon do Sieden-Weeuwere in [[Liyon]] (fr.: Lyon) wäd fon Suldoaten blouderch deelsloain. Moor as 600 Ljuude ferljoose hier Lieuwend. * [[1900]]: In [[Paris]] eepent ju [[Waarelduutstaalenge in Paris 1900|Waarelduutstaalenge]]. * [[1912]]: Ju [[Titanic]] is ap hiere fäärme Foart ätter [[Amerikoa]] ätter een Touhoopesteeten mäd aan [[Iesbierich]] in dän [[Atlantik]] fersakked. * [[2019]]: [[Bround fon Notre-Dame in Paris 2019|Aan grooten Bround]] in ju Kathedroale [[Notre-Dame de Paris|Notre-Dame]] in [[Paris]] moaket grooten Skoade, man dät läipste kon ferhinnerd wäide. Aan Fjuurweermon un twäin Dreguunere wäide licht ferseerd, wichtige Kunst-Objekte un Reliquien wäide rädded, Deele fon dät Gewölft wäide bie dän Bround fon dät Täk truchsloain, man dät maaste fon ju Säärke stoant noch. == Tou Waareld keemen == * [[1832]]: [[Wilhelm Busch]], [[Kunst]]ler, die foarallen foar sien mäd Riemsele unnerlaide [[Bieldetälster]]e bekoand is, do as Foarloopere fon dän Comic jäilde. * [[1920]]: [[Richard Karl Freiherr von Weizsäcker]], fon [[1984]] bit [[1994]] tou die säkste Buundespräsident fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. * [[1946]]: [[Francis Antonysamy]], indisken Biskop * [[1946]]: [[Fernando Filoni]], italieensken Kurienkardinoal == Stuurwen == * [[2020]]: [[John Houghton (Klimafoarsker)|John Houghton]], britisken Klimafoarsker [[Kategorie:April]] gl0i46chuvgmkrk4bftgia3m6neg8wy 0 7523 109376 109374 2014-06-25T20:24:28Z Heinz 88 /* Skjonisse */ wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[12. Jierhunnert|12.]] -- [[13. Jierhunnert|13.]] -- [[14. Jierhunnert|14.]]</small> -- '''[[15. Jierhunnert]]''' -- <small>[[16. Jierhunnert|16.]] -- [[17. Jierhunnert|17.]] -- [[18. Jierhunnert|18.]]</small><br /> <small>Jiere: [[1424]] - [[1425]] - [[1426]]</small> - '''1427''' - <small>[[1428]] - [[1429]] - [[1430]] -</small> ---- </center> {{Kalänner}} == Skjonisse == * [[25. Meerte]]: In ju [[Slacht bie Zwettl]] twiske hussitiske un kaiserelk-aastriekske Troppen roakje do [[Hussiten]] nit ju Innoame fon ju Stääd [[Zwettl]] in [[Läichaastriek]], man jo konnen masse Fangst moakje un bewierkje een baldoarige Fernäilenge in dät Rebät. * [[4. August]]: Die [[Hussitenkriege|fjoode Kjuustoach juun do Hussiten]] wäd in ju [[Slacht bie Mies]] ferlädden. Foar't eerste moal bilgje do Kjuusriedere deerbie een Woainbuurich, juust as hiere Fäinde, man Kröäk an Unnerfiendenge deerbie lät do katoolske Troppen ferljoose. * [[28. Oktober]] - Ju [[Slacht ap do wüülde Äkkere]]: Die fräiske Hauding [[Fokko Ukena]] uurwint dän uur Fräiske Hauding [[Okko II. tom Brok]], wiermäd düt Kän ju Heerskup eendgultich ferljust. * [[2. Dezember]]: Uum dän Kriech juun do Hussiten tou betoaljen, rakt die Rieksdai tou Frankfurt unner dän Düütsk-Roomske Köönich [[Sigismund (HRR)|Sigismund]] Ferlof foar een Riekskriechstjuur, leeter "Hussitenpännich" naamd. * [[8. Dezember]]: Die [[Mainzisk-Hessisken Kriech (1427)|Mainzisk-Hessiske Kriech]] eendet. In [[Frankfurt (Main)|Frankfurt]] wäd Free sleeten un somäd aan two Jierhunnerde duurjenden Twist twiske Kurmainz un dän Loundgroaf fon Hessen uum ju territorioale Foarheerskup in Hessen be'eendet. [[Kategorie: 15. Jierhunnert]] 88nsdb5bblw0x8cm8x8rcdeb9p9nsvm 4 7524 94669 2012-11-02T15:39:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wikipedia:Foarsleek fon aan Jiersploan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikipedia:Foarsleek fon aan Jiersploan]] f9ze868o94skflnn8vnvclwhh7hvv3w 0 7525 122774 105054 2023-08-18T16:45:18Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Self-portrait at 69 Years by Francisco de Goya.jpg|thumb|right|250px|Säärm-Bielde fon Goya uut [[1815]]]] '''Francisco José de Goya y Lucientes''' (bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> ap dän [[30. Meerte]] [[1746]] in [[Fuent de Totz]] <small>([[Aragonesisk|aragoneesiske]] Noome fon dät Täärp, spoansk: Fuendetodos)</small> in [[Aragonien]], stuurwen ap dän [[16. April]] [[1828]] in [[Bordèu]] <small>([[oksitoansk]]e Noome, frantsöösk: Bordeaux)</small>) waas aan aragonesisken [[Moalerkunst|Moaler]], [[Teekenge|Teekner]] un [[Pränt|Pränter]]. == Biespil-Wierke == <gallery> Francisco José de Goya y Lucientes - The sleep of reason produces monsters (No. 43), from Los Caprichos - Google Art Project.jpg|Die Släip fon ju Fernul ärtjucht Monstere. Fon [[1799]]. Francisco de Goya y Lucientes 054.jpg|'''Ju Foamielje fon [[Koarel IV. (Spoanien)|Koarel IV.]]''', moald in [[1800]]/[[1801]] Francisco de Goya y Lucientes - The Clothed Maja (La Maja Vestida) - WGA10045.jpg|'''Ju bekloodede Froaie''', moald twiske [[1800]] un [[1803]]. Goya häd uk noch een Bielde fon dät sälge Wieuw in ju sälge Hooldenge, man noakend, moald. Ju waas dan bääte ju Bielde fon dät bekloodede Wieuw ferbuurgen, man dät kuude mäd aan besunnere Mechanismus foarhoald wäide. Ju Seeke suurgede foar Skändoal. El Tres de Mayo, by Francisco de Goya, from Prado in Google Earth.jpg|'''Do Apstoundiske wäide doodskeeten''', moald in [[1814]]. Ju Bielde wiest een Situatsjoon uut [[1808]], as do Frantsööske Besättere unner [[Napoleon]] dän Bruur fon dän spoanske Keening ferbanne wüülen. In Madrid fersoachte deeruum ju Befoulkenge aan Apstound, wierfoar do Frantsoosen masse fon him brutoal waigjuchteden. </gallery> == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Moalerkunst]] k9n72z0s33azz8524ld8wsz1syrz9k6 0 7526 94705 2012-11-03T18:05:21Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Bordeaux]] nach [[Bordèu]]: Dät is je een Oksitoanske Stääd, dan mout dät uk unner dän oksitoanske Noome. Die Frantsööske kon je deer bietou skrieuwen wäide. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Bordèu]] 9tas09zokxpb8yl8kosx8yxtqptvool 0 7527 94710 2012-11-03T18:46:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Francisco de Goya]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Francisco de Goya]] eqh30yvqseecl4ev34lu822ofxkyq62 0 7528 94711 2012-11-03T18:46:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Francisco de Goya]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Francisco de Goya]] eqh30yvqseecl4ev34lu822ofxkyq62 10 7529 94712 2012-11-03T19:17:05Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „* ... do Flädderhuunde nai mäd do [[Fläddermuuse]] früünd sunt? * ... dät [[Hubble-Waareldruumte-Teleskoop]] fon ju [[NASA]] un ju [[ESA]] touhoope baud wud…“ wikitext text/x-wiki * ... do Flädderhuunde nai mäd do [[Fläddermuuse]] früünd sunt? * ... dät [[Hubble-Waareldruumte-Teleskoop]] fon ju [[NASA]] un ju [[ESA]] touhoope baud wude? * ... dät in dän [[Sahel]] dät Projekt fon ju "Gräine Muure fon Afrikoa" bestoant, wier Boome plonted wäide, uum ju Uutspreedenge fon ju [[Sahara]] ätter Suude aptouhoolden? * ... dät [[Sköäweljen]] aleer in Seelterlound een ful wichtigere Rulle spiedelde, as däälich - tou't Fergnöigjen un juust so uk in dän iedensthaftige [[Ferkier]]? * ... dät do [[Tataren]], een Turkfoulk, hieren Noome fon aan mongoliske Stom kriegen häbe? 5xi06bo1gsnfekpzr461v6061608kfe 0 7530 106732 94732 2013-04-10T15:56:26Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> == * [[30. Meerte]] - [[Francisco de Goya]], [[Aragonien|aragoneesisken]] [[Moalerkunst|Moaler]] == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:18. Jierhunnert]] fxg9di63itiliomv3vuhv0auajrmenm 0 7531 94734 2012-11-04T09:34:57Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Sköäwelje]] nach [[Sköäweljen]]: Substantivierd kanne iek bloot ju Foarm mäd "n". wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Sköäweljen]] 3fy8h9ccfebcyrl9myi64wt880xwn4g 0 7532 105055 101577 2013-03-08T18:32:47Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 85 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q35565]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Yeget-1.jpg|thumb|200px|right|Tataren in traditsjonelle [[Dracht]]]] Do '''Tataren''' sunt een Turkfoulk, dät, so tou kweeden, fläkkenwiese ferspradt, foarallen in dät Suude fon ju [[Ruske Föderation]] lieuwet. Jo baale traditsjonell [[Tatariske Sproake|Tatarisk]]. Hieren Noome häbe do Tataren fon aan mongolisken Stom unner [[Dschingis Khan]], dän do Europäere him roat häbe, uum dät jo meenden, do kuume uut dän [[Tartaros]]. Uk uur Turkfoulke, so as do [[Krimtataren]], wäide mäd dän Noome beteekend. {{stump-links}} [[Kategorie:Foulk]] aybmdch5qfnuiycl9uarzfd6yujls0p 0 7533 94743 2012-11-04T10:21:30Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Eedgreeuwe]] nach [[Eedgreeuwen]]: Substantivierd kanne iek bloot ju Foarm mäd "n". wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Eedgreeuwen]] lfvzp3rm4lbhtqnm6xt3bxdl771pkz8 14 7534 94746 94745 2012-11-04T10:32:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sälskup]] jf6ectycq0a2d3zoi09rdhjbrt0xeqj 0 7535 122044 122043 2023-02-22T21:12:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1337]]: Do Ängloundere slo een Heer fon ju [[Groafskup Flandern]] in ju [[Slacht fon Cadzand]]. * [[1520]]: Die twäide Dai fon dät sonaamde [[Stockholmer Bloudboad]], deeroane mäd ju Begruundenge fon [[Kätseräi]] sowät hunnert fröiere Juunstriedere fon Köönich [[Christian II. (Dänemark, Norwegen un Sweeden)|Christian II.]] in [[Stockholm]] waigjuchted wäide. * [[1918]]: Die Troon-Ferticht fon dän düütsken Kaiser [[Wülm II. (Düütsk Riek)|Wülm II.]] wäd bekoand moaked un truch dän Sosjoaldemokroat [[Philipp Scheidemann]] wäd ju Republik [[Uutroupenge fon ju Republik in Düütsklound|uutruupen]]. * [[1938]]: In ju Noacht ap dän [[10. November]] ju [[Riekskristallnoacht]] * [[1989]]: Ju [[Berliner Muure]] faalt. * [[2018]]: In [[Melbourne]] ([[Australien]]) lait aan Mon uut [[Somalia]] Fjuur in sien Auto, dät mäd Gas-Buddele fulpakked is. Man do Buddele explodierje nit. Hie gungt mäd een Soaks ap do Ljuude loos, möärent aan un ferseert twäin moor. Die Oungrieper wäd leeter fon Dregunnere beskeeten un stäärft ätters in't Kroankenhuus. Die Oungriep is ap'e eene Siede inspirierd truch dän Terror fon dän sonaamden [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamisken Stoat]], man die Terrorist skäl uk maal weesen hääbe. * [[2020]]: In dän [[Äthiopien|äthiopisken]] [[Burgerkriech in Äthiopien sänt 2020|Burgerkriech]] rakt dät een Massaker in [[May Cadera]], [[Tigray]]. Amhariske un Tigrinniske Milizen juust so as Zivilisten sunt deeroun ferwikkeld, Amharer un Tigrinner brange sik juunsiedich uume. Dät rakt 767 Doode. == Stuurwen == * [[2020]]: [[Amadou Toumani Touré]], malisken Politiker un fon 2002 bit 2012 Präsidänt fon [[Mali]] [[Kategorie:November]] n0fe1x291e544v9wazovgyrwfpcq2ov 0 7536 115867 115738 2018-01-22T11:31:41Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1799]]: Dät frantsööske Rump-Parlemänt ferkloort unner Druk fon't Militär [[Napoleon Bonaparte]] foar'n Eersten Konsul. * [[1848]]: Die Ienmarsk fon prüüske Troppen unner Generoalfäildmarschall [[Friedrich von Wrangel]] lädt dät Eende fon ju [[Düütske Revolutsjoon 1848/1849|Revolutsjoon]] in Berlin ien. * [[1920]]: [[Michael Mayr]] wäd eersten [[Buundeskanzler (Aastriek)|Buundeskanzler]] fon [[Aastriek]]. * [[1937]]: In [[Brasilien]] lät [[Getúlio Vargas]] sien Heerskup as "wäilwollenden Diktoator" fäästskrieuwe. * [[1938]]: In ju Noacht fon dän [[9. November|9.]] ap dän [[10. November]] is ju [[Riekskristallnoacht]] == Tou Waareld keemen == * [[1759]]: [[Friedrich Schiller]], düütsken [[Dichtenge|Dichter]] == Stuurwen == * [[2015]]: [[Helmut Schmidt]], düütsken Politiker un Buundeskansler fon ju BRD. [[Kategorie:November]] ru11vbzve5mh0lhlof9dimyqay07sq1 0 7537 108927 94753 2014-03-07T04:27:03Z Midnight Gambler 5364 [[Category:November]] wikitext text/x-wiki == Bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> == * [[1840]] - [[Claude Monet]], frantsöösken Moaler fon dän [[Impressionismus]] == Foutnooten == <references/> [[Category:November]] omw4dfiwna17qm1wk2aono3ndq0832u 0 7538 118285 116667 2019-04-13T15:36:48Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[42 foar Kristus|42 f. Kr.]] - In ju twäide [[Slacht bie Philippi]] wädt [[Marcus Inius Brutus]] fon [[Octavian]] un [[Marcus Antonius]] äntskeedend sloain. Dät [[Twäid Triumviroat|Twäide Triumviroat]] kricht deermäd ju Heerskup uur dät [[Roomske Riek]]. * [[1532]]: In dän Loop fon ju Spoanske Ärooberenge fon Peru kumt dät tou ju [[Slacht fon Cajamarca]], deerbie 4000 uunbewoapende Inka fon [[Francisco Pizarro]] un sowät 170 [[Conquistadoren]] uurfaalen un ousloachted wäide; die Inka-Heersker [[Atawallpa]] un sien Foulgskup wäide ienspeerd. * [[1797]]: [[Freerk Wülm III. (Prüüsen)|Freerk Wülm III.]] wäd ätter dän Dood fon sin Foar Köönich fon't [[Köönichriek Prüüsen|Prüüske Riek]]. * [[1951]]: [[Kneppelfreed]] ("Knäppelfräindai") in [[Ljouwert]]. == Stuurwen == * [[1797]]: [[Freerk Wülm II. (Prüüsen)|Freerk Wülm II.]], Köönich fon't [[Köönichriek Prüüsen|Prüüske Riek]] * [[2003]]: [[Augustine Eugene Hornyak]], Biskop un Exarch fon ju Ukrainiske Griechisk-Kathoolske Säärke in Groot-Britannien. [[Kategorie:November]] aojxg2sjvfyzwyfqf2qju6x5l912hzd 0 7539 116560 109732 2018-02-19T13:20:52Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''twountwintichste November''' is die tjohunnertsäksuntwintichste Dai in dän [[gregorioanske Kalänner]] (die tjohunnertsoogenuntwintichste in Skaltjiere), also blieuwe deer njuugenuntrüütich Deege bit dät Jierseende tou. == Foarfaale == * [[1963]]: [[John F. Kennedy]], fieuwuntrüütichsten Präsidänt fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] wäd in [[Dallas]] fermöärend. * [[2005]]: [[Angela Merkel]] fon ju [[CDU]] wäd Buundeskanslerske fon [[Düütsklound]]. == Stuurwen == * [[1594]]: [[Martin Frobisher]], ängelsken Seefoarer (* sowät 1535) * [[1902]]: [[Friedrich Alfred Krupp]], aan [[Essen]]er Industriellen * [[1963]]: [[John F. Kennedy]], fieuwuntrüütichsten Präsidänt fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] * [[1981]]: [[Hans Adolf Krebs]], düütsk-britisken Mediziner un Biochemiker [[Kategorie:November]] 2uq5ml7bsr25vqqgw3s2o50ebc6fkl2 0 7540 117093 105056 2018-06-19T22:43:38Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dallas Downtown.jpg|thumb|200px|right|Ju Binnestääd fon Dallas]] '''Dallas''' is ju träädgrootste Stääd fon [[Texas]] in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. == Fergeenhaid == Dät wude [[1841]] in ju domoals noch uunouhongige [[Republik Texas]] gruunded un kreech 1856, as dät al tou do USA heerde, dät Stäädgjucht un is sänt [[1871]] amtelk een Stääd. As me dät 1873 tougjuchte kreech, dät do two wichtichste [[Iersenboan]]-Lienjen fon Texas sik in Dallas kjuusje, waas die Gruundsleek deerfoar laid, dät Dallas een Honnelssäntrum wude. Tou Begin fon dät [[20. Jierhunnert]] groide Dallas stäärk, däälich wäd dät as Waareldstääd betrachted. In [[1963]] wude [[John F. Kennedy]] in Dallas fermöärend. [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa‎]] fk7v6y2c5ivzab8z6a9w5uuqpzfaqzc 0 7541 120193 109000 2021-08-08T23:43:02Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Spinoza.jpg|thumb|200px|right|Baruch de Spinoza]] '''Baruch de Spinoza''' , [[Hebräisk]]: ברוך שפינוזה‎, [[Portugiesisk]]: Bento de Espinosa, [[Latiensk|latinisierd]]: Benedictus de Spinoza ''(* [[24. November]] [[1632]] in [[Amsterdam]]; † [[21. Februoar]] [[1677]] in [[Den Haag]])'', waas aan niederloundsken Philosoph mit [[Sephardim|sephardiske]] (iberisk-joodske) Foaroolden un ju Muurtoal Portugiesisk. Hie wäd dän [[Rationalismus]] touoardend un jält as aan fon do Gruundlääsere fon ju moudeerne Bibelkritik. == Ferbiendengen ätter buuten == * Thomas Blume: [https://web.archive.org/web/20130315150901/http://www.philosophie-woerterbuch.de/online-woerterbuch/?tx_gbwbphilosophie_main&#91;entry&#93;=51&tx_gbwbphilosophie_main&#91;action&#93;=show&tx_gbwbphilosophie_main&#91;controller&#93;=Lexicon&no_cache=1 Baruch de Spinoza], ''UTB-Online-Wörterbuch Philosophie''. {{stump-links}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118616242|NTA=068360002|LCNAF=n79018753|VIAF=22149024}} {{SORTIERUNG:Spinoza, Baruch}} [[Kategorie:Philosoph]] mqe5ui6t2yri7l5v2lo83fvkwhaa0ut 0 7542 118917 108338 2020-01-31T10:13:11Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1859]]: [[Charles Darwin]] sien Oarbaid ''[[The Origin of Species]]'', n wichtich Wierk tou juu [[Evolutionstheorie]], kumt hääruut. * [[1944]]: Do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] beginne mäd een Riege fon läipe Luchtangriepe ap [[Tokio]]. == Tou Waareld keemen == * [[1632]] - [[Baruch de Spinoza]], niederloundsken Philosoph. == Stuurwen == * [[1957]] - [[Diego Rivera]], aan [[Moalerkunst|Moaler]] uut [[Mexiko]] [[Kategorie:November]] d1osqrzqpaq8perte6e1b8i8o6jhnvr 0 7543 105057 94793 2013-03-08T18:33:09Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 4 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q28547]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kneppelfreed.jpg|thumb|200px|Disse uunoffizielle "Fräimarke" koom 30 Jiere leeter ap.]] '''Kneppelfreed''' ([[wäästfräisk]] foar ''Knäppelfräindai'') waas dän 16. [[November]] [[1951]] in [[Ljouwert]] in [[Wäästfräislound]]. == Wät waas deer loos? == Ap dät ''Saailân'', dän Määrkedsplats fon Ljouwert sunt Dreeguunere mäd Knäppele un Woaterspritsere ap do Ljuude loos geen. Do Ljuude hieden sik foar dat Gjucht fersammeld, uum n Protsäs juun dän Skrieuwer [[Fedde Schurer]]<ref>uutspreeken: "Sküürer"</ref> tou ferfoulgjen. Hie hied n Artikkel uur dän Gjuchter mr. Wolthers in dät Blääd ''Heerenveense Koerier'' skrieuwen, deeruum dät die Gjuchter uuremäite häd juun doo Wäästfräiske uurdeeld hiede. Insen häd hie n Molkmon bestroafed, deeruum dät hie sien Molk ap Wäästfräisk ounpriesede, un n uur Moal häd er dän Bäistedokter Sjirk van der Burg ferbeeden, foar dät Gjucht Wäästfräisk tou baalen. Buute stuuden do Ljuude un ruupen: “Wie wollen Schurer sjoo!” Die Stoatsadwookoat mr. Hollander wuud dät toufuul, un doo ruup hie doo Dreeguunere, uum do Ljuud etou ferdrieuwen. Uur dät Foargungen wieren do Wäästfräiske so dul, dät twäin Ministere uut [[den Haag]] kuume moasten, uum do Ljuude tou berauigjen. Jo ferhonnelden deer two Wieke un beslooten do, dät dät Wäästfräiske ju uur Amtssproake wäide skuul. Leeter wai is Wäästfräisk uk in do Skoulen ienfierd wuuden. == Foutnooten == <references /> [[Kategorie:Fräiske Geskichte]] 5yfrja37x6kquwmbks1wddyfsoqkzh3 0 7544 94792 2012-11-04T18:57:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Octavianus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Octavianus]] 0rydinuhk6gi8epv43zzpz286yw24s7 6 7545 121235 94795 2022-08-02T08:31:08Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = http://frr.wikipedia.org/wiki/Datei:Kneppelfreed.jpg |Urheber = [[User:Pyt]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} duxejpucrk9go2l39ws7nzwism4mofb 0 7546 122747 116741 2023-08-16T17:28:40Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */-Bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:François Boucher 003.jpg|thumb|right|200px|Säärm-Porträt in't Atelier]] '''François Boucher''' (* [[29. September]] [[1703]] in [[Paris]]; † [[30. Moai]] [[1770]] juust deer) waas aan frantsöösken Moaler fon dän [[Rokoko]]. Aan wichtigen Skoulker fon him waas [[Jean-Honoré Fragonard]]. == Biespil-Wierke == <gallery> Boucher, Rebecca recevant les présents d'Abraham.jpg|'''Rebekka kricht do Jääften fon Abraham''', moald in [[1725]] Francois Boucher - Study of a Young Woman.JPG|'''Studie fon een jung Wieuw''', moald in [[1740]] Francois Boucher - Earth- Vertumnus and Pomona (1749)01.JPG|'''Vertumnus un Pomona''', moald in [[1749]] Boucher - Bergeret NGA.jpg|'''Madame Bergeret''', weerskienelk moald in 1766 </gallery> [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Rokoko]] qw4v3dgoshoucgpg05f1vfwa69e49z3 0 7547 94801 2012-11-04T19:59:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[François Boucher]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[François Boucher]] 1wfnnxr1w2ulx62bkv7j47xenufolsm 0 7548 106743 106279 2013-04-10T16:24:06Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> == * [[29. September]] - [[François Boucher]], [[Frankriek|frantsöösken]] [[Moalerkunst|Moaler]] fon dän [[Rokoko]] == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:18. Jierhunnert]] oris3ib3d45hw3hrs679y608ajunqok 0 7549 118729 116644 2020-01-24T15:29:14Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1498]]: [[Christoph Kolumbus]] begint sien trädde Raise ätter Amerikoa. Hie kumt in 1500 wieruume. * [[1925]]: Nasjonoale Revolutsjoon in [[China]]. * [[1975]]: Grundenge fon ju [[Europäiske Ruumfoartorganisation]] * [[2019]]: [[Brigitte Bierlein]] wäd as eerst Wieuw in ju Geskichte fon ju Republik [[Aastriek]] as Buundeskanzlerske designierd. Ju kricht fon Buundespräsident [[Alexander Van der Bellen]] dän Apdraach, een Uurgongsregierenge tou bieldjen, ätterdät ju oolde Regierenge infoulge fon ju [[Ibiza-Affäre]] ousät wuuden is. Ap dän 3. Juni wäd ju amtelk "angelobt". == Stuurwen == * [[1770]]: [[François Boucher]], [[Frankriek|frantsöösken]] [[Moalerkunst|Moaler]] fon dän [[Rokoko]] * [[1826]]: [[André Coindre]], frantsöösken katoolsken Pestoor un Ordens-Gruunder * [[1992]]: [[Karl Carstens]], fon [[1979]] bit [[1984]] die füüfte Buundespräsidänt fon [[Düütsklound]] [[Kategorie:Moai]] bjdqwrecomblbteer34mriq963voxsh 0 7550 116660 116657 2018-02-23T13:20:59Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[5. Meerte]]: Bie dät [[Massaker fon Boston]] wäide bie een Sträitenslacht fieuw Ziwilisten truch een provozierde britiske Bewoakengs-Eenhaid uumebroacht. Ätter dän Foarfaal sunt do Kolonisten noch minner toufree. * [[5. Juli]]: Eenhaide fon ju ruske Marine fiende in ju Tied fon ju [[Orlow-Revolte]] ju osmoanske Flotte in ju [[Bucht fon Çeşme]] un beginne mäd ju [[Seeslacht fon Çeşme]]. * [[7. Juli]]: Ätter ju träin Deege duurjende [[Seeslacht fon Çeşme]] in dän [[Füüften Rusk-Tursken Kriech]] is ju Fernäilenge fon ju osmoanske Flotte truch do Russen bienaist ousleeten. In ju Noacht tou dän 8. Juli klinge lääste litje Kampe uut. * [[19. April]]: [[Marie Antoinette]] wäd in ju Wiener Augustinersäärke mäd dän frantsöösken Troonfoulger [[Ludwig XVI.|Louis-Auguste]] ferhilket, die goar nit deerbie is, man aan Fertreeder soand häd. Twäin Deege leeter begint ju hiere Raise ätter [[Versailles]] uum tou hieren Mon tou kuumen. == Tou Waareld keemen == * [[20. Meerte]]: [[Friedrich Hölderlin]], düütsken Dichter * [[3. August]]: [[Freerk Wülm III. (Prüüsen)|Freerk Wülm III.]], prüüsken Köönich * [[9. Juli]]: [[Kaspar Maximilian Droste zu Vischering]], düütsken roomsk-katoolsken Biskop * [[27. August]]: [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel]], düütsken Philosoph * [[27. Oktober]]: [[Pietro Francesco Galleffi]], italieensken Kardinoal * [[19. November]]: [[Adam Johann von Krusenstern]], düütsk-baltisken Admiroal fon ju ruske Flotte * Silme ap dän [[17. Dezember]]: [[Ludwig van Beethoven]], düütsken Komponist == Stuurwen == * [[6. Februoar]]: [[Franz Kaspar von Franken-Siersdorf]], prüüsken Wäibiskop in Köln * [[14. Meerte]]: [[Christoph Langhansen]], düütsken Mathematiker un luthersken Theologe * [[30. Moai]]: [[François Boucher]], [[Frankriek|frantsöösken]] [[Moalerkunst|Moaler]] fon dän [[Rokoko]] (* [[1703]]) [[Kategorie:18. Jierhunnert]] jnu85qs696kn9zoxroh0crov1kxecpp 0 7551 122777 105059 2023-08-18T16:49:12Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Frank Lloyd Wright LC-USZ62-36384.jpg|thumb|right|200px|'''Frank Lloyd Wright''' in [[1926]]]] '''Frank Lloyd Wright''' (* [[8. Juni]] [[1867]] in [[Richland Center]], [[Wisconsin]]; † [[9. April]] [[1959]] in [[Phoenix]], [[Arizona]]) waas aan [[Baukunst]]ler (Architekt) uut do [[Fereende Stoate fon Amerikoa]]. Dät geen him foarallen uum ju Äntwikkelenge fon aan authentisk amerikoansken Stil in ju Baukunst, uumdät Amerikoa sik in düsse Seeke noch stäärk an ju oolde Waareld heelt. == Biespil-Wierke == <gallery> William H. Winslow House Front Facade.jpg|Dät Huus fon [[William H. Winslow]], baud in [[1893]] Bielde:Wrightfallingwater.jpg|Dät Huus '''Fallingwater''', baud in 1937. "Falling water" hat ap Seeltersk "Faalend Woater" Guggenheim museum exterior.jpg|Dät '''Solomon R. Guggenheim Museum''' in [[New York]], baud in [[1956]] Annunciation Church Apr09.jpg|Ju griechisk-orthodoxe Ferkändigengs-Säärke in [[Wauwatosa]] in Wisconsin </gallery> [[Kategorie:Baukunst]] c8i56f1sahpaclprps47aksutl4vb7a 0 7552 122037 112703 2023-02-22T21:00:48Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1867]]: Mäd ju fierdelke Krounenge fon Kaiser [[Franz Joseph I.]] un sien Wieuwmoanske Elisabeth tou dät ungariske Köönichspoor findt die Aastriekisk-Ungariske Uutgliek n fierdelken Ousluut. * [[2015]]: Ap [[Slot Elmau]] in Bayern eendet ne [[G7-Mäitenge ap Slot Elmau 2015|G7-Mäitenge]]. Do Fertreedere fon ju G7 wollen monken uur Seeken ju [[Dekarbonisierenge]] fon ju Waareldwirtskup wilst dät [[21. Jierhunnert]] roakje. == Tou Waareld keemen == * [[1810]]: [[Robert Schumann]], düütsken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] * [[1867]]: [[Frank Lloyd Wright]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansken]] [[Baukunst]]ler (Architekt) == Stuurwen == * [[2020]]: [[Pierre Nkurunziza]], Diktoator fon [[Burundi]] [[Kategorie:Juni]] 3kd0rjkaeo25yugklzw3a6uzx1tb1x9 0 7553 122718 110736 2023-08-15T14:59:55Z T. Mikulski 13191 Kafka uut 1906 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kafka1906 cropped.jpg|thumb|200px|right|Kafka uut 1906]] '''Franz Kafka''' (* [[3. Juli]] [[1883]] in [[Prag]], in düsse Tied bie [[Österreich-Ungarn]]; † [[3. Juni]] [[1924]] in [[Kierling]] – däälich Stääddeel fon [[Klosterneuburg]], [[Aastriek]]; säilden uk tsjechisk '''František Kafka''') waas aan Skrieuwer. Uut een joodske Foamielje in Böömen stomjend, boalde hie fon Huus uut Düütsk, man hie kwad, dät hie ju [[Tsjechiske Toal]] ljauer liede moate. Truch Besäike in dät jiddiske Tjooter kreech hie uk tichteren Kontakt tou dät [[Jiddisk]]e, deerfon hie eepenbeer begäisterd waas. Daach skreeuw hie ap Düütsk. Sien Skrieuwen häd Ienfloude fon, monken uur, [[Franz Grillparzer]], [[Heinrich von Kleist]], [[Fjodor Dostojewski]], [[Søren Aabye Kierkegaard]], [[Friedrich Nietzsche]], [[Siegmund Freud]], un dät [[Juudendum]]. Kafka is bekoand foar ju spoukske Fäilenge in sien Wierke. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz39467|Name=Franz Kafka}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118559230|NTA=068494157|VIAF=56611857}} {{SORTIERUNG:Kafka, Franz}} [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] sqoz2iusuol06ui1f5oolq6nz8q7jny 0 7554 94893 2012-11-06T17:18:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Franz Kafka]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Franz Kafka]] nb0urlb0xedn7dgbukihjk0eoh4gn8g 0 7555 112693 109670 2016-07-16T12:49:05Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjoonisse == * [[1866]]: Ju [[Slacht bie Königgrätz]] äntskat dän [[Düütsken Kriech|Düütske Kriech]] goadelk foar't [[Köönichriek Prüüsen]]. * [[2013]]: In [[Ägypten]] uurnimt dät Militär ju Macht un sät [[Mohammed Mursi]] ou. == Bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> == * [[1883]]: [[Franz Kafka]], [[Literatuur|Skrieuwer]] in Düütske Toal == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Juli]] e3ru6omz7d3aq6nih8unbs3vga00mh5 0 7556 118460 118189 2019-07-22T16:22:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1887]]: Die düütske Kaiser [[Wülm I.]] lait bie dät [[Kiel]]er Kwattier [[Kiel-Holtenau|Holtenau]] dän Gruundsteen foar dän [[Noud-Aastsee-Kanoal]]. * [[2019]]: In ju [[Sudan|sudoanske]] Haudstääd [[Khartum]] slo do näie Moachthääbere fon dät [[Transitional Military Council]] een Demonstratsjoon brutoal deel. Dät rakt 118 Doode un touminst 650 moor wäide ferseerd. == Stuurwen == * [[1720]]: [[Cristoforo Munari]], [[Stillieuwend]]-Moaler in dät leete [[Barock]]. * [[1924]]: [[Franz Kafka]], [[Literatuur|Skrieuwer]] in Düütske Toal * [[2001]]: [[Anthony Quinn]], US-amerikoansken Film-Skauspieler * 2001: [[Friedl Rinder]], düütske Schach-Spielerske * [[2016]]: [[Muhammad Ali]], US-Bokser * [[2018]]: [[Miguel Obando Bravo]], nicaraguoansken roomsk-kathoolsken Kardinoal [[Kategorie:Juni]] ktxja2i99cy4hdx87v2mj0f7666ocoi 0 7557 94902 2012-11-06T17:39:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Franz Kafka]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Franz Kafka]] nb0urlb0xedn7dgbukihjk0eoh4gn8g 0 7558 94903 2012-11-06T17:40:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Franz Kafka]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Franz Kafka]] nb0urlb0xedn7dgbukihjk0eoh4gn8g 0 7559 94904 2012-11-06T17:40:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Franz Kafka]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Franz Kafka]] nb0urlb0xedn7dgbukihjk0eoh4gn8g 0 7560 94905 2012-11-06T17:40:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Franz Kafka]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Franz Kafka]] nb0urlb0xedn7dgbukihjk0eoh4gn8g 0 7561 118984 105061 2020-04-08T11:27:56Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:FranzMarc.jpg|thumb|right|200px|Photo fon Franz Marc in [[1910]]]] '''Franz Moritz Wilhelm Marc''' (maast kuut '''Franz Marc''' naamd, * [[8. Februoar]] [[1880]] in [[München]]; † [[4. Meerte]] [[1916]] in [[Braquis]] bie [[Verdun]], [[Frankriek]]) waas aan [[Moalerkunst|Moaler]], die foarallen mäd sien [[Expressionismus|expressionistiske]] Wierke bekoand wuden is. Man hie häd tiedwiese uk uurs moald. In aan Bräif oun [[Ludwig August Macke]] beskreeuw hie in 1910 sien Toanken: <blockquote>''"Blau ist das männliche Prinzip, herb und geistig. Gelb das weibliche Prinzip, sanft, heiter und sinnlich. Rot die Materie, brutal und schwer und stets die Farbe, die von den anderen beiden bekämpft und überwunden werden muß! Mischst Du z. B. das ernste, geistige Blau mit Rot, dann steigerst Du das Blau bis zur unerträglichen Trauer, und das versöhnende Gelb, die Komplementärfarbe zu Violett, wird unerläßlich. […] Mischst Du Rot und Gelb zu Orange, so gibst Du dem passiven und weiblichen Gelb eine megärenhafte, sinnliche Gewalt, daß das kühle, geistige Blau wiederum unerläßlich wird, der Mann, und zwar stellt sich das Blau sofort und automatisch neben Orange, die Farben lieben sich. Blau und Orange, ein durchaus festlicher Klang. Mischst Du nun aber Blau und Gelb zu Grün, so weckst Du Rot, die Materie, die Erde, zum Leben"''</blockquote> Franz Marc, afwäil hie mäd (bee) Frantsöösk un Düütsk groot wuden is, uumdät sien Muur Elsasserinne waas, meende daach, dät die fäärme Waareldkriech dät eensige Middel waas, uum dät ätter sien Meenenge süüke Europa suund tou moakjen. Hie mäldede sik fräiwillig, hiede deer bolde uurs een Meenenge uur un stoorf 36jierich in't Sleekfäild in Frankriek. == Biespilwierke == <gallery> Bielde:Franz Marc, Moorhütten im Dachauer Moos, 1902.jpg|'''Foanhutten in't "Dachauer Moos"''', moald in [[1902]] Bielde:Franz Marc-The Yellow Cow-1911.jpg|'''Ju jeele Kuu''', moald in [[1911]] Bielde:Franz Marc 029a.jpg|'''Touden fon do blaauwe Hoangste''', moald in [[1913]], ferlädden. Bielde:Franz Marc 012.jpg|'''Kampjende Foarmen''', moald in [[1914]] </gallery> [[Kategorie:Moalerkunst]] sd96y2jyr5d98k9rwo0vzembjlk16sr 0 7562 94908 2012-11-06T18:21:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Franz Moritz Wilhelm Marc]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Franz Moritz Wilhelm Marc]] 0oxq6nmjzx97ii3vliykhxao4oib4nl 0 7563 122015 118464 2023-02-22T20:23:58Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1665]]: [[Koarl II. (Änglound)|Koarl II.]] fon [[Änglound]] fangd n Kriech oun juun juu [[Republik fon doo fereende Niederlounde]]. Düssen Kriech is bekoand wuden as [[Twäiden Ängelsk-Niederloundsken Seekriech]]. * [[1801]]: Boantje-Ienfierenge fon [[Thomas Jefferson]] as trääden Präsidänt fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]], hie foulget [[John Adams]]. * [[1825]]: [[John Quincy Adams]] wäd as säksten Präsident fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] fereediged. * [[1893]]: Amts-Ienfierenge fon [[Grover Cleveland]] as 24. US-Präsident, hie foulget ap [[Benjamin Harrison]]. Cleveland is deermäd die 22. un die 24. Präsident fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] un die eerste, die two fonnuur trände Amtstiede hiede. * [[2009]]: Seelter bie Merkel * [[2018]]: [[Sergei Wiktorowitsch Skripal]], toufoarne Mee-Oarbaider fon aan rusken stilkenen Tjoonst un ätters fon aan britisken, wäd touhoope mäd sien Dochter in ju ängelske Stääd [[Salisbury]] flaufaalen un mäd een Fergiftenge apfuunen. Do bee kuume in't Kroankenhuus. Premierministerske [[Theresa May]] ferkloort, dät [[Ruslound]] mäd groote Weerskienelkgaid foar ju Fergiftenge feroantwoudelk is, man Ruslound stridt dät ou. * [[2020]]: Uumdät sin Foargunger [[Bodo Ramelow]] ([[ju Linke]]) as näien Ministerpräsidänt fon [[Thüringen]] kädden wäd, eendet [[Thomas Kemmerich]] sien Tied in dät Boantje ätter bloot 27 Deege. So kuut as Kemmerich häd uurs noch neemens dät Boantje fon aan Ministerpräsidänt fon een düütsk Buundeslound häiwed. == Tou Waareld keemen == * [[1678]]: [[Antonio Vivaldi]], [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] fon dän [[Barock]] == Stuurwen == * [[1916]]: [[Franz Marc]], düütsken Moaler fon dän [[Expressionismus]]. * [[2019]]: [[Klaus Kinkel]], düütsken Politiker (FDP) {{stump}} [[Kategorie:Meerte]] mic4bu19h7zefz2yshuak6hxlupqq40 0 7564 122307 118183 2023-02-27T00:04:22Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1250]]:[[Robert I. (Artois)|Robert I. fon Artois]], die Bruur fon dän frantsöösken Köönich [[Ludwig IX. (Frankriek)|Ludwig IX.]], gungt in dän [[Säksten Kjuustoach]] in ju ägyptiske Stääd [[al-Mansura]] mäd sien foaruutgungende Riedere in een Falle fon dät [[Ayyubiden]]-Heer. Hie faalt touhoope mäd sien Monskup fon sowät 280 Seelen in dän Naikamp mäd do Elite-Striedere fon do [[Mamluken]]. * [[1861]]: In do [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa]] wäd ne provisooriske Ferfoatenge besleeten. * [[1904]]: Japan gript uunferwachted [[Port Arthur]] oun, dät is die Begin fon dän [[Japoansk-Rusken Kriech]]. * [[2014]]: Ätter dät bekoand wuuden is, dät hie fermoudelk Bäidens-Pornografie kooped häd, lait [[Sebastian Edathy]] "uut suundegaidelke Gruunde" sien Boantje as Ouoardenden in dän [[Düütsken Buundesdai]] deel. == Tou Waareld keemen == * [[1824]]: [[Franz Ludwig Fleck]], Biskop fon't Bistum Metz * [[1828]]: [[Jules Verne]], frantsöösken Skrieuwer * [[1880]]: [[Franz Marc]], düütsken [[Moalerkunst|Moaler]] fon dän [[Expressionismus]] == Stuurwen == * [[1725]]: [[Päiter die Groote]], Tsaar fon [[Ruslound]] (Doatum ätter dän gregorioansken Kalänner, ätter dän julioansken waas dät die [[28. Januoar]]). * [[2001]]: [[Giuseppe Casoria]], italieensken Kurien-Kardinoal * [[2018]]: [[Marie Gruber]], düütske Skauspielerske * [[2018]]: [[Ernesto Canal]], italieensken Archäologe * [[2018]]: [[Janira Martins Costa]], brasilioanske Entomologinne * [[2018]]: [[Agenor Girardi]], brasilioansken roomsk-kathoolsken Biskop [[Kategorie:Februoar]] s2ei0bwoig81kxen2cvesw6zsavjzbx 0 7565 106235 105062 2013-03-11T11:18:50Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7312]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Franz Schubert c1827.jpg|thumb|right|200px|Skilleroatsje fon Franz Schubert, moald in [[1827]] / [[1828|28]]]] '''Franz Peter Schubert''' (maasttieds kuut '''Franz Schubert''', * [[31. Januoar]] [[1797]] an dän [[Himmelpfortgrund]] in [[Wien (Stääd)|Wien]], däälich Deel fon dän 9. Wiener Meentebesierk [[Alsergrund]]; † [[19. November]] [[1828]] in Wien) waas aan aastrieksken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] fon ju [[Klassik]] un ju [[Romantik]]. {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Komponist]] ca2n3nl6b49tage71zqtmtzhz5ay2z2 0 7566 94932 2012-11-06T19:57:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Franz Peter Schubert]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Franz Peter Schubert]] cd5wgh91y34hmziimz2fmcu29kgp36e 0 7567 105063 102692 2013-03-08T18:34:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 53 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q134194]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Giotto - Scrovegni - -31- - Kiss of Judas.jpg|thumb|200px|right|Die Judas-Oap, moald fon [[Giotto di Bondone]], die in't [[13. Jierhunnert|13.]] bit [[14. Jierhunnert]] lieuwde.]] Een '''Fräsko''' ''(uut dät Italieenske: a fresco, affresco: in't friske; Düütsk: Fresko, säilden: Frischmalerei; ap Seeltersk is uk wäil ju Leenuursättenge '''Friskmoaleräi''' muugelk)'' is een Woogen- af Dääkenbielde, ju mäd in Woater ienwooked Pigment ap dän friske Kalk-Ferputs apmoald is. Deertruch lukt ju Faawe in dän Kalk-Ferputs ien, ju Bielde is also gjucht duurhaftich. Oafter wädt sunner tou unnerskeeden fluks älke Woogenmoaleräi as "Fräsko" beteekend, man niep nuumen is dät nit gjucht. {{BieldendeKunstStump-links}} p6pa3nwmq25eb4n1zs4z75nddktmcz1 0 7568 94940 94939 2012-11-06T20:40:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fräsko]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fräsko]] 5yicjy8rvxmmp2hf8i35381bsr1doe5 0 7569 94941 2012-11-06T20:40:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fräsko]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fräsko]] 5yicjy8rvxmmp2hf8i35381bsr1doe5 0 7570 94942 2012-11-06T20:41:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fräsko]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fräsko]] 5yicjy8rvxmmp2hf8i35381bsr1doe5 0 7571 94943 2012-11-06T20:41:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fräsko]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fräsko]] 5yicjy8rvxmmp2hf8i35381bsr1doe5 0 7572 94944 2012-11-06T20:42:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fräsko]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fräsko]] 5yicjy8rvxmmp2hf8i35381bsr1doe5 0 7573 94945 2012-11-06T20:42:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fräsko]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fräsko]] 5yicjy8rvxmmp2hf8i35381bsr1doe5 0 7574 94946 2012-11-06T20:43:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fräsko]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fräsko]] 5yicjy8rvxmmp2hf8i35381bsr1doe5 0 7575 106265 105064 2013-03-11T11:19:53Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1268]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Chopin, by Wodzinska.JPG|thumb|200px|'''Frédéric Chopin'''<br>moald in [[1836]] fon [[Maria Wodzińska]]]] '''Frédéric François Chopin''', maasttieds kuut '''Frédéric Chopin''', poolsk '''Fryderyk Franciszek Chopin''' af '''Fryderyk Franciszek Szopen''', in't [[latiensk]]-toalige Säärkenbouk iendrain as '''Fridericus Franciscus [Choppen]'''<ref>Die Huusnoome wäd in't Säärkenbouk bloot tou dän Foar bietoukweeden</ref> (* [[22. Februoar]] af [[1. Meerte]] [[1810]] in [[Żelazowa Wola]], [[Heertoachdum Warschau]]; † [[17. Oktober]] [[1849]] in [[Paris]]) waas aan fon do bekoandste [[Klavier]]-[[Kompositsjoon (Musik)|Komponisten]] fon't [[19. Jierhunnert]]. Hie waas die Suun fon aan Frantsoose un een Poolinne un jält as die betjuudenste Fertreeder fon ju poolske Musik-Geskichte. {{Musikstump-links}} == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:Romantik]] njxg25l4ppdum2uk2dbci8wpf72xjij 0 7576 94950 2012-11-06T21:06:56Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Frédéric Chopin]] nach [[Frédéric François Chopin]]: fulstoundige Noome wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Frédéric François Chopin]] hqnwc3fk8pyca3imffe57oe3igm12ac 0 7577 94951 2012-11-06T21:07:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frédéric François Chopin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frédéric François Chopin]] d96kjcf2zbhwz4dsfitg3f1ryn56u7b 0 7578 94952 2012-11-06T21:08:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frédéric François Chopin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frédéric François Chopin]] d96kjcf2zbhwz4dsfitg3f1ryn56u7b 0 7579 94953 2012-11-06T21:08:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frédéric François Chopin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frédéric François Chopin]] d96kjcf2zbhwz4dsfitg3f1ryn56u7b 0 7580 94954 2012-11-06T21:09:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frédéric François Chopin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frédéric François Chopin]] d96kjcf2zbhwz4dsfitg3f1ryn56u7b 0 7581 94955 2012-11-06T21:09:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frédéric François Chopin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frédéric François Chopin]] d96kjcf2zbhwz4dsfitg3f1ryn56u7b 0 7582 94956 2012-11-06T21:10:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frédéric François Chopin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frédéric François Chopin]] d96kjcf2zbhwz4dsfitg3f1ryn56u7b 0 7583 94957 2012-11-06T21:11:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frédéric François Chopin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frédéric François Chopin]] d96kjcf2zbhwz4dsfitg3f1ryn56u7b 0 7584 94958 2012-11-06T21:11:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frédéric François Chopin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frédéric François Chopin]] d96kjcf2zbhwz4dsfitg3f1ryn56u7b 0 7585 94959 2012-11-06T21:11:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frédéric François Chopin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frédéric François Chopin]] d96kjcf2zbhwz4dsfitg3f1ryn56u7b 0 7586 105065 98829 2013-03-08T18:34:53Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 111 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5588]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Block Kahlo Rivera 1932.jpg|thumb|200px|right|'''Frida Kahlo''' (midde) mäd Diego Rivera (gjuchts)]] '''Frida Kahlo de Rivera''' (bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> as ''Magdalena Carmen Frieda Kahlo y Calderón'' ap dän [[6. Juli]] [[1907]] in [[Mexiko-Stääd]]; stuurwen ap dän [[13. Juli]] [[1954]] juust deer) waas een mexikoanske Moalerinne. Ju waas twäie mäd [[Diego Rivera]] ferhilked. Frida Kahlo hiere Moaleräi häd [[Surrealismus|surrealistiske]] un [[Näie Seekelkhaid|näi-seekelke]] Määrkmoale. == Foutnooten == <references/> {{BieldendeKunstStump-links}} [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Mexiko]] gzq2iz64izgozqa1psqf02qwrhk408a 0 7587 94962 2012-11-06T21:25:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frida Kahlo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frida Kahlo]] f596rgztka72uyqn4mg950p65vg0dad 0 7588 94963 2012-11-06T21:26:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frida Kahlo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frida Kahlo]] f596rgztka72uyqn4mg950p65vg0dad 0 7589 94964 2012-11-06T21:26:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frida Kahlo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frida Kahlo]] f596rgztka72uyqn4mg950p65vg0dad 0 7590 107967 105066 2013-09-21T00:03:50Z Pltcult 5369 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Friedrich schiller.jpg|thumb|'''Friedrich Schiller''',<br />moald in [[1793]]/[[1794|94]] fon [[Ludovike Simanowiz]]]] '''Johann Christoph Friedrich von Schiller''' (* [[10. November]] [[1759]] in [[Marbach an dän Neckar]], [[Heertoachdum Württembierich]]; † [[9. Moai]] [[1805]] in [[Weimar]], [[Heertoachdum Saksen-Weimar]]), oadeld in [[1802]], waas aan düütsktoaligen [[Dichtenge|Dichter]], [[Philosoph]] un [[Historiker]]. Besunners bekoand is hie foar sien [[Tjooter]]-Stukke un foar sien Lyrik. Toufäärme aan Konkurrent, waas hie leeter aan gouden Fjuund fon [[Johann Wolfgang von Goethe]]. {{Literatuurstump-links}} {{DEFAULTSORT:Schiller, Friedrich}} [[Kategorie:Dichter]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] bh7k83gir5pxbcput6ic00rcgf5zfsw 0 7592 109075 105067 2014-03-17T03:58:21Z Nta 2014 5790 wikitext text/x-wiki '''Gaius Iulius Phaedrus''' ''(bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> um [[20 foar Kristus|20]] / [[15 foar Kristus|15 f. Kr.]], as kweeden wäd, in [[Katerini]] (Griechenlound); stuurwen um [[50]] / [[60]] ä. Kr.; kuut '''Phaedrus''', uk bekoand as '''Phaeder''')'' waas aan roomsken [[Dichtenge|Dichter]], die dän [[Fabel]]stof fon [[Aísōpos]] (Äsop) in Feersmäite foatede. Hie koom wäil in gjucht äddere Jiere uut Griechenlound un stomde wäil fon dät Foulk fon do [[Makedoonen (antik Foulk)|antike Makedonen]], nit tou ferwikseljen mäd do, do däälich Makedoonen heete. Hie lieuwde in ju Tied fon do Kaisere [[Augustus]], [[Tiberius]], [[Caligula]] und [[Claudius]]. == Foutnooten == <references/> {{Literatuurstump}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118593730|NTA=069089086}} {{SORTIERUNG:Phaedrus, Gaius Iulius}} [[Kategorie:Latienske Literatuur]] 33ailvdf6yz5f85f5c1jm1tqxj3idn5 14 7593 95104 2012-11-09T15:52:48Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Literatuur]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Literatuur]] qn9x2j66uhbrwmxmeqwi4qdjge5j2rt 0 7594 122742 108173 2023-08-16T17:26:41Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */-Bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nadar selfportrait.jpg|thumb|right|200px|'''Gaspard-Félix Tournachon'''<br> wildääge een Säärm-Porträt]] '''Gaspard-Félix Tournachon''', ''(Kunstlernoame '''Nadar'''; bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> ap dän [[6. April]] [[1820]] in [[Paris]]; stuurwen ap dän [[21. Meerte]] [[1910]] juust deer)'' waas aan bekoanden frantsöösken Photograph, die masse bekoande Ljuude oubieldede. Uk sien foar sien Ballonfoarten is hie bekoand. Hie waas n gouden Fjuund fon wäkke [[Moalerkunst|Moalere]] un feranstaltede in [[1874]] ju fäärme [[Impressionismus|impressionistiske]] Uutstaalenge fon Skilleroatsjen<ref>"Skilleroatsje" is dät seelter Woud foar "Gemälde"</ref>, wier dät Wierke fon [[Claude Monet]], [[Edgar Degas]], [[Camille Pissarro]], [[Paul Cézanne]] un uur tou sjoon roate. == Biespil-Wierke == <gallery> Atelier Nadar 35BoulevardDesCapucines 1860 Nadar.jpg|Nadar sien Atelier, photographierd in [[1860]] Nadar- Le catacombe, 1861-62.jpg|Do [[Katakomben fon Paris]], photographierd uum [[1861]] / [[1862|62]] Franz Liszt photo.jpg|Die [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] [[Franz Liszt]], photographierd in [[1884]]. Jules Verne.jpg|Die Skrieuwer [[Jules Verne]] ([[Toukumstliteratuur]]), photographierd uum [[1890]]. </gallery> == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Photographie]] dvgdowjvermoa8okik71j3ceni7s8go 14 7595 95108 2012-11-09T16:45:44Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Bieldende Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Bieldende Kunst]] oowoqlemdktcw0gjlm42xa9bqxijut5 0 7596 122764 119904 2023-08-17T14:02:55Z T. Mikulski 13191 Bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Geoffrey Chaucer (17th century).jpg|thumb|Geoffrey Chaucer]] [[Bielde:ChaucerPortraitEllesmereMs.jpg|thumb|right|200px|Een Bielde fon Chaucer as Pilger, äntsteen sowät tjoon Jiere ätter sin Dood in een Hondskrift fon sien Wierk "Canterbury-Tales".]] '''Geoffrey Chaucer''' (bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> uum [[1343]], weerskienelk in [[London]]; stuurwen weerskienelk ap dän [[25. Oktober]] [[1400]] in London) waas aan ängelsken [[Dichtenge|Dichter]]. In een Tied, as in Änglound [[Latiensk]], [[Frantsöösk]] af [[Anglonormannisk]] skrieuwen wude, skreeuw hie, as dät Foulk boalde: Hie skreeuw ap [[Middel-Ängelsk]]. Hie orientierde sik an ju [[Frantsöösk]]e un [[Italieensk]]e Literatuur, wier hie uk wät fon uursätte. Dät bekoandste Wierk fon Geoffrey Chaucer sunt do [[Canterbury Tales]] (Canterbury-Tälstere). Dät sunt ferskeedene Tälstere, deelwiese snurrich, deelwiese iedenst, do in ju Roome-Honnelenge foated sunt, dät Pilgere ap dän Wai ätter [[Canterbury]] sunt, un älken moal wät fertält. == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Ängelske Literatuur]] [[Kategorie:Skrieuwer]] azuxyohurj7v7anegul30vlmrxaevr1 14 7597 109017 95116 2014-03-14T13:28:48Z Nta 2014 5790 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Literatuur|Angelske Literatuur]] gjik6xvt3pg8r619r3976zejya2ud0h 0 7598 120688 105070 2022-03-04T23:23:25Z Jed 12253 /* Biespilwierke */ wikitext text/x-wiki '''Giotto di Bondone''' ''(kuut '''Giotto''' naamd; bädden in [[1266]] in [[Vespignano]] tichte bie [[Florenz]]; stuurwen ap dän [[8. Januoar]] [[1337]] in Florenz)'' waas aan italieensken [[Moalerkunst|Moaler]], die as wichtigen Foarlooper fon ju [[Renaissance]] jält. Hie is besunners foar sien [[Fräsko|Fräsken]] bekoand, un deerfoar, dät hie dän [[Byzantiensk Riek|byzantienske]] Ienfloud nit moor so oane hiede, as t.B. noch sin Leermääster [[Cenni di Peppo]] ("Cimabue"). == Biespilwierke == <gallery> Bielde:Giotto - Scrovegni - -18- - Adoration of the Magi.jpg|Do hillige träin Keeninge beedje dät Kristusbäiden oun; Fräsko in ju [[Cappella degli Scrovegni]] in [[Padua]], moald [[1304]] bit [[1306]] Bielde:Giotto - Scrovegni - -27- - Expulsion of the Money-changers from the Temple.jpg|Kristus ferdrift do Honnelsmonljuude uut dän Tämpel; Fräsko in ju Cappella degli Scrovegni in Padua, moald [[1304]] bit [[1306]] Bielde:Giotto di Bondone 009.jpg|'''Truur uum Kristus'''; Fräsko in ju Cappella degli Scrovegni in Padua, moald [[1304]] bit [[1306]] Bielde:Giotto Ognissanti Madonna.jpg|Ju Ognissanti-Madonna; moald in [[1310]]. </gallery> [[Kategorie:Middeloaler]] [[Kategorie:Moalerkunst]] pjbcaauz3rm2qqqlgtu4njslnd1xm32 0 7599 106256 105071 2013-03-11T11:19:33Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7311]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Puccini1908.jpg|thumb|right|200px|'''Giacomo Puccini''', Photo fon [[1908]]]] '''Giacomo Antonio Domenico Michele Secondo Maria Puccini''' (* [[22. Dezember]] [[1858]] in [[Lucca]]; † [[29. November]] [[1924]] in [[Brussel]]) waas aan italieensken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] fon dät [[Fin de Siècle]]. {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Komponist]] jphoxh55sqq9fulz2zt4aqwwjdtj9gp 0 7600 105072 100238 2013-03-08T18:36:34Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 38 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q40125]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cello&viol.jpg|thumb|200px|right|Links een '''[[Cello]]''', gjuchts een '''Gambe''']] '''Gambe''' (fon italieensk: Viola da Gamba, "Beenfjoole", düütsk: "Gambe" / "Kniegeige" / "Schoßgeige") is aan touhoopefoatjenden Begriep fon een Foamielje fon Striek-Instrumänte, ju tou ju sälge Tied äntsteen is as ju [[Fjoole]]n-Foamielje ([[Fjoole]], [[Broatske]], [[Cello]] un [[Kontrabass]]). Uk bie do Gamben rakt dät unnerskeedelke Grööten, do in een unnerskeedelke Toonruumte spiedelje. Man as die Noome kwäd, wuden jo aal mäd do Beene heelden. {{Musikstump}} 5o2nffi2giio4mkinzz16oh5h47ivue 0 7601 95127 2012-11-09T19:22:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gambe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gambe]] 5vhdnlutt66h6a93ctcteo64yqbqg0k 0 7602 95128 2012-11-09T19:23:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gambe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gambe]] 5vhdnlutt66h6a93ctcteo64yqbqg0k 0 7603 95129 2012-11-09T19:23:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gambe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gambe]] 5vhdnlutt66h6a93ctcteo64yqbqg0k 0 7604 95130 2012-11-09T19:24:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gambe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gambe]] 5vhdnlutt66h6a93ctcteo64yqbqg0k 0 7605 95131 2012-11-09T19:24:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Giacomo Puccini]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Giacomo Puccini]] gcs0g3yjgov193wyd2nzmod96feh6hv 0 7606 95144 2012-11-09T22:16:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gaspard-Félix Tournachon]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gaspard-Félix Tournachon]] i5ps2oziqd7317e7xp4ulk8fv888bgy 0 7607 122072 118274 2023-02-23T15:32:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1250]]: In [[Ägypten]] loundede [[Kjuustoach|Kjuus-Fierdere]] fon dän [[Säksten Kjuustoach]] unner dän [[Frankriek|frantsöösken]] Köönich [[Ludwig IX. (Frankriek)|Ludwig IX.]] wäide fon ju [[Ayyubiden|ayyubidiske]] [[Mamluken]]-Garde sloain un kuume in Fangenskup. * [[1793]]: Iengjuchtenge fon dät "Komitee foar eepentelk Wäil" wilst ju [[Frantsööske Revolutsjoon]]. * [[1814]]: [[Napoleon Bonaparte]] tonket ätter sien Ferljoosen fon do [[Koalitsjoonskriege]] in [[Fontainebleu]] as Kaiser fon do Frantsoosen ou, tou Gunst fon sin tjo-jierige Suun, die deerfoar eerste moal n Fertreeder bruukt hiede. Dät is do Alliierde oaber nit nouch, jo wiese him ap n [[11. Arpil]] hiere oaine Foarstaalengen. == Tou Waareld keemen == * [[1820]] - [[Gaspard-Félix Tournachon]], die unner dän Kunstlernoome ''Nadar'' aan bekoanden Photograph wude. * [[1904]] - [[Kurt Georg Kiesinger]], fon [[1966]] bit [[1969]] die trääde Buundeskansler fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. == Stuurwen == * [[1520]]: [[Raffaelo Santi]], [[Moalerkunst|Moaler]] fon ju [[Renaissance]]. * [[1528]]: [[Albrecht Dürer]], [[Moalerkunst|Moaler]] fon ju [[Renaissance]]. * [[1972]]: [[Heinrich Lübke]], fon [[1959]] bit [[1969]] die twäide Buundespräsidänt fon ju Buundesrepublik Düütsklound. * [[2003]]: [[Anita Borg]], US-amerikoanske Informatikerinne un Striederske foar do Gjuchte fon Wieuwljuude * [[2021]]: [[Hans Küng]], Swaitser roomsk-kathoolsken Pestoor, Theologe un Skrieuwer [[Kategorie:April]] jbwla9x1ipus3ey8kbw5ufj8esvzv3i 0 7608 95148 2012-11-09T22:30:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gaspard-Félix Tournachon]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gaspard-Félix Tournachon]] i5ps2oziqd7317e7xp4ulk8fv888bgy 0 7609 111245 95153 2015-09-15T14:32:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[21. September]]: In ju [[Slacht bie Grynau]] in ju Tied fon do [[Swaitser Habsburgerkriege]] behoolde do mäd ju [[Groafskup Toggenburg]] ferbuundede [[Zürich|Zürchere]] ju Bupperhounde uur do Troppen fon aan Oadelsbuund uut ju Groafskup [[Habsburg-Laufenburg]] un ju Exilregierenge fon dät sonaamde «buutere Zürich» in [[Rapperswil]]. Groaf [[Johann I. (Habsburg-Laufenburg)|Johann I. fon Habsburg-Laufenburg]] ferljust juust so as sin Juunstrieder Groaf Kraft III. fon Toggenburg in ju Slacht sien Lieuwend. * [[Oktober]]: Die ängelske Köönich [[Eduard III. (Änglound)|Eduard III.]] känniget dät feudoale Ferhooldnis tou dän frantsöösken Köönich [[Philipp VI. (Frankriek)|Philipp VI.]], ätterdät die sien Besittengen in Frankriek oun sik nuumen häd. Die [[Hunnertjierigen Kriech|Hunnertjierige Kriech]] twiske [[Köönichriek Frankriek (987–1791)|Frankriek]] un [[Änglound]] begint. [[Bielde:Cadsand.jpg|miniatur|left|Bouk-Skilleroatsje in do ''Chroniques'' fon dän Geskichtsskrieuwer [[Jean Froissart]] tou ju Slacht fon Cadzand]] * [[9. November]]: Do Ängloundere slo een Heer fon ju [[Groafskup Flandern]] in ju [[Slacht fon Cadzand]]. * [[Ludwig IV. (HRR)|Ludwig die Bayer]] slut aan Buund mäd Eduard III. fon Änglound juun Philipp VI. fon Frankriek un Poabst [[Benedikt XII.]] * Änglound slut aan Buund mäd [[Groafskup Flandern|Flandern]] juun Frankriek. * [[Edward of Woodstock]] wäd die eerste [[Heertoach fon Cornwall]]. Dät is dät eerste [[Heertoachdum]] in Änglound. == Stuurwen == * [[8. Januoar]]: [[Giotto di Bondone]], italieensken Moaler. [[Kategorie: 14. Jierhunnert]] svomx0z0oc9y9y9uk2yiy8lk1y9bzyv 0 7610 95154 2012-11-09T22:36:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Giotto di Bondone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Giotto di Bondone]] 6n89r2r5olq4yq0a55if4l8h5d92kmx 0 7611 117938 117937 2019-03-01T10:26:42Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == [[Bielde:Charles I of Naples, Pope Clemente IV.jpg|miniatur|links|Ju Krounenge fon Koarl fon Anjou]] * [[6. Januoar]]: [[Koarl I. fon Anjou]] wäd in [[Room (Stääd)|Room]] fon fieuw Kardinoale toun Köönich fon [[Sizilien]] un toun Füürst fon [[Füürstendum Tarent|Tarent]] krount. Ju Krounenge skjucht mäd Ferlof fon Poabst [[Clemens IV.]], man die kumt apgruunde fon dän Stried binne dän roomske Oadel foar aal ju Tied fon sien [[Pontifikoat]] nit ätter Room wai. * [[26. Februoar]]: Koarl I. fon Anjou wint in ju [[Slacht bie Benevent]] juun een düütsk-sisilioansk Heer unner [[Manfred (Sizilien)|Manfred]] fon [[Köönichriek Sizilien|Sizilien]]. Mäd Manfred sin Dood in ju Slacht eended ju Heerskup fon do [[Staufere]] in't Suude fon Italien. == Tou Waareld keemen == * [[Giotto di Bondone]], italieensken [[Moalerkunst|Moaler]], die as wichtigen Foarlooper fon ju [[Renaissance]] jält. == Stuurwen == * [[26. Februoar]]: [[Manfred (Sizilien)|Manfred]], Köönich fon Sizilien (* [[1232]]) [[Kategorie:13. Jierhunnert]] 8ncobfpmho0xsklhmlw58uql5ojsywh 0 7612 109430 95160 2014-06-29T13:26:47Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1979]]: [[Katalonien]] un do baskiske Provinsen kriege Autonomie. Deermäd eendet amtelk die moor as tjoonjierige [[Burgerkriech in't Baskenlound]]. == Bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> == * [[1858]]: [[Giacomo Puccini]], italieensken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] fon't ''[[Fin de siècle]]''. == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Dezember]] e6lplv5zdie153qouuk2rjkz4oklnv9 0 7613 111254 111252 2015-09-15T16:21:00Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[14. Februoar]]: Die [[Änglound|ängelske]] Köönich [[Richard II. (Änglound)|Richard II.]] wäd in Fangenskup möärend. * [[18. September]]: [[Owain Glyndŵr]] baadent touhoope mäd sien Ljuude in aan Stried mäd dän Noaber-Oadelige [[Reginald Grey, 3. Baron Grey de Ruthin]] ju Stääd [[Ruthin]] in't Noude fon [[Wales]] tou groote Paate deel. Uk uur Siedelengen in dät Noaber-Oaindum kriege't ou. Düsse Fjuurlääse wäd tou't Kiensel fon aan [[Rebellion fon Owain Glyndŵr|Uunouhongegaids-Apstound]] fon do Walisere juun dän Ängelsken Köönich [[Hinnerk IV. (Änglound)|Hinnerk IV.]], die noch in't sälge Jier begint. * [[23. November]]: Ätter dän Dood fon [[Antonio Venier]] wäd [[Michele Steno]] foar dän näien [[Doge fon Venedig|Doge]] fon [[Republik Venedig|Venedig]] kädden. Sien Köär wäd uur moorere Mounde mäd Fääste un Paroaden fierd. Zeno wol as Fertreeder fon ju „Kriechspaatäi“ ju Wiederenge fon dät venesioanske Stoatsrebät ap ju „[[Terraferma]]“, dät tichtebielääsende Fäästlound, roakje. * [[Jeongjong (Joseon)|Jeongjong]], die twäide Boas fon ju [[Joseon-Dynastie]] in't [[Korea|koreoanske]] Köönichriek [[Joseon]], rakt ap Druk fon sin Bruur, die him unner dän Noome [[Taejong]] ätterfoulget, dän Troon ou. == Tou Waareld keemen == * [[13. Januoar]]: [[Johann fon Portugal]], Heertoach fon Aveiro uut dät Huus Avis († in [[1442]]) * [[31. Mai]]: [[Domenico Capranica]], italieensken Humanist un Kardinoal fon ju [[Katoolske Säärke]] († in [[1458]]) == Stuurwen == * [[14. Februoar]]: Die ängelske Köönich [[Richard II. (Änglound)|Richard II.]] * [[23. November]]: [[Antonio Venier]], Doge fon Venedig === Doatum uunseeker === * [[25. Oktober]]: [[Geoffrey Chaucer]], Skrieuwer fon [[Dichtenge]] ap [[Middel-Ängelsk]] [[Kategorie:14. Jierhunnert]] mti85ce1bh9ll94k7px4zxsnfl5sljj 0 7614 117971 116993 2019-03-13T17:36:10Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[10. August]]: Die spoanske Köönich [[Ferdinand VI. (Spanien)|Ferdinand VI.]] stäärft, [[Koarl III. (Spanien)|Koarl III.]] foulget him ap dän Troon. == Tou Waareld keemen == * [[6. Januoar]]: [[Wilhelm Ludwig Steinbrenner]], düütsken Theologe * [[10. November]]: [[Friedrich Schiller]], düütsken [[Dichtenge|Dichter]] == Stuurwen == * [[10. August]]: [[Ferdinand VI. (Spanien)|Ferdinand VI.]], spoansken Köönich. [[Kategorie:18. Jierhunnert]] 0zu8d8laqwgellry719g0y3tufldqu9 0 7615 122077 116567 2023-02-23T15:48:07Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1994]]: Ätter dät Eende fon ju Apartheid wäd [[Nelson Mandela]] die eerste swotte Präsidänt fon ju [[Republik Suudafrikoa]]. == Tou Waareld keemen == * [[1828]]: [[Andrew Murray]], Pestoor un Skrieuwer == Stuurwen == *[[1707]]: [[Diderik Buxtehude]], uurspröängelk deensken [[Barock]]-[[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] un [[Oargel]]ist, die in [[Lübeck]] wierkede. *[[1805]]: [[Friedrich Schiller]], düütsken [[Dichtenge|Dichter]] * [[2021]]: [[Marion Walter]], düütsk-US-amerikoanske Mathematikerske [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Moai]] g3rw3zpqr53uw3gxwfjazx8dt3rvoim 0 7616 116684 116286 2018-02-24T14:04:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''säkste Juli''' is die 187. Dai in dän gregorioanske Kalänner (die 188. in Skaltjiere), also blieuwe deer noch 178 Deege bit dät Jierseende tou. == Skjonisse == * [[1758]]: Carlo della Torre di Rezzonico wäd as Ätterfoulger fon [[Benedikt XIV. (Poabst)|Benedikt XIV.]] toun [[Poabst]] kädden un rakt sik dän Noome [[Clemens XIII.]]. * [[1914]] ([[5. Juli|5.]] un [[6. Juli]]): Die Düütske Kaiser [[Wilhelm II. (Düütsk Riek)|Wilhelm II.]] un sin Riekskansler [[Theobald von Bethmann Hollweg]] ferseekerje dät ferbuundede [[Aastriek-Ungarn]] fulle Stöän juun [[Serbien]] kuut ätter dät [[Attentat fon Sarajevo]]. * [[1967]]: [[Nigeria|Nigerioanske]] Troppen tringe in [[Biafra]] ien un beginne [[Biafra-Kriech|aan Kriech]], die bolde tjo Jiere duurje un (uk truch een Hunger-Blokoade) bolde two Millionen Ljuude doodede. == Tou Waareld keemen == * [[1887]]: [[Marc Chagall]], rusk-frantsöösken Moaler <small>(Datum ätter dän [[Gregorioansken Kalänner]], uk wan in Ruslound do noch die [[Julioansken Kalänner|julioanske Kalänner]] goolt)</small> * [[1907]]: [[Frida Kahlo]], [[Mexiko|mexikoanske]] [[Moalerkunst|Moalerske]]. * [[1935]]: [[Tendzin Gyatsho]], die fjautienste [[Dalai Lama]] * [[1946]]: [[George W. Bush]], 43. Präsident fon do USA, Gouverneur fon Texas == Stuurwen == * [[1971]]: [[Louis Armstrong]], [[Jazz]]-Musiker [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Juli]] 8e1dj34he5kwgue1v9f23p1gjqefw8u 0 7617 95170 2012-11-09T23:05:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Giotto di Bondone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Giotto di Bondone]] 6n89r2r5olq4yq0a55if4l8h5d92kmx 0 7618 105073 101922 2013-03-08T18:36:45Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 93 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7302]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Georg Friedrich Händel.jpg|thumb|right|250px|Georg Friedrich Händel [[Bielde:George Frideric Handel Signature.svg|zentriert|200px]]]] '''Georg Friedrich Händel''' ''(in't Deepregister iendrain as '''Georg Friederich Händel''', In Änglound naamd: '''George Frideric Handel'''; bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> ap dän 23. Februoar ätter dän julioanske, [[5. Meerte]] [[1685]] ätter dän gregorioanske Kalänner in [[Halle (Saale)|Halle an ju Saale]]; stuurwen ap dän [[14. April]] [[1759]] in [[London]])'' waas aan [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] in dän [[Barock]]. == Lieuwendsloop == === Äddere Jiere === Georg Friedrich Händel waas die Suun fon Georg Händel, aan Dokter un Lieuw-Chirurg fon dän Heertoach [[Johann Adolf I. (Saksen-Weißenfeld)|Johann Adolf I. fon Saksen-Weißenfeld]]. Die wüül sin Suun een seeker Uutkuumen muugelk moakje un ploande deeruum een Jura-Studium in Halle. Man die Heertoach heerde dän 8-jierigen Wäänt bie't Musik moakjen un beboalde dän Foar, dät die Wäänt so ful Talent hiede un een goude Uutbieldenge in ju Musik kriege skuul. Also kreech Händel Unnergjucht bie [[Friedrich Wilhelm Zachow]]. Fon sien 9. Lieuwendsjier an skreeuw Händel al Kantoaten foar [[Chor]] un [[Orchester]] un hie skreeuw een Harfenstämme tou Zachow sien Kantoate "Herr, wenn ich dich nur habe". In 1697 stoorf Händel sin Foar. In [[1701]] koom [[Georg Philipp Telemann]], die fon [[Magdebuurich]] ätter [[Leipzig]] raisede, in Halle foarbie un räästede deer, uum sik mäd dän junge Händel bekoand tou moakjen. Do bee häbe sik leeter noch loange mädeenuur befoated un uur hiere Wierke boald un Bräiwe skrieuwen. === Beginnende Karriere === Händel kreech in [[1702]] foar een Prouwejier een Steede as Oargelist in dän Dom fon Halle. Ätters geen hie in Suumerdai [[1703]] ätter [[Hambuurich]] wai. Deer spiedelde Händel in dät Opernorchester fon dät "Opern-Theatrum" un begon een Fjuundskup mäd [[Johann Mattheson]]. Do bee raiseden bolde ätter [[Lübeck]], as ju Steede fon [[Diderik Buxtehude]] fräi wude. Man düsse Steede wüül naan fon do bee häbe, uumdät ju Bedingenge foar ju Steede waas, Buxtehude sien Dochter tou hilkjen. In 1704 hieden do bee Fjuunde Stried, uumdät Händel in een Oper, ju Mattheson komponierd hiede, ätter Mattheson sien Aptreeden as Sjunger nit wier fon dän [[Cembalo]] wächgunge wüül, deerfon uut Mattheson dät Orchester dirigierje wüül. Dät koom tou een Duell, deerbie Mattheson Händel bienaist uumebroachte, man ju sin Däägen wude fon aan breeden Knoop fon Händel stukkenbreeken. In Hambuurich komponierde Händel uk sien fäärme [[Oper]], [[Almira (Oper)|Almira]], ju so ful ärfoulch hiede, dät hie fluks noch een skreeuw, [[Nero (Oper)|Nero]], man ju waas dan nit moor so ärfoulchriek. Däälich is deer uk ju Musik tou nit moor uurlääwerd. Fon [[1706]] bit [[1710]] moakede Händel een Studienfierd ätter [[Italien]]. Hie besoachte t.B. [[Florenz]], [[Room (Stääd)|Room]], [[Neapel]] un [[Venedig]], wier hie sik mäd Komponisten as [[Arcangelo Correlli]], [[Agostino Steffani]], [[Allessandro Scarlatti|Allesandro]] un [[Domenico Scarlatti]] bekoand moakede. Dät wäd fertäld, dät Domenico Scarlatti Händel ap dät Cembalo spiedeljen heerde un deertou meende: "Dät is die bekoande Sakse af die Düüwel". Händel komponierde in Italien een Oper un in Room two Oratorien, uumdät die Poapst deer ju Apfierenge fon Opern ferbeeden hiede. === Hannover un Änglound === As hie uut Italien touräächkoom, kreech hie Ienleedengen fon dän Kurfürst [[George I. (Grootbritannien|Georg Ludwig]] uut [[Hannover]] un [[Änglound]], man hie hiede uk een Lof-Skrieuwen foar dän Prins [[Karl von Neuburg]] in Innsbruck. Deer geen hie dan toufäärme wai, man dät waas wäil niks foar him, uumdät hie fluks wier wäch fon Innsbruck ätter Hannover raisede, wier hie [[Kapällmääster]] wude un sik Ferlof reeke liet, mongs foar loangere Tied fon dän Hoaf wäch tou weesen. Eende 1710 moakede hie sien Raise ätter [[Änglound]], wier hie een Jier bleeuw un in [[1711]] in London sien Oper [[Rinaldo]] apfierde. Indäid striedich, waas ju daach aan grooten Ärfoulch. In Suumerdai [[1712]] koom hie tourääch ätter Hannover, man hie kreech gjucht bolde fon dän Kurfürst Ferlof, wieruume tou fieren, wät hie dan in dän Oktober fon dät sälge Jier noch diede. Ju Bedingenge, ätter een anniemboare Tied wier in Hannover tou weesen, hougede hie nit ientouhoolden: Die Kurfürst wude in 1714 die Keening fon Grootbritannien. In sin Apdraach komponierde Händel ju [[Woatermusik]], man ju wude eerste in [[1717]] ap ju Themse apfierd. Händel roate do Dochtere fon dän Keening Musik-Unnergjucht un raisede in [[1716]] mäd him wier ätter Düütsklound, wier hie wildääge uk ju [[Brockes-Passion]], aan Passions-Täkst fon dän [[Dichtenge|Dichter]] [[Barthold Heinrich Brockes]], fertoonde. In [[1717]] tried Händel in dän Tjoonst fon dän [[James Brydges I. Duke of Chandos|James Brydges]], dän "Earl of Carnavon", die leeter uk "Duke of Chandos" wude. In düsse Tied skreeuw hie monken uur do tweelich [[Chandos Anthems]], ju fäärme Foatenge fon [[Esther (Händel)|Esther]] un [[Acis and Galatea]]. In [[1719]] geen Händel fon dän Duke of Chandos wäch, uumdät domoals dät Opern-Unnerniemen "Royal Academy of Music" gruunded wäide skuul, un Händel skuul die musikoalske Boas wäide. In [[1723]] wuden deer two bekoande [[Primadonna|Primadonnen]] ienstoald, [[Francesca Cuzzoni]] un [[Faustina Bordoni]], do sik nit ferdreege kuuden. In Suumerdai [[1727]] moakeden do bee, wist jo een Foarstaalenge reeke skuulen, foar't Publikum een Haueräi. Kuut deerätter wude die Bedrieuw be'eended. In [[1730]] stoorf Händel sien Muur in Halle. Soogen Jiere leeter hiede Händel säärm aan Sleek, man hie uurlieuwde him. In 1741 begon Händel sien Wierk an dän [[Messias (Händel)|Messias]] (ängelsk: Messiah), een Oratorium uur ju kristelke Heels-Skichte, dät in 1742 in [[Dublin]], [[Irlound]] foar moorere goude Swäkke uurapfierd wude. Dät Stuk häd hie noch moorere Moale feruurd, uum dät unner ferskeedene Bedingengen apfieren tou konnen. Uk leetere Komponisten häbe dät Stuk noch feruurd. So rakt dät dät däälich in ful ferskeedene Foatengen. In [[1750]] hiede Händel ap een Düütsklound-Raise aan Uunfaal mäd een [[Post-Kuutske]]. Uut [[1751]] rakt dät een Waiwiesenge, dät sien Oogene läpper wäide, wät wildääge mäd dän Uunfal tou dwoon hiede (kloor is dät nit). In do Jiere ätters wuden sien Oogene noch läpper, un hie häd sik wäil in [[1758]] fon aan Oogen-Dokter behonnelje lät. In [[1759]] tried hie dät lääste Moal bie een Messias-Apfierenge eepentelk ap un stoorf ap dän [[14. April]] fon dät sälge Jier. Ap dän [[20. April]] wude hie in ju [[Westminster Abbey]] begreeuwen. == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:Barock]] tdtqfww72o3olud6lierrezjbg10tu3 0 7619 95210 2012-11-10T11:12:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Georg Friedrich Händel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Georg Friedrich Händel]] s4s44eiguds0wb0929h7rxliu97me3i 0 7620 95211 2012-11-10T11:12:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Georg Friedrich Händel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Georg Friedrich Händel]] s4s44eiguds0wb0929h7rxliu97me3i 0 7621 95212 2012-11-10T11:13:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Georg Friedrich Händel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Georg Friedrich Händel]] s4s44eiguds0wb0929h7rxliu97me3i 0 7622 105074 97733 2013-03-08T18:36:56Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 35 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q34624]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Giovanni Gabrieli''' ''(bädden in [[1557]] in [[Venedig]]; suurwen ap dän [[12. August]] [[1612]] juust deer)'' waas aan [[Oargel]]ist un [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] in dän Uurgong twiske [[Renaissance]] un [[Barock]]-[[Musik]]. Uk [[Heinrich Schütz]] waas aan Skoulker fon him. {{Musikstump}} [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:Renaissance]] [[Kategorie:Barock]] mpgyqlqym5xgh56etxx5wbhirre0vsr 0 7623 112505 106462 2016-05-02T11:19:21Z LinneaKarlberg 7391 /* Biespilbielden */ High res image of Vertumnus wikitext text/x-wiki [[Bielde:Giuseppe Arcimboldo.jpg|thumb|right|200px|Säärm-Bielde fon Giuseppe Arcimboldo.]] '''Giuseppe Arcimboldo''' (* uum [[1526]] in [[Milano]]; † [[11. Juli]] [[1593]] juust deer) waas aan [[Moalerkunst|Moaler]] in ju leete [[Renaissance]] un foarallen in dän [[Manierismus]]. Hie is foarallen bekoand foar sien touhoopesätten fon Koppe uut Gräinieten, Fruchte un Blösseme. Man hie moakede uk ful Natuurstudien un Skizzen fon Seeken, do hie sik uuttoacht häd. == Biespilbielden == <gallery> Bielde:Giuseppe Arcimboldo - Spring, 1573.jpg|Foarjier (1573) Bielde:Vertumnus årstidernas gud målad av Guiseppe Arcimboldo 1591 - Skoklosters slott - 91503.tif|Kaiser [[Rudolf II. (HRR)]] as [[Vertumnus]] Bielde:Arcimboldo Aan Pot ful Gräinieten.jpg|Aan Pot ful Gräinieten / Portät fon dän Tuunker: Ju Skilleroatsje wiest dät af dät, aal deerätter, wo ju troald is. Hier is ju so un so hääruume oubielded. Bielde:Giuseppe Arcimboldo - Nature studies - WGA00846.jpg|Een fon sien Natuur-Studien </gallery> [[Kategorie:Manierismus]] [[Kategorie:Moalerkunst]] f0t9l0whe2175iyzjexxlgvhd7n40to 0 7624 110714 108988 2015-05-09T22:17:18Z 81.171.56.154 Deutsche Biographie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gotthold Ephraim Lessing.PNG|thumb|250px|right|'''Gotthold Ephraim Lessing'''<br>[[Bielde:Lessing Unterschrift.svg|200px|zentriert|Lessing sien Unnerskrift]]]] '''Gotthold Ephraim Lessing''' (* [[22. Januoar]] [[1729]] in [[Kamenz]], [[Saksen]]; † [[15. Februoar]] [[1781]] in [[Bruunswiek]]) waas aan betjuudenden Skrieuwer un [[Dichtenge|Dichter]] fon ju düütske Apkloorenge. In sien Tjooterstukke un theoretiske Skriften gungt dät him foarallen uum dät Uurbrangen fon dän Toleranz-Toacht. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz68644|Name=Gotthold Ephraim Lessing}} {{Literatuurstump-links}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118572121|NTA=068392427|LCNAF=n79144996|VIAF=9849550}} {{SORTIERUNG:Lessing, Gotthold Ephraim}} [[Kategorie:Apkloorenge]] [[Kategorie:Literatuur]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] lli23lx41rz2ngnmgq34vvxa1zhh9p4 14 7625 106928 106425 2013-04-13T10:40:11Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q6489876]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Philosophie]] 9g34dpehu8xxz3gk31gfpjwy84ea7v1 0 7626 107122 105077 2013-05-05T10:34:52Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q34620]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:GriechTheater2.PNG|thumb|right|200px|Griechisk Tjooter-Bauwierk, Idealfoarm]] Ju '''Griechiske Tragödie''' is een gjucht äddere Foarm fon Tjooter un jält as die Uursproang fon ju äiwendloundske Tragödien-Traditsjoon. Unner een Tragödie ferstoant me een Truurspil. Dät waas uk al bie do klassiske griechiske Tragödien-Skrieuwere so (wichtichste: [[Aiskylos]], [[Sophokles]] un [[Euripides]]). Typisk in ju Honnelenge is, dät ju Haud-Figur (indäid oafter uk uur Charaktere) in een stuure Loage kumt (t.B. aan moroalsken Twist) un deeran in't Eende tougruunde gungt. Man die Uursproang lait wäil in aan kultisken Soang Dons fon aan [[Chor]] bie do [[Dionysien]], een Fääst tou Eeren fon dän griechiske Wien-, Ekstase- un Fruchtboargaidsgoad [[Dionysos]]. Ju [[Etymologie|etymologiske]] Ferkloorenge fon dät Woud "Tragödie" (τραγῳδία) is uurigens τράγος (tragos = Buk) + ᾄδω / (á(i)dô = sjunge). Wääruume dät nu so hat, is nit moor heel un aal kloor, man dät rakt do Ideen, dät dät fon dät Offer-Diert af fon mäd Fälle fon Bukke as [[Satyr]]en ferkloodede Donsere kumt. Dät ju Tragödie een Tjooterspil wude, begon deermäd, dät die [[Dichtenge|Dichter]] [[Thepsis]] in [[534 foar Kristus|534 f. Kr.]] dän Chor aan eenpelden Skauspiedeler juunuurstoalde. Deermäd jält hie as Ärfiender fon dät Tjooterspil. Leeter koomen moor un moor deertou. Uk ju [[Baukunst|baukunstlerske]] Uutwierkenge fon Tjooter-Bauwierke wude moor un moor ferbeeterd, sodät in't Eende een gjucht goude Akustik ruutkoom. Dät is bekoant, dät dät bie do Dionysien aan Wädstried foar Tragödien-Skrieuwere moaked wude. Wäkke Winnere, so as [[Sophokles]], sunt däälich noch bekoand un hiere Stukke wäide däälich noch spiedeld. [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Griechenlound]] [[Kategorie:Literatuur]] [[Kategorie:Tjooter]] 9980kqon9zvyg1h6ehooggq6csnjc7x 14 7627 95238 2012-11-10T14:05:59Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Apfierde Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Apfierde Kunst]] pui3ilptv8k379tccxxig24gnvrefih 14 7628 95239 2012-11-10T14:06:31Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] 0xy6goolmrh0puxn5zjlpayagluyg7g 14 7629 95241 2012-11-10T14:07:46Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Apfierde Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Apfierde Kunst]] pui3ilptv8k379tccxxig24gnvrefih 0 7630 122884 122801 2023-10-19T07:22:24Z T. Mikulski 13191 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Courbet Self-portrait pipe.jpg|thumb|right|200px|Säärm-Oubieldenge fon Gustave Courbet uum 1849]] '''Jean Désiré Gustave Courbet''' (maasttieds kuut: '''Gustave Courbet'''; * [[10. Juni]] [[1819]] in [[Ornans]] bie [[Besançon]]; † [[31. Dezember]] [[1877]] in [[La-Tour-de-Peilz]] ([[Swaits]])) waas aan frantsöösken Moaler fon dän [[Realismus]]. == Biespil-Wierke == <gallery> Gustave Courbet auto-retrato.jpg|Die Fertwieuwelde (Säärm-Oubieldenge, moald in [[1844]]/[[1845|45]] Gustave Courbet 018.jpg|Do Steenkloppere (moald in [[1849]]) La Falaise d'Étretat après l'orage - Gustave Courbet.jpg|Ju Kuste fon Etretat ätter dän Stoarm (moald in [[1870]]) Courbet Die Forelle 1871.jpg|Aan Fisk (moald in [[1871]]) </gallery> == Ferbiendengen == * {{Deutsche Biographie|sfz115619|Name=Gustave Courbet}} {{SORTIERUNG:Courbet, Gustave}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Realismus]] [[Kategorie:Frantsoose‎]] 4p84hsyt5d0eosb9igs08u432os8ab1 14 7631 95245 2012-11-10T14:43:25Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] 0xy6goolmrh0puxn5zjlpayagluyg7g 0 7632 95247 2012-11-10T14:47:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jean Désiré Gustave Courbet]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jean Désiré Gustave Courbet]] pd3pjzcj52jo1kw23e950oqysehxh10 0 7633 95248 2012-11-10T14:48:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jean Désiré Gustave Courbet]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jean Désiré Gustave Courbet]] pd3pjzcj52jo1kw23e950oqysehxh10 0 7634 116732 110889 2018-03-19T23:16:47Z Aavindraa 4074 Replacing superseded 'Gustav Klimt 016.jpg' with 'The Kiss - Gustav Klimt - Google Cultural Institute.jpg' wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gustav Klimt 2012 Pressefoto09.jpg|thumb|right|200px|Prässephoto fon Gustav Klimt in [[1914]]]] '''Gustav Klimt''' (* [[14. Juli]] [[1862]] in [[Baumgarten]] bie [[Wien]], däälich ienmeented; † [[6. Februar]] [[1918]] in [[Wien (Stääd)|Wien]], an dän [[Alsergrund]])waas aan aastrieksken Kunstler, die fon [[1897]] oun as aan fon do Gruundlääsere tou ju [[Wiener Secession]] (Fertreedere fon dän [[Juugendstil]]) heerde. == Biespil-Bielden == <gallery> Bielde:Gustav Klimt 012.jpg|Bielde in dät Buurich-Tjooter in ju Stääd [[Wien (Stääd)|Wien]], moald in sowät [[1886]] bit [[1888]] Bielde:Gustav Klimt 032.jpg|Die Lieuwendsboom (uut sien Äntwuurpe foar do Woogenmoaleräien in dät Pailais Stoclet in Brussel, 1905 bit 1909) Bielde:The Kiss - Gustav Klimt - Google Cultural Institute.jpg|Die Oap (moald [[1907]] / [[1908|08]] Bielde:Gustav Klimt - Dame mit Fächer.jpeg|Wieuw mäd Sweet-Waaier (moald in [[1917]] / [[1918|18]]) </gallery> == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz42834|Name=Gustav Klimt}} {{SORTIERUNG:Klimt, Gustav}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Juugendstil]] [[Kategorie:Aastrieker]] dhkynoq4jn64v4mfavzcy2nyq8cwf5b 14 7635 95253 2012-11-10T16:32:39Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Europa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 0 7636 95256 2012-11-10T16:34:36Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Jugendstil]] nach [[Juugendstil]]: Seeltersk hat dät woanelk "Juugend". wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Juugendstil]] 688zlvrp1yzro1sqqi0ad760ohrih18 0 7637 122756 122701 2023-08-17T13:44:28Z T. Mikulski 13191 Mahler uut 1892 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gustav-Mahler-Kohut.jpg|thumb|right|200px|Mahler uut 1892]] '''Gustav Mahler''' (* [[7. Juli]] [[1860]] in [[Kaliště u Humpolce|Kalischt]], [[Böömen]]; † [[18. Moai]] [[1911]] in [[Wien (Stääd)|Wien]]) waas aan [[aastriek]]sken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] in dän Uurgong twiske ju leete [[Romantik]] un ju [[Moderne]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz61301|Name=Gustav Mahler}} * [http://www.gustav-mahler.org/ Internationale Gustav Mahler-Gesellschaft], Wien * [http://www.gustav-mahler-vereinigung.de/ Gustav Mahler Vereinigung], Hamburg {{Normdaten|TYP=p|GND=118576291|NTA=069188149|VIAF=61732497}} {{SORTIERUNG:Mahler, Gustav}} [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:Aastrieker]] 01d97t0jvrxuxgyt4yxucu36ivtip3a 0 7638 108742 107817 2014-01-16T18:43:32Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 4 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q29536]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nordiska gudabilder vid julgille.jpg|thumb|N näiheedensk Altar mäd ferskeedene Godhäide.]] Dät '''Heedendum''' is n Begriep in do Religionswietenskuppe, die bruukt wäd foar religiöse Traditione, weerbie ferskeedene [[God]]häide fereerd wäide. Uut kristelk Perspektiv sunt aal do nit-monotheistiske religiöse Uurtjuugengen, do sik nit ap ju [[Biebel]] basierje, heedensk. In Noudwääst-Europa gungt dät maast uum foarkristelke, nit-abrahamitiske Religionen, do foarallen fon keltiske of germaniske Uursproang sunt. == Oainskuppe == Do heedenske Traditione sunt bekoand um hiere rieke [[Mythologie]] un ferskeedene Rituale. Bie do heedenske Traditione rakt et neen Proselytismus, dät hat, ju Bekierdrift juunuur Moanskene mäd uur religiöse Uurtjuugengen fäilt. Deerieuwenske wäide ferskeedene Godhäide fereerd. In dät germaniske Heedendum rakt et t.B. Godhäide so as [[Woodan]] un [[Thuner]]. In ju [[fräiske Mythologie]] spielje do Gode [[Forseti]] un [[Freya]] ne groote Rulle. Do grootste Fäste in dät germaniske Heedendum sunt dät Midsuumerfäst un Midwinterfäst (Julfäst). == Dät oolde Heedendum == Foar ju [[Kristianisierenge]] wieren do maaste Ljuude in Noud-Europa heedensk, uur Religione roate et in Noud-Europa nit. Do hieden hiere oaine Bruuke un Fäste. Ätter ju Kristianisierenge doarste do Ljuude nit moor an do ferskeedene Godhäide leeuwe. Daach sunt noch ferskeedene Bruuke un Fäste behoolden bleeuwen, integriert in dät [[Kristendum]]. Biespiele deerfon sunt dän Wienoachtsboom, dät Paaske-oai, un dät Paaskefjuur. == Näiheedendum == {{UureSiede|Germaniske Näiheedendum}} In dät leete [[19. Jierhunnert]] un dät [[20. Jierhunnert]] äntstuude dät modärne Heedendum. Dät modärne Heedendum wäd uk Neopaganismus of [[Näiheedendum]] naamd, un funktioniert däälich maastens as n Subkultuur mäd ferskeedene Uurtjuugengen. Et rakt t.B. Gruppen, do dät oolde Heedendum so fier dät gungt rekonstuierje wollen, un Gruppen, do uur Elemänte wichtich fiende (t.B. bloot Natuur, Bruuke, Fäste). {{Commons Boolke|Paganism|Heedendum}} [[Kategorie:Heedendum]] dyioyt96t7asei57lu56dwuwbw8dftj 0 7641 95404 95403 2012-11-13T07:36:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Dän Noome '''Hans Holbein''' hieden twäin Renaissance-Moalere, uurigens Foar un Suun. Kiek deertou bie: * [[Hans Holbein (die Allere)]] (Hie wierkede tou Begin noch in dän [[Gotik|gotiske Stil]]) * [[Hans Holbein (die Jungere)]] {{Begriepskloorenge}} axzvtsd0ugf7cfn7t3mxojkui8xm6qy 0 7642 122790 95410 2023-08-18T17:13:14Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Holbein d AE.jpg|thumb|right|200px|Säärm-Oubieldenge fon Hans Holbein dän Allere]] '''Hans Holbein die Allere''' ''(bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> in sowät [[1465]] in [[Augsburg]]; stuurwen in sowät [[1524]] in [[Basel]] af [[Isenheim]])'' waas aan Moaler in ju Uurgongstied twiske [[Gotik]] un [[Renaissance]]. Hie säärm jält - uumdät hie, uurs as t.B. die bekoande [[Albrecht Dürer]], ju Renaissance nit foardrieuwen, man bloot meemoaked häd, nit as uuremäite betjuudend. Daach waas hie wichtich foar ju Äntwikkelenge fon sin bekoandere Suun, [[Hans Holbein (die Jungere)|Hans Holbein dän Jungere]]. == Biespil-Wierke == <gallery> Hans Holbein d. Ä. 015.jpg|Uut ju "griese Passion": Judas oapet Kristus, moald twiske [[1494]] un [[1500]] Hans Holbein d. Ä. 004.jpg|Een Meräienbielde, moald in sowät [[1502]] Holbein d.ä..jpg|Dät Martyrium fon [[Sänt Sebastian]], moald in sowät [[1516]] Hans Holbein d. Ä. - Porträt einer Frau.jpg|moald twiske [[1518]] un [[1520]] </gallery> == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Gotik]] [[Kategorie:Renaissance]] aj0eyoj32i07qgjv98kw9l01ba3rrut 14 7643 106502 95845 2013-03-28T08:39:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 34 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8495047]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] [[Kategorie:Middeloaler]] 3h68a4fc75s3dkag9lu5m5wky6qq42v 0 7644 122745 121902 2023-08-16T17:27:49Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */-Bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hans Holbein the Younger, self-portrait.jpg|thumb|right|200px|Säärm-Oubieldenge fon Hans Holbein dän Jungere, moald in [[1542]].]] '''Hans Holbein die Jungere''' ''(bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> in [[1497]] af [[1498]] in [[Augsbuurich]]; stuurwen ap dän [[29. November]] [[1543]] in [[London]])'', die Suun fon [[Hans Holbein (die Allere)|Hans Holbein dän Allere]], waas aan [[Moalerkunst|Moaler]], [[Teekenge|Teekner]] un [[Grafik]]er fon ju [[Renaissance]]. == Lieuwend == Uutbielded wude hie fon sin Foar, die uk al aan Moaler waas. In [[1515]] touhoope mäd sin Bruur [[Ambrosius Holbein]] een Loopboan as Illustrator in ju flöörige Boukpränt-Stääd [[Basel]] beginnend, illustrierde hie Wierke fon bekoande Skrieuwere, t.B. fon [[Desiderius Erasmus]] un [[Thomas Morus]], mäd do hie leeter noch bekoand wäide skuul. In [[1519]], dät Jier, as weerskienelk uk sin Bruur stoorf, die mäd him ju Wierksteede hiede, hilkede hie dät fjauer Jiere allere Wiedewieuw fon aan Baseler Leeder-Beräider. So kuude hie in [[1520]] Burger fon ju Stääd un Lid fon ju Baseler Moaler-[[Gilde]] wäide. Twisketruch (in [[1523]]/[[1524|24]] in [[Frankriek]], ätters fon [[1526]] bit [[1528]] in Änglound, lieuwde noch bit [[1532]] in Basel. Man do roate dät ätter aan protestantisken Bieldenstoarm, un dät moaljen fon religiöse Bielden waas ferbeeden. Also hiede die Moaler minner tou dwoon, un hie geen wier ätter Änglound wai. Deer moakede hie truch ju Fermiddelenge fon Desiderius Erasmus ju Bekoandskup fon Thomas Morus, die him tou ferskeedene Apdraage ferholp un him uk dän Keening [[Hinnerk VIII. (Änglound)|Hinnerk VIII.]] foarstoalde, foar dän sien Weerskup mäd [[Anne Boleyn]] hie ju Dekoratsjoon äntwoorp. Die Keening heelt gjucht ful fon Holbein: Insen, as aan Lord koom, un sik besweerde, dät hie fon dän Moaler beleediged wuden waas, kwad die Keening: ''"Jie skällen wiete, dät iek fon soogen Buuren in een Minute soogen Lords moakje kon, man fon soogen Lords fon Jou Sleek kon iek nit insen aan Holbein moakje."'' Hinnerk VIII. (bekoand deerfoar, dät hie 6 Wieuwmoansken ätter eenuur hiede) soande, as hie insen wier hilkje wüül, Hans Holbein in [[1539]] ap dät Fäästlound, uum Christina fon Deenemäärk un in Kleve do bee Dochtere fon dän Heertoach Johann III. tou moaljen. Uumdät hie ju Bielde fon [[Anna fon Kleve]] gjucht froai foont, wüül hie hier hilkje. As ju dan in äächt foar him stuude, foont hie hier minner froai as ap ju Bielde. In ju Foulge doarste Holbein, indäid noch Hoafmoaler, nooit moor een Lid fon dän Keening sien Foamielje moalje. In [[1543]] wude hie tou een Offer fon ju [[Päst]]. == Biespil-Wierke == <gallery> Hans Holbein d. J. 009.jpg|Bielde fon Jakob Meyer, moald in sowät [[1516]] Christ as Intercessor, title border by Hans Holbein the Younger.jpg|Boukillustratsjoon fon [[1523]]. Hans Holbein d. J. 065.jpg|Thomas Morus, moald in 1527 John Russell, Earl of Bedford, by Hans Holbein the Younger.jpg|John Russel, Earl of Bedford, teekend twiske [[1532]] un [[1543]]. </gallery> == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Renaissance]] 5lzafn1gmxxgf5niec4mummpxa7jwql 0 7645 95428 2012-11-13T10:03:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hans Holbein (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hans Holbein (die Allere)]] kehww2l6mia6e85lr04q198xmtxzyoc 0 7646 95429 2012-11-13T10:03:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hans Holbein (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hans Holbein (die Allere)]] kehww2l6mia6e85lr04q198xmtxzyoc 0 7647 95430 2012-11-13T10:04:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hans Holbein (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hans Holbein (die Allere)]] kehww2l6mia6e85lr04q198xmtxzyoc 0 7648 95431 2012-11-13T10:05:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hans Holbein (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hans Holbein (die Jungere)]] nelyvir7ulmcwqu5bpl6imtv6hrdshf 0 7649 95432 2012-11-13T10:05:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hans Holbein (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hans Holbein (die Jungere)]] nelyvir7ulmcwqu5bpl6imtv6hrdshf 0 7650 95434 2012-11-13T10:06:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hans Holbein (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hans Holbein (die Jungere)]] nelyvir7ulmcwqu5bpl6imtv6hrdshf 0 7651 111399 111397 2015-10-18T11:06:57Z Failstate14 7022 from Hamburg wikitext text/x-wiki [[Bielde:Moderntalking.jpg|thumbnail|right|250px|Modern Talking]] '''„Modern Talking“''' waas een düütsk [[Pop]]duo uut [[Hambuurich]], bestoundend uut [[Thomas Anders]] un [[Dieter Bohlen]]. == Ju Discografie == === Alben === * ''[[The 1st Album]]'' (1985) * ''[[Let's Talk About Love]]'' (1985) * ''[[Ready for Romance]]'' (1986) * ''[[In the Middle of Nowhere]]'' (1986) * ''[[Romantic Warriors]]'' (1987) * ''[[In the Garden of Venus]]'' (1987) * ''[[Back for Good]]'' (1998) * ''[[Alone]]'' (1999) * ''[[Year of the Dragon]]'' (2000) * ''[[America]]'' (2001) * ''[[Victory]]'' (2002) * ''[[Universe]]'' (2003) === Singles === * ''[[You're My Heart, You're My Soul]]'' (1984) * ''[[You Can Win If You Want]]'' (1985) * ''[[Cheri, Cheri Lady]]'' (1985) * ''[[Brother Louie]]'' (1986) * ''[[Atlantis Is Calling (S.O.S. for Love)]]'' (1986) * ''[[Geronimo's Cadillac]]'' (1986) * ''[[Give Me Peace on Earth]]'' (1986) * ''[[Jet Airliner]]'' (1987) * ''[[In 100 Years...]]'' (1987) * ''[[We Take the Chance]]'' (1998) * ''[[You Are Not Alone]]'' (1999) * ''[[Sexy, Sexy Lover]]'' (1999) * ''[[China in Her Eyes]]'' (2000) * ''[[Don't Take Away My Heart]]'' (2000) * ''[[Win the Race]]'' (2001) * ''[[Last Exit to Brooklyn]]'' (2001) * ''[[Juliet]]'' (2001) * ''[[Ready for the Victory]]'' (2002) * ''[[TV Makes the Superstar]]'' (2003) == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://modern-talking-online.de/ Offizielle Website] {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Musik]] 9q7bj0pvgt1cibtt39gtlx8mi3050ng 0 7652 95464 2012-11-13T18:54:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Desiderius Erasmus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Desiderius Erasmus]] tqpswxfcvdo36q1egaimfcntpgbwle8 0 7653 95487 2012-11-14T09:14:32Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Heidendum]] nach [[Heedendum]]: Seeltersk hat dät "aan Heeden". Dät is uk wäil bruukt wuden foar do Roma, man uurspröängelk is dät dät Woud foar düütsk "Heidentum". wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Heedendum]] h5l654f96ct0rp26ve90suc87ajwyb9 0 7654 122763 105084 2023-08-17T13:57:43Z T. Mikulski 13191 Hassler uut 1593 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hans Leo Haßler.jpg|thumb|right|200px|Hassler uut 1593]] '''Hans Leo Haßler von Roseneck''' (uk: '''Hassler''' oder '''Hasler''''; deept ap dän [[26. Oktober]] [[1564]] in [[Nürnbierich]]; stuurwen ap dän [[8. Juni]] [[1612]]<ref>Ätter [[Meyers Konversationslexikon]] 1888–1890 (Band 8, S. 202) ap dän [[5. Juni]] [[1612]]. http://www.retrobibliothek.de/retrobib/seite.html?id=107733&imageview=true</ref> in [[Frankfurt (Main)]]) waas aan düütsken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]], Klokken- un Musikautomoaten-Moaker in ju Uurgongstied twiske [[Renaissance]] un dän äddere [[Barock]]. Uurspröängelk hiet hie bloot '''Hans Leo Haßler''', man in [[1595]] wude hie touhoope mäd twäin Bruure oadeld un hiet fon [[1604]] dan uk "von Roseneck". Tiedwiese kreech hie in [[Venedig]] musikoalsken Unnergjucht bie [[Andrea Gabrieli]], dän Unkel fon dän bekoande Komponist [[Giovanni Gabrieli]]. Mäd Giovanni Gabrieli ferstuude hie sik uk gjucht goud. Do bee komponierden uk in aan äänelken Stil. == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:Renaissance]] [[Kategorie:Barock]] 5nymd7py2tk659wilx2fnu7hpboq96n 0 7655 106920 95493 2013-04-12T17:37:50Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Frankfurt an 'n Main]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Frankfurt an 'n Main]] mabdt971f08n1yjm6zn3eqlkrekj1q7 14 7656 95496 2012-11-14T10:16:25Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Chemie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Chemie]] jbgcthx0rk84tymnke6mrqhwe5oshst 14 7657 95497 2012-11-14T10:16:44Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Physik]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Physik]] o8q9mdkaem4h7wn5owyrl8va9reupub 0 7658 95501 2012-11-14T10:21:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Faawe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Faawe]] dn8l9b4yp5mv6yenvlplciiq6fhi3nd 0 7659 120028 109060 2021-08-08T22:06:43Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki '''Konrad Dussel''' (bädden 1957 in [[Speyer]]) is n düütsken Historiker. == Wierke == * ''Deutsche Tagespresse im 19. und 20. Jahrhundert.'' Lit, Berlin 2004, ISBN 3-8258-6811-7. ([http://hsozkult.geschichte.hu-berlin.de/rezensionen/2005-1-039 Rezension]) * ''Deutsche Rundfunkgeschichte. 3. Auflage. UVK, Konstanz 2010, ISBN 978-3-86764-231-6. * ''Pressebilder in der Weimarer Republik: Entgrenzung der Information.'' Lit, Münster 2012, ISBN 978-3-643-11791-5. == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20140307041633/http://www.geschichte.uni-mannheim.de/arbeitsbereiche/neuere_und_neueste_geschichte_i/team/privatdozenten_lehrbeauftragte/prof_dr_konrad_dussel/index.html Konrad Dussel] (Uni Mannheim) {{Normdaten|GND=131604228|NTA=074098683|LCNAF=n88253730|VIAF=12431268}} {{DEFAULTSORT:Dussel, Konrad}} [[Kategorie:Historiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] 0d1mjk7agz7jvowyovtu2jzpzgw2t48 0 7660 120269 120079 2021-09-11T15:57:54Z 109.15.220.119 wikitext text/x-wiki '''Patrick Conley''' (bädden 1965)<ref>{{Deutsche Biographie|pnd120766701|Name=Patrick Conley|Zugriff=2015-05-16}}</ref> is n düütsk-amerikoansken Journalist un Medienhistoriker. Hie studierde [[Philosophie]] un [[Literatuur]] in [[Frankfurt an n Main]] un [[Valencia]] (Spanien), un promovierde in [[Tübingen]].<ref>Udo Zindel un Wolfgang Rein (Hrsg.): ''Das Radio-Feature.'' 2. Aufl. Konstanz: UVK, 2007. ISBN 978-3-89669-499-7, S. 388.</ref><ref>{{Internetquelle |autor=Ralf Gründer |hrsg=berliner-mauer.de |url=https://www.berliner-mauer.de/patrick-conley |titel=Biografische Notizen zu Patrick Conley |datum=2013 |zugriff=2018-12-14}}</ref> Hie is Meeglid fon ''PEN America''.<ref>{{Internetquelle |autor= |hrsg=PEN America |url=https://pen.org/current-members-c/ |titel=Current Members: C |datum=2021 |zugriff=2021-09-11}}</ref> == Wierke == * [https://web.archive.org/web/20140326172508/http://www.radio-feature.de/cassirer.html ''Die vergessene Tradition]. Eine Erinnerung an den Philosophen [[Ernst Cassirer]].'' Radio-Feature. Hessischer Rundfunk (''Abendstudio''), 9. April 1995. * ''Features und Reportagen im Rundfunk der DDR. Tonträgerverzeichnis 1964-1991''. 2. Aufl. Berlin: Askylt, 1999. ISBN 3-9807372-0-9 (doi:[http://dx.doi.org/10.15496/publikation-4416 10.15496/publikation-4416]) * ''[http://www.mauerfall-berlin.de/start/bücher-zur-ddr/der-parteiliche-journalist/ Der parteiliche Journalist]. Die Geschichte des Radio-Features in der DDR''. Berlin: Metropol, 2012. ISBN 978-3-86331-050-9 == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20120827035250/http://blogs.taz.de/spurensuche/2012/06/09/radionewz-von-widerstand-und-anpassung/ Detlef Berentzen: Von “Widerstand und Anpassung”] (''taz-Blog'', 9. Juni 2012) * [http://kalliope.staatsbibliothek-berlin.de/de/eac?eac.id=120766701 Patrick Conley] (Kalliope) * [http://www.perlentaucher.de/autor/patrick-conley.html Patrick Conley] (Perlentaucher) {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{Normdaten|GND=120766701|NTA=353177164|LCNAF=n00033992|VIAF=51907492}} {{DEFAULTSORT:Conley, Patrick}} [[Kategorie:Journalist]] [[Kategorie:Historiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] 7jdxkw1qqwkygix7brehkinnhrdatra 0 7661 116294 116041 2018-02-08T23:54:55Z 185.90.171.192 Sjuch uk wikitext text/x-wiki [[Bielde:Tübingen Neckarfront BW 2015-04-27 15-31-07.jpg|thumb|Neckarfront (2003)]] '''Tübingen''' is een Stääd in [[Düütsklound]], in dät Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. Deer woonje uungefeer 89.000 Moanskene. Ju Stääd lait an dän [[Neckar]]. == Sjuch uk == * [[Universität Tübingen]] == Ferbiendenge ätter Buuten == {{CommonsLittik|Tübingen}} [[Kategorie:Stääd in Düütsklound]] [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] kx00erqk1vn6ioy589otv3ql4tqxnrc 0 7662 122760 106239 2023-08-17T13:52:01Z T. Mikulski 13191 Schütz etwa 1660 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Schutz.jpg|thumb|right|200px|Schütz etwa 1660]] '''Heinrich Schütz''', (säärm naamde hie sik '''Henrich Schütz''' [[Latiensk|latinisierd]] '''Henricus Sagittarius'''; bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> ap dän 8. Oktober 1585 ätter dän julioanske, ap dän 18. Oktober [[1585]] ätter dän gregorioanske Kalänner in [[Köstritz]]; stuurwen ap dän 6. November ätter dän julioanske af dän 16. November 1672 ätter dän gregorioanske Kalänner in [[Dresden]]) waas aan düütsken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] in dän äddere [[Barock]]. Hie häd leerd in [[Venedig]] bie [[Giovanni Gabrieli]]. == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:Barock]] 2gudav1pw3ou9ze4b7c6vyxbtmj2fn3 0 7663 95743 2012-11-16T17:48:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Heinrich Schütz]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Heinrich Schütz]] 2d2db52w0x6hm0szz49i3fz6ku4o4a0 0 7664 95744 2012-11-16T17:49:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Heinrich Schütz]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Heinrich Schütz]] 2d2db52w0x6hm0szz49i3fz6ku4o4a0 0 7665 105088 102709 2013-03-08T18:40:18Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 32 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q109548]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Die '''Hexameter''' is een Feersmäite mäd säks Hieuwengen, ju besunners wichtich waas in ju [[Dichtenge]] fon dät [[Griechenlound|griechiske]] un [[Roomske Riek|roomske]] Oalerdum. Do säks Hieuwengen wäide däälich oafter leesen as säks betoonde Sälwen, man dät rakt Stämmen, do kweede, dät ju Betoonenge minner wichtich waas as do besunners ful klingende [[Vokoal]]e an düsse Steeden. Ju Betoonenge mai wildääge heel uurs weesen hääbe. == Biespil == <small>Uk unner: [[Dichtenge]]</small><br> Hier aas een Biespil aan [[Latiensk|latiensken]] Hexameter - Ju Ienleedenge tou do [[Metamorphosen (Ovid)|Metamorphosen]] fon [[Publius Ovidius Naso]] (Ovid). Do Bitoonde Sälwen sunt fat. Waiwiesenge: "primaque ab" wäd boald as "primaquab". '''In''' nova '''fert''' ani'''mus''' mu'''ta'''tas '''di'''cere '''for'''mas '''cor'''pora; '''di''', coep'''tis''' (nam '''vos''' mu'''ta'''stis et '''il'''la) '''ad'''spi'''ra'''te me'''is''' pri'''ma'''qu<small>e </small>ab o'''ri'''gine '''mu'''ndi '''ad''' mea '''per'''petu'''um''' de'''duc'''ite '''tem'''pora '''car'''men! Een gjucht fräie Uursättenge ap Seeltersk (dät dät ap dän Hexameter paaset) kon so klinge. Hier sunt do Hieuwengen as betoonde Sälwen tou ferstounden: '''Wier''' tringet '''nu''' ins min '''Gäist''', fon '''won'''nelde '''Lie'''uwe tou '''täl'''len '''Jie''', Godde, '''ree'''ket mie '''Stöän''', dan '''Jie''' häbe '''him''' uk fer'''won'''neld, '''Stoun'''det mie '''uk''' hälpend '''bie''', wäil '''fon''' dän Be'''gin''' fon ju '''Waa'''reld, '''Bit''' ätter '''mien''' Tied uum'''tou''', truch'''loo'''pend aan '''Soang''' nu tou '''skrieuw'''en. [[Kategorie:Dichtenge]] 727kf9mk9lmla7e4l5ru1chzmmp8lfz 0 7666 122784 114487 2023-08-18T17:04:10Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki '''Jheronimus van Aken''' ''(maasttieds bekoand as '''Hieronymus Bosch''', uk wäil: '''Jheronimus Bosch''', '''Jeroen Bosch''' af '''Hiëronymus Bosch'''; bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> uum [[1450]] in [[’s-Hertogenbosch]], stuurwen in dän August [[1615]] juust deer)'' waas aan niederloundsken [[Moalerkunst|Moaler]] in dät uutgungende [[Middeloaler]] un ju beginnende [[Renaissance]]. == Biespil-Wierke == <gallery> Last judgement Bosch.jpg|Dät Waareldgjuchts-Triptychon. Jheronimus Bosch 112.jpg|Die ferläddene Suun Two Monsters by Hieronimus Bosch.jpg|Two Monstere Hieronymus Bosch - The Ship of Fools - WGA2553.jpg|Dät Skip fon do Jöäkele </gallery> == Foutnooten == <references/> {{Normdaten|TYP=p|GND=11851380X|NTA=068490380|LCNAF=n79004071|VIAF=76401424}} [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Renaissance]] 5o3jkgozd9fjfohgsc55wgxculmihep 0 7667 95794 2012-11-17T16:27:48Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Hieronymus Bosch]] nach [[Jheronimus van Aken]]: Gjuchte Noome wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Jheronimus van Aken]] 0nezqf77d7nzvsflh42c5bga4gshnft 0 7668 95796 95795 2012-11-17T16:28:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jheronimus van Aken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jheronimus van Aken]] nk5qppqkvjk1i8km747bm2423op50z8 0 7669 95798 2012-11-17T16:29:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jheronimus van Aken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jheronimus van Aken]] nk5qppqkvjk1i8km747bm2423op50z8 0 7670 95799 2012-11-17T16:29:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jheronimus van Aken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jheronimus van Aken]] nk5qppqkvjk1i8km747bm2423op50z8 0 7671 95800 2012-11-17T16:30:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jheronimus van Aken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jheronimus van Aken]] nk5qppqkvjk1i8km747bm2423op50z8 0 7672 95801 2012-11-17T16:31:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jheronimus van Aken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jheronimus van Aken]] nk5qppqkvjk1i8km747bm2423op50z8 0 7673 95803 95802 2012-11-17T16:32:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jheronimus van Aken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jheronimus van Aken]] nk5qppqkvjk1i8km747bm2423op50z8 0 7674 95804 2012-11-17T16:32:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jheronimus van Aken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jheronimus van Aken]] nk5qppqkvjk1i8km747bm2423op50z8 0 7675 105090 96678 2013-03-08T18:40:40Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 25 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q277466]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wuppertal 52 - Briller Viertel.jpg|thumb|200px|Typisk historistiske Baukunst: Een Huus in Wuppertal]] As '''Historimus''' beteekend me een Gjuchte fon ju [[Kunst]], deeroane me ferskeedene historiske Stile ättermoaket un mongs fermisked. Mongs wuden do Stilgjuchten uk uunfermisked ättermoaked, t.B. ju Näigotik as ättermoakede [[Gotik]]. Man dät is dan uk maasttieds gjucht unnerskeedelk fon dän oolde Stil, uumdät die Histoorismus maasttieds uurleeden waas mäd Sierroat. Ju Blöitetied fon dän Historismus waas ju Weende fon dät [[19. Jierhunnert|19.]] un dät [[20. Jierhunnert]], ju [[Baukunst]] uut düsse Tied is oafter apfaalend historistisk. Die [[Juugendstil]], die sowät tou ju sälge Tied pleeged wude, is in fuul Faale as een Juunbewäägenge juun dän Historismus tou ferstounden. [[Kategorie:Kunst]] tbmqgxufpv0uj938q6s4vaqubb7ibme 0 7676 95810 2012-11-17T16:54:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Historismus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Historismus]] 2zhev8c28wexb4btk6827xjh7inrgag 0 7677 105091 97989 2013-03-08T18:40:52Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 102 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q5589]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Portrait of Henri Matisse 1933 May 20.jpg|thumb|right|200px|Henri Matisse in 1933]] '''Henri Émile Benoît Matisse''' ''(maasttieds kuut "'''Henri Matisse''';* [[31. Dezember]] [[1869]] in [[Le Cateau-Cambrésis]], [[Frankriek]]; † [[3. November]] [[1954]] in [[Cimier]], däälich aan Foaroart fon [[Niça]] <small>(Oksitoanske Noomen, frantsöösk: Cimiez, Foaroart fon Nice)</small>)'' waas aan frantsöösken [[Moalerkunst|Moaler]], [[Groafik]]er, [[Teekenge|Teekner]] un [[Bieldehaueräi|Bieldehauer]]. Hie jält ieuwenske [[Pablo Picasso]] as wichtichsten Moaler in ju klassiske Moudäärne. Uurigens ferstuuden sik do bee gjucht goud, aaldät jo gjucht unnerskeedelk wierkeden. Düssen Artikkel kon noch nit goud illustrierd wäide,<br>uumdät Matisse sien Wierke noch nit meenfräi sunt. [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Moudäärne]] lr19fu15c7euwmwswn2gdw92rmem79n 0 7678 95820 2012-11-17T18:16:48Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Henri Matisse]] nach [[Henri Émile Benoît Matisse]]: Heele Noome wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Henri Émile Benoît Matisse]] eq5phg2pr4j0r7809kuhyvy3vtwztfq 14 7679 95821 2012-11-17T18:17:19Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] 0xy6goolmrh0puxn5zjlpayagluyg7g 0 7680 110900 110894 2015-06-03T23:22:12Z Mojolässe 6741 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Portrait de l'artiste à la lampe - Henri Rousseau.jpg|thumb|160px|right|Säärmbielde fon Henri Rousseau]] '''Henri Rousseau''' ''(naamd „Le Douanier“; * [[21. Moai]] [[1844]] in [[Laval (Mayenne)]], [[Frankriek]]; † [[2. September]] [[1910]] in [[Paris]])'' waas aan autodidaktisken frantsöösken [[Moalerkunst|Moaler]], die dän [[Postimpressionismus]] un ju [[Naive Kunst]] touoardend wäd. Hie jält as aan fon do Foarloopere fon dän [[Surrealismus]]. <gallery> Bielde:WLA moma Henri Rousseau The Sleeping Gypsy 3.jpg|Dät släipende [[Roma|Heeden-Wieuw]]; moald in [[1897]] Bielde:Henri Rousseau Eclaireurs attaques par un tigre.jpg|Spikkelierjende wäide fon aan Tiger uurfaalen; (moald in [[1904]] Bielde:Henri Rousseau Femme se promenant.jpg|Wieuw ap Kaierskup in aan exotisken Woold; moald in [[1905]] Bielde:Henri Rousseau - The Football Players.jpg|Do Rugby-Spiedelere; moald in [[1908]]. </gallery> {{SORTIERUNG:Rousseau, Henri}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Postimpressionismus]] [[Kategorie:Naive Kunst]] [[Kategorie:Frantsoose]] 8tv4hwknr900lq4qneva7l5orctj9ru 14 7681 95826 2012-11-17T18:46:27Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] 0xy6goolmrh0puxn5zjlpayagluyg7g 14 7682 95827 2012-11-17T18:47:15Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] 0xy6goolmrh0puxn5zjlpayagluyg7g 0 7683 118338 105093 2019-06-19T13:58:27Z Risto hot sir 10060 Bild wikitext text/x-wiki [[File:William-Adolphe Bouguereau (1825-1905) - Homer and his Guide (1874).jpg|thumb|upright=1|Homeros (William Bouguereau, 1874)]] '''Hómēros''', (in griechiske Skrift: '''Ὅμηρος''', massttieds kuut: '''Homer''') skäl die [[Dichtenge|Dichter]] fon ju [[Ilias]] un ju [[Odyssee]] weesen hääbe. Wan dät sik wuddelk uum een histooriske Persoon honnelt, lieuwede hie wäil in dät [[8. Jierhunnert foar Kristus]]. Hie jält as die fäärme bekoande Dichter fon dät [[Äiwendlound]]. Bie ju Ilias honnelt sik dät uum dät Epos fon dän [[trojoanske Kriech]], ju Odyssee is dät Epos fon ju Dwääl-Foart fon [[Odysseus]], as hie ätter dän trojoanske Kriech wier ätter Huus wai wol. Bee sunt in dän [[Hexameter]] skrieuwen. {{Literatuurstump}} [[Kategorie:Dichter]] [[Kategorie:Griechenlound]] isimvv6cfl4y3zgwj4eg5j1xik1tlyz 0 7684 95833 2012-11-17T19:03:47Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Homer]] nach [[Hómēros]]: fulle Noome, griechisk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hómēros]] g2ghr5c8cm67dcgsuibfy78tdrhxihn 0 7685 106251 105094 2013-03-11T11:19:21Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7314]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Igor Stravinsky LOC 32392u.jpg|thumb|right|250px|Igor Fjodorowitsch Strawinski]] '''Igor Fjodorowitsch Strawinski''' ''(rusk: '''Игорь Фёдорович Стравинский'''<ref>ju [[kyrilliske Skrift]] sjucht woanelk uurs uut as in kursiv: Игорь Фёдорович Стравинский</ref>, frantsööske Uumskrift: '''Igor Fiodorovitch Stravinsky''' ängelske Uumskrift: '''Igor Fyodorovich Stravinsky'''; * 5. Juni ätter dän julioanske 17. Juni [[1882]] ätter dän gregorioankse Kalänner in [[Oranienbaum]], [[Ruslound]]; † [[6. April]] [[1971]] in [[New York City]])'' waas aan rusk-frantsöösk-US-amerikoansken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] un aan fon do betjuudenste Fertreedere fon ju „[[Näie Musik]]“. == Foutnooten == <references/> {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Komponist]] nsgrvthbprr57cfeqdfvzdzdvdanj6b 0 7686 95838 2012-11-17T19:29:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Igor Fjodorowitsch Strawinski]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Igor Fjodorowitsch Strawinski]] sdxfedqkp0358gdct0lidqziqrkmenz 0 7687 95839 2012-11-17T19:29:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Igor Fjodorowitsch Strawinski]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Igor Fjodorowitsch Strawinski]] sdxfedqkp0358gdct0lidqziqrkmenz 0 7688 95840 2012-11-17T19:31:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Igor Fjodorowitsch Strawinski]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Igor Fjodorowitsch Strawinski]] sdxfedqkp0358gdct0lidqziqrkmenz 0 7689 95841 2012-11-17T19:32:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Igor Fjodorowitsch Strawinski]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Igor Fjodorowitsch Strawinski]] sdxfedqkp0358gdct0lidqziqrkmenz 0 7690 95842 2012-11-17T19:33:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Igor Fjodorowitsch Strawinski]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Igor Fjodorowitsch Strawinski]] sdxfedqkp0358gdct0lidqziqrkmenz 0 7691 95843 2012-11-17T19:33:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Igor Fjodorowitsch Strawinski]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Igor Fjodorowitsch Strawinski]] sdxfedqkp0358gdct0lidqziqrkmenz 0 7692 106150 105095 2013-03-11T11:15:23Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: [[sk:Iľja Jefimovič Repin]] (strong connection between (2) [[stq:Ilja Jefimowitsch Repin]] and [[sk:Ilia Jefimovič Repin]]) wikitext text/x-wiki [[Bielde:REPIN portret REPIN.jpg|thumb|250px|right|Ilja Jefimowitsch Repin, Säärm-Bielde moald in [[1878]]]] '''Ilja Jefimowitsch Repin''' (rusk '''Илья́ Ефи́мович Ре́пин''', ukrainisk '''Ілля Юхимович Рєпін''' / '''Illja Juchymowytsch Rjepin'''; * 24. Juli ätter dän julioanske / 5. August [[1844]] ätter dän gregorioanske Kalänner in [[Tschugujew]], [[Gouvernement Charkow]]; † [[29. September]] [[1930]] in [[Kuokkala]], domoals [[Finlound]], däälich bie Ruslound un him tou Eeren uumebenaamd in "Repino".) waas aan foulks-rusken [[Moalerkunst|Moaler]] uut ju [[Ukraine]]. Toufäärme uutbielded as [[Ikone]]nmoaler, wude hie in [[Ruslound]] un ju [[Ukraine]] tou dän betjuudenste Fertreeder fon dän [[Realismus]]. <gallery> Bielde:Ilya Repin - Barge Haulers on the Volga - Google Art Project.jpg|Een Skip wäd ju Wolga uumehoch [[Lienjen (Skipfoart)|liend]], moald twiske [[1870]] un [[1873]]. Bielde:Ilya Repin - Fisher girl.jpg|Böädeljend Fisker-Wucht, moald in [[1874]] Bielde:Ilya Repin. Apples and Leaves.JPG|Stillieuwend mäd Aapele un Bleede, moald in [[1879]] Bielde:RepinUkraynskaHata.jpg|Ukrainisk Huus, moald in [[1880]]. </gallery> {{BieldendeKunstStump-links}} [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Realismus]] 8n0rikxnrk94ku4vg7uny2s6jpreobf 0 7693 95854 2012-11-17T21:00:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ilja Jefimowitsch Repin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ilja Jefimowitsch Repin]] 3ilnhuz6u17m37bjeovvd5hjc84cex7 0 7694 95855 2012-11-17T21:01:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ilja Jefimowitsch Repin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ilja Jefimowitsch Repin]] 3ilnhuz6u17m37bjeovvd5hjc84cex7 0 7695 95856 2012-11-17T21:01:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ilja Jefimowitsch Repin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ilja Jefimowitsch Repin]] 3ilnhuz6u17m37bjeovvd5hjc84cex7 0 7696 95857 2012-11-17T21:02:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ilja Jefimowitsch Repin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ilja Jefimowitsch Repin]] 3ilnhuz6u17m37bjeovvd5hjc84cex7 0 7697 95858 2012-11-17T21:03:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ilja Jefimowitsch Repin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ilja Jefimowitsch Repin]] 3ilnhuz6u17m37bjeovvd5hjc84cex7 0 7698 95860 95859 2012-11-17T21:04:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ilja Jefimowitsch Repin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ilja Jefimowitsch Repin]] 3ilnhuz6u17m37bjeovvd5hjc84cex7 0 7699 95862 2012-11-17T21:06:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ilja Jefimowitsch Repin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ilja Jefimowitsch Repin]] 3ilnhuz6u17m37bjeovvd5hjc84cex7 0 7700 122783 114174 2023-08-18T17:01:35Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Jacopo Tintoretto 031-2.jpg|thumb|right|200px|Säärmbielde fon '''Jacopo Tintoretto''']] '''Jacopo Robusti''', naamd '''Jacopo Tintoretto''', ''(bädden ap dän [[29. September]] [[1518]] in [[Venedig]]; stuurwen ap dän [[31. Moai]] [[1594]] juust deer)'' waas aan [[Moalerkunst|Moaler]] fon ju [[Renaissance]]. Sin Öökelnoome '''Tintoretto''', dän leeter uk Bäidene fon him druugen, betjudt "litjen Fäärwer"; dät kumt fon ju Ambacht fon sin Foar. Die Moaler waas aan Skoulker fon [[Tiziano Vecellio]] ("Tizian"), ätter him gjuchtede hie sik uk leeter in ju Faawe, man in ju Teekenge gjuchtede hie sik ätter [[Michelangelo Buonaroti]]. == Biespil-Wierke == <gallery> La Dernière Cène - Tintoret.jpg|Dät lääste Äiwendmäil Tintosoup.jpg|Uk dät lääste Äiwendmäil Lazarus by Tintoretto-St Katharinen Luebeck (cropped).jpg|Ju Apwoakenge fon Lazarus Accademia - Miracle of the Slave by Tintoretto.jpg|Dät Wunner fon dän hillige Markus </gallery> [[Kategorie:Renaissance]] [[Kategorie:Moalerkunst]] s72gv8l8426ffymi4rubtxvwyrhlj49 0 7701 95866 2012-11-17T21:48:36Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Jacopo Tintoretto]] nach [[Jacopo Robusti]]: Gjuchte Noome wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Jacopo Robusti]] e1287uw0x5z4ny5c6d2e5fdyqnsunh0 0 7702 122708 110339 2023-08-15T14:44:05Z T. Mikulski 13191 wikitext text/x-wiki [[Bielde:James Fenimore Cooper by Jarvis.jpg|thumb|200px|right|Skilleroatsje uut [[1822]]]] '''James Fenimore Cooper''' ''(bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> ap dän [[15. September]] [[1789]] in [[Burlington (New Jersey)|Burlington]], [[New Jersey]] as '''James Cooper'''; stuurwen ap dän [[14. September]] [[1851]] in [[Cooperstown]], [[New York (Buundesstoat)|New York]]) waas aan [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansken]] Skrieuwer fon ju [[Romantik]]. Ap maaste bekoand sunt wäil sien ''Leedersokke-Tälstere'' (Ängelsk: ''The Leatherstocking Tales'', düütsk: Lederstrumpf-Erzählungen), deeroane dät uum ju Ärsluutenge fon dät Amerikoanske Wääste truch do Wiete un ju Fertringenge fon do [[Indioanere]] gungt. == Foutnooten == <references/> {{DEFAULTSORT:Cooper, James Fenimore}} [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] lwll0fl2fp9a8jlt4khk9orwiqmuxxx 0 7703 95872 2012-11-17T22:08:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[James Fenimore Cooper]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[James Fenimore Cooper]] 2sr6e8lzby8xltxjcinf48g76jxo6hm 0 7704 122809 110962 2023-08-18T17:45:11Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Portrait of a Man in a Turban (Jan van Eyck) with frame.jpg|thumb|200px|Mon mäd roode Turban; wildääge een Säärm-Oubieldenge fon Jan van Eyck]] '''Jan van Eyck''' (* uum [[1390]] in [[Mezeik]] <small>(Limbuurichske Noome, holloundsk: "Maaseik")</small>; † 1441 in Brügge) waas aan [[Moalerkunst|Moaler]] in't leete Middeloaler un wäil die bekoandste Fertreeder fon ju [[Ooldniederloundske Moalerkunst]], ju as een Uurgongsfoarm twiske [[Gotik]] un [[Renaissance]] bekieked wäide kon. == Biespil-Wierke == <gallery> Eyck madonna kirche.jpg|Maria mäd dät Kristus-Bäiden in een Säärke; moald in sowät [[1426]] Van Eyck - Arnolfini Portrait.jpg|Weerskups-Oubieldenge fon Giovanni Arnolfini mäd sien Wieuwmoanske; moald in [[1434]] Jan van Eyck 070.jpg|Die Kansler Rolin beedjend foar Maria mäd dät Kristus-Bäiden; moald in sowät [[1435]] Eyck magarete.jpg|Sien Wieuwmoankse Margarete van Eyck, moald in [[1439]] </gallery> == Ferbiendengen == * {{Deutsche Biographie|sfz98520|Name=Johannes van Eyck}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118531557|VIAF=54156267}} {{SORTIERUNG:Eyck, Jan van}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Ooldniederloundske Moalerkunst]] a5rwqx9odgt08d9g22dp33r9kfx5ot4 14 7705 115051 95876 2018-01-09T12:31:20Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Niederlounde|*]] [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Gotik]] [[Kategorie:Renaissance]] l1y9vw7l3qmsyqsuj6df7681c5gbidg 0 7706 95930 2012-11-18T23:45:36Z Ekwall1990 3909 Ekwall1990 verschob Seite [[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)]] nach [[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie]] 3u5riq0quij19e6916qjvfqqffzjxio 0 7707 95932 2012-11-18T23:46:43Z Ekwall1990 3909 Ekwall1990 verschob Seite [[Auger-Elektrone-Spektroskopie (AES)]] nach [[Auger-Elektrone-Spektroskopie]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Auger-Elektrone-Spektroskopie]] nfzxhq45rcyffphbj70p7c4rsedmwzn 0 7708 95939 2012-11-18T23:56:49Z Ekwall1990 3909 Fäärelaited ätter [[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie]] esfn0jl82la388cg2uwjvj43bpq3xdr 0 7709 95940 2012-11-18T23:57:47Z Ekwall1990 3909 Fäärelaited ätter [[Auger-Elektrone-Spektroskopie]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Auger-Elektrone-Spektroskopie]] 074vitqab71zcmxil0w4w1ecejt35aq 8 7710 123353 122565 2024-03-05T06:09:32Z GVarnum-WMF 7088 link update wikitext text/x-wiki Die Text is unner ju Lizenz <a href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.de">„Creative Commons Attribution/Share-Alike“</a> ferföigboar; Bedingengen uurhoop konnen anweendboar weese. Eenpeldhaide sunt in do <a href="//foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Nutsengsbedingengen</a> beschrieuwen.<br /><br /> <a class="external" href="http://stats.grok.se/stq/latest30/{{FULLPAGENAMEE}}" rel="nofollow">Ouroupstatistik</a><br /><br /> 0yky1x0a34sx9ljvlot524rq79fyopt 0 7711 109459 105433 2014-07-01T16:22:26Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bishop Absalon topples the god Svantevit at Arkona.PNG|thumb|Ju Kristianisierenge fon n heedensk Foulk.]] Ju '''Kristianisierenge''' is ju historiske Bekiersoarbaid weerbie dät [[Kristendum]] fon nit-kristelke Moanskene (maast [[Heedendum|Heedene]]) annuumen wäd. An dät Eende fon dät 3. Jierhunnert heerden ju modärne Turkäi, Zypern, Kreta, dät Nildelta un do Gebiete uum Kartago un Kyrene tou do stäärk kristianisierte Regione. N groot Deel fon do europäiske Foulke wuuden eerst in dät [[Middeloaler]] kristianisiert. An dät Eende fon dät 7. Jierhunnert waas Europa suudelk un wäästelk fon ju [[Donau]] un de [[Rhien]] kristianisiert. In dät 8. un 9. Jierhunnert foulgeden do Lounde twisken dän Rhien, ju Donau un ju Oder. Ju Kristianisierenge wuude truch europäiske Stoate bruukt uum dät [[Kristendum]] uur Europa uut tou spreeden, tou n grooten Deel bekierden do kristelke Missionare un hiere Soldoaten do heedenske Ljuude gewaltsoam. N Biespil deerfon is dän Stried twisken de heedensken Köönich [[Radbod]] un do kristelke Köönige fon dät [[Frankiske Riek]] in dät leete 6. Jierhunnert un fröie 7. Jierhunnert. Weer ju Kristianisierenge neen Ärfoulch waas, fersoachten do Missionare do oolde heedenske Fäste un Bruuke tou ärhoolden un tou ferknätten mäd kristelke Fäste un Bruuke. Ap oolde heedenske Steeden wuuden litje Säärken baud un do heedenske Fierdeege wuuden mäd do kristelke Fierdeege kombiniert. Uk heedenske Rituale wuuden uurnuumen in ju Säärke, man disse Rituale sunt leeter in ju [[Reformation]] wier uutband. Een fon do lääste europäiske Foulke, do kristianisiert wuuden sunt, wieren do Finnen in dät 12. un 13 Jierhunnert. Do Litauer sunt as lääste Befoulkengsgruppe kristianisiert wuuden in dät 14. un 15. Jierhunnert. Deer wuude ju Region Samogitia as lääste europäiske Gebiet kristianisiert in dät Jier 1413. Eerst in dät Jier 1416 wuude deer ju eerste Säärke baud, 1417 wuude dät eerste Bisdum apgjuchtet. [[Kategorie:Kristendum]] md0tmzsyy8th9vmf4i7fwcibv5xxsq2 0 7712 95984 2012-11-19T21:02:05Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Kristianisierenge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kristianisierenge]] bl84p9wmv9en3mpn371opi58yvydzcz 0 7713 113689 105102 2016-10-03T20:47:40Z Otto S. Knottnerus 7708 Der Name Forsite gibt es nicht. Es ist entweder nordisch Forseti oder (auf Helgoland) Fosite / Fosete wikitext text/x-wiki [[Bielde:Forseti zu Gericht sitzend.jpg|thumb|Forseti truch Carl Emil Doepler (1824-1905).]] '''Forseti''' is aan [[heedendum|heedenske]] God foar dät Gjucht. Sien Noome kon uursät wäide as "Die Foarsitter". Hie is maast bekoand as '''Fosite''', die [[God]] fon do [[Fräisen]]. Ätter ferskeedene Legenden skäl ap [[Helgolound]] een Hillichdum fon him weesen, ne Wälle weer me swicht bie et Woater hoaljen. Helgolound hiete in allere Tiede Forsitelound, naamd ätter dän God. Dät Hillichdum skäl die Missionoar Liudger stukken moaked hääbe. {{Commons Boolke|Forseti|{{PAGENAME}}}} [[Kategorie:Heedendum]] [[Kategorie:Mythologie]] 5el917dsrugwwrmn3vcqaulepcqa5ls 14 7714 96028 2012-11-20T15:46:40Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Religion]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Religion]] only9ud1udn8f5btoux89il0pc6tjf9 0 7715 96032 2012-11-20T15:48:05Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob Seite [[Forseti]] nach [[Forsite]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Forsite]] nu2zclx5m0kmoflmt837gl18k25zklf 0 7717 96188 2012-11-24T16:17:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glieuwen-Ounsluut]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glieuwen-Ounsluut]] 0x2ya0393938feneln11np995m3e6s7 0 7718 96189 2012-11-24T16:18:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glieuwen-Ounsluut]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glieuwen-Ounsluut]] 0x2ya0393938feneln11np995m3e6s7 0 7719 96192 96191 2012-11-24T16:23:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Glieuwen-Ounsluut]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Glieuwen-Ounsluut]] 0x2ya0393938feneln11np995m3e6s7 0 7720 118615 105103 2019-09-15T15:52:48Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bolden band.gif|thumb|right|200px|Jazz-Koppel fon [[Buddy Bolden]] twiske 1900 un 1906]] '''Jazz''' is een [[Musik]]-Gjuchte, ju uum sowät [[1900]] in't Suudwääste fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] äntsteen is. Uurspröängelk foarallen ju Musik fon swotte Amerikoanere, wude die Jazz bolde in Masse ferskeedene Sälskuppe (indäid uk bie do [[Roma]]) fääre äntwikkeld un häd uurs uk ap Masse Musik-Gjuchten Ienfloud häiwed. Die Jazz stoant in ju Traditsjoon fon [[Negro Spirituals]], [[Worksong]]s, [[Blues]], [[Ragtime]] u. a. s., un ferbindt as aal düsse Musik-Gjuchten dät, wät do Foaroolden fon do swotte Amerikoanere (Sklouen) uut Afrikoa meebroacht häbe, mäd dät, wät do Wiete uut [[Europa]] meebroacht häbe. Besunners bekoand sunt do "klassiske" Jazz-Foarmen ([[New Orleans Jazz]] mäd sin bekoandste Fertreeder [[Louis Armstrong]] un die [[Dixieland Jazz]]). Däälich wäd die Begriep "Jazz" uk foar masse ferskeedene Musik-Gjuchten bruukt, do mäd dän Uursproang nit moor ful tou dwoon häbe. [[Kategorie:Jazz| ]] [[Kategorie:Musik]] 277qg4gvrs0q92im4fockiag9htlblb 0 7721 122785 110904 2023-08-18T17:06:06Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Jean-Baptiste Camille Corot - autoportrait.jpg|thumb|right|160px|Säärm-Oubieldenge fon '''Jean-Baptiste Camille Corot''', moald uum [[1840]]]] '''Jean-Baptiste Camille Corot''' (bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> ap dän [[16. Juli]] [[1796]] in Paris; stuurwen ap dän [[22. Februoar]] [[1875]] juust deer) waas aan betjuudenden frantsöösken Moaler. Hie is foarallen bekoand foar sien Loundskupsbielden un jält as aan fon do wichtichste Fertreedere fon ju [[Skoule fon Barbizon]]. == Biespil-Wierke == <gallery> Jean-Baptiste-Camille Corot 006.jpg|Ju Brääch fon Narni, moald in [[1826]] Corot- La Vire à Saint-Lô.jpg|Ju Stääd Saint-Lô moald uum [[1833]]. Louvre corot florence rf2598.jpg|Glap ap Florenz, moald twiske [[1835]] un [[1840]] Corot - ciganabandolimmasp.jpg|Heedenwucht mäd Mandoline, moald in [[1874]] </gallery> == Foutnooten == <references/> {{SORTIERUNG:Corot, Jean-Baptiste Camille}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Frantsoose]] l09nnxbpoxl3yfrsqsq761lnynndjte 0 7722 105106 101044 2013-03-08T18:43:26Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 57 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q49496]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Jean de La Fontaine.PNG|thumb|right|250px|Jean de la Fontaine]] '''Jean de La Fontaine''' (* [[8. Juli]] [[1621]] in [[Château-Thierry]] ([[Département Aisne]]); † [[13. April]] [[1695]] in [[Paris]]) waas aan frantsöösken [[Literatuur|Skrieuwer]]. Do Frantsoosen sjo him as aan fon hiere grootste Klassikere, un foar aaln uum sien [[Foabel]]n is hie bolde älk frantsöösk Skoulbäiden bekoand. {{Literatuurstump-links}} [[Kategorie:Frantsoose]] [[Kategorie:Skrieuwer]] 6ir0uz3pia9uw9p1wny90126p778zw9 0 7723 122743 110905 2023-08-16T17:27:01Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */-Bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Jean-François Millet. Auto-retrato.jpg|thumb|right|160px|Säärm-Oubieldenge fon '''Jean-François Millet''']] '''Jean-François Millet''' (* [[4. Oktober]] [[1814]] in [[Gruchy]], [[Normandie]]; † [[20. Januoar]] [[1875]] in [[Barbizon]]) waas aan frantsöösken [[Moalerkunst|Moaler]] un [[Teekenge|Teekner]] fon't [[19. Jierhunnert]]. Ieuwenske [[Camille Corot]] waas hie aan fon do fierende Kunstlere in ju [[Skoule fon Barbizon]]. Hie wäd maasttieds dän [[Realismus]] touoardend, man hie bruukte uk Stil-Elemente, do leeter in dän [[Impressionismus]] un dän [[Symbolismus]] wichtich wuden. == Biespil-Wierke == <gallery> Jean-François Millet (II) 014.jpg|Holt-Wierke soagje aan Boomstom kuut; moald twiske [[1850]] un [[1852]] Jean-François Millet - Gleaners - Google Art Project.jpg|Wieuwljuude bie't goaderjen fon Ieren; moald in [[1857]] Death-and-the-woodcutter-jean-francois-millet3.jpg|Die Dood un die Holt-Goaderer; moald in [[1859]] Jean-françois millet, primavera (dafne e chloe), 1865, 02.JPG|Foarjier; moald in [[1865]] </gallery> {{SORTIERUNG:Millet, Jean-François}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Frantsoose]] 1rgh2tbm4f0btpfj1zz7fe0zplrucjj 0 7724 96257 2012-11-25T19:39:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jean-François Millet]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jean-François Millet]] 68ycu5ee71s1psdf5massc2wr0chx37 0 7725 122800 118650 2023-08-18T17:42:12Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Jean-Honoré Fragonard - Self-portrait in a Renaissance costume.jpeg|thumb|250px|right|Säärm-Oubieldenge fon '''Jean-Honoré Fragonard''']] '''Jean-Honoré Fragonard''' (* [[5. April]] [[1732]] in [[Grassa]] <small>([[Oksitoansk]]e Noome, Frantsöösk: "Grasse")</small>; † [[22. August]] [[1806]] in [[Paris]]) waas aan [[Moalerkunst|Moaler]], [[Teekner]] un [[Radierenge|Radierer]]. Hie waas aan Skoulker fon [[François Boucher]] un moalde juust as düssen uk in dän [[Rokoko]]-Stil. == Biespil-Wierke == <gallery> Fragonard, The Reader.jpg|Ju junge Leeserske Fragonard, The See-Saw.jpg|Ju Wip-Skuukel Fragonard, The Swing.jpg|Ju Skuukel Jean-Honoré Fragonard - Blind Man's Bluff.jpg|Dät Bliende-Kuu-Spil </gallery> [[Kategorie:Rokoko]] [[Kategorie:Moalerkunst]] bnccrasmx766qaktuyd1jxkwtwntvt0 14 7726 96268 2012-11-25T20:34:53Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kunst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] 0xy6goolmrh0puxn5zjlpayagluyg7g 0 7727 96269 2012-11-25T20:35:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jean-Honoré Fragonard]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jean-Honoré Fragonard]] 7uplq3pvvs1034n2x8umro14bigzqs1 0 7728 119005 110871 2020-04-08T11:33:03Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Goethe (Stieler 1828).jpg|thumb|right|250px|Goethe, oubielded truch [[Joseph Karl Stieler]]]] '''Johann Wolfgang von Goethe''' (* [[28. August]] [[1749]] in [[Frankfurt an n Main]]; † [[22. Meerte]] [[1832]] in [[Weimar]]), oadeld in [[1782]], waas aan düütsken [[Dichter]]. Hie foarskede un fereepentelkede buppedät in ferskeedene Natuurwietenskuppelke Feeke. Fon [[1776]] oun hiede hie an n Hoaf fon Weimar unnerskeedelke [[Politik|politiske]] Boantjene. Hie waas goud bekoand mäd [[Friedrich Schiller]], die ieuwenske him tou ju Weimarer Klassik heerde. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz53095|Name=Goethe, Johann Wolfgang von (seit 1782)}} * [http://www.goethezeitportal.de/index.php?id=goethe Das Goethezeitportal] * [http://www.klassik-stiftung.de/einrichtungen/goethe-und-schiller-archiv/ Goethe- und Schiller-Archiv], Weimar * [http://opac.ub.uni-weimar.de/DB=4.1/LNG=DU/ Weimarer Goethe-Bibliographie online] (WGB) {{Normdaten|TYP=p|GND=118540238|NTA=068418655|LCNAF=n79003362|VIAF=24602065}} {{DEFAULTSORT:Goethe, Johann Wolfgang von}} [[Kategorie:Dichter]] [[Kategorie:Natuurwietenskupper]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] 7xgfdtk4wo7ngbnrjm5l65hb417w0fd 14 7729 110821 96271 2015-05-18T22:07:05Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Persoon]] [[Kategorie:Natuurwietenskup| ]] lody47gwttzanq4qtkj7ij0h2ngk4u9 0 7730 96303 96301 2012-11-26T15:40:43Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Neuraminidase Ribbon Diagram.jpg|thumb|right|200px|Een tjodimensjonoale Deerstaalenge fon een Neuraminidase]] '''Neuraminidasen''' af '''Sialidasen''' ''(Eentoal: '''Neuraminidase''' / '''Sialidase''')'' sunt een Foamielje fon [[Enzym]]e, do [[Sialin-Suuren]] fon [[Amino-Glycoproteine]] oukleeuwe un düsse so ferdaubeer moakje. Sukke Enzyme sunt oafter in [[Viren]], [[Bakterien]] uur [[Eensäller]]e, [[Parasit]]en un [[Poagenstoule]] tou fienden, man dät rakt do uk in do [[Lysosom]]e un [[Sälmembran]]en fon [[Dierte]] (also uk dän [[Moanske]]). Hier sunt jo ap älken Faal nöödich bie dän Oubau fon do äntspreekende Aminoglycoproteine un [[Membran-Ganglisoid]]e. Een Kröäk-Süükte lat tou aan haageren Andeel fon düsse Stoffe in Bloud un Miege ([[Sialidose]]). '''Neuraminidasen''' sunt uurigens, as do maaste Enzyme, besunnere [[Oaiwiete]] (Proteine). [[Kategorie:Oaiwiet]] gzvi46e9ko4pnogkd0n6zumtenur8ye 14 7731 96300 2012-11-26T15:39:09Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Chemie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Chemie]] rirtn694hbxjjec5w8o1g3kaonwz46p 0 7732 96302 2012-11-26T15:40:00Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Neuraminidase]] nach [[Neuraminidasen]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Neuraminidasen]] i39jrtje8flr777esgf0axe22lsu55k 14 7733 96304 2012-11-26T15:40:57Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Biochemie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Biochemie]] 77y95hsk8dm78yejcxtom0q0r85ui7w 14 7734 96308 2012-11-26T15:44:08Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Chemie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Chemie]] jbgcthx0rk84tymnke6mrqhwe5oshst 6 7735 121593 96318 2022-08-03T13:59:26Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = mäd Toustemmenge fon Johanna Evers |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} kv8z4tojr6kbca9llugjwhnmep73yzc 0 7736 110886 110787 2015-06-02T22:14:43Z 79.205.240.197 /* Biespilwierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:ConstableSelfPortrait.png|thumb|right|200px|Säärmoubieldenge, [[Teekenge|teekend]] in [[1806]] mäd [[Bläistikke]]n.]] '''John Constable''' (* [[11. Juni]] [[1776]] in [[East Bergholt]], [[Suffolk]]; † [[31. Meerte]] [[1837]] in [[London]]-Hampstead) waas aan ängelsken [[Moalerkunst|Moaler]] in ju [[Romantik]]. Hie is besunners bekoand foar sien Loundskupsbielden, mäd do hie uk Ienfloud noom ap ju [[Skoule fon Barbizon]]. == Biespilwierke == <gallery> Bielde:John Constable 004.jpg|[[Stillieuwend]] mäd Bloumen, moald uum [[1814]] Bielde:John Constable 022.jpg|Oubieldenge fon Maria Bicknell, fon [[1816]], Constable hilkede hier uurigens in dät sälge Jier. Bielde:John Constable 029.jpg|Wulkenstudie; moald in [[1821]] Bielde:Salisbury Cathedral from the Bishop Grounds c.1825.jpg|Ju [[Kathedroale fon Salisbury]], moald in [[1821]]/[[1822|22]] </gallery> {{Normdaten|TYP=p|GND=118521934|VIAF=17265725}} {{SORTIERUNG:Constable, John}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Romantik]] [[Kategorie:Änglounder]] kp8on2yuw07wpy0ng1uisj73mkmcpjv 0 7737 122703 109078 2023-08-15T14:22:20Z T. Mikulski 13191 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Joseph Haydn.jpg|thumb|Joseph Hayden, [[Ouljemoaleräi|Ouljebielde]] moald fon [[Thomas Hardy]] in [[1791]]]] '''Franz Joseph Haydn''' (maasttieds kuut: '''Joseph Haydn'''; * [[31. Meerte]] af [[1. April]] [[1732]] in [[Rohrau]], [[Läich-Aastriek]]; † [[31. Moai]] [[1809]] in [[Wien (Stääd)|Wien]]) waas aan [[Aastriek|aastrieksken]] Komponist und führender Vertreter der [[Wiener Klassik]]. [[Wolfgang Amadeus Mozart]] hiede grooten Ienfloud ap Haydn, man uk uumekierd. {{Musikstump-links}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118547356|NTA=069612250|VIAF=95146280}} {{DEFAULTSORT:Haydn, Franz Joseph}} [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:Wiener Klassik]] [[Kategorie:Aastrieker]] s8my7j90x27gbnik1jeyxekj08govo7 14 7738 110873 96323 2015-06-01T23:42:42Z Mojolässe 6741 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Aastriek| ]] [[Kategorie:Persoon]] sivzlh926591d3jzupfggc2itgwc1xh 14 7739 96325 2012-11-26T16:44:37Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Klassiske Musik]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Klassiske Musik]] 08jtkgwaju9v3e24huxu3oguk9wqkvj 14 7740 96326 2012-11-26T16:44:50Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Musik]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Musik]] ncpg4jxuvq45z6aprxu9h9brw4vgrmv 0 7741 96327 2012-11-26T16:46:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Franz Joseph Haydn]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Franz Joseph Haydn]] cgwuryybtpmek4lxqfjpdv4qq65zvf3 0 7742 120323 105115 2021-10-14T16:30:31Z Gisbert K 10433 Bilde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Klarinettenfamilie.jpg|thumb|right|200px|Ferskeedene Bauwiesen fon ju Klarinätte, deelwiese in unnerskeedelke Toonhööchten]] Ju '''Klarinätte''' is een Musikinstrumänt uut ju Foamielje fon do [[Holtbleesinstrumänte]]. Ju häd een tou groote Deele zylindriske Boorenge. Hier Muulestuk häd - juust as dät fon't [[Saxophon]] uk - een eenpeld [[Reeitblääd]]. Die Noome fon ju Klarinätte ("littik Clarino" tjudt wäil deer ap wai, dät ju so äänelk klingt as ju hooge Clarin-Trumpäite, deerfon ju Klarinätte ju Funktsjoon in't [[18. Jierhunnert]] deelwiese uurnoom. Ju Klarinätte is een transponierjend Musikinstrumänt, dät hat, dät Musik foar ju Klarinätte maasttieds in uurs een Toonhööchte [[Nooten (Musik)|notierd]] is, as ju in äächt klingt. {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Musik]] qcutsx4izbctx9pgy0pdo3wl4rdqu3r 0 7743 96331 2012-11-26T17:03:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Klarinätte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Klarinätte]] 06anb0krqrh2j6b8b9qp3yqp79agfhu 0 7744 105117 102561 2013-03-08T18:44:43Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 74 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q40831]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Charlie Chaplin.jpg|thumb|right|200px|[[Charlie Chaplin]], aan bekoanden Komödiant]] As '''Komödie''' ([[Ooldgriechiske Toal|ooldgriechisk]]: κωμῳδία kōmōidía: oaintelk „sjungenden Uumtoach“, düütsk uk ieuwenske ''Komödie'' uk ''Lustspiel'') beteekent me een snurrich Tjooterspil, maasttieds mäd een lukkelk Eende. Oafter sunt, liekhaftich as een [[Karikatuur]], wäkke läipe Oainskuppe fon Moanskene uurdrieuwen un laachhaftich deerstoald, ap düsse Wiese sunt moonige Komödien uk sälskupskritisk. Juust as bie ju [[Tragödie]], dät "Truurspil" (kiek uk bie:[[Griechiske Tragödie]]), is die Uursproang fon ju Komödie in dät Dionysos-Fääst fon do oolde Griechen tou säiken. {{Literatuurstump-links}} [[Kategorie:Tjooter]] eyy6riy98vcrr9m3gdurshl8ahfxp17 0 7745 96394 2012-11-27T17:28:34Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:BottesiniTestore.jpg|thumb|right|250px|Die bekoande Kontrabass-Spiedeler [[Giovanni Bottesini]] mäd sien Instrumänt, [[Photographie|photographierd]] uu…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:BottesiniTestore.jpg|thumb|right|250px|Die bekoande Kontrabass-Spiedeler [[Giovanni Bottesini]] mäd sien Instrumänt, [[Photographie|photographierd]] uum [[1865]]. Dät Instrumänt is noch ful aller, dät is baud in [[1716]]]] Die '''Kontrabass''' is dät joopste un grootste [[Striekinstrumänt]], dät in masse ferskeedene [[Musik]]-Gjuchten iensät wäd. Af hie nu moor in ju Fjoolenfoamielje heert (also fjuund is tou [[Fjoole]], [[Broatske]], [[Cello]]) af tou do [[Gambe]]n, dät is nit heel un aal kloor. Hie häd Känteekene fon bee. {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Musik]] e5jf5xlgq00tyyq7c6kx85mijh2va6t 0 7746 120721 106285 2022-04-11T21:23:57Z Underpantspoisoner 12353 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ilya Efimovich Repin (1844-1930) - Portrait of Leo Tolstoy (1887).jpg|thumb|250px|right|'''Lew Nikolajewitsch Tolstoi''', oubielded truch dän Moaler [[Ilja Jefimowitsch Repin]] (1887)]] '''Lew Nikolajewitsch Tolstoi''' (in Kyrilliske Skrift: Лев Николаевич Толстой; wietenskuppelke [[Transliteratsjoon]]:Lev Nikolaevič Tolstoj), in Düütsklound oafter as '''Leo Tolstoi''' bekoand; bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> ap dän 28. August (julioanske Kalänner) blw. dän 9. September (gregorioanske Kalänner) 1828 in [[Jasnaja Poljana (Tula)|Jasnaja Poljana]] bie [[Tula]]; stuurwen ap dän 7. November (julioanske Kalänner) blw. dän [[20. November]] (gregorioankse Kalänner) [[1910]] in [[Astapowo]], däälich ''Lew Tolstoi'' in ju [[Oblast Lipezk]]), waas aan rusken [[Anarchismus|anarchistisken]] Skrieuwer fon dän [[Realismus]]. == Ferbiendengen ätter buute == {{Wikisource-näi|Лев Николаевич Толстой|Lew Nikolajewitsch Tolstoi|lang=ru}} {{Wikisource-näi|Author:Leo Tolstoy|lang=en}} {{Wikisource-näi|lang=de}} == Foutnooten == <references/> {{Literatuurstump-links}} ohrx9ipg8fl6iwtrvba4kavjgy8qes4 0 7747 96399 2012-11-27T18:07:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Lew Nikolajewitsch Tolstoi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lew Nikolajewitsch Tolstoi]] fvs943ebds5sxb038memu8pnz2xqv9y 10 7748 96454 96409 2012-11-28T03:54:08Z Ekwall1990 3909 wikitext text/x-wiki <onlyinclude><div class="sisterproject" style="margin:0.1em 0 0 0;">[[Bielde:Wikisource-logo.svg|x16px|alt=|link=|Wikisource]]&nbsp;'''[[s:{{#if:{{{lang|}}}|{{{lang}}}:}}{{#if:{{{1|}}}|{{{1}}}|{{PAGENAME}}}}|Wikisource: {{#if:{{{2|}}}|{{{2}}}|{{#if:{{{1|}}}|{{{1}}}|{{PAGENAME}}}}}}]]'''{{#switch:{{{3|}}} |X|x= | = &nbsp;– Wällensammelenge |#default= &nbsp;– {{{3}}} }} {{#if:{{{lang|}}} | ({{#switch: {{{lang|}}} | oldwikisource = orig. | #default = {{#ifeq:{{#language:{{{lang}}}|stq}}|{{lc:{{{lang}}}}}|{{Uurwierkje|[[Foarloage:Wikisource-näi]]|Ju Ferbiendenge tou een fon do internasjonoale '''Wikisource'''-Projekte}}|{{lc:{{#language:{{{lang|en}}}|stq}}}}}} }}) }}</div></onlyinclude> {{Dokumentation}}<noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] </noinclude> 1g41f0zp6oo1ptkx69n1jy3aat8fhq7 0 7749 96405 2012-11-27T18:53:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Lew Nikolajewitsch Tolstoi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lew Nikolajewitsch Tolstoi]] fvs943ebds5sxb038memu8pnz2xqv9y 0 7750 96406 2012-11-27T18:54:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Lew Nikolajewitsch Tolstoi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lew Nikolajewitsch Tolstoi]] fvs943ebds5sxb038memu8pnz2xqv9y 0 7751 96407 2012-11-27T18:55:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Lew Nikolajewitsch Tolstoi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lew Nikolajewitsch Tolstoi]] fvs943ebds5sxb038memu8pnz2xqv9y 10 7752 96410 2012-11-27T19:01:53Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#if: {{{1|}}} | {{Anker/code|{{{1|}}}}}{{#if: {{{2|}}} | {{Anker/code|{{{2|}}}}}{{#if: {{{3|}}} | {{Anker/code|{{{3|}}}}}{{#if: {{{4|}}} | {{Anker/code|{{{4|}}}…“ wikitext text/x-wiki {{#if: {{{1|}}} | {{Anker/code|{{{1|}}}}}{{#if: {{{2|}}} | {{Anker/code|{{{2|}}}}}{{#if: {{{3|}}} | {{Anker/code|{{{3|}}}}}{{#if: {{{4|}}} | {{Anker/code|{{{4|}}}}} {{#if: {{{5|}}} | {{Anker/code|{{{5|}}}}}{{#if: {{{6|}}} | {{Anker/code|{{{6|}}}}} }} }}}} }} }} }}<noinclude> {{Dokumentation}}</noinclude> 0kuyczdwx5uv0ye5yl5vnomuhkb47hn 0 7753 122730 96411 2023-08-15T16:58:53Z T. Mikulski 13191 Armstrong uut 1953 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Louis Armstrong restored.jpg|thumb|hochkant=1.3|Armstrong uut 1953]] '''Louis Daniel „Satchmo“ Armstrong''' (* [[4. August]] [[1901]] in [[New Orleans]], [[Louisiana]]; † [[6. Juli]] [[1971]] in [[New York City]], [[New York (Buundesstoat)|New York]]) waas aan [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansken]] [[Trumpäite|Trumpäiter]] (uurspröängelk: [[Kornett]]ist) un [[Soang|Sjunger]] fon dän [[Jazz]]. {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Jazz]] lbgfn0o5fm5jjfxlpi3wi9r0z80mtk0 14 7754 96412 2012-11-27T19:23:19Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Musik]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Musik]] ncpg4jxuvq45z6aprxu9h9brw4vgrmv 0 7755 96415 2012-11-27T19:25:57Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[New York (Stoat)]] nach [[New York (Buundesstoat)]]: Buundesstoat is kloorer foarmulierd, buppedät rakt dät deer uk Ferbiendengen ap. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[New York (Buundesstoat)]] 8gjnpo8uqpnzhjd1dfs6hsmjpi092sr 0 7756 96416 2012-11-27T19:27:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Louis Armstrong]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Louis Armstrong]] 7o8gsypiohldwg44ixhb92ntyirayfe 0 7757 96417 2012-11-27T19:27:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Louis Armstrong]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Louis Armstrong]] 7o8gsypiohldwg44ixhb92ntyirayfe 0 7758 122797 109918 2023-08-18T17:24:23Z T. Mikulski 13191 /* Biespilwierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lucas Cranach d. Ä. 063.jpg|thumb|250px|Säärm-Oubieldenge, moald in [[1550]]]] '''Lucas Cranach (die Allere)''' (* uum 1475 in [[Kronach]], [[Bupperfranken]]; † [[16. Oktober]] [[1553]] in [[Weimar]]) waas aan fon do wichtichste düütske [[Moalerkunst|Moalere]] in ju [[Renaissance]]. Hie waas die Foar fon [[Lucas Cranach (die Jungere)|Lucas Cranach dän Jungere]]. Dän Noome "Cranach" skäl hie sik säärm roat häbe ätter ju Stääd, wier hie bädden is (däälich:Kronach). Hie waas besunners goud bekoand mäd [[Martin Luther]], man uk mäd [[Philipp Melanchthon]], [[Tiziano Vecellio]] (Tizian) un [[Albrecht Dürer]]. Ferbiesterjend is, dät dät noch moor Moalere mäd dän Noome "Lucas Cranach" rakt, kiek deertou in dät Fersät "[[Lucas Cranach (die Allere)#Stomboom|Stomboom]]"! == Biespilwierke == <gallery> Lucas Cranach d. Ä. 077b.jpg|Kjuusigenge, moald in [[1501]] Lucas Cranach (I) workshop - Martin Luther - Gemäldegalerie Berlin.jpg|Martin Luther, moald in [[1526]] Goldenes-Zeitalter-1530-2.jpg|Dät gouldene Tiedoaler, moald in [[1530]] Wittenberg Stadtkirche Cranachalter.jpg|Altoarbielde in ju Stäädsäärke St. Marien in [[Wittenberg]], moald uum [[1540]] </gallery> == Stomboom == In dän foulgjende Stomboom is beliekteekend, wo sik dät mäd ju Moalerfoamielje Cranach ferhoaldt; deer sunt buute do Moalere noch masse Lide in ju Foamielje, man do hier nit ienteekend, uurs wude dät tou stuur. Masse uur dreege uk noch dän Noome "Lucas" in düsse Foamielje, ieuwenske do Moalere. Hans Maler (?) | [[Lucas Cranach (die Allere)]] ____|_______________ | | | | [[Hans Cranach]] [[Lucas Cranach (die Jungere)]] | | [[Augustin Cranach]] | | [[Lucas Cranach III.]] [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Renaissance]] tamsgawbrnywxzsbu9qfougkee8eymq 0 7759 96423 96422 2012-11-27T20:45:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Lucas Cranach (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lucas Cranach (die Allere)]] p6z7fc91fn4kqhnnzl54yx73vkwtkgu 0 7760 96424 2012-11-27T20:45:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Lucas Cranach (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lucas Cranach (die Allere)]] p6z7fc91fn4kqhnnzl54yx73vkwtkgu 0 7761 96425 2012-11-27T20:46:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Lucas Cranach (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lucas Cranach (die Allere)]] p6z7fc91fn4kqhnnzl54yx73vkwtkgu 0 7762 96426 2012-11-27T20:47:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Lucas Cranach (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lucas Cranach (die Allere)]] p6z7fc91fn4kqhnnzl54yx73vkwtkgu 0 7763 96427 2012-11-27T20:47:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Lucas Cranach (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lucas Cranach (die Allere)]] p6z7fc91fn4kqhnnzl54yx73vkwtkgu 0 7764 96428 2012-11-27T20:51:05Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Begriepskloorenge}} Dän Noome '''Lucas Cranach''' druugen moorere Ljuude, deerfon träin bekoande Moalere uut een Foamielje: * [[Lucas Cranach (die Allere)]] …“ wikitext text/x-wiki {{Begriepskloorenge}} Dän Noome '''Lucas Cranach''' druugen moorere Ljuude, deerfon träin bekoande Moalere uut een Foamielje: * [[Lucas Cranach (die Allere)]] * [[Lucas Cranach (die Jungere)]] * [[Lucas Cranach III.]] 9k4owehlk33d3769jnfn3ogzg0eir6u 0 7765 122796 105123 2023-08-18T17:23:44Z T. Mikulski 13191 /* Biespilwierke */ wikitext text/x-wiki '''Lucas Cranach (die Jungere)''' (* [[4. Oktober]] [[1515]] in [[Wittenberg]]; † [[25. Januoar]] [[1586]] juust deer) waas aan Suun fon [[Lucas Cranach (die Allere)|Lucas Cranach dän Allere]] un juust as düssen aan betjuudenden Moaler fon ju [[Renaissance]]. == Biespilwierke == <gallery> Lucas Cranach d.J. - Porträt eines Mannes.jpg|Oubieldenge fon aan Mon, moald in [[1548]] Lucas Cranach d. J. 005.jpg|Oubieldenge fon een foarniem Wieuw, moald in [[1564]] Christus-Kreuz-1565.jpg|Kjuusigenge, moald in [[1565]] </gallery> == Stomboom == In dän foulgjende Stomboom is beliekteekend, wo sik dät mäd ju Moalerfoamielje Cranach ferhoaldt; deer sunt buute do Moalere noch masse Lide in ju Foamielje, man do hier nit ienteekend, uurs wude dät tou stuur. Masse uur dreege uk noch dän Noome "Lucas" in düsse Foamielje, ieuwenske do Moalere. Hans Maler (?) | [[Lucas Cranach (die Allere)]] ____|_______________ | | | | [[Hans Cranach]] [[Lucas Cranach (die Jungere)]] | | [[Augustin Cranach]] | | [[Lucas Cranach III.]] [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Renaissance]] ra3kr5hn1gsqe87bjlsurqem42bwnna 0 7766 122789 105124 2023-08-18T17:12:06Z T. Mikulski 13191 /* Wierke */ wikitext text/x-wiki '''Hans Cranach''' (* uum [[1513]] in [[Wittenberg]]; † [[9. Oktober]] [[1537]] in [[Bologna]]) waas aan düütsken [[Moalerkunst|Moaler]] in ju [[Renaissance]]. Hie waas die Suun fon [[Lucas Cranach (die Allere)|Lucas Cranach dän Allere]] un die Bruur fon [[Lucas Cranach (die Jungere)|Lucas Cranach dän Jungere]]. == Wierke == Ieuwensk Teekengen uut een Skizzenbouk fon Hans Cranach, konnen him bloot two Wierke seeker touoardend wäide: <gallery> Hans Cranach - Porträt eines bärtigen Mannes.jpg|Oubieldenge fon aan Mon mäd Boart, moald in [[1534]]. Hans Cranach - Hercules am Hofe der Omphale.jpg|[[Hercules]] an dän Hoaf fon [[Omphale]], moald in [[1537]]. </gallery> == Stomboom == In dän foulgjende Stomboom is beliekteekend, wo sik dät mäd ju Moalerfoamielje Cranach ferhoaldt; deer sunt buute do Moalere noch masse Lide in ju Foamielje, man do hier nit ienteekend, uurs wude dät tou stuur. Masse uur dreege uk noch dän Noome "Lucas" in düsse Foamielje, ieuwenske do Moalere. Hans Maler (?) | [[Lucas Cranach (die Allere)]] ____|_______________ | | | | [[Hans Cranach]] [[Lucas Cranach (die Jungere)]] | | [[Augustin Cranach]] | | [[Lucas Cranach III.]] [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Renaissance]] 7lcq0ic8zbdj7vdn5bbaaad50i347wg 0 7767 105126 96464 2013-03-08T18:46:15Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 64 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q80284]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bratsche.jpg|thumb|250px|right|Een Viola]] Ju '''Viola''' ''(Viola is dät Fäkwoud, düütsk: Bratsche, fon italiensk "Viola da braccio" ("Äärmfjoole"); ap Seeltersk kon me sik do Woude "'''Broatske'''" af "'''Altfjoole'''" goud foarstaale <small>--> [[Sproakuutbau]]</small>)'' is een bitje liekhaftich as ju [[Fjoole]], man gratter, un deermäd fonsäärm uk japper; buppedät häd ju deelwiese uur Säiden drap. {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Musik]] puu8j1ptywjdl8nv8tibqyvwq8wtvxd 0 7768 96436 2012-11-27T22:23:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Viola]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Viola]] el4bjjz5njkbl0cfepzvzkdzhdwwnao 0 7769 96437 2012-11-27T22:23:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Viola]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Viola]] el4bjjz5njkbl0cfepzvzkdzhdwwnao 0 7770 96438 2012-11-27T22:24:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Viola]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Viola]] el4bjjz5njkbl0cfepzvzkdzhdwwnao 0 7771 105129 96441 2013-03-08T18:46:37Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1514870]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Lucas Cranach III.''' (* [[6. Meerte]] [[1586]] wäil in [[Wittenberg]]; † foar dän 15. September [[1645]] in Wittenberg) waas aan Düütsken Moaler uut ju bekoande Moaler-Foamielje Cranach. Bit ap nu kuuden him neen Wierke seeker touoardend wäide. == Stomboom == In dän foulgjende Stomboom is beliekteekend, wo sik dät mäd ju Moalerfoamielje Cranach ferhoaldt; deer sunt buute do Moalere noch masse Lide in ju Foamielje, man do hier nit ienteekend, uurs wude dät tou stuur. Masse uur dreege uk noch dän Noome "Lucas" in düsse Foamielje, ieuwenske do Moalere. Hans Maler (?) | [[Lucas Cranach (die Allere)]] ____|_______________ | | | | [[Hans Cranach]] [[Lucas Cranach (die Jungere)]] | | [[Augustin Cranach]] | | [[Lucas Cranach III.]] [[Kategorie:Moalerkunst]] bcyssu52gyodj8dqrjoq0zuxg6sgxny 0 7772 105131 96519 2013-03-08T18:46:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q767689]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki '''Augustin Cranach''' (* [[1554]] in [[Wittenberg]]; † [[26. Juli]] [[1595]] juust deer) waas aan düütsken Moaler uut een bekoande Moalerfoamielje. == Him touskrieuwene Wierke == <gallery> Bielde:Augustin cranach seydlitz.jpg|Die apsteene Kristus, moald in [[1582]]. Bielde:Augustin cranach oertel.jpg|'''Wildääge uk fon sin Foar af fon bee:''' Ju Bekierenge fon Paulus, moald in [[1586]] </gallery> == Stomboom == In dän foulgjende Stomboom is beliekteekend, wo sik dät mäd ju Moalerfoamielje Cranach ferhoaldt; deer sunt buute do Moalere noch masse Lide in ju Foamielje, man do hier nit ienteekend, uurs wude dät tou stuur. Masse uur dreege uk noch dän Noome "Lucas" in düsse Foamielje, ieuwenske do Moalere. Hans Maler (?) | [[Lucas Cranach (die Allere)]] ____|_______________ | | | | [[Hans Cranach]] [[Lucas Cranach (die Jungere)]] | | [[Augustin Cranach]] | | [[Lucas Cranach III.]] [[Kategorie:Moalerkunst]] e1ke6krthers8xy8sk8lzj2v8g80zck 0 7773 109077 105132 2014-03-18T20:41:36Z Nta 2014 5790 Normdoaten wikitext text/x-wiki [[Bielde:Beethoven.jpg|thumb|right|Ludwig van Beethoven, oubielded fon [[Joseph Karl Stieler]]<br>Beethoven sien Unnerskrift:<br>[[Bielde:Beethoven Signature.svg|200px|zentriert|Beethoven sien Unnerskrift]]]] '''Ludwig van Beethoven''' ([[deept]] ap dän [[17. Dezember]] [[1770]] in [[Bonn]]; stuurwen ap dän [[26. Meerte]] [[1827]] in [[Wien (Stääd)|Wien]]) waas aan düütsken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]], die as Fuleender fon ju [[Wiener Klassik]] un Foarlooper fon ju [[Romantik]] jält. Bekoand is hie besunners deerfoar, dät hie uk as hie niks moor heere kuude, daach noch komponierde, uumdät hie sik dät gjucht goud in sin Gäist foarstaale kuude, wo dät klingt. {{Musikstump-links}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118508288|NTA=068716494|VIAF=32182557}} {{DEFAULTSORT:Beethoven, Ludwig van}} [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:Wiener Klassik]] s9ya7a79cxdieblt7juuh00p31aoe3f 0 7774 96477 2012-11-28T19:01:59Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Ludwig van Bethoven]] nach [[Ludwig van Beethoven]]: Skrieuwwiese waas ferkierd! wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Ludwig van Beethoven]] 0wlgxv15tsdp7w69b0k9bk06rs8szk1 0 7775 122698 107897 2023-08-13T16:49:12Z T. Mikulski 13191 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dupre.jpg|thumb|right|200px|Dupré an ju Oargel]] '''Marcel-Jean-Jules Dupré ''' (maasttieds kuut '''Marcel Dupré'''; * [[3. Moai]] [[1886]] in [[Rouen]]; † [[30. Moai]] [[1971]] in [[Meudon]]) waas aan frantsöösken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]], [[Oargel]]ist un [[Klavier|Pianist]]. Hie studierde bie [[Charles-Marie Widor]] un wude in [[1934]] Widor sin Ätterfoulger. Sälwen unnergjuchtede Dupré bekoande Oargelisten as [[Olivier Messiaen]], [[Marie-Claire Alain]], [[Pierre Cochereau]], [[Jeanne Demessieux]] un [[Jean-Jacques Grunenwald]]. {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Komponist]] ruc6be4x3uo9n5a13ktt8rtv713f4zh 0 7776 96480 2012-11-28T19:35:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Marcel-Jean-Jules Dupré]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Marcel-Jean-Jules Dupré]] d37c7zait6b2yzdauh8mzw8uw9rha0u 0 7777 119536 109005 2020-11-24T03:43:42Z Vilho-Veli 10916 File wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cicero.PNG|thumb|right|200px|Marcus Tullius Cicero]] [[File:Svedomsky-Fulvia.jpg|thumb|350px]] '''Marcus Tullius Cicero''' (oafter kuut '''Cicero'''; klassiske Uutsproake: [ˈkɪkɛroː]; * [[3. Januoar]] [[106 f. Kr.]] in [[Arpino|Arpinum]]; † [[7. Dezember]] [[43 f. Kr.]] bie [[Formia]]e) waas aan roomsken [[Politiker]] ([[Konsuloat|Konsul]] in [[63 f. Kr.]], [[Affekoat]], [[Literatuur|Skrieuwer]] un [[Philosoph]], buppedät uk die bekoandste Baaler fon dät [[Roomske Riek]]. {{Historstump-links}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118520814|NTA=06825878X|LCNAF=n79032166|VIAF=100196617}} {{SORTIERUNG:Cicero, Marcus Tullius}} [[Kategorie:Roomske Riek]] [[Kategorie:Literatuur]] [[Kategorie:Philosoph]] k2likdcpwa7fi9klxw9xkpf44a49950 0 7778 96485 2012-11-28T20:11:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Marcus Tullius Cicero]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Marcus Tullius Cicero]] n21ol78jhegva38os4bzcvagjbl2ynu 0 7779 110987 105305 2015-06-19T01:06:08Z Mojolässe 6741 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gedenktafel Ringstr 17 (Hermsd) Max Beckmann.JPG|miniatur|Gedenktafel am Haus Ringstraße&nbsp;17 in [[Berlin]]-Hermsdorf]] '''Max Carl Friedrich Beckmann''' (maasttieds kuut '''Max Beckmann'''; * [[12. Februoar]] [[1884]] in [[Leipzig]]; † [[27. Dezember]] [[1950]] in [[New York City|New York]]) waas aan [[Bieldende Kunst|Bieldenden Kunstler]] uut Düütsklound. Toufäärme mäd dän Juugendstil ferbuunen, äntwikkelde hie gau aan oainen Stil. == Ferbiendengen == * {{Deutsche Biographie|sfz39057|Name=Max Beckmann}} {{SORTIERUNG:Beckmann, Max}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Düütske Persoon‎]] ayeygkfotdvazo7apo03upl1xbobqec 0 7780 96492 2012-11-28T20:40:18Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Max Beckmann]] nach [[Max Carl Friedrich Beckmann]]: heele Noome wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Max Carl Friedrich Beckmann]] is5lwtpgkezfd2unvgoccjk61t7fxa9 14 7781 106369 100043 2013-03-14T05:26:12Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 69 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7029994]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Düütsklound]] 8h6re76oynmiuz1fem73wu3fll9iyr4 0 7782 116036 105098 2018-02-02T21:47:13Z 185.90.171.142 Kategorie:Stääd in Düütsklound wikitext text/x-wiki [[Bielde:Leipzig Doppel-M Altes Messegelaende.jpg|thumb|Messe Leipzig (2010)]] '''Leipzig''' is een Stääd in [[Düütsklound]], in dät Buundeslound [[Saksen (Buundeslound)|Saksen]]. Deer woonje sowät 530.000 Moanskene. == Ferbiendenge ätter Buuten == {{CommonsLittik|Leipzig}} {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Stääd]] [[Kategorie:Stääd in Düütsklound]] [[Kategorie:Saksen]] dwhz6n86fycx1333l2pb9tvpb7cjbll 0 7783 120151 105100 2021-08-08T23:11:36Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Generalitat vista.jpg|thumb|250px|Palau de la Generalitat de València]] '''{{PAGENAME}}''' ([[Katalanisk]]: València, [[Düütsk]]: Valentz) is een Stääd in dät Aaste fon [[Spanien]]. Deer woonje uungefeer 800.000 Moanskene. == Ferbiendenge ätter buuten == {{CommonsLittik|Valencia}} * [https://web.archive.org/web/20121115132722/http://de.comunitatvalenciana.com/home/home-avtde/532 Websiede fon ju Stääd] [[Kategorie:Stääd]] [[Kategorie:Spanien]] hzzv2019qr1ce1kixy5wbbgio266y3s 0 7784 122574 122571 2023-06-17T08:28:12Z Murma174 1663 /* Gloowensgjuchtengen */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sigurblót 2009.JPG|thumb|Offerritual ap Ieslound (2009).]] Dät '''Germaniske Näiheedendum''' (uk wäil '''Heedendum''') is n Wieraplieuwjen fon dät oolde germaniske [[Heedendum]], wät foar ju [[Kristianisierenge]] ju ienheemiske Natuurreligion fon do Germoanen waas. Bie dät germaniske Näiheedendum sunt ju [[Kultuur]], ju [[Mythologie]] un ju Gloowenswaareld fon do Germoanen wichtich. Do Gloowensfoarstaalengen un Sweerpunkte fon do Foulgere konnen gjucht fuul ferskiele. Germaniske Näiheedene lieuwje foarallen in do germanisksproakige Lounde, as Midden-Europa, do britiske Ailounde, [[Skandinavien]], [[Noudamerikoa]] un [[Australien]]. Ap [[Ieslound]] is Ásatrú n stoatelk anärkoande Religion. == Begriepsdefinitionen == Et rakt fuul ferskeedene Begriepe foar ferskielende Gjuchtengen binnen dät germaniske Näiheedendum. So rakt et Begriepe do spezifisk mäd een Gruppe touhoope hongje, wilst uur Begriepe foar n gratter Spektrum bruukt wäide. In dät Jier 1997 wuude in n Artikel fon dät Tiedskrift ''Pagan Dawn'', ferskeedene Begriepe benaamd do moor of minner früünd toununner sunt. N poar fon sukke Begriepe wieren ''Nordiske Tradition'', ''Nordiske Sitte'', ''Ásatrú'', ''Odinismus'', ''Germanisk Paganismus'' un ''Teutoniske Religion''. Algemeen (sowäil fon Laien as uk in ju Fäkliteratuur) wäd dän Begriep '''Germanisk (Näi-) Heedendum''' bruukt as n Sammelbegriep foar aal do Gjuchtengen binnen dät germaniske Näiheedendum. Uum spezifiske kulturelle Gjuchtengen of religiöse Sweerpunkte binnen dät germaniske Näiheedendum tou benaamen wäide uur Begriepe bruukt. Ju Etymologie fon dät Adjektiv '''heedensk''' (ooldhoochdüütsk: ''heidan'', ooldängelsk: ''hæðen'', ooldnordisk ''heiðinn'') gungt wieruume ätter ju gotiske Foarm ''*haiþi'' of ''haiþno'', wät uut ju gotiske [[Biebel]] fon Wulfila kuumt. Dät Adjektiv is nit ouleeden fon ju Heede-Loundskup, man gungt wierumme ätter dät armeniske Leenwoud ''hethanos'', dät uk wier ouliend is fon dät griechiske Begriep ''ethnos''. Däälich tjuudet me mäd Heedendum maastens do nit-abrahamitiske Religione an. == Geskichte == [[Bielde:Þingblót 2009.jpg|thumb|Ásatrú ap Ieslound unnerwaiens ätter n Þingblót]] In dät 19. Jierhunnert koom näie Interesse foar dät Gloowen fon do oolde Germoanen. Interesse foar ju foarkristelke germaniske Kultuur waas foarallen dät Resultoat fon ju [[Romantik]]. In dät äddere 20. Jierhunnert wuuden ferskeedene näiheedenske Organisatione gruunded. Deerbie wieren uk okkulte Gruppen aktiv. In do 1930er Jiere wuude dät germaniske Näiheedendum unner dän Noomen 'Odinism' in Australien bekoand as Gloowe. In Nazi-Düütsklound wuude dät germaniske Näiheedendum fon ju Regierenge as Propagandamiddel bruukt. In ferskeedene Bouke, do hääruutroat wuuden sunt fon do Nazi's, wuuden do Moanskene motivierd uum dät Midwinterfäst un Midsuumerfäst tou fierjen. Ju ''Germanische Glaubens-Gemeinschaft'', ju fon 1912/1913 bit tou 1964 aktiv waas, häd fersoacht dät Kristendum uut Nazi-Düütsklound tou ferdrieuwen, man do Nazi's wieren deer nit mäd ienfersteen. N näi Wieraplieuwjen fon dät germaniske Näiheedendum waas in do leete 1960er un äddere 1970er Jiere. Gruundloage foar dät näie Wieraplieuwjen wieren Folklore un historisk Unnersäikenge insteede fon Mystifizierenge un Spekulatione. Ap Ieslound wuude ju näiheedenske Organisation ''Ásatrúarfélagið'', ju fon Sveinbjörn Beinteinsson apgjucht wuude in dät Jier 1972, fon dän Stoat as offizielle Religion anärkoand. Däälich häd dän ''Ásatrúarfélagið'' 2.093 Foulgere.<ref>[http://asatru.is/ Websiede fon Ásatrúarfélagið]</ref> In Düütsklound wuude ju ''Heidnische Gemeinschaft'' 1985 apgjucht fon Géza von Neményi. 1991 foulgede ju ''Germanische Glaubens-Gemeinschaft'', wäkke uut ju HG äntstuude. In do 1980er un 1990er Jiere ärskeenen ferskeedene Organisatione, do sik ap dät germaniske Näiheedendum beluuke. In Düütsklound rakt et siet dän Twäide Waareldkriech Diskussione uur dät germaniske Näiheedendum un ekstreemgjuchtse Gruppen. Do maaste näiheedenske Gruppen sätte sik deerjuun, un hääbe neen Kontakt tou sukke Organisatione. In dän Suumer fon 2000 wuude in do Niederlounde dät ''Nederlands Heidendom'' apgjucht. Ju ''Forn Siðr - Asa- og Vanetrosamfundet i Danmark'' wuude apgjucht ap n 15. November 1997, un wuude ap n 6. November 2003 fon dät däniske Säärkenministerium offiziell as Gloowensmeenskup anërkoand. Ap n 3. April 2006 wuude mäd dät ''Reykjavíkurgoðorð'' n twäide Asengloowensmeenskup fon dän isloundske Stoat anärkoand. Dät ''Reykjavíkurgoðorð '' wuude fon Jörmundur Ingi Hansen, n fröieren 'Allsherjargoði' fon ju ''Ásatrúarfélagið'', gruunded. == Bouke un Täkste == [[Bielde:Edda.jpg|thumb|Ju [[Edda]]]] Ju [[Edda]] is foar do maaste germaniske Näiheedene een fon do maast bruukte Wällen. Et rakt two Edda's, ju Läidere-Edda un ju Snorra-Edda (Prosa-Edda). Ju Läidere-Edda fertält in Stäfriemläidere fon do Godde un do Hälde. Ju Snorra-Edda is eegentelk n Leerbouk foar Skalden. In ju Snorra-Edda rakt et ne Beskrieuwenge fon ju germaniske Goddewaareld. Fon aal do Eddaläidere ferskielt „Dät Läid fon de Hooge“ (ooldnordisk: ''Hávamál'') fon do uur Läidere truch sien mythologiske Elemänte un Wiesegaide, do der ferskeedene ethiske Orientierengen muugelk moakje. Foar fuul germaniske Näiheedene is dät ooldängelske Hälderiemsel Beowulf ne Wälle wier foarkristelke Apfoatengen in beskreeuwen sunt. Dät Hildebrandsläid uut dät 9. Jierhunnert is ne Fereerenge foar do Foaroolden. So rakt et moor foarkristelke Täkste un Bouke, mäd heedenske Elemänte, do fon germaniske Näiheedene studierd wäide. N Deel fon do heedenske Fertällengen sunt uurlääwerd in [[Runen]]skrift. Bie do Bouke un Täkste, do in ju [[Kristianisierenge|Kristianisierengstied]] kuume of deerätter skrieuwen sunt, oachtje germaniske Näiheedene ap do heedenske Elemänte. Ju Edda is t.B. in dät 13. Jierhunnert skrieuwen. Dät kon also weese, dät deer neen heedenske, man kristelke Elemänte oane stounde. Wan dät dan uum ju Fereerenge fon do Foaroolden gungt, dan kon me deer maastens wisse fon weesen, dät et uum ne heedenske Geskichte gungt. Bie Seeken so as Skeeld un Buuse kon me deer maastens wisse fon weesen dät et uum ne kristelke Geskichte gungt. Dan rakt et uk noch Beskrieuwengen fon do oolde foarkristelke Germoanen uut ju foarkristelke Tied. Two Biespile deerfon sunt ju Germania fon Tacitus un ju Gesta Danorum fon Saxo Grammaticus. Tacitus häd foar sien Wierk Germania ju nordiske Sagaliteratuur un Foulkssoagen konsultierd. Ju Gesta Danorum wuude skrieuwen uum dät Jier 1200 un rakt n Uursicht fon ju dänisk-nordiske Godde- un Häldeuurlääwerengen. Do Godde wäide as Moanskene, do in ju Foartied lieuwden, beskrieuwen un ferljoose deertruch hiere mythologiske Karakter. Hie behondelt foar n Deel dosälge Mythen as ju Edda, so as toun Biespil Baldur sin Dood, man do Fertällengen ferskiele daach düütelk fon ju Edda. Läästens rakt et Bouke, do nit uut ju foarkristelke Tied sunt, man daach ju foarkristelke Tied beskrieuwe. Dät sunt tou Biespil archeoliske Bouke, do dät foarkristelke Lieuwend fon do Germoanen beskrieuwe, un deermäd ne Bielde reeke fon ju Lieuwendswaareld fon do oolde Germoanen. Uk Foulkssoagen, do der leeter apskrieuwen wuuden sunt, wäide fon germaniske Näiheedenen bruukt, wan do ne Ferbiendenge mäd ju foarkristelke germaniske Lieuwendswaareld reeke. Dät sunt maastens oolde Foulkssoagen, do fon Wietenskuppere apskrieuwen wuuden sunt. Sukke Wietenskuppere hääbe sukke [[Fertälstere]] heerd fon oolde Ljuude, un disse oolde Ljuude hääbe do Fertälstere heerd fon hiere oaine Foaroolden. Do Wietenskuppere konnen apgruund fon ferskeedene Elemänte in sukke Geskichte bestimme, of do uk wuddelk oold sunt. Moonige heedenske Elemänte uut sukke Fertälstere wäide fon germaniske Näiheedenen bruukt uum ju foarkristelke Waareld fon do Germoanen beeter tou ferstounden. == Inhoold fon dät germaniske Näiheedendum == Foar do germaniske Näiheedenen is dät oolde germaniske Heedendum n Äärwskup, weer jo sik mäd ferbuunen fäile, un wät jo Däälich wier belieuwje wollen. Foar n Deel fon do Näiheedenen is dät bloot ne kulturelle Beweegenge weer bepeelde Traditione tou heere. N uur Deel wol jädden ju oolde Religion, so fier dät gungt, rekonstruierje. Oolde Bouke un Täkste uut foarkristlike Tiede bruuke do Näiheedenen uum fon dät oolde Heedendum tou leeren. Bepeelde Seeke uut sukke Skrifte wäide uk ferweendet in dät germaniske Näiheedendum. Dät konnen do njuugen oolde moraliske Ideale weesen so as Moud, Tjoue, Weerhaid, Eere, Oainständegaid, Gastfjuntelkaid, Tucht, Fliet un Uutduur. === Godewaareld === [[Bielde:Nordiska gudabilder vid julgille.jpg|thumb|N näiheedensk Altar mäd ferskeedene Godhäide.]] Nit aal do germaniske Näiheedenen leeuwe an do Gode. Et rakt uk Näiheedenen, do dät germaniske Näiheedendum bloot as ne Subkultuur betrachtje. Wan do fereerd wäide, dan sunt dät foarallen [[Woodan]], [[Thuner]], [[Tyr]], [[Freya]] un Frigg. Foar do Gode rakt et ferskeedene Noomen. Oafte wäide do nordiske Noome bruukt, man mongelse uk do ooldängelske, ooldfräisk of oolddüütske Noomen. Ju Godewaareld läit sik ferdeele in do Asen (Æsir) un do Wanen (Vanir), dät sunt do Geslächte fon do Gode. Do Wanen sunt do oolde Gode un do Asen sunt do junge Gode. Ätter n mythologisken Kriech fon do Wanen juun do Asen ferljoose do Wanen un do wuuden apnuumen in dät Geslächt fon do Asen. Do maaste bekoande Gode sunt: *[[Woodan]] (Ooldfräisk: Weda) is Baabe fon aal do Asen, un wäd uk dän Haudgod naamd. *[[Thuner]] is dän Grummelgod. Hie is die Suun fon Woodan un Jörð un heert tou do Asen. *Freyr is n Noome fon n Fruchtboargaidgod. Hie heert tou do Wanen. Dät hondelt sik sicher um n tabuisierte Noome fon n God, weerfan die Noome sälwin nit bekoand is of nit bruukt wäd. *[[Freya]] is n Noome fon n Fruchtboargaidgodin. Ju heert tou do Wanen. Ju läit n Haaldeel fon aal do gefaalen Hälde ätter Folkwang kuume, do uur gunge ätter Walhalla. *Frigg is Woodan sien Wieuw. *Tyr is die God foar Kriech un Gjucht. Sien gjuchterhound is oubieten truch n Wulf. *Loki is as n Riese ap ju Waareld keemen, un wuude leeter Bloudbruur mäd Woodan. Hie is God fon dät Fjuur un n List. *Balder is ätter ju Prosa-Edda n Suun fon Woodan un Frigg. Mäd sien Moanske Nanna häd hie dän Suun [[Forsite]]. In ju [[fräiske Mythologie]] spielt Forsite ne wichtige Rulle. Ieuwenske do Gode rakt et noch do ''Jötun'' of Riesen. Disse Riesen konnen goddelke Krääfte hääbe. Et rakt ferskeedene Riesen wäkke fjuntelk of nit fjuntelk juunuur do Gode un Moanskene sunt. Do unfjuntelke Riesen wäide altied fon Thuner bekämped. === Fäste === Et rakt bie do germaniske Näiheedenen ferskeedene Apfoatengen uur do Fästdeege. Do Fäste spielje oawers ne wichtige Rulle in dät germaniske Näiheedendum. Foarallen dät Midsuumerfäst un Midwinterfäst wäide däälich fon bolde aal do heedenske Gruppen fierd. In ju Snorra-Edda sunt tjo Offerfäste beskreeuwen: dät Midsuumerofferfäst, n Offerfäst ätter dän Aaden, un n Midwinterfäst. Do maast bekoande un grootste Fäste in dät modärne germaniske Heedendum sunt: {| class="wikitable" width="100%" |- ! style="background-color: #ffd700" | Fäst ! style="background-color: #ffd700" | Dai ! style="background-color: #ffd700" | Inhoold of Betjuudenge |- align="right" | align="left" bgcolor="#ececec"|Foarjiersfäst || align="left" | Februoar, Meerte of April || align="left" | Dät Foarjiersfäst wäd ap ferskeedene Wiesen un an ferskeedene Deege fierd. |- align="right" | align="left" bgcolor="#ececec"|Moaifäst || align="left" | An dän Begin fon de Moaimound || align="left" | Fruchtboarkaidsfäst. Dän Begin fon de Suumer. |- align="right" | align="left" bgcolor="#ececec"|Midsuumerfäst || align="left" | 21. Juni || align="left" | Suumersunnenweende, ju kuutste Noacht fon dät Jier. |- align="right" | align="left" bgcolor="#ececec"|Aadentonkfäst || align="left" | Begin August|| align="left" | Offerfäst uum tou tonkjen foar dän Aaden. |- align="right" | align="left" bgcolor="#ececec"|Häärstfäst || align="left" | Fulmoune in dät 10. Mound (Lunarkalänner) || align="left" | Dän Begin fon de Winter. |- align="right" | align="left" bgcolor="#ececec"|Middewinterfäst of Julfäst || align="left" | 21. Dezember || align="left" | Wintersunnenweende, ju loangste Noacht fon dät Jier. Bie Middewinterfäst of Julfäst wäd dät näie Jier fierd. |} === Rituale === N ''Blót'' is dät ritual Sloachtjen mäd ferskielende Kulthondelenge, wät tou n Fereerenge fon do [[God]]e tjoont. Dät wuude fröier fon do oolde Heedenen fierd as n Fäst. Wan me dät Woud 'Blót' uursät kricht me "Bloud" ap Seeltersk. In foarkristelke Tiede heerde dät Sloachtjen tou n Middenpunkt fon dät Ritual. Do germaniske Näiheedenen moakje dät nit. Do fierje dän Blót buuten in de Natuur, weerbie foarallen Ieten en Drinken wichtich is. Dät ''Sumbel'' is n Drinkritual of Drinkfäst foar do Gode. Dät Ritual wäd in n Fästhalle hoolden. Do wichtichste Elemänte fon dät Sumbel sunt dät drinken fon Bier of Met uut n Drinkhouden, do Deelniemere skälle ferskielende Sweere un Eede uutspreeke, un dät uutdeelen fon Gifte. ''Seiðr'' of ''Seidr'' sunt "Zauberei" of "Häksenoarbaid". Bie do germaniske Näiheedenen rakt et nit fuul Foulgere, do sik mäd Seidr beskäftigje. Uut dät germaniske Näiheedendum äntstuude Wicca, n näireligïose Beweegene wäkke Seiðr of Seidr as Middel bruukt. === Kultsteeden === Foar germaniske Näiheedenen sunt bepeelde Steeden gans wichtich. Sukke Steeden sunt maastens besunnere Steenformatione of Bierichtoppe, Woolde mäd bepeelde Boomsoarten, un wäkke Steeden, do fon sukke Gruppen as Kraftsteeden betrachtet wäide. Foarallen bie heedenske Fäste kuume germaniske Näiheedenen ap sukke Steeden touhoope. Biespile fon sukke Kultsteeden sunt do [[Externsteine|Externsteene]] in dät [[Teutoborger Woold]], bie dän Questenbierich in dän [[Harz]], dät ganse Äilound [[Hälgelound]], un bie do Hüünegreewe so as in dän [[Hümmling]] of in [[Drenthe]]. == Gloowensgjuchtengen == [[Bielde:Neopagan graveyard.JPG|thumb|N näiheedensk Säärkhoaf in Ieslound.]] Dät Woud Heedendum wäd däälich fon ferskeedene Moanskene bruukt, uum hiere Religion mäd an tou tjuuden. Do Näiheedenen hääbe ferskeedene Gloowensgjuchtentengen so as Ásatrú un Folketro. Foar aal do Gloowensgjuchtentengen sunt Tradition, Mythologie, Geskichte un Rituale wichtich. „Ásatrú“ kuumt fon dät Woude Áss, wät wiest ap do Æsir, n Godegeslächt. Dät Woud trú betjuudet "Tjoue", also Ásatrú hat "Tjoue an do Gode" of "Tjoue an do Asen". Dät Woud wäd in dät 19. Jierhunnert bekoand in do Skrifte fon skandinaviske Nationoalromantiker. Dät Woud „Vanatru“ äntstuude as n Reaktion ap dät Woud Ásatrú, un betjuudet "Tjoue an do Wanen". Dät Woud „Rokkatru“ ferwiest ätter do Rokkr so as Loki. In do ängelsksproakige Lounde wäd dät Begriep „Odinismus“ bruukt uum dät germaniske Näiheedendum mäd an tou tjuuden, un deer wäd dät Woud uk oafte bruukt as Synonym foar Ásatrú. Odinismus (ouleeden fon Odin/Woodan) betjuudet nit dät et hier gungt um n monoteistiske Variante fon dät Gloowen. „Folketro“ (Foulksgloowen) is ne Gjuchtenge binnen dät germaniske Näiheedendum, ju Deele fon dät foarkristelke Häideendum so fier as dät gungt rekonstruierje wol. Deerfoar wäd dät oolde Häideendum unnersoacht. Ju Folketro wol ju oolde Religion nit gans rekonstruierje, man Seeke so as hiere Rituale un Fäste basierje ap ju Kunde fon regionale Folklore. Ju Folketro distansiert sik fon Ienfloude uut New Age un Wicca. Ju Folketro wäd uk "Funtrad" naamd, wät ne Oukuutenge is foar "Fundamentalistisk Traditionalisme". In äängere Sinne sunt Ásatrú un Odinismus modärne Gloowensgjuchtentengen, do sik basierje ap ju heedenske Religion uut ju Wikingertied. „Forn Siðr“ basiert sik uk ap ju heedenske Religion uut ju Wikingertied, man bie Forn Siðr gungt dät moor uum ju Rekonstruktion apgruund fon ooldiesloundske Soagen un Mythen. „Fyrn Sidu“ ap do britske Ailounde un dän „Firno Situ“ in Suuddüütsklound basierje sik moor ap hiere oaine regionoale Traditione. So as bie uur Gjuchtengen in dät germaniske Näiheedendum hääbe do Anhongere fon ju „Urglaawe“ n breed Spektrum fon Gloowensfoarstaalengen fon dät polytheistiske Rekonstruktionismus. Ju Uurglaawe basiert sik stäärk ap do kontinentoalgermaniske Uurlääwerengen un ju suuddüütske Tradition. Ju Uurglaawe liekt deermäd fuul ap dän Firno Situ uut do suebiske un alamanniske Regione. In dät germaniske Näiheedendum rakt et uk n Ferskiel twiske do universaliste un foulkiske Gruppen. Foar Anhongere fon dät Universalismus is ju nationoale of etniske Oustammenge nit bepeelend, weertruch älkuneen dät germaniske Näiheedendum annieme kon. Ieuwenske do Universaliste rakt et binnen dät germaniske Näiheedendum uk foulkiske Gruppen. Foar foulkiske (äng. ''folkish'') Gruppen is dät germaniske Näiheedendum bloot ju etniske Religion fon do Germoanen. Bie do foulkiske Gruppen is ju Muugelkaid gratter, dät deerbie uk ekstreemgjuchtse Toachte lieuwje. Wäkke Gruppen tou do Universaliste heere un tou do foulkiske Gruppen is nit altied duudelk, deer ju Definitione foar fuul Näiheedenen striedich un prikkelch sunt. == Näiheedenske Gruppen == [[Bielde:Sveinbjörn Beinteinsson 1991.jpg|thumb|Sveinbjörn Beinteinsson, die fröiere Boas fon ju isloundske ''Ásatrúarfélagið''.]] Do grattere Gruppen fon germaniske Näiheedenen sunt: *Do ängelskbaalende Lounde ** Fereende Köönichriek ***Odinist Fellowship ***Odinic Rite **Fereende Stoaten fon Amerikoa ***Ásatrú Alliance ***Asatru Folk Assembly ***The Troth *Skandinavien **Ásatrúarfélagið **Åsatrufellesskapet Bifrost *Do düütskbaalende Lounde **Eldaring **Germanische Glaubens-Gemeinschaft *Niederlounde un Flandern **Nederlands Heidendom **Werkgroep Traditie In Spanien is ju Gruppe ''Comunidad Odinista de España-Asatru'' in dät Jier 1981 apgjuchtet. Ju heert uk tou dät germaniske Näiheedendum, wilst Spanien nit tou do Lounde reekend wäd, weer do Ljuude een fon do [[Germaniske Sproaken|germaniske Sproake]] baale. Jo basierje sik ap dät gotiske Äärwskup fon dät modärne Spanien. == Symbolik == [[Bielde:A copy of the Thor's hammer from Skåne - Nachbildung des Thorshammers von Skåne 02.jpg|thumb|Die Mjölnir.]] [[Bielde:Valknut-Symbol-borromean.svg|thumb|left|Valknut]] Dät maast bekoande Symbool fon do germaniske Näiheedenen is dän Hoomer fon [[Thuner]] (die "Mjölnir"). Dät Symbool wuude in dät fröie [[Middeloaler]] fon heedenske Wikinge dreegen, un bie argeologiske Uutgreeuwengen sunt ferskeedene fon sukke Hoomere fuunen. Die Mjölnir wäd fon fuul germaniske Näiheeden dreegen as Symbol fon hiere Gloowen. Me sjucht dät uk in ju Musikszene (t.B. Gothic, Heavy Metal). Die Walknätte bestound uut njuugen Houke (tjo Tjokaante) un skuul n Symbool weesen fon do njuugen Waarelde. Dät is n Symbool fon Woodan un symbolisiert bie do germaniske Näiheedenen Wiesegaid un Kraft. Die Walknätte stuude ap oolde skandinaviske Steene oubildet, maastens in n Touhoopehong mäd Woodan. Die Walknätte wäd deeruume uk wäil Woodansknätte naamd. Dät Teeken wäd nit bloot fon heedenske Gruppen bruukt. Ju [[Irminsul]] waas bie do foarkristelke germaniske Foulke n Kultobjekt. Ju heert typologisk tou n Waareldboom in ju germaniske Mythologie. So as moor heedenske Symboole wäd ju Irminsul misbruukt in foulksnationoale Gruppen. Foarallen in Düütsklound sunt do Runetäkste n ekstreemgjuchts Teeken, deerbuuten wäide do Runen maastens mäd dät oolde Heedendum ferbuunen. == Literatuur == * René Gründer: ''Blótgemeinschaften : eine Religionsethnografie des "germanischen Neuheidentums"'' (Grenzüberschreitungen, Bd. 9). 2010, ISBN 978-3-89913-798-9. * Kveldúlf H. Gundarsson u. Kurt Oertel (Hrsg.): ''Ásatrú. Die Rückkehr der Götter.'' 2012, ISBN 978-3-939459-63-7. * James Hjuka Coulter: ''Germanic Heathenry.'' 2003, ISBN 1-4107-6585-7 * Mark Puryear: ''The Nature of Asatru.'' 2006, ISBN 0-595-38964-3 * Andrea Haugen: ''Die Alten Feuer von Midgard.'' 2003, ISBN 3-935684-01-0. * Géza von Neményi: ''Götter, Mythen, Jahresfeste – Heidnische Naturreligion.'' 2004, ISBN 3-89423-125-4. * Fritz Steinbock: ''Das heilige Fest. Rituale des traditionellen germanischen Heidentums in heutiger Zeit.'' 2004, ISBN 3-938432-00-4. == Ferbiendengen ätter Buuten == *[http://www.bbc.co.uk/religion/religions/paganism/subdivisions/heathenry_1.shtml Artikkel fon ju BBC uur dät Heedendum] <small>''ängelsk''</small> *[http://www.spiegel.de/reise/fernweh/asatru-religion-in-island-weisheit-der-wikinger-a-697023.html Artikkel uur ju Asatru-Religion in Ieslound] <small>''düütsk''</small> *[http://www.asentr.eu/ asentr.eu] <small>''düütsk''</small> *[http://www.heidnische-gemeinschaft.de/ heidnische-gemeinschaft.de] <small>''düütsk''</small> *[http://www.nederlandsheidendom.nl/portaal/ Heedensk Portoal] <small>''niederloundsk''</small> '''Organisatione''' * [http://comunitaodinista.org/ Comunità Odinista] * [https://web.archive.org/web/20090106013248/http://bc-freehold.org/ Heathen Freehold Society] * [https://web.archive.org/web/20080920082153/http://www.aetaustralia.org/ Assembly of the Elder Troth] * [http://freyasfolk.org/ American Vinland Association] * [http://www.norroena.org/ The Norroena Society] * [https://web.archive.org/web/20070928190555/http://www.germanicheathenfellowship.org/ The Germanic Heathen Fellowship] * [https://web.archive.org/web/20100110005408/http://www.heidendom.nl/ Nederlands Heidendom] * [https://web.archive.org/web/20130504101219/http://odinic-rite.de/ Germanisches Heidentum] * [http://www.germanische-glaubens-gemeinschaft.de/ Germanisches Glaubens-Gemeinschaft] * [http://www.artglaube.de/ Nordische Zeitung] * [http://www.heidnische-gemeinschaft.de/ Heidnische Gemeinschaft] * [https://web.archive.org/web/20130111121337/http://www.rabenclan.de/ Rabenclan] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Heedendum]] 4kpp7nnn66czf99k4w9htg7qovydh82 0 7785 110381 106232 2015-01-05T11:12:07Z Medium69 6380 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Rhinolophus euryale'' |- | align="center" |[[Bielde:Rhinolophus euryale-cropped.jpg|280px|''Rhinolophus euryale'']]<br><small>''Rhinolophus euryale''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | '' Oardenge:'' || [[Flädderdierte]] ''(Chiroptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Fläddermuuse]] ''(Microchiroptera)'' |- | ''Familie:'' || ''Rhinolophidae'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Rhinolophus]]'' |- | ''Oard:'' || ''Rhinolophus euryale'' |- | Beskrieuwen fon || B<small>LASIUS</small>, 1853 |} |} '''''Rhinolophus euryale''''' (düütsk:Mittelmeer-Hufeisennase) is een Oard fon Fläddermuus, ju uum dät Middelmeer tou lieuwet, aastelk bit in dän [[Iran]] un [[Turkmenistan]]; säilden noudelk fon dän 47. Breedengroad; een ousnieden Foarkuumen rakt dät uk in ju [[Slowakäi]]. '''''Rhinolophus euryale''''' mai jädden een woorme Wooldloundskup tichte bie do Bierige, besunners, wan dät deer Kalk-Höölen un Woater ap ju Naite rakt. Ju Oard is tou fienden bit ap 1100 Meetere Hööchte, Bäidensstoowen rakt dät bit in 800 Meetere Hööchte. Ju kon bit tou 134 Kilomeetere fier wonnerje, man maasttieds blift ju, wier ju is. == Oainskuppe == ''Rhinolophus euryale'' häd een Loangte fon 4,3 bit 5,8 Säntimeetere sunner, un twiske 6,5 un 8,8 Säntimeetere mäd Stäit. Hiere breede Juuken häbe een Sponwiedte fon 30 bit 32 Säntimeetere. Uum ju Oard fon [[Rhinolophus blasii]] un [[Rhinolophus mehelyi]] tou unnerskeeden, mout me ap dän fjoode Finger oachtje, dät fäärme Lid fon dän fjoode Finger häd een Loangte fon 6,6 bit 8,5 Millimeetere, dät twäide Lid een Loangte fon 17,9 bit 19,1 Millimeetere. Fääre sunt tou ju Unnerskeedenge do unnerskeedelke Foarmen fon do Apsättere fon ju komplisierd baude Noose wichtich. As allerweegense in dän Sleek Rhinolophus, is uk bie düsse Oard ju Noose apfaalend foarmd, licht an een Houfiersen ärinnerjend, deerfon uk die Düütske Noome fon dän Sleek (''Hufeisennasen'') oulat. Do noakende Deele fon't Ounsicht (Noose un Lippen) sunt ljoacht bruunelk, uum do Oogene sunt oafter tjuusterge Hiere. Ooren un Juukenhäid sunt ljoacht gries. Dät Fäl is nit besunners ticht, ju Boasis fon do Hiere is ljoacht gries. Ap ju Bupperkaante häd ju Fläddermuus een griesbruun, licht roodelk töönd Fäl, an ju Unnerkaante is grieselk wiet af jeelsk wiet, deertwiske aan fljootenden Uurgong. Junge Fläddermuuse fon düsse Oard sunt moor gries. == Wällen un fäärebrangende Literatuur == *Wilfried Schober, Eckhard Grimmberger: ''Die Fledermäuse Europas <small>Kennen Bestimmen Schützen</small>'' '''KOSMOS''' <span style="font-size:14pt;">naturführer<span></span style="font-size:14pt;"></span> ISBN 3-440-07597-4 *Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World'' Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9 [[Kategorie:Flädderdierte]] b3kfbu9gri963w82pomwnyasbn9om4x 0 7786 121873 120343 2023-01-14T19:36:57Z 212.171.13.213 /* Biespilwierke */ wikitext text/x-wiki [[File:Miguel Ángel, por Daniele da Volterra (detalle).jpg|thumb|right|200px|Michelangelo Buonarroti]] '''Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni''' ''(oafter kuut '''Michelangelo Buonarroti''' af eenfach '''Michelangelo'''; tou Waareld keemen ap dän [[6. Meerte]] [[1475]] in [[Caprese]] in ju [[Toskana]], stuurwen ap dän [[18. Februoar]] [[1564]] in [[Room (Stääd)|Room]])'' waas aan [[Italien|italieensken]] Kunstler in ju [[Renaissance]]. Besunners bekoand is hie foar sien [[Bieldende Kunst]] ([[Moalerkunst]], [[Bieldehaueräi]] un [[Baukunst]]) man hie befoatede sik uk mäd [[Dichtenge]]. == Biespilwierke == <gallery> Bielde:The Torment of Saint Anthony (Michelangelo).jpg|[[Sänt Anton die Groote]] wäd taaged; moald in [[1487]] / [[1488|88]] Bielde:Michelangelo's David - right view 2.jpg|David, een [[Statue]] ([[Skulptuur]]) uut dät Jier [[1504]] Bielde:4paul1.jpg|Bekierenge fon [[Sänt Paul]], een [[Fräsko]] fon [[1542]] Bielde:Porta Pia - internal side.jpg|Ju [[Porta Pia]], een Stäädpoute fon Room, baud twiske [[1561]] un [[1562]]. </gallery> [[Kategorie:Kunst]] m6xlnhd2jyrmgqgzx73al2yjs1jqmxe 0 7787 96619 2012-12-01T11:16:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni]] bcyxxv8blixz612vzgbtc97olv7f4sl 0 7788 96620 2012-12-01T11:16:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni]] bcyxxv8blixz612vzgbtc97olv7f4sl 0 7789 96627 96626 2012-12-01T11:59:56Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Ju '''Moaiholtene Floitepiepe''' is een eenfach [[Musikinstrumänt]] uut Seelterlound. Ju wäd uut tänne Takken fon [[Moaiboom]]e moaked, do kuut ousnieden wäide, een Käärf wäd roane moaked un die Boarker loosklopped. So kon dät Holt in een Roor uut Boarker roane un ruut skäuwen wäide, deertruch wäd, wan deer uur bloased wäd, ju Toonhööchte feruurd wäide. Suk een Moaiholtene Floitepiepe wäd ap't Bääste in dän [[Moai]] moaked, uumdät in düt Mound die Sap in ju Plonte ätter buppe keemen is un sik deeruum die Boarker lichter loosklopje lät. Wildääge häd die Moaiboom deerfon sin Noome. Ju Häärstaalenge fon Moaiholtene Floitepiepen wude uk in jungere Tied wier an Bäidene fääreroat. Oafter wäd deerbie dät Läid [[Siep, Sap, Siepke]] soangen. Floitepiepen mäd liekhaftige Funktsjoonswiesen rakt dät uk uurswain, deelwiese sunt do dan uut [[Reeit]], af uurswät. {{Musikstump}} [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Seelterlound]] i08z3py1525zj105moozvro9y37mngq 0 7790 96636 2012-12-01T12:21:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ieslound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ieslound]] 7s8v2i3v7iflsfcpgofiz634mjef39y 0 7791 96638 2012-12-01T12:25:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ieslound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ieslound]] 7s8v2i3v7iflsfcpgofiz634mjef39y 0 7792 120227 105329 2021-08-30T14:43:47Z AnRo0002 2334 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:StMartinOrgelSpieltisch2.jpg]] → [[File:St Martin Memmingen Orgel Spieltisch2.jpg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Orgel Grote Kerk Leeuwarden.jpg|thumb|right|Oargel in ju "[[Jakobinertsjerke]]" in [[Ljouwert]]]] Ju '''Oargel''' is een Oard fon [[Tasteninstrumänt]], dät Piepen häd, do fon aan [[Puuster]] häär truchbloased, wan ju äntspreekende Taste taaid un die äntspreekende Kloang<ref>"Kloang", woanelk as "Klang" tou uursätten, betjudt in dän Touhoopehong mäd een Oargel uk "Register".</ref> leeken is (foaruutsät, dät dät een Oargel mäd moorere Kloange is, man dät is maasttieds so). Aleer bruukte me also ieuwenske dän [[Oargelist]], die dät Spielde, noch aan [[Puustertreeder]] (Kalkant). Däälich is die Puuster maasttieds elektrisk. Woanelk häd een Oargel touminst een [[Manuoal]] (Tastatuur foar do Hounden) un een [[Pedoal]] (Tastatuur foar do Fäite). Do konnen dan koppeld wäide. Een Oargel sunner Pedoal beteekent me as [[Positiv]], af, wan dät äntspreekend baud is [[Kistenoargel]]. Wäkke Oargle häbe uk een Swälwierk, deermäd jo stappenloos luuder un sinniger moaked wäide konnen. == Bielden == <gallery> Bielde:Orgel rysum.jpg|Een fon do ooldste spiedelbeere Oargele ap ju Waareld ([[15. Jierhunnert]], [[Gotik]]) stoant in ju Säärke fon [[Rysum]], [[Aastfräislound]]. Bielde:MeisenheimOrgel.jpg|[[Barock]]e Oargel in ju [[Slotsäärke (Meisenheim)]] Bielde:St Martin Memmingen Orgel Spieltisch2.jpg|Spiedeldisk fon een Oargel fon [[1998]] in [[Memmingen]] Bielde:Schauorgel Bechstedtstraß.JPG|spiedelbeere eepene Oargel tou't bekiekjen fon ju Mechanik in een Oargel-Museum </gallery> == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Musik]] qd79k5do2osviisggx3n7syo124oth3 0 7793 96645 2012-12-01T13:27:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oargel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oargel]] fw4o0j9dpj6cslgqn0e57ghcgz5tvpm 0 7794 105111 102596 2013-03-08T18:44:06Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 59 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8377]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Oboe modern.jpg|200px|right|Oboe]] Ju '''Oboe''' (fon Frantsöösk: ''hautbois'' „hooch / luut Holt“) is een [[Holtbloas-Instrumänt]] mäd [[Dubbelreeitblääd]]. Dät rakt deer ferskeedene Bauwiesen fon. {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Musik]] sw2y00dch81mtzfgrrjib9710j4kima 0 7795 113717 105113 2016-11-02T01:08:00Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q42998]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Eindhoven4.jpg|thumb|right|250px|Blees-Orchester in [[Eindhoven]]]] As '''Orchester''' ''(fon [[Ooldgriechisk]] ὀρχήστρα / orchēstra ‚Donssteede‘, aan hoolich runden Ploats foar dän Been in't griechiske Tjooter)'' beteekend me aan gratteren instrumäntoalen Musik-Koppel, deer oane wäkke Stämmen moorere Moale besät sunt. Ferskeedene bekoande Oarden fon Orchestere sunt t.B. [[Sinfonie-Orchester]], dät [[Koomere-Orchester]], ju [[Big Band]]... {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Musik]] bmeckxn7ibsbdcbtjmn8x1b8l78r2pj 0 7796 120391 110972 2021-12-17T20:14:48Z Jonnmann 12067 New image. wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv Bild 183-45912-0002, Berlin, Otto Dix-Ausstellung.jpg|miniatur|hochkant=1.25|Otto Nagel un Otto Dix, 1957]] [[File:Otto Dix by Hugo Erfurth, c. 1933.jpg|thumb|Otto Dix 1933.]] '''Wilhelm Heinrich Otto Dix''' (maasttieds kuut '''Otto Dix'''; * [[2. Dezember]] [[1891]] in [[Untermhaus]], däälich aan Stääddeel fon [[Gera]]; † [[25. Juli]] [[1969]] in [[Singen (Hohentwiel)|Singen]] an dän [[Hohentwiel]]) waas aan betjuudenden [[Moalerkunst|Moaler]] fon ju [[Näie Seekelkhaid]]. == Ferbiendengen == {{Commonscat|Otto Dix}} * {{Deutsche Biographie|sfz115718|Name=Otto Dix}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118526103|VIAF=46769170}} {{SORTIERUNG:Dix, Otto}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Düütske Persoon‎]] eq5j8yx0z5jjlv5gt8tlruta5cx3i3p 0 7797 96695 2012-12-02T14:41:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wilhelm Heinrich Otto Dix]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wilhelm Heinrich Otto Dix]] ldnkis6luxs7zfje51act3ko2hu386d 0 7798 105118 102254 2013-03-08T18:44:51Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 103 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1344]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Teatro-la-fenice-sala.jpg|thumb|right|250px|In een Opernhuus in Venedig]] As '''Oper''' (fon italieensk ''opera in musica'', „musikoalsk Wierk“) beteekent me sänt [[1607]] een [[Musik|musikoalske]] Foarm fon dät [[Tjooter]], deer bie wäd een szenisk-dramatiske Honnelenge truch Musik deerstoald. {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Tjooter]] gjno7cydxobb128hj9zevifmq6mbxso 0 7799 116737 105120 2018-03-24T19:30:19Z Aavindraa 4074 Replacing superseded 'Johannes Vermeer - The Art of Painting - WGA24673.jpg' with 'Jan Vermeer - The Art of Painting - Google Art Project.jpg' wikitext text/x-wiki [[Bielde:Jan Vermeer - The Art of Painting - Google Art Project.jpg|thumb|right|250px|[[Jan Vermeer]]: Moalerkunst<br>moald uum [[1666]], Oulje ap Linnen]] '''Oulje-Moaleräi''' is dät Moaljen mäd [[Ouljefaawe]]n. In Europa is dät eerste sänt dät Middeloaler bekoand un wude besunners truch [[Jan van Eyck]] fääre äntwikkeld, man do Räste fon do ooldste Oulje-Bielden sunt in do Höölen fon [[Bamiyan]] in [[Afghanistan]] tou fienden un stomje uut dät [[7. Jierhunnert]]. Dät rakt ferskeedene Oulje-Moalwiesen, deelwiese wäd deer bie toufäärme ju Foarm mäd Skaade un wät deer aal tou heerd, moald, un dan kumt deer ju Faawe uur, wät gjucht loange duurt, uumdät älke Loage druugje mout, un Oulje-Faawe druuget aiske loangsoam. Man dät rakt ju ju Moalwiese, dät dät fluks in Faawe moald wäd. Deelwiese wuden in ju Fergeenhaid fon ju [[Moalerkunst]] ferskeedene besunnere Middele bietousät, t.B. Has. {{BieldendeKunstStump-links}} [[Kategorie:Moalerkunst]] 6y8r3d7ol6155mqxnvmqlxfmpjs6xpn 0 7800 96707 2012-12-02T16:33:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oulje-Moaleräi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oulje-Moaleräi]] teb0mkex8hh976r7walpb1sx350hrjb 0 7801 96708 2012-12-02T16:34:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oulje-Moaleräi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oulje-Moaleräi]] teb0mkex8hh976r7walpb1sx350hrjb 0 7802 96709 2012-12-02T16:34:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oulje-Moaleräi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oulje-Moaleräi]] teb0mkex8hh976r7walpb1sx350hrjb 0 7803 107065 105122 2013-04-19T21:17:41Z Hubertl 4982 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pablo picasso 1.jpg|thumb|200px|right|Picasso in [[1962]]]] [[File:Picasso Signatur-DuMont 1977.svg|250px|right|Signatur Pablo Picasso]] '''Pablo Ruiz Picasso''' (maasttieds kuut: '''Pablo Picasso'''; * [[25. Oktober]] [[1881]] in [[Málaga]], [[Spanien]]; † [[8. April]] [[1973]] in [[Mogins]], [[Provença]] <small>([[Ositoansk]]e Noomen, frantsöösk: ''Mougin, Provence'')</small>) waas aan spoansken [[Bieldende Kunst|Bieldenden Kunstler]], die dän [[Kubismus]] mee begruundede. Twodimensionoale Wierke fon Picasso konnen noch nit uumehoochleeden wäide,<br>uumdät jo noch nit meenfräi sunt (Hie is noch neen 70 Jiere dood). {{BieldendeKunstStump-links}} 885exygmzeqg4igaf3qi46k6onq13rr 0 7804 96713 2012-12-02T16:50:05Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Pablo Picasso]] nach [[Pablo Ruiz Picasso]]: heele Noome wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Pablo Ruiz Picasso]] bfae7cedft0fw9hhxt6wl0cqykvmyis 0 7805 122795 105125 2023-08-18T17:22:29Z T. Mikulski 13191 /* Biespilwierke */ wikitext text/x-wiki '''Paolo di Dono''' (maasttieds naamd: '''Paolo Uccello'''; * [[1397]] in [[Florenz]]; † [[10. Dezember]] [[1475]] in [[Florenz]]) waas aan italieensken [[Moalerkunst|Moaler]] fon ju [[Renaissance]]. Hie waas deer ap uut, ju Perspektive geometrisk gjucht tou träffen, Faawe un Ljoacht noom hie minner wichtich. == Biespilwierke == <gallery> Paolo uccello, studio di vaso in prospettiva 02.jpg|Perspektiviske Studie fon aan Kälk Paolo Uccello 038.jpg|Episoden uut dät Eensiedeler-Lieuwend, moald in [[1460]] Paolo Uccello 052.jpg|Joagd in dän Holtbusk; moald uum [[1460]] ([[Tempera]]) Paolo Uccello 047b.jpg|Sänt Georg kampet juun dän Droake; [[Ouljemoaleräi]] uum [[1470]] </gallery> [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Renaissance]] e5wqossibditsgf7424iodzv8ee5aoa 0 7806 96721 2012-12-02T18:24:02Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Paolo Uccello]] nach [[Paolo di Dono]]: gjuchte Noome wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Paolo di Dono]] 2dckyc2cv8ekasa5kx6j4n9kjo4xma8 0 7807 122939 122780 2024-01-01T13:53:08Z 95.244.114.7 wikitext text/x-wiki '''Paolo Veronese''' (oaintelk: '''Paolo Caliari''' / '''Paolo Cagliari'''; * in [[1528]] in [[Verona]]; † [[19. April]] [[1588]] in [[Venedig]]) waas aan venetisken Moaler fon ju [[Renaissance]]. == Biespil-Wierke == <gallery> The Feast in the House of Levi by Paolo Veronese (edited 2).jpg|Een [[Ouljemoaleräi|Oulje-Skilleroatsje]], ju Uurspröängelk dät lääste Äiwendmäil Kristi deerstaale skuul; leeter, as Veronese Probleeme kreech mäd Säärkenfertreedere, feruurde hie dän Titel ap "Gastmäil in dät Huus fon Levi". (Venice) Allegoria della battaglia di Lepanto - Gallerie Accademia.jpg|Ju Slacht fon Lepanto Paolo Veronese - Crucifixion - WGA24842.jpg|Kjuusigenge, moald uum [[1582]] Benedetto Caliari - Venus en Amor.jpg|Venus un Amor </gallery> {{BieldendeKunstStump-links}} [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Renaissance]] a74r6wvd289ft05imtpkgf18ak1cx4w 0 7808 96725 2012-12-02T19:04:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Paolo Veronese]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Paolo Veronese]] 2g94q9m1p1nxmmzjx8me7xpainw3bji 0 7809 96727 96726 2012-12-02T19:04:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Paolo Veronese]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Paolo Veronese]] 2g94q9m1p1nxmmzjx8me7xpainw3bji 0 7810 96728 2012-12-02T19:06:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Paul Gauguin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Paul Gauguin]] r6djktydnwpee3w7fk2y46akb64r39b 0 7811 122803 110910 2023-08-18T17:43:02Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gauguin Autoportrait à l'idole.jpg|thumb|160px|Säärm-Oubieldenge, moald in [[1893]]]] '''Paul Gauguin''' waas aan frantsöösken Moaler fon dän [[Impressionismus]] un [[Post-Impressionismus]]. Hie waas bekoand mäd [[Edgar Degas]], [[Camille Pissarro]], [[Pierre-Auguste Renoir]] un [[Édouard Manet]]; leeter uk mäd [[Vincent van Gogh]], man ju Idee fon Gauguin un van Gogh, tichte bie eenuur tou woonjen un sik juunsiedich tou inspierierjen, eendede in aan läipen Stried, in dän sik van Gogh foar Dullegaid een Oor ousnied. Hie is deer bekoand foar, dät hie moorere Moale in exotiske Lounde (t.B. Tahiti) lieuwd häd, uumdät hie Jank ätter een droomhaftige, uurspröängelke Waareld hiede, man dät waas dan nit so, as hie sik dät foarstoald hiede. Fääre waas hie mäd masse ferskeedene Wieuwljuude touhoope, deerbie uk minnerjierige Wuchtere. == Biespil-Wierke == <gallery> Paul Gauguin 012.jpg|Blaauwe Täkke bie Rouen, moald in [[1884]] Paul Gauguin 056.jpg|Wieuwljuude an dän Strand, moald in [[1891]] Woher kommen wir Wer sind wir Wohin gehen wir.jpg|Fon wier kuume wie? Wäl sunt wie? Wier gunge wie wai?; moald in [[1897]] Paul Gauguin 079.jpg|Loundskup ap Hiva Oa, moald in [[1903]] </gallery> {{SORTIERUNG:Gauguin, Paul}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Impressionismus]] [[Kategorie:Post-Impressionismus]] 8q67511pdsbwlqsbpfgdjjrj24n0bj9 14 7812 110909 96736 2015-06-03T23:38:32Z Mojolässe 6741 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] 0xy6goolmrh0puxn5zjlpayagluyg7g 0 7813 96744 96743 2012-12-02T21:02:39Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Pentameter''' (fon dät Ooldgriechiske Woud foar fieuw-Mäite) is die Begriep foar een Färsmäite, ju as fieuw-deelich apfoated wäd. In ju Antike beteekende me deermäd een [[Daktylus|daktyliske]] Färsmäite, ju niep nuumen säks Hieuwengen hiede, man two "Takte" deerfon wuden as hoolich apfoated. In ju näiere [[Dichtenge]] (t.B. fon [[Geoffrey Chaucer]], [[Johann Wolfgang von Goethe]] un masse moor) wäd aan fieuw-hieuwigen [[Jambus]] mäd dän Begriep beteekend. {{Literatuurstump}} [[Kategorie:Dichtenge]] bvvrghbwsxqi1lc3rchdvrxj4mae8n9 0 7814 122781 114584 2023-08-18T16:56:58Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sir Peter Paul Rubens - Portrait of the Artist - Google Art Project.jpg|thumb|right|250px|Säärm-Oubieldenge, moald in [[1623]]]] '''Peter Paul Rubens''' (uk wäil ''Pieter Pauwel Rubens'' / ''Petrus Paulus Rubens''; * [[28. Juni]] [[1577]] in [[Siegen]]; † [[30. Moai]] [[1640]]) in [[Antwerpen]]) waas aan fon do bekoandste [[Moalerkunst|Moalere]] fon dän [[Barock]] un [[Diplomoat]] unner ju spoansk-habsburgiske Kroune. == Biespil-Wierke == <gallery> Peter Paul Rubens 090.jpg|Rubens sien twäide Wieuwmoanske Hélène Fourment mäd two fon hiere Bäidene, moald uum [[1636]] Rubens-landscape1635-1640.jpg|Loundskup, moald twiske [[1635]] un [[1640]] The Massacre of the Innocents by Rubens (1638) - Alte Pinakothek - Munich - Germany 2017.jpg|Die Bäidensmoort fon Betlehem, moald uum [[1638]] Bacchus.jpg|Bacchus, moald twiske [[1638]] un [[1640]] </gallery> [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Barock]] oapc6bjvnx5fl13bcptsp4oaykkznp7 0 7815 96746 2012-12-02T22:13:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Peter Paul Rubens]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Peter Paul Rubens]] 3zkx20tntp6b778lwbmp4wry032djpj 0 7816 96747 2012-12-02T22:14:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Peter Paul Rubens]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Peter Paul Rubens]] 3zkx20tntp6b778lwbmp4wry032djpj 0 7817 96752 96751 2012-12-02T22:25:52Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Begriepskloorenge}} Dän Noome '''Pieter Brueghel''' (uk wäil: Bruegel / Breugel / Breughel) druugen träin bekoande Moalere uut een Foamielje: * [[Pieter Brueghel (die Allere)]] * [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] * [[Pieter Brueghel III.]] ag8fo0vpyy0ikjnuk60kg0erp3z4kav 0 7818 96750 2012-12-02T22:25:01Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Pieter Bruegel]] nach [[Pieter Brueghel]]: do bee jungere bruukten bloot düsse Skrieuwwiese un die Allere uk mongs. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Pieter Brueghel]] 6dbdn1y6w0j2k015wwy55t4yum53107 0 7819 122776 116733 2023-08-18T16:48:47Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pieter Bruegel the Elder - The Painter and the Buyer, 1565 - Google Art Project.jpg|thumb|right|250px|In ju [[Teekenge]] ''Moaler un Kooper'' häd sik Brueghel wildääge säärm oubielded (sowät [[1565]])]] '''Pieter Brueghel die Allere''' (uk: Bruegel, Breugel, Breughel; uutboald [ˈbɾøːɣəl]; * uum [[1525]]/[[1530]] wildääge in [[Breda]]; †[[5. September]] [[1569]] in [[Brussel]]), naamd ''de Drol'' „die Snurrige“ af ''Buurenbruegel'', waas aan [[Moalerkunst|Moaler]] fon ju [[Niederlounde|niederloundske]] [[Renaissance]]. Hie is goud bekoand foar sien Bielden fon dät Lieuwend fon Buuren. Hie is die Foar fon [[Jan Brueghel (die Allere)|Jan Brueghel dän Allere]], die noch masse moaljende Ätterkuumere hiede, un [[Pieter Brueghel (die Jungere)|Pieter Brueghel dän Jungere]] un truch him die Grootfoar fon [[Pieter Brueghel III.]] == Biespil-Wierke == <gallery> Pieter Bruegel the Elder - The Dutch Proverbs - Google Art Project.jpg|Do holloundske [[Kweedewoud]]e Pieter Bruegel the Elder - The Tower of Babel (Vienna) - Google Art Project - edited.jpg|die Toudenbau fon Babel Pieter Bruegel d. Ä. 037.jpg|Dät Lound fon do Loaie (wät ap düütsk Schlaraffenland naamd wät) Pieter_Bruegel_the_Elder_-_Peasant_Wedding_-_Google_Art_Project_2.jpg|Ju Buurenhochtied - een Skilleroatsje, ju leeter fon sin Suun ättermoaked wude. </gallery> {{Normdaten|TYP=p|GND=118674013|VIAF=95761864}} {{SORTIERUNG:Brueghel, Pieter Allere}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Renaissance]] irluqfnne1r34va8xtrf83smtrb74gs 0 7820 96754 2012-12-02T22:45:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Allere)]] 0zm6fjatlvil0ve0tpvks8utpzjfuvh 0 7821 96755 2012-12-02T22:46:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Allere)]] 0zm6fjatlvil0ve0tpvks8utpzjfuvh 0 7822 96756 2012-12-02T22:47:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Allere)]] 0zm6fjatlvil0ve0tpvks8utpzjfuvh 0 7823 96757 2012-12-02T22:47:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Allere)]] 0zm6fjatlvil0ve0tpvks8utpzjfuvh 0 7824 96758 2012-12-02T22:48:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Allere)]] 0zm6fjatlvil0ve0tpvks8utpzjfuvh 0 7825 96759 2012-12-02T22:49:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Allere)]] 0zm6fjatlvil0ve0tpvks8utpzjfuvh 0 7826 96760 2012-12-02T22:50:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Allere)]] 0zm6fjatlvil0ve0tpvks8utpzjfuvh 0 7827 96761 2012-12-02T22:50:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Allere)]] 0zm6fjatlvil0ve0tpvks8utpzjfuvh 0 7828 96762 2012-12-02T22:51:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Allere)]] 0zm6fjatlvil0ve0tpvks8utpzjfuvh 0 7829 96763 2012-12-02T22:51:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Allere)]] 0zm6fjatlvil0ve0tpvks8utpzjfuvh 0 7830 96764 2012-12-02T22:51:42Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Allere)]] 0zm6fjatlvil0ve0tpvks8utpzjfuvh 0 7831 96765 2012-12-02T22:52:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Allere)]] 0zm6fjatlvil0ve0tpvks8utpzjfuvh 0 7832 96766 2012-12-02T22:52:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Allere)]] 0zm6fjatlvil0ve0tpvks8utpzjfuvh 0 7833 96767 2012-12-02T22:52:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Allere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Allere)]] 0zm6fjatlvil0ve0tpvks8utpzjfuvh 0 7834 122775 112797 2023-08-18T16:46:59Z T. Mikulski 13191 /* Biespilwierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Van Dyck Pieter Brueghel the Younger.jpg|thumb|right|200px|Pieter Brueghel (die Jungere), ''Portrait fon [[Anthonis van Dyck]]'']] '''Pieter Brueghel die Jungere''' (uk: Bruegel, Breugel, Breughel; uutboald [ˈbɾøːɣəl]; bädden in [[1564]] in [[Brussel]]; stuurwen in [[1638]] in [[Antwerpen]]) waas aan bekoanden Moaler uut Flandern. Hie waas die Suun fon [[Pieter Brueghel (die Allere)|Pieter Brueghel dän Allere]], die Foar fon [[Pieter Brueghel III.]], uur dän nit ful bekoand is un die Bruur fon [[Jan Brueghel (die Allere)|Jan Brueghel dän Allere]], die uk noch masse Moalere unner sien Ätterkuumere hiede. == Biespilwierke == Pieter Brueghel die Jungere häd masse Skilleroatsjen fon sin Foar kopierd (t.B. ju Buuren-Weerskup un die Touden fon Babel): <gallery> The Skaters - Pieter Brueghel.png|[[Sköäweljen|Sköäwelere]] Brueghel, Jan I - Christ in the Storm on the Sea of Galilee - 1596.jpg|Kristus in dän Stoarm ap dän See Genesaret Pieter Bruegel d. J. - Bauernhochzeit.jpg|Ju Buuren-Weerskup The Tower of Babel, oil on panel painting by Pieter Brueghel the Younger.jpg|Touden fon Babel </gallery> {{Normdaten|TYP=p|GND=119524759|VIAF=106974142}} {{SORTIERUNG:Brueghel, Pieter Jungere}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Renaissance]] hibzwnl3p7gbokwruxrupjahfsm39bs 0 7835 96805 2012-12-03T19:19:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] ih3mtguix9i2wwpr4x6bzlnlfk9mujj 0 7836 96806 2012-12-03T19:19:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] ih3mtguix9i2wwpr4x6bzlnlfk9mujj 0 7837 96807 2012-12-03T19:19:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] ih3mtguix9i2wwpr4x6bzlnlfk9mujj 0 7838 96808 2012-12-03T19:20:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] ih3mtguix9i2wwpr4x6bzlnlfk9mujj 0 7839 96809 2012-12-03T19:20:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] ih3mtguix9i2wwpr4x6bzlnlfk9mujj 0 7840 96810 2012-12-03T19:21:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] ih3mtguix9i2wwpr4x6bzlnlfk9mujj 0 7841 96811 2012-12-03T19:21:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] ih3mtguix9i2wwpr4x6bzlnlfk9mujj 0 7842 96812 2012-12-03T19:22:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] ih3mtguix9i2wwpr4x6bzlnlfk9mujj 0 7843 96813 2012-12-03T19:22:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] ih3mtguix9i2wwpr4x6bzlnlfk9mujj 0 7844 96814 2012-12-03T19:22:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] ih3mtguix9i2wwpr4x6bzlnlfk9mujj 0 7845 96815 2012-12-03T19:23:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] ih3mtguix9i2wwpr4x6bzlnlfk9mujj 0 7846 96816 2012-12-03T19:23:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] ih3mtguix9i2wwpr4x6bzlnlfk9mujj 0 7847 96817 2012-12-03T19:23:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] ih3mtguix9i2wwpr4x6bzlnlfk9mujj 0 7848 96818 2012-12-03T19:24:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] ih3mtguix9i2wwpr4x6bzlnlfk9mujj 0 7849 96819 2012-12-03T19:24:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pieter Brueghel (die Jungere)]] ih3mtguix9i2wwpr4x6bzlnlfk9mujj 0 7850 122806 105136 2023-08-18T17:44:09Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pierre-Auguste Renoir - Autoportrait, 1899.jpg|thumb|right|250px|Säärm-Oubieldenge fon Pierre-Auguste Renoir; moald in 1899]] '''Pierre-Auguste Renoir''' (bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> ap dän [[25. Februoar]] [[1841]] in [[Limòtges]] stuurwen ap dän [[3. Dezember]] [[1919]] in [[Canha de Mar]] <small>([[Oksitioansk]]e Steeden-Noomen; Frantsöösk: ''Limoges'' / ''Cagnes-sur-Mer''</small>)) waas aan [[Moalerkunst|Moaler]] fon dän [[Impressionismus]]. == Biespil-Wierke == <gallery> Pierre-Auguste Renoir - Mademoiselle Romaine Lascaux.jpg|Dät Wucht Romaine Lascaux; moald in [[1864]] Pierre-Auguste Renoir, Le Moulin de la Galette.jpg|Dons in dän Moulin de la Galette; moald in [[1876]] Renoir Doges' Palace, Venice.jpg|Dät Dogen-Kastäil in [[Venedig]]; moald in [[1881]] Pierre-Auguste Renoir 141.jpg|Fruchte fon dät Suude, moald in [[1881]] </gallery> == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Impressionismus]] [[Kategorie:Moalerkunst]] bp70jixd5qv5t42mevx17daiud1c3w3 0 7851 106977 96867 2013-04-13T13:02:55Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 30 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q193897]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki Aan '''Pinsel''' is een Reewe uut aan Steel un Hiere, Bäärsten, af Kunststof-Spiere, dät foar aaln tou dät Apdreegen fon floudige af lubberge [[Faawstoffe]] (un aal sowät) tjoont. Deeruum is die Pinsel een wichtige Reewe in ju [[Moalerkunst]], man uk in masse ferskeedene Hondwierke. Ieuwenske dän Bruuk tou dät Apdreegen fon Faawe wäide Pinsele uk as fienere Bäärsele bruukt, t.B. tou dät skeen moakjen fon fuunene Stukke in ju [[Archäologie]]. <gallery> Brushes 1.jpg|Groafe Pinsele, do tou't Glääsmoaljen bruukt wäide Bielde:Brushes 2.jpg|Fiene Pinsele, do tou't Glääsmoaljen bruukt wäide Bielde:Stetky.jpg|Groafe Pinsele, do tou't Woogebemoaljen bruukt wäide Bielde:Paintbrushes.jpg|Noch moor ferskeedene Moal-Pinsele </gallery> [[Kategorie:Hondwierk]] [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Reewe]] b97l6u1zpmrcytgbqoaqtzjzg18vlg9 10 7852 96896 96833 2012-12-04T17:39:06Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki *... Ju [[Wäädsee]] ap ju Lieste fon dät [[UNESCO-Waareldäärwgoud]] stoant? *... Ju [[Kornisk]]e Sproake wier tou Lieuwend broacht is, ätter dät ju al foar 200 Jier uutstuurwen waas? *... Me mäd [[Auger-Elektrone-Spektroskopie (AES)|Auger-Spektroskopie]] Loagen bit ap eenige Atomtjukten analysierje kon? *... Minnerhaidssproaken oafte moor [[Phonem]]e hääbe as Moorhaidssproaken? *... [[Theodor Mommsen]] ju [[Nobelpries foar Literatuur]] in 1902 kriegen häd? *... Ju Stääd [[Chongqing]] bolde so groot as [[Aastriek]] is? *... Dät [[germaniske Näiheedendum]] ap Ieslound n stoatelk anärkoande Religion is? 2xtkyj1gh9kwibyhyt2sd09m6tpscc9 14 7853 96828 2012-12-03T20:16:16Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Seeke]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Seeke]] 990reh0gldqpfgoa8pfgae1m5wwhqhi 14 7854 96829 2012-12-03T20:16:38Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Haudkategorie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Haudkategorie]] 4gmbzus35enyb8wir3728qoj9hojh87 0 7855 106234 105137 2013-03-11T11:18:45Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7315]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Porträt des Komponisten Pjotr I. Tschaikowski (1840-1893).jpg|thumb|right|250px|'''Pjotr Iljitsch Tschaikowski''';<br> oubielded in [[1893]] truch<br>[[Nikolai Dimitrijewitsch Kusnezow (Moaler)|Nikolai Dimitrijewitsch Kusnezow]]]] '''Pjotr Iljitsch Tschaikowski''' ([[Rusk]]: Пётр Ильи́ч Чайко́вский , wietenskuppelke [[Transliteration]] ''Pëtr Il’ič Čajkovskij'', düütsk ''Peter Tschaikowski''; bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> ap dän 25. April ätter dän julionanske / dän 7. Moai [[1840]] ätter dän gregorioanske Kalänner in [[Wotkinsk|Kamsko-Wotkinski Sawod]]; suurwen ap dän 25. Oktober ätter dän julioanske / dän 6. November [[1893]] ätter dän gregorioanske Kalänner in [[Sänt Päitersbuurich]] waas aan [[Ruslound|rusken]] [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] fon ju [[Romantik]]. == Foutnooten == <references/> {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:Romantik]] rk7surkb2f1bagkghlr4xwd3o6qq5pr 0 7856 96926 96839 2012-12-05T02:56:46Z MerlIwBot 2953 Bot: Entferne: [[de:UNESCO-Welterbe]] (strongly connected to [[stq:UNESCO-Waareldäärwe]]) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Maailmanperintökohde 772b tunnusosa.svg|100px|right|Dät Teeken fon dät UNESCO-Waareldäärwgoud]] Ju [[UNESCO]] teekent waareldwied besunnere Steeden as [[UNESCO-Waareldäärwgoud]] uut. Dät skäl een Teeken sätte foar ju Bewoarenge fon do Steeden. Dät Waareldäärwgoud unnerdeelt sik in [[UNESCO-Waareldnatuuräärwgoud|Waareldnatuuräärwgoud]] un [[UNESCO-Waareldkultuuräärwgoud|Waareldkultuuräärwgoud]]. In [[Fräislound]] rakt dät foar bee een Biespil, näämelk Deele fon ju [[Wäädsee]] as Waareldnatuuräärwgoud un dät [[Yr. D.F. Woudagemaal]] een Skäpwierk ([[Lemsterlân]]). {{stump}} [[Kategorie:Fereende Natione]] 9jtya972bh25vt7y5pysfsykinmx7cz 0 7857 122088 122087 2023-02-23T16:05:57Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1492]]: [[Christoph Kolumbus]] findt as eersten Europäer dät karibiske Ailound [[Hispaniola]]. * [[1848]]: Ju wierstrieuwjende [[Prüüske Nasjonoalfersammelenge]] wäd fon Köönich [[Freerk Wülm IV.]] truch Feroardenge aplooset. Ap dän sälge Dai brangt die Köönich [[Prüüske Ferfoatenge (1848/1850)|een Ferfoatenge]] ätter sien oaine Foarstaalengen ruut. * [[2014]]: Mäd ju Köär fon [[Bodo Ramelow]] toun Ministerpräsident fon dät Lound [[Thüringen]] roaket foar't eerste Moal n Politiker fon juu Paatäi [[Ju Linke]] düsse Staalenge. * [[2017]]: Spanien lukt dän [[Europäisken Hoaftbefeel]] juun do politisk ferfoulgede Liede fon ju ousätte [[Katalonien|kataloanske]] Regierenge tourääch, man do nasjonoale Hoaftbefeele in Spanien blieuwe bestounden. == Tou Waareld keemen == * [[1903]]: [[Johannes Heesters]], niederloundsken Tjooterspieler, die noch in't Oaler fon 107 Jiere spiedelde. Hie stoorf in [[2011]] mäd 108. == Stuurwen == * [[1791]]: [[Wolfgang Amadeus Mozart]], klassisken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] * [[1926]]: [[Oscar Claude Monet]], impressionistisken Moaler * [[2013]]: [[Nelson Mandela]], [[Suudafrikoa|suudafrikoansken]] Fräidumsstrieder un Politiker * [[2021]]: [[John Miles (Musiker)|John Miles]], britisken Musiker [[Kategorie:Dezember]] p2k1bjdsd2u2njtslv1kxc7x78dco0e 0 7858 116687 116237 2018-02-24T14:07:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Skjonisse == * [[1824]]: In ju [[Slacht bie Ayacucho]] roakje do suudamerikoanske Unouhongegaidstriedere unner [[Simón Bolívar]] een wichtige Uurwinngenge uur [[Spanien]]. * [[1893]]: In Paris smit die [[Anarchismus|Anarchist]] [[Auguste Vaillant]] aan sälwenbauden Sprängkörper fon ju Toukieker-Galerie in dän Deputierden-Koomer. Aan Ouoardenden wäd bie ju Aktsjoon ferseerd. Vaillant wäd leeter tou'n Dood feruurdeeld un ap'n [[5. Februoar]] [[1894]] waigjucht. * [[2007]]: Ju [[Wikipedia]] ap [[Seeltersk]] häd 500 Sieden. == Tou Waareld keemen == * [[1946]]: [[Sonia Gandhi]], indiske Politikerske == Stuurwen == * [[1625]] - [[Ubbo Emmius]], fräisken Historiker. [[Kategorie:Dezember]] gdgf85pbkaqdy9mluhtyx7m0ik3t21v 0 7859 121725 110126 2022-11-17T15:19:20Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ubbo-Emmius.jpg|thumb|right|150px|Ubbo Emmius]] [[Bielde:Emmius geboortehuis.jpg|thumb|150px|Gebuurshus fon Ubbo Emmius in Greetsiel]] [[Bielde:Emmius plaquette.jpg|thumb|150px|Toanktoafel bie sien Gebuurssteede in Greetsiel]] '''Ubbo Emmius''' (* [[5. Dezember]] [[1547]] in [[Greetsiel]] in [[Aastfräislound]]; † [[9. Dezember]] [[1625]] in [[Gräinen]]) waas aan [[Fräisen|fräisken]] evangeelsk-reformierden Theologe, Historiker, Pädagoge un Gruundengsrektor fon ju [[Universität Groningen]] (Niederlounde). == Skichte == Ubbo Emmius wuude as Suun fon n evangelisk-reformierten Pastor Emme Dyken un sien Wieuw Elke Tjarda, Buurmästerdoochter uut Norden (Aastfräislound), 1547 in Greetsiel bädden. Hie gung ätter ju Latienskoule in [[Oamde]] un leeter ätter dät Gymnasium illustre in [[Bremen]]. As hie kloor waas in Bremen geen hie wieruume ätter Norden un foulgede deer noch two Jiere an ju Latienskoule. In dät Jier 1570 studierde Emmius an ju Universität Rostock,<ref>Sjuch deerfoar n Sitoat [http://purl.uni-rostock.de/matrikel/100028686 Immatrikulation fon Ubbo Emme] in dät Rostocker Matrikelportoal</ref> wier die Historiker David Chyträus him blieuwend inspirierde. 1574 moast hie uum de Dood fon sien Baabe wieruume ätter Greetsiel. Two Jiere leeter ferliet hie dät aastfräiske Fiskerstäärp un wonnerde ätter dät Suude wai. Hie loopede bie dän [[Rhien]] deel un besoacht Heidelberg un Freiburg im Breisgau, un keem in Basel bie dät Grääf fon sien Foarbield Erasmus fon Rotterdam un eendete ju Räise in Genf, wier hie studierde. Deer seech hie dän theologisken Twist twiske do Lutheroaner un Reformierden. In disse Stääd, wier dän Humanismus sien remormatoriske Linie reeked wuude, foont Emmius sien fäästen Standpunkt, dän religiösen un politisken.<ref>Derk de Haan: ''Ubbo Emmius''</ref> In dät Jier 1578 geen hie ätter Aastfräislound wieruume. An him wuuden in Norden alternativ Pestooramt un Rektoroat fon ju Latienskoule anbeeden. Hie äntskat him foar ju Oarbaid as Rektor fon sien oolde Skoule, wäkke däälich dän Noomen Ulrichsgymnasium dreecht, un bleeuw deer njuugen Jiere. In dät Jier 1587 wuude hie dät Offer fon dän Religionsstried fon ju aastfräiske Groafefamilie un geen in 1588 ätter [[Lier (Stääd)|Lier]] wai, wier hie uk Rektor fon ju Latienskoule waas. Disse Latienskoule wier Emmius oarbaidede häd däälich dän Noomen Ubbo-Emmius-Gymnasium. In dät Jier 1596 geen hie ätter Gräinen wai un wuude deer Gruundengsrektor fon ju Universität. Hie stoorf in Dezember 1625. == Wierke == N groot Deel fon sien wietenskuppelk Wierk beluukt sik ap dän religiösen un politisken Stried in sien Tied. Fon do Niederlounde uut skreeuw hie Bräife ätter do lutheriske Hofpaatäi in Aurk un ju absolute Foarstenheerskup in Aastfräislound. Sein apkloorende Bouke un Skrifte wuuden eepentlik ferbaand. [[Bielde:Ubbo Emmius - Ostfriesland (1595).jpg|thumb|Ubbo Emmius’ Koarte Ostfrieslands fon 1595.]] Sien berümdste Wierke sunt do ''Rerum Frisicarum historiae libri 60'', do säkstich Bouke fon ju fräiske Skichte, mäd ne gjucht seküüre Koarte fon Aastfräislound. Sien politiske Skrifte un Bräife mäd do Upperljuude fon sien Tied, deer hie dät Moanskegjucht uum sik juunsätte tou do Behöörden ferdäägenet, känteekenje him as n Foarlooper fon dät Parlamentarismus un dät Revolutionsgjucht, wierfon ne direkte Linie ätter Jean-Jacques Rousseau un in ju Frantsööske Revolution gungt. * ''Opus chronologicum novum : pluribus partibus constans''. - Groningae : Elsevir / Sassius, 1619. [http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:hbz:061:1-5302 Digitalisierte Ausgabe] * ''Appendix genealogica illustrando operi chronologico adjecta''. - Groningae : Elsevir, 1620. [http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:hbz:061:1-5179 Digitalisierte Ausgabe] fon Universitäts- un Loundsbibliotheek Düsseldorf == Noomenreeker == Ätter Ubbo Emmius sunt benaamd: * dät ''Ubbo-Emmius-Gymnasium'' in Lier * ju ''Ubbo Emmius-Schule'' (Gruundskoule) in Greetsiel * ju ''Scholengemeenschap Ubbo Emmius'' (Gesamtskoule) in [[Stadskanaal]] * ju ''Ubbo-Emmius-Klinik'' in Aurk un Norden * ju ''Ubbo-Emmius-Straße'' in Norden, Großefehn, Aurk, Oamde un Lier, as uk ju ''Ubbo-Emmiusstraat'' in [[Gräinen]] un uur niederloundske Täärpe un Stääde * ju ''Ubbo-Emmiussingel'' (Ringwal) in Gräinen == Uutgoawen == * Ubbo Emmius: ''Friesische Geschichte''. 6 Beende. Uut et Latiensk uursät fon Erich von Reeken. Wörner, Frankfurt am Main 1981, ISBN 3-88782-000-2. == Literatuur == * Gudrun Anne Dekker: ''Ubbo Emmius: Leben, Umwelt, Nachlass und Gegenwart''. <!--Bitte Verlag, Erscheinungsort und -jahr angeben. Die Biographie zeichnet nicht nur chronologisch den beruflichen Werdegang und die berühmten Werke und Karten von Ubbo Emmius nach, sondern beleuchtet darüber hinaus das private und familiäre Leben sowie die Persönlichkeit des bedeutenden Mannes.--> * Ernst Friedländer: ''[https://de.wikisource.org/wiki/ADB:Emmius,_Ubbo Emmius, Ubbo.]'' In: ''Allgemeine Deutsche Biographie'' (ADB). Beend 6, Duncker & Humblot, Leipzig 1877, Siede 89 f. * Derk de Haan: ''Ubbo Emmius'', in: Derk de Haan (Hrsg.): ''400 Jahre Ulrichsgymnasium Norden. 1567–1967''. Ulrichsgymnasium, Norden 1967, Siede 88 * W. J. Kuppers (Hrsg.): ''Ubbo Emmius. Een Oostfries geleerde in Groningen / Ubbo Emmius. Ein ostfriesischer Gelehrter in Groningen''. [[Gräinen]] un [[Oamde]] 1994 – mäd ne uutfüürelk Bibliografie * Günther Möhlmann: ''[http://www.deutsche-biographie.de/sfz13190.html Emmius, Ubbo.]'' In: ''Neue Deutsche Biographie'' (NDB). Band 4, Duncker & Humblot, Berlin 1959, ISBN 3-428-00185-0, Siede 486 == Links == {{CommonsLittik|Ubbo Emmius}} * [http://www.martherus.com/genealogy/getperson.php?personID=I983&tree=martherus Stamboom] * [https://web.archive.org/web/20160225082355/http://www.ostfriesischelandschaft.de/obio/detail.php?id=22 Biographisches Lexikon Ostfriesland] * [http://www.kulturportalnordwest.de/index.php?option=com_content&view=article&id=50:ubbo-emmius&catid=113:ostfrkemenschen&Itemid=16 Ubbo Emmius in dät Kulturportal Nordwest] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{DEFAULTSORT:Emmius, Ubbo}} [[Kategorie:Fräiske Persoon]] [[Kategorie:Historiker]] [[Kategorie:Theologe]] ex0c9vlw3gtkzqckkaclrxocxuv739z 14 7860 96853 96844 2012-12-03T21:42:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Fräiske Persoon]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Kategorie:Fräiske Persoon]] 4k5bpdh296z04bk0n1r5po67o6kg7xx 14 7861 96845 2012-12-03T21:37:13Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Theologie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Theologie]] kf2udy7288v5hghozx72bfj6hni865l 14 7862 96846 2012-12-03T21:37:27Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Religion]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Religion]] only9ud1udn8f5btoux89il0pc6tjf9 0 7863 118243 112129 2019-03-25T15:58:06Z Heinz 88 /* Skjoonisse */ wikitext text/x-wiki Die '''25. Dezember''' is die fäärme [[Wienoachten|Wienoachts]]-Fierdai. Die Dai in't Foaren, die [[24. Dezember]], is indäid naan amtelken Fierdai, man in dän Sin, dät die Foaräiwend [[Liturgie|liturgisk]] al tou dän ätterfoulgjende Dai heert, wädt hie daach as [[Hilligen Äiwend]] fiert. Die [[26. Dezember]] is die twäide Wienoachtsfierdai. == Skjoonisse == * [[1758]]: Een apgruunde fon Boan-Bereekenge al fon [[Edmond Halley]] foaruuttälde [[Komeet]]en-Ferskienenge wäd fon dän [[Astronomie|astronomisk]] buppewoanelk bieldeden Buur [[Johann Georg Palitzsch]] blouked. Die Komeet hat deerfon [[Halley sin Komeet]]. * [[1993]]: Bie aan Bround-Ounsleek ap een Fluchtlings-Heem in't släsiek-holstenske [[Koldenkarken]] (plattdüütsk, düütsken Noome: Kaltenkirchen) stäärft aan Turke. == Bädden == === Twieuwelfaale === * Ätter dän julioanske Kalänner is [[Isaac Newton]] ap dän [[25. Dezember]] [[1642]] bädden, man ätter dän gregorioanske Kalänner, dän do Ängloundere do noch nit uurnuumen hieden, eerste ap dän [[4. Januoar]] [[1643]]. == Stuurwen == * [[1977]] - [[Charlie Chaplin]], Komiker. [[Kategorie:Dezember]] mitnui184iq7myaa4ne8wp89y7h4pwb 0 7864 123359 123356 2024-03-15T16:09:25Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki '''Pop Art''' is een Gjuchte fon ju [[Bieldende Kunst]], ju in do njuugentienhunnertfüüftiger Jiere in [[Änglound]] un do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] apkoom as Juunbewäägenge juun dän abstrakte [[Expresjonismus]], die ätter ju Meenenge fon do Pop-Art-Fertreedere tou intellektuell waas. In ju Pop Art skuul dät aal eenfacher un naier bie dät Foulk weese un dät Lieuwend fon alledeege wude tou een Kunst-Objekt. Tou Begin bekiekede me in ju Pop Art ju Konsum-Sälskup täämelk uunkritisk, man leeter waas deer uk moor Kritik oane. Die bekoandste Kunstler fon ju Pop Art waas wäil [[Andy Warhol]]. <gallery> LOVE sculpture NY cropped.jpg SoupCanParody.jpg </gallery> {{BieldendeKunstStump}} [[Kategorie:Bieldende Kunst]] 1m268eukq1vfj60nff26c7su3kypcau 0 7865 105143 99985 2013-03-08T18:49:37Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 59 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q8350]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Posaune.jpg|thumb|right|250px|Posaune]] Ju '''Posaune''' is een joop Blikbleesinstrumänt, dät uum sien grootstendeels zylindrisk Ruur tou do Trumpäiten-Instrumänte täld wäd. Ju bekoandste Baufoarm is ju ''Toach-Posaune'', deerbie aan Toach roane un ruut leeken wäd, uum ju Toonhööchte tou feruurjen. Man dät rakt uk wäkke mäd Hälp-Ventile, un indäid as een Sunnerfoarm uk skiere Ventil-Posaunen. Posaunen rakt dät in unnerskeedelke Toonhööchten, maast sunt dät Tenor- un Bassposaunen. {{Musikstump-links}} mklw3i02wpwrjty8iz2nb0zdmegs5f7 4 7868 97406 97325 2012-12-12T18:00:37Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Projekte]] nach [[Wikipedia:Projekte]]: is je een Projektsiede wikitext text/x-wiki * [[Wikipedia:Foarsleek fon aan Jiersploan]] fxzsycnfl3zr8outfw060u3g5tly2wa 0 7869 120580 109086 2022-03-01T00:26:06Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 wikitext text/x-wiki '''Lutz Niethammer''' (bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> in [[1939]]) is n düütsken [[Historiker]]. == Wierke == * ''Lebenserfahrung und kollektives Gedächtnis. Die Praxis des „Oral History“.'' Frankfurt am Main: Syndikat, 1980. ISBN 3-8108-0142-9 * ''Die volkseigene Erfahrung. Eine Archäologie des Lebens in der Industrieprovinz der DDR.'' Berlin: Rowohlt, 1991. ISBN 3-87134-009-X == Literatuur == * Patrick Bahners: ''Der kontrollierte Vergesellschafter. Zum 70. Geburtstag von Lutz Niethammer''. In: ''[[Frankfurter Allgemeine Zeitung]]'', 21. Dezember 2009. == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20120915015131/http://www.histinst.uni-jena.de/prof_niethammer.html Prof. em. Dr. Lutz Niethammer] (Universität Jena) == Foutnooten == <references/> {{Normdaten|GND=121659038|NTA=069238995|LCNAF=n80096692|VIAF=73874297}} {{DEFAULTSORT:Niethammer, Lutz}} [[Kategorie:Historiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] f79lc5pwlhr4i31ownfi59g43zpczv9 0 7871 97407 2012-12-12T18:00:37Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Projekte]] nach [[Wikipedia:Projekte]]: is je een Projektsiede wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Projekte]] c0y7z70nmw04lbc7nj7foqze7pokxts 6 7877 121226 97745 2022-07-31T10:18:35Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Walter deeken |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 55alr726pazob1p8e6hl6uexgaqr8qe 6 7878 121225 97752 2022-07-31T10:18:17Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} robg977jv679hnxm209gj3qiifefwlz 6 7879 121224 97754 2022-07-31T10:17:56Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Chronik Moorkultur |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 36w35zs806eg4q9ehhraxkm0kf6d6os 6 7880 121215 97756 2022-07-31T10:09:54Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Eedgreeuwen |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Bild-PD-alt}} [[Kategorie:Eedgreeuwen]] lt67md3o293abxwazkkgpjf1qrg8w81 6 7881 121223 97758 2022-07-31T10:17:29Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Chronik Koloniesträite |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 7a8zh741v3w80r0do0lk3z9ck03vgrz 6 7882 121222 97760 2022-07-31T10:16:48Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} b1jmha4ymb7pdwkxpn2hx7uq3x4c9eu 6 7883 121221 97762 2022-07-31T10:16:24Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = Chronik Moorkultur Roomelse |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 11oe39gl41b1w4a3z57ciokid7gc85o 6 7884 121220 97764 2022-07-31T10:15:34Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} b1jmha4ymb7pdwkxpn2hx7uq3x4c9eu 6 7885 121219 97765 2022-07-31T10:15:20Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = nit bekoand |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} b1jmha4ymb7pdwkxpn2hx7uq3x4c9eu 6 7886 121211 97767 2022-07-31T10:05:42Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 75az5eqn4oexpxzar77tlyf5q2achkw 0 7887 97869 2012-12-22T15:14:44Z Horst-schlaemma 4752 Fäärelaited ätter [[Stralsund]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stralsund]] lrzh917l4j9a6jda74u7421sdn0288c 6 7888 121210 98132 2022-07-31T10:05:29Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 75az5eqn4oexpxzar77tlyf5q2achkw 6 7889 121209 98134 2022-07-31T10:05:08Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 75az5eqn4oexpxzar77tlyf5q2achkw 6 7890 121208 98137 2022-07-31T10:04:56Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = {{PAGENAME}} |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 75az5eqn4oexpxzar77tlyf5q2achkw 0 7891 98140 2012-12-24T15:05:20Z Bernd 1291 Bernd verschob Seite [[Geskichte fon do skäddeler Skoulen]] nach [[Geskichte fon do Skäddeler Skoulen]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Geskichte fon do Skäddeler Skoulen]] gpoqaa7b9n7pshlsnaack11qq1dwwdq 6 7892 120942 98141 2022-07-17T14:05:17Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Molkerei-1970.jpg |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} a4io6zuyn9yjozh233i4u6avqozcjxh 6 7893 120941 98144 2022-07-17T14:04:52Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Chronik Moorkultur Ramsloh |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 8298qdny1qrnpnocmgpy3bpvpdleago 6 7895 120940 98148 2022-07-17T14:04:19Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = GemeindeStr.jpg |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} gvzmatza7yzlfrjxxzf72ml033s671y 6 7896 120939 98150 2022-07-17T14:03:46Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Vorstand Seelter Buund.jpg |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 9k8uaalhq95li08bu3xs5uwqgui9l7i 6 7897 120938 98154 2022-07-17T14:03:03Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Schule50er.jpg |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 9xor9z89ur9mlt20js6cw0d2hv2bh0q 6 7898 120937 98156 2022-07-17T14:02:29Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Schule-Bokel.jpg |Quelle = oaine Bielde |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} q2dv028bwf2qgv72mc4ceglqayg3v7a 6 7899 120936 98160 2022-07-17T14:01:47Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Gemeinde-alt.jpg |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} h8c7o2q3e309ntlabwp2yi4izpegzvj 6 7900 120935 98162 2022-07-17T14:01:20Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Strücklingen um 1932.jpg |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 90jt1au4o16p9lemttoag43mxe3jg9o 6 7901 120934 98167 2022-07-17T14:00:56Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Maiglöckchensee-2.jpg |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 4gc94erd76z0eaw086e0bnx7qb0nv2p 6 7902 120933 98169 2022-07-17T14:00:28Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = GemeindeScharrel.jpg |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} aelobzqmn19wyvbmft9n6nf47ja7awl 6 7903 120932 98171 2022-07-17T13:59:52Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Ramsloh-1970.jpg |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} ml7r3ytoxsocg6da0opctfa5o7jab8r 6 7904 120931 98173 2022-07-17T13:59:18Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = MolkereiBokelesch.jpg |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} dodi8h2do5g2xylewkr5o0x7uvqepkx 6 7905 120930 98182 2022-07-17T13:58:49Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = MolkereiScharrel.jpg |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} oslsavpep4amkot7vfkqm4djrbuk1n4 6 7906 120928 120927 2022-07-17T13:57:43Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Fermesand.jpg |Quelle = oaine Bielde |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} e6kgcfk7m1ldmxihw91abxkvbyo6hlk 6 7907 120929 120926 2022-07-17T13:58:01Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = HauswSchule.jpg |Quelle = oaine Bielde |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} alcxblaby2kdfghlw1bsat6y0rr6xsj 6 7908 120925 98189 2022-07-17T13:55:31Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Boukeläsk Skoule |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} tagk9jhfd2t2fryb39wuxwl13l4qyay 6 7909 120924 98234 2022-07-17T13:53:25Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Skäddeler Ticheläi |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 1h7c2kafi4fiw3g5cpa24ywdhhmmxq8 6 7910 120923 98237 2022-07-17T13:52:51Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Skäddeler Ticheläi mäd hooltenen Bäidentuun, 1954 |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} dvfdfgwqrpq3nqz2bm0s5n9tawhst32 6 7911 120906 98269 2022-07-15T15:39:16Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Bäidenstuun Seedelsbierich |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 3rmhnoe283e0b8yf4r8zqb3p62aekn5 6 7912 120905 98280 2022-07-15T15:37:59Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Evangeelske Säärke Seedelsbierich |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 5o2ywvuibhotldvurnm60j3vj7o6aw3 6 7913 120904 98357 2022-07-15T15:37:08Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Skäddel in do 1960-er Jiere |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} bsaxmr5gxeutvohxkzgi1hs0z0z7v47 6 7914 120903 98362 2022-07-15T15:36:10Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Skäddeler Skoule-1950er |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} n9pxgpa5mkdx4rasu2jutm5a9itnnd2 6 7915 120902 98363 2022-07-15T15:34:39Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Skäddeler Säärke mäd Säärkhof |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} afau0gaqboyhu4l1giwkr8agca5tk1w 6 7916 120901 98367 2022-07-15T15:33:18Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Bie ju Skäddeler Säärke 1950er Jiere |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} r942c7j765o1bpnwkw9l1tikg0idda0 0 7917 110820 105145 2015-05-18T21:59:47Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC /* Z */ wikitext text/x-wiki <center>[[#A|A]] - [[#B|B]] - [[#C|C]] - [[#D|D]] - [[#E|E]] - [[#F|F]] - [[#G|G]] - [[#H|H]] - [[#I|I]] - [[#J|J]] - [[#K|K]] - [[#L|L]] - [[#M|M]] - [[#N|N]] - [[#O|O]] - [[#P|P]] - [[#Q|Q]] - [[#R|R]] - [[#S|S]] - [[#T|T]] - [[#U|U]] - [[#V|V]] - [[#W|W]] - [[#X|X]] - [[#Y|Y]] -[[#Z|Z]]</center> Hierunner rakt et ne Lieste fon klassiske Komponiste. ==A== [[Torstein Aagaard-Nilsen]] - [[Els Aarne]] - [[Evald Aav]] - [[Antonio Maria Abbatini]] - [[Keiko Abe]] - [[Komei Abe]] - [[Ryotaro Abe]] - [[Karl Friedrich Abel]] - [[Petrus Abaelardus|Pierre Abélard]] - [[Hans Abrahamsen]] - [[Juan Manuel Abras]] - [[Jean Absil]] - [[Adolphe Adam]] - [[Bernardo Adam Ferrero]] - [[John Adams (componist)|John Adams]] - [[John Luther Adams]] - [[Leslie Adams]] - [[Richard Addinsell]] - [[Thomas Adès]] - [[Helen Adie]] - [[Samuel Adler]] - [[Georges Aeby]] - [[Agostino Agazzari]] - [[Johan Joachim Agrell]] - [[Alexander Agricola]] - [[Johann Friedrich Agricola]] - [[Martin Agricola]] - [[Dionisio Aguado]] - [[Sebastian Aguilera de Heredia]] - [[Julián Aguirre]] - [[Kalevi Aho]] - [[Harri Ahmas]] - [[Gregor Aichinger]] - [[Toshio Akiyama]] - [[Jehan Alain]] - [[José Alamá Gil]] - [[Isaac Albéniz]] - [[Mateo Antonio Perez Albeniz]] - [[Pedro Albéniz y Basanta|Pedro Pérez de Albéniz y Basanta]] - [[Eugen d'Albert]] - [[Karel Albert]] - [[Stephen Albert]] - [[Giuseppe Matteo Alberti]] - [[Tomaso Albinoni]] - [[Johann Albrechtsberger|Johann Georg Albrechtsberger]] - [[Aleksandr Aleksandrov]] - [[Franco Alfano]] - [[Kenneth J. Alford]] - [[Hugo Alfvén]] - [[Charles-Valentin Alkan]] - [[Henk Alkema]] - [[Gregorio Allegri]] - [[Robert Allmend]] - [[António Vitorino D'Almeida]] - [[Atso Almila]] - [[Flor Alpaerts]] - [[Francesco Saverio Altamura]] - [[Johann Ernst Altenburg]] - [[Johann Christoph Altnikol]] - [[Modest Altschuler]] - [[Antonio Álvarez Alonso]] - [[Germán Álvarez Beigbeder]] - [[William Alwyn]] - [[Masamichi Amano]] - [[André Amellér]] - [[Fikrət Əmirov]] - [[John Amner]] - [[Raine Ampuja]] - [[Joachim Andersen]] - [[Magnus F. Andersson]] - [[Cornelis Andriessen]] - [[Hendrik Andriessen]] - [[Jurriaan Andriessen (componist)|Jurriaan Andriessen]] - [[Louis Andriessen]] - [[Willem Andriessen]] - [[Giovanni Francesco Anerio]] - [[Felice Anerio]] - [[Bonifacio Domenico Pasquale Anfossi]] - [[Jean Henry d'Anglebert]] - [[Pablo Anglés Galindo]] - [[Giovanni Animuccia]] - [[Caroline Ansink]] - [[George Antheil]] - [[Hiroshi Aoshima]] - [[Teodoro Aparicio Barberán]] - [[Nicolay Apollyon]] - [[Hans Erich Apostel]] - [[Bert Appermont]] - [[Louis-Claude d'Aquin]] - [[Jean-Baptiste Arban]] - [[Jakob Arcadelt]] - [[Aleksandr Archangelski]] - [[Arie den Arend]] - [[Anton Arenski]] - [[Rob Ares]] - [[Isabel Aretz]] - [[Guido van Arezzo]] - [[Dominick Argento]] - [[Jean Arimont]] - [[Thomas Arne]] - [[Finn Arnestad]] - [[Malcolm (Henry) Arnold]] - [[Samuel Arnold]] - [[Juan Crisóstomo de Arriaga]] - [[Pascual Emilio Arrieta y Corera]] - [[Perfecto Artola Prats]] - [[Nikolaj Artzibushev]] - [[Joseph Ascher]] - [[Daniel Asia]] - [[Miguel Asins Arbó]] - [[Boris Asafjev]] - [[Vicente Asencio Ruano]] - [[Gennaro Astarita]] - [[Emanuele Astorga]] - [[Blas Emilio Atehortúa]] - [[Kurt Atterberg]] - [[Daniel Auber]] - [[Louis Aubert]] - [[Edmond Audran]] - [[Josepha Barbara Auernhammer]] - [[Tor Aulin]] - [[Georges Auric]] - [[Charles Avison]] - [[Svitlana Azarova]] ==B== [[Kees van Baaren]] - [[Milton Babbitt]] - [[William Babell]] - [[Grażyna Bacewicz]] - [[Kiejstut Bacewicz]] - [[Carl Philipp Emanuel Bach]] - [[Johann Christian Bach]] - [[Johann Christoph Friedrich Bach]] - [[Johann Sebastian Bach]] - [[Wilhelm Friedemann Bach]] - [[Johann Georg Heinrich Backofen]] - [[Tekla Bądarzewska-Baranowska]] - [[Klaus Badelt]] - [[Henk Badings]] - [[Sven-Erik Bäck]] - [[Ignace Baert]] - [[August L. Baeyens]] - [[Carlos Baguer]] - [[Pierre Marie François de Sales Baillot]] - [[Tadeusz Baird]] - [[Bálint Bakfark|Baliny Valentin Bakfark]] - [[Mili Balakirev]] - [[Claude-Bénigne Balbastre]] - [[Pietro Baldassare]] - [[Michaël William Balfe]] - [[Jean Balissat]] - [[Adriano Banchieri]] - [[Granville Bantock]] - [[Samuel Barber]] - [[René Barbier]] - [[Francisco Asenjo Barbieri]] - [[Domingos Caldas Barbosa]] - [[Lajos Bárdos]] - [[Warren Barker]] - [[James Barnes]] - [[Jean Barrière]] - [[Francesco Barsanti]] - [[Pierre Bartholomée]] - [[Béla Bartók]] - [[Mircea Basarab]] - [[Leonid Bashmakov]] - [[Johannes Gijsbertus Bastiaans]] - [[John Baston]] - [[René-Emmanuel Baton]] - [[Luigi Battiferri]] - [[Désiré Alexandre Batton]] - [[Arnold Bax]] - [[Irwin Bazelon]] - [[Auguste-Ernest Bazille]] - [[François Bazin]] - [[Amy Marcy Cheney Beach]] - [[Hortense de Beauharnais]] - [[Dietrich Becker]] - [[Arsène Becuwe]] - [[Jan van Beekum]] - [[Alois Beerhalter]] - [[Ludwig van Beethoven]] - [[Sonja Beets]] - [[Sadao Bekku]] - [[William Henry Bell]] - [[Vincenzo Bellini]] - [[Edson Beltrami]] - [[Yehuda Ben-Cohen]] - [[Yitzhak Ben-Tzvi]] - [[Pietro Paolo Bencini]] <!-- (1675-1755) --> - [[Franz Benda|František Benda]] - [[Jan Jiří Benda]] - [[Johann Benda]] - [[Georg Benda|Jiří Antonín Benda]] - [[Friedrich Wilhelm Heinrich Benda]] - [[Friedrich Ludwig Benda]] - [[Jean-Valentin Bender]] - [[Victor Bendix]] - [[Richard Bennett (componist)|Richard Rodney Bennett]] - [[Robert Russell Bennett]] - [[William Sterndale Bennett]] - [[Peter Benoit]] - [[Paul Ben-Haim]] - [[Warren Benson]] - [[Niels Viggo Bentzon]] - [[Albert Benz (componist)|Albert Benz]] - [[Alban Berg]] - [[Herman Berlinski]] - [[Luciano Berio]] - [[Charles-Auguste de Beriot]] - [[Lennox Berkeley]] - [[Judith Berkson]] - [[Hector Berlioz]] - [[Miguel Bernal Jimenez]] - [[René Bernier]] - [[Leonard Bernstein]] - [[Jean-Luc Bertel]] - [[Henri-Jerome Bertini]] - [[Henri Montan Berton]] - [[Pierre-Montan Berton]] - [[Ferdinando Bertoni]] - [[Franz Berwald]] - [[Adil Bestybaev]] - [[Bernard van Beurden]] - [[Günther Bialas]] - [[Carl-Heinrich Biber]] - [[Heinrich von Biber]] - [[Kurt Bikkembergs]] - [[Petrus Josephus Bille]] - [[Gilles Binchois]] - [[Hildegard van Bingen]] - [[Biquardus]] - [[Henry Bishop]] - [[Marcel Bitsch]] - [[Georges Bizet]] - [[Boris Blacher]] - [[Luis Blanes Arques]] - [[Felice Blangini]] - [[Quirinus van Blankenburg]] - [[Amando Blanquer Ponsoda]] - [[Matthieu Frédéric Blasius]] - [[Michel Blavet]] - [[Arthur Bliss]] - [[Ernest Bloch]] - [[John Blow]] - [[Luigi Boccherini]] - [[Nicolas Bochsa]] - [[August de Boeck]] - [[Gerard Boedijn]] - [[Karel Boehlee]] - [[Meindert Boekel]] - [[Léon Boëllmann]] - [[Eduard de Boer]] - [[Jan Boerman]] - [[Philippe Boesmans]] - [[Georg Böhm]] - [[François-Adrien Boïeldieu]] - [[Joseph Bodin de Boismortier]] - [[Arrigo Boito]] - [[Michael Bojesen]] - [[Jan Bas Bollen]] - [[Joachim Bollen]] - [[Jacopo da Bologna]] - [[Anna Bon di Venezia]] - [[Maarten Bon]] - [[Willem Frederik Bon]] - [[Cornelis de Bondt]] - [[Joseph Bonnet]] - [[Francesco Antonio Bonporti]] - [[Jo van den Booren]] - [[Seóirse Bodley]] - [[Elliot Del Borgo]] - [[Aleksander Borodin]] - [[Michiel Borstlap]] - [[Sergei Bortkiewicz]] - [[Dmytro Bortnjansky]] - [[Henriëtte Bosmans]] - [[Marco Enrico Bossi]] - [[Giovanni Bottesini]] - [[Lili Boulanger]] - [[Nadia Boulanger]] - [[Pierre Boulez]] - [[Derek Bourgeois]] - [[Francis de Bourguignon]] - [[Josse Boutmy]] - [[Roger Boutry]] - [[William Boyce]] - [[Wilhelm Brade]] - [[Edvard Fliflet Braein]] - [[Joly Braga Santos]] - [[Johannes Brahms]] - [[Pedro Braña Martínez]] - [[Luís de Freitas Branco]] - [[Jobst von Brandt]] - [[Peter Brask]] - [[Wim Brandse]] - [[Jan Brandts Buys]] - [[Walter Braunfels]] - [[Harry Brauner]] - [[Anthony Braxton]] - [[Johannes van Bree]] - [[Gaston Brenta]] - [[Jan Josef Ignác Brentner]] - [[Cesar Bresgen]] - [[Willem Breuker]] - [[Luc Brewaeys]] - [[Havergal Brian]] - [[Frank Bridge]] - [[George Bridgetower]] - [[Estêvão de Brito]] - [[Benjamin Britten]] - [[František Xaver Brixi]] - [[Jan Josef Brixi]] - [[Jeroným Brixi]] - [[Šimon Brixi]] - [[Viktorín Ignác Brixi]] - [[Max Brod]] - [[Ingeborg von Bronsart]] - [[Dirk Brossé]] - [[Leo Brouwer (musicus)|Leo Brouwer]] - [[Carlinhos Brown]] - [[Max Bruch]] - [[Gerard von Brucken Fock]] - [[Anton Bruckner]] - [[Nicolaus Bruhns]] - [[Fridrich Bruk]] - [[Antoine Brumel]] - [[Albert E. Brumley]] - [[Alfred Bruneau]] - [[Michel Brusselmans]] - [[Ton Bruynèl]] - [[Gavin Bryars]] - [[Helen Buchholtz]] - [[Henri Büsser]] - [[John Bull (componist)|John Bull]] - [[Simon Burgers]] - [[Norbert Burgmüller]] - [[Paul Burkhard]] - [[Antoine Busnois]] - [[Ferruccio Busoni]] - [[Arthur Butterworth]] - [[Johann Heinrich Buttstett]] - [[Dietrich Buxtehude]] - [[Nelly Byl]] - [[William Byrd]] ==C== [[Juan Cabanilles Barberá]] - [[Antonio de Cabezón]] - [[Hernando de Cabezón]] - [[Giulio Caccini]] - [[John Cage]] - [[Antonio Cagnoni]] - [[Uri Caine]] - [[Nicola Calandro]] - [[Antonio Caldara]] - [[Joseph Callaerts]] - [[Giuseppe Maria Gioacchino Cambini]] - [[Placidus von Camerloher]] - [[Charles Camilleri]] - [[Dirk Rafaelszoon Camphuysen]] - [[Thomas Campion]] - [[Conrado del Campo y Zabaleta]] - [[Antônio Carlos Neves Campos]] - [[Juan Enrique Canet Todolí]] - [[Louis Canivez]] - [[Christian Cannabich]] - [[Joaquim Lluís Cano García]] - [[Michele Carafa de Colobrano]] - [[Matteo Carcassi]] - [[Roland Cardon]] - [[Manuel Cardoso (componist)|Manoel Cardoso]] - [[Giacomo Carissimi]] - [[Wendy Carlos]] - [[Roberto Carnevale]] - [[Turlough O'Carolan]] - [[Edwin Carr]] - [[Teresa Carreño]] - [[Robert Carver]] - [[Ferdinando Carulli]] - [[Giovanni Battista Casali]] <!-- (1715-1792) --> - [[Alfredo Casella]] - [[Mario Castelnuovo-Tedesco]] - [[Juan José Castro]] - [[João de Deus de Castro Lobo]] - [[Charles Simon Catel]] - [[Georgy Catoire]] - [[Eustache Du Caurroy]] - [[Georges Caussade]] - [[Emilio de' Cavalieri]] - [[Francesco Cavalli]] - [[Levi Celerio]] - [[Frits Celis]] - [[Friedrich Cerha]] - [[Bohuslav Matěj Černohorský]] - [[Ignacio Cervantes Kawanagh]] - [[José María Cervera Lloret]] - [[Franco Cesarini]] - [[Marc'antonio Cesti]] - [[Emmanuel Chabrier]] - [[George Chadwick]] - [[António Chagas Rosa]] - [[Luciano Chailly]] - [[Jacques Champion de Chambonnières]] - [[Theobald IV van Champagne|Thibaud IV de Champagne]] - [[John Barnes Chance]] - [[Philippe le Chancelier]] - [[Ching-Wen Chao]] - <!-- 1951 --> [[Ruperto Chapi y Lorenta]] - [[Gustave Charpentier]] - [[Marc-Antoine Charpentier]] - [[Walter van Châtillon]] - [[Aram Chatsjatoerjan]] - [[Ernest Chausson]] - [[Carlos Chávez]] - [[André Hippolyte Chélard]] - [[Qigang Chen]] - [[Luigi Cherubini]] - [[William Child]] - [[Unsuk Chin]] - [[Loris Ohannes Chobanian]] - [[Frédéric Chopin]] - [[Tichon Chrennikov]] - [[Dom Pedro de Christo]] - [[Federico Chueca y Robres]] - [[Salvador Chuliá Hernández]] - [[Attilio Ciardi]] - [[Franz Cibulka]] - [[Johannes Ciconia]] - [[Jan Cikker]] - [[Francesco Cilea]] - [[Giovanni Paolo Cima]] - [[Domenico Cimarosa]] - [[Giovanni Battista Cirri]] - [[Mikalojus Konstantinas Čiurlionis]] - [[Antoine-Louis Clapisson]] - [[Jeremiah Clarke]] - [[Bernardo Clavijo del Castillo]] - [[Jacobus Clemens non Papa]] - [[Aldo Clementi]] - [[Muzio Clementi]] - [[Louis-Nicolas Clerambault]] - [[Eric Coates]] - [[Gloria Coates]] - [[Maria Rosa Coccia]] - [[Marcos Coelho Neto]] - [[Michael Colgrass]] - [[Alexander Comitas]] - [[Loyset Compère]] - [[Graziella Concas]] - [[August Conradi]] - [[Henry Cooke]] - [[Aaron Copland]] - [[John Coprario]] - [[Arcangelo Corelli]] - [[Azio Corghi]] - [[Johannes Cornago]] - [[Peter Cornelius]] - [[Peeter Cornet]] - [[William Cornysh]] - [[Francisco Correa de Arauxo]] - [[Roland Coryn]] - [[Javier Costa Císcar]] - [[Gerardus Coumans]] - [[François Couperin]] - [[Louis Couperin]] - [[Boudewijn Cox]] - [[Anna Cramer]] - [[Johann Baptist Cramer]] - [[Jean Cras]] - [[Thomas Crecquillon]] - [[Guirne Creith]] [[Octave Crémieux]] - [[Paul Creston]] - [[Petrus de Cruce]] - [[George Crumb]] - [[Bernhard Henrik Crusell]] - [[César Cui]] - [[Cui Jian]] - [[Carl Czerny]] - ==D== [[Jean Daetwyler]] - [[Nicolas-Marie Dalayrac]] - [[Ricardo Dal Farra]] - [[Luigi Dallapiccola]] - [[Ikuma Dan]] - [[Arnaut Daniel]] - [[Michael Daugherty]] - [[Louis-François Dauprat]] - [[Antoine Dauvergne]] - [[Claude Debussy]] - [[René De Clercq (dichter)|René De Clercq]] - [[Rita Defoort]] - [[Stepan Degtjarjov]] - [[Arthur De Greef]] - [[Léonard de Hodémont]] - [[Octaaf de Hovre]] - [[Erik de Jong]] - [[Théo De Joncker]] - [[Lex van Delden (componist)|Lex van Delden]] - [[Marc van Delft]] - [[Michiel van Delft]] - [[Michel Delgiudice]] - [[Léo Delibes]] - [[Frederick Delius]] - [[Norman Dello Joio]] - [[Jules Denefve]] - [[Hanne Deneire]] - [[Gustaaf De Pauw]] - [[Henri De Remouchamps]] - [[Prosper-Didier Deshayes]] - [[Felipe de Magelhães]] - [[Karel De Schrijver]] - [[Patrick van Deurzen]] - [[François Devienne]] - [[Lodewijk De Vocht]] - [[Frederik Devreese]] - [[Jeroen D'hoe]] - [[Jos D'hollander]] - [[Anton Diabelli]] - [[David Diamond]] - [[Emma Lou Diemer]] - [[Alphons Diepenbrock]] - [[Joseph-Marie-Armand-Michel Dieulafoy]] - [[Karel van Dijck]] - [[Oscar van Dillen]] - [[Vincent d'Indy]] - [[Hugo Distler]] - [[Karl Ditters von Dittersdorf]] - [[Selim Doğru]] - [[Ernő Dohnányi]] - [[Jacob van Domselaer]] - [[Franco Donatoni]] - [[Désiré Dondeyne]] - [[Gaetano Donizetti]] - [[Giuseppe Donizetti Pasha]] - [[Loes Dooren]] - [[Cornelis Dopper]] - [[John Dowland]] - [[Giovanni Battista Draghi]] - [[Tímea Dragony]] - [[Sem Dresden (componist)|Sem Dresden]] - [[Jiří Družecký]] - [[Guillaume Dufay]] - [[Guy Duijck]] - [[Paul Dukas]] - [[Josef Leopold Václav Dukát]] - [[Henry Du Mont]] - [[John Dunstaple]] - [[Henri Duparc]] - [[Marcel Dupré]] - [[Joël-François Durand]] - [[Francesco Durante]] - [[Sebastian Durón]] - [[Maurice Duruflé]] - [[Pascal Dusapin]] - [[František Xaver Dušek]] - [[Frantisek Josef Dussek]] - [[Jan Ladislav Dussek]] - [[Henri Dutilleux]] - [[Frédéric Nicolas Duvernoy]] - [[Antonín Dvořák]] ==E== [[Anton Eberl]] - [[Johannes Eccard]] - [[Jean Frédéric Edelmann]] - [[Lasse Eerola]] - [[José Vicente Egea Insa]] - [[Werner Egk]] - [[Manfred Eicher]] - [[Ludovico Einaudi]] - [[Godfried von Einem]] - [[Hanns Eisler]] - [[Danny Elfman]] - [[André-Frédéric Eler]] - [[André-Frédéric Eler]] - [[Edward Elgar]] - [[Heino Eller]] - [[Huib Emmer]] - [[Juan del Encina]] - [[George Enescu]] - [[Einar Englund]] - [[Manuel Enríquez]] - [[Ferenc Erkel]] - [[Ton van Erp]] - [[Rudolf Escher]] - [[Bartolomé de Escobedo]] - [[Theo Ettema]] - [[Cho Eun-Hwa]] - [[Eric Ewazen]] - [[John Ewbank]] - [[Jacob van Eyck]] - [[Ernest van der Eyken]] - [[Karel Van Eycken]] ==F== [[Manuel de Falla]] - [[Ernest Fanelli]] - [[John Farmer]] - [[Giles Farnaby]] - [[Ernest Farrar]] - [[Louise Farrenc]] - [[Carl Friedrich (Christian) Fasch]] - [[Paul Fauchet]] - [[Gabriel Fauré]] - [[Gérard Favere]] - [[Robert Fayrfax]] - [[Ivan Fedele]] - [[Oscar Fetras]] - [[Gaspar Fernandes]] - [[Jesús Fernández Vizcaíno]] - [[Alfonso Ferrabosco]] - [[Ferrer Ferrán]] - [[Florêncio José Ferreira Coutinho]] - [[François-Joseph Fétis]] - [[Josef Fiala]] - [[Zdeněk Fibich]] - [[Mário Ficarelli]] - [[John Field]] - [[Gottfried Finger]] - [[Fidelio F. Finke]] - [[Gerald Finzi]] - [[Johann Kaspar Ferdinand Fischer]] - [[Luboš Fišer]] - [[Georges Fitelberg]] - [[Nicolas Flagello]] - [[Mateu Fletxa]] - [[Benjamin Fleischmann]] - [[Ernst Wilhelm Floessel]] - [[Marius Flothuis]] - [[Freiherr]] [[Friedrich von Flotow]] - [[Carlisle Floyd]] - [[Carolus Antonius Fodor]] - [[Josef Bohuslav Foerster]] - [[Georges Follman]] - [[Thomas Ford]] - [[Christoph Förster]] - [[Jacqueline Fontyn]] - [[Wolfgang Fortner]] - [[Timo Forsström]] - [[François de Paule Jacques Raymond de Fossa]] - [[John Foulds]] - [[Michael Foumai]] - [[Alexandre Fracalanza]] - [[César Franck]] - [[Melchior Franck]] - [[José María Franco Ribate]] - [[Robert Fuchs (componist)|Robert Fuchs]] - Freiherr [[Clemens von und zu Franckenstein]] - [[Benoît Franssen]] - [[Frederik II van Pruisen|Frederik de Grote]] - [[Girolamo Frescobaldi]] - [[Géza Frid]] - [[Hugo Friedhofer]] - [[Johannes Fritsch]] - [[Johann Jakob Froberger]] - [[William Henry Fry]] - [[Robert Fuchs (componist)|Robert Fuchs]] - [[Julius Fučík]] - [[Hiroyuki Fujikake]] - [[Gemba Fujita]] - [[Yosuke Fukuda]] - [[Hirokazu Fukushima]] - [[Wilhelm Furtwängler]] - [[Johann Joseph Fux]] ==G== [[Revaz Kondrat'yevich Gabichvadze]] - [[Giovanni Gabrieli]] - [[Andrea Gabrieli]] - [[Niels Gade]] - [[Hans Gál]] - [[Blas Galindo]] - [[Jacques-François Gallay]] - [[Vincenzo Gallilei]] - [[Jan Adam Gallina]] - [[Baldassare Galuppi]] - [[Jacobus Gallus]] - [[Miguel Gálvez-Taroncher]] - [[Jesús García Leoz]] - [[Roberto García Morillo]] - [[Ramón García Soler]] - [[Ignacio García Vidal]] - [[Florian Leopold Gassmann]] - [[Ennemond Gaultier]] - [[Jean-François-Eugène Gautier]] - [[Gianandrea Gavazzeni]] - [[Joaquín Gaztambide Garbayo]] - [[Giuseppe Gazzaniga]] - [[Etienne-François Gebauer]] - [[François René Gebauer]] - [[Michel Joseph Gebauer]] - [[Pierre-Paul Gebauer]] - [[Georg Gebel]] - [[Fritz Geißler]] - [[Francesco Geminiani]] - [[Alexandre Georges]] - [[Steven Gerber]] - [[Joaquín Gericó Trilla]] - [[Edward German]] - [[Friedrich Gernsheim]] - [[George Gershwin]] - [[Ottmar Gerster]] - [[Carlo Gesualdo]] - [[Joris Geurts]] - [[François-Auguste Gevaert]] - [[Giorgio Ghedini]] - [[Luis Gianneo]] - [[Christopher Gibbons]] - [[Orlando Gibbons]] - [[Richard Gibson (componist)|Richard Gibson]] - [[Jan van Gilse (componist)|Jan van Gilse]] - [[Paul Gilson]] - [[Jerónimo Giménez y Bellido]] - [[Alberto Ginastera]] - [[Bruno Giner]] - [[Salvador Giner y Vidal]] - [[Frede Gines]] - [[Umberto Giordano]] - [[Egberto Gismonti]] - [[Oscar Giúdice]] - [[Mauro Giuseppe Sergio Pantaleo Giuliani]] - [[Werner Wolf Glaser]] - [[Philip Glass]] - [[Aleksandr Glazoenov]] - [[Reinhold Glière]] - [[Michail Glinka]] - [[Vinko Globokar]] - [[François Glorieux]] - [[Christoph Willibald Gluck]] - [[Vladimír Godár]] - [[Benjamin Godard]] - [[Leopold Godowsky]] - [[Godric]] - [[Roger Goeb]] - [[Sofia Goebaidoelina]] - [[Alexander Fjodorovitsj Goedicke]] - [[Sim Gokkes]] - [[Friedrich Goldmann]] - [[Karl Goldmark]] - [[Berthold Goldschmidt]] - [[Jerry Goldsmith]] - [[Nicolas Gombert]] - [[Domingo Julio Gómez García]] - [[Vicente Gómez-Zarzuela y Pérez]] - [[Nicolaas Gomolka]] - [[Rob Goorhuis]] - [[Eugene Aynsley Goossens]] - [[Henryk Górecki]] - [[François-Joseph Gossec]] - [[Ida Gotkovsky]] - [[Yo Goto]] - [[Louis Moreau Gottschalk]] - [[Mr.Hendrik Goudsteen]] - [[Morton Gould]] - [[Charles Gounod]] - [[Hermann Grabner]] - [[Percy Aldridge Grainger]] - [[Peder Gram]] - [[Enrique Granados]] - [[Carl Heinrich Graun]] - [[Johann Gottlieb Graun]] - [[Christoph Graupner]] - [[Maurice Greene (componist)|Maurice Greene]] - [[Aleksandr Gretsjaninov]] - [[André Ernest Modeste Grétry]] - [[Edvard Grieg]] - [[Ferde Grofé]] - [[Cor de Groot (componist)|Cor de Groot]] - [[Ludwik Grossman]] - [[Gioseffo Guami]] - [[Mozart Camargo Guarnieri]] - [[Carlos Guastavino]] - [[Pelle Gudmundsen-Holmgreen]] - [[Francisco Guerrero]] - [[Jacinto Guerrero y Torre]] - [[Max Guillaume]] - [[Alexandre Guilmant]] - [[Pedro Elías Gutierrez]] - [[Jesús Guridi]] - [[Kaj-Erik Gustafsson]] - [[Juan Gutiérrez de Padilla]] - [[Barry Guy]] ==H== [[Jacob de Haan (componist)|Jacob de Haan]] - [[Jan de Haan]] - [[Georg Friedrich Haas]] - [[Pavel Haas]] - [[Alois Hába]] - [[František Václav Habermann]] - [[Əsərləri Hacibəyov]] - [[Carel Hacquart]] - [[Jan Hadermann]] - [[Daron Aric Hagen]] - [[Reynaldo Hahn]] - [[Jacques Fromental Halévy]] - [[Hajime Okumura]] - [[Cristóbal Halffter Jiménez]] - [[Ernesto Halffter Escriche]] - [[Rodolfo Halffter Escriche]] - [[Adam de la Halle]] - [[Johan Halvorsen]] - [[Henri Hamal]] - [[Henri-Guillaume Hamal]] - [[Jean-Noël Hamal]] - [[Eero Hämeenniemi]] - [[Asger Hamerik]] - [[Johann Valentin Hamm]] - [[Oscar Hammerstein II]] - [[Georg Friedrich Händel]] - [[Jacob Handl]] - [[Jos Hanniken]] - [[Christian Julius Hansen]] - [[Howard Hanson]] - [[Jan Hanuš]] - [[Kryštof Harant z Polžic a Bezdružic]] - [[John Harbison]] - [[Francisco Hargreaves]] - [[Roy Harris]] - [[Karl Amadeus Hartmann]] - [[Jack Harvey]] - [[Johann Adolf Hasse]] - [[Hans Leo Hassler]] - [[Willy Hautvast]] - [[Pierre van Hauwe]] - [[Anton Havelaar]] - [[Rocco Havelaar]] - [[Svatopluk Havelka]] - [[Daniel Havens]] - [[Hikaru Hayashi]] - [[Joseph Haydn]] - [[Michael Haydn]] - [[Jörg Hechet]] - [[Johann David Heinichen]] - [[Pieter Hellendaal]] - [[Andreas-Friedrich Heller]] - [[Stephen Heller]] - [[Josef Hellmesberger jr.|Josef Hellmesberger]] - [[Johannes Nicolaas Helstone]] - [[Oscar van Hemel]] - [[Wim Henderickx]]- [[Hendrik VIII van Engeland]] - [[Hans Henkemans]] - [[Pierre Henry]] - [[Hans Werner Henze]] - [[Frank den Herder]] - [[Ferdinand Hérold]] - [[Bernard Herrmann]] - [[Ernst Herrmann-Meyer]] - [[Johann Christian Hertel]] - [[Johann Wilhelm Hertel]] - [[Hervé (componist)|Hervé]] - [[Gregor Konrad Heuer]] - [[Frigyes Hidas]] - [[Hildegard van Bingen|Hildegard von Bingen]] - [[Alfred Hill]] - [[Anders Hillborg]] - [[Ferdinand von Hiller]] - [[Paul Hindemith]] - [[Takekuni Hirayoshi]] - [[Hayato Hirose]] - [[Ryohei Hirose]] - [[Rozalie Hirs]] - [[Emil Hlobel]] - [[Alun Hoddinott]] - [[E.T.A. Hoffmann]] - [[Richard Hol]] - [[Václav Karel Holan Rovenský]] - [[Anthony Holborne]] - [[Joseph Holbrooke]] - [[Jan Dawid Holland]] - [[York Höller]] - [[Vagn Holmboe]] - [[Gustav Holst]] - [[Simeon ten Holt]] - [[Arthur Honegger]] - [[Takashi Hoshide]] - [[Hiroshi Hoshina]] - [[Jacques Hotteterre]] - [[Joachim van den Hove]] - [[Alan Hovhaness]] - [[Egil Hovland]] - [[Stefan Hristić]] - [[Nihad Hrustanbegović]] - [[Gustav Adolf Huber]] - [[Hans Huber]] - [[Paul Huber]] - [[Jiří Hudec sr.]] - [[Julia Hülsmann]] - [[Ted Huggens]] - [[Tobias Hume]] - [[Pelham Humfrey]] - [[Bertold Hummel]] - [[Franz Hummel]] - [[Johann Nepomuk Hummel]] - [[Engelbert Humperdinck (componist)|Engelbert Humperdinck]] - [[Ilja Hurnik]] - [[Helge Hurum]] - [[Karel Husa]] - [[Jenő Husza]] - [[Constantijn Huygens]] - [[Søren Hyldgaard]] ==I== [[Jacques François Antoine Ibert]] - [[Abraham Zvi Idelsohn]] - [[Akira Ifukube]] - [[Toshinari Iijima]] - [[Shin’ichirō Ikebe]] - [[Tomojirō Ikenouchi]] - [[Konstantin Iliev]] - [[Andrew Imbrie]] - [[Federico Incardona]] - [[Sigismondo d'India]] - [[Marc'Antonio Ingegneri]] - [[Giacomo Antonio Francesco Paolo Michele Insanguine]] - [[Michail Ippolitov-Ivanov]] - [[Ludvig Irgens-Jensen]] - [[Heinrich Isaac]] - [[Merle Isaac]] - [[Tadaoki Ishihara]] - [[Nicolas Isouard]] - [[Yasuhide Ito]] - [[Nikolaj Pavlovitsj Ivanov-Radkevitsj]] - [[Iosif Ivanovici|Iwan Iosif Ivanovici]] - [[Charles Ives]] - [[Paul Xavier Ivry]] ==J== [[Tony Jabovsky]] - [[Gordon Jacob]] - [[Frederick Jacobi]] - [[Georg Jacobi]] - [[Emile Jacques-Dalcroze]] - [[Salomon Jadassohn]] - [[Hyacinthe Jadin]] - [[Louis Emmanuel Jadin]] - [[Marie Jaëll]] - [[Pertti Jalava]] - [[Leoš Janáček]] - [[Clement Janequin]] - [[Guus Janssen (componist)|Guus Janssen]] - [[Harrie Janssen]] - [[Daan Janssens]] - [[John Jenkins]] - [[Joseph Willcox Jenkins]] - [[Davorin Jenko]] - [[Adolf Jensen]] - [[Jan van Jenstejn]] - [[Knud Jeppesen]] - [[Otakar Jeremiáš]] - [[Vojtěch Matyáš Jírovec]] - [[Niccolò Jommelli]] - [[Zdeněk Jonák]] - [[Théo De Joncker]] - [[Jens Joneleit]] - [[Daniel Jones]] - [[Sidney Jones]] - [[Marinus de Jong]] - [[Joseph Jongen]] - [[Scott Joplin]] - [[Bradley Joseph]] - [[Tadeus Joteyko]] - [[Louis-Antoine Jullien]] ==K== [[Dmitri Kabalevski]] - [[Mauricio Kagel]] - [[Jouni Kaipainen]] - [[Vasili Kalinnikov]] - [[Jan Václav Kalivoda]] - [[Edvin Kallstenius]] - [[Emmerich Kálmán|Imre (Emmerich) Kálmán]] - [[Alfrēds Kalniņš]] - [[Imants Kalniņš]] - [[Jānis Kalniņš]] - [[Gia Kantsjeli]] - [[Bin Kaneda]] - [[Choji Kaneta]] - [[Shigeru Kan-no]] - [[Gija Kantscheli]] - [[Artur Kapp]] - [[Rudolf Karel]] - [[Sigfrid Karg-Elert]] - [[Lucrecia Kasilag]] - [[Timo Katila]] - [[Dick Kattenburg]] - [[Masaru Kawasaki]] - [[Leif Kayser]] - [[Bart de Kemp]] - [[Jerome David Kern]] - [[Huub Kerstens]] - [[Willem Kersters]] - [[Albert Ketèlbey]] - [[Otto Ketting]] - [[Piet Ketting]] - [[Franco van Keulen]] - [[Geert van Keulen]] - [[Tristan Keuris]] - [[Aram Khachaturian]] - [[Wojciech Kilar]] - [[Yukio Kikuchi]] - [[Johann Christian Kittel]] - [[Hikari Kiyama]] - [[Giselher Klebe]] - [[Gideon Klein]] - [[Otto Klemperer]] - [[Uuno Klami]] - [[Paul von Klenau]] - [[August Klughardt]] - [[František Kmoch]] - [[Lev Knipper]] - [[Asei Kobayashi]] - [[Günther Kochan]] - [[František Kočwara]] - [[Zoltán Kodály]] - [[Charles Koechlin]] - [[Graham Koene]] - [[Pèter Köszeghy]] - [[Chang Su Koh]] - [[Karel Komzák I]] - [[Karel Komzák II]] - [[Karel Komzák III]] - [[Soichi Konagaya]] - [[Georgi Konjus]] - [[Herman David Koppel]] - [[Jan Jáchym Kopřiva]] - [[Karel Blažej Kopřiva]] - [[Václav Jan Kopřiva]] - [[Erich Korngold]] - [[Boris Kosjevnikov]] - [[Ton Kotter]] - [[Rudolf Koumans]] - [[Serge Koussevitzky|Sergei Alexandrovitch Koussevitzky]] - [[Hans Kox]] - [[Kazuhiko Koyama]] - [[Kiyoshige Koyama]] - [[Jan Evangelista Antonín Koželuh]] - [[Leopold Antonín Koželuh]] - [[Vinzenz Emanuel Koželuh]] - [[František Vincenc Kramář]] - [[Wilfried Krätzschmar]] - [[Joseph Martin Kraus]] - [[Johann Ludwig Krebs]] - [[Cyrillus Kreek]] - [[Fritz Kreisler]] - [[Ernst Křenek]] - [[Rudolphe Kreutzer]] - [[Johann Baptist Joseph Krottendorfer]] - [[Jean-Baptiste Krumpholtz]] - [[Rafael Kubelík]] - [[Jan Křtitel Josef Kuchař]] - [[Elmer Takeo Kudo]] - [[Johann Kuhnau]] - [[Eduard Künneke]] - [[Andreas Kunstein]] - [[György Kurtág]] - [[Tetsunosuke Kushida]] - [[Hiroaki Kuwahara]] ==L== [[Jiří Laburda]] - [[Franz Lachner]] - [[Vinzenz Lachner]] - [[László Lajhta]] - [[Yehoshua Lakner]] - [[Édouard Lalo]] - [[Ricardo Lamote de Grignon y Ribas]] - [[Serge Lancen]] - [[Francesco Landini]] - [[Rued Langgaard]] - [[Jean Langlais]] - [[Honoré Langlé]] - [[Vanessa Lann]] - [[Eduard Freiherr von Lannoy]] - [[André Laporte]] - [[Agustín Lara]] - [[Mats Larsson Gothe]] - [[Joaquin Larregla y Urbieta]] - [[Orlando di Lasso]] - [[William Lawes]] - [[António Leal Moreira]] - [[Adolf Leander]] - [[Franziska Lebrun]] - [[Ludwig August Lebrun]] - [[Alexandre Charles Lecocq]] - [[Benjamin Lees]] - [[Ton de Leeuw (componist)|Ton de Leeuw]] - [[Cor van Leeuwen]] - [[Louis James Alfred Lefébure-Wely]] - [[Jean-Xavier Lefèvre]] - [[Paul Le Flem]] - [[Victor Legley]] - [[Franz Lehár]] - [[Jukka-Pekka Lehto]] - [[Jón Leifs]] - [[Mitch Leigh]] - [[Claude Lejeune]] - [[Artur Lemba]] - [[Kamilló Lendvay]] - [[Georges Lentz]] - [[Marina Leonardi]] - [[Ruggiero Leoncavallo]] - [[Leong Yoon Pin]] - [[Franco Leoni]] - [[Leoninus]] - [[Jan Sixt von Lerchenfels]] <!-- (1555-1629) --> - [[Jos Lerinckx]] - [[Jonathan Leshnoff]] - [[Jean-François Lesueur]] - [[José Lídón]] - [[Helene Liebmann]] - [[Hsien-Sheng Lien]] - [[Shai Lifshitz]] - [[György Ligeti]] - [[Henk van Lijnschooten]] - [[Douglas Lilburn]] - [[Paul Lincke]] - [[Jiří Ignác Linek]] - [[Jukka Linkola]] - [[Karol Lipiński]] - [[Zdeněk Liška]] - [[Franz Liszt]] - [[Anatoli Ljadov]] - [[Sergej Ljapoenov]] - [[Kees Vlak|Llano]] - [[Vicente Lleó Balbastre]] - [[Pere Pou Llompart]] - [[George Lloyd]] - [[Alonso Lobo]] - [[Emerico Lobo de Mesquita|José Joaquim Emeríco Lobo de Mesquita]] - [[Pietro Locatelli]] - [[Matthew Locke]] - [[Jean-Baptiste Loeillet]] - [[Theo Loevendie]] - [[Frederick Loewe]] - [[Nicola Bonifacio Logroscino]] - [[Dietrich Lohff]] - [[Louis-Luc Loiseau de Persuis]] - [[Jakub Lokaj]] - [[Nikolai Lwowitsj Lopatnikoff]] - [[Santiago Lope Gonzalo]] - [[Fernando Lopes-Graça]] - [[Félix Máximo López]] - [[Manuel Angulo López-Casero]] - [[Carlos López Buchardo]] - [[Eduardo López-Chávarri y Marco]] - [[Manuel López-Quiroga Miguel]] - [[Erik Lotichius]] - [[Jean Louël]] - [[Tom Löwenthal]] - [[Vincent Lübeck]] - [[Andrea Luchesi]] - [[Zdeněk Lukáš]] - [[Jean-Baptiste Lully]] - [[Hans Christian Lumbye]] - [[Pablo Luna Carné]] - [[Thomas Lupo]] - [[Witold Lutosławski]] ==M== [[Edward MacDowell]] - [[Otmar Mácha]] - [[Guillaume de Machault]] - [[Alexander Mackenzie (componist)|Alexander Mackenzie]] - [[John Mackey (componist)|John Mackey]] - [[James MacMillan]] - [[Giovanni de Macque]] - [[Mohammed Milad Saleh]] - [[Stuart MacRae]] - [[Bruno Maderna]] - [[Leevi Madetoja]] - [[Jef Maes]] - [[Sylvia Maessen]] - [[Jan De Maeyer]] - [[Felipe de Magelhães]] - [[Leopoldo Magenti Chelvi]] - [[Ester Mägi]] - [[Albéric Magnard]] - [[Gustav Mahler]] - [[Louis-Aimé Maillart]] - [[Alphonse Mailly]] - [[Martin Mailman]] - [[Ernest Majo]] - [[Gian Francesco Malipiero]] - [[Jan Maklakiewicz]] - [[Jerzy Maksymiuk]] - [[Michio Mamiya]] - [[Roderik de Man]] - [[Pierre de Manchicourt]] - [[Francesco Mancini]] - [[Sylvain Mangeant]] - [[Daan Manneke]] - [[Philippe Manoury]] - [[Eduardo García Mansilla]] - [[Luca Marenzio]] - [[Giuseppe Mariani]] - [[Louis Marischal]] - [[Michael Markowski]] - [[Miklós Maros]] - [[Pascual Marquina Narro]] - [[Roger Marsh]] - [[Christopher Marshall]] - [[Armand Marsick]] - [[Frank Martin (componist)|Frank Martin]] - [[Johann Paul Ägidius Martin]] - [[Philip Martin (componist)|Philip Martin]] - [[Marianna von Martines]] - [[Francisco José Martínez Gallego]] - [[Jean Paul Egide Martini]] - [[Johannes Martini]] - [[Martini il Tedesco]] - [[padre Martini]] - [[Jean Martinon]] - [[Vicente Martín y Soler]] - [[Vasco Martins]] - [[Bohuslav Martinů]] - [[Tauno Marttinen]] - [[Giuseppe Martucci]] - [[Joseph Marx]] - [[Manuel Mas Devesa]] - [[David Maslanka]] - [[Charles Mason (componist)|Charles Mason]] - [[Daniel Gregory Mason]] - [[Juan Vicente Mas Quiles]] - [[Tiburtio Massaini]] - [[Victor Massé]] - [[Jan Masséus]] - [[Jules Massenet]] - [[Áskell Másson]] - [[Bruto Mastelli]] - [[Kozo Masuda]] - [[Eduardo Mata Asiasín‎]] - [[Lovro von Matačić]] - [[Martín Matalon]] - [[Miguel Ángel Fernández Mateu]] - [[William Mathias]] - [[Gerardo Matos Rodríguez|Gerardo Hernán Matos Rodríguez]] - [[Yoriaki Matsudaira]] - [[Yoritsune Matsudaira]] - [[Isao Matsushita]] - [[Kinya Matsuura]] - [[Gerhard Matthes]] - [[René Matthes]] - [[Colin Matthews]] - [[Siegfried Matthus]] - [[Rodolfo Mattiozzi]] - [[Paul Mauriat]] - [[David Maves]] - [[Peter Maxwell Davies]] - [[Roger May]] - [[Albert Mayr]] - [[Johann Simon Mayr]] - [[Toshiro Mayuzumi]] - [[Domenico Mazzocchi]] - [[Clark McAlister]] - [[Scott McAllister]] - [[W. Francis McBeth]] - [[Robert Guyn McBride]] - [[John McCabe]] - [[Daniel McCarthy]] - [[Frank McCarty]] - [[William McCauley]] - [[D. Mark McCoy]] - [[Byron B. McCulloh]] - [[Harl McDonald]] - [[Edward McGuire]] - [[Neil McKay]] - [[Barry McKimm]] - [[William Thomas McKinley]] - [[Barton McLean]] - [[James McLeod]] - [[Catherine McMichael]] - [[Stephen McNeff]] - [[Colin McPhee]] - [[Cindy McTee]] - [[Frank W. Meacham]] - [[Richard Meale]] - [[Tilo Medek]] - [[Nikolaj Medtner]] - [[Louis De Meester]] - [[Lode Meeus]] - [[Hans Meeuws]] - [[Friedrich Mehler]] - [[André Mehmari]] - [[Étienne Nicolas Méhul]] - [[Johan de Meij]] - [[Herman Meima]] - [[Scott Meister]] - [[Stephen Melillo]] - [[Arne Mellnäs]] - [[Laurent Menager]] - [[Felix Mendelssohn-Bartholdy]] - [[Manoel Mendes]] - [[Rafael Méndez]] - [[Karel Mengelberg]] - [[Misha Mengelberg]] - [[Peter Mennin]] - [[Gian Carlo Menotti]] - [[Saverio Mercadante]] - [[Johnny Mercer]] - [[Tarquinio Mercula]] - [[Aarre Merikanto]] - [[Boris Mersson]] - [[Fernand Mertens]] - [[Hardy Mertens]] - [[Henk Mertens]] - [[Wim Mertens]] - [[Claudio Merulo]] - [[André Messager]] - [[Olivier Messiaen]] - [[Karl Messner]] - [[Paul Mestrozi]] - [[Leon Metcalf]] - [[Theodore Metz]] - [[Arthur Meulemans]] - [[Herman Meulemans]] - [[Erik Meyer-Helmund]] - [[Giacomo Meyerbeer]] - [[Jan Meyerowitz]] - [[Peter Michaelides]] - [[Donal R. Michalsky]] - [[Adam Michna z Otradovic]] - [[John William Middendorf]] - [[Hans Mielenz]] - [[Georges Migot]] - [[Jiro Mikami]] - [[Gene F. Milford]] - [[Darius Milhaud]] - [[Edward Jay Miller]] - [[Lewis Miller]] - [[Malloy Miller]] - [[Karl Millöcker]] - [[Anthony Milner]] - [[Ludwig Minkus]] - [[Ronaldo Miranda]] - [[Joshua Missal]] - [[Akira Mitake]] - [[Lyndol Mitchell]] - [[Shukichi Mitsukuri]] - [[Akira Miyagawa]] - [[Kazuto Miyazawa]] - [[Akira Miyoshi]] - [[Nikolaj Mjaskovski]] - [[James Mobberley]] - [[Ilan Mochiach]] - [[Hans Moeckel]] - [[Gunner Møller Pedersen]] - [[Azer Moenaert]] - [[Léon Moeremans]] - [[Robert Moevs]] - [[Richard Mohaupt]] - [[Philipp Mohler]] - [[Johann Melchior Molter]] - [[José Pablo Moncayo García]] - [[Vicente Moncho]] - [[Lionel Monckton]] - [[Maurice E. Monhardt]] - [[Stanisław Moniuszko]] - [[Kors Monster]] - [[Philippus de Monte]] - [[Italo Montemezzi]] - [[Xoán Montes Capón]] - [[Eduardo Montesinos Comas]] - [[Claudio Monteverdi]] - [[Vittorio Monti]] - [[Xavier Montsalvatge]] - [[David Moore]] - [[Dorothy Rudd Moore]] - [[Douglas Stuart Moore]] - [[Earl V. Moore]] - [[J. David Moore]] - [[Estêvão Lopes Morago]] - [[Erik Morales]] - [[Cristóbal de Morales]] - [[François Morel]] - [[Domenico Morelli]] - [[Josep Moreno Gans]] - [[Mariano Mores]] - [[Renaat Mores]] - [[Oscar Moret]] - [[David Robert Morgan]] - [[David Sydney Morgan]] - [[Robert Orlando Morgan]] - [[Edvard Moritz]] - [[Jan Morks (dirigent/componist)|Jan Morks]] - [[Francesco Morlacchi]] - [[Thomas Morley]] - [[Dexter Morrill]] - [[Haydn Morris]] - [[Robert Daniel Morris]] - [[Charles Geoffrey Morrow]] - [[Ivo Mortelmans]] - [[Lodewijk Mortelmans]] - [[Jan W. Morthenson]] - [[John Glenesk Mortimer]] - [[Richard Moryl]] - [[Ignaz Moscheles|Isaak-Ignaz Moscheles]] - [[Albertus Josephus Alphonsus Mosmans]] - [[Alphons Guiliëlmus Josephus Mosmans]] - [[John Moss]] - [[Moritz Moszkowski]] - [[David Mott]] - [[Pierre Moulaert]] - [[Raymond Moulaert]] - [[Walter Mourant]] - [[Jean-Joseph Mouret]] - [[Ruud Mourik]] - [[William Moylan]] - [[Alexander Moyzes]] - [[Franz Xaver Wolfgang Mozart]] - [[Leopold Mozart]] - [[Wolfgang Amadeus Mozart]] - [[Modest Moessorgski]] - [[Florian Mueller]] - [[Friedrich Müller (componist)|Friedrich Müller]] - [[Willy Müller-Medek]] - [[Detlev Müller-Siemens]] - [[Jan Müller-Wieland]] - [[Georg Muffat]] - [[Philemon Mukarno]] - [[Jan Mul]] - [[Karel Muldermans]] - [[Jacob Muller (componist)|Jacob Muller]] - [[Paul Muller]] - [[Dominic Muldowney]] - [[William Mundy]] - [[Traugott Munkelt]] - [[Vano Muradeli]] - [[Don Muro]] - [[Lyn Murray]] - [[Gerbert Mutter]] - [[Victor Petrus Ludovicus Muyldermans]] - [[Theldon Myers]] - [[Josef Myrow]] - [[Josef Mysliveček]] ==N== [[Nicolas Nabokov]] - [[Jozef Nachtergaele]] - [[Kenshi Nagai]] - [[Jun Nagao]] - [[Masayuki Nagatomi]] - [[Albert Nagele]] - [[Russell Nagy]] - [[Toshio Nakagawa]] - [[Tatsuhiko Nakahara]] - [[Hitoshi Nakamura]] - [[Keijiro Nakamura]] - [[Noriko Nakamura]] - [[Shigenobu Nakamura]] - [[Toru Nakamura]] - [[Yoko Nakamura]] - [[Yoshinao Nakata]] - [[Shimpei Nakayama]] - [[Conlon Nancarrow]] - [[Pietro Nardini]] - [[Camillo De Nardis]] - [[Rika Narimoto]] - [[Gary Powell Nash]] - [[Goro Natori]] - [[Masakazu Natsuda]] - [[Shoko Natsuda]] - [[Johann Friedrich Naue]] - [[Jérôme Naulais]] - [[Siegfried Naumann]] - [[Óscar Navarro González]] - [[Lelo Nazário]] - [[José de Nebra]] - [[Clint Needham]] - [[Staf Nees]] - [[Vic Nees]] - [[Francesco Paolo Neglia]] - [[Heinrich August Neithardt]] - [[Vít Nejedlý]] - [[Václav Nelhýbel]] - [[Ron Nelson]] - [[Alberto Nepomuceno]] - [[Jan Křtitel Jiří Neruda]] - [[Blondel de Nesle]] - [[Viktor Nessler]] - [[Joseph Nesvadba (componist)|Joseph Nesvadba]] - [[Albert Neudel]] - [[Ethelbert Nevin]] - [[Kent Newbury]] - [[Jonathan Newman]] - [[Theodore Newman]] - [[Ernest Newton]] - [[Rodney Newton]] - [[Frederik Neyrinck]] - [[James Niblock]] - [[Joseph Weston Nicholl]] - [[Otto Nicolai]] - [[Willem Frederik Gerard Nicolai]] - [[René Nicolas]] - [[Carl Nielsen]] - [[Ludolf Nielsen]] - [[Ludvig Nielsen]] - [[Arman Marie Ghislain Baron de Nieuwenhove]] - [[Tokuhide Niimi]] - [[Apostol Nikolaev-Stroumsky]] - [[Bo Nilsson]] - [[Torsten Nilsson (componist)|Torsten Nilsson]] - [[Pierre Nimax]] jr. - [[Pierre Nimax sr.]] - [[Akira Nishimura]] - [[Yukiko Nishimura]] - [[Lucien Niverd]] - [[Roger Nixon]] - [[Joseph Hanson Kwabena Nketia]] - [[Kurt Noack (componist)|Kurt Noack]] - [[Walther Noack]] - [[Kiyoshi Nobutoki]] - [[Kentaro Noda]] - [[Teruyuki Noda]] - [[Ichiro Nodaira]] - [[Hudson Nogueira]] - [[Luigi Nono]] - [[David Noon]] - [[Anthonie van Noordt]] - [[Arne Nordheim]] - [[Per Nørgård]] - [[Michael Norris]] - [[Michael John Norris]] - [[Alex North]] - [[Douglas Nott]] - [[Ottokar Nováček]] - [[Vítězslav Novák]] - [[Michele Novaro]] - [[Feliks Nowowiejski]] - [[Jacobus Nozeman]] - [[Toek Numan]] - [[José Maurício Nunes Garcia]] - [[Henri Nuyens]] - [[Frank Nuyts]] - [[Gaston Nuyts]] - [[Morine A. Nyquist]] - [[Knut Nystedt]] - [[Gösta Nystroem]] ==O== [[Jacob Obrecht]] - [[Turlough O'Carolan]] - [[Siegfried Ochs]] - [[Johannes Ockeghem]] - [[Galina Oestvolskaja]] - [[Tolga Zafer Özdemir]] - [[Jacques Offenbach]] - [[Jayce John Ogren]] - [[Roh Ogura]] - [[Satoshi Ohmae]] - [[Teiichi Okano]] - [[Shawn E. Okpebholo]] - [[Johann Christoph Oley]] - [[Marcus Olgers]] - [[Manoel Dias de Oliveira]] - [[Ricardo Olmos Canet]] - [[Sean O’Loughlin (componist)|Sean O’Loughlin]] - [[Ole Olsen (componist)|Ole Olsen]] - [[Charles O'Neill]] - [[George Onslow]] - [[Antoine Oomen]] - [[Julián Orbón]] - [[Napoleon Orda]] - [[Carl Orff]] - [[Ben-Zion Orgad]] - [[Buxton Orr]] - [[Juan Orrego-Salas]] - [[Léon Orthel]] - [[William Ortiz-Alvarado]] - [[Max Oscheit]] - [[Leroy Osmon]] - [[Glenn Osser]] - [[Eurydice V. Osterman]] - [[Leroy Ostransky]] - [[Atsutada Otaka]] - [[Adam Vaclav Michna von Otradovice]] - [[Daniel Ott]] - [[David Ott]] - [[Joseph Henry Ott]] - [[Rogier van Otterloo]] - [[Willem van Otterloo]] - [[Valerius Otto]] - [[Cristóbal Oudrid y Segura]] - [[Nikola Leonard Ovanin]] - [[Petros Ovsepyan]] - [[Vjatsjeslav Ovtsjinnikov]] - [[William Owens]] - [[Joaquín de Oxinaga]] ==P== [[Johann Pachelbel]] - [[Alois Pachernegg]] - [[Giovanni Pacini]] - [[Tadeusz Paciorkiewicz]] - [[Cornelis Padbrué]] - [[Martijn Padding]] - [[Else Marie Pade]] - [[Ignacy Jan Paderewski]] - [[José Padilla Sánchez]] - [[Ferdinando Paër]] - [[Arvo Pärt]] - [[Niccolò Paganini]] - [[Giovanni Paisiello]] - [[Julián Palanca Masiá]] - [[Louis Salvador Palange]] - [[Manuel Palau Boix]] - [[Giovanni da Palestrina]] - [[Sachari Petrovitsj Paliaschwili]] - [[Francesco Palizzi]] - [[Jan Gerard Palm]] - [[Jacobo Palm]] - [[Rudolph Palm]] - [[John Palm]] - [[Catharina Palmér]] - [[Robert Moffat Palmer]] - [[Selim Palmgren]] - [[Carter Pann]] - [[Andrzej Panufnik]] - [[Martti Parantainen]] - [[Gen Louis Parchman]] - [[Ignácio Parreiras Neves]] - [[Herman M. Parris]] - [[Charles Hubert Parry|Hubert Parry]] - [[Gregory Pascuzzi]] - [[Luis Pasquet]] - [[Bernardo Pasquini]] - [[Ramón Pastor Gimeno]] - [[José Rafael Pascual Vilaplana]] - [[Iván Patachich]] - [[Andy Patterson]] - [[Edmund Patzke]] - [[Paul Patterson]] - [[Jiří Pauer]] - [[Ernst Julius Paul]] - [[Joaquim de Paula Souza]] - [[Karl Freiherr von Paumgarten]] - [[Karl Pauspertl]] - [[Steven Paxton (componist)|Steven Paxton]] - [[Jakob Mathias Pazeller]] - [[Andrew Pearce]] - [[Russel James Peck]] - [[Felipe Pedrell]] - [[Cor van der Peet]] - [[Flor Peeters]] - [[Krzysztof Penderecki]] - [[Georges Pelēcis]] - [[Jaroslav Pelikán]] - [[Esteban Peña Morell]] - [[Francisco de Peñalosa]] - [[Jef Penders]] - [[Manuel Penella Moreno]] - [[William Albert Penn]] - [[Giovanni Pennacchio]] - [[John Pennington]] - [[Francesco Pennisi]] - [[Ernst Pepping]] - [[Johann Christoph Pepusch]] - [[Aurelio Pérez Perelló]] - [[Juan Pérez Ribes]] - [[José Pérez Vilaplana]] - [[Giovanni Battista Pergolesi]] - [[Jacopo Peri]] - [[Frank S. Perkins (componist)|Frank S. Perkins]] - [[Alessandro Peroni]] - [[Perotinus]] - [[Julia Amanda Perry]] - [[Zenobia Powell Perry]] - [[Vincent Persichetti]] - [[Louis-Luc Loiseau de Persuis]] - [[Giacomo Perti]] - [[Stan Pethel]] - [[Zdeněk Petr]] - [[Goffredo Petrassi]] - [[Errico Petrella]] - [[Gianluca Petrella]] - [[Andrej Pavlovitsj Petrov]] - [[Shabtai Arieh Petrushka]]- [[Allan Pettersson]] - [[Paul Peuerl]] - [[Johann Christoph Pez]] - [[Johann Christoph Pezel]] - [[Anne Danican Philidor]] - [[Peter Philips]] - [[Roy Phillippe]] - [[Burrill Phillips]] - [[Joseph C. Phillips jr.]] - [[Sebastián Piana]] - [[Giuseppe Piantoni]] - [[Ástor Piazzolla]] - [[Louis-Benôit Picard]] - [[Alessandro Piccinini]] - [[Niccolò Piccinni]] - [[Václav Pichl]] - [[Tobias Picker]] - [[John Pickard]] - [[Bart Picqueur]] - [[René Pieper]] - [[Eseld Pierce]] - [[Gabriel Pierné]] - [[Lambert Pietkin]] - [[Willem Pijper]] - [[Friedrich Piket]] - [[José Alberto Pina Picazo]] - [[Theodor Pinet]] - [[Ernest Pingoud]] - [[Daniel Pinkham]] - [[Werner Pirchner]] - [[Maurice Pirenne]] - [[Monte Keen Pishny-Floyd]] - [[Paul Amadeus Pisk]] - [[Francesco Antonio Pistocchi]] - [[Walter Piston]] - [[Giuseppe Ottavio Pitoni]] - [[Ildebrando Pizzetti]] - [[Carlo Alberto Pizzini]] - [[Robert Planel]] - [[Josef Antonín Plánický]] - [[Jean Robert Planquette]] - [[Mani Planzer]] - [[Anton Plate]] - [[Giovanni Platti]] - [[Kenneth Platts]] - [[Ignaz Pleyel]] - [[Anthony Plog]] - [[Josef Eduard Ploner]] - [[Jean Alexandre Ferdinand Poise]] - [[Andrea Poggiali]] - [[Ian Polster]] - [[Jean-Pierre Pommier]] - [[Manuel Ponce]] - [[Amilcare Ponchielli]] - [[Juan Pons Server]] - [[Luctor Ponse]] - [[Geoffery Poole]] - [[Marcel Poot]] - [[Gavril Popov]] - [[Todor Popov]] - [[Francis Popy]] - [[Nicola Porpora]] - [[Andrés Posada]] - [[Archibald James Potter]] - [[Francis Poulenc]] - [[Kit Powell]] - [[Mel Powell]] - [[Leonel Power]] - [[Teobaldo Power y Lugo-Viña]] - [[Michael Praetorius]] - [[Stephen Philip Pratt]] - [[Jindřich Praveček]] - [[Jacques Press]] - [[William Henry Presser]] - [[Hermann Markus Pressl]] - [[Armand Preud'homme]] - [[André Previn]] - [[Florence Beatrice Smith Price]] - [[John Elwood Price]] - [[Richard Maldwyn Price]] - [[Claudio Prieto|Claudio Prieto Alonso]] - [[Heinrich Proch]] - [[Sergej Prokofjev]] - [[Arthur Pryor]] - [[Giacomo Puccini]] - [[Charles Puerner]] - [[Cesare Pugni]] - [[Risto Pulkkinen]] - [[Henry Purcell]] - [[Marco Pütz]] - ==Q== [[Qu Xiao-Song]] - [[Johann Joachim Quantz]] - [[Joseph Quesnel]] - [[Christophe Quéval]] - [[Jean-René Quignard]] - [[Howard L. Quilling]] - [[Roger Quilter]] - [[James Joseph Quinn]] - [[Santiago Arnaldo Quinto Serna]] ==R== [[Robin de Raaff]] - [[Henri Rabaud]] - [[Folke Rabe]] - [[Peer Raben]] - [[Sergej Rachmaninov]] - [[Joachim Raff]] - [[John Rahn]] - [[Kaljo Raid]] - [[Priit Raik]] - [[Justin Raines]] - [[Väiniö Raitio]] - [[David Rakowski]] - [[Jean-Philippe Rameau]] - [[Ariel Ramírez]] - [[Primož Ramovš]] - [[Shulamit Ran]] - [[Ture Rangström]] - [[György Ránki]] - [[Karl Aage Rasmussen]] - [[Karol Rathaus]] - [[Félix Rault]] - [[Einojuhani Rautavaara]] - [[Maurice Ravel]] - [[Dick Ravenal]] - [[Thomas Ravenscroft]] - [[Genovieffa Ravissa de Turin]] - [[Alan Rawsthorne]] - [[Enrique Raxach]] - [[Gardner Read]] - [[Thomas L. Read]] - [[Paul Reale]] - [[François Rebel]] - [[Vladimir Rebikov]] - [[Alfred Reed]] - [[H. Owen Reed]] - [[Nancy Binns Reed]] - [[Emil Reesen]] - [[Max Reger]] - [[Johannes Regis]] - [[Hermann Regner]] - [[Steve Reich]] - [[Maurice Reichard]] - [[Johann Gottfried Reiche]] - [[Sarah Reid]] - [[Steven Reineke]] - [[Karel Reiner]] - [[Franz Reinl]] - [[Carl Reissiger]] - [[Friedrich August Reißiger]] - [[Antonín Rejcha]] - [[Josef Rejcha]] - [[Henriette Renié]] - [[Felix Resch]] - [[Ottorino Respighi]] - [[Fritz Reuter]] - [[Gian Piero Reverberi]] - [[Silvestre Revueltas]] - [[Juan José Revueltas Colomer]] - [[Ernest Reyer]] - [[Emil Nikolaus von Rezniček]] - [[Joseph Gabriel Rheinberger]] - [[Rhené-Baton]] - [[Max Rhode]] - [[Phillip Rhodes]] - [[Primo Riccitelli]] - [[Willy Richartz]] - [[František Xaver Richter]] - [[Franz Richter Herf]] - [[Marga Richter]] - [[Nico Richter]] - [[Svjatoslav Richter]] - [[Frederick Joseph Ricketts]] - [[Lothar Riedinger]] - [[Wallingford Riegger]] - [[Henri Jean Rigel]] - [[Henri-Joseph Rigel]] - [[Wolfgang Rihm]] - [[Knudåge Riisager]] - [[Georg Rimski-Korsakov]] - [[Nikolaj Rimski-Korsakov]] - [[Christian Heinrich Rinck]] - [[Andrew Rindfleisch]] - [[João Guilherme Ripper]] - [[Christian Ritter]] - [[Oreste Riva]] - [[Luis Rivera González]] - [[Josef Rixner]] - [[Stephen Roberts]] - [[Alfred George Robyn]] - [[Francisco Gomes da Rocha]] - [[George Rochberg]] - [[Richard Rodgers]] - [[Robert Xavier Rodríguez]] - [[Herman Roelstraete]] - [[Julius Röntgen]] - [[František Antonín Rössler]] - [[Bernard Rogers]] - [[Amadeo Roldán Gardes]] - [[Walter Rolfe]] - [[Robert Rollin]] - [[Bernhard Romberg]] - [[Sigmund Romberg]] - [[Antonio María Roméu]] - [[Gustav Roob]] - [[Toon Roos]] - [[Chris Van Roosendael]] - [[Jan Rokus van Roosendael]] - [[Jan Rokus van Roosendaal]] - [[Hans Roosenschoon]] - [[Jan Van der Roost]] - [[Cyril Bradley Rootham]] - [[Joseph Guy Ropartz]] - [[Cypriano de Rore]] - [[Ned Rorem]] - [[José Santos Rosa]] - [[Juventino Rosas Cadenas]] - [[Ney Rosauro]] - [[Solomon Rosowsky]] - [[Jerome Rosen]] - [[Hilding Rosenberg]] - [[David C. Rosenboom]] - [[Steven L. Rosenhaus]] - [[František Antonín Rössler]] - [[Walter Begtol Ross]] - [[Frederick Rosse]] - [[Luigi Rossi]] - [[Gioacchino Rossini]] - [[Olesia Rostovskaya]] - [[Philip Rothman]] - [[Hans Rott]] - [[Claude Joseph Rouget de Lisle]] - [[Joey Roukens]] - [[Steve Rouse]] - [[Elena Roussanova Lucas]] - [[Albert Roussel]] - [[Josef Richard Rozkošný]] - [[José Rozo Contreras]] - [[Miklós Rózsa]] - [[Pál Rózsa]] - [[Edmund Rubbra]] - [[Anton Rubinstein]] - [[Nikolaj Rubinstein]] - [[Alexandre Rudajev]] - [[Jaufré Rudel]] - [[Pierre de la Rue]] - [[Carl Rütti]] - [[Nicolás Ruiz Espadero]] - [[Claudia Rumondor]] - [[Arne Running]] - [[Axel Ruoff]] - [[Christian Friedrich Ruppe]] - [[Tadd W. Russo]] - [[Friedrich Wilhelm Rust (18e-eeuws componist)|Friedrich Wilhelm Rust]] (18e eeuw) - [[Friedrich Wilhelm Rust (20e-eeuws componist)|Friedrich Wilhelm Rust]] (20e eeuw) - [[Giacomo Rust]] - [[John Rutter]] - [[Jakub Šimon Jan Ryba]] - [[Hans Rytterkvist]] - [[Frederic Rzewski]] ==S== [[Mart Saar]] - [[Kaija Saariaho]] - [[Alfons X van Castilië|Alfonso el Sabio]] - [[Antonio Sacchini]] - [[Patrick Peter Sacco]] - [[Ernst Sachse]] - [[Harald Sæverud]] - [[Stellan Sagvik]] - [[Toshihiko Sahashi]] - [[Michael Sahl]] - [[Floyd J. Saint Clair]] - [[Richard Saint Clair]] - [[Joseph Boulogne Chevalier de Saint-Georges]] - [[Camille Saint-Saëns]] - [[Itaru Sakai]] - [[Masahiro Sakata]] - [[Kathryn Salfelder]] - [[Jorge Salgueiro]] - [[Antonio Salieri]] - [[David Saliman-Vladimirov]] - [[Aulis Sallinen]] - [[Georgi Salnikov]] - [[Matilde Salvador Segarra]] - [[Giovanni Battista Sammartini]] - [[Giuseppe Sammartini]] - [[Robert Levine Sanders]] - [[Felicia Sandler]] - [[Sven-David Sandström]] - [[José Joaquín Sanjuán Ferrero]] - [[Pedro Sanjuán Nortes]] - [[Lucio San Pedro]] - [[Francisco de Santiago]] - [[Francesco Santoliquido]] - [[Jonathan Santore]] - [[Claudio Franco de Sá Santoro]] - [[Enrique Santos]] - [[Valeri Ibrahimovitsj Saparov]] - [[Jerzy Sapieyevski]] - [[István Sárkőzy]] - [[Heinrich Saro]] - [[David P. Sartor]] - [[László Sáry]] - [[Erik Satie]] - [[Aram Movsejevitsj Satunc]] - [[Friedrich Satzenhoven]] - [[Emil von Sauer]] - [[Henri Sauguet]] - [[Edgar Saume]] - [[Manuel Saumell]] - [[Domenico Savino]] - [[Ladislav Josef Filip Pavel Sawerthal]] - [[Ahmed Adnan Saygun]] - [[Lambert de Sayve]] - [[Alessandro Scarlatti]] - [[Domenico Scarlatti]] - [[Giuseppe Scarlatti]] - [[A. Louis Scarmolin]] - [[Aristide Carlo Scassola]] - [[J. Mark Scearce]] - [[Theodor von Schacht]] - [[Willis Schaefer]] - [[Pierre Schaeffer]] - [[Philipp Scharwenka]] - [[Xaver Scharwenka]] - [[Peter Schat]] - [[Heinrich Scheidemann]] - [[Samuel Scheidt]] - [[Johann Hermann Schein]] - [[Peter Schickele]] - [[Tjako van Schie]] - [[Johann Schieferdecker]] - [[Poul Schierbeck]] - [[Harold Schiffman]] - [[Lalo Schifrin]] - [[Theodor Franz Schild]] - [[Melchior Schildt]] - [[Hans Ludwig Schilling]] - [[Max von Schillings]] - [[Louis Schindelmeisser]] - [[Gerhard Schjeldemp]] - [[Irving Schlein]] - [[Johann Heinrich Schmelzer]] - [[Hans Schmidt-Isserstedt]] - [[William Schmidt]] - [[Camille Schmit]] - [[Florent Schmitt]] - [[Albert D. Schmutz]] - [[Dieter Schnebel]] - [[Peter Schneeberger]] - [[Georg Abraham Schneider]] - [[Manfred Schneider (componist)|Manfred Schneider]] - [[Hardy Schneiders]] - [[Alfred Schnittke]] - [[Franz Xaver Schnyder von Wartensee]] - [[Franz Schoberlechner]] - [[Othmar Schoeck]] - [[Maurice Schoemaker]] - [[Arnold Schönberg]] - [[Max Schönherr]] - [[Kees Schoonenbeek]] - [[Johann Schrammel]] - [[Alexander Schreiner]] - [[Franz Schreker]] - [[Friedrich Schröder]] - [[Johannes Schubaur]] - [[Franz Schubert]] - [[Johann Friedrich Schubert]] - [[Edmund Schücker]] - [[Bernard Schulé]] - [[Ervín Schulhoff]] - [[Gunther Schuller]] - [[Svend Schultz]] - [[Johann Abraham Peter Schulz]] - [[William Schuman]] - [[Robert Schumann]] - [[Joseph Schuster]] - [[Georg Casper Schürmann]] - [[Heinrich Schütz]] - [[Cornelis Schuyt]] - [[Joseph Schwantner]] - [[Walter Schwanzer]] - [[Arthur Schwartz]] - [[Elliott Schwartz]] - [[Ira P. Schwarz]] - [[Johann Paul Ägidius Schwarzendorf]] - [[Patrice Sciortino]] - [[James Sclater]] - [[Peter Sculthorpe]] - [[Frederick Preston Search]] - [[Oliver Searle]] - [[Teodor Šebo-Martinský]] - [[Karel Richard Šebor]] - [[Peter Seeger (componist)|Peter Seeger]] - [[Paul Seelig]] - [[Josef Ferdinand Norbert Seger]] - [[Jan Segers]] - [[Leif Segerstam]] - [[Max Seidenspinner]] - [[Paul Seitz]] - [[José António Carlos de Seixas]] - [[Robert Selig]] - [[Bartolme de Selma]] - [[Jules Gaspard Semler-Collery]] - [[Ludwig Senfl]] - [[José Serebrier]] - [[Tibor Serly]] - [[José Serrano Simeón]] - [[Juan Sesé]] - [[Déodat de Séverac]] - [[Michael Seyfrit]] - [[Giovanni Sgambati]] - [[Charles Shackford]] - [[David Lewiston Sharpe]] - [[Boris Semyonovich Shekhter]] - [[Harry Rove Shelley]] - [[Bright Sheng]] - [[John Sheppard (componist)|John Sheppard]] - [[Leroy Shield]] - [[Osamu Shimizu]] - [[Makoto Shinohara]] - [[Motoyuki Shitanda]] - [[Verdina Shlonsky]] - [[Gregory Short]] - [[Michael Short]] - [[Marilyn Shrude]] - [[Jean Sibelius]] - [[Ludwig Siede]] - [[Paul Siefert]] - [[Elie Siegmeister]] - [[Edmund J. Siennicki]] - [[Willem Frederik Siep]] - [[Roberto Sierra]] - [[Kazimierz Sikorski]] - [[Friedrich Silcher]] - [[Marijn Simons]] - [[Netty Simons (componist)]] - [[Robert Simpson]] - [[Thomas Simpson]] - [[Ezra Sims]] - [[Ricci Signorini]] - [[Christian August Sinding]] - [[Leone Sinigaglia]] - [[Urho Sipponen]] - [[George Siravo]] - [[Urmas Sisask]] - [[Joeri Sjaporin]] - [[Emil Sjögren]] - [[Dmitri Sjostakovitsj]] - [[Nikolaos Skalkottas]] - [[Nikos Skalkottas]] - [[Charles Sanford Skilton]] - [[Yngve Sköld]] - [[Walter Skolaude]] - [[Myroslav Skoryk]] - [[Alexander Skrjabin]] - [[František Škroup]] - [[Josef Dominik Škroup]] - [[Stanisław Skrowaczewski]] - [[Josip Slavenski]] - [[Yngve Slettholm]] - [[Ernst Sloma]] - [[Marcel Slootmaeckers]] - [[Henry Smart]] - [[Václav Smetáček]] - [[Bedřich Smetana]] - [[Leo Smit (Nederlandse componist)|Leo Smit]] - [[Leo Smit (Amerikaans componist)|Leo Smit]] - [[Hale Smith]] - [[Julia Frances Smith]] - [[Larry Alan Smith]] - [[Rob Smith]] - [[Martin Smolka]] - [[Carl Smulders]] - [[Ethel Mary Smyth]] - [[Joseph-François Snel]] - [[Eddy Snijders]] - [[Randall Snyder]] - [[Johan August Söderman]] - [[Willy Soenen]] - [[Pedro Étienne Solère]] - [[Jean Pierre Solié]] - [[Harry Somers]] - [[Øistein Sommerfeldt]] - [[Fernando Sor]] - [[Pablo Sorozábal Mariezcurrena]] - [[Mauricio Sotelo]] - [[Francesco Soto de Langa]] - [[André Souris]] - [[John Sousa]] - [[João de Sousa Carvalho]] - [[Jerônimo de Souza Lôbo]] - [[Leroy Southers]] - [[Reveriano Soutullo Otero]] - [[Joseph T. Spaniola]] - [[Philip Sparke]] - [[Oley Speaks]] - [[Gay Holmes Spears]] - [[Frederick Speck]] - [[Georg Daniel Speer]] - [[Michael Spencer]] - [[Jan Matyáš Sperger]] - [[Hendrik Speuy]] - [[Fritz Spindler]] - [[Bruno Spoerri]] - [[Louis Spohr]] - [[Gaspare Spontini]] - [[Georges Sporck]] - [[Abbé Maximilian Stadler]] - [[Wilhelm Anton Stärk]] - [[Richard Stahl]] - [[John Stainer]] - [[Petko Stainoff]] - [[Piet Stalmeier]] - [[Jan Antonín Tadeáš Nepomuk Stamic|Antonín Stamic]] - [[Karel Filip Stamic|Carl Stamic]] - [[Jan Václav Antonín Stamic]] - [[Pavel Staněk]] - [[Charles Villiers Stanford]] - [[David Stanhope]] - [[Robert Starer]] - [[Pavel Steidl]] - [[Frank Steijns]] - [[Leon Stein]] - [[Max Steiner]] - [[William Steinohrt]] - [[Konrad Stekl]] - [[Frank Stemper]] - [[David Stephen]] - [[Henry Stern]] - [[Robert Stern]] - [[Bernard Stevens]] - [[Halsey Stevens]] - [[Ronald Stevenson]] - [[Frank Graham Stewart]] - [[Louis Stewart (componist)]] - [[Robert Stewart (componist)]] - [[Erik Stifjell]] - [[William Grant Still]] - [[David Stock]] - [[Karlheinz Stockhausen]] - [[Jan Stoeckart]] - [[Gottfried Heinrich Stölzel]] - [[Veselin Stojanov]] - [[Sigismond Stojowski]] - [[Eric Stokes]] - [[Leopold Stokowski]] - [[Alessandro Stradella]] - [[Newton Strandberg]] - [[Allen Strange]] - [[Oscar Strasnoy]] - [[Dizzy Stratford]] - [[Franz Joseph Strauss (componist)|Franz Joseph Strauss]] - [[Johann Strauss sr.]] - [[Johann Strauss jr.]] - [[Josef Strauss]] - [[Richard Strauss]] - [[Jean Strauwen]] - [[Jules-Emile Strauwen sr.]] - [[Igor Stravinsky]] - [[Jules Strens]] - [[Willem Strietman]] - [[Erwin Strikker]] - [[Georg Templeton Strong]] - [[Barbara Strozzi]] - [[Clive Strutt]] - [[Leslie Stuart]] - [[Steven Stucky]] - [[Hubert Stuppner]] - [[Joseph Hartmann Stuntz]] - [[Christophe Sturzenegger]] - [[Jule Styne]] - [[Joel Eric Suben]] - [[Eugene Suchoň]] - [[Robert Suderberg]] - [[Meiro Sugahara]] - [[Isotaro Sugata]] - [[Yasuhiko Sugino]] - [[Koichi Sugiyama]] - [[Josef Suk]] - [[Lepo Sumera]] - [[Robert Sund]] - [[Franz von Suppé]] - [[Carlos Surinach]] - [[Tielman Susato]] - [[Iwan Susetyo]] - [[José Susi López]] - [[Anthony Suter]] - [[Robert Suter]] - [[Heinrich Sutermeister]] - [[Johannes Suykerbuyk]] - [[Masato Suzuki]] - [[Johan Svendsen]] - [[Georgi Vasiljevitsj Sviridov]] - [[Tomás Svoboda]] - [[Egmont Swaan]] - [[Jan Pieterszoon Sweelinck]] - [[William Sweeney]] - [[Piet Swerts]] - [[Gottfried Freiherr van Swieten]] - [[Richard Swift]] - [[Eric Swiggers]] - [[Gloria Wilson Swisher]] - [[William Sydeman]] - [[Tomasz Szadek]] - [[Wacław z Szamotuł]] - [[Erzsébet Szőnyi]] - [[George Szell]] - [[Karol Szymanowski]] ==T== [[Germaine Tailleferre]] - [[Jenő Takács]] - [[Toru Takemitsu]] - [[Josef Tal]] - [[Adrien Talexy]] - [[Thomas Tallis]] - [[Riikka Talvitie]] - [[Eino Tamberg]] - [[Fumio Tamura]] - [[Karen Tanaka]] - [[Masaru Tanaka]] - [[Yoshifumi Tanaka]] - [[Aleksandr Tanejev|Aleksandr Sergejevitsj Tanejev]] - [[Sergej Tanejev]] - [[Kelly Tang]] - [[Jerrè Tanner]] - [[Alexandre Tansman]] - [[Giovanni Tarditi]] - [[Francisco Tárrega]] - [[Giuseppe Tartini]] - [[Gábor Tarján]] - [[Rudi Tas]] - [[Phyllis Margaret Duncan Tate]] - [[John Tavener]] - [[John Taverner]] - [[Georg Philipp Telemann]] - [[Albert Tepper]] - [[Naoyuki Terai]] - [[Naohiko Terashima]] - [[Sigismund Thalberg]] - [[Mikis Theodorakis]] - [[Christopher Theofanidis]] - [[Pierre Thielemans]] - [[Ambroise Thomas|Charles Louis Ambroise Thomas]] - [[Augusta Read Thomas]] - [[Francis Thomé]] - [[Virgil Thomson]] - [[Cedric Thorpe Davie]] - [[František Xaver Thuri]] - [[Jukka Tiensuu]] - [[Harry Tierney]] - [[Yann Tiersen]] - [[Frederick Tillis]] - [[Johannes Tinctoris]] - [[Dmitri Tjomkin]] - [[Michael Tippett]] - [[Boris Tisjtsjenko]] - [[Jehan Titelouze]] - [[Anton Titl|Antonín Emil Titl]] - [[Ernst Toch]] - [[Akira Toda]] - [[Louis Toebosch]] - [[Richard Toensing]] - [[Václav Jan Křtitel Tomášek]] - [[Henri Tomasi]] - [[Thomas Tomkins]] - [[Ernest Tomlinson]] - [[Damien Top]] - [[Edward Top]] - [[Giuseppe Torelli]] - [[Michael Torke]] - [[Veljo Tormis]] - [[Paul Tortelier]] - [[Enrico Toselli]] - [[Charles Tournemire]] - [[Bramwell Tovey]] - [[Joan Tower]] - [[Declan Townsend]] - [[Douglas Townsend]] - [[Yuzo Toyama]] - [[Giovanni Maria Trabaci]] - [[Gerhard Track]] - [[David Del Tredici]] - [[Lester Albert Trimble]] - [[Bohumil Trnečka]] - [[Manfred Trojahn]] - [[Václav Trojan]] - [[Allan Trubitt]] - [[Gustavo A. Trujillo]] - [[Chieh Tsao]] - [[Boris Tsjaikovski]] - [[Pjotr Iljitsj Tsjaikovski]] - [[Aleksandr Tsjerepnin]] - [[Ivan Alexandrovitsj Tsjerepnin]] - [[Nikolai Tsjerepnin]] - [[Pavel Tsjesnokoff]] - [[Masato Tsuyuki]] - [[Eduard Tubin]] - [[Antonín Tučapský]] - [[Terig Tucci]] - [[Fisher Tull]] - [[František Ignác Antonín Tůma]] - [[Franz Tunder]] - [[Erkki-Sven Tüür]] - [[Joaquín Turina Pérez]] - [[Francesco Turini]] - [[Mark-Anthony Turnage]] - [[Jess Langston Turner]] - [[Paul Harris Turok]] - [[Joseph Turrin]] - [[Burnet Tuthill]] - [[Geirr Tveitt]] - [[Christopher Tye]] - [[Shing-Kwei Tzeng]] - ==U== [[Christian F. H. Uber]] - [[Floro Melitón Ugarte]] - [[Alfred Uhl]] - [[Theodor Uhlig]] - [[Viktor Ullmann]] - [[Kenjiro Urata]] - [[Ernst Ludwig Uray]] - [[Ernst Urbach]] - [[Bartolomei Urbanec]] - [[José Maria Usandizaga]] ==V== [[Nicola Vaccai]] - [[Fabio Vacchi]] - [[Miloš Vacek]] - [[Dalibor Vačkář]] - [[David van Vactor]] - [[Peeter Vähi]] - [[Carlo Valentini]] - [[Giovanni Valentini]] - [[Michelangelo Valentini]] - [[Joaquín Valdeverde]] - [[Joaquín y Sanjuán Valdeverde]] - [[Michael Valenti]] - [[Roberto Valera]] - [[Andres Valero-Castells]]- [[Francisco José Valero-Castells]] - [[Gunnar Valkare]] - [[Nicolaes Vallet]] - [[Werner Van Cleemput]] - [[Cyriel Van den Abeele]] - [[Jan Van der Roost]]- [[Frank Van der Stucken]] - [[Renier Van der Velden]] - [[Joe Vanenkhuizen]] - [[Johann Baptist Vanhal|Jan Křtitel Vaňhal]] - [[Charles-Joseph van Helmont]] - [[Jef Van Hoof]] - [[Jan Van Landeghem]] - [[Annelies Van Parys]] - [[Česlav Vaňura]] - [[René Vanstreels]] - [[Raimbaut de Vaqueiras]] - [[José María Varela Silvari]] - [[Edgard Varèse]] - [[Louis Varney]] - [[Sérgio de Vasconcellos Corrêa]] - [[Pēteris Vasks]] - [[Sergey Vassilenko]] - [[Léon Vassem]] - [[Ralph Vaughan Williams]] - [[Diego Vega]] - [[José de la Vega Sánchez]] - [[Gottfried Veit]] - [[Pavel Josef Vejvanovský]] - [[Leonardo Velázquez]] - [[Jacob ter Veldhuis]] - [[Bernard de Ventadour|Bernart de Ventadorn]] - [[Francesco Maria Veracini]] - [[Carl Verbraeken]] - [[Eric Verbugt]] - [[Giuseppe Verdi]] - [[Renaat Veremans]] - [[Edward Verheyden]] - [[Johannes Verhulst]] - [[Coen Vermeeren]] - [[Matthijs Vermeulen]] - [[John Weedon Verrall]] - [[Jan Baptist Verrijt]] - [[Alexey Verstovsky]] - [[Juan Vert Carbonell]] - [[Mykhaylo Verykivs'ky]] - [[Johann Vesque von Püttlingen]] - [[Joseph Vézina]] - [[Henri Vieuxtemps]] - [[Tomás Luis de Victoria]] - [[Gerard Victory]] - [[Oscar V. Vidal i Belda]] - [[Paul Vidal]] - [[Louis Vierne]] - [[René Vierne]] - [[Jukka Viitasaari]] - [[Markku Viitasaari]] - [[Ricardo Villa González]] - [[Heitor Villa-Lobos]] - [[Edmundo Villani-Côrtes]] - [[Johannes Vincenet]] - [[Carl Vine]] - [[Daniele Vineis]] - [[Gilbert Vinter]] - [[Joannes Josephus Viotta]] - [[Jāzeps Vītols]] - [[Philippe de Vitry]] - [[Antonio Vivaldi (componist)|Antonio Vivaldi]] - [[Amadeo Vives]] - [[Allen Vizzutti]] - [[Kees Vlak]] - [[Jan van Vlijmen]] - [[Lodewijk De Vocht]] - [[Fritz Voegelin]] - [[Johann Christoph Vogel]] - [[Roger C. Vogel]] - [[Willem Vogel]] - [[Wladimir Vogel]] - [[Walther von der Vogelweide]] - [[Kevin Volans]] - [[Alexander Voormolen]] - [[Jan Václav Hugo Voříšek]] - [[Antonín Vranický]] - [[Pavel Vranický]] - [[Klaas de Vries (componist)|Klaas de Vries]] - [[Melchior Vulpius]] - [[Philippe Van Wichel]] ==W== [[Kaoru Wada]] - [[Hendrik Waelput]] - [[Oliver Waespi]] - [[Peter-Jan Wagemans]] - [[Diderik Wagenaar]] - [[Johan Wagenaar]] - [[Max Wagenknecht]] - [[Christoph Wagner]] - [[Douglas E. Wagner]] - [[Richard Wagner]] - [[Siegfried Wagner]] - [[Rudolf Wagner-Régeny]] - [[André Waignein]] - [[Kevin Walczyk]] - [[Émile Waldteufel]] - [[William Walond]] - [[J. Simon van der Walt]] - [[Fried Walter]] - [[William Walton]] - [[Johann Gottfried Walther]] - [[David Ward]] - [[Robert Ward (componist)|Robert Ward]] - [[Peter Warlock]] - [[Robert Washburn]] - [[Comte Unico Wilhelm van Wassenaer]] - [[Toshiyuki Watanabe]] - [[Urato Watanabe]] - [[Franz Waxman]] - [[Gabriel von Wayditch]] - [[Andrew Lloyd Webber]] - [[Carl Maria von Weber]] - [[Edmund Weber]] - [[Joseph Miroslav Weber]] - [[Anton Webern]] - [[Thomas Weelkes]] - [[Thaddäus Weigl]] - [[Kurt Weill]] - [[Mieczysław Weinberg]] - [[Lawrence Weiner (componist)|Lawrence Weiner]] - [[Leó Weiner]] - [[Felix Weingartner]] - [[John Jacob Weinzweig]] - [[Judith Weir]] - [[Dan Welcher]] - [[Egon Wellesz]] - [[Martin Wendel]] - [[Marcel Wengler]] - [[Guo Wenjing]] - [[Hermann Wenzel]] - [[Eberhard Werdin]] - [[Floyd Werle]] - [[Gregor Joseph Werner]] - [[Giaches de Wert]] - [[Samuel Wesley]] - [[Harri Wessman]] - [[Renee Westenbrink]] - [[Niccolò van Westerhout]] - [[Wilfried Westerlinck]] - [[Richard Wetz]] - [[Lambert Wetzels]] - [[Christoph E.F. Weyse]] - [[Paul Whear|Paul W. Whear]] - [[Eric Whitacre]] - [[Clarence Cameron White]] - [[Tyler Goodrich White]] - [[William G Whittaker]] - [[Ian Whyte]] - [[Charles–Marie Widor]] - [[Bedřich Antonín Wiedermann]] - [[Henryk Wieniawski]] - [[Jean Wiertz]] - [[Alec Wilder]] - [[Philip Wilby]] - [[John Wilbye]] - [[James Wilding]] - [[Frank Wiley]] - [[Rolf Wilhelm]] - [[Adriaan Willaert]] - [[Alberto Williams]] - [[Grace Williams]] - [[James Clifton Williams]] - [[James Kimo Williams]] - [[John Williams (componist)|John Williams]] - [[Malcolm Williamson]] - [[Andreas Willscher]] - [[Meredith Willson]] - [[Johann Wilhelm Wilms]] - [[Brian Wilson]] - [[Brian Scott Wilson]] - [[Dana Wilson]] - [[Ian Wilson (componist)|Ian Wilson]] - [[Thomas Wilson (componist)|Thomas Wilson]] - [[Gerhard Winkler]] - [[Stephan Winkler]] - [[Peter Winter]] - [[Michael Wise]] - [[Zbigniew Wiszniewski]] - [[Michael Wittgraf]] - [[Robert Wittinger]] - [[Eberhard L. Wittmer]] - [[Konrad Wölki]] - [[Hugo Wolf]] - [[Cornelis de Wolf]] - [[Ermanno Wolf-Ferrari]] - [[Johannes M.A. Wolff]] - [[Thorsten Wollmann]] - [[Stefan Wolpe]] - [[Donald Reid Womack]] - [[Charles Wood (componist)|Charles Wood]] - [[Gareth Wood]] - [[Haydn Wood]] - [[Jeffrey Wood]] - [[Guy Woolfenden]] - [[John Woolrich]] - [[Felix Woyrsch]] - [[Gregg Wramage]] - [[Kenneth Anthony Wright]] - [[Klaus Wüsthoff]] - [[Charles Wuorinen]] ==X== [[Diego Xaraba y Bruna]] - [[Iannis Xenakis]] - [[Spyridon Xyndas]] ==Y== [[Satoshi Yagisawa]] - [[Kosaku Yamada]] - [[Hiroyuki Yamamoto]] - [[Takayoshi Yanagida]] - [[James Yannatos]] - [[Akio Yashiro]] - [[Byron Yasui]] - [[Peter Yorke (componist)|Peter Yorke]] - [[Takashi Yoshimatsu]] - [[Vincent Youmans]] - [[Victor Young]] - [[Gregory Youtz]] - [[Rocus van Yperen]] - [[Eugène Ysaÿe]] - [[Jōji Yuasa]] - [[Isang Yun]] - [[Vladymyr Joerovsky|Vladimir Mikhailovitsj Yurovskij]] - [[Iraida Yusupova]] - ==Z== [[Frank Zabel]] - [[Friedrich Zachau]] - [[Jenő Zádor|Eugene Zador]] - [[Mario Zafred]] - [[Judith Lang Zaimont]] - [[Ivan Zajc]] - [[Evžen Zámečník]] - [[Rudolf Zamrzla]] - [[Riccardo Zandonai]] - [[Luigi Zaninelli]] - [[Frank Zappa]] - [[Magister Zavis von Zapy]] - [[Julien-François Zbinden]] - [[Mojmír Zedník]] - [[Kristoffer Zegers]] - [[Norbert Zehm]] - [[Jan Dismas Zelenka]] - [[Władysław Żeleński]] - [[Karl Zeller]] - [[Carl Friedrich Zelter]] - [[Jan Dismas Zelenka]] - [[Alfréd Zemanovský]] - [[Alexander von Zemlinsky]] - [[Zhang Hao-Fu]] - [[Zhou Long]] - [[Ottakar Zich]] - [[Carl Michael Ziehrer]] - [[Frans Zielens]] - [[Mikołaj Zieleński]] - [[Marilyn J. Ziffrin]] - [[Winfried Petrus Ignatius Zillig|Winfried Zillig]] - [[Anton Zimmermann]] - [[Bernd Alois Zimmermann]] - [[Nicola Antonio Zingarelli]] - [[Domenico Zipoli]] - [[Ján Zimmer]] - [[Nebojša Jovan Živkovič]] - [[Matteo Zocarini]] - [[Zdeněk Zouhar]] - [[Victor de Zubizarreta Arana]] - [[Patrick Zuk]] - [[Johann Rudolf Zumsteeg]] - [[Mischa Zupko]] - [[Ramon Zupko]] - [[Belle van Zuylen]] - [[Jan Zwart]] - [[Bernard Zweers]] - [[Ellen Taaffe Zwilich]] [[Kategorie:Komponist| ]] 5fvt0s9r7un5gi6xmbedu7uqkjihnel 6 7918 120900 98421 2022-07-15T15:32:17Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Skäddel Siedlenge "Brink" |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 5gg2g1q5tyjn83dh09q1xut5y2ft92o 6 7919 120899 98423 2022-07-15T15:31:25Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Skäddel-Säntrum |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} r3pjx39sec0niu7bwvhm2w999qwgmhv 6 7920 120898 98424 2022-07-15T15:30:14Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Skäddeler Määlne fröier |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} r445jelas0jkb48o69g0u4lsmq93g3n 6 7921 120897 98427 2022-07-15T15:29:13Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Skäddel Kriegertoankmoal |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} fgok0dp2dbg7b513fy4o9dfy53g4tdr 6 7922 120896 98429 2022-07-15T15:27:49Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Skäddel - Täärp - 1950er Jiere |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} rsw3zyf04aovnwdz9jmwdmamxeqaobw 6 7923 120895 98430 2022-07-15T15:26:48Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Winkel fon Schürmann/Fortmann 1950er Jiere |Quelle = nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 8cjw9z96jdg1c3kkthhemyheef1mfyd 6 7924 120894 98431 2022-07-15T15:25:16Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Skäddel-Moaiklokjewoold und -see und oolde Ticheläi |Quelle = Moaker nit bekoand |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} rctfd4wd6fj5mnmokvjheao7jilfa6s 0 7926 99128 2013-01-04T19:17:51Z Kolja21 3922 Kolja21 verschob Seite [[Krung Thep Mahanakhon Amon Rattanakosin Mahinthara Ayuthaya Mahadilok Phop Noppharat Ratchathani Burirom Udomratchaniwet Mahasathan Amon Piman Awatan Sathit Sakkathattiya Witsanukam Prasit]] nach [[Bangkok]] und überschrieb da… wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Bangkok]] s848c5eu1b5sh9r7zul2ywij7gy43yl 14 7928 105146 99152 2013-03-08T18:50:18Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 121 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1456388]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Asien]] 2k9cywbw8gxhpp5gzu1vxk3vd574ps4 10 7929 99295 2013-01-07T13:20:06Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Senegal reforestation.jpg|right|150px]] *... [[Fläddermuuse]] sik in hiere Juuken bewinnelje konnen? *... In dän '''[[Sahel]]''' näie Boome plonted w…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Senegal reforestation.jpg|right|150px]] *... [[Fläddermuuse]] sik in hiere Juuken bewinnelje konnen? *... In dän '''[[Sahel]]''' näie Boome plonted wäide, uum ju Desertifikation aptouhoolden? *... Do [[Ruste]] mäd moor as 350.000 Oarden waareldwied ju grootste Oardnenge fon doo [[Insekte]] sunt? *... [[Magnet-Resonanz-Tomographie (MRT)|MRT]] ne Methode is uum dät Binnere fon n Moanske outoubieldjen? *... Do oolde [[Gallisk]]e Inskrifte maast n magisken Charakter hääbe un deertruch aal noch loange nit änträätseld sunt? *... Dät Koartenspil [[Bridge]] uk in Foarm fon Turnieren spield wäd? *... Ju [[Cajun Musik]] fon Louisiana uut dät kanadiske Akadien stamt? *... [[Woaterstof]] dät eenfachste chemiske Element is? 3445ys07g0z017hixhuytwzdddrjt9d 0 7935 117655 117653 2018-11-13T02:12:03Z Heinz 88 Fon dän Ienhoold kon deer noch masse moaked wäide, man iek hääbe nu eerste do sproakelke Failere ferbeeterd. wikitext text/x-wiki Ju '''Iersentied''' is n Tied in ju [[Geskichte|Geskichtsskrieuwenge]], as do Moanskene mäd iersene Reeskup begonnen tou oarbaidjen. In Midde-Europa begon ju Iersentied so uungefeer in dät 8. Jierhunnert f. Kr. un eendete in dät 1. Jierhunnert f. Kr. {{Stump}} [[Kategorie:Geskichte]] skhy9za6vy4u8dhqhf5nzh8at1zq1ze 0 7936 99665 2013-01-15T09:04:42Z Pyt 12 Pyt verschob Seite [[Germaniske Näiheedendum]] nach [[Germanisk Näiheedendum]]: Sproake wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Germanisk Näiheedendum]] 6fpl765yg4mlxazfr30aa1q0rhsvkzu 0 7938 119198 105148 2020-06-19T13:29:19Z Lotje 5042 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Bke.JPG]] → [[File:Boter-kaas-en-eieren (decoratief spel).jpg]] #2 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Tic Tac Toe.gif|thumb|Tik Tak Tul|180px]] [[Bielde:tic tac toe.svg|thumb|die Spieler mäd 'o' häd wonnen|180px]] [[Bielde:Boter-kaas-en-eieren (decoratief spel).jpg|thumb|Decorativ Spil, mäd Siesstukke un Muuse|180px]] '''Tik Tak Tul''' is n eenfach [[Spil]] foar twäin Spielere. Dät Spil wäd mäd ne [[Bläistikke]] of mäd ne [[Pänne]] ap [[Papier]] spield. Dät gungt uk mäd Kriete ap de Sträite un sogoar ap n Computer. Bräädspiele rakt dät uk, man do sunt moor foar ju Sierde meend. 'Tik Tak Tul wärd spield ap 3 bie 3 Fäildere. An n Ounfang sunt aal Fäildere loos. Die eene Spieler sät n 'Kjuus' un die uur Spieler n 'Rund'. Wäl tjo fon sien oaine Teekene ap ne Riege häd (skeeuw, liekap of woage), häd wonnen. Wäl dät Spil genöigend koant, kon eenfach älke Spil in Uunäntskat eendje tou läiten, wät die Uur uk moaket. Besunners foar Ounfangere is dät Fäild in de Midde dät Wichtichste Fäild. [[Bielde:tic-tac-toe-game-1.svg|center|Spil fon Tik Tak Tul, wonnen fon X]] Die Taal ferskeedene Bräädpositione is 764, dät loose Brääd nit meegereekend. Oawers Positione do der truch Traalen of Speegeljen dätsälge sunt, tälle foar een. Die Taal toulätte Sätte sänt dän eerste Sät un ätters twiske do Bräädpositione is 2096. So rakt dät träi ferskeedene muugelke Ounfangssätte: in de Midde, in n Houk un in de Midde fon n Raant. == Variante == Bie ju Variante 'OXO' is die Swäk, uum een Riege (skeeuw, liekap of woage) mäd n Nul, Kjuus un Nul tou hääben. Dät moaket nit, wäkke Symbol me bruukt, älken Spieler duur älkemoal n Kjuus of n Nul sätte. {{Commonscat|Tic Tac Toe}} [[Kategorie:Spil]] lgqq5ssxq00p8ujj0bsp6csu48cr7v7 0 7939 100031 2013-01-22T13:41:40Z Pyt 12 Pyt verschob Seite [[Tik Tal Tul]] nach [[Tik Tak Tul]]: gjuchte Noome wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Tik Tak Tul]] cc0mewqi4zzxrv6bdsr1493ff886xnm 0 7940 100192 2013-01-25T23:02:45Z Stq-recent changes 4685 Stq-recent changes verschob Seite [[Liesten un Tabellen]] nach [[Wikipedia:Liesten un Tabellen]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Liesten un Tabellen]] krkv1vacp7g51ny4wthpeiqj2cu8g5h 0 7941 122755 121121 2023-08-17T11:10:44Z 81.27.96.138 Bielde wikitext text/x-wiki '''Maria Natália Ferreira do Vale''' (bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> ap dän [[6. Meerte]] [[1953]] in [[Floriano (Piauí)|Floriano]], [[Brasilien]]) is een [[Brasilien|brasilioanske]] Film- un Tjooter-Deerstaalerinne. [[Bielde:Natália do Vale.jpg|thumb|230px]] == Wier ju meemoaked häd == === Filme un Serien ap Wiedkieker === * 1975 - ''[[Gabriela (1975)|Gabriela]]'' .... Aurora * 1975 - ''[[A Moreninha (1975)|A Moreninha]]'' .... Mademoiselle Aimée * 1976 - ''[[Saramandaia]]'' .... Dora * 1977 - ''[[Locomotivas]]'' .... Sandra (participação especial) * 1980 - ''[[Água-Viva (telenovela)|Água-Viva]]'' .... Márcia Mesquita * 1981 - ''[[Baila Comigo (telenovela)|Baila Comigo]]'' .... Lúcia Toledo Fernandes * 1982 - ''[[Sétimo Sentido]]'' .... Sandra Rivoredo * 1982 - ''[[Final Feliz]]'' .... Débora Brandão * 1984 - ''[[Transas e Caretas]]'' .... Marília Braga * 1986 - ''[[Cambalacho]]'' .... Andréa Pereira Souza e Silva * 1987 - ''[[O Outro]]'' .... Laura Della Santa * 1989 - ''[[Que Rei Sou Eu?]]'' .... Suzanne Webert * 1993 - ''[[Olho no Olho]]'' .... Débora * 1995 - ''[[A Próxima Vítima (telenovela)|A Próxima Vítima]]'' .... Helena Ribeiro * 1997 - ''[[O Amor Está no Ar]]'' .... Júlia Schneider * 1998 - ''[[Torre de Babel (telenovela)|Torre de Babel]]'' .... Lúcia Prado * 2000 - ''[[Aquarela do Brasil (minissérie)|Aquarela do Brasil]]'' .... Dulce * 2003 - ''[[Mulheres Apaixonadas]]'' .... Sílvia Ferreira Lobo * 2004 - ''[[Começar de Novo (telenovela)|Começar de Novo]]'' .... Letícia Pessoa Karamazov * 2006 - ''[[Páginas da Vida]]'' .... Carmem Fragoso Martins de Andrade * 2008 - ''[[Negócio da China]]'' .... Dra. Júlia Dumas * 2009 - ''[[Viver a Vida (telenovela)|Viver a Vida]]'' .... Ingrid Guimarães Machado * 2011 - ''[[Insensato Coração]]'' .... Wanda Brandão<ref name="Insensato Antonio e Natália">http://redeglobo.globo.com/novidades/novelas/noticia/2010/10/insensato-natalia-do-vale-e-antonio-fagundes-vivem-um-casal-em-crise.html</ref> * 2012 - ''[[Salve Jorge]]'' .... Aída Flores Galvão * 2014 - ''[[Em Família]]'' .... Chica (Francisca Proença Fernandes)<ref>{{citar web|url=http:/www.teledramaturgia.com.br/tele/emfamiliaq.asp|título= Em Família (elenco) - Teledramaturgia|acessodata=11 de janeiro de 2014|autor=teledramaturgia.com.br}}</ref> === Kino === * 1981 - ''Kilas, O Mau da Fita'' .... Lily-Bobó * 1983 - ''[[Pra Frente Brasil]]'' .... Marta * 2007 - ''[[Polaroides Urbanas]]'' .... Paula === Tjooter === * 1978 - ''Bonifácio Bilhões'' * 1979 - ''A Calça'' - Luisa * 1979 - ''Roda Cor de Roda'' * 1990 - ''[[A Partilha]]'' - Selma * 2000 - ''A Vida Passa'' – Selma * 2002 - ''Capitanias Hereditárias'' – Stella == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Filmspieler]] [[Kategorie:Brasilien]] i3vrdbt6mpoplwramdtfld3fs7vs80e 0 7952 101380 101378 2013-02-16T18:17:18Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Foutbal]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foutbal]] rvznwlbcccueh1lygquyeq2rfg8tdu5 10 7954 101365 2013-02-16T17:56:46Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly><span class="error">Error: {{{1|an error occurred}}}{{#if:{{{2|}}}|&#32;when using {{tl|{{{2}}}}}}}</span>{{#ifeq:{{{nocat|}}}|true||{{Namespace dete…“ wikitext text/x-wiki <includeonly><span class="error">Error: {{{1|an error occurred}}}{{#if:{{{2|}}}|&#32;when using {{tl|{{{2}}}}}}}</span>{{#ifeq:{{{nocat|}}}|true||{{Namespace detect showall |1={{#if: {{{cat|}}}|[[Category:{{{cat}}}]]|[[Category:Articles with incorrect citation syntax|{{PAGENAME}}]]}} |2={{#if: {{{cat|}}}|[[Category:{{{cat}}}]]|[[Category:Articles with incorrect citation syntax|τ{{PAGENAME}}]]}} |main=1 |category=2 |file=2 |help=2 |template=2}}}}</includeonly><noinclude>{{Documentation}}</noinclude> 34t5r9t3gtnjo89p6gni4fw14s345pt 10 7955 101366 2013-02-16T17:59:21Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#switch: <!-- Use the parameter --> {{#switch: <!-- Find out which parameter to use --> {{lc: <!--Lower case the result--> <!--If no or emp…“ wikitext text/x-wiki {{#switch: <!-- Use the parameter --> {{#switch: <!-- Find out which parameter to use --> {{lc: <!--Lower case the result--> <!--If no or empty "demospace" parameter then detect namespace--> {{#if:{{{demospace|}}} | {{{demospace}}} | {{#if:{{{page|}}} | <!--Detect the namespace in the "page" parameter--> {{#ifeq:{{NAMESPACE:{{{page}}} }}|{{TALKSPACE:{{{page}}} }} | talk | {{SUBJECTSPACE:{{{page}}} }} }} | <!--No "demospace" or "page" parameters, so detect actual namespace--> {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{TALKSPACE}} | talk | {{SUBJECTSPACE}} }} }} }} }} <!-- Only one of the lines below will be executed --> <!-- Respecting empty parameters on purpose --> | showall = showall <!-- "demospace=showall" --> | main <!--"demospace=main" or {{SUBJECTSPACE}}={{ns:0}}=""--> | = {{{main| {{{other|}}} }}} | talk = {{{talk| {{{other|}}} }}} | user = {{{user| {{{other|}}} }}} | wikipedia = {{{wikipedia| {{{other|}}} }}} | file | image = {{{file| {{{image| {{{other|}}} }}} }}} | mediawiki = {{{mediawiki| {{{other|}}} }}} | template = {{{template| {{{other|}}} }}} | help = {{{help| {{{other|}}} }}} | category = {{{category| {{{other|}}} }}} | portal = {{{portal| {{{other|}}} }}} | book = {{{book| {{{other|}}} }}} | other | #default = {{{other|}}} <!--"demospace=other" or a new namespace--> }} | 1 = {{{1|}}} | 2 = {{{2|}}} | 3 = {{{3|}}} | 4 = {{{4|}}} | 5 = {{{5|}}} | 6 = {{{6|}}} | showall = {{{1|}}}{{{2|}}}{{{3|}}}{{{4|}}}{{{5|}}}{{{6|}}} }}<noinclude> {{documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> fb8k1uxikzuqgqhx57um74uzas5v7c9 0 7956 101369 101368 2013-02-16T18:02:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Natália do Vale]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Natália do Vale]] q1ry0nd5ue76sasnscwrhmw52g8uhzt 0 7957 101373 101371 2013-02-16T18:04:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Natália do Vale]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Natália do Vale]] q1ry0nd5ue76sasnscwrhmw52g8uhzt 10 7963 101597 2013-02-20T19:58:10Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Streuobstwiese bei Darchau.jpg|thumb|right|140px|''Fruchtboommäid'']] *... Et al sänt fuule duusende Jiere [[Frucht-Ounbau]] rakt? *... Dät Seelterfr…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Streuobstwiese bei Darchau.jpg|thumb|right|140px|''Fruchtboommäid'']] *... Et al sänt fuule duusende Jiere [[Frucht-Ounbau]] rakt? *... Dät Seelterfräiske 39% [[Uursproang fon ju seelter Sproake|charakteristisk Fräisk]] änthaalt? *... In dän [[Sahel]] näie Boome plonted wäide, uum ju Desertifikation aptouhoolden? *... [[Hälgelound]] dät eensichste fräiske Fälsenailound is? *... In 1995 10% fon do Ienwoonere fon dät [[Seelterlound]] uur [[Sproakstatistik|hiere Sproakgebruuk]] ätterfräiged wuuden sunt? *... Do [[Ruste]] mäd moor as 350.000 Oarden waareldwied ju grootste Oardnenge fon doo [[Insekte]] sunt? *... [[Magnet-Resonanz-Tomographie (MRT)|MRT]] ne Methode is uum dät Binnere fon n Moanske outoubieldjen? 4qkwsv0bskws6qfif85g734jgtar5vp 10 7964 101598 2013-02-20T19:59:31Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „*... Ju [[Wäädsee]] ap ju Lieste fon dät [[UNESCO-Waareldäärwgoud]] stoant? *... Ju [[Kornisk]]e Sproake wier tou Lieuwend broacht is, ätter dät ju al foar…“ wikitext text/x-wiki *... Ju [[Wäädsee]] ap ju Lieste fon dät [[UNESCO-Waareldäärwgoud]] stoant? *... Ju [[Kornisk]]e Sproake wier tou Lieuwend broacht is, ätter dät ju al foar 200 Jier uutstuurwen waas? *... Me mäd [[Auger-Elektrone-Spektroskopie (AES)|Auger-Spektroskopie]] Loagen bit ap eenige Atomtjukten analysierje kon? *... Minnerhaidssproaken oafte moor [[Phonem]]e hääbe as Moorhaidssproaken? *... [[Theodor Mommsen]] ju [[Nobelpries foar Literatuur]] in 1902 kriegen häd? *... Ju Stääd [[Chongqing]] bolde so groot as [[Aastriek]] is? *... Dät [[germaniske Näiheedendum]] ap Ieslound n stoatelk anärkoande Religion is? *... Dät in dän [[Sahel]] dät Projekt fon ju "Gräine Muure fon Afrikoa" bestoant, wier Boome plonted wäide, uum ju Uutspreedenge fon ju [[Sahara]] ätter Suude aptouhoolden? 8guj07t8xacc3u7r5qdoet7cvdzazhv 10 7965 119573 119405 2021-01-08T15:25:32Z Mrmw 9485 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Deuterium-tritium fusion.svg|140px|right]] '''[[Käädenfusion]]''' is dät Touhoopesmilten fon do Käädene fon ferscheedene [[Atom|Atome]], wierbie n uur chemisk [[Element]] bilded wäd. Wan Atome fon lichte Elemente as [[Woaterstof]] touhoopesmilte, wäd hierbie sowät 0,67% fon ju Masse uumesät in Energie, ju der uurswain bruukt wäide kon. Dät Fusierjen fon sweere Atome deerjuun kostet Energie. Die Uurgong twiske ‘licht’ un ‘sweer’ lait hierbie bie dät Element [[Iersen]]. Eer in 1938 die düütske Physiker Hans Bethe dän Idee foarstoalde dät ju [[Sunne]] un do Stiernen hiere Energie ärreegje truch Käädenfusion, waas dät n Räätsel wier aal ju Energie häärkoom. Aal in ju Tied bekoande chemiske Reaktione lääwerden deerfoar fuuls tou min Energie. Ju Sunne wondelt pro Sekunde 600 Millionen Tonnen Woaterstof uume in 596 Millione Tonnen Helium. Die Unnerscheed in Masse, fjauer Millione Tonnen, is in Energie uumewondeld, wierbie ju berüümde Formel fon Albert Einstein, ''E'' = ''mc''² jält. [[Käädenfusion|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> r63zy4azw5n70me5ga5v9kgg1cb4p6h 10 7966 119395 107227 2020-10-19T04:20:42Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dresdner Elblforenz bei Dämmerung, 2008.jpg|150px|right]] '''[[Dresden]]''' ([[sorbisk]]: ''Drježdźany''; oulat uut dät ooldsorbiske ''Drežďany'' foar Sump- of Auwoold-Bewoonere) is ju Loundeshaudstääd fon dän [[Saksen (Buundeslound)|Fräistoat Saksen]]. Ju lait in ju Dresdner Elbetoalwiedenge an do Uurgonge fon dän Buppe- tou dän Middelloop fon ju [[Elbe]] un fon dän Middelgebiergedräppel tou dät Nouddüütske Läichlound in dät Suude fon Aastdüütsklound. Dresden is dät politiske un kulturelle Säntrum fon n Deelstoat Saksen. Ätter dän Twäide Waareldkriech wüül ju kommunistiske Ferwaltenge Dresden tou sozialistiske Metropol uumewondelje. Dät betjutte, dät bolde aal Ruinen in de Stääd rüümed wuuden. Ätter ju Weende wuud foar ne uur stäädebauelke Plaanenege wääld: ju Stääd skuul fuul moor fon sien Foarkriechs-Uutsjoon wierkrige. Noch immer wäd an disse stäädiske “Fernäierenge”oarbaided.[[Dresden|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> l7q4p21hgorb3ryia4w5595xb82799a 10 7967 119386 101606 2020-10-19T04:20:27Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Morteratschgletscher 2007.jpg|140px|right]] Die '''[[Morteratsch-Glitsker]]''' ([[rätoromanisk]]: ''Glatscher dal Morteratsch''/''Vadret da Morteratsch'') is n [[Alpen]]-[[Glitsker]] in dän Bernina-Koppel in n Kanton Graubünden in ju Swaits. Touhoope mäd dän Pers-Glitsker is hie mäd n Ruumteienhoold fon sowät 1,2 Kubikkilomeetere die Glitsker mäd dän grootsten Ruumteienhoold in do heele Aast-Alpen. Sänt Bigin fon do systematiske Beooboachtenge in't Jier [[1878]] häd die Glitsker 2,2 Kilomeetere fon sien Loangte ferlädden, hie is däälich noch sowät 6,4 Kilomeetere loang un deermäd die träädloangste Glitsker in do Aast-Alpen, bääte Pasterze un Gepatschferner in do [[Aastriek|aastriekske]] Alpen. [[Morteratsch-Glitsker|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> gfajnvut6kb1zv6r3my52vt706a8hov 10 7968 119356 101607 2020-10-19T04:19:35Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Amulet Thor's hammer (copy of find from Skåne) 2010-07-10.jpg|120px|right]] Dät '''[[Germaniske Näiheedendum]]''' is n Wieraplieuwjen fon dät oolde germaniske [[Heedendum]], wät foar ju [[Kristianisierenge]] ju ienheemiske Natuurreligion fon do Germoanen waas. Bie dät germaniske Näiheedendum sunt ju [[Kultuur]], ju [[Mythologie]] un ju Gloowenswaareld fon do Germoanen wichtich. Do Gloowensfoarstaalengen un Sweerpunkte fon do Foulgere konnen gjucht fuul ferskiele. Germaniske Näiheedene lieuwje foarallen in do germanisksproakige Lounde, as Midden-Europa, do britiske Ailounde, [[Skandinavien]], [[Noudamerikoa]] un [[Australien]]. Ap [[Ieslound]] is Ásatrú n stoatelk anärkoande Religion. [[Germaniske Näiheedendum|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 4hbd6x7j6zybjr5iwt03o7khepnngrr 0 7972 101662 101656 2013-02-22T14:33:00Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Sydney | ôfbylding = Sydney Opera House - Dec 2008.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 3.641.422 | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Australien (Lound)|Australien]] | bestjoerlike ienheid 1 = Deelstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[New South Wales]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Sydney''' is ju Haudstääd fon dän australisken Deelstoat [[New South Wales]]. Ju Stääd häd 3.641.422 Ienwoonere. [[Kategorie:Stääd in Australien]] 0k9mgi0zgao8hzbkvrpsokey0u1me37 0 7973 101660 101658 2013-02-22T14:32:27Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Brisbane | ôfbylding = Brisbane City 1207P.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.676.389 | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Australien (Lound)|Australien]] | bestjoerlike ienheid 1 = Deelstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Queensland]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Brisbane''' is ju Haudstääd fon dän australisken Deelstoat [[Queensland]]. Ju Stääd häd 1.676.389 Ienwoonere. [[Kategorie:Stääd in Australien]] 2s24ozkx59th503icnr7goiks7z3dv9 0 7974 101661 101659 2013-02-22T14:32:43Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Perth | ôfbylding = Perth Montage.png | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.256.035 | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Australien (Lound)|Australien]] | bestjoerlike ienheid 1 = Deelstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Western Australia]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Perth''' is ju Haudstääd fon dän australisken Deelstoat [[Western Australia]]. Ju Stääd häd 1.256.035 Ienwoonere. [[Kategorie:Stääd in Australien]] s62yxounbbn1whmt538b8axsc8kvtqu 0 7975 101663 2013-02-22T14:34:10Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Adelaide | ôfbylding = Adelaide DougBarber.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.040.719 | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Australien (Lound)|Australien]] | bestjoerlike ienheid 1 = Deelstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[South Australia]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Adelaide''' is ju Haudstääd fon dän australisken Deelstoat [[South Australia]]. Ju Stääd häd 1.040.719 Ienwoonere. [[Kategorie:Stääd in Australien]] t986m6h7sdm2mquhln8l4d2c1uya0kw 0 7976 101664 2013-02-22T14:35:16Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Gold Coast | ôfbylding = Gold Coast,QLD.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 454.436 | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Australien (Stoat)|Australien]] | bestjoerlike ienheid 1 = Deelstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Queensland]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Gold Coast''' is ne Stääd in dän australisken Deelstoat [[Queensland]]. Ju Stääd häd 454.436 Ienwoonere. [[Kategorie:Stääd in Australien]] oouagf757yhas14923dzfane18n7vlm 0 7977 101666 101665 2013-02-22T14:36:37Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Canberra | ôfbylding = Canberra Montage.png | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 356.120 | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Australien (Lound)|Australien]] | bestjoerlike ienheid 1 = Deelstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Australian Capital Territory]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Canberra''' is ju Haudstääd fon Australien. Ju lait in dän [[Australian Capital Territory]] un häd 356.120 Ienwoonere. [[Kategorie:Stääd in Australien]] glm0jd2z1jx4dcchif3h076qq28u1jq 0 7978 101670 101669 2013-02-22T14:39:01Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Newcastle | ôfbylding = Newcastle view.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 288.732 | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Australien (Lound)|Australien]] | bestjoerlike ienheid 1 = Deelstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[New South Wales]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Newcastle''' is ne Stääd in dän australisken Deelstoat [[New South Wales]]. Ju Stääd häd 288.732 Ienwoonere. [[Kategorie:Stääd in Australien]] avix8r4i332knq0atmwkjf1qkr4gb2q 0 7979 101668 2013-02-22T14:38:34Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Gosford | ôfbylding = Gosford, nsw.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 282.726 | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Australien (Lound)|Australien]] | bestjoerlike ienheid 1 = Deelstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[New South Wales]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Gosford''' is ne Stääd in dän australisken Deelstoat [[New South Wales]]. Ju Stääd häd 282.726 Ienwoonere. [[Kategorie:Stääd in Australien]] oo20cczp6b9z5a8e7ciy248wqqb4cgf 0 7980 101671 2013-02-22T14:39:55Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Wollongong | ôfbylding = Wollongong city.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 234.482 | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Australien (Lound)|Australien]] | bestjoerlike ienheid 1 = Deelstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[New South Wales]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Wollongong''' is ne Stääd in dän australisken Deelstoat [[New South Wales]]. Ju Stääd häd 234.482 Ienwoonere. [[Kategorie:Stääd in Australien]] dgvma593zw3pfrvbqqi0480ebt1mp1l 14 7981 110749 101673 2015-05-13T09:25:05Z Cycn 1259 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Australien (Lound)]] [[Kategorie:Stääd|Australien]] 2q6udm9odega0jqp2jk8cqtczm1jhud 0 7982 106459 101676 2013-03-23T06:51:49Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 41 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q184180]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map DK Regions2.png|thumb|Deeniske Regione]] Ju '''Lieste fon Stääde in Deenemäärk''' rakt n Uursicht fon do grootste [[Deenemäärk|deeniske]] Stääde. == Do grootste 30 == Do grootste Stääde fon Deenemäärk ätter Ienwoonertaal, Stand (2012): {| class="wikitable sortable" ! style="background-color:#ABCDEF" | Rang ! style="background-color:#ABCDEF" | Noome ! style="background-color:#ABCDEF" | Ienwoonertaal |- |- class="unsortable" | ||[[Hovedstadsområdet]] || align="right"| |- | 1.||[[Kopenhagen]]^A || align="right"|549.050 |- | 2.||[[Aarhus]] || align="right"|252.213 |- | 3.||[[Odense]] || align="right"|168.798 |- | 4.||[[Aalborg]] || align="right"|104.885 |- | 5.||[[Frederiksberg]]^A || align="right"|100.215 |- | 6.||[[Gentofte]]^A || align="right"|72.814 |- | 7.||[[Esbjerg]] || align="right"|71.579 |- | 8.||[[Gladsaxe]]^A || align="right"|65.303 |- | 9.||[[Randers]] || align="right"|61.121 |- | 10.||[[Kolding]] || align="right"|57.540 |- | 11.||[[Horsens]] || align="right"|54.450 |- | 12.||[[Lyngby-Taarbæk]]^A || align="right"|52.895 |- | 13.||[[Vejle]] || align="right"|51.804 |- | 14.||[[Hvidovre]]^A || align="right"|50.502 |- | 15.||[[Roskilde]] || align="right"|47.828 |- | 16.||[[Helsingør]] || align="right"|46.368 |- | 17.||[[Herning]] || align="right"|46.873 |- | 18.||[[Hørsholm]] || align="right"|45.865 |- | 19.||[[Silkeborg]] || align="right"|42.807 |- | 20.||[[Næstved]] || align="right"|41.857 |- | 21.||[[Greve Strand]]^A || align="right"|40.901 |- | 22.||[[Tårnby]]^A || align="right"|40.771 |- | 23.||[[Fredericia]] || align="right"|39.797 |- | 24.||[[Ballerup]]^A || align="right"|38.893 |- | 25.||[[Rødovre]]^A || align="right"|36.692 |- | 26.||[[Viborg]] || align="right"|37.635 |- | 27.||[[Køge]] || align="right"|35.295 |- | 28.||[[Holstebro]] || align="right"|34.378 |- | 29.||[[Brøndby]]^A || align="right"|33.886 |- | 30.||[[Taastrup]] || align="right"|32.719 |} ^A Deel fon Hovedstadsområdet [[Kategorie:Deenemäärk|!Deenemäärk]] 0e8kro2ryhtasejs6tsz54jv6smpdg8 0 7983 101992 101677 2013-02-23T16:10:04Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Odense | ôfbylding = Odense - Sankt Knuds kirke 2005-07-16.jpeg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 168.798 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Region Syddanmark]] | bestjoerlike ienheid 2 = Kommune | namme bestjoerlike ienheid 2= Odense Kommune | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Odense''' is ne Stääd in ju [[Region Syddanmark]]. Ju Stääd häd 168.798 Ienwoonere. {{Grootste Stääde Deenemäärk}} {{Commons Boolke|Odense }} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Stääd in Deenemäärk]] ac2cer9my8zu08dts4220knbge082hp 0 7984 105150 102039 2013-03-08T18:51:15Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 67 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q25410]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Aalborg | ôfbylding = Udsigt over Aalborg fra Skovbakken.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 104.885 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Region Nordjylland]] | bestjoerlike ienheid 2 = Kommune | namme bestjoerlike ienheid 2= Aalborg Kommune | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Aalborg''' is ne Stääd in ju [[Region Nordjylland]]. Ju Stääd häd 104.885 Ienwoonere. {{Grootste Stääde Deenemäärk}} {{Commons Boolke|Aalborg }} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Stääd in Deenemäärk]] 0nofuaq8s63cxu13x37jeko5ke3umyy 0 7985 106460 101994 2013-03-23T06:51:56Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q26234]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Esbjerg | ôfbylding = Esbjerg HarbourfromWatertower.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 71.579 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Region Syddanmark]] | bestjoerlike ienheid 2 = Kommune | namme bestjoerlike ienheid 2= Esbjerg Kommune | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Esbjerg''' is ne Stääd in ju [[Region Syddanmark]]. Ju Stääd häd 71.579 Ienwoonere. {{Grootste Stääde Deenemäärk}} {{Commons Boolke|Esbjerg }} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Stääd in Deenemäärk]] 2xcte6dhft5mf0yf1cea7zh6h12544t 0 7986 105306 102037 2013-03-08T21:52:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 37 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q27168]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Randers | ôfbylding = Randers Old Town Hall.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 61.121 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Region Midtjylland]] | bestjoerlike ienheid 2 = Kommune | namme bestjoerlike ienheid 2= Randers Kommune | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Randers''' is ne Stääd in ju [[Region Midtjylland]]. Ju Stääd häd 61.121 Ienwoonere. {{Grootste Stääde Deenemäärk}} {{Commons Boolke|Randers }} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Stääd in Deenemäärk]] d9kzy9igcsfu30m9j7xe6n8gfanq1z1 0 7987 105403 102036 2013-03-09T21:32:44Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 40 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q27119]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Kolding | ôfbylding = Kolding - Koldinghus1.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 57.540 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Region Syddanmark]] | bestjoerlike ienheid 2 = Kommune | namme bestjoerlike ienheid 2= Kolding Kommune | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Kolding''' is ne Stääd in ju [[Region Syddanmark]]. Ju Stääd häd 57.540 Ienwoonere. {{Grootste Stääde Deenemäärk}} {{Commons Boolke|Kolding }} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Stääd in Deenemäärk]] se7vxub6e0qepmlwtrgnwpthda5ecfv 0 7988 105307 102035 2013-03-08T21:52:35Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 40 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q190235]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Horsens | ôfbylding = Horsens - Vor Frelser Kirke (2).JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 54.450 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Region Midtjylland]] | bestjoerlike ienheid 2 = Kommune | namme bestjoerlike ienheid 2= Horsens Kommune | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Horsens''' is ne Stääd in ju [[Region Midtjylland]]. Ju Stääd häd 54.450 Ienwoonere. {{Grootste Stääde Deenemäärk}} {{Commons Boolke|Horsens }} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Stääd in Deenemäärk]] pv9ojdiqq4t144r2rw4v5jee9edz2nl 0 7989 106461 101998 2013-03-23T06:52:00Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q27116]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Vejle | ôfbylding = Vejle Raadhus.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 51.804 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Region Syddanmark]] | bestjoerlike ienheid 2 = Kommune | namme bestjoerlike ienheid 2= Vejle Kommune | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Vejle''' is ne Stääd in ju [[Region Syddanmark]]. Ju Stääd häd 51.804 Ienwoonere. {{Grootste Stääde Deenemäärk}} {{Commons Boolke|Vejle }} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Stääd in Deenemäärk]] eauw89ve8ywbz2vn1430z8tlug2mmt8 0 7990 106430 105151 2013-03-21T06:49:40Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q26563]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Roskilde | ôfbylding = Udsigt over roskilde.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 47.828 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Region Sjælland]] | bestjoerlike ienheid 2 = Kommune | namme bestjoerlike ienheid 2= Roskilde Kommune | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Roskilde''' is ne Stääd in ju [[Region Sjælland]]. Ju Stääd häd 47.828 Ienwoonere. {{Grootste Stääde Deenemäärk}} {{Commons Boolke|Roskilde }} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Stääd in Deenemäärk]] 3vgf2f2w70n1h1b2kgbivf1tq32k77u 0 7991 101685 2013-02-22T15:40:17Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Herning | ôfbylding = Herning - udsigt mod nord.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 46.873 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Region Midtjylland]] | bestjoerlike ienheid 2 = Kommune | namme bestjoerlike ienheid 2= Herning Kommune | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Herning''' is ne Stääd in ju [[Region Midtjylland]]. Ju Stääd häd 46.873 Ienwoonere. {{Commons Boolke|Herning }} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Stääd in Deenemäärk]] sc6vqewavuqd600s3gmdj7fcqll58u0 0 7992 101686 2013-02-22T15:40:23Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Silkeborg | ôfbylding = Silkeborgkirke.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 42.807 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Region Midtjylland]] | bestjoerlike ienheid 2 = Kommune | namme bestjoerlike ienheid 2= Silkeborg Kommune | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Silkeborg''' is ne Stääd in ju [[Region Midtjylland]]. Ju Stääd häd 42.807 Ienwoonere. {{Commons Boolke|Silkeborg }} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Stääd in Deenemäärk]] 0w6ow57fue0bsaxavsacv1jsmxpro58 0 7993 106262 102034 2013-03-11T11:19:45Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 10 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2380509]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Greve Strand | ôfbylding = Luftfoto af Hundige.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 40.901 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Region Sjælland]] | bestjoerlike ienheid 2 = Kommune | namme bestjoerlike ienheid 2= Greve Kommune | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Greve Strand''' is ne Stääd in ju [[Region Sjælland]]. Ju Stääd häd 40.901 Ienwoonere. {{Commons Boolke|Greve Strand }} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Stääd in Deenemäärk]] oep9rwf2ckuqbcupmh1m6l46j5575ni 0 7994 101688 2013-02-22T15:41:00Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Fredericia | ôfbylding = Landsoldaten.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 39.797 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Region Syddanmark]] | bestjoerlike ienheid 2 = Kommune | namme bestjoerlike ienheid 2= Fredericia Kommune | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Fredericia''' is ne Stääd in ju [[Region Syddanmark]]. Ju Stääd häd 39.797 Ienwoonere. {{Commons Boolke|Fredericia }} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Stääd in Deenemäärk]] qu0n4am42gb3n1uelc1fkceeckiry6y 0 7995 105391 102244 2013-03-09T18:58:58Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 39 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q21176]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Viborg | ôfbylding = Viborg - set fra øst.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 37.635 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Region Midtjylland]] | bestjoerlike ienheid 2 = Kommune | namme bestjoerlike ienheid 2= Viborg Kommune | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Viborg''' is ne Stääd in ju [[Region Midtjylland]]. Ju Stääd häd 37.635 Ienwoonere. {{Commons Boolke|Viborg }} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Stääd in Deenemäärk]] 8f87wh9wxt4e2tk83rafy44oee3bzag 0 7996 101690 2013-02-22T15:41:14Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Holstebro | ôfbylding = Holstebro 001.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 34.378 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Region Midtjylland]] | bestjoerlike ienheid 2 = Kommune | namme bestjoerlike ienheid 2= Holstebro Kommune | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Holstebro''' is ne Stääd in ju [[Region Midtjylland]]. Ju Stääd häd 34.378 Ienwoonere. {{Commons Boolke|Holstebro }} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Stääd in Deenemäärk]] 9w4ttoyc2cdk3vt4jhdv2uxrlv31qc1 0 7997 101696 2013-02-22T15:53:57Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Frederiksberg Kommune | ôfbylding = Map DK Frederiksberg.PNG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 100.215 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44 statistikbanken.dk]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Hovedstaden]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Frederiksberg Kommune''' is ne Kommune in ju Region [[Hovedstaden]] (deeniske Haudstäädregion). In ju Kommune woonje 100.215 Moanskene. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Kommune in Deenemäärk]] 7qp0reumayb7qn0853zycfzd87lu3qx 0 7998 101697 2013-02-22T15:54:02Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Gentofte Kommune | ôfbylding = Map DK Gentofte.PNG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 72.814 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44 statistikbanken.dk]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Hovedstaden]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Gentofte Kommune''' is ne Kommune in ju Region [[Hovedstaden]] (deeniske Haudstäädregion). In ju Kommune woonje 72.814 Moanskene. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Kommune in Deenemäärk]] 2oami91n27jyh3wqi6xecfnb4w0syy4 0 7999 101698 2013-02-22T15:54:04Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Gladsaxe Kommune | ôfbylding = Map DK Gladsakse.PNG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 65.303 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44 statistikbanken.dk]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Hovedstaden]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Gladsaxe Kommune''' is ne Kommune in ju Region [[Hovedstaden]] (deeniske Haudstäädregion). In ju Kommune woonje 65.303 Moanskene. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Kommune in Deenemäärk]] tc2bi6ei6t9yhftsslx8hpplmvq1ezz 0 8000 101699 2013-02-22T15:54:11Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Hvidovre Kommune | ôfbylding = Map DK Hvidovre.PNG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 50.502 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44 statistikbanken.dk]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Hovedstaden]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Hvidovre Kommune''' is ne Kommune in ju Region [[Hovedstaden]] (deeniske Haudstäädregion). In ju Kommune woonje 50.502 Moanskene. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Kommune in Deenemäärk]] j1hzbnaw09vnx3nel8z0wbb11zrvq57 0 8001 101700 2013-02-22T15:54:29Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Ballerup Kommune | ôfbylding = Hovedstaden municipalities ballerup.svg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 38.893 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44 statistikbanken.dk]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Hovedstaden]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Ballerup Kommune''' is ne Kommune in ju Region [[Hovedstaden]] (deeniske Haudstäädregion). In ju Kommune woonje 38.893 Moanskene. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Kommune in Deenemäärk]] ixfy84ku3zie6h0x7gvuiqz2jc4mopc 0 8002 101701 2013-02-22T15:54:36Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Taastrup Kommune | ôfbylding = Taastrup Nykirke Denmark 4.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 32.719 <small>(2012)</small><ref>[http://www.statistikbanken.dk/BEF44 statistikbanken.dk]</ref> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Deenemäärk]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Hovedstaden]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Taastrup Kommune''' is ne Kommune in ju Region [[Hovedstaden]] (deeniske Haudstäädregion). In ju Kommune woonje 32.719 Moanskene. {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Kommune in Deenemäärk]] 70ubt8wo2rmxu5737e3drdvwa4ve2hd 0 8003 101702 2013-02-22T15:55:18Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Frederiksberg Kommune]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frederiksberg Kommune]] jnp0pny3snszc18qnxdsbp2a4gjhuxw 0 8004 101703 2013-02-22T15:56:16Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Gentofte Kommune]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gentofte Kommune]] 6upfl8yq98cog6a3qph94lkwjp1iybi 0 8005 101704 2013-02-22T15:56:47Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Gladsaxe Kommune]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gladsaxe Kommune]] 6u55ofy37f0oxxe4zzrw3ehgpzpjyuz 0 8006 101705 2013-02-22T15:57:19Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Hvidovre Kommune]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hvidovre Kommune]] blzx2uva623ustucsh1j6c4huebtaii 0 8007 101706 2013-02-22T15:57:39Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Ballerup Kommune]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ballerup Kommune]] tnqmt6k12fs76ile292fmojogt1e6vn 0 8008 101707 2013-02-22T15:57:58Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Taastrup Kommune]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Taastrup Kommune]] k2s2tfdp3wrwfxnjev7y7t6scy8exu8 14 8009 101708 2013-02-22T15:59:02Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Deenemäärk]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Deenemäärk]] iwgsftl1gqzo7435u8lq335sfov7a1e 10 8010 101716 101715 2013-02-22T19:13:48Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks generyk | bgcolor = #B0C4DE | kop = {{{Noome|}}} | image = {{{Bielde|}}} | caption = {{{Bieldetäkst|}}} | imagewidth = {{{Bieldebradte|}}} | kop1 = Statistieke | head1_1 = Ienwoonertaal | item1_1 = {{{Ienwoonertaal|}}} | head1_2 = Fläche | item1_2 = {{{Fläche|}}} | kop2 = Politik | head2_1 = Lound | item2_1 = {{{Lound|}}} | head2_2 = Buundeslound | item2_2 = {{{Buundeslound|}}} | head2_3 = Taal Meenten | item2_3 = {{{Meenten|}}} | kop3 = Uur | head3_1 = Kfz-Kenteeken | item3_1 = {{{Kfz-Kenteeken|}}} | head3_2 = Websiede | item3_2 = {{{Websiede|}}} }} 1c4790lhsg7g46t9qmc2e25i9ezyfmi 0 8012 101729 101728 2013-02-23T07:48:16Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Aichach-Friedberg | Bielde = Locator map AIC in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 128.452 | Fläche = 783 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = Bayern | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Aichach-Friedberg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 78f80a6okosxqbeae9rlgr2l5p02lwn 0 8013 101735 101730 2013-02-23T07:54:42Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Alb-Donau-Kreis | Bielde = Locator map UL in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 189.825 | Fläche = 1357 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = Baden-Würtembierich | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Alb-Donau-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] eug3f5id4atap3wulne1wvsejyle1fc 0 8014 101731 2013-02-23T07:51:08Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Altenburger Land | Bielde = Locator map ABG in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 97.443 | Fläche = 569 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = Thüringen | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Altenburger Land''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] c4fl93pzvtihnquc62e6srp0877gs35 0 8015 101732 2013-02-23T07:52:36Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Altmarkkreis Salzwedel | Bielde = Locator map SAW in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 88.438 | Fläche = 2293 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen-Anhalt]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Altmarkkreis Salzwedel''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen-Anhalt]]. [[Kategorie:Saksen-Anhalt]] q21tjdzaecs1pkm8ag7wu2nms7otf9u 0 8016 101733 2013-02-23T07:54:00Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Amberg-Sulzbach | Bielde = Locator map AS in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 104.709 | Fläche = 1256 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Amberg-Sulzbach''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] g8lspq2ug1rhizidner7jal6eq2rf0a 0 8017 101734 2013-02-23T07:54:08Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Anhalt-Bitterfeld | Bielde = Locator map ABI in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 174.235 | Fläche = 1453 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen-Anhalt]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Anhalt-Bitterfeld''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen-Anhalt]]. [[Kategorie:Saksen-Anhalt]] qpj5ov18gv58yrazouree4vh4cfxurm 0 8018 101736 2013-02-23T07:55:08Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Ansbach | Bielde = Locator map AN in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 179.557 | Fläche = 1972 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Ansbach''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] icze8tec057ja56sq2o2phgaqc9ip6f 0 8020 101738 2013-02-23T07:55:26Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Augsburg | Bielde = Locator map A in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 240.950 | Fläche = 1071 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Augsburg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] npl7bmldr0gp31qocyojdj4n2xbevrh 0 8021 101739 2013-02-23T07:55:35Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Bad Kissingen | Bielde = Locator map KG in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 103.757 | Fläche = 1137 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Bad Kissingen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] givlpcqxt913j74z16slm4y2r7j1fry 0 8022 101740 2013-02-23T07:56:09Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Bamberg | Bielde = Locator map BA in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 144.361 | Fläche = 1167 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Bamberg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] fbgnomd6r31rh2ffl9n1cl61hzxws28 0 8023 101741 2013-02-23T07:56:18Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Barnim | Bielde = Locator map BAR in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 176.953 | Fläche = 1494 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Brandenbuurich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Barnim''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Brandenbuurich]]. [[Kategorie:Brandenbuurich]] jpp1gewxhpkcm1pchs1uspr9sovxm8m 0 8024 101742 2013-02-23T07:57:27Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Bautzen | Bielde = Locator map BZ in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 318.618 | Fläche = 2391 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Bautzen''' ([[Sorbisk]]: ''Wokrjes Budyšin'') is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen]]. [[Kategorie:Saksen]] s7r7e5g8ffb4xs4rwm4olxeg4jj5p54 0 8025 113301 101743 2016-08-17T16:47:44Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) + (de) wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Bayreuth | Bielde = Locator map BT in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 104.306 (2015) | Fläche = 1273 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Bayreuth''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] j328mbybeyh8ka8s5ke72bhtnz83fd8 0 8026 101744 2013-02-23T07:58:16Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Berchtesgadener Land | Bielde = Locator map BGL in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 102.994 | Fläche = 840 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Berchtesgadener Land''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] q9smuo68jt5erf212myg95cyqb02mse 0 8027 101745 2013-02-23T07:58:37Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Biberach | Bielde = Locator map BC in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 189.523 | Fläche = 1410 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Biberach''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] 0kf5cg80mv9tzr06l5iszqqjvrg8hrd 0 8028 101746 2013-02-23T07:58:54Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Bodenseekreis | Bielde = Locator map FN in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 209.733 | Fläche = 665 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Bodenseekreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] afj46hihv0lw6ur7g2g0otg1h9gjkx0 0 8029 101747 2013-02-23T07:59:16Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Borken | Bielde = Locator map BOR in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 369.107 | Fläche = 1419 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Borken''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] sok2hcofn9hjhnm8ivzitbff1mstes2 0 8030 114683 101748 2017-10-17T19:54:10Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Breisgau-Hochschwarzwald (Loundkring)]] nach [[Loundkring Breisgau-Hoochswotwoold]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Breisgau-Hochschwarzwald | Bielde = Locator map FR in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 252.327 | Fläche = 1378 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Breisgau-Hochschwarzwald''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] lcrh47i8cw6dl10mdrukvrhhk73g9vk 0 8031 114303 114288 2017-06-24T14:52:41Z Ooswesthoesbes 9 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Burgenlandkreis | Bielde = Locator map BLK in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 191.484 | Fläche = 1413 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen-Anhalt]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Burgenlandkreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen-Anhalt]]. [[Kategorie:Saksen-Anhalt]] 96tos03ogwngpm4pr1g7xivz8qkl4b0 0 8032 101750 2013-02-23T07:59:56Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Calw | Bielde = Locator map CW in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 156.919 | Fläche = 798 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Calw''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] rhsocf65e7cegyhp82oactthbvzdk8b 0 8033 101751 2013-02-23T08:00:05Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Cham | Bielde = Locator map CHA in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 127.993 | Fläche = 1510 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Cham''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 73crbxei758ixekp3j1c2dahdp99g67 0 8034 101752 2013-02-23T08:00:13Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Coburg | Bielde = Locator map CO in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 87.744 | Fläche = 590 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Coburg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] ki9o9f0ft7ann17ul7j1tvd5jow0apc 0 8035 101753 2013-02-23T08:00:29Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Coesfeld | Bielde = Locator map COE in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 218.870 | Fläche = 1110 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Coesfeld''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] koy6atzpkowrmf4bim10crjktopvmfh 0 8036 101754 2013-02-23T08:00:38Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Dachau | Bielde = Locator map DAH in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 140.219 | Fläche = 579 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Dachau''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] q1kx1a071fhg9ur5549974c0bbnoszi 0 8037 101755 2013-02-23T08:00:45Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Dahme-Spreewald | Bielde = Locator map LDS in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 161.556 | Fläche = 2261 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Brandenbuurich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Dahme-Spreewald''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Brandenbuurich]]. [[Kategorie:Brandenbuurich]] 4r10nqglg43z4eme5jyw13imjw301u4 0 8038 101756 2013-02-23T08:00:54Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Darmstadt-Dieburg | Bielde = Locator map DA in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 290.032 | Fläche = 659 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Darmstadt-Dieburg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] kl9pa9sntnwg2ccffhber3fdzb9ot31 0 8039 101757 2013-02-23T08:01:01Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Deggendorf | Bielde = Locator map DEG in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 117.281 | Fläche = 861 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Deggendorf''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] hbekcxf47j3wyv2gdx6judtj3tb7fov 0 8040 101758 2013-02-23T08:01:12Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Dillingen an der Donau | Bielde = Locator map DLG in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 93.221 | Fläche = 792 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Dillingen an der Donau''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] eiorp5prsi1jgiutd8hdgjeufjn983m 0 8041 101759 2013-02-23T08:01:21Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Dingolfing-Landau | Bielde = Locator map DGF in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 91.478 | Fläche = 878 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Dingolfing-Landau''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] pdt5q7iool4dxz47t8hp465fxpdvfva 0 8042 101760 2013-02-23T08:01:30Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Donau-Ries | Bielde = Locator map DON in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 129.123 | Fläche = 1275 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Donau-Ries''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] nq2tiqxszgb8z5bpsu70du3zhoi3l7i 0 8043 101761 2013-02-23T08:01:41Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Ebersberg | Bielde = Locator map EBE in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 130.818 | Fläche = 549 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Ebersberg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 545ledbbauwhjhph6ywd3kfxrxw2vvd 0 8044 101762 2013-02-23T08:01:57Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Eichsfeld | Bielde = Locator map EIC in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 104.549 | Fläche = 940 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Thüringen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Eichsfeld''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] i43memb6i49a5jzb4nrjvyrz4n603jk 0 8045 101763 2013-02-23T08:02:11Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Elbe-Elster | Bielde = Locator map EE in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 110.291 | Fläche = 1889 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Brandenbuurich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Elbe-Elster''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Brandenbuurich]]. [[Kategorie:Brandenbuurich]] 8d9f81iscpz9orrrwz1zmgfuim8uf44 0 8046 114692 101764 2017-10-17T20:13:36Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Emmendingen (Loundkring)]] nach [[Loundkring Emmendingen]]: So ruume wäd hie uk normoal un in'e düütske Wikipedia beteekend wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Emmendingen | Bielde = Locator map EM in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 158.755 | Fläche = 680 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Emmendingen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] rigyxfr484zub2sczuvcevq8ff59v1y 0 8047 101765 2013-02-23T08:02:44Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Ennepe-Ruhr-Kreis | Bielde = Locator map EN in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 329.870 | Fläche = 408 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Ennepe-Ruhr-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] e5b3rvnkuba18be0zd66hrsfm66axu1 0 8048 101766 2013-02-23T08:02:56Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Enzkreis | Bielde = Locator map PF in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 193.918 | Fläche = 574 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Enzkreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] ewsdceuhnqmvnn8vb2qvakryr6l850d 0 8049 101767 2013-02-23T08:03:47Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Erding | Bielde = Locator map ED in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 128.212 | Fläche = 871 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Erding''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 47hoh1le6a72pkhoat84iex7n03qmwf 0 8050 101768 2013-02-23T08:03:55Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Erzgebirgskreis | Bielde = Locator map ERZ in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 363.741 | Fläche = 1828 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Erzgebirgskreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen]]. [[Kategorie:Saksen]] mu6s6qt277213vbahpoidc7i2fcu39o 0 8051 101769 2013-02-23T08:04:08Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Esslingen | Bielde = Locator map ES in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 517.205 | Fläche = 642 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Esslingen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] r6xib9m6vp2oc213h759oqzr5k4t37e 0 8052 101770 2013-02-23T08:04:26Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Euskirchen | Bielde = Locator map EU in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 190.591 | Fläche = 1249 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Euskirchen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 7f69py9ojds2g5lz51b29qftaf6xs0i 0 8053 101771 2013-02-23T08:04:35Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Forchheim | Bielde = Locator map FO in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 113.207 | Fläche = 643 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Forchheim''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] bebbvrpyb8yt68hfgah6dxhztef7s4u 0 8054 101772 2013-02-23T08:04:43Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Freising | Bielde = Locator map FS in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 168.180 | Fläche = 802 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Freising''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 51xrbqm1e1eupbgmtzdgr9xrprzapkl 0 8055 101773 2013-02-23T08:05:03Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Freudenstadt | Bielde = Locator map FDS in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 118.679 | Fläche = 871 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Freudenstadt''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] 42romobijmhesfpsxcw5m9bcpu7pe65 0 8056 101774 2013-02-23T08:05:13Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Freyung-Grafenau | Bielde = Locator map FRG in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 79.169 | Fläche = 984 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Freyung-Grafenau''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] j9a5i59178ly19yoe2830nci8awei2a 0 8057 101775 2013-02-23T08:05:24Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Fulda | Bielde = Locator map FD in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 216.717 | Fläche = 1380 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Fulda''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] 1z18c1adery3xfxbfc4itr2lehrv6gv 0 8058 101776 2013-02-23T08:05:35Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Garmisch-Partenkirchen | Bielde = Locator map GAP in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 86.588 | Fläche = 1012 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Garmisch-Partenkirchen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 9pryui4t2xrhcg21bcq75loyhl51w3q 0 8059 101777 2013-02-23T08:06:15Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Gotha | Bielde = Locator map GTH in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 137.340 | Fläche = 936 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Thüringen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Gotha''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] 9tbr7kynzdr1ulzwti1j5rajqh7i52s 0 8060 101778 2013-02-23T08:06:28Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Greiz | Bielde = Locator map GRZ in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 106.002 | Fläche = 843 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Thüringen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Greiz''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] brmhsfb47mz7rqsqby0batyf50e9w5v 0 8061 101779 2013-02-23T08:06:43Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Harz | Bielde = Locator map HZ in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 229.176 | Fläche = 2104 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen-Anhalt]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Harz''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen-Anhalt]]. [[Kategorie:Saksen-Anhalt]] qpnee17o5mz0w68h7yuhsdpff0mvfwh 0 8062 101780 2013-02-23T08:06:55Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Havelland | Bielde = Locator map HVL in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 155.226 | Fläche = 1717 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Brandenbuurich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Havelland''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Brandenbuurich]]. [[Kategorie:Brandenbuurich]] qh2y6pfwbza5qmiosbuk96z7pu1dua3 0 8063 101781 2013-02-23T08:07:07Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Heidenheim | Bielde = Locator map HDH in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 130.719 | Fläche = 627 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Heidenheim''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] 9bkun1qm7or95de3jmx8gmmezuivevy 0 8064 101782 2013-02-23T08:12:02Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Heilbronn | Bielde = Locator map HN in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 328.731 | Fläche = 1100 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Heilbronn''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] ktqtvonz0qf10q4yolmmpxb5lmfo8g9 0 8065 101783 2013-02-23T08:12:32Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Heinsberg | Bielde = Locator map HS in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 254.786 | Fläche = 628 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Heinsberg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] cf5kw4ty2htsr8kuq3tk1njdp65c5zi 0 8066 101784 2013-02-23T08:12:59Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Herford | Bielde = Locator map HF in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 247.754 | Fläche = 450 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Herford''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] c3p7xv5f7dbhdwqcitn37v7v1ekz6e8 0 8067 101785 2013-02-23T08:13:11Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Hersfeld-Rotenburg | Bielde = Locator map HEF in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 122.081 | Fläche = 1097 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Hersfeld-Rotenburg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] l78lvojtx12g3r9ppgk9dqj2v37qssg 0 8068 101786 2013-02-23T08:13:27Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Hildburghausen | Bielde = Locator map HBN in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 66.307 | Fläche = 937 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Thüringen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Hildburghausen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] l477ujy5hgbtqt9awbuknoaiq5n4e6j 0 8069 101787 2013-02-23T08:13:41Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Hochsauerlandkreis | Bielde = Locator map HSK in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 265.245 | Fläche = 1959 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Hochsauerlandkreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] a2j07xxq6cth2d1v5dhz8rd842ku6gc 0 8070 101788 2013-02-23T08:13:46Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Hochtaunuskreis | Bielde = Locator map HG in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 228.332 | Fläche = 482 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Hochtaunuskreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] 7t8jil2iuywkgm1qwlcll5x4yi8m8hd 0 8071 101789 2013-02-23T08:13:53Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Hof | Bielde = Locator map HO in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 99.136 | Fläche = 893 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Hof''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 6q9w6rp7l1lz7lmi92izaunsczi10mb 0 8072 101790 2013-02-23T08:14:04Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Hohenlohekreis | Bielde = Locator map K�N in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 108.832 | Fläche = 777 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Hohenlohekreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] e2i8ov9m8m3gt6rr2uu5ryahb1qypy8 0 8073 101791 2013-02-23T08:14:23Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Ilm-Kreis | Bielde = Locator map IK in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 111.759 | Fläche = 843 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Thüringen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Ilm-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] desb0n4b2ne79antmsvo0wwiyemmibd 0 8074 101792 2013-02-23T08:14:32Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Jerichower Land | Bielde = Locator map JL in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 95.179 | Fläche = 1577 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen-Anhalt]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Jerichower Land''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen-Anhalt]]. [[Kategorie:Saksen-Anhalt]] i7qvgqwivfwspm0u6egstdzgpyr5bsq 0 8075 101793 2013-02-23T08:14:48Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Karlsruhe | Bielde = Locator map KA in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 432.977 | Fläche = 1085 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Karlsruhe''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] k3chqkqoox1l4pi3a080xk2ud6y7crd 0 8076 101794 2013-02-23T08:14:57Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Kassel | Bielde = Locator map KS in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 236.387 | Fläche = 1293 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Kassel''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] 9a9t2o3ndrtevyddj0amk7s1s583i9n 0 8077 101795 2013-02-23T08:15:06Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Kelheim | Bielde = Locator map KEH in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 113.759 | Fläche = 1067 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Kelheim''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] fejxzcl81zoh71kkktx6jv5z508fcvj 0 8078 101796 2013-02-23T08:15:24Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Kitzingen | Bielde = Locator map KT in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 88.406 | Fläche = 684 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Kitzingen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] lwal3y6iz13v9ycl3u9iosze62slqrh 0 8079 101797 2013-02-23T08:15:40Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Kleve | Bielde = Locator map KLE in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 308.085 | Fläche = 1232 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Kleve''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] b6dl9zw8pn78u4md0z1q11hf4krpo5e 0 8080 118608 101798 2019-09-14T17:21:28Z Świętokrzyskie3 9282 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Konstanz | Bielde = Locator map KN in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 280.548 | Fläche = 818 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = https://www.lrakn.de/ }} '''Konstanz''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] 7o5uxx3y2iuzlmjo45q08msp1t7a0eo 0 8081 101799 2013-02-23T08:16:03Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Kronach | Bielde = Locator map KC in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 69.546 | Fläche = 652 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Kronach''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] ehf0zopbvbkcco86u0d25d0sg4qox39 0 8082 101800 2013-02-23T08:16:27Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Kulmbach | Bielde = Locator map KU in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 73.926 | Fläche = 656 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Kulmbach''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 6cewrr4mz1psebt0nyll9icwkfhq6eb 0 8083 101801 2013-02-23T08:16:34Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Lahn-Dill-Kreis | Bielde = Locator map LDK in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 252.477 | Fläche = 1067 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Lahn-Dill-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] 2y1v7yf5goscbtarfqs9iu67txsk43y 0 8084 101802 2013-02-23T08:16:41Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Landsberg am Lech | Bielde = Locator map LL in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 115.215 | Fläche = 804 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Landsberg am Lech''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] lntztb0uvqncjp7oo6q3oi74acxgegf 0 8085 101803 2013-02-23T08:16:48Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Landshut | Bielde = Locator map LA in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 149.414 | Fläche = 1348 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Landshut''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 96841vq9rhs80390724cxry94caxov9 0 8086 101804 2013-02-23T08:16:55Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Leipzig | Bielde = Locator map L in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 265.250 | Fläche = 1647 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Leipzig''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen]]. [[Kategorie:Saksen]] 7zzo7wuqaqqhpjbk76n1cwc7tp18yl9 0 8087 101805 2013-02-23T08:17:02Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Lichtenfels | Bielde = Locator map LIF in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 67.952 | Fläche = 520 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Lichtenfels''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] b6dmrp5c5buty6xu7rl4y9j2n72bo5z 0 8088 101806 2013-02-23T08:17:28Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Limburg-Weilburg | Bielde = Locator map LM in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 170.357 | Fläche = 738 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Limburg-Weilburg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] 5qw8ng62s0ad9wpf4g74i7nm3kidqy0 0 8089 118603 101807 2019-09-13T17:11:30Z Świętokrzyskie3 9282 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Loundkring Lindau | Bielde = Locator map LI in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 79.895 | Fläche = 323 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = https://www.landkreis-lindau.de/ }} '''Loundkring Lindau''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] fvkg5zxilozsi2tl733grj6smau8e34 0 8090 101808 2013-02-23T08:17:57Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Lippe | Bielde = Locator map LIP in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 349.201 | Fläche = 1246 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Lippe''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] emq2sv2awjn62nhqt2qnecidfsnq2mn 0 8091 101809 2013-02-23T08:18:18Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Ludwigsburg | Bielde = Locator map LB in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 521.014 | Fläche = 687 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Ludwigsburg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] q52k1kzjiz4oij6epr25hug0y79lnr2 0 8092 101810 2013-02-23T08:18:21Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Main-Kinzig-Kreis | Bielde = Locator map MKK in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 408.100 | Fläche = 1398 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Main-Kinzig-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] gp50nqmy10ub9cbw714a3r5stqfmm1e 0 8093 101811 2013-02-23T08:18:30Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Main-Spessart | Bielde = Locator map MSP in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 127.214 | Fläche = 1321 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Main-Spessart''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 61rn82l2jrqx7h5r69m00iwau0blvjw 0 8094 101812 2013-02-23T08:18:42Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Main-Tauber-Kreis | Bielde = Locator map TBB in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 132.993 | Fläche = 1304 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Main-Tauber-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] gs4ib1wd7fs6tgot8g2la36912ajciz 0 8095 101813 2013-02-23T08:18:46Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Main-Taunus-Kreis | Bielde = Locator map MTK in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 228.471 | Fläche = 229 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Main-Taunus-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] qo2jp7iljls83vk32cus4na10exp7n4 0 8096 101814 2013-02-23T08:19:22Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Marburg-Biedenkopf | Bielde = Locator map MR in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 250.861 | Fläche = 1263 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Marburg-Biedenkopf''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] ktzg6b0cb4z9ryxpo9p7ssx93qyka5g 0 8097 113362 113361 2016-08-22T02:48:55Z DARIO SEVERI 7600 + Ferbiendenge ätter buuten wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Merzig-Wadern | Bielde = Locator map MZG in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 103.997 (2015) | Fläche = 555 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saarlound]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Merzig-Wadern''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saarlound]]. == Ferbiendenge ätter buuten == {{CommonsLittik|Landkreis Merzig-Wadern}} {{geostump-links}} [[Kategorie:Saarlound]] rgbfsi8l8l4983jh67y5ut3c7g9l8ve 0 8098 101816 2013-02-23T08:19:56Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Mettmann | Bielde = Locator map ME in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 494.457 | Fläche = 407 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Mettmann''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 7gj436ov6zbrgd2ol53fwjf1nf8418u 0 8099 101817 2013-02-23T08:20:05Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Miesbach | Bielde = Locator map MB in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 95.971 | Fläche = 864 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Miesbach''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] eitq1rh6di79tdfa5zvs64zvx13igm5 0 8100 101818 2013-02-23T08:20:13Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Miltenberg | Bielde = Locator map MIL in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 127.823 | Fläche = 716 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Miltenberg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 51pvo24kcbnaq3q2jramtgilgbgus5l 0 8101 101819 2013-02-23T08:20:24Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Mittelsaksen | Bielde = Locator map FG in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 324.904 | Fläche = 2112 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Mittelsaksen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen]]. [[Kategorie:Saksen]] e4n2ryhjqx47yumpwxz3hfzjavfk7mc 0 8102 101820 2013-02-23T08:20:40Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Neckar-Odenwald-Kreis | Bielde = Locator map MOS in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 146.158 | Fläche = 1126 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Neckar-Odenwald-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] b9c1awuwepepv52mc6letoun7t9bhed 0 8103 101821 2013-02-23T08:20:48Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Neuburg-Schrobenhausen | Bielde = Locator map ND in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 91.898 | Fläche = 740 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Neuburg-Schrobenhausen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] m9sjv2p48xk7k8y6te2ueblktio4vcj 0 8104 101822 2013-02-23T08:20:57Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Neumarkt in der Oberpfalz | Bielde = Locator map NM in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 127.924 | Fläche = 1344 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Neumarkt in der Oberpfalz''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] nms1y1ky2xbi9w2dg0sbwseqy6860wb 0 8105 101823 2013-02-23T08:21:07Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Neunkirchen | Bielde = Locator map NK in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 136.381 | Fläche = 249 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saarlound]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Neunkirchen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saarlound]]. [[Kategorie:Saarlound]] e7ovrp2hbz0wt1cf0oc7pchd7bbchpe 0 8106 101824 2013-02-23T08:21:16Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Neustadt an der Aisch-Bad Windsheim | Bielde = Locator map NEA in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 97.481 | Fläche = 1267 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Neustadt an der Aisch-Bad Windsheim''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] hg1wgrlsod1ay7bzuu211x7nc8uep0h 0 8107 101825 2013-02-23T08:21:22Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Neustadt an der Waldnaab | Bielde = Locator map NEW in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 96.761 | Fläche = 1430 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Neustadt an der Waldnaab (Loundkring)''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 8jedb5fpzyp0ukyei6eyynvqkf3vvog 0 8108 101826 2013-02-23T08:21:30Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Neu-Ulm | Bielde = Locator map NU in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 166.146 | Fläche = 516 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Neu-Ulm''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] rekthp6vg6u93cohsoljigr549i50d9 0 8109 101828 101827 2013-02-23T08:22:00Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Nordhausen | Bielde = Locator map NDH in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 89.192 | Fläche = 711 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Thüringen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Nordhausen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] g6c0vb2hn3q05kf0p1l0u5awq6zu1xn 0 8110 101829 2013-02-23T08:23:04Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Nordsaksen | Bielde = Locator map TDO in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 204.161 | Fläche = 2020 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Nordsaksen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen]]. [[Kategorie:Saksen]] 2jutmkczlqq4dhxx0yclh6cv7rduytv 0 8111 101830 2013-02-23T08:23:20Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Oberbergischer Kreis | Bielde = Locator map GM in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 279.532 | Fläche = 919 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Oberbergischer Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] phy3xpslou78tj6ntd5bwuf6n2mv7ul 0 8112 101831 2013-02-23T08:23:27Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Oberhavel | Bielde = Locator map OHV in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 203.508 | Fläche = 1796 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Brandenbuurich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Oberhavel''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Brandenbuurich]]. [[Kategorie:Brandenbuurich]] q2rx1ed6a2thjfqu44i0ou8qm90fpus 0 8113 106754 101832 2013-04-10T18:21:30Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Oberspreewald-Lausitz | Bielde = Locator map OSL in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 120.023 | Fläche = 1217 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Brandenbuurich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Oberspreewald-Lausitz''' ([[Sorbisk|Läichsorbisk]]: ''Wokrejs Górne Błota-Łužyca'') is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Brandenbuurich]]. [[Kategorie:Brandenbuurich]] tpd0qkwzemiskjgb508al5ncpnx02sp 0 8114 101833 2013-02-23T08:24:40Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Odenwaldkreis | Bielde = Locator map ERB in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 96.796 | Fläche = 624 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Odenwaldkreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] i237cramo436cpl6sk75rzlf4txa57z 0 8115 101834 2013-02-23T08:24:49Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Oder-Spree | Bielde = Locator map LOS in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 182.798 | Fläche = 2243 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Brandenbuurich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Oder-Spree''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Brandenbuurich]]. [[Kategorie:Brandenbuurich]] dep4nb4kkgl9f6bm7wd33jwyqwzqjw2 0 8116 101835 2013-02-23T08:24:59Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Offenbach | Bielde = Locator map OF in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 340.114 | Fläche = 356 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Offenbach''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] sz8lecy0ejbufzahud42t3zpcgabl1t 0 8117 113372 106824 2016-08-23T05:36:09Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (de) wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Olpe | Bielde = Locator map OE in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 136.365 (2015) | Fläche = 711 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Olpe''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] l5gcjnck5jly6kq5gw33p07nb0n8a7r 0 8118 101837 2013-02-23T08:25:23Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Ortenaukreis | Bielde = Locator map OG in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 417.875 | Fläche = 1851 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Ortenaukreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] ac3780mmsanf4ogll2mgejvoilpcsdj 0 8119 101838 2013-02-23T08:25:33Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Ostalbkreis | Bielde = Locator map AA in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 310.365 | Fläche = 1512 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Ostalbkreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] hag8m42tijsal12rr4r605b9qabaojt 0 8120 101839 2013-02-23T08:25:43Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Ostprignitz-Ruppin | Bielde = Locator map OPR in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 102.108 | Fläche = 2509 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Brandenbuurich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Ostprignitz-Ruppin''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Brandenbuurich]]. [[Kategorie:Brandenbuurich]] 71ujohu9t2q0hs2s7e2olil6wie447z 0 8121 101840 2013-02-23T08:25:59Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Paderborn | Bielde = Locator map PB in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 301.092 | Fläche = 1246 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Paderborn (Kring)''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] d77pg6s60i7q11kn40ntlsetk3ojxci 0 8122 101841 2013-02-23T08:26:08Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Passau | Bielde = Locator map PA in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 187.610 | Fläche = 1530 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Passau''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 4j98szzoag5x6ca9gly4uyyq33tsu1h 0 8123 118602 101842 2019-09-13T17:10:50Z Świętokrzyskie3 9282 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Pfaffenhofen an der Ilm | Bielde = Locator map PAF in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 118.155 | Fläche = 761 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = https://www.landkreis-pfaffenhofen.de/ }} '''Pfaffenhofen an der Ilm''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] k2ferx4u8wv4u6lf8gekw79nx78ter1 0 8124 101843 2013-02-23T08:26:24Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Potsdam-Mittelmark | Bielde = Locator map PM in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 205.678 | Fläche = 2575 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Brandenbuurich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Potsdam-Mittelmark''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Brandenbuurich]]. [[Kategorie:Brandenbuurich]] i21uf9hy5xlwyluug48ufx7uqqwhrfs 0 8125 101844 2013-02-23T08:26:32Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Prignitz | Bielde = Locator map PR in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 80.872 | Fläche = 2123 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Brandenbuurich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Prignitz''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Brandenbuurich]]. [[Kategorie:Brandenbuurich]] nxikx6d0s82l3szma4tzej73ddimlq8 0 8126 101845 2013-02-23T08:26:49Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Rastatt | Bielde = Locator map RA in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 226.902 | Fläche = 739 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Rastatt''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] sq86seipnrhn8djtk3vz4mtvp28r3y0 0 8127 101846 2013-02-23T08:27:05Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Ravensburg | Bielde = Locator map RV in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 277.909 | Fläche = 1632 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Ravensburg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] m1mwbqu1iwkznyysh6mmv65w6oiw6ce 0 8128 101847 2013-02-23T08:27:24Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Recklinghausen | Bielde = Locator map RE in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 625.523 | Fläche = 760 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Recklinghausen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 2ryuqip6bth7zc9xvnzmnglggkj26od 0 8129 118598 101848 2019-09-13T17:08:27Z Świętokrzyskie3 9282 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Regen | Bielde = Locator map REG in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 78.453 | Fläche = 975 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = https://www.landkreis-regen.de/ }} '''Regen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] m2lt0nlplxov8scgt2s4kge891q2zcs 0 8130 118596 101849 2019-09-13T17:07:06Z Świętokrzyskie3 9282 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Regensburg | Bielde = Locator map R in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 184.845 | Fläche = 1393 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = http://www.landkreis-regensburg.de/ }} '''Regensburg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 7ux2to5dmvacoo767rmmfo42ycf33xo 0 8131 101850 2013-02-23T08:27:53Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Rems-Murr-Kreis | Bielde = Locator map WN in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 415.719 | Fläche = 858 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Rems-Murr-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] aprstjkw8ghc5st84syk65bhyu5q9oz 0 8132 101852 101851 2013-02-23T08:28:23Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Reutlingen | Bielde = Locator map RT in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 281.017 | Fläche = 1094 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Reutlingen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] sanlazzgg2fipawxctgwn7ng6skal4z 0 8133 101853 2013-02-23T08:28:46Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Rhein-Erft-Kreis | Bielde = Locator map BM in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 465.578 | Fläche = 705 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Rhein-Erft-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] t0wn5b43p4lxnbl0yx14wnou84u0dc8 0 8134 101854 2013-02-23T08:28:50Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Rheingau-Taunus-Kreis | Bielde = Locator map R�D in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 183.179 | Fläche = 811 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Rheingau-Taunus-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] f9hicvhtbbekk1kfdsimgf4uyxg0vak 0 8135 101855 2013-02-23T08:29:00Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Rheinisch-Bergischer Kreis | Bielde = Locator map GL in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 276.173 | Fläche = 437 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Rheinisch-Bergischer Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] ohs5jst5e902ih9zt57j9qebjib0z1l 0 8136 101856 2013-02-23T08:29:11Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Rhein-Kreis Neuss | Bielde = Locator map NE in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 443.850 | Fläche = 576 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Rhein-Kreis Neuss''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] c93mpj94yujlgkvt29gpa217d9tpz2n 0 8137 101857 2013-02-23T08:29:28Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Rhein-Neckar-Kreis | Bielde = Locator map HD in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 539.132 | Fläche = 1062 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Rhein-Neckar-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] s8ei4xfvxybih51aruibqcgn2bieq77 0 8138 101858 2013-02-23T08:29:41Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Rhein-Sieg-Kreis | Bielde = Locator map SU in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 600.432 | Fläche = 1153 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Rhein-Sieg-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] noutpy2dc2l4v162xv3b924m1l0dta0 0 8139 101859 2013-02-23T08:29:53Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Rosenheim | Bielde = Locator map RO in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 251.105 | Fläche = 1440 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Rosenheim''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 1ixcdeszhth3bw6iqeym2el4yweqs61 0 8140 118597 101860 2019-09-13T17:07:33Z Świętokrzyskie3 9282 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Roth | Bielde = Locator map RH in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 123.982 | Fläche = 895 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = http://www.landratsamt-roth.de/ }} '''Roth''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] o46ixtco46uxqp420qo01jl72nyurpp 0 8141 118605 101861 2019-09-13T17:13:02Z Świętokrzyskie3 9282 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Rottal-Inn | Bielde = Locator map PAN in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 118.011 | Fläche = 1282 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = https://www.rottal-inn.de/ }} '''Rottal-Inn''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] igcfarfbnhctl5qtq1fouhlsnm3ift4 0 8142 101862 2013-02-23T08:30:23Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Rottweil | Bielde = Locator map RW in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 138.719 | Fläche = 769 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Rottweil''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] qr51a6z5u8b75fk5ee2kv59sowcortn 0 8143 101863 2013-02-23T08:30:35Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Saale-Holzland-Kreis | Bielde = Locator map SHK in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 86.303 | Fläche = 817 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Thüringen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Saale-Holzland-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] 9bwvixbs8nc0zyzzn2lnzxsyf2szyn0 0 8144 114671 101864 2017-10-17T19:14:21Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Saalekreis]] nach [[Saalekring]]: So hat dät ap Seeltersk wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Saalekreis | Bielde = Locator map SK in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 195.133 | Fläche = 1433 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen-Anhalt]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Saalekreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen-Anhalt]]. [[Kategorie:Saksen-Anhalt]] qgs56dw4ov9lkded995tzvi6ns18pt9 0 8145 101865 2013-02-23T08:30:46Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Saale-Orla-Kreis | Bielde = Locator map SOK in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 86.906 | Fläche = 1148 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Thüringen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Saale-Orla-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] qegxw0wzkeh0vciehhjvhuflx14viva 0 8146 101866 2013-02-23T08:31:01Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Saalfeld-Rudolstadt | Bielde = Locator map SLF in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 115.722 | Fläche = 1035 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Thüringen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Saalfeld-Rudolstadt''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] d6qzixid3n4nwnxl8h7gt81sx70dmy0 0 8147 101867 2013-02-23T08:31:09Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Saarlouis | Bielde = Locator map SLS in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 202.352 | Fläche = 459 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saarlound]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Saarlouis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saarlound]]. [[Kategorie:Saarlound]] 3j52yxdlfdmn6lbw5cpcf9d3evtzv55 0 8148 116745 101868 2018-03-29T01:47:36Z Tromla 2428 +stääde wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Saarpfalz-Kreis | Bielde = Locator map HOM in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 148.619 | Fläche = 419 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saarlound]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Saarpfalz-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saarlound]]. == Stääde == * [[Homburg]] * [[St. Ingbert]] [[Kategorie:Saarlound]] golzxovyudn3pg3mqblf7mmjg3qfhqy 0 8149 101869 2013-02-23T08:31:18Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Salzlandkreis | Bielde = Locator map SLK in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 206.784 | Fläche = 1426 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen-Anhalt]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Salzlandkreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen-Anhalt]]. [[Kategorie:Saksen-Anhalt]] e32109ecvc9ptu4q1216w6kw5mrajqm 0 8150 101870 2013-02-23T08:31:36Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Schmalkalden-Meiningen | Bielde = Locator map SM in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 128.800 | Fläche = 1210 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Thüringen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Schmalkalden-Meiningen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] rtzxa17h572krfy4bn16oo5plflx1vv 0 8151 101871 2013-02-23T08:31:41Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Schwalm-Eder-Kreis | Bielde = Locator map HR in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 181.523 | Fläche = 1539 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Schwalm-Eder-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] dr05duy18zil6g4cd27pqe2jgtfea3v 0 8152 101872 2013-02-23T08:31:50Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Schwandorf | Bielde = Locator map SAD in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 142.918 | Fläche = 1473 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Schwandorf''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] rdxaxrywlov7snjp8q0ccwhcza1jos3 0 8153 101873 2013-02-23T08:32:00Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Schwarzwald-Baar-Kreis | Bielde = Locator map VS in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 206.214 | Fläche = 1025 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Schwarzwald-Baar-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] msa0o46njxl86wjetotqlfglcbj2hlg 0 8154 101874 2013-02-23T08:32:09Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Schweinfurt | Bielde = Locator map SW in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 112.822 | Fläche = 841 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Schweinfurt''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] s5cul2vfrznw4sksszzzt281b56wwj3 0 8155 101876 101875 2013-02-23T08:32:41Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Siegen-Wittgenstein | Bielde = Locator map SI in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 281.585 | Fläche = 1132 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Siegen-Wittgenstein''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] ouqyfm3lte5xrpptadpyuvg3uhm79jr 0 8156 101877 2013-02-23T08:33:43Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Sigmaringen | Bielde = Locator map SIG in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 129.848 | Fläche = 1204 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Sigmaringen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] otnvvxfjci9pw2x9hpi7v6m0vtr0cqh 0 8157 101878 2013-02-23T08:34:00Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Soest | Bielde = Locator map SO in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 303.688 | Fläche = 1328 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Soest''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] elfj0bublqzacrcwzep2rl3fp7z7oeq 0 8158 101879 2013-02-23T08:34:17Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Sonneberg | Bielde = Locator map SON in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 59.249 | Fläche = 433 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Thüringen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Sonneberg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] 3kowgb0kzfq0ih7oo247kua8soxhp6o 0 8159 101880 2013-02-23T08:34:28Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = St. Wendel | Bielde = Locator map WND in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 89.882 | Fläche = 476 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saarlound]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''St. Wendel''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saarlound]]. [[Kategorie:Saarlound]] 58fqw4iywzemt1r5u4rcf8yuwqit4ih 0 8160 101881 2013-02-23T08:34:36Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Starnberg | Bielde = Locator map STA in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 131.591 | Fläche = 488 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Starnberg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] k3d340h2i3i1taxc2i9g7a0giyabg41 0 8161 101882 2013-02-23T08:34:51Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Steinfurt | Bielde = Locator map ST in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 442.298 | Fläche = 1793 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Steinfurt''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] j0mqu00lagzr0oww6kescqua3mr4fa4 0 8162 101883 2013-02-23T08:35:00Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Stendal | Bielde = Locator map SDL in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 120.182 | Fläche = 2423 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen-Anhalt]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Stendal''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen-Anhalt]]. [[Kategorie:Saksen-Anhalt]] henj92tcl6m6wnynulng6kh5x9n84uq 0 8163 118601 101884 2019-09-13T17:10:17Z Świętokrzyskie3 9282 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Straubing-Bogen | Bielde = Locator map SR in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 97.838 | Fläche = 1202 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = https://www.landkreis-straubing-bogen.de/ }} '''Straubing-Bogen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] orm77zy4wor5lbojrjshly76vstlfo4 0 8164 101885 2013-02-23T08:35:18Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Tirschenreuth | Bielde = Locator map TIR in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 74.326 | Fläche = 1085 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Tirschenreuth''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] fny2knszu5nkn1tbnk0mcbme5ynwve8 0 8165 101886 2013-02-23T08:35:25Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Traunstein | Bielde = Locator map TS in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 170.854 | Fläche = 1534 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Traunstein''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 5wrrtrsnutqcu6c9bze3l2a861diwnv 0 8166 113387 106830 2016-08-23T06:30:41Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (de) wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Tuttlingen | Bielde = Locator map TUT in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 134.607 (2014) | Fläche = 734 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Tuttlingen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] g8cfckybnihgks0iyd45z0lq88zb3iz 0 8167 101888 2013-02-23T08:35:49Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Uckermark | Bielde = Locator map UM in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 128.174 | Fläche = 3058 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Brandenbuurich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Uckermark''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Brandenbuurich]]. [[Kategorie:Brandenbuurich]] iqdsy3bm51dl388jhkxehpea82uhxnd 0 8168 101889 2013-02-23T08:36:07Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Unna | Bielde = Locator map UN in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 409.524 | Fläche = 543 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Unna''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] a3erx350b67f955tr6rzc04jruf4ijp 0 8169 108207 108205 2013-12-06T10:41:49Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Unstrut-Hainich-Kring | Bielde = Locator map UH in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 108.040 | Fläche = 975 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Thüringen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} Die '''Unstrut-Hainich-Kring''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] giqinbtvukkqtqjuai9lo27nv1qzuxg 0 8170 114742 114741 2017-10-19T07:24:42Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Viersen (Kring)]] nach [[Kring Viersen]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung: So wäd dät uk in'e Düütske Wikipedia behonneld wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Viersen | Bielde = Locator map VIE in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 299.842 | Fläche = 563 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} Die '''Kring Viersen''' is n Loundkring oun'n läigen [[Rhien]] in't Wääste fon dät Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Hie heert tou'n Regierengs-Besierk Düsseldorf un is Lid fon dän Loundskupsferbeend Rhienlound. Sit fon dän Kring is ju Stääd [[Viersen]]. == Stääde un Meenten == Hier een Lieste fon do Stääde un Meenten, mäd'e Ienwoonertoal fon Eende Moai 2015 bääte in Klammern. === Stääde === * [[Viersen]] (75.495) * [[Willich]] (50.798) * [[Nettetal]] (42.119) * [[Kempen]] (34.694) * [[Tönisvorst]] (29.124) === Meenten === * [[Schwalmtal (Läigen Rhien)|Schwalmtal]] (18.896) * [[Brüggen]] (15.486) * [[Niederkrüchten]] (15.057) * [[Grefrath]] (14.707) [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 5yp0v0eilb42xq7yu84rldxb888dzqo 0 8171 101892 2013-02-23T08:36:40Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Vogelsbergkreis | Bielde = Locator map VB in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 108.538 | Fläche = 1459 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Vogelsbergkreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] 1jzx3hpuerlbd6q9hxo0dpgzwqvf4rv 0 8172 101893 2013-02-23T08:36:43Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Vogtlandkreis | Bielde = Locator map V in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 241.643 | Fläche = 1310 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Vogtlandkreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen]]. [[Kategorie:Saksen]] h33pbwndjnsyfs0fbyxghyr1tgxwqk7 0 8173 101894 2013-02-23T08:36:51Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Waldeck-Frankenberg | Bielde = Locator map KB in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 160.571 | Fläche = 1849 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Waldeck-Frankenberg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] 7pqi3vnryv9xjubb1o34ae1hhctnnd0 0 8174 101895 2013-02-23T08:37:09Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Waldshut | Bielde = Locator map WT in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 166.034 | Fläche = 1131 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Waldshut''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] 1bg5jxkhz28p87735202zrvqzawci25 0 8175 101896 2013-02-23T08:37:26Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Warendorf | Bielde = Locator map WAF in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 277.049 | Fläche = 1317 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Warendorf''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 4ydr670k0h551y8gyq4o1hdha33helu 0 8176 101897 2013-02-23T08:37:37Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Wartburgkreis | Bielde = Locator map WAK in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 129.484 | Fläche = 1305 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Thüringen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Wartburgkreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] lg7kpytwyfd1zlrxbrf54r4hoclx7zr 0 8177 101898 2013-02-23T08:37:45Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Weilheim-Schongau | Bielde = Locator map WM in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 131.241 | Fläche = 966 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Weilheim-Schongau''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 856bbg5bx1epko10u8cg2ahhmcobyw8 0 8178 101899 2013-02-23T08:37:58Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Weimarer Land | Bielde = Locator map AP in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 84.279 | Fläche = 803 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Thüringen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Weimarer Land''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] hku7wk85hn98p3oyr7hqyj3wuadon3l 0 8179 101900 2013-02-23T08:38:19Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Wesel | Bielde = Locator map WES in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 467.274 | Fläche = 1043 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Wesel''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] mwfghp624d21evl6vnuo5k6rkwcbyaa 0 8180 101901 2013-02-23T08:38:23Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Wetteraukreis | Bielde = Locator map FB in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 298.429 | Fläche = 1101 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Wetteraukreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] g1x39hu4rt2fthjgmxjm4rgaeewnh6q 0 8181 101902 2013-02-23T08:38:30Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Wittenberg | Bielde = Locator map WB in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 135.395 | Fläche = 1930 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen-Anhalt]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Wittenberg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen-Anhalt]]. [[Kategorie:Saksen-Anhalt]] af5vm75p41lb6eeqayjx1ghcu1btdp1 0 8182 101903 2013-02-23T08:38:38Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Wunsiedel im Fichtelgebirge | Bielde = Locator map WUN in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 75.782 | Fläche = 606 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Wunsiedel im Fichtelgebirge''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 0fj24g3cx2ljeazackui0n3igb72itd 0 8183 113394 106850 2016-08-23T06:45:53Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Zollernalbkreis | Bielde = Locator map BL in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 186.360 (<small>2014</small>) | Fläche = 918 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Zollernalbkreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] siaje8e7hpnmbyn3w9zu419q2civtig 0 8184 101905 2013-02-23T08:38:57Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Zwickau | Bielde = Locator map Z in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 338.272 | Fläche = 949 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Zwickau''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen]]. [[Kategorie:Saksen]] d6cqo8yhjwqkozhpbhvcjcz3pedrrfu 0 8185 101906 2013-02-23T08:41:31Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „Die Bigriep '''Saksen''' häd ferskeedene Bitjuudengen: * [[Saksen (Buundeslound)]] * [[Saksen (Foulk)]] {{Begriepskläärenge}}“ wikitext text/x-wiki Die Bigriep '''Saksen''' häd ferskeedene Bitjuudengen: * [[Saksen (Buundeslound)]] * [[Saksen (Foulk)]] {{Begriepskläärenge}} p3lliqbtgr7vl1hzyset3p8xeukod47 14 8186 101907 2013-02-23T08:42:31Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Düütsklound]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Düütsklound]] 8h6re76oynmiuz1fem73wu3fll9iyr4 14 8187 101908 2013-02-23T08:42:49Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Düütsklound]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Düütsklound]] 8h6re76oynmiuz1fem73wu3fll9iyr4 14 8188 101909 2013-02-23T08:43:05Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Düütsklound]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Düütsklound]] 8h6re76oynmiuz1fem73wu3fll9iyr4 14 8189 101911 2013-02-23T08:44:36Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Düütsklound]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Düütsklound]] 8h6re76oynmiuz1fem73wu3fll9iyr4 14 8190 101915 2013-02-23T08:47:14Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Düütsklound]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Düütsklound]] 8h6re76oynmiuz1fem73wu3fll9iyr4 0 8191 101931 2013-02-23T15:07:26Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Altötting | Bielde = Locator map AÖ in Germany.svg | Bieldebradte = 180…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Altötting | Bielde = Locator map AÖ in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 108.001 | Fläche = 569 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Altötting''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] drxscguvyl2vaxh1b1yjbpso6byf6u5 0 8192 101932 2013-02-23T15:07:48Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Bad Tölz-Wolfratshausen | Bielde = Locator map TÖL in Germany.svg | Bieldebradte …“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Bad Tölz-Wolfratshausen | Bielde = Locator map TÖL in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 122.342 | Fläche = 1111 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Bad Tölz-Wolfratshausen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 0jnfp7c0oundoj77gx3av97maecmqss 0 8193 113309 101933 2016-08-17T17:12:23Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from Wiki (de) wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Bergstraße | Bielde = Locator map HP in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 263.822 (2014) | Fläche = 720 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Bergstraße''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] pumjhqqp8emo08ppvoiqgib98h0txnz 0 8194 101934 2013-02-23T15:08:22Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Böblingen | Bielde = Locator map BB in Germany.svg | Bieldebradte = 180p…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Böblingen | Bielde = Locator map BB in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 372.334 | Fläche = 618 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Böblingen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] jtjmlr4unzqobm4jr1thha32s1qgv6u 0 8195 101935 2013-02-23T15:08:37Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Börde | Bielde = Locator map BK in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | …“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Börde | Bielde = Locator map BK in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 177.302 | Fläche = 2366 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen-Anhalt]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Börde''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen-Anhalt]]. [[Kategorie:Saksen-Anhalt]] ezi8y8yebaym0yi194ug9to6d6qh83g 0 8196 101936 2013-02-23T15:09:16Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Düren | Bielde = Locator map DN in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | …“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Düren | Bielde = Locator map DN in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 267.104 | Fläche = 941 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Düren''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] dxuvrpn49dcfxop2803ywlmroq12elh 0 8197 101937 2013-02-23T15:09:39Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Eichstätt | Bielde = Locator map EI in Germany.svg | Bieldebradte = 180p…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Eichstätt | Bielde = Locator map EI in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 125.527 | Fläche = 1214 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Eichstätt''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 40d18hh59an4ov0tk3zr7as7im88z2t 0 8198 113348 106831 2016-08-20T18:30:02Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (de) wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Erlangen-Höchstadt | Bielde = Locator map ERH in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 134.136 (2015) | Fläche = 565 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Erlangen-Höchstadt''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Bayern]] sdw7l9qfh0zsmezkyn5j5bp8cverufc 0 8199 118606 101939 2019-09-13T17:55:43Z Świętokrzyskie3 9282 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Fürstenfeldbruck | Bielde = Locator map FFB in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 206.733 | Fläche = 435 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = https://www.lra-ffb.de/ }} '''Fürstenfeldbruck''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] j8au5s2trs3fpmo0d6qd888hht7qps4 0 8200 101940 2013-02-23T15:10:46Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Fürth | Bielde = Locator map FÜ in Germany.svg | Bieldebradte = 180px |…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Fürth | Bielde = Locator map FÜ in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 115.628 | Fläche = 308 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Fürth''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 96g50g2kxkmk40vi7zp7uv2tbg7f6eb 0 8201 101941 2013-02-23T15:11:08Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Gießen | Bielde = Locator map GI in Germany.svg | Bieldebradte = 180px |…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Gießen | Bielde = Locator map GI in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 257.387 | Fläche = 855 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Gießen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] awyiiexn7gd63ckydfik84xatobq3hr 0 8202 101942 2013-02-23T15:11:35Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Göppingen | Bielde = Locator map GP in Germany.svg | Bieldebradte = 180p…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Göppingen | Bielde = Locator map GP in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 252.002 | Fläche = 642 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Göppingen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] 1mdks1ue5vsp8j2jpam1nc2gjlo2sjm 0 8203 101979 101943 2013-02-23T15:38:44Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Görlitz | Bielde = Locator map GR in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 273.511 | Fläche = 2106 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Görlitz''' ([[Sorbisk]]: ''Zhorjelc'') is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen]]. [[Kategorie:Saksen]] e98npl289xxk8evs3vcb7c83ng4mzuf 0 8204 101944 2013-02-23T15:12:30Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Groß-Gerau | Bielde = Locator map GG in Germany.svg | Bieldebradte = 180…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Groß-Gerau | Bielde = Locator map GG in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 257.143 | Fläche = 453 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Groß-Gerau''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] okvckayfxgwvu1y6oc0nuda7eano9gt 0 8205 101945 2013-02-23T15:12:44Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Günzburg | Bielde = Locator map GZ in Germany.svg | Bieldebradte = 180px…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Günzburg | Bielde = Locator map GZ in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 120.184 | Fläche = 762 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Günzburg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] gcnam1k4m1p1ue4h4sg6u5qsy5lp3ii 0 8206 101946 2013-02-23T15:12:58Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Gütersloh | Bielde = Locator map GT in Germany.svg | Bieldebradte = 180p…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Gütersloh | Bielde = Locator map GT in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 354.622 | Fläche = 967 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Gütersloh''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 5r9t82baj7ghk640etj3k0s0dw02gso 0 8207 101947 2013-02-23T15:13:20Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Haßberge | Bielde = Locator map HAS in Germany.svg | Bieldebradte = 180p…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Haßberge | Bielde = Locator map HAS in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 84.737 | Fläche = 957 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Haßberge''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 4jeccx3g711cdvv8zl6s1sgsv490nl6 0 8208 101948 2013-02-23T15:13:42Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Höxter | Bielde = Locator map HX in Germany.svg | Bieldebradte = 180px |…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Höxter | Bielde = Locator map HX in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 145.891 | Fläche = 1200 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Höxter''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] rlw4beany3xuwt71tnf8tusnikltadx 0 8209 101949 2013-02-23T15:13:59Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Kyffhäuserkreis | Bielde = Locator map KYF in Germany.svg | Bieldebradte …“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Kyffhäuserkreis | Bielde = Locator map KYF in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 80.471 | Fläche = 1035 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Thüringen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Kyffhäuserkreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] shebdpo1cz8o486fmdq50d30q4w4q81 0 8210 118607 101950 2019-09-14T17:19:49Z Świętokrzyskie3 9282 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Lörrach | Bielde = Locator map LÖ in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 223.286 | Fläche = 807 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = https://www.loerrach-landkreis.de/ }} '''Lörrach''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] rv122xk4lljfb58sbuoy908dux3z791 0 8211 101952 101951 2013-02-23T15:14:52Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Mansfeld-Südharz | Bielde = Locator map MSH in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 148.065 | Fläche = 1449 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen-Anhalt]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Mansfeld-Südharz''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen-Anhalt]]. [[Kategorie:Saksen-Anhalt]] taxn9hgm4o166ezyej2ipyicmcaoky0 0 8212 101953 2013-02-23T15:15:08Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Märkischer Kring | Bielde = Locator map MK in Germany.svg | Bieldebradte …“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Märkischer Kring | Bielde = Locator map MK in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 428.385 | Fläche = 1059 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Märkischer Kring''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 90ohvg094rmle0algujvzjtbv8s8fkd 0 8213 101954 2013-02-23T15:15:27Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Märkisch-Oderland | Bielde = Locator map MOL in Germany.svg | Bieldebradte …“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Märkisch-Oderland | Bielde = Locator map MOL in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 189.673 | Fläche = 2128 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Brandenbuurich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Märkisch-Oderland''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Brandenbuurich]]. [[Kategorie:Brandenbuurich]] mw58eafdzgwtz38kxop0eds2d776ywh 0 8214 101955 2013-02-23T15:15:43Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Meißen | Bielde = Locator map MEI in Germany.svg | Bieldebradte = 180px …“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Meißen | Bielde = Locator map MEI in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 251.328 | Fläche = 1452 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Meißen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen]]. [[Kategorie:Saksen]] pn7xjhcl5v26t9v0152gn3xl6g0sj8u 0 8215 101956 2013-02-23T15:15:57Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Minden-Lübbecke | Bielde = Locator map MI in Germany.svg | Bieldebradte …“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Minden-Lübbecke | Bielde = Locator map MI in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 312.208 | Fläche = 1152 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Minden-Lübbecke''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] b0f7tzyls02oxi1myxufrxkmjs9mh22 0 8216 101957 2013-02-23T15:16:18Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Mühldorf am Inn | Bielde = Locator map MÜ in Germany.svg | Bieldebradte …“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Mühldorf am Inn | Bielde = Locator map MÜ in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 110.680 | Fläche = 805 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Mühldorf am Inn''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 0yxda5crnrnvr4vbji3w5o5s7elw3d2 0 8217 101958 2013-02-23T15:16:39Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = München | Bielde = Locator map M in Germany.svg | Bieldebradte = 180px |…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = München | Bielde = Locator map M in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 327.962 | Fläche = 667 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} Die '''Loundkring München''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] lf1h5460rvy0hbj3h1lzu3hclwshy8d 0 8218 101959 2013-02-23T15:16:59Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Nürnberger Land | Bielde = Locator map LAU in Germany.svg | Bieldebradte …“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Nürnberger Land | Bielde = Locator map LAU in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 166.209 | Fläche = 800 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Nürnberger Land''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] i2o7oz3o2rmb5z06m692eqjjssks1ap 0 8219 118599 101960 2019-09-13T17:08:58Z Świętokrzyskie3 9282 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Oberallgäu | Bielde = Locator map OA in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 149.946 | Fläche = 1528 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = https://www.oberallgaeu.org/ }} '''Oberallgäu''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] p2jrsgf4yh27b6eutoxonu97lnxnrqt 0 8220 118600 101961 2019-09-13T17:09:18Z Świętokrzyskie3 9282 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Ostallgäu | Bielde = Locator map OAL in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 133.979 | Fläche = 1395 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = https://www.ostallgaeu.de/ }} '''Ostallgäu''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] q4ptqjpnogn3nfg41yl0cxzjlis230q 0 8221 118604 101962 2019-09-13T17:12:23Z Świętokrzyskie3 9282 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Rhön-Grabfeld | Bielde = Locator map NES in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 82.324 | Fläche = 1022 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = https://www.rhoen-grabfeld.de/ }} '''Rhön-Grabfeld''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] rgmnz0utaojii0kclb303ge43225q9c 0 8222 101963 2013-02-23T15:18:09Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Sächsische Schweiz-Osterzgebirge | Bielde = Locator map PIR in Germany.svg | Bieldebrad…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Sächsische Schweiz-Osterzgebirge | Bielde = Locator map PIR in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 250.860 | Fläche = 1654 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Saksen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Sächsische Schweiz-Osterzgebirge''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen]]. [[Kategorie:Saksen]] 53zavqtchw6f6dwaoxjrvqtuxba3os6 0 8223 101964 2013-02-23T15:18:27Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Schwäbisch Hall | Bielde = Locator map SHA in Germany.svg | Bieldebradte …“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Schwäbisch Hall | Bielde = Locator map SHA in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 188.449 | Fläche = 1484 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Schwäbisch Hall''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] 7hebq621fhr350ch62jouw1xwy5vkgj 0 8224 101965 2013-02-23T15:18:48Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Sömmerda | Bielde = Locator map SÖM in Germany.svg | Bieldebradte = 180…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Sömmerda | Bielde = Locator map SÖM in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 72.345 | Fläche = 804 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Thüringen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Sömmerda''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. [[Kategorie:Thüringen]] bcr4l64w1aqip0dzoocegtet4256x2b 0 8225 101966 2013-02-23T15:19:07Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Spree-Neiße | Bielde = Locator map SPN in Germany.svg | Bieldebradte = 1…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Spree-Neiße | Bielde = Locator map SPN in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 124.662 | Fläche = 1648 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Brandenbuurich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Spree-Neiße''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Brandenbuurich]]. [[Kategorie:Brandenbuurich]] lpx7z1e20v7fxy5arl160foun04jti0 0 8226 101967 2013-02-23T15:19:31Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Teltow-Fläming | Bielde = Locator map TF in Germany.svg | Bieldebradte =…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Teltow-Fläming | Bielde = Locator map TF in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 161.546 | Fläche = 2092 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Brandenbuurich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Teltow-Fläming''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Brandenbuurich]]. [[Kategorie:Brandenbuurich]] 38kr8fo3wktgwr8yrom3h7ub8xw6e3m 0 8227 118609 101968 2019-09-14T17:29:03Z Świętokrzyskie3 9282 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Tübingen | Bielde = Locator map TÜ in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 221.977 | Fläche = 519 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Baden-Würtembierich]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = https://www.kreis-tuebingen.de/ }} '''Tübingen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] n4d9tkzxp5mbpgrnpoldrg2uzaguoqr 0 8228 118610 101969 2019-09-14T17:55:11Z Świętokrzyskie3 9282 wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Unterallgäu | Bielde = Locator map MN in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 135.736 | Fläche = 1230 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = https://www.unterallgaeu.de/ }} '''Unterallgäu''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] ssdk7woqdr8a012yuhyx3v9dcjt3u99 0 8229 101970 2013-02-23T15:20:20Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Weißenburg-Gunzenhausen | Bielde = Locator map WUG in Germany.svg | Bieldebradte …“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Weißenburg-Gunzenhausen | Bielde = Locator map WUG in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 91.935 | Fläche = 971 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Weißenburg-Gunzenhausen''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] 8q1lvx499x0ctlqminfbm7e6o6s5cfn 0 8230 101971 2013-02-23T15:20:33Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Werra-Meißner-Kreis | Bielde = Locator map ESW in Germany.svg | Bieldebradte …“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Werra-Meißner-Kreis | Bielde = Locator map ESW in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 103.109 | Fläche = 1025 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Hessen]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Werra-Meißner-Kreis''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. [[Kategorie:Hessen]] fkammh2zswvzqsmeni9bmmfcce13cgt 0 8231 101972 2013-02-23T15:20:47Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Infobox Loundkring | Noome = Würzburg | Bielde = Locator map WÜ in Germany.svg | Bieldebradte = 180p…“ wikitext text/x-wiki {{Infobox Loundkring | Noome = Würzburg | Bielde = Locator map WÜ in Germany.svg | Bieldebradte = 180px | Bieldetäkst = | Ienwoonertaal = 159.802 | Fläche = 968 km² | Lound = [[Düütsklound]] | Buundeslound = [[Bayern]] | Meenten = | Kfz-Kenteeken = | Websiede = }} '''Würzburg''' is n Loundkring in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. [[Kategorie:Bayern]] cg4n0oln1bq324tyege17k7shscypdx 0 8232 122438 121890 2023-03-21T11:32:02Z Doc Taxon 5937 ([[c:GR|GR]]) [[File:Coat of arms of Ulm.svg]] → [[File:DEU Ulm COA.svg]] [[c:Special:MyLanguage/COM:FR|Renamed]] wikitext text/x-wiki Ju '''Lieste fon Stääde in Düütsklound''' rakt n Uursicht fon do grootste [[Düütsklound|düütske]] Stääde. == Ju Lieste == {| class="wikitable" |- | width="20px" style="background-color:#FFFFE0" | | Ju föderoale Haudstääd |- | width="20px" style="background-color:#D0E7FF" | | Haudstääde fon do Buundeslounde |} {| class="wikitable sortable" |----- !|Rang !|Stääd !|Ienw. 1990 !|Ienw. 2000 !|Ienw. 2010 !|Flakte (km²) !|Ienw./km² !|Wuuksen % !|Buundeslound !|Jier fon passierjen<br/>100.000 Gränse |- align="center" bgcolor="#FFFFE0" |1 || align="left" | [[Bielde:Country symbol of Berlin color.svg|20px|]] [[Berlin]] || 3,433,695 || 3,382,169 || 3,450,889 || 891.82 || 3,869 || 0.06 || align="left" | [[Berlin]] || 1740 |- align="center" bgcolor="#D0E7FF" |2 || align="left" | [[Bielde:Coat of arms of Hamburg.svg|20px|]] [[Hamburg]] || 1,652,363 || 1,715,392 || 1,783,975 || 755.24 || 2,309 || 0.27 || align="left" | [[Hambuurich]] ||1787 |- align="center" bgcolor="#D0E7FF" |3 || align="left" | [[Bielde:Muenchen Kleines Stadtwappen.svg|20px|]] [[München]] || 1,229,026 || 1,210,223 || 1,330,440 || 310.46 || 4,286 || 1.1 || align="left" | [[Bayern]]|| 1854 |- align="center" |4 || align="left" | [[Bielde:DEU Koeln COA.svg|20px|]] [[Köln]] || 1,000,000 || 962,884 || 1,000,660 || 405.15 || 2,470 || 0.35 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]|| 1855 |- align="center" |5 || align="left" | [[Bielde:Wappen Frankfurt am Main.svg|20px|]] [[Frankfurt am Main]] || 644,865 || 646,550 || 651,899 || 248.31 || 2,625 || 0.14 || align="left" | [[Hessen]] ||1875 |- align="center" bgcolor="#D0E7FF" |6 || align="left" | [[Bielde:DEU Stuttgart COA.svg|20px|]] [[Stuttgart]] || 579,988 || 583,874 || 592,569 || 207.36 || 2,858 || 0.25 || align="left" | [[Baden-Würtembierich]] ||1874 |- align="center" bgcolor="#D0E7FF" |7 || align="left" | [[Bielde:Wappen der Landeshauptstadt Duesseldorf.svg|20px|border]] [[Düsseldorf]] || 575,794 || 569,364 || 586,564 || 217.01 || 2,703 || 0.15 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1882 |- align="center" |8 || align="left" | [[Bielde:Coat of arms of Dortmund.svg|20px|]] [[Dortmund]] || 599,055 || 588,994 || 580,688 || 280.37 || 2,071 || -0.02 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]] ||1895 |- align="center" |9 || align="left" | [[Bielde:DEU Essen COA.svg|30px]] [[Essen]] || 626,973 || 595,243 || 575,027 || 210.38 || 2,733 || -0.27 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]] ||1896 |- align="center" bgcolor="#D0E7FF" |10 || align="left" | [[Bielde:Bremen Wappen.svg|20px]] [[Bremen]] || 551,219 || 539,403 || 546,852 || 326.55 || 1,675 || 0.23 || align="left" | [[Bremen]] ||1875 |- align="center" bgcolor="#D0E7FF" |11 || align="left" | [[Bielde:Coat of arms of Hannover.svg|20px]] [[Hannover]] || 513,010 || 515,001 || 515,729 || 204.01 || 2,377 || 0.02 || align="left" | [[Läichsaksen]]||1873 |- align="center" |12 || align="left" | [[Bielde:Coat of arms of Leipzig.svg|20px]] [[Leipzig]] || 511,079 || 493,208 || 502,651 || 297.60 || 1,689 || 0.32 || align="left" | [[Saksen]] ||1871 |- align="center" |13 || align="left" | [[Bielde:Stadtwappen der Stadt Duisburg.svg|20px]] [[Duisburg]] || 535,447 || 514,915 || 501,564 || 232.81 || 2,154 || -0.43 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1904 |- align="center" |14 || align="left" | [[Bielde:DEU Nürnberg COA (klein).svg|20px]] [[Nürnberg]] || 493,692 || 488,400 || 499,237 || 186.37 || 2,679 || 0.37 || align="left" | [[Bayern]]||1881 |- align="center" bgcolor="#D0E7FF" |15 || align="left" | [[Bielde:Dresden_Stadtwappen.svg|20px]] [[Dresden]] || 490,571 || 477,807 || 495,181 || 328.30 || 1,508 || 0.61 || align="left" | [[Saksen]]||1852 |- align="center" |16 || align="left" | [[Bielde:Stadtwappen der kreisfreien Stadt Bochum.svg|20px]] [[Bochum]] || 396,486 || 391,147 || 385,626 || 145.43 || 2,652 || -0.24 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1904 |- align="center" |17 || align="left" | [[Bielde:DEU Wuppertal COA.svg|20px]] [[Wuppertal]] || 383,660 || 366,434 || 359,237 || 168.37 || 2,134 || -0.33 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1929 |- align="center" |18 || align="left" | [[Bielde:DEU Bielefeld COA.svg|20px]] [[Bielefeld]] || 319,037 || 321,758 || 326,925 || 257.83 || 1,268 || 0.27 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1929 |- align="center" |19 || align="left" | [[Bielde:Wappen-stadt-bonn.svg|20px]] [[Bonn]] || 313,905 || 302,247 || 312,818 || 141.22 || 2,215 || 0.58 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1934 |- align="center" |20 || align="left" | [[Bielde:Wappen Mannheim.svg|20px]] [[Mannheim]] || 310,411 || 306,729 || 307,900 || 144.96 || 2,124 || 0.08 || align="left" | [[Baden-Würtembierich]] ||1897 |- align="center" |21 || align="left" | [[Bielde:Coat of arms de-bw Karlsruhe.svg|20px]] [[Karlsruhe]] || 275,061 || 278,558 || 285,263 || 173.46 || 1,645 || 0.40 ||align="left" | [[Baden-Würtembierich]] ||1901 |- align="center" bgcolor="#D0E7FF" |22 || align="left" | [[Bielde:DEU Wiesbaden COA.svg|20px]] [[Wiesbaden]] || 260,301 || 270,109 || 274,611 || 203.90 || 1,347 || 0.28 || align="left" | [[Hessen]] ||1905 |- align="center" |23 || align="left" | [[Bielde:DEU Münster COA.svg|20px]] [[Münster (Westfalen)|Münster]] || 259,438 || 265,609 || 270,868 || 302.91 || 894 || 0.33 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1915 |- align="center" |24 || align="left" | [[Bielde:DEU Gelsenkirchen COA.svg|20px]] [[Gelsenkirchen]] || 293,714 || 278,695 || 268,102 || 104.86 || 2,557 || -0.63 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1903 |- align="center" |25 || align="left" | [[Bielde:DEU Augsburg COA.svg|20px]] [[Augsburg]] || 256,877 || 254,982 || 262,676 || 146.78 || 1,790 || 0.50 || align="left" | [[Bayern]]||1907 |- align="center" |26 || align="left" | [[Bielde:Stadtwappen der kreisfreien Stadt Mönchengladbach.svg|20px]] [[Mönchengladbach]] || 259,436 || 263,014 || 261,444 || 170.44 || 1,534 || -0.10 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1922 |- align="center" |27 || align="left" | [[Bielde:DEU Aachen COA.svg|20px]] [[Aachen]] || 241,861 || 244,386 || 258,208 || 160.83 || 1,605 || 0.94 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1889 |- align="center" |28 || align="left" | [[Bielde:Coat of arms of Chemnitz.svg|20px]] [[Chemnitz]] || 294,244 || 259,246 || 246,587 || 220.85 || 1,117 || -0.81 || align="left" | [[Saksen]]||1883 |- align="center" |29 || align="left" | [[Bielde:DEU Braunschweig COA.svg|20px]] [[Braunschweig]] || 258,833 || 245,816 || 245,273 || 192.09 || 1,277 || -0.04 || align="left" | [[Läichsaksen]]||1890 |- align="center" |30 || align="left" | [[Bielde:Wappen Kiel.svg|20px]] [[Kiel]] || 245,567 || 232,612 || 238,049 || 118.40 || 1,980 || 0.13 || align="left" | [[Släswiek-Holstein]] ||1898 |- align="center" |31 || align="left" | [[Bielde:DEU Krefeld COA.svg|20px]] [[Krefeld]] || 244,020 || 239,916 || 237,701 || 137.75 || 1,726 || -0.18 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1887 |- align="center" bgcolor="#D0E7FF" |32 || align="left" | [[Bielde:Coat of arms of Halle (Saale).svg|20px]] [[Halle (Saale)|Halle]] || 310,234 || 247,736 || 232,323 || 135.01 || 1,757 || -0.71 || align="left" | [[Saksen-Anhalt]]||1890 |- align="center" bgcolor="#D0E7FF" |33 || align="left" | [[Bielde:Wappen Magdeburg.svg|20px]] [[Magdeburg]] || 278,807 || 231,450 || 230,456 || 200.94 || 1,140 || -0.20 || align="left" | [[Saksen-Anhalt]]||1882 |- align="center" |34 || align="left" | [[Bielde:DEU Oberhausen COA.svg|20px]] [[Oberhausen]] || 223,840 || 222,151 || 218,898 || 77.04 || 2,841 || -0.24 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1915 |- align="center" |35 || align="left" | [[Bielde:Wappen Freiburg im Breisgau.svg|20px]] [[Freiburg im Breisgau|Freiburg]] || 191,029 || 205,102 || 215,966 || 153.06 || 1,411 || 0.88 || align="left" | [[Baden-Würtembierich]] ||1934 |- align="center" |36 || align="left" | [[Bielde:Wappen Lübeck.svg|20px]] [[Lübeck]] || 214,758 || 213,399 || 211,825 || 214.13 || 989 || -0.12 || align="left" | [[Släswiek-Holstein]] ||1911 |- align="center" bgcolor="#D0E7FF" |37 || align="left" | [[Bielde:Wappen Erfurt.svg|20px]] [[Erfurt]] || 208,989 || 200,564 || 202,844 || 269.11 || 754 || 0.19 || align="left" | [[Thüringen]]||1906 |- align="center" |38 || align="left" | [[Bielde:Rostock Wappen.svg|20px]] [[Rostock]] || 248,088 || 200,506 || 199,288 || 181.07 || 1,101 || -0.12 || align="left" | [[Mecklenbuurich-Foarpommern]] ||1935 |- align="center" |39 || align="left" | [[Bielde:Stadtwappen der Stadt Hagen.svg|20px]] [[Hagen]] || 214,449 || 203,151 || 196,934 || 160.36 || 1,228 || -0.51 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1928 |- align="center" |40 || align="left" | [[Bielde:Coat of arms of Kassel.svg|20px]] [[Kassel]] || 194,268 || 194,766 || 194,427 || 106.79 || 1,820 || -0.03 || align="left" | [[Hessen]] ||1899 |- align="center" bgcolor="#D0E7FF" |41 || align="left" | [[Bielde:Coat of arms of Mainz-2008 new.svg|20px]] [[Mainz]] || 179,486 || 182,870 || 194,372 || 97.75 || 1,988 || 1.05 || align="left" | [[Rhienlound-Pfalz]] ||1902 |- align="center" |42 || align="left" | [[Bielde:Wappen Hamm.svg|20px]] [[Hamm]] || 179,639 || 182,427 || 184,239 || 226.24 || 814 || 0.17 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1975 |- align="center" bgcolor="#D0E7FF" |43 || align="left" | [[Bielde:Wappen saarbruecken.PNG|20px]] [[Saarbrücken]] || 191,694 || 183,257 || 178,914 || 167.07 || 1,071 || -0.39 || align="left" | [[Saarlound]] ||1909 |- align="center" |44 || align="left" | [[Bielde:Herne Coat of Arms.svg|20px]] [[Herne (Dld.)|Herne]] || 178,132 || 174,529 || 170,992 || 51.41 || 3,326 || -0.34 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1933 |- align="center" |45 || align="left" | [[Bielde:DEU Muelheim an der Ruhr COA.svg|20px]] [[Mülheim an der Ruhr|Mülheim]] || 177,681 || 172,862 || 169,917 || 91.29 || 1,861 || -0.28 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1908 |- align="center" |46 || align="left" | [[Bielde:Osnabrück Wappen.svg|20px]] [[Osnabrück]] || 163,168 || 164,101 || 163,814 || 119.80 || 1,367 || -0.03 || align="left" | [[Läichsaksen]]||1940 |- align="center" |47 || align="left" | [[Bielde:Solingen wappen.svg|20px]] [[Solingen]] || 165,401 || 164,973 || 163,581 || 89.47 || 1,832 || -0.14 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1929 |- align="center" |48 || align="left" | [[Bielde:DEU Ludwigshafen COA.svg|20px]] [[Ludwigshafen am Rhein|Ludwigshafen]] || 162,233 || 163,383 || 163,343 || 77.67 || 2,103 || 0.00 || align="left" | [[Rhienlound-Pfalz]] ||1921 |- align="center" |49 || align="left" | [[Bielde:DEU Leverkusen COA.svg|20px]] [[Leverkusen]] || 160,919 || 161,047 || 161,227 || 78.85 || 2,045 || 0.02 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1963 |- align="center" |50 || align="left" | [[Bielde:Wappen oldenburg.png|20px]] [[Ooldenbuurich]] || 143,131 || 154,832 || 158,565 || 102.96 || 1,540 || 0.40 || align="left" | [[Läichsaksen]]||1946 |- align="center" |51 || align="left" | [[Bielde:DEU Neuss COA.svg|40px]] [[Neuss]] || 147,019 || 150,013 || 151,610 || 99.48 || 1,524 || 0.18 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1963 |- align="center" bgcolor="#D0E7FF" |52 || align="left" | [[Bielde:Coat of arms of Potsdam.svg|20px]] [[Potsdam]] || 139,794 || 129,324 || 147,583 || 187.27 || 788 || 0.82 || align="left" | [[Brandenbuurich]]||1939 |- align="center" |53 || align="left" | [[Bielde:Paderborn.svg|20px]] [[Paderborn]] || 120,680 || 139,084 || 143,769 || 179.38 || 801 || 0.56 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1975 |- align="center" |54 || align="left" | [[Bielde:Wappen Heidelberg.svg|20px]] [[Heidelberg]] || 136,796 || 140,259 || 142,993 || 108.83 || 1,314 || 0.32 || align="left" | [[Baden-Würtembierich]] ||1946 |- align="center" |55 || align="left" | [[Bielde:Wappen Darmstadt.svg|20px]] [[Darmstadt]] || 138,920 || 138,242 || 140,562 || 122.23 || 1,150 || 0.28 || align="left" | [[Hessen]] ||1937 |- align="center" |56 || align="left" | [[Bielde:Wappen von Wuerzburg.svg|20px]] [[Würzburg]] || 127,777 || 127,966 || 133,906 || 87.55 || 1,529 || 0.77 || align="left" | [[Bayern]]||1932 |- align="center" |57 || align="left" | [[Bielde:Wappen Regensburg.svg|20px]] [[Regensburg]] || 121,691 || 125,676 || 129,859 || 80.76 || 1,608 || 0.55 || align="left" | [[Bayern]]||1940 |- align="center" |58 || align="left" | [[Bielde:DEU Goettingen COA.svg|20px]] [[Göttingen]] || 121,831 || 124,132 || 121,884 || 117.26 || 1,039 || -0.30 || align="left" | [[Läichsaksen]]||1964 |- align="center" |59 || align="left" | [[Bielde:DEU Recklinghausen COA.svg|20px]] [[Recklinghausen]] || 125,060 || 124,785 || 121,827 || 66.42 || 1,834 || -0.40 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1949 |- align="center" |60 || align="left" | [[Bielde:Wappen Heilbronn.svg|20px]] [[Heilbronn]] || 115,843 || 119,305 || 121,613 || 99.88 || 1,218 || 0.32 || align="left" | [[Baden-Würtembierich]] ||1970 |- align="center" |61 || align="left" | [[Bielde:Wappen Ingolstadt alt.svg|20px]] [[Ingolstadt]] || 105,489 || 115,722 || 121,314 || 133.35 || 910 || 0.81 || align="left" | [[Bayern]]||1989 |- align="center" |62 || align="left" | [[Bielde:Wappen Wolfsburg.svg|20px]] [[Wolfsburg]] || 128,510 || 121,805 || 121,199 || 204.01 || 594 || -0.08 || align="left" | [[Läichsaksen]]||1972 |- align="center" |63 || align="left" | [[Bielde:DEU Ulm COA.svg|20px]] [[Ulm]] || 110,529 || 117,233 || 120,625 || 118.69 || 1,016 || 0.48 || align="left" | [[Baden-Würtembierich]] ||1980 |- align="center" |64 || align="left" | [[Bielde:Wappen Offenbach am Main.svg|20px]] [[Offenbach am Main|Offenbach]] || 114,992 || 117,535 || 119,430 || 44.90 || 2,660 || 0.27 || align="left" | [[Hessen]] ||1954 |- align="center" |65 || align="left" | [[Bielde:DEU_Bottrop_COA.svg|20px]] [[Bottrop]] || 118,936 || 120,611 || 119,356 || 100.61 || 1,186 || -0.17 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1953 |- align="center" |66 || align="left" | [[Bielde:Wappen Pforzheim.svg|20px]] [[Pforzheim]] || 112,944 || 117,156 || 119,021 || 98.03 || 1,214 || 0.27 || align="left" | [[Baden-Würtembierich]] ||1975 |- align="center" |67 || align="left" | [[Bielde:Wappen Bremerhaven.svg|20px]] [[Bremerhaven]] || 130,446 || 120,822 || 116,615 || 77.68 || 1,501 || -0.58 || align="left" | [[Bremen]] ||1939 |- align="center" |68 || align="left" | [[Bielde:DEU Remscheid COA.svg|20px]] [[Remscheid]] || 123,155 || 119,287 || 115,864 || 74.60 || 1,553 || -0.48 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1929 |- align="center" |69 || align="left" | [[Bielde:DEU Fürth COA.svg|20px]] [[Fürth]] || 103,362 || 110,477 || 113,422 || 63.35 || 1,790 || 0.44 || align="left" | [[Bayern]]||1950 |- align="center" |70 || align="left" | [[Bielde:Wappen Stadt Reutlingen.svg|20px]] [[Reutlingen]] || 103,687 || 110,650 || 112,252 || 87.06 || 1,289 || 0.24 || align="left" | [[Baden-Würtembierich]] ||1988 |- align="center" |71 || align="left" | [[Bielde:Coat of arms of Salzgitter.svg|20px]] [[Salzgitter]] || 114,355 || 112,302 || 107,726 || 223.91 || 481 || -0.68 || align="left" | [[Läichsaksen]]||1942 |- align="center" |72 || align="left" | [[Bielde:DEU Moers COA.svg|20px]] [[Moers]] || 104,595 || 107,062 || 107,547 || 67.75 || 1,587 || 0.08 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1987 |- align="center" |73 || align="left" | [[Bielde:Wappen Koblenz.svg|20px]] [[Koblenz]] || 108,733 || 107,950 || 106,501 || 105.02 || 1,014 || -0.22 || align="left" | [[Rhienlound-Pfalz]] ||1962 |- align="center" |74 || align="left" | [[Bielde:Wappen Siegen.svg|20px]] [[Siegen]] || 109,174 || 108,476 || 106,293 || 114.67 || 927 || -0.34 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1975 |- align="center" |75 || align="left" | [[Bielde:DEU_Bergisch_Gladbach_COA.svg|20px]] [[Bergisch Gladbach]] || 104,037 || 105,693 || 105,761 || 83.12 || 1,272 || 0.01 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1975 |- align="center" |76 || align="left" | [[Bielde:Wappen Cottbus.png|20px]] [[Cottbus]] || 125,891 || 108,491 || 105,309 || 164.28 || 641 || -1.22 || align="left" | [[Brandenbuurich]]||1976 |- align="center" |77 || align="left" | [[Bielde:Wappen Gera.svg|30px]] [[Gera]] || 129,037 || 112,835 || 103,948 || 151.93 || 684 || -1.31 || align="left" | [[Thüringen]]||1959 |- align="center" |78 || align="left" | [[Bielde:Trier Rheinland-Palatinate Germany CoA.svg|23px|]] [[Trier]] || 97,835 || 99,410 || 103,518* || 117.14 || 884 || 0.59 || align="left" | [[Rhienlound-Pfalz]] ||1969 |- align="center" |79 || align="left" | [[Bielde:Wappen Erlangen.svg|23px|]] [[Erlangen]] || 102,440 || 100,778 || 103,197 || 76.85 || 1,343 || 0.40 || align="left" | [[Bayern]]||1974 |- align="center" |80 || align="left" | [[Bielde:Wappen Hildesheim.svg|30px|]] [[Hildesheim]] || 105,291 || 103,909 || 102,575 || 92.57 || 1,108 || -0.21 || align="left" | [[Läichsaksen]]||1974 |- align="center" |81 || align="left" | [[Bielde:Wappen Jena.svg|20px|]] [[Jena]] || 102,518 || 99,893 || 102,532 || 114.48 || 896 || 0.44 || align="left" | [[Thüringen]]||1975 |- align="center" |82 || align="left" | [[Bielde:DEU Witten COA.svg|20px|]] [[Witten]] || 105,403 || 103,196 || 100,793 || 72.37 || 1,393 || -0.39 || align="left" | [[Noudrhien-Wäästfoalen]]||1975 |} [[Kategorie:Düütsklound|!]] jchrjp7up362auv2r2t2xz3i4y26h3v 10 8233 110856 110854 2015-05-21T15:13:14Z GeskichteJTP 6351 wikitext text/x-wiki <includeonly><span style="white-space:nowrap;">&nbsp;<small>•</small></span></includeonly><noinclude>{{Dokumentation}} [[Kategorie:Vorlage:Formatierengenhälpe]]</noinclude> 6qh53c6exknfgb6g5xzun1vcpl4pli1 10 8234 101989 101988 2013-02-23T16:08:46Z Kening Aldgilles 23 Skutsede „[[Foarloage:Grootste Stääde Deenemäärk]]“ ([beoarbaidje=Speerenge foar näie un nit registrierde Benutsere] (uunbeskränkt) [ferskuuwe=Speerenge foar näie un nit registrierde Benutsere] (uunbeskränkt)) wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div>'''Do tjoon grootste Stääde in [[Deenemäärk]]'''||[[Bielde:Flag of Denmark.svg|40px|Flaage fon Deenemäärk]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Kopenhagen]]&nbsp;(1.213.822){{·}} [[Aarhus]]&nbsp;(252.213){{·}} [[Odense]]&nbsp;(168.798){{·}} [[Aalborg]]&nbsp;(126.556){{·}} [[Esbjerg]]&nbsp;(71.579){{·}} [[Randers]]&nbsp;(61.121){{·}} [[Kolding]]&nbsp;(57.540){{·}} [[Horsens]]&nbsp;(54.450){{·}} [[Vejle]]&nbsp;(51.804){{·}} [[Roskilde]]&nbsp;(47.828)<br><br> |} 2lnhvs6q9renatkw5e4c8gsb15w24aq 0 8235 102048 2013-02-24T13:58:25Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Bremerhoawen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bremerhoawen]] 20u4emtrkgyz3xuknbs7yhhptp2bhbj 0 8236 110444 107755 2015-02-07T06:29:11Z Holder 732 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Duesseldorf | ôfbylding = Düsseldorf_Ansichten2.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 586.564 | oerflak = 217km² | befolkingstichtens = 2.703/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Düsseldorf''' is ju Haudstääd fon dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 586.564 Ienwoonere (2010). Duesseldorf is siet [[1882]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] kkaj51ay6jkkqd5a6ktcnfqizkaefg6 0 8237 102056 2013-02-24T14:42:20Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob Seite [[Duesseldorf]] nach [[Düsseldorf]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Düsseldorf]] 2nywgpktwh9hkiqk3ppyxzc27biu1fr 0 8238 105153 102309 2013-03-08T18:52:19Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 82 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1295]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Dortmund | ôfbylding = Dortmund.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 580.688 | oerflak = 280km² | befolkingstichtens = 2.071/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Dortmund''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 580.688 Ienwoonere (2010). Dortmund is siet [[1895]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 3d5yqvf6x05k7p38upgvle7ty1drouu 0 8239 108902 105330 2014-02-28T06:38:39Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Essen | ôfbylding = Essen-Südviertel Luft.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 575.027 | oerflak = 210km² | befolkingstichtens = 2.733/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Essen''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 575.027 Ienwoonere (2010). Essen is siet [[1896]] ne düütske ''Groβstadt''. Essen un dät [[Ruhrgebiet]] weeren [[Europäiske Haudstääd fon Kultuur]] in 2010. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] bawui6en4m9ebv4xdu4srl7l176a45w 0 8240 105154 102320 2013-03-08T18:52:51Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 67 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2100]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Duisburg | ôfbylding = Innenhafen Duisburg.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 501.564 | oerflak = 233km² | befolkingstichtens = 2.154/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Duisburg''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 501.564 Ienwoonere (2010). Duisburg is siet [[1904]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] m2ndlhtwu9082saw9v1qaaauzamvya8 0 8241 105155 102655 2013-03-08T18:53:03Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 85 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2090]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Nürnberg | ôfbylding = Nuernberg Burg Panorama PtGUI.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 499.237 | oerflak = 186km² | befolkingstichtens = 2.679/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Bayern]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Nürnberg''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. Ju Stääd häd 499.237 Ienwoonere (2010). Nuernberg is siet [[1881]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Bayern]] fpbc5tnwv3wlnctpzn2vy4t3zhuf5l9 0 8242 102062 2013-02-24T14:43:58Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob Seite [[Nuernberg]] nach [[Nürnberg]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Nürnberg]] gsmlkea36cqca1oqznzxyp24m44oe2w 0 8243 105156 102326 2013-03-08T18:53:14Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 62 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2103]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Bochum | ôfbylding = Bergbaumuseum Bochum Pano.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 385.626 | oerflak = 145km² | befolkingstichtens = 2.652/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Bochum''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 385.626 Ienwoonere (2010). Bochum is siet [[1904]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] asje3wwscpymdwzas474ovvvefnsc21 0 8244 105157 102313 2013-03-08T18:53:26Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 65 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2107]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Wuppertal | ôfbylding = Wuppertal elberfeld klein p.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 359.237 | oerflak = 168km² | befolkingstichtens = 2.134/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Wuppertal''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 359.237 Ienwoonere (2010). Wuppertal is siet [[1929]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] nldgw2x0wjux1vtuszxdlly7gynbs87 0 8245 105158 102327 2013-03-08T18:53:37Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 63 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2112]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Bielefeld | ôfbylding = Bielefeld City.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 326.925 | oerflak = 258km² | befolkingstichtens = 1.268/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Bielefeld''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 326.925 Ienwoonere (2010). Bielefeld is siet [[1929]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] qdt9i1411mim8bo9mlr38g7d0qt0vfk 0 8246 105159 102318 2013-03-08T18:53:48Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 72 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1040]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Karlsruhe | ôfbylding = Karlsruhe Germany CastleByNight.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 285.263 | oerflak = 173km² | befolkingstichtens = 1.645/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Baden-Würtembierich]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Karlsruhe''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. Ju Stääd häd 285.263 Ienwoonere (2010). Karlsruhe is siet [[1901]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] g8gsbawwwg5s9xfeqglyg1cf0wyrdbn 0 8247 105160 102374 2013-03-08T18:53:59Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 112 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1721]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Wiesbaden | ôfbylding = Wiesbaden Innenstadt.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 274.611 | oerflak = 204km² | befolkingstichtens = 1.347/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Hessen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Wiesbaden''' is ju Haudstääd fon dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. Ju Stääd häd 274.611 Ienwoonere (2010). Wiesbaden is siet [[1905]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Hessen]] e9kermqlv5gxoehug4kckht8ecnlg4t 0 8248 109952 108751 2014-08-25T08:55:04Z Cycn 1259 Fäärelaited ätter [[Munster]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Munster]] 74al53thzz5aarzp47s2swna2afrw9e 0 8249 109954 102243 2014-08-25T09:32:57Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Munster]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Munster]] 74al53thzz5aarzp47s2swna2afrw9e 0 8250 105161 102332 2013-03-08T18:54:12Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 65 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2765]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Gelsenkirchen | ôfbylding = Musiktheater im Revier.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 268.102 | oerflak = 105km² | befolkingstichtens = 2.557/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Gelsenkirchen''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 268.102 Ienwoonere (2010). Gelsenkirchen is siet [[1903]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 06rr40yzz98dy55rrzh8pc63hbw3iaj 0 8251 105162 102325 2013-03-08T18:54:35Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 77 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2749]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Augsburg | ôfbylding = Augsburg Perlach Rathaus Moritzkirche.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 262.676 | oerflak = 147km² | befolkingstichtens = 1.790/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Bayern]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Augsburg''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. Ju Stääd häd 262.676 Ienwoonere (2010). Augsburg is siet [[1907]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Bayern]] hb29su524cdbwadzk2ojq8o4o2i8tg2 0 8252 105163 102331 2013-03-08T18:54:46Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 59 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2758]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Mönchengladbach | ôfbylding = Mönchengladbach münster.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 261.444 | oerflak = 170km² | befolkingstichtens = 1.534/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Mönchengladbach''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 261.444 Ienwoonere (2010). Mönchengladbach is siet [[1922]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] hygqla03ud3vkc36ir4dmmqzwu20s9i 0 8253 102076 2013-02-24T14:47:09Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob Seite [[Moenchengladbach]] nach [[Mönchengladbach]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Mönchengladbach]] c1710phahiso3lxc116rkfpaomqd3ix 0 8254 118332 105164 2019-05-30T22:26:33Z Chumwa 1688 +map wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Aachen | ôfbylding = KaiserKarlsGymnasium.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 258.208 | oerflak = 161km² | befolkingstichtens = 1.605/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} [[File:Karte Aachen Stadtbezirke.png|thumb]] '''Aachen''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 258.208 Ienwoonere (2010). Aachen is siet [[1889]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 7kdqwypcob0uu825cw71u2nylxa616l 0 8255 105308 102761 2013-03-08T21:53:08Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 70 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2795]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Chemnitz | ôfbylding = Chemnitz Innenstadt 2008.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 246.587 | oerflak = 221km² | befolkingstichtens = 1.117/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Saksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Chemnitz''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen]]. Ju Stääd häd 246.587 Ienwoonere (2010). Chemnitz is siet [[1883]] ne düütske ''Großstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Saksen]] ntew2jfcgyhl1r7sj3nl4rk0n7bvivj 0 8256 112094 105165 2015-11-23T18:29:16Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Braunschweig | ôfbylding = Braunschweig Kohlmarkt.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 245.273 | oerflak = 192km² | befolkingstichtens = 1.277/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Braunschweig''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Läichsaksen]]. Ju Stääd häd 245.273 Ienwoonere (2010). Braunschweig is sänt [[1890]] ne düütske ''Großstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Läichsaksen]] 3gxd3i70710m80rnrtbz3m96trqq20v 0 8257 105331 102310 2013-03-09T00:35:41Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 53 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2805]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Krefeld | ôfbylding = Rathaus-krefeld.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 237.701 | oerflak = 138km² | befolkingstichtens = 1.726/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Krefeld''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 237.701 Ienwoonere (2010). Krefeld is siet [[1887]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 6ngwh5shmuycwzckwqlpf9t884ifdym 0 8258 105166 102316 2013-03-08T18:55:39Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 65 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2814]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Halle (Saale) | ôfbylding = Marktplatz Halle 2010.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 232.323 | oerflak = 135km² | befolkingstichtens = 1.757/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Saksen-Anhalt]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Halle (Saale)''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen-Anhalt]]. Ju Stääd häd 232.323 Ienwoonere (2010). Halle (Saale) is siet [[1890]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Saksen-Anhalt]] qybu4vjzuynasrz3lcf1ivvcms5b43n 0 8259 105167 102599 2013-03-08T18:55:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 83 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1733]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Magdeburg | ôfbylding = ViewOfMagdeburg.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 230.456 | oerflak = 201km² | befolkingstichtens = 1.140/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Saksen-Anhalt]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Magdeburg''' is ju Haudstääd fon dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saksen-Anhalt]]. Ju Stääd häd 230.456 Ienwoonere (2010). Magdeburg is siet [[1882]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Saksen-Anhalt]] 6ecrl1ksmsglc2lsodovw3in9pbp6ja 0 8260 105309 102311 2013-03-08T21:53:20Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 53 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2838]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Oberhausen | ôfbylding = 2009-07-21 ob 08 aussicht centro.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 218.898 | oerflak = 77km² | befolkingstichtens = 2.841/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Oberhausen''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 218.898 Ienwoonere (2010). Oberhausen is siet [[1915]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] m8aza8kc8omi9o45l8at6r6u964z0bx 0 8261 105168 102323 2013-03-08T18:56:03Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 75 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2833]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Freiburg im Breisgau | ôfbylding = Freiburg 017.650.n.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 215.966 | oerflak = 153km² | befolkingstichtens = 1.411/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Baden-Würtembierich]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Freiburg im Breisgau''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. Ju Stääd häd 215.966 Ienwoonere (2010). Freiburg im Breisgau is siet [[1934]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] 3ah9elkqpx8pv9jlccn2eq7848gxz3n 0 8262 105169 102601 2013-03-08T18:56:14Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 86 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1729]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Erfurt | ôfbylding = Erfurt cathedral and severi church-2.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 202.844 | oerflak = 269km² | befolkingstichtens = 754/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Thüringen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Erfurt''' is ju Haudstääd fon dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. Ju Stääd häd 202.844 Ienwoonere (2010). Erfurt is siet [[1906]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Thüringen]] e95vsu4r3z2v3hvu0kboksy9zgduzx2 0 8263 105378 102277 2013-03-09T13:55:28Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 48 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2871]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Hagen | ôfbylding = Hagen Rathausplatz.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 196.934 | oerflak = 160km² | befolkingstichtens = 1.228/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Hagen''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 196.934 Ienwoonere (2010). Hagen is siet [[1928]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] aqztyc86wh4wyhrgyfhrnei7f3ngxhz 0 8264 105170 102712 2013-03-08T18:56:37Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 75 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2865]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Kassel | ôfbylding = Kassel-orangerie-von-schoene-aussicht-v-no.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 194.427 | oerflak = 107km² | befolkingstichtens = 1.820/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Hessen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Kassel''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. Ju Stääd häd 194.427 Ienwoonere (2010). Kassel is siet [[1899]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Hessen]] 1e6zvms29s0t3h1dzk3jikp0mkk1nxo 0 8265 112096 105171 2015-11-23T18:30:24Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Mainz | ôfbylding = Mainz altstadt.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 194.372 | oerflak = 98km² | befolkingstichtens = 1.988/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Rhienlound-Pfalz]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Mainz''' is ju Haudstääd fon dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Rhienlound-Pfalz]]. Ju Stääd häd 194.372 Ienwoonere (2010). Mainz is siet [[1902]] ne düütske ''Großstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Rhienlound-Pfalz]] 1hebgf2dzk0099y3gjbpwovvt8yxkfr 0 8266 105364 102280 2013-03-09T11:14:30Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 50 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2880]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Hamm | ôfbylding = Hamm Luftbild Innenstadt 2007.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 184.239 | oerflak = 226km² | befolkingstichtens = 814/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Hamm''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 184.239 Ienwoonere (2010). Hamm is siet [[1975]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] avh8g7t1rkdzxsdsos1s26c98skhyzc 0 8267 105172 102598 2013-03-08T18:57:09Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 77 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1724]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Saarbrücken | ôfbylding = SB-Rathaus.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 178.914 | oerflak = 167km² | befolkingstichtens = 1.071/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Saarlound]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Saarbrücken''' is ju Haudstääd fon dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saarlound]]. Ju Stääd häd 178.914 Ienwoonere (2010). Saarbruecken is siet [[1909]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Saarlound]] tbkuzwrewptfocl9pm57vf7wle0z2tc 0 8268 102092 2013-02-24T14:49:50Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob Seite [[Saarbruecken]] nach [[Saarbrücken]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Saarbrücken]] 52gmkdzfsdzdqmoyg3wm7smzm007pl3 0 8269 117038 102273 2018-06-03T13:37:33Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Herne (Dld.) | ôfbylding = Hoheward view southeast.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 170.992 | oerflak = 51km² | befolkingstichtens = 3.326/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Herne (Dld.)''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 170.992 Ienwoonere (2010). Herne (Dld.) is siet [[1933]] ne düütske ''Großstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] t0zwrrkl52gg29kjc52clg2bifdi5z1 0 8270 107814 102211 2013-08-18T08:05:11Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q384600]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Mülheim | ôfbylding = Schloss Broich 0504.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 169.917 | oerflak = 91km² | befolkingstichtens = 1.861/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Mülheim''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 169.917 Ienwoonere (2010). Muelheim is siet [[1908]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] i7zj3ulkqitcmb90lkonogda6y1vzi6 0 8271 102242 102096 2013-02-24T16:37:20Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Mülheim an der Ruhr]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Mülheim an der Ruhr]] jm1szq0xn8iossdcpg3jwp5eov6984v 0 8272 105310 102286 2013-03-08T21:54:04Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 53 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2942]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Solingen | ôfbylding = Clemens.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 163.581 | oerflak = 89km² | befolkingstichtens = 1.832/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Solingen''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 163.581 Ienwoonere (2010). Solingen is siet [[1929]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] gprluoxpgb2zormr18kbdwx6z5hyouw 0 8273 105345 102351 2013-03-09T03:16:11Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 54 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2910]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Ludwigshafen | ôfbylding = Hauptbahnhof Ludwigshafen mit Pylon.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 163.343 | oerflak = 78km² | befolkingstichtens = 2.103/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Rhienlound-Pfalz]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Ludwigshafen''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Rhienlound-Pfalz]]. Ju Stääd häd 163.343 Ienwoonere (2010). Ludwigshafen is siet [[1921]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Rhienlound-Pfalz]] bpsf417b9040us04sksu0qj3hwlkpd6 0 8274 112092 107169 2015-11-23T18:28:18Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Leverkusen | ôfbylding = Leverkusen-Schloss-Morsbroich Hauptgeb�ude.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 161.227 | oerflak = 79km² | befolkingstichtens = 2.045/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Leverkusen''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 161.6037 Ienwoonere (2011). Leverkusen is siet [[1963]] ne düütske ''Großstadt''. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.leverkusen.com Leverkusen] - Websteede fon dän Stääd {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 0s4ahd3ped631xjbc1gcs9hqo5uemh4 0 8275 105365 102308 2013-03-09T11:14:43Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 45 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2948]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Neuss | ôfbylding = Neuss Obertor Stadtseite.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 151.610 | oerflak = 99km² | befolkingstichtens = 1.524/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Neuss''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 151.610 Ienwoonere (2010). Neuss is siet [[1963]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 38f4hn557mzteh4ia0rl9hhym34obxz 0 8276 105174 102303 2013-03-08T18:57:38Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 87 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1711]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Potsdam | ôfbylding = Potsdam Landeshauptstadt AIP Landtag Brandenburg Hauptbahnhof Zentrum links Foto Wolfgang Pehlemann IMG 0001.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 147.583 | oerflak = 187km² | befolkingstichtens = 788/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Brandenbuurich]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Potsdam''' is ju Haudstääd fon dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Brandenbuurich]]. Ju Stääd häd 147.583 Ienwoonere (2010). Potsdam is siet [[1939]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Brandenbuurich]] m4ucnanlpdpvjbojrrx2idu7oadhg4a 0 8277 105175 102279 2013-03-08T18:57:49Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 53 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2971]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Paderborn | ôfbylding = Paderborner Rathaus.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 143.769 | oerflak = 179km² | befolkingstichtens = 801/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Paderborn''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 143.769 Ienwoonere (2010). Paderborn is siet [[1975]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] hxjuayv64741lwzmjfvzklkzyeennrz 0 8278 112091 105176 2015-11-23T18:27:49Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Heidelberg | ôfbylding = Heidelberg corr.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 150.241 | oerflak = 109km² | befolkingstichtens = 1.314/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Baden-Würtembierich]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Heidelberg''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. Ju Stääd häd 150.241 Ienwoonere (30.09.2012).<ref>[http://www.statistik.baden-wuerttemberg.de/SRDB/Tabelle.asp?H=BevoelkGebiet&U=02&T=01035053&E=GE&K=221&R=GE221000Biroul Statistic al Landului Baden-Württemberg]</ref> Heidelberg is siet [[1946]] ne düütske ''Großstadt''. ==References== <references/> {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] 80qgojxbbfuxefc6sjww3k857eqpm7d 0 8279 105177 102297 2013-03-08T18:58:12Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 73 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2973]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Darmstadt | ôfbylding = Luftbild Darmstadt 2003.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 140.562 | oerflak = 122km² | befolkingstichtens = 1.150/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Hessen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Darmstadt''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. Ju Stääd häd 140.562 Ienwoonere (2010). Darmstadt is siet [[1937]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Hessen]] pd6hx2qj3af0dc8k3kddp4jr4qokrmp 0 8280 120376 105178 2021-12-11T17:22:40Z Gerd Eichmann 8906 gallery added wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Würzburg | ôfbylding = Marienberg wuerzburg.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 133.906 | oerflak = 88km² | befolkingstichtens = 1.529/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Bayern]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Würzburg''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. Ju Stääd häd 133.906 Ienwoonere (2010). Wuerzburg is siet [[1932]] ne düütske ''Groβstadt''. <br><gallery class=center caption="Würzburg"> Wuerzburg-von Festung-14-Altstadt-Main-St. Burkard-gje.jpg Wuerzburg-Alte Bruecke-22-Statue Johannes Nepomuk-2007-gje.jpg Wuerzburg-Residenz-Parkfassade-04-2007-gje.jpg Wuerzburg-Residenz-Park-14-2014-gje.jpg Wuerzburg-Residenz-Treppenhaus-14-2007-gje.jpg Wuerzburg-Kiliansdom-02-2007-gje.jpg Wuerzburg-Kiliansdom-22-Grabplatte-2007-gje.jpg Wuerzburg-Festung Marienberg-Aufstieg-06-Bauernkriegsdenkmal-2014-gje.jpg Wuerzburg-Festung Marienberg-Marienkirche-10-Bergfried-2007-gje.jpg Wuerzburg-Festung Marienberg-Fuerstengarten-12-2014-gje.jpg </gallery> {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Bayern]] dh60qav11omt6543e7wmghm0wb2g2g5 0 8281 102108 2013-02-24T14:53:03Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob Seite [[Wuerzburg]] nach [[Würzburg]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Würzburg]] 1fdfmkew7px3mb10vhrvts0hixic5lg 0 8282 105179 102302 2013-03-08T18:58:36Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 68 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q2978]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Regensburg | ôfbylding = Regensburg 08 2006 2.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 129.859 | oerflak = 81km² | befolkingstichtens = 1.608/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Bayern]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Regensburg''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. Ju Stääd häd 129.859 Ienwoonere (2010). Regensburg is siet [[1940]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Bayern]] hihujcc8vrh78jt1pgfpgh8228d1fm9 0 8283 105360 102329 2013-03-09T08:36:19Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 68 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3033]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Göttingen | ôfbylding = Goettingen Marktplatz Oct06 Antilived.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 121.884 | oerflak = 117km² | befolkingstichtens = 1.039/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Göttingen''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Läichsaksen]]. Ju Stääd häd 121.884 Ienwoonere (2010). Goettingen is siet [[1964]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Läichsaksen]] 8lj9tsxwfvw3jbsbrsa090rxjva6awn 0 8284 102112 2013-02-24T14:54:01Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob Seite [[Goettingen]] nach [[Göttingen]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Göttingen]] ir64v29mcm9hapmz0gnfrukq1h2a88a 0 8285 105392 102276 2013-03-09T18:59:47Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 45 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3050]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Recklinghausen | ôfbylding = Recklinghausen Rathaus01.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 121.827 | oerflak = 66km² | befolkingstichtens = 1.834/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Recklinghausen''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 121.827 Ienwoonere (2010). Recklinghausen is siet [[1949]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 9fjiz0y0tm6ej9976x931qi4mnxcj75 0 8286 105180 102288 2013-03-08T18:58:51Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 56 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q715]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Heilbronn | ôfbylding = Heilbronn Innenstadt u Wartberg 20050918.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 121.613 | oerflak = 100km² | befolkingstichtens = 1.218/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Baden-Würtembierich]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Heilbronn''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. Ju Stääd häd 121.613 Ienwoonere (2010). Heilbronn is siet [[1970]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] 5eoaldseafc7bokiubigsl32ymvdyxc 0 8287 105181 102296 2013-03-08T18:59:02Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 63 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3004]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Ingolstadt | ôfbylding = D-IN-Ingolstadt06.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 121.314 | oerflak = 133km² | befolkingstichtens = 910/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Bayern]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Ingolstadt''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. Ju Stääd häd 121.314 Ienwoonere (2010). Ingolstadt is siet [[1989]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Bayern]] qec0hkr1luf8w3yb8acuvywctlispuf 0 8288 112093 107631 2015-11-23T18:28:49Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Wolfsburg | ôfbylding = VW Werk Altes Heizkraftwerk.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 123.144 | oerflak = 204km² | befolkingstichtens = 594/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Wolfsburg''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Läichsaksen]]. Ju Stääd häd 123.144 Ienwoonere (2012). Wolfsburg is siet [[1972]] ne düütske ''Großstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Läichsaksen]] c4jzg23y8rl0hyx6qsu04mt23rxt5t4 0 8289 115977 105182 2018-01-29T15:27:06Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Ulm | ôfbylding = Ulm Donauschwabenufer1.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 120.625 | oerflak = 119km² | befolkingstichtens = 1.016/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Baden-Würtembierich]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Ulm''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. Ju Stääd häd 120.625 Ienwoonere (2010). Ulm is siet [[1980]] ne düütske ''Großstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] 18ffvmj462g7f5i2ggl4kx5wfz7l1rm 0 8290 115788 105183 2018-01-20T23:25:29Z Offenbacherjung 5599 Mayor wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Offenbach am Main | ôfbylding = Offenbach-mainschleife.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 119.430 | oerflak = 45km² | befolkingstichtens = 2.660/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Hessen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = Felix Schwenke | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Offenbach am Main''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Hessen]]. Ju Stääd häd 119.430 Ienwoonere (2010). Offenbach am Main is siet [[1954]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Hessen]] t0beax5e0dqu4wwohqt7x6xmogkzgzq 0 8291 105184 102295 2013-03-08T18:59:52Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 50 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3069]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Bottrop | ôfbylding = Altmarkt Horster Str. Bottrop.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 119.356 | oerflak = 101km² | befolkingstichtens = 1.186/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Bottrop''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 119.356 Ienwoonere (2010). Bottrop is siet [[1953]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] tokqy2hat4m9ly3h2uudas4tj6243m7 0 8292 105361 102294 2013-03-09T08:36:49Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 58 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3046]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Pforzheim | ôfbylding = PF82s.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 119.021 | oerflak = 98km² | befolkingstichtens = 1.214/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Baden-Würtembierich]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Pforzheim''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. Ju Stääd häd 119.021 Ienwoonere (2010). Pforzheim is siet [[1975]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] qcyqf4ph6mr0g17eriv1is7jlvgsct8 0 8293 105408 102402 2013-03-10T00:20:38Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 47 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3097]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Remscheid | ôfbylding = Deutsches Roentgenmuseum.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 115.864 | oerflak = 75km² | befolkingstichtens = 1.553/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Remscheid''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 115.864 Ienwoonere (2010). Remscheid is siet [[1929]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 6ryf6g42dzvz1qft9s681xi4e77l869 0 8294 121756 105185 2022-12-09T06:27:57Z HerrMay 12760 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Fürth | ôfbylding = Fuerther Innenstadt Mrz 2020.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 113.422 | oerflak = 63km² | befolkingstichtens = 1.790/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Bayern]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Fürth''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. Ju Stääd häd 113.422 Ienwoonere (2010). Fürth is siet [[1950]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Bayern]] oh24xept4xy066ocapu7hcu3z7w8i9q 0 8295 102124 2013-02-24T14:56:58Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob Seite [[Fuerth]] nach [[Fürth]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Fürth]] fldsaumx1vt59171wpvpnrsmhn1m6oz 0 8296 105186 102289 2013-03-08T19:00:23Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 51 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3085]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Reutlingen | ôfbylding = Evangelische Marienkirche Reutlingen.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 112.252 | oerflak = 87km² | befolkingstichtens = 1.289/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Baden-Würtembierich]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Reutlingen''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. Ju Stääd häd 112.252 Ienwoonere (2010). Reutlingen is siet [[1988]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] glf7v2kqkznzjppw9q8z129bc3dckz2 0 8297 112095 105366 2015-11-23T18:30:01Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Salzgitter | ôfbylding = Schloss Salder Front Winter.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 107.726 | oerflak = 224km² | befolkingstichtens = 481/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Salzgitter''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Läichsaksen]]. Ju Stääd häd 107.726 Ienwoonere (2010). Salzgitter is siet [[1942]] ne düütske ''Großstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Läichsaksen]] l1fz5rpgswh4fli8qz0ioija1m468pa 0 8298 105187 102481 2013-03-08T19:00:35Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 41 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3132]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Moers | ôfbylding = Moers, 2010-12 CN-I, Schloss.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 107.547 | oerflak = 68km² | befolkingstichtens = 1.587/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Moers''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 107.547 Ienwoonere (2010). Moers is siet [[1987]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] hsyqm9hpp0ztk1b2br5v507t8bb7bj4 0 8299 105188 102406 2013-03-08T19:00:47Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 58 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3104]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Koblenz | ôfbylding = Altstadt Koblenz.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 106.501 | oerflak = 105km² | befolkingstichtens = 1.014/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Rhienlound-Pfalz]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Koblenz''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Rhienlound-Pfalz]]. Ju Stääd häd 106.501 Ienwoonere (2010). Koblenz is siet [[1962]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Rhienlound-Pfalz]] fwzd7bhxt83xuetz1eci5b6z03bxkr5 0 8300 105420 105189 2013-03-10T05:18:12Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 2 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3167]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Siegen | ôfbylding = Oberstadt siegen.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 106.293 | oerflak = 115km² | befolkingstichtens = 927/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Siegen''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 106.293 Ienwoonere (2010). Siegen is siet [[1975]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] pudp5vdwlecsoq36degqut5okd5wmg7 0 8301 105190 102292 2013-03-08T19:01:22Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 45 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3117]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Bergisch Gladbach | ôfbylding = Bergisch Gladbach Bensberg - Schloss 09 ies.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 105.761 | oerflak = 83km² | befolkingstichtens = 1.272/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Bergisch Gladbach''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 105.761 Ienwoonere (2010). Bergisch Gladbach is siet [[1975]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] 947vwsiw9ndnfrbx43hv2tv9ddl29b5 0 8302 112962 112961 2016-07-19T17:11:20Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Cottbus | ôfbylding = Altmarktbild.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 105.309 | oerflak = 164km² | befolkingstichtens = 641/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Brandenbuurich]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Cottbus''', läichsorbisk '''Chóśebuz''', is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Brandenbuurich]], nieper in ju [[Sorbisk|sorbisksproakige]] Region [[Lausitz]]. Ju Stääd häd 105.309 Ienwoonere (2010). Cottbus is siet [[1976]] ne düütske ''Großstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Brandenbuurich]] szfvezcn1hh2jxwluhhq9k0gdcvyr2d 0 8303 105312 102256 2013-03-08T21:55:01Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 55 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3750]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Gera | ôfbylding = Blick vom Rathausturm �ber Gera.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 103.948 | oerflak = 152km² | befolkingstichtens = 684/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Thüringen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Gera''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. Ju Stääd häd 103.948 Ienwoonere (2010). Gera is siet [[1959]] ne düütske ''Groβstadt''. [[Kategorie:Thüringen]] pbxtutqt0z6gbrgdjh9hqdorod5z79b 0 8304 105191 102253 2013-03-08T19:01:50Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 59 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3126]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Erlangen | ôfbylding = Schloss 3 Erlangen.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 103.197 | oerflak = 77km² | befolkingstichtens = 1.343/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Bayern]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Erlangen''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Bayern]]. Ju Stääd häd 103.197 Ienwoonere (2010). Erlangen is siet [[1974]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Bayern]] sevqvgusxacra3o19jqc1bfjrrpaucj 0 8305 105192 102252 2013-03-08T19:02:01Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 57 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3185]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Hildesheim | ôfbylding = Luftbild Hildesheim.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 102.575 | oerflak = 93km² | befolkingstichtens = 1.108/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Hildesheim''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Läichsaksen]]. Ju Stääd häd 102.575 Ienwoonere (2010). Hildesheim is siet [[1974]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Läichsaksen]] ot1gtlb7h63nrfqc0g41xfpu5vfjjhu 0 8306 105332 105193 2013-03-09T00:44:40Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3150]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Jena | ôfbylding = Zentrum Jenas 2008-05-24.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 102.532 | oerflak = 114km² | befolkingstichtens = 896/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Thüringen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Jena''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Thüringen]]. Ju Stääd häd 102.532 Ienwoonere (2010). Jena is siet [[1975]] ne düütske ''Groβstadt''. {{Grootstääd in Düütsklound}} [[Kategorie:Thüringen]] 6vlfsdd37s92dan2rde7eg2623mdk7w 0 8307 105194 102250 2013-03-08T19:02:49Z Addbot 4987 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 38 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q3764]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Witten | ôfbylding = Rathaus-Witten-IMG 3580.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 100.793 | oerflak = 72km² | befolkingstichtens = 1.393/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Noudrhien-Wäästfoalen]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''Witten''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Noudrhien-Wäästfoalen]]. Ju Stääd häd 100.793 Ienwoonere (2010). Witten is siet [[1975]] ne düütske ''Groβstadt''. [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] orlov21nkm5a4seg01au7prxacp12ha 0 8308 109951 102140 2014-08-25T08:52:08Z Cycn 1259 Fäärelaited ätter [[Munster]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Munster]] 74al53thzz5aarzp47s2swna2afrw9e 0 8309 102142 2013-02-24T15:01:47Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob Seite [[Mülheim]] nach [[Mülheim an der Ruhr]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Mülheim an der Ruhr]] jm1szq0xn8iossdcpg3jwp5eov6984v 0 8310 102144 2013-02-24T15:02:24Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob Seite [[Ludwigshafen]] nach [[Ludwigshafen am Rhein]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Ludwigshafen am Rhein]] a2d82kmrmpo7pexepez6g07fqdc9bbu 0 8311 102147 2013-02-24T15:04:27Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob Seite [[Wolfsburg]] nach [[Wolfsbuurich]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wolfsbuurich]] tccrsrlfioqyo98x1rvej644dvm0itx 10 8312 107816 106388 2013-08-18T08:05:21Z Addbot 4987 [[User:addbot|Bot]]: Migrating interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q7464481]] wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''''Großstadt'' fon [[Düütsklound]]'''||[[Bielde:Flag of Germany.svg|40px|Flaage]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| ''Moor as 1.000.000 Ienwoonere:'' [[Berlin]]&nbsp;&#124; [[Hamburg]]&nbsp;&#124; [[Köln]]&nbsp;&#124; [[München]] ''Moor as 500.000 Ienwoonere:'' [[Bremen]]&nbsp;&#124; [[Dortmund]]&nbsp;&#124; [[Dresden]]&nbsp;&#124; [[Düsseldorf]]&nbsp;&#124; [[Essen]]&nbsp;&#124; [[Frankfurt am Main]]&nbsp;&#124; [[Hannover]]&nbsp;&#124; [[Leipzig]]&nbsp;&#124; [[Nürnberg]]&nbsp;&#124; [[Stuttgart]] ''Moor as 250.000 Ienwoonere:'' [[Aachen]]&nbsp;&#124; [[Augsburg]]&nbsp;&#124; [[Bielefeld]]&nbsp;&#124; [[Bochum]]&nbsp;&#124; [[Bonn]]&nbsp;&#124; [[Braunschweig]]&nbsp;&#124; [[Duisburg]]&nbsp;&#124; [[Gelsenkirchen]]&nbsp;&#124; [[Karlsruhe]]&nbsp;&#124; [[Mannheim]]&nbsp;&#124; [[Mönchengladbach]]&nbsp;&#124; [[Münster (Westfalen)|Münster]]&nbsp;&#124; [[Wiesbaden]]&nbsp;&#124; [[Wuppertal]] ''Moor as 100.000 Ienwoonere:'' [[Bergisch Gladbach]]&nbsp;&#124; [[Bottrop]]&nbsp;&#124; [[Bremerhaven]]&nbsp;&#124; [[Chemnitz]]&nbsp;&#124; [[Cottbus]]&nbsp;&#124; [[Darmstadt]]&nbsp;&#124; [[Erfurt]]&nbsp;&#124; [[Erlangen]]&nbsp;&#124; [[Freiburg im Breisgau]]&nbsp;&#124; [[Fürth]]&nbsp;&#124; [[Göttingen]]&nbsp;&#124; [[Hagen]]&nbsp;&#124; [[Halle (Saale)]]&nbsp;&#124; [[Hamm]]&nbsp;&#124; [[Heidelberg]]&nbsp;&#124; [[Heilbronn]]&nbsp;&#124; [[Herne (Dld.)|Herne]]&nbsp;&#124; [[Hildesheim]]&nbsp;&#124; [[Ingolstadt]]&nbsp;&#124; [[Jena]]&nbsp;&#124; [[Kassel]]&nbsp;&#124; [[Kiel]]&nbsp;&#124; [[Koblenz]]&nbsp;&#124; [[Krefeld]]&nbsp;&#124; [[Leverkusen]]&nbsp;&#124; [[Lübeck]]&nbsp;&#124; [[Ludwigshafen am Rhein]]&nbsp;&#124; [[Magdeburg]]&nbsp;&#124; [[Mainz]]&nbsp;&#124; [[Moers]]&nbsp;&#124; [[Mülheim an der Ruhr]]&nbsp;&#124; [[Neuss]]&nbsp;&#124; [[Oberhausen]]&nbsp;&#124; [[Offenbach am Main]]&nbsp;&#124; [[Ooldenbuurich|Oldenburg]]&nbsp;&#124; [[Osnabrück]]&nbsp;&#124; [[Paderborn]]&nbsp;&#124; [[Pforzheim]]&nbsp;&#124; [[Potsdam]]&nbsp;&#124; [[Recklinghausen]]&nbsp;&#124; [[Regensburg]]&nbsp;&#124; [[Remscheid]]&nbsp;&#124; [[Reutlingen]]&nbsp;&#124; [[Rostock]]&nbsp;&#124; [[Saarbrücken]]&nbsp;&#124; [[Salzgitter]]&nbsp;&#124; [[Siegen]]&nbsp;&#124; [[Solingen]]&nbsp;&#124; [[Trier]]&nbsp;&#124; [[Ulm]]&nbsp;&#124; [[Wolfsburg]]&nbsp;&#124; [[Würzburg]] |} mjbgep3ybzrw4qcmyb7pr8t1ylxbef9 0 8325 120135 112609 2021-08-08T23:02:52Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Denmark-gender.png|thumb|Ferdeelenge fon dät grammatikaliske Geslächt in do deenske Dialekte. Ap Seelound roate et bit in ju näiere Tied tjo Geslächte. Links fon ju roode Lienje stound dän Artikkel foar dät Substantiv.]] '''Suudjutloundsk''' ([[deensk]]: ''Sønderjysk'') is n deensk Dialekt, dät boald wäd in Släswiek of Suudjutlound, an bee do Sieden fon ju düütsk-deenske Gränse. Do uur Dialekte fon dät Jutloundske sunt Wääst-, Aast- un Noudjutloundsk. == Oainskuppe == Een fon do maast apfaalende Oainskuppe fon dät Suudjutloundske is dän bestimden Artikkel, wäkke foar dät Substantiv stound, wilst do uur skandinaviske Sproaken dän bestimden Artikkel bääte dät Substantiv hongje. Tou Biespil: *''æ barn'', „dät Bäiden“, rieksdeensk: „barnet“ *''æ hjørn'', „die Houk“, rieksdeensk: „hjørnet“ Binnen dät Suudjutloundske rakt et ferskielende Sproakwiesen. Tou Biespil dät ''Fjoldedansk'' uut dät Täärp [[Fjolde]] (noudfräisk: ''Fjåål'', düütsk: ''Viöl'') dät bit tou do 1930er Jiere boald wuude. Dät Dialekt hiede noch ferskeedene argaiske Oainskuppe, do in ju deenske Sproake nit moor existierden. Dät Täärp liech, juust so as dät Seelterlound, isoliert twiske do Foane. == Sproakwiesen == Deer wäide foarallen fieuw Sproakwiesen unnerskeed<ref>ätter Universität Kopenhagen - [http://dialekt.dk/dialekter/] </ref>: ''Noudelk fon ju düütsk-deenske Gränse:'' * Wäästelk Sønderjysk mäd do Äilounde [[Mandø]] un [[Rømø]] (''Rømømål'' kon me uk as n apaat Dialekt sjo), dät loangt uk bit tou dät Nouden fon [[Noud-Fräislound]] * Aastelk Sønderjysk mäd dät Äilound [[Alsen]] ''Suudelk fon ju Gränse:'' * Angelmål (Ängeldeensk) in dät Aaste * Fjoldemål ([[Viöl]]er deensk) * Mellemslesvigsk, deer twiske == Weblinks == * [http://www.synnejysk.dk/ Æ Synnejysk Forening] * [https://web.archive.org/web/20100630202526/http://dialekt.dk/dialekter/lyt_til_dialekt/ Dialekt heere], dialekt.dk, Universität Kopenhagen * [http://www.jyskordbog.dk/ Jysk Ordbog], Online-Dialektwoudebouk fon dät Suudjutloundsk {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Deensk]] [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] [[Kategorie:Deenemäärk]] aoj4ue73jdgocsgw6lakwkfyavvn56x 0 8326 102749 2013-03-06T19:59:23Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob Seite [[Suud-Jutloundsk]] nach [[Suudjutloundsk]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Suudjutloundsk]] 6x23noorth5szgd0yn6tntr1zdlnc0h 0 8327 121974 121794 2023-02-03T11:56:08Z Murma174 1663 /* Filme un Serien ap Wiedkieker */ wikitext text/x-wiki '''Rafael Cardoso''' (tou Waareld keemen ap dän [[17. November]] [[1985]]<ref>http://www.telehistoria.com.br/canais/biografia.asp?idConfiguracao=5883</ref> in [[Porto Alegre]], [[Brasilien]]) is aan [[Brasilien|brasilioansken]] Film- un Tjooter-Deerstaaler. == Wier hie meemoaked häd == === Filme un Serien ap Wiedkieker === {| border="2" cellpadding="5" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- bgcolor="#B0C4DE" align="center" ! Ano ! Título ! Papel ! Ref. |- | [[2007]] | [[Pé na Porta]] | Rafael | - |- | [[2008]] | [[Beleza Pura]] | Klaus Amarante |- |- | [[2009]] | [[Cinquentinha]] | Eduardo | - |- | [[2010]] | [[Ti Ti Ti]] | Jorgito Bianchi |<ref>http://redeglobo.globo.com/novidades/novelas/noticia/2010/06/ti-ti-ti-rafael-cardoso-e-fernanda-souza-vivem-casal-de-namorados.html</ref> |- | [[2011]] | [[A Vida da Gente]] | Rodrigo Macedo |<ref name='comecoaofim'>http://redeglobo.globo.com/novidades/novelas/noticia/2011/08/vida-da-gente-direto-da-argentina-ana-beatriz-nogueira-apresenta-eva.html</ref> |- | [[2012]] | [[Lado a Lado]] | Alberto Camargo Assunção Filho (''Albertinho'') |<ref>http://g1.globo.com/globo-news/noticia/2012/08/rafael-cardoso-vivera-um-playboy-de-epoca-na-novela-lado-lado.html</ref> |- |} === Kino === {| border="2" cellpadding="5" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- bgcolor="#B0C4DE" align="center" ! Ano ! Título ! Papel ! Notas ! Ref. |- | [[2009]] | [[Do Começo ao Fim]] | Thomás | - | |- |} == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Filmspieler]] [[Kategorie:Brasilien]] s63cbqo8e5m425asxu7cgylk0k9r1gz 0 8328 106592 106404 2013-04-02T19:10:48Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 80 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q1023574]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kostel_svatého_Bartoloměje_ve_Vrahovicích,_Prostějov.jpg|right|100px|]] '''Vrahovice''' is een Stääd in ju [[Olomoucký kraj]] in [[Tschechien]]. Deer woonje ungefeer 3,400 Moanskene. {{geostump-links}} [[Kategorie:Stääd in Tschechien]] a9jyvl4z42vncsbi7usgm2ecqudbqpk 0 8329 112169 111809 2015-11-26T11:46:38Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q49367]]) migriert wikitext text/x-wiki [[Bielde:IceAgeEarth.jpg|thumb|Ne ''Artist's Impression'' fon dät glazioale Höchtepunkt fon ju Iestied, weer ju Äide sik däälich noch in befiendet.]] Ne '''Iestied''' is ne Tied in ju Waareldgeskichte weerbie ju [[Temperatuur]] fon ju Äidbupperkaante un ju [[Äid-Atmosphäre]] redusiert is. Deertruch kon dät Loundies sik appe Noudpool un Suudpool ekspandierje, so dät groote flächen Kontinentoalies mäd [[Glitsker]]e sik bildje konnen. Et rakt moorere Definitione foar ne Iestied. Glaziologisk skäl et Loundies mäd ferglitskerenge reeke an dän Noudpool of Suudpool. Bie disse Definition lieuwje wie nu in ne Iestied, ju foar 2,6 Million Jier begon. [[Kategorie:Klima]] [[Kategorie:Tied]] qnscvmukutdm5b7lwfkzzq3bbqmqm9d 0 8330 106590 105374 2013-04-02T19:10:29Z Legobot 4549 [[M:User:Addbot|Bot:]] Migrating 52 interwiki links, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q151993]] [[M:User:Addbot/WDS|(translate me)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ruhr area-administration.png|thumb|Koarte fon dät ''Regionalverband Ruhr''.]] Dät '''Ruhrgebiet''' is mäd uungefeer fieuw Millione Ienwoonere un ne Fläche fon 4.435 km² ju grootste Agglomeration in [[Düütsklound]]. Do grootste Stääden in dät Ruhrgebiet sunt [[Duisburg]], [[Bottrop]], [[Bochum]], [[Essen]], [[Recklinghausen]], [[Oberhausen]] un [[Dortmund]]. Fuul Stääde sunt annunner wuuksen. Et rakt neen Ferwaltengseenhaid mäd dän Noome ''Ruhrgebiet''. Do Gränse sunt nit offiziel fäästlain. Maastens wäd dät ''Regionalverband Ruhr'' bruukt as geogroafiske Antjuudenge foar dät Ruhrgebiet. Me kon dät Ruhrgebiet uk groaf ätter natüürelke Gränse indeele. In dät Wääste gränset dät Ruhrgebiet tou Biespil an dän [[Rhien]], in dät Suude an dän [[Ruhr]], un in dät Noude an dän [[Lippe (Äi)|Lippe]], in dät Suude rakt et neen natüürelke Gränse. Dät Ruhrgebiet is uk Deel fon ju Metropolregion [[Rhien-Ruhr]], weer 10 Millione Moanskene ap 7.000 km² lieuwje. {{Commons Boolke|Ruhr area|Ruhrgebiet}} [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] nl2m5yehje9ihjkl2hxbzsnsn2qut69 0 8414 121994 110719 2023-02-11T04:55:43Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Edmund Husserl 1900.jpg|mini|hochkant|Edmund Husserl (1900)]] '''Edmund Husserl''' (* [[8. April]] [[1859]] in Proßnitz, [[Mähren]]; † [[27. April]] [[1938]] in [[Freiburg im Breisgau]]) waas aan düütsken [[Philosoph]]. == Wierke == * ''[http://www.freidok.uni-freiburg.de/volltexte/6096/index.html Logische Untersuchungen: Band 1, Prolegomena zur reinen Logik.''] 2. Aufl., Halle: Niemeyer, 1913 ([http://www.freidok.uni-freiburg.de/volltexte/5920/index.html 1. Aufl. 1900]). * ''[http://www.freidok.uni-freiburg.de/volltexte/6020/ Logische Untersuchungen. Zweiter Teil: Untersuchungen zur Phänomenologie und Theorie der Erkenntnis.]'' Halle: Niemeyer, 1901. * ''Philosophie als strenge Wissenschaft.'' Tübingen: Mohr, 1911. * [http://www.freidok.uni-freiburg.de/volltexte/5973/ ''Ideen zu einer reinen Phänomenologie und phänomenologischen Philosophie. Erstes Buch: Allgemeine Einführung in die reine Phänomenologie.''] Halle: Niemeyer, 1913. == Literatuur == * Verena Mayer: ''Edmund Husserl.'' München: C.H.Beck, 2009, ISBN 3-406-58688-0 == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz36124|Name=Edmund Husserl}} * [https://web.archive.org/web/20130305095730/http://hiw.kuleuven.be/hua/ Husserl-Archives Leuven] {{Normdaten|TYP=p|GND=118555006|NTA=068374348|LCNAF=n79106092|VIAF=44300322}} {{SORTIERUNG:Husserl, Edmund}} [[Kategorie:Philosoph]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] f3rlie0wywbsr6u8sxstr59zuv4qcxi 0 8417 119971 114125 2021-08-08T21:35:50Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ernst Cassirer.jpg|mini|hochkant|Ernst Cassirer]] '''Ernst Cassirer''' (* [[28. Juli]] [[1874]] in [[Breslau]]; † [[13. April]] [[1945]] in [[New York]]) waas aan düütsken [[Philosoph]]. == Wierke == * ''Philosophie der symbolischen Formen. Erster Teil: Die Sprache.'' Meiner, Hamburg 2010, ISBN 978-3-7873-1953-4 * ''Philosophie der symbolischen Formen. Zweiter Teil: Das mythische Denken.'' Meiner, Hamburg 2010, ISBN 978-3-7873-1954-1 * ''Philosophie der symbolischen Formen. Dritter Teil: Phänomenologie der Erkenntnis.'' Meiner, Hamburg 2010, ISBN 978-3-7873-1955-8 == Literatuur == * [[Patrick Conley]]: [https://web.archive.org/web/20140326172508/http://www.radio-feature.de/cassirer.html ''Die vergessene Tradition]. Eine Erinnerung an den Philosophen Ernst Cassirer.'' Radio-Feature. Hessischer Rundfunk (''Abendstudio''), 9. April 1995. * Edward Skidelsky: ''Ernst Cassirer. The Last Philosopher of Culture.'' Princeton, NJ: Princeton University Press, 2008. ISBN 978-0-691-13134-4 == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz19467|Name=Ernst Cassirer}} * [https://web.archive.org/web/20101120042940/http://www.warburg-haus.de/eca/index.html ''Ernst-Cassirer-Arbeitsstelle''], Universität Hamburg. {{Normdaten|TYP=p|GND=118519522|NTA=06837819X|LCNAF=n50034385|VIAF=106965171}} {{SORTIERUNG:Cassirer, Ernst}} [[Kategorie:Philosoph]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] 9l1hxcijyvfkpwkg2ikbwgayot3vkka 0 8418 119809 119808 2021-03-10T08:50:11Z Andrew J.Kurbiko 9605 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Herb wroclaw.svg|250px|right|Woapen fon Breslau]] '''Breslau''' (Düütsk juust so, dialektoal uk '''''Brassel'''''; [[Sleesisk (Slawiske Sproake)|Slawisk Sleesisk]]: '''''Wrocłow''''' af '''''Breslawia'''''; [[Poolsk]]: '''''Wrocław''''') is een Stääd in ju [[Woiwodskup Läichsleesien]] in [[Polen]]. Deer woonje sowät 634 404 ([[2015]]) Moanskene, maast Polen, man uk noch een poor Düütske un uur Minnerhaide. <gallery> Bielde:Rynek Starego Miasta We Wroclawiu (152991773).jpeg|Huuse an dän groote Kring, n säntroalen Ploats in Breslau Bielde:Wroclaw - Most Grunwaldzki w nocy.jpg|Kaiserbrääch Bielde:Wrocław - Archikatedra św. Jana Chrzciciela (1).jpg|Dom fon Breslau Bielde:Wrocław, 2006 - 2012 - budowa Sky Tower - fotopolska.eu (293894).jpg|Näiere Bauwierke </gallery> == Ferbiendenge ätter Buuten == {{CommonsLittik|Wrocław}} [[Kategorie:Polen]] 1wtd7ys3b1x1redvy7jvd8kmx7k87r1 0 8419 106443 2013-03-22T19:55:19Z Agapecage 5041 WEITERLEITUNG wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Breslau]] 8utmg3vynvle80dojn4dbabaqivemed 0 8428 106494 2013-03-27T03:19:33Z Agapecage 5041 Agapecage verschob Seite [[New York City]] nach [[New York]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[New York]] s7znjjx1wkp8t0qsvs0kijmp96bocyx 10 8429 106506 2013-03-28T17:13:42Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#switch:{{{1}}} | name = Europa | y = 55.11 - 153.610*( cos( 52* pi/180)*sin( {{{2}}}*pi/180 ) - sin( 52*pi/180 )*cos( {{{2}}}*pi/180 )*cos( ({{{3}}}-10)*pi/18…“ wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}} | name = Europa | y = 55.11 - 153.610*( cos( 52* pi/180)*sin( {{{2}}}*pi/180 ) - sin( 52*pi/180 )*cos( {{{2}}}*pi/180 )*cos( ({{{3}}}-10)*pi/180 ) ) * ( ((1 + sin( {{{2}}}*pi/180 )*sin( 52*pi/180 ) + cos( {{{2}}}*pi/180 )*cos( 52*pi/180 )*cos( ({{{3}}}-10)*pi/180 ) ) *0.5)^ -0.5) | x = 131.579*( cos( {{{2}}}*pi/180 )*sin( ({{{3}}}-10)*pi/180 ) ) * ( ((1 + sin( {{{2}}}*pi/180 )*sin( 52*pi/180 ) + cos( {{{2}}}*pi/180 )*cos( 52*pi/180 )*cos( ({{{3}}}-10)*pi/180 ) ) *0.5)^ -0.5) - (-36.388) |image={{#switch: {{{2|}}} |relief=Europe relief laea location map.jpg |#default=Europe laea location map.svg }} }} ssu2wqb2g91foyjl4i460txcclfqdbq 0 8430 122773 122772 2023-08-18T16:42:20Z T. Mikulski 13191 /* Ferbiendenge ätter buuten */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Priscila Fantin.jpg|200px|thumb|Fantin uut 2010]] '''Priscila Fantin de Freitas''' ([[18. Februoar]] [[1983]] in [[Salvador]], [[Brasilien]]) is een [[Brasilien|brasilioanske]] Film- un Tjooter-Deerstaalerinne. == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20071224205621/http://www.priscilafantin.com.br/] * [https://www.imdb.com/name/nm0266917/ IMDB] [[Kategorie:Brasilien]] [[Kategorie:Kunst]] mc0duybysyou4kctwwxfhj9g358t79s 0 8431 106529 2013-04-01T10:17:56Z Magnefl 5063 Redirect because «Norge» and «Noreg» are the names of the country and may be used as a search string. wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Norwegen]] 9t52dllrzrpgefrfwy397lblz64ei6f 0 8432 106530 2013-04-01T10:18:23Z Magnefl 5063 Redirect because «Norge» and «Noreg» are the names of the country and may be used as a search string. wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Norwegen]] 9t52dllrzrpgefrfwy397lblz64ei6f 0 8433 106538 2013-04-01T17:18:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Baden-Würtembierich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Baden-Würtembierich]] ic84dmidp9h1v0otma36wrttavg8g8o 14 8434 106543 2013-04-01T17:27:45Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Sproake]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sproake]] cprhfn7dm72c7z5za0rxvdkkg3lrfnk 0 8435 118456 112825 2019-07-22T16:17:43Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1814]]: Die frantsööske Senat ferkloort [[Napoleon Bonaparte]] foar ousät. [[Ludwig XVIII.]] wäd Köönich fon Frankriek. * [[1848]]: Do [[Karlsbader Besluute]] fon [[1819]] juun liberoale Bestrieuwengen wäide fon dän [[Buundesdai (Düütsken Buund)|Düütske Buundesdai]] foar uungultich ferkloord. * [[1920]]: Eenhaide fon ju Rieksweer marskierje in't [[Ruhr-Rebät]] ien, uum dän Apstound fon do [[Kommunismus|Kommunisten]] deel tou sloon, die as Reaktsjoon ap dän Kapp-Putsk uutbreeken is. * [[1928]]: Die Kuutsker [[Gustav Hartmann]], bekoand wuden as die "Iersene Gustav", bräkt mäd sien Kuutske ap fon [[Berlin]] ätter [[Paris]], fon deer hie in dän September wier tourääch ätter Berlin wai kumt. Aaldät hie do al säärm een Taxi häd, mai hie mäd sien Raise juun dät Deelgungen fon ju Kuutskenfierderäi demonstrierje. * [[1982]]: Troppen fon [[Argentinien]] besätte do [[Falklound-Ailounde]], Begin fon dän [[Falkloundkriech]] * [[2015]]: Bie n Terror-Oungriep ap dät [[Garissa University College]] truch ju islamistiske [[Al-Shabaab-Miliz]] uut [[Somalia]] wäide in ju Stääd [[Garissa]] in [[Kenia]] sowät hunnertfüüftich Moanskene möärend un masse uur ferseerd. * [[2019]]: Die [[Algerien|algeriske]] Präsident [[Abd al-Aziz Bouteflika]] trät tourääch. == Tou Waareld keemen == *[[1805]] - [[Hans Christian Andersen]], deensken Dichter un Skrieuwer, bekoand uum sien Tälstere == Stuurwen == * [[2005]]: Poabst [[Johannes Paul II.]] [[Kategorie:April]] j62tf5rpc37k4sxnkh4s73kwj20utlf 0 8436 118465 118239 2019-07-22T16:26:59Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''fjoode April''' is 94., in Skaltjiere die 95. Dai fon dän gregorioanske Kalänner. Deer blieuwe noch 271 Deege bit tou dät Eende fon't Jier. == Skjonisse == * [[1925]]: As Lieuw-Wache foar [[Adolf Hitler]] wäd ju [[SS]] gruunded. Ju äntwikkelt sik in ju Tied fon dän [[Nasjonoalsosjoalismus]] tou een paramilitäriske Organisatsjoon. * [[1949]]: Gruundenge fon ju [[NATO]]. * [[1992]]: Bie aan Bround-Ounsleek ap een Asylbewierwer-Heem in [[Hörstel]] kumt aan in't Heem unnerbroachten Düütsken uum't Lieuwend. * [[2003]]: [[Irak-Kriech]] - Amerikoanske Troppen nieme dän Lufthoawen fon [[Bagdad]] ien. == Tou Waareld keemen == * [[1910]] - [[Jan Tjittes Piebenga]], wäästfräisken Koaster un Skrieuwer == Stuurwen == * [[1968]]: In't Lorraine Motel in Memphis, Tennessee, wäd die swotte [[USA|US-amerikoanske]] Pestoor un Burgergjuchtler [[Martin Luther King]] doodskeeten. Leeter wude James Earl Ray as Möärender feruurdeeld, wierbie dät Ljuude rakt, do leeuwe, dät hie man n Sändenbuk is. * [[2001]]: [[Liisi Oterma]], finniske Astronominne * [[2019]]: [[Marilyn Mason (Oargelistinne)|Marilyn Mason]], US-amerikoanske Oargelistinne [[Kategorie:April]] ac7z5xebigyhnztje2vfxcscq0dgvpp 10 8439 106598 2013-04-03T21:24:01Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Skoule-Skäddel-1919.jpg|thumb|125px|Ju Skäddeler Skoule in 1919]] * ... deer foar 400 Jier in [[Skäddel]] al ne Skoule waas un dät deer n Dokument uu…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Skoule-Skäddel-1919.jpg|thumb|125px|Ju Skäddeler Skoule in 1919]] * ... deer foar 400 Jier in [[Skäddel]] al ne Skoule waas un dät deer n Dokument uut 1613 is, dät die Pestoor do Bäidene Unnnergjucht rakt? * ... deer siet dän 1. Nov. 1657 twäin Jesuiten in't Seelterlound wieren un deer two Skoulen iengjucht wuuden, een in [[Roomelse]] un een in Skäddel? * ... ju eerste Skoule 1658 baud is un die eerste Koaster Hermann Kiep waas? * ... deer begjucht wäd, dät deer in een Jierhunnert blood Koastere mäd dän Noome Janssen wieren? * ... deer 1812 ne näie Skoule baud wuud, ju häd 792 Taler koastet? * ... in dät Jier 1855 157 Sköilere bie Koaster Bergemeister in dän Unnergjucht wieren un dät Koaster Bergemeister uur 50 Jiere an ju Skäddeler Skoule waas, fon 1827 bit 1878? qo2x4vb8uzs9sy4tw808qvd3z142g0j 0 8446 122071 118563 2023-02-23T15:30:58Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Foarfaale == * [[1849]]: Oulienenge fon ju Kaiserkroune truch [[Freerk Wülm IV.]] juunuur ju [[Kaiserdeputatsjoon]], ätterdät hie fon ju [[Frankfurter Nasjonoalfersammelenge]] foar dät Boantje kädden wuude. * [[1897]]: Ju [[Wiener Secession]], een Kunstlerfereenigenge fon dän [[Juugendstil]], wäd gruunded * [[1916]]: Die [[Meteorit fon Treysa]] gungt in Noudhessen deel. Dät is aan fon do grootste [[Meteorit]]en, do in [[Düütsklound]] deelgeen sunt. * [[1964]]: Wierapnoame fon diplomoatiske Ferhooldnisse twiske do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] un [[Panama]]. * [[2003]]: In dän [[Irak-Kriech]] begint ju [[Slacht uum Bagdad]]. == Tou Waareld keemen == * [[1930]]: [[Helmut Kohl]], säksten Buundeskansler fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]] == Stuurwen == * [[2021]]: [[Christian Wiyghan Tumi]], kamerunsken roomsk-kathoolsken Kardinoal un Äärts-Biskop fon [[Äärts-Bistum Douala|Douala]] [[Kategorie:April]] dcjs8q8zqhe40waqba92yslhj5fpzds 0 8447 118458 116681 2019-07-22T16:20:24Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''30. April''' is die 120. Dai in dän [[Gregorioanske Kalänner]] (die 121. in Skaltjiere), somäd blieuwe noch 245 Deege bit tou dät Jierseende tou. == Skjonisse == * [[1789]]: [[George Washington]] wäd ätter dät hie ap dän 4. Februoar kädden wudden is ap dän Balkon fon ju "[[Federal Hall]]" fon [[New York]] as fäärme Präsidänt fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] fereediged. * [[1948]]: In ju [[Kolumbien|kolumbioanske]] Haudstääd [[Bogotá]] wäd ju [[Organisatsjoon fon Amerikoanske Stoaten]] gruunded. * [[1975]]: Mäd ju Iennoame fon Saigon / Sài Gòn (däälich: [[Ho-Chi-Minh-Stääd]] / Thành phố Hồ Chí Minh) eendet die [[Vietnam-Kriech]] un Noudvietnam wint. * [[1984]]: Die Justizminister fon [[Kolumbien]], [[Rodrigo Lara Bonilla]], wäd in't Noude fon ju Haudstääd [[Bogotá]] truch ju Drogen-Mafia möärend. * [[2019]]: [[Akihito]], die [[Tennō]] (Kaiser) fon [[Japan]], tonket ou. == Tou Waareld keemen == * [[1946]]: [[Koarl XVI. Gustaf]], sweedisken Köönich == Stuurwen == * [[1632]]: [[Sigismund III. Wasa]], Köönich fon Polen un Grootfüürst fon Litauen, Tiedwiese uk Köönich fon Sweeden. * [[1945]]: [[Adolf Hitler]] skjut sien Wieuwmoanske, sin Huund un sik säärm dood. * [[1984]]: [[Rodrigo Lara Bonilla]], Justizminister fon [[Kolumbien]], möärend fon ju Drogen-Mafia [[Kategorie:April]] lrlx2cx6ylju5ich55t3pji6p332c92 0 8448 106675 2013-04-08T17:06:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ho-Chi-Minh-Stääd]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ho-Chi-Minh-Stääd]] bt3fdoc9t6vcwucnf0aef6kwkjyfvon 0 8449 106676 2013-04-08T17:07:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ho-Chi-Minh-Stääd]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ho-Chi-Minh-Stääd]] bt3fdoc9t6vcwucnf0aef6kwkjyfvon 0 8450 106677 2013-04-08T17:07:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ho-Chi-Minh-Stääd]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ho-Chi-Minh-Stääd]] bt3fdoc9t6vcwucnf0aef6kwkjyfvon 0 8451 106698 2013-04-09T21:23:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[14. Moai]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[14. Moai]] fdyor0r3bjkvn0pzh0vzvw0eyl4avoy 0 8452 106720 2013-04-10T13:01:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[15. Januoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[15. Januoar]] rri5lgculigv76v9y78n3gau5og9hi7 0 8453 106924 106753 2013-04-13T04:13:23Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q7198]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Statue of Roman poet Ovid in Constanţa, Romania.jpg|thumb|200px|right|[[Plastik]] fon '''Ovid''' in Tomis (däälich "Constanța"), wier hie stuurwen is.]] '''Publius Ovidius Naso''' (däälich maast kuut '''''Ovid''''' ; * [[20. Meerte]] [[43 f. Kr.]] in [[Sulmona|Sulmo]]; † weerskienelk ätter [[17 ä. Kr.]] in [[Constanța|Tomis]]) waas aan roomsken [[Dichtenge|Dichter]]. Sien ap [[Latiensk]] ferfoatede Wierke sunt deelwiese noch ärheelden, wierbie moonige Seeken, do him touskrieuwen wäide, wildääge uk fon uurswäl stomje (so as do Halieutica). Besunners bekoand sunt do [[Ferwonnelengen (Ovid)|Ferwonnelengen]] (af "Metamorphosen"), een groote Goaderenge fon Ferwonnelengs-Mythen un -Fertälstere, do maasttieds gjucht tragisk uutgunge. Fääre is hie bekoand foar sien groote Wierke uur ju Ljoofte, t. B. sien tjo Beende fon "Ars amatoria", ju "Ljooftes-Kunst". Düsse as swiensk apfoatede Skrift waas dan weerskienelk ieuwenske sien Wieten fon aan Skendoal een Uurseeke, dät hie ätter ju Swotte See ferbonned wude, wier hie sik nit heemsk fäilde un t.B. do Tristia ("Truurige Seeken") skreeuw. Däälich wäd hie fon do deer lieuwjende [[Rumänen]], do je uk ap do Roomere touräächgunge, as Nasjonoal-Dichter fereerd. [[Kategorie:Dichter]] [[Kategorie:Roomske Riek]] m0mcqc8uh4uezlfmo4dkov9ee6wuq48 0 8454 106750 2013-04-10T18:09:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Publius Ovidius Naso]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Publius Ovidius Naso]] ns3zibnu1esx5qk9s42wtgdbb467ke4 0 8455 106752 106751 2013-04-10T18:10:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Publius Ovidius Naso]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Publius Ovidius Naso]] ns3zibnu1esx5qk9s42wtgdbb467ke4 0 8456 106923 106791 2013-04-13T04:13:22Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q1398]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:GiorcesBardo42.jpg|thumb|right|250px|Vergil ap een roomsk [[Mosaik]] uut [[Tunesien]]:<br>Vergil is in ju Midde, links [[Klio (Muse)|Klio]], ju [[Muse]] fon ju Skichtsskrieuwenge, gjuchts [[Melpomene]], ju Muse fon ju [[Tragödie]].]] '''Publius Vergilius Maro''' (däälich maast kuut '''''Vergil''''', leet-antik un middellatiensk '''''Virgil'''''; ([[15. Oktober]] [[70 f. Kr.]] bie [[Mantua]]; † [[21. September]] [[19 f. Kr.]] in [[Brindisi|Brundisium]] (däälich:Brindisi)) waas aan [[Roomske Riek|roomsken]] [[Dichtenge|Dichter]], die fonsäärm ap [[Latiensk]] skreeuw. == Wierke == Dät bekoandste Wierk fon Vergil is ju [[Aeneis]], een Epos tou ju Äntstoundenge fon dät roomske Foulk. Dät baut in dän Ienhoold ap [[Homer]] sien [[Illias]] ap - ju Haudfigur, [[Aeneas]], fljuchtet uut dät fernäilde [[Troja]] - un lieket uk, wät do Belieuwnisse fon Aeneas angungt, Homer sien [[Odyssee]] un Illias. Me kon kweede, dät Homer ju Foarbielde fon Vergil waas. Vergil kreech sien Aeneis bit tou sin Dood tou nit kloor un laide in sin lääste Wille fääst, dät dät ounfangde Wierk fernäilt wäide skuul. Man dät skaach nit, wiertruch ju Aeneis däälich ärheelden is un bit däälich oafter tou ju Waareldliteratuur täld wäd. Fääre skreeuw hie uk do [[Bucolica]] (Höideriemsele) un do [[Georgica]] (Leer-Riemsel uur ju [[Buuräi]]). Fonsäärm rakt dät uk noch uurswäkke Seeken, do oafter in Ferbiendenge mäd Vergil sien Wierke uurlääwerd wuden, man deer is nit heel kloor, af dät wuddelk aal fon him is. [[Kategorie:Dichter]] [[Kategorie:Roomske Riek]] 3nyqt7frauz6lzphv66b833dl8r638q 0 8457 106781 2013-04-11T15:32:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Publius Vergilius Maro]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Publius Vergilius Maro]] s2mw6n70ocge031qixrt9wqadf37ois 0 8458 106783 106782 2013-04-11T15:32:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Publius Vergilius Maro]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Publius Vergilius Maro]] s2mw6n70ocge031qixrt9wqadf37ois 0 8459 106787 2013-04-11T16:08:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Publius Vergilius Maro]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Publius Vergilius Maro]] s2mw6n70ocge031qixrt9wqadf37ois 0 8460 106788 2013-04-11T16:08:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Publius Vergilius Maro]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Publius Vergilius Maro]] s2mw6n70ocge031qixrt9wqadf37ois 0 8461 106789 2013-04-11T16:09:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Publius Vergilius Maro]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Publius Vergilius Maro]] s2mw6n70ocge031qixrt9wqadf37ois 0 8462 106790 2013-04-11T16:09:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Publius Vergilius Maro]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Publius Vergilius Maro]] s2mw6n70ocge031qixrt9wqadf37ois 0 8463 106792 2013-04-11T16:11:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Publius Vergilius Maro]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Publius Vergilius Maro]] s2mw6n70ocge031qixrt9wqadf37ois 0 8464 106793 2013-04-11T16:11:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Publius Ovidius Naso]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Publius Ovidius Naso]] ns3zibnu1esx5qk9s42wtgdbb467ke4 0 8465 106922 106795 2013-04-13T04:13:20Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikidata]] on [[:d:Q47130]] wikitext text/x-wiki '''Quintus Ennius''' (* [[239 f. Kr.]] in [[Rudiae]] ([[Apulien]]); † [[169 f. Kr.]]) waas aan roomsken [[Dichter]]. Hie wude mäd touminst tjo Sproaken groot ([[Latiensk]], [[Oskisk]] un [[Ooldgriechisk|Griechisk]]) un fierde truch fräie Latienske Ätterdichtengen fon griechiske Skrieuwere (t.B. [[Euripides]]) ful uut ju griechiske Literatuur in ju roomske Kultuur ien. Nit bloot fon dän Ienhoold, man uk in ju Färsmäite broachte hie een Näihaid uut dät griechiske: dän [[Hexameter]]. Deertruch koomen allere, uurspröängelk italiske Färsmäiten (Saturnier) uut ju Moude. Ennius jält as Foar fon ju latienske Dichtenge, uumdät sik ful leetere bekoande Dichtere sien Wierk as Foarbielde nuumen häbe. [[Kategorie:Dichter]] [[Kategorie:Roomske Riek]] 9551x29h02lwsed3660jiapawtjliar 0 8466 106796 2013-04-11T16:27:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Quintus Ennius]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Quintus Ennius]] ig15ih2bepv2rx4d0ar16h7wfw8rdkh 0 8467 106797 2013-04-11T16:28:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Quintus Ennius]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Quintus Ennius]] ig15ih2bepv2rx4d0ar16h7wfw8rdkh 0 8468 106798 2013-04-11T16:28:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Quintus Ennius]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Quintus Ennius]] ig15ih2bepv2rx4d0ar16h7wfw8rdkh 0 8469 114826 106800 2017-11-13T17:35:21Z Federico Leva (BEIC) 6429 +img wikitext text/x-wiki [[File:Horatii Flacci Sermonum.tif|thumb|''Saturae'', 1577]] '''Quintus Horatius Flaccus''' (ap düütsk kuut '''''Horaz''''', in Seelter Skrieuwwiese '''''Horaats'''''; [[8. Dezember]] [[65 f. Kr.]] in [[Venosa|Venusia]]; † [[27. November]] [[8 f. Kr.]]) waas aan roomsken Skrieuwer, die in sien [[Latiensk|latienske]] Skriften deelwiese een fon dän [[Epikureismus]], man uk fon sien oain Toanken bestimde [[Philosophie]] beskrift. Man hie skreeuw uk flugge [[Dichtenge]]. {{Literatuurstump}} [[Kategorie:Dichter]] [[Kategorie:Roomske Riek]] [[Kategorie:Skrieuwer]] no0wr1ke6eme9lk9zix9knesl31b9qy 0 8470 106801 2013-04-11T16:41:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Quintus Horatius Flaccus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Quintus Horatius Flaccus]] fl6og19ru20hc3feya38g45urnoy1jh 0 8471 106802 2013-04-11T16:42:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Quintus Horatius Flaccus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Quintus Horatius Flaccus]] fl6og19ru20hc3feya38g45urnoy1jh 0 8472 106803 2013-04-11T16:49:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Quintus Horatius Flaccus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Quintus Horatius Flaccus]] fl6og19ru20hc3feya38g45urnoy1jh 0 8473 106804 2013-04-11T16:50:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Quintus Horatius Flaccus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Quintus Horatius Flaccus]] fl6og19ru20hc3feya38g45urnoy1jh 0 8474 106805 2013-04-11T16:50:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Quintus Horatius Flaccus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Quintus Horatius Flaccus]] fl6og19ru20hc3feya38g45urnoy1jh 0 8475 122794 106921 2023-08-18T17:20:58Z T. Mikulski 13191 /* Biespilwierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sanzio 00.jpg|thumb|right|200px|Säärm-Oubieldenge uut [[1506]]]] '''Raffael''', uk wäil '''Raffael da Urbino''', '''Raffaello Santi''' [rafːaˈɛlːo ˈsanti], '''Raffaello Sanzio''' [ˈsantsi̯o] af '''Raphael''' (* [[6. April]] af [[28. Meerte]] [[1483]] in [[Urbino]]; † [[6. April]] [[1520]] in [[Room (Stääd)|Room]]) waas aan Moaler fon ju [[Renaissance]]. == Biespilwierke == <gallery> Raffael 058.jpg|[[1509]] / [[1510]]: Ju Skoule fon Athene ([[Fräsko]]) Raffael6.jpg|Sixtinske Madonna, [[1512]] / [[1513]] Baldassare Castiglione, by Raffaello Sanzio, from C2RMF retouched.jpg|Oubieldenge fon [[Baldassare Castiglione]], [[1514]] / [[1515]] Transfiguration Raphael.jpg|Ju Ferkloorenge Kristi, [[1518]] / [[1520]] </gallery> {{BieldendeKunstStump}} [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Renaissance]] mx5qr2lomurq1zrgjwyq8w3tvr5eyk5 0 8476 106810 2013-04-11T17:19:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Raffaelo Santi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Raffaelo Santi]] e9kfy5ixl1wvbfxjpoxfueau8r9mkrg 0 8477 106811 2013-04-11T17:19:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Raffaelo Santi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Raffaelo Santi]] e9kfy5ixl1wvbfxjpoxfueau8r9mkrg 0 8478 106812 2013-04-11T17:20:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Raffaelo Santi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Raffaelo Santi]] e9kfy5ixl1wvbfxjpoxfueau8r9mkrg 0 8479 106813 2013-04-11T17:20:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Raffaelo Santi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Raffaelo Santi]] e9kfy5ixl1wvbfxjpoxfueau8r9mkrg 0 8480 106814 2013-04-11T17:20:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Raffaelo Santi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Raffaelo Santi]] e9kfy5ixl1wvbfxjpoxfueau8r9mkrg 0 8481 106815 2013-04-11T17:22:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Raffaelo Santi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Raffaelo Santi]] e9kfy5ixl1wvbfxjpoxfueau8r9mkrg 0 8482 106821 2013-04-11T19:39:10Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Heedkonke (Genista pilosa)]] nach [[Heedkonke]]: Dät sunt twäin Noomen, nit aan. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Heedkonke]] mmdsey053txo0dog9ltcazrkn5uj6ov 0 8483 106823 2013-04-11T19:55:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Heedkonke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Heedkonke]] jhbly2chfj1eiv5b7dyxqa7ytaknz4k 14 8484 117116 106829 2018-06-19T23:24:23Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] s13gvgs09alutdo5vj4vn91n4duzxx2 14 8485 121046 106835 2022-07-25T08:21:29Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki __HIDDENCAT__ [[Kategorie:Wikipedia]] shlzn9crd3fofaphx1ukotwpfwgknbd 0 8486 106838 2013-04-11T20:55:42Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Anitkabir]] nach [[Anıtkabir]]: Dät is ju originoale Skrieuwwiese, un deer kon je fon ju eenfachere Skrieuwwiese "Anitkabir" noch een Fäärelaitenge drap gunge. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Anıtkabir]] ayj3nwxpx7bypdm4ry6xq2nw2o3jd8h 14 8487 106841 2013-04-11T21:10:36Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Ailound]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ailound]] 5fvvi0d4bkmsrpgy3of9istfmh789ld 0 8488 106843 2013-04-11T21:11:06Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Nicosia]] nach [[Nikosia]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Nikosia]] dwlmpuffmhb3ukk19rzdr5ys1yn2vq6 0 8489 106844 2013-04-11T21:11:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nikosia]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nikosia]] hzut78o08a9g4acr0nmm414qnt880dh 0 8490 106845 2013-04-11T21:12:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nikosia]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nikosia]] hzut78o08a9g4acr0nmm414qnt880dh 0 8491 106846 2013-04-11T21:12:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nikosia]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nikosia]] hzut78o08a9g4acr0nmm414qnt880dh 0 8492 106847 2013-04-11T21:12:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nikosia]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nikosia]] hzut78o08a9g4acr0nmm414qnt880dh 0 8493 106848 2013-04-11T21:13:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nikosia]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nikosia]] hzut78o08a9g4acr0nmm414qnt880dh 14 8494 106854 2013-04-11T21:39:08Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Europa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 0 8495 106892 2013-04-12T10:38:11Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Frankfurt an n Main]] nach [[Frankfurt an 'n Main]]: Beetere Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Frankfurt an 'n Main]] mabdt971f08n1yjm6zn3eqlkrekj1q7 0 8496 106893 2013-04-12T10:38:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frankfurt an 'n Main]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frankfurt an 'n Main]] lnjz5qa21belh2k5vzr7gxp80z2o4dx 10 8497 106913 106911 2013-04-12T12:03:34Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" border="1" cellpadding="4" style="float: right; margin: 0 0 1em 1em; width:250px; border-collapse: collapse; font-size: 95%; clear: right" |+ style="margin-left: inherit; font-size: medium;" | |- | align=center colspan="2" | {| style="background: none;" |- align=center |<font size="+1">'''{{{Noome}}}'''</big> |- align=center | [[Bielde:{{{Koarte}}}|220px|]] |} |- style="vertical-align: top;" | '''Ienwoonertaal''' | {{{Ienwoonertaal}}} |- valign=top {{#if: {{{Ienwoonertaal Metropoolregion|}}} | {{!}} '''Ienwoonertaal Metropoolregion''': {{!!}} {{{Ienwoonertaal Metropoolregion}}} }} |- style="vertical-align: top;" | '''Lound''' | {{{Lound}}} |- valign=top {{#if: {{{Distrikt|}}} | {{!}} '''Distrikt''': {{!!}} {{{Distrikt}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Provinz|}}} | {{!}} '''Provinz''': {{!!}} {{{Provinz}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Deelstoat|}}} | {{!}} '''Deelstoat''': {{!!}} {{{Deelstoat}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Kanton|}}} | {{!}} '''Kanton''': {{!!}} {{{Kanton}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Departemänt|}}} | {{!}} '''Departemänt''': {{!!}} {{{Departemänt}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Gebiet|}}} | {{!}} '''Gebiet''': {{!!}} {{{Gebiet}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Kring|}}} | {{!}} '''Kring''': {{!!}} {{{Kring}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Oblast|}}} | {{!}} '''Oblast''': {{!!}} {{{Oblast}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Woiwodskup|}}} | {{!}} '''Woiwodskup''': {{!!}} {{{Woiwodskup}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Historiske Region|}}} | {{!}} '''Historiske Region''': {{!!}} {{{Historiske Region}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Flakte|}}} | {{!}} '''Flakte''': {{!!}} {{{Flakte}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Tiedsone|}}} | {{!}} '''Tiedsone''': {{!!}} {{{Tiedsone}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Buurmäster|}}} | {{!}} '''Buurmäster''': {{!!}} {{{Buurmäster}}} }} |- valign=top {{#if: {{{Websiede|}}} | {{!}} '''Websiede''': {{!!}} {{{Websiede}}} }} |} <noinclude> Düsse Foarloage is noch in Oarbaid. Wan ju kloor is, skäl ju moor änthoolde as ju oolde Version. <noinclude/> axh7xdcn5630fi4mt0wjf6wm3pkssyo 0 8506 107112 2013-05-03T20:22:52Z Trade 3394 Trade verschob Seite [[Århus]] nach [[Aarhus]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Aarhus]] argzzafeekbmicrkyha6i5f1qmmiu9w 0 8509 117130 108168 2018-06-20T13:58:33Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Campus Unicusano.jpg|thumb|Universität Niccolò Cusano]] '''Universität Niccolò Cusano''' ([[Italieenske Sproake|Italienisk]]: ''Università degli Studi Niccolò Cusano''; UNICUSANO) is ju Universität fon [[Room]], [[Italien]]. Ju wuude ap 2006 gruunded und häd mädnunner moor as 10.000 Studente.<ref>[http://anagrafe.miur.it/cerca.php?misure%5B%5D=iscr&filtra-anno-accademico=2011&filtra-tipo-laurea=&filtra-area=&filtra-classe=&filtra-regione-univ=12&filtra-universita=E0&filtra-facolta=&filtra-regione-sede=&filtra-provincia-sede=&filtra-comune-sede=&filtra-cittadinanza=&filtra-tipo-nazionalita=&filtra-regione-res=&filtra-provincia-res=&filtra-tipo-diploma=&filtra-fascia-voto-diploma=&filtra-anno-diploma=&filtra-fascia-eta=&filtra-sesso=&filtra-anno-corso=&filtra-parola-chiave=&module=Anagrafe&action=Risultati&gruppo%5B%5D=anno-accademico&gruppo%5B%5D=universita&gruppo%5B%5D=classe&gruppi_js=anno-accademico%3Auniversita%3Aclasse MIUR - Studente]</ref> == Wällen == <references/> == Weblinks == {{CommonsLittik|Università degli Studi Niccolò Cusano}} * [http://www.unicusano.it Universität Niccolò Cusano] [[Kategorie:Italien]] [[Kategorie:Universität|Niccolo Cusano]] lm4e7ijs5l3xkuhb8nvfcqd40f4m0y9 4 8514 107158 107137 2013-05-16T14:19:33Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki '''Tougriepsstatistik in n April 2013''' Wälle: http://stats.grok.se/stq/top # [[Haudsiede]]: 44002 # [[:Bielde:Lounde in Europa.jpg]]: 1402 # [[Spezial:Letzte Änderungen]]: 1038 # [[Spezial:Search]]: 868 # [[Spezial:Passwort neu vergeben]]: 848 # [[Hälpe:Hälpe]]: 723 # [[Spezial:Anmelden]]: 679 # [[Wikipedia]]: 427 # [[Foan]]: 426 # [[:Bielde:Violin-with-bow.png]]: 421 # [[Seeltersk]]: 420 # [[Special:Log/block]]: 355 # [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]: 352 # [[haudsiede]]: 335 # [[Seelterfräiske Literatuur]]: 334 # [[Portoal:Geographie]]: 271 # [[Enzyklopädie]]: 264 # [[Düütsklound]]: 260 # [[Philosophie]]: 260 # [[2013]]: 251 # [[Ängelske Sproake]]: 248 # [[Seelterlound]]: 244 # [[Europa]]: 243 # [[Wikipedia:Portoal]]: 241 # [[Frankriek]]: 234 # [[Wikipedia:Woudelieste]]: 232 # [[chsearch.php]]: 229 # [[Spezial:Zufällige Seite]]: 228 # [[Internet]]: 226 # [[Portoal:Wietenskup]]: 222 # [[UNESCO]]: 222 # [[Portoal:Geskichte]]: 221 # [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]]: 220 # [[Niederlounde]]: 213 # [[Wikipedia:Aktuälle Geböärnisse]]: 212 # [[Israel]]: 209 # [[Heelkunde]]: 195 # [[Asien]]: 193 # [[Berlin]]: 193 # [[Lounde]]: 189 # [[Indien]]: 187 # [[Boom]]: 185 # [[Chsearch.php]]: 185 # [[Ruslound]]: 185 # [[Roomelse]]: 183 # [[Japan]]: 181 # [[Belgien]]: 178 # [[Saise]]: 177 # [[:Kategorie:Haudkategorie]]: 175 # [[2010]]: 175 # [[Wikipedia:Siede tou Begriepskläärenge]]: 175 # [[UTC]]: 173 # [[Spezial:Spezialseiten]]: 173 # [[Swaits]]: 172 # [[Marokko]]: 168 # [[Italien]]: 167 # [[Kanada]]: 166 # [[Afrikoa]]: 164 # [[Spanien]]: 163 # [[Special:Statistics]]: 161 # [[Australien (Lound)]]: 160 # [[Fereende Natione]]: 159 # [[Bromium]]: 156 # [[Foulksrepublik China]]: 156 # [[Änglound]]: 156 # [[2011]]: 155 # [[Foutbal]]: 154 # [[Griechenlound]]: 154 # [[Brasilien]]: 153 # [[Spezial:Statistik]]: 153 # [[Sproake]]: 152 # [[Portoal:Biologie]]: 152 # [[Adolf Hitler]]: 150 # [[Polen]]: 148 # [[Wikipedia:Galerie]]: 147 # [[1945]]: 146 # [[Berliner Muure]]: 146 # [[Elvis Presley]]: 145 # [[Formel 1]]: 145 # [[2012]]: 144 # [[TLD]]: 144 # [[Turkäi]]: 143 # [[Twäiden Waareldkriech]]: 143 # [[2005]]: 143 # [[2006]]: 141 # [[Iran]]: 141 # [[Fryslân]]: 140 # [[2003]]: 139 # [[Wikipedia:Uur Wikipedia]]: 139 # [[Computer]]: 138 # [[Koolde Kriech]]: 137 # [[Sowjetunion]]: 137 # [[2009]]: 137 # [[Wikipedia:Doatenskuts]]: 136 # [[1930]]: 135 # [[Physik]]: 135 # [[Skäddel]]: 135 # [[Sweeden]]: 134 # [[Finlound]]: 133 # [[Indonesien]]: 133 # [[Moskau]]: 133 # [[1910]]: 133 # [[2002]]: 133 # [[2004]]: 132 # [[Irak]]: 132 # [[Litauen]]: 132 # [[:Kategorie:Geographie]]: 131 # [[London]]: 131 # [[Suud-Afrikoa]]: 131 # [[Tschechien]]: 131 # [[Suurstof]]: 130 # [[:Kategorie:Geskichte]]: 130 # [[:Kategorie:Kunst]]: 130 # [[Atlantiske Ozean]]: 130 # [[Armenien]]: 129 # [[Automobil]]: 129 # [[Frantsöösk]]: 129 # [[:Kategorie:Chemie]]: 129 # [[Portugal]]: 129 # [[:Kategorie:Kultuur]]: 128 # [[Kroatien]]: 128 # [[Latiensk]]: 128 # [[Paris]]: 128 # [[Bluetooth]]: 127 # [[Düütsk]]: 127 # [[Griechisk]]: 127 # [[:Kategorie:Wikipedia]]: 127 # [[Aastriek]]: 127 # [[Komödie]]: 126 # [[Mathematik]]: 125 # [[Pakistan]]: 125 # [[Portoal:Minnerhaide]]: 125 # [[Bulgarien]]: 124 # [[Kristendum]]: 124 # [[Europäiske Union]]: 123 # [[Nigeria]]: 123 # [[Norwegen]]: 123 # [[Ägypten]]: 123 # [[1912]]: 122 # [[2007]]: 122 # [[Eminem]]: 122 # [[Ukraine]]: 122 # [[Moune]]: 121 # [[Wikipedia:Weerskup]]: 121 # [[Zypern]]: 121 # [[Deenemäärk]]: 120 # [[Kunst]]: 120 # [[Portoal:Seelterlound]]: 119 # [[Wikipedia:Information]]: 118 # [[Amerikoanske Dollar]]: 118 # [[2001]]: 117 # [[Kasachstan]]: 117 # [[Geskichte]]: 116 # [[Hans Christian Andersen]]: 116 # [[Planetoiden]]: 116 # [[2. April]]: 116 # [[Algerien]]: 116 # [[Wikipedia:Gebruuksanwiesenge]]: 116 # [[Suud-Amerikoa]]: 116 # [[Ungarn]]: 116 # [[Tschad]]: 115 # [[Iersen]]: 115 # [[Aserbaidschan]]: 115 # [[1904]]: 114 # [[Demokratiske Republik Kongo]]: 114 # [[Vietnam]]: 114 # [[Chile]]: 113 # [[Ghana]]: 113 # [[1941]]: 113 # [[4. April]]: 113 # [[17. Jierhunnert]]: 112 # [[Biologie]]: 112 # [[Otto von Bismarck]]: 112 # [[Religion]]: 112 # [[Spezial:Kategorien]]: 112 # [[Thailound]]: 112 # [[Titanic]]: 112 # [[:Kategorie:Wietenskup]]: 111 # [[Mexiko]]: 111 # [[Wikipedia:Bigriepskloorenge]]: 111 # [[Special:ActiveUsers]]: 110 # [[1999]]: 110 # [[2008]]: 109 # [[Juugendstil]]: 109 # [[Musik]]: 109 # [[Tansania]]: 109 # [[Tiedzone]]: 108 # [[Georgien]]: 108 # [[Katoolske Säärke]]: 108 # [[1939]]: 108 # [[1997]]: 108 # [[1998]]: 107 # [[Tunesien]]: 107 # [[Irlound]]: 106 # [[Jemen]]: 106 # [[Portoal:Sproaken un Dialekte in do Fräislounde]]: 106 # [[Kultuur]]: 105 # [[Liechtenstein]]: 105 # [[Komore]]: 104 # [[Koolestof]]: 104 # [[Mauretanien]]: 104 # [[Planet]]: 104 # [[Portoal:Düütsklound]]: 104 # [[Serbien]]: 104 # [[1983]]: 104 # [[Afghanistan]]: 104 # [[YouTube]]: 104 # [[Aurk]]: 103 # [[Bangladesch]]: 103 # [[Kenia]]: 103 # [[Luxembuurich]]: 103 # [[Katalysator]]: 102 # [[15. Jierhunnert]]: 102 # [[1805]]: 102 # [[1993]]: 102 # [[Argentinien]]: 102 # [[1957]]: 101 # [[1986]]: 101 # [[Linux]]: 101 # [[Sunne]]: 101 # [[Chemie]]: 100 # [[Portoal:Do Fräislounde]]: 100 # [[Albanien]]: 100 # [[Biebel]]: 100 # [[1949]]: 99 # [[1967]]: 99 # [[Athene]]: 99 # [[Bosnien un Herzegowina]]: 99 # [[Libyen]]: 99 # [[Renaissance]]: 99 # [[Seelter Seendenge]]: 99 # [[Weete]]: 99 # [[Faawe]]: 98 # [[Huund]]: 98 # [[Ku]]: 98 # [[Los Angeles]]: 98 # [[Pinyin]]: 98 # [[Plonten]]: 98 # [[Room (Stääd)]]: 98 # [[Amerikoa]]: 98 # [[Euro (Jäild)]]: 97 # [[Hambuurich]]: 97 # [[:Kategorie:Musik]]: 97 # [[:Kategorie:Philosophie]]: 97 # [[Kommunismus]]: 97 # [[Chor (Musik)]]: 96 # [[Gould]]: 96 # [[Insekte]]: 96 # [[Makedonien]]: 96 # [[Roomske Riek]]: 96 # [[1990]]: 96 # [[20. Jierhunnert]]: 96 # [[Wietruslound]]: 96 # [[Wikipedia:Administratore]]: 95 # [[1933]]: 95 # [[1946]]: 95 # [[Al]]: 95 # [[Baukunst]]: 95 # [[Expressionismus]]: 95 # [[Ieslound]]: 95 # [[Isaac Newton]]: 95 # [[Kat]]: 95 # [[Mahjong]]: 95 # [[Diskussion:Haudsiede]]: 94 # [[Gräinlound]]: 94 # [[1889]]: 94 # [[1954]]: 94 # [[1982]]: 94 # [[Amtssproake]]: 94 # [[Stiernkunde af Astronomie]]: 94 # [[Sudan]]: 93 # [[1970]]: 93 # [[1988]]: 93 # [[Anatomie]]: 93 # [[Andorra]]: 93 # [[Estlound]]: 93 # [[:Kategorie:Biologie]]: 93 # [[:Kategorie:Religion]]: 93 # [[Republik]]: 93 # [[Waarelddeele]]: 93 # [[Flugge Literatuur]]: 92 # [[Gambia]]: 92 # [[Kolumbien]]: 92 # [[1. Januoar]]: 92 # [[11. Dezember]]: 92 # [[1919]]: 92 # [[1943]]: 92 # [[2000]]: 92 # [[19. Jierhunnert]]: 91 # [[1947]]: 91 # [[26. April]]: 91 # [[Bangkok]]: 91 # [[Dschibuti]]: 91 # [[Enzyme]]: 91 # [[Madonna]]: 91 # [[Namibia]]: 91 # [[Nazi-Düütsklound]]: 91 # [[USA]]: 91 # [[Suugedierte]]: 90 # [[Hubert Blaine Wolfe­schlegel­stein­hausen­berger­dorff, Sr.]]: 90 # [[:Kategorie:Physik]]: 90 # [[komödie]]: 90 # [[Malta]]: 90 # [[Rumänien]]: 90 # [[Sambia]]: 90 # [[Senegal]]: 90 # [[1950]]: 90 # [[1968]]: 90 # [[1992]]: 90 # [[2. Jierhunnert]]: 90 # [[Warschau]]: 90 # [[15. Januoar]]: 89 # [[1969]]: 89 # [[1991]]: 89 # [[Titan (Element)]]: 89 # [[Elektronik]]: 89 # [[Fereende Arabiske Emiroate]]: 89 # [[Mauritius]]: 89 # [[NATO]]: 89 # [[Oaiwiete]]: 89 # [[Edward hopper]]: 88 # [[edward hopper]]: 88 # [[Gabun]]: 88 # [[Indioanere]]: 88 # [[Jordanien]]: 88 # [[Middeloaler]]: 88 # [[Portoal:Kultuur]]: 88 # [[Sälle (Biologie)]]: 88 # [[Wu-Tang Clan]]: 88 # [[1920]]: 88 # [[Spezial:ActiveUsers]]: 88 # [[Desoxyribonukleinsüüre]]: 87 # [[Ethanol]]: 87 # [[:Kategorie:Astronomie]]: 87 # [[:Kategorie:Sproaken]]: 87 # [[Kooper]]: 87 # [[Mosambik]]: 87 # [[Noud-Amerikoa]]: 87 # [[Ozeanien]]: 87 # [[See]]: 87 # [[14. April]]: 87 # [[1918]]: 87 # [[1953]]: 87 # [[30. April]]: 87 # [[1980]]: 86 # [[Bayern]]: 86 # [[Sport]]: 86 # [[Wikipedia:Liesten un Tabellen]]: 86 # [[Wirtskaft]]: 86 # [[Calcium]]: 86 # [[Koolestofdioxid]]: 86 # [[Liberia]]: 86 # [[Juudendum]]: 85 # [[Loundwirtskaft]]: 85 # [[Simbabwe]]: 85 # [[Spoanisk]]: 85 # [[Stikstof]]: 85 # [[1921]]: 85 # [[1929]]: 85 # [[1994]]: 85 # [[Aast-Düütsklound]]: 85 # [[Älfenbeenkuste]]: 85 # [[12. April]]: 84 # [[1894]]: 84 # [[1895]]: 84 # [[1906]]: 84 # [[1917]]: 84 # [[1942]]: 84 # [[1989]]: 84 # [[Spezial:Alle Seiten]]: 84 # [[Botsuana]]: 84 # [[Lesoto]]: 84 # [[Letlound]]: 84 # [[NASA]]: 84 # [[Saksen-Anhalt]]: 84 # [[Wikipedia:Seeltersk heere un sjo]]: 84 # [[Vatikanstääd]]: 83 # [[1892]]: 83 # [[1905]]: 83 # [[1927]]: 83 # [[1935]]: 83 # [[1964]]: 83 # [[1975]]: 83 # [[1979]]: 83 # [[1995]]: 83 # [[2. Meerte]]: 83 # [[Brunei]]: 83 # [[Deege-Uursicht]]: 83 # [[Eersten Waareldkriech]]: 83 # [[Fuugele]]: 83 # [[Italienisk]]: 83 # [[Julius Caesar]]: 83 # [[:Kategorie:Literatuur]]: 83 # [[Kurt Georg Kiesinger]]: 83 # [[Mali]]: 83 # [[Middelmeer]]: 83 # [[Montenegro]]: 83 # [[Guinea-Bissau]]: 82 # [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]]: 82 # [[Klima]]: 82 # [[Kreta]]: 82 # [[New York (Stoat)]]: 82 # [[Stockholm]]: 82 # [[1903]]: 82 # [[1955]]: 82 # [[1956]]: 82 # [[1963]]: 82 # [[1974]]: 82 # [[1981]]: 82 # [[Alaska]]: 82 # [[Angola]]: 82 # [[1901]]: 81 # [[1938]]: 81 # [[1948]]: 81 # [[21. Jierhunnert]]: 81 # [[Äid-Atmosphäre]]: 81 # [[Benin]]: 81 # [[Kamerun]]: 81 # [[Kopenhagen]]: 81 # [[Mikroskop]]: 81 # [[Neptun]]: 81 # [[New York]]: 81 # [[Niger]]: 81 # [[Osmaniske Riek]]: 81 # [[Pazifiske Ozean]]: 81 # [[Politik]]: 81 # [[Wien (Stääd)]]: 81 # [[Woaterstof]]: 81 # [[Woalspruch]]: 80 # [[Kap Verde]]: 80 # [[1925]]: 80 # [[1960]]: 80 # [[1972]]: 80 # [[Bahamas]]: 80 # [[1902]]: 79 # [[1914]]: 79 # [[1952]]: 79 # [[1976]]: 79 # [[Aast-Timor]]: 79 # [[Jan Tjittes Piebenga]]: 79 # [[Kataloansk]]: 79 # [[Oksitoansk]]: 79 # [[Patrick Conley]]: 79 # [[Psychologie]]: 79 # [[God]]: 78 # [[Hoase]]: 78 # [[Jerusalem]]: 78 # [[1. August]]: 78 # [[1707]]: 78 # [[1987]]: 78 # [[1996]]: 78 # [[Swedisk]]: 78 # [[Swasilound]]: 77 # [[Togo]]: 77 # [[Demokratie]]: 77 # [[Dresden]]: 77 # [[Eritrea]]: 77 # [[Han-Chinesiske Sproaken]]: 77 # [[:Kategorie:Wirtschaft]]: 77 # [[Köln]]: 77 # [[München]]: 77 # [[Ohio]]: 77 # [[Praag]]: 77 # [[Sänt Päitersbuurich]]: 77 # [[Sierra Leone]]: 77 # [[10. Jierhunnert]]: 77 # [[1911]]: 77 # [[1932]]: 77 # [[1971]]: 77 # [[6. April]]: 77 # [[Anne Wilkens]]: 77 # [[15. Oktober]]: 76 # [[1865]]: 76 # [[1922]]: 76 # [[1928]]: 76 # [[1951]]: 76 # [[1959]]: 76 # [[8. Juli]]: 76 # [[Amerikoanske Burgerkriech]]: 76 # [[Wales]]: 76 # [[Wikipedia:Hälpe bie ju seelter Sproake]]: 76 # [[Wikipedia:Uutsoachte Sieden]]: 76 # [[Helium]]: 76 # [[Hubble Waareldruum-Teleskoop]]: 76 # [[Isotop]]: 76 # [[Latienamerikoa]]: 76 # [[Slowakäi]]: 76 # [[Färöer]]: 75 # [[:Kategorie:Politik]]: 75 # [[New York (Buundesstoat)]]: 75 # [[15. April]]: 75 # [[1900]]: 75 # [[1984]]: 75 # [[Atom]]: 75 # [[Wulf]]: 75 # [[Utah]]: 74 # [[Zentroalafrikoanske Republik]]: 74 # [[Bieldetälster]]: 74 # [[Charles Spencer Chaplin]]: 74 # [[Hannover]]: 74 # [[Iod]]: 74 # [[Mars]]: 74 # [[Romantik]]: 74 # [[Sahara]]: 74 # [[Sunnensystem]]: 74 # [[1860]]: 74 # [[1978]]: 74 # [[Aluminium]]: 74 # [[Äthiopien]]: 74 # [[Ökosystem]]: 74 # [[1861]]: 73 # [[1923]]: 73 # [[1940]]: 73 # [[9. April]]: 73 # [[Arizona]]: 73 # [[Burundi]]: 73 # [[Ho-Chi-Minh-Stääd]]: 73 # [[Holocaust]]: 73 # [[Napoleon Bonaparte]]: 73 # [[Neon]]: 73 # [[Noudsee]]: 73 # [[Säikmaskiene]]: 73 # [[Silwe]]: 73 # [[Sproakwietenskup]]: 73 # [[Terbium]]: 73 # [[Universität]]: 72 # [[1886]]: 72 # [[1936]]: 72 # [[1944]]: 72 # [[1961]]: 72 # [[1962]]: 72 # [[23. Juni]]: 72 # [[Bahrain]]: 72 # [[Spezial:Benutzer/sysop]]: 72 # [[Elektrizität]]: 72 # [[Florenz]]: 72 # [[Klavier]]: 72 # [[Reformation]]: 72 # [[Helsinki]]: 71 # [[:Kategorie:Baukunst]]: 71 # [[Leonardo da Vinci]]: 71 # [[Malawi]]: 71 # [[Periodiske Tabelle]]: 71 # [[Säälwer]]: 71 # [[Slowenien]]: 71 # [[Somalia]]: 71 # [[1845]]: 71 # [[1915]]: 71 # [[1924]]: 71 # [[1958]]: 71 # [[Wikipedia:Begriepskläärenge]]: 71 # [[Wikipedia:Wät is Wikipedia nit?]]: 71 # [[Wiek]]: 70 # [[1870]]: 70 # [[1909]]: 70 # [[1931]]: 70 # [[1985]]: 70 # [[3. April]]: 70 # [[Impressionismus]]: 70 # [[Madrid]]: 70 # [[Melbourne]]: 70 # [[Nikkel]]: 70 # [[P]]: 70 # [[Rhien]]: 70 # [[Spezial:Linkliste/Haudsiede]]: 70 # [[:Bielde:Wikimedia-logo.svg]]: 69 # [[Littik Asien]]: 69 # [[Neutron]]: 69 # [[Poolsk]]: 69 # [[18. Jierhunnert]]: 69 # [[1804]]: 69 # [[1878]]: 69 # [[1882]]: 69 # [[1916]]: 69 # [[1973]]: 69 # [[24. Dezember]]: 69 # [[Amsterdam]]: 69 # [[Antarktikoa]]: 69 # [[1908]]: 68 # [[1913]]: 68 # [[1937]]: 68 # [[Bhutan]]: 68 # [[Budapest]]: 68 # [[Guinea]]: 68 # [[Indogermaniske Sproaken]]: 68 # [[Kalium]]: 68 # [[:Kategorie:Afrikoa]]: 68 # [[:Kategorie:Europa]]: 68 # [[Missouri]]: 68 # [[Moalerkunst]]: 68 # [[Niederloundsk]]: 68 # [[San Marino]]: 68 # [[Seelterbuund fon 1952]]: 68 # [[Uganda]]: 68 # [[Special:Listadmins]]: 68 # [[Bronstied]]: 67 # [[Bukarest]]: 67 # [[Moldawien]]: 67 # [[Monaco]]: 67 # [[Saksen (Buundeslound)]]: 67 # [[13. Meerte]]: 67 # [[14. Juni]]: 67 # [[1806]]: 67 # [[1966]]: 67 # [[2. Januoar]]: 67 # [[22. Januoar]]: 67 # [[Aastsee]]: 67 # [[Transformatore]]: 67 # [[Brandenbuurich]]: 66 # [[Johann Sebastian Bach]]: 66 # [[Leeuwe]]: 66 # [[Lood]]: 66 # [[Peking]]: 66 # [[Ruanda]]: 66 # [[Skulptuur]]: 66 # [[14. Moai]]: 66 # [[1853]]: 66 # [[20. November]]: 66 # [[26. Dezember]]: 66 # [[27. Februoar]]: 66 # [[5. April]]: 66 # [[Aminosüüren]]: 66 # [[1840]]: 65 # [[1874]]: 65 # [[1875]]: 65 # [[3. August]]: 65 # [[50 Cent]]: 65 # [[Antonio Lucio Vivaldi]]: 65 # [[Weeder]]: 65 # [[Ferkier]]: 65 # [[Huushollenge]]: 65 # [[Mecklenbuurich-Foarpommern]]: 65 # [[Nationoalhymne]]: 65 # [[Republik Kongo]]: 65 # [[Rhienlound-Palts]]: 65 # [[Rutherfordium]]: 65 # [[Burkina Faso]]: 64 # [[Etymologie]]: 64 # [[Hoochchinesisk]]: 64 # [[Kuba]]: 64 # [[Läichsaksen]]: 64 # [[New York City]]: 64 # [[Radio]]: 64 # [[Radium]]: 64 # [[Room]]: 64 # [[18. Meerte]]: 64 # [[1825]]: 64 # [[1842]]: 64 # [[2. November]]: 64 # [[22. April]]: 64 # [[5. Meerte]]: 64 # [[Waareld]]: 64 # [[:Bielde:Wikisource-logo.png]]: 63 # [[:Bielde:Wiktionary-logo-en.png]]: 63 # [[Dänemark]]: 63 # [[Dr. Dre]]: 63 # [[Element]]: 63 # [[Laangte]]: 63 # [[Latiensk Alphabet]]: 63 # [[Oksitanisk]]: 63 # [[Struukelje]]: 63 # [[Special:Imagelist]]: 63 # [[17. November]]: 63 # [[1850]]: 63 # [[1907]]: 63 # [[31. Moai]]: 63 # [[Århus]]: 63 # [[1965]]: 62 # [[21. Februoar]]: 62 # [[23. Dezember]]: 62 # [[28. April]]: 62 # [[Strukelje]]: 62 # [[Taj Mahal]]: 62 # [[:Bielde:Wikibooks-logo.png]]: 62 # [[Buundesstoat fon do Fereende Stoaten]]: 62 # [[Chlor]]: 62 # [[Elektron]]: 62 # [[Eurasien]]: 62 # [[Johann Wolfgang von Goethe]]: 62 # [[John F. Kennedy]]: 62 # [[Komete]]: 62 # [[Laitere un Isolatore]]: 62 # [[Läichdüütsk]]: 62 # [[Niger-Kongo Sproaken]]: 62 # [[São Paulo]]: 62 # [[Charles-Édouard Jeanneret-Gris]]: 61 # [[Christoph Kolumbus]]: 61 # [[:Kategorie:Elektronik]]: 61 # [[Laser]]: 61 # [[Norwegisk]]: 61 # [[Poagenstoule (Riek)]]: 61 # [[Romanisk]]: 61 # [[Serbisk]]: 61 # [[Skandinavien]]: 61 # [[Wikipedia:Weerskup/Oold]]: 61 # [[1666]]: 61 # [[1797]]: 61 # [[1891]]: 61 # [[21. Juni]]: 61 # [[Spezial:Dateien]]: 61 # [[Spezial:Änderungen an verlinkten Seiten/Haudsiede]]: 60 # [[Spezial:Benutzer]]: 60 # [[Straasbuurich]]: 60 # [[Brille]]: 60 # [[Cesium]]: 60 # [[Groot-Britannien]]: 60 # [[Hillige Roomske Riek]]: 60 # [[Ozean]]: 60 # [[Peter die Groote]]: 60 # [[Photographie]]: 60 # [[1803]]: 60 # [[1812]]: 60 # [[1856]]: 60 # [[1857]]: 60 # [[1926]]: 60 # [[Argon]]: 60 # [[Azoren]]: 60 # [[13. Jierhunnert]]: 59 # [[17. Februoar]]: 59 # [[1848]]: 59 # [[1863]]: 59 # [[1898]]: 59 # [[21. Meerte]]: 59 # [[4. August]]: 59 # [[Alpen]]: 59 # [[Antoni Gaudí i Cornet]]: 59 # [[Atmosphäre]]: 59 # [[Spil]]: 59 # [[Sweden]]: 59 # [[Tel Aviv]]: 59 # [[Venus]]: 59 # [[Special:Recentchanges]]: 59 # [[Special:Userlist]]: 59 # [[Spezial:Administratoren]]: 59 # [[:Bielde:Wikispecies-logo-en.png]]: 59 # [[C]]: 59 # [[Fräiske Sproake]]: 59 # [[H]]: 59 # [[Hessen]]: 59 # [[Kanariske Ailounde]]: 59 # [[:Kategorie:Asien]]: 59 # [[:Kategorie:Geologie]]: 59 # [[Marron Curtis Fort]]: 59 # [[Masse]]: 59 # [[Nobelpries foar Literatuur]]: 59 # [[Seaborgium]]: 59 # [[Seychelle]]: 59 # [[Donau]]: 58 # [[Dublin]]: 58 # [[Hoangst (Suugediert)]]: 58 # [[Jupiter]]: 58 # [[Kaspiske See]]: 58 # [[:Kategorie:Stump]]: 58 # [[Marseille]]: 58 # [[Mythologie]]: 58 # [[Panama]]: 58 # [[Pensilvanien]]: 58 # [[S]]: 58 # [[Wietenskupsdichtenge]]: 58 # [[Woudebouk]]: 58 # [[1867]]: 58 # [[1879]]: 58 # [[1888]]: 58 # [[1890]]: 58 # [[1899]]: 58 # [[1934]]: 58 # [[22. Jierhunnert]]: 58 # [[29. September]]: 58 # [[6. Jierhunnert]]: 58 # [[Adriatiske See]]: 58 # [[Australien (Kontinent)]]: 58 # [[Bagdad]]: 58 # [[Transistore]]: 58 # [[UNESCO-Waareldäärwe]]: 58 # [[Uran]]: 58 # [[14. Jierhunnert]]: 57 # [[16. Januoar]]: 57 # [[1835]]: 57 # [[1876]]: 57 # [[1896]]: 57 # [[24. Januoar]]: 57 # [[25. Dezember]]: 57 # [[26. August]]: 57 # [[26. Meerte]]: 57 # [[Bali]]: 57 # [[:Bielde:Souris schema svg.svg]]: 57 # [[Chrom]]: 57 # [[Ephesos]]: 57 # [[Iridium]]: 57 # [[:Kategorie:Mythologie]]: 57 # [[Kroatisk]]: 57 # [[Kubismus]]: 57 # [[Merkur]]: 57 # [[Vilnius]]: 57 # [[Wierwenge]]: 57 # [[Special:Listusers]]: 57 # [[Geologie]]: 56 # [[Juunreformation]]: 56 # [[Maine]]: 56 # [[Natrium]]: 56 # [[Personal Computer]]: 56 # [[Reaktionsspezifität]]: 56 # [[Rienbooge]]: 56 # [[Swieuwel]]: 56 # [[Swotte See]]: 56 # [[1852]]: 56 # [[1866]]: 56 # [[1873]]: 56 # [[1893]]: 56 # [[20. August]]: 56 # [[Afrikoansk]]: 56 # [[Barock]]: 56 # [[Utrecht]]: 56 # [[Wäästfräisk]]: 55 # [[:Bielde:Wikiquote-logo.png]]: 55 # [[Europäisk Parlemänt]]: 55 # [[Germaniske Sproaken]]: 55 # [[:Kategorie:Candidates for speedy deletion]]: 55 # [[:Kategorie:Sproake]]: 55 # [[Lieste fon do Suune un Dochtere fon Seelterlound]]: 55 # [[Muammar al-Gaddafi]]: 55 # [[Rood]]: 55 # [[Roode Armee]]: 55 # [[Seelter Buund]]: 55 # [[Sonic the Hedgehog]]: 55 # [[11. Jierhunnert]]: 55 # [[13. September]]: 55 # [[17. Oktober]]: 55 # [[1790]]: 55 # [[1819]]: 55 # [[1851]]: 55 # [[1868]]: 55 # [[1885]]: 55 # [[19. Moai]]: 55 # [[20. Januoar]]: 55 # [[25. Juni]]: 55 # [[27. Juli]]: 55 # [[30. Januoar]]: 55 # [[30. Meerte]]: 55 # [[Agatha Christie]]: 55 # [[Alkane]]: 55 # [[Andy Warhol]]: 55 # [[12. August]]: 54 # [[12. Februoar]]: 54 # [[12. Jierhunnert]]: 54 # [[1828]]: 54 # [[1830]]: 54 # [[1839]]: 54 # [[1881]]: 54 # [[1977]]: 54 # [[2. August]]: 54 # [[2014]]: 54 # [[27. Januoar]]: 54 # [[4. Juli]]: 54 # [[Amphibien]]: 54 # [[Wikipedia:Bruuksounwiesenge]]: 54 # [[Woodan]]: 54 # [[Zink]]: 54 # [[Stoatsfoarm]]: 54 # [[Tatarstan]]: 54 # [[:Bielde:Wikinews-logo.png]]: 54 # [[Chloroplast]]: 54 # [[Frankfurt an n Main]]: 54 # [[Giuseppe Verdi]]: 54 # [[Heilbronn]]: 54 # [[Himalaya]]: 54 # [[Kurden]]: 54 # [[Lithium]]: 54 # [[Ludwig van Beethoven]]: 54 # [[Musikinstrumente]]: 54 # [[Pentan]]: 54 # [[Släswiek-Holstein]]: 54 # [[Snoop Dogg]]: 54 # [[:Bielde:Ruanda deutsch UNO-Karte.svg]]: 53 # [[Bordèu]]: 53 # [[Dallas]]: 53 # [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]]: 53 # [[Hómēros]]: 53 # [[Jugendstil]]: 53 # [[Lissabon]]: 53 # [[Madagaskar]]: 53 # [[Mangan]]: 53 # [[Phosphor]]: 53 # [[Plutonium]]: 53 # [[Silicium]]: 53 # [[Victoria (Australien)]]: 53 # [[Wirtschaft]]: 53 # [[Wolfram]]: 53 # [[1862]]: 53 # [[1871]]: 53 # [[2. September]]: 53 # [[26. Februoar]]: 53 # [[29. November]]: 53 # [[3. Oktober]]: 53 # [[Aarhus]]: 53 # [[:Bielde:Commons-logo.png]]: 53 # [[:Bielde:Flag of the United States.svg]]: 53 # [[Stroalenge]]: 53 # [[Strontium]]: 53 # [[Technetium]]: 53 # [[Tallinn]]: 52 # [[Bieldende Kunst]]: 52 # [[Borneo]]: 52 # [[Claude Monet]]: 52 # [[Dante Alighieri]]: 52 # [[Deensk]]: 52 # [[Eiffeltouden]]: 52 # [[Gustav Mahler]]: 52 # [[Hokkaidō]]: 52 # [[Jazz]]: 52 # [[Oamde]]: 52 # [[Oargel]]: 52 # [[Pluto]]: 52 # [[Sofia]]: 52 # [[13. Dezember]]: 52 # [[1841]]: 52 # [[1859]]: 52 # [[1883]]: 52 # [[20. Oktober]]: 52 # [[26. Oktober]]: 52 # [[9. Dezember]]: 52 # [[Aastriek-Ungarn]]: 52 # [[Angela Merkel]]: 52 # [[Arsen]]: 52 # [[Äi]]: 52 # [[:Bielde:Calendar-nl.png]]: 52 # [[10. Oktober]]: 51 # [[16. Jierhunnert]]: 51 # [[1798]]: 51 # [[1811]]: 51 # [[1815]]: 51 # [[1858]]: 51 # [[1884]]: 51 # [[A]]: 51 # [[Adenosintriphosphat]]: 51 # [[Antonio Vivaldi]]: 51 # [[Wikipedia:Artikkele do't in älke Wikipedia reeke skäl]]: 51 # [[X]]: 51 # [[Xenon]]: 51 # [[Friedrich Nietzsche]]: 51 # [[Gelderlound]]: 51 # [[Iesloundsk]]: 51 # [[Kwäksäälwer]]: 51 # [[Räi]]: 51 # [[Slawiske Sproaken]]: 51 # [[Erfurt]]: 50 # [[Europäiske Ruumtefoartorganisation]]: 50 # [[Finsk]]: 50 # [[Flinnerkene]]: 50 # [[Fluor]]: 50 # [[Haudstääd]]: 50 # [[Kolosseum]]: 50 # [[Lanthan]]: 50 # [[O]]: 50 # [[Osmium]]: 50 # [[Palladium]]: 50 # [[Platdüütsk]]: 50 # [[Pyt Kramer]]: 50 # [[Radon]]: 50 # [[Roentgenium]]: 50 # [[Sies]]: 50 # [[1. September]]: 50 # [[10. Moai]]: 50 # [[15. Dezember]]: 50 # [[16. Meerte]]: 50 # [[1854]]: 50 # [[1855]]: 50 # [[1877]]: 50 # [[29. Dezember]]: 50 # [[3. Jierhunnert]]: 50 # [[Americium]]: 50 # [[Teneriffa]]: 50 # [[The Rolling Stones]]: 50 # [[Suud-Sudan]]: 49 # [[Tatariske Sproake]]: 49 # [[Tin]]: 49 # [[U]]: 49 # [[1791]]: 49 # [[1800]]: 49 # [[1846]]: 49 # [[19. Meerte]]: 49 # [[19. Oktober]]: 49 # [[Antoine de Saint-Exupéry]]: 49 # [[Special:NewPages]]: 49 # [[Bratislava]]: 49 # [[Elbe]]: 49 # [[Germanium]]: 49 # [[Hagia Sophia]]: 49 # [[:Kategorie:Benutser/Sproake en]]: 49 # [[Mazedonien]]: 49 # [[Noudlucht]]: 49 # [[Panamakanoal]]: 49 # [[Rockmusik]]: 49 # [[Ruste]]: 49 # [[Seeltersk an do Skoulen]]: 49 # [[Brussel]]: 48 # [[Darmstadt]]: 48 # [[Enschede]]: 48 # [[Epistemologie]]: 48 # [[Fjoole]]: 48 [[Kategorie:Wikipedia]] 29n0mvcnski96d30qcsuj5qadpfk8sf 10 8515 107141 2013-05-14T20:04:57Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Cat in the hat day2.JPG|thumb|right|140px|Bäidene]] *... Dät moorsproakige Bäidene [[Twosproakegaid_(Apluukenge)|sik beeter ounlieuwje konnen]]? *... …“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cat in the hat day2.JPG|thumb|right|140px|Bäidene]] *... Dät moorsproakige Bäidene [[Twosproakegaid_(Apluukenge)|sik beeter ounlieuwje konnen]]? *... Leo Trotzki in 1918 ferountwoudelk waas foar ju Gruundenge fon de [[Roode Armee]]? *... [[Navajo (Sproake)|Navajo]] mäd 150.000 Baalere ju grootste [[Indioaner|Indioanersproake]] in do [[USA]] is? *... [[Etymologie]] sik mäd Woudhäärkumst befoatet? *... [[Proteine]] Polypeptid-Kätten uut Alpha-[[Aminosüüren]] sunt? *... [[Balspil]] noch altied in [[Fryslân|Wääst-Fräislound]] spield wäd? *... [[Kaalje]] un [[Kuusje]] seelter Sporte sunt? s4mckq6b5kja1ybo6p3c7gfykb5jpct 10 8516 107142 2013-05-14T20:05:02Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Greenland 42.74746W 71.57394N.jpg|thumb|right|140px|Gräinlound]] *... [[Gräinlound]] dät grootste Ailound ap ju Waareld is? *... Bie ju Berliner Muu…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Greenland 42.74746W 71.57394N.jpg|thumb|right|140px|Gräinlound]] *... [[Gräinlound]] dät grootste Ailound ap ju Waareld is? *... Bie ju [[Berliner Muure]] sun 200 Fluchtlinge uum t Lieuwend keemen sunt? *... Do eerste moderne [[Mjotäärsker]]e in do füüftiger Jiere fon dät 20. Jierhunnert äntwikkeld wuuden sunt? *... [[Clemens August von Galen]] weegen sien Wierstand juun do Nazis uk wäil Die Leeuwe fon Munster naamd wäd? *... In ju [[Fräisensäärke]] in [[Room]] 2700 middeloalerlike Steene uut Säärken fon aal do Fräiske Lounde in 2002 inmuurd sunt? *... Foar ju [[Bruunkoole-Winnenge]] ferskeedene [[sorbisk]]e Täärpe wieke moasten? *... Die djoopste Punkt fon ju Äiduurfläche in [[Israel]] tou fienden is? ht3sq99kw66pz1yjlax8j96oiywcex0 10 8517 107143 2013-05-14T20:05:04Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Berlin_Wall_(June_1989).jpg|thumb|right|140px|Ju [[Berliner Muure]].]] *... Die Noome [[Kachelotplate]] foar n Deel uut dät [[Frantsöösk]]e kuumt? *..…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Berlin_Wall_(June_1989).jpg|thumb|right|140px|Ju [[Berliner Muure]].]] *... Die Noome [[Kachelotplate]] foar n Deel uut dät [[Frantsöösk]]e kuumt? *... Uur ju [[Besiedelengstied]] fon dät [[Seelterlound]] nit fuul bekoand is? *... Bie ju [[Berliner Muure]] sun 200 Fluchtlinge uum t Lieuwend keemen sunt? *... Die [[schiermönkoogisk]]e Dialekt ne Brääch bildet twiske dät [[Wäästfräisk]]e un [[Seelterfräisk]]? *... [[Rainefoone (Dryopteris)|Rainefoone un Neederkruud]] two seelterfräiske Woude sunt foar jusälge Plonte? *... Me [[Mounephasen|ju Bäätersiede]] fon ju [[Moune]] fon de [[Äide]] häär nit sjo kon? *... Ju Stääd [[Chongqing]] bolde so groot as [[Aastriek]] is? 4penm39wco8fsbyb9ysptbhuwpkjlou 10 8518 107144 2013-05-14T20:05:07Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:StateLibQld 1 100624.jpg|thumb|right|140px|Träimäst-Skuuner ''Heinrich'' (1860)]] *... Ap seelter Hällengen sogoar Hällenge#Do Strukeljer Hälgen|T…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:StateLibQld 1 100624.jpg|thumb|right|140px|Träimäst-Skuuner ''Heinrich'' (1860)]] *... Ap seelter Hällengen sogoar [[Hällenge#Do Strukeljer Hälgen|Träimäst-Skuunere]] baud wuuden sunt? *... Al 1415 wäkke seelter Woude (''Foan'', ''Eed'') [[Uurkunde|apskrieuwen]] wuuden? *... Ju seelter [[Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound MAS|Iersenboan]] fon 1908 bit 1968 foar Personenbeföärderenge benutsed wuude? *... Ju [[Kornisk]]e Sproake wier tou Lieuwend broacht is, ätter dät ju al foar 200 Jier uutstuurwen waas? *... Me mäd [[Auger-Elektrone-Spektroskopie (AES)|Auger-Spektroskopie]] Loagen bit ap eenige Atomtjukten analysierje kon? *... Minnerhaidssproaken oafte moor [[Phonem]]e hääbe as Moorhaidssproaken? *... [[Siatutanda|Uutände]] ätter wäkke al 238 ä. Chr. ärwäänd wuude? e2kya38zp1x13j0d8c3lv9zn5uiai8a 10 8519 107145 2013-05-14T20:05:08Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Encheres_bridge.jpg|thumb|right|140px|’Bidding box’ tou t Bjooden bie Bridge]] *... Dät Koartenspil [[Bridge]] uk in Foarm fon Turnieren spield wäd…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Encheres_bridge.jpg|thumb|right|140px|’Bidding box’ tou t Bjooden bie Bridge]] *... Dät Koartenspil [[Bridge]] uk in Foarm fon Turnieren spield wäd? *... Me mäd [[Sekundär-Ione-Massen-Spektroskopie (SIMS)]] tänne Loagen bit ap minner as n millionste Prozent analysierje kon? *... Do oolde [[Gallisk]]e Inskrifte maast n magisken Charakter hääbe un deertruch aal noch loange nit änträätseld sunt? *... [[Fläddermuuse]] sik in hiere Juuken bewinnelje konnen? *... Fuul oolde seelter [[Plonten]]oomen notierd wuuden sunt fon [[Minssen]] un [[Dr. Jacob Botke|Botke]]? *... Swot un Wiet gans gnau genuumen neen gjuchte [[Faawe]]n sunt? *... Ju [[Inuit]]-Sproake Kalaallisut Amtssproake ap [[Gräinlound]] is? f1ajlcambq8yhr8t9pqc53id9bpz0jm 10 8520 107146 2013-05-14T20:05:09Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Accipiter gentilisAAP045CA.jpg|thumb|right|140px|Links n jungeren, gjuchts n uutwoaksenen Hauk]] *... Dät [[Hauk]]e rakt fon Suud-Europa bit an dän Po…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Accipiter gentilisAAP045CA.jpg|thumb|right|140px|Links n jungeren, gjuchts n uutwoaksenen Hauk]] *... Dät [[Hauk]]e rakt fon Suud-Europa bit an dän Polarkring? *... Do [[Färöer]]-Ailounde nit tou ju [[Europäiske Union]] heere? *... [[Woaterstof]] dät eenfachste chemiske Element is? *... [[Dakar]] ne Millionestääd ap dän wäästelke Punkt fon Afrikoa is? *... Ju [[Cajun Musik]] fon Louisiana uut dät kanadiske Akadien stamt? *... Dät [[Seeltersk an do Skoulen]] rakt sunt dät Jier 1996? *... Ju Stääd [[Sofia]] al foar 5000 Jiere bestuude? arm30rtp4pi17he5pt5dc4ibjtyyijd 10 8521 107147 2013-05-14T20:05:13Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Sahel forest near Kayes Mali.jpg|thumb|140px|Die [[Sahel]] in [[Mali]].]] *... Dät Woud Aaste uur ooldfräisk ''asta'' fluks germanisk ''austa-'' äntst…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sahel forest near Kayes Mali.jpg|thumb|140px|Die [[Sahel]] in [[Mali]].]] *... Dät Woud Aaste uur ooldfräisk ''asta'' fluks germanisk ''austa-'' äntstamt uut indogermanisk *''ausos'' ‘Mäddenrood’? Do ''-n''-Foarme (düütsk ''Osten'', holloundsk ''oosten'', wäästfräisk ''easten'') deerjuun äntstamme beegede Foarme mäd Betjuudenge ‘nach Osten’. *... In dän [[Sahel]] näie Boome plonted wäide, uum ju Desertifikation aptouhoolden? *... [[Hälgelound]] dät eensichste fräiske Fälsenailound is? *... In 1995 10% fon do Ienwoonere fon dät [[Seelterlound]] uur [[Sproakstatistik|hiere Sproakgebruuk]] ätterfräiged wuuden sunt? *... Do [[Ruste]] mäd moor as 350.000 Oarden waareldwied ju grootste Oardnenge fon doo [[Insekte]] sunt? *... [[Magnet-Resonanz-Tomographie (MRT)|MRT]] ne Methode is uum dät Binnere fon n Moanske outoubieldjen? *... Do Määste fon dän [[Loangstwoogenseender]] in dän [[Wäästfoan]] wäästelk fon [[Roomelse]] uur 350 Meter hooch sunt? jcuge2ejlblz89jx30jh49m0rf66jth 10 8522 107148 2013-05-14T20:05:16Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Friesische Seelande um 1300.png|thumb|right|140px|Fräislound uum 1300]] *... [[Kornisk]] ne uutstuurwene Sproake waas, man nu wier boald wäd fon sun 2.…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Friesische Seelande um 1300.png|thumb|right|140px|Fräislound uum 1300]] *... [[Kornisk]] ne uutstuurwene Sproake waas, man nu wier boald wäd fon sun 2.000 Ljuude? *... Dät [[Hillige Roomske Riek]] un dät [[Roomske Riek]] niks mädnunner gemeensoam hääbe? Un do Fräisen sik fon do bee Rieke fräikamped hääbe? *... Twiske 5.600.000 un 6.300.000 [[Juudendum|Juuden]] in dän [[Holocaust]] möärend wuuden? *... Dät Noomenskild 'Schäddel' in [[Skäddel]] annerd wuuden is? *... Mäd [[Skienlood]] ju resultierjende Vektor uut Sweerkraft un Fluchtkraft bie Bewäägenge beteekend wäd? *... Dät uutstuurwene [[Gallisk]]e Fäästloundkeltisk is? *... [[Tórshavn]] ne [[Universität]]stääd is? jdu5l9at5pm7dtk0lhfq9vu8xllr6hy 10 8523 117544 107149 2018-10-15T09:26:31Z Neronno 9488 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Johanniterkapelle.jpg|thumb|right|100px|Johanniterkapälle]] * ... ju Baksteenkapälle fon ju fröiere Deelläitenge fon dän Johanniteroarden in [[Boukeläsk]] uut dät 13. Jierhunnert is un dät fröier Uursiede ju [[Seelter Äi]] in [[Aasterhusen]] uk n Nunnenklaaster weesen hääbe skäl? * ... [[Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch|Llanfairpwllgwyngyllg.....gogoch]] die Noome fon ne Stääd in [[Wales]] is? *... [[Theodor Mommsen]] ju [[Nobelpries foar Literatuur]] in 1902 kriegen häd? *... Dät [[germaniske Näiheedendum]] ap Ieslound n stoatelk anärkoande Religion is? *... Do oolde [[Gallisk]]e Inskrifte maast n magisken Charakter hääbe un deertruch aal noch loange nit änträätseld sunt? *... Ju [[Cajun Musik]] fon Louisiana uut dät kanadiske Akadien stamt? *... [[Woaterstof]] dät eenfachste chemiske Element is? *... et eer in Seelterlound een Masse [[Petrieshanne]]n roate? t40dey044r2zvqo088aa6jfentrlt2w 10 8524 118726 117573 2020-01-24T15:16:50Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Streuobstwiese bei Darchau.jpg|thumb|right|140px|Fruchtboommäid]] *... Et al sänt fuule duusende Jiere [[Frucht-Ounbau]] rakt? *... Dät Seelterfräiske 39% [[Uursproang fon ju seelter Sproake|charakteristisk Fräisk]] änthaalt? *... In dän [[Sahel]] näie Boome plonted wäide, uum ju Desertifikation aptouhoolden? *... [[Hälgelound]] dät eensichste fräiske Fälsenailound is? *... In 1995 10% fon do Ienwoonere fon dät [[Seelterlound]] uur [[Sproakstatistik|hiere Sproakgebruuk]] ätterfräiged wuuden sunt? *... Do [[Ruste]] mäd moor as 350.000 Oarden waareldwied ju grootste Oardnenge fon doo [[Insekte]] sunt? *... [[Magnet-Resonanz-Tomographie (MRT)|MRT]] ne Methode is uum dät Binnere fon n Moanske outoubieldjen? *... [[Floaksmeer]] aaleer een Foansiedlenge un dälich een Täärp in ju Meente [[Westoverledingen]], [[Aastfräislound]]? qzfibrt034i1vntgrz1g7bkr0j0eqx7 10 8525 107151 2013-05-14T20:05:39Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:SyltSat.jpg|thumb|right|100px|Sylt]] *... [[Rockmusik]] äntsteen is ut dän Rock ’n’ Roll? *... [[Sylt]] siet 1927 mäd dät Fäästlound ferbuunen …“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:SyltSat.jpg|thumb|right|100px|Sylt]] *... [[Rockmusik]] äntsteen is ut dän Rock ’n’ Roll? *... [[Sylt]] siet 1927 mäd dät Fäästlound ferbuunen truch dän Hindenburg-Dom? *... Do [[Groote Sunda-Ailounde]] ne wichtige Ailoundgruppe in n [[Indonesisken Archipel]] sunt? *... [[Baalenje]] ne Buurskup aastelk fon [[Strukelje]] is? *... N [[Proton]] minner Masse häd as n [[Neutron]]? *... Die Begriep [[Noudfräiske Literatuur]] gans wied is? *... Dät [[Ängelsk]]e in n Paat fon [[Änglound]] ju [[Superstroatsproake]] fon dät [[Keltisk]]e is? kjicjs2fpiwsby9hmc6kuzhihlr7hzk 10 8526 115628 107152 2018-01-17T12:56:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wad zon.jpg|right|140px|Ju Wäädsee]] *... Dät [[Afrikoansk]]e sik foar 95% ap dät [[Niederloundsk]]e basiert? *... [[Düütsklound]] in 1916 dät eerste Lound waas dät ju [[Suumertied]] ienfierde? *... In dän Sats "the quick brown fox jumps over the lazy dog" aal do Bouksteeuwe stounde do ap n [[Personal Computer|Tastatuur]] bruukt wäide? *... Ju [[Wäädsee]] ap ju [[UNESCO]]-Waareldäärwgoudlieste stoant? *... [[Theodor Mommsen]] ju [[Nobelpries foar Literatuur]] in 1902 kriegen häd? *... Anatolien ap Seelterfräisk [[Littik Asien]] hat? *... Dät do Fräisen do Eerste wieren uum do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] as oainständich Lound an tou ärkannen? cvy0rsqbrybor5k0f2dud3qkyeo4cht 0 8528 108829 107157 2014-02-05T18:09:37Z Heinz 88 NOA! In ju äddere Steentied hieden do Ljuude noch loange nit sukke Huuse!!! wikitext text/x-wiki [[Bielde:2008-08 archeon steinzeithaus.JPG|thumb|Rekonstruktion fon n Huus uut ju Jungsteentied.]] Ju '''Steentied''' is n Tied in ju [[Geskichte|Geskichtsskrieuwenge]], weer do Moanskene mäd steenen Reeskup begonnen tou oarbaidjen. In Afrikoa begon ju fröie Steentied foar so uungefeer 2,6 Millionen Jiere. Eerst as ju fröie [[Bronstied]] begint eendiget ju Steentied in ferskeedene Regione appe Waareld, in Midde-Europa soowät uum 2200 f. Chr. {{Stump}} [[Kategorie:Geskichte]] n5e9jawvr6ybuxj23u887z6dso82met 0 8529 107163 2013-05-16T21:17:04Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Zerstörung der Irminsaule durch Karl den Großen by Heinrich Leutemann.jpg|thumb|Ju Irminsul wäd fon Korl dän Groote fernäild.]] Ne '''Irminsul''' wa…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Zerstörung der Irminsaule durch Karl den Großen by Heinrich Leutemann.jpg|thumb|Ju Irminsul wäd fon Korl dän Groote fernäild.]] Ne '''Irminsul''' waas in dät fröie [[Middeloaler]] n wichtich Hillichdum fon do Saksen, n Foulk uut dät Noude fon [[Düütsklound]]. Weer do oolde Steeden fon een Irminsul weeren kon nit seküür fääststaald wäide, da neen uursprunkelke Boomstamme uut ju Tied bewoard bleeuwen sunt. Ju Irminsul is kuut ärwäänd in do ''Annales regni Francorum'' un in ju ''Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum''. In disse Bouken wäd ju Irminsul beskrieuwen as n grooten Boomstam, weerfon do Saksen kwieden dät disse Stam ju Waareld unnerstöänd. Uur ju oolde Steeden weer ju Irminsul fröier stuude rakt et bloot Theorien. As muugelke Steeden wäide dät Täärp Eresburg, do [[Externsteine]], un dät Täärp Irmenseul naamd. Ju Irminsul is juust as ju [[Yggdrasil]] n mythologisken Waareldboom. Ju Irminsul wuude truch Korl dän Groote in sien Kriech juun do Saksen in dät Jier 772 fernäild. [[Kategorie:Heedendum]] pofd5rvdymm6lnsttz9d2s7v160v2hy 0 8530 122076 118467 2023-02-23T15:37:19Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''1. Moai''' is die 121. Dai fon dän gregorioanske Kalänner (die 122. in Skaltjiere), somäd blieuwe deer 244 Deege bit tou dät Jierseende tou. Hie wäd as Internatsjonoale Dai fon ju Oarbaiderbewäägenge in masse Lounde fierd. == Skjonisse == * [[1786]]: [[Wolfgang Amadeus Mozart]] sien Oper [[Le nozze di Figaro]], KV 492, wäd in [[Wien (Stääd)|Wien]] foar't eerste Moal apfierd. * [[1865]]: [[Brasilien]] slut sik mäd [[Uruguay]] un [[Argentinien]] tou ju Tripel-Allianz touhoope, uum [[Tripel-Allianz-Kriech|dän loopenden Kriech]] juun [[Paraguay]] tou winnen. * [[1893]]: In [[Chicago]] eepent ju [[World’s Columbian Exposition]], een [[Waarelduutstaalenge]]. * [[1945]]: [[Karl Dönitz]] wäd truch [[Adolf Hitler]] sien Testament foar'n [[Riekspräsident]] benaamd. * [[1968]]: Ju [[Caribbean Free Trade Association]] wäd gruunded, aan wirtskuppelken Touhoopesluut fon ängelsksproakige Lounde in ju [[Karibik]]. * [[1979]]: [[Gräinlound]] kricht fulboodige Sälwenferwaltenge. * [[1981]]: [[Heinz Nittel]], aastriekisken Politiker un Präsident fon ju ''Aastriekisk-Israeliske Sälskup'' wäd fon aan Terrorist fon ju pro-palästinensiske [[Abu-Nidal-Organisatsjoon]] doodskeeten. * [[2003]]: Do Amerikoanere ferkloorje dän [[Irak-Kriech]] foar wunnen. * [[2004]]: [[Estlound]], [[Letlound]], [[Litauen]], [[Malta]], [[Polen]], ju [[Slowakäi]], [[Slowenien]], [[Tschechien]], [[Ungarn]] un [[Zypern]] wäide Lid fon ju [[Europäiske Union]]. * [[2019]]: [[Naruhito]] foulget sin Foar [[Akihito]] ap dän [[Japan|japoansken]] Troon. == Stuurwen == * [[1904]]: [[Antonín Leopold Dvořák]], [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] in ju [[Romantik]] * [[1981]]: [[Heinz Nittel]], aastriekisken Politiker un Präsident fon ju ''Aastriekisk-Israeliske Sälskup''. * [[2019]]: [[Elisabeth Gössmann]], düütske roomsk-kathoolske Theologinne * [[2021]]: [[Günther Reichelt]], düütsken Biologe, Geogroaf un Natuur-Skutser * [[2021]]: [[Helen Free]], US-amerikoanske Chemikerske * [[2021]]: [[Olympia Dukakis]], US-amerikoanske Skauspielerske [[Kategorie:Moai]] i46adazch878zo0defpfcx8m5unkbqp 0 8533 121102 120291 2022-07-25T19:46:38Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bursa-tuebingen-2012-from-southeast.jpg|thumb|Universität Tübingen (2012)]] '''Universität Tübingen''' ([[Düütsk]]: ''Eberhard Karls Universität Tübingen'') is ju [[Universität]] fon [[Tübingen]], in dät Buundeslound [[Baden-Würtembierich]]. Ju wuude ap 1477 gruunded und häd mädnunner moor as 27.000 Studente. == Professore und Studente == * [[Friedrich Hölderlin]], Dichter * [[Walter Jens]], Skriftstaaler un Uursätter * [[Johannes Kepler]], Astronom * [[Fuad Rifka]], Dichter un Uursätter == Weblinks == {{CommonsLittik|Category:University of Tübingen}} * [http://www.uni-tuebingen.de uni-tuebingen.de] == Wällen == <references/> {{Normdaten|TYP=k|GND=36187-2|VIAF=139290790}} [[Kategorie:Universität|Tübingen]] [[Kategorie:Baden-Würtembierich]] [[Kategorie:15. Jierhunnert]] b12yp4m9uhybo0npwm7gdioz6xk0d8f 0 8542 107435 107235 2013-07-08T13:34:17Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''Fjoorup''' waas ne oolde Volumenmäite, wäil gliek an dän aastfräiske ''Vierup'', die der uk in Ait goolt = 47,786 Liter mäd 36 Kannen tou je 1,327 Liter (Oldenburg 391). <br> Dät hat aastfräisk uk ''Veerp'' (Veerup) un skäl dan oukuuted weese fon dän ''fjoode Hoop'' (Fjoodendeel fon ne Tunne) (Stürenburg 308). == Literatuur == * Cirk Heinrich Stürenburg, ''Ostfriesisches Wörterbuch'', Aurich 1857, Näidruk Leer 1971, ISBN 3-7963-0031-6 * Franz Hellbernd und Heinz Möller, ''Oldenburg, ein heimatkundliches Nachschlagewerk'', Vechta 1965. [[Kategorie:Meettechnik]] 7fuoieoy6ioxbrgu3g06eubnge7huts 0 8543 114929 107433 2018-01-08T16:21:06Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Die '''Skäppel''' (düütsk: Scheffel) waas een oolde Mäite fon dän Ruumteinhoold (Volumen), ju besunners foar Koarel bruukt wude, man biespilswiese in [[Wäästfoalen]] uk foar [[Steenkoole]]. Ätter düsse Mäite wude uk ju Meetreewe, een Oard Ommer, un regionoal uk ju Flaktenmäite naamd, ju me bruukte, uum sowät aan Skäppel Koarel tou kriegen. Ju niepe Definitsjoon fon dän Skäppel waas regionoal unnerskeedelk, in Seelterlound goolt wäil die Kloppenbuurger Skäppel, dät sunt 25,716 Liter mäd 16 Kannen tou je 1,607 Liter (Oldenburg 390). Deeruut [[Skäppelsäid]], n Loundstuk so groot, dät me dät mäd n Skäppel Roage besäidje kon (10 Ar). == Literatuur == * Franz Hellbernd und Heinz Möller, ''Oldenburg, ein heimatkundliches Nachschlagewerk'', Vechta 1965. [[Kategorie:Meettechnik]] dmvvtdmby9y695l0tsgprsdzldahbis 0 8544 107256 107239 2013-06-12T23:50:05Z Stq-recent changes 4685 wikitext text/x-wiki Ju '''Äälne''' is ne oolde Laangtemäite, wäil gliek an ju Kloppenbuurger ''Elle'' = 57,52 cm, uk as ''Kölner Äälne'' beteekend (Oldenburg 389). <br> == Literatuur == * Franz Hellbernd und Heinz Möller, ''Oldenburg, ein heimatkundliches Nachschlagewerk'', Vechta 1965. [[Kategorie:Meettechnik]] ntnhsdhh0jv4tkpqbzyej6n0n5kwfw7 0 8545 107248 107246 2013-06-12T12:45:52Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:Wikidata]] on [[d:Q805082]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:19th-century_steelyard.png|thumb|200px|19.Jh. Änster]] N '''Änster''' is n Oard Wächte die der in dät 1. Jierhunnert foar Chr. ap do Määrkede ärschienen diede. Die Änster bestoant ut twoo Ierme fon unglieke Laangte. An dän kuutste Ierm wäd ju tou weegen Honnelsweere aphonged, wülst an dän loangste Ierm n Gewicht honget, wät fräi uur dän Ierm ferschäuwen wäide kon. Um n groot Beräk an Gewichte tou meeten, kon die Änster an ferscheedene Hoaken aphonged wäide. Foar lichte Dingere befoont die Hoake sik relativ fier fon ju tou weegen Last, foar swarrere tichterbie. Dät seelter Woud kumt wäil fon ooldfräisk ''ensa'' 'Unze' (Stürenburg 48). ==Feederänster== [[Bielde:Dinamómetro.jpg|thumb|200px|N Feederänster, die bit 60 kg weege kon.]] N uur Soarte fon Änster is die Feederänster. Die bestoant uut n liekap Gehüüse, wier n Feeder oane sit. An dät Buppereende fon dät Gehüüse fint sik n Ring, wiertruch me dät Ganse mäd aan of moor Fingere aptille kon. Un unner an de Feeder fint sik ne Hoake, wieroun me toun Biespil n Roagesäk aphongje kon. Truch dät Gewicht fon de Last räkt die Feeder sik un kon me dät Gewicht ap ne Skala ouleese. Soogoar Bäidene wäide deermäd wain. == Literatuur == * Cirk Heinrich Stürenburg, ''Ostfriesisches Wörterbuch'', Aurich 1857, Näidruk Leer 1971, ISBN 3-7963-0031-6 [[Kategorie: Meetreewen]] 5nd14f1it8ktb8pvqparwbvsnohcion 0 8546 107247 107245 2013-06-12T12:45:50Z KLBot2 5066 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[d:Wikidata]] on [[d:Q134566]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:kitchenscales.jpg|thumb|left| Digitoale Köäkenwächte]] [[Bielde: Bathroomscales.jpg|thumb|right|Digitoale Personewächte]] [[Bielde:Weighing scale BW 2012-01-14 16-44-55 5-01 5-07.jpg|thumb|left|Allere Wächte]] [[Bielde: Analytical_balance_mettler_ae-260.jpg|thumb|right|Digitoale Mettler Wächte mäd 0.1 mg Präzision]] Ne '''Wächte''' is n [[Meeter]] uum truch Weegen dät [[Gewicht]] fon n [[Köärper (Physik)|Köärper]] fäästtoustaalen. Ne Wächte is in Fakt n [[Kraft]]-Meeter, man deer ju gewöönelk bloot beienflouded wäd truch ju [[Sweerkraft]] hier ap ju [[Äide]], kon me sik dät laistje, ne fääste Skala tou bruken, wierap dät Gewicht fon de Last in kg ounroat is. [[Kategorie: Meetreewen]] 4ls9dj02k9jhs2uvmaz5lc5noxback7 0 8547 118624 107250 2019-09-15T16:14:03Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Solar sys.jpg|thumb|right|300px|Sweerkraft haalt do Planete in hiere Boane uum ju Sunne (nit ätter Mäitestoab).]] '''Sweerkraft''' of '''Gravitatonskraft''' is n [[Kraft|Anluukengskraft]] ju two [[Masse]]n apnunner uutäiwe. Sweerkraft is ju Uurseeke fon ju ätter unnern gjuchte Kraft, ju aal Köärpere ap ju Äide unnerfiende. Sweerkraft kon oawers uk uur groote Oustande uutäiwed wäide, as toun Biespil twiske ju [[Äide]] un ju [[Moune]] un soogoar twiske [[Stiernsystem]]e. Jusälge Sweerkraft ju deerfoar feroantwoudelk is dät n [[Appel]] ap de Gruunde faalt, ju suurget uk deerfoar, dät ju Moune af n [[Satellit]] in hiere Boanen blieuwe uum de Äide tou un ju Äide in hiere Boane uum de Sunne tou. ==Sweerkraft ap ju Äide== Ju Sweerkraft ''F'' twiske twäin Köärpere kon beskrieuwen wäide fon Newton sien Sweerkraftgesäts, <math>F = -G\frac{m_1m_2}{r^2}.</math> wier ''G'' = Gravitationskonstante, ''m1'' un ''m2'' do Massen un ''r'' die Oustand twiske do Köärpere. Do Sweerkraftsgesätse fon Newton sunt ap eenfachste foar Punktmassen, man sunt fon Newton uk formulierd wuuden foar kuugelfoarmige Köärpere. Ap de Äide mout me deermäd reekenje, dät ju Äidkuugel nit [[homogeen]] is (ju Masse is nit alleweegense gliekmäitich fersprat). Deeruum is ju Sweerkraft ap wäkke Steeden ap ju Äide wät gratter as ap uur Steeden. Fääre suurget ju Traalenge fon ju Äide uum hiere Oakse deerfoar, dät aal Objekte ap de Äide uk n [[Zentrifugalkraft]] unnerfiende, ju der ap him ienwierket. Je fääre n Objekt fon ju Oakse oawe is, je gratter is deer ju Zentrifugalkraft. Ap dän Äquator is disse Kraft ap stäärkste un bie do Poole is ju nul. Ju resultierjende Kraft apgruund fon ju Sweerkraft is also gratter, je naier me an do Poole (d. h. je gratter die [[Brattegroad]]) is. Uurigens is ju Foarm fon ju Äide bie do Poole licht ouflakked. Dät betjut, dät do Poole tichter an ju Midde fon de Äide sunt un deermäd ju Sweerkraft an sik deer uk al wät gratter is. ==Geskichte fon dät Studium fon Sweerkraft== Deer is min bekoand uur ju Unnersäikenge fon ju Sweerkraft in dät Oalerdum; do [[philosophie|griechiske Philosophe]] hääbe deer oawers bietiede uur boald. [[Aristoteles]] toun Biespil häd meend, dät alles faalt, deeruum dät in de Midde fon de Äide ju "natüürelke Steede" fon ju Materie is in ju sonaamde [[scala naturæ|Leere fon de Natuur]]. Unner ju [[wietenskuppelke Revolution]] waas [[Galileo Galilei]] die eerste, ju Sweerkraft tou unnersäiken truch Beooboachtenge fon do Boane fon [[Heemelsköärpere]] un [[Experiment]]e ap de Äide. [[Isaac Newton]] had ju Betjuudenge fon ju Sweerkraft foar ju [[Astronomie]] fersteen. Hie häd mäd sien [[Newtons Gesäts fon ju Gravitation|Gravitationsgesäts]] do Boanen fon do Planete ärkläärd, do [[Nikolaas Copernicus]], [[Johannes Kepler]] un [[Tycho Brahe]] eer al beskrieuwen hieden, oawers nit ärkläärje kuuden. Dät rakt ne berüümde Geskichte, dät Newton sien Inspiration kriegen hääbe schäl, as him n Appel ap sin Kop fäl, as hie unner n Appelboom ieuwen sliepen hiede. Hie häd uk ärkoand, dät ju Moune in Wuudelkhaid stoadich ätter de Äide faalt, man dät ju truch hiere groote Gauegaid sieläärge nit ju Äide träft, man altied deeruumtou troalt. Newton häd deeruum spekulierd, dät et muugelk weese skuul, ne Kanonenkuugel in n Uumloopboan tou brangen, wan ju mäd ne uuträkkend hooge Gauegaid (sjuch [[Fluchtgauegaid]]) ouskeeten wuude. Technisk waas et gnauer tou kweeden, dät ju Moune un ju Äide sik bee uum n gemeenskuppelken Punkt traale. Ju Wierkenge fon ju Moune hiere Sweerkraft ap de Äide kon düütelk blouked wäide an ju [[Tiede]]. [[Kategorie:Physik]] ccnv3ma420wvcimyap0zkohdeg5zcej 14 8548 107257 2013-06-12T23:52:04Z Stq-recent changes 4685 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Meettechnik]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Meettechnik]] aesf7izmurlyroigcvy4m74zqn42hn9 0 8549 107267 2013-06-14T13:07:06Z Marco Antonio Merchán 5267 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Paramore''' is n rockkoppel uut [[Amerikoa]]. [[Bielde:Pressure logo.png|thumb|300px|Paramore logo]] Bielde:Paramore in Brazil 03.jpg|thumb|300px|Paramore i…“ wikitext text/x-wiki '''Paramore''' is n rockkoppel uut [[Amerikoa]]. [[Bielde:Pressure logo.png|thumb|300px|Paramore logo]] [[Bielde:Paramore in Brazil 03.jpg|thumb|300px|Paramore in Brazil [[2011]]]] == Diskografie == ===Studio albums=== * ''All We Know Is Falling'' (2005) * ''Riot!'' (2007) * ''Brand New Eyes'' (2009) * ''Paramore'' (2013) ===EPs=== * ''The Summer Tic EP'' (2006) ===Live albums=== * ''Live in the UK 2008'' (2008) * ''The Final Riot!'' (2008) {{stump}} [[Kategorie:Musik]] nnoapff40vhg9ce4qsclj3ktakrlyzx 0 8550 118149 116338 2019-03-15T14:49:26Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''10. Juni''' is die 161. Dai fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] (die 162 in Skaltjiere), so blieuwe noch 204 Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Foarfaale == * [[1866]]: Prüüsen lait ju [[Buundesdai (Düütsken Buund)|Buundesfersammelenge]] aan [[Prüüsken Buundesreformploan 1866|Reform-Ploan tou dän Uumebau fon dän Düütske Buund]] sunner Aastriek foar, ju sonaamde [[Littikdüütske Loosenge]]. *[[1928]]: Ap dän '''10.''' un [[11. Juni]] wäide do eerste Fersäike mäd truch Raketen stöände Sail-Fljoogere wäide fon dän Ärfiender [[Alexander Lippisch]] un sin Täst-Pilot [[Fritz Stamer]] truchfierd. * [[2014]]: Ju islamistiske Organisatsjoon ISIS, kuut leeter uumebenaamd as IS ([[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamisken Stoat]]), nimt in ne groote Offensive ju Grootstääd [[Mossul]] in't Noude fon dän [[Irak]] ien. == Tou Waareld keemen == * [[1819]]: [[Jean Désiré Gustave Courbet]], frantsöösken [[Moalerkunst|Moaler]] fon dän [[Realismus|Reoalismus]] == Stuurwen == * [[1836]]: [[André-Marie Ampère]], frantsöösken [[Physik]]er un [[Mathematik]]er * [[1926]]: [[Antoni Gaudí i Cornet]], kataloansken [[Baukunst]]ler (Architekt). * [[2000]]: [[Hafiz al-Assad]], Diktoatoor fon Syrien 1970-2000 [[Kategorie:Juni]] 1balgtg6boq1kg7dqldletrw33is3s0 0 8551 121116 120229 2022-07-25T19:57:26Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sark-aerial.jpg|thumb|right|250px|Sark uut ju Lucht, mäd Brecqhou unner gjuchts]] :''Düssen Artikkel is grootdeelich een Uursättenge in Tonk fon [[:de:Sark|dän düütske Artikkel deer tou]].'' '''Sark''' ''(Ängelske Noome, uutboald [sɑːk]; Standard-Frantsöösk '''Sercq''' [sɛʀk], Sèrtchais '''Sèr''' [sɛʀ])'' is mäd 5,5 km² Flakte ju fjoodgrootste fon do Kanoal-Ailounde. Dät fon 600 Ljuude bewoonde Ailound heert tou ju Foogdäi (bailwick) Guernsey. Do Kanoalailounde sunt nit Deel fon dät [[Fereende Köönichriek]] noch Kroun-Kolonien, man as Kroun-Oaindum (ängelsk: ''crown dependencies'': Foogdäie Guernsey un Jersey) fluks ju britiske Kroune unnerstoald. Wäästelk, tichte-bie in ju Noaberskup, lait dät politisk tou Sark heerende litjere Ailound [[Brecqhou]], deerfon do Oainere jädden uunouhongich fon Sark wäide moaten. Sark wäd toumäts as „lääst Bolwierk fon dän [[Feudoalismus]]“<ref>[http://www.welt.de/wams_print/article4060435/Gallisches-Dorf-im-britischen-Aermelkanal.html Artikel in der „Welt“ vom 5. Juli 2009]</ref> beliekteekend, dät oaber fergeene Jiertjaand tou ju „Demokratie“ uurgeen weese skäl. „Bit foar nit so loange Tied, bit 2008, uum niep tou baalen, wuden do Sarkees [...] fon dän lääste Feudoalstoat fon [[Europa]] behäärsked.“<ref>[http://www.faz.net/aktuell/reise/insel-im-aermelkanal-sark-und-wie-es-die-welt-sah-11915958.html Artikel der FAZ vom 6. Oktober 2012].</ref> Indäid is dät Leen hier - un dät häd sik bit däälich tou nit uurd - ju oankelde Foarm fon Lound-Besit; „äächt Gruundoaindum rakt dät nit“.<ref>''"There is no true freehold"'' – {{Cite web|url=http://www.sark.co.uk/island-life/|accessdate=2013-06-01|title=Offizielle Website}}</ref> Man ju wuddelke Wichtegaid häd Seeke fon Refoarmen in't fergeene Jiertjaand weesen; in't Besunnere bestimt dät sänt do fäärme demokroatiske Köäre in [[2008]] nit moor ju Touhoopesättenge fon dät Ailound-Parlemänt. Wilst die grootste Deel fon ju Befoulkenge ätter dät [[Ängelske Sproake|Ängelske]] uurgeen is, konnen bloot min Ljuude ju oolde Toal fon Sark baale, dät [[Sèrtchais]] ''(Standard-Frantsöösk: "Sèrcquiais")''. Dät honnelt sik uum een normannisk-frantsööske Baalwiese, ju besunners mäd dät [[Jèrriais]] fjuund is, dät ap [[Jersey]] (Jèrri) boald wäd. Aaldät dät Ailound heel un aal nit groot is, deelde sik dät Sèrtchais aleer in two Baalwiesen. Fääre lät sik mongs uk noch kanne, dät do Normannen "Noudmonljuude" wieren un uurspröänelk een Noudgermaniske Toal boalden: So lät sik die Noome fon dät litje Noaber-Ailound, Brecqhou, as romanisierde Foarm fon ooldnoudisk "Brekkaholm", ferkloorje, dät so ful as "Ailound mäd oubreekene Kuste" betjudt. == Wällen un uur Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Kanoal-Ailounde]] qv223i56acq6nz01uddv1i2ew977yvh 14 8552 107277 107276 2013-06-17T08:52:55Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ailound in Europa]] qrrd5fxk7692sglsb81gnqwjwj43wwk 0 8553 118469 118468 2019-07-22T16:30:08Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''24. Juni''' is die 175. Dai fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] (die 176. in Skaltjiere), somäd blieuwe noch 190 Deege bit tou dät Jierseende tou. == Skjonisse == * [[1812]]: [[Ruslound-Fäildtoach 1812]] - [[Napoleon Bonaparte]] gript Ruslound oun. Ju [[Grande Armée]] gungt mäd sowät 500.000 Suldoaten uur ju [[Memel]]. * [[1903]]: [[Peter I. (Jugoslawien)|Peter I.]] wäd die näie Köönich fon [[Serbien]]. * [[2007]]: In [[Aastfräislound]] wäd ju Paatäi "[[Do Fräisen]]" gruunded. == Stuurwen == * [[2019]]: [[Henriette Cohen]], frantsööske Uurlieuwjende fon ju [[Schoah]] [[Kategorie:Juni]] cpf1qs81tbqlrfn5svo8qxknkaqzwzz 14 8561 108789 107384 2014-01-21T16:45:39Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q7605094]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Düütsklound| ]] [[Kategorie:Persoon]] 8vvrqxfyjcw8il6u9w9tlur9j89s0f0 14 8562 115164 108790 2018-01-09T13:53:21Z Wwikix 8153 -Kat wikitext text/x-wiki {{Commons|Malta}} [[Kategorie:Lound in Europa]] p445e1elcuahaac4evo4e7q1jxxub42 0 8563 110757 110755 2015-05-16T20:47:46Z 81.171.56.182 /* Ferbiendengen ätter buuten */ wikitext text/x-wiki '''Günter Kunert''' (* [[6. Meerte]] [[1929]] in [[Berlin]]) is n düütsken Dichter un Skriftstaaler. == Wierke == * ''Wegschilder und Mauerinschriften.'' Gedichte. [Ost-]Berlin: Aufbau-Verlag, 1950. * ''Erinnerung an einen Planeten. Gedichte aus fünfzehn Jahren.'' München: Carl Hanser Verlag.1963. * ''Tagträume in Berlin und andernorts.'' Kleine Prosa, Erzählungen, Aufsätze. München: Carl Hanser Verlag. 1972. * ''Der andere Planet. Ansichten von Amerika.'' Prosa. Berlin und Weimar: Aufbau-Verlag. 1974. * ''Warum schreiben. Notizen zur Literatur.'' Essays. Berlin und Weimar: Aufbau-Verlag und München: Carl Hanser Verlag. 1976. * ''Ein anderer K.'' Hörspiele. Berlin und Weimar: Aufbau-Verlag. 1977. * ''Stilleben.'' Gedichte. München: Carl Hanser Verlag. 1983. * ''Berlin beizeiten.'' Gedichte. München: Carl Hanser Verlag. 1987. * ''Fremd daheim.'' Gedichte. München: Carl Hanser Verlag. 1990. * ''Erwachsenenspiele.'' Autobiographie (umfasst den Zeitraum bis zur Ausreise 1979). Carl Hanser Verlag, München 1997. * ''Der alte Mann spricht mit seiner Seele.'' Gedichte und Zeichnungen. Göttingen: Wallstein Verlag. 2006. ISBN 978-3-8353-0043-9 * ''Tröstliche Katastrophen. Aufzeichnungen 1999-2011.'' München: Carl Hanser Verlag. 2013. ISBN 978-3-446-24129-9 == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz129026|Name=Günter Kunert}} * [http://www.perlentaucher.de/autor/guenter-kunert.html Günter Kunert] (Perlentaucher) {{Normdaten|TYP=p|GND=118568051|NTA=068202784|LCNAF=n50045781|VIAF=160767017}} {{SORTIERUNG:Kunert, Gunter}} [[Kategorie:Dichter]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] bjxlzk6pj47iqeypyb9j0jxbn0oz4f4 0 8564 109593 107762 2014-07-05T13:11:02Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''fjoode Oktober''' is die 277. Dai in dän [[Gregorioanske Kalänner]] (die [[278.]] in Skaltjiere), somäd blieuwe deer noch 88 Deege bit tou dät Eende fon dät Jier. == Geböärnisse == * [[1794]]: Do Frantsoosen marskierje in [[Mönchengladbach]] ien. == Stuurwen == * [[1669]]: [[Rembrandt Harmenszoon van Rijn]], [[hollound]]sken [[Barock]]-[[Moalerkunst|Moaler]] * [[2010]]: [[Helmut Ottenjann]], n düütsken Foulkskundler un Prähistorisken [[Archäologie|Archäologe]] [[Kategorie:Oktober]] ir6h2si671zdu0f0xnd37k9f80xv737 0 8565 117350 117128 2018-07-20T13:54:55Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Ju '''Lieste fon Stääde in do Fereende Stoaten''' rakt n Uursicht fon do grootste [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|amerikoaniske]] Stääde. {|style="width:60%" class="wikitable" |- !colspan="7" align="center" | '''Stääde in do Fereende Stoaten fon Amerikoa''' |- |rowspan="2" align="center" | '''#''' || rowspan="2" align="center" | '''Stääd''' || colspan="3" align="center" | '''Ienwoonerntaal''' || rowspan="2" align="center" | '''Stoat''' |- |align="center" | '''1990*''' || align="center"| '''2000*''' || align="center" | '''1 juli 2006**''' |- |align=right | 1. || [[New York]] || align=right | 7.322.564 || align=right | 8.008.278 || align=right | 8.214.426 || |[[New York (Buundesstoat)|New York]] |- |align=right | 2. || [[Los Angeles]] || align=right | 3.485.557 || align=right | 3.694.820 || align=right | 3.849.378 || [[Kalifornien]] |- |align=right | 3. || [[Chicago]] || align=right | 2.783.726 || align=right | 2.896.016 || align=right | 2.833.321 || [[Illinois]] |- |align=right | 4. || [[Houston]] || align=right | 1.637.859 || align=right | 1.953.631 || align=right | 2.144.491 || [[Texas]] |- |align=right | 5. || [[Phoenix (Arizona)|Phoenix]] || align=right | 984.310 || align=right | 1.321.045 || align=right | 1.512.986 || [[Arizona]] |- |align=right | 6. || [[Philadelphia]] || align=right | 1.585.577 || align=right | 1.448.394 || align=right | 1.470.151 || [[Pennsylvanien]] |- |align=right | 7. || [[San Antonio]] || align=right | 959.295 || align=right | 1.144.646 || align=right | 1.296.682|| [[Texas]] |- |align=right | 8. || [[San Diego]] || align=right | 1.110.623 || align=right | 1.223.400 || align=right | 1.256.951 || [[Kalifornien]] |- |align=right | 9. || [[Dallas]] || align=right | 1.007.618 || align=right | 1.188.580 || align=right | 1.232.940 || [[Texas]] |- |align=right | 10. || [[San José]] || align=right | 782.224 || align=right | 894.943 || align=right | 929.936 || [[Kalifornien]] |- |align=right | 11. || [[Detroit|Detroit]] || align=right | 1.027.974 || align=right | 951.270 || align=right | 871.121 || [[Michigan]] |- |align=right | 12. || [[Jacksonville]] || align=right | 635.230 || align=right | 735.617 || align=right | 794.555 || [[Florida]] |- |align=right | 13. || [[Indianapolis]] || align=right | 731.278 || align=right | 781.870 || align=right | 785.597 || [[Indiana]] |- |align=right | 14. || [[San Francisco]] || align=right | 723.959 || align=right | 776.733 || align=right | 744.041 || [[Kalifornien]] |- |align=right | 15. || [[Columbus (Ohio)|Columbus]] || align=right | 632.945 || align=right | 711.470 || align=right | 733.203 || [[Ohio]] |- |align=right | 16. || [[Austin]] || align=right | 472.020 || align=right | 656.562 || align=right | 709.893 || [[Texas]] |- |align=right | 17. || [[Memphis]] || align=right | 618.652 || align=right | 650.100 || align=right | 670.902 || [[Tennessee]] |- |align=right | 18. || [[Fort Worth]] || align=right | 447.619 || align=right | 534.694 || align=right | 653.320 || [[Texas]] |- |align=right | 19. || [[Baltimore]] || align=right | 736.014 || align=right | 651.154 || align=right | 631.366 || [[Maryland]] |- |align=right | 20. || [[Charlotte (North Carolina)|Charlotte]] || align=right | 419.539 || align=right | 540.828 || align=right | 630.478 || [[North Carolina]] |- |align=right | 21. || [[El Paso (Texas)|El Paso]] || align=right | 515.342 || align=right | 563.662 || align=right | 609.415 || [[Texas]] |- |align=right | 22. || [[Boston]] || align=right | 574.283 || align=right | 589.141 || align=right | 590.763 || [[Massachusetts]] |- |align=right | 23. || [[Seattle]] || align=right | 516.259 || align=right | 563.374 || align=right | 582.454 || [[Washington]] |- |align=right | 24. || [[Washington D.C.|Washington]] || align=right | 606.900 || align=right | 572.059 || align=right | 581.530 || [[District of Columbia]] |- |align=right | 25. || [[Milwaukee]] || align=right | 628.088 || align=right | 596.974 || align=right | 573.358 || [[Wisconsin]] |- |align=right | 26. || [[Denver]] || align=right | 467.610 || align=right | 554.636 || align=right | 566.974 || [[Colorado]] |- |align=right | 27. || [[Louisville (Kentucky)|Louisville]] || align=right | 494.429 || align=right | 516.743 || align=right | 554.496 || [[Kentucky]] |- |align=right | 28. || [[Las Vegas (Nevada)|Las Vegas]] || align=right | 258.204 || align=right | 478.434 || align=right | 552.539 || [[Nevada]] |- |align=right | 29. || [[Nashville (Tennessee)|Nashville]] || align=right | 488.366 || align=right | 545.524 || align=right | 552.120 || [[Tennessee]] |- |align=right | 30. || [[Oklahoma City]] || align=right | 444.724 || align=right | 506.132 || align=right | 537.734 || [[Oklahoma]] |} <nowiki>* Foulkställenge ** Skät</nowiki> [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa| ]] ml7zhhj9kuhlmlg6a6obzqqq4ww9ou1 0 8566 117085 107480 2018-06-19T22:20:47Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Chicago | ôfbylding = DowntownChicagoILatNight.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 2.695.598 <small>2010</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundesstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= Illinois | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Chicago''' is ne Stääd in dän amerikoanisken Buundesstoat Illinois. Ju Stääd häd 2.695.598 Ienwoonere (2010). Ätter [[New York City]] un [[Los Angeles]] is Chicago ju träädgrootste Stääd fon do Fereende Stoaten. [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa]] f18uuprkimll8z49ogg2wc8popw9xm0 0 8567 117106 107467 2018-06-19T23:06:24Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Houston | ôfbylding = Houston montage.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 2.099.451 <small>2010</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundesstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Texas]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Houston''' is ne Stääd in dän amerikoanisken Buundesstoat [[Texas]]. Ju Stääd häd 2.099.451 Ienwoonere (2010). [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa‎]] bjzqo35inq2yv3mouhg2c83y60krc0k 0 8568 120566 117353 2022-02-26T00:02:14Z DARIO SEVERI 7600 Updade inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Philadelphia | ôfbylding = Philadelphia skyline from south street bridge.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.603.797 <small>2020</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundesstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Pennsylvanien]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Philadelphia''' is ne Stääd in dän amerikoanisken Buundesstoat [[Pennsylvanien]]. Ju Stääd häd 1.603.797 Ienwoonere (2020). [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa‎]] g16ddvyiiuiabkzt5o9s8gkycoimorj 0 8569 117088 107469 2018-06-19T22:25:58Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Phoenix (Arizona) | ôfbylding = Downtown Phoenix Aerial Looking Northeast.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.445.632 <small>(2010)</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundesstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Arizona]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Phoenix (Arizona)''' is ne Stääd in dän amerikoanisken Buundesstoat [[Arizona]]. Ju Stääd häd 1.445.632 Ienwoonere (2010). [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa]] rgo3ad09wvrpxsifwm6wydcd7thukcv 0 8570 117107 107470 2018-06-19T23:07:07Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = San Antonio | ôfbylding = Downtown-san-antonio.jpeg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.327.407 <small>Buundesstoat | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundesstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Texas]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''San Antonio''' is ne Stääd in dän amerikoanisken Buundesstoat [[Texas]]. Ju Stääd häd 1.327.407 Ienwoonere (2010). [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa‎]] r57z7vi7gz7ep7y27qsc0ooqz25gkej 0 8571 117108 107471 2018-06-19T23:07:38Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = San Diego | ôfbylding = SANO1 015.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.307.402 <small>(2010)</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundesstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Kalifornien]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''San Diego''' is ne Stääd in dän amerikoanisken Buundesstoat [[Kalifornien]]. Ju Stääd häd 1.307.402 Ienwoonere (2010). [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa‎]] pu7dosq2g7jy0e2ffdwucwhla699jrl 0 8572 117096 107472 2018-06-19T22:45:29Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Jacksonville | ôfbylding = Acosta Bridge from Warren Bridge.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 821.784 <small>(2010)</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundesstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Florida]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Jacksonville''' is ne Stääd in dän amerikoanisken Buundesstoat [[Florida]]. Ju Stääd häd 821.784 Ienwoonere (2010). [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa‎]] e8qof2ekhbzls34iyfksyih6jtq4j3u 0 8573 117092 107473 2018-06-19T22:43:07Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Indianapolis | ôfbylding = DT INDY 10-03-2010 JASSSMIT.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 820.445 <small>(2010)</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundesstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Indiana]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Indianapolis''' is ne Stääd in dän amerikoanisken Buundesstoat [[Indiana]]. Ju Stääd häd 820.445 Ienwoonere (2010). [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa‎]] p8s4zkpy6fw7yeccs2v7kp1poon8das 0 8574 120565 120554 2022-02-25T23:58:36Z DARIO SEVERI 7600 Updade inf. from wiki (en) wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = San Francisco | ôfbylding = SF From Marin Highlands3.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 873.965 <small>(2020)</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundesstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Kalifornien]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''San Francisco''' is ne Stääd in dän amerikoanisken Buundesstoat [[Kalifornien]]. Ju Stääd häd 873.965 Ienwoonere (2020). [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa‎]] 4ol0bbntcc6zvx5zotlwnbpcidm7zq7 0 8575 121859 117084 2023-01-07T09:35:43Z Dandelo 10173 https://www.austintexas.gov/department/mayor-1 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Austin | ôfbylding = Austin Texas Lake Front.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 790.390 <small>(2010)</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundesstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Texas]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = Kirk Watson | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Austin''' is ne Stääd in dän amerikoanisken Buundesstoat Texas. Ju Stääd häd 790.390 Ienwoonere (2010). [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa]] qps25ku5dte2wui8bvu8irjqplpl8o7 0 8576 117095 107476 2018-06-19T22:44:42Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Columbus (Ohio) | ôfbylding = Downtown Columbus OH.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 787.033 <small>(2010)</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundesstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ohio]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Columbus (Ohio)''' is ne Stääd in dän amerikoanisken Buundesstoat [[Ohio]]. Ju Stääd häd 787.033 Ienwoonere (2010). [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa‎]] la9sbarna3py6aqfp3hi0lwi25ho4ml 0 8577 117110 107477 2018-06-19T23:09:31Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Fort Worth | ôfbylding = FortWorthTexasSkylineW.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 741.206 <small>(2010)</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundesstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Texas]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Fort Worth''' is ne Stääd in dän amerikoanisken Buundesstoat [[Texas]]. Ju Stääd häd 741.206 Ienwoonere (2010). [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa‎]] 6zvy3h7q1du6t6uxw61rqg0og98xlyx 0 8578 119926 119923 2021-07-23T11:01:15Z Wolverène 5883 + wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Charlotte (North Carolina) | ôfbylding = Stormy Charlotte.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 731.424 <small>(2010)</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundesstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[North Carolina]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Charlotte''' is ne Stääd in dän [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|amerikoanisken]] Buundesstoat [[North Carolina]]. Ju Stääd häd 731.424 Ienwoonere (2010). [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa]] fnug8ns2y3blc8a6nnpduz16i8at2zy 0 8579 117094 108822 2018-06-19T22:44:11Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Detroit | ôfbylding = DetroitSkyline.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 713.777 <small>(2010)</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundesstoat | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Michigan]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = }} '''Detroit''' is ne Stääd in dän amerikoanisken Buundesstoat [[Michigan]]. Ju Stääd häd 713.777 Ienwoonere (2010). [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa‎]] 9qh4fpcz7mkvbn8sefkomzdo0u1dogs 10 8580 107481 2013-07-13T18:50:46Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Ynfoboks generyk | bgcolor = #B0C4DE | kop = {{{namme|}}} | image = {{{ôfbylding|}}} | caption = {{{ôfbyldingstekst|}}} | imagewidth = {{{ôfbylding…“ wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks generyk | bgcolor = #B0C4DE | kop = {{{namme|}}} | image = {{{ôfbylding|}}} | caption = {{{ôfbyldingstekst|}}} | imagewidth = {{{ôfbyldingsbreedte|}}} | kop1 = Statistieke | head1_1 = Ienwoonertaal | item1_1 = {{{ynwennertal|}}} | head1_2 = Fläche | item1_2 = {{{oerflak|}}} | head1_3 = Befoulkengstichte | item1_3 = {{{befolkingstichtens|}}} | kop2 = Politik | head2_1 = Lound | item2_1 = {{{lân|}}} | head2_2 = {{{bestjoerlike ienheid 1|}}} | item2_2 = {{{namme bestjoerlike ienheid 1|}}} }} 5ragyh0tkw34t6cy5k7tc4dwyuhrvfv 0 8581 117190 107482 2018-06-23T01:03:42Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Alabama | ôfbylding = Flag of Alabama.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 4.802.740 | oerflak = 135.765 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Alabama''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 4.802.740 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] is13w5vxj4h4ju32uzfcdkaxblv8e1w 0 8582 117193 107483 2018-06-23T01:06:04Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Arkansas | ôfbylding = Flag of Arkansas.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 2.937.979 | oerflak = 137.732 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Arkansas''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 2.937.979 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] s31nb5t12fdkwol0jxrw4xico12rzfm 0 8583 117117 107484 2018-06-19T23:24:59Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Colorado | ôfbylding = Flag of California.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 5.116.769 | oerflak = 269.601 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Colorado''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 5.116.769 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 9jzw82g2rf7f0sm3cat7z4tmzrkeggb 0 8584 117118 109206 2018-06-19T23:25:25Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Connecticut | ôfbylding = Flag of Connecticut.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 3.580.709 | oerflak = 14.357 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Connecticut''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 3.580.709 Ienwoonere (2011). <gallery perrow="5"> Image:Downtown Greenwich Connecticut.jpg Image:Saybrook breakwater light.jpg Image:Main Street, Hartford CT.jpg </gallery> [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] rdtes55npjxhzxo0685ncmur2iodkab 0 8585 120574 117147 2022-02-27T00:05:09Z Faolin42 3518 different image wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Delaware | ôfbylding = Flag of Connecticut.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 907.135 | oerflak = 6.447 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Delaware''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 907.135 Ienwoonere (2011). <gallery perrow="5"> Image:Lewes Outer Harbor.JPG Image:Dover Delaware.jpg Image:Old Delaware State House 1.jpg </gallery> [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] p604m1yadwmle3ekag0a71klvgdp9rv 0 8586 121866 121865 2023-01-11T00:06:50Z 173.184.132.32 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Florida | ôfbylding = Flag of Florida.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 19.057.542 | oerflak = 170.304 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Florida''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 19.057.542 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa‎]] mctif0hfefwrxgmtgqk038jw9ioyuyt 0 8587 117141 109210 2018-06-20T23:05:00Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Georgia | ôfbylding = Flag of Florida.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 9.815.210 | oerflak = 153.909 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Georgia''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 9.815.210 Ienwoonere (2011). <gallery perrow="5"> Image:Buckhead Church, Buckhead GA.jpg Image:Georgia Aquarium Jan 2006.jpg Image:GA Tybee Island Fort Screven HD lighthouse03.jpg </gallery> [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] d5zcqyd71bfjlct8zye20r71wkrejvk 0 8588 117090 113033 2018-06-19T22:40:44Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Hawaii | ôfbylding = Flag of Georgia (U.S. state).svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.374.810 | oerflak = 28.311 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Hawaii''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 1.374.810 Ienwoonere (2011). == Kiekje uk deer == * [[Hawaiiske Sproake]] [[Kategorie:Hawaii| ]] 7c8vk6xqndc9zaw0jxvb7z91gdf3da7 0 8589 117140 107490 2018-06-20T22:41:42Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Idaho | ôfbylding = Flag of Hawaii.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.584.985 | oerflak = 216.446 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Idaho''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 1.584.985 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa‎]] nl7ixr9ia19wd32nr39iklzpilczzda 0 8590 120689 117142 2022-03-04T23:45:12Z Faolin42 3518 Chicago Skyline (44713240565).jpg wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Illinois | ôfbylding = Flag of Idaho.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 12.869.257 | oerflak = 149.998 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Illinois''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 12.869.257 Ienwoonere (2011). <gallery perrow="5"> Bielde:Chicago Skyline (44713240565).jpg Bielde:Airtight Bridge.jpg Bielde:Downtown Springfield.JPG </gallery> [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] s5jpoayjwcbmx8y5wxq10m6qd8q1f3y 0 8591 117148 107492 2018-06-20T23:09:27Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Indiana | ôfbylding = Flag of Illinois.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 6.516.922 | oerflak = 94.321 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Indiana''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 6.516.922 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] ngm1uc3e117uv051xa1kqlb3l6imtj8 0 8592 117143 107493 2018-06-20T23:05:51Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Iowa | ôfbylding = Flag of Indiana.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 3.062.309 | oerflak = 145.743 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Iowa''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 3.062.309 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 5i6s88pmjfhj7mdn65br2vk8gwd2hyr 0 8593 117149 107743 2018-06-20T23:10:15Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Kalifornien | ôfbylding = Flag of California.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 37.691.912 | oerflak = 423.970 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Kalifornien''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 37.691.912 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 64orqc8oefk0ttk7r4bl882jnfvu4oz 0 8594 117150 107495 2018-06-20T23:10:35Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Kansas | ôfbylding = Flag of Kansas.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 2.871.238 | oerflak = 213.096 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Kansas''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 2.871.238 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] ry7ogaf1pyysa65ytc8ke3b1bjs5ddd 0 8595 117152 107496 2018-06-20T23:11:42Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Kentucky | ôfbylding = Flag of Kentucky.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 4.369.356 | oerflak = 104.659 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Kentucky''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 4.369.356 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] n1xiq7d30v0ei4x15irq8xtrg6kb9ov 0 8596 117171 107497 2018-06-23T00:53:32Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Maryland | ôfbylding = Flag of Maryland.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 5.828.289 | oerflak = 32.133 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Maryland''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 5.828.289 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] ibwdbjjlowc4xr015ro2cjh0jjwxiux 0 8597 119934 117172 2021-07-31T23:44:31Z Faolin42 3518 USS Constitution salutes Bataan 2005.jpg wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Massachusetts | ôfbylding = Flag of Massachusetts.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 6.587.536 | oerflak = 27.336 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Massachusetts''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 6.587.536 Ienwoonere (2011). <gallery perrow="5"> Bielde:USS Constitution salutes Bataan 2005.jpg Bielde:USA 09562 Boston Luca Galuzzi 2007.jpg Bielde:Gay Head Light - USA MA.jpg </gallery> [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 7ls1eh1xy1vo8mqk7yj06vh29sz5m4t 0 8598 117145 107499 2018-06-20T23:06:36Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Michigan | ôfbylding = Flag of Michigan.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 9.876.187 | oerflak = 250.494 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Michigan''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 9.876.187 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] fmcozbbqypoldnyl94suibtvtivpo63 0 8599 117173 107500 2018-06-23T00:54:10Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Minnesota | ôfbylding = Flag of Minnesota.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 5.344.861 | oerflak = 225.171 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Minnesota''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 5.344.861 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] dzaem8x8epqkbtdb70qh2amui5iwbgm 0 8600 117188 107501 2018-06-23T01:00:02Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Mississippi | ôfbylding = Flag of Mississippi.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 2.978.512 | oerflak = 125.434 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Mississippi''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 2.978.512 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 6qobbmoy6388q6uh5gzx0j7ghrgcyl4 0 8601 117176 107502 2018-06-23T00:55:04Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Montana | ôfbylding = Flag of Montana.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 998.199 | oerflak = 380.838 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Montana''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 998.199 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 8mjhcc5x8nj6q8y3jo3elbr7swk44r0 0 8602 117139 107503 2018-06-20T22:41:15Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Nebraska | ôfbylding = Flag of Nebraska.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.842.641 | oerflak = 200.345 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Nebraska''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 1.842.641 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa‎]] c3xcf9mtvk9cbk3w15qp734i7m8096p 0 8603 119155 117126 2020-05-19T08:01:45Z 24.251.25.227 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Nevada | ôfbylding = Flag of Nevada.svg | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 2.723.322 | oerflak = 286.351 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Nevada''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 2.723.322 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa‎]] lz1ctmpw21ygqgbq2m5pf8pq6xgx3fb 0 8604 117160 107525 2018-06-23T00:27:34Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = New Jersey | ôfbylding = Flag of New Hampshire.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 8.821.155 | oerflak = 24.216 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''New Jersey''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 8.821.155 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 0w57od0zzupeha4wd9f3a4qi6patep3 0 8605 117179 107506 2018-06-23T00:56:12Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = New Hampshire | ôfbylding = Flag of New Jersey.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.318.194 | oerflak = 22.588 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''New Hampshire''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 1.318.194 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 84ds80gh5yy20nll5d6hfgh78y50df0 0 8606 117156 109312 2018-06-23T00:24:01Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = New Mexico | ôfbylding = Flag of New Mexico.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 2.082.224 | oerflak = 314.915 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''New Mexico''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 2.082.224 Ienwoonere (2011). <gallery perrow="5"> Image:Chaco Canyon Chetro Ketl great kiva plaza NPS.jpg Image:Acoma Pueblo Sky City 2.jpg Image:Ruins of original church, Taos Pueblo New Mexico.jpg </gallery> [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 5khsnuewwpae42v89isp8fg3il02qkm 0 8607 117157 107508 2018-06-23T00:24:21Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = North Carolina | ôfbylding = Flag of North Carolina.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 9.656.401 | oerflak = 139.389 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''North Carolina''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 9.656.401 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 12j5yripjxbh0yae6zwh9v4ogquw91m 0 8608 117181 107509 2018-06-23T00:57:08Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = North Dakota | ôfbylding = Flag of North Dakota.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 683.932 | oerflak = 183.112 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''North Dakota''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 683.932 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 7xw6oxz4azg8ljmmtigfpcy71zr6uh0 0 8609 117182 107510 2018-06-23T00:57:27Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Oklahoma | ôfbylding = Flag of Oklahoma.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 3.791.508 | oerflak = 181.035 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Oklahoma''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 3.791.508 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 6109c8bj83usux8pb2h5a9c5pj3wx96 0 8610 117183 107511 2018-06-23T00:57:44Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Oregon | ôfbylding = Flag of Oregon.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 3.871.859 | oerflak = 254.805 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Oregon''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 3.871.859 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] phebrs5qax01gq0vsmkbbjiq3023sjd 0 8611 117345 114577 2018-07-20T13:21:20Z Heinz 88 Weiterleitungsziel von [[Pensilvanien]] nach [[Pennsylvanien]] geändert wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pennsylvanien]] 7vje0bdii1v9rqoys27k674ucao5cjd 0 8612 117177 109277 2018-06-23T00:55:32Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Rhode Island | ôfbylding = Flag of Rhode Island.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.051.302 | oerflak = 4.002 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Rhode Island''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 1.051.302 Ienwoonere (2011). <gallery perrow="5"> Bielde:J29upwind.jpg Bielde:RISD auditorium.jpg Bielde:Masonic Temple, Providence RI.jpg </gallery> [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] i0brnpo4mueu9gs8pzuhifw5nrnnw2g 0 8613 117184 107514 2018-06-23T00:58:07Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = South Carolina | ôfbylding = Flag of South Carolina.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 4.679.230 | oerflak = 82.932 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''South Carolina''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 4.679.230 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] k73qdmbdxbnszfjkd1ods1ep3l0r29h 0 8614 117185 107515 2018-06-23T00:58:26Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = South Dakota | ôfbylding = Flag of South Dakota.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 824.082 | oerflak = 199.731 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''South Dakota''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 824.082 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] tqdoo03kmw1l94qv9yhcbtoykscuh8k 0 8615 120703 117180 2022-03-18T15:44:00Z Faolin42 3518 Fall Creek Falls.jpg wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Tennessee | ôfbylding = Flag of Tennessee.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 6.403.353 | oerflak = 109.151 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Tennessee''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 6.403.353 Ienwoonere (2011). <gallery perrow="5"> Bielde:South Main Street Historic District 2010-09-19 Memphis TN 01.jpg Bielde:Tennessee Bicentennial Mall - carillon pillars.jpg Bielde:Fall Creek Falls.jpg </gallery> [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] otkej6bja8er48m71ngwxw4i946su8j 0 8616 117175 107517 2018-06-23T00:54:45Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Texas | ôfbylding = Flag of Texas.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 25.674.681 | oerflak = 695.621 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Texas''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 25.674.681 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] s1r83mvaosh6z6ycz48pqrvtcs9nvan 0 8617 117144 113973 2018-06-20T23:06:14Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Vermont | ôfbylding = Flag of Vermont.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 626.431 | oerflak = 24.901 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Vermont''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 626.431 Ienwoonere (2011). <gallery perrow="5"> Bielde:Burke from Lyndonville.jpg Bielde:Burlington, Vermont.jpg Bielde:Bartonsville Covered Bridge.jpg </gallery> [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 2544l4cnyk6l01xmp571taac29ftonn 0 8618 117146 107519 2018-06-20T23:06:56Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Virginia | ôfbylding = Flag of Virginia.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 8.096.604 | oerflak = 110.785 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Virginia''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 8.096.604 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] s8bok5vato8br25k9it8ujkmejdc17l 0 8619 117123 107520 2018-06-20T01:22:17Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Washington | ôfbylding = Flag of Washington.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 6.830.038 | oerflak = 184.665 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Washington''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 6.830.038 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa‎]] 5xwohx3i8j7kwig2abor4vivxa0tjyp 0 8620 117178 107521 2018-06-23T00:55:52Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = West Virginia | ôfbylding = Flag of West Virginia.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.855.364 | oerflak = 62.755 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''West Virginia''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 1.855.364 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] l7awv3dyz0g6pehnwhp7dr62uy645sw 0 8621 117187 107522 2018-06-23T00:59:37Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Wisconsin | ôfbylding = Flag of Wisconsin.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 5.711.767 | oerflak = 169.639 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Wisconsin''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 5.711.767 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] m1d33xywqxe1io6swonythsilidtlu7 0 8622 117174 107523 2018-06-23T00:54:27Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Wyoming | ôfbylding = Flag of Wyoming.svg | ôfbyldingsbreedte = 150px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 568.158 | oerflak = 253.336 km² | lân = [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] }} '''Wyoming''' is n Buundesstoat in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Die Buundesstoat häd 568.158 Ienwoonere (2011). [[Kategorie:Buundesstoat fon do Fereende Stoaten fon Amerikoa]] et31sw9591q1i3lqe60vhwzxcz4eg8m 0 8623 107526 2013-07-13T19:04:02Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob Seite [[New]] nach [[New Jersey]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[New Jersey]] gvjqx8zsuwhskmps8j4zj3pzy648a52 0 8624 107545 2013-07-15T10:18:34Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Wirtskaft]] nach [[Wirtskup]]: Beeter Seeltersk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wirtskup]] pntkftqvgpk7owwlxtre7p7427drc3s 14 8625 107558 2013-07-15T10:59:29Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Disse Kategorie is foar aal Artikkele, doo dät Fäk '''Wirtskup''' behondelje. [[Kategorie:Kultuur]]“ wikitext text/x-wiki Disse Kategorie is foar aal Artikkele, doo dät Fäk '''Wirtskup''' behondelje. [[Kategorie:Kultuur]] 7ghdkzqqld1upk1ga6rrqxmtj2znfiv 14 8626 107559 2013-07-15T11:00:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Wirtskup]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Kategorie:Wirtskup]] 6e2033kq6g4fwc60jevwm5zutbwko9p 14 8627 107560 2013-07-15T11:00:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Wirtskup]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Kategorie:Wirtskup]] 6e2033kq6g4fwc60jevwm5zutbwko9p 14 8628 107561 2013-07-15T11:01:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Wirtskup]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Kategorie:Wirtskup]] 6e2033kq6g4fwc60jevwm5zutbwko9p 0 8629 107563 2013-07-15T11:02:47Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Loundwirtskaft]] nach [[Buuräi]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung: Dät is dät oolde Seelter Woud. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Buuräi]] 321thwvyauy4csipexg8d94n5r67m5g 0 8630 110295 109635 2014-12-14T13:00:29Z Heinz 88 /* Geböärnisse */ wikitext text/x-wiki Die '''tweelfte Juli''' is die 193. Dai fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] (blw. die 194. Dai in Skaltjiere), somäd blieuwe noch 172 Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Geböärnisse == * [[1806]]: Ap Initsjative fon Napoleon unnerteekenje säkstien Soande fon düütske Rieksfüürsten ju [[Rhienbuundakte]] un gruundje so dän [[Rhienbuund]]. * [[1979]]: Do Bierichstiegere [[Reinhold Messner]] un [[Michael Dacher]] roakje sunner Suurstof-Reewen dän Top fon dän twäidhoochste Bierich fon ju Waareld, dät is die [[K2 (Bierich)|K2]] in't [[Karakorum]]. * [[2006]]: In dät Naie Aaste begint die [[Libanonkriech (2006)|Libanonkriech]]. == Stuurwen == *[[1536]] - [[Desiderius Erasmus]] fon Rotterdam, Humanist, Philosoph un Skrieuwer. [[Kategorie:Juli]] tvq3epmrjdhwex04jy0jzy8t97ypppz 0 8631 122082 122038 2023-02-23T15:56:02Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki Die '''soogentienste Juli''' is die 198. Dai fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] (blw. die 199. in Skaltjiere), wiermäd noch 167 Deege in dät Jier uurich blieuwe. == Foarfaale == * [[1791]]: [[Massaker ap dät Marsfäild]]: Ätter aan Skoat ap dän Uppermon fon ju frantsööske Nasjonoalgarde, [[Marie-Joseph Motier, Marquis de La Fayette|Lafayette]], oanterje in Paris sien Suldoaten mäd een Juunfjuur in ju Moanskenmasse, ju keemen is, uum een republikoanske Petitsjoon tou unnerskrieuwen. * [[1902]]: Aan meen-[[Armeniere|armenisken]] Kongress in [[Brussel]] ropt do [[Europa|europäiske]] Machte deer tou ap, do armeniske Kristen foar do [[Turken|turske]] Muslime tou skuulen. * [[1918]]: In [[Sowjet-Ruslound]] wäd ju Foamielje fon dän foarmoaligen Zar doodskeeten. * [[1932]]: Bie dän [[Altonaer Bloudsundai]], een Skjooteräi twiske Kommunisten, Nasjonoalsosjoalisten un do Dreguunere, stierwe aachtien Ljuude un twohundetfieuwuntachentich wäid seerd. * [[2000]]: [[Baschar al-Assad]] wäd as Präsident fon [[Syrien]] fereediged. Hie kricht dät Boantje in Ätterfoulge fon sin Foar, die dät Lound fon 1970 bit tou sin Dood diktoatoorisk regierd hiede. Ju Köär is wäil nit fräi weesen. == Tou Waareld keemen == *[[1954]]: [[Angela Merkel]], ju oachsde Buundeskanslerske fon ju Buundesrepublik Düütsklound. == Stuurwen == * [[1793]]: Waigjuchtenge fon [[Carlotte Corday]], fratsööske Oadelige un Möärenderinne fon dän Revolutsjoons-Politiker [[Jean Paul Marat]] * [[2020]]: [[Zenon Grocholewski]], poolsken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[2021]]: [[Claudine Hermann]], frantsööske Physikerske [[Kategorie:Juli]] lh1nteklqs30sbnc8rv0mktsicxrb2g 0 8632 118735 115678 2020-01-24T15:39:14Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''twintichste Juli''' is die 201. Dai fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] (blw. in Skaltjiere die 202.) wiermäd noch 164 Deege blieuwe bit tou dät Jierseende tou. == Skjonisse == * [[1810]]: Ju kolumbioanske Uunouhongegaids-Bewäägenge ropt in [[Bogotá]] ju [[Eerste Republik Kolumbien]] uut. Deertou heerde nit bloot, wät däälich [[Kolumbien]] is, man uk [[Venezuela]], [[Ecuador]] un [[Panama]]. * [[1866]]: [[Seeslacht fon Lissa]]: Ju aastriekiske Flotte roaket ju Uurwinnenge uur ju italieenske. * [[1905]]: In [[Düütsk Aastafrikoa]] begint die [[Maji-Maji-Apstound]], an dän sowät twintich Foulksstomme meemoakje. * [[1932]]: Eerst-Bestiegenge fon dän hoochste, suudelke Top fon dän Bierich [[Waskaran]] in do [[Anden]] fon [[Peru]] truch een düütsk-aastriekiske Monskup unner ju Fierenge fon [[Philipp Borchers]]. Ieuwenske Borchers roakeden [[Erwin Schneider (Bierichstieger)|Erwin Schneider]], [[Wilhelm Bernard]], [[Hermann Hoerlin]] un [[Erwin Hein]] dän Top. *[[1944]]: Uum [[Adolf Hitler]] tou doodjen un [[Nazidüütsklound]] een Eende tou moakjen, lät [[Claus Schenk Graf von Stauffenberg]] een Bumbe in ju "[[Wolfsschanze]]" hoochgunge. Dät slumpet nit un von Stauffenberg wäd aan Dai leeter waigjuchted. * [[1969]]: Do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Amerikoanere]] loundje as eerste Moanskene mäd ju [[Apollo 11]]-Mission ap ju [[Moune]]. == Stuurwen == * [[2019]]: [[Margaretha Grosser]], seelterske Skrieuwerske un Uursätterske [[Kategorie:Juli]] 02ixo67snq9rszk9994i6ubnmh75src 0 8633 122063 116647 2023-02-23T15:02:37Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''twountwintichste Juli''' is die 203. blw. in Skaltjiere die 204. Dai fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] wiermäd noch 162 Deege fon dät Jier uurich blieuwe. == Skjonisse == * [[1594]]: Ju Stääd [[Groningen]] rakt tou juun do Troppen fon ju [[Republik fon do Soogen Fereende Provinsen|Niederloundske Republik]], mäd ju Stääd kuume noch masse moor Rebätte in dät Noude deer bietou. * [[1995]]: Die eerste oaine [[Drieuwwoain VT98]] fon ju [[Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound]] (MAS) häd sien "Jungfernfahrt". * [[2021]]: In ju [[Kandahar (Provins)|Provins Kandahar]] in [[Afghanistan]] wäide moor as 100 Sivilisten doodskeeten, Däidere sunt fermoudelk do [[Taliban]]. == Tou Waareld keemen == * [[1882]]: [[Edward Hopper]], aan [[Moalerkunst|Moaler]] uut do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. * [[1887]]: [[Gustav Hertz]], düütsken [[Physik]]er un [[Nobelpries]]-Dreeger == Stuurwen == * [[1826]]: [[Giuseppe Piazzi]], italieensken katoolsken Pestoor, Astronom un Mathematiker [[Kategorie:Juli]] fbws4z8tb3ed8gr6gwllosmmyiyiewa 0 8634 107616 107577 2013-07-22T07:38:03Z Ekwall1990 3909 Fäärelaited ätter [[Museumsiersenboan Ammerlound-Bäärsel-Seelterlound]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Museumsiersenboan Ammerlound-Bäärsel-Seelterlound]] 3qt7kqub17lat0b2vupqvnef9dww8zl 0 8635 109257 107610 2014-05-13T08:29:07Z OctraBot 5053 Interlanguage links have automatically migrated to Wikidata at [[d:Q350082]]. wikitext text/x-wiki Ju Oukuutenge '''MAS''' stoant biespilswiese foar... * [[Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound]] * [[Malaysia Airlines]] (aan Fljooger-Bedrieuw uut [[Malaysia]]) * [[Museum aan de Stroom]] (een [[Museum]] in ju [[Belgien|belgiske]] Stääd [[Antwerpen]]) {{Begriepskloorenge}} b0xepsnei3eussucgl91es6od6jjlnc 0 8636 107618 107579 2013-07-22T07:42:25Z Ekwall1990 3909 Fäärelaited ätter [[Museumsiersenboan Ammerlound-Bäärsel-Seelterlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Museumsiersenboan Ammerlound-Bäärsel-Seelterlound]] 1vbmfxq8p6dzkes8a6kt2gcwbe7872f 0 8637 118281 118147 2019-04-13T15:31:08Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki Die '''trüütichste Juli''' is die 211. Dai fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] (die 212. in Skaltjiere) somäd blieuwe noch 154 Deege bit tou dät Jierseende tou. == Foarfaale == * [[762]]: Gruundenge fon [[Bagdad]]. * [[1792]]: Een Fräiwilligenbataillon uut [[Marselha]] (oksitoansk, frantsöösk: Marseille) lukt in [[Paris]] ien un sjungt foar dät eerste Moal ju [[Marseillaise]], ju tou een Striedläid fon ju Revulutsjoon wäd. * [[1847]]: Mäd een eerste Revolte begint ap dät Hoolichailound [[Yucatán]] ([[Mexiko]]) die [[Kastenkriech]], aan Apstound fon [[Maya]]-Indioanere, do dän [[Synkretismus|synkretistisken]] Kult fon dät [[Baalend Kjuus|Baalende Kjuus]] bedreeuwen, juun do spoansk-stommige beetere Ljuude. * [[1914]]: Tsoar [[Nikolaus II.]] fon Ruslound befält ju Generoalmobilmoakenge, uum do Serben juun [[Aastriek-Ungarn]] un [[Düütsk Kaiserriek|Düütsklound]] tou hälpen (kiek: [[Panslawismus]]). Mäd Ruslound is Frankriek ferbuunded, foar dät nu die Buundnis-Faal jält. * [[2000]]: Tou dät duusendjierige Jubiläum fon dät eerste Apgjuchten fon aan Säärkenbau in [[Ieslound]] skoankt [[Norwegen]] Ieslound ju [[Stäfsäärke Heimaey]], aan Näibau, die sik oun ju histooriske [[Stäfsäärke Haltdalen]] orientiert. Ju näie holtene Säärke wäd ap dät litje Ailound [[Heimaey]] apstoald. == Stuurwen == * [[1898]]: [[Otto von Bismarck]], [[Düütsklound|düütsken]] Stoatsmon. * [[2003]]: [[Steve Hislop]], britisken Motorrääd-Sportler * [[2003]]: [[Alicia Lourteig]], argentienske Botoanikerske [[Kategorie:Juli]] tibcx8epk6rokh0cyekxu0bhbzwsa0z 0 8638 108754 108324 2014-01-16T18:56:53Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q245117]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Memphis Ptah 112004.jpg|thumb|right|300px|Ooldägyptisk Reliäf]] Een '''Reliäf''' ''(in düütske Skrieuwwiese '''Relief''')'' is in ju Bieldehaueräi, wan aan Bieldehauer uut aan (maast bolde lieken) Bäätergruund wät ruut wierket, man dät neen Frästoundende [[Plastik (Kunst)|Plastik]] af [[Skulptuur]] wäd. Oafter is dät dan noch een bitje platter un nit so tjodimensjonoal as in äächt, sodät dät Reliäf aan fljootenden Uurgong twiske ju twodimensjonoale Moalerkunst un ju tjodimensjonoale Bieldehaueräi muugelk moaket. Wäkke gunge moor in ju platte, un wäkke moor in ju tjodimensjonoale Gjuchte. {{BieldendeKunstStump-links}} [[Kategorie:Bieldehaueräi]] l17dt7d3copi4wqxli677qd09vvy28w 0 8639 107599 2013-07-19T12:36:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Reliäf]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Reliäf]] stm18i5efgn5tw5t9vo382o7ykcabl4 0 8640 107615 2013-07-22T07:35:59Z Ekwall1990 3909 Ekwall1990 verschob Seite [[Museumsiersenboan Ammerlound-Seelterlound]] nach [[Museumsiersenboan Ammerlound-Bäärsel-Seelterlound]]: MABS wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Museumsiersenboan Ammerlound-Bäärsel-Seelterlound]] 3qt7kqub17lat0b2vupqvnef9dww8zl 0 8641 107625 2013-07-24T11:45:55Z Bernd 1291 Bernd verschob Seite [[Oachtjeboom (P. domestica subsp. domestica)]] nach [[Oachteboom]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Oachteboom]] r6cj870ptm6g3utwi1sg41f1hphw033 0 8644 107635 2013-07-25T12:00:49Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Oachtjeboom]] nach [[Oachteboom]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung: Daach gjucht wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Oachteboom]] r6cj870ptm6g3utwi1sg41f1hphw033 0 8645 107644 2013-07-28T12:46:13Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Johanniterkommende Boukeläsk]] nach [[Johanniterkommende Boukelisk]]: Ap ju Diskussionssiede wude ju gjuchte Bemäärkenge ouroat, dät dät "Iesk" hat. Iek meene, mongs uk wäil "Isk". wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Johanniterkommende Boukelisk]] 4g06nga79ddy9pbfiv7t3s3uj0om97n 0 8647 107648 107647 2013-07-28T12:47:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Johanniterkommende Boukelisk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Johanniterkommende Boukelisk]] 77clm7quembseorq8giq5pnokqpa0qc 0 8648 107653 2013-07-28T12:54:38Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Boukeläsk]] nach [[Boukelisk]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Boukelisk]] 23gn69ctitixlw7z871efvrryluj9en 0 8650 107657 107656 2013-07-28T12:55:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boukelisk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boukelisk]] te9ioul7g9nh11nxm81t4tzu5aeemi3 0 8651 107661 2013-07-30T11:42:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kjuusbäie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kjuusbäie]] bcmwm0hk85y748ci1o3aj6h79b2qrs9 0 8652 107663 107662 2013-07-30T11:43:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kjuusbäie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kjuusbäie]] bcmwm0hk85y748ci1o3aj6h79b2qrs9 0 8653 107664 2013-07-30T11:43:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kjuusbäie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kjuusbäie]] bcmwm0hk85y748ci1o3aj6h79b2qrs9 0 8654 107666 2013-07-30T11:46:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kjuusbäie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kjuusbäie]] bcmwm0hk85y748ci1o3aj6h79b2qrs9 0 8655 107667 2013-07-30T11:46:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kjuusbäie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kjuusbäie]] bcmwm0hk85y748ci1o3aj6h79b2qrs9 0 8656 107669 107668 2013-07-30T11:47:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kjuusbäie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kjuusbäie]] bcmwm0hk85y748ci1o3aj6h79b2qrs9 0 8657 107672 2013-07-30T11:53:54Z Heinz 88 Heinz verschob Seite [[Säntjansbäie]] nach [[Säntjansbäien]]: Moortaal, uumdät dät aan Sleek mäd moorere Oarde is. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Säntjansbäien]] k08fidj8iv1ygxlauac6bs05kgz0hrl 0 8659 122786 120685 2023-08-18T17:08:19Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rembrandt Self Portrait with Two Circles.jpg|thumb|right|250px|Säärm-Oubieldenge fon 1655]] '''Rembrandt Harmenszoon van Rijn''' (* [[15. Juli]] [[1606]] in [[Leiden]]; † [[4. Oktober]] [[1669]] in [[Amsterdam]]; bekoand unner sin Foarnoome '''''Rembrandt''''') waas aan wichtigen Fertreeder fon ju [[hollound]]ske [[Moalerkunst]] in dän [[Barock]]. Ieuwenske dät Moaljen [[Teekenge|teekende]] un [[Pränt (Kunst)|präntede]] hie uk. Ruum kricht hie foarallen foar sin määsterhoaftige Uumgong mäd Ljoacht un Tjuustergaid. Rembrandt häd ful Skoulkere häiwed, do in sien Wierksteede meemoaked häbe, sodät me bloot sowät 350 Skilleroatsjen seeker dän Määster touoardenje kon, wilst moor as ju sälge Toal fon Bielden uut sien Wierksteede wildääge fon Skoulkere moaked wude. == Biespil-Wierke == <gallery> P1150002 Cognacq-Jay Rembrandt anesse de Balaam rwk.jpg|Bileam un ju Ieselmääre ([[1626]]) Rembrandt - The Anatomy Lesson of Dr Nicolaes Tulp.jpg|Ju Anatomie-Läkse fon Dokter Tulp ([[1632]]) Rembrandt van Rijn-De Nachtwacht-1642.jpg|Snoachelk Skillerjen ([[1642]]) Rembrandt - De Poolse ruiter, c.1655 (Frick Collection).jpg|Die poolske Rieder ([[1655]]) </gallery> {{SORTIERUNG:Rijn}} [[Kategorie:Barock]] [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Ooldniederloundske Moalerkunst]] [[Kategorie:Niederlounder]] 1lfnve9qtuxjgr2l8h8078z4grzcm9l 0 8660 118280 114398 2019-04-13T15:29:44Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''füüftienste Juli''' is die 196. Dai fon dän [[Gregorioanske Kalänner]] (die 197. in Skaltjiere), somäd blieuwe noch 169 Deege bit tou dät Jierseende tou. == Skjonisse == * [[1099]]: In dän [[Fäärme Kjuustoach]] äroberje do kristelke Troppen ätter een Mound Beleegerenge ju Stääd [[Jerusalem]] un möärenje deer bienaist ju heele Befoulkenge. * [[168]]3: Ju [[Twäide Wiener Turkenbeleegerenge]] begint, ätter dät die Stäädkomandant [[Greeuwe Ernst Rüdiger von Starhemberg]] ju Kapitulatsjoon fon ju Stääd ouliend häd. * [[1937]]: Ap dän Ettersberg bie [[Weimar]] begint die Bedrieuw fon dät [[Konsäntratsjoonsleeger Buchenwald]]. * [[2016]]: In ju [[Turkäi]] fersäike Deele fon dät Militär aan Putsk juun Präsident [[Erdoğan]]. Die Putsk gungt fail, man 290 Moanskene stierwe. == Tou Waareld keemen == * [[1606]]: [[Rembrandt Harmenszoon van Rijn]], [[Barock]]-[[Moalerkunst|Moaler]] uut [[Hollound]] == Stuurwen == * [[2003]]: [[Josef Metternich (Pestoor)|Josef Metternich]], düütsken kathoolsken Pestoor un Dichter [[Kategorie:Juli]] 9aa7qjcnpsgm6lfbw4x9kf5nd4z8mkw 0 8661 114296 114286 2017-06-24T14:51:29Z Ooswesthoesbes 9 Annerenge 114286 fon [[Special:Contributions/88.76.145.125|88.76.145.125]] ([[User talk:88.76.145.125|Diskussion]]) wuude tourääch annerd. wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Stuurwen == * [[4. Oktober]]: [[Rembrandt Harmenszoon van Rijn]], [[hollound]]sken [[Barock]]-[[Moalerkunst|Moaler]]. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] qkzvlm9bbdaxqt5dlvevldqtc96ve4q 0 8662 107765 2013-08-16T14:50:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Rembrandt Harmenszoon van Rijn]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rembrandt Harmenszoon van Rijn]] 00x23k3gx3nceh4oxjh9u5eh8tnr5fz 0 8663 107766 2013-08-16T14:50:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Rembrandt Harmenszoon van Rijn]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rembrandt Harmenszoon van Rijn]] 00x23k3gx3nceh4oxjh9u5eh8tnr5fz 0 8665 107828 107827 2013-08-18T18:36:39Z Stq-recent changes 4685 /* ap do Philippinen */ wikitext text/x-wiki '''San José''' (Spoansk foar '''''Sänt Joosäp''''') beteekent (ieuwenske baldoarich ful Säärken) moorere Ljuude, Ferwaltengseenhaide, Stääde, Täärpe un Meenten: == Ljuude == * [[Mikel San José]] (* [[1989]]), spoansken Foutbaal-Spiedeler == Ferwaltengseenhaide == * [[Municipio San José de Chiquitos]], Loundkring in't [[Departamento Santa Cruz]], [[Bolivien]] * [[Provins San José]], Provins in [[Costa Rica]] * [[Departamento San José]], Departamento in [[Uruguay]] * [[Bistum San Jose in California]], roomsk-kathoolske Diözese in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] == Täärpe, Stääde un Meenten == === in [[Argentinien]] === * [[San José (Almirante Brown)]], Siedelenge in't [[Partido Almirante Brown]], Provins [[Buenos Aires (Argentinske Provins)|Buenos Aires]] * [[San José (Coronel Suárez)]], Siedelenge in't [[Partido Coronel Suárez]], Provins Buenos Aires * [[San José (Lomas de Zamora)]], Siedelenge in't [[Partido Lomas de Zamora]], Provins Buenos Aires * [[Villa San José (Buenos Aires)]], Siedelenge in't [[Partido Pergamino]], Provins Buenos Aires * [[San José (Fray Mamerto Esquiú)]], Siedelenge in't [[Departamento Fray Mamerto Esquiú]], Provins [[Catamarca (Argentinske Provins)|Catamarca]] * [[Puerta de San José]], Meente in't [[Departamento Belén]], Provins Catamarca * [[San José (Santa María)]], Siedelenge in't [[Departamento Santa María]], Provins Catamarca * [[San José Villa]], Siedelenge in't Departamento Santa María, Provins Catamarca * [[San José (Tinogasta)]], Siedelenge in't [[Departamento Tinogasta]], Provins Catamarca * [[San José Banda]], Siedelenge in't Departamento Santa María, Provins Catamarca * [[San José Norte]], Siedelenge in't Departamento Santa María, Provins Catamarca * [[San José (Córdoba)]], Siedelenge in't [[Departamento San Javier]], Provins [[Córdoba (Argentinske Provins)|Córdoba]] * [[San José de la Dormida]], Siedelenge in't [[Departamento Tulumba]], Provins Córdoba * [[San José de Las Salinas]], Siedelenge in't Departamento Tulumba, Provins Córdoba * [[Villa San José (Córdoba)]], Siedelenge in't [[Departamento Punilla]], Provins Córdoba * [[San José (Entre Ríos)]], Siedelenge in't [[Departamento Colón]], Provins [[Entre Ríos (Argentinske Provins)|Entre Ríos]] * [[San José de Feliciano]], Siedeleng in't [[Departamento Feliciano]], Provins Entre Ríos * [[San José (Jujuy)]], Siedelenge in't [[Departamento Yavi]], Provins [[Jujuy (Argentinske Provins)|Jujuy]] * [[Colonia San José (Jujuy)]], Siedelenge in't [[Departamento Tilcara]], Provins Jujuy * [[Colonia San José (La Pampa)]], Siedelenge in't [[Departamento Quemú Quemú]], Provins [[La Pampa (Argentinske Provins)|La Pampa]] * [[Villa San José de Vinchina]], Siedelenge in't [[Departamento Vinchina]], Provins [[La Rioja (Argentinske Provins)|La Rioja]] * [[San José (Guaymallén)]], Stääd in't [[Departamento Guaymallén]], Provins [[Mendoza (Argentinske Provins)|Mendoza]] * [[San José (Lavalle)]], Stääd in't [[Departamento Lavalle]], Provins Mendoza * [[San José (Tupungato)]], Siedelenge in't [[Departamento Tupungato]], Provins Mendoza * [[San José (Misiones)]], een Meente in't [[Departamento Apóstoles]] in ju Provins [[Misiones (Argentinske Provins)|Misiones]] * [[San José del Rincón]], Meente in't [[Departamento La Capital]], Provins [[Santa Fe (Argentinske Provins)|Santa Fe]] * [[Villa San José (Santa Fe)]], Meente in't [[Departamento Castellanos]], Provins Santa Fe * [[Colonia San José (Santa Fe)]], Siedelenge in't [[Departamento Las Colonias]], Provins Santa Fe * [[San José de la Esquina]], Meente in't [[Departamento Caseros]], Provins Santa Fe * [[San José de los Cerrillos]], Siedelenge in't [[Departamento Cerrillos]], Provins [[Salta (Argentinske Provins)|Salta]] * [[San José de Metán]], Siedelenge in't [[Departamento Metán]], Provins Salta * [[San José de Orquera]], Siedelenge in't Departamento Metán, Provins Salta * [[San José de Jáchal]], Stadt im Departamento Jáchal, Provinz [[San Juan (Argentinske Provins)|San Juan]] * [[San José del Boquerón]], Siedelenge in't [[Departamento Copo]], Provins [[Santiago del Estero (Argentinske Provins)|Santiago del Estero]] * [[San José del Morro]], Siedelenge in't [[Departamento General Pedernera]], Provins San Juan * [[San José de la Cocha]], Ort im Departamento La Cocha, Provinz Tucumán * [[San José de Macomitas]], Ort im Departamento Burruyacú, Provins Tucumán === in [[Belize]] === * [[San José (Orange Walk District)]] === in Bolivien === * [[San José (La Guardia)]] lait in't Departamento Santa Cruz * [[San José de Chiquitos]] lait uk in't Departamento Santa Cruz === in [[Chile]] === * [[San José de la Mariquina]] === in [[Costa Rica]] === * [[San José (Costa Rica)]], Haudstääd fon Costa Rica === in [[El Salvador]] === * [[San José (La Unión)]] === in [[Guatemala]] === * [[San José (Petén)]] * [[San José (Escuintla)]] === in [[Kolumbien]] === * [[San José (Boyacá)]] * [[San José (Caldas)]] * [[San José (Guainía)]] * [[San José de Cúcuta]] * [[San José de la Montaña]] * [[San José del Guaviare]] === ap [[Kuba]] === * [[San José de las Lajas]] === in [[Mexiko]] === * [[Barra de San José]] * [[San José del Arco]] * [[San José del Cabo]] === in [[Panama]] === * [[San José de David]] === in [[Paraguay]] === * [[San José de los Arroyos]] * [[San José Obrero]] === ap do [[Philippinen]] === * [[San Jose (Antique)]] in ju Provins [[Antique (Phillipinske Provins)|Antique]] * [[San Jose (Batangas)]] in ju Provins [[Batangas (Phillipinske Provins)|Batangas]] * [[San Jose (Camarines Sur)]] in ju Provins [[Camarines Sur (Phillipinske Provins)|Camarines Sur]] * [[San Jose (Dinagat Islands)]] in ju Provins [[Dinagat Islands (Phillipinske Provins)|Diganat Islands]] * [[San Jose (Negros Oriental)]] in ju Provins [[Negros Oriental (Phillipinske Provins)|Negros Oriental]] * [[San Jose (Northern Samar)]] in ju Provins [[Northern Samar (Phillipinske Provins)|Northern Samar]] * [[San Jose City]] in ju Provins [[Nueva Ecija (Phillipinske Provins)|Nueva Ecija]] * [[San Jose (Occidental Mindoro)]] in ju Provins [[Occidental Mindoro (Phillipinske Provins)|Occidental Mindoro]] * [[San Jose (Romblon)]] in ju Provins [[Romblon (Phillipinske Provins)|Romblon]] * [[San Jose De Buan]] in ju Provins [[Samar (Phillipinske Provins)|Samar]] * [[San Jose (Tarlac)|San Jose]] in ju Provins [[Tarlac (Phillipinske Provins)|Tarlac]] * [[San Jose del Monte City]], in ju Provins [[Bulacan (Phillipinske Provins)|Bulacan]] === in [[Spanien]] === * [[Sant Josep de sa Talaia]], Ibiza * [[San José (Almería)]] * [[Sant Josep de sa Talaia]] * [[San José (Zaragoza)]] * [[San José del Valle]] === in Uruguay === * [[San José de Mayo]] * [[Villa San José]] === in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] === * [[San Jose (Illinois)]] in dän Stoat [[Illinois]] * [[San José (Kalifornien)]] in dän Stoat [[Kalifornien]] * [[San Jose (Texas)]] in dän Stoat [[Texas]] === uurswain === * [[San José (Bierich)]], [[Fjuurbierich]], [[Chile]]/[[Argentinien]] * [[Isla de San José]], [[Panama]] * [[Isla San José (Mexiko)]], [[Mexiko]] * [[Weddell Island]], Malvinas ([[Falklound-Ailounde]]) * [[Golfo San José]], Gulf an dät Hoolichailound Valdés, [[Argentinien]] * [[6216 San Jose]], Asteroid == Kiek uk bie == * [[Bierichwierkuunluk fon San José]] in 2010 {{Begriepskloorenge}} 482edjjg6zheaglowrapraoofxralec 0 8667 107840 107824 2013-08-20T20:21:25Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Illinois]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Illinois]] 7j9k7ugrt57xuof0hs2ngp3brpadpxk 0 8668 107841 107822 2013-08-20T20:21:54Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Texas]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Texas]] cswswtfofytcje5u5rlen43xed7h1az 0 8670 115533 107867 2018-01-10T09:41:12Z Wwikix 8153 /* Fuugelreservoat */ Foar wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd| namme = Lütje Hörn | ôfbylding = Lütje Hörn 2010-07-10.jpg | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1 = [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = Loundkring | namme bestjoerlike ienheid 2 = [[Lier]] (meentefräi) | hichte = 6 m. buppe NN | oerflak = 6,5 Hektar | ynwennertal = 0 | }} [[Bielde:Ostfriesische Inseln (Karte).png|thumb|250px|Koarte fon do [[aastfräiske Ailounde]].]] '''Lütje Hörn''' is n unbewoond [[aastfräiske Ailounde|aastfräisk Ailound]], dät 3,5 Kilometer aastsuudaastelk fon [[Borkum]] lait. Dät Ailound is n meentefräi Gebiet un heert tou dän [[Loundkring Lier]]. Dät 6,5 Hektar groote Ailound is n Fuugelreservoat, un is nit foar Moanskene tougongelk. == Skichte == In dät Jier 1576 wuude dät Ailound foar ju eerste Moal naamd in n Seehoundbouk unner dän Noome ‘’Hooghe Hörn’’. Lütje Hörn is siet 1859 apnuumen in topografiske Koarten, ap dän Wattenrääch suudaastelk fon Borkum. == Geografie == Uurs as aal do uur [[aastfräiske Ailounde]] is ju Loangte fon dät Noude ätter dät Suude gratter as ju Loangte fon dät Wääste ätter dät Aaste. Dät Ailound lait uungefeer 3,5 Kilometer aastsuudaastelk fon [[Borkum]] un sowät fjauer Kilometer suudelk fon [[Memmert]] lait. Die litste Oustand ätter dät Fästlound is uungefeer 14 Kilometer. Lütje Hörn wondelt älk Jier n bitje ätter dät Suudaaste wai, siet dät Ailound foar ju eerste Moal naamd wuude häd Lütje Hörn sik uungefeer 2 Kilometer in disse Gjuchtenge ferskäuwen. Truch Erosion in dät Noudwääste un anwoaksen fon näi Lound in dät Suudaaste kon dät Ailound sik ap disse Wiese bewääge. Twiske 1961 un 1999 häd dät Ailound sik moor as 600 Metter ätter dät Aaste un 150 Meter ätter dät Suude bewäägd. Wan me dät uumreekend wondelt Lütje Hörn älk Jier 15 Meter ätter dät Aaste un fjauer Meter ätter dät Suude wai. In do Jiere fon 1999 bit 2005 wondelde dät Ailound noch 100 Meter fääre ätter dät Suudaaste wai. Truch moor Erosion un minner Groienge is dät Ailound däälich litjer as fröier. In dän eersten Haaldeel fon dät 20. Jierhunnert waas ju Grööte fon dät Ailound noch täämelk stabil. In dät Jier 1891 waas ju Grööte 61 Hektar, in 1937 waas ju 54 Hektar. In 1957 waas noch 58 Hektar fräi fon Hoochwoater un dät Duunegebiet hiede noch ne Grööte fon uungefeer 1 Hektar. Truch ju Stoarmfloud fon Februoar 1962 un ferskeedene Stoarmfloude in dän Winter fon 1989/1990 sunt groote Deelen fon dät Ailound ousleeken. In dät Jier 1987 waas ju Grööte fon Lütje Hörn noch 23 Hektar, n poor Jiere leeter wieren dät noch uungefeer 11 Hektar. Ätter do Statistieke fon dät ''Niedersächsische Landesbetrieb für Wasserwirtschaft, Küsten- und Naturschutz'' (NLWKN) hiede Lütje Hörn in dän Suumer fon 2006 noch ne Grööte fon uungefeer 6,5 Hektar, wät bie Hoochwoater druuch blieuwt.<ref>[http://www.wattenrat.de/aktuell/aktuell224.htm Wattenrat.de: Inseln und Platen durch Stürme abrasiert]</ref> Bit tou 1989 wieren eenige Duunen noch 1,5 Metter buppe Seenivo. Truch fälle Stoarmfloude in 1990 sunt groote Deele fon dät Duunegebiet ousleeken. == Fuugelreservoat == Däälich is dät Ailound n Fuugelreservoat, un is nit foar Moanskene tougongelk. Et rakt uk neen Bauwierke ap dät Ailound. Do Fuugele, do ap maaste ap Lütje Hörn broude, sunt ju Säälwer- un Hieringsmeeske, Eider (Oante) un ju Austerfisker. {{Commons Boolke|Lütje Hörn}} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Aastfräiske Ailounde]] harj84x9itvjvwwjk80x54b22yq0q26 0 8671 111815 107850 2015-11-10T18:18:41Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Warns monument.jpg|thumb|Monumänt ap dät 'Reaklif'.]] Ju '''Slacht bie Warns''' waas ap n [[26. September]] [[1345]] ne Slacht in do [[fräisk-holloundske Kriege]]. Do Fräisen hääbe ju Slacht wonnen. Of ju Slacht uk ächt bie [[Warns]] weesen häd stound nit in do historiske Wällen, do Holloundere keemen fon ju Suudersee un loundeten noudelk un suudelk fon [[Starum]], deerbie waas dät muugelk dät ju suudelke Gruppe bie Warns juun do Fräisen strieden häd. Ätter do Fräisen ju Slacht wonnen hieden wuude Westlauwersk Fräislound nit fon buutenloundske Truppen besät. Deertruch keem ju [[fräiske Fraiegaid]] nit tou n Eende, un kuude in [[Fryslân|Westlauwersk Fräislound]] noch bit tou dät Jier [[1498]] foutbestounde. Die Siech fon do Fräisen wäd noch älk Jier fierd ap dät 'Reaklif', ap n läästen Sneeuwende in September. [[Kategorie:Fräiske Geskichte]] [[Kategorie:Slacht]] 6fbif18n1es0mpz82opsa3fnsg78o7a 0 8672 120663 115534 2022-03-04T10:31:11Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wadden - Rottumerplaat.PNG|thumb|right|200px|Koarte: Rottumerplaat is rood markierd]] '''Rottumerplaat''' is n wäästfräisk Ailound, dät ousäin fon Fuugelwachtere uunbewoond is. Dät Ailound heert politisk tou ju [[Eemsmond]] in ju niederloundske Provinz [[Groningen]]. Dät Ailound lait aastelk fon [[Schiermönkooge]] un wäästelk fon Rottumerooge. Ap Rottumerplaat lait dät noudelkste Punkt fon do Niederlounde. == Bielden == <gallery> Bielde:Rottumerplaat vanuit zee - observatietoren.JPG|Rottumerplaat mäd Uutkiektouden. Bielde:Rottumeroog Rottumerplaat 6.53663E 53.54001N.jpg|dät Ailound monken sien Noaberailounde <small>(wan me mäd aan Dubbelklik ap ju groote Deerstaalenge fon ju Bielde kumt un deer ju Muus uur lukt, sjucht me do oankelde Beskriftengen fon do Ailounde)</small> </gallery> {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Wäästfräiske Ailounde]] [[Kategorie:Provinz Groningen]] [[Kategorie:Het Hogeland]] tjta90wkuokzdmp7jr9okg3jtxsswxk 14 8673 115491 107851 2018-01-09T18:45:38Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fräislound]] [[Kategorie:Geskichte]] 9qnu38rb631rjs9hw915ji6npyt9git 14 8674 115510 115509 2018-01-10T09:19:47Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fräiske Ailounde]] [[Kategorie:Niederlounde|*]] qsprcrzoyuyep55gm6z5qm5ubrg0atu 14 8675 115531 115508 2018-01-10T09:38:48Z Wwikix 8153 Foar wikitext text/x-wiki {{Fräiske Ailounde}} [[Kategorie:Ailoundkoppel]] [[Kategorie:Ailound in Europa]] [[Kategorie:Fräislound]] bge6lk0jdm4rqld9q41tfirzrub8n4u 0 8676 107865 107861 2013-08-21T15:58:06Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {|style="float: right; margin: 10px; border: 1px #CCCCCC solid; background:#F9F9F9" |- |align="middle" | [[Bielde:Rathausemdenhist.jpg|180x120px|Oolde Räidhuus]] |align="middle" | [[Bielde:Landesmuseum, Rathaus Emden.jpg|180x120px|Näie Räidhuus]] |- |colspan="2" align="middle" | <small>Dät oolde Räidhuus links un dät näie Räidhuus gjuchts.</small> |} Dät '''Räidhuus fon Oamde''' is dät Räidhuus fon ju Seehoawenstääd [[Oamde]] in [[Aastfräislound]]. Dät Räidhuus wuude deer in do Jiere 1574-1576 deelsät fon dän Antwerper Baumäister Laurens van Steenwinckel. Hie baude dät Räidhuus fon Oamde in jusälge Baustiel as dät Räidhuus fon [[Antwerpen]]. In n [[Twäide Waareldkriech|twäiden Waareldkriech]] wuude dät Räidhuus foar n groot Deel fernäild truch do allierde Bomben, do appe Stääd deelkeemen. Ätter dän twäiden Waareldkriech wuude dät Räidhuus wier apbaud un eepend ap n 6. September 1962. In dät Räidhuus fon Oamde is däälich dät [[Aastfräiske Loundesmuseum]]. Dät Museum häd ne groote Sammelenge oun Woapene uut dät [[Middeloaler]], do uutstoald sunt in ju Rüstkoomer. Fröier waas uk ju Stäädferwaltenge in dät Oamder Räidhuus tou fienden. {{Commons Boolke|Rathaus Emden|Räidhuus fon Oamde}} [[Kategorie:Oamde]] ntlokx8rqpjtrw0lmd86l3s2ydz4jid 0 8677 107862 2013-08-21T15:55:59Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob Seite [[Stäädhuus Oamde]] nach [[Räidhuus fon Oamde]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Räidhuus fon Oamde]] i7bjtqdgf9lv8pwudg5uwr9qlkmiv2f 0 8678 119291 107866 2020-09-25T21:37:06Z Fadesga 10532 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Braeist Nordfriisk Instituut.jpg|thumb|Dät Nordfriisk Instituut]] Dät '''Nordfriisk Instituut''' begon in dät Jier [[1964]] un wuude gruundet fon ferskeedene noudfräiske Organisatione. Siel fon dät Instituut in [[Bräist]] is dät unnerstöänen fon ju wietenskuppelke un pädagogiske Oarbaid foar ju [[fräiske Sproake]], Skichte un Kultuur. Ju fräiske [[Sproake]], [[Literatuur]], [[Geskichte|Skichte]] un Loundeskunde wäide fon dät Instituut ärfoarsket, un fon disse wietenskuppelke Oarbaid häd dät Instituut ferskeedene Publikationen uutroat. Dät Nordfriisk Instituut häd uk sien oaine Biblioteek mäd Archiv. Dät Instituut roat fjauermoal in et Jier dät Tiedskrift ''Nordfriesland'' uut un eenmoal in dät Jier ärskient dät ''Nordfriesische Jahrbuch''. Dät Instituut is politisk nit ouhongelk. Ju düütske of ju deenske Siede wäide nit foarluukt un dät Instituut kricht Jäild fon allebee do Stoate. Ju Fereen foar dät Nordfriisk Instituut is Meeglid in dän [[Fräisken Räid|Fräisken Räid Sektion Noud]]. == Ferbiendenge ätter Buuten == *[http://www.nordfriiskinstituut.de/ Websiede fon dät Nordfriisk Instituut] [[Kategorie:Fräisk]] [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] 6kbg3r72rs3htny8hme9779ihtbjp63 10 8679 119433 107868 2020-10-19T04:21:55Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lütje Hörn 2010-07-10.jpg|150px|right]] '''Lütje Hörn''' is n unbewoond [[aastfräiske Ailounde|aastfräisk Ailound]], dät 3,5 Kilometer aastsuudaastelk fon [[Borkum]] lait. Dät Ailound is n meentefräi Gebiet un heert tou dän [[Loundkring Lier]]. Dät 6,5 Hektar groote Ailound is n Fuugelreservoat, un is nit foar Moanskene tougongelk. Lütje Hörn wondelt älk Jier n bitje ätter dät Suudaaste wai, siet dät Ailound foar ju eerste Moal naamd wuude häd Lütje Hörn sik uungefeer 2 Kilometer in disse Gjuchtenge ferskäuwen. Truch Erosion in dät Noudwääste un anwoaksen fon näi Lound in dät Suudaaste kon dät Ailound sik ap disse Wiese bewääge. [[Lütje Hörn|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> ffvv8vnvb7yc2ncrgwk14q5a3yrswkz 10 8680 119425 107870 2020-10-19T04:21:36Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Alba-European-Wolf.jpg|150px|right]] Die '''Wulf''' ''(Canis lupus)'' is een Oard fon do Roowdierte. Dät rakt fuul Unneroarde, do sik bienaist aal gjucht liekje, man besunners do domestisierde Unneroarde ([[Huund]], Dingo un aal sowät) hääbe n apfaalend uur [[Phänotyp]]. Wulwe sunt truch moanskelke Ferfoulgenge in groote Deele fon hiere histooriske Lieuwendsruumte (Europa, Noudamerikoa, Asien un Noud-Afrikoa) uutstuurwen, man däälich stounde jo in ful Lounde unner Natuurskuul, sodät jo sik wier moor un moor uutspreede. Wulwe lieuwje in Foamieljen-Ferbeende, dät hat, dät sik een Poor bieldet, dät maasttieds touhoopeblift, bit deer aan fon dood is. [[Wulf|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 39qgwfdb3r6o7q56wx6qyndvnv8vwh6 10 8681 119414 107876 2020-10-19T04:21:19Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Reading-Glasses.jpg|150px|right]] Ne '''Brille''', uk "aan Bril" naamd, is n optisk Instrument, dät foar do Oogene drain wäd un ju Ametropie (Refraktionsfailer) fon dät Ooge kompensiert, weertruch die Dreeger skäärper sjucht. Ne Brille bestoant uut ju Foatenge un do Gleese (optiske Linsen). Dät Woud 'Brille' stamt fon dät Mineroal Beryl. Dät wuud fröier ferwoand uum Brillengleese fon tou sliepen. [[Brille|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 6xmgo2mwsdjs0e876ryin2phtr1nmca 10 8682 119365 109076 2020-10-19T04:19:52Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lasers.jpg|120px|right]] '''Laser''' is ne ängelske Oukuutenge, ju der stoant foar (light amplification by stimulated emission of radiation), wät ap Seeltersk uursät "Luchtferstäärkenge truch ju stimulierde Emission fon Stroalenge” hat. N Laser is ne Reewe ju n quantenmechanisken Effekt, nämmelk stimulierde Emission, anwoant uum n kohärenten Stroal Lucht tou lääwerjen. D.h. do Woogen sunt in Phase (in Stap) un deer is neen Interferenz. Lucht fon n Laser is oafter parallel un monochromatisk, man dät jält nit foar aal Typen Lasere. [[Laser|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 2jrlf2f20iapboyljntgstugxsrmjz4 0 8683 110880 107893 2015-06-02T22:01:42Z 79.205.240.197 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Salvador Dali NYWTS.jpg|thumb|200px|Salvador Dalí]] '''Salvador Felipe Jacinto Dalí i Domènech''', sänt [[1982]] '''Marqués de Púbol''' (* [[11. Moai]] [[1904]] in Figueres, Girona, Katalonien; † [[23. Januoar]] [[1989]] uk deer) waas aan kataloansken Moaler un Grafiker. In dät Jier 1929 keem hie in ju surrealiste Beweegenge. {{BieldendeKunstStump-links}} {{SORTIERUNG:Dali, Salvador}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Kataloanske Persoon]] h03h8vj1bkr4fumu5kp2ayr9u3cj55g 0 8684 107894 2013-08-25T15:54:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Salvador Dalí]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Salvador Dalí]] 0gztb7pjcbqco7oog0jcw8y9wcnc2z1 0 8685 120024 110733 2021-08-08T22:03:05Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki '''Jürgen Fuchs''' (* 19. Dezember [[1950]] in [[Reichenbach im Vogtland]]; † 9. Moai [[1999]] in [[Berlin]]) waas n düütsken Skrieuwer. == Wierke == * ''Gedächtnisprotokolle'', 1977, ISBN 3-499-14122-1 * ''Vernehmungsprotokolle'', 1978, ISBN 3-499-14271-6 * ''Einmischung in eigene Angelegenheiten'', 1984, ISBN 3-499-15357-2 * ''Magdalena. [[Ministerium für Staatssicherheit|MfS]], Memfisblues, Stasi, die Firma, VEB Horch & Gauck. Ein Roman'', 1999, ISBN 3-499-22618-9 ([https://web.archive.org/web/20170207045050/http://www.horch-und-guck.info/hug/archiv/2004-2007/heft-49/04913/ Auszug aus ''Magdalena''], in: ''Horch und Guck'', Heft 49, 2004, S. 51-52.) == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz050_00013_1|Name=Jürgen Fuchs}} * [http://www.perlentaucher.de/autor/juergen-fuchs.html Jürgen Fuchs] (Perlentaucher) {{Normdaten|TYP=p|GND=118536613|NTA=068426925|LCNAF=n84189876|VIAF=49225755}} {{SORTIERUNG:Fuchs, Jurgen}} [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] rsr3atw7uqi7v8ky2cot1dblx7q3kv1 0 8687 121669 107965 2022-09-26T21:17:12Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Edda.jpg|thumb|Ju Edda]] Ju '''Edda''' is een Sammelenge fon Gode- un Häldesoagen, apskrieuwen in dät 13. Jierhunnert ap Ooldiesloundsk. Uurspröängelk wude as "Edda" bloot ju Foatenge in Prosa (Snorra-Edda af Prosa-Edda), apskrieuwen fon [[Snorri Sturluson]] (1179 - 1241) beteekend, man dät rakt uk een Läideresammelenge, ju bloot min Prosa änthoaldt un wierfon Uutsniede deelwiese fon Woud tou Woud in ju Snorra-Edda sitierd wäide: Ju Läidere-Edda, ju ap Gruunde fon düsse ienhoolds-Uursniedengen sänt dät leete Middeloaler uk mäd dän Noome "Edda" benaamd wäd. Die Uursproang deerfon is nit kloor, me weet also nit, of dät dät Wierk fon aan bestimde [[Dichtenge|Dichter]] is, of wildääge een Uurlääwerenge fon Läidere uut dät meene Foulk. Dät sunt heedenske Bouke, wäkke do Gode- un Häldesoagen uurlääwerje. Do Bouke wäide däälich fon ferskeedene interessierde Ljuude leesen of studiert, t.B. fon [[Wietenskup]]pere un uk wäil fon [[Germanisk Näiheedendum|Näiheedenljuude]], foar do do Bouke een [[Religion|religiöse]] Betjuudenge häbe. Ju Edda wuude skrieuwen do Ieslound al kristelk waas, deeruume sunt do Ienhoolde fon do Edda's nit altied fräi fon kristelke Ienfloude. Do Eddas tälle ju Geskichte uur ju Äntstoundenge fon ju Godewaareld. Deer sunt uk Geskichten skreeuwen uur do Godefamilien un do Ferhooldengen twiske do Gode un wät do unnerfiende, dät Eende fon do Gode un hiere Waareld wäd uk beskrieuwen. Uk rakt et in do Edda's Geskichten uur do Hälde. == Sjuch uk == *[[Germanisk Näiheedendum]] == Ferbiendenge ätter Buuten == *[https://web.archive.org/web/20100622055937/http://www.wikinger.org/wikinger2/edda.htm Moor Information uur do Edda's] *[http://www.heimskringla.no/wiki/Eddukv%C3%A6%C3%B0i Ju Edda in dät Ooldiesloundske] [[Kategorie:Heedendum]] [[Kategorie:Literatuur]] krmjh6qmvlg7r1na9y5wny34nwwkclh 6 8692 120893 107951 2022-07-15T15:23:27Z Murma174 1663 + lizenz wikitext text/x-wiki {{Information |Beschreibung = Pastor Wilhelm Schulte |Quelle = unbekannt |Urheber = [[User:Bernd]] |Datum = vor 1940 |Genehmigung = Alter |Andere Versionen = |Anmerkungen = }} {{Copyright stqwiki}} 7qrpjdz8auxn5zjk4kueyfobutlkhp2 0 8706 108756 107989 2014-01-16T18:57:03Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q7836]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rene Magritte by Wolleh.jpg|thumb|250px|René Magritte [[Photographie|photographierd]] fon [[Lothar Wolleh]]]] '''René François Ghislain Magritte''' (bädden<ref>"bädden" is een oold Woud foar "gebooren"</ref> ap dän [[21. November]] [[1898]] in [[Lessines]] in ju walloonske Provins [[Hainaut]] (dt.: Hennegau), stuurwen ap dän [[15. August]] [[1967]] in [[Brussel]]) waas aan belgisken [[Moalerkunst|Moaler]] fon dän [[Surrealismus]]. {{BieldendeKunstStump-links}} == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Moalerkunst]] ovq24ntxjwbfllax60vvffakl9yugsw 0 8707 107985 2013-09-23T19:16:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[René Magritte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[René Magritte]] lfz2pqm7ph0vuem0edc4oquf0qa6y1p 0 8708 107986 2013-09-23T19:17:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[René Magritte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[René Magritte]] lfz2pqm7ph0vuem0edc4oquf0qa6y1p 0 8709 107987 2013-09-23T19:18:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[René Magritte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[René Magritte]] lfz2pqm7ph0vuem0edc4oquf0qa6y1p 0 8710 107988 2013-09-23T19:19:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[René Magritte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[René Magritte]] lfz2pqm7ph0vuem0edc4oquf0qa6y1p 0 8715 116729 115114 2018-03-10T21:15:25Z Michielverbeek 9306 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Leiden, het stadhuis RM519571 en de Koornbrug RM25673 foto5 2017-06-11 10.44.jpg|thumb|Leiden (2017)]] '''Leiden''' is een Stääd in do [[Niederlounde]]. Deer woonje uungefeer 120.000 Moanskene. Ju Stääd lait an dän [[Oude Rijn]]. == Ferbiendenge ätter Buuten == {{CommonsLittik|Leiden}} {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] goxxv0vfwrun32zjxii8li53z14ya6o 10 8724 108010 2013-09-30T16:03:58Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „270“ wikitext text/x-wiki 270 4ta8kdhc9uz80h4438xgzfyl834c73d 0 8725 108057 108022 2013-10-20T09:30:39Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Blick-über-den-Teutoburger-Wald2.JPG|thumb|250px|Blik fon dät [[Hermannsdenkmal]] ätter dät noudwäästelke Deel fon dät Teutoborger Woold.]] Dät '''Teutoborger Woold''' ([[Düütsk]]: ''Teutoburger Wald'') is ne Bierichregion in [[Noudrhien-Wäästfoalen]] un [[Läichsaksen]]. Bit in dät 17. Jierhunnert hiede dät Teutoborger Woold touhoope mäd dät Eggegebirge in dät Suudaaste dän Noomen '''Osning'''.<ref>Willy Lippert: ''Das Eggegebirge und sein Vorland.'' Eggegebirgsverein, Bad Driburg, S. 13.</ref> Die hoochste Punkt is dän ''Barnacken'' (446 m). Dät Teutoborger Woold is bekoand uum ju Varusslacht twiske do [[Roomske Riek|Römer]] un do [[Germoanen]] in dät Jier 9 ätter Kristus. Tou do touristiske Sjoonswöidegaide heere dät [[Hermannsdenkmal]] un do [[Externsteine]]. {{Commons Boolke|Teutoburger Wald}} {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{Koördinaten|51_53_44_N_8_48_49_E_type:landmark_region:DE-NI/DE-NW|51° 53' 44" NB, 8° 48' 49" AL}} [[Kategorie:Läichsaksen]] [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] [[Kategorie:Teutoborger Woold]] 2aahie9r7p95944v8t3wfdsrzkp5xit 14 8730 108058 2013-10-20T09:31:05Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Läichsaksen]] [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Läichsaksen]] [[Kategorie:Noudrhien-Wäästfoalen]] b4sk99e5eqdxcynixkjrtwct67a66ol 0 8731 108060 108059 2013-10-20T09:34:14Z Kening Aldgilles 23 /* Geologie */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Externsteine pano.jpg|thumb|320px|Externsteine, 2007 (Foto uut dät Suudwääste nuumen)]] Do '''Externsteine''' sunt ne besunnere Fälsformation fon Soundsteene in dät [[Teutoborger Woold]], appe Naite fon ju Stääd [[Detmold]] in dän [[Lippe (Kring)|Kring Lippe]]. Disse Sjoonswöidegaid in [[Noudrhien-Wäästfoalen]] is n Natuurtoankmoal, un wäd alle Jiere fon fuul Touristen besoacht. An ju noudaastelke Siede fon do Externsteine lait n litjen Deech. == Geologie == Do Externsteine in dät [[Teutoborger Woold]] sunt natüürelke Soundsteen-Fälse. Die grootste Fäls lait 47,7 m hooch buppe dän „Wiembecketeich“, un sträkt sik uur moorere Hunnert Meter uut in n Gebiet weer Fälse nit oafte foarkuume. Do Fälse sunt in do fergeene Jierhunnerte fuulmoals bewierked wuuden fon Moanskene. Ju geologiske Formation äntstuude foar uungefeer 120 Millione Jiere, man do lainen noch horisontoal. Foar uungefeer 70 Millione Jiere sunt do Steene fertikoal uumeknikt, truch do Ienfloude fon dät Weeder kriegen do Externsteine hiere hüütige Form. == Tourismus == [[Bielde:Externsteine pano 2.jpg|thumb|Externsteine mäd Besäikere]] [[Bielde:Externsteine Walpurigsnacht 2007.jpg|thumb|Besäikere bie do Externsteine in ju Walpurgisnoacht]] Alle Jiere rakt et uungefeer n hoolwe bit een Million Besäikere bie do Externsteine. N poor Steene konnen bestiegen wäide fon Klatterer, man buuten do foarskreeuwen Klatterweege is dät Betreeden fon do Fälse ferbooden. Truch ferskeedene Trappen, do sloain sunt in do Fälse, kon me bie do Spitsen kuume. Fon deer uut kon me gans fier ätter dät Noudaaste kiekje, in do uur Heemelsgjuchtengen sjucht me bloot do Bierige un Boome, do direkt an do Externsteine stounde. Uum do Externsteine tou bekiekjen mout me deeges Ientreedjäild betoalje, buuten do Eepengenstiede sunt do Externsteine kostenloos tougongelk. == Mytiske Anluukengskraft == Däälich hääbe do Externsteine ne besunnere Betjuudenge foar keltiske Religionsmeenskuppe un [[Germanisk Näiheedendum|germaniske Näiheedenen]], uk foar Ljuude uut ju [[New Age]] Beweegenge sunt do Externsteine wichtich. Däälich wäide noch altied Midsuumerfäste un uur heedenske Fäste bie do Externsteine fierd fon heedenske Gruppen of New Age Gruppen. Fröier interessierten do nationoalsozialisten sik foar do Steene; jo wüülden ju Externsteine bruuke as n Bewies foar ju Existenz fon ne oolde Hoochkultuur in et Noude, juust as do oolde fier äntwikkelde Sivilisationen an dät [[Middelmeer]]. Däälich rakt et noch altied Interesse fon nationoal-orientierde Ljuude, man bie do heedenske Fäste sunt do nit of min fertreeden. == Weblinks == {{commonsLittik|Externsteine}} *[http://www.externstein.de/ Externstein.de] [[Kategorie:Teutoborger Woold]] 13sk185pbrgqec5uee1kbzsq34l0kt0 0 8732 122705 108106 2023-08-15T14:22:43Z T. Mikulski 13191 Bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hannover7907.jpg|thumb|Queen, [[Hannover]] 1979]] '''Queen''' is n rockkoppel uut [[Änglound]]. Meegliedere fon dän Koppel wieren: *Freddie Mercury *Brian May *John Deacon *Roger Taylor ==Ju Discografie== *Queen (1973) *Queen II (1974) *Sheer Heart Attack (1974) *A Night at the Opera (1975) *A Day at the Races (1976) *News of the World (1977) *Jazz (1978) *The Game (1980) *Flash Gordon (1980) *Hot Space (1982) *The Works (1984) *A Kind of Magic (1986) *The Miracle (1989) *Innuendo (1991) *Made in Heaven (1995) [[Kategorie:Musik]] bvqdgfxtlwm7fkpqprth34kaxpvo2ky 0 8738 108085 2013-10-31T19:53:24Z Midnight Gambler 5364 Fäärelaited ätter [[Sänt Päitersbuurich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sänt Päitersbuurich]] 7nsptoayq8quv7js1w1fi5v0wd9xbu6 0 8750 117138 116031 2018-06-20T14:12:20Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki [[Bielde:RijksUniversiteit Groningen - University of Groningen.jpg|thumb|upright|Dät Akademiebauwierk]] Ju '''Universität Groningen''' is ju ooldeste [[Universität]] in do fräiske Lounde un ju twäädooldeste Universität in do [[Niederlounde]]. Ju wuude ap n 23. August 1614 in [[Groningen (Stääd)|Groningen]] gruunded. Bit tou 1876 waas ju Unnergjuchtsproake [[Latiensk|Latien]]. Die eerste Rektor waas [[Ubbo Emmius]]. 2011 hiede ju Universität uungefeer 28.200 Studänte un 6.000 Mädoarbaider. Ju Universitätsbiblioteek is ju twäädgrootste in do Niederlounde ätter ju Universitätsbiblioteek fon Leiden. Ju Universität häd fuul bekoande Studänte häiwed so as dän Nobelprieswinner Zernike, dät eerste Wieuw dät in do Niederlounde studierte Aletta Henriëtte Jacobs, die eerste niederloundiske Ruumfoarder Wubbo Ockels, as uk dän eersten Präsidenten fon dän Europäisken Säntroalbank Wim Duisenberg. {{Normdaten|TYP=k|GND=36948-2|VIAF=127394541}} [[Kategorie:Universität|Groningen]] [[Kategorie:17. Jierhunnert]] 6fxa54rsa1l0aa8qrtxqx26orolvx1w 14 8751 108167 2013-11-30T09:14:31Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Unnergjucht]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Unnergjucht]] gjzr09boy4y76n5rrgvte36d53jvd9z 0 8755 122768 120094 2023-08-18T16:32:01Z T. Mikulski 13191 Estes uut 2014 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Richard Estes 4479.JPG|mini|Estes uut 2014]] '''Richard Estes''' (* [[14. Mai|14. Moai]] [[1932]] in [[Kewanee]], [[Illinois]]) is aan US-amerikoansken Moaler, die fon dän [[Fotoreoalismus]] uutgeen. Hie studierde in [[Chicago]] an een klassiske Akademie. Sin Wäidegong fierde him al bolde ätter [[New York]], deer hie in do 1950er Jiere begon, Fotos tou moaljen. Uumdät hie [[Andy Warhol]] sien [[Pop Art]] jädden liede moate, äntwikkelde Estes een gjucht nauniemende un natuuroalistiske Moalwiese. Sien apfaalendst Määrkmoal is ju [[Trompe-l’œil]]-hoaftige Moalerkunst, ju älke litje Oankeldhaid oubildet. == Ferbiendengen ätter buute == *[https://web.archive.org/web/20150509002310/http://www.artelibre.net/ARTELIBRE1/ESTES/pagestes.htm Art done by Richard Estes] {{Normdaten|TYP=p|GND=118968688|VIAF=60374050}} {{SORTIERUNG:Estes, Richard}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] mmkhw7jvt3wqu1ubxfiiljgzqbirmwg 0 8756 108195 2013-12-05T19:46:48Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Begriepskloorenge}} '''Richard Estes''' is touminst die Noome fon twäin: * [[Richard Estes (Moaler)]] (* [[1932]]), bekoand foar sien fotoreoalistiske Skillero…“ wikitext text/x-wiki {{Begriepskloorenge}} '''Richard Estes''' is touminst die Noome fon twäin: * [[Richard Estes (Moaler)]] (* [[1932]]), bekoand foar sien fotoreoalistiske Skilleroatsjen * [[Richard Estes (Paläontologe)]] ([[1932]] tou [[1990]] tou), hie befoatede sik mäd Fossilien. 27elwvu7quywl6x9mp9hipflwq2zejw 0 8757 122757 112009 2023-08-17T13:46:54Z T. Mikulski 13191 Wagner uut 1871 wikitext text/x-wiki [[Bielde:RichardWagner.jpg|thumb|right|200px|Wagner uut [[1871]]]] '''Wilhelm Richard Wagner''' (* [[22. Moai]] [[1813]] in [[Leipzig]]; † [[13. Februoar]] [[1883]] in [[Venedig]]), is besunners as aan [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] fon ju [[Romantik]] bekoand. Ieuwenske sien musikoalisk Wierk waas hie t.B. uk noch Skrieuwer, fääre is hie as [[Antisemitismus|Antisemit]] in ju Geskichte iengeen. [[Kategorie:Romantik|Wagner]] [[Kategorie:Komponist|Wagner]] suj7tjx26nkope3wr9ed0cm02sespnw 0 8758 114890 114082 2017-12-23T21:57:14Z CAPTAIN RAJU 8474 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:WormserDomNordost.jpg]] → [[File:Wormser Dom Westchor Westtürme.jpg]] [[c:COM:FR#FR3|Criterion 3]] (obvious error) · That is the western end of the cathedral, see Google Maps orthophoto. wikitext text/x-wiki [[Bielde:Vezelay-Basilique-Nef.JPG|thumb|right|200px|In ju Basilika fon [[Vézelay]]]] [[Bielde:Pont d'Ordino.jpg|thumb|right|200px|Ju Brääch fon Ordino ([[kataloansk|cat:]]Pont d'Ordino) in [[Andorra]]: Een Biespil foar sljuchte romaniske Baukunst]] [[Bielde:Vyšehrad-rotunda.jpg|thumb|right|200px|Ruundkapälle in dän [[Prag]]er Stääddeel [[Vyšehrad]]]] [[Bielde:Ausschnitt mit verloren gegangener Tafel 2.jpg|thumb|200px|Uutsnied fon een äddere romaniske Doore (sowät 1060), St. Maria in't Kapitol, Kölln]] [[Bielde:Burgruine Wartenberg 2007 10.JPG|thumb|200px|[[Buurich Wartenberg (Hessen)]], een leete Romaniske Buurich (Baubegin sowät [[1220]])]] [[Bielde:Braunschweiger Loewe Original Brunswick Lion.jpg|thumb|right|200px|Die leet-romaniske [[Bruunswieker Leeuwe]] jält as ooldste fräistoundende [[Plastik (Kunst)|Grootplastik]] noudelk fon do Alpen.]] [[Bielde:Wieden Brama Olbrzyma.jpg|thumb|right|200px|Ju wäästelke Poute ("Riesentor") fon dän [[Wien (Stääd)|Wiener]] [[Stephansdom (Wien)|Stephansdom]] is een fon heel min romaniske Elemente, do an ju Säärke noch uurich blieuwen sunt (die Räst is gotisk af näigotisk)]] [[Bielde:Aerial photograph Speyer Cathedral.jpg|thumb|200px|Die Dom fon [[Speyer]]. Dät leeter bietouföigede näiromaniske Wäästwierk skat sik kloor fon dän Räst ou.]] Ju '''Romanik''' is aan Stil in ju Kunst, besunners in ju Baukunst. Ju hat so, uumdät ju noch een bitje so lät as ju ooldroomske (Bau)kunst, deer ju sik uut äntwikkeld häd. Typisk sunt do Ruunboogen, wilst in ju ätterfoulgjende [[Gotik]] moor Spitboogen bruukt wuden sunt (man do roate dät uk al eer). Ätter ju Fernäilenge fon groote Deele fon ju [[Abtäi Cluny]] is die [[Speyerer Dom|Dom]] fon [[Speyer]] ju grootste romaniske Säärke ap ju Waareld. == Foarromanik == As Foarromanik wäd ju Uurgongskunst twiske ju leete Antike un ju äddere Romanik beteekend. <gallery> Bielde:GdT Südseite.JPG|Dät Mausoleum fon [[Theoderich die Groote|Theoderich dän Groote]], baud fon 520 ou in Ravêna (emilioansk-rumagnoolsk) / Ravenna (italieensk), wiest Ienfloude fon ju leetroomske juust so as fon ju syriske Baukunst. Bielde:XIII century church from Densuş.jpg|Ju Säärke fon [[Densuş]], een Täärp in [[Rumänien]], baud in dät [[7.]] af [[8. Jierhunnert]] an ju Steede fon allere heedenske Tämpele, wier roomske un wildääge eerder noch dakiske Godhaide fereerd wuden. Man deer is leeter fon ju Gotik noch wät bietou keemen. Bielde:SanSalvadorValdedios-1.jpg|Ju Säärke "San Salvador de Valdediós" in [[Asturien]], baud in't Eende fon dät [[9. Jierhunnert]]. </gallery> == Äddere Romanik == Eende fon dät 10. Jierhunnert kon me al seküür fon äddere Romanik baale. <gallery> Bielde:Paderborn-Bartholomäuskapelle.jpg|Ju [[Bartholomäuskapälle (Paderborn)|Bartholomäuskapälle]] in Paderborn, baud uum [[1017]] Bielde:F07.Vouvant.0048.JPG|Krypta fon ju Säärke fon dät frantsööske Täärp [[Vouvant]], baud in dät 11. Jierhunnert Bielde:Köln st maria im kapitol dreikonchenanlage 251204.jpg|[[St. Maria in't Kapitol]] ([[Kölln]]), baud tou sowät [[1060]] tou; man uk mäd leeter anföigede gotiske Deele! </gallery> == Hooge Romanik == Truch wirtskuppelke Ferbeeterengen wude fon sowät [[1070]] oun uk rieker uutwierkede Baukunst muugelk, dät is die Begin fon ju Hooge Romanik. <gallery> Bielde:St.Petri1.jpg|Päiterssäärke in [[Fritzlar]], dät hoochromaniske Wäästwierk mäd een Foarhalle in leetromanisk-gotisken Uurgongsstil]] Bielde:Kirchendecke Zillis.jpg|Uutsnit uut ju Dääkenkunst fon dän Säärkensoal in [[Ziraun]] (rätoromaniske Noome, düütsk: Zillis) in ju [[Swaits]] Bielde:Arles kirche st trophime fassade.jpg|Wäästwierk fon ju "Glèisa de Sant Trefume d'Arle" (oksitoanske Noome, frantsöösk: "Cathédrale Saint-Trophime d'Arles") mäd ju hooch-romaniske Poute (oksitoanske Noomen bruukt, frantsöösk: " Bielde: </gallery> == Leete Romanik == Ju leete Romanik, ju sik truch masse näie Foarmen uutteekent, begon uum [[1150]]. Ju Romanik wude in Frankriek fon 1140 ou, in Änglound fon 1175 ou un in Düütsklound fon 1235 ou loangsom truch ju Gotik ouloosed. Somäd sunt in wäkke Steeden leete romaniske Bauwierke tou ju sälge Tied baud wuden as Bauwierke uut ju deer ap gruundede äddere Gotik, deer oane sunt dan uk fljootende Uurgonge tou ferkloorjen. <gallery> Bielde:Otterberg Simultanpfarrkirche 004 1.jpg|Ju Abtäisäärke in [[Otterberg]] in ju [[Palts]], baud twiske [[1168]] un [[1254]]) Bielde:Wormser Dom Westchor Westtürme.jpg|Ju Wäästerkaante fon dän Wormser Dom (mäd dän Chor in dät Wääste een gjucht unwoanelke Säärke, haudseekelk baud fon [[1130]] tou [[1181]] tou) Bielde:AdorationOfTheMagiOttebeurenCollectarBLYatesThMS2Fol62b.jpg|Boukmoalerkunst uut dän twäide Haaldeel fon't [[12. Jierhunnert]] </gallery> == Näiromanik == Ju Näiromanik af Neoromanik heert tou ju Stroomenge fon dän [[Historismus]], die in ju Tied uum 1900 in ju besunners Moude waas un oolde Stilgjuchten ättermoakede. Oafter sunt do Bauwierke dan aiske uurleeden un rieker fersierd as do "Originoale" man dät rakt, uk in ju Näiromanik, sljuchtere Bauwierke. Mongs, as me an dät Wäästwierk fon dän [[Dom fon Speyer]] sjo kon, rakt dät uk näiromaniske Baudeele an oolde originoalromaniske Säärken. <gallery> Bielde:Dresden Garnisonkirche 4.JPG|[[Garnisonssäärke Sänt Martin]] in [[Dresden]] (baud fon [[1893]] tou [[1900]] tou) Bielde:Goslar - UNESCO-Weltkulturerbe Rammelsberg Kraftzentrale (Haus K) (01-2).jpg|Krääftsäntroale fon dät Arst-Bierichwierk [[Rammelsberg]] in [[Goslar]] (baud [[1905]] / [[1906]]) Bielde:Heilig Kreuz-Kirche Gladbeck-Butendorf.jpg|[[Hillich-Kjuus-Säärke (Gladbeck)]], baud fon [[1912]] tou [[1914]] tou. </gallery> [[Kategorie:Romanik| ]] [[Kategorie:Kunst]] [[Kategorie:Middeloaler]] kenyydbg74rtqr3sgezl63rrpcp5wu1 14 8759 108202 2013-12-06T01:12:21Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kunst]] [[Kategorie:Middeloaler]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kunst]] [[Kategorie:Middeloaler]] 3h68a4fc75s3dkag9lu5m5wky6qq42v 0 8760 108206 2013-12-06T10:41:03Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Unstrut-Hainich-Kreis]] nach [[Unstrut-Hainich-Kring]]: Seeltersk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Unstrut-Hainich-Kring]] nid7pumn57csuo5xo2zbndxmzi5tjf5 0 8761 110564 108222 2015-03-22T15:49:15Z Pleclown 6558 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:Duplicate|Duplicate]]: [[File:Beckwith Twain.jpg]] → [[File:Beckwith Mark Twain Portrait.jpg]] Exact or scaled-down duplicate: [[c::File:Beckwith Mark Twain Portrait.jpg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Beckwith Mark Twain Portrait.jpg|thumb|right|200px|'''Samuel Langhorne Clemens''' / '''Mark Twain'''<br> moald fon [[James Carroll Beckwith]]]] '''Samuel Langhorne Clemens''' (* [[30. November]] [[1835]] in [[Florida (Missouri)|Florida]], [[Missouri (Buundesstoat)|Missouri]]; † [[21. April]] [[1910]] in [[Redding (Connecticut)|Redding]], [[Connecticut]]), beeter bekoand unner sin Kunstlernoome '''Mark Twain''', die sik fon aan Uutdruk uut ju Woaterjüptenmeetenge oulat, waas aan Skrieuwer fon dän amerikoanske Reoalismus. Sien Wierk is sälskupskritisk un daach uk snurrich. Do bekoandste Stukke sunt [[Do sponnende Belieuwnisse fon|Tom Sawyer]] und [[Do sponnende Belieuwnisse fon Huckleberry Finn|Huckleberry Finn]], man ieuwenske dät skreeuw hie uk masse uur Seeken. {{Literatuurstump-links}} [[Kategorie:Skrieuwer]] czuhs25hv8v21zp3j5tu9c4mtj85rtd 0 8762 108220 2013-12-06T13:07:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Samuel Langhorne Clemens]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Samuel Langhorne Clemens]] l4mao2wx3dxtbirbq7jte6nyq82nr2n 0 8763 108221 2013-12-06T13:08:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Samuel Langhorne Clemens]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Samuel Langhorne Clemens]] l4mao2wx3dxtbirbq7jte6nyq82nr2n 0 8764 108225 108224 2013-12-06T13:13:22Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Begriepskloorenge}} '''Missouri''' beteekent: * Een groote amerikoanske Äi, kiek bie [[Missouri (Äi)]] * Aan [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansken]] Buundesstoat, kiek bie [[Missouri (Buundesstoat)]] 2macyc98baclcjxw5o9f3zoz1jfjsvz 0 8765 122793 108233 2023-08-18T17:19:19Z T. Mikulski 13191 -Bielde wikitext text/x-wiki '''Sandro Botticelli''', oaintelk '''Alessandro di Mariano Filipepi''' (bädden<ref>"bädden" is oold foar "gebooren"</ref> ap dän [[1. Meerte]] [[1445]] in [[Florenz]], begreeuwen ap dän [[17. Moai]] [[1510]] juust deer) waas aan [[Italien|italieensken]] Moaler un Teekner fon ju äddere [[Renaissance]]. <gallery> Botticelli Madonna.jpg|Een Meräienbielde, moald twiske [[1465]] un [[1467]] Inf. 31 Sandro Botticelli, I sei Giganti nudi attorno al pozzo.jpg|Een fon do Teekengen tou ju [[Goddelke Komödie]] fon [[Dante Alighieri]] Sandro Botticelli 074.jpg|Oubieldenge fon aan jungen Mon mäd ju Medallie fon [[Cosimo de’ Medici]], moald uum [[1474]] Sandro Botticelli - La nascita di Venere - Google Art Project - edited.jpg|[[Ju Bäide fon Venus]]<ref>"Bäide" is oold foar "Gebuurt"</ref>, moald uum [[1485]] / [[1486]]. </gallery> == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Renaissance]] d022ewhcj3alplyp1z8wjqbgys1l3fc 0 8766 108234 2013-12-06T13:44:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sandro Botticelli]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sandro Botticelli]] 5oufnzkpb7gx9sibbipin0s4fezdsen 0 8767 108235 2013-12-06T13:46:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sandro Botticelli]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sandro Botticelli]] 5oufnzkpb7gx9sibbipin0s4fezdsen 0 8768 108236 2013-12-06T13:47:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sandro Botticelli]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sandro Botticelli]] 5oufnzkpb7gx9sibbipin0s4fezdsen 0 8769 108237 2013-12-06T14:47:13Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Mimar Sinan, architecte de Soliman le Magnifique.jpg|thumb|200px|Mimar Sinan]] '''Sinan''' (mäd sien Titele '''Koca Mi'mâr Sinân Âğâ''', Osmanisk T…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Mimar Sinan, architecte de Soliman le Magnifique.jpg|thumb|200px|Mimar Sinan]] '''Sinan''' (mäd sien Titele '''Koca Mi'mâr Sinân Âğâ''', Osmanisk Tursk: معمار سينان; Tursk fon däälich: '''Mimar Sinan''', uutboald [miːˈmaːɾ siˈnan]; fulle Noome weerskienelk: '''Yusuf Sinan bin Abdullah'''; * 1489/1490 – [[17. Juli]] [[1588]] in [[Konstantinopel]]) waas aan betjuudenden [[Baukunst]]ler fon dät [[Osmanisk Riek|Osmaniske Riek]]. Aaldät hie aan Suun fon kristelke Oolden waas, un sälwen deeped, baude hie masse Mosjeen. <gallery> Bielde:Bath of Roxelane Istanbul 2007.jpg|Dät Boadehuus [[Haseki Hürrem Sultan Hamamı]] Bielde:Sehzade mosque Istanbul 2009 04 21.jpg|Binneruumte fon ju [[Şehzade-Mosjee]], baud fon [[1543]] tou [[1548]] tou Bielde:Selimiye Mosque 3.JPG|Ju [[Selimiye-Mosjee]], ju Sinan sälwen as sien Määsterwierk beteekende, baud fon [[1568]] tou [[1575]] tou </gallery> [[Kategorie:Baukunst]] 5yup35z1mflndg6stxeed5sdlba7mlg 0 8770 108238 2013-12-06T14:48:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sinan (Baukunstler)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sinan (Baukunstler)]] 727gn2l8sacbwfofgpovbh2hmkx0di3 0 8771 108239 2013-12-06T14:48:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sinan (Baukunstler)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sinan (Baukunstler)]] 727gn2l8sacbwfofgpovbh2hmkx0di3 0 8772 108240 2013-12-06T14:49:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sinan (Baukunstler)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sinan (Baukunstler)]] 727gn2l8sacbwfofgpovbh2hmkx0di3 0 8773 108241 2013-12-06T14:51:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sinan (Baukunstler)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sinan (Baukunstler)]] 727gn2l8sacbwfofgpovbh2hmkx0di3 0 8774 108761 108243 2014-01-16T18:59:28Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q175354]] wikitext text/x-wiki {{Begriepskloorenge}} "'''Sinan'''" häd ferskeedene Betjuudengen: == Sinan as Persoonennoome == * t.B. [[Sinan (Baukunstler)]] (~1490–1588) == In ju Geographie == * [[Sinan (Tongren)]], aan Kring (思南县) in dän Regierengsbesierk Tongren fon ju [[China|chinesiske]] Provins Guizhou * [[Sinan (Suudkorea)]], aan Loundkring in ju Provins Jeollanam-do in [[Suudkorea]] t6kbvc4nopwgylelkdo8uh437u9d7h5 0 8775 108244 2013-12-06T15:37:04Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Sinfonie''' af '''Symphonie''' (fon griechisk ''σύμφωνος = sýmphōnos'', dät hat ''"touhoopeklingend"'', deelwiese mäd dän Uumewai uur italieensk '…“ wikitext text/x-wiki '''Sinfonie''' af '''Symphonie''' (fon griechisk ''σύμφωνος = sýmphōnos'', dät hat ''"touhoopeklingend"'', deelwiese mäd dän Uumewai uur italieensk ''Sinfonia'' oulat) is een sänt Begin fon dät [[17. Jierhunnert]] in ju [[Musik]] bruukte Beteekenge foar Instrumentoalwierke mäd uur do Jierhunnerte wikseljende Foarm un Besättenge, iensluutend [[Tasteninstrumänt]]e. So bruukt toun Biespil [[Johann Sebastian Bach|Bach]] dän Uutdruk Sinfonie foar dän Äreepenengssats fon sien twäide Partita un naamt sien tjostämmige Inventsjoonen "Sinfonien". In't [[18. Jierhunnert]] äntstuude ju klassiske Foarm fon ju Sinfonie, ju bit in dät [[20. Jierhunnert]] een besunners wichtige Staalenge in dän Beriek fon ju [[Orchester]]-Musik beheelt. Hierbie honnelt sik dät uum een uut moorere (oafter fjauer, säildener träin af fieuw) Satse bestoundend Wierk foar Orchester sunner Solisten. Sänt ju [[9. Sinfonie (Beethoven)|9. Sinfonie]] fon [[Ludwig van Beethoven]] wäide uk wäil Soangsstämmen (Solisten un / af Chor) bruukt, man sunner dominierjende Funktsjoon fon dät Orchester tou minnerjen. [[Kategorie:Musik]] lj8y3zzf93qhsjeij8106faks60tx41 0 8776 108245 2013-12-06T20:39:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ju goddelke Komödie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ju goddelke Komödie]] 5enerfqcfdstg6w7f4abd1ldthq3do4 0 8777 108246 2013-12-06T20:40:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ju goddelke Komödie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ju goddelke Komödie]] 5enerfqcfdstg6w7f4abd1ldthq3do4 0 8778 108247 2013-12-06T20:42:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ju goddelke Komödie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ju goddelke Komödie]] 5enerfqcfdstg6w7f4abd1ldthq3do4 0 8779 122563 108762 2023-06-04T12:21:06Z Amherst99 1465 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cornets à bouquin1.jpg|thumb|250px|right|Sinken, do stoundende fon links ätter gjuchts: Sopran-, Alt-, Tenoor- un Basssink, lääsend noch aan Bass-Sink (= [[Serpent (Musik)|Serpent]])]] Aan '''Sink''' (düütsk un holloundsk ''Zink'', ängelsk ''cornett'' af ''cornetto'' - Man nit ''cornet'', dät is [[Kornett|uurswät]] - frantsöösk ''cornet à bouquin'', italieensk ''cornetto'', tiedwiese ieuwenske uur Instrumänte uk mäd dät latienske Woud ''lituus'' beteekent) is een [[Musikinstrumänt]], dät maasttieds uut Holt, mongs uk uut [[Älfenbeen]] moaked wäd un daach tou do Blikbleesinstrumänte täld wäd, uumdät me dät juust so anbleesjen däd as t.B. een [[Trumpätte]]. Sinken rakt dät in ferskeedene Toonhööchten: Sopran, Alt, Tenoor un Bass (Bass-Sinken heete uk [[Serpent (Musik)|Serpenten]]. In't leete [[Middeloaler]] ärfuunen, hiede die Sink sien Blöitetied hiede die Sink bit in't [[17. Jierhunnert]], man as dan ju [[Fjoole]] as Soloinstrumänt apkoom, wuden Sinke minner un minner bruukt. In't Noude fon Europa heelt sik dät noch bit in't [[18. Jierhunnert]]. Dät oankelde Instrumänt uut ju Sinken-Foamielje, dät bit in't leete [[19. Jierhunnert]] ([[Romantik]]) bruukt wude, is die Bass-Sink af Serpent. Ätters waas dät aal uutstuurwen, bit dät fon [[1970]] wier tou Lieuwend broacht wude. Däälich rakt dät wier Ljuude, do dät slonk spielje konnen un uk Ljuude, do bruukbeere Sinken näi häärstaale konnen. [[Kategorie:Musik]] 3ytenv9wpeazu48cni4ypdpxzwf7cps 0 8780 108250 2013-12-07T10:51:44Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Sink (Instrument)]] nach [[Sink (Musik)]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Sink (Musik)]] mo6ds3rj61g2jpyd0knnldkam28npoo 0 8781 108258 2013-12-07T14:46:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Düütsklound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Düütsklound]] gkv300x12zfurbrc73sqovs340nagia 0 8782 108744 108265 2014-01-16T18:46:13Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q194402]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Joshua Reynolds Self Portrait.jpg|thumb|200px|Sälwen-Oubieldenge fon<br>'''Joshua Reynolds''',<br> moald in [[1776]]]] '''Sir Joshua Reynolds''' (* [[16. Juli]] [[1723]] in [[Plympton (Devon)|Plympton]] bie [[Plymouth]], [[Greeuwskup]] [[Devon (Änglound)|Devon]], [[Änglound]]; † [[23. Februoar]] [[1792]] in [[London]]) waas ieuwenske [[William Hogarth]] un [[Thomas Gainsborough]] die bekoandste un truch sien kunstlersk un kunsttheoretisk Wierkjen die ienfloudriekste ängelske Moaler fon dät [[18. Jierhunnert]]. == Biespilwierke == <gallery> Bielde:Porträt der Society of Dilettanti.jpg|Ju "[[Society of Dilettanti]]", moald sowät 1777 tou 1779 tou Bielde:Juno Receiving the Cestus from Venus by Joshua Reynolds.jpg|[[Juno (Mythologie)|Juno]] kricht dän Gäddel fon [[Venus (Mythologie)|Venus]] uutloant Bielde:Charles burney by reynolds 1781.jpg|Oubieldenge fon [[Charles Burney]], moald truch Reynolds in [[1781]] </gallery> [[Kategorie:Moalerkunst]] s1eu3odotem3k94sk8b2d8xhf6222qr 0 8783 108266 2013-12-07T15:27:07Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Sir Joshua Reynolds]] nach [[Joshua Reynolds]]: Titel mout deer nit mee bie wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Joshua Reynolds]] 0llgvyennspi68k88mbp3akdh5iq61f 0 8784 109262 108272 2014-05-13T08:47:49Z OctraBot 5053 Interlanguage links have automatically migrated to Wikidata at [[d:Q3305213]]. wikitext text/x-wiki [[Bielde:Воскресенье в деревне.jpg|thumb|right|250px|Een nit kloor moaked Skilleroatsje fon [[Andrei Petrowitsch Rjabuschkin]]: Sundai in ju Meente, moald in [[1892]]. Ju Foarteekenge an wäkke Steeden noch goud tou kannen.]] As '''Skilleroatsje''' beteekent me een Wierk fon ju [[Moalerkunst]], also een flak Kunstwierk, deer ju Faawe mäd [[Pinsel]]e af uurswät in Flakten apbroacht is. {{BieldendeKunstStump-links}} [[Kategorie:Moalerkunst]] jzj8h6if5hzvfi331tyz1k3dh9fh5hp 0 8785 122770 118337 2023-08-18T16:38:02Z T. Mikulski 13191 Bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sophokles.jpg|thumb]] '''Sophokles''' ([[Ooldgriechiske Toal|griech.]] Σοφοκλῆς, klassiske Uutsproake [sopʰoklɛ̂ːs]; * [[497 f. Kr.|497]]/[[496 f. Kr.]] in [[Kolonos]]; † [[406 f. Kr.|406]]/[[405 f. Kr.]] in [[Athen]]) waas aan klassisken Griechisken Tjooter-Dichter. Sophokles jält ieuwenske [[Aischylos|Aiskylos]] un [[Euripides]] as aan fon do bekoandste Määstere fon ju [[Griechiske Tragödie]]. Sien uurlääwerde Stukke, besunners ''Antigone'' un ''Kening Ödipus'', wäide ap ju heele Waareld in't Tjooter spield. == Ärheeldene Wierke == Sophokles häd noch masse moor skrieuwen, man in't Heel uurlääwerd sunt bit däälich bloot noch min Wierke: * Theboanske Trilogie ** [[Keening Ödipus]] (Οἰδίπους τύραννος ''Oidipous tyrannos''), 429–425 f. Kr. ** [[Ödipus ap Kolonos]] (Οἰδίπους ἐπὶ Κολωνῷ ''Oidipous epi Kolōnō''), 401 f. Kr. (postum apfierd) ** [[Antigone (Sophokles)|Antigone]] (Ἀντιγόνη), 442 f.Chr. (Dät eerste Stuk fon ju Theboanske Trilogie, dät Skrieuwen un apfierd wude, man in ju Riegenfoulge fon ju Honnelenge is dät dät trääde) * [[Aias (Sophokles)|Aias]] (Αἴας), 455–450 f. Kr. * [[Do Trachinierinnen]] (Τραχίνιαι ''Trachiniai''), eer 442 f. Kr. * [[Elektra (Sophokles)|Elektra]] (Ἠλέκτρα), sowät 413 f. Kr. * [[Philoktetes (Tjooterstuk)|Philoktetes]] (Φιλοκτήτης), 409 f. Kr. [[Kategorie:Grieche]] [[Kategorie:Griechiske Tragödie]] [[Kategorie:Skrieuwer]] ep0gla3ogd4vpzxcmjxlmxyh92zlrms 0 8786 108279 2013-12-07T16:12:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sophokles]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sophokles]] lu3hvlndnypnyipoctix8e2vuzqh3ec 0 8787 108280 2013-12-07T16:13:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sophokles]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sophokles]] lu3hvlndnypnyipoctix8e2vuzqh3ec 0 8790 118319 108764 2019-05-11T11:28:35Z Heinz 88 /* Die Stäfriem ap Ieslound */ wikitext text/x-wiki Fon aan '''Stäfriem''' ''(düütsk: Stabreim)'' boalt me, wan in een Wierk fon ju [[Dichtkunst]] as een gruundlääsend Stilmiddel un deeruum groote Räägelmäitegaid [[Alliteratsjoon]]en ([[Konsonant]]en-Wierhoalengen) bruukt wäide, besunners tou Begin fon besunners betoonde Woude. As Konsonant wäd uk die in ju latienske Skrift nit skrieuwene Knakluud [ʔ] täld, sodät dät mongs so uutsjuch, as wan dät n Stäfriem mäd [[Vokoal]]e waas. un foar Stäfriem is besunners wichtich in do [[germaniske Sproaken]], man hie is uk in ju [[kältiske Sproaken|kältiske]] un [[latiensk]]e Dichtenge tou fienden. == Geskichte == === Stäfriem in dät Oalerdum === ==== ==== ==== Do Gouldhoudene fon Gallehus ==== [[Bielde:Guldhornene.jpg|thumb|right|250px|Do Gouldhoudene fon Gallehus (Rekonstruktsjoon)]] Die ooldste uurlääwerde germaniske Loangfäärs kumt (sowät) uut dät Jier [[400]] un wude in Ruunen ap een fon do [[Gouldhoudene fon Gallehus]] skrieuwen. Dät wiest neen besunnere Oainskuppe fon Noud- un Wäästgermanisk ap, somäd kon bloot kweeden wäide, dät dät germanisk is. Tranliterierd hat dät: ek hlewagastiz : holtijaz : horna : tawido Transkribierd, in Haud- un Ieuwenfäärs iendeeld, betoonde Wouddeele '''fat''' skrieuwen: ek '''χle'''u̯aǥastiz '''χolt'''ii̯az<br> '''χor'''na tau̯iđō/ŏ In ju Fäärsmäite uursät hat dät Iek, '''Hle'''wagast uut '''Holt'''<br> dät '''Hou'''den moakede. Ju Foarm ''tau̯iđō/ŏ'' lait wäil [[Etymologie|etymologisk]] naier bie Seeltersk ''diede'', man dät rakt in't Seelterske bloot mäd "moakede" Sin. === Die Stäfriem in't Middeloaler === ==== Ooldfräisk ==== In't [[Ooldfräisk]]e sunt Stäfrieme in Gjuchtstäkste uurlääwerd, jo tjoonden wildääge deertou, dät sik do Ljuude dät beeter määrkje kuuden: Een Biespil: '''''h'''engest '''h'''of and '''h'''undes toth and swines tusk and '''h'''ana ezel and '''h'''ritheres '''h'''orn'' Uursättenge: ''Hoangstehouf un Huundetusk un Swienehauer un Hannenbik un Bäistehouden'' ==== Uur Sproaken ==== [[Bielde:Berlin heliand.jpg|thumb|right|200px|Heliand - dät Berliner Breekstuk]] Ap [[Ooldsaksisk]], [[Ooldhoochdüütsk]], [[Ooldängelsk]] un besunners ap [[Ooldnoudisk]] rakt dät masse Dichtkunst in dän Stäfriem. Besunners bekoande Biespile sunt: Die [[Heliand]] (ap Ooldsaksisk), die [[Beowulf]] (ap Ooldängelsk), dät [[Hildebrandsläid]] (ap Ooldhoochdüütsk, man mäd ooldsaksiske un ooldnoudiske Ienfloude), ju [[Läider-Edda]] (ap Ooldnoudisk). Biespiltäkst uut dän Heliand (kopierd uut dän Haudartikkel deer tou): 356 Thô giuuêt im ôc mid is hîuuisca ::''(Do Booden fon n Kaiser) do besoachten him uk mad sien Fjundskup:'' Ioseph the gôdo, sô it god mahtig ::''Joseph dän goude, so dät God machtich'' uuldand uuelda: sôhta im thiu uuânamon hêm, ::''waltjend wüül: soachte him ju glansjende Heemat'' thea burg an Bethlehem, thar iro beiđero uuas ::''ju Buurich in Bethlehem, ju fon hier bee waas'' thes heliđes handmahal endi ôc thera hêlagun thiornun, ::''fon dan Häld ju Gjuchtsteede un uk fon dät hälge Wucht,'' Mariun thera gôdun. [...] ::''Maria ju goude.'' [...] === Die Stäfriem in jungere Tied === ==== Uurblieuwsele in Weendengen un Kweedewoude ==== Seeltersk: * Hie häd niks tou '''b'''ieten noch tou '''b'''reeken --- (Een Alliteratsjoon ap [[B]]) * '''Je l'''oanger hier, '''je l'''eeter deer --- (Een Alliteratsjoon ap [[J]] un foar allen [[L]]) * Die '''Fr'''äie '''Fr'''äise --- (Een Alliteratsjoon ap "Fr") Ängelsk: * '''f'''riend or '''f'''oe --- (''Fjuund af Fäind'', Een Alliteratsjoon ap [[F]]) Düütsk: * '''H'''aus und '''H'''of --- (''Huus un Hoaf'', Een Alliteratsjoon ap [[H]]) Deensk: * '''f'''olk og '''f'''æ --- (''Foulk un Fäi'', Een Alliteratsjoon ap [[F]]) ==== Die Stäfriem ap Ieslound ==== In Islound häd sik die Stäfriem ieuwenske dän Eendriem bit in ju Näitied in do Riemsele ärheelden. Hier een Biespil uut ju [[Isloundske]] Dichtenge, wier die Stäfriem mäd dän Eendriem, dän wie normoal so kanne, touhoope nuumen is. Biskrieuwen is in dät Riemsel wäil die Poloardai, wier dät in do Noudelke Regionen nit af bloot heel kuut in ju Noacht tjuusterch wäd, un dät is ieuwen bloot in dät Foarjier un dän Suumer, wilst dät in Häärst un Winter moor tjuusterch is as ljoacht. Mäd ju Goddine is wäil ju Sunne meend. '''V'''orið eg að '''v'''ini kýs, '''v'''erður nótt að degi, þe'''g'''ar '''g'''lhóærð '''g'''eisladís '''g'''engur norðurvegi. Hier een fräie Uursättenge ap Seeltersk, deer oane Stäfriem un Eendriem ärheelden sunt: '''F'''oarjier wol toun '''F'''juund iek kiese, '''F'''luch wäd Noacht tou Deege, Ju '''G'''oddine wol '''G'''loud uk wiese, '''g'''ungend Nouderweege. ==== Leeter wier tou Lieuwend broacht ==== Besunners sänt ju [[Romantik]] besinden sik uk wier buute fon Ieslound Dichtere ap dän oolde Stäfriem, sodät dät uk in modäärne Sproaken wier Stäfrieme tou leesen rakt. [[Kategorie:Dichtenge]] 54y0y28zgr5fpsd6dhbbejkiavlakcn 0 8791 108300 2013-12-09T21:23:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dichtenge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dichtenge]] 7i9nm3wu4suhdbv938zr65gzy4jmgbz 0 8792 108306 2013-12-09T21:36:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stäfriem]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stäfriem]] jkjk8c8ckn6ls1n6wqa30qzwcgs47nh 0 8793 108307 2013-12-09T21:36:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stäfriem]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stäfriem]] jkjk8c8ckn6ls1n6wqa30qzwcgs47nh 0 8794 108308 2013-12-09T21:37:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stäfriem]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stäfriem]] jkjk8c8ckn6ls1n6wqa30qzwcgs47nh 0 8795 108310 2013-12-09T21:44:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Christian Wulff]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Christian Wulff]] rk2gpqt0ub9pz8ha6hedv31cgsmm5e5 0 8796 108312 2013-12-09T22:14:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jean-Baptiste Camille Corot]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jean-Baptiste Camille Corot]] pv6gl0nc6vlyhfki42urrutz0j62015 0 8797 108333 108328 2013-12-10T15:15:11Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Statue-Augustus.jpg|thumb|right|200px|Augustus-Stoatue fon Primaporta]] Een '''Stoundbielde''' af '''Stoatue''' ''(düütsk: Standbild, Statue)'' is een fräistoundende [[Plastik (Kunst)|Plastik]] af [[Skulptuur]], ju aan Moanske af een Diert deerstoalt. Ju tjoont maasttieds foar ju sinbieldehoaftige Repräsentatsjoon. Me unnerskat ätter ju Hooldenge besunners twiske Stoundbielden in dän äängere Sin, Riederstoundbielden un Sitbielden. Litje Stoatuen wäide uk "[[Stoatuette]]n" af "Figurinen" naamd. {{BieldendeKunstStump-links}} [[Kategorie:Bieldehaueräi]] baam1qcc1xu8ccoffrxyk6p0jlw8tli 0 8798 108325 2013-12-10T00:01:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stoundbielde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stoundbielde]] gqvhkxypt2u5ievyznbmev3kw319e1m 0 8799 108326 2013-12-10T00:02:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stoundbielde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stoundbielde]] gqvhkxypt2u5ievyznbmev3kw319e1m 0 8800 108327 2013-12-10T00:02:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stoundbielde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stoundbielde]] gqvhkxypt2u5ievyznbmev3kw319e1m 0 8801 108332 108330 2013-12-10T15:14:22Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:New Harmony 1831 sketch by Charles Alexandre Lesueur.jpg|thumb|right|200px|Een Äntwuurp-Teekenge foar een [[Skilleroatsje]] fon [[Charles Alexandre Lesueur]], teekend in [[1831]].]] As '''Teekenge''' ''(Düütsk:Zeichnung)'' beteekent me ju Kunst, tou teekenjen, also mäd Lienjen flakke Bielden häärtoustaalen. Uk do Bielden säärm heete Teekengen. Teekend wäd tou [[Bieldende Kunst|kunstlerske]] Swäkke, man uk, uum techniske Äntwuurpe, [[Archäologie|archäologiske]] Dokumentatsjoonen un aal so moor tou moakjen. Die Uurgong fon't Teekenjen ätter't [[Moalerkunst|Moaljen]] is fonsäärm fljootend, uumdät do bee Oarbaidswiesen oafter kombinierd wäide. [[Kategorie:Bieldende Kunst]] 5a294k7zeo000xtnkoj5cspp4gflnet 0 8802 108334 2013-12-10T20:36:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gerhard Schröder]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gerhard Schröder]] lydwxj8r3gipyv8kbt0unxiply94570 0 8803 110975 108767 2015-06-16T22:58:21Z Mojolässe 6741 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Théodore Géricault auto-retrato.jpg|thumb|right|200px|Säärm-Oubieldenge fon<br>'''Théodore Géricault''']] '''Jean-Louis André Théodore Géricault''', maasttieds bloot '''Théodore Géricault''' naamd (* [[26. September]] [[1791]] in [[Rouen]], [[Frankriek]]; † [[26. Januoar]] [[1824]] in [[Paris]]) waas aan frantsöösken Moaler un Fertreeder fon ju [[Romantik]]. == Biespilwierke == <gallery> Bielde:Théodore Géricault - Evening, Landscape with an Aqueduct.jpg|Loundskup mäd een Aquädukt, moald in [[1818]] Bielde:JEAN LOUIS THÉODORE GÉRICAULT - La Balsa de la Medusa (Museo del Louvre, 1818-19).jpg|[[Dät Flot fon ju Medusa]], moald in [[1819]]. Bielde:Jean Louis Théodore Géricault 001.jpg|Riedspoart-Bielde, moald in [[1821]]. Tou beoachtjen is ju unnatüürelke Deerstaalengswiese fon do loopende Hoangste, do uutsjo, as dieden jo fljooge. Dät aal fjauer Beene in ju Lucht sunt, kumt bie't Loopen fon Hoangste nit foar, man bloot bie't Jumpjen. </gallery> == Ferbiendengen == * {{Deutsche Biographie|pnd118538675|Name=Théodore Géricault}} {{SORTIERUNG:Gericault, Theodore}} [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Romantik]] [[Kategorie:Frantsoose]] seo8vmluec32wol45fyo1k1szwdkgsk 0 8804 108381 2013-12-11T22:34:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Théodore Géricault]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Théodore Géricault]] ftcc6lxq4uk4igv1jkzcol4glaorwck 0 8805 108382 2013-12-11T22:35:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Théodore Géricault]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Théodore Géricault]] ftcc6lxq4uk4igv1jkzcol4glaorwck 0 8806 108383 2013-12-11T22:35:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Théodore Géricault]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Théodore Géricault]] ftcc6lxq4uk4igv1jkzcol4glaorwck 0 8807 108384 2013-12-11T22:36:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Théodore Géricault]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Théodore Géricault]] ftcc6lxq4uk4igv1jkzcol4glaorwck 0 8808 108385 2013-12-11T22:37:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Théodore Géricault]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Théodore Géricault]] ftcc6lxq4uk4igv1jkzcol4glaorwck 0 8810 109087 108747 2014-03-20T00:37:45Z Nta 2014 5790 wikitext text/x-wiki '''Knut Jungbohn Clement''' (* [[4. Dezember]] [[1803]] in [[Noorsaarep]] - seeltersk "Noudtäärp", düütsk: "Norddorf" - ap [[Amrum]]; † [[7. Oktober]] [[1873]] in [[Bergen (New Jersey)|Bergen]], [[New Jersey]]) waas aan noudfräisken Skrieuwer, Wietenskupper un Nasjonoalist. Hie hiede dät aiske stuur, in ju Wietenskup truchtoukuumen. Dät häd ferskeedene Uurseeken: Foar dät fäärme liet hie sien ideologiske Foarstaalengen in baldoarchich groote Mäite in sien wietenskuppelke Unnersäikengen ienfljoote, do dan oafter moor konstruierd as gjucht ärfoarsket wieren. Foar dät twäide hiede hie, as uut sien Bräiwe sjuunelk wäd, een aaltou hooge Meenenge fon sik säärm un wüül groote, anärkoande Wietenskuppere so as [[Jacob Grimm]] nit buppe sik häbe. Foar dät trääde wude hie uk wäil een Offer fon politiske Diskrimminierenge, uumdät do uur Wietenskuppere uk hiere politiske Meenengen hieden. Wilst sien histooriske Foarskengen oafter hädde Kritik aadenden, kreech hie foar sien Sproaktalent (un deelwiese uk foar sien sproakwietenskuppelke Wierke) Lof. {{Normdaten|TYP=p|GND=121828700|NTA=069364435|VIAF=30403095}} {{DEFAULTSORT:Clement, Knut Jungbohn}} [[Kategorie:Fräiske Persoon]] [[Kategorie:Wietenskupper]] i804gu824hfb1j1bexjyojo4tta87zu 0 8811 108766 108412 2014-01-16T19:02:26Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q192720]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Thomas Gainsborough by Thomas Gainsborough.jpg|thumb|200px|Säärm-Oubieldenge uum [[1759]]]] '''Thomas Gainsborough''' (deeped ap dän [[14. Moai]] [[1727]] in [[Sudbury (Suffolk)|Sudbury]], [[Suffolk]]; stuurwen [[2. August]] [[1788]] in [[London]]) waas aan ängelsken [[Moalerkunst|Moaler]], die sik besunners mäd ju [[Porträt]]- un [[Loundskupsmoaleräi]] befoatede. Hie jält ieuwenske [[William Hogarth]] un [[Joshua Reynolds]] as aan fon do betjuudendste ängelske Moalere fon dät [[18. Jierhunnert]]. == Biespilwierke == <gallery> Bielde:Thomas Gainsborough - Mr and Mrs Andrews.jpg|Mr. and Mrs. Andrews, moald fon [[1749]] tou [[1750]] tou. Bielde:Thomas Gainsborough - Six studies of a cat - WGA08409.jpg|Säks Studien fon aan Kat, moald twiske [[1763]] un [[1770]] Bielde:Thomas Gainsborough 008.jpg|Oubieldenge fon aan Wäänt mäd blaauwe Göitjen, moald uum [[1770]] </gallery> [[Kategorie:Moalerkunst]] 54g7100mgssetuefqeyt800jz4vdkxb 0 8814 121072 119993 2022-07-25T19:27:33Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Schulezentrum Saterland - Vorderfront.jpg|thumb|Dät Bouwierk fon ju Grote Skoule fon't Seelterlound.]] Ju '''Grote Skoule fon't Seelterlound''' ([[Düütsk]]: ''Schulzentrum Saterland'') is ne algemene Skoule in [[Roomelse]]. Ju Skoule bestound uut ne Haudskoule un ne Realskoule. Siet 2007 wäd dät Bauwierk fon ju grote Skoule deeld mäd dät oainständige [[Laurentius-Siemer-Gymnasium]]. In dät Skouljier 2012/13 roate et 660 Skoulere in ju Grote Skoule fon't Seelterlound. Ju Skoule wude 1971 gruundet, man ju Geskichte fon do Foarlopere fon disse Skoule gungt weerume ätter dät Jier 1613. == Webferbiendengen == *[https://web.archive.org/web/20131229042845/http://www.sz-saterland.de/cms/ Websiede fon ju Grote Skoule fon't Seelterlound] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Seelterlound]] 7lorfxuxv5ifmc71wddq77b8ejt8ai2 10 8815 119378 108432 2020-10-19T04:20:14Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Frisia 716-la.svg|100px|right|Fräislound unner Radbod]] '''Radbod''' waas n Köönich fon do [[Fräisen]] un aan fon do maast bekoande Persoonelkhaide uut ju fräiske Geskichte. Unner sien Heerskup häd [[Fräislound]] sien grootsten Uumfang häiwed, un wuude bekoand unner dän Noomen ''Magna Frisia''. In dät Wällenmaterioal uut ju Tied fon Radbod wäd duudelk dät dän fräisken Köönich sik insätte foar n groot un [[Heedendum|heedensk]] Fräislound, un hiede dät [[Kristendum|kristelke]] [[Frankiske Riek]] as sien grootsten Fäind. [[Radbod|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> larl50t3pwt2qx47udmo1tauw8wifmv 10 8816 119335 108434 2020-10-19T04:16:14Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Western honey bee.jpg|100px|right]] Juu '''Ieme''' ''(Apis mellifera)'' is ne Oard fon doo [[Insekte]]. Dät rakt fuul Unneroarden fon disse Oard, wierfon in Seelterlound ju [[Nominatfoarm]] ''(Apis mellifera mellifera)'' heemsk is. Doo Moanskene nutsje doo Iemen, deermäd joo Huunich, Woaks un uur Ärtjuuchnisse hääbe. Iemen fon ju in dissen Artikkel beskrieuwene Oard ''Apis mellifera'' rakt dät däälich truch [[Imkeräi]] in ju heele Waareld, man fon Natuur uut kuume do bloot in [[Europa]], [[Afrikoa]] un Faander-[[Asien]] foar... [[Ieme|Läs fääre.]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> eqgfozhjxpab29he0ehl0pck7jttehr 10 8817 119341 108435 2020-10-19T04:16:43Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rowan berries in October.jpg|100px|right]] Die '''Moaiboom''' (''Sorbus aucuparia'') is n [[Boom]], die fon [[Ieme]]n un uur [[Insekte]] bestäuwen wäd un sik truch Fuugele, doo sien Fruchte, doo Kraans- af Fuugelbäien, freete, fier uutspreede kon. Hie is also gjucht ouhongich fon dän Räst fon dät [[Ökosystem]]. Die Moaiboom was in [[1997]] "Boom fon dät Jier"... [[Moaiboom|Läs fääre.]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> qed2yfh0pfz4wo5b11q0bgawcaf6ayh 10 8818 119348 108436 2020-10-19T04:19:17Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gletschereis.JPG|90px|right|Glitsker-Ies]] N '''Glitsker''' is ne uut Snee äntsteene groote Iesmasse, ju sik as ne Äi, bloot loangsoamer, n Ouhong deelbewääget. Dät rakt dät noch ap hooge Bierige un in koolde Regione nai bie do Pole - so toun Biespil in [[Gräinlound]]. Deer rakt dät uk Inloundies, dät is ju grootste Glitsker-Foarm, ju ganse Loundskuppe bedäkt. Bie ju Äntstoundenge fon Glitskere wäd uut ne Loage fon näien Snee ne Loage fon Glitskeries, ju dan nit fuul moor as n Tjaandel fon ju uursproangelke Tjukte häd. [[Glitsker|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> q6nqviz3syqs8vz5koogqtfjnpv39zd 0 8820 118973 108443 2020-04-08T11:17:32Z 176.10.205.133 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Freja Seeking her Husband (Nils Blommér) - Nationalmuseum - 18201.tif|thumb|Freya in hiere Woain, leeken fon hiere Katte (Skilleroatsje fon Nils Blommér, 1852).]] '''Freya''' is dän Noomen fon ne Godin in dät germaniske [[Heedendum]]. Ju waas bie do Fräisen een wichtige God un wuude bie sowät aal do germaniske Foulke ap jusälge Wiese fereerd. In do [[Edda|Eddas]] is Freya ju nordiske Godin fon ju Ljoowe un Fruchtboarkaid. Deeroun wäd ju beskrieuwen as ju allerfluchste Godin, mäd ljoachte Hiere un blaue Oogene. [[Kategorie:Heedendum]] 3ahsra592yamifbnvuyu0qlw7133mtg 0 8821 108448 108446 2014-01-02T20:31:52Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sears Tower ss.jpg|thumb|right|Willistouden]] Die '''Willistouden''' is wuude [[1974]] baud in Chicago. Die Touden is 527 Meter hooch un waas dät hoochste Bauwierk ap ju Äide bit tou [[1998]]. [[Kategorie:Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 2ztcggspbbc0bgbz6qzud0m85n2m0i5 0 8822 108922 108714 2014-03-06T19:04:14Z Midnight Gambler 5364 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0738 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Aalburg wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Aalburg''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Wijk en Aalburgis n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 53,13 km² un deer woonje 12.625 Moanskene. [[Kategorie:Noudbrabant]] d4e5j2cyh2mfo35jcq4sks2w0y6va2h 0 8823 115018 108459 2018-01-09T11:47:46Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0358 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Aalsmeer wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Aalsmeer''' is ne Meente in ju Provints Noudhollound in do [[Niederlounde]]. Aalsmeer is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 32,24km² un deer woonje 29.073 Moanskene. [[Kategorie:Noudhollound]] jd5livsww6uxp3ix8w6l9xdb6qzd8hr 0 8824 115088 115056 2018-01-09T13:21:39Z Wwikix 8153 Foar wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0482 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Alblasserdam.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Alblasserdam''' is ne Meente in ju Provints Suudhollound in do [[Niederlounde]]. Alblasserdam is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 9,96 km² un deer woonje 19.003 Moanskene. {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] s1ilsefs32arpfkbxc2cdbjuk4nyuge 0 8825 115089 115057 2018-01-09T13:21:53Z Wwikix 8153 Foar wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0613 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Albrandswaard wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Albrandswaard''' is ne Meente in ju Provints Suudhollound in do [[Niederlounde]]. Poortugaal is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 23,75 km² un deer woonje 23.961 Moanskene. {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] mbs4ycqfp9m9gnovtzr8xnnhdbr8dd0 0 8826 115009 108462 2018-01-09T11:39:10Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0361 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Alkmaar wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Alkmaar''' is ne Meente in ju Provints Noudhollound in do [[Niederlounde]]. Alkmaar is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 31,22&nbsp;km² un deer woonje 93.880 Moanskene (2012). [[Kategorie:Alkmaar| ]] 7ggeuhuwxmd3p5m821qdlqaub2dr571 0 8827 119273 114979 2020-08-12T00:33:20Z Filmwijker 11035 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0034 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Almere wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Almere''' is ne Meente in ju Provints [[Flevolound]] in do [[Niederlounde]]. Almere-Stad is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 248,77&nbsp;km² un deer woonje 213.582 Moanskene (1. August 2020). {{ProvinzFlevolound}} [[Kategorie:Flevolound]] nbd4sk6eu4efyii8yntvbdapt7s09r3 0 8828 121949 121948 2023-01-29T11:23:25Z Vanroo 12830 Update wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0484 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Alphen aan den Rijn wapen 2014.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Alphen aan den Rijn''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Alphen aan den Rijn is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 132,50&nbsp;km² un deer woonje 112.926 Moanskene (2022). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Alphen aan den Rijn| ]] fel650u3km6l4pw1mc7b86fy6jgxspe 0 8829 108465 2014-01-15T06:02:23Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1723 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Alphen-Chaam wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Alphen-Chaam''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Alphen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 93,64&nbsp;km² un deer woonje 9.447 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] kpjq7hrxwgbds8fk2w3k3i184wjnsu9 0 8830 108923 108466 2014-03-06T19:21:51Z Midnight Gambler 5364 the same with [[Amelound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Amelound]] 00ll59t38ambsp05v5ppqcuiv2wf7ue 0 8831 108467 2014-01-15T06:02:36Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0307 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Amersfoort wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Amersfoort''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Amersfoort is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 63,78&nbsp;km² un deer woonje 144.752 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] cd3spvzu9efwkouewtjasyoln571sd6 0 8832 108468 2014-01-15T06:02:40Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0362 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Amstelveen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Amstelveen''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Amstelveen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 44,05&nbsp;km² un deer woonje 80.808 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] odtxeyoljxr94z1yllkb4l3dbwlfe6j 0 8833 108469 2014-01-15T06:02:47Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0744 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Baarle-Nassau wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Baarle-Nassau''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Baarle is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 76,30&nbsp;km² un deer woonje 6.689 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] bsmttbrurtzzflqnkii42eztyj9mkh8 0 8834 108470 2014-01-15T06:02:50Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0308 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Baarn.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Baarn''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Baarn is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 33,03&nbsp;km² un deer woonje 24.342 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] lf1d1fra9z1vj4p12o2xnqg8oap1enf 0 8835 115020 108732 2018-01-09T11:51:40Z Wwikix 8153 Wwikix verschob die Seite [[Bergen (Meente, NL)]] nach [[Bergen (Limbuurich)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0893 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Bergen L-wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Bergen''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Nieuw-Bergen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 109,42&nbsp;km² un deer woonje 13.384 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] 65vtnice7z6d78i67dvwp6kd99thllu 0 8836 115091 108472 2018-01-09T13:22:18Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0489 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Barendrecht.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Barendrecht''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Barendrecht is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 21,72&nbsp;km² un deer woonje 46.463 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] 6ojymrbh0wv03eygjx88c21n4jtpv7v 0 8837 108473 2014-01-15T06:03:04Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0370 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Beemster wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Beemster''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Middenbeemster is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 72,08&nbsp;km² un deer woonje 8.578 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] nl1yekysg7qn45f5ipqkgxbgnqpna85 0 8838 121906 115065 2023-01-29T08:57:39Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0491 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] '''Bergambacht''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Bergambacht waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 38,05&nbsp;km² un deer woonje 9.976 Moanskene (2014). [[Kategorie:Krimpenerwaard (Meente)]] hfbqaw4ke33nvvcsijb64cigq1b3mci 0 8839 113307 108475 2016-08-17T17:06:14Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (nl) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1724 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Bergeijk.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Bergeijk''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Bergeijk is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 101,79&nbsp;km² un deer woonje 18.323 Moanskene (2016). [[Kategorie:Noudbrabant]] t6auzue061ggwbh4bpu99ityz5bw1zp 0 8840 113308 108476 2016-08-17T17:10:01Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (nl) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0748 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Bergen op Zoom wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Bergen op Zoom''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Bergen op Zoom is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 93,13&nbsp;km² un deer woonje 66.268 Moanskene (2013). [[Kategorie:Noudbrabant]] n5oy2predupeq4jj7yw109oovywmeco 0 8841 113312 108477 2016-08-17T17:19:58Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from Wiki (en) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1721 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Bernheze.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Bernheze''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Heesch is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 90,38&nbsp;km² un deer woonje 29.717 Moanskene (2014). [[Kategorie:Noudbrabant]] gq2z4ghk8x86vrzjjo2o431pnv4mdzq 0 8842 121955 115067 2023-01-29T11:45:27Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0568 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] '''Bernisse''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Abbenbroek waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 68,59&nbsp;km² un deer woonje 12.445 Moanskene (2012). [[Kategorie:Nissewaard]] mwvazv48qmqcc96e9giaiq5sfn342cl 0 8843 108479 2014-01-15T06:03:30Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0753 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Best wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Best''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Best is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 35,12&nbsp;km² un deer woonje 28.923 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] oerscz2jnb8gsjth0humj7dnl6z0ryb 0 8844 113313 108480 2016-08-17T17:21:53Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (de) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0375 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Beverwijk wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Beverwijk''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Beverwijk is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 20,38&nbsp;km² un deer woonje 40.368 Moanskene (2016). [[Kategorie:Noudhollound]] p70e2fpnhqdtlzziuvvj6dnajamdhsu 0 8845 108481 2014-01-15T06:03:35Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0889 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Beesel wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Beesel''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. De Ruiver is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 29,21&nbsp;km² un deer woonje 13.916 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] k04e9wcxsav9q51o4c1r3chnya4nl2k 0 8846 108482 2014-01-15T06:03:43Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0310 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:De Bilt wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''De Bilt''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. De Bilt is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 67,10&nbsp;km² un deer woonje 42.086 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] 6y8ya9t95ez2l2jvfrpznkk6xla7h78 0 8847 121935 121924 2023-01-29T11:00:27Z Vanroo 12830 -Foarloage wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0585 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Binnenmaas.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Binnenmaas''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Maasdam waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 75,59&nbsp;km² un deer woonje 28.952 Moanskene (2012). [[Kategorie:Hoeksche Waard (Meente)]] p8mdbug323dktds5fm9mg4pjf8zpy3b 0 8848 108484 2014-01-15T06:03:49Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1728 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Bladel wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Bladel''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Bladel is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 75,71&nbsp;km² un deer woonje 19.160 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 67kcewvcfhoqywfmewxf4bx12n7torq 0 8849 108485 2014-01-15T06:03:53Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0376 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Blaricum wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Blaricum''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Blaricum is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 15,58&nbsp;km² un deer woonje 8.969 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] l3blss642zm97ex1l8em8m8nms4xbev 0 8850 108486 2014-01-15T06:03:55Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0377 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Bloemendaal.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Bloemendaal''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Overveen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 43,29&nbsp;km² un deer woonje 22.042 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] mnblv5nzkcimk9l69njyo6znayoogv3 0 8851 115093 108487 2018-01-09T13:22:40Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1901 (2011).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Bodegraven-Reeuwijk wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Bodegraven-Reeuwijk''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Bodegraven is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 88,61&nbsp;km² un deer woonje 32.489[1] Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] kdnlgfgh8a89exv3uh48v83co81fhw8 0 8852 117943 108488 2019-03-03T16:19:51Z XalD 9941 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Coat of arms of Boekel.svg]] → [[File:Coat of arms of Boekel (NB).svg]] [[c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name) · This is the coa of Boekel, North Brabant wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0755 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Boekel (NB).svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Boekel''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Boekel is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 34,52&nbsp;km² un deer woonje 9.759 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 46kkb3n7gm5ti2sz1vl0b7918mgviup 0 8853 108489 2014-01-15T06:04:02Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0756 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Boxmeer.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Boxmeer''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Boxmeer is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 113,95&nbsp;km² un deer woonje 28.574 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] nbxzg3fws55pht4i641wb707n8r7ils 0 8854 115150 108490 2018-01-09T13:47:48Z Wwikix 8153 Foar wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0654 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Borsele.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Borsele''' is ne Meente in ju Provints [[Seelound]] in do [[Niederlounde]]. Heinkenszand is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 194,42&nbsp;km² un deer woonje 22.622 Moanskene (2012). {{ProvinzSeelound}} [[Kategorie:Seelound]] f5gnrzhb27uyc0vc9p7knz4cyv8jchc 0 8855 108491 2014-01-15T06:04:13Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0757 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Boxtel.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Boxtel''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Boxtel is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 64,77&nbsp;km² un deer woonje 30.297 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 0qzr5jxenmrsv5g4poymbs20kugv50v 0 8856 108492 2014-01-15T06:04:15Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0758 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Breda wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Breda''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Breda is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 129,15&nbsp;km² un deer woonje 173.284 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] otv5vej8d5a326yx2z1jdrfiyea8hv8 0 8857 121911 121876 2023-01-29T09:01:56Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0501 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Brielle wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Brielle''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Brielle waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 31,12&nbsp;km² un deer woonje 15.741 Moanskene (2012). [[Kategorie:Voorne aan Zee]] 05l8vfh9eie8hh5nwu8esnv7d23tgqi 0 8858 108494 2014-01-15T06:04:21Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0899 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Brunssum wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Brunssum''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Brunssum is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 17,29&nbsp;km² un deer woonje 29.481 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] odsdbdv0g63g9pji2e88x8vhdhj2wpo 0 8859 108495 2014-01-15T06:04:24Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0312 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Bunnik wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Bunnik''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Bunnik is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 37,57&nbsp;km² un deer woonje 14.487 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] m10sa8l1tphqxe5h4281ahn1veb5ses 0 8860 108496 2014-01-15T06:04:26Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0313 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Bunschoten wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Bunschoten''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Bunschoten is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 34,88&nbsp;km² un deer woonje 19.984 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] 9gsfudi5eltx1mysn5awe0lgudkkw6k 0 8861 115003 108497 2018-01-09T11:34:49Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0381 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Bussum.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Bussum''' waas ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Bussum is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 8,11&nbsp;km² un deer woonje 32.126 Moanskene (2012). [[Kategorie:Gooise Meren]] 94ayxk3uji0yke1s0wzxg04w3j5s35z 0 8862 115095 108498 2018-01-09T13:23:01Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0502 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Capelle aan den IJssel wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Capelle aan den IJssel''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Capelle is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 15,42&nbsp;km² un deer woonje 65.356 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] 8319at33sn0ishx9f5j1hra598ls3yv 0 8863 108499 2014-01-15T06:04:35Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0383 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Castricum wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Castricum''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Castricum is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 59,92&nbsp;km² un deer woonje 34.660 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] t2q39gz1wempm9r15re1trie8gr999j 0 8864 121936 121923 2023-01-29T11:00:51Z Vanroo 12830 -Foarloage wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0611 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Cromstrijen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Cromstrijen''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Numansdorp waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 70,31&nbsp;km² un deer woonje 12.821 Moanskene (2012). [[Kategorie:Hoeksche Waard (Meente)]] ikqgrzon334dzutcl9ujgrrg4wshs5o 0 8865 116327 115097 2018-02-13T12:44:29Z Wwikix 8153 update wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0503 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Delft.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Delft''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Delft is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 24,08&nbsp;km² un deer woonje 101.007 Moanskene (2017). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] 8eu0007jl0qy8sqczwwyasl6q5bvw8w 0 8866 108502 2014-01-15T06:04:43Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0762 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Deurne wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Deurne''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Deurne is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 118,37&nbsp;km² un deer woonje 31.510 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 2lww3owzl55sc4s9930a3qk9h72406o 0 8867 108503 2014-01-15T06:04:46Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0384 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Diemen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Diemen''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Diemen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 14,03&nbsp;km² un deer woonje 24.617 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] nptwy0o192treenk5484p9p01mk23as 0 8868 108504 2014-01-15T06:04:49Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0766 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Dongen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Dongen''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Dongen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 29,72&nbsp;km² un deer woonje 25.093 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 7g4kbspb8s91rme3vgiwf0540x5dml9 0 8869 115099 111127 2018-01-09T13:24:00Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0505 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Dordrecht wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Dordrecht''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Dordrecht is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 99,45&nbsp;km² un deer woonje 118.601 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] 0l9apb1y548gblyyesbgtts27yvqsjd 0 8870 108506 2014-01-15T06:05:29Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0498 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Drechterland wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Drechterland''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Hoogkarspel is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 80,72&nbsp;km² un deer woonje 19.269 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] hmmgrqdgbeu61986a7npo2hsktzr9rf 0 8871 110445 108507 2015-02-07T06:29:34Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1719 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] '''Drimmelen''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Made is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 119,37&nbsp;km² un deer woonje 26.576 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] h10q8d5tsbfc776tvztu3qvhnit6o1o 0 8872 114980 108508 2018-01-09T11:07:11Z Wwikix 8153 Foar wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0303 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Dronten wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Dronten''' is ne Meente in ju Provints [[Flevolound]] in do [[Niederlounde]]. Dronten is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 423,86&nbsp;km² un deer woonje 39.786 Moanskene (2012). {{ProvinzFlevolound}} [[Kategorie:Flevolound]] 7q0evfeyiakfde9o8np4x4hent64w1t 0 8873 108509 2014-01-15T06:05:42Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1711 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Echt Susteren.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Echt-Susteren''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Echt is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 104,60&nbsp;km² un deer woonje 32.294 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] tdb3rodkt67lpwv9r1c4reglylax49a 0 8874 115013 108510 2018-01-09T11:41:33Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0385 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Edam.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Edam-Volendam''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Edam is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 24,78&nbsp;km² un deer woonje 28.503 Moanskene (2012). [[Kategorie:Edam-Volendam| ]] 65y7l0i0tqvksxe65h4nsgn9kzi2ubb 0 8875 108511 2014-01-15T06:05:49Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0317 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Eemnes wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Eemnes''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Eemnes is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 33,67&nbsp;km² un deer woonje 8.839 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] 127iccx7j814515f05chkkvprq0hkg7 0 8876 108512 2014-01-15T06:05:53Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0770 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Eersel.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Eersel''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Eersel is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 83,28&nbsp;km² un deer woonje 18.170 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 04cf3fnlb6camic8t3izjvk8wi27kdk 0 8877 108513 2014-01-15T06:05:56Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieEijsdenMargraten.png|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Eijsden-Margraten wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Eijsden-Margraten''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Margraten is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 78,46&nbsp;km² un deer woonje 24.839 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] ee6lyrqd41qfs8woztm384k3fxdni77 0 8878 108514 2014-01-15T06:06:10Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0772 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Eindhoven wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Eindhoven''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Ju Stääd Eindhoven is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 88,84&nbsp;km² un deer woonje 213.911 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] sr27bm4hmu3zvdmea292zuyduq4rr7w 0 8879 108515 2014-01-15T06:06:42Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0777 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Etten-Leur.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Etten-Leur''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Etten is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 55,88&nbsp;km² un deer woonje 41.468 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 0qagwtd3n35pcatomy0hifmbpscf1ws 0 8880 108516 2014-01-15T06:06:48Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0779 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Geertruidenberg wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Geertruidenberg''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Raamsdonksveer is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 29,69&nbsp;km² un deer woonje 21.049 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 50naym2ww51xx2g6gc56z87t4aaxqq2 0 8881 108517 2014-01-15T06:06:51Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1771 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Geldrop-Mierlo wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Geldrop-Mierlo''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Geldrop is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 31,39&nbsp;km² un deer woonje 38.113 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 9itpgeehz4c37jgpy0z5zybtblb0z1v 0 8882 108518 2014-01-15T06:06:53Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1652 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Gemert-Bakel.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Gemert-Bakel''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Gemert is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 123,36&nbsp;km² un deer woonje 28.741 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] ou2phmc8b28zozi8oierkgdaaycigv5 0 8883 108519 2014-01-15T06:06:55Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0907 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Gennep.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Gennep''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Gennep is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 50,40&nbsp;km² un deer woonje 17.152 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] ehot6pdelo18aiue28ngl4z8ounx84b 0 8884 121934 121931 2023-01-29T10:58:45Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0689 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Giessenlanden.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Giessenlanden''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Hoornaar waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 65,12&nbsp;km² un deer woonje 14.431 Moanskene (2012). [[Kategorie:Molenlanden]] ozitujue3g0ts3e4zgzc0g0xrxlwzq5 0 8885 117894 108521 2019-01-05T13:45:03Z 217.91.200.78 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0784 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Gilze en Rijen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] [[Bielde:Gilze P1060307.JPG|thumb|Gilze en Rijen]] '''Gilze en Rijen''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Rijen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 65,67&nbsp;km² un deer woonje 26.012 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] nwg8gcc2f33da7jlc6mc0opqdsa65ld 0 8886 121951 121950 2023-01-29T11:29:33Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1924 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Goeree Overflakee wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Goeree-Overflakkee''' is een Ailound un ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]], man dät lait tichte bie't Skeed ätter [[Seelound]] un do Bewoonere baale [[Seeloundsk]]e Dialekte. Ap Seeloundsk skrift sik die Noome fon't Ailound '''Goereê-Overflakkeê'''. Ju heele Ailoudflakte mäd toufoarne oainstoundige Meenten [[Goedereede]], [[Dirksland]], [[Middelharnis]] un [[Oostflakkee]] is sänt Begin fon't Jier [[2013]] as een Meente touhoopefoated, ju uk dän sälge Noome drächt as dät Ailound. Middelharnis is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Mäd een Lound-Flakte fon 262,20 km² un een Woater-Flakte fon 160,15 km² häd ju Meente aaltouhoope een Rebät fon 422,35&nbsp;km² un deer woonje 51.051 Moanskene (2022). Goeree-Overflakkee, dät wieren toufoarne two Ailounde, Westvoorn un Overflakkee, do wuuden in't Jier [[1751]] truch den ''Statendam'' ferbuunen. In't Noude fon Goeree-Overflakkee lait die [[Harlingvliet]], in't Suude die [[Grevelingen]] un in't Wääste ju Noudsee. Sänt do 1960er Jiere is dät Ailound in'n Roome fon dän [[Deltawierke|Deltaploan]] mäd [[Schouwen-Duiveland]] un dät Fäästlound ferbuunen. {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Goeree-Overflakkee| ]] q4xls245qn9oz53gp3atnq6vsedlxc6 0 8887 115151 108523 2018-01-09T13:47:59Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0664 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Goes.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Goes''' is ne Meente in ju Provints [[Seelound]] in do [[Niederlounde]]. Goes is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 102,09&nbsp;km² un deer woonje 36.644 Moanskene (2012). {{ProvinzSeelound}} [[Kategorie:Seelound]] owxeeiayfdj7r3tygfc4rkoi4zrv91e 0 8888 108524 2014-01-15T06:07:09Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0785 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Goirle wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Goirle''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Goirle is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 42,24&nbsp;km² un deer woonje 22.793 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 579rd8ft3745d4rejaqpm783uzfklvr 0 8889 115102 114300 2018-01-09T13:24:35Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0512 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Gorinchem.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Gorinchem''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Gorinchem is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 21,99&nbsp;km² un deer woonje 34.595 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] rl4rcjp8vf0n8zk0sxq3ueozfrodkul 0 8890 115104 108526 2018-01-09T13:25:49Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0513 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Wapen van Gouda.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Gouda''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Gouda is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 18,10&nbsp;km² un deer woonje 71.176 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] 1p69e8uipw55p848f5066f82ei3m303 0 8891 115007 108527 2018-01-09T11:38:31Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0365 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Graft-De Rijp.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Graft-De Rijp''' waas ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. De Rijp is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 21,75&nbsp;km² un deer woonje 6.497 Moanskene (2012). [[Kategorie:Alkmaar]] m16iy49nd0ftq17obd67w8ez5hboscj 0 8892 108528 2014-01-15T06:08:11Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0786 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Grave.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Grave''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Grave is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 28,04&nbsp;km² un deer woonje 12.884 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] en1lihxzo0q17l4j0i2n1lgrfjvno3m 0 8893 108529 2014-01-15T06:08:16Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1729 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Gulpen-Wittem wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Gulpen-Wittem''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Gulpen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 73,37&nbsp;km² un deer woonje 14.596 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] r3i4bvi28wsolveobk60bs1t24oiim4 0 8894 115098 108530 2018-01-09T13:23:36Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0518 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Den Haag wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Den Haag''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Ju Stääd Den Haag is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 98,20&nbsp;km² un deer woonje 488.370 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] by9idbxslyzwhens5qm184eysteo0dv 0 8895 108531 2014-01-15T06:08:38Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0788 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Haaren.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Haaren''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Haaren is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 58,53&nbsp;km² un deer woonje 13.632 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] fgvgzb0a538a5d6epyi5e2dytg731np 0 8896 108532 2014-01-15T06:08:48Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0392 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Haarlem wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Haarlem''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Ju Stääd Haarlem is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 32,12&nbsp;km² un deer woonje 149.515 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] tm5z0rcnebm3fbcuiyvekxwnz3161w3 0 8897 108533 2014-01-15T06:09:08Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0393 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Haarlemmerliede en Spaarnwoude.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Haarlemmerliede en Spaarnwoude''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Halfweg is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 21,08&nbsp;km² un deer woonje 5.393 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] nrw0eglgg8tp5226qder7kg31ufcvpp 0 8898 108534 2014-01-15T06:09:10Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0394 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Haarlemmermeer.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Haarlemmermeer''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Hoofddorp is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 185,28&nbsp;km² un deer woonje 142.744 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] ic7pxxassz3z20zyjx03qu1nmbbcefw 0 8899 108535 2014-01-15T06:09:14Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1655 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Halderberge.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Halderberge''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Oudenbosch is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 75,24&nbsp;km² un deer woonje 29.311 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] phzsp60e69gfoziov1nxj2cpjhtv9q7 0 8900 108536 2014-01-15T06:09:16Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1507 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Horst aan de Maas wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Horst aan de Maas''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Horst is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 122,55&nbsp;km² un deer woonje 29.405 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] si4dnzjv6j76q7aph03mavjbqkmcx25 0 8901 115103 108537 2018-01-09T13:25:37Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0523 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Hardinxveld Giessendam wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Hardinxveld-Giessendam''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Neder-Hardinxveld is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 19,35&nbsp;km² un deer woonje 17.500 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] f4qcw95io804arj25b8s3kev5xskkwp 0 8902 109104 109103 2014-03-26T10:38:16Z Midnight Gambler 5364 ++ wikitext text/x-wiki '''Haren''': * in Niederlounde: ** [[Haren (Groningen)]] ** [[Haren (Noudbrabant)]] * [[Haren (Düütsklound)]] * [[Haren (Belgien)]] ---- * [[Dan Haren]] * [[Piotr Haren]] {{Begriepskläärenge}} hijpa6jmpcmdk49ju6yjuprcbnlcosi 0 8903 108539 2014-01-15T06:09:28Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0917 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Heerlen wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Heerlen''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Heerlen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 45,50&nbsp;km² un deer woonje 89.287 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] s4xg27b8plnbpa9f1myel5r6qkvkzv2 0 8904 108540 2014-01-15T06:09:31Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0396 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Heemskerk.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Heemskerk''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Heemskerk is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 31,73&nbsp;km² un deer woonje 38.856 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] enag6wbjjllqdg9t5uvcf89mpoaxk56 0 8905 108541 2014-01-15T06:09:33Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0397 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Heemstede.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Heemstede''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Heemstede is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 9,64&nbsp;km² un deer woonje 25.969 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] rdol52yfpw1g1657rnmph27aqcmvdys 0 8906 108542 2014-01-15T06:09:36Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0398 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Heerhugowaard wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Heerhugowaard''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Heerhugowaard is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 39,97&nbsp;km² un deer woonje 51.187 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] i3nqfdjr2jqtm5bd97qjk7xdqf8mw27 0 8907 108543 2014-01-15T06:09:38Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1658 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Heeze-Leende wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Heeze-Leende''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Heeze is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 105,12&nbsp;km² un deer woonje 15.253 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 6qg9azn9th2a6oki5rufgjgr8isihse 0 8908 108544 2014-01-15T06:09:41Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0399 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Heiloo.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Heiloo''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Heiloo is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 18,99&nbsp;km² un deer woonje 22.438 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] qnbvnxisr0lgv6fidx7mm0ze9lqnbk8 0 8909 108545 2014-01-15T06:09:43Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0400 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Den Helder.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Den Helder''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Den Helder is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 178,83&nbsp;km² un deer woonje 57.439 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] r69hew6o7l5dwedmwdgc14vmewjfihf 0 8910 121912 121886 2023-01-29T09:04:18Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0530 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Hellevoetsluis wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Hellevoetsluis''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Hellevoetsluis waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 46,14&nbsp;km² un deer woonje 39.814 Moanskene (2012). == Sjuch uk == * [[Voorne aan Zee]] [[Kategorie:Voorne aan Zee]] 1fjjh8uyt4nrnsmykuk3g7rmbax9nos 0 8911 108547 2014-01-15T06:09:47Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0794 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Helmond wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Helmond''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Helmond is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 54,56&nbsp;km² un deer woonje 88.318 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 98ktfmle88vd7sown4qttqi5idq82i7 0 8912 120714 115106 2022-04-05T13:08:20Z Ranbovw 12249 Update wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0531 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Hendrik Ido Ambacht wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Hendrik-Ido-Ambacht''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Hendrik-Ido-Ambacht is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 11,90&nbsp;km² un deer woonje 31.700 Moanskene (2022). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] tu88xrc9ex6n8agzr33h8c9idaus6gc 0 8913 108549 2014-01-15T06:10:38Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0797 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Heusden.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Heusden''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Heusden un Vlijmen un Drunen sunt do Sitte fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 81,18&nbsp;km² un deer woonje 42.944 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] hwbewhr5gwyjf2xwgvb5itk9zunxv5d 0 8914 115107 108550 2018-01-09T13:26:28Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0534 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Hillegom.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Hillegom''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Hillegom is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 13,48&nbsp;km² un deer woonje 20.488 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] tndn5xiq8ja9xr0orv3fohfa4rt26xv 0 8915 109107 108551 2014-03-29T20:37:51Z Rzuwig 5829 (Script) [[commons:COM:FR|File renamed]]: [[File:Coat of arms of Hilverenbeek.svg]] → [[File:Coat of arms of Hilvarenbeek.svg]] [[commons:COM:FR#reasons|File renaming criterion #5]]: Correct obvious errors in file names (e.g. incorrect [[:en:Proper n… wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0798 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Hilvarenbeek.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Hilvarenbeek''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Hilvarenbeek is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 96,48&nbsp;km² un deer woonje 14.992 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 57eo4zwnohckmrbh8qugc3ckaitmvng 0 8916 108552 2014-01-15T06:10:47Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0402 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Hilversum.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Hilversum''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Hilversum is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 46,24&nbsp;km² un deer woonje 84.593 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] esy5d3ouorskgjdaqpt1dzp7ywl04b2 0 8917 110382 110380 2015-01-05T16:42:52Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieHollandsKroon.png|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Hollands Kroon wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Hollands Kroon''' is ne Meente in ju Provins [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Anna Paulownapolder is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Flakte fon 665,00&nbsp;km² un deer woonje 47.613 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] 06xqwiokateowwmhsiv5wfojg2xc5h6 0 8918 108554 2014-01-15T06:10:56Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0405 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Hoorn wapen 2.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Hoorn''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Hoorn is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 53,26&nbsp;km² un deer woonje 70.155 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] 85otqc87ug1v2utnre7mo8b55d29iu6 0 8919 108555 2014-01-15T06:10:58Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0321 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Houten wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Houten''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Houten is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 58,98&nbsp;km² un deer woonje 47.658 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] k6b3jdiklh6wtiiah8x97t48kdr0gp9 0 8920 108556 2014-01-15T06:11:00Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0406 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Huizen wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Huizen''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Huizen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 23,28&nbsp;km² un deer woonje 41.946 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] ai8y2qb7wt17890a6hyy7aa3hmkbgvf 0 8921 115152 108557 2018-01-09T13:48:09Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0677 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Hulst.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Hulst''' is ne Meente in ju Provints [[Seelound]] in do [[Niederlounde]]. Hulst is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 251,09&nbsp;km² un deer woonje 27.858 Moanskene (2012). {{ProvinzSeelound}} [[Kategorie:Seelound]] rx1lib9j6tbdloini4cg1cmzz09k8eg 0 8922 109235 108558 2014-05-10T13:10:35Z Stemoc 5885 (Script) [[commons:COM:FR|File renamed]]: [[File:Ijsselstein wapen.svg]] → [[File:IJsselstein wapen.svg]] [[commons:COM:FR#reasons|File renaming criterion #5]]: Correct obvious errors in file names (e.g. incorrect [[:en:Proper noun|proper nouns]] or… wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0353 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:IJsselstein wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''IJsselstein''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. IJsselstein is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 21,62&nbsp;km² un deer woonje 34.289 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] olkrxok5ircxiyl1ssq1hrnxe1b1r21 0 8923 115108 108559 2018-01-09T13:26:39Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1884 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Kaag en Braassem.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Kaag en Braassem''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Roelofarendsveen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 72,28&nbsp;km² un deer woonje 25.670 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] pkj2pxxm1zr3z6cfa7bhzp1ztqx8mye 0 8924 115153 108560 2018-01-09T13:48:19Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0678 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Kapelle (Netherlands).svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Kapelle''' is ne Meente in ju Provints [[Seelound]] in do [[Niederlounde]]. Kapelle is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 49,66&nbsp;km² un deer woonje 12.421 Moanskene (2012). {{ProvinzSeelound}} [[Kategorie:Seelound]] hqs8sfad6gm0axfy95ulmrx7v0dh3zm 0 8925 115109 108561 2018-01-09T13:26:49Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0537 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Katwijk (municipality).svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Katwijk''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Katwijk aan den Rijn/Katwijk aan Zee is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 31,06&nbsp;km² un deer woonje 61.822 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] 8381n7oxca2qfga11kqha07p75ggmqy 0 8926 108562 2014-01-15T06:11:13Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0928 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Kerkrade wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Kerkrade''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Kerkrade is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 22,17&nbsp;km² un deer woonje 47.669 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] iw8km6fe7d9poigvk01b8bjplgntjnk 0 8927 108563 2014-01-15T06:12:22Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1598 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Koggenland.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Koggenland''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. De Goorn is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 84,15&nbsp;km² un deer woonje 21.960 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] 51la8apqfekh4rfw9wdzkcwzfsfm7la 0 8928 121937 121922 2023-01-29T11:01:13Z Vanroo 12830 -Foarloage wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0588 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Korendijk wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Korendijk''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Piershil waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 100,48&nbsp;km² un deer woonje 10.899 Moanskene (2012). [[Kategorie:Hoeksche Waard (Meente)]] k804b62e4xewuqw14hiqjxi5x9jfon1 0 8929 108565 2014-01-15T06:12:38Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1706 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Cranendonck.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Cranendonck''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Budel is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 78,14&nbsp;km² un deer woonje 20.342 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 879sbzvzlwldlxanh3pbkyk9xcx3h37 0 8930 121894 115111 2023-01-24T11:27:25Z Vanroo 12830 Update wikitext text/x-wiki [[Bielde:NL - locator map municipality code GM0542 (2016).png|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of Arms of Krimpen aan den IJssel.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Krimpen aan den IJssel''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Krimpen aan den IJssel is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 8,95&nbsp;km² un deer woonje 29.415 Moanskene (2022). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] 73gyhcjl31gguvbxflvws9dx8jwwobi 0 8931 108567 2014-01-15T06:12:52Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1684 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Cuijk.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Cuijk''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Cuijk is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 57,00&nbsp;km² un deer woonje 24.448 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 11ien89wjow5qchrp2lsp0vkb03ja29 0 8932 108568 2014-01-15T06:12:57Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1659 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Laarbeek wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Laarbeek''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Beek en Donk is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 56,17&nbsp;km² un deer woonje 21.601 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] j9ilq28mwg2dywfo9a1kdtsy9ls0j7a 0 8933 108569 2014-01-15T06:13:52Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1685 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Landerd wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Landerd''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. [[Zeeland (Noudbrabant)|Zeeland]] is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 70,68&nbsp;km² un deer woonje 14.898 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] d516zwjp6ntbq4jtzbmhy5e1g3x12go 0 8934 108570 2014-01-15T06:13:55Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0415 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Landsmeer.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Landsmeer''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Landsmeer is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 26,49&nbsp;km² un deer woonje 10.232 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] a7s7zgq0cs4twns1xjuuk26kfek2cv7 0 8935 108571 2014-01-15T06:14:00Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0416 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Langedijk.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Langedijk''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Zuid-Scharwoude is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 26,99&nbsp;km² un deer woonje 26.987 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] 87fyhl35um5lbgzirvusq6fsiyimgu0 0 8936 108572 2014-01-15T06:14:02Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0882 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Landgraaf wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Landgraaf''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Landgraaf is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 24,69&nbsp;km² un deer woonje 38.497 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] iz77amxxq6cwf0apm5zy30btzbo2nty 0 8937 115112 108573 2018-01-09T13:27:21Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1621 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Lansingerland.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Lansingerland''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Berkel en Rodenrijs is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 56,39&nbsp;km² un deer woonje 52.285 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] tcceqs7wlkbw4ccf9nhl5ezt9xrhacj 0 8938 108574 2014-01-15T06:14:12Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0417 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Laren (North Holland).svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Laren''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Laren is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 12,39&nbsp;km² un deer woonje 11.340 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] 1eq828faq86khsuz4nlmt0pig3czdd9 0 8939 121960 121945 2023-01-29T12:21:49Z Vanroo 12830 Update wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0545 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Leerdam wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Leerdam''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Leerdam waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 17,53&nbsp;km² un deer woonje 19.260 Moanskene (2022). [[Kategorie:Vijfheerenlanden]] [[Kategorie:Suudhollound|*]] 3z2lcgnnf95pribwobqjmq5ytn03vik 0 8940 115115 108576 2018-01-09T13:27:54Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0547 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Leiderdorp wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Leiderdorp''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Leiderdorp is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 12,29&nbsp;km² un deer woonje 26.446 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] k8q4cpjswidsqvoqqlql7zrnr6s5wuq 0 8941 115116 108577 2018-01-09T13:28:05Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1916 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Leidschendam-Voorburg.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Leidschendam-Voorburg''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Leidschendam is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 35,68&nbsp;km² un deer woonje 72.259 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] 0wpd2dpgs7kudz329qo3xdfg82310mx 0 8942 114981 108578 2018-01-09T11:07:37Z Wwikix 8153 Foar wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0995 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Lelystad wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Lelystad''' is ne Meente in ju Provints [[Flevolound]] in do [[Niederlounde]]. Lelystad is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 765,39&nbsp;km² un deer woonje 74.586 Moanskene (2012). {{ProvinzFlevolound}} [[Kategorie:Flevolound]] cwwk9a2gh1sup3aedb3z3vwhx8tft81 0 8943 108579 2014-01-15T06:14:30Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0082 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Lemsterland wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Lemsterland''' is ne Meente in ju Provints [[Friesland]] in do [[Niederlounde]]. Lemmer is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 124,38&nbsp;km² un deer woonje 13.596 Moanskene (2012). [[Kategorie:Friesland]] mtmhseakxh3u8lrxmq4ouj2hxpe0cvk 0 8944 108580 2014-01-15T06:14:33Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1640 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Leudal wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Leudal''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Heythuysen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 164,86&nbsp;km² un deer woonje 36.774 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] 2guz96xq869tllq5dr00je3e5mvvaly 0 8945 108581 2014-01-15T06:14:36Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0327 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Leusden wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Leusden''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Leusden (Hamersveld) is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 58,94&nbsp;km² un deer woonje 28.822 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] azli845i9wltsbilp9yo48akuamrmuy 0 8946 115117 108582 2018-01-09T13:28:15Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0553 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Lisse.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Lisse''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Lisse is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 16,11&nbsp;km² un deer woonje 22.274 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] hergik7pq5h9wu7tpekuefn99l4lfr2 0 8947 108583 2014-01-15T06:14:47Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0809 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Loon op Zand-wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Loon op Zand''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Kaatsheuvel is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 50,72&nbsp;km² un deer woonje 23.011 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] mxx7sb9uscz7rz7ky9vk70lp41io8k7 0 8948 108584 2014-01-15T06:14:51Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0331 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Lopik wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Lopik''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Lopik is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 78,92&nbsp;km² un deer woonje 14.179 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] duu7pw6b6d2jxq1xf5mdd6i9x9ywkhl 0 8949 114976 114973 2018-01-09T10:59:25Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1671 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Maasdonk wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Maasdonk''' waas ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Geffen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 37,32&nbsp;km² un deer woonje 11.235 Moanskene (2012). [[Kategorie:'s-Hertogenbosch]] [[Kategorie:Oss]] fpt6vjlynl0o97f549anz2mrvi32fgh 0 8950 108586 2014-01-15T06:15:02Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1641 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Maasgouw.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Maasgouw''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Maasbracht is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 58,02&nbsp;km² un deer woonje 24.334 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] ka1j1ob057y0mm0v7tryrzj452u0jbk 0 8951 115118 108587 2018-01-09T13:28:26Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0556 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Maassluis wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Maassluis''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Maassluis is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 10,11&nbsp;km² un deer woonje 31.625 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] 18f0mb83yvn0lysbtvguvs4blfw66de 0 8952 108588 2014-01-15T06:15:19Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0420 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Medemblik.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Medemblik''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Wognum is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 257,78&nbsp;km² un deer woonje 42.648 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] plxivzx8l3zeqj6qfogbcv4kqw4hh9n 0 8953 108589 2014-01-15T06:15:23Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0938 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Meerssen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Meerssen''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Meerssen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 27,71&nbsp;km² un deer woonje 19.560 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] os245ejfvqtnfs6orx30kyi5eoe1jfg 0 8954 108590 2014-01-15T06:15:30Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0935 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Maastricht wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Maastricht''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Maastricht is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 60,06&nbsp;km² un deer woonje 118.715 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] 570cq3pfv0pwx6m3tepqlp4n209nu48 0 8955 115154 108591 2018-01-09T13:48:29Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0687 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Middelburg.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Middelburg''' is ne Meente in ju Provints [[Seelound]] in do [[Niederlounde]]. Middelburg is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 53,05&nbsp;km² un deer woonje 47.994 Moanskene (2012). {{ProvinzSeelound}} [[Kategorie:Seelound]] 4kor5qnbxncmqpmnq3faaucaiemkehf 0 8956 115119 108592 2018-01-09T13:28:36Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1842 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Midden-Delfland wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Midden-Delfland''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Schipluiden is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 49,38&nbsp;km² un deer woonje 17.816 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] qw99a1g5tqz562qe9303gibqgqsfm0b 0 8957 108593 2014-01-15T06:15:54Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0815 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Mill en Sint Hubert wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Mill en Sint Hubert''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Mill is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 53,08&nbsp;km² un deer woonje 11.055 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] orwrxr1d9f2hbheq374vzdlind2u7mn 0 8958 108594 2014-01-15T06:15:59Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1709 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Moerdijk wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Moerdijk''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Zevenbergen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 183,99&nbsp;km² un deer woonje 36.583 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] jny3xv5hl6s7tfr3x95vtt2y0c82aqd 0 8959 121933 115120 2023-01-29T10:58:18Z Vanroo 12830 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatieMolenwaard.png|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Molenwaard wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] [[Bielde:Molenwaard vlag.svg|thumb|Flaage fon ju Meente]] '''Molenwaard''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Bleskensgraaf waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 126,53&nbsp;km² un deer woonje 29.070 Moanskene (2012). [[Kategorie:Molenlanden]] hidcyxxuhsl5emhloqzrqhfrrtdex2a 0 8960 108596 2014-01-15T06:19:04Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0335 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Montfoort wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Montfoort''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Montfoort is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 38,22&nbsp;km² un deer woonje 13.481 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] kc6zxn357c3sptj8if1yivz0vtp6bh8 0 8961 117168 108597 2018-06-23T00:47:31Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0944 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] '''Mook en Middelaar''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Mook is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 18,84&nbsp;km² un deer woonje 8.067 Moanskene (2012). [[Bielde:Mook en Middelaar wapen 1990.svg|thumb|left|upright|Woapen fon ju Meente]] [[Kategorie:Limbuurich]] a8ws3hjcju83fm26zc0adkp6zvk8tlw 0 8962 115006 108598 2018-01-09T11:36:13Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0424 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Muiden.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Muiden''' waas ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Muiden is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 36,51&nbsp;km² un deer woonje 6.508 Moanskene (2012). [[Kategorie:Gooise Meren]] 6vu66lenevy8eyuk7o3qrllys7gjinf 0 8963 115005 108599 2018-01-09T11:35:44Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0425 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Naarden.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Naarden''' waas ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Naarden is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 32,89&nbsp;km² un deer woonje 17.037 Moanskene (2012). [[Kategorie:Gooise Meren]] sv114902g7own2fxzutqihqvy4lrzg0 0 8964 121907 115069 2023-01-29T08:58:02Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0643 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Nederlek.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Nederlek''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Lekkerkerk waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 31,44&nbsp;km² un deer woonje 14.111 Moanskene (2012). [[Kategorie:Krimpenerwaard (Meente)]] py7uiloadtcgi6jw0cvzj6631y44bem 0 8965 108601 2014-01-15T06:19:37Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0356 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Nieuwegein.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Nieuwegein''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Nieuwegein is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 25,68&nbsp;km² un deer woonje 60.863 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] ap02tqj0o8n4rskcjy6lh9kgqqaf8pw 0 8966 115121 108602 2018-01-09T13:28:57Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0569 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Nieuwkoop wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Nieuwkoop''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Nieuwveen un Ter Aar un Nieuwkoop sunt do Sitte fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 91,18&nbsp;km² un deer woonje 26.908 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] 8q02mlmb5bjlr5na2tkgdnjby163rbx 0 8967 108603 2014-01-15T06:19:52Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0946 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Nederweert wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Nederweert''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Nederweert is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 101,79&nbsp;km² un deer woonje 16.612 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] o5nvzd4wvdgz4b2r84yne9ynolxblr7 0 8968 115155 108604 2018-01-09T13:48:39Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1695 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Noord-Beveland.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Noord-Beveland''' is ne Meente in ju Provints [[Seelound]] in do [[Niederlounde]]. Wissenkerke is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 120,29&nbsp;km² un deer woonje 7.398 Moanskene (2012). {{ProvinzSeelound}} [[Kategorie:Seelound]] sed72gdn5jdkmaawndrawwfzlxi8gzg 0 8969 114982 108605 2018-01-09T11:07:49Z Wwikix 8153 Foar wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0171 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Noordoostpolder.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Noordoostpolder''' is ne Meente in ju Provints [[Flevolound]] in do [[Niederlounde]]. Emmeloord is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 595,41&nbsp;km² un deer woonje 46.105 Moanskene (2012). Ap wäästfräisk wäd n Noordoostpolder uk wäil dät ''Suderleech'' naamd. {{ProvinzFlevolound}} [[Kategorie:Flevolound]] lob2c4aw95kcvm18v4fudjzl911oc64 0 8970 121944 121943 2023-01-29T11:10:37Z Vanroo 12830 Update wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0575 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Noordwijk.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Noordwijk''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Noordwijk-Binnen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 74,94&nbsp;km² un deer woonje 44.365 Moanskene (2022). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Noordwijk| ]] ampn5pja5gqes51vy02p04o27inm6z1 0 8971 121940 115123 2023-01-29T11:04:54Z Vanroo 12830 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0576 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Noordwijkerhout.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Noordwijkerhout''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Noordwijkerhout waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 23,40&nbsp;km² un deer woonje 15.539 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noordwijk]] bafid2k74c16419ws5ufs8uweblekam 0 8972 108608 2014-01-15T06:21:58Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0951 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Nuth.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Nuth''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Nuth is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 33,17&nbsp;km² un deer woonje 15.657 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] k2b7bsxhz2e6j9x28ijt44nrmiqtd8c 0 8973 115124 108609 2018-01-09T13:29:28Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0579 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Oegstgeest.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Oegstgeest''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Oegstgeest is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 7,75&nbsp;km² un deer woonje 22.687 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] r46r51a1pl3boghspw8w222z84dvhmp 0 8974 108610 2014-01-15T06:22:06Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0823 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Oirschot wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Oirschot''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Oirschot is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 102,85&nbsp;km² un deer woonje 17.759 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] a8muxvs5jge1tlo3wygc3kq9ppin1cr 0 8975 121972 108611 2023-01-31T09:35:14Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0824 (2021).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Oisterwijk wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Oisterwijk''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Oisterwijk is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 65,11&nbsp;km² un deer woonje 25.861 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 3i3q5b3qrd4utqhffwmjj8j8ar4frgd 0 8976 108612 2014-01-15T06:22:14Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0881 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Onderbanken.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Onderbanken''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Schinveld is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 21,24&nbsp;km² un deer woonje 8.077 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] m1hoiqb1nnvk8vfc7edinmckfxkyatv 0 8977 108613 2014-01-15T06:22:16Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0826 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Oosterhout wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Oosterhout''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Oosterhout is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 73,09&nbsp;km² un deer woonje 54.180 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 3j8i5kba1pn26tz6n5rq29q08cuqw5g 0 8978 108614 2014-01-15T06:22:27Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0431 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Oostzaan wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Oostzaan''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Oostzaan is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 16,13&nbsp;km² un deer woonje 9.168 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] gn1kyef5g0enrvzkq8x641tt7dlvshq 0 8979 108615 2014-01-15T06:22:41Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0432 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Opmeer wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Opmeer''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Opmeer is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 41,98&nbsp;km² un deer woonje 11.386 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] ruljm166k81254f1tgv6o5coxvczxfd 0 8980 114975 108616 2018-01-09T10:58:03Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0828 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Oss.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Oss''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Oss is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 159,94&nbsp;km² un deer woonje 84.061 Moanskene (2012). [[Kategorie:Oss| ]] neterymf1pq322ab3juip7yml4323qy 0 8981 121938 121926 2023-01-29T11:01:49Z Vanroo 12830 -Foarloage wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0584 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Oud-Beijerland.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Oud-Beijerland''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Oud-Beijerland waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 19,61&nbsp;km² un deer woonje 23.583 Moanskene (2012). [[Kategorie:Hoeksche Waard (Meente)]] is5lhm6k0yrhvya88ba5oj8c4w1xxkd 0 8982 108618 2014-01-15T06:22:54Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0437 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Ouder-Amstel.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Ouder-Amstel''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Ouderkerk aan de Amstel is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 25,81&nbsp;km² un deer woonje 13.100 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] 47t6iocrh7bmutcj2zo25rue7ahdr8v 0 8983 121908 115070 2023-01-29T08:58:49Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0644 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Ouderkerk.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Ouderkerk''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Ouderkerk aan den IJssel waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 28,53&nbsp;km² un deer woonje 8.141 Moanskene (2012). [[Kategorie:Krimpenerwaard (Meente)]] 9dtzfg34xd22yjntdepdnzappcpxycr 0 8984 108620 2014-01-15T06:22:59Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0589 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Oudewater wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Oudewater''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Oudewater is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 40,16&nbsp;km² un deer woonje 9.861 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] 2lwblpyz44qyxvv20xm1lz7ifz07vpj 0 8985 115126 108621 2018-01-09T13:29:48Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0590 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Papendrecht.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Papendrecht''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Papendrecht is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 10,77&nbsp;km² un deer woonje 31.815 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] ncjjg9p6vska0qptczjjz1yfqtok4qs 0 8986 108622 2014-01-15T06:23:05Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocatiePeelEnMaas.png|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Peel en Maas wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Peel en Maas''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Kepel is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 161,3&nbsp;km² un deer woonje 42.598 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] hccdh11c107tafdj9dgidcc7nn4yglh 0 8987 115127 108623 2018-01-09T13:29:58Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1926 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Pijnacker-Nootdorp.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Pijnacker-Nootdorp''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Pijnacker is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 38,60&nbsp;km² un deer woonje 47.835 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] axdqypdanznqz75aqk4slsyahey52ea 0 8988 120585 108624 2022-03-03T06:59:36Z Ranbovw 12249 Update wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0439 (2022).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Purmerend wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Purmerend''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Purmerend is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 96,63&nbsp;km² un deer woonje 92.000 Moanskene (2022). [[Kategorie:Noudhollound]] ljwh84dexnvywv1hwag1i8hgjo4qduz 0 8989 115156 108625 2018-01-09T13:48:50Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0703 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Reimerswaal.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Reimerswaal''' is ne Meente in ju Provints [[Seelound]] in do [[Niederlounde]]. Kruiningen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 243,08&nbsp;km² un deer woonje 21.465 Moanskene (2012). {{ProvinzSeelound}} [[Kategorie:Seelound]] s0a845czruk1zxenkkmi1dknfe7bhbi 0 8990 108626 2014-01-15T06:23:16Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0957 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Roermond.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Roermond''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Roermond is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 71,19&nbsp;km² un deer woonje 55.152 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] skvw4tbknwxo6cent2ymfodtktw12n2 0 8991 108627 2014-01-15T06:23:19Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0339 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Renswoude wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Renswoude''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Renswoude is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 18,52&nbsp;km² un deer woonje 4.598 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] ggdn2qv5aolxg0vpqpz3e6itgqbuvju 0 8992 108628 2014-01-15T06:23:22Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1667 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Reusel-De Mierden wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Reusel-De Mierden''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Reusel is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 78,65&nbsp;km² un deer woonje 12.542 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] em9snfyyfbzbv37s476h3nj85o48ms7 0 8993 108629 2014-01-15T06:23:24Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0340 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Rhenen wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Rhenen''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Rhenen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 43,74&nbsp;km² un deer woonje 18.849 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] 0ndvvgfc2np4tz7xjpctsafivecw4ld 0 8994 115128 108630 2018-01-09T13:30:08Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0597 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Ridderkerk wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Ridderkerk''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Ridderkerk is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 25,10&nbsp;km² un deer woonje 44.780 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] 3dogao1o2yo7pdie932dfvz0sb8x1qu 0 8995 121927 115076 2023-01-29T10:51:19Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1672 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] '''Rijnwoude''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Hazerswoude-Rijndijk waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 57,85&nbsp;km² un deer woonje 18.571 Moanskene (2012). [[Kategorie:Alphen aan den Rijn]] g1f1xwy1r4ttvihyb0njcn1s9aaczvp 0 8996 115129 108632 2018-01-09T13:30:19Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0603 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Rijswijk (South Holland).svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Rijswijk''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Rijswijk is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 14,48&nbsp;km² un deer woonje 46.760 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] 9chr2gx26h0s3uz97n8mn7mbwsd9j8p 0 8997 112357 112355 2016-02-16T19:10:36Z Ooswesthoesbes 9 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1669 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Roerdalen wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Roerdalen''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich (Provinz)|Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Berg is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 88,65&nbsp;km² un deer woonje 21.301 Moanskene (2012). Ju Stääd [[Montfort]] heert bie ju Meente. [[Kategorie:Limbuurich]] khwl82r2ir8jp5bcmd1owx7uxhqpq3f 0 8998 118437 108634 2019-07-12T09:50:55Z Wwikix 8153 update wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0736 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Ronde Venen wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''De Ronde Venen''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Mijdrecht is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 116,98&nbsp;km² un deer woonje 44.064 [1] Moanskene (2019). [[Kategorie:Utrecht]] ds2o2tulbupzju9hqbafzdt186yk0fa 0 8999 108635 2014-01-15T06:23:39Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1674 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Roosendaal wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Roosendaal''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Roosendaal is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 107,21&nbsp;km² un deer woonje 77.590 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 6p8f55m8oks5a8jymws2htf09rectfm 0 9000 108636 2014-01-15T06:23:43Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0840 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Rucphen wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Rucphen''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Rucphen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 64,49&nbsp;km² un deer woonje 22.483 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] iwok19gkabcuo1vpnkeybq1kcn19eft 0 9001 110410 110409 2015-01-30T13:53:47Z Warhoofd 6435 Woapen wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0441 (2012).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Schagen wapen 2015.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Schagen''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Schagen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 190,53&nbsp;km² un deer woonje 46.422 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] dbxhx9axd6p9qandqt973j9kq3pgv16 0 9002 115010 108638 2018-01-09T11:40:03Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0458 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Schermer.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Schermer''' waas ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Stompetoren is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 64,44&nbsp;km² un deer woonje 5.367 Moanskene (2012). [[Kategorie:Alkmaar]] mpp4yfvke3vzfhck0rai05oivhhym1n 0 9003 115131 108639 2018-01-09T13:30:48Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0606 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Schiedam 2.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Schiedam''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Schiedam is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 19,89&nbsp;km² un deer woonje 75.749 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] 43md3ah3rfs7xl17upgqfh07zns8cqn 0 9004 121965 114968 2023-01-30T08:46:10Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0844 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Schijndel wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Schijndel''' waas ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Schijndel waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 41,65&nbsp;km² un deer woonje 22.966 Moanskene (2012). [[Kategorie:Meierijstad]] kgkd6ith0yodyhbshckynqdq4hr4xwk 0 9005 121909 115071 2023-01-29T08:59:12Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0608 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Schoonhoven.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Schoonhoven''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Schoonhoven waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 6,96&nbsp;km² un deer woonje 11.973 Moanskene (2012). [[Kategorie:Krimpenerwaard (Meente)]] 1ouljaifcb3uumba0fluk5lgn9fk75l 0 9006 115157 108642 2018-01-09T13:49:00Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1676 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Schouwen-Duiveland.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Schouwen-Duiveland''' is ne Meente in ju Provints [[Seelound]] in do [[Niederlounde]]. Zierikzee is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 488,94&nbsp;km² un deer woonje 34.106 Moanskene (2012). {{ProvinzSeelound}} [[Kategorie:Seelound]] b32ig0arplik820t16agv9q3uwzpzvw 0 9007 108643 2014-01-15T06:25:12Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1702 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Sint Anthonis wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Sint Anthonis''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Sint Anthonis is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 99,81&nbsp;km² un deer woonje 11.834 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] od1u0q1do40n0jmkw35l1n0cjkjaxn4 0 9008 108644 2014-01-15T06:25:15Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0845 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Sint-Michielsgestel wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Sint-Michielsgestel''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Sint-Michielsgestel is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 59,89&nbsp;km² un deer woonje 28.135 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] pwr0jel96050hdvs6rbp3zkjsw0acmg 0 9009 121966 114970 2023-01-30T08:46:32Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0846 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Sint-Oedenrode wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Sint-Oedenrode''' waas ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Sint-Oedenrode waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 64,95&nbsp;km² un deer woonje 17.640 Moanskene (2012). [[Kategorie:Meierijstad]] hxgry6rw7vyw11q3pn37t51ye0kfcd8 0 9010 108646 2014-01-15T06:25:20Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0962 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Schinnen wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Schinnen''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Schinnen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 24,13&nbsp;km² un deer woonje 13.504 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] dapkefgemllug9bwv21yfa6ern5xd8m 0 9011 115132 108647 2018-01-09T13:30:59Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0610 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Sliedrecht.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Sliedrecht''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Sliedrecht is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 14,00&nbsp;km² un deer woonje 24.050 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] 25x5dqnqfzwf2ala5f1vm50cplgio34 0 9012 115158 108648 2018-01-09T13:49:10Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1714 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Sluis.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Sluis''' is ne Meente in ju Provints [[Seelound]] in do [[Niederlounde]]. Oostburg is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 307,01&nbsp;km² un deer woonje 24.090 Moanskene (2012). {{ProvinzSeelound}} [[Kategorie:Seelound]] 77dr5n3diytjd5mofza5bynya9sxxqi 0 9013 108649 2014-01-15T06:25:29Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0342 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Wapen van Soest (Nederland).svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Soest''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Soest is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 46,45&nbsp;km² un deer woonje 45.763 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] q2pupz2ij540z1ne9p5jdxwov00327s 0 9014 108650 2014-01-15T06:25:32Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0848 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Son en Breugel wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Son en Breugel''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Son is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 26,49&nbsp;km² un deer woonje 15.525 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] r1nksoq7qww5kv95ziw12cje5h7gq6t 0 9015 121929 115072 2023-01-29T10:54:26Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0612 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Spijkenisse.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Spijkenisse''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Spijkenisse waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 30,23&nbsp;km² un deer woonje 72.481 Moanskene (2012). [[Kategorie:Nissewaard]] 2d741mvmarz1k186g80jnmm70fcyfzd 0 9016 108652 2014-01-15T06:25:38Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0532 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Stede-Broec wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Stede Broec''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Bovenkarspel is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 16,42&nbsp;km² un deer woonje 21.265 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] 10975yp271fuqtmksvumulag7s8un02 0 9017 108653 2014-01-15T06:25:43Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0851 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Steenbergen gemeentewapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Steenbergen''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Steenbergen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 158,79&nbsp;km² un deer woonje 23.210 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 64lrkomma84yvu41w76rqfesuljjqry 0 9018 108654 2014-01-15T06:25:47Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0971 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Stein wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Stein''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Stein is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 22,78&nbsp;km² un deer woonje 25.678 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] efi7tckla7iu4vacn0lsv5xjglj4233 0 9019 108655 2014-01-15T06:25:50Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1904 (2011).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Stichtse Vecht wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Stichtse Vecht''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Maarssen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 106,83&nbsp;km² un deer woonje 62.792[1] Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] 7bbpjw9wjcaa3ggv5la66iee6qd3f1o 0 9020 121939 121925 2023-01-29T11:02:16Z Vanroo 12830 -Foarloage wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0617 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Strijen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Strijen''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Strijen waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 57,72&nbsp;km² un deer woonje 8.938 Moanskene (2012). [[Kategorie:Hoeksche Waard (Meente)]] 5wtxqtcsfrhzi8ls6arsj3zl8ldqsub 0 9021 115159 108657 2018-01-09T13:49:20Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0715 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Terneuzen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Terneuzen''' is ne Meente in ju Provints [[Seelound]] in do [[Niederlounde]]. Terneuzen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 317,78&nbsp;km² un deer woonje 54.906 Moanskene (2012). {{ProvinzSeelound}} [[Kategorie:Seelound]] 6nzz461tfyfdj4mxho90rhelx4qirnn 0 9022 115134 108658 2018-01-09T13:31:24Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1525 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Teylingen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Teylingen''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Voorhout is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 33,63&nbsp;km² un deer woonje 35.777 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] fjhkvcrqt8l7vin2de060nav6uj10l4 0 9023 115160 108659 2018-01-09T13:49:30Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0716 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Tholen wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Tholen''' is ne Meente in ju Provints [[Seelound]] in do [[Niederlounde]]. Tholen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 254,41&nbsp;km² un deer woonje 25.427 Moanskene (2012). {{ProvinzSeelound}} [[Kategorie:Seelound]] t6ho4ud5vu7aw9bzvbzzom30npvj1iw 0 9024 108660 2014-01-15T06:26:39Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0855 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Tilburg.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Tilburg''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Tilburg is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 119,15&nbsp;km² un deer woonje 204.908 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] dv2dtusocljw1ccjfkzctv8dfdzy71o 0 9025 108661 2014-01-15T06:26:43Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0856 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Uden.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Uden''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Uden is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 67,59&nbsp;km² un deer woonje 40.550 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] ju9n1u5tio3owf9i5scjp14z6n7k9tm 0 9026 108662 2014-01-15T06:26:47Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0450 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Uitgeest.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Uitgeest''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Uitgeest is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 22,31&nbsp;km² un deer woonje 12.641 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] 9gqluyzfpcmamayfo57g7dhdw55dik8 0 9027 108663 2014-01-15T06:26:50Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0451 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Uithoorn.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Uithoorn''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Uithoorn is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 19,49&nbsp;km² un deer woonje 28.067 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] 46itve8jilqx86iu3hd9m2iv2pqpymv 0 9028 114983 108664 2018-01-09T11:08:02Z Wwikix 8153 Foar wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0184 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Urk.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Urk''' is ne Meente in ju Provints [[Flevolound]] in do [[Niederlounde]]. Urk is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 109,90&nbsp;km² un deer woonje 18.306 Moanskene (2012). {{ProvinzFlevolound}} [[Kategorie:Flevolound]] oyut3i94spt6yidcz53s4ud01nin9cl 0 9029 108665 2014-01-15T06:26:53Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0344 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Utrecht gemeente wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Utrecht''' is ne Meente in ju Provints Utrecht in do [[Niederlounde]]. Utrecht is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 99,32&nbsp;km² un deer woonje 306.184 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] dylg94nh5wfva4iskoe3yx0hetfz6w7 0 9030 108666 2014-01-15T06:26:57Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1581 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Utrechtse Heuvelrug wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Utrechtse Heuvelrug''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Doorn is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 134,10&nbsp;km² un deer woonje 48.839 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] c8af3uxks33hujsb6oszxw4loc2zs7c 0 9031 108667 2014-01-15T06:26:59Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0994 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Valkenburg aan de Geul wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Valkenburg aan de Geul''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Valkenburg is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 36,91&nbsp;km² un deer woonje 17.092 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] f2datspvpo5z48j0bd930lw4l1unwj6 0 9032 108668 2014-01-15T06:27:01Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0858 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Valkenswaard wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Valkenswaard''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Valkenswaard is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 56,44&nbsp;km² un deer woonje 30.733 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] lgl9yyiril2hxssw1v0gcivzr1hnr9g 0 9033 108669 2014-01-15T06:27:04Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0345 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Veenendaal-wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Veenendaal''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Veenendaal is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 19,81&nbsp;km² un deer woonje 62.106 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] 1gjbixu34m6iut4oelyqj0r3zocsoot 0 9034 115161 108670 2018-01-09T13:49:41Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0717 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Veere.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Veere''' is ne Meente in ju Provints [[Seelound]] in do [[Niederlounde]]. Domburg is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 207,09&nbsp;km² un deer woonje 21.924 Moanskene (2012). {{ProvinzSeelound}} [[Kategorie:Seelound]] hvyiwk1gj1lxdn65rfae2f289v68k09 0 9035 121967 114971 2023-01-30T08:47:01Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0860 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Veghel wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Veghel''' waas ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Veghel waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 78,92&nbsp;km² un deer woonje 37.308 Moanskene (2012). [[Kategorie:Meierijstad]] bf46z4tuz2qld2euh1wbid5gq18k91q 0 9036 108672 2014-01-15T06:27:11Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0861 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Veldhoven wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Veldhoven''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Veldhoven is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 31,92&nbsp;km² un deer woonje 43.195 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] tv18sbv5sm248o6n462kihqerru6rwj 0 9037 108673 2014-01-15T06:27:14Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0453 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Velsen wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Velsen''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. IJmuiden is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 63,03&nbsp;km² un deer woonje 67.335 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] kvjo6402q0brpbdpcloz29eqrs0702v 0 9038 108674 2014-01-15T06:27:15Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0983 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Venlo.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Venlo''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Venlo is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 86,41&nbsp;km² un deer woonje 100.271 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] mnbbpa0812i2jijxs6fl6mnyy6jm61o 0 9039 108675 2014-01-15T06:27:17Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0984 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Venray wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Venray''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Venray is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 146,36&nbsp;km² un deer woonje 39.269 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] 1sub53zsxji89ye2qwf5jk3d0oayr0d 0 9040 115135 108676 2018-01-09T13:31:34Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0622 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Vlaardingen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Vlaardingen''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Vlaardingen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 26,71&nbsp;km² un deer woonje 70.347 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] sssi0epsvhkdjwg8nkbygadkkdgkbxk 0 9041 115162 108677 2018-01-09T13:49:50Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0718 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Vlissingen wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Vlissingen''' is ne Meente in ju Provints [[Seelound]] in do [[Niederlounde]]. Vlissingen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 344,98&nbsp;km² un deer woonje 44.622 Moanskene (2012). {{ProvinzSeelound}} [[Kategorie:Seelound]] mhsmcwrwwvoixewy2le2b7159l0ceez 0 9042 121910 115073 2023-01-29T08:59:35Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0623 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] '''Vlist''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Stolwijk waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 56,52&nbsp;km² un deer woonje 9.754 Moanskene (2012). [[Kategorie:Krimpenerwaard (Meente)]] 3z6qml2nbvu887wj2jx2ze8nz0cyb82 0 9043 108679 2014-01-15T06:27:29Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0986 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Voerendaal wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Voerendaal''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Voerendaal is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 31,55&nbsp;km² un deer woonje 12.700 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] 1vxqnvvmim70nzuzbuvvkchg1kr5nu0 0 9044 108680 2014-01-15T06:27:31Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0981 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Vaals wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Vaals''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Vaals is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 23,90&nbsp;km² un deer woonje 9.885 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] ehocwz3k3e4alfx1cngtckropdxmcne 0 9045 120540 120539 2022-02-19T02:33:24Z AntiCompositeNumber 12221 Undid edits by [[Special:Contribs/5.150.20.84|5.150.20.84]] ([[User talk:5.150.20.84|talk]]) to last version by Wwikix wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0626 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Voorschoten.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Voorschoten''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Voorschoten is n Sit fon kei-ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 11,59&nbsp;km² un deer woonje 23.447 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] bra6z1rbmzcxuafspoeqn8drhcxqrzn 0 9046 108682 2014-01-15T06:27:35Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0865 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Vught wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Vught''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Vught is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 34,46&nbsp;km² un deer woonje 25.419 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 5acaao04ke24snyq0voeqk7q3ujp835 0 9047 110165 108683 2014-10-27T08:59:03Z Krassotkin 4495 (Script) [[commons:COM:FR|File renamed]]: [[File:Waalre.svg]] → [[File:Waalre wapen.svg]] [[commons:COM:FR#reasons|File renaming criterion #2]]: Change from completely meaningless names into suitable names, according to what the image displays.Name m… wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0866 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Waalre wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Waalre''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Waalre is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 22,71&nbsp;km² un deer woonje 16.558 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] n8x62r9pzl313wwmu0iyisbzdhp8j2t 0 9048 108684 2014-01-15T06:27:39Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0867 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Waalwijk wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Waalwijk''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Waalwijk is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 67,72&nbsp;km² un deer woonje 45.683 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 5kvs52r9eq7dfwqij0u7evxp2kimqqu 0 9049 115137 108685 2018-01-09T13:31:58Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0627 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Waddinxveen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Waddinxveen''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Waddinxveen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 29,39&nbsp;km² un deer woonje 25.406 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] 1xehlinjq8c55jpzcx1qn4nun92rvlr 0 9050 115138 108686 2018-01-09T13:32:09Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0629 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Wassenaar.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Wassenaar''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Wassenaar is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 62,50&nbsp;km² un deer woonje 25.773 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] kl5ngixexd9gukocwxjzvo6t1578oar 0 9051 108717 108687 2014-01-15T06:49:16Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob die Seite [[Waterland]] nach [[Waterland (Meente)]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0852 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Waterland.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Waterland''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Monnickendam is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 115,64&nbsp;km² un deer woonje 17.068 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] l3btj6b0zpeswk17lv8kfxcx6ccvmc2 0 9052 121881 108688 2023-01-17T14:59:46Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0457 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Weesp.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Weesp''' waas ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Weesp is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 21,88&nbsp;km² un deer woonje 17.610 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] bjjxpnwht4ns9hhmqo3wq9buemflxur 0 9053 108689 2014-01-15T06:27:47Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0870 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Werkendam wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Werkendam''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Werkendam is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 121,73&nbsp;km² un deer woonje 26.383 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] 8k4inuz9zbfhnf0wzc16n1ncahoxziy 0 9054 115139 108690 2018-01-09T13:32:58Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1783 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Westland.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Westland''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Naaldwijk is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 90,59&nbsp;km² un deer woonje 99.768 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] cv6bk2dikd7ca8mwy7sb9igtxk91us4 0 9055 121913 121879 2023-01-29T09:04:42Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0614 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] '''Westvoorne''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Rockanje waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 97,52&nbsp;km² un deer woonje 14.083 Moanskene (2012). [[Kategorie:Voorne aan Zee]] 2f22gw06dz0vtntc3w0itifvpr52kth 0 9056 108692 2014-01-15T06:27:57Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0988 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Weert.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Weert''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Weert is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 105,44&nbsp;km² un deer woonje 48.414 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] 9tj9q6pj4qr6zgenf89tecxtn5qulth 0 9057 108693 2014-01-15T06:28:00Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1696 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Wijdemeren.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Wijdemeren''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Nieuw-Loosdrecht is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 76,55&nbsp;km² un deer woonje 23.400 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] iifwb7meliapd7o6s29frpu6kqbbrnx 0 9058 108694 2014-01-15T06:28:02Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0352 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Wijk bij Duurstede wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Wijk bij Duurstede''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Wijk bij Duurstede is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 50,30&nbsp;km² un deer woonje 23.192 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] 7smzbew9bw8ihn2snhpsmqvm39hwn65 0 9059 108695 2014-01-15T06:28:05Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0873 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Woensdrecht wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Woensdrecht''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Hoogerheide is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 91,99&nbsp;km² un deer woonje 21.674 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] laolkni0v0hz6lf8thfjlj6utlhkz4f 0 9060 108696 2014-01-15T06:28:07Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0632 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Woerden wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Woerden''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Woerden is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 92,89&nbsp;km² un deer woonje 49.344 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] i8b2q3w3ckmvztf4ybzlli3ymkme5jy 0 9061 108697 2014-01-15T06:28:09Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0880 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Wormerland.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Wormerland''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Wormer is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 45,14&nbsp;km² un deer woonje 15.882 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] 96j49joiar66o781oxq1orfawo0m7d4 0 9062 108698 2014-01-15T06:28:12Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0351 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Woudenberg.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Woudenberg''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Woudenberg is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 36,72&nbsp;km² un deer woonje 11.882 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] 9ikal8sdrhc14a70yzbuagy4f9bs6kc 0 9063 108699 2014-01-15T06:28:14Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0874 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Woudrichem.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Woudrichem''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Woudrichem is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 51,65&nbsp;km² un deer woonje 14.439 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] szvrcp3095phepc7fbubze4wafwuxw8 0 9064 108700 2014-01-15T06:28:16Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0479 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Zaanstad.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Zaanstad''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Zaandijk is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 83,04&nbsp;km² un deer woonje 145.087 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] hparu670oo39o6x16jljgdadmly3yv5 0 9065 108701 2014-01-15T06:28:18Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0473 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Zandvoort wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Zandvoort''' is ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Zandvoort is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 44,34&nbsp;km² un deer woonje 16.653 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudhollound]] ovposlo8du5pifzrece1suc09vw8ba9 0 9066 121963 121961 2023-01-29T12:33:39Z Vanroo 12830 Bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0707 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Zederik wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Zederik''' waas ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Meerkerk waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 76,49&nbsp;km² un deer woonje 13.996 Moanskene (2018). [[Kategorie:Vijfheerenlanden]] [[Kategorie:Suudhollound|*]] a32n8xwahu8rv9pe41mzbmkek2klwwj 0 9067 115011 108703 2018-01-09T11:40:56Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0478 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Zeevang wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Zeevang''' waas ne Meente in ju Provints [[Noudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Oosthuizen is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 55,23&nbsp;km² un deer woonje 6.311 Moanskene (2012). [[Kategorie:Edam-Volendam]] ivp24ec7jihlpaditrjcsr9twt83qux 0 9068 114985 114984 2018-01-09T11:09:44Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0050 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Zeewolde wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Zeewolde''' is ne Meente in ju Provints [[Flevolound]] in do [[Niederlounde]]. Zeewolde is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 268,97&nbsp;km² un deer woonje 20.898 Moanskene (2012). {{ProvinzFlevolound}} [[Kategorie:Flevolound]] a5oprfbyot4ox0qzdxlmrc9hr7qgxr2 0 9069 108705 2014-01-15T06:28:26Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0355 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Zeist.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Zeist''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Zeist is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 48,64&nbsp;km² un deer woonje 60.270 Moanskene (2012). [[Kategorie:Utrecht]] 4378v3r9y9zy41me42sp1cus876xz2e 0 9070 108706 2014-01-15T06:28:28Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1883 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Sittard-Geleen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Sittard-Geleen''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Sittard is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 80,62&nbsp;km² un deer woonje 95.220 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] parad0i4pq724t3bhsgk777fz4cznfv 0 9071 115142 108707 2018-01-09T13:33:30Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0637 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Zoetermeer wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Zoetermeer''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Zoetermeer is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 37,06&nbsp;km² un deer woonje 121.596 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] qsvsnndsi3jte6c6pl1l0d058hxvcix 0 9072 115143 108708 2018-01-09T13:33:40Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0638 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Zoeterwoude wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Zoeterwoude''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Zoeterwoude-Dorp is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 21,91&nbsp;km² un deer woonje 8.093 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] cbb2yu9nr1hj47xyzaln4gf5w4jg7po 0 9073 108709 2014-01-15T06:28:35Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0847 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Someren wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Someren''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Someren is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 81,43&nbsp;km² un deer woonje 18.249 Moanskene (2012). [[Kategorie:Noudbrabant]] i94ro4betd5b37xkfutazhkffaxlr43 0 9074 115144 108710 2018-01-09T13:33:50Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Gemeente Zuidplas.svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Zuidplas.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Zuidplas''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Nieuwerkerk aan den IJssel is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 62,30&nbsp;km² un deer woonje 40.418 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] icn7nwscmc10qtcbmpct5urg9ywlvqv 0 9075 108711 2014-01-15T06:28:39Z Kening Aldgilles 23 clean up using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0965 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Simpelveld wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Simpelveld''' is ne Meente in ju Provints [[Limbuurich]] in do [[Niederlounde]]. Simpelveld is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 16,03&nbsp;km² un deer woonje 11.012 Moanskene (2012). [[Kategorie:Limbuurich]] 1cajzbjbcehkmawmv5nhvoq8fnalfzh 0 9076 114720 108712 2017-10-18T13:57:00Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0879 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Zundert wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Zundert''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Zundert is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 120,75&nbsp;km² un deer woonje 21.144 Moanskene (2012). Besunners bekoand is ju Meente, uumdät die Moaler [[Vincent van Gogh]] deer tou Waareld keemen is. [[Kategorie:Noudbrabant]] tdr0dqpr2701mfz3s9t9oi1tr1yeyrw 0 9077 115145 115083 2018-01-09T13:34:00Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0642 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Zwijndrecht (Netherlands).svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Zwijndrecht''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Zwijndrecht is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 22,77&nbsp;km² un deer woonje 44.384 Moanskene (2012). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Suudhollound]] dsgt3l5ctlzgyojk1s9o6x9dyfstm86 0 9078 123294 123284 2024-02-07T13:59:15Z Vinraam 13551 /* Ferwiese ätter buuten */ wikitext text/x-wiki '''Noudbrabant''' ([[Niederloundsk]]: ''Noord-Brabant'', [[Brabantsk]]: ''Broabant'') is ne Provinz in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Provinz is 5 082 km² un deer woonje 2 626 000 Moanskene (2023). Haudstääd is [['s-Hertogenbosch]]. == Meenten (56) == {| |- | width="35%" valign="top" | * [['s-Hertogenbosch]] * [[Alphen-Chaam]] * [[Altena (Niederlounde)|Altena]] * [[Asten]] * [[Baarle-Nassau]] * [[Bergeijk]] * [[Bergen op Zoom]] * [[Bernheze]] * [[Best]] * [[Bladel]] * [[Boekel]] * [[Boxtel]] * [[Breda]] * [[Cranendonck]] * [[Deurne]] * [[Dongen]] * [[Drimmelen]] * [[Eersel]] * [[Eindhoven]] | width="35%" valign="top" | * [[Etten-Leur]] * [[Geertruidenberg]] * [[Geldrop-Mierlo]] * [[Gemert-Bakel]] * [[Gilze en Rijen]] * [[Goirle]] * [[Halderberge]] * [[Heeze-Leende]] * [[Helmond]] * [[Heusden]] * [[Hilvarenbeek]] * [[Laarbeek]] * [[Land van Cuijk]] * [[Loon op Zand]] * [[Maashorst]] * [[Meierijstad]] * [[Moerdijk]] * [[Nuenen, Gerwen en Nederwetten]] * [[Oirschot]] | width="35%" valign="top" | * [[Oisterwijk]] * [[Oosterhout]] * [[Oss]] * [[Reusel-De Mierden]] * [[Roosendaal]] * [[Rucphen]] * [[Sint-Michielsgestel]] * [[Someren]] * [[Son en Breugel]] * [[Steenbergen]] * [[Tilburg]] * [[Valkenswaard]] * [[Veldhoven]] * [[Vught]] * [[Waalre]] * [[Waalwijk]] * [[Woensdrecht]] * [[Zundert]] |} == Ferwiese ätter buuten == * [https://www.brabant.nl/ Provinz Noudbrabant] * [https://allecijfers.nl/provincie/noord-brabant/ Statistik fon Noudbrabant] {{ProvinzenNiederlounde}} [[Kategorie:Niederlounde]] [[Kategorie:Noudbrabant| ]] fkihm342nye1sdzen0z8d3ut4d6kqcp 14 9079 108716 2014-01-15T06:46:17Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Niederlounde]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Niederlounde]] frzkbqip1zy4wge3gdejryjr9p8wtii 0 9080 108718 2014-01-15T06:49:16Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob die Seite [[Waterland]] nach [[Waterland (Meente)]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Waterland (Meente)]] 51byy6stoiny1l481ffwwmn4px8fbit 0 9081 123295 123285 2024-02-07T14:01:08Z Vinraam 13551 /* Ferwiese ätter buuten */ wikitext text/x-wiki '''Noudhollound''' ([[Niederloundsk]]: ''Noord-Holland'') is ne Provinz in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Provinz is 4 092 km² un deer woonje 2 953 000 Moanskene (2023). Ju Region [[Wäästfräislound]] is däälich n Deel fon Noudhollound. Haudstääd is [[Haarlem]]. == Meenten (44) == {| |- | width="35%" valign="top" | * [[Aalsmeer]] * [[Alkmaar]] * [[Amstelveen]] * [[Amsterdam]] * [[Bergen (Noudhollound)|Bergen]] * [[Beverwijk]] * [[Blaricum]] * [[Bloemendaal]] * [[Castricum]] * [[Den Helder]] * [[Diemen]] * [[Dijk en Waard]] * [[Drechterland]] * [[Edam-Volendam]] * [[Gooise Meren]] | width="35%" valign="top" | * [[Haarlem]] * [[Haarlemmermeer]] * [[Heemskerk]] * [[Heemstede]] * [[Heiloo]] * [[Hilversum]] * [[Hollands Kroon]] * [[Hoorn]] * [[Huizen]] * [[Inkhuzen]] (Enkhuizen) * [[Koggenland]] * [[Landsmeer]] * [[Laren]] * [[Medemblik]] * [[Oostzaan]] | width="35%" valign="top" | * [[Opmeer]] * [[Ouder-Amstel]] * [[Purmerend]] * [[Schagen]] * [[Stede Broec]] * [[Teksel]] (Texel) * [[Uitgeest]] * [[Uithoorn]] * [[Velsen]] * [[Waterland (Meente)|Waterland]] * [[Wijdemeren]] * [[Wormerland]] * [[Zaanstad]] * [[Zandvoort]] |} == Ferwiese ätter buuten == * [https://www.noord-holland.nl/ Provinz Noudhollound] * [https://allecijfers.nl/provincie/noord-holland/ Statistik fon Noudhollound] {{ProvinzenNiederlounde}} [[Kategorie:Niederlounde]] [[Kategorie:Noudhollound| ]] g2vtszxhy3tjymucln8wir1t3gry9bd 14 9082 108720 2014-01-15T06:58:48Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Niederlounde]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Niederlounde]] frzkbqip1zy4wge3gdejryjr9p8wtii 0 9083 123297 123287 2024-02-07T14:08:52Z Vinraam 13551 /* Ferwiese ätter buuten */ wikitext text/x-wiki '''Suudhollound''' ([[Niederloundsk]]: ''Zuid-Holland'') is ne Provinz in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Provinz is 3 308 km² un deer woonje 3 805 000 Moanskene (2023). Haudstääd is [[Den Haag]]. == Meente (50) == {| |- | width="40%" valign="top" | * [[Alblasserdam]] * [[Albrandswaard]] * [[Alphen aan den Rijn]] * [[Barendrecht]] * [[Bodegraven-Reeuwijk]] * [[Capelle aan den IJssel]] * [[Delft]] * [[Den Haag]] * [[Dordrecht]] * [[Goeree-Overflakkee]] * [[Gorinchem]] * [[Gouda]] * [[Hardinxveld-Giessendam]] * [[Hendrik-Ido-Ambacht]] * [[Hillegom]] * [[Hoeksche Waard (Meente)|Hoeksche Waard]] * [[Kaag en Braassem]] | width="40%" valign="top" | * [[Katwijk]] * [[Krimpen aan den IJssel]] * [[Krimpenerwaard (Meente)|Krimpenerwaard]] * [[Lansingerland]] * [[Leiden]] * [[Leiderdorp]] * [[Leidschendam-Voorburg]] * [[Lisse]] * [[Maassluis]] * [[Midden-Delfland]] * [[Molenlanden]] * [[Nieuwkoop]] * [[Nissewaard]] * [[Noordwijk]] * [[Oegstgeest]] * [[Papendrecht]] * [[Pijnacker-Nootdorp]] | width="40%" valign="top" | * [[Ridderkerk]] * [[Rijswijk]] * [[Rotterdam]] * [[Schiedam]] * [[Sliedrecht]] * [[Teylingen]] * [[Vlaardingen]] * [[Voorne aan Zee]] * [[Voorschoten]] * [[Waddinxveen]] * [[Wassenaar]] * [[Westland]] * [[Zoetermeer]] * [[Zoeterwoude]] * [[Zuidplas]] * [[Zwijndrecht (Niederlounde)|Zwijndrecht]] |} == Ferwiese ätter buuten == * [https://www.zuid-holland.nl Provinz Suudhollound] * [https://allecijfers.nl/provincie/zuid-holland/ Statistik fon Suudhollound] {{ProvinzenNiederlounde}} [[Kategorie:Niederlounde]] [[Kategorie:Suudhollound| ]] 9jadr0a7yscvv6w0qc13dqtf7ey58s0 0 9084 123296 123286 2024-02-07T14:07:06Z Vinraam 13551 /* Ferwiese ätter buuten */ wikitext text/x-wiki '''Seelound''' ([[Niederloundsk]]: ''Zeeland'', [[Seeloundsk]]: ''Zeêland'') is ne Provinz in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Provinz is 2 933 km² un deer woonje 391 000 Moanskene (2023). Ju [[Haudstääd]] is [[Middelburg]]. Ju Sproake is Seeloundsk. == Meenten (13) == {| | # [[Borsele]] # [[Goes]] # [[Hulst]] # [[Kapelle]] # [[Middelburg]] # [[Noord-Beveland]] # [[Reimerswaal]] # [[Schouwen-Duiveland]] # [[Sluis]] # [[Terneuzen]] # [[Tholen]] # [[Veere]] # [[Vlissingen]] |&nbsp;| |[[Bielde:GemeentenZeelandNrs.png|right]] |} == Ferwiese ätter buuten == * [https://www.zeeland.nl Provinz Seelound] * [https://allecijfers.nl/provincie/zeeland/ Statistik fon Seelound] {{ProvinzenNiederlounde}} [[Kategorie:Niederlounde]] [[Kategorie:Seelound| ]] g8wrc7feb6car3uxm7ohq3estq2x25f 0 9085 123279 123278 2024-02-07T13:46:31Z Vinraam 13551 /* Ferwiese ätter buuten */ wikitext text/x-wiki '''Flevolound''' ([[Niederloundsk]]: ''Flevoland'') is ne Provints fon do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Provinz is 2 412 km² un deer woonje 445 000 Moanskene (2023). Haudstääd is [[Lelystad]]. == Meenten (6) == {| | #[[Almere]] #[[Dronten]] #[[Lelystad]] #[[Noordoostpolder]] #[[Urk]] #[[Zeewolde]] |&nbsp;| |[[Bielde:GemeentenFlevolandNrs.png|right]] |} == Ferwiese ätter buuten == * [https://www.flevoland.nl/ Provinz Flevolound] * [https://allecijfers.nl/provincie/flevoland/ Statistik fon Flevolound] {{ProvinzenNiederlounde}} [[Kategorie:Niederlounde]] [[Kategorie:Flevolound| ]] 3neph7ie7tjg5a8rd2k3t9nokx07ca6 0 9086 123293 123283 2024-02-07T13:57:01Z Vinraam 13551 /* Ferwiese ätter buuten */ wikitext text/x-wiki '''Limbuurich''' ([[Niederloundsk]], [[Limbuurchsk]]: ''Limburg'') is ne Provinz in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Provinz is 2 210 km² un deer woonje 1 128 000 Moanskene (2023). Haudstääd is [[Maastricht]]. == Meenten (31) == {| |- | width="35%" valign="top" | * [[Beek]] * [[Beekdaelen]] * [[Beesel]] * [[Bergen (Limbuurich)|Bergen]] * [[Brunssum]] * [[Echt-Susteren]] * [[Eijsden-Margraten]] * [[Gennep]] * [[Gulpen-Wittem]] * [[Heerlen]] * [[Horst aan de Maas]] | width="35%" valign="top" | * [[Kerkrade]] * [[Landgraaf]] * [[Leudal]] * [[Maasgouw]] * [[Maastricht]] * [[Meerssen]] * [[Mook en Middelaar]] * [[Nederweert]] * [[Peel en Maas]] * [[Roerdalen]] | width="35%" valign="top" | * [[Roermond]] * [[Simpelveld]] * [[Sittard-Geleen]] * [[Stein]] * [[Vaals]] * [[Valkenburg aan de Geul]] * [[Venlo]] * [[Venray]] * [[Voerendaal]] * [[Weert]] |} == Ferwiese ätter buuten == * [https://www.limburg.nl Provinz Limbuurich] * [https://allecijfers.nl/provincie/limburg/ Statistik fon Limbuurich] {{ProvinzenNiederlounde}} [[Kategorie:Niederlounde]] [[Kategorie:Limbuurich| ]] lira8g4ybisgifvl18kukchvtb0zfk7 0 9087 123298 123288 2024-02-07T14:10:33Z Vinraam 13551 /* Ferwiese ätter buuten */ wikitext text/x-wiki '''Utrecht''' ([[Niederloundsk]]: ''Utrecht'') is ne Provinz in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Provinz is 1 560 km² un deer woonje 1 388 000 Moanskene (2023). Haudstääd is [[Utrecht]]. == Meenten (26) == {| |- | width="35%" valign="top" | * [[Amersfoort]] * [[Baarn]] * [[Bunnik]] * [[Bunschoten]] * [[De Bilt]] * [[De Ronde Venen]] * [[Eemnes]] * [[Houten]] * [[IJsselstein]] * [[Leusden]] * [[Lopik]] * [[Montfoort]] * [[Nieuwegein]] | width="35%" valign="top" | * [[Oudewater]] * [[Renswoude]] * [[Rhenen]] * [[Soest]] * [[Stichtse Vecht]] * [[Utrecht]] * [[Utrechtse Heuvelrug]] * [[Veenendaal]] * [[Vijfheerenlanden (Meente)|Vijfheerenlanden]] * [[Wijk bij Duurstede]] * [[Woerden]] * [[Woudenberg]] * [[Zeist]] |} == Ferwiese ätter buuten == * [https://www.provincie-utrecht.nl Provinz Utrecht] * [https://allecijfers.nl/provincie/utrecht/ Statistik fon Utrecht] {{ProvinzenNiederlounde}} [[Kategorie:Niederlounde]] [[Kategorie:Utrecht| ]] d4n1yp2kb0gezlzkk4wkek0fhcvlorj 14 9088 108728 2014-01-15T07:11:00Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Niederlounde]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Niederlounde]] frzkbqip1zy4wge3gdejryjr9p8wtii 14 9089 108731 2014-01-15T07:12:35Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Niederlounde]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Niederlounde]] frzkbqip1zy4wge3gdejryjr9p8wtii 0 9090 117630 115244 2018-11-12T13:33:13Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Bergen''' stoant foar: * aan Familiennoome, sjuch [[Bergen (Familiennoome)]], '''Geografiske Objekte in Europa:''' grattere Stääde in Europa: <!-- moor as 50.000 Ienwoonere. --> * [[Bergen (Norwegen)]], twäidgrootste Stääd fon Norwegen. * ''Mons'', [[Mons|Bergen (Wallonien)]], Haudstääd fon ju belgiske Provinz Hennegau Stääde un Meenten in Düütsklound: * [[Bergen an ju Dumme]], Meente in dän Loundkring Lüchow-Dannenbierich, Läichsaksen * [[Bergen ap Rügen]], Stääd in dän Loundkring Foarpommern-Rügen, Mecklenbuurich-Foarpommern * [[Bergen (bie Kirn)]], Meente in dän Loundkring Birkenfäild, Rhienlound-Palts * [[Bergen (Chiemgau)]], Meente in dän Loundkring Traunstein, Bayern * [[Bergen (Loundkring Celle)]], Stääd in dän Loundkring Celle, Läichsaksen * [[Bergen (Middelfranken)]], Meente in dän Loundkring Weißenburg-Gunzenhausen, Bayern * [[Bergen (Vogtlound)]], Meente in dän Vogtloundkring, Saksen Meente-Deele in Düütsklound: * [[Bergen bie Neuburg]], Meentedeel fon ju Stääd Neuburg an ju Donau, Loundkring Neuburg-Schrobenhausen, Bayern * [[Bergen (bie Adorf)]], Meentedeel fon ju Meente [[Eichigt]], Vogtloundkring, Saksen * [[Bergen (Affing)]], Deel fon ju Meente Affing, Loundkring Aichach-Friedberg, Bayern * [[Bergen (Altusried)]], Deel fon dän Määrked [[Altusried]], Loundkring Bupper-Allgäu, Bayern * [[Bergen (Bochum)]], Deel fon ju Stääd Bochum, Noudrhien-Wäästfoalen * [[Bergen (Elsterheide)]], Deel fon ju Meente [[Elsterheide]], Loundkring Bautzen, Saksen * [[Bergen (Grabenstätt)]], Deel fon ju Meente [[Grabenstätt]], Loundkring Traunstein, Bayern * [[Bergen (Losheim an'n See)]], Deel fon ju Meente Losheim a'n See, Loundkring Merzig-Wadern, Saarlound * [[Bergen (Luckau)]], Deel fon ju Stääd [[Luckau]], Loundkring Dahme-Spreewoold, Brandenbuurich * [[Bergen (Nußdorf an'n Inn)]], Deel fon ju Meente [[Nußdorf an'n Inn]], Loundkring Rosenheim, Bayern * [[Bergen (Reisbach)]], Deel fon dän Määrked [[Reisbach]], Loundkring Dingolfing-Landau, Bayern * [[Bergen (Schiltberg)]], Deel fon ju Meente Schiltberg, Loundkring Aichach-Friedberg, Bayern * [[Bergen (Unterreit)]], Deel fon ju Meente [[Unterreit]], Loundkring Mühldorf an'n Inn, Bayern * [[Bergen (Waltenhofen)]], Deel fon ju Meente [[Waltenhofen]], Loundkring Bupper-Allgäu, Bayern * [[Bergen (Wang)]], Deel fon ju Meente [[Wang (Bupper-Bayern)|Wang]], Loundkring Freising, Bayern * [[Bergen (Wanzleben-Börde)]], Deel fon ju Stääd Wanzleben-Börde, Londkring Börde, Saksen-Anhalt * [[Frankfurt-Bergen-Enkheim]] blw. [[Bergen (Bergen-Enkheim)]], Sääddeel fon Frankfurt an'n Main, Hessen Steeden in Aastriek: * [[Bergen (Meente Dechantskirchen)]], Täärp in ju Meente [[Dechantskirchen]], Besirk Hartberg-Fürstenfeld, Steiermark * [[Bergen (Meente Obertilliach)]], Täärp in ju Meente [[Obertilliach]], Aast-Tirol * [[Bergen (Meente Unterweitersdorf)]], Täärp in ju Meente [[Unterweitersdorf]], Besirk Freistadt, Bupper-Aastriek * [[Bergen (Meente Waldburg)]], Täärp in ju Meente [[Waldburg (Bupper-Aastriek)|Waldburg]], Besirk Freistadt, Bupper-Aastriek * [[Bergen (Meente Großmürbisch)]], Täärp in ju Meente [[Großmürbisch]], Besirk Güssing, Burgenlound Steeden in do Niederlounde: * [[Bergen (Limbuurich)]], Meente in ju niederloundske Provinz Limbuurich * [[Bergen (Noudhollound)]], Meente in ju niederloundske Provinz Noudhollound * [[Bergen aan Zee]], Seeboad in ju Meente Bergen in Noudhollound * [[Bergen op Zoom]], Stääd in ju niederloundske Provinz Noudbrabant Steeden in uurswäkke europäiske Lounde * [[Bergues]] un [[Kanton Bergues]], Stääd un Kanton in dän frantsöösken Deel fon Flandern in't Département Pas-de-Calais * Bergen, düütsken Noome fon dät Täärp [[Góry (Białogard)]] in ju Woiwodskup Wääst-Pommern (''Bergen, Kring Belgard''), Polen * Meente [[Perná]], Okres Břeclav, Tschechien '''Geografiske Objekte in Amerikoa:''' Steeden in do Fereende Stoaten: * [[Bergen (Minnesota)]] * [[Bergen (New Jersey)]] * [[Bergen (New York)]] * [[Bergen (North Dakota)]] * [[Bergen (Wisconsin)]], im Rock County * [[Bergen (Town, Marathon County)]], Town(ship) in Wisconsin * [[Bergen (Town, Vernon County)]], Town(ship) in Wisconsin * [[Bergen County]], New Jersey Steeden in Kanada: * [[Bergen (Alberta)]] in Kanada in't [[National Register of Historic Places|NRHP]] liestede Objekte: * [[Bergen County Courthouse Complex]], in Hackensack, New Jersey, <small>ID-Nr. 83001468</small> * [[Bergen Park]], in Evergreen, Connecticut, <small>ID-Nr. 90001707</small> Weiteres: * [[Bergen-Nunatakker]], Antarktikoa {{Begriepskloorenge}} 7ygsq4hz429z0pm0gurdudw26mjwdgh 14 9091 108735 2014-01-15T07:18:21Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Niederlounde]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Niederlounde]] frzkbqip1zy4wge3gdejryjr9p8wtii 14 9092 108737 2014-01-15T07:37:09Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Niederlounde]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Niederlounde]] frzkbqip1zy4wge3gdejryjr9p8wtii 10 9115 110236 108934 2014-11-29T16:19:45Z Tlustulimu 35 Ienfougenge wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Si-o-se-Pol.jpg |02=Dione and Saturn.jpg |03=Iguacu-004.jpg |04=PortraitGirl2005-2.jpg |05=Saturn's Rings in Ultraviolet Light.png |06=Brillanten.jpg |07=Lana Del Rey Cannes 2012.jpg |08=Koala_climbing_tree.jpg |09=Quartz, Tibet.jpg |10=Maldives Surgeonfish, Acanthurus leucosternon.jpg |11=LindosCastle6.JPG |12=Kroje Hlučínska.jpg |13=Crocus vernus.jpg |14=Pollinationn.jpg |15=Victoria Koblenko - face shot.jpg |16=Raspberries05.jpg |17=Nebelostfriesland.jpg |18=Тухья анат енчи.jpg |19=Boy Face from Venezuela.jpg |20=Girl September 2008-1.jpg |21=Mercado, Gdansk, Polonia, 2013-05-20, DD 02.jpg |22=Berliner Fernsehturm November 2013.jpg |23=Sun rays at Hopi Point Grand Canyon 2013.jpg |24=Nickel electrolytic and 1cm3 cube.jpg |25=Aerial View - Goetheanum1.jpg |26=Tolmukapea.jpg |27=Needle Galaxy 4565.jpeg |28=Chicken Egg without Eggshell 5859.jpg |29=2006-02-04 Metal spiral.jpg |30=Vanuatu blonde.jpg |31=1928 Model A Ford.jpg |32=2010-kodiak-bear-1.jpg |33=Saint Isaac's Cathedral in SPB.jpeg |34=Ponta de São Lourenço north north east.jpg |35=Eye iris.jpg |36=Galeopsis tetrahit - kare kõrvik Keilas.jpg |37= |38= |39=Vespula vulgaris portrait.jpg |40=Girl and cat.jpg |41= |42= |43= |44= |45= |46=Spanish girl at Las Fallas (Valencia Spain Spring Festival) 2013.jpg |47= |48= |49=Guarani_girl.jpg |50=Oostriku jõgi.jpg |51=Yoshino_Sakura_Tidal_Basin_DC.jpg |52=Esmeraldas_woodstar.jpg |53= }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2014}} </noinclude> sejfrfu2zhbw7wlutanw5hw1jq7m0ob 10 9116 110348 110237 2014-12-28T17:48:21Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Most Si-o-se Pol, erbaut Anfang des XVII. Jahrhunderts. Isfachan, Iran. |02=[[Dione (Mond)|Dione]] und [[Saturn]] |03=[[Wasserfall Iguazu]], in der argentinischen Provinz Misiones. |04=Achtjähriges portugiesisches Mädchen |05=[[Saturn (Planet)|Saturn]] |06=[[Diamant]] |07=[[Lana Del Rey]], US-amerikanische Sängerin |08=[[Koala]] (''Phascolarctos cinereus'') |09=[[Quarz]]stein aus [[Tibet]]. |10=[[:de:Weißkehl-Doktorfisch]] (Acanthurus leucosternon) |11=Auf der Festung Lindosa in [[Rhodos]]. |12=Zwei Mädchen aus "Kroje Hlučínska", [[Tschechien]] |13=Blüte der Art ''[[krokus|Crocus vernus]]'' |14=Bestäubung durch eine Biene |15=[[Victoria Koblenko]] ([[:eo:Victoria Koblenko]]) |16=[[Himbeere]]n |17=Bodennebel in Ostfriesland (Moordorf) |18=Kopfbedecklung Tuchja (russisch "тухья") der mittelniedren Tschuwaschen "Anat enči" |19=Neunjähriger [[Junge]] aus [[Venezuela]] |20=Portugiesisches Mädchen, im September 2008 |21=Markthalle in [[Gdańsk]], [[Polen]] |22=[[Berlin]]er [[Fernsehturm]] im November 2013 |23=Sonnenaufgang bei [[Grand Canyon]], fotografiert vom Hopi Point, 2013 |24=Reine [[Nickel]]knolle, elektrolytisch [[Raffinierung|raffiniert]], und zum Vergleich ein 1cm³-[[Würfel]] aus Nickel |25=Luftbild des [[Goetheanum]] |26=Acker-Schmalwand (Arabidopsis thaliana). Querschnitt durch das Staubblatt. Fluoreszenzmikroskopische Aufnahme |27= NGC 4565 ist eine <!--edge-on--> Spiralgalaxie in einer Entfernung von 30 bis 50 Millionen Lichtjaren im Sternbild Coma Berenices. |28=Hühnerei ohne Schale |29=Metallspirale |30=Blonden [[Wänt]] uut [[Vanuatu]] |31=Ford uut dät Jier 1928 |32=Kodiakboare (''Ursus arctos middendorffi'') |33=[[:de:Isaakskathedrale]] ap dän Isaakplats in [[Sänt Päitersbuurich]] |34=Ponta de São Lourenço, Madeira, Portugal. |35=Moanskelk Ooge. |36=[[:de:Gemeiner Hohlzahn]] (''Galeopsis tetrahit'') in [[Keila]], in dät Noudwääste fon [[Estlound]]. |37= |38= |39=[[Gewöönelke Häspe]] (''Vespula vulgaris'') |40=Jung Wucht mäd Kat |41= |42= |43= |44= |45= |46=Spoansk Wucht bie Las Fallas (Valencia Spain Spring Festival) 2013.jpg |47= |48= |49=Mbya-Guarani-Mädchen |50=Oostriku Äi in dät Endla Natuurreservoat, Estlound. |51=(''Prunus'' × ''yedoensis'') |52=[[:de:Esmeraldaselfe]] (''Chaetocercus berlepschi'') ap ne Blöite fon ''Kohleria spicata'' (Gesneriaceae) bie Ayampe, Manabi Provinz, Ecuador. |53= }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2014}} </noinclude> 7vyp89o0pwm8snrtaxcia6fil1ttmkm 10 9117 108851 2014-02-20T10:46:32Z Tlustulimu 35 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2014}} </noinclude>“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2014}} </noinclude> 0gc1pcir1i49dfq7ivkw945voi94gra 4 9118 108853 2014-02-20T10:59:16Z Tlustulimu 35 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Bielde fon ju Wiek/Jier|2014}}“ wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2014}} ae1jvyvi3o1o6tzd1oaymmq2xyfq3k6 14 9119 108859 2014-02-20T12:01:40Z Tlustulimu 35 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Bielde fon ju Wiek]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Bielde fon ju Wiek]] ec5hvh6ks5slvda0jmejx4xhooa42s6 4 9120 108865 2014-02-20T17:25:28Z Tlustulimu 35 Foarloage wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2015}} 5gdepbb8h9nnl60s4bu0wwn8zeerhho 10 9121 110936 110351 2015-06-07T09:21:14Z Tlustulimu 35 Ienfougenge wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Ädderen Mäiden in dät [[Natuurreservoat Endla]], in [[Estlound]] |02=[[Toronto]]: Skyline bie Noacht |03=Huus in Ljungris, Ljungdalen, Berg Municipality, Jämtland County. |04=Typiske Ansicht von dät Joshua Tree National Park mad beiendrukkende Fälsformationen un Joshua Boome |05=Räidhuus fon Tallinn, Estlound |06=Rosterde [[Koafjeboone]]n |07=(''Anas platyrhynchos'') |08=[[Kleines Schneeglöckchen]] (Galanthus nivalis) |09=(''Trifolium arvense'') |10=Ju Brääch Arslanagić, in [[Trebinje]], Bosnien-Herzegowina |11=Dubbelgitarre fon dän Gitarrenbauer Alexandre Voboam, Paris, 1690. |12=[[Kateeker]] (''Sciurus vulgaris'') |13=[[Woody Allen]] in dät Konzert in dat Carlyle Hotel, New York City |14=N [[Kristal]] un n [[Doobel]] fon dät chemiske Element [[Bismut]] |15=[[Huusgäise]] |16=Muuseschäin, Rödder, [[Saspel (Dülmen)|Säspel]], [[Dülmen]], [[Nordrhein-Westfalen]], [[Düütsklound]] |17=[[Elizabeth Taylor]] in do 1950. Jiere |18=Luftbielde fon ne Wienbierichfläche in dät Markgräflerlound |19= |20=Jung Wucht, ju ne Trappe faawet. |21= |22=[[Achäne]] fon ju [[Hoangstebloume]] (''Taraxacum officinale'') |23=[[Frau]] aus [[Benin]] |24=''Marasmius androsaceus'', [[Estland]] |25=[[Tomoate]] |26=[[Zinnie]] (''Zinnia violacea'' Cav., Syn.: ''Zinnia elegans'' Jacq.) mäd (''Bombus terrestris''), in n Tuun in [[Épinal]], Frankriek |27= |28= |29= |30=[[Pfirsich]] (''Prunus persica'') |31= |32= |33= |34=[[Hökkerswonne]] (Cygnus olor) |35=Fäild mäd [[Sunnenbloume]]n (''Helianthus annuus'') foar de Säärke ''Nuestra Señora de La Blanca'', in Cardejón, Spoanjen |36= |37= |38= |39= |40=[[Ächte Waalnuute]] (''Juglans regia'') |41= |42= |43= |44= |45= |46= |47= |48= |49= |50= |51= |52= |53= }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2015}} </noinclude> geke5wqzjctrhpmtcdb1b54xmscz7c1 10 9122 110935 110254 2015-06-07T09:12:44Z Tlustulimu 35 Ienfougenge wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Hommik laukaserval, Endla LK.jpg |02=Toronto - ON - Skyline10.jpg |03=Ljungris July 2013.jpg |04=Joshua Tree National Park 2013.jpg |05=Ayuntamiento, vistas panorámicas desde Toompea, Tallin, Estonia, 2012-08-05, DD 21.JPG |06=Roasted coffee beans.jpg |07=Anas platyrhynchos male female.jpg |08=Galanthus nivalis close-up aka.jpg |09=Trifolium arvense - kassiristik Keilas.jpg |10=Puente Arslanagić, Trebinje, Bosnia y Herzegovina, 2014-04-14, DD 28.jpg |11=Vienna - Double guitar Paris 1690 - 9606.jpg |12=Squirrel posing.jpg |13=Woody Allen (2006).jpeg |14=Wismut Kristall und 1cm3 Wuerfel.jpg |15=Domestic Goose.jpg |16=Kirchspiel, Rödder, Mäusescheune -- 2014 -- 2919.jpg |17=Taylor, Elizabeth posed.jpg |18=Aerial View - Landschaft Markgräflerland1.jpg |19= |20=Ines August 2014-2a.jpg |21= |22=Graine pissentit Luc Viatour.jpg |23=Kobli1.jpg |24=Jõhvnööbikud.JPG |25=Tomato je.jpg |26=Zinnia elegans with Bombus 01.JPG |27= |28= |29= |30=Autumn Red peaches.jpg |31= |32= |33= |34=CygneVaires.jpg |35=Iglesia de Nuestra Señora de La Blanca, Cardejón, España, 2012-09-01, DD 02.JPG |36= |37= |38= |39= |40=Juglans regia 2009 G2.jpg |41= |42= |43= |44= |45= |46= |47= |48= |49= |50= |51= |52= |53= }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2015}} </noinclude> fhjebu89hurjskjgt3tgxq9clxjik63 0 9124 120771 120770 2022-06-20T16:05:24Z Praxidicae 9379 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/107.242.117.32|107.242.117.32]] ([[User talk:107.242.117.32|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:134.245.225.55|134.245.225.55]] wikitext text/x-wiki '''Facebook''' is ne Website, wier Moanskene sozioale Nätwierke bieldje konnen. Ap n 21. Juli 2010 hiede ju Website 500 Millionen Benutsere waareldwied, as et dät Unnerniemen fermälded häd. Et rakt Facebook in 74 Sproaken, Seeltersk is nit deerbie. Uur Facebook wäd kweeden, dät do deer n uunfluge Politik moakje. Kritikpunkte sunt toun Biespil personalisierte Reklamen, dät oubieldjen un ferkoopjen fon persöönelke Doaten. [[Kategorie:Internät]] o14wgxjwtdaku9hajr5fytp5sziz2h3 0 9125 113378 108889 2016-08-23T06:08:40Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (it) wikitext text/x-wiki '''Siligo''' is ne Stääd in ju [[Sassari (Provinz)|Provinz Sassari]] in ju [[Italien|italieniske]] Region [[Sardinien]]; und häd 891 Ienwoonere (2014). {{geostump}} [[Kategorie:Stääd in Italien]] ng3dvsigvgyel5iarv4swe166s58vx6 0 9129 113880 113426 2016-12-27T19:41:32Z Wglsi 7860 /* Lieste mäd europäiske Haudstääde fon Kultuur */ act. wikitext text/x-wiki [[File:Karte Kulturhauptstadt Europas.png|thumb|300px]] [[Bielde:Liverpool 2008 Flag.jpg|thumb|Liverpool waas Europäiske Haudstääd fon Kultuur in 2008.]] [[Bielde:Kulturhauptstadt-09 strassenbahn HPIM6809 C.jpg|thumb|S-Boan in Linz, ju Europäiske Haudstääd fon Kultuur in 2009.]] [[Bielde:Stamps of Germany (Berlin) 1988, MiNr 800.jpg|thumb|Postmäärk uut 2008, do Berlin Europäiske Stääd fon Kultuur waas.]] [[Bielde:Waag, Leeuwarden 1620.jpg|thumb|Ljouwert is Europäiske Haudstääd fon Kultuur in 2018.]] Ju '''Europäiske Haudstääd fon Kultuur''' (fon 1985 bit 1999 '''Europäiske Stääd fon Kultuur''') is ne Stääd wäkke köärd is truch ju [[Europäiske Union]] foar een Kalännerjier. Ju Stääd kricht deermäd ju Muugelkaid uum siksälwen kulturel tou präsentierjen un organisiert deerfoar taalrieke kulturelle Feranstaltengen. Siet 2008 wäd die Tittel Europäiske Haudstääd fon Kultuur toumindest an tou europäiske Stääde ferreeket. == Lieste mäd europäiske Haudstääde fon Kultuur == ;Europäiske Stääd fon Kultuur * 1985 : [[Bielde:Flag of Greece.svg|20px]] [[Griechenlound]] - [[Athene]] * 1986 : [[Bielde:Flag of Italy.svg|20px]] [[Italien]] - [[Florenz]] * 1987 : [[Bielde:Flag of the Netherlands.svg|20px]] [[Niederlounde|do Niederlounde]] - [[Amsterdam]] * 1988 : [[Bielde:Flag of Germany.svg|20px]] [[Düütsklound]] - [[Wääst-Berlin]] * 1989 : [[Bielde:Flag of France.svg|20px]] [[Frankriek]] - [[Paris]] * 1990 : [[Bielde:Flag of the United Kingdom.svg|20px]] [[Groot-Britannien]] - [[Glasgow]] * 1991 : [[Bielde:Flag of Ireland.svg|20px]] [[Irlound]] - [[Dublin]] * 1992 : [[Bielde:Flag of Spain.svg|20px]] [[Spanien]] - [[Madrid]] * 1993 : [[Bielde:Flag of Belgium.svg|20px]] [[Belgien]] - [[Antwerpen]] * 1994 : [[Bielde:Flag of Portugal.svg|20px]] [[Portugal]] - [[Lissabon]] * 1995 : [[Bielde:Flag of Luxembourg.svg|20px]] [[Luxembuurich]] - [[Luxembuurich (Stääd)|Luxembuurich]] * 1996 : [[Bielde:Flag of Denmark.svg|20px]] [[Dänemark]] - [[Kopenhagen]] * 1997 : [[Bielde:Flag of Greece.svg|20px]] [[Griechenlound]] - [[Thessaloniki]] * 1998 : [[Bielde:Flag of Sweden.svg|20px]] [[Sweden]] - [[Stockholm]] ;Europäiske Haudstääd fon Kultuur * 1999 : [[Bielde:Flag of Germany.svg|20px]] [[Düütsklound]] - [[Weimar]] * 2000 : [[Bielde:Flag of France.svg|20px]] [[Frankriek]] - [[Avignon]], [[Bielde:flag of Norway.svg|20px]] [[Norwegen]] - [[Bergen (Norwegen)|Bergen]]², [[Bielde:Flag of Italy.svg|20px]] [[Italien]] - [[Bologna]], [[Bielde:Flag of Belgium.svg|20px]] [[Belgien]] - [[Brussel]], [[Bielde:Flag of Finland.svg|20px]] [[Finlound]] - [[Helsinki]], [[Bielde:Flag of Poland.svg|20px]] [[Polen]] - [[Krakau]], [[Bielde:Flag of the Czech Republic.svg|20px]] [[Tschechien]] - [[Prag]], [[Bielde:flag of Iceland.svg|20px]] [[Ieslound]] - [[Reykjavík]]², [[Bielde:Flag of Spain.svg|20px]] [[Spanien]] - [[Santiago de Compostela]] * 2001 : [[Bielde:Flag of Portugal.svg|20px]] [[Portugal]] - [[Porto (Portugal)|Porto]], [[Bielde:Flag of the Netherlands.svg|20px]] [[Niederlounde|do Niederlounde]] - [[Rotterdam]] * 2002 : [[Bielde:Flag of Spain.svg|20px]] [[Spanien]] - [[Salamanca]], [[Bielde:Flag of Belgium.svg|20px]] [[Belgien]] [[Brugge]] * 2003 : [[Bielde:Flag of Austria.svg|20px]] [[Aastriek]] - [[Graz]] * 2004 : [[Bielde:Flag of France.svg|20px]] [[Frankriek]] - [[Lille]], [[Bielde:Flag of Italy.svg|20px]] [[Italien]] - [[Genua]] * 2005 : [[Bielde:Flag of Ireland.svg|20px]] [[Irlound]] - [[Cork]] * 2006 : [[Bielde:Flag of Greece.svg|20px]] [[Griechenlound]] - [[Patras]] * 2007 : [[Bielde:Flag of Luxembourg.svg|20px]] [[Luxembuurich]] - [[Luxembuurich (Stääd)|Luxembuurich]]¹, [[Bielde:Flag of Romania.svg|20px]] [[Rumänien]] - [[Sibiu]] * 2008 : [[Bielde:Flag of the United Kingdom.svg|20px]] [[Groot-Britannien]] - [[Liverpool]], [[Bielde:flag of Norway.svg|20px]] [[Norwegen]] - [[Stavanger]]² * 2009 : [[Bielde:Flag of Latvia.svg|20px]] [[Letlound]] - [[Vilnius]], [[Bielde:Flag of Austria.svg|20px]] [[Aastriek]] - [[Linz]] * 2010 : [[Bielde:Flag of Hungary.svg|20px]] [[Ungarn]] - [[Pécs]], [[Bielde:Flag of Germany.svg|20px]] [[Düütsklound]] - [[Essen]]³, [[Bielde:flag of Turkey.svg|20px]] [[Turkäi]] - [[Istanbul]]² * 2011 : [[Bielde:Flag of Estonia.svg|20px]] [[Estlound]] - [[Tallinn]], [[Bielde:Flag of Finland.svg|20px]] [[Finlound]] - [[Turku]] * 2012 : [[Bielde:Flag of Portugal.svg|20px]] [[Portugal]] - [[Guimarães]], {{SVN}} - [[Maribor]] * 2013 : [[Bielde:Flag of France.svg|20px]] [[Frankriek]] - [[Marseille]], {{SLK}} - [[Košice]] * 2014 : [[Bielde:Flag of Latvia.svg|20px]] [[Letlound]] - [[Riga]], [[Bielde:Flag of Sweden.svg|20px]] [[Sweden]] - [[Umeå]] * 2015 : [[Bielde:Flag of Belgium.svg|20px]] [[Belgien]] - [[Mons]] * 2016 : [[Bielde:Flag of Spain.svg|20px]] [[Spanien]] - [[San Sebastian]], [[Bielde:Flag of Poland.svg|20px]] [[Polen]] - [[Breslau]] * 2017 : [[Bielde:Flag of Denmark.svg|20px]] [[Dänemark]] - [[Aarhus]], [[Bielde:Flag of Cyprus.svg|20px]] [[Zypern]] - [[Paphos]] * 2018 : [[Bielde:Flag of the Netherlands.svg|20px]] [[Niederlounde|do Niederlounde]] - [[Ljouwert]], [[Bielde:Flag of Malta.svg|20px]] [[Malta]] - [[Valetta]] * 2019 : [[Bielde:Flag of Italy.svg|20px]] [[Italien]] - [[Matera]], [[Bielde:Flag of Bulgaria.svg|20px]] [[Bulgarien]] - [[Plovdiv]] * 2020 : [[Bielde:Flag of Ireland.svg|20px]] [[Irlound]] - [[Galway]], [[Bielde:Flag of Croatia.svg|20px]] [[Kroatien]] - [[Rijeka]] * 2021 : [[Bielde:Flag of Romania.svg|20px]] [[Rumänien]] - [[Timișoara]], [[Bielde:Flag of Greece.svg|20px]] [[Griechenlound]] - [[Eleusis]], [[Bielde:Flag of Serbia.svg|20px]] [[Serbien]] - [[Novi Sad]] <br /><small>¹ Touhoope mäd ju Euroregion [[Saar-Lor-Lux]]<br />² Fertreeder fon een Nit-EU-Lound<br />³ Touhoope mäd dät [[Ruhrgebiet]] [[Kategorie:Kultuur]] 2pefgv6p165zb22g9nhrsafw4inexk8 0 9133 108913 2014-02-28T10:10:11Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Jutlound''' is een Hoolichailound in dät Wäästen fon [[Dänemark]]. Dät Hoolichailound is uk dät eensige Deel fon Dänemark, dät Deel fon dät europäisk…“ wikitext text/x-wiki '''Jutlound''' is een Hoolichailound in dät Wäästen fon [[Dänemark]]. Dät Hoolichailound is uk dät eensige Deel fon Dänemark, dät Deel fon dät europäiske Fäästlound is. Die hoochste Punkt fon dät Hoolichailound is ju Møllehøj (170,86 M.). Tjo fon do fieuw Regionen fon Dänemark - [[Region Nordjylland|Nordjylland]], [[Region Midtjylland|Midtjylland]] un [[Region Syddanmark|Syddanmark]] - lääse ap dät Hoolichailound. Ju grootste Stääd fon Jutlound is [[Aarhus]]. [[Kategorie:Dänemark]] qyt9b1ylq5wtxlfghvcthfabpe9wzpz 0 9134 108914 2014-02-28T10:11:20Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Jutlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jutlound]] eh2jtc4ljwp56jtjy6dy0h3k5h33qpo 0 9136 118388 109237 2019-06-22T04:18:45Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki '''Bel Kutner''' a.k.a. '''Isabel Kutner de Souza''' (bädden ap dän [[27. Mayer]] [[1970]] in [[Rio de Janeiro]], [[Brasilien]]) is een [[Brasilien|brasilioanske]] Film- un Tjooter-Deerstaalerinne. == Wier ju meemoaked häd == === Filme un Serien ap Wiedkieker === * 1987 - ''[[Corpo Santo]]''.... Renata Brynner * 1989 - ''[[Bebê a Bordo]]''.... Laura (jovem) * 1991 - ''[[Vamp (telenovela)|Vamp]]''.... Scarlet * 1991 - ''[[Meu Marido]]''.... Aline * 1993 - ''[[Olho no Olho]]''.... Julia Grilo * 1993 - ''[[Sex Appeal]]''.... Carla * 1996 - ''[[Razão de Viver (1996)|Razão de Viver]]''.... Rosa * 1997 - ''[[Anjo Mau (1997)|Anjo Mau]]''.... Helena Jordão Ferraz * 1999 - ''[[Você Decide]]'' * 1999 - ''[[Chiquinha Gonzaga (minissérie)|Chiquinha Gonzaga]]''.... Maria Gonzaga do Amaral * 2001 - ''[[Um Anjo Caiu do Céu]]''.... Lulu * 2002 - ''[[Desejos de Mulher]]''.... Carol * 2002 - ''[[Malhação]]'' .... Sônia ([[Malhação (9ª temporada)|9ª temporada]]) * 2004 - ''[[Começar de Novo (telenovela)|Começar de Novo]]''.... Marilyn Monteiro (Rita) * 2005 - ''[[Clara e o Chuveiro do Tempo]]''.... Mariana * 2006 - ''[[Sítio do Picapau Amarelo (série de 2001)|Sítio do Picapau Amarelo]]''.... Flor * 2007 - ''[[Eterna Magia]]''.... Berta (Roberta Fontes) * 2008 - ''[[A Favorita]]''.... Amelinha (Amélia Mendonça Gurgel) * 2009 - ''[[Anexo:Lista de programas especiais da Rede Globo|Xuxa Especial de Natal]]''.... Estrela de Belém * 2010 - ''[[Escrito nas Estrelas (telenovela)|Escrito nas Estrelas]]''.... Drª Virgínia * 2011 - ''[[Batendo Ponto]]''.... Verinha * 2011 - ''[[O Astro (2011)|O Astro]]''.... Sílvia * 2012 - ''[[Gabriela (2012)|Gabriela]]''.... Marialva Tavares<ref>{{citar web |url=http://redeglobo.globo.com/novelas/noticia/2012/05/ator-chico-diaz-grava-cenas-como-coronel-melk-no-remake-de-gabriela.html/|titulo=Chico Diaz será casado com Marialva vivida por Bel Kutner e pai de Malvina papel de Vanessa Giácomo}}</ref> * 2013 - [[Amor à Vida]].... Joana Rangel<ref name="lu">http://tvg.globo.com/novelas/amor-a-vida/personagem/joana-rangel.html</ref> === Kino === * 1995 - ''[[Carlota Joaquina, Princesa do Brazil]]''.... Francisca * 2006 - ''[[Gatão de Meia Idade]]''.... Martinha === Tjooter === ;As diretora * 2007 - ''[[O Conto da Ilha Desconhecida]]'', de [[José Saramago]] == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Brasilien]] [[Kategorie:Kunst]] 3b8evo9e43k2ij72kg220bytxwi04pt 10 9138 108998 108997 2014-03-13T21:29:32Z Nta 2014 5790 wikitext text/x-wiki == Normdoaten == <nowiki>{{Normdaten|GND=|NTA=|LCNAF=|VIAF=}}</nowiki> # GND = [[Gemeensoame Normdoatai]]: [http://swb.bsz-bw.de/DB=2.104/ Gemeinsame Normdatei] (Düütsklound, Aastriek) # NTA = [http://www.kb.nl/ Koninklijke Bibliotheek] (Niederlounde) # LCNAF = Library of Congress Name Authority File (Fereende Stoaten fon Amerikoa) # VIAF = Virtual International Authority File (Samlenge) 05ph3605f3mi2k1zvm7es7ms8ag8v3x 0 9139 108981 108975 2014-03-12T22:33:22Z 88.73.139.162 /* Wierke */ wikitext text/x-wiki [[File:Stefan Wolle.jpg|thumb|Stefan Wolle]] '''Stefan Wolle''' (bädden 1950 in [[Halle (Saale)|Halle/Saale]]) is n düütsken [[Historiker]]. == Wierke == * ''Die heile Welt der Diktatur. Herrschaft und Alltag in der DDR 1971-1989.'' 3. Auflage. Berlin: Links, 2009. ISBN 978-3-86153-554-6 == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.perlentaucher.de/autor/stefan-wolle.html Stefan Wolle] (Perlentaucher) * [http://www.zeit.de/2010/39/Wiedervereinigung ''Damals war’s so viel besser!''], [[Die Zeit]], Nr. 39, 23. September 2010. {{DEFAULTSORT:Wolle, Stefan}} [[Kategorie:Historiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] sz4lqiwsxrq0sh2tulybe3jxxyqtwj6 0 9141 109021 2014-03-15T15:35:41Z Nta 2014 5790 Nta 2014 verschob die Seite [[Sello]] nach [[Georg Sello]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Georg Sello]] p0zud9l3ctv5zmkyukd7qcppxqskz4h 0 9142 109024 2014-03-15T15:40:51Z Nta 2014 5790 Nta 2014 verschob die Seite [[Strackerjan]] nach [[Ludwig Strackerjan]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Ludwig Strackerjan]] 1avjma4zn0kafv7r6apamn8up048h3a 0 9143 109052 109047 2014-03-15T17:24:36Z Nta 2014 5790 Fäärelaited ätter [[Mauritz Detten]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Mauritz Detten]] ot9fc2qx5vl9j6c0tu33gdpmyymizzo 0 9144 109051 2014-03-15T17:24:04Z Nta 2014 5790 Nta 2014 verschob die Seite [[Maurice Detten]] nach [[Mauritz Detten]]: [[Seeltersk]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Mauritz Detten]] ot9fc2qx5vl9j6c0tu33gdpmyymizzo 0 9145 109054 2014-03-15T17:29:51Z Nta 2014 5790 Nta 2014 verschob die Seite [[N. Westendorp]] nach [[Nicolaas Westendorp]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Nicolaas Westendorp]] 5jhbwgt0k1y8v3uqvo38fq8aehtuz48 0 9151 109101 2014-03-26T10:16:19Z Midnight Gambler 5364 Midnight Gambler verschob die Seite [[Saratov]] nach [[Saratow]]: I guess... wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Saratow]] avu8vgzi83ut1xhhs7nozsa9frqfp3p 0 9157 109117 2014-04-04T16:36:04Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Aalke-Fokke sin Fuugel]] nach [[Mäidhanne]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung: Dät is je wäil die woanelkere Noome wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Mäidhanne]] 9mgt1n28ycqghqpjt82f0z43mz8i6iz 14 9159 109127 2014-04-05T17:26:56Z Randykitty 5760 new cat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Niederlounde]] frzkbqip1zy4wge3gdejryjr9p8wtii 0 9181 109156 2014-04-07T18:55:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Etymologie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Etymologie]] 1coxl5s9tkj4l8ei9xyz6gbufbvjsv8 0 9184 111083 109163 2015-08-05T01:45:40Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q561147]]) migriert wikitext text/x-wiki [[File:Joanfuster.jpg|thumb|250px|Joan Fuster]] '''Joan Fuster i Ortells''' (*[[23. November]] [[1922]] in [[Sueca]], [[Provinz Valencia]] - † [[21. Juni]] [[1992]] in Sueca) waas aan [[Valencia (provinz)|valencieniske]] Skrieuwer in [[Kataloansk]]. == Wierke == === Essay === *''Antología del surrealismo español''. Alacant, Verbo, 1952. *''La poesia catalana fins a la Renaixença''. Mèxic, Edicions Catalanes de Mèxic, 1954. *''Pàgines escollides de sant Vicent Ferrer''. Barcelona, Barcino, 1955. *''El descrèdit de la realitat''. Ciutat de Mallorca, Moll, 1955. *''Antologia de la poesia valenciana''. Barcelona, Selecta, 1956. *''La poesia catalana''. Ciutat de Mallorca, Moll, 1956. 2 vol. *''Les originalitats''. Barcelona, Barcino, 1956. *''El món literari de sor Isabel de Villena''. València, Lo Rat Penat, 1957. *''Figures de temps''. Barcelona, Selecta, 1957. *''Indagacions possibles''. Palma de Mallorca, Moll, 1958. *''Recull de contes valencians''. Barcelona, Albertí, 1958. *''Ausiàs March. Antologia poètica''. Barcelona, Selecta, 1959. *''Un món per a infants''. València, 1959. *''Judicis finals''. Ciutat de Mallorca, Moll, 1960. *''Joan Serrallonga. Vida i mite del famós bandoler''. Barcelona, Aedos, 1961. *''Valencia''. Madrid, Dirección General de Turismo, 1961. *''[[Nosaltres, els valencians]]''. Barcelona, Edicions 62, 1962. *''El País Valenciano''. Barcelona, Destino, 1962. *''Poetes, moriscos i capellans''. València, L'Estel, 1962. *''Qüestió de noms''. Barcelona, Aportació Catalana, 1962. *''El bandolerisme català II. La llegenda''. Barcelona, Aymà, 1963. *''Raimon''. Barcelona, Alcides, 1964. *''[[Diccionari per a ociosos]]''. Barcelona, A. C., 1964. *''Alicante y la Costa Blanca''. Barcelona, Planeta, 1965. *''Causar-se d'esperar''. Barcelona, A. C., 1965. *''Combustible per a falles''. València, Garbí, 1967. *''L'home, mesura de totes les coses''. Barcelona, Edicions 62, 1967. *''Consells, proverbis i insolències''. Barcelona, A. C., 1968. *''Examen de consciència''. Barcelona, Edicions 62, 1968. *''Heretgies, revoltes i sermons''. Barcelona, Selecta, 1968. *''Obres completes I. Llengua, literatura, història''. Barcelona, Edicions 62, 1968. *''Abans que el sol no creme''. Barcelona, La Galera, 1969. *''Obres completes II. Diari 1952-1960''. Barcelona, Edicions 62, 1969. *"Hi ha més catalans encara", fascicle de Dolça Catalunya. Barcelona, Mateu, 1969. *''L'Albufera de València''. Barcelona, Les Edicions de la Rosa Vera, 1970. *''Obres completes III. Viatge pel País Valencià''. Barcelona, Edicions 62, 1971. *''Babels i babilònies''. Ciutat de Mallorca, Moll, 1972. *''Literatura catalana contemporània''. Barcelona, Curial, 1972. *''Rebeldes y heterodoxos''. Esplugues de Llobregat, Ariel, 1972. *''Contra Unamuno y los demás''. Barcelona, Península, 1975. *''Obres completes IV. Assaigs''. Barcelona, Edicions 62, 1975. *''La Decadència al País Valencià''. Barcelona, Curial, 1976. *''Un país sense política''. Barcelona, La Magrana, 1976. *''El blau en la senyera''. València, Tres i Quatre, 1977. *''Contra el noucentisme''. Barcelona, Crítica, 1977. *''Obres completes V. Literatura i llegenda''. Barcelona, Edicions 62. *''Destinat (sobretot) a valencians''. València, Tres i Quatre, 1979. *''Notes d'un desficiós''. València, Almudín, 1980. *''Ara o mai''. València, Tres i Quatre, 1981. *''Indagacions i propostes''. Barcelona, Edicions 62 i la Caixa, 1981. *''País Valencià, per què?''. València, Tres i Quatre, 1982. *''Veure el País Valencià''. Barcelona, Destino, 1983. *''Cultura nacional i cultures regionals dins els Països Catalans''. Barcelona, Departament de Cultura de la Generalitat de Catalunya, 1983. *''Sagitari''. València, Diputació de València, 1984. *''Pamflets polítics''. Barcelona, Empúries, 1985. *''Punts de meditació (Dubtes de la "Transición").'' València, Tres i Quatre, 1985. *''Llibres i problemes del Renaixement''. Barcelona, Publicacions de l'Abadia de Montserrat, 1989. *''Textos d'exili''. València, Generalitat Valenciana, 1991. *''Obres completes VI. Assaigs 2.'' Barcelona, Edicions 62, 1991. === Dichtenge === *''Sobre Narcís''. València, Torre, 1948. *''3 poemes''. Alacant, Verbo, 1949. *''Ales o mans''. València, Editorial Torre, 1949. *''Va morir tan bella''. València, 1951. *''Terra en la boca''. Barcelona, Barcino, 1953. *''Escrit per al silenci''. València, Institució Alfons el Magnànim, 1954. *''Set llibres de versos''. València, Tres i Quatre, 1987. {{DEFAULTSORT:Fuster Ortells, Joan}} etxey3rurusme0d6qugufeo0j7e7500 0 9185 109172 2014-04-18T20:10:50Z Magnefl 5063 Fäärelaited ätter [[Norwegen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Norwegen]] 9t52dllrzrpgefrfwy397lblz64ei6f 0 9186 109173 2014-04-18T20:11:12Z Magnefl 5063 Fäärelaited ätter [[Norwegen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Norwegen]] 9t52dllrzrpgefrfwy397lblz64ei6f 0 9193 110882 109241 2015-06-02T22:06:35Z 79.205.240.197 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Carla_Marins.jpg|200px|thumb|Carla Marins]] '''Carla Cristina Marins''' ([[7. Juni]] [[1968]] in [[Campos dos Goytacazes]], [[Brasilien]]) is een [[Brasilien|brasilioanske]] Film- un Tjooter-Deerstaalerinne. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.imdb.com/name/nm0547895/ IMDB] [[Kategorie:Filmspieler]] [[Kategorie:Brasilien]] fabc8zp0dedr4uccfosycec97jy1qbx 10 9197 119406 109216 2020-10-19T04:21:03Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki '''Ruslounddüütske''' sunt Düütske, do der in dän Loop fon ju Geschichte ätter [[Ruslound]] uutwonderden, as uk hiere Ätterkuumen, do in leetere Tied toun Deel wier ätter Düütsklound koomen. Siet eende 90er Jiere nimt ju Antaal fon Ienraisjende fon Jier tou Jier stäärk ou. Daach lieuwje noch sun 800.000 Ruslounddüütske in ju Ruske Föderation, wierfon alleene 350.000 in Sibirien. [[Ruslounddüütske|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 095jfadcjpx9hm55wcy1sop758802vj 0 9198 120179 111339 2021-08-08T23:32:15Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Die '''23. Moai''' ''(buute fon Roomelse: '''23. Maai''')'' is die 143. Dai fon dän gregorioanske Kalänner (die 144. in Skaltjiere), sodät noch 222 Deege uurich blieuwe fon dät Jier. == Foarfaale == * [[1498]]: Die fon Poabst [[Alexander VI.]] as „Häretiker, Schismatiker un Minoachter fon dän Hilligen Stoul“ exkommunisierde Präätjer [[Girolamo Savonarola]] wäd ap ju ''Piazza della Signoria'' in [[Florenz]] ferbaadend. * [[1949]]: Ferkändigenge fon dät düütske Gruundwät ("Grundgesetz") truch dän Parlamentoariske Räid. Dät Doatum wäd oafter as Gruundengsdoatum fon ju Buundesrepublik beteekent, aaldät dät Gruundwät eerste aan Dai leeter, ap dän [[24. Moai]], gultich wäd. * [[2014]]: [[Pyt Kramer]] moaket sien Foarmenwoudebouk [https://web.archive.org/web/20160305045659/http://www.allezhop.de/frysk/FormenWtb/FWB.htm deer] eepentelk. == Bädden<ref>"bädden" hat "geboren"</ref> == * [[1707]]: [[Carolus Linnaeus]], sweedisken Dokter un Biologe, aan fon do Pioniere fon ju biologiske Systematik. == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Moai]] 4fy9v1dhtgq7aeu37tsdl7tu3d1amr5 0 9199 109222 2014-05-07T18:23:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[23. Moai]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[23. Moai]] oj0hgfqsvfn59aqowi8kxunodd9dh9v 0 9200 118276 118136 2019-04-13T15:24:11Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki Die '''2. Mai''' is die 122. Dai fon dän gregorioanske Kalänner (blw. die 123. in Skaltjiere), somäd blieuwe noch 243 Deege bit tou't Eende fon dät Jier. == Foarfaale == * [[1941]]: Britiske Troppen gunge in [[Basra]] oun Lound, uum [[Raschid Ali al-Gailani]] tou bekampjen, die in dän Irak mäd aan Putsch juun ju briten-fjuuntelke foarige Regierenge oun ju Moacht keemen is. * [[2011]]: Suldoaten fon do [[USA]] fiende [[Osama bin Laden]] in [[Pakistan]] un skjoote him dood. * [[2014]]: Ju ukrainiske Armee gript Staalengen fon ju pro-ruske "Foulksmiliz" in dät aastukrainiske [[Slowjansk]] oun. Jo skjoote mäd loodige Woapen tourääch un skjoote uk twäin [[Hoochskruuwer]]e deel. * [[2018]]: Ju eerdere sosjoalistiske, baskisk-separatistiske Unnergruund-Organisatsjoon [[Euskadi Ta Askatasuna|ETA]] rakt hiere Aploosenge bekoand. == Stuurwen == * [[2003]]: [[Blaga Dimitrowa]], bulgoariske Skrieuwerske * [[2018]]: [[Wolfgang Völz]], düütsken Skauspieler [[Kategorie:Moai]] cjaq7w9awj9167uveg05w4s56giyepr 0 9201 118109 116566 2019-03-15T10:50:15Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''8. Moai''' is die 128. Dai fon dän gregorioanske Kalänner (blw. die 129. in Skaltjiere), somäd blieuwe noch 237 Deege bit tou dät Eende fon't Jier. == Foarfaale == * [[1842]]: Die fjoode un lääste Dai fon aan grooten Bround in Hambuurich, die masse fon ju Ooldstääd fernäild, eenunfüüftich Ljuude dooded un sowät twintichduusend Ljuude ap ju Sträite sät häd. * [[1902]]: Die [[Mont Pelé]], aan fjuurspäienden Bierich ap dät [[Antillen]]-Ailound [[Martinique]] doodet sowät trüütichduusend Ljuude. * [[1945]]: Kapitulatsjoon fon [[Nazi-Düütsklound]], deermäd die [[twäide Waareldkriech]] in [[Europa]] eendet. Dät is in masse europäiske Lounde aan Fierdai. * [[2018]]: Do USA besluute, dät jo sik uut dät multilateroale [[Iroanisk Atoom-Programm|Atoom-Oukuumen mäd dän Iroan]] tourääch luuke wollen. == Tou Waareld keemen == * [[1828]]: [[Henry Dunant]], Gruunder fon ju [[Roodkjuus]]-Bewäägenge == Stuurwen == * [[1794]]: [[Antoine Laurent de Lavoisier]], frantsöösken [[Chemie|Chemiker]] * [[1866]]: [[Ferdinand Cohen-Blind]], die fersoacht hiede, Bismarck tou möärenjen, stäärft truch Sälwenmoort. * [[1903]]: [[Paul Gauguin]], frantsöösken [[Moalerkunst|Moaler]]. [[Kategorie:Moai]] rtapxyf0zp7jvj5x2l3ne2nl6tzxxqw 0 9202 118277 116603 2019-04-13T15:25:55Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki Die '''15. Moai''' ''(buute fon Roomelse '''15. Maai''')'' is die 135. Dai fon dän gregorioanske Kalänner (die 136. in Skaltjiere), somäd blieuwe noch 230 Deege bit tou dät Jierseende tou. == Foarfaale == * [[1800]]: [[Napoleon Bonaparte]] lukt uur dän St. Bernhardpass. * [[1811]]: [[Paraguay]] wäd uunouhongich. == Tou Waareld keemen == * [[1911]]: [[Max Frisch]], [[Swaits]]er Architekt un Skrieuwer. * [[1931]]: [[Helmut Ottenjann]], Foulkskundler, Prähistorisken Archäologe un loangjierigen Direkter fon dät [[Museumstäärp Kloppenbuurich]]. == Stuurwen == *[[1967]]: [[Edward Hopper]], amerikoansken Moaler (* 1882). * [[2003]]: [[June Carter Cash]], US-amerikoanske Sjungerske. *[[2007]]: [[Theo Griep]], seelter Skrieuwer, Buur un Meenteräidslid. [[Kategorie:Moai]] t7fvip3vxsq1d0p3cici00ny31shd3p 0 9206 122477 109820 2023-04-17T03:30:01Z Wow 9800 color correction wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ronald Reagan 1981 presidential portrait.jpg|thumb|right|200px|Ronald Reagan]] '''Ronald Wilson Reagan''' (* [[6. Februoar]] [[1911]] in Tampico, Illinois; † [[5. Juni]] [[2004]] in [[Los Angeles]], [[California]]), uk '''The Great Communicator''' naamd, waas fon 1981 bit 1989 die fjautichste Präsident fon do [[USA]]. Bie sin Besäik in [[Berlin]] ap n [[12. Juni]] [[1986]] häd hie bie ju [[Berliner Muure]] dän waareldbekoanden Sats kweeden: "Tear Down This Wall!". ==Ferbiendenge ätter buuten== {{Commonscat}} [[Kategorie:US-Amerikoaner]] [[Kategorie:US-Präsident]] ivgqs21z86b5flfc2789e334apc0qdh 0 9210 110435 109304 2015-02-01T04:08:12Z OctraBot 5053 Migrated to Wikidata at [[d:Q7845134]]. wikitext text/x-wiki Trojany is n Täärp in [[Polen]] in dät [[Woiwodskup Mazowieckie]], dät lait twiske [[Wołomin]] un [[Warszawa]]. Dät Täärp häd {{Ienwoonere|490}}. {{stump}} [[Kategorie:Polen]] f8q3x1hwyrkav58zarkut7j2ii9b2lr 0 9211 109305 2014-06-01T00:42:18Z Крушевљанин Иван 5960 Fäärelaited ätter [[Serbien]] wikitext text/x-wiki #Redirect[[Serbien]] 1sb1kmq2yz12euxrlbk29bbbj705tmp 10 9213 119487 109310 2020-10-19T04:31:26Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Johanniterkapelle.jpg| right|100px]] Ju '''Johanniterkommende [[Boukeläsk]]''' is ne fröiere Deelsättenge fon dän Johanniteroarden, fon do ju Klaasterkapälle ärheelden blieuwen is. Ju Kommende uumfoatede do Täärpe un Buurskuppe Boukeläsk, [[Idafeen]]-Noud, [[Elisabethfeen]]-Noud, [[Ubbehusen]], [[Aasterhusen]] un [[Roagebierich]] mäd ne Fläche fon touhoope 8000 Hektoar. Dät Gruundengsjier fon dät Klaaster is nit bekoand. Dät Klaaster wuud wierskienelk in de Midde fon dät 13. Jierhunndert as Dubbelklaaster fon do Johannitere uut Burgsteinfurt gruunded. ... [[Johanniterkommende Boukeläsk|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 9sx4hkt2an2xtq0jl3bpgq7rdmmw8n3 0 9214 120839 120832 2022-07-10T12:48:50Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Isle of Man map-en.svg|thumb|400px|right|Koarte fon dät Ailound Man]] Dät Ailound '''Man''' is 572 km2 groot (3,5 moal [[Seelterlound]]) un häd 80.000 Ienwoonere. In 2011 woonden deer 84.497 Moanskene ap't Ailound. Dät Ailound Man heert fluks unner ju ängelske Kroune un heert deertruch nit tou dät [[Fereende Köönichriek]] un uk nit tou ju [[Europäiske Union]]. Ap't Ailound wäd ju [[keltiske Sproake]] [[Manx]] boald. ==Stede== {| class="wikitable" |- ! # !! Stääd !! Manx !! Ienwonere (2021)<ref name="isle of man citypop">[http://citypopulation.de/en/isleofman/cities/ ''Isle of Man: Ellan Vannin, Mannin'', citypopulation.de]</ref> !! Sheading |- | 1 || [[Douglas (Man)|Douglas]] || Doolish || 26.677 || [[Middle (Sheading)|Middle]] |- | 2 || [[Onchan (Man)|Onchan]] || Kione Droghad || 9039 || [[Middle (Sheading)|Middle]] |- | 3 || [[Ramsey (Man)|Ramsey]] || Rhumsaa || 8288 || [[Garff (Sheading)|Garff]] |- | 4 || [[Peel (Man)|Peel]] || Purt ny hInshey || 5710 || [[Glenfaba (Sheading)|Glenfaba]] |- | 5 || [[Port Erin (Man)|Port Eirin]] || Purt Çhiarn || 3730 || [[Rushen (Sheading)|Rushen]] |- | 6 || [[Castletown (Man)|Castletown]] || Balley Chashtal || 3206 || [[Rushen (Sheading)|Rushen]] |- | 7 || [[Port St. Mary (Man)|Port St. Mary]] || Purt-le-Moirrey || 1989 || [[Rushen (Sheading)|Rushen]] |- | 8 || [[Laxey]] || Laksaa || 1656 || [[Garff (Sheading)|Garff]] |} ==Wällen== <references/> [[Kategorie:Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] 9vnp1v3tps7cowdj9zzpo6zxian01vl 10 9215 119488 109853 2020-10-19T04:31:29Z Holder 732 wikitext text/x-wiki '''Manx''' is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der boald wäd ap dät Ailound [[Man]] twiske [[Groot-Britannien]] un [[Irlound]]. Die lääste Spreeker fon dät Maanx waas Ned Maddrell, hie stoorf 1974. Ätters sunt do dan ounfangd, ju Sproake wier tou Lieuwend tou brangen. Fuul Ljuude leere ju as twäide Sproake un deer wäide wier Bäidene ap Manx apleeken. Däälich baale 56 Ljuude Manx as Määmesproake un 1689 as twäide Sproake. [[Manx|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> ocxa5l70unl2bsdx9bn53n1vhsupwov 0 9217 109347 2014-06-24T20:13:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Substroatsproake]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Substroatsproake]] r2r8o60wkjbeny1wfzgpzgcazq4ojbq 0 9218 109357 2014-06-24T21:14:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Francisco de Goya]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Francisco de Goya]] eqh30yvqseecl4ev34lu822ofxkyq62 0 9221 109902 109391 2014-07-15T11:54:54Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die Begriep '''Tjooter''' häd ferskeedene Bitjuudengen: * [[Tjooter (Bauwierk)]] * [[Tjooter (Kunstfoarm)]] {{Begriepskläärenge}} bamrav4k9b7n009kkctgrd0da78jtbf 0 9222 109903 109392 2014-07-15T11:57:20Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Interieur_grote_zaal,_overzicht_-_Groningen_-_20093327_-_RCE.jpg|thumb|Dät Stäädstjooter fon ju Stääd [[Groningen]] fon binnen.]] Dät '''Tjooter''' is n Bauwierk wier do Besäikere in Riegen ieuwenske eenuur sitte konnen, un ätter dän Been kiekje konnen wier Tjooterfoarstaalengen, Kabaret of Konsärte apfierd wäide. Dät Tjooter is so baud wuuden, muugelk mäd techniske Stöän, dät aal do Besäikere ju Apfierenge goud sjo un heere konnen. Dät Tjooter, as Bauwierk foar Foarstaalengen, wuude eerstmoals in dät [[oolde Griechenlound]] baud. Et rakt unnerskeedelke Tjooterbauwierke. Tjootere konnen foar spezifiske Spielsoarten of juust foar ferskeedene Soarten Apfierengen moaked un bruukt wäide. Et rakt Fräiluchttjootere, do mongs tiedelk sunt. Et rakt uk fääste Tjootere mäd n Täk, do fon binnen gans unnerskeedelk weese konnen. So een Tjooter kon bloot aan Been hääbe mäd een poor Stoule foar do Besäikere, man dät kon uk een groote Ruumte weesen, ju gail iengjuchtet is un een of moorere Balkone häd. [[Kategorie:Bauwierk]] c7rimcbe9kipw6d7don8fvp4mxvkmlj 14 9223 109394 2014-06-29T09:27:14Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „ [[Kategorie:Sproaken]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sproaken]] hx67hqvuyg5s9jyqwlflj6stedmnzyw 14 9224 109403 2014-06-29T09:32:46Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „ [[Kategorie:Sproaken]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sproaken]] hx67hqvuyg5s9jyqwlflj6stedmnzyw 14 9225 109411 2014-06-29T09:36:09Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Sproaken]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sproaken]] m522ow3333eyv08mm8n2l5eab44sbsn 8 9226 109448 2014-06-30T20:25:37Z SPQRobin 5 Ju Siede wuud näi anlaid: „Placeholder text to enable uploading after [[gerrit:136520]]. Please put license options here as explained on mw:Manual:Image administration#Licensing|MediaWik…“ wikitext text/x-wiki Placeholder text to enable uploading after [[gerrit:136520]]. Please put license options here as explained on [[mw:Manual:Image administration#Licensing|MediaWiki.org]] (see [[commons:MediaWiki:Licenses|Commons]] as an example). 8jf978rhcclur4am416hwuy5u3z7set 0 9227 109453 109451 2014-07-01T16:19:47Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Die '''Johanniteroarden''' waas ne katoolske Oardensmeenskup, ju in dät 11. Jierhunnert in [[Jerusalem]] gruunded wuude. Ätter dän Eersten Krüüstsuuch wuude dän Oarden aan gäistigen Ritteroarden. Ätter dän Unnergong fon do Krüüsfiererstoaten look dän Oarden uum ätter Rhodos in dät Jier 1306, uum uungefeer 1530 look dän Oarden ätter [[Malta]] wai. Ätterdäm wuude dän Oarden bekoand as ''Souveräne Malteseroarden''. Dät Seelterlound hiede in dät Middeloaler uk een oaine [[Johanniterkommende Boukelisk|Johanniterkommende]], ju bit 1588 Oardensljude bewirtskaftet wuude. [[Kategorie:Kristendum]] osk5f1w2fr37svet925umgdkb0nn11j 0 9228 109460 2014-07-01T16:23:27Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Johanniteroarden]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Johanniteroarden]] g81qmm6n55x3a0f3ew06eugiwzm46aj 0 9229 118273 116361 2019-04-13T15:19:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''säkste Meerte''' is die fieuwunsäkstichste Dai in dän [[gregorioanske Kalänner]] (die säksunsäkstichste in Skaltjiere) somäd blieuwe deer noch tjohunnert Deege bit dät Jierseende tou. == Skjoonisse == * [[1520]]: Ousoande fon do Deenske un die Sweediske Rieksräid eenigje sik deer ap, dät die [[Dänemark|deenske]] un [[Norwegen|norweegiske]] Köönich [[Christian II. (Dänemark, Norwegen un Sweeden)|Christian II.]] uk Köönich fon [[Sweeden]] wäd. Man bloot unner do Bedingengen, dät dät een aalmeene Amnestie rakt un dät die Rieksräid dän Ienfloud kricht, die in dän [[Rezess fon Kalmar]] uutmoaked waas. Man do Ounhongere fon dän dooden Rieksferwalter [[Sten Sture die Jungere|Sten Sture]] sunt deer juun un staale in ju Foulgetied een Troppe fon Buuren uut [[Västmanland]] un [[Dalarna]] juun do Deenske ap. * [[1834]]: Dät foarige [[York (Bupperkanada)|York]], Haudstääd fon ju britiske Provinz [[Bupperkanada]] oun ju Noudkuste fon dän [[Ontariosee]], wäd in [[Toronto]] uumebenaamd. Ap dän [[27. Meerte]] wäd [[William Lyon Mackenzie]] eersten Buurmääster fon ju Stääd. * [[1836]]: Ätter ju trättien Deege duurjende [[Slacht fon Alamo]] juun een Uurmoacht fon ju 3000 Mon stäärke [[Mexiko|mexikoanske]] Armee wäide do 189 Fräiwilligere fon do Texoanere sloain un dät Fort [[Alamo]] iennuumen. * [[1902]]: Amtelke Gruundenge fon dän Foutbaalfereen [[Real Madrid]] * [[1919]]: Dät Wät uur ju Bieldenge fon een foarloopende Rieksweer jält. * [[2009]]: [[Andry Rajoelin]], Anfierder fon do Protäste juun ju [[Madagaskar|madagassiske]] Regierenge, un Boas fon ju sälwen uutruupene Juunregierenge, fluchtet in ju [[Frankriek|frantsööske]] Boskup. * [[2010]]: [[Pyt Kramer]] wäid Eerenmeelid fon dän [[Seelter Buund]] == Tou Waareld keemen == * [[1459]]: [[Jakob Fugger (die Rieke)|Jakob Fugger]] die Rieke, aan bekoanden [[Augsbuurich|Augsbuuriger]] Koopmon. * [[1475]]: [[Michelangelo Buonarroti]], italieensken [[Kunst|Kunstler]] in ju [[Renaissance]]. * [[1586]]: [[Lucas Cranach III.]], düütsken Moaler * [[1787]]: [[Joseph von Fraunhofer]], düütsken [[Optik]]er un [[Physik]]er * [[1831]]: [[Friedrich von Bodelschwingh (die Allere)]], evangeelsken Pestoor uut [[Wäästfoalen]], bekoand foar sien Wierkjen in ju [[Binnere Mission]]. * [[1923]]: [[Hajo Hayen]], Koaster un Foanarchäologe uut [[Idafeen]] * [[1929]]: [[Günter Kunert]], düütsken Skrieuwer. * [[1953]]: [[Natália do Vale]], een [[Brasilien|brasilioanske]] Film-Deerstaalerinne == Stuurwen == * [[2003]]: [[Saba Youakim]], libanesisken Äärts-Biskop fon Petra un Philadelphia (Jordanien) [[Kategorie:Meerte]] 0o6qaur05stgr4aube1aebk9f78zrd8 0 9230 109470 2014-07-01T20:06:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[2. Meerte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[2. Meerte]] in9340vq6g7zl786477i6funu95h40z 0 9231 109471 2014-07-01T20:07:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[6. Meerte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[6. Meerte]] d8wpum8xql2ozez95r7qk405oxorxdl 0 9232 123058 111969 2024-01-03T15:07:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''twountwintichste Februoar''' is die tjounfüüftichste Dai in dän [[gregorioanske Kalänner]], somäd blieuwe deer noch tjohunnerttweelich Deege (in Skaltjiere sunt dät tjohunnertträttien) bit dät Jierseende tou. == Foarfaale == * [[1943]]: In dän [[Twäiden Waareldkriech]] winne do Düütske un Italienere wilst hieren [[Tunesien-Fäildtoach]] ju [[Slacht bie dän Kasserin-Pass]] juun do Amerikoanere, Briten un fräie Frantsoosen. * [[2014]]: Dät [[Ukraine|ukrainiske]] Parlemänt ferkloort unner dän Ienfloud fon do [[Euromaidan]]-Protäste ju Ousättenge fon Präsidänt [[Wiktor Janukowytsch]]. == Tou Waareld keemen == * [[1732]]: [[George Washington]], Uppermon fon ju Kontinentoalarmee in dän [[Amerikoansken Uunouhongegaidskriech]] un eersten Präsidänt fon do [[USA]]. * [[1788]]: [[Arthur Schopenhauer]], [[Philosophie|Philosoph]]. * [[1840]]: [[August Bebel]], düütsken Sosjoaldemokroat. * [[1857]]: [[Heinrich Hertz]], [[Physik]]er. * [[1943]]: [[Horst Köhler]], fon 2004 tou 2010 tou die njuugende Buundespräsident fon ju [[Buundesrepublik Düütsklound]] === Doatum nit seküür === * [[1810]], uur Muugelkhaid: [[1. Meerte]]: [[Frédéric Chopin]], Komponist in ju [[Romantik]] == Stuurwen == * [[1875]]: [[Jean-Baptiste Camille Corot]], frantsöösken [[Moalerkunst|Moaler]] * [[1987]]: [[Andy Warhol]], amerikoansken Kunstler [[Kategorie:Februoar]] fc2haamombg2nnaopqsyp0ay70fvlz8 0 9233 109488 2014-07-02T09:13:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[22. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[22. Februoar]] qufk3enqoqf4x1dv3yl7b7crlscnkxb 0 9234 109489 2014-07-02T09:14:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[22. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[22. Februoar]] qufk3enqoqf4x1dv3yl7b7crlscnkxb 0 9235 109490 2014-07-02T09:15:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[22. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[22. Februoar]] qufk3enqoqf4x1dv3yl7b7crlscnkxb 0 9236 109491 2014-07-02T13:06:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Latiensk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Latiensk]] syxc2pk2d4juq09y17iua5g0dvqu1l2 0 9237 109497 109494 2014-07-02T14:14:46Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Skjonisse == * [[19. Februoar]]: Die poolske Köönich Sigismund III. Wasa wäd in Uppsala tou'n Köönich fon Sweeden kround. In't foaren hiede hie toutälle moast, dät do Sweeden fääre luttersk blieuwe duuren. * [[27. Februoar]]: [[Hinnerk IV. (Frankriek)|Hinnerk IV.]] wäd in ju Katedroale [[Notre-Dame de Chartres]] toun Köönich fon [[Frankriek]] kround. * [[Moai]]: In [[Irlound]] begint mäd aan Angriep fon [[Aodh Mór Ó Néill, Iarla Thír Eoghain]] (ängelsk: Earl of Tyrone) ap een ängelske Fäästenge die [[Njuugenjierigen Kriech (Irlound)|Njuugenjierige Kriech]]. * [[14. Juli]]: [[Sigismund III. Wasa]] raiset tourääch ätter Poolen wai un lät as Fertreeder dän sweediske Heertoach Koarl regierje. * [[22. Juli]]: Ju Stääd [[Groningen]] rakt tou juun do Troppen fon ju [[Republik fon do Soogen Fereende Provinsen|Niederloundske Republik]], mäd ju Stääd kuume noch masse moor Rebätte in dät Noude deer bietou. * [[27. Dezember]]: In Frankriek fersäkt die Student [[Jean Châtel]], dän näie Köönich Hinnerk IV. tou möärenjen. Aaldät die him ferskoonje mai, wäd hie ap dän [[29. Dezember]] truch dät Jool un truch Fjauerdeeljen waigjuchted. == Stuurwen == * [[12. Februoar]]: [[Johannes Bugenhagen (die Jungere)]], luttersken Theologe un Suun fon dän allere [[Johannes Bugenhagen]], dän [[Platdüütsk]]e [[Biebel]]-Uursätter. * [[31. Moai]]: [[Jacopo Robusti]] (naamd "Tintoretto", venesioansken [[Moalerkunst|Moaler]] fon ju [[Renaissance]]) * [[22. November]]: [[Martin Frobisher]], ängelsken Seefoarer (* sowät 1535) * [[2. Dezember]]: [[Gerhard Mercator]], [[Mathematik]]er, [[Geographie|Geograph]], [[Philosophie|Philosoph]], [[Theologie|Theologe]] und Kartograf (* [[5. Meerte]] [[1512]]) [[Kategorie: 16. Jierhunnert]] kfqjq0y8dthnoyczhah67y9tel0bjdc 0 9238 111084 109515 2015-08-05T01:45:50Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q7639]]) migriert wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Skjonisse == * [[11. April]]: [[Fereend Köönichriek|Grootbritannien]] stöänt [[Prüüsen]] wilst dän [[Soogenjierigen Kriech]] mäd dät Toutällen fon Jäild un Hälpe truch näi apstoalde Suldoaten uut [[Kuurfüürstendum Bruunswiek-Lüünebuurich|Kuurhannover]]. * [[Moai]] bit [[Juni]] tou: In dän Soogenjierige Kriech kumt dät tou ju [[Beleegerenge fon Olmütz]]. * [[23. Juni]]: Soogenjierigen Kriech: [[Ferdinand von Braunschweig-Wolfenbüttel]] uurwint do Frantsoosen in ju [[Slacht bie Krefeld]]. * [[30. Juni]]: In dän Soogenjierigen Kriech kumt dät tou dän [[Uurfaal bie Domstadtl]]. * [[6. Juli]]: Carlo della Torre di Rezzonico wäd as Ätterfoulger fon [[Benedikt XIV. (Poabst)|Benedikt XIV.]] toun [[Poabst]] kädden un rakt sik dän Noome [[Clemens XIII.]]. * [[8. Juli]]: [[Slacht fon Carillon]] (Soogenjierigen Kriech): In Noudamerikoa ferdäägenje fjauerduusend Frantsoosen ju [[Fäästenge Ticonderoga|Fäästenge Carillon]] ärfoulchriek juun bienaist fjauer moal so fuul Briten (6350 äächte Suldoaten un 9000 bietouhoalde Kolonisten). * [[5. August]]: In dän Soogenjierigen Kriech kumt dät tou ju [[Slacht bie Mehr]] * [[25. August]]: In ju [[Slacht fon Zorndorf]] (Soogenjierigen Kriech) wäide truch dät oainmachtige Outäiwen fon Generoal [[Friedrich Wilhelm von Seydlitz]] do [[Ruslound|Russen]] truch do krääftemäitich unnerlaine Prüüsen daach uurwunnen. * [[13. September]] In sien eerste [[Enzyklika]] ''[[A quo die]]'' ropt die näie Poabst Clemens XIII. aal do Biskoppe tou ju Eenegaid fon do Kristen ap. * [[14. September]]: In dän Soogenjierige Kriech nieme do Briten in [[Noudamerikoa]] ju [[Fäästenge Duquesne]] ien. Jo baue ju fernäilde Fäästenge wier ap un naame hier "Fort Pitt". Deer äntwikkelt sik leeter ju Stääd [[Pittsburgh]] uut. * [[14. Oktober]]: Soogenjierigen Kriech: [[Friedrich II. (Prüüsen)|Friedrich II.]] wäd in ju [[Slacht fon Hochkirch]] fon [[Leopold Josef Daun]] uurwunnen. * [[25. Dezember]] Een apgruunde fon Boan-Bereekenge al fon [[Edmond Halley]] foaruuttälde [[Komeet]]en-Ferskienenge wäd fon dän [[Astronomie|astronomisk]] buppewoanelk bieldeden Buur [[Johann Georg Palitzsch]] blouked. Die Komeet hat deerfon [[Halley sin Komeet]]. * [[30. Dezember]]: Die trääde [[Ferdraach fon Versailles (1758)|Ferdraach fon Versailles]] as feruurt dän [[Ferdraach fon Versailles (1758)|Ferdraach uut dät fergeene Jier]]. Frankriek lät dän Buund mäd Aastriek un Ruslound bestounde, man wol minner Biehälpe reeke, nimt sien Toutällen tourääch, wät [[Sleesien]] angungt un wol fääre naan Anspröäk moor ap do Niederlounde gultich moakje. * [[Carl Nilsson Linnaeus]] (uk: Carl fon Linné) rakt ju tjaande Aplääse fon sien [[Systema Naturae]] uut. Düsse Aplääse is besunners wichtich foar ju [[Zoologie]], uumdät deer eerstens uk foar do [[Dierte]] truchgungend twodeelige [[Nomenklatuur (Biologie)|Nomenklatuuren]] bruukt wäide un twäidens ju Oardenge ferbeetert wäd: Tou'n Biespil erkoant Linnaeus nu do [[Woale]] as [[Suugedierte]]. * in dän Soogenjierigen Kriech besätte do Russen [[Aastprüüsen]]. * [[Étienne-François de Choiseul]] wäd frantsöösken Buuteminister. == Tou Waareld keemen == * [[28. April]]: [[James Monroe]], US-amerikoansken Präsidänt († in [[1831]]) * [[6. Mai]]: [[Maximilien de Robespierre]], frantsöösken Revolutionär († in [[1794]]) * [[29. September]]: [[Horatio Nelson]], britisken Admiroal († in [[1805]]) == Stuurwen == * [[3. Moai]]: Poabst [[Benedikt XIV. (Poabst)|Benedikt XIV.]] [[Kategorie: 18. Jierhunnert]] ppy044v63grqlzs2krmh090fp2qp8od 0 9239 112198 109850 2015-12-03T13:45:54Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Infobox Militärisken Twist |campaign= |twist = Slacht fon Maiwand |deelfon = [[Twäiden Ängelsk-Afghanisken Kriech]] |image = [[Bielde:Royal Horse Artillery fleeing from Afghan attack at the Battle of Maiwand.jpg|300px|Ju "Royal Horse Artillery" lukt sik uut ju Slacht tourääch]] |caption = Ju "Royal Horse Artillery" lukt sik uut ju Slacht tourääch |doatum = [[27. Juli]] [[1880]] |steede = [[Maiwand (Steede)|Maiwand]], [[Afghanistan]] |uutgong = Do Afghanen uurwinne do Briten |paatäi1 = [[Fereend Köönichriek|Grootbritannien]] |paatäi2 = [[Emiroat Afghanistan]] |uppermon1 = [[George Burrows]] |uppermon2 = [[Mohammed Ayub Khan (Afghanistan)|Ayub Khan]] |troppengrööte1 = 2.599 Monljuude un 18 Kenunnen |troppengrööte2 = 8.500 Monljuude un 30 Kenunnen |ousleeke1 = 1.757 Doode un 175 Ferseerde |ousleeke2 = 1.250 gjuchte Suldoaten un twiske 800 un 1.500 bietoukeemene Striedere<ref>Ali A. Jalali, Lester W. Grau: ''Expeditionary Forces: Superior Technology Defeated – The Battle of Maiwand.'' In: Harold E. Raugh, Jr (Uutreeker): ''The British Army 1815–1914.'' 2006, S. 345–356, hier S. 348, 354, 355.</ref> |}} Ju '''Slacht fon Maiwand''' waas aan militärisken Stried ap dän 27. Juli 1880 twiske ju [[Britiske Armee]] un [[Afghanistan|afghaniske]] Striedere in dän [[Twäiden Ängelske-Afghanisken Kriech|twäide ängelske-afghaniske Kriech]]. Do Afghanen wonnen ju Slacht juun two britiske un indiske Brigoaden. == Foaruutgungende Geskichte == Ätter ju Kriechsferkloorenge wieren britiske Troppen ap dän [[21. November]] [[1878]] in Afghanistan ienmarskierd un hieden [[Kabul]], [[Kandahar]], [[Dschalalabad]] un [[Khost]] besät. Die afghaniske Emir [[Shir Ali]] fluchtede, ap [[Ruslound|ruske]] Hälpe hoopjend, ätter [[Mazar i Sharif]], man hie stoorf al in dän [[Februoar]] [[1879]]. Sin Suun un Ätterfoulger [[Mohammed Yakub Khan|Mohammed Yakub]] kuude sik nit loange hoolde un so foulgede him sien fon do Briten stöänd Bruurs-Bäiden [[Abdur Rahman Khan]] ap dän Troon. Ätter dän [[Ferdraach fon Gandamak]] bestimden do Briten ju Buutepolitik fon [[Afghanistan]] un kontrollierden dät Lound mäd Garnisonen. [[Bielde:Royal Horse Artillery and the 66th Foot before the Battle of Maiwand.jpg|thumb|left|Britiske Troppen foar ju Slacht fon Maiwand]] Man [[Herat]] liech buute ju wuddelke britiske Kontrolle un in't Foarjier 1880 roate dät deer moor un moor Waiwiesengen ap, dät die Heersker fon junner [[Mohammed Ayub Khan (Afghanistan)|Ayub Khan]] Troppen touhoopelook. Ap dän [[21. Juni]] [[1880]] kreegen do Briten Beskeed, dät düsse säks- bit aachteduusend Mon groote Armee ap dän [[15. Juni]] in ju Gjuchte fon Kandahar oumarskierd waas. Bit dän [[11. Juli]] tou wieren, in Outäiwen fon dän afghaniske Angriep, an dän [[Hilmend]] unner [[Brigadier]] [[George Burrows]] 2599 Suldoaten un säks Kenunnen touhoopeleeken wuden. Jo fereenden sik junner mäd een afghaniske Armee fon moor as säksduusend Mon un säks Kenunnen unner dän Befeel fon [[Sher Ali]]. Man ju Tjoue fon düsse Troppen wude fon bee do Uppermonljuude moor un moor betwieuweld. Noch eer jo äntwoapend wäide kuuden, moiterden hiere Infanterie- un Artillerie-Eenhaide un looken ou, uum sik ju Armee fon Ayub Khan antousluuten. Bie ju Ferfoulgenge fon do Moitere kuuden do Kenunnen touräächhoald wäide. Ayub Khan waas Burrows nu toalenmäitich uurlaid un Burrows besloot, sik ap een Sträiten-Skiere bie [[Kushk-i-Nakhud]] tourääch tou luuken. Sik ätter dät befäästigede Kandahar tourääch tou luuken, hiede Ayub Khan ju Muugelkhaid lät, in't Lound fräi uumetou tou loopen. Burrows besloot, ju in't Foaren kuumende Kavallerie fon do Afghanen tou sloon, eer ju fäindelke Haudmacht waikuume kuude. == Ferloop == Ap dän 26. Juli tälde ju britiske Apkloorenge Beskeed, dät do foaruutgungende Fäinde [[Maiwand (Steede)|Maiwand]] roaked häbe un die Räst fon ju Armee ap dän touken Dai waikuume un 10500 Mon mäd 34 Kenunnen uumfoatje skuul. Burrows wüül ju Ättergjucht nit leeuwe. Ap dän Mäiden fon dän [[27. Juli]] marskierde ju britiske [[Brigade]]n ätter Maiwand ou, deer ju Apkloorenge fääststoalde, dät ju afghaniske Haud-Armee indäid bloot noch two Uuren fier wäch waas. Foar een Touräächluuken waas dät nu tou leet, uumdät ju fäindelke Armee uurs apgruunde fon hiere grattere Gauegaid ju Muugelkhaid häiwed hiede, Kandahar tou besätten. Nu koomen do 2599 Briten mäd 18 Kenunnen 8500 Afghanen mäd 30 Kenunnen toumäite, un do afghaniske Troppen hieden bietou noch Stöän fon Stommes-Striedere, do sik him anslooten. Do Briten wieren bie do Infanteriewoapen technisk fier uurlain, wilst se bie ju Artillerie fier unnerlain wieren. Burrows liet do Transport- un Fersuurgengs-Eenhaide fon Troppen skuuld in dät Täärp [[Mahmudabad]]. Wäästelk fon Mahmudabad waas een joope Glieuwe, ju sik fon Suudwääste ätter Noudaaste loot un dan in noudwäästelke Gjuchte oubeegede. Do Briten geenen nit fier fon Mahmudabad in noudwäästelke Gjuchte uur ju Slucht. Wät moor as aan Kilomeeter fääre noomen hiere Kenunnen Steede un skooten fon Ketier foar alwen oun ap ju afghaniske [[Kolonne (Militär)|Kolonne]]. Ju Infanterie geen gjuchts un links fon ju Artillerie in two [[Lineoartaktik|Linien]] in Staalenge. Do Briten waas dät slumped, in dät Toumäitekuumen in ju Slacht as eerste Apstaalenge tou niemen un dät Fjuur tou eepenjen. Do Afghanen hieden do Briten ätter links uur ju Slucht gungen blouked un beegeden sälwen ätter Gjuchts ou. Ayub Khan wuude wies, dät ju fäindelke Ferdäägengsstaalenge ap eepen Fäild ap bee do Sieden tou ferseerjen waas un befuul ju Kavallerie an sien gjuchte un do bietoukeemene Infanterie un do Stommesstriedere ap sien linke Side, wier jo in ju ätter Noudwääste oubeegjende Glieuwe in Staalenge geenen. In ju Midde sätte hie ju regulääre Infanterie, uum ju Linje touhoope tou hoolden. Een hoolwe Uure ätter dät Eepenjen fon't Fjuur begon ju uurlaine afghaniske Artillerie tou kampjen un skoot ap ju britiske Lienje. [[Bielde:Gunners of the Royal Horse Artillery rescuing unhorsed colleagues during the hectic retreat from the Afghan charge.jpg|thumb|270px|Britiske Soldoaten hoalje hiere ferseerde Fjuunde fon dät Slachtfäild.]] Kuut foar Middai begonnen do Stommesstriedere dän Angriep ap ju gjuchte Siede fon do Briten, man ju wuden fon ju mäd beetere Ruure bewoapende Infanterie touräächsloain un moasten wier in ju Glieuwe Skuul säike. Ap ju uur Kaante betruuede ju afghaniske Kavallerie ju linke Siede fon do Briten. Do bee heel buute stoundene Infanteriekompanien beegeden een bitje ätter binne un wuden fon ju Reserve ferloangerd, uum sik deer juun tou weerjen. Dät Skjooten fon do Briten twong ju Kavallerie, ap Ferskot tou blieuwen. Man in düsse Tied koom ju afghaniske Artillerie deer naier bietou. Uk do Infanterie-Regimente marskierden in Kolonnen ap ju Midee fon ju britiske Lienje uumetou. Burrows liet ju britiske Infanterie foargunge uum ju Apstaalenge fon do afghaniske Kolonnen mäd Skjooten tou ferhinnerjen. Uumdät do britiske Ruure fääre skjoote kuuden, moasten do Afghanen mäd läipe Ferläste wier ap Ferskot gunge. Nu stoalden do Afghanen hiere Troppen uurs ap, fierden ju Artillerie naier an dän Kamp, sammelden ju Infanterie in ju Midde un betruueden as Oulänkenge do Sieden fon do Briten. Tou ju sälge Tied greepen do bietoukeemene Troppen do tou'n Skuul fon do Transport- un Fersuurgengs-Eenhaide touräächlätte Briten oun un boonten him. Uum hoolich two ättermiddeeges geen do eerste britiske Kenunnen ju Munitsjoon uut. Aan Kavallerieangriep ap ju linke Siede kuude touräächsloain wäide. Uum Klok two geen dät afghaniske Artillerie-Fjuur uut. Uum hoolich tjo greepen bietoukeemene Afghanen uut ju Glieuwe dät Säntrum un ju Linke Siede oun. Die linke Flöägel fon do Briten begon uutnuur tou faalen un ju Artillerie geen fon dät Sleekfäild wäch. Uk dät Säntrum stuude nit moor fääst. Aan fon Burrows anoardenden Kavallerie-Angriep wude touräächsloain un do Riedere looken sik ätter Mahmudabad tourääch. 100 Mon fon dät '66th (Berkshire) Regiment of Foot'' stoalden sik in do Fruchttuune bie [[Khik]] tou'n Kamp un wuden bit ap dän lääste Mon dooded. Do Briten fluchteden in ju Gjuchte fon Kandahar un moasten groote Ferläste wainieme, man do hieden noch gratter weesen, wan do Afghanen nit ferpuused hieden, uum tou plunnerjen. Do Briten hieden 1757 Doode un 175 Ferseerde un ferloosen groote Massen fon Fersuurgengsgoud un Munitsjoon. Do Afghanen ferlossen 1250 äächte Suldoaten un twiske 800 un 1500 bietoukeemene Striedere. == Foulgen == [[Bielde:Victory day at Kandahar 1880.jpg|thumb|Afghanen ätter ju Uurwinnenge]] Aaldät Ayub Khan een Uurwinnenge roaked hiede, kuude hie daach nit Kandahar iennieme. Wan hie Burrows mäd do foaruutgungende Troppen buunen hiede, hiede hie mäd sien Haudarmee Kandahar besätte kuud. Sogoar ätter sien Uurwinnenge liet hie oachte Deege fergunge, eer hie tou een Beleegerenge foar Kandahar ferskeen, wier ju Ferdäägenge bit düssen Dai tou fonsäärm wier beeter oardend waas. Do Briten hieden dän Fail moaked, hiere Troppen ap Kandahar [[Helmand (Provins)|Helmand]] un [[Kalat]] tou ferdeelen, insteede do juun Ayub Khan in Herat ientousätten. As jo läiweloa hiere Troppen touhoopefierd hieden, uurwon Generoal [[Frederick Roberts, 1. Earl Roberts|Frederick Roberts]] Ayub Khan ap dän [[2. September]] in ju [[Slacht fon Kandahar]]. Man do Briten moasten iensjo, dät dät foar ju Truchsättenge fon hiere politiske Ineressen neen militäriske Löösenge roate un looken sik bolde ätters uut Afghanistan tourääch. Dät do Briten so läip juun Fäinde ferlädden häbe, do maast as unnerlain säin wuden (uk in [[Slacht bie Isandhlwana|Isandhlwana]]) feruurseekede aan grooten Wierluud in Grootbritannien. == Literatuur == * Ali A. Jalali, Lester W. Grau: ''Expeditionary Forces: Superior Technology Defeated – The Battle of Maiwand.'' In: ''Military Review.'' Bd. 81, Nr. 3, Moai/Juni 2001, {{ISSN|0026-4148}}, S. 71–82 (Wierpränt in: Harold E. Raugh, Jr (Uutreeker): ''The British Army 1815–1914.'' Ashgate, Aldershot u. a. 2006, ISBN 0-7546-2564-8, S. 345–356). == Weblinks == {{Commonscat|Battle of Maiwand|Slacht fon Maiwand}} * [http://britishbattles.com/second-afghan-war/maiwand.htm Ju Slacht fon Maiwand ap britishbattles.com] (ängelsk) == Foutnooten / Oankelde Ätterwiese == <references/> [[Kategorie:Afghanistan]] [[Kategorie:Slacht|Maiwand]] [[Kategorie:Geskichte]] 7fl8ocbwpsauf9e87vmlyyanac4lp8s 10 9240 109565 109564 2014-07-04T17:37:10Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Wrapper}} |{{Ynfoboks generyk | bgcolor = lightsteelblue | kop = {{{twist|}}} | kop0 = {{#if:{{{deelfon|}}}|Deel fon {{{deelfon|}}}}} | main1 = {{#if:{{{image|}}}|{{{image}}}{{#if:{{{caption|}}}|<br/><small>{{{caption}}}</small>}}}} | head1_1 = Doatum | item1_1 = {{{doatum|}}} | head1_2 = Steede | item1_2 = {{{steede|}}} | head1_3 = Uutgong | item1_3 = {{{uutgong|}}} | head1_4 = [[Casus belli|Casus&nbsp;belli]] | item1_4 = {{{casus|}}} | head1_5 = Rebät-<br />feruurengen | item1_5 = {{{rebät|}}} | head1_6 = Freesluut | item1_6 = {{{freesluut|}}} | kop2 = Konfliktpaatäie | links2 = {{#if:{{{paatäi1|}}}{{{paatäi2|}}}{{{paatäi3|}}}|<span> {{{!}} width="100%" cellspacing="0" cellpadding="0" style="background-color:transparent;" {{!}}- {{#if:{{{phase1|}}} | {{!}} {{#if:{{{paatäi3|}}} | colspan="3" | colspan="2" }} style="text-align: center; font-weight:bold; background-color:#E4F0FE;" {{!}} {{{phase1|}}} }} {{!}}- {{!}} {{#if:{{{paatäi3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="border-right: 1px dotted #aaa;" {{!}} {{{paatäi1|}}} {{!}} {{#if:{{{paatäi3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{paatäi2|}}} {{#if:{{{paatäi3|}}} | {{!}} width="33%" style="border-left: 1px dotted #aaa; padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{paatäi3|}}} }} {{!}}- {{#if:{{{p2paatäi1|}}}{{{p2paatäi2|}}}{{{p2paatäi3|}}}{{{phase2|}}} | {{!}} {{#if:{{{p2paatäi3|}}} | colspan="3" | colspan="2" }} style="text-align: center; font-weight:bold; background-color:#E4F0FE;"{{!}} {{{phase2|}}} }} {{!}}- {{#if:{{{p2paatäi1|}}}{{{p2paatäi2|}}}{{{p2paatäi3|}}} | {{!}} {{#if:{{{p2paatäi3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="border-right: 1px dotted #aaa;" {{!}} {{{p2paatäi1|}}} {{!}} {{#if:{{{p2paatäi3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{p2paatäi2|}}} {{#if:{{{p2paatäi3|}}} | {{!}} width="33%" style="border-left: 1px dotted #aaa; padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{p2paatäi3|}}} }}}} {{!}}- {{#if:{{{p3paatäi1|}}}{{{p3paatäi2|}}}{{{p3paatäi3|}}}{{{phase3|}}} | {{!}} {{#if:{{{p3paatäi3|}}} | colspan="3" | colspan="2" }} style="text-align: center; font-weight:bold; background-color:#E4F0FE;"{{!}} {{{phase3|}}} }} {{!}}- {{#if:{{{p3paatäi1|}}}{{{p3paatäi2|}}}{{{p3paatäi3|}}} | {{!}} {{#if:{{{p3paatäi3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="border-right: 1px dotted #aaa;" {{!}} {{{p3paatäi1|}}} {{!}} {{#if:{{{p3paatäi3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{p3paatäi2|}}} {{#if:{{{p3paatäi3|}}} | {{!}} width="33%" style="border-left: 1px dotted #aaa; padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{p3paatäi3|}}} }}}} {{!}}- {{#if:{{{p4paatäi1|}}}{{{p4paatäi2|}}}{{{p4paatäi3|}}}{{{phase4|}}} | {{!}} {{#if:{{{p4paatäi3|}}} | colspan="3" | colspan="2" }} style="text-align: center; font-weight:bold; background-color:#E4F0FE;"{{!}} {{{phase4|}}} }} {{!}}- {{#if:{{{p4paatäi1|}}}{{{p4paatäi2|}}}{{{p4paatäi3|}}} | {{!}} {{#if:{{{p4paatäi3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="border-right: 1px dotted #aaa;" {{!}} {{{p4paatäi1|}}} {{!}} {{#if:{{{p4paatäi3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{p4paatäi2|}}} {{#if:{{{p4paatäi3|}}} | {{!}} width="33%" style="border-left: 1px dotted #aaa; padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{p4paatäi3|}}} }}}} {{!}}}</span>}} | kop3 = Uppermonljuude | links3 = {{#if:{{{uppermon1|}}}{{{uppermon2|}}}{{{uppermon3|}}}|<span> {{{!}} width="100%" cellspacing="0" cellpadding="0" style="background-color:transparent;" {{!}}- {{#if:{{{phase1|}}} | {{!}} {{#if:{{{uppermon3|}}} | colspan="3" | colspan="2" }} style="text-align: center; font-weight:bold; background-color:#E4F0FE;" {{!}} {{{phase1|}}} }} {{!}}- {{!}} {{#if:{{{uppermon3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="border-right: 1px dotted #aaa;" {{!}} {{{uppermon1|}}} {{!}} {{#if:{{{uppermon3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{uppermon2|}}} {{#if:{{{uppermon3|}}} | {{!}} width="33%" style="border-left: 1px dotted #aaa; padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{uppermon3|}}} }} {{!}}- {{#if:{{{p2uppermon1|}}}{{{p2uppermon2|}}}{{{p2uppermon3|}}}{{{phase2|}}} | {{!}} {{#if:{{{p2uppermon3|}}} | colspan="3" | colspan="2" }} style="text-align: center; font-weight:bold; background-color:#E4F0FE;"{{!}} {{{phase2|}}} }} {{!}}- {{#if:{{{p2uppermon1|}}}{{{p2uppermon2|}}}{{{p2uppermon3|}}} | {{!}} {{#if:{{{p2uppermon3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="border-right: 1px dotted #aaa;" {{!}} {{{p2uppermon1|}}} {{!}} {{#if:{{{p2paatäi3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{p2uppermon2|}}} {{#if:{{{p2uppermon3|}}} | {{!}} width="33%" style="border-left: 1px dotted #aaa; padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{p2uppermon3|}}} }}}} {{!}}- {{#if:{{{p3uppermon1|}}}{{{p3uppermon2|}}}{{{p3uppermon3|}}}{{{phase3|}}} | {{!}} {{#if:{{{p3uppermon3|}}} | colspan="3" | colspan="2" }} style="text-align: center; font-weight:bold; background-color:#E4F0FE;"{{!}} {{{phase3|}}} }} {{!}}- {{#if:{{{p3uppermon1|}}}{{{p3uppermon2|}}}{{{p3uppermon3|}}} | {{!}} {{#if:{{{p3uppermon3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="border-right: 1px dotted #aaa;" {{!}} {{{p3uppermon1|}}} {{!}} {{#if:{{{p3uppermon3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{p3uppermon2|}}} {{#if:{{{p3uppermon3|}}} | {{!}} width="33%" style="border-left: 1px dotted #aaa; padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{p3uppermon3|}}} }}}} {{!}}- {{#if:{{{p4uppermon1|}}}{{{p4uppermon2|}}}{{{p4uppermon3|}}}{{{phase4|}}} | {{!}} {{#if:{{{p4uppermon3|}}} | colspan="3" | colspan="2" }} style="text-align: center; font-weight:bold; background-color:#E4F0FE;"{{!}} {{{phase4|}}} }} {{!}}- {{#if:{{{p4uppermon1|}}}{{{p4uppermon2|}}}{{{p4uppermon3|}}} | {{!}} {{#if:{{{p4uppermon3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="border-right: 1px dotted #aaa;" {{!}} {{{p4uppermon1|}}} {{!}} {{#if:{{{p4uppermon3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{p4uppermon2|}}} {{#if:{{{p4uppermon3|}}} | {{!}} width="33%" style="border-left: 1px dotted #aaa; padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{p4uppermon3|}}} }}}} {{!}}}</span>}} | kop4 = Troppen-Grööte | links4 = {{#if:{{{troppengrööte1|}}}{{{troppengrööte2|}}}{{{troppengrööte3|}}}|<span> {{{!}} width="100%" cellspacing="0" cellpadding="0" style="background-color:transparent;" {{!}}- {{!}} {{#if:{{{paatäi3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="border-right: 1px dotted #aaa;" {{!}} {{{troppengrööte1|}}} {{!}} {{#if:{{{paatäi3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{troppengrööte2|}}} {{#if:{{{paatäi3|}}} | {{!}} width="33%" style="border-left: 1px dotted #aaa; padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{troppengrööte3|}}} }} {{!}}}</span>}} | kop5 = Doode, Ferseerde un Ferläddene | links5 = {{#if:{{{ousleeke1|}}}{{{ousleeke2|}}}{{{ousleeke3|}}}|<span> {{{!}} width="100%" cellspacing="0" cellpadding="0" style="background-color:transparent;" {{!}}- {{!}} {{#if:{{{paatäi3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="border-right: 1px dotted #aaa;" {{!}} {{{ousleeke1|}}} {{!}} {{#if:{{{paatäi3|}}} | width="33%" | width="50%" }} style="padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{ousleeke2|}}} {{#if:{{{paatäi3|}}} | {{!}} width="33%" style="border-left: 1px dotted #aaa; padding-left: 0.25em;" {{!}} {{{ousleeke3|}}} }} {{!}}- {{#if:{{{paatäi3|}}} | | {{#if:{{{ousleeke3|}}} | {{!}} colspan="2" style="text-align: center; {{#if:{{{ousleeke1|}}}{{{ousleeke2|}}} | border-top: 1px dotted #aaa;}}" {{!}} {{{ousleeke3|}}} }}}} {{!}}}</span>}} | other1 = {{{notes|}}} | tema = {{{tema|}}} }} |- |{{#If:{{{campaign|}}} | {{{{{campaign}}}}} }} |} <noinclude>[[Kategorie:Infobox|Militärisken Twist]]</noinclude> 97btn2fqykkdpslj2x7k5xyae2k6no5 0 9241 109518 2014-07-04T12:27:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Slacht fon Maiwand]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Slacht fon Maiwand]] pqc6whwtd1lxyvpzi4m3i1ilua2k08p 0 9242 109528 109527 2014-07-04T13:48:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Skjonisse == * [[30. Januar]]: Die [[Ferdraach fon Andrussowo]] be'eendet dän [[Rusk-Poolsken Kriech 1654–1667]]. Die Ferdraach känniged aal do in dän [[Ferdraach fon Deulino]] uut dät Jier [[1618]] fäästlaide poolske Rebät-Winste ap un be'eendet uk ju jierhunnerdeloange Foarheerskup fon ju [[Rzeczpospolita]] fon [[Polen-Litauen]] in Aasteuropa tou Gunste fon dät [[Rusk Zaarenriek|Ruske Zaarenriek]]. * [[20. Moai]]: In ju [[Seeslacht foar Nevis]] ([[Twäiden Ängelsk-Niederloundsken Kriech]]) weerje ängelske Skiepe een ploande Invasion truch een niederloundsk-frantsööske Flotte ou. * [[24. Mai]]: Begin fon dän [[Devolutionskriech]] mäd dän Ienmarsk fon Frankriek in do spoanske Niederlounde. * [[19. Juni]]: Groaf [[Anton Günther (Ooldenbuurich)|Anton Günther]] stäärft, do Groafskuppe [[Ooldenbuurich (Lound)|Ooldenbuurich]] un Delmenhorst kuume unner deenske Heerskup. * [[19. Juni|19.]]-[[24. Juni]]: Bie dän [[Uurfaal in dän Medway]] (Twäiden ängelsk-Niederloundsken Kriech) tringe niederloundske Skiepe in ju Muude fon ju [[Themse]] ien. Dät mät ju [[Royal Navy]] so läip, dät ju sik in ju Foulge toun Freesluut twoangen sjucht. * [[20. Juni]]: Giulio Rospigliosi wäd as [[Clemens IX. (Poabst)|Clemens IX.]] die ätterfoulger fon dän stuurwene Poabst [[Alexander VII. (Poabst)|Alexander VII.]]. * [[31. Juli]]: Die [[Free fon Breda]] wäd sleeten. Hie beeendet dän Twäide ängelsk-niederloundske Kriech. Do Niederlounde luuke sik uut Noudamerikoa tourääch, wilst Änglound sien Deelläitengen in [[Indonesien]] un [[Suriname]] ferlät. Truch een kloore Apdeelenge fon do Rebätte äntspont sik dät Ferhooldnis twiske do bee apkuumende [[Kolonioalismus|Kolonioal-Machte]] == Tou Waareld keemen == * [[21. Juli]]: [[Cristoforo Munari]], aan [[Moalerkunst|Moaler]] uut dät leete [[Barock]], die sik ap dät Stillieuwend-Moaljen fäästlaid häd (stuurwen: [[3. Juni]] [[1720]]) == Stuurwen == * [[22. Moai]]: Poabst [[Alexander VII. (Poabst)|Alexander VII.]] (* in [[1599]]) * [[19. Juni]]: Groaf [[Anton Günther (Ooldenbuurich)|Anton Günther]] fon Ooldenbuurich. [[Kategorie:17. Jierhunnert]] femt8vf5mgwiz3oj09n156o4r6n6zn8 0 9243 109543 2014-07-04T15:30:17Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Marseille]] nach [[Marselha]]: dät is een oksitoanske Stääd un skäl uk unner dän oksitoanske Noome in ju Wikipedia stounde. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Marselha]] pjw5udwex1nlfpkfv3jrg63zm7ffkls 10 9245 109559 2014-07-04T17:15:04Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{| class="editmode" cellpadding="0" cellspacing="0" style="float:{{#ifeq:{{{1|}}}|links|left;clear:left|right;clear:right}}; background:none; border:…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{| class="editmode" cellpadding="0" cellspacing="0" style="float:{{#ifeq:{{{1|}}}|links|left;clear:left|right;clear:right}}; background:none; border:none; padding:0; margin:0;"</includeonly> nocsuhf2uicgy8cf26p5he0qfwtxhwm 14 9246 109567 2014-07-04T18:35:19Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Geskichte]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geskichte]] 95erahe30iezsou1cp9fzhyrha1jejn 0 9247 109571 2014-07-05T10:16:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Föhring-Amring]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Föhring-Amring]] a2xjkfgsu774pj1n4aa8apv5rkt34z6 0 9248 109650 2014-07-05T20:32:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Space Shuttle]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Space Shuttle]] 3dy1gly3mwfw2tcqgm0ld23a954dhw6 0 9249 109769 109754 2014-07-07T11:49:15Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Popmusik''' is ne Oukuutenge fon do [[Ängelsk|ängelske]] Woude "''popular music''". Dät Woud wäd bruukt foar Fermoakmusik, ju fon ju Masse konsumierd wäd. In do 1960er boalden do Moanskene fon Popmusik bie ju domoalige [[Beatmusik]], leeter wuude dät Begriep uk foar n Deel fon ju [[Rockmusik]] bruukt. Däälich is et n Sammelbegriep foar aal do modärne Foarme fon populäre [[Musik]]. [[Kategorie:Musik]] n7he6lqmn9oxq82v24s62xcuyagpjce 0 9250 111085 109796 2015-08-05T01:46:00Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q989092]]) migriert wikitext text/x-wiki {{Infobox Militärisken Twist |campaign= |twist = Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech |deelfon = [[Ängelsk-Afghaniske Kriege]] |image = [[Bielde:Last-stand.jpg|300px|''Last Stand at Gundamuck'', Heroisierjende Deerstaalenge fon do ferljoosende Briten in ju Slacht fon Gandamak, moald fon Barnes Wollen]] |caption = ''Last Stand at Gundamuck'', een heroisierjende Deerstaalenge fon do ferljoosende Briten in ju Slacht fon Gandamak, moald fon [[Barnes Wollen]]. |doatum = [[1839]] bit [[1842]] |steede = [[Afghanistan]] |uutgong = Do Briten roakje ju Uurwinnenge, man jo luuke sik foarloopend uut dät Lound tourääch. |paatäi1 = <div align="center">[[Bielde:Flag of the United Kingdom.svg|30px]]<br>[[Fereend Köönichriek|Britisk Waareldriek]]<br><br>mäd ju<br>[[Bielde:Flag of the British East India Company (1801).svg|30px]]<br />[[Britiske Aastindien-Kompanie]] |paatäi2 = <div align="center">[[Bielde:Flag of Afghanistan pre-1901.svg|30px]]<br>[[Emiroat Afghanistan]] |uppermon1 = [[Bielde:Flag of the British East India Company (1801).svg|30px]] [[John Keane, 1. Baron Keane|John Keane]]<br>[[Bielde:Flag of the British East India Company (1801).svg|30px]] [[William Hay Macnaghten]]<br>[[Bielde:Flag of the British East India Company (1801).svg|30px]] [[Willoughby Cotton]]<br>[[Bielde:Flag of the British East India Company (1801).svg|30px]] [[George Pollock (General)|George Pollock]]<br>[[Bielde:Flag of the British East India Company (1801).svg|30px]] [[William Nott]]<br>[[Bielde:Flag of the United Kingdom.svg|30px]] [[William George Keith Elphinstone|William Elphinstone]] |uppermon2 = [[Bielde:Flag of Afghanistan pre-1901.svg|30px]] [[Dost Mohammed]]<br>fertreeden truch sin Suun [[Mohammed Akbar]] |ousleeke1 = 4500 Doode |ousleeke2 = nit bekoand |}} In dän '''Eersten Ängelsk-Afghanisken''' Kriech ([[1839]] bit [[1842]] tou) waas aan fon do tjo militääriske Striede fon dät [[Fereend Köönichriek|Britiske Waareldriek]] mäd dät [[Emiroat Afghanistan]], do [[Ängelsk-Afghaniske Kriege]]. Do Briten ferfoulgeden in do Kriege dät Siel, hiere Foarmacht in düt Rebät seeker tou staalen un dät Machtstrieuwjen fon Ruslound Aphoold tou bjooden (Düssen Konkurrenzkamp is uk as [[The Great Game]] bekoand). == Ferloop == === Eerste Ärooberenge fon Afghanistan === In dät Jier [[1837]] eskalierden do ruske un britiske Interessen in aan Twist twiske dän Schah fon dän Iran un [[Dost Mohammed]], dän Heersker fon Afghanistan. [[George Eden, 1. Earl of Auckland|Lord Auckland]], die britiske Generoalgouverneur fon Kalkutta, besloot deeruum mäd dät [[Manifest fon Shimla]] fon dän [[1. Oktober]] [[1838]] Dost Mohammed outousätten un dän foarige Heersker [[Shoja Shah Durrani]] wier ientousätten. Uum düsse Aaskenge tjuudelk tou moakjen, marskierden in't Foarjier [[1839]] sowät 16.500 britiske un indiske Troppen mäd 35.000 Tjoonste un Foamieljen-Liede unner dän Befääl fon [[John Kean, 1. Baron Keane|Generoal Keane]] uur dän [[Bolan-Pass]] ätter [[Afghanistan]] ien. Ap dän [[23. November]] [[1840]] roate Dost Mohammed foar dän britiske Leeder [[William Hay Macnaghten]] tou un wuude ätter [[Indien]] in't Exil soand. Aan Deel fon do britiske Troppen wuude ouleeken un een Division unner dän Befääl fon Generoal [[William George Keith Elphinstone|Elphinstone]] bleeuw in [[Kabul]]. === Apstound juun ju britiske Besättenge === In dän Häärst [[1841]] begon aan Apstound juun ju britiske Besättenge. [[Wiehnoachten]] 1841 wuude Macnaghten fon Afghanen dooded, do uk ju Ferbiendenge twiske Kabul un [[Indien]] unnerbrieken. Ju britiske Division waas nu fon do Afghanen ienricheld un wuude so tou tällen beleegerd. Ap dän [[1. Januoar]] [[1842]] unnerteekende Elphinstone nu aan Ferdraach in dän him Ferlof roat wuude, outouluuken. Deer moaste hie foar sien Woapen un Deele fon sien Foarroate oureeke. === Elphinstone lukt sik tourääch === Ap dän [[6. Januoar]] [[1842]] begon Elphinstone, sik uut Kabul tourääch tou luuken. Siel waas, ju naiste Garnison in [[Dschalalabad]], sowät hunnertfjautich Kilomeetere wäch, tou roakjen. Sowät soogentienduusend Ljuude, monken him 4500 Suldoaten, foulgeden him. Al bie dät Ferläiten fon ju Garnison wuden jo angriepen. Do Angriepe geenen fääre un ju toutälde Eskorte koom nit. Unnerwaiens koom dät tou moorere Ferhonnelengen un Elphinstone bleeuw as Jeesel tourääch. Ap dän [[13. Januoar]] wuude die Räst fon ju Troppe (fieuwunsäkstich Mon) in ju [[Slacht fon Gandamak]] heel un aal fernäilt. Wäl nit uumebroacht wuude, wuude as Jeesel meenuumen un bloot säks kuuden äntkuume. === Twäide Ärooberenge fon Afghanistan === As Oantwoud ap dät, wät deer skäin waas, wuude een Stroafexpeditsjoon uutsoand. Two Armeen unner [[George Pollock (Generoal)|Generoal George Pollock]] un Generoal [[William Nott]] [[Äntsät (Militäär)|äntsätten]] in dät Foarjier Dschalalabad un [[Kandahar]]. Ätters marskierden jo ätter Kabul wai. In Kabul hiede unnerwiele [[Mohammed Akbar]], aan Suun fon Dost Mohammed, die sien Boantje uurnuumen hiede, [[Shah Shuja]] uut ju Zitadelle fon [[Bala Hissar]] lokked un möärend. Ätter ju Iennoame fon Kabul sätten do Briten Shuja sin Suun ap dän Troon un räddeden do Jeesele. Die foarige Uppermon Elphinstone waas unnerwiele stuurwen. === Foulgen === Ap dän [[11. Oktober]] [[1842]] looken sik do Troppen uut Kabul un in ju Foulge uut Afghanistan heel un aal ätter Indien tourääch, ätter dät ju [[Britiske Aastindien-Kompanie]] tou dän Sluut keemen waas, dät een langere Besättenge tou freeselk un tou juur waas. Dost Mohammed koom ap sin Troon tourääch un heerskede bit sin Dood in [[1863]] tou. [[Kategorie:Afghanistan]] [[Kategorie:Geskichte]] aql6cow8fj7fr89g3x6yjtko07agq8q 0 9251 109788 2014-07-07T20:32:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] i883r4xpcv1ptpa76pf25kpjp1v6z2g 0 9252 109789 2014-07-07T20:33:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] i883r4xpcv1ptpa76pf25kpjp1v6z2g 0 9253 109790 2014-07-07T20:33:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] i883r4xpcv1ptpa76pf25kpjp1v6z2g 0 9254 109791 2014-07-07T20:34:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] i883r4xpcv1ptpa76pf25kpjp1v6z2g 0 9255 109792 2014-07-07T20:35:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] i883r4xpcv1ptpa76pf25kpjp1v6z2g 0 9256 109793 2014-07-07T20:36:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] i883r4xpcv1ptpa76pf25kpjp1v6z2g 0 9257 109794 2014-07-07T20:37:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] i883r4xpcv1ptpa76pf25kpjp1v6z2g 14 9258 115362 109799 2018-01-09T17:05:16Z Wwikix 8153 - wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Asien]] 2k9cywbw8gxhpp5gzu1vxk3vd574ps4 0 9259 109800 2014-07-07T21:16:42Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Northern Ireland in United Kingdom.svg|thumb|right|200px|Een Koarte fon do [[Britiske Ailounde]], deer Noudirlound rood in ienteekend is.]] '''Noudirloun…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Northern Ireland in United Kingdom.svg|thumb|right|200px|Een Koarte fon do [[Britiske Ailounde]], deer Noudirlound rood in ienteekend is.]] '''Noudirlound''' (irisk ''Tuaisceart Éireann'', ängelsk: ''Northern Ireland'', [[Ulster Scots]]: ''Norlin Airlann'') is een Lound un Deel fon dät [[Fereend Köönichriek|Fereende Köönichriek]]. Dät bestoant uut säks fon do njuugen Provinsen, do tou ju histooriske iriske Provins Ulster heerden, moaket deer also aan grooten Deel fon uut. In't Ferhooldnis mäd ju [[Republik Irlound]] is Noudirlound tichter befoulked un is moor fon ju [[Industrie]] teekend. In Noudirlound roate dät in ju Geskichte oafter Twiste twiske Befoulkengsgruppen, do unnerskeedelke Foulke, Politiske Ideologien un Konfessionen touheerden. Groaf fertäld wieren dät ap een Siede do [[Katholizismus|katoolske]] [[Iren]], do jädden tou dän oaine iriske Stoat heere wüülen un ap ju uur Siede do [[Protestantismus|protestantiske]] Ienwonnerere uut [[Grootbritannien]], foaraaln uut [[Skotlound]], do bie dät Fereende Köönichriek blieuwe moaten. [[Kategorie:Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] [[Kategorie:Irlound]] bfak2kckihbazbgcfqdkox8xnbznlj7 0 9260 109801 2014-07-07T21:17:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] jd5aje8bh9bdunnkbuve1gqyt5fxvlk 0 9261 109802 2014-07-07T21:19:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] jd5aje8bh9bdunnkbuve1gqyt5fxvlk 0 9262 109803 2014-07-07T21:20:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Irlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Irlound]] 5shtz518sbtajgseprdrclqt4gzrpfs 0 9263 110947 110436 2015-06-09T13:15:29Z Mojolässe 6741 wikitext text/x-wiki [[Bielde:General William Elphinstone.JPG|thumb|200px|right|Oubieldenge fon '''Elphinstone''', (moald fon [[William Salter]])]] '''William George Keith Elphinstone''' [[Order of the Bath|CB]] (* [[1782]] in [[Skotlound]]; † [[23. April]] [[1842]] bie Tezeen in [[Afghanistan]]) waas aan [[Fereend Köönichriek|britisken]] Generoalmajor un is deer bekoand foar, dät hie dät ousleeksrieke Touräächluuken fon do Briten uut [[Kabul]] in dän [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] fierde. Deer wuude hie uk as Jeesel nuumen un is stuurwen, eer hie befräid wäide kuude. Man aleer hiede hie t.B. uk in ju [[Slacht fon Waaterloo]] meekamped, deerfoar hie mäd ferskeedene Oarden uutteekend wuden wier. {{Normdaten|TYP=p|VIAF=31788046}} {{SORTIERUNG:Elphinstone, William George Keith}} [[Kategorie:Suldoat]] [[Kategorie:Brite]] clpzq5fsvcj6degx36wyhc1yps1y15q 14 9264 109805 2014-07-07T21:35:30Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Persoon]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Persoon]] 5kw36os9t7rya2ykneby80w2pkzlnv6 14 9265 109808 2014-07-07T21:38:37Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Persoon]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Persoon]] 5kw36os9t7rya2ykneby80w2pkzlnv6 0 9266 110338 109814 2014-12-27T04:27:20Z Ekwall1990 3909 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Abraham Lincoln head on shoulders photo portrait.jpg|thumb|right|200px|[[Fotografie]] fon Abraham Lincoln]] '''Abraham Lincoln''' (bädden<ref>"bädden" hat "geboren"</ref> ap dän [[12. Februoar]] [[1809]], stuurwen ap dän [[15. April]] [[1865]]) waas fon [[1861]] bit [[1865]] tou die säkstienste Präsident fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Hie wuude twäie kädden, in [[1860]] un in [[1864]], man in sien twäide Amtstied wuude hie as eersten US-Präsident möärend. Gruund deerfoar waas wäil, dät hie ju [[Skloueräi]]<ref>"Skloueräi" hat "Sklaverei"</ref> ouliende un sik deer juun iensätte. Düsse Meenenge fierde uk ätter sien Köär tou ju Oukleeuwenge fon Stoaten in dät Suude, do masse Sklouen heelten un hiere Wirtskupswiese deer ap apbauden: Jo slooten sik ap dän [[4. Februoar]] [[1861]] tou do [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa]] touhoope, wät al ap dän [[12. April]] fon dät sälge Jier tou dän [[Amerikoanske Burgerkriech]] fierde, die bit 1865 tou duurde. == Foutnooten == <references/> {{DEFAULTSORT:Lincoln, Abraham}} [[Kategorie:US-Präsident]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] 8b3536bjf6o2ux86yt0ili74ufm7uqy 14 9267 109821 2014-07-08T10:10:24Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:US-Amerikoaner]] [[Kategorie:Politiker]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:US-Amerikoaner]] [[Kategorie:Politiker]] elw1idnkw3p9q4o3tbtdxwk0slu1om4 14 9268 110313 109822 2014-12-20T19:08:52Z GeskichteJTP 6351 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Persoon]] [[Kategorie:Politik|!]] ho348tzwe6kg4px8aqergz9r06lc6xu 0 9269 109824 2014-07-08T10:15:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sleesisk (slawiske Sproake)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sleesisk (slawiske Sproake)]] 2eisn8j2962gf8fu3wiiv1cgfsrt7pi 0 9270 117080 112367 2018-06-19T21:57:05Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Emancipation Proclamation.jpg|thumb|right|200px|Fluggen Ätterpränt fon ju Proklamatsjoon]] Mäd ju '''Emanzipatsjoons-Proklamatsjoon''' ([[Ängelske Sproake|Ängelsk]]: ''Emancipation Proclamation'' af ''Proclamation of Emancipation'') ferkloorde ju [[USA|US-amerikoanske]] Regierenge fon [[Abraham Lincoln]] ap dän [[22. September]] [[1882]] dät Eende fon ju [[Skloueräi]]<ref>"Skloueräi" hat "Sklaverei"</ref> in do [[Suudstoaten]], do ätter dät Gultichwäiden fon ju Proklamatsjoon ap dän [[1. Januoar]] [[1863]] noch Deel fon do [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa]] wieren. Ap do [[Noudstoaten|Unionsstoaten]] hiede ju Proklamtsjoon noch neen gjuchtelke Biendenge. Daach waas ju ap dän Wai tou dät fulstoundige Eende fon ju Skloueräi in do Fereende Stoaten aan eersten, äntskeedenden Stap, besunners uumdät do maaste Sklouen in do Suudstoaten (t.B. ap [[Plantoasje]]n foar [[Katuun]]) heelden wuuden. == Foutnooten == <references/> {{Normdaten|TYP=w|GND=7694497-9|LCNAF=n/84/17501|VIAF=184298564}} [[Kategorie:Skloueräi]] [[Kategorie:Fereende Stoaten fon Amerikoa]] hry040avywnxgipkpxe3t8h3doqcn1d 14 9271 109826 2014-07-08T10:33:24Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Sälskup]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Sälskup]] dkz9iixushu3j1ta4y4f1820eetmmg2 0 9272 109828 2014-07-08T10:33:55Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Emanzipationsproklamation]] nach [[Emanzipatsjoonsproklamatsjoon]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Emanzipatsjoonsproklamatsjoon]] 87tjcjr7yqr7gjdbao8p37p3lhqokvb 0 9273 109830 2014-07-08T10:35:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Emanzipatsjoonsproklamatsjoon]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Emanzipatsjoonsproklamatsjoon]] eiuawv31xzo3m1kimat44bwbni948ih 0 9274 115357 113328 2018-01-09T17:03:04Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = 中華民國<br /><small>Zhōnghuá Mínguó</small> | namme = Republik China (ap Taiwan) | flagge = Flag of the Republic of China.svg | wapen = Republic of China National Emblem.svg | lokaasje = LocationTaiwan.png | motto = - | folksliet = San Min Chu-i | taal = [[Hoochchinesisk]],<small>Nasjonoalsproaken: [[Taiwaniskd Sproake|Taiwanisk]], [[Hakka]], [[Futschou]] un do [[Formosioanske Sproaken]] fon do Uurienwoonere | haadstêd = [[Taipeh]] | steatsfoarm = ... | oerflak = 36.179 | pctwetter = 10,3 | ynwenners = 23.508.362 | Täljier: [[2016]] | munt = [[Taiwaansken Dollar]] | muntkoade = TWN | tiidsone = +8 | feestdei = | lânkoade = TW / TWN | ynternet = .tw | tillefoan = 886 | }} Ju '''Republik China''' is een Lound in Asien. Aleer hiede dät Lound een grattere Flakte, man dät moaste wain ju Uurwinnenge fon do [[Kommunismus|Kommunisten]] unner [[Mao-Tse-tung]] un ju Gruundenge fon ju [[Foulksrepublik China]] in [[1949]] ap dät Ailound [[Taiwan (Ailound)|Taiwan]] touräächwieke. {{geostump-links}} [[Kategorie:China| ]] [[Kategorie:Lound in Asien|China, Republik]] h9tilflgshwdboso9qsjrwwtp4xksei 0 9275 109836 2014-07-08T11:00:31Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Taiwan''' beteekent: * Dät Ailound [[Taiwan (Ailound)|Taiwan]] * Ju [[Republik China]], ju sik ätter dän [[Chinesisken Burgerkriech]] ap dät Ailound tour…“ wikitext text/x-wiki '''Taiwan''' beteekent: * Dät Ailound [[Taiwan (Ailound)|Taiwan]] * Ju [[Republik China]], ju sik ätter dän [[Chinesisken Burgerkriech]] ap dät Ailound touräächluuke moaste. {{Begriepskloorenge}} d627v2f6ivhgwrbconhv0bpai25awlr 0 9276 110954 110310 2015-06-10T00:22:46Z Mojolässe 6741 Historisches Lexikon der Schweiz wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pierre Aubert.gif|rechts|miniatur|160px|Pierre Aubert]] '''Pierre Aubert''' (* [[3. März]] [[1927]] in [[La Chaux-de-Fonds]]) is aan [[Swaits]]er Politiker ([[Sosjoaldemokroatiske Paatäi fon ju Swaits|SP]]) uut dän [[Kanton Neuenburg]]. As [[Buundesräid (Swaits)|Buundesräid]] waas hie Buuteminister un hiede twäie dät Boantje fon dän [[Buundespräsident (Swaits)|Buundespräsident]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * Eric-André Klauser: [http://www.hls-dhs-dss.ch/textes/d/D4732.php Pierre Aubert] (Historisches Lexikon der Schweiz) {{Normdaten|TYP=p|GND=1051897254|VIAF=44870373}} {{SORTIERUNG:Aubert, Pierre}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Swaitser]] cfyc0r49khze5u3cx12hgyn0z7zfyp4 14 9277 109838 2014-07-08T11:05:26Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Persoon]] [[Kategorie:Swaits]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Persoon]] [[Kategorie:Swaits]] t5uvdnht6dnj3fvzcxppiiphzkzxgss 0 9278 112923 110433 2016-07-18T18:59:33Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Espadon-Morges.jpg|right|100px|Swaitser Swäid uut dät 15. af 16. Jierhunnert]] Dät '''Swäid''' is een sniedende [[Woape]] tou't Hauen un Steeten. Een woanelk Swäid häd een liek Lämt mäd two Äggen, man dät rakt uk besunnere Bauwiesen so as dän [[Soabel]] mäd een beeged Lämt un maasttieds bloot een Ägge. == Äntwikkelenge == Dät Swäid äntstuude in ju [[Bronstied]] uut dän [[Dolk]]. Foar een loang Swäid bruukt me een Materioal, dät sik't nit beegede, man daach wook nouch, dät dät nit oubriek. So is dät ferstoundelk, dät dät dän kuutere Dolk foar dät Swäid roate, un dät dät Swäid in dän Loop fon ju Tied mäd ju techniske Fääre-Äntwikkelenge aalmantou loanger wuude. Un mäd ju Loangte fon dät Swäid wuude uk die twäärs loopende Stok tou't Skuul fon ju Hounde loanger: Düt is so tou ferkloorjen, dät dät Swäid sik mäd grattere Loangte uk beeter tou't Hauen oainde, un juun dät Hauen is dät aan beeteren Skuul, wilst dät juun't Steeten min hälpt.<br> [[Bielde:Schwerttypen.jpg|500px|Ferskeedene Swäide, do ju Äntwikkelenge wiese]] [[Kategorie:Woape]] r8yskwxwzuym81k4p4hrpp316bx43mi 14 9279 109841 2014-07-08T15:12:42Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Reewe]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Reewe]] nuyru712jlq0l34kuzsq6e92zc8hnkf 0 9280 118983 111086 2020-04-08T11:27:51Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Fs-dagger.jpg|thumb|200px|right|Aan militäärisken Dolk fon däälich]] As '''Dolk''' beteekent me een kuute Woape tou't Steeten, ju een Lämt mäd two Äggen häd. == Äntwikkelenge == [[Bielde:ALM_05_Dolch.jpg|thumb|right|200px|Die Steenene Dolk uut [[Allensbach]]]] [[Bielde:Fischschwanzdolche.jpg|thumb|right|200px|sonaamde Fiskstäit-Dolke]] Foarloopere fon dän Dolk sunt wildääge do steenene [[Fästekiel]]e un leeter do [[Bläädspit]]te in ju [[Ooldsteentied]], man dät is gjucht uunseeker. Uut dät Eende fon ju Ooldsteentied foar sowät fieuwuntwintichduusend Jiere rakt dät foar dät eerste Moal Funste fon in Dolkfoarm bewierkede Bunken. Uut ju Middelsteentied sunt uk steenene Dolke sogoar mäd organiske Hilte ärheelden, do sik ap een Oaler fon oachteduusend Jiere doatierje läite. Een Blöitetied hiede die Dolk in ju Uurgongstied fon ju [[Jungsteentied]] in ju [[Bronstied]], ju sonaamde [[Koopersteentied]]. Dät waas ju Tied, as wäkke Kultuuren, foaraaln suudelk fon do [[Alpen]] al Metall ferwierkje kuuden (eerste [[Kooper]], dan [[Brons]]) un wäkke (in Middel- un Noud-[[Europa]]) noch mäd Steenene Reewen uutkuume moasten. Dät wäd fermouded, dät do Kultuuren, do noch Steenene Reewen bruukt hääbe, keeken, wät do Metall-bruukende Kultuuren foar eerene Reewen hieden, un do uut Steen ättermoakeden. Goud ärheelden is uut düsse Tied toun Biespil aan steenenen Dolk uut [[Allensbach]] an dän [[Boudemsee]]. Hie kumt uut een [[Peelbau-Siedelenge]] uut dät [[29. Jierhunnert f. Kr.|29. Jierhunnert foar Kristus]] un is sogoar mäd een Hilt ärheelden, dät uut [[Kiddeboom|Älloodenholt]] moaked is un mäd [[Taar]] anbakked is. Een Wikkelenge mäd aan Fäidem is nit ärheelden, man ju häd sik in dän Taar oudrukked. In dät suudelke [[Skandinavien]], [[Dänemark]] un [[Slääswiek-Holsteen]] roate dät fon 2.350 bit 1.700 foar Kristus tou, as fääre suudelk al loange Metall bruukt wuude, een Tiedoaler, dät as [[Dolktied]] bekoand is. Typisk foar düsse Tied sunt do sonaamde [[Fiskstäit-dolke]] uut [[Fjuursteen]], do ätter hiere Hilt-Foarm benaamd sunt. [[Bielde:Bronze_dager_1800_BCE-IMG_4742.jpg|thumb|right|200px|aan Bronsdolk uut ju wäästelke [[Swaits]], sowät [[1800 f. Kr.]]]] Man bie wäkke Kultuuren (uumdät ju Metallferwierkenge sik uut dät naie Aaste bloot loangsoam ätter Europa uutdiende) roate dät in dät trääde Jierduusend foar Kristus uk al Dolke uut Brons. In ju [[Bronstied]] is uurigens uk dät [[Swäid]] äntsteen, eenfach deeruum dät me mäd dät näier Materioal so tou tällen "loangere Dolke" häärstaale kuude. Do Dolke uut ju Bronstied hieden ju Foarm fon aan [[Tjokaant]], jo wuuden tou Begin touhoopenäided un leeter wuuden jo uk mongs uut een Stuk geeten. Dät rakt uk [[Stäfdolk]]e, do sjo so uut as een Äkse, ju insteede fon een woanelk Dolkhilt aan Skäft as een [[Äkse]] hääbe. Düsse Skäfte sunt uut mongs uut Holt, mongs uk uut Brons of uut bee do Stoffe. fermoudelk sunt düsse Stäfdolke also uut een Fermiskenge uut do Ideen fon ju Äkse un fon dän Dolk äntsteen. Wäkke kweede uk, dät do nit as Woapen, man bloot foar Rituoale bruukt wuuden, uumdät do Skäfte aiske tän un ätter hiere Meenenge breekbeer sunt. Man dät rakt uk Foarskere, do meene, dät dät daach hooldbeer nouch is. [[Bielde:Linz_Schlossmuseum_-_Antennendolch_2.jpg|thumb|left|200px|Antennendolk]] Ieuwenske ju tjookaantige Foarm wuuden uk uur Foarmen häärstoald, toun Biespil die [[Antennendolk]]. Hie waas een typiske Foarm in ju [[Halstatt]]-Kultuur, ju oafter mäd do äddere [[Kelten]] in Ferbiendenge broacht wäd. Düsse Kultuur duurde fon [[1200 f. Kr.]] bit [[450 f. Kr.]], uumfoatet also ju Uurgongstied fon ju Bronstied ätter ju [[foarroomske Iersentied]]. [[Bielde:Pugio_second_century.jpg|thumb|right|200px|"Pugio" uut dät [[2. Jierhunnert]]]] Do Suldoaten fon dät [[Roomske Riek]] Room hieden aan Dolk, dän sonaamde [[Pugio]]. Hie wuude fon't [[2. Jierhunnert f. Kr.]] bit dät [[3. Jierhunnert|3. Jierhunnert ä. Kr.]] tou bruukt. [[Gaius Julius Caesar]] wuude uurigens mäd aan Dolk möärend. Uk leeter noch, in dät Middeloaler un indäid uk bit däälich tou wäide Dolke noch as Woapen foar dän Naikamp bruukt. Man uur Woapen hääbe fonsäärm moor Betjuudenge. [[Kategorie:Woape]] g7or0jg91ivgs2dnrgk4w4hm40gplps 0 9281 115951 109846 2018-01-24T02:04:38Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Gaius Iulius Caesar]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Gaius Iulius Caesar]] depimhudv779tud33rhjvk77r5f6oo0 10 9282 119489 109852 2020-10-19T04:31:31Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Royal Horse Artillery fleeing from Afghan attack at the Battle of Maiwand.jpg|120px|right]] Ju '''Slacht fon Maiwand''' waas aan militärisken Stried ap dän 27. Juli 1880 twiske ju Britiske Armee un afghaniske Striedere in dän twäide ängelske-afghaniske Kriech. Do Afghanen wonnen ju Slacht juun two britiske un indioanske Brigoaden. Do Briten hieden 1757 Doode un 175 Ferseerde un ferloosen groote Massen fon Fersuurgengsgoud un Munitsjoon. Do Afghanen ferlossen 1250 äächte Suldoaten un twiske 800 un 1500 bietoukeemene Striedere. [[Slacht fon Maiwand|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> pur8zp43o6hwmla2dcn4gu5xliiq0wm 10 9283 119490 109854 2020-10-19T04:31:34Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|100px|right]] '''Noudfräisk''' wäd boald fon sowät 8.000 bit 10.000 Ljuude ap dät noudelke Fäästlound fon dän [[Kring Noudfräislound]] ap ju Wäästkuste un fon [[Släswiek-Holstein]], ap do Ailounde [[Föhr]], [[Amrum]], [[Sylt]] un do Halligen, as uk ap dät [[Hälgelound]]. Do noudfräiske Ailounde wuuden uum dät Jier 800 besiedelt fon Fräise, muugelk waas Hälgelound in disse Tied, un deerfoar, aal fon Fräisen bewoond. Wät däälich dät Fäästlound fon Noudfräislound is, wuude uum dät Jier 1100 fon Fräisen besiedelt. [[Noudfräisk|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> itmzhubjeyvnn0cyrb099r251iq6s6j 0 9284 109855 2014-07-10T17:59:01Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Hallig]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hallig]] 3gswpbmvkj6w2n26jrcjgl0y4guphzn 10 9285 109890 109889 2014-07-14T15:34:20Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki <div class= style="border: solid 1px #4682B4; width: 17em; float:right;"> <div style="font-size: 120%; line-height: 120%; padding: 0 0 .5em .5em; border-bottom: solid 1px #4682B4; background-color: #B0C4DE"><div style="padding: .5em .5em 0 0;">[[Bielde:Emblem-section.svg|right|24px|link=Wikipedia:Bruuksounwiesenge]]</div>'''[[Wikipedia:Bruuksounwiesenge|Bruuksounwiesenge]]'''</div> <div class="hintergrundfarbe2" style="padding: .5em; padding-bottom: 1em; font-size: 90%;"> *[[Wikipedia:Bruuksounwiesenge|Näie Benutsere]] **[[Hälpe:Ounmäldje as Benutser|Ounmäldje as Benutser]] **[[Wikipedia:Wät is Wikipedia|Wät is Wikipedia]] **[[Wikipedia:Wät is Wikipedia nit?|Wät is Wikipedia nit]] **[[Wikipedia:Hälpe bie de Wiki-Programmasproake|Ju Programmasproake]] **[[Wikipedia:Spielsteede|Spielsteede]] *[[Wikipedia:Hälpe bie ju seelter Sproake|Woudeliesten]] *Wikipedia ferbeeterje **[[Wikipedia:Review|Sieden ätterkiekje]] **[[Wikipedia:Kriterien gouldene Artikkel|Kriterien gouldene Artikkel]] **[[:Kategorie:Stump|Kuute Artikkele]] *[[Wikipedia:Wonskede Artikkele|Wonskede Artikkele]] **[[Wikipedia:Foarsleek fon aan Jiersploan|Foarsleek fon aan Jiersploan]] **[[Wikipedia:Artikkele do't in älke Wikipedia reeke skäl|Wäkke Artikkele 't reeke skäl]] *[[Wikipedia:Administratore|Administratore]] <center><small>''[[Wikipedia:Weerskup|Weerskup]] - [[Wikipedia:Portoal|Portoal]] - [[Wikipedia:Liesten un Tabellen|Liesten un Tabellen]]''</small></center> </div></div> bnl28sx78p7sigthbx8no6gy0ekyl2j 0 9286 120163 109913 2021-08-08T23:17:02Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki Ju '''Woudfrequenz''' is ne [[Statistik|statistiske]] Grööte, ju der ounrakt, wo oafte n bestimd Woud in n Text of Textkorpus foarkumt. Ju kon as absolute Antaal of in Relation tou Gesamttaal fon Woude fon dän Text anroat wäide. Ju Frequenzferdeelenge fon do Woude honget ou fon ju [[Sproake]], ju Oard un dät Fäkgebiet fon dän unnersoachte Text. Ju ''Woudfrequenz'' wäd in [[Frequenzwoudebouk|Frequenzwoudebouk]] foar dän Woudeskät fon ne Sproake of uk fon Texte deerstoald. N [[Funktionswoud]] as n [[Artikkel]] häd in de Räägel n haageren Woudfrequenz as [[Inhooldswoud]] as n [[Substantiv]]. Studien ap dät Gebiet fon ju Woudfrequenz spielje ne wichtige Rulle in ju Ferfoatenge fon n praktisken [[Gruundwoudeskät]], as uk fon [[Woudebouk]]e. Moor [[Soziologie|soziologiske]] Inträsse hääbe Froagen as wäkke Woude me maast ferwoant: ''iek'' of ''du, reeke'' of ''kriege'', usw. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.allezhop.de/frysk/FormenWtb/EINSOM9frekwb.pdf Lemmaliste mit Übersetzung und für jedes Lemma summierter Wortfrequenz zum Formen-Wörterbuch des Saterfriesischen] * [https://web.archive.org/web/20150811030711/http://wortschatz.uni-leipzig.de/html/wliste.html wortschatz.uni-leipzig.de/html/wliste.html Die 10 (100, 1000, 10000) häufigsten Wörter der deutschen, niederländischen, englischen und französischen Sprache] * [http://wortschatz.informatik.uni-leipzig.de/ wortschatz.informatik.uni-leipzig.de Wortschatzlexikon der ''Universität Leipzig'' auf Basis deutscher Quellen mit Angabe der Häufigkeitsklasse] * [http://wacky.sslmit.unibo.it/doku.php?id=frequency_lists Korpusbasierte Wortfrequenzlisten des Deutsch,Französisch,Italienisch und Englisch] [[Kategorie:Sproakkunde]] hfgr53itzjdlrqgycpdvrjvx3dttrlm 0 9304 110032 109992 2014-09-11T17:08:21Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Earth-Rotation-Milkyway.gif|miniatur|300px|right|Ju Molksträite sjucht me hier as n luchtjend Beend twiske do Stiernen, wült ju Äide sik deerunner troalt.]] [[Bielde:Milkyway pan1.jpg|thumb|350px|360-Groad panoramiske Bielde fon uusen Molkwai. Deerbie sunt ferskeedene Bielden annunner klieuwed wuuden.]] [[Bielde:Milky Way Arms.svg|left|thumb|Wo uusen Molkwai fonsieden uutsjucht. Observierde un extrapolierde Struktuur fon do Spiroalierme.]] [[Bielde:NGC 7331 zoomed.jpg|thumb|350px|[[NGC 7331]] is n uur galaktisk System in dät [[Al]], uk bekoand as "Twilling fon dän Molkwai".]] Ju Molksträite of Galaxis (fon dät [[Griechisk]]e galaxias (γαλαξίας), af kyklos galaktikos = "Molkzirkel") is die Noome foar dät [[spiroalfoarmige Stiernensystem]] fon truchsnittelke Grööte, wieroun sik uus [[Sunnensystem]] mäd de [[Äide]] fint. Truch hiere Foarm as flakke Skieuwe sjo wie ju hier fon binnen hääruut as n luchtjend Beend uur de Luft, wan dät man tjuusterch nouch is. Truch [[Luchtfersmutsenge]] is ju Molksträite an wäkke Steeden stuur of nit goarnit moor tou sjoon. Wan wie ju Molksträite fonsieden bekiekje kuuden, wuud ju uutkiekje as n Skoale (ju galaktiske Skieuwe) mäd fertjukten Kääden (ju zentroale Fertjukkenge). Ju galaktiske Skieuwe häd n Truchmeeter fon 100 000 - 120 000 [[Luchtjier]]e; ju Tjukte is buute ju zentroale Fertjukkenge soowät 3000 Luchtjiere. Ju Molksträite is touhoopestoald uut mindestens 200 Milliarden [[Stierne]]n (näiere Skätsengen baale sogoar fon uum 400 Milliarden Stiernen), wierfon die grootste Deel sik in ju Skieuwe fint. Uum wäkke gewaltige Oustande sik dät hondelt, kon me sjo wan me betoankt dät sun Luchtjier 63 241 moal so groot is as ju Oustand fon de Äide ätter de Sunne, uk Astronomiske Eenhaid naamd; ju is bloot 8,317 Luchtminuten, immer noch 149 Milionen Kilometer! Dät System änthaalt oolde un näie Stiernen, Stoaf un [[molekuläre Gaswulke]]n. Dät bestoant uut ne [[zentroale Fertjukkenge]], ne Skieuwe mäd fjauer groote un eenige litjere Spiroalierme un n [[Halo]]. Ju zentroale Fertjukkenge fon de Molksträite is woarskienelk [[boolkenfoarmich]] un fon jeelwiete Faawe. Ju häd n Truchmäite fon sowät 20 000 Luchtjiere un ne Tjukte fon sowät 6000 Luchtjiere un änthaalt uur dän Tume wäch 50 Milliarden Stiernen in n e tichte Konzentroation. In de [[Midde fon ju Molksträite]] fint sik gjucht woarskienelk n supersweer [[Swot Gat]], [[Sagittarius A]]. Dät is oawers nit gjucht aktiv, dan - in Juunsats tou ju Loage in ju galaktiske Skieuwe - is in dät Zentrum man min [[interstellär Gas]] uurichblieuwen. Ju galaktiske Skieuwe wäd bilded fon ferskeedene [[Spiroalierm]]e, Steeden wier ju Tichte fon Stiernen (un foarallen fon junge, [[luchtkraft]]ige Stiernen) gratter is as uurswain. Ju Molksträite häd fjauer Haudierme un minimoaal twäin litje Ierme. Do fjauer Haudierme sunt die [[Sagittariusierm]], die [[Perseusierm]], die [[Cygnusierm]] un die [[Centaurusierm]]. Uus Sunnensystem fint sik in een fon do litjere Ierme, die [[Orionierm]], sowät hoolfwai dän Raant fon ju Skieuwe. Do Ierme bestounde uut Stoafwulken, [[Dook]]e un junge un oolde Stierne. [[Kategorie:Astronomie]] cyt5gqy0nhnry338ihnu634a3dhgj30 0 9305 113277 113271 2016-08-11T17:30:06Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[File:M31bobo.jpg|thumb|225px|Die Twäärssnit fon dät [[Andromeda-Dook|Andromeda-Stiernsystem]] is 140.000 Luchtjiere]] [[File:Cone Nebula (NGC 2264) Star-Forming Pillar of Gas and Dust.jpg|thumb|225px|Die [[Conedook]] ap 2.700 Luchtjiere fon de Äide, fotografierd fon dät [[Hubbleteleskop]].]] N '''Luchtjier''', Symbol '''lj''', ([[Ängelsk]]: ''light-year'', Symbol: ''ly'') is n Laangtemäite ju der bruukt wäd in ju [[Astronomie]]. N Luchtjier is die Oustand die der [[Lucht]] in [[Vakuum]] oulait in ju Tied fon een Jier ätter ju äidske Kalänner. N Luchtjier is ''neen'' Eenhaid fon Tied, as me fon dän Noome toanke kuud. Ju seküüre Definition fon n Luchtjier is die Oustand die der n [[Photon]] oulääse wüül in ne fräie [[Ruumte (Astronomie)|Ruumte]], uuneendelk wied wääge fon älked [[Sweerkraftfäild]] un älked [[magnetisk Fäild]] in een [[Julianisken Kalänner|Julianisk Jier]] (365,25 Deege fon älk 86 400 [[Sekunde]]n). Deeruum dät ju [[Luchtgauegaid]] in Vakuum definierd is as exakt 299 792 458 [[Meter pro Sekunde|m/s]] is n Luchtjier seküür 9 460 730 472 580 800&nbsp;[[meter|m]],<ref>[http://www.iau.org/public_press/themes/measuring/ International Astronomical Union]</ref> in runde Taale 9,46&nbsp;×&nbsp;10¹⁵ [[Meter]], 9,46 [[Petameter]] af 9,46 Billionen [[Kilometer]]. N Luchtjier is uk soowät gliek an 63 241 [[Astronomisken Eenhaid|Astronomiske Eenhaid]] (AE). Dät Luchtjier wäd oafte ferwoand uum die Oustand tou Stiernen, Stiernsysteme un uur Objekte in ju Waareldruumte antoutjuuden. In ju [[Astronomie]] wäd foar sukke Oustande oawers oafter die [[Parsek]] ferwoand, die der beskrieuwen is as die Oustand wierap n Objekt ne [[Parallaxe]] fon een [[Boogensekunde]] generiert as dät observierde Objekt sik uur aan astronomisken Eenhaid ferskuuwen däd, lood ap ju Sichtlienje fon dän Woarniemer. N Parsek is bolde gliek an 3,26 Luchtjier. Die Parsek wäd ljauer ferwoand deeruum dät die eenfacher oulat wäide kon uut woarnuumene Fakte. Buute wietenskuppelke Kringe wäd oawers maast die Eenhaid Luchtjier ferwoand. Eenhaide relatierd an dät Luchtjier sunt ju Luchtuure, ju [[Luchtminute]] un ju [[Luchtsekunde]], die Oustand die der dät Lucht touräächlait in Vakuum in bäätnunner ne [[Uure]], ne [[Minute]] un ne [[Sekunde]]. N Luchtminute is gliek an 17 987 547 480 Meter, af soowät 18 Millionen Kilometer. Een Luchtsekunde is 299 792 458 M. == Eenige Fakte == * Die Oustand twiske ju [[Äide (Planet)|Äide]] un ju [[Moune]] is uungefeer 1,3 Luchtsekunden. * Die Oustand fon ju [[Sunne]] ätter ju Äide is 8,3 Luchtminuten. * In n Juli 2012 siet die [[Voyager 1]] al ap 121 AE (=18 000 000 000 Km) fon uuse Sunne, afwäil 0,002 Luchtjier. * Ju naistbie stoundende Stiern buute uus Sunne, [[Proxima Centauri]], is 4,22 Luchtjiere fon hier. * Dät Zentrum fon uus [[Stiernsysteem]], ju [[Molksträite]], is soowät 28 000 Luchtjiere fon hier. Die Truchmeeter fon ju Molksträite is soowät 100 000 Luchtjiere. * Dät naistlääsende uur groote Molksträitesysteem, die [[Andromedadook]] (M31) stoant sun 2,2 Millionen Luchtjiere fon uus oawe. {{Wällen|Wällen= <References/> }} [[Kategorie:Lucht]] [[Kategorie:Astronomie]] [[Kategorie:Net-SI-Eenhaid]] [[Kategorie:Laangtemäite]] [[Kategorie:Astronomiske Eenhaid]]� 8ejhvlyiv0x0jrdnou1vbf1x9s86veb 0 9306 110007 2014-09-09T20:53:08Z Najntisy 6156 new wikitext text/x-wiki '''Bochotnica''' ([[:de:Internationales Phonetisches Alphabet|IPA]] : [bɔxɔtˈnit͡sa]) is n Täärp in [[Polen]] in juu [[Woiwodskup Lubelskie]], dät lait twiske [[Puławy]] an ju Äi [[Bystra]]. Dät Täärp häd {{Ienwoonere|1500|2010}}. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.kazimierzdolny.pl/bochotnica/28081/ Websiede] {{stump}} {{DEFAULTSORT:Bochotnica}} [[Kategorie:Polen]] abw9jlsaa0udxdayo23f2d8hz0jocrr 0 9307 122869 114092 2023-10-05T20:26:29Z Dostojewskij 6173 Bielde:Sungjaegi2013.png wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sungjaegi2013.png|thumb|Sung Jae-gi]] '''Sung Jae-gi'''(korea:성재기 成在基, [[11. September]] [[1967]] - [[26. Juli]] [[2013]]) waas die Suud-koreaniske Human right activist und civil right activists, [[Philosoph]] von [[liberalismus]]. Hie waas eerste Uppermon fon dän [[Verband der Koreaniske Mann]]. == Geskichte == * 2000, Ientreed in dän Thomas Mcfly Consulting & Headhunting Company(토마스 맥플라이 컨설팅 & 헤드헌팅사) * 2008, Ientreed in dän [[Verband der Koreaniske Mann]](남성연대 男性連帶).<ref>[http://news.donga.com/rel/3/all/20130729/56731909/1 ‘한강 투신’ 성재기는 누구? “여가부 폐지·군 가산점 부활” 운동] 동아일보 2013.07.29 (Korea)</ref> * 2013, Sälwenmoort<ref>[http://news1.kr/articles/?1255803 투신' 남성연대 성재기는 누구?] 뉴스1 2013.07.29 (Korea)</ref> == Sjuch uk == * [[Feminismus]] == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Suud-korea]] b1z0zncxm5qn7j62iupynyszl59sn3t 0 9308 110047 110039 2014-09-12T07:50:54Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[File:HubbleUltraDeepFieldwithScaleComparison.jpg|thumb|450px| Dät Hubble Ultra Deep Field. Ju ganse Bielde nimt an dän Heemel ju Steede ien fon dät roode Fjauerkaant linksunner ferglieked mäd ju Moune.]] Dät '''Hubble Ultra Deep Field''' (HUDF) is ne Apnoame fon n litjet Paat fon dän Heemel in ju Stiernbielde [[Ougend (Stiernbielde)|Ougend]] moaked fon dät [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop|Hubble Space Telescope]]. Disse Apnoame waas bit 2012 dät ''djoopste'' (loangstduurjende un fierste) fon n Deel fon dän Heemel dät al sieläärge moaked wuuden is. In 2012 wuud dät [[Hubble Extreme Deep Field]] publisierd fon NASA, wät n litjet Deel fon dät Hubble Ultra Deep Field uur ne laangere Apnoametied uumfoatet. Dät Hubble Ultra Deep Field uumfoatet moor as 10.000 [[Stiernsystem]]e en nimt 11 [[Boogenminute|Boogenminuten]] ien. Dät is bloot n Träädel fon dän Roadius fon ju Ful[[Moune]], as fon ju Äide gesäin. [[Kategorie:Astronomie]] orayjixoow9idx3etxmxsrnldanj9wq 0 9309 110064 110046 2014-09-13T16:06:54Z 178.249.4.159 Fäärelaited ätter [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]] lcc3cng31nkrzhl5bz9txdgkcad2sn6 0 9310 110028 110016 2014-09-11T17:03:15Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[File:Andromeda Galaxy (with h-alpha).jpg|thumb|225px|Andromedadook in [[Balmer-Serie|H-alpha]] Lucht mäd [[Messier 32|M32]] gjuchts deerfoare un [[Messier 110|M110]] linksbuppe.]] Die '''Andromedadook''' af dät '''Andromedasystem''' (''M31'') is n [[spiroalfoarmich Stiernsystem]], in ju [[Stiernbielde]] [[Andromeda (Stiernbielde)|Andromeda]]. Dät System häd jusälge Foarm as ju [[Molksträite]], man is fuul gratter. Die Oustand fon hier is 2,54 ± 0,06 Millionen [[Luchtjier]]e, ju Truchmäite uum 250.000 Luchtjiere. Ju Masse wäd skätsed ap 300 bit 400 Milliarden [[Sunnenmasse]]n, ju ganse Masse inclusive ju [[Halo (Astronomie)|Halo]] ap 1,2 Billionen Sunnenmassen. Ferglieked mäd do lääste Skätsengen fon ju ganse Masse fon uus oaine Molksträitesystem, ju der 1,9 Billionen Sunnenmassen bedrächt, skuul also M31 wät lichter weese, un fuul minner ticht. Touhoope mäd dät Molksträitesystem un wäkke litjere Stiernsysteme bildet die Andromedadook ju [[Lokoale Gruppe]]. [[Kategorie:Astronomie]] n8y9d0ayjal622h0vavhcwznzo822xm 0 9311 110043 110018 2014-09-12T04:38:29Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Blank topographic map of the British Isles.svg|thumb|right|200px|Do britiske Ailounde]] Do '''Britiske Ailounde''' sunt aan Ailoundkoppel twiske ju [[Noudsee]], dän [[Sleeuwekanoal]] un dän [[Atlantik]]. Ju [[Iriske See]] lait deer twiskeoane. Tou do britiske Ailounde heere: * [[Grootbritannien (Ailound)|Grootbritannien]], * [[Irlound (Ailound)|Irlound]], * [[Man (Ailound)|Man]], * [[Wight (Ailound)|Wight]], * Do [[Shetland]]-Ailounde * Do [[Orkney]]-Ailounde * Do [[Hebriden]] * Do [[Scilly-Ailounde]] Uut politiske Gruunde wäide mongs uk do [[Kanoal-Ailounde]] deer bietoutält un Irlound nit, man geographisk stimt dät nit. [[Kategorie:Ailoundkoppel]] [[Kategorie:Ailound in Europa]] 4fg84b25x7bcdddm0vyfqgba5gvlrv8 14 9312 110020 2014-09-11T16:56:01Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Geographie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geographie]] qnhgmddgmbsvccij7a2rz5y75huv7p3 0 9313 119006 110994 2020-04-08T11:33:07Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[File:Observable universe logarithmic illustration.png|thumb|450px|Kunstlerske Deerstaalenge fon dät beooboachtboare Al in logarithmiske Skalierenge un Zentrierd ap dät Sunnensystem. Oubilded sunt do [[Planet|binnere un buutere Planete fon dät Sunnensystem]], die [[Kuipergäddel]], ju [[Oortske Wulke]], [[Alpha Centauri]], die [[Perseusierm]], ju [[Molksträite]], die [[Andromedadook]], Noabergalaxie, [[Struktuur fon dän Kosmos#Gröötenoardnengen|Filamente un Voids]], ju [[kosmiske Bäätergruundstroalenge]] un die [[Plasma (Physik)|Plasmatoustand]] kuut ätter dän [[Uurknal]].]] Dät '''beooboachtboare Al''' is dän Deel fon dät Al, wierfon dät in Theorie muugelk is, dän fon ju [[Äide]] häär woar tou niemen. In Theorie un nit in Praxis, deeruum dät me in Praxis dät Al bute uus Sunnensystem bloot truch [[elektromagnetiske Stroalenge]] woarnieme kon. Also ap ne Steede wier ju nit uutsoand wäd af wier ju tou swak is uum woar tou niemen, kon me niks sjo, wan et deer uk daach wät rakt. In ju Ounnoame dät dät Al ne [[isotrop|isotrope]] Struktuur häd, häd dät beooboachtboare Al ju Foarm fon n Baal mäd in de Midde ju Äide (af ap wäkke Steede die Woarniemer sik uk fint). As Radius wäd dan sowät 46,5 Milliarden Luchtjiere ounroat. Dät Al sälwen wäd ap bloot 13,75 Milliarden Jiere oold skätsed. Die Gruund dät dän skätsede Radius gratter is as dät Lucht in ju Tied touräächlääse kon, is ju [[Gesäts fon Hubble| Expansion fon dät Al]]. Me sjucht toun Biespil ap ju Äide dät Lucht fon n [[Stiernsystem]] dät ap 46,5 Milliarden Luchtjiere Oustand lait. Ieuwen leeter as dän [[Uurknal]] liech dät Stiernsystem ap 13,75 Milliarden Luchtjiere fon de Molksträite, man nu lait dät fääre truch ju [[Expansion fon dät Al]]. Dät Lucht wät do uutsoand wuude, brukte also man 13,75 Milliarden Jiere uum uus tou beloangjen, wan dät Stiernsystem nu uk fuul fääre wäch lait as 13,75 Luchtjiere. Me beteekent also gewöönelk as Radius fon dät beooboachtere Al dän Oustand dän do fierst wääge lääsende beooboachtboare Objekten ''nu'' fon uus oulääse, wan wie disse Objekten uk sjo, as jo wieren do jo noch fuul naier bie liegen. [[Kategorie:Astronomie]] [[Kategorie:Kosmologie]] doljlgk3ninwxghy50cwx7nmbpb9kp5 0 9314 110097 110044 2014-09-27T18:27:04Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[File:History of the Universe.svg|thumb|right|275px|Geskichte fon dät [[Al]] - [[Gravitationswällen]] sunt ounnuumen tou äntstounden truch [[Inflation (Kosmologie)|kosmiske Inflation]], ne Uutdienenge juust ätter dän Uurknal.]] '''Uurknal''' af '''big bang''' is ne populäre Benaamenge fon ju [[Kosmologie|kosmologiske Theorie]] ju der ap Gruunde fon ju algemeene [[Relativitätstheorie]] annimt dät 13,8 [[Milliarden]] Jiere häär dät [[Al]] äntstuud uut n enorm heeten Punkt (uum 10²⁸ K), mäd n uuneendelk groote Tichtegaid, afwäil ne [[Singularität]]. Tou glieke Tied mäd dän Uurknal skulen [[Ruumte]] un [[Tied]] äntsteen weese. Dät is mathematisk tou formulierjen wo tjo-dimensionoale Ruumte äntstoant uut n Punkt, man nit visuel foarstaalboar. Ju Bielde fon ne analoge 2-dimensionoale Ruumte hälpt oawers: ju Uurfläche fon n Baal die der answält fon aan Punkt häär. Ju Uurfläche is kruumbeeged, ju häd neen Raante un ju is eendelk, Oainskuppe do ne 3-dimensionoale Ruumte uk hääbe kon. An ju Bielde fon n Ballon die der apbloased wäd is dän Uutdruk äntloand. Ju Theorie is unner moor gruunded ap ju Woarniemenge fon dät anduurjend answällende Al, as besunners tou sjoon an ju [[Roodferskuuwenge]] fon do [[Spektroallienje]]n in dät Lucht fon fiere [[Stiernsystem]]e, die [[Dopplereffekt]]. Ju algemeene Relativitätstheorie is in dissen Punkt oawers noch nit fulboodich, deeruum dät ju Idee fon ne uuneendelk groote Tichtegaid striedich is mäd do gruundlääsende Gesätse fon ju [[Physik]]. Gruundlääser fon ju Uurknaltheorie is die [[Löwen]]ske Professor [[Georges Lemaître]]. Die Utdruk 'big bang' wuud toun eersten Moal benutsed fon [[Fred Hoyle]] in 1950 as ne sarkastiske Beteekenge uum sien Ounaigenge fon ju Theorie toun Uutdruk tou brangen. Hoyle waas sälwen Fertreeder fon ju konkurrierjende man nu ferlätte [[Steady-statetheorie]]. [[Kategorie:Astronomie]] [[Kategorie:Kosmologie]] iewabvylsivsmsh8oiieffunse3um23 0 9315 113928 110060 2017-01-27T08:24:57Z Holder 732 Bild ist gelöscht wikitext text/x-wiki Mäd '''Relativitätstheorie''' wäide in ju [[Physik]] two Theorien fon [[Albert Einstein]] beteekend, nämmelk: # ju spezialle Relativitätstheorie, # ju algemeene Relativitätstheorie. Ju zentroale Idee fon ju Relativitätstheorie is, dät do Gesätse fon ju Mechanik, af ju Physik in Algemeenen, nit ouhongich weese duuren fon ju Gauegaid ju n Woarniemer häd juunuur uur Woarniemere. [[Galileo Galilei]] hied uum 1600 al ne Vision op dit Prinzip. Jierhunnerte leeter wuuden ju spezielle un ju algemeene Relativitätstheorie äntwikkeld. == Relativitätstheorie fon Galilei == Ju Relativitätstheorie fon Galilei gungt uut fon dät foulgjende Prinzip: Do Gesätse fon ju Mechanik sunt dosälge foar Woarniemere in two Stiernsysteme do der [[gliekfoarmich]] juunuur enunner bewäägje, also in ne Bewäägenge ju der sieläärge nit gauer of loangsoamer gungt. Sukke Systeme naamt me [[Inertioalsystem]]e. Uurs gekweeden: dät is foar dosälge two Woarniemere uunmuugelk, an de Hounde fon do Gesätse fon ju Mechanik tou bestimmen, wäl fon do bee ne absolute Bewäägenge uutfiert af muugelk stilstoant. Dit häd as direkte Foulge, dät et bloot relative un neen absolute Gauegaide rakt – deerätter dän Noome ''[[Relativitätsprinzip]]''. In ju Relativitätstheorie fon Galilei sunt Koordinoatensysteme do der gliekfoarmich juunuur enunner bewäägje, relatierd as foulget. Oungenuumen dät ju Gauegaid fon dät System S juunuur ju Gauegaid fon n uur System S' gliek is an '''v''', un dät do Nulsteeden fon bee Systeme ap Tiedpunkt t = 0 touhoopefaale. Wan wie Steeden in S mäd '''r''' beteekenje un in S' mäd '''r'''', jält ätter Ferloop fon ne Tied t: :<math>\mathbf{r}'=\mathbf{r}-\mathbf{v}t</math> Ju klassiske [[Mechanik]] ätter do [[Gesätse fon Newton]] noom dit Relativitätsprinzip uur fon [[Galileo Galilei]]. == Spezielle Relativitätstheorie == Ju spezielle Relativitätstheorie wuud äntwikkeld in [[1905]] fon [[Albert Einstein]]. Disse Theorie basiert ap ju Gruundloage fon do foulgjende two [[Axiom]]e: [[File:Konstanz der Lichtgeschwindigkeit.png|miniatur|rechts|Bee Woarniemere meete foar ju Gauegaid fon dät Lucht diesälge Taalenwäid, wan uk die linke sik bewääget.]] * Do Gesätse fon ju [[Physik]] (uk do fon ju [[Elektrodynamik]]) sunt dosälge foar Woarniemere in [[Inertioalsystem]]e do der [[gliekfoarmich]] juunuur enunner bewäägje. * Ju [[Luchtgauegaid]] in [[Vakuum]] is ne universelle Konstante, dät hat: Woarniemere in [[Inertioalsystem]]e meete foar ju [[Luchtgauegaid]] in Vacuum altied 299.792.458 m/s, uunouhongich fon hiere juunsiedige (relative) Bewäägenge. Dät eerste Postuloat lient in Fakt ticht an bie dän Gruundtoacht fon ju Relativitätstheorie fon Galilei. Dät twäide Postuloat waas (in ju Tied fon Einstein) n gans näi Prinzip, mäd (trots sien formelle Eenfachhaid) besunners wied räkkende Foulgen. Uum disse bee Gruundideen mädnunner in Eenkloang tou brangen, bruukt me specielle Transformatione, do sonaamde [[Lorentztransformation]]e, uum Steede un Tied fon dän eene Woarniemer uum tou reekenjen in Steede un Tied fon dän uur. Deeruut foulget, dät Steede un Tied mádnunner ferbuunen sunt. Ieuwenso sunt [[elektrisk Fäild|elektriske]] Fäildere un [[Magnetfäild|e]] ('''E''' un '''B''') foar ferskeedene Woarniemere innunner uum tou reekenjen mäd Lorentztransformatione. Die Artikkel fon Einstein ärskeen [[1905]] unner dän Tittel ''Zur Elektrodynamik bewegter Körper''. Ju Theorie häd as [[Postuloat]] dät ju [[Luchtgauegaid]] in [[Vacuum]] jusälge is foar aal Woarniemere. Dät stuud in Eenkloang mäd do Resultoate fon dät [[Michelson-Morley-Experiment|Experiment]] fon [[Albert Michelson|Michelson]] un [[Edward Morley|Morley]], wiermäd ju Wietenskup bit dan eegentelk nit goud Räid wiste. In disse Experimente wuude wiesd, dät et neen absolut stilstoundend Medium, dän [[Äther (medium)|ether]], rakt, wät as Dreeger fon Luchtwoogen fungierje skuul. Ju spezielle Relativitätstheorie is uk in fullen Eenkloang mäd do [[Maxwell-Gesätse]] foar [[Elektromagnetismus]]. [[Magnetismus]] is die relativistiske Effekt fon [[Elektrizität]]. Oungenuumen dät n Woarniemer ne stilstoundene elektriske Leedenge sjucht un also n elektrisk Fäild. N uur Woarniemer in gliekfoarmige Bewäägenge juunuur dän Eerste sjucht dan ne bewäägende Leedenge, also n elektrisken Stroom, also n Magnetfäild. Uut ju spezielle Relativitätstheorie foulget uk Einsteins beröimde Formule [[Masse-Energie-Ferhältnis|E = mc²]], ju ju Gliekwäidegaid fon [[Masse (Physik)|Masse]] un [[Energie]] uutdrukt. Ju Theorie drukt uk uut, dät Ruumte un Tied Ärskienengen fon jusälge [[Ruumte-Tied]] mäd fjauer [[Dimension]]e sunt: ju Tied spielt ju Rulle fon ju [[fjoode Dimension]]. [[Gliektiedegaid]] is relativ: two Ärskienengen do der foar aan Woarniemer gliektiedich aptreede, konnen foar n uur Woarniemer ap ferskeedene Tieden aptreede. Wan sik ju Gauegaid moor ju Luchtgauegaid naierjen däd, kwäd ju Theorie in t foaren, dät ju Loangte ferkuutet - ju soonaamde [[Loangtekontraktion]] af Lorentzkontraktion - un ju Tied loangsoamer lapt - ju soonaamde [[Tieddilatation]], ätter dän [[Lorentzfaktor]]. Dät is biespilswiese in [[Synchrotron]]s demonstrierd un uk mäd [[Myon]]e uut [[kosmiske Stroalenge]]. Dät eepent in Prinzip ju Muugelkhaid tou [[Tiedraise]], moor bestimd ätter de Toukumst. Kiek hierfoar bie dän [[Twillingsparadoxon]]. Ju Luchtgauegaid is ju hoochst muugelke Gauegaid: Partikele, do der [[gauer as Lucht]] bewäägje wüülen - [[Tachyon]]e, wüülen tou aal Oarden fon Paradoxe fiere. == Algemeene Relativitätstheorie == Ju algemeene Relativitätstheorie wuud foarstoald fon Albert Einstein in ne Riege Foardraage foar ju Prüüsiske Akademie fon Wietenskuppe in [[1915]]. Disse Theorie gungt fon ju These, dät Woarniemere do der sik in Raue in n gliekmäitich Gravitationsfäild fiende, gliekwäidich sunt mäd uur Woarniemere do ne uniforme [[Akzeleration]] unnerfiende. Disse Feralgemeenerenge fon dät Relativitätsprinzip kumt touhoope mäd ne näie Theorie fon ju [[Sweerkraft]]. In disse Theorie wäd Sweerkraft nit moor as n [[Kraft]] betrachtet, as bie do [[Gesätse fon Newton]] dän Fal waas, oawers as ne geometriske Oainskup fon de Ruumte sälwen. Ne [[Masse (Physik)|Masse]] lukt ju [[Ruumte (Physik)|Ruumte]] uum sik tou [[Kruumengstensor fon Riemann|kruum]], wiertruch et lät, as wan ju Masse uur Massen ounlukt. Ätter Newton is ju Sweerkraft gauer as dät Lucht. As toun Biespil ju [[Moune]] apmoal ferswienden diede, wüül me eerste sjo dät do Tieden sik touräächluuken dieden un dan eerste dät ju Mouneskieuwe fon dän Heemel ferswienden diede. Einstein tälde soo Oubeegenge fon Lucht fon ne Stierne truch ju Sunne foaruut. [[Arthur Eddington]] noom dät woar bie ju [[Sunnenferdjunkelenge]] ap dät Oailound [[Principe]] ap dän 29 Moai 1919. Wan uk [[Photon]]e neen [[Rauemasse]] hääbe, sunt do ätter ju Relation E&nbsp;=&nbsp;hν van [[Max Planck]] ne Foarm fon Energie. Weegen [[E=mc²|E&nbsp;=&nbsp;mc²]] sunt Energie un Masse äquivalent un lukt dät Gravitationsfäild fon ju Sunne Lucht an. Hie ferkloorde so uk ju Boan fon dän Planet [[Merkur (Planet)|Merkur]], die der neen [[Ellipse (Mathematik)|Ellipse]] foulget, as do [[Gesätse fon Kepler]] ounreeke, man ne [[Rosette]]. Hie tälde uk foaruut, dät haager stoundende Klokken gauer loope, wät mäd [[Atomklokke]]n wuddelk wiesed is. == Sjuch uk == * [[Masse-Energie-Relation]] [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Relativität]] [[Kategorie:Astronomie]] pph0fj3du92s5atp9pvpepa4t2xe0va 0 9316 110096 110068 2014-09-27T18:26:27Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[File:Rode reus.png|thumb|270px|Grööte fon Roode Hüüne in Fergliek tou ju Sunne]] [[File:Stellar evolutionary tracks-en.svg|thumb|350px| Äntwikkelenge fon Stierne fon ferskeedene Masse in dät [[Hertzsprung-Russelldiagram]]. In de Midde (gräin) die roode Hüüne (RG).]] Ne '''roode Hüüne''' (un die deermäd ferbuunene orange Hüüne) is n [[Stiern]] die der ap Eende fon sien Liuensduur keemen is. Ju [[Spektroalklasse]] fon n rooden Hüüne M af K (orangen Hüüne) un die [[Luchtkraft]] Klasse II af III. Biespiele fon roode Hüünen sunt do [[Koolenstofstiern]]e. Roode Hüünen sunt oafte ferannerelk, as do [[Mira-Ferannerelke]]n. Ju [[effektive Temperatuur]] fon roode Hüünen is fon 3330 bit 4750 K; bie Koolenstofstierne 1900 bit 5400 K. Een [[Haudriege]]-Stiern rakt Energie truch ju [[Käädenfusion]] fon [[Woaterstof]] tou [[Helium]] in dän Kääden truch ju [[Proton-Proton-Zyklus]] af ju [[Koolenstof-Stikstof-Zyklus]]. In dän Ferloop fon ju Tied wäd die Woaterstof in dän Kääden aal moor apbaadend, wiertruch dät Fusionprozess mäd ju Tied minner wäd. Deertruch köilt die Stiern wät ou un nimt die [[Stroalengsdruk]] in dän Kääden ou. Hiertruch lukt die Kääden unner Ienfloud fon sien oain Gewicht wät moor touhoope, wiertruch ju Temperatur sticht. Disse Temperaturstiegenge häd as Foulge, dät ne Woaterstoffusion in n Schil buute dän Kääden tougoang kumt. N Stiern wier buute dän Kääden n Fusionprozess geböärt, produziert moor Energie as foarhäär un swält enorm. Deeruum dät truch ju Swällenge die [[effective Temperatur|Uurflächetemperatur]] ounimt, wäd di Stiern n roode Hüüne. Wan ju [[Sunne]] uur sowät 5 Milliarden Jiere in ju Phase kumt, wäd ju so groot dät do buuterste Loagen bit fier uur ju Boan fon [[Venus (Planet)|Venus]] räkke, un fielicht sogoar bit uur ju Boan fon ju [[Äide (Planet)|Äide]]. Wülst disse Phase hoopet sik aal moor Helium in dän Kääden an, die der deertruch noch moor touhoope lukt, wiertruch ju Tichtegaid fon dän Kääden aal haager wäd. Wan die Kääden n [[Temperatur]] beloanget fon 100 Millionen [[Kelvin (Eenhaid)|Groad Kelvin]] dan fangt dät Helium in dän Kääden oun tou fusionierjen tou [[Koolenstof]] mäd Hälpe fon dät [[Tjo-Alpha-Prozess]]. Die Begin fon disse Fusion wäd [[Helium-Lai]] noemd. Do buuterste Gaswulken drieuwe aal fääre wäch un bildje n [[Planetarisken Dook]]. Die Stiern eendet as n [[wieten Dwäch]], die der ap Eende ouköilt un so n [[swotten Dwärch]] wäd. Dät Prozess duuret oawers soloange, dät et noch neen swotte Dwärge rakt in uus [[Galaxie]]. Sweere Stierne deerjuun wäide tou [[Supernova]] un eendje as [[Neutronenstiern]] (Pulsar) af as [[Swot Gat]]. Stierne mäd n Masse gratter as 8 moal ju Masse fon ju Sunne wäide tou [[Superhüüne]]n. Do naiste orange Hüünen sunt [[Pollux (Stiern)|Pollux]] (33,8 Luchtjiere; '''K'''0IIIb) un [[Arcturus (Stiern)|Arcturus]] (36 Luchtjiere; '''K'''1.5IIIFe-0.5); die naiste roode Hüüne is [[Gacrux]] (88 Luchtjiere; '''M'''3.5III). [[Kategorie:Astronomie]] [[Kategorie:Kosmologie]] [[Kategorie:Physik]] j254tiufqt1i2iysci2bx6g4w7gen3e 0 9321 110095 110091 2014-09-27T18:25:34Z Pyt 12 /* Literatuur */ wikitext text/x-wiki [[File:Arecibo message.svg|150px|thumb|Die [[Arecibo Ättergjucht]] is n digitoalen Ättergjucht soand tou dän [[Messier_13|groote Kugelstiernhoop Herkulus]] (ap 25.100 [[Luchtjier]]e fon de Sunne), un is n bekoand Symbol fon moanskelke Fersäike uum buutenäidsk Kontakt tou kriegen. (Ju Oantwoud kumt uur 50.200 Jiere!)]] '''Buutenäidsk Lieuwend''' is [[Lieuwend]] dät nit fon ju [[Planet]] [[Äide]] is. Dät is nit bekoand, af dät ainewaine buutenäidsk Lieuwend rakt. Dät rakt naan Bewies, dät et existiert, man et wäd ounnuumen, dät n grooten Prozentsats fon do Ljuude deeran leeuwe. Do maaste Wietenskuppere leeuwe, dät, wan buutenäidsk Lieuwend existiert, sien [[Evolution]] an ferskeedene Steeden in dät [[Al]] passierd is. Uur leeuwe, dät dät Lieuwend begon ap ne litje Taal fon Planeten un sik ätter uur Planeten fersprat häd. Me skäl deerbie oawers betoanke, dät dät in ju Waareldruumte twiske do Planeten döödelke Stroalenge as [[Ultraviolet|UV]] rakt. Daach änthaalt ju [[Interstellare Materie|Ruumte]] twiske do Stierne in [[Stoafwulke]]n al touhoopestoalde Molekülen do der as Bausteene foar dät Lieuwend tjoonje konnen. == Ne Bereekenge == Ätter Asimov rakt dät in uus [[Molksträite]]system bie do 300 Milliarden Stierne man sun 650 Millionen bewoonboare Planete. Dät kumt deerhäär, dät nit aal Stierne (as toun Biespil do [[roode Hüüne]]n) ne goude Stroalenge reeke un bie [[Dubbelstiern]]e annerje sik do Uumstande toufuul. Deertou kumt, dät do Stierne in de Midde fon dät System goarneen Planete hääbe. Uk skällen sukke Planete in ju [[bewoonboare Zone]] af Ökosphäre fon dän Stiern lääse, also nit tou koold weese (as [[Mars]]) af nit tou heet (as [[Venus]]). Sogoar uus Äide häd heete un koolde Tieden ([[Iestiedoaler]]) koand. Deertou skäl sun Planet nit tou licht weese, uurs kon hie ju [[Atmosphäre]] nit fäästhoolde, as uus [[Moune]]. Ätter Asimov behärbiergje dan 390 Millionen Planete in de [[Molksträite]] ne technologiske Zivilisation, aal ätter ne bestimde Theorie fon dät [[Evolution|Äntstounden]] fon dät Lieuwend. == Ättergjuchte? == Interessant is dan ju Froage, wieruum wie noch sieläärge niks fon uur bewoonde Planeten heerd hääbe. Deerbie mouten wie betoanke, dät dät sik uum gjucht groote Oustande honnelt; die naiste Stiern, [[Proxima Centauri]] stoant ap 4,3 Luchtjiere fon hier (ne Raketenraise fon 63.000 Jiere bie 20km/sek!), soodät me ap ne Funkbosskup eerste in 8,6 Jiere n Oantwoud kriege kon. Ätter wäkkene kon sik daach uk Lieuwend äntwikkeld hääbe ap do Planete [[Venus]] un [[Mars]] un ap ju [[Jupiter]]moune [[Europa (Moune)|Europa]] un do [[Saturn]]mounen [[Titan (Moune)|Titan]] un [[Enceladus]]. Man fon do hieden wie dan al eer wät heere moast. Buutenäidske Lieuwendsfoarme wäide oafte in ju [[Foulkskultuur]] as Buutenäidske (ET’s) un bietiede uk as Marsljuude beteekend. == Sjuch uk == * [[Kreationismus]] == Literatuur == * Isaac Asimov: ''Außerirdische Zivilisationen'', 1981, ISBN 3-462-01476-5 [[Kategorie:Astronomie]] [[Kategorie:Kosmologie]] [[Kategorie:Physik]] rszubf5j3o2gkbzz8heebh5cqn2qmbx 0 9322 110079 2014-09-25T16:57:39Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „Ju '''astronomiske Eenhaid''' (AE, Ängelsk: AU) is ne [[Physikaliske Eenhaid | Oustandsmäite]], ju der bolde gliek dän Truchsleek-Oustand is twiske ju [[Äide]…“ wikitext text/x-wiki Ju '''astronomiske Eenhaid''' (AE, Ängelsk: AU) is ne [[Physikaliske Eenhaid | Oustandsmäite]], ju der bolde gliek dän Truchsleek-Oustand is twiske ju [[Äide]] un ju [[Sunne]], soowät 149,6 Millionen [[km]]. Siet September 2012 is ju astronomiske Eenhaid definierd as seküür 149&nbsp;597&nbsp;870&nbsp;700 Meter. Disse Mäite wäd in ju [[Astronomie]] ferwoand, uum Oustande in dän Waareldruum antoutjuden, deermäd do fergliekboar wäide mäd dän "Radius" fon dän Uumloopboan fon ju Äide uum de Sunne. Uur Eenhaide foar groote Fierten in dät Aal sunt [[Luchtjier]] un [[Parsec]]. Biespiele: * [[Pluto]] fint sik ap 39,5 AE fon de Sunne. * [[Jupiter]] stoant ap 5.2 AE fon de Sunne. * Ju [[Moune]] stoant ap (ouruunded) 0,0027 AU fon de [[Äide]]. Uumreekenge: * 1 AE = 149 597 870 700 Meter * 1 AE = 8,317 [[Luchtminute]]n * 1 AE = 499 [[Luchtsekunde]]n * 1 Luchtjier = 63 241 AE * 1 Parsec = 206 265 AE * 1 Parsec = 3.262 Luchtjiere [[Kategorie:Astronomie]] [[Kategorie:Loangtemäite]] [[Kategorie:Physik]] benxgdl0y4tvbjhjdam275vz6g0mu1x 0 9323 110113 110090 2014-09-30T14:35:45Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[File:Creation_of_Light.png|miniatur|''Ju Skaffenge fon dät Lucht'' fon [[Gustave Doré]]]] '''Kreationismus''' (fon [[Latien|lat.]] ''creatio'' „[[Skaffenge]]”) is ju Apfoatenge, dät dät [[Universum]], dät [[Lieuwend]] un die [[Moanske]] truch n uunmiddelboaren Iengriep fon n Schaffergod in natüürelke Foargonge äntsteen sunt. Hie begruundet dit mäd ju woudelke Interpretation fon do [[Hälge Skrift|Hälge Skrifte]] fon do [[Abrahamitiske Religione|abrahamitiske Religione]] (besunners dät [[1. Bouk Mose]]). Die Kreationismus äntstuud in dät 19. Jierhunnert as Wierstand juun dät Postuloat fon n hooch [[Äidtiedoaler|Äidoaler]] un ju darwinske [[Evolutionstheorie]]. Däälich gjuchtet sik die Wierstand juun ju moderne [[Natuurwietenskup]] un dän [[Atheismus]]. Sien grootste Betjuudenge häd die Kreationismus in do [[Kristelken Fundamentalismus|kristelk-fundamentalistiske]] un [[Evangelikoalismus|evangelikoale]] Gjuchtengen in do [[USA]]. Deer häd er unner Wäälere fon do konservative [[Republikaniske Paatäi|Republikoaner]] fuul Anhängere, do sonaamde [[religiöse Gjuchte]]. Jo spreeke sik deerfoar uut, dän Kreationismus toun Inhoold fon dät Biologieunnergjucht an Skoulen tou moakjen. Deer ju US-amerikoaniske Ferfoatenge oawers n Ferboad fon religiöse Inhoolde in dät Skoulunnergjucht änthaalt un uk naan gesunnerden Religionsunnergjucht foarsjucht, behauptje jo, die Kreationismus läit sik as wietenskuppelke Theorie fertreede un kon in Foulge sunner Konflikt mäd de Ferfoatenge unnergjucht wäide. Gjuchte hääbe oawers in lääste Instans altied juun disse Ansicht uurdeeld. In sien ferscheedene Foarmen wikselt die Kreationismus twiske Religionsleere un [[Pseudowietenskup]].<ref>Jochem Kotthaus: ''Propheten des Aberglaubens.Der deutsche Kreationismus zwischen Mystizismus und Pseudowissenschaft''. Lit Verlag, Münster 2003.</ref> In dän [[Islam]] ferträt däälich u.&nbsp;u. [[Harun Yahya]] dän Kreationismus,<ref>http://www.stern.de/wissen/natur/islamischer-kreationismus-mit-allah-gegen-darwin-585813.html</ref> in dät [[Juudendum]] sunt et foar allen Anhängere fon [[orthodox Juudentum|orthodoxe Gjuchtengen]]. [[Kategorie:Religiösen Fundamentoalismus]] nukgruv4hqbbcx26j4fid23hjmezwo5 0 9324 110094 110093 2014-09-27T18:10:53Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[File:Radiotelescope Effelsberg 01.JPG|miniatur|100-m-[[Radioteleskop Effelsberg]] in de [[Eifel]]]] [[File:Westerbork Synthese Radio Telescoop.JPG|thumb|Teleskop-Array in Westerbork/ [[Drente]] (75 Km fon Seelterlound)]] [[File:Close-Up Look at a Jet Near a Black Hole.jpg|miniatur|Fergliek fon ju Aplöösenge fon ne optiske Apnoame fon dän [[Hubble-Weltraumteleskop]] (gjuchts buppe) mäd ju synthetiske Bielde fon twäin Interferometere mäd unnerscheedelke Loangte fon de Basislienje]] N '''Radioteleskop''' is ne Radio-[[Antenne]] un Ämpfang-Installation foar Woarniemen fon [[Kuutwoogen]] [[Radio]]-Signale fon [[Astronomie|astronomiske]] Objekte. Do maaste moderne Radioteleskope bestounde uut een af moorere [[Parabolantenne]]n. Maastens honnelt et sik dan däälich uum moorere Antennen, n ‘Array’, wierfon do Signoale kombinierd wäide uum ju [[Bielde-Aplöösenge]] tou fergratterjen. Juust as bie optiske [[Teleskop]]e is ju Aplöösenge proportionoal mäd ju ferwoande Woogenloangte. Foar ju fuul grattere Woogenloangten fon Radiosignoale (uum Zentimetere) is also n fuul gratter Teleskop nöödich as foar Woarniemenge mäd [[Lucht]]. == Geskichte == Do eerste Fersäike tou [[Radioastronomie]] stamme uut [[1894]], als Sir [[Oliver Lodge]] Zentimeter-Stroalenge fon ju [[Sunne]] fersäkt aptoufangen. Do foulgjende 40 Jiere passierde oawers man min, deeruum dät do Ämpfangtechniken noch uungenöigend äntwikkeld wieren. In dät Jier [[1931]] moakede [[Karl Jansky]], die der an do [[Bell Telephone Laboratories]] oarbaidede, eenige Experimente mäd [[Interferenz]] fon [[Funkwoogen]]. Hie äntdäkde tjo Oarden fon Geruuskwällen: lokoale Laie, fiere Laie un n anduurjend Siskjen fon uunbekoand Häärkuumen, fon do hie wiesde, truch ju Wälle deerfon an dän Heemel tou lokalisierjen, dät dät uut dät Zentrum fon de [[Molkwai]] koom. [[Kategorie:Astronomie]] [[Kategorie:Physik]] lc6p705tgg4avlzdwl6az4f93xl6z0c 0 9325 116747 110100 2018-03-29T11:52:28Z Kolja21 3922 wikitext text/x-wiki '''Elektromagnetiske Stroalenge''' is ju Bewäägenge truch ju Ruumte fon [[Elektrizität|elektriske]] un [[Magnetismus|magnetiske]] Oszillatione ([[Swingenge]]n). [[Lucht]] is ne Foarm fon elektromagnetiske [[Stroalenge]]. Aal Soarten elektromagnetiske Stroalenge hääbe in [[Vakuum]] ne Gauegaid gliek an ju [[Luchtgauegaid]]. == Sjuch uk == * [[Radioteleskop]] [[Kategorie:Physik]] [[Kategorie:Stroalenge]] 2jthr4ax2f96zrt3fbjzgumt5hmlunj 14 9330 110114 2014-09-30T14:36:07Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Religion]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Religion]] only9ud1udn8f5btoux89il0pc6tjf9 14 9331 110117 110116 2014-09-30T14:46:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Laangtemäite]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT :[[Kategorie:Laangtemäite]] ifv6dmrweve1s1bn7cew3bco2ebgmpp 14 9332 110118 2014-09-30T14:46:37Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Meettechnik]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Meettechnik]] aesf7izmurlyroigcvy4m74zqn42hn9 10 9333 119491 110124 2020-10-19T04:31:37Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hubble 01.jpg|100px|right]] Dät [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop|Waareldruumte-Teleskoop Hubble]] (ängelsk: ''Hubble Space Telescope'', oukuut ''HST'') bestoant uut ne Taal fon Prezisionsinstrumente foar astronomiske Beooboachtengen. Dät is naamd ätter dän amerikoanske Astronom Edwin Hubble un troalt siet ju Lansierenge truch ju NASA ap n 24. April 1990 as een Kunstmoune uum ju Äide. Die Hubble wäd benutsed foar optiske Woarniemengen. Dät Teleskoop änthoalt uk ne Infraroodkamera. Foar Weerniemengen in dät Röntgenwoogelaangtegebiet wäd dät Chandra X-Ray Observatory bruukt. [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 6uqg6h5lqtbkq3gdizivfgjqugubrs0 0 9336 122690 120467 2023-08-13T13:39:49Z T. Mikulski 13191 Bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Budka Suflera 02.jpg|thumb|Budka Suflera]] '''Budka Suflera''' is n rockkoppel uut [[Polen]]. Meegliedere fon dän Koppel wieren: *Krzysztof Cugowski *Romuald Lipko *Tomasz Zeliszewski *Łukasz Pilch *Mirosław Stępień ==Ju Discografie== * 1975: ''Cień wielkiej góry'' * 1976: ''Przechodniem byłem między wami'' * 1979: ''Na brzegu światła'' * 1980: ''Ona przyszła prosto z chmur'' * 1982: ''Za ostatni grosz'' * 1984: ''Czas czekania, czas olśnienia'' * 1986: ''Giganci tańczą'' * 1988: ''Ratujmy co się da!!'' * 1993: ''Cisza'' * 1995: ''Noc'' * 1997: ''Nic nie boli, tak jak życie'' * 2000: ''Bal wszystkich świętych'' * 2002: ''Mokre oczy'' * 2004: ''Jest'' * 2009: ''Zawsze czegoś brak'' *2020: ''10 lat samotności'' [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Polen]] f3tut75738qmh8la7tkuesa8xocqovt 14 9339 110154 110152 2014-10-24T11:07:59Z Cycn 1259 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Foarloage:Babel]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Kategorie:Foarloage:Babel]] nnrowgn73xl3nvtu3af9to3zx9nyvw0 14 9340 110158 110153 2014-10-24T11:09:35Z Cycn 1259 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Foarloage:Babel-Sproake]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Kategorie:Foarloage:Babel-Sproake]] r1zry8s82e3dymb6yzgzvwtplc8x8k6 14 9341 110157 2014-10-24T11:09:26Z Cycn 1259 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen|Babel-Sproake]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen|Babel-Sproake]] 7i597mi31h6akwuh14tc4rhu83siokg 0 9347 110208 2014-11-24T20:43:53Z 80.61.191.210 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Jouswier.jpg|thumb|250px|Jouswier]] '''Jouswier''', ''([[Niederloundsk]]: Jouswier)'' is n Täärp in ju Meente [[Dongeradiel]] in ju Provinz Fryslân…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Jouswier.jpg|thumb|250px|Jouswier]] '''Jouswier''', ''([[Niederloundsk]]: Jouswier)'' is n Täärp in ju Meente [[Dongeradiel]] in ju Provinz [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]]. Dät Täärp häd uungefeer 54 Ienwoonere (2008). {{commonscat|Jouswier, Dongeradeel}} [[Kategorie:Fryslân]] qy50a37i04bixgrpbzg9lzot3owshrw 0 9348 117507 110461 2018-10-06T22:10:01Z Drewes 4486 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Metslawier,2000.jpg|thumb|250px|Mitselwier (2000)]] '''Mitselwier''', ''([[Niederloundsk]]: Metslawier)'' is n Täärp in ju Meente [[Dongeradiel]] in ju Provinz [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]]. Dät Täärp häd uungefeer 908 Ienwoonere (2017). == Groote Suune fon Mitselwier == * [[Balthasar Bekker]] (1634 – [[Amsterdam]], 1698) {{commonscat|Metslawier, Dongeradeel}} [[Kategorie:Fryslân]] s9m26f7tcmiq14cbl8pmex2ey3hvxpt 10 9349 119415 110213 2020-10-19T04:21:21Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wappen (oldeborg)52.jpg|right|120px]] Do '''tom Brok''' (uk: ''tom Broke, tom Brook, tom Broek, ten Brok, ten Broke'') wieren n aastfräisk Haudlengsgeslächt uut dät Norderlound. Die eerste, die in do Geskichtsbouke naamd is, waas '''Keno Kenesna''', die där 1309 aan fon do tjo ''consules et advocati terrae Nordensis'' waas. Ocko II. tom Brok (* 1407; † 26. April 1435) waas die Suun fon Keno II. Hie äärwede so groote Heerskupsgebiede, dät hie sik Haudleng fon Aastfräisloound naame kuud. Ap n 27. Septämber 1426 wuud hie fon [[Focko Ukena]] bie ju [[Slacht fon Tjootern]] släin. Ju Familie stoorf 1435 uut. [[Tom Brok|Läs fääre ...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> c7cx36sp0q4ihzqftbxd6jh5cqhqlhz 10 9350 119492 110214 2020-10-19T04:31:40Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LeerStreet.jpg|140px|right]] '''Lier''' is ne Stääd in [[Läichsaksen]], in dän [[Loundkring Lier]]. Ju Stääd häd uungefeer 34.000 Ienwoonere, un is deermäd ätter [[Oamde]] un [[Auerk]] ju träädgrootste Stääd fon [[Aastfräislound]]. Ju Stääd is uursproangelk äntsteen an ju [[Leda]], man is uutsprat ätter ju [[Oamse]]. So kuuden uk do Seeskiepe in ju Stääd oun foare. Truch aal do Ferkiersferbiendengen, do bie Lier touhoope kuume, beskrieuwt ju Stääd sik as „Door fon Aastfräislound“. In dät leete 14. un fröie 15. Jierhunnert waas Lier truch dän Haudling [[Focko Ukena]] dät politiske Säntrum fon Aastfräislound. Lier kreech ju Stäädstoatus eerst in dät Jier 1823. Deerfoar waas Lier n Täärp mäd Määrkedgjucht, man funktionierde daach aal fuul laanger as ne Stääd.... '''[[Lier (Stääd)|Läs fääre]]''' <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> maquvzg92uvz7nc1czxiam1vzg7019r 10 9351 119379 110215 2020-10-19T04:20:15Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Alba-European-Wolf.jpg|150px|right]] Die '''Wulf''' ''(Canis lupus)'' is een Oard fon do Roowdierte. Dät rakt fuul Unneroarde, do sik bienaist aal gjucht liekje, man besunners do domestisierde Unneroarde ([[Huund]], Dingo un aal sowät) hääbe n apfaalend uur [[Phänotyp]]. Wulwe sunt truch moanskelke Ferfoulgenge in groote Deele fon hiere histooriske Lieuwendsruumte (Europa, Noudamerikoa, Asien un Noud-Afrikoa) uutstuurwen, man däälich stounde jo in ful Lounde unner Natuurskuul, sodät jo sik wier moor un moor uutspreede. Wulwe lieuwje in Foamieljen-Ferbeende, dät hat, dät sik een Poor bieldet, dät maasttieds touhoopeblift, bit deer aan fon dood is. [[Wulf|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 39qgwfdb3r6o7q56wx6qyndvnv8vwh6 10 9352 119372 110216 2020-10-19T04:20:05Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Frisian languages in Europe.png|120px|right]] Dät '''Seelterske''' of '''Seelterfräiske''' is ne [[Fräiske Sproake|fräiske]] [[Sproake]], ju fon sowät 1500 bit 2500 Moanskene boald wäd in [[Seelterlound]]. Dät Sproakgebiet uumfoatet trjo Täärpe: [[Strukelje]], [[Roomelse]] un [[Skäddel]]. In ju junge Kolonie [[Seedelsbierich]] wäd nit fuul Seeltersk boald. Dät Seelterfräiske is dät lääste Uurblieuwsel fon ju aasterlauwersk fräiske Uurtoal fon dät [[Seelterlound]], do Groninger [[Uumelounde]], [[Aastfräislound]], dät [[Jeverlound]] un [[Butjadingen|Butjoarlound]]. Al in dän Begin fon dät 20. Jierhunnert kwieden ferskeedene Ljuude, dät ju seelterfräiske Sproake uutstierwe wüül. Ju absolute Baalertaal is bit tou dät Eende fon dät 20. Jierhunnert relativ konstant bleeuwen, man do Baalere fon dät Seelterfräiske sunt däälich ne Minnerhaid in ju Meente Seelterlound. [[Seeltersk|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> n23yxlqwvnqekw3u3iuh1l8vc6a28gr 0 9355 110231 2014-11-28T19:55:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Richard von Weizsäcker]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Richard von Weizsäcker]] l84whoxv9uivtpiif8dw6ldgsgax1kf 14 9356 110240 2014-11-29T16:46:21Z Tlustulimu 35 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Bielde fon ju Wiek]] ec5hvh6ks5slvda0jmejx4xhooa42s6 10 9357 110241 2014-11-29T16:52:16Z Tlustulimu 35 Foarloage wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2015}} </noinclude> hmpnsatah610k3qg0smq94u1qqlai3u 0 9361 122766 110771 2023-08-18T16:29:11Z T. Mikulski 13191 Poitras uut 2014 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Laura Poitras 2014.jpg|mini|hochkant|Poitras uut 2014]] '''Laura Poitras''' (* [[16. Januoar]] [[1962]] in [[Boston]]) is een [[Regisseur]]inne uut do [[Fereende Stoaten]]. == Wierke == * 2006: ''My Country, My Country'' * 2010: ''The Oath'' * 2014: ''Citizenfour''<ref>Andreas Busche: [http://www.taz.de/1/archiv/?dig=/2014/10/27/a0123 „Es hätte auch eine Falle sein können“], Interview, ''[[Die Tageszeitung|die tageszeitung]]'', 27. Oktober 2014.</ref> == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.imdb.com/name/nm0688636/ IMDB] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} {{Normdaten|TYP=p|GND=1061788806|LCNAF=no2004064205|VIAF=41553150}} {{SORTIERUNG:Poitras, Laura}} [[Kategorie:Film]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] 60653ngkp97xo2bvu3finnz2o1cbrlt 0 9363 110281 110275 2014-12-08T19:15:09Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nässjö station, sedd från Esplanaden, den 20 maj 2007.jpg|mini|200px|Nässjö]] '''Nässjö''' lait in [[Sweeden]], in ju Provins [[Jönköpings län]]. Deer woonje sowät 14.439 Moanskene (2010).<ref>[http://www.scb.se/statistik/MI/MI0810/2010A01/MI0810_2010A01_SM_MI38SM1101.pdf Tätorter 2010]</ref> ==Ferbiendenge ätter buuten== {{Commonscat|Nässjö}} [[Kategorie:Sweeden]] bxnxemzlyoy68xabajvd628qn9fu9aa 0 9364 110282 110276 2014-12-08T19:16:00Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LA2-vx06-vetlanda-stadshotellet.jpg|mini|200px|Vetlanda]] '''Vetlanda''' lait in [[Sweeden]], in ju Provins [[Jönköpings län]]. Deer woonje sowät 13 050 Moanskene (2010).<ref>[http://www.scb.se/statistik/MI/MI0810/2010A01/MI0810_2010A01_SM_MI38SM1101.pdf Tätorter 2010]</ref> ==Ferbiendenge ätter buuten== {{Commonscat|Vetlanda}} [[Kategorie:Sweeden]] k1qm2telvn1r6m5ld4d45zrfrggkq75 0 9365 110283 110277 2014-12-08T19:16:33Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Habo_Sweden_01.jpg|mini|200px|Habo]] '''Habo''' lait in [[Sweeden]], in ju Provins [[Jönköpings län]]. Deer woonje sowät 6 883 Moanskene (2010).<ref>[http://www.scb.se/statistik/MI/MI0810/2010A01/MI0810_2010A01_SM_MI38SM1101.pdf Tätorter 2010]</ref> ==Ferbiendenge ätter buuten== {{Commonscat|Habo}} [[Kategorie:Sweeden]] mnysnwfhmtbok1b992juanmqwwmhv90 0 9366 110284 110278 2014-12-08T19:17:47Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Mullsjö,_den_20_maj_2007,_bild_1.JPG|mini|200px|Mullsjö]] '''Mullsjö''' lait in [[Sweeden]], in ju Provins [[Jönköpings län]]. Deer woonden in dät Jier [[2010]] 5 452 Moanskene.<ref>[http://www.scb.se/statistik/MI/MI0810/2010A01/MI0810_2010A01_SM_MI38SM1101.pdf Tätorter 2010]</ref> ==Ferbiendenge ätter buuten== {{Commonscat|Mullsjö}} [[Kategorie:Sweeden]] ppjuqs3dx27gz8rsgwu71sn92pzsuuc 0 9367 110286 110279 2014-12-08T19:20:38Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:ÄngelholmSkåneSweden.jpg|mini|200px|Ängelholm]] '''Ängelholm''' lait in [[Sweeden]], in ju Provins [[Skåne län]]. Deer woonje 23 240 Moanskene (2010).<ref>[http://www.scb.se/statistik/MI/MI0810/2010A01/MI0810_2010A01_SM_MI38SM1101.pdf Tätorter 2010]</ref> ==Ferbiendenge ätter buuten== {{Commonscat|Ängelholm}} [[Kategorie:Sweeden]] sjsym4t51d4eyqk9ytw9u6g69t40f2w 0 9368 110285 110280 2014-12-08T19:18:44Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bankeryds_kyrka_Sweden_01.JPG|mini|200px|[[Bankeryd Särke]]]] '''Bankeryd''' lait in [[Sweeden]], in ju Provins [[Jönköpings län]]. Deer woonden in dät Jier [[2010]] 6 883 Moanskene (2010).<ref>[http://www.scb.se/statistik/MI/MI0810/2010A01/MI0810_2010A01_SM_MI38SM1101.pdf Tätorter 2010]</ref> ==Ferbiendenge ätter buuten== {{Commonscat|Bankeryd}} [[Kategorie:Sweeden]] 61ei126iel5d7qiabmhl3i4vrppxizi 14 9371 110312 110308 2014-12-20T19:08:16Z GeskichteJTP 6351 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Persoon]] [[Kategorie:Literatuur]] [[Kategorie:Politik]] b0ei56kx8uqcudof9my2l6ma0yv822i 14 9372 110324 2014-12-22T13:10:54Z Zylbath 2069 Leere Seite erstellt wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 0 9373 110325 2014-12-22T13:11:33Z Zylbath 2069 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Wulfila''' (Uutsproake: [ˈvʊlfila], ap [[Gotisk]] foar ''litje Wulf'', ap [[Latien]] ''Ulfilas'') wuud uum dät Jier 311 gebooren un is 383 stuurwen. Hie waa…“ wikitext text/x-wiki '''Wulfila''' (Uutsproake: [ˈvʊlfila], ap [[Gotisk]] foar ''litje Wulf'', ap [[Latien]] ''Ulfilas'') wuud uum dät Jier 311 gebooren un is 383 stuurwen. Hie waas woarschienelk die eerste Biskop fon do [[Terwingen]], ook ''Visigoten'' naamd. Hie häd ju [[Biebel]] ap [[Gotisk]] uursätt un deermäd dät wichtigste Wierk scheepen foar ju Rekonstrukse fon ju gotiske Sproake. Deerum wäd sien Biebel ook oafte ''Wulfila-Biebel'' naamd. [[Kategorie:Gotisk]] qtgsihdw9skhdvwdkzytja757snbwdf 0 9374 110333 2014-12-27T04:03:46Z Ekwall1990 3909 Ekwall1990 verschob die Seite [[Emil Erich Kästner]] nach [[Erich Kästner]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Erich Kästner]] cjoapmscekaufqvntu5mwz49czqa7um 0 9375 122712 118652 2023-08-15T14:50:33Z T. Mikulski 13191 Stanišic uut 2019 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Saša Stanišić-9250.jpg|mini|Stanišic uut 2019]] '''Saša Stanišić''' (bädden 1978 in Višegrad, [[Bosnien un Herzegowina]]) is n düütsken Skrieuwer. == Wierke == * ''Wie der Soldat das Grammofon repariert''. Luchterhand, München 2006, ISBN 3-630-87242-5. * ''Vor dem Fest''. Luchterhand, München 2014, ISBN 978-3-630-87243-8. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|pnd132082179|Name=Saša Stanišić}} * {{Perlentaucher|sasa-stanisic|Name=Sasa Stanisic}} {{DEFAULTSORT:Stanisic, Sasa}} [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] bt4nqgyxdmjvd58pxmbpydi7w4ly38x 14 9376 110345 2014-12-27T04:48:41Z Ekwall1990 3909 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Polen| ]] [[Kategorie:Persoon]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Polen| ]] [[Kategorie:Persoon]] j62ntudx2z2fjant81trj716oq9kvqr 0 9377 111118 110354 2015-08-31T14:00:34Z Wolverène 5883 Ghiutun verschob die Seite [[Wounded Knee]] nach [[Massaker bie Wounded Knee]]: Wounded Knee is a small river, the massacre was nearby. wikitext text/x-wiki [[Bielde:Woundedknee1891.jpg|thumb|right|250px|Massengrääf fon do Indioane ätter dät Massaker. Do Indioanelieken sunt stieuw fäärsen.]] Dät '''Massaker bie Wounded Knee''' geböärde an n [[29. Dezember]] [[1890]] bie ju Steede [[Wounded Knee]] twiske ne Gruppe fon do [[Lakota]] (Plains Sioux) Indioaner, do uut hiere Reservation fluchted wieren un un ju soogende beriedene Division fon de [[US-Armee]]. Dood bleeuwen toumindest 150 Indioaner un 25 US-Suldoaten un moonige moor wuuden wuunded. Ju Foargeschichte waas, dät Deele fon do Indioane in do Reservatione unner dän Ienfloud fon dän soonaamde [[Ghost Dance]] (Dons fon do Gäiste) roakeden. Jo toachten, dät dät n Wai reeke schuul, wier fräi tou kuumen fon ju Heerskup fon do Bleekgesichtere. Deeruum moakeden se monken uur Seeken n besunneren (Gäister-) Dons. Deerfon koom dät dan uk, dät do Indioaner uut do Reservatione fluchteden. Ju soogende Division foont do Indioaner un wüül do wier touräächbrange ätter ju Reservation. As do Suldoaten ounfängen, fon do Indioane do Woapene wächtouniemen, koomen bee Gruppen an t fjuchten. Do Suldoaten fängen dan oun, mäd hiere Ruure un Kanonen tou schjooten. Dät Massaker bie Wounded Knee wäd betrachted as dän Ouslus fon do Kriege twiske de [[USA]] un do [[Indioaner]], afwäil dät uk leeter noch litje Gefächte roate. == Literatuur == * Coleman, William S.E. ''Voices of Wounded Knee'', University of Nebraska Press (2000). ISBN 0-8032-1506-1. * Smith, Rex Alan. ''Moon of Popping Trees'', University of Nebraska Press (1981). ISBN 0-8032-9120-5. * Utley, Robert. ''The Indian Frontier 1846-1890'', University of New Mexico Press (2003). ISBN 0-8263-2998-5. * Yenne, Bill. ''Indian Wars: The Campaign for the American West'', Westholme (2005). ISBN 1-59416-016-3. * Brown, Dee. ''Bury my Heart at Wounded Knee: An Indian History of the American West'', Owl Books (1970). ISBN 0-8050-6669-1. [[Kategorie:USA]] [[Kategorie:Indioane]] qhwg0t3ulg12hkjosiofu6gja12t943 10 9378 119495 110355 2020-10-19T04:32:26Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ubbo-Emmius.jpg|100px|right]] '''Ubbo Emmius''' (* 5. Dezember 1547 in [[Greetsiel]] in [[Aastfräislound]]; † 9. Dezember 1625 in [[Gräinen]]) waas aan [[Fräisen|fräisken]] evangeelsk-reformierden Theologe, Historiker, Pädagoge un Gruundengsrektor fon ju [[Universität Groningen]] (Niederlounde). N groot Deel fon sien wietenskuppelk Wierk beluukt sik ap dän religiösen un politisken Stried in sien Tied. '''[[Ubbo Emmius|Läs fääre]]''' <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> eoedluzmxkr6j4bqokc9gbh2sokor47 0 9379 110373 110360 2014-12-29T11:33:24Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Greetsiel | ôfbylding = 2013-05-03_Fotoflug_Leer_Papenburg_DSCF7280.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1450 <small>(2012)</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = Loundkring | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Loundkring Aurk|Auerk]] | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 26736 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = [http://www.greetsiel.de/ www.greetsiel.de] }} '''Greetsiel''' is n Täärp in ju Meente Krummhörn in dän [[Loundkring Aurk]] in [[Läichsaksen]]. Dät Täärp lait an ju [[Leybucht]] in dät Wäästen fon [[Aastfräislound]] un häd 1450 Ienwoonere (2012). Do Stääde [[Norden]] in dät Noude un [[Oamde]] in dät Suude lääse 15 bit 20 Kilometer fon Greetsiel ou. Däälich is Greetsiel bekoand as Fiskers- un Touristentäärp. In do 1990er Jiere waas dän ''Leybuchthörn'' kloor. Dät Bauwierk is ne kunstelke Loundtunge in ju [[Wäädsee]]. Ne Slüüse skat dän Hoawen fon Greetsiel fon ju Wäädsee. Skippen konnen deertruch bie Äbbe un Floud in dän Hoawen kuume. == Bädden in Greetsiel == * [[Ubbo Emmius]] == Ferbiendengen ätter Buuten== {{CommonsLittik}} [[Kategorie:Loundkring Aurk]] 5hq52l695jnowq86ml2od1qzoozp8yo 14 9380 110368 110367 2014-12-29T11:03:03Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Läichsaksen]] sxfsxxzy2thmrafmf30ifhu3wv8zc33 0 9392 119932 110434 2021-07-25T21:47:05Z Niegodzisie 10360 /* Alben */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Prodigy-rock-am-ring-2009.jpg|thumb|The Prodigy, [[Rock am Ring]] in 2009]] '''The Prodigy''' is n punkkoppel uut [[Änglound]]. == Diskografie == === Alben === * ''[[The Prodigy Experience]]'' (1992) * ''[[Music for the Jilted Generation]]'' (1994) * ''[[The Fat of the Land]]'' (1997) * ''[[Always Outnumbered, Never Outgunned]]'' (2004) * ''[[Invaders Must Die]]'' (2009) * ''[[The Day Is My Enemy]]'' (2015) *''[[No Tourists]]'' (2018) === Live === * ''[[World's On Fire]]'' (2011) === Compilation === * ''[[The Dirtchamber Sessions Volume One]]'' (1999) * ''[[Their Law: The Singles 1990-2005]]'' (2005) === EP === * ''[[What Evil Lurks]]'' (1991) * ''[[Voodoo People]]'' (1995) * ''[[Lost Beats]]'' (2009) {{Stump}} [[Kategorie:Musik]] sakcwoz8il4df9l9rrshp8xk0rtgev3 0 9393 110407 2015-01-26T18:02:39Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „Bielde:DaylightSaving-World-Subdivisions.png|thumb|Do ljoachtblaue Lounde bruuke däälich ju Suumertied, do orangene Lounde bruuke ju nit moor, un do roode Lou…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:DaylightSaving-World-Subdivisions.png|thumb|Do ljoachtblaue Lounde bruuke däälich ju Suumertied, do orangene Lounde bruuke ju nit moor, un do roode Lounde hääbe ju Suumertied silläärge nit bruukt.]] Ju '''Suumertied''' is in do Suumermounden ne [[Tied]] in bepeelde Lounde of Regione ap ju [[Waareld]], do Deel weese konnen fon ferskeedene Tiedzonen, wierbie ju Klokke ne Uure foaruut gungt. In dät Foarjier wäd ju Klokke dan ne Uure foaruut sät un in dän Häärst ne Uure wieruume. == Geskichte == Ju Suumertied foar dän eersten Moal infierd in ap n 30. April 1916 in dät Düütske Riek un in [[Aastriek-Ungarn]], in dätsälge Jier foulgede Dät [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound|Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Irlound]]. In dät Jier [[1975]] besluuten do maaste Lounde fon ju doomoalige Europäiske Meenskup foar ju Ienfierenge fon ju Suumertied. Dät Besluut wuude 1977 uumesät. == Motivation == Ju Dailjoachtphase lait truch ju Suumertied ne Uure leeter. Foar fuul Moanskene fäilt dät as ne Ferlaangerenge fon ju Daitljoachttied. So is ju Sunneapgung an et Begin fon n Suumer uum 04:30 Uure Suumertied insteede fon 03:30 Uure Normoaltied. Deertruch ferskuuwet ju Tied fon ju Sunneunnergong fon ungefeer 21:00 Uure Normoaltied ätter 22:00 Uure Suumertied. Uumdät do maaste Moanskene uum 3 of 4 Uure mäidens noch släipe, un uum 22 Uure äiwends noch nit, un do Moanskene sik moor an ju Kloktied anpaasje insteede fon ju Daitied, ferskuuwet sik ju deerbie heerende Woakphase fon do maaste Moanskene ätter ju Dailjoachtphase. So konnen do Moanskene äiwends loanger Seeke dwo mäd Dailjoacht un woormere Äiwende, wier foarallen dät Jungfoulk bliede mäd is. == Kritik == Een fon do wichtichste Argumänte bie ju Ienfierenge fon ju Suumertied waas dät bespoarjen fon Energie. Äiwends loanger Dailjoacht betjuudet dät me äiwends neen elektrisk Ljoacht moor bruukt un äiwends is et loanger woorm, so dät me dät Huus uk nit woormje mout. Man dät kon uk weese dät me deertruch juust moor Energie bruukt, toun Biespiel foar Klimoaanloagen, do uk loanger bruukt wäide uum tou keelen. Uk do Buure hääbe Kritik, da do Bäiste sik nit so gau anpaasje an ju Tiedsferskuuwenge. Do Plonte paasje sik uk nit an, also Tiedskoaltere foar toun Biespiel do Woateranloagen in Glääshuuse, wäide oafte nit uumesät foar ju Suumertied. Uk do Moanskene hääbe Probleme mäd ju Tiedsuumstaalenge. Foarallen Moanskene mäd Släipstöörengen hääbe grattere Probleme mäd ju Uumstaalenge. [[Kategorie:Tied]] bo3j651mvr9jpakgf6mhx73qu60t21b 0 9398 110463 110459 2015-02-13T20:32:13Z 80.61.191.210 fan ----> fon wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nijewier Herfoarme Tsjerke.JPG|thumb|250px|Säärke fon Nijewier (2000)]] '''Nijewier''', ''([[Niederloundsk]]: Niawier)'' is n Täärp in ju Meente [[Dongeradiel]] in ju Provinz [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]]. Dät Täärp häd uungefeer 403 Ienwoonere (2007). {{commonscat|Niawier}} [[Kategorie:Fryslân]] pw9fex5igygc3jb2n7b50etch326on0 0 9399 121888 110462 2023-01-19T18:06:34Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[Bielde:080801_Church_Anjum_NL.jpg|thumb|250px|Säärke fon Eanjum]] '''Eanjum''', ''([[Niederloundsk]]: Anjum)'' is n Täärp in ju Meente [[Dongeradiel]] in ju Provinz [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]]. Dät Täärp häd uungefeer 1.065 Ienwoonere (2014). == Bielden == <gallery> Dongeradiel Eanjum Moune.jpg|Wiendmäälne ''De Eendracht'' (2007) 080801_War_Memorial_Anjum_NL.jpg|Kriegerdenkmal (2008) </gallery> == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20210922145614/https://anjumweb.nl/ www.anjumweb.nl] {{commonscat}} [[Kategorie:Fryslân]] ifr85t05e08zons88q4150muw1sypv0 0 9400 110464 2015-02-13T20:44:53Z 80.61.191.210 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Aalsum - kerk op wierde.jpg|thumb|300px|Ealsum]] '''Ealsum''', ''([[Niederloundsk]]: Aalsum)'' is n Täärp in ju Meente [[Dongeradiel]] in ju Provinz […“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aalsum - kerk op wierde.jpg|thumb|300px|Ealsum]] '''Ealsum''', ''([[Niederloundsk]]: Aalsum)'' is n Täärp in ju Meente [[Dongeradiel]] in ju Provinz [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]]. Dät Täärp häd uungefeer 145 Ienwoonere (2014). {{commonscat|Aalsum (Friesland)}} [[Kategorie:Fryslân]] g7qodquzrqep0r5ccgqu2lfrpjeh3z6 10 9413 119494 110504 2020-10-19T04:32:23Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Langeanna.jpg|140px|right]] '''Hälgelound''' is dät eensichste fräiske Fälsenailound. Ap Hälgelound wäd [[Fräisk]] boald, dät [[Hälgeloundsk]]e. Ju Ailoundgruppe Hälgelound un Düne heere siet 1890 tou dät düütske Stoatsgebiet un sunt touhoope ju amtsfräie Meente Hälgelound in n [[Kring Pinneberg]] ([[Släswiek-Holstein]]). Ju Ailoundgruppe lait fjautich Kilometer foar ju Kuuste un is Deel fon dät düütske Wirtskupgebiet, man nit fon dät Tolgebiet fon ju [[Europäiske Union]] un uk nit fon dät düütske Ougoawengebiet. Ap Hälgelound woonje 1.267 Moanskene (2008). '''[[Hälgelound|Läs fääre]]''' <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 71jdh1oh7gf1txq7zxxty7mrgaz0ft0 0 9414 121126 120171 2022-07-25T20:06:35Z Murma174 1663 /* Łobez - seenivo */ wikitext text/x-wiki {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="1" style="float:right; empty-cells:show; margin-right:0em; margin-left:1em; margin-bottom:0.5em; background:#e3e3e3; font-size:90%" ! colspan="2" bgcolor="cef2e0" | <font size="+1"> Łobez |-bgcolor="#FFFFFF" | colspan="2" align="center" bgcolor="#FFFFFF" |[[Bielde:Lobez main street.jpg|280px]] |- ! colspan="2" bgcolor="cef2e0" | Lokation in Polen en Europa |-bgcolor="#FFFFFF" ! align="center" | [[Bielde:Łobez-Polska.png|center|80px]] || [[Bielde:Europe location POL.png|center|120px]] |-bgcolor="#FFFFFF" ! align="center" | <small> <br /></small> ||<small> Tiedsone :<br /> [[UTC]] +1/Suumer UTC +2</small> |- |- bgcolor="cef2e0" ! Flagge !! Woapen |-bgcolor="#FFFFFF" ! align="center" | [[Bielde:POL Łobez flag.svg|center|90px|Flag of Łobez]] || [[Bielde:POL Łobez COA.svg|center|60px|Wapen fan Łobez]] |- !colspan="2" bgcolor="cef2e0" | Basisdoaten |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Besirk''' || 12.84&nbsp; km² <small> Stääd </small> |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Ienwoonere''' ||10,409<ref>Główny Urząd Statystyczny, dane za rok 2015, stan na 01.01.2015.[http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2015-r-,7,12.html]</ref> <small> (2015) </small> |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Ienwoonere per km²''' || 811 |-bgcolor="#FFFFFF" |'''seenivo''' || 56-94 m |- !colspan="2" bgcolor="cef2e0" | Regierenge |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Lound''' || [[Polen]] [[Bielde:Flag of Poland.svg|border|25px]] |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Bundeslound''' || Łobez |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Ferwaltenge''' || |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Buurmäster''' || [[Piotr Ćwikła]] <small> sänt 2014 </small> |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Webside''' || [http://www.lobez.pl Łobez] |} '''Łobez''' is ne Stääd in dät Noudwäästen fon [[Polen]]. Ju Stääd häd 10.409 Ienwoonere (2015). Truch ju Stääd fljut ju [[Rega]]. == Ienwoonere == <timeline> ImageSize = width:420 height:320 PlotArea = left:50 right:20 top:25 bottom:30 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = late Colors = id:linegrey2 value:gray(0.9) id:linegrey value:gray(0.7) id:cobar value:rgb(0.2,0.7,0.8) id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6) DateFormat = yyyy Period = from:0 till:11000 ScaleMajor = unit:year increment:11000 start:0 gridcolor:linegrey ScaleMinor = unit:year increment:1000 start:0 gridcolor:linegrey2 PlotData = color:cobar width:20 align:center bar:1680 from:0 till:800 bar:1740 from:0 till:1191 bar:1749 from:0 till:1339 bar:1831 from:0 till:2443 bar:1861 from:0 till:4756 bar:1895 from:0 till:5187 bar:1925 from:0 till:5994 bar:1933 from:0 till:6947 bar:1939 from:0 till:7310 bar:1945 from:0 till:1710 bar:1946 from:0 till:4144 bar:1957 from:0 till:6026 bar:1970 from:0 till:7355 bar:1990 from:0 till:10953 PlotData= textcolor:black fontsize:S bar:1680 at: 800 text: 0,8 shift:(0) bar:1740 at: 1191 text: 1,2 shift:(0) bar:1749 at: 1339 text: 1,3 shift:(0) bar:1831 at: 2443 text: 2,4 shift:(0) bar:1861 at: 4756 text: 4,8 shift:(0) bar:1895 at: 5187 text: 5,2 shift:(0) bar:1925 at: 5994 text: 6 shift:(0) bar:1933 at: 6947 text: 7 shift:(0) bar:1939 at: 7310 text: 7,3 shift:(0) bar:1945 at: 1710 text: 1,7 shift:(0) bar:1946 at: 4144 text: 4,1 shift:(0) bar:1957 at: 6026 text: 6 shift:(0) bar:1970 at: 7355 text: 7,4 shift:(0) bar:1990 at: 10953 text:11 shift:(0) </timeline> == Buurmäster == {| class="wikitable" | 1632 – Carsten Beleke || || 1809 – Johann Georg Falck |- | 1670 – Bernd Bublich || || 1823–1840 – Johann Friedrich Rosenow |- | 1700 – Paul Belecke || || 1842–1844 – Adolf Ludwig Ritter (privremeno) |- | 1702 – Theele || || 1844–1845 – Albert Wilhelm Rizky |- | 1723 – F. C. Hackebeck || ||1846–1852 – Heinich Ludwig Gotthilf Hasenjäger |- | 1734 – F. W. Weinholz || || prije 1859. Hasenjaeger |- | 1736 – Schulze || || 1852–1864 – Carl Albert Alexander Schüz |- | 1732 – Hackenberken || || 1921 – Willi Kieckbeusch |- | 1745 – M. C. Frize || || 1945 – Hackelberg, Teofil Fiutowski, Stefan Nowak, Feliks Mielczarek |- | 1746 – Johann Friedrich Thym || || 1946 – Władysław Śmiełowski |- | 1752 – Johann Gottsried Severin || || 1948 – Tadeusz Klimski |- | 1753? – J. F. von Flige || || 1949 – Ignacy Łepkowski |- | 1757 – Johann Friedrich Thym || || 1972-1990 - Zbigniew Con |- | 1757 – Heller || || 1990–94 - Marek Romejko |- | 1767 – Gottlieb Timm || || 1994–1998 - Jan Szafran |- |1775 – Johann Gottfried Severin|| || 1998–2002 - Halina Szymańska |- |1790 – Jahncke|| || 2002–2006 - Marek Romejko |- |1805 – Heinrich (?) Falck|| || 2006–2014 - Ryszard Sola |- |1806 – Zuther (drugi dan 1712)|| ||2014 - Piotr Ćwikła |- |1806 – Nemitz|| || |} == Łobez - seenivo == [[Bielde:Łobez - plan miasta z zaznaczoną kolorami wysokością w metrach nad poziomem morza.JPG|thumb|left|Łobez - seenivo<ref>http://www.wysokosc.mapa.info.pl/</ref>]] Łobez - Stääd == Ferbiendenge ätter buuten == {{Commonscat|Łobez}} * [http://www.youtube.com/watch?v=mPWlmToO5FY/ Łobez - You Tube] [[Kategorie:Polen]] [[Kategorie:Stääd in ju EU]] k1te0cv6n8nqrwa5btpzkyv0rzks3vd 0 9415 113383 110702 2016-08-23T06:17:08Z DARIO SEVERI 7600 Update inf. from wiki (de) wikitext text/x-wiki {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="1" style="float:right; empty-cells:show; margin-right:0em; margin-left:1em; margin-bottom:0.5em; background:#e3e3e3; font-size:90%" ! colspan="2" bgcolor="cef2e0" | <font size="+1"> Szczecin |-bgcolor="#FFFFFF" | colspan="2" align="center" bgcolor="#FFFFFF" |[[Bielde:Collage of Szczecin.png|280px]] |- ! colspan="2" bgcolor="cef2e0" | Lokation in Polen en Europa |-bgcolor="#FFFFFF" ! align="center" | [[Bielde:Szczecin Mapa1.PNG|center|80px]] || [[Bielde:Europe location POL.png|center|120px]] |-bgcolor="#FFFFFF" ! align="center" | <small> <br /></small> ||<small> Tiedsone :<br /> [[UTC]] +1/Suumer UTC +2</small> |- |- bgcolor="cef2e0" ! Flagge !! Woapen |-bgcolor="#FFFFFF" ! align="center" | [[Bielde:POL Szczecin flag.svg|center|90px|Flag of Szczecin]] || [[Bielde:POL Szczecin COA.svg|center|60px|Wapen fan Szczecin]] |- !colspan="2" bgcolor="cef2e0" | Basisdoaten |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Besirk''' || 300.55&nbsp; km² <small> Stääd </small> |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Ienwoonere''' || 407,043 <small> (2015) </small> |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Ienwoonere per km²''' || 1,358 |-bgcolor="#FFFFFF" |'''seenivo''' || 0-131 m |- !colspan="2" bgcolor="cef2e0" | Regierenge |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Lound''' || [[Polen]] [[Bielde:Flag of Poland.svg|border|25px]] |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Bundeslound''' || Szczecin |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Ferwaltenge''' || 4 |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Buurmäster''' || [[Piotr Krzystek]] <small> sänt 2006 </small> |-bgcolor="#FFFFFF" |'''Webside''' || [http://www.szczecin.eu Szczecin] |} '''Szczecin''' is ne Stääd in dät Noudwäästen fon [[Polen]]. Ju Stääd häd 408.105 Ienwoonere ([[2014]]). Truch ju Stääd fljut ju [[Oder]]. == Ienwoonere == <timeline> ImageSize = width:680 height:320 PlotArea = left:50 right:20 top:25 bottom:30 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = late Colors = id:linegrey2 value:gray(0.9) id:linegrey value:gray(0.7) id:cobar value:rgb(0.2,0.7,0.8) id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6) DateFormat = yyyy Period = from:0 till:420000 ScaleMajor = unit:year increment:50000 start:0 gridcolor:linegrey ScaleMinor = unit:year increment:10000 start:0 gridcolor:linegrey2 PlotData = color:cobar width:20 align:center bar:XII from:0 till:5000 bar:1720 from:0 till:6000 bar:1740 from:0 till:12300 bar:1810 from:0 till:20700 bar:1840 from:0 till:35300 bar:1861 from:0 till:58500 bar:1872 from:0 till:76000 bar:1890 from:0 till:116200 bar:1910 from:0 till:236000 bar:1939 from:0 till:383000 bar:1945 from:0 till:26000 bar:1946 from:0 till:72948 bar:1950 from:0 till:178907 bar:1955 from:0 till:229462 bar:1960 from:0 till:269318 bar:1965 from:0 till:312013 bar:1978 from:0 till:384900 bar:1988 from:0 till:410296 bar:1994 color:cobar2 from:0 till:419608 bar:2002 from:0 till:415117 bar:2009 from:0 till:406307 PlotData= textcolor:black fontsize:S bar:XII at: 5000 text: 5,0 shift:(0) bar:1720 at: 6000 text: 6,0 shift:(0) bar:1740 at: 12300 text: 12,3 shift:(0) bar:1810 at: 20700 text: 20,7 shift:(0) bar:1840 at: 35300 text: 35,3 shift:(0) bar:1861 at: 58500 text: 58,5 shift:(0) bar:1872 at: 76000 text: 76,0 shift:(0) bar:1890 at: 116200 text: 116,2 shift:(0) bar:1910 at: 236000 text: 236,0 shift:(0) bar:1939 at: 383000 text: 383,0 shift:(0) bar:1945 at: 26000 text: 26,0 shift:(0) bar:1946 at: 72948 text: 72,9 shift:(0) bar:1950 at: 178907 text: 178,9 shift:(0) bar:1955 at: 229462 text: 229,4 shift:(0) bar:1960 at: 269318 text: 269,3 shift:(0) bar:1965 at: 312013 text: 312,0 shift:(0) bar:1978 at: 384900 text: 384,9 shift:(0) bar:1988 at: 410296 text: 410,3 shift:(0) bar:1994 at: 419608 text: 419,6 shift:(0) bar:2002 at: 415117 text: 415,1 shift:(0) bar:2009 at: 406307 text: 406,3 shift:(0) </timeline> [[File:1109 Szczecin Panorama.jpg|thumb|left|450px|Szczecin]] == Ferbiendenge ätter buuten == {{Commonscat|Szczecin}} {{geostump-links}} [[Kategorie:Polen]] [[Kategorie:Stääd in ju EU]] s80y2n9a86glm6n5davaupjivkkh100 10 9458 119343 110703 2020-10-19T04:16:53Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Israelic Flag.JPG|100px|right]] '''Israel''' Israel is n Lound in dät Midde-Aaste. Israel is dät eensige Lound ap ju Waareld wier ne juudske Moorhaid woont, 5,7 Million fon do 7,5 Million Ienwoonere sunt Juudsk. Ieuwenske do juudske Ienwoonere rakt et ne arabiske Minnerhaid. Do historiske Wuttele fon dän moderne Stoat Israel lääse in dät bibliske Lound Israel. Ätter dän Deelengsplan fon 1947 fon do Fereende Natione schuul et two Stoate reeke, n juudisken un n arabisken Stoat. Jerusalem keem unner ju Ferwaltenge fon do Fereende Natione. [[Israel|Läs fääre.]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> l115q17d7cx2ea5vuavlenm82o8yx20 10 9459 110727 110726 2015-05-10T22:13:59Z 81.171.56.190 ouroupen ap wikitext text/x-wiki <includeonly>[http://www.deutsche-biographie.de/{{{1}}}.html#indexcontent {{{Name|{{#invoke:WLink|getArticleBase}}}}}] (Düütske Biographie){{#if:{{{Zugriff|}}}|, ouroupen ap n {{#iferror: {{FormatDate|{{{Zugriff|}}}}}|{{{Zugriff|}}}}}.}}</includeonly><noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> l9dcf4o8g5xo84ldh7plbcfi4kdmuhs 10 9460 110729 110728 2015-05-10T22:29:19Z 81.171.56.190 wikitext text/x-wiki == Syntax == <nowiki>{{Deutsche Biographie| |Name= |Zugriff= }}</nowiki> == Parameter == # [http://www.deutsche-biographie.de/ Düütske Biographie] ID # Name = Noome # Zugriff = ouroupen ap n ... == Biespile == [[Friedrich Paulsen]] (1846–1908), Noudfräisken Philosoph un Pädagoge <pre style="white-space:pre-wrap;"> * {{Deutsche Biographie|sfz74480|Name=Friedrich Paulsen|Zugriff=2015-05-11}} </pre> * {{Deutsche Biographie|sfz74480|Name=Friedrich Paulsen|Zugriff=2015-05-11}} <includeonly> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen|{{PAGENAME}}]] </includeonly> ihfhp2l7xmsvj9itfyrmijvnjgacatz 14 9463 116038 116037 2018-02-02T21:50:09Z 185.90.171.142 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Stääd|Düütsklound]] [[Kategorie:Düütsklound| ]] o8exr5h28i5pbfo9qdmjaduzd16bo00 0 9464 122717 110763 2023-08-15T14:57:53Z T. Mikulski 13191 Bielde—Augstein uut 1980 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv B 145 Bild-F058375-0003, Freiburg, FDP-Bundesparteitag, Augstein.jpg|miniatur|Augstein uut 1980]] '''Rudolf Augstein''' (1923-2002) waas n düütsken [[Journalist]]. == Wierke == * ''Deutschland ein Rheinbund?'' (Unter Pseudonym: Jens Daniel) Leske Verlag, Darmstadt 1953. * ''Spiegelungen.'' 1964. * ''Preußens Friedrich und die Deutschen.'' 1968. * ''Jesus Menschensohn.'' 1972 (Neuauflage 2001). * ''Überlebensgroß Herr Strauß. Ein Spiegelbild.'' (Herausgeber) 1980. == Ferbiendengen ätter buuten == {{Commonscat}} * {{Deutsche Biographie|sfz121366|Name=Rudolf Augstein}} * [http://hdg.de/lemo/html/biografien/AugsteinRudolf/index.html Rudolf Augstein 1923-2002] (LeMO) {{Normdaten|TYP=p|GND=118651080|LCNAF=n/80/138941|VIAF=109029197}} {{DEFAULTSORT:Augstein, Rudolf}} [[Kategorie:Journalist]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] 1gbiffn2yvmop3ai1q1j8moj0mek37v 0 9465 122715 113823 2023-08-15T14:54:38Z T. Mikulski 13191 Kisch uut 1934 wikitext text/x-wiki [[Bielde:EgonKischStrathaird1934SamHood.JPG|mini|Kisch uut 1934]] '''Egon Erwin Kisch''' (1885-1948) waas n düütsken [[Journalist]] un Autor. == Wierke == * ''Aus Prager Gassen und Nächten''. A. Haase, Prag 1912 * ''Prager Kinder''. A. Haase, Prag 1913 * ''Klassischer Journalismus''. R. Kaemmerer, Berlin 1923 (Herausgeber) * ''Kriminalistisches Reisebuch''. Die Schmiede, Berlin 1927 * ''Schreib das auf, Kisch!'' Erich Reiss, Berlin 1930 * ''Aus drei Weltteilen''. Staatsverlag der WUZWK, Charkow/Kiew 1932 * ''Egon Erwin Kisch berichtet: China geheim''. Erich Reiss, Berlin 1933 * ''Abenteuer in fünf Kontinenten''. Éditions du Carrefour, Paris 1936 * ''Marktplatz der Sensationen''. El libro libre, Mexiko-Stadt 1942 * ''Entdeckungen in Mexiko''. El libro libre, Mexiko-Stadt 1945 == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.egon-erwin-kisch.de/ Website über Egon Erwin Kisch, redigiert von seinem Biographen Klaus Haupt] * {{Deutsche Biographie|sfz41179|Name=Egon Erwin Kisch}} * [http://www.hagalil.com/austria/gemeinde/kisch.htm ''Leben und Werk des „rasenden Reporters“''] (haGalil) * {{Perlentaucher|egon-erwin-kisch|Name=Egon Erwin Kisch}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118562533|LCNAF=n/50/47191|VIAF=46774385}} {{DEFAULTSORT:Kisch, Egon Erwin}} [[Kategorie:Journalist]] [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] dtun4rmgzflxqvpghaucs75fv95uaag 14 9466 110776 2015-05-18T12:18:13Z 2A00:C1A0:4889:E600:9D3F:1D5A:E61C:5228 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Sweeden| ]] [[Kategorie:Persoon]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sweeden| ]] [[Kategorie:Persoon]] 4dir1p24odc22ma0gmt69uodvq5gzl3 14 9467 110791 2015-05-18T16:53:59Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC Kategorie:Stääd in Läichsaksen wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Stääd in Läichsaksen]] i74igo3avklfpy0xi9smopz0gzkkkay 14 9468 110795 110794 2015-05-18T17:11:55Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Persoon| Tied]] 1ablinik56qggvw6f3pwk1f4cgon5gk 14 9469 110803 2015-05-18T21:24:45Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Turkäi| ]] [[Kategorie:Persoon]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Turkäi| ]] [[Kategorie:Persoon]] 9j6cojthy8pqjyenj9rlpme0uws76rn 14 9470 110816 2015-05-18T21:50:53Z 2A00:C1A0:4889:E600:C92:29C0:17E2:C7FC Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Persoon]] [[Kategorie:Musik| ]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Persoon]] [[Kategorie:Musik| ]] 3eazgce9t3qpc1nz3565kfnqnwfewnr 0 9471 111342 110841 2015-09-16T18:53:31Z Raymond 1525 current photo wikitext text/x-wiki [[Bielde:Preisverleihung der Toleranzringe der Europäischen Akademie der Wissenschaften und Künste im Rathaus Köln-9998.jpg|thumb|Michael Wolffsohn, 2015]] '''Michael Wolffsohn''' (bädden in [[1947]] in [[Tel Aviv]]) is n düütsken [[Historiker]]. == Wierke == * ''Wem gehört das Heilige Land?'' München: Bertelsmann, 1992. ISBN 3-570-01622-6. * ''Zum Weltfrieden. Ein politischer Entwurf''. München: dtv, 2015, ISBN 978-3-423260756. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.munzinger.de/search/go/document.jsp?id=00000020229 Michael Wolffsohn] (Munzinger-Archiv) * {{Perlentaucher|michael-wolffsohn|Name=Michael Wolffsohn}} {{Normdaten|TYP=p|GND=115601260|VIAF=22187140}} {{SORTIERUNG:Wolffsohn, Michael}} [[Kategorie:Historiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] qpqctoj28vu8ehge6h945csysr97cfg 10 9472 110842 110840 2015-05-20T14:30:01Z Peasatoma 6724 wikitext text/x-wiki <includeonly>[https://www.perlentaucher.de/autor/{{{1}}}.html {{{Name|{{#invoke:WLink|getArticleBase}}}}}] (Perlentaucher){{#if:{{{Zugriff|}}}|, ouroupen ap n {{#iferror: {{FormatDate|{{{Zugriff|}}}}}|{{{Zugriff|}}}}}.}}</includeonly><noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> qs9w302ia7uuktnp5mz1owi9umlzatv 10 9473 110844 2015-05-20T14:35:56Z Peasatoma 6724 Ju Siede wuud näi anlaid: „== Syntax == <nowiki>{{Perlentaucher| |Name= |Zugriff= }}</nowiki> == Parameter == # [https://www.perlentaucher.de/ Perlentaucher] ID # Name = Noome # Zugriff…“ wikitext text/x-wiki == Syntax == <nowiki>{{Perlentaucher| |Name= |Zugriff= }}</nowiki> == Parameter == # [https://www.perlentaucher.de/ Perlentaucher] ID # Name = Noome # Zugriff = ouroupen ap n ... == Biespile == [[Siegfried Kracauer]] (1889-1966), düütsken Journalist un Autor <pre style="white-space:pre-wrap;"> * {{Perlentaucher|siegfried-kracauer|Name=Siegfried Kracauer|Zugriff=2015-05-20}} </pre> * {{Perlentaucher|siegfried-kracauer|Name=Siegfried Kracauer|Zugriff=2015-05-20}} <includeonly> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen|{{PAGENAME}}]] </includeonly> 9bwfyskibajz3mq0zj1dupinqqipvof 0 9475 110848 2015-05-20T15:13:47Z Peasatoma 6724 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Hannah_Arendt_Tafel.jpg|miniatur|hochkant|Gedenktafel Hannover-Linden]] '''Hannah Arendt''' (* [[1906]] in Linden/[[Hannover]]; † [[1975]] in New Y…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hannah_Arendt_Tafel.jpg|miniatur|hochkant|Gedenktafel Hannover-Linden]] '''Hannah Arendt''' (* [[1906]] in Linden/[[Hannover]]; † [[1975]] in [[New York]]) waas ne düütsk-amerikoansken Historikerin un Philosophin. == Wierke == * ''The Origins of Totalitarianism.'' New York 1951, dt. ''Elemente und Ursprünge totaler Herrschaft'', Europäische Verl.-Anst., Frankfurt 1955. * ''Rahel Varnhagen: The Life of a Jewess''. London 1958, dt. ''Rahel Varnhagen. Lebensgeschichte einer deutschen Jüdin aus der Romantik''. Piper, München 1959. * ''Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil.'' New York 1963, dt. ''Eichmann in Jerusalem. Ein Bericht von der Banalität des Bösen'', Piper, München 1964. * ''On Revolution''. New York 1963, dt. ''Über die Revolution'', Piper, München 1963. * ''On Violence.'' New York, London 1970, dt. ''Macht und Gewalt'', Piper, München 1970. * ''Lectures on Kant's Political Philosophy'', Chicago 1982, dt. ''Das Urteilen. Texte zu Kants politischer Philosophie.'' Piper, München 1985, ISBN 3-492-22560-8 (Vorlesung 1970, posthum veröffentlicht) * ''The Life of the Mind.'' New York 1978, dt. ''Vom Leben des Geistes''. Bd. 1 ''Das Denken.'' Bd. 2 ''Das Wollen.'' Piper, München 1979, ISBN 3-492-22555-1 (Vorlesungen 1973 und 1974, posthum veröffentlicht) == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.bildungsserver.de/Hannah-Arendt-1906-1975--4630.html Hannah Arendt] (Deutscher Bildungsserver) * {{Deutsche Biographie|sfz114904|Name=Hannah Arendt}} * {{Perlentaucher|hannah-arendt|Name=Hannah Arendt}} {{Normdaten|TYP=p|GND=11850391X|NDL=00431670|VIAF=105151053}} {{SORTIERUNG:Arendt, Hannah}} [[Kategorie:Historiker]] [[Kategorie:Philosoph]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] pq3kwb8m9naw1awm5mlxuxt5fv7vihr 14 9476 110850 2015-05-20T17:29:17Z GeskichteJTP 6351 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] 0gprg5py27umv9ttyl1dznu843003p1 14 9477 110852 2015-05-20T17:35:57Z GeskichteJTP 6351 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Vorlage:Formatierengenhälpe]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Vorlage:Formatierengenhälpe]] o17s6fi750kkv20vfq9p6sj5bn1svh9 0 9485 110868 2015-06-01T23:14:45Z Mojolässe 6741 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[File:Rochus von Liliencron.jpg|miniatur|Rochus von Liliencron]] '''Rochus von Liliencron''' (1820 - 1912) waas n düütsken [[Historiker]]. == Wierke == * ''…“ wikitext text/x-wiki [[File:Rochus von Liliencron.jpg|miniatur|Rochus von Liliencron]] '''Rochus von Liliencron''' (1820 - 1912) waas n düütsken [[Historiker]]. == Wierke == * ''Über [[Neidhart]]s höfische Dorfpoesie.'' Dissertation. In: ''Zeitschrift für deutsches Altertum'', 6/1849, S. 69−117. * ''Graf Ourem oder Kraft und Macht.'' Trauerspiel in fünf Aufzügen. Schwers'sche Buchhandlung, Kiel 1844. * ''Liturgisch-musikalische Geschichte der evangelischen Gottesdienste von 1523–1700''. Schleswig 1893. * ''Frohe Jugendtage. Lebenserinnerungen. Kindern und Enkeln erzählt.'' Duncker & Humblot, Leipzig 1902. * ''Wie man in Amwald Musik macht. Die siebente Todsünde.'' Novellen. Leipzig 1903. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz51410|Name=Rochus Freiherr von Liliencron}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118728245|NTA=069160171|VIAF=59141124}} {{SORTIERUNG:Liliencron, Rochus von}} [[Kategorie:Historiker]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] f9e7qdnuxgyuxxar72umcqmbqn0l6lu 0 9486 110870 110869 2015-06-01T23:31:25Z Mojolässe 6741 /* Ferbiendengen ätter buuten */ wikitext text/x-wiki [[File:Codex Manesse Neidhart.jpg|miniatur|Herr Nithart ([[Codex Manesse]])]] '''Neidhart''' (13. Jierhunnert) waas aan düütsken [[Dichter]]. == Wierke == * Siegfried Beyschlag (Hg.): ''Die Lieder Neidharts: der Textbestand der Pergament-Handschriften und der Melodien'', Darmstadt 1975. ISBN 3-534-03592-5 * Reinhard Bleck: ''Neidhart: Leben und Lieder'', Göppingen 2002. ISBN 3-87452-950-9 * ''Die Lieder Neidharts'', hrsg. von Edmund Wießner, fortgeführt von Hanns Fischer, 5. Auflage, hrsg. von Paul Sappler, Tübingen 1999. ISBN 3-484-21144-X * ''Lieder: Auswahl mit den Melodien zu neun Liedern'' (mittelhochdeutsch/neuhochdeutsch), übers. und hrsg. von Helmut Lomnitzer, Stuttgart 1993. ISBN 3-15-006927-0 (= Reclams Universal-Bibliothek; Nr. 6927) == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz70958|Name=Neidhart}} * [http://diglit.ub.uni-heidelberg.de/diglit/cpg848/0541?sid=1335563bb2a44c65d9bbdece5fe8d9fa Digitalisat des Codex Manesse] (UB Heidelberg, Cod. Pal. germ. 848, Blatt 273r: ''her Nithart'') {{Normdaten|TYP=p|GND=118586874|VIAF=289392117}} {{DEFAULTSORT:Neidhart}} [[Kategorie:Dichter]] [[Kategorie:Düütske Persoon]] o2bl1fldnt3xfz3buxxyybljo86m329 14 9487 110878 2015-06-02T21:54:06Z 79.205.240.197 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Persoon]] [[Kategorie:Film| ]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Persoon]] [[Kategorie:Film| ]] l7ivft4dlrkywl0e65rieywr1jzeq1f 14 9488 110887 110881 2015-06-02T22:15:20Z 79.205.240.197 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Persoon]] [[Kategorie:Moalerkunst| ]] 5v9z6uyvcbe8vd7uuo7foyma0usnu30 10 9490 119493 110919 2020-10-19T04:32:21Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|100px|right]] '''Noudfräisk''' wäd boald fon sowät 8.000 bit 10.000 Ljuude ap dät noudelke Fäästlound fon dän [[Kring Noudfräislound]] ap ju Wäästkuste un fon [[Släswiek-Holstein]], ap do Ailounde [[Föhr]], [[Amrum]], [[Sylt]] un do Halligen, as uk ap dät [[Hälgelound]]. Do noudfräiske Ailounde wuuden uum dät Jier 800 besiedelt fon Fräise, muugelk waas Hälgelound in disse Tied, un deerfoar, aal fon Fräisen bewoond. Wät däälich dät Fäästlound fon Noudfräislound is, wuude uum dät Jier 1100 fon Fräisen besiedelt. [[Noudfräisk|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> itmzhubjeyvnn0cyrb099r251iq6s6j 10 9491 119387 110920 2020-10-19T04:20:30Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Michelino DanteAndHisPoem.jpg|140px|right]] '''Ju goddelke Komödie''' (''La Divina Commedia'') is n Epos fon dän Florentiniske Dichter [[Dante Alighieri]], skrieuwen in dän eerste Haaldeel fon dät 14. Jierhunnert. Dät heert tou do anärkoande Mästerwierke fon de Waareldliteratuur, un tou do grootste kulturelle Laistengen fon dät Middeloaler. Dante beskrift in ju ''Komödie'' sien toachte Raise truch dät Juunsiedige: Hälle, Feegefjuur un Heemel. Hie is ''auctor'' (Autor) as uk ''actor'' (Tjooterspieler) in sien oaine Dichtenge, ju loangewai ''Il Dante'' naamd wuud. In n Ounfang naamde Dante sien magnum opus eenfach ''Mien Komödie''; et waas Boccaccio die dät 1360 sin Eerentittel fon däälich roate. In dät Middeloaler waas ne 'Komödie' n Fertälster wät goud uutfäl, in n Juunsats tou ne Tragödie. Deer wuud also nit wät Spoasiges mee meend. [[Ju goddelke Komödie|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 15jhrkxsf0kn74s8o4lsuin6m3smxxj 10 9492 119357 110922 2020-10-19T04:19:37Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Alba-European-Wolf.jpg|150px|right]] Die '''Wulf''' ''(Canis lupus)'' is een Oard fon do Roowdierte. Dät rakt fuul Unneroarde, do sik bienaist aal gjucht liekje, man besunners do domestisierde Unneroarde ([[Huund]], Dingo un aal sowät) hääbe n apfaalend uur [[Phänotyp]]. Wulwe sunt truch moanskelke Ferfoulgenge in groote Deele fon hiere histooriske Lieuwendsruumte (Europa, Noudamerikoa, Asien un Noud-Afrikoa) uutstuurwen, man däälich stounde jo in ful Lounde unner Natuurskuul, sodät jo sik wier moor un moor uutspreede. Wulwe lieuwje in Foamieljen-Ferbeende, dät hat, dät sik een Poor bieldet, dät maasttieds touhoopeblift, bit deer aan fon dood is. [[Wulf|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 39qgwfdb3r6o7q56wx6qyndvnv8vwh6 10 9493 119434 110925 2020-10-19T04:21:57Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lütje Hörn 2010-07-10.jpg|150px|right]] '''Lütje Hörn''' is n unbewoond [[aastfräiske Ailounde|aastfräisk Ailound]], dät 3,5 Kilometer aastsuudaastelk fon [[Borkum]] lait. Dät Ailound is n meentefräi Gebiet un heert tou dän [[Loundkring Lier]]. Dät 6,5 Hektar groote Ailound is n Fuugelreservoat, un is nit foar Moanskene tougongelk. Lütje Hörn wondelt älk Jier n bitje ätter dät Suudaaste wai, siet dät Ailound foar ju eerste Moal naamd wuude häd Lütje Hörn sik uungefeer 2 Kilometer in disse Gjuchtenge ferskäuwen. Truch Erosion in dät Noudwääste un anwoaksen fon näi Lound in dät Suudaaste kon dät Ailound sik ap disse Wiese bewääge. [[Lütje Hörn|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> ffvv8vnvb7yc2ncrgwk14q5a3yrswkz 10 9494 119426 110926 2020-10-19T04:21:38Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Frisian languages in Europe.png|120px|right]] Dät '''Seelterske''' of '''Seelterfräiske''' is ne [[Fräiske Sproake|fräiske]] [[Sproake]], ju fon sowät 1500 bit 2500 Moanskene boald wäd in [[Seelterlound]]. Dät Sproakgebiet uumfoatet trjo Täärpe: [[Strukelje]], [[Roomelse]] un [[Skäddel]]. In ju junge Kolonie [[Seedelsbierich]] wäd nit fuul Seeltersk boald. Dät Seelterfräiske is dät lääste Uurblieuwsel fon ju aasterlauwersk fräiske Uurtoal fon dät [[Seelterlound]], do Groninger [[Uumelounde]], [[Aastfräislound]], dät [[Jeverlound]] un [[Butjadingen|Butjoarlound]]. Al in dän Begin fon dät 20. Jierhunnert kwieden ferskeedene Ljuude, dät ju seelterfräiske Sproake uutstierwe wüül. Ju absolute Baalertaal is bit tou dät Eende fon dät 20. Jierhunnert relativ konstant bleeuwen, man do Baalere fon dät Seelterfräiske sunt däälich ne Minnerhaid in ju Meente Seelterlound. [[Seeltersk|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> n23yxlqwvnqekw3u3iuh1l8vc6a28gr 10 9495 119416 110927 2020-10-19T04:21:23Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Morteratschgletscher 2007.jpg|140px|right]] Die '''[[Morteratsch-Glitsker]]''' ([[rätoromanisk]]: ''Glatscher dal Morteratsch''/''Vadret da Morteratsch'') is n [[Alpen]]-[[Glitsker]] in dän Bernina-Koppel in n Kanton Graubünden in ju Swaits. Touhoope mäd dän Pers-Glitsker is hie mäd n Ruumteienhoold fon sowät 1,2 Kubikkilomeetere die Glitsker mäd dän grootsten Ruumteienhoold in do heele Aast-Alpen. Sänt Bigin fon do systematiske Beooboachtenge in't Jier [[1878]] häd die Glitsker 2,2 Kilomeetere fon sien Loangte ferlädden, hie is däälich noch sowät 6,4 Kilomeetere loang un deermäd die träädloangste Glitsker in do Aast-Alpen, bääte Pasterze un Gepatschferner in do [[Aastriek|aastriekske]] Alpen. [[Morteratsch-Glitsker|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> gfajnvut6kb1zv6r3my52vt706a8hov 10 9496 119366 112199 2020-10-19T04:19:54Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Royal Horse Artillery fleeing from Afghan attack at the Battle of Maiwand.jpg|120px|right]] Ju '''Slacht fon Maiwand''' waas aan militärisken Stried ap dän 27. Juli 1880 twiske ju Britiske Armee un afghaniske Striedere in dän twäide ängelske-afghaniske Kriech. Do Afghanen wonnen ju Slacht juun two britiske un indiske Brigoaden. Do Briten hieden 1757 Doode un 175 Ferseerde un ferloosen groote Massen fon Fersuurgengsgoud un Munitsjoon. Do Afghanen ferlossen 1250 äächte Suldoaten un twiske 800 un 1500 bietoukeemene Striedere. [[Slacht fon Maiwand|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> bci5i5cnicjackrfs2dw2fvj0i6fymt 10 9497 119380 110930 2020-10-19T04:20:16Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dresdner Elblforenz bei Dämmerung, 2008.jpg|150px|right]] '''[[Dresden]]''' ([[sorbisk]]: ''Drježdźany''; oulat uut dät ooldsorbiske ''Drežďany'' foar Sump- of Auwoold-Bewoonere) is ju Loundeshaudstääd fon dän [[Saksen (Buundeslound)|Fräistoat Saksen]]. Ju lait in ju Dresdner Elbetoalwiedenge an do Uurgonge fon dän Buppe- tou dän Middelloop fon ju [[Elbe]] un fon dän Middelgebiergedräppel tou dät Nouddüütske Läichlound in dät Suude fon Aastdüütsklound. Dresden is dät politiske un kulturelle Säntrum fon n Deelstoat Saksen. Ätter dän Twäide Waareldkriech wüül ju kommunistiske Ferwaltenge Dresden tou sozialistiske Metropol uumewondelje. Dät betjutte, dät bolde aal Ruinen in de Stääd rüümed wuuden. Ätter ju Weende wuud foar ne uur stäädebauelke Plaanenege wääld: ju Stääd skuul fuul moor fon sien Foarkriechs-Uutsjoon wierkrige. Noch immer wäd an disse stäädiske “Fernäierenge”oarbaided.[[Dresden|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> l7q4p21hgorb3ryia4w5595xb82799a 10 9500 110944 2015-06-09T12:44:39Z Djsasso 931 Fäärelaited ätter [[Foarloage:NOINDEX]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Foarloage:NOINDEX]] 6fhm8fydvxfjodg6jomglzy1ben91gx 10 9501 110945 2015-06-09T12:44:49Z Djsasso 931 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>__NOINDEX__{{#ifeq:{{{visible|}}}|yes|{{{text|This page has been removed from search engines' indexes.}}}}}</includeonly><noinclude> </noinclude>“ wikitext text/x-wiki <includeonly>__NOINDEX__{{#ifeq:{{{visible|}}}|yes|{{{text|This page has been removed from search engines' indexes.}}}}}</includeonly><noinclude> </noinclude> so058z5r4yxsgopj2vni8wpwfxt3vwh 0 9502 110946 2015-06-09T13:13:14Z Mojolässe 6741 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Orlando Figes''' (bädden in [[1959]] in [[London]]) is aan britisken [[Historiker]]. == Wierke == * ''Die Tragödie eines Volkes.'' Berlin Verlag, Berlin 199…“ wikitext text/x-wiki '''Orlando Figes''' (bädden in [[1959]] in [[London]]) is aan britisken [[Historiker]]. == Wierke == * ''Die Tragödie eines Volkes.'' Berlin Verlag, Berlin 1998, ISBN 3-8270-0243-5. * ''Nataschas Tanz. Eine Kulturgeschichte Russlands.'' Berlin Verlag, Berlin 2002, ISBN 3-8270-0487-X. * ''Die Flüsterer. Leben in Stalins Russland.'' Berlin Verlag, Berlin 2008, ISBN 978-3-8270-0745-2. * ''Krimkrieg. Der letzte Kreuzzug.'' Berlin Verlag, Berlin 2011, ISBN 978-3-8270-1028-5. * ''Hundert Jahre Revolution. Russland und das 20. Jahrhundert.'' Hanser Berlin, Berlin 2015, ISBN 978-3-446-24775-8. == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.orlandofiges.com Homepage] * {{Perlentaucher|orlando-figes|Name=Orlando Figes}} {{Normdaten|TYP=p|GND=120452766|NTA=073449520|VIAF=92926708}} {{SORTIERUNG:Figes, Orlando}} [[Kategorie:Historiker]] [[Kategorie:Brite]] pog721w77dewckaj3872d8gdp81f88p 0 9503 118333 110948 2019-06-01T19:18:07Z Olaf Kosinsky 4570 wikitext text/x-wiki [[Bielde:2019-05-30 Timothy Garton Ash-6011.jpg|thumb|Timothy Garton Ash, 2019]] '''Timothy Garton Ash''' (bädden in [[1955]] in [[London]]) is aan britisken [[Historiker]]. == Wierke == * ''Ein Jahrhundert wird abgewählt''. München: Hanser, 1990. ISBN 3-446-15898-7 * ''Die Akte Romeo. Persönliche Geschichte''. München: Hanser, 1997. ISBN 3-446-19106-2 * ''Jahrhundertwende. Weltpolitische Betrachtungen 2000–2010''. München: Hanser, 2010. ISBN 978-3-446-23598-4 == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.timothygartonash.com Homepage] * {{Perlentaucher|timothy-garton-ash|Name=Timothy Garton Ash}} {{Normdaten|TYP=p|GND=119520206|NTA=075027534|VIAF=32041037}} {{SORTIERUNG:Garton Ash, Timothy}} [[Kategorie:Historiker]] [[Kategorie:Brite]] iw8dhy489f8iprw10ya0rhyljwmrnkh 14 9504 110951 2015-06-10T00:06:51Z Mojolässe 6741 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Literatuur]] [[Kategorie:Persoon]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Literatuur]] [[Kategorie:Persoon]] iunacm6q4cdqfu2cp5c40n3rpsriwco 0 9505 110953 2015-06-10T00:16:38Z Mojolässe 6741 Das dichterische Kunstwerk, 1921 wikitext text/x-wiki [[File:Emil Ermatinger.jpg|miniatur|160px|Emil Ermatinger]] '''Emil Ermatinger''' (1873 - 1953) waas aan Swaitser [[Germanist]]. == Wierke == *''Das dichterische Kunstwerk. Grundbegriffe der Urteilsbildung in der Literaturgeschichte'', 1921 *''Deutsche Kultur im Zeitalter der Aufklärung'', 1935 *''Richte des Lebens'' und ''Jahre des Wirkens''. Autobiographie in zwei Bänden, 1943/45 *''Deutsche Dichter 1700–1900. Eine Geistesgeschichte in Lebensbildern'', 2 Bände 1948/49 == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|sfz13594|Name=Emil Ermatinger}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118682334|NTA=067634419|VIAF=138963}} {{SORTIERUNG:Ermatinger, Emil}} [[Kategorie:Germanist]] [[Kategorie:Swaitser]] ab9oc60a9rrazf277tsmjn8atiraozm 0 9506 110956 110955 2015-06-10T00:32:26Z Mojolässe 6741 wikitext text/x-wiki '''Walther Hofer''' (1920 - 2013) waas aan Swaitser [[Historiker]] un [[Politiker]] (BGB, SVP). == Wierke == * ''Geschichtsschreibung und Weltanschauung. Betrachtungen zum Werk [[Friedrich Meinecke]]s.'' Oldenbourg, München 1950. (Dissertation, Universität Zürich 1949) * ''Der Nationalsozialismus. Dokumente 1933–1945.'' Hrsg., eingeleitet und dargestellt von Walther Hofer. Fischer Bücherei, Frankfurt am Main 1957; überarbeitete Neuausgabe: Fischer Taschenbuch-Verlag, Frankfurt am Main 1982, ISBN 3-596-26084-1. == Ferbiendengen ätter buuten == * {{Deutsche Biographie|pnd118552368|Name=Walther Hofer}} {{Normdaten|TYP=p|GND=118552368|NTA=070336377|VIAF=265416055}} {{SORTIERUNG:Hofer, Walther}} [[Kategorie:Historiker]] [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Swaitser]] bvgpa7at315uf4ve9bdr649oeemfj6e 0 9507 110980 2015-06-17T21:15:11Z Mathys1995 6762 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Universele ynfoboks stêd | namme = Dronryp | ôfbylding = Dronrijp Tsjerkebuoren.jpg | ôfbyldingsbreedte = 2…“ wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Dronryp | ôfbylding = Dronrijp Tsjerkebuoren.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 3.500 <small>(2011)</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Niederlounde]] | bestjoerlike ienheid 1 = | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= Meente [[Menameradiel]] | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 9035 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = [http://www.dronrijp.com/ www.dronrijp.com] }} '''Dronryp''' is n Täärp in ju [[Niederlounde|niederloundske]] Meente [[Menameradiel]] un mäd ungefäär 3.500 Ienwoonere dät grootste Täärp fon ju Meente. [[Kategorie:Fryslân]] 3j5rbgl7mxmc3wt8u1liol51spb6ms3 0 9509 110984 2015-06-19T00:54:00Z Mojolässe 6741 Sintflut. Die Neuordnung der Welt 1916–1931 wikitext text/x-wiki '''Adam Tooze''' (bädden in [[1967]]) is aan britisken [[Historiker]]. == Wierke == * ''Ökonomie der Zerstörung. Die Geschichte der Wirtschaft im Nationalsozialismus''. Siedler Verlag, München 2007, ISBN 978-3-88680-857-1 * ''Sintflut. Die Neuordnung der Welt 1916–1931''. Siedler Verlag, München 2015, ISBN 978-3-88680-928-8 == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://history.yale.edu/news/adam-tooze-designated-inaugural-barton-m-biggs-professor-history#sthash.fj5q9jGd.dpuf Adam Tooze designated as the inaugural Barton M. Biggs Professor of History] (Yale University, April 16, 2013) * {{Perlentaucher|j-adam-tooze|Name=J. Adam Tooze}} {{Normdaten|TYP=p|GND=114645825|NTA=303216530|VIAF=230142805}} {{SORTIERUNG:Tooze, Adam}} [[Kategorie:Historiker]] [[Kategorie:Brite]] j8scgvyoe6odvdhrre67le7y3mkuouq 0 9510 110991 2015-06-21T19:51:49Z Mathys1995 6762 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Universele ynfoboks stêd | namme = Menaam | ôfbylding = Menaam.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbylding…“ wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Menaam | ôfbylding = Menaam.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 2.470 <small>(2004)</small> | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Niederlounde]] | bestjoerlike ienheid 1 = | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= Meente [[Menameradiel]] | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 9036 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = [http://www.menaldumdorp.nl/ www.menaldumdorp.nl] }} '''Menaam''' is n Täärp in ju [[Niederlounde|niederloundske]] Meente [[Menameradiel]] mäd ungefäär 2.470 Ienwoonere (2004). Ätter [[Dronryp]] is Menaam dät twäidgrootste Täärp fon ju Meente. [[Kategorie:Fryslân]] fl231nkw8kom7e2k7yo5k7rclv94od0 4 9511 111028 2015-07-29T12:38:11Z Tlustulimu 35 Foarloage wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2009}} 6butdzcktedlkskkjtpjouwrqksvie7 10 9514 111048 2015-08-03T23:38:24Z Flow talk page manager 6860 /* Automatically created by Flow */ wikitext text/x-wiki @[[Benutser:{{{1|Example}}}|{{{2|{{{1|Example}}}}}}]] i69frm5ara8frbdykf7zsn67omhdapj 0 9517 111119 2015-08-31T14:00:34Z Wolverène 5883 Ghiutun verschob die Seite [[Wounded Knee]] nach [[Massaker bie Wounded Knee]]: Wounded Knee is a small river, the massacre was nearby. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Massaker bie Wounded Knee]] ohr12xlni88iyomwb1u6swxaz4c6wwq 0 9520 111124 111123 2015-09-04T16:06:22Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Thames_map.png|thumb|250x250px|Ju Themse]] [[Bielde:London_Thames_Sunset_panorama_-_Feb_2008.jpg|thumb|250x250px|Ju Themse in London (2008)]] Ju '''Themse''' ([[Ängelske Sproake|Ängelsk]]: ''Thames'') is ju grootste un maast wichtige Ai fon [[Änglound]]. Do [[Roomske Riek|Römer]] in ju Region bauden ap dät Noudouger fon ju Themse bie [[London]] een Haudquartier. Jo naamden ju Siedelenge ''Londinium''. Truch ju goude Loage, kuude ju Siedelenge uutwoakse tou ju Stääd [[London|Londen]]. [[Kategorie:Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] [[Kategorie:Stump]] pifla9wbmdnbjna201esnrtoypmjkrf 14 9521 115277 115171 2018-01-09T16:17:51Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] kywgf80wjvlb9n8w0l4dmp50vz32s02 0 9522 117728 115463 2018-11-23T12:52:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Transvaal map.png|thumb|right|250px|Transvaal (orange) un die Räst fon Suudafrikoa (jeel)]] '''Transvaal''', dät däälich neen gultich Ferwaltengsrebät moor is, lait twiske do bee Äien [[Limpopo (Äi)|Limpopo]] un [[Vaal]]. == Geskichte == Sänt dät oachte Jierhunnert lieuwden deer eerste [[Venda (Foulk)|Venda]] un [[Sotho]], in [[1817]] koomen deer Stomme bietou, do fon dän [[Zulu]]-Köönich [[Shaka]] uut hiere Heemat ferdrieuwen wuuden sunt. Twiske [[1830]] un [[1850]] wonnerden deer do Buuren of "Voortrekker" uut ju britiske Kap-Kolonie ien, do dät Rebät sunner fuul Juunweer kolonisierden. Jo gruundeden in dät Noude eerste two litjere Stoaten, do ätter do Steede [[Winburg]] un [[Potchefstroom]] benaamd wieren. Jo fereenden sik in [[1844]]. Dät sik leeter wier apdeelde in dän [[Oranje-Fräistoat]] twiske do Äien [[Oranje (Äi)|Oranje]] un [[Vaal]] un appe uur Siede ju [[Suudafrikoanske Republik (Transvaal)|Suudafrikoanske Republik]] ap dät Rebät fon Transvaal, ju nit tou ferwikseljen is mäd ju [[Republik Suudafrikoa]] fon däälich. In [[1852]] ärkoanden do Briten ju Uunouhongegaid fon do Rebätte noudelk fon ju Äi Vaal oun. Die junge Stoat hiede dät wirtskuppelk stuur un waas buppedät noch fon do Zulu betruued, deer häbe do Briten hiere Kansje blouked un dät Lound as "Räddenge" anektierd. Man suk een Räddenge wüülen do Buuren nit, sodät uum [[1880]] die [[Eersten Buurenkriech|Eerste Buurenkriech]] begon. 1881 waas dan wier Free, do kriegen jo eerste een deelwiese Sälwenferwaltenge unner britiske Foarheerskup. [[1884]] kreegen jo dan wier fulle Uunouhongegaid. In do 1890er Jiere koomen noch Rebätte buute fon Transvaal tou ju Republik bietou. In do 1880er wuude oun'n [[Witwatersrand]] Gould fuunen, wät fuul nit-buuriske Ljuude in't Lound look. Jo wieren bolde in ju Moorhaid. Tjoon Jiere leeter, fon dän [[29. Dezember]] [[1895]] bit tou dän [[2. Januoar]] [[1896]] fersoachten do Briten, aan Putsk fon ju buutloundske Moorhaid juun ju buuriske Heerskup loostoubreeken un Suldoaten toun Stöän tou seenden. Man uumdät jo sik in ju Organisatsjoon nit eenich wieren un dät noch Misferstounden roate, geen dät nit so, as jo ploanden. In't Eende waas deer bloot een Eenhaid fon säkshunnerd Mon unner dän Uppermon [[Leander Starr Jameson]], juu dän Uurfaal uur ju Suudafrikoanske Republik begon, un jo moasten sik bolde do buuriske Troppen reeke. Man düssen Uurfaal, die [[Jameson Raid]], moakede dät Ferhooldnis twiske do Buuren un do Briten noch läpper, as dät in't Foaren al waas. Bee Sieden moakeden an't Skeed mobil. Paul Kruger, die Präsidänt fon ju Suudafrikoanske Republik, stoalde n Ultimoatum, do Briten skuulen hiere Troppen touräächluuke. Dät dieden jo nit, un so begon in [[1899]] die twäide Buurenkriech, dät britiske Waareldriek juun ju Suudafrikoanske Republik un dän [[Oranje-Fräistoat]]. Toueerste wieren do Buuren in ju Moorhaid un koomen goud juun do Briten oun, man as die Kriech in [[1902]] tou Eende geen, wieren do Briten do Winnere. Man die [[Free fon Fereeniging]], ätter dän do bee Republiken annektierd wuuden, roate do Buuren foar domoalige Ferhooldnisse noch goude Bedingengen: Jo doarsten britiske Buurgere mäd fulle Gjuchte wäide un [[Afrikoansk]] wuude [[Amtssproake]]. Eerste noch as britiske Provins, bestuude Transvaal fon [[1910]] oun as Provins fon ju [[Suudafrikoanske Union]] fääre, ju wuude in [[1931]] juust as do uur [[Dominion]]s uunouhongich un deer äntstuude in [[1961]] ju [[Republik Suudafrikoa]] uut. As ju [[Apartheid]]-Politik, dät waas ju stoatelke Deeltaaienge fon do Swotte, stäärker wuude, wuuden in do 1960er Jiere sonaamde [[Homeland]]s fon düsse un uur Provinsen outränd. Dät wieren skienbeer uunouhongige Rebätte, do as Uutflucht tjoonden, uum Swotte nit as gjuchte Buurgere fon Suudafrikoa tou behonneljen. Fon dän [[26. April|26.]] bit tou dän [[29. April]] [[1994]] roate dät ju eerste meene un fräie Parlemäntsköär in Suudafrikoa. Aal do fuljierige Ljuude, Swotte un Wiete, doarsten hiere Stämme oureeke. Ätter dät die [[African National Congress]] do maaste Stämmen kreech, wuude ap dän [[9. Moai]] fon dät sälge Jier [[Nelson Mandela]] as eersten Swotten toun Präsidänt fon Suudafrikoa kädden. Truch dän Machtwiksel wuude ju Provinsoardenge näi moaked. Transvaal un do aleer bietouheerende Homelands wuuden apdeeld in do näie Provinse Noudwääst, Limpopo, Mpumalanga un Gauteng. Sänt düsse Tied rakt dät Transvaal as Ferwaltengsrebät nit moor. [[Kategorie:Suudafrikoa]] [[Kategorie:Geskichte]] 0p0zaob1apc5s0ji4et9e715ayltjoa 0 9523 111165 2015-09-09T15:36:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näi-Seelound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näi-Seelound]] 97os4igmkqk9yw2fmjact1mpu8guoak 0 9524 111172 2015-09-09T15:51:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Suud-Afrikoa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Suud-Afrikoa]] o6xz6g883m6096vsj5px98oas73w7x2 0 9525 111233 111177 2015-09-14T22:43:07Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q1285]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Campo Imperatore.jpg|200px|thumb|right|Een Bäisteweede in dän [[Campo Imperatore]] unner dät Corno Grande]] Die '''Apennin''' of do '''Apenninen''' (italieensk: gli Apennini) is een 1500 km loange Riege fon Bierge, ju sik fon't Noude ätter't Suude dät italieenske Hoolichailound loangs lukt (also bolde truch heel [[Italien]]). In dän [[Abruzzen|Abruzzisken]] Apennin, in dän [[Gran Sasso d'Italia]], lait uk die Bierich [[Corno Grande]] ("Groot Houden"), mäd 2912 m die hoochste in dän Apennin. Deer unner lait die suudelkste [[Glitsker]] fon Europa, die [[Calerone-Glitsker]]. Man die Apennin is nit allerweegense so alpin, dät rakt deer uk middelhooge Bierge. Ju Bierichloundskup äntstuude in ju sonaamde [[Alpidiske Orogenese]] truch dät Steeten fon ju [[Afrikoa|afrikoanske]] juun ju [[Eurasien|eurasiske]] Äidploate ([[Kontinentoal-Drift]]). == Loundkoarte == [[Bielde:It-map.jpg|500px|left|Koarte fon Italien mäd do ferskeedene Deele fon dän Apennin ap Düütsk]] [[Kategorie:Bierich-Loundskup]] [[Kategorie:Italien]] esf2ja3cflur7grfnyzkbeqozxx3v7c 14 9526 112058 111182 2015-11-22T13:01:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geographie]] [[Kategorie:Loundskup]] aydkux3e0l4rrbcrffjo3rhwxy5v56w 0 9527 111448 111186 2015-10-27T18:32:03Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q178605]]) migriert wikitext text/x-wiki [[Bielde:Snider-Pellegrini Wegener fossil map-de.svg|thumb|right|250px|Koarte fon [[Gondwana]], aan Waarelddeel, die foar 600 Millionen Jiere äntstuude un ätters wier stukkenbreeken is. Hier sunt Fossilienfoarkuumen un do uutbreekene Waarelddeele fon däälich ienteekend.]] Die Uutdruk '''Kontinentoal-Drift''' (düütsk:Kontinentaldrift) beteekent ju Ferskuuwenge fon do [[Äidploate]]n, also do Breekstukke fon ju [[Äidkoarste]], ap dän Äidmoantel. Die is nit gans fääst, man truch dät Smilten fon dän Steen steedenwiese lubberch, so dät dät ap loange Tied een Drift reeke kon. Ju Kontinentoaldrift is uk ju Uurseeke foar [[Äidbieuwjen]], uumdät sik uk däälich noch do Waarelddeele ferskuuwe. == Bewiese foar ju Kontinentoal-Drift == Ätter aan loangen wietenskuppelken Stried kuude [[Alfred Wegener]] Bewiese foar ju Kontinentoal-Drift foarlääse. Nit bloot, dät do Kusten t.B. in't Aaste fon [[Suudamerikoa]] un in't Wääste fon [[Afrikoa]] gjucht niep touhoope paasje, uk ju Ferdeelenge fon Steene un [[Fossilien]] fon bestimde Oarde spräkt deer foar, dät aleer Waarelddeele touhoope hongeden, do däälich fier uutnuur lääse. Fääre fiende sik ap hooge Bierge mongs Fossilien fon Dierte un Plonten uut ju See, wät aleer foar Räste fon ju [[Säändfloud]] heelden wuude. Däälich is bekoand, dät düsse Bierge sik truch dät Touhoopesteeten fon Waarelddeele apfoolded hääbe. Uur Jiermillionen is ju Gruunde fon ju See somäd oafter tou n Bierichtop wuuden. Me kon ju Fooldenge mongs uk an do Steenloagen sjo. Däälich lät sik mäd Hälpe fon moderne Reewen (so as [[Satellit]]en) an dän Rant fon bienaist älken Waarelddeel een jierelke Ferskuuwenge fon aan bit tjoon Säntimeetere ätterwiese. Dät is fonsäärm bloot n bitje, man hoochreekend ap een Million Jiere rakt dät een Ferskuuwenge fon tjoon bit hunnert Kilomeetere, wan dät juust so fääregungt. Däälich kon me täämelk nau ju Geskichte fon ju Kontinentoaldrift ferstounde. Dät rakt uk Fermoudengen uur ju Toukumst fon dän Foargong. [[Kategorie:Geologie]] 7nxgboy2pp8oekhvyb52j5jq506fdf6 0 9528 111187 2015-09-14T13:08:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9529 111188 2015-09-14T13:09:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9530 111189 2015-09-14T13:10:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9531 111190 2015-09-14T13:10:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9532 111191 2015-09-14T13:11:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9533 111192 2015-09-14T13:11:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9534 111193 2015-09-14T13:12:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9535 111194 2015-09-14T13:12:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9536 111195 2015-09-14T13:13:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9537 111196 2015-09-14T13:14:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9538 111197 2015-09-14T13:14:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9539 111198 2015-09-14T13:15:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9540 111199 2015-09-14T13:15:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9541 111200 2015-09-14T13:16:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9542 111201 2015-09-14T13:16:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9543 111202 2015-09-14T13:17:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9544 111203 2015-09-14T13:18:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9545 111204 2015-09-14T13:19:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9546 111205 2015-09-14T13:20:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9547 111206 2015-09-14T13:22:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kontinentoal-Drift]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kontinentoal-Drift]] 1ivy5xqyb2dep9pr5ib8ogr8w9ippmq 0 9548 114297 114285 2017-06-24T14:51:36Z Ooswesthoesbes 9 Annerenge 114285 fon [[Special:Contributions/88.76.145.125|88.76.145.125]] ([[User talk:88.76.145.125|Diskussion]]) wuude tourääch annerd. wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hinterrhein Splügen.jpg|thumb|250px|right|Die Bääterrhien bie Splügen]] [[Bielde:Rofflaschlucht02.JPG|thumb|right|250px|Die Roffla-Faal]] Die '''Bääterrhien''' (düütsk:'''''Hinterrhein''''', ap [[Sutsilvan]] <small>([[Rätoromanisk]]e Varietät)</small> '''''Rein Posteriur''''') is een Wäl-Äi fon dän [[Rhien]]. Hie häd een Loangte fon 64,9 Kilomeetere, uk wan in dät Äi-Systeem ju Wälle fon dän [[Dischmabach]] mäd 72 Kilomeetere ap't fierste fon't Touhoopefljooten fon Faanderrhien un Bääterrhien lait. Die Bääterrhien lait heel un aal in dän [[Swaits]]er Kanton [[Graubünden]]. == Die Loop fon ju Äi == Ju Wälle fon dän Bääterrhien lait ap ne Hööchte fon 2400 Meetere ap dät Meentelound fon dät ätter ju Äi benaamde Täärp [[Hinterrhein (Täärp)|Hinterrhein]]. Dan fljut hie truch dän [[Rhienwoold]] ("Rheinwald") mäd [[Splügen]] as grootste Meente. Unner dän Rhienwoold twingt hie sik truch ju Äängte fon ju [[Roffla-Slucht]]. Wier dät Doal wier wieder is, hat dät ap Rätoromanisk [[Val Schons]], ap düütsk "Schams". Deer lääse do Täärpe Andeer, Zillis un Donat, aal twiske 1020 un 940 Meetere Hööchte. Unner dät Val Schons kumt wier een äänge Slucht, ju [[Viamala]]. Latiensk "via mala" of rätoromanisk "veia mala" hat uursät "läipe Sträite". Die Noome kumt deerfon, dät truch [[Stoarm]], [[Grummelskuur]] un [[Steengruus]] aleer fuul Unglukke in ju Slucht skäin sunt. Däälich is ju Sträite beeter uutbaud un skuuld, sodät dät nit moor so freeselk is. Unner ju Viamala wäd dät Doal wier wieder. Dät is dät Rebät uum [[Thusis]]. Ätters kumt neen äänge Slucht moor un die Bääterrhien fljut bie [[Reichenau (Tamins)|Reichenau]] ap een Hööchte fon 590 Meetere touhoope mäd dän Faanderrhien, wieruut die [[Rhien]] äntstoant. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Swaits]] 1kekr3fu7fwt5ktro6uusix2vgqjxlj 0 9549 111208 2015-09-14T14:52:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bääterrhien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bääterrhien]] 665cm6uszrmbhd80xu23w228270vly8 0 9550 111209 2015-09-14T14:52:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bääterrhien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bääterrhien]] 665cm6uszrmbhd80xu23w228270vly8 0 9551 111210 2015-09-14T14:53:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bääterrhien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bääterrhien]] 665cm6uszrmbhd80xu23w228270vly8 0 9552 111211 2015-09-14T14:55:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bääterrhien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bääterrhien]] 665cm6uszrmbhd80xu23w228270vly8 0 9553 111212 2015-09-14T14:56:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bääterrhien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bääterrhien]] 665cm6uszrmbhd80xu23w228270vly8 0 9554 111213 2015-09-14T14:56:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bääterrhien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bääterrhien]] 665cm6uszrmbhd80xu23w228270vly8 0 9555 111214 2015-09-14T14:57:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bääterrhien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bääterrhien]] 665cm6uszrmbhd80xu23w228270vly8 0 9556 111215 2015-09-14T14:57:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bääterrhien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bääterrhien]] 665cm6uszrmbhd80xu23w228270vly8 0 9557 111216 2015-09-14T14:58:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bääterrhien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bääterrhien]] 665cm6uszrmbhd80xu23w228270vly8 0 9558 111217 2015-09-14T14:58:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bääterrhien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bääterrhien]] 665cm6uszrmbhd80xu23w228270vly8 0 9559 111218 2015-09-14T14:59:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bääterrhien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bääterrhien]] 665cm6uszrmbhd80xu23w228270vly8 0 9560 111219 2015-09-14T14:59:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bääterrhien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bääterrhien]] 665cm6uszrmbhd80xu23w228270vly8 0 9561 111220 2015-09-14T15:00:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bääterrhien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bääterrhien]] 665cm6uszrmbhd80xu23w228270vly8 0 9562 122888 122887 2023-10-19T07:43:11Z T. Mikulski 13191 /* Biespilwierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Tizian 090.jpg|thumb|right|150px|Sälwenoubieldenge fon '''Tizian''' twiske 1565 un 1570.]] [[Bielde:Frari (Venice) nave right - Monument of Titian.jpg|thumb|]] '''Tiziano Vecellio''' (oafter kuut '''Tizian''' naamd, in sien Lieuwend ätter sien Heematstääd uk '''Da Cadore'''; *uunbekoand Doatum in [[Pieve di Cadore]] tichte bie [[Belluno]], †[[27. August]] [[1576]] in [[Venedig]]) waas n bekoanden Kunstler fon ju hooge [[Renaissance]], un die wichtichste Fertreeder fon ju venesioanske Skoule in't [[16. Jierhunnert]]. == Biespilwierke == <gallery> Tizian 024.jpg|Dät Wunner fon ju Heelenge fon n ousloain Been,moald in 1511 Tizian 102.jpg|Venus fon Urbino (moald in 1538) Tiziano, Portrait of Doge Francesco Venier Oil on canvas, Thyssen-Bornemisza Collection.jpg|Oubieldenge fon dän Doge [[Francesco Vernier]], moald in 1555 Accademia - Pietà by Titian.jpg|Pietà, moald midde do 1570er Jiere, kuut foar sin Dood </gallery> == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://www.nationalgallery.org.uk/artists/titian National Gallery: Tizian] {{BieldendeKunstStump}} [[Kategorie:Moalerkunst]] [[Kategorie:Renaissance]] 2tkdwa7iwqgiml63661qqpfrq9mgbez 0 9563 111223 2015-09-14T15:47:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tiziano Vecellio]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tiziano Vecellio]] 5uh4brhbmo7xftyxloq2ru1rbtpsurj 0 9564 111224 2015-09-14T15:48:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tiziano Vecellio]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tiziano Vecellio]] 5uh4brhbmo7xftyxloq2ru1rbtpsurj 0 9565 111226 2015-09-14T15:49:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tiziano Vecellio]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tiziano Vecellio]] 5uh4brhbmo7xftyxloq2ru1rbtpsurj 0 9566 111228 2015-09-14T15:52:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tiziano Vecellio]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tiziano Vecellio]] 5uh4brhbmo7xftyxloq2ru1rbtpsurj 0 9567 122791 111231 2023-08-18T17:14:34Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Masaccio Self Portrait.jpg|thumb|right|150px|Sälwenoubieldenge fon Masaccio (Uutsnit fon n Fresko uut do 1420er Jiere]] '''Tommaso di Ser Cassai''' ''(Bekoand as '''Masaccio'''; *[[21. Dezember]] [[1401]] in [[San Giovanni Valdarno]]; † [[1428]] in [[Room (Stääd)|Room]])'' waas die wichtichste italieenske Kunstler in ju äddere [[Renaissance]]. Hie oarbaidede in [[Florenz]] un Room, wier hie oun ju [[Päst]] stoorf. Fon dän [[Filippo Brunelleschi]], aan [[Architektuur|Architekt]], uurnoom hie ju [[Mathematik|mathemoatisk]] begruundede Perspektiv-Leere un fon [[Donato di Niccolò di Betto Bardi|Donatello]], aan [[Bieldehaueräi|Bieldehauer]], ju plastisk-reoalistiske Deerstaalenge fon Moanskene. So kuude hie, besunners in sien [[Fresken]], een lieuwends-naie Deerstaalengswiese roakje un hiede, aaldät hie ädder stoorf, grooten Ienfloud ap ju [[Bieldende Kunst]] fon ju Renaissance. == Biespil-Wierke == <gallery> Masaccio - Desco da parto.jpg|Kroamstoowe fon n foarniem Moanske uut Florenz, moald uum 1420 Masaccio - San Giovenale Triptych - WGA14214.jpg|Dät ''San Giovenale-Triptychon'', moald in 1422 Masacc14.jpg|Ju Heelenge fon aan Lommen Masaccio, trinità.jpg|[[Tjofooldegaid (Masaccio)|Tjofooldegaid]], dät bekoandste Fresko fon Masaccio, moald fon 1425 bit 1428. </gallery> [[Kategorie:Renaissance]] [[Kategorie:Moaler]] i45nqyc501z6vm547dv6spcexasz94r 0 9568 116288 114401 2018-02-08T19:45:55Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''14. Juli''' is die hunnertfieuwunnjuugentichste Dai fon dän gregorioansken Kalänner (in Skaltjiere die hunnertsäksunnjuugentichste), deer blieuwe also noch hunnertsoogentich Deege tou dät Eende fon't Jier tou. Uurigens is dät die Nasjoonoalfierdai fon [[Frankriek]]. == Skjonisse == * [[1594]]: [[Sigismund III. Wasa]] raiset tourääch ätter Poolen wai un lät as Fertreeder dän sweediske Heertoach Koarl regierje. * [[1789]]: Stoarm ap ju [[Bastille]] in [[Paris (Stääd)|Paris]], Begin fon ju [[Frantsööske Revolutsjoon]]. * [[1792]]: Kaiserkrounenge fon Franz Joseph Karl fon [[Habsbuurich]] as [[Franz II. (HRR)|Franz II.]] in [[Frankfurt an'n Main]]. Dät is ju lääste düütske Kaiserkrounenge, eer dät Hillige Roomske Riek in [[1806]] aplöösed wäd. * [[1795]]: Ju [[Marseillaise]] wäd ju frantsööske [[Nasjonoalhymne]]. * [[1900]]: Do internasjonoale Troppen nieme in ju Tied fon dän [[Bokser-Apstound]] ju chinesiske Stääd [[Tianjin]] ien. * [[2015]]: Ju Ruumtesonde [[New Horizons]] roaket as dät eerste fon Moanskene baude Objekt dän Dwäärch-Planet [[Pluto]]. * [[2016]]: Bie dän [[Ounsleek in Nizza|Ounsleek]] in [[Nizza]] möärent aan IS-Terrorist mäd n Lastwoain 86 Ljuude un ferseert moor as 300. == Tou Waareld keemen == * [[1862]]: [[Gustav Klimt]], aan [[Bieldende Kunst|Kunstler]] fon dän [[Juugendstil]] uut [[Aastriek]] == Stuurwen == * [[1455]]: [[Kunz von Kauffungen]], die Äntfierder fon dän [[Altenburger Prinsenroow]] * [[1887]]: [[Alfred Krupp]], düütsken Ärfiender un [[Industriellen]] [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Juli]] 0qeaaoc323088c9mg5f6uvhqq7qo5d3 0 9569 111349 111269 2015-09-16T20:49:43Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q1670]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Main-Karte-160710.jpg|thumb|right|200px|Koate fon dän Main]] Die '''Main''' is mäd 527 Kilomeetere ju loangste Äi, ju fon gjuchts in dän [[Rhien]] fljut. == Loop fon ju Äi == Twäin Woaterloope jäilde as Wäl-Äi fon dän Main: Die [[Wieten Main|Wiete Main]], die sien Wälle in do [[Fichtelbierge]] häd, un die [[Rooden Main|Roode Main]], die uut ju [[Frankiske Alb]] fljut. Bie [[Melkendorf]], dät tou ju Meente [[Kulmbach]] heert, fereenigje sik do bee tou dän Main. Hie fljut in aan takkergen Loop fon Aaste ätter Wääste twiske moorere Middelhooge Bierge in [[Franken (Rebät)|Franken]], truch dät frankiske Wienbau-Rebät mäd ju Stääd [[Würzburg]], fääre ätter [[Hessen]] wai un truch ju Stääd [[Frankfurt an'n Main|Frankfurt]], bit hie twiske [[Ginsheim-Gustavsburg]] un dän [[Wiesbaden]]er Stääddeel [[Mainz-Kostheim]] in dän Rhien mundet. Uurkaante ju Mundenge lait ju Ooldstääd fon [[Mainz]]. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Düütsklound]] erxeznvl5dluwq8ls6ynsfh9asyjydl 0 9570 111348 111270 2015-09-16T20:49:41Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11299]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Blick auf Manhattan.JPG|thumb|right|200px|N Glap ap '''Manhattan''' fon't [[Empire State Building]]]] '''Manhattan''' is n Ailound an ju Mundenge fon dän [[Hudson River]] un n Stääddeel fon [[New York]]. Dät Ailound Manhattan Island wäd fon dän Hudson River in't Wääste, fon dän [[East River (New York)|East River]] in't Aaste un fon dän [[Harlem River]] in't Noudaaste uumfleeten. Tou dän Stääddeel heere buppedät noch n poor litjere Ailounde, deerbie [[Roosevelt Island (N.Y.C)|Roosevelt Island]], [[Belmont Island]], [[Governors Island]], [[Randalls Island|Randall’s Island]]/[[Wards Island]] un n littik Stuk Fäästlound, [[Marble Hill]], dät tou dän Bau fon dän [[Harlem River Ship Canal]] in't [[19. Jierhunnert]] tou noch n Deel fon Manhattan Island waas. == Koarte == Een Koarte fon New York mäd Manhattan in jeel:<br> [[Bielde:Manhattan Highlight New York City Map Julius Schorzman.png|300px|left|Een Koarte fon New York mäd Manhattan in jeel]] [[Kategorie:Ailound]] [[Kategorie:New York]] fiktogboybypeszql3kf1dxro914bv0 14 9571 116028 111272 2018-02-02T17:46:20Z 185.90.171.142 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Stääd in dän Fereende Stoaten fon Amerikoa]] sgustackyg3y39ms6y7thuh9aumycnx 0 9572 123069 111449 2024-01-03T15:24:09Z GeertivpBot 12952 #pwb Copy label Add [[c:Category:Timber framed houses|Commonscat Timber framed houses]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Goddelau Geburtshaus Büchner 20110309.jpg|thumb|right|200px|Dät Huus in [[Goddelau]], wier [[Georg Büchner]] tou Waareld keemen is.]] [[Bielde:Fachwerkhaus Rohbau.jpg|thumb|right|200px|Näibau fon n Fäkwierkhuus in [[Neualbenreuth]] in't Jier [[2013]]. Sowät is säilden wuuden.]] Een '''Fäkwierkhuus''' ''(düütsk: '''Fachwerkhaus''' / Riegelhaus - so kwäd me inne [[Swaits]])'' is n Huus, wier dreegende Deele fon ju Wooge uut [[Holten Fäkwierk]] apbaud un do Feeke uutfäld sunt, maasttieds mäd Floachtwierk un [[Kleemelse]], een Miskenge uut Leem, Sträi un mongs uk Mjuks. Toumäts wäide oaber uk Baksteene, Breeksteene of uurs wät bruukt. Düsse Bauwiese wuude foar moorere duusend Jiere in ju [[Jungsteentied]] ärfuunen un sänt düt Tiedoaler aaltied fääre äntwikkeld. Ju Fäkwierkbauwiese is also oold-bewäärd, daach wäd ju däälich bloot noch säilden bruukt, uum Huuse tou bauen.<br> == Besunnere Fäkwierkhuuse == Fäkwierkhuuse rakt dät in een groote Fuulfoold fon unnerskeedelke Typen. Dät [[Eepen Huus|Eepene Huus]], dät in Seelterlound aleer baud wuude, heert deer uk tou.<br>Dät rakt uk Huuse, do bloot foar n Haaldeel mäd Holten Fäkwierk baud sunt: Uumdät dät Fäkwierk lichter as Steen is, sit dät dan buppe ap ju Muure.<br>As een Miskenge uut Düütske un Slawiske [[Baukunst]] findt sik in do [[Elbsoundsteen-Bierge]], ju [[Sorbisk|sorbisksproakige]] [[Lausitz]] un dät Noude fon ju [[Tschechien|tschechiske]] Loundskup [[Böhmen]] dät sonaamde "[[Uumebiendenge-Huus]]" (Düütsk: Umgebindehaus). Deerbie sunt [[Blokhuus]] un Fäkwierkhuus ap een Oard un Wiese ferbuunen, dät unnern dät Blokhuus sik un ap Stonnere, do deer, mä Boogen ferbuunen, uumetoustounde, is dät Fäkwierkhuus buppe ap sät. <gallery> Bielde:Saterhaus.jpg|Eepen Huus in't [[Museumstäärp Kloppenbuurich]] Bielde:Himeji Castle 01s2048.jpg|Ju [[Buurich Himeji]] in [[Japan]] häd ap ju druuge Muure n Fäkwierk-Apbau, man die is ferputsed. Bielde:Umgebindehaus Ebersbach LC0001.jpg|"Uumebiendenge-Huus" in [[Habrachćicy]] (buppersorbisken Noome, düütsk: Ebersbach/Sa., [[Saksen]] </gallery> {{Commonscat|Timber framed houses}} [[Kategorie:Baukunst]] mcxcmk0cljbsi9w95wf3wvp8amoxpsq 0 9573 117490 111352 2018-09-28T12:23:46Z 217.91.200.78 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dom-Roemer-Projekt-Huehnermarkt-06-2018-Ffm-Altstadt-10003.jpg|mini|''Hühnermarkt'' un ''Stoltze-Brunnen'', 2018]] [[Bielde:Frankfurt am Main - Braubachstraße und Projekt DomRömer (Juli 2015).JPG|thumb|right|250px|N Glap in ju Bausteede, in Suumerdai [[2015]]]] Dät '''Doom-Römer-Projekt''' is een Bau-Projekt in [[Frankfurt an 'n Main]]. Twiske dän Römerberg un dän [[Kaiserdoom St. Bartholomäus|Doom]] skäl ap dän Gruundsleek fon dät ourietene [[Technisk Räidhuus (Frankfurt an 'n Main)|Techniske Räidhuus]] dät Sträiten-Nätwierk fon ju Ooldstääd wier häärstoald wäide, fääre skällen fieuwuntrüütich Huuse baud wäide, deer fon füüftien Rekonstruktsjoonen fon Ooldstäädhuuse, do in dän Kriech un dän Wierapbau fernäild wuuden sunt. Do uur Huuse wäide ätter stromme Sätgjuchte so baud, dät se ju Bielde nit minnerje skällene. Die Ploan waas tou eerste, dät techniske Räidhuus wier ap Steede tou brangen un näi tou bruuken, man do koom ju Idee foar dät Projekt ap. Die Besluut foar dät Projekt waas in [[2007]], die Gruundsteen wuude in [[2012]] laid. Kloor wäide skäl dät in [[2016]]. == Links == {{Commonscat|Dom-Roemer-Projekt (Frankfurt am Main)|Doom-Römer-Projekt (Frankfurt am Main)}} *[http://www.domroemer.de/ www.domroemer.de] [[Kategorie:Baukunst]] [[Kategorie:Frankfurt an 'n Main]] na4cbcan700yfy9i5r5grmi645t75lw 14 9574 111286 111285 2015-09-16T11:46:15Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[:Kategorie:Frankfurt an 'n Main]] fiya5mmorwpla6k31v479azr0rmutww 14 9575 116035 111288 2018-02-02T21:46:13Z 185.90.171.142 Kategorie:Stääd in Düütsklound wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Stääd in Düütsklound]] 3w91ahrv41q9nr9n9l8rqspxx5rcds6 0 9576 111346 111293 2015-09-16T20:49:38Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q2399457]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Technischesrathaus-ffm001.jpg|thumb|right|200px|Dät '''Techniske Räidhuus''' ieuwenske dän [[Kaiserdoom St. Bartholomäus]] in [[2007]]]] Dät '''Techniske Räidhuus''' fon [[Frankfurt an 'n Main]] waas die Sit fon do techniske Amte fon ju Frankfurter Stäädferwaltenge un wuude fon [[2010]] bit [[2011]] ourieten. Baud wuude fon [[1972]] bit [[1974]] tou in dän Stil fon dän [[Brutoalismus]], dät hat, dät deer fuul mäd sjuunelken Beton baud wuuden is. Fonsäärm wäd die Uutdruk jädden uk apnuumen, uum tjuudelk tou moakjen, dät dät Huus ätter ju Meenenge fon fuul besunners brutoal in ju Frankfurter Ooldstääd baud wuuden is. Moorere wäidfulle Ooldstäädhuuse, do in dän [[Twäiden Waareldkriech]] Skoade nuumen hääbe, sunt nit wier ap Steede broacht, man foar düt Bauwierk ourieten wuuden. Uk ju [[Archäologie|archäologisk]] wäidfulle Gruunde in ju Kiensälle fon ju Stääd is foar groote Deele sunner Unnersäikenge fernäild wuuden. Somäd waas die Bau aiske striedich monken do Ienwoonere fon Frankfurt. Nu skäl in dät [[Doom-Römer-Projekt]] ap dän Gruundsleek fon dät Techniske Räidhuus dät oolde Sträiten-Nätwierk wier häärstoald wäide. Fääre wollen jo bit [[2016]] fieuwuntrüütich Huuse baue, deer fon füüftien as Rekonstruktsjoon fon n Ooldstäädhuus. [[Kategorie:Bauwierk]] [[Kategorie:Frankfurt an 'n Main]] tjh0q0gbb86nh1jk20wxw9crmp5ccg1 0 9577 111345 111296 2015-09-16T20:49:36Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q883643]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Eschenheimer Turm in the evening sun from north west.jpg|thumb|right|100px|Die '''Eschenheimer Touden''' uut dät Noudwääste]] Die '''Eschenheimer Touden''' is ne origionoal ärheeldene Stäädpoute fon ju leet-[[Middeloaler|middeloalerske]] Befäästigenge fon [[Frankfurt an 'n Main]]. Die Touden wuude tou Begin fon't füüftienste Jierhunnert baud un is dät ooldste Bauwierk in ju Binnestääd fon Frankfurt, ju sänt ju Fernäilenge in dän [[Twäiden Waareldkriech]] maast fon näiere Architektuur, so as Hoochhuuse, bestimd is. Die Eschenheimer Touden is soogenunfjautich Meetere hooch, binne häd er oachte Ful- un two Täkstokwierke. Unnern stoant mäd ne fjauerkaantige Gruundflakte ju Poute, deer buppe ap die runde Touden. Uum dät Toudenspit tou lopt n Weergong mäd fjauer litje Siedentoudene. [[Kategorie:Bauwierk]] [[Kategorie:Frankfurt an 'n Main]] fpvi9ij57x80bppmxzt0w5bika4cmzm 0 9578 111297 2015-09-16T12:41:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Doom-Römer-Projekt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Doom-Römer-Projekt]] 7pz2zz0dajfr57rj1i20rpx50zjy625 0 9579 111298 2015-09-16T12:42:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Doom-Römer-Projekt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Doom-Römer-Projekt]] 7pz2zz0dajfr57rj1i20rpx50zjy625 0 9580 111299 2015-09-16T12:43:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Technisk Räidhuus (Frankfurt an 'n Main)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Technisk Räidhuus (Frankfurt an 'n Main)]] qmioi2o05pfb6pwx2di4c7zjggca98d 0 9581 111300 2015-09-16T12:43:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Technisk Räidhuus (Frankfurt an 'n Main)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Technisk Räidhuus (Frankfurt an 'n Main)]] qmioi2o05pfb6pwx2di4c7zjggca98d 0 9582 111301 2015-09-16T12:44:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Technisk Räidhuus (Frankfurt an 'n Main)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Technisk Räidhuus (Frankfurt an 'n Main)]] qmioi2o05pfb6pwx2di4c7zjggca98d 0 9583 111302 2015-09-16T12:47:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frankfurt an 'n Main]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frankfurt an 'n Main]] lnjz5qa21belh2k5vzr7gxp80z2o4dx 0 9584 111305 2015-09-16T12:52:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Doom-Römer-Projekt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Doom-Römer-Projekt]] 7pz2zz0dajfr57rj1i20rpx50zjy625 0 9585 111344 111308 2015-09-16T20:49:35Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q80930]] wikitext text/x-wiki Ne '''Tragödie''' of n '''Truurspil''' is n Tjooterstuk of Film, wier ju Honnelenge n Skiksoalshoaftigen Ferloop nimt un in't Eende in ju Katastrophe uutgungt. Dät hat nit in älken Faal, dät die [[Protagonist]] stäärft, man dät dät foar him, eenerläi wo, läip uutgungt. Oafter mai, fon [[Hybris]] (Uurmoud) drieuwen, hie sien Skiksoal äntkuume un moaket dät deer truch noch läpper. Ju ooldste Foarm is ju [[Griechiske Tragödie]], ju bit däälich Ienfloud häd. {{Literatuurstump}} [[Kategorie:Tjooter]] jc34f6d4n1lzo5lcwfs1vv9zh0t4n3h 0 9586 111309 2015-09-16T13:30:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tragödie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tragödie]] 0facpgxodivdh6e60w4wu3w35x3jq6z 0 9587 111310 2015-09-16T13:31:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tragödie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tragödie]] 0facpgxodivdh6e60w4wu3w35x3jq6z 0 9588 111311 2015-09-16T13:31:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tragödie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tragödie]] 0facpgxodivdh6e60w4wu3w35x3jq6z 0 9589 111312 2015-09-16T13:32:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tragödie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tragödie]] 0facpgxodivdh6e60w4wu3w35x3jq6z 0 9590 111450 111313 2015-10-27T18:32:23Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q468930]]) migriert wikitext text/x-wiki Mäd '''Trompe-l’œil''' ([tʀɔ̃pˈlœj] frantsöösk: "ferköäkelt do Oogene") beteekent me ne [[Illusion|illusionistiske]] [[Skilleroatsje]], ju dän Bekieker tou n Biespil truch besunners niepe [[Perspektive]] Tjodimensionoalität foarköäkelt. Een besunnere Foarm, ju as n [[Stillieuwend]] litje Seeken, oafter Pepier-Seedele deerstoalt, hat dät "Quodlibet". == Biespilbielden == <gallery> Bielde:Fresco with Trompe l'oeuil - Andrea Pozzo -Jesuit Church Vienna.jpg|Bielde an ju Däkke fon ju Universitätssäärke in [[Wien (Stääd)|Wien]], ju dän Iendruk fon een Kuppel moaket. Moald fon [[Andrea Pozzo]] in't [[17. Jierhunnert]]. Bielde:Edward Collier's painting 'Newspapers, Letters and Writing Implements on a Wooden Board'.jpg|"Saitengen, Bräiwe un Skrieuwreewen ap n holten Brääd", moald fon [[Edward Collier]] uum 1699. Bielde:Johann Heinrich Füssli 066.jpg|Teekenge ap n holten Brääd, moald fon [[Johann Heinrich Füssli]] in [[1750]] Bielde:Escaping criticism-by pere borrel del caso.png|"Foar ju Kritik wächloopend", moald fon [[Pere Borrell del Caso]] in [[1874]] </gallery> [[Kategorie:Moalerkunst]] g0udr8yqad1sovstkmm4mlva6qen9m5 0 9591 111314 2015-09-16T13:53:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Trompe-l’œil]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Trompe-l’œil]] lgfnsgrtjkehj8upqcztyec3bzqcbp5 0 9592 111315 2015-09-16T13:55:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Trumpätte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Trumpätte]] 39er95qm2npgiyyx89wkqr45y1v8jsw 0 9593 111343 111317 2015-09-16T20:49:33Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q8338]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Trumpet 1.jpg|thumb|right|200px|Ne woanelke Trumpätte mäd Pump-Ventile]] Ju '''Trumpätte''' of uk '''Trumpäite''' is n blikken Tuut-Instrumänt mäd een maast zylindrisk Roor, dät eerste kuut foar dän [[Kloang-Tjoachter]] konisk wäd. Maasttieds is ju in b stämd, dan häd ju ne Roorloangte fon 134 Säntimeetere. Wilst ju Ooldste Foarm bloot [[Natuurtoon]]e spiedelje kuude, hääbe do Trumpätten fon däälich maasttieds Ventile, uum do Toone deer twiske skier un skeen tou kriegen. Dät konnen Troal- of Pumpventile weese. [[Kategorie:Musik]] 05h7xtaivmyjolicnfopj614sula5cy 0 9594 111318 2015-09-16T14:08:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Trumpätte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Trumpätte]] 39er95qm2npgiyyx89wkqr45y1v8jsw 0 9595 111319 2015-09-16T14:09:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Trumpätte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Trumpätte]] 39er95qm2npgiyyx89wkqr45y1v8jsw 0 9596 111320 2015-09-16T14:09:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Trumpätte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Trumpätte]] 39er95qm2npgiyyx89wkqr45y1v8jsw 0 9597 111321 2015-09-16T14:10:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Trumpätte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Trumpätte]] 39er95qm2npgiyyx89wkqr45y1v8jsw 0 9598 111322 2015-09-16T14:10:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Trumpätte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Trumpätte]] 39er95qm2npgiyyx89wkqr45y1v8jsw 0 9599 111351 2015-09-18T06:23:46Z Oktavas 6968 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Octave Mirbeau formal portrait.jpg|thumb|Octave Mirbeau.]] '''Octave Mirbeau''' (*16 . Februoar [[1848]], in Trévières, Département Calvados ; † 16…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Octave Mirbeau formal portrait.jpg|thumb|Octave Mirbeau.]] '''Octave Mirbeau''' (*16 . Februoar [[1848]], in Trévières, Département Calvados ; † 16 . Februoar [[1917]], in [[Paris]] waas n [[Frankriek|frantsöösken]] Skrieuwer. == Wichtichste Wierke == * ''L'Abbé Jules'' (1888). * ''Le Jardin des supplices'' (1899). * ''Le Journal d’une femme de chambre'' (1900). * ''Les affaires sont les affaires'' (1903). * ''La 628-E8'' (1907). {{SORTIERUNG:Mirbeau, Octave}} [[Kategorie:Skrieuwer]] [[Kategorie:Frantsööske Literatuur]] [[Kategorie:Frantsoose]] nj6ttw1ibz1ojnnrp3ao3ty4ui8lp1g 10 9603 111367 2015-10-02T20:12:15Z Flow talk page manager 6860 /* Automatically created by Flow */ wikitext text/x-wiki Dieser Beitrag von {{{author}}} wurde am {{{date}}} verschoben. Du kannst ihn finden unter [[{{{title}}}]]. 4wgzjr30myqebbnwuiv9a1ep4dn2rca 10 9604 111368 2015-10-02T20:12:15Z Flow talk page manager 6860 /* Automatically created by Flow */ wikitext text/x-wiki Die frühere Versionsgeschichte wurde für Wiederherstellungszwecke am {{#time: Y-m-d|{{{date}}} }} unter <span class='flow-link-to-archive'>[[{{{archive}}}]]</span> archiviert. p49tu9rh3o8mmdu1bfopi9sy0kem1i0 10 9605 111369 2015-10-02T20:12:15Z Flow talk page manager 6860 /* Automatically created by Flow */ wikitext text/x-wiki Diese Seite ist eine archivierte LiquidThreads-Seite. '''Die Inhalte dieser Seite nicht bearbeiten.''' Richte bitte zusätzliche Kommentare an die [[{{{from}}}|aktuelle Diskussionsseite]]. 9v6730qxgqt2i2f9xtym8hnk9kkbz53 10 9606 111370 2015-10-02T20:12:15Z Flow talk page manager 6860 /* Automatically created by Flow */ wikitext text/x-wiki Diese Version wurde von LiquidThreads mit einem unterdrückten Benutzer importiert. Er wurde dem aktuellen Benutzer neu zugeordnet. 4675yformjo1jgpe0g3k6b7sdj5d4jy 10 9607 111371 2015-10-02T20:12:16Z Flow talk page manager 6860 /* Automatically created by Flow */ wikitext text/x-wiki ''Dieser Beitrag wurde abgespeichert von [[User:{{{authorUser}}}|{{{authorUser}}}]], aber signiert als [[User:{{{signatureUser}}}|{{{signatureUser}}}]].'' o9e0zdfy8bw2439gf00eajik1eq98dk 10 9608 111372 2015-10-02T20:12:16Z Flow talk page manager 6860 /* Automatically created by Flow */ wikitext text/x-wiki Die frühere Diskussion wurde am {{#time: Y-m-d|{{{date}}} }} unter <span class='flow-link-to-archive'>[[{{{archive}}}]]</span> archiviert. c52oteh0ghk1b6wboocx2xk4468xh7o 10 9609 111373 2015-10-02T20:12:16Z Flow talk page manager 6860 /* Automatically created by Flow */ wikitext text/x-wiki Diese Seite ist ein Archiv. '''Die Inhalte dieser Seite nicht bearbeiten.''' Richte bitte zusätzliche Kommentare an die [[{{{from|{{TALKSPACE}}:{{BASEPAGENAME}}}}}|aktuelle Diskussionsseite]]. de6t42l2ztpdv86ujwsflqk4381ab85 0 9610 118309 111393 2019-05-02T16:36:44Z Risto hot sir 10060 Bild wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bundesarchiv Bild 183-2004-0701-505, Berlin, Junge trinkt aus Wasserpumpe.jpg|thumb|right|200px|Woater is aan fon do wichtichste Stoffe foar dät Lieuwend ap uus Äide.]] [[File:Michael Melgar LiquidArt resize droplet.jpg|thumb|right|]] '''Woater''' (H₂O) ''(in't [[Skäddel]]er un [[Struukelje]]r Säspel '''Waater''' uutboald)'' is ne chemiske Ferbiendenge uut do Elemente [[Suurstof]] (O) un [[Woaterstof]] (H). Woater is as Floudegaid truchsjuunelk un in skiere Foarm bienaist faaw-, röäk- un smoakloos. Woater is ju eensige chemiske Ferbiendenge ap ju [[Äide]], ju inne Natuur as Floudegaid, Fääststof un Gas foarkumt. Ju Beteekenge Woater wäd deer bie foaraaln foar dän floudergen [[Aggregoat-Toustound]] bruukt. Wan dät fääst is, hat dät ''Ies'' un wan't gas-foarmich is ''Damp''. == Besunnere Oainskuppe == * Ousäin fon [[Kwäksäälwer]] häd Woater ju grootste Bupperflakten-Sponnenge fon aal do Floudergaide ap ju Äide. * Woater häd ne Tichtegaid fon bienaist 1000 kg / m³. Niep häd dät ju grootste Tichtegaid fon 999,975 kg/m³ bie ne Temperatuur fon 3,98 °C. Bie läigere Temperatuuren wäd die Ruumteienhoold fon ju sälge Masse Woater wier gratter, wan dät fjust (bie 0 °C) sogoar sjuunelk, wät ju Uurseeke is, dät Ies ap Woater swimt. Dät is ju bekoande [[Tichtegaids-Anomalie fon dät Woater]], uumdät uur Stoffe in dän fäärsenen Toustound loodiger sunt as in dän floudergen. * Woater häd man ne besunners litje Fäidegaid, Woormte tou leeden. * Aal deerätter, wäkke Woaterstof-[[Isotope]] in ju Ferbiendenge sunt, rakt dät licht Woater (mäd twäin Atome H, as normoal), hoolich-loodich Woater mäd een H un een D ([[Deuterium]]), [[loodich Woater]] mäd two D, un uurloodich Woater ([[Tritiumoxid]]) mäd two T ([[Tritium]]). In ju Natuur kuume do Sunnerfoarme oaber säilden foar. So findt sik in normoal Rienwoater toun Biespil een Deuterium-Atom ap njuugenduusend normoale Woaterstofatome. [[Bielde:Watermolecule.svg|left|400px|Oumeetengen fon't Woatermolekül]] [[Kategorie:Chemie]] h5t2zn1g145apyol33dpig93mwar1wt 0 9611 111384 2015-10-16T17:11:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woater]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woater]] 32cvzd5fefapo84na6dh4ry1ips7nyv 0 9612 111385 2015-10-16T17:31:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woater]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woater]] 32cvzd5fefapo84na6dh4ry1ips7nyv 0 9613 111386 2015-10-16T17:31:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woater]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woater]] 32cvzd5fefapo84na6dh4ry1ips7nyv 0 9614 111387 2015-10-16T17:32:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woater]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woater]] 32cvzd5fefapo84na6dh4ry1ips7nyv 0 9615 111388 2015-10-16T17:33:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woater]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woater]] 32cvzd5fefapo84na6dh4ry1ips7nyv 0 9616 122694 111400 2023-08-13T13:44:55Z T. Mikulski 13191 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Go-west-san-francisco-np.png|thumbnail|right|250px|Go West, 1985]] '''„Go West“''' is n [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound|britisk]] [[Poprock]]duo uut [[London]] ([[Änglound]]), bestoundend uut [[Peter Cox (Musiker)|Peter Cox]] un [[Richard Drummie]]. == Ju Discografie == === Alben === * ''Go West'' (1985) — UK #8, US #60 * ''Bangs and Crashes'' (1986) * ''Dancing on the Couch'' (1987) — UK #19, US #172 * ''Indian Summer'' (1992) — UK #13, US #154 * ''futurenow'' (2008) * ''3D Part 1'' (2010) * ''3D Part 2'' (2011) * ''3D Part 3'' (2013) === Singles === * ''We Close Our Eyes'' (1985) — UK #5, AUS #8, BEL (Fl) #14, GER #14, IRE #11, ITA #9, NED #22, NZ #4, SWI #19, US #41, US Dance #5 * ''Call Me'' (1985) — UK #12, AUS #12, IRE #7, NZ #10, US #54, US Dance #25 * ''Goodbye Girl'' (1985) — UK #25, AUS #55, IRE #19, NZ #33 * ''Eye to Eye'' (1985) — US #73, US Dance #32 * ''Don't Look Down – The Sequel'' (1985) — UK #13, AUS #26, IRE #10, NZ #15 * ''One Way Street'' (1986) * ''True Colours'' (1986) — UK #48, IRE #22 * ''I Want to Hear It from You'' (1987) — UK #43, AUS #80, NZ #26 * ''From Baltimore to Paris'' (1987) * ''The King Is Dead'' (1987) — UK #67 * ''Let's Build a Boat'' (1987) * ''King of Wishful Thinking (1990) — UK #18, AUS #6, GER #46, IRE #23, NZ #24, SWE #20, US #8 * ''Faithful'' (1992) — UK #13, AUS #42, GER #51, NZ #17, US #14 * ''What You Won't Do for Love'' (1992) — UK #15, GER #52, US #55 * ''Still in Love'' (1993) — UK #43 * ''Tracks of My Tears'' (1993) — UK #16 * ''All Day All Night'' (2001) * ''Let Love Come'' (2008) * ''Only Love'' (2008) == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.gowest.org.uk/ Offizielle Website] {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Musik]] fsn4gef1yki993izm13vxlvmw47slyi 0 9617 118270 116558 2019-04-13T15:16:33Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki Die '''20. Februoar''' is die eenunfüüftichste Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe deer noch tjohunnertfjautien of in Skaltjiere tjohunnertfüüftien Deege bit tou dät Eende fon't Jier. == Geböärnisse == *[[1194]]: Ätter dän Dood fon [[Tankred fon Lecce]] wäd sin minnerjierigen Suun [[Wülm III. (Sizilien)|Wülm III.]] die Köönich fon Sizilien. Man ap Gruunde fon sien Ächte mäd Konstanze fon Sizilien wol uk Kaiser [[Hinnerk VI. (HRR)|Hinnerk VI.]] fon't [[Hillige Roomske Riek]] dän Troon hääbe. * [[1305]]: Ju fjautich Meetere hooge [[Stäädmuure fon Subiaco|Stäädmuure]] fon [[Subiaco (Latium)|Subiaco]] in [[Latium]], ju inne Tied fon [[Kaiser Nero]] (54-68 n. Kr.) baud wuuden is, faalt in sik touhoope, wät tou n läip Hoochwoater lat. * [[1547]]: [[Eduard VI.]] uut dät [[Huus Tudor]] wäd in ju [[Westminster Abbey]] as Ätterfoulger fon sin stuurwenen Foar [[Hinnerk VIII. (Änglound)|Hinnerk VIII.]] as Köönich fon Änglound kround. *[[1720]]: Die [[Haager Ferdraach fon 1720]] be'eendet dän [[Kriech fon Quadrupelallianz]] in ju Spanien ju Uurmacht fon do fjauer Ferbuundede [[Grootbritannien]], [[Frankriek]], [[Aastriek]] un do [[Niederlounde]] juunuur stuude. * [[1797]]: Ätter dät jo in't Jier toufoarne ap dät Ailound [[Baliceaux]] deportierd wuuden sunt, siedelt Grootbritannien do [[Garifuna]] („Swotte Kariben“) ap dät Ailound [[Roatán]] foar ju [[Honduras|honduroanske]] Kuste uume. * [[1809]]: Ju [[Beleegerenge fon Saragossa (1809)|twäide Beleegerenge]] fon [[Saragossa]] wilst do [[Napoleoonske Kriege ap dät Iberiske Hoolichailound]] eendet mäd n Ärfoulch foar do Frantsoosen. Do Spaniere reeke sik ätter tjo Wieke [[Huuse-Kamp]]. * [[1810]]: Die [[Tirol]]er Weerd [[Andreas Hofer]], Fräiegaidsstrieder juun dät napoleoonske [[Frankriek]] un dät mäd him ferbuundede [[Bayern]], wäd in [[Mantua]] ätter n Kriechsgjuchtsuurdeel doodskeeten. Düt Geböärnis gungt leeter in ju [[Tiroler Loundeshymne]] ien. * [[1878]]: Dät [[Konklave]] kjust Vincenzo Gioacchino Pecci toun [[Poabst]], die sik [[Leo XIII.]] naamt. * [[1933]]: Bie ne [[stilkene Touhoopekumst fon dän 20. Feburoar 1933|stilkene Touhoopekumst]] honnelje [[Adolf Hitler]] un [[Hermann Göring]] mäd düütske Grootindustrielle ne Köär-Stried-Hälpe fon 3 Millionen [[Rieksmaak]] foar ju [[NSDAP]] uut, uum ju [[Rieksdaisköär Meerte 1933]] tou bestrieden. * [[1933]]: Die [[US-Senoat]] beslut dän [[21. Tousät-Artikkel tou ju Ferfoatenge fon do Fereende Stoaten]]. Die sät dän [[18. Tousät-Artikkel tou ju Ferfoatenge fon do Fereende Stoaten|18. Tousät-Artikkel]], mäd dän in [[1920]] die [[Alkoholkonsum]] ferbeeden wuden is, buute Gultegaid. Ap dän [[5. Dezember]] [[1933]] wäd hie gultich, wiermäd ju Tied fon ju [[Prohibition]] foarbie is. * [[1943]]: In [[Mexiko]] äntstoant die Vulkoan [[Paricutín]]. Ätter aan Dai is hie tjoon Meetere, ätter träin Deege füüftich un däälich 424 Meetere uur ju uurspröängelke Boudemhööchte fon 2376 Meetere. == Tou Waareld keemen == * [[1909]]: [[Heinz Erhardt]], düütsken Komiker, Musiker, Unnerhoolder, Skauspieler un Dichter * [[1951]]: [[Gordon Brown]], britisken Politiker * [[1967]]: [[Kurt Cobain]], amerikoansken [[Musik]]er == Stuurwen == * [[1194]]: [[Tankred fon Lecce]], Köönich fon [[Sizilien]] un [[Neapel]]. * [[1575]]: [[Maria fon Jever]], ju lääste Uppermoanske fon ju Heerskup Jever. * [[1810]]: [[Andreas Hofer]], Tiroler Fräiegaidsstrieder. * [[1981]]: [[Athanasios Toutoungi]], syrisken Äärtsbiskop * [[2001]]: [[Karl Hasel]], düütsken [[Forst-Wietenskup]]per * [[2003]]: [[Karl Hobmair]], düütsken kathoolsken Pestoor un Heemat-Foarsker [[Kategorie:Februoar]] 56s1qflznw0dj72xjp722x998lzp48z 0 9619 111479 111478 2015-10-31T20:45:27Z Heinz 88 /* Sproake */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Amt Eiderstedt in NF.PNG|thumb|Koarte fon Noudfräislound, dät Amt Eiderstedt is rood ienteekend]] [[Bielde:Ejdersted i 1200-tallet.jpg|thumb|Ju Loage in dät 13. Jierhunnert ätter ne Koarte uut dät 19. Jierhunnert.]] '''Eiderstedt''' ([[deensk]]: ''Ejdersted'', [[noudfräisk]]: ''Ääderstää'') is n Hoolichailound in ju [[Noudsee]] in n [[Kring Noudfräislound]] in [[Släswiek-Holstein]]. Ju is ungefeer 30 Kilometer loange yn 15 Kilometer breed un äntstuude ätter 1200 truch dät Iendiekjen fon Lound. Deerfoar roate dät, wier Eiderstedt nu lait, two Ailounde un n Hoolichailound. == Sproake == Al sänt ju äddere Näitied wäd ap Eiderstedt neen Noudfräisk moor boald un fon dän Eiderstedter Dialekt is uk niks apteekend. Platdüütsk deerjuun wäd ap Eiderstedt bit däälich boald un me findt in dät Platdüütske noch hier un deer n Fräisk Woud. Ap düsse Gruundlääse rakt dät ne Diskussion, tou wäkke fon do bee haudseekelke Twiege fon dät Noudfräiske dät Eiderstedter Fräisk wäil heerd hääbe mai: [[Ailound-Noudfräisk]] of [[Fäästlound-Noudfräisk]]? Dät skäl uk in dän benoaberden Fäästloundsdialekt ([[Suudergoesharder Fräisk]]), die uk uutstuurwen is, man in't foaren dokumentierd wuuden is, wäidfulle Ienfloude reeke, do ju eerste Fermoudenge Stöän reeke. Dät kon sik oaber uk uum ne Miskenge honneld hääbe. Wildääge wieren deer uk moorere Dialekte ap Eiderstedt. [[Kategorie:Noudfräislound]] e7f1pfy5gruz2f2xxq312s4h8vo1q0w 0 9620 111538 111537 2015-11-06T21:29:43Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q329967]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Veduta di Paestum 2010.jpg|thumb|right|200px|Die Poseidon-Tämpel, dät bäästärheeldene Bauwierk. Deerbääte die Hera-Tämpel, in dän Faandergruund Räste fon uur Bauwierke]] [[Bielde:Paestum BW 2013-05-17 14-06-01.jpg|thumb|right|200px|Die Athene-Tämpel]] [[Bielde:Paestum Tuffatore.jpg|thumb|right|200px|In't Museum uutstoald sunt uk sukke Moaleräien uut Greeuwe, so as düsse uut dät bekoande [[Grääf fon dän Toudenspringer]], dät tichte bie Paestum fuunen wuuden is]] '''Paestum''' is ne griechisk-lukoansk-roomske Ruinenstääd in ju Loundskup [[Kampanien]] in [[Italien]]. Dät lait sowät füüftich Kilomeetere suudelk fon [[Salerno]], tichte bie [[Agropoli]] in ju Meente [[Capaccio]] un is besunners bekoand foar sien träi groote, täämelk goud ärheeldene Tämpele: Aan [[Hera]]-Tämpel, aan [[Poseidon]]-Tämpel un aan [[Athene]]-Tämpel. Räste rakt dät uk fon noch moor Tämpele un masse uur Bauwierke, toun Biespil n [[Amphitjooter]] un ne groote, tjukke [[Stäädmuure]]. Uumdät fuul Froamde Paestum sjo wollen, rakt dät däälich binne ju oolde Stäädmuure uk n poor moudäärne Huuse, so as n Museum un Weershuuse. Paestum is fon ju [[UNESCO]] as Waareldkultuuräärwgoud anärkoand. == Geskichte un Noomenkunde == Nit toulääst uumdät in ju Loundskup fruchtbeer Baulound tou fienden is, wuude ap ju Steede, wier däälich Paestum tou fienden is, sänt ju Steentied oafter siedeld. Ju Stääd sälwen wuude uum säkshunnert foar Kristus fon Griechen gruunded, do uut [[Sybaris]] of [[Troizen]] keemen wieren. Somäd is ju Stääd ne Kolonie fon ne Kolonie, ne sonaamde [[Apoika]]. Do Griechen naamden hiere Stääd eerste '''Poseidonia''' (Ποσειδώνια, uutboald as Posäidoonia), wät mäd dän Noome ju Godhaid [[Poseidon]] touhoopehonget. Dät goude Baulound un aan neerigen Honnel broachten binne kuute Tied Riekdum, sodät groote Tämpele, do bit däälich as Ruinen ärheelden sunt, baud wäide kuuden. Sowät fjauerhunnert foar Kristus noomen do [[Lukoanere]] ju Stääd ien un skällen ju Stääd '''Paistos''' naamd hääbe. Düsse uurlääwerde Foarm is wäil wier oun dät Griechiske tourääch ounpaased, uumdät dät ''-o-'' in ju Eendsäälwe ''-os'' in dät [[Oskiske]], dät do Lukoanere boald hääbe, al in't 6. Jierhunnert foar Kristus wächfaalen is. Me kon also deerfon uutgunge, dät do Lukoanere ju Stääd wuddelk *'''Paists''' naamd hääbe. As dät [[Roomske Riek]] in do Jiere 274 un 273 foar Kristus Kampanien ärooberde, moakeden do Roomere ju Stääd tou ne latienske Colonia, ap Latiensk naamden jo ju Stääd '''Paestum'''. Dät is ääng ounliend oun dät Oskiske, uumdät latiensk ''-ae-'' in ju klassiske Uutsproake as n [[Twieluud]], also praktisk as ''-ai-'' boald wuude. Wuddelk uurs is also bloot ju Latienske Eendenge ''-um'', un dät mout ja uk in sunne stäärk [[Flexion|flektierjende]] Sproake. In ju [[Roomske Kaisertied]] ferloos Paestum Riekdum un Betjuudenge, daach kuude dät noch bit in't Middeloaler fääre bestounde. In't [[9. Jierhunnert]] ä. Kr. wuude dät fon do [[Sarazenen]] fernäild, in't [[11. Jierhunnert]] noch insen fon do [[Wikingere]]. Buppedät wuude ju Gruunde in düsse Tied fuchtiger un fersumpede. Do Ienwoonere looken also ap ne haagere Steede un gruundeden [[Capaccio]], dät dät bit däälich rakt. Ju Foarm '''Pestum''', ju do Italieenere däälich skrieuwe un baale, kuumt uut dät Säärkenlatienske (middeloalerske Uutsproake fon /ae/ as "ää"). Fonsäärm is ju Säärkenlatienske Uutsproake truch italieensken Ienfloud so wuuden, uumdät die latienske Twieluud ''ae'' sik tou n ''e'' (boald:ää) in't italieenske äntwikkeld häd. Daach skuul me ap Italieensk n Noome as ''*Pesto'' ferwachtje. Ju Foarm '''Pestum''' kumt uut dät Säärkenlatienske. [[Kategorie:Antike Ruinenstääd]] [[Kategorie:Italien]] 3m4xi30r8100faus2xpdqqcntu97pui 14 9621 116034 111487 2018-02-02T21:44:55Z 185.90.171.142 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Stääd| ]] [[Kategorie:Archäologie]] anvg398ofihjmntvqsfx4qd3zmojqh2 14 9622 111489 2015-11-06T19:20:30Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Archäologie]] [[Kategorie:Wietenskupper]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Archäologie]] [[Kategorie:Wietenskupper]] 6wfn9tzki3vjh88n5uv2fpzti9yjq9t 14 9623 111490 2015-11-06T19:20:52Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Wietenskup]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wietenskup]] 2zm7ysayydti2rhaky3sx5r7098n0ap 0 9624 111531 111491 2015-11-06T19:59:28Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Begriepskloorenge}} Die Noome '''Poseidonia''' (ooldgriechisk Ποσειδώνια, uutboald as ''Posäidoonia'') beteekent: * [[Poseidonia (Fääst)]], in ju Antike n Fääst tou Eeren fon ju Godhaid [[Poseidon]]. * Poseidon sien Wieuwmoanske [[Amphitrite]], ju ätter him dän Bienoome kriegen häd. * Ju antike Stääd [[Paestum]], ju eerste fon do Griechen unner dän Noome '''Poseidonia''' gruunded wuuden is. px0qu2efe5cs3wo2cse76y56qdvvcry 14 9625 111494 2015-11-06T19:33:51Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Kategorie:Bigriepskloorenge]] nach [[Kategorie:Begriepskloorenge]]: Populärere Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[:Kategorie:Begriepskloorenge]] 2rbyfx4urkkfllac6ahk52558c40qhh 14 9626 111497 2015-11-06T19:35:37Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Kategorie:Foarloage:Bigriepskloorenge]] nach [[Kategorie:Foarloage:Begriepskloorenge]]: Populärere Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[:Kategorie:Foarloage:Begriepskloorenge]] 2pbywmnvua9ccwz9f757yuh0iv7wvhl 4 9627 111501 2015-11-06T19:38:12Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Wikipedia:Bigriepskloorenge]] nach [[Wikipedia:Begriepskloorenge]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung: Populärere Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Begriepskloorenge]] co0l4aoscw943k0brszt17syi7i1zde 10 9628 111522 111521 2015-11-06T19:50:45Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <div id="Foarloage_Begriepskloorenge"> {| {{Bausteindesign2}} | style="width: 30px; vertical-align: top" | <imagemap> Bielde:Disambig-dark.svg|30px default [[Wikipedia:Begriepskloorenge]] desc none </imagemap> | Disse Siede is een '''[[Wikipedia:Begriepskloorenge|Begriepskloorenge]]''' foar ju Unnerskeedenge fon moorere mäd dät sälge Woud biteekende Begriepe. </div> <includeonly>{{ #ifeq: {{NAMESPACE}} | {{ns:0}} | [[Kategorie:Begriepskloorenge]] }}</includeonly><includeonly>__DISAMBIG__</includeonly> <noinclude> ---- ;Foar dän Bruuk fon disse Foarloage kiek bie [[Wikipedia:Begriepskloorenge]]. Foar näie Begriepskloorengssieden jädden ju populärere Skrieuwwiese "Begriepskloorenge" bruuke. [[Kategorie:Foarloage:Begriepskloorenge|!Begriepskloorenge]] </noinclude> amqu8pc5qwvew45w2jmlt6pw1pd60p7 0 9629 111519 2015-11-06T19:48:09Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Literatuur (Begriepskläärengssiede)]] nach [[Literatuur (Begriepskloorengssiede)]]: beeter Seeltersk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Literatuur (Begriepskloorengssiede)]] 6jljjaaxhp4uzq1jjnnb9vathxvv4qx 0 9630 111524 2015-11-06T19:55:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Paestum]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Paestum]] 8j6nn4aqxpdgn7od4alyl3dtugvg4lk 0 9631 111525 2015-11-06T19:55:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Paestum]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Paestum]] 8j6nn4aqxpdgn7od4alyl3dtugvg4lk 0 9632 111527 2015-11-06T19:56:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Paestum]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Paestum]] 8j6nn4aqxpdgn7od4alyl3dtugvg4lk 0 9633 111528 2015-11-06T19:57:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Paestum]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Paestum]] 8j6nn4aqxpdgn7od4alyl3dtugvg4lk 0 9634 111529 2015-11-06T19:57:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Paestum]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Paestum]] 8j6nn4aqxpdgn7od4alyl3dtugvg4lk 0 9635 111530 2015-11-06T19:58:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Paestum]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Paestum]] 8j6nn4aqxpdgn7od4alyl3dtugvg4lk 0 9636 111532 2015-11-06T19:59:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Poseidonia]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Poseidonia]] jy2u2ovr4qa5sba4uz9mg2dcc99qe3k 0 9637 111533 2015-11-06T20:00:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Poseidonia]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Poseidonia]] jy2u2ovr4qa5sba4uz9mg2dcc99qe3k 0 9638 111534 2015-11-06T20:00:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Poseidonia]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Poseidonia]] jy2u2ovr4qa5sba4uz9mg2dcc99qe3k 0 9639 122753 122558 2023-08-17T08:50:06Z Kontrollstellekundl 5715 korr. wikitext text/x-wiki As '''Euro-Soone''' (düütsk:Eurozone), beteekent me dät Rebät, wier die [[Euro]] ju amtelk anärkoande Munte is. Dät sunt hoast (Stound: 2023) njuugentien EU-Stoaten: [[Aastriek]], [[Belgien]], [[Düütsklound]], [[Estlound]], [[Finlound]], [[Frankriek]], [[Griechenlound]], [[Irlound]], [[Italien]], [[Kroatien]], [[Lätlound]], [[Litauen]], [[Luxembuurich]], [[Malta]], do [[Niederlounde]], [[Portugal]], ju [[Slowakäi]], [[Slowenien]], [[Spanien]] un ju [[Republik Zypern]]. Fääre rakt dät litje Stoaten, do nit in ju EU sunt un daach dän Euro bruuke, wäkke amtelk un wäkke nit amtelk (kiek unner!). Fon ju Swaits uumsleeten sunt ju düütske Exklave [[Büsingen oun'n Hoochrhien|Büsingen]] un ju italieenske Exklave [[Campione d'Italia]], do amtelk dän Euro hääbe, man wuddelk dän [[Swaitser Franken]] bruuke. == Koarte == Ap ju foulgjende Koarte sunt * 20 EU-Stoaten, do dän Euro as amtelke Munte bruuke, blaauw ienteekend; * 6 EU-Stoaten, do him ätter n Ferdraach noch ienfiere mouten, gräin; * 1 EU-Stoat, do dän Euro ienfiere konn, man nit mout, bruun; * 4 Stoaten buute ju EU, do him amtelk as Munte bruuke, jeel ([[Andorra]], [[Monaco]], [[San Marino]] un [[Vatikoan]]; juust so do frantsööske Uursee-Rebätte [[Saint-Pierre un Miquelon]] un [[Saint-Barthélemy]]); * 2 lila sunt Stoaten ienteekend, do nit in ju EU sunt un nit-amtelk dän Euro bruuke (hoast [[Montenegro]] un [[Kosovo]]). Gries sunt aal do Stoaten, do niks mäd dän Euro tou dwoon hääbe. [[Bielde:Euro accession Eurozone as single entity.svg|thumb|upright=2|center|Euro-Soone]] [[Kategorie:Europa]] [[Kategorie:Wirtskup]] ngx8v8gowjn4xs94azm5n7wqmiwkkzi 0 9640 111547 2015-11-07T12:36:03Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Letlound]] nach [[Lätlound]]: Beetere Ounpaasenge oun ju Seelterske Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Lätlound]] hg33wmgcince4ufluwr20y2wbbop4lb 0 9642 111553 2015-11-07T12:40:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Zypern]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zypern]] hvdvno0tj3holo2sixwav128xmc3dbw 0 9643 111554 2015-11-07T12:42:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9644 111555 2015-11-07T12:42:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9645 111556 2015-11-07T12:42:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9646 111557 2015-11-07T12:43:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9647 111558 2015-11-07T12:43:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9648 111559 2015-11-07T12:43:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9649 111560 2015-11-07T12:44:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9650 111561 2015-11-07T12:44:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9651 111562 2015-11-07T12:44:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9652 111563 2015-11-07T12:45:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9653 111564 2015-11-07T12:45:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9654 111565 2015-11-07T12:45:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9655 111566 2015-11-07T12:46:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9656 111567 2015-11-07T12:46:42Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9657 111568 2015-11-07T12:47:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9658 111569 2015-11-07T12:47:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9659 111571 111570 2015-11-07T12:47:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9660 111572 2015-11-07T12:48:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9661 111573 2015-11-07T12:48:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9662 111574 2015-11-07T12:48:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9663 111575 2015-11-07T12:49:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9664 111576 2015-11-07T12:49:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9665 111577 2015-11-07T12:50:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9666 111578 2015-11-07T12:50:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9667 111579 2015-11-07T12:51:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9668 111580 2015-11-07T12:51:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9669 111581 2015-11-07T12:51:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9670 111583 111582 2015-11-07T12:52:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9671 111584 2015-11-07T12:52:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9672 111585 2015-11-07T12:53:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9673 111586 2015-11-07T12:53:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9674 111587 2015-11-07T12:54:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9675 111588 2015-11-07T12:54:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9676 111589 2015-11-07T12:55:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Euro-Soone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Euro-Soone]] mnl7cth9r07f7rke3fzh5nuk8uqht9x 0 9677 111591 2015-11-07T13:01:09Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Vatikanstääd]] nach [[Vatikoanstääd]]: Kumt so beeter oun ju Seelter Uutsproake wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Vatikoanstääd]] 9661hahrmwc68hlxp662jitgi0s3r2r 0 9678 111592 2015-11-07T13:01:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Vatikoanstääd]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Vatikoanstääd]] tir4b4xq8or33mwhd8j7awpzwf20tyd 0 9679 111646 111594 2015-11-07T22:52:52Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q207875]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wolfgang-amadeus-mozart 1.jpg|thumb|right|200px|Wolfgang Amadeus Mozart ap ne posthume Skilleroatsje fon [[Barbara Krafft]]]] Dät '''[[Requiem]] in [[d-Moll]] ([[Köchelferteeknis|KV]] 626)''' uut dät Jier [[1791]] is [[Wolfgang Amadeus Mozart]] sien lääste [[Kompositsjoon (Musik)|Kompositsjoon]]. Aaldät dät Wierk bloot foar twäin Träädendeele fon Mozart sälwen stommet, is dät een fon sien bekoandste un ap't hoochste taksierde Wierke. Mozart stoorf, wilst hie dät komponierde. Uumdät dät n Apdraachswierk waas, moakeden dät [[Joseph Eybler]] un [[Franz Xaver Süßmayr]], Skoulkere fon Mozart, kaant un kloor; sien Wiedewieuw [[Constanze Mozart]] wüül dät so. Ju Äntstoundengsgeskichte un Qualität fon do Bietouföigengen wäide sänt loange Tied stäärk diskutierd. Do uunwoanelke Uumestounde un die tiedelke Touhoopehong fon düsse Seelen-Homisse mäd Mozart sin ädderen Dood hääbe buppedät tou ju Bieldenge fon Mythen fierd. [[Kategorie:Musik]] 0nhlho8cvmrp32jsvuthcsythpi799g 0 9680 112983 111645 2016-07-19T21:54:38Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Infobox Militärisken Twist |twist =Jameson Raid |deelfon= |image=[[Bielde:Transvaal map.png|200px|Suudafrikoanske Republik, oafter uk Transvaal-Republik naamd, in orange]] |caption= Koarte mäd ju Suudafrikoanske Republik, oafter uk [[Transvaal]]-Republik naamd, in orange. |doatum= [[29. Dezember]] [[1895]] bit [[2. Januoar]] [[1896]] |steede=[[Suudafrikoanske Republik]] |uutgong=Do [[Buuren (Suudafrikoa)|Buuren]] winne |paatäi1=<div align="center">irreguläre probritiske Eenhaide </div> |paatäi2=<div align="center">[[Suudafrikoanske Republik]]</div> |uppermon1=[[Leander Starr Jameson]] |uppermon2=[[Piet Cronjé]] |troppengrööte1= |troppengrööte2= |ousleeke1= |ousleeke2= }} Die '''Jameson Raid''' (uursät: „Jameson-Uurfall“) waas n Uurfaal ap ju [[Suudafrikoanske Republik]] (in ju Loundskup [[Transvaal]]), die fon dän [[29. Dezember]] [[1895]] bit tou dän [[2. Januoar]] [[1896]] tou duurde un fon [[Leander Starr Jameson]] fierd wuude. == Bäätergruunde un Ouloop == Die Ploan waas, fon ju [[Kapkolonie]] uut n Apstound fon buutloundske, maast britiske Oarbaidere ([[Uitlanders]]) in Transvaal Stöän tou reeken un dät Rebät oun't britiske Territorium oun tou sluuten. Dät wüülen do Briten, uumdät do "Uitlanders" dubbeld so fuul wieren as do Buuren, un jo somäd n Ounspröäk ap dät Lound siegen. Buppedät wuuden do britiske Oarbaidere fon do Buuren läip deeltaaid un hieden neen fulle Burgergjuchte. Die Uurfaal waas fon dän Premierminister fon ju Kapkolonie [[Cecil Rhodes]] ploand, die een säkshunnert Mon stäärke Troppe dän Uppermon Jameson unnerstoalede. Truch n misferstoundelk Telegram, dät hie fon do "Uitlanders" kreech, saach sik Jameson, dän Ferwaltengsboas fon [[Suud-Rhodesien]], tou ne gauere Honnelenge twoangen. Dät Telegram lutte as foulget: :''"It is under these circumstances that we feel constrained to call upon you to come to our aid should a disturbance arise here the circumstances are so extreme that we cannot but believe that you and the men under you will not fail to come to the rescue of people who are so situated."'' Nu rakt dät deer ferskeedene Uursättengen tou, aal deerätter, wier me n Punkt sät. Sät me dän Punkt eerste ätter "should a disturbance arise here", dan is dät so tou ferstounden, dät hie unner ju Bedingenge hälpe skäl, dät aan Apstound uutbräkt. So waas dät wäil toacht. Man wan die Punkt al ätter ''"to come to our aid"'' sät wäd, un so kreech dät Jameson wäil inne Hounde, is dät ne direkte Aaskenge, dät hie do "Uitlanders" tou Hälpe kuume skäl. Jameson begon ju Aktsjoon täämelk koploos, wiermäd ju foar do Briten unner neen goude Foarteekene stuude. Hie informierde Rhodes mäd n Telegram, dät hie nu mäd sien Troppe oumarskierde un Rhodes, die dän Uurfaal sälwen uuttoacht hiede, man nit mäd dän Tiedpunkt ienfersteen waas, befuul sien Ljuude insteede fon Hälpe tou seenden, sik fon dän Uurfaal amtelk tou distansierjen. Hie toachte, dät dät nit goud gunge kuude un dät so bloot do Minen-Lizenzen ap't Spil stounde. Ätter n poor Deege un Skjooteräie mäd buuriske Eenhaide moaste sik Jameson reeke. Hie wuude an do Briten uutlääwerd, do him tou füüftien Mounde Pieson feruurdeelden, wierfon hie oaber bloot fieuw ouseet. Uk wan sik Fertreedere fon Grootbritannien fon dän Jameson Raid distanzierden, moakede die Jameson Raid dät in't Foaren al läipe Ferhooldnis twiske do bee Lounde noch läpper un waas somäd n wichtigen Stap in dän [[Twäiden Buurenkriech (Suudafrikoa)|Twäiden Buurenkriech]]. [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Suudafrikoa]] 2gdxhizxyxpk08ppj7n80w9t02l0z16 0 9681 111644 111602 2015-11-07T22:52:49Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q1390901]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SirLeanderStarrJameson.jpg|thumb|right|200px|Leander Jameson]] Sir '''Leander Starr Jameson, 1. Baronet''' [[Order of St Michael and St George|KCMG]] [[Order of the Bath|CB]] [[Privy Council|PC]] (* [[9. Februoar]] [[1853]] in [[Edinburgh]], [[Skotlound]]; † [[26. November]] [[1917]] in [[London]]) waas n britisken Politiker un eersten Foarsitter fon ju suudafrikoanske Unionist Party. Hie is foaraaln foar dän fon him fierden [[Jameson Raid]] bekoand, dän Fersäik, ju domoalige [[Suudafrikoanske Republik]] (in ju Loundskup [[Transvaal]]) unner britiske Heerskup tou brangen, wät him nit slumpede. Uurspröängelk waas hie Dokter. Sin Groot-Oom waas [[Robert Jameson]], n bekoanden [[Geologie|Geologe]]. [[Kategorie:Suudafrikoa]] [[Kategorie:Britiske Persoon]] [[Kategorie:Geskichte]] alaqxoxxpnhjef29rmjecm7pnjlylrk 14 9682 111598 2015-11-07T15:03:14Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Persoon]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Persoon]] 5kw36os9t7rya2ykneby80w2pkzlnv6 0 9683 111601 2015-11-07T15:09:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Leander Starr Jameson]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Leander Starr Jameson]] n0i96sox4tylk0vxn0bo5h5g92udh4h 0 9684 111604 2015-11-07T17:17:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jacopo Robusti]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jacopo Robusti]] eb0a9mf34mil5qw0xa74sjl6n1t82x1 0 9685 111643 111607 2015-11-07T22:52:47Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q52940]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sigismund III of Poland-Lithuania and Sweden (Martin Kober).jpg|thumb|right|200px|Köönich Sigismund ap ne Skilleroatsje fon [[Martin Kober]], 17. Jahrhundert]] '''Sigismund III. Wasa''' (Poolsk: ''Zygmunt III Waza'', Litauisk: ''Zigmantas Vaza'', Sweedisk: ''Sigismund Vasa''; * [[20. Juni]] [[1566]] ap [[Slot Gripsholm]], [[Mariefred]], [[Sweeden]] ; † [[30. April]] [[1632]] in [[Warschau]], [[Polen]]) waas fon 1587 oun Köönich fon dät [[Köönichriek Polen|Poolske Riek]] un Grootfürst fon't [[Grootfürstendum Litauen]], kädden Stoats-Boas fon [[Polen-Litauen]], fon [[1592]] bit tou sien Ousättenge truch dän [[Sweedisken Stounderieksdai]] in [[1599]] Äärfköönich fon Sweeden un fon do bit tou sin Dood tou [[Tituloarköönich]] fon Sweeden. Ieuwenske sien Heerskjen waas hie uk n baldoarigen Moaler un Gouldsmid. Bloot noch tjo Skilleroatsjen fon him sunt ärheelden, wierfon een foar loange Tied [[Tintoretto]] touskrieuwen wuuden is. Dät prachtige Huusholt foar do Reliquien fon dän [[St. Adalbert|hilligen Adalbert]] in dän [[Gnesener Doom]] stommet foar groote Deele uut sien Smitte. == Twist uum ju sweediske Kroune == Sigismund III. waas Suun fon Köönich [[Johann III. (Sweeden)|Johann III.]] fon Sweeden un [[Katharina Jagiellonka]], ju Suster fon dän poolske Köönich [[Sigismund II. August]]. Deermäd heerde hie juust so tou ju [[Wasa (Dynastie)|Wasa-Dynastie]] as tou do [[Jagiellonen]] un kreech ju Kroune fon Polen-Litauen juust so as fon sien uurspröängelk Heematlound Sweeden. Bolde huusede hie maast in Polen. Dät Köönichdum fon Sweeden ferloos hie in 1599. Dät koom, uumdät sin Oom, wilst hie uurkaante ju Aastsee huusede, in Sweeden ju Moacht oun sik rieten hiede. Deer ap foulgede n deelwiese militärisken Twist, die ap n [[25. September]] [[1598]] in ju [[Slacht fon Stångebro]] mundede. Sigismund ferloos ju Slacht. Träi Deege leeter moaste Sigismund dän [[Free fon Linköping]] toustämme, die foarsaach, dät die Twist twiske him un sin Oom fon dän Rieksdai kloord wäide skuulen. Ju Ferienbeerenge wüül hie nit jäilde läite, uumdät hie twoangen waas, man hie kuude deer uk niks moor juun dwo un fuur wier uurkaante ju Aastsee. In [[1500]] wuude hie ousät un in [[1600]] kreech sin Oom dän Köönichstitel. Do [[Poolsk-Sweediske Kriege]] fon [[1600]] bit [[1629]] tou wieren ju Foulge. == Trüütichjierigen Kriech == As in [[1618]] die Trüütichjierige Kriech begon, stoalde hie sik ap ju Siede fon dän Kaiser fon't [[Hillige Roomske Riek]]. Dät saach hie as n Foardeel foar ju katoolske Seeke, man Polen broachte dät in ne stuure Loage. [[Kategorie:Geskichte]] 4mts7bhq5p2nsk21rjkpqc0j8agxn1q 0 9686 111608 2015-11-07T17:52:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sigismund III. Wasa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sigismund III. Wasa]] fqyhjb6yew7e8zibi4n0xxifv6b196t 0 9687 111609 2015-11-07T17:53:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sigismund III. Wasa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sigismund III. Wasa]] fqyhjb6yew7e8zibi4n0xxifv6b196t 0 9688 111610 2015-11-07T17:54:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sigismund III. Wasa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sigismund III. Wasa]] fqyhjb6yew7e8zibi4n0xxifv6b196t 0 9689 111642 111622 2015-11-07T22:52:45Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q207667]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Charles Goodyear.jpg|thumb|200px|right|Charles Nelson Goodyear]] '''Charles Nelson Goodyear''' (* [[29. Dezember]] [[1800]] in [[New Haven (Connecticut)|New Haven]], [[Connecticut]]; † [[1. Juli]] [[1860]] in [[New York City|New York]]) waas n [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansken]] autodidaktisken [[Chemie|Chemiker]], Amateur-Foarsker un Ärfiender. Bekoand wuuden is hie truch sien Ärfoulge in ju Feroarbaidenge fon [[Kautschuk]]. == Ärfiendengen == Truch Toufaal äntdäkte hie in't Jier [[1839]] ju Muugelkhaid fon ju [[Vulkoanisierenge]], as him ne Miskenge fon Kautschuk un [[Swieuwel]] ap ne Häidploate fäl. Buppedät is hie die Ärfiender fon [[Häd-Gummi]] un fon't Gummi-[[Kondom]]. Tälten stoalde hie uk uut Gummi häär, uum do oun Gould-Greeuwere tou ferkoopjen. Hie häd uk noch fuul moor uut Gummi moaked un hiede Patente, do in leetere Tied, besunners foar ju [[Automobil]]-Industrie, wichtich wäide skuulen. Hie sälwen häd deer nit fuul fon häiwed. Ne Saitenge skäl insen uur him skrieuwen hääbe: ''"Wan jie n Mon sjo, mäd Skoue, Moantel un Houd uut Kautschuk, man sunner aan Cent inne Taaske, wieten jie, dät jie Charles Goodyear foar jou hääbe."'' [[Kategorie:Ärfiender]] [[Kategorie:Gummi]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] [[Kategorie:Wirtskup]] bup6iae5qf3dsdkn69grmz1k6xjir0s 14 9690 111619 2015-11-07T19:04:27Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Materioal]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Materioal]] nm9a2ys9ztvs76oabo3chd4i4v3xdte 14 9691 111620 2015-11-07T19:05:08Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Haudkategorie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Haudkategorie]] 4gmbzus35enyb8wir3728qoj9hojh87 14 9692 111621 2015-11-07T19:05:40Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Wirtskup]] [[Kategorie:Persoon]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wirtskup]] [[Kategorie:Persoon]] 4rv4ss9sbcxop616692kabhf0q1l457 0 9693 111624 111623 2015-11-07T19:09:09Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Begriepskloorenge}} '''Charles Goodyear''' is die Noome fon: * aan US-amerikoansken Ärfiender un Pionier in ju Gummi-Feroarbaidenge, kiek unner [[Charles Nelson Goodyear]] * aan US-amerikoansken Politiker, kiek bie [[Charles Goodyear (Politiker)]] gm2qnx293ei2nl6diwxh33l3jl07x8y 0 9694 111629 2015-11-07T19:14:22Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Tuffelke (Solanum tuberosum)]] nach [[Tuffelke]]: So paaset dät beeter in do Sätgjuchte fon Wikipedia. Deer wäd een Fäärelaitenge moaked un uk noch een fon ju aleenich stoundende Nomenklatuur. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Tuffelke]] 7tvg1r1pcw5jn5nkugo4tyxwy5ble0o 0 9695 111630 2015-11-07T19:14:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tuffelke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tuffelke]] g2aau8y7ui5oznsgs61spg6lvapbpon 0 9696 111639 2015-11-07T21:22:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tuffelke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tuffelke]] g2aau8y7ui5oznsgs61spg6lvapbpon 0 9697 111640 2015-11-07T21:23:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tuffelke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tuffelke]] g2aau8y7ui5oznsgs61spg6lvapbpon 0 9698 111641 2015-11-07T21:23:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tuffelke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tuffelke]] g2aau8y7ui5oznsgs61spg6lvapbpon 0 9699 117333 116132 2018-07-18T16:31:29Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Laguna Allicocha.jpg|thumb|right|250px|Die See [[Alliqucha]] in do Bierge]] Do '''Anden''', do sik loangs ju Wäästkuste fon [[Suudamerikoa]] luuke, sunt ju loangste Bierichkätte ap dät Fäästlound fon uus [[Äide]]. Jo hääbe ne Uutdienenge fon 7500 Kilomeetere fon't Noude ätter't Suude un fon bit tou 600 Kilomeetere fon't Aaste ätter't Wääste. Die hoochste Bierich is die [[Aconcagua]] mäd 6962 Meetere. Do Anden bestounde uut moorere Deel-Bierichkätten, do ieuwenskenuur in ju sälge Gjuchte ferloope. In ju Midde, twiske [[Peru]], [[Bolivien]], dät Noude fon [[Chile]] un dät Noude fon [[Argentinien]] is Ruumte twiske do Deelkätten, deer lait dät säntroale Hoochlound [[Altiplano]] mäd dän [[Titicaca-See]] oane. == Dierte == [[Bielde:Condor02 ST 98.jpg|thumb|250px|right|Wieuwelken Anden-Kondor]] In do Anden rakt two wüülde Oarde fon [[Kamäile]], dät [[Vikunja]] ''(Lama vicugna)'' un dät [[Guanako]] ''(Lama guanicoe)''. Düsse [[Näiwaareld-Kamäile]] ''(Lama)'' hääbe uurs as do [[Ooldwaareld-Kamäile]] ''(Camelus)'' neen Hökkere, uumdät jo in hiere Lieuwendsruumte ne beetere Woaterfersuurgenge hääbe. Jo sunt uk tom moaked wuuden, tomme Vikunjas heete [[Alpaka (Kamäil)|Alpaka]]s, tomme Guanakos heete [[Lama (Kamäil)|Lamas]]. Uur Suugedierte sunt [[Chinchillas]] ''(Chinchillidae)'', [[Pudu]]s ''(Pudu)'', [[Bierich-Tapir]]e ''(Tapirus pinchaque)'', [[Struuk-Rotte]]n ''(Octodon)'', [[Anden-Boar]]e ''(Tremarctos ornatus)'', [[Puma]]s ''(Puma concolor)'' un säildener [[Jaguar]]e ''(Panthera onca)''. Die [[Anden-Kondor]] ''(Vultur gryphus)'' is ju grootste Roowfuugel-Oard ap ju Waareld. Hie kon sien Juuken 3,20 Meetere wied uutsponne. == Kultuur == [[Bielde:Machu Picchu, Perú, 2015-07-30, DD 47.JPG|thumb|right|250px|Machu Picchu]] [[Bielde:Andean woman with alpaca.jpg|thumb|right|250px|Wieuw mäd Alpakas in dän [[Nasjonoalpark Huascarán]]]] In dät Noude fon dän Altiplano lait dät Säntrum fon dät [[Inka]]-Riek mäd sien domoalige Haudstääd [[Cusco]]. 75 Kilomeetere noudwäästelk sunt do bekoande Ruinen fon ju Inka-Stääd [[Machu Picchu]] tou fienden. Uk ju Inka-Stääd [[Llactapata]] lait in düt Rebät. Dät Inka-Riek mäd sien hooge Kultuur is läider truch dän [[Kolonioalismus]] stukken geen, man ju Sproake fon do Inka, dät [[Quechua (Sproake)|Quechua]], wäd bit däälich noch masse fon Anden-Foulke boald. Uurs ne wichtige ienheemske Sproake is dät [[Aymara (Sproake)|Aymara]]. Ju noudelke Anden-Regioon is een fon moorere Rebätte fon ju [[Neolithisierenge]], dät hat, een fon do Rebätte, wier Buuräi, fääste Siedelengen un sliepene Steenreewen ärfuunen wuuden sunt. Wilst uus Buuräi in Europa foar dän grootsten Deel uut dät [[Nai Aaste|Naie Aaste]] kumt, wier dät uum sowät 9000 foar Kristus begon un sik in do foulgjende Jierduusende ätter Europa uutspratte, begon dät in do Anden sowät 2000 bit 3000 foar Kristus. Wäkke Seeken sunt in ju Tied fon dän Kolonioalismus uut ju Suudamerikoanske Buuräi-Traditsjoon ätter Europa keemen, dät wichtichste Biespil is ju [[Tuffelke]]. Wät in Europa man exotisk blieuwen is, sunt dät [[Lama (Kamäil)|Lama]] un dät [[Alpaka]], two tomme [[Kamäile|Kamäil]]-Oarden, ju in Suudamerikoa haudseekelk tuchted wäd, uum Wulle un Flask tou kriegen; dät Lama uk, uum Lasten tou dreegen. [[Kategorie:Anden| ]] [[Kategorie:Bierich-Loundskup]] [[Kategorie:Suudamerikoa]] 9mqvlzdw564q9stm8pj2auhtgllsc3p 0 9700 111762 111655 2015-11-08T22:26:06Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q183319]] wikitext text/x-wiki As '''Knullen''' beteekent me in ju [[Botanik]] flaskige, fertjukkede Orgoane fon Plonten, do unner ju Äide woakse. Dät konnen Fertjukkengen fon do Wuttele (Wuttelknullen) of fon ju [[Spruut-Oakse]] (Spruutknullen) weese. Jo tjoonje as Reserve, wan ju Plonte in ne uungoadelke Tied (Druuchtied of Winter) oustäärft, dät ju ätters wier uutdrieuwe kon. Do bekoandste Spruutknullen sunt [[Tuffelke]] ''(Solanum tuberosum)'', Wuttelknullen rakt dät toun Biespil bie [[Maniok]] ''(Manihot esculenta)''. [[Siepel]]e hääbe ju sälge Funktsjoon, man jo wäide nit as Knullen ienoardend, uumdät jo uut uumewonnelde Bleede bieldet sunt. <gallery> Bielde:Potato collection.jpeg|Tuffelke as Biespil foar Spruutknullen Bielde:Manihot esculenta dsc07325.jpg|Maniok-Knullen as Biespil foar Wuttelknullen </gallery> [[Kategorie:Biologie]] h774zi5hwioh48uzss952dobd7djo1r 0 9701 112757 112756 2016-07-17T11:01:36Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Friedrich II. (Prüüsen)]] nach [[Freerk II. (Prüüsen)]]: Beeter Seeltersk wikitext text/x-wiki [[Bielde:Friedrich Zweite Alt.jpg|thumb|200px|Freerk II. in't Oaler fon 68 Jiere (Skilleroatsje fon [[Anton Graff]], 1781)]] '''Freerk II.''', uk '''Freerk die Groote''' of die '''Oolde Frits''' naamd (düütsk: '''Friedrich II.'''* [[24. Januoar]] [[1712]] in [[Berlin]]; † [[17. August]] [[1786]] in [[Potsdam]]), waas fon [[1740]] oun Köönich ''in'' un fon [[1772]] Köönich ''fon'' [[Köönichriek Prüüsen|Prüüsen]] juust so as [[Kurfüürst]] fon't [[Kurfüürstendum Brandenbuurich]]. Hie koom uut dät [[Füürst]]enhuus [[Hohenzollern]]. Do fon him juun [[Habsburgermonarchie|Aastriek]] fierde träi [[Sleesiske Kriege]] uum dän Besik fon [[Sleesien]] fierden tou'n [[Düütsken Duoalismus]]. Ätter dän lääste fon düsse Kriege, dän [[Soogenjierigen Kriech]] fon [[1756]] bit [[1763]], waas Prüüsen as [[Grootmoacht]] in Europa anärkoand. Freerk jält as Fertreeder fon dän [[Apkloorden Absolutismus]]. So beteekende hie sik sälwen as „eersten Tjoonst fon dän Stoat“. Hie befoatede sik mäd [[Philosophie]], [[Geskichte]] un [[Kunst]]e. Hie sammelde Toankere uum sik un komponierde sälwen Musikstukke. In ju Buuräi is hie buppedät bekoand foar sin Fertjoonst uum ju Uutspreedenge fon ju [[Tuffelke]]. [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Prüüsen]] [[Kategorie:Prüüsken Köönich]] c7ynogbfbsz8bg5b8lt21qsn55ms8s4 14 9702 111658 111657 2015-11-08T13:04:30Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Historisk Lound]] fswi7p071mtcloolmeabrif16pt7102 0 9703 112831 111665 2016-07-17T17:01:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Freerk II. (Prüüsen)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Freerk II. (Prüüsen)]] 7bc99tcl9al2s345p19jtaj3xtltsx2 0 9704 112832 111666 2016-07-17T17:02:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Freerk II. (Prüüsen)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Freerk II. (Prüüsen)]] 7bc99tcl9al2s345p19jtaj3xtltsx2 0 9705 112833 111667 2016-07-17T17:02:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Freerk II. (Prüüsen)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Freerk II. (Prüüsen)]] 7bc99tcl9al2s345p19jtaj3xtltsx2 0 9706 112834 111668 2016-07-17T17:02:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Freerk II. (Prüüsen)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Freerk II. (Prüüsen)]] 7bc99tcl9al2s345p19jtaj3xtltsx2 0 9707 112835 111669 2016-07-17T17:02:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Freerk II. (Prüüsen)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Freerk II. (Prüüsen)]] 7bc99tcl9al2s345p19jtaj3xtltsx2 0 9708 111671 2015-11-08T13:30:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tuffelke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tuffelke]] g2aau8y7ui5oznsgs61spg6lvapbpon 0 9709 117629 111760 2018-11-12T12:57:15Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Tomoate |- | align="center" | [[Bielde:Tomato scanned.jpg|300px|Tomoate]] <br><small>Tomoate ''(Solanum lycopersicum)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Noachtskaadoardige]] ''(Solanales)'' |- | ''Familie:'' || [[Noachtskaadplonten]] ''(Solanaceae)'' |- | ''Sleek:'' || [[Noachtskaade]] ''(Solanum)'' |- | ''Oard:'' || Tomoate ''(Solanum lycopersicum)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Carolus Linnaeus|L.]] |} |} Ju '''Tomoate''' (buute fon Roomelse '''Tomaate''', biologiske [[Nomenklatuur]]: ''Solanum lycopersicum'') is ne Noachtskaade-Plonte. Uumdät do Fruchte, do juust so as do Plonten Tomoaten heete, ieten wäide konnene, wäd ju fuul as Neerengs-Plonte ounbaud un deer sunt masse ferskeedene Soarten tuchted wuuden. Oafter sunt Tomoaten rood, man dät rakt uk jeele, gräine un bruune Soarten: Dät hat also nit aaltied, dät jo uunriep of fuul sunt! == Uursproang == Wüülde Tomoaten rakt dät in [[Suudamerikoa]] twiske [[Venezuela]] un [[Chile]], foar dän Ounbau as Kultuurplonte rakt dät [[Archäologie|archäologiske]] Ätterwiese uut dät eerste Jierduusend ätter Kristus in [[Middelamerikoa]], wier dät bit däälich ne grootste Soarten-Fuulfoold rakt. Dät Woud ''"Tomoate"'' kumt uk wäil fon't Woud ''"xītomatl"'' uut dät [[Nahuatl]], ju Sproake fon do [[Azteken]], fon wier dät wildääge uur't Spoanske, Frantsööske, Düütske un Platdüütske in't Seelterske keemen is. == Bielden == <gallery> Bielde:Bright red tomato and cross section02.jpg|Heele un eepensniedene Tomoate Bielde:Cherry Tomato Mix (6033999022).jpg|Ferskeedene Tomoaten-Soarten </gallery> [[Kategorie:Plonten]] [[Kategorie:Ietelweere]] 7anmkxd212pzrou8skqoq58p1ci5e0p 14 9710 111713 2015-11-08T14:45:41Z Heinz 88 Wier häärstoald, beeter Seeltersk wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Huushollenge]] d0k8ysp1w906rsa5m45pvrqhyuc52rb 0 9711 111749 2015-11-08T22:03:05Z 134.245.225.55 Fäärelaited ätter [[Tomoate]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tomoate]] 0iyvd8ultiuc2j2z7yhzx4ujy1fj118 0 9712 111751 2015-11-08T22:05:52Z 134.245.225.55 Fäärelaited ätter [[Tomoate]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tomoate]] 0iyvd8ultiuc2j2z7yhzx4ujy1fj118 0 9713 111752 2015-11-08T22:06:14Z 134.245.225.55 Fäärelaited ätter [[Tomoate]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tomoate]] 0iyvd8ultiuc2j2z7yhzx4ujy1fj118 0 9714 111753 2015-11-08T22:06:34Z 134.245.225.55 Fäärelaited ätter [[Tomoate]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tomoate]] 0iyvd8ultiuc2j2z7yhzx4ujy1fj118 0 9715 111754 2015-11-08T22:06:52Z 134.245.225.55 Fäärelaited ätter [[Tomoate]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tomoate]] 0iyvd8ultiuc2j2z7yhzx4ujy1fj118 0 9716 111755 2015-11-08T22:07:18Z 134.245.225.55 Fäärelaited ätter [[Tomoate]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tomoate]] 0iyvd8ultiuc2j2z7yhzx4ujy1fj118 0 9717 111756 2015-11-08T22:08:22Z 134.245.225.55 Fäärelaited ätter [[Tomoate]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tomoate]] 0iyvd8ultiuc2j2z7yhzx4ujy1fj118 0 9718 111757 2015-11-08T22:09:06Z 134.245.225.55 Fäärelaited ätter [[Tomoate]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tomoate]] 0iyvd8ultiuc2j2z7yhzx4ujy1fj118 0 9719 111758 2015-11-08T22:09:35Z 134.245.225.55 Fäärelaited ätter [[Tomoate]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tomoate]] 0iyvd8ultiuc2j2z7yhzx4ujy1fj118 0 9720 111759 2015-11-08T22:10:12Z 134.245.225.55 Fäärelaited ätter [[Tomoate]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tomoate]] 0iyvd8ultiuc2j2z7yhzx4ujy1fj118 0 9721 111812 111768 2015-11-10T06:13:24Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q175121]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Crassus.JPG|thumb|right|250px|Fermoudelk ne Oubieldenge fon Crassus]] '''Marcus Licinius Crassus''' (*[[115 f. Kr.|155]] of [[114 f. Kr.]]; † [[9. Juni]] (?) [[53 f. Kr.]] in [[Synnaka]]) waas n Politiker in't [[Roomske Riek]], in ju Tied fon de leete [[Roomske Republik]]. == Lieuwend == Ljuude uut sien Sibbe hääbe al sänt dän [[Twäiden Punisken Kriech]] politiske Boantjene häiwed, buppedät waas Crassus uuremäite riek. Deer kumt uk sin Bienoome "Crassus" fon, dät hat uursät "fat" of "die Fatte". Masse in Room hieden Skäilden bie him, so uk [[Gaius Iulius Caesar|Caesar]]. Crassus hiede also bääste Foaruutsättengen, in ne machtige Steede tou kuumen. In dät Jier [[70 f. Kr.]] wuude hie [[Consul]]. In [[60 f. Kr.]] begon dät leeter so beteekende [[Eerst Triumviroat|Eerste Triumviroat]], dät waas ne Ousproake fon träi Monljuude, näämelk [[Gnaeus Pompeius Magnus|Pompeius]], [[Gaius Iulius Caesar|Caesar]] un ieuwen uk Crassus. Jo wüülen touhoope oarbaidje, uum moor Moacht tou kriegen. Crassus kuude hiere Projekte finansierje. In [[56 f. Kr.]] wuude die Buund fernäierd. In [[55 f. Kr.]], as hie un Pompeius noch insen Consulen wuuden sunt, wüül Crassus uk as Fäildheer uutluuke un n Kriech winne, uumdät hie in düsse Seeke noch bääte sien bee Partnere touräächstuude. Sin Fäildtoach juun dät [[Parther-Riek]] eendede oaber nit slumpelk foar him; ju [[Slacht bie Carrhae]] ferloos hie, wierbie do Parthere uk do Roomske Fäildteekene meenuumen, wät foar Room ne läipe Deemöidigenge waas. Eerste in't Jier [[20 f. Kr.]] unner [[Augustus]] kuuden do Fäildteekene tourääch-honneld wäide. Man Crassus sälwen stoorf noch in [[53 f. Kr.]], wildääge ap dän [[9. Juni]], uumdät hie bie Kapitulatsjoons-Ferhonnelengen möärend wuude. [[Kategorie:Roomsken Politiker]] tadtxnyctk1wdohcx0zcztc7wxccqbs 0 9722 111769 2015-11-09T18:48:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Marcus Licinius Crassus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Marcus Licinius Crassus]] 0sr3fh6xzlg52eexn5korz9ec1l3l4f 0 9723 111859 111853 2015-11-11T19:23:41Z Heinz 88 /* Dät eerste Triumviroat */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pompejus.JPG|thumb|right|250px|Oubieldenge fon '''Gnaeus Pompeius''']] '''Gnaeus Pompeius Magnus''' ([[29. September]] [[106 f. Kr.]]; † [[28. September]] [[48 f. Kr.]]) waas n Fäildheer un Politiker in dät [[Roomske Riek]], uum niep tou weesen, in ju leete [[Roomske Republik]]. == Lieuwend == === Junge Jiere === Gnaeus Pompeius waas koom uut ne [[Plebejere|plebejiske]] Sibskup, ju sik eerste leet uumehooch oarbaided hiede. Man sin Grootfoar [[Sextus Pompeius]] wuude Steedhoolder in Makedonien un leeter Konsul; sin Foar [[Gnaeus Pompeius Strabo]] wuude uk Steedhoolder in Makedonien un leeter Fäildheer in dän [[Buundes-Nooten-Kriech]]. Die junge Gnaeus Pompeius kampede al as Soogentienjierigen in do Troppen fon sin Foar un wuude in militäriske Seeken uunergjuchted. Sin Foar liet, ätterdät hie ju [[Ascoli Piceno|Asculum]] iennuumen hiede, do Ienwoonere fon ju Stääd uumebrange un noom ju Kriechsbüüte oun sik säärm insteede hier dän [[Fiskus]] fon dän Roomsken Stoat tou uurreeken. Deermäd moakede hie sik Fäinde un wuude ätter sin natüürelken Dood in [[87 f. Kr.]] fon dät Foulk truch do Sträiten sliepen, wier die junge Gnaeus Pompeius toukiekje moaste. Ätter dän Dood fon sin Foar wuude Gnaeus Pompeius foar dät Unnersloon fon Kriechsbüüte bekloaged, man hie hilkede dän Gjuchter sien Dochter [[Antistia (Wieuwmoanske fon Pompeius)|Antistia]], wiermäd hie n Fräispröäk roakede. === In dän Tjoonst fon Sulla === Ätters roate hie dän machtigen Politiker [[Lucius Cornelius Sulla Felix|Sulla]] militärisken Stöän in binnere Twistegaiden (kiek: [[Roomske Burgerkriege]]). Dät kuude hie, uumdät hie uut sien Militär-Tied noch do noodige Kontakte un Middele hiede, uum sälwen Troppen aptoustaalen. Uum ju Ferbiendenge stäärker tou moakjen, befuul Sulla dän jungen Pompeius, sik fon sien Wieuwmoanske skeede tou läiten. Ätters moaste hie in [[82 f. Kr.]] Sulla sien Stäifdochter [[Aemilia (Dochter fon Marcus Aemilius Scaurus)|Aemilia]] hilkje. Dät waas uurigens uurigens ju lieuwelke Dochter fon dän bekoande [[Marcus Aemilius Scaurus]], die dän Oadel touheerde. Düsse Ächte broachte Pompeius also sälskuppelk fääre ätter buppe. Man Aemilia stoorf noch in't sälge Jier un Sulla fermiddelde him ju Ächte mäd [[Mucia Tertia]], dät Wiedewieuw fon dän jungeren [[Gaius Marius die Jungere|Gaius Marius]]. Mäd hier skuul hie tjo Bäidene kriege. Sulla waas fon [[82 f. Kr.]] oun Diktoator. In dän Tjoonst fon Sulla moakede Pompeius n Fäildtoach ätter [[Sizilien]] wai, deer hie do lääste Ounhongere fon [[Gaius Marius die Allere|Gaius Marius dän Alleren]] uumebrange liet. Ätter wät Wierstound fon Sulla doarste Pompeius in [[79 f. Kr.]] n [[Roomsken Triumph|Triumph]] uutgjuchte. In dät sälge Jier laide Sulla sien Diktoatuur deel un lieuwde noch two Jiere as Privoatmon fääre. === Pompeius moaket sik n Roup as Fäildheer === Ätter Sulla sin Dood kreech Pompeius sien eerst [[Proconsul|proconsuloar]] [[Imperium (Room)|Imperium]], dät mäd ne Steedhoolderskup in ju Provins [[Hispania citerior]] ferbuunen waas. Deer kampede hie juun [[Quintus Sertorius]], die in Spanien n oainen Stoat apbaud hiede. Ju Uurwinnenge in düssen Kriech kuude hie eerste roakje, as Sertorius fon sien oaine Ljuude uumebroacht wuude. As Pompeius in [[71 f. Kr.]] wier ätter Room wieruume koom, fernäile hie do Räste fon [[Spartacus]] sien Troppen, do uut befräide Sklouen bestuuden un be'eendede somäd dän trääden [[Sklouen-Kriege|Sklouen-Kriech]]. Ätters doarste hie wier n Triumph uutgjuchte. In [[70 f. Kr.]] wuude hie touhoope mäd [[Marcus Licinius Crassus]], die noch fuul moor juun dän Sklouen-Apstound kamped hiede, [[Consul]]. Dät waas dät hoochste Amt un kuude man foar een Jier beheelden wäide. In [[67 f. Kr.]] broachte sin Ätterfoulger [[Aulus Gabinius]] n Foarsleek foar n Wät in dän [[Senoat (Room)|Senoat]], ju ''[[Lex Gabinia]]'', ju foarsluuch, dät n Fäildheer juun do [[See-Roowere]] uutsoandt wäide skuul, do in düsse Tied dät [[Middelmeer]] uunseeker moakeden. Ju ''Lex Gabinia'' hiede Ärfoulch un Pompeius wuude kädden, juun do See-Roowere in dän Kriech tou luuken. Pompeius kuude in dän [[Piroatenkriech]] binne n poor Mounde ju Uurwinnenge roakje un siedelde do Piroaten oun ferskeedene Ploatse oun, wier do een näi Lieuwend beginne kuudene. In [[66 f. Kr.]] kreech Pompeius truch ju ''[[Lex Manilia]]'' insteede fon [[Lucius Licinius Lucullus|Lucullus]] dän Fäildtoach juun dän pontisken Köönich [[Mithridates VI. (Pontos)|Mithridates VI.]] uurdrain, dän hie in [[63 f. Kr.]] äntskeedend slo un in ju Gjuchte fon ju [[Krim]] tringe kuude. In [[62 f. Kr.]] liet hie sik fon sien Wieuwmoanske Mucia Tertia skeede, uumdät ju, as kweeden wäd, mäd Caesar froamd geen wier, wilst Pompeius juun Mithridates kamped hiede. === Dät eerste Triumviroat === Pompeius waas nu in't Foulk n berüümden Fäildheer, man in dän Oadel meenden masse, dät hie ne Gefoar foar dän Stoat waas un hieden dän Ploan, uur älke fon sien Äntskeedengen in't Aaste oankeld tou beräiden, uum him laachhoaft tou moakjen un fonne politiske Been tou tringen. Jo wüülen uk sien Veteroanen nit fersuurgje. Uum sien touniemende Isolatsjoon tou äntgungen, sloot hie in [[60 f. Kr.]] n informellen Buund mäd dän rieken [[Marcus Licinius Crassus]] un mäd [[Gaius Iulius Caesar]], die foar't Foulgejier foar'n Consul kädden waas. Do träi Monljuude stöänden sik juunsiedich un kuuden somäd hiere Interessen beeter truchsätte. Die Buund wuude leeter as dät [[Eerst Triumviroat|Eerste Triumviroat]] bekoand. In [[59 f. Kr.]] hilkede hie Caesar sien Dochter [[Iulia (Dochter fon Caesar)|Iulia]], uum dän Buund stäärker tou moakjen. Dät Triumviroat wuude in [[56 f. Kr.]] ap Caesar sin Foarsleek ferloangerd, sodät Pompeius un Crassus foar't twäide Moal touhoope Consul wäide kuuden un Caesar noch fieuw Jiere moor sien Proconsuloat in [[Gallien]] hiede. In [[54 f. Kr.]] stoorf Pompeius sien Wieuwmoanske Iulia inne Kroam. In [[53 f. Kr.]] stoorf Crassus in dän Kriech juun dät [[Parther-Riek]], wilst Pompeius wier beeter mäd dän Senoat stuude. Uumdät hie Nood hiede, Caesar sien Moacht kuude tou groot wäide, briek dät eerste Triumviroat. In [[52 f. Kr.]] hilkede Pompeius dät Wiedewieuw fon Crassus, [[Cornelia Metella]]. === Twist mäd Caesar === Nu stuude die Senoat ap ju Siede fon Pompeius un wüül eerste, dät Caesar sin Bupperbefeel deellait un Pompeius sin behoaldt. Man ap dän Räid fon aan Mon mäd Noome Curio waas die Besluut, dät Caesar un Pompeius tou ju sälge Tied hiere Moacht deellääse skuulen. Man deer koom dät nit moor tou, uumdät Caesar, die wildääge Nood hiede, ätter dän Ferljus fon sien Boantje, dät him immun moakede, bekloaged tou wäiden, ap Room marskierde. Ap dän [[7. Januoar]] [[49 f. Kr.]] kreech Pompeius dän Apdraach, ju Republik juun Caesar tou ferdäägenjen. Man hie hiede deer nit moor ju bääste Foaruutsättengen tou, uumdät do maaste fon sien Troppen in Spanien wieren. Ap dän [[10. Januoar]] geen Caesar mäd sien Troppen uur dän [[Rubikon]]. Pompeius wüül also Veteroanen tou ju Ferstäärkenge fon do Troppen roupe, wät masse Hikhak inne Senoat roate. Buppedät wüülen him do Buundes-Nooten nit so jädden biestounde, uumdät jo dät foar uunrepublikoansk heelten, aal ju militäriske Moacht aan Mon tou reeken. Eerste in dät Eende fon't Jier waas die Bupperbefeel foar Pompeius unner Täk un Fäk. Man ju Loage waas nit beeter foar him, un kuude Pompeius nit juun Caeasar winne. Ju äntskeedende Slacht waas ap dän [[9. August]] [[48 f. Kr.]] ju [[Slacht fon Pharsalos]], wier Caesar Pompeius läip sluuch. Pompeius sätte sik ätter ou ätter Ägypten, wier hie foar do Oogene fon sien Wieuwmoanske möärend wuude, as hie ap dän [[28. September]] ounkoom. Sin Kop wuude tou Caesar broacht, die huuld hääbe skäl, do Möärendere Stroafe roate un ju Äske fon Pompeius dät Wiedewieuw foar ju Begreeuwenge roate. [[Kategorie:Roomsken Politiker]] s4hi3kchp73np8py3xoeodsl45jlm60 0 9724 111779 2015-11-09T22:25:40Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Do '''Optimoaten''' ([[Latiensk|lat.]] ''optimates'', seeltersk.: do bääste, Eentoal: Optimus; säildener ''boni'', do Goude, naamd) wieren do Fertreedere fon d…“ wikitext text/x-wiki Do '''Optimoaten''' ([[Latiensk|lat.]] ''optimates'', seeltersk.: do bääste, Eentoal: Optimus; säildener ''boni'', do Goude, naamd) wieren do Fertreedere fon dän konservativen Oadel un do Ferfächtere fon ju Foarheerskup fon dän [[Senoat (Room)|Senoat]] in ju [[Roomske Republik]]. Jo wieren neen Paatäi in dän Sin fon däälich, dät geen moor uum ju Wiese, wo jo Politik moakeden. Hiere Juunstriedere wieren do [[Populoaren]]. {{Historstump}} [[Kategorie:Roomske Riek]] cidhgfxh7qp8bw2my61lq7sjgnyhj2h 0 9725 111780 2015-11-09T22:26:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Optimoaten]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Optimoaten]] n34suifntqby5xtozs6yztr1u1it63p 0 9726 111782 111781 2015-11-09T22:26:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Optimoaten]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Optimoaten]] n34suifntqby5xtozs6yztr1u1it63p 0 9727 111783 2015-11-09T22:32:25Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „As '''Populoaren''' ([[Latiensk|lat.]] ''popularis'', seeltersk: foulksfjuuntelk, populär) wuuden in ju leete [[Roomske Republik]] do Politikere beteekend, do si…“ wikitext text/x-wiki As '''Populoaren''' ([[Latiensk|lat.]] ''popularis'', seeltersk: foulksfjuuntelk, populär) wuuden in ju leete [[Roomske Republik]] do Politikere beteekend, do sik ap ju Foulksfersammelenge stöänden un deermäd deelwiese mäd dän Wille fon dät Foulk argumentierden. Man sälwen heerden jo oafter dän Oadel tou. Me kon him nit bekiekje as ne Paatäi fon däälich, dät waas do moor ju Wiese, Politik tou moakjen. {{historstump}} [[Kategorie:Roomske Riek]] ft7i87l9kbnkgtqyu9n5il6nvebeti0 0 9728 111784 2015-11-09T22:32:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Populoaren]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Populoaren]] 0ef489e9yprvbnk76jm2bjeo424u8u8 0 9729 111786 111785 2015-11-09T22:33:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Populoaren]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Populoaren]] 0ef489e9yprvbnk76jm2bjeo424u8u8 0 9730 122093 120370 2023-02-23T17:53:52Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Globoale Woormenge]] nach [[Globoale Apwoormenge]]: Beeter Seeltersk wikitext text/x-wiki [[Bielde:Global Temperature Anomaly.svg|thumb|250px|Globoale Temperatuur-Feruurenge twiske do Jiere [[1880]] un [[2020]]]] As '''Globoale Woormenge''' beteekent me dät Ounstiegen fon ju Middelsleek-Temperatuur in dän unneren Deel fon ju [[Atmosphäre]] un in ju See sänt ju Industrioalisierenge. Düsse [[Klima]]-Feruurenge gungt fuul gauer, as me dät uut ju [[Äidgeskichte]] koant. Ju skäl tou moor as 50 Prosänt fon do Moanskene feruurseeked weese. Dät is apgruunde fon dän kunstelk ferstäärkeden [[Glääshuus-Effekt]]: Dät rakt Gase in ju Atmosphäre, so as [[Koolestofdioxid|CO₂]], do dät Sunnenljoacht, dät uurs fon ju Äide tourääch in't [[Waareldruumte|Aal]] oustroald wäd, wier tourääch appe Äide reflektierje, sodät ju woorm wäd. Dän Glääshuus-Effekt rakt dät uk fon Natuur uut, uurs waas ju Äide fuuls tou koold foar [[Lieuwend]]. Truch ju moudäärne Technik fon do Moanskene wät oaber fuul moor CO₂ inne Atmosphäre broacht as fon Natuur uut oane weese skuul, deeruum wäd ju Äide woormer un woormer. Ju Foulge is dät Ousmilten fon [[Pol-Kappen]] un [[Glitsker]]e, wiertruch die Speegel fon ju See waareldwied sticht. Masse litje Ailounde un Kustenrebätte, uk in [[Fräislound]], wäide deer truch in Gefoar broacht. In uur Deele fon ju Waareld rakt dät uur Probleme: Wöisten diene sik uut. Dät wäd fermouded, dät binne dät [[21. Jierhunnert]] masse Ljuude uut klimoatiske Gruunde uut hiere Heemat fluchtje moutene. [[Kategorie:Klima]] 3dbpkw4gu1g5arso0pj50ld17ot4kub 14 9731 111788 2015-11-09T22:55:31Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Geowietenskuppe]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geowietenskuppe]] gzbnb2spksz7xbz9od7v36lxeqhw8rd 0 9732 122215 111794 2023-02-26T00:08:16Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Globoale Apwoormenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Globoale Apwoormenge]] 2r47s7hl77ibrryxpj2i9akaw6ey18d 0 9733 122219 111795 2023-02-26T00:08:36Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Globoale Apwoormenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Globoale Apwoormenge]] 2r47s7hl77ibrryxpj2i9akaw6ey18d 0 9734 122220 111796 2023-02-26T00:08:41Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Globoale Apwoormenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Globoale Apwoormenge]] 2r47s7hl77ibrryxpj2i9akaw6ey18d 0 9735 122214 111797 2023-02-26T00:08:11Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Globoale Apwoormenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Globoale Apwoormenge]] 2r47s7hl77ibrryxpj2i9akaw6ey18d 0 9736 122218 111798 2023-02-26T00:08:31Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Globoale Apwoormenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Globoale Apwoormenge]] 2r47s7hl77ibrryxpj2i9akaw6ey18d 0 9737 122227 111799 2023-02-26T00:09:16Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Globoale Apwoormenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Globoale Apwoormenge]] 2r47s7hl77ibrryxpj2i9akaw6ey18d 0 9738 122228 111800 2023-02-26T00:09:21Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Globoale Apwoormenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Globoale Apwoormenge]] 2r47s7hl77ibrryxpj2i9akaw6ey18d 0 9739 122225 111801 2023-02-26T00:09:06Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Globoale Apwoormenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Globoale Apwoormenge]] 2r47s7hl77ibrryxpj2i9akaw6ey18d 0 9740 122226 111802 2023-02-26T00:09:11Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Globoale Apwoormenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Globoale Apwoormenge]] 2r47s7hl77ibrryxpj2i9akaw6ey18d 0 9741 122217 111803 2023-02-26T00:08:26Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Globoale Apwoormenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Globoale Apwoormenge]] 2r47s7hl77ibrryxpj2i9akaw6ey18d 0 9742 122223 111804 2023-02-26T00:08:56Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Globoale Apwoormenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Globoale Apwoormenge]] 2r47s7hl77ibrryxpj2i9akaw6ey18d 0 9743 122224 111805 2023-02-26T00:09:01Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Globoale Apwoormenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Globoale Apwoormenge]] 2r47s7hl77ibrryxpj2i9akaw6ey18d 0 9744 122222 111806 2023-02-26T00:08:51Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Globoale Apwoormenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Globoale Apwoormenge]] 2r47s7hl77ibrryxpj2i9akaw6ey18d 0 9745 122221 111807 2023-02-26T00:08:46Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Globoale Apwoormenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Globoale Apwoormenge]] 2r47s7hl77ibrryxpj2i9akaw6ey18d 0 9746 122216 111808 2023-02-26T00:08:21Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Globoale Apwoormenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Globoale Apwoormenge]] 2r47s7hl77ibrryxpj2i9akaw6ey18d 0 9747 111855 111829 2015-11-11T17:33:19Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q160387]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Militärisken Twist |campaign = |twist = Slacht bie Actium |deelfon = dän [[Ptolemäisken Kriech]] |image = [[Bielde:Schlacht bei Actium.png|300px]] |caption = Rood: Troppen un Ferbuundede fon Octavianus; Lila: Troppen un Ferbuundede fon Antonius |doatum = [[2. September]] [[31 f. Kr.]] |steede = Oun dän Uutgoang fon dän [[Ambrakisken Gulf]] tichte bie ju Stääd griechiske Stääd [[Aktion (Stääd)|Aktion]] ([[Latiensk]]:Actium) |Koordinoaten ={{Coord|38|56|04|N|20|44|19|E|region:GR_type:event_source:dewiki_scale:50000|display=inline,title}} |uutgong = Octavianus wint juun Antonius |paatäi1 = [[Octavianus]] sien Roomske un Ferbuundede Troppen |paatäi2 = [[Marcus Antonius]] sien Roomske un Ferbuundede Troppen<br>Dät [[Ptolemäisk Ägypten|Ptolemäiske Ägypten Egypt]] |uppermon1 = [[Marcus Vipsanius Agrippa]]<br />[[Lucius Arruntius]]<br />[[Marcus Lurius]] |uppermon2 = [[Marcus Antonius]]<br />[[Gaius Sosius]]<br />[[Marcus Octavius (Admiroal)|Marcus Octavius]]<br />[[Kleopatra VII]] |troppengrööte1 = |troppengrööte2 = |ousleeke1 = |ousleeke2 = |}} Ju '''Slacht bie Actium''' (of ''Slacht bie Aktion'', uumdät dät ne griechiske Stääd waas) waas ne Seeslacht twikse do Leegere fon [[Augustus|Octavianus]] (uk bekoand as ''Augustus'') un [[Marcus Antonius]] ap dän [[2. September]] [[32 f. Kr.]] oun dän Uutgong fon dän [[Ambrakisken Gulf]]. Dät waas ne wichtige Slacht in dän [[Ptolemäisken Kriech]]. Ju Slacht wuude fon Octavianus sien Leeger wunnen, wiermäd dät Eende fon ju [[Roomske Republik]] fääststuude un die Begin fon de [[Roomske Kaisertied|Kaisertied]] in't [[Roomske Riek]] häärounkoom. == Bäätergruunde == Dät [[Twäid Triumviroat|Twäide Triumviroat]], n Buund fon Octavian, Marcus Antonius [[Marcus Aemilius Lepidus]] hiede sik in Twistegaid aploosed. Antonius hiede naan gouden Roup moor in't roomske Foulk, uumdät sien Ooldske ju [[Ägypten|ägyptiske]] Kööniginne [[Kleopatra VII.]] waas: Do Ljuude kwieden, dät hie sik fon buutloundske Moachthääbere be'ienfloudje liet, buppedät bestuude die Fertoacht, dät truch dät Ferhooldnis ätter Antonius sin Dood Deele fon't Roomske Riek oun muugelke (ägyptiske) Bäidene fon do bee gunge kuuden. Octavianus, die sik aaltied as gjuchtmäitigen Ätterfoulger fon [[Caesar]] saach un Wräike oun sien Möärendere nieme wüül, waas truch ju Skeedenge fon sien Suster [[Octavia]] un [[Antonius]] eendgultich tou Antonius sin Juunstrieder wuuden. Bloot militäärisk kuude dät ne Äntskeedenge reeke. So briek die [[Ptolämiske Kriech]] uut. Antonius sien Strategie waas nit die Oungriep fon't italieenske Hoolichailound, hie wüül Octavianus uurswain staale. Wildääge waas dät uk die Räid fon Kleopatra, ju uut Suurge uum Ägypten ne defensive Strategie beeter foont. Antonius häd oaber Besteetengs-Jäild ätter [[Room (Stääd)|Room]] seende lät, uum juun Octavianus foar tou gungen. Do bee Sieden koomen sik in Griechenlound toumäite. == Ferloop == Bee do Sieden hieden hunnerde Skiepe, man Octavianus sien Paatäi hiede moor as dubbeld so fuul as Antonius sien. Dät mout uk kweeden wäide, dät Octavianus sien Skiepe maast litjer un gauer, wilst Antonius sien Skiepe maast gratter un beeter befäästiged wieren. Kleopatra, ju Ooldske un deermäd Ferbuundede fon Antonius, hiede hiere gaue Sailskiepe touhoope bääte ju Slachtoardenge fon [[Antonius]] lääsen. Deer wieren uk groote Skätte so as ju Kriechskasse ap Kleopatra hiere Skiepe, do skuulen seeker weese. Antonius koom truch ju See-Äängte uut dän [[Ambrakisken Gulf]] un liet sien Skiepe in n Hoolichkring äänge Apstaalenge iennieme. Hie wiste, dät do Skiepe ääng bienuur blieuwe moasten, uumdät do litje [[Liburne]]n fon Octavianus sien Paatäi deer nit truch kuume. Hie wüül in düsse goadelke Staalenge blieuwe un outäiwe, bit ju uur siede mäd dän Oungriep begint. Dan wüül hie ap ju Juunsiede skjoote, bit ju läip meenuumen is un ätters ju Blokoade truchbreeke un mäd dän deegelk smiddegees apkuumenden Noudwäästwiend ätter Suude sailje. Antonius sin Ploan geen deeruum nit ap, uumdät aan fon sien Uppermonljuude, Gaius Sosius, nit moor fääre täiwe wüül un sunner Befeel fon Antonius ätter foare fuur. Do uur kuuden also nit uurs as mee tou moakjen, uum ju Slachtoardenge nit noch moor stukken tou moakjen. Octavianus sien Siede look sik tourääch, uumdät hiere litje Skiepe besunners in't joope Woater n Foardeel hieden. As jo dät wüülen, begon Sosius, die nit outäiwe wüül, mäd ju Ferfoulgenge. Do troalden jo sik wier uume un ju Slacht begon. Masse Skiepe fon Octavianus sien Siede roiden twiske Antonius sien Skiepe truch un kuuden fon aal do Sieden oungriepe. Antonius kuude mäd [[Katapulte]] groote Steene ap do litje Skiepe smiete, do fersoachten, Antonius sien Skiepe tou fersinken of ju Stjuuerenge stukken tou moakjen. Wät nu daach slumpede, dät waas, dät die Noudwäästwiend apkoom un do gaue Sailskiepe fon Kleopatra twiske Octavianus sien Skiepe truchbreeke kuude. Ju heele Flotte fon Antonius hiede oaber neen Kansje, juust so tou fluchtjen, uumdät do Skiepe fon Octavian noch goarn't so fernäild wieren, as jo hooped hieden. Also noom Antonius n poor Monljuude un fluchtede stilkens mäd n litjet Roiboot uut ju Slacht. Hie kuude Kleopatra hiere Skiepe roakje un wuude meenuumen ätter Ägypten. Man die grootste Deel fon ju Flotte (Träi Fjoodendeele) bleeuw in ju Slacht. Jo kampeden so strääwich, dät Octavianus tou Middele greep, do hie jädden fermieden hiede: Hie liet do Skiepe fon Antonius inne Bround skjoote. Dät hiede hie eerste nit dwo wüüld, uumdät hie hooped hiede, ätter ju Slacht do Skiepe un hiere Fracht as Büüte nieme tou konnen. Man nu saach hie uurs neen Muugelkhaid moor. Groote Deele fon Antonius sien Suldoaten stoorwen truch Fjuur un Smook, uurswäkke jumpeden in't Woater un ferdroanken. Uk wan Antonius un Kleopatra äntkuume kuuden, waas ju Slacht foar hiere Troppen un deermäd foar hiere Seeke n hädden Sleek. == Foulgen == Antonius hiede uk Lound-Troppen bie Actium, do uundäidich toukeeken. As jo siegen, dät ju Slacht ferlädden geen, fluchteden jo in ju Gjuchte fon Makedonien. Do uur bääte-ien. Soogen Deege leeter moasten sik Antonius sien Lound-Troppen ätter Ferhonnelenge fon goadelke Bedingengen reeke. Antonius un Kleopatra wieren foar't eerste seeker in Ägypten, man een Jier leeter wuude (uk truch dän Sieden-Wiksel fon ju ägyptiske Flotte un [[Kavallerie]], [[Alexandria]] iennuumen. Antonius broachte dän [[1. August]] [[30 f. Kr.]] sik sälwen uume, Kleopatra n poor Deege leeter, ap dän [[12. August]], juust so. [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Roomske Riek]] [[Kategorie:Slacht]] t3yeas23wsj5mlihtyb3d8ezn77605e 0 9748 111821 2015-11-10T21:32:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Octavianus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Octavianus]] 0rydinuhk6gi8epv43zzpz286yw24s7 0 9749 111824 2015-11-10T21:36:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Slacht bie Actium]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Slacht bie Actium]] 0o1rv3400nq416fyd9y1wt2blk35j17 0 9750 111825 2015-11-10T21:37:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Slacht bie Actium]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Slacht bie Actium]] 0o1rv3400nq416fyd9y1wt2blk35j17 0 9751 111826 2015-11-10T21:37:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Slacht bie Actium]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Slacht bie Actium]] 0o1rv3400nq416fyd9y1wt2blk35j17 0 9752 111827 2015-11-10T21:38:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Slacht bie Actium]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Slacht bie Actium]] 0o1rv3400nq416fyd9y1wt2blk35j17 0 9753 111828 2015-11-10T21:38:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Slacht bie Actium]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Slacht bie Actium]] 0o1rv3400nq416fyd9y1wt2blk35j17 0 9754 111854 111830 2015-11-11T17:33:17Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q51673]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Mark Antony Vatican.jpg|thumb|right|200px|Oubieldenge fon '''Marcus Antonius''']] '''Marcus Antonius''' (däälich uk mongs '''Mark Anton''' naamd, kuut '''Antonius'''; * [[14. Januoar]] 86, 83 of 82 f. Kr.; † [[1. August]] [[30 f. Kr.]]) waas n Politiker un Fäildheer in't [[Roomske Riek]], uum niep tou weesen, in do lääste Jiere fon ju [[Roomske Republik]]. == Wäidegong == Eerste oarbaidede hie sik as Ounhonger fon [[Gaius Iulius Caesar]] uumehooch. As Caesar in [[44 f. Kr.]] uumebroacht wuuden waas, wuude Antonius aan fon do ienfloudriekste Ljuude in Room un sloot mäd [[Octavianus]] (die leeter as ''Kaiser Augustus'' bekoand wuude) un [[Marcus Aemilius Lepidus]] aan Buund, dät sonaamde [[Twäid Triumviroat|Twäide Triumviroat]]. In [[42 f. Kr.]] fernäilde hie ju Paatäi fon do Caesar-Möärendere un uurnoom ju Ferwaltenge fon dät Aaste fon't Roomske Riek. Uumdät hie mäd [[Kleopatra VII.]] n Ferhooldnis hiede (wildääge wieren jo sogoar ferhilked), wät in Room nit goud ounkoom, uumdät jo toachten, hie kuude ägyptiske Interessen buppe do roomske sätte, kreech hie Stried mäd sin foarmoaligen Moat Octavianus. Tiedwiese moakeden Octavianus un Antonius Skieregaid, man dät heelt nit loange. In [[32 f. Kr.]] begon die sonaamde [[Ptolemäiske Kriech]]. In [[31 f. Kr.]] koom dät tou ju [[Slacht bie Actium]]. Dät waas ne Seeslacht foar ju griechiske Kuste, ju oafter as ju wichtichste Slacht fon dän Kriech bekieked wäd. Deerbie wuuden groote Deele fon Antonius sien Flotte fernäild, wan uk Antonius un Kleopatra ätter Ägypten fluchtje kuuden. Bienaist een Jier leeter wuude Alexandria iennuumen, wierap sik Antonius un kuut deer ätter uk Kleopatra sälwen uumebroachten. [[Kategorie:Roomsken Politiker]] frdg2ux9w8emkvmnh8x9twm8ugoor9n 0 9755 111831 2015-11-10T22:07:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Marcus Antonius]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Marcus Antonius]] obeeuk2bzge67t4njny4b3hza2gkvfo 0 9756 111832 2015-11-10T22:08:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Marcus Antonius]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Marcus Antonius]] obeeuk2bzge67t4njny4b3hza2gkvfo 0 9757 111834 111833 2015-11-10T22:22:26Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Ju '''Roomske Republik''' ([[Latiensk]]: ''Res publica'', niep uursät: "eepentelke Seeke"), waas ne politiske Phase fon dät [[Roomske Riek]]. Dät waas ju Tied twiske dät Eende fon ju [[Roomske Köönichstied]] (ätter ju Uurlääwerenge in [[509 f. Kr.]]) un dän Begin fon ju [[Roomske Kaisertied]] ap dän [[13. Januoar]] [[27 f. Kr.]], as die [[Senoat (Room)|Senoat]] sien Moacht deellaide. Ju Stoatsfoarm waas noch neen Republik in dän Sin fon däälich, ju fereende fuul moor [[Aristokratie|aristokroatiske]] un [[Demokratie|demokroatiske]] Bestounddeele. {{Historstump}} [[Kategorie:Roomske Riek]] m73q6gq7jqc26mf3jvxdx6xlm9pvcoz 0 9758 115892 111835 2018-01-22T15:24:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kleopatra-VII.-Altes-Museum-Berlin1.jpg|thumb|right|200px|Oubieldenge fon [[Kleopatra VII.]]]] '''Kleopatra VII. Philopator'''<ref name=H>Ätter ju Tällenge fon do ptolemäiske Köönige un Kööniginnen fon NWerner Huß: ''Ägypten in hellenistischer Zeit 332–30 v. Chr.'' München 2001, wäd Kleopatra&nbsp;VII. as Kleopatra&nbsp;VIII. un hieren Bruur Ptolemaios&nbsp;XIII. as Ptolemaios&nbsp;XII. apfierd.</ref> ([[Ooldgriechisk]]:Κλεοπάτρα Θεά Φιλοπάτωρ); * [[69 f. Kr.]]; † &nbsp;[[12. August]] [[30 f. Kr.]] in [[Alexandria]]) heerskede as lääste Kööniginne fon dät [[Oold Ägypten|ägyptiske]] [[Ptolemäere|Ptolemäer]]-Riek un as läästen wieuwelken Pharao fon [[51 f. Kr.|51]] bit [[30 f. Kr.|30 foar Kristus]]. Uur hieren Foar koom ju uut ne griechisk-stommige Heerskerlinje (do Ptolemäere), hiere Muur kuude oaber ne Ienheemske weesen hääbe. Touminst is uurlääwerd, dät ju sälwen ieuwenske Griechisk uk [[Oold-Ägyptisk|Ägyptisk]] baale kuud. Ju heerskede in ju eerste Tied nit aleenich, sunnern mäd hieren Bruur un leeter mäd uur Monljuude touhoope, uumdät die Troon nit fon een Persoon besät wäide doarste. Ju wüül dät ägyptiske Riek fäästigje un uutbaue, man ju kuude dät Siel nit juun Room truchsätte. Uum Foardeele foar Ägypten tou roakjen, begon ju eerste n Ljoofte-Ferhooldnis mäd [[Gaius Iulius Caesar]], mäd dän ju uk n Suun ([[Ptolemaios XV. Kaisar]]) hiede. Caesar wuude in [[44 f. Kr.]] uumebroacht. Ätters begon ju uk mäd [[Marcus Antonius]] n Ferhooldnis, man dät fierde tou ne joope Ferwikkelenge in binnere Striedegaiden fon't [[Roomske Riek]], wiertruch Octavianus in [[32 f. Kr.]] dän [[Ptolemäisken Kriech]] juun hiere un Antonius sien Troppen begon. In ju [[Slacht bie Actium]] ([[31 f. Kr.]]) wuuden groote Deele fon Antonius sien Flotte fernäild, man Kleopatra un hie kuuden ätter Ägypten fluchtje. Man sowät n Jier leeter wuude truch n Siedenwiksel fon ägyptiske Troppen Alexandria fon Octavian iennuumen. Antonius un Kleopatra broachten sik sälwen uume un Ägypten wuude tou ju roomske Provins [[Aegyptus]]. == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Oold Ägypten]] [[Kategorie:Geskichte]] erego4jlwvfq4ead4btuwthbz91v6hi 14 9759 111836 2015-11-10T22:58:43Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Ägypten]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ägypten]] 9p4jk6sm1o4u1eub2h024gg7tzdj1i3 14 9760 111837 2015-11-10T22:59:34Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Afrikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] kywgf80wjvlb9n8w0l4dmp50vz32s02 0 9761 111840 2015-11-10T23:05:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kleopatra VII.]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kleopatra VII.]] 3xnbtlony5521pe7coy9w7r18kw8hvq 0 9762 111841 2015-11-10T23:06:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kleopatra VII.]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kleopatra VII.]] 3xnbtlony5521pe7coy9w7r18kw8hvq 0 9763 111842 2015-11-10T23:08:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kleopatra VII.]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kleopatra VII.]] 3xnbtlony5521pe7coy9w7r18kw8hvq 0 9764 111845 111844 2015-11-10T23:27:40Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Tuffelke-Fuuleräi |- | align="center" | [[Bielde:Phytophtora infestans-effects.jpg|300px|]] <br><small>Befaalene Tuffelke |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oudeelenge:'' || [[Skienpiltse]] ''(Oomycota)'' |- | ''Klasse:'' || ''[[Oomycetes]]'' |- | ''Oardenge:'' || ''[[Peronosporales]]'' |- | ''Familie:'' || ''[[Peronosporaceae]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Phytophthora]]'' |- | ''Oard:'' || Tuffelke-Fuuleräi ''(Phytophthora infestans)'' |} |} Ju '''Tuffelke-Fuuleräi''' ''(Phytophthora infestans)'' is ne Skienpilts-Oard, ju ne ganse Riege fon [[Noachtskaad-Plonten]], deelwiese uk uur, befaalt un kroank moaket. Apgruunde fon hiere Wirtskuppelke Betjuudenge sunt [[Tuffelke]] un [[Tomoate]]n do bekoandste deer fon befaalene [[Plonten]]. Fermoudelk kumt ju Oard uut [[Noudamerikoa]]. {{Biostump-links}} ouzpml9pv4minug934owecnoujrno28 0 9765 111846 2015-11-10T23:28:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tuffelke-Fuuleräi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tuffelke-Fuuleräi]] npzzi5npaelrdherq4j2htn3lty39nx 0 9766 111847 2015-11-10T23:28:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tuffelke-Fuuleräi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tuffelke-Fuuleräi]] npzzi5npaelrdherq4j2htn3lty39nx 0 9767 111848 2015-11-10T23:29:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tuffelke-Fuuleräi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tuffelke-Fuuleräi]] npzzi5npaelrdherq4j2htn3lty39nx 0 9768 111849 2015-11-10T23:29:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tuffelke-Fuuleräi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tuffelke-Fuuleräi]] npzzi5npaelrdherq4j2htn3lty39nx 0 9769 111850 2015-11-10T23:30:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tuffelke-Fuuleräi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tuffelke-Fuuleräi]] npzzi5npaelrdherq4j2htn3lty39nx 0 9770 111851 2015-11-10T23:30:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tuffelke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tuffelke]] g2aau8y7ui5oznsgs61spg6lvapbpon 0 9771 111852 2015-11-10T23:43:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tuffelke]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tuffelke]] g2aau8y7ui5oznsgs61spg6lvapbpon 0 9772 111895 111866 2015-11-12T03:37:10Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q715380]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:First Triumvirate of Caesar, Crassius and Pompey.jpg|thumb|right|250px|Oubieldengen fon Caesar, Crassus un Pompeius]] Dät '''Eerste Triumviroat''' waas n informellen Buund twiske do träi Politikere in't [[Roomske Riek]], näämelk [[Gaius Iulius Caesar]], [[Marcus Licinius Crassus]] un [[Gnaeus Pompeius Magnus]]. Dät waas in ju Tied fon ju leete [[Roomske Republik]]. == Geskichte == As [[Gnaeus Pompeius Magnus|Gnaeus Pompeius]] in't Jier [[63 f. Kr.]] dän [[3. Mithridatisken Kriech]] wunnen hiede, hiede hie as Fäildheer n grooten Noome. Man juust dät waas, wät him foar wäkke Roomske Moachthääbere suspekt moakede. Jo wüülen him Politisk isolierje, laachhoaft moakje un sien Veteroanen nit fersuurgje. Uum ju politiske Isolatsjoon tou äntgungen, sloot hie in [[60 f. Kr.]] mäd [[Marcus Licinius Crassus|Crassus]] un [[Gaius Iulius Caesar|Caesar]] n informellen Buund, die leeter as dät eerste Triumviroat beteekend wuude. Düt skuul ne Ärfoulchrieke Ferbiendenge wäide, uumdät Pompeius militärisk stäärk waas, Crassus uuremäite riek un Caesar politisk bekoand un truchsättengsstäärk. Do träi slooten sik nu touhoope, uum truchtousätten, dät niks in dän Stoat skaach, wät aan fon do träi nit wüül. Crassus un Pompeius hieden al tjoon Jiere in't foaren touhoope [[Consul]] weesen, Caeasar waas eerste sowät as n "Junior-Partner". Do bee wüülen sik deer foar iensätte, dät Caesar in't Foulgejier uk Consul wuude, wät uk slumpede. In [[59 f. Kr.]] wuude hilkede Pompeius in fjoode Ächte ju Dochter fon Caesar ([[Iulia (Dochter fon Caesar)|Iulia]]), uum dän Buund stäärker tou moakjen. Caesar sien Politik foonten masse in dän Senoat nit goud, man soloange hie n stoatelk Boantje hiede, doarste hie nit bekloaged wäide. As hie nit moor Consul waas, hiede hie ja uk noch sien Boantje as Proconsul in Illyrien un Gallien (Cis- un Transalpina). Fon ju Provins [[Gallia cisalpina]] uut noom hie twiske [[58 f. Kr.]] un [[50 f. Kr.]] dät heele nit-roomske Gallien ien. In düsse Tied, in [[56 f. Kr.]], wuude dät Triumviroat ap Bidde fon Caesar ferloangerd. Do träi Monljuude roakeden, dät Crassus un Pompeius in't Jier [[55 f. Kr.]] foar't twäide Moal touhoope Consul wäide kuuden, wilst Caesar noch fieuw Jiere moor sien Boantje as Proconsul behoolde kuude. Ju Ferbiendenge twiske Caesar un Pompeius waas nit moor ouseekerd, as in [[54 f. Kr.]] ju mäd Pompeius ferhilkede Caesar-Dochter Iulia stoorf. Crassus stoorf in dät Jier [[53 f. Kr.]] in sin Fäildtoach juun't [[Partherriek]]. Buppedät ferdruuch sik Pompeius nu wier beeter mäd dän Senoat. So briek die Buund. In [[49 f. Kr.]] waas dät eendgultich foarbie, do begon die [[Roomske Burgerkriege|Burgerkriech]] mäd Caesar appe een Siede un Pompeius appe uur. [[Kategorie:Roomske Riek]] 0mgjntr6m5aoxjguuhona134e1497j0 0 9773 111861 2015-11-11T20:03:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eerst Triumviroat]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eerst Triumviroat]] r7qxfixu4d6rnavwfd0gd38iqpnnqon 0 9774 111862 2015-11-11T20:04:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eerst Triumviroat]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eerst Triumviroat]] r7qxfixu4d6rnavwfd0gd38iqpnnqon 0 9775 111863 2015-11-11T20:04:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eerst Triumviroat]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eerst Triumviroat]] r7qxfixu4d6rnavwfd0gd38iqpnnqon 0 9776 111864 2015-11-11T20:05:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eerst Triumviroat]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eerst Triumviroat]] r7qxfixu4d6rnavwfd0gd38iqpnnqon 0 9777 111865 2015-11-11T20:05:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Eerst Triumviroat]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Eerst Triumviroat]] r7qxfixu4d6rnavwfd0gd38iqpnnqon 0 9778 111894 111872 2015-11-12T03:37:08Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q104687]] wikitext text/x-wiki Do '''Plebejere''' ([[Latiensk]]: plebs: ju Masse / dät meene Foulk) wieren in't Roomske Riek, in ju Tied ju [[Roomske Republik]], dät eenfache Foulk, dät nit tou dän oolden Oadel, do [[Patriziere]] heerden. Maast wieren dät [[Buuräi|Buuren]] un [[Hondwierk]]ere. Jo goolten as Roomske un wieren ätter do Stoundekampe (sowät 500 bit 287 f. Kr.) truch dät [[Roomsk Gjucht|Roomske Gjucht]] skuuld. Wilst do [[Stoundekampe (Room)|Stoundekampe]] kuuden jo goud ju Kriechstjoonst-Wäigerenge iensätte, uum in dät Twist mäd dän Oadel hiere Interessen truch tou sätten. Uumdät Room oafter Kriech mäd sien Noaberskup hiede, moaste die Oadel deer ap iengunge. In't Eende fon do Stoundekampe hieden do Plebejere groote wirtskuppelke un politiske Ferbeeterengen roaked. Wät ju Fersammelenge fon do Plebejere besloot, waas gultich Gjucht un die [[Foulkstribun]] waas n amtelk Boantje. Jo hieden nu dät Gjucht, Mäitnoamen fon do Magistroate (t. B. ju Bestroafenge fon n Plebejer) ferbjoode tou läiten. [[Kategorie:Roomske Riek]] [[Kategorie:Sälskup]] 3d721v4d26k9ohgvoz8tqspdc3z1h5z 0 9779 111870 2015-11-11T20:30:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Plebejere]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Plebejere]] 7fyv2wc38ir7m0t2h0y3mgkvbu2rsxj 0 9781 111898 111875 2015-11-12T15:42:05Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q154668]] wikitext text/x-wiki Do '''Patriziere''' (In't Foulgjende uurigens ju [[Numerus|Eentoal]]: [[Latiensk]] patricius, Griechisk πατρίκιος) wieren in't oolde Room sowät as Oadel. Uurs as do [[Plebejere]] kuuden jo sik ap ne loange Riege fon Oanen beroupe, do al in Room lieuwden. Jo hieden groote Sälskuppelke Foardeele. Deer fon oulat wäide uk do Grootburgere in middeloalerske un ädder-näitiedelke Stääde as Patriziere beteekend. {{historstump}} [[Kategorie:Roomske Riek]] [[Kategorie:Sälskup]] mfit1s5qbmjkdq9x59ioc8te8y5imi9 0 9782 111876 2015-11-11T20:56:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Patriziere]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Patriziere]] 5b4blwn8iaki6psnd5nf4yi2x427me4 0 9783 111877 2015-11-11T20:57:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Patriziere]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Patriziere]] 5b4blwn8iaki6psnd5nf4yi2x427me4 0 9784 111878 2015-11-11T20:57:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Patriziere]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Patriziere]] 5b4blwn8iaki6psnd5nf4yi2x427me4 0 9785 111897 111880 2015-11-12T15:42:02Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q483783]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sullahead.jpg|thumb|right|200px|Roomske Munte mäd ne Oubieldenge fon Sulla]] '''Lucius Cornelius Sulla Felix''' (* uum 138 f.Kr.; † [[78 f. Kr.]], oafter kuut '''Sulla''' naamd, waas n [[Roomske Riek|roomsken]] Politiker, Fäildheer un Diktoator in ju Tied fon ju leete [[Roomske Republik]]. Hie waas n extreemen [[Optimoaten|Optimoat]] un geen blouderch juun do [[Populoaren]] foar. == Wäidegong == In ne Tied ju Roomske Republik truch Korruptsjoon un Twistegaiden uum Loundferdeelenge un Burgergjucht in ne läipe Lääse keemen waas, moakede Sulla Karriere as Fäildheer. As [[Quaestor]] fon dän Fäildheer [[Gaius Marius die Allere|Gaius Marius]] be'eendede hie (so as hie dät deerstoalde, Marius saach dät uurs) dän [[Jugurthinisken Kriech]] un wuude ätter sien Ärfoulge in dän [[Buundes-Nooten-Kriech]] foar'n [[Consul]] foar dät Jier [[88 f. Kr.]] kädden. Uumdät hie sien Interessen as Konsul nit goud truchsätte kuude un buppedät fon sien Juunstriedere betruued wuude, marskierde hie in dät sälge Jier noch mäd sien Troppen ap ju Stääd [[Room (Stääd)|Room]]. Masse fon sien Uppermonljuude ferwäigerden, deer mee tou moakjen, man hie diede dät daach un stoalde dät as Räddenge fon dän Stoat deer. Do Roomske Befäästigengen kuuden sunne groote un stäärke Armee nit ouhoolde. Hie befuul dän Senoat, tweelich Ljuude uut ju politiske un militäriske Fierenge fon do Populoaren tou Stoatsfäinde tou ferkloorjen un tou ju Säikenge un Waigjuchtenge uuttouroupen. Niep nuumen doarste hie dät goarn't, sunner dät Foulk tou fräigjen un Swäddene ien tou sätten. Sulla sin Juunstrieder [[Publius Sulpicius Rufus]] wuude griepen un uumebroacht, do Gjuchte, do hie moaked hiede, ferloosen hiere Gultegaid. Hie hiede Sulla t.B. dän Bupperbefeel in dän [[Eersten Mithridatisken Kriech]] äntleeken. Marius deerjuun kuude in ju Provins Africa äntkuume. In [[87 f. Kr.]] look Sulla mäd sien Troppen juun Mithridates. Die stoalde sik as Befräier fon Griechenlound juun do Roomske deer un hiede in't Jier deer foar mäd dän [[Bloudbefeel fon Ephesos]] tachentichduusend Roomske un [[Italikere]] doodje lät, uum sien Kriechskassen ful tou moakjen. Die Kriech duurde bit [[84 f. Kr.]] dan wuude n Free sleeten, die apgruunde fon dän binneren Twist in Room Foardeele foar Mithridates bood. Nu kuude sik Sulla wier dän Kamp juun sien binne-politiske Juunstriedere ferskrieuwe. Hie look sien Troppen wieruume ätter Italien un marskierde in [[82 f. Kr.]] foar dät twäide Moal ap Room. Ätter ju Uurwinnenge in dän Burgerkriech liet sik Sulla noch in't Sälge Jier tou'n Diktoator moakje. Dät waas in Room foar bit tou säks Jiere legoal, unner ju Foaruutsättenge, dät die Stoat läip in Nood waas. Sulla fierde [[Proskriptsjoon]]en truch, dät hat, hie liet Liesten fon Juunstriedere aphongje, do fuugelfräi wieren un fon älkunaan uumebroacht wäide doarsten. Duusende roomske Oadelige wuuden in düsse Tied dooded. Sien Ferfoatengs-Reformen wüülen dän Senoat stäärker un demokroatiske Iengjuchtengen as dät [[Foulkstribun]]oat swäkker moakje. In [[79 f. Kr.]] laide hie sien Diktoatuur deel un look sik in't Privoat-Lieuwend tourääch. In't Foulgejier stoorf hie. Sien blouderge Heerskup kuude dän Ferfaal fon't Roomske Riek bloot foar kuute Tied aphoolde. [[Kategorie:Roomsken Politiker]] [[Kategorie:Diktoator]] 118eolzip8bywvcr389xk1cubma3oj7 14 9786 111881 2015-11-11T22:03:37Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Politiker]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Politiker]] rzqu4odihrtblzfuuf4xrgcv7b393y5 14 9787 111885 2015-11-11T22:06:43Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Afrikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Afrikoa]] kywgf80wjvlb9n8w0l4dmp50vz32s02 0 9788 111896 111889 2015-11-12T15:42:00Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q188371]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Another view of the Famine Memorial - geograph.org.uk - 338076.jpg|thumb|right|200px|Toankmoal foar ju Hungersnood]] Ju '''Groote Hungersnood in Irlound''' (irisk: ''An Gorta Mór''; ängelsk: ''Great Famine'' of ''Irish Potato Famine'') waas twiske [[1845]] un [[1852]]. Uurseeke waas ju [[Tuffelke-Fuuleräi]], ju tou moorere Mis-Aadenten fierde. Ju [[Tuffelke]] waas domoals ju wichtichste Ietelweere bie do Iren, wilst Koarel un Dierte-Ärtjuuchnisse as Hiere oun do britiske Grootgruund-Oainere betoald wuuden. Ju Uundäidegaid fon ju [[Whig]]-Regierenge moakede dät aal noch läpper. Fon wät moor as oachte Millionen Iren in düsse Tied is een Million ferhungerd un two Millionen sunt uutwonnerd. [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Irlound]] e0hohbtsawhb6pcpfs1gteqw1hie58q 0 9789 111890 2015-11-11T22:48:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Groote Hungersnood in Irlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Groote Hungersnood in Irlound]] rf2qgkmojonffmsdpyee06xmj3p2vet 0 9790 111891 2015-11-11T22:48:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Groote Hungersnood in Irlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Groote Hungersnood in Irlound]] rf2qgkmojonffmsdpyee06xmj3p2vet 0 9791 111892 2015-11-11T22:49:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Groote Hungersnood in Irlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Groote Hungersnood in Irlound]] rf2qgkmojonffmsdpyee06xmj3p2vet 0 9793 114054 112760 2017-02-28T14:22:46Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wappen Deutsches Reich - Königreich Preussen (Grosses).png|thumb|200px|Woapen fon't Köönichriek Prüüsen as Deeltstoat fon't Kaiserriek Düütsklound]] Dät '''Köönichriek Prüüsen''' waas n historisk Lound, dät ne groote Rulle in ju [[Düütsklound|Düütske]] un [[Europa|europäiske]] Geskichte spielde. Dät äntstuude ap dän [[18. Januoar]] [[1701]] truch ju Krounenge fon dän brandenbuurichsken Kurfürst un prüüsken Heertoach Freerk III. toun Köönich [[Freerk I. (Prüüsen)|Freerk I. in Prüüsen]]. In't Foaren roate dät [[Prüüsen]] uk al, do waas dät dät [[Heertoachdum Prüüsen]]. Dät Köönichriek Prüüsen waas eerste n Deelstoat fon't [[Hillige Roomske Riek]] (dät nit moor fuul Betjuudenge hiede) bit düt in [[1806]] sien Eende foont. Ätters waas dät n poor Jiertjaande oainstoundich. Twiske [[1871]] un [[1918]] waas dät Köönichriek n Deelstoat fon't [[Kaiserriek Düütsklound]] un die prüüske Köönich waas uk düütsken Kaiser. Truch ju Outonkenge fon dän Köönich blw. Kaiser ätter dän [[Eersten Waareldkriech]] wuude Prüüsen toun [[Fräistoat Prüüsen]]. == Köönige == * [[Freerk I. (Prüüsen)|Freerk I.]] (Köönich fon [[1701]] bit [[1713]] tou) * [[Freerk Wülm I. (Prüüsen)|Freerk Wülm I.]] (Köönich fon [[1713]] bit [[1740]] tou) * [[Freerk II. (Prüüsen)|Freerk II.]] (Köönich fon [[1740]] bit [[1786]] tou) * [[Freerk Wülm II. (Prüüsen)|Freerk Wülm II.]] (Köönich fon [[1786]] bit [[1797]] tou) * [[Freerk Wülm III. (Prüüsen)|Freerk Wülm III.]] (Köönich fon [[1797]] bit [[1840]] tou) * [[Freerk Wülm IV. (Prüüsen)|Freerk Wülm IV.]] (Köönich fon [[1840]] bit [[1861]] tou) * [[Wülm I. (Düütsk Riek)|Wülm I.]] (Köönich fon [[1861]] bit [[1888]] tou, fon 1871 oun düütsken Kaiser) * [[Freerk III. (Düütsk Riek)|Freerk III.]] (Prüüsken Köönich un Düütsken Kaiser fon Meerte bit Juni [[1888]]) * [[Wülm II. (Düütsk Riek)|Wülm II.]] (Prüüsken Köönich un Düütsken Kaiser fon [[1888]] bit [[1918]] tou) [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Prüüsen]] 66gyzt4vwtn81oh8ebksaa6ox1i8ntc 4 9794 111932 2015-11-15T18:29:29Z 永続繁栄 7057 Ju Siede wuud näi anlaid: „__NOTOC__ {{WAM |header = Wikipedia Asien Mound oanmeitsje <div style="margin-right:1em; float:right;">[[File:WikipediaAsianMonth-en.svg]]</div> |subheader = '''…“ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ {{WAM |header = Wikipedia Asien Mound oanmeitsje <div style="margin-right:1em; float:right;">[[File:WikipediaAsianMonth-en.svg]]</div> |subheader = '''Wikipedia Asien Mound''' oanmeitsje is an online Edit-a-thon aimed at enhancing the understanding among Asian Wikipedia communities. Taking place through November 2015, the purpose of Asian Month at <nowiki>[your language]</nowiki> Wikipedia is to improve the quantity and quality of articles about Asian countries except <nowiki>[your country]</nowiki> As a symbol of friendship between Wikipedia's Asian communities, each participant who create at least five articles that fulfill the criteria will receive a special designed Wikipedia postcard from other participating countries. Wikipedians who create the most articles on each Wikipedia will be honored as "Wikipedia Asian Ambassadors". <div style="text-align:center;"> <!-- Please edit the "URL" accordingly, especially the "section" number; thanks --> {{Clickable button 2|Sign up now|url={{fullurl:{{FULLPAGENAME}}/Participants |action=edit}} |class=mw-ui-progressive}} </div> |body = ==Rules== * The article is newly created by you (i.e. not expanding stubs) between November 1, 2015 0:00 and November 30, 2015 23:59 (UTC). * The article should be at least 3,500 bytes and around 300 words in length. * The article shall fulfill the article notability criteria * The article must have decent references; doubtful or controversial statements in the article should be verifiable by the citation(s) listed in that article. * The article is not purely machine translated, and has a decent language style * There are no issues (no tags) within the article * The article is not a list * The article is informative * The article is about an [[:w:List of sovereign states and dependent territories in Asia|Asian Country or region]] except [your language speaking country(s)] * Articles submitted by an organizer need to be checked by other organizers. * Notes: In the end, human judge(s) from local Wikipedia will determine whether an article is accepted or not. ==Organizers== * [[User:example|Your Name]] ==Sign up== Sign up and report your contributions here. Organizer will mark (check) if the article fulfill the criteria. <div style="text-align:center;"> <!-- Please edit the "URL" accordingly, especially the "section" number; thanks --> {{Clickable button 2|Sign up now|url={{fullurl:{{FULLPAGENAME}}/Participants |action=edit}} |class=mw-ui-progressive}} </div> {{/Participants}} |footer = == International Community == === Wikipedia === [[File:Wikipedia's W.svg|40px|left|alt=|link=]] {{flatlist| * [[:as:ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ|Assameese Wikipedia]] * [[:av:Проект:Азиялъул моцІ|Avar Wikipedia]] * [[:az:Vikipediya:Asiya ayı|Azerbaijani Wikipedia]] * [[:ba:Проект:Википедия Азия айлығы|Bashkir Wikipedia]] * [[:bn:উইকিপিডিয়া:উইকিপিডিয়া এশীয় মাস|Bengali Wikipedia]] * [[:bcl:Wikipedia:Bulan kan Asya nin Wikipedia|Central Bikol Wikipedia]] * [[:zh:WP:维基百科亚洲月|Chinese Wikipedia]] * [[:en:WP:Wikipedia Asian Month|English Wikipedia]] * [[:gu:પરિયોજના: વિકિપીડિયા એશિયન મહિનો ૨૦૧૫|Gujarati Wikipedia]] * [[:hi:विकिपीडिया|Hindi Wikipedia]] * [[:id:Wikipedia:Bulan Asia Wikipedia|Indonesian Wikipedia]] * [[:ja:Wikipedia:ウィキペディア・アジア月間|Japanese Wikipedia]] * [[:kn:ಕನ್ನಡ | Kannada Wikipedia]] * [[:ko:위키백과:대문|Korean Wikipedia]] * [[:lad:Vikipedya:Mes de Asya en la Vikipedya|Ladino Wikipedia]] * [[:ml:വിക്കിപീഡിയ|Malayalam Wikipedia]] * [[:mr:विकिपीडिया|Marathi Wikipedia]] * [[:or:ଉଇକିପିଡ଼ିଆ|Oriya Wikipedia]] * [[:pa:ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ|Punjabi Wikipedia]] * [[:ru:Проект:Месяц Азии|Russian Wikipedia]] * [[:tl:Wikipedia:Buwang Asyano ng Wikipedia|Tagalog Wikipedia]] * [[:ta:விக்கிப்பீடியா:ஆசிய மாதம்|Tamil Wikipedia]] * [[:th:หน้าหลัก|Thai Wikipedia]] * [[:uk:Вікіпедія:Проект:Тематичний тиждень/Пропозиції/Місяць Азії|Ukrainian Wikipedia]] * [[:ur:اردو ویکیپیڈیا|Urdu Wikipedia]] * [[:uz:Vikipediya Osiyo Oyiا|Uzbek Wikipedia]] * [[:vi:Wikipedia:Tháng Wikipedia châu Á|Vietnamese Wikipedia]] }} === Affiliation === [[File:Wikimedia-logo black.svg|40px|left|alt=|link=]] {{flatlist| * [[:m:Wikimedia User Group China|Wikimedia User Group China]] * [[:m:Wikimedia India|Wikimedia India]] * [[:m:Wikimedia Indonesia|Wikimedia Indonesia]] * [[:m:Wikimedia Philippines|Wikimedia Philippines]] * [[:m:Wikimedia Taiwan|Wikimedia Taiwan]] * [[:m:Wikimedians in Kansai|Wikimedians in Kansai]] * [[:m:Wikimedians of Uzbekistan Community|Wikimedians of Uzbekistan Community]] * [[:m:PhilWiki Community|Philippine Wikimedia Community User Group]] * [[:m:Wikimedians in Thailand|Wikimedians in Thailand]] * [[Iranian Wikimedians User Group]] }} {{clear}} }} 9fz746r2uhtia5av7eslyglcpogamgj 10 9795 111933 2015-11-15T18:30:23Z 永続繁栄 7057 Ju Siede wuud näi anlaid: „<div style="width: 99%; color: #111; {{box-shadow|0|0|6px|rgba(0, 0, 0, 0.55)}} {{border-radius|2px}}"> <div style="overflow:hidden; height:auto; background: #fff…“ wikitext text/x-wiki <div style="width: 99%; color: #111; {{box-shadow|0|0|6px|rgba(0, 0, 0, 0.55)}} {{border-radius|2px}}"> <div style="overflow:hidden; height:auto; background: #fff; width: 100%; padding-bottom:18px;"> <div style="font-size: 36px; margin-top: 24px;margin-left: 16px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height: 1.2em;">{{{header|header}}}</div> <div style="font-size: 24px; padding-top: 0px; margin-left: 16px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height:1.2em; color: #666; "> {{{subheader|subheader}}} </div> </div> <div style="vertical-align:middle; color: black; background-color:#fff"> <div style="background-color:#f0f0f0; padding: 16px; margin-top: -15px; font-size: 18px; font-weight: 200; line-height: 30px; "> {{{body|{{lorem ipsum}}}}} </div> </div> <div style="padding: 10px; padding-left: 20px; "> {{{footer|{{lorem ipsum}}}}} </div> </div> </div> </div> 8wqjelejk0rr477jiofavmwio89j5d5 4 9796 111934 2015-11-15T18:31:04Z 永続繁栄 7057 Ju Siede wuud näi anlaid: „--~~~~“ wikitext text/x-wiki --[[Benutser:永続繁栄|永続繁栄]] ([[Benutser Diskussion:永続繁栄|Diskussion]]) 18:31, 15. Nov 2015 (UTC) d58fuozkt11a38radcya2dlk2xlbkvy 0 9797 111958 2015-11-15T20:01:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Köönichriek Prüüsen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Köönichriek Prüüsen]] kold161qm8es277tkk2ukqphoqblw8t 0 9798 111959 2015-11-15T20:01:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Köönichriek Prüüsen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Köönichriek Prüüsen]] kold161qm8es277tkk2ukqphoqblw8t 0 9799 111960 2015-11-15T20:02:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Köönichriek Prüüsen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Köönichriek Prüüsen]] kold161qm8es277tkk2ukqphoqblw8t 0 9800 111961 2015-11-15T20:02:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Köönichriek Prüüsen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Köönichriek Prüüsen]] kold161qm8es277tkk2ukqphoqblw8t 0 9801 111962 2015-11-15T20:03:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Köönichriek Prüüsen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Köönichriek Prüüsen]] kold161qm8es277tkk2ukqphoqblw8t 0 9802 111963 2015-11-15T20:03:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Köönichriek Prüüsen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Köönichriek Prüüsen]] kold161qm8es277tkk2ukqphoqblw8t 0 9803 111964 2015-11-15T20:04:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Köönichriek Prüüsen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Köönichriek Prüüsen]] kold161qm8es277tkk2ukqphoqblw8t 0 9804 111965 2015-11-15T20:05:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Köönichriek Prüüsen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Köönichriek Prüüsen]] kold161qm8es277tkk2ukqphoqblw8t 0 9805 122031 118236 2023-02-22T20:48:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''31. Januoar''' is die 31. Dai fon dän gregorioanske Kalänner, deer blieuwe ätters noch 334 Deege (in Skaltjiere sunt dät 335) tou dät Jierseende tou. == Foarfaale == * [[1542]]: Die Spanier [[Álvar Núñez Cabeza de Vaca]] findt as eersten Europäer do [[Iguazú-Woaterfaale|Woaterfaale fon dän Iguaçu]]. * [[1606]]: Do lääste katoolske Fersweerdere fon dän [[Gunpowder Plot]] juun dän protestantisken Köönich [[Jakob I. (Änglound)|Jakob I.]] fon Änglound wäide waigjucht. Monken do Feruurdeelde is uk die bit däälich bekoandste Fersweerder, [[Guy Fawkes]]. * [[1773]]: [[Freerk II. (Prüüsen)|Freerk die Groote]] bielget truch Kabinettsorder ju näie Provins [[Wäästprüüsen]]. * [[1793]]: Ju köönichstjou uutgjuchte [[Groafskup Nizza]] wäd ätter dän Ienmarsk fon frantsööske Revolutsjoons-Troppen fon Frankriek anektierd. Dät Département [[Alpes-Maritimes]] äntstoant. * [[1876]]: In do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] wäide do Indioanere fon ju Regierenge in [[Indioaner-Reservoat|Reservoate]] beoarderd. * [[1958]]: Die eerste [[Satellit]] fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]], näämelk [[Explorer 1]], wäd fjauer Mounde ätter dän rusken Satellit [[Sputnik]] inne Äid-Uumloop-Boan broacht. Deerbie slumpet unner Ounleedenge fon [[James Van Allen]] die Ätterwies fon dän [[Van-Allen-Stroalengsgäddel]] uum ju Äide. * [[1961]]: Die Schimpanse [[Ham (Schimpanse)|Ham]] fljucht mäd ju [[Mercury-Redstone 2]]-Mission fon ju [[NASA]] fon [[Cape Canaveral]] uut in't Aal. Hie ferbrangt sowät säks Minuten inne Sweereloosegaid un gungt leeter mäd sien Kapsel uunferseerd inne [[Atlantik]] deel. * [[1989]]: Die [[SPD]]-Paatäifoarstound beslut, ju Paatäisaitenge [[Vorwärts]] uut Kostengruunde ientoustaalen. Do Meeoarbaidere sätte sik juun dät Eende fon dät traditsjoonsrieke Blääd. * [[1990]]: Dät eerste [[McDonald’s]]-Lokoal fon [[Moskau]] wäd eepend. * [[1992]]: Träi junge Monljuude sätte in [[Lampertheim]] een Fluchtlings-Heem in Bround. Deerbie rakt dät tjo Doode (een Familie uut [[Sri Lanka]]). == Tou Waareld keemen == * [[1797]]: [[Franz Schubert]], aastrieksken [[Kompositsjoon (Musik)|Komponist]] * [[1873]]: [[Melitta Bentz]], Ärfienderske fon ju [[Koafjeteemse]]. * [[1884]]: [[Theodor Heuss]], eersten Buundespräsident fon ju [[Buundesrepublik Düütsklound]]. == Stuurwen == * [[2015]]: [[Richard von Weizsäcker]], säksten Buundespräsident fon ju [[Buundesrepublik Düütsklound]] * [[2020]]: [[Alexander Joseph Brunett]], US-amerikoansken roomsk-kathoolsken Äärtsbiskop fon [[Äärtsbistum Seattle|Seattle]] [[Kategorie:Januoar]] [[Kategorie:Dai]] flnkq9u4b4vi6df659my1u45i0mnb5s 0 9806 114069 111996 2017-02-28T14:34:46Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Noachtskaade |- | align="center" | [[Bielde:Solanum palinacanthum.jpg|300px|Solanum palinacantum]] <br><small>''[[Solanum palinacanthum]]''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Klasse:'' || [[Bedäktsäid-Plonten]] ''(Magnoliopsida)'' |- | ''Oardenge:'' || [[Noachtskaadoardige]] ''(Solanales)'' |- | ''Familie:'' || [[Noachtskaadplonten]] ''(Solanaceae)'' |- | ''Sleek:'' || Noachtskaade ''(Solanum)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Carolus Linnaeus|L.]] |} |} Do '''Noachtskaade''' ''(Solanum)'' sunt n Sleek fon Plonten, die sowät 1400 Oarde uumefoatet. Jo sunt apgruunde fon ferskeedene [[Alkaloide]] oafter giftich, man dät rakt uk Oarde, fon do Deele as Ietelweeren bruukt wäide konnen: [[Tuffelke]] ''(Solanum tuberosum)'', [[Tomoaten]] ''(Solanum lycopersicum)'', [[Auberginen]] ''(Solanum melongena)''. Wäkke wäide uk as Heelmiddele of as Sier-Plonten bruukt. {{Biostump-links}} [[Kategorie:Plonten]] i2vq0g7iso8sh7fk9cdwu27uah6l57s 0 9807 111988 2015-11-19T13:25:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tomoate]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tomoate]] 0iyvd8ultiuc2j2z7yhzx4ujy1fj118 0 9808 111990 2015-11-19T13:27:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Noachtskaade]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noachtskaade]] g1qys02xor44b9nax0u1tioj3nyv2g6 0 9809 111991 2015-11-19T13:27:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Noachtskaade]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noachtskaade]] g1qys02xor44b9nax0u1tioj3nyv2g6 0 9810 111992 2015-11-19T13:28:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Noachtskaade]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noachtskaade]] g1qys02xor44b9nax0u1tioj3nyv2g6 0 9811 111993 2015-11-19T13:28:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Noachtskaade]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noachtskaade]] g1qys02xor44b9nax0u1tioj3nyv2g6 0 9812 112023 111995 2015-11-19T21:49:38Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q134172]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Noachtskaadplonten |- | align="center" | [[Bielde:Tabak 9290019.JPG|320px|Tebaksfäild mäd Virginisken Tebak (Nicotiana tabacum)]] <br><small>[[Virginisken Tebak]] ''(Nicotiana tabacum)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unner-Oudeelenge:'' || [[Säid-Plonten]] ''(Spermatophytina)'' |- | ''Klasse:'' || [[Bedäktsäid-Plonten]] ''(Magnoliopsida)'' |- | ''Oardenge:'' || [[Noachtskaadoardige]] ''(Solanales)'' |- | ''Familie:'' || Noachtskaadplonten ''(Solanaceae)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Antoine Laurent de Jussieu|J<small>USS</small>.]] |} |} Do '''Noachtskaadplonten''' (''Solanaceae''; düütsk: Nachtschattengewächse) sunt ne Familie fon Plonten, ju in sowät njuugentich bit hunnert Sleeke iendeeld wäd, do wieruum sun 2700 Oarde uumfoatje. Two bekoande Sleeke sunt do [[Noachtskaade]] ''(Solanum)'' wier t.B. ju [[Tuffelke]] tou heert, un do [[Tebaksplonten]] ''(Nicotiana)''. {{biostump-links}} [[Kategorie:Plonten]] i4iegmq68a5nb8sgbfgg98a33tpfdey 0 9813 111998 111997 2015-11-19T13:57:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Noachtskaadplonten]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noachtskaadplonten]] rnmt9zr4pgrorweqcc9we90p5u7ulo2 0 9814 111999 2015-11-19T13:58:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Noachtskaadplonten]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noachtskaadplonten]] rnmt9zr4pgrorweqcc9we90p5u7ulo2 0 9815 112000 2015-11-19T13:59:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Noachtskaadplonten]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noachtskaadplonten]] rnmt9zr4pgrorweqcc9we90p5u7ulo2 0 9816 112001 2015-11-19T14:00:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Noachtskaadplonten]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noachtskaadplonten]] rnmt9zr4pgrorweqcc9we90p5u7ulo2 0 9817 112002 2015-11-19T14:00:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Noachtskaadplonten]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noachtskaadplonten]] rnmt9zr4pgrorweqcc9we90p5u7ulo2 0 9818 112022 112004 2015-11-19T21:49:37Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q21723]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Noachtskaadoardige |- | align="center" | [[Bielde:Calystegia sepium - tara-seatapp.jpg|320px|Pispotte (Calystegia sepium)]] <br><small>[[Pispotte (Calystegia sepium)|Pispotte]] ''(Calystegia sepium)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oudeelenge:'' || [[Vaskuläre Plonten]] ''(Tracheophyta)'' |- | ''Unner-Oudeelenge:'' || [[Säid-Plonten]] ''(Spermatophytina)'' |- | ''Klasse:'' || [[Bedäktsäid-Plonten]] ''(Magnoliopsida)'' |- | ''Oardenge:'' || Noachtskaadoardige ''(Solanales)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Antoine-Laurent de Jussieu|J<small>USS</small>.]] <small>EX</small> [[Bedřich Všemír von Berchtold|B<small>ERCHT</small>.]] & [[Jan Svatopluk Presl|J.P<small>RESL</small>]] |} |} Do '''Noachtskaadoardige''' (''Solanales''; düütsk: Nachtschattenartige) sunt ne Oardenge fon do Plonten. == Unnerdeelenge == Ju Oardenge uumfoatet fieuw Familien: * ''[[Convolvulaceae]]'' (düütsk: Windengewächse) * ''[[Hydroleaceae]]'' * ''[[Montiniaceae]]'' * [[Noachtskaadplonten]] (''Solanaceae''; düütsk: Nachtschattengewächse) * ''[[Sphenocleaceae]]'' {{biostump-links}} [[Kategorie:Plonten]] 7n5rjpm53jtkcuvjcufaoi9g66fchbk 0 9819 112791 112021 2016-07-17T11:47:37Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Der König überall2.JPG|thumb|right|250px|"Die Köönich allerweegense" fon 1886 wiest Friedrich dän Groote bie't inspizierjen fon ju Tuffelke-Aadente.]] '''Robert Müller''', bekoand as '''Robert Warthmüller''' (* [[16. Januoar]] [[1859]] in [[Gorzów Wielkopolski|Landsberg]] oun ju Warthe; † [[25. Juli]] [[1895]] in [[Berlin]]) waas n düütsken Historienmoaler in ju leete [[Romantik]]. Hie is besunners bekoand foar sien Oubieldengen fon [[Freerk II. (Prüüsen)|Freerk dän Groote]]. {{BieldendeKunstStump-links}} [[Kategorie:Moalerkunst|Warthmüller]] [[Kategorie:Romantik|Warthmüller]] sqrm2qc55w3t2hxrflij4lhvjpmeu3c 0 9820 112014 2015-11-19T15:35:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Noachtskaadplonten]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noachtskaadplonten]] rnmt9zr4pgrorweqcc9we90p5u7ulo2 0 9821 120545 120531 2022-02-19T04:02:07Z Ladsgroup 3255 Reverting botnet vandalism attack ([[phab:T302047]]) wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aconcagua from base.jpg|thumb|right|200px|Die Aconcagua]] Die '''Aconcagua''' of '''Cerro Aconcagua''' in do [[Anden]] is mäd 6962 Meetere die hoochste Bierich fon [[Suudamerikoa]] un dän [[Amerikoa|Amerikoansken Dubbelkontinent]] juust so as die hoochste Bierich buute fon [[Asien]] un ap ju suudelke Hemisphäre. Hie lait in't Wääste fon [[Argentinien]] in ju Provins [[Mendoza (Provins)|Mendoza]], tichte bie dät Skeed ätter [[Chile]]. Oun dän Bierich rakt dät masse [[Glitsker]]e. Aleer wuude hie foar n Vulkoan heelden, in Chile naamde me him foar loange Tied ''el volcano''. Dät waas, uumdät deer oafter Wulken uum sien Top hongje, in Wuddelkhaid is hie naan Vulkoan. == Ärfoarskenge un Eerstbestiegenge == Eerste Exkursionen in dät Rebät unnernoom die Uunouhongegaids-Strieder [[José de San Martín]], as hie uur do Passe oun dän Aconcagua fon [[Argentinien]] ätter [[Chile]] ientroang. [[Robert FitzRoy]] moakede Mäitengen fon ju See uut un reekende een Hööchte fon 23,200 Fout uut, wiermäd die Aconcagua as hoochsten Bierich fon do Anden fääststuude. Toufoarne häd me toacht, die [[Chimborazo]] waas die hoochste Bierich fon Suudamerikoa. Twiske 1882 un 1883 unnernoom die düütske [[Paul Güßfeldt]] een Exkursion ätter dän Aconcagua, wierbie hie ätterwiese kuude, dät hie naan Vulkoan is. Sien Bestiegengs-Fersäike fon't Noude uut moaste hie oubreeke, uumdät dät Weeder tou läip wuuden is. Ju grootste Hööchte, ju hie roaked häd, wieren 6560 Meetere. Uk die düütske Turner-Fereen fon [[Santiago de Chile]] fersoachte dät insen. Ju eerste ärfoulchrieke Bestiegenge wuude ap dän [[14. Januar]] [[1897]] fon dän [[Swaits]]er Bierichfierder [[Matthias Zurbriggen]] truchfierd. Uur Deelniemere fon ju Exkursion moasten wäil apgruunde fon Hööchtenkroankhaid uumekiere. [[Kategorie:Anden]] [[Kategorie:Argentinien]] [[Kategorie:Bierich]] [[Kategorie:Suudamerikoa]] byszk8yrb0mlnhlp63z780onwjqudpb 14 9822 112016 2015-11-19T15:56:11Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Bierich-Loundskup| ]] [[Kategorie:Geographie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Bierich-Loundskup| ]] [[Kategorie:Geographie]] 12zy3sqnbwhd0b5zzeiw4epb68m0mfk 14 9823 112018 2015-11-19T16:11:15Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Bierich-Loundskup]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Bierich-Loundskup]] 9k3jtam6be7yx3i2o5o02w39cvilfpp 0 9824 112020 2015-11-19T20:32:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aconcagua]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aconcagua]] 7s8ghpccge7bqklaaoq0v0erhumvaij 0 9825 117754 115645 2018-11-23T13:17:30Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Piruw Republika <small>(Quechua)</small><br> Piruw Suyu <small>(Aimara)</small><br> República del Perú <small>(Spoansk)</small><br> | namme = Republik Peru | flagge = Flag of Peru.svg | wapen = Escudo nacional del Perú.svg | lokaasje = Peru_orthographic.svg | motto = | taal = [[Quechua (Sproake)|Quechua]], [[Aymara (Sproake)|Aymara]] un [[Spoanske Sproake|Spoansk]] | haadstêd = [[Lima]] | steatsfoarm = Republik | oerflak = 1.285.216 km² | pctwetter = 0,4 | ynwenners = 30.147.935 | teljier = 2014 | munt = Nuevo Sol | muntkoade = PEN | tiidsone = -5 | feestdei = [[28. Juli]] | folksliet = Somos libres, seámoslo siempre | lânkoade = PE | ynternet = .pe | tillefoan = +51 | }} [[File:Peru - Regions and departments (labeled).svg|250px|right|thumb| Peru]] [[File:Peru Machu Picchu Sunrise.jpg|250px|right|thumb| [[Machu Picchu]] ]] '''Peru''' is n Lound in't Wääste fon [[Suudamerikoa]]. Die Präsidänt fon ju Republik is sänt 2016 [[Pedro Pablo Kuczynski]] (Stound: Januoar 2018). Dät rakt junner aiske unnerskeedelke Loundskuppe mäd heel ferskeedene Plonten un Dierte. Peru is bekoand foar sien Fergeenhaid in dät [[Inka]]-Riek, dät leeter dän Spoanske [[Kolonioalismus]] tou Offer fäl. Archäologisk wäidfulle Steeden so as ju Ruinen-Stääd [[Machu Picchu]] tjuuge bit däälich fon do Inka. Man uk dät [[Quechua]], een Sproake, ju al fon do oolde Inka boald wuude, is däälich wier een fon tjo Amtssproaken un wäd fon trättien Prosänt fon ju Befoulkenge bruukt. Uk dät [[Aymara (Sproake)|Aymara]], uurs een ienheemske Sproake, is Amtssproake. Man ju wichtichste Amts- un Ferkierssproake is bit däälich dät Spoanske, dät in ju Kolonioaltied ätter Suudamerikoa broacht wuude. Tachentich Prosänt fon ju peruoanske Befoulkenge baale Spoansk as Muursproake. In 2007 wieren 81,3 % fon ju Befoulkenge katoolsk un 12,5 % evangeelsk. 3,3 % roaten oun, dät jo een nit apfierde Religion touheere un 2,9 % hääbe kweeden, dät jo nit religiös sunt. Ap't Lound rakt dät sowät fieuw Prozent minner Katholiken as in'e Stääd. == Geographie == Peru lait in't Wääste fon [[Suudamerikoa]], loangs dät Ouger fon dän [[Pazifisken Ozean]]. Ätter sien Flakte is Peru mäd 1.285.216 km² dät träädgrootste Lound fon [[Suudamerikoa]]. Gratter sunt deer bloot [[Argentinien]] un foaraaln [[Brasilien]]. === Loundskuppe in Peru === Peru deelt sik groaf fon't Wääste ätter't Aaste in tjo Loundskuppe. In't Wääste, oun'n Pazifik, lait ju Kustenloundskup (Costa), ju fon Wöiste bestimd is. In't Aaste lait ju Bierichloundskup (Sierra) ju fon do [[Anden]] un ju Hoochieuwene, dän [[Altiplano]] mäd dän [[Titicaca-See]] bestimd is. Die hoochste Bierich fon Peru is die [[Waskaran]] (spoansk: ''Nevado Huascarán'') mäd 6768 Meetere. In dät Bierichmassiv [[Nevado Mismi]] lait wildääge ju Haud-Wälle fon dän [[Amazonas]], man dät is striedich. Ap älken Faal hääbe moorere wichtige Wäl-Äien fon dän Amazonas hieren Uursproang in ju "Sierra" fon Peru. Aastelk fon ju "Sierra" lait ju "Selva", die Holtbusk. Dät is eerste tropisken Bierichwoold un fääre ätter't Aaste [[Tropisken Rienwoold|tropisken Rienwoold]]. <gallery> Bielde:Ica dunes.JPG|Ju ''Costa'' (Kusten-Loundskup) bie [[Ica]] Bielde:Sierra02a.jpg|Ju ''Sierra'' (Bierich-Loundskup) bie [[Cusco]] Bielde:Sandoval , Tambopata - panoramio (23).jpg| Ju ''Selva'' (Woold-Loundskup) bie [[Puerte Maldonado]] </gallery> === Noaberlounde === Peru wäd beskat fon... * [[Ecuador]] in't Noudwääste, * [[Kolumbien]] in't Noudaaste, * [[Brasilien]] in't Aaste, * [[Bolivien]] in't Suudaaste, * [[Chile]] in't Suude un * dän [[Pazifik]] in't Wääste. === Stääde === # [[Lima]] # [[Cusco]] # [[Trujillo (Peru)|Trujillo]] # [[Arequipa]] # [[Iquitos]] {{commons}} [[Kategorie:Peru| ]] [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] cykn06j274msrqbpjfwiskw7342wx5a 14 9826 115337 115173 2018-01-09T16:50:22Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Amerikoa|Suud]] [[Kategorie:Suudamerikoa]] j0da2db3rtzr1lo6l6af000p627tu1y 14 9827 112042 2015-11-20T11:50:48Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] c88d3k0enveu30l70u6rojow838i6g4 0 9828 112064 112050 2015-11-22T13:05:18Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Wuliwya Suyu <small>(Aymara)</small><br><br> Buliwya Achka Nasyun Mama Llaqta <small>(Quechua)</small><br><br> Tetã Blúrinasionál Volívia <small>(Guaraní)</small><br><br> Estado Plurinacional de Bolivia <small>(Spoansk)</small> | namme = Bolivia | flagge = Flag of Bolivia.svg | wapen = Coat_of_arms_of_Bolivia.svg | lokaasje = LocationBolivia.svg | motto = ''La unión es la fuerza''<small><br />"Ju Eenegaid is ju Krit"</small> | taal = [[Spoansk]], [[Quechua (Sproake)|Quechua]], [[Aymara (Sproake)|Aymara]], [[Guaraní (Sproake)|Guaraní]] un 33 uur indigene Sproaken | haadstêd = Sucre | steatsfoarm = Republik | oerflak = 1.098.581 | pctwetter = 1,4 | ynwenners = 10.631.486 | teljier = 2014 | munt = Boliviano | muntkoade = BOB | tiidsone = -4 | feestdei = [[6. August]] | folksliet = Bolivianos, el hado propicio | lânkoade = BOL | ynternet = .bo | tillefoan = +591 | }} '''Bolivien''' is n Binnestoat in Suudamerikoa. == Geografie == === Loundskuppe === Die wäästelke Haaldeel fon Bolivien wäd fon two fier uutnuurlääsende Bierichkätten truchleeken, do tou do [[Anden]] heere, deertwiske lait die [[Altiplano]], ne Hoochieuwene ap 3000 bit 4000 Meetere Hööchte. In dän Altiplano lait ap ne Hööchte fon 3810 Meetere uk die [[Titicaca-See]], wier ju Bolivioanske Marine Skiepe lääsen häd, uumdät dät Lound sänt dän [[Salpäiter-Kriech]] ([[1879]] bit [[1884]] tou) naan Tougong moor tou ju Pazifikkuste häd. Die hoochste Bierich in Bolivien is die [[Sajama]], n ferläskeden Vulkoan mäd ne Hööchte fon 6542 m. Aastelk fon do Anden lait dät läigere Aastbolivioanske Bierichlound, deer twiske sunt ap ne Hööchte fon 1200 bit 1800 Meetere Doale mäd fuchtige Woolde tou fienden. Noch fääre aastelk sunt do "Llanos" tou fienden, groote Ieuwenen, do sik bit ätter't Skeed tou Brasilien un Paraguay uutdiene. === Noaberlounde === Bolivien wäd beskat fon... * [[Brasilien]] in't Noude un Noudaaste, * [[Paraguay]] in't Suudaaste, * [[Argentinien]] in't Suude * [[Chile]] un [[Peru]] in't Wääste. [[Kategorie:Bolivien| ]] [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] tq8xagenpzlgiqvhlikictl86wl8q9c 0 9829 114015 112072 2017-02-28T13:15:21Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Caras de Piedra.jpg|thumb|right|250px|Die Altiplano in Bolivien]] Die '''Altiplano''' ''([[Spoanske Sproake|Spoansk]])'' of '''Qullaw''' ''([[Quechua (Sproake)|Quechua]] un [[Aymara (Sproake)|Aymara]])'' is n fergliekswiese ieuwen Hoochlound ap ne Hööchte fon uum do 3600 Meetere, dät twiske two Bierichkätten fon do [[Anden]] lait, ju ''Cordillera Occidental'' (Wääst-Anden) un ju ''Cordillera Oriental'', do Aast-Anden. Dät Woater kon fon deer nit ätter ju See oufljoote, dät fljut in Binne-Woaterdoaben as biespilswiese dän [[Titicaca-See]], die in't Noude fon dät Hoochlound lait. Fon düssen uut lukt sik die Altiplano sowät duusend Kilomeetere ätter't Suude. {{geostump-links}} [[Kategorie:Anden]] [[Kategorie:Bolivien]] [[Kategorie:Loundskup]] [[Kategorie:Peru]] [[Kategorie:Suudamerikoa]] acn7p5kdhvm2av08grwky7lxxw42fbt 14 9830 112061 112060 2015-11-22T13:02:56Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geographie]] qnhgmddgmbsvccij7a2rz5y75huv7p3 0 9831 112062 2015-11-22T13:03:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Altiplano]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Altiplano]] hzs6ob5y51b065b0rmnsxfutqb82z3o 14 9832 112063 2015-11-22T13:04:42Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] c88d3k0enveu30l70u6rojow838i6g4 0 9833 112088 112066 2015-11-22T20:24:18Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q35342]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Intikawan Amantani.jpg|thumb|right|250px|Die Titicaca-See]] Die '''Titicaca-See''' ([[Quechua (Sproake)|Quechua]]: ''Titiqaqa qucha'', [[Spoanske Sproake|Spoansk]]: ''Lago Titicaca'') is n grooten Woaterdoabe in't Noude fon dän [[Altiplano]], dät säntroale Hoochlound twiske ju wäästelke un ju aastelke Bierichkätte fon do [[Anden]]. Hie lait ap dät Skeed twiske [[Peru]] un [[Bolivien]] mäd sin Woaterspeegel ap 3810 Meetere buppe ju See un häd ne Flakte fon 8.288 km². Hie is läip keetich un jält as n betruued [[Biotop]]. Die See is uk ne wichtige Boasis fon ju bolivioanske Militär-Flotte, uumdät Bolivien sänt dän [[Salpäiter-Kriech]] ([[1879]] bit [[1884]] tou) naan Oundeel moor oun'e [[Pazifik]]-Kuste häd. Ieuwenske do Ätterkuumere fon do Kolonioalisten lieuwje bie dän Titicaca-See uk [[Indioanere|Indioaner]]-Foulke as do [[Urus]] un do [[Quechua (Foulk)|Quechua]]. Wichtige Dierte in un uum dän Titicaca-See sunt ju [[Titicaca-Poage]] ''(Telmatobius culeus)'' as Fertreeder foar do [[Amphibien]], die [[Titicaca-Duuker]] ''(Rollandia microptera)'' as Fertreeder foar do [[Fuugele]], die Sleek ''[[Orestias]]'' un ju Oard ''[[Trichomycterus rivulatus]]'' as Fertreedere fon do [[Fiske]]. [[Kategorie:Anden]] [[Kategorie:Bolivien]] [[Kategorie:Peru]] icfhrwbkgnbopi22tp81tus2kwxavwc 0 9834 112067 2015-11-22T13:45:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Titicaca-See]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Titicaca-See]] rp0pqvfn6j3y7kp32pq1nplucjo70ah 0 9835 112068 2015-11-22T13:46:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Titicaca-See]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Titicaca-See]] rp0pqvfn6j3y7kp32pq1nplucjo70ah 0 9836 112069 2015-11-22T13:47:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Titicaca-See]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Titicaca-See]] rp0pqvfn6j3y7kp32pq1nplucjo70ah 0 9837 112070 2015-11-22T13:47:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Titicaca-See]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Titicaca-See]] rp0pqvfn6j3y7kp32pq1nplucjo70ah 0 9838 112071 2015-11-22T13:48:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Titicaca-See]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Titicaca-See]] rp0pqvfn6j3y7kp32pq1nplucjo70ah 0 9839 122066 122023 2023-02-23T15:10:52Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki Die '''3. Januoar''' is ätter dän [[gregorioansken Kalänner]] die trääde Dai fon't Jier, somäd blieuwe noch 362 Deege bit tou dät Eende fon't Jier, blw. 363 in n [[Skaltjier]]. == Foarfaale == * [[1777]]: In dän [[Amerikoansken Uunouhongegaidskriech]] kumt dät tou ju [[Slacht fon Princeton]], do ju [[Kontinentoal-Armee]] fon do [[Trättien Kolonien]] unner Generoal [[George Washington]] ju Uurwinnenge juun britiske un hessiske Troppen unner [[Charles Cornwallis, 1. Marquess Cornwallis|Charles Cornwallis]] roaket. * [[1795]]: In aan Ferdraach twiske [[Ruslound]], [[Prüüsen]] un [[Aastriek]] wäd ju trääde Deelenge fon [[Polen]] uuthonneld. * [[1833]]: Do Briten roakje truch ne Flotten-Statsjoonierenge ju Heerskup uur do [[Falklound-Ailounde]]. * [[1848]]: [[Joseph Jenkins Roberts]] wäd die eerste Präsident fon dän näi gruundeden Stoat [[Liberia]]. * [[1851]]: Die frantsööske Physiker [[Léon Foucault]] fiert in dän Käller fon sien Huus foar't eerste Moal n Experiment mäd dän [[Foucault'sken Slinger]] truch, mäd dän hie ju Traalenge fon uus [[Äide]] ätterwiese kon. * [[1958]]: In do [[Wäästindiske Ailounde]] sluute sik een Riege fon britiske Kolonien tou ju [[Wäästindiske Föderatsjoon]] touhoope. * [[1990]]: In dän Ferloop fon een [[US-Invasion in Panama|US-Invasion]] in [[Panama]] wäd die Diktoatoor [[Manuel Noriega]] truch Krääfte fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] fäästnuumen. * [[1999]]: Die [[Mars Polar Lander]], ne [[Ruumte-Sonde]] fon ju [[NASA]], wäd in ju Gjuchte fon dän [[Mars (Planet)|Mars]] skeeten. * [[2020]]: Ap Befeel fon [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US]]-Präsidänt [[Donald Trump]] skjut een Droane Raketen ap aan Woain-Konvoi ap dän Lufthoawen fon [[Bagdad]]. Deerbie wäide die iroanske Divisions-Kommander [[Qasem Soleimani]], die irakisk-iroanske Milizen-Fierder [[Abu Mahdi al-Muhandis]] un touminst fieuw uur Ljuude uumebroacht. Unner do Doodes-Offere waas toun Biespil uk aan sivilen Lufthoawen-Oarbaider, die sik tichtebie apheelt. == Tou Waareld keemen == * [[106 f. Kr.]]: [[Marcus Tullius Cicero]], roomsken Politiker un Räidner. * [[1829]]: [[Konrad Duden]], düütsken Philologe, Uutreeker fon dät eerste düütske Gjuchtskrieuw-Woudebouk. * [[1887]]: [[August Macke]], düütsken [[Moalerkunst|Moaler]] fon dän [[Expressionismus]] * [[1892]]: [[John Ronald Reuel Tolkien|J. R. R. Tolkien]], britisken Skrieuwer un Philologe. * [[1946]]: [[Antoine Audo]], syrisken Biskop * [[1946]]: [[Tadeusz Kondrusiewicz]], wietrusken roomsk-katoolsken Erzbiskop * [[1969]]: [[Michael Schumacher]], düütsken Ronfierder un Waareldmääster in ju [[Formel 1]]. * [[2003]]: [[Greta Thunberg]], sweediske Klimaskuts-Aktivistinne == Stuurwen == * [[1927]]: [[Carl Runge]], [[Mathematik]]er * [[2020]]: [[Mary Mercury Roth]], US-amerikoanske Chemikerske * [[2020]]: [[Qasem Soleimani]], iroansken Divisions-Kommandeur * [[2020]]: [[Abu Mahdi al-Muhandis]], irakisk-iroansken Milizen-Fierder * [[2021]]: [[Gerry Marsden]], britisken Sjunger, Musiker un Wiedkieker-Moderator * [[2021]]: [[Renate Lasker-Harpprecht]], Skrieuwerske, Journalistinne un Uurlieuwjende fon dän [[Holocaust]] [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Januoar]] lzlz9ioji7r4luegsakf4fatsud0olt 0 9840 112084 2015-11-22T15:11:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[3. Januoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[3. Januoar]] h6b5hofubbqt3tyt0ubbftnvfduuraq 0 9841 112085 2015-11-22T15:11:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[3. Januoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[3. Januoar]] h6b5hofubbqt3tyt0ubbftnvfduuraq 0 9842 112098 2015-11-23T19:05:48Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Deege-Uursicht]] nach [[Gregorioansken Kalänner]]: So konnen wie düsse Informatsjoon sinfuller in n Artikkel mäd moor Ienhoold unnerbrange. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Gregorioansken Kalänner]] 47b22g5nh542wo03qmldtjv5hza796y 0 9843 112101 2015-11-23T20:17:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gregorioansken Kalänner]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gregorioansken Kalänner]] exzflonh3cewei7uy3f8edl2nn7oj92 0 9844 118123 115820 2019-03-15T11:15:16Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''fjoode Januoar''' is die fjoode Dai in dän [[Gregorioansken Kalänner]], wiermäd noch 361 Deege bit tou Jiers-Eende tou blieuwe (of 362 in Skaltjiere). == Geböärnisse == * [[46 f. Kr.]]: [[Titus Labienus]] uurwint apgruunde fon toalenmäitige Uurlainhaid do Troppen fon [[Gaius Iulius Caesar]], bie dän hie aleer as Offisier tjoond häd. * [[275]]: [[Eutychianus]] foulget as Poabst ap [[Felix I.]] * [[871]]: In ju [[Slacht fon Reading]] wäd die [[Angelsaksen|angelsaksiske]] Köönich [[Ethelred fon Wessex]] fon deenske Invasions-Troppen sloain. * [[1798]]: Ju bit do tou ju [[Swaits]] heerende [[Republik Mülhausen]] stämt foar dän Wiksel tou Frankriek. * [[1880]]: [[Edward Whymper]] un do Bruure [[Jean-Antoine Carrel]] un [[Louis Carrel]] roakje as eerste Bierichstiegere dän Top fon dän [[Anden]]-Bierich [[Chimborazo]]. * [[1894]]: Twiske [[Ruslound]] un [[Frankriek]] wäd die Twäierferbuund gultich. Truch dät Ferdäägengs-Buundnis kon Frankriek sien two Jiertjaande ounhooldende Isoloatsjoon be'eendje, wilst Düütsklound in ju Two-Fronten-Positsjoon kumt, foar ju al [[Otto von Bismarck]] waadend häd. * [[1896]]: [[Utah]], bit do dät [[Utah-Territorium]], wäd die 45. Buundesstoat fon ju USA. Deertou hiede sik ju Buundesregierenge eenich wäide moast mäd do junner foarheerskjende Ounhongere fon ju [[Mormonen]]-Bewäägenge [[Säärke Jesu Christi fon do Hillige fon do Lääste Deege]]. * [[1933]]: [[Franz von Papen]] mät [[Adolf Hitler]] in't Kölner Huus fon dän Bankier [[Kurt Freiherr von Schröder]] foar stilkene Ferhonnelengen. Fer'ienbeerengen sunt ju meensoame Regierengs-Uurnoame un ju Riekskanslerskup fon Hitler. * [[1950]]: [[Israel]] ferkloort [[Jerusalem]] foar sien Haudstääd un ferstat deermäd juun do Besluute fon ju [[UNO]]. * [[1951]]: [[Noudkorea|Noudkoreoanske]] Troppen nieme in dän [[Korea-Kriech]] mäd Stöän fon [[China]] foar't twäide Moal ju Stääd [[Seoul]] ien. * [[1961]]: Die lääste Beend fon dät [[Düütsk Woudebouk (Bruure Grimm)|Düütske Woudebouk fon do Bruure Grimm]], dät do 123 Jiere in't Foaren begind hääbe, ferskient. * [[2004]]: Ju Lounde-Eenhaid fon ju Ruumte-Sonde [[Spirit (Ruumtesonde)|Spirit]] loundet ap ju [[Meridiani Planum|Meridiani-Ieuwene]] ap dän [[Mars (Planet)|Mars]]. * [[2006]]: Ätterdät die [[Israel|israeliske]] Ministerpräsident [[Ariel Scharon]] n läipen Sleek häiwed häd, uurnimt [[Ehud Olmert]] sien Oarbaid. * [[2010]]: In n amtelken Fääst-Akt wäd in [[Dubai]] dät [[Lieste fon do hoochste Bauwierke fon ju Waareld|Hoochste Bauwierk fon ju Waareld]], die [[Burj Khalifa]], ienwäid. == Tou Waareld keemen == * [[1785]]: [[Jacob Grimm]], düütsken Sproak- un Literatuurwietenskupper un Jurist, hie jält as Begruunder fon ju düütske Philologie un Oalerdumswietenskup. * [[1809]]: [[Louis Braille]], Ärfiender fon ju [[Braille-Skrift]], ju wichtichste [[Blienden-Skrift]]. * [[1822]]: [[Georg Büchmann]], düütsken Philologe * [[1903]]: [[Georg Elser]], düütsken Wierstounds-Strieder juun dän [[Nasjonoalsosjoalismus]], Bumben-Attentäter ap [[Adolf Hitler]]. * [[1929]]: [[Günter Schabowski]], [[SED]]-Funktsjoonäär in ju [[DDR]]. * [[1955]]: [[Wolfgang Tiefensee]], düütsken Politiker ([[SPD]]) === Twieuwelfaale === * [[1643]]: die ängelske [[Astronomie|Astronom]], [[Mathematik]]er un [[Physik]]er [[Isaac Newton]] is ätter dän [[gregorioansken Kalänner]] do tou Waareld keemen; domoals goolt in [[Änglound]] oaber noch die [[Julioansken Kalänner|julioanske]], ätter dän dät Doatum die [[25. Dezember]] [[1642]] is. == Stuurwen == * [[1786]]: [[Moses Mendelssohn]], düütsk-juudsken [[Philosophie|Philosoph]] fon ju [[Apkloorenge]], jält as Foar fon ju [[Haskala]]. * [[1804]]: [[Charlotte Lennox]], britiske Skrieuwerske, Dichterske un Uursätterske * [[1895]]: [[Manuel Pavía]], spoansken Generoal, die truch sien Stoatsstriek ju [[Eerste Spoanske Republik]] be'eendede. * [[1915]]: [[Anton von Werner]], düütsken Historienmoaler * [[1965]]: [[Thomas Stearns Eliot]], US-amerikoansken Skrieuwer, Dichter un Kritiker * [[2018]]: [[Aharon Appelfeld]], israelisken Skrieuwer [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Januoar]] 7zxb7cttxahfgw7fbbtipwvahic1iae 0 9845 112136 2015-11-23T22:19:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[4. Januoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[4. Januoar]] kqicbupnkyf06ut3r0qtpl7kod7y2tz 0 9846 112137 2015-11-23T22:19:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[4. Januoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[4. Januoar]] kqicbupnkyf06ut3r0qtpl7kod7y2tz 0 9847 112149 112140 2015-11-24T22:07:49Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q15179490]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Laguna Allicocha.jpg|thumb|right|200px|Alliqucha]] Die See '''Alliqucha''' ''([[Quechua (Sproake)|Quechua]] foar "Gouden Woaterdoabe", [[Spoanske Sproake|Spoansk]]: '''Allicocha''')'' is n Woaterdoabe in ju Bierichkätte [[Cordillera Blanca]] in do [[Anden]] fon [[Peru]] suudwäästelk fon dän Bierich [[Qupa]]. Hie lait ap ne Hööchte fon 4474 Meetere, häd ne Loangte fon [[204]] Meetere un ne Bratte fon [[113]] Meetere oun ju wiedeste Steede. {{Geostump-links}} [[Kategorie:Anden]] hmvtw151ioloit2v983htxek4nrql2d 0 9848 112141 2015-11-24T14:30:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Alliqucha]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Alliqucha]] 2qmix2tlfpvrftl2cl4am9uad4a2vc8 0 9849 116661 116214 2018-02-23T17:27:57Z Heinz 88 /* Die Unnergong fon't Inka-Riek */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Banner of the Inca Empire.svg|thumb|right|200px|Rekonstruktsjoon fon ju Inka-Flaage]] Do '''Inka''' (benaamd ätter dän Titel fon hieren Heersker) wieren ne [[Indioanere|ienheemske]] Stääd-Kultuur in [[Suudamerikoa]], uum nau tou weesen in dät Rebät fon do [[Anden]]. Jo boalden [[Quechua (Sproake)|Quechua]] as wichtichste Sproake. Hiere Sproake kuuden jo nit skrieuwe, eer do Spaniere koomen, man jo hieden dät Knät-System [[Quipu]], uum Toalen in n [[Dezimoal-System]] deer tou staalen. Buppedät kuuden se Metall feroarbaidje un sunt besunners bekoand foar hiere Gould- un Säälwer-Skätte. <gallery> Bielde:Tunic LACMA M.72.68.10.jpg|Sukke Uumhonge hieden do Inka Bielde:Inca Quipu.jpg|Düt is n Quipu, dät tou ju Deerstaalenge fon Toalen tjoonde. Bielde:Prague Inka Gold exhibition 27.jpg|N Gouldbieker fon do Inka </gallery> == Dät Inka-Riek == [[Bielde:Inca Empire South America.png|thumb|200px|right|Koarte fon dät Inka-Riek un sien Deelstoaten]] Jo hääbe twiske dät [[13. Jierhunnert|trättienste]] un dät [[16. Jierhunnert|säkstienste Jierhunnert]] uur n groot Riek heersket, in dät moor as twohunnert Foulke lieuwden. Dät Riek hiet tawantinsuyu ''(tawantin „Fjauerfooldegaid“, suyu „Lound“)'', uumdät dät uut fjauer Deele bestuude: Antisuyu, Chinchaysuyu, Kuntisuyu un Qullasuyu. Die bupperste Heersker waas die [[Sapa Inka]], (dät hat, die "oankelde Inka"), die sik as n God fer'eerje liet, uumdät hie in Ounspröäk noom, dän Sunnengod [[Inti (Godhaid)|Inti]] monken sien Foaroolden tou hääben. === Die Unnergong fon't Inka-Riek === In ju Midde fon dät 15. Jierhunnert begonnen do Inka, do toufoarne fääre suudelk wieren, hier Riek ätter't Noude uuttoudienen. Noch unner [[Tupaq Yupanki]], die fon sowät [[1471]] bit sowät [[1493]] dät Inka-Riek regierde, hieden jo dät stuur, deer Fout tou foatjen, uumdät do ienheemske Foulke sik deer juun sätten. Man unner [[Wayna Qhapaq]], dän Suun un Ätterfoulger fon ''Tupaq Yupanki'', koom Quito mäd sien Uumelound eendgultich unner ju Kontrolle fon't Inka-Riek. In sien Regentskup twiske sowät [[1493]] un [[1528]] baude ''Wayna Qhapaq'' ju Stääd Quito tou een twäid groot Säntrum fon't Inkariek uut, dät ieuwenske ju oolde Haudstääd [[Cusco]] stuude. Die Häärsker residierde nu ljauer in Quito as in Cusco. In düsse Tied koomen do spoanske [[Conquistador]]en in't Lound, uum dät tou ärooberjen un Kolonien tou gruundjen. Jo broachten uk do Pokken in't Lound, do do Indioanere noch minner ferdreege kuuden as do Europäere. Daach wuuden do Conquistadoren fon ju ienheemske Befoulkenge foar't eerste fjuuntelk apnuumen un doarsten uk bolde dän Häärsker ''Wayna Qhapaq'' besäike. Man die waas al kroank, hie hiede do Pokken. Uk sin ljoofsten Suun [[Ninan Cuyochi]], die him ap dän Troon foulgje skuul, waas kroank. Uumdät die Krounprins bolde stoorf, moaste sik ''Wayna Qhapac'' een näie Ätterfoulge uuttoanke. Ju Geskichtsskrieuwenge fon do Spoaniere un fon do Inka is sik nit heel un aal eenich, man dät mai weese, dät hie dät Inka-Riek twiske twäin Suune apdeeld häd: Deer waas [[Waskar]], die as Suun fon dän Köönich un sien Suster [[Ruahua Occlo]] ätter dän Bruuk fon do Inka as legitimen Ätterfoulger jäilde kuude. Die twäide waas [[Atawallpa]], die juun dän Bruuk fon do Inka nit uut [[Intucht]] tou Waareld keemen waas, man uut ju Ferbiendenge fon sin Foar mäd een twäide Wieuwmoanske, [[Tocto Koka]], ju lääste Prinzessin uut ju oolde [[Scyr]]-Dynastie fon Quito. Dät liech nu gjucht nai, dät ''Waskar'' die Häärsker in ju oolde Haudstääd [[Cusco]] weese skuul un ''Atawallpa'' in Quito. Man ätter een kuute Tied wüül ''Waskar'' ju Deelenge nit moor ounärkanne, hie wüül ätter dän oolden Bruuk die [[Sapa Inka]], also die eensige Häärsker fon dät heele Inkariek ''Tawantinsuyu'' wäide. Somäd roate dät [[Inkaisken Burgerkriech|aan Burgerkriech]] twiske do bee Bruure un hiere Troppen. Aaltouhoope tjohunnerdduusend Mon looken in ju Foulge juunnuur in dän Kriech. In [[1532]] won Atawallpa dän Kriech juun sien Bruur un noom him in Fangenskup. Kuut leeter liet hie him wäil uumebrange. ''Atawallpa'' wüül nu sien Häärskup uur dät heele Inka-Riek fäästigje, man dät kuude hie nit moor. In [[1532]] loundede [[Francisco Pizarro]] oun ju Kuste fon [[Peru]] un foont dät Riek fon do Inka truch dän Burgerkriech in neen goude Ferfoatenge. Francisco Pizarro sien Troppen fernäilden dät Inka-Riek in kuute Tied ([[Spoanske Ärooberenge fon Peru]]. Ne wichtige Slacht waas ju [[Slacht fon Cajamarca]], n gjucht Massaker. Ätters wuude ''Atawallpa'' waigjucht. Dät roate noch een poor Inka-Häärskere ätter ''Atawallpa'', man do hieden nit moor fuul Lound un nit moor fuul Moacht. == Stääde fon do Inka == [[Bielde:Before Machu Picchu.jpg|thumb|right|200px|[[Machu Picchu]], Ne waareld-bekoande Ruinen-Stääd fon do Inka]] [[Bielde:Peru - Cusco Sacred Valley & Incan Ruins 004 - Sacsaywamán (7113617357).jpg|thumb|200px|right|Grootsteen-Muuren in do Ruinen fon [[Sacsayhuamán]] tichte bie Cusco.]] Do Inka-Stääde sunt deelwiese ferlät, deelwiese oaber uk ätter't Eende fon't Riek fäärebruukt wuuden. Do wichtichste Inka-Stääde sunt: * [[Cajamarca]] * [[Choquequirao]] * [[Corihuayrachina]] * [[Cusco]] (Quechua: Qusqu; Dät Säntrum fon't Riek, däälich ne Provins-Haudstääd in [[Peru]].)<br> apdeeld in: :* [[Hanan Qusqu]] ("Bupper-Cusco") :* [[Urin Qusqu]] ("Unner-Cusco") * [[Fuerte de Samaipata]] * [[Incallaqta]] * [[Ingapirca]] * [[Llactapata]] * [[Machu Picchu]] * [[Maras (Peru)]] * [[Moray (Inka)]] * [[Ollantaytambo]] * [[Paititi]] * [[Pisac]] * [[Pukará de Catarpe]] * [[Quito]] (Däälich ju Haudstääd fon Ecuador) * [[Sacsayhuamán]] * [[Isla del Sol]] (N Ailound in dän [[Titicaca-See]]) * [[Tambo Colorado]] * [[Tambo Machay]] * [[Tipón]] * [[Tumipampa]] * [[Vilcabamba (Peru)]] * [[Vitcos]] * [[Wiñay Wayna]] * [[Yurak Rumi]] [[Kategorie:Anden]] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Indioaner]] [[Kategorie:Inka| ]] [[Kategorie:Suudamerikoa]] 6rmsy643bk2mct6aq5r5vkfvq3s7mwj 0 9850 117065 113230 2018-06-11T07:13:11Z Trauenbaum 5894 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Cusco | ôfbylding = Cuscoinfobox.png | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 435114 <small>(Stound: 2013)</small> | oerflak = 385.1 km² | befolkingstichtens = sowät 1130/km² | stêdekloft = | hichte = 3416 Meetere | lân = [[Peru]] | bestjoerlike ienheid 1 = | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = UTC-5 | simmertiid = | koördinaten = 13° 31′ S, 71° 59′ W | webside = [http://www.cusco.gob.pe] }} '''Cusco''' ''(allere Skrieuwwiese: Cuzco, [[Quechua (Sproake)|Quechua]]: '''Qusqu''' of '''Qosqo''')'' is ne Stääd in [[Peru]]. Aleer waas dät ju Haudstääd fon dät [[Inka]]-Riek. Do Inka deelden ju Stääd ien in ''Bupper-Cusco (Hanan Qusqu)'' un ''Unner-Cusco (Urin Qusqu)''. In dät Rebät fon Cusco is fon düsse Fergeenhaid noch fuul tou sjoon. Däälich wäd dät fon ju peruoanske Ferfoatenge as "histooriske Haudstääd" fon Peru beteekend, uk wan ju näie Haudstääd [[Lima]] is. Ju Stääd wäd fon ju [[UNESCO]] as Waareldäärfgoud liested. == Sjuch uk == * [[Machu Picchu]] == Ferbiendenge ätter buuten == {{commonscat}} {{geostump-links}} [[Kategorie:Anden]] [[Kategorie:Inka]] [[Kategorie:Stääd in Peru]] [[Kategorie:Stääd]] 2jww7zpcu2jof68vj1muik0joosu3fv 14 9851 112155 2015-11-25T09:49:47Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Indioaner]] [[Kategorie:Suudamerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Indioaner]] [[Kategorie:Suudamerikoa]] hfeemhgrkf1la0lktumwyaywh1l7o7u 0 9852 112158 2015-11-25T10:00:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cusco]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cusco]] pb3xg4coeqkwtut1yrbndqdetwhd9hq 0 9853 112159 2015-11-25T10:00:42Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cusco]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cusco]] pb3xg4coeqkwtut1yrbndqdetwhd9hq 0 9854 112160 2015-11-25T10:01:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cusco]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cusco]] pb3xg4coeqkwtut1yrbndqdetwhd9hq 0 9855 112247 112178 2016-01-03T01:34:02Z Dostojewskij 6173 wikidata: [[de:Llactapata]], https://www.wikidata.org/wiki/Q523609#sitelinks-wikipedia wikitext text/x-wiki [[Bielde:Camino-inca-dia1-llactapata-c01.jpg|thumb|right|300px|'''Llaqtapata''' fon buppe]] [[Bielde:Patallacta Terraces.jpg|thumb|right|300px|Do Terassen fon '''Llaqtapata''']] '''Llaqtapata''' (fon [[Quechua (Sproake)|Quechua]] ''llaqta'' "Siedelenge" un ''pata'' "Terasse" / "Stappe" / "Ouger"), uk uumekierd '''Patallaqta''' of uurs '''Q'inti Marka''' (fon Quechua ''Q'inti'' "Kolibri" un ''Marka'' "Täärp) beteekend, is ne Ruinen-Stääd fon do [[Inka]] oun ju Äi [[Urubamba]] in [[Peru]]. == Geskichte == Dät lait sowät tachentich Kilomeetere noudwäästelk fon [[Cusco]], dät ju Haudstääd fon't Inkariek waas, un sowät 15 Kilomeetere suudaastelk fon [[Machu Picchu]], uurs ne Ruinen-Stääd fon do Inka. Dät waas somäd gjucht säntroal lain un uk goud oun't [[Sträiten-Nätwierk fon do Inka]] ounbuunen. Ju Siedelenge waas befäästiged, uumdät ju Steede in ju Tied fon't Inka-Riek strategisk wichtich waas. Buppedät roate dät Masse Fäildere in ju Stääd, wier [[Tuffelke]] un [[Mais]] ounbaud wuuden sunt. [[Manku Qhapaq II.]], eerste n Marionetten-Heersker uur dät spoansk besätte Inka-Riek, leeter n Apstoundisken juun dän Kolonioalismus, baadende Llaqtapata deel, ätterdät hie sik in [[1536]] uut dät Rebät fon [[Cusco]] touräächluuke moaste. Hie wüül truch ju Fernäilenge fon Siedelengen loangs do Inka-Sträiten do spoanske Ferfoulgere äntmoudigje. == Ferbiendengen ätter buute == {{commons|Patallaqta}} [[Kategorie:Inka]] [[Kategorie:Peru]] 8098kkvre74y4rjff1fbw9fb4722k0w 0 9856 112172 2015-11-26T15:57:19Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Llactapata]] nach [[Llaqtapata]]: Ju Quechua-Skrieuwwiese paaset hier beeter as ju Spoanske. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Llaqtapata]] 8kcdteoo1bk1lbo0nbutkjlq47fulnr 0 9857 112175 2015-11-26T16:03:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Llaqtapata]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Llaqtapata]] np4f3skqrm2mevhbxwnpry59icg23i2 0 9858 112176 2015-11-26T16:04:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Llaqtapata]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Llaqtapata]] np4f3skqrm2mevhbxwnpry59icg23i2 0 9859 112177 2015-11-26T16:04:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Llaqtapata]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Llaqtapata]] np4f3skqrm2mevhbxwnpry59icg23i2 4 9860 112179 2015-11-30T15:19:58Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Bielde fon ju Wiek/Jier|2016}}“ wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2016}} dwsu6clk4yni47tqd4res0sr436vy6i 10 9861 112183 112182 2015-11-30T16:26:09Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Iberian Wolf AdF 001.jpg |02=Brightly lit STS-135 on launch pad 39a.jpg |03=Red Apple.jpg |04=Louis-Emile Durandelle, The Eiffel Tower - State of the Construction, 1888.jpg |05=Waldbrand-Bodenfeuer.jpg |06=Snow Scene at Shipka Pass 1.JPG |07=Köcherbaumwald-01.jpg |08=Fliegenpilz fly agaric Amanita muscaria.JPG |09=Water drop 001.jpg |10=Hong Kong skyscrapers in a night of typhoon.jpg |11=Amphiprion ocellaris (Clown anemonefish) PNG by Nick Hobgood.jpg |12=Dahlia 'Bishop of Auckland.JPG |13=Mount Hood reflected in Mirror Lake, Oregon.jpg |14=Male whale shark at Georgia Aquarium.jpg |15=20101020 Sheep shepherd at Vistonida lake Glikoneri Rhodope Prefecture Thrace Greece.jpg |16=Iglesia de Nuestra Señora de La Blanca, Cardejón, España, 2012-09-01, DD 02.JPG |17=Stadtbild München.jpg |18=Augurbussard-Serengeti.jpg |19=Savault Chapel Under Milky Way BLS.jpg |20=Sus scrofa piglet.jpg |21=Drosera rotundifolia leaf1.jpg |22=ChampagnePool-Wai-O-Tapu rotated MC.jpg |23=Attica 06-13 Athens 50 View from Philopappos - Acropolis Hill.jpg |24=Mandarin.duck.arp.jpg |25=Hindenburgdamm mit dem Sylt Shuttle.jpg |26=Lightning Pritzerbe 01 (MK).jpg |27=An der Obertrave-Luebeck-DSC 0482w.jpg |28=Flame tree mali.jpg |29=Şahlûr-33.jpg |30=WomanFactory1940s.jpg |31=The combine Claas Lexion 584 in the wheat harvest.jpg |32=Aircraft Rescue Firefighting training.jpg |33=F5 tornado Elie Manitoba 2007.jpg |34=Skyline Frankfurt 2011-01.jpg |35=Tamme-Lauri tamm suvepäeval.jpg |36=Egeskov Slot spejling Edit 2.jpg |37=Hombre cantando por dinero en las cercanías del Hotel Humbodlt.jpg |38=Austria - Göttweig Abbey - 2015.jpg |39=Polarlicht 2.jpg |40=Populus angustifolia CO.jpg |41=Le Grand Palais depuis le pont Alexandre III à Paris.jpg |42=Ara ararauna Luc Viatour.jpg |43=Stift Zwettl Kapitelsaal 01.JPG |44=Crepuscular rays in ggp 2.jpg |45=Dinant Meuse R01.jpg |46=Nymphaea alba in Duisburg.jpg |47=Albert Anker - Stillleben - Unmässigkeit.jpg |48=PalmercarpenterA.jpg |49=Hohenschwangau - Schloss Neuschwanstein1.jpg |50=Laanemaa järv Orkjärve looduskaitsealal.jpg |51=Pasque Flower (Pulsatilla vulgaris) (17022184800).jpg |52=Carnavalesco.jpg |53=Woman harvesting wheat, Raisen district, Madhya Pradesh, India ggia version.jpg }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2016}} </noinclude> 67kl7lq6kvwnwwrb7kcdxyawe638npe 10 9862 112184 2015-11-30T18:20:16Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly><li style="list-style-type: none; list-style-image: none; text-indent: -1.5em; margin: 0;"><span style="border-left: 1.2em solid; border-left-color:…“ wikitext text/x-wiki <includeonly><li style="list-style-type: none; list-style-image: none; text-indent: -1.5em; margin: 0;"><span style="border-left: 1.2em solid; border-left-color: {{{1|black}}}; padding-left: 0.4em;" title="{{#if: {{{3|}}} | {{{3}}} | {{#switch: {{lc:{{{1|black}}}}} |black|#000|#000000 = Swot |blue|#00f|#0000ff|#9999ff|#1874cd = Blau |brown = Bruun |cyan|aqua|#0ff|#00ffff = Türkis |gold = Gould |gray|grey = Gries |green|#008000|#ccffcc|#22b14c = Gräin |lime|#0f0|#00ff00 = Ljoacht Gräin |maroon|#800000 = Tjuusterch Rood |navy|#000080 = Tjuusterch Blau |orange|#ffcc00|#ffc20e = Orange |purple = Purpur |red|#f00|#ff0000|#f08080|#f99|#ffcccc|#d40000|#ff7256 = Rood |silver|#cccccc = Ljoacht Gries |violet|magenta|fuchsia|#f0f|#ff00ff = Violett |white|#fff|#ffffff = Wiet |yellow|#ff0|#ffff00|#f0e68c = Jeel |#default = Faawe {{ucfirst:{{{1}}}}} }} }}">&#xFEFF;</span>{{{2|}}}</li></includeonly><noinclude>{{Dokumentation}} </noinclude> a5w635yllnyuc0ryrz0a2p41ywzsl47 0 9863 112188 112185 2015-12-01T04:07:08Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:World 1898 empires colonies territory.png|thumb|350px|'''Kolonioalmoachte 1898''', eer dän [[Spoansk-Amerikoansken Kriech]], dän [[Bokser-Apstound]] un dän [[Twäiden Buurenkriech (Suudafrikoa)|Twäiden Buurenkriech]]<br /> {{Faawlegende|#f36961|[[Britiske Kolonien|Grootbritannien]]}} {{Faawlegende|#4158bb|[[Frantsööske Kolonien|Frankriek]]}} {{Faawlegende|#dee931|[[Spoanske Kolonien|Spanien]]}} {{Faawlegende|#3c7014|[[Portugiesiske Kolonioalgeskichte|Portugal]]}} {{Faawlegende|#eb7d14|[[Niederloundske Kolonien|Niederlounde]]}} {{Faawlegende|#47473f|[[Düütske Kolonien|Düütsk Riek]]}} {{Faawlegende|#90e44e|[[Osmanisk Riek]]}} {{Faawlegende|#1a1a1a|[[Belgiske Kolonien|Belgien]]}} {{Faawlegende|#4d324f|[[Ruske Kolonisatsjoon|Ruslound]]}} {{Faawlegende|#934f0f|[[Japoanske Kolonien|Japan]]}} {{Faawlegende|#9f70a3|[[Kaiserriek China|China]] ([[Qing-Dynastie]])}} {{Faawlegende|#959b34|[[Aastriek-Ungarn]]}} {{Faawlegende|#2fb468|[[Deenske Kolonien|Dänemark]]}} {{Faawlegende|#2e1b7d|[[Sweediske Deelläitengen un Kolonien in Uursee|Sweeden]]-[[Norwegen]]}} {{Faawlegende|#5eb3e0|[[Kolonien fon do Fereende Stoaten|USA]]}} {{Faawlegende|#f00909|[[Italieenske Kolonien|Italien]]}} {{Faawlegende|#c7bdc6|Uunouhongich/Uur Lounde}}]] '''Kolonioalismus''' hat ju maast [[Stoat|stoatelk]] stöände Inbesitnoame fon froamde Rebätte, wät sik deelwiese truch Uurwinnenge, Ferdrieuwenge of sogoar Fermöärenjen fon ju ienheemske Befoulkenge uutwierket. Do Kolonioalisten sjo sik deerbie maasttieds as kulturell haager stoundend, wät mongs in Ferbiendenge stoant mäd n [[Rassismus|rassistisk Toanken]]. Ne typiske Wirtskupswiese in dän Kolonioalismus is, dät dät Muurlound kloormoakede Produkte in do Kolonien lääwert un deer Räistoffe foar kricht. In ju Praxis, wäd kritisierd, sunt do Kolonien uutbüüted wuuden. {{historstump-links}} [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Kolonioalismus| ]] [[Kategorie:Politik]] owzmjgeyw6wkvuonuvjzoywvy2krmtj 14 9864 112186 2015-11-30T18:27:32Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Politik]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Politik]] ktybd7957np5qvz4proo8ctkr56xrf1 0 9865 112187 2015-11-30T18:31:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kolonioalismus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kolonioalismus]] pxv6jeycowdfzo72o7jffduux1cuy4j 0 9866 117908 117907 2019-01-24T03:13:26Z PlyrStar93 8302 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/Desvbd|Desvbd]] ([[User talk:Desvbd|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:Tegel|Tegel]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bernardo Daddi 001.jpg|thumb|right|200px|Ne Deerstaalenge uut dät [[14. Jierhunnert]]]] '''Wienoachten''' is n wichtich kristelk Fääst, wiermäd ju Moanskwäidenge [[God]]des fierd wäd. Dät hat, dät [[Jesus Kristus]] (die ätter dät Kristendum tou ju hillige [[Tjofooldegaid]] Goddes heert) in [[Bethlehem]] fon dät hillige Jungwucht [[Maria (Muur Jesu)|Maria]] tou Waareld broacht wuude, uum ju Moanskhaid fon hiere Sänden un Äiländ ou tou hälpen, so as dät in ju [[Wienoachtsgeskichte]] in ju [[Bibel]] stoant (Dät wichtichste: [[Evangelium ätter Lukas|Lk]] 2,1–20). Wienachten in do wäästelke Säärken (Evangeelske un Katoolske) ap n [[25. Dezember|25.]] un mongs deertou uk dän [[26. Dezember]] fierd, in wäkke orthodoxe Säärken momentoan trättien Deege leeter (uumdät jo sik ätter'n julioansken Kalänner gjuchte). Uumdät [[Liturgie|liturgisk]] die Foar-Äiwend al tou dän touken Dai heert (ätter'n antiken Kalänner eendet die Dai mäd dän Sunnen-Unnergong), kon die Äiwend fon dän [[24. Dezember]] (Tjukkebuuks-Äiwend) uk ne wichtige Rulle iennieme, in groote Deele fon [[Europa]] häd hie sik tou dän wichtichste Dai fon't Wienachtsfääst äntwikkeld. Wäkke hääbe ju Fermoudenge, dät die Termin fon dät Fääst un wäkke fon do Bruuke, do deer in Ferbiendenge mäd stounde, sik ätter heedenske Fierdelkhaiden in n Touhoopehong mäd ju Wintersunnenweende gjuchte. [[Kategorie:Kristelk Fääst]] sehfimutajtszd5mb5bgnsf6bueinac 14 9867 112190 2015-12-01T14:05:45Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kristendum]] [[Kategorie:Fääst]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kristendum]] [[Kategorie:Fääst]] r39r3sn5z6gxvrfwr3im1i3jpd99ybe 14 9868 112191 2015-12-01T14:06:03Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Sälskup]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sälskup]] jf6ectycq0a2d3zoi09rdhjbrt0xeqj 0 9872 116051 114067 2018-02-02T22:31:17Z 185.90.171.16 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Naher Osten.png|thumb|right|200px|Dät Naie Aaste (junkergräin in'e äängere, ljoachtgräin in'e wiedere Apfoatenge]] Dät '''Naie Aaste''' of "die '''Faandere Orient'''" is n uunskäärp definierd Rebät in [[Faander-Asien]], wiertou do arabisk bestimde Lounde in Faanderasien heere (dät sunt [[Kuwait]], [[Bahrain]], [[Oman]], [[Katar]], [[Saudi-Arabien]], do [[Fereende Arabiske Emiroate]], die [[Jemen]], [[Syrien]], do [[Palästinensiske Autonomie-Rebätte]], [[Libanon]], [[Jordanien]] un die [[Irak]]) juust so uk [[Israel]] un ätter n wiedere Apfoatenge buppedät ju [[Turkäi]], die [[Iran|Iroan]], [[Ägypten]] un [[Zypern]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Asien]] mqux4l83u0jpevvjh91sdi80lv6hvm4 0 9873 112212 2015-12-05T10:11:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nai Aaste]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nai Aaste]] fkc097k3bnpveyd9y3p45hfx9z59m31 0 9874 112213 2015-12-05T10:12:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nai Aaste]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nai Aaste]] fkc097k3bnpveyd9y3p45hfx9z59m31 0 9875 112214 2015-12-05T10:12:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nai Aaste]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nai Aaste]] fkc097k3bnpveyd9y3p45hfx9z59m31 0 9876 112215 2015-12-05T10:13:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nai Aaste]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nai Aaste]] fkc097k3bnpveyd9y3p45hfx9z59m31 0 9877 112216 2015-12-05T10:14:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nai Aaste]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nai Aaste]] fkc097k3bnpveyd9y3p45hfx9z59m31 828 9884 118326 112252 2019-05-19T02:51:35Z DiBabelYurikBot 10090 Copying one change by Capankajsmilyo: "copied from enwiki" from [[mw:Module:TableTools]]. ([[mw:WP:TNT|docs]], [[c:Data:I18n/DiBabel.tab|translate]]) Scribunto text/plain --[[ ------------------------------------------------------------------------------------ -- TableTools -- -- -- -- This module includes a number of functions for dealing with Lua tables. -- -- It is a meta-module, meant to be called from other Lua modules, and should -- -- not be called directly from #invoke. -- ------------------------------------------------------------------------------------ --]] local libraryUtil = require('libraryUtil') local p = {} -- Define often-used variables and functions. local floor = math.floor local infinity = math.huge local checkType = libraryUtil.checkType local checkTypeMulti = libraryUtil.checkTypeMulti --[[ ------------------------------------------------------------------------------------ -- isPositiveInteger -- -- This function returns true if the given value is a positive integer, and false -- if not. Although it doesn't operate on tables, it is included here as it is -- useful for determining whether a given table key is in the array part or the -- hash part of a table. ------------------------------------------------------------------------------------ --]] function p.isPositiveInteger(v) if type(v) == 'number' and v >= 1 and floor(v) == v and v < infinity then return true else return false end end --[[ ------------------------------------------------------------------------------------ -- isNan -- -- This function returns true if the given number is a NaN value, and false -- if not. Although it doesn't operate on tables, it is included here as it is -- useful for determining whether a value can be a valid table key. Lua will -- generate an error if a NaN is used as a table key. ------------------------------------------------------------------------------------ --]] function p.isNan(v) if type(v) == 'number' and tostring(v) == '-nan' then return true else return false end end --[[ ------------------------------------------------------------------------------------ -- shallowClone -- -- This returns a clone of a table. The value returned is a new table, but all -- subtables and functions are shared. Metamethods are respected, but the returned -- table will have no metatable of its own. ------------------------------------------------------------------------------------ --]] function p.shallowClone(t) local ret = {} for k, v in pairs(t) do ret[k] = v end return ret end --[[ ------------------------------------------------------------------------------------ -- removeDuplicates -- -- This removes duplicate values from an array. Non-positive-integer keys are -- ignored. The earliest value is kept, and all subsequent duplicate values are -- removed, but otherwise the array order is unchanged. ------------------------------------------------------------------------------------ --]] function p.removeDuplicates(t) checkType('removeDuplicates', 1, t, 'table') local isNan = p.isNan local ret, exists = {}, {} for i, v in ipairs(t) do if isNan(v) then -- NaNs can't be table keys, and they are also unique, so we don't need to check existence. ret[#ret + 1] = v else if not exists[v] then ret[#ret + 1] = v exists[v] = true end end end return ret end --[[ ------------------------------------------------------------------------------------ -- numKeys -- -- This takes a table and returns an array containing the numbers of any numerical -- keys that have non-nil values, sorted in numerical order. ------------------------------------------------------------------------------------ --]] function p.numKeys(t) checkType('numKeys', 1, t, 'table') local isPositiveInteger = p.isPositiveInteger local nums = {} for k, v in pairs(t) do if isPositiveInteger(k) then nums[#nums + 1] = k end end table.sort(nums) return nums end --[[ ------------------------------------------------------------------------------------ -- affixNums -- -- This takes a table and returns an array containing the numbers of keys with the -- specified prefix and suffix. For example, for the table -- {a1 = 'foo', a3 = 'bar', a6 = 'baz'} and the prefix "a", affixNums will -- return {1, 3, 6}. ------------------------------------------------------------------------------------ --]] function p.affixNums(t, prefix, suffix) checkType('affixNums', 1, t, 'table') checkType('affixNums', 2, prefix, 'string', true) checkType('affixNums', 3, suffix, 'string', true) local function cleanPattern(s) -- Cleans a pattern so that the magic characters ()%.[]*+-?^$ are interpreted literally. s = s:gsub('([%(%)%%%.%[%]%*%+%-%?%^%$])', '%%%1') return s end prefix = prefix or '' suffix = suffix or '' prefix = cleanPattern(prefix) suffix = cleanPattern(suffix) local pattern = '^' .. prefix .. '([1-9]%d*)' .. suffix .. '$' local nums = {} for k, v in pairs(t) do if type(k) == 'string' then local num = mw.ustring.match(k, pattern) if num then nums[#nums + 1] = tonumber(num) end end end table.sort(nums) return nums end --[[ ------------------------------------------------------------------------------------ -- numData -- -- Given a table with keys like ("foo1", "bar1", "foo2", "baz2"), returns a table -- of subtables in the format -- { [1] = {foo = 'text', bar = 'text'}, [2] = {foo = 'text', baz = 'text'} } -- Keys that don't end with an integer are stored in a subtable named "other". -- The compress option compresses the table so that it can be iterated over with -- ipairs. ------------------------------------------------------------------------------------ --]] function p.numData(t, compress) checkType('numData', 1, t, 'table') checkType('numData', 2, compress, 'boolean', true) local ret = {} for k, v in pairs(t) do local prefix, num = mw.ustring.match(tostring(k), '^([^0-9]*)([1-9][0-9]*)$') if num then num = tonumber(num) local subtable = ret[num] or {} if prefix == '' then -- Positional parameters match the blank string; put them at the start of the subtable instead. prefix = 1 end subtable[prefix] = v ret[num] = subtable else local subtable = ret.other or {} subtable[k] = v ret.other = subtable end end if compress then local other = ret.other ret = p.compressSparseArray(ret) ret.other = other end return ret end --[[ ------------------------------------------------------------------------------------ -- compressSparseArray -- -- This takes an array with one or more nil values, and removes the nil values -- while preserving the order, so that the array can be safely traversed with -- ipairs. ------------------------------------------------------------------------------------ --]] function p.compressSparseArray(t) checkType('compressSparseArray', 1, t, 'table') local ret = {} local nums = p.numKeys(t) for _, num in ipairs(nums) do ret[#ret + 1] = t[num] end return ret end --[[ ------------------------------------------------------------------------------------ -- sparseIpairs -- -- This is an iterator for sparse arrays. It can be used like ipairs, but can -- handle nil values. ------------------------------------------------------------------------------------ --]] function p.sparseIpairs(t) checkType('sparseIpairs', 1, t, 'table') local nums = p.numKeys(t) local i = 0 local lim = #nums return function () i = i + 1 if i <= lim then local key = nums[i] return key, t[key] else return nil, nil end end end --[[ ------------------------------------------------------------------------------------ -- size -- -- This returns the size of a key/value pair table. It will also work on arrays, -- but for arrays it is more efficient to use the # operator. ------------------------------------------------------------------------------------ --]] function p.size(t) checkType('size', 1, t, 'table') local i = 0 for k in pairs(t) do i = i + 1 end return i end local function defaultKeySort(item1, item2) -- "number" < "string", so numbers will be sorted before strings. local type1, type2 = type(item1), type(item2) if type1 ~= type2 then return type1 < type2 else -- This will fail with table, boolean, function. return item1 < item2 end end --[[ Returns a list of the keys in a table, sorted using either a default comparison function or a custom keySort function. ]] function p.keysToList(t, keySort, checked) if not checked then checkType('keysToList', 1, t, 'table') checkTypeMulti('keysToList', 2, keySort, { 'function', 'boolean', 'nil' }) end local list = {} local index = 1 for key, value in pairs(t) do list[index] = key index = index + 1 end if keySort ~= false then keySort = type(keySort) == 'function' and keySort or defaultKeySort table.sort(list, keySort) end return list end --[[ Iterates through a table, with the keys sorted using the keysToList function. If there are only numerical keys, sparseIpairs is probably more efficient. ]] function p.sortedPairs(t, keySort) checkType('sortedPairs', 1, t, 'table') checkType('sortedPairs', 2, keySort, 'function', true) local list = p.keysToList(t, keySort, true) local i = 0 return function() i = i + 1 local key = list[i] if key ~= nil then return key, t[key] else return nil, nil end end end --[[ Returns true if all keys in the table are consecutive integers starting at 1. --]] function p.isArray(t) checkType("isArray", 1, t, "table") local i = 0 for k, v in pairs(t) do i = i + 1 if t[i] == nil then return false end end return true end -- { "a", "b", "c" } -> { a = 1, b = 2, c = 3 } function p.invert(array) checkType("invert", 1, array, "table") local map = {} for i, v in ipairs(array) do map[v] = i end return map end --[[ { "a", "b", "c" } -> { ["a"] = true, ["b"] = true, ["c"] = true } --]] function p.listToSet(t) checkType("listToSet", 1, t, "table") local set = {} for _, item in ipairs(t) do set[item] = true end return set end --[[ Recursive deep copy function. Preserves identities of subtables. ]] local function _deepCopy(orig, includeMetatable, already_seen) -- Stores copies of tables indexed by the original table. already_seen = already_seen or {} local copy = already_seen[orig] if copy ~= nil then return copy end if type(orig) == 'table' then copy = {} for orig_key, orig_value in pairs(orig) do copy[deepcopy(orig_key, includeMetatable, already_seen)] = deepcopy(orig_value, includeMetatable, already_seen) end already_seen[orig] = copy if includeMetatable then local mt = getmetatable(orig) if mt ~= nil then local mt_copy = deepcopy(mt, includeMetatable, already_seen) setmetatable(copy, mt_copy) already_seen[mt] = mt_copy end end else -- number, string, boolean, etc copy = orig end return copy end function p.deepCopy(orig, noMetatable, already_seen) checkType("deepCopy", 3, already_seen, "table", true) return _deepCopy(orig, not noMetatable, already_seen) end --[[ Concatenates all values in the table that are indexed by a number, in order. sparseConcat{ a, nil, c, d } => "acd" sparseConcat{ nil, b, c, d } => "bcd" ]] function p.sparseConcat(t, sep, i, j) local list = {} local list_i = 0 for _, v in p.sparseIpairs(t) do list_i = list_i + 1 list[list_i] = v end return table.concat(list, sep, i, j) end --[[ -- This returns the length of a table, or the first integer key n counting from -- 1 such that t[n + 1] is nil. It is similar to the operator #, but may return -- a different value when there are gaps in the array portion of the table. -- Intended to be used on data loaded with mw.loadData. For other tables, use #. -- Note: #frame.args in frame object always be set to 0, regardless of -- the number of unnamed template parameters, so use this function for -- frame.args. --]] function p.length(t) local i = 1 while t[i] ~= nil do i = i + 1 end return i - 1 end function p.inArray(arr, valueToFind) checkType("inArray", 1, arr, "table") -- if valueToFind is nil, error? for _, v in ipairs(arr) do if v == valueToFind then return true end end return false end return p tqif0qe0lu98pj8cuq70kgi6evye5t3 0 9885 112257 112256 2016-01-04T14:11:32Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Integral as region under curve.png|thumb|175px|Ju Uurflakte fon ''S'' is dän Integroal fon ''f(x)'' twiske dän Graph ''y'' = ''f(x)'' un ju ''x''-Oakse in dän Intervall [''a'', ''b''].]] Ju Integroalreekenge is ne Komponente fon ju [[Mathematik]], intbesunnere fon ju [[Analyse (Mathematik)|Analyse]]. Me ferwoant hieroun '''Integroale''' foar ju Bereekenge fon Summen, as ju Gesamtflakte unner ne Kurve, ju Gesamtannerenge fon ne bestimde Varioabele wan foar älken Moment ju Annerenge je Tiedeenhaid roat wuuden is, of ju Bereekenge fon ju Masse fon n Objekt, wan ju Tichte an älken Punkt roat is. In dän eenfachsten intuitiven Fal bereekent me mäd n bestimden Integroal fon ne [[Funktion (Mathematik)|Funktion]] ju Uurflakte begränsed truch dän Graph fon ju Funktion un ju horizontoale [[Koordinoatensystem|Koordinoatenoakse]], twiske two vertikoale Lienjen. Die Integroal fon ne Funktion f uur n Tiedintervall wäd apteekend as :<math>\int_a^b f(x)\,{\rm d}x</math> Dät Resultoat is ju Uurflakte S unner dän Graph. Praktiske Anweendenge: wan die Graph dän Rienfal uur n Dai ounrakt un do vertikoale Lienjen stounde ap bestimde Tieden, dan kricht me mäd Integration twiske do Lienjen ju ganse Rienfal twiske do bee Tieden. Ju Integroalreekenge is ferbuunen mäd ju [[Differentioalreekenge]] truch do Begriepe fon dät [[Derivoat]] un ju [[Stamfunktion]] fon ne Funktion. Ne Stamfunktion fon ne Funktion ''f'' is ne Funktion ''F'', wierfoar jält, dät ju Ouleedenge ''F'=f''. Bit ap ne additive Konstante is ''F'' eendüüdich bestimd. Dät Fienden fon ju Primitive hat ''primitivierjen'', n Oard integrierjen. Ätter dän [[Fundamentoalsats fon ju Integroalreekenge]] sunt Differentsierenge un Integration uumekierde Foargonge. Die Begriep kon ap komplexere Intervalle uutwieded wäide, uur moorere [[Varioabele]] usw. Ouhongich fon do roate Funktione kon ju Bereekenge fon Integroale n komplex Problem bildje. Dät rakt ferskeedene Reekentechniken, analytiske und numeriske, uum ne Funktion tou integrierjen. 1jzxobj8vdnlwbwganwfzn2qzdl0y91 10 9886 112259 2016-01-05T09:06:27Z Holder 732 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2016}} </noinclude>“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2016}} </noinclude> 966jw09e1d31pl42kafq8n45ubqcs6h 0 9887 114232 114231 2017-05-29T12:34:37Z Wolverène 5883 l. wikitext text/x-wiki '''Mikro-Elektronik''' is n Twiech fon ju [[Elektronik]], uumfoatjend ju Foarskenge un Häärstaalenge fon elektroniske [[integrierde Skaltenge]]n ap mikroskopiske Skala. Disse Hoolichfabrikoate wäide integrierde Skaltengen of Chips (Integrated Dircuit, IC) naamd un wäide ferwoand in biespilswiese [[Computerspieker]]e un [[Mikroprozessor]]e. Ju geometriske Definition fon do mikroskopisk litje Strukture mäd Oumeetengen fon eenige [[Laangtemäite|Nanomeetere]] un gratter, is gruunded ap [[Photolithographie]]. In do lääste Jiertjaanden sunt do Oumeetengen fon do Strukture, [[Transistor]]e, Touhoopeskaltengen un uur elektroniske Komponente in n gliekmäitich Tempo faalen (“skalierd”), ätter dät sonaamde [[Gesäts fon Moore]]. Disse Skalierenge häd groote Muugelkhaide, man gungt nit sunner Probleme. Tou do Muugelkhaide heere aal moor Funktione ap n eenpelden Chip, wiertruch dp Systeme aal moor intelligent Ferhoolden apwiese. Me kricht so moor Funktionalität foar dätsälge Jäild. Tou do Probleme heert deerjuun, dät dät aal sturre wäd, ju in ju intergrierde Skaltengen äntstoundene Waarmte outouleeden. Uk Variabilität un Touferläit wäide minner. Däälich (2010) lääse do Oumeetengen fon eenpelde Transistore bie 32 Nanometere un minner, Truch disse Miniaturisierenge läite sik integrierde Skaltengen fon moor as ne Milliarde Transistore realisierje ap een [[Silizium]]stuk mäd ne Kaantenlaangte fon 10 Millimeetere. Deertou ferlööwet die litjere Oustand twiske do Bauelemente, do Skaltengen bie haagere [[Taktfrequenz]]e tou bedrieuwen. Deerbie wäd ju [[Reekenlaistenge]] fuul haager, man ju benöödigde [[elektriske Laistenge]] nit. [[Kategorie:Elektronik]] 6qfcin82jpq5rvo0la0k9p6xprxz4qc 0 9888 112263 2016-01-06T16:03:24Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „N '''Metal''' is n Goud, dät speegelch is un wier me elektrisken Stroom truch seende kon. Do Metalle nieme dän grootsen Paat fon ju [[Periodiske Tabelle]] ien.…“ wikitext text/x-wiki N '''Metal''' is n Goud, dät speegelch is un wier me elektrisken Stroom truch seende kon. Do Metalle nieme dän grootsen Paat fon ju [[Periodiske Tabelle]] ien. Metalle sunt toun Biespil: * [[Iersen]] * [[Gould]]. * [[Säälwer]] * [[Natrium]] * [[Aluminium]]. Metalle hääbe do Ljuude siet dät Eende fon ju [[Steentied]] ferwoand. Toueerst dat [[Kooper]]. Dän hääbe jo Kooper un [[Tin]] touhoope smolten un hieden dan [[Brons]]. Deerätter is ju [[Bronstied]] naamd. Un dan, sowät uum 500 f. Chr. hääbe do Moanskene hääruutfuunen, wo jo an dät [[Iersen]] kuume kuuden. Dan fäng ju [[Iersentied]] an. [[Kategorie:Chemie]] 56youv160wgxkvxxlk5et5iibvfipla 0 9889 112266 112264 2016-01-06T18:09:08Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[File: Durometro.JPG | thumb | Häddegaidsmeeter foar Shore Testing]] '' 'Häddegaid' '' ist ne [[Gratte]] foar [[Materioale]], ju der in ju [[Fäästegaidsleere]] ferwoand wäd un beskrift, wo groot ju [[Kraft]] is, ju me bruukt uum sun Materioal uume tou foarmjen. Häddegaidwröige is n wichtich Paat fon ju [[Materioalwröige]]. Reewen foar ju Häddegaidmeetenge stounde as Häddegaidmeeter bekoand. Dät rakt two Gruppen fon Häddegaidmeetenge: * Plastiske Meetenge, wierbie ju Meetengen ju Testprobe uumefoarmet un n düütelk Määrk in dät Materioal moaket. * Elastiske Meetenge, wierbie ju Testprobe wier sien uursprüngelke Foarm kricht, wan ju Meetenge beeended is. == Testmethoden == * [[Brinellwröige]] (objektive plastiske Meetenge) * [[Knoop-Wröige]] (objektive plastiske Meetenge binne wiede Skeede) * [[Mohs Häddegaidsskala]] (subjektive Riet-Methode) * [[Rockwell Testing]] (objektive plastiske Meetenge) * [[Shore Testing]] (objektive elastiske Meetenge) * [[Vickers Testing]] (objektive Meetenge, plastisk as uk elastisk. Besunners anwoand ap tänne Folien) [[Kategorie: Metalindustrie]] 2kv3pm8lpo1ez25gxj2okm2fq9eri64 0 9890 112274 112273 2016-01-07T12:37:43Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki '''Loorp''' ''(düütsk: Lorup)'' is dät suudwäästelke Noabertäärp fon Seelterlound. Loorp lait in ju Samtgemeende [[Wäidelte]] in dät Noudaaste fon dän Loundkring [[Oamselound]]. == Sproake == Ju Sproake fon Loorp fint sik in [[Hans Matuszak]] ''Die saterfriesischen Mundarten von Ramsloh, Strücklingen und Scharrel inmitten des niederdeutschen Sprachraumes.'' Diss. Bonn, 1951. Fääre is ju beskrieuwen in Heinrich Book un Hans Taubken, ''Hümmlinger Wörterbuch auf der Grundlage der Loruper Mundart'', Sögel 1993, 1998. chy1mghqjvdo8nsem8gi7vkndpp4ofm 0 9891 119965 112292 2021-08-08T21:31:08Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:AntConc fjoose.jpg|thumb|right|300px|Seelter Doatenboank mäd dät Woud ''fjoose''.]] N '''Doatenboank''' of '''Doatenboanksystem''' (DBS) is n [[digitoal]] spiekerd Archiv, iengjucht foar flexibele Beräidenge un Gebruuk. Doatenboanke spielje ne wichtige Rulle foar ju Archivierenge fon Doaten bie toun Biespil ju Behöörde, Finanzinstitute, Unnerniemen un in de Wietenskup. == Biespil == '''Doatenboank fon ju seelter Sproake''' [https://web.archive.org/web/20160305050242/http://www.allezhop.de/frysk/FWB%20Datenbank/FWB%20Datenbank.htm]. Deeroun is n Korpus mäd ju groote Meerhaid fon do seelter Texte apnuumen, mädnunner 175, as me links unner in ju Bielde sjucht. Deerbie wäd as Biespil ju Wierkenge foar dät Woud ''fjoose'' ‘frieren’ wiesd. Me kon dan mäd dän Doatenboank hääruutfiende, in wäkke Oard Satse un Betjuudengen dät Woud juust anwoand wuude. Tou dät Säiken änthaalt ju Doatenboank uk aal Tiedfoarme fon dät Woud (''fjust, froos, fäärsen'') un uk aal Skrieuwfoarme do do Skrieuwere deerfoar ferwoand hääbe. Wäkke deerfon sjucht me gjuchts in ju Bielde. Un dan kricht me uk t.B. ju Foarm ''färsen'' un dät rakt dan in dät Resultoat uk moal dät toufällich foarkuumende düütske Moortaal ''Färsen'' ‘Räire’, man dät fint die maaste Bruker eenfach hääruut. Midde unner sjucht me, dät me ap ju Wiese 118 Foarkuumen fon dät Woud ''fjoose'' fint, wiertruch me gans fuul uur dät Woud leere kon. Truch klikken ap älke faawige Woudfoarm kon deertou uk ju ganse Uumtext sichtboar moaked wäide. Deermäd is sun Doatenboank n goud Hälpmiddel foar ju Häärstaalenge fon [[Woudebouk]]e un foar sproakelke Unnersäikengen. 1upprsro217sji4jlw6p1e7noudil2e 0 9892 112303 112302 2016-01-17T22:00:58Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Ju '''Tied''' is ne Grööte in de [[Physik]], dät Formelteeken is ''t'', un ju [[SI-Eenhaid]] is ju [[Sekunde]] ''s''. Ju '''Kloktied''' gjucht sik ätter ju [[Sunne]] un is in [[Tiedsoone]]n fäästlaid. Ju '''Tied''' häd ne groote Betjuudenge in dät Lieuwend fon do [[Moanske]]ne un is n Themoa in fuul [[Wietenskup]]pe. {{Infobox Physikalische Größe seelter |Name= Tied |Größenart= |Formelzeichen= <math>t</math> |Dim= T |AbgeleitetVon= |SI= [[Sekund|s]] |SI-Dimension= T |cgs= [[Sekund|s]] |cgs-Dimension= T |esE= |esE-Dimension= |emE= |emE-Dimension= |Planck= Planck-Tied |Planck-Dimension= [[Planck-Taal|h]]^1/2[[Gravitationstaal|G]]^1/2[[Gauegaid fon dät Lucht|c]]^-5/2 |Astro= |Astro-Dimension= |Anglo= |Anglo-Dimension= |Anmerkungen= |SieheAuch=<br /> * [[Jier]] * [[Mound]] * [[Dai]] * [[Uure]] * [[Minute]] * [[Sekunde]] }} == Kiekje uk bie == {{Commonscat|Time|Tied}} [[Kategorie:Tied| ]] 93kn6x5micc7fwfcvr3l3kz6d6tgh96 10 9893 112301 112298 2016-01-17T21:55:08Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable float-right" style="margin-top:0px;width:350px;" !colspan="2" bgcolor="#FFDEAD"|Physikaliske Grööte |---- | Noome |'''{{{Name}}}''' |---- {{#if: {{{Größenart}}}| {{!}} Sleek {{!!}} {{{Größenart}}} }} |---- {{#if: {{{Formelzeichen}}}| {{!}} Formelteeken fon ju Grööte {{!!}}colspan="3"{{!}} ''{{{Formelzeichen}}}'' }} |---- {{#if: {{{Dim}}}| {{!}} Formelteeken fon ju Dimension {{!!}} {{{Dim}}} }} |---- {{#if: {{{AbgeleitetVon}}}| {{!}} Honget touhoope mäd {{!!}} {{{AbgeleitetVon}}} }} |-- | colspan="2" style="margin:0px; border-collapse:collapse; padding:0px;"| {| style="margin:0px;border-collapse:collapse; border:0px; width:100%" |-style="text-align:left; background-color:#ABCDEF" ! Grööten- un<br />Eenhaidesystem ! Eenhaid ! Dimension |-- | [[SI-System]] | {{{SI}}} | {{{SI-Dimension}}} |-- {{#if: {{{cgs}}}| {{!}} [[CGS-System]] {{!!}} {{{cgs}}} {{!!}} {{{cgs-Dimension}}} }} |-- {{#if: {{{esE}}}| {{!}} [[CGS-System]] ([[Elektrostatik|E-stat.]]) {{!!}} {{{esE}}} {{!!}} {{{esE-Dimension}}} }} |-- {{#if: {{{emE}}}| {{!}} [[CGS-System]] ([[Elektromagnetik|E-mag.]]) {{!!}} {{{emE}}} {{!!}} {{{emE-Dimension}}} }} |-- {{#if: {{{Planck}}}| {{!}} Planck-Eenhaide {{!!}} {{{Planck}}} {{!!}} {{{Planck-Dimension}}} }} |-- {{#if: {{{Astro}}}| {{!}} Astronomiske<br />Eenhaide {{!!}} {{{Astro}}} {{!!}} {{{Astro-Dimension}}} }} |-- {{#if: {{{Anglo}}}| {{!}} Angloamerikoansk<br />ianhaiden {{!!}} {{{Anglo}}}{{!!}}{{{Anglo-Dimension}}} }} |} |-- {{#if: {{{Anmerkungen}}}| {{!}}colspan="2" style="text-align:center; background-color:#ABCDEF" {{!}} '''Kommentoare''' {{!-}} {{!}}colspan="2"{{!}} {{{Anmerkungen}}} {{!-}} }} {{#if: {{{SieheAuch}}}| {{!}}colspan="2"{{!}} ''Kiekje uk deer:'' {{{SieheAuch}}} }} |}<noinclude> [[Kategorie:Vorlagen:Physik]]</noinclude> 7g5ty8q2p5kd3ihthdej6muqzsuwni0 0 9894 112305 2016-01-18T21:00:47Z Breogan2008 5108 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Region in Spanien |NameInRegionalsprache1=Comunidade Autónoma de Galicia |NameAufSpanisch=Comunidad Autónoma de Galicia |Regionalsprache1Abkz=(gal.) |NameInRe…“ wikitext text/x-wiki {{Region in Spanien |NameInRegionalsprache1=Comunidade Autónoma de Galicia |NameAufSpanisch=Comunidad Autónoma de Galicia |Regionalsprache1Abkz=(gal.) |NameInRegionalsprache2= |Regionalsprache2Abkz= |NameAufDeutsch=Autonome Mienskup Galicien |Flagge=Flag of Galicia.svg |Wappen=Escudo de Galicia.svg |KarteLageInSpanien=Localización de Galicia.svg |Verwaltungssitz=[[Santiago de Compostela]] |Fläche=29.574,4 |Einw=2.748.695 |Dichte=92,94 |Nord-SüdCirca=? |West-OstCirca=? |ISO 3166-2=GL |URL=www.xunta.gal |AmtssprachenAusserSpanisch=, [[Galisisk]] |AutonomieSeit= |Präsident=Alberto Núñez Feijóo |Partei=Partido Popular de Galicia |Abkz=PPdeG |SitzeKongress= |SitzeSenat= |Gliederung= |KarteLokal= }} '''Galicien''' ([[Galisisk]]: Galicia, Galiza, [[Spoanisk]]: Galicia) is een fon do 17 autonome Gemeenskuppe fon [[Spanien]]. == Provinzen == Galicien häd 4 Provinzen: * [[A Coruña (Provinz)|A Coruña]] * [[Lugo (Provinz)|Lugo]] * [[Ourense (Provinz)|Ourense]] * [[Pontevedra (Provinz)|Pontevedra]] {{AutonomeGemeenskupSpanien}} [[Kategorie:Autonome Gemeenskup Spanien]] bdv6v84e0lvn4dhk79vm7h07pd3gk9l 10 9896 113961 112311 2017-02-13T20:45:34Z WOSlinker 4125 fix tag wikitext text/x-wiki <div style="margin-bottom:10px; text-align:center; padding:15px; color:black; background-color:#50C878; border:5px solid #6F4E37"> <span style="font-size: 1.8em; line-height: 1em">'''This is a page for non-Saterlandic speakers to discuss anything related to the Saterland Frisian Wikipedia'''.</span><br/><br/> You can also request assistance for your works on the Saterland Frisian Wikipedia. <br/> [[Image:Coffe_time.jpg|center|100px]]<br> <small>''Note that the users from Saterland Frisian Wikipedia may primarily assist you either in English, or German.''</small></div> <includeonly>__NEWSECTIONLINK__</includeonly> 8pgn7kpyvv3jv91bzbegje4k7ou4ebn 4 9897 112313 112312 2016-01-21T21:52:58Z Leeheonjin 7204 wikitext text/x-wiki {{Help for non-Saterlandic speakers}} <!--■■■■■■■■■■■■■ Messages, topics and requests below this line please. Otherwise, go back and click on "Bietouföigje". ■■■■■■■■■■■■■--> <!--■■■■■■■■■■■■■ Interwikis and Categories below this line ■■■■■■■■■■■■■--> qvrfueupmpabl3ts10y4gbno20gylcr 10 9900 119373 112318 2020-10-19T04:20:06Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Laguna Allicocha.jpg|right|150px|Die See Alliqucha in do Bierge]] Do '''Anden''', do sik loangs ju Wäästkuste fon [[Suudamerikoa]] luuke, sunt ju loangste Bierichkätte ap dät Fäästlound fon uus [[Äide]]. Jo hääbe ne Uutdienenge fon 7500 Kilomeetere fon't Noude ätter't Suude un fon bit tou 600 Kilomeetere fon't Aaste ätter't Wääste. Die hoochste Bierich is die [[Aconcagua]] mäd 6962 Meetere. Do Anden bestounde uut moorere Deel-Bierichkätten, do ieuwenskenuur in ju sälge Gjuchte ferloope. In ju Midde, twiske [[Peru]], [[Bolivien]], dät Noude fon [[Chile]] un dät Noude fon [[Argentinien]] is Ruumte twiske do Deelkätten, deer lait dät säntroale Hoochlound [[Altiplano]] mäd dän [[Titicaca-See]] oane.<br> [[Anden|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> jw3i81lr13ubgrdpuwzwrr69yh3zuok 0 9901 122032 118463 2023-02-22T20:51:53Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki Die '''soogende Februoar''' is die oachtuntrüütichste Dai fon dän [[gregorioansken Kalänner|gregorioanske Kalänner]], ätters blieuwe deer bit dät Jiers-Eende tou tjohunnertsoogenuntwintich Deege, blw. tjohunnertaachtuntwintich in Skaltjiere. == Geböärnisse == [[Bielde:Leo I Louvre Ma1012 n2.jpg|thumb|right|150px|Leo I. ([[Skulptuur]])]] * [[457]]: [[Leo I. (Byzanz)|Leo I.]] wäd ätter [[Markian]] sin Dood fon [[Aspar]], aan [[magister militum]], foar'n Kaiser fon dät [[Aastroomsk Riek|Aastroomske Riek]] benaamd. Ju Krounenge wäd foar't eerste Moal fon dän [[Patriarch fon Konstantinopel]] uurnuumen. * [[1238]]: In Ruslound in ju Tied fon do [[Mongoolske Invasion in Ruslound|Mongoolenstoarme]] iendroangene Mongolen unner [[Batu Khan]] nieme ju in't Foaren beleegerde Haudstääd [[Wladimir (Ruslound)|Wladimir]] in't [[Fürstendum Wladimir-Susdal]] ien, gjuchte monken ju Befoulkenge n Bloudboad oun un baadenje ju Stääd deel. * [[1249]]: In [[Christburg]] wäd n Free-Ferdraach ousleeten, die dät Ferhooldnis fon do [[Prussen]] (Oold-Prüüsen, n [[Baltiske Sproaken|baltisk-sproakich]] Foulk) un dän [[Düütsken Orden|Düütske Orden]], die wunnen häd, räägelt. * [[1311]]: In [[Prag]] wäide [[Johann von Böhmen]] foar'n Köönich, sien Wieuwmoanske [[Elisabeth (Kööniginne fon Böhmen 1311-1330 tou)|Elisabeth]] for ju Kööniginne fon [[Böhmen]] kround. * [[1497]]: Ätter ne Präätenje fon dän Reformator [[Girolamo Savonarola]] wäide in [[Florenz]] masse Luxus-Seeken un Kultuurgoude ferbaadend. Die Kunstler [[Sandro Botticelli]] smit wäkke fon sien Wierke mäd oaine Hounde in't Fjuur. * [[1550]]: Kardinoal Giovanni Maria del Monte, Konzilspräsident in [[Konzil fon Trient|Trient un Bologna]], wäd ap dät [[Konklave]] in [[Room (Stääd)|Room]] foar'n [[Poabst]] kädden un nimt dän Noome [[Julius III.]] oun. * [[1637]]: Mäd dät Eende fon ju groote [[Tulpenmanie]] in do Niederlounde kumt dät tou dän eerste "Börsencrash" fon ju Geskichte. Die Honnel bräkt touhoope, do Priese faale uum fieuwunnjuugentich Prosänt. * [[1792]]: Aastriek un Prüüsen moakje aan Buund juun Frankriek. * [[1882]]: Ju [[Berliner Stäädboan]] nimt hieren Bedrieuw ap, man foar't eerste bloot in'e Naiferkier. * [[1951]]: [[Hans Matuszak]] promoviert in [[Bonn]] mäd ne Oarbaid uur dät [[Seeltersk]]e. [[Bielde:Frauenstimmrecht 1971 de.svg|thumb|left|150px|Koarte tou ju Oustämmenge in uur't Wieuwljuude-Stämgjucht in ju Swaits]] * [[1971]]: In ju [[Swaits]] wäd in ne Foulks-Oustämmenge mäd ne Bedeeligenge fon 58 % mäd 66 % Toustämmenge ju Ienfierenge fon dät [[Wieuwljuude-Stämgjucht (Swaits)|Stäm- un Köärgjucht foar Wieuwljuude]] ap Buundes-Ieuwene billiged. Buppedät wäd in do [[Kanton (Swaits)|Kantone]] [[Kanton Freiburg|Freiburg]], [[Kanton Zug|Zug]], [[Kanton Schaffhausen|Schaffhausen]] un [[Aargau]] dät Stämgjucht foar Wieuwljuude in Kantons- un Meente-Seeken fon do Stäm-Buurgere juust so ounnuumen. [[Bielde:Astronaut-EVA.jpg|thumb|right|150px|McCandless mäd sin Düüsenruksäk buute dät Ruumte-Foartjuuch]] * [[1984]]: Bie'e Mission [[STS-41-B]] fon dät [[Space Shuttle]] Columbia fiert die [[Ruumtefoarer]] [[Bruce McCandless]] foar't eerste Moal n Buute-Boud-Iensät mäd aan Düüsen-Ruksäk - ne sonaamde ''[[Manned Maneuvering Unit]]'' (MMU) - truch. * [[1992]]: In [[Maastricht]] wäd fon dän [[Europäisken Räid]] die [[Ferdraach fon Maastricht]] unnerteekend. Deer oane wäd ju [[Europäiske Union]] gruuded un hiere "träi Stonnere" wäide fäästlaid, näämelk do Europäiske Meenskuppe, ju meensoame Buute- un Seekergaids-Politik juust so as ju Touhoopeoarbaid fon [[Dreguunere]] un [[Justiz]] in Stroafseeken. == Tou Waareld keemen == * [[1478]]: [[Thomas Morus]], ängelsken Jurist, Stoatsmon un [[Lordkanzler]], [[Philosophie|Philosoph]], [[Humanismus|Humanist]] un [[Skrieuwer]], wäd in ju katoolske Säärke as n [[Hillige|Hilligen]] un [[Märtyrer]] fereerd. * [[1812]]: [[Charles Dickens]], britisken Skrieuwer. * [[1979]]: [[Tawakkul Karman]], [[Jemen|jemenitiske]] Saitengs-Skrieuwerske, Politikerske un Moanskengjuchtsaktive, Dreegerske fon dän [[Nobelpries foar dän Free]]. <gallery> Bielde:Hans Holbein d. J. 065.jpg|Thomas Morus Bielde:Dickens Gurney head.jpg|Charles Dickens Bielde:Tawakkul Karman (Munich Security Conference 2012).jpg|Tawakkul Karman </gallery> == Stuurwen == * [[1871]]: [[Heinrich Engelhard Steinweg]] / Henry E. Steinway, düütsk-US-amerikoansken [[Klavier]]-Bauer (Gruunder fon [[Steinway & Sons]]) * [[1878]]: Poabst [[Pius IX.]] * [[2001]]: [[Dale Evans]], US-amerikoanske Sjungerske un Skauspielerske * 2001: [[Anne Morrow Lindbergh]], US-amerikoanske Luftfoart-Pionierinne * [[2019]]: [[Heidi Mohr]], düütske Foutbaal-Spielerske * [[2020]]: [[Lucille Eichengreen]], Skrieuwerske un Tied-Tjuuginne, ju dän Holocaust uurlieuwed hiede <gallery> Bielde:Henry E. Steinway - photographer Mathew Brady.jpg|Heinrich Steinweg Bielde:Popepiusix.jpg|Pius IX. </gallery> [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Februoar]] f63cw35pki5n5bzzpr8kre5vhid7hd7 0 9902 112337 2016-02-01T16:52:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[7. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[7. Februoar]] ikiyk1uz72aur4l2qbi6wsu3xq71b2c 0 9903 112338 2016-02-01T16:52:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[7. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[7. Februoar]] ikiyk1uz72aur4l2qbi6wsu3xq71b2c 10 9904 112345 112341 2016-02-07T11:43:02Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Iberian Wolf AdF 001.jpg |02=Brightly lit STS-135 on launch pad 39a.jpg |03=Red Apple.jpg |04=Louis-Emile Durandelle, The Eiffel Tower - State of the Construction, 1888.jpg |05=Wooldbround (Boudemfjuur) in't Buundeslound [[Brandenbuurich]] in 2003. |06=Die Schipka-Pass ([[Bulgarien]]) in Winterdai |07=Boome fon ju Oard ''[[Aloe dichotoma]]'' (düütsk:Köcherbaum) bie [[Keetmanshoop]] in [[Namibia]] |08=Poagenstoul ''(Amanita muscaria)'' |09=N Woaterdruppe |10=Wulkenskraabere fon [[Hongkong]] in ne [[Taifun]]-Noacht |11=Twäin [[Falsken Clown-Fisk|Falske Clown-Fiske]] ''(Amphiprion ocellaris)'' in [[Papua-Näiguinea]] |12=Een [[Dahlien|Dahlie]] fon ju Tuchtfoarm ''Bishop of Auckland'' |13=Mount Hood reflected in Mirror Lake, Oregon.jpg |14=Male whale shark at Georgia Aquarium.jpg |15=20101020 Sheep shepherd at Vistonida lake Glikoneri Rhodope Prefecture Thrace Greece.jpg |16=Iglesia de Nuestra Señora de La Blanca, Cardejón, España, 2012-09-01, DD 02.JPG |17=Stadtbild München.jpg |18=Augurbussard-Serengeti.jpg |19=Savault Chapel Under Milky Way BLS.jpg |20=Sus scrofa piglet.jpg |21=Drosera rotundifolia leaf1.jpg |22=ChampagnePool-Wai-O-Tapu rotated MC.jpg |23=Attica 06-13 Athens 50 View from Philopappos - Acropolis Hill.jpg |24=Mandarin.duck.arp.jpg |25=Hindenburgdamm mit dem Sylt Shuttle.jpg |26=Lightning Pritzerbe 01 (MK).jpg |27=An der Obertrave-Luebeck-DSC 0482w.jpg |28=Flame tree mali.jpg |29=Şahlûr-33.jpg |30=WomanFactory1940s.jpg |31=The combine Claas Lexion 584 in the wheat harvest.jpg |32=Aircraft Rescue Firefighting training.jpg |33=F5 tornado Elie Manitoba 2007.jpg |34=Skyline Frankfurt 2011-01.jpg |35=Tamme-Lauri tamm suvepäeval.jpg |36=Egeskov Slot spejling Edit 2.jpg |37=Hombre cantando por dinero en las cercanías del Hotel Humbodlt.jpg |38=Austria - Göttweig Abbey - 2015.jpg |39=Polarlicht 2.jpg |40=Populus angustifolia CO.jpg |41=Le Grand Palais depuis le pont Alexandre III à Paris.jpg |42=Ara ararauna Luc Viatour.jpg |43=Stift Zwettl Kapitelsaal 01.JPG |44=Crepuscular rays in ggp 2.jpg |45=Dinant Meuse R01.jpg |46=Nymphaea alba in Duisburg.jpg |47=Albert Anker - Stillleben - Unmässigkeit.jpg |48=PalmercarpenterA.jpg |49=Hohenschwangau - Schloss Neuschwanstein1.jpg |50=Laanemaa järv Orkjärve looduskaitsealal.jpg |51=Pasque Flower (Pulsatilla vulgaris) (17022184800).jpg |52=Carnavalesco.jpg |53=Woman harvesting wheat, Raisen district, Madhya Pradesh, India ggia version.jpg }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2016}} </noinclude> jw1qzar16yj6ubl5qyz6u7kyjt2vy8q 0 9906 112350 112349 2016-02-07T20:17:51Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q48235]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ancient Agora of Athens 2.jpg|Ju Agora foar ju Akropolis fon Athen|thumb|right|300px]] Ju '''Stoa''' of die '''Stoizismus''' (ooldgriechisk: '''''Στοά''''') is ne Leere fon ju antike [[Philosophie]], ju fon sowät 300 foar Kristus bit in dät twäide Jierhunnerd ätter Kristus eerste fon Griechen un leeter uk fon Roomske bedrieuwen wuude. Dät waas seküür een fon do ienfloudriekste philosophiske Gjuchten in ju Geskichte fon dät [[Äiwendlound]]. Ju '''Stoa''' is benaamd ätter ju ''Στοά ποικίλη'' (Bemoalde Süülenhalle), n Bauwierk ap ju [[Agora (Athen)|Agora]], dän Määrkedploats fon [[Athen]], uumdät ju tou hiere Uursproangstied in düt Bauwierk unnergjuchted wuude. Die Gruunder fon ju Stoa waas [[Zenon uut Kition]], uur wichtige Fertreedere wieren [[Chrysippos uut Soloi]], [[Panaitios uut Rhodos]], [[Poseidonios]] uut Apameia, [[Lucius Annaeus Seneca]] un sogoar die roomske Kaiser [[Marcus Aurelius]]. == Leere un Lieuwendswiese fon do Stoikere == Do Stoikere hieden ju Uurtjuugenge, dät ju Waareld-Oardenge as ne truchgungende Kausoalkätte tou ferstounden is. Aal, wät geböärt, uk dät Toanken, Wollen un Honneljen fon do Moanskene, geböärt, uumdät dät ju logiske Foulge uut Uurseeken is. Uumdät Philosophen in't Oalerdum ätter hiere Leere lieuwje skuulen, latten jo deer uk ne Lieuwendswiese fon ou: Groote Seekelkgaid wuude ferloanged, wilst joop Föilen as Unduugd goolt. Stromme Stoikere foonten nit moal Kroankhaid un Dood läip, uumdät jo dät aal nieme wüülen, as dät koom. Wan däälich fon "stoisk" boald wäd, toanke do Ljuude maasttieds oun ju Lieuwendswiese, ju fon de Leere oulat waas, wilst ju Leere sälwen, ju deer bääte stuude, in dät Foulk neen groote Bekoandhaid moor häd. Daach is die stoiske Toacht fon ju [[Determinismus|determinierde]] Waareldoardenge uk däälich noch fier fersprat un paaset goud tou uus [[Natuurwietenskuppe]]. [[Kategorie:Philosophie]] qt1k28hfv87reveh4x30ux3ds8cbgok 0 9907 112347 2016-02-07T13:46:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stoa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stoa]] dsuui7no9e6q1o2wmjajggk71so5ha1 0 9908 112348 2016-02-07T13:47:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Stoa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stoa]] dsuui7no9e6q1o2wmjajggk71so5ha1 0 9909 112352 2016-02-16T19:08:21Z Ooswesthoesbes 9 Fäärelaited ätter [[Tesselsk]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Tesselsk]] 1km6q3f0t8btc4mvxfs8l2lgjro7zaf 0 9910 112353 2016-02-16T19:09:15Z Ooswesthoesbes 9 Fäärelaited ätter [[Noudbrabant]] wikitext text/x-wiki #redirect[[Noudbrabant]] kk830lke80xkqe2sz8eoyfr8kpjnfr4 10 9912 112362 2016-02-23T12:06:24Z Ooswesthoesbes 9 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly><table class="vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style="{{#if:{{{breedtelinkerkolom|}}}|width: 100%;|}} background: transparent; margin: 0px auto…“ wikitext text/x-wiki <includeonly><table class="vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style="{{#if:{{{breedtelinkerkolom|}}}|width: 100%;|}} background: transparent; margin: 0px auto 0px auto; text-align: left;"><!-- --><tr><td style="text-align: right; {{#if:{{{breedtelinkerkolom|}}}|width: {{{breedtelinkerkolom}}}em;}}">{{{R1C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R1C2|}}}</td></tr><!-- -->{{#if:{{{R2C1|}}}{{{R2C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R2C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R2C2|}}}</td></tr>}}<!-- -->{{#if:{{{R3C1|}}}{{{R3C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R3C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R3C2|}}}</td></tr>}}<!-- -->{{#if:{{{R4C1|}}}{{{R4C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R4C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R4C2|}}}</td></tr>}}<!-- -->{{#if:{{{R5C1|}}}{{{R5C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R5C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R5C2|}}}</td></tr>}}<!-- -->{{#if:{{{R6C1|}}}{{{R6C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R6C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R6C2|}}}</td></tr>}}<!-- -->{{#if:{{{R7C1|}}}{{{R7C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R7C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R7C2|}}}</td></tr>}}<!-- -->{{#if:{{{R8C1|}}}{{{R8C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R8C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R8C2|}}}</td></tr>}}<!-- -->{{#if:{{{R9C1|}}}{{{R9C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R9C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R9C2|}}}</td></tr>}}<!-- -->{{#if:{{{R10C1|}}}{{{R10C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R10C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R10C2|}}}</td></tr>}}<!-- -->{{#if:{{{R11C1|}}}{{{R11C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R11C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R11C2|}}}</td></tr>}}<!-- -->{{#if:{{{R12C1|}}}{{{R12C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R12C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R12C2|}}}</td></tr>}}<!-- -->{{#if:{{{R13C1|}}}{{{R13C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R13C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R13C2|}}}</td></tr>}}<!-- -->{{#if:{{{R14C1|}}}{{{R14C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R14C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R14C2|}}}</td></tr>}}<!-- -->{{#if:{{{R15C1|}}}{{{R15C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R15C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R15C2|}}}</td></tr>}}<!-- -->{{#if:{{{R16C1|}}}{{{R16C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R16C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R16C2|}}}</td></tr>}}<!-- -->{{#if:{{{R17C1|}}}{{{R17C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R17C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R17C2|}}}</td></tr>}}<!-- -->{{#if:{{{R18C1|}}}{{{R18C2|}}}|<tr><td style="text-align: right;">{{{R18C1|}}}</td><td style="padding-left: 4px;">{{{R18C2|}}}</td></tr>}}<!-- --></table></includeonly><noinclude> [[Categorie:Foarloagen Physik|Litje physiske Paate]] </noinclude> 31jmphsysypic30uvo318sh9m6ra3df 0 9916 115754 115703 2018-01-19T20:01:14Z Heinz 88 /* In ju republikoanske Tied */ wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Rio de Janeiro | ôfbylding = Montagem Rio de Janeiro.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 6.429.923<small>(Stound:2013)</small> | oerflak = 1182 | befolkingstichtens = sowät 5439,9/km² | stêdekloft = | hichte = 31 m | lân = [[Brasilien]] | bestjoerlike ienheid 1 = | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = 22° 54′ S, 43° 12′ W | webside = [http://www.rio.rj.gov.br] }} '''Rio de Janeiro''' is een Stääd in't Suudaaste fon [[Brasilien]] in dän Buundesstoat [[Rio de Janeiro (Buundesstoat)|Rio de Janeiro]]. Deer woonje sowät 6.429.923 Ljuude (Stound: 2013), man wan me dät Metropol-Rebät deer uumetou meereekent, sunt dät 11.875.063 (Stound: 2010). As Weerteeken fon Rio de Janeiro jält die [[Sukkerhoud (Fäls)|Sukkerhoud]], ju 38 Meetere hooge [[Cristo Redentor|Christus-Figur]] ap dän Bierich [[Corcovado (Brasilien)|Corcovado]] un die Strand fon dän Stääd-Deel [[Copacabana (Rio de Janeiro)|Copacabana]] die as aan fon do bekoandste ap ju Waareld jält. == Geskichte fon ju Stääd == === Kolonioaltied === Ju Bucht, wier däälich ju Stääd lait, wuude ap dän [[1. Januoar]] [[1502]] fon dän Seefoarder [[Gaspar de Lemos]] fuunen. Uumdät hie ju Bucht foar ju Mundenge fon een groote Äi heelt, wierbie hie sik ferdäin häd, hat ju Stääd daach deerätter ''Rio de Janeiro'' (dät hat "Äi fon dän Januoar"). Ätter dän [[Ferdraach fon Tordesillas]] moakeden do [[Portugal|Portugiesen]] Ounspröäke ap dät Rebät jäildend, wier däälich [[Brasilien]] lait. Dät hieden do Eende fon't [[15. Jierhunnert]] fuunen. Man do [[Frankriek|Frantsoosen]] wüülen do dät nit toustounde. Jo gruundeden in't Jier [[1555]] een Fäästenge ap dät Ailound ''[[Ilha do Serigipe]]'', dät is foar ju Kuste fon dät Stuk Lound wier däälich ''Rio de Janeiro'' lait. Hiere Fäästenge naamden do Frantsoosen ''Fort Coligny''. Dät Rebät, wät do Frantsoosen fon junner uut kontrollierje kuuden, naamden se [[France Antarctique]]. Die Vize-Generoal fon ju Fäästenge, [[Nicolas Durand de Villegagnon]], gruundede ap dät uur Ouger dan ju Siedelenge ''Henriville''. In düsse Tied lieuweden junner [[Tupi (Foulk)|Tupi]]-Indioanere fon do Stomme [[Tamoio]] un [[Tupinambá]], mäd do sik do Frantsoosen ferbuundeden. Eerste tjoon Jiere leeter, in [[1565]], wuuden do Frantsoosen truch do Portugiesen fon junner ferdrieuwen. Do Portugiesen gruundeden ätters ju Stääd ''São Sebastião do Rio de Janeiro ''. In [[1680]] wuude Rio de Janeiro Haudstääd fon do suudelke Regionen fon Brasilien, in düsse Tied waas ju Siedelenge mäd sowät fjauerduusend Ienwoonere een fon do wichtichste portugiesiske Deelläitengen ap brasilioansk Rebät. Sänt 1700 wuude Rio de Janeiro ju wichtichste Hoawen-Stääd fon Brasilien, foar'aaln apguunde fon Gould-Funste in ju Noaber-Region [[Minas Gerais]]. Uk wan ju Stääd [[1710]]/[[1711]] fon do Frantsoosen oungriepen un besät wuude ( → [[Schlacht von Rio de Janeiro]]) un bloot juun hooch Loose-Jäild aan Outoach fon do frantsööske Suldoaten roaked wäide kuude, ferhoalde ju Stääd sik gau un wuude ap n [[27. Januoar]] [[1763]] Haudstääd fon dät [[Vize-Köönichriek Brasilien]]. === Köönichs-Residenz === Fuul moor Betjuudenge kreech Rio de Janeiro in't Jier [[1808]], as die portugiesiske Hoaf foar [[Napoleon]] sien Troppen uut [[Lissabon]] fluchtede un ätter Rio koom. Touhoope mäd dän Köönichshoaf siedelden masse Kunstlere, Wietenskuppere un Oadlige ätter Brasilien uur, dät wirtskuppelke un kulturelle Lieuwend wuude in Foart broacht. So gungt ju [[Brasilioanske Nasjonoal-Bibliotäike]] ap Bestounde tourääch, do dät portugiesiske Köönichshuus meebroachte. In [[1815]] wuude ''Rio de Janeiro'' ju Haudstääd fon dät [[Köönichriek fon Portugal, Brasilien un do Algarven]]. Ju Stääd begon in ju Foulge tou groien un heerde nit moor ap. Man in't portugiesiske Muurlound roate dät Probleme, wilst die Köönich wäch waas: Ap dän [[24. August]] [[1820]] briek in [[Portugal]] ju [[Liberoale Revolutsjoon in Portugal|Liberoale Revolutsjoon]] uut. Do Portugiesen hieden niks juun ju Monarchie, man jo wüülen een [[Konstitutsjonelle Monarchie]], also een Köönichriek mäd ne Ferfoatenge, un jo wüülen twäidens, dät die Köönich wier in Portugal sit un nit in Brasilien. Deeruum saach sik die Köönich in't Jier [[1821]] twoangen, ätter Portugal tourääch tou gungen un ferliet Rio de Janeiro. === Haudstääd fon't Kaiserriek Brasilien === As die Köönich nu uut Brasilien wäch waas, wuude Brasilien unner sin Suun [[Päiter I. (Brasilien)|Dom Pedro de Alcântara]] een uunouhongich Kaiserriek. Dät kon goud weese, dät die Prins düt mäd sin Foar ouboald waas: Do [[Spanien|spoanske]] Kolonien in Suudamerikoa ferkloorden Riegenwiese hiere Uunouhongegaid, un wan nu Brasilien ätter ju Liberoale Revolutsjoon fon Portugal wier tou een Kolonie degradierd wäide skuul, moaste die Portugiesiske Köönich ju sälge Suurge hääbe. Truch ju Uunouhongegaid unner Heerskup fon dän portugiesiske Krounprins kuude Brasilien foar dät portugiesiske Köönichshuus heelden wäide, man foar dät portugiesiske Parlemänt nit. Die Köönich bestroawede sin Suun uk nit, hie soande neen Suldoaten, uk dät Troonfoulgegjucht liet hie him. In [[1825]] ärkoande hie sogoar ju brasilioanske Uunouhongegaid oun. Ju Haudstääd fon dät uunouhongige Brasilien waas Rio de Janeiro. === In ju republikoanske Tied === Uk as in [[1889]] Brasilien ätter aan Militär-Putsch tou een Republik wuude, bleeuw ''Rio de Janeiro'' ju Haudstääd. In't Jier 1891 hiede ju Stääd al 500.000 Ienwoonere. Eerste in [[1960]] wuude ju näigruundede Stääd [[Brasília]] Haudstääd. Daach groide Rio de Janeiro noch fääre. Fuul, do in ju Hoopenge ap n beeter Lieuwend in ju Stääd looken, loundeden in do so-naamde ''Favelas'', dät sunt Äilends-Kwattiere. Do Unnerskeede twiske äärm un riek sunt in ''Rio de Janeiro'' kloor sjuunelk. Eerste sänt 1980 groit ju Stääd wät sinniger, man ju groit bit däälich. == Wällen == * Groote Deele fon düssen Artikkel äntstuuden in Ounlienenge oun ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Brasilien]] 4dae4c1hjo40lv49r084de4ht9loeoz 10 9917 119496 112377 2020-10-19T04:33:02Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pompejus.JPG|right|100px|Oubieldenge fon '''Gnaeus Pompeius''']] '''Gnaeus Pompeius Magnus''' (*29. September 106 f. Kr.; † 28. September 48 f. Kr.) waas n Fäildheer un Politiker in dät Roomske Riek, uum niep tou weesen, in ju leete Roomske Republik.<br>[[Gnaeus Pompeius Magnus|läs fääre]]... <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 3zvq2colzg494zl8ti5aro9w8uqgixc 10 9918 119407 112378 2020-10-19T04:21:05Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rowanberries in late August 2004 in Helsinki.jpg|100px|right|Kraansbäien]]Die '''Moaiboom''' (''Sorbus aucuparia'', dt. ''Vogelbeere'' of ''Eberesche'') is n [[Boom]], die fon [[Ieme]]n un uur [[Insekte]] bestäuwen wäd un sik truch Fuugele, do sien Fruchte, do Kraans- af Fuugelbäien, freete, fier uutspreede kon. Hie is also gjucht ouhongich fon dän Räst fon dät [[Ökosystem]].<br>[[Moaiboom|läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 0cuv3kphysu1nlsvtcins3xe4ryqqmf 10 9919 119349 112387 2020-10-19T04:19:19Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Banner of the Inca Empire.svg|right|150px|Rekonstruktsjoon fon ju Inka-Flaage]] Do '''Inka''' (benaamd ätter dän Titel fon hieren Heersker) wieren ne ienheemske Stääd-Kultuur in Suudamerikoa, uum nau tou weesen in dät Rebät fon do Anden. Jo boalden Quechua as wichtichste Sproake. Hiere Sproake kuuden jo nit skrieuwe, eer do Spaniere koomen, man jo hieden dät Knät-System Quipu, uum Toalen in n Dezimoal-System deer tou staalen. Buppedät kuuden se Metall feroarbaidje un sunt besunners bekoand foar hiere Gould- un Säälwer-Skätte.<br>[[Inka|läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> guawn81dk0cjf50t0pqv2weuqwp8tkv 0 9921 114066 112408 2017-02-28T14:34:16Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Mowing for silage - geograph.org.uk - 1241022.jpg|thumb|200px|Gäärsmjoon in Skotlound]] As '''Mäid''' beteekent me Gäärslound, dät truch [[Mjoon]] fon ju Ferbuskenge fräiheelden wäd (uurs as ne [[Weede]], wier Huusdierte dät uurnieme). == Wiertou ju bruukt wäd == Ne Mäid wäd bruukt, uum [[Hoo]] of [[Siloasje]] as Fäi-Fodder tou winnen, oaber toumäts uk uum der [[Frucht-Ounbau|Fruchteboome]] ap tou plontjen. Fääre kon me Baulound ne Wiele wäst lääse läite, uumdät sik die Gruund ferhoalje kon. Wan ju Mäid riek an blöiende Bloumen is, is ju uk goud foar ju [[Imkeräi]] (as [[Ieme]]n-Weede). Fonsäärm is sunne Mäid dan uk foar wüüld lieuwjende [[Insekten]] un uur Dierte n goadelken Lieuwendsruum, uk wan ju neen Natuur-, man ne Kultuurloundskup is. == Steede == Do Mäide liegen fröier aal in dät läige Lound bie de [[Äi]], wäil deeruum dät do mäd de [[Saise]] mäind wäide kuuden. [[Bäiste]] wüülen dät Gäärs in wäite Tieden fertrappelje. Wüült do [[Loundnoomen]] ap ''-Mäid'' maast sunner [[Persoonenoomen]] touhoopestoald sunt, belukt dät sik wäil maastens ap uursproangelk gemeenskuppelke Gruundstukke. [[Kategorie:Loundskup]] 7ccn4cd9z3dx7rumajanzu08oimilqt 0 9922 112393 2016-04-06T14:57:25Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Heedebäie (Empetrum)]] nach [[Heedebäie]]: Ätter do Sägjuchte fon Wikipedia wäd dät so däin. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Heedebäie]] 9yvlotyvk184rct26lynkt5f1nn98b7 0 9923 112395 2016-04-06T15:06:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Heedebäie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Heedebäie]] 67zg39nx3fxfwdr7mk7af67awcwelxj 0 9927 117774 112430 2018-11-23T13:30:21Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Drina river canyon 1.jpg|thumb|right|250px|Dät Drina-Doal]] Ju '''Drina''' is ne Äi ap dät wäästelke [[Balkan]]-Hoolichailound. Ju lukt Woater uut ne Flakte fon 19.926 km² un häd touhoope mäd ju Wäl-Äi [[Tara (Drina)|Tara]] een Loangte fon 486 Kilomeetere. == Ferloop == Ju Drina äntstoant in do [[Dinoariske Bierge]] bie [[Hum (Bosnien)|Hum]] an dät suudelke [[Bosnien un Herzegowina|bosnisk-herzegowiniske]] Skeed, wier [[Tara (Drina)|Tara]] un [[Piva (Äi)|Piva]], do uut [[Montenegro]] kuume, touhoopefljoote. Besunners do bee Wäl-Äien ferloope in joop iensniedene Doale, fon ju Drina sälwen kon me dät uk mongs kweede, uumdät ju truch [[Karst-Loundskup]], also besunners kalk-hooldich Rebät fljut. Dät rakt oaber uk Ousniede fon ju Äi, wier dät n sachter Ouger rakt, wier goud siedeljen is un al loange waas. Deeruum wuuden in't Drina-Doal uk Siedelengen uut ju Jungsteentied fuunen. Fääre is uur dät Drina-Doal tou tällen, dät dät moorere Moale skäärp ouknikket, wät uk typisk is foar ne Äi in ne Karst-Loundskup. Die Bupperloop fljut truch Bosnien un Herzegowina. Oun't Ouger lääse do Stääde [[Foča]], [[Goražde]] un [[Višegrad]]. Die Middelloop bieldiget bolde dät Skeed tou Serbien. Ap ju serbiske Siede lait bolde deer ätter [[Bajina Bašta]]. Die Middelloop gungt bit [[Zvornik]]. Uk die Unnerloop känteekent noch dät Skeed twiske [[Serbien]] un [[Bosnien un Herzegowina]]. Ap ju serbiske Siede lääse dan noch [[Banja Koviljača]] un [[Loznica (Serbien)|Loznica]]. Bie [[Sremska Rača]] fljut ju Drina fon gjuchts in ju [[Save (Balkan)|Save]], wier ju ju grootste Ieuwen-Äi fon is. Uur ju Save un ju [[Donau]] fljut dät Woater ou in ju [[Swotte See]]. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Bosnien un Herzegowina]] [[Kategorie:Serbien]] m97mczz5zv5cpqbyt1ojnxw6d9roini 14 9928 112417 2016-04-20T13:53:22Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Europa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 14 9929 112419 2016-04-20T13:54:42Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Europa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 0 9930 112460 2016-04-26T17:10:46Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Paris]] nach [[Paris (Stääd)]]: Me mout fon ju mythologiske Figuur Paris unnerskeede. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Paris (Stääd)]] apavep1fyd63wl8xiw4ue9q9yckll5p 0 9931 112461 2016-04-26T17:12:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nantes]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nantes]] nvtn0o8sietpb5hvjm4gjpnbxnw0uaw 0 9932 112462 2016-04-26T17:13:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nantes]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nantes]] nvtn0o8sietpb5hvjm4gjpnbxnw0uaw 0 9933 112463 2016-04-26T17:13:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nantes]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nantes]] nvtn0o8sietpb5hvjm4gjpnbxnw0uaw 0 9935 112473 2016-04-27T09:26:43Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Boone (Phaseolus)]] nach [[Boone]]: Aan Noome skäl die Titel fon n Artikel weese, wan wät twäin Noomen häd, kon me Fäärelaitengen moakje. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Boone]] i7zv20akjlqg1whp9l3936cbtqnf0b5 0 9936 112474 2016-04-27T09:27:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boone]] 4zz440999tswjfho55j7k7z54aoyns6 0 9937 112475 2016-04-27T09:27:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boone]] 4zz440999tswjfho55j7k7z54aoyns6 0 9938 112476 2016-04-27T09:27:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boone]] 4zz440999tswjfho55j7k7z54aoyns6 0 9939 112477 2016-04-27T09:28:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boone]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boone]] 4zz440999tswjfho55j7k7z54aoyns6 0 9940 112480 2016-04-27T09:51:38Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Dongele (Galeopsis)]] nach [[Dongele]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Dongele]] d0hrbu0b68n6imxpmxc4r2lhn6h3m4t 0 9941 112481 2016-04-27T09:52:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dongele]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dongele]] 68ajj0p6tmksku6e9hbfj04vpvee2os 0 9942 112482 2016-04-27T09:52:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dongele]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dongele]] 68ajj0p6tmksku6e9hbfj04vpvee2os 0 9943 112483 2016-04-27T09:53:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dongele]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dongele]] 68ajj0p6tmksku6e9hbfj04vpvee2os 0 9944 112486 2016-04-27T11:16:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dulle-Huunde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dulle-Huunde]] oblwwl9h967hsuzjwq5o8wum176fjud 0 9945 112487 2016-04-27T11:17:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dulle-Huunde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dulle-Huunde]] oblwwl9h967hsuzjwq5o8wum176fjud 0 9946 112488 2016-04-27T11:17:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dulle-Huunde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dulle-Huunde]] oblwwl9h967hsuzjwq5o8wum176fjud 0 9947 112489 2016-04-27T11:18:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dulle-Huunde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dulle-Huunde]] oblwwl9h967hsuzjwq5o8wum176fjud 0 9949 114574 112520 2017-09-06T18:55:13Z Wolverène 5883 [[Kategorie:Sproaken]] wikitext text/x-wiki Intonation is in ju [[Linguistik]] n Deelberäk of n Määrkmoal fon ju [[Prosodie]]. In ju [[Phonetik]] ferstoant me unner Intonation dän woarnuumenen, tiedelken Ferloop fon ju [[Toonhööchte]] binne n Woud ([[Woudmelodie]]), n [[Sats]] of n [[Spreekakt]]. Intonation wäd falskerwiese oafte gliekstoald mäd ju Prosodie, is oawers in äängeren Sin bloot n Deel deerfon. In Juunsats tou [[Toonsproake|Toone]] wäd Intonation nit ferwoand uum Woude fonnunner tou unnerskeeden. Daach kon dät ju Betjuudenge fon n Sats betoonje of ferdüütelkje. In fuul Sproaken rakt dät n Unnerskeed in ju Intonation fon [[Froagesats]]e un [[Uutkweedesats]]e. [[Toonsproake]]n as dät [[Chinesisk|Chinesiske]] ferweende Intonation un Toone uum Betjuudengsunnerskeed twiske Woude ountoureeken. Intonation in ju Sproake wäd betrachted as n Oard [[Köärpersproake]]. Me boalt deerbie uk wäil fon [[Stämsproake]] of [[Paralinguistik]]. == Literatuur == [http://www.niederdeutsch.uni-oldenburg.de/schriften_peters/Peters%202008.pdf| Jörg Peters, Saterfrisian intonation An analysis of historical recordings] In: Us Wurk 57 (2008) 141-169 [[Kategorie:Sproaken]] ardn9k41zznmuf4jefdfhmwgr4bysr2 0 9953 120373 112534 2021-12-10T10:54:10Z Andrew J.Kurbiko 9605 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pilsener Urquell hohes Glas.jpg|thumb|Pilsner Bjoor]] '''Bjoor''' is aan Dronk, dät truch [[Jeesenge]] uut Moalt un/of uut Plontdele wonnen un nit destilliert wäd. Foar ju Produksjoon fon Bjoor is [[Woater]], [[Moalt]], [[Hoppe]] un [[Jääst]] nödich. Maastens rakt et in Bjoor 4% bit 6% Alkohol, man dät rakt uuk Bjore do twiske 1% un 20% Alkohol häbbe. == Ferbiendengen ätter buuten == {{CommonsLittik|Beer|Bjoor}} [[Kategorie:Dronk]] 3uad2rl3h63cj5k2v5g9shi4wltbrtw 14 9954 112536 2016-06-10T07:49:17Z Lingveno 7443 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Sproake]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sproake]] cprhfn7dm72c7z5za0rxvdkkg3lrfnk 10 9955 119396 112540 2020-10-19T04:20:44Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rowanberries in late August 2004 in Helsinki.jpg|100px|right|Kraansbäien]]Die '''Moaiboom''' (''Sorbus aucuparia'', dt. ''Vogelbeere'' of ''Eberesche'') is n [[Boom]], die fon [[Ieme]]n un uur [[Insekte]] bestäuwen wäd un sik truch Fuugele, do sien Fruchte, do Kraans- af Fuugelbäien, freete, fier uutspreede kon. Hie is also gjucht ouhongich fon dän Räst fon dät [[Ökosystem]].<br>[[Moaiboom|läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 0cuv3kphysu1nlsvtcins3xe4ryqqmf 10 9961 119388 112566 2020-10-19T04:20:31Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wappen (oldeborg)52.jpg|right|120px]] Do '''tom Brok''' (uk: ''tom Broke, tom Brook, tom Broek, ten Brok, ten Broke'') wieren n aastfräisk Haudlengsgeslächt uut dät Norderlound. Die eerste, die in do Geskichtsbouke naamd is, waas '''Keno Kenesna''', die där 1309 aan fon do tjo ''consules et advocati terrae Nordensis'' waas. Ocko II. tom Brok (* 1407; † 26. April 1435) waas die Suun fon Keno II. Hie äärwede so groote Heerskupsgebiede, dät hie sik Haudleng fon Aastfräisloound naame kuud. Ap n 27. Septämber 1426 wuud hie fon [[Focko Ukena]] bie ju [[Slacht fon Tjootern]] släin. Ju Familie stoorf 1435 uut. [[Tom Brok|Läs fääre ...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> c7cx36sp0q4ihzqftbxd6jh5cqhqlhz 10 9962 119439 119435 2020-10-19T04:23:47Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Michelino DanteAndHisPoem.jpg|140px|right]] '''Ju goddelke Komödie''' (''La Divina Commedia'') is n Epos fon dän Florentiniske Dichter [[Dante Alighieri]], skrieuwen in dän eerste Haaldeel fon dät 14. Jierhunnert. Dät heert tou do anärkoande Mästerwierke fon de Waareldliteratuur, un tou do grootste kulturelle Laistengen fon dät Middeloaler. Dante beskrift in ju ''Komödie'' sien toachte Raise truch dät Juunsiedige: Hälle, Feegefjuur un Heemel. Hie is ''auctor'' (Autor) as uk ''actor'' (Tjooterspieler) in sien oaine Dichtenge, ju loangewai ''Il Dante'' naamd wuud. In n Ounfang naamde Dante sien magnum opus eenfach ''Mien Komödie''; et waas Boccaccio die dät 1360 sin Eerentittel fon däälich roate. In dät Middeloaler waas ne 'Komödie' n Fertälster wät goud uutfäl, in n Juunsats tou ne Tragödie. Deer wuud also nit wät Spoasiges mee meend. [[Ju goddelke Komödie|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 15jhrkxsf0kn74s8o4lsuin6m3smxxj 0 9963 112570 2016-07-02T14:58:48Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Marron Curtis Fort]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Marron Curtis Fort]] h3ysrjsp5yfzw129nielv6il9c5i76d 0 9964 119145 118383 2020-05-11T10:24:18Z Rotondus 10837 /* Partnerstääde */ Noudmakedonien wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Roubaix | ôfbylding = Hôtel de ville (3).JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = Dät Räidhuus fon Roubaix [[Bielde:Blason ville fr Roubaix (Nord).svg|90px|Woapen fon Roubaix]]<br/>Woapen fon Roubaix | ynwennertal = 95.866 <small>(2013)</small> | oerflak = 13,23 km&sup2; | befolkingstichtens = 7.246 Ienw. km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 35 m. buppe N.N. <small>(17–52 m)</small> | lân = [[Bielde:flag of France.svg|20px]] [[Frankriek]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= Hauts-de-France | bestjoerlike ienheid 2 = Departement | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Bielde:Blason Nord-Pas-De-Calais.svg|20px]] Nord (59) | boargemaster = Guillaume Delbar | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 59100 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|50_41_24_N_03_10_54_E_region:FR_type:city|50° 41′ N, 3° 10′ E</small>}} | webside = [http://www.ville-roubaix.fr/ www.ville-roubaix.fr] }} '''Roubaix''' ([[Niederloundsk]]: ''Robaais'' of aller ''Roodebeke'') is ne oolde industrielle Stääd in dät Noude fon [[Frankriek]], in dän suud-aastelken Deel fon ju aleer Provinz Frantsöösk-Flandern, apnaisten fon dät [[Belgien|belgiske]] Skeed. Ju Stääd is uk ne [[Meente]] un lait in dät frantsööske Departement ''Nord''<ref>Noude</ref> in ju Region ''Hauts-de-France'',<ref>Bupper-Frankriek</ref> mäd ne Flakte fon sowät 13 km². Roubaix häd ungefeer 96 Duusende Ienwoonere, un is deermäd ätter [[Lille]] un [[Amiens]] ju träädgrootste Stääd fon ju Region. Touhoope mäd do Noaber-Stääde Lille, [[Tourcoing]], [[Villeneuve-d'Ascq]] un 86 uur Meenten, bildet ju Stääd n Metropoolregion bekoand unner dän Noome ''Métropole européenne de Lille'',<ref>Europäiske Metropool fon Lille</ref> wier moor as 1,1 Million Ljuude woonje. In ju Midde fon dät [[19. Jierhunnert|njuugentiende Jierhunnert]] wuude Roubaix dät Säntrum foar Tekstil-Industrie fon Noud-Frankriek, wilst ju Industrielle Revolutsjoon in dät [[Lound]] begint. Deertruch wuuks ju Taal Ienwoonere fon 8.091 in 1800 ätter 124.661 in 1896. Unner dät Woaksdumstied, weegen sien ekonomiske un soziale Äntwikkelenge, kreech ju Stääd dän Spitsnoome „Frantsöösk-Manchester“. Däälich is ju Stääd foarallen bekoand as die Ankumstplakke fon dän Flitsepee-Wädstried ''Paris – Roubaix''. == Partnerstääde == Do Partnerstääde fon Roubaix sunt: * [[Bielde:flag of Germany.svg|20px]] Mönchengladbach, [[Düütsklound]] (siet 1969) * [[Bielde:flag of Belgium.svg|20px]] Verviers, [[Belgien]] (siet 1969) * [[Bielde:flag of United Kingdom.svg|20px]] Bradford, [[Groot-Britannien]] (siet 1969) * [[Bielde:flag of Macedonia.svg|20px]] Skopje, [[Noudmakedonien]] (siet 1973) * [[Bielde:flag of Italy.svg|20px]] Prato, [[Italien]] (siet 1981) * [[Bielde:flag of Poland.svg|20px]] Sosnowiec, [[Polen]] (siet 1993) * [[Bielde:flag of Portugal.svg|20px]] Covilhã, [[Portugal]] (siet 2000) * [[Bielde:flag of Algeria.svg|20px]] Bouira, [[Algerien]] (siet 2003) == Ferbiendengen ätter buuten == * [http://www.ville-roubaix.fr/ Offisjelle Websiede fon ju Stääd] <small>(ap [[Frantsöösk]])</small> * [http://www.roubaixtourisme.com/ Offisjelle Websiede fon dät Amt foar Tourismus] <small>(ap [[Frantsöösk]], [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] un [[Niederloundsk]])</small> * [http://www.archivesnationales.culture.gouv.fr/camt/ Offisjelle Websiede fon dät Nasjonoal-Archiv fon ju Oarbaidswaareld] <small>(ap [[Frantsöösk]])</small> * [http://www.roubaix-lapiscine.com/ Offisjelle Websiede fon dät Kunstmuseum] <small>(ap [[Frantsöösk]])</small> * [http://www.lamanufacture-roubaix.fr/ Offisjelle Websiede fon dät Textilmuseum] <small>(ap [[Frantsöösk]], [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] un [[Niederloundsk]])</small> {{Commonscat|Roubaix}} {{Koördinaten|50_41_24_N_3_10_54_E_type:city_region:FR|50° 41′ 24″N, 3° 10′ 54″E}} {{wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Stääde in Frankriek]] qwcryk3l8dgm5sc0te60kwxyzciykk6 10 9965 112576 2016-07-03T08:55:16Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{| border=0 cellpadding=0 cellspacing=0 style="font-size: 90%; margin:1em 2em 1em 1em;" | height=5| | align="center" colspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bg…“ wikitext text/x-wiki {| border=0 cellpadding=0 cellspacing=0 style="font-size: 90%; margin:1em 2em 1em 1em;" | height=5| | align="center" colspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f2f2f2"|{{{RD1|Oachtelfinoale}}} | colspan="2"| | align="center" colspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f2f2f2"|{{{RD2|Fjoondelfinoale}}} | colspan="2"| | align="center" colspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f2f2f2"|{{{RD3|Hoolffinoale}}} | colspan="2"| | align="center" colspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f2f2f2"|{{{RD4|Finoale}}} |- | height=5| | width=140|&nbsp; | width=30|&nbsp; | width=15|&nbsp; | width=20|&nbsp; | width=140|&nbsp; | width=30|&nbsp; | width=15|&nbsp; | width=20|&nbsp; | width=140|&nbsp; | width=30|&nbsp; | width=15|&nbsp; | width=20|&nbsp; | width=140|&nbsp; | width=30|&nbsp; |- | height=5| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD1-header-01|&nbsp;}}} | rowspan="4" style="border-width:0 0 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="7" style="border-width:0 0 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; | colspan="2" rowspan="3"| | rowspan="7" style="border-width:0 0 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="13" style="border-width:0 0 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; | colspan="2" rowspan="9"| | rowspan="13" style="border-width:0 0 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="25" style="border-width:0 0 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; | colspan="2" rowspan="21"| |- | height=5| |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team01|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score01|&nbsp;}}} |- | height=5| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD2-header-01|&nbsp;}}} |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team02|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score02|&nbsp;}}} | rowspan="6" style="border-width:2px 3px 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-team01|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-score01|&nbsp;}}} |- | height=5| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD1-header-02|&nbsp;}}} |- | height=5| | rowspan="12" style="border-width:2px 0 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-team02|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-score02|&nbsp;}}} | rowspan="12" style="border-width:2px 3px 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team03|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score03|&nbsp;}}} |- | height=5| | colspan="2" rowspan="6"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD3-header-01|&nbsp;}}} |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team04|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score04|&nbsp;}}} | rowspan="6" style="border-width:2px 0 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD3-team01|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD3-score01|&nbsp;}}} |- | height=5| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD1-header-03|&nbsp;}}} |- | height=5| | rowspan="24" style="border-width:2px 0 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD3-team02|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD3-score02|&nbsp;}}} | rowspan="24" style="border-width:2px 3px 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team05|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score05|&nbsp;}}} |- | height=5| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD2-header-02|&nbsp;}}} | colspan="2" rowspan="18"| |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team06|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score06|&nbsp;}}} | rowspan="6" style="border-width:2px 3px 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-team03|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-score03|&nbsp;}}} |- | height=5| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD1-header-04|&nbsp;}}} |- | height=5| | rowspan="12" style="border-width:2px 0 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-team04|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-score04|&nbsp;}}} | rowspan="12" style="border-width:2px 0 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team07|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score07|&nbsp;}}} |- | height=5| | colspan="2" rowspan="6"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD4-header-01|&nbsp;}}} |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team08|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score08|&nbsp;}}} | rowspan="6" style="border-width:2px 0 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD4-team01|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD4-score01|&nbsp;}}} |- | height=5| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD1-header-05|&nbsp;}}} |- | height=5| | rowspan="23" style="border-width:2px 0 0 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD4-team02|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD4-score02|&nbsp;}}} |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team09|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score09|&nbsp;}}} |- | height=5| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD2-header-03|&nbsp;}}} | colspan="2" rowspan="10"| |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team10|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score10|&nbsp;}}} | rowspan="6" style="border-width:2px 3px 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-team05|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-score05|&nbsp;}}} |- | height=5| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD1-header-06|&nbsp;}}} |- | height=5| | rowspan="12" style="border-width:2px 0 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-team06|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-score06|&nbsp;}}} | rowspan="12" style="border-width:2px 3px 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team11|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score11|&nbsp;}}} |- | height=5| | colspan="2" rowspan="6"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD3-header-02|&nbsp;}}} |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team12|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score12|&nbsp;}}} | rowspan="6" style="border-width:2px 0 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD3-team03|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD3-score03|&nbsp;}}} |- | height=5| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD1-header-07|&nbsp;}}} |- | height=5| | rowspan="11" style="border-width:2px 0 0 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD3-team04|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD3-score04|&nbsp;}}} | rowspan="11" style="border-width:2px 0 0 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; | colspan="2" rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f2f2f2"|{{{RD5|Trääde Plats}}} |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team13|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score13|&nbsp;}}} |- | height=5| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD2-header-04|&nbsp;}}} | colspan="2" rowspan="9"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD4-header-02|&nbsp;}}} |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team14|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score14|&nbsp;}}} | rowspan="6" style="border-width:2px 3px 1px 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-team07|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-score07|&nbsp;}}} | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD4-team03|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD4-score03|&nbsp;}}} |- | height=5| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD1-header-08|&nbsp;}}} |- | height=5| | rowspan="5" style="border-width:2px 0 0 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-team08|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-score08|&nbsp;}}} | rowspan="5" style="border-width:2px 0 0 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD4-team04|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD4-score04|&nbsp;}}} |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team15|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score15|&nbsp;}}} |- | height=5| | colspan="2" rowspan="3"| | colspan="2" rowspan="3"| |- | height=5| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team16|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score16|&nbsp;}}} | rowspan="2" style="border-width:2px 0 0 0; border-style: solid;border-color:black;"|&nbsp; |- | height=5| |}<noinclude> == Gebruuk == <pre>{{Finoalrunde 16 Monskuppe | RD1 = Oachtelfinoale | RD2 = Fjoondelfinoale | RD3 = Hoolffinoale | RD4 = Finoale | RD5 = Trääde Plats | RD1-header-01 = | RD1-team01 = | RD1-score01 = | RD1-team02 = | RD1-score02 = | RD1-header-02 = | RD1-team03 = | RD1-score03 = | RD1-team04 = | RD1-score04 = | RD1-header-03 = | RD1-team05 = | RD1-score05 = | RD1-team06 = | RD1-score06 = | RD1-header-04 = | RD1-team07 = | RD1-score07 = | RD1-team08 = | RD1-score08 = | RD1-header-05 = | RD1-team09 = | RD1-score09 = | RD1-team10 = | RD1-score10 = | RD1-header-06 = | RD1-team11 = | RD1-score11 = | RD1-team12 = | RD1-score12 = | RD1-header-07 = | RD1-team13 = | RD1-score13 = | RD1-team14 = | RD1-score14 = | RD1-header-08 = | RD1-team15 = | RD1-score15 = | RD1-team16 = | RD1-score16 = | RD2-header-01 = | RD2-team01 = | RD2-score01 = | RD2-team02 = | RD2-score02 = | RD2-header-02 = | RD2-team03 = | RD2-score03 = | RD2-team04 = | RD2-score04 = | RD2-header-03 = | RD2-team05 = | RD2-score05 = | RD2-team06 = | RD2-score06 = | RD2-header-04 = | RD2-team07 = | RD2-score07 = | RD2-team08 = | RD2-score08 = | RD3-header-01 = | RD3-team01 = | RD3-score01 = | RD3-team02 = | RD3-score02 = | RD3-header-02 = | RD3-team03 = | RD3-score03 = | RD3-team04 = | RD3-score04 = | RD4-header-01 = | RD4-team01 = | RD4-score01 = | RD4-team02 = | RD4-score02 = | RD4-header-02 = | RD4-team03 = | RD4-score03 = | RD4-team04 = | RD4-score04 = }}</pre> }} </noinclude> sewqirjyv9j0vvahnycpwtnef52wylm 0 9966 113224 112636 2016-08-01T05:34:37Z 82.67.78.64 /* Stadions */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:UEFA Euro 2016 logo.svg|thumb|Logo]] Ju '''Foutbal-Europamästerskup 2016''' wuude fon n [[10. Juni]] bit tou dän 10. Juli 2016 in [[Frankriek]] heelden. [[Portegal]] won ju Finoale mäd 1-0 juun Frankriek. == Foarrunde == === Gruppe A === {| class="wikitable sortable;width:100%;" ! Nr. ! Lound ! Punkte |- | 1 || '''[[Frankriek]]''' || 7 |- | 2 || ju '''[[Swaits]]''' || 5 |- | 3 || [[Albanien]] || 3 |- | 4 || [[Rumänien]] || 1 |} === Gruppe B === {| class="wikitable sortable;width:100%;" ! Nr. ! Lound ! Punkte |- | 1 || '''[[Wales]]''' || 6 |- | 2 || '''[[Änglound]]''' || 5 |- | 3 || ju '''[[Slowakäi]]''' || 4 |- | 4 || [[Ruslound]] || 1 |} === Gruppe C === {| class="wikitable sortable;width:100%;" ! Nr. ! Lound ! Punkte |- | 1 || '''[[Düütsklound]]''' || 7 |- | 2 || '''[[Polen]]''' || 7 |- | 3 || '''[[Noudirlound]]''' || 3 |- | 4 || [[Ukraine]] || 0 |} === Gruppe D === {| class="wikitable sortable;width:100%;" ! Nr. ! Lound ! Punkte |- | 1 || '''[[Kroatien]]''' || 7 |- | 2 || '''[[Spanien]]''' || 6 |- | 3 || ju [[Turkäi]] || 3 |- | 4 || [[Tschechien]] || 1 |} === Gruppe E === {| class="wikitable sortable;width:100%;" ! Nr. ! Lound ! Punkte |- | 1 || '''[[Italien]]''' || 6 |- | 2 || '''[[Belgien]]''' || 6 |- | 3 || '''[[Irlound]]''' || 4 |- | 4 || [[Sweden]] || 1 |} === Gruppe F === {| class="wikitable sortable;width:100%;" ! Nr. ! Lound ! Punkte |- | 1 || '''[[Ungarn]]''' || 5 |- | 2 || '''[[Ieslound]]''' || 5 |- | 3 || '''[[Portugal]]''' || 3 |- | 4 || [[Aastriek]] || 1 |} == Knock-outfase == {{Finoalrunde 16 Monskuppe sunner 3 | RD1 = Achtste finale | RD2 = Kwartfinale | RD3 = Heale finale | RD4 = Finale | RD1-header01 = 25 juny – [[Saint-Étienne]] | RD1-team01 = [[Bielde:Flag of Switzerland.svg|20px]] ju [[Swaits]] | RD1-score01 = 1 (4) | RD1-team02 = [[Bielde:flag of Poland.svg|20px]] '''[[Polen]]''' | RD1-score02 = '''1 (5)''' | RD1-header02 = 25 juny – [[Lens (Frankriek)|Lens]] | RD1-team03 = [[Kroatien]] | RD1-score03 = 0 | RD1-team04 = [[Bielde:flag of Portugal.svg|20px]] '''[[Portugal]]''' | RD1-score04 = '''1''' | RD1-header03 = 25 juny – [[Paris]] | RD1-team05 = [[Bielde:flag of Wales.svg|20px]] [[Wales]] | RD1-score05 = '''1''' | RD1-team06 = [[Bielde:Ulster_banner.svg|20px]] [[Noudirlound]] | RD1-score06 = 0 | RD1-header04 = 26 juny – [[Toulouse]] | RD1-team07 = [[Bielde:flag of Hungary.svg|20px]] [[Ungarn]] | RD1-score07 = 0 | RD1-team08 = [[Bielde:flag of Belgium.svg|20px]] '''[[Belgien]]''' | RD1-score08 = '''4''' | RD1-header05 = 26 juny – [[Villeneuve-d'Ascq]] | RD1-team09 = [[Bielde:flag of Germany.svg|20px]] '''[[Düütsklound]]''' | RD1-score09 = '''3''' | RD1-team10 = [[Bielde:flag of Slovakia.svg|20px]] ju [[Slowakäi]] | RD1-score10 = 0 | RD1-header06 = 27 juny – [[Saint-Denis (Seine-Saint-Denis)|Saint-Denis]] | RD1-team11 = [[Bielde:flag of Italy.svg|20px]] '''[[Italien]]''' | RD1-score11 = '''2''' | RD1-team12 = [[Bielde:flag of Spain.svg|20px]] [[Spanien]] | RD1-score12 = 0 | RD1-header07 = 26 juny – [[Lyon]] | RD1-team13 = [[Bielde:flag of France.svg|20px]] '''[[Frankriek]]''' | RD1-score13 = '''2''' | RD1-team14 = [[Bielde:flag of Ireland.svg|20px]] [[Irlound]] | RD1-score14 = 1 | RD1-header08 = 27 juny – [[Nice]] | RD1-team15 = [[Bielde:flag of England.svg|20px]] [[Änglound]] | RD1-score15 = 1 | RD1-team16 = [[Bielde:flag of Iceland.svg|20px]] '''[[Ieslound]]''' | RD1-score16 = '''2''' | RD2-header01 = 30 juny – [[Marseille]] | RD2-team01 = [[Bielde:flag of Poland.svg|20px]] [[Polen]] | RD2-score01 = 1 (3) | RD2-team02 = [[Bielde:flag of Portugal.svg|20px]] '''[[Portugal]]''' | RD2-score02 = '''1 (5)''' | RD2-header02 = 1 july – [[Villeneuve-d'Ascq]] | RD2-team03 = [[Bielde:flag of Wales.svg|20px]] '''[[Wales]]''' | RD2-score03 = '''3''' | RD2-team04 = [[Bielde:flag of Belgium.svg|20px]] [[Belgien]] | RD2-score04 = 1 | RD2-header03 = 2 july – [[Bordeaux (stêd)|Bordeaux]] | RD2-team05 = [[Bielde:flag of Germany.svg|20px]] '''[[Düütsklound]]''' | RD2-score05 = '''1 (6)''' | RD2-team06 = [[Bielde:flag of Italy.svg|20px]] [[Italien]] | RD2-score06 = 1 (5) | RD2-header04 = 3 july – [[Saint-Denis (Seine-Saint-Denis)|Saint-Denis]] | RD2-team07 = [[Bielde:flag of France.svg|20px]] '''[[Frankriek]]''' | RD2-score07 = '''5''' | RD2-team08 = [[Bielde:flag of Iceland.svg|20px]] [[Ieslound]] | RD2-score08 = 2 | RD3-header01 = 6 july – [[Lyon]] | RD3-team01 = [[Bielde:flag of Portugal.svg|20px]] '''[[Portugal]]''' | RD3-score01 = '''2''' | RD3-team02 = [[Bielde:flag of Wales.svg|20px]] [[Wales]] | RD3-score02 = 0 | RD3-header02 = 7 july – [[Marseille]] | RD3-team03 = [[Bielde:flag of Germany.svg|20px]] [[Düütsklound]] | RD3-score03 = 0 | RD3-team04 = [[Bielde:flag of France.svg|20px]] '''[[Frankriek]]''' | RD3-score04 = '''2''' | RD4-header01 = 10 july – [[Saint-Denis]] | RD4-team01 = [[Bielde:flag of Portugal.svg|20px]] '''[[Portugal]]''' | RD4-score01 = '''1''' | RD4-team02 = [[Bielde:flag of France.svg|20px]] [[Frankriek]] | RD4-score02 = 0 }} == Spilsteede == == Stadions == <center> {| class="wikitable" style=" text-align:center; font-size:95%" |- ! [[Saint-Denis (Seine-Saint-Denis)|Saint-Denis]] ! [[Marseille]] ! [[Lyon]] ! [[Parys]] ! [[Villeneuve-d'Ascq]] |- | [[Stade de France]]<br />Kapatsität: '''81.338 | [[Stade Vélodrome]]<br />Kapatsität: '''67.000 | [[Stade des Lumières]]<br />Kapatsität: '''61.556 | [[Parc des Princes]]<br />Kapatsität: '''51.000 | [[Grand Stade Lille Métropole]]<br />Kapatsität: '''50.186 |- | [[Bielde:Germany_vs_Poland_0-0_(27103531294).jpg|210px]] | [[Bielde:Stade Vélodrome (20150405).jpg|210px]] | [[Bielde:Parc OL.jpg|210px]] | [[Bielde:Parc des Princes - Tribune Borelli.jpg|200px]] | [[Bielde:Grand_Stade_Lille_M%C3%A9tropole_LOSC_first_match.JPG|180px]] |- !colspan="5" | [[Bielde:EURO2016-Cities.png|440px]] |- | [[Bielde:Stade_Bollaert_Delelis.JPG|160px]] | [[Bielde:Bordeaux_Larnaca_Nouveau_Stade_4.jpg|200px]] | [[Bielde:Stade_Geoffroy-Guichard_-_Saint-Etienne_(10-11-2013).jpg|160px]] | [[Bielde:StadiumToulouse3.JPG|280px]] | [[Bielde:Allianzcoupdenvoi.jpg|160px]] |- | [[Stade Bollaert-Delelis]] <br />Kapatsität: '''45.000 | [[Nouveau Stade Bordeaux]]<br />Kapatsität: '''42.566 | [[Stade Geoffroy-Guichard]]<br />Kapatsität: '''42.000 | [[Stadium Municipal]]<br />Kapatsität: '''40.000 | [[Allianz Riviera]]<br />Kapatsität: '''35.624 |- ! [[Lens (Frankriek)|Lens]] ! [[Bordeaux]] ! [[Saint-Étienne]] ! [[Toulouse]] ! [[Nice]] |}</center> == Ferbiendenge ätter Buuten == {{commonsLittik|UEFA Euro 2016}} * [http://www.uefa.com/uefaeuro/ EURO 2016] Websiede fon ju UEFA [[Kategorie:Foutbal-Europamästerskup]] rhlxeishze3pbylyljd4sgufz6498vc 14 9967 112578 2016-07-03T09:14:00Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Foutbal]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Foutbal]] 4hbmfdig8lei3av8rhfxiqxrjxya30h 0 9968 112586 2016-07-07T09:43:21Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Släswiek-Holstein]] nach [[Släswiek-Holsten]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Släswiek-Holsten]] 5qq6fo167zi534d0ldn5zfwl71qhx2x 0 9969 112589 2016-07-07T09:44:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aastsee]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aastsee]] ph1ekg56zruv5x5jdt6y864u0e3hzb1 0 9970 117785 117762 2018-11-23T13:46:21Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bungsberg 14.jpg|thumb|right|250px|Glap fon dän Bungsbierich ätter't Noude]] Die '''Bungsbierich''' (platdüütsk: '''''Bungsbarg''''', hoochdüütsk: '''''Bungsberg''''') in ju sonaamde [[Holstenske Swaits]], dät Höäwellound fon Aast-[[Holsten]], is mäd 167,4 m uur NHN ju grootste Hööchte in [[Släswiek-Holsten]]. Hie äntstuude in ju [[Saale-Iestied]] foar sun 150.000 Jiere as Eend-Moräne fon 'n [[Glitsker]]. In ju [[Weichsel-Iestied]] foar sun 10.000 Jiere kuuden do Glitskere deer nit moor uur kuume un flooten deer an do Sieden uumetou. In düsse Tied waas die Bierich also n sonaamden [[Nunatak]]. Bie dän Bungsbierich lait ju Wälle fon ju (näie) [[Schwentine]], een fon do loangste Äien in Släswiek-Holsten. Nit ap dän hööchste Punkt, man uk nit fier wäch stoant n grooten Seende-Mäst fon dän [[NDR]] un ap ju uur Kaante n Uutsjuchts-Touden, die [[Elisabeth-Touden (Bungsbierich)|Elisabeth-Touden]] uut dät [[Njuugentienste Jierhunnert]]. [[Kategorie:Bierich]] [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] fe40iot6oys59eiamkej740v7dg3t49 14 9971 112592 2016-07-07T10:05:38Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Düütsklound]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Düütsklound]] 8h6re76oynmiuz1fem73wu3fll9iyr4 0 9972 112612 2016-07-07T10:15:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bungsbierich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bungsbierich]] nrgxvvbzdt8ksqpbdfst8m451trbldf 0 9973 112613 2016-07-07T10:15:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bungsbierich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bungsbierich]] nrgxvvbzdt8ksqpbdfst8m451trbldf 0 9974 112624 112616 2016-07-07T20:05:05Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q527798]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Location Grosser Ploner See.PNG|thumb|200px|right|Koarte]] Die '''Groote Plöner See''' is n Woaterdoabe mäd ne Flakte fon moor as 28 km² in dän [[Kring Plön]] in't Suudaaste fon [[Släswiek-Holsten]] un is bit tou 56 Meetere joop. Die Groote Plöner See is die grootste Woaterdoabe in Släswiek-Holsten un die tjaandgrootste in [[Düütsklound]]. Tiedwiese waas hie noch gratter, uumdät hie fon't [[13. Jierhunnert]] oun ne Tied loang foar n Määlnebedrieuw apstauet waas. Dät wuude oaber, uum Lound tou winnen, wier fernäilt. Truch dän Groote Plöner See fljut ju (näie) [[Schwentine]]. Oun sien noudelk Ouger lait ju Stääd [[Plön]]. In ju [[Weichsel-Iestied]] äntstuude die Doabe truch [[Glitskere]]. [[Bielde:Plön Panorama Ploener See.jpg|500px|Die Groote Plöner See fon'n Plöner Slot-Bierich uut]] [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] e44vymecsnh6ibontwxk0xxvooaqlf5 0 9975 117758 112623 2018-11-23T13:19:50Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[File:Schwentine04.jpg|thumb|right|200px|Schwentine]] Ju '''Schwentine''' is mäd 62 Kilomeetere Loangte een fon do loangste Äien in [[Släswiek-Holsten]]. Ju häd hiere Wälle bie dän [[Bungsbierich]] un fljut fon deer truch dän Höäwellound fon Aast-[[Holsten]], ju sonaamde [[Holstenske Swaits]], ätter't Noude in ju [[Kieler Förde]]. Unnerwaiens fljut ju truch moorere Woaterdoaben, t.B. dän [[Groote Plöner See]]. Die Noome fon ju Schwentine skäl fon 'n [[Slawiske Sproaken|slawisk]] Woud foar "hillich" kuume. Uurspröängelk belook sik die Noome ap hiere linke Ieuwen-Äi [[Oolde Schwentine]], ju fääre wäästelk ferlopt un aleer een Skeed-Äi twiske do Slawiske [[Obodriten]] un do noud-elbiske [[Ooldsaksen|Saksen]] waas. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] es8wyzrwfnh2c6nv527200zszjae21l 0 9976 112622 112621 2016-07-07T20:05:04Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q436227]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Preetz Klosterstraßenbrücke über die Mühlenau.jpg|thumb|200px|right|Brääch uur ju Oolde Schwentine in Preetz (deer hat ju "Mühlenau")]] Ju '''Oolde Schwentine''' häd hiere Wälle bie [[Bornhöved]], fon wier ju truch dän [[Bornhöveder See]], dän [[Schmalensee]] un dän [[Belauer See]], ätters truch dän [[Stolper See]] un fääre noudelk truch dän Postsee bie [[Preetz]] dan läiweloa in ju (näie) Schwentine fljut. Ju Oolde Schwentine hiet uurspröängelk eenfach bloot Schwentine. Truch n Fersäin fon dän Kartogroaph [[Caspar Danckwerth]] in 1652 wuude die aastelke Äi-Ierm, die fon dän [[Bungsbierich]] kumt, tou ju Haud-Äi ferkloort un drächt fon deer oun bit däälich däälich dän Noome "[[Schwentine]]". Ju Äi, ju in't Foaren Schwentine hiet, hat nu '''''Oolde Schwentine''''' un ousnitswiese uk ''Bornau'', ''Depenau'', ''Kührener Au'', ''Postau'' un ''Mühlenau''. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] dr0j796nvog0uo5vvcsi6kymsevgajq 0 9977 112630 112627 2016-07-08T20:05:14Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q3302]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:ViewFromMalerwinkel(Lübeck)09.JPG|thumb|200px|right|Ju Trave in Lübeck]] Ju '''Trave''' is een Äi in [[Släswiek-Holsten]] mäd ne Loangte fon 113,6 km. Ju häd hiere Wälle bie [[Gießelrade]] in Aast-[[Holsten]] un fljut fon deer ätter't Suudwääste truch dän [[Wardersee]] ätter [[Bad Segeberg]] un [[Bad Oldesloe]], dan knikket ju wier ou ätter't Aaste un fljut truch [[Lübeck]] ätter hiere Mundenge in ju [[Aastsee]] bie [[Travemünde]]. Ju Ienmundenge in ju [[Lübecker Bucht]] lät as ne [[Förde]]. Foar n Deel markierde ju Trave dän Ferloop fon dät [[Karolinger|karolingiske]] Skeed [[Limes Saxoniae]], dät domoals ätter oolde Skriftstukke twiske do noudelbiske [[Ooldsaksen|Saksen]] un do slawiske [[Obodriten]] uuthonneld waas. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] jlgdu0t8xv5ottn9gtdd7ot884f92xc 10 9978 112635 2016-07-11T16:33:12Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „{| border=0 cellpadding=0 cellspacing=0 style="font-size: 90%; margin:1em 2em 1em 1em;" | height=5| | align="center" colspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bg…“ wikitext text/x-wiki {| border=0 cellpadding=0 cellspacing=0 style="font-size: 90%; margin:1em 2em 1em 1em;" | height=5| | align="center" colspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f2f2f2"|{{{RD1|Oachtelfinoale}}} | colspan="2"| | align="center" colspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f2f2f2"|{{{RD2|Fjoondelfinoale}}} | colspan="2"| | align="center" colspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f2f2f2"|{{{RD3|Hoolffinoale}}} | colspan="2"| | align="center" colspan="2" style="border:1px solid #aaa;" bgcolor="#f2f2f2"|{{{RD4|Finoale}}} |- | height="5"| | width="{{{team-width|140}}}" | &nbsp; | width="{{{score-width|30}}}" | &nbsp; | width="15" | &nbsp; | width="20" | &nbsp; | width="{{{team-width|140}}}" | &nbsp; | width="{{{score-width|30}}}" | &nbsp; | width="15" | &nbsp; | width="20" | &nbsp; | width="{{{team-width|140}}}" | &nbsp; | width="{{{score-width|30}}}" | &nbsp; | width="15" | &nbsp; | width="20" | &nbsp; | width="{{{team-width|140}}}" | &nbsp; | width="{{{score-width|30}}}" | &nbsp; |- | height="5"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD1-header01|&nbsp;}}} | rowspan="4" style="border-width:0 0 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="7" style="border-width:0 0 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; | colspan="2" rowspan="3"| | rowspan="7" style="border-width:0 0 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="13" style="border-width:0 0 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; | colspan="2" rowspan="9"| | rowspan="13" style="border-width:0 0 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="25" style="border-width:0 0 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; | colspan="2" rowspan="21"| |- | height="5"| |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team01|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score01|&nbsp;}}} |- | height="5"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD2-header01|&nbsp;}}} |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team02|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score02|&nbsp;}}} | rowspan="6" style="border-width:2px 3px 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-team01|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-score01|&nbsp;}}} |- | height="5"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD1-header02|&nbsp;}}} |- | height="5"| | rowspan="12" style="border-width:2px 0 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-team02|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-score02|&nbsp;}}} | rowspan="12" style="border-width:2px 3px 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team03|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score03|&nbsp;}}} |- | height="5"| | colspan="2" rowspan="6"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD3-header01|&nbsp;}}} |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team04|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score04|&nbsp;}}} | rowspan="6" style="border-width:2px 0 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD3-team01|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD3-score01|&nbsp;}}} |- | height="5"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD1-header03|&nbsp;}}} |- | height="5"| | rowspan="24" style="border-width:2px 0 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD3-team02|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD3-score02|&nbsp;}}} | rowspan="24" style="border-width:2px 3px 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team05|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score05|&nbsp;}}} |- | height="5"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD2-header02|&nbsp;}}} | colspan="2" rowspan="18"| |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team06|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score06|&nbsp;}}} | rowspan="6" style="border-width:2px 3px 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-team03|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-score03|&nbsp;}}} |- | height="5"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD1-header04|&nbsp;}}} |- | height="5"| | rowspan="12" style="border-width:2px 0 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-team04|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-score04|&nbsp;}}} | rowspan="12" style="border-width:2px 0 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team07|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score07|&nbsp;}}} |- | height="5"| | colspan="2" rowspan="6"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD4-header01|&nbsp;}}} |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team08|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score08|&nbsp;}}} | rowspan="6" style="border-width:2px 0 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD4-team01|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD4-score01|&nbsp;}}} |- | height="5"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD1-header05|&nbsp;}}} |- | height="5"| | rowspan="23" style="border-width:2px 0 0 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD4-team02|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD4-score02|&nbsp;}}} |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team09|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score09|&nbsp;}}} |- | height="5"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD2-header03|&nbsp;}}} | colspan="2" rowspan="10"| |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team10|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score10|&nbsp;}}} | rowspan="6" style="border-width:2px 3px 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-team05|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-score05|&nbsp;}}} |- | height="5"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD1-header06|&nbsp;}}} |- | height="5"| | rowspan="12" style="border-width:2px 0 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-team06|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-score06|&nbsp;}}} | rowspan="12" style="border-width:2px 3px 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team11|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score11|&nbsp;}}} |- | height="5"| | colspan="2" rowspan="6"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD3-header02|&nbsp;}}} |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team12|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score12|&nbsp;}}} | rowspan="6" style="border-width:2px 0 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD3-team03|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD3-score03|&nbsp;}}} |- | height="5"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD1-header07|&nbsp;}}} |- | height="5"| | rowspan="11" style="border-width:2px 0 0 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD3-team04|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD3-score04|&nbsp;}}} | rowspan="11" style="border-width:2px 0 0 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; | colspan="2" rowspan="2" | |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team13|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score13|&nbsp;}}} |- | height="5"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD2-header04|&nbsp;}}} | colspan="2" rowspan="9"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD4-header02|&nbsp;}}} |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team14|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score14|&nbsp;}}} | rowspan="6" style="border-width:2px 3px 1px 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-team07|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-score07|&nbsp;}}} | rowspan="2" |&nbsp; | rowspan="2" |&nbsp; |- | height="5"| | colspan="2" rowspan="2"|{{{RD1-header08|&nbsp;}}} |- | height="5"| | rowspan="5" style="border-width:2px 0 0 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-team08|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD2-score08|&nbsp;}}} | rowspan="5" style="border-width:2px 0 0 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; | rowspan="2" |&nbsp; | rowspan="2" |&nbsp; |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team15|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score15|&nbsp;}}} |- | height="5"| | colspan="2" rowspan="3"| | colspan="2" rowspan="3"| |- | height="5"| | rowspan="2" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-team16|&nbsp;}}} | rowspan="2" align="center" style="border:1px solid #aaaaaa;" bgcolor="#f9f9f9"|&nbsp;{{{RD1-score16|&nbsp;}}} | rowspan="2" style="border-width:2px 0 0 0; border-style:solid; border-color:black;"|&nbsp; |- | height="5"| |} 0o9iafftulvmew4m3rftw01etkd5ln7 0 9979 122894 122879 2023-10-29T10:46:21Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Infobox Sproake | baaldin = Historisk in [[Groningerlound]] un [[Aastfräislound]], däälich bloot noch in [[Seelterlound]] | baalere = ~ 2.000 | sproakfamilie = [[Indogermaniske Sproaken]] * [[Germaniske Sproaken]] ** Wäästgermaniske Sproaken *** [[Anglofräisk|Noudwäästgermanisk]] **** [[Fräiske Sproake]]n ***** '''Aastfräisk''' | alfabet = [[Latiensk Alphabet]] | offiziel = | minnerhaidssproake = | sproakorganisation = | 639-1 = | 639-2 = | 639-3 = frs | bielde = Lânkaart terreinferlies Frysk Magna Frisia.png | unnerskriftbielde = Toalkoarte mäd do fröiere un hüütige fräiske Toalgebiete. | bieldebratte = 280px }} Ju '''aastfräiske Sproake''' is een fon do tjo [[Fräiske Sproake|fräiske Sproaken]]. Bolde ju ganse Sproake is däälich uutstuurwen, bloot dät [[Seeltersk]]e rakt et däälich noch in dät [[Seelterlound]]. == Klassifikation == Mäd ju [[wäästfräiske Sproake|wäästfräiske]] un [[noudfräiske Sproake]] is ju aastfräiske Sproake Deel fon ju [[Fräiske Sproake|fräiske Sproakgruppe]]. Do tjo Sproake stamme fon dät [[Ooldfräisk]]e ou, man do hääbe sik in do fergeene Jierhunnerte aal uurs äntwikkelt. Ju Äntwikkelenge geen foar älke fräiske Sproake uurs, un so sunt do uutnunner woaksen. Die naiste Früünd tou do fräiske Sproaken is ju [[ängelske Sproake]]. Ju ängelske Sproake un do fräiske Sproaken heere tou ju Ängelsk-Fräiske Sproakfamilie ([[Anglofräisk]]). Dät Anglofräiske wäd uk wäil Noudwäästgermanisk naamd, un bildet ne Unnersproakgruppe binnen do [[Germaniske Sproaken]]. == Skichte == === Foar 1600 === In dät [[Middeloaler]] wuude fon Groningerlound bit tou dät Lound Wursten aastlauwersk Fräisk ([[Ooldfräisk]]) boald. Uut disse Tied sunt ferskeedene Gjuchthondskrifte so as dät [[Brookmer Gjucht]] uurlääwerd. Sietdäm 15. Jierhunnert wuude dät Läichdüütske in disse Region immer wichtiger. Uur dän Unnergong fon ju fräiske Sproake is oaber nit fuul bekoand, eenfach uumdät domoals nit so fuul apskreeuwen wuude. [[Ubbo Emmius]] wist oaber dät et foar sien Tied een fräiske Sproake roate un dät do nit-Fräisen ju Sproake nit ferstuuden, man hie säärm kuude ju Sproake nit baale of skrieuwe. Die Unnergong fon ju fräiske Sproake in Aast-Fräislound koom nit bloot truch dät Läichdüütske, wildääge regionoale Geböärnisse spielen uk ne Rulle. So waas ju Loundskip Riustringen an dät Eende fon’t Middeloaler een wichtige Region foar ju seelter Sproake, wierwai ferskeedene Gjuchtshondskrifte uurlääwerd sunt. Ätter Stoarmfloude in do Jiere 1164, 1334, 1362 un 1372 äntstuude dän Jadebousem. Aan Haaldeel fon Riustringen koom deertruch unner Woater. Dät Lound ferswoont un so uk do Ienwoonere un hiere Toal. === 1600-1800 === [[Bielde:Karteostfriesischedialekte.GIF|250px|thumb|Historisk Toalgbiet fon do aastfräiske Dialekte.]] Uum 1600 is dät aasterlauwersk Fräisk in Groningerlound un Aast-Fräislound grattendeels uutstuurwen. In [[Aast-Fräislound]] wuuden in Upgant, Jeverlound, Lound Wursten un Harlingerlound Täkste un Woudeliesten uurlääwerd. ==== Jeverlound ==== Fon [[Jeverlound]] is bekoand, dät die Pestoor Meinard Focken fon’t Täärp [[Heppens]], dät leeter n Stäädsdeel fon [[Wülmshoawen]] wuude, in’t Jier [[1568]] die lääste Pestoor waas, die dän Goddestjoonst ap Fräisk moakede. Do [[Heinrich Georg Ehrentraut]] do Jeverlounde ätter ju Geskichte fon ju fräiske Sproake fräigede, wisten do Jeverlounder nit moor dät dät Fräiske, ju Sproake fon hiere Foaroolden waas. ==== Upgant ==== 1632 wuude in [[Upgant]] fon Imel Agena n Hoochtiedsgedicht skreeuwen. Dät Upganter Fräisk heerde, juust as dät Seelterske, tou do oamsfräiske Dialekte. Deerätter wuuden neen Täkste moor uut disse Region uurlääwerd. ==== Lound Wursten ==== Dät [[Wurstfräisk]] is uum 1700 al grattendeels ferswuunden. In Imsum, dät in’t [[Lound Wursten]] lait, wuude sicher noch in’t Jier 1723 Fräisk boald. Et rakt Bewies, dät uumetou ‘t Jier 1750 bie ne Truurfier in’t Lound Wursten noch ne Ansproake ap Fräisk heelden wuude. Muugelk wieren dät do lääste Woude in’t wurstfräiske Dialekt, as Uumgoangssproake waas ju Sproake al siet Jiertjaanden ferswuunden. ==== Harlingerlound ==== Do eensige Woude fon’t [[Harlingerfräisk]] wuuden 1690 fon dän Pestoor Johannes Cadovius Müller in ju ‘’Memoriale linguae Frisicae’’ apskreeuwen. Hie skrift dät et Fräiske in sien Tied, in Aastfräislound “mäd n Ljoacht” soacht wäide mout. In’t [[Harlingerlound]] roate dät woarskienelk uum 1800 noch een Persoon, ju Fräisk bale kuude, ju appe Naite fon [[Esens]] lieuwede. <ref>Arjen P. Versloot: ''Der Niedergang des Friesischen zwischen Lauwers und Weser.'' In: Horst H. Munske (Hrsg.): ''Handbuch des Friesischen.'' Niemeyer, Tübingen 2001.</ref> === Ätter 1800 === Ju fräiske Sproake blift ätter 1800 ap [[Wangerooge]] un in’t [[Seelterlound]]. Woarskienelk kuude do ju fräiske Sprake bewoarje, uumdät do so isoliert woonden. Wangerooge waas ju eensige Ailound fon’t Lound [[Ooldenbuurich]], dät [[Seelterlound]] liech twiske ju [[Foane]] un ju [[Seelter Äi]]. ==== Wangerooge ==== Bie n Stoarmfloud in’t Jier 1854 moast ju Befoulkenge fon Wangerooge dät Ailound ferlaite. Ju moasten fon ju Regierenge in [[Varel]] woonje. 1856 wuude die näie Fuurtouden ap’t Ailound baud, un deerätter wuuden uk wier Huuse ap’t Ailound baud. N groot Deel fon do näie Bewoonere boalden neen Wangerooger Fräisk, man Platdüütsk of Hoochdüütsk. Deertruch lieuwede n Deel fon ju Wangerooger Sproakmeenskup ap Wangerooge un n Deel in ju Siedelenge ‘’Neu-Wangerooge’’ in Varel. Do lääste Persoone, do Wangerooger Fräisk bale kuuden, sunt 1950 in Varel stuurwen. Deertruch stoorf uk ju weserfräiske Dialektgruppe uut. Dät Wangeroogiske is oaber fon ferskeedene Sproakwietenskuppere riekelk dokumäntiert wuuden. ==== Seelterlound ==== Ätter’t Uutstierwjen fon’t Wangeroogiske Fräisk is dät [[Seelterfräisk]] die lääste Räst fon ju aastfräiske Sproake. == Näiaastfräiske Dialekte == Et rakt däälich bloot noch seeltersk un neen uur Dialekte. Bie do näisaastfräiske Dialekte wäd, basiert ap skriftelke Uurlääwerengen, dän Unnerskeed twiske Oamsfräisk un Weserfräisk moaked: * '''Aastlauwersfräiske Sproake''' ** ''Oamsfräisk'' *** [[Seelterfräisk]] *** Upganter Fräisk (uutstuurwen in dät 17. Jierhunnert) *** uur uutstuurwen oamsfräiske Dialekte ** ''Weserfräisk'' *** Harlingerfräisk (mongelse uk as Uurgangsdialekt twiske Oams- un Weserfräisk; uutstuurwen uum 1800) *** [[Wurstfräisk]] (uutstuurwen, fermoudelk Ounfang fon dät 18. Jierhunnert) *** [[Wangeroogisk]] (1950 uutstuurwen) *** uur uutstuurwen weserfräiske Dialekte === Beispile === {| class="wikitable" !colspan="20" width="100%"|'''dät Lieuw''' |- |'''Seelterfräisk''' || Oge || Nose || Oor || Mule || Tusk || Tunge || Rääch || Häid || Stierne || Ierm |- |'''Harlingerfräisk'''|| oog || nusze || .ehr || thut, muhl || tusck || tong || rigg || heude || voorblade || irm |- |'''Wangerooger Fräisk'''|| oog || náazii || oor || tuut || tusk || tung || rigg || haid || stiir || eerem |- |'''Wurster Fräisk'''|| oáge || nesie || ahr || mutt || tosch || tonge || régg || hede || stiérrn || ä' r''m |} {| class="wikitable" !colspan="20" width="100%"|'''do Tälwoude''' |- |'''Seelterfräisk'''|| aan, een || two, twäin || tjo, träi || fjauer || fieuw || säks || sogen || oachte || njugen || tjoon |- |'''Harlingerfräisk'''|| eyhn, en, ohn || two, twah || triau, triah || viaur, viahr || fiffe || seghs || soggen || ochte, achte || niuggen, nioggen || thyahn, thyn |- |'''Wangerooger Fräisk'''|| än, ain, ään || twein, twoo || three, thriuu || fiaur || fiiv || sëx || siuugn || acht || niuugn || tjoon |- |'''Wurster Fräisk'''|| ehn || tŏwàh || tërjáh || veijóhr || five || sechss || tsiŭgùn || acht || nĭgúhn || tjahn |} {| class="wikitable" !colspan="20" width="100%"|'''do Moanskene''' |- |'''Seelterfräisk'''|| Moanske || Mon || Wieuw || Babe || Mäme || Bäiden || Suun || Dochter || Bääsebaabe, Grootfoar || Bääsje |- |'''Harlingerfräisk'''|| minsck || ziehl, kerel || wuff || vaar, babbe, heite || mem || been || zuhn || tiochter || aahlvaar || ahlmem |- |'''Wangerooger Fräisk'''|| minsk || mon || wüüf || foor || maam || been || súunuu || faun || oopël || oomël |- |'''Wurster Fräisk'''|| mínscke || mänň || wíff || nan || mohm || bahren || snuh, sohn || dochter || gróot nan || groote möhm |} {| class="wikitable" !colspan="20" width="100%"|'''ju Infrastruktuur''' |- |'''Seelterfräisk'''|| Bauwierk || Mure || Koai || Dak, Däk || Huus || Säärke || Määrked || Köäkene || Sträite || Ljoacht |- |'''Harlingerfräisk'''|| geboude || muhr || kay || theck || hues || zierck || merck || kouken || strait || liacht |- |'''Wangerooger Fräisk'''|| Bauwäärk || muur || kooii || täck || húus || sjiriik || määrkët || köökën || strait || liacht |- |'''Wurster Fräisk'''|| geböwd || muhr || kay || dŭkkáh || huss || schirä'ck || marcked || koâcken || straat || ljacht |} {| class="wikitable" !colspan="20" width="100%"|'''do Panduuren''' |- |'''Seelterfräisk'''|| Spegel || Klood || Houd || Moantel || Kroage || Wonte || Gäddel || Skou || Hoamd || Bukse |- |'''Harlingerfräisk'''|| spiagel || klaade || hoohde || mantel || kaag || wunthe || gerdel || schuar || hembde || bückse |- |'''Wangerooger Fräisk'''|| spiióogël || kleet || hood || mantel || kráge || wund || gë'ddël || schoor || hammiin || bux |- |'''Wurster Fräisk'''|| spegel || kláed || hódě || móntěl || befken || wand || gorrel || schifwahr || hěmmìn || bocksen |} {| class="wikitable" !colspan="20" width="100%"|'''do Tiedwoude''' |- |'''Seelterfräisk'''|| gunge || sjo || täiwe || kume || here || drieuwe || nieme || luke || sniede || stounde |- |'''Harlingerfräisk'''|| gungen || schiaden || taifen || kuhmen || heeren || trifen || nihmen || lucken || schnieden || staunen |- |'''Wangerooger Fräisk'''|| gungŸën || sjoo || teiv || kummë || heer || driiv || nimmë || luuk || sniith || staun |- |'''Wurster Fräisk'''|| gongen || sijáhn || tofen || komahn || hären || driwen || nämáhn || laucken || schnieden || stohn |} {| class="wikitable" !colspan="20" width="100%"|'''die Ietkoomer''' |- |'''Seelterfräisk'''|| Boank || Stoul || Lätse || Soaks || Fuurke, Gaffel || Buddel || Pot || Kurich || Säk || Kanne |- |'''Harlingerfräisk'''|| benck || stull || letz || saghs || forck, jeffel || lechel || kroch || korff || seck || konn |- |'''Wangerooger Fräisk'''|| bank || stool || läts || sax || fåårk || burrel || krog || kurf || säck || kaan |- |'''Wurster Fräisk'''|| bänck || stóhl || leppel || sax || foórck || flesck || kroog || koorf || säcke || kónně |} {| class="wikitable" !colspan="20" width="100%"|'''ju Äide''' |- |'''Seelterfräisk'''|| Woater || Ies || See || Sood || Äide || Bierich || Sound || Lound || Brääch || Stääd |- |'''Harlingerfräisk'''|| wetter || yhs || zeeh || soohde || eerde || birg || sohn || lohn || bregge || stede |- |'''Wangerooger Fräisk'''|| wattër || iis || see || sooth || iird || bäärg || saun || laun || brüg || stääd |- |'''Wurster Fräisk'''|| witihr || iss || see || saadt || ehrde || beerg || sauhn || lauhn || bréggě || stédde |} {| class="wikitable" !colspan="20" width="100%"|'''dät Ieten''' |- |'''Seelterfräisk'''|| Flaask || Soalt || Frucht || Pere || Appel || Nute || Plume || Meel || Bjoor || Molk |- |'''Harlingerfräisk'''|| flesck, flasck,fliosck || salt || frichte || pyhjrr || appel || nuuht || quidse || mill || biahr || melck |- |'''Wangerooger Fräisk'''|| flask || salt || frucht || pürre || áppel || núttë || plúum || millii || biioor || mëlk |- |'''Wurster Fräisk'''|| flesck || solt || facht || pähr || appel || nöte || plumme || mĭlà || bějàhr || mellějùck |} {| class="wikitable" !colspan="20" width="100%"|'''do Dierte''' |- |'''Seelterfräisk'''|| Fugel || Rouk || Lünik || Gous || Duwe || Fisk || Foaks || Wulf || Ku || Hoangst |- |'''Harlingerfräisk'''|| fiuggel || rafen || finck || goos || duhfe || fiosck || foghs || wulff || ky || hingst |- |'''Wangerooger Fräisk'''|| fuugël || rauk || løøniinŸg || goos || duuv || fisk || fux || wuulf || kuu || hingst |- |'''Wurster Fräisk'''|| vagel || räfe || sparlinck || gôoss || duwe || fische || foss || wulff || kuh || pärdt |} {| class="wikitable" !colspan="20" width="100%"|'''do Foarnoomwoude''' |- |'''Seelterfräisk'''|| iek || du || hie || ju || wie || jie || jo |- |'''Harlingerfräisk'''|| ick || tu || jam || jar, ju || wy || jem || zy |- |'''Wangerooger Fräisk'''|| ik || dû || hi || yu || wi || yum || ya |- |'''Wurster Fräisk'''|| ick || du || hie || ju || wi || tjinn || tja |} == Ferbiendenge ätter Buute == *[https://osterlauwersfriesisch.de/ Osterlauwersfriesisch.de] uur do unnerskeedelke Dialekte fon ju aastfräiske Sproake {{Wälle|Angoawe= Literatuur: *Aden, M.E., ''Über die friesische Sprache des osterlauwersfriesischen/ostfriesischen Kulturraumes'', Oldenburgische Landschaft 2022. *Ehrentraut, H.G., ''Mittheillungen aus der Sprache der Wangeroger''. [[Fryske Akademy]] 1996. *Remmers, A., ''Wörterbuch der ausgestorbenen ostfriesischen Dialekte'', 1993. *Versloot, A.P., ''Der Niedergang des Friesischen zwischen Lauwers und Weser''. In: Horst H. Munske (Hrsg.): ''Handbuch des Friesischen''. Niemeyer, Tübingen 2001. Wällen: <references/> }} [[Kategorie:Fräisk]] lhi0ww5u1qngtfwaf3euyk9i5lrknhy 0 9980 122521 122519 2023-05-04T10:53:34Z Murma174 1663 Tounichte moakede Beoarbaidengen fon [[Special:Contributions/MissSugbo94|MissSugbo94]] ([[User talk:MissSugbo94|Talk]]) tou ju lääste Version fon [[User:EmausBot|EmausBot]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kaiser-wilhelm-I.jpg|thumb|170px|right|Skilleroatsje fon Wülm I.]] '''Wülm I.''' ''(Düütsk: '''Wilhelm I.''', * [[22. Meerte]] [[1797]] as '''Wilhelm Friedrich Ludwig von Preußen''' in [[Berlin]]; † [[9. Meerte]] [[1888]] juust deer)'' uut dät Huus [[Hohenzollern]] waas sänt [[1858]] die [[Regentskup|Regent]] un sänt [[1861]] [[Köönich]] fon [[Köönichriek Prüüsen|Prüüsen]], fon [[1867]] oun hiede hie dät Buundespräsidium fon dän [[Nouddüütsken Buund|Nouddüütske Buund]] un leeter, fon [[1871]] oun waas hie [[Düütsken Kaiser]]. In 1829 hilkede hie ap Bedrieuwen fon sin Foar ju Prinsässine [[Augusta von Sachsen-Weimar-Eisenach]]. Ju Ächte skäl nit glukkelk weesen hääbe, man do bee kreegen two Bäidene: Friedrich Wilhelm Nikolaus Karl von Preußen ([[1831]]–[[1888]]) (in 1888 foar 99 Deege Kaiser as [[Freerk III. (Düütsk Riek)|Freerk III.]]) un [[Prinzessin Luise Marie Elisabeth von Preußen]] ([[1838]]–[[1923]]) == Foarlieuwend == [[Bielde:Kr%C3%B6nung_1861.JPG|thumb|right|170px|Krounenge foar'n Prüüsken Köönich]] Wülm koom as twäiden Suun fon dän domoalige prüüske Krounprins un leetere Köönich [[Freerk Wülm III. (Prüüsen)|Freerk Wülm III.]] un sien Wieuwmoanske [[Luise von Mecklenburg-Strelitz]] tou Waareld. As hie njuugen waas, wuude hie fon sin Foar tou'n [[Leutnant]] benaamd, man hie wuude in düt Oaler nit as Bäidenssuldoat iensät. As hie trättien waas, stoorf sien Määme. Dät eerste Moal stuude hie mäd nit gans soogentien Jiere ap n [[27. Februoar]] [[1814]] ap n Slachtfäild, dät waas ju [[Slacht bie Bar-sur-Aube]] in do [[Befräiengskriege]], wierfoar hie dät [[Iersen Kjuus|Iersene Kjuus]] in twäide Klasse kreech. Fon deer oun waas hie noch wäkke Moale oun militäriske Uutnuursättengen bedeeliged. Toun Biespil hiede hie ne nit gans läige Positsjoon bie ju Deelslooenge fon ju [[Düütske Revolutsjoon 1848/1849]], wierfoar hie fon [[Johann Maximilian Dortu|Max Dortu]] dän zyniske Öökelnoome [[Kartätsche (Munitsjoon)|Kartätschenprinz]] kreech. Daach liberoalisierde hie n bitje, as hie ätter dän Dood fon sin Bruur [[Freerk Wülm IV. (Prüüsen)|Freerk Wülm IV.]] in [[1861]] Köönich fon Prüüsen wuude. In [[1866]] wuude Prüüsen uum ferskeedene Meenengen tou dän Stoatus fon Slääswiek-Holsten un n Ferdraachsbreek ap Wonsk fon Aastriek uut dän [[Düütsken Buund|Düütske Buund]] uutsleeten. Ätters briek die [[Düütsken Kriech|Düütske Kriech]] twiske Aastriek un Prüüsen uut, die in dät sälge Jier noch mäd ne Uurwinnenge fon Prüüsen un sien Ferbuundede eendede. Die Düütske Buund unner Aastriekiske Foarheerskup loosede sik ap, Prüüsen ferplichtede sik in do [[Augustferdraage]] tou ju Gruundenge fon dän [[Nouddüütsken Buund|Nouddüütske Buund]]. Die wuude in 1867 konstituierd, ju Prüüske Kroune, also Wülm I., kreech ätter ju Ferfoatenge dät Buundespräsidium. In dän [[Düütsk-Frantsöösken Kriech|Düütsk-Frantsööske Kriech]] [[1870]]/[[1871]] uurnoom Wülm dän Bupperbefeel uur aal do Troppen, do in Frankriek ienfällen. Sälwen kommandierde hie in ju [[Slacht bie Gravelotte]] un in ju [[Slacht bie Sedan]], juust so fierde hie fon Oktober 1870 bit 1871 fon [[Versailles]] uut nominell do militäriske Operatsjoonen un do politiske Ferhonnelengen uur ju Gruundenge fon dät [[Düütske Kaiserriek]]. [[Otto von Bismarck]] spielde hier in Weerhaid oaber ju wichtigere Rulle, wilst sik Wülm I. sälwen bloot stuur deerfon uurtjuuge liet, Prüüsen in'n Düütsken Nasjonoalstoat apgungen tou läiten. == Kaiser-Amt == [[Bielde:Wernerprokla.jpg|thumb|170px|right|Ju Uutroupenge fon dän Kaiser ap ne Skilleroatsje fon [[Anton von Werner]]]] Noch wilst dän [[Düütsk-Frantsöösken Kriech|Düütsk-Frantsööske Kriech]] fon [[1870]] tou [[1871]] tou waas hie also nit so ienfersteen, uk noch Kaiser tou wäiden, man hie wuude dät daach. As dät kloor waas, dät er dät daach wäide skuul, waas bit toulääst nit kloor, of hie nu as ''"Deutscher Kaiser"'' uutruupen wäide skuul, so as [[Otto von Bismarck]] dät toachte, of as ''"Kaiser von Deutschland"'', so as hie dät wüül. Bismark sien Formulierenge kloang moor ätter Ounsjoon, sien oaine moor ätter Moacht. Aan Dai foar ju Uutruupenge truu'ede hie noch mäd Amtsferticht. Uumdät me sik nit eenigje kuude, ruup die [[Baden|badiske]] Grootheertoach [[Freerk I. (Baden, Grootheertoach)|Freerk I.]] eenfach een Hooch ap ''"Kaiser Wilhelm"'' uut. Deermäd waas die Kaiser nit so goud toufree, man hie noom dät Amt oun. Ätter düssen Stried ferdruuch hie sik uk wier mäd Bismarck, die as [[Riekskansler]] fon [[1871]] bit [[1890]] tou dät Skiksoal fon dät junge Kaiserriek meebestimde un foar masse kundige Ljuude as wichtiger goolt un noch jält, as aal do Kaisere in ju Tied. Uk Wilhelm I. roate Seeken fon sik as ''"Bismarck ist wichtiger"'' un ''"Es ist nicht leicht, unter einem solchen Kanzler Kaiser zu sein."'' Wülm I. waas oaber uk n populären Kaiser, uumdät hie sien Amt iedenst noom. Do lääste ferstoundelke Woude, do hie foar sin Dood in [[1888]] kweeden hääbe skäl, sunt: ''"Ich habe keine Zeit müde zu sein"''. == Ätter sin Dood == [[Bielde:Michel Lock - Wilhelm I.jpg|thumb|170px|right|Stoundbielde ''"Ich habe keine Zeit müde zu sein"'' fon Michel Lock]] [[Freerk III. (Düütsk Riek)|Freerk III.]], die läip kankerch inne Strot waas un al nit moor baale kuude, foulgede him ap dän Troon. Hie naamde sik uk as düütsken Kaiser "Freerk III." ätter ju Tällenge fon do prüüske Köönige, aaldät er eerste ätter ju Tällenge fon do Kaisere fon't [[Hillige Roomske Riek]] Freerk IV. heete wüül, wier hie oaber ätter ne ferfoatengsgjuchtelke Beleerenge truch Bismarck ap fertichtede. Freerk III. stoorf oaber noch in't sälge Jier, ätters koom [[Wülm II. (Düütsk Riek)|Wülm II.]] ap dän Troon. Dät Jier [[1888]] waas also n Träikaiserjier. Een Düütsk Sproakspil kwäd hier ''"der greise Kaiser, der weise Kaiser und der Reisekaiser".'' Dän Kaiser Wülm I. wuuden uk Toankmoale sät, t.B. een Rieder-Stoundbielde an ju [[Düütske Timpe]], een Loundtimpe bie ju Mundenge fon ju [[Mosel]] in dän [[Rhien]], man dät rakt uk uurswäkke Toankmoale fon him, toun Biespiel een Stoundbielde mäd Ängel tou sien Stierwen fon [[Michel Lock]]. Uk in ju Befoulkenge hiede hie Ätter-Ruum, toun Biespil meent die Täkst ''"Wir wollen unsern alten Kaiser Wilhelm wieder haben..."'' ap ne bekoande Marsk-Melodie wäil him un nit Wülm II. Daach sätte sik dät nit truch, as Wülm II. sin Grootfoar Wülm I. as ''"Wilhelm der Große"'' beteekende. [[Kategorie:Prüüsken Köönich]] [[Kategorie:Düütsken Kaiser]] np4xc61c1nomhyx3j011t9a9b3d3jma 0 9981 112647 2016-07-15T18:56:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wülm I. (Düütsk Riek)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wülm I. (Düütsk Riek)]] 84494rhph6dfm8oganr135topfnqfpy 0 9982 112648 2016-07-15T18:56:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wülm I. (Düütsk Riek)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wülm I. (Düütsk Riek)]] 84494rhph6dfm8oganr135topfnqfpy 0 9983 112649 2016-07-15T18:57:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wülm I. (Düütsk Riek)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wülm I. (Düütsk Riek)]] 84494rhph6dfm8oganr135topfnqfpy 0 9984 112650 2016-07-15T18:58:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wülm I. (Düütsk Riek)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wülm I. (Düütsk Riek)]] 84494rhph6dfm8oganr135topfnqfpy 0 9985 112651 2016-07-15T19:03:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wülm I. (Düütsk Riek)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wülm I. (Düütsk Riek)]] 84494rhph6dfm8oganr135topfnqfpy 0 9986 112652 2016-07-15T19:04:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wülm I. (Düütsk Riek)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wülm I. (Düütsk Riek)]] 84494rhph6dfm8oganr135topfnqfpy 0 9987 112653 2016-07-15T19:06:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wülm I. (Düütsk Riek)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wülm I. (Düütsk Riek)]] 84494rhph6dfm8oganr135topfnqfpy 14 9988 112657 112656 2016-07-15T19:14:54Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Köönich]] 7d6rfnyindb4n2kcky9dsd0r0tksm1s 14 9989 112672 112658 2016-07-15T19:27:02Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Düsse Kategorie is foar Düütske Kaisere fon 1871 oun. Foar Kaisere fon't Hillige Roomske Riek rakt dät al ne oaine Kategorie, uumdät dät nit Düütsklound, sunnern bloot n Foarlooperstoat deerfon is. [[Kategorie:Kaiser]] 2oksjv7x9gfd0cwg66i6q1lhlpa871l 14 9990 112661 112660 2016-07-15T19:16:38Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Monarch]] ttk18o4sj3eiurdddfvxe06h8n6brec 14 9991 112662 2016-07-15T19:16:59Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Politiker]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Politiker]] rzqu4odihrtblzfuuf4xrgcv7b393y5 14 9992 112665 2016-07-15T19:18:48Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Frankriek]] [[Kategorie:Kaiser]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Frankriek]] [[Kategorie:Kaiser]] iuxmw8mahp6hvawwtb1v1275slmcyxn 14 9993 112668 2016-07-15T19:21:32Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Köönich]] [[Kategorie:Häärskere fon't Hillige Roomske Riek]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Köönich]] [[Kategorie:Häärskere fon't Hillige Roomske Riek]] ed550zupgb0wxj9nvekyugaddf9jdi4 14 9994 112669 2016-07-15T19:22:08Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kaiser]] [[Kategorie:Häärskere fon't Hillige Roomske Riek]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kaiser]] [[Kategorie:Häärskere fon't Hillige Roomske Riek]] stwjjyp9nk5yggybf09ijp1s6l1e1eh 14 9995 115490 112671 2018-01-09T18:45:18Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fräiske Geskichte|Koonich]] [[Kategorie:Fräiske Persoon|Koonich]] [[Kategorie:Köönich]] 8v6jbhbzil7kmev2grtxp4216gyhkmc 0 9996 112682 2016-07-16T12:07:27Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Osmaniske Riek]] nach [[Osmoansk Riek]]: Beeter Seeltersk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Osmoansk Riek]] ivrmtj1kj9ggwj30lguxyeyxk2wldo0 0 9997 112684 2016-07-16T12:08:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Osmoansk Riek]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Osmoansk Riek]] lqinesahfmm51nlo7qf1kglkgy25lrz 0 9998 112685 2016-07-16T12:08:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Osmoansk Riek]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Osmoansk Riek]] lqinesahfmm51nlo7qf1kglkgy25lrz 0 9999 112686 2016-07-16T12:09:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Osmoansk Riek]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Osmoansk Riek]] lqinesahfmm51nlo7qf1kglkgy25lrz 0 10000 112839 112714 2016-07-17T17:04:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Freerk Wülm IV.]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Freerk Wülm IV.]] emzate5kw3e4ld8q4z4nkt8m40vzeqh 0 10001 113216 112759 2016-07-28T14:08:35Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q57180]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:FWIV.jpg|thumb|200px|right|Freerk Wülm IV.]] '''Freerk Wülm IV.''' (düütsk: '''Friedrich Wilhelm IV.''' * [[15. Oktober]] [[1795]] in [[Berlin]]; † [[2. Januoar]] [[1861]] in [[Potsdam]]) uut dät Huus [[Hohenzollern]] waas fon [[1840]] bit [[1861]] Köönich fon't [[Köönichriek Prüüsen|Prüüske Riek]]. Hie waas die ooldste Suun fon [[Freerk Wülm III. (Prüüsen)|Freerk Wülm III.]], dän hie ap dän Troon foulgede, un ju Kööniginne [[Luise von Mecklenburg-Strelitz|Luise]]. Een besunnere Rulle fäl him tou, as hie wilst ju [[Düütske Revolutsjoon 1848/1849|Düütske Revolutsjoon]] [[1848]]/[[1849]] ju truch ju [[Frankfurter Nasjonoalfersammelenge]] ounbeedene Kaiserkroune ouliende. Daach koom hie tiedwiese do Revolutsjoonääre toumäite, nit uut Uurtjuugenge, sunnern uum sien Riek tou rädjen. As dät wier rauelker waas, kierde hie tourääch tou sien Lienje. Uut suundegaidelke Gruunde roate hie ap n [[7. Oktober]] [[1858]] ätter 18 Regierengsjiere ju Regentskup oun sin jungere Bruur [[Wülm I. (Düütsk Riek)|Wülm]] ou, die dan ätter Freerk Wülm sin Dood in 1861 uk dän Köönichstitel kreech. [[Kategorie:Prüüsken Köönich]] 11tvzkl76hb2jvus1nslts28i7dh7h1 0 10002 112838 112718 2016-07-17T17:04:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Freerk Wülm IV.]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Freerk Wülm IV.]] emzate5kw3e4ld8q4z4nkt8m40vzeqh 0 10003 112837 112748 2016-07-17T17:04:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Freerk Wülm IV.]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Freerk Wülm IV.]] emzate5kw3e4ld8q4z4nkt8m40vzeqh 0 10004 112755 2016-07-17T10:59:17Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Friedrich Wülm IV.]] nach [[Freerk Wülm IV.]]: beeter Seeltersk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Freerk Wülm IV.]] l28kf0vbtjaasrbx9p8mf54c7thzkq0 0 10005 112758 2016-07-17T11:01:36Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Friedrich II. (Prüüsen)]] nach [[Freerk II. (Prüüsen)]]: Beeter Seeltersk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Freerk II. (Prüüsen)]] iyk9fs4482qxfkhvhubj8eu1o3lmhav 0 10006 112761 2016-07-17T11:06:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Freerk Wülm IV.]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Freerk Wülm IV.]] emzate5kw3e4ld8q4z4nkt8m40vzeqh 0 10007 112764 2016-07-17T11:09:19Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Friedrich II. (HRR)]] nach [[Freerk II. (HRR)]]: beeter Seeltersk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Freerk II. (HRR)]] 5z162kan2onvjz60uktdhbvhsles6yr 0 10008 112796 2016-07-17T12:04:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Freerk Wülm IV.]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Freerk Wülm IV.]] emzate5kw3e4ld8q4z4nkt8m40vzeqh 0 10009 119982 112855 2021-08-08T21:42:05Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:130608 Coulonhûs (Fryske Akademy) Leeuwarden NL.jpg|thumb|360px|Dät ''Coulonhûs'' in Ljouwert is Sit fon ju Fryske Akademy]] Ju '''Fryske Akademy''' (Fräiske Akademie) is ne wietenskuppelke Iengjuchtenge foar de [[Wäästfräisk|fräiske]] Sproake un Kultuur in Wäästfräislound. Ju Akademie eksistiert siet 1938 is Tougong mäd wietenskuppelke Unnersäikengen. Do beluuke sik foarallen ap ju fräiske Sproake, Skichte, Kultuur un Meenskup. Ju Fräiske Akademie publiziert akademiske Bouke so as fräiske Woudebouke un Geskichtsbouke. Ju Akademie häd uk Leerstoule an do Universitäte fon [[Leiden]] un [[Amsterdam]]. Dät ''Mercator - Europäisk Unnersäikssäntrum foar Moorsproakichhaid un Sproakleeren'' is Deel fon ju Fryske Akademy. Ju Fräiske Akademie un Mercator hääbe touhoope ungefeer 60 Mee-Oarbaidere. == Ferbiendengen ätter Buuten == * [https://www.fryske-akademy.nl/ Websiede fon ju Fryske Akademy] * [https://web.archive.org/web/20160721125948/http://www.mercator-research.eu/index.php?id=1550 Websiede fon Mercator] [[Kategorie:Fryslân]] [[Kategorie:Fräisk]] o4dqurhfg7esk7gb6abp79sgz2iy5z7 0 10010 112860 2016-07-18T16:34:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Panamakanoal]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Panamakanoal]] kjyqe7t7yxdtnakewmarlf4wfol2ub6 0 10011 112889 2016-07-18T17:44:44Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Pazifiske Ozean]] nach [[Pazifisken Ozean]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung: "die pazifiske" man sunner bestimden Artikkel "pazifisken" wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Pazifisken Ozean]] 8ryt3qmwzl36rkhryak3cuyvgnswzn3 0 10012 112891 2016-07-18T17:45:45Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Atlantiske Ozean]] nach [[Atlantisken Ozean]]: "die atlantiske..." man sunner bestimden Artikkel "atlantisken..." wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Atlantisken Ozean]] bg9s8jhjucg35penso1k8cy1wvhdazq 0 10013 112892 2016-07-18T17:56:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Panamakanoal]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Panamakanoal]] kjyqe7t7yxdtnakewmarlf4wfol2ub6 0 10014 113193 113058 2016-07-25T17:48:11Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:IsthmusOfPanama.png|thumb|right|200px|Koarte]] Ju '''Loundbrääch fon Panama''' of die '''Isthmus fon Panama''' is ne Lound-Äängte in dän middelamerikoanske Stoat [[Panama]], ju Ferbiendenge fon [[Noudamerikoa|Noud-]] un [[Suudamerikoa]]. Ju Loundbrääch tränt dän [[Atlantik]], nieper ju [[Karibik|Karibiske See]] fon dän [[Pazifik]]. Ju Loundbrääch äntstuude foar sowät trättien Millionen Jiere, as two [[Ploatentektonik|tektoniske Ploaten]] touhoope-skuppeden. Deerbie wuude ju [[Pazifiske Ploate]] sinnich unner ju [[Karibiske Ploate]] taaid. Ju Äntstoundenge fon ju Lound-Äängte waas n betjuudend [[Geologie|geologisk]] Geböärnis, uumdät ju in besunnere Wiese tou ju Äntstoundenge fon dän [[Gulfstroom]] biedruuch. Ätter ju Loundferbiendenge kuuden Dierte-Oarde twiske Noud- un Suudamerikoa wikselje. Dät beteekent me as [[Grooten Amerikoansken Faunen-Uuttuusk]]. In't Jier [[1501]] wuude ju Loundbrääch fon dän [[Spoanier]] [[Rodrigo de Bastidas]] fuunen. Die eerste, die der twäärs uur Lound truch koom bit ätter dän Pazifik, waas [[Vasco Núñez de Balboa]] in [[1513]] Uum sien besunnere geografiske Oainskuppe roate dän sänt dät [[16. Jierhunnert]] Ploane, oun ju Steede n Kanoal tou bauen, uum fon dän Atlantik gauer in dän Pazifik tou kuumen. Deer wuude oaber foar loange Tied niks uut, eerste in [[1881]] is me mäd dän Bau fon dän [[Panamakanoal]] ounfangd, die dan in [[1914]] kloor waas. Truch dän Kanoal is die Seewai fon ju US-Aastkuste ätter ju US-Wäästkuste uum n Haaldeel ferminnert. [[Kategorie:Amerikoa]] [[Kategorie:Panama]] [[Kategorie:Loundbrääch]] 1xuqlmqflpzyoahh84f1z09bkzn78ax 14 10015 115341 112899 2018-01-09T16:51:27Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Noudamerikoa]] 5o4ej5o66f2bvg4a4fovx3ooce5iz37 0 10016 112903 112902 2016-07-18T18:06:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundbrääch fon Panama]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundbrääch fon Panama]] c42aofwr097tuj9e3ja6uqwusi1otsq 0 10017 112904 2016-07-18T18:07:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundbrääch fon Panama]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundbrääch fon Panama]] c42aofwr097tuj9e3ja6uqwusi1otsq 0 10018 112905 2016-07-18T18:08:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundbrääch fon Panama]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundbrääch fon Panama]] c42aofwr097tuj9e3ja6uqwusi1otsq 0 10019 112908 2016-07-18T18:14:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Skips-Slüüse]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Skips-Slüüse]] set2f81pcib1l03u4u7fxyqug3o0lf8 0 10020 114511 113733 2017-07-27T11:38:43Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Een '''Skips-Slüüse''' of '''Boots-Slüüse''' is n Bauwierk, dät dät foar [[Skip|Skiepe]], [[Boot]]e un aal sowät muugelk moaket, fon een Woaterhööchte ap een uur tou kuumen. Dät Känteeken fon een Slüüse is die Slüüsen-Koomer, die mäd two Slüüsen-Dooren ätter bee Sieden woaterticht ousleeten wäide kon, uum deer Woater häärien of ruut tou brangen, wiertruch dät Skip ätter buppe tild of deel lät wäide kon. Ju Äntwikkelenge begon fonsäärm mäd litje Boots-Slüüsen, man däälich konnen uk groote [[Container-Skip|Container-Skiepe]] mäd Hälpe fon Slüüsen truch [[Kanoal]]e kuume, so as dän [[Noud-Aastsee-Kanoal]] of dän [[Panamakanoal]]. [[Bielde:Canal-sequence.jpg|700px|left|Oufoulge fon ne litje Boots-Slüüse]] [[Kategorie:Skipfoart]] [[Kategorie:Woaterbau]] 1ex0yi41wjxjf06pa3rcrc6jm6vb2rl 14 10021 112915 2016-07-18T18:37:09Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Technik]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Technik]] khsu8vrg2s9bsyll5fayolwfmkzhiz9 0 10022 112916 2016-07-18T18:38:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Skips-Slüüse]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Skips-Slüüse]] set2f81pcib1l03u4u7fxyqug3o0lf8 0 10023 112917 2016-07-18T18:38:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Skips-Slüüse]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Skips-Slüüse]] set2f81pcib1l03u4u7fxyqug3o0lf8 0 10024 112919 112918 2016-07-18T18:39:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Skips-Slüüse]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Skips-Slüüse]] set2f81pcib1l03u4u7fxyqug3o0lf8 0 10025 112920 2016-07-18T18:40:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Skips-Slüüse]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Skips-Slüüse]] set2f81pcib1l03u4u7fxyqug3o0lf8 0 10026 112921 2016-07-18T18:40:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Skips-Slüüse]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Skips-Slüüse]] set2f81pcib1l03u4u7fxyqug3o0lf8 0 10027 112928 2016-07-18T19:45:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Motorsaise]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Motorsaise]] mhr5xjna1iqgzc17qdd0wfwcfc8iyku 0 10028 113057 112931 2016-07-23T02:35:47Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q313637]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gatun Lake.jpg|thumb|right|200px|Skiepe ap dän Gatúnsee]] Die '''Gatúnsee''' (spoansk: ''Lago Gatún'') is n kunstelken See in [[Panama]], die twiske [[1907]] un [[1913]] in dät Bauprojekt foar dän [[Panamakanoal]] truch Apstauenge fon dän [[Río Chagres]] tougjuchtemoaked wuude. Ieuwenske sien Betjuudenge as Deel fon dän Panamakanoal tjoont die Stausee uk tou ju Stroom-Äärtjuugenge. Die Gatúnsee häd ne Flakte fon sowät 425 km², hoaldt 5,2 km³ Woater tourääch un häd somäd ne Jüpte fon in'n Truchsleek 12,2 Meetere. Uumdät deer älken Dai Skiepe fon allerweegense truchfiere, lieuwje in dän fiskrieke See Fiske uut aal ju Waareld. Unner Woater läite sik buute ju Skipfoart-Sträkke uk noch do doode Boome fon dän uurfloudede [[Tropisken Rienwoold|Rienwoold]] ärkanne. Ap wäkke Höäwele, do däälich as Ailounde uur't Woater kiekje, rakt dät däälich noch Rienwoold, toun Biespil ap [[Barro Colorado Island]], n Ailound fon 15 km² wier dät buute Foarskengs-Statsjoon un n Dräguuner-Boantje neen Ienwoonere rakt. [[Kategorie:Panama]] 3fzivuxl6nx1g3c0xklfg5iaf0bw5pg 0 10029 113056 112939 2016-07-23T02:35:46Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q1408661]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Chagres.jpg|thumb|200px|Die Río Chagres]] Die '''Río Chagres''', of ju '''Chagres-Äi''' (düütsk uk: Chagres-Fluss) is een Äi in Säntroal-[[Panama]], ju in ju [[Cordillera de San Blas]] ap sowät 600 Meetere uur ju See hiere Wälle häd un fon deer mäd ne Loangte fon 193 Kilomeetere in dän [[Atlantik]], nieper ju [[Karibik|Karibiske See]] fljut. Eer do moanskelke Iengriepe foarnuumen wieren, waas ju Äi nit tou bereekenjen. Maasttieds waas ju ne toai fljootende Äi, man in ju Rientied kuude ju binne kuute Tied tou n rietenden Stroom wäide. Uum dän [[Panamakanoal]] muugelk tou moakjen, staude me dän Unnerloop twiske [[1907]] un [[1913]] ap, sodät ap 26 Meetere Hööche uur ju See die [[Gatúnsee]] äntstuude. So bruukte me bloot oun do bee Ozean-Ougere fon dän Kanoal [[Skips-Slüüse]]n, Do Nieden in't Binnelound wieren eenfach unner Woater sät un do Höäwele fääre wäästelk hougede me uk nit so joop truchtougreeuwen. Uum dän wikseljende Woaterstound fon ju Äi beeter kontrollierje tou konnen, deermäd die Skips-Bedrieuw seekerstoald waas, wuude in [[1935]] uk oun dän Bupperloop uk noch n Stausee ounlaid, die [[Alajuelasee]]. [[Kategorie:Äi]] bsyj6vmiu8efq6kmss6vxbc4opcrq1f 0 10030 112941 112940 2016-07-18T20:31:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Río Chagres]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Río Chagres]] 979q58zc7oz14tu5llblpk0b9vosx40 0 10031 112942 2016-07-18T20:31:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Río Chagres]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Río Chagres]] 979q58zc7oz14tu5llblpk0b9vosx40 0 10032 112943 2016-07-18T20:33:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Río Chagres]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Río Chagres]] 979q58zc7oz14tu5llblpk0b9vosx40 0 10033 112944 2016-07-18T20:33:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Río Chagres]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Río Chagres]] 979q58zc7oz14tu5llblpk0b9vosx40 0 10034 112945 2016-07-18T20:34:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Río Chagres]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Río Chagres]] 979q58zc7oz14tu5llblpk0b9vosx40 0 10035 123081 114025 2024-01-03T15:49:35Z GeertivpBot 12952 #pwb Copy label Add [[c:Category:Bridges|Commonscat Bridges]] wikitext text/x-wiki As '''Brääch''' beteekent me n Bauwierk, dät n Ferkierswai of uk Fersuurgengsiengjuchtengen fräistoundend of fräihongjend uur n Hindernis uur lat, sodät deer Ruumte twiske is. Ne Brääch kon toun Biespil uur ne [[Äi]] of ne [[Slucht]] baud weese, man uk uur ne [[Sträite]]. Maasttieds sunt dät Ferkiersweege, do deer uur gunge, so as Sträiten, [[Iersenboan]]skienen, Foutweege un aal sowät. Man dät rakt uk Sunnerfaale so as do roomske [[Aquädukt]]e, dät sunt Bräägen foar Woaterlaitengen, of ne [[Gräinbrääch]], ju tou ju Ferbiendenge fon Wüld-Diert-Populatsjoone tjoont, do truch Sträiten uutnunnersnieden sunt. <gallery> Bielde:20130606 Mostar 071.jpg|[[Stari Most]], "Oolde Brääch" in [[Mostar]], [[Bosnien un Herzegowina]] uur ju [[Neretva]] Bielde:Vorya bridge.jpg|Eenfache Hoange-Brääch in [[Ruslound]] Bielde:Pontdugard.jpg|Pònt de Gard / Pont du Gard, een oold roomsk Aquädukt in Suud-[[Frankriek]] Bielde:Cerviduct.jpg|Gräinbrääch </gallery> {{Commonscat|Bridges}} [[Kategorie:Baukunst]] [[Kategorie:Technik]] sn4tgjsgw2ssrtqethy87irm0ythjs5 0 10036 112949 112948 2016-07-18T21:04:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Brääch]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Brääch]] q6pq6ycj830v59cqh6qy2dayxiuvzhi 0 10037 112952 2016-07-19T15:12:45Z 134.245.225.55 Fäärelaited ätter [[Panamakanoal]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Panamakanoal]] kjyqe7t7yxdtnakewmarlf4wfol2ub6 0 10038 112953 2016-07-19T15:13:25Z 134.245.225.55 Fäärelaited ätter [[Panamakanoal]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Panamakanoal]] kjyqe7t7yxdtnakewmarlf4wfol2ub6 0 10039 112954 2016-07-19T15:13:51Z 134.245.225.55 Fäärelaited ätter [[Panamakanoal]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Panamakanoal]] kjyqe7t7yxdtnakewmarlf4wfol2ub6 0 10040 113055 112956 2016-07-23T02:35:46Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q38584]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Dingo |- | align="center" | [[Bielde:Look at me dad.jpg|230px|Litje Dingos böädelje een uutwoaksen Montje uum Fodder oun]] <br /><small>Litje Dingos böädelje een uutwoaksen Montje<br>uum Fodder oun.</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Uurfamilie:'' || ''[[Canoidea]]'' |- | ''Familie:'' || ''[[Canidae]]'' |- | ''Tribus:'' || ''[[Canini]]'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Canis]]'' |- | ''Oard:'' || [[Wulf]] ''(Canis lupus)'' |- | ''Unneroard:'' || Dingo ''(Canis lupus dingo)'' |} |} Die '''Dingo''' (''Canis lupus dingo'') is n uurspröängelken [[Huund|Huushuund]], die al foar Jierduusende wier ferwüülderd is un in groote Deele fon sien Uutspreedengs-Rebät fulkeemen sunner Hälpe fon Moanskene tougjuchtekumt. Besunners [[Australien]] is foar sien wüülde Dingos bekoand, man me kuude genetisk ätterwiese, dät uk in [[Thailound]] äächte Dingos foarkuume, wier do oaber noch tichte bie Moanskene lieuwje. Ieuwenske do eepenbeere Dingos rakt dät uk äänelke Huundepopulatsjoone, tou n Biespil dän [[Näiguinea-Dingo]], die [[Phänotyp|phänotypisk]] so uutsjucht, man noch nit truch genetisken Bewies tou ju sälge Lienje reekend wäide kon. Dingos hääbe oafter ne touminst twofaawige Fäl-Teekenge, wierbie ju dominierjende Faawe maasttieds roodelk bit soundfaawich is. Dät rakt oaber uk säildenere Faaw-Sleeke, so as swotte Dingos (dan oafter mäd jeele Teekenge) un wiete Dingos. Uumdät jo al so loange ferwüülderd sunt, hääbe jo wäkke Määrkmoale fon n Wüülddiert touräächkreegen, man jo hääbe noch aaltied trüütich Prosänt minner [[Brainge]]-Volumen as n äächten Wulf. Dät is stuur, dän Dingo ien tou oardenjen. Wäkke behonnelje him eenfach as Huunderasse, wäkke (so as hier uurnuumen) behonnelje him apgruunde fon ju loange Separatsjoon as oaine Wulfs-Unneroard ''(Canis lupus dingo)'' ieuwenske dän Huund ''(Canis lupus familiaris)''. [[Kategorie:Biologie]] 92tw53msiyl2j1cufqoenpxizbttp1p 0 10041 113054 112967 2016-07-23T02:35:45Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q32530]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Spreewald kahn 01.jpg|thumb|right|200px|N typisk Boot in dän [[Spreewoold]], läige Lausitz]] [[Bielde:Lausche.jpg|thumb|right|200px|Ju Łysa/Lausche, die hoochste Bierichfon ju Lausitz]] [[Bielde:Altmarktbild.JPG|thumb|right|200px|Die oolde Määrked in Chóśebuz/Cottbus]] Ju '''Lausitz''' (oulat fon n ooldsorbisk Woud foar sowät as Sump-Lound, [[Läichsorbiske Sproake|läichsorbisk]] '''Łužyca''', [[Buppersorbiske Sproake|buppersorbisk]] '''Łužica''', [[Poolske Sproake|poolsk]] '''Łużyce'''), is n Rebät in't Suudaaste fon do [[Brandenbuurich]], dät Aaste fon [[Saksen]] un dät Wääste fon do Poolske [[Woiwodskup]]pe [[Woiwodskup Lebus|Lebus]] un [[Woiwodskup Läichsleesien|Läichsleesien]]. == Iendeelenge == Ju Lausitz deelt sik in ju Läige Lausitz un ju Bupperlausitz: Ju Läige Lausitz is foar't Maaste n läich, plat Lound, dät fon ju poolske Äi [[Bóbr]] (düütsk:Bober) bit oun't Skeed tou dän [[Fläming]] un bit oun ju Äi mäd Noome [[Čorny Halštrow]] ''(buppersorbisk)'' / Schwarze Elster ''(düütsk)'' gungt. Dät roate deer uurspröängelk fuul [[Foan]]e, [[Brouk-Woold]]e, fääre uk Holtbuske mäd [[Boukenen Boom|boukene]] un [[Eekenen Boom|eekene Boome]]. Sänt dät [[19. Jierhunnert]] sjucht me wät moor [[Fjuurenboom]]e. In ju Loundskup lait uk die Spreewoold, mäd masse Woaterloope, do foar hiere Bootjeräi bekoand sunt. Ju Bupperlausitz lait deer täämelk niep suudelk fon un sjucht lounskuppelk uurs uut as ju Läige Lausitz. Sjucht me fääre noudelk noch [[Heedelound]], gungt dät in't Suude, loangs dät Skeed ätter Tschechien, ap in do [[Lausitzer Bierge]]. Deer lait uk mäd 793 Meetere die hoochste Bierich fon ju Lausitz, ju [[Łysa]] (buppersorbisk) / Lausche (düütsk) / Luž (tschechisk). == Sproaken == In groote Deele fon ju Lausitz wäide noch do bee [[Sorbisk]]e Sproaken boald, dät [[Buppersorbiske Sproake|Buppersorbiske]] un dät [[Läichsorbiske Sproake|Läichsorbiske]]. Fääre wäd deer uk düütsk boald, näämelk aastmiddeldüütske Dialekte un ju [[Näilausitzer Baalwiese]], ju sorbisk Substroat änthoaldt. Wier dät ätter Polen iengungt, wäd Poolsk boald, in düt Rebät is ne dialektoale Miskenge foarhäärskjend, uumdät do maaste Polen deer eerste ätter dän Kriech un ju Ferdrieuwenge fon ju düütsk-sleesiske Befoulkenge waileeken sunt. == Stääde == Bekoande Stääde in ju Lausitz sunt * [[Chóśebuz]] (läichsorb.) / Cottbus (düütsk) * [[Budyšin]] (buppersorb.) / Bautzen (düütsk) * Ju [[DDR]]-Ploanstääd [[Eisenhüttenstadt]] [[Kategorie:Düütsklound]] [[Kategorie:Polen]] aqsuqxzpod0wgsvsi3qzdanbwwhf70a 0 10042 112960 2016-07-19T17:09:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Cottbus]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Cottbus]] jni9xbimuqsrxiuwk0bndbcw8iesgsv 0 10043 113053 112968 2016-07-23T02:35:44Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q27590]] wikitext text/x-wiki As '''Heedelound''' (uk: ju '''Heede'''), is ne Loundskup, wier apgruunde fon n suuren un neerstof-äärmen Boudem besunnere Plonten ju Bielde bestimme: ferskeedene [[Heedekruudplonten]], [[Broom]], [[Wacholder]] un [[Fjuurenboom]]e. Die Uursproang fon düsse Heeden is maasttieds nit natüürelk, hie lait fuulmoor in ne besunnere Foarm fon Buuräi: n stäärken [[Weede]]-Bedrieuw, dät räägelmäitige Ousteeten fon Plaagen as Straielse, un toumäts uk dät Oubaadenjen fon ju Flakte. Düsse Faktooren sunt goadelk foar Heede-Vegetatsjoon. Ju findt sik oaber juust so uk ap druuchlaide Foanflakten, uumdät do uk dät suure Milieu bjoode. Uumdät däälich ju Buuräi maasttieds heel uurs bedrieuwen wäd, rakt dät uk minner Heede. Oafter sunt dät Natuur-Skutsere, do Heedeflakten ärhoolde, uk wan dät neen äächte Natuurloundskup is. <gallery> Bielde:Blühende Heide 01.JPG|Bloiende Heede bie [[Schneverdingen]] Bielde:Lüneburger Heide - 069.jpg|[[Heedskäip]]e in ju [[Lünebuurger Heede]] Bielde:Wacholderheide.jpg|Ne Heede mäd [[Wacholder]]buske Bielde:Wrzosowisko IM000055a.JPG|Heedelound in ju poolske [[Woiwodskup Wäästpommern]] </gallery> [[Kategorie:Loundskup]] e1snpxrs7er98k58d3h3ko9p9kohx79 0 10044 112972 112970 2016-07-19T18:38:35Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Dät Woud '''Heede''' beteekent: * [[Heedelound]] * Wäkke fon do [[Heedekruudplonten]] ''(Ericaceae)'', do foar't Heedelound typisk sunt, t.B. ** [[Riesheede]] of Fodderheede ''(Calluna vulgaris)'' ** [[Dopheede]] ''(Erica tetralix)'' ** un uur. == Kiek uk bie == * [[Heeden]] {{Begriepskloorenge}} q88amqeq5nef1xmi9k9ddbmn5fw8upc 0 10045 112971 2016-07-19T18:38:01Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Dät Woud '''Heeden''' beteekent: * Uut kristelke un juudske Sjuchtwiese is aan '''Heeden''' wäl, die naan [[Kristendum|Krist]] un naan [[Juudendum|Juude]] is,…“ wikitext text/x-wiki Dät Woud '''Heeden''' beteekent: * Uut kristelke un juudske Sjuchtwiese is aan '''Heeden''' wäl, die naan [[Kristendum|Krist]] un naan [[Juudendum|Juude]] is, un somäd n '''heedensken''' Gloowe häd. * Deerfon oulat uk ju minner fjuuntelke Beteekenge fon dän '''Heeden''' foar [[Roma]] un uur fierende Foulke, äänelk düütsk "Zigeuner" * "Heeden" is uk ju Moortaal-Foarm tou ju [[Heede]], dät is... ** dät [[Heedelound]] ** dät foar Heedelound typiske Heedekruud, t.B. *** ju [[Riesheede]] of Fodderheede ''(Calluna vulgaris)'' *** ju [[Dopheede]] ''(Erica tetralix)'' {{Begriepskloorenge}} fn46ncyuenl0vr3296jih212nr3z8e7 0 10046 121771 115334 2022-12-22T09:54:12Z Εὐθυμένης 8675 ([[c:GR|GR]]) [[File:Ströhl-HA-LI-Fig. 16.png]] → [[File:Coat of arms of the South African Republic.svg]] wikitext text/x-wiki {{HistoaryskLântabel| eigennamme = Suudafrikoanske Republik | namme = Suudafrikoanske Republik | flagge = Flag of Transvaal.svg | wapen = Coat of arms of the South African Republic.svg | lokaasje = Boerenrepublieken.png | taal = [[Niederloundsk]] | haadstêd = 1857–1860 [[Potchefstroom]]<br> 1860–1902 [[Pretoria]] | steatsfoarm = Republik | ynwenners = | oerflak = | tiidrek = 1857–1902 | munt = | }} Ju '''Suudafrikoanske Republik''' (Niederloundsk:''Zuid-Afrikaansche Republiek'' of ''ZAR''), oafter uk '''Transvaal-Republik''' naamd, waas n uunouhongigen Stoat in't suudelke [[Afrikoa]], die wilst dän twäide Haaldeel fon dät njuugentienste Jierhunnert deer waas. Ju is nit tou ferwikseljen mäd ju [[Suudafrikoa|Republik Suudafrikoa]] fon däälich. Uum [[1835]] wonnerden niederloundsk-stommige [[Buuren (Suudafrikoa)|Buuren]] in dän sonaamde [[Grooten Träkk|Groote Träkk]] in dät Rebät ien un gruundeden ju uunouhongige Suudafrikoanske Republik. Dät Rebät fon ju Republik waas leeter bekoand as ju suudafrikoanske Provins [[Transvaal]]. Ju ZAR waas uunouhonging fon [[1857]] bit [[1877]] un leeter noch moal fon [[1881]] bit [[1900]] ätter n ärfoulchrieken Apstound fon do Buuren in dän [[Eersten Buurenkriech (Suudafrikoa)|Eerste Buurenkriech]]. Ju wuude in't Jier [[1900]] wilst dän [[Twäiden Buurenkriech (Suudafrikoa)|Twäide Buurenkriech]] fon't [[Fereend Köönichriek|Fereende Köönichriek]] eendgultich annektierd, wät fääststuude, as in [[1902]] do lääste buuriske Troppen kapitulierden. Dät Parlemänt, die "Volksraad", hiede fjaueruntwintich Sitte un mätte fon 1890 oun in dän [[Ou Raadsaal]] in [[Pretoria]]. [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Suudafrikoa]] jgsu9j6m9v3aadrg0wcwtbxwmou4eyg 0 10047 112984 2016-07-19T21:55:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Suudafrikoanske Republik]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Suudafrikoanske Republik]] o8w5f7flj3g28vjt17eqe0wlwfm4e6d 0 10049 114027 113929 2017-02-28T13:59:12Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki Aan '''Bäisem''' is een Reewe, uum tou feegjen. Dät honnelt sik uum ne Oard [[Bäärsel]] mäd Steel. Dät rakt loange Bäiseme un Hondbäiseme. Bäiseme wäide uut ferskeedene Materioaljen häärstoald: Dät rakt tou n Biespil [[Sträi]]-Bäiseme, [[Brom]]-Bäiseme, [[Riesheede|Heede]]-Bäiseme [[Bjunt]]-Bäiseme, Takken-Bäiseme, Hoangstehier-Bäiseme un [[Plastik]]-Bäiseme. In groote Deele fon [[Europa]] wäd fertält, dät [[Häkse]]n ap Bäiseme riede. <gallery> Bielde:Escoba de paja.jpg|Sträibäisem (?) mäd Steele Bielde:Besenbinder.JPG|Aan Bäisembiender moaket Takkenbäiseme Bielde:Handfeger.JPG|N litjen Hondbäisem </gallery> [[Kategorie:Reewe]] 8ecuwa1jypz7p61wxyvz2fv782b2jit 0 10050 113052 112999 2016-07-23T02:35:44Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q1284]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Abruzzo in Italy.svg|thumb|right|200px|Loundkoarte fon Italien mäd do Abruzzen in rood]] Do '''Abruzzen''' (Italieensk Eentoal '''Abruzzo''') sunt een Region fon [[Italien]] mäd 1.326.513 Ienwoonere (Stound:Eende 2015). Ju Haudstääd is [[L'Aquila]]. Ju Region gungt fon ju [[Adriatiske See|Adria]]-Kuste bit in dän hooge [[Apennin]], nieper in dät Bierichmassiv [[Gran Sasso d’Italia]], wier uk die [[Corno Grande]] tou fienden is, die hoochste Bierich fon dän Apennin (2912 Meetere). In dän Abruzziske Apennin hiede sik uk ju italieenske Unneroard fon dän [[Wulf]] hoolde kuud, eer ju unner Natuurskuts stoald wuude un sik wier fääre uutspreede kuude. Noaber-Regionen sunt in dät Noude do [[Marken]], in dät Wääste [[Latium]] un in dät Suude [[Molise]]. In dät Noudaaste is ju Kuste fon ju [[Adriatiske See]], aan Deel fon dät [[Middelmeer]]. <gallery> Bielde:Lungomare giulianova.jpg|Touristen-Strand bie [[Giulianova]] Bielde:Bella addormentata.jpg|Dät Täärp [[Picciano]] foar do Bierge Bielde:Corno Grande with paths.jpg|Die [[Corno Grande]] </gallery> [[Kategorie:Italien]] qjt4859ykt4gm68j4ejz0m92qi5z5w4 0 10051 112998 2016-07-20T17:49:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Abruzzen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Abruzzen]] a9zp88lkmkhf8otp9vz3smta7kyrr4z 0 10052 113051 113000 2016-07-23T02:35:43Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q497060]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Plön | ôfbylding = Schloss Plön, Blick von der Prinzeninsel, 08-2011.JPG | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 8722 (Stound: Eende 2014) | oerflak = 35,94 km² | befolkingstichtens = 243 Ienwoonere je km² | stêdekloft = | hichte = 28 m | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Släswiek-Holsten]] | bestjoerlike ienheid 2 = Loundkring | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Kring Plön|Plön]] | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = [http://www.ploen.de] }} '''Plön''' is ne Stääd in dät Aaste fon ju Region [[Holsten]] in [[Släswiek-Holsten]]. Dät lait oun't Ouger fon dän [[Grooten Plöner See|Groote Plöner See]]. Een befäästigede Deelläitenge mäd Noome "Plune" is al uut slawiske Tied uurlääwerd, wildääge waas dät domoals ju Buurich, ju me ap dät Ailound [[Olsborg]] (nit bloot [[Onomastik|onomastisk]]) ätterwiese kon. Däälich lait ju Stääd, uk dät [[Plöner Slot]], oun't Ouger. [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] lfxy6194vye0dpiazsd7a0ig95j32r3 0 10053 113001 2016-07-20T18:24:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Weichsel-Kooldtied]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Weichsel-Kooldtied]] ip4sbz754uu3tct3pa18moeip6if8wd 0 10054 113050 113004 2016-07-23T02:35:42Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q14664222]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Weichsel-Würm-Glaciation.png|thumb|right|200px|Koarte fon Europa mäd ju Ferglitskerenge in ju Tied]] As '''Weichsel-Kooldtied''', '''Weichsel-Glazioal''' of '''Weichsel-Komplex''', uumgongssproakelk uk '''Weichsel-Iestied''', wäd ju lääste Kooldtied un ju deer mäd ferbuunene Fer[[glitsker]]enge foar Noud- un Middel[[europa]] beteekent. Ju Weichsel-Kooldtied begon foar sowät 115.000 Jiere un eendede foar 11.700 Jiere. Apgruunde fon ju groote Ferglitskerenge waas die See-Speegel fuul läiger, groote Deele fon ju [[Noudsee]] liegen druuch un do [[Britiske Ailounde]] wieren oun't Fäästlound ounsleeten. In ju [[Alpen]]ruumte waas dät uum jusälge Tied uk wied un Sied ferglitskert, junner boalt me fon ju [[Würm-Kooldtied]]. [[Kategorie:Geologie]] cxaoqwnkm2ltyczryc7zhr3oy2rgeje 0 10055 113005 2016-07-20T18:35:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Weichsel-Kooldtied]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Weichsel-Kooldtied]] ip4sbz754uu3tct3pa18moeip6if8wd 0 10056 113006 2016-07-20T18:35:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Weichsel-Kooldtied]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Weichsel-Kooldtied]] ip4sbz754uu3tct3pa18moeip6if8wd 0 10057 113007 2016-07-20T18:36:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Weichsel-Kooldtied]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Weichsel-Kooldtied]] ip4sbz754uu3tct3pa18moeip6if8wd 0 10058 113008 2016-07-20T18:36:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Weichsel-Kooldtied]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Weichsel-Kooldtied]] ip4sbz754uu3tct3pa18moeip6if8wd 0 10059 113009 2016-07-20T18:37:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Weichsel-Kooldtied]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Weichsel-Kooldtied]] ip4sbz754uu3tct3pa18moeip6if8wd 0 10060 113049 113013 2016-07-23T02:35:42Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q194408]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Mountain Peaks, Thurston Island, Antarctica (15572629748).jpg|thumb|right|200px|Nunatait ap dän [[Thurston-Ailound]] in ju wäästelke [[Antarktis]]]] '''Nunatak''' (fon [[Inuktitut]] un [[Kalaallisut]]: ''Nunataq'', Moortaal ''Nunatait'') beteekent in ju [[Glaziologie]] aan Fäls of Bierich, wier [[Glitsker]]e uumetoufljoote, sodät hie as een Ailound deer ruutkikt. Säildener wäd dät Woud uk in n meeneren Sin foar iesfräie Rebätte bruukt, wier Glitskere uumetoulääse. {{Geolstump-links}} 22e9noxwdj949e7ean3m84lduc2j87i 0 10061 113014 2016-07-20T21:45:42Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Antarktikoa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Antarktikoa]] nsm2ippadxetolonqxwuk4dgc8rgyr6 0 10062 113048 113018 2016-07-23T02:35:41Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q250119]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wappen Wallis matt.svg|thumb|right|150px|Woapen fon't Wallis]] [[Bielde:Karte Lage Kanton Wallis 2016.png|thumb|right|150px|Dät Wallis (rood) in ju Swaits]] Die '''Kanton Wallis''' ''(Düütsk: '''Wallis''', [[Arpitoansk]]: '''Valês''', Frantsöösk: '''Valais''')'' of amtelk "Stoat Wallis" (''Staat Wallis / État du Valais'') is n [[Kanton (Swaits)|Kanton]] in dät Suude fon ju [[Swaits]], die mäd Uutnoame fon litje Rebätte oun ju [[Rhone]] un hiere Siedendoale lait. In dät Wallis lait uk die hoochste Bierich fon ju Swaits, dät [[Dufour-Spit]] (Dufourspitze) mäd 4634 Meetere uur ju See. Ju Haudstääd is [[Sitten]] (Walliser Arpitoansk: Chyoun / frantsöösk:Sion). In dät Wallis sunt Düütsk un Frantsöösk Amtssproake. Ätter ne amtelke Tällenge uut dät Jier 2000 boalden 62,8 Prosänt Frantsöösk, 28,4 Prosänt Düütsk, 2,2 Prosänt Italieensk un 6,6 Prosänt Rätoromanisk un uur Sproaken. Uumdät dät Arpitoanske, wäd oafter as "Patois", also Dialekt fon dät Frantsööske reekend wäd, nit oufräiged wuude, is tou fermoudjen, dät do maaste arpitoansk-sproakige dät Kjuus bie "Frantsöösk" sät hääbe. Do Düütsksproakige baale fon aleer wäch [[Walliserdüütsk]], dät is n hoochst-allemanisken Dialekt, die foar do Baalere fon masse uur düütske Dialekte nit so licht tou ferstounden is. <gallery> Bielde:VignesSion.jpg|Wienbierge bie ju Haudstääd Sitten Bielde:Cairns on Hohtälligrat, Wallis, Switzerland, 2012 August.jpg|Dät Dufour-Spit mäd Steen-Montjene Bielde:Stockalperschloss2.jpg|Dät [[Stockalper-Slot]] </gallery> [[Kategorie:Swaits]] e9rct742lclrerplcl8v6tls3y0jjjv 0 10063 113019 2016-07-21T15:05:37Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Die Noome '''Wallis''' stoant foar: * Dän [[Kanton Wallis]], een Rebät un Ferwaltengsregion in't Suudwääste fon ju [[Swaits]] * Do [[Wallis-Ailounde]], n Ail…“ wikitext text/x-wiki Die Noome '''Wallis''' stoant foar: * Dän [[Kanton Wallis]], een Rebät un Ferwaltengsregion in't Suudwääste fon ju [[Swaits]] * Do [[Wallis-Ailounde]], n Ailoundkoppel in't [[Frankriek|frantsööske]] Uurseerebät [[Wallis un Futuna]] * [[Wallis (Texas)]], een Stääd in do [[USA]] * Een oolde düütske Beteekenge foar dät britiske Lound [[Wales]] Fääre is dät uk n Persoonennoome. {{Begriepskloorenge}} nbugcbq4y9gpw7aupkxg51osaxmfwey 0 10064 113020 2016-07-21T15:06:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kanton Wallis]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kanton Wallis]] nvdf9gcyr4dxrcx9npfcnzoyjm8yhk6 0 10065 113021 2016-07-21T15:07:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kanton Wallis]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kanton Wallis]] nvdf9gcyr4dxrcx9npfcnzoyjm8yhk6 0 10066 113022 2016-07-21T15:08:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kanton Wallis]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kanton Wallis]] nvdf9gcyr4dxrcx9npfcnzoyjm8yhk6 0 10067 113023 2016-07-21T15:08:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kanton Wallis]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kanton Wallis]] nvdf9gcyr4dxrcx9npfcnzoyjm8yhk6 0 10068 113024 2016-07-21T15:09:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kanton Wallis]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kanton Wallis]] nvdf9gcyr4dxrcx9npfcnzoyjm8yhk6 0 10069 113025 2016-07-21T15:09:42Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kanton Wallis]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kanton Wallis]] nvdf9gcyr4dxrcx9npfcnzoyjm8yhk6 0 10070 113026 2016-07-21T15:10:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kanton Wallis]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kanton Wallis]] nvdf9gcyr4dxrcx9npfcnzoyjm8yhk6 0 10071 113047 113030 2016-07-23T02:35:40Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q131168]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:The orchestra and its instruments (1917) (14780139784).jpg|thumb|right|200px|Ne oolde Bielde fon n Tubist mäd sien Instrument]] Ju '''Tuba''' is dät joopste fon aal do woanelke Blik-Bläis-Instrumente. Apgruunde fon dät loange kooniske Roor wäd dät tou ju [[Bailhouden]]-Foamielje täld. == Sunnerfoarmen == Bekoande Sunnerfoarmen fon ju Tuba sunt ju [[Helikontuba]] un dät deerfon oulatte [[Sousaphon]]. <gallery> Philip Timms Helicon E flat bass 1909 18552.jpg|Helikontuba Olympia brass hollabrunn2.jpg|Sousaphon </gallery> {{Musikstump-links}} [[Kategorie:Musik]] 01gpgg2lqsmqd9trqhii8kdmgax6qmu 0 10072 113031 2016-07-21T20:09:56Z 134.245.225.55 Fäärelaited ätter [[Grooten Plöner See]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Grooten Plöner See]] 59l0wgzd4cp7u8b5c7d4ojmw6gmyqxe 0 10073 113046 113032 2016-07-23T02:35:40Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q656855]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:KielerInnenFoerdeLuftaufnahme.jpg|thumb|200px|right|Ju Kieler Förde uut ju Fuugel-Perspektive]] Ju '''Kieler Förde''' is ne sowät 17 Kilomeetere loange, smälle [[Förde]] oun ju [[Aastsee]]kuste fon [[Släswiek-Holsten]], ju in ju [[Weichsel-Iestied]] truch [[Glitsker]]-Röögenge äntsteen is. Groote Deele fon ju Förde wäide truch [[Kiel]] uumesleeten, ju Loundes-Haudstääd fon Släswiek-Holsten. Ju Kieler Förde heert tou ju [[Kieler Bucht]]. == Koarte fon Släswiek-Holsten == [[Bielde:Schleswig-Holstein.png|left|500px|Koarte fon Släswiek-Holsten]] [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] lq1ktjzv5revn36ozjqb69h5kwcqgaz 0 10074 122479 117091 2023-04-18T04:52:53Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki Dät '''Hawaiiske''' (oaine Noome: ''ʻŌlelo Hawaiʻi'') is ju Sproake fon do [[Polynesien|polynesiske]] Ienwoonere ap do [[Hawaii]]-Ailounde. Hawaiisk un [[Ängelsk]] sunt deer Amtssproaken. Dät Hawaiiske heert tou do [[polynesiske Sproaken]], un is deermäd ne [[austronesiske Sproake|Austronesiske Sproake]]. [[Adelbert von Chamisso]] häd 1837 ju eerste Grammatik skrieuwen.<ref>''Adelbert von Chamisso. Über die Hawaiische Sprache''. In: ''Oceanic Linguistics'', Vol. 10, No. 2. (Winter, 1971), S. 152-157. (online bie [[JSTOR]]: [http://links.jstor.org/sici?sici=0029-8115%28197124%2910%3A2%3C152%3ARA%3E2.0.CO%3B2-K ''Review Article''])</ref> Hawaiisk wäd bolde nit moor as Uumgongssproake boald, wan dät uk Amtssproake is. Bloot ap dät Ailound [[Niʻihau]] sjucht dät uurs uut, deeruum dät deer nit sofuul Froamde kuume.. == Kiekje uk deer == * Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), 2005. Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International. [http://www.ethnologue.com Online version] ** [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=haw Ethnologue Hawaiian] ''(ängelsk)'' * [https://web.archive.org/web/20060823204056/http://wehewehe.org/gsdl2.5/cgi-bin/hdict?l=en Online Woudebouk hawaiisk-ängelsk, ängelsk-hawaiisk] == Foutnooten == <references /> [[Kategorie:Austroneeske Sproaken]] [[Kategorie:Hawaii‎]] ct6pab7gkdzfsolsnrelqmbf76hro6f 0 10076 116251 113038 2018-02-08T16:30:56Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Hawaiiske Sproake]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hawaiiske Sproake]] 4cvoaj4dgv05yotj3u2uhj4kwttnoil 0 10077 116252 113039 2018-02-08T16:31:01Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Hawaiiske Sproake]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hawaiiske Sproake]] 4cvoaj4dgv05yotj3u2uhj4kwttnoil 0 10078 116253 113040 2018-02-08T16:31:06Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Hawaiiske Sproake]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hawaiiske Sproake]] 4cvoaj4dgv05yotj3u2uhj4kwttnoil 0 10079 116254 113041 2018-02-08T16:31:11Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Hawaiiske Sproake]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hawaiiske Sproake]] 4cvoaj4dgv05yotj3u2uhj4kwttnoil 0 10080 116255 113042 2018-02-08T16:31:16Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Hawaiiske Sproake]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hawaiiske Sproake]] 4cvoaj4dgv05yotj3u2uhj4kwttnoil 0 10081 116256 113043 2018-02-08T16:31:21Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Hawaiiske Sproake]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hawaiiske Sproake]] 4cvoaj4dgv05yotj3u2uhj4kwttnoil 0 10082 113104 113091 2016-07-23T20:21:24Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q9648]] wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = Falkland Islands<br /><small>Dät waas Ängelsk</small> | Flaage = Flag of the Falkland Islands.svg | Woapen = Coat of arms of the Falkland Islands.svg | Woalspruch = Desire the Right<br /><small>Ängelsk foar "Janke ätter dät Gjuchte" | Nationoalhymne = [[God Save the Queen]] | Steede = Falkland Islands in South America.svg | Amtssproake = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | Haudstääd = Stanley (Falklound) | Stoatsfoarm = Britisk Uursee-Rebät | Flakte = 12.173 | Ienwoonere = 2.955 Ienwoonere (Stound: 2007)<br> + sowät 1700 Suldoaten | Munte = [[Falklound-Puund]] | Tiedzone = -4 | Fierdai = | Auto-Känteeken = | Internet-TLD = .fk | Telefonfoarwoal = 500 | }} Do '''Falklound-Ailounde''' of '''Malwinen''' (ängelsk: ''Falkland Islands'', frantsöösk ''Îles Malouines'', spoansk ''Islas Malvinas'') sunt een [[Ailound-Koppel]] in dän suudwäästelke [[Atlantik]], sowät 395 Kilomeetere aastelk fon ju suud-[[Argentinien|argentinske]] Kuste. Jo heere geographisk tou [[Suudamerikoa]], politisk sunt jo een britisk Uursee-Rebät mäd binnere Autonomie, wier dät [[Fereende Köönichriek]] ju Buutepolitik un ju Ferdäägenge foar uurnimt. Uunbeoachted ju britiske Inbesit-Noame fon [[1833]] wol Argentinien bit däälich n Ounspröäk ap do Ailounde hääbe, wät in [[1982]] in dän [[Falklound-Kriech]] tou Bloudferjooten fierde. Dät rakt [[Aast-Falklound]], [[Wääst-Falklound]] un ne Riege litjere Ailounde. Do Ailounde hääbe ne Flakte fon 12.173 km². == Koarte == [[Bielde:Falklandinseln karte.svg|none|400px|alt=Koarte fon do Falklound-Ailounde|Koarte fon do Falklound-Ailounde]] == Befoulkenge un Sproake == [[Bielde:Stanley waterfront.jpg|thumb|200px|left|Ju Haudstääd Stanley]] [[Bielde:East-Falkland.jpg|thumb|200px|left|Ju Buurskup "Teal Inlet"]] Do Ienwoonere fon do Falklound-Ailounde sunt foaraaln uut dät Noude fon [[Änglound]] un [[Skotlound]] keemen. In do 1840er Jiere sunt uk wäkke uut [[St. Helena]] un [[Chile]] keemen. In jungere Tied roate dät uk ne Ienwonnerenge uut [[Näiseelound]]. Jo baale n Dialekt fon ju [[Ängelske Sproake]], näämelk [[Falkloundisk Ängelsk]]. Düssen Dialekt is stäärk fon do noud-ängelske Dialekte un dät [[Anglo-Skottisk]]e be'ienflouded, man dät rakt uk [[Lienwoud]]e uut dät spoanske, besunners in dän Beriek fon ju [[Buuräi]]. Dät rakt 2.955 stoadige Ienwoonere (Stound: 2007), wierfon sik mäd 2.121 Ljuude do maaste in ju Haudstääd [[Stanley (Falklound)|Stanley]] ap [[Aast-Falklound]] deellät hääbe. Ju Haud-Siedelenge fon [[Wäästfalklound]] is [[Port Howard]], deer lieuwje bloot twountwintich Moanskene. Aal do uur Ienwoonere ferdeele sik ap so naamde "camp settlements", dät sunt litje Buurskuppe. Ieuwenske do stoadige Ienwoonere rakt dät uk sowät 1.700 britiske Suldoaten, do ap do Ailounde statsjonierd sunt, uumdät ju Loage mäd [[Argentinien]] ounspond is. Ju Befoulkengstichte bedrächt somäd aaltouhoope 0,38 Ljuude ap n Quadroat-Kilomeeter. Do Falkloundere fertjoonje hier Jäild foar groote Deele mäd [[Skäiperäi]] un [[Fiskeräi]]. == Fergeenhaid == [[Bielde:JohnDavis (sailor).jpg|thumb|left|200px|[[John Davis (Äntdäkker)|John Davis]], Äntdäkker fon do Falklound-Ailounde]] Eer do europäiske Siedlere koomen, wieren do Falklound-Ailounde nit bewoond. In [[1592]] wuuden jo fon dän Ängelske Seefoarder [[John Davis (Äntdäkker)|John-Davis]] fuunen, hie saach do oaber bloot uut'e Fierte. Hie hiede sik fon [[Puerto Deseado]] uut ap ju Säike ätter do uur tjo Skiepe unner dät Kommando fon [[Thomas Cavendish]] moaked, man hie waas in n Stoarm keemen, die him ätter Falklound broachte. Dät duurde noch oachteunnjuugentich (98) Jiere, bit do Ailounde foar't eerste Moal unner [[John Strong (Kaptain)|John Strong]] betreeden wuuden. Hie roate ju See-Äängte twiske do bee Haud-Ailounde, tou Eere fon dän "Skät-Määster fon ju Marine" un britiske Politiker [[Anthony Cary, 5. Viscount Falkland]], dän Noome ''Falkland Channel''. Die Noome ''Falkland'' geen leeter ap dän heele Ailound-Koppel uur. Ju eerste Siedelenge, Port-Louis ap Aastfalklound, wuude in [[1764]] unner [[Frankriek|frantsööske]] Heerskup fon [[Louis Antoine de Bougainville]] gruunded, in [[1766]] gruundeden do Briten ap [[Wääst-Falklound]] ju Siedelenge [[Port Egmont (Falklound-Ailounde)|Port Egmont]], man jo looken fon deer oachte Jiere leeter wier ou. Die in Argentinien bruukte Noome ''Islas Malvinas'' gungt ap ju frantsööske Beteekenge fon dän Ailoundkoppel "''Îles Malouines''" tourääch, die sik ap do Seeljuude un Fiskere uut ju [[Bretagne|bretoniske]] Hoawenstääd [[Saint-Malo]] belukt, do do eerste bekoande Siedlere ap dän Ailound-Koppel wieren. Port-Louis wuude al in [[1766]] oun [[Spanien]] uurroat. In [[1811]] stoalde Spanien dän Unnerhoold fon ju Kolonie ien, fertichtede oaber nit ap ju Souveränität uur do Ailounde. Sänt düsse Tied sunt do Falkloundailounde striedich Territorium, tou Begin twiske dät [[Fereende Köönichriek]] un Spanien, ätters - un dät bit däälich - twiske dät Fereende Köönichriek un [[Argentinien]]. In [[1820]] wuude die Ailoundkoppel fon Argentinien physisk in Besit nuumen. Dät Fereende Köönichriek begruundet sien Ounspröäke mäd ne Marine-Statsjoonierenge in [[1833]]. In [[1837]] wuude ne Kolonioal-Ferwaltenge iengjucht. In dän [[Eersten Waareldkriech|Eerste Waareldkriech]] skaach twiske düütske [[Krüüser]]e un aan uurlaine britiske Flottenferbeend ju [[Seeslacht bie do Falklound-Ailounde]]. Dät düütske [[Aast-Asien-Geschwader]] unner Vize-Admiroal [[Maximilian Graf von Spee]] wüül in dän [[Atlantisken Ozean|Atlantik]] in ju Gjuchte fon Düütsklound truchbreeke un wuude ap n [[8. Dezember]] [[1914]] fon do Briten unner Vize-Admiroal Sir [[Frederik Doveton Sturdee]] bienaist heel un aal fernäild. [[Bielde:Argentinegraveseastfalkland.jpg|thumb|left|200px|Argentinsken Suldoaten-Säärkhoaf ap [[Aastfalklound]] (2008)]] Ju militäriske Besättenge fon do Ailounde truch Argentinien ap dän [[2. April]] [[1982]] feruurseekede dän [[Falklound-Kriech]]: Dät Fereende Köönichriek oanterde un loundede soogen Wieke leeter mäd sien Troppen ap do Ailounde. Ätter kuute, man blouderge Kampe kuuden do britiske Troppen Argentinien ap n [[14. Juni]] [[1982]] tou't Apreeken twinge. Sowät 900 Suldoaten fällen, deer wieren 649 Argentiniere bie. Aaltouhoope kostede die Falkloundkriech moor as duusend Ljuude dät Lieuwend. Sänt düssen Kriech sunt ne grattere Toal fon Suldoaten ap do Ailounde unnerbroacht. In 2005 wieren dät noch sun 1700 Mon. In't lääste Jiertjaand hiede sik die smoorjende Twist in ju meene Weerniemenge äntspond, man sänt deer sowät 60 Milliarden [[Barrel]] Oulje fermouded wäide, hääbe sik masse latien-amerikoanske Regierengen ap ju argentinske Siede sloain. Ju politiske Fierenge fon Argentinien fernäierd älk Jier dän argentinske Ounspröäk ap do Ailounde, so uk ju fröiere Präsidentinne [[Cristina Fernández de Kirchner]]. In'n Touhoopehong mäd dän Territorioal-Twist mäd Argentinien heelt ju Regierenge fon do Falklound-Ailounde wuude ap dän [[10. Meerte|tjaande]] un [[11. Meerte|alfte Meerte]] [[2013]] een [[Foulks-Oustämmenge]] truchfierd ju uur dän politiske Stoatus fon do Ailounde äntskeede skuul. 99,8 Prosänt fon do Ienwoonere wüülen britisk blieuwe, bloot tjo oankelde Ljuude wieren deer juun. Dät Stäm-Gjucht hieden 1672 Ljuude, ju Bedeeligenge liech bie sowät 92 Prosänt. Ju argentinske Präsidentinne hiede oaber al in't Foaren kweeden, dät ju dät nit ounnieme wüül, wät deer uut kumt. Ätters beteekende ju dät Referendum as "Parodie". Do Briten moakeden bekoand, dät jo deer aal foar dwo wüülen, uum do Ailounde tou ferdäägenjen. == Dierte un Plonten == [[Bielde:Necksaundersisland2.jpg|thumb|right|200px|[[Fäls-Pinguin]]e (''Eudyptes chrysocome'') ap [[Saunders Island]]]] Ap do Falklound-Ailounde rakt dät fon Natuur uut neen Boome, uk wan n poor fon Moanskene ounplonted wuuden sunt (foar'aaln Näddelboome). Ju natüürelke Flora fon do Ailounde bestoant foar groote Deele uut ferskeedene Oarde fon Gäärse un [[Klieuwer]]. Dät eensige Lound-[[Suugediert]], dät fon Natuur uut ap do Falklound-Ailounde foarkoom, waas die [[Falklound-Foaks]] ''(Dusicyon australis)''. Uumdät do Ienwoonere Nood uum hiere [[Skäip]]e hieden, wuuden do oaber in't njuugentienste Jierhunnert uutrooded. Dät waas uk wäil nit stuur, uumdät do Dierte buute dän Moanske neen natüürelke Fäinde häiwed hieden un somäd uk neen Skjou. Fonsäärm hääbe Moanskene uur Lound-Suugedierte ienfierd, tou n Biespil [[Skäip]]e, [[Kat]]te, [[Rotte]]n un dän [[Argentinsken Kamp-Foaks|Argentinske Kamp-Foaks]] ''(Lycalopex griseus)''. See-Suugedierte rakt dät noch moor: [[Määnenrubbe]]n ''(Otaria flavescens)'', [[Suudamerikoansken Seeboar|Suudamerikoanske Seeboaren]] ''(Arctocephalus australis)'' un [[Suudelken See-Elefant|Suudelke See-Elefanten]] ''(Mirounga leonina)'' fiende sik deer as Fertreedere fon do [[Rubben]], [[Woale]] rakt dät uk ferskeedene uum do Ailounde tou. Ap do Falklound-Ailounde rakt dät ferskeedene Oarde fon [[Pinguine]], dän [[Swot-Oogenbruun-Albatross]] ''(Thalassarche melanophris)'', dän [[Falklound-Pieper]] ''(Cistothorus platensis)'', dän [[Falklound-Karakara]] ''(Phalcoboenus australis)'' un dän [[Tuuster-Karakara]] (''Caracara plancus'') == Ferbiendengen ätter buute == [http://www.falklands.gov.fk/ Amtelke Siede fon ju Falklound-Regierenge] [[Kategorie:Suudamerikoa]] [[Kategorie:Britisk Uursee-Rebät]] [[Kategorie:Ailoundkoppel]] 00wu54w6aodo5v8slut7scxxnratfqm 0 10083 113065 113064 2016-07-23T14:26:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Falklound-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Falklound-Ailounde]] l0v4nzd857lmbi8e6dxe4cjjgak7t0s 0 10084 113066 2016-07-23T14:27:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Falklound-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Falklound-Ailounde]] l0v4nzd857lmbi8e6dxe4cjjgak7t0s 0 10085 113067 2016-07-23T14:27:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Falklound-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Falklound-Ailounde]] l0v4nzd857lmbi8e6dxe4cjjgak7t0s 0 10086 113068 2016-07-23T14:27:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Falklound-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Falklound-Ailounde]] l0v4nzd857lmbi8e6dxe4cjjgak7t0s 0 10087 113069 2016-07-23T14:28:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Falklound-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Falklound-Ailounde]] l0v4nzd857lmbi8e6dxe4cjjgak7t0s 0 10088 113070 2016-07-23T14:28:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Falklound-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Falklound-Ailounde]] l0v4nzd857lmbi8e6dxe4cjjgak7t0s 0 10089 113071 2016-07-23T14:39:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Falklound-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Falklound-Ailounde]] l0v4nzd857lmbi8e6dxe4cjjgak7t0s 0 10090 113072 2016-07-23T14:40:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Falklound-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Falklound-Ailounde]] l0v4nzd857lmbi8e6dxe4cjjgak7t0s 0 10091 113073 2016-07-23T14:41:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Falklound-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Falklound-Ailounde]] l0v4nzd857lmbi8e6dxe4cjjgak7t0s 0 10092 113074 2016-07-23T14:41:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Falklound-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Falklound-Ailounde]] l0v4nzd857lmbi8e6dxe4cjjgak7t0s 14 10093 113076 113075 2016-07-23T14:43:13Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] 16iqba83wfpedyhz7536paeyg5f4aa5 0 10094 113094 2016-07-23T18:49:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Suud-Amerikoa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Suud-Amerikoa]] iuhi8d815kd40a8163h12gusladhveh 10 10095 113101 2016-07-23T20:00:15Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#switch:{{{1}}} |name = Ecuador |top = 1.7 |bottom = -5.3 |left = -81.5 |right = -75.0 |image = {{#switch:{{{2|}}} |relief = Equador physical map.svg…“ wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}} |name = Ecuador |top = 1.7 |bottom = -5.3 |left = -81.5 |right = -75.0 |image = {{#switch:{{{2|}}} |relief = Equador physical map.svg |#default = Ecuador location map.svg }} | zone = Land }}<noinclude> {{Positionskarte/Info}} </noinclude> k81bbrynz222bxxq58zhx2hr7k966ja 0 10096 117459 116205 2018-08-16T02:03:47Z Lien Shan 8886 Linked ccTLD wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = República del Ecuador | namme = Ecuador | flagge = Flag of Ecuador.svg | wapen = Coat of arms of Ecuador.svg | lokaasje = LocationEcuador.svg | motto = Dios, patria y libertad (uursät: God, Foarslound un Fräiegaid) | taal = [[Spoansk]] | haadstêd = [[Quito]] | steatsfoarm = Republik | oerflak = 283.561 km² | pctwetter = | ynwenners = 14.306.876 | teljier = 2010 | munt = US-Dollar| muntkoade = USD | tiidsone = -5|-6 | feestdei = 9. Oktober un 3. November | folksliet = Salve, Oh Patria | lânkoade = ECU | ynternet = [[.ec]] | tillefoan = 593 | }} '''Ecuador''' is n Lound in't Wääste fon [[Suud-Amerikoa]]. Fon't 15. Jierhunnert oun heerde dät heele Rebät tou dät Riek fon do [[Inka]] un fon't 16. Jierhunnert Deel fon't [[Spanien|spoanske]] Kolonioalriek, eer [[Groot-Kolumbien]] uum 1820 tou sien Uunouhongegaid roakede, wier Ecuador sowät tjoon Jiere tou heerde. Ap dän [[13. Moai]] [[1830]] moakede sik Ecuador uunouhongich fon Groot-Kolumbien. == Geografie == === Noaberlounde === Do Noaberlounde fon Equador sunt: * [[Kolumbien]] in dät Noude * [[Peru]] in dät Aaste un Suude === Koarte === [[Bielde:Ecuador relief location map.svg|none|300px|alt=Relief-Koarte fon Equador|Relief-Koarte fon Equador]] === Loundskuppelke Iendeelenge fon Ecuador === Ecuador lait oun ju [[Pazifisken Ozean|Pazifik]]-Kuste fon [[Suud-Amerikoa]]. Duusend Kilomeetere foar ju Kuste lääse do truch [[Vulkoanismus]] äntsteene [[Galapagos-Ailounde]], do uk noch tou Ecuador heere. Jo sunt foar hiere [[Biodiversität]] bekoand. Dät Fäästlound deelt sik in do tjo Berieke ''Costa'' (Kuste), ''Sierra'' (Bierichlound fon do [[Anden]] un ''Oriente'' (dät Aaste in ju Amazonas-Niede): Die wäästelke Kusten-Beriek (''Costa'') fon't Fäästlound bestoant uut Swämlound un minner hooch Bierichlound. Een wichtige Äi in düt Rebät is die [[Río Guayas]]. In dät Noude is die Kusten-Beriek tropisk, in dät Suude druuger. Midde truch dät Lound lukt sik fon't Noude ätter't Suude dät Bierichlound (Sierra) fon do [[Anden]] mäd stäärken Vulkoanismus. Deer lait uk die [[Chimborazo]], die hoochste Bierich fon dät Lound (6310 Meetere). Ap ne Hööchte fon 2.850 Meetere lait in do Anden ju Haudstääd Quito, ju is somäd ju hoochstlaine Haudstääd fon ju Waareld. In dät Aaste (Oriente) lait ju tän besiedelde [[Amazonas-Niede]] mäd [[Tropisken Rienwoold]]. Tou ju Äi [[Amazonas]] sälwen häd Ecuador sänt dän [[Peruoansk-Ecuadorioansken Kriech|ferläddene Kriech]] juun [[Peru]] in [[1941]]/[[1942]] naan Tougong moor. <gallery> Bielde:Gianttotortoises002.jpg|[[Galapagos-Hüünenskildpudde]]n ap dät Galápagos-Ailound [[Santa Cruz (Galápagos)|Santa Cruz]] Bielde:Ecuador aguablanca sulfur laguna.jpg|In dän Kusten-Beriek fon't Fäästlound (Costa) Bielde:Vicuña - Chimborazo, Ecuador.jpg|Sierra: Een Vikunia foar dän Chimborazo Bielde:Amazonia ecuador.jpg|Oriente: Amazonisken Rienwoold </gallery> == Geskichte == Dät Rebät fon Ecuador waas eer dän [[Kolonioalismus]] noch fon uunouhongige [[Indioaner]]-Foulke bewoond, do deelwiese kultuurellen Kontakt mädnuur hieden. Eerste juun Eende fon't 15. Jierhunnert hääbe do [[Inka]] dät heele Lound militärisk iennuumen, man jo wuuden al in't 16. Jierhunnert wier fon do [[Spanien|Spoaniere]] deelsmit. Wilst ju Kolonioaltied noom ju ''[[Real Audiencia de Quito]]'' dät Rebät ien, wier däälich Ecuador lait. Dät Lound kampede sik unner [[Simón Bolívar]] un [[Antonio José de Sucre]] in [[1821]] fräi fon [[Spoanien]] un heerde bit [[1830]] tou [[Groot-Kolumbien]]. As dät dan een oain Lound waas, waas dät politisk un territorioal läip instabil. Aalmatou roate dät Putsche un Stoatsstrieke. In't 19. Jierhunnert roate dät wier un wier kuutere [[Burgerkriech|Burgerkriege]], een Äntwikkelenge, ju ätter ju Midde fon't Jierhunnert truch ju Regierenge fon [[Gabriel García Moreno]] foar wäkke Jiere unnerbreeken wäide kuude. In ju Juun-Reaktsjoon slumpede dät [[Eloy Alfaro]] oun't Eende fon dät Jierhunnert, eeen eerste radikoalliberoale Regierenge aptougjuchten. [[Kategorie:Ecuador| ]] [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] 0sumdnsi7bf7u4pofyelesroqx797nx 14 10097 113103 2016-07-23T20:21:23Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] c88d3k0enveu30l70u6rojow838i6g4 0 10098 113109 2016-07-23T20:48:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frantsöösk-Guayana]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frantsöösk-Guayana]] cz1xea384i11fjepskz7iuawxiqnodn 0 10099 117209 117208 2018-07-12T13:35:55Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Guyane map-fr.svg|thumb|right|250px|Koarte fon Frantsöösk-Guayana]] '''Frantsöösk-Guayana''' (Frantsöösk: ''Guyane'') is n frantsöösk Uursee-Rebät un ne Region fon [[Frankriek]]. Dät lait oun ju Kuste fon dän [[Atlantik]] in't Noud-Aaste fon [[Suud-Amerikoa]] twiske [[Brasilien]] un [[Suriname]]. Frantsöösk-Guayana is n ful integrierden Deel fon Frankriek un heert somäd uk tou ju [[NATO]] un ju [[Europäiske Union]]. Ju gjuchtelke Munte is die [[Euro]]. Ju Haudstääd is [[Cayenne]]. Bie [[Kourou]] lait aan wichtigen [[Waareldruumte-Boanhoaf]], dät [[Centre Spatial Guyanais]]. [[Kategorie:Frantsöösk-Guayana| ]] [[Kategorie:Frankriek]] [[Kategorie:Suudamerikoa]] gugcoia7mrufl7zopc9gzmi5cwqhjvq 0 10100 113111 2016-07-23T21:02:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frantsöösk-Guayana]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frantsöösk-Guayana]] cz1xea384i11fjepskz7iuawxiqnodn 0 10101 113112 2016-07-23T21:03:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frantsöösk-Guayana]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frantsöösk-Guayana]] cz1xea384i11fjepskz7iuawxiqnodn 0 10102 113113 2016-07-23T21:03:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frantsöösk-Guayana]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frantsöösk-Guayana]] cz1xea384i11fjepskz7iuawxiqnodn 0 10103 113114 2016-07-23T21:04:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frantsöösk-Guayana]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frantsöösk-Guayana]] cz1xea384i11fjepskz7iuawxiqnodn 0 10104 113116 2016-07-23T21:06:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Frantsöösk-Guayana]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Frantsöösk-Guayana]] cz1xea384i11fjepskz7iuawxiqnodn 0 10105 113135 113128 2016-07-24T14:27:56Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q734]] wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Co-operative Republic of Guyana| namme = Guyana | flagge = Flag of Guyana.svg | wapen = Coat of Arms of Guyana.svg | lokaasje = Guyana in its region.svg | motto = One People, One Nation, One Destiny <br>(uursät: "Een Foulk, Een Nasjoon, Een Skiksoal") | folksliet = ''Dear Land of Guyana, of Rivers and Plains'' | taal = [[Ängelsk]] | haadstêd = [[Georgetown (Guyana)|Georgetown]] | steatsfoarm = Republik | oerflak = 214.970 | pctwetter = 8,4 | ynwenners = 735.554 | teljier = 2014 | munt = Guyaansken Dollar | muntkoade = GYD | tiidsone = -4 | feestdei = 23. Februoar | lânkoade = GYA | ynternet = .gy | tillefoan = 592 | }} '''Guyana''' (amtelk ''Kooperative Republik Guyana'', ängelsk: ''Co-operative Republic of Guyana'') is n Stoat in dät Noudaaste fon [[Suud-Amerikoa]]. Dät wäd in't Noud-Aaste fon dän [[Atlantik]] beskat, in't Aaste fon [[Suriname]], in't Suude un Suudwääste fon [[Brasilien]] un in't Noudwääste fon [[Venezuela]]. Ju Haudstääd is [[Georgetown (Guyana)|Georgetown]]. Guyana is nit tou ferwikseljen mäd dät fratsööske Uursee-Rebät [[Frantsöösk-Guayana]] un ju Loundskup [[Guayana]], uk wan die Noome dän sälge Uursproang häd. Guyana waas bit tou sien Uunouhongegaid ap n [[26. Moai]] [[1966]] ne britiske Kolonie un hiet [[Britisk-Guayana]]. [[Kategorie:Guyana]] [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] kf7hxorq3a0d45qwl3k8l65a0ryvhqy 14 10106 113126 2016-07-24T11:10:55Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Düsse Kategorie jält foar Artikkele uur dän Stoat [[Guyana]] un wät deer bietou heert. Ju Loundskup [[Guayana]] un dät Frantsööske Uursee-Rebät Frants…“ wikitext text/x-wiki Düsse Kategorie jält foar Artikkele uur dän Stoat [[Guyana]] un wät deer bietou heert. Ju Loundskup [[Guayana]] un dät Frantsööske Uursee-Rebät [[Frantsöösk-Guayana]] SUNT NIT MEEND. [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] 5cula7993be1ukr62wawm2fmlf8n4zn 0 10107 113131 2016-07-24T11:18:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ecuador]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ecuador]] 1zd5nrcm3rbzef4mynphkq6koc71a6p 14 10108 113134 2016-07-24T13:52:31Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] c88d3k0enveu30l70u6rojow838i6g4 0 10109 116617 113174 2018-02-22T20:14:33Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = República del Paraguay <small>(Spoansk)</small><br />Tetã Paraguái <small>(Guaraní)</small> | namme = Paraguay | flagge = Flag of Paraguay.svg | wapen =Coat_of_arms_of_Paraguay.svg | lokaasje = LocationParaguay.svg | motto = | taal = [[Spoansk]] un [[Guaraní]] | haadstêd = [[Asunción]] | steatsfoarm = Republik | oerflak = 406.752| pctwetter = | ynwenners = 6.669.086| teljier = 2007| munt = guaraní | muntkoade = PYG | tiidsone = -4 | feestdei = [[15. Moai]] | folksliet = Paraguayos, Républica o muerte| lânkoade = PRY | ynternet = | tillefoan = 595 | }} '''Paraguay''' is een Binne-Lound in [[Suud-Amerikoa]]. Dät lait twiske [[Brasilien]], [[Argentinien]] un [[Bolivien]], sien Haudstääd is [[Asunción]]. Fon't Noude ätter't Suude fljut die [[Río Paraguay]] truch dät Lound, aastelk deer fon is dät Lound tichter besiedeld, wilst dät wäästelk tänner besiedeld is. == Sproaken == Een Besunnerhaid fon Paraguay is, dät junner dät [[Guaraní (Sproake)|Guaraní]], een [[Indioanere|Indioaner]]-Sproake, bit däälich ju dominierjende Uumgongs-Sproake is, un uk oafter monken europäisk-stommige Ienwoonere boalt wäd. Amtssproake is dät in jungere Tied uk wuuden, man in düssen Beriek häd dät noch nit ju Betjuudenge fon't Spoanske kriegen. Dät rakt in Paraguay uk masse, do Spoansk un Guaraní truchnuur baale. [[Kategorie:Paraguay| ]] [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] bs0pj0q2m35je62utyo4gc4ppyxdw27 14 10110 113164 2016-07-24T16:54:46Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] c88d3k0enveu30l70u6rojow838i6g4 0 10111 113173 113172 2016-07-24T20:29:30Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q730]] wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Republiek Suriname | namme = Suriname | flagge = Flag of Suriname.svg | wapen = Coat of arms of Suriname.svg | lokaasje = Suriname in its region.svg | motto = ''Justitia - Pietas - Fides'' | taal = [[Niederloundsk]] | haadstêd = Paramaribo | steatsfoarm = Republik | oerflak = 163.820 | pctwetter = 1,1 | ynwenners = 449.888 | teljier = 2005 | munt = Surinamsken Dollar | muntkoade = SRD | tiidsone = -3 | feestdei = 25. November | folksliet = God zij met ons Suriname | lânkoade = SUR | ynternet = .sr | tillefoan = 597 | }} '''Suriname''' (ap [[Sranantongo]]: ''Sranan'' [sra:ˈnaŋ]) is n Lound in't Noud-Aaste fon [[Suud-Amerikoa]]. Noudelk deerfon lait die [[Atlantik]], aastelk [[Frantsöösk-Guayana]], suudelk [[Brasilien]] un wäästelk [[Guyana]]. Twiske Suriname un Guyana rakt dät n striedich Rebät un twiske Suriname un Frantsöösk-Guayana uk. == Sproaken == Aaldät ju Amtssproake [[Niederloundisk]] is, wäd dät fon minner as n Haaldeel fon ju Befoulkenge alledeege boald. Wichtiger is as Uumgongssproake [[Sranan Tongo]], een surinamiske [[Kreolsproake]] ju sik touhoopesät uut Ängelske, Niederloundske, Portugiesiske Ienfloude un Uurblieuwsele uut afrikoanske Sproaken. Sranan Tongo is nit ju eensige Kreolsproake in Suriname. In Suriname wäd as trääd-wichtichste Sproake uk n [[Karibisk Hindustani|karibisk-hindustanisken]] Dialekt boald, ne Varietät fon dät [[Bhojpuri]], dät mäd [[Indien|indiske]] Siedlere deer wai keemen is. Fääre wäd Ängelsk boalt un dät Portugiesiske wint uk oun Betjuudenge, foar'aaln truch brasilioanske Gouldsäikere, do illegoal in't Lound kuume. Dät rakt noch moor Sproaken, wierfon do maaste ap buutloundske Ienfloude touräächgunge. [[Indioanere|Indioaner]]-Sproaken rakt dät noch, man jo hääbe neen groote Betjuudenge moor. [[Kategorie:Suriname| ]] [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] 6o3sc4dh9pwakxjc85g98f9to05pxns 14 10112 113167 2016-07-24T17:41:58Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] c88d3k0enveu30l70u6rojow838i6g4 0 10113 113170 2016-07-24T17:44:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sranan Tongo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sranan Tongo]] rae1pf5q7ic7r6wptx48ud5ckhpe5rd 0 10114 113206 113175 2016-07-25T20:09:32Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q77]] wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = República Oriental del Uruguay | namme = Uruguay | flagge = Flag of Uruguay.svg | wapen = Coat of arms of Uruguay.svg | lokaasje = LocationUruguay.svg | motto = | taal = [[Spoansk]] | haadstêd = [[Montevideo]] | steatsfoarm = Republik | oerflak = 176.215 | pctwetter = 1,5 | ynwenners = 3.332.972 | teljier = 2014 | munt = Uruguayisken Peso | muntkoade = UYP | tiidsone = -4 | feestdei = [[25. August]] | folksliet = Orientales, la Patria o la tumba | lânkoade = URY | ynternet = .uy | tillefoan = 598 | }} '''Uruguay''' (amtelk ap Spoansk: ''República Oriental del Uruguay'', dät hat '''''Republik aastelk fon dän Uruguay''''') is een Lound in dät suudelke [[Suud-Amerikoa]]. Ju Haudstääd fon dät Lound is [[Montevideo]]. == Geografie == Uruguay lait oun ju [[Atlantik]]-Kuste twiske [[Brasilien]] ap ju noud-aastelke Kaante un [[Argentinien]] ap ju Wääster-Kaante. Ju Loundskup is fon ju [[Pampa]] bestimt, dät is n subtropisk [[Gäärslound]]. Besunners hooge Bierge rakt dät deer nit, bloot middelhooge. Die hoochste Bierich fon Uruguay is die [[Cerro Catedral (Uruguay)|Cerro Catedral]], die man sowät 513 Meetere hooch is. Dät Skeed ätter Argentinien bielget die [[Río Uruguay]] un die Mundengstjoachter [[Río de la Plata]], tou dän die Río Uruguay mäd dän uut Argentinien kuumende [[Río Paraná]] touhoopefljut. Uk ju uruguayiske Haudstääd [[Montevideo]] lait oun dän Río de la Plata. <gallery> Bielde:Eryngium pandanifolium- Durazno, Villa del Carmen, Estancia El Repecho 2.jpg|Loundskup fon Uruguay Bielde:CerroCatedral.jpg|die Cerro Catedral </gallery> [[Kategorie:Uruguay| ]] [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] 7grxx4v5bc2d5lxtt9qwqghblbipexz 14 10115 113176 2016-07-25T16:46:45Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] c88d3k0enveu30l70u6rojow838i6g4 0 10116 121639 113205 2022-09-13T15:06:31Z Gisbert K 10433 new photo wikitext text/x-wiki [[Bielde:Parmenon Ovatio.jpg|right|600px|Twäärsfloite]] Ju '''Twäärsfloite''' (düütsk: Querflöte) wäd ätter ju Oard, dät tou spieljen as n Holt-Bläis-Instrument ien'oardend, uk wan ju oafter uut Metall baud is. Dät honnelt sik uum ne Oard Floitepiepe, ju twäärs oun ju Muule ounsät wäd. Me skäl deer nit oun puustje, man deeruur wäch, wiertruch ju Lucht in ju Floite tou swingen kumt, dät ju Floite n Toon rakt. Wichtich, uum aal do Toone spielje tou konnen, sunt do Klappen, wier do Goate mäd ticht moaked wäide. Me häd do Klappen, uumdät me mäd Hieuwelte-Mechanismen so noch moor Goate bruuke kon, as tou n Biespil bie ju [[Blokfloite]]. [[Kategorie:Musik]] s6q631o3hhtd7muv8jf58xtl9ix38rf 0 10117 113180 2016-07-25T17:11:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Twäärsfloite]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Twäärsfloite]] abd27x6z8ja3dw0gmsjvolwyory2pin 0 10118 113181 2016-07-25T17:12:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Twäärsfloite]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Twäärsfloite]] abd27x6z8ja3dw0gmsjvolwyory2pin 0 10119 113182 2016-07-25T17:27:01Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Walery - Victor Hugo.jpg|miniatur|Victor Hugo, etwa 1875]] '''Victor-Marie Hugo''' [viktɔʁ maʁi yˈɡo] (* [[26. Februoar]] [[1802]] in [[Besançon]];…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Walery - Victor Hugo.jpg|miniatur|Victor Hugo, etwa 1875]] '''Victor-Marie Hugo''' [viktɔʁ maʁi yˈɡo] (* [[26. Februoar]] [[1802]] in [[Besançon]]; † [[22. Moai]] [[1885]] in [[Paris]]) waas n [[Frankriek|frantsöösken]] Skrieuwer. Hie skreeuw Riemsele, Romoane un Tjooterstukke un wierkede as literarisken, man uk wäil politisken [[Publizist]]. Hie tried uk sälwen moorere Moale as Politiker in Ferskienenge. Wilst hie in't Buutlound oafter nit so bekoand is as t. B. [[Molière]], [[Voltaire]] of [[Honoré de Balzac]], jält hie monken masse Frantsoosen as die grootste fon aal hiere Skrieuwere. Sien Wierk kon deelwiese ju [[Romantik]], deelwiese dän [[Realismus]] tou oardend wäide. [[Kategorie:Frantsoose]] [[Kategorie:Skrieuwer]] 210hcljrd0eptjeuvailtuqet218mw7 0 10120 113183 2016-07-25T17:27:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Victor Hugo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Victor Hugo]] s018spp3kbwkglhphvtu3dguty9twuv 0 10121 113188 2016-07-25T17:37:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Beringia]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Beringia]] gul1nj08qfmicxpjev732p1jwx4j7m1 0 10122 113208 113190 2016-07-25T20:09:33Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q190927]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Beringia land bridge-noaagov.gif|thumb|200px|Ju Äntwikkelenge fon dän Seespeegel in dät Rebät fon foar 21.000 Jiere bit däälich]] '''Beringia''' is die Noome foar dät Rebät twiske't aastelke [[Sibirien]] un [[Alaska]], dät wilst dät [[Pleistozän]] moorere Moale truch dän läige See-Speegel druuch fäl un buppedät fräi fon Ies ([[Glitsker]]e) waas. Uumdät dät ne Lound-Brääch waas, wier Dierte-Oarde un Moanskene twiske [[Eurasien]] un [[Amerikoa]] ap wai un wier kuuden, hat dät uk '''Bering-Brääch''' of '''Bering-Loundbrääch'''. Wilst ju lääste Kooldtied lieuwden deer foar moorere Jierduusende Moanskene. Eerste, as die See-Speegel wier tou riesen begon, wonnerden do Moanskene ou ätter't Suud-Aaste: So koom ju Besiedelenge fon Amerikoa truch do Foaroolden fon do [[Indioanere]]. [[Kategorie:Loundbrääch]] ngfiwextm5gg89c75ciu8fk0lpeiwlw 14 10123 113192 113191 2016-07-25T17:47:39Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geographie]] qnhgmddgmbsvccij7a2rz5y75huv7p3 0 10124 113194 2016-07-25T17:48:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Beringia]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Beringia]] gul1nj08qfmicxpjev732p1jwx4j7m1 0 10125 113195 2016-07-25T17:49:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Beringia]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Beringia]] gul1nj08qfmicxpjev732p1jwx4j7m1 0 10126 113196 2016-07-25T17:49:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Beringia]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Beringia]] gul1nj08qfmicxpjev732p1jwx4j7m1 0 10127 113197 2016-07-25T17:49:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Beringia]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Beringia]] gul1nj08qfmicxpjev732p1jwx4j7m1 0 10128 121665 113207 2022-09-26T20:03:34Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = ''República Bolivariana de Venezuela'' | namme = Venezuela | flagge = Flag of Venezuela.svg | wapen =Coat of arms of Venezuela.svg | lokaasje = LocationVenezuela.svg | motto = | folksliet = ''Gloria al bravo pueblo'' | taal = [[Spoansk]] | haadstêd = [[Caracas]] | steatsfoarm = Buundesrepublik | oerflak = 912.050 | pctwetter = 0,3 | ynwenners = 29.789.730 | teljier = 2022 | munt = Venezoloansken Bolívar | muntkoade = VEB | tiidsone = -4|-4 | feestdei = 5 july | lânkoade = VEN | ynternet = .ve | tillefoan = 58 | }} '''Venezuela''' is n Lound in't Noude fon [[Suud-Amerikoa]]. Ju Haudstääd is [[Caracas]]. == Geografie == Venezuela lait oun ju [[Atlantik]]-Kuste fon dät noudelke Suudamerikoa. Sien Noaberlounde sunt in dät Aaste [[Guyana]], in dät Suude [[Brasilien]] un in dät Wääste [[Kolumbien]]. === Loundskuppe === Venezuela lät sik in fjauer unnerskeedelke Loundskuppe iendeele: In dät Noudwääste fon dät Lound lait dät Maracaibo-Jooplound. Dät is een Ieuwene, ju in dät Wääste, Aaste un Suude fon Bierichlound uumeroat is, bloot in dät Noude gungt ju bit ätter ju See. Midde in't Maracaibo-Jooplound lait die [[Maracaibo-See]]. Man dät is naan wuddelken See, hie häd näämelk ne smälle Ferbiendenge ätter dän [[Atlantik]]. Suudaastelk sluute sik oun dät Maracaibo-Jooplound do [[Anden]] oun. In do Anden is uk die hoochste Bierich fon Venezuela, die [[Pico Bolívar]] (4978 m). Ap ju suud-aastelke Kaante fon do Anden lait ju Orinoko-Ieuwene mäd Gäärslound un Sumpe. Oun't Suudelke Eende fon ju Ieuwene fljut ju Äi [[Orinoko]]. Suudelk fon dän Orinoko lait dät Hochlound fon Guayana. [[Kategorie:Venezuela]] [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] 1cqlv2tz3vaxb8p5nw90d028cge39b0 14 10129 113199 2016-07-25T18:22:55Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] c88d3k0enveu30l70u6rojow838i6g4 0 10130 113203 2016-07-25T18:48:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Roubaix]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Roubaix]] fb2qtrq65ftxyb53cq6uj4wkjpvid1m 0 10131 113204 2016-07-25T18:49:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Roubaix]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Roubaix]] fb2qtrq65ftxyb53cq6uj4wkjpvid1m 0 10132 114846 113217 2017-12-01T17:33:29Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Dät '''Boot''' is dät litste Seelter Oard Skip. Dät wuude benutsed foar ju [[Bootjeräi]]. [[Bielde:Boot1S.jpg|thumb|400px|Seelter Boot.]] '''Woudelieste''' Nöösken n., Lik n., Sail n., Spreet m., Gik m., Mäst m., holtene Ringe pl., Ringe pl., Nöösken n., Dolle m., Mästboank m., Steewenge f., Flakstukke pl., Boudem m., Boudemholt n., Umeschotsplonken pl., Umeschotsholt n., Schoote f., Hälmholt n., Stjuur n., Hoake m., Knie-e pl., bäätere Knie-e pl., foarndere Knie-e pl., Roiboud f., Boud f., Schandäksele pl., holtene Pänne f., Pänne f.,Flakstukke pl., holtene Naile pl., Naile pl., Spon Kuurwe n., Kuurwe, Kuurich m., Mástboank m., Boudemholt n., Steeuenge f. d9s2tw2vfrp714x0ma5xg4p5mp4ftel 0 10133 113220 113219 2016-07-29T14:26:34Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Image:Europe map Napoleon Blocus.png|right|thumb|300px|[[Europa]] in [[1811]]. <br/>Dunkelblau: [[Frantsöösk Kaiserriek]]<br/>Ljoachtblau: Frantsööske [[Satellitstoat]] <br/>Blau-griesk: Loundere do der twoangen wuuden uum mee tou moakjen mäd ju Kontinentoalsspeere]] Ju '''Kontinentoalspeere''' ([[Frantsöösk]]: ''Blocus continental'') waas Deel fon ju Uutloundpolitik fon dän [[Frankriek|Frantsööske]] Kaiser [[Napoleon Bonaparte|Napoleon I]]. Dät waas Napoleon sien Oantwoud ap ju Blokkoade fon ju Frantsööske Kuste truch ju Britiske Marine. Ju Mäitnoame ferbood aal Honnel twiske dät Europäiske Kontinent un [[Grootbritannien]]. Ju ökonomiske Blokkoade bestuud fon dän [[21. November]] [[1806]] bit dän [[11. April]] [[1814]] un betjutte n [[Embargo]] ap aal Britiske Produkte un ap do fon do Briten toufierde Kolonioalweeren. Deertruch koom uk ju Seelter [[Bootjeräi]] toun Stilstounden. [[Kategorie:Frantsööske Tied]] [[Kategorie:Honnel]] [[Kategorie:Geskichte fon Europa]] ko0zfm0fpnr7ywvlkwyp8y95lj8o4nm 0 10134 113223 2016-07-31T12:00:19Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „Ju '''Marka''' is ju 28,7&nbsp;km loange, suudaastelke un [[Orographisk links un gjuchts|orographisk gjuchte]] Siepe fon ju [[Seelter Äi]]. Ju fljut in do Läi…“ wikitext text/x-wiki Ju '''Marka''' is ju 28,7&nbsp;km loange, suudaastelke un [[Orographisk links un gjuchts|orographisk gjuchte]] Siepe fon ju [[Seelter Äi]]. Ju fljut in do [[Läichsaksen|läichsaksiske]] Loundkringe [[Loundkring Oamselound|Oamselound]] un [[Loundkring Kloppenbuurich|Kloppenbuurich]]. == Geographie == === Ferloop === Ju Marka äntspringt in dät Skeedgebiet fon do Loundkringe Oamselound un Kloppenbuurich. Hieren Uursproang lait ap dät [[Hase-Leda-Woaterskeed]] twiske dät Käädentäärp fon [[Lindern]] in dät Suudaaste un dät Linderner Täärp [[Neuenkämpen]] in dät Aastsuudaaste (Loundkring Kloppenbuurich), dät [[Wäidelte]]r Täärp [[Bokholte]] in dät Wäästnoudwääste un dät Käädentäärp fon [[Wräis]] in dät Noudnoudaaste (Loundkring Oamselound). Hie fint sik an dän Suudaastraant fon dät maastendeels as Natuurskutsgebiet [[Bokholter Touse]] uutwiesde ''Tousenfoan''&nbsp;– twiske do Hööchten Holthöhe ({{Höhe|44}})<ref name="obHl" /> in dät Suudsuudaaste un Foarel ({{Höhe|39}})<ref name="obHl" /> in dät Noude. Ju Marka lapt eerste in noudaastelke Gjuchte. Deerbie gungt an Wräis foarbie in dät Wääste un an [[Peheim]] in dät Aaste, do der bee n Aantje fon ju Marka oawe lääse. Dan gungt ju wäästeelk an ju [[Molbiergen]]er Buurskup [[Biskopsbrääch]] un an ju [[Ait]]er Buurskup [[Näimäärkhuusen]]. Fääre woant ju sik ätter dät Noude un lapt an dät aastelke [[Määrkhuusen]], an dät wäästelke [[Näiwräis]] in dät Aaste un an dät aastelke [[Ällerbrouk]] foarbie. Ätter Passierjen fon dät aastelke [[Barkentange]] un dät wäästelke [[Heedbierich]] knikt ju ätter dät Wääste ou un slacht deerbie ne Linksbooge uum dät fääre fon dät Woater lääsende [[Näiskäddel]]. Toulääst fereend sik ju Marka eenige Meeter suudelk fon dät ap dät Skeed fon Ait tou [[Seelterlound]] ferloopende [[Kustenkanoal]], twiske Näiskäddel in dät Suudsuudaaste un [[Seedelsbierich]] in dät Noude, mäd ju [[Oaje]] tou ju [[Seelter Äi]], ju linke Siepe fon ju [[Leda]]. === Hase-Leda-Woaterskeed === Dät Wällegebiet fon ju Marka lait ap dät [[Hase]]-[[Leda]]-[[Woaterskeed]]: Fon ju Wälle fon ju Marka tou dän wälnaien Buppeloop fon ju noudnoudwäästelk äntspringende [[Middelradde]] bestoant ne kunstelk moakede un dän ''Tousenfoan'' äntwoaterjende Kanoalferbiendenge, ju uut dät Marka-Wällekanoal hääruut lapt. Ätter dissen Kanoal loope noch in dät Wällegebiet un wällenaien Buppeloop fon ju Marka moorere litje Sloote, deerunner die fon Wräis kuumende ''Vreeser Graben''. Wült ju Middelradde, ju der noudelk buppe dän ''Tousenfoan'' äntspringt, in uurweegend suudwäästelke Gjuchte ap ju Hase toulapt, lapt dät Woater fon ju Marka in maast noudelke Gjuchte ju [[Seelter Äi]] un dan ju Leda tou; Hase un Leda sunt direkte [[Oamse]]-Touflusse. == Literatuur == * Rainer Hausfeld: ''Das Markatal, eines der letzten naturnah erhaltenen Bachtäler Nordwestdeutschlands''. In: ''Jahrbuch für das Oldenburger Münsterland 1984''. Vechta 1983, S.&nbsp;184–207 == Eenpeldätterwiese == <references> <ref name="obHl">Hööchtenangoawen ätter bupperste beschriftede Hööchtelinie (sjuch stäärke Fergrööterenge fon ju topographiske Koarte). </ref> </references> m0o30u9wbhxr44nps6xmy4g383v1n15 0 10135 122422 117902 2023-03-10T17:31:23Z WikiBayer 9890 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Lima | ôfbylding = Lima collage01.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260 | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 8890792 <small>(Stound: 2015)</small> | oerflak = 2672 km² | befolkingstichtens = sowät 2854/km² | stêdekloft = | hichte = 154 Meetere | lân = [[Peru]] | bestjoerlike ienheid 1 = Alcalde | namme bestjoerlike ienheid 1= Jorge Muñoz <small>(2019-2022) | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = UTC-5 | simmertiid = | koördinaten = 12° 02′ 06'' S, 77° 01′ 07'' W | webside = [http://www.munilima.gob.pe munilima.gob.pe] }} '''Lima''' is ju Haudstääd un uk ju grootste Stääd fon [[Peru]] mäd sowät 8,89 Millionen Ienwoonere (Stound: 2015). Lima is mäd ju litjere Noaberstääd [[Callao]], een Hoawenstääd, touhoopewoaksen. Dät Metropolrebät häd dan aaltouhoope sogoar tjoon Millionen Ienwoonere. Truch Lima fljut ju Äi [[Rímac]]. Lima is aan wichtigen Ferkiersknätte un dät betjuudendste Wirtskups- un Kultuur-Sändtrum fon Peru mäd masse [[Universität]]en, [[Hoochskoule]]n, [[Museum|Museen]] un oolde Bauwierke. Ju Ooldstääd fon Lima wuude in 1991 fon ju [[UNESCO]] foar Waareldäärfgoud ferkloord. == Geskichte == Ju Stääd Lima häd hieren Noome apgruunde fon hiere indigene Wuttele, die Noome kumt wildääge fon dät [[Jaqaru]]-Woud lima-limaq of limaq-wayta, dät hat "jeele Bloume". Een twäide Muugelkhaid is, dät sik die Noome fon dät [[Quechua]]-Woud rimaq (in dän [[Wanka-Quechua|Wanka-Dialekt]] limaq) oulat, dät uursät "Spreeker" betjudt. Een Argument foar düsse twäide Ounnoame is, dät ju Äi, wier ju Stääd oun lait, ap Quechua [[Rimaq]] (do Spoaniere hääbe deer n ''Río Rímac'' uut moaked). Uk eer do Spoaniere ounkeemen sunt, waas dät Rebät junner al dät tichtest besiedelde oun ju heele peruoanske Kuste. Ap dän [[18. Januoar]] [[1535]] wuude Lima fon dän spoanske Ärooberer [[Francisco Pizarro]] unner dän Noome "''Ciudad de los Reyes''", dät hat "''Stääd fon do Köönige''" ap dän Gruundsleek fon een Siedelenge fon Ienheemske oun't suudelke Ouger fon dän Rimaq gruunded. Foar Pizarro wieren strategiske Betoachte wichtich, as hie dät fruchtbeere Doal fon dän Rimaq koos. So waas hie foar'n Noodfaal tichte bie sien Skiepe un hiede daach n gouden Uutgungs-Punkt, fon wier hie gau in do säntroale [[Anden]] kuume kuude. In ju Stääd woonden tou Begin man n poor Duts Ärooberere un do Huustäkke wieren uut Rait. Fon ju spoanske Besättenge oun wuuden do Indioanere in Sklouen-Oarbaid foar n Bau fon do Stääde iensät, foar Lima juust so as foar aal do uur kolonioale Stääde. In [[1542]] gruundeden do Spoaniere dät [[Vize-Köönichriek Peru]] mäd Lima as Haudstääd. Deertou heerden do Rebätte, wier däälich do Lounde Panama, Peru, Ecuador, Kolumbien, Venezuela, Bolivien, Chile, Argentinien un Paraguay lääse. Fääre waas deer n grooten Unnerskeed twiske dät, wät wuddelk kontrollierd wuude, un dät wier jo bloot n Ounspröäk ap hääbe wüülen. Wan me alles mee-ienbelukt, wät jo hääbe wüülen, heerde deer noch moor tou, biespilswiese uk Rebätte, do däälich tou [[Brasilien]] heere, man do siläärge nit unner spoanske Kontrolle stuuden. Wät jo wuddelk kontrollierd hääbe, wikselde fon Tied tou Tied. Ap älken Faal waas Lima truch sien Funktsjoon as Haudstääd uur dät [[16. Jierhunnert|16.]] un [[17. Jierhunnert]] dät religiöse, wirtskuppelke un politiske Säntrum fon do spoanske [[Kolonioalismus|Kolonien]] in [[Suudamerikoa]]. Uk roate dät in Lima aan flöörigen Honnel, uumdät do deer aaltied Gould un Säälwer hieden. Tou eerste hääbe do dät do deelsloaine [[Inka]] ounuumen, ätters hääbe do dät sälwen in do Bierichwierke in do Anden oubaud. Man dät hied uk Ätterdeele, uumdät dät moor un moor See-Roowere ätter Lima look. In [[1579]] plunnerde Sir [[Francis Drake]] ju Noaberstääd [[Callao]], wier die Hoawen fon Lima liech. Eerste bienaist hunnert Jiere leeter wuuden Befäästigengen juun do Piroaten apgjucht. In't 18. Jierhunnert wuude ju Staalenge fon ju Stääd wier swäkker, uumdät in [[1717]] dät [[Vize-Köönichriek Näigranada]] un in [[1776]] dät [[Vize-Köönichriek fon dän Río de la Plata]] gruunded wuude. In dän Dezember [[1820]] koom een Rebellen-Armee unner dän Revolutsjoonäär [[José de San Martín]], smeet do Spoaniere in ju Slacht bie [[Pisco]] deel un besätte LIma. Ap dän [[28. Juli]] [[1821]] ruup San Martín junner amtelk ju Uunouhongegaid fon Peru uut, ätterdät ju Unouhongegaid in't foaren al in [[Trujillo (Peru)|Trujillo]] ferkloord wuuden waas. Ap n [[3. August]] [[1821]] wuude San Martín foar n Protektor fon ju näie Republik mäd Lima as Haudstääd kädden. Midde fon't njuugentienste Jierhunnert begon een Phase fon ju Industrioalisierenge un in [[1851]] wuude in ju peruoanske Haudstääd ju eerste [[Iersenboan]]-Linie fon Suudamerikoa ienwäid. In dän twäide Haaldeel fon't njuugentienste Jierhunnert groide ju Befoulkenge uur do hunnertduusend. Wilst dän [[Salpäiterkriech]] ([[1879]]-[[1883]]) besätten [[Chile|chileniske]] Troppen ju Stääd un plunnerden hier. Juun Eende fon dät njuugentienste Jierhunnert koom noch moal Riekdum in ju Stääd, uumdät [[Guano]] ferkooped wuude, dän me ap Ailounde foar ju Stääd oubaude. Uk tou Begin fon dät twintichste Jierhunnert groide ju Stääd wier, in't Jier 1919 kuuden 175000 Moanskene in ju Stääd täld wäide. Twintich Jiere leeter wieren dät al moor as een hoolwe Million. Uk masse Buutloundere foonten dän Wai ätter ju peruoanske Kuste. Al in ju Kolonioaltied hieden do Spoaniere swotte Sklouen in't Lound hoald un leeter koomen Chinesen as Ferdraachs-Oarbaidere in't Lound. So äntstuude uurloang een multikulturelle Miskenge, ju Lima sin kosmopolitisken Charakter roat häd. Man uk uut dät Uumelound sunt masse in ju Stääd leeken, wät in dän twäide Haaldeel fon't twintichste Jierhunnert tou een Probleem wuude: Baldoarich fuul Ljuude, do ap't Lound neen Oarbaid foonten (of deelwiese fiellicht uk eenfach neen Oarbaid ätter hiere Wonske), koomen in Hoopenge ap'n beeter Lieuwend in ju Stääd, wier do maaste dan daach bloot in Äilends-Kwattiere lounded sunt. In do 1980er un do 1990er Jiere waas dan die Terror fon ju Guerilla-Organisatsjoon [[Sendero Luminoso]]. Ap dän [[18. Juni]] [[1986]] koom dät in't [[Penal Castro Castro|Pieson Lurigancho]], in een Wieuwljuude-Pieson un ap dät Pieson-Ailound El Frontón in ju Noaberstääd [[Callao]] tou een Moiteräi fon 370 Ljuude do deer fangen sieten un do me dän Sendero Luminoso toureekende. Ju Moiteräi wuude fon ju Regierenge blouderch deelsloain, aaltouhoope sunt 249 Fangene stuurwen, 124 fon do wuuden sogoar noch doodskeeten, ätterdät jo sik roat hieden. In do Monljuude-Kitjene uurlieuwde neemens buute een oankelde Jeesel. Ap dän [[17. Dezember]] [[1996]] koom dät tou een Jeesel-Krise, as 14 Liede fon dät [[Movimiento Revolucionario Túpac Amaru]] wilst aan Äntfang ju japoanske Boskup in Lima stoarmden un toalrieke wichtige Persoonen as Jeesele noomen. ap dän [[22. April]] [[1997]] stoarmde ju Armee ju japoanske Boskup un moakede ju Besättenge een blouderch Eende. Aal do fjautien Jeesel-Niemere, een Jeesel un twäin Suldoaten koomen deerbie uum't Lieuwend. 71 Jeesele wuuden befräid. In do 1990er Jiere koomen älk Jier 200.000 Ljuude fon't Lound ätter Lima. Al wäkke Jiertjaande in't Foaren waas ju buppere Middelskicht uut ju fulle Stääd-Midde wäch leeken. Ju gruundede näie Stääd-Kwattiere so as Miraflores of San Isidro, wilst do allerriekste in do näie Kwattiere Monterrico of uk La Molina in't Aaste fon Lima looken. In do Kwattiere deer twiske lieuwje Ljuude uut ju Middel- un Unnerskicht, un uut do foare Barakken-Stääde hääbe sik nu fääste, eenfache Woon-Kwattiere äntwikkeld. == Sjuch uk == * [[Rosa de Lima]] == Ferbiendenge ätter buuten == {{commonscat}} == Wällen == * Düssen Artikkel is foar groote Deele uut dän Artikkel fon ju düütsksproakige Wikipedia uursät. Foar do Wällen, sjuch junner. [[Kategorie:Lima| ]] [[Kategorie:Stääd]] [[Kategorie:Stääd in Peru]] 8g0ruh7u4dz0j5y8rbavuxa6lyzvg0t 14 10136 113229 2016-08-04T17:21:58Z Miguel Chong 5262 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Peru]] [[Kategorie:Stääd|Peru]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Peru]] [[Kategorie:Stääd|Peru]] mhhq1vjqxmo9qc1t93tm74xii2lqwm2 0 10137 120321 120072 2021-10-09T18:00:58Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki Ju '''Oaje''' is ju linke Siepe fon ju [[Seelter Äi]] un heert deermäd tou dät [[Äiesystem]] fon ju [[Oamse]]. Ju fljut truch do Meenten [[Spahnharrenstätte]], [[Böärger]], [[Bräddenbierich]], [[Ästerweede]], [[Hilkenbrouk]] un [[Näiskäddel]]. == Wälle (Uursproang) == Ju Oaje äntspringt wät suudelk fon dät Natuurskutsgebiet „[[Buppeloop fon ju Oaje]]“ ap dät Gebiet fon ju [[Oamselound|oamseloundske]] Meente Spahnharrenstätte. == Touflusse == Suudelk fon ju [[Humling]]meente [[Ästerweede]] fljut ju [[Loorper Beeke]] in de Oaje. == Muude == Ju Oaje lapt eenige Meetere suudel fon dät [[Kustenkanoal]] in [[Näiskäddel]] mäd ju [[Marka]] touhoope un bildet ju [[Seelter Äi]]. == Energienutsenge == In dät19. un 20. Jierhunnert wuud ju Kroasje fon dät fljootende Woater fon ju Oaje truch moorere [[Woatermäälne|Määlnen]] nutsed, as t. B. truch ju nit moor bestoundende [[Walkemäälne]] in Böärger. == Tourismus == Dät Gebiet fon ju Oaje is fon n [[Wooken Tourismus|„wooken“ Tourismus]] liekteekend. In ju Määrk Böärger fiert n Deel fon dän [[Hummelsken Pilgerwai]] an dät Ouger fon ju Oaje foarbie. == Literatuur == * Reinhard Rolfes (Hrsg.): ''Börger – Geschichte des Hümmlingdorfes.'' 2005 == Weblinks == * https://web.archive.org/web/20210305132844/http://neuscharrel.de/html/geschichte2.htm * [https://web.archive.org/web/20160304055048/http://www.huemmlinger-pilgerweg.de/fileadmin/user_upload/Karten/Gesamtkarte640_767_neu.jpg Koartenskizze fon dän Hummelsken Pilgerwai; deeroun: Oaje] 4k1jbc3bit22605tzryka8tmnuf6hzy 0 10138 113233 113232 2016-08-06T11:22:05Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Hümmling]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hümmling]] rk9yygonalabg7ijp2beadbe9uomfhi 0 10139 115643 113249 2018-01-17T13:57:07Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bild:SchlossClemenswerthZentralbauSüdwesten.jpg|miniatur|upright=1.6|Slot Clemenswerth - Hööftbauwierk]] Dät '''Slot Clemenswerth''' is n foar [[Clemens August I. fon Bayern]] gjuchten Jaachtsit in de Naite fon dät [[Oamselound|oamseloundske]] [[Suugel]]. Ju uut n sentroal Hööftslot un oachte Pavillons bestoundende Anloage heert tou do Hööftwierke fon dät wäästfoalsk liekteekende [[Barok]]. Dät Jaachtslot un sien Ieuwenskebauwierke sunt foar Besäikere tougängelk un behärbiergje dät ''Emslandmuseum Schloss Clemenswerth''. == Geskichtelken Uurblik == Ju Slotanloage wuude fon 1737 bit 1747 foar [[Kurfürst]] [[Clemens August I. fon Bayern|Clemens August I.]] an dän noudelken Raant fon sien wied ferstraid Heerskuupsgebiet apbaud. Do Äntwurfe stamden fon dän wäästfoalsken Baumäster [[Johann Conrad Schlaun]], die der al an dät [[Slot Augustusbuurich]] foar dän Kuurfürsten tougoang waas. Tou do Foarbielde fon ju Anloage tälle ju [[Pagodenbuurich]] in Rastatt, ju [[Eremitage]] in Waghäusel un dät [[Slot Marly-le-Roi]]. Dät barokke Slot un sien Nutsenge foar groote Jachtsälskuppe tou ju Tied fon Clemens August I. stounde in dät Middelpunkt fon ju Heematnovelle fon dän Priester un Skriftstaaler [[Bernhard Köster]]. Dät rakt uk ne Ferbiendenge mäd Seelterlound: “Iek wüül ätter n Iesk wai tou tieljen, man do ron mie dät Jool uut dät Plouchstal uute” hiede die oolde Hinnerk Willems kweeden in Schäddel kweeden, as hie tou klê’menswerth dän Kuurfürst gjucht wät Stuures in de seelter Toal foarbaale skuul. ([[Minssen]], Mittheilungen 2: Siede 69). [[Kategorie:Bauwierk]] aciixk7q8fbmwwo5toe8ialazvgtstq 0 10140 113238 2016-08-06T16:21:38Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Slot Clemenswerth]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Slot Clemenswerth]] rw7tua8zoh062n6f6qwjeqrg5d4g66t 0 10141 113241 113240 2016-08-06T17:19:31Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:1700 Clemens-August.JPG|mini|Clemens August mäd aal Teekene fon sien gäistelke un waareldlike Heerskup]] '''Clemens August fon Bayern''' ([[Brüssel]], [[16. August]] [[1700]] - [[Ehrenbreitstein]], [[6 Februoar]] [[1761]]) waas Suun fon [[Maximilian II Emanuel fon Bayern]] un [[Theresia Sobieska fon Polen]]. Infoulge fon dän [[spoaniske Äärwfoulgekriech]] roakede sien Familie fersprat un bleeuw hie bit in 1715 in [[Huusarrest]] in [[Wien]]. Truch sin Oom [[Joseph Clemens von Bayern (1671-1723)]] wuud hie [[Fürstbiskop]] fon [[Regensbuurich]] un leeter Ärtsbiskop fon [[Köln]] un deertruch [[Kurfürst]]. Hie waas deertou Biskop fon [[Munster]], [[Ossenbrääch]], [[Paderborn]] un [[Hildesheim]] un [[Grootmäster]] fon dän [[Düütske Oarden]]. In 1742 krounde hie sin Bruur [[Karel Albrecht]] in [[Frankfurt]] tou [[Kaiser]]. Clemens August foarderde do Kunste un liet do [[Kastäile Augustusbuurich un Falkenlust]] in [[Brühl (Rhienlound)]] baue un uk ju Sänt-Michaelissäärke in [[München]] en fonsälwen dät [[Kastäil Clemenswerth]] bie Suugel, wier hie sik wät Stuures ap Seeltersk foarbaale liet. 1uyej8pa1x0w1235k62r217zyvffriv 0 10142 113247 113246 2016-08-07T10:31:37Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Balduineum Wahl Heinrich VII.jpg|mini|hochkant=1.4|Do soogen Kurfürste wääle [[Hienerk VII. (HRR)|Hienerk fon Luxemburg]] tou Köönich. Links do 3 gäistelke, gjuchts do 4 waareldske Kurfürste. Teekenge uum 1340.]] N '''Kurfürst''' (latiensk ''princeps elector imperii'' of ''elector'') waas aan fon do eerste soogen, leeter njuugen ranghoochste [[Rieksfürst|Fürste]] fon dät [[Hälge Roomske Riek]], do der siet dät 13. Jierhunnert dät alleenige Gjucht tou dän Woal fon dän [[Roomsk-düütske Köönich|roomsk-düütsken Köönich]] toustuud. Mäd dissen Köönichstittel waas traditionell dän Anspruch ap ju Kröönenge toun [[Roomsk-düütske Kaiser|roomsk-düütsken Kaiser]] truch dän [[Poapst]] ferbuunen. Ju Beteekenge ''Kurfürst'' gungt ap dät [[middelhoochdüütsk]]e Woud ''[[Kur (Hälge Roomske Riek)|kur]]'' of ''kure'' foar ''Köär'' tourääch, wier uk dät näihoochdüütske ''küren'' uut äntsteen is. m4tr7stfzfj4i6qi4baimw9tglnoa0p 0 10143 114116 114115 2017-03-05T21:11:34Z Samuele2002 8010 Annerenge 114115 fon [[Special:Contributions/69.58.42.90|69.58.42.90]] ([[User talk:69.58.42.90|Diskussion]]) wuude tourääch annerd. For test use [[Wikipedia:Sandbox]] wikitext text/x-wiki Ne Ferskeedenhaid fon Autoren, Theorien un Fäildere behauptje dät dät Ienfloude rakt twiske '''Sproake un Toanken'''. Fuul beliekteekenje dän skienboar gesuund-moanskelken Geföil, dät wie toanke in ju Sproake in ju wie baale. Ne Riege fon Autoren un Theoretiker häd ap disse Idee fääre toacht. == Literatuur == * [http://www.hausarbeiten.de/faecher/hausarbeit/psa/6458.html Judith Anna Bahmer, "Sprache und Denken"] 2jmqunle6gnegsoanvk5idlmdc17yqc 0 10144 113256 2016-08-08T10:25:26Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Al]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Al]] jqv98sjivl7kxoh8k7il2rjx1y0nnj4 0 10145 113259 2016-08-08T12:53:26Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Stilkene Sproake]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Stilkene Sproake]] bx2735t8ltj7z5edc0v1mpcgh0x5ijv 0 10146 113261 2016-08-08T16:43:44Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Molksträite]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Molksträite]] qmgc2ozfki3xfg0df05rrbcoeooe2ht 0 10147 116671 116670 2018-02-24T11:25:57Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Käädenreaktion]] nach [[Käädenreaktsjoon]]: Seelter Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki As '''Käädenreaktsjoon''' beteekent me aan [[Physik|physikoalsken]] Prosäss, bie dän aan [[Atomkääden]] truch Touhoopesteeten mäd uurs n Atomkääden of Deeltje in sin Toustound of sien Touhoopesättenge uurs wäd. Oafter wäide do elastiske [[Steet (Physik)|Steete]] fon Käädene nit deertou reekend, uumdät sik deerbie bloot do [[Impuls (Physik)|Impulse]] fon do bee Steet-Partnere uurje, toumäts uk nit do uunelastiske Steete, bie do uk noch aan fon do Steet-Partnere in aan [[Anräägeden Toustound]] fersät wäd. Bie do uurige Faale - do Kääden'''reaktsjoonen''' in dän wuddelken Sin fon dät Woud - uurje sik do Käädene truch Oureeken of Apniemen fon Deeltjene in hiere Touhoopesättenge. Ju Toal fon aal do [[Nukleonen]], do deer sunt, blift aaltied, as ju is; in do maaste bekiekede faale uk ju Toal fon do [[Näitron]]en un do [[Proton]]en je foar sik. Nit tou do Käädenreaktsjoonen tält die [[Radioaktivität|Radioaktive Ferfaal]], uumdät hier ju Kääden-Uumewonnelenge spontoan skjucht, also naan Steet tou Uurseeke häd. Uurs as düsse "natüürelke Radioaktivität" wäd ju as Foulge fon wäkke Käädenreaktsjoonen aptreedende Radioaktivität uk as '''kunstelke Radioaktivität''' beteekend. Mäd ju ''Ärfoarskenge'' fon Käädenreaktsjoonen befoatje sik foaraaln ju [[Käädenphysik]] ju ju [[Deeltjephysik]]. Een wichtige Rulle spielje Käädenreaktsjoonen bie ju Äntstoundenge fon do Nuklide, kiek bie [[Astrophysik]], [[Kosmochemie]]. ''Anweendengen'' rakt dät biespilswiese in ju Energietechnik (kiek bie [[Käädenreaktor]], [[Fusionsreaktor]]) un ju Medizintechnik (Häärstaalenge fon [[Radionuklid]]e foar [[Nukleoarmedizin]] un [[Stroalentherapie]]). Truch ju [[Impuls-Äärhooldengs-Sät|Impuls-Ärhooldenge]] un [[Energie-Ärhooldengs-Sät|Energie-Ärhooldenge]] rakt dät bie do Käädenreaktsjoonen bestimde Beskeedengen (kiek bie [[Kinematik (Deeltjeprosässe)|Kinematik]]). Uk uurswäkke [[Ärhooldengsgrööte]]n as ju [[Baryonentoal]] spielje een Rulle. == Kiek uk bie == * [[Käädenfusion]] * [[Käädenkleeuwenge]] [[Kategorie:Physik]] o7q37ejiag9mayex4nq6w398ddsrawn 0 10148 113272 2016-08-11T13:16:08Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „Bielde:Parallax Example de.svg|mini|300px|right|Ne fereenfachede Deerstaalenge fon ju Parallaxe fon n Objekt foar ne wiedloftige Bäätergruunde truch ne perspe…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Parallax Example de.svg|mini|300px|right|Ne fereenfachede Deerstaalenge fon ju Parallaxe fon n Objekt foar ne wiedloftige Bäätergruunde truch ne perspektiviske Ferskuuwenge. Wan fon "Standort A" betrachted, lät dät Objekt foar dät blaue Fjauerkaant tou lääsen. Wan ju Sicht ap "Standort B" annerd wäd, sjucht dät uut as wan dät Objekt foar dät roode Fjauerkaant lait.]] Ju '''Parallaxe''' is ne Ferskuuwenge in dän skienboare Position fon n Objekt bieloangs two unnerskeedelke Sichtlienjen betrachted, un wäd truch dän Houk twiske disse bee Lienjen meeten. Ju bilget ne Mäite foar dän Oustand fon dät teekende Objekt. fbe8yjrdsxu9iowdqmzvmtzbodfh2sz 0 10149 114120 113273 2017-03-11T18:04:41Z Chenspec 7413 wikitext text/x-wiki [[Bielde:פארק הכרמל 7 - גנים לאומיים בצפון הארץ - אתרי מורשת 2016 (126).jpg|miniatur|Lucht]] '''Lucht''' is die foar dät moanskelke Ooge sichtboare Deel fon ju [[elektromagnetiske Stroalenge]]. In dät [[Elektromagnetiske Spektrum]] uumfoatet die Beräk fon dät Lucht [[Woogenloangte]]n fon sowät 380&nbsp;[[Nanometer|nm]] bit 780&nbsp;nm. Dit äntspräkt [[Frequenz]]en fon sowät 789&nbsp;[[THz]] bit 384&nbsp;THz. N nau Skeed lät sik nit ounreeke, deer ju Ämpfiendelkhaid fon dät Ooge an do Woarniemengsskeede nit abrupt, man bie litjen ounimt. Do an dät '''sichtboare Lucht''' angränsjende Beräkke fon ju [[Infraroodstroalenge|Infrarood-]] (Woogenlaangten twiske 780&nbsp;nm un 1&nbsp;mm) un [[Ultravioletstroalenge]] (Woogenlaangten twiske 10&nbsp;nm un 380&nbsp;nm) wäide oafte ieuwenfals as ''Lucht'' beteekend. gqrjayf3amynysmh0cuoibmkmw2izfz 0 10150 113275 113274 2016-08-11T13:57:02Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kolbenluftpumpe hg.jpg|thumb|Glääsklokke mäd Kolwen-Vakuumpumpe foar Skoulfersäike]] '''Vakuum''' (plural ''Vakua'') is in ju [[Physik]] ju Ouweesenhaid fon [[Materie (Physik)|Materie]]. Tou dät Moakjen fon Vakuum is foarallen wichtich, [[Gas]] uut dät Volumen wächtouhoaljen. Is die ferblieuwende [[Druk (Physik)|Gasdruk]] man n Bitje minner as dän [[Atmosphäriske Druk|atmosphäriske Druk]], dan spräkt me korrekterwiese nit von n Vakuum, man fon ferminnerden of reduzierden Druk of n ''Unnerdruk''. 3dnxf1biko59ioipjguyfqeh06rbapm 0 10151 113276 2016-08-11T14:13:37Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Feynmann Diagram Coulomb.svg|thumb|Two [[Elektron]]e steete sik fonunner ou truch Uutwikselenge fon n Photon]] '''Photone''' (φοτος, photos = Lucht)…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Feynmann Diagram Coulomb.svg|thumb|Two [[Elektron]]e steete sik fonunner ou truch Uutwikselenge fon n Photon]] '''Photone''' (φοτος, photos = Lucht) ("Luchtdeele") sunt n Ferskienengsfoarm fon [[elektromagnetiske Stroalenge]]. Ouhongich fon ju ferwoande Meetapstaalenge wol Stroalenge (n Foarm fon [[Energie]]) sik foardwo as Woogen of as n Stroom fon massenloose litje Deele, do Photone. Do wäide bietiede antjut mäd dät Symbol γ (ju trääde Griechiske Bouksteeuwe [[gamma]]). mafmvvo7kz921i52knv7g36l6rx37pj 0 10152 113278 2016-08-11T17:33:32Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „Die Uutdruk '''Ruumte''' wäd in ju [[Astronomie]] in algemeenen ferwoand uum Paate fon dät [[Universum]] buute ju [[Äide]], dät [[Sunnensystem]] of uur Heem…“ wikitext text/x-wiki Die Uutdruk '''Ruumte''' wäd in ju [[Astronomie]] in algemeenen ferwoand uum Paate fon dät [[Universum]] buute ju [[Äide]], dät [[Sunnensystem]] of uur [[Heemelköärper]]e antouwiesen, of algemeener do relativ "loose" Deele fon dät Universum. Dät is foarallen ju intergalaktiske Ruumte. Utdrukke as [[Ruumfoart]] un [[Ruumsonde]] beluuke sik uk ap disse Ferweendenge fon dän Utdruk ''Ruumte''. Ju Ruumte is neen ächt [[VaKuum]], man bestoant hauptseekelk uut [[Plasma]] fon [[Woaterstof]] un [[Helium]], [[elektromagnetiske Stroalenge]] (besunners [[kosmiske Bäätergruundstroalenge]]) un [[Neutrino]]s. Ju Ruumte änthaalt gans min [[Atom|Atome]] fon uur Elemente ([[Metal (Astronomie)|Metalle]]) un [[Interstellar Stoaf|Stoafdeele]]. Ju intergalaktiske Ruumte änthaalt man eenpelde Woaterstofatome pro Kubikzentimeter (ienommede Luft änthaalt soowät 10¹⁹ Atome pro Kubikzentimeter). Ätter do maaste Theorieën is ju Ruumte deertou riek an [[dunkere Energie]] un [[dunkere Materie]]. Uk konnen sik Objekte deertruch bewäägje, as [[Meteoroide]]n un [[Komet|Komete]]. mg4btqtr7bbmhqj64x65r3a1qw9wodo 0 10153 117916 113748 2019-01-30T20:20:08Z A1AA1A 9872 EmbryonicBrain.svg wikitext text/x-wiki [[Bielde:Human brain NIH.jpg|thumb|Moanskelke Brainge]] Ju '''Brainge''' bilget dän Deel fon dät [[Sentroalnärwensystem]] wät in dän Kop sit ([[Griechisk]]: ἐγκέφαλον, ''enkephalon'', 'in dän Kop'). Ju Brainge bilget dät woarniemende, anstjuurende, kontrolierjende un Information feroarbaidjende [[Orgoan]] in Dierte. Dät rakt tjo Soarten Dierte mäd Brainge: do [[Waapeldierte]], do [[Liedefäitere]] ([[Insekt]]e, [[Spinnen]], [[Kräbse]]) binne ju Gruppe fon do [[Waapelloose]] un do [[Äänketfiske]]. Do uur Waapelloose hääbe neen Brainge, man Samlengen fon individuelle [[Ganglion|Ganglien]]. Ju Brainge sit maastens in dän [[Kop (Anatomie)|Kop]] fon dät Diert. Ju Brainge is n komplex Orgoan; ju moanskelke Brainge is apbaud uut Tjaanere Miljarde Neurone ([[Näärwensäl]]le) wierfon älke ferbuunen is mäd n grooten Taal uur Neurone, bietiede duusende. Dät is sicher ju maast komplexe Struktuur in dät [[Al]]. Ju Brainge bestjuure un koordinierje sensoriske Systeme, Bewäägenge, Ferhoolden un [[Homöostase|homöostatiske]] Köärperfunktione, as Omjen, [[Blouddruk]] un [[Köärpertemperatur]]. Ju Brainge is ju Wälle fon [[Motorik|Bewäägenge]], [[Gedächtnisse]] un (bie haagere Soarten) [[Kognition]] ([[Fernul]]) un [[Emotion]]. == Anatomie == In do maaste Brainge sjucht me n Unnerskeed twiske [[griese Substanz]] un [[wiete Substanz]]. Ju griese Substanz bestoant uut do Sällenkörpere un Dendriten fon do Neurone; ju wiete Substanz bestoant uut Myelin, ju isolierjende Loage uum do [[Axon]]e do do Neurone uur loangen Oustand ferbienden dwo. Do buuterste Loagen fon ju [[Grootbrainge]] (Telencephalon) wäide dät [[Braingeboork]] of ''Cortex cerebri'' naamd. Dät bestoant foarallen uut griese Substanz. Uutgenuumen in Loagen rakt et Sällenkörpere uk in Käädene. Jo sunt ferstraid uur dät ganse Sentroalnäärvensystem. De Axone in dän wiete Substanz sunt omroat fon ne smeerige, beskutsjende un isolierjende Loage: [[Myelin]]. Myelin is feroantwoudelk foar ju Faawe fon dän wiete Substanz. [[Twäärssnied]]e fon ju Brainge reeke Iensicht in ju Struktur fon dän griese un dän wiete Substanz binne ne Fläche (kiek bie [[Braingeanatomie]]) Bie läigere Waapeldierte as ([[Fiske]], [[Reptilien]], [[Amphibien]]) bestoant dät [[Braingeboork]] ut minner as säks Loagen. Disse Struktur wäd uk wäil ''[[Allocortex]]'' benaamd. Bie [[Suugedierte]] bestoant n Paat fon dät Braingeboork uut säks Loagen. Dän Deel wäd dän [[Neokortex]] naamd un lait buppe ap dän allere ''Allocortex''. Bie haagere Suugedierte as [[Primate]] bildet die Neokortex n gratter Deel fon ju Brainge as bie läiger Suugedierte. [[Bielde:EmbryonicBrain.svg|lang=stq|thumb|right|''Skematiske Teekenge mäd do Subdivisione fon do Brainge fon n [[Embryo]]. Leeter wollen disse Deele sik äntwikkelje tou uutwoaksene Struktuure'']] Ju Brainge is ientoudeelen in: * ''[[Rhombencephalon]]'' (Bääterbrainge) ** ''[[Myelencephalon]]'' ** ''[[Metencephalon]]'' * ''[[Mesencephalon]]'' (Middelbrainge) * ''[[Prosencephalon]]'' (Foarbrainge) ** ''[[Diencephalon]]'' ** ''[[Groote Brainge|Telencephalon]]'' Ne eenfachere un gewöönelkere Iendeelenge is: * [[Groote Brainge|Cerebrum]] (groote Brainge) * [[Litje Brainge|Cerebellum]] (litje Brainge) * [[Braingestom]] == Sproakäntwikkelenge == Näigeboorene konnen aal muugelke Sproakluude unnerskeede, wan do nu in ju oaine Sproake foarkuumen dwo of nit. In dät Oaler twiske säks un tweelich Mounde sunt do Litje geföilich foar do Luude fon ju oaine Määmesproake un nimt ju Geföilegaid foar Luude fon uur Sproaken (truch [[Pruning (Neuronale Plastizität)|Pruning]]) ou. Deeruum heere toun Biespil Japanere neen Unnerskeed twiske uus ''r'' en ''l'' un heere wie neen Unnerskeed twiske do ferskeedene chinesiske ''a'' of indiske ''s'' (Wät fonsäärm mäd Moite noch tou korrigierjen is). Uum dät Oaler fon een Jier is dät synaptiske Nätwierk in do Sproakgebiete ap tichtste un fangt ju Sproakfäiegaid oun, sik tou äntwikkeljen. Twiske dät fjautiende un dät two-untwintichste Mound leere Bäidene truchnunner tjo näie Woude deeges. (Twiske säks un oachte Jiere rakt dät ne twäide Sproakenwooge mäd truchnunner sowät tweelich Woude deeges.) Algemeen gungt binne do Sproakgebiete ju Äntwikkelenge fon dän [[auditiven Cortex|auditive Cortex]] beträfs Synapsbildenge foaran bie ju fon dät rezeptive Sproakgebiet (nöödich foar Sproakbegriep). Dan foulgje do motoriske Sproakgebiete (uum baale tou konnen). Die linke [[Gyrus angularis]] (parietoal-Lappegebiet foar Ferbeend twiske spreeken un skrieuwen Woud), wichtich foar dät Leesen, äntwikkelt sik leeter. Ätter Wäkkene duuret ju 'geföilige Periode' foar ju Äntwikkelenge fon 'absolut Geheer' bit tou dät soogende Lieuwensjier. Uurswäkke nieme n Periode an bit tou dät tweelfte Lieuwensjier. Tounoame fon dät Vokabuloar fon Bäidene twiske two un tjo Jiere korreliert mäd wofuul Tied do Oalere ferweende uum juun dät Bäiden tou baalen. ==Spiekerkapazität== Ju Spiekerkapazität fon ne Moanskebrainge is gans groot un lait ätter do lääste Unnersäikengen in dät Petabyte-Beräk, also Millione Gigabyte, dät is sofuul as dät ganse Internet. In ju Gauegaid, wier do Doaten mäd ouruupen wäide konnen, lait ju Brainge oaber bääte moderne Computere tourääch. == Literatuur == * [[Olaf Breidbach]]: ''Die Materialisierung des Ichs: Zur Geschichte der Hirnforschung im 19. und 20. Jahrhundert''. Suhrkamp, Frankfurt a.M. 1997, ISBN 3-518-28876-8. (stw; 1276) * Günter Gassen, Sabine Minol: ''Unbekanntes Wesen Gehirn.'' Media Team Verlag, Darmstadt 2004, ISBN 3-932845-71-4. * [[John Carew Eccles]]: ''Wie das Selbst sein Gehirn steuert''. Springer, Berlin / Heidelberg 1994. * [[Brigitte Falkenburg]]: ''Mythos Determinismus. Wieviel erklärt uns die Hirnforschung?'' Springer, Heidelberg 2012, ISBN 978-3-642-25097-2. * {{Aut|Sitskoorn, Margriet}} ''Het maakbare brein'', 2006, uitgever Bert Bakker, Amsterdam ISBN 9789035130364 * {{Aut|Mieras, Mark}} ''Ben ik dat?'', 2007, uitgever Nieuw Amsterdam, ISBN 9789046802168 * {{Aut|Swaab, Dick}}, ''Wij zijn ons brein'', 2010, uitgeverij Contact ISBN 9789025435226 * {{Aut|Sheldrake, Rupert}}, ''Een nieuwe levenswetenschap'', 1983, uitgeverij Kosmos ISBN 9021519399 * http://www.salk.edu/news-release/memory-capacity-of-brain-is-10-times-more-than-previously-thought/ [[Kategorie:Neurologie]] lku5u4yv5vf5dxedwgatqvbrgu8717z 0 10154 113295 113290 2016-08-16T08:12:00Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki Mäd dän Uutdruk '''Pruning''' (Outakjen) of '''synaptiske Pruning''' wäd in ju [[Neurofysiologie]] dän Prozess ountjut, wierbie eer bildede [[Synaps|synaptiske Ferbiendengen]] wier uungedäin moaked wäide. ''Pruning'' is deeruume dät Juunstoalde fon [[Synaptogenese]]. Dät 'Wächsnieden' fon eer anlaide synaptiske Ferbiendingen geböärt spontoan en is toun grooten Deel ju Foulge fon dät nit Aktivierjen, also dät nit Bruuken deerfon. Pruning is oawers n natüürelken un noodweendigen Prozess, deeruum dät dät ju Bildenge fon tjoonelke Nätwierke in dät [[Näärwensystem]] muugelk moaket, do der beoantwoudje an ju Äntwikkelenge fon [[Kunde]] un [[Geskikkelkhaid]]. In dän Sin sunt Pruning un Synaptogenese komplementär. Me kon dät so betrachtje, as wan Synaptogenese suurget foar dän Apbau fon dän grootsten Taal muugelke Ferbiendengen un dät synaptiske Pruning suurget dät do nit bruukte muugelkhaide uk fysiologisk wächsnieden wäide. [[Bielde:Synaps.jpg|thumb|270px|N typisken Ansicht fon ju Synapse. Bie Näigeboorene un Puppen konnen do fulkeemen wächsnieden wäide uut hiere Struktur, as ju tou groot of tou uumfoatjen wuuden is. Ju wäd dan ärsät of anpaased an uur, moor effiziente Konfiguratione.]] Bie de Gebuurt häd ne Braingezelle sowät 2500 [[Synapse]]n. Ju Taal hööget sik ap bit sowät 15.000 pro Zelle bie n Bäiden fon tjo Jiere. Juun me uutwoaksen is, sunt fon aal do Ferbiendengen sowät n Haaldeel wächsnieden in Foulge fon Pruning. Pruning belukt sik apfaalend ap dät Anleeren fon [[Sproakfäiegaid]]. Ne näigeboorene Litje kon aal Sproakluude unnerskeede, do der in gliek wäkke Sproake foarkuumen dwo. Fon hier säkste Mound bit tou een Jier wäide do Luude fon ju [[Määmesproake]] ap maaste heerd un registrierd un tougliek nimt truch Pruning ju Ämfiendelkhaid läiweloa ou foar Luude, do der nit in ju Sproake uumetou foarkuumen dwo. N bekoand Biespil is die Unnerskeed twiske ''r'' un ''l'' bie Japaniske Bäidene, of die Unnerskeed die wie nit heere dwo twiske do fuule Chinesiske ''a''-Luude of do ferskeedene Indiske ''s''-Luude. Ju Feranloagenge fon dät [[Sjofermuugen]] is fääre n Biespil, in dät Pruning ne Rulle spielt. Dät moaket dät ju Woarniemenge fon ‘betjuudengsloose’ Doaten ounimt un ferswint tougunsten fon ju Woarniemenge fon Dingere, do der beleeken ap ju Uumgeebenge wichtich sunt. Me kon kweede, dät Pruning biedrächt tou ju Fäiegaid, dät Noodweendige tou unnerskeeden. == Literatuur == * {{Aut|Abitz, Damgaard et al.}} 2007 ''Excess of neurons in the human newborn mediodorsal thalamus compared with that of the adult'', Oxford, Oxford Journals [http://cercor.oxfordjournals.org/cgi/reprint/bhl163v1?maxtoshow=&HITS=80&hits=80&RESULTFORMAT=&fulltext=neuron+pruning&searchid=1&FIRSTINDEX=0&resourcetype=HWCIT] (Creative commons license) * {{Aut|Margriet Sitskoorn}}, ''Het maakbare brein'', Bert Bakker/Amsterdam, 2006. ISBN 978 90 351 3036 4 * {{Aut|Gal Chechik & Isaac Meilijison}}, 1999 ''Neuronal Regulation: a mechanism for synaptic pruning during brain maturation'' Israel:Stanford Journals [http://ai.stanford.edu/~gal/Papers/chechik_nr_del.pdf] (Geen licentie gespecificeerd) [[Kategorie:Neurologie]] frnxfxsj78dvtt8yhz2uvhwd8acpros 0 10158 113958 113418 2017-02-07T10:27:12Z Murma174 1663 -> redirect wikitext text/x-wiki #redirect [[Pruning_(Neuronale_Plastizität)]] ix4ma26my10g5hiqjw3phc9fldt8flg 0 10162 122274 122005 2023-02-26T21:14:31Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == [[Bielde:Jair Bolsonaro em 24 de abril de 2019 (1).jpg|thumb|left|200px|Jair Bolsonaro]] * [[1. Januoar]]: Die gjuchts-populistiske [[Jair Bolsonaro]] trät sien Boantje as Stoatspräsident fon [[Brasilien]] oun. * [[1. Januoar]]: [[Ounsleeke in Bottrop, Essen un Oberhausen 2019|Ounsleeke in Bottrop, Essen un Oberhausen]] - Aan düütsken Neonazi fersoacht, mäd een Auto Asyl-Bewierwere dood tou fieren. Tjoon Ljuude, deerfon two Bäidene, wäide ferseerd, man dät rakt neen Doode. Monken do tjoon Ferseerde sunt fieuw syriske Fluchtlinge, two uut Afghanistan, aan Essener mäd turske Wuttele, uur do two uurige lät sik in do Begjuchte niks ruutfiende. Ju Ienoardenge as Terror-Ounsleek is striedich, uumdät die Deeder fon aan Psychiater foar nit ful skäildfäidich heelden wuude. * [[21. Januoar]]: [[Taliban]]-Terroristen griepe een militärisk Trainings-Leeger in ju [[Afghanistan|afghaniske]] Provinz [[Wardak]] oun. Jo bruuke een Auto-Bumbe un Skjootwoapen. Dät rakt 126 Doodesoffere, plus do tjo doode Oungriepere, un buppdät bit tou 70 Ferseerde. * [[15. Meerte]]: [[Ounsleek ap two Moscheen in Christchurch]]: Aan australisken Neonazi-Terrorist gript two Moscheen in ju [[näiseelound]]ske Stääd [[Christchurch]] oun. Hie skjut 51 Moanskene dood un ferseert noch 50 moor. * [[15. Meerte]]: Demokratie-Aktivisten in [[Honkong]] beginne, juun een ploand Uutlääwerengs-Gjucht tou protestierjen. Uur do foulgjende Mounde rakt dät moor un moor Protest, fon Juni oun sweere Sträitenslachten twiske Demonstranten un Dreguunere un aal sowät. Do Proteste sunt bit nu tou (Stound: Januoar 2020) noch nit foarbie. * [[23. Meerte]]: In ju [[Region Mopti]] in't Noude fon Mali griepe Extremisten uut dät Foulk fon do [[Dozo]] Zivilisten uut dät Foulk fon do [[Fulbe]] oun. Bie dän Terror-Ounsleek, die in dän Touhoopehong fon dän [[Konflikt in Noud-Mali (sänt 2012)]] tou sjoon is, rakt dät 160 Doode un touminst 70 ferseerde. * [[2. April]]: Die [[Algerien|algeriske]] Präsident [[Abd al-Aziz Bouteflika]] trät tourääch. * [[10. April]]: In'n Ferloop fon dät Projekt [[Event Horizon Telescope]] slumpet dät, een direkte Bielde fon ju Akkretions-Skieuwe fon een [[Swot Gat]] ([[Messier 87]]) tou moakjen * [[11. April]]: Die [[Sudan|sudoanske]] Stoats-Präsident [[Umar al-Baschir]] wäd fon dät Militär fon dät Lound ousät. [[Bielde:Incendie Notre Dame de Paris.jpg|thumb|left|200px|Notre-Dame de Paris in Bround]] * [[15. April]]: [[Bround fon Notre-Dame in Paris 2019|Aan grooten Bround]] in ju Kathedroale [[Notre-Dame de Paris|Notre-Dame]] in [[Paris]] moaket grooten Skoade, man dät läipste kon ferhinnerd wäide. Aan Fjuurweermon un twäin Dreguunere wäide licht ferseerd, wichtige Kunst-Objekte un Reliquien wäide rädded, Deele fon dät Gewölft wäide bie dän Bround fon dät Täk truchsloain, man dät maaste fon ju Säärke stoant noch. * [[18. April]]: Ju Journalistinne [[Lyra McKee]] wäd in Noud-Irlound truch ju noud-iriske separatistiske Terror-Gruppe "[[Näie IRA]]" doodskeeten. * [[21. April]]: [[Terror-Ounsleek in Sri Lanka ap dän Paaske-Sundai|Terror-Ounsleeke in Sri-Lanka]] - Ap dän Paaske-Sundai griepe islamistiske Terroristen in [[Sri Lanka]] moorere Säärken un Hotels oun. Dät rakt touminst 253 Doode, 485 moor wäide ferseerd. Die [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamiske Stoat]] nimt dän Oungriep foar sik in Ounspröäk. * [[27. April]]: [[Ounsleek ap een Synagoge in Poway]] - In ju litje Stääd [[Poway]] in dän [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US]]-Buundesstoat [[Kalifornien]] gript aan Neonazi ju [[Chabad]]-Synagoge oun. Hie skjut een Persoon dood un ferseert noch tjo moor. * [[30. April]]: [[Akihito]], die [[Tennō]] (Kaiser) fon [[Japan]], tonket ou. * [[1. Moai]]: [[Naruhito]] foulget sin Foar Akihito ap dän japoansken Troon. * [[17. Moai]]: Stilkens filmde Apnoamen, do do [[FPÖ]]-Politikere [[Heinz-Christian Strache]] (Vizekanzler fon Aastriek) un [[Johann Gudenus]] in't Jier 2017 in een Ferien-Huus ap [[Ibiza]] wiese, wäide truch do Online-Medien [[Süddeutsche.de]] un [[Spiegel Online]] eepentelk moaked. In düsse Film-Apnoamen baale do Politikere mäd een Skauspielerske, ju do bee foarmoaket, ju waas ju Nichte fon aan rusken Oligarch, uur ju Muugelkhaid, ju "[[Kronenzeitung]]" tou koopjen un somäd Ienfloud ap ju eepentelke Meenenge tou niemen. Buppedät wiese jo sik as korrupt. Dät fiert tou ju [[Ibiza-Affäre]]. * [[18. Moai]]: In ju Ibiza-Affäre ferkloorje do aastriekiske [[FPÖ-Politikere]] [[Heinz-Christian Strache]] un [[Johann Gudenus]] dät jo fon aal hiere Boantjene in Politik un Paatäi touräächtreede wollen. Säiwends kwäd die aastriekiske Buundeskanzler [[Sebastian Kurz]] ([[ÖVP]]), ätterdät hie mäd Buundespräsident [[Alexander Van der Bellen]] boald häd, dät Eende fon ju Koalitsjoon twiske ÖVP un FPÖ. * [[24. Moai]]: Bie aan islamistisken Bumben-Ounsleek in ju frantsööske Stääd [[Liyon]] (arpetoansken Noome, frantsöösk: "Lyon") wäide 13 Ljuude ferseerd. Doode rakt dät nit. Die Terrorist häd dän islamisken Stoat ju Tjoue swädden. * [[28. Moai]]: Infoulge fon ju Ibiza-Affäre sät die aastriekiske Buundespräsident [[Alexander Van der Bellen]] aal do Liede fon ju [[Buundesregierenge Kurz I]] ou, ätterdät ap dän Dai in't Foaren die Nasjonoalräid ju Regierenge dät Wontjouen uutspreeken häd. [[Bielde:Europaforum Wachau-2019 1188 (cropped).JPG|thumb|left|200px|Brigitte Bierlein as Buundeskanzlerske fon Aastriek]] * [[30. Moai]]: [[Brigitte Bierlein]] wäd as eerst Wieuw in ju Geskichte fon ju Republik [[Aastriek]] as Buundeskanzlerske designierd. Ju kricht fon Buundespräsident [[Alexander Van der Bellen]] dän Apdraach, een Uurgongsregierenge tou bieldjen, ätterdät ju oolde Regierenge infoulge fon ju Ibiza-Affäre ousät wuuden is. Ap dän [[3. Juni]] wäd ju amtelk "[[angelobt]]". * [[2. Juni]]: Die [[CDU]]-Politiker [[Walter Lübcke]] wäd foar sien Huus in [[Wolfhagen]]-[[Istha]] in't noudelke [[Hessen]] doodskeeten. Die Möärender is fermoudelk die Neonazi Stephan Ernst. * [[3. Juni]]: In ju [[Sudan|sudoanske]] Haudstääd [[Khartum]] slo do näie Moachthääbere fon dät [[Transitional Military Council]] een Demonstratsjoon brutoal deel. Dät rakt 118 Doode un touminst 650 moor wäide ferseerd. [[Bielde:4 grodotzki seawatch3 20181219 3388.jpg|thumb|right|200px|Dät Skip Sea-Watch 3]] * [[29. Juni]]: Dät in't [[Middelmeer]] iensätte Räddengs-Skip [[Sea-Watch 3]] unner ju Kaptainske [[Carola Rackete]] lait sunner Ferlof fon do italieenske Behöörden in dän Hoawen fon [[Lampedusa]] oun. Ju Kaptainske saach sik twoangen, dät tou dwoon, uum do räddede Fluchtlinge seeker oun Lound tou brangen. Italien aaskede, do skuulen ätter [[Libyen]], man dät is een Burgerkriechslound, deer kon me nit fon n seekeren Hoawen baale. Foar ju Kaptainske häd die Foarfaal juristiske Foulgen. * [[30. Juni]]: US-Präsident [[Donald Trump]] mät bie aan Besäik in Suud-Korea spontoan [[Kim Jong-un]] bie dät binner-koreoanske Skeed, deerbie beträt hie as eersten amtierjenden US-Präsident noudkoreoansken Boudem. * [[28. Juli]]: Bie [[Attentat fon Gilroy|een Attentat]] in ju [[Kalifornien|kaliforniske]] Stääd [[Gilroy]] skjut aan Oungrieper tjo Offere dood un sik sälwen uk. Tweelich uur Ljuude wäide ferseerd. * [[3. August]]: Bie [[Ounsleek in El Paso|aan Terror-Ounsleek]] in ju [[Texas|texoanske]] Stääd [[El Paso (Texas)|El Paso]] skjut aan rassistisken Terrorist 22 Ljuude dood, buppedät rakt dät 24 ferseerde. Monken do 22 Doode sunt trättien US-amerikoanske, oachte mexikoanske un een düütsk Offer. Die Terrorist kwäd, hie wüül so fuul Mexikoanere as muugelk dood skjoote. * [[9. Oktober]]: In [[Ounsleek in Halle (Saale) 2019|aan Terror-Ounsleek]] in [[Halle (Saale)]] fersoacht aan düütsken Nazi-Terrorist, ap dän [[Jom Kippur]], dän hoochsten juudsken Fierdai, mäd Skjootwoapen in een [[Synagoge]] ientoutringen, uum deer do beedjende Ljuude dood tou skjooten. As him dät nit slumpet, uumdät hie ju Doore fon ju Synagoge nit eepen kricht, skjut hie buute een Wieuw dood, dät foarbie gungt. Ätters gungt hie in aan Döner-Loaden un skjut deer aan Kunde dood, buute skjut hie noch aan Passant dood. Noch moor Ljuude wäide ferseerd, man dät blift bie two Doode. Ap dän sälgen Dai wäd hie fäästnuumen. * [[26. November]]: Bie [[Äidbieuwjen in Albanien ap dän 26. November 2019|een Äidbieuwjen]] in [[Albanien]] rakt dät 51 Doode, sowät 2000 ferseerde un masse Skoaden oun Bauwierke. * [[29. November]]: Aan islamistisken Terrorist möärent in [[London]] two Ljuude mäd een Soaks. * [[10. Dezember]]: Bie [[Ounsleek in Jersey City|aan antisemitisken Oungriep]] ap aan koscheren Ietelweeren-Winkel in [[Jersey City]] ([[New Jersey]], [[USA]]) wäide aan Dreguuner, träi juudske Zivilisten un do bee Oungriepere sälwen uum't Lieuwend broacht. Do Oungriepere häbe Sympathien foar ju Sekte fon do sonaamde "[[Swotte Hebräere]]". * [[30. Dezember]]: Die chineeske Dokter [[Li Wenliang]] (李文亮 / Lǐ Wénliàng) moaket eepentelk, dät een [[SARS]]-äänelke [[Virus]]-Kroankhaid (leeter bekoand as [[COVID-19]]), in ju Stääd [[Wuhan]] kursiert. Kuute Tied leeter hie twoangen, dät tourääch tou niemen, eer hie sälwen doodelk oun Corona kroank wäd. * [[31. Dezember]]: Chineeske Amtsljuude informierje ju [[World Health Organisation|WHO]] uur "Faale fon Omme-Seeregaid mäd uunbekoande Uurseeke" in Wuhan. Dät honnelt sik uum do 27 eerstdokumentierde COVID-19-Kroanke, do sik mäd dät Virus [[SARS-CoV-2]] infisierd hieden. As sik leeter ruutstoalt, hiede dät al in'n November coronakroanke roat. == Stuurwen == * [[10. Januoar]]: [[Barbara Wharton Low]], britisk-amerikoanske Biochemikerinne un Biophysikerinne * [[11. Januoar]]: [[Elaine Koppelman]], amerikoanske Mathematikerske * [[11. Januoar]]: [[Charles Soreng]], indisken roomsk-kathoolsken Biskop * [[11. Januoar]]: [[Sue Povey]], britiske Genetikerske * [[24. Januoar]]: [[Fernando Sebastián Aguilar]], spoansken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[1. Februoar]]: [[Ursula Karusseit]], düütske Skauspielerske un Regisseurinne * [[7. Februoar]]: [[Heidi Mohr]], düütske Foutbaal-Spielerske * [[19. Februoar]]: [[Karl Lagerfeld]], düütsken Mode-Skäpper * [[4. Meerte]]: [[Klaus Kinkel]], düütsken Politiker (FDP) * [[4. April]]: [[Marilyn Mason (Oargelistinne)|Marilyn Mason]], US-amerikoanske Oargelistinne * [[21. April]]: [[Hannelore Elsner]], düütske Skauspielerske, Synchronbaalerske un Skrieuwerske * [[26. April]]: [[Ellen Schwiers]], düütske Skauspielerske * [[1. Moai]]: [[Elisabeth Gössmann]], düütske roomsk-kathoolske Theologinne * [[12. Moai]]: [[Nasrallah Boutros Sfeir]], libaneesken maronitisken Patriarch un Kardinoal fon ju roomsk-kathoolske Säärke (wier ju maronitiske Säärke tou heert) * [[13. Moai]]: [[Doris Day]], US-amerikoanske Skauspielerske un Sjungerske * [[20. Moai]]: [[Niki Lauda]], aastriekisken Motorsportler * [[2. Juni]]: [[Walter Lübcke]], düütsken CDU-Politiker * [[5. Juni]]: [[Elio Sgreccia]], italieensken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[17. Juni]]: [[Mohammed Mursi]], ousätten ägyptisken Stoatspräsident * [[24. Juni]]: [[Henriette Cohen]], frantsööske Uurlieuwjende fon ju [[Schoah]] * [[28. Juni]]: [[Lisa Martinek]], düütske Skauspielerske * [[2. Juli]]: [[Costa Cordalis]], griechisk-düütsken Sloagersjunger * [[13. Juli]]: [[Paolo Sardi]], italieensken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[19. Juli]]: [[John Adel Elya]], libaneesisk-US-amerikoansken melkitisken Biskop fon ju Eparchie Newton (USA) * [[20. Juli]]: [[Margaretha Grosser]], seelterske Skrieuwerske un Uursätterske * [[25. August]]: [[Ferdinand Piëch]], aastriekisken Manager in ju Automobil-Industrie * [[3. September]]: [[José de Jesús Pimiento Rodriguez]], kolumbioansken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[4. September]]: [[Roger Etchegaray]], frantsöösken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[22. Oktober]]: [[Marieke Vervoort]], belgiske Rulstoul-Licht-Atlethinne in dän Behinnerden-Spoart. * [[26. Oktober|26.]] of [[27. Oktober]]: [[Abu Bakr al-Baghdadi]], Terrorist un Uppermon fon dän sonaamden Islamisken Stoat, die sik sälwen as Kalif iensät häd. * [[6. September]]: [[Robert Mugabe]], fon 1987 bit 2017 Präsident / Diktoator fon Simbabwe * [[2. November]]: [[Bogaletch Gebre]], äthiopiske Mikrobiologinne un Striederske foar do Gjuchte fon Wieuwljuude * [[7. November]]: [[Regine Heinecke]], düütske Moalerske * [[7. November]]: [[Margarita Salas]], spoanske Biochemikerinne un Molekuloargenetikerinne * [[17. November]]: [[Susan Cernyak-Spatz]], US-amerikoanske (uurspröängelk aastriekiske) Germanistinne un Holocaust-Uurlieuwende * [[2. Dezember]]: [[Johann Baptist Metz]], düütsken roomsk-kathoolsken Pestoor un Theologe [[Kategorie:21. Jierhunnert]] 2pqjz137haotohw72bd20umw54zyiq7 0 10406 113681 2016-09-23T11:42:00Z Trauenbaum 5894 Fäärelaited ätter [[Lille]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lille]] svdpaijm2jmdpeqxmh8veatleum06qc 0 10407 113686 2016-10-02T09:49:21Z Trauenbaum 5894 Fäärelaited ätter [[Lille]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lille]] svdpaijm2jmdpeqxmh8veatleum06qc 10 10408 119497 113693 2020-10-19T04:33:05Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LeerStreet.jpg|140px|right]] '''Lier''' is ne Stääd in [[Läichsaksen]], in dän [[Loundkring Lier]]. Ju Stääd häd uungefeer 34.000 Ienwoonere, un is deermäd ätter [[Oamde]] un [[Auerk]] ju träädgrootste Stääd fon [[Aastfräislound]]. Ju Stääd is uursproangelk äntsteen an ju [[Leda]], man is uutsprat ätter ju [[Oamse]]. So kuuden uk do Seeskiepe in ju Stääd oun foare. Truch aal do Ferkiersferbiendengen, do bie Lier touhoope kuume, beskrieuwt ju Stääd sik as „Door fon Aastfräislound“. In dät leete 14. un fröie 15. Jierhunnert waas Lier truch dän Haudling [[Focko Ukena]] dät politiske Säntrum fon Aastfräislound. Lier kreech ju Stäädstoatus eerst in dät Jier 1823. Deerfoar waas Lier n Täärp mäd Määrkedgjucht, man funktionierde daach aal fuul laanger as ne Stääd.... '''[[Lier (Stääd)|Läs fääre]]''' <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> maquvzg92uvz7nc1czxiam1vzg7019r 10 10409 119498 113694 2020-10-19T04:33:07Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Langeanna.jpg|140px|right]] '''Hälgelound''' is dät eensichste fräiske Fälsenailound. Ap Hälgelound wäd [[Fräisk]] boald, dät [[Hälgeloundsk]]e. Ju Ailoundgruppe Hälgelound un Düne heere siet 1890 tou dät düütske Stoatsgebiet un sunt touhoope ju amtsfräie Meente Hälgelound in n [[Kring Pinneberg]] ([[Släswiek-Holstein]]). Ju Ailoundgruppe lait fjautich Kilometer foar ju Kuuste un is Deel fon dät düütske Wirtskupgebiet, man nit fon dät Tolgebiet fon ju [[Europäiske Union]] un uk nit fon dät düütske Ougoawengebiet. Ap Hälgelound woonje 1.267 Moanskene (2008). '''[[Hälgelound|Läs fääre]]''' <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 71jdh1oh7gf1txq7zxxty7mrgaz0ft0 10 10410 119499 113695 2020-10-19T04:33:10Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:NordfriesischeDialekte.png|100px|right]] '''Noudfräisk''' wäd boald fon sowät 8.000 bit 10.000 Ljuude ap dät noudelke Fäästlound fon dän [[Kring Noudfräislound]] ap ju Wäästkuste un fon [[Släswiek-Holstein]], ap do Ailounde [[Föhr]], [[Amrum]], [[Sylt]] un do Halligen, as uk ap dät [[Hälgelound]]. Do noudfräiske Ailounde wuuden uum dät Jier 800 besiedelt fon Fräise, muugelk waas Hälgelound in disse Tied, un deerfoar, aal fon Fräisen bewoond. Wät däälich dät Fäästlound fon Noudfräislound is, wuude uum dät Jier 1100 fon Fräisen besiedelt. [[Noudfräisk|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> itmzhubjeyvnn0cyrb099r251iq6s6j 0 10411 116885 116883 2018-05-17T14:22:14Z Heinz 88 /* Theologie */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lutherrose.svg|thumb|right|300px|Ju [[Luther-Rouse]], een Symbool fon do Lutherske Kristen]] Do '''Evangeelsk-Lutherske Säärken''' gruundje sik ap ju [[Bibel]], in Deele ap ju Dogmen-Bieldenge fon ju [[Oolde Säärke|oolde Säärke]] un ap do Bekantnisskrifte fon ju evangeelsk-lutherske Säärke, do in dän Ferloop fon ju Wittenberger Reformatsjoon truch [[Martin Luther]] un uur lutherske Theologen, biespilswiese [[Philipp Melanchthon]], ferfoated wuuden sunt. Tou ju lutherske Konfessions-Familie heere sowät 74 Millionen Kristen. Lutherske Kristen beteekent me uk as '''Lutheroaner'''. == Theologie == Ju [[Bibel]] jält in do lutherske Säärken as ''norma normans'', also een "''normierjende Norm''". Dät hat, ju Bibel häd ju upperste Autorität, ju is die Gruundsleek, wier die Gloowe sik ap beropt. Do Bekantnis-Skrifte, do Luther un sien Meestriedere ferfoated hääbe sunt deerjuun een "''norma normata''", also een "normierde Norm". Dät hat, jo sunt uk wichtich, man jo hääbe hiere Autorität nit uut sik säärm, sunnern deerfon, dät jo sik ap ju [[Bibel]] beroupe un mäd bibliske Ienhoolde argumentierje. Tou do Bekantnisskrifte heere: * Do [[Gloowens-Bekantnis]]se (Credo) fon ju oolde Säärke: # Dät [[Apostoolske Gloowens-Bekantnis|Apostolikum]] # Dät [[Nicäno-Konstantinopolitanum|Bekantnis fon Nicäa / Konstantinopel]] (325 / 381 n.&nbsp;Chr.) # Dät [[Athanasianum]] * dät [[Augsburger Bekantnis]] (CA – Confessio Augustana) * Ju Ferdäägengsskrift fon dät Augsburger Bekantnis ([[Apologie fon ju Confessio Augustana]]) * [[Die litje Katechismus]] fon Martin Luther * [[Die groote Katechismus]] fon Martin Luther * [[Schmalkaldiske Artikkele|Do Schmalkaldiske Artikkele]] fon Martin Luther * ju [[Konkordienformel]] (FC – Formula Concordiae) === Sola gratia, sola fide, sola scriptura, solus Christus === In fjauer latienske Formele läite sik do Gruund-Toachte fon ju lutherske Theologie een bitje touhoopefoatje: # „[[sola gratia]]“: Ju Räddenge hääbe wie aleenich ju Gnoade un Goudegaid fon God tou fertonkjen. Neen moanskelk Honneljen un Strieuwjen un neen goude Wierke konnen as Fertjoonst foar God jäildend moaked wäide (uk wan goude Wierke een Plicht sunt). Dät [[Heel]] blift in aal do Phasen fon dät Kristenlieuwend aaltied een Geskoank. # „[[sola fide]]“: aleenich die [[Gloowe]] as Fertjouen nit ap sik säärm, man ap [[Jesus Kristus]] lät aan Moanske foar God as gjuchtfäidich jäilde. # „[[sola scriptura]]“: ju [[Bibel]] is die eenpelde Gruundsleek foar dät theologiske Uurdeeljen un Feruurdeeljen. Ju woant sik nit deerjuun, ju Fernul tou bruuken, man ju blift Mäite un Norm. Oun ju Bibel is älke [[Preetenje]] un säärkelke Leere tou meeten. # „[[solus Christus]]“: aleenich ju Person Jesu Christi, sien Wierkjen un sien Leere jält dät Fertjouen foar ju Ärräddenge. Luther häd, besunners wät „sola gratia“ un „sola fide“ oungungt, fuul fon dät, wät [[Paulus]] biespilswiese in dän [[Roomerbräif]] skrieuwen häd, wier apgriepen. === Dät lutherske Äiwendmäils-Ferstoundnis === Die Lutherske Gloowe kwäd, dät Christus in't Äiwendmäil [[Reoal-Präsenz|reoal-präsent]] is. Dät Äiwendmäil is Teeken un Tjuuchnis fon dän goddelken Wille, wiertruch die Gloowe apwoaked un stäärked wäd. Man ju kathoolske [[Transsubstantiation]]s-Leere wäd ouliend, uumdät ju ätter lutherske Leere rien [[Philosophie|philosophisk]] is un neen Begruundenge in ju Bibel häd. Fääre wäd dät katoolske Mis-Offer ouliend, dät aan katoolsken Pestoor wilst ju Homisse deerbrangt, uumdät ätter lutherske Meenenge Christi Offer an't Kjuus een foar allemoal nouch is. Aan trääden Unnerskeed tou do katoolske is, dät bie do Lutherske aal do Meente-Liede dän Kälk tou drinken kriege konnen. Wilst ätter lutherske Apfoatenge älken deepeden Krist tou dät Äiwendmäil kuume duur, ferbjudt ju katoolske Säärke hiere Liede, oun een luthersk Äiwendmäil deeltouniemen. Dät kumt deerfon, dät ätter kathoolske Apfoatenge een luthersk Äiwendmäil neen wuddelke [[Eucharistie]] is, uumdät aan luthersken Pestoor nit ju Priester-Wäie in't Kathoolske Ferstoundnis häd. == Unnerskeede un Ferbiendengen tou do Reformierde == Do [[Reformierde Säärken|Reformierde]] sunt uurs ne Stroomenge binne dän [[Protestantismus]], jo sunt niep nuumen neen lutherske, uumdät jo sik moor ap uurse Reformatoren, foaraaln do be Swaitsere [[Ulrich Zwingli]] un [[Johannes Calvin]] beroupe. Dät rakt oaber uk Ferstoundigenge twiske do Lutherske un do Reformierde, in wäkke Loundes-Säärken hääbe do sik sogoar touhoopedäin (unierd). Suk een unierde [[Loundessäärke]] is biespilswiese ju [[Evangeelske Säärke fon ju Palts]], wier do lutherske un do reformierde Kristen sik in't Jier [[1818]] fereenigeden. Ju [[Evangeelske Säärke in Düütsklound]] is so tou tällen aan Ferbuund fon lutherske juust so as reformierde Loundes-Säärken. Aan luthersken Goddestjoonst stoant in sin Apbau gewöönelk noch tichter bie ju oolde [[Homisse]]-Foarm as aan reformierden Goddestjoonst, dät hat, bie do lutherske rakt dät noch fuul moor liturgiske Soange so as [[Kyrie]], [[Gloria]], [[Sanctus]] un aal sowät - man, dät waas aan wichtigen Aspekt in ju Reformation, in een Sproake, ju do Ljuude ferstounde un nit moor ap Latiensk. [[Kategorie:Kristendum]] 6uqc5515lof6ulub5dml42b2jwb69je 0 10412 116890 113700 2018-05-17T14:26:39Z Heinz 88 Weiterleitungsziel von [[Lutheroaner]] nach [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] geändert wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] dxntewxkl0c66u855ty479fl26xz1i0 10 10421 119408 113865 2020-10-19T04:21:08Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rowanberries in late August 2004 in Helsinki.jpg|100px|right|Kraansbäien]]Die '''Moaiboom''' (''Sorbus aucuparia'', dt. ''Vogelbeere'' of ''Eberesche'') is n [[Boom]], die fon [[Ieme]]n un uur [[Insekte]] bestäuwen wäd un sik truch Fuugele, do sien Fruchte, do Kraans- af Fuugelbäien, freete, fier uutspreede kon. Hie is also gjucht ouhongich fon dän Räst fon dät [[Ökosystem]].<br>[[Moaiboom|läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 0cuv3kphysu1nlsvtcins3xe4ryqqmf 10 10422 119350 113866 2020-10-19T04:19:20Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Michelino DanteAndHisPoem.jpg|140px|right]] '''Ju goddelke Komödie''' (''La Divina Commedia'') is n Epos fon dän Florentiniske Dichter [[Dante Alighieri]], skrieuwen in dän eerste Haaldeel fon dät 14. Jierhunnert. Dät heert tou do anärkoande Mästerwierke fon de Waareldliteratuur, un tou do grootste kulturelle Laistengen fon dät Middeloaler. Dante beskrift in ju ''Komödie'' sien toachte Raise truch dät Juunsiedige: Hälle, Feegefjuur un Heemel. Hie is ''auctor'' (Autor) as uk ''actor'' (Tjooterspieler) in sien oaine Dichtenge, ju loangewai ''Il Dante'' naamd wuud. In n Ounfang naamde Dante sien magnum opus eenfach ''Mien Komödie''; et waas Boccaccio die dät 1360 sin Eerentittel fon däälich roate. In dät Middeloaler waas ne 'Komödie' n Fertälster wät goud uutfäl, in n Juunsats tou ne Tragödie. Deer wuud also nit wät Spoasiges mee meend. [[Ju goddelke Komödie|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 15jhrkxsf0kn74s8o4lsuin6m3smxxj 10 10423 119401 113867 2020-10-19T04:20:54Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Alba-European-Wolf.jpg|150px|right]] Die '''Wulf''' ''(Canis lupus)'' is een Oard fon do Roowdierte. Dät rakt fuul Unneroarde, do sik bienaist aal gjucht liekje, man besunners do domestisierde Unneroarde ([[Huund]], Dingo un aal sowät) hääbe n apfaalend uur [[Phänotyp]]. Wulwe sunt truch moanskelke Ferfoulgenge in groote Deele fon hiere histooriske Lieuwendsruumte (Europa, Noudamerikoa, Asien un Noud-Afrikoa) uutstuurwen, man däälich stounde jo in ful Lounde unner Natuurskuul, sodät jo sik wier moor un moor uutspreede. Wulwe lieuwje in Foamieljen-Ferbeende, dät hat, dät sik een Poor bieldet, dät maasttieds touhoopeblift, bit deer aan fon dood is. [[Wulf|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 39qgwfdb3r6o7q56wx6qyndvnv8vwh6 10 10424 119381 113868 2020-10-19T04:20:17Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Amulet Thor's hammer (copy of find from Skåne) 2010-07-10.jpg|120px|right]] Dät '''[[Germaniske Näiheedendum]]''' is n Wieraplieuwjen fon dät oolde germaniske [[Heedendum]], wät foar ju [[Kristianisierenge]] ju ienheemiske Natuurreligion fon do Germoanen waas. Bie dät germaniske Näiheedendum sunt ju [[Kultuur]], ju [[Mythologie]] un ju Gloowenswaareld fon do Germoanen wichtich. Do Gloowensfoarstaalengen un Sweerpunkte fon do Foulgere konnen gjucht fuul ferskiele. Germaniske Näiheedene lieuwje foarallen in do germanisksproakige Lounde, as Midden-Europa, do britiske Ailounde, [[Skandinavien]], [[Noudamerikoa]] un [[Australien]]. Ap [[Ieslound]] is Ásatrú n stoatelk anärkoande Religion. [[Germaniske Näiheedendum|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 4hbd6x7j6zybjr5iwt03o7khepnngrr 10 10425 119374 113869 2020-10-19T04:20:07Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Royal Horse Artillery fleeing from Afghan attack at the Battle of Maiwand.jpg|120px|right]] Ju '''Slacht fon Maiwand''' waas aan militärisken Stried ap dän 27. Juli 1880 twiske ju Britiske Armee un afghaniske Striedere in dän twäide ängelske-afghaniske Kriech. Do Afghanen wonnen ju Slacht juun two britiske un indiske Brigoaden. Do Briten hieden 1757 Doode un 175 Ferseerde un ferloosen groote Massen fon Fersuurgengsgoud un Munitsjoon. Do Afghanen ferlossen 1250 äächte Suldoaten un twiske 800 un 1500 bietoukeemene Striedere. [[Slacht fon Maiwand|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> bci5i5cnicjackrfs2dw2fvj0i6fymt 10 10426 119389 113871 2020-10-19T04:20:33Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Frisian languages in Europe.png|120px|right]] Dät '''Seelterske''' of '''Seelterfräiske''' is ne [[Fräiske Sproake|fräiske]] [[Sproake]], ju fon sowät 1500 bit 2500 Moanskene boald wäd in [[Seelterlound]]. Dät Sproakgebiet uumfoatet trjo Täärpe: [[Strukelje]], [[Roomelse]] un [[Skäddel]]. In ju junge Kolonie [[Seedelsbierich]] wäd nit fuul Seeltersk boald. Dät Seelterfräiske is dät lääste Uurblieuwsel fon ju aasterlauwersk fräiske Uurtoal fon dät [[Seelterlound]], do Groninger [[Uumelounde]], [[Aastfräislound]], dät [[Jeverlound]] un [[Butjadingen|Butjoarlound]]. Al in dän Begin fon dät 20. Jierhunnert kwieden ferskeedene Ljuude, dät ju seelterfräiske Sproake uutstierwe wüül. Ju absolute Baalertaal is bit tou dät Eende fon dät 20. Jierhunnert relativ konstant bleeuwen, man do Baalere fon dät Seelterfräiske sunt däälich ne Minnerhaid in ju Meente Seelterlound. [[Seeltersk|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> n23yxlqwvnqekw3u3iuh1l8vc6a28gr 10 10427 119500 113872 2020-10-19T04:33:43Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LeerStreet.jpg|140px|right]] '''Lier''' is ne Stääd in [[Läichsaksen]], in dän [[Loundkring Lier]]. Ju Stääd häd uungefeer 34.000 Ienwoonere, un is deermäd ätter [[Oamde]] un [[Auerk]] ju träädgrootste Stääd fon [[Aastfräislound]]. Ju Stääd is uursproangelk äntsteen an ju [[Leda]], man is uutsprat ätter ju [[Oamse]]. So kuuden uk do Seeskiepe in ju Stääd oun foare. Truch aal do Ferkiersferbiendengen, do bie Lier touhoope kuume, beskrieuwt ju Stääd sik as „Door fon Aastfräislound“. In dät leete 14. un fröie 15. Jierhunnert waas Lier truch dän Haudling [[Focko Ukena]] dät politiske Säntrum fon Aastfräislound. Lier kreech ju Stäädstoatus eerst in dät Jier 1823. Deerfoar waas Lier n Täärp mäd Määrkedgjucht, man funktionierde daach aal fuul laanger as ne Stääd.... '''[[Lier (Stääd)|Läs fääre]]''' <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> maquvzg92uvz7nc1czxiam1vzg7019r 0 10429 118836 118759 2020-01-26T22:54:50Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[11. Januoar]]: Ju [[Elbphilharmonie]] in [[Hambuurich]] wäd eepend. [[Bielde:Inaugural parade Donald Trump and Melania Trump 01-20-17.jpg|thumb|left|250px|Donald Trump bie ju Ienfierenge in sien Boantje]] * [[20. Januoar]]: [[Donald Trump]] wäd as fieuwunfjautichsten US-Präsident fereediged. Hie foulget deermäd ap [[Barack Obama]]. * [[20. Januoar]]: Moor Fernäilengen fon dän sonaamde [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|IS]] in [[Palmyra]] wäide bekoand. Monken uur Bauwierke rakt dät uk Skoaden in dät Amphitjooter. Junner hiede in'n Moai [[2016]] - ju Stääd waas do foar n poor Mounde nit in Terroristen-Hounde - een rusk Orchester n medienwierksoam Konzert spield. * [[21. Januoar]]: Mäd dän [[Women’s March on Washington]] demonstrierje sowät 700.000 Moanskene, in't heele Lound moor as een Million, foar Wieuwljuude-Gjuchte, sosjoale Gjuchtfäidegaid un Moanskengjuchte. Bäätergruund sunt do wieuwljuudefäindelke un rassistiske Meenengen fon dän näien US-Präsident [[Donald Trump]]. * [[2. Meerte]]: Syriske un Ruske Troppen hääbe dät twisketruch fon'n IS heeldene Palmyra foar't twäide Moal iennuumen. * [[18. Meerte]]: [[Joachim Gauck]] trät as düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] ou. * [[19. Meerte]]: [[Frank-Walter Steinmeier]] wäd düütsken [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]]. * [[19. Meerte]]: [[Martin Schulz]] wäd ap aan Paatäi-Dai fon ju [[SPD]] sunner Juunstämmen foar'n Buundesfoarsitter un Kanzlerkandidoat fon ju SPD foar ju [[Buundesdais-Köär 2017]] kädden. * [[9. April]]: Bie Ounsleeke ap two [[Kopten|koptiske]] Säärken wäide in [[Ägypten]] moor as fjautich Moanskene uumebroacht un moor as 120 ferseerd. * [[7. Juli|7.]] un [[8. Juli]]: [[G20-Top in Hambuurich 2017|G20-Top]] in [[Hambuurich]]. Ieuwenske freedelke Proteste rakt dät uk Skändoal, Plunnerengen un Oungriepe ap Dräguunere, deelwiese truch [[Linksextremismus|Linksextremisten]]. * [[17. August]]: Bie aan Ounsleek in [[Barcelona]] wäide 14 Moanskene dooded un moor as 130 ferseerd. * [[7. September]]: In't Suudwääste fon [[Mexiko]], uum dän Buundesstoat [[Chiapas]] tou, rakt dät een Äidbieuwjen mäd touminst 98 Doode. [[Bielde:DiadadelSi 5.jpg|thumb|left|250px|Demonstratsjoonen mäd kataloanske Flaagen tou dän Nasjonoalfierdai]] * [[11. September]]: Tou dän [[Diada Nacional de Catalunya|kataloansken Nasjonoalfierdai]] demonstrierje hunnerdduusende, ätter do Dreguunere sogoar bit tou een Million Ljuude in [[Barcelona]] foar ju Uunouhongegaid fon [[Katalonien]]. * [[13. September]]: Dät [[Internasjonoal Olymisk Kommitee|Internasjonoale Olympiske Kommittee]] rakt [[Paris (Stääd)|Paris]] un [[Los Angeles]] dät Gjucht, do Winterspiele [[2024]] un [[2028]] uuttoudreegen. * [[15. September]]: [[Cassini Huygens]], een [[Ruumtefoart]]-Mission fon ju [[NASA]] in Touhoopewierk mäd ju [[ESA]], eendet mäd dän ploanden Ientreed fon ju Sonde in ju [[Atmosphäre]] fon dän [[Saturn]]. * [[19. September]]: Alwen Deege ätter een uur stäärk Äidbieuwjen rakt dät een näi Äidbieuwjen in't Binnelound fon [[Mexiko]]. 350 Ljuude kuume uum't Lieuwend, 6000 wäide ferseerd un duusende moor ferljoose hiere Woonenge. * [[24. September]]: In [[Düütsklound]] wäd aan näien [[Buundesdais-Köär 2017|wäd aan näien Buundesdai kädden]]: Bie do Twäidstimmen, do ju Ferdeelenge fon do Parlemänts-Sitte ounreeke, häd ju [[CDU]] 32,9 %, ju [[SPD]] 20,5 %, ju [[AfD]] 12,6 %, ju [[FDP]] 10,7 %, [[ju Linke]] 9,2 % un [[do Gräine]] 8,9 %. Do uur Paatäie, do nit nouch Stämmen kriege, uum in dän Buundesdai tou kuumen, roakje touhoope 5 %. Ju gjuchtskonservative bit gjuchtsradikoale AfD lukt foar't eerste Moal in dän Buundesdai ien, ju FDP kumt tourääch, ätterdät ju twisketruch nit oane waas. In ju Foulge wäd dät stuur, een Koalitsjoon tou bilgjen. * [[25. September]]: [[Uunouhongegaids-Referendum in Irakisk-Kurdistan 2017|Uunouhongegaids-Referendum]] in Irakisk-Kurdistan: Bie een Bedeeligenge fon 70 % stämje 92 % fon do Burgere deerfoar, dät ju [[Autonome Region Kurdistan]] touhoope mäd uur kurdiske Rebätte in't Noude fon dän [[Irak]] aan uunouhongigen Stoat wäd. Ju irakiske Regierenge in [[Bagdad]] wol dät nit jäilde läite. * [[1. Oktober]]: 85 Ljuude wäide uumebroacht un 851 ferseerd, as [[Stephen Paddock]] ap een Moanskenmasse in [[Las Vegas]] (USA) [[Amokloop in Las Vegas 2017|dät Fjuur eepent.]] [[Bielde:Cargas-Sardenya-Diputacio-Ramon-Llull EDIIMA20171001 0193 19.jpg|thumb|left|250px|Spoanske Dreguunere knäppelje kataloanske Burgere, do hiere Stämme oureeke wollen.]] * [[1. Oktober]]: Uunouhongegaids-Referendum in [[Katalonien]]: Uk wan spoanske Dräguunere mäd groote Brutoalität fersäike, dät tou ferhinnerjen (900 wäide ferseerd) konnen sowät 42,3 % fon do Burgere hiere Stämme oureeke. Een groote Moorhaid fon sowät 90 % deerfon wol, dät Katalonien fon Spoanien uunouhongich wäd. Ju spoanske Säntroalregierenge wol dät nit jäilde läite. * [[10. Oktober]]: Ätterdät do Spoaniere Hinnere in dän Wai laid hääbe, kwäd die kataloanske Ministerpräsident [[Carles Puigdemont]], dät hie dän Uunouhongegaids-Prozess fon Katalonien foar't eerste uutsätte mai, uum mäd Spanien tou ferhonneljen. As hie sik ap dän Uunouhongegaids-Prozess belukt, bruukt hie uunkloore Woude, sodät ju spoanske Säntroal-Regierenge so reagiert, dät ju nit ferhonnelje mai, eer nit kloor is, of dät nu een Uunouhongegaidsferkloorenge waas of nit. * [[27. Oktober]]: Ätterdät ju [[Spanien|spoanske]] Regierenge in [[Madrid]] sik nit ap Ferhonnelengen ienläite wol, stämt dät Parlemänt fon [[Katalonien]] in een stilkene Köär foar een eensiedige Uunouhongegaids-Ferkloorenge. Ap dän sälgen Dai ferkloort die spoanske Ministerpräsident [[Mariano Rajoy]] ju kataloanske Regierenge unner [[Carles Puigdemont]] foar ousät un dät Parlemänt foar äntmoachted. Spanien sät een näie kataloanske Köär foar Dezember oun. * [[30. Oktober]]: Ju spoanske Generoal-Stoats-Affekoatskup bekloaget dän kataloansken Uppermon Puigdemont un moor Liede fon ju ousätte kataloanske Regierenge foar Apstound (rebelión), Apruur (sedición) un Feruuntjouenge (malversación) fon eepenteelk Jäild, dät jo foar dät Uunouhongegaidsreferendum bruukt hääbe. * [[31. Oktober]]: Een spoansk Gjucht oardent oun, dät Carles Puigdemont un do uur bekloagede Liede fon ju ousätte kataloanske Regierenge ap dän 2. un 3. November foar't Gjucht ferskiene skuulen, uum sik tou ferkloorjen, un dät jo bit do 6,2 Millionen Euro as Kautsjoon bäätelääse moasten, uumdät dät do weerskienelke Kosten sunt, do foar dät kataloanske Uunouhongegaids-Referendum bruukt wuuden. * [[2. November]]: Uumdät sik Carles Puigdemont mäd fjauer Liede fon sien ousätte kataloanske Regierenge ätter [[Brussel]] ousät häd, rakt Spanien aan [[Europäisken Hoaftbefeel]] uut. [[Belgien]] lät do nit uutlääwerje. * [[21. November]]: In [[Simbabwe]] ferkloort die loangjierige Präsident un Diktoator [[Robert Mugabe]] dän Ferticht ap sien Boantje, ätterdät dät een poor Deege in't Foaren aan Militär-Putsch juun him roat hiede. * [[5. Dezember]]: Spanien lukt dän Europäisken Hoaftbefeel juun do bekloagede Liede fon ju ousätte kataloanske Regierenge tourääch, man do nasjonoale Hoaftbefeele in Spanien blieuwe bestounden. * [[21. Dezember]]: Bie ju näie Parlemänts-Köär in [[Katalonien]] winne do Separatisten wier een absolute Moorhaid. Man jo hääbe in'e Foulge Probleme, een Regierenge tou bilgjen, uumdät wäkke politisk ferfoulgede Liede, deerbie die Präsidentskups-Kandidoat [[Carles Puigdemont]], in't Exil fäästsitte un nit oun do Sittengen deelnieme konnen. == Stuurwen == * [[6. Januoar]]: [[Francine York]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[11. Januoar]]: [[Victor Griffin]], irisken anglikoansken Pestoor un Theologe * [[11. Januoar]]: [[Kenyon Wright]], skottisken Politiker un Pestoor fon ju Skottiske Episkopoal-Säärke (ju heert tou ju anglikoanske Meenskup) * [[13. Januoar]]: [[Udo Ulfkotte]], gjuchtspopulistisken, islamfäindelken un fersweerengstheoretisken Skrieuwer * [[16. Juni]]: [[Helmut Kohl]], fröieren Buundeskansler fon Düütsklound ([[CDU]]). * [[5. Juli]]: Kardinoal [[Joachim Meisner]] * [[10. Juli]]: [[Peter Härtling]], düütsken Skrieuwer. * [[31. Juli]]: [[Jeanne Moreau]], frantsööske Skauspielerske. * [[11. September]]: [[Heiner Geißler]], düütsken Politiker ([[CDU]]) [[Kategorie:21. Jierhunnert]] 1qvdxs30qxmfabt0li6ijn50pd119c2 10 10430 113908 113907 2017-01-13T11:03:04Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Iberian Wolf AdF 001.jpg|350px |02=Brightly lit STS-135 on launch pad 39a.jpg|350px |03=Loojangu värvid 2.jpg|350px |04=Four pears.jpg|350px |05=Pigeon Point Lighthouse (2016).jpg|350px |06=Inside Sagrada Familia - panoramio (3).jpg|350px |07=Bergtocht van parkeerplaats bij centrale Malga Mare naar Lago Lungo. Uitzicht over Val Venezia vanaf Posto di Avvistamento Pian Venezia 04.jpg|350px |08=Large red damselfly (Pyrrhosoma nymphula) male Dry Sandford.jpg|350px |09=Arrizala - Sorgiñetxe 02.jpg|350px |10=American White Pelican (Las Gallinas Wildlife Ponds).jpg|350px |11=Paris Notre-Dame East View 02.JPG|350px |12=Poertschach Johannes-Brahms-Promenade Promenadenbad Rutschenturm 25122015 9840 169crop.jpg|350px |13=Argynnis adippe auf Centaurea jacea 01.jpg|350px |14=Michaelskirche Munich - St Michael's Church High Altar.jpg|350px |15=San Carlos Sonora landscape.jpg|350px |16=Full-page portrait of Luke in gold frame on purple background (NYPL b12455533).jpg|350px |17=Albert Bierstadt - Seal Rock, California.jpg|350px |18=Połonina Wetlińska - Smerek.JPG|350px |19=Erechtheum Acropolis Athens evening moon.jpg|350px |20=Traunsteinera globosa Mitterbach 01.JPG|350px |21=Earthrise over Compton crater -LRO full res.jpg|350px |22=Christ Church Cathedral Interior 3, Oxford, UK - Diliff.jpg|350px |23=CSIRO ScienceImage 3881 Five Antennas at Narrabri.jpg|350px |24=Vineyards in Prades-sur-Vernazobre 02.jpg|350px |25=2015.08.19.-01-Mannheim Vogelstang--Hauhechel-Blaeuling-Maennchen.jpg|350px |26=Bergtocht van Gimillan (1805m.) naar Colle Tsa Sètse in Cogne Valley (Italië). Waterval boven Gimillan gedeeltelijk in de mist 03.jpg|350px |27=Paisley Abbey Interior East.jpg|350px |28=Coprinus micaceus, Mica Inkcap.jpg|350px |29=Águila real (Aquila chrysaetos), Arcos de la Frontera, Cádiz, España, 2015-12-08, DD 06.JPG|350px |30=Dülmen, Kirchspiel, Wiese in der Bauerschaft Börnste -- 2016 -- 1523-9.jpg|350px |31=UGC 1810 and UGC 1813 in Arp 273 (captured by the Hubble Space Telescope).jpg|350px |32=Tower Bridge from London City Hall 2015.jpg|350px |33=Klonglan waterfall 03.jpg|350px |34=Alkeemia - Digresk & Orchestre des 2 Mondes - Festival Yaouank 2015 - 28.jpg|350px |35=Red-billed streamertail (Trochilus polytmus) female in flight 2.JPG|350px |36=Three wheeler in Pingyao.jpg|350px |37=Nao Victoria (ship, 1992), Sète cf04.jpg|350px |38=2015 Swaledale from Kisdon Hill.jpg|350px |39=St. Pölten Dom Hochaltar 01.JPG|350px |40=Haltern am See, Westruper Heide -- 2015 -- 8306-10.jpg|350px |41=Cape Skink Flowers.jpg|350px |42=Jong blad van rode beuk Fagus sylvatica 'Purpurea'. Locatie, De Famberhorst 01.jpg|350px |43=Tulpenfelder-Neuss-Kapellen-01-2016.jpg|350px |44=Bundesarchiv Bild 183-S79521, Weizenernte bei Nauen.jpg|350px |45=Edible frog (Pelophylax esculentus).jpg|350px |46=Climbing beans growing in the North Kivu (4).jpg|350px |47=Oye stave church.jpg|350px |48=Bosque de Piedra, provincia de Varna, Bulgaria, 2016-05-27, DD 73.jpg|350px |49=Cosmic Heavyweights in Free-For-All- One of the most complex galaxy clusters, located about 5.4 billion light years from Earth..jpg|350px |50=D-6-74-147-181 Wegkreuz.JPG|350px |51=A big male Addax showing as the power of his horns.jpg|350px |52=Woman harvesting wheat, Raisen district, Madhya Pradesh, India ggia version.jpg|350px |53=Woman harvesting wheat, Raisen district, Madhya Pradesh, India ggia version.jpg|350px }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2017}} </noinclude> 8uzsols1rwt7mj5w83dw9gndok7817q 10 10431 113895 113894 2017-01-13T09:27:27Z 134.245.6.81 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2017}} </noinclude> guakulil9m3a3oyxhoa78sih428jvv4 10 10433 113910 113905 2017-01-13T11:10:04Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Iberian Wolf AdF 001.jpg |02=Ruumtefoart |03=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |04=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |05=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |06=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |07=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |08=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |09=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |10=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |11=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |12=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |13=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |14=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |15=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |16=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |17=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |18=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |19=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |20=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |21=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |22=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |23=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |24=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |25=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |26=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |27=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |28=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |29=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |30=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |31=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |32=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |33=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |34=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |35=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |36=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |37=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |38=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |39=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |40=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |41=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |42=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |43=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |44=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |45=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |46=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |47=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |48=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |49=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |50=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |51=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |52=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |53=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2017}} </noinclude> eh1f6jwsfh7ziulkblv8w4kipa6txwq 4 10434 113909 2017-01-13T11:05:46Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Bielde fon ju Wiek/Jier|2017}}“ wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2017}} 1g8m7w61c2rrau8gexkg7z2wopaas1a 0 10445 117051 116770 2018-06-09T14:07:25Z Leehsiao 8049 wikitext text/x-wiki [[File:蔡依林出席王国大帝全球巡回赛现场 cropped.jpg|thumb|Jolin Tsai]] '''Jolin Tsai''' (bädden ap dän [[15. September]], [[1980]]) is ne [[Taiwan|taiwaansken]] Pop-Singer-Songwriter. == Ju Discografie == * [[1999]]: ''1019'' * [[2000]]: ''Don't Stop'' * [[2000]]: ''Show Your Love'' * [[2001]]: ''Lucky Number'' * [[2003]]: ''Magic'' * [[2004]]: ''Castle'' * [[2005]]: ''J-Game'' * [[2006]]: ''Dancing Diva'' * [[2007]]: ''Agent J'' * [[2009]]: ''Butterfly'' * [[2010]]: ''Myself'' * [[2012]]: ''Muse'' * [[2014]]: ''Play'' [[Kategorie:Musiker]] ookfmfcfqzf3o9iri1xl18amr78dxfm 0 10446 114763 114710 2017-10-20T09:30:59Z Couiros22 8036 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Gäddelfisker |- | align="center" | [[Bielde:Belted_Kingfisher.jpg|250px|Gäddelfisker]]<br/><small>Aan Gäddelfisker (''Megaceryle alcyon'')</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''Coraciiformes'' |- | ''Familie:'' || ''Alcedinidae'' |- | '' Sleek:'' || ''[[Megaceryle]]'' |- | ''Oard:'' || Gäddelfisker ''(M. alcyon)'' |- |} |} Die '''Gäddelfisker''' (''Megaceryle alcyon'', düütsk: Gürtelfischer) is n [[Fuugel]], die in [[Noud-Amerikoa]] tou fienden is. Hie heert tou ju Familie fon do [[Iesfuugele]] ''(Alcedinidae)'', is also wiedloftich mäd uus [[Europäisken Iesfuugel]] ''(Alcedo atthis)'' fjuund. {{biostump-links}} [[Kategorie:Fuugele]] 7p1emmipa8d9jhtmh158jxwi86k4kjt 0 10447 114124 2017-03-19T13:50:53Z 151.40.123.213 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{stump}} [[Bielde:Christ pantocrator daphne1090-1100.jpg|thumb|200px|right|Jesus Kristus (Kristus Pantocrator in Dafni, [[Athene (Stääd)|Athene]].]] '''Jesus K…“ wikitext text/x-wiki {{stump}} [[Bielde:Christ pantocrator daphne1090-1100.jpg|thumb|200px|right|Jesus Kristus (Kristus Pantocrator in Dafni, [[Athene (Stääd)|Athene]].]] '''Jesus Kristus''' waas die [[Messias]] fon [[Kristendum]], as foaruuttäld in dät [[Oolde Testament]]. Jesus is in dät [[Näie Testament]] beschrieuwen. == Sjuch uk == * [[Kristendum]] * [[Biebel]] == Ferbiendenge ätter buuten == {{Commonscat}} [[Kategorie:Kristendum]] 91ocfrjup8qfixo9z239qwz3lrbm5dk 0 10448 116712 114136 2018-03-06T13:02:21Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki As '''Äkse''' beteekent me een Reewe uum tou hauen, foar aaln uum Holt tou kleeuwen of n Käärf tou't faalen fon n Boom tou äksjen. Dät rakt oaber uk [[Kriechsäkse]]n. Fon ne [[Biele]] unnerskat sik ne Äkse truch hiere Grööte, ne Äkse mout maast mäd two Hounden heelden wäide. In ju [[Archäologie]], wier do holtene Skäfte fon Reewen maasttieds nit ärheelden sunt, is dät wichtige Kriterium foar ju Unnerskeedenge dät Gat inne Midde. Wät n Gat foar n Skäft häd, is ne Äkse, wät uurs skäfted wäd, is ne Biele. Ätter düsse archäologiske Definitsjoon faale fonsäärm uk do maaste moderne Bielen unner dän Begriep "Äkse". == Biespile foar Ferskeedene Äksen == <gallery> Bielde:Copper age 4000-2700BC polished ax stones IMG 0962.JPG|Sliepene Steen-Äkse uut Ungarn, uut dät fjoode of äddere trääde Jierduusend foar Kristus Bielde:Tools, arsenical copper, Naxos, 2700–2200 BC, BM, GR 1969.12-31, 142703.jpg|Äksen moaked uut [[Arsen-Brons]], uut [[Naxos]], äddere kykladiske Brons-Tied (2700-2200 f. Kr.) Bielde:Felling axe.jpg|Ferskeedene näitiedelke Äksen uum Boome tou faalen Bielde:Špalek na štípání.jpg|Ne gewöönelke Äkse foar't Kleeuwen fon Holt </gallery> [[Kategorie:Reewe]] daaeegetj6w0y9hb7t3jgv5rp6f0iaj 0 10449 114175 114142 2017-04-14T08:04:09Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q12802]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Castle Romeo.jpg|thumb|Käädenwoapen-Test ap dät [[Bikini-Atoll]]]] '''Käädenwoapen''', uk '''Atomwoapen''' of '''Nukleoarwoapen''' (dt. ''Kern- / Atom- / Nuklearwaffen'') naamd, sunt [[Woape]]n, do truch kääden-physikoalske Reaktsjoonen so as [[Käädenkleeuwenge]] of [[Käädenfusion]] hiere Wierkenge hääbe. Wan ne Käädenwoape loosgungt, wäd masse Engergie in Foarm fon Hatte, Drukwällen un ionisierjende Stroalenge fräi, wät binne kuute Tied masse Doode un Fernäilenge reeke kon. Somäd tälle Käädenwoapen ieuwenske [[Biologiske Woape|biologiske]] un [[Chemiske Woape|chemiske Woapen]] tou do Massen-Fernäilengs-Woapen. Mäd do Käädenwoapen, do dät däälich (Stound: [[2016]]) rakt, kuude ju Moanskhaid moorere Moale fernäild wäide (Overkill). Käädenwoapen rakt dät in Foarm fon Bomben, Raketen un uur. Do foulgjende Lounde sunt amtelke Atommoachte: * Do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] * Dät [[Fereende Köönichriek]] * [[Frankriek]] * Ju [[Foulksrepublik China]] Do foulgjende Lounde sunt faktiske Atommoachte: * [[Israel]] * [[Indien]] * [[Pakistan]] * [[Noudkorea]] Do foulgjende Lounde fersäike fermoudelk uk, Atomwoapen häärtoustaalen: * [[Iran]] * [[Saudi-Arabien]] [[Kategorie:Woape]] ky4gv22tmf34wtjps00yf0aodolotp5 0 10450 114173 114140 2017-04-12T20:08:36Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q182661]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:（有）谷中石材店・羽黒青糠目削岩機による採掘風景.JPG|thumb|right|200px|Aan Baager bie de Oarbaid in [[Japan]]]] Aan '''Baager''' (dt.: ''Bagger'') is ne Baumaskiene, ju mäd ne Oard Skuppe, säilden uk uur besunnere Reewen, t.B. n Boitel, uutrusted is, uum Boudem un Fäls loos tou moakjen un fon'e Steede tou brangen. Foaraaln tou dät Uutgreeuwen un Wierapfällen fon Äid-Goate, t.B. ap Bauploatse, wäide Baagere iensät, man uk in dän [[Sträite]]nbau, in [[Steenbreek]]e, bie ju Winnenge fon [[Bruunkoole]] un [[Arst]]e un nit toulääst [[Eed]] in dän Deegebau un uk wäil moal foar groawere Oarbaiden ap archäologiske Uutgreeuwengen (man maasttieds wäide deer fienere Methoden bruukt). Dät rakt Baagere mäd Joole un mäd Kätten, Swimbaagere un Skuppenrääd-Baagere sunt Sunnerfoarmen. [[Kategorie:Maskiene]] s1lb9cgeumwp1bby7wm1ungtj34qk9q 0 10451 114141 2017-04-12T11:55:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Baager]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Baager]] et6ws1c5nqzw8sgwfh72dzyxryqenpd 0 10452 114143 2017-04-12T11:56:37Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Atomwoape]] nach [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Käädenwoape]] fd7rdq3zahwfjjm29thzq4i1en6dnv2 0 10453 114144 2017-04-12T11:57:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Käädenwoape]] cg0xhd44gicwv1qr56ti1clkn2yxrl1 0 10454 114145 2017-04-12T11:57:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Käädenwoape]] cg0xhd44gicwv1qr56ti1clkn2yxrl1 0 10455 114146 2017-04-12T11:57:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Käädenwoape]] cg0xhd44gicwv1qr56ti1clkn2yxrl1 0 10456 114147 2017-04-12T11:57:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Käädenwoape]] cg0xhd44gicwv1qr56ti1clkn2yxrl1 0 10457 114148 2017-04-12T11:58:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Käädenwoape]] cg0xhd44gicwv1qr56ti1clkn2yxrl1 0 10458 114149 2017-04-12T11:58:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Käädenwoape]] cg0xhd44gicwv1qr56ti1clkn2yxrl1 0 10459 114150 2017-04-12T11:58:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Käädenwoape]] cg0xhd44gicwv1qr56ti1clkn2yxrl1 0 10460 114151 2017-04-12T11:59:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Käädenwoape]] cg0xhd44gicwv1qr56ti1clkn2yxrl1 0 10461 114152 2017-04-12T11:59:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Käädenwoape]] cg0xhd44gicwv1qr56ti1clkn2yxrl1 0 10462 114153 2017-04-12T12:00:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Käädenwoape]] cg0xhd44gicwv1qr56ti1clkn2yxrl1 0 10463 114154 2017-04-12T12:00:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Käädenwoape]] cg0xhd44gicwv1qr56ti1clkn2yxrl1 0 10464 114155 2017-04-12T12:00:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Käädenwoape]] cg0xhd44gicwv1qr56ti1clkn2yxrl1 0 10465 114156 2017-04-12T12:00:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Käädenwoape]] cg0xhd44gicwv1qr56ti1clkn2yxrl1 0 10466 114157 2017-04-12T12:01:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Käädenwoape]] cg0xhd44gicwv1qr56ti1clkn2yxrl1 0 10467 114158 2017-04-12T12:01:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Käädenwoape]] cg0xhd44gicwv1qr56ti1clkn2yxrl1 0 10468 114159 2017-04-12T12:01:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Käädenwoape]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Käädenwoape]] cg0xhd44gicwv1qr56ti1clkn2yxrl1 14 10469 114162 2017-04-12T14:27:44Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Technik]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Technik]] khsu8vrg2s9bsyll5fayolwfmkzhiz9 0 10470 114163 2017-04-12T14:44:02Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Die Uutdruk '''Benzin''' kon ferskeedene Betjuudengen hääbe: Foaraaln wäd deer n ganse Riege fon Krääftstoffe mäd beteekend: * [[Motooren-Benzin]] (minner…“ wikitext text/x-wiki Die Uutdruk '''Benzin''' kon ferskeedene Betjuudengen hääbe: Foaraaln wäd deer n ganse Riege fon Krääftstoffe mäd beteekend: * [[Motooren-Benzin]] (minner nauniemend uk wäil "Otto-Krääftstof" naamd) * [[Licht-Benzin]], ferskeedene Soarten * [[Alkyloat-Benzin]], Reewenbenzin * [[AvGas]], hooch-oktoanich Benzin foar Fljoogere mäd Kolbenmotor * [[MoGas]], uk ne Krääftstof-Soarte foar Fljoogere * [[Fier-Benzin]], dät normoale, minner klopfääste Benzin in ju Tied fon do 1930er Jiere bit Eende fon dän twäide Waareldkriech. Loosengsmiddele: * [[Test-Benzin]], Test- un Spesjoal-Benzine as Loosengs- un Extraktsjoonsmiddel * Seeregaids-Benzin (dt:Wundbenzin), kiek bie [[Petrolether]] Dät rakt uk Täärpe mäd dän Noome Benzin: * [[Benzin (Wedendorfersee)]], ien-meented bie ju Meente [[Wedendorfersee]] in dän [[Loundkring Noudwäästmecklenbuurich]] * [[Benzin (Kritzow)]], ien-meented bie ju Meente [[Kritzow]] in dän Loundkring [[Ludwigslus-Parchim]] * ap düütsk hat uk een Täärp in ju däälich [[Polen|poolske]] Woiwodskup Pommern "Benzin". Die [[Kaschubiske Sproake|kaschubisk]]e Noome is [[Bicëno]], ap Poolsk hat dät [[Bięcino]]. {{Begriepskloorenge}} 5d5uugwb6zdl8yu6lg5cdzaxnr5w8um 0 10471 114164 2017-04-12T14:49:23Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Motooren-Benzin''' is een komplexe Mongelse uut sowät hunnertfüüftich ferskeedene [[Koolenwoaterstoffe]], ju in n Sjoodeberiek twiske [[Butan]] un Kerosin…“ wikitext text/x-wiki '''Motooren-Benzin''' is een komplexe Mongelse uut sowät hunnertfüüftich ferskeedene [[Koolenwoaterstoffe]], ju in n Sjoodeberiek twiske [[Butan]] un [[Kerosin]]/[[Petroleum]] lait. Dät wäd foar dän grootste Deel uut fereedelde Ienhoolds-Stoffe uut de Äidoulje-Raffinatsjoon häärstoald un as Krääftstof iensät, wierwie litjere Massen uk in wäkke Camping-Sjoodere ferbaant wäide konnen. Motooren-Benzin wäd uk oafter "Otto-Krääftstof" naamd, man in dän wiedere Sin rakt dät noch moor [[Otto-Krääftstoffe]]. {{stump}} 2nfi73nuf5qtrmnukhgzahfaur1625h 0 10472 114165 2017-04-12T14:50:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Motooren-Benzin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Motooren-Benzin]] 0o5rq6hfj00zd3ojw8s84p87xtspbxs 0 10473 114166 2017-04-12T14:50:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Motooren-Benzin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Motooren-Benzin]] 0o5rq6hfj00zd3ojw8s84p87xtspbxs 0 10474 114167 2017-04-12T14:50:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Motooren-Benzin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Motooren-Benzin]] 0o5rq6hfj00zd3ojw8s84p87xtspbxs 0 10475 114546 114168 2017-08-08T06:46:57Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q672890]]) migriert wikitext text/x-wiki As '''Biele''' beteekent me een litje Reewe mäd Sniede, wier mäd häuwen wäd. Fon ju [[Äkse]] unnerskat sik ju Biele truch hiere litjere Grööte, een Biele kon uk mäd een Hounde fierd wäide. Bielen wäide foar masse ferskeedene Oarbaide bruukt, do foaraaln mäd [[Holt]] tou dwoon hääbe. Dät rakt oaber uk Uutfierengen foar ferskeedene Köäken-Oarbaide of as Woape. In ju Archäologie, wier ju Loangte fon dän Skäft oafter nit moor bekoand is, is dät wichtige Kriterium, dät ne Biele neen Gat foar dän Skäft truchboord is, sunnern uurs deer oun fääst moaked wäd. Fonsäärm jäilde dan do maaste fon uus moderne Bielen as "Äksen". == Biespile foar ferskeedene Bielen == <gallery> Bielde:Feuersteinaxt.jpg|Ne Flint-Biele uut ju Steentied Bielde:Mittelständiges_Lappenbeil_Tüllenbeil.jpg|Ferskeedene Biele-Typen uut de Bronstied: Buppe ne Lappen-Biele, unnern ne Tüllenbiele mäd rekonstruierden Skäft. Bielde:Bredbile.jpg|Ferskeedene Breed-Bielen, do t.B. foar't Behauen fon Boolken uut rund Stom-Holt bruukt wäide. Bielde:Kitchen_hatchet_full_view.jpeg|Ne gewöönelke, moderne Biele </gallery> [[Kategorie:Reewe]] d5xi74n8v7jrz20kqqkgbarxsgi1as5 0 10476 114172 114171 2017-04-12T20:08:35Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q335283]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lepelboor (1).jpg|thumb|right|200px|N Hoaskeboor]] [[Bielde:Different_drill_bits.jpg|thumb|right|200px|Ferskeedene Boore foar ne Boor-Maskiene]] Dät '''Boor''' is ne Reewe, uum truch Traalenge n Gat in'n Wierkstuk tou moakjen. N Boor häd bloot an sien Spit ne Sniede, man wäkke (toun Biespil do Boor-Apsätte fon [[Boor-Maskiene]]n), hääbe noch ne Spiroale uumetou, uum do Spounen ätter buppe uut dät Materioal tou kriegen. Dät rakt deer masse unnerskeedelke Typen fon: * In ju Steentied bruukte me oafter n Boor mäd n skäärp Steen-Spit, dät wäil oun n Stok fäästmoaked waas un mäd ne Oard Flitsebooge wai un wier troald wuude. * n [[Hoaskeboor]] (dt: Löffelbohrer), die wäd Biespielswiese foar ju Häärstaalenge fon [[Hoask]]en bruukt, wierfon hie sin Noome häd. * dät rakt noch masse moor Typen Hounde-Boore * ne [[Boormaskiene]] - ju modernste Foarm [[Kategorie:Reewe]] oma42yybzyoxc0ris7naororw07qcpj 0 10479 114280 114244 2017-06-22T05:54:52Z Varlaam 2141 /* Klimat */ wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Šiprage | ôfbylding = Siprage-panorama.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 10 <small>(20153)</small> | oerflak = 20 km&sup2; | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = 507-520 M. buppe N.N. | lân = [[Bosnien un Herzegowina]] | bestjoerlike ienheid 1 = | namme bestjoerlike ienheid 1=Republika Srpska | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Kotor Varoš]] | boargemaster = President | stêdsyndieling = ? | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|44_27_0_N_17_33_0_E_type:city_zoom:12_region:BA|44° 27' NB, 17° 33' EL</small>}} | webside = [http://www.opstinakotorvaros.com/] }} [[File:Siprage-karta.jpg|thumb|200px|[[Bosnien un Herzegowina]]]] [[File:Coat of arms of Bosnia and Herzegovina.svg|thumb|100px|]] [[File:Location Bosnia-Herzegovina Europe.png|thumb|250px|]] '''Šiprage''' (Шипраге) is ju stêd in [[Bosnien un Herzegowina]], ap Suudaast-[[Europa]]. Šiprage häd 788 Ienwoonere (2013).<ref>http://www.kartabih.com/</ref><ref>Vojnogeografski institut, Ed. (1962): Šiprage (List karte 1:25.000, Izohipse na 10 m). Vojnogeografski institut, Beograd / Military Geographical Institute, Ed. (1962): Šiprage (map sheet 1: 25.000, Contour lines at 10 m). Military Geographical Institute, Belgrade.</ref> ==Klimat== {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" class="toccolours" 0.5em solid #999; 100% |- style="text-align:center;" |style="background:pink| |style="background:#dfd; "|'''Ø t°'''<br/> (°C) | style="background:pink|'''Min. t°''' <br>(°C) | style="background:#dfd; "|'''Max. t°'''<br>(°C) | style="background:pink| '''↓↓↓''' <br/>(mm) |-style="text-align:center;" | style="background:lightblue| '''I''' | –1,7 | –4,8 |1,4 |59 |-style="text-align:center;" | style="background:lightblue|'''II''' |0,3 | –3,6 |4,2 |63 |-style="text-align:center;" |'''style="background: bgcolor="#F5DEB3" |'''III''' |4,6 | –0,1 |9,3 |59 |-style="text-align:center;" | style="background:#ddffdd;fff3;''|'''IV''' |9,1 |3,9 |14,3 |74 |-style="text-align:center;" | style="background:lightgreen|'''V''' |13,6 |8,1 |19,2 |90 |-style="text-align:center;" | style="background:lightgreen|'''VI''' |17,2 |11,5 |22,9 |99 |-style="text-align:center;" | style="background:pink|'''VII''' |18,9 |12,6 |25,3 |81 |-style="text-align:center;" | style="background:red|'''VIII''' |18,4 |11,9 |24,9 |76 |-style="text-align:center;" | style="background:#dfd;"|'''IX''' |14,7 |8,6 |20,9 |71 |-style="text-align:center;" |'''style="background: bgcolor="#F5DEB3" |'''X''' |9,5 |4,7 |14,4 |79 |-style="text-align:center;" |'''style="background: bgcolor="#C2B280" |'''XI''' |4,4 |1,0 |7,8 |100 |-style="text-align:center;" | style="background:lightblue|'''XII''' |0,1 |–2,7 |3,0 |88 |}<ref>https://en.climate-data.org/location/905786/</ref> == Referenzen== <references/> == Weblink== {{Commonscat|Šiprage}} * http://opstinakotorvaros.com/ *http://www.maplandia.com/bosnia-and-herzegovina/republika-srpska/siprage/ Maplandia *http://www.satellitecitymaps.com/europe-map/bosnia-and-herzegovina-map/federation-of-bosnia-and-herzegovina-map/%C5%A1iprage-map/ *http://www.distancesfrom.com/distance-from-Siprage-to-Banja-Luka-Bosna-i-Hercegovina/DistanceHistory/5243320.aspx *http://www.maplandia.com/bosnia-and-herzegovina/republika-srpska/siprage/ Maplandia *http://www.satellitecitymaps.com/europe-map/bosnia-and-herzegovina-map/federation-of-bosnia-and-herzegovina-map/%C5%A1iprage-map/ *http://www.distancesfrom.com/distance-from-Siprage-to-Banja-Luka-Bosna-i-Hercegovina/DistanceHistory/5243320.aspx *http://www.udaljenosti.com/bosna/- Distances in B&H [[Kategorie: Bosnien un Herzegowina]] gzard85juhmwp9yje3ggf8tqyz4h5t3 0 10481 114221 114201 2017-05-20T08:26:30Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q20180908]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Old farmer woman.JPG|thumb|right|200px|Ne aasteuropäiske Buurske mäd ne Hoofuurke]] Ju '''Fuurke''' is ne Oard Reewe, ju foaraaln in'e [[Buuräi]] bruukt wäd. Ju teekent sik truch aan loangen Steel un moorere Tinden uut. Me kon deermäd wät nieme truch rounsteeten, un bit tou n bestimden Groad kon me deer uk mäd skupje, wät fonsäärm je beeter gungt, je moor Tinden ju häd un je tichter do sitte. Dät rakt näämelk ferskeedene Fuurken, t.B. Hoofuurken mäd tjo, säildener uk two Tinden un Mjuksfuurken mäd fjauer Tinden. Buppedät rakt dät Eedfuurken (do heete uk Prikken of Sätfuurken) juust so as Koksfuurken, do hääbe oafter noch moor. Somäd konnen Fuurken aal ätter hieren Typ bie't [[Mjoon]], [[Fodderjen]], [[Uutmjuksjen]], [[Eedgreeuwen]], [[Bäiten]] un masse moor Oarbaide iensät wäide. Die Steel fon ju Fuurke is maasttieds n holtenen un ju Beweerenge is maasttieds uut Metall. Me fermoudet oaber, dät do allerooldste Fuurken, as dät in'e Jungsteentied al Buuräi roate, man noch neen [[Metallurgie]], gans uut Holt wieren. Foarstaale kon me sik ne Takke, ju al fon Natuur uut in two of tjo litjere Takken apdeeld is, do me eenfach bloot ounsnitkje moaste. Uurs ne Muugelkhaid is, dät me dät truch kleeuwen fon ne Takke moakede, äänelk as bie ne holtene Rieuwe, wier dät toumäts bit däälich so is. [[Kategorie:Buuräi]] [[Kategorie:Reewe]] pu7eovj3lm5zuc0i9o3x14voadf48z2 0 10482 118972 114210 2020-04-06T06:08:47Z 186.143.161.190 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bits & Pieces - BP374 - Test flight of Pescara's helicopter - 1922 - EYE FLM7760 - OB105716.ogv|thumb|right|Hoochskruuwer 1922]] [[Bielde:Rettungshubschrauber.jpg|thumb|right|N Räddengs-Hoochskruuwer]] Aan '''Hoochskruuwer''' of '''Helikopter''' (düütsk: Hubschrauber) is n [[Luchtfoartjuch]], dät in't Lood stoundend wächfljooge un loundje kon, uumdät sik ju Motorkrit ap aan of moorere Rotoren foar Apdrift un Foardrift uurdrächt. Die Rotor of do Rotoren oarbaidje so tou tällen as sik traalende Juuken. Dät Wort Helikopter, kuut uk '''Heli''', sät sik touhoope uut ne deklinierde Foarm fon ooldgriechisk ἕλιξ hélix „Windenge, Spiroale“ un πτερόν pterón „Juuke“. Nit tou do Hoochskruuwere täld wäide Miskfoarmen uut Fljoogere un Hoochskruuwere, t.B. [[Dreegeskruuwer]]e (dt: Tragschrauber) == Histooriske Äntwikkelenge == Wilst ju Idee foar n Hoochskruuwer wuddelk oold is (al [[Leonardo da Vinci]] häd deer ne Teekenge fon moaked) is dät ätter masse ferskeedene Fersäike un Foarskengen eerste in dät twintichste Jierhunnert slumped, funktsjoonierjende Hoochskruuwere tou bauen. Die eerste dokumentierde fräifljoogende Hoochskruuwer, die foar n poor Sekunden fon dän Boudem uumehoochkoom, waas in't Jier [[1907]] dät sonaamde fljoogende Flitsepee fon [[Paul Cornu]] (dät hiede oaber uk al n Motor). Fon [[1910]] oun äntwikkelde [[Boris Nikolajewitsch Jurjew]] dät Konzept fääre un äärfoont ju foar ju Stjuurenge wichtige [[Tuumelskieuwe]]. In ju Armee fon [[Aastriek-Ungarn]] hieden se juun Eende fon dän [[eerste Waareldkriech]] n Hoochskruuwer, wier se bit tou füüftich Meetere mäd hooch koomen. Ju Äntwikkelenge geen oaber ätter't Kriechseende deer nit fääre. In [[1922]] hiede [[Étienne Œhmichen]] sin Œhmichen N°2 baud, dät waas die eerste wuddelk bruukbeere Hoochskruuwer, wier hie uk moal n Kilometer mäd fljooge un oun ju sälge Steede wier loundje kuude. Deerfoar won hie uk n Pries. In ju Foulgetied wuuden do Hoochskruuwere immer beeter. Die düütske [[Focke-Achgelis Fa 223]], die Eende fon do trüütiger Jiere äntwikkeld wuude, waas fon [[1941]] oun die eerste Hoochskruuwer, die in Serie baud wude, un fermoudelk uk die eerste, die in n Kriech as Räddengs-Hoochskruuwer bruukt wude (n eersten Räddengs-Iensät ap n [[6. Meerte]] [[1945]]). Foar Räddengs-Iensätte häbe Hoochskruuwere bit däälich ne wichtige Betjuudenge, uumdät jo in'e Lucht stounde blieuwe un in't Lood stoundend loundje un wächfljooge konnen. Jo konnen also bolde allerweegense loundje un wächfljooge, wät foar gewöönelke Fljoogere nit foartoustaalen is, man juust so as düsse konnen jo in'e Luchtlinie uur'e Loundskup fljooge un sunt unner wäkke Ferhooldnisse deeruum gauer in't Kroankenhuus as n Auto. Uurs n wichtigen Hoochskruuwer, die al tou Begin fon do njugentieunhunnertfjautiger Jiere in Serie häärstoald wuude, waas ju [[Flettner Fl 282]], ju mäd two uurnunnersittende juunloopende Rotoren oarbaidede. Säilden rakt dät düsse Funktsjoonswiese noch däälich. <gallery> Bielde:Leonardo_da_Vinci_helicopter.jpg|Da Vinci sien Teekenge fon uum 1490 Bielde:Cornu Nr 2 Nachbau vor Hubschraubermuseum 11 07 2008.jpg|Ätterbau fon't sonaamde fljoogende Flitsepee fon Paul Cornu fon 1907 Bielde:Oemichen2.jpg|Œhmichen N°2 fon 1922 Bielde:Fa223 modell.png|Focke-Achgelis Fa 223 </gallery> [[Kategorie:Ferkier]] 3dpvzb3ecl287w4eerxpsdfer0ltgec 0 10483 114204 2017-05-12T18:44:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoochskruuwer]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoochskruuwer]] qb6eft7dsxrbf42gs2s0yjm6nvwjr2t 0 10484 114205 2017-05-12T18:45:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoochskruuwer]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoochskruuwer]] qb6eft7dsxrbf42gs2s0yjm6nvwjr2t 0 10485 114547 114214 2017-08-08T06:47:07Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q178193]]) migriert wikitext text/x-wiki [[Bielde:ExpressII.jpg|thumb|right|300px|Ne oolde Bielde fon n litjer Dampskip in Sweeden]] Een '''Dampskip''' of n '''Damper''' is een Skip, dät mäd een of moorere Dampmaskienen bedrieuwen wäd. == Geskichte == Dät eerste Dampskip waas in [[1707]] fon dän Hugenotte [[Denis Papin]] baud wuden, die deer mäd ap n [[24. September]] [[1707]] fon [[Kassel]] uut ju [[Fulda (Äi)|Fulda]] deel fuur ätter [[Hannoversch Münden]], wier ju Fulda un ju [[Werra]] touhoopefljoote tou ju [[Weser]], wier hie Leedenge, Passagiere un Personoal mee hiede. Fon Münden uut wüül'er fääre ju Weser adeel, man do Mündener Skippere moakeden sien Skip stukken. Eerste in do 1780er Jiere koom ju Äntwikkelenge so gjucht tougong. [[Claude François Jouffroy d’Abbans]] baude in [[1783]] een Dampskip. Ap n [[1. Februoar]] [[1788]] lieten sik do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US]]-Amerikoanere [[Isaac Briggs]] un [[William Longstreet]] dät Dampskip foar't eerste Moal patentierje, [[Robert Fulton]], uk n Amerikoaner, kreech ap n [[11. Februoar]] [[1809]] n Patent foar ne wirtskuppelk ärfoulchrieke Modifizierenge. Düsse äddere Dampskiepe hieden maasttieds noch Saile bietou, dät me deer uk mäd sailje kuude, t.B. wan't moal niks moor tou bäiten roate of uur techniske Probleeme aptrieden. Ju Dampmaskiene troalde tou Begin fon düsse Tied noch een Sköifelrääd oun'e Siede fon dän Damper. Eerste fon [[1836]] sätte sik ju [[Skipsskruuwe]] truch, ju die Aastrieker [[Josef Ressel]] ärfuunen hiede. Bäiten diede me loange Tied bie ferskeedene Modelle mit Holt, Koole of Briketts, wierbie ju Steenkoole loange Tied ju wichtichste Fjuurenge waas. Je gratter do Skiepe wuden, je moor moaste me bäite, deeruum bruukte me ap n grooten Ozean-Damper uum 1900 masse Oarbaidere, do unner stuure Bedingengen häd tou knooien hieden. Dach waas dät ju Blöitetied fon't Dampskip, uumdät dät neen in Gauegaid un Bereekenbeergaid fergliekbeere Skiepe roate. Ätter dän eerste Waareldkriech wuuden masse Dampskiepe uumerusted, sodät jo mäd Sweeroulje bedrieuwen wuuden. Buppedät begon in dän eerste Haaldeel fon't twintichste Jierhunnert ju Uutspreedenge fon Skiepe, do mäd Diesel fjuurd wuuden - dät wieren oaber tou Begin bloot litjere Skiepe. Eerste in dän twäide Haaldeel fon't twintichste Jierhunnert, as Fljoogere groote Deele fon dän Passagier-Ferkier uurnoomen un dät uk moor un moor groote Diesel-Skiepe roate, ferloos dät Dampskip sien Betjuudenge. Wäkke wuuden noch bit in do 1980er Jiere baud, oaber dät waas nit moor rentoabel un masse foarmoalige Dampskiepe wuuden ap Diesel-Bedrieuw uumerusted. Däälich wäide Dampskiepe toumäts noch in'e touristiske Binne-Skipfoart sotoutällen as swimmende Museen bedrieuwen. [[Kategorie:Skipfoart]] f866c0ou7khnvo7t9k1qvkpmbe7cg4o 0 10486 114215 2017-05-13T13:20:19Z 134.245.5.106 Fäärelaited ätter [[Dampskip]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dampskip]] eahil9abhh58crmmo7olv6bg1etf1go 0 10487 114217 2017-05-14T10:31:27Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Chemie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Chemie]] n0c8am21a0vf7i081hqzzepx3ph81jl 0 10488 114230 2017-05-29T12:19:30Z Wolverène 5883 Wolverène verschob die Seite [[Kladde (Arctium Lappa)]] nach [[Kladde (Arctium lappa)]]: taxonomic standard wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Kladde (Arctium lappa)]] qdps9gecekfymaqmsap3qzaohrhmj9j 0 10489 114233 2017-05-29T12:35:08Z Wolverène 5883 Fäärelaited ätter [[Mikro-Elektronik]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mikro-Elektronik]] ggax9b7zev0tr2k1stkw4f2773qn2ym 10 10491 114239 114237 2017-06-07T17:41:23Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks generyk | bgcolor = #ADD8E6 | kop = {{{titel|}}} | image = {{{ôfbylding|}}} | caption = {{{ôfbyldingstekst|}}} | imagewidth = {{{ôfbyldingsbreedte|}}} | kop1 = ---- | head1_1 = Uurspr. Tittel | item1_1 = {{{oarspr. titel|}}} | head1_2 = Skrieuwer | item1_2 = {{{auteur|}}} | head1_3 = Sproake | item1_3 = {{{taal|}}} | head1_4 = Foarm | item1_4 = {{{foarm|}}} | head1_5 = Genre | item1_5 = {{{sjenre|}}} | head1_6 = Skreeuwen | item1_6 = {{{skreaun|}}} | head1_7 = 1. Publikasjoon | item1_7 = {{{1e publikaasje|}}} | head1_8 = Uurspr. Ferlaach | item1_8 = {{{oarspr. útjouwer|}}} | head2_1 = Riege | item2_1 = {{{rige|}}} | head2_2 = ● foarich Dl. | item2_2 = {{{foarich diel|}}} | head2_3 = ● foulgjend Dl. | item2_3 = {{{folgjend diel|}}} | head2_4 = Beend | item2_4 = {{{bondel|}}} | head2_5 = Priese | item2_5 = {{{prizen|}}} | head2_6 = [[ISBN]] | item2_6 = {{{ISBN|}}} | kop3 = Uursättenge ap Seelterfräisk | head3_1 = Tittel ap Seeltersk | item3_1 = {{{Fryske titel|}}} | head3_2 = Publikasjoon | item3_2 = {{{publikaasje|}}} | head3_3 = Ferlaach | item3_3 = {{{útjouwer|}}} | head3_4 = Uursätter | item3_4 = {{{oersetter|}}} | head3_6 = [[ISBN]] Uurs. | item3_6 = {{{ISBN oers.|}}} }} n2goldoje8j3uxk5sbfqii03jv22hk5 0 10492 114238 2017-06-07T17:40:40Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Noudfräisk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noudfräisk]] 9ns65qmrc2gx5cvee11e8vujt1onjdp 0 10493 118426 118425 2019-07-05T19:49:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Bouk | ôfbylding = Schöffer-Fust Biblia.jpg | ôfbyldingstekst = Begin fon dän Röömer-Bräif<br>in ju Schöffer-Fust-Bibel fon 1462 | ôfbyldingsbreedte = 250px | titel = ''Näie Testamänt'' | oarspr. titel = | auteur = Ferskeedene | taal = [[Griechisk]] | foarm = | sjenre = [[Religion]] | skreaun = ± 1. un 2. Jierhunnert | 1e publikaasje = | 1e opfiering = | oarspr. útjouwer = | rige = | foarich diel = | folgjend diel = | bondel = | prizen = | ISBN = | Fryske titel = ''Dät Näie Tästamänt un do Psoolme'' | publikaasje = [[2000]], [[Ooldenbuurich (Stääd)|Ooldenbuurich]] | útjouwer = Bis-Verlag | oersetter = [[Marron Fort]] | prizen oers. = | ISBN oers. = 978-3-8142-0692-9 }} Dät '''Näie Testamänt''' is ne Sammelenge fon 27 Skrifte fon dät Uurkristendom in ju griechiske Sproake, do dät twäide Deel fon ju [[Biebel]] bildje. Deeroun is dät Lieuwend fon Jesus Kristus beskreeuwen un oankelde wichtige Geböärnisse uut dät eerste Jierhunnert fon’t Kristendom. Foar do Kristene sunt do Skrifte fon dät Oolde un Näie Testamänt hillich. Do Skrifte fon dät Näie Testamänt läite sik ferdeele in fjauer Deele: *do fjauer Evangelien uur dät Lieuwend, ju Leere, Dood un Wierapstoundenge fon Jesus; *do Däide (Geskichten) fon do Apostele in ju fröie Säärke; *do Paulusbräive, Pastoralbräive un Kathoolske bräive, do touhoope do eenuntwintich Bräive an do kristelke Meenten un Mee-Oarbaidere bildje; *ju Apokalypse, ju Epenberenge fon dän Johannes. == Skrifte un Kanonisierenge == In dät eerste Jierhunnert weren do oankelde Skrifte fon dät Näie Testamänt uunouhongelk fonnunner in Uumloop. Do 27 Skrifte wuden in ju twäide Hälfte fon dät eerste Jierhunnert un ju eerste Hälfte fon dät twäide Jierhunnert skreeuwen. Do Skrifte wuden fon ferskedene Autoren skreeuwen. In dät Jier 367 ätter Kristus skreeuw [[Athanasius fon Alexandria]] sin 39. Paaskebräif. Deeroun wuden foar't eerste moal juust do 27 Skrifte fon him as kanonisk beteekent, do wie däälich in uus Näi Testament hääbe. Unnerskeede twiske do Konfessionen rakt dät bloot in ju Riegenfoulge, man nit in do Ienhoolde fon't Näie Testament. == Apbau == === Do Evangelien === [[Bielde: Relationship between synoptic gospels.png|thumb|Do Beluukenge twiske do tjo synoptiske Evangelien.]] Dät Näie Testamänt begint mäd do fjauer kanoniske [[Evangelium (Bouk)|Evangelien]] ätter [[Matthäus-Evangelium|Matthäus]], [[Markus-Evangelium|Markus]], [[Lukas-Evangelium|Lukas]] un [[Johannes-Evangelium|Johannes]]. "''Evangelium''" is ju an dät [[Latiensk|latienske]] anpaasede Foarm fon dät griechiske Woud "''εὐαγγέλιον''" (euangélion), dät sofuul betjudt as "goude Ättergjucht" / "froaie Boskup". Do Evangelien wollen in düssen Sin ju Boskup fon [[Jesus Kristus]] ferkändigje, die in ju Waareld koom un Free twiske God un do Moanskene moakede. Do Evangelien hääbe deeruum aal een biographiske Foarm, wierbie aan besunneren Fokus ap dät Lieden, Stierwen un ju Apärstoundenge fon Jesus in [[Jerusalem]] lait. Me fermouded, dät do Evangelien in ju Foarm, ju uus foarlait, leeter ferskienen sunt as do Paulusbräiwe. Dät ooldste ärheeldene Breekstuk fon aan Evangelien-Text is die [[Papyrus 52]] ({{PapNT|52}}), een Stuk fon't Johannes-Evangelium, dät in Ägypten fuunen wuuden is. Dät wäd ätter ju Hondskrift uum dät Jier 125 doatierd un lait nit fier fon ju fermoudede uurspröängelke Ferfoatengstied uum dät Jier 90. Do tjo Evangielen fon Matthäus, Markus un Lukas sunt do [[Synoptikere|synoptiske Evangelien]] of Synoptikere. Jo wäide so beteekend, uumdät dät twiske düsse tjo fuul moor Uureenstämmengen rakt as mäd Johannes: Uurs as dät Evangelium ätter Johannes, uumfoatje do synoptiske Evangelien foar een groot Deel dosälge Geskichten. Oafte uk noch mäd dänsälgen Apbau un dosälge Woude. Dän Uutdruk "''synoptisk''" kumt fon griechisk "''συνοπτικός''" ("''synoptikós''") uut ju griechiske Sproake un betjudt, dät jo touhoope bekieked wäide konnene. Dät lat tou ju Theorie, dät do Ferfoatere foneenuur ouskrieuwen hääbe (Bruukengs-Hypothese), wierfon al [[Augustinus fon Hippo]] ([[354]] - [[430]]) een Variante fertreeden häd, ju dät Matthäus-Evangelium foar dät ooldste heelt. Ju däälich ap't maaste fertreedene Foatenge fon ju Bruukengs-Hypothese is ju Two-Wällen-Hypothese ätter [[Cristian Hermann Weisse]] fon 1838. Deerätter is dät Markus-Evangelium dät ooldste un wuude as Wälle foar dät Matthäus- un dät Lukas-Evangelium bruukt, man ieuwenske dät Markus-Evangelium roate dät noch een twäide Wälle, ju nit ärheeldene sonaamde "[[Logien-Wälle]]" (Q). Düsse Logien-Wälle lät sik ärsluute uut do Ienhoolde, do bie Lukas un Matthäus uurlääwerd sunt, man nit bie Markus. === Do Däide fon do Apostele (Apostelgeskichte) === Do Däide fon do Apostele / ju [[Apostelgeskichte]] foulget ju Chronologie fon do Evangelien un beskrift ju Heemelfoart fon Jesus Kristus, do eerste Jiere fon ju kristelke Meenskup in Jerusalem ([[Jerusalemer Uur-Meente]]) un dät Lieuwend fon do eerste Kristen. In dät twäide Deel stounde do Missionsraisen fon Paulus, die sik (wan uk naan fon do [[tweelich Apostele]]) as Apostel saach, uumdät him Jesus ferskienen waas ([[Damaskus-Belieuwnis]], Apg 9). Ju Apostelgeskichte stommet eepenbeer fon dänsälgen Skrieuwer as dät Lukas-Evangelium, deeruum wäide do bee uk touhoopefoatjend as "''lukoansk Dubbelwierk''" beteekend. Dät sjucht me an ju Ienleedenge, ju sik juust as bie't Lukas-Evangelium oun dän Adressoat Theophilus gjucht. Deerbie wäd ju Apostelgeskichte uutdrukkelk as Foutsättenge fon't Lukas-Evangelium beteekend. ===Do Bräiwe === ==== Do Paulusbräiwe ==== In dät Näie Testament rakt dät een ganse Riege Bräiwe, do Paulus as Autor of as aan fon moorere Autoren ounreeke (touhoopefoatjend "''[[Corpus Paulinum]]''" naamd). Sänt Midde fon dät 19. Jierhunnerd gunge do maaste Foarskere deerfon uut, dät bloot soogen fon düsse Bräiwe wuddelk fon Paulus skrieuwen sunt. Düsse Bräiwe wäide deeruum as "protopauliniske Bräiwe" beteekend: * [[1. Thessalonicherbräif]] * [[1. Korintherbräif]] * [[2. Korintherbräif]] * [[Galaterbräif]] * [[Röömerbräif]] * [[Die Philipperbräif]] * [[Die Bräif oun Philemon]] Buute düsse soogen Bräiwe wuuden noch moor Bräiwe uutdrukkelk in dän Noome fon Paulus ferfoated, näämelk: * [[2. Thessalonicherbräif]] * [[Epheserbräif]] * [[1. Bräif oun Timotheus]] * [[2. Bräif oun Timotheus]] * [[Bräif oun Titus]] * [[Kolosserbräif]] Wät düsse säks Bräiwe oungungt, wäd fon aan grooten Deel fon do Foarskere uut ferskeedene Gruunde betwieuweld, dät do wuddelk, as jo kweede, fon Paulus skrieuwen wuuden sunt. Deeruum wäide jo as "deuteropauliniske Bräiwe" beteekend. Ätter düsse Theorie heere do säks Bräiwe also tou een wied ferspradt Phänomen in ju Antike, ju "Pseudepigraphie", dät me sik also aan bekoanden Noome uutleendt häd, in dän sien Traditsjoon me sik staale wol, uk wan me nit wuddelk ju Person is. Man dät rakt uk Foarskere, do bloot aan Deel fon düsse Bräiwe foar pseudepigraphisk hoolde un wäkke, do ju deuteropauliniske Theorie goarnt fertreede. ==== Die Bräif an do Hebräer ==== Die [[Bräif an do Hebräer]] is monken do Bräiwe fon dät Näie Testamänt een Besunnerhaid. Die Skrieuwer is uunbekoand. In ju säärkelke Traditsjoon wuude die Bräif oafter Paulus touskrieuwen, uk wan deer naargends wät fon Paulus as Ferfoater oane stoant. Ju Fermoudenge, dät hie fon Paulus waas, koom deerfon, dät in dät Eende fon dän Bräif fon Timotheus boald wäd - aan Meeoarbaider fon Paulus. Die Ferfoater skrift, dät Timotheus wier fräi is un hie mäd him bolde ätter do Adressoaten waikuume wüül. Al [[Origenes]] (185 bit sowät 254) hiede stäärke Twieuwel oun Paulus as Ferfoater. Ju moderne Biebelwietenskup meent uk, dät hie dät nit waas. Die Skrieuwer is anonym, man dät betjudt nit dät dissen Bräif moor of minner wichtich weese skuul. Uumdät die Bräif an do Hebräer as Paulusbräif blouked wuude, is hie in do oolde Hondskrifte fon dän Corpus Paulinum integriert. ==== Do Kathoolske Bräiwe ==== Do sonaamde 'kathoolske Bräiwe' sunt nit an an aan bepeelde Persoon of Meente skreeuwen, man an ferskeedene Kristen of an ju Kristenhaid in’t algemeen. Dät Woud "''kathoolsk''" häd neen Beluukenge tou ju roomsk-kathoolske Säärke, man tou dät griechiske Woud "''καθολικός''" ("''katholikós''"), wät "algemeen, uumfoatjend" betjudt. Do kathoolske Bräiwe naame Petrus, Johannes, Jakobus un Judas as do Skrieuwere fon disse Bräiwe. Do maaste Theologen toanke nit dät disse Informationen uur do Skrieuwere gjucht is. * [[1. Petrusbräif]] * [[2. Petrusbräif]] * [[Jakobusbräif]] * [[1. Johannesbräif]] * [[2. Johannesbräif]] * [[3. Johannesbräif]] * [[Judasbräif]] === Ju Epenberenge fon dän Johannes === In Ju Epenberenge fon dänt Johannes stounde do Visionen fon dän Skrieuwer in Bräifform. Dät is uk dät lääste Bouk in dät Näie Testamänt. Et is dät eensige prophetiske Bouk fon dät Näite Testamänt un touglieks een Traast- un Hoopskrift foar do in dät [[Roomske Riek]] unnerdrukte Kristen. == Fräiske Uursättengen fon dät Näie Testamänt == [[Bielde:Fort-Bibel.jpg|thumb|Ju Uursättenge ap Seeltersk.]] Aal in do ooldfräiske Gjuchtstäksten wuuden bepeelde Biebeltäkste so as Dät Uusfoar (Matthäus 6:9-13) moormoals uursät. 1870 wuude "Dat Nii Testament en di Psalme" in ju [[noudfräiske Sproake]] fon [[Sylt]] uursät. 1933 waas ju wäästfräiske Uursättenge kloor. In do litjere wäästfräiske Dialekte so as dät Skiermönkoogisk un dät (uutstuurwen) Molkwardersk sunt Deele uursät. In dät noudfräiske Dialekt Mooringer wuuden do Evangelien fon Matthäus un Markus uursät. 1997 besluute [[Marron Fort]] dät ganse Näie Testamänt in ju seelterfräiske Sproake uur tou sätten. In dät Jier 2000 waas ju seelter Uursättenge fon dät Näie Testamänt kloor. == Wällen un fäärefierende Literatuur == === Bibel-Uutjääfte ap Seeltersk === * Ju seelter Uursättenge fon dät Näie Testamänt: [http://oops.uni-oldenburg.de/620/1/653.pdf Dät Näie Tästamänt un do Psoolme in ju aasterlauwersfräiske Uurtoal fon dät Seelterlound, Fräislound, Butjoarlound, Aastfräislound un do Groninger Umelounde] === Sekundäär-Literatuur === * Klaus-Michael Bull: Bibelkunde des Neuen Testaments. Die kanonischen Schriften und die Apostolischen Väter. Überblicke - Themakapitel - Glossar. 8., veränderte Auflage, Göttingen 2019 * David C. Bienert: Bibelkunde des Neuen Testaments. 2., aktualisierte Auflage, Gütersloh 2018 [[Kategorie:Kristendum]] [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] crxus04qgd0zrc00vdac06r3jq2tl84 14 10494 114248 2017-06-15T00:08:18Z 164.132.161.6 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Italienisch. g4mibac0et0454erljwlkhyknryed1y 14 10495 114249 2017-06-15T18:43:11Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Galicisch. byn2e5iujopuy8ickivry8zp3vqx6d3 14 10496 114250 2017-06-15T18:43:11Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Mirandesisch. 96iduq9oo362dup2x70jybnsex7kpmv 14 10497 114251 2017-06-15T18:43:11Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Aragonesisch. f44h7b7a4y2umjn02kr1opxvl7dzxqh 14 10498 114252 2017-06-15T18:43:11Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Okzitanisch. ayaffrzeyebwcvr8xpy3mb4uye68m6k 14 10500 114256 2017-06-17T03:23:12Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Koreanisch. q5ve0mjxwrsq713tdrk7c4wm2jfmryo 14 10501 114257 2017-06-17T03:30:58Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Bengalisch. kpnmd5tynsx6bq4m10c5hc7swobov05 14 10502 114258 2017-06-17T03:30:58Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Hindi. 7kvwd3aviszbu3e2n7akrxym98oztl8 14 10503 114259 2017-06-17T07:09:06Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Schweizerdeutsch. iszijtua2ze01pzbuggvehrx44qzzx0 14 10504 114260 2017-06-17T21:50:26Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Chinesisch (vereinfacht). ov4qspo0o4w98e0qxdvqsehakcqoh9d 14 10505 114261 2017-06-17T21:50:26Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Chinesisch (traditionell). j43permts7i38iq07k118evm81p2twl 14 10506 114262 2017-06-18T00:04:56Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Estnisch. id8tzb1dt01kxuw4qdh1nub24otc5jj 14 10507 114263 2017-06-18T00:04:56Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Altgriechisch. tsypx7v0yaxpp47d9dn8jw76nw91zor 14 10508 114264 2017-06-18T00:04:56Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Russisch. sjdh3xpd7z67jp8imseaxo0mwz1tgjv 14 10509 114265 2017-06-18T00:04:56Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Griechisch. dcqgk27gwu4fk6bvoyoyxe4tbsoiqz2 14 10510 114267 2017-06-18T13:54:10Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Kantonesisch. nnh7uspjvo5qcnif019qrgyshvch6t2 14 10511 114268 2017-06-18T16:49:21Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Norwegisch Nynorsk. 1logm1m6d903s0md1scpfx9owev77zq 14 10512 114269 2017-06-18T16:49:21Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Norwegisch Bokmål. sqpd9agofmz1jk0v9id8oedsct02lw4 14 10513 114270 2017-06-18T16:49:21Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Georgisch. dmdl95zvokynzut7et0i0n0vxlgt02h 14 10514 114271 2017-06-19T01:23:27Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Klassisches Chinesisch. sb1fxyzk59ic9e23yfnqpkvpqe3zd9m 14 10515 114272 2017-06-19T07:14:50Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Schottisch. m11drpmg5ir6np1ptwagbm3uz4dddc2 14 10516 114273 2017-06-19T07:14:50Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Norfuk / Pitkern. msu9ke2uwqkv7wwy5viwkdg15tut5l6 14 10517 114274 2017-06-19T07:14:50Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Novial. c4bdq99iw02bvpljw17pgie9aodg4ms 14 10518 114275 2017-06-20T17:43:46Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Niedersorbisch. cqned5l4vtvraqqqs7zydrbcokhma8l 14 10519 114276 2017-06-20T18:55:08Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Ungarisch. 34g3ww1u3xwqd6vmuxo2akztyhun6pw 14 10520 114290 2017-06-22T15:05:46Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Schwedisch. te6lzmxbtgfoywk8xdlfinhsdz2n529 14 10521 114291 2017-06-22T15:05:46Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Norwegisch. c9w195vfsu04mq1r0vvjz8183mhse80 14 10522 114292 2017-06-22T15:05:46Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Dänisch. a713yvpojwoe1rtu527vmsz7a33899g 14 10523 114293 2017-06-22T17:21:07Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Litauisch. m3yaofq94k10twfomg5hl0z7mfjqq3v 14 10524 114294 2017-06-23T03:47:29Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Limburgisch. t0qsdwltag87v1cpr2v643rl3c9t14i 14 10525 114295 2017-06-23T03:47:29Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Afrikaans. b1jkdykv0csslzbemzjx9xcijiu0txt 14 10526 114305 2017-06-26T22:19:31Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Finnisch. gp289zhbs8cuuzj9kjymtffxg4q8a7w 14 10527 114310 2017-06-29T06:58:24Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Weißrussisch. mgygxiep5xxlma15z9mcac84q35vz9d 14 10528 114311 2017-06-30T04:21:28Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Lettisch. 52xx4l82fq420ndh3to7nqy5gscz19e 14 10529 114312 2017-06-30T04:21:32Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Ukrainisch. q4g5cw5nzbou71sgkwcpv0to2r94hky 14 10530 114313 2017-06-30T04:21:34Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Abchasisch. d0z31g273hleke2d0awu8spmu7c8mzq 14 10531 114314 2017-06-30T04:21:34Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Rundi. ckpiejmrsg5s1kjfw5nbwjg7bhochvn 14 10532 114315 2017-07-02T19:28:10Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Arabisch. 9wdwflmipw8fn78flaaxmzossg4hy4v 14 10533 114316 2017-07-02T19:28:10Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Persisch. 0d9h2nte6nkks77q2tr2g7mmvdtxjia 14 10534 114317 2017-07-02T19:28:10Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Grönländisch. t88mcxqs2z89iwdpiprpt9qe619gfu0 14 10535 114318 2017-07-02T19:28:10Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Klingonisch. rp3au2y5k59d45zc374yt1hvqxbt85q 14 10536 114319 2017-07-02T19:28:10Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Simple English. mb6skxrzqhi02i3gjbzmkfci3s4l8ou 14 10537 114320 2017-07-02T19:28:10Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Inuktitut. hqi2x6hj3ah4kcdwuyx8c01259toru3 14 10538 114321 2017-07-02T19:28:10Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Japanisch. nnjmwx2damebn38r1ywhupmjwp3lycx 14 10539 114322 2017-07-02T19:28:10Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Indonesisch. tb0mbk5ccsbujzu4rfvshdvao8hr7pz 14 10540 114323 2017-07-03T03:20:17Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Österreichisches Deutsch. d0xbqpcpyq6mlmxc7d9yvyw6ck1fyn0 0 10541 119909 119908 2021-07-09T05:56:37Z Wolverène 5883 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Anna Netrebko - Romy 2013 b.jpg|300px|right|thumb|Anna Netrebko]] '''Anna Netrebko''' (bädden dän [[18. September]], [[1971]], Krasnodar ([[Sowjetunion]])), is ne russiske Sjungerske. == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://annanetrebko.com/ annanetrebko.com] [[Kategorie:Musik]] 5f8xvs7gbkbkvs9ij1sgvbefy0wfoi5 14 10542 114336 2017-07-07T02:33:05Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Isländisch. 9sxd08mm0ddmpxasa4cii0qt72nopj8 14 10543 114346 2017-07-08T04:18:19Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Madagassisch. pb01cr5jcg5d5xsri15jx9neibop6gk 14 10545 114349 2017-07-11T03:58:35Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Baskisch. ci9i7lx0sbhp7mz4lzs15xp8yuj6qhp 14 10546 114353 2017-07-13T00:22:52Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Oriya. lc615vgryec41qv4pvlwq1uq7jwrw67 14 10547 114354 2017-07-13T00:22:52Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Pali. hsxuo4srgvb2dvxssuw3yl5xmy6r1ja 14 10548 114355 2017-07-13T00:22:52Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Kannada. 985hhqwuc2x76y0adtqdo0rz97d3sex 14 10549 114357 2017-07-15T20:42:44Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Asturianisch. 698oqduf5ibp8cvs8qroumv16xsc4td 14 10550 114358 2017-07-16T18:09:27Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Gotisch. c035qkjcq4eswfjurwez7n4bxbs9w1p 14 10551 114359 2017-07-16T18:09:27Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Irisch. fpgv0aiul0lvas06kqxhnuqepg0jjbh 14 10552 114360 2017-07-16T18:09:27Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Türkisch. oc9s8jxrww4iz9d7ki5etd2gn77slgv 0 10553 114409 114362 2017-07-18T00:14:23Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q722757]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pantograph animation.gif|thumb|right|300px|Oarbaidswiese fon n eenfachen Pantogroaf]] '''Pantogroaf''' (düütsk: '''''Pantograph''''' / '''''Pantograph''''' of '''''Storchschnabel''''') is n mechanisk Präzisions-Reewe foar't Uurdreegen fon Teekengen in dän sälge, man uk in n gratteren of litjeren Mäitstäf. Dät rakt eenfache Pantogroafen, do uut fjauer Liesten bestounde, as oubielded. Dät rakt oaber uk so naamde Fäildpantogroafen, do t.B. in ne archäologiske Uutgreeuwenge iensät wäide konnen, uum n Teekenge in ne äntspreekend litje Mäite truchtoupausen fon dät originoale [[Planum (Archäologie)|Planum]]. Düsse Fäildpantogroafen hääbe dan ne fuul komplexere Mechanik, ju uk mäd Träide un Rullen oarbaided. [[Kategorie:Reewe]] s9ecqyt2niy68z4mujqqfnkn2nk0ng9 0 10554 114363 2017-07-17T12:19:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pantogroaf]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pantogroaf]] d2xkn3f9od1t888igaozdme7ypzjwpf 0 10555 114364 2017-07-17T12:19:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pantogroaf]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pantogroaf]] d2xkn3f9od1t888igaozdme7ypzjwpf 0 10556 114365 2017-07-17T12:20:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pantogroaf]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pantogroaf]] d2xkn3f9od1t888igaozdme7ypzjwpf 0 10557 114366 2017-07-17T12:20:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pantogroaf]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pantogroaf]] d2xkn3f9od1t888igaozdme7ypzjwpf 0 10558 114367 2017-07-17T12:21:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pantogroaf]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pantogroaf]] d2xkn3f9od1t888igaozdme7ypzjwpf 0 10559 114548 114377 2017-08-08T06:47:17Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q208040]]) migriert wikitext text/x-wiki [[Bielde:M-ms241cbem-l001.jpg|thumb|right|300px|Een näiere Kättensoage]] [[Bielde:Bundesarchiv Bild 101I-307-0757-23A, Italien, Baumfällen.jpg|thumb|300px|Een oold Modell: Suldoaten in dän [[Twäiden Waareldkriech]] faale n Boom mäd ne oolde Kättensoage foar Two-Mon-Bedrieuw. Sowät sjucht me däälich gewöönelk nit moor.]] As '''Kättensoage''' of eenfach '''Motoorsoage''' beteekent me een [[Soage (Reewe)|Soage]], ju mäd een motoorbedrieuwene Kätte snit. Dät kon n Otto-Motoor, n Elektromotoor weese of uk mäd Druklucht of Ouljedruk oarbaidje. Uk wan dät histooriske Modelle un besunnere Bauwiesen rakt, wier sik dät uurs ferhoalt, sunt do maaste Kättensoagen fon een Persoon mäd two Hounden tou fieren. Bie ju gewöönelke Kättensoage fon däälich lopt ju Kätte uum een Oard Fierengs-Skiene, ju as "Swäid" beteekent wäd. Deermäd kon me uk in't Holt rounsteete, uum t.B. aan Boom mäd ju [[Hooldebeend-Technik]] tou Faal tou brangen, wierbie dät wichtich is, ju gjuchte Technik tou kannen, uum dät Resiko tou minimierjen, dät ju Kätte bie't Steeten tourääch slacht. Standard is däälich, dät deer ferskeedene Seekerhaids-Baudeele ienbaud sunt, uum Uunfaale tou fermieden. Daach is dät uk wichtich, sik deer mäd uuttoukannen. Deeruum rakt dät uk Kurse, uum n Kättensoagen-Skien tou moakjen. [[Kategorie:Reewe]] 6e3hkst8u1t1nyaqk8r3p7htb7p5bmm 0 10560 114371 2017-07-17T12:48:43Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Motorsoage]] nach [[Kättensoage]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Kättensoage]] jgh08qex2a57ad0t5rp107ewwqru4ac 0 10561 114372 2017-07-17T12:49:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kättensoage]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kättensoage]] nhvsmowdf3q35xb55tacpqedda4rsmb 0 10562 114373 2017-07-17T12:49:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kättensoage]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kättensoage]] nhvsmowdf3q35xb55tacpqedda4rsmb 0 10563 114374 2017-07-17T12:49:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kättensoage]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kättensoage]] nhvsmowdf3q35xb55tacpqedda4rsmb 0 10564 114416 2017-07-18T12:07:00Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Fuulbäie (Frangula alnus)]] nach [[Huundestok]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung: Ljauer unner dän Noome fon ju Plonte as fon ju Frucht wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Huundestok]] d247n78xvh9vxbt44pj3crfedeq4rw6 0 10565 114418 2017-07-18T12:22:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Huundestok]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Huundestok]] 07u1kuvj5bjqwvyc9zs2pky7hwwy5k6 0 10566 114420 2017-07-18T12:37:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fuulbäie (Solanum nigrum)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fuulbäie (Solanum nigrum)]] knkj4k4t6a9wlj9iponpf0fqk38j5vn 0 10567 114428 114424 2017-07-18T13:10:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Goartjebloumen]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Goartjebloumen]] 7pm317svn78f5ni0rhhpikjwn2byf74 0 10568 114426 2017-07-18T13:09:22Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Goartjebloume]] nach [[Goartjebloumen]]: Dät is ja n Sleek mäd moorere Oarde. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Goartjebloumen]] 7pm317svn78f5ni0rhhpikjwn2byf74 0 10569 114427 2017-07-18T13:09:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Goartjebloumen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Goartjebloumen]] 3he0jx0nzsyzqz5nqf8i37ybt847mc3 14 10570 114434 2017-07-18T21:46:22Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Wepsisch. 8yovsywlp4z82040trkfr1n4fck97lh 0 10571 114441 114440 2017-07-19T11:18:59Z Pyt 12 /* Uurseeken */ wikitext text/x-wiki Die '''Trüütichjierige Kriech''' waas n groot politisk un religiös Konflikt wierbie ne Masse Europäiske Loundere beleeken wieren un dät foarallen fierd wuude ap Düütsken Boudem. Die Kriech duurde fon 1618 bit 1648 un eendigde mäd dän [[Free fon Wäästfoalen]]. ==Uurseeken== Do Uurseeken fon dän Kriech wieren do Juunsatse twiske Roomsk-[[Katoolske]] un [[Lutterske]] (Protestante), un dät Strieuwjen ätter Macht truch do ferskeedene litje Stoate, wieroun dät [[Düütske Riek]] ferdeeld waas. Bie ju Religionsfree fon Augsbuurich (1555) waas dät Ferhältnis twiske Katoolske un Protestante nit so toufreestaalend räägeld wuuden, dät dät Konflikte ätters toufoarkuume kuude. In dät Jier 1608 bildede sik n Ferbuund fon protestantiske Fürste, ju Union, unner dän kalvinistisken Fürst fon dän Pfaltz. Deer juunuur stoalde sik 1609 ju katoolske Liga unner dän Herzog fon Bayern. N Apruur in [[Böhmen]], wier do Protestante fon [[Rudolf II]] in 1609 Fräiegaid fon Religion kriegen hieden, ne Fräiegaid ju der truch sin Ätterfoulger Matthias wier tourääch sät wuude, lätte 1618 dän Kriech ien. Ätter dän Dood fon Matthias (1619) wäälden do Böhmere dän protestantisken Kürfürst [[Friedrich V]] as Köönich. Hie wuude stöänd fon wäkke Düütske protestantiske Fürste. Do finanzierden ju Armee unner [[Groaf fon Mansfeld|Peter Ernst II. von Mansfeld]] tou ju Unnerstöänenge fon Böhmen. Die näie Kaiser, die strom katoolske [[Friedrich II]] soante ne Armee unner Leedenge fon Fäildheer [[Johann Tzerclaes]] ätter Böhmen, ju in n November 1620 in dän [[Sleek ap dän Wiete Bierich]], do Protestante fernichtjend sluuch. Die Kriech geen oawers fääre truch ienmiskenge fon uutloundske Mächte. Spanien stöände dän Kaiser, wülst [[Christiaan IV]] do Protestante tou Hälpe koom. Fon do kaiserelke Fäildheere Wallenstein un Tilly wuud dän Köönich oawers 1629 twoangen, Free tou sluuten ([[dän Free fon Lübeck]]). N Jier leeter bräkt die Kriech fon näien uut as die Sweediske Köönich [[Gustaf II]] sik in dän Stried misket. Gustaf, die der sik fon Wallenstein betruued fäilde, faalt an un kricht deerbie Stöän fon ju [[Niederloundske Republik]] (sälwen noch beleeken in dän [[Tachtichjierigen Kriech]]) un in 1635 eepentelk fon dät katoolske Frankriek, wier [[Richelieu]] foarallen dän Macht fon do Habsbuurgere breeke wol. Gustaf II hoalde eenige wichtige Siege (Breitenfeld, 1631; Lech, 1632) man fäl in Lützen in 1632, in dätsälge Jier as uk sin Juunstounder die Groaf fon Tilly faalt. Die uur katoolske Fäildheer Wallenstein wuud 1634 fermöärend mäd Ienferstounden fon dän Kaiser, die der Nood hiede foar sin Macht. Eende un Foulge In dät Jier 1647 glukket dät dän frantsöösken Fäildheer Turenne, touhoope mäd Condé un do Sweden, Bayern tou ne Kapitulation tou twingen. In 1648 moaket die Westfoalske Free (in Münster un Ostnabrück) n sicheren Eend an dän Kriech. Ju der Free hied wiedgriepende Foulgen. Ju besiegelde dän Unnergong fon ju kaiserelke Gewalt in dät Düütske Riek un moakede ju fon do Rieksfürste stäärker. In Seelterlound Deer koom die Trüütichjierige Kriech as in n Winter 1622/23 do [[Mansfelder]] in Seelterlound koomen. 0ent8beg10ljnjas50csj0illxdqwwe 0 10572 114443 114442 2017-07-19T11:26:05Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki '''Groaf Peter Ernst II. fon Mansfeld''', maast eenfach „Ernst fon Mansfeld“ naamd (* 1580 in [[Luxembuurich]]; † 29. November 1626 in Rakovica bie [[Sarajevo]]), waas n betjuudenden Söldner- un Heerfierder in dän [[Trüütichjierigen Kriech]]. As privoaten Kriechsunnerniemer in heerskuppelken Apdraach waas hie in do Jiere 1620–1626 aan fon do fierende Söldnergeneroale in dän Kamp juun dän habsbuurchsken Kaiser un dän sien Ferbuundede (Spoanjen, Bayern un ju [[Katoolske Ligoa]]) un druuch uut persöönelke Gruunde weesentelk deertou bie, do Riekswirren uur do Unnerbreekengen fon 1620/21 un 1623 wai tou ferlaangerjen un tou n europäisken Kriech uuttouwiedjen. 2694gl65m55qrh4fbac8tlhaiw51l4z 0 10573 114470 114445 2017-07-21T19:03:01Z Pyt 12 /* Literatuur */ wikitext text/x-wiki ==Do Mansfelder== In n Häärst fon dät Jier 1622 besätte [[Groaf fon Mansfeld|Groaf Ernst fon Mansfeld]] mäd sien twiske 5.000 un 8.000 Mon stäärke Truppen [[Aastfräislound]] (uk dän [[Buurich Stickhusen]]). Man deertruch äntstuud deer ne groote Knaphaid an Lieuwends- un Foddermiddele. In n Winter fon 1622/23 koom n Deel fon do ätter Ait touräächkierende Truppen fon Mansfeld uur de fäärsene Foan in Seelterlound. Ätter ju Uurlääwerenge plunnerden, broundskatseden un fernäilden do aal wät him in dän Wai koom. So skällen do Skäddeler deeruum hiere Säärkenklokke in dän [[Krätseldoabe]] fersinke lät hääbe. Man dän uur Winter wuuden do Mansfelder bie [[Ooldenait]] sloain. == Literatuur == * Hanne Klöver: ''Spurensuche im Saterland: Ein Lesebuch zur Geschichte einer Gemeinde friesischen Ursprungs im Oldenburger Land'', S.96-99. SKN Druck & Verlag GmbH & Co., Saterland 1998, ISBN 3-928327-32-1. * Annette Heese: ''Das Saterland, Ein Streifzug durch die Geschichte'', S.48. Vechtaer Druckerei und Verlag GmbH & Co., Vechta 1988, ISBN 3-9801728-0-5. * Franz Hellbernd in: Oldenburg. Ein heimatkundliches Nachschlagewerk, S. 140-141. Vechta 1965, ISBN: 9783980657518 * Hermann Janssen in [[Lesebouk foar Seelterlound]], S. 143. qefrs8hubj76ztu04mffdz68kdm14ca 0 10574 114450 2017-07-20T10:14:03Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Hoageltouden (Crataegus)]] nach [[Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hoageltoudene]] 44mxv6v05s2ytx6nn9p7591x2feyugz 0 10575 114455 2017-07-20T10:14:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoageltoudene]] e5cipfov6h7ls8rf4fbv5b72ezvqcro 0 10576 114456 2017-07-20T10:15:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoageltoudene]] e5cipfov6h7ls8rf4fbv5b72ezvqcro 0 10577 114457 2017-07-20T10:15:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoageltoudene]] e5cipfov6h7ls8rf4fbv5b72ezvqcro 0 10578 114458 2017-07-20T10:15:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoageltoudene]] e5cipfov6h7ls8rf4fbv5b72ezvqcro 0 10579 114459 2017-07-20T10:16:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoageltoudene]] e5cipfov6h7ls8rf4fbv5b72ezvqcro 0 10580 114460 2017-07-20T10:16:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoageltoudene]] e5cipfov6h7ls8rf4fbv5b72ezvqcro 0 10581 114461 2017-07-20T10:16:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoageltoudene]] e5cipfov6h7ls8rf4fbv5b72ezvqcro 0 10582 114462 2017-07-20T10:17:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoageltoudene]] e5cipfov6h7ls8rf4fbv5b72ezvqcro 0 10583 114463 2017-07-20T10:17:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoageltoudene]] e5cipfov6h7ls8rf4fbv5b72ezvqcro 0 10584 114464 2017-07-20T10:18:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoageltoudene]] e5cipfov6h7ls8rf4fbv5b72ezvqcro 0 10585 114465 2017-07-20T10:18:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoageltoudene]] e5cipfov6h7ls8rf4fbv5b72ezvqcro 0 10586 114466 2017-07-20T10:18:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoageltoudene]] e5cipfov6h7ls8rf4fbv5b72ezvqcro 0 10587 114467 2017-07-20T10:19:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hoageltoudene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hoageltoudene]] e5cipfov6h7ls8rf4fbv5b72ezvqcro 14 10588 114471 2017-07-21T20:23:57Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Bosnisch. l8yidsl073l0ric45n0bj1g2httud7c 0 10589 114549 114474 2017-08-08T06:47:27Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q34493]]) migriert wikitext text/x-wiki [[Bielde:ZweiRadMuseumNSU NSU-Einzylinder-251-S 1928.JPG|thumb|right|300px|Een oold Motor-Rääd uut de Tied fon'e [[Weimarer Republik]]]] Een '''Motor-Rääd''' of '''Motor-Jool''' (Düütsk: Motorrad) is een eenspuurich motorisierd Vehikel foar dän Sträiten-Ferkier. Maasttieds hääbe do two Joole. Dät rakt een groote Fuulfoold fon loodige un lichte, gaue un minner gaue Bauwiesen wierfoar me dan uk unnerskeedelke Fierderskiene bruukt. == Fergeenhaid == Aan eersten Foarlooper waas die sonaamde Riedwoain "Reitwagen", dän ju Firma [[Daimler]] in 1885 baude, uum dän gau loopenden, mäd [[Benzin]] bedrieuwenen [[Otto-Motor]] ap'e Prouwe tou staalen. Dät jält as dät eerste Motor-Rääd, uk wan't buute ju eene Spuur noch two litje Stöän-Reede hiede. In do foulgjende Jiere experimentierde die Rääd-Sportler [[Heinrich Hildebrand]] eerste mäd n Damp-Oundrieuw, dan mäd n Two-Takter, bit hie touhoope mäd dän Konstrukteur [[Alois Wolfmüller]] in [[1894]] ju [[Hildebrand und Wolfmüller]] mäd n Fjauertakt-Motor präsentierje kuude. Dät waas dät eerste in Serie baude Motor-Rääd. Al in [[1897]] begon nu uk ju Produktsjoon fon Motor-Reede in [[Frankriek]], die Begin fon een groote Uutspreedenge. Bolde waas dät in Europa un Amerikoa een ärfoulchrieke Ärfiendenge. In dän [[Twäiden Buurenkriech]] un do [[Balkankriege]] wuuden al Motor-Reede al militärisk iensät, man in n grooten Stil begon dät dan in dän [[Eersten Waareldkriech]] (1914-1918). Ätter 1918 äntwikkelde sik die Amerikoanske Bedrieuw [[Harley-Davidson]] tou dän waareldgrootste Häärstaaler fon Motor-Reede. In [[1935]] begon ju japaniske Firma [[Koto Trading Company]], een Dochter-Firma fon [[Sankyo]], foar't eerste moal mäd dän Lizenz-Ätterbau fon dät amerikoanske Modell ''Harley-Davidson Flathead''. Dät waas dan dät eerste japaniske Motor-Rääd. Besunners foaroun geen dät in Japan oaber eerste ätter dän [[Twäiden Waareldkriech]]. Ätter 1945 begonnen Bedrieuwe as [[Honda]] (1948), [[Suzuki]] (1952), [[Yamaha]] (1945) un [[Kawasaki]] (1961), Motor-Reede tou bauen. Uk in Düütsklound ferhoalden sik do Bedrieuwe. So wuude in't Jier [[1955]] die düütske Bedrieuw [[NSU Motorenwerke]] Waareld-Määrked-Fierder foar Two-Reede (Flitsepee oaber mee ienreekend). Motor-Reede wieren je uk billiger as [[Automobil]]e, wieruum do in'e Ätter-Kriechs-Tied ljauer kooped wuuden. Man do japaniske Firmen wuuden uk gratter. Ju japaniske Firma Honda äntwikkelde sik uurloang tou n grootsten Häärstaaler fon Motor-Reede un is dät bit däälich (Stound: 2017) blieuwen. <gallery> Bielde:Daimler Reitwagen.JPG|Die Daimler-Riedwoain fon 1885 Bielde:ZweiRadMuseumNSU Hildebrand Wolfmueller.JPG|Hildebrand & Wolfmüller (1894) Bielde:Harley-Davidson 1000 cc HT 1923.jpg|Een Harley-Davidson fon 1923 Bielde:HONDA.CB750four-1975 02.JPG|Een Honda-Maskiene fon 1973 </gallery> [[Kategorie:Ferkier]] 20aphjbpgebu2iddcgf3rdseodjq17j 0 10590 114475 2017-07-24T19:49:48Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Motorjool]] nach [[Motor-Rääd]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Motor-Rääd]] na9xosaf7diolekejapqbamrb9m2k0w 0 10591 114476 2017-07-24T19:50:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Motor-Rääd]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Motor-Rääd]] 4e302tkgk7phiz60xibnlgrvidefyn7 0 10592 114477 2017-07-24T19:50:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Motor-Rääd]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Motor-Rääd]] 4e302tkgk7phiz60xibnlgrvidefyn7 0 10593 114478 2017-07-24T19:52:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Motor-Rääd]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Motor-Rääd]] 4e302tkgk7phiz60xibnlgrvidefyn7 0 10595 114496 114492 2017-07-26T10:09:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Zeppelin NT.jpg|thumb|right|350px|Aan [[Zeppelin NT]] in't Jier 2005]] Een '''Luchtskip''' (düütsk: Luftschiff) is een Luchtfoartjuuch, dät sik ap dät Prinzip "Lichter as Lucht" gruundet un - tou Unnerskeedenge fon n [[Ballon]] - goud stjuurd wäide kon. Foar groote Luchtskiepe wuude as Dreege-Gas aleer [[Woaterstof]] bruukt, däälich is dät maasttieds [[Helium]]. Litjere Luchtskiepe oarbaidje oafter mäd Heet-Lucht. == Fergeenhaid == Ju Äntwikkelenge begon al in't [[19. Jierhunnert]]. Moorere Fersäike, Luchtskiepe mäd naue Stjuurenge tou bauen, slumpeden nit. Dät eerste äächte Luchtskip wuude in [[1884]] foar't Frantsööske Militär baud un hiet uk [[La France (Luchtskip)|La France]]. Dät hiede een Loangte fon 50,42 Meetere. Uum 1900 wuude uk in uur Lounde ju Äntwikkelenge in Gong sät. Monken uurswäkke in Düütsklound (t.B. [[Zeppelin (Konzern)|Luftschiffbau Zeppelin]]), un in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] (t.B. [[Goodyear (Luchtskip)|Goodyear]]). Man ju groote Tied waas in dän eerste Haaldeel fon't [[20. Jierhunnert]]. Do groote Ferkiers-Luchtskiepe domoals wuuden mäd [[Woaterstof]] fäld, un uk wan dät domoals al ploand waas, ap [[Helium]] uumetoustiegen, wuude dät eerste ätter ju groote Tied uumesät. Dät roate oaber moorere sweere Uunfaale. So Besunners beoachted wuude ju ''Hindenburg-Katastrophe'', as ap n [[6. Moai]] [[1937]] die Zeppelin [[LZ 129]], naamd "Hindenburg", bie'e Loundenge in [[Lakehurst]] (New Jersey, USA) in Bround koom un 35 fon do 97 Ljuude in't Luchtskip stoorwen. Dät Uungluks-Luchtskip waas mäd een Loangte fon 245 Meetere al groot nouch baud, uum bolde ap [[Helium]]-Bedrieuw uume tou stiegen, man noch wuude dät mäd [[Woaterstof]] bedrieuwen, sodät dät n läipen Bround reeke kuude. Buppedät koom ju Äntwikkelenge fon Fljoogere in Gong, do bolde ne haagere Betjuudenge hieden. Deeruum roate dät ätter 1940 foar loange Tied neen groote Ferkiers-Luchtskiepe moor. Bloot in dän militäriske Beriek, besunners fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]], man uk fon ju [[Sowjet-Union]] un uurswäkke, wuuden ätter dän twäide Waareldkriech noch fääre Luchtskiepe iensät. Wichtich waas deerbie noch aaltied [[Goodyear (Luchtskip)|Goodyear]]. In dän militäriske Beriek häd dät Luchtskip oaber sänt Ounfang fon do 1960er Jiere neen wuddelke Betjuudenge moor. Foar Jiertjaande wuuden also man litje Luchtskiepe as Rekloame-Dreegere baud, Grootprojekte wuuden toumäts ountoacht, man foar Jiertjaande nit uumesät. Man ju wichtige Düütske Luchtskip-Firma [[Zeppelin (Konzern)|Zeppelin]] kuude fääre daach uurlieuwje, uumdät ju uur hiere Dochter-Firmen uk uurs nouch Jäild fertjoonje kuude. Luchtskiepe hiede ju Firma sänt 1940 nit moor bedrieuwen. As in do 1990er Jiere nu wier ju näie Äntwikkelenge fon groote Luchtskiepe begon, bedeeligede sik uk die oolde Zeppelin-Konzern, in dän sien Traditsjoon sik ju näie Firma [[Zeppelin Luftschifftechnik]] deeruum sjucht. Sänt dän [[18. September]] [[1997]] fljooge Luchtskiepe fon'e Bauriege [[Zeppelin NT]]. Uk ju Amerikoanske Firma Goodyear wol ju oaine Häärstaalenge apreeke un häd sänt [[2014]] ''Zeppelin NT''-Luchtskiepe in hiere Flotte. Man die Zeppelin NT is mäd 75 Meetere een fuul litjer Modell as do oolde Zeppeline. Deerfoar kon hie fonsäärm uk minner Fracht un Ljuude in'e Lucht brange. In't [[Fereende Köönichriek]] rakt dät uk wier een groot Projekt: Mäd dän [[Airlander]] wäd een sonaamd Hybrid-Luchtskip äntwikkeld, dät Luchtskip-Technik (Apdrift truch Dreege-Gas) un Fljooger-Technik (Aerodynamiske Apdrift) kombiniert. In [[2016]] flooch die Airlander 10, mäd een Loangte fon 92 Meetere un een Bratte fon 42 Meetere, foar't eerste Moal, man dät roate n poor Pannen. Nu wäd die ''Airlander 50'' baud, die noch gratter wäide skäl. <gallery> Bielde:LaFranceAirship.jpg|Dät eerste Luchtskip ''La France'' fon 1884 Bielde:Bundesarchiv Bild 102-00960A, Berlin, Graf Zeppelin LZ 127.jpg|Dät groote Ferkiers-Luchtskip [[LZ 127]] ("Graf Zeppelin) Bielde:Prallluftschiff 01 KMJ.jpg|N littik Rekloame-Luchtskip Bielde:Airlander (28728614741).jpg|Dät näie Hybrid-Luchtskip "''Airlander 10''" in 2016 </gallery> [[Kategorie:Ferkier]] mlp9b24b7rzdctf49zk1twxlzuzywmc 0 10598 114500 2017-07-27T11:19:14Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Elisabethfeen]] nach [[Liesbetfeen]]: So wäd dät ap Seeltersk naamd wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Liesbetfeen]] ahgrcfxd04ugyfh0gq3ompj8lhi7x6j 0 10599 114503 2017-07-27T11:23:57Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Elisabethfeenkanoal]] nach [[Liesbetfeenkanoal]]: So hat hie ap Seeltersk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Liesbetfeenkanoal]] 9y7p3hth0f9giog240vosecezbw2vs5 0 10600 114507 2017-07-27T11:27:44Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]] nach [[Foan- un Feenmuseum Liesbetfeen]]: So hat dät ap Seeltersk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foan- un Feenmuseum Liesbetfeen]] tftkght5801kbhhzv15gm3q252wky8d 0 10601 114550 114510 2017-08-08T06:47:37Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q12284]]) migriert wikitext text/x-wiki [[Bielde:Küstenkanal north of Eserwegen - P1030820.JPG|thumb|300px|right|Die Kustenkanoal]] Een '''Kanoal''' in n Sin fon n Woaterbau is aan Woaterloop mäd n kunstelk häärstoald Bääd. Oafter tjoont hie as [[Woatersträite]], toumäts oaber uum ju Woater-Fersuurgenge foar'e Buuräi un Huushollengen in druuge Rebätte tou seekerjen. Uk een natüürelke Äi, ju toufoarne een natüürelk Bääd hiede, kon uutbaud un somäd tou een Oard Kanoal moaked wäide. Kanoale hääbe toumäts [[Slüüse]]n ienbaud, näämelk wan deer n Hachten-Unnerskeed oane is. Wäkke Kanoale, so as die [[Suez-Kanoal]] sunt oaber eenfach bloot ap See-Hachte truch't Lound greeuwen. Bekoande Kanoale ap'e Naite fon't Seelterlound sunt biespilswiese die [[Liesbetfeenkanoal]] un die [[Kustenkanoal]]. Buute ju Region sunt biespilswiese die [[Noud-Aastsee-Kanoal]], die [[Suez-Kanoal]] un die [[Panama-Kanoal]] fon groote Betjuudenge. [[Kategorie:Woaterbau]] [[Kategorie:Skipfoart]] awmh196l6l7x6j16n4344d8oen4j899 14 10602 114512 2017-07-27T11:38:59Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Technik]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Technik]] khsu8vrg2s9bsyll5fayolwfmkzhiz9 0 10603 114515 2017-07-27T11:47:57Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Die Uutdruk '''Kanoal''' beteekent ferskeedene Seeken: * [[Kanoal (Woaterbau)]] - aan kunstelken Woaterloop, toumäts as Woatersträite * [[Ouwoaterkanoal]] - Ee…“ wikitext text/x-wiki Die Uutdruk '''Kanoal''' beteekent ferskeedene Seeken: * [[Kanoal (Woaterbau)]] - aan kunstelken Woaterloop, toumäts as Woatersträite * [[Ouwoaterkanoal]] - Een Unneräidiske Iengjuchtenge uum dät Ouwoater wächtousuurgjen * [[Koabel-Kanoal]] - wier moorere Koabele oane ferlaid sunt. * [[Funk-Kanoal]] - aan bestimden Frequenz-Beriek, in dän funked wäd. * [[Ionen-Kanoal]] - een Ferbiendenge truch een biologiske Membran. un masse moor. {{Begriepskloorenge}} dj51o5zeadrpmtpl6efur0ec4ih69mv 0 10604 114525 114523 2017-07-27T20:02:44Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q190403]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Le chalutier-catamaran de recherche L'Esturial (1).JPG|thumb|right|350px|An Katamaran as Fiskerboot]] Aan '''Katamaroan''' of '''Dubbelrump-Boot''' (düütsk: Katamaran) is n Skip of n Boot, dät twäin Rumpe häd, do fääst ferbuunen sunt. Sunne Ferbiendenge kon uut n Dreegedäk, man uk uut Boolken bestounde. Dät rakt eenfache Katamaroane, do uut twäin ferbuunene Eenboome bestounde, man uk Motor-Boote un sogoar groote Feerskiepe, do as Katamaroan baud sunt. Ju eerste Uurlääwerenge fon n Katamaroan kumt uut dän [[Twäiden Punisken Kriech]]. Domoals skällen do Striedkrääfte fon't Roomske Riek een Skip mäd twäin Rumpe bruukt hääbe, uum ju Stääd [[Syrakus]] ientouniemen. Man ju Bauwiese wuude al in't Oalerdum wier ferjeeten. Fon't 18. Jierhunnert oun sunt wier oankelde Katamaroane un [[Trimaroan]]e in Europa baud wuden. In uur Rebätte fon'e Waareld wuuden traditsjoonell moor Katamaroane baud as in Europa. So foont die Frantsoose [[Éric de Bisschop]] (1891 - 1958) uut, dät do [[Polynesiere]] oafter mäd Dubbelrump-Boote ap'e hooge See unnerwaiens wieren un fersoachte dät sälwen uk moal. Dät skäl mee deertou biedrain hääbe, dät ju Technik bekoander wuude un in dän moderne Skipsbau ferstäärked iensät wäd. Die [[Etymologie|etymologiske]] Uursproang fon dät Woud lait in ju [[Tamiliske Sproake]], ju foar'aaln in Suud-[[Indien]], [[Singapur]] un [[Sri Lanka]] boald wäd. Uus Uutdruk "Katamaroan" kumt fon dät Woud கட்டுமரம் (''kaṭṭumaram''), touhoope sät uut ''kaṭṭu'' (Beend, Pak) un ''maram'' (Boom) in n Sin fon "Boot uut touhoope pakkede Boomstomme". [[Kategorie:Skipfoart]] amvlqbi75ugbutk2o5uv1xh793uqbxa 0 10605 114519 2017-07-27T13:13:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Katamaroan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Katamaroan]] igisbr5qmrm3farwqwiur8ct689v9wh 0 10606 114521 2017-07-27T13:14:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Katamaroan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Katamaroan]] igisbr5qmrm3farwqwiur8ct689v9wh 0 10607 114522 2017-07-27T13:14:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Katamaroan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Katamaroan]] igisbr5qmrm3farwqwiur8ct689v9wh 0 10608 114535 114528 2017-07-28T20:02:38Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q81103]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Marksburg 13. Jh. Rheinseitige Batterie 02.jpg|thumb|right|250px|Kenunnen uut napoleonske Tied ap ju middel-[[Rhien|rhienske]] [[Marksbuurich]]]] [[Bielde:Armata przeciwpancerna wz. 1937 (2).jpg|thumb|right|250px|Sowjetiske Panzer-Ouweer-Kenunne uut dän [[Twäiden Waareldkriech]]]] Een '''Kenunne''' is een sweere Fjuurwoape. Dät Woud beteekent foar'aaln sukke sweere Fjuurwoapen, wiermäd me eenigermäiten liekuut skjut. Fonsäärm fljucht ju Leedenge aaltied in een [[Paroabel]], man ju is in dän Fal fon ne Kenunne besunners sacht. In't Militärweesen fon dän foarige [[Warschauer Pakt]] waas ju Kenunne fon'e Äid-Artillerie as liekuutskjootende, sweere Fjuurwoape mäd een Roor-Haagerenge fon bit tou +40° un een Roorloangte fon moor as 30 bit 70 Kalibere definierd. [[Haubitze]]n, [[Mörser (Woape)|Mörsere]], [[Raketensmieter]]e of [[Granatsmieter]]e tälle also nit tou do Kenunnen, uumdät ju Leedenge fon düsse Woapen ap een krummere Boan fljucht, eerste liekap in'n Heemel un dan wier liekdeel. [[Kategorie:Woape]] fzebogt8dcrpy6js6imaptxz4o2ksvv 0 10609 117773 114543 2018-11-23T13:29:53Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Loundtabel| eigennamme = المملكة العربية السعودية<br> (al-Mamlaka al-ʿarabīya as-saʿūdīya)<br> <small>Köönichriek Saudi-Arabien</small> | Flaage = Flag of Saudi Arabia.svg | Woapen = Coat of arms of Saudi Arabia.svg | Woalspruch = لا إله إلا الله محمد رسول الله<br> (Lā ilāha illā llāh Muhammadun rasūlu llāh.)<br>Seeltersk: „Dät rakt naan God buute Allah un Mohammed is die Soande fon God.“ (Dät is ju [[Schahada]], dät islamiske Gloowens-Bekanntnis) | Nationoalhymne = ''[[Asch al-Malik]]''<br />(Loange skäl die Köönich lieuwje)<br />[[Datei:Aash Al Maleek instrumental.ogg|noicon|120px]] | Steede = Saudi Arabia on the globe (Afro-Eurasia centered).svg | Amtssproake = Arabisk | Haudstääd = Riad | Stoatsfoarm = Monarchie | Flakte = 2.149.690 | Ienwoonere = 31.742.308 <small>(2016)</small>| Munte = [[Saudi-Riyal]] | Tiedzone = +3 | Fierdai = | Loundkode = | Auto-Känteeken = KSA | Internet-TLD = .sa | Telefonfoarwoal = +966 | }} '''Saudi-Arabien''' is een Lound in Faander-Asien. Dät is dät Grootste Lound ap dät [[Arabisk Hoolichailound|Arabiske Hoolichailound]]. Noaberlounde sunt [[Jordanien]], [[Irak]], [[Kuwait]], [[Katar]], do [[Fereende Arabiske Emiroate]], [[Oman]] un [[Jemen]], buppedät lait die Ailoundstoat [[Bahrain]] foar'e Kuste fon Saudi-Arabien. == Wirtskup == Juust so as uur Lounde in düsse Region rakt dät in Saudi-Arabien fuul [[Äid-Oulje]], wiertruch aan Deel fon ju Ienwoonerskup gjucht riek wuuden is. Woater in Foarm fon Rien, Seen un Äien rakt dät deerjuun nit fuul. So mouten do Saudi-Araber foar hiere Buuräi (besunners foar dän Ounbau fon Weete), juust so as foar hiere Huushollengen eerstens do eendelke Foarroate fon Fossil Gruundwoater uutbüütje, wät nit eeuwich so fääre gunge kon. Dät uur, wät jo moakje, is dät jo Meerwoater äntsoaltje. Ätter dän momentoane Stound fon'e Technik is düt noch aiske energie-intensiv. == Religion == Saudi-Arabien is buppedät bekoand foar sien strom-[[Islam|islamiske]] Stoatsreligion. Nieper honnelt sik dät uum dän Wahhabismus, een Gjuchte fon dän [[Sunna|sunnitisken]] Islam, die fon wildääge moor as 70 % fon ju Befoulkenge fertreeden wäd. Dät rakt in Saudi-Arabien uk noch nit-wahhabitiske Sunniten (sowät 12 %) un uk Schiiten (sowät 10 - 15 %). Do Stääde saudi-arabiske Stääde [[Mekka]] un [[Medina]] jäilde in dän Islam as hillich, nit-muslimiske Ljuude duuren do nit betreede. Ju stromme Uutlääsenge fon dän Islam häd uk Ienfloud ap ju Gjuchtspreekenge, ju oafter juun do Moanskengjuchte is. So rakt dät as Stroafe biespilswiese Amputatsjoonen, Steenigengen un uk uur ferskeedene Oarde fon Waigjuchtenge. Uk wan dät Juudsken un kristelken Goddestjoonst is in Saudi-Arabien ferbeeden. Nit-sunnitisk religiös Materioal duur me nit besitte. Dät is also ferbeeden, een Bibel, een Kjuus, aan Rousenkraans of uurs-wät in düsse Oard tou besitten. Dät is uk ferbeeden, sik eepentelk tou't Kristendum tou bekannen. Daach rakt dät, foar'aaln truch buutloundske Oarbaidskrääfte, n litjen Oundeel Kristen fon ferskeedene Konfessionen in Saudi-Arabien. Dät rakt [[Katholiken]], fertreeden foar'aaln truch [[Philipinen|philipiniske]] Oarbaidskrääfte, [[Protestantismus|Protestanten]], [[Kopten]], juust so as äthiopiske un eritreiske Kristen. Foarsichtich wäd die kristelke Oundeel ap fjauer Prozent taksierd, uk wan hie amtelk bie Null lait. Dät rakt neen eepentelke Säärkenbauwierke, sodät do Kristen stilkens in privoate Huuse touhoopekuume. In [[2001]] wuuden 11 Kristen bie n Goddestjoonst in n Privoathuus bedapped un ienspeerd, in [[2004]] geböärde dät sogoar 46 Kristen. In'e Katoolske Säärke heert Saudi-Arabien tou dät [[Apostoolsk Vikarioat Noudelk Arabien|Apostoolske Vikarioat Noudelk Arabien]], juust so as do Noaberlounde [[Kuwait]], [[Katar]] un die Ailound-Stoat [[Bahrain]], man in Saudi-Arabien rakt dät noch neen katoolske Gäistelke of Säärken. Muslime, do tou't Kristendum konvertierd sunt, rakt dät uk (ätter een Taksierenge fon 2015 sunt dät säkstichduusend) man wan do ferwisked wäide, truuet ju Doodes-Stroafe. Wan Buutloundere sik eepentelk tou't Kristendum bekanne of sogoar missionierje, kumt dät deer ap oun, wier jo häärkuume. Wan do uut geopolitsk betjuudende wäästelke Lounde kuume, wäide jo maasttieds buute dät Lound soand, man wan jo uut minner betjuudende Lounde kuume, wäide jo uk toumäts waigjucht. [[Kategorie:Lound in Asien]] j2708litu1rvcshvkruufx3cxtox1kl 0 10610 114531 2017-07-28T12:47:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Saudi-Arabien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Saudi-Arabien]] 0qjwps0ypzmn56uls00z6xlmp79nlfm 14 10611 114532 2017-07-28T15:48:39Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Serbisch. oq7rt8inikkgbu8mbbdm4s79vugclqr 14 10612 114533 2017-07-28T15:48:39Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Kroatisch. kt5tqk0ljqhnw2op3t0z3xtun34wxda 0 10613 122704 119154 2023-08-15T14:22:27Z T. Mikulski 13191 /* Foutnooten */https wikitext text/x-wiki [[Bielde:Michael Jackson in Vegas cropped-2.jpg|thumb|Jackson in 2003]] '''Michael Joe Jackson''' ([[29. August]] [[1958]], [[Gary]], [[Indiana]]) is n US-amerikoansken Popsjunger.<ref>[https://www.allmusic.com/artist/michael-jackson-mn0000467203/biography Michael Jackson biography at AllMusic]</ref> ==Foutnooten== <references/> ==Ferbiendenge ätter buuten== {{commonscat}} {{SORTIERUNG:Jackson, Michael}} [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] t363gnq6h2j4mlny3x2ajtthvr9oo13 0 10614 114873 114542 2017-12-10T13:33:10Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Een '''Lokomotive''' is een spuurbuunen Drieuw-Fiertjuuch, dät sälwen neen Nuts-Last as Goudere of Passagiere drächt. [[Drieuw-Woain]]e, do moor un moor bie moderne Typen fon [[Iersenboan]]-Toage iensät wäide, sunt also niep nuumen neen äächte Lokomotiven. Wilst dät in'e Ounfangstied fon'e Iersenboan bloot [[Damp-Lokomotive]]n roate, rakt dät däälich moor [[Diesel-Lokomotive|Diesel-]] un [[Elektrolokomotive]]n. <gallery> Bielde:Speyerbach (5906002112).jpg|Een oolde Damp-Lokomotive fon'e Museums-Iersenboan [[Kuckucksbähnel]] in'e [[Palts]]: Bielde:V200 033 Fürth.jpg|Een allere Diesel-Lokomotive fon'e [[DB-Bauriege V 200.0]], do rakt dät sänt 1953 Bielde:363 200 Frankfurt-Hauptbahnhof 09052009.JPG|Een [[Diesel]]-bedrieuwene Rangier-Lokomotive fon'e [[DB-Bauriege V 60]] Bielde:Baureihe 101 092-5.jpg|Een Elektrolokomotive fon'e DB-Bauriege 101 in't Jier 2007 lukt n [[Intercity]]-Toach (IC) </gallery> {{stump-links}} [[Kategorie:Ferkier]] tuhaqcp0sfbx1odfmcb0enn37iu3oph 10 10616 119359 114554 2020-10-19T04:19:40Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Frisian languages in Europe.png|120px|right]] Dät '''Seelterske''' of '''Seelterfräiske''' is ne [[Fräiske Sproake|fräiske]] [[Sproake]], ju fon sowät 1500 bit 2500 Moanskene boald wäd in [[Seelterlound]]. Dät Sproakgebiet uumfoatet trjo Täärpe: [[Strukelje]], [[Roomelse]] un [[Skäddel]]. In ju junge Kolonie [[Seedelsbierich]] wäd nit fuul Seeltersk boald. Dät Seelterfräiske is dät lääste Uurblieuwsel fon ju aasterlauwersk fräiske Uurtoal fon dät [[Seelterlound]], do Groninger [[Uumelounde]], [[Aastfräislound]], dät [[Jeverlound]] un [[Butjadingen|Butjoarlound]]. Al in dän Begin fon dät 20. Jierhunnert kwieden ferskeedene Ljuude, dät ju seelterfräiske Sproake uutstierwe wüül. Ju absolute Baalertaal is bit tou dät Eende fon dät 20. Jierhunnert relativ konstant bleeuwen, man do Baalere fon dät Seelterfräiske sunt däälich ne Minnerhaid in ju Meente Seelterlound. [[Seeltersk|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> n23yxlqwvnqekw3u3iuh1l8vc6a28gr 10 10617 119436 114555 2020-10-19T04:22:01Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gutenberg Bible.jpg|150px|right]] Dät '''Näie Testamänt''' is ne Sammelenge fon 27 Skrifte fon dät Uurkristendom in ju griechiske Sproake, do dät twäide Deel fon ju [[Biebel]] bildje. Deeroun is dät Lieuwend fon Jesus Kristus beskreeuwen un oankelde wichtige Geböärnisse uut dät eerste Jierhunnert fon’t Kristendom. Foar do Kristene sunt do Skrifte fon dät Oolde un Näie Testamänt hillich. [[Näie Tästamänt|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 30zhdtsyoq0k8qb9x4uggeijq47j2w3 10 10618 119453 119430 2020-10-19T04:24:51Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:ARENDTIT.JPG|120px|right]] Ju '''Seelterfräiske Literatuur''' uumfoatet do literariske Wierke in ju [[seelterfräisk]]e Sproake. In dät 19. un dän eersten Haaldeel fon dät 20. Jierhunnert ärskiene do eerste seelter Täkste. Siet ungefeer 1950 ärskiene moor seelter Bouke. Ju modärne seelterfräiske Literatuur bestound grattendeels uut mundelke Fertälstere, Dööntjene un Uursättengen. [[Seelterfräiske Literatuur|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 566osqw50qbr73nxf4idlvj7fanlcjo 10 10619 119417 114558 2020-10-19T04:21:25Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Langeanna.jpg|120px|right|Nathuurnstak (Lange Anna)]] '''Hälgelound''' is dät eensichste fräiske Fälsenailound. Ap Hälgelound wäd uk n Oard [[Fräisk]] boald, dät [[Hälgeloundsk]]e. Ju Äiloundgruppe Hälgelound un Düne heere siet 1890 tou dät düütske Stoatsgebiet un sunt touhoope ju amtsfräie Meente Hälgelound in n [[Kring Pinneberg]] ([[Släswiek-Holstein]]). Ap Hälgelound woonje 1.267 Moanskene (2008). [[Hälgelound|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 7w3z83q40rf9idozmp055ynlpt9m0n6 10 10620 119367 114560 2020-10-19T04:19:56Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kaatsen Franeker.JPG|125px|right|Balspil in Frjentsjer]] Dät seelter '''Balspil''' of ''Balsloon'' waas bit in dät 19. Jierhunnert een Oard Nationoalsport in dät Seelterlound. Dät Balsloon waas dät gewöönelke [[Spil]] an Sun- un Fierdeege. Dät seelter Balspil is Fründ tou Tennis un tou dät wäästfräiske ''Keatsen''. In Seelterlound wuud dät ätter Minssen uum 1845 al fuul minner däin as eer, man Bröring koant dät 1897 daach noch. [[Balspil|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> mgbo3kgg6f29n3i6pvscfeq90z19ngt 10 10621 119501 114562 2020-10-19T04:34:13Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Johanniterkapelle.jpg| right|100px]] Ju '''Johanniterkommende [[Boukeläsk]]''' is ne fröiere Deelsättenge fon dän Johanniteroarden, fon do ju Klaasterkapälle ärheelden blieuwen is. Ju Kommende uumfoatede do Täärpe un Buurskuppe Boukeläsk, [[Idafeen]]-Noud, [[Elisabethfeen]]-Noud, [[Ubbehusen]], [[Aasterhusen]] un [[Roagebierich]] mäd ne Fläche fon touhoope 8000 Hektoar. Dät Gruundengsjier fon dät Klaaster is nit bekoand. Dät Klaaster wuud wierskienelk in de Midde fon dät 13. Jierhunndert as Dubbelklaaster fon do Johannitere uut Burgsteinfurt gruunded. ... [[Johanniterkommende Boukeläsk|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 9sx4hkt2an2xtq0jl3bpgq7rdmmw8n3 10 10622 119375 114564 2020-10-19T04:20:08Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gletschereis.JPG|90px|right|Glitsker-Ies]] N '''Glitsker''' is ne uut Snee äntsteene groote Iesmasse, ju sik as ne Äi, bloot loangsoamer, n Ouhong deelbewääget. Dät rakt dät noch ap hooge Bierige un in koolde Regione nai bie do Pole - so toun Biespil in [[Gräinlound]]. Deer rakt dät uk Inloundies, dät is ju grootste Glitsker-Foarm, ju ganse Loundskuppe bedäkt. Bie ju Äntstoundenge fon Glitskere wäd uut ne Loage fon näien Snee ne Loage fon Glitskeries, ju dan nit fuul moor as n Tjaandel fon ju uursproangelke Tjukte häd. [[Glitsker|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> q6nqviz3syqs8vz5koogqtfjnpv39zd 0 10623 114569 2017-08-29T13:47:23Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Wiendmäälne]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wiendmäälne]] asdfa9mc3p0ff05mknesee8v50kxzqe 0 10625 114579 2017-09-06T19:25:03Z Wolverène 5883 Fäärelaited ätter [[Sinfonie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sinfonie]] 9i4492ks3n3zicdntknklw3z0sh2dgz 4 10626 123358 123357 2024-03-15T00:01:30Z MediaWiki message delivery 5830 Näie Apsats /* Euer Wiki wird bald im nur-lesbaren Modus sein */ wikitext text/x-wiki '''Archiv: [[Wikipedia:Politik/Archiv/2013|2013]] - [[Wikipedia:Politik/Archiv/2014|2014]] - [[Wikipedia:Politik/Archiv/2015|2015]] - [[Wikipedia:Politik/Archiv/2016|2016]] - [[Wikipedia:Politik/Archiv/2018|2017/18]] - [[Wikipedia:Politik/Archiv/2020|2019/20]] - [[Wikipedia:Politik/Archiv/2021|2021]] - [[Wikipedia:Politik/Archiv/2022|2022]] - [[Wikipedia:Politik/Archiv/2023|2023]]''' [[Bielde:Internet-news-reader.svg|thumb|250px|'''Wikimedia''']] == 2024 == == Reusing references: Can we look over your shoulder? == ''Apologies for writing in English.'' The Technical Wishes team at Wikimedia Deutschland is planning to [[m:WMDE Technical Wishes/Reusing references|make reusing references easier]]. For our research, we are looking for wiki contributors willing to show us how they are interacting with references. * The format will be a 1-hour video call, where you would share your screen. [https://wikimedia.sslsurvey.de/User-research-into-Reusing-References-Sign-up-Form-2024/en/ More information here]. * Interviews can be conducted in English, German or Dutch. * [[mw:WMDE_Engineering/Participate_in_UX_Activities#Compensation|Compensation is available]]. * Sessions will be held in January and February. * [https://wikimedia.sslsurvey.de/User-research-into-Reusing-References-Sign-up-Form-2024/en/ Sign up here if you are interested.] * Please note that we probably won’t be able to have sessions with everyone who is interested. Our UX researcher will try to create a good balance of wiki contributors, e.g. in terms of wiki experience, tech experience, editing preferences, gender, disability and more. If you’re a fit, she will reach out to you to schedule an appointment. We’re looking forward to seeing you, [[m:User:Thereza Mengs (WMDE)| Thereza Mengs (WMDE)]] <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Thereza Mengs (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=25956752 --> == Feminism and Folklore 2024 == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2024 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024]]''' writing competition from February 1, 2023, to March 31, 2023 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2024/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2024|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2024/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 07:26, 18. Jan 2024 (UTC) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024|Wiki Loves Folklore 2024]]''' an international photography contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2024 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2024|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' -- [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 07:26, 18. Jan 2024 (UTC) </div></div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Tiven2240@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=23942484 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Abstimmung über die Satzung des Koordinationskomitees des universellen Verhaltenskodex</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens|Du findest diese Nachricht in weitere Sprachen übersetzt im Meta-Wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hallo allerseits, ich melde mich heute bei euch, um anzukündigen, dass die Abstimmungsphase für die Satzung des [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Koordinationskomitees des universellen Verhaltenskodex]] (U4C) begonnen hat. Communitymitglieder können ab sofort bis zum '''2. Februar 2024''' [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|über SecurePoll ihre Stimme abgeben und Kommentare zur Satzung hinterlassen]]. Diejenigen von euch, die ihre Meinung bereits bei der Entwicklung der [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|UCoC-Durchsetzungsleitlinien]] abgegeben haben, kennen diesen Prozess schon. Die [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|aktuelle Version der Satzung des Koordinationskomittes des universellen Verhaltenskodex]] steht im Meta-Wiki mit Übersetzungen zur Verfügung. Lies die Satzung, stimm ab und teile diese Nachricht mit anderen aus deiner Community! Das U4C-Aufbaukomitee freut sich wirklich auf eure Beteiligung. Für das UCoC-Projektteam,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 18:08, 19. Jan 2024 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:RamzyM (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25853527 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Die letzten Tage zur Abstimmung über das Koordinationskomitee des universellen Verhaltenskodex</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder|Du findest diese Nachricht in weitere Sprachen übersetzt im Meta-Wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hallo allerseits, ich melde mich bei euch, um daran zu erinnern, dass die Abstimmungsphase über die Satzung des [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Koordinationskomitees des universellen Verhaltenskodex]] (U4C) am '''2. Februar 2024''' zu Ende ist. Communitymitglieder können [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|über SecurePoll ihre Stimme abgeben und Kommentare zur Satzung hinterlassen]]. Diejenigen unter euch, die sich während der Entwicklung der [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|UCoC-Durchsetzungsleitlinien]] zu Wort gemeldet haben, kennen diesen Prozess bereits. Die [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|aktuelle Version der Satzung des Koordinationskomittes des universellen Verhaltenskodex]] steht im Meta-Wiki mit Übersetzungen zur Verfügung. Lies die Satzung, stimm ab und teile diese Nachricht mit anderen aus deiner Community! Das U4C-Aufbaukomitee freut sich wirklich auf eure Beteiligung. Für das UCoC-Projektteam,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 17:00, 31. Jan 2024 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:RamzyM (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25853527 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Ergebnisse der Abstimmung über die Satzung des UCoC-Koordinationskomitees</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results|Diese Nachricht liegt auf Meta-Wiki auch in weitere Sprachen übersetzt vor.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hallo allerseits, danke für das Interesse an der Entwicklung des universellen Verhaltenskodex. Ich möchte hiermit die Ergebnisse der [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|Abstimmung zur Ratifizierung]] der [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Satzung des UCoC-Koordinationskomitees]] ankündigen. 1746 Beitragende haben an dieser Abstimmung teilgenommen, wovon 1249 Abstimmende der Satzung zustimmen und 420 Abstimmende sie ablehnen. Im Rahmen der Ratifizierung war es Abstimmenden möglich, Kommentare zur Satzung abzugeben. Ein Bericht mit Statistiken zur Abstimmung und einer Zusammenfassung der Kommentare wird in den kommenden Wochen im Meta-Wiki veröffentlicht werden. Wir werden bald über die nächsten Schritte berichten! Für das UCoC-Projektteam<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 18:24, 12. Feb 2024 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:RamzyM (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26160150 --> == Enabling machine translation support, Section and Content translation tools in your Wikipedia == {{Int:hello}} Saterland Frisian Wikipedians! Apologies as this message is not in your language, {{int:Please-translate}}. The WMF Language team plans to enable the Section and Content translation tools to Saterland Frisian Wikipedia by default. Also, the team is considering adding [[mw:Help:Content_translation/Translating/Initial_machine_translation|machine translation]] (MT) support with [[mw:MinT|MinT]] to the tools. MinT may be providing limited support for your language, so we want to make sure it is useful for the community. For this, my team would like members of your community to: * Test the machine translation support [https://translate.wmcloud.org/ in a test instance]. You can paste multiple pieces of content from different Wikipedia articles and check whether the provided result is a useful starting point for a translation. * Give us feedback if the machine translation quality is okay to be on your Wikipedia by default, as an optional service or if it is not useful at all. * Let us know if you have any objections to having the Section and Content translation enabled by default in this Wikipedia. Below is background information about the tools and how you can test them. '''Background information''' [[mw:Content_translation|Content Translation]] has been a successful tool for editors to create content in their language. Since its release in 2015, the tool has aided the translation of more than one million articles across all languages. However, the tool is in beta in Saterland Frisian Wikipedia, limiting its discoverability and use. Being in beta also blocks enabling the Section translation in your Wikipedia. [[mw:Content_translation/Section_translation|Section Translation]] extends the capabilities of Content Translation to support mobile devices. On mobile, the tool will: * Guide you to translate one section at a time to expand existing articles or create new ones * Make it easy to transfer knowledge across languages anytime from your mobile device MinT (Machine in Translation) is a machine translation service hosted in the Wikimedia Infrastructure. It is designed to provide translations from many MT models. The model available for your Wikipedia is the [https://github.com/google-research/google-research/tree/master/madlad_400 MADLAD-400 open-source translation model]. '''Our request''' The MADLAD-400 MT is available for your Wiki in our test instance. We want you to test it (translate sentences and paragraphs from articles) in our test instance:[https://translate.wmcloud.org/ https://translate.wmcloud.org]. Let us know in this thread if the quality of the automatic translation generated is okay to enable it in Saterland Frisian Wikipedia along with the Section and Content translation tool. '''Our plans to enable the tools and the machine translation support''' We plan to deploy the tools with the MT support by the 4th of March. If there are no objections from your community, we will deploy them. We want to provide the tools in the way they best serve the community, so we are open to make further adjustments after the deployment based on the experience of the community. We look forward to getting your feedback in this thread. Thank you! On behalf of the WMF Language team. [[Benutser:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Benutser Diskussion:UOzurumba (WMF)|Diskussion]]) 23:02, 14. Feb 2024 (UTC) : @[[User:UOzurumba (WMF)]] Thanks for your idea taking Sater Frisian into account. But I'm afraid, the corpus of ~ 4.000 articles is too small for machine translation. In a few cases it might work, but in general not. And we don't have the power to proofread whatever may be written with this tool. Just my2cents --[[Benutser:Murma174|Murma174]] ([[Benutser Diskussion:Murma174|Diskussion]]) 22:00, 16. Feb 2024 (UTC) ::Hello @[[Benutser:Murma174|Murma174]], ::Thank you for your feedback. The essence of the initial machine translation is to aid translators as a starting point and help them more efficiently translate articles. Suppose you have tried using the machine translation support (translating sentences and paragraphs from articles) in our test instance:[https://translate.wmcloud.org/ https://translate.wmcloud.org]. If the quality is unacceptable, and will impose much work on administrators and yield poor-quality articles. In that case, we would not enable it for your community, as our goal is to support you and provide you with what you need to translate efficiently. ::If the above is the case, your community will only have the Content translation and Section translation tool by default without MinT translation support in a few days. [[Benutser:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Benutser Diskussion:UOzurumba (WMF)|Diskussion]]) 16:39, 29. Feb 2024 (UTC) == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024: We are back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:UCDM 2024 general.jpg|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the forth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from 1st until 31st March 2024. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contribution in every language! The most active contesters will receive prizes.<br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/UCDM 2024|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:ValentynNefedov (WMUA)|ValentynNefedov (WMUA)]] ([[:m:User talk:ValentynNefedov (WMUA)|talk]]) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:ValentynNefedov (WMUA)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26166467 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Der Bericht zur Ratifizierung der U4C-Satzung und zur U4C-Bewerbung ist jetzt verfügbar</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates| Diese Nachricht liegt im Meta-Wiki auch in weitere Sprachen übersetzt vor.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hallo allerseits, Ich schreibe euch heute wegen zwei wichtiger Informationen. Zum einen ist der [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Vote results|Bericht über die Kommentare zur Ratifizierung der Satzung für das Koordinationskomitee des universellen Verhaltenskodex (U4C)]] jetzt verfügbar. Zum anderen hat die Bewerbungsphase für das U4C begonnen – sie läuft bis zum 1. April 2024. Das [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Koordinationskomitee des universellen Verhaltenskodex]] (U4C) ist eine globale Gruppe, die für eine gerechte und konsequente Umsetzung des Verhaltenskodex sorgen soll. Communitymitglieder sind eingeladen, sich für das U4C zu bewerben. Weitere Informationen zum U4C sind in der [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Satzung]] zu finden. Gemäß der Satzung hat das U4C 16 Sitze: acht für die Gesamtcommunity und acht regional verteilte, um sicherzustellen, dass das U4C die Diversität des Movements widerspiegelt. Im [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|Meta-Wiki]] gibt es mehr Informationen. Dort werden auch die Bewerbungen entgegengenommen. Für das UCoC Projekt-Team<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 16:25, 5. Mee 2024 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:RamzyM (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26276337 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Auswahl für das Board of Trustees der Wikimedia Foundation 2024</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> : ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement| Diese Nachricht liegt im Meta-Wiki in weitere Sprachen übersetzt vor.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hallo allerseits, In diesem Jahr endet die Amtszeit von vier (4) Trustees im Board of Trustees der Wikimedia Foundation, die von Affiliates und der Community gewählt wurden [1]. Das Board of Trustees lädt das gesamte Movement ein, am diesjährigen Auswahlprozess teilzunehmen und über die freigewordenen Sitze abzustimmen. Das [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Wahlkomitee]] wird diesen Prozess mit Unterstützung von Angestellten der Foundation beaufsichtigen [2]. Das Komitee für Board Governance hat eine Arbeitsgruppe für die Board-Auswahl ins Leben gerufen, die aus Trustees besteht, die im diesjährigen Auswahlprozess für Community und Affiliates nicht kandidieren können: Dariusz Jemielniak, Nataliia Tymkiv, Esra’a Al Shafei, Kathy Collins und Shani Evenstein Sigalov [3]. Diese Gruppe hat die Aufgabe, den Trustee-Auswahlprozess 2024 für das Board zu überwachen und dieses darüber zu informieren. Mehr Details zu den Rollen des Wahlkomitees, des Boards und der Angestellten gibt es hier [4]. Das sind die wichtigsten geplanten Daten: * Mai 2024: Aufruf zur Bewerbung und zum Stellen von Fragen * Juni 2024: Affiliates stimmen ab, um eine Shortlist aus zwölf Personen zu bestimmen (es gibt keine Shortlist, wenn sich 15 oder weniger Personen bewerben) [5] * Juni–August 2024: Kampagne * Ende August / Anfang September 2024: zweiwöchige Abstimmung durch die Community * Oktober–November 2024: Hintergrundüberprüfung der gewählten Personen * Board-Sitzung im Dezember 2024: Einführung der neuen Trustees Du kannst auf [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|dieser Seite im Meta-Wiki]] den genauen Zeitplan, das Bewerbungsverfahren, die Regeln für die Kampagne und die Kriterien für Wahlberechtigung ansehen und deine Pläne entsprechend ausrichten. '''Freiwillige Wahlhelfer:innen''' Eine weitere Möglichkeit, sich am Auswahlprozess 2024 zu beteiligen, ist die Teilnahme als freiwillige:r Wahlhelfer:in. Diese Freiwilligen sind Verbindungspersonen zwischen dem Wahlkomitee und ihren jeweiligen Communitys. Sie helfen dabei, sicherzustellen, dass ihre Communitys vertreten sind, und rufen diese zur Wahl auf. Erfahre [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Election Volunteers|auf dieser Seite im Meta-wiki]] mehr über das Programm und wie du teilnehmen kannst. Beste Grüße [[m:Special:MyLanguage/User:Pundit|Dariusz Jemielniak]] (Governance Committee Chair, Arbeitsgruppe für die Board-Auswahl) [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021/Results#Elected [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Minutes:2023-08-15#Governance_Committee [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] Auch wenn die ideale Anzahl zwölf Kandidierende für vier freie Sitze sind, wird das Shortlist-Verfahren nur angewendet, wenn mehr als 15 Personen zur Auswahl stehen, da sich ansonsten die ein bis drei Kandidierenden, die es nicht durch das Verfahren schaffen, ausgeschlossen fühlen könnten und der Aufwand für die Affiliates im Verhältnis zur kleinen Anzahl sehr groß wäre.<section end="announcement-content" /> </div> [[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]]19:57, 12. Mee 2024 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:MPossoupe (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26349432 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Euer Wiki wird bald im nur-lesbaren Modus sein</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|In einer anderen Sprache lesen]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] Die [[foundation:|Wikimedia-Foundation]] wird den Datenverkehr zwischen ihren Rechenzentren wechseln. Dadurch sollen Wikipedia und die anderen Wikimedia-Wikis auch nach einem Notfall erreichbar bleiben. Der gesamte Datenverkehr wird am '''{{#time:j. F Y|2024-03-20|de}}''' umgeleitet. Der Test wird um '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2024-03-20T14:00|en}} {{#time:H:i e|2024-03-20T14:00}}]''' (15:00 MEZ) beginnen. Leider können aufgrund einiger Einschränkungen der [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]]-Software keine Bearbeitungen vorgenommen werden, während die Umschaltung duchgeführt wird. Wir entschuldigen uns für diese Unterbrechung, und wir werden uns bemühen, derartige Einschränkungen in der Zukunft auf ein Minimum zu beschränken. '''Für eine kurze Zeit können zwar alle Wikis gelesen, aber nicht bearbeitet werden.''' *Am {{#time:j. F Y|2024-03-20|de}} wird bis zu einer Stunde lang das Bearbeiten nicht möglich sein. *In dieser Zeit wird beim Versuch, Bearbeitungen zu speichern, eine Fehlermeldung ausgegeben. Wir hoffen, dass dadurch keine Bearbeitungen verloren gehen, können das aber leider nicht garantieren. Falls eine Fehlermeldung erscheint, warte bitte, bis alles wieder normal ist. Dann sollte es möglich sein, die Bearbeitungen zu speichern. Sicherheitshalber empfehlen wir jedoch, dass du zunächst eine Kopie deiner Änderungen machst. ''Weitere Folgen:'' *Im Hintergrund ablaufende Prozesse (eingebundene Skripte beispielsweise) werden langsamer als sonst ablaufen, einige werden möglicherweise gar nicht ausgeführt. Es kann vorkommen, dass Rotlinks nicht so schnell wie üblich aktualisiert werden. Falls du einen Artikel erstellst, der bereits an einer anderen Stelle verlinkt ist, dann wird der Link an dieser Stelle länger rot bleiben als üblich. Einige lang laufende Skripte werden wir stoppen müssen. * Wir gehen davon aus, dass die Codebereitstellung wie in jeder anderen Woche erfolgen wird. Allerdings kann es von Fall zu Fall zu einem Code-Freeze kommen, wenn der Vorgang dies erfordert. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] wird für etwa 90 Minuten nicht verfügbar sein. Falls nötig, kann der Test verschoben werden. Der Zeitplan ist [[wikitech:Switch_Datacenter|unter wikitech.wikimedia.org zu finden]]. Einzelheiten sind dem Plan zu entnehmen. Weitere Benachrichtigungen folgen. Auf allen Wikis wird 30 Minuten im Voraus einen Banner erscheinen. '''Bitte gib diese Benachrichtigung an deine Community weiter!'''</div><section end="server-switch"/> </div> [[user:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]], 00:01, 15. Mee 2024 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Trizek (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=25636619 --> 7kej8bgm6rgl79y117p87a0gqcyfx1f 4 10627 120960 114589 2022-07-19T05:56:37Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Wikipedia:Technik/Archiv/2016]] nach [[Wikipedia:Politik/Archiv/2016]] wikitext text/x-wiki == Wikimania 2016 Scholarships - Deadline soon! == :{{int:Please-translate}} A reminder - applications for scholarships for Wikimania 2016 in Esino Lario, Italy, are closing soon! Please get your applications in by January 9th. To apply, visit the page below: :*[https://wikimania2016.wikimedia.org/wiki/Scholarships Wikimania 2016 Scholarships] [[User:PEarley (WMF)|Patrick Earley (WMF)]] via [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 01:49, 5. Jan 2016 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:PEarley (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:PEarley_(WMF)/Mass_Message_-_large&oldid=15209973 --> == 2016 WMF Strategy consultation == :{{int:Please-translate}} Hello, all. The Wikimedia Foundation (WMF) has launched a consultation to help create and prioritize WMF strategy beginning July 2016 and for the 12 to 24 months thereafter. This consultation will be open, on Meta, from 18 January to 26 February, after which the Foundation will also use these ideas to help inform its Annual Plan. (More on our timeline can be found on that Meta page.) Your input is welcome (and greatly desired) at the Meta discussion, [[:m:2016 Strategy/Community consultation|2016 Strategy/Community consultation]]. Apologies for English, where this is posted on a non-English project. We thought it was more important to get the consultation translated as much as possible, and good headway has been made there in some languages. There is still much to do, however! We created [[:m:2016 Strategy/Translations]] to try to help coordinate what needs translation and what progress is being made. :) If you have questions, please reach out to me on my talk page or on the strategy consultation's talk page or by email to mdennis@wikimedia.org. I hope you'll join us! [[:m:User:Mdennis (WMF)|Maggie Dennis]] via [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 19:06, 18. Jan 2016 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Mdennis (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:PEarley_(WMF)/Mass_Message_-_large&oldid=15253743 --> == Server switch 2016 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] will be testing its newest data center in Dallas. This will make sure Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. To make sure everything is working, the Wikimedia Technology department needs to conduct a planned test. This test will show whether they can reliably switch from one data center to the other. It requires many teams to prepare for the test and to be available to fix any unexpected problems. They will switch all traffic to the new data center on '''Tuesday, 19 April'''.<br/> On '''Thursday, 21 April''', they will switch back to the primary data center. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop during those two switches. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for approximately 15 to 30 minutes on Tuesday, 19 April and Thursday, 21 April, starting at 14:00 UTC (15:00 BST, 16:00 CEST, 10:00 EDT, 07:00 PDT). If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. *There will be a code freeze for the week of 18 April. No non-essential code deployments will take place. This test was originally planned to take place on March 22. April 19th and 21st are the new dates. You can [[wikitech:Switch Datacenter#Schedule for Q3 FY2015-2016 rollout|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. They will post any changes on that schedule. There will be more notifications about this. '''Please share this information with your community.''' /[[m:User:Whatamidoing (WMF)|User:Whatamidoing (WMF)]] ([[m:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) 22:07, 17. Apr 2016 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Tech/Server_switch_2016/Delivery_list&oldid=15533827 --> == Wikipedia to the Moon == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Hello! Sorry that this is in English only, but we are using village pump messaging in order to reach as many language communities as possible. Wrong page? Please fix it [[:m:Distribution list/Global message delivery|here]]. This is an invitation to all Wikipedians: Wikimedia Deutschland has been given data space to include Wikipedia content in an upcoming mission to the Moon. (No joke!) We have launched a community discussion about how to do that, because we feel that this is for the global community of editors. Please, '''[[:m:Special:MyLanguage/Wikipedia to the Moon|join the discussion on Meta-Wiki]]''' (and translate this invitation to your language community)! Best, [[:m:Talk:Wikipedia to the Moon|Moon team at Wikimedia Deutschland]] 15:35, 21. Apr 2016 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Martin Rulsch (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_Wikipedia_delivery&oldid=15542536 --> == Wikipedia to the Moon: voting has begun == Hello, after six weeks of community discussion about [https://moon.wikimedia.org Wikipedia to the Moon], there are now 10 different proposals for content for the mission. Starting today, [[:m:Special:MyLanguage/Wikipedia_to_the_Moon/Voting|you can vote for them on Meta-Wiki]], and decide what we will work on: a Wikipedia canon, different lists, the Moon in 300 languages, an astronomy editathon, featured articles, articles about technology, endangered things, or DNA-related topics. You can even vote against community involvement. Voting is open until 24 June. Sorry that this message is again in English only, but we are using village pumps to reach as many communities as possible, so that everyone knows they can vote. Best, [[:m:Special:MyLanguage/Wikipedia to the Moon/About|Moon team at Wikimedia Deutschland]] 15:31, 10. Jun 2016 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Martin Rulsch (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_Wikipedia_delivery&oldid=15542536 --> == Compact Links coming soon to this wiki == {{int:Please-translate}} <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:Compact-language-links-list.png|thumb|Screenshot of Compact Language Links interlanguage list]] Hello, I wanted to give a heads up about an upcoming feature for this wiki which you may seen already in latest issue of [[:m:Tech/News/2016/25|Tech News]]. [[:mw:Universal_Language_Selector/Compact_Language_Links|Compact Language Links]] has been available as a beta-feature on all Wikimedia wikis since 2014. With compact language links enabled, users are shown a much shorter list of languages on the interlanguage link section of an article (see image). This will be enabled as a feature in the coming week for all users, which can be turned on or off using a preference setting. We look forward to your feedback and please do let us know if you have any questions. Details about Compact Language Links can be read in the [[:mw:Universal_Language_Selector/Compact_Language_Links|project documentation]]. This message could only be written in English. We will really appreciate if this message can be translated for other users of this wiki. Thank you. On behalf of the Wikimedia Language team:--[[Benutser:Runab WMF|Runa Bhattacharjee]] ([[Benutser Diskussion:Runab WMF|Diskussion]]) 14:07, 24. Jun 2016 (UTC) </div> == Wikipedia to the Moon: invitation to edit == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Three weeks ago, you were invited to vote on how to take Wikipedia articles to the Moon. Community voting is over and the winning idea is to send all ‘’featured articles and lists’’ to the Moon. This decision means that, starting today, Wikipedians from all language communities are warmly invited to intensively work on their best articles and lists, and submit them to Wikipedia to the Moon. The central site to coordinate between communities will be Meta-Wiki. You will find an [[m:Wikipedia to the Moon/Working|overview and more information there]]. Hopefully, we will be able to represent as many languages as possible, to show Wikipedia’s diversity. Please feel kindly invited to edit on behalf of your community and tell us about your work on featured content! Best, [[:m:Special:MyLanguage/Wikipedia to the Moon/About|Moon team at Wikimedia Deutschland]] 14:10, 1. Jul 2016 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_Wikipedia_delivery&oldid=15542536 --> == Editing News #2—2016 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2016/June|Read this in another language]] • [[:m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]'' <div style="float:right;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center|alt=VisualEditor]]'''Did you know?''' <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> It's quick and easy to insert a references list. [[File:VisualEditor References List Insert Menu-en.png|alt=Screenshot showing a dropdown menu with many items|center|frameless|150px]] Place the cursor where you want to display the references list (usually at the bottom of the page). Open the "{{int:visualeditor-toolbar-insert}}" menu and click the "{{int:cite-ve-dialogbutton-referenceslist-tooltip}}" icon (three books). If you are using several groups of references, which is relatively rare, you will have the opportunity to specify the group. If you do that, then only the references that belong to the specified group will be displayed in this list of references. Finally, click "{{int:visualeditor-dialog-action-insert}}" in the dialog to insert the {{int:cite-ve-dialogbutton-referenceslist-tooltip}}. This list will change as you add more footnotes to the page. You can read and help translate [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor.</div></div> Since the last newsletter, the [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor|VisualEditor Team]] has fixed many bugs. Their workboard is available [[phab:project/board/483/|in Phabricator]]. Their [[:mw:VisualEditor/Current_priorities|current priorities]] are improving support for Arabic and Indic scripts, and adapting the visual editor to the needs of the Wikivoyages and Wikisources. === Recent changes === The visual editor is now available to all users at most [[Wikivoyage:|Wikivoyages]]. It was also enabled for all contributors at the French Wikinews. The '''[[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/Single edit tab|single edit tab]]''' feature combines the "{{int:vector-view-edit}}" and "{{int:visualeditor-ca-editsource}}" tabs into a single "{{int:vector-view-edit}}" tab. It has been deployed to several Wikipedias, including Hungarian, Polish, English and Japanese Wikipedias, as well as to all Wikivoyages. At these wikis, you can change your settings for this feature in the "{{int:prefs-editing}}" tab of [[Special:Preferences]]. The team is now reviewing the feedback and considering ways to improve the design before rolling it out to more people. === Future changes === The "{{int:Savearticle}}" button will say "{{int:Publishpage}}". This will affect both the visual and wikitext editing systems. More [[M:Editing/Publish|information is available on Meta]]. The visual editor will be offered to all editors at the remaining [[:mw:VisualEditor/Rollouts|"Phase 6" Wikipedias]] during the next few months. The developers want to know whether typing in your language feels natural in the visual editor. Please post your comments and the language(s) that you tested at [[:mw:Topic:St8y4ni42d0vr9cv|the feedback thread on mediawiki.org]]. This will affect several languages, including: [[:w:ar: |'''Arabic''']], [[:w:hi: |'''Hindi''']], [[:w:th: |'''Thai''']], [[:w:ta: |'''Tamil''']], [[:w:mr: |'''Marathi''']], [[:w:ml: |'''Malayalam''']], [[:w:ur: |'''Urdu''']], [[:w:fa: |'''Persian''']], [[:w:bn: |'''Bengali''']], [[:w:as: |'''Assamese''']], [[:w:arc: |'''Aramaic''']] and others. The team is working with the volunteer developers who power Wikisource to provide the visual editor there, for opt-in testing right now and eventually for all users. ([[phab:T138966|T138966]]) The team is working on a modern wikitext editor. It will look like the visual editor, and be able to use the citoid service and other modern tools. This new editing system may become available as a Beta Feature on desktop devices around September 2016. You can read about this project in a [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/VisualEditor/Roadmap/Update_2016-06-23|general status update on the Wikimedia mailing list]]. === Let's work together === * Do you teach new editors how to use the visual editor? Did you help [[:mw:Citoid/Enabling Citoid on your wiki|set up the Citoid automatic reference feature for your wiki]]? Have you written or imported [[:mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateData|TemplateData]] for your most important citation templates? <mark>Would you be willing to help new editors and small communities with the visual editor? Please sign up for the new [[:mw:Help:VisualEditor/Community Taskforce|'''VisualEditor Community Taskforce''']].</mark> * Learn how to improve the "automagical" [[:mw:citoid|citoid]] referencing system in the visual editor, by creating [[w:en:Zotero|Zotero]] translators for popular sources in your language! Watch the [[Mw:Citoid/Zotero's Tech Talk|Tech Talk by Sebastian Karcher]] for more information. If you aren't reading this in your preferred language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. {{int:Feedback-thanks-title}} </div> [[:m:User:Elitre (WMF)]], 17:20, 3. Jul 2016 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=15741003 --> == Open call for Project Grants == [[File:IEG barnstar 2.png|right|100px]] {{int:Please-translate}}: :Greetings! The '''[[m:Special:MyLanguage/Grants:Project|Project Grants program]] is accepting proposals''' from July 1st to August 2nd to fund new tools, research, offline outreach (including editathon series, workshops, etc), online organizing (including contests), and other experiments that enhance the work of Wikimedia volunteers. :Whether you need a small or large amount of funds, Project Grants can support you and your team’s project development time in addition to project expenses such as materials, travel, and rental space. :*[[m:Special:MyLanguage/Grants:Project/Apply|'''Submit''' a grant request]] or [[m:Special:MyLanguage/Grants:IdeaLab|'''draft''' your proposal]] in IdeaLab :*[[m:Special:MyLanguage/Grants:IdeaLab/Events#Upcoming_events|'''Get help with your proposal''']] in an upcoming Hangout session :*'''Learn from examples''' of completed [[m:Special:MyLanguage/Grants:IEG#ieg-engaging|Individual Engagement Grants]] or [[m:Special:MyLanguage/Grants:PEG/Requests#Grants_funded_by_the_WMF_in_FY_2015.E2.80.9316|Project and Event Grants]] :Also accepting candidates to [[m:Special:MyLanguage/Grants:Project/Quarterly/Committee|join the Project Grants Committee through July 15.]] :With thanks, [[m:User:I JethroBT (WMF)|I JethroBT (WMF)]] 15:25, 5. Jul 2016 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:I JethroBT (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:I_JethroBT_(WMF)/IEG_2015_Targets&oldid=15504704 --> == Aaste == Mie failt n Artikkel bie dän Sats uur dät Woud "Aaste" unner “Waast du dät” [[Benutser:Pyt|Pyt]] ([[Benutser Diskussion:Pyt|Diskussion]]) 11:35, 7. Aug 2016 (UTC) == Save/Publish == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> The [[:mw:Editing|Editing]] team is planning to change the name of the [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:Translations&namespace=8&message=Savearticle “<bdi>{{int:Savearticle}}</bdi>”] button to [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:Translations&namespace=8&message=Publishpage “'''<bdi>{{int:Publishpage}}</bdi>'''”] and [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:Translations&namespace=8&message=Publishchanges “'''<bdi>{{int:Publishchanges}}</bdi>'''”]. “<bdi>{{int:Publishpage}}</bdi>” will be used when you create a new page. “<bdi>{{int:Publishchanges}}</bdi>” will be used when you change an existing page. The names will be consistent in all editing environments.[https://phabricator.wikimedia.org/T131132][https://phabricator.wikimedia.org/T139033] This change will probably happen during the week of 30 August 2016. The change will be announced in [[:m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech News]] when it happens. If you are fluent in a language other than English, please check the status of translations at translatewiki.net for [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:Translations&namespace=8&message=Publishpage “'''<bdi>{{int:Publishpage}}</bdi>'''”] and [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:Translations&namespace=8&message=Publishchanges “'''<bdi>{{int:Publishchanges}}</bdi>'''”]. The main reason for this change is to avoid confusion for new editors. Repeated user research studies with new editors have shown that some new editors believed that [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:Translations&namespace=8&message=Savearticle “<bdi>{{int:Savearticle}}</bdi>”] would save a private copy of a new page in their accounts, rather than permanently publishing their changes on the web. It is important for this part of the user interface to be clear, since it is difficult to remove public information after it is published. We believe that the confusion caused by the “<bdi>{{int:Savearticle}}</bdi>” button increases the workload for experienced editors, who have to clean up the information that people unintentionally disclose, and report it to the functionaries and stewards to suppress it. Clarifying what the button does will reduce this problem. Beyond that, the goal is to make all the wikis and languages more consistent, and some wikis made this change many years ago. The [[:m:Legal|Legal team]] at the Wikimedia Foundation supports this change. Making the edit interface easier to understand will make it easier to handle licensing and privacy questions that may arise. Any help pages or other basic documentation about how to edit pages will also need to be updated, on-wiki and elsewhere. On wiki pages, you can use the wikitext codes <code><nowiki>{{int:Publishpage}}</nowiki></code> and <code><nowiki>{{int:Publishchanges}}</nowiki></code> to display the new labels in the user's preferred language. For the language settings in [[Special:Preferences|your account preferences]], these wikitext codes produce “<bdi>{{int:Publishpage}}</bdi>” and “<bdi>{{int:Publishchanges}}</bdi>”. Please share this news with community members who teach new editors and with others who may be interested. </div> [[m:User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[m:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) 18:03, 9. Aug 2016 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Quiddity (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=15790914 --> == RevisionSlider == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> From September 13th on, [[mw:Special:MyLanguage/Extension:RevisionSlider|RevisionSlider]] will be available as a [[mw:Special:MyLanguage/Beta Features|beta feature]] in your wiki. The RevisionSlider adds a slider view to the diff page, so that you can easily move between revisions. The feature fulfills a wish from the [[m:WMDE Technical Wishes|German Community’s Technical Wishlist]]. Everyone is invited to test the feature and we hope that it will serve you well in your work! </div> [[user:Birgit Müller (WMDE)|Birgit Müller (WMDE)]] 15:08, 12. Sep 2016 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Birgit Müller (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_2&oldid=15903627 --> == Grants to improve your project == ''{{int:Please-translate}}:'' Greetings! The [[:m:Grants:Project|Project Grants program]] is currently accepting proposals for funding. There is just over a week left to submit before the October 11 deadline. If you have ideas for software, offline outreach, research, online community organizing, or other projects that enhance the work of Wikimedia volunteers, start your proposal today! Please encourage others who have great ideas to apply as well. Support is available if you want help turning your idea into a grant request. *'''[[:m:Grants:Project/Apply|Submit a grant request]]''' *'''Get help''': In [[:m:Grants:IdeaLab|IdeaLab]] or an upcoming [[:m:Grants:Project#Upcoming_events|Hangout session]] *'''Learn from examples''' of completed [[:m:Grants:IEG#ieg-engaging|Individual Engagement Grants]] or [[:m:Grants:PEG/Requests#Grants_funded_by_the_WMF_in_FY_2015.E2.80.9316|Project and Event Grants]] [[m:User:I JethroBT (WMF)|I JethroBT (WMF)]] ([[m:User talk:I JethroBT (WMF)|talk]]) 20:11, 30. Sep 2016 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:I JethroBT (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:I_JethroBT_(WMF)/IEG_2015_Targets&oldid=15939807 --> == Creative Commons 4.0 == Hello! I'm writing from the Wikimedia Foundation to invite you to give your feedback on a proposed move from CC BY-SA 3.0 to a CC BY-SA 4.0 license across all Wikimedia projects. The consultation will run from October 5 to November 8, and we hope to receive a wide range of viewpoints and opinions. Please, if you are interested, [[meta:Special:MyLanguage/Terms of use/Creative Commons 4.0|take part in the discussion on Meta-Wiki]]. ''Apologies that this message is only in English. [[meta:Special:MyLanguage/Terms of use/Creative Commons 4.0/MassMessage|This message can be read and translated in more languages here]].'' [[User:JSutherland (WMF)|Joe Sutherland]] ([[User talk:JSutherland (WMF)|talk]]) 01:34, 6. Okt 2016 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:JSutherland (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:JSutherland_(WMF)/MassMessage/1&oldid=15962252 --> == Editing News #3—2016 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''[[:m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2016/October|Read this in another language]] • [[:m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]'' <div style="float:right;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center|alt=VisualEditor]]'''Did you know?''' <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> Did you know that you can easily re-arrange columns and rows in the visual editor? [[File:VisualEditor table editing menu.png|alt=Screenshot showing a dropdown menu with options for editing the table structure|center|frameless|232x232px]] Select a cell in the column or row that you want to move. Click the arrow at the start of that row or column to open the dropdown menu (shown). Choose either "Move before" or "Move after" to move the column, or "Move above" or "Move below" to move the row. You can read and help translate [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor. </div></div> Since the last newsletter, the [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor|VisualEditor Team]] has mainly worked on a new wikitext editor. They have also released some small features and the new map editing tool. Their workboard is available [[phab:project/board/483/|in Phabricator]]. You can find links to the list of work finished each week at [[:mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|mw:VisualEditor/Weekly triage meetings]]. Their [[:mw:VisualEditor/Current_priorities|current priorities]] are fixing bugs, releasing the 2017 wikitext editor as a [[mediawikiwiki:Beta_Features|beta feature]], and improving language support. === Recent changes === *You can now set text as small or big.[https://phabricator.wikimedia.org/T53613] *Invisible templates have been shown as a puzzle icon. Now, the name of the invisible template is displayed next to the puzzle icon.[https://phabricator.wikimedia.org/T141861] A similar feature will display the first part of hidden HTML comments.[https://phabricator.wikimedia.org/T147089] *Categories are displayed at the bottom of each page. If you click on the categories, the dialog for editing categories will open.[https://phabricator.wikimedia.org/T145267] *At many wikis, you can now add [[mediawikiwiki:Maps|maps]] to pages. Go to the Insert menu and choose the "Maps" item. The Discovery department is adding more features to this area, like geoshapes. You can read more at mediawiki.org.[https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Discovery#Maps] *The "Save" button now says "Save page" when you create a page, and "Save changes" when you change an existing page.[https://phabricator.wikimedia.org/T139033] In the future, the "{{int:Savearticle}}" button will say "{{int:Publishpage}}". This will affect both the visual and wikitext editing systems. More [[:m:Editing/Publish|information is available on Meta]]. *Image galleries now use a visual mode for editing. You can see thumbnails of the images, add new files, remove unwanted images, rearrange the images by dragging and dropping, and add captions for each image. Use the "Options" tab to set the gallery's display mode, image sizes, and add a title for the gallery.[https://phabricator.wikimedia.org/T45037] === Future changes === The visual editor will be offered to all editors at the remaining 10 [[:mw:VisualEditor/Rollouts|"Phase 6" Wikipedias]] during the next month. The developers want to know whether typing in your language feels natural in the visual editor. Please post your comments and the language(s) that you tested at [[:mw:Topic:St8y4ni42d0vr9cv|the feedback thread on mediawiki.org]]. This will affect several languages, including [[:w:th:|'''Thai''']], [[:w:my:|'''Burmese''']] and [[:w:arc:|'''Aramaic''']]. The team is working on a modern wikitext editor. The [[Mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]] will look like the visual editor and be able to use the citoid service and other modern tools. This new editing system may become available as a Beta Feature on desktop devices in October 2016. You can read about this project in a [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/Roadmap/Update_2016-06-23|general status update on the Wikimedia mailing list]]. === Let's work together === * Do you teach new editors how to use the visual editor? Did you help [[:mw:Citoid/Enabling Citoid on your wiki|set up the Citoid automatic reference feature for your wiki]]? Have you written or imported [[:mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateData|TemplateData]] for your most important citation templates? <mark>Would you be willing to help new editors and small communities with the visual editor? Please sign up for the new [[:mw:Help:VisualEditor/Community Taskforce|'''VisualEditor Community Taskforce''']].</mark> *If you aren't reading this in your preferred language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. {{int:Feedback-thanks-title}} —[[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]] </div> 17:50, 15. Okt 2016 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=15960088 --> == Password reset == ''I apologise that this message is in English. [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Security%2FPassword+reset&language=&action=page&filter= {{int:Centralnotice-shared-help-translate}}]'' We are having a problem with attackers taking over wiki accounts with privileged user rights (for example, admins, bureaucrats, oversighters, checkusers). It appears that this may be because of weak or reused passwords. Community members are working along with members of multiple teams at the Wikimedia Foundation to address this issue. In the meantime, we ask that everyone takes a look at the passwords they have chosen for their wiki accounts. If you know that you've chosen a weak password, or if you've chosen a password that you are using somewhere else, please change those passwords. Select strong passwords – eight or more characters long, and containing letters, numbers, and punctuation. [[m:User:JSutherland (WMF)|Joe Sutherland]] ([[m:User talk:JSutherland (WMF)|{{int:Talkpagelinktext}}]]) / [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 23:59, 13. Nov 2016 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:JSutherland (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:JSutherland_(WMF)/MassMessage/1&oldid=16060701 --> == Adding to the above section (Password reset) == Please accept my apologies - that first line should read "[https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Security%2FPassword+reset&language=&action=page&filter= Help with translations!]". [[m:User:JSutherland (WMF)|Joe Sutherland (WMF)]] ([[m:User talk:JSutherland (WMF)|talk]]) / [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 00:11, 14. Nov 2016 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:JSutherland (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:JSutherland_(WMF)/MassMessage/1&oldid=16060701 --> == New way to edit wikitext == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Summary''': There's a new opt-in Beta Feature of a [[:mw:2017 wikitext editor|wikitext mode for the visual editor]]. Please [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|go try it out]]. We in the Wikimedia Foundation's Editing department are responsible for making editing better for all our editors, new and experienced alike. We've been slowly improving [[:mw:VisualEditor|the visual editor]] based on feedback, user tests, and feature requests. However, that doesn't work for all our user needs: whether you need to edit a wikitext talk page, create a template, or fix some broken reference syntax, sometimes you need to use wikitext, and many experienced editors prefer it. Consequently, we've planned a "wikitext mode" for the visual editor for a long time. It provides as much of the visual editor's features as possible, for those times that you need or want wikitext. It has the same user interface as the visual editor, including the same toolbar across the top with the same buttons. It provides access to the [[:mw:citoid|citoid service]] for formatting citations, integrated search options for inserting images, and the ability to add new templates in a simple dialog. Like in the visual editor, if you paste in formatted text copied from another page, then formatting (such as bolding) will automatically be converted into wikitext. All wikis now have access to this mode as a [[:mw:Beta Features|Beta Feature]]. When enabled, it replaces your existing [[:mw:Editor|wikitext editor]] everywhere. If you don't like it, you can reverse this at any time by turning off the Beta Feature in your preferences. We don't want to surprise anyone, so it's strictly an ''opt-in-only'' Beta Feature. It won't switch on automatically for anyone, even if you have previously checked the box to "{{Int:Betafeatures-auto-enroll}}". The new wikitext edit mode is based on the visual editor, so it requires JavaScript (as does the [[:mw:Extension:WikiEditor|current wikitext editor]]). It doesn't work with gadgets that have only been designed for the older one (and ''vice versa''), so some users will miss gadgets they find important. We're happy to [[:mw:VisualEditor/Gadgets|work with gadget authors to help them update their code to work]] with both editors. We're not planning to get rid of the current main wikitext editor on desktop in the foreseeable future. We're also not going to remove the existing ability to edit plain wikitext without JavaScript. Finally, though it should go without saying, if you prefer to continue using the current wikitext editor, then you may so do. This is an early version, and we'd love to know what you think so we can make it better. Please leave feedback about the new mode [[:mw:2017 wikitext editor/Feedback|on the feedback page]]. You may write comments in any language. Thank you. </div> [[:mw:User:Jdforrester (WMF)|James Forrester]] (Product Manager, Editing department, Wikimedia Foundation) --19:31, 14. Dez 2016 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=15942009 --> k42t27wndx1pxic1idexpem69oa755d 4 10628 120958 114590 2022-07-19T05:56:37Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Wikipedia:Technik/Archiv/2015]] nach [[Wikipedia:Politik/Archiv/2015]] wikitext text/x-wiki == VisualEditor News #1—2015 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:VisualEditor-logo.svg|300px|right|frameless|alt=VisualEditor]] Since the last newsletter, the [[mw:VisualEditor|Editing Team]] has fixed many bugs and worked on VisualEditor's appearance, the coming Citoid reference service, and support for languages with complex input requirements. Status reports are posted [[mw:VisualEditor/status|on mediawiki.org]]. Upcoming plans are posted at the [[mw:VisualEditor/Roadmap|VisualEditor roadmap]]. The Wikimedia Foundation has named [[:mw:Wikimedia_Engineering/2014-15_Goals#Top_departmental_priorities_for_Q3_.28January-March_2015.29|its top priorities for this quarter]] (January to March). The first priority is making VisualEditor ready for deployment by default to all new users and logged-out users at the remaining large Wikipedias. You can help identify these requirements. <mark>There will be weekly '''triage meetings '''which''' will be open to volunteers''' beginning Wednesday, 11 February 2015 at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20150211T12&p1=224&ah=1 12:00 (noon) PST] (20:00 UTC). </mark> Tell Vice President of Engineering [[:foundation:User:Damon_Sicore_(WMF)|Damon Sicore]], Product Manager [[:mw:User:Jdforrester_(WMF)|James Forrester]] and other team members which bugs and features are most important to you. The decisions made at these meetings will determine what work is necessary for this quarter's goal of making VisualEditor ready for deployment to new users. The presence of volunteers who enjoy contributing MediaWiki code is particularly appreciated. Information about how to join the meeting will be posted at [[:mw:Talk:VisualEditor/Portal|mw:Talk:VisualEditor/Portal]] shortly before the meeting begins. Due to some breaking changes in MobileFrontend and VisualEditor, VisualEditor was not working correctly on the mobile site for a couple of days in early January. The teams apologize for the problem. === Recent improvements === The''' new design for VisualEditor''' aligns with MediaWiki's [[mw:Frontend standards group|Front-End Standards]] as led by the Design team. Several new versions of the [[mw:OOjs UI|OOjs UI]] library have also been released, and these also affect the appearance of VisualEditor and other MediaWiki software extensions. Most changes were minor, like changing the text size and the amount of white space in some windows. Buttons are consistently color-coded to indicate whether the action: * starts a new task, like opening the {{int:visualeditor-toolbar-savedialog}} dialog: <span style="background-color: #015ccc; color:white"> blue </span>, * takes a constructive action, like inserting a citation: <span style="background-color: #008c6d; color:white"> green </span>, * might remove or lose your work, like removing a link: <span style="background-color: #a7170f; color:white"> red </span>, or * is neutral, like opening a link in a new browser window: <span style="color: 757575"> gray </span>. The '''TemplateData editor''' has been completely re-written to use a different design based on the same OOjs UI system as VisualEditor. ([https://phabricator.wikimedia.org/T67815 T67815], [https://phabricator.wikimedia.org/T73746 T73746].) This change fixed a couple of existing bugs and improved usability. ([https://phabricator.wikimedia.org/T73077 T73077], [https://phabricator.wikimedia.org/T73078 T73078].) '''Search and replace''' in long documents is now faster. It does not highlight every occurrence if there are more than 100 on-screen at once.([https://phabricator.wikimedia.org/T78234 T78234].) Editors at the Hebrew and Russian Wikipedia requested the ability to use VisualEditor in the "Article Incubator" or drafts namespace. ([https://phabricator.wikimedia.org/T86688 T86688], [https://phabricator.wikimedia.org/T87027 T87027].) If your community would like '''VisualEditor enabled on another namespace''' on your wiki, then you can file a request in Phabricator. Please include a link to a community discussion about the requested change. === Looking ahead === The Editing team will soon add '''auto-fill features''' '''for citations'''. The '''[[mw:Citoid|Citoid service]]''' takes a [[w:URL|URL]] or [[w:en: Digital object identifier|DOI]] for a reliable source, and returns a pre-filled, pre-formatted bibliographic citation. After creating it, you will be able to change or add information to the citation, in the same way that you edit any other pre-existing citation in VisualEditor. Support for ISBNs, PMIDs, and other identifiers is planned. Later, editors will be able to contribute to the Citoid service's definitions for each website, to improve precision and reduce the need for manual corrections. We will need editors to help test the '''new design of the special character inserter''', especially if you speak Welsh, Breton, or another language that uses diacritics or special characters extensively. The new version should be available for testing next week. Please contact [[:en:User:Whatamidoing (WMF)|User:Whatamidoing (WMF)]] if you would like to be notified when the new version is available. After the special character tool is completed, VisualEditor will be deployed to all users at [[:mw:VisualEditor/Rollouts|Phase 5 Wikipedias]]. This will affect about 50 mid-size and smaller Wikipedias, including '''Afrikaans, Azerbaijani, Breton, Kyrgyz, Macedonian, Mongolian, Tatar, and Welsh'''. The date for this change has not been determined. === Let's work together === *Share your ideas and ask questions at [[mw:VisualEditor/Feedback|mw:VisualEditor/Feedback]]. *Please help [https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Help%3AVisualEditor%2FUser+guide&language=&action=page&filter= complete translations of the user guide] for users who speak your language. *Join the weekly bug triage meetings beginning Wednesday, 11 February 2015 at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20150211T12&p1=224&ah=1 12:00 (noon) PST] (20:00 UTC); information about how to join the meeting will be posted at [[mw:Talk:VisualEditor/Portal]] shortly before the meeting begins, and you can also contact [[mw:User:Jdforrester (WMF)|James F.]] to learn more about this initiative. *Talk to the Editing team during the [[:m:IRC office hours|office hours]] via [[:en:IRC|IRC]]. The next session is on Thursday, 19 February 2015 at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=19&min=00&sec=0&day=19&month=2&year=2015 19:00 UTC]. *Subscribe or unsubscribe at [[:m:VisualEditor/Newsletter|Meta]]. If you would like to help with translations of this newsletter, please subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. Thank you! — <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[:m:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]]</span> </div> 18:30, 5. Feb 2015 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=10839689 --> == [Global proposal] m.{{SITENAME}}.org: {{int:group-all}} {{int:right-edit}} == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:Mediawiki-mobile-smartphone.png|thumb|MediaWiki mobile]] Hi, this message is to let you know that, on domains like {{CONTENTLANGUAGE}}.'''m'''.wikipedia.org, '''unregistered users cannot edit'''. At the Wikimedia Forum, where global configuration changes are normally discussed, a few dozens users [[m:Wikimedia Forum#Proposal: restore normal editing permissions on all mobile sites|propose to restore normal editing permissions on all mobile sites]]. Please read and comment! Thanks and sorry for writing in English, [[m:User:Nemo_bis|Nemo]] 22:32, 1. Mee 2015 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Nemo bis@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=11428885 --> == Inspire Campaign: Improving diversity, improving content == This March, we’re organizing an Inspire Campaign to encourage and support new ideas for improving gender diversity on Wikimedia projects. Less than 20% of Wikimedia contributors are women, and many important topics are still missing in our content. We invite all Wikimedians to participate. If you have an idea that could help address this problem, please get involved today! The campaign runs until March 31. All proposals are welcome - research projects, technical solutions, community organizing and outreach initiatives, or something completely new! Funding is available from the Wikimedia Foundation for projects that need financial support. Constructive, positive feedback on ideas is appreciated, and collaboration is encouraged - your skills and experience may help bring someone else’s project to life. Join us at the Inspire Campaign and help this project better represent the world’s knowledge! :*[[:m:Grants:IdeaLab/Inspire|Inspire Campaign main page]] ''(Sorry for the English - please translate this message!)'' [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 20:02, 4. Mee 2015 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:PEarley (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:PEarley_(WMF)/Inspire_Mass_Message&oldid=11457822 --> == SUL finalization update == <div class="mw-content-ltr"> Hi all,apologies for writing in English, please read [[m:Single_User_Login_finalisation_announcement/Schema_announcement|this page]] for important information and an update involving [[m:Help:Unified login|SUL finalization]], scheduled to take place in one month. Thanks. [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 19:45, 13. Mee 2015 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Keegan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Keegan_(WMF)/Everyone_but_meta_and_de&oldid=11538208 --> == Stewards confirmation rules == Hello, I made [[:m:Requests_for_comment/Confirmation_of_stewards|a proposal on Meta]] to change the rules for the steward confirmations. Currently consensus to remove is required for a steward to lose his status, however I think it's fairer to the community if every steward needed the consensus to keep. As this is an issue that affects all WMF wikis, I'm sending this notification to let people know & be able to participate. Best regards, --<small>[[User:MF-Warburg|MF-W]]</small> 16:12, 10. Apr 2015 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:MF-Warburg@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=11737694 --> == VisualEditor News #2—2015 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <div style="margin:0.5em;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}border:1px solid #AAA;padding:0.5em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200x70px|center|alt=VisualEditor]] '''Did you know?''' <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> With [[:mw:Citoid|Citoid]] in VisualEditor, you click the 'book with bookmark' icon and paste in the URL for a reliable source: [[File:Citoid in VisualEditor Screen Shot 2015-04-02.png|alt=Screenshot of Citoid's first dialog|centre|frameless|230x230px]] Citoid looks up the source for you and returns the citation results. Click the green "Insert" button to accept its results and add them to the article: [[File:Citoid results in VisualEditor Screen Shot 2015-04-02.png|alt=Screenshot of Citoid's initial results|centre|frameless|230x230px]] After inserting the citation, you can change it. Select the reference, and click the "Edit" button in the context menu to make changes. [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/User guide|The user guide]] has more information about how to use VisualEditor. </div></div> Since the last newsletter, the [[:mw:VisualEditor|Editing Team]] has fixed many bugs and worked on VisualEditor's performance, the [[:mw:Citoid|Citoid]] reference service, and support for languages with complex input requirements. Status reports are posted [[:mw:VisualEditor/changelog|on Mediawiki.org]]. The worklist for April through June is available [[phab:project/sprint/board/1113/|in Phabricator]]. The weekly '''task triage meetings''' continue to be open to volunteers, each Wednesday at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20150401T11&p1=224&am=30 11:00 (noon) PDT] (18:00 UTC). You do not need to attend the meeting to nominate a bug for consideration as a Q4 blocker. Instead, go to Phabricator and "associate" the [[phab:tag/editing_department_2014_15_q4_blockers/|Editing team's Q4 blocker project]] with the bug. Learn how to join the meetings and how to nominate bugs at [[:mw:Talk:VisualEditor/Portal|mw:Talk:VisualEditor/Portal]]. === Recent improvements === VisualEditor is now substantially faster. In many cases, opening the page in VisualEditor is now faster than opening it in the wikitext editor. The new system has improved the code speed by 37% and [[:mw:RESTBase|network speed]] by almost 40%. The Editing team is slowly adding '''auto-fill features''' '''for citations'''. This is currently available only at the French, Italian, and English Wikipedias. The '''[[:mw:Citoid|Citoid service]]''' takes a [[:en:URL|URL]] or [[:en:Digital object identifier|DOI]] for a reliable source, and returns a pre-filled, pre-formatted bibliographic citation. After creating it, you will be able to change or add information to the citation, in the same way that you edit any other pre-existing citation in VisualEditor. Support for [[:en:ISBN|ISBNs]], [[:en:PubMed#PubMed_identifier|PMIDs]], and other identifiers is planned. Later, editors will be able to improve precision and reduce the need for manual corrections by contributing to the Citoid service's definitions for each website. Citoid requires good [[:mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateData|TemplateData]] for your citation templates. If you would like to request this feature for your wiki, please post a request in the [[phab:tag/citoid/|Citoid project on Phabricator]]. Include links to the TemplateData for the most important citation templates on your wiki. The '''special character inserter''' has been improved, based upon feedback from active users. After this, VisualEditor was made available to all users of Wikipedias on the [[:mw:VisualEditor/Rollouts|Phase 5]] list on 30 March. This affected 53 mid-size and smaller Wikipedias, including '''Afrikaans''', '''Azerbaijani''', '''Breton''', '''Kyrgyz''', '''Macedonian''', '''Mongolian''', '''Tatar''', and''' Welsh'''. Work continues to support languages with complex requirements, such as Korean and Japanese. These languages use [[w:input method editor|input method editors]] ("IMEs”). Recent improvements to cursoring, backspace, and delete behavior will simplify typing in VisualEditor for these users. The design for the image selection process is now using a "masonry fit" model. Images in the search results are displayed at the same height but at variable widths, similar to bricks of different sizes in a masonry wall, or the [[:mw:Special:MyLanguage/Help:Images#Mode parameter|"packed" mode in image galleries]]. This style helps you find the right image by making it easier to see more details in images. You can now '''drag and drop categories''' to re-arrange their order of appearance ​on the page. The pop-up window that appears when you click on a reference, image, link, or other element, is called the "context menu". It now displays additional useful information, such as the destination of the link or the image's filename. The team has also added an explicit "Edit" button in the context menu, which helps new editors open the tool to change the item. '''Invisible templates are marked by a puzzle piece icon''' so they can be interacted with. Users also will be able to see and edit HTML anchors now in section headings. Users of the TemplateData GUI editor can now set a string as an optional text for the 'deprecated' property in addition to boolean value, which lets you tell users of the template what they should do instead. ([https://phabricator.wikimedia.org/T90734 T90734]) === Looking ahead === The special character inserter in VisualEditor will soon use the same special character list as the wikitext editor. Admins at each wiki will also have the option of creating a custom section for frequently used characters at the top of the list. Instructions for customizing the list will be posted [[:mw:VisualEditor/Special_characters|at mediawiki.org]]. The team is discussing a test of VisualEditor with new users at the English Wikipedia, to see whether they have met their goals of making VisualEditor suitable for those editors. The timing is unknown, but might be relatively soon. ([https://phabricator.wikimedia.org/T90666 T90666]) === Let's work together === * Share your ideas and ask questions at [https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=VisualEditor/Feedback&lqt_method=talkpage_new_thread mw:VisualEditor/Feedback]. * Can you translate from English into any other language? Please check [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special%3AMessageGroupStats&x=D&group=ext-visualeditor-ve&suppressempty=1 this list] to see whether more interface translations are needed for your language. [[m:User talk:Elitre (WMF)|Contact us]] to get an account if you want to help! * The design research team wants to see how real editors work. Please [https://jfe.qualtrics.com/form/SV_6R04ammTX8uoJFP sign up for their research program]. * File requests for language-appropriate "{{Int:visualeditor-annotationbutton-bold-tooltip}}" and "{{Int:visualeditor-annotationbutton-italic-tooltip}}" icons for the character formatting menu [https://phabricator.wikimedia.org/maniphest/task/create/?projects=PHID-PROJ-dafezmpv6huxg3taml24 in Phabricator]. Subscribe, unsubscribe or change the page where this newsletter is delivered at [[:m:VisualEditor/Newsletter|Meta]]. If you aren't reading this in your favorite language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. Thank you! — <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]]</span> </div> 19:48, 10. Apr 2015 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Keegan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=11742174 --> == [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/Call for candidates|Nominations are being accepted for 2015 Wikimedia Foundation elections]] == ''This is a message from the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/Committee|2015 Wikimedia Foundation Elections Committee]]. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/MassMessages/Accepting nominations|Translations]] are available.'' [[File:Wmf logo vert pms.svg|100px|right]] Greetings, I am pleased to announce that nominations are now being accepted for the 2015 Wikimedia Foundation Elections. This year the Board and the FDC Staff are looking for a diverse set of candidates from regions and projects that are traditionally under-represented on the board and in the movement as well as candidates with experience in technology, product or finance. To this end they have [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/Call for candidates|published letters]] describing what they think is needed and, recognizing that those who know the community the best are the community themselves, the election committee is [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015|accepting nominations]] for community members you think should run and will reach out to those nominated to provide them with information about the job and the election process. This year, elections are being held for the following roles: ''Board of Trustees''<br/> The Board of Trustees is the decision-making body that is ultimately responsible for the long term sustainability of the Foundation, so we value wide input into its selection. There are three positions being filled. More information about this role can be found at [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/Board elections/2015|the board elections page]]. ''Funds Dissemination Committee (FDC)''<br/> The Funds Dissemination Committee (FDC) makes recommendations about how to allocate Wikimedia movement funds to eligible entities. There are five positions being filled. More information about this role can be found at [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/FDC elections/2015|the FDC elections page]]. ''Funds Dissemination Committee (FDC) Ombud''<br/> The FDC Ombud receives complaints and feedback about the FDC process, investigates complaints at the request of the Board of Trustees, and summarizes the investigations and feedback for the Board of Trustees on an annual basis. One position is being filled. More information about this role can be found at [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/FDC Ombudsperson elections/2015|the FDC Ombudsperson elections page]]. The candidacy submission phase lasts from 00:00 UTC April 20 to 23:59 UTC May 5 for the Board and from 00:00 UTCApril 20 to 23:59 UTC April 30 for the FDC and FDC Ombudsperson. This year, we are accepting both self-nominations and nominations of others. More information on this election and the nomination process can be found on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015|the 2015 Wikimedia elections page on Meta-Wiki]]. Please feel free to post a note about the election on your project's village pump. Any questions related to the election can be posted on the talk page on Meta, or sent to the election committee's mailing list, board-elections -at- wikimedia.org On behalf of the Elections Committee,<br/> -Gregory Varnum ([[m:User:Varnent|User:Varnent]])<br/> Coordinator, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/Committee|2015 Wikimedia Foundation Elections Committee]] ''Posted by the [[m:User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] on behalf of the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/Committee|2015 Wikimedia Foundation Elections Committee]], 05:03, 21 April 2015 (UTC) • [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/MassMessages/Accepting nominations|Translate]] • [[m:Talk:Wikimedia Foundation elections 2015|Get help]] <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Varnent@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=11918510 --> == [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/MassMessages/FDC voting has begun|Wikimedia Foundation Funds Dissemination Committee elections 2015]] == [[File:Wikimedia Foundation RGB logo with text.svg|right|75px|link=m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/MassMessages/FDC voting has begun]] ''This is a message from the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/Committee|2015 Wikimedia Foundation Elections Committee]]. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/MassMessages/FDC voting has begun|Translations]] are available.'' [[m:Special:SecurePoll/vote/336|Voting has begun]] for [[m:Wikimedia Foundation elections 2015#Requirements|eligible voters]] in the 2015 elections for the ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/FDC elections/2015|Funds Dissemination Committee]]'' (FDC) and ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/FDC Ombudsperson elections/2015|FDC Ombudsperson]]''. Questions and discussion with the candidates for the ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/FDC elections/2015/Questions|Funds Dissemination Committee]]'' (FDC) and ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/FDC Ombudsperson elections/2015/Questions|FDC Ombudsperson]]'' will continue during the voting. Nominations for the ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/Board elections/2015|Board of Trustees]]'' will be accepted until 23:59 UTC May 5. The ''[[m:Special:MyLanguage/Grants:APG/Funds Dissemination Committee|Funds Dissemination Committee]]'' (FDC) makes recommendations about how to allocate Wikimedia movement funds to eligible entities. There are five positions on the committee being filled. The ''[[m:Special:MyLanguage/Grants:APG/Funds Dissemination Committee/Ombudsperson role, expectations, and selection process|FDC Ombudsperson]]'' receives complaints and feedback about the FDC process, investigates complaints at the request of the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees|Board of Trustees]], and summarizes the investigations and feedback for the Board of Trustees on an annual basis. One position is being filled. The voting phase lasts from 00:00 UTC May 3 to 23:59 UTC May 10. '''[[m:Special:SecurePoll/vote/336|Click here to vote]].''' Questions and discussion with the candidates will continue during that time. '''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/FDC elections/2015/Questions|Click here to ask the FDC candidates a question]]. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/FDC Ombudsperson elections/2015/Questions|Click here to ask the FDC Ombudsperson candidates a question]].''' More information on the candidates and the elections can be found on the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/FDC elections/2015|2015 FDC election page]], the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/FDC Ombudsperson elections/2015|2015 FDC Ombudsperson election page]], and the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/Board elections/2015|2015 Board election page]] on Meta-Wiki. On behalf of the Elections Committee,<br/> -Gregory Varnum ([[m:User:Varnent|User:Varnent]])<br/> Volunteer Coordinator, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/Committee|2015 Wikimedia Foundation Elections Committee]] ''Posted by the [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] 03:45, 4 May 2015 (UTC) • [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/MassMessages/FDC voting has begun|Translate]] • [[m:Talk:Wikimedia Foundation elections 2015|Get help]] <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Varnent@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=12082785 --> == [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/339?setlang=stq Wikimedia Foundation Board of Trustees elections 2015] == [[File:Wmf logo vert pms.svg|right|100px|link=metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/MassMessages/Board voting has begun]] ''This is a message from the [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/Committee|2015 Wikimedia Foundation Elections Committee]]. [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/MassMessages/Board voting has begun|Translations]] are available.'' [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/339?setlang=stq Voting has begun] for [[metawiki:Wikimedia Foundation elections 2015#Requirements|eligible voters]] in the 2015 elections for the ''[[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/Board elections/2015|Wikimedia Foundation Board of Trustees]]''. Questions and discussion with the candidates for the ''[[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/Board elections/2015/Questions|Board]]'' will continue during the voting. The ''[[metawiki:Wikimedia Foundation Board of Trustees|Wikimedia Foundation Board of Trustees]]'' is the ultimate governing authority of the Wikimedia Foundation, a 501(c)(3) non-profit organization registered in the United States. The Wikimedia Foundation manages many diverse projects such as Wikipedia and Commons. The voting phase lasts from 00:00 UTC May 17 to 23:59 UTC May 31. '''[https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/339?setlang=stq Click here to vote].''' More information on the candidates and the elections can be found on the [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/Board elections/2015|2015 ''Board'' election page]] on Meta-Wiki. On behalf of the Elections Committee,<br/> -Gregory Varnum ([[metawiki:User:Varnent|User:Varnent]])<br/> Volunteer Coordinator, [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/Committee|2015 Wikimedia Foundation Elections Committee]] ''Posted by the [[metawiki:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] 17:20, 17 May 2015 (UTC) • [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections 2015/MassMessages/Board voting has begun|Translate]] • [[metawiki:Talk:Wikimedia Foundation elections 2015|Get help]] <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Varnent@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=12206621 --> == Pywikibot compat will no longer be supported - Please migrate to pywikibot core == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <small>Sorry for English, I hope someone translates this.</small><br /> [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Pywikibot|Pywikibot]] (then "Pywikipediabot") was started back in 2002. In 2007 a new branch (formerly known as "rewrite", now called "core") was started from scratch using the MediaWiki API. The developers of Pywikibot have decided to stop supporting the compat version of Pywikibot due to bad performance and architectural errors that make it hard to update, compared to core. If you are using pywikibot compat it is likely your code will break due to upcoming MediaWiki API changes (e.g. [[phab:T101524|T101524]]). It is highly recommended you migrate to the core framework. There is a [[mw:Manual:Pywikibot/Compat deprecation|migration guide]], and please [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Pywikibot/Communication|contact us]] if you have any problem. There is an upcoming MediaWiki API breaking change that compat will not be updated for. If your bot's name is in [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2015-June/081931.html this list], your bot will most likely break. Thank you,<br /> The Pywikibot development team, 19:30, 5 June 2015 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Ladsgroup@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=12271740 --> == Pywikibot compat will no longer be supported - Please migrate to pywikibot core == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <small>Sorry for English, I hope someone translates this.</small><br /> [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Pywikibot|Pywikibot]] (then "Pywikipediabot") was started back in 2002. In 2007 a new branch (formerly known as "rewrite", now called "core") was started from scratch using the MediaWiki API. The developers of Pywikibot have decided to stop supporting the compat version of Pywikibot due to bad performance and architectural errors that make it hard to update, compared to core. If you are using pywikibot compat it is likely your code will break due to upcoming MediaWiki API changes (e.g. [[phab:T101524|T101524]]). It is highly recommended you migrate to the core framework. There is a [[mw:Manual:Pywikibot/Compat deprecation|migration guide]], and please [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Pywikibot/Communication|contact us]] if you have any problem. There is an upcoming MediaWiki API breaking change that compat will not be updated for. If your bot's name is in [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2015-June/081931.html this list], your bot will most likely break. Thank you,<br /> The Pywikibot development team, 19:30, 5 June 2015 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Ladsgroup@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=12271740 --> == VisualEditor News #3—2015 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <div style="margin:0.5em;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}border:1px solid #AAA;padding:0.5em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200x70px|center|alt=VisualEditor]] '''Did you know?''' <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> When you click on a link to an article, you now see more information: <br><br> [[File:VisualEditor-context menu-link tool.png|alt=Screenshot showing the link tool's context menu|centre|frameless|230x230px]] <br> The link tool has been re-designed: <br><br> [[File:VisualEditor link tool 2015.png|alt=Screenshot of the link inspector|centre|frameless|230x230px]] <br> There are separate tabs for linking to internal and external pages. [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/User guide|The user guide]] has more information about how to use VisualEditor. </div></div> Since the last newsletter, the [[mw:VisualEditor|Editing Team]] has created new interfaces for the link and citation tools and fixed many bugs and changed some elements of the design. Some of these bugs affected users of VisualEditor on mobile devices. Status reports are posted [[mw:VisualEditor/changelog|on mediawiki.org]]. The worklist for April through June is available [[phab:project/sprint/board/1113/|in Phabricator]]. A [[m:Research:VisualEditor's_effect_on_newly_registered_editors/May_2015_study|test of VisualEditor's effect on new editors]] at the English Wikipedia has just completed the first phase. During this test, half of newly registered editors had VisualEditor automatically enabled, and half did not. The main goal of the study is to learn which group was more likely to save an edit and to make productive, unreverted edits. Initial [[m:Research:VisualEditor's_effect_on_newly_registered_editors/May_2015_study#Results|results will be posted at Meta]] later this month. === Recent improvements === '''Auto-fill features''' '''for citations''' are available at a few Wikipedias through the '''[[:mw:Citoid|citoid service]]'''. Citoid takes a [[:en:URL|URL]] or [[:en:Digital object identifier|DOI]] for a reliable source, and returns a pre-filled, pre-formatted bibliographic citation. If Citoid is enabled on your wiki, then the design of the citation workflow changed during May. All citations are now created inside a single tool. Inside that tool, choose the tab you want ({{int:citoid-citeFromIDDialog-mode-auto}}, {{int: citoid-citeFromIDDialog-mode-manual}}, or {{int:citoid-citeFromIDDialog-mode-reuse}}). The cite button is now labeled with the word "{{int:visualeditor-toolbar-cite-label}}" rather than a book icon, and the autofill citation dialog now has a more meaningful label, "{{Int:Citoid-citeFromIDDialog-lookup-button}}", for the submit button. The '''link tool''' has been redesigned based on feedback from Wikipedia editors and user testing. It now has two separate sections: one for links to articles and one for external links. When you select a link, its pop-up context menu shows the name of the linked page, a thumbnail image from the linked page, Wikidata's description, and appropriate icons for disambiguation pages, redirect pages and empty pages (where applicable). Search results have been reduced to the first five pages. Several bugs were fixed, including a dark highlight that appeared over the first match in the link inspector. ([[phab:T98085|T98085]]) The '''special character inserter''' in VisualEditor now uses the same special character list as the wikitext editor. Admins at each wiki can also create a custom section for frequently used characters at the top of the list. Please read the instructions for customizing the list [[mw:VisualEditor/Special_characters|at mediawiki.org]]. Also, there is now a tooltip to describing each character in the special character inserter. ([[phab:T70425|T70425]]) Several improvements have been made to '''templates'''. When you search for a template to insert, the list of results now contains descriptions of the templates. The parameter list inside the template dialog now remains open after inserting a parameter from the list, so that users don’t need to click on "{{Int:visualeditor-dialog-transclusion-add-param}}" each time they want to add another parameter. ([[phab:T95696|T95696]]) The team added a '''new property for TemplateData''', "{{int: templatedata-doc-param-example}}", for template parameters. This optional, translatable property will show up when there is text describing how to use that parameter. ([[phab:T53049|T53049]]) The '''design''' of the main toolbar and several other elements have changed slightly, to be consistent with the MediaWiki theme. In the Vector skin, individual items in the menu are separated visually by pale gray bars. Buttons and menus on the toolbar can now contain both an icon and a text label, rather than just one or the other. This new design feature is being used for the cite button on wikis where the Citoid service is enabled. The team has released a long-desired improvement to the handling of '''non-existent images'''. If a non-existent image is linked in an article, then it is now visible in VisualEditor and can be selected, edited, replaced, or removed. === Let's work together === * Share your ideas and ask questions at [https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=VisualEditor/Feedback&lqt_method=talkpage_new_thread mw:VisualEditor/Feedback]. * The weekly task triage meetings continue to be open to volunteers, usually on Wednesday at 12:00 (noon) PDT (19:00 UTC). Learn how to join the meetings and how to nominate bugs at [[:mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|mw:VisualEditor/Weekly triage meetings]]. You do not need to attend the meeting to nominate a bug for consideration as a Q4 blocker, though. Instead, go to Phabricator and "associate" the [[phab:tag/editing_department_2014_15_q4_blockers/|VisualEditor Q4 blocker project]] with the bug. * If your Wikivoyage, Wikibooks, Wikiversity, or other community wants to have VisualEditor made available by default to contributors, then please contact [[:m:User:Jdforrester (WMF)|James Forrester]]. * If you would like to request the Citoid automatic reference feature for your wiki, please post a request in the [[phab:tag/citoid/|Citoid project on Phabricator]]. Include links to the [[:mw:Help:TemplateData|TemplateData]] for the most important citation templates on your wiki. *The team is planning the second VisualEditor-related "translathon" for July. Please follow [https://phabricator.wikimedia.org/T91108 this task on Phabricator] for details and updates! Announcements will follow in due course. Subscribe, unsubscribe or change the page where this newsletter is delivered at [[:m:VisualEditor/Newsletter|Meta]]. If you aren't reading this in your favorite language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. Thank you! — <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]]</span> </div>10:44, 13. Jun 2015 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=12206605 --> == VisualEditor News #3—2015 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <div style="margin:0.5em;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}border:1px solid #AAA;padding:0.5em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200x70px|center|alt=VisualEditor]] '''Did you know?''' <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> When you click on a link to an article, you now see more information: <br><br> [[File:VisualEditor-context menu-link tool.png|alt=Screenshot showing the link tool's context menu|centre|frameless|230x230px]] <br> The link tool has been re-designed: <br><br> [[File:VisualEditor link tool 2015.png|alt=Screenshot of the link inspector|centre|frameless|230x230px]] <br> There are separate tabs for linking to internal and external pages. [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/User guide|The user guide]] has more information about how to use VisualEditor. </div></div> Since the last newsletter, the [[mw:VisualEditor|Editing Team]] has created new interfaces for the link and citation tools and fixed many bugs and changed some elements of the design. Some of these bugs affected users of VisualEditor on mobile devices. Status reports are posted [[mw:VisualEditor/changelog|on mediawiki.org]]. The worklist for April through June is available [[phab:project/sprint/board/1113/|in Phabricator]]. A [[m:Research:VisualEditor's_effect_on_newly_registered_editors/May_2015_study|test of VisualEditor's effect on new editors]] at the English Wikipedia has just completed the first phase. During this test, half of newly registered editors had VisualEditor automatically enabled, and half did not. The main goal of the study is to learn which group was more likely to save an edit and to make productive, unreverted edits. Initial [[m:Research:VisualEditor's_effect_on_newly_registered_editors/May_2015_study#Results|results will be posted at Meta]] later this month. === Recent improvements === '''Auto-fill features''' '''for citations''' are available at a few Wikipedias through the '''[[:mw:Citoid|citoid service]]'''. Citoid takes a [[:en:URL|URL]] or [[:en:Digital object identifier|DOI]] for a reliable source, and returns a pre-filled, pre-formatted bibliographic citation. If Citoid is enabled on your wiki, then the design of the citation workflow changed during May. All citations are now created inside a single tool. Inside that tool, choose the tab you want ({{int:citoid-citeFromIDDialog-mode-auto}}, {{int: citoid-citeFromIDDialog-mode-manual}}, or {{int:citoid-citeFromIDDialog-mode-reuse}}). The cite button is now labeled with the word "{{int:visualeditor-toolbar-cite-label}}" rather than a book icon, and the autofill citation dialog now has a more meaningful label, "{{Int:Citoid-citeFromIDDialog-lookup-button}}", for the submit button. The '''link tool''' has been redesigned based on feedback from Wikipedia editors and user testing. It now has two separate sections: one for links to articles and one for external links. When you select a link, its pop-up context menu shows the name of the linked page, a thumbnail image from the linked page, Wikidata's description, and appropriate icons for disambiguation pages, redirect pages and empty pages (where applicable). Search results have been reduced to the first five pages. Several bugs were fixed, including a dark highlight that appeared over the first match in the link inspector. ([[phab:T98085|T98085]]) The '''special character inserter''' in VisualEditor now uses the same special character list as the wikitext editor. Admins at each wiki can also create a custom section for frequently used characters at the top of the list. Please read the instructions for customizing the list [[mw:VisualEditor/Special_characters|at mediawiki.org]]. Also, there is now a tooltip to describing each character in the special character inserter. ([[phab:T70425|T70425]]) Several improvements have been made to '''templates'''. When you search for a template to insert, the list of results now contains descriptions of the templates. The parameter list inside the template dialog now remains open after inserting a parameter from the list, so that users don’t need to click on "{{Int:visualeditor-dialog-transclusion-add-param}}" each time they want to add another parameter. ([[phab:T95696|T95696]]) The team added a '''new property for TemplateData''', "{{int: templatedata-doc-param-example}}", for template parameters. This optional, translatable property will show up when there is text describing how to use that parameter. ([[phab:T53049|T53049]]) The '''design''' of the main toolbar and several other elements have changed slightly, to be consistent with the MediaWiki theme. In the Vector skin, individual items in the menu are separated visually by pale gray bars. Buttons and menus on the toolbar can now contain both an icon and a text label, rather than just one or the other. This new design feature is being used for the cite button on wikis where the Citoid service is enabled. The team has released a long-desired improvement to the handling of '''non-existent images'''. If a non-existent image is linked in an article, then it is now visible in VisualEditor and can be selected, edited, replaced, or removed. === Let's work together === * Share your ideas and ask questions at [https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=VisualEditor/Feedback&lqt_method=talkpage_new_thread mw:VisualEditor/Feedback]. * The weekly task triage meetings continue to be open to volunteers, usually on Wednesday at 12:00 (noon) PDT (19:00 UTC). Learn how to join the meetings and how to nominate bugs at [[:mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|mw:VisualEditor/Weekly triage meetings]]. You do not need to attend the meeting to nominate a bug for consideration as a Q4 blocker, though. Instead, go to Phabricator and "associate" the [[phab:tag/editing_department_2014_15_q4_blockers/|VisualEditor Q4 blocker project]] with the bug. * If your Wikivoyage, Wikibooks, Wikiversity, or other community wants to have VisualEditor made available by default to contributors, then please contact [[:m:User:Jdforrester (WMF)|James Forrester]]. * If you would like to request the Citoid automatic reference feature for your wiki, please post a request in the [[phab:tag/citoid/|Citoid project on Phabricator]]. Include links to the [[:mw:Help:TemplateData|TemplateData]] for the most important citation templates on your wiki. *The team is planning the second VisualEditor-related "translathon" for July. Please follow [https://phabricator.wikimedia.org/T91108 this task on Phabricator] for details and updates! Announcements will follow in due course. Subscribe, unsubscribe or change the page where this newsletter is delivered at [[:m:VisualEditor/Newsletter|Meta]]. If you aren't reading this in your favorite language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. Thank you! — <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]]</span> </div>12:16, 13. Jun 2015 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=12206605 --> == Content Translation beta feature is now available == [[File:Cx-icon-ltr.svg|264px|right|Tool icon]] [[File:Content_Translation_Screencast_%28English%29.webm|thumb|How to use Content Translation - a short video (English)]] Hello, [[mw:Content_translation|Content Translation]] has now been enabled as an opt-in beta feature on the Saterland Frisian Wikipedia. To start translating: # Please enable the Beta feature in your preferences by checking the box for Content Translation. # Visit the page [[Special:ContentTranslation]] or to your contributions page to open the tool. # Click on the blue button to create a new translation. # A dialog will be displayed. In the From section select the language of the original article and the article name, and the language you would like to translate to. Also add the title of the new article (or the original title will be inserted) and click on Translate to begin. Your language preferences will be remembered for the next time. # You will see a screen consisting of three columns. The left column contains the text of the source language and the middle column is for the translated text. Using the right column you can perform several actions such as insert source text, remove the inserted text source text, add or remove links etc. # After you translate the article, you can publish it directly as a new page on the Saterland Frisian Wikipedia by using the publish button that appears. In case the article gets created by another user while you were translating, you will see an option to save the newly published translation under your user namespace. # The number of published pages can be seen on the [[Special:CXStats|Content Translation stats page]]. Since this is the first time we have installed the tool on this Wikipedia, there are chances that there may be some problems or service disruptions which we are not yet aware of. We will be monitoring the usage to check for any failures or issues, but please do let us know on the [[:mw:Talk:Content_translation|Content Translation talk page]] or through [[phab:T102803|Phabricator]] if you spot any problems that prevent you from using the tool. For more information, please read the information available in the [[:mw:Help:Extension:ContentTranslation|User Guide]]. Our announcement is written only in English, and we would really appreciate if this message can be translated to reach more users of this Wikipedia. Thank you. On behalf of the Wikimedia Foundation's Language Engineering Team:--[[Benutser:Runab WMF|Runa Bhattacharjee]] ([[Benutser Diskussion:Runab WMF|Diskussion]]) 16:01, 18. Jun 2015 (UTC) == HTTPS == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Apologies for writing in English. Hi everyone. Over the last few years, the Wikimedia Foundation has [http://blog.wikimedia.org/2013/08/01/future-https-wikimedia-projects/ been working] towards enabling [[m:Special:MyLanguage/HTTPS|HTTPS]] by default for all users, including unregistered ones, for better privacy and security for both readers and editors. This has taken a long time, as there were different aspects to take into account. Our servers haven't been ready to handle it. The Wikimedia Foundation has had to balance sometimes conflicting goals. [https://blog.wikimedia.org/2015/06/12/securing-wikimedia-sites-with-https/ Forced HTTPS] has just been implemented on all Wikimedia projects. Some of you might already be aware of this, as a few Wikipedia language versions were converted to HTTPS last week and the then affected communities were notified. Most of Wikimedia editors shouldn't be affected at all. If you edit as registered user, you've probably already had to log in through HTTPS. We'll keep an eye on this to make sure everything is working as it should. Do get in touch with [[:m:HTTPS#Help!|us]] if you have any problems after this change or contact me if you have any other questions. /[[:m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]] </div> 22:01, 19. Jun 2015 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/HTTPS_global_message_delivery&oldid=12471979 --> == HTTPS == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Apologies for writing in English. Hi everyone. Over the last few years, the Wikimedia Foundation has [http://blog.wikimedia.org/2013/08/01/future-https-wikimedia-projects/ been working] towards enabling [[m:Special:MyLanguage/HTTPS|HTTPS]] by default for all users, including unregistered ones, for better privacy and security for both readers and editors. This has taken a long time, as there were different aspects to take into account. Our servers haven't been ready to handle it. The Wikimedia Foundation has had to balance sometimes conflicting goals. [https://blog.wikimedia.org/2015/06/12/securing-wikimedia-sites-with-https/ Forced HTTPS] has just been implemented on all Wikimedia projects. Some of you might already be aware of this, as a few Wikipedia language versions were converted to HTTPS last week and the then affected communities were notified. Most of Wikimedia editors shouldn't be affected at all. If you edit as registered user, you've probably already had to log in through HTTPS. We'll keep an eye on this to make sure everything is working as it should. Do get in touch with [[:m:HTTPS#Help!|us]] if you have any problems after this change or contact me if you have any other questions. /[[:m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]] </div> 01:49, 20. Jun 2015 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/HTTPS_global_message_delivery&oldid=12471979 --> == Proposal to create PNG thumbnails of static GIF images == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:(R)-3-phenyl-cyclohanone.gif|255px|thumb|The thumbnail of this gif is of really bad quality.]] [[File:(R)-3-phenyl-cyclohanone.png|255px|thumb|How a PNG thumb of this GIF would look like]] There is a [[w:c:Commons:Village_pump/Proposals#Create_PNG_thumbnails_of_static_GIF_images|proposal]] at the Commons Village Pump requesting feedback about the thumbnails of static GIF images: It states that static GIF files should have their thumbnails created in PNG. The advantages of PNG over GIF would be visible especially with GIF images using an alpha channel. (compare the thumbnails on the side) This change would affect all wikis, so if you support/oppose or want to give general feedback/concerns, please post them to the [[w:c:Commons:Village_pump/Proposals#Create_PNG_thumbnails_of_static_GIF_images|proposal page]]. Thank you. --[[w:c:User:McZusatz|McZusatz]] ([[w:c:User talk:McZusatz|talk]]) & [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 05:08, 24. Jul 2015 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:-revi@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=12485605 --> == Proposal to create PNG thumbnails of static GIF images == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:(R)-3-phenyl-cyclohanone.gif|255px|thumb|The thumbnail of this gif is of really bad quality.]] [[File:(R)-3-phenyl-cyclohanone.png|255px|thumb|How a PNG thumb of this GIF would look like]] There is a [[w:c:Commons:Village_pump/Proposals#Create_PNG_thumbnails_of_static_GIF_images|proposal]] at the Commons Village Pump requesting feedback about the thumbnails of static GIF images: It states that static GIF files should have their thumbnails created in PNG. The advantages of PNG over GIF would be visible especially with GIF images using an alpha channel. (compare the thumbnails on the side) This change would affect all wikis, so if you support/oppose or want to give general feedback/concerns, please post them to the [[w:c:Commons:Village_pump/Proposals#Create_PNG_thumbnails_of_static_GIF_images|proposal page]]. Thank you. --[[w:c:User:McZusatz|McZusatz]] ([[w:c:User talk:McZusatz|talk]]) & [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 06:48, 24. Jul 2015 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:-revi@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=12485605 --> == What does a Healthy Community look like to you? == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:Community Health Cover art News portal.png|300px|right]] Hi, <br> The Community Engagement department at the Wikimedia Foundation has launched a new learning campaign. The WMF wants to record community impressions about what makes a healthy online community. Share your views and/or create a drawing and take a chance to win a Wikimania 2016 scholarship! Join the WMF as we begin a conversation about Community Health. Contribute a drawing or answer the questions [[meta:Grants:Evaluation/Community Health learning campaign|on the campaign's page.]] === Why get involved? === '''The world is changing. The way we relate to knowledge is transforming.''' As the next billion people come online, the Wikimedia movement is working to bring more users on the wiki projects. The way we interact and collaborate online are key to building sustainable projects. How accessible are Wikimedia projects to newcomers today? Are we helping each other learn? <br/> Share your views on this matter that affects us all! <br> '''We invite everyone to take part in this learning campaign. Wikimedia Foundation will distribute one Wikimania Scholarship 2016 among those participants who are eligible.''' === More information === * All participants must have a registered user of at least one month antiquity on any Wikimedia project before the starting date of the campaign. * <span style="border-bottom:1px dotted"> All eligible contributions must be done until '''August 23, 2015 at <nowiki>23:59</nowiki> UTC''' </span> * <big> Wiki link: '''[[meta:Grants:Evaluation/Community Health learning campaign|Community Health learning campaign]]''' </big> * URL https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Evaluation/Community_Health_learning_campaign * Contact: [[meta:user:MCruz (WMF)|María Cruz]] / Twitter: {{@}}WikiEval #CommunityHealth / email: eval{{@}}wikimedia{{dot}}org <br> Happy editing! <br> <br> [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 23:42, 31. Jul 2015 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:MCruz (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=12909005 --> == What does a Healthy Community look like to you? == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:Community Health Cover art News portal.png|300px|right]] Hi, <br> The Community Engagement department at the Wikimedia Foundation has launched a new learning campaign. The WMF wants to record community impressions about what makes a healthy online community. Share your views and/or create a drawing and take a chance to win a Wikimania 2016 scholarship! Join the WMF as we begin a conversation about Community Health. Contribute a drawing or answer the questions [[meta:Grants:Evaluation/Community Health learning campaign|on the campaign's page.]] === Why get involved? === '''The world is changing. The way we relate to knowledge is transforming.''' As the next billion people come online, the Wikimedia movement is working to bring more users on the wiki projects. The way we interact and collaborate online are key to building sustainable projects. How accessible are Wikimedia projects to newcomers today? Are we helping each other learn? <br/> Share your views on this matter that affects us all! <br> '''We invite everyone to take part in this learning campaign. Wikimedia Foundation will distribute one Wikimania Scholarship 2016 among those participants who are eligible.''' === More information === * All participants must have a registered user of at least one month antiquity on any Wikimedia project before the starting date of the campaign. * <span style="border-bottom:1px dotted"> All eligible contributions must be done until '''August 23, 2015 at <nowiki>23:59</nowiki> UTC''' </span> * <big> Wiki link: '''[[meta:Grants:Evaluation/Community Health learning campaign|Community Health learning campaign]]''' </big> * URL https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Evaluation/Community_Health_learning_campaign * Contact: [[meta:user:MCruz (WMF)|María Cruz]] / Twitter: {{@}}WikiEval #CommunityHealth / email: eval{{@}}wikimedia{{dot}}org <br> Happy editing! <br> <br> [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 02:20, 1. Aug 2015 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:MCruz (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=12909005 --> == Wikidata: Access to data from arbitrary items is coming == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> (Sorry for writing in English) When using data from Wikidata on Wikipedia and other sister projects, there is currently a limitation in place that hinders some use cases: data can only be accessed from the corresponding item. So, for example, the Wikipedia article about Berlin can only get data from the Wikidata item about Berlin but not from the item about Germany. This had technical reasons. We are now removing this limitation. It is already done for many projects. Your project is one of the next ones. We will roll out this feature here on August 12. We invite you to play around with this new feature if you are one of the people who have been waiting for this for a long time. If you have technical issues/questions with this you can come to [[d:Wikidata:Contact the development team]]. A note of caution: Please be careful with how many items you use for a single page. If it is too many pages, loading might get slow. We will have to see how the feature behaves in production to see where we need to tweak and how. How to use it, once it is enabled: * Parser function: <nowiki>{{#property:P36|from=Q183}}</nowiki> to get the capital from the item about Germany * Lua: see [[mw:Extension:Wikibase Client/Lua]] Cheers [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher]] [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 17:46, 3. Aug 2015 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Lydia_Pintscher_(WMDE)/Distribution_List&oldid=12981073 --> == Wikidata: Access to data from arbitrary items is here == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> (Sorry for writing in English) Hi everyone, As I have previously announced here we have now enabled the arbitrary access feature here. This means from now on you can make use of data from any Wikidata item in any article here. Before you could for example only access data about Berlin in the article about Berlin. If you want to find out more or have questions please come to [[d:Wikidata:Arbitrary access]]. I hope this will open up great possibilities for you and make your work easier. Cheers [[:d:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 13:32, 12. Aug 2015 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Lydia_Pintscher_(WMDE)/Distribution_List&oldid=12983468 --> == VisualEditor News #4—2015 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''[[:m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2015/August|Read this in another language]] • [[:m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]'' <div style="margin:0.5em;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}border:1px solid #AAA;padding:0.5em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200x70px|center|alt=VisualEditor]] '''Did you know?''' <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> You can add quotations marks before and after a title or phrase with a single click. Select the relevant text. Find the correct quotations marks in the special character inserter tool (marked as Ω in the toolbar).<br><br> [[File:VisualEditor Special character inserter quotation 2.png|alt=Screenshot showing the special character tool, selected text, and the special character that will be inserted|centre|frameless|230px]] <br> Click the button. VisualEditor will add the quotation marks on either side of the text you selected.<br><br> [[File:VisualEditor Special character inserter quotation 3.png|alt=Screenshot showing the special character tool and the same text after the special character has been inserted|centre|frameless|230px]] <br> You can read and help translate [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use VisualEditor. </div></div> Since the last newsletter, the [[mw:VisualEditor|Editing Team]] have been working on mobile phone support. They have fixed many bugs and improved language support. They post weekly status reports [[mw:VisualEditor/changelog|on mediawiki.org]]. Their workboard is available [[phab:project/board/483/|in Phabricator]]. Their [[mediawikiwiki:VisualEditor/Current_priorities|current priorities]] are improving language support and functionality on mobile devices. === Wikimania === The team attended Wikimania 2015 in Mexico City. There they participated in the Hackathon and met with individuals and groups of users. They also made several presentations about [[c:File:How_we_made_VisualEditor_faster.pdf|VisualEditor]] and the [[:c:File:Wikimania_2015_–_Editing_Department_–_Beyond_Editing.pdf|future of editing]]. Following Wikimania, we announced winners for the [https://translatewiki.net/wiki/Project:VisualEditor/2015_Translathon VisualEditor 2015 Translathon]. Our thanks and congratulations to users ''Halan-tul'', ''Renessaince'', ''<span lang="ne" dir="ltr">जनक राज भट्ट</span> (Janak Bhatta)'', ''Vahe Gharakhanyan'', ''Warrakkk'', and ''Eduardogobi''. For '''interface messages''' (translated at [https://translatewiki.net translatewiki.net]), we saw the initiative affecting 42 languages. The average progress in translations across all languages was 56.5% before the translathon, and 78.2% after ('''+21.7%'''). In particular, Sakha improved from 12.2% to 94.2%; Brazilian Portuguese went from 50.6% to 100%; Taraškievica went from 44.9% to 85.3%; Doteli went from 1.3% to 41.2%. Also, while 1.7% of the messages were outdated across all languages before the translathon, the percentage dropped to 0.8% afterwards (-0.9%). For '''documentation messages''' (on mediawiki.org), we saw the initiative affecting 24 languages. The average progress in translations across all languages was 26.6% before translathon, and 46.9% after ('''+20.3%'''). There were particularly notable achievements for three languages. Armenian improved from 1% to 99%; Swedish, from 21% to 99%, and Brazilian Portuguese, from 34% to 83%. Outdated translations across all languages were reduced from 8.4% before translathon to 4.8% afterwards (-3.6%). [https://translatewiki.net/wiki/Project:VisualEditor/2015_Translathon#Graphs_(interface_messages_only) We published some graphs] showing the effect of the event on the Translathon page. We thank the translators for participating and the translatewiki.net staff for facilitating this initiative. === Recent improvements === '''Auto-fill features for citations''' can be enabled on each Wikipedia. The tool uses the '''[[:mw:Citoid|citoid service]]''' to convert a [[:en:URL|URL]] or [[:en:Digital object identifier|DOI]] into a pre-filled, pre-formatted bibliographic citation. You can see an animated GIF of the quick, [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/VisualEditor/GIFs#Auto-citing_a_source|simple process at mediawiki.org]]. So far, about a dozen Wikipedias have enabled the auto-citation tool. To enable it for your wiki, follow the [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Citoid/Enabling_Citoid_on_your_wiki|instructions at mediawiki.org]]. Your wiki can customize the first section of the '''special character inserter''' in VisualEditor. Please follow the [[mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/Special_characters|instructions at mediawiki.org]] to put the characters you want at the top. In other changes, if you need to fill in a [[:mw:CAPTCHA|CAPTCHA]] and get it wrong, then you can click to get a new one to complete. VisualEditor can now display and edit [[mediawikiwiki:Extension:Graph|Vega-based graphs]]. If you use the Monobook skin, VisualEditor's appearance is now more consistent with other software. === Future changes === The team will be changing the '''appearance of selected links''' inside VisualEditor. The purpose is to make it easy to see whether your cursor is inside or outside the link. When you select a link, the link label (the words shown on the page) will be enclosed in a faint box. If you place your cursor inside the box, then your changes to the link label will be part of the link. If you place your cursor outside the box, then it will not. This will make it easy to know when new characters will be added to the link and when they will not. On the English Wikipedia, 10% of newly created accounts are now offered both the visual and the wikitext editors. A [[m:Research:VisualEditor's_effect_on_newly_registered_editors/May_2015_study|recent controlled trial]] showed no significant difference in survival or productivity for new users in the short term. New users with access to VisualEditor were very slightly less likely to produce results that needed reverting. You can learn more about this by watching a video of the [[mediawikiwiki:Wikimedia_Research/Showcase#July_2015|July 2015 Wikimedia Research Showcase]]. The proportion of new accounts with access to both editing environments will be gradually increased over time. Eventually all new users have the choice between the two editing environments. === Let's work together === * Share your ideas and ask questions at [[:mw:VisualEditor/Feedback|mw:VisualEditor/Feedback]]. This feedback page is now using [[mw:Flow|Flow]] instead of LiquidThreads. * <mark>Can you read and type in Korean or Japanese?</mark> Language engineer [[mw:User:DChan (WMF)|David Chan]] needs people who know which tools people use to type in some languages. If you speak Japanese or Korean, you can help him test support for these languages. Please see the instructions at [[mw:VisualEditor/IME Testing#What to test|mediawiki.org]] if you can help. * If your wiki would like '''VisualEditor enabled on another namespace''', you can file a request in Phabricator. Please include a link to a community discussion about the requested change. * Please file requests for language-appropriate "{{Int:visualeditor-annotationbutton-bold-tooltip}}" and "{{Int:visualeditor-annotationbutton-italic-tooltip}}" icons for the styling menu [https://phabricator.wikimedia.org/maniphest/task/create/?projects=PHID-PROJ-dafezmpv6huxg3taml24 in Phabricator]. * The design research team wants to see how real editors work. Please [https://jfe.qualtrics.com/form/SV_6R04ammTX8uoJFP sign up for their research program]. * The weekly task triage meetings continue to be open to volunteers, usually on Tuesdays at 12:00 (noon) PDT (19:00 UTC). Learn how to join the meetings and how to nominate bugs at [[:mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|mw:VisualEditor/Weekly triage meetings]]. You do not need to attend the meeting to nominate a bug for consideration as a Q1 blocker, though. Instead, go to Phabricator and "associate" the main [[phab:project/profile/483/|VisualEditor project]] with the bug. If you aren't reading this in your favorite language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. Thank you! </div> —[[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]], 22:28, 14. Aug 2015 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=12980645 --> == How can we improve Wikimedia grants to support you better? == ''My apologies for posting this message in English. Please help translate it if you can.'' Hello, The Wikimedia Foundation would like your feedback about how we can '''[[m:Grants:IdeaLab/Reimagining WMF grants|reimagine Wikimedia Foundation grants]]''', to better support people and ideas in your Wikimedia project. Ways to participate: *Respond to questions on [[m:Grants talk:IdeaLab/Reimagining WMF grants|the discussion page of the idea]]. *Join a [[m:Grants:IdeaLab/Events#Upcoming_events|small group conversation]]. *Learn more about [[m:Grants:IdeaLab/Reimagining WMF grants/Consultation|this consultation]]. Feedback is welcome in any language. With thanks, [[m:User:I JethroBT (WMF)|I JethroBT (WMF)]], [[m:Community Resources|Community Resources]], Wikimedia Foundation. ([[m:Grants:IdeaLab/Reimagining WMF grants/ProjectTargets|''Opt-out Instructions'']]) <small>This message was sent by [[m:User:I JethroBT (WMF)|I JethroBT (WMF)]] through [[m:User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]].</small> 00:57, 19. Aug 2015 (UTC) == Introducing the Wikimedia public policy site == Hi all, We are excited to introduce a new Wikimedia Public Policy site. The site includes resources and position statements on access, copyright, censorship, intermediary liability, and privacy. The site explains how good public policy supports the Wikimedia projects, editors, and mission. Visit the public policy portal: https://policy.wikimedia.org/ Please help translate the [[m:Public policy|statements on Meta Wiki]]. You can [http://blog.wikimedia.org/2015/09/02/new-wikimedia-public-policy-site/ read more on the Wikimedia blog]. Thanks, [[m:User:YWelinder (WMF)|Yana]] and [[m:User:Slaporte (WMF)|Stephen]] ([[m:User talk:Slaporte (WMF)|Talk]]) 18:13, 2. Sep 2015 (UTC) ''(Sent with the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global message delivery system]])'' <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Slaporte (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Slaporte_(WMF)/Announcing_public_policy_site&oldid=13439030 --> == Open call for Individual Engagement Grants == ''My apologies for posting this message in English. Please help translate it if you can.'' Greetings! The '''[[m:IEG|Individual Engagement Grants program]] is accepting proposals''' until September 29th to fund new tools, community-building processes, and other experimental ideas that enhance the work of Wikimedia volunteers. Whether you need a small or large amount of funds (up to $30,000 USD), Individual Engagement Grants can support you and your team’s project development time in addition to project expenses such as materials, travel, and rental space. *[[m:Grants:IEG#ieg-apply|'''Submit''' a grant request]] *[[m:Grants:IdeaLab|'''Get help''' with your proposal in IdeaLab]] or [[m:Grants:IdeaLab/Events#Upcoming_events|an upcoming Hangout session]] *[[m:Grants:IEG#ieg-engaging|'''Learn from examples''' of completed Individual Engagement Grants]] Thanks, [[m:User:I JethroBT (WMF)|I JethroBT (WMF)]], [[m:Community Resources|Community Resources]], Wikimedia Foundation. 20:52, 4. Sep 2015 (UTC) ([[m:User:I JethroBT (WMF)/IEG 2015 Targets|''Opt-out Instructions'']]) <small>This message was sent by [[m:User:I JethroBT (WMF)|I JethroBT (WMF)]] ([[m:User talk:I JethroBT (WMF)|talk]]) through [[m:User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]].</small> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:I JethroBT (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:I_JethroBT_(WMF)/IEG_2015_Targets&oldid=13476366 --> == Only one week left for Individual Engagement Grant proposals! == (Apologies for using English below, please help translate if you are able.) '''There is still one week left to submit [[m:IEG|Individual Engagement Grant]] (IEG) proposals''' before the September 29th deadline. If you have ideas for new tools, community-building processes, and other experimental projects that enhance the work of Wikimedia volunteers, start your proposal today! Please encourage others who have great ideas to apply as well. Support is available if you want help turning your idea into a grant request. *[[m:Grants:IEG#ieg-apply|'''Submit''' a grant request]] *[[m:Grants:IdeaLab|'''Get help''' with your proposal in IdeaLab]] *[[m:Grants:IEG#ieg-engaging|'''Learn from examples''' of completed Individual Engagement Grants]] [[m:User:I JethroBT (WMF)|I JethroBT (WMF)]], [[m:Community Resources|Community Resources]] 21:01, 22. Sep 2015 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:I JethroBT (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:I_JethroBT_(WMF)/IEG_2015_Targets&oldid=13754911 --> == Reimagining WMF grants report == ''(My apologies for using English here, please help translate if you are able.)'' Last month, we asked for community feedback on [[m:Grants:IdeaLab/Reimagining WMF grants| a proposal to change the structure of WMF grant programs]]. Thanks to the 200+ people who participated! '''[[m:Grants:IdeaLab/Reimagining_WMF_grants/Outcomes| A report]]''' on what we learned and changed based on this consultation is now available. Come read about the findings and next steps as WMF’s Community Resources team begins to implement changes based on your feedback. Your questions and comments are welcome on [[m:Grants talk:IdeaLab/Reimagining WMF grants/Outcomes|the outcomes discussion page]]. With thanks, [[m:User:I JethroBT (WMF)|I JethroBT (WMF)]] 16:56, 28. Sep 2015 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:I JethroBT (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Grants:IdeaLab/Reimagining_WMF_grants/ProjectTargets&oldid=13850666 --> == Reimagining WMF grants report == ''(My apologies for using English here, please help translate if you are able.)'' Last month, we asked for community feedback on [[m:Grants:IdeaLab/Reimagining WMF grants| a proposal to change the structure of WMF grant programs]]. Thanks to the 200+ people who participated! '''[[m:Grants:IdeaLab/Reimagining_WMF_grants/Outcomes| A report]]''' on what we learned and changed based on this consultation is now available. Come read about the findings and next steps as WMF’s Community Resources team begins to implement changes based on your feedback. Your questions and comments are welcome on [[m:Grants talk:IdeaLab/Reimagining WMF grants/Outcomes|the outcomes discussion page]]. With thanks, [[m:User:I JethroBT (WMF)|I JethroBT (WMF)]] 19:47, 28. Sep 2015 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:I JethroBT (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Grants:IdeaLab/Reimagining_WMF_grants/ProjectTargets&oldid=13850666 --> == VisualEditor News #5—2015 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''[[m:VisualEditor/Newsletter/2015/October|Read this in another language]] • [[:m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]'' <div style="margin:0.5em;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}border:1px solid #AAA;padding:0.5em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200x70px|center|alt=VisualEditor]] '''Did you know?''' <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> You can use the visual editor on smartphones and tablets.<br><br>[[File:Switching edit modes to VisualEditor on Mobile web.png|alt=Screenshot showing the menu for switching from the wikitext editor to the visual editor|centre|frameless|230x230px]]<br> Click the pencil icon to open the editor for a page. Inside that, use the gear menu in the upper right corner to "{{int:mobile-frontend-editor-switch-visual-editor}}". The editing button will remember which editing environment you used last time, and give you the same one next time. The desktop site will be switching to a system similar to this one in the coming months. <br><br>You can read and help translate [[:mw:VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor. </div></div> Since the last newsletter, the [[mw:VisualEditor|VisualEditor Team]] has fixed many bugs, added new features, and made some small design changes. They post weekly status reports [[mw:VisualEditor/changelog|on mediawiki.org]]. Their workboard is available [[phab:project/board/483/|in Phabricator]]. Their [[mediawikiwiki:VisualEditor/Current_priorities|current priorities]] are improving support for languages like Japanese and Arabic, making it easier to edit on mobile devices, and providing rich-media tools for formulæ, charts, galleries and uploading. === Recent improvements === '''Educational features:''' The first time ever you use the visual editor, it now draws your attention to the {{Int:visualeditor-annotationbutton-link-tooltip}} and {{Int:visualeditor-toolbar-cite-label}} tools. When you click on the tools, it explains why you should use them. ([[Phab:T108620|T108620]]) Alongside this, the welcome message for new users has been simplified to make editing more welcoming. ([[Phab:T112354|T112354]]) More in-software educational features are planned. '''Links:''' It is now easier to understand when you are adding text to a link and when you are typing plain text next to it. ([[Phab:T74108|T74108]], [[Phab:T91285|T91285]]) The editor now fully supports ISBN, PMID or RFC numbers. ([[Phab:T109498|T109498]], [[Phab:T110347|T110347]], [[Phab:T63558|T63558]]) These [[:en:Help:Magic_links|"magic links"]] use a custom link editing tool. '''Uploads:''' Registered editors can now '''upload images''' and other media to Commons while editing. Click the new tab in the "{{int:visualeditor-toolbar-insert}} {{int:visualeditor-dialogbutton-media-tooltip}}" tool. You will be guided through the process without having to leave your edit. At the end, the image will be inserted. This tool is limited to one file at a time, owned by the user, and licensed under Commons's standard license. For more complex situations, the tool links to more advanced upload tools. You can also drag the image into the editor. This will be available in the wikitext editor later. '''Mobile:''' Previously, the visual editor was available on the mobile Wikipedia site only on tablets. Now, editors can use it on all devices regardless of size if they wish. ([[Phab:T85630|T85630]]) Edit conflicts were previously broken on the mobile website. Edit conflicts can now be resolved in both wikitext and visual editors. ([[Phab:T111894|T111894]]) Sometimes templates and similar items could not be deleted on the mobile website. Selecting them caused the on-screen keyboard to hide with some browsers. Now there is a new "{{int:Visualeditor-contextitemwidget-label-remove}}" button, so that these things can be removed if the keyboard hides. ([[Phab:T62110|T62110]]) You can also edit table cells in mobile now. '''Rich editing tools:''' You can now add and edit '''sheet''' '''music''' in the visual editor. ([[Phab:T112925|T112925]]) There are separate tabs for advanced options, such as MIDI and Ogg audio files. ([[Phab:T114227|T114227]], [[Phab:T113354|T113354]]) When editing '''formulæ''' and other blocks, errors are shown as you edit. It is also possible to edit some types of '''graphs'''; adding new ones, and support for new types, will be coming. On the '''English Wikipedia''', the visual editor is now automatically available to anyone who creates an account. The preference switch was moved to the normal location, under [[Special:Preferences]]. === Future changes === You will soon be able to '''switch from the wikitext to the visual editor''' after you start editing. ([[phab:T49779|T49779]]) Previously, you could only switch from the visual editor to the wikitext editor. Bi-directional switching will make possible a '''single edit tab.''' ([[phab:T102398|T102398]]) This project will combine the "{{int:vector-view-edit}}" and "{{int:visualeditor-ca-editsource}}" tabs into a single "{{int:vector-view-edit}}" tab, similar to the system already used on the mobile website. The "{{int:vector-view-edit}}" tab will open whichever editing environment you used last time. === Let's work together === * Share your ideas and ask questions at [[:mw:VisualEditor/Feedback|VisualEditor/Feedback]]. This feedback page uses [[mw:Flow|Flow]] for discussions. * <mark>Can you read and type in Korean or Japanese?</mark> Language engineer [[mw:User:DChan (WMF)|David Chan]] needs people who know which tools people use to type in some languages. If you speak Japanese or Korean, you can help him test support for these languages. Please see the instructions at [[mw:VisualEditor/IME Testing#What to test|What to test]] if you can help, and report it on Phabricator ([[phab:T110654|Korean]] - [[phab:T109818|Japanese]]) or on Wikipedia ([[:ko:위키백과:시각편집기/IME|Korean]] - [[:ja:Wikipedia:ビジュアルエディター/フィードバック/IME|Japanese]]). * Local admins can [[mediawikiwiki:Citoid/Enabling_Citoid_on_your_wiki|set up the Citoid automatic reference feature for your wiki]]. If you need help, then please post a request in the [[phab:tag/citoid/|Citoid project on Phabricator]]. Include links to the [[:mw:Help:TemplateData|TemplateData]] for the most important citation templates on your wiki. * The weekly task triage meetings are open to volunteers. Learn how to join the meetings and how to nominate bugs at [[:mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|mw:VisualEditor/Weekly triage meetings]]. You do not need to attend the meeting to nominate a bug for consideration, though. Instead, go to Phabricator and "associate" the main [[phab:project/profile/483/|VisualEditor project]] with the bug. If you aren't reading this in your favorite language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. Thank you! </div>—[[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]], 18:18, 30. Okt 2015 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=14334116 --> == Community Wishlist Survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hi everyone! Apologies for posting in English. Translations are very welcome. The [[:m:Community Tech|Community Tech team]] at the Wikimedia Foundation is focused on building improved curation and moderation tools for experienced Wikimedia contributors. We're now starting a '''[[:m:2015 Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]]''' to find the most useful projects that we can work on. For phase 1 of the survey, we're inviting all active contributors to submit brief proposals, explaining the project that you'd like us to work on, and why it's important. Phase 1 will last for 2 weeks. In phase 2, we'll ask you to vote on the proposals. Afterwards, we'll analyze the top 10 proposals and create a prioritized wishlist. While most of this process will be conducted in English, we're inviting people from any Wikimedia wiki to submit proposals. We'll also invite volunteer translators to help translate proposals into English. Your proposal should include: the problem that you want to solve, who would benefit, and a proposed solution, if you have one. You can submit your proposal on the Community Wishlist Survey page, using the entry field and the big blue button. We will be accepting proposals for 2 weeks, ending on November 23. We're looking forward to hearing your ideas! </div> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Community Tech Team via [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 21:58, 9. Nov 2015 (UTC)</div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Global_distribution&oldid=14554458 --> == Wikimania 2016 scholarships ambassadors needed == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Hello! [[wm2016:|Wikimania 2016]] scholarships will soon be open; by the end of the week we'll form the committee and we need your help, see [[wm2016:Special:MyLanguage/Scholarship committee|Scholarship committee]] for details. If you want to carefully review nearly a thousand applications in January, you might be a perfect committee member. Otherwise, you can '''volunteer as "ambassador"''': you will observe all the committee activities, ensure that people from your language or project manage to apply for a scholarship, translate '''scholarship applications written in your language''' to English and so on. Ambassadors are allowed to ask for a scholarship, unlike committee members. [[wm2016:Scholarship committee|Wikimania 2016 scholarships subteam]] 10:49, 10. Nov 2015 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Nemo bis@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=14347818 --> == Harassment consultation == {{int:Please-translate}} The Community Advocacy team the Wikimedia Foundation has opened a consultation on the topic of '''harassment''' on [[m:Harassment consultation 2015|Meta]]. The consultation period is intended to run for one month from today, November 16, and end on December 17. Please share your thoughts there on harassment-related issues facing our communities and potential solutions. (Note: this consultation is not intended to evaluate specific cases of harassment, but rather to discuss the problem of harassment itself.) ::*[[m:Harassment consultation 2015|Harassment consultation 2015]] :Regards, [[m:Community Advocacy|Community Advocacy, Wikimedia Foundation]] <!-- Nachricht versandt von Benutzer:PEarley (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:PEarley_(WMF)/Inspire_Mass_Message&oldid=14684364 --> == [[m:Special:MyLanguage/Free Bassel/MassMessages/2015 Free Bassel banner straw poll|Your input requested on the proposed #FreeBassel banner campaign]] == ''This is a message regarding the [[:m:Special:MyLanguage/Free Bassel/Banner|proposed 2015 Free Bassel banner]]. [[m:Special:MyLanguage/Free Bassel/MassMessages/2015 Free Bassel banner straw poll|Translations]] are available.'' Hi everyone, This is to inform all Wikimedia contributors that a [[:m:Special:MyLanguage/Free Bassel/Banner/Straw poll|straw poll seeking your involvement]] has just been started on Meta-Wiki. As some of your might be aware, a small group of Wikimedia volunteers have proposed a banner campaign informing Wikipedia readers about the urgent situation of our fellow Wikipedian, open source software developer and Creative Commons activist, [[:w:Bassel Khartabil|Bassel Khartabil]]. An exemplary [[:m:Special:MyLanguage/Free Bassel/Banner|banner]] and an [[:m:Special:MyLanguage/Free Bassel/Banner|explanatory page]] have now been prepared, and translated into about half a dozen languages by volunteer translators. We are seeking [[:m:Special:MyLanguage/Free Bassel/Banner/Straw poll|your involvement to decide]] if the global Wikimedia community approves starting a banner campaign asking Wikipedia readers to call on the Syrian government to release Bassel from prison. We understand that a campaign like this would be unprecedented in Wikipedia's history, which is why we're seeking the widest possible consensus among the community. Given Bassel's urgent situation and the resulting tight schedule, we ask everyone to [[:m:Special:MyLanguage/Free Bassel/Banner/Straw poll|get involved with the poll and the discussion]] to the widest possible extent, and to promote it among your communities as soon as possible. (Apologies for writing in English; please kindly [[m:Special:MyLanguage/Free Bassel/MassMessages/2015 Free Bassel banner straw poll|translate]] this message into your own language.) Thank you for your participation! ''Posted by the [[:m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] 21:47, 25 November 2015 (UTC) • [[m:Special:MyLanguage/Free Bassel/MassMessages/2015 Free Bassel banner straw poll|Translate]] • [[:m:Talk:Free Bassel/Banner|Get help]] <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Varnent@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=14758733 --> == Community Wishlist Survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hi everyone! Apologies for posting this in English. Translations are very welcome. We're beginning the second part of the Community Tech team's '''[[:m:2015 Community Wishlist Survey/Voting|Community Wishlist Survey]]''', and we're inviting all active contributors to vote on the proposals that have been submitted. Thanks to you and other Wikimedia contributors, 111 proposals were submitted to the team. We've split the proposals into categories, and now it's time to vote! You can vote for any proposal listed on the pages, using the <nowiki>{{Support}}</nowiki> tag. Feel free to add comments pro or con, but only support votes will be counted. The voting period will be 2 weeks, ending on December 14. The proposals with the most support votes will be the team's top priority backlog to investigate and address. Thank you for participating, and we're looking forward to hearing what you think! Community Tech via </div> [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 14:38, 1. Dez 2015 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Global_distribution&oldid=14913494 --> == [[m:Special:MyLanguage/Wikipedia 15|Get involved in Wikipedia 15!]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''This is a message from the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation|Wikimedia Foundation]]. [[m:Special:MyLanguage/Wikipedia 15/MassMessages/Get involved|Translations]] are available.'' [[File:International-Space-Station wordmark blue.svg|right|200px]] As many of you know, January 15 is Wikipedia’s 15th Birthday! People around the world are getting involved in the celebration and have started adding their [[m:Special:MyLanguage/Wikipedia 15/Events|events on Meta Page]]. While we are celebrating Wikipedia's birthday, we hope that all projects and affiliates will be able to utilize this celebration to raise awareness of our community's efforts. Haven’t started planning? Don’t worry, there’s lots of ways to get involved. Here are some ideas: * '''[[m:Special:MyLanguage/Wikipedia 15/Events|Join/host an event]]'''. We already have more than 80, and hope to have many more. * '''[[m:Special:MyLanguage/Wikipedia 15/Media|Talk to local press]]'''. In the past 15 years, Wikipedia has accomplished extraordinary things. We’ve made a [[m:Special:MyLanguage/Wikipedia 15/15 years|handy summary]] of milestones and encourage you to add your own. More resources, including a [[m:Special:MyLanguage/Wikipedia 15/Media#releases|press release template]] and [[m:Special:MyLanguage/Communications/Movement Communications Skills|resources on working with the media]], are also available. * '''[[m:Special:MyLanguage/Wikipedia 15/Material|Design a Wikipedia 15 logo]]'''. In place of a single icon for Wikipedia 15, we’re making dozens. Add your own with something fun and representative of your community. Just use the visual guide so they share a common sensibility. * '''[[m:Special:MyLanguage/Wikipedia 15/Events/Package#birthdaywish|Share a message on social media]]'''. Tell the world what Wikipedia means to you, and add #wikipedia15 to the post. We might re-tweet or share your message! Everything is linked on the [[m:Special:MyLanguage/Wikipedia 15|Wikipedia 15 Meta page]]. You’ll find a set of ten data visualization works that you can show at your events, and a [[c:Category:Wikipedia15 Mark|list of all the Wikipedia 15 logos]] that community members have already designed. If you have any questions, please contact [[m:User:ZMcCune (WMF)|Zachary McCune]] or [[m:User:JSutherland (WMF)|Joe Sutherland]]. Thanks and Happy nearly Wikipedia 15!<br /> -The Wikimedia Foundation Communications team ''Posted by the [[m:User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]], 20:58, 18. Dez 2015 (UTC) • [[m:Wikipedia 15/MassMessages/Get involved|{{int:please-translate}}]] • [[m:Talk:Wikipedia 15|{{int:help}}]] </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:GVarnum-WMF@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=15158198 --> == VisualEditor News #6—2015 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <div style="margin:0.5em;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}border:1px solid #AAA;padding:0.5em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200x70px|center|alt=The visual editor]] '''Did you know?''' <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> A new, simpler system for editing will offer a single Edit button. Once the page has opened, you can switch back and forth between visual and wikitext editing. [[File:VisualEditor single edit tab preference dialog.png|alt=Screenshot showing a pop-up dialog for switching from the wikitext editor to the visual editor|centre|frameless|230x230px]]<br> If you prefer having separate edit buttons, then you can set that option in your preferences, either in a pop-up dialog the next time you open the visual editor, or by going to [[Special:Preferences]] and choosing the setting that you want: <br><br>[[File:VisualEditor single edit tab in preferences 2015-12-18.png|alt=Screenshot showing a drop-down menu in Special:Preferences|centre|frameless|230x230px]] The current plan is for the default setting to have the Edit button open the editing environment you used most recently. <br><br>You can read and help translate [[:mw:VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor. </div></div> ''[[m:VisualEditor/Newsletter/2015/December|Read this in another language]] • [[:m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]'' Since the last newsletter, the [[mw:VisualEditor|visual editor team]] has fixed many bugs and expanded the mathematics formula tool. Their workboard is available [[phab:project/board/483/|in Phabricator]]. Their [[mediawikiwiki:VisualEditor/Current_priorities|current priorities]] are improving support for languages such as Japanese and Arabic, and providing rich-media tools for formulæ, charts, galleries and uploading. === Recent improvements === You can '''switch from the wikitext editor to the visual editor''' after you start editing. The '''LaTeX mathematics formula editor''' has been significantly expanded. ([[phab:T118616|T118616)]] You can see the formula as you change the LaTeX code. You can click buttons to insert the correct LaTeX code for many symbols. === Future changes === The '''single edit tab''' project will combine the "{{int:vector-view-edit}}" and "{{int:visualeditor-ca-editsource}}" tabs into a single "{{int:vector-view-edit}}" tab, like the system already used on the mobile website. ([[phab:T102398|T102398]], [[phab:T58337|T58337]]) Initially, the "{{int:vector-view-edit}}" tab will open whichever editing environment you used last time. Your last editing choice will be stored as a cookie for logged-out users and as an account preference for logged-in editors. Logged-in editors will be able to set a default editor in the {{int:prefs-editing}} tab of [[Special:Preferences]] in the drop-down menu about "{{int:visualeditor-preference-tabs}}". The visual editor will be offered to all editors at the following Wikipedias in early 2016: [[w:am:|Amharic]], [[w:bug:|Buginese]], [[w:cdo:|Min Dong]], [[w:cr:|Cree]], [[w:gv:|Manx]], [[w:hak:|Hakka]], [[w:hy:|Armenian]], [[w:ka:|Georgian]], [[w:pnt:|Pontic]], [[w:sh:|Serbo-Croatian]], [[w:ti:|Tigrinya]], [[w:xmf:|Mingrelian]], [[w:za:|Zhuang]], and [[w:zh-min-nan:|Min Nan]]. ([[phab:T116523|T116523]]) Please post your comments and the language(s) that you tested at [[:mw:Topic:St8y4ni42d0vr9cv|the feedback thread on mediawiki.org]]. The developers would like to know how well it works. Please tell them what kind of computer, web browser, and keyboard you are using. In 2016, the '''feedback pages''' for the visual editor on many Wikipedias will be redirected to mediawiki.org. ([[phab:T92661|T92661]]) === Testing opportunities === * Please try the new system for the '''single edit tab''' on [https://test2.wikipedia.org test2.wikipedia.org]. You can edit while logged out to see how it works for logged-out editors, or you can create a separate account to be able to set your account's preferences. <mark>Please share your thoughts about the single edit tab system at [[mediawikiwiki:Topic:Suspcq0bf5nd3gsd|the feedback topic on mediawiki.org]] or [https://jfe.qualtrics.com/form/SV_6R04ammTX8uoJFP sign up for formal user research]</mark> (type "single edit tab" in the question about other areas you're interested in). The new system has not been finalized, and your feedback can affect the outcome. The team particularly wants your thoughts about the options in Special:Preferences. The current choices in Special:Preferences are: ** {{int:visualeditor-preference-tabs-remember-last}}, ** {{int:visualeditor-preference-tabs-prefer-ve}}, ** {{int:visualeditor-preference-tabs-prefer-wt}}, and ** {{int:visualeditor-preference-tabs-multi-tab}}. (This is the current state for people already using the visual editor. None of these options will be visible if you have disabled the visual editor in your preferences at that wiki.) * <mark>Can you read and type in Korean or Japanese?</mark> Language engineer [[mw:User:DChan (WMF)|David Chan]] needs people who know which tools people use to type in some languages. If you speak Japanese or Korean, you can help him test support for these languages. Please see the instructions at [[mw:VisualEditor/IME Testing#What to test|What to test]] if you can help, and report it on Phabricator ([[phab:T110654|Korean]] - [[phab:T109818|Japanese]]) or on Wikipedia ([[:ko:위키백과:시각편집기/IME|Korean]] - [[:ja:Wikipedia:ビジュアルエディター/フィードバック/IME|Japanese]]). If you aren't reading this in your favorite language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. {{int:Feedback-thanks-title}} </div> [[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]], 00:06, 25. Dez 2015 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=15165847 --> 2i1j93rat6kinzmk2spy1gj42fv4s1e 4 10629 120956 114591 2022-07-19T05:56:37Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Wikipedia:Technik/Archiv/2014]] nach [[Wikipedia:Politik/Archiv/2014]] wikitext text/x-wiki == Changes to the default site typography coming soon == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> This week, the typography on Wikimedia sites will be updated for all readers and editors who use the default "Vector" skin. This change will involve new serif fonts for some headings, small tweaks to body content fonts, text size, text color, and spacing between elements. The schedule is: * '''April 1st''': non-Wikipedia projects will see this change live * '''April 3rd''': Wikipedias will see this change live This change is very similar to the "Typography Update" Beta Feature that has been available on Wikimedia projects since November 2013. After several rounds of testing and with feedback from the community, this Beta Feature will be disabled and successful aspects enabled in the default site appearance. Users who are logged in may still choose to use another skin, or alter their [[Special:MyPage/vector.css|personal CSS]], if they prefer a different appearance. Local [[MediaWiki:Common.css|common CSS]] styles will also apply as normal, for issues with local styles and scripts that impact all users. For more information: * [[mw:Typography refresh|Summary of changes and FAQ]] * [[mw:Talk:Typography refresh|Discussion page]] for feedback or questions * [https://blog.wikimedia.org/2014/03/27/typography-refresh/ Post] on blog.wikimedia.org -- [[m:User:Steven (WMF)|Steven Walling]] (Product Manager) on behalf of the Wikimedia Foundation's [[mw:Design|User Experience Design]] team </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Steven (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=7990801 --> == Media Viewer == <br> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Greetings, my apologies for writing in English. I wanted to let you know that [[mw:Multimedia/About Media Viewer|Media Viewer]] will be released to this wiki in the coming weeks. Media Viewer allows readers of Wikimedia projects to have an enhanced view of files without having to visit the file page, but with more detail than a thumbnail. You can try Media Viewer out now by turning it on in your [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Beta Features]]. If you do not enjoy Media Viewer or if it interferes with your work after it is turned on you will be able to disable Media Viewer as well in your [[Special:Preferences#mw-prefsection-rendering|preferences]]. I invite you to [[mw:Talk:Multimedia/About Media Viewer|share what you think]] about Media Viewer and how it can be made better in the future. Thank you for your time. - [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 21:29, 23. Moa 2014 (UTC) <small>--This message was sent using [[m:MassMessage|MassMessage]]. Was there an error? [[m:Talk:MassMessage|Report it!]]</small> </div> </br> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Keegan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Keegan_(WMF)/MassMessage/Multimedia/Media_Viewer&oldid=8631315 --> == Using only [[commons:Special:MyLanguage/Commons:Upload Wizard|UploadWizard]] for uploads == [[Image:Commons-logo.svg|right|220px|alt=Wikimedia Commons logo]] <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Hello! Sorry for writing in English. It was noted that on this wiki upload is not fully functional for users, who will experience a very difficult and/or [[wmf:Resolution:Licensing policy|illegal]] uploading. In fact, the [[MediaWiki:Licenses|licenses/copyright tags dropdown]] is empty, making it hard or impossible to comply with copyright requirements during upload itself. Presumably, you don't have interest nor energies to have [[commons:Category:Licensing templates|hundreds templates]] with the [[mw:Multimedia/Media Viewer/Template compatibility|now required HTML]], even less a local [[m:EDP|EDP]]. I propose to have * '''[[Special:Upload|local "{{int:upload}}"]] [[commons:Commons:Turning off local uploads|restricted]]''' to the "{{int:group-sysop}}" group (for emergency uploads) and * the '''sidebar point to [[commons:Special:UploadWizard]]''', so that you can avoid local maintenance and all users can have a functioning, easy upload interface [[translatewiki:Special:Translate/ext-uploadwizard|in their own language]]. All registered users can upload on Commons and [[Special:ListFiles|existing files]] will not be affected. All this will get done around 2014-07-03. # If you disagree with the proposal, just [[m:User:Nemo bis/Unused local uploads|remove your wiki from the list]]. Remember also to create [[MediaWiki:Licenses]] locally with any content (see a [[s:fr:MediaWiki:Licenses|simple example]]), or uploads will be soon disabled anyway by MediaWiki itself (starting in [[mw:MediaWiki_1.24/Roadmap|version 1.24wmf11]]). # To make the UploadWizard even better, please tell your experience and ideas on [[commons:Commons:Upload Wizard feedback]]. [[m:User:Nemo_bis|Nemo]] 13:09, 19. Jun 2014 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Nemo bis@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Nemo_bis/Unused_local_uploads&oldid=8940453 --> == Media Viewer is now live on this wiki == <br> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:Media_Viewer_Desktop_-_Large_Image_Opaque_Info.png|thumb|Media Viewer lets you see images in larger size]] Greetings— and sorry for writing in English, please translate if it will help your community, The Wikimedia Foundation's [[mw:Multimedia|Multimedia team]] is happy to announce that [[mw:Multimedia/About Media Viewer|Media Viewer]] was just released on this site today. Media Viewer displays images in larger size when you click on their thumbnails, to provide a better viewing experience. Users can now view images faster and more clearly, without having to jump to separate pages — and its user interface is more intuitive, offering easy access to full-resolution images and information, with links to the file repository for editing. The tool has been tested extensively across all Wikimedia wikis over the past six months as a [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Beta Feature]] and has been [[mw:Multimedia/Media_Viewer/Release_Plan#Timeline|released]] to the largest Wikipedias, all language Wikisources, and the English Wikivoyage already. If you do not like this feature, you can easily turn it off by clicking on "Disable Media Viewer" at the bottom of the screen, pulling up the information panel (or in your [[Special:Preferences#mw-prefsection-rendering|your preferences]]) whether you have an account or not. Learn more [[mw:Help:Multimedia/Media_Viewer#How_can_I_turn_off_this_feature.3F|in this Media Viewer Help page]]. Please let us know if you have any questions or comments about Media Viewer. You are invited to [[mw:Talk:Multimedia/About_Media_Viewer|share your feedback in this discussion on MediaWiki.org]] in any language, to help improve this feature. You are also welcome to [https://www.surveymonkey.com/s/media-viewer-1-all?c=announce-all take this quick survey in English], [https://www.surveymonkey.com/s/media-viewer-1-fr en français], [https://www.surveymonkey.com/s/media-viewer-1-es o español]. We hope you enjoy Media Viewer. Many thanks to all the community members who helped make it possible. - [[mw:User:Fabrice Florin (WMF)|Fabrice Florin (WMF)]] ([[m:User talk:Fabrice Florin (WMF)|talk]]) 21:54, 19. Jun 2014 (UTC) <small>--This message was sent using [[m:MassMessage|MassMessage]]. Was there an error? [[m:Talk:MassMessage|Report it!]]</small> </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Keegan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Keegan_(WMF)/MassMessage/Multimedia/Media_Viewer&oldid=8631315 --> == VisualEditor global newsletter—June 2014 == <div class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> This is a <u>one-time mailing</u> to projects that may need this information. Future newsletters will be available as '''opt-in only'''. To receive future newsletters (about one per month), please '''add your page to the subscribers' list at [[:m:VisualEditor/Newsletter]]. You're welcome to translate to your language.''' <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#666666;"></div> <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#A7D7F9;"></div> <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#339966;"></div> <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#990000;"></div> <br /> <div style="float:right;width:230px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]][[File:VisualEditor - Toolbar - Formatting.png|alt=The character formatting menu|centre|frameless|316x316px]] '''Did you know?''' <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> The character formatting menu, or "{{int:visualeditor-toolbar-style-tooltip}}" menu lets you set bold, italic, and other text styles. "Clear formatting" removes all text styles and removes links to other pages. Do you think that clear formatting should remove links? Are there changes you would like to see for this menu? [[:mw:Thread:VisualEditor/Feedback/Clearing formatting_and_links|Share your opinion at MediaWiki.org]]. [[:mw:VisualEditor/User guide|The user guide]] has information about how to use VisualEditor. </div></div> ''The [[:mw:VisualEditor|VisualEditor]] team is mostly working to fix bugs, improve performance, reduce technical debt, and other infrastructure needs. You can find [[:mw:VisualEditor/status|on Mediawiki.org]] weekly updates detailing recent work.'' * They have moved the "{{int:visualeditor-dialog-command-help-title}}" link out of the "{{int:visualeditor-pagemenu-tooltip}}" menu, into the "{{int:visualeditor-help-tool}}" menu. Within dialog boxes, buttons are now more accessible (via the Tab key) from the keyboard. * You can now '''see the target of the link''' when you click on it, without having to open the inspector. * The team also expanded '''[[:mw:VisualEditor/Portal/TemplateData|TemplateData]]''': You can now add a parameter type "<code>date"</code> for dates and times in the [[w:ISO 8601|ISO 8601]] format, and "<code>boolean"</code> for values which are true or false. Also, templates that redirect to other templates (like <code><nowiki>{{citeweb}}</nowiki></code> → <code><nowiki>{{cite web}}</nowiki></code>) now get the TemplateData of their target ([[bugzilla:50964|bug 50964]]). You can test TemplateData by editing [[:mw:Template:Sandbox/doc]]. * Category: and File: pages now display their contents correctly after saving an edit ([[bugzilla:65349|bug 65349]], [[bugzilla:64239|bug 64239]]) * They have also improved '''reference editing''': You should no longer be able to add empty citations with VisualEditor (bug 64715), as with references. When you edit a reference, you can now empty it and click the "use an existing reference" button to replace it with another reference instead. * It is now possible to edit '''inline images''' with VisualEditor. Remember that inline images cannot display captions, so existing captions get removed. Many other bugs related to images were also fixed. * You can now add and edit <code><nowiki>{{DISPLAYTITLE}}</nowiki></code> and <code><nowiki>__DISAMBIG__</nowiki></code> in the "{{int:visualeditor-pagemenu-tooltip}}" menu, rounding out the full set of page options currently planned. * The tool to insert '''special characters''' is now wider and simpler.</div> === Looking ahead === <div class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> The VisualEditor team has posted a draft of their goals for the next fiscal year. You can read them and suggest changes [[:mw:Wikimedia Engineering/2014-15 Goals#Editing|on MediaWiki.org]]. The team posts details about planned work on [[:mw:VisualEditor/Roadmap|VisualEditor's roadmap]]. You will soon be able to '''drag-and-drop text''' as well as images. If you drag an image to a new place, it won't let you place it in the middle of a paragraph. All dialog boxes and windows will be simplified based on user testing and feedback. The VisualEditor team [[:mw:Cite-from-id|plans to add '''autofill features''']]''' for citations'''. <mark>Your [[:mw:VisualEditor/Design/Reference Dialog|ideas about making referencing quick and easy]] are still wanted.</mark> Support for '''upright image sizes''' is being developed. The designers are also working on support for '''viewing and editing hidden HTML comments''' and '''adding rows and columns to tables'''. </div> === Supporting your wiki === <div class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Please read [[:mw:VisualEditor/Citation tool|VisualEditor/Citation tool]] for information on configuring the new '''citation template menu''', labeled "{{int:visualeditor-toolbar-cite-label}}". This menu will not appear unless it has been configured on your wiki. If you speak a language other than English, '''we need your help with translating [[:mw:VisualEditor/User guide|the user guide]]'''. The guide is out of date or incomplete for many languages, and what's on your wiki may not be the most recent translation. Please [[:mw:Talk:VisualEditor/TranslationCentral#Getting_started_with_translations|contact us]] if you need help getting started with translation work on MediaWiki.org. VisualEditor can be made available to most non-Wikipedia projects. If your community would like to test VisualEditor, please contact product manager [[:m:User:Jdforrester (WMF)|James Forrester]] or file an enhancement request in Bugzilla. Please share your questions, suggestions, or problems by posting a note at [[:mw:VisualEditor/Feedback]] or by joining the [[:m:IRC office hours|office hours]] on '''Saturday, 19 July 2014 at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=21&min=00&sec=0&day=19&month=07&year=2014 21:00 UTC]''' (daytime for the Americas and Pacific Islands) or on '''Thursday, 14 August 2014 at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=9&min=00&sec=0&day=14&month=08&year=2014 9:00 UTC]''' (daytime for Europe, Middle East, Asia). If you'd like to get this newsletter on your own page (about once a month), please subscribe at [[:m:VisualEditor/Newsletter|Meta]] (or at [[:w:en:Wikipedia:VisualEditor/Newsletter]] for English Wikipedia only). Thank you! --[[:m:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]], 22:33, 25. Jun 2014 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/MassMessage/VE_Global_Newsletter_2&oldid=9006419 --> == Updates related to VisualEditor == <div class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> :''Please help translate this message in your language. Thanks :) '' Hi, everybody. This is a reminder that we invite you to discuss VisualEditor's recent development and plans ahead during the '''[[:m:IRC office hours|next office hours]]''' with James Forrester (Product Manager): *[http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=9&min=00&sec=0&day=14&month=08&year=2014 Thursday, August 14, 9:00 UTC]; *[http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=16&min=00&sec=0&day=18&month=09&year=2014 Thursday, September 18, 16:00 UTC]. If you are not able to attend but have a question for James, you can leave your question [[:mw:VisualEditor/Feedback|at mediawiki.org]] or on my talk page <u>by the day before</u>, and I will try to get a response. We plan to continue these monthly sessions as long as there is community interest, and to announce them through the '''[[:m:VisualEditor/Newsletter|VisualEditor global newsletter]]''' as well (please subscribe your talk page there to get the latest news about the software). Most of the VisualEditor team will be at '''[https://wikimania2014.wikimedia.org/wiki/Main_Page Wikimania in London]''' in August! You'll be able to meet the developers during the Hackaton or at the following sessions: *[https://wikimania2014.wikimedia.org/wiki/Submissions/VisualEditor_%E2%80%94_helping_users_edit_more_easily VisualEditor — helping users edit more easily], Saturday, August 9; *[https://wikimania2014.wikimedia.org/wiki/Submissions/VisualEditor_—_engineering_against_the_odds VisualEditor — engineering against the odds], Sunday, August 10. WMF community liaisons will share a booth with community advocates at the Community Village and look forward to talking to you there. Thanks for your attention! --[[User:Elitre (WMF)]] 16:02, 31. Jul 2014 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/MassMessage/VE_Global_Newsletter&oldid=9365654 --> == VisualEditor global newsletter—July and August 2014 == <div class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:VisualEditor-logo.svg|right|200px]] ''The [[:mw:VisualEditor|VisualEditor]] team is currently working mostly to fix bugs, improve performance, reduce technical debt, and other infrastructure needs. You can find [[:mw:VisualEditor/status|on Mediawiki.org]] weekly updates detailing recent work.'' [[File:VisualEditor - Link editing inline box.png|thumb|Dialog boxes in VisualEditor have been re-designed to use action words instead of icons. This has increased the number of [[:mw:VisualEditor/TranslationCentral#Translate the VisualEditor interface|items that need to be translated]]. [[:mw:VisualEditor/User guide|The user guide]] is also being updated. |alt=Screenshot of VisualEditor's link tool|240px]] The biggest visible change since the last newsletter was to the dialog boxes. '''The design for each dialog box and window was simplified.''' The most commonly needed buttons are now at the top. Based on user feedback, the buttons are now labeled with simple words (like "Cancel" or "Done") instead of potentially confusing icons (like "<" or "X"). Many of the buttons to edit links, images, and other items now also show the linked page, image name, or other useful information when you click on them. * '''Hidden HTML comments''' (notes visible to editors, but not to readers) can now be read, edited, inserted, and removed. A small icon (a white exclamation mark on a dot) marks the location of each comments. You can click on the icon to see the comment. * You can now '''drag and drop text''' and templates as well as images. A new placement line makes it much easier to see where you are dropping the item. Images can no longer be dropped into the middle of paragraphs. * '''All references and footnotes ('''<code><nowiki><ref></nowiki></code>''' tags) are now made through the "{{int:visualeditor-toolbar-cite-label}}" menu''', including the "{{int:visualeditor-dialogbutton-reference-tooltip}}" (manual formatting) footnotes and the ability to re-use an existing citation, both of which were previously accessible only through the "{{int:visualeditor-toolbar-insert}}" menu. The "{{int:visualeditor-dialogbutton-referencelist-tooltip}}" is still added via the "{{int:visualeditor-toolbar-insert}}" menu. * When you add an image or other media file, you are now prompted to add an '''image caption''' immediately. You can also replace an image whilst keeping the original caption and other settings. * All tablet users visiting the '''mobile web''' version of Wikipedias will be able to opt-in to a version of VisualEditor from 14 August. You can test the new tool by choosing the beta version of the mobile view in the Settings menu. * The '''link tool''' has a new "Open" button that will open a linked page in another tab so you can make sure a link is the right one. * The '''"Cancel" button''' in the toolbar has been removed based on user testing. To cancel any edit, you can leave the page by clicking the Read tab, the back button in your browser, or closing the browser window without saving your changes. </div> === Looking ahead === <div class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> The team posts details about planned work on the [[:mw:VisualEditor/Roadmap|VisualEditor roadmap]]. The VisualEditor team [[:mw:Cite-from-id|plans to add '''auto-fill features''']]''' for citations''' soon. <mark>Your [[:mw:VisualEditor/Design/Reference Dialog|ideas about making referencing quick and easy]] are still wanted.</mark> Support for '''upright image sizes''' is being developed. The designers are also working on support for '''adding rows and columns to tables'''. Work to support '''Internet Explorer''' is ongoing. </div> === Feedback opportunities === <div class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> The Editing team will be making two presentations this weekend at '''Wikimania''' in London. The first is with product manager James Forrester and developer Trevor Parscal on [[wm2014:Submissions/VisualEditor_—_helping_users_edit_more_easily|Saturday at 16:30]]. The second is with developers Roan Kattouw and Trevor Parscal on [[wm2014:Submissions/VisualEditor_—_engineering_against_the_odds|Sunday at 12:30]]. There is a '''[[:mw:VisualEditor/Translathon|VisualEditor Translation Sprint]]''' going on during Wikimania; whether you're in London or not, any contributions are welcome! Please share your questions, suggestions, or problems by posting a note at the [[:mw:VisualEditor/Feedback|'''VisualEditor feedback page''']] or by joining the [[:m:IRC office hours|'''office hours discussion''']] on Thursday, 14 August 2014 at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=9&min=00&sec=0&day=14&month=08&year=2014 09:00 UTC] (daytime for Europe, Middle East and Asia) or on Thursday, 18 September 2014 at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=9&min=00&sec=0&day=14&month=08&year=2014http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=16&min=00&sec=0&day=18&month=09&year=2014 16:00 UTC] (daytime for the Americas; evening for Europe). If you'd like to get this newsletter on your own page (about once a month), please subscribe at [[:w:en:Wikipedia:VisualEditor/Newsletter]] for English Wikipedia only or at [[:m:VisualEditor/Newsletter|Meta]] for any project. Thank you! --[[:m:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]], 14:40, 9. Aug 2014 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/MassMessage/VE_Global_Newsletter&oldid=9366342 --> == Letter petitioning WMF to reverse recent decisions == The Wikimedia Foundation recently created a new feature, "superprotect" status. The purpose is to prevent pages from being edited by elected administrators -- but permitting WMF staff to edit them. It has been put to use in only one case: to protect the deployment of the Media Viewer software on German Wikipedia, in defiance of a clear decision of that community to disable the feature by default, unless users decide to enable it. If you oppose these actions, please add your name to this letter. If you know non-Wikimedians who support our vision for the free sharing of knowledge, and would like to add their names to the list, please ask them to sign an identical version of the letter on change.org. * [[:m:Letter to Wikimedia Foundation: Superprotect and Media Viewer|Letter to Wikimedia Foundation: Superprotect and Media Viewer]] * [http://www.change.org/p/lila-tretikov-remove-new-superprotect-status-and-permit-wikipedia-communities-to-enact-current-software-decisions-uninhibited Letter on change.org] -- [[:m:User:JurgenNL|JurgenNL]] ([[:m:User talk:JurgenNL|talk]]) 17:35, 21. Aug 2014 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:JurgenNL@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=9313374 --> == Process ideas for software development == <div class=”mw-content-ltr”> ’’My apologies for writing in English.’’ Hello, I am notifying you that a brainstorming session has been [[:m:Community Engagement (Product)/Process ideas|started on Meta]] to help the Wikimedia Foundation increase and better affect community participation in software development across all wiki projects. Basically, how can you be more involved in helping to create features on Wikimedia projects? We are inviting all interested users to voice their ideas on how communities can be more involved and informed in the product development process at the Wikimedia Foundation. It would be very appreciated if you could translate this message to help inform your local communities as well. I and the rest of [[:m:Community Engagement (Product)|my team]] welcome you to participate. We hope to see you on Meta. Kind regards, -- [[m:User:Rdicerb (WMF)|Rdicerb (WMF)]] [[m:User talk:Rdicerb (WMF)|talk]] 22:15, 21. Aug 2014 (UTC) <small>--This message was sent using [[m:MassMessage|MassMessage]]. Was there an error? [[m:Talk:MassMessage|Report it!]]</small> </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Keegan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=9313374 --> == Grants to improve your project == :''Apologies for English. Please help translate this message.'' Greetings! The [[:m:Grants:IEG|Individual Engagement Grants program]] is accepting proposals for funding new experiments from September 1st to 30th. Your idea could improve Wikimedia projects with a new tool or gadget, a better process to support community-building on your wiki, research on an important issue, or something else we haven't thought of yet. Whether you need $200 or $30,000 USD, Individual Engagement Grants can cover your own project development time in addition to hiring others to help you. *'''[[:m:Grants:IEG#ieg-apply|Submit your proposal]]''' *'''Get help''': In [[:m:Grants:IdeaLab|IdeaLab]] or an upcoming [[:m:Grants:IdeaLab/Events#Upcoming_events|Hangout session]] [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 16:52, 2. Sep 2014 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:PEarley (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:PEarley_(WMF)/Sandbox&oldid=9730503 --> == VisualEditor News #8—2014 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <div style="float:right;width:230px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]][[File:TemplateData GUI editor with two parameters.png|alt=|centre|frameless|230x230px]]'''Did you know?''' <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> TemplateData is a separate program that organizes information about the parameters that can be used in a template. VisualEditor reads that data, and uses it to populate its simplified template dialogs. With the new TemplateData editor, it is easier to add information about parameters, because the ones you need to use are pre-loaded. See [[mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateData|the help page for TemplateData]] for more information about adding TemplateData. [[:mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide|The user guide]] has information about how to use VisualEditor. </div></div> Since the last newsletter, the [[mw:VisualEditor|Editing]] team has reduced technical debt, simplified some workflows for template and citation editing, made major progress on Internet Explorer support, and fixed [https://bugzilla.wikimedia.org/buglist.cgi?list_id=349619&order=priority%252Cbug_severity&product=VisualEditor&query_format=advanced&resolution=FIXED&target_milestone=VE-deploy-2014-08-14&target_milestone=VE-deploy-2014-08-21&target_milestone=VE-deploy-2014-08-28&target_milestone=VE-deploy-2014-09-04&target_milestone=VE-deploy-2014-09-11&target_milestone=VE-deploy-2014-09-18&target_milestone=VE-deploy-2014-09-25&target_milestone=VE-deploy-2014-10-02 over 125 bugs and requests]. Several performance improvements were made, especially to the system around re-using references and reference lists. Weekly updates are posted [[mw:VisualEditor/status|on Mediawiki.org]]. There were three issues that required urgent fixes: a deployment error that meant that many buttons didn't work correctly (bugs [[bugzilla:69856|69856]] and [[bugzilla:69864|69864]]), a problem with edit conflicts that left the editor with nowhere to go ([[bugzilla:69150|bug 69150]]), and a problem in Internet Explorer 11 that replaced some categories with a link to the system message [[MediaWiki:Badtitletext]] ([[bugzilla:70894|bug 70894]]) when you saved. The developers apologize for the disruption, and thank the people who reported these problems quickly. === Increased support for devices and browsers === '''Internet Explorer 10 and 11 users now have access to VisualEditor'''. This means that about 5% of Wikimedia's users will now get an "Edit" tab alongside the existing "Edit source" tab. Support for Internet Explorer 9 is planned for the future. '''Tablet users''' browsing the site's mobile mode now have the option of using a mobile-specific form of VisualEditor. More editing tools, and availability of VisualEditor on smartphones, is planned for the future. The '''mobile version of VisualEditor''' was tweaked to show the context menu for citations instead of basic references ([[bugzilla:68897|bug 68897]]). A bug that broke the editor in iOS was corrected and released early ([[bugzilla:68949|bug 68949]]). For mobile tablet users, three bugs related to scrolling were fixed ([[bugzilla:66697|bug 66697]], [[bugzilla:68828|bug 68828]], [[bugzilla:69630|bug 69630]]). You can use VisualEditor on the mobile version of Wikipedia from your tablet by clicking on the cog in the top-right when editing a page and choosing which editor to use. === TemplateData editor === '''The tool for editing [[mw:Extension:TemplateData|TemplateData]] has been deployed to 30 more Wikipedias this week.''' Other Wikipedias and some other projects may receive access next month. This tool makes it easier to add TemplateData to the template's documentation. When the tool is enabled, it will add a button above every editing window for a template (including documentation subpages). To use it, edit the template page or a subpage, and then click the "{{int:templatedata-editbutton}}" button at the top. Read [[mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateData|the help page for TemplateData]]. You can test the TemplateData editor [[mw:Template:Sandbox/doc|in a sandbox at Mediawiki.org]]. Remember that TemplateData should be placed either on a documentation subpage '''''or''''' on the template page itself. Only one block of TemplateData will be used per template. === Other changes === Several interface '''messages and labels were changed''' to be simpler, clearer, or shorter, based on feedback from translators and editors. The formatting of dialogs was changed, and more changes to the appearance will be coming soon, when VisualEditor implements the new MediaWiki theme from Design. (A preview of the theme is [[toollabs:oojs-ui/oojs-ui/demos/index.html#widgets-mediawiki-vector-ltr|available on Labs]] for developers.) The team also made some improvements for users of the '''Monobook''' skin that improved the size of text in toolbars and fixed selections that overlapped menus. VisualEditor-MediaWiki now supplies the <code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">mw-redirect</code> and <code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">mw-disambig</code> class on '''links to redirects and disambiguation pages''', so that user gadgets that colour in these types of links can be created. '''Templates' fields can be marked as '<code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">required</code>' '''in TemplateData. If a parameter is marked as required, then you cannot delete that field when you add a new template or edit an existing one ([[bugzilla:60358|bug 60358]]). Language support improved by making annotations use bi-directional isolation (so they display correctly with cursoring behaviour as expected) and by fixing a bug that crashed VisualEditor when trying to edit a page with a <code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">dir</code> attribute but no <code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">lang</code> set ([[bugzilla:69955|bug 69955]]). === Looking ahead === The team posts details about planned work on the [[mw:VisualEditor/Roadmap|VisualEditor roadmap]]. The VisualEditor team [[mw:Cite-from-id|plans to add '''auto-fill features''']] '''for citations''' soon, perhaps in late October. The team is also working on support for '''adding rows and columns to tables''', and early work for this may appear within the month. <mark>Please comment on the design [[:mw:VisualEditor/Design/Table editor#Design Workflow for comments|at Mediawiki.org]].</mark> In the future, real-time collaborative editing may be possible in VisualEditor. Some early preparatory work for this was recently done. === Supporting your wiki === At Wikimania, several developers gave presentations about VisualEditor. A translation sprint focused on improving access to VisualEditor was supported by many people. '''Deryck Chan''' was the top translator. Special honors also go to '''संजीव कुमार (Sanjeev Kumar)''', '''Robby''', '''Takot''', '''Bachounda''', '''Bjankuloski06''' and '''Ата'''. A [[mw:VisualEditor/Translathon#Highlights from the Translathon|summary]] of the work achieved by the translation community is available. Thank you all for your work. This was the first translatable VisualEditor newsletter, so thanks to everybody who made this possible! If it hasn't been delivered in your language, and you'd like to help with translations in the future, please subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or contact <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[:m:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]]</span>, so that you will be notified when the next issue is due. VisualEditor can be made available to most non-Wikipedia projects. If your community would like to test VisualEditor, please contact product manager <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[m:User talk:Jdforrester (WMF)|James Forrester]]</span> or file an [https://bugzilla.wikimedia.org/enter_bug.cgi?product=VisualEditor&component=General enhancement request in Bugzilla]. Please join the [[:m:IRC office hours|office hours]] on Saturday, 18 October 2014 at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=18&min=00&sec=0&day=18&month=10&year=2014 18:00 UTC] (daytime for the Americas; evening for Africa and Europe) and on Wednesday, 19 November at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?msg=VisualEditor+office+hour+for+November&iso=20141119T16&p1=1440 16:00 UTC] on [[:w:IRC|IRC]]. ''Give feedback on VisualEditor at [[mw:VisualEditor/Feedback|mw:VisualEditor/Feedback.]] Subscribe or unsubscribe at [[:m:VisualEditor/Newsletter|Meta]]. Thank you!'' —<span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[:m:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]]</span> </div> 09:49, 13. Okt 2014 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/MassMessage/VE_Global_Newsletter&oldid=10123380 --> == Meta RfCs on two new global groups == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Hello all, There are currently requests for comment open on meta to create two new global groups. The first is a group for members of the OTRS permissions queue, which would grant them autopatrolled rights on all wikis except those who opt-out. That proposal can be found at [[m:Requests for comment/Creation of a global OTRS-permissions user group]]. The second is a group for Wikimedia Commons admins and OTRS agents to view deleted file pages through the 'viewdeletedfile' right on all wikis except those who opt-out. The second proposal can be found at [[m:Requests for comment/Global file deletion review]]. We would like to hear what you think on both proposals. Both are in English; if you wanted to translate them into your native language that would also be appreciated. It is possible for individual projects to opt-out, so that users in those groups do not have any additional rights on those projects. To do this please start a local discussion, and if there is consensus you can request to opt-out of either or both at [[m:Stewards' noticeboard]]. Thanks and regards, [[m:User:Ajraddatz|Ajraddatz]] ([[m:User talk:Ajraddatz|talk]]) 18:04, 26. Okt 2014 (UTC)</div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Ajraddatz@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=10024331 --> == Global AbuseFilter == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Hello, [[mw:Special:MyLanguage/Extension:AbuseFilter|AbuseFilter]] is a MediaWiki extension used to detect likely abusive behavior patterns, like pattern vandalism and spam. In 2013, [[m:Special:Mylanguage/Global AbuseFilter|Global AbuseFilters]] were enabled on a limited set of wikis including Meta-Wiki, MediaWiki.org, Wikispecies and (in early 2014) all the "[https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=small.dblist small wikis]". Recently, global abuse filters were enabled on "[https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=medium.dblist medium sized wikis]" as well. These filters are currently managed by stewards on Meta-Wiki and have shown to be very effective in preventing mass spam attacks across Wikimedia projects. However, there is currently no policy on how the global AbuseFilters will be managed although there are proposals. There is an ongoing [[m:Requests for comment/Global AbuseFilter|request for comment]] on policy governing the use of the global AbuseFilters. In the meantime, specific wikis can opt out of using the global AbuseFilter. These wikis can simply add a request to [[m:Global AbuseFilter/Opt-out wikis|this list]] on Meta-Wiki. More details can be found on [[m:Special:Mylanguage/Global AbuseFilter/2014 announcement|this page]] at Meta-Wiki. If you have any questions, feel free to ask on [[m:Talk:Global AbuseFilter|m:Talk:Global AbuseFilter]]. Thanks, [[m:User:PiRSquared17|PiRSquared17]], [[m:User:Glaisher|Glaisher]]</div> — 17:34, 14. Nov 2014 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Glaisher@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_AbuseFilter/2014_announcement_distribution_list&oldid=10495115 --> == VisualEditor News #9—2014 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <div style="float:right;width:230px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]][[File:VisualEditor - moble tablet switching.png|alt=Screenshot on an iPad, showing how to switch from one editor to the other|centre|frameless|230x230px]] '''Did you know?''' <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> VisualEditor is also available on the mobile version of Wikipedia. Log in and click the pencil icon to open the page you want to edit. Click on the gear-shaped settings button in the upper-right corner to pick which editor to use. Choose "{{int:Mobile-frontend-editor-visual-editor}}" to use VisualEditor, or "{{int:Mobile-frontend-editor-source-editor}}" to use the wikitext editor. It will remember whether you used wikitext or VisualEditor, and use the same editor the next time you edit an article. [[:mw:VisualEditor/User guide|The user guide]] has information about how to use VisualEditor. Not all features are available on the mobile website. </div></div> Since the last newsletter, the [[mw:VisualEditor|Editing Team]] has fixed many [https://bugzilla.wikimedia.org/buglist.cgi?list_id=355757&product=VisualEditor&query_format=advanced&resolution=FIXED&target_milestone=VE-deploy-2014-10-09&target_milestone=VE-deploy-2014-10-16&target_milestone=VE-deploy-2014-10-23%20%281.25wmf5%29&target_milestone=VE-deploy-2014-10-29%20%281.25wmf6%29 bugs and requests], and worked on support for editing tables and for using non-Latin languages. Their weekly updates are posted [[mw:VisualEditor/status|on Mediawiki.org]]. Informal notes from the recent quarterly review were posted [[m:WMF_Metrics_and_activities_meetings/Quarterly_reviews/Editing/October_2014|on Meta]]. === Recent improvements === Basic support for '''inserting tables''' and changing the number of rows and columns in them was just introduced to Wikipedias. Advanced features, like dragging columns to different places, will be added later. To help editors find the most important items more quickly, some items in the toolbar menus are now hidden behind '''a "{{int:Ooui-toolbar-more}}" item''', such as "{{int:Visualeditor-annotationbutton-underline-tooltip}}" in the styling menu. The French Wikipedia should see '''better search results''' for links, templates, and media because the [[:mw:Help:CirrusSearch|new search engine]] was turned on for everyone there. This change is expected at the Chinese and German Wikipedias this week, and the following week at the English Wikipedia. The "pawn" system has been mostly replaced. Bugs in this system sometimes added a chess pawn character to wikitext. The replacement provides better support for '''non-Latin languages''', with full support hopefully coming soon. VisualEditor is now provided to editors who use '''Internet Explorer''' 10 or 11 on desktop and mobile devices. Internet Explorer 9 is not supported yet. The '''keyboard shortcuts''' for items in the toolbar menus are now shown in the menus. VisualEditor will replace the existing design with a '''new theme''' from the [[mw:Design|User Experience/Design group]]. The appearance of dialog boxes has already changed in the mobile version. The appearance on desktops will change soon. You are welcome to compare [[toollabs:oojs-ui/oojs-ui/demos/index.html#widgets-apex-vector-ltr|the old "Apex" design]] and [[toollabs:oojs-ui/oojs-ui/demos/index.html#widgets-mediawiki-vector-ltr|the new "MediaWiki" theme]] which will replace it. Several bugs were fixed for internal and external links. Improvements to MediaWiki's search solved an annoying problem: If you searched for the full name of the page or file that you wanted to link, sometimes the search engine could not find the page. A link inside a template to a local page that does not exist will now show red, exactly as it does when reading the page. Due to an error, for about two weeks this also affected all external links inside templates. Opening an auto-numbered link node like [http://example.com] with the keyboard used to open the wrong link tool. These problems have all been fixed. === TemplateData === '''The tool for quickly editing [[mw:Extension:TemplateData|TemplateData]] has been deployed to all Wikimedia Foundation wikis on Thursday, 6 November.''' This tool was already available on the biggest 40 Wikipedias, and now all wikis will have access to it. This tool makes it easier to add TemplateData to the template's documentation. When the tool is enabled, it will add a button above every editing window for a template (including documentation subpages). To use it, edit the template or a subpage, and then click the "{{int:templatedata-editbutton}}" button at the top. Read [[mw:Help:TemplateData|the help page for TemplateData]] to learn more about it. You can test the TemplateData editor [[mw:Template:Sandbox/doc|in a sandbox at Mediawiki.org]]. Remember that TemplateData should be placed either on a documentation subpage '''''or''''' on the template page itself. Only one block of TemplateData will be used per template. You can use the '''new autovalue setting''' to pre-load a value into a template. This can be used to substitute dates, as in [https://en.wikipedia.org/w/index.php?diff=632356794&oldid=632356402 this example], or to add the most common value for that parameter. The autovalue can be overridden by the editor, by typing something else in the field. In TemplateData, you may '''define a parameter as "required"'''. The template dialog box in VisualEditor will warn editors if they leave a "required" parameter empty, and they will not be able to delete that parameter. If the template can function without this parameter, then please mark it as "{{int:Templatedata-doc-param-status-suggested}}" or "{{int:Templatedata-doc-param-status-optional}}" in TemplateData instead. === Looking ahead === The VisualEditor team [[mw:Cite-from-id|plans to add '''auto-fill features''']] '''for citations''' soon. The appearance of the media search dialog will improve, to make picking between possible images easier and more visual. The team posts details about planned work on the [[mw:VisualEditor/Roadmap|VisualEditor roadmap]]. The [[mw:Help:VisualEditor/User_guide|user guide]] is being updated to add information about editing tables. The translations of the user guide for most languages except Spanish, French, and Dutch are significantly out of date. '''Please help [https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Help%3AVisualEditor%2FUser+guide&action=page&filter= complete the current translations]''' for users who speak your language. [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=User_talk:Whatamidoing_(WMF)&action=edit&section=new Talk to us] if you need help exporting the translated guide to your wiki. '''You can influence VisualEditor's design'''! Tell the VisualEditor team what you want changed during the [[:m:IRC office hours|office hours]] via [[:en:IRC|IRC]]. The next sessions are on Wednesday, 19 November at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?msg=VisualEditor+office+hour+for+November&iso=20141119T16&p1=1440 16:00 UTC] and on Wednesday 7 January 2015 at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=22&min=00&sec=0&day=7&month=1&year=2015 22:00 UTC]. You can also share your ideas at [[mw:VisualEditor/Feedback|mw:VisualEditor/Feedback.]] Also, '''user experience researcher''' [[:mw:User:ARipstra (WMF)|Abbey Ripstra]] is looking for editors to show her how they edit Wikipedia. Please [https://jfe.qualtrics.com/form/SV_6R04ammTX8uoJFP sign up for the research program] if you would like to hear about opportunities. If you would like to help with translations of this newsletter, please subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or contact [https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. Subscribe or unsubscribe at [[:m:VisualEditor/Newsletter|Meta]]. Thank you! —<span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[:m:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]]</span> </div> 23:29, 14. Nov 2014 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/MassMessage/VE_Global_Newsletter&oldid=10491257 --> == VisualEditor News #10—2014 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <div style="margin:0.5em;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}width:230px;border:1px solid #AAA;padding:0.5em"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200x70px|center|frameless|alt=VisualEditor]] [[File:VisualEditor table editing add and remove columns.png|230x230px|center|frameless|alt=Screenshot showing how to add or remove columns from a table]] '''Did you know?''' <div class="thumbcaption" style="font-size:90%;"> Basic table editing is now available in VisualEditor. You can add and remove rows and columns from tables at the click of a button. [[:mw:VisualEditor/User guide|The user guide]] has more information about how to use VisualEditor. </div> </div> Since the last newsletter, the [[mw:VisualEditor|Editing Team]] has fixed many bugs and worked on table editing and performance. Their weekly status reports are posted [[mw:VisualEditor/status|on mediawiki.org]]. Upcoming plans are posted at the [[mw:VisualEditor/Roadmap|VisualEditor roadmap]]. '''VisualEditor was deployed to several hundred remaining wikis''' as an opt-in [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta feature]] at the end of November, except for most Wiktionaries (which depend heavily upon templates) and all Wikisources (which await integration with [[mw:Extension:Proofread Page|ProofreadPage]]). === Recent improvements === Basic support for '''editing tables''' is now available. You can add and delete tables, add and remove rows and columns, set or remove a caption for a table, and merge cells together. To change the contents of a cell, double-click inside it. More features will be added in the coming months. In addition, VisualEditor now ignores broken, invalid <code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">rowspan</code> and <code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">colspan</code> elements, instead of trying to repair them. You can now use '''find and replace''' in VisualEditor, reachable through the tool menu or by pressing <kbd><code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">^ Ctrl</code></kbd>+<kbd><code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">F</code></kbd> or <kbd><code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">⌘ Cmd</code></kbd>+<kbd><code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">F</code></kbd>. You can now create and edit simple <code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><nowiki><blockquote></nowiki></code> paragraphs for quoting and indenting content. This changes a "{{Int:Visualeditor-formatdropdown-format-paragraph}}" into a "{{Int:Visualeditor-formatdropdown-format-blockquote}}". Some '''new keyboard sequences''' can be used to format content. At the start of the line, typing "<code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">* </code>" will make the line a bullet list; "<code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">1.</code>" or "<code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">#</code>" will make it a numbered list; "<code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">==</code>" will make it a section heading; "<code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">: </code>" will make it a blockquote. If you didn't mean to use these tools, you can press undo to undo the formatting change. There are also two other keyboard sequences: "<code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><nowiki>[[</nowiki></code>" for opening the link tool, and "<code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><nowiki>{{</nowiki></code>" for opening the template tool, to help experienced editors. The existing standard keyboard shortcuts, like <kbd><code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">^ Ctrl</code></kbd>+<code class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">K</code> to open the link editor, still work. If you add a category that has been redirected, then VisualEditor now adds its target. Categories without description pages show up as red. You can again create and edit '''galleries''' as wikitext code. === Looking ahead === The current VisualEditor design will be replaced with a '''new theme''' designed by the [[mw:Design|User Experience group]]. The new theme will be visible for desktop systems at mediawiki.org in late December and on other sites in early January. (You can see a developer preview of [[toollabs:oojs-ui/oojs-ui/demos/index.html#widgets-apex-vector-ltr|the old "Apex" theme]] and [[toollabs:oojs-ui/oojs-ui/demos/index.html#widgets-mediawiki-vector-ltr|the new "MediaWiki" one]] which will replace it.) The Editing team [[mw:Cite-from-id|plans to add '''auto-fill features''']] '''for citations''' in January. Planned changes to the media search dialog will make choosing between possible images easier. === Let's work together === * Share your ideas and ask questions at [[mw:VisualEditor/Feedback|mw:VisualEditor/Feedback]]. * Translations of the [[mw:Help:VisualEditor/User_guide|user guide]] for most languages are outdated. Only Ukrainian, Portuguese, Spanish, French, and Dutch translations are nearly current. Please help [https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Help%3AVisualEditor%2FUser+guide&language=&action=page&filter= complete the current translations] for users who speak your language. * Talk to the Editing team during the [[:m:IRC office hours|office hours]] via [[:en:IRC|IRC]]. The next session is on Wednesday, 7 January 2015 at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=22&min=00&sec=0&day=7&month=1&year=2015 22:00 UTC]. * File requests for language-appropriate "{{Int:visualeditor-annotationbutton-bold-tooltip}}" and "{{Int:visualeditor-annotationbutton-italic-tooltip}}" icons for the character formatting menu [https://phabricator.wikimedia.org/maniphest/task/create/?projects=PHID-PROJ-dafezmpv6huxg3taml24 in Phabricator]. * The design research team wants to see how real editors work. Please [https://jfe.qualtrics.com/form/SV_6R04ammTX8uoJFP sign up for their research program]. * If you would like to help with translations of this newsletter, please subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. Subscribe or unsubscribe at [[:m:VisualEditor/Newsletter|Meta]]. Thank you! — <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[:m:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]]</span> </div> 18:59, 26. Dez 2014 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=10823356 --> 8p3yu9xewav13z9heetvdpja83klmov 4 10630 120954 114593 2022-07-19T05:56:36Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Wikipedia:Technik/Archiv/2013]] nach [[Wikipedia:Politik/Archiv/2013]] wikitext text/x-wiki ==VisualEditor coming to this wiki== Hello. Please excuse the English. I would be grateful if you can translate this message! VisualEditor is coming to this project on December 2nd. VisualEditor is software in development to allow people to edit pages in MediaWiki without needing to learn wikitext syntax (like typing <nowiki>[[</nowiki> and <nowiki>]]</nowiki> to link to another page). It is already available and in use on some Wikipedia projects. Please see [[:mw:Help:VisualEditor/FAQ]] for more information. When this software arrives, you will have the option to use it or to use the current wikitext editor. When you press “edit”, you will get the new VisualEditor software. To use the wikitext editor, you can press “edit source”. For more information about how to use VisualEditor, see [[:mw:Help:VisualEditor/User guide]]. We hope that this software will be useful to people in your community, and we can really use your help to make it better! Please let us know if you find any problems. If you're willing and able, please [[:mw:Special:MyLanguage/How to report a bug|report the issue in Bugzilla]] in the [https://bugzilla.wikimedia.org/enter_bug.cgi?product=VisualEditor&format=guided "VisualEditor" product]. If you would prefer not, please explain the issue you found on the [[mw:VisualEditor/Feedback|central feedback page]] on MediaWiki.org. If you notice major issues impacting your project, we would appreciate it if you could let us know directly. Please leave a note on my talk page or, if it’s an emergency, like an unexpected bug causing widespread issues, reach out to James Forrester, the Product Manager, at jforrester@wikimedia.org for immediate attention. If you have time, please test the new editor before it is deployed. This would let us know about any serious issues specific to this Wikipedia before the rollout. To enable VisualEditor now, go to your “Preferences”, select “Editing” and select “Enable VisualEditor”. We would also appreciate help with translation with the pages about VisualEditor here and on MediaWiki.org, and its user interface. See [[:mw:VisualEditor/TranslationCentral|VisualEditor TranslationCentral]] for general information. To translate the user interface, start by creating an account at [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:UserLogin&returnto=Special%3AFirstSteps&type=on TranslateWiki]. Once your account request is approved, all you need to do is select your language from [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special%3AMessageGroupStats&x=D&group=ext-visualeditor#sortable:3=desc this list]. This will give you a list of individual lines and paragraphs. The English original will be on one side, with the option to “edit” on the other. Pressing “edit” will open an edit window where you can work. The User Guide is another important document. To translate this, simply go to [[:mw:Help:VisualEditor/User_guide|the MediaWiki.org page]], and select “translate this page”. Your language should be available from the drop-down menu on the right. If you want to help with translations and would like to talk about how, please leave a message for me on my talk page. Thank you, and happy editing! --[[Benutser:JEissfeldt (WMF)|JEissfeldt (WMF)]] ([[Benutser Diskussion:JEissfeldt (WMF)|Diskussion]]) 19:36, 15. Nov 2013 (UTC) p1c3xrc7fxfy7pes4hxd2c9vp153bbw 0 10631 114605 2017-10-03T08:00:10Z Couiros22 8036 näi Siede wikitext text/x-wiki '''Hawai'iloa''' is n oold [[Hawaii]]sk Legende af ju eerste beloangje tou do Hawaii-Ailoundes fon n Polynezisk Seemon in ju fieuwde Jierhunnert. Ätter er toufällich foondt do Ailounde, wieren se naamen ''Ka 'āina kai melemele a Kane'', "ju Lound af ju jeel See af Kane". Hie deeätter uurbroacht sin Familie un oachte uur wipsk Seemone un deerfon toukeemen ap wät is nu Hawaii Ailound, genaam in sin Eere. Ju Legende ärwääne sien Baïdene : Kaua'i (Suun), O'ahu (Doc'hter), un Maui (ooldst Suun), dät schoank hier Naame tou de Ailounde. [[File:Polynesian canoe replica 1.jpg|thumb|300px|Hawai'iloa — Honolulu Hoawen]] Hawai'iloas Dööntje is däälich appaasjed fon Hawaiine, as n leeuwhaft Anbetracht af ju Ailoundes eerste Befoulkenge, dät bestäätigje mäd apstunns moanskenkundelke un fertälsoame Gloowen. Deerhäär hääben moonige ful Fertrjouen in oolde Hawaiisk geboalde Traditione. Et is muugelkerwiese fon dit Fertälster dät raisje canoe ''Hawai'iloa'' was naamt ätter ju eerboar Seemon. Dit canoe was baued un oufoared tou leeuwhaft dät Polynesiane dapper un apsichtelke Foarensmone wieren, nit ju ferjeeuwens Raisjende waaied wäch Boan, geleeuwed von n-poor Theorien. Dät canoe ''Hawai'iloa'' is nu docked an Honolulu Hoawen. Et is oafte anweende ap longe Raisen twäärs ju [[Pazifisken Ozean]] in hoopjen af foarskje oldwaareldske raijse Ferfoaren. Daach, as sin Dööntje is bloot betjuuged fon leet Uurkunde, man koant nit kumpläit lichtleeuwend weese. == Ferbiendenge ätter buuten == * http://www2.hawaii.edu/~dennisk/voyaging_chiefs/hawaiiloa.html * Ben Finney, Sailing in the Wake of Ancestors: Reviving Polynesian Voyaging, Bishop Museum Press, 2003. [[Kategorie:Skipfoart]] [[Kategorie:Hawaii]] pcygx7fn7v0tsdmh987qv96ed4eb8ra 0 10632 122856 120711 2023-09-08T10:54:16Z Dbenzhuser 13254 Blödsinn entfernt wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Pavian |- | align="center" | [[Bielde:Olivebaboon.jpg|250px|Pavian]]<br/><small>Ne Olive-Pavian</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''Primiiformes'' |- | ''Familie:'' || ''Cercopithecidae'' |- | '' Sleek:'' || ''[[Papio]]'' |- |} |} Ju '''Pavian''' (''Papio'') is n [[Oape]], die in subsaharisk [[Afrikoa]] tou fienden is. <center><gallery> Papio_cynocephalus_(Malawi).jpg|Jeel-Pavian<br>suudelke fon de Äquator Hamadryas_baboon.jpg|Moantel-Pavian<br>Afrikoas Houden un suudw. fon [[Arabien]] Cape_Town_2012_05_16_0023_(7179922953).jpg|Tchakma-Pavian<br>suudelke Afrikoa Papio_papio_and_juvenile_Port_Lympne_Wild_Animal_Park.jpg|Rood-Pavian<br>wäästelke Afrikoa Olive_Baboon_in_Lake_Nakuru_National_Park.JPG|Olive-Pavian<br>noudelke fon de Äquator </gallery></center> {{biostump-links}} [[Kategorie:Oaper]] 5lauxpqe9o007f5nvxjghmujpw03i9u 0 10633 114607 2017-10-03T11:04:47Z Couiros22 8036 näi Siede wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Lesula |- | align="center" | [[Bielde:Cercopithecus_lomamiensis_MaleP.jpg|250px|Lesula]]<br/><small>Lesula</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''Primiiformes'' |- | ''Familie:'' || ''Cercopithecidae'' |- | '' Sleek:'' || ''[[Cercipithecus]]'' |- | ''Oard:'' || Lesula ''(C. lomanensis)'' |- |} |} Ju '''Lesula''' (''Cercopithecus lomanensis'') is n [[Oape]], die in ju [[Demokratiske Republik Kongo]] tou fienden is. {{biostump-links}} [[Kategorie:Oaper]] 5209d7hx2vrmfp2fdkzneuue9bih9ym 14 10634 114608 2017-10-03T11:06:16Z Couiros22 8036 näi Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Suugedierte]] ncnt3r9n0zcqfki56w5w5sic01nd8dl 0 10635 114609 2017-10-03T11:10:54Z Couiros22 8036 näi Siede wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Bonobo |- | align="center" | [[Bielde:Bonobo_009.jpg|250px|Bonobo]]<br/><small>Bonobo</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''Primiiformes'' |- | ''Familie:'' || ''Hominidae'' |- | '' Sleek:'' || ''[[Pan]]'' |- | ''Oard:'' || Bonobo ''(P. paniscus)'' |- |} |} Ju '''Bonobo''' (''Pan paniscus'') is n [[Oape]], die in ju [[Demokratiske Republik Kongo]] tou fienden is. {{biostump-links}} [[Kategorie:Oaper]] el8nfb56kts1cah0riziqoo3v023eoa 0 10636 114615 2017-10-04T09:51:39Z Couiros22 8036 näi Siede wikitext text/x-wiki [[File:Cartwheel_Galaxy.jpg|thumb|225px|fon [[Hubble Waareldruumte-Teleskoop]]]] Die '''Woainjooldook''' is n [[Stiernsystem]] in ju [[Stiernbielde]] [[Hauer]] mäd n Oustand fon 500 Millionen [[Luchtjier]]e. [[Kategorie:Astronomie]] agfwvv7nj8db2g9wfo4f0nb6fazpk18 0 10637 114878 114762 2017-12-16T06:36:11Z Archaeodontosaurus 1779 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Krabbe |- | align="center" | [[Bielde:Liocarcinus_vernalis.jpg|250px|Krabbe]] |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- |''Oard:'' || ''Primiiformes'' |- |''Unneroard:'' || ''Pleocyemata'' |- |''Deeloard:'' || ''Brachyura'' |} |} Ju '''Krabbe''' (''Brachyura'') sunt [[Dierte]] dät ap Kuste fon uus [[Waareld]] lieuwje. {{-}} <center><gallery> Cancer_pagurus_-_Broadstairs_1.jpg|''Cancer pagurus''<br>in [[Noudsee]] un [[Atlantisken Ozean]] Blue_crab_on_the_beach._Louisiana_(5984944542).jpg|''Callinectes sapidus''<br>Aaste fon [[Amerikoa]] Crab_Cangrexo_66eue.jpg|''Carcinus maenas''<br>Noudsee un Atlantisken Ozean Caranguejo_gigante_MN_02.jpg|''Macrocheira kaempferi''<br>Suude fon [[Honshū]] Red_king_crab_paralithodes_camtschaticus.jpg|''Paralithodes camtschaticus''<br>[[Beringsee]] DungenessCrab.jpg|''Metacarcinus magister''<br>Wääste fon [[Noudamerikoa]] EriocheirSinensis1.jpg|''Eriocheir sinensis''<br>Wääste Kuste fon [[Jeelsee]] CSIRO_ScienceImage_10696_Mud_crabs_are_caught_measured_tagged_and_released_as_part_of_the_research_into_the_effectiveness_of_green_zones_in_Moreton_Bay.jpg|''Scylla serrate''<br>[[Indo-Pazifik]] Portunus_pelagicus,_Qatif.jpg|''Portunus pelagicus''<br>[[Indisken Ozean]] Live_Juvenile_Stone_crab_with_Missing_Claw_-_Flickr_-_Andrea_Westmoreland.jpg|''Menippe mercenaria''<br>Aaste fon Noudamerikoa <center><gallery> Blue_Chionoecetes_opilio.JPG|''Chionoecetes opilio''<br>Wääste un Aaste fon Noudamerikoa Spider_crab_on_Studland_Beach_(2517).jpg|''Maja squinado''<br>Wääste fon [[Europa]] un ju [[Middelmeer]] Palmyra_Atoll_National_Wildlife_Refuge,_Pacific_Islands_(6109853163).jpg|''Birgus latro''<br>Indo-Pazifik Corystes_cassivelaunus_échoués.jpg|''Corrystes cassivelaunus''<br>Wääste fon [[Europa]] un ju Middelmeer Ian_Usher_Christmas_Island_Crabs.JPG|''Gecarcoida natalis''<br>[[Middewinter]] un [[Keeling]] Ailounde Crabe_petit_pois_(Pinnotheres_pisum)_dans_les_aquariums_de_mareis.jpg|''Pinnotheres pisum''<br>Europa Etrilledos.jpg|''Necora puber''<br>Wääste fon Europa un ju Middelmeer Ocypode_quadrata_(Cahuita).jpg|''Ocypode quadrata''<br>Aaste fon Noudamerikoa Jonah_crab_(11823580556).jpg|''Cancer borealis''<br>Aaste fon Noudamerikoa Cancer_irroratus_(Atlantic_Rock_Crab)_(27460651671).jpg|''Cancer irroratus''<br>Aaste fon Noudamerikoa Planes_minutus.jpg|''Planes minutus''<br>Atlantisken un Indisken Ozeane Cancer_productus.jpg|''Cancer productus''<br>Wääste fon Noudamerikoa Cangrejo_ermitaño.2_-_Aquarium_Finisterrae.JPG|''Pagurus bernhardus''<br>Wääste fon Europa Paralithodes_platypus_(Blue_king_crab).jpg|''Paralythodes platypus''<br>Beringsee Hemigrapsus_nudus.jpg|''Hemigrapsus nusus''<br>Wääste fon Noudamerikoa Pilumnus_hirtellus.jpg|''Pilumnus hirtellus''<br>Noudaaste fon Atlantisken Ozean, Middelmeer un [[Swotte See]] Macropodia.JPG|''Macropodia rostrata''<br>Aaste fon Atlantisken Ozean, Middelmeer un Swotte See Chaceon_fenneri_from_NOAA.jpg|''Chaceon fenneri''<br>Wääste tropiske Atlantisken Ozean Tasmanian_Giant_Crab.jpg|''Pseudocarcinus gigas''<br>Suude fon [[Australien]] 196_-_puu_jak_jan_(spanner-frog_crab).jpg|''Ranina ranina''<br>tropiske Gebiete Gecarcinus_quadratus_(Nosara).jpg|''Gecarcinus quadratus''<br>Wääste fon [[Middelamerikoa]] </gallery></center> {{biostump-links}} [[Kategorie:Dierte]] lgj1g5yy7h4dx0hlouwsiwnkmyt6sk9 0 10638 115345 114617 2018-01-09T16:53:57Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = República de Nicaragua | namme = Nicaragua | flagge = Flag_of_Nicaragua.svg | wapen = Coat_of_arms_of_Nicaragua.svg | lokaasje = Nicaragua_(orthographic_projection).svg | motto = ''En Dios confiamos'' | taal = [[Spanisk]] | haadstêd = Managua | steatsfoarm = Republik | oerflak = 130.375 | pctwetter = 7,14 | ynwenners = 6.000.000 | teljier = 2012 | munt = Córdoba | muntkoade = NIO | tiidsone = -6 | feestdei = 19. Juli | folksliet = Salve a ti, Nicaragua | lânkoade = NIC | ynternet = .ni | tillefoan = 505 | }} '''Nicaragua''' (Spanisk: República de Nicaragua; IFA: re'puβlika ðe nikaˈɾaɣwa) is n Lound in [[Middelamerikoa]]. [[Kategorie:Nicaragua| ]] [[Kategorie:Lound in Noudamerikoa]] cw1sg7e8lkj8ox8a3x92zi7zwebrczh 14 10639 115340 114618 2018-01-09T16:51:14Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Noudamerikoa]] 5o4ej5o66f2bvg4a4fovx3ooce5iz37 0 10640 114627 2017-10-08T13:48:08Z Couiros22 8036 näi Siede wikitext text/x-wiki [[File:Jever_Bottle.jpg|thumb|225px|Jever Bjoor]] '''Jever''' is n fräiske [[Bjoor]] dät siet [[1848]] in [[Jeverlound]] apgeete is. [[Kategorie:Dronk]] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] onbl1hfpa3e4o5un6szq1bcxdfgykjr 0 10641 114630 114629 2017-10-09T14:05:46Z Couiros22 8036 wikitext text/x-wiki [[File:Napoli BW 2013-05-16 16-24-01.jpg|thumb|Alexander die Groote]] '''Alexander die Groote''' (bädden dän 20. Juli 356 f.Chr. in [[Babylon]], stuurwen dän 10. Juni 323 f.Chr.) waas die Fierder fon de [[Griechiske Riek]] — dät die grootste in [[Geskichte]] schappt häd. [[Kategorie:Kaiser]] [[Kategorie:Griechiske Riek]] dyyomx3sm6diudtgxr09p0ubadwz47h 0 10642 122462 114764 2023-04-04T09:49:55Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3 wikitext text/x-wiki [[File:Ghosts board game.jpg|thumb|right|n Spil]] '''Gäiste''' (eng: ''Ghosts'' ; düü: ''Geister'') is n [[Bräädspil]] foar two Spilere, äntwikkeled fon Alex Randolph un hääruutreeked in ju [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|FSA]] in 1982 fon Milton Bradley un in [[2001]] in [[Düütsklound]]. ==Spil== De Spil is ap n Groaderge (6×6) dät n Slot beteekene. Ääl Spiler hat 8 Gäiste, monken 4 goude (mäd n blaue Punkt bääten) un 4 ferdulde (mäd n roode Punkt bääten). Befoar de Spel sunt do Gäiste fon äälk Spiler stoald ap do zentroale Äkkere fon de eerste two rjoomje in n 4-4 Uutstaalenge (er kon sien goude un ferdulde Gäiste eenoardlich stalle). 4 Uutgunge sunt anweesend uum älk Houke fon de Slot. Wült sunt bloot bääte do Punkte, wiete do Spilere nit monken junner Gäiste wät goude of ferdulde sunt. In Foulge bewääg ääl Spiler aan Gäist aan Äkker horizontoalich of vertikoalich (links, gjuchter, foudels of räägels) ; dach kann er een junner Gäist fange (bloot deerätter wies er dät et een goude of ferdulde Gäist is). Een Spiler winne wan er do 4 goude junner Gäiste fange hat, oaber ferljoose er wan er do 4 ferdulde Gäiste fange hat. Er kann uk winne wan er een fon sin goude Gäiste truuge eene do 2 Uutgunge an junner Eend fon de Slot uutrukje hat. Kluft, Bluff un Strategie. == Ferbiendenge ätter buuten == * https://web.archive.org/web/20160304193029/http://www.thegamesjournal.com/reviews/Ghosts.shtml * http://www.boardgamegeek.com/boardgame/2290/ghosts [[Kategorie:Bräädspil]] qz4g51i1fkwklwpr7yaz7kpp7mkbi73 0 10643 116142 116141 2018-02-05T18:03:40Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Delphin |- | align="center" | [[Bielde:Dolphin_2.png|250px|Delphin]] |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Unnerklasse'': || [[Eutheria]] |- | ''Uuroardenge'': || [[Laurasiatheria]] |- | ''Oardenge'': || [[Woale]] (Cetacea) |- | ''Unneroardenge:'' || [[Tusk-Woale]] (Odontoceti) |- | ''Uurfamilie:'' || [[Delfin-Oardige]] (Delphinoidea) |- | ''Familie'': || Delfine (Delphinidae) |- | Beskrieuwen fon || [[John Edward Gray|G<small>RAY</small>]], [[1821]] |} |} '''Delfine''' (Delphinidae) sunt een Familie fon [[Woale]]. {{-}} == Uursicht mäd Bielden == {|class="wikitable sortable" !Noome!!Beräk!!class="unsortable"|Ansicht |- |''Delphinus capensis''||pantropisk||[[File:Delphinus_capensis.JPG|250px]] |- |''Delphinus delphis''||universoal||[[File:Delphinus_delphis_with_calf.jpg|250px]] |- |''Tursiops truncatus''||universoal||[[File:Dolphin_(5967696041).jpg|250px]] |- |''Tursiops aduncus''||[[Indo-Pazifik]]||[[File:Tursiops_aduncus,_Port_River,_Adelaide,_Australia_-_2003.jpg|250px]] |- |''Tursiops australis''||[[Australien]] (suudaastelke)||[[File:Dauphin_australie.jpg|250px]] |- |''Lissodelphis borealis''||[[Pazifiske Ozean]] (Noude)||[[File:Anim1749_-_Flickr_-_NOAA_Photo_Library.jpg|250px]] |- |''Lissodelphis peronii''||[[Suudelke Ozean]]||[[File:Anim0796_-_Flickr_-_NOAA_Photo_Library.jpg|250px]] |- |''Sotalia fluviatilis''||[[Amazonien]]||[[File:DELFIN_DEL_ORINOCO2.JPG|250px]] |- |''Sotalia guianensis''||Suudamerikoa (noudelk un aastelk)||[[File:Descrição_in%C3%ADcio_ou_comportamento.jpg|250px]] |- |''Sousa teuszii''||[[Afrikoa]] (wäästelke)||[[File:Sousa_teuszii1.jpg|250px]] |- |''Sousa sahulensis''||Indo-Pazifik||[[File:Australian_humpback_dolphins,_Tin_Can_Bay,_2016.jpg|250px]] |- |''Sousa chinensis''||Indo-Pazifik||[[File:Chinese_white_dolphin.jpg|250px]] |- |''Stenella frontalis''||[[Atlantiske Ozean]]||[[File:Atlantic_spotted_dolphin_(Stenella_frontalis)_NOAA.jpg|250px]] |- |''Stenella clymene''||Atlantiske Ozean||[[File:Clymenes.jpg|250px]] |- |''Stenella attenuata''||pantropisk||[[File:Schlankdelfin.jpg|250px]] |- |''Stenella longirostris''||pantropisk||[[File:Stenella_longirostris.JPG|250px]] |- |''Stenella coeruleoalba''||universoal||[[File:Stenella_coeruleoalba.jpg|250px]] |- |''Steno bredanensis''||universoal||[[File:Rough_toothed_dolphin.jpg|250px]] |- |''Cephalorhynchus eutropia''||Suudamerikoa (suudwäästelk)||[[File:Tonino.jpg|250px]] |- |''Cephalorhynchus commersonii''||Suudamerikoa (suudaastelk)||[[File:CommersondolphinArgentina.jpg|250px]] |- |''Cephalorhynchus heavisidii''||Afrikoa (suudwäästelk)||[[File:Dolphins_at_Lüderitz,_Namibia_(3144863196).jpg|250px]] |- |''Cephalorhynchus hectori''||[[Näi-Seelound]] (Suude-Ailound)||[[File:Hectors_Dolphin_near_Akaroa.jpg|250px]] |- |''Grampus griseus''||universoal||[[File:Risso%27s_Dolphin.jpg|250px]] |- |''Lagenodelphis hosei''||pantropisk||[[File:Frazer´s_dolphin_group.jpg|250px]] |- |''Lagenorhynchus acutus''||Atlantiske Ozean (Noude), [[Noudsee]] un [[Aastsee]]||[[File:Atlantic_white-sided_dolphin.jpg|250px]] |- |''Lagenorhynchus obscurus''||suudelke Haalkuugel||[[File:DuskyDolphin.jpg|250px]] |- |''Lagenorhynchus cruciger''||Suudelke Ozean||[[File:Hourglas_dolphin.jpg|250px]] |- |''Lagenorhynchus obliquidens''||[[Pazifiske Ozean]] (Noude)||[[File:Pacific_white-sided_dolphins_(Lagenorhynchus_obliquidens)_NOAA.jpg|250px]] |- |''Lagenorhynchus australis''||Suudamerikoa (suudelke)||[[File:Lagenorhynchus_australis.jpg|250px]] |- |''Lagenorhynchus albirostris''||Atlantiske Ozean (Noude), Noudsee un Aastsee||[[File:Witsnuitdolfijn_-_Lagenorhynchus_albirostris.jpg|250px]] |- |''Orcaella heinsohni''||Australien (noudelke)||[[File:Snubfin-3.jpg|250px]] |- |''Orcaella brevirostris''||Indo-Pazifik||[[File:Irrawaddy_dolphin-Orcaella_brevirostris_by_2eight.jpg|250px]] |- |''Peponocephala electra''||pantropisk||[[File:Melon-headed_whale_large.jpg|250px]] |- |''Orcinus orca''||universoal||[[File:Killerwhales_jumping.jpg|250px]] |- |''Feresa attenuata''||pantropisk||[[File:A_Whale_of_a_Tale_(33625882305).jpg|250px]] |- |''Pseudorca crassidens''||universoal||[[File:False_killer_whale_890002.jpg|250px]] |- |''Globicephala melas''||Atlantiske (Noude) un Suudelke Ozean||[[File:Pilot_whale_spyhop.jpg|250px]] |- |''Globicephala macrorhynchus''||universoal||[[File:Globicephala_macrorhynchus_Tenerife_2012_(cropped).jpg|250px]] |- |} {{biostump-links}} [[Kategorie:Dierte]] dvk3q2wb8w6zg2kergapwugwj2tfddp 0 10644 114640 114638 2017-10-16T19:41:24Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki As een '''Biotop''' (fon Griechisk βíος bíos „Lieuwend“ un τόπος tópos „Steede“ / „Ploats“) beteekent me een Lieuwendsruumte fon Plonten, Dierte un uur Lieuweweesen in een ääng ougränsed Rebät. Ääng ougränsed hat, dät deer nit ju heele Äide mäd meend is, dät is näämelk uus [[Biosphäre]] - also ju Summe fon aal do litje Biotope. As Deel fon een [[Ökosystem]] (as t.B. aan Holtbusk, aan Woaterdoabe, aan [[Foan]] of uurswät) stoant dät '''Biotop''', ju Lieuwendsruumte also ieuwenske ju [[Biozönose]], dät is ieuwen ju Summe fon do Lieuweweesen, do deer oane sunt. In dän Natuurskuts wäd oafter fon Biotope so boald, dät me deer mäd besunners wäidfulle Lieuwendsruumten meend, do extroa ju Natuur uurlät wäide. {{Biostump}} g86jqluopfa25zt0ysxjyl2frx6j8jg 0 10645 114744 114641 2017-10-19T07:25:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Viersen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Viersen]] c9syx3z4at16hxozeri610m4a9fltn7 0 10647 119917 115961 2021-07-14T15:52:56Z Tarih 8532 +video #WPWP #WPWPTR wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Europäisken Iemenfreeter |- | align="center" | [[Bielde:I'm not looking at you while you're showing off!!! (18556002493).jpg|350px|Europäiske Iemenfreetere]] <br><small>Twäin Europäiske Iemenfreetere ''(Merops apiaster)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Klasse:'' || [[Fuugele]] ''(Aves)'' |- | ''Oardenge:'' || ''[[Coraciiformes]]'' |- | ''Familie:'' || [[Iemenfreetere]] ''(Meropidae)'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Merops (Sleek)|Merops]]'' |- | ''Oard:'' || Europäisken Iemenfreeter ''(Merops apiaster)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Carolus Linnaeus|L<small>INNAEUS</small>]], 1758 |} |} [[File:CloseUp of a female European bee-eater.webm |thumb |Merops apiaster]] Die '''Europäiske Iemenfreeter''' ''(Merops apiaster)'' is aan bunten Fuugel, die jädden [[Insekten]] frät. Besunners jädden frät hie [[Ieme]]n un [[Häspen]]: Do Stiekele fon düsse Dierte däd die Fuugel oun Takken loangs-skrabje, uum dät Gift deer uut tou kriegen, eer hie do Insekten frät. Foarkuumen däd hie rund uum't [[Middelmeer]] tou in Faander-[[Asien]], dät Noude fon [[Afrikoa]] un, as al sin Noome kwäd, in [[Europa]]. Binne Europa is hie foar'aaln in't Suude un Suudaaste tou fienden, man in't Noude bit ätter't Suude fon Polen. In Düütsklound goolt die Fuugel juun Eende fon do 1980er Jiere as uutstuurwen, man fon 1990 oun koom'er al wier tourääch. Besunnere Sweerpunkte in Düütsklound sunt in [[Saksen-Anhalt]] bie [[Mersebuurich]], uum dän badiske [[Kaiserstoul]] tou un uk in dän [[Loundkring Viersen]] oun'n läigen [[Rhien]]. [[Kategorie:Fuugele]] ehasn1fx9t6rqiczrgmewpqj0v64yce 0 10648 115962 114654 2018-01-26T11:13:02Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q1076176]]) migriert wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Häspen |- | align="center" | [[Bielde:Vespulavulgaris130504.jpg|300px|Een Meene Häspe (Vespula vulgaris) bie'n Näästbau]] <br><small>Meene Häspe ''(Vespula vulgaris)'' bie'n Näästbau</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Klasse:'' || [[Insekten]] ''(Insecta)'' |- | ''Oardenge:'' || [[Häidjuuken-Insekten]] ''(Hymenoptera)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Taillen-Häspen]] ''(Apocrita)'' |- | ''Uurfamilie:'' || ''[[Vespoidea]]'' |- | ''Familie:'' || [[Fooldenhäspen]] ''(Vespidae)'' |- | ''Unnerfamilie:'' || Äächte Häspen ''(Vespinae)'' |} |} Do äächte '''Häspen''' ''(Vespinae)'' sunt een Unnerfamilie fon do [[Fooldenhäspen]] ''(Vespidae)'' un heere tou do [[Insekten]]. Fon do äächte Häspen rakt dät in Middeleuropa 61 Oarde, deerbie ju [[Düütske Häspe]] ''(Vespula germanica)'', ju [[Meene Häspe]] ''(Vespula vulgaris)'' un ju [[Doarne]] ''(Vespa crabro)''. Toumäts wäide uk do [[Fäildhäspen]] ''(Polistinae)'' deer bietou reekent. == Lieuwendswiese == Ju Neerenge fon Häspen gungt fon Blöitenstoaf un Nektar uur Fruchte un Plontensap bit tou Flask. Häspen baue een Pepier-Nääst, wierbie jo dät Pepier uut kaude Holt-Stukke. Deerbie unnerskat sik dät een bitje fon Oard tou Oard: Wäkke Häspen bruuke druuch Holt, wäkke nieme gjucht rotterch Holt. Wäkke hongje dät in een tjuusterch Sküül ap, wilst wäkke Häspenoarde dät Nääst ljauer eepen in'n Busk hongje. Juust so as [[Ieme]]n bilgje do Häspen aan Stoat, wier masse Dierte strom organisierd touhoope lieuwje. Häspen häbe aan Stiekel (uk as "Ongel" beteekend). Die wäd bruukt, uum uur Insekten tou joagjen, man uk, uum sik juun Oungriepere tou ferdäägenjen. Wan een Häspe sik also betruuet fäilt - un besunners, wan ju Nood uum Nääst un Broud häd - stat ju uk Moanskene. Me skuul also nit tou ticht oun'n Nääst foarbiegunge, un wan een Häspe foarbie fljucht, skäl me bloot rauelk blieuwe, dan steete do normoalerwiese uk nit. Wan daach, is dät mäd n bitje Piene ferbuunen. Gefoarelk wäide kon dät bloot, wan me allergisk is of wan me't in'e Muule of in'n Strot oukriegen häd. [[Kategorie:Insekte]] bsk0cd7ls1177dopo4boe3k2asv66xn 0 10649 114648 2017-10-17T11:57:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Häspen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Häspen]] sbxv6x9kx1qoj8soeknpkefcwas61mo 0 10650 114649 2017-10-17T11:57:35Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Häspen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Häspen]] sbxv6x9kx1qoj8soeknpkefcwas61mo 0 10651 114650 2017-10-17T11:57:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Häspen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Häspen]] sbxv6x9kx1qoj8soeknpkefcwas61mo 14 10652 114656 114655 2017-10-17T12:00:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Insekte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT :[[Kategorie:Insekte]] pbezeyhlmqhuh0iy81vpcs3s0e65bpm 0 10653 114658 114657 2017-10-17T12:08:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Europäisken Iemenfreeter]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Europäisken Iemenfreeter]] lrq314v0j2gd2rk7ykyklglko89fcxr 0 10654 114659 2017-10-17T12:09:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Europäisken Iemenfreeter]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Europäisken Iemenfreeter]] lrq314v0j2gd2rk7ykyklglko89fcxr 0 10655 114687 114660 2017-10-17T20:02:28Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q203706]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Crayon de charpentier 2.jpg|thumb|right|300px|Een Potlood]] Dät '''Potlood''' (Düütsk ''Zimmermannsbleistift'' of ''Zimmererbleistift'') wäd tou't Ounteekenjen ap Wierkstoffe mäd ruuge, fääste Bupperflakte iensät. In masse Bau-Beroupe wäd hie as Reewe bruukt, biespilswiese bie Timmerljuude. Hie unnerskat sik fon normoale [[Bläistikke]]n in Grööte, Foarm un Funktsjoon. {{stump-links}} [[Kategorie:Reewe]] s6hxatnwc4uizx2dg1brwrgked3tl9d 0 10656 114686 114662 2017-10-17T20:02:27Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q1848050]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:P1110358 Zicht en berhaak.JPG|thumb|right|300px|Sichte un Hoake]] Een '''Sichte''' (Düütsk: Kniesense, Sichte, Hausichte, Siget) is een kuute Foarm fon ju [[Saise]], un tjoont touhoope mäd aan Hoake tou't Mjoon fon Koarel, biespilswiese Roage. Ju Sichte häd een Beegenge (Kniebel) oun't Eende fon dän Boom, wiermäd ju gout tou pakjen is. Junuur een gewöönelke Saise häd ju dän Foardeel, dät do Hoolme nit lieker bienuur lääse un soomäd lichter in Jierwen tou bienden un tou täärsken sunt. Sichten sunt al ap Middeloalerske Oubieldengen tou sjoon un wuuden bit in't 20. Jierhunnert räägelmäitich bruukt, man mäd'e Mechanisierenge fon'e Buuräi hääbe jo hiere Betjuudenge ferlädden. Wan deer noch wäl mäd oarbaidet, dan toumaast in sien Fräitied of uut museoale Gruunde. [[Kategorie:Reewe]] jmu0jz48u110diy2st8f4ba3hnjr088 0 10657 116710 114663 2018-03-06T13:01:58Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki As '''Soage''' beteekent me een Reewe of Maskiene tou't snieden fon fääste Materioalien so as Holt, Steen, Metall un Kunststof. Dät rakt Hounde-Soagen, man uk wäkke, do truch Damp, Stroom, Diesel of Woaterjoole oundrieuwen sunt. Al in ju Steentied kuude me Steene so beoarbaidje, dät deer Soagetuske uut stuuden. Däälich rakt dät een groote Fuulfoold fon Houndesoagen mäd Soageblääd, [[Kringsoage]]n, [[Kättensoage]]n un fuul moor. == Biespil-Bielden == <gallery> Bielde:Narz pily 01.jpg|Ferskeedene Houndesoagen Bielde:Zell alte Saegemuehle 25052007 01.jpg|Een oolde, woaterbedrieuwene Soagemäälne in [[Aastriek]] Bielde:Pila tarczowa RB.jpg|Een Kringsoage Bielde:Chainsaws.png|Een Kättensoage </gallery> [[Kategorie:Reewe]] nanqy3030u4nq655z7a7gqk37043g9b 0 10658 114665 114664 2017-10-17T12:50:17Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki As '''Soage''' beteekent me :1. Een Reewe tou't snieden fon fääste Materioalien. Kiek unner [[Soage (Reewe)]]!<br> :2. Een oold Fertälster mäd n weeren Kääden. Kiek unner [[Soage (Fertälster)]]! {{Begriepskloorenge}} jacmrtjmxcm8gmfrpa6pd4ix89ei247 0 10659 114685 114667 2017-10-17T20:02:26Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q231204]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:MuseeMarine-sabreOfficer-p1000451.jpg|thumb|right|300px|Frantsöösken Marine-Offisiers-Soabel uut dät 19. Jierhunnert]] Die '''Soabel''' is een lichte Hau- un Steetwoape. Die klassiske Soabel waas krum un bloot eensiedich skäärp. Hie waas ju typiske Woape fon ju lichte Kavallerie, so as do [[Husaren]]. Däälich wäide Soabele uk bie't Spoartfächtjen bruukt, man do hääbe mäd do historiske Kriechswoapen nit fuul moor tou dwoon as dät jo so heete. {{stump-links}} [[Kategorie:Woape]] 9p9shul5hw4pn5pfrcfofxz8nflht70 0 10660 114668 2017-10-17T12:57:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Soabel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Soabel]] b8qp7h9r6o5ovsygw6pys8o9alhjhg2 0 10661 114669 2017-10-17T14:17:12Z Couiros22 8036 näi Siede wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pink_Marshmallows.jpg|thumb|right|200px|Malve]] '''Malve''' sunt swäite, moor of minner wooke Ietelweere. {{stump-links}} [[Kategorie:Ietelweere]] d8l00q0zaagzwy2fypl39latcskeyti 0 10662 114740 114705 2017-10-19T06:44:03Z Heinz 88 /* Fergeenhaid */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:MerseburgDomschloßsaale.JPG|thumb|right|350px|Aan Glap uur ju Saale ap Slot un Doom fon Mersebuurich]] '''Mersebuurich''' (Düütsk: '''''Merseburg''''') is een Doom- un Hoochskoulstääd oun ju [[Saale]] in't Suude fon [[Saksen-Anhalt]]. Ju is Ferwaltengs-Sit fon dän [[Saalekring]] un lait ap'e Naite fon do Groot-Stääde [[Leipzig]] un [[Halle]]. == Fergeenhaid == Ju Stääd wuude Eende fon't 9. Jierhunnert foar't eerste Moal skriftelk apfierd, in [[919]] wuude ju fon [[Hinnerk I. (Aastfrankenriek)|Hinnerk I.]] tou een Köönichspalts uutbaud. Uut dät njuugende of tjaande Jierhunnert stommet uk een theologiske Houndskrift, ju uk do ap ooldhoochdüütsk ferfoatede germaansk-heedenske [[Mersebuurger Häkser-Spröäke]] änthoalt. Twiske do Jiere [[968]] un [[981]] waas ju Stääd eerstmoalich Sit fon een Bistum, in [[1004]] wuude dät Bistum wiergruunded un hiede Bestound bit [[1565]] tou. Domoals stoorf die lääste katoolske Biskop in ju Stääd, un ätterdät [[Martin Luther]] al in [[1545]] in dän Mersebuurger Doom präätend hiede, wuude ju Stääd eendgultich luttersk. Ätter dät Eende fon't Bistum wuude Mersebuurich in do foulgjende Jierhunnerde wikselnde Fürstenduume tousloain. In [[1815]] koom dät tou dän [[Regierengs-Besierk Mersebuurich]] in ju domoalige [[Prüüsen|prüüske]] [[Provinz Saksen]]. Uk ätter dät Eende fon ju prüüsk dominierde Monarchie bleeuw düssen Regierengs-Besierk ärheelden bit [[1944]] tou, as ju Ferwaltengs-Apdeelenge näi oardend wuude. Ätters roate dät dan bit [[1945]] tou ju Provinz Halle-Mersebuurich. In düsse bee lääste Jiere fon dän [[Twäiden Waareldkriech|twäide Waareldkriech]] - 1944 un 1945 - wuude Mersebuurich läip bumbardierd. Ätter dän Kriech koom dät Rebät tou ju [[DDR]], ju Bestound hiede fon [[1945]] bit [[1990]] tou. Twiske 1947 un 1952 roate dät al een Lound Saksen-Anhalt, äänelk dät [[Saksen-Anhalt]] fon däälich. In [[1954]] wuude ju [[Techniske Hoochskoule Leuna-Mersebuurich]] gruunded. In [[1968]] begon ju sonaamde [[Sosjoalistiske Rekonstruktsjoon]], een in'e sosjoalistiske Ideologie begruunded Stäädebau-Konzept, wiertruch groote Deele fon ju Ooldstääd stukken moaked wuuden. Bit tou dät Eende fon ju DDR liet me heele Sträitentoage ferfaale of ouriete. Ju Ienwoonertoal hiede dän hoochste Stound uum 1980 (50932 Ljuude in't Jier 1981). Sänt düsse Tied gungt ju Ienwoonertoal wier tourääch un liech in't Jier 2012 bie 33520 Ljuude - een Gröötenoardenge, ju toulääst in do 1930er Jiere tou tällen waas. [[Kategorie:Stääd in Düütsklound]] 59bvk56qqzetw50lmjwm03ack562sut 0 10663 114672 2017-10-17T19:14:21Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Saalekreis]] nach [[Saalekring]]: So hat dät ap Seeltersk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Saalekring]] c3jasugrb9abunprt6ull37c73t4l6h 0 10664 114677 2017-10-17T19:17:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Mersebuurich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mersebuurich]] am04ea29osmhbzxwbwb7h9xej65ny1l 0 10665 114678 2017-10-17T19:17:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Mersebuurich]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mersebuurich]] am04ea29osmhbzxwbwb7h9xej65ny1l 0 10666 115963 114697 2018-01-26T11:13:12Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q269203]]) migriert wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Merops'' |- | align="center" | [[Bielde:African bee-eaters composite.jpg|250px|Säks Oarde uut dän Sleek Merops]] <br><small>Säks Oarde Iemenfreetere uut dän Sleek ''Merops''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Unnerstom:'' || [[Wirbelde Dierte]] ''(Vertebrata)'' |- | ''Klasse:'' || [[Fuugele]] ''(Aves)'' |- | ''Oardenge:'' || ''[[Coraciiformes]]'' |- | ''Familie:'' || [[Iemenfreetere]] ''(Meropidae)'' |- | ''Sleek:'' || ''[[Merops (Sleek)|Merops]]'' |- | Beskrieuwen fon || [[Carolus Linnaeus|L<small>INNAEUS</small>]], 1758 |} |} Die Sleek '''''Merops''''' uumfoatet twiske twintich un trüütich [[Fuugele|Fuugel]]-Oarde uut'e Familie fon do [[Iemenfreetere]] ''(Meropidae)''. Ju bekoandste Oard is in uus Sälskup wäil die [[Europäisken Iemenfreeter|Europäiske Iemenfreeter]] ''(Merops apiaster)''. Iemenfreetere fon dän Sleek Merops rakt dät oaber foaraaln in [[Afrikoa]], man wäkke Oarde uk in [[Europa]] un [[Asien]], een Oard is in [[Ozeanien]] tou fienden. == Oarde == * ''[[Merops breweri]]'' * ''[[Merops muelleri]]'' * ''[[Merops mentalis]]'' * ''[[Merops gularis]]'' * ''[[Merops hirundinaeus]]'' * ''[[Merops pusillus]]'' * ''[[Merops variegatus]]'' * ''[[Merops oreobates]]'' * ''[[Merops bullocki]]'' * ''[[Merops bullockoides]]'' * ''[[Merops revoilii]]'' * ''[[Merops albicollis]]'' * ''[[Merops boehmi]]'' * ''[[Merops orientalis]]'' * ''[[Merops persicus]]'' * ''[[Merops superciliosus]]'' * ''[[Merops phillipinus]]'' * ''[[Merops ornatus]]'' * ''[[Merops viridis]]'' * ''[[Merops leschenaulti]]'' * [[Europäisken Iemenfreeter]] ''(Merops apiaster)'' * ''[[Merops malimbicus]]'' * ''[[Merops nubicus]]'' * ''[[Merops nubicoides]]'' [[Kategorie:Fuugele]] mxqq4nass6jc68nlokp8qzxa20fzq7w 0 10667 114684 2017-10-17T19:54:10Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Breisgau-Hochschwarzwald (Loundkring)]] nach [[Loundkring Breisgau-Hoochswotwoold]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Loundkring Breisgau-Hoochswotwoold]] 7u83z78bq075tb7vud40iq9q3msigo7 0 10668 114704 114694 2017-10-18T08:03:23Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q445778]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wiki_Kaiserstuhl.jpg|thumb|right|350px|Die Kaiserstoul fon buppe]] Die '''Kaiserstoul''' (düütsk: '''''Kaiserstuhl''''') is een litje, middelhooge Bierichloundskup fon vulkoanisken Uursproang. Ju roaget ap bit tou 556,6 u. [[Normoalhööchtennull|NHN]] uur ju [[Bupperrhienske Läich-Ieuwene]] un lait in't Suudwääste fon [[Baden-Württembierich]] in do Loundkringe [[Loundkring Emmendingen|Emmendingen]] un [[Loundkring Breisgau-Hoochswotwoold|Breisgau-Hoochswotwoold]]. Die hoochste Bierich is die Doodenkop (Totenkopf) mäd 556,6 m. Die twäidhoochste is ju Äkkenespitse (Eichelspitze) mäd 521,3 m. Do Bierge lääse in een fon do woormste Rebätte fon Düütsklound, sodät deer fuul Wien ounbaud wäd. Uk ap ju Fauna häd ju Woormte Ienfloud: So rakt dät junner een Forkuumen fon [[Europäisken Iemenfreeter|Iemenfreetere]] ''(Merops apiaster)'' un [[Aastelken Smaragd-Ässluuper|Aastelke Smaragd-Ässluuper]]e ''(Lacerta viridis)''. [[Kategorie:Bierich-Loundskup]] 64pmh1hs29adfn9ikga20fjbolode53 0 10669 114693 2017-10-17T20:13:36Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Emmendingen (Loundkring)]] nach [[Loundkring Emmendingen]]: So ruume wäd hie uk normoal un in'e düütske Wikipedia beteekend wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Loundkring Emmendingen]] l4tu4hw0yph28ig645eer2vf746v6pg 0 10670 114695 2017-10-17T20:15:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kaiserstoul]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kaiserstoul]] ffrp7teoa5ioy1goe07miyudrbefknx 0 10671 115964 114703 2018-01-26T11:13:22Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q183147]]) migriert wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Iemenfreetere |- | align="center" | [[Bielde:Incoming Bee-eater (18914728571).jpg|300px|Die Europäiske Iemenfreeter (Merops apiaster)]] <br><small>Die [[Europäiske Iemenfreeter]] ''(Merops apiaster)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Unnerstom:'' || [[Wirbelde Dierte]] ''(Vertebrata)'' |- | ''Klasse:'' || [[Fuugele]] ''(Aves)'' |- | ''Oardenge:'' || ''[[Coraciiformes]]'' |- | ''Familie:'' || [[Iemenfreetere]] ''(Meropidae)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Constantine Samuel Rafinesque-Schmaltz|R<small>AFINESQUE</small>]], 1815 |} |} Do '''Iemenfreetere''' (''Meropidae'', düütsk: "Bienenfresser") sunt een Familie fon do Fuugele. Do maaste lieuwje in eepene Loundskup, wier jo Insekten joagje, foaraaln [[Ieme]]n un [[Häspen]]. == Interne Systematik == Tou ju Familie heere do Sleeke * ''[[Merops (Sleek)|Merops]]'' mäd ju in Düütsklound heemske Oard [[Europäisken Iemenfreeter]] ''(Merops apiaster)'' un twintich bit trüütich uurse * ''Meropogon'', aan [[monotypisk]]en Sleek mäd ju Oard ''[[Meropogon forsteni]]'' * ''[[Nyctyornis]]'' mäd two Oarde, wierbie ju Touheeregaid tou do ''Meropidae'' striedich is. <gallery> Bielde:Merops bulocki frenatus.jpg|''[[Merops bulocki frenatus]]'' as Biespil foar dän Sleek ''Merops'' Bielde:Purple-bearded Bee-eater - Sulawesi MG 5287.jpg|''Meropogon forsteni'' Bielde:Blue-bearded bee-eater in Thailand.jpg|''[[Nyctyornis athertoni]]'' as Biespil foar dän Sleek ''Nyctyornis'' </gallery> [[Kategorie:Fuugele]] o6p3d6h37aev9gwf01c2t5zyu1shsdt 0 10672 114700 2017-10-17T20:45:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Monotypisk Taxon]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Monotypisk Taxon]] e7lv7rdzl28iiv2y7uuiosrhrxs0i5d 0 10673 114701 2017-10-17T20:46:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Iemenfreetere]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Iemenfreetere]] 6nla1luut9ykhx8mwvl0g86rqlxlp27 0 10674 114702 2017-10-17T20:47:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Europäisken Iemenfreeter]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Europäisken Iemenfreeter]] lrq314v0j2gd2rk7ykyklglko89fcxr 0 10675 114736 114707 2017-10-18T20:03:04Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q857521]] wikitext text/x-wiki Iemenfreeter is die Noome fon... * Een heele Familie fon Fuugeloarde, kiek unner [[Iemenfreetere]]! * Spesjell een in uk Middeleuropa heemske Oard uut düsse Familie, kiek unner [[Europäisken Iemenfreeter]]! {{Begriepskloorenge}} badmlynmgti298bt8r4vebbiv30fla9 0 10676 114709 2017-10-18T12:38:19Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Belted Iesfuugel]] nach [[Gäddelfisker]]: Een Lien-Uursättenge uut dät Düütske ("Gürtelfischer") is wäil beeter as aan Noome, die foar'n Haaldeel Ängelsk is. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Gäddelfisker]] rdyvgez2968fr6oa7tplu3ysdpzn3pe 0 10677 114735 114712 2017-10-18T20:03:04Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q484131]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | ''Coraciiformes'' |- | align="center" | [[Bielde:Common European Roller (Coracias garrulus) crop.jpg|300px|''Coracias garrulus'' (düütsk: Blauracke)]] <br><small>''Coracias garrulus'' (düütsk: Blauracke)</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | '' |- | ''Stom:'' || [[Chorda-Dierte]] ''(Chordata)'' |- | ''Unnerstom:'' || [[Wirbelde Dierte]] ''(Vertebrata)'' |- | ''Klasse:'' || [[Fuugele]] ''(Aves)'' |- | ''Oardenge:'' || ''[[Coraciiformes]]'' |- | Beskrieuwen fon || [[William Alexander Forbes|F<small>ORBES</small>]], 1884 |} |} Do '''''Coraciiformes''''' (düütsk: Rackenvögel) sunt een Oardenge fon do [[Fuugele]]. Masse fon düsse Fuugele, man nit aal, lieuwje in do Tropen un sunt bunt faawed. Do Toonen fon do maaste Oarde wieke fon ju Norm ou un sunt oafter mädnuur ferwoaksen. == Interne Systematik == Dät ''Handbook of the Birds of the World'' tält tjoon Familien tou düsse Oardenge: * Do [[Iesfuugele]] ''(Alcedinidae)'', wier t.B. die [[Europäisken Iesfuugel|Europäiske Iesfuugel]] tou heert * Do ''[[Brachypteraciidae]]'' (dt. Erdracken) * Do ''[[Leptosomatidae]]'' (dt. Kurole) * Do [[Nooshouden-Fuugele]] ''(Bucerotidae)'' * Do ''[[Coraciidae]]'' (dt. Racken) * Do [[Iemenfreetere]] ''(Meropidae)'' * Do ''[[Momotidae]]'' (dt. Sägeracken / Motmots) * Do [[Todis]] ''(Todidae)'' * Do ''[[Upupidae]]'' (dt. Wiedehopfe) * Do ''[[Phoeniculidae]]'' (dt. Baumhopfe) Näiere phylogenetiske Unnersäikenengen wiese oaber oun, dät düsse Systematik wildääge nit heel un aal gjucht is. [[Kategorie:Fuugele]] 7p73stsxhr5y06cje0zob0maj7n8x4b 0 10678 114734 114714 2017-10-18T20:03:03Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q5582]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Van Gogh Self-Portrait with Straw Hat 1887-Metropolitan.jpg|thumb|right|300px|Säärm-Oubieldenge fon dän Kunstler, 1887]] '''Vincent Willem van Gogh''' (* [[30. Meerte]] [[1853]] in [[Zundert|Groot-Zundert]], Niederlounde; † [[29. Juli]] [[1890]] in [[Auvers-sur-Oise]], Frankriek) waas aan bekoanden Kunstler fon dän Post-Impressionistiske Stil. Buppedät jält hie as Begruunder fon'e moderne Moalerkunst. Däälich sunt 864 Skilleroatsjen un 1000 Teekengen bekoand, do hie bäätelät häd; Düt is besunners beoachtelk, uumdät hie eerste juun do lääste tjoon Jiere fon sien Lieuwend mäd'e Moaleräi begon. In't Foaren hiede hie as Kunst-Ferkooper un as Uuthälpe foar Koastere un Pestooren oarbaided. Deerbie waas'er al fuul in Frankriek un Änglound uumetou keemen, uk in sien leetere Loopboan as Kunstler woonde hie oun unnerskeedelke Steeden, foaraaln in Frankriek. Vincent van Gogh stoorf, uumdät hie sik een Kuugel in dän Lieuw skoot. Of dät as Suizid of as Unfaal beuurdeeld wäide mout, weet neemens. == Ju Äntwikkelenge fon dän Kunstler in fjauer Biespil-Bielden == <gallery> Bielde:Vincent van Gogh - Aout 1879 - Cuesmes- Wasmes.jpg|Koole-Industrie, moald in 1879 Bielde:Still Life with an Earthen Bowl and Potatoes by Vincent van Gogh.jpg|Stillieuwend mäd Pot un Tuffelken, moald in 1884 Bielde:Gogh4.jpg|Koafjehuus-Terasse bie Noacht, moald in 1888 Bielde:Vincent van Gogh - Wheatfield with crows - Google Art Project.jpg|Weetefäild mäd Rouke, moald in 1890 </gallery> [[Kategorie:Moalerkunst]] etp0n0aor0gvkayj3r8z8t0kknr887d 0 10679 114715 2017-10-18T13:45:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Vincent van Gogh]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Vincent van Gogh]] cteb5u8v13hkget3dan80yxpu1ix1qe 0 10680 114733 114721 2017-10-18T20:03:02Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q200433]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Voraři na Vltavě.jpg|thumb|right|350px|Een tschechisk Flot in do leete 1920er Jiere]] Een '''Flot''' (düütsk: Floß) is een eenfach Woater-Foartjuuch sunner Rump, dät uut swimmende Materioalien touhoopesät is. Oafter wäd een Flot bloot fon dän Woaterstroom oundrieuwen. Deelwiese tjoont een Flot deertou, Boomstomme oardend een Doal deel tou brangen. So häd me in fröiere Tied fuul Holt uut dät Binnelound mäd düsse Technik dän [[Rhien]] adeel broacht, uumdät dät oun'e Kuste foar'n Skips-Bau bruukt wuude. {{stump-links}} [[Kategorie:Skipfoart]] pxz12j8g84hw7v73a9y4x0oiw5tw1v6 0 10681 114723 114722 2017-10-18T14:17:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Flot]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Flot]] 8jodga1vpubbu1rrye8bbqd6o2c600r 0 10682 118988 116709 2020-04-08T11:28:18Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Three_shovels.JPG|thumb|right|350px|Tjo ferskeedene Skuppen]] Een '''Skuppe''' (düütsk: Schaufel / Schippe) is een Reewe, uum loos Materioal, biespilswiese Sound, Äide of Skädd-Goud, aptouniemen un wächtoudwoon. Dät rakt deer ferskeedene Baufoarmen fon, maasttieds mäd n blikken Blääd un n holtenen Steel. Histoorisk hääbe sik do Skuppen uut dän Grääfstok äntwikkeld, dän me al in ju Jungsteentied, tou Begin fon ju Buuräi, hiede. Düsse Grääf-Stokke hieden unnern deelwiese uk Skulleren uutsnitked of wieren n bitje flak un breed touräächmoaked, wät as n Foarlooper fon't Skuppenblääd jäilde mai. As ju Muugelkhaid fon'e Metall-Feroarbaidenge fuunen waas, häd me eerste do Snit-Kaanten fon't Blääd mäd Metall ferstäärked. Eerste leeter roate dät heele blikkene Skuppebleede, so as däälich. Biespilswiese rakt dät oolde Skuppen uut'e Roomske Tied, do nit fuul uurs uutsjo as uus Skuppen fon däälich. [[Kategorie:Reewe]] l3tlin0i2sf0h5i1wcgvzyvwcrjso36 0 10683 114725 2017-10-18T14:46:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Skuppe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Skuppe]] c4bwfyf7e1zuesro86uyopxwvcq8i90 0 10684 114730 2017-10-18T15:54:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Middelmeer]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Middelmeer]] l6c5jk4l5nqbyufthewgx4hh4v3afm5 0 10685 114731 2017-10-18T15:55:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Middelmeer]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Middelmeer]] l6c5jk4l5nqbyufthewgx4hh4v3afm5 0 10686 114743 2017-10-19T07:24:42Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Viersen (Kring)]] nach [[Kring Viersen]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung: So wäd dät uk in'e Düütske Wikipedia behonneld wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Kring Viersen]] tir3iqq59gnzcnpamxdyry3rl0as9zi 0 10687 114745 2017-10-19T07:26:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kring Viersen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kring Viersen]] c9syx3z4at16hxozeri610m4a9fltn7 0 10688 114761 114750 2017-10-19T20:03:06Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q171529]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Kanu 01 KMJ.jpg|thumb|right|250px|Aan meenen Kanadier]] Een '''Kanu''' of '''Paddelboot''' wäd mäd mäd fräie Paddele in ju Gjuchte bewääged, wier me waikikt ''(uurs as bie'n [[Roiboot]], dät räägels stjuurd wäd, mäd Ruure, do oun dän Rump mäd ne Dolle befäästiged sunt)''. Dät gewöönelke Kanu is die [[Kanadier (Boot)|Kanadier]], gans äänelk sjucht die Eenboom uut, die uut aan oankelden Boomstom moaked is un uk maasttieds paddeld wäd. Een Sunnerfoarm is biespilswiese dät [[Kajak]], dät do [[Inuit]] äntwikkeld hääbe. Däälich wäide Kanus foar'aaln uut sportelke Gruunde bruukt. Ljuude moakje Wonnerfoarte mäd Kanus ap'e Äi, goude Kanuten bruuke hiere Boote sogoar foar'e Wüüldwoater-Foart. Wäkke Disziplinen in dän Kanusport sunt sogoar olympisk. <gallery> Bielde:OjIBWE Minnesota jimaan 2.jpg|Een Indioaner-Kanu, bespond mäd Boark fon'n Riesenen Boom, die Foarlooper fon dän Kanadier Bielde:Boat on Euphrates.jpg|Aan Eenboom ap dän Euphrat Bielde:Greenland kayak seal hunter 2006.jpg|Aan Gräinlounder in een traditsjonell Kajak </gallery> {{stump-links}} [[Kategorie:Skipfoart]] 4zxxudiw5qx4gp9gh1avbvrv1ofvhug 0 10689 114786 114752 2017-10-23T14:05:10Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q21290872]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Powder Samples.jpg|thumb|right|200px|Ferskeedene Soarten rookswäk Skjootpulwer]] As '''Skjootpulwer''' beteekent me ferskeedene Drieuwmiddele fon [[Fjuurwoape]]n, wierfon Ouwonnelengen uk iensät wäide konne, uum [[Rakete]]n ountoudrieuwen. Dät ooldste Skjootpulwer is Swotpulwer, uk "'''''Kruud'''''" naamd, dät foar wäkke Seeken (foar'aaln Fjuurwierks-Raketen) däälich noch iensät wäd. Dät is ne Miskenge uut Kalisalpäiter (= Kaliumnitroat), Swieuwel un Holtkoole (traditsjonell uut Holt fon dän [[Huundestok]]). Dät wuude fermoudelk in China ärfuunen, in't Jier [[1044]] foar't eerste Moal skriftelk apfierd un koom mäd dän [[Mongolenstoarm]] ätter Europa, wier do Mongolen unner [[Batu Khan]] dät in't Jier [[1241]] in ju [[Slacht bie Muhi]] in [[Ungarn]] foar't eerste Moal ap Europäisken Boudem iensät hääbe skällen. Man eerste in dän Loop fon dät fjautienste un füüftienste Jierhunnert kuude sik dät Kruud uurloang truchsätte. Dan wuude dät uur Jierhunnerde as Skjootpulwer bruukt, bit Eende fon dät 19. Jierhunnert een Näierenge koom:<br> Dät oolde Kruud waas nit moor stäärk nouch foar do näie Artillerie-Woapen. Insteede fon dät oolde Kruud wuude sänt düsse Tied mäd '''''rookswäk Pulwer''''' experimentierd, [[Alfred Nobel]] waas aan, die in dän Beriek fuul foarskede. Wilst toueerste uk natüürelke Middele, so as [[Katuun]] feroarbaided wuuden, koom me leeter ap een skier chemisk Skjootpulwer mäd dän Haud-Bestounddeel [[Cellulose-Nitroat]]. Düsse näie Middele sunt dät, wier däälich maasttieds mäd skeeten wäd. [[Kategorie:Technik]] 37qvaztc1qqqxlial13ie5cf6dw7r9c 0 10690 122741 117484 2023-08-16T17:26:23Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke uut ferskeedene Jiertjaande */-Bielde wikitext text/x-wiki [[Bielde:Vassily-Kandinsky.jpeg|thumb|right|150px|Die Kunstler]] '''Wassily Wassiljewitsch Kandinsky''' (Rusk: Василий Васильевич Кандинский; * [[4. Dezember]] ättern julioansken / [[16. Dezember]] [[1866]] ättern gregorioansken Kalänner in [[Moskau]]; † [[13. Dezember]] [[1944]] in [[Neuilly-sur-Seine]], Frankriek) waas aan rusken Kunstler, die uk in Frankriek un Düütsklound lieuwde un wierkede. Besunners mäd [[Franz Marc]] gruundede hie ju Redaktsjoons-Meenskup ''Der blaue Reiter''. Besunners bekoand is Wassily Kandinsky foar sien [[Expressionismus|expressionistiske]] Wierke juustso as foar sien äddere [[Abstrakte Kunst|abstrakte Kunst]]. == Biespil-Wierke uut ferskeedene Jiertjaande == <gallery> Vassily Kandinsky, 1898 - Odessa Port.jpg|Die Hoawen fon Odessa, moald in 1898 Kandin 16 sep 13.jpg|Murnau, expressionistisk moald in 1908 Nina Kandinsky-110.jpg|Oubieldenge fon Nina Kandinsky, moald in 1917 Vassily Kandinsky, 1923 - Composition 8, huile sur toile, 140 cm x 201 cm, Musée Guggenheim, New York.jpg|Een abstrakte Bielde, moald in 1923 Kandinsky - Brun supplémenté.jpg|Een abstrakte Bielde, moald in 1935 </gallery> [[Kategorie:Moalerkunst]] tflq6fy23vybpgis74s3omtekaqjlzd 0 10691 116704 114783 2018-03-06T13:00:51Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cessna.f172g.g-bgmp.arp.jpg|thumb|right|300px|Ju litje ''Cessna 172'' is die maastbaude Fljooger-Typ]] [[Bielde:Airbus A380 overfly.jpg|thumb|right|300px|Aan ''Airbus A380'', däälich die grootste Fljooger]] As '''Fljooger''' (düütsk: Flugzeug) beteekent me een Luchtfoartjuuch, dät sweerer as Lucht is un buppedät sien Apdrift truch nit-rotierjende Dreegeflakten kricht. Deermäd unnerskat sik n Fljooger eerstens fon n Luchtskip, dät lichter as Lucht is un twäidens fon aan [[Hoochskruuwer]], wier do sik traalende Rotorbleede sälwen do Dreegflakten sunt. == Historie == === Gliedere un eerste Fersäike mäd Dampmaskienen === In [[1804]] begon die Änglounder [[George Cayley]], eerste Gliedfljoogere tou bauen, wier hie Dierte oanesätte. Die eerste bemonde Glied-Fljooger wuude tou Begin fon't 19. Jierhunnert fon dän [[Ulm]]er Snieder [[Albrecht Ludwig Berblinger]] baud. Hie testede sien Räidskup in aan Wienbierich, die ieuwenske goaldelke Thermik uk Terassen hiede, do as Start-Rampen tjoonden. In [[1811]] wüül'er sien Ärfiendenge ju Eepentelkhaid foarfiere. Me wees him een uungoadelke Steede mäd koolde Faalwiende oun, wier'er uur ju Donau fljooge skuul. Ätterdät hie ju Foarfierenge moorere Moale oubriek, uumdät hie do uungoadelke Wiendferhooldnisse bemäärkede, wuude hie ap n [[31. Moai]] [[1811]] fon n Dreguuner ounjoaged. So hied'er noch nit moal ju noodige Start-Gauegaid. Hie fäl in'e Donau, fon Fiskere ruutleeken, wuude uutlaached un as Löägener beteekend un stoorf achtien Jiere leeter äärm un minoachted. Eerste in [[1986]] testede me aan Ätterbau fon ju Reewe, un foont uut, dät ju wuddelk gliede kuude - oun Steeden mäd beetere Thermik. George Cayley waas ärfoulchrieker. In [[1849]] baude hie biespilswiese aan Glied-Fljooger, wier aan Wäänt oanesiet. Die Glieder waas oaber noch mäd ne Fessel oun'n Boudem fäästmoaked. Hie baude noch moor ferskeedene Modelle, fon Eendäkkere bit tou Tjodäkkere, aal Glied-Fljoogere. Die Russe [[Alexander Fjodorowitsch Moschaiski]] waas die eerste, die aan Fljooger mäd Dampmaskiene baude. Deer unnernoom hie twiske [[1882]] un [[1886]] moorere Fersäike mäd. Die Fljooger koomen fon dän Boudem wäch, man ferloos in'e Foulge oun Gauegaid un sakkede wier ou. Hie baude noch een ferbeeterde Foatenge, man kuude dän näie Fljooger nit moor tästje uumdät'er inne Twisketied stoorf. Ätter een näiere Unnersäikenge fon [[1982]] hiede ju ferbeeterde Foatenge fljooge kuud, man dät hiede foar ju histooriske Fljooger-Äntwikkelenge uk neen Betjuudenge moor. Gratteren Ärfoulch hieden foar't eerste bloot Glied-Fljoogere. [[Otto Lilienthal]] baude fon [[1891]] oun Glied-Fljoogere, tästede do uk mäd eenigen Ärfoulch, man bie aan Fersäik in [[1896]] roate dät daach aan Uunfaal un Lilienthal stoorf. Man Alexander Moschaiski waas nit die eensige, die ap dän Toacht mäd ju Damp-Maskiene koom. Uk Clément Ader uut dät okzitoanske [[Tolosa]] (frantsöösk: Toulouse) baude aan ädderen Damp-motorisierden Fljooger, ju ''Éole'', un testede ju ap n [[9. Oktober]] [[1890]]. Hie koom füüftich Meetere wied, man bloot 20 cm hooch. Een ferbeeterde Foatenge, ju ''Éole III'' of ''Avion III'', koom in't Jier [[1897]] 300 Meetere wied, man uk nit haager. ==== Biespilbielden foar Gliedere un Damp-Fljoogere ==== <gallery> Bielde:Gleiter von Ulm.jpg|Berblingers Konstruktsjoons-Skizze fon sin Glieder Bielde:Governableparachute.jpg|Aan Glieder fon Cayley, Skizze fon 1852 Bielde:Richard Neuhauss Otto Lilienthals Flug vom 29 Mai 1895.jpg|Otto Lilienthal in 1895 Bielde:Ader Avion III 001.tif|Ader sien damp-bedrieuwene ''Avion III'', tested in 1897 </gallery> === Eerste ärfoulchrieke Propeller- un Düsen-Fljoogere === Do ängelske Bruure [[Wilbur Wright|Wilbur]] un [[Orville Wright]] bauden dän eerste Motor-Fljooger, die foar't ounduurjende Fljoogen bruukt wäide kuude. Ap n [[17. Dezember]] [[1903]] waas die eerste ärfoulchrieke Test. In'e Foulge roate dät moor un moor Ärfiendere, do Motorfljoogere konstruierden. Ap n [[25. Juli]] [[1909]] waas [[Louis Blériot]] die eerste, die mäd aan Fljooger, sien [[Blériot XI]], fon Frankriek ätter Änglound koom. Die eerste Waareldkriech [[1914]] bit [[1918]] broachte ju Fljoogertechnik uk noch in Foart. Foar dän Kriech wuuden masse näie Fljoogere äntwikkeld un baud, sodät sik ju Technik eendgultich truchsätte kuude. Bit do wieren dät aal Propeller-Fljoogere. Man die [[Twäiden Waareldkriech|Twäide Waareldkriech]] broachte uk sien Näierengen. In [[1939]] wuude foar dät Militär fon [[Nazi-Düütsklound]] die eerste [[Düsen-Fljooger]] äntwikkeld, ju [[Heinkel He 178]]. Moor Fljoogere mäd ju näie Technik, so as ju [[Messerschmitt Me 262]], foulgeden. Ätter dän 2. Waareldkriech sätten sik groote Düsenfljoogere uk in'e zivile Luchtfoart truch. Do groote Ferkiers-[[Luchtskip|Luchtskiepe]] fon'e Foarkriechstied fersakkeden in ju Betjuudengsloosegaid, uumdät dät nu groote Fljoogere rakt. ==== Bielden fon ärfoulchrieke äddere Propeller- un Düsenfljoogere ==== <gallery> Bielde:Eugène Lefebvre en vol.jpg|Die ''Wright Flyer'' fon 1903]] Bielde:Le 28 août 1909 Louis Blériot bat le record du monde de vitesse au Meeting de Champagne à Reims, sur Blériot XI à moteur E.N.V.jpg|Ju ''Blériot XI'', 1909]] Bielde:Fokdri.jpg|Die düütske Kriechsfljooger ''[[Fokker Dr.I]]'' in dän 1. Waareldkriech Bielde:Messerschmitt Me 262 Schwable.jpg|200px|Ju ''Messerschmidt Me 262'' fon 1943, aan fon do eerste Düsenfljoogere </gallery> [[Kategorie:Technik]] [[Kategorie:Ferkier]] gpnegc0fclm1a4jz4ipnnwvvkxc8we4 0 10693 114795 114787 2017-10-30T11:58:25Z Couiros22 8036 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Percentage_stating_they_speak_Irish_daily_outside_the_education_system_in_the_2011_census.png|miniatur|Beräk]] [[Bielde:Bilingual_road_safety_sign_County_Antrim.jpg|miniatur|Hondwieser]] Dät '''Iriske''' (''An Ghaeilge'', dt. ''Irische Sprache'') is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der bit sowät 74,000 boald wuude in [[Irlound]] (''Éire''). == Foarbielde == {| border="1" padding="2" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%; |- |'''Seeltersk'''||'' wier ''||''njuugen '' |''fjauwer ''||''Bloume ''||''Näddele ''||''Tied '' |''rood ''||''fieuw '' |- |Irisk ||''fír ''||''naoi'' |''ceathair ''||''bláth ''||''snáthaid ''||''aimsir '' |''dearg''||'' cúig '' |} [[Kategorie:Keltiske Sproaken]] srropvuvw4lnsxjljek0iv99xs8pypf 0 10695 114793 2017-10-30T11:34:16Z Couiros22 8036 näi Siede wikitext text/x-wiki [[Bielde:ScotlandGaelic2001.gif|miniatur|Beräk]] Dät '''Skottisk Gälisk''' (''Gàidhlig'') is ne [[Keltisk|keltiske]] Sproake, ju der bit sowät 57,000 boald wuude in [[Skotlound]] (''Alba''). [[Kategorie:Keltiske Sproaken]] sxqqp3osi9dsfshpsjb9jj6orzl2cmx 0 10696 114794 2017-10-30T11:40:16Z Couiros22 8036 näi Siede wikitext text/x-wiki [[Bielde:Idioma_maor%C3%AD.PNG|miniatur|Beräk]] Dät '''Maorisk''' is ne Sproake, ju der bit sowät 160,000 boald wuude in [[Näi-Seelound]]. [[Kategorie:Sproaken]] ncwy4d2wazc2gumifc84sgbj0e0zyqq 0 10697 114796 2017-10-31T09:57:16Z Couiros22 8036 näi Siede wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Gorilla |- | align="center" | [[Bielde:Bristol.zoo.western.lowland.gorilla.arp.jpg|250px|Pavian]] |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''Primates'' |- | ''Familie:'' || ''Hominidae'' |- | '' Sleek:'' || ''[[Gorilla]]'' |- |} |} Ju '''Gorilla''' is n [[Oape]], die in de Middel fon äquatorisk [[Afrikoa]] tou fienden is. <center><gallery> WesternLowlandGorilla03.jpg|wäästelk flaklound Gorilla Cross_river_gorilla.jpg|Cross-River Gorilla Gorillas_in_Uganda-1,_by_Fiver_Löcker.jpg|Bierich Gorilla Kahuzi_gorilla.jpg|aastelk flaklound Gorilla </gallery></center> {{biostump-links}} [[Kategorie:Oaper]] m18rup6il5nn30h7gh0cscj7ix6iuhu 0 10698 114798 2017-11-02T09:55:27Z Couiros22 8036 näi Siede wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Schousnoabel |- | align="center" | [[Bielde:Shoebill_couple1.jpg|250px|Schousnoabel]]<br/><small>two Schousnoabele (''Balaeniceps rex'')</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''Pelecaniformes'' |- | ''Familie:'' || ''Balaenicipitidae'' |- | '' Sleek:'' || ''[[Balaeniceps]]'' |- | ''Oard:'' || Schousnoabel ''(B. rex)'' |- |} |} Ju '''Schousnoabel''' (''Balaeniceps rex'', düütsk: Schuhschnabel) is n [[Fuugel]], die in zentroal-aastelke [[Afrikoa]] tou fienden is. Hie heert tou ju Oardenge fon do [[Pelikoane]] ''(Pelecaniformes)''. {{biostump-links}} [[Kategorie:Fuugele]] 184bhpmijkmt1itxh7n1sc0m2kdgzwg 0 10699 118472 118471 2019-07-22T20:18:17Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Pelikoan |- | align="center" | [[Bielde:Pelican_(PSF).png|250px|Pelikoan]] |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- |''Unnerstom:'' || [[Wierbelde Dierte]] (Vertebrata) |- |''Klasse:'' || [[Fuugele]] (Aves) |- |''Oardenge:'' || [[Pelecaniformes]] |- |''Familie:'' || Pelikane (Pelecanidae) |- |''Sleek:'' || Pelikane (Pelecanus) |} |} Do '''Pelikoane''' sunt een Familie blw. aan Sleek fon do Fuugele (Tou ju Familie heert bloot aan rezenten Sleek). Die Sleek fon do Pelikane deelt sik in oachte ferskeedene Oarde, do in unnerskeedelke Waarelddeele tou fienden sunt. <center><gallery> Mikebaird_-_American_White_Pelican_(Pelecanus_erythrorhynchos_)_(bird)_in_Mo_(by).jpg|''Pelecanus erythrorhynchos''<br>[[Noudamerikoa]] Pelecanus_Occidentalis_KW_1.JPG|''Pelecanus occidentalis''<br>woorm Kuste fon [[Amerikoa]] Pel%C3%ADcano_en_Pucusana.JPG|''Pelecanus thagus''<br>wäästelk Kust fon [[Suudamerikoa]] Whitepelican_edit_shadowlift_edit.jpg|''Pelecanus onocrotalus''<br>[[Eurasien]] un [[Afrikoa]] Pelecanus_conspicillatus_-Australia_-8.jpg|''Pelecanus conspicillatus''<br>[[Australien]] Pink-backed_Pelican_-_Naivasha_-_Kenya_50276_(15205474549).jpg|''Pelecanus rufescens''<br>subsaharisk Afrikoa un suudwäästelke [[Arabien]] Pelecanus_crispus_at_Beijing_Zoo_crop.JPG|''Pelecanus crispus''<br>zentroal-Asien Pelecanus_Philippensis.JPG|''Pelecanus philippensis''<br>suude un suudaastelke Asien </gallery></center> {{biostump-links}} [[Kategorie:Fuugele]] 0wlyeho0stt1wng520tz7c2p5gz73bz 0 10700 117752 114808 2018-11-23T13:15:52Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lai da Tuma,Tumalake on 2,345 metres.JPG|thumb|right|200px|Die Tomasee]] [[Bielde:Zusammenfluss Glenner Vorderrhein1.jpg|thumb|right|200px|Glogn un Faanderrhien fljoote touhoope]] [[Bielde:2011-07-25 14-29-21 Carrera.jpg|200px|thumb|right|Ju Ruinaulta-Slucht]] Die '''Faander-Rhien''' (ap [[Sursilvan]], dän heemske [[Rätoromanisk]]e Dialekt: '''''Rein Anteriur''''', düütsk: '''''Vorderrhein''''') is een fon do bee groote Wäl-Äien fon dän [[Rhien]] in do [[Alpen]]. Hie fljut truch ju [[Surselva]], bit hie bie [[Reichenau GR]] mäd dän [[Bääter-Rhien]] touhoopefljut. == Beskrieuwenge fon 'n Ferloop == Fon ju Mundenge bit ätter do Wällen mät is ju loangste Wäl-Äi fon dän Faander-Rhien un uk fon dän Rhien as heel Stroom-System is die [[Reno di Medel]] (italieensken Noome, Rätoromanisk: Rein da Medel, düütsk: Medelser Rhein). Hie häd sien Wälle in dän Swaitser Kanton [[Tessin]]. Niep nuumen skuul düsse Wälle as Wäl-Äi fon dän Faanderrhien un uk dän heele Rhien jäilde. Man normoalerwiese sjucht me uurs een Äi as wichtichste Wäl-Äi fon dän Faander-Rhien oun: Ap dät Rebät fon ju Meente [[Tujetsch]] in dän Swaitser Kanton [[Graubünden]] fljut een litje Siepe, die [[Rein da Tuma]], in dän [[Tomasee]] (rätoromanisk: Lai da Tuma), un wier ruut. Buppe dät Täärp Tschamut, dät uk noch tou'e Meente Tujetsch heert, fljut die Rein mäd een noomenloose Siepe touhoope. Fon deer oun beteekent me dän Woaterloop as Faander-Rhien. Hie fljut, maast ätter Aast-Noudaast orientierd, truch een Alpen-Doal, ju [[Surselva]]. Wilst ju Noudsiede fon dät Doal lieker apsticht un somäd fon't Noude uk bloot kuutere Siedendoale ätter dän Faander-Rhien touloope, rakt dät fon't Suude häär, wier dät nit so liekap gungt, langere Siedendoale, do fuul Woater in ju Äi brange. Do tjo wichtichste sunt die [[Rein da Sumvitg]], die [[Glogn]] (düütsk: Glenner) un ju [[Rabiusa]]. Unner [[Ilanz/Glion (Stääd)|Ilanz/Glion]], wier die Glogn in dän Faanderrhien fljut, lopt die Faanderrhien truch ju Slucht [[Ruinaulta]]. Ju [[Ruinaulta]] äntstuude foar bolde tjoonduusend Jiere truch dän [[Flimser Bierichstät]]. Domoals brieken do uumreekende Bierge in sik touhoope, sodät die Faanderrhien foar een Wiele mäd n Dom apstaud waas. Ju Äi friet sik oaber truch dän Dom truch, so äntstuude ju Ruinaulta-Slucht. Die Gruund, wääruume do Bierge touhoopebreeken sunt, lait wildääge in dät apdaien fon dän [[Permafrost]], ätterdät sik een poor Jierhunnerde toufoarne die prähistoriske Faanderrhien-[[Glitsker]] smolten waas. Juust in düsse Ruinaulta-Slucht fljut uk ju [[Rabiusa]]. Ju Ruinaulta gungt bit ätter [[Reichenau GR]], wier die Faander-Rhien mäd dän [[Bääter-Rhien]] touhoopefljut tou dän [[Rhien]]. == Wäl-Äien == Hier een niepere Apstaalenge fon loangste Wäl-Äien, ounroat mäd'e Loangte fon ju Wälle bit ätter dät Touhoopefljooten fon Faander- un Bääterrhien bie Reichenau: * [[Rein da Medel]], in'n [[Kanton Tessin|Tessiner]] Bupperloop ''Reno di Medel'', ätters uk ''Froda'' naamd (sowät 76 Kilomeetere) * [[Rein da Maighels]] (sowät 75 Kilomeetere) (Ieuwen-Äi fon dän Rein da Curnera) * [[Rein da Curnera]] (sowät 74 Kilomeetere) * [[Rein da Nalps]] (sowät 71 Kilomeetere) * [[Rein da Tuma]], iensluutend dän [[Tomasee|Lai da Tuma/Tomasee]] un ju wichtichste Siepe deer buppe (sowät 71 Kilomeetere) * Two Siepen do fon do Rebätte ''Puozas'' un ''Milez'' ap'e Naite fon dän [[Bupperalp-Pass]] deelkuume (bee sowät 70 Kilomeetere) * Ju Wäl-Takke ''Aua da Val'' uut dät ''Val Val'' (sowät 70 Kilomeetere) [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Swaits]] 5w1p03dxdr2i9ax7wu8iutoxi5q3fob 0 10701 114804 2017-11-05T10:48:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Faander-Rhien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Faander-Rhien]] mguwwppfyvczvi6iwqfnsognlmv2o3r 0 10702 114805 2017-11-05T10:48:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Faander-Rhien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Faander-Rhien]] mguwwppfyvczvi6iwqfnsognlmv2o3r 0 10703 114806 2017-11-05T10:49:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Faander-Rhien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Faander-Rhien]] mguwwppfyvczvi6iwqfnsognlmv2o3r 0 10704 114809 114807 2017-11-05T18:03:11Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q502716]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Reichenau GR 2005-10-08.jpg|thumb|right|300px|Ju Rhien-Brääch un dät Slot Reichenau]] '''Reichenau''' is een Täärp in'e Meente [[Tamins]], ap'e Naite fon ju Stääd [[Chur]] in dän [[Swaits]]er Kanton [[Graubünden]]. Reichenau lait juust deer, wier [[Faander-Rhien]] un [[Bääter-Rhien]] touhoopefljoote un dän [[Rhien]] bilgje. == Noomens-Gliekhaid un wier dät fon häär kumt == Uk wan Reichenau in Graubünden NIT ferwikseld wäide skäl mäd dät [[Ailound Reichenau]] in dän [[Bodensee]], rakt dät daach aan Touhoopehong: Dät [[Klaaster Reichenau]] ap dät Bodensee-Ailound hiede deer buppe in Graubünden al ädder Besittengen. Deeruum is dät Täärp ätter dät Bodensee-Ailound benaamt, uk wan deer al in'e Luchtlinie bolde hunnert Kilomeetere twiske sunt. [[Kategorie:Swaits]] 828czrkgno00ltutpk3rsvgrlv018w0 10 10705 114816 114812 2017-11-10T14:02:46Z 134.245.6.66 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Phyllodoce lineata.jpg|350px |02=2014 DécaNation - 800 m 13.jpg|350px |03=Bible-706658.jpg|350px |04=Seljalandsfoss, Suðurland, Islandia, 2014-08-16, DD 201-203 HDR.JPG|350px |05=Comet-Hale-Bopp-29-03-1997 hires adj.jpg|350px |06=Valley View Yosemite August 2013 002.jpg|350px |07=Pitta moluccensis - Kaeng Krachan.jpg|350px |08=ISS-52 Kibo and its Exposed Section.jpg|350px |09=Seebruecke Prerow 002.jpg|350px |10=Eberstein Hochfeistritz Pfarr-und Wallfahrtskirche Unsere Liebe Frau 19062017 9688.jpg|350px |11=Harvest in Skorenovac.jpg|350px |12=Castle Uçhisar in Cappadocia.jpg|350px |13=Essen_Fatih-Moschee_Innen_1.jpg|350px |14=Tiger Zoo Vienna.jpg|350px |15=13-08-06-abu-dhabi-by-RalfR-022.jpg|350px |16=Vagues et manchots à l'assaut de la plage.jpg|350px |17=African boy transporting fodder by bicycle edit.jpg|350px |18=Arnoldstein Radendorf Wallfahrtskirche Maria Siebenbruenn mit Dobratsch 23052016 2048.jpg|350px |19=Roasted coffee beans.jpg|350px |20=Blind accordion player.jpg|350px |21=42-zeilige Gutenbergbibel, Teil 2, Blatt 35-Detail 1.tif|350px |22=Czech-2013-Prague-Astronomical clock face.jpg|350px |23=Hornbill Zazu Chitwa South Africa Luca Galuzzi 2004.JPG|350px |24=Glühlampe explodiert.jpg|350px |25=Eaglefairy hst big.jpg|350px |26=Russell Falls 2.jpg|350px |27=Rosenkranz-Basilika, Berlin-Steglitz, 1706281200, ako.jpg|350px |28=Lido de Thau, Sète, Hérault 14.jpg|350px |29=Different Slant on Orion (495636660).jpg|350px |30=Loch Leathan Waterfall, Isle of Skye, Scotland - Diliff.jpg|350px |31=Amanhecer no Hercules --.jpg|350px |32=Condylactis gigantea (Giant Anemone - yellow & pink tip variation).jpg|350px |33=Soldering a 0805.jpg|350px |34=Kiental entre Herrsching y Andechs, Alemania 2012-05-01, DD 12.JPG|350px |35=Ensenada fish market 2.jpg|350px |36=Inmarsat-5 Mission (33859521334).jpg|350px |37=Hof, Zierbrunnen im Botanischen Garten.jpg|350px |38=Emscherkunst Tanzender Strommast Zauberlehrling 04 Crop.jpg|350px |39=Heiligengrabe, Kloster Stift zum Heiligengrabe, Stiftskirche -- 2017 -- 9969.jpg|350px |40=Tajines in a pottery shop in Morocco.jpg|350px |41=St Mary's Church, Stapleford Tawney, Essex, England ~ Bibles and prayer books.jpg|350px |42=Buckow Maerkische Schweiz 08-2015 img5.jpg|350px |43=Mozambique - firewood collector.jpg|350px |44=Helix pomatia june01.JPG|350px |45=Tibães March 2016-21.jpg|350px |46=Kizhi 06-2017 img11 Lazarus Resurrection Church.jpg|350px |47=Lindenstumpf, Panorama, 2.jpg|350px |48=Lama 3 Luc Viatour.jpg|350px |49=Frühlingsallee Tulpenblüte 2010 (1).jpg|350px |50=Marabou stork (Leptoptilos crumenifer) head.jpg|350px |51=The Sun by the Atmospheric Imaging Assembly of NASA's Solar Dynamics Observatory - 20100819.jpg|350px |52=Iglesia de San Juan el Real, Calatayud, España, 2017-01-08, DD 13-15 HDR.jpg|350px |53=Iglesia de San Juan el Real, Calatayud, España, 2017-01-08, DD 13-15 HDR.jpg|350px }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2018}} </noinclude> 92xmvghxw5wyoij32p3tuukbr9nxwh2 10 10706 114813 2017-11-10T13:54:00Z 134.245.6.66 Ju Siede wuud näi anlaid: „ <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |02=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |03=Klik ap ju Bielde, uum moo…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |02=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |03=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |04=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |05=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |06=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |07=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |08=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |09=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |10=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |11=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |12=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |13=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |14=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |15=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |16=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |17=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |18=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |19=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |20=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |21=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |22=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |23=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |24=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |25=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |26=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |27=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |28=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |29=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |30=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |31=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |32=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |33=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |34=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |35=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |36=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |37=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |38=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |39=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |40=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |41=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |42=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |43=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |44=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |45=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |46=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |47=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |48=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |49=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |50=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |51=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |52=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |53=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2018}} </noinclude> mtc32gvntd83obc7hlgvygmh3ou01k9 10 10707 114814 2017-11-10T13:54:59Z 134.245.6.66 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2018}} </noinclude>“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2018}} </noinclude> dap8lzeg2sdfuygbe29vuuaydbg71o9 4 10708 114815 2017-11-10T13:55:49Z 134.245.6.66 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Bielde fon ju Wiek/Jier|2018}}“ wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2018}} l1bwau56qc0h5fruu8sj3nz6kxb387l 0 10709 114823 2017-11-13T13:05:40Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Schüttenhofen]] nach [[Sušice]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung: So as iek nu informierd bän, wieren in ju Stääd aaltied moor Tschechen as Düütske. Somäd skäl dät toueerste unner dän tschechiske Noome naa… wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Sušice]] 5ylw143h67tensioya4e94b8505se5c 0 10710 123363 121067 2024-03-29T19:10:06Z Doc Taxon 5937 ([[c:GR|GR]]) [[File:Chur wappen.svg]] → [[File:CHE Chur COA.svg]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:CHE Chur COA.svg|right|150px|Woapen fon Chur]] [[Bielde:Chur Juni 2010.jpg|thumb|right|250px|Aan Glap ap Chur in 2010]] '''Chur''' ([[Düütske Sproake|düütsk]]: '''Chur''', [[Rätoromaniske Sproake|rätoromanisk]] '''Cuira'''', [[Frantsööske Sproake|Frantsöösk]]: '''Coire'''; [[Italieenske Sproake|Italieensk]]: '''Coira''') is ju Haud-Steede fon dän Swaitser Kanton [[Graubünden]] un ju [[Region Plessur]]. Chur lait oun't gjuchte Ouger fon dän Alpen-[[Rhien]] un jält as ooldste Stääd fon ju [[Swaits]]. == Befoulkenge == {| class="wikitable centered" style="text-align:center" width="500" |- class="hintergrundfarbe5" ! colspan="11"| Befoulkengsäntwikkelenge ! |- ! style="text-align:left;"| Jier ! 1500 || 1860 || 1900 || 1950 || 1970 || 2000 || 2005 || 2011 || 2012 || 2015 !2016 |- ! style="text-align:left;"| Ienwoonere | ca.&nbsp;1'500 || 3'990 || 11'532 || 19'382 || 31'193 || 32'989 || 32'409 || 36'690 || 37'036 || 37'237 |37'106 |} === Sproaken === In Chur wuude aleer maast [[Rätoromaniske Sproake|Rätoromanisk]] boald. In't [[15. Jierhunnert|15.]] un [[16. Jierhunnert]] wuude dät Churer Rhiendoal germanisierd, un dät is bit däälich grootstendeels düütsksproakich blieuwen. Die hooch-alemanniske Dialekt fon Chur hat [[Churerdüütsk]]. Bie ju Foulks-Tällenge 2000 wuuden do Ljuude fräiged, wät jo as Haud-Sproake bruukten: 81 % Düütsk; 5,4 % Rätoromanisk; 5,1 % Italieensk. In't Jier 2002 bedruuch die Buutlounder-Oundeel 17.6 %. Monken do Swaitsere, do in Chur lieuwje, sunt oaber uk bloot min, do Burgere fon Chur sunt (wildääge wäägen ju spesjelle Swaitser Gjuchtreekenge): In 2001 häd die Burger-Räid een Ienbuurgerengs-Aktsjoon ounstat un aal do Swaitsere, do sänt fieuwuntwintich Jiere sunner Unnerbreekenge in Chur lieuwje, ienleeden, "tou goadelke Bedingengen" Ienburgerenge tou aaskjen - mäd dän Ärfoulch, dät die Burger-Oundeel in do Jiere 2001/2002 fon 7,27 ap 12,60 % groide<ref>https://web.archive.org/web/20111108034144/http://www.buergergemeinde-chur.ch/?page_id=65</ref> === Religionen === [[Bielde:Konfessionsbild Chur.png|thumb|right|250px|Konfessionsbielde fon ju Stääd Chur (Stound: Foulkställenge 2000)]] Ju eednootiske Foulkställenge uut dät Jier 2000 roate ju foulgjende Konfessionsbielde fon ju Stääd ou: 44,6% wieren [[Roomsk-katoolske Säärke|roomsk-katoolsk]] un 38,5 % [[Evangeelsk-reformierde Säärken fon ju Swaits|protestantisk]]. ''(Problematisk is deerbie, dät nit bloot ju [[Näiapostoliske Säärke Swaits]], man sogoar do [[Tjuugen Jehovas]] as Protestanten meetäld wuuden sunt: Tjuugen Jehovas wäide fon do maaste Protestanten goarn't moal as Kristen ounärkoand un seküür nit as Fertreedere fon ju oaine Konfession)''. Buppedät roate dät 1,8 % [[Orthodoxe Säärken|kristelk-orthodoxe]], 2,8 % [[Islam|muslimiske]] Ienwoonere; 6,3% moakeden neen Ounjääfte of heerden uurs een Gloowens-Meenskup tou, 6,1 % beteekenden sik as konfessionsloos. == Foutnooten == </references> [[Kategorie:Stääd]] [[Kategorie:Swaits]] kt3akn5pfejftf16ybqyzhqesjhn1ve 0 10711 117761 114837 2018-11-23T13:21:12Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wappen Graubünden matt.svg|right|200px|Woapen fon Graubünden]] [[Bielde:Karte Lage Kanton Graubünden 2017.png|right|thumb|200px|Ju Swaits, Graubünden rood ienteekend]] '''Graubünden''' (Oukuutenge GR; swaitserdüütsk '''''Graubünda''''', '''''Bündnerland''''', [[Rätoromanisk]] '''''Grischun''''' [ɡʁiˈʒun], italieensk '''''Grigioni''''' [ɡriˈdʒoːni], Frantsöösk '''''Grisons''''') is aan Kanton fon ju Swaits un lait heel un aal ap dät Rebät fon do [[Alpen]]. Do Amtssproaken fon Graubünden sunt Düütsk (wät 76 % fon ju Befoulkenge baale), Rätoromanisk (wät 14 % fon ju Befoulkenge baale) un Italieensk (wät 10 % fon ju Befoulkenge baale). Ieuwenske dän Tessin is Graubünden somäd aan fon man twäin Swaitser Kantone mäd Italieenske Amtssproake un die eensige mäd Rätoromaniske. Grootste Steede un uk Haudsteede in dän Kanton is ju Stääd [[Chur]]. Die hoochste Bierich is die [[Piz Bernina]], die 4048,6 Meetere aproaget. In dän Kanton lait die [[Faander-Rhien]] un die [[Bääter-Rhien]], do bee groote Wäl-Äien fon dän [[Rhien]], die bie [[Reichenau GR|Reichenau]] midde in dän Kanton uut do bee touhoopefljut. Dät rakt oaber in dän Kanton uk Doale, wier dät Woater ätter ju [[Donau]] un dän [[Po]] oufljut. Wäkke beteekenje Graubünden deeruum as "dät Täk fon Europa". Tou do wüülde Dierte, do in dän Kanton lieuwje, heert een heele Riege Besunnerhaide: die [[Rood-Hart]] ''(Cervus elaphus)'', ju [[Gämse]] ''(Rupicapra rupicapra)'', die [[Alpen-Steenbuk]] ''(Capra ibex)'', dät [[Murmeldiert]] ''(Marmota marmota)'', die [[Boart-Gaier]] ''(Gypaetus barbatus)'', die [[Wulf]] ''(Canis lupus)'' un die [[Eurasisken Luks|Luks]] ''(Lynx lynx)''. Toumäts is sogoar die [[Bruunboar]] ''(Ursos arctos)'' in Graubünden unnerwaiens, uk wan sik noch neen fääste Populatsjoon bilgje kuude. In Graubünden lait uk die [[Swaitserisken Nasjonoalpark|Swaitseriske Nasjonoalpark]], wier mäd n bitje Gluk wäkke fon do säildene Dierte bekieked wäide konnen. [[Kategorie:Swaits]] s8wmh018erls4mpdda4gexnvptaog56 0 10712 114829 2017-11-14T10:34:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Graubünden]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Graubünden]] 1jk46iqd9hdrr8kkt2tr0ib2gxkhku8 0 10713 114830 2017-11-14T10:34:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Graubünden]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Graubünden]] 1jk46iqd9hdrr8kkt2tr0ib2gxkhku8 0 10714 114831 2017-11-14T10:34:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Graubünden]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Graubünden]] 1jk46iqd9hdrr8kkt2tr0ib2gxkhku8 0 10715 114832 2017-11-14T10:35:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Graubünden]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Graubünden]] 1jk46iqd9hdrr8kkt2tr0ib2gxkhku8 0 10716 114833 2017-11-14T10:35:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Graubünden]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Graubünden]] 1jk46iqd9hdrr8kkt2tr0ib2gxkhku8 0 10717 114834 2017-11-14T10:35:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Graubünden]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Graubünden]] 1jk46iqd9hdrr8kkt2tr0ib2gxkhku8 0 10718 114835 2017-11-14T10:36:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Graubünden]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Graubünden]] 1jk46iqd9hdrr8kkt2tr0ib2gxkhku8 0 10721 114850 2017-12-01T19:03:20Z Gray eyes 3496 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:171104 워너원.jpg|400px|right]] '''Wanna One'''(워너원) is ne suud-koreaniske Popgruppe. Do Meegliedere sunt Kang Daniel, Park Ji-hoon, Lee Dae-hwi…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:171104 워너원.jpg|400px|right]] '''Wanna One'''(워너원) is ne suud-koreaniske Popgruppe. Do Meegliedere sunt Kang Daniel, Park Ji-hoon, Lee Dae-hwi, Kim Jae-hwan, Ong Seong-wu, Park Woo-jin, Lai Kuan-lin, Yoon Ji-sung, Hwang Min-hyun, Bae Jin-young, Ha Sung-woon [[kategorie:Musik]] [[kategorie:Suud-korea]] {{stump}} qkij1sslx4hu87wwwhxlemmaakva828 0 10727 116711 114869 2018-03-06T13:02:11Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki [[Bielde:Sabre bayonette carabine.jpg|thumb|right|300px|Ferskeedene Steet-, Hau- un Skjootwoapen]] As '''Woape''' beteekent me een Reewe, ju uurspröängelk deer tou tjoont, Moanskene of Dierte tou ferseerjen of uumetoubrangen. Woapen wäide biespilswiese in'e [[Joagd]] un dän [[Kriech]] iensät, man juust so uk fon [[Kriminoalität|Kriminelle]] un fon do [[Dreguuner]]e, do juun do Kriminelle foargunge. Dät rakt uk Skjoot-Spoart, wier Woapen spoartelk iensät wäide. Een traditsjoonell Biespil deerfoar is dät [[Pingsterskjooten]], wier die Holtfuugel deelbroacht wäide mout. Daach blieuwe uk Spoartwoapen freeselk un konnen misbruukt wäide, deeruum sunt jo uk Deel fon dät [[Woapengjucht]]. == Lieste == Hier foulget een Lieste sunner Ounspröäk ap Fulstoundegaid: * Skäärpe Woapen: ** Steetwoapen: *** die [[Dolk]] *** dät [[Soaks]] ** Hau- un Steet-Woapen: *** dät [[Swäid]] *** die [[Soabel]] * Skjootwoapen: ** Pieler un Booge ** [[Fjuurwoape]]n: *** Litje Fjuurwoapen: **** ju [[Pestolle]] **** dät [[Skjootroor]] *** Groote Fjuurwoapen: **** die [[Panser]] **** ju [[Kenunne]] * Uurs: ** [[Käädenwoapen]] [[Kategorie:Woape| ]] 061cbcqh7z41rhl31yyzqx47fdinfbu 0 10728 115965 114872 2018-01-26T11:13:32Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q146877]]) migriert wikitext text/x-wiki Een '''Tonge''' (düütsk: ''Zange'') is een Reewe mäd two Stilten, ju deer tou tjoont, dät two juunloopende Wierk-Steeden (Griep-Flakten of Snieden) ap dät Wierkstuk taaie. Dät rakt Tongen tou't Fäästhoolden un Tongen tou't Snieden. Sniedende Tongen unnerskeede sik fon [[Skiere]]n, uumdät do Snieden fon Skieren ieuwenske eenuur foarbieloope, wilst jo bie Snied-Tongen liek ap eenuur deel gunge. == Ferskeedene Tongen == <gallery> Bielde:BeisszangeA fcm.jpg|Een Knieptonge Bielde:WaPuZa Rothenberger.jpg|Een Woaterpumpentonge Bielde:Zuckerzange ornamentiert.JPG|Een oolde Sukker-Tonge Bielde:01-Pliers.jpg|Noch moor ferskeedene Tongen </gallery> {{stump-links}} [[Kategorie:Reewe]] c19cwksrnsvy28u59f1n6vqhyddla91 0 10729 114871 2017-12-10T13:27:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Tonge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tonge]] phg220yttydyvtl6jwlucwvhfd87kna 0 10731 122067 118180 2023-02-23T15:18:20Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki Die '''füüfte Januoar''' is die füüfte Dai in dän [[Gregorioansken Kalänner]]. Bit tou dät Eende fon't Jier blieuwe dan in'n Räägelfaal noch 360 Deege, in Skaltjiere sunt dät 361. == Skjonisse == * [[1769]]: [[James Watt]] kricht dät Patent ap sien [[Damp-Maskiene]]. * [[1806]]: Die foarige Köärfüürst wäd as [[Maximilian I. Joseph (Bayern)|Maximilian I. Joseph]] in [[Bamberg]] as bayerisken Köönich uutruupen. * [[1919]]: Die [[Spartakus-Apstound]] in [[Berlin]] begint. * [[1933]]: Bie [[San Francisco]] begint die Bau fon ju [[Golden Gate Bridge]]. * [[1968]]: In ju [[Tschechoslowakäi]] foulget die Reform-Politiker [[Alexander Dubček]] ap dän Stalinist [[Antonín Novotný]] as eersten Sekretär fon ju Kommunistiske Paatäi. Deermäd begint dät [[Prager Foarjier]]. == Tou Waareld keemen == * [[1876]]: [[Konrad Adenauer]], twiske [[1949]] un [[1963]] eersten [[Buundeskansler]] fon ju [[Buundesrepublik Düütsklound]]. * [[1921]]: [[Friedrich Dürrenmatt]], Swaitser Skrieuwer. * [[1938]]: [[Juan Carlos I.]], Köönich fon Spanien * [[1952]]: [[Uli Hoeneß]], düütsken Foutbaal-Spieler, Foutbaal-Funktsjoonäär un Stjuurferbreeker * [[1956]]: [[Frank-Walter Steinmeier]], düütsken Politiker (SPD), tweelften Buundespräsident. == Stuurwen == * [[1858]]: [[Josef Wenzel Radetzky von Radetz]], Fäildmarschall un betjuudenden Heerfierder fon't [[Kaiserdum Aastriek]]. Ätter him is die [[Radetzky-Marsch]] benaamd. * [[1945]]: Die SPD-Politiker un Wierstoundler [[Julius Leber]] wäd fon do Nazis waigjucht. * [[2001]]: [[Elizabeth Anscombe]], britiske Philosophinne * [[2021]]: [[Arnim Basche]], düütsken Spoart-Journalist, Skrieuwer un Moderator [[Kategorie:Januoar]] rf4r2zl07txzdjf9c67xaptg2e05zmb 0 10732 114930 114920 2018-01-08T20:02:58Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q11256]] wikitext text/x-wiki [[File:Fidel Castro2.jpg|thumb|200px|right|Fidel Castro]] '''Fidel Alejandro Castro Ruz''' [fiˈðel ˈkastɾo ˈrus] (* [[13. August]] [[1926]] of [[1927]] in [[Birán]] bie [[Mayarí]], [[Provinz Oriente]]; † [[25. November]] [[2016]] in [[Havanna]]) waas aan kuboansken Revolutsjoonäär un Politiker. Hie waas Regierengs-Boas, Stoats-Präsident un Foarsitter fon ju Kommunistiske Paatäi fon Kuba. Castro waas mäd ju [[Bewäägenge fon dän 26. Juli]] (M-26-7) ju drieuwende Krääft fon ju [[Kuboanske Revolutsjoon]], ju in [[1959]] tou dän Faal fon dän Diktoator [[Fulgencio Batista]] latte. Ätters waas Fidel Castro 49 Jiere loang sälwen Diktoator. Daach wäd hie fon fuul as Befräier fon Kuba bewunnert: Hie sätte sik ien juun Äärmoud un Analphabetismus ien. Man unner Fidel Castros Heerskup koom dät uk tou ju [[Kuba-Krise]] ([[1962]]), uumdät Kuba apgruunde fon een [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-Amerikoansk Embargo]] mäd ju [[Sowjet-Union]] touhoopeoarbaidede, ju [[Kääden-Woapen]] ap dät Ailound stationierde. [[Kategorie:Kuba]] [[Kategorie:Diktoator]] i4bugt7ur0y522jf3ygqr0is5w211ph 14 10733 115338 114916 2018-01-09T16:50:43Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ailound]] [[Kategorie:Lound in Noudamerikoa]] 2zml6zny77oimpm6zt1m1d5ngczfdjl 0 10734 114926 2018-01-08T15:16:00Z Pyt 12 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Corn k8712-1.jpg|thumbnail|Turske Weete]] '''Turske Weete''' (''Zea mays ssp. mays'') of Mais is n [[Kouden]] dät uut [[Middel-Amerikoa]] kumt un tou d…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Corn k8712-1.jpg|thumbnail|Turske Weete]] '''Turske Weete''' (''Zea mays ssp. mays'') of Mais is n [[Kouden]] dät uut [[Middel-Amerikoa]] kumt un tou do [[Gäärse]] heert. Gewöönelk wäd ounnuumen dät Turske Weete ne [[Domestikation]] fon ''Zea mays ssp. parviglumis'' is, man deeruur rakt dät uk uur Theorien. Die Noome kumt wäil deerhäär, dät do Ljude toachten dät ju froamde Plonte uut de [[Turkäi]] kuumen diede. Turske Weete wäd ap ferskeedene Wiesen toun Ieten anwoand. Dät Meel bruukt me toun Biespil tou dät Moakjen fon [[Tortilla]] un uk fon [[Cornflakes]]. <gallery widths="180" heights="180"> Bielde:Zea mays fraise MHNT.BOT.2011.18.21.jpg|''Zea mays "fraise"'' Bielde:Dent Corn 'Oaxacan Green' (Zea mays) MHNT 2.jpg|''Zea mays "Oaxacan Green"'' Bielde:Zea mays 'Ottofile giallo Tortonese' MHNT.BOT.2015.34.1.jpg|''Zea mays 'Ottofile giallo Tortonese''' </gallery> [[Kategorie:Koarel]] [[Kategorie:Gäärsoardige]] 1kfckar9ud5dhj5u3im9172ieu3eq7w 0 10735 114927 2018-01-08T15:23:39Z Pyt 12 Fäärelaited ätter [[Turske Weete]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Turske Weete]] py1mkv84r1op90os3xvl519of4cifww 14 10736 114991 114938 2018-01-09T11:17:40Z Wwikix 8153 -Foar wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Gelderland]] bk8cnmntswbkuj2078nkfwpxn9iie72 14 10737 114943 2018-01-09T10:35:31Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Gelderland]] bk8cnmntswbkuj2078nkfwpxn9iie72 14 10738 114947 2018-01-09T10:42:46Z Wwikix 8153 Wwikix verschob die Seite [[Kategorie:Provinz Drente]] nach [[Kategorie:Drente]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[:Kategorie:Drente]] hjfv2crc20a8jfky4besyjxpdasxhn6 0 10740 114951 2018-01-09T10:43:43Z Wwikix 8153 Wwikix verschob die Seite [[Drenthe]] nach [[Drente]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Drente]] 52h8d9reumlnchcuwtqtacx976abl4t 14 10741 114969 2018-01-09T10:50:41Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Noudbrabant]] bi0xhsomj9cy42t3ch4lq4a4vhg4u7s 14 10742 114974 2018-01-09T10:57:43Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Noudbrabant]] bi0xhsomj9cy42t3ch4lq4a4vhg4u7s 14 10743 114977 2018-01-09T10:59:35Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Noudbrabant]] bi0xhsomj9cy42t3ch4lq4a4vhg4u7s 10 10744 115149 114978 2018-01-09T13:46:03Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Meenten in ju Provinz: [[Flevolound]] (do [[Niederlounde]])'''||[[Bielde:Flevolandflag.svg|50px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Almere]] | [[Dronten]] | [[Lelystad]] | [[Noordoostpolder]] | [[Urk]] | [[Zeewolde]]<br><br> |} 3om1ecavcdudd2ino6wzvsll18u3fck 0 10745 114990 114988 2018-01-09T11:17:20Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:NL - locator map municipality code GM1945 (2016).png|200px|right|thumb|Steede fon ju Meente {{PAGENAME}} in Provinz Gelderland.]] '''{{PAGENAME}}''' is ne Meente in ju Provinz [[Gelderland]], in do [[Niederlounde]]. Dät Gebiet fon ju Meente is 44,14 [[km²]] un deer woonje 34.700 Moanskene (2017). {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Berg en Dal| ]] r7789x4rm67x4mpzand866pouzllx8v 14 10746 115004 2018-01-09T11:35:04Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Noudhollound]] 1mq0s30g2srbuja12nhjgqbt0c7r65i 14 10747 115008 2018-01-09T11:38:47Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Noudhollound]] 1mq0s30g2srbuja12nhjgqbt0c7r65i 14 10748 115012 2018-01-09T11:41:11Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Noudhollound]] 1mq0s30g2srbuja12nhjgqbt0c7r65i 0 10749 115021 2018-01-09T11:51:40Z Wwikix 8153 Wwikix verschob die Seite [[Bergen (Meente, NL)]] nach [[Bergen (Limbuurich)]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Bergen (Limbuurich)]] nxyqwkdybrs7ncvvhc4qpumvvkdqfjm 0 10750 115037 115036 2018-01-09T12:10:03Z Wwikix 8153 + wikitext text/x-wiki [[Bielde:NL - locator map municipality code GM0796 (2016).png|thumb|Loage fon ju Meente]] ''' 's-Hertogenbosch ''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. Et häd ne Fläche fon 91,79 km² un deer woonje 153.000 Moanskene (2017). [[Kategorie:'s-Hertogenbosch| ]] sp0vk8tee6498qgplytsc3cnzjww4o1 14 10751 115066 2018-01-09T12:53:06Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Suudhollound]] l4xatywwtjjjpqaqpbhsxf7o1tzphdv 14 10752 115068 2018-01-09T12:54:07Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Suudhollound]] l4xatywwtjjjpqaqpbhsxf7o1tzphdv 14 10753 115077 2018-01-09T13:00:27Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Suudhollound]] l4xatywwtjjjpqaqpbhsxf7o1tzphdv 14 10754 115081 2018-01-09T13:04:03Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Suudhollound]] l4xatywwtjjjpqaqpbhsxf7o1tzphdv 0 10755 117699 117698 2018-11-15T16:52:27Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Zwijndrecht''' stoant foar two Meenten: * [[Zwijndrecht (Belgien)]], tichte bie Antwerpen * [[Zwijndrecht (Niederlounde)]], bie Dordrecht {{Begriepskloorenge}} cprwqjsh4eaaswy3aq36076xq1tgfqm 10 10756 115148 115147 2018-01-09T13:44:51Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Meenten in ju Provinz: [[Seelound]] (do [[Niederlounde]])'''||[[Bielde:Flag of Zeeland.svg|50px]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Borsele]] | [[Goes]] | [[Hulst]] | [[Kapelle]] | [[Middelburg]] | [[Noord-Beveland]] | [[Reimerswaal]] | [[Schouwen-Duiveland]] | [[Sluis]] | [[Terneuzen]] | [[Tholen]] | [[Veere]] | [[Vlissingen]]<br><br> |} jc4a71v8222i7kruku0j8r8mr2hzcof 14 10757 115182 2018-01-09T14:11:33Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Provinz Groningen]] 7mjm11ejiy78en3j4wjzkij4z5nfflv 14 10758 115204 2018-01-09T14:23:43Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Meente in Provinz Groningen]] oo2yxzbv0yiw1x2laj3urgd9298718y 14 10759 115209 2018-01-09T14:27:02Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Meente in Provinz Groningen]] oo2yxzbv0yiw1x2laj3urgd9298718y 14 10763 115231 2018-01-09T14:49:37Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Meente in Provinz Groningen| ]] 6iqvu22djmcrhmvt7sc3fyhvecgjm7u 14 10764 115258 115248 2018-01-09T16:03:06Z Wwikix 8153 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] b4rgjrtk27r2i5xmoqf4qr175qxw37r 14 10765 115436 115336 2018-01-09T17:53:28Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Amerikoa|Noud]] [[Kategorie:Noudamerikoa]] 74ibw9ucg5h13kj1jwfg53kn9d975uh 14 10766 115395 2018-01-09T17:26:10Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 14 10767 115405 2018-01-09T17:33:26Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Ozeanien]] gq2bqgwj31jewsbt223szkq96c787t5 14 10768 115406 2018-01-09T17:33:51Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound]] [[Kategorie:Ozeanien]] 4pw957brhib0a9ltqj1yn2b9ovy7s2p 14 10769 115432 115416 2018-01-09T17:49:40Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geographie]] qnhgmddgmbsvccij7a2rz5y75huv7p3 14 10770 115418 2018-01-09T17:40:02Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Waarelddeele]] tqgs672a055g3bmjmsqwjfwtfumnfj6 14 10771 115437 2018-01-09T17:53:59Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Amerikoa| ]] sakhbvoo7h5e08f3s5jizj19g6lhbi1 0 10772 115452 2018-01-09T18:06:11Z Wwikix 8153 Wwikix verschob die Seite [[Noud-Amerikoa]] nach [[Noudamerikoa]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Noudamerikoa]] jh8bdkfldrc52svkhs7q9443vfu1ith 14 10773 115458 2018-01-09T18:11:14Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] c88d3k0enveu30l70u6rojow838i6g4 14 10774 115517 2018-01-10T09:28:03Z Wwikix 8153 Kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fräiske Ailounde]] [[Kategorie:Noudfräislound]] m2p6ep2nn2efd9ugqkxvedbojq511sc 0 10775 115537 2018-01-10T11:47:09Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Jimmy Wales-3.jpg|thumb|right|200px|Jimmy Wales]] '''Jimmy Donal „Jimbo“ Wales''' (* [[7. August]] [[1966]] in [[Huntsville (Alabama)|Huntsville]], […“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Jimmy Wales-3.jpg|thumb|right|200px|Jimmy Wales]] '''Jimmy Donal „Jimbo“ Wales''' (* [[7. August]] [[1966]] in [[Huntsville (Alabama)|Huntsville]], [[Alabama]]) is aan [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansken]] Internet-Unnerniemer, die foaraaln as aan fon do Begruundere fon Wikipedia bekoand wuuden is. Hie is aas Suun fon n Koopmon un ne Koasterske groot wuuden un besoachte een Privoatskoule, ju al in 1979 uur n Computer ferföigede. Uk hiede hie sik al as Bäiden foar Enzyklopädien interessierd. In 2000 begon hie mäd dät Foarlooper-Projekt [[Nupedia]], in [[2001]] is dan Wikipedia ounfangd. [[Kategorie:US-Amerikoaner]] [[Kategorie:Wikipedia]] bk91dtn4l2enjc2cqg9zufn21s6i1ul 0 10776 122752 115560 2023-08-17T08:05:21Z T. Mikulski 13191 Obama uut 2012 wikitext text/x-wiki [[Bielde:President Barack Obama.jpg|thumb|right|200px|Obama uut 2012]] '''Barack Hussein Obama II''' [bəˈɹɑːk hʊˈseɪn oʊˈbɑːmə] (* [[4. August]] [[1961]] in [[Honolulu]], [[Hawaii]]) is aan US-amerikoansken Politiker fon ju [[Demokroatiske Paatäi (Fereende Stoaten)|Demokroatiske Paatäi]]. Hie waas fon [[2009]] bit [[2017]] tou die fjauerunfjautichste Präsident fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] un die eerste Swotte, die in düt Boantje kädden wuuden is. Sin Foargunger waas [[George W. Bush]], sin Ätterfoulger [[Donald Trump]], bee Republikoanere. Sin burgerelken Beroup is [[Affekoat]], hie häd sik deerbie ap US-Ferfoatengsgjucht spesjoalisierd. [[Kategorie:US-Präsident]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] ja54avxoo264tz03kk0vfj6sfrc2i6p 0 10777 115544 2018-01-10T12:09:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Barack Obama]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Barack Obama]] blwoow0ei72xropnp9st34boj4a2gmg 0 10778 115545 2018-01-10T12:09:42Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Barack Obama]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Barack Obama]] blwoow0ei72xropnp9st34boj4a2gmg 0 10779 120684 115559 2022-03-04T11:03:39Z Ranbovw 12249 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Swieten,-J.-van2.jpg|thumb|right|200px|Generoal van Swieten]] '''Jan van Swieten''' ''(tou Waareld keemen ap n [[28. Moai]] [[1807]] in't düütske [[Mainz]], stuurwen ap n [[9. September]] [[1888]] in [[Den Haag]])'' waas n niederloundsken Militär, Politiker un Publizist. Besunners bekoand is hie foar sien Iensätte in do kolonioale Kriege, do do Niederlounde in [[Niederloundsk-Indien]] (däälich: [[Indonesien]]) uutkamped hääbe, foaraaln uumdät van Swieten [[1873]] un [[1874]] dän Bupperbefeel in'n Kriech juun't Sultanoat [[Aceh]] hiede. {{Historstump-links}} {{SORTIERUNG:Swieten}} [[Kategorie:Niederlounder]] n45b2ahhy4at3jwm7k5qw1doqto67xb 14 10780 120683 120680 2022-03-04T11:02:22Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Niederlounde|*]] [[Kategorie:Persoon]] dyep57asezlnsfvqp6dez833xk2lqpq 0 10781 115549 2018-01-10T12:36:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jan van Swieten]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jan van Swieten]] 2bi5116a69xlciop63gd1eilpx9rtq5 0 10782 122759 115606 2023-08-17T13:50:58Z T. Mikulski 13191 Mozart uut 1780 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Mozart-by-Croce-1780-81.jpg|thumb|right|200px|Mozart uut 1780]] '''Wolfgang Amadeus Mozart''' - hie sälwen naamde sik maasttieds '''''Wolfgang Amadé Mozart''''', fulstoundich in't Säärkebouk iendrain as '''''Joannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart''''' (* [[27. Januoar]] [[1756]] in [[Salzburg]], Fürsterzbistum Salzburg, [[Hillige Roomske Riek|HRR]]; † [[5. Dezember]] [[1791]] in [[Wien (Stääd)|Wien]], Erzherzogdum [[Aastriek]], HRR) - waas aan Musiker und [[Komponist]] fon ju [[Wiener Klassik]]. Hie waas die Suun fon dän wät minner bekoande Komponist [[Leopold Mozart]]. Al fon sien Bäidenstied oun waas Wolfgang Amadeus Mozart wied bekoand as musikoalsk "Wunnerbäiden" un häd so een ruumful Lieuwend toubroacht, uk wan hie mäd sien fieuwuntrüütich Jiere nit oold wuuden is. Hie häd een baldoarich groot Wierk bäätelät, dät bit däälich waareldwied populär is un tou ju betjuudenste klassiske Musik heert. Dät uumfoated [[Oper]]n, [[Säärken-Musik]], Musik foar'n [[Orchester]], [[Koomer-Musik]], Stukke foar't [[Klavier]] un uk Läidere, do toumäts uk wät swiensk sunt. Een groote Palette also. In't [[Köchel-Ferteeknis]], een Lieste fon Mozart sien Wierke, stounde 626 nummerierde Wierke oane, un bietou kumt noch een Riege Ätterdreegsele. [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:Wiener Klassik]] 5uavd99qtnfpfbh8s9oheihw18dq8w0 0 10783 119639 115592 2021-01-24T20:56:30Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Anden-Kondor |- | align="center" | [[Bielde:AndeanCondorMale2.jpg|300px|Anden-Kondor]] <br /><small>Anden-Kondor ''(Vultur gryphus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Klasse:'' || [[Fuugele]] ''(Aves)'' |- | ''Oardenge:'' || [[Roow-Fuugele]] ''(Accipitriformes)'' |- | ''Familie:'' || [[Näiwaareld-Gaiere]] ''(Cathartidae)'' |- | ''Sleek:'' || ''Vultur'' (monotypisk) |- | ''Oard:'' || Anden-Kondor ''(Vultur gryphus)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Carolus Linnaeus|L<small>INNAEUS</small>]], 1758 |} |} Die '''Anden-Kondor''' ''(Vultur gryphus)'' tält tou ju Foamielje fon do Näiwaareld-Gaiere. Jo lieuwje aal fon [[Venezuela]] bit ätter [[Fjuurlound]] in do [[Anden]], een hooch Bierichlound, dät sik uur een Loangte fon sowät oachteduusend Kilomeetere loangs ju Wäästkuste fon [[Suud-Amerikoa]] lukt. Truch moanskelke Joagd is die Anden-Kondor fuul säildener wuuden, as hie uurspröängelk waas. == Uutsjoon == Monnelke, uutfaawede Anden-Kondore sunt stoatelke, swotte Roowfuugele. Do Hounde-Juuken un Däk-Fuggen sunt ap'e Buppersiede sjuunelk wiet bit säälwerch-wiet. Aan wieten Kroage hääbe do uk, wiertruch sik die noakede, roodelk-bruune Kop fon'n Rump sjuunelk ousät. Aan wulstergen Koum sit buppe ap n Kop. Mäd füüftien Kilogramm sunt dät do loodichste Roow-Fuugele, buppedät kon sien Juuken-Sponwiedte moor as träi Meetere weese, wät uk bloot bie n poor Fuugel-Oarde foarkumt. Wieuwelke Fuugele sunt litjer un oafter baldoarich lichter, man jo hääbe ju sälge Klöär un Teekenge as do Montjene. Juust so as do swotbruun faawede Jungfuugele hääbe do wieuwelke Anden-Kondore naan Koum ap n Kop. [[Kategorie:Anden]] [[Kategorie:Fuugele]] 83mqki36wgrgbiuuj1q35sdkoxmxmkk 0 10784 115562 2018-01-11T12:40:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Kondor]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Kondor]] e4u2tjw3kflptzoz404b451hl385t2i 0 10785 115563 2018-01-11T12:40:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Kondor]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Kondor]] e4u2tjw3kflptzoz404b451hl385t2i 0 10786 115564 2018-01-11T12:43:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jimmy Wales]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jimmy Wales]] 55l8c4kxbcskx4fku53qdsulntkih8m 0 10787 115565 2018-01-11T12:44:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jimmy Wales]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jimmy Wales]] 55l8c4kxbcskx4fku53qdsulntkih8m 0 10788 122443 122442 2023-03-24T07:19:56Z 31.200.19.94 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flag of the President of Germany (1919–1921).svg|thumb|right|200px|Ju Standoarte fon dän Riekspräsident twiske 1919 un 1921]] [[Bielde:Flag of the President of Germany.svg|thumb|right|200px|Ju Standoarte fon dän Riekspräsident twiske 1921 un 1926]] [[Bielde:Flag of the President of Germany (1926–1933).svg|thumb|right|200px|Ju Standoarte fon dän Riekspräsident twiske 1926 un 1933]] [[Bielde:Standarte Reichspräsident 1933-1935.svg|thumb|right|200px|Ju Standoarte fon dän Riekspräsident twiske 1933 un 1934]] Die '''Riekspräsident''' ([[düütsk]]: '''''Reichspräsident''''') waas dät Stoatsupperhaud fon dät Düütske Riek in ju Tied twiske [[1919]] un [[1934]] un in'n Moai [[1945]], also foar'aaln in ju Tied fon ju [[Weimarer Republik]], man uk tiedwiese in [[Nazi-Düütsklound]]. Dät skäl leeter noch nieper ferkloord wäide. Dät Boantje roate dät foar't eerste ap'n Gruundsleek fon dät Wät uur ju foarloopende Rieksmoacht fon'n [[10. Februoar]] [[1919]] un ätters ap n Gruundsleek fon ju [[Weimarer Ferfoatenge]] fon dän [[11. August]] [[1919]]. == Staalenge un Betjuudenge == Die Riekspräsident wuude fon dät Foulk foar soogen Jiere kädden, me kuude sik uk ätters noch insen kjoose läite. Man dät diede bloot Hindenburg, die wier Riekspräsident wuude, ätterdät sien eerste soogen Jiere ouronnen wieren. Die Riekspräsident waas die bupperste Befeelshääber fon do Striedkrääfte, hie kuude dän Riekskansler benaame un äntläite un kuude dän Düütsken Rieksdai aploosje. In do Jiere [[1919]] bit [[1923]] un foar'aaln fon [[1930]] oun greep die Riekspräsident mäd Nood-Feroardengen in ju Politik ien un moakede Tousätte tou ju Gjuchtreekenge fon dän Rieksdai, man uk grootstendeels sukke Nood-Feroardengen, do insteede fon do Wätte fon dän Rieksdai bruukt wuuden. Deeruum wäd sien Staalenge in't politiske System, wan me touräächkikt, oafter as tou stäärk be'uurdeeld (wier me uk fuul dät Sleekwoud "Ersatzkaiser" foar bruukte). In't Gruundwät (Grundgesetz) fon 1949, ju Ferfoatenge fon ju Buundesrepublik Düütsklound, häd die Buundespräsident juust apgruunde fon düsse Ärfoarenge minner Moacht kriegen. == Geskichte fon do Boantje-Dreegere == [[Bielde:Bundesarchiv Bild 102-00015, Friedrich Ebert.jpg|thumb|right|200px|Friedrich Ebert, ([[SPD]]),<br> die eerste Riekspräsident]] Die [[SPD|sosjoaldemokroatiske]] Politiker [[Friedrich Ebert]] wuude 1919 fon ju Weimarer Nasjonoalfersammelenge as eersten Riekspräsident kädden. Hie hiede dät Boantje bit tou sin Dood ap n [[28. Februoar]] [[1925]]. Die Ätterfoulger fon Friedrich Ebert waas die paatäiloose [[Paul von Hindenburg]]. Hie wuude in [[1925]] un ätters noch insen in [[1932]] in dät Boantje kädden. Ap n [[30. Januoar]] [[1933]] benaamde Hindenburg [[Adolf Hitler]] foar n [[Riekskansler]], dät waas die Foarsitter fon ju Regierenge. Uk moakede sik Hindenburg truch een Riege Fer'oardengen, toun Biespil ju Aploosenge fon dät Parlemänt ap n [[1. Februoar]] [[1933]], mee oun dän Apbau fon ju nasjonoalsosjoalistiske Diktoatuur skeeldich. As Hindenburg in dät Jier [[1934]] stoorf, uurnoom Riekskansler Adolf Hitler uk ju Funktsjoon fon dät Boantje fon n Riekspräsident un liet sik deerfoar ätters Ferlof reeke in ju Foulks-Oustämmenge uur dät Stoats-Upperhaud fon dät Düütske Riek. Deermäd wieren Riekskansler un Riekspräsident een Person, wiermäd ju Diktoatuur fon [[Nazi-Düütsklound]] fäästlaid waas, besunners wan me bekikt, dät Hitler in ju Foulge foar sik ju bupperste Äntskeedengs-Hoohaid as Gjuchter in Ounspröäk noom. In ju Foulgetied roate dät loange neen Two-Deelenge moor twiske Riekskansler un Riekspräsident. Uk wan Hitler ju Rieksferfoatenge fon ju Weimarer Republik nit direkt ousät häd, häd hie daach truch sien Feroardengen een näi System apbaud. Hie liet sik nu mäd dän Titel "Führer und Reichskanzler" beteekenje, die Titel "Riekspräsident" wuude foar't eerste nit moor bruukt. In do Ferbreeken, do in ju Foulge unner Hitler skäin sunt - besunners dän [[Holocaust]] - lät sik sjo, dät Hitler ju demokroatiske Weimarer Ferfoatenge heel un aal uuthieuweld hiede, man uk ju Oard un Wiese, wo hie sik repräsentierd häd, brangt dät tou Jäildenge. Eer sik Hitler sälwen uumebroachte, bestimde hie in sien Testament [[Karl Dönitz]] foar'n Riekspräsident. Somäd roate dät in [[1945]] noch insen kuut aan Riekspräsident. == Lieste fon do Riekspräsidente == {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Riekspräsidente fon dät Düütske Riek ! Nr. ! Bielde ! width="200px"|Namme (Lieuwenddoaten) ! Paatäi ! Woal ! Begin fon dän Amtstied ! Eende fon dän Amtstied |- style="background:#FFE8E8" | 1 || [[Bielde:Friedrich Ebert face.jpg|60px|Friedrich Ebert]] || [[Friedrich Ebert]]<br /><small>([[1871]]–[[1925]])</small> ||[[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds|SPD]] || [[1919]] || [[11. Februoar]] [[1919]] || [[28. Februoar]] [[1925]]<br />(Wägstuurven; uurs 30. Juni 1925) |- style="background:#EDEDED" | 2 || [[Bielde:President Hindenburg.jpg|60px|Paul von Hindenburg]] || [[Paul von Hindenburg]]<br /><small>([[1847]]–[[1934]])</small> || – || [[1925]], [[1932]] || [[12. Moai]] [[1925]] || [[2. August]] [[1934]]<br />(Wägstuurven; uurs 1939) |- style="background:#EDCBA9" | 3 || [[Bielde:Bundesarchiv Bild 183-S62600, Adolf Hitler.jpg|60px|Adolf Hitler, 1937]] ||[[Adolf Hitler]]<br /><small>([[1889]]–[[1945]])<br />("[[Führer]] un [[Riekskanzler]]"</small>) || [[NSDAP]] || – || [[2. August]] [[1934]] || [[30. April]] [[1945]]<br />([[Sälwenmoort]]) |- style="background:#EDCBA9" | 4 || [[Bielde:Karl Dönitz.jpg|60px|Karl Dönitz]] ||[[Karl Dönitz]]<br /><small>([[1891]]–[[1980]])</small> || [[NSDAP]] || – || [[1. Moai]] [[1945]] || [[23. Moai]] [[1945]]<br />(Arrest; Amt wägeblieuwe) |} [[Kategorie:Geskichte]] amqh0w9vabpk38qxilphxbz46s7q8a9 0 10789 115567 2018-01-11T17:41:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekspräsident]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekspräsident]] 7krm7dipppgwag237teauv90dnm07fz 0 10790 115568 2018-01-11T17:42:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekspräsident]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekspräsident]] 7krm7dipppgwag237teauv90dnm07fz 0 10791 115573 2018-01-11T18:08:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekspräsident]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekspräsident]] 7krm7dipppgwag237teauv90dnm07fz 0 10792 115966 115597 2018-01-26T11:13:42Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q312433]]) migriert wikitext text/x-wiki [[Bielde:Naturpark Schlei 04.jpg|thumb|right|200px|Ju Slie]] [[Bielde:SchleiSlien.png|thumb|right|200px|Koarte]] Ju '''Slie''' (Platdüütsk "de '''''Slie'''''" / "de '''''Schlie'''''", deensk "'''''Slien'''''", düütsk: "'''''die Schlei'''''") is aan smällen Ierm fon ju [[Aastsee]] in't Noud-Aaste fon [[Släswiek-Holsten]], die do bee släswiekske Loundskuppe [[Angeln (Loundskup)|Angeln]] un [[Swansen]] skat. Ju Ienoardenge fon ju Slie as [[Förde]] is mäd Glap ap hiere Wäidenge striedich. Do maaste Wietenskuppere toanke, dät dät een [[Iestied|glazioale]] Glieuwe is, man naan [[Fjord]]. Ju Slie bestoant foar'n grootsten Deel uut brakkich Woater. Wier ju Slie in ju eepene Aastsee uurgungt, lait ju Stääd [[Kappeln (Släswiek-Holsten)|Kappeln]]. Fääre in't Binnelound lait [[Släswiek]], fääre fiende sik deer uk do Uurräste fon ju [[Wikinger]]-Stääd [[Haithabu]]. Bit däälich rakt dät tichtebie uk noch een Buurskup mäd dän Noome [[Haddeby (Bustrup)|Haddeby]], ju tou dät Täärp [[Bustrup]] (düütsk:Busdorf) heert. In dät Rebät uum ju Slie tou wäide moorere Sproaken boald: Ju Sproake mäd'e loangste Traditsjoon is wäil dät [[Suudjutloundsk]]e (Synnejysk), aan Dialekt fon dät [[Deenske Sproake|Deenske]]. Man uk [[Suud-Släswiek-Deensk]] (Sydsleswigdansk), een düütsk be'ienfloudede Variante fon dät [[Rieksdeensk]]e, also ju deenske Skriftsproake, wäd bruukt. Man uk dät [[Platdüütsk]]e is junner sänt Jierhunnerde heemsk, un as allerweegense in Düütsklound, häd sik dät [[Hoochdüütsk]]e as Ferkierssproake (un bie fuul uk as Uumgongssproake) truchsät. Me kon ounnieme, dät touminst in'e Stääd buppedät noch ferskeedene Sproaken fon touleekene Ljuude uut alle Waareld boald wäide. [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] pluj4qojucn250ki7ja2brxs6meysz5 0 10793 115598 2018-01-15T15:42:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Slie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Slie]] 2hezh6jd1cqfs6adve28vspsj917xxa 0 10794 115599 2018-01-15T15:44:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Slie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Slie]] 2hezh6jd1cqfs6adve28vspsj917xxa 0 10795 115600 2018-01-15T15:45:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Slie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Slie]] 2hezh6jd1cqfs6adve28vspsj917xxa 0 10797 115602 2018-01-16T13:01:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wolfgang Amadeus Mozart]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wolfgang Amadeus Mozart]] r69rfo2dzf2vo1idunxpd2x1mm6bkuu 0 10798 115603 2018-01-16T13:02:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wolfgang Amadeus Mozart]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wolfgang Amadeus Mozart]] r69rfo2dzf2vo1idunxpd2x1mm6bkuu 0 10799 122058 118732 2023-02-23T14:12:10Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''njuugende Oktober''' is die 282. Dai fon dän fon dän gregorioansken Kalänner (die 283. in Skaltjiere), somäd blieuwe noch 83 Deege bit tou't Eende fon't Jier tou. == Foarfaale == * [[1801]]: Neen Folter moor in Ruslound. * [[1890]]: [[Clément Ader]] testet sien [[Éole]], aan Damp-bedrieuwenen [[Fljooger]]. Hie kumt füüftich Meetere wied, man bloot 20 cm hooch. * [[1962]]: [[Uganda]] wäd fon't [[Fereende Köönichriek]] uunouhongich. [[Milton Obote]] wäd eersten Premierminister. * [[2005]]: [[Clemens August von Galen]] (* [[1878]], † [[1946]]), die sik as as Biskop fon Munster juun ju [[Euthanasie]]-Politik fon [[Nazi-Düütsklound]] iensät hiede, wäd seelich spreeken. * [[2019]]: In [[Ounsleek in Halle (Saale) 2019|aan Terror-Ounsleek]] in [[Halle (Saale)]] fersoacht aan düütsken Nazi-Terrorist, ap dän [[Jom Kippur]], dän hoochsten juudsken Fierdai, mäd Skjootwoapen in een [[Synagoge]] ientoutringen, uum deer do beedjende Ljuude dood tou skjooten. As him dät nit slumpet, uumdät hie ju Doore fon ju Synagoge nit eepen kricht, skjut hie buute een Wieuw dood, dät foarbie gungt. Ätters gungt hie in aan Döner-Loaden un skjut deer aan Kunde dood, buute skjut hie noch aan Passant dood. Noch moor Ljuude wäide ferseerd, man dät blift bie two Doode. Ap dän sälgen Dai wäd hie fäästnuumen. * [[2021]]: Ätterdät dän aastriekiske Buundeskanzler [[Sebastian Kurz]] (ÖVP) Korruptsjoon un Bedjoogeräi foarsmieten wäd, lait hie sien Boantje deel. == Tou Waareld keemen == * [[1835]]: [[Camille Saint-Saëns]], frantsöösken Pianist, Oargelist, Musikwietenskupper, Musikpädagoge un Komponist fon ju [[Romantik]]. * [[1846]]: [[Julius Maggi]], aan [[Swaits]]er Firmengruunder un Ärfiender fon ju [[Maggi-Krüüderäi]], Pionier fon ju Industrielle Häärstaalenge fon Ietelweeren. * [[1859]]: [[Alfred Dreyfus]], frantsöösken Offisier. * [[1893]]: [[Heinrich George]], düütsken Skauspieler * [[1908]]: [[Werner von Haeften]], düütsken Jurist un Wierstoundsstrieder fon dän [[Ounsleek fon dän 20. Juli 1944|20. Juli 1944]] * [[1966]]: [[David Cameron]], britisken Politiker, Premierminister un Ouoardenden fon't [[House of Commons]] === Doatum unseeker === * [[1813]]: [[Giuseppe Verdi]], Komponist fon ju Romantik. Wildääge koom hie uk eerste ap n [[10. Oktober]] 1813 tou Waareld, dät weet me nit moor seküür. == Stuurwen == * [[1537]]: [[Hans Cranach]], aan düütsken [[Moalerkunst|Moaler]] fon ju [[Renaissance]] * [[1841]]: [[Karl Friedrich Schinkel]], prüüsken Architekt, Stäädploaner, Grafiker, Tjooter-Been-Bieldner, Gruunder fon ju Schinkel-Skoule * [[1958]]: [[Pius XII.]], Poabst [[Kategorie:Oktober]] my87phrrtyd2ml8pli1b2magucjbu2h 0 10800 115644 2018-01-17T14:04:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gregorioansken Kalänner]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gregorioansken Kalänner]] exzflonh3cewei7uy3f8edl2nn7oj92 0 10801 115967 115658 2018-01-26T11:13:52Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q200935]]) migriert wikitext text/x-wiki [[Bielde:Nevado Huascarán (view from Yungay).jpg|thumb|200px|right|Die Waskaran fon't Wääste uut]] Die '''Waskaran''' ''(So hat hie ap [[Quechua]], Spoansk: '''Nevado Huascarán''')'' lait in ju [[Cordillera Blanca]] in do [[Anden]] un is mäd een Hööchte fon 6768 Meetere die hoochste Bierich fon [[Peru]] un die füüfthoochste fon [[Suudamerikoa]]. Die Waskaran lait in dän [[Waskaran-Nasjonoalpark]]. Die Bierich häd twäin Toppe, aan suudelken mäd 6768 Meetere un aan noudelken mäd 6655 Meetere. == Bierichstiegeräi == Die noudelke, wät läigere Top fon dän Waskaran wuude al ap dän [[2. September]] [[1908]] fon ju US-amerikoanske Bierichstiegerske [[Annie Smith Peck]] touhoope mäd dän [[Zermatt]]er Bierich-Fierder [[Rudolf Taugwalder]] betwoangen. Dät broachte ju Bierichstiegerske internasjonoal Ounärkannenge, uumdät ju deermäd dän Hööchte-Rekord foar Wieuwljuude heelt. Ju Eerst-Bestiegenge fon dän haagere, suudelke Top slumpede ap dän [[20. Juli]] [[1932]] een düütsk-aastriekiske Expedition unner ju Fierenge fon [[Philipp Borchers]]. Ieuwenske Borchers roakeden [[Erwin Schneider (Bierichstieger)|Erwin Schneider]], [[Wilhelm Bernard]], [[Hermann Hoerlin]] un [[Erwin Hein]] dän Top. == Katastrophen == Fon dät noudelke Top fon dän Waskaran brieken ap dän [[10. Januoar]] [[1962]] baldoarich groote Fäls- un Iesmassen ou. Mäd een Gauegaid fon sowät 120 km/h geenen do deel. Moorere Täärpe wuuden fon ju Steenlawine uurruld. Ju Toal fon do Offere wäd twiske twoduusend un fjauerduusend Ljuude taksierd. Ap dän [[31. Moai]] [[1970]] roate dät in't Noude fon [[Chile]] un in [[Peru]] een Äidbieuwjen in ju Stäärkte 7,8 ap ju Magnituden-Skala. Deertruch brieken wier groote Massen fon ju Noudwääst-Siede fon dän Bierich ou, sodät uk ju Stääd [[Yungay]] fernäild wuude. Sowät säksunsäkstichduusend Ljuude wuuden bie dät Äidbieuwjen uumebroacht, derfon twintichduusend in ju Stääd. Uk dät Basis-Leeger fon een füüftien Ljuude stäärke tschechoslowakiske Bierichstieger-Monskup wuude meeterjoop ferskädded. [[Kategorie:Anden]] [[Kategorie:Bierich]] [[Kategorie:Peru]] hip798l9q8emdsybd4lnkhc8scdo8pb 0 10802 115648 2018-01-17T18:00:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Waskaran]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Waskaran]] m5t8yq275mdocadiqop07d27loei8mi 0 10803 115655 2018-01-17T18:15:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Waskaran]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Waskaran]] m5t8yq275mdocadiqop07d27loei8mi 0 10804 115958 115702 2018-01-25T12:48:39Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q2841]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Bogotá | ôfbylding = CollageBogotá.png | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 7.858.710 <small>(Stound: 2013)</small> | oerflak = 1587 km² | befolkingstichtens = sowät 4951,9/km² | stêdekloft = | hichte = 2.640 m | lân = [[Kolumbien]] | bestjoerlike ienheid 1 = | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = 1538 | postkoade = | tiidsône = UTC-5 | simmertiid = | koördinaten = 4° 36′ N, 74° 5′ W | webside = [http://www.bogota.gov.co/] }} '''Bogotá''' [bo̞ɰo̞ˈta̠] ''(amtelk '''Bogotá, Distrito Capital''', kuut '''Bogotá, D.C.''')'' is ju Haudstääd fon [[Kolumbien]] un dät Ferwaltengs-Säntrum fon dät [[Departamento Cundinamarca]]. Mäd bolde 7,9 Millionen Ienwoonere (Stound 2013) is Bogotá dät grootste Metropol-Rebät fon Kolumbien un ju twäidgrootste Stääd fon [[Suudamerikoa]] (ätter ju [[Brasilien|brasilioanske]] Stääd [[São Paulo]]). == Geografie == Ju Stääd lait in ju ''[[Sabana de Bogotá]]'', een fruchtbeere Hooch-Ieuwene fon do [[Anden]], ap een Hööchte fon 2640 Meetere uur dän Speegel fon ju See. Tichtebie roagje twäin Bierge ap, die [[Guadalupe (Bierich)|Guadalupe]] (3317 m) un die [[Monserrate (Kolumbien)|Monserrate]] (3152 m). == Geskichte fon ju Stääd un hieren Noome == Ju uurspröängelke Befoulkenge fon dät Rebät wieren [[Indioaner]]e fon dät [[Chibcha]]-Foulk (uk wäil: ''Muisca''), man ju Chibcha-Kultuur waas al tou Begin fon't [[18. Jierhunnert]] bienaist uutstuurwen. Daach häd ju Stääd Bogotá hieren Noome fon ''Bacatá'', ju Haudstääd fon do Chibcha. Dät is so, uk wan ''Bacatá'' nit juust ap ju sälge Steede liech, man n Stuk fääre noudwäästelk, wier däälich ju Stääd [[Funza]] tou fienden is. Wääruume is dät so? As Eende fon do 1530er Jiere eerste Funza ([[1537]]) gruunded wuude un ätters, in [[1538]], ju Militär-Deelläitenge, ju dät Kiensel fon Bogotá wäide skuul, do hiet eerste fonsäärm Funza "Bogotá", uumdät Funza ja ap dän Gruundsleek fon dät indioanske Bacatá stuude. Wät däälich Bogotá is, wuude in [[1538]] as ''Nuestra Señora de la Esperanza'' ("Uus Frau fon ju Hoopenge" gruunded. Man dät waas ja eerste noch een militääriske Deelläitenge, un bie ju amtelke Stäädgruundenge, n Jier leeter, also [[1539]], roate me aan näien Noome, näämelk ''Santafé'' of ''Santa Fe''. Man dät is ja juust naan säildenen Noome foar een Stääd, un so wuude ju tou Unnerskeedenge fon glieknoomige Steede mäd Ferwies ap ju Noaberstääd "''Santafé de Bogotá''" naamd. ''Santafé de Bogotá'' waas in ju Kolonioaltied ju Haudstääd fon [[Näigranada]], un touhoope mäd [[Cartagena (Kolumbien)|Cartagena de Indias]] een fon do wichtichste Stääde ap dät Rebät, wier däälich Kolumbien lait. In't Jier [[1803]] besoachte [[Alexander von Humboldt]] dän Biologe [[José Celestino Mutis]], die in ''Santafé de Bogotá'' lieuwde. Deelwiese truch dän grooten Ienfloud fon do Kreolen, do in ju Stääd lieuwden, äntstuude deer ju kolumbioanske Uunouhongegaids-Bewäägenge, ju ap dän [[20. Juli]] [[1810]] ju eerste Oukleeuwenge fon [[Spanien]] roakede. Man do Spaniere kuuden dät Rebät wier tourääch winne, eerste in [[1819]] wuude Kolumbien eendgultich aan oainen Stoat. Bie ju Uunouhongegaid wuude ju Stääd amtelk mäd dän oukuutede Noome '''''Bogotá''''' beteekend, dät oolde Bacatá hiet nu [[Funza]]. Bogotá wuude Haudstääd fon [[Groot-Kolumbien]]. Dät uumfoatede domoals nit bloot dät Lound Kolumbien fon däälich, man uk do Rebätte, wier däälich [[Venezuela]], [[Ecuador]] un [[Panama]] lääse. Burgerkriege lieten ju Stääd in ju Foulgetied nit tou Raue kuume. Besunners läip waas ju ''Guerra de los Mil Dias'' ([[Kriech fon do duusend Deege]]) in do Jiere [[1899]] bit [[1902]]. In't twintichste Jierhunnert wuude ju Ienwoonertoal, man uk ju kulturelle Betjuudenge fon ju Stääd gratter. In [[1948]] wuude in Bogotá ju [[Organisatsjoon fon Amerikoanske Stoaten]] gruunded, man düt Skjoonis wuude blouderch unnerbreeken truch dän Moort oun dän populääre Präsidentskups-Kandidoat fon ju Liberoale Paatäi [[Jorge Eliécer Gaitán]] ap dän [[9. April]] [[1948]]. Deeruum koom dät tou dän sonaamde ''Bogotazo'', do hääbe do Ljuude in Massen randalierd un Skändoal moaked un ju Stääd plunnerd. Tou düsse Tied woonde dät leetere [[Kuba|kuboanske]] Stoats-Upperhaud [[Fidel Castro]] in Bogotá. Ätter dän Bogotazo äntwikkelde sik ju Stääd heel uurs. Do rieke Familien, do bit tou düsse Tied in ju Midde fon ju Stääd woond hieden, looken in uur Stääd-Deele of in Noabersteeden so as ''Chapinero'', ''El Chicó'' un ''Usaquen'' grootstendeels in't Noude fon ju Stääd. Uk in dän twäide Haaldeel fon't twintichste Jierhunnert wuude dät in Bogotá nit rauelker. Fon [[1953]] bit [[1957]] tou waas Diktoatuur in Kolumbien, ätters koom in do 1970er Jiere wuude een linke [[Guerilla]]-Organisatsjoon, ju [[Movimiento 19 de Abril|M-19]], gruunded. Uk ju Drogen-Mafia koom bie litjen ätter ju Stääd. Ap dän [[30. April]] [[1984]] wuude die Justizminister [[Rodrigo Lara Bonilla]] truch ju Drogen-Mafia in't Noude fon ju Stääd möärend. Dät broachte een Konfrontatsjoon twiske dän Stoat un do Kartelle fon dän Drogen-Honnel in't heele Lound. Ap dän [[6. November]] [[1985]] noomen Guerilleros fon ju M-19 dän Justiz-Palast in Bogotá ien. As ju Stoats-Moacht dän Justiz-Palast tourääch-ärooberde, kostede dät hunnerde Moanskene dät Lieuwend. Kuut leeter, ap dän [[13. November]] [[1985]] briek die Vulkoan [[Nevado del Ruiz]] uut, wiertruch dät ap dän Top fon dän Bierich tou een Snee-Smilte koom un in'e Foulge een Hoochwoater fon ju Äi ''Lagunilla'' ju Stääd [[Armero]] in Mudde ferskäddede. Duusende koomen in ju Floud uum't Lieuwend un foar fuul, do dät uurlieuwden, wuude ju Haudstääd Bogotá een näie Heemat. In 1991 roate dät een näie Ferfoatenge foar Kolumbien, deeroane wuude ju Stääd wier mäd hieren oolden Noome ''Santafé de Bogotá'' beteekend. Man in 2000 wuude die Noome al wier oukuuted tou ''Bogotá''. Uk wan ju M-19 nu ap freedelke Wiese - as politiske Paatäi - agiert, häd ju Stääd bit däälich noch fuul unner ju Drogen-Mafia un unner'n Terrorismus tou lieden. == Wällen == * Groote Deele fon düssen Artikkel äntstuuden in Ounlienenge oun ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Kolumbien]] [[Kategorie:Stääd]] m4kmngwyevypercqid8xkrfsqwalosf 0 10805 115672 2018-01-17T20:31:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bogotá]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bogotá]] lj9z5t79luqwbsa6ojlwl2804h7g3x9 0 10806 115673 2018-01-17T20:32:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bogotá]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bogotá]] lj9z5t79luqwbsa6ojlwl2804h7g3x9 0 10807 117509 116708 2018-10-08T00:48:00Z Sneeuwschaap 9653 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:IMG 4455 - Flickr - miguelreflex.jpg]] → [[File:Palacio de La Moneda - miguelreflex.jpg]] [[c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name) wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Santiago de Chile | ôfbylding = Santiago de chile collage.png | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 5.278.000 <small>(2002)</small> | oerflak = 641,4 km² | befolkingstichtens = 8.407 / km² | stêdekloft = 7.003.122 <small>(Región Metropolitana)</small> | hichte = 522 m | lân = [[Chile]] | bestjoerlike ienheid 1 = Regio | namme bestjoerlike ienheid 1= Región Metropolitana | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = [[12 Februoar]] [[1541]] truch [[Pedro de Valdivia]] | postkoade = | tiidsône = CLT ([[UTC]]-4) | simmertiid = (UTC-3) | koördinaten = | webside = [http://www.gobiernosantiago.cl/ www.gobiernosantiago.cl] }} '''Santiago de Chile''', amtelk un kuut '''Santiago''' is ju Haudstääd un Primoatstääd fon [[Chile]]. Dät Stääd-Rebät is deel fon ju Haudstääd-Region (Región Metropolitana), ju ieuwenske ju [[Provinz Santiago]] fon fieuw moor Provinzen uumfoatet. In't steedske Siedelengsrebät (área urbana) lieuwje 6.492.395 Ljuude, in ju heele Regíon Metropolitana sunt dät 8.004.105 (Stound 2009). Deermäd lieuwje sowät 44 Prosänt fon do Chilenen in of ap'e Naite fon ju Haudstääd. Man in'n äängeren Sin faalt unner ''Santiago'' bloot ju Meente, wier ju Binnestääd un dät Regierengs-Kwattier tou heert. Junner lieuwje bloot 200.792 Ljuude (Foukställenge 2002). Ju Baalengs-Ruumte uumfoatet deerjuun sogoar Stääde un Meenten fon uur Provinzen, so as [[Puente Alto]] of [[San Bernardo (Chile)|San Bernardo]]. Ätter ju Foulkställenge fon 2002 sunt 68,74 Prosänt fon do Ljuude in Santiago katoolsk un 13,08 Prosänt protestantisk. == Geografie == [[Bielde:Vista Panorámica de Santiago (Sanhattan).jpg|thumb|left|250px|Santiago in ju Loundskup, April 2013]] Santiago lait in aan Doal-Seetel, ap een Hööchte fon 522 Meetere, oun dän [[Río Mapocho]]. Düssen Doal-Seetel bilget dän noudelke Ousluut fon dät groote Loangs-Doal, dät [[Meridioan|meridionoal]] twiske ju Kusten-Kordillere in't Wääste un do [[Anden]] in't Aaste ferlopt un fääre suudelk, bie [[Puerto Mont]], in ju See ouduuket un ju Meeres-Sträite twiske dät Fäästlound un do foarleegerde Ailounde foarmt (biespilswiese [[Chiloé]] un [[Chonos-Archipel]]. Ju Stääd wäd in't Noude fon dät Aconcagua-Doal, in't Suude fon dät Rancagua-Bäkke un siedelk fon Anden un Kusten-Kordillere beskat. Die ''Río Mapocho'' häd sien Wälle noudaastelk fon Santiago in do Anden. Ätter sowät füüftich Kilomeetere fljut ju Äi truch ''Santiago''. Binne ju Haudstääd nimt ju Woater-Qualität stäärk ou. Uur [[Peñaflor]] fljut ju Äi ätter [[El Monte (Chile)|El Monte]] wai, wier hie dan in dän [[Río Maipo]] mundet. Fon ju Äi gunge masse Kanoale uut, die bekoandste sunt die [[Maipo-Kanoal]] un die [[San Carlos-Kanoal]]. Dät Stääd-Rebät (areá urbana) häd een Flakte fon 641,4 Quadroatkilomeetere. Deerfon heere 22,4 Quadroatkilomeetere tou ju Meente Santiago. Ju Metropolregion Santiago (Región Metropolitana) häd een Flakte fon 15.103,2 Quadroatkilomeetere. In ju Ieuwene fon ju Haudstääd-Region wäd fuul [[Weete]], [[Wienranke|Wien]] un [[Frucht-Ounbau|Fruchte ounbaud]]. Uumdät ju Stääd in'n Doal-Seetel lait un dät fuul Ougase fon [[Auto]]s un [[Industrie]] rakt, is deer in Winterdai oafter [[Smog]] (Een Miskenge uut Ougaase un Dook). Die Smog is oafter so ticht, dät me fon do wäästelke Stääddeele uut nit moal moor do Bierge sjo kon, do direkt deer bääte lääse. == Geskichte == === Gruundengstied === Die spoanske [[Konquistador]] [[Pedro de Valdiva]] koom mäd 170 Suldoaten, do maaste ap Hoangste, uur dän [[Inka-Paad]]. Ap dän [[13. Dezember]] [[1540]] koom hie ätter "[[Tambo (Inka)|Tambo]] Grande", wier däälich ju Plaza de Armas lait. Ätterdät jo uur dän Mapocho keemen sunt, Besätte hie do Ferwaltengs-Bauwierke fon do Inka, uum ju Kontrolle uur dät Rebät tou roakjen. Man Boskuppere fon dän [[Inka]]-Heersker [[Manco Cápac II.]] hieden do ienheemske Indioanere woarskauet, sodät do hiere Ietelweeren ferstopped hieden un sik fäindelk juun do Besättere ferheelten. Buppedät waas do spoanske Ärooberere al ju Neerenge uutgeen, un jo bruukten twintich Deege hungerliedend, bit jo ju Befoulkenge so wied hieden, dät jo eenich wuuden. [[Bielde:Fundacion de Santiago.jpg|thumb|left|250px|Leetere, romantiske Deertstaalenge fon ju Stäädgruundenge]]''Santiago'' wuude dan ap dän [[12. Februoar]] [[1541]] fon [[Pedro de Valdivia]] unner dän Noome "Santiago del Nuevo Extremo" gruunded. Dän Noome häd hie fon ju spoanske Pilger-Stääd [[Santiago de Compostela]] uurnuumen. Dät Rebät uumetou wuude "Nueva Extremadura" naamd. Ju näie Stääd wuude mäd liekuut ferloopende Sträiten baud, do parallel of in'n gjuchten Winkel tounuur ounlaid wieren. Man bolde roate dät Proleme. Insen waas dät een Moiteräi fon binne, man uk do Indioanere uumetou wüülen sik nit moor mäd ju Besättenge fon hier Lound toufree reeke. [[Pedro de Valdiva]] ferheelt sik uk fäindelk juun do Indioanere, bolde liet hie aal do haager Stoundende Persoonen, do hie in't Doal fon dän Mapocho foont, in sien Huus in Santiago fangen hoolde. Ap dän [[11. September]] [[1541]] begon aan organisierden Apstound unner ju Fierenge fon ''Michimalongo'', aan Uppermon fon do ienheemske [[Picunche]]-Indioanere (aan [[Mapuche]]-Stom) mäd aan Uurfaal ap ''Santiago''. [[Pedro de Valdivia]] waas tou ju sälge Tied mäd aan Deel fon sien Troppe fääre suudelk in dät Doal [[Provinz Chachapoal|Cachapoal]] in Kampe ferwikkeld. Do ''Picunche'' wieren fuul moor as do Spaniere, Begjuchte fertälle fon sowät tjoonduusend Mon. Jo kuuden ju Stääd in Bround sätte. Bienaist hieden jo dät uk tou Wai broacht, do Fangene Indioanere tou befräien. Man kuut eer do Spoaniere sik bienaist reeke moast hieden, hiede [[Inés de Suárez]], ju Ooldske fon dän Stäädgruunder ''Pedro de Valdivia'', aan Ienfaal: Ju moakede dän Foarsleek, dät me do soogen Fangene dän Kop ouslo un do Koppe do Oungriepere foar do Fäite smiete skuul. Do Monljuude wüülen eerste nit leeuwe, dät dät slumpje skuul, man ju sätte sik truch un sluuch mäd n [[Swäid]] persöönelk dän eersten Kop ou. As do Oungriepere do Koppe in ju Hounde fon do Spoaniere siegen, fluchteden jo chaotisk. Man eerste kuut foar ju Jungelge kuude die Oungriep heel un aal touräächsloain wäide. Mäd düssen Uurfaal begonnen tjo Jiere fon Kriech un Beleegerengen. Do Spaniere bauden hiere Stääd wier ap, uk mäd ne Fäästengs-Ounloage, wier jo sik in'n Noodfaal oun touräächluuke kuuden. Jo wieren fulkeemen ousleeten fon ju Waareld, moasten Kröäk oun Ietelweeren liede, Äkkerbau waas stuur. Sogoar do Kloodere geenen him uut, sodät jo Indioaner-Kloodere ounluuke moasten. Pedro de Valdivia soande in'n Januoar [[1542]] [[Alonso de Monroy]] mäd fieuw Riedere ätter [[Peru]] wai, uum Hälpe tou aaskjen. Bienaist two Jiere moasten do Ljuude fon Santiago dan noch täiwe un smoachtje, eer in'n Dezember [[1543]] Monroy mäd soogentich Riedere un een Hälpe-Lääwerenge touräächkoom. Man deermäd waas ju stuurste Tied foar do Spoaniere foarbie un do Picunche looken sik fääre ätter't Suude tourääch. Sun hoolich Jier leeter koom noch moor Stöän mäd [[Juan Bautista Pastene]] un fon Santiago uut begonnen räägelde Exkursionen, uum dät Lound tou kolonisierjen. === Leetere Kolonioaltied === [[Bielde:Plan de la Ville de Santiago.jpg|thumb|250px|Ploan fon Santiago tou Begin fon 1712]] Ätter dän Faal fon [[Concepción (Chile)|Concepción]] in't Jier [[1555]] marskierden wier [[Mapuche]]-Indioanere ätter Santiago wai. Jo fernäilden ju Fäästenge ''Peteroa'' un looken sik ätters wier uunfersjoons wier tourääch, uumdät jo n stäärkeren Oungriep fon do Spoaniere ferwachteden. ''Pedro de Villagrán'', die Uppermon fon ju Fäästenge ''Imperial'' kuude ätters in aan snoachelken Uurraskengs-Oungriep dän indioanske Uppermon [[Leftaru]] (uk: Lautaro) ap dän [[1. April]] [[1557]] uumebrange. Twiske [[1598]] un [[1723]] moakeden [[Niederlounde|niederloundske]] Honnelsmonljuude ju spoanske Kolonioal-Heerskup stuur. Man ju Stääd fäästigede sik. Ju [[Buuräi]] uum ju Stääd tou waas een wichtige Ienkuumens-Wälle foar Santiago. In't Jier [[1778]] wuude ju eerste Brääch uur dän ''Río Mapocho'' baud, ju ''Puente Cal y Canto'' twiske ju Binnestääd un dät Kwattier ''La Chimba''. Do Spoaniere taaiden do Indioanere deel. Dät waas een amtelk fäästskrieuwen Sätgjucht, dät do Spoaniere nit mäd do Indioanere touhoopelieuwje doarsten. Tiedwiese wuuden do Indioanere sogoar fon Spoanske Heeren as Sklouen heelden. Düsse Diskriminierenge waas fonsäärm nit goud foar dän Free twiske do be Foulke. Man ieuwenske indioanske Oungriepe moakeden läipe [[Äidbieuwjen]] ju Äntwikkelenge fon ju Stääd Stuur. In [[1647]] fernäilde een stäärk Äidbieuwjen ju Stääd, in [[1730]] un [[1783]] wieren noch moor hädde Äidbieuwjen. === In't uunouhongige Chile === Ap dän [[12. Februoar]] [[1817]] roate dät in ''Colina'', noudelk fon Santiago, ju [[Slacht bie Chacabuco]]. Hier wonnen [[Argentinien|argentienske]] un [[Chile|chileenske]] Uunouhongegaids-Striedere unner ju Fierenge fon [[José de San Martín]] un [[Bernardo O’Higgins]] juun do köönichs-tjoue spoanske Troppen. Chile ferkloorde ap dän sälgen Dai sien Uunouhongegaid. Die Wai ätter ''Santiago'' waas nu fräi un do Uunouhongegaids-Striedere kuuden twäin Deege leeter, ap dän [[14. Februoar]] [[1817]], in ju Stääd ienluuke. Man eerste in't Foulgejier wuuden do köönichs-tjoue Troppen eendgultich sloain. [[Bielde:Palacio de La Moneda - miguelreflex.jpg|thumb|right|250px|"La Moneda", eerste een Munte-Häärstaalengs-Ounstalt, sänt 1845 Präsidenten-Palast]] Wilst ju Tied fon ju ''Autoritäre Republik'' (fon [[1830]] bit tou dän Burgerkriech [[1891]]) wuude dät Skoul-System ienfierd un dät Kultuur-Lieuwend hiede een Blöitetied. Ap'n [[8. Dezember]] [[1863]] wuude ju Jesuiten-Säärke ''Iglesia de la Compañía'' truch een Fjuur fernäild. Moor as twoduusend Ljuude sunt deerbie stuurwen. In't Jier 1885 lieuwden al 189.322 Ljuude in ju Stääd. Roate dät in do eerste Jiere fon't 20. Jierhunnert noch läipe wirtskuppelke Probleme, so as Inflatsjoon, wuude Santiago fon do 1930er Jiere oun tou een moderne, industrielle Metropole uumewonneld. In 1940 groide ju Befoulkenge uur een Million Ljuude, in 1960 wieren dät al two Millionen. Unner ju Präsidentskup fon [[Salvador Allende]] twiske [[1970]] un [[1973]] wuude fuul foar do äärmere Ljuude in ju Haudstääd-Region däin. Man ap dän [[11. September]] [[1973]] moakede dät Militär unner [[Augusto Pinochet]] aan Putsch. Jo blokkierden do Sträiten un Kommunikatsjoons-Weege fon Santiago ätter [[Viña del Mar]] un [[Valparaíso]]. Mäd Kamp-Fljoogere bumbardierden do in do äddere Mäiden-Uuren dän Präsidenten-Palast "La Moneda". Ju Klok two ättermiddeeges begon ju Armee mäd ju Stoarmenge fon dän Palast. Ätter een kuute Skjooteräi oardende die Präsident Allende ju Kapitulatsjoon oun, bloot hie sälwen bleeuw in dän "Soal fon ju Uunouhongegaid" un noom sik junner dät Lieuwend. Dät waas die Begin fon een soogentienjierige brutoale Diktoatuur in Chile. Ju duurde bit tou dän [[11. Meerte]] [[1990]]. In [[1993]] koom die foarige [[DDR]]-Stoatsräid-Foarsitter [[Erich Honecker]] ätter ''Santiago'', wier sien Dochter lieuwde, ätterdät die Prozess juun him apgruunde fon sien läipe Suundegaid ienstoald wuuden waas. Hie stoorf ap dän [[29. Moai]] [[1994]] in ju Stääd. == Wällen == * Düssen Artikkel stöänt sik foar groote Deele ap ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Stääd]] [[Kategorie:Chile]] gag2o5fvb77pyhp42cu06e969y6rxde 0 10808 115970 115823 2018-01-27T00:23:39Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q14081]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Chimborazo 05.jpg|thumb|right|250px|Die Chimborazo]] Die '''Chimborazo''' ([ˌtʃimboˈɾaθo], [ˌt͡ʃimboˈɾaso]), uk wäil '''''Tschimborasso''''', is aan inaktiven [[Vulkoan]] in do [[Anden]] un die hoochste Bierich in dät [[Suudamerikoa|suudamerikoanske]] Lound [[Ecuador]]. Hie skäl 6310 hooch weese, man näiere Mäitengen tjuude ap 6267 Meetere wai. Hie is daach die hoochste Bierich fon'n Äid-Middelpunkt uut, uk wan hie nit die hoochste Bierich uur dän Woaterspeegel fon ju See is (dät is die [[Mount Everest]]). Die Unnerskeed kumt deerfon, dät ju [[Äide]] neen gliekmäitige Kuugel is, man moor sowät as n Rotatsjoons-Elipsoid. Deeruum is ju Truchmäite fon ju Äide truch dän Äquator mät wät tjukker as fon Pol tou Pol mät. Buppe 5100 Meetere is die Bierich ferglitskerd, oankelde Ierme fon do [[Glitsker]]e gunge deel bit ap 4600 Meetere. == Foarskengens-Exkursionen un Bierichstiegeräi == [[Bielde:Humboldt-Bonpland Chimborazo.jpg|miniatur|links|Alexander von Humboldt un Aimé Bonpland oun dän Fout fon dän Chimborazo]] Die Chimborazo wuude in't Jier [[1565]] foar't eerste Moal fon aan Europäer, [[Girolamo Benzoni]], beskrieuwen. Do Frantsoosen [[Charles Marie de La Condamine]] un [[Pierre Bouger]] unnernoomen in't Jier [[1742]] Foarskengen oun dän Bierich. Aan eersten gjuchten Bestiegengs-Fersäik unnernoom [[Alexander von Humboldt]] touhoope mäd [[Aimé Bonpland]] un [[Carlos Montúfar]] ap dän [[23. Juni]] [[1802]]; jo roakeden een Hööchte fon sowät 5600 Meetere (jo sälwen hääbe dät domoals ap 5900 Meetere taksierd). Humboldt sien Beskrieuwenge fon dän Bestiegengs-Fersäik fertonkje wie ju eerste niepe Beskrieuwenge fon do Symptome fon ju [[Hööchtenkroankhaid]]. In'n Dezember [[1831]] wüül [[Jean Baptiste Boussingault]] uut Frankriek dän Bierich bestiege, man dät slumpede him uk nit. Ju eerste Exkursion, ju ap dän Top fon dän Bierich koom, waas een britisk-italieenske Monskup, wier [[Edward Whymper]] un do Bruure [[Jean-Antoine Carrel]] un [[Louis Carrel]] meemoakeden, ap dän [[4. Januoar]] [[1880]]. Do frantsööske Noomen fon do bee Italieenere kuume deerfon, dät jo uut dät [[Aosta]]-Doal in Noudwääst-Italien koomen, wier [[Aostoansk]] (''Aoutan''), aan [[Arpetoansk]]en of Frankoprovensoalsken Dialekt boald wäd. Ju Sküül-Hutte ap'e Suudwääster-Kaante fon dän Bierich hat dän Briten tou Eere Edward-Whymper-Hutte. Uumdät masse Kritikere oun ju slumpede Eerst-Bestiegenge Twieuwel hieden, diede hie in't sälge Jier noch insen, uur uurs n Wai, ap dän Bierich stiege, touhoope mäd do bee Ecuadorioanere David Beltrán un Francisco Campaña. == Wällen == * Düssen Artikkel stöänt sik foar groote Deele ap ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Anden]] [[Kategorie:Bierich]] [[Kategorie:Ecuador]] smd2xcffvxnbe9rxsaiydx5f0pmk3ni 0 10809 115972 115827 2018-01-27T00:23:41Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q233836]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ojos del Salado looming big on the horizon.jpg|thumb|right|250px|Die Ojos del Salado]] Die '''Nevado Ojos del Salado''' of kuut '''Ojos del Salado''' is aan Bierich in do [[Anden]], ap dät Skeed fon [[Chile]] un [[Argentinien]]. Hie is mäd een Hööchte fon 6893 Meetere die hoochste aktive Vulkoan fon ju Äide, die hoochste Bierich fon [[Chile]] un die twäidhoochste Bierich fon [[Suudamerikoa]]. == Geologie == Sin Noome häd die Bierich fon groote Soalt-Ouleegerengen, do as Lagunen of "Oogene" in sien [[Glitsker]]e tou sjoon sunt. Hie lait oun'n Rant fon ju [[Atacama-Wöiste]] un bestoant uut masse Hööchten un moorere Kroatere. Do twäin hoochste Hoochpunkte wäide niep fon't Skeed truchleeken un dät deelt dän Bierich in aan chileensken un aan argentiensken Top. Die Ojos del Salado jält as typisk Biespil fon aan Loagen-Vulkoan. Wier un wier konnen Gas-Aktivitäten of tiedwielige Uutsteetengen fon [[swieuwel]]hooldigen Woater-Damp dokumentierd wäide, wät deer ap sluute lät, dät die Vulkoan toumäts noch wät aktiv is. Toulääst roate dät in't Jier 1993 Begjuchte uur Gas- un Äske-Emissionen, man dät liet sik nit bewiese. Uumdät dät sänt 1300 Jiere naan explosiven Uutbreek moor roat häd, jält die Vulkoan däälich as rauelk. In sin breeden un eepenen Kroater kon me [[Fumarole]]n fiende, wät post-vulkoanske Ferskienengen sunt, do ap aan ouklingenden Vulkoanismus tjuude. == Bierichstiegeräi == Ju Eerstbestiegenge slumpede do bee poolske Bierichstiegere [[Jan Szczepanski]] un [[Justin Wojszins]] ap dän [[26. Februoar]] [[1937]]. In jungere Tied sunt deer fuul Rekorde moaked wuuden mäd Autos un Flitsepee ap groote Hööchte. [[Kategorie:Anden]] [[Kategorie:Argentinien]] [[Kategorie:Bierich]] [[Kategorie:Chile]] [[Kategorie:Vulkoan]] fwg1zf7ukqbbryxkxsoyi1udyaozay8 14 10810 115828 2018-01-21T15:24:37Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Suudamerikoa]] c88d3k0enveu30l70u6rojow838i6g4 14 10811 115832 115831 2018-01-21T15:27:07Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Vulkoane of Fjuurspäiende Bierge [[Kategorie:Bierich]] [[Kategorie:Vulkoanismus]] t9wlbnxauwaagdlmdpwqu1gi7olqjua 14 10812 115833 2018-01-21T15:27:26Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Geologie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geologie]] aigzdaxm3run2vvsm0z12gbey0uofo8 0 10813 115834 2018-01-21T15:28:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nevado Ojos del Salado]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nevado Ojos del Salado]] opew9du7ghz1mfk2079mroxmrxowob7 0 10814 115841 115840 2018-01-21T15:54:45Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pissis from high camp (5,900 m).jpg|thumb|250px|Monte Pissis]] Die '''Monte Pissis''' is aan ferläskeden Vulkoan in do [[Anden]] fon ju [[Provinz La Rioja]] in [[Argentinien]]. Hie is mäd 6795 Meetere die träädhoochste Bierich fon [[Suudamerikoa]]. Die Bierich häd apgruunde fon sien Loage in ju [[Atacama-Wöiste]] gjucht druuge Bedingengen, daach rakt dät deer aan [[Glitsker]] mäd Glieuwen, wät in düsse Region nit oafter tou sjoon is. Die Vulkoanismus in dät Rebät fon Monte Pissis häd al foar two Millionen Jiere apheerd. [[Kategorie:Anden]] [[Kategorie:Argentinien]] [[Kategorie:Bierich]] [[Kategorie:Vulkoan]] o5jmshdolyatefwoymuivl7hz37gf3w 0 10815 115969 115843 2018-01-27T00:23:39Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q859712]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cerro Bonete Chico.jpg|thumb|right|250px|Cerro Bonete Chico]] Die '''Cerro Bonete Chico''' (die "litje Bonete") is aan baldoarigen Bieriech in do [[Anden]] fon ju [[Provinz La Rioja]] in't noudwääaste fon [[Argentinien]]. Mäd een Hööchte fon 6759 Meetere is hie in Wuddelkhaid gratter as die sonaamde [[Cerro Bonete Grande]] (grooten Bonete), die oachtehunnert Meetere läiger is. Dät lät n bitje dwälsk, man kumt deerfon, dät die "litje Bonete", uk wan hie gratter is, man n litjeren "Spitshoud" ap sin Top häd as die litjere "groote Bonete" die aan grooten "Spitshoud" drächt. Die Cerro Bonete Chico is aan [[Vulkoan]]. [[Kategorie:Anden]] [[Kategorie:Argentinien]] [[Kategorie:Bierich]] [[Kategorie:Vulkoan]] 5mw9693irsjsm1oemfe42ypkhczdgmi 0 10816 115974 115849 2018-01-27T00:23:43Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q2667]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Liebermann portret van Paul von Hindenburg.jpg|thumb|right|200px|Paul von Hindenburg]] '''Paul Ludwig Hans Anton von Beneckendorff und von Hindenburg''' (* [[2. Oktober]] [[1847]] in [[Posen]]; † [[2. August]] [[1934]] ap [[Gut Neudeck]], [[Aastprüüsen]]) waas aan düütsken [[Generoalfäildmarschall]] un Politiker. Wilst dän [[Eersten Waareldkriech]] hiede ju Bupperste Heerleedenge ("Obere Heeresleitung") unner sin Foarsit ju bolde diktoatooriske Regierengs-Moacht. Hindenburg wuude in [[1925]] foar'n twäiden [[Riekspräsident]] fon ju [[Weimarer Republik]] kädden, in [[1932]] noch insen. Ap dän [[30. Januoar]] [[1933]] benaamde hie [[Adolf Hitler]] foar'n [[Riekskanzler]]. As Hindenburg stoorf, uurnoom Hitler dan uk dät Riekspräsidenten-Boantje, wiertruch ju [[Nazi-Düütsklound|NS-Diktoatuur]] fäästlaid waas. [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Geskichte]] 4qtunz9edry9v9693qcxzen94gwggov 0 10817 115845 2018-01-22T10:11:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Paul von Hindenburg]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Paul von Hindenburg]] 5qhem6vgm4a0vd01qe6riv4yvhtmjbi 0 10818 116707 115865 2018-03-06T13:01:28Z Escarbot 632 wikidata interwiki wikitext text/x-wiki '''Riekskanzler''' (düütsk: '''''Reichskanzler'''''; ap Seeltersk toumäts uk ''Riekskan'''s'''ler'' uutboald) waas fon [[1871]] bit [[1945]] tou ju Amtsbeteekenge fon dän Regierengs-Foarsitter fon dät Düütske Riek, also fon dät [[Düütsk Kaiserriek|Düütske Kaiserriek]] (1871 - [[1918]]), ju [[Weimarer Republik]] (1918 - [[1933]]) un ju [[Nazi-Düütsklound|NS-Diktoatuur]] (1933 - 1945). In düsse Rulle stuude hie also dät Kabinett foar; dät hiet in't Kaiserriek ju ''Rieksleedenge'', in'e Weimarer Republik un ju NS-Tied ju ''Rieksregierenge''. Bloot fon November 1918 bit August [[1919]] hieden do Regierengs-Foarsittere uurs ne Beteekenge ''Foarsitter fon dän [[Räid fon do Foulks-Beapdraagede]]'' of ''Rieksministerpräsident''. Ju Amtsbeteekenge stomt uut ju düütske [[Kanzler]]-Traditjsoon fon dät [[Middeloaler]] un ju [[Äddere Näitied]]. Die Riekskanzler-Titel wuude buppedät toumäts uk in uur [[Monarchie]]n fon [[Europa]] wichitge Ministere touärkoand, so waas biespilswiese in [[Aastriek-Ungarn]] fon [[1867]] bit [[1871]] [[Friedrich Ferdinand von Beust]] Riekskanzler un in [[Rusk Kaiserriek|Ruslound]] hiede [[Alexander Michailowitsch Gortschakow]] dät Boantje. In't Düütske Riek ätter 1871 wuude deer aan foutloopenden Bruuk uut, die bit däälich in dän [[Buundeskanzler (Düütsklound)|Buundeskanzler]]-Titel ätterwierket. Die [[Buundeskanzler (Aastriek)|Kanzlertitel in Aastriek]] wuude in ju [[Eerste Republik Aastriek]] in't Jier [[1920]] wier apgriepen un wäd sänt Eende fon dän [[Twäiden Waareldkriech]] in ju Twäide Republik [[Aastriek]] fääredrain. [[Kategorie:Geskichte]] lykp55an4sqy6f4qpusilj5a8dx1pmu 0 10819 115851 2018-01-22T10:35:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskanzler]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskanzler]] ojl9e6z7f50w6rrw0lwubzaupo4nxx3 0 10820 115852 2018-01-22T10:35:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Riekskanzler]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Riekskanzler]] ojl9e6z7f50w6rrw0lwubzaupo4nxx3 0 10821 115968 115858 2018-01-27T00:23:38Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q65906]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Grzimek-tablica.JPG|thumb|200px|right|Toanklaie foar Bernhard Grzimek in Nysa]] '''Bernhard Klemens Maria Hofbauer Pius Grzimek''' [ˈgʒɪmɛk] (* [[24. April]] [[1909]] in [[Nysa]] (düütsk:Neiße), [[Buppersleesien]]; † [[13. Meerte]] [[1987]] in [[Frankfurt oun'n Main]]) waas aan [[Fäi-Dokter]], [[Ferhooldensbiologie|Ferhooldens-Foarsker]], loangjierigen Direktor fon dän [[Frankfurter Zoo]], Dierte-Filmer, Skrieuwer un Uutreeker fon Dierte-Bouke un een ätter him benaamde [[Enzyklopädie]] fon dät [[Dierte]]-Riek. In do 1960er un 1970er Jiere waas hie mäd räägelmäitige Wiedkieker-Moderatsjoonen foar dän [[Hessisken Rundfunk]] die bekoandste Dierte-Fäkmon fon Düütsklound. Sin [[Dokumentoarfilm]] ''[[Serengeti darf nicht sterben]]'' wuude in [[1960]] as eersten düütsken Film ätter dän [[Twäiden Waareldkriech]] mäd aan [[Oscar (Filmpries)|Oscar]] uutteekend. Tou Begin moakede hie uk moal wät unner dät [[Pseudonym]] ''Clemens Hofbauer'' eepentelk. [[Kategorie:Biologie]] [[Kategorie:Skrieuwer]] 1w0tq8lcofhwnabu0io2gymgwcj27es 0 10822 115856 2018-01-22T11:00:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bernhard Grzimek]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bernhard Grzimek]] qxdx0y0kagk4waj76prrddhw86iq4u7 0 10823 115872 2018-01-22T11:37:16Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Julius Caesar]] nach [[Gaius Iulius Caesar]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Gaius Iulius Caesar]] depimhudv779tud33rhjvk77r5f6oo0 0 10824 118727 118455 2020-01-24T15:23:38Z Heinz 88 /* Skjonisse */ wikitext text/x-wiki Die '''füüftienste Meerte''' is die 74. Dai fon dän [[gregorioansken Kalänner]] (die 75. in Skaltjiere); deer blieuwe also noch 291 Deege bit tou dät Eende fon't Jier. Bit tou dät Jier [[153 f. Kr.]] begon dät roomske Jier ap dän 15. Meerte, deeruum heete do Mounde ''September'', ''Oktober'', ''November'' un ''Dezember'' noch ätter ju oolde Tällenge, uk wan dät nit moor mäd uus Kalänner touhoope paaset: ''septem'', ''octo'', ''novem'', ''decem'' is [[Latiensk]] foar ''soogen'', ''oachte'', ''njuugen'', ''tjoon'' == Skjonisse == * [[44 f. Kr.]]: [[Gaius Iulius Caesar]], Diktoator fon dät [[Roomske Riek]], wäd fon politiske Juunsättere möärend. * [[1077]]: Die Swoaben-Heertoach [[Rudolf von Reinfelden]] wäd in dän [[Investituurstried]] tou'n Juunköönich fon [[Hinnerk IV. (HRR)|Hinnerk IV.]] kädden. * [[1867]]: Ferdraachsunnerteekenge fon dän [[Aastriekisk-Ungariske Uutgliek]], Gruundenge fon [[Aastriek-Ungarn]]. * [[1920]]: In't Düütske Riek rakt dät as Reaktion ap dän [[Kapputsk]] dän tou juuns Dai tou grootsten Generoal-Straik. 12 Millionen Moanskene foulgje aan Aproup fon ferskeedene Organisatsjoone un Paatäie. In't Wääste bräkt die [[Ruhr-Apstound]] uut. Ätter 'n poor Deege mouten do Kapp-Putskere toureeke. * [[2019]]: [[Ounsleek ap two Moscheen in Christchurch]]: Aan australisken Neonazi-Terrorist gript two Moscheen in ju [[näiseelound]]ske Stääd [[Christchurch]] oun. Hie skjut 51 Moanskene dood un ferseert noch 50 moor. * [[2019]]: Demokratie-Aktivisten in [[Honkong]] beginne, juun een ploand Uutlääwerengs-Gjucht tou protestierjen. Uur do foulgjende Mounde rakt dät moor un moor Protest, fon Juni oun sweere Sträitenslachten twiske Demonstranten un Dreguunere un aal sowät. Do Proteste sunt bit nu tou (Stound: Januoar 2020) noch nit foarbie. == Stuurwen == * [[44. f. Kr.]] [[Gaius Iulius Caesar]], Militär un Stoatsmon fon dät [[Roomske Riek]] (Kiek uk buppe!). [[Kategorie:Meerte]] ijdxt9wepc7yliw7baro2dbncrbttfw 10 10827 115883 115882 2018-01-22T14:00:52Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Forloage:Infobox Jier f. Kr.]] nach [[Foarloage:Infobox Jier f. Kr.]], ohne dabei eine Weiterleitung anzulegen: Boukstäf ferjeeten wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks generyk | bgcolor = #B0C4DE | kop = {{{namme|{{PAGENAME}}<br>}}} | image = {{{ôfbylding|}}} | caption = {{{ôfbyldingstekst|}}} | imagewidth = {{{ôfbyldingsbreedte|}}} | kop1 = {{PAGENAME}} in uur Kalännere | head1_1 = [[Buddhistiske Tiedreekenge]] | item1_1 = {{{Buddhistiske Tiedreekenge|}}} | head1_2 = [[Chinesisken Kalänner]] | item1_2 = {{{Chinesisken Kalänner|}}} | head1_3 = [[Griechiske Tiedreekenge]] | item1_3 = {{{Griechiske Tiedreekenge|}}} | head1_4 = [[Juudsken Kalänner]] | item1_4 = {{{Juudsken Kalänner|}}} | head1_5 = [[Roomsken Kalänner]] | item1_5 = {{{Roomsken Kalänner|}}} | head1_6 = [[Seleukidiske Ära]] | item1_6 = {{{Seleukidiske Ära|}}} | head1_7 = [[Vikram Sambat]] (Nepalesisken Kalänner) | item1_7 = {{{Vikram Sambat (Nepalesisken Kalänner)|}}} }} b8zo9pz93o83hk9m4ffsbuo4x5gktav 0 10828 116319 115976 2018-02-09T09:00:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki ---- <center><small> [[4. Jierhunnert f. Kr.|4.]] -- [[3. Jierhunnert f. Kr.|3.]] -- [[2. Jierhunnert f. Kr.|2.]]</small> -- '''[[1. Jierhunnert f. Kr.|1. Jierhunnert foar Kristus]]''' -- <small>[[1. Jierhunnert|1. Jh. ä. Kr.]] -- [[2. Jierhunnert|2.]] -- [[3. Jierhunnert|3.]]</small><br /> <small>Jiere: [[47 f. Kr.]] - [[46 f. Kr.]] - [[45 f. Kr.]]</small> - '''44 f. Kr.''' - <small>[[43 f. Kr.]] - [[42 f. Kr.]] - [[41 f. Kr.]] -</small> ---- </center> {{Infobox Jier f. Kr. | namme = | ôfbylding = Vincenzo Camuccini - La morte di Cesare.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = Oun do Iden fon'n Meerte wäd [[Gaius Iulius Caesar]] uumebroacht | Buddhistiske Tiedreekenge = 500/501 (suudelken Buddhismus); 499/500 (Alternativbereekenge ätter Buddhas [[Nirvana|Parinirvana]]) | Chinesisken Kalänner = 44. (45.) [[60-Jiere-Zyklus|Zyklus]], Jier fon dän Fjuur-Buffel 丁丑 (tou Begin fon't Jier Fjuur-Rotte 丙子) | Griechisken Kalänner = 4. Jier fon ju 183./1. Jier fon ju 184. Olympioade | Juudsken Kalänner = 3717/18 (13./14. September) | Roomsken Kalänner = [[ab urbe condita (Chronologie)|ab urbe condita]] DCCX (710) | Seleukidiske Ära = Babylon: 267/268 (Jierswiksel April); Syrien: 268/269 (Jierswiksel Oktober) | Vikram Sambat (Nepalesisken Kalänner) = 13/14 (Jierswiksel April) }} == Foarfaale == === Skjoonisse uum dän Moort oun Caesar === * [[Gaius Iulius Caesar]] wäd touhoope mäd [[Marcus Antonius]] Konsul. * [[Marcus Iunius Brutus]] häd ju [[Praetur]] ap een Jier. * [[15. Meerte]]: ''[[Iden fon dän Meerte]]'': [[Gaius Iulius Caesar]] wäd fon moorere Senatoren unner ju Fierenge fon [[Marcus Iunius Brutus]] un [[Gaius Cassius Longinus (Versweerder)|Gaius Cassius Longinus]] in't [[Tjooter fon Pompeius]] in Room mäd tjountwintich [[Dolk]]steete uumebroacht. * [[17. Meerte]]: Die roomske Senoat kumt in dän [[Tempel fon ju Tellus]] touhoope un rakt do [[Caesar-Möärendere]] Amnestie. [[Publius Cornelius Dolabella (Konsul 44 v. Chr.)|Publius Cornelius Dolabella]], Sweegersuun fon [[Marcus Tullius Cicero|Cicero]], wäd as [[Suffektkonsul]] ätter Caesar uurnuumen. * [[20. Meerte]]: Caesar sien Begreeuwenge: Foar ju [[Rostra|Spreeker-Tribüne]] ([[Forum Romanum]]) hääbe Ounhongere een fergouldede Ätterbieldenge fon dän Tempel fon ju ''[[Venus (Mythologie)|Venus Genetrix]]'' apgjucht. Foar do touhoopekeemene Roomere un een Heer fon Veteroanen, do in ju Stääd keemen sunt, wäd truch [[Marcus Antonius]] — insen [[Foulkstribun]] mäd Hälpe fon Caesar, leeter ju gjuchte Hounde fon dän Diktoator — dät Testament fon dän Doode: Älken Burger kricht 300 [[Sesterz]]en uut Caesar sien Privoat-Knippe. * [[2. September]]: [[Marcus Tullius Cicero]] hoaldt sien eerste fon fjautien [[Philippiske Rääden]] juun Marcus Antonius, die ätter Caesar sin Dood jädden alleenigen Heersker wäide mai. === Moor uut dät Roomske Riek === * [[21. Juni]] 44/[[43 f. Kr.]]: [[Lucius Munatius Plancus]], Steedhoolder fon [[Gallien]], gruundet ätter ju Uurlääwerenge fon sien Grääf-Inskrift ju Kolonie ''[[Augusta Raurica]]'', dät is däälich ju [[Swaits]]er Stääd [[Augst]]. === Wietenskup un Technik === * [[Marcus Tullius Cicero]] ferfoatet do philosophiske Wierke ''[[De officiis]]'' (''Fon do Plichte''), oun sin Suun [[Marcus Tullius Cicero die Jungere|Marcus Tullius Cicero dän Jungeren]] in Bräiffoarm skrieuwen, un ''[[Laelius de amicitia]]'' foar sin Fjuund [[Titus Pomponius Atticus]]. === Katastrophen === * Uutbreek fon dän [[Ätna]] ap [[Sizilien]]. Ju Äske moaket dän Heemel uur [[Room]] tjuusterch. As Foulge rakt dät läipe Aadenten bit Ägypten tou. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[15. Meerte]]: [[Gaius Iulius Caesar]], roomsken Konsul un Diktoatoor, möärend * [[Gaius Helvius Cinna]], roomsken Dichter * [[Ptolemaios XIV.]], ägyptisken Pharao * [[Publius Servilius Vatia]], roomsken Politiker * [[Publius Sittius]], roomsken Rieder === Doatum nit seküür === * sowät uum dät Jier 44 f. Kr.: [[Burebista]], eersten Köönich fon do [[Doakere]] [[Kategorie:1. Jierhunnert f. Kr.]] qaa6b2txlvoyx6dfr8vh9dpk87jubnt 0 10829 115891 2018-01-22T15:23:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[44 f. Kr.]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[44 f. Kr.]] 907mae7e9pbiook2n0isu4pz6h6amcq 0 10830 120814 117423 2022-07-05T08:48:14Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flag of the President of Germany.svg|250px|thumb|right|Standoarte fon dän Buundespräsident]] Die '''Buundespräsident''' (düütsk:'''''Bundespräsident''''') is dät Stoats-Upperhaud fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]]. Hie wäd fon ju [[Buundesfersammelenge]] ap fieuw Jiere kädden un kon insen wier kädden wäide. Die Buundespräsident is in eerste Linie repräsentativ - man hie häd uk dät Gjucht un ju Plicht, politisk tou honneljen: Hie ferträt ju Buundesrepublik foulkegjuchtelk un rakt diplomoatiske Fertreedere Fulmoacht. Buppedät moaket hie do Buundes-Wätte ''(Bundesgesetze)'' bekoand, do hie in't Foaren formoal pröiwje duur, of do ju Ferfoatenge äntspreeke. Die Buundespräsident häd dät Begnoadigengsgjucht fon dän Buund. Wät die Buundespräsident uurs noch däd: * Foarsloon fon dän Buundeskanzler tou'e Köär un sien Benaamenge of Äntläitenge ap Foarsleek fon dän [[Buundesdai]]. * Benaamenge un Äntläitenge fon Buundes[[minister]]e ap Foarsleek fon dän Buundeskanzler * Benaamenge un Äntläitenge fon Buundesgjuchtere, Buundes-Amtsljuude, Offisiere un Unneroffisiere, wan Ounoardengen un Ferföigengen niks uur bestimme. == Düütske Buundespräsidenten sänt [[1949]] == # [[1949]]-[[1959]]: [[Theodor Heuss]] # [[1959]]-[[1969]]: [[Heinrich Lübke]] # [[1969]]-[[1974]]: [[Gustav Heinemann]] # [[1974]]-[[1979]]: [[Walter Scheel]] # [[1979]]-[[1984]]: [[Karl Carstens]] # [[1984]]-[[1994]]: [[Richard von Weizsäcker]] # [[1994]]-[[1999]]: [[Roman Herzog]] # [[1999]]-[[2004]]: [[Johannes Rau]] # [[2004]]-[[2010]]: [[Horst Köhler]] # [[2010]]-[[2012]]: [[Christian Wulff]] # [[2012]]-[[2015]]: [[Joachim Gauck]] # [[2017]]-...: [[Frank-Walter Steinmeier]] == Ferbiendengen ätter buute == * [http://www.bundespraesident.de/] [[Kategorie:Buundesdai]] b2ruckxd6hh98r56lqz88dvb8pn07xm 0 10831 116045 115971 2018-02-02T22:02:28Z 185.90.171.142 Kategorie:Düütske Persoon wikitext text/x-wiki [[Bielde:Steinmeier cropped.jpg|mini|Frank-Walter Steinmeier (2017) [[Bielde:Signature f.-w. steinmeier.png|rahmenlos|Unnerskrift fon Frank-Walter Steinmeier]]]] '''Frank-Walter Steinmeier''' (* [[5. Januar]] [[1956]] in [[Detmold]]) is aan düütsken Politiker fon ju [[SPD]] un sänt dän [[19. Meerte]] [[2017]] die tweelfte [[Buundespräsident (Düütsklound)|Buundespräsident]] fon [[Düütsklound]]. Fon 1999 bit 2005 waas hie Boas fon't Buundeskanzler-Amt unner Buundeskanzler [[Gerhard Schröder]]. Hie waas fon 2005 bit 2009 ([[Kabinett Merkel I]]) un fon 2013 bit 2017 ([[Kabinett Merkel III]]) Buute-Minister. Ieuwenske sien Boantje as Buute-Minister waas Steinmeier fon 2007 bit 2009 uk [[Vizekanzler (Düütsklound)|Vizekanzler]]. Fon 2009 bit 2013 waas hie uk Foarsitter fon ju SPD-Buundesdais-Fraktsjoon. [[Kategorie:Düütske Persoon]] [[Kategorie:Politiker]] t56nvx21zewlpryfnrlg69zltu61s5n 0 10832 117564 116706 2018-10-28T11:19:01Z Rodhullandemu 9691 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Dachau wachtower b 1945-04.jpg]] → [[File:Dachau watchtower b 1945-04.jpg]] sp. wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dachau watchtower b 1945-04.jpg|thumb|200px|right|Woaktouden in'n April 1945, derfoar Doode]] Dät [[Konzentratsjoonsleeger Dachau]] bestuude fon dän [[22. Meerte]] [[1933]], bit dät ap dän [[29. April]] [[1945]] fon [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoanske]] Suldoaten befräid wuuden is. Dät waas dät eerste Leeger in ju [[Nazi-Düütsklound|NS-Diktoatuur]], wier ju aleenige Gjuchtsspreekenge bie aan [[KZ-Kommandant|SS-Leegerkommandant]] liech un somäd jäildend Gjucht buute Funktsjoon sät wuuden is. In't KZ Dachau sunt touminst 200.000 Ljuude fangen heelden wuuden. Dät wieren tou Begin politiske Juunsättere, man leeter uk fuul [[Juuden]] un uur Ferfoulgede. Sowät 41.500 Ljuude sunt binne dät Leeger direkt uumebroacht wuuden of stoorwen oun do stuure Bedingengen, wier sik Kroankhaide as biespilswiese [[Typhus]] uutspreede kuuden. Buppedät sunt masse Ljuude, do deer fangen sieten, foar'aaln Juuden, in sonaamde Fernäilengsleegere (''Vernichtungslager'') fäärebroacht un junner in Massen möärend wuuden. [[Kategorie:Nazi-Düütsklound]] 0v9rysnmiridf091jn8awvrmdt99kvl 0 10833 115927 2018-01-22T17:48:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Konzentratsjoonsleeger Dachau]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Konzentratsjoonsleeger Dachau]] pkofzt0ykm68hf9hpb8dm6e7potmpgd 0 10834 115928 2018-01-22T17:49:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Konzentratsjoonsleeger Dachau]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Konzentratsjoonsleeger Dachau]] pkofzt0ykm68hf9hpb8dm6e7potmpgd 0 10835 115929 2018-01-22T17:49:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Konzentratsjoonsleeger Dachau]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Konzentratsjoonsleeger Dachau]] pkofzt0ykm68hf9hpb8dm6e7potmpgd 0 10836 115973 115931 2018-01-27T00:23:42Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q7191]] wikitext text/x-wiki Die '''Nobelpries''' [noˈbɛl-] is een sänt [[1901]] älk Jier ferroate Uutteekenge, ju die [[Sweeden|sweediske]] Ärfiender un [[Industrie]]lle [[Alfred Nobel]] stifted häd. Hie jält däälich as ju hoochste Uutteekenge in do Disziplinen, wierfoar ju uutroat wäd. In sien Testament laide hie fääst, dät mäd sien Fermuugen een Stiftenge gruunded wäide skuul, ju mäd hiere Rante<ref>Rante hat ap düütsk Zinsen</ref> "as Pries do Ljuude toudeeld wäide, do in't fergeene Jier ju Moanskhaid dän grootsten Nutsen broacht hääbe". Dät Jäild skuul tou fieuw glieke Deele ap do Rebätte [[Physik]], [[Chemie]], [[Physiologie]] of [[Medizin]], [[Literatuur]] un Moite uum dän [[Free]] ferdeeld wäide. Ju Nobel-Stiftenge wuude ap dän [[29. Juni]] [[1900]], fjauer Jiere ätter dän Dood fon Alfred Nobel, gruunded. In [[1901]] hääbe do do eerste Priese ferroat. Die Nobelpries wäd älk Jier ap Nobel sin Doodes-Dai, dän [[10. Dezember]], ferroat: Die [[Nobelpries foar dän Free]] wäd in [[Oslo]] ferroat, aal do uur Priese in [[Stockholm]]. Sänt 1968 rakt dät buppedät dän [[Alfred-Nobel-Antoankens-Pries foar Wirtskupswietenskuppe]], dän ju Sweediske Rieksboank tou hier tjohunnerdjierich Bestounden stifted häd. Hie wäd touhoope mäd do Nobelpriese ferroat, is gliek dotierd un unnerlait ännelke Bedingengen. Deertruch wäd hie oafter as Wirtskups-Nobelpries beteekent un as aan Nobelpries as do uur weernuumen. [[Kategorie:Uutteekenge]] kfovi9cifkoxglvqhvdy0tgsdck9bgl 14 10837 115932 2018-01-22T18:06:57Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Sälskup]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sälskup]] jf6ectycq0a2d3zoi09rdhjbrt0xeqj 0 10838 115933 2018-01-22T18:07:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nobelpries]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nobelpries]] h7bugd344ti29r5ogmu7vcxlift4i78 0 10839 115934 2018-01-22T18:07:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Nobelpries]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Nobelpries]] h7bugd344ti29r5ogmu7vcxlift4i78 0 10840 115957 115940 2018-01-25T12:48:38Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q2886950]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Basilica of the National Shrine of Our Lady of Aparecida, 2007.jpg|thumb|right|250px|Ju Basilika fon buute]] Ju '''Basilika fon Aparecida''', portugiesisken Noome '''Basílica de Nossa Senhora Aparecida''' (uursät: '''''Basilika fon uus ferskienene Frau''''') is wäil ju grootste Roomsk-Katoolske Säärke fon [[Suudamerikoa]]. Ju lait in ju Stääd [[Aparecida (São Paulo)|Aparecida]], in dän Buundesstoat [[São Paulo (Buundesstoat)|São Paulo]] in [[Brasilien]], sowät hunnertsäkstich Kilomeetere aast-noudaastelk fon ju Stääd [[São Paulo]]. Dät is een groote Pilger-Säärke, wier ju Hillige [[Maria (Muur fon Jesus)|Maria]] fereerd wäd, wierfon jo een Toon-Figuur hääbe. Ätter ju Uurlääwerenge skällen in't Jier [[1817]] twäin Fiskere, do foar aan Groaf, die ap Besäik koom, Fiske fange skuulen, ju Figuur fuunen hääbe. Jo hieden eerste naan Ärfoulch, dan looken jo ju Figuur uut Woater un ätters daach masse Fiske. Uurs een Uurlääwerenge kwäd, dät ju Figuur in't Jier 1650 fon Bruur [[Agostino de Jesus]] uut [[São Paulo]] häärstoald wuude, man ätters ferlädden geen is, bit do Fiskere hier ätter langere Tied wier fuunen hääbe. Ap älken Faal leeuwe masse, dät dät een Wunner waas. Eenige Jiere wuude ju Figuur in een privoate Kapelle fon aan fon do Fiskere fereerd, bit in'n Loop fon't 18. Jierhunnert ju Stääd [[Guaratinguetá]] een eepentelke Kapelle baue liet. Sänt düsse Tied kuume masse Pilgere ätter ju Steede, wier ju Siedelenge Apparecida äntstuude (dät hat: ''Ju Ferskienene''). In [[1928]] wuude Aparecida een oaine Stääd. Leeter äntstuude deer een grattere Säärke, ju oolde Basilika. In [[1955]] begon die Bau fon ju näie, noch grattere Säärke, ju ap dän [[4. Juli]] [[1980]] fon Poabst [[Johannes Paul II.]] as Basilika wäid wuuden is. [[Kategorie:Säärke]] [[Kategorie:Brasilien]] rfaqqlivbz5fz4m6ha59eu11eqrbbab 0 10841 115939 2018-01-22T19:32:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Basilika fon Aparecida]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Basilika fon Aparecida]] rz4330qookogznnl4d0jfq7rovuxfi2 0 10842 116105 115948 2018-02-05T12:42:44Z Heinz 88 Weiterleitung auf [[Aymara (Sproake)]] entfernt wikitext text/x-wiki Die Uutdruk '''Aymara''' beteekent... * een Foulk in Suud-Amerikoa ( ---> [[Aymara (Foulk)]] * ju Sproake fon düt Foulk (---> [[Aymara (Sproake)]] {{Begriepskloorenge}} rvsnpk4qto9cdvi0zjufhfxix7zcduk 0 10843 115950 2018-01-22T20:14:08Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Aymara Women, El Alto, Bolivia (2173402729).jpg|thumb|right|250px|Two Aymara-Wieuwljuude]] Do '''Aymara''' (uk '''Aimara''') sunt een Indioanere|Indioa…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aymara Women, El Alto, Bolivia (2173402729).jpg|thumb|right|250px|Two Aymara-Wieuwljuude]] Do '''Aymara''' (uk '''Aimara''') sunt een [[Indioanere|Indioaner]]-Foulk fon [[Suudamerikoa]]. Jo lieuwje in ju [[Anden]]-Ruumte ap dät [[Altiplano]] in [[Bolivien]] (sowät 30-40 % fon ju Befoulkenge), in't Suude fon [[Peru]] (sowät 5 % fon ju Befoulkenge) un in't Noude fon [[Chile]] (sowät 0,3 % fon ju Befoulkenge). Een Houndeful Aymara rakt dät buppedät uk in [[Ecuador]], dät kumt deerfon, dät me do in ju Kolonioal-Tied twoangswiese uumesiedeld häd, uum een Meenskups-Geföil monken do Indioanere tou ferhinnerjen, wier sik Wierstound juun do Kolonioalheeren uut bilgje kuud hiede. Ju Sproake fon do Aymara hat juust so, kiek unner [[Aymara (Sproake)]]. Die bekoandste Fertreeder fon do Aymara is [[Evo Morales]], die Präsident fon Bolivien (Stound: Januoar 2018). [[Felipe Quispe Huanca]] is uk aan Bolivioaner uut dät Foulk fon do Aymara, die sik foar do Gjuchte fon Indioanere iensät. [[Kategorie:Bolivien]] [[Kategorie:Chile]] [[Kategorie:Foulk]] [[Kategorie:Peru]] p2y98frmrdx8ovr6y0mvbioth7qqtpg 0 10844 115959 115952 2018-01-25T12:48:41Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q1496]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ferdinand Magellan.jpg|thumb|250px|Ferdinand Magellan. Anonyme Skilleroatsje uut dät 16. oder 17. Jierhunnerd, Marinemuseum, [[Newport News]]]] '''Ferdinand Magellan''', [[Portugiesiske Sproake|portugiesisk]] ''Fernão de Magalhães'', Uutsproake: [fɨr'nãu̯ dɨ mɐɣɐ'ʎãi̯ʃ], [[Spoanske Sproake|spoansk]] ''Fernando de Magallanes'' (* [[3. Februoar]] [[1480]] in [[Sabrosa]], [[Portugal]]; † [[27. April]] [[1521]] ap [[Mactan]], [[Philippinen]]) waas aan portugiesisken Seefoarder, man hie sailde uk in'n Apdraach fon ju spoanske Kroune. Magellan begon ju eerste [[Waareld-Uumsailenge]], man hie wuude ap ju Foart uumebroacht. Wie wieten deerfon foar'aaln truch do Apteekengen fon dän Deelniemer [[Antonio Pigafetta]]. Ap düsse Foart foont hie uk ju See-Äängte, ju däälich ätter him [[Magellan-Sträite]] benaamd is. [[Kategorie:Skipfoart]] khdqwq97b3wktcfd1ria95ssdkrbdn6 0 10845 115955 2018-01-24T17:19:26Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:2013-05-03 Fotoflug Nordholz Papenburg HP 2525.JPG|thumb|Ju Jann-Berghaus-Brääge uut ju Lucht.]] Ju '''Jann-Berghaus-Brääge''' uur ju [[Oamse]] is ie…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:2013-05-03 Fotoflug Nordholz Papenburg HP 2525.JPG|thumb|Ju Jann-Berghaus-Brääge uut ju Lucht.]] Ju '''Jann-Berghaus-Brääge''' uur ju [[Oamse]] is ieuwenske ju [[Erasmusbrääge]] een fon do grootste Klapbräägen in Wääst-Europa. Ju Brääge ferbient [[Leerort]] mäd [[Bingum]] un uur ju Brääge lapt ju B 436. Ju Brääge is 464 Meter loang. In do Jiere 1948 bit 1950 wuude an disse Steede ju eerste Brääge uur ju Oamse baud. Ju wuude 1991 oubreeken. 1991 waas disse twäide Brääge kloor. [[Kategorie:Loundkring Lier]] rd7fu0zfahzh5lizxobsnkbltucr83y 0 10846 115978 2018-01-29T15:51:22Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Ulm, Münster-001darker.jpg|thumb|right|250px|Dät Ulmer Münster]] Dät '''Ulmer Münster''' is een Säärke in [[Ulm]], ju in dän Gotik|gotisken Bau…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ulm, Münster-001darker.jpg|thumb|right|250px|Dät Ulmer Münster]] Dät '''Ulmer Münster''' is een Säärke in [[Ulm]], ju in dän [[Gotik|gotisken Baustil]] baud is: Deelwiese is ju in'e klassiske Gotik fon't [[Middeloaler]] uutfierd. Man wäkke Deele fon dät Bauwierk sunt uk in ju Näigotik heelden, also ju wier apgriepene Gotik fon't Eende fon't 19. Jierhunnert, uumdät deer leeter noch wät tou dät Bauwierk bietoukeemen is, besunners, wät dän Touden oungungt. Do Kaanten fon ju Säärke sunt juust so as do maaste Deele fon dän Touden uut Soundsteen baud, man do Muuren fon dät Säärkenskip sunt grootstendeels uut Baksteen. Bie do näigotiske Touföigsele wuude deelwiese uk Kalksteen bruukt. Dät Ulmer Münster is ju grootste lutherske Säärke fon Düütsklound; un die 161,53 Meetere hooge Säärktouden, die in't Jier [[1890]] kloor wuuden is, is die hoochste Säärktouden fon ju Waareld (Stound: Januoar 2018). Die Gruundsteen foar ju Säärke wuude in't Jier [[1377]] laid, as Ulm een [[Fräie un Rieksstääde|fräie Rieksstääd]] un noch roomsk-katoolsk waas. Wät die Ulmer Reformator [[Konrad Sam]] fon 1524 oun präätend häd, waas die Begin fon een stappenwiese Ienfierenge fon ju Reformatsjoon in Ulm. In't Jier [[1530]] fäl ju Äntskeedenge truch een Burgeroustämmenge foar dät lutherske Bekantnis. Sänt düsse Tied is dät Ulmer Münster een lutherske Säärke. Die Oainer fon ju Säärke waas loange Tied ju Stääd Ulm, bit ju in dät Jier 1894 in dän Besit fon ju evangeelske Säärke-Meente koom. Dät Münster uurstuude do in dän [[Twäiden Waareldkriech]] do [[Luchtoungriepe ap Ulm]] bienaist sunner Skoade. [[Kategorie:Säärke]] fhnlxeguclb3duh0zfjuq295abzqbqs 0 10847 120127 117447 2021-08-08T23:00:04Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:ChurchBreinermoor.JPG|thumb|right|250px|Lutherske Säärke in Breinermoor]] Ju [[Evangeelsk-lutherske Säärken|lutherske]] '''St.-Sebastian-un-St.-Vincenz-Säärke''' in [[Breinermoor]], Meente [[Westoverledingen]] ([[Aastfräislound]]), wuude in't Jier 1784 as Soal-Säärke baud. == Historie == Ju Säärke, ju däälich deer stoant, wuude insteede fon een oolde Kapelle baud, ju ap dän Säärkhoaf 400 Meetere deerfon wäch stuude. Ätterdät ju Säärke kloor waas, wuude ju Kapelle ourieten. Wäästelk wuude aan smällen Klokken-Touden oun dät Skip ounbaud. Je tjo rundboogede Finstere oun do bee Loangs-Sieden läite Ljoacht in ju Säärke faale. Bit 1925 hiede ju Säärke-Meente aan oainen Pestoor. Sänt düsse Tied deelt ju sik een Pestooren-Steede mäd [[Backemoor]]. Ap dän 1. Juni 2012 wuude ju Säärke-Meente mäd ju Vincenz-un-Laurentius-Säärkemeente in Backemoor tou ju näie evangeelsk-lutherske Vincenz-Säärke-Meente Backemoor-Breinermoor in Rhauderfehn fereend.<ref>Kirchliches Amtsblatt für die Evangelisch-lutherische Landeskirche Hannovers 4/2012, S. 184ff.</ref> == Binneruum == [[Bielde:Breinermoor Kirche Innenraum.jpg|thumb|right|200px|Binneruum]] Dät Binnere fon dät Goddeshuus wäd truch een holtene, as een Tunne beegede Dääke ousleeten. Ferskeedene Deele fon ju Iengjuchtenge kuume uut dät Foarlooper-Bauwierk. Die säkskaantige [[Preetstoul]] uur dät [[Oalter]] doatiert fon 1686. Uurspröängelk bildgede ju mäd dät Oalter een Eenhaid, bit in dät 19. Jierhunnert wät uurs moaked wuude. Ap dät Oalter is ju in Oulje ap Linnen ''Dät lääste Äiwendmoal'' fon [[Leonardo da Vinci]] ättermoald. Tou do ''[[Vasa sacra]]'' heert aan Kälk, dän Lubbe Jansen in 1664 stiftede. Die Krounljuchter gungt ap dät Jier 1751 tourääch. Ju Oargel wuude uum 1874 fon [[Gerd Sieben Janssen]] baud, mäd njuugen [[Register (Orgel)|Registere]] un een Manuoal. In dän Loop fon do Jiere wuude deer moorere Moale wät oun uumebaud. Ju Buutenskille un dät Piepenwierk fon ju Oargel sunt ärheelden. Een doatierenge fon ju Oargel uum 1860 is apgruunde fon ju näigotiske Bauwiese uunweerskienelk.<ref>Ev.-ref. Kirchengemeinde Aurich (Hrsg.): ''Orgelstadt Aurich''. Selbstverlag, Aurich 2003, S. 32.</ref> == Wällen un moor == * Düssen Artikkel foutet grootstendeels ap een Uursättenge fon dän Artikkel fon ju düütsksproakige Wikipedia. === Wät dät Internät deertou häd === {{Commonscat|St.-Sebastian-und-St.-Vincenz-Kirche (Breinermoor)}} * [http://www.breinermoor.de Ortsverein Breinermoor: ''Kirche''] * Genealogie-Forum: [https://web.archive.org/web/20160304095524/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/breinermoor.htm ''Breinermoor''] * Michael Heinze: [http://www.archiv-heinze.de/nachbardoerfer/breinermoor/kircheBrei/kirchebrei.html ''Kirche Breinermoor''] === Oankelde Ätterwiese === <references /> {{Coordinate |NS=53.192545 |EW=7.500078 |type=landmark |region=DE-NI}} [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Säärke]] 14384rhxyh2jy110c8zt2kf1wyg6f4s 0 10848 115984 115983 2018-01-29T16:37:07Z Heinz 88 Weiterleitungsziel von [[St.-Sebastian-un-St.Vincenz-Säärke (Breinermoor)]] nach [[St.-Sebastian-un-St.-Vincenz-Säärke (Breinermoor)]] geändert wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[St.-Sebastian-un-St.-Vincenz-Säärke (Breinermoor)]] 191x5gg1eigefi9wnyljdw1vhip9teq 0 10849 120126 118387 2021-08-08T23:00:01Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 wikitext text/x-wiki [[Bielde:OldChurchBorssum.JPG|thumb|right|250px|St.-Nikolaus-Säärke]] Ju [[Evangeelsk-reformierde Säärke (Loundessäärke)|evangeelsk-reformierde]] '''St.-Nikolaus-Säärke''' stoant in [[Borssum]], dät tou ju Stääd [[Oamde]] heert, un is in ju aastfräiske Stääd dät ooldste Bauwierk, dät noch stoant. == Historie == Die Bau fon ju Säärke begon in't [[13. Jierhunnert]]. In't Foaren wuude aan kunstelken Bäält foar dät Täärp apskädded, un in ju Midde deerfoan wuude ju Säärke un Noudwäästelk deerfon aan Klokkenstoul fon dän Parallelmuure-Typ in dän Stil fon ju leete [[Romanik]] uut Baksteene apgjucht.<ref name="dehio">Georg Dehio: ''Dehio - Handbuch der deutschen Kunstdenkmäler: Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, Bremen, Niedersachsen''. Deutscher Kunstverlag; Auflage: Neubearbeitung, stark erweiterte Ausgabe. München, Berlin (1. Januar 1992), ISBN 3422030220, S. 244.</ref> Uk, wan in'e Twisketied düt un dät uumebaud wuuden is, gungt dät Goddeshuus in sien Kääden ap ju romoanske Soal-Säärke tourääch. In't Middeloaler heerden Groot-Borssum un Littik-Borsum tou ju [[Propstäi (Säärke)|Propstäi]] Oamde in't [[Bistum Munster]].<ref>Menno Smid: ''Ostfriesische Kirchengeschichte''. (Ostfriesland im Schutze des Deiches, Bd. 6). Selbstverlag, Pewsum 1974, S. 42.</ref> In ju Reformatsjoons-Tied sloot sik ju Meente eerste dän luthersken un toulääst dän reformierden Gloowe oun. Bestimmend wierkede [[Hermannus Aquilomontanus]] (1488/89–1548) in Borssum, die in 1531 fon [[Hero von Oldersum]] as Pestoor iensät wuuden waas. Hie liet uut ju Säärke aal do Oaltere un Bielden wächdwo, uumdät hie meende, dät dät Ougodder-Bielden ("Götzenbilder") wieren. Uk ju Liturgie moakede hie sljuchter. In dän Loop fon do Jierhunnerde ferfäl ju Säärke moor un moor, sodät ju Meente in do Jiere 1912/13 een [[Reformierde Säärke (Borssum)|twäide Säärke]] in dän [[Juugendstil]] baude. Leeter tjoonde dät oolde Bauwierk as Bäidenstuun un Meenskupshuus fon't Täärp. Ju St.-Nikolaus-Säärke wuude uurloang baufaalich un blieuw ap't lääste sleeten, bit juun Eende fon't 20. Jierhunnert een groote Renovierenge begon. Sänt ju in't Jier 2004 wier in Bedrieuw nuumen wuude, wät ju toumäts as Kapälle foar Begreeuwengen, as Hochtieds-Säärke, foar Familien-Fierelkhaiden un foar Antoachte fon ju Säärke-Meente bruukt. == Baukunst == Ju [[Aastenge|aastede]] Soal-Säärke uut leet-romoanske Tied wäd fon een Täk mäd n Hom ousleeten. Do Loangssieden wäide truch Rundbooge-Finstere truchbreeken. Wilst ju Wäästersiede een Finster häd, is ju Aastersiede däälich sunner Finstere. In't Aaste fon ju Suud-Muure fint sik een Rundbooge-Poute, oun ju Noudsiede een mäd n Spit-Booge. == Iengjuchtenge == [[Bielde:Borssum Alte Kirche Innenraum (2).jpg|thumb|right|250px|Binneruum]] Die Binneruum häd een Holtboolke-Dääke, ju ljoachtblau strieken is. Truch Woogen, do an ju Aast- un Wäästsiede ätters ienleeken wuuden, is dät Säärkeskip binne ferkuuted. Die Foutbeen foar ju Aasterwooge is uum two Stappen haager. Tou ju Iengjuchtenge heeren do Grääf-Ruumten fon do Haudlinge fon Groot-Borssum unner ju Oalter-Ruumte fon dän Chor, die däälich truch een Wooge outränt is un fon ju Aastersiede betreeden wäide kon. Deer fiende sik uk moorere Grääfploaten un dät Dubbelgrääfmoal foar ''Aeldt Friese zu Uttum'' († 1593) un sien Wieuwmoanske, do in ju [[Dracht]] fon hiere Tied deerstoald wuuden<ref name="dehio" /> Foar ju ienleekene Aaster-Wooge stounde een eenfach Leesepult un aan Deep-Kum in Pokoal-Foarm. Träi jeelmäskene Ljuchtere sierje dän Ruum, die deerfon ousäin sljucht is. Die romoanske Deep-Kum uut ju Äntstoundengs-Tied fon ju Säärke häd sien Steede nu in ju näie Säärke. Die wäästelke Beriek is truch een holtene Wooge ouskat, ju buppe Finstere oane häd. As ju Säärke in 2004 näi ienwäid wuuden is, häd me een bruukte Oargel fon [[Alfred Führer]] fon [[1958]] uut [[Lilienthal]] kooped. Dät Instrument häd fieuw [[Register (Oargel)|Registere]] un een ounhongd Pedoal. Ju stoant foar ju wäästelke Binnenwooge liek ap'e Gruunde. == Wällen un moor == * Düssen Artikkel häd sin Uursproang grootstendeels in een Uursättenge uut ju düütsksproakige Wikipedia. === Literatuur === * [[Gottfried Kiesow]]: Architekturführer Ostfriesland, Verlag Deutsche Stiftung Denkmalschutz, Bonn 2010 (ISBN=978-3-86795-021-3) === in't Internät === {{Commonscat|Alte Kirche (Borssum)|St.-Nikolaus-Säärke (Borssum)}} * [https://web.archive.org/web/20150430115650/http://www.borssum.reformiert.de/ Internät-Siede fon ju Säärke-Meente] * Genealogie-Forum: [https://web.archive.org/web/20160304072058/http://www.genealogie-forum.de/ostfrld/kirchen/borssum.htm Borssum] === Foutnooten === <references /> {{Coordinate|article=/|NS=53.339368|EW=7.225034|type=landmark|region=DE-NI}} [[Kategorie:Säärke]] [[Kategorie:Aast-Fräislound]] dqv0ua004euqt10rrpekxd1tlqmnxed 0 10850 117067 115987 2018-06-13T20:59:49Z Gerd Eichmann 8906 Image added wikitext text/x-wiki [[Bielde:Speyer-Dom-19b-Westwerk-gje.jpg |thumb|250px|Die Speyerer Doom, Westwerk]] [[Bielde:2015 04 23 114 Speyerer Dom Südseite.jpg|thumb|250px|Die Speyerer Doom, fon dät Suude uut oubielded]] [[Bielde:20130908Speyer Dom03.jpg|thumb|250px|right|Aan Glap fon dän Touden ätter't Aaste]] [[Bielde:Dom zu Speyer (29760888764).jpg|thumb|250px|right|Ju Aastersiede fon ju Säärke mäd ju Apsis]] [[Bielde:Dom Speyer 2.jpg|thumb|250px|right|Binne in ju Säärke]] [[Bielde:Krypta des Doms zu Speyer.jpg|thumb|right|250px|In ju Krypta]] [[Bielde:Speyer-Dom-Kaisersaal-10-Fresken Johann von Schraudolph-gje.jpg|thumb|right|250px|Kaisersaal]] Die roomsk-katoolske '''Speyerer Doom''' hat uk '''Kaiser- un Mariendoom tou Speyer''' of '''Doomsäärke St. Maria un St. Stephan'''. Hie stoant in ju paltserske Stääd [[Speyer]], dät uk Bistums-Sit is. Sänt in ju frantsööske Revolutsjoon ju [[Abtäi Cluny]] fernäild wuuden is, is die Speyerer Doom ju grootste ärheeldene [[Romanik|romoanske]] Säärke fon ju Waareld. In 1925 häd Poabst [[Pius XI.]] him in dän Stound fon een ''Basilika minor'' broacht. Sänt 1981 stoant die Doom ap ju [[UNESCO]]-Lieste fon't Waareld-Kultuuräärfgoud, buppedät is hie skuuld truch ju [[Haager Konventsjoon]]. == Mäiten == * Loangte in't Heele 134 m (444 Fout) * Hööchte fon't Middelskip: 33 m (111 Fout) * Bratte fon't Middelskip: 14 m * Bratte fon't Loanghuus 37,62 m * Hööchte fon do Aast-Toudene: 71,20 m * Hööchte fon do Wääst-Toudene: 65,60 m == Geskichte == === Middeloaler === Die saliske Kaiser [[Konrad II. (HRR)|Konrad II.]] liet fermoudelk in [[1025]] dän Bau beginne un wüül ju grootste Säärke fon't Äiwendlound baue. Man hie belieuwede dät nit moor, dät die Doom kloor wuude, uk nit sin Suun [[Hinnerk III. (HRR)|Hinnerk III.]]; eerste unner [[Hinnerk IV.]], dät Bäidensbäiden fon Konrad II., kuude die Doom in't Jier [[1061]] ienwäid wäide. Sowät twintich Jiere leeter liet Hinnerk IV. dän Doom foar'n Haaldeel ienriete, uum him noch gratter wier aptoubauen: In'n Wäästdeel wuude ju Dääke oudrain, die Bau wuude uum fieuw Meetere haager moaked, un insteede fon ju flakke Holt-Dääke wuude een licht Kjuusgroat-Gewölft ätter do Ideoale fon ju domoalige romoanske Baukunst konstruierd. In dän Aastdeel wuude die Bau sogoar bit ap do Gruundsleeke ourieten un ap bit tou oachte Meetere stäärke Gruundsleeke näi gruunded. Dät Touden-Gewölft in dän Aastdeel mäd sien Spit-Boogen wiest al Stil-Määrkmoale fon ju [[Gotik]]. In't Doodesjier fon Hinnerk IV., [[1106]], waas die näie Doom kloor. Mäd een Loangte fon 444 roomske Fout un een Bratte fon 111 roomske Fout waas hie dät baldoarichste Bauwierk fon ju domoalige Tied. Speyer hiede domoals bloot sowät fieuwhunnert Ienwoonere. Dät mai also goud weese, dät do bedeeligede Kaisere uk uut moacht-politiske Gruunde suk een groote Säärke deer wai baud hääbe: Do düütske Kaisere wüülen nit bloot waareldske, man uk säärkelke Moacht hääbe. Die deeruut kuumende Twist mäd dät Poabstdum eskalierde in dän [[Investituur-Stried]] twiske Kaiser Hinnerk IV. un Poabst [[Gregor VII.]]. Grööte un Stoat fon dän Speyerer Doom unnerstreeken dän Moacht-Ounspröäk fon dän Kaiser. === Äddere Näitied === In [[1689]], in dän [[Paltsersken Äärffoulge-Kriech]], stoalden do Speyerer Burgere hiere Iengjuchtenge un hieren Huusräid in'n Doom unner, in ju Hoopenge, deer wieren jo seeker foar Plunnerenge un Fjuurlääse truch frantsööske Troppen. Moorere Meetere Hooch stoapelde sik die Huusräid in dän Doom. Ju Hoopenge fon do Buurgere waas ferkierd: Do Suldoaten brieken dän Doom ap un statten dät aal in Bround. Truch ju groote Hatte wuude dät Gewölft in dän Wäästdeel brokkich un fäl in sik touhoope. Man die Aastdeel heelt Stound. Uk do Kaiser-Greewe in dän Doom wuuden fon do Suldoaten apbreeken un plunnerd. Eerste in dän twäiden Haaldeel fon't [[18. Jierhunnert]] waas nouch Jäild deer, dän Wäästdeel fon dän Doom wier aptoubauen. Dät Doorhuus äntstuude domoals in'n [[Barock|barocken]] Stil näi. Düssen Stilbreek hiede bloot sowät 100 Jiere Bestound. In ju [[Frantsööske Revolutsjoon]] wuude die Doom al wier tou'n Politikum: Ju dulle Befoulkenge moakede Skändoal in dän Doom un fernäilde aal do Oaltere. === Jungere Tied === In [[1806]] waas sogoar ploand, dän Doom outourieten un as Steenbreek tou bruuken. Dät is dän domoalige Biskop fon Mainz, [[Joseph Ludwig Colmar]], tou fertonkjen, dät dät nit skaach. Unner [[Napoleon]] bruukten do frantsööske Troppen dän Doom as Fäi-Staal, Fodder- un Materioalleeger. Ätterdät Napoleon deelsmieten waas, wuude die Doom näi wäid un sanierd. In [[1819]] wuude dät Binnere fon dän Doom ap groote Flakten ferputsed un mäd [[Fresko|Fresken]] in dän [[Nazareniske Kunst|Nazarener Stil]] bemoald. In do Jiere 1854 bit 1858 wuude dät Wäästwierk in dän neo-romoansken Stil näimoaked, also in ättermoakede Romanik, een Deel-Stroomenge fon dän [[Historismus]]. Die groawe Iendruk lät wuddelk so äänelk as ju oolde romoanske Foarhalle, man me sjucht daach niep, dät dät uut dät njuugentienste Jierhunnert is. Man die Puts waas minnerwäidich. Midde fon dät [[20. Jierhunnert]] wieren groote Deele fon do Fresken nit moor fluch tou bekiekjen un ferweederd. So wuude bie ju Renovierenge fon dän Doom in do 1960er Jiere die Puts aal mäd do Fresken wier ruutnuumen, bit ap do 19 m² groote Fresken uut dän Marienzyklus in ju Haud-Finsterriege. Deerbie wuude een näie Technik iensät, wierbie do Fresken ap aan spesjell präparierden Douk apleeken un deermäd ärheelden wuuden. Man nit aal do Fresken wuuden so rädded, bloot wäkke. Bie düsse Renovierenge wuuden uk do brokkich wuudene Soundsteen-Stiepele mäd Zement-Injektsjoonen ferstäärked, un die Bau wuude in masse Eenpeldhaide re-romanisierd, also in sin origionoalen romoansken Stil touräächfierd. Uk in do njuugentiger Jiere fon't 20. Jierhunnert begon wier een groote Renovierenge. === Histooriske Bielden === <gallery> Bielde:Speyer wiener zeichnung.jpg|In 1610, eer dän paltsersken Äärffoulgekriech Bielde:Speyer Dom 1750.jpg|Sowät 1750, hoolich ienfaalen ätter dän paltsersken Äärffoulgekriech Bielde:Gerhard Ruland Speyerer Dom 1.jpg|Die Doom in 1826, mäd dät barocke Wäästwierk Bielde:DomzuSpeyer.jpg|Mäd dät neoromoanske Wäästwierk in 1891. So äänelk sjucht ju Säärke däälich uk noch uut. </gallery> == Wällen == * Düssen Artikkel basiert foar'n grootsten Deel ap dän Artikkel fon ju düütske Wikipedia. [[Kategorie:Palts]] [[Kategorie:Säärke]] ftqjyfikld5ji4tlgrftc348qmtguxh 0 10851 115988 2018-01-29T19:00:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Speyerer Doom]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Speyerer Doom]] 4qa1mcy03l8g99vd1hwf3zzdeewamdi 0 10852 115989 2018-01-29T19:01:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Speyerer Doom]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Speyerer Doom]] 4qa1mcy03l8g99vd1hwf3zzdeewamdi 0 10853 116102 115993 2018-02-04T17:36:53Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q48435]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:SF - lago1.jpg|thumb|right|250px|Ju Bausteede fon ju Säärke in 2016]] [[Bielde:Model of La Sagrada Familia - Museum of the History of Catalonia - Catalonia 2014 (4).JPG|thumb|250px|right|Een Modell, wo ju Säärke leeter uutsjo skäl (bie düt Modell failt een foarsäin groot Kjuus buppeap)]] Ju '''Sagrada Família''' (heele Beteekenge ap [[Kataloanske Sproake|kataloansk]]: '''Basílica i Temple Expiatori de la Sagrada Família''', Uutsproake: [səˈɣɾaðə fəˈmiɫiə]) is een roomsk-katoolske Votiv-Säärke, ju ju [[Hillige Familie]] wäid is un in ju kataloanske Haudstääd [[Barcelona]] stoant. Ju Säärke wuude in ju Foarm, as ju sik däälich wiest, fon [[Antoni Gaudí]] in dän Stil fon dän [[Modernisme]] ploand un is bit däälich nit kloor. Ju wuude in [[1882]] ounfangd un skäl ätter dän Ploan, dän do Baumäästere hoast hääbe, in't Jier [[2026]] tou dän hunnertsten Doodesdai fon Gaudí kloor weese. In dät Jier 2005 noom ju [[UNESCO]] ju Wienoachts-Fassoade, ju Apsis-Fassoade un ju Krypta fon ju Sagrada Família as Wiederenge fon dät Waareldkultuuräärfgoud-Toankmoal ''Wierke fon Antoni Gaudí'' in hiere Lieste fon't Waareldkultuuräärfgoud ap. Ap dän [[7. November]] [[2010]] wäide [[Poabst]] [[Benedikt XVI.]] ju Säärke un moakede ju fluks tou een [[Basilica minor]]. Dät Goddeshuus lait noudelk fon ju Ooldstääd in dän Stääddeel [[Eixample]]. In düt Kwattier, dät ounlaid is as n Schachbrääd, nimt ju mäd de Bausteede touhoope, aan heelen 17822 m² grooten Sträitenblok ien. Wan do uurspröängelke Ploanengen uumesät wäide konnen, mouten sogoar noch moor Huuse ourieten wäide, man dät weet me noch nit seküür. == Geskichte == [[Josep Maria Bocabella]] hiede in [[1874]] ju Idee, een groote Votiv-Säärke in Barcelona tou bauen. Touhoope mäd aan Fereen, die Jäild deerfoar sammelde, koopede hie in't Jier 1881 aan 12.800 m² grooten Bauploats, in een unbebaud Rebät, wier leeter dät Kwattier Eixample äntstounde skuul. Die amtelke Architekt fon ju Diözese, [[Francesc de Paula del Villar]], stoalde sik as Architekt tou Ferföigenge. Uk wan Bocabella eerste aan Ätterbau fon ju [[Basilika fon Loreto]] deer wai staale wüül, hiede del Villar uurs n Ploan un ploande foar't eerste een ferhooldnismäitich sljuchte [[Historismus|historistiske]] Säärke mäd tjo Skiepe. Ap dän [[19. Meerte]] [[1882]] wuude die Gruundsteen foar ju Säärke laid. Antoni Gaudí waas tou Begin fon dän Bau noch bloot aan litjen Hälpershälper. Man bolde ätter Baubegin koom dät tou'n Stried twiske ju Bauleedenge un del Villar, sodät die nit moor Architekt fon ju Säärke weese kuude. Ju Bauleedenge wüül dän Pröiwer [[Joan Martorell]] toun Architekt hääbe, man die wüül dät nit, uumdät hie in dän Stried ferwikkeld weesen hiede. Insteede fon sälwen ountoutreeden, sluuch Martorell sin jungen Meeoarbaider [[Antoni Gaudí]] foar. Gaudí baude ju al ounfangde Krypta moor of minner so kloor, as del Villar dät al ploand hiede, bloot dät Gewölft moakede hie wät haager. Man hie toachte al uur aan Ploan mäd 18 Toudene ätter, uk wan die domoals wät litjer ounlaid waas, as die eendgultige Ploan. So as ju Säärke däälich baud wäd, wuude ju fon Gaudí eerste fon [[1894]] oun ploand. Domoals hiede aan anonymen Spänder een groote Summe jäild foar ju Säärke roat, sodät Gaudí un Bocabella hiere Ploane baldoarich fergratterje moasten. Oun't Eende oarbaidede Gaudí 43 Jiere oun ju Säärke, do lääste füüftien Jiere fon sien Lieuwend moakede hie uurs niks moor. In [[1926]] hiede Gaudí aan Uunfaal mäd een Sträitenboan un stoorf. Ju Oarbaid geen do touken tjoon Jiere fääre, man wuude unnerbreeken, as in 1936 die [[Spoansken Burgerkriech|spoanske Burgerkriech]] uutbriek. Antiklerikoale Gruppen moakeden Skändoal, möärenden dän Gäistelken Leeder fon ju Bausteede un fernäilden Deele fon ju Säärke. Uk Gaudí sien Ploane un Gips-Modelle wuuden deelwiese stukken moaked, jo moasten ätters in moitefulle Oarbaid uut Breekstukke un oolde Fotos rekonstruierd wäide. Dät waas aan Gluksfaal, dät Gaudí fuul mäd [[Räägelflakte]] oarbaided hiede, do sik al mäd Hälpe fon heel littik Breekstuk bereekenje lieten. Uk wieren deer noch fuul Meeoarbaidere fon Gaudí, do uur sien Ploane Beskeed wisten. Fon 1950 oun kuude die Bau al fääregunge. Ap dän [[7. November]] [[2010]], as die Binneruum fon ju Säärke kloor waas, wuude ju wäid. Man ju Säärke skäl wäil eerste in 2026 kloor weese, as hoast ploand wäd. === Bielden fon ju Bau-Geskichte === <gallery> Bielde:Cripta (1886).jpg|Ju Krypta in 1886 Bielde:SF (1928).jpg|Ju Bausteede in 1928 Bielde:Nativity1988-2.tif|Ju Bausteede in 1988 Bielde:Sagrada Família from Casa Milà (5).JPG|Ju Bausteede in 2014 </gallery> == Wällen == * Düssen Artikkel stöänt sik foaraaln ap dän Artikkel fon ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Säärke]] [[Kategorie:Katalonien]] h8d2unfwo8niuyb5ffdkyfv1hthr5qz 0 10854 115994 2018-01-29T20:39:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sagrada Família]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sagrada Família]] ei60yvk2w05oi6rtw55em6z7a0a5b3o 0 10855 115995 2018-01-29T20:40:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Sagrada Família]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sagrada Família]] ei60yvk2w05oi6rtw55em6z7a0a5b3o 0 10856 116225 115999 2018-02-08T12:19:54Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q208208]]) migriert wikitext text/x-wiki [[Bielde:Secession 2016, Vienna.jpg|thumb|right|250px|Uutstaalengs-Huus fon ju Wiener Secession]] Ju '''Wiener Secession''' is een Fereenigenge fon [[Bieldende Kunst|bieldende Kunstlere]] in ju [[Aastriek|aastriekiske]] Stääd [[Wien (Stääd)|Wien]] uut ju Tied fon dät [[Fin de siècle]], also uum ju Jierhunnerdweende fon't [[19. Jierhunnert|19.]] tou dät [[20. Jierhunnert]]. Deerfon oulat wäd uk ju Wiener Variante fon dän [[Juugendstil]] as '''Secessionsstil''' of '''Wiener Juugenstil''' beteekend. Ju Wiener Secession wuude ap dän [[3. April]] [[1897]] fon [[Gustav Klimt]], [[Koloman Moser]], [[Josef Hoffmann]], [[Joseph Maria Olbrich]], [[Max Kurzweil]], [[Josef Engelhart]], [[Ernst Stöhr]], [[Wilhelm List]] un uur Kunstlere as Oukleeuwenge (Secession) fon dät [[Wiener Kunstlerhuus]] gruunded, uumdät do Kunstlere dän Konservativismus un dän [[Historismus|historistisken]] Kunstbegriep fon dät Kunstlerhuus nit deelden. Do Kunstlere fon ju Wiener Secession hieden een oain Uutstaalengshuus. Ap dän [[14. Juni]] [[1905]] tried [[Gustav Klimt]] touhoope mäd uurswäkke (biespilswiese Koloman Moser un [[Carl Moll]]) wier uut ju Secession uut, uumdät dät Meenengs-Ferskeedenhaide roat häd. [[Kategorie:Juugendstil]] hyernunwk70pk96lmgqnfo6n626alrb 0 10857 116004 2018-01-30T15:05:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wiener Secession]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wiener Secession]] 58k5xbgqvzjafgjy9j2nivuk4is898l 0 10858 116005 2018-01-30T15:05:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wiener Secession]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wiener Secession]] 58k5xbgqvzjafgjy9j2nivuk4is898l 0 10859 122802 116013 2023-08-18T17:42:49Z T. Mikulski 13191 /* Biespil-Wierke */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Turner selfportrait.jpg|thumb|right|250px|Sälwen-Oubieldenge fon uum 1799]] '''Joseph Mallord William Turner''' [[Royal Academy of Arts|RA]] (* [[23. April]] [[1775]] in [[London]]; † [[19. Dezember]] [[1851]] in [[Chelsea (London)|Chelsea]], London) waas aan [[Änglound|ängelsken]] [[Moalerkunst|Moaler]], [[Aquarellmoaleräi|Aquarell]]ist un [[Teekenge|Teekner]]. Hie jält as die betjuudenste Kunstler fon Änglound in ju Tied fon ju [[Romantik]]. Loundskupsbielden un [[Seestuk]]ke wieren sien ljoofste Themen, dät Ljoacht un ju Atmosphäre goolt deerbie sien besunner Interesse. Uumdät sien Deerstaalengswiese so fier geen, dät hie nit moor aaltied niep ätter ju Natuur moalde, un uumdät hie dät Ljooacht un ju Klöär fon Sunne, Fjuur un Woater in heel näie Wiese tou dät wichtichste Thema fon sien Bielden moakede, hiede hie grooten Ienfloud ap do [[Impressionismus|Impressionisten]]. Turner waas aan Kunstler, die gau oarbaidede un baldoarich fuul kloor kreech. Die grootste Deel fon sien uutstoalde Skilleroatsjen is in do Londoner Museen un in uur Museen fon ju ängelske Sproak-Ruumte tou sjoon. == Biespil-Wierke == <gallery> Joseph Mallord William Turner - Fishermen at Sea - Google Art Project.jpg|Fiskere ap See (1796) Joseph Mallord William Turner - Villa d'Este - Google Art Project.jpg|Villa d'Este (1796) Stonehenge Turner.JPG|[[Stonehenge]] - twiske 1825 un 1828 William Turner, Light and Colour (Goethe's Theory).JPG|Ljoacht un Klöäre - Goethe sien Theorie (1843) </gallery> [[Kategorie:Moaler]] [[Kategorie:Romantik]] spe1lhkfic9uafepbpkxpcj5gsv4hkl 0 10860 116014 2018-01-31T18:06:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Joseph Mallord William Turner]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Joseph Mallord William Turner]] cnf71wnr4qoglzcl0pyu9t31gegc23e 0 10861 117136 116159 2018-06-20T14:07:54Z Mondgebirge 7829 wikitext text/x-wiki [[File:Beirut Church and Girls’ School.jpg|thumb|Beirut Church and Girls’ School]] Ju '''Libaneesisk-Amerikoanske Universität''' ('''LAU'''; [[Arabisk]]: الجامعة اللبنانية الأمريكية; [[Ängelske Sproake|Ängelsk]]: ''Lebanese American University''; [[Düütsk]]: ''Libanesisch-Amerikanische Universität'') is een [[Universität]] in dän [[Libanon]]. Ju wuude 1924 in [[Beirut]] gruunded (''Beirut Church and Girls’ School''). Ju LAU häd aaltouhoope 4.680 Studente in Beirut un 3.848 in [[Byblos]].<ref>[http://www.lau.edu.lb/about/facts/ "About LAU: Quick Facts and Figures"], Enrollment by campus — Fall 2017.</ref> == Professore == * [[Fuad Rifka]], syrisk-libaneesken Dichter == Wällen == <references/> == Weblinks == {{CommonsLittik|Lebanese American University}} * [http://www.lau.edu.lb lau.edu.lb] {{Normdaten|GND=6028215-0}} [[Kategorie:Universität]] [[Kategorie:Libanon]] [[Kategorie:20. Jierhunnert]] 595bf6t2bcdgbrafmll5fedbllaw7u5 14 10862 116025 2018-02-02T17:18:29Z 185.90.171.142 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Asien]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Asien]] 2k9cywbw8gxhpp5gzu1vxk3vd574ps4 0 10863 119649 116232 2021-01-25T06:15:17Z Eru Rōraito 11353 fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Beirut<br />''بيروت'' | ôfbylding = Beirut Central District Collage.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 2.060.363 <small>(2012)</small> | oerflak = Stääd 20 km²;<br /> Metropool-Rebät 200 km² | befolkingstichtens = 20.604 km² | stêdekloft = 2-3 Millionen | hichte = 1 m. | lân = [[Libanon]] | bestjoerlike ienheid 1 = | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = UTC+3 | simmertiid = | koördinaten = </small> | webside = [http://www.beirut.gov.lb/www.beirut.gov.lb/MCMSEN/Home/ Offisjeel webstee Beiroet] }} '''Beirut''' is ju Haudstääd fon Libanon. Ju Stääd häd 2 Millionen Ienwoonere. Beirut lait an dät [[Middelmeer]]. == Befoulkenge == In Beirut lieuwje ferskeedene Gloowens-Meenskuppe bienuur: [[Bielde:ChurchMosque.jpg|thumb|left|200px|Een Säärke ieuwenske een Moschee in Beirut, 2009]] Do grootste Gloowensgjuchten in Beirut sunt dät [[Kristendum]] un die [[Islam]]. Buppedät rakt dät uk noch een [[Drusen|drusiske]] Minnerhaid. Do [[Juudendum|Juuden]] fon Beirut sunt bolde aal sänt 1975 uutwonnerd. Wo ju niepe Ferdeelenge is, weet me nit seküür, uumdät dät foar't lääste Moal in ju Foulkställenge fon 1932 oufräiged wuuden is, domoals woonden niep gliek fuul Kristen as Muslime in ju Stääd. Monken do Kristen fon Beirut rakt dät [[Syrisk-Maronitiske Säärke fon Antiochien|Maroniten]], [[Griechisk-orthodoxe Säärke|Griechisk-Orthodoxe]], [[Syrisk-Orthodoxe Säärke fon Antiochien|Syrisk-Orthodoxe]], [[Syrisk-Katoolske Säärke|Syrisk-Katoolske]], [[Armeenske Apostoolske Säärke|Armeensk-Orthodoxe]], [[Armeensk-Katoolske Säärke|Armeensk-Katoolske]], [[Roomsk-Katoolske]] un [[Protestantismus|Protestanten]]. Monken do Muslime in ju Stääd sunt [[Sunna|Sunniten]] un [[Schia|Schiiten]]. == Hoochskoulen == * [[Libaneesisk-Amerikoanske Universität]] (LAU) == Ferbiendenge ätter Buuten == {{CommonsLittik|Beirut}} [[Kategorie:Stääd]] [[Kategorie:Libanon]] cia39ie8dhgzw1phqfz9xmeioue8xzx 14 10864 116029 2018-02-02T17:47:09Z 185.90.171.142 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Fereende Stoaten fon Amerikoa]] [[Kategorie:Stääd|Fereende Stoaten fon Amerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fereende Stoaten fon Amerikoa]] [[Kategorie:Stääd|Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 7thryxk0iq6ky9euy5k1q00ph3qn6kc 0 10865 116227 116050 2018-02-08T14:47:14Z 134.245.6.66 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = الجمهوريّة البنانيّة<br /> Al Jumhuriyah al Lubnaniyah | namme = Libanon | flagge = Flag of Lebanon.svg | wapen =Coat_of_arms_of_Lebanon.svg | lokaasje = LocationLebanon.svg | motto = Koullouna Lil Watan, Lil Oula wal'Allam | folksliet = Kulluna lil-watan lil 'ula lil-'alam | taal = [[Arabiske Sproake|Arabisk]] | haadstêd = [[Beirut]] | steatsfoarm = Republik | oerflak = 10.452 | pctwetter = 1,6 | ynwenners = 3.826.018 | teljier = 2005 | munt = Libaneesken Puund | muntkoade = LBP | tiidsone = +2 | feestdei = [[22. November]] | lânkoade = RL | ynternet = .lb | tillefoan = 961 | }} '''Libanon''' (Arabisk: الجمهورية اللبنانية; ''al-Ǧumhūriyya al-lubnāniyya'') is n Lound in dät [[Nai Aaste|Naie Aaste]]. Ju Haudstääd is [[Beirut]] un die Präsident fon ju Republik is siet 2016 Michel Aoun. == Geografie == Libanon wäd begränsed fon [[Syrien]] in dät Noude un Aaste, dät [[Middelmeer]] in dät Wääste un [[Israel]] dät Suude. == Ferbiendenge ätter Buuten == {{CommonsLittik|Lebanon}} [[Kategorie:Libanon| ]] 2ic7g4hikz9xll086hci8wabtuuqrp5 0 10866 116055 2018-02-03T16:43:47Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Lebanese American University]] nach [[Libaneesisk-Amerikoanske Universität]]: Die Titel skäl Seeltersk weese. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Libaneesisk-Amerikoanske Universität]] iuonfixitp5l4w6i23c2t4f7tu0pak6 0 10867 116077 2018-02-04T15:34:54Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Iran]] nach [[Iroan]]: Seelterske Uutsproake wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Iroan]] ntb7h3zf6m6fndivakd37n3muv32vj9 0 10868 116110 2018-02-05T14:50:18Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Spoanisk]] nach [[Spoanske Sproake]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Spoanske Sproake]] 83c1eyoibs2jbqy51vejfwc28v9d4b2 0 10869 116112 2018-02-05T14:52:15Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Frantsöösk]] nach [[Frantsööske Sproake]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Frantsööske Sproake]] b55s7lftwz34hsl2ytijg5j2ck6wsu1 0 10870 116114 2018-02-05T14:53:17Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Niederloundsk]] nach [[Niederloundske Sproake]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Niederloundske Sproake]] 39ozgcn5cq1xyukh3697r6cpal6t9i7 0 10872 116698 116127 2018-02-28T03:14:14Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q721612]]) migriert wikitext text/x-wiki [[Bielde:Algic langs.png|thumb|right|250px|Wier do Algiske Sproaken boald wäide]] Do '''Algiske Sproaken''' sunt een ienheemske Sproak-Familie fon Noud-Amerikoa. Do maaste Algiske Sproaken heere tou ju [[Algonkin-Sproaken|Algonkin-Sproakfamilie]]. == Iendeelenge == Do Algiske Sproaken deele sik ap in: * [[Yurok]] (oankelde Sproake in Noud-[[Kalifornien]], bienaist uutstuurwen, in 2008 wieren deer noch tjoon Ljuude, do dät baale kuuden) * [[Wiyot]] (oankelde Sproake in Noud-[[Kalifornien]], in 1962 uutstuurwen, wäkke wollen dät wier tou Lieuwend brange) * do [[Algonkin-Sproaken]] (een groote Sproakfamilie, Deele fon do [[USA]] un [[Kanada]], deer heert biespilswiese dät [[Cree (Sproake)|Cree]] tou, dät noch fon 100.000 Ljuude boald wäd.) == Kiek uk bie == * [[Indioanere]] [[Kategorie:Sproake]] ibykh2fz7jnc11tb8x373nzp5vl7vm4 0 10873 119632 116699 2021-01-24T20:52:37Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Alpaka |- | align="center" | [[Bielde:KnapperAlpakkaCorazonFull.jpg|300px|Alpaka]] <br /><small>Alpaka ''(Vicugna pacos)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Uuroardenge:'' || [[Laurasiatheria]] |- | ''Oardenge:'' || [[Poorhoufere]] (Artiodactyla) |- | ''Unneroardenge:'' || [[Swielensoolere]] (Tylopoda) |- | ''Familie:'' || [[Kamäile]] (Camelidae) |- | ''Tribus:'' || [[Näiwaareld-Kamäile]] (Lamini) |- | ''Sleek:'' || ''[[Vicugna]]'' |- | ''Oard:'' || Alpaka (''[[Vicugna pacos]]'') |- | Beskrieuwen fon || [[Carolus Linnaeus|L<small>INNAEUS</small>]], [[1758]] |} |} Dät '''Alpaka''' (''Vicugna pacos''), uk '''Pako''' heert tou do Kamäile un kumt uut [[Suud-Amerikoa]]. Dät is een [[Domestikatsjoon|tomme]] Oard, ju maast foar hiere [[Wulle]] tuchted wäd. Die Bestound oun Alpakas in [[Peru]] lait bie 3,5 Millionen Dierte, dät sunt sowät 80 % fon aal do Alpakas waareldwied. In Europa wäd Alpaka-Wulle apstuuns nit fuul bruukt. Alpakas wäide in Europa uk as Therapie-Dierte heelden, uumdät jo so rauelk un freedelk sunt. Loange Tied toachte me, dät dät Alpaka uut dät wüülde [[Guanako]] (''Lama guanicoe'') tuchted wuuden waas, man dät is nit gjucht. In 2001 wuude mäd genetiske Unnersäikengen uutfuunen, dät dät Alpaka uut dät wüülde [[Vikunja]] tuchted is, deeruum bruukt me nu ju [[Nomenklatuur]] ''Vicugna pacos'' insteede fon ju oolde Beteekenge ''Lama pacos''. [[Kategorie:Suugedierte]] 03sfhcnozlu5pzld4srbxpeqclwfqmd 0 10874 116130 2018-02-05T17:14:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Alpaka (Kamäil)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Alpaka (Kamäil)]] ohemvx6du1ly2m9bnp034twv00bfhf1 0 10875 116131 2018-02-05T17:15:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Alpaka (Kamäil)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Alpaka (Kamäil)]] ohemvx6du1ly2m9bnp034twv00bfhf1 0 10876 119635 117755 2021-01-24T20:53:56Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Amazonas-Delfin |- | align="center" | [[Bielde:Inia.jpg|300px|Amazonas-Delfin]] <br /><small>Amazonas-Delfin ''(Inia geoffrensis)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Uuroardenge:'' || [[Laurasiatheria]] |- | ''Oardenge:'' || [[Woale]] (Cetacea) |- | ''Unneroardenge:'' || [[Tusk-Woale]] (Odontoceti) |- | ''Familie:'' || Iniidae |- | ''Sleek:'' || ''[[Inia]]'' |- | ''Oard:'' || Amazonas-Delfin ''(Inia geoffrensis)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Henri Marie Ducrotay de Blainville|B<small>LAINVILLE</small>]], [[1817]] |} |} Die '''Amazonas-Delfin''' (''Inia geoffrensis''), uk '''Boto''' naamd, is aan fon tjo Oarde Amazonas-Äi-Delfine, do dät in [[Suud-Amerikoa]] rakt. Die [[Amazonas-Sotalia]], die uk in dän [[Amazonas]] foarkumt, is een Oard fon do [[Äächte Delfine]]. == Määrkmoale == Do Dierte sunt two bit tjo Meetere loang un 85 bit 160 Kilo loodich. Junge Dierte sunt säälwergries, un wan se aller sunt, wäide se rosa. Een Besunnerhaid fon dän Amazonas-Delfin is, dät hie Hiere an ju Snuute häd. Buppedät, un dät is uk een Oainhaid fon ju Oard, sunt sien Tuske nit aal gliek. In dän bäätere Beriek häd hie tjukkere Tuske (ännelk as Käisen). Deermäd kon hie grattere Fiske kauje un Panzere breeke. == Binnere Systematik == Fon dän Amazonas-Delfin rakt dät two Unneroarde: * ''I. g. geoffrensis'', in dän Amazonas un masse litjere Äien, do deer ounfljoote. * ''I. g. humboldtiana'', uk as Tonina beteekend, in dän [[Orinoko]] un litjere Äien, do deer ounfljoote. Aleer toachte me, dät ''[[Inia boliviensis]]'' uk een Unneroard fon dän Amazonas-Delfin waas, man dät sjucht so uut, dät dät een oaine Oard is, ju al sänt 2,8 Millionen Jiere fon dän Amazonas-Delfin tränd is. [[Kategorie:Suugedierte]] 96ujjj3circa95qgxlaoczo34570ul1 0 10877 116134 2018-02-05T17:38:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Amazonas-Delfin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Amazonas-Delfin]] 96ixrlphhksmh6vdldndh3937fnprba 0 10878 116135 2018-02-05T17:38:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Amazonas-Delfin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Amazonas-Delfin]] 96ixrlphhksmh6vdldndh3937fnprba 0 10879 116138 2018-02-05T17:59:28Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Delphin]] nach [[Delfine]]: Dät is een Familie, also Plural. Buppedät näie Gjuchtskrieuwenge. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Delfine]] nk5duca63virliretzk7mb4fygpebry 0 10880 116139 2018-02-05T17:59:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Delfine]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Delfine]] agz4yp22texzdv56j3f9h0ek7h0qyjs 0 10881 119636 116147 2021-01-24T20:54:11Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Amerikoanske Platoane |- | align="center" | [[Bielde:Platanus occidentalis0.jpg|300px|Amerikoanske Platoane (Platanus occidentalis)]] <br /><small>Amerikoanske Platoane ''(Platanus occidentalis)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Säälwerboom-Oardige]] (Proteales) |- | ''Familie:'' || [[Platoanen-Plonten]] (Platanaceae) |- | ''Sleek:'' || [[Platoanen]] (''Platanus'') |- | ''Oard:'' || Amerikoanske Platoane<br />''(Platanus occidentalis)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Carolus Linnaeus|L.]] |} |} Ju '''Amerikoanske Platoane''', uk wäil '''Wäästelke Platoane''', ''(Platanus occidentalis)'' is aan Boom, die uurspröängelk in't aastelke [[Noud-Amerikoa]] heemsk is. Man as Park- un Sträitenboom rakt dät do däälich in groote Deele fon ju Waareld. Ju oafter plontede "[[Ahornblääd-Platoane]]" (''Platanus × hispanica'') is een Kjuusenge uut ju Amerikoanske Platoane un ju [[Mäddenloundske Platoane]] ''(Platanus orientalis)''. {{biostump-links}} [[Kategorie:Boome un Struuke]] bv8oryvviy1hx2pbw9pj22reu8bo9wh 0 10882 116148 2018-02-05T18:20:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Amerikoanske Platoane]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Amerikoanske Platoane]] 4eri0aoh1i0xe3e1trsowhyzi12auro 0 10883 116149 2018-02-05T18:20:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Amerikoanske Platoane]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Amerikoanske Platoane]] 4eri0aoh1i0xe3e1trsowhyzi12auro 0 10884 116152 2018-02-05T18:47:38Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Yucatan peninsula 250m.jpg|thumb|right|250px|Satellitenbielde fon Yucatán]] '''Yucatán''' (ap [[Mayathan]] aleer '''''Yucal Peten''''', uk '''Mayab'''…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Yucatan peninsula 250m.jpg|thumb|right|250px|Satellitenbielde fon Yucatán]] '''Yucatán''' (ap [[Mayathan]] aleer '''''Yucal Peten''''', uk '''Mayab''' "Lound fon do [[Maya]]") is een Hoolichailound fon [[Noud-Amerikoa|Noud-]] of [[Middel-Amerikoa]] (aal ätter ju Definitjsoon). Yucatán tränt dän [[Gulf fon Mexiko]] fon ju [[Karibiske See]]. Die Noudelke Deel heert politisk al tou [[Mexiko]], ferdeeld ap do träi Buundesstoaten [[Yucatán (Buundesstoat)|Yucatán]], [[Campeche (Buundesstoat)|Campeche]] un [[Quintana Roo (Buundesstoat)|Quintana Roo]]. Dät Suude heert tou [[Guatemala]] un [[Belize]]. Ju aastelke Kuste foarleegerd is [[Cuzumel]], dät grootste bewoonde Ailound fon Mexiko. Dät [[Klima]] is tropisk un heet. In't fuchtige Suude moakje [[Tropisken Rienwoold|Rienwoolde]] aan grooten Deel fon ju [[Vegetatsjoon]] uut. In dän Middel-Deel dominiert tichten Woold. Ousäin fon een poor Höäwele in't Suude is dät Rebät täämelk flak. In dän [[Kalksteen]]-Boudem sunt oafter Ienbreeke tou fienden, do mäd Woater fulronnen sunt, sonaamde ''[[Cenote]]s''. Ätter't Noude wäd dät Klima stoadich druuger. Yucatán häd toumäts unner [[Hurrikoan]]e tou lieden. [[Kategorie:Amerikoa]] [[Kategorie:Mexiko]] smkbt1hds0670kv4u2seusfoen5csbo 0 10885 116153 2018-02-05T18:49:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Yucatán (Hoolichailound)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Yucatán (Hoolichailound)]] hz7hhwlu8wfjlaa9jqhxtdwt9wytn26 0 10886 116154 2018-02-05T18:49:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Yucatán (Hoolichailound)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Yucatán (Hoolichailound)]] hz7hhwlu8wfjlaa9jqhxtdwt9wytn26 0 10887 116155 2018-02-05T18:56:02Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Yucatán''', '''Yucatan''' of '''Yukatan''' is ju Beteekenge foar een Riege fon geografiske Objekte: * [[Yucatán (Hoolichailound)]], Hoolichailound in Mexiko…“ wikitext text/x-wiki '''Yucatán''', '''Yucatan''' of '''Yukatan''' is ju Beteekenge foar een Riege fon geografiske Objekte: * [[Yucatán (Hoolichailound)]], Hoolichailound in Mexiko * [[Yucatánsträite]], See-Äängte Twiske Kuba un Middel-Amerikoa. * [[Yucatán (Buundesstoat)]], Buundesstoat fon Mexiko * [[Yucatan (Minnesota)]], een Steede in't [[Houston County (Minnesota)|Houston County]], Minnesota, Fereende Stoaten * [[Republik Yucatán]], aan histoorisken Stoat bie Mexiko (1841−1848) '''Yucatan''', moor: * [[Yucatan (Band)]], een walisiske Metalband {{Begriepskloorenge}} tq57rp06mcq6hyc4klgze3m7xxqvv90 0 10888 116156 2018-02-05T18:56:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Yucatán]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Yucatán]] nk78r73zocaj0r1hewt389bjbozjmm1 0 10889 116157 2018-02-05T19:04:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Orinoko]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Orinoko]] ovxiyp62xtuffvjdmwlbz81cufmhfde 0 10890 122903 122749 2023-11-05T18:07:57Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:FM-2019-1-3-6-153 Niggl-Radloff-B-Portrait-Villa-Waldberta-ONLINE.jpg|thumb|Rifka uut 1994]] '''Fuad Rifka''' (* [[28. Dezember]] [[1930]] in [[Kafroun]] bie [[Tartus]], [[Syrien]]; † [[14. Moai]] [[2011]] in [[Beirut]]) waas aan syrisk-libaneesken Dichter. Hie waas Professor an ju [[Libaneesisk-Amerikoanske Universität]] (LAU). Buppedät waas hie aan fon do wichtichste Uursättere fon ju [[Düütske Sproake|düütske]] in ju [[Arabiske Sproake|arabiske Sproake]]. Ieuwenske [[Ali Ahmed Said|Adonis]] un [[Mahmud Darwish]] heerde hie tou do Fernäierdere fon ju [[Arabiske Literatuur|arabiske Dichtenge]]. Sien Uursättengen moakeden fuul Leesere in't [[Nai Aaste|Naie Aaste]] besunners mäd [[Rainer Maria Rilke]] un [[Friedrich Hölderlin]] bekoand; do bee Autooren hieden uk Ienfloud ap sien oaine, kloore Bieldensproake sunner komplisierde Rhetorik. == Lieuwend == Fuad Rifka stomt uut een [[Kristendum|kristelke]] Familie in [[Syrien]]. As hie een Bäiden waas, look sien Familie mäd him ätter dän [[Libanon]] wai, wier hie in een Täärp groot wuude. Hie studierde in ju Haudstääd [[Beirut]]. Mäd een Stipendium fon dän [[Düütsk-Akademisken Uuttuusk-Tjoonst]] (DAAD) koom hie ätter [[Düütsklound]] wai un promovierde in 1965 oun ju [[Universität Tübingen]] uur [[Martin Heidegger]]. Twiske 1966 un 2005 leerde hie oun ju [[Libaneesisk-Amerikoanske Universität]] in [[Beirut]]. Sien besunnere Ljoofte goolt ju düütske Sproake. Al in 1957 waas hie Meebegruunder fon ju Tiedskrift ''SHI'R'' (arabisk foar [[Dichtenge]]) un uursätte biespilswiese [[Friedrich Hölderlin]], [[Rainder Maria Rilke]], [[Georg Trakl]], [[Novalis]] un [[Johann Wolfgang von Goethe]]. == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://www.lyrikline.org/de/gedichte/1-1984-5245 Fuad Rifka] (''Lyrikline'') * [https://web.archive.org/web/20120201142030/http://de.qantara.de/Der-Advokat-poetischer-Achtsamkeit/16147c16373i0p8/index.html Der Advokat poetischer Achtsamkeit]. Nachruf auf Fuad Rifka (''Qantara.de'') == Wällen == <references/> {{Normdaten|GND=124137938|NTA=|LCNAF=n89626400|VIAF=69146143}} {{DEFAULTSORT:Rifka, Fuad}} [[Kategorie:Dichter]] [[Kategorie:Uursätter]] [[Kategorie:Libaneeske Person]] 1kcl5gfzlox148uu8oyp46233dlg6o2 0 10891 121085 121084 2022-07-25T19:35:22Z Murma174 1663 /* Histoorje */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Canal en el Barrio de la Santísima Trinidad Chililico 2.JPG|thumb|250px|right|Aan Kanoal in Xōchimīlco]] [[Bielde:Trajinera en una chinampa.JPG|thumb|right|250px|Woater un Fäildbau bestimme bit däälich ju Bielde fon Xōchimīlco.]] '''Xōchimīlco''' (ap [[Nahuatl]]: '''''Xōchimīlco''''', Uutsproake [ʃoːtʃiˈmiːlko], [[Spoanske Sproake|spoansk]]: '''''Xochimilco''''', Uutsproake: [sotʃiˈmilko]<ref>http://buscon.rae.es/dpdI/SrvltGUIBusDPD?lema=Xochimilco#1</ref>) is aan fon do 16 Stääddeele (''Delegaciones'') fon [[Mexiko-Stääd]]. Dät lait sowät 25 Kilomeetere suudaastelk fon ju Stäädmidde un uumfoatet een Flakte fon 118,6 km² mäd 415.007 Ienwoonere. Ieuwenske Xōchimīlco sälwen uumfoatet ju Delegación 93 litjere Täärpe. Touhoope mäd dän histoorisken Kääden fon ju Stääd is Xōchimīlco Waareldkultuuräärfgoud fon ju [[UNESCO]] un is däälich foaraaln foar sien [[Chinampa|"swimmende Tuune"]] bekoand.<ref>http://whc.unesco.org/en/list/412</ref> Ju Histoorje fon Xōchimīlco gungt bit in präkolumbiske Tied tourääch, also noch eer [[Christoph Kolumbus]] ätter Amerikoa keemen is. Fon Natuur uut lieuwje deer wüülde [[Axolotl]] in't Woater, man do sunt in Fräiegaid bienaist uutstuurwen. Waareldwied rakt dät oaber masse Axolotl in Aquarienhooldenge. == Histoorje == Wier däälich Xōchimīlco lait, waas aleer die Xōchimīlco-See. Junner lieten sik al loange Ljuude deel, noch eer Xōchimīlco as Stääd gruunded wuuden is. In't 14. Jierhunnert begonnen do Ljuude mäd ju Technik, [[Flot]]te, do ap dän See swommen, mäd Mudde uut dän See tou bedäkken. So hieden jo swimmende Tuune. Uk die Noome fon Xōchimīlco kumt uut dät [[Nahuatl]], ju Sproake fon do ienheemske Indioanere, un belukt sik ap ju Tuunkeräi: ''xōchi(tl)'' hat „Bloume“, ''mīl(li)'' hat „Fäild“ un ''-co'' is een Lokoal-[[Suffix]]. ''Xōchimīlco'' lät sik also uursätte as „Steede fon dät Bloumenfäild“. Do Wuttele fon do Plonten ap do swimmende Tuune groiden bolde truch bit ap dän Gruund fon dän See, so wuude Lound wunnen. Man twiske do Flotte bleeuw dät Woater, so äntstuude een Nätwierk fon Kanoale, dät Xōchimīlco bit däälich bestimt. Toufoarne aan wichtigen Stääd-Stoat (altépetl), wuude Xōchimīlco in't 15. Jierhunnert fon do [[Azteken]] ärooberd. Noch wilst ju Kolonioaltied un dän Ounfang fon ju mexikoanske Uunouhongegaid fersuurgeden do Fäildbuuren fon Xōchimīlco ju Befoulkenge fon Mexiko-Stääd mäd Ieten. Bit däälich lieuwje in Xōchimīlco fjautien ferskeedene Indioaner-Foulke. Uk wan dät moor un moor urbanisierd wäd, bewoorje do tou groote Deele hiere oolde Kultuur. Bloot die noudelke Deel fon Xōchimīlco is ful in ju Stääd integrierd mäd fuul Bedrieuwe, do fon groote wirtskuppelke Betjuudenge foar dän Stääddeel sunt. Dät Bierichlound in't Suude juust so as die säntroale Seen-Beriek bilgje deerjuun dät grootste Natuur-Skuts-Rebät fon ju Haudstääd. == Wällen == <references/> [[Kategorie:Mexiko]] ivhjisf9s9qdbjyvj4fyvp42e9agyn9 0 10892 118939 118937 2020-02-06T16:50:03Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:XicotencatlStatueTlax.JPG|thumb|right|250px|Stoatue fon Xīcohtēncatl dän Jungeren]] '''Xīcohtēncatl die Jungere''' († [[1521]] tichte bie [[Tetzcohco]] / Texcoco, [[Doal fon Mexiko]]) waas tou ju Tied fon ju [[Spoanske Ärooberenge fon Mexiko]] aan hoogen militärisken Uppermon fon do [[Tlaxcalteken]]. Hie waas die Suun fon dän glieknoomige Ounfierder [[Xīcohtēncatl die Allere|Xīcohtēncatl dän Alleren]]. == Twist mäd do Spoaniere un Azteken == Ätter dät do Spoaniere unner [[Hernán Cortés]] in [[1519]] in [[Mexiko]] ounkeemen wieren, marskierden jo in't Binnere fon't Lound ätter [[Tenochtitlán]] wai, dät ju Haudstääf fon do [[Azteken]] waas. As jo in dät Rebät koomen, dät do Tlaxcalteken kontrollierden, wuuden jo fon düt Indioanerfoulk unner ju Fierenge fon Xīcohtēncatl dän Alleren un sin Suun oungriepen. Do Kampe sätten do Spoaniere läip tou, sodät jo moorere Moale uum Free biddeden. Buppedät wüülen jo sik mäd do Tlaxcalteken juun do Azteken touhoopesluute. Jo hieden näämelk fon hiere Ferbuundede heerd, dät do Tlaxcalteken mäd do Azteken Fäindskup hieden. Toulääst ferkloorden do Kaziken (haager stoundende Persöönelkgaiden) fon [[Tlaxcala (Stääd)|Tlaxcala]], dät spoanske Soande kuume doarsten. Man mäd dän Free, die in Tlaxcala sleeten wuuden waas, waas Xīcohtēncatl die Jungere nit ienfersteen, uumdät hie dät foar seeker heelt, juun do Spoaniere winne tou konnen. Hie sätte sik juun do Ounwiesengen fon sin Foar un look sik mäd een Skoar Kriegere tourääch, uum aan näien Oungriep ap do Spoaniere tou ploanjen. Wäkke Deege ätter dän Freesluut soande Xīcohtēncatl die Jungere Dreegere mäd Geskoanke, man do hieden dän Apdraach, dät Leeger fon do Spoaniere uuttoukiekjen. Man uumdät do Spione wät langer in't Leeger bleeuwen, määrkede Hernán Cortés dät un liet do Spione fäästnieme un ferheere, bit do dät touroaten. Ätters liet hie wäkke fon him ferstummelje un soande do tou Xīcohtēncatl tourääch, dän uurs niks uurich bleeuw, as sik foar't eerste do Ounwiesengen fon sin Foar tou föigjen. Die sloot ätters sogoar aan Buund mäd do Spoaniere juun [[Motēcuhzōma Xōcoyōtzin]] (uk bekoand as Montezuma / Moctezuma II.), dän Häärsker fon't Aztekenriek. Wilst sin Foar do Spoaniere wier un wier mäd Kriegere Stöän roate, bleeuw Xīcohtēncatl die Jungere uundäidich. Man do Spoaniere moasten ätter moorere Mounde uut Tenochtitlán fluchtje (Noche Triste), un looken sik wier ätter Tlaxcala tourääch. Do begon die jungere Xīcohtēncatl noch insen mäd sin Wierstound. Hie ruup do Bewoonere fon Tlaxcala eepen tou'n Kamp ap, man hie wuude ap Bedrieuwen fon sin Foar un fon uur Kaziken fäästnuumen, buunen un foarfierd. Uk wan dät aan grooten Twist roate, koom hie leeter wier fräi. In't Foarjier 1521 unnernoomen do Spoaniere, do Ferstäärkenge kriegen hieden, aan Fäildtoach ätter dän [[Texcoco-See]]. Tou hieren Stöän koom een Krieger-Skoar uut [[Cholula]] un uk een uut [[Tlaxcala]], un ju uut Tlaxcala wier unner dän Befeel fon Xīcohtēncatl dän Jungeren. Man as dät Korps bie do Spoaniere ounkeemen waas, moasten jo fääststaale, dät hie sik in ju Noacht stilkens ätter Tlaxcala ousät hiede. Ätter een lääste ärfoulchloose Ferhonnelenge liet Cortés him fäästnieme un ätter een Siedelenge tichte bie Tetzcohco brange, wier hie waigjucht wuude. Ätter Bernal Díaz dl Castillo skäl die allere Xīcohtēncatl sälwen Cortés dän Räid deertou roat hääbe. == Wällen == Düssen Artikkel foutet ap dän Artikkel uut ju düütsksproakige Wikipedia. === Literatuur === * [[Bernal Díaz del Castillo]]: ''Geschichte der Eroberung von Mexiko'' (herausgegeben und bearbeitet von Georg A. Narziß, spanischer Originaltitel: ''[[Historia verdadera de la conquista de la Nueva España]]''). Insel-Verlag, Frankfurt am Main 1988, ISBN 3-458-32767-3. [[Kategorie:Mexiko]] [[Kategorie:Indioaner]] ofk1yor2z3hlv14v11lowk1rn797ix3 0 10893 116165 2018-02-06T16:02:34Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Woaterswiene |- | align="center" | Bielde:7840 Pantana…“ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Woaterswiene |- | align="center" | [[Bielde:7840 Pantanal capybaras JF2.jpg|350px|Two Meene Woaterswiene (Hydrochoerus hydrochaeris)]] <br><small>Two Meene Woaterswiene ''(Hydrochoerus hydrochaeris)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Gnauedierte]] ''(Rodentia)'' |- | ''Unneroardenge:'' || [[Stiekelswien-Sibskup]] ''(Hystricomorpha)'' |- | ''Deeloardenge:'' || ''[[Hystricognathi]]'' |- | ''(Sunner Stappe)'' || [[Meerswien-Sibskup]] ''(Caviomorpha)'' |- | ''Familie:'' || [[Meerswiene]] ''(Caviidae)'' |- | ''Unnerfamilie:'' || [[Hydrochoerinae]] |- | ''Sleek:'' || Woaterswiene ''(Hydrochoerus)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Mathurin-Jacques Brisson|B<small>RISSON</small>]], 1762 |} |} Do '''Woaterswiene''' of '''Capybaras''' (''Hydrochoerus'') sunt aan Sleek fon do [[Gnauedierte]] (dt. Nagetiere) in ju Foamielje fon do [[Meerswiene]] (Caviidae). Die Sleek bestoant uut two Oarde, dät [[Meen Woaterswien|Meene Woaterswien]] ''(Hydrochoerus hydrochaeris)'' un dät [[Panama-Woaterswien]] ''(Hydrochoerus isthmius)''. Woaterswiene sunt do grootste lieuwjende Gnauedierte. Do Oarde bewoonje fuchtige Rebätte in [[Suud-Amerikoa|Suud-]] un [[Middel-Amerikoa]] un sunt oun een semiaquatiske (deelwiese in't Woater befiendelke) Lieuwendswiese ounpaased. == Wier jo foarkuume == [[Bielde:Capybara-ranges.png|thumb|200px|left|Rood: Panama-Woaterswien<br>gräin:Meen Woaterswien]]Dät Panama-Woaterswien is in't aastelke [[Panama]], dät noudelke [[Kolumbien]] un dät noudwäästelke [[Venezuela]] tou fienden. Dät Meene Woaterswien häd een fuul gratter Rebät, dät uumfoatet bienaist heel Suud-Amerikoa aastelk fon do [[Anden]]: Fon't aastelke [[Kolumbien]], [[Venezuela]], [[Guyana]], [[Suriname]], [[Frantsöösk-Guayana]] uur [[Ecuador]], [[Peru]], [[Brasilien]], [[Bolivien]] un [[Paraguay]] bit ätter [[Uruguay]] un in't noudaastelke [[Argentinien]]. [[Kategorie:Suugedierte]] 375i1spwb9fznsalmqk130o1gimtizm 0 10894 116166 2018-02-06T16:03:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woaterswiene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woaterswiene]] q7u9qkigecq0fu6w9osjwtqu0jdy0j9 0 10895 116167 2018-02-06T16:03:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woaterswiene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woaterswiene]] q7u9qkigecq0fu6w9osjwtqu0jdy0j9 0 10896 116404 116169 2018-02-15T19:21:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woaterswiene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woaterswiene]] q7u9qkigecq0fu6w9osjwtqu0jdy0j9 0 10897 116524 116170 2018-02-19T08:45:26Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Woaterswiene]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Woaterswiene]] oinw8xdf1ln2uzqfn3z1et0319ke6ru 10 10898 116171 2018-02-06T16:49:57Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#switch: {{{Position|}}} | none = | center = <div class="center"><div class="floatnone"> | #default = <div class="thumb {{#ifeq: {{{Position|}}} | left | tl…“ wikitext text/x-wiki {{#switch: {{{Position|}}} | none = | center = <div class="center"><div class="floatnone"> | #default = <div class="thumb {{#ifeq: {{{Position|}}} | left | tleft | tright }}" style="width: {{#if: {{{Aaltouhoope|}}} | 14.5em | 10em }}"> <div class="thumbinner"> }} <table cellpadding="0" cellspacing="0" class="Tuskfoarmel" style=" padding: 2px; text-align: center; width: {{#if: {{{Aaltouhoope|}}} | 14em | 9.5em }}; {{#switch: {{{Position|}}} | none = border: #CCC solid 1px; | center = background: transparent; | #default = border: #CCC solid 1px; font-size: 106%; }}"> {{#switch: {{{Position|}}} | none | center = <caption>{{{Titel|}}}</caption> }} <tr> <td style="padding: 0; border: none; color: #ffaa00; width: 2em;">{{{1|}}}</td> <td style="padding: 0; border: none; font-weight: normal; width: 0.5em;">·</td> <td style="padding: 0; border: none; color: #008800; width: 2em;">{{{2|}}}</td> <td style="padding: 0; border: none; font-weight: normal; width: 0.5em;">·</td> <td style="padding: 0; border: none; color: #dd00dd; width: 2em;">{{{3|}}}</td> <td style="padding: 0; border: none; font-weight: normal; width: 0.5em;">·</td> <td style="padding: 0; border: none; color: #0000ff; width: 2em;">{{{4|}}}</td> {{#if: {{{Gesamt|}}} | <td rowspan="2" style="padding: 0; border: none; text-align: left; width: 4.5em;">&nbsp;<span style="font-weight: normal;">=</span>&nbsp;{{{Gesamt|}}}</td> }} </tr> {{#if: {{{I|}}}{{{C|}}}{{{P|}}}{{{M|}}} | <tr> <td style="padding: 0; border: none; border-top: #000000 solid 1px; color: #ffaa00;">{{#if: {{{I|}}} | {{{I|}}} | {{{1|}}} }}</td> <td style="padding: 0; border: none; border-top: #000000 solid 1px; font-weight: normal;">·</td> <td style="padding: 0; border: none; border-top: #000000 solid 1px; color: #008800;">{{#if: {{{C|}}} | {{{C|}}} | {{{2|}}} }}</td> <td style="padding: 0; border: none; border-top: #000000 solid 1px; font-weight: normal;">·</td> <td style="padding: 0; border: none; border-top: #000000 solid 1px; color: #dd00dd;">{{#if: {{{P|}}} | {{{P|}}} | {{{3|}}} }}</td> <td style="padding: 0; border: none; border-top: #000000 solid 1px; font-weight: normal;">·</td> <td style="padding: 0; border: none; border-top: #000000 solid 1px; color: #0000ff;">{{#if: {{{M|}}} | {{{M|}}} | {{{4|}}} }}</td> </tr> }} </table> {{#switch: {{{Position|}}} | none = | center = </div></div> | #default = <div class="thumbcaption">{{{Titel|}}}</div></div></div> }} lelko0ws82s1bmohuk13rvyfsmdyw1b 0 10899 116183 116174 2018-02-06T17:10:03Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Meen Woaterswien |- | align="center" | [[Bielde:Capivara (roedor).jpg|350px|Meene Woaterswiene (Hydrochoerus hydrochaeris)]] <br><small>Meene Woaterswiene ''(Hydrochoerus hydrochaeris)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Gnauedierte]] (Rodentia) |- | ''Unneroardenge:'' || [[Stiekelswien-Sibskup]] (Hystricomorpha) |- | ''Deeloardenge:'' || [[Hystricognathi]] |- | ''(Sunner Stappe)'' || [[Meerswien-Sibskup]] (Caviomorpha) |- | ''Familie:'' || [[Meerswiene]] (Caviidae) |- | ''Unnerfamilie:'' || [[Hydrochoerinae]] |- | ''Sleek:'' || [[Woaterswiene]] ''(Hydrochoerus)'' |- | ''Oard:'' || Meen Woaterswien<br>''(Hydrochoerus hydrochaeris)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Carolus Linnaeus|L<small>INNAEUS</small>]], 1766 |} |} Dät '''Meene Woaterswien''' of '''Meene Capybara''' ''(Hydrochoerus hydrochaeris)'' is een Oard fon do Gnauedierte. Dät Meene Woaterswien is in een groot Rebät fon [[Suud-Amerikoa]] aastelk fon do [[Anden]] tou fienden: Fon't aastelke [[Kolumbien]], [[Venezuela]], [[Guyana]], [[Suriname]], [[Frantsöösk-Guayana]] uur [[Ecuador]], [[Peru]], [[Brasilien]], [[Bolivien]] un [[Paraguay]] bit ätter [[Uruguay]] un in't noudaastelke [[Argentinien]]. == Oainhaide == Capybaras sunt jädden in't Woater. Do Swimhäide twiske hiere Toonen hälpe him, sik junner gau tou röögjen. Oore, Oogene un Noose ferloope in een Linje in dän bupperen Kop-Beriek, äänelk as bie [[Kaimoane]]. So konnen Capybaras bienaist mäd dän heele Kop unner dän Woaterspeegel swimme un sunt deeruum foar Freetfäinde nit licht tou sjoon. Of do Dierte monnelk of wieuwelk sunt, sjucht me nit licht, uumdät do Geslächtsorgoane binne in dän Lieuw sunt un dät nit fuul Unnerskeede tou sjoon rakt. === Stoatuur un Fäl === [[Bielde:Gfp-capybara.jpg|thumb|200px|left|Profil fon dän Kop]] Dät Meene Woaterswien is ju grootste Oard fon Gnauediert, ju dät däälich noch rakt. Dät roaket een Kop-Rump-Loangte fon 100 bit 134 cm un een Skullerhööchte fon 50 bit 62 cm, wierbie do wieuwelke Dierte wät gratter wäide as do Montjene. Jo konnen moor as 75 Kilo ap'e Wächte brange, bit tou 91 Kilo sunt bekoand. Ju Bääterfout-Loangte bedrächt 21,8 bit 25,2 cm. Die Lieuw fon do Woaterswiene is massiv baud mäd aan krääftigen Rump un kuute Beene. Do faanderste Beene eendje in fjauer Toonen, do bääterste Beene in tjo. Do Toonen sunt radioal ounoardend. Toonen un Naile sunt houf-äänelk fertjukked un sunt truch litje Swim-Häide ferbuunen. Die Stät is sjuunelk touräächbielded. Dät Fäl is loang un ruuch, man steedenwiese so tän, dät ju Häid truchskient. Sien Faawe variiert fon roodbruun bit gries ap'e Bupperkaante, ju Unnerkaante is jeel-bruun. Wäkke Dierte hääbe swotte Plakken in't Gesicht, oun'e Buutensiede fon do Beene un oun dän Rump. Ju Loangte fon do Hiere lait twiske 30 un 120 mm. Meene Woaterswiene hääbe aan apfaalend breeden un massigen Kop. Ju Snuute is fergratterd un ourunded, in dän Fergliek mäd uur Oarde uut ju Meerswien-Sibskup, jo hääbe litje Noosengoate, do fier uutnuur lääse un do litje Oogene lääse siedelk un wied bääte oun'n Kop. Bie monnelke Dierte is dät Spit fon ju Snuute sunner Hiere un mäd aan apfaalenden Röäk-Käddel fersäin. Jo hääbe litje, runde Oore. As bie masse Dierte, do deelwiese in't Woater lieuwje, sunt Oogene, Oore un Noosengoate gjucht wied buppe oun dän Kop, sodät do Dierte, wan jo omje of Uutkiek hoolde, dän Kop nit tou wied uut dät Woater tille mouten. Fon't Panama-Woaterswien unnerskat sik dät Meene Woaterswien foar'aaln truch sien Grööte, bietou kuume noch wäkke Määrkmoale fon dän Skäädel. === Skäädel un Bunken === [[Bielde:Wasserschwein Schaedelskelett-drawing.jpg|thumb|200px|left|Die Skäädel fon't Meene Woaterswien lät, ousäin fon ju Mäite, aan Meerswien-Skäädel]] {{Tuskfoarmel|1|0|1|3|Aaltouhoope=20|Titel=Tuskfoarmel fon't meene Woaterswien|Position=left}} Die Skäädel fon't Meene Woaterswien is groot un kompakt. Ju Skäädelloangte lait in'n Truchsleek bie 24,09 cm (dät gungt fon sowät 21 bit sowät 27 cm). Die Skäädel is flak un wan me do Juk-Boogen bekikt, is hie gjucht smääl baud. Do Juk-Boogen sunt krääftich, wierbie dät [[Jukbeen]] breed ounlaid is un aan Deel fon ju Lidflakte foar ju [[Unnerkeeuwe]] uurnimt Ju [[Tuskfoarmel]] fon do Dierte ludt 1-0-1-3, dät betjudt, in älken Keeuwe-Haaldeel hääbe do Dierte aan [[Sniedetusk]], aan [[Prämolaor]] (faandere litjere Käise) un tjo [[Moloar (Tusk)|Moloare]] (bäätere tjukke Käisen), also aaltouhoope 20 Tuske. do wiete Sniedetuske sunt mäd een Loangs-Glieuwe fersäin, jo sunt, as bie aal do Gnauedierte, fergratterd un tou wuttelloose [[Gnauetusk]]e uumebielded, deerbääte lait een [[Diastema (Zoologie)|Diastema]]. Do Käisen sunt uk wuttelloos un komplex baud. Jo bestounde uut haat- of striepelfoarmige [[Tusk-Smilt|Smilt-Prismen]], Do truch Loagen fon [[Tuskzement]] tränd sunt. Die Moloar M3 is stäärk fergratterd un uurroaget in ju Loangte aal do tjo uur Käisen touhoope. == Wällen == * Düssen Artikkel gruundet sik grootstendeels ap ju Düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Gnauedierte]] 5zifc9z8t1p6ldmx7cwijqkxaphky1q 0 10900 116175 2018-02-06T17:06:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Meen Woaterswien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Meen Woaterswien]] 4cxyxkhojyw6plhz7bxgvyg8gco66nw 0 10901 116176 2018-02-06T17:06:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Meen Woaterswien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Meen Woaterswien]] 4cxyxkhojyw6plhz7bxgvyg8gco66nw 0 10902 116177 2018-02-06T17:06:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Meen Woaterswien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Meen Woaterswien]] 4cxyxkhojyw6plhz7bxgvyg8gco66nw 0 10903 116178 2018-02-06T17:07:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Meen Woaterswien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Meen Woaterswien]] 4cxyxkhojyw6plhz7bxgvyg8gco66nw 0 10904 116179 2018-02-06T17:07:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Meen Woaterswien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Meen Woaterswien]] 4cxyxkhojyw6plhz7bxgvyg8gco66nw 0 10905 116180 2018-02-06T17:08:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Meen Woaterswien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Meen Woaterswien]] 4cxyxkhojyw6plhz7bxgvyg8gco66nw 0 10906 116525 116181 2018-02-19T08:45:31Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Woaterswiene]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Woaterswiene]] oinw8xdf1ln2uzqfn3z1et0319ke6ru 0 10907 116182 2018-02-06T17:08:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woaterswiene]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woaterswiene]] q7u9qkigecq0fu6w9osjwtqu0jdy0j9 0 10908 116187 116186 2018-02-07T12:35:12Z Heinz 88 /* Merkmale */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Panama-Woaterswien |- | align="center" | [[Bielde:Hydrochoerus isthmius (27839968482).jpg|350px|Panama-Woaterswiene (Hydrochoerus isthmius)]] <br><small>Panama-Woaterswiene ''(Hydrochoerus isthmius)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Gnauedierte]] (Rodentia) |- | ''Unneroardenge:'' || [[Stiekelswien-Sibskup]] (Hystricomorpha) |- | ''Deeloardenge:'' || [[Hystricognathi]] |- | ''(Sunner Stappe)'' || [[Meerswien-Sibskup]] (Caviomorpha) |- | ''Familie:'' || [[Meerswiene]] (Caviidae) |- | ''Unnerfamilie:'' || [[Hydrochoerinae]] |- | ''Sleek:'' || [[Woaterswiene]] ''(Hydrochoerus)'' |- | ''Oard:'' || Panama-Woaterswien<br>''(Hydrochoerus isthmius)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Edward Alphonso Goldman|G<small>OLDMAN</small>]], 1912 |} |} Dät '''Panama-Woaterswien''' (''Hydrochoerus isthmius'') uk wäil '''Panama-Capybara''', is een [[Suugedierte|Suugediert]] uut ju Oardenge fon do [[Gnauedierte]]. Aleer heelt me dät foar een Unneroart fon't [[Meen Woaterswien|Meene Woaterswien]] ''(Hydrochoerus hydrochaeris)'', man sänt do 1990er Jiere sjucht ju Wietenskup fuul, wät deerfoar spräkt, dät dät een oaine Oard is. Dät Panama-Woaterswien is fon Natuur uut tou fienden in't aastelke [[Panama]], dät noudelke [[Kolumbien]] un dät noudwäästelke [[Venezuela]]. == Merkmale == Dät Panama-Woaterswien is litjer as dät Meene Woaterswien, uurs lät dät so äänelk. Dät roaket een Kop-Rump-Loangte fon sowät aan Meeter. Ju Faawe gungt fon'n tjuusterch roodbruun bit dump leemfaawich, deerbie is die Buuk normoal wät ljoachter as die Rääch. Bie wäkke Dierte sunt Gesicht, Sooken, die bäätere Rump-Beriek un do buutere Sieden fon do bääterste Beene swot-bruun. Do Oogenringe, do Snuutensieden un do Plakken oun'e Basis fon't Oor sunt bleeker. Do Oore un Fäite sunt bruun. Die Skäädel hät een Loangte fon sowät 20 cm. Do Foutsätte fon dän [[Flöägelbunke]] sunt kuuter, tjukker un runder as do fon't meene Woaterswien. Do [[Twiskekeeuwebunke]]n (Prämaxilloare) eendje mäd een ferbreederd Faander-Eende sjuunelk foar dät Eende fon do Sniedetusk-Höölen, bie't Meene Woaterswien is deer fuul minner Ruumte twiske. Dät [[Genom]] bestoant uut 2n = 66 [[Chromosom]]en insteede fon do 64 Chromosomen fon dät Meene Woaterswien. == Wällen == * Düssen Artikkel foutet grootstendeels ap dän Artikkel fon ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Gnauedierte]] 973jyq7ul1nof9nd8bl80nsmo357xiz 0 10909 116188 2018-02-07T12:37:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Panama-Woaterswien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Panama-Woaterswien]] 6dh4vdxpfmgw41lka1qjrlepjlgd72w 0 10910 116189 2018-02-07T12:37:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Panama-Woaterswien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Panama-Woaterswien]] 6dh4vdxpfmgw41lka1qjrlepjlgd72w 0 10911 116190 2018-02-07T12:38:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Panama-Woaterswien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Panama-Woaterswien]] 6dh4vdxpfmgw41lka1qjrlepjlgd72w 0 10912 119169 119168 2020-05-26T14:20:48Z Pyt 12 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Supply Wagon.JPG|thumb|right|250px|Aan oolden Woain in [[Colorado]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Amerikoa]]]] [[Bielde:FUHRW3DR.JPG|mini|250px|Seelter Woain ap oolde Teekenge (Germ. Nationalmuseum)]] [[Bielde:Woain.jpg|mini|250px|Seelter Buurenwoain mäd Terminologie]] <br /> Aan '''Woain''' (Roomelster Luudstound; in Skäddeler un Struukeljer Säspel: '''Waain''') is een Fiertjuuch mäd maasttieds fjauer [[Jool]]e, dät touminst two Spuuren un touminst two Oaksen häd. Besunners in fröiere Jiertjaande wuuden mäd dän Uutdruk oafter do [[Laaderwoain]]e beteekend, do in ju oolde Buuräi bruukt wuuden, of uurswäkke fon Dierte leekene Fiertjuuge. [[Kuutske]]n biespilswiese sunt fon Dierte leekene Woaine, do feederd sunt. Moderne Foarmen fon dän Woain sunt biespilswiese dät [[Auto]] un die [[Iersenboan]]-Waggon. As [[Koare]] beteekent me deerjuun een Fiertjuuch mäd minner as two Oaksen; maasttieds is deer dan bloot een litje [[Skuufkoare]] mäd meend. <br /> [[Kategorie:Ferkier]] an6a7w0besw0ruye1p2azj8rk59qiuu 0 10913 116195 2018-02-07T13:10:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Woain]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Woain]] 37wkb3vyfoxzy1nw8dfhw090u2ofr7b 0 10914 117775 116200 2018-11-23T13:31:19Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Guaviarerivermap.png|thumb|right|250px|Koarte mäd dät Orinoco-System, die Guaviare ienteekend.]] [[Bielde:Ceiba gigante por el rio Guaviare - panoramio.jpg|thumb|right|250px|Ju Äi]] [[Bielde:Panoramica 1DSC00027.JPG|thumb|right|250px|San José del Guaviare fon buppe]] Die '''Guaviare''' (aleer uk '''''Guayare''''') is een Äi in [[Kolumbien]]. Hie häd een Loangte fon 1.760 km, wan me uur ju langere fon sien bee groote Wäl-Äien mät. Hie fljut mäd dän bupperen [[Orinoco]] (bit hier uk ''Río Parágua'' naamd) touhoope. Uumdät hie langer is un moor Woater fiert as die buppere Orinoco, jält die Guaviare [[Hydrologie|hydrologisk]] as die Haudstroom fon dät Orinoco-System. == Ferloop un Natuurruumte == Do bee Wäl-Äien fon dän Guaviare sunt die [[Río Ariari|Ariari]] un die wät grattere [[Río Guayabero|Guayabero]], do in do [[Anden]] hiere Wällen hääbe. Die Guayabero häd een Loangte fon 540 Kilomeetere. Fon deer oun, wier do bee touhoopefljoote, hät ju Äi ''Guaviare''. Unner düssen Noome fljut ju 1220 Kilomeetere bit tou ju Steede, wier ju mäd dän ''bupperen Orinoco'' of ''Río Parágua'' touhoopefljut. 630 km fon dän Guaviare sunt skipbeer. Unner ju Mundenge fon dän Ariari lait ju Woaterfierenge bie 1930 m³ / s; wier hie mäd dän bupperen Orinoco touhoopefljut, sunt dät 7400 of 8200 m³ / s Mäd sien ljoachtbruun Woater is die Guaviare een typiske [[Wietwoater-Äi]] mäd groote [[Äi-Sediment|Sedimentfracht]] uut do Anden un do subandine Kätten. Hie fljut in sin Bupperloop mäd masse litje Takken in een breed Bääd fon Steengruus; in sin Unnerloop fljut hie in groote Slingen. Sowät in ju Midde fon sin Loop snit ju Äi Granit-Höäwele, sodät dät fjauer Sluchten rakt, wier dät Woater deels uur Stappen deelbruuset. Ju grootste Äi, ju deer uunerwaiens oanefljut is die [[Río Inírida]], uk die [[Río Atabapo]] is wichtich. Die Guaviare foarmt in sin Bupperloop dät Skeed twiske do [[Llanos]] un dän [[Tropisken Rienwoold]] fon ju [[Amazonas-Niede]]. Dät rakt deer masse ferskeedene Fiske in dän Río Guaviare. == Kultuur un Wirtskup == Loangs do Ougere fon dän Río Guaviare siedelje moorere [[Indioaner]]-Foulke, biespilswiese do [[Guayabero]], [[Tinigua]], [[Sikuani]], [[Nukak]], [[Piapoco]] un [[Puinave]]. Düsse Ljuude hääbe al fon't 16. Jierhunnert oun mäd Europäere tou dwoon häiwed, truch [[Mission (Kristendum)|Missionoare]], [[Conquistador]]en un [[Gouldsäiker]]e. Fon dät leete 19. Jierhunnert oun koom dät Rebät uk unner dän Ienfloud fon ju groiende [[Kautschuk-Industrie]] In dän Beriek fon dän Bupperloop wäd die [[Galeriewoold]] moor un moor truch Kultuurlound ärsät, wier foaraaln [[Kakao]] ounbaud wäd, man uk masse uur Kultuurplonten fon do [[Tropiske Klimazone|Tropen]]. Sänt sowät 1980 is uk die illegoale Ounbau fon [[Cocastruuk|Koka]] betjuudend. In do lääste Jiere häd uk ju Befoulkenge tounuumen, un uk die Uutbau fon Ferkiersweege, besunners uum [[San José del Guaviare]] tou. Düt is ju grootste Stääd oun ju Äi, mäd aan Lufthoawen un ju eensige Brääch uur ju Äi. Twiste twiske ju Guerilla-Organisatsjoon [[FARC]] un stoatelke of paramilitäriske Eenhaide sunt läip foar ju Äntwikkelenge fon ju Region. == Wällen == * Düssen Artikkel stöänt sik grootstendeels ap ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Kolumbien]] j7dlg6gxy311z2rv8byo4cqe0im5d52 0 10915 116212 116209 2018-02-07T17:36:33Z Heinz 88 /* Quito in ju spoanske Kolonioaltied un ätters */ wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = ''Quito''<br /><small>'''of'''</small><br>''San Francisco de Quito'' | ôfbylding = Montaje Quito.png | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.397.698 <small>(2001)</small> | oerflak = 324 km² | befolkingstichtens = 4.313,9/ km² | stêdekloft = 1.842.201, 4.204 km² | hichte = 2850 m | lân = [[Ecuador]] | bestjoerlike ienheid 1 = Provinz | namme bestjoerlike ienheid 1= Pichincha | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = [[6. Dezember]] [[1534]] | postkoade = | tiidsône = ECT ([[UTC]]-5) | simmertiid = | koördinaten = {{Koördinaten|00_13_07_S_78_30_35_W_type:city(1841452)_region:EC|00°&nbsp;13'&nbsp;SB, 78°&nbsp;31'&nbsp;W}} | webside = [http://www.quito.gov.ec Amtelke Internetsiede fon Quito] }} '''Quito''' [ˈkito], mäd fullen Noome '''San Francisco de Quito''' is ju Haudstääd fon [[Ecuador]] un lait sowät 20 km suudelk fon dän [[Äquator]] in ap een Hööchte fon 2850 Meetere in een [[Anden]]-Doal. Dät is somäd noch foar ju [[Bolivien|bolivioanske]] Haudstääd [[Sucre]] ju hoochstlaine Haudstääd fon ju Waareld. Quito is mäd sowät 2,2 Millionen Ienwoonere ätter [[Guayaquil]] ju twäidgrootste Stääd fon dät Lound. Buppedät is dät ju Haudstääd fon ju [[Provinz Pichincha]] un fon dän Kanton Quito. Ju Ooldstääd heert tou dät Waareldkultuuräärfgoud fon ju [[UNESCO]]. == Geskichte == === Foargeskichte === Ju Hoochieuwene fon Quito is al sänt sowät 1500 f. Kr. besiedeld. Die Gruunder fon ju Stääd sälwen skäl ätter aan oolden Mythos aan [[Indioaner|indioansken]] Uppermon mäd dän noome ''Quitumbe'' weesen hääbe. === Quito in't Inka-Riek === [[Bielde:Inca huayna capac.jpg|thumb|left|200px|Wayna Qhapaq, die Quito tou een Säntrum fon't Inka-Riek uutbaud häd]] In ju Midde fon dät 15. Jierhunnert begonnen do Inka, do toufoarne fääre suudelk wieren, hier Riek ätter't Noude uuttoudienen. Noch unner [[Tupaq Yupanki]], die fon sowät [[1471]] bit sowät [[1493]] dät Inka-Riek regierde, hieden jo dät stuur, deer Fout tou foatjen, uumdät do ienheemske Foulke sik deer juun sätten. Man unner [[Wayna Qhapaq]], dän Suun un Ätterfoulger fon ''Tupaq Yupanki'', koom Quito mäd sien Uumelound eendgultich unner ju Kontrolle fon't Inka-Riek. In sien Regentskup twiske sowät [[1493]] un [[1528]] baude ''Wayna Qhapaq'' ju Stääd Quito tou een twäid groot Säntrum fon't Inkariek uut, dät ieuwenske ju oolde Haudstääd [[Cusco]] stuude. Die Häärsker residierde nu ljauer in Quito as in Cusco. In düsse Tied koomen do spoanske [[Conquistador]]en in't Lound, uum dät tou ärooberjen un Kolonien tou gruundjen. Jo broachten uk do Pokken in't Lound, do do Indioanere noch minner ferdreege kuuden as do Europäere. Daach wuuden do Conquistadoren fon ju ienheemske Befoulkenge foar't eerste fjuuntelk apnuumen un doarsten uk bolde dän Häärsker ''Wayna Qhapaq'' besäike. Man die waas al kroank, hie hiede do Pokken. Uk sin ljoofsten Suun [[Ninan Cuyochi]], die him ap dän Troon foulgje skuul, waas kroank. Uumdät die Krounprins bolde stoorf, moaste sik ''Wayna Qhapac'' een näie Ätterfoulge uuttoanke. Ju Geskichtsskrieuwenge fon do Spoaniere un fon do Inka is sik nit heel un aal eenich, man dät mai weese, dät hie dät Inka-Riek twiske twäin Suune apdeeld häd: Deer waas [[Waskar]], die as Suun fon dän Köönich un sien Suster [[Ruahua Occlo]] ätter dän Bruuk fon do Inka as legitimen Ätterfoulger jäilde kuude. Die twäide waas [[Atawallpa]], die juun dän Bruuk fon do Inka nit uut [[Intucht]] tou Waareld keemen waas, man uut ju Ferbiendenge fon sin Foar mäd een twäide Wieuwmoanske, [[Tocto Koka]], ju lääste Prinzessin uut ju oolde [[Scyr]]-Dynastie fon Quito. Dät liech nu gjucht nai, dät ''Waskar'' die Häärsker in ju oolde Haudstääd [[Cusco]] weese skuul un ''Atawallpa'' in Quito. Man ätter een kuute Tied wüül ''Waskar'' ju Deelenge nit moor ounärkanne, hie wüül ätter dän oolden Bruuk die [[Sapa Inka]], also die eensige Häärsker fon dät heele Inkariek ''Tawantinsuyu'' wäide. Somäd roate dät [[Inkaisken Burgerkriech|aan Burgerkriech]] twiske do bee Bruure un hiere Troppen. Aaltouhoope tjohunnerdduusend Mon looken in ju Foulge juunnuur in dän Kriech. In [[1532]] won Atawallpa dän Kriech juun sien Bruur un noom him in Fangenskup. Kuut leeter liet hie him wäil uumebrange. Atawallpa wüül nu sien Häärskup uur dät heele Inka-Riek fäästigje, man dät kuude hie nit moor, uumdät hie al in [[1533]] ätter aan Twist mäd do Spoaniere waigjucht wuuden is. === Quito in ju spoanske Kolonioaltied un ätters === [[Bielde:Plaza e Iglesia San Francisco.JPG|thumb|left|200px|Aan Ploats mäd ju Säärke ''San Francisco'', baud sänt 1535, Hauddeel ätter Ploane fon [[Juan de Herrera]]]] In [[1534]] wuude uk dät [[Anden]]-Hoochlound, wier däälich [[Ecuador]] lait, fon do Spoaniere iennuumen. Ap dän [[6. Dezember]] [[1534]] gruundede die Conquistador [[Sebastián de Belalcázar]] in do Räste fon dät oolde Quito ju Stääd ''San Francisco de Quito''. Deer lieuwden tou Begin bloot 202 Spoaniere. In [[1541]] unnernoomen [[Gonzalo Pizarro]] un [[Francisco de Orellana]] fon junner uut ju [[Kenäil-Lound-Expeditsjoon]] in ju [[Amazonas-Niede]] aastelk fon do [[Anden]]. In't 16. Jierhunnert bleeuw Quito aalmantou een regionoal Säntrum. In [[1563]] gjuchte [[Philipp II. (Spanien)|Philipp II.]] ju [[Real Audiencia de Quito]] ien. Dät waas dät bupperste Gjucht foar aan Beriek, die fon't suudelke [[Kolumbien]] bit ätter't Noude fon [[Peru]] un in't Aaste bit ätter ju Mundenge fon dän [[Río Napo]] in dän [[Amazonas]] uutdiend waas. Foarsitter fon dät Gjucht waas die Gouverneur fon Quito, die sälwen dän [[Vize-Köönichriek Peru|Vize-Köönich fon Peru]] un leeter fon [[Vize-Köönichriek Näigranada|Näigranada]] unnerstuude. Do ienheemske Indioanere wuuden nit ferdrieuwen, uumdät jo as Oarbaidere bruukt wuuden. Ju kristelke Missionierenge monken do Indioanere wuude tou eerste fon do Franziskoanere uurnuumen, in't 16. un 17. Jierhunnerd koomen uk [[Dominikoanere]], [[Mercedariere]], [[Augustinere]], [[Jesuiten]] un uurswäkke bietou. Hiere Säärken bestimje ju Stäädbielde bit däälich un moakje dän wichtichsten Deel fon't Waareldkultuuräärfgoud uut. Bit däälich wäd die Katoliken-Oundeel in ju Stääd ap sowät njuugentich Prozent taksierd. In't 17. Jierhunnerd waas ju Häärstaalenge fon Wull-Stoffe un die Honnel deermäd aan wichtigen Wirtskupstwiech in Quito, foar do Indioanere juust so as foar do europäisk-stommige Ienwoonere. In't 18. Jierhunnert roate dät een Wirtskups-Krise, uumdät die spoanske Stoat moor Stjuuern hääbe wüül. Deeruum geen dät mäd ju Wull-Weeuweräi in Quito deel. In't Jier [[1765]] koom dät tou ju ''Estanco-Rebellion'' monken do [[Kreolen|kreoolske]] un [[Indioanere|indioanske]] Ienwoonere fon Quito, uumdät die Stoat nu uk noch een Monopol ap [[Ethanol|Alkohol]] un [[Tebak]] truchsätte wüül. Man Foulgen hiede dät foar't eerste nit. [[Bielde:Mapaquito1786.jpg|thumb|right|250px|Stäädploan fon Quito uut dät leete 18. Jierhunnert]] As ju [[Frantsööske Revolutsjoon]] uutbriek un dan uk noch [[Napoleon]] Kriech ap dät [[Iberisk Hoolichailound|Iberiske Hoolichailound]] fierde, hiede dät Foulgen foar ju Stääd. So koom dät in dän August [[1809]] tou een Revolutsjoon in Quito, wier die Spoanske Gouverneur ousät un een Junta unner ju Fierenge fon [[Juan Pío Montúfar]] iensät wuude. Do ferkloorden ju Uunouhongegaid fon Spoanien ap dän [[10. August]] [[1809]]. Dät roate monken do näie Moachthääbere dän Wonsk, dät ienheemske [[Mestize]]n-Burgerdum moor Moacht tou reeken as do spoanske Ferwaltere. Ätter een langere Tied fon Kriech slumpede dät mäd ju Uunouhongegaid fon Spoanien, man nit juust mäd Ecuador as een Lound foar sik: In ju [[Slacht oun dän Pichincha]] ap'n [[24. Moai]] [[1822]], tichte bie Quito, kuuden Uunouhongegaids-Striedere unner [[Simón Bolivar]] dät Rebät fon Ecuador fon ju spoanske Kroune looskampje, man dät wuude dan foar't eerste aan Deel fon [[Groot-Kolumbien]], bit sik [[Ecuador]] ap dän [[13. Moai]] [[1830]] uk fon Groot-Kolumbien uunouhongich moakede. Sänt düsse Tied is Quito ju Haudstääd fon Ecuador. == Wällen == * Düssen Artikkel is deelwiese uut ju düütsksproakige Wikipedia uursät. [[Kategorie:Ecuador]] [[Kategorie:Stääd]] rfi1twjjaftjgxyir9ausw6m58w7zjf 0 10916 116210 2018-02-07T17:24:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Quito]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Quito]] eq9k9lwyfrnbzh47sm5yswa8bqwrtgz 0 10917 116216 2018-02-07T18:55:42Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Näie Tästamänt]] nach [[Näi Tästamänt]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Näi Tästamänt]] g3m6n4998vpg5vcgp9zbs1a7itictay 0 10918 116217 2018-02-07T18:56:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Näi Tästamänt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Näi Tästamänt]] 0f1bqzgpo4gghcz8xxaodgazom46xt5 0 10919 116233 2018-02-08T15:58:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Pjotr Iljitsch Tschaikowski]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pjotr Iljitsch Tschaikowski]] owhz1j5bhdqknlm2jw1pj1166x3kobq 0 10920 116250 116247 2018-02-08T16:27:16Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rongorongo Schrift.jpg|thumb|right|250px|Een holtene Toafel mäd een Rongorongo-Apskrift]] Dät '''Rapanui''' is ju ienheemske Sproake fon dät polyneeske [[Paaske-Ailound]], dät tou [[Chile]] heert. [[Rapanui]] is een [[Austroneeske Sproaken|austroneeske]], nieper: een [[Polyneeske Sproaken|polyneeske]] Sproake un is besunners äänelk as [[Tahitioanske Sproake|Tahitioansk]], [[Hawaiiske Sproake|Hawaiisk]], [[Maoriske Sproake|Maorisk]] un do [[Marquesioanske Sproaken]]. Dät rakt 2500 bit 3500 Ljuude, do Rapanui as hiere Muursproake baale, also wät moor as bie dät [[Seeltersk]]e. Rapanui wuude aleer skrieuwen in een oaine Skrift, dät [[Rongorongo]]. Man ju Skrift is in Ferjeetenhaid keemen un kon bit däälich fon Wietenskuppere noch nit heel un aal apslöäteld wäide. [[Kategorie:Chile]] [[Kategorie:Paaske-Ailound]] [[Kategorie:Austroneeske Sproaken]] 8b7cuf0cslygrpnle9p4t6xijslswhs 14 10921 116243 2018-02-08T16:24:46Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Ailound]] [[Kategorie:Chile]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ailound]] [[Kategorie:Chile]] 4hbkpd5682gdrzeabzpapzhpae8lj8c 0 10922 116245 2018-02-08T16:25:32Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Hawaiisk]] nach [[Hawaiiske Sproake]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung: So moaket me dät in ju Wikipedia. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hawaiiske Sproake]] 4cvoaj4dgv05yotj3u2uhj4kwttnoil 14 10924 116249 2018-02-08T16:26:56Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Sproake]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sproake]] cprhfn7dm72c7z5za0rxvdkkg3lrfnk 0 10925 116258 2018-02-08T16:42:02Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Riograndeboliviarivermap.png|thumb|right|300px|Koarte fon ju Amazonas-Niede, wier die Río Grande (täämelk in't Suude) lila markierd is.]] Die '''Río…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Riograndeboliviarivermap.png|thumb|right|300px|Koarte fon ju Amazonas-Niede, wier die Río Grande (täämelk in't Suude) lila markierd is.]] Die '''Río Grande''' (of '''Río Guapay''') is een Äi, ju fon gjuchts in dän [[Río Mamoré]] in [[Bolivien]] fljut. Hie äntstoant truch dät Touhoopefljooten fon dän [[Río Caine]] un dän [[Río San Pedro]] un wäd apgruunde fon sien Loangte oafter as loangste Wäl-Äi fon dän ''Río Mamoré'' säin. Hie fljut aastelk oun ju Stääd [[Santa Cruz de la Sierra]] foarbie. Sien Woater fljut ou uur dän [[Río Mamoré]], dän [[Rio Madeira]] un dän [[Amazonas]] in dän [[Atlantik]]. {{geostump-links}} [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Bolivien]] c0tdkaj8xgszk7fic104n2w07d7s8mn 0 10926 116259 2018-02-08T16:56:36Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Rio Grande - abaixo da usina (4479246922) (2).jpg|thumb|right|200px|Bielde fon buppe]] Die 1.360 km loange '''Rio Grande''' [ˌχiu ˈɡɾãd͡ʒi] (uurs…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rio Grande - abaixo da usina (4479246922) (2).jpg|thumb|right|200px|Bielde fon buppe]] Die 1.360 km loange '''Rio Grande''' [ˌχiu ˈɡɾãd͡ʒi] (uursät: "Groote Äi") is ju linke Wäl-Äi fon dän [[Rio Paraná|Paraná]] in [[Brasilien]]. == Ferloop fon ju Äi == [[Bielde:Riodelaplatabasinmap.png|thumb|left|200px|Koarte fon dät Paraná-System]] Ju Äi häd hiere Wälle in [[Brasilien]] in't Suude fon dän Buundesstoat [[Minas Gerais]] in ju [[Serra da Mantiqueira]]. Fon junner fljut dät Woater fon dänt ''Rio Grande'' haudseekelk ätter't Wääste. Dät wäd truch een Riege [[Woaterkrääftwierk]]e tou moorere Stauseen apstaud, do deelwiese gjucht groot sunt. Oun't Eende fljut die Rio Grande in dän [[Ilha-Solteira-Stausee]] (1.195 km², 21,06 km³) mäd dän [[Rio Paranaíba|Paranaíba]] touhoope tou dän [[Río Paraná|Paraná]]. Foar ju Regulierenge fon ju Woaterfierenge fon dän Rio Grande is die [[Furnas-Stausee]] betjuudend. Normoalerwiese fält hie sik wilst ju Rientied fon November bit April, uum dan wilst ju Druuchtied fon Moai bit Oktober loos moaked tou wäiden. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Brasilien]] dm5qmth5z75iy8zhshmtof4wz17z4ib 0 10927 116260 2018-02-08T17:11:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Río Grande (Bolivien)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Río Grande (Bolivien)]] b71400rdq0aa5nobb5vlcy8q99ud9j6 0 10928 117783 116261 2018-11-23T13:45:02Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki '''Río Grande''' ap Spoansk, '''Rio Grande''' ap Portugiesisk, hat ap Seeltersk uursät "Groote Äi". Dät is die Noome fon ferskeedene Stroome, Steeden un moor. == Äien == ** in Argentinien * [[Rio Grande (Córdoba)]], Argentinien * [[Rio Grande (La Rioja)]], Argentinien * [[Rio Grande (Mendoza)]], Argentinien * [[Rio Grande (Patagonien)]], Argentinien * [[Río Grande (Fjuurlound)]], Chile/Argentinien * [[Río Grande de Jujuy]], Argentinien ** in Bolivien * [[Río Grande (Bolivien)]], Bolivien * [[Río Grande de Lípez]], Bolivien * [[Río Grande de Tarija]], Bolivien ** in Brasilien * [[Rio Grande (Brasilien)]] ** in Costa Rica * [[Río Grande de Tárcoles]], Costa Rica ** in Guatemala * [[Río Motagua]] (uk as ''Rio Grande'' beteekend), Guatemala ** in Jamaika * [[Rio Grande (Jamaika)]] ** in Kolumbien * ''Río Grande de la Magdalena'' in Kolumbien, kiek bie [[Río Magdalena]] ** in Mexiko * [[Río Bravo del Norte]], Skeed-Äi twiske do Fereende Stoaten un Mexiko, in sin Bupperloop uk as "Rio Grande" beteekent * [[Río Grande de Santiago]] in Mexiko ** in Nicaragua * [[Río Grande de Matagalpa]], Nicaragua ** in Peru * [[Río Grande (Peru)]] ** ap do Philippinen * [[Rio Grande de Mindanao]], Philippinen ** in Portugal * [[Rio Grande (Lourinhã)]], een jierstiedelke Äi in Portugal. ** in Spanien * [[Río Grande (Lugo)]], Spanien * [[Río Grande (Málaga)]], Spanien ** in Venezuela * [[Río Grande (Venezuela)]] == Stääde un Täärpe == * [[Río Grande (Iruya)]], een Täärp in ju Provinz Salta in Argentinien * [[Río Grande (San Luis)]], een Täärp in ju Provinz San Luis in Argentinien * [[Río Grande (Tierra del Fuego)]], een Stääd ap Fjuurlound in Argentinien * [[Río Grande (Potosí)]], Siedelenge in Bolivien * [[Rio Grande (Rio Grande do Sul)]], Stääd in Brasilien * [[Río Grande (Durango)]], Mexiko * [[Río Grande (Oaxaca)]], Mexiko * [[Río Grande (Zacatecas)]], Mexiko * [[Río Grande (New Jersey)]], USA * [[Río Grande (Ohio)]], USA * [[Río Grande (Puerto Rico)]], USA * [[Rio Grande (Texas)]], USA == Regionoale Ferwaltengs-Eenhaide == * [[Bistum Rio Grande]] in Brasilien * [[Departamento Río Grande]], Fjuurlound, Argentinien * [[Rio Grande do Norte]], Buundesstoat in Brasilien * [[Rio Grande do Sul]], Buundesstoat in Brasilien * [[Municipio Río Grande]], Meente in Zacatecas, Mexiko * [[Distrito Río Grande (Arequipa)]], Peru * [[Distrito Río Grande (Ica)]], Peru * [[Rio Grande County]], Buundesstoat Colorado, USA == Skiepe == * [[Rio Grande (Schiff, 1939)]], Frachtskip fon ju Belgrano-Klasse * [[Rio Negro (Schiff, 1905)]], Frachtskip fon ju Rio-Klasse * [[Rio Grande do Sul (1909)]], Kjuuser fon ju brasilioanske Marine == Moor oulatte Begriepe == * uumgongssproakelk ju [[Denver and Rio Grande Western Railroad]], een fröiere US-amerikoanske Boan-Sälskup * [[Rio Grande (Film)]], aan US-amerikoansken Western uut dät Jier 1950 * [[RIO GRANDE]] Produktsjoon fon Iersenboan-Filme * [[Rio Grande Games]], aan Ferloag foar Spiele * [[Rio Grande (Ranksorte)|Rio Grande]], een Soarte fon Wienranke * [[Republik Rio Grande]] in Amerika 1840 {{Begriepskloorenge}} 78vmejb89syc6ncvuf5vro187ht23g1 0 10929 116317 2018-02-09T08:55:46Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''A. u. c.''' is ju Oukuutenge foar dät [[Latiensk|latienske]] '''ab urbe condita''', dät hat uursät: "fon ju Stäädgruundenge oun". Dät kon uk '''Anno Urbi…“ wikitext text/x-wiki '''A. u. c.''' is ju Oukuutenge foar dät [[Latiensk|latienske]] '''ab urbe condita''', dät hat uursät: "fon ju Stäädgruundenge oun". Dät kon uk '''Anno Urbis Conditae''' heete, also "in't Jier fon ju gruundede Stääd"; säildener stoant deer uk '''p. u. c.''' foar '''post urbem conditam''' ("ätter ju Stäädgruundenge"). Dät belukt sik ap ju Tied, ju sänt ju Gruundenge fon ju Stääd [[Room (Stääd)|Room]] fergeen weese skäl. Die Wäid is deermäd aaltied uum 753 Jiere gratter as ju Jierställenge fon dän [[Gregorioansken Kalänner]]. Me beteekent ju Epoche ätter [[753 f. Kr.]] uk as '''varroniske Ära''', uumdät die Roomske Historiker [[Marcus Terentius Varro]] dät waas, die uut histooriske Doaten düsse Doatierenge fon ju Stäädgruundenge bereekend häd. Sien Räächreekenge wäd däälich foar ferkierd heelden. [[Kategorie:Kalänner]] a9abx9k4wmy27s4rdjsga3gfloghgcg 0 10930 116318 2018-02-09T08:58:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ab urbe condita (Chronologie)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ab urbe condita (Chronologie)]] lqgoy2d51scyqqumhgkcgi1crv086m2 0 10931 116321 2018-02-09T09:06:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Ab urbe condita (Chronologie)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ab urbe condita (Chronologie)]] lqgoy2d51scyqqumhgkcgi1crv086m2 0 10932 116322 2018-02-09T09:11:21Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Ab urbe condita''' (Latiensk: „Fon ju Stäädgruundenge oun“, meent is ju Stääd [[Room (Stääd)|Room]] stoant foar: * [[Ab urbe condita (Chronologie)]]…“ wikitext text/x-wiki '''Ab urbe condita''' (Latiensk: „Fon ju Stäädgruundenge oun“, meent is ju Stääd [[Room (Stääd)|Room]] stoant foar: * [[Ab urbe condita (Chronologie)]], ju roomske Jierställenge * dät Haudwierk fon dän roomsken Historiker [[Titus Livius]] (Ab urbe condita libri CXLII) {{Begriepskloorenge}} 5lh2ztk492lb7cel0v1eryj55mregp6 14 10933 116323 2018-02-09T21:00:44Z 185.90.171.192 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Literatuur|!]] [[Kategorie:Persoon]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Literatuur|!]] [[Kategorie:Persoon]] 8symogrgfqkjw6tuk4fqx81wcpi4n6k 0 10934 116352 116351 2018-02-14T17:22:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''armeenske Kalänner''' (oold-armeenske [[Ära]]) is een Unneroard fon dän [[Ägyptisken Kalänner|ägyptisken Kalänner]]. Sien Ienfierenge stoant in Touhoopehong mäd ju Trännenge fon ju [[Armeenske Apostoolske Säärke]] fon ju Roomske Riekssäärke. Hie begint in't Jier [[552]] ätter Kristus. Eersten Dai is ätter dän [[Julioansken Kalänner|julioansken Kalänner]] die [[11. Juli]] [[552]]. Bit tou ju Ienfierenge fon't Kristendum wuude fon dän [[11. August]] [[2492 f. Kr.]] uutgeen (legendären Winst fon Köönich [[Hayk]] uur dän [[Babylon|babyloonsken]] Köönich Bel). == Jier == Dät armeenske Kalännerjier is as dät [[ägyptisken Kalänner|ägyptiske]] een Wonneljier mäd 365 Deege. Dät bestoant uut 12 Mounde mäd je 30 Deege un 5 Deege bietou. Dät rakt neen [[Skaltjier]]e. Deertruch is dät armeenske Jier uum sowät aan Fjoodendeel fon een Jier kuuter as dät Sunnenjier, juunuur dän julioansken Kalänner wonnerje do Deege aal fjauer Jiere uum aan Dai tourääch. ätter 1460 Jiere truchlopt die Jiersbegin een julioansk Jier, 1461 Jiere fon dän armeensken Kalänner äntspreeke 1460 julioanske Kalännerjiere. Ju Jierställenge begint mäd dän 11. Juli 552 (Doatum in dän julioansken Kalänner), dät hat, die 1. Dai fon dät Mound ''Nawasard'' in't Jier 1 is die 11. Juli 552. Do Jierstoale wäide maasttieds mäd [[Armeenske Lätter]]e skrieuwen. Biespil: ՟ԹՎ ՇԻԹ = t‘vin 529 = 1080/81 ä. Kr. (Շ = 500, Ի = 20, Թ = 9) == Moundsnoomen == Do Moundsnoomen heete: {| class="wikitable" | Նավասարդ &nbsp; || Nawasard |- | Հոռի || Hoṙi |- | Սահմ || Sahm |- | Տրե || Tre |- | Քաղոց || K‘ałoc‘ |- | Արաց || Arac‘ |- | Մեհեկ || Mehek |- | Արեգ || Areg |- | Ահեկան || Ahekan |- | Մարերի || Mareri |- | Մարգաց || Margac‘ |- | Հրոտից || Hrotic‘ |} == Wällen == * Düssen Artikkel stöänt sik grootstendeels ap dän Artikkel fon ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Kalänner]] rb0szda8j59qhjlnopt7841f3oo25cj 0 10935 116349 2018-02-14T17:21:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Armeensken Kalänner]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Armeensken Kalänner]] 5yl50ofvo635beyb5ty7ckjrq615pys 0 10936 116350 2018-02-14T17:21:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Armeensken Kalänner]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Armeensken Kalänner]] 5yl50ofvo635beyb5ty7ckjrq615pys 0 10937 116353 2018-02-14T17:23:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Armeensken Kalänner]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Armeensken Kalänner]] 5yl50ofvo635beyb5ty7ckjrq615pys 0 10938 116356 2018-02-15T15:17:25Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Lyon]] nach [[Liyon]]: Ju ienheemske Sproake fon ju Stääd is Arpitoansk (of Frankoprovenzoalsk). Ap arpitoansk hat ju Stääd Liyon. "Lyon" is die frantsööske Noome. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Liyon]] ipszirbrhtneuhrke0kcdnfjjbvt3ax 0 10939 116399 116386 2018-02-15T18:53:18Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | See-Leeguoan |- | align="center" | [[Bielde:Marineiguanas.JPG|350px|See-Leeguoane]] <br><small>See-Leeguoane ''(Amblyrhunchus cristatus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Skubben-Kjoopdierte]] (Squamata) |- | ''sunner Stappe:'' || [[Toxicofera]] |- | ''sunner Stappe:'' || [[Leeguoan-Oardige]] (Iguania) |- | ''Familie:'' || [[Leeguoane]] (Iguanidae) |- | ''Sleek:'' || ''Amblyrhynchus'' |- | ''Oard:'' || See-Leeguoan ''(Amblyrhynchus cristatus)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Thomas Bell|B<small>ELL</small>]], 1825 |} |} Die '''See-Leeguoan''' (''Amblyrhynchus cristatus''; düütsk: Meerechse) is [[endemisk]] ap do [[Galápagos-Ailounde]], wier hie ap aal do Ailounde, maasttieds loangs do Fäls-Kusten, man uk wäil in do [[Mangroven-Woold]]e tou fienden is. Hie is die eensige Leeguoan, die sien Neerenge in'e See soacht. Jo duukje bit tou een hoolwe Uure loang bit tou 15 Meetere joop in't Woater, wier jo Algen ouweedje. Ätters mouten jo in'e Sunne lääse, uum sik aptouwoormjen. See-Leeguoane sunt näämelk [[Wikselwoorm Diert|wikselwoorme Dierte]]. Uum gauer woorm tou wäiden, hääbe jo uk uur ju maaste Tied fon't Jier hiere swotte bit griese Faawe. Bloot in ju Poorengstied wäide do monnelke Dierte (aal ätter dät Ailound, wier jo häärkuume) rood of gräin. Montjene wäide bit tou 1,30 m loang, dät Wiefken bloot 60 cm. Ju genetiske Fuulfoold fon do See-Leeguoane ap dän heelen Galápagos-Archipel wuude ätter ju Apfiendenge fon fieuw hoast nit bekoande Unneroarde in't Jier 2017 näi klassifisierd un in alwen ferskeedene Unneroarde unnerdeeld. [[Kategorie:Dierte]] [[Kategorie:Galápagos-Ailounde]] k9ipaj2jiss23o57ndcu7xn8g7pmr83 14 10940 116388 116387 2018-02-15T18:49:18Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ecuador]] [[Kategorie:Ailound]] 6lbvouwuwz6qnd9njhvlda3f1h2s432 0 10941 116389 2018-02-15T18:49:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[See-Leeguoan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[See-Leeguoan]] athh34vqazbcy8glwhntzdorzorjiz9 0 10942 116390 2018-02-15T18:50:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[See-Leeguoan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[See-Leeguoan]] athh34vqazbcy8glwhntzdorzorjiz9 0 10943 116391 2018-02-15T18:50:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[See-Leeguoan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[See-Leeguoan]] athh34vqazbcy8glwhntzdorzorjiz9 0 10944 116392 2018-02-15T18:50:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[See-Leeguoan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[See-Leeguoan]] athh34vqazbcy8glwhntzdorzorjiz9 0 10945 116393 2018-02-15T18:51:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[See-Leeguoan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[See-Leeguoan]] athh34vqazbcy8glwhntzdorzorjiz9 0 10946 116394 2018-02-15T18:51:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[See-Leeguoan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[See-Leeguoan]] athh34vqazbcy8glwhntzdorzorjiz9 0 10947 116395 2018-02-15T18:51:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[See-Leeguoan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[See-Leeguoan]] athh34vqazbcy8glwhntzdorzorjiz9 0 10948 116396 2018-02-15T18:52:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[See-Leeguoan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[See-Leeguoan]] athh34vqazbcy8glwhntzdorzorjiz9 0 10949 116397 2018-02-15T18:52:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[See-Leeguoan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[See-Leeguoan]] athh34vqazbcy8glwhntzdorzorjiz9 0 10950 116398 2018-02-15T18:52:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[See-Leeguoan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[See-Leeguoan]] athh34vqazbcy8glwhntzdorzorjiz9 0 10951 119637 117748 2021-01-24T20:55:23Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Anakondas |- | align="center" | [[Bielde:Sucuri verde.jpg|350px|Groote Anakonda (Eunectes murinus)]] <br /><small>Groote Anakonda (''Eunectes murinus'')</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''sunner Stappe:'' || [[Toxicofera]] |- | ''Unneroardenge:'' || [[Slangen]] (Serpentes) |- | ''Uurfamilie:'' || [[Boa-Oardige]] (Booidea) |- | ''Familie:'' || [[Boas (Familie)|Boas]] (Boidae) |- | ''Unnerfamilie:'' || [[Boa-Slangen]] (Boinae) |- | ''Sleek:'' || Anakondas ''(Eunectes)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Johann Georg Wagler|W<small>AGLER</small>]], 1830 |} |} Do '''Anakondas''' (''Eunectes'') sunt aan Sleek fon Slangen uut ju Familie fon do Boas. Jo lieuwje in wiede Deele fon [[Suud-Amerikoa]]. Anakondas lieuwje ''semiaquatisk'', dät hat, deelwiese in't Woater. Jo sunt maasttieds in Sump-Loundskuppe of tichte bie Siepen un Äien tou fienden. In [[Brasilien]] rakt dät do in't heele Lound, wier jo bit ap'e Naite fon Grootstääde foarkuume (biespilswiese bie [[São Paulo]]. Hiere Büüte bestoant uut [[Gnauedierte]] (uk do groote [[Woaterswiene]]), [[Fuugele]], litjere [[Skildpudden]] un bit tou middelgroote [[Kaimoan]]e. Buppedät freete jo uk [[Fiske]]. Deer sunt fjauer Oarde fon bekoand: * [[Groote Anakonda]] (''Eunectes murinus'') * [[Jeele Anakonda]] (''Eunectes notaeus'') * [[Beni-Anakonda]] (''Eunectes beniensis'') * [[De Schauensees Anakonda]] (''Eunectes deschauenseei'') [[Kategorie:Dierte]] rekjxk6lws6lho7i97i5skv6svlgg8s 0 10952 116402 2018-02-15T19:17:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anakondas]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anakondas]] 5px8gfuw3p51idokdm53umal5hdoble 0 10953 116403 2018-02-15T19:17:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anakondas]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anakondas]] 5px8gfuw3p51idokdm53umal5hdoble 0 10954 116423 116410 2018-02-15T20:31:43Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Groote Anakonda |- | align="center" | [[Bielde:Eunectes murinus2.jpg|350px|Groote Anakonda (Eunectes murinus)]] <br><small>een Groote Anakonda (''Eunectes murinus'') in Fangenskup</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Unneroardenge:'' || [[Slangen]] (Serpentes) |- | ''Uurfamilie:'' || [[Boa-Oardige]] (Booidea) |- | ''Familie:'' || [[Boas (Familie)|Boas]] (Boidae) |- | ''Unnerfamilie:'' || [[Boa-Slangen]] (Boinae) |- | ''Sleek:'' || [[Anakondas]] ''(Eunectes)'' |- | ''Oard:'' || Groote Anakona ''(Eunectes murinus)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Carolus Linnaeus|L<small>INNAEUS</small>]], 1758 |} |} Ju '''Groote Anakonda''' ''(Eunectes murinus)'' is een Slangen-Oard. Dät is een fon do grootste Slangen ap ju Waareld. Groote Anakondas lieuwje in do [[Tropen]] fon [[Suud-Amerikoa]]. Ju Slange is ääng oun't Woater buunen. Ju kumt aastelk fon do [[Anden]] in't heele noudelke Joop-Lound fon Suud-Amerikoa foar, uum do Stroom-Systeme tou fon dän [[Orinoko]] un dän [[Amazonas]] ätter't Suude bit do dän Middelloop fon dän [[Rio Paraná]] un dän [[Río Paraguay]]. Junner is ju Oard in woaterrieke Lieuwendruumten tou fienden, jädden mäd tichte Vegetatsjoon, foaraaln in Sumpe, stille Woaterdoaben un loangsoam fljootende Äien. Ju Groote Anakonda frät litje bit middelgroote [[Wirbelde Dierte]], of dät nu [[Fiske]], [[Amphibien]], [[Reptilien]], [[Fuugele]] of [[Suugedierte]] sunt. [[Kategorie:Dierte]] 5ysds4mfylyqtkkwtamc0elfo0je8rb 0 10955 116411 2018-02-15T19:56:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Groote Anakonda]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Groote Anakonda]] jgmgtguv8tnr0nkb8xinaqfgycmkz41 0 10956 116412 2018-02-15T19:59:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Groote Anakonda]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Groote Anakonda]] jgmgtguv8tnr0nkb8xinaqfgycmkz41 0 10957 116424 116413 2018-02-15T20:32:14Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Jeele Anakonda |- | align="center" | [[Bielde:Anaconda jaune 34.JPG|350px|Jeele Anakonda (Eunectes notaeus)]] <br><small>een Jeele Anakonda (''Eunectes notaeus'')</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Unneroardenge:'' || [[Slangen]] (Serpentes) |- | ''Uurfamilie:'' || [[Boa-Oardige]] (Booidea) |- | ''Familie:'' || [[Boas (Familie)|Boas]] (Boidae) |- | ''Unnerfamilie:'' || [[Boa-Slangen]] (Boinae) |- | ''Sleek:'' || [[Anakondas]] ''(Eunectes)'' |- | ''Oard:'' || Jeele Anakona ''(Eunectes notaeus)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Edward Drinker Cope|C<small>OPE</small>]], 1862 |} |} Ju '''Jeele Anakonda''' (''Eunectes notaeus''), uk '''Paraguay-Anakonda''' of '''Suudelke Anakonda''', is een Slangen-Oard uut ju Familie fon do [[Boas (Familie)|Boas]] (Boidae). Do Dierte sunt ljoacht jeel-bruun mäd two groote, tjuusterge Fläkken-Riegen ap dän Rääch un two bit tjo litjere Siedenfläkken-Riegen. Jo wäide sowät 250-300 cm loang, do wät grattere Wiefkene konnen Loangten bit tou fjauer Meetere roakje. Aaltouhoope is ju Jeele Anakonda deermäd sjuunelk litjer as ju [[Groote Anakonda]] (''Eunectes murinus''). Do Dierte sunt tou fienden in dät suudaastelke [[Bolivien]], dät suudwäästelke [[Brasilien]], [[Paraguay]] un dät Noudaaste fon [[Argentinien]]. Junner woont ju foaraaln in ticht bewoaksene Ouger-Berieke juust so as ljoachte Berieke in fuchtige Holtbuske. Ju kon baldoarich goud swimme un duukje un blift oun Lound maasttieds nai bie dän Boudem. Büütedierte sunt [[Suugedierte]], [[Fuugele]], [[Fiske]] un [[Reptilien]], wier ju Slange ap luurt un do ätters oudrüüselt. [[Kategorie:Dierte]] gc1n14qxzb251nvb85sxjh04i6uyqcu 0 10958 116414 2018-02-15T20:13:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jeele Anakonda]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jeele Anakonda]] ee55yv53mdfmackv1r5bhqzhaa5uy0o 0 10959 116415 2018-02-15T20:13:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jeele Anakonda]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jeele Anakonda]] ee55yv53mdfmackv1r5bhqzhaa5uy0o 0 10960 116416 2018-02-15T20:14:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jeele Anakonda]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jeele Anakonda]] ee55yv53mdfmackv1r5bhqzhaa5uy0o 0 10961 116417 2018-02-15T20:14:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jeele Anakonda]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jeele Anakonda]] ee55yv53mdfmackv1r5bhqzhaa5uy0o 0 10962 116418 2018-02-15T20:14:42Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Jeele Anakonda]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Jeele Anakonda]] ee55yv53mdfmackv1r5bhqzhaa5uy0o 0 10963 119650 116425 2021-01-25T06:15:34Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Beni-Anakonda |- | align="center" | [[Bielde:Eunectes beniensis, Rio Beni, Puerto Salinas, El Beni, Bolovia.jpg|350px|een wüülde Beni-Anakonda oun't Ouger fon dän Río Beni in Bolivien]] <br /><small>Een Beni-Anakonda (''Eunectes beniensis'')<br />oun't Ouger fon dän [[Río Beni]] in Bolivien</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Unneroardenge:'' || [[Slangen]] (Serpentes) |- | ''Uurfamilie:'' || [[Boa-Oardige]] (Booidea) |- | ''Familie:'' || [[Boas (Familie)|Boas]] (Boidae) |- | ''Unnerfamilie:'' || [[Boa-Slangen]] (Boinae) |- | ''Sleek:'' || [[Anakondas]] ''(Eunectes)'' |- | ''Oard:'' || Beni-Anakona ''(Eunectes beniensis)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Lutz Dirksen|D<small>IRKSEN</small>]], 2002 |} |} Ju '''Beni-Anakonda''' (''Eunectes beniensis'') is een Oard uut ju Familie fon do Boas. Düsse bit uur tjo Meetere loange Slange wuude in't Jier 2002 eerstbeskrieuwen, sodät uur hiere [[Biologie]] noch nit fuul bekoand is. Bit nu tou kuude ju ikn do [[Bolivien|bolivioanske]] [[Departementos in Bolivien|Departementos]] [[Departemento Beni|Beni]] un [[Departemento Pando|Pando]] ätterwiesen wäide. {{Biostump-links}} [[Kategorie:Dierte]] lc51tkjruqq739go1k060zk9lpn4n88 0 10964 116421 2018-02-15T20:30:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Beni-Anakonda]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Beni-Anakonda]] jof2j2sol4b8nipq38awzek51zybsas 0 10965 116427 116426 2018-02-15T20:45:43Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | De Schauensees Anakonda |- | align="center" | |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Unneroardenge:'' || [[Slangen]] (Serpentes) |- | ''Uurfamilie:'' || [[Boa-Oardige]] (Booidea) |- | ''Familie:'' || [[Boas (Familie)|Boas]] (Boidae) |- | ''Unnerfamilie:'' || [[Boa-Slangen]] (Boinae) |- | ''Sleek:'' || [[Anakondas]] (''Eunectes'') |- | ''Oard:'' || De Schauensees Anakona<br>(''Eunectes deschauenseei'') |- | Beskrieuwen fon || [[Emmett Reid Dunn|D<small>UNN</small>]] & [[Roger Conant|C<small>ONANT</small>]], 1936 |} |} '''De Schauensees Anakonda''' (''Eunectes deschauenseei'') is een Slangenoard uut ju Familie fon do [[Boas (Familie)|Boas]] (Boidae). Düsse bit tou tjo Meeter loange Anakonda häd in't tropiske [[Suud-Amerikoa]] een ferhooldnismäitich litjet Ferspreedengs-Rebät fon [[Frantsöösk-Guayana]] bit tou dät [[Amazonas]]-Delta tou. Uur ju Biologie fon düsse ääng oun't Woater buunene Oard is wuddelk min bekoand. {{biostump-links}} [[Kategorie:Dierte]] a7dpkbt5a3onla2u4kyzu5m2towne2x 0 10966 116458 2018-02-15T22:03:20Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Boare]] nach [[Boaren]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Boaren]] ghj7p707srjx9g9oxjgo5o3gg8y2s5q 0 10967 116463 2018-02-15T22:12:11Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Canoidea]] nach [[Huunde-Oardige]]: ju seelterske Analogie tou ju düütske Beteekenge is wäil ferstoundelker as ju Nomenklatuur wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Huunde-Oardige]] eemycx2vxhyc15686iyz9wi79szeb0i 0 10968 116465 116464 2018-02-15T22:18:09Z Xqbot 925 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Huunde-Oardige]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Huunde-Oardige]] eemycx2vxhyc15686iyz9wi79szeb0i 0 10969 116957 116466 2018-05-24T12:51:05Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Anden-Boare |- | align="center" | [[Bielde:Spectacled Bear Tennoji 2.jpg|350px|Anden-Boare (Tremarctos ornatus) in aan Zoo]] <br><small>Aan Anden-Boare (''Tremarctos ornatus'') in aan Zoo</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] (Carnivora) |- | ''Uurfamilie:'' || [[Huundeoardige]] (Canoidea) |- | ''Familie:'' || [[Boaren]] (Ursidae) |- | ''Unnerfamilie:'' || [[Kuutsnuuten-Boaren]] (Tremarctinae) |- | ''Sleek:'' || ''Tremarctos'' |- | ''Oard:'' || Anden-Boare ''(Tremarctos ornatus)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Frédéric Cuvier|C<small>UVIER</small>]], 1825 |} |} Die '''Anden-Boare''' of '''Bril-Boare''' is ju eensige [[Boaren]]-Oard, ju däälich in Suud-Amerikoa tou fienden is, un uk ju eensige Oard fon do Kuutsnuuten-Boaren, ju dät bit däälich rakt. Anden-Boaren lieuwje in do tropiske [[Anden]] un foarleegerde Bierichloundskuppe in [[Kolumbien]], dät wäästelke [[Venezuela]], [[Ecuador]], [[Peru]] un [[Bolivien]]. So sunt Allesfreetere, man jo freete foar't maaste Plonten-Materioal, foaraaln Drieuwe un Fruchte fon [[Bromelien]]-Plonten un [[Kakteen]]. Säildener fange jo uk [[Gnauedierte]], [[Insekten]], [[Sniggen]], [[Fuugele]] un juust so uk grattere Suugedierte, biespilswiese [[Harte]], [[Bierich-Tapir]]e un uunbewoakede [[Huusbäist]]e. Do Boaren lieuwje maast oankeld un fiende sik bloot tou ju Poorengstied as Poor touhoope. Do Wiefkene brange do Litje aleenich tou Waareld un betjoue jo bit tou two Jiere. [[Kategorie:Roowdierte]] 5caekac4fx12talpm70nebxio8h0ehw 0 10970 116467 2018-02-15T22:27:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10971 116468 2018-02-15T22:27:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10972 116469 2018-02-15T22:28:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10973 116470 2018-02-15T22:28:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10974 116472 116471 2018-02-15T22:28:55Z Heinz 88 Weiterleitungsziel von [[Anden-Boar]] nach [[Anden-Boare]] geändert wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10975 116473 2018-02-15T22:29:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10976 116474 2018-02-15T22:29:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10977 116475 2018-02-15T22:29:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10978 116476 2018-02-15T22:30:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10979 116477 2018-02-15T22:33:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10980 116478 2018-02-15T22:33:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10981 116479 2018-02-15T22:34:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10982 116480 2018-02-15T22:34:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10983 116481 2018-02-15T22:35:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10984 116482 2018-02-15T22:35:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10985 116483 2018-02-15T22:36:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10986 116484 2018-02-15T22:36:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10987 116485 2018-02-15T22:36:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10988 116486 2018-02-15T22:37:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10989 116487 2018-02-15T22:38:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10990 116488 2018-02-15T22:38:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 10991 116489 2018-02-15T22:38:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 10 10992 116490 2018-02-16T11:10:42Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<onlyinclude><includeonly>{{#invoke:Foarloage:Literatur|f}}</includeonly></onlyinclude> {{Dokumentation}}“ wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly>{{#invoke:Foarloage:Literatur|f}}</includeonly></onlyinclude> {{Dokumentation}} 4c3v4hsbq40h8a70qzdn3ru5z51i8ed 0 10993 121071 120320 2022-07-25T19:27:00Z Murma174 1663 /* Persöönelkgaiden */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Caribbean - Antigua.PNG|thumb|right|350px|Koarte fon ju Karibik, Antigua is mäd aan rooden Roome markierd.]] [[Bielde:2012-03-04 - Five Islands Village - panoramio.jpg|thumb|right|350px|Aan Glap fon buppe]] '''Antigua''' ([[Spoanske Sproake|spoansk]] foar "oold") is een [[Ailound]] fon do [[Litje Antillen]] in ju [[Karibik]] un dät Haud-Ailound fon dän Stoat [[Antigua un Barbuda]]. == Geografie == Dät Ailound lait sowät 80 km aastelk fon [[Nevis]], 50 km noudaastelk fon [[Montserrat]], 100 km noudelk fon [[Guadeloupe]] un 40 km suudelk fon [[Barbuda]]. Dät Ailound is sowät 281 km² groot, do Höäwele roagje ap bit ap 400 m uur dän Speegel fon ju See. Do Strounde fon dät Ailound jäilde as besunners fluch un fien. == Wirtskup un Befoulkenge == Ju Munte fon Antigua is die [[Aastkaribisken Dollar|Aastkaribiske Dollar]] (EC$). Ju Loundskup wäd bestimd fon [[Poolmen]], [[Ananas]]- un [[Katuun]]-Fäildere. Aaltouhoope lieuwje 67.000 Ljuude ap Antigua. foar == Geskichte == === Apfiendenge === Antigua wuude in dän November [[1493]] fon [[Christoph Kolumbus]] ap sien twäide Foart fuunen. Hie naamde dät Ailound ätter sien Skutshillige ''[[Maria (Muur fon Jesus)|Maria]] La Antigua''<ref>ju in ju ''[[Iglesia de Santa María La Antigua|Santa María La Antigua]]'' in [[Sevilla]] fereerd wäd, wät sik ap ju Säärke ''[[Santa Maria Antiqua]]'' in [[Room (Stääd)|Room]] belukt, ju fon roomsken Uursproang is; Diskussion in ''Linda B. Hall: Mary, Mother and Warrior: The Virgin in Spain and the Americas; Ferloag:University of Texas Press, 2009; ISBN=978-0-292-79742-0</ref> Hie sälwen häd dät Ailound wäil nit betreeden<ref>Lucius Lee Hubbard; Uutreeker:American geographical society: Did Columbus discover the islands Antigua and St. Martin?; 1931</ref> – oun düssen Dai "klapperden" do Spoaniere moorere Ailounde ou, uum [[Española]] tou roakjen, un fuuren dän ädderen Mäiden an Antigua foarbie.<ref>Alexander Bridport Becher:The Landfall of Columbus on His First Voyage to America; Ferloag:J. D. Potter; 1856; Kapitel: Apendix ''Second Voyage 1493–1496''</ref> – un sien Begjuchte skällen dät Ailound so beskrieuwen hääbe, dät dät fon Wüülde bewoond waas, do niks fon Wäid hieden un uk neen Drinkwoater.<ref name="AntiguaAntiguans">Unbekoanden Skrieuwer:Antigua and the Antiguans: A Full Account of the Colony and Its Inhabitants; Beend I; Ferloag: Saunders and Otley; 1844; Chapter I., Ousnit ''Discovery by Columbus''; Wier näi eepentelk moaked: Cambridge Library Collection – Slavery and Abolition; Ferloag:Cambridge University Press; 2011; ISBN=978-1-108-02777-9</ref><ref> Ju wuude uk wäil bloot uut ju Fierte benaamt, uumdät do Skiepe do aastelke Antillen foulgeden. Hubbard: Did Columbus discover …; ju ooldste kartogroafiske Oubieldenge is wildääge ap ju Piri-Reis-Koarte fon 1513, un dan bie Kunstmann ca. 1519–20 un ju Turiner Koarte ca. 1523. Gregory C. McIntosh, Norman J. W. Thrower (Meeoarbaider):Piri Reis Map of 1513; Ferloag:University of Georgia Press; 2012; ISBN=978-0-8203-4359-4; Kapitel: ''Puerto Rico and Lesser Antilles''; wildääge wuude ju uk ap ju Räächfoart 1496 of leeter besoacht, deer is die Noome ''Marygalante Bay'' foar ju [[Friars Head Bay]] uurlääwerd (Moll, ''Atlas minor'', 1716–1732), wät sik ap dät uurs al ängelsk benaamde Ailound ap Kolumbus sien Flaagskip fon ju twäide Foart, ju ''[[Maria Galanda]]'' beluuke kuude.</ref> In 1520 fersoachte een Gruppe Spoaniere, dät Ailound tou besiedeljen, man roate bolde wier tou<ref name="AntiguaAntiguans" /> Do ienheemske Indioanere sunt deerbie wäil uutstuurwen, fon hiere Kultuur fiende sik noch toalrieke Artefakte un een poor Siedelengs-Steeden.<ref name="AntiguaAntiguans" /> === Ängelske Kolonie === Dät Ailound wuude eerste bienaist 150 Jiere ätter ju Apfiendenge, in't Jier [[1632]], truch do Briten kolonioalisierd. Twisketruch ärooberde ju frantsööske Flotte in dän November [[1666]] wilst dän [[Ängelsk-Niederloundsken Kriech (1665-1667)|Twäiden Ängelsk-Niederloundsken Kriech]] dät Ailound. In [[1674]] bieldede Antigua touhoope mäd [[Nevis]], [[St. Kitts]] un [[Montserrat]] een Konföderatsjoon fon ängelske Ailound-Kolonien mäd een meensoam Ouoardende-Huus unner dän Gouverneuer [[William Stapleton]]<ref>H. Wellenreuther: [http://books.google.de/books?id=HbtN-lCWXeMC&pg=PA401&lpg=PA401&dq=%2B1667+%2Bnevis&source=bl&ots=S319IQsb9U&sig=J8QKQdOAhkm4-JfN2i6ZDjRZIz8&hl=de&ei=OtwFSubVFtW1_AbygJH9Bg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2#PPA401,M1 ''Niedergang und Aufstieg.''] S. 401.</ref> Fon 1674 oun wuude [[Sukkerroor]] ounbaud, deer wuuden in do foulgjende Jiere Sklouen foar ap dät Ailound broacht. Hiere Toal steech fon 12.000 in't Jier 1713 ap 37.500 in dät Jier 1775. Ju britiske Kolonioalheerskup duurde bit [[1981]] tou. Mäd ju Uunouhongegaidsferkloorenge ap dän [[1. November]] [[1981]] wuude die Noome fon ju Kolonie, ''Antigua'' uurd in dän Noome fon dän uunouhongigen Stoat [[Antigua un Barbuda]], die däälich een parlemäntoariske Monarchie is. Ju Haudstääd [[Saint John’s (Antigua un Barbuda)|St. John's]], lait ap Antigua. == Kultuur == === Wät dät tou sjoon rakt === [[Bielde:Bettys Hope auf Antigua.JPG|mini|Betty’s Hope]] [[Bielde:Antigua - Devil´s Bridge.JPG|mini|Devil’s Bridge]] In't Suude fon dät Ailound lait die Kiek-Hoawen [[Nelson’ Dockyard]], aan in't [[18. Jierhunnert]] fon ju [[Royal Navy]] befäästigeden Kriechshoawen, die truch sien natüürelke Loage tou ju litje Toal fon Troopenstoarm-seekere Hoawen-Anloagen heert. Uut dät 17. Jierhunnert stommet ju eerste Sukkerroor-Plontenge fon dät Ailound, Betty's Hope. Die Oainer Christopher Codrington benaamde ju Plontenge ätter sien Dochter Betty. Twäin [[Wiendmäälne]]-Toudene un do Ruinen fon ju [[Baaneräi]] ärinnerje an dän domoaligen Riekdum.<ref>{{Webarchiv | url=http://www.archaeologyantigua.org/sites_bettyshope.htm | wayback=20060813131230 | text=''Betty’s Hope''}}</ref> Ap ju Aasterkaante fon dät Ailound lait dät Natuur-Toankmoal Devil’s Bridge. Do Buulgen fon dän [[Atlantik]] foarmden aan natüürelken Boogen uut [[Kalksteen]]. == Persöönelkgaiden == * [[Eric Clapton]] (* 1945), ängelsken Gitarrist, Sjunger un Komponist gruundede hier dät [https://crossroadsantigua.org/ Crossroads Centre Antigua] , een Droogen-Klinik foar Rieke. * [[Frederick Crute]] (''DJ Red Alert'') (* 1956), US-amerikoansken [[DJ]] un [[Hip-Hop]]-Produsänt. == Wällen == * Düssen Artikkel foutet ap een Uursättenge uut ju düütske Wikipedia. === Ferbiendengen ätter buute === {{Commonscat|Antigua}} * [http://www.ab.gov.ag/ Offizielle Internetsiede fon ju Regierenge fon Antigua] === Oankelde Ätterwiese === <references /> {{Normdaten|TYP=g|GND=114124-7|LCCN=n/50/078110|VIAF=124921812}} [[Kategorie:Ailound in ju Karibik]] [[Kategorie:Antigua un Barbuda]] [[Kategorie:Litje Antillen]] 3z0sop6yh4g17j71vrdgqg0wstkb1vl 0 10994 119912 116492 2021-07-11T09:56:48Z Carsten Steger 11739 Luftbild von Helgoland durch ein aktuelles, höher aufgelöstes Luftbild ersetzt. wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aerial image of Heligoland.jpg|thumb|350px|[[Hälgelound]] in ju [[Noudsee]]]] As '''Ailound''' beteekent me een Loundmasse, ju in'e See of in een Binnen-Woater lait un uk bie Hoochwoater uur dän Woaterspeegel roaget, man naan [[Kontinent]] foar sik is. Moorere Ailounde in ruumelke Naite konnen n [[Ailoundkoppel]] foarmje. Touhoope mäd do deertwiskelääsende Woatere wäide jo uk as [[Archipel]] beteekent. Fon do 193 fon do [[Fereende Nasjoone]] anärkoande [[Souveränität|souveräne Stoaten]] fon ju Waareld sunt 47, also sowät aan Fjoodendeel, [[Ailoundstoat]]en. [[Kategorie:Geographie]] 2lwzvtmtfy8345snf7pnu4vsh2d33my 0 10995 116834 116833 2018-05-16T13:09:24Z Heinz 88 /* Iendeelenge */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Caribbean - Lesser Antilles-2010-24-05.PNG|thumb|right|350px|Ju Karibik, do Litje Antillen lääse ap n blauen Bäätergruund]] Do '''Litje Antillen''' heere tou do [[Antillen]] un sunt een Ailound-Kätte in ju aastelke [[Karibik]]. Do gunge fon do [[Jungfern-Ailounde]] in't Noude bit ätter ju Kuste fon [[Venezuela]] in't Suude. Touhoope mäd do [[Groote Antillen]], do [[Bahamas]] un do [[Turks- un Caicos-Ailounde]] heere jo tou do [[Wäästindiske Ailounde]]. == Iendeelenge == Bie ju Iendeelenge is tou beoachtjen, dät sik besunners bie do ängelske Uutdrukke fon "Leeward-" un "Windward Islands" nit aal eenich sunt, wier dät Skeed nu lait. Man in't Heele is dät as foulget: * Do [[Ailounde uur dän Wiend (Antillen)|Ailounde uur dän Wiend]]: ** "Leeward Island" *** [[Jungfern-Ailounde]] *** [[Anguilla]] *** [[St. Martin (Ailound)|St. Martin]] *** [[Saba (Ailound)|Saba]] *** [[Sint Eustatius]] *** [[Barbuda]] *** [[St. Kitts]] *** [[Nevis]] *** [[Antigua (Litje Antillen)|Antigua]] *** [[Montserrat]] *** [[Guadeloupe]] *** [[Dominica]] *** un uurswäkke ** "Windward Islands" *** [[Martinique]] *** [[St. Lucia]] *** [[Barbados]] *** [[St. Vincent]] *** [[Grenada]] *** un uurswäkke * [[Trinidad un Tobago]] *** [[Tobago]] *** [[Trinidad (Ailound)]] * [[Ailounde unner dän Wiend (Antillen)|Ailounde unner dän Wiend]] *** [[Aruba]] *** [[Bonaire]] *** [[Curaçao]] *** [[Isla Margarita]] [[Kategorie:Litje Antillen| ]] [[Kategorie:Antillen]] [[Kategorie:Ailoundkoppel]] o60smd42q31h0dvof4wsygxumuyzld2 0 10996 116498 116494 2018-02-16T14:47:13Z Heinz 88 Etymologie nit so kloor, as toacht wikitext text/x-wiki [[Bielde:CIA map of the Caribbean.png|thumb|right|350px|Ju Karibik]] Ju '''Karibik''' is een Rebät in dän wäästelken [[Tropen|tropisken]] Deel fon dän [[Atlantsiken Ozean]] noudelk fon dän [[Äquator]]. As Deel fon dän [[middelamerikoa]]nsken Subkontinent bestoant ju uut do [[Ailound]]e un [[Ailoundkoppel]]e in ju [[Karibiske See]] un uut ju See deertwiske. An dät Wääster-Eende roaket ju Karibik in dän [[Gulf fon Mexiko]]. Ju Karibik häd hieren Noome fon dät Foulk fon do [[Kariben]], dät do spoanske Ärooberere ap do [[Litje Antillen]] foarfuunen hääbe. Deele fon ju Karibik wuuden aleer as ''Wäästindien'' beteekent, uumdät do, do ju Karibik fuunen hääbe, toachten, jo wieren ap dän direkten [[See-Wai ätter Indien]]. Bit däälich boalt me bie aan Ailondkoppel fon do [[Wäästindiske Ailounde]]. [[Kategorie:Geographie]] k4eicqpd3xk9z9qzi1m05mf3qcfq9rj 0 10997 116515 116501 2018-02-16T17:30:04Z Heinz 88 /* Apdeelenge */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Caribbean - Antilles.PNG|thumb|right|350px|Ju Karibik, do Antillen ap blaue Bäätergruunde]] As '''Antillen''' beteekent me aan Ailoundkoppel in ju [[Karibik]]. Do Antillen bestounde uut do [[Groote Antillen|Groote]] un do [[Litje Antillen]]. Touhoope mäd do [[Bahamas]] un do [[Turks- un Caicos-Ailounde]] bilgje do do [[Wäästindiske Ailounde]]. Me weet nit seküür, wier die Noome fon häärkumt. Wildääge lat hie sik ou fon dät mythiske Ailound [[Antilia]] ou, wier een [[Kristendum|kristelke]] Meenskup lieuwd hääbe skäl. Ap ju [[Koarte fon Piri Reis]] fon 1513 is een Ailound in [[arabiske Skrift]] mäd dän Noome beteekend, dät wildääge [[Kuba]] deerstaale skäl. Wuddelk lokalisierje lät sik dät Ailound nit, dät skient moor Legende as Realität tou weesen. Ätter uurs een Theorie lat sik die Noome fon [[Latiensk]] (of [[Romaniske Sproaken|Romoansk]] "ante" ou, dät "foar" hat, uumdät dät foarleegerde Ailounde sunt. == Apdeelenge == * [[Groote Antillen]] **** [[Kuba]] **** do [[Kaimoan-Ailounde]] (Cayman Islands) **** [[Jamaika]] **** [[Navassa]] **** [[Hispaniola]] **** [[Puerto Rico]] **** Buppedät uk noch litjere Ailounde deer uumetou * [[Litje Antillen]] ** Do [[Ailounde uur dän Wiend (Antillen)|Ailounde uur dän Wiend]]: *** "Leeward Island" **** [[Jungfern-Ailounde]] **** [[Anguilla]] **** [[St. Martin (Ailound)|St. Martin]] **** [[Saba (Ailound)|Saba]] **** [[Sint Eustatius]] **** [[Barbuda]] **** [[St. Kitts]] **** [[Nevis]] **** [[Antigua (Litje Antillen)|Antigua]] **** [[Montserrat]] **** [[Guadeloupe]] **** [[Dominica]] **** un uurswäkke *** "Windward Islands" **** [[Martinique]] **** [[St. Lucia]] **** [[Barbados]] **** [[St. Vincent]] **** [[Grenada]] **** un uurswäkke ** [[Trinidad un Tobago]] **** [[Tobago]] **** [[Trinidad (Ailound)]] ** [[Ailounde unner dän Wiend (Antillen)|Ailounde unner dän Wiend]] **** [[Aruba]] **** [[Bonaire]] **** [[Curaçao]] **** [[Isla Margarita]] [[Kategorie:Ailoundkoppel]] 5s2oye4ioze57w1ljx8b0xt99krxfs2 0 10998 116836 116502 2018-05-16T13:10:31Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:GreaterAntillesIslands.png|thumb|right|350px|Koarte mäd aan Deel fon ju Karibik, do Groote Antillen markierd]] Do '''Groote Antillen''' sunt aan Ailoundkoppel in ju [[Karibik]]. Touhoope mäd do [[Litje Antillen]] bilgje jo do [[Antillen]], do mäd do [[Bahamas]] un do [[Turks- un Caicos-Ailounde]] aan Deel fon do [[Wäästindiske Ailounde]] sunt. Tou do groote Antillen heere: * [[Kuba]] (aan oainen Stoat) * do [[Kaimoan-Ailounde]] (een britisk Uursee-Rebät, ängelsk: Cayman Islands) * [[Jamaika]] (aan oainen Stoat) * [[Navassa]] (een [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansk]] Buute-Rebät) * [[Hispaniola]] (ap dät Ailound lääse two Stoaten: [[Haiti]] un ju [[Dominikoanske Republik]] * [[Puerto Rico]] (aan mäd do USA assoziierden Ailoundstoat) * Buppedät uk noch litjere Ailounde deer uumetou [[Kategorie:Groote Antillen| ]] [[Kategorie:Antillen]] [[Kategorie:Ailoundkoppel]] sm34c5emmfu1p7t1kf9vy5zja8row28 0 10999 116516 116503 2018-02-16T17:30:51Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Karte Karibik Inseln.png|thumb|right|350px|Koarte mäd ju Karibik, do Wäästindiske Ailounde faawich markierd.]] Do '''Wäästindiske Ailounde''' lääse in ju [[Karibik]]. Deer heere do [[Antillen]], do [[Bahamas]] un do [[Turks- un Caicos-Ailounde]] tou. Jo heete so, uumdät [[Christoph Kolumbus]] bie hiere Apfiendenge toachte, hie waas ap dän Seewai ätter [[Indien]], sunner tou wieten, dät hie dän Kontinent [[Amerikoa]] fuunen hiede. == Apdeelenge == Deer foulget een Lieste mäd do wichtichste monken do Wäästindiske Ailounde: * do [[Antillen]] ** [[Groote Antillen]] ***** [[Kuba]] ***** do [[Kaimoan-Ailounde]] (Cayman Islands) ***** [[Jamaika]] ***** [[Navassa]] ***** [[Hispaniola]] ***** [[Puerto Rico]] ***** Buppedät uk noch litjere Ailounde deer uumetou ** [[Litje Antillen]] *** Do [[Ailounde uur dän Wiend (Antillen)|Ailounde uur dän Wiend]]: **** "Leeward Island" ***** [[Jungfern-Ailounde]] ***** [[Anguilla]] ***** [[St. Martin (Ailound)|St. Martin]] ***** [[Saba (Ailound)|Saba]] ***** [[Sint Eustatius]] ***** [[Barbuda]] ***** [[St. Kitts]] ***** [[Nevis]] ***** [[Antigua (Litje Antillen)|Antigua]] ***** [[Montserrat]] ***** [[Guadeloupe]] ***** [[Dominica]] ***** un uurswäkke **** "Windward Islands" ***** [[Martinique]] ***** [[St. Lucia]] ***** [[Barbados]] ***** [[St. Vincent]] ***** [[Grenada]] ***** un uurswäkke *** [[Trinidad un Tobago]] ***** [[Tobago]] ***** [[Trinidad (Ailound)]] *** [[Ailounde unner dän Wiend (Antillen)|Ailounde unner dän Wiend]] ***** [[Aruba]] ***** [[Bonaire]] ***** [[Curaçao]] ***** [[Isla Margarita]] * do [[Bahamas]] ***** [[Abaco (Bahamas)|Abaco]] ***** [[Andros (Bahamas)|Andros]] ***** [[Grand Bahama]] ***** [[Inagua]] ***** [[New Providence (Bahamas)|New Providence]] ***** un uurswäkke moor * do [[Turks- un Caicos-Ailounde]] ** do [[Caicos-Ailounde]] ***** [[Providenciales]] ***** [[West Caicos]] ***** [[North Caicos]] ***** [[Middle Caicos]] ***** [[East Caicos]] ***** [[South Caicos]] ***** un uurswäkke ** do [[Turks-Ailounde]] ***** [[Grand Turk Island]] ***** [[Salt Cay (Turks-Ailounde)|Salt Cay]] ***** [[Cotton Cay]] ***** [[East Cay (Turks-Ailounde)|East Cay]] ***** [[Gibbs Cay]] ***** un uurswäkke [[Kategorie:Ailoundkoppel]] ka625fr9ks1u2acydzr9rw3gtutyksi 0 11000 116504 2018-02-16T16:05:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wäästindiske Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wäästindiske Ailounde]] cm0arkphqzakdte91zt3rw110w094ch 0 11001 116505 2018-02-16T16:05:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wäästindiske Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wäästindiske Ailounde]] cm0arkphqzakdte91zt3rw110w094ch 0 11002 116506 2018-02-16T16:06:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Wäästindiske Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wäästindiske Ailounde]] cm0arkphqzakdte91zt3rw110w094ch 0 11003 119179 116845 2020-05-29T07:06:58Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Hispaniola lrg.jpg|thumb|right|350px|Topogroafiske Koarte]] [[Bielde:Hispaniola (orthographic projection).svg|thumb|right|350px|Hispaniola ap ju Äidkuugel mäd fergratterden Uutsnit.]] '''Hispaniola''' (spoansk: ''La Española'', uursät: "ju Spoanske") of '''Kiskeya''' (in ju Sproake fon do ienheemske [[Taíno]], spoansk deerfon oulat ''Quisqueya'') is mäd een Flakte fon sowät 76.480 km² dät twäidgrootste fon do [[Wäästindiske Ailounde]] un fon do [[Groote Antillen]]. Ap dän [[5. Dezember]] [[1492]] foont [[Christoph Kolumbus]] as eersten Europäer Hispaniola. Ap dät Ailound lääse do Stoaten [[Haiti]] un [[Dominikoanske Republik]]. == Geogroafie == Sowät 90 km wäästelk lait dät grootste Antillen-Ailound [[Kuba]] un 190 km wäästelk [[Jamaika]], 120 km aastelk [[Puerto Rico]], 250 km noudelk lääse do [[Turks- un Caicos-Ailounde]] un 180 km noudnoudwäästelk lait dät Ailoundkoppel [[Inagua]]. Hispaniola is fon't Aaste ätter't Wääste 600 km loang; fon't Noude ätter't Suude sunt dät 250 km. Dät Ailound häd ju Foarm fon een ätter't Wääste eepende Hounde, wierbie twäin bierichrieke Lound-Fingere fier juun [[Kuba]] un dän Jamaica Channel roagje. Die hoochste Bierich fon dät Ailound is die [[Pico Duarte]] (3098 m), die in ju [[Dominikoanske Republik]] lait. Hie is uk die hoochste Bierich fon ju heele [[Karibik]]. Ferhooldnismäitich platte Loundskup rakt dät bloot in't Aaste un in een Loangs-Doal, dät sik in't Noude twiske two Bierich-Kätten truchlukt. Politisk is dät Ailound deeld: In dät Aaste lait ju grattere [[Dominikoanske Republik]], wilst in dät Wääste ju litjere Republik [[Haiti]] lait. Do wichtichste Stääde sunt do bee Haudstääde [[Santo Domingo]] un [[Port-au-Prince]]. == Befoulkenge == Dät Ailound häd 21.396.000 Ienwoonere (Stound: 2015). Ju Befoulkenge fon Hispaniola stommet ou fon do ienheemske [[Taíno]], [[Europa|europäiske]] Ienwonnerere (foaraaln uut [[Spanien]] un [[Frankriek]]) un do [[Afrikoa|afrikoa]]nske Sklouen, do do Europäere deer wai broacht hääbe. Do Kultuuren hääbe sik fermisked. === Gloowe === Do maaste Ienwoonere fon Hispaniola, in bee do Stoaten, sunt [[Kristendum|kristelk]]. Monken do Kristen rakt dät een groote katoolske Moorhaid. Buppedät rakt dät [[Spiritismus|spiritistiske]] Kulte, besunners wichtich deerbie is die [[Voodoo]]-Kult, die sin Uursproang in't Wääste fon Afrikoa häd. Dät rakt uk [[Synkretismus]], dät hat ju Fermiskenge fon do Religionen. So rakt dät Ljuude, do sik tou't Kristendum bekanne un buppedät uk dän Voodoo-Kult bedrieuwe. === Sproaken === Ju uurspröängelke Sproake fon do Taíno, ju tou do [[Arawak-Sproaken]] heerde, is uutstuurwen. In Haiti sunt do Amtssproaken [[Frantsööske Sproake|Frantsöösk]] un [[Haitioanske Sproake|Haitioansk]], een franstöösk-basierde [[Kreolsproake]], ju ieuwenske dän frantsöösken Kääden un [[Afrikoa|afrikoanske]] Ienfloude uk noch arawakiske un [[Karibiske Sproaken|karibiske]] Woudwuttele bewoard häd ([[Substroatsproake]]). Uutsluutend kultiske Betjuudenge häd dät [[Langaj]], een Sproake, ju in do Rituoale fon dän [[Voodoo]]-Gloowe bruukt wäd. In ju Dominikoanske Republik is ju Amtssproake [[Spoanske Sproake|Spoansk]], wät do maaste uk baale. Ju [[Dominikoansk Spoansk|Dominikoanske Varietät]] fon dät Spoanske häd fuul besunnere Määrkmoale. Ieuwenske dät rakt dät in ju Dominikoanske Republik uk frantsöösk-, haitioansk- un ängelsksproakige Minnerhaide. [[Kategorie:Ailound in ju Karibik]] [[Kategorie:Groote Antillen]] s3mchrzd2ifon2kxr42pdirj1huz3tf 0 11004 116508 2018-02-16T17:15:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hispaniola]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hispaniola]] 6nvmxsrlm34u8wwn6ofvkushth9k9zw 0 11005 116509 2018-02-16T17:15:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hispaniola]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hispaniola]] 6nvmxsrlm34u8wwn6ofvkushth9k9zw 0 11006 116510 2018-02-16T17:16:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hispaniola]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hispaniola]] 6nvmxsrlm34u8wwn6ofvkushth9k9zw 0 11007 116517 2018-02-16T17:41:34Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Caribbean - Bovenwindse eilanden.PNG|thumb|right|350px|Do ''Ailounde uur dän Wiend'' blau bäätelaid in ju Karibik.]] Die noudaastelke Deel fon do L…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Caribbean - Bovenwindse eilanden.PNG|thumb|right|350px|Do ''Ailounde uur dän Wiend'' blau bäätelaid in ju Karibik.]] Die noudaastelke Deel fon do [[Litje Antillen]] wäd as '''Ailounde uur dän Wiend''' beteekent, ieuwenske do [[Ailounde unner dän Wiend (Antillen)|Ailounde unner dän Wiend]]. Dät rakt noch moor Ailoundkoppele, do [[Ailounde uur dän Wiend|Ailounde uur]] of [[Ailounde unner dän Wiend|unner dän Wiend]] heete, uumdät die Noome fon do [[Passoat (Wiendsystem)|Passoat-Wiende]] kumt, do in tropiske See-Rebätte maasttieds uut dät Aaste kuume. == Apdeelenge fon do Ailounde uur dän Wiend in do Litje Antillen == Do wäide ap Ängelsk groaf iendeeld in ''Leeward Islands'' un ''Windward Islands'', wierbie dät niepe Skeed striedich is. Hier is een Muugelkhaid: * "Leeward Islands" ** [[Jungfern-Ailounde]] ** [[Anguilla]] ** [[St. Martin (Ailound)|St. Martin]] ** [[Saba (Ailound)|Saba]] ** [[Sint Eustatius]] ** [[Barbuda]] ** [[St. Kitts]] ** [[Nevis]] ** [[Antigua (Litje Antillen)|Antigua]] ** [[Montserrat]] ** [[Guadeloupe]] ** [[Dominica]] ** un uurswäkke * "Windward Islands" ** [[Martinique]] ** [[St. Lucia]] ** [[Barbados]] ** [[St. Vincent]] ** [[Grenada]] ** un uurswäkke [[Kategorie:Ailoundkoppel]] biug5nvzqj1ndtaoh76yiws5890sgro 0 11008 116519 116518 2018-02-16T17:47:50Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Caribbean - Benedenwindse eilanden-2010-24-05.PNG|thumb|right|350px|Ju Karibik, do Ailounde unner dän Wiend blau bäätelaid]] Die suudwäästelke Deel fon do [[Litje Antillen]] wäd as '''Ailounde unner dän Wiend''' beteekent, ieuwenske do [[Ailounde uur dän Wiend (Antillen)|Ailounde uur dän Wiend]]. Dät rakt noch moor Ailoundkoppele, do [[Ailounde unner dän Wiend|Ailounde unner]] of [[Ailounde uur dän Wiend|uur dän Wiend]] heete, uumdät die Noome fon do [[Passoat (Wiendsystem)|Passoat-Wiende]] kumt, do in tropiske See-Rebätte maasttieds uut dät Aaste kuume. == Apdeelenge == Do wichtichste Ailounde sunt: *** [[Aruba]] *** [[Bonaire]] *** [[Curaçao]] *** [[Isla Margarita]] [[Kategorie:Ailoundkoppel]] mhlklljb5mzhtecm6ogmko7chjoswze 0 11009 123112 116521 2024-01-04T16:45:42Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki As '''Ailounde uur dän Wiend''' wäid ferskeedene Ailound-Koppele beteekend, do in tropiske See-Rebätte lääse. Dät kumt deerfon, dät do [[Passoat (Wiendsystem)|Passoat-Wiende]] maasttieds fon dät Aaste kuume, sodät dät ferskeedene Ailound-Koppele rakt, wier do aastelke Ailounde, do in dän Wiend lääse, as "Ailounde uur dän Wiend" un do wäästelke Ailounde, do nit so fuul Wiend oukriege, as "[[Ailounde unner dän Wiend]]" beteekend wäide. == Lieste == * [[Ailounde uur dän Wiend (Antillen)]]: Die noudaastelke Deel fon do [[Litje Antillen]] in ju [[Karibik]]. * Die aastelke Deel fon do [[Sälskups-Ailounde]] in dän [[Pazifik]], in dän Ienfloudberiek fon dän Suudaast-Passoat lain, deertou heert [[Tahiti]], [[Moorea]], [[Tetiaroa]], [[Mehetia]] un [[Maiao]] * Die noudelke Deel fon do Kapverden in dän [[Atlantik]], in dän Ienfloudberiek fon dän Noudaast-Passoat lain. * Do aastelke Ailounde fon [[Hawaii]] in dän [[Pazifik]], uk in dän Ienfloudberiek fon dän Noudaast-Passoat. {{Begriepskloorenge}} [[Kategorie:Geographie]] 7msmsikks47iiyviaf9xgs32immwyp5 0 11010 123111 116522 2024-01-04T16:44:17Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki As '''Ailounde unner dän Wiend''' wäide ferskeedene Ailound-Koppele beteekent. Dät sunt in dän Ienfloud-Beriek fon do [[Passoat (Wiendsystem)|Passoatwiende]] oafter do wäästelke Deele fon aan gratteren Ailoundkoppel, wier minner Wiend is, wilst die aastelke Deel, die moor Wiend oukricht, as [[Ailounde uur dän Wiend]] beteekend wäd. == Lieste == * [[Ailounde unner dän Wiend (Antillen)]]: Die suudwäästelke Deel fon do [[Litje Antillen]]. * die wäästelke Deel (fr. ''Îles sous le Vent'') fon do [[Sälskups-Ailounde]] in dän [[Pazifik]], in dän Ienfloudberiek fon dän Suudaast-Passoat lain, deertou heert [[Bora Bora]], [[Huahine]], [[Maupiti]], [[Raiatea]] (mäd Uturoa), [[Tahaa]], [[Tupai]], [[Manuae (Sälskups-Ailounde)|Manuae]], [[Maupihaa]] un [[Motu One (Sälskups-Ailounde)|Motu One]]. * die suudelke Deel (port. ''Ilhas do Sotavento'') fon do Kapverden in dän [[Atlantik]], in dän Ienfloudberiek fon dän Noudaast-Passoat. * do wäästelke Ailounde fon [[Hawaii]] in dän Ienfloudberiek fon dän Noudaast-Passoat. {{Begriepskloorenge}} [[Kategorie:Geographie]] 6imj0lv4yc5whp58y28hgfpq2dek5iw 0 11011 116843 116532 2018-05-16T13:14:04Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Antigua and Barbuda | namme = Antigua un Barbuda | flagge = Flag of Antigua and Barbuda.svg | wapen = Coat of arms of Antigua and Barbuda.svg | lokaasje = Antigua and Barbuda in its region.svg | motto = "Each Endeavouring, All Achieving" | taal = [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] | haadstêd = [[Saint John’s (Antigua un Barbuda)|Saint John's]] | steatsfoarm = parlemäntoariske Monarchie | oerflak = 442 | pctwetter = | ynwenners = 92.436 (209,1 km²)| teljier = 2015 | munt = Aastkaribisken Dollar | muntkoade = XCD | tiidsone = -4 | feestdei = [[1. November]] | folksliet = Fair Antigua, We Salute Thee | lânkoade = ATG | ynternet = .ag | tillefoan = 1268 | }} '''Antigua un Barbuda''' (ängelsk: Antigua and Barbuda) is aan uunouhongigen Stoat binne dän [[Commonwealth of Nations|Commonwealth]], die twiske dän Noud-[[Atlantik]] un ju [[Karibik]] lait, suudaastelk fon [[Puerto Rico]] in do [[Litje Antillen]]. Die Stoat wuude uut do Ailounde [[Antigua (Litje Antillen)|Antigua]] un [[Barbuda]] bilged, uk dät oulaine, uunbewoonde Ailound [[Redonda]] heert deer tou. == Geskichte == Fon sowät 10.000 f. Kr. an wuude dät Ailound eerstmoals fon Indioanere besiedeld. Die ienheemske Stom fon do [[Siboney]] wuude bit 1200 fon do [[Arawak]]-Indioanere fertroangen. Leeter fällen do [[Kariben]] uut [[Suudamerikoa]] ien un ferspratten sik in dät Rebät. In't Jier [[1493]] loundede [[Christoph Kolumbus]] in [[Antigua (Litje Antillen)|Antigua]]. In do foulgjende Jiere wuuden do Indioanere ap do Ailounde fangen nuumen un as Sklouen ätter [[Hispaniola]] un in uur spoanske Kolonien broacht. Aan grooten Deel fon do Indioanere stoorf binne kuute Tied an do Foulgen fon ju hädde Oarbaid of an Kroankhaide. Ätter 1500 fersoachten Spoaniere, Frantsoosen un Briten ouwikseljend, man älken sunner Ärfoulch, do Ailounde duurhoaftich tou besiedeljen un in hieren Besit tou brangen. [[Seeroower]]e bruukten tou düsse Tied do Ailounde, uum sik tourääch tou luuken. Moor as hunnerd Jiere leeter koom [[Barbuda]] ([[1628]]) in britisken Besit. Ju Regierenge moakede sik Moite, dät Ailound besiedeljen tou läiten, man dät slumpede nit. Fjauer Jiere ätters wuude Antigua fon [[St. Kitts un Nevis]] uut truch britiske Siedlere kolonisierd. Do Siedlere bauden junner foar't eerste [[Tebak]] oun. [[Saint John’s (Antigua un Barbuda)|Saint John’s]] wuude as eerste duurhoaftige europäiske Siedelenge apgjucht. In't Jier 1680 geenen wiede Deele fon Barbuda in dän Besit fon ju Familie Codrington uur, ju hier ju ätter him benaamde Siedelenge as Ferwaltengs-Säntrum anlaide. Fieuw Jiere leeter wuuden ap do Ailounde [[Sukkerroor]]-Plontengen anlaid, wier grootstendeels afrikoanske Sklouen ap oarbaideden. [[Bielde:The Mill Yard - Ten Views in the Island of Antigua (1823), plate V - BL.jpg|thumb|left|250px|Teekenge fon dän Äntdäkker [[William Clark]] fon een Määlne ap Antigua (1823)]] Admiroal [[Horatio Nelson, 1. Viscount Nelson|Horatio Nelson]] baude in [[1784]] ap Antigua aan Kriechshoawen. Apgruunde fon dän stoarmseekeren Hoawen wuude [[English Harbour]] tou't Haud-Kwattier fon ju Flotte ap do [[Antillen]] uutbaud. Uumdät ju Flotte deer waas, wuuden do lääste Seeroowere ferdrieuwen. Ju Skloueräi wuude in [[1834]] ferbeeden, wiertruch do Plontengen hieren wirtskuppelken Gruundsleek ferloosen. So koom minner Jäild ap dät Ailound. In 1860 koom dät tou ju Fereenigenge fon Antigua un Barbuda, die Noome fon ju Kolonie waas deerbie bloot Antigua. Unner ju Fierenge fon dän leeteren Premierminister [[Vere Cornwall Bird]] foarmde sik fon [[1940]] an een Uunouhongegaids-Bewäägenge. Al Säks Jiere leeter kreegen do Ailounde een oain Parlemänt. Antigua un Barbuda kreegen in [[1956]] dän Stoatus fon een oainstoundige Kolonie. Fon [[1958]] bit [[1962]] tou heerden do Ailounde tou ju Provinz fon ju [[Wäästindiske Föderatsjoon]]. Do Ailounde trieden in [[1967]] dät Koppel fon do [[West Indies Associated States]] bie. Jo kreegen hiertruch ju fulstoundige binnepolitiske Autonomie, buutepolitiske Beloange wuuden fon't [[Fereende Köönichriek]] fersuurged. In'n Moai [[1968]] wuude die Stoat Lid fon ju ''Caribbean Free Trade Association (CARIFTA)''. Ju sänt Jierhunnerde dominierjende Sukkerroor-Wirtskup wuude in 1972 ienstoald. Ap dän [[1. November]] [[1981]] kreegen do Ailounde ju Uunouhongegaid fon't [[Fereende Köönichriek]] unner dän näien Noome Antigua un Barbuda. [[Kategorie:Antigua un Barbuda| ]] [[Kategorie:Lound in Amerikoa]] kxi3nly2pxl7ny03w1idrpl4cmfrkl6 0 11012 116580 116578 2018-02-22T14:28:12Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Tropenmuseum Royal Tropical Institute Objectnumber 60012328 Portret van een groep Arowakken India.jpg|thumb|right|350px|Arawak-Ljuude in [[Suriname]] juun Eende fon't 19. Jierhunnert]] [[Bielde:Arowak village.jpg|thumb|right|350px|Een Arawak-Täärp uum 1860]] Do '''Arawak-Foulke''' sunt aan Koppel fon [[Indioaner]]-Foulke uut [[Suud-Amerikoa]] un ju [[Karibik]], do traditsjonell do [[Arawak-Sproaken]] boald hääbe un deelwiese noch baale. Besunners do [[Lokono]] uut Suudamerikoa un do [[Taíno]], do aleer ap do [[Antillen]] lieuwden, wieren deer mäd meend. Man uk do [[Ika]] of ''Arhuaco'' in [[Kolumbien]] skällen fon do Arawak oustomje, uk wan hiere Sproake tou do [[Chibcha-Sproaken]] un nit tou do Arawak-Sproaken heert. == Ferskeedene Arawak-Foulke un hiere Geskichte == Do Arawak-Sproaken hääbe sik wildääge in do [[Orinoko]]-Doal uutbilget. Jo hääbe sik ätters fääre fersprat un wuuden bit tou dän eersten Kontakt mäd do Europäere tou een fon do maastferspratte Sproakfamilien in Suud-Amerikoa. Do Sproaken wuuden in masse ferskeedene Rebätte loangs dän Orinoko, un dän [[Amazonas]] boald, man uk ap Deele fon do [[Antillen]]. Een Foulk, dät sik sälwen as Arawak of [[Lokono]] beteekent, siedelde loangs do Kusten, wier däälich [[Guyana]], [[Suriname]], [[Grenada]] un Deele fon do Ailounde fon [[Trinidad un Tobago]] lääse. Dät rakt [[Archäologie|archäologiske]] Waiwiesengen, dät do Arawak in ju Tied fon hiere Uutspreedenge een Honnelsnätwierk hieden, wier jo Weeren uuttuusked hääbe. Buppedät skällen jo elaborierde Keramik häiwed, in runde Täärpe woond, groote Grääfhöäwele ounlaid hääbe un uk foar ju Häärstaalenge fon ju [[Terra preta]] feroantwoudelk weesen hääbe, een mäd Holtkoole, Bunken, Toonskäiden un Broai truchmiskede Äide, ju do Bedingengen foar ju [[Buuräi]] ap dän läipen tropisken Boudem baldoarich ferbeetert. Man neen Misferstounden: Een [[Archäologiske Kultuur|archäologiske Kultuur]] seeker mäd een bestimd Foulk in Ferbiendenge tou brangen, is läip stuur bit uunmuugelk, wan me uut ju Tied neen skriftelke historiske Begjuchte häd. Dät blift also een skiere Fermoudenge, ju nit twieuwelsfräi tou bewiesen is. As [[Christoph Kolumbus]] ätter [[Amerikoa]] wai koom, heerden do eerste ienheemske Ljuude, wier hie mäd Kontakt hiede, tou dät Foulk fon do [[Taíno]], een Arawak-Foulk. Kolumbus rakt Begjucht, dät do Taíno freedelke un aiske gastfjuuntelke Ljuude wieren, do do Spoaniere jädden aal skoankten, wät jo hääbe wüülen. Dät stimt so fier, dät do Taíno deelwiese mäd do Spoaniere naan Kriech hääbe wüülen, uk as jo määrkeden, dät do Spoaniere nit mäd freedelke Ploangenge in't Lound keemen wieren. So skäl ju Taíno-Uppermoanske [[Anacaona]] ap dät Ailound [[Hispaniola]] fon do Spoaniere aasked hääbe, dät jo freedelk touhoopelieuwje. Man me kon nit kweede, dät do Taíno niks fon Kriech wisten: [[La Navidad]], ju eerste spoanske Siedelenge ap Hispaniola un ap amerikoansken Boudem, wuude fon do Taíno fernäilt. Un monken eenuur wieren jo uk nit bloot freedelk, so hääbe jo foar't litste Fergungen al ju Doodesstroawe ferhonged. Uk mäd do Spoaniere koom dät tou kriegeriske Twiste, ju do Taíno nit winne kuuden. Buppedät broachten do Spoaniere Kroankhaide mee, do do Indioanere nit ferdruugen. Ju Toal noom ou, sodät aleenich ap Hispaniola ätter spoanske Geskichtsskrieuwenge ju Taíno-Befoulkenge fon 60.000 in't Jier [[1492]] ap 500 in't Jier [[1533]] tourääch geen. Do lääste Taíno hääbe sik mäd swotte Sklouen un Europäiske Ienwonnerere fermisked. Däälich is ju Taíno-Sproake uutstuurwen. Ätter genetiske Unnersäikengen skällen 15 % fon do Ljuude in ju [[Dominikoanske Republik]] noch Määrkmoale fon do Taíno hääbe; man wät ju Befoulkenge fon [[Puerto Rico]] oungungt, skällen 60 % uur ju wieuwelke Linie fon do Taíno oustomje. Een Foulk, dät deelwiese in do Traditsjoon fon do Arawak ap do [[Antillen]] stoant, sunt do [[Garifuna (Foulk)|Garifuna]]. Do [[Kariben]] (uurs n Indioanerfoulk) fon [[St. Vincent]], do dät Ailound fon do ienheemske Arawak ärooberd un sik mäd do fermisked hieden, noomen in't Jier [[1635]] Afrikoanere ap, do sik fon two unnergeene Sklouen-Skiepe an Lound rädje kuuden. Uut do arawakiske, karibiske un afrikoanske Ljuude äntstuude dät Foulk fon do [[Garifuna (Foulk)|Garifuna]]. Dät sunt swotte Ljuude, man ju [[Garifuna (Sproake)|Sproake fon do Garifuna]] heert tou do [[Arawak-Sproaken]]. Ieuwenske dän arawakisken Kääden änthoalt dät uk masse Lienwoude uut [[Karibiske Sproaken]], dät [[Frantsööske Sproake|Frantsööske]], [[Ängelske Sproake|Ängelske]] un [[Spoanske Sproake|Spoanske]]. Ju Sproake wäd däälich foaraaln in [[Honduras]], [[Guatemala]], [[Belize]], [[Nicaragua]] un do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] boald, uumdät dät Foulk eerste ätter kriegerisken Twist mäd do Briten fon [[St. Vincent]] wäch deportierd wuude un leeter ätter ferskeedene Lounde uutwonnerd is. [[Bielde:Ashaninka people - Ministério da Cultura - Acre, AC (23).jpg|thumb|left|200px|Asháninka-Mon in't Wääste fon Brasilien]] Somäd sunt do Arawak-Sproaken fon do karibiske Ailounde ferswuunen. Man ap dät Fäästlound fon Suud-Amerikoa wäide jo noch fuul boald, näämelk in [[Kolumbien]], [[Venezuela]], [[Guyana]], [[Suriname]], [[Frantsöösk-Guayana]], [[Brasilien]], [[Paraguay]] un dät Noude fon [[Argentinien]]. Dät skäl me sik nit foarstaale as een touhoopehongjend Rebät, man as Straielse fon masse litje Sproak-Ailounde, do toumäts uk fier uutnuur lääse. In't foulgjende een poor Biespiele: Ap dät [[Guajiro-Hoolichailound]], ap dät Skeed twiske Kolumbien un Venezuela, lieuwje do [[Wayuu]]. Hiere Sproake [[Wayuunaiki]] wäd noch fon 310.000 Ljuude in dät Rebät boald. Uumdäd junner sun druuch Klima häärsked, hääbe jo bloot n bitje Äkkerbau bedrieuwen, man sieläärge nit fuul. Fuulmoor hääbe jo sik aleer fon [[Joagd]] un [[Fiskeräi]] neerd, däälich sunt fuul [[Fäi-Tucht]]ere of oarbaidje in ju [[Äidoulje|Oulje]]-Industrie. Buppedät baue jo [[Soalt]] ou uum dät tou ferkoopjen, un jo hääbe noch dät traditsjonelle Kunst-Hondwierk: Jo sunt goude Weeuwere un Säisere, besunners bekoand sunt jo foar do Taasken do jo moakje. In [[Venezuela]], [[Guyana]], [[Suriname]] un [[Frantsöösk Guayana]] lieuwje aaltouhoope sowät 10.000 [[Lokono]], man do baale nit moor aal hiere oaine Sproake. Deer wuuden in do Jiere 1980 bit 2000 sowät 2500 Baalere fon hiere Sproake täld, dät is also een Minnerhaid fergliekboar mäd do [[Seelter]]. Die [[Anglikoanske Säärke|anglikoanske]] Pestoor [[John Peter Bennett]] ([[1914]] - [[2011]]), die sälwen tou dät Foulk fon do Lokono heerde, broachte een Arawakisk-Ängelsk Woudebouk ruut, uum sien Muursproake tou bewoarjen. Een Biespil foar een Arawak-Foulk fier in't Suudamerikoanske Binnelound, sunt do [[Asháninka]]. Jo stomje uurspröängelk uut [[Peru]], man juun't Eende fon't 19. Jierhunnert moasten jo fluchtje, uumdät moor Kautschuk ätterfräiged wuude, sodät me do uut dät Lound fon hiere Foaroolden ferdreeuw. Däälich lieuwje jo nit bloot in't aastelke [[Peru]], man uk in't Wääste fon [[Brasilien]], in dän Buundesstoat [[Acre (Buundesstoat)|Acre]]. Jo hääbe Deele fon hiere oolde Lieuwendswiese beheelden, baadenje Woold ou, uum Fäildere antoulääsen, wier jo [[Maniok]], [[Swäit-Tuffelke]]n, [[Turske Weete]], [[Frucht-Banoane]]n, [[Ries]], [[Koafje]], [[Kakao]] un [[Sukkerroor]] plontje. Fernäilde [[Tropisken Rienwoold|Rienwoold]]-Flakten wäide ätters wier [[Apfoarstenge|apfoarsted]]. Do Asháninka hieden in jungere Tied mäd ju [[Movimiento Revolucionario Túpac Amaru|MRTA]] (aan indigenen Rebellen-Koppel) un mäd ju Tropenholt-Mafia tou kampjen. In jungere Tied kumt een Staudom-Projekt bietou. [[Kategorie:Foulk]] 9rr44lszf4j3hguzgmm78vqlcnqu8f7 0 11014 118935 116575 2020-02-03T03:03:09Z Heinz 88 Guyana un Frantsöösk Guayana hääbe wäil dänsälgen Noomens-Uursproang, daach bruuke jo ferskeedene Varianten fon dän Noome. wikitext text/x-wiki [[Bielde:Arawak-Languages.png|thumb|right|350px|Koarte mäd do Arawak-Sproaken ap dät suudamerikoanske Fäästlound.]] Do '''arawakiske Sproaken''' of '''Maipuriske Sproaken''' sunt een Sproakfamilie, ju in [[Suud-Amerikoa]] un in ju [[Karibik]] hiere Heemat häd, un fon do [[Arawak]]-Foulke boald wäd. Die Noome beteekende uurspröängelk bloot aan ienfloudrieken Stom in [[Guyana]] un [[Suriname]], uk bekoand as [[Lokono]]. Düssen Stom wuude aan Ferbuundeden fon do Spoaniere in dän Kriech juun [[Kariben|karibiske]] Ljuude, do do traditsjoonelle Fäinde fon do Arawak wieren. Fon hiere Sproake rakt dät allere Beskrieuwengen, un in [[Suriname]], [[Guyana]], [[Frantsöösk-Guayana]] un [[Venezuela]] wäd ju bit däälich noch boald. Do as ''arawakisk'' beteekende moor as säkstich Sproaken wuuden in't [[19. Jierhunnert]] as oainen Sproak-Koppel ärkoand. In bienaist aal do däälich "arawakisk" naamde Sproaken ludt dät [[Präfix]] fon ju eerste Person Singuloar ''nu-'', man dät oaintelke Arawakisk bruukt ''ta-''. Uur Meensoamgaide uumfoatje dät [[Präfix]] fon ju twäide Person ''pi-'', dät Relativ-Präfix ''ka-'' un dät Negativ-Präfix ''ma-''. Do Arawak-Sproaken hääbe sik wildääge in do [[Orinoko]]-Doal uutbilged. Jo hääbe sik ätters fääre fersprat un wuuden bit tou dän eersten Kontakt mäd do Europäere tou een fon do maastferspratte Sproakfamilien in Suud-Amerikoa. Do Sproaken wuuden in masse ferskeedene Rebätte loangs dän Orinoko, un dän Amazonas boald, man uk ap Deele fon do Antillen un uurswain. In do fergeene Jiertjaande sunt düsse twieuwelloos fjuunde Sproaken fon noudamerikoanske Taxonomisten in ''Maipurisk'' uumebenaamd wuuden, uum him fon aan gratteren, hypothetisken Sproakstom tou unnerskeeden, die uk ''Arawakisk'' naamd wäd. == Oardenge fon do Arawakiske Sproaken == *Arawak-Sproaken of Maipuriske Sproaken **Middel-Maipurisk (noudelken [[Mato Grosso]] in [[Brasilien]]) ***[[Mehináku]] ***[[Parecís]] ***[[Saraveca]] ***[[Enawené-Nawé]] ***[[Waurá]] ***[[Yawalapití]] **Aast-Maipurisch (in't buuterste Noude an ju Atlantik-Kuste fon Brasilien) ***[[Palikúr]] **Noud-Maipurisch (noudelk fon dän [[Amazonas]]) ***Karibisken Koppel I ****Arawak of [[Lokono]] ([[Suriname]], [[Guyana]]) ****[[Wayuu]] (Wayuunaiki) ([[Guajira-Hoolichailound]], [[Kolumbien]] un [[Venezuela]]) ****[[Paraujano]] (wäästelk Venezuela) ****[[Taíno]] ([[Antillen]] un [[Bahamas]]) ***Karibisken Koppel II ****[[Garifuna (Sproake)|Garífuna]] ([[Honduras]], [[Guatemala]], [[Belize]]) ****[[Ailound-Karibisk]] ([[Litje Antillen]]) ***Binnelound-Koppel I (suudelk Venezuela) ****[[Baniva]] ****[[Maipure]] ****[[Yavitero]] ***Binnelound-Koppel II ([[Llanos de Orinoco]], f.a. Kolumbien) ****[[Achagua]] ****[[Piapoco]] ***Binnelound-Koppel III (noudwäästelke Sieden-Äien fon dän [[Amazonas]]) ****[[Baniwa (Stom)|Baniwa]] (Brasilien) ****[[Cabiyarí]] (Kolumbien) ****[[Guarequena]] (Venezuela) ****[[Curripaco]] (Kolumbien) ****[[Tariano]] (Brasilien) ***Binnelound-Koppel IV (Amazonisk) ****[[Baré]] (Venezuela) ****[[Carútana]] (Brasilien) ****[[Guipunave]] (Brasilien) ****[[Ipeka-Tapuia]] (Brasilien) ****[[Manau]] (Brasilien) ****[[Mandahuaca]] (Venezuela) ****[[Resígaro]] (Peru) ****[[Tubarão]] (Brasilien) ****[[Uainuma]] (Brasilien) ****[[Yucuna]] (Kolumbien) ****[[Yabaâna]] (Brasilien) ***Wapishana-Koppel (suudelk Guyana un Brasilien) ****[[Atorada]] (Guyana) ****[[Mapidian]] (Brasilien) ****[[Wapishana]] (Guyana) **Suud-Maipurisk ***Suudelken Koppel I ([[Bolivien]]) ****[[Baure]] ****[[Ignaciano]] ****[[Paunaka]] ****[[Trinitario (Sprache)|Trinitario]] ***Suudelken Koppel II (Brasilien) ****[[Guana (Sproake)|Guana]] ****[[Terêna]] ***Prä-andinen Koppel ([[Peru]]) ****[[Ashéninka Pajonal]] ****[[Asháninka]] ****[[Caquinte]] ****[[Nanti]] ****[[Ashéninka, Ucayali-Yurúa]] ****[[Ajyíninka Apurucayali]] ****[[Ashéninka, Pichis]] ****[[Ashéninka, Suud-Ucayali]] ****[[Machiguenga]] ****[[Nomatsiguenga]] ****[[Ashéninka Perené]] ***Purus-Koppel (Brasilien un Peru) ****[[Apurinã]] ****[[Mashco Piro]] ****[[Iñapari]] ****[[Machinere]] ****[[Yine]] ***Unklassifizierd (Brasilien) ****[[Irántxe]] **Wääst-Maipurisk (Peru) ***[[Yanesha']] ***[[Chamicuro]] **Unklassifizierd ***[[Mawayana]] == Literatuur == * Ernst Kausen: ''Die Sprachfamilien der Welt. Teil 2: Afrika – Indopazifik – Australien – Amerika.'' Buske, Hamburg 2014, ISBN 978-3-87548-656-8, S. 973–985. == Ferbiendengen ätter Buute == *[http://home.snafu.de/duerr/NAM.html Nord- und mesoamerikanische Sprachen] *[http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=90534 Ethnologue, Languages of the World: Arawakan] *[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=arw Ethnologue, Languages of the World: Arawak] [[Kategorie:Sproakfamilien]] dzeev5qcxutmw42t6o0wblfwaucoo8m 0 11015 116574 2018-02-22T14:21:47Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Keltisk]] nach [[Keltiske Sproaken]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Keltiske Sproaken]] inpe1i87ff7rd3buy0vzt6k9ry2k2vt 0 11016 116576 2018-02-22T14:23:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Arawak-Sproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Arawak-Sproaken]] j34r65xtbcmbdl3c5fwg1z52eg6mrmn 0 11017 116577 2018-02-22T14:23:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Arawak-Sproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Arawak-Sproaken]] j34r65xtbcmbdl3c5fwg1z52eg6mrmn 0 11018 116579 2018-02-22T14:27:20Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Arawak]] nach [[Arawak-Foulke]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Arawak-Foulke]] a0x1dkb15ete9rbodg59frz7ibneke3 0 11019 116583 116582 2018-02-22T14:37:03Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Do '''araukoanske Sproaken''' (düütsk: Araukanische Sprachen) sunt een [[Suud-Amerikoa|suud-amerikoanske]] Sproakfamilie in [[Chile]] un [[Argentinien]] ju bloot ut do Sproaken [[Mapudungun]] ([[ISO 639|ISO 639-3]]: arn) un [[Huilliche (Sproake)|Huilliche]] (ISO 639-3: huh) bestoant. Historisk heerden noch moor, unner ju Wiele uutstuurwene Sproaken in ju Familie, so biespilswiese ju uurspröängelke Sproake fon do [[Pehuenche]], do sänt dät 18. Jierhunnert dät ''Mapudungun'' uurnuumen hääbe. Aal do Sproaken sunt [[Indigene Amerikoanske Sproaken]]. Dät rakt in Chile noch sowät 200.000 un in Argentinien 40.000 Ljuude, do aktiv Mapudungun baale. Dät in Chile boalde Huilliche häd bloot noch n poor duusend aktive Baaleere. == Literatuur == * [[Lyle Campbell]]: ''American Indian languages. The historical linguistics of Native America'' (= ''Oxford Studies in Anthropological Linguistics.'' 4). Oxford University Press, New York NY u. a. 1997, ISBN 0-19-509427-1. == Weblinks == *[http://www.indianersprachen.de Indioanersproaken] *[http://home.snafu.de/duerr/NAM.html Noud- un middel-amerikoaniske Sproaken] *[http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=91394 Ethnologue, Languages of the World: Araucanian] [[Kategorie:Sproakfamilien]] 9g3m95zow4rr4cykp9rprgvp7nulfzt 0 11020 121053 120189 2022-07-25T08:30:42Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aymaran languages.png|thumb|right|350px|Do Aru-Sproaken: Krääftich faawed: Wier däälich noch Aru-Sproaken boald wäide. Bleek faawed: Wier aleer Aru-Sproaken boald wuuden]] Do '''Aru-Sproaken''' - uk '''Jaqaru-''', '''Jaqi-''' of '''Aymara-Sproaken''' (''Jaqi'' "Moanske", ''Aru'' "Sproake") - sunt een Sproakfamilie in ju [[Suud-Amerikoa|suud-amerikoanske]] [[Anden]]-Ruumte. Deer rakt dät däälich bloot noch two of tjo Sproaken fon (Campbell 1997, Adelaar 2004). Dät [[Aymara (Sproake)|Aymara]] heert mäd moor as two Millionen Baalere tou do maastboalde [[Indigene amerikoanske Sproaken|Indioaner-Sproaken]]. == Iendeelenge == * '''Aru''' (Jaqi, Aymara) ** [[Aymara (Sproake)|Aymara]] : 2,2 Mio. Baalere, in [[Bolivien]] un [[Peru]] an dän [[Titicaca-See]], Departement [[Puno (Region)|Puno]], uk in't Noude fon [[Chile]]. ** Jaqaru, in Peru in't Departement [[Lima (Region)|Lima]], Provinz Yauyos, Distrikte Tupe un Catahuasi *** [[Jaqaru]] (Haqaru, Aru) : 700 Baalere, in Aisa und Colca *** [[Kawki]] (Cauqui) : bienaist uutstuurwen † (bloot säks Ljuude boalden dät noch in't Jier 2005 un uk nit moor alledeege), in Cachuy, Canchán, Caipán un Chavín Kawki is bit nu tou nit goud dokumentierd, sien Staalenge as Sproake of Dialekt is bit däälich striedich<ref>Alain Faibre (2005): Diccionario etnolingüístico y guía bibliográfica: Aymara (Jaqui/Aru)</ref>. Een fergliekjende Unnersäikenge fon Jaqaru un Kawki is ploand<ref>Paul Heggarty: A Lexical Comparison Between Jaqaru and Kawki – the Two Varieties of Central Aymara. </ref> Uumdät jo so fuul Woude meensoam hääbe, wäide do Aru-Sproaken touhoope mäd do [[Quechua (Sproake)|Quechua-Sproaken]] fon wäkke Foarskere in een meensoame Sproakfamilie mäd dän Noome ''Quechumaran'' ienoardend. Man näiere Unnersäikengen tjuude deerap wai, dät do Uursniedengen in't Vokabuloar fon juunsiedige Äntlienenge truch loangjierigen lokoalen Kontakt kuume. Dät is dan also moor aan [[Sproak-Buund]] as een [[Sproak-Familie]]. == Foutnooten == <references/> == Literatuur == * [[Lyle Campbell]]: ''American Indian Languages. The Historical Linguistics of Native America.'' Oxford University Press, New York NY u. a. 1997, ISBN 0-19-509427-1 (''Oxford Studies in Anthropological Linguistics'' 4). * [[Willem Adelaar|Willem F. H. Adelaar]]: ''The Languages of the Andes.'' Cambridge University Press. Cambridge u. a. 2004, ISBN 0-521-36275-X (''Cambridge Language Surveys''). == Weblinks == * [https://web.archive.org/web/20121125125743/http://butler.cc.tut.fi/~fabre/BookInternetVersio/Dic=Aymara.pdf Diccionario etnolingüístico y guía bibliográfica: Aymara (Jaqui/Aru). Alain Fabre, 2005] (Fuul Informatjsoon ap Spoansk tou ju Aru-Sproak-Familie) (PDF, 326 kB) * [https://web.archive.org/web/20071118080930/http://www.quechua.org.uk/Jaqmashi/Eng/Linguistics/INTRO.HTM Paul Heggarty: Jaqaru and Kawki] [[Kategorie:Sproakfamilien]] qp5uxuo8102er0zal0thdfrda6jbe8o 0 11021 116587 2018-02-22T14:50:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aru-Sproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aru-Sproaken]] mhsvdic3jufl6vcs5qg7dvvxt266ix5 0 11022 116588 2018-02-22T14:50:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aru-Sproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aru-Sproaken]] mhsvdic3jufl6vcs5qg7dvvxt266ix5 0 11023 116589 2018-02-22T14:51:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aru-Sproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aru-Sproaken]] mhsvdic3jufl6vcs5qg7dvvxt266ix5 0 11024 116593 2018-02-22T14:59:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aru-Sproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aru-Sproaken]] mhsvdic3jufl6vcs5qg7dvvxt266ix5 0 11025 116595 2018-02-22T17:44:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aymara (Sproake)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aymara (Sproake)]] jnicyqzd0c4ep4qod138otxrwt3qwvp 0 11026 116596 2018-02-22T17:44:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aymara]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aymara]] bau2homluxre7n8q0e7x4deqw4p74n6 0 11027 116597 2018-02-22T17:45:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Aymara (Foulk)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Aymara (Foulk)]] t3xkbvx2ihus8h0lszx6ujdntq8evj1 0 11028 116612 116605 2018-02-22T20:10:22Z Heinz 88 /* Geskichte */ wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Asunción<br />''La Muy Noble y Leal Ciudad de Nuestra Señora Santa María de la Asunción'' | ôfbylding = Asuncion Montage.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 680.250 <small>(2009)</small> | oerflak = 117 km² | befolkingstichtens = 4.411 / km² | stêdekloft = 2.164.316 op 1000 km² | hichte = 43 m | lân = [[Paraguay]] | bestjoerlike ienheid 1 = | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = [[15. August]] [[1537]] | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = {{Koördinaten|25_16_S_57_40_W_type:city(508797)_region:PY| 25°16' S 57°40' W}} | webside = [http://www.mca.gov.py] }} '''Asunción''' is ju Haudstääd un mäd moor as 544.000 Ienwoonere (Stound 2010) tougliek ju grootste Stääd fon dän Stoat [[Paraguay]] in [[Suud-Amerikoa]]. Die Noome fon ju Stääd, spoansk foar "Heemelfoart", "Apstich", stoant foar Mariä Heemelfoart, hieren fullen Noome ludt ''La Muy Noble y Leal Ciudad de Nuestra Señora Santa Maria de la Asunción''. Ju Baalengsruumte fon Asunción häd sowät 1,9 Millionen Ienwoonere. Ap [[Guaraní (Sproake)|Guaraní]] hat ju Stääd '''Paraguaŷ''' (nit tou ferwikseljen mäd ''Paraguái'', dän Noome fon dät Lound ap Guaraní). == Geskichte == Ju Fäästenge Asunción wuude ap dän [[15. August]] [[1537]] fon ''[[Juan de Salazar y Espinosa]] de los Monteros'' (uk ''de Espinoza'') ap Befeel fon [[Pedro de Mendoza]] gruunded. Ap dän [[16. September]] [[1541]] wäd dät as Stääd anärkoand. Asunción is een fon do ooldste spoanske Stääde fon [[Suud-Amerikoa]]. Ju Steede, wier dät lait, wuude fermoudelk fon ''Juan de Ayolas'' foar't eerste Moal besoacht. Gruundengsnoome is ''La muy noble y leal ciudad de Nuestra Señora Santa María de la Asunción'' („Ju aiske eerwöidige un tjoue Stääd fon uus Hillige Frou Maria fon ju Heemelfoart'', meend is [[Mariä Apnoame in dän Heemel|Mariä Heemelfoart]]. Düssen Noome is bit däälich die amtelke Noome fon Asunción. Asunción wäd as "Madre de Ciudades" ("Stäädemuur") beteekent. Düt kumt deerfon, dät in't 16. un 17. Jierhunnert fon Asunción uutgungend, masse Expeditsjoonen un Stäädgruundengen truchfierd wuuden. As Biespil skäl ju twäide Gruundenge fon [[Buenos Aires]] naamd wäide, dät däälich ju Haudstääd fon [[Argentinien]] is. In [[1731]] roate dät unner dän [[Uruguay]]er [[José de Antequera y Castro]] dän eersten Apstound unner ju [[Spanien|spoanske]] Kolonioal-Häärskup. Die wuude as ''"Recolución de los comuneros"'' beteekend. (Nit tou ferwikseljen mäd dän glieknoomigen ''spoansken'' Apstound fon do [[Comuneros]]). Paraguay roakede sien stoatelke Uunouhongegaid fon ju spoanske Kroune ap dän [[15. Moai]] [[1811]]. Kuute Tied ätters, wilst ju Diktoatuur fon [[José Gaspar Rodríguez de Francia]], wäd die uurspröängelke Kääden fon ju Stääd dän Äidboudem gliek moaked. Ju näie Bebauenge wuude in dät kolonioaltypiske [[Schachbräädmuster]] anlaid. In dän Dezember [[1864]] begon die paraguayiske Diktoator [[Francisco Solano López]] aan Ärooberengs-Kriech juun [[Brasilien]], uum Tougong tou ju See tou kriegen. Ap n [[1. Moai]] [[1865]] slooten sik Brasilien, [[Argentinien]] un [[Uruguay]] juun Paraguay as sonaamde Tripel-Allianz touhoope. Wilst düssen [[Tripel-Allianz-Kriech]], die noch bit [[1870]] duurde, wuude Asunción fon [[Brasilien]] besät. Ju Besättenge duurde bit [[1876]] tou. Die Honnelsferkier, die flöörich weesen hiede, sänt in [[1858]] die [[Río Paraguay]] foar ju [[Skipfoart]] fräiroat wuuden waas, wuude truch ju Uunraue fon dän Kriech läip touräächsloain. In't Jier 1884 ferteekende Asunción 20.000 Ienwoonere, do mäd [[Leeder]], [[Tebak]], [[Sukker]], [[Maniok]], [[Äitnuute]]n, [[Rum]] un [[Mate-Tee|Mate]] ("Paraguaytee") honnelden. Juun Eende fon't 19. Jierhunnert wuude Asunción fermoord fon europäiske Uutwonnerere (foaraalen uut [[Spanien]], [[Italien]] un [[Düütsklound]] besiedeld. Tou Begin fon't 20. Jierhunnert roate dät een twäide Wooge fon Ienwonnerenge uut [[Faander-Asien]], (besunners ju [[Turkäi]], [[Syrien]] un dän [[Libanon]]). In [[1927]] roate dät truch aan [[Dweerelgen Stoarm|dweerelgen Stoarm]] 300 Doode. Bie ju [[Broundkatastrophe fon Asunción]] ap dän [[1. August]] [[2004]] wuude dät groote Koophuus fon ju ''Ycua Bolaños''-Gruppe fernäild, 396 Ljuude stoorwen un fieuwhunnerd wuuden ferseerd. [[Kategorie:Paraguay]] [[Kategorie:Stääd]] 223lnnlcv1ic4g7xk2ckvnkuiz16kru 0 11029 116600 2018-02-22T19:02:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Asunción]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Asunción]] kdi8b75j0ysk8k09bgfbfadr4mc9arw 0 11030 116601 2018-02-22T19:02:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Paraguay]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Paraguay]] jsz8wb4n5q8j8rn6t9mnf0kh2rprwfu 0 11031 116602 2018-02-22T19:03:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Asunción]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Asunción]] kdi8b75j0ysk8k09bgfbfadr4mc9arw 0 11032 119533 116666 2020-11-16T19:40:37Z Vilho-Veli 10916 File wikitext text/x-wiki [[File:Atahualpa Inca XIV.png|thumb]] [[Bielde:Atawallpa Pizarro tinkuy.jpg|thumb|350px|right|''Atawallpa'' monken inkaiske un spoanske Kriegere un aan Mönk, foar dän Begin fon ju [[Slacht bie Cajamarca]]]] '''Atawallpa''' (uk '''Ataw Wallpa'''; in spoanske Skrieuwwiese '''Atahualpa'''; * uum 1500 wildääge in [[Quito]], † [[26. Juli]] [[1533]] in [[Cajamarca]]) waas die lääste betjuudende Häärsker fon't [[Inka-Riek]]. Hie hiede wäil noch een poor Ätterfoulgere, man do hieden unner do Spoaniere nit fuul tou tällen of kuuden bloot in litje Rebätte häärskje. == Lieuwend == Atawallpa waas aan Suun fon dän Inka-Häärsker [[Wayna Qhapaq]] un sien Ieuwen-Wieuwmoanske [[Tocto Koka]], ju lääste Prinzessin uut ju oolde [[Scyr]]-Dynastie in [[Quito]]. Atawallpa saach sik deeruum nit bloot in ju Traditsjoon fon do [[Inka]], man uk in ju Traditsjoon fon ju oolde Befoulkenge fon Quito, dät eerste unner sin Grootfoar [[Tupaq Yupanki]] fon dän Inka-Riek ärooberd wuuden waas. ''Tupaq Yupanki''s Suun ''Wayna Qhapaq'', die Foar fon ''Atawallpa'', hiede Quito dan tou een Oard twäide Haudstääd fon dät Inka-Riek ieuwenske ju oolde Haudstääd [[Cusco]] moaked. As do Spoaniere in't Lound koomen, wuuden ''Atawallpa''s Foar ''Wayna Qhapaq'' uk uk die Krounprins [[Ninan Cuyochi]] läip kroank, uumdät do Spoaniere do [[Pokken]] meebroacht hieden. Die Krounprins stoorf as eersten un ''Wayna Qhapaq'' moaste sik een näie Troonfoulge uurlääse. As legitimen Ätterfoulger goolt bie do Inka bloot aan Prins, dän die Köönich fon een lieuwelke Suster kriegen hiede (Intucht). Suk aan waas ''Atawallpa'' nit, man [[Waskar]], die Suun fon ''Wayna Qhapaq'' mäd sien Suster [[Ruahua Occlo]]. Ju Geskichtsskrieuwenge fon do Spoaniere un fon do Inka is sik nit heel un aal eenich, man dät mai weese, dät ''Wayna Qhapaq'' dät Riek nu apdeelde: Ju oolde Haudstääd [[Cusco]] mäd dän suudelken Deel fon't Inka-Riek geen an [[Waskar]], die ätter dän Inka-Bruuk legitimen Ätterfoulger weese kuude. Die noudelke Deel uum ju twäide Haudstääd [[Quito]] geen an ''Atawallpa'', die uum sien Oustommenge fon Muur-Siede Räächhoold in dän lokoalen Oadel hiede. Touminst ''Atawallpa'' meende, dät sin Foar dät Riek so apdeeld hiede, un ''Waskar'' waas deer eerste noch mäd toufree. Man ätter een Wiele wüül hie sik deer daach nit moor mäd oureeke, ''Waskar'' wüül ätter oolden Bruuk die [[Sapa Inka]], also die alleenige Häärsker fon dät heele Inka-Riek ''Tawantinsuyu'' weese. ''Waskar'' sätte aan näien Hoogenpriester ien, uumdät die oolde ja niep wiste, wät sin Foar besleeten hiede. Buppedät hilkede Waskar sien Suster un moakede dän oolden Inka-Oadel Geskoanke. ''Atawallpa'' sien Strategie waas uurs: Hie sätte een Riege fon Fanatikere uut dät Noude as Generoale ien: [[Challkuchimaq]], [[Kiskis]] un [[Rumiñawi]]. As ''Atawallpa'' him freedelke Boskuppere soande, liet ''Waskar'' mäd Uutnoame fon aan aal do Boskuppere waigjuchte, un dän läästen, die uurich waas, soande hie mäd Wieuwljuude-Kloodere wieruume ätter ''Atawallpa'', uum him Deemoud bietoubrangen. Dät wüül ''Atawallpa'' nit ap sik sitte läite, somäd roate dät [[Inkaisken Burgerkriech|aan Burgerkriech]] twiske do bee Bruure un hiere Troppen. Aaltouhoope tjohunnerdduusend Mon looken in ju Foulge juunnuur in dän Kriech. In [[1532]] won Atawallpa dän Kriech juun sien Bruur un noom him in Fangenskup. Kuut leeter liet hie him wäil uumebrange. In ju ärooberde oolde Haudstääd [[Cusco]] hääbe ''Atawallpa'' sien Troppen unner do Generoale [[Kiskis]] un [[Rumiñawi]] een Bloudboad angjucht. Jo broachten ju heele Familie un dän heelen Hoafstoat fon ''Waskar'' uume un buppedät moor as aan Fjoodendeel fon ju Befoulkenge fon Cusco. Een besunnere Wräike fon do noudelke Kriegere waas, dät jo ju [[Mumie|mumifizierde]] Lieke fon [[Tupaq Yupanki]], die insen [[Quito]] ärooberd hiede, uut hieren Palast looken un ferbaadenden. Deertruch waas ätter dän Gloowe fon do Indioanere ju Seele fon dän Dooden ap eeuwich ferlädden. Dät ''Tupaq Yupanki'' die Grootfoar fon ''Atawallpa'' weesen hiede, moakede deer wäil niks uut. Sien Moacht tou fäästigjen, hiede ''Atawallpa'' neen Tied moor. In [[1532]], dät sälge Jier, as ''Atawallpa'' dän Kriech wonnen hiede, loundede die spoanske [[Conquistador]] [[Francisco Pizarro]] an ju Kuste fon [[Peru]] un foont dät Riek fon do Inka truch dän Burgerkriech in neen goude Ferfoatenge. Francisco Pizarro sien Troppen fernäilden dät Inka-Riek in kuute Tied ([[Spoanske Ärooberenge fon Peru]]). Ne wichtige Slacht waas ju [[Slacht fon Cajamarca]] ap dän [[16. November]] [[1532]], n gjucht Massaker. In düsse Slacht koom ''Atawallpa'' in Fangenskup un wuude ap dän [[26. Juli]] [[1533]] mäd ju [[Garotte]] waigjucht. [[Kategorie:Inka]] nktzgq0q68wt7cjazidzdz49h9agcht 0 11033 116663 2018-02-23T18:12:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Atawallpa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Atawallpa]] n3ac31o384sd0zjkg77jcxrodix7zti 0 11034 116664 2018-02-23T18:13:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Atawallpa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Atawallpa]] n3ac31o384sd0zjkg77jcxrodix7zti 0 11035 116672 2018-02-24T11:25:57Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Käädenreaktion]] nach [[Käädenreaktsjoon]]: Seelter Skrieuwwiese wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Käädenreaktsjoon]] l9huk4couh840adl5q1kemp48jppypf 0 11036 116692 2018-02-24T14:11:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Clemens August von Galen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Clemens August von Galen]] pywyq3pm1kallcdsxmw1yxhsenza5a5 10 11037 119402 116713 2020-10-19T04:20:55Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dresdner Elblforenz bei Dämmerung, 2008.jpg|150px|right]] '''[[Dresden]]''' ([[sorbisk]]: ''Drježdźany''; oulat uut dät ooldsorbiske ''Drežďany'' foar Sump- of Auwoold-Bewoonere) is ju Loundeshaudstääd fon dän [[Saksen (Buundeslound)|Fräistoat Saksen]]. Ju lait in ju Dresdner Elbetoalwiedenge an do Uurgonge fon dän Buppe- tou dän Middelloop fon ju [[Elbe]] un fon dän Middelgebiergedräppel tou dät Nouddüütske Läichlound in dät Suude fon Aastdüütsklound. Dresden is dät politiske un kulturelle Säntrum fon n Deelstoat Saksen. Ätter dän Twäide Waareldkriech wüül ju kommunistiske Ferwaltenge Dresden tou sozialistiske Metropol uumewondelje. Dät betjutte, dät bolde aal Ruinen in de Stääd rüümed wuuden. Ätter ju Weende wuud foar ne uur stäädebauelke Plaanenege wääld: ju Stääd skuul fuul moor fon sien Foarkriechs-Uutsjoon wierkrige. Noch immer wäd an disse stäädiske “Fernäierenge”oarbaided.[[Dresden|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> l7q4p21hgorb3ryia4w5595xb82799a 10 11038 119351 116714 2020-10-19T04:19:22Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Laguna Allicocha.jpg|right|150px|Die See Alliqucha in do Bierge]] Do '''Anden''', do sik loangs ju Wäästkuste fon [[Suudamerikoa]] luuke, sunt ju loangste Bierichkätte ap dät Fäästlound fon uus [[Äide]]. Jo hääbe ne Uutdienenge fon 7500 Kilomeetere fon't Noude ätter't Suude un fon bit tou 600 Kilomeetere fon't Aaste ätter't Wääste. Die hoochste Bierich is die [[Aconcagua]] mäd 6962 Meetere. Do Anden bestounde uut moorere Deel-Bierichkätten, do ieuwenskenuur in ju sälge Gjuchte ferloope. In ju Midde, twiske [[Peru]], [[Bolivien]], dät Noude fon [[Chile]] un dät Noude fon [[Argentinien]] is Ruumte twiske do Deelkätten, deer lait dät säntroale Hoochlound [[Altiplano]] mäd dän [[Titicaca-See]] oane.<br> [[Anden|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> jw3i81lr13ubgrdpuwzwrr69yh3zuok 10 11039 119409 116715 2020-10-19T04:21:09Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Banner of the Inca Empire.svg|right|150px|Rekonstruktsjoon fon ju Inka-Flaage]] Do '''Inka''' (benaamd ätter dän Titel fon hieren Heersker) wieren ne ienheemske Stääd-Kultuur in Suudamerikoa, uum nau tou weesen in dät Rebät fon do Anden. Jo boalden Quechua as wichtichste Sproake. Hiere Sproake kuuden jo nit skrieuwe, eer do Spaniere koomen, man jo hieden dät Knät-System Quipu, uum Toalen in n Dezimoal-System deer tou staalen. Buppedät kuuden se Metall feroarbaidje un sunt besunners bekoand foar hiere Gould- un Säälwer-Skätte.<br>[[Inka|läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> guawn81dk0cjf50t0pqv2weuqwp8tkv 10 11040 119397 116716 2020-10-19T04:20:46Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gutenberg Bible.jpg|150px|right]] Dät '''Näie Testamänt''' is ne Sammelenge fon 27 Skrifte fon dät Uurkristendom in ju griechiske Sproake, do dät twäide Deel fon ju [[Biebel]] bildje. Deeroun is dät Lieuwend fon Jesus Kristus beskreeuwen un oankelde wichtige Geböärnisse uut dät eerste Jierhunnert fon’t Kristendom. Foar do Kristene sunt do Skrifte fon dät Oolde un Näie Testamänt hillich. [[Näie Tästamänt|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 30zhdtsyoq0k8qb9x4uggeijq47j2w3 10 11041 119445 119392 2020-10-19T04:24:15Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:ARENDTIT.JPG|120px|right]] Ju '''Seelterfräiske Literatuur''' uumfoatet do literariske Wierke in ju [[seelterfräisk]]e Sproake. In dät 19. un dän eersten Haaldeel fon dät 20. Jierhunnert ärskiene do eerste seelter Täkste. Siet ungefeer 1950 ärskiene moor seelter Bouke. Ju modärne seelterfräiske Literatuur bestound grattendeels uut mundelke Fertälstere, Dööntjene un Uursättengen. [[Seelterfräiske Literatuur|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 566osqw50qbr73nxf4idlvj7fanlcjo 10 11042 119441 119440 2020-10-19T04:23:50Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Michelino DanteAndHisPoem.jpg|140px|right]] '''Ju goddelke Komödie''' (''La Divina Commedia'') is n Epos fon dän Florentiniske Dichter [[Dante Alighieri]], skrieuwen in dän eerste Haaldeel fon dät 14. Jierhunnert. Dät heert tou do anärkoande Mästerwierke fon de Waareldliteratuur, un tou do grootste kulturelle Laistengen fon dät Middeloaler. Dante beskrift in ju ''Komödie'' sien toachte Raise truch dät Juunsiedige: Hälle, Feegefjuur un Heemel. Hie is ''auctor'' (Autor) as uk ''actor'' (Tjooterspieler) in sien oaine Dichtenge, ju loangewai ''Il Dante'' naamd wuud. In n Ounfang naamde Dante sien magnum opus eenfach ''Mien Komödie''; et waas Boccaccio die dät 1360 sin Eerentittel fon däälich roate. In dät Middeloaler waas ne 'Komödie' n Fertälster wät goud uutfäl, in n Juunsats tou ne Tragödie. Deer wuud also nit wät Spoasiges mee meend. [[Ju goddelke Komödie|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 15jhrkxsf0kn74s8o4lsuin6m3smxxj 10 11043 119502 116719 2020-10-19T04:34:16Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LeerStreet.jpg|140px|right]] '''Lier''' is ne Stääd in [[Läichsaksen]], in dän [[Loundkring Lier]]. Ju Stääd häd uungefeer 34.000 Ienwoonere, un is deermäd ätter [[Oamde]] un [[Auerk]] ju träädgrootste Stääd fon [[Aastfräislound]]. Ju Stääd is uursproangelk äntsteen an ju [[Leda]], man is uutsprat ätter ju [[Oamse]]. So kuuden uk do Seeskiepe in ju Stääd oun foare. Truch aal do Ferkiersferbiendengen, do bie Lier touhoope kuume, beskrieuwt ju Stääd sik as „Door fon Aastfräislound“. In dät leete 14. un fröie 15. Jierhunnert waas Lier truch dän Haudling [[Focko Ukena]] dät politiske Säntrum fon Aastfräislound. Lier kreech ju Stäädstoatus eerst in dät Jier 1823. Deerfoar waas Lier n Täärp mäd Määrkedgjucht, man funktionierde daach aal fuul laanger as ne Stääd.... '''[[Lier (Stääd)|Läs fääre]]''' <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> maquvzg92uvz7nc1czxiam1vzg7019r 10 11044 119454 119429 2020-10-19T04:24:53Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Langeanna.jpg|120px|right|Nathuurnstak (Lange Anna)]] '''Hälgelound''' is dät eensichste fräiske Fälsenailound. Ap Hälgelound wäd uk n Oard [[Fräisk]] boald, dät [[Hälgeloundsk]]e, die naiste Fjund tou dät [[Seeltersk]]. Ju Äiloundgruppe Hälgelound un Düne heere siet 1890 tou dät düütske Stoatsgebiet un sunt touhoope ju amtsfräie Meente Hälgelound in n [[Kring Pinneberg]] ([[Släswiek-Holstein]]). Ap Hälgelound woonje 1.267 Moanskene (2008). [[Hälgelound|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> hevqnnapca57bv0l2x987pdi70qi2tp 14 11045 116726 116725 2018-03-09T16:00:20Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Noudfräislound]] [[Kategorie:Släswiek-Holsten]] e0nr9h74rvcqknuoj99jdjd3vxkcpss 0 11046 122667 116727 2023-08-06T15:41:29Z Carsten Steger 11739 Image in the infobox replaced with an aerial image of Düne island. wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aerial image of Düne island (view from the southeast).jpg|thumb|Düne]] '''Düne''' is een Ailound dät ieuwenske [[Hälgelound]] in ju [[Noudsee]]. Hälgelound un Düne heere tou dän [[Kring Pinneberg]], die grattendeels ap’t Fäästlound fon [[Släswiek-Holstein]] lait, juust noudelk fon [[Hambuurich]]. == Geografie == Dät Ailound Düne lait 62 km noudwäästelk fon ju Muundenge fon ju [[Elbe]] un minner as 1 km aastelk fon Hälgelound säärm. Düne wäd truch ju smälle Seesträite Reede fon’t Haudailound tränd, wäkke in Noudreede un Suudreede (fröier uk Noudhoawen un Suudhoawen naamd) apdeeld wäd. Dät Ailound is ungefeer 0,7 km² groot, fon dät Noudwääste bit Suudaaste maksimoal 1,25 km loange un fon’t Noudaaste ätter dät Suudwääste 850 km breed. Ju hoochste Steede lait ap 9,2 m buppe Seeniveau. == Skichte == {| class="float-right" border="0" cellpadding="5" cellspacing="0" align="right" style="background:#e0e0e0;" |- ! Düne ap ju Koarte<br />fon 1910 bit däälich |- | [[Bielde:Map helgoland 1910 cropped.jpg|mini|zentriert|1910]] |- | [[Bielde:Helgoland landsat cropped.jpg|mini|zentriert|2010]] |} In ju Winter fon 1720/21 wuude Düne definitief fon Hüne definitief fon Hälgelound tränd. Deerfoar roate dät een Loundferbiendenge twiske do Ailounde. In dät 17. Jierhunnert bestuude Düne grattendeels uut Musselkalk- un Krietfälsen, un disse Fälsen weeren hoast juust so hooch as do fon’t Hälgelound. Siet dät 18. Jierhunnert bit in dät 20. Jierhunnert kromp dät Ailound, bloot 0,1 km² loang Ailound bleeuw uurich. In ju Tied fon‘t natsjonoalsotsjalistyske Düütske Riek begon dät [[Projäkt Hummerscheere]]. Truch dit Projäkt skuul dät Ailound Düne wier gratter wäide truch Sound aptouspäilen. Truch Kribben un Molen bleeuw dät Sound ätter’n Twäiden Waareldkriech uk noch deer, wiertruch Düne noch altied ju Foarm fon domoals bewoard häd. Ap Hälgelound säärm äntstuude truch dit Projäkt die Skutswaal (wäästelk fon Hälgelound), Suudhoawen un Noudaastdeel fon’t Ailound. 2011 wuude een Referendum heelden uur een Loundferbiendenge twiske Hälgelound un Düne. 54,74 fon do Moanskene, do woald hieden, weeren deerjuun. == Bauwierke == Ap Düne rakt et een Fluchplats, Hoawen, Campingplats, Bungalowsiedlengen, aan Fjuurtouden un een Stroundrestaurant. [[Kategorie:Hälgelound]] 3pyis76yv7mf16v7p3g3tyivlzna8x0 0 11047 116751 116744 2018-03-29T19:52:00Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = St. Ingbert | ôfbylding = 20161016St Ingbert1.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 36.000 | oerflak = 50km² | befolkingstichtens = 722/km² | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Saarlound]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} '''St. Ingbert''' is ne Stääd in dät [[Düütsklound|düütske]] Buundeslound [[Saarlound]]. St. Ingbert is in dät Loundkring [[Saarpfalz-Kreis]]. Ju Stääd häd 36.000 Ienwoonere (2016). == Kultuur == * Jazzfestival * Kleinkunstfestival == Ferbiendenge ätter buuten == * [http://www.st-ingbert.de/ www.st-ingbert.de] {{Commons}} [[Kategorie:Saarlound]] sp20l4qw59tolnt8zrtcavtthe3i41f 0 11048 116753 116752 2018-03-30T10:13:30Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Een '''Minute''' is ne Tiedseenhaid, weerbie een [[Uure]] in 60 Deele apdeeld is. Däälich basiert sik ju Minute ap ju Basiseenhaid [[Sekunde]]. Deertruch is een Minute nu altied glieke loange, man bloot nit wanner deer een Skaltsekunde ienfouget wäd. Een Minute is gewöönelk 60 Sekunden. 60 Minuten sunt een Uure. 1.440 Minuten sunt aan [[Dai]]. == Sjuch uk == * [[Tied]] [[Kategorie:Tied]] 5hc0skx8onyfj32byl38c3rjwqb1kto 0 11049 116754 2018-03-30T10:18:48Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Uhrwerk mit zahlreichen Angaben und Schlagwerk für eine holländische Dielenuhr.jpg|thumb|Ju Klokke mäd 12 Uuren.]] Een '''Uure''' is ne Tiedseenhaid,…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Uhrwerk mit zahlreichen Angaben und Schlagwerk für eine holländische Dielenuhr.jpg|thumb|Ju Klokke mäd 12 Uuren.]] Een '''Uure''' is ne Tiedseenhaid, weerbie aan [[Dai]] in 12 Deele apdeeld is, un een Noacht uk. Deermäd häd een ''Dainoacht'' (Nychthemeron) 24 Uuren. Däälich basiert sik ju Uure ap ju Basiseenhaid [[Sekunde]]. Een Uure is 60 [[Minute]]n. Gewöönelk 3.600 [[Sekunde]]n. == Sjuch uk == * [[Tied]] [[Kategorie:Tied]] n96q80w3k5is0onbgovxip4sev5qt47 14 11051 116757 2018-04-10T04:45:51Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Chinese (China). e4n8swucgad2gudoepl699fjeilbqga 14 11052 116759 2018-04-10T04:45:51Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Chinese (Taiwan). 5yrh8x830y3qboillo3nf77lnevo3r5 14 11053 116760 2018-04-10T04:45:51Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Chinese (Hong Kong). o5zydpvp1ch8mapmj60th0lg98e6l05 0 11056 116779 2018-05-11T19:47:06Z Fortnitefan 9411 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Fermín IV Caballero Elizondo''' (Dezember 1974 in Monterrey, Nuevo Leon, is n Rapper uut do [[Mexiko]]. Hie häd uur ju ganse Waareld moor as 400 Millione Too…“ wikitext text/x-wiki '''Fermín IV Caballero Elizondo''' (Dezember 1974 in Monterrey, Nuevo Leon, is n Rapper uut do [[Mexiko]]. Hie häd uur ju ganse Waareld moor as 400 Millione Toondreegere ferkooped. {{SORTIERUNG:IV, Fermín}} [[Kategorie:Rapmusik]] [[Kategorie:Moanskene]] jk4qvijwop4b4hyedk63aay0k8xmoqz 0 11057 116780 2018-05-11T19:57:23Z Fortnitefan 9411 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Dharius''' (* 24. September 1984 in Monterrey, Nuevo Leon as ''Alan Alejandro Maldonado Tamez'', uk bekoand as '''MC Dharius''', '''DHA''' un '''Tirano''', is…“ wikitext text/x-wiki '''Dharius''' (* 24. September 1984 in Monterrey, Nuevo Leon as ''Alan Alejandro Maldonado Tamez'', uk bekoand as '''MC Dharius''', '''DHA''' un '''Tirano''', is n [[Rapmusik|Rapper]] uut do [[Mexiko]]. {{SORTIERUNG:Dharius}} [[Kategorie:Rapmusik]] [[Kategorie:Moanskene]] 1orfk9db26ba4yo1nfgv9rut0aftems 0 11058 119645 116785 2021-01-24T21:01:12Z Eru Rōraito 11353 /* top */fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Avocado |- | align="center" | [[Bielde:Persea americana fruit 2.JPG|300px|Avocado-Fruchte in aan Boom]] <br /><small>Avocado ''(Persea americana)'', Fruchte in aan Boom</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Klasse:'' || [[Magnoliopsida]] |- | ''Oardenge:'' || [[Laurales]] |- | ''Familie:'' || [[Lauraceae]] |- | ''Sleek:'' || ''[[Persea]]'' |- | ''Oard:'' || Avocado ''(Persea americana)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Philip Miller|M<small>ILL</small>.]] |} |} Ju '''Avocado''' (''Persea americana'' M<small>ILL</small>., uk ''Persea gratissima'' C.F.G<small>AERTN</small>.) is een Plontenoard uut ju Familie fon do Loorbeergewoakse (Lauraceae). Ju Frucht is uut botoanske Sjuchtwiese een [[Bäie]]. Die Boom kumt uut do fuchtich-woorme tropiske Rienwoolde fon [[Mexiko]] un [[Middelamerikoa]]. HIe wäd däälich in moor as 400 Kultuursoarten waareldwied in do Tropen un juustso uk in [[Suudafrikoa]], [[Israel]], [[Kalifornien]], [[Chile]], [[Peru]], [[Australien]], [[Näiseelound]] un in't suude fon [[Spoanien]] ([[Málaga]] un an ju Kuste fon [[Granada]] ounbaud. In ju Middelmeer-Ruumte wuude ju Avocado eerste tou Begin fon't twintichste Jierhunnert ienfierd. == Etymologie == In dät Seelterske is dät Woud ''Avocado'' uut dät Düütske uurnuumen wuuden, man die jappere Wouduursproang lait fonsäärm heel uurswain. Die Noome ''Avocado'' kumt uurspröängelk uut dät [[Nahuatl]], ju Sproake fon do [[Azteken]] un uur Indioanerstomme in'e Noaberskup. Dät Woud ''ahuacatl'' betjudt in düsse Sproake so fuul as "Klööte" un wuude wildääge apgruunde fon ju Foarm fon'e Frucht ap ju Plonte uurdrain. Do Spoaniere hääbe dät nit fersteen un hääbe deer uut ''Avocado''" moaked, dät is ooldwaareldsk Spoansk un betjudt "Affekoat". Deer waas somäd [[Foulksetymologie]] in't Spil. Wilst ju Foarm ''Avocado'' in't düütske uurnuumen wuuden is, bruukt me däälich ap Spoansk foar dät Affekoat ju Woudfoarm "abogado", wilst ju Plonte blw. ju Frucht ap modern Spoansk ''aguacate'' hat. Ap Düütsk un Seeltersk wäd also een Woudfoarm bruukt, ju dät in't Spoanske goarn't moor rakt - nit in ju eene un uk nit in ju uur Betjuudenge. [[Kategorie:Ietelweere]] [[Kategorie:Plonten]] cfne57c48lef59tm6235dgsi4ob4s2p 0 11059 116786 2018-05-14T12:58:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Avocado]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Avocado]] ah65l9hqd7kleuzxkjiwkzq1by6yv95 0 11060 116787 2018-05-14T12:58:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Avocado]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Avocado]] ah65l9hqd7kleuzxkjiwkzq1by6yv95 0 11061 119646 116796 2021-01-24T21:01:53Z Eru Rōraito 11353 fix using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Axolotl |- | align="center" | [[Bielde:Ambystoma mexicanum 3.jpg|300px|Twäin Axolotl]] <br /><small>Axolotl ''(Ambystoma mexicanum)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Klasse:'' || [[Amphibien]] (Amphibia) |- | ''Oardenge:'' || [[Stäitpudden]] (Caudata) |- | ''Uurfamilie:'' || [[Salamander-Äänelke]] (Salamandroidea) |- | ''Familie:'' || Ambystomatidae |- | ''Sleek:'' || ''[[Ambystoma]]'' |- | ''Oard:'' || Axolotl ''(Ambystoma mexicanum)'' |- | Beskrieuwen fon || [[George Shaw|S<small>HAW</small>]], 1798 |} |} Die '''Axolotl''' ''(Ambystoma mexicanum)'' is een mexikoanske Stäitpudde uut ju Familie fon do Ambystomatidae un ferbrangt sien Lieuwend in't Woater. Dät [[Amphib]] häd Oainskuppe, do dät foar ju [[Biologie|biologiske]] un [[medizin]]iske Foarskenge interessant moakje: Eerstens ju Neotenie. [[Neotenie]] is, wan do Dierte een Lieuwend loang neen fulle [[Metamorphose]] truchmoakje, also aaltied n bitje as n Poagenstäit blieuwe, also mäd "Kiemen" insteede fon ne Omme as Lounddierte. Twäidens kon dät Diert ferläddene Deele, so as Beene, eenfach ätterwoakse läite. Dät skäl toumäts sogoar mäd Deele fon ju Brainge slumped weese. Dät Woud kumt uut dät [[Nahuatl]], ju Sproake fon wäkke mexikoanske Indioanerfoulke, so as do [[Azteken]]. In düsse Sproake hat dät ''āxōlōtl'', ju Uutsproake is [aː'ʃoːloːt͡ɬ]. Dät skäl een Touhoopesättenge weese fon do Woude ''atl'' (Woater) und Xolotl (een aztekiske Godhaid) un waas tou ferstounden as „Woater-Undiert“. == Axolotl in ju Natuur un in't Aquarium == Dät faalt ap, dät Axolotl in Fangenskup gjucht wied fersprat tou fienden sind, wilst ju Oard in Fräiegaid bienaist uutstuurwen is. In ju Foulge wäd dät n bitje naier ferkloord: [[Bielde:Xochimilco sales boat.JPG|thumb|left|250px|Do Kanoale fon Xochimilco, ju natüürelke Lieuwendsruumte fon dän Axolotl]] [[Bielde:Ambystoma mexicanum at Vancouver Aquarium.jpg|thumb|left|250px|Leuzistiske (wiete) Axolotl wäide in Aquarien oafter tuchted, man dät is nit ju Wüüldfoarm]]Axolotl sunt [[Endemit|endemisk]] in dän [[Xochimilco]]-See un in dän benoaberden [[Chalco-See]] in een vulkoanske Niede bie [[Mexiko-Stääd]]. Do bee Seen sunt Uurblieuwsele fon een gratter Woater-System, dät däälich deelwiese bloot noch in Foarm fon Kanoale ärheelden is. Die Xochimilco-See is biespilswiese truch kunstelke Ailounde besiedeld wuuden, sodät Xochimilco däälich aan fon Kanoale truchleekenen Stääddeel fon ju mexikoanske Haudstääd is. In düsse Kanoale lieuwje do lääste wüülde Axolotl. Uut dän grootsten Deel fon't uurspröängelke Areoal, so biespilswiese dän (domoaligen) [[Texcoco-See]] un dän [[Zumpango-See]], is ju Oard unnerwiele ferswuunen. Do Dierte sunt snoagens aktiv, lieuwje jädden in köilich, suurstofriek Swäitwoater un hoolde sik an n Boudem fon't Woater ap. 2013 wuude in Xochimilco een Tichte fon 0,3 Axolotl ap n Quadroatkilometer fääststoald, do sunt also in ju Wüüldfoarm bienaist uutstuurwen, uk wan dät Wietenskuppere rakt, do sik Moite uum ju Ärhooldenge fon ju Oard reeke. [[Alexander von Humboldt]] waas in dän August fon't Jier [[1804]] die eerste, die Axolotl ätter [[Europa]] wai broachte, wier jo as Kuriosität in't Pariser Natuurkundemuseum tjoonden, man hie waas nit die eensige, die Axolotl ätter Europa broachte: Do maaste Axolotl, do däälich in Aquarien heelden wäide, stomje fon 34 Dierte ou, do in't Jier [[1863]] bie een fon [[Frankriek]] betoalde Expeditsjoon uut Xochimilco hoald wuuden. In ju Foulge begonnen europäiske Wietenskuppere, do Axolotl in groote Toal tou tuchtjen, sodät dät däälich ju maast-heeldene Amphibien-Oard in Labore un Aquarien is. Ieuwenske ju Wüüld-Faawe rakt dät uk Tuchtfoarmen in uur Faawen: Besunners oafter rakt dät wiete Axolotl, dät lait toumäts oun [[Leuzismus]], mongs oaber uk oun [[Albinismus]], genetiske Anomalien. In't Jier [[1935]] wuuden dan wäkke Dierte uut een Labor in Polen ätter do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] broacht. Junner wuuden do tou dän Tuchtstom fon ju [[University of Buffalo]]. Bie düssen Tuchtstom wuuden noch insen Wüülddierte bietousät, do sik mäd do Dierte uut dän europäisken Tuchtstom fermiskeden. Insen wuude uk aan [[Tiger-Salamander]] ''(Ambystoma tigrinum)'', een äänelke Oard, ienkjuused, sodät ju Populatsjoon neen skeene Axolotl-Populatsjoon moor waas, uk wan ju Intucht een bitje ferminnerd wäide kuude. Daach is die litje [[Genpool]], also ju Intucht, bit däälich een Problem, un dät do Dierte uk fon n Deel fon dän Tigersalamander oustomje, kumt buppedät bietou, un dät gungt nit bloot aan oankelden Tuchtstom oun: Do Dierte uut Buffalo wuude leeter oun ju [[University of Kentucky]] in [[Lexington]] uumesiedeld, ju däälich die Middelpunkt fon ju Waareldwiede Axolotltucht is. Uum do bee Probleme antougungen, ju Intucht un ju Fermiskenge mäd dän Tigersalamander, rakt dät Projekte, uut wüüld fangene Dierte näie Tuchtstume in Fangenskup aptoubauen. Of ju Oard näämelk in Fräiegaid ärheelden wäide kon, blift fräigelk. Läipe Probleme sunt Roow-Fiske, do as [[Neozoen]] in do Kanoale uutsät wuuden sunt, uum ju ienheemske Befoulkenge mäd [[Protein]]e tou fersuurgjen, juust so as aal do moanskelke Oufaale, do bie Hoochwoater in ju Lieuwendsruumte fon dän Axolotl swämd wäide un deer ju Woaterqualität minnerje. == Wällen == * https://www.spektrum.de/news/eine-ikone-stirbt-aus/1528455 [[Kategorie:Amphibien]] hlt3b20f995es9z3pd7531x6b7v6p1t 14 11062 116790 2018-05-14T14:20:39Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Dierte]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Dierte]] 8wgxi6ajg05431yr474kbg5lckkhfqg 0 11063 116797 2018-05-14T14:30:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Axolotl]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Axolotl]] 39dz8kiunzsyia7n15ib4z04kl3hadm 0 11064 123347 116816 2024-02-19T19:41:23Z Artanisen 12507 /* Baukunst */ Templo Mayor in Mexico-Tenochtitlan 16th century (illustration 1900).jpg wikitext text/x-wiki [[Bielde:Codex Osuna Triple Alliance.JPG|mini|Do Symbole fon do tjo Liede fon dän aztekisken Tjobuund: [[Tetzcohco]], [[Tenōchtitlan]] un [[Tlacopan]] (fon links) ap Siede 34 fon dän Kodex Osuna]] Do '''Azteken''' (fon [[Nahuatl]] ''aztecatl'', seeltersk sowät as: „wäl, die uut [[Aztlān]] kumt“) wieren een middelamerikoanske Kultuur, ju twiske dät 14. un dät äddere 16. Jierhunnerd bestuude. In't Meene beteekent me mäd dän Begriep „Azteken“ ju ethnisk heterogene, in ju Moorhaid [[Nahuatl]] baalende Befoulkenge fon dät [[Doal fon Mexiko]]; in dän äängeren Sin sunt deermäd bloot do Bewoonere fon do tjo Stääde [[Tenōchtitlan]] <small>(spoansk:Tenochtitlán)</small>, [[Tetzcohco]] <small>(sp: Texcoco)</small> un [[Tlacopan]] <small>(sp:Tlacopán)</small> meend, do touhoope dän sonaamden „[[Aztekisken Tjobuund]]“ bilgeden. Fon dät leete 14. Jierhunnert oun spratten do Azteken in dän Loop fon do Jiere hieren politisken un militärisken Ienfloud ap do uumelääsende Stääde un Foulke uut, do nit direkt foar dät Riek anektierd, man tou Toalenge fon [[Tribut]]e twoangen wuuden. Ap dän Hööchtepunkt fon hiere Moacht kontrollierden do Azteken wiede Deele fon Säntroal-[[Mexiko]] mäd dät [[Doal fon Mexiko]] as Middelpunkt. Twiske [[1519]] un [[1521]] wuuden do Azteken läiweloa fon do Spoaniere unner [[Hernán Cortés]], do uk ienheemske ferbuundede hieden, deelsmieten. Do Azteken beteekenden sik sälwen maasttieds as „'''Mexi'ca''''“ [meːˈʃiʔkaʔ] (seeltersk: Mexikoaner), ätter dän Noome fon ju Steede un ju Region Mexico, wierfon uk die Stoat [[Mexiko]] däälich sin Noome häd. Jo naamden sik uk wäil ätter hiere Siedelengssteeden Tlatelolco un Tenōchtitlan, ''Tlatelolca'' [tɬateˈloːlkaʔ] un ''Tenochca'' [teˈnoːtʃkaʔ]. In oolde Wällen wäd die Begriep „Azteken“ bloot so bruukt, dät hie sik ap ju mythisken Uursproangssteede ''Aztlān'' belukt. Die eerste, die him in näiere Tied bruukte, waas [[Francisco Javier Clavijero]], aan [[Jesuiten|Jesuit]], in't 18. Jierhunnert, bekoand wuude die Uutdruk eerste truch [[Alexander von Humboldt]]. == Geskichte fon do Azteken == Ju äddere Geskichte fon do Azteken is fonsäärm bloot in Foarm fon Mythen uurlääwerd, wie wieten nit seküür, wo fuul deerfon wuddelk so waas. === Uursproangs- un Gruundengsmythos === [[Bielde:TeocalliGuerra Sagrada.jpg|right|thumb|250px|Een aztekisk [[Relief]] mäd ju Szene fon dän Oadler ap dän Kaktus]] Do aztekiske Mythen beskrieuwe fjauer groote Tiedoalere, do ju bestoundende Waareld foaroungeen sunt un mäd Katastrophen eended hääbe. Dät füüfte Tiedoaler begon truch dät Offer fon aan Häld, die sik in ju Sunne ferwonnelde. Noch däälich wiest dät [[Woapen fon Mexiko|Woapen]] un ju [[Flaage fon Mexiko]] een Szene uut dän Gruundengsmythos fon ju aztekiske Haudstääd Tenōchtitlan: Aan [[Oadler]], die ap aan [[Fiegenkaktus]] sit un een [[Slangen|Slange]] frät. Ätter ju Legende wonnerden do Azteken in't 14. Jierhunnert fon een Steede in't Noude mäd dän Noome ''Aztlān'' ätter dän [[Tetzcohco-See]] <small>(ätter ju Spoanske Skrieuwwiese: Texcoco-See)</small> in Middelmexiko, ounfierd fon hiere Sunnen- un Kriechsgodhaid [[Huītzilōpōchtli]]. As jo bie een Ailound in dän See ounkoomen, kuuden jo aan Oadler bekiekje, die ap aan Fiegenkaktus siet un een Slange friet. Ätter dät Prophetenwoud skuul düt Geböärnis dät Foulk wiese, dät jo sik oun düsse Steede deelläite skuulen. Do Azteken bauden hiere Stääd Tenōchtitlan ap düsse Steede, wier däälich noch ju mexikoanske Haudstääd [[Mexiko-Stääd]] lait. === Apstiech un Blöite === Histoorisk blouked lät sik ju eerste Deelläitenge fon Azteken in't Rebät fon Tenōchtitlan in ju Tied twiske 1320 un 1350 taksierje; näiere archäologiske Uutgreeuwengen (Stound: Dezember 2007) moakje uk ju Tied twiske 1100 un 1200 muugelk. Do eerste Häärskere [[Ācamāpichtli]], [[Huītzilihhuitl]] un [[Chīmalpopōca]] wieren [[Vasalle]]n fon dän [[Tepaneken]]-Häärsker [[Tezohzōmoc]] in ju Tied twiske 1372 bit 1427 un hääbe in düsse Tied truch Ferhilkjen diplomoatiske Ferbiendengen in do Noaberstääde knät. Moor un moor roakeden do Azteken deertruch een politiske Gliek-Begjuchtenge mäd do uur Stääde. As Tezohzōmoc stoorf, möärende sin Suun [[Maxtlah]] Chīmalpopōca. Dän sin Unkel Itzcōātl ferbuundede sik nu mäd dän foarigen [[Acolhua]]-Häärsker fon [[Tetzcohco]], [[Nezahualcoyōtl (Köönich)|Nezahualcoyōtl]], un beleegerde Maxtlah sien Haudstääd [[Āzcapōtzalco]]. Maxtlah roate ätter hunnert Deege tou un geen in't Exil. Tenōchtitlan (Mexica), Tetzcohco (Acolhua) un Tlacopan (Tepaneken) fäästigeden ätters formell hiere Kriechs-Allianz, dän [[Aztekisken Tjobuund]], die dät [[Doal fon Mexiko]] dominierde un ju Moacht läiweloa uk buute fon dät Doal uutdiende. Uurloang wuude Tenōchtitlan ju behäärskjende Krääft binne ju Allianz. [[Itzcōātl]] broachte uk binnenpolitisk fiergungende Näierengen in Gong. Wilst aan näien [[Aquädukt]] ätter Tenōchtitlan baud wuude, uum ju Drinkwoaterfersuurgenge fon ju groijende Befoulkenge tou seekerjen, liet hie uk fuul oolde Bieldenhondskrifte fernäile. Do Gruunde deerfoar sunt noch nit kloord, man dät lät weerskienelk, dät Itzcōātl foar ju Heerskup fon sien Sibbe aan Gruundsleek fon ne Legitimatsjoon tougjuchtemoakje wüül. Itzcōātl sien Bruursbäiden [[Motēcuhzōma Ilhuicamīna]] (bekoand as ''Moctezuma I.'' of ''Montezuma I.'') kreech in [[1440]] dän Troon un wiedede dät Heerskupsrebät noch insen uut. Man ju Haudstääd Tenōchtitlan hiede twiske 1445 un 1450 läip tou lieden truch een Gäärshupper-Ploage, een Hoochwoater un een Hungersnood. So wuude noch insen kloorer, dät ju Fersuurgenge fon ju Stääd mäd Ietelweeren aan Swäkpunkt is. Dät Iendrieuwen fon Tribute wuude somäd noch wichtiger. Fermoudelk wuuden wilst ju Heerskup fon [[Motēcuhzōma Ilhuicamīna]] uk do sonaamde [[Bloumenkriege]] ('' xōchiyāōyōtl'') ienfierd. Dät wieren Kriege, do deertou tjoonden, froamde Kriegere fangen tou niemen, uum do as Offer tou sloachtjen. Sin Suun [[Āxāyacatl]], die twiske 1469 un 1471 ap dän Troon koom, wiedede dät fon do Azteken kontrollierde Rebät uut un ärooberde wäkke Rebätte fon do [[Mixteken]] un do [[Zapoteken]], man juun dät moachtige Riek fon do [[Tarasken]] fon [[Tzintzuntzan]] ferloos hie läip. Do Azteken fierden neen militäriske Uutfaale moor juun do Tarasken truch, bit do Spoaniere koomen. In [[1482]] uurnoom Āxāyacatl sin alleren Bruur [[Tīzoc]] kuut ju Heerskup, man unner him ferloos dät Riek buutepolitisk oun Betjuudenge, bit hie in [[1486]] fon sin jungeren Bruur [[Āhuitzotl]] ärsät wuude, die do Troppen näi organisierde. Dät Imperium roakede wilst sien Regentskup ju grootste Uutdienenge. Sin Ätterfoulger waas [[Motēcuhzōma Xōcoyōtzin]] (uk bekoand as ''Moctezuma II.'' of ''Montezuma II.''). Die kuude truch moorere Kriege juun do [[Tlaxcalteken]] ju Kontrolle uur dät [[Doal fon Oaxaca]] eendgultich seekerje. ''Motēcuhzōma Xōcoyōtzin'' stäärkede ju Fierengspositsjoon fon ju Stääd Tenōchtitlan binne dän Tjobuund, wät sik uk deeroun wiest, dät hie aktiv in ju Troonfoulge-Räägelenge fon [[Tetzcohco]] iengriepen diede un dän Ätterfoulger fon dän [[1515]] stuurwenen Köönich [[Nezahualpilli]] bestimde. === Unnergong === [[Bielde:Leutze, Emanuel — Storming of the Teocalli by Cortez and His Troops — 1848.jpg|thumb|left|250px|Die Kriech uum Tenōchtitlan in een Historienmoaleräi uut dät 19. Jierhunnert]] Uumdät sik do Azteken mäd hiere Aggressivität fuul Fäinde moaked hieden, kuude die spoanske Ärooberer Hernán Cortés licht ferbuundede juun dät Aztekenriek winne, betjuudend wieren foaraaln do [[Tlaxcalteken]], do touhoope mäd do Spoaniere juun do Azteken in dän Kriech looken. As do Spoaniere un do Tlaxcalteken in dän November [[1519]] ätter Tenōchtitlan keemen wieren, noomen do dän Köönich ''Motēcuhzōma Xōcoyōtzin'' in aan Houndestriek fangen un kontrollierden uur him, wät in dät Riek foar sik geen. As Cortés in't Foarjier 1520 wier ätter ju Atlantikkuste look, uumdät fon Kuba uut een Troppe lounded waas uum him fääst tou niemen, roate dät aan Kamp twiske do Azteken un do in ju Stääd ferblieuwene Spoaniere. Ätterdät Cortés touräächkoom, roate dät Kampe twiske Spoaniere un Azteken, deerbie wuude ''Motēcuhzōma Xōcoyōtzin'' fon sien Loundsljuude mäd Steene doodsmieten, uumdät hie fersoacht hiede, do Azteken tou tällen, dät jo toureeke skuulen. Cortés saach ätter uurs neen Muugelkhaid, as uut ju Stääd tou fluchtjen. Die Fersäik, in ju Noacht ap dän 1. Juli 1520 uut Tenōchtitlan tou äntkuumen, kostede bienaist tjo Fjoodendeele fon do spoanske Suldoaten dät Lieuwend. Wilst sik Cortés sien Troppe in do foulgjende Wieken ferhoalde, roate dät in ju aztekiske Haudstääd een Pokken-Epidemie, ju sowät säkstich Prozent fon do Ienwoonere uumebroachte, deerunner uk dän näien Köönich [[Cuitlāhuac]]. Sin Ätterfoulger [[Cuāuhtēmoc]] kuude nit ferhinnerje, dät die Köönich fon Tetzcohco dän Buund briek un do Sieden wikselde. Touhoope mäd do Tlaxcalteken, Kriegere uut Tetzcohco un Ferstäärkenge uut Kuba begon Cortés mäd ju Beleegerenge fon ju Stääd, ju ap dän [[13. August]] [[1521]] eendede. Cuāuhtēmoc, die lääste aztekiske Häärsker, wuude in [[1525]] waigjucht. Do maaste Bauwierke fon Tenōchtitlan wieren wieren wilst ju Beleegerenge fernäild wuuden, ap hiere Ruinen wuude dät näie Mexiko-Stääd baud. In do Jiere ätter ju Uutroupenge fon dät Vizeköönichriek Näispanien in [[1535]] wuude aan Grootdeel fon ju ienheemske Befoulkenge tou dät Kristendum bekierd un ju aztekiske Kultuur ferloos moor un moor oun Betjuudenge. == Uurlääwerd Kultuurgoud fon do Azteken == === Gloowe === [[Bielde:20041229-Coatlicue (Museo Nacional de Antropología) MQ-3.jpg|thumb|right|250px|Stoundbielde fon ju Goddinne [[Coatlicue]]]] [[Bielde:Codex Magliabechiano (folio 70r).jpg|thumb|right|250px|Deerstaalenge fon een Moanskenoffer uut dän ''Codex Magliabechiano'' (kiek unnern)]] Die heedenske Gloowe fon do Azteken waas [[Polytheismus|polytheistisk]] un gruundet sik ap dän Gloowe fon do [[Tolteken]], jo fereerden een groote Masse fon Godhaide, aaltouhoope sowät 1600, wierfon hier bloot een poor Biespiele naamd wäide skällen: Ju upperste Godhaid fon do Azteken waas [[Huītzilōpōchtli]], die God fon ju Sunne un dän Kriech. [[Tezcatlipōca]] goolt as die God fon dät Noude, ju Keelde, dän Noachtheemel mäd Moune un Stierne, ju Faawe swot, ju Materie, dän Kriech, do Hälden, ju Fersäikenge un do froaie Wieuwljuude. [[Tlaloc]] goolt as die God fon dät Weeder, ju Kroankhaid un dän Dood fon Bäidene. Mixcōātl goolt as die God fon ju Joagd un dät Offer un ju Molksträite. [[Huehueteotl]], die "oolde, oolde God" goolt as die God fon dän Häid, dät Fjuur un dät Noude. Toumäts wuude uk uurs een Godhaid, [[Xiuhtecuhtli]], mäd ''Huehueteotl'' in een so äänge Ferbiendenge broacht, dät do bee foar twäin Ferskienengsfoarmen fon aan God heelden wuuden sunt. Deerbie is ''Huehueteotl'' in ju Ikonographie aaltied oold, wilst ''Xiuhtecuhtli'' jung is. [[Coatlicue]] skäl tousälge Tied ju Muur, Suster un Wieuwmoanske fon dän Sunnengod weesen hääbe. Fääre goolt ju uk as ju Muur fon ju Moune un do Stierne. Uut ju Tied fon ju Ärooberenge truch do Spoaniere is uurlääwerd, dät dät een groote Toal fon Moansken-Offere oun do aztekiske Tämpele roate. Ätter dän aztekisken Gloowe wieren sukke Moanskenoffere noodich, uum dän Loop fon ju Sunne un dän Foutbestound fon ju Waareld tou seekerjen, ju uut dän Kamp fon Ljoacht un Tjuustergaid äntsteen weese skäl. Offerd wuuden sunt Kriegere, Sklouen, Bäidene un leeter, in ju Tied fon ju spoanske Ärooberenge, uk Spoaniere. Man dät koom uk ap ju Godhaid oun, juustso as dät Rituoal, wiermäd jo uumebroacht wuuden: Masse Ljuude wuuden biespilswiese ferbaadend, kreegen ju Häid ouleeken of wuuden mäd Piele truchboord. Wo fuul Offere deerbroacht wuuden, is nit seküür bekoand. Ferskeedene Wällen taksierje dät heel unnerskeedelk ap tjoonduusend, füüftienduusend of sogoar füüftichduusend Moanskene, do älk Jier as Offer foar do Godhaide sloachted wuuden sunt. Dät mai fonsäärm weese, dät do Toalen tou hooch griepen un uurdrieuwen sunt. Dät lät sik nit moor seküür wröigje. Wäkke Historikere un uk indioanske un [[Näiheedendum|näiheedenske]] Aktivisten so as [[Xokonoschtletl Gómora]] fertrieden in ju Fergeenhaid ju Meenenge, dät sik do Europäere dät aal uuttoacht hieden, uumdät hiere Ärooberenge dan beeter deerstuude. Do historiske Bielden, do dät sloachtjen fon Moanskene ap do Tämpel-Pyramiden wiese, do uk fon Azteken sälwen moaked wuuden sunt, beteekenje düsse Aktivisten woalwiese as "mediziniske Iengriepe" of "allegoriske Deerstaalengen". Man unner ju Wiele sunt archäologiske Bewiese fuunen wuuden, dät wuddelk Moanskene offerd wuden sunt. Uk wan toufoarne al Moanskene offerd wuuden sunt, skällen do groote Massensloachtengen fon Moanskene eerste in dän twäiden Haaldeel fon dät 15. Jierhunnert unner do Häärskere [[Āxāyacatl]] of [[Āhuitzotl]] apkeemen weese. Wäkke Historikere sjo deeroane al ju Dekadenz fon dät Aztekenriek. Toumäts skällen sik Kriegere fräiwillich as Offer sloachtje lät hääbe, dät goolt as groote Eere. Näie Foarskengen wiese, dät do Aztekenköönige uk dät oaine Bloud offerd hääbe, jo hääbe sik deertou in Hounde, Ierm, Been of Oor snieden. Fääre rakt dät archäologiske un historiske Bewiese foar rituellen Kannibalismus in ju Tied fon ju spoanske Ärooberenge fiende: In dät Jier [[1520]] look die spoanske Ärooberer [[Hernán Cortés]] touhoope mäd een groote Toal fon indioanske ferbuundede juun do Azteken in dän Kriech. Dät wuuden immer moor Ferbuundede, uumdät do ienheemske Foulke uk deelwiese mäd dät Aztekenriek ferfäinded wieren, biespilswiese do Tlaxcalteken. Uumdät do ienheemske Ferbuundede oaber Wieuwljuude un Bäidene meenoomen, besloot Hernán Cortés, mäd sien bääste Suldoaten foaruut tou loopen, wilst een twäide Troppe mäd Wieuwljuude un Bäidene bääteien gungt. Düsse twäide Troppe wuude fon aztekiske Kriegere uut Tetzcohco uurfaalen un in Fangenskup nuumen. 550 Fangene wuuden ätter [[Zultepec]] waibroacht un junner ienspeerd. Do heedenske Gäistelke, do uut ju Haudstääd Tenōchtitlan keemen wieren, noomen immer foar't Mäddengries een poor Fangene uut hiere Sällen, do ap düssen Dai as Offer sloachted wäide skuulen. In dät Rituoal wuuden wäkke fon do Ljuude uk apfreeten. Dät geen so säks Mounde loang. Bie do Offere honnelde sik dät uum Spoaniere, afrikoanske Sklouen, [[Mulatten]], [[Mestizen]], [[Taíno]] fon do [[Groote Antillen]], [[Totonake]] un [[Tlaxcalteken]]. Sänt 1993 wuuden immer wier Archäologiske Uutgreeuwengen in ju Stääd truchfierd. Deerbie kuuden do Bunken fon do Offere fuunen wäide. Monken do uutgreeuwene Bunken wieren do Räste fon touminst füüftich Wieuwljuude un tjoon Bäidene. Do moanskelke Bunken wiese Soaks-Sniede, Ferannerengen truch Sjooden un sogoar Oudrukke fon Tuske, wiermäd dät naan Twieuwel moor juun dän rituellen Kannibalismus rakt. === Baukunst === In hiere Stääde, besunners in Tenōchtitlan, hieden do Azteken groote pyramidenhaftige Tämpele, wier jo Dierte un uk Moanskene as Offer sloachteden. [[Bielde:Templo Mayor in Mexico-Tenochtitlan 16th century (illustration 1900).jpg|thumb|left|250px|Kunstlerske Deerstaalenge fon dän Tempel-Besierk fon Tenōchtitlan truch [[Diego Rivera]]]] [[Bielde:Serpiente en el Templo Mayor - panoramio.jpg|thumb|250px|left|Uutgreeuwene Räste fon dän grooten Tempel fon Tenōchtitlan]] Ju oolde aztekiske Haudstääd Tenōchtitlan wuude fernäild un wier apbaud unner dän Noome [[Mexiko-Stääd]] un is bit däälich ju mexikoanske Haudstääd. Dät moaket dät oaber uk stuur, do oolde Ruinen fon do Azteken uuttougreeuwen: Oafter lääse do ousakkede Räste fon do aztekiske Bauwierke unner dän Gruundwoaterspeegel, sodät me do nit uutgreeuwe kon, sunner dän Gruundwoaterspeegel kunstelk deeltousätten. Man dät kon me uk nit so licht dwo, uumdät deertruch oafter ju Stoundfäästegaid fon do moderne Bauwierke fon ju Stääd in Gefoar broacht wäd. Deelwiese kuuden ärfoulchrieke Uutgreeuwengen truchfierd wäide, man ieuwen nit allerweegense. Uumdät ju Gruunde fääre ousakket, büülje sik toumäts oolde foarspoanske Bauwierke as runde Höäwele in dän Sträitenferloop fon Mexiko-Stääd uut. Buppedät sunt do Azteken bekoand foar hiere kunstelke Ailounde. [[Xochimilco]] toun Biespil, däälich aan mäd Kanoale truchleekenen Stääddeel fon [[Mexiko-Stääd]], äntstuude deertruch, dät in't 14. Jierhunnert Ljuude begonnen, Flotte ap dän domoaligen Xochimilco-See mäd Mudde uut dän See tou bedäkken, sodät jo swimmende Tuune hieden. Uurloang hääbe sik do grattere Plonten ap do swimmende Tuune mäd ju Gruunde fon dän See ferwutteld, dät uut do swimmende Ailounde fääste Ailounde wuuden sunt. Uumdät masse fon do Ailounde ounlaid wuuden sunt, is fon dän fröieren See nit fuul moor uurich as een Nätwierk fon Kanoale, dät dän Stääddeel truchlukt. Bit däälich is oaber ju Tuunkeräi wichtich foar dät Ienkuumen fon do Ljuude in Xochimilco. === Sproake === Ju haudseekelke Sproake fon do Azteken is dät [[Nahuatl]]. Dät heert tou ju [[Uto-aztekiske Sproaken|Uto-aztekiske Sproakfamilie]]. Do maaste Sproaken uut düsse Sproakfamilie wäide fääre noudelk boald, biespilswiese in do USA. Wäkke meenen deeruum, dät sik die Mythos fon do Azteken, dät hiere Foaroolden uut dät Noude kuume, liguistisk kanne lät. Dät Nahuatl is bit däälich ju twäidmaast-boalde Sproake fon Mexiko ätter dät Spoanske. Dät rakt däälich noch sowät 1,6 Millionen Ljuude, do Nahuatl baale konnen. === Skriftelke Uurlääwerengen === Do Azteken hieden eer ju Kolonisierenge neen Alphabet in dän europäisken Sin, uumdät me deermäd nit do Luude of Sälwen fon ju Sproake as n touhoopehongjenden Text deelskrieuwe kuude. Wät jo hieden, waas een Oard Bieldenskrift uut [[Piktogramm]]e, [[Ideogramme]] un [[Logogramme]]. Daach waas ju Skrift deerbie, sik in ju Gjuchte fon een Luud-deerstaalende Skrift tou äntwikkeljen: Uut dät Rebät fon Tetzcohco sunt Skriftstukke uurlääwerd, wier Sälwen-Teekene tou do Logogramme bietouföiged sunt of sogoar insteede deerfon stounde. Mäd düssen Foarlooper fon een Skrift hääbe do Azteken Bouke moaked, uk aal mäd Boukmoaleräi. Do Spoaniere hääbe do maaste aztekiske Bouke fernäild. Man wäkke sunt uk ätter ju Kolonisierenge äntsteen of fääre uutoarbaided wuuden. So hääbe wie uut ju Kolonioaltied noch so-tou-tällen aztekiske Bouke, sonaamde [[Azteken-Codices]], do deelwiese noch mäd ju oolde Bieldenskrift oarbaidje, man buppedät in wäkke Faale uk ap Nahuatl in latienske Skrift, toumäts oaber uk in latienske of spoanske Sproake kommentierd sunt. Do foulgjende Codices sunt uurlääwerd: [[Bielde:Codex Borbonicus, p11 trecena13.PNG|thumb|right|250px|Een Siede uut dän [[Codex Borbonicus]]]] * ''Codex Borbonicus'': Tou ju Tied fon ju Spoanske Ärooberenge in ju oolde Bieldenskrift ferfoated fon heedenske aztekiske Gäistelke, leeter in latienske Skrift kommentierd. Dät Bouk beskrift Kalännere, Rituoale un Zeremonien. * ''Codex Boturini'': Twiske 1530 un 1541 fon aan unbekoanden Azteke ferfoated, beskrift dät Bouk ju Wonnerenge fon do Azteken uut hiere mythologiske Uurheemat [[Aztlān]] ätter dät Doal fon Mexiko. * ''Codex Mendoza'': Uum do Jiere 1541–1542 fon aztekiske Skrieuwere ferfoated, in dän Apdraach fon [[Antonio de Mendoza]] foar [[Koarl V. (HRR)|Koarl V.]], die domoals Kaiser fon't [[Hillige Roomske Riek]] un Köönich fon Spanien waas. Dät Bouk beskrift dän Gloowe un ju Geskichte fon do Azteken. * ''Codex Florentinus'': Dät Bouk is een fon two Uutgoawen fon ju "Historia General de las Cosas de la Nueva España" fon [[Bernardino de Sahagún]] ([[1499]]–[[1590]]). Die waas sälwen naan Azteke, man aan kristelken europäisken Missionoar. Hie kreech uum 1540 dän Apdraach, een Enzyklopädie uur „aal do wichtige Seeken in Näispanien“ tou ferfoatjen. Dät Wierk mäd tweelich Beende is twosproakich ap Spoansk un ap Nahuatl ferfoatet. Dät honnelt sik haudseekelk uum Kopien un Ätterskriften fon Originoal-Materioalien, do fermoudelk bie ju Ärooberenge truch do Spoaniere fernäild wuuden. Dät Wierk änthoalt Soagen un Legenden fon do Azteken, Informationen uur Gloowe un Mythologie, dän aztekisken Kalänner un uk uur Flora un Fauna. Dät jält bit däälich as een fon do wichtichste Wällen uur dät Lieuwend un ju Kultuur fon do Azteken. * ''Codex Nuttall'': Dät Bouk kumt niep nuumen fon do [[Mixteken]], nit fon do Azteken. Dät Bouk is aal in ju oolde Bieldenskrift ferfoated un kumt noch uut dät 14. Jierhunnert, also ju Tied eer ju Ärooberenge. Dät honnelt fon ju Geskichte, biespilswiese wäide Häärskere in dynastiske Riegenfoulge apliested. * ''Codex Osuna'': Dät Bouk äntstuude in dät Jier 1565. Uurspröängelk waas dät bloot in ju oolde Bieldenskrift ferfoated, man leeter wuuden Kommentoare in latienske Skrift - man daach ap Nahuatl - bietouföiged. * ''Codex Magliabechiano'': Dät Bouk beskrift aan rituellen Kalänner fon do Azteken un wuude uum ju Midde fon't 16. Jierhunnert ap europäisk Pepier ferfoated. [[Bielde:Aubin codex.jpg|thumb|right|250px|Een Siede uut dän ''Codex Aubin'']] * ''Codex Aubin'': Die Codex Aubin wuude fermoudelk in 1576 ounfangd un bestoant uut 81 Bleede. Hie beskrift in Bieldenskrift, man uk in latienske Skrift - man daach ap Nahuatl - ju Geskichte fon do Azteken, beginnend bie dän Uursproang in't legendäre Aztlān bit tou ju Tied fon ju Spoanske Kolonisierenge. Deer is uk een Beskrieuwenge fon dät Massaker ap dän [[10. Moai]] [[1520]] äntheelden. * ''Codex Cozcatzin'': Dät honnelt sik uum een buunene [[Hondskrift]] uut 18 Bleede fon europäisk Pepier. Dät is datierd ap 1572, uk wan dät fermoudelk nit wuddelk so oold is. Die Grootdeel fon düssen Codex bestoant uut Piktogramme, man deer sunt uk kuute Ousätte mäd Beskrieuwengen ap Spoansk un Nahuatl. Die eerste Deel is een Lieste fon Loundbesit fon [[Itzcōātl]] un is Deel fon een Besweerde juun [[Diego Mendoza]]. Buppedät wäd historisk un genealogisk Wieten fäästheelden. Ju lääste Siede bestoant uut astronomiske Beskrieuwengen ap Spoansk. * ''Codex Ixtlilxochitl'': Een Fragment uut dät 17. Jierhunnert, bestoundend uut füüftich Sieden iensluutend 27 loose Bleede uut europäisk Pepier mäd 29 Teekengen. Hie änthoaldt monken uur Beskrieuwengen fon dän Kalänner un do jierelke Fääste un Rituoale fon do Azteken. * ''Libellus de Medicinalibus Indorum Herbis'': Die Titel fon dät Bouk is Latiensk foar: „Litjet Bouk fon do mediziniske Kruude fon do Indioanere“), dät honnelt sik uum een Heelplontenbouk, wieroane ferskeedene Heelplonten un hiere Wierkenge beskrieuwen wäide. Uurspröängelk wuude dät Wierk in [[1552]] fon [[Martín de la Cruz]] in ju Azteken-Sproake Nahuatl ferfoated, man düsse Foartenge is ferswuunen. Wät wie hääbe, is een [[Latiensk|latienske]] Uursättenge fon [[Juan Badiano]]. Die Skrieuwer un die Uursätter wieren allebee Indioanere uut [[Xochimilco]], do fon [[Franziskoanere|Franziskoaner]]-Mönke in dät [[Colegio de Santa Cruz in Tlatelolco]] uutbielded wuuden wieren. Ju Hondskrift hiede die domoalige Boas fon dät Colegio foar dän Suun fon dän Vize-Köönich [[Antonio de Mendoza]] in Apdraach roat. * ''Codex Azcatitlan'': Histooriske Bieldenhondskrift tou ju aztekiske Geskichte. * ''Codex Borgia'' - präkolumbioasken Rituoal-Kodex. Die Noome wäd uk foar een Riege fon Codices bruukt, ju ''Borgia-Koppel'' hat: ** ''Codex Fejérváry-Mayer'': präkolumbioansken Kalännerkodex ** ''Codex Laud'' ** ''Codex Ríos'', of ''Codex Vaticanus A'' (uk ''Codex Vaticanus 3738'') ** ''Codex Vaticanus 3773'', of ''Codex Vaticanus B'' ** ''Codex Cospi'' * ''Codex Quetzalecatzin'': Koarte uut ju äddere Tied fon ju spoanske Ärooberenge * ''Ramírez Codex'': Geskichte fon do Azteken, ferfoated fon [[Juan de Tovar]] * ''Codex Telleriano-Remensis'': Kalänner un Geskichte fon do Azteken * ''Anales de Tlatelolco'': Anonymen histoorisken Text ap Nahuatl tou ju aztekiske Geskichte. * ''Codex Xolotl'': Histooriske Bieldenhondskrift uur dät Rebät fon Tetzcohco == Wällen == * Düssen Artikkel foutet foar groote Deele ap ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Azteken| ]] [[Kategorie:Indioanere]] [[Kategorie:Mexiko]] 2b9ob7lu2i1y83z0rqyo9igyve5kfg6 0 11065 120718 116800 2022-04-06T19:07:41Z 2601:281:380:4740:0:0:0:FB71 wikitext text/x-wiki '''Babo''' (* 14. November 1976 in Santa Catarina, Nuevo Leon as ''Eduardo Davalos de Luna'', uk bekoand as '''Babo''' un '''MC Babo''', is n [[Rapmusik|Rapper]] uut do [[Mexiko]]. {{SORTIERUNG:Babo}} [[Kategorie:Rapmusik]] [[Kategorie:Moanskene]] 546q10th0a91wvredjxhtdd724ofiui 14 11066 116802 116801 2018-05-15T14:20:41Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Indioanere]] [[Kategorie:Foulk]] dzn0amzajccpptysavohyplh6a5pyvc 14 11067 116804 116803 2018-05-15T14:21:21Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Amerikoa]] [[Kategorie:Foulk]] [[Kategorie:Minnerhaide]] dshm1k7zr2yfq7h2dngeg5wa75jra9z 0 11068 119175 117486 2020-05-29T07:06:07Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Barbados | namme = Barbados | flagge = Flag of Barbados.svg | wapen = Coat of arms of Barbados (2).svg | lokaasje = LocationBarbados.png | motto = "Pride and Industry" | taal = [[Ängelsk]] | haadstêd = [[Bridgetown]] | steatsfoarm = Parlemäntoariske Monarchie | oerflak = 431 | pctwetter = - | ynwenners = 281.968 | teljier = 2008 | munt = Barbados-Dollar | muntkoade = BBD | tiidsone = -4 | feestdei = [[30. November]] | folksliet = In Plenty and In Time of Need | lânkoade = BRB | ynternet = .bb | tillefoan = 1-246 | }} '''Barbados''' [baʁˈbaːdɔs] is aan Ailound-Stoat in dän [[Atlantik]] un heert tou do [[Litje Antillen]]. Barbados lait noudaastelk fon [[Venezuela]] in ju [[Karibik]] un wäd geografisk tou [[Middel-Amerikoa]] täld. Ju fröiere britiske Kolonie is sänt [[1966]] fon't britiske Köönichriek uunouhongich, man daach as [[Commonwealth Realm]] souveränen Lid-Stoat fon dän [[Commonwealth of Nations]] un mäd ju britiske Kroune in [[Personoal-Union]] ferbuunen. Ju Amtssproake is Ängelsk, man do maaste Ienwoonere baale alledeege [[Bajan (Sproake)|Bajan]], een ängelsk basierde [[Kreol-Sproake]]. Barbados waas aleer fon tropisken Rienwoold bedäkt, man däälich sunt deer bloot noch litje Stukke fon uurich, uumdät fuul deerfon tou Baulound, foaraaln Sukkerroor-Plontengen kultivierd wuuden is. Ju Haudstääd fon dät Lound is [[Bridgetown]], die hoochste Bierich is mäd 340 Meetere die [[Mount Hillaby]]. == Geskichte == Do foar-europäiske Ienwoonere fon Barbados wieren [[Arawak-Foulke|Arawak]] un [[Kariben]]. Uum 350 ätter Kristus, 800 un in't 13. Jierhunnert roakeden tjo Ienwonnerengs-Woogen dät Ailound. Deertwiske un ätters waas dät Ailound fon't Fäästlound isolierd. In't leete 15. Jierhunnert hääbe spoanske Seefoardere dät Ailound besoacht, in 1511 is dät foar't eerste Moal ap een spoanske Koarte tou sjoon. Dan koomen in 1536 do Portugiesen, do dät Ailound uk sin Noome roat hääbe: Mäd [[Portugiesiske Sproake|Portugiesisk]] ''os barbados'', dät hat "(do) boartdreegende)" wuude dät Ailound beteekend, uumdät die portugiesiske Äntdäkker [[Pedro Campos]] sik truch do fräi deelhongjende Wuttele fon do Fiegenboome oun Boarte ärinnerd fäilde un dät Ailound deerätter benaamde. In do füüftien Jiere ätter ju Äntdäkkenge fon Barbados truch Pedro Campos wuuden toalrieke Bewoonere foar truch do spoanske Ärooberere fangen nuumen un koomen in ju Skloueräi, uum ap Plontengen fon uur Ailounde Twoangsoarbaid tou moakjen. Die Räst fon ju ienheemske Befoulkenge fluchtede. So foonten do Ängloundere sowät hunnert Jiere leeter een Ailound, wier neemens moor ap woonde. In [[1625]] uurnoom [[Änglound]] dät Ailound fon do [[Portugal|Portugiesen]]. Bit [[1962]] tou bleeuw dät in britisken Besit. In [[1627]] begon ju Besiedelenge fon dät bit do tou unbewoonde Ailound truch Grootbritannien. Deerbie wuuden Sklouen uut Irlound un [[Indentur]]-Sklouen fon aal do britiske Ailounde junner ounsiedeld. Ju Wirtskup fon Barbados foutede fon do äddere 1640er Jiere oun ap ju Häärstaalenge fon [[Roorsukker]], die mäd Skiepe ätter Änglound broacht wuude. In't Jier 1655 tou'n Biespil exportierde dät Ailound sowät 8.000 Tunnen in dät europäiske Muurlound un waas deermäd aan fon do grootste Sukker-Häärstaalere fon ju Waareld. Barbados bleeuw bit in dät 20. Jierhunnert stäärk fon ju [[Sukker]]-, [[Rum]]- un [[Sieroop]]-Häärstaalenge ouhongich. Barbados häd een loange parlemäntoariske Geskichte. Dät ferföiget uur dät trääd-ooldste Parlemänt in dän Commonwealth (ätter [[Palace of Westminster|Westminster]] un [[Bermuda]]). Al in [[1639]] wuude mäd dät ''House of Burgesses'' dät eerste Parlemänt iengjucht. Ätter Konflikte mäd Änglound wuuden do Gjuchte fon düt Parlemänt un do fon do Burgere fon Barbados in [[1652]] in ju ''"Charta of Barbados, or Articles of Agreement"'' deellaid. Düsse Ferfoatengs-Uurkunde garantierde t.B. ju Gloowensfräiegaid, Gjuchtsstoatelkgaid, Oaindum un fiergungende parlemäntoariske Gjuchte un Uunouhongegaid. Do tou Begin bloot foar do ängelske Plontengs-Oainere jäildende Gjuchte wuuden ätter ju fulle Sklouen-Emanzipation [[1838]] bit wai tou ju Uunouhongegaid ap n [[30. November]] [[1966]] uk ap ju swotte Befoulkengsmoorhaid uutdiend. Fon [[1958]] bit [[1962]] tou waas Barbados een Provinz fon ju [[Wäästindiske Föderatsjoon]]. == Koarte == [[Bielde:Barbados-2011.PNG|left|400px|Koarte fon Barbados]] [[Kategorie:Barbados| ]] [[Kategorie:Ailound in ju Karibik]] [[Kategorie:Litje Antillen]] [[Kategorie:Lound in Amerikoa]] b7qfg86dacmcjgtzbju7834pn5a0of9 14 11069 116820 2018-05-16T12:18:49Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Ailound]] [[Kategorie:Lound in Amerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ailound]] [[Kategorie:Lound in Amerikoa]] dmlkasdewt1yhc5lyput9ni4illpvcj 0 11070 119176 116840 2020-05-29T07:06:16Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Decker Barbuda 1813 color.png|thumb|right|250px|Oolde Koarte fon Barbuda (1813)]] '''Barbuda''' is een Ailound fon do [[Litje Antillen]] in ju [[Karibik]]. Dät heert as ''Dependency'' tou dän Stoat [[Antigua un Barbuda]]. Barbuda lait sowät 40 km noudelk fon dät grattere Ailound [[Antigua (Litje Antillen)|Antigua]]. Dät häd hoast sowät 500 Ienwoonere (Stound 2018). == Geskichte == Dät roate al in't äddere 17. Jierhunnert Fersäike truch [[Änglound]] un [[Frankriek]], dät Ailound tou besiedeljen, man dät slumpede nit. Tou läip waas ju Fersuurgenge mäd Woater, bietou koomen dät uungoadelke Klima un ju Betruuenge truch do [[Kariben]]. Eerste in [[1666]] kuuden do Ängloundere een fääste Kolonie gruundje. Do eerste Siedlere wieren do Bruure Christopher un John Codrington, ätter do ju Haudstääd fon dät Ailound benaamd is. Do Codringtons wieren in Foulge uk Sukker-Plonter ap [[Antigua]], un loange Tied ju bestimmende Sibskup ap Barbuda. Uum 1800 wuude dät Suudspit fon dät Ailound mäd aan [[Martello-Touden]], aan britisken Fäästengstyp, seekerd, ju Ruine stoant bit däälich. In [[1981]] wuude Barbuda mäd dät grattere Noaber-Ailound Antigua touhoope in ju Uunouhongegaid äntlät, wierbie een Moorhaid fon do Barbudioanere deerfoar stämd hiede, bie dät [[Fereend Köönichriek fon Grootbritannien un Noud-Irlound|Fereende Köönichriek]] tou blieuwen. Dät tän besiedelde Ailound mäd bloot n poor Täärpe hiede in 2011 sowät 1600 Ienwoonere. In do äddere Mäidenuuren fon dän [[6. September 2017]] look die Hurrikan Irma in ju hoochste Kategorie 5 mäd sowät 300 km/h seküür uur Barbuda un fernäilde grääsich fuul. Do 1800 Ienwoonere wuuden ätter dän Stoarm twoangswiese ätter Antigua evakuierd, dät roate Begjuchte uut dän Häärst 2017, dät ju Zivilisation ap dät Ailound uutläsked waas. Man bit tou do meene Köäre ap dän [[21. Meerte]] [[2018]] sunt wier sowät 500 Bewoonere in hiere oolde Huuse ap Barbuda touräächkeemen. Uum bie ju Köär deelnieme tou konnen, moasten jo mäd Feer, Fiskerboot of Fljooger ätter Antigua wai. [[Kategorie:Ailound in ju Karibik]] [[Kategorie:Antigua un Barbuda]] [[Kategorie:Litje Antillen]] db5a0802pagzilb25t86550h6v441oi 14 11071 116835 2018-05-16T13:09:49Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Ailoundkoppel]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ailoundkoppel]] k30a1cjcrne90juxu626h6lbwt46tow 14 11072 116837 2018-05-16T13:10:54Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Antillen]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Antillen]] m07hdznz50b1ps1an4a4whzed7sj8rf 14 11073 116838 2018-05-16T13:11:20Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Antillen]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Antillen]] m07hdznz50b1ps1an4a4whzed7sj8rf 14 11074 116841 2018-05-16T13:12:47Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Litje Antillen]] [[Kategorie:Lound in Amerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Litje Antillen]] [[Kategorie:Lound in Amerikoa]] br2n6nf66zcz090txfop285l8j2hghe 0 11075 116850 116849 2018-05-16T14:05:02Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Basseterre.jpeg|thumb|right|250px|Glap ap ju Stääd]] [[Bielde:Downtown Basseterre, St. Kitts.jpg|thumb|right|250px|In ju Stääd]] [[Bielde:Basseterre st georges angl.jpeg|thumb|right|250px|Een Säärke]] '''Basseterre''' ([[Frantsööske Sproake|frantsöösk]] foar "Unnerlound") is ju Haudstääd fon ju Ailound-Föderatsjoon [[St. Kitts un Nevis]] in do [[Litje Antillen]]. Basseterre lait oun ju suudelke Kuste fon dät Ailound [[St. Kitts]]. == Geskichte == Basseterre wuude fon frantsööske Kolonisten unner ju Fierenge fon [[Pierre Belain d’Esnambuc]] uum [[1627]] gruunded. Ju Stääd waas ju eerste fääste frantsööske [[Kolonie]] in ju [[Karibik]]. As in't Jier [[1639]] [[Phillippe de Longvilliers de Poincy]] die Frantsööske Gouverneur fon St. Kitts wuude, wonnelde sik ju Stääd tou een groote, ärfoulchrieke Hoawenstääd, ju dän Honnel un ju Kolonisierenge fon ju aastelke Karibik bestimde. De Poincy moakede Basseterre dan gau tou ju Haudstääd fon aal do Frantsööske Kolonien in do [[Wäästindiske Ailounde]], uk [[Gouadaloupe]] un [[Martinique]]. Dät bleeuw so bit tou sin Dood in [[1660]], ätters waas ju Betjuudenge wier wät litjer. In [[1727]] wuude dät tou ju Haudstääd fon dät Ailound St. Kitts moaked. Leeter wuuden do Frantsoosen ferdrieuwen un do Briten uurnoomen ju Kontrolle. Uk wan ju Stääd unner Kolonioalkriege un Natuurkatastrophen tou lieden hiede, rakt dät noch fuul goud apsteede broachte oolde Bauwierke uut ju Kolonioal-Tied. Däälich lieuwje moor as aan Fjoodendeel fon ju Befoulkenge fon dän heelen Stoat, sowät 13000 Ienwoonere, in ju Haudstääd (Stound: 2009). In ju Stääd of tichtebie rakt dät twäin Lufthoawen un wäkke Sukker-Raffinerien. == Gloowe == Ju Betjuudendste Religion in ju Stääd is dät [[Kristendum]], dät hier in ferskeedene [[Konfession]]en fertreeden is. Ju grootste Konfession sunt in Basseterre do [[Anglikoanske Säärke|Anglikoanere]], wät fon ju britiske Kolonisierenge häär kumt. Man dät rakt uk uurswäkke, t.B. [[Roomsk-Katoolske Säärke|Katoolske]] un [[Methodistiske un Wesleyoanske Säärken|Methodisten]]. Deer wäd uk fuul afro-kristelken Synkretismus bedrieuwen. Betjuudende Säärken-Bauwierke fon Basseterre sunt ju Anglikoanske ''Sänt-Georgs-Säärke'' (ängelsk: St. George's Anglican Church) fon 1844 un ju katoolske ''Konkathedroale fon dän uunbefläkkeden Äntfangst'' (ängelsk: Basseterre Co-Cathedral of Immaculate Conception) fon 1927/1928. == Sport == Die Foutbaal-Fereen [[Garden Hotspurs FC]] kumt uut ju Stääd. [[Kategorie:St. Kitts un Nevis]] [[Kategorie:Stääd]] tmph4v4bigt92ac45oek64585ug3ogu 14 11076 116848 116847 2018-05-16T14:02:06Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Amerikoa]] [[Kategorie:Litje Antillen]] 3lnlpy61gwvbdikhvb00makx2z0preu 0 11077 117351 117111 2018-07-20T13:56:12Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Belize | namme = Belize | flagge = Flag of Belize.svg | wapen =Coat_of_arms_of_Belize.svg | lokaasje = LocationBelize.svg | motto = "Sub Umbra Floreo" | taal = [[Ängelsk]] | haadstêd = Belmopan | steatsfoarm = Parlemäntoariske Monarchie | oerflak = 22.966 | pctwetter = 0,7 | ynwenners = 256.000 | teljier = 2004 | munt = Belize-Dollar | muntkoade = BZD | tiidsone = -6 | feestdei = [[21. September]] | folksliet = Land of the Free | lânkoade = BLZ | ynternet = .bz | tillefoan = 501 | }} '''Belize''' is een Lound in Middel-Amerikoa. Dät äntstuude in't Jier [[1981]] uut ju Kolonie [[Britisk-Honduras]]. == Geografie == [[Bielde:Belize Physiography.jpg|left|300px|Koarte fon dät Lound]] Belize lait oun ju Atlantikkuste. Noaberlounde sunt [[Mexiko]] in dät Noude un [[Guatemala]] in dät Wääste un Suude. === Klima un Natuurruumte === Belize häd n tropisk Klima. Ju Luchttemperatuur lait in'n Truchsleek bie 25,9 Grad Celsius. Ju Luchtfuchtegaid is truch dän Wiend fon ju See häär goud uuttouhoolden. Die maaste Rien faalt twiske Juni un Oktober, in düsse Tied is uk ju Luchtfuchtegaid ap't hoochste. Räägelmäitich aptreedende Natuur-Katastrophen sunt Hurrikoane un Uurfloudengen, do infoulge deerfon aptreede. Aan dweerelgen Stoarm fernäilde in [[1961]] ju domoalige Haudstääd [[Belize City]], deeruum wuude [[Belmopan]] in [[1970]] ju näie Haudstääd. Groote Deele fon Belize sunt fon tropisken Rienwoold bewoaksen, deertwiske rakt dät uk [[Fjuurenboom]]-Savannen un Sumplound. [[Mangrovenwoold]]e luuke sik bienaist truchgungend ju Kuste loangs. Foar ju Kuste lääse [[Kralle]]n-Riffe, Soundboanke un [[Atoll]]e. Sun Haaldeel fon ju Flakte fon dän Stoat stoant unner Natuurskuts. === Lieuwend un Wirtskup in Stääd un Lound === Do grootste Stääde wieren in't Jier 2005 do foulgjende: [[Belize City]] (61.461 Ienwoonere), [[San Ignacio]] (16.812 Ienwoonere), [[Orange Walk Town]] (15.298 Ienwoonere), [[Belmopan]] (13.381 Ienwoonere) un Dangriga (10.750 Ienwoonere). Industrie rakt dät nit fuul, bloot Textil-, Neerengs- un Holt-Feroarbaidenge. Ap dät Lound is ju Buuräi fon groote Betjuudenge: Fuul Ljuude baue [[Turske Weete]], [[Boone]], [[Ries]], [[Maniok]], [[Sjood-Banoane]]n un [[Gräinieten]] foar sik säärm oun. Do grootste un modernste Buuräien hääbe maasttieds do Mennoniten. Do wichtichste Exportweeren fon dät Lound sunt [[Sukker]], [[Sitrus-Fruchte]], [[Banoane]]n, [[Kakao]], [[Kokosnuute]], [[Bäist]]eflask, [[Fiske]], [[Krääpse]], Eedel-Holte un Kloodere. Wichtich is uk die Tourismus, man truch ju läipe Infrastruktuur wäd die fääregungende Uutbau deerfon behinnerd. Aan Träädendeel fon ju Befoulkenge is äärm. Ju Wirtskup fon dät Lound kuude in do lääste Jiere groie, man dät rakt groote Probleme mäd ju Stoatsferskeeldenge. == Befoulkenge == Dät Lound häd noch sowät 11 % [[Indioanere]] monken sien Ienwoonere, do maaste deerfon sunt [[Maya]]. Ju grootste Befoulkengsgruppe sunt mäd 44 % do Mestizen, do Indioanere un Europäere monken hiere Foaroolden hääbe. Ju twäidgrootste sunt do sonaamde Kreolen, do maast fon [[Afrikoa]]ner oustomje, mäd 30 %. Buppedät rakt dät sowät 7 % [[Garifuna (Foulk)|Garifuna]], een Foulk, dät fon Indioanere un Afrikoanere oustommet. Düütsk-Stommige [[Mennoniten]] moakje 4 % fon ju Befoulkenge uut, buppedät rakt dät noch 2 % Indere un 3 % uurswäkke. === Sproaken === Hier sunt do wichtichste Sproaken apliested mäd een Tällenge uut dät Jier 2010: Ju Amtssproake in Belize is [[Ängelske Sproake|Ängelske]], dät wäd fon sowät 62,9 % fon ju Befoulkenge boald. Buppedät wäd uk fuul Spoansk (56,6 %) un [[Belizisk Kreol]] (44,6 %) boald. Monken do Uurienwoonere wäide noch ferskeedene [[Maya-Sproaken]] boald (touhoope sowät 9,6 %). 3,2 % hääbe ounroat, dät jo Düütsk baale: Dät sunt foaraaln do [[Mennoniten]] in't Lound. Niep nuumen mout kweeden wäide, dät do maaste deerfon [[Plautdietsch]] baale, een aastelke [[Platdüütske]] Varietät. Fääre rakt dät wäkke, do [[Pennyslvania Dutch]] baale, aan [[Paltsersk|Paltsersken Dialekt]], die uurs uk fuul in [[Pennsylvanien]] (USA) tou fienden is. In dän Goddestjoonst un in dän skriftelken Beriek bruuke do Mennoniten normoalerwiese ju Hoochdüütske Skriftsproake. 2,9 % fon ju Befoulkenge boalt [[Garifuna (Sproake)|Garifuna]], dät is een [[Arawak-Sproaken|Arawak-Sproake]], ju oaber uk Ienfloude fon karibiske Sproaken un juust so uk dät Ängelske un Frantsööske änthoaldt. 2,7 % baale uur Sproaken un 0,5 % hääbe niks ounroat. Dät dät aaltouhoope fuul moor as hunnert Prozent rakt, wiest, dät fuul fon do beliziske Ienwoonere moorere Sproaken baale konnen. === Gloowe === Ju Moorhaid in Belize is [[Kristendum|kristelk]]. Sowät 50 % fon ju Befoulkenge wieren in't Jier 2000 [[Roomsk-katoolske Säärke|roomsk-katoolsk]], ieuwenske dät rakt dät een groote Riege fon litje protestantiske un fräisäärkelke Sälskuppe (t.B. do Mennoniten). 1 % fon ju beliziske Befoulkenge wieren in't Jier 2000 muslimisk, 13 % hääbe ounroat, dät jo uurs n Gloowe hääbe. Deertou heere uk noch fertreedere fon do heedenske indioanske Religionen. Sowät 9,4% hääbe ounroat, dät jo naan Gloowe touheere. == Geskichte == === Foarkolonioale Geskichte === [[Bielde:Altun Ha Belize 4.jpg|thumb|right|300px|Aan Maya-Tämpel in Altun Ha]] Al uum [[2000 f. Kr.]] waas ju Region, wier däälich Belize lait, fon do [[Maya]] besiedeld. Betjuudende [[Archäologie|archäologiske]] Funste uut düsse Tied wuuden in [[Cuello]] ''(Orange Walk District)'' moaked. Wilst ju "klassiske Tied" fon ju Maya-Sivilisatsjoon (sowät 250-900) äntstuuden kulturelle Säntren in [[Altun Ha]], [[Xunantunich]], [[Cahal Pech]], [[Lamanai]], [[Lubaantun]], [[El Pilar]] un [[Caracol]]. Uum dät Jier 900 koom ju Blöitetied fon do Maya tou een Eende, man bit däälich lieuwje noch Maya in dät Lound. === Äddere Kolonioaltied === Dät Rebät wuude in [[1617]] Deel fon dät [[Generoalkapitanoat Yucatán]] in't [[Vizeköönichriek Näispanien]], dät fon aan Gouverneur lat wuude. Ju Gjuchtspreekenge unnerlich ju ''Real Audiencia'' fon Mexico. Fuul fon do indioanske Ienwoonere fluchteden in't Binnenlound un dät koom wier un wier tou Kampe twiske do uurspröängelke Ienwoonere un do europäiske (spoanske un leeter britiske) Kolonioal-Siedlere. Foar do Europäere waas dät Lound interessant apgruunde fon dät tropiske Holt, dät jo deer winne kuuden, man uumdät sik do Indioanere juun dät Uutplunnerjen fon dän Holtbusk stoadich tou Weer sätten, un uk wäil, uumdät dät Lound mäd sien stuur gungbeere Bierichloundskuppe nit so goud tou ärsluuten waas, gjuchten sik do Kolonioal-Bestrieuwengen uurloang fuul moor ap [[Mexiko]] un [[Honduras]] - wier dät foaraaln uk Gould un Säälwer roate! Man do Kusten fon Belize wieren ideoal foar britiske Seeroowere, do sik deer ferstoppeden un fon junner uut Uurfaale ap do spoanske Flotten unnernoomen. Eerste in [[1670]] eendede ju Piraterie, as Grotbritannien un Spanien in Madrid aan Ferdraach unnerteekenden, die düsse Praxis be'eendje skuul. Do ''Baymen'', as do Piroaten of Fräibüütere naamd wuuden, uumdät jo sik foaraaln in dän Gulf (Bay) fon Honduras apheelten, wieren nu twoangen, sik uur Iennoame-Wällen tou säiken un begonnen mäd dän Honnel mäd Tropen-Holt. In [[1763]] kreegen jo mäd dän [[Pariser Free (1763)|Pariser Free]] fon Spanien Ferlof, in aan bestimden Deel fon Belize Holt tou winnen. Foar sowät hunnerd Jiere bleeuw dät ju wichtichste Iennoame-Wälle fon do britiske Siedlere in dät Rebät. Mäd ju Woold-Oarbaid koom uk ju Skloueräi un fon't 18. Jierhunnert oun wuuden afrikoanske Sklouen in't Lound broacht. === Britiske Kolonioal-Heerskup === [[Bielde:Unloading bananas in Belize.jpg|thumb|right|300px|Banoanen wäide fon een Muuldiert-Koare ouleeden (sowät 1890). Banoanen sunt bit däälich een wichtich Honnelsgoud in dät Lound.]] Loange Tied stuuden do britiske Siedlere in Belize noch unner spoanske Heerskup, bit do Briten ap dän [[10. September]] [[1798]] ju [[Slacht fon St. George's Caye]] juun Spanien wonnen. Fon do oun stuude dät Lound ''de facto'' unner britiske Heerskup. In [[1802]] koomen do eerste [[Garifuna (Foulk)|Garifuna]] ätter Belize. Ju uurspröängelke Heemat fon düt Foulk hiede dät Ailound [[St. Vincent]] weesen, wier dät Foulk in [[1635]] uut een Fermiskenge fon fräikeemene Sklouen un ienheemske Indioanere äntsteen waas. Man in't Jier [[1797]] ferloosen do Garifuna dän twäiden Karibenkriech, wier jo touhoope mäd Frantsoosen un apstoundige Sklouen juun do sklouenhooldende Briten kamped hieden. Deeruum wuuden eerste do sowät 5000 Garifuna ap dät Ailound [[Baliceaux]] deportierd, wier sun Haaldeel stoorf. Kuut leeter wuuden jo deeruum ap dät Ailound [[Roatán]] fäärebroacht, dät naier bie dät Fäästlound liech. Fon junner ferspratten jo sik uur dät Fäästlound, uk ätter Belize, wier dät bit däälich een Minnerhaid fon Garifuna rakt. In do 1830er Jiere wuuden do Sklouen fräilät, tou een äänelke Tied as in do uur britiske Kolonien. Man jo hieden noch immer neen Gliekbegjuchtenge. [[1862]] wuude dät tou ju britiske Krounkolonie ''British Honduras''. Fon [[1847]] bit [[1901]] koom dät ap dät Hoolichailound [[Yucatán]] (Mexiko) tou dän sonaamden Kasten-Kriech twiske do uurspröängelke Bewoonere, do [[Maya]], un do spoansk-stommige beetere Ljuude. Do britiske Ienwoonere fon Britisk Honduras belääwerden do apstoundiske Maya mäd Woapen un Munitsjoon, wier jo goud oun fertjoonden. Masse Fluchtlinge koomen wilst dän Kriech in dät Lound: Eerste do spoansk-stommige Mexikoanere, do foar do Maya fluchteden; leeter, as dät Blääd sik weendede, do Maya, do foar do spoansk-stommige Mexikoanere fluchteden. Düsse Maya hieden fuul Kannenskup in ju Buuräi, wiermäd jo in ju Foulge grooten Ienfloud ap do noudelke Provinsen fon dät Lound noomen. === Die Uurgong in ju Uunouhongegaid === [[Bielde:Belmopan Parliament.jpg|thumb|right|300px|Dät Parlemäntshuus in Belmopan]] Uumdät do nit-europäiske Befoulkengsdeele unner ju britiske Kolonioal-Heerskup nit fuul tou tällen hieden, wieren jo uuntoufree. Fon 1961 oun sätten do Briten dän Uunouhongegaids-Prosäss in Gong un lieten dät Lound moor un moor sälwen uurnieme. As [[1961]] die Hurrikan Hattie ju foarige Haudstääd [[Belize City]] läip fernäild hiede, wuude ju Ploanstääd [[Belmopan]] oun een seekerere Steede in't Binnelound baud un [[1970]] wuude ju Regierenge in ju näie Haudstääd ferlaid. Foar dän Uurgong in ju Uunouhongegaid roate dät oaber een groot Problem: Dät Noaberlound [[Guatemala]] stoalde Ounspröäke ap dät Lound, wät ju Uunouhongegaid stuur moakede. Sowät twintich Jiere loang fersoachten do Briten mäd ju guatemaltekiske Regierenge een Eenigenge tou fienden, wät foar't eerste nit slumpede. In [[1973]] kreech dät foarige ''British Honduras'' dän Noome ''Belize''. In 1978 wuude ju [[Belize Defence Force]] as Militär gruunded. Ap dän [[21. September]] [[1981]] wuude Belize uunouhongich fon do Briten, sunner dät dät een Eenigenge mäd [[Guatemala]] roate. Eerste in [[1992]] ärkoande Guatemala dät Lound Belize oun, wan uk sunner deerbie dän Skeedferloop in't Wääste tou kloorjen. In ju Foulge looken do Briten in [[1994]] dän grootsten Deel fon hiere Suldoaten ou. == Wällen == * Düssen Artikkel foutet deelwiese ap Uursättengen uut ju düütske Wikipedia. [[Kategorie:Belize| ]] [[Kategorie:Lound in Amerikoa]] boprmzq8phkkquo7vohshaab6e72ul9 0 11078 116876 2018-05-17T08:42:22Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Xochimilco]] nach [[Xōchimīlco]]: so is ju Skrieuwwiese ap Nahuatl, ju ienheemske Sproake wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Xōchimīlco]] 9ao8w7ssy1z7w0njaqxv08ucday7d1i 0 11079 116878 2018-05-17T09:14:10Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Aerials Belize WHwy 02.jpg|thumb|right|250px|Belmopan fon buppe]] [[Bielde:Belmopan Parliament.jpg|thumb|right|250px|Dät Parlemänts-Huus]] '''Belmopan'…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aerials Belize WHwy 02.jpg|thumb|right|250px|Belmopan fon buppe]] [[Bielde:Belmopan Parliament.jpg|thumb|right|250px|Dät Parlemänts-Huus]] '''Belmopan''' is ju [[Haudstääd]] fon dät middel-amerikoanske Lound [[Belize]] un hiede in't Jier 2017 sowät 21.814 Ienwoonere. Dät is een relativ junge Ploanstääd, ju ap een seekerere Steede gruunded wuude, uumdät aan dweerelgen Stoarm ju oolde Haudstääd [[Belize City]] läip ferseerd hiede. Die Noome fon ju Stääd is aan kunstelken Begriep, die sik touhoopesät uut dän Loundnoome "Belize" un [[Mopan (Äi)|Mopan]], dät is een Äi, ju truch dät Rebät lopt. Belmopan lait aastelk fon dän [[Belize River]] ap 17° 15' noudelke Bratte un 88° 46' wäästelke Loangte, 76 Meetere buppe ju See. Ju Stääd lait in ju Provinz Cayo, sowät 80 km fääre in't Binnelound as ju eerdere Haudstääd [[Belize City]]. == Geskichte == Ap dän [[31. Oktober]] [[1961]] fernäilde die [[Hurrikan Hattie]] groote Deele fon ju domoalige Haudstääd [[Belize City]]. In't Jier [[1965]] wuude die eendgultige Besluut foated, een näie Haudstääd ap een seekerere Steede tou bauen, fääre in't Binnelound. Ap dän [[1. August]] [[1970]] waas ju amtelke Stäädgruundenge fon dät näi baude Belmopan. In dät sälge Jier wuude die Regierengssit fon ju domoalige britiske Kolonie [[Britisk Honduras]] ätter ju näie Haudstääd ferlaid. Do Regierengs-Huuse sunt in modernen Stil baud, man jo hääbe daach uk wäil Määrkmoale fon ju klassiske [[Maya]]-Baukunst. Eerste ap dän [[21. September]] [[1981]] wuude Belize uunouhongich fon do Briten, Belmopan häd also fon Begin oun ju Haudstääd fon dät uunouhongige Lound weesen. Uurspröängelk is Belmopan foar 40.000 Ienwoonere ploand wuuden, man ju Befoulkenge is ätter ju lääste Tällenge (Stound: 2017) bloot wät moor as hoolich so groot. Dät lait wildääge oun dät heet-fuchtige Klima un ju Loage in't Binnelound. Do maaste groote Firmen un Organisationen, juust so uk do maaste [[Boskup (Diplomoatie)|diplomoatiske Boskuppe]] hääbe hieren Sit juust as toufoarne in [[Belize City]]. [[Kategorie:Stääd]] [[Kategorie:Belize]] js86xunx22sdehe693ls4hlao4if7nb 14 11080 116880 2018-05-17T09:19:45Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Amerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Amerikoa]] 199fajek96ih31yfae96jhvqoouqf8g 0 11081 116881 2018-05-17T10:28:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Suriname]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Suriname]] 9pvazwxbbsatqm2ishqig3tlktxrryd 0 11082 116884 2018-05-17T14:21:39Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Lutheroaner]] nach [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] dxntewxkl0c66u855ty479fl26xz1i0 0 11083 116886 2018-05-17T14:22:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Biebel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Biebel]] 0hgl7zkhqyeqtnsmd77knh6b8e42op2 0 11084 116887 2018-05-17T14:24:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] 9cjwj9o50frb0r5gyta4u41soqab11w 0 11085 116888 2018-05-17T14:25:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] 9cjwj9o50frb0r5gyta4u41soqab11w 0 11086 116889 2018-05-17T14:26:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] 9cjwj9o50frb0r5gyta4u41soqab11w 0 11087 116891 2018-05-17T14:27:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] 9cjwj9o50frb0r5gyta4u41soqab11w 0 11088 116892 2018-05-17T14:28:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] 9cjwj9o50frb0r5gyta4u41soqab11w 0 11089 116893 2018-05-17T14:28:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] 9cjwj9o50frb0r5gyta4u41soqab11w 0 11090 116894 2018-05-17T14:29:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Evangeelsk-Lutherske Säärken]] 9cjwj9o50frb0r5gyta4u41soqab11w 0 11091 116906 116905 2018-05-17T17:19:24Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Bierich-Kat |- | align="center" | [[Bielde:Andean cat 1 Jim Sanderson.jpg|300px|Aan Bierich-Kat (Leopardus jacobita)]] <br><small>Aan Bierich-Kat ''(Leopardus jacobita)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] (Carnivora) |- | ''Uurfamilie:'' || [[Katteoardige]] (Feloidea) |- | ''Familie:'' || [[Katte]] (Felidae) |- | ''Unnerfamilie:'' || [[Litje Katte]] (Felinae) |- | ''Sleek:'' || [[Pardelkatte]] ''(Leopardus)'' |- | ''Oard:'' || Bierich-Kat ''(Leopardus jacobita)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Emilio Cornalia|C<small>ORNALIA</small>]], 1865 |} |} Die '''Bierich-Kat''' of '''Anden-Kat''' (''Leopardus jacobita'', Syn.: ''Oreailurus jacobita'') is een suudamerikoanske Oard binne ju Familie fon do [[Katte]]. Die Bierich-Kat is tou fienden in dät Rebät fon do [[Anden]] in [[Suud-Amerikoa]] un wäd ap ju Roode Lieste fon säildene Oarde fon ju [[Waareldnatuurskuts-Organisatsjoon]] (IUCN) as "stäärk in Gefoar" (''Endaraged'') liested, uumdät ju heele Populatsjoon ap minner as 2500 uutwoaksene Dierte taksierd wäd, bie aan ouniemenden Populatsjoons-Trend. Dät rakt noch nit fuul wietenskuppelke Doaten uur ju Oard. Do eerste Film-Apnoamen fon ju Oard äntstuuden eerste ätter [[2000]] truch [[Christian Baumeister]]. == Määrkmoale == Die Bierich-Kat is gratter as die [[Chileensken Woold-Kat|Chileenske Woold-Kat]] un die [[Pampas-Kat]]. Dät fon Cornalia in 1865 beskrieuwene Exemploar waas 35 cm groot bie een Kop-Rump-Loangte fon 60 cm un een Stäitloangte fon 43 cm. Sien loang, wook, ticht Fäl is ljoacht gries plakked mäd swottelke of bruunelke Loangsstriepele, oun dän Buuk wiet mäd njuugen swottelke of bruunelke Ringe uum dän Stäit un een ljoacht Eende. Dät Fäl is ap dän Rääch 40 mm loang, oun dän tuustergen Stäit 35 mm. Ätter [[Reginald Innes Pockock]] läite sien loange Fälhiere toanke, dät die Bierich-Kat sien Lieuwend in koolde, fälserge [[Habitoat]]e toubrangt. Die Bierich-Kat is moor of minner so groot as n grooten [[Huus-Kat]] mäd een Kop-Rump-Loangte fon 70 cm. Ju häd een Wächte fon 4-7 kg. Die Bierich-Kat lät so äänelk as aan [[Pampas-Kat]], die in dät sälge Rebät lieuwt. Do niepe Unnerskeede mouten immer noch fon ju Foarskenge behonneld wäide, uumdät dät in do Museen nit fuul Exemploare rakt, do foar ju Unnersäikenge tou Ferföigenge stounde. == Wier die Bierich-Kat tou fienden is == [[Bielde:Leopardus jacobita range map.png|thumb|left|250px|Dät Ferspreedengs-Rebät fon dän Bierich-Kat is in gräin deerstoald]] Die Bierich-Kat is die säildenste Kat fon [[Suud-Amerikoa]] un häd sien Heemad in do hooge [[Anden]] fon't suudelke [[Peru]] uur dät Suudwääste fon [[Bolivien]], dät Noudaaste fon [[Chile]] un dät Noude fon [[Argentinien]]. Sien Habitoat lait in do fälserge, boomloose Rebätte fon do Anden buppe do 3000 Meetere uur ju See. Junner rakt dät een koold, ruuch, druuch Klima: Do Temperatuuren gunge deeges uum do 0 °C un minner. Twäin Bierich-Katte wuuden in't Jier 2004 in ju argentienske Provinz [[Mendoza (Provinz)|Mendoza]] in't stäppenoardige Busklound fon [[Monte (Argentinien)|Monte]] in#t Noude fon [[Patagonien]] mäd Hälpe fon een [[Kamerafalle]] ap een Hachte fon 1800 m apnuumen. Dät Ferspreedengs-Rebät gungt sowät 500 km fääre suudelk as toufoarne toacht wuude. Moor Unnersäikengen läite ounniemen, dät Bierich-Katte in do suudelke Foarbierge fon do Anden un in ju patagoonske Stäppe tichtebie deel bit ap een Hachte fon 650 Meetere foarkuume un do [[Viscacha]]s foulgje, do do foaraaln joagje. [[Kategorie:Roowdierte]] 5gbxuj8vxqh332nejuhoxv15er7i3g5 0 11092 116896 2018-05-17T15:28:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Kat]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Kat]] m29s1f4zljjrn2wyetvbg3n65hx75z1 0 11093 116897 2018-05-17T15:30:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Kat]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Kat]] m29s1f4zljjrn2wyetvbg3n65hx75z1 0 11094 116898 2018-05-17T15:31:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Kat]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Kat]] m29s1f4zljjrn2wyetvbg3n65hx75z1 0 11095 116899 2018-05-17T15:32:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Kat]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Kat]] m29s1f4zljjrn2wyetvbg3n65hx75z1 0 11096 116900 2018-05-17T15:32:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Kat]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Kat]] m29s1f4zljjrn2wyetvbg3n65hx75z1 0 11097 116901 2018-05-17T15:33:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Kat]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Kat]] m29s1f4zljjrn2wyetvbg3n65hx75z1 0 11098 116902 2018-05-17T15:33:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Kat]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Kat]] m29s1f4zljjrn2wyetvbg3n65hx75z1 0 11099 116904 2018-05-17T15:43:42Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Transformatore]] nach [[Transformator]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung: Beeter stoant dät in n Singuloar. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Transformator]] 5bj9sgwis52n0c94qhj5sbtsc3e9psf 0 11100 116912 116911 2018-05-17T17:46:50Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Bierich-Noosenboar |- | align="center" | [[Bielde:Ulisse Aldrovandi - Mountain Coati.jpg|350px|Bierich-Noosenboar]] <br><small>Oolde Illustratsjoon fon aan Bierich-Noosenboar ''(Nasuella olivacea)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Roowdierte]] (Carnivora) |- | ''Uurfamilie:'' || [[Huundeoardige]] (Canoidea) |- | ''Sunner Stappe:'' || [[Modder-Fjuunde]] (Musteloidea) |- | ''Familie:'' || [[Dwäärch-Boare]] (Procyonidae) |- | ''Sleek:'' || ''Nasuella'' |- | ''Oard:'' || Bierich-Noosenboar ''(Nasuella olivacea)'' |- | Beskrieuwen fon || [[Ned Hollister|H<small>OLLISTER</small>]], 1915 |} |} Die '''Bierich-Noosenboar''' ''(Nasuella olivacea)'' is een Roowdierte-Oard uut ju Familie fon do [[Dwäärch-Boare]] (Procyonidae). Hie is ääng fjuund mäd do [[Noosenboare]] (Sleek ''Nasua''), man hie wäd in aan oainen [[Monotypie|monotypisken]] Sleek, ''Nasuella'', fierd. Bierich-Noosenboare lieuwje in [[Kolumbien]], dät wäästelke [[Venezuela]] un [[Ecuador]], wier jo in haagerlaine Holtbuske in 2000 bit 3200 Meetere buppe ju See tou fienden sunt. == Beskrieuwenge == Die Bierich-Noosenboar lät so äänelk as die [[Suudamerikoansken Noosenboar|Suudamerikoanske Noosenboar]], man hie is baldoarich litjer un häd n kuuteren Stäit. Sien ticht, ruuch Fäl is fon griesbruune Klöär, die Stäit is jeelgries-dunkerbruun ringeld. Ju Snuute is juust as bie do uur Noosenboare loangsträkked un goud bewäägelk, man die Skäädel in't heele is noch langer as bie do uur Oarde. Düsse Dierte roakje een Kop-Rump-Loangte fon 36 bit 39 cm un een Stäitloangte fon 20 bit 24 cm. [[Kategorie:Roowdierte]] rx3sco828xw74v8buzd3zlkog2p2kqu 0 11101 116913 2018-05-17T17:57:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11102 116914 2018-05-17T17:58:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11103 116915 2018-05-17T17:59:56Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11104 116916 2018-05-17T18:00:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11105 116917 2018-05-17T18:01:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11106 116918 2018-05-17T18:01:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11107 116919 2018-05-17T18:02:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11108 116920 2018-05-17T18:03:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11109 116921 2018-05-17T18:03:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11110 116922 2018-05-17T18:04:22Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11111 116923 2018-05-17T18:04:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11112 116924 2018-05-17T18:05:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11113 116956 116955 2018-05-24T12:48:13Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Bierich-Tapir |- | align="center" | [[Bielde:Tapirus pinchaque portrait.jpg|300px|Bierich-Tapir (Tapirus pinchaque)]] <br><small>N Bierich-Tapir (''Tapirus pinchaque'')</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Klasse:'' || [[Suugedierte]] (Mammalia) |- | ''Unnerklasse:'' || [[Haagere Suugedierte]] (Eutheria) |- | ''Uuroardenge:'' || [[Laurasiatheria]] |- | ''Oardenge:'' || [[Uunpoorhoufere]] (Perissodactyla) |- | ''Familie:'' || Tapire (Tapiridae) |- | ''Sleek:'' || [[Tapire]] (''Tapirus'') |- | ''Oard:'' || Bierich-Tapir (''Tapirus pinchaque'') |- | Beskrieuwen fon || [[François Désiré Roulin|R<small>OULIN</small>]], 1829 |} |} Die '''Bierich-Tapir''' (''Tapirus pinchaque''), uk as '''Anden-Tapir''' of '''Wul-Tapir''' beteekend, is een [[Suugedierte|Suugediert]] uut ju monogeneriske Familie fon do [[Tapire]] (Tapiridae). Die Bierich-Tapir is ju twäidlitste Oard fon Tapire. Sien Lieuwendsruumte lait in do hooge [[Anden]] fon [[Ecuador]], [[Kolumbien]] un dät noudelke [[Peru]], wier hie ap 2000 bit 4500 Meetere uur ju See foarkumt. Wuddelk säilden is uk moal aan ap läigere Hachte tou sjoon. Uumdät do Moanskene ju Lieuwendsruumte fon do Bierich-Tapire fernäile, is ju Oard in Gefoar. == Lieuwendswiese == [[Bielde:Danta negra.JPG|left|250px|thumb|N swimmenden Bierich-Tapir]] [[Bielde:Young Mountain Tapir 1.jpg|thumb|left|250px|N litjen Bierich-Tapir]] Do Dierte sunt maasttieds snoagens unnerwaiens, man toumäts uk deeges. Buute fon ju Brumst-Tied lieuwje do uutwoaksene Dierte aleenich. Jo konnen goud loope, klieuwerje, swimme un duukje. Jädden walterje sik do Dierte in'e Mudde. Bierich-Tapire freete jädden Bleede, Twiege, Fruchte un uur Plontendeele. Ju Wietenskup koant moor as 200 Plonten, do fon do Bierich-Tapire freeten wäide. In ju Druuge Tied freete jo uk Gäärs. Een wichtige Plonte foar dän Bierich-Tapir sunt do [[Mammut-Bleede]] (''Gunnera''). Deerfon freete do Dierte do groote Bleede un do Steele, man jo ferstopje sik uk jädden deer unner. Uumdät jo uk [[Frucht]]e un [[Bäie]]n freete, dreege jo uk hieren Deel tou ju Uutspreedenge fon wäkke Plonten bie, wan jo do ätters wier uutskiete. Do Dierte mouten Soalt un Mineroalien slikje, uurs sunt do nit goud ap Steede. Jo bruuke do Mineroalien uk, uum wäkke Plontengifte ferdreege tou konnen. Do Dierte konnen sik poorje, wan jo two Jiere oold sunt. Sowät insen in't Mound sunt do wieuwelke Dierte brumsich. Dan kuume do Montjene bietou, uum sik mäd dät Wiefken tou poorjen. Jo dreege sowät trättien Mounde (in n Truchsleek 393 Deege). Maasttieds kumt dan een oankeld Koolich tou Waareld. Dät Litje is dan sowät 28 bit 30 cm hooch un wächt twiske 4 un 6 kg. Juust so as aal do Tapir-Koolwere hääbe uk litje Bierich-Tapire een Teekenge ap't Fäl: Een ljoachtbruune Gruundfaawe, wier woagelääsende Striepele un Plakken ap sunt. Ju Teekenge tjoont deer tou, dät dät Koolich foar Roowdierte nit goud tou sjoon is. Ätter tjo Mounde begint ju Muur loangsoam, dät Litje outousätten. Man bit dät heel un aal neen Molk moor kricht, duurt dät wät langer, sun Jier. Aan eenjierigen Bierich-Tapir wächt al sowät 100 kg. Aaltouhoope blift dät Jungdiert bie sien Muur, bit dät sowät 18 Mounde oold is. Ätters kon ju Muur wier näi befruchted wäide. Do Dierte wäide fon [[Puma]]s un [[Anden-Boare]]n joaged. Toumäts wäd uk moal n Bierich-Tapir fon'n [[Jaguar]] hoald, man dät kumt säilden foar, uumdät Jaguare nit jädden so hooch in do Bierge unnerwaiens sunt. Junge Bierich-Tapire faale bie Tuuren uk dän [[Anden-Kondor]] tou'n Offer. Dät hoochste Oaler, dät n Bierich-Tapir roaked häd, lait bie bolde 28 Jiere. [[Kategorie:Suugedierte]] [[Kategorie:Suudamerikoa]] fqwt13zahfuo67nxa5itre586j2mc10 0 11114 116930 2018-05-24T09:56:16Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Eutheria]] nach [[Haagere Suugedierte]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Haagere Suugedierte]] ijbhd0dl3w8rocb3xuniflxj9cf6atr 0 11115 116932 2018-05-24T09:58:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Tapir]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Tapir]] rbo3bvihtaofjnmfcdoopafxsyv5nvb 0 11116 116933 2018-05-24T09:59:03Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Tapir]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Tapir]] rbo3bvihtaofjnmfcdoopafxsyv5nvb 0 11117 116934 2018-05-24T09:59:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Tapir]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Tapir]] rbo3bvihtaofjnmfcdoopafxsyv5nvb 0 11118 116935 2018-05-24T09:59:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Tapir]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Tapir]] rbo3bvihtaofjnmfcdoopafxsyv5nvb 0 11119 116936 2018-05-24T09:59:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Tapir]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Tapir]] rbo3bvihtaofjnmfcdoopafxsyv5nvb 0 11120 116937 2018-05-24T09:59:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Tapir]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Tapir]] rbo3bvihtaofjnmfcdoopafxsyv5nvb 0 11121 116938 2018-05-24T10:00:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Tapir]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Tapir]] rbo3bvihtaofjnmfcdoopafxsyv5nvb 0 11122 116939 2018-05-24T10:00:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Tapir]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Tapir]] rbo3bvihtaofjnmfcdoopafxsyv5nvb 0 11123 116940 2018-05-24T10:00:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Tapir]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Tapir]] rbo3bvihtaofjnmfcdoopafxsyv5nvb 0 11124 116941 2018-05-24T10:01:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Tapir]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Tapir]] rbo3bvihtaofjnmfcdoopafxsyv5nvb 0 11125 116942 2018-05-24T12:20:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Kat]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Kat]] m29s1f4zljjrn2wyetvbg3n65hx75z1 0 11126 116943 2018-05-24T12:21:02Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Kat]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Kat]] m29s1f4zljjrn2wyetvbg3n65hx75z1 0 11127 116945 116944 2018-05-24T12:29:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11128 116946 2018-05-24T12:30:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11129 116947 2018-05-24T12:31:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11130 116948 2018-05-24T12:31:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11131 116949 2018-05-24T12:32:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11132 116950 2018-05-24T12:33:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11133 116951 2018-05-24T12:33:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11134 116952 2018-05-24T12:34:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Noosenboar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Noosenboar]] naxkiu8i71mifto3v334iyl627qq6it 0 11135 116953 2018-05-24T12:35:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Tapir]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Tapir]] rbo3bvihtaofjnmfcdoopafxsyv5nvb 0 11136 116954 2018-05-24T12:35:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bierich-Tapir]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bierich-Tapir]] rbo3bvihtaofjnmfcdoopafxsyv5nvb 0 11137 116958 2018-05-24T12:53:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 11138 116959 2018-05-24T12:54:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 11139 116960 2018-05-24T12:55:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 11140 116961 2018-05-24T12:56:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Anden-Boare]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Anden-Boare]] k44zluf6gls3iav1gz0btod4rctoyqj 0 11141 117765 117063 2018-11-23T13:23:55Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Bieuw-Äil |- | align="center" | [[Bielde:Electrophorus electricus 3.jpg|370px|Bieuw-Äil]] <br><small>Bieuw-Äil ''(Electrophorus electricus)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Näiwaareld-Soaksfiske]] (Gymnotiformes) |- | ''Familie:'' || [[Soaks-Äile]] (Gymnotidae) |- | ''Sleek:'' || ''Electrophorus'' |- | ''Oard:'' || Bieuw-Äil ''(Electrophorus electricus)'' |- | |- | |- | Nomenklatuur (Sleek): || ''Electrophorus''<br>beskrieuwen fon: [[Theodore Nicholas Gill|G<small>ILL</small>]], 1864 |- | Nomenklatuur (Oard): || ''Electrophorus electricus''<br>beskrieuwen fon: [[Carolus Linnaeus|L<small>INNAEUS</small>]], 1766 |} |} Die '''Bieuw-Äil''' (''Electrophorus electricus'', düütsk: Zitteraal) is een uungewöönelke Oard fon do [[Näiwaareld-Soaksfiske]] un kon Stroom-Steete fon sik reeke. Düsse Stroom-Steete konnen tou'e Joagd juust so as tou'e Ferdäägenge iensät wäide. Die Fisk lieuwt in do mudderge un suurstof-äärme Swäitwoatere in dät Noude un ju Midde fon [[Suud-Amerikoa]], in't Bäkken fon dän [[Amazonas]] un in't Stroom-Rebät fon dän [[Orinoco]] un wät deer an litjere Äien mäd ferbuunen is. == Beskrieuwenge == Die Bieuw-Äil is naan wuddelken [[Äilfiske|Äil]], as sin Noome un sien Uutsjoon fermiddeld. In Wuddelkhaid heert hie tou do [[Näiwaareld-Soaksfiske]]. Mäd do wuddelke Äile stimt hie in sin loangen un zylindrisken Lieuw uureen. Sin Iers-Flappert ferlopt bienaist uur dän heelen Lieuw un eendet oun't Stätspit. Rääge-, Stäit- un Buuk-Flappert rakt dät nit. Ju Loangte fon do Bieuw-Äile kon bit tou 2,8 Meetere bie een Wächte fon 20 Kilogramm weese. Die breede, rundede un ouflakkede Kop drächt een moachtige Muule, deer me dän Fisk as Roower oun kanne kon. Ju Faawe gungt fon gries bit bruunelk. Die Bieuw-Äil lieuwt in mudderch, suurstof-äärm Woater. Sowät tachtentich Prosänt fon dän Suurstof, dän die Fisk apnimt, wäd truch do besunners uutbieldede Äddere in ju bienaist tuskeloose Muule apnuumen, wiertruch die Bieuw-Äil aal tjoon bit füüftien Minuten apduuket, uum Luft tou hoaljen. Do uur twintich Prosänt fon dän Suurstof gunge uur do "Kiemen" in't Bloud. === Do Elektrizitäts-Orgoane === Die grootste Deel fon sin Lieuw is mäd elektriske Orgoane ([[Elektroplax]]) besät. Dät sunt oaintelk uumebieldede [[Muskel]]n, do hooge [[Elektriske Sponnenge|Sponnengen]] fräisätte konnen. Älk fon düsse Orgoane bestoant uut een groote Masse stroomärtjuugende Elemente, wierfon älk bloot een litje Sponnenge ärtjucht. Do sunt as in een Batterie ounoardend, wieroane do Platten in Serie of Riege ([[Riegenskaltenge]]) skalted wäide, wiertruch Bieuw-Äile mäd sowät 5000 bit 6000 Elektrozyten touhoope aktiv Stroom-Impulse produsierje konnen. Dät hongt deerfon ou, wo groot do Dierte sunt, man do maaste uutwoaksene Bieuw-Äile konnen touminst 600 Volt, wäkke besunners groote Dierte een Sponnenge fon bit tou 860 Volt bie aan Stroom fon 1 Ampere in two Millisekunden un somäd in kuute Tied deen Laistenge fon sowät 860 Watt fräisätte. Düsse gliektiedige Äntleedenge fon do Elektrocyten (EOD = Electric Organ Discharge) funktsjoonierd deertruch, dät die Fisk sien Offer mäd dän Kop (Pluspol) un dän Stäit (Minuspol) berüürt. Uum sälwen naan Sleek outoukriegen (fon sik säärm of fon uur Bieuw-Äile), häd die Fisk een isolierjende Häid un buppedät Fat-Loagen uum lieuwendswichtige binnerste Deele. Do Orgoane tjooje tou dän Fangst fon Büüte, tou ju Ferdäägenge, tou ju Orientierenge un uum dät Revier outouskeeden. Ju Sponnenge rakt gewöönelk bloot Ferlof, litjere Fiske tou doodjen, man ju kon uk moal Moanskene doodelk ferseerje. Sogoar foar grattere Dierte kon aan elektrisken Sleek fon dän Bieuw-Äil läip uutgunge, uumdät do Dierte beduust wäide un ferdrinke konnen. [[Alexander von Humboldt]], die sik in't Jier [[1800]] mäd dän Fisk befoated häd, uurlääwert, dät bie ju Expeditsjoon binne fieuw Minuten twäin Hoangste ferdronken wieren. Humboldt un sien Meestriedere hääbe ätters fjauer Uuren loang mäd do Fiske experimentierd, in Foulge deerfon moasten jo bit tou dän uur Dai Muskel-Swäkte, Piene in do Liede un Kotshaftegaid uuthoolde. Loange Tied häd ju Foarskenge mäd Skepsis ap dät kieked, wät Humboldt uur dän Bieuw-Äil skrieuwen häd. Man näiere Foarskengen konnen bewiese, dät dät aal sien Gjuchtegaid häd. Foar ju Orientierenge in't mudderge Woater, uum dät Revier outouskeeden un Poortnere foar ju Foutplontenge tou fienden, rakt die Bieuw-Äil bloot litjere Stroomsleeke ou. == Wällen == * Düssen Artikkel berauet foar groote Deele ap een Uursättenge uut ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Fiske]] 6o3hldjzi6ms6ygdjkv2ubb6c1gswhv 0 11142 116965 2018-05-24T14:27:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bieuw-Äil]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bieuw-Äil]] ek1mqkuiya8umyu5nzq9wdx494pmfwl 0 11143 116966 2018-05-24T14:28:14Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bieuw-Äil]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bieuw-Äil]] ek1mqkuiya8umyu5nzq9wdx494pmfwl 0 11144 116967 2018-05-24T14:28:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bieuw-Äil]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bieuw-Äil]] ek1mqkuiya8umyu5nzq9wdx494pmfwl 0 11145 116968 2018-05-24T14:28:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bieuw-Äil]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bieuw-Äil]] ek1mqkuiya8umyu5nzq9wdx494pmfwl 0 11146 117776 116985 2018-11-23T13:32:12Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Boomstieger-Poagen |- | align="center" | [[Bielde:Blue-poison.dart.frog.and.Yellow-banded.dart.frog.arp.jpg|300px|Buppe een Faawer-Poage (''Dendrobates Tinctorius''), deer unner aan Jeelrant-Boomstieger ''(Dendrobates leucomelas)'']] <br><small>Buppe een Faawer-Poage (''Dendrobates Tinctorius''),<br> deer unner aan Jeelrant-Boomstieger ''(Dendrobates leucomelas)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Klasse:'' || [[Amphibien]] (Amphibia) |- | ''Unnerklasse:'' || [[Lissamphibia]] |- | ''Oardenge:'' || [[Poagen-Oardige]] (Anura) |- | ''Unneroardenge:'' || [[Neobatrachia]] |- | ''Familie:'' || Boomstieger-Poagen (''Dendrobatidae'') |- | Beskrieuwen fon || [[Edward Drinker Cope|C<small>OPE</small>]], 1865 |} |} Do '''Boomstieger-Poagen''' (Dendrobatidae), uk '''Pielgift-Poagen''' of '''Faaw-Poagen''' naamd, sunt een [[Amphibien]]-Familie, ju tou do Poagen-Oardige (Anura) heert. Jo lieuwje in [[Middel-Amerikoa|Middel-]] un [[Suud-Amerikoa]]. Dät sunt oafter aiske litje (sowät 12 bit 50 mm) un bunte Poagen un wäide hoast in sowät een Duts Sleeke un uum do 170 Oarde iendeeld. Mäd ju [[Faawer-Poage]] ''(Dendrobates tinctorius)'', wuude een Oard eerstmoals al in't 18. Jierhunnerd fon aan Europäer beskrieuwen. Dät oafter ju heele Familie as "Pielgiftpoagen" beteekend wäd, lät wät mis, uumdät gewöönelk bloot tjo Oarde fon dän Sleek ''[[Phyllobates]]'' fon ienheemske Foulke ([[Indioanere]]) foar dät Pielgift bruukt wuuden sunt. Nit aal do Stoffe, do fon do Boomstiegerpoagen truch hiere Häid-Käddele uutskädded wäide, sunt doodelke Näärwengifte. == Määrkmoale == Twiske ju eerste un twäide, juust so as twiske ju twäide un trääde Toone sunt neen Swimhäide uutbielded. Die Muulebeen-Bunke failt. Do sälge Määrkmoale fiende sik bie dän Sleek ''[[Allobates]]'', man die heert tou do [[Aromobatidae]]. Apgruunde fon joopgungende [[Mikrobiologie|mikrobiologiske]] un [[phänotyp]]iske Unnersäikengen is deerfon uuttougungen, dät düsse Uureenstämmenge nit ap genetisken Touhoopehong, man ap [[Konvergenz (Biologie)|Konvergenz]] touräächgungt. === Giftegaid === Boomstieger-Poagen reeke uur hiere Häid basiske Alkaloide ou, wierfon sowät 200 Varianten bekoand sunt (biespilswiese [[Pumiliotoxin]] bie ''[[Dendrobates]]'', [[Batrachotoxin]] bie ''[[Phyllobates]]''. Batrachotoxin wierket ap dät Näärwensystem, Dät ferhinnert ju Inaktivierenge fon do Natriumkanoale un is deermäd een sonaamd Kroampgift. Deer trät Muskel- un deermäd uk Omme-Loamegaid ap, ju in sweere Faale '''bie Moanskene''' toun '''Dood ätter sowät 20 Minuten''' fiere kon. Dät Gift tringt truch litje Seeregaiden of Häid-Pooren in dän Bloud-Kringloop ien. Een Juungift is [[Tetrodotoxin]]. Do Pielgift-Poagen, do Batrachotoxin uur hiere Häid oureeke, heere ieuwenske wäkke Doobel-Kwallen un ju Krusten-Anemoone tou do gifterchste Dierte fon ju Waareld. Ätter LD-50 is al een Gift-Masse fon 0,002 mg/kg foar dät Offer doodelk. Do Poagen nieme dät Gift truch Apfreeten fon gifterge Büüte-Dierte ap un sequestrierje dät in hieren Lieuw. Deerwie wuuden in do lääste 30 Jiere bit tou 232 ferskeedene Alkaloide uut bit tou 21 ferskeedene Struktuur-Klassen fääststoald. Do hoochtoxiske [[Pumiliotoxin]]e un [[Allopumiliotoxin]]e kriege do Poagen truch dän Konsum fon [[Mieten]] <small>(düütsk:Milben)</small>, wilst uur Stoffe truch ju Apnoame fon [[Miegelke]]n <small>(düütsk:Ameisen)</small> un Ruste <small>(düütsk:Käfer)</small> in dän Lieuw fon do Poagen kuume. Deerbie konnen do Giftstoffe so blieuwe, as jo sunt, man toumäts wäide do uk in dän Poagen-Organismus uumebaud ([[Metabolisierenge]]). Ju Giftegaid fon Poagen in Fangenskup nimt uurloang ou, wan neen oainde Fodder-Dierte moor tou Ferföigenge stounde. Wan een Poage in Fangenskup ättertuchted wuuden is, häd ju in do maaste Faale neen Häidgift moor. == Wier do Dierte tou fienden sunt == [[Bielde:Dendrobatidae range.PNG|thumb|left|300px|Ferspreedengs-Koarte]] Boomstiegerpoagen rakt dät in dän [[Tropisken Rienwoold]] fon [[Middel-Amerikoa|Middel-]] un [[Suud-Amerikoa]], wäkke Oarde lieuwje uk in't Hoochlound fon [[Ecuador]]. Man do maaste Boomstiegerpoagen rakt dät aastelk fon do [[Anden]] in't [[Amazonas-Bäkken]] un in ju [[Mata Atlântica]]. In't Noude kuume Boomstieger-Poagen bit [[Nicaragua]] foar. Aaltouhoope sunt jo in [[Bolivien]], [[Costa Rica]], [[Brasilien]], [[Kolumbien]], [[Ecuador]], [[Venezuela]], [[Suriname]], [[Frantsöösk Guayana]], [[Peru]], [[Panama]], [[Guyana]] un [[Nicaragua]] tou fienden. Buppedät rakt dät een [[allochthon]]e Populatjsoon fon ''[[Dendrobates auratus]]'' ap [[Hawaii]]. Do Dierte wuuden junner tou Begin fon't 20. Jierhunnerd uutsät ([[Neobiota]]). == Fermoorenge == Ju Poageglidderske wäd bie litje Oarde maasttieds ap Bleede fon Plonten un Boome oulaid. Grattere Oarde, biespilswiese ju [[Faawer-Poage]] ''(Dendrobates tinctorius)'' un die [[Gould-Boomstieger]] ''(Dendrobates auratus)'' lääse hiere Glidderske uk in Höölen ou. Aal ätter ju Oard uumfoated ju oulaide Glidderske two bit 35 Oaiere. Eer ju Glidderske oulaid wäd, tuddelje do Dierte uurenloang uumetou. Dät Montje lokket truch sien Roupe dät Wiefken bietou un strikt him mäd do Faanderbeene uur dän Rääch. Bee säike sik ätters een goadelke Steede, uum ju Glidderske outoulääsen. Dät Oureeken fon ju Glidderske skjucht biespilswiese ap [[Bromelie]]n-Bleede uur dän Blääd-Tjoachter of in dän Blääd-Tjoachter binne. Ju Befruchtenge fon do Oaiere truch dät Montje skjucht buute un fluks ätter dät Oulääsen. Ju Glidderske wäd maasttieds fon do Montjene bewoaked. Wäkke Oarde miege räägelmäitich ap hiere Glidderske, uum ju fuchtich tou hoolden. Boomstieger-Poagen sunt deeges aktiv, uumdät hiere ljoachte Klöäre him deeges Skuul reeke. Uumdät hiere litje Poagenstäite (Kwabben) nit do Freetfäinde in Äien un Poule uutlääwerd sunt, wäide do jo ätter 10 bit 16 Deege Embryonoal-Äntwikkelenge slippede litje Dierte ap dän Rääch fon dät Montje in litje Woater-Ounsammelengen ap Plonten (Phytotelmata) broacht, biespilswiese mäd Woater apfälde Blääd-Tjoachtere. Bie wäkke Oarde, biespilswiese ''[[Ranitomeya imitator]]'', wäide do litje oankeld transportierd, bie uurswäkke, biespilswiese dän [[Träistriepel-Boomstieger]] ''(Epipedobates tricolor)'' wäide do aal touhoope wächbroacht. Leeter brange jo hiere litje ap ju sälge Wiese ap dän Äidboudem. Do Wiefkene fon wäkke Oarde fodderje do Poagenstäite of Kwabben mäd uunbefruchtede Neer-Oaiere bit tou ju [[Metamorphose]] tou (fergliekje ''[[Oophaga]]''), bie wäkke Oarde freete do Poagenstäite uk Algen of [[Insekten]], do in do Blääd-Tjoachtere faale. Ju Äntwikkelenge fon dän Poagenstäit tou een junge Poage duurt twiske säks un fjautien Wieke. == Binnere Systematik == Hier skäl een Lieste mäd do Oarde fon Boomstieger-Poagen stounde, aal oardend ätter Unnerfamilien un Sleeke. Dät stuure deerbie is, dät älk Jier deer mäd reekend wäide mout, dät näie Oarde fuunen wäide, of dät al bekoande Oarde nieper unnersoacht un näi ienoardend wäide. Düsse Lieste is nu ätter't bääste Wieten un Gewieten ap dän Stound fon 2018, man dät kon weese, dät ju touken Jier al nit moor aktuell is: '''Unnerfamilie''' [[Colostethinae]] * Sleek ''[[Ameerega]]'' [[Bielde:Flickr - ggallice - Pleasing poison frog.jpg|thumb|right|300px|''[[Ameerega bassleri]]'']] [[Bielde:Ameerega macero Peru 03.JPG|thumb|right|300px|''[[Ameerega macero]]'']] [[Bielde:Ameerega trivittata (Madre de Dios, Peru).jpg|thumb|right|300px|''[[Ameerega trivittata]]'']] ** ''[[Ameerega altamazonica]]'' ** ''[[Ameerega bassleri]]'' ** ''[[Ameerega berohoka]]'' ** ''[[Ameerega bilinguis]]'' ** ''[[Ameerega boehmei]]'' ** ''[[Ameerega boliviana]]'' ** ''[[Ameerega braccata]]'' ** ''[[Ameerega cainarachi]]'' ** ''[[Ameerega flavopicta]]'' ** ''[[Ameerega hahneli]]'' ** ''[[Ameerega ignipedis]]'' ** ''[[Ameerega ingeri]]'' ** ''[[Ameerega labialis]]'' ** ''[[Ameerega macero]]'' ** ''[[Ameerega munduruku]]'' ** ''[[Ameerega parvula]]'' ** ''[[Ameerega pepperi]]'' ** ''[[Ameerega peruviridis]]'' ** ''[[Ameerega petersi]]'' ** ''[[Ameerega picta]]'' ** ''[[Ameerega planipaleae]]'' ** ''[[Ameerega pongoensis]]'' ** ''[[Ameerega pulchripecta]]'' ** ''[[Ameerega rubriventris]]'' ** ''[[Ameerega shihuemoy]]'' ** ''[[Ameerega silverstonei]]'' ** ''[[Ameerega simulans]]'' ** ''[[Ameerega smaragdina]]'' ** ''[[Ameerega trivittata]]'' ** ''[[Ameerega yoshina]]'' ** ''[[Ameerega yungicola]]'' * Sleek ''[[Colostethus]]'' [[Bielde:Colostethus prattii.jpg|thumb|right|300px|''[[Colostethus pratti]]'']] **''[[Colostethus agilis]]'' **''[[Colostethus alacris]]'' **''[[Colostethus argyrogaster]]'' **''[[Colostethus brachistriatus]]'' **''[[Colostethus dysprosium]]'' **''[[Colostethus fraterdanieli]]'' **''[[Colostethus fugax]]'' **''[[Colostethus furviventris]]'' **''[[Colostethus imbricolus]]'' **''[[Colostethus inguinalis]]'' **''[[Colostethus jacobuspetersi]]'' **''[[Colostethus latinasus]]'' **''[[Colostethus lynchi]]'' **''[[Colostethus mertensi]]'' **''[[Colostethus panamensis]]'' **''[[Colostethus pratti]]'' **''[[Colostethus thorntoni]]'' **''[[Colostethus ucumari]]'' **''[[Colostethus yaguara]]'' * Sleek ''[[Epipedobates]]'' **''[[Epipedobates anthonyi]]'' **''[[Epipedobates boulengeri]]'' **''[[Epipedobates darwinwallacei]]'' **''[[Epipedobates espinosai]]'' **''[[Epipedobates machalilla]]'' **''[[Epipedobates narinensis]]'' ** [[Träistriepel-Boomstieger]] (''Epipedobates tricolor'') * Sleek ''[[Silverstoneia]]'' [[Bielde:Colostethus flotator jumping.jpg|thumb|right|300px|''[[Silverstoneia flotator]]'']] **''[[Silverstoneia flotator]]'' **''[[Silverstoneia erasmios]]'' **''[[Silverstoneia nubicola]]'' **''[[Silverstoneia dalyi]]'' **''[[Silverstoneia gutturalis]]'' **''[[Silverstoneia minima]]'' **''[[Silverstoneia minutissima]]'' **''[[Silverstoneia punctiventris]]'' '''Unnerfamilie''' [[Hyloxalinae]] * Sleek ''[[Ectopoglossus]]'' **''[[Ectopoglossus absconditus]]'' **''[[Ectopoglossus astralogaster]]'' **''[[Ectopoglossus atopoglossus]]'' **''[[Ectopoglossus confusus]]'' **''[[Ectopoglossus isthminus]]'' **''[[Ectopoglossus lacrimosus]]'' **''[[Ectopoglossus saxatilis]]'' * Sleek ''[[Hyloxalus]]'' [[Bielde:Hyloxalus nexipus (14082079306).jpg|thumb|right|300px|''[[Hyloxalus nexipus]]'']] [[Bielde:Hyloxalus subpunctatus.jpg|thumb|right|300px|''[[Hyloxalus subpunctatus]]'']] **''[[Hyloxalus abditaurantius]]'' **''[[Hyloxalus aeruginosus]]'' **''[[Hyloxalus anthracinus]]'' **''[[Hyloxalus awa]]'' **''[[Hyloxalus azureiventris]]'' **''[[Hyloxalus betancuri]]'' **''[[Hyloxalus bocagei]]'' **''[[Hyloxalus borjai]]'' **''[[Hyloxalus breviquartus]]'' **''[[Hyloxalus cevallosi]]'' **''[[Hyloxalus chlorocraspedus]]'' **''[[Hyloxalus chocoensis]]'' **''[[Hyloxalus craspedoceps]]'' **''[[Hyloxalus delatorreae]]'' **''[[Hyloxalus edwardsi]]'' **''[[Hyloxalus elachyhistus]]'' **''[[Hyloxalus eleutherodactylus]]'' **''[[Hyloxalus exasperatus]]'' **''[[Hyloxalus excisus]]'' **''[[Hyloxalus faciopunctulatus]]'' **''[[Hyloxalus fallax]]'' **''[[Hyloxalus fascianiger]]'' **''[[Hyloxalus fuliginosus]]'' **''[[Hyloxalus idiomelus]]'' **''[[Hyloxalus infraguttatus]]'' **''[[Hyloxalus insulatus]]'' **''[[Hyloxalus italoi]]'' **''[[Hyloxalus lehmanni]]'' **''[[Hyloxalus leucophaeus]]'' **''[[Hyloxalus littoralis]]'' **''[[Hyloxalus maculosus]]'' **''[[Hyloxalus maquipucuna]]'' **''[[Hyloxalus marmoreoventris]]'' **''[[Hyloxalus mittermeieri]]'' **''[[Hyloxalus mystax]]'' **''[[Hyloxalus nexipus]]'' **''[[Hyloxalus parcus]]'' **''[[Hyloxalus patitae]]'' **''[[Hyloxalus peculiaris]]'' **''[[Hyloxalus peruvianus]]'' **''[[Hyloxalus pinguis]]'' **''[[Hyloxalus pulchellus]]'' **''[[Hyloxalus pulcherrimus]]'' **''[[Hyloxalus pumilus]]'' **''[[Hyloxalus ramosi]]'' **''[[Hyloxalus ruizi]]'' **''[[Hyloxalus saltuarius]]'' **''[[Hyloxalus sauli]]'' **''[[Hyloxalus shuar]]'' **''[[Hyloxalus sordidatus]]'' **''[[Hyloxalus spilotogaster]]'' **''[[Hyloxalus subpunctatus]]'' **''[[Hyloxalus sylvaticus]]'' **''[[Hyloxalus toachi]]'' **''[[Hyloxalus utcubambensis]]'' **''[[Hyloxalus vergeli]]'' **''[[Hyloxalus vertebralis]]'' **''[[Hyloxalus yasuni]]'' * Sleek ''[[Paruwrobates]]'' ** ''[[Paruwrobates andinus]]'' ** ''[[Paruwrobates erythromos]]'' ** ''[[Paruwrobates whymperi]]'' '''Unnerfamilie''' [[Dendrobatinae]] * Sleek ''[[Adelphobates]]'' [[Bielde:P.E.CRISTALINO 1.JPG|thumb|right|300px|''[[Adelphobates galactonotus]]'']] **''[[Adelphobates castaneoticus]]'' **''[[Adelphobates galactonotus]]'' **''[[Adelphobates quinquevittatus]]'' * Sleek ''[[Andinobates]]'' **''[[Andinobates abditus]]'' **''[[Andinobates altobueyensis]]'' **''[[Andinobates bombetes]]'' **''[[Andinobates cassidyhornae]]'' **''[[Andinobates claudiae]]'' **''[[Andinobates daleswansoni]]'' **''[[Andinobates dorisswansonae]]'' **''[[Andinobates fulguritus]]'' **''[[Andinobates geminisae]]'' **''[[Andinobates minutus]]'' **''[[Andinobates opisthomelas]]'' **''[[Andinobates tolimensis]]'' **''[[Andinobates victimatus]]'' **''[[Andinobates viridis]]'' **''[[Andinobates virolinensis]]'' * Sleek ''[[Dendrobates]]'' [[Bielde:Green-and-Black-poison-dart-frog.jpg|thumb|right|300px|[[Gould-Boomstieger]] ''(Dendrobates auratus)'']] **[[Gould-Boomstieger]] ''(Dendrobates auratus)'' **[[Jeelrant-Boomstieger]] ''(Dendrobates leucomelas)'' **''[[Dendrobates nubeculosus]]'' **[[Faawer-Poage]] ''(Dendrobates tinctorius)'' **''[[Dendrobates truncatus]]'' * Sleek ''[[Excidobates]]'' **''[[Excidobates mysteriosus]]'' **''[[Excidobates captivus]]'' **''[[Excidobates condor]]'' * Sleek ''Minyobates'' (wäil [[monotypisk]]) **''[[Minyobates steyermarki]]'' * Sleek ''[[Oophaga]]'' [[Bielde:Dendrobates pumilio.jpg|thumb|right|300px|[[Äidbäien-Poage]] ''(Oophaga pumilio)'']] **''[[Oophaga arborea]]'' ** [[Granulierden Boomstieger]] ''(Oophaga granulifera)'' ** [[Harlekin-Boomstieger]] ''(Oophaga histrionica)'' ** [[Lehmanns Boomstieger]] ''(Oophaga lehmanni)'' **''[[Oophaga occultator]]'' ** [[Äidbäien-Poage]] ''(Oophaga pumilio)'' **''[[Oophaga speciosa]]'' ** [[Woold-Boomstieger]] ''(Oophaga sylvatica)'' **''[[Oophaga vicentei]]'' * Sleek [[Bläädstiegere]] (''Phyllobates'') ** [[Gouldstriepen-Bläädstieger]] ''(Phyllobates aurotaenia)'' ** [[Twofaawigen Bläädstieger]] ''(Phyllobates bicolor)'' ** [[Tjuustergen Bläädstieger]] ''(Phyllobates lugubris)'' ** [[Skräkkelken Bläädstieger]] ''(Phyllobates terribilis)'' ** [[Striepeden Bläädstieger]] ''(Phyllobates vittatus)'' * Sleek ''[[Ranitomeya]]'' [[Bielde:Ranitomeya amazonica.jpg|thumb|300px|right|''[[Ranitomeya amazonica]]'']] **''[[Ranitomeya amazonica]]'' **''[[Ranitomeya benedicta]]'' **''[[Ranitomeya cyanovittata]]'' **''[[Ranitomeya defleri]]'' **''[[Ranitomeya fantastica]]'' **''[[Ranitomeya flavovittata]]'' **''[[Ranitomeya imitator]]'' **''[[Ranitomeya reticulata]]'' **''[[Ranitomeya sirensis]]'' **''[[Ranitomeya summersi]]'' **''[[Ranitomeya toraro]]'' **''[[Ranitomeya uakarii]]'' **''[[Ranitomeya vanzolinii]]'' **''[[Ranitomeya variabilis]]'' ** [[Buukfläkken-Boomstieger]] ''(Ranitomeya ventrimaculata)'' **''[[Ranitomeya yavaricola]]'' Tou do Dendrobatidae [[incertae sedis]] wäide buppedät do Oarde ''"Colostethus" poecilonotus'' un ''"Colostethus" ramirezi'' stoald, wierbie ju Positsjoon binne ju Familie uunkloor is. ''"Colostethus" poecilonotus'' wuude nieper as Dendrobatoidea incertae sedis ienoardend, dät kuude also uk aan Fertreeder fon do Aromobatidae weese. ''"Colostethus" ruthveni'' skient uk nit tou dän Sleek tou heeren, wier hie uurspröängelk ienoardend wuuden is, fuulmoor heert hie wäil ainewaiens in ju Unnerfamilie fon do Dendrobatinae. == Wällen == === Susterprojekte === * Deele fon düssen Artikkel sunt uut ju düütske un ju ängelske Wikipedia uursät. === Externe Wällen === * [http://research.amnh.org/vz/herpetology/amphibia/ "Amphibian Species of the World 6.0, an Online Reference" (ap ju Internetsiede fon't "American Museum of Natural History"); ouruupen in'n Moai 2018] [[Kategorie:Amphibien]] 3e4xwum78k0pttc44hdy3p1vn3oyofm 0 11147 116973 2018-05-24T18:11:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boomstieger-Poagen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boomstieger-Poagen]] it9kp8q4vqvzotwe1jdzwjy9u4yqqts 0 11148 116974 2018-05-24T18:11:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boomstieger-Poagen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boomstieger-Poagen]] it9kp8q4vqvzotwe1jdzwjy9u4yqqts 0 11149 116975 2018-05-24T18:12:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boomstieger-Poagen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boomstieger-Poagen]] it9kp8q4vqvzotwe1jdzwjy9u4yqqts 0 11150 116976 2018-05-24T18:12:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boomstieger-Poagen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boomstieger-Poagen]] it9kp8q4vqvzotwe1jdzwjy9u4yqqts 0 11151 116977 2018-05-24T18:12:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boomstieger-Poagen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boomstieger-Poagen]] it9kp8q4vqvzotwe1jdzwjy9u4yqqts 0 11152 116978 2018-05-24T18:13:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boomstieger-Poagen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boomstieger-Poagen]] it9kp8q4vqvzotwe1jdzwjy9u4yqqts 0 11153 116979 2018-05-24T18:13:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boomstieger-Poagen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boomstieger-Poagen]] it9kp8q4vqvzotwe1jdzwjy9u4yqqts 0 11154 116980 2018-05-24T18:13:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boomstieger-Poagen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boomstieger-Poagen]] it9kp8q4vqvzotwe1jdzwjy9u4yqqts 0 11155 116981 2018-05-24T18:13:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boomstieger-Poagen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boomstieger-Poagen]] it9kp8q4vqvzotwe1jdzwjy9u4yqqts 0 11156 116982 2018-05-24T18:14:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boomstieger-Poagen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boomstieger-Poagen]] it9kp8q4vqvzotwe1jdzwjy9u4yqqts 0 11157 116983 2018-05-24T18:14:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Boomstieger-Poagen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Boomstieger-Poagen]] it9kp8q4vqvzotwe1jdzwjy9u4yqqts 0 11158 116987 116986 2018-05-24T19:27:33Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:High street Barbados.jpg|thumb|right|250px|Sträite mäd bunte Huuse]] [[Bielde:Historic Bridgetown and its Garrison-115165.jpg|thumb|right|250px|Ju Sänt-Michaels-Kathedroale]] [[Bielde:Bridgetown, Barbados..JPG|thumb|right|250px|Ju Chamberlain Bridge]] Ju Stääd '''Bridgetown''' in dän Parish [[Saint Michael (Barbados)|Saint Michael]] is ju Haudstääd fon dän karibisken Ailound-Stoat [[Barbados]] un juustso die wichtichste Hoawen un die ökonomiske Middelpunkt. Uurspröängelk wuude ju Stääd ''Indian Bridge'' naamd, ätter een al in indioanske Tied baude Brääch uur ju Äi, ju däälich [[Constitution River]] hat. Ju Stääd wuude in [[1628]] fon do Briten gruunded un häd däälich sowät 7.000 Ienwoonere, man bietou mout me noch sowät 80.000 Ienwoonere fon do Foarstääde meetälle, wät betjudt, dät in un uum ju Stääd sun Träädendeel fon ju Befoulkenge fon Barbados lieuwt. Do Ljuude fertjoonje sik dät Jäild mäd [[Tourismus]], man jo staale uk [[Sukker]], [[Rum]] un [[Melasse]] häär. == Stäädmidde == Wier die ''Constitution River'' in ju See fljut, is däälich aan [[Yacht]]-Hoawen. Hie wäd in't Säntrum fon ju Stääd as "Careenage" beteekend, uumdät hier aleer do [[Sailskip|Sailskiepe]] liegen, uum dän Rump skeen tou moakjen. Fluks bie ju "Careenage" lait die ''National Heroes Square'' (aleer: ''Trafalgar Square''), die säntroale Ploats fon ju Stääd, wier älken Dai fon Klok säks smäidens bit Klok säks säiwends ätter een fäästskrieuwen Sätgjucht ju Flaage fon Barbados waaie mout. Hier sunt uk do ''Parliament Buildings'' (aleer: ''Public Buildings''), die Sit fon do bee Koomere fon dät barbadienske Parlemänt tou fienden. In ju Midde fon dän Ploats stoant dät Nelson-Toankmoal, dät in 1813 ienwäid wuude un deermäd bienaist 30 Jiere aller is as die Nelson-Stiepel in [[London]]. Bie dän ''Heroes Square'' begint mäd ju Broad Streed ju wichtichste Ienkoopssträite fon Bridgetown, wier sik Winkelhuuse mäd internasjonoale Weeren, litjere Winkelhuuse un Banken fiende. In Bridgetown rakt dät wäkke betjuudende Bauwierke fon ju britiske Kolonioal-Architektuur. Tou naamen sunt hier dät oolde ''Barbados Mutual Building'', ju anglikoanske Sänt-Michaels-Kathedroale, ju Ounloage fon dät ''Harrison College'' un ju ''St. Anne’s Garrison''. Ju heele Ooldstääd fon Bridgetown is touhoope mäd ju Garnison sänt 2011 een UNESCO-Waareldäärfgoud. == Bekoande Ljuude uut ju Stääd == * [[Arthur Barclay]] (1854–1938), Präsident fon Liberia * [[Harry Beckett]] (1935–2010), Trumpätter un Flöägelhouden-Spieler * [[Peter Jackson]] (1949–2011), Informatiker * [[Grandmaster Flash]] (* 1958), Hip-Hop-Pionier, DJ * [[Sue Gardner]] (* 1967), Saitengs-Skrieuwerske * [[Obadele Thompson]] (* 1976), Sportler in'e Licht-Athletik un Olympia-Medaillenwinner * [[Rihanna]] (* 1988), Pop-Sjungerske * [[Ryan Brathwaite]] (* 1988), Sportler in'e Licht-Athletik un WM-Gouldmedaillenwinner * [[Darren Matthews]] (* 1991), Flitspee-Fierder * [[Darian King]] (* 1992), Tennisspieler == Wällen == * Düssen Artikkel foutet ap een Uursättenge uut ju düütske Wikipedia. [[Kategorie:Barbados]] [[Kategorie:Stääd]] hif728y1uqciwya7e30ll0o9qym972c 0 11159 122734 116988 2023-08-15T17:07:19Z T. Mikulski 13191 + ) wikitext text/x-wiki '''SD''' (* 7. November 1994 in Chicago, Illinois as ''Sadiki Thirston'') is n [[Rapmusik|Rapper]] uut do [[Fereende Stoaten]]. {{SORTIERUNG:SD}} [[Kategorie:Rapmusik]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] j4idmagbazb8gtk8yoox68adhf2tfol 0 11160 122423 117766 2023-03-10T17:31:29Z WikiBayer 9890 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Buenos Aires | ôfbylding = Buenos Aires City Collage.png | ôfbyldingsbreedte = 260 | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 2.890.151 <small>(2010)</small> | oerflak = 203 km² | befolkingstichtens = 14.000 km² | stêdekloft = | hichte = 25 m | lân = [[Argentinien]] | bestjoerlike ienheid 1 = | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = 1536/1580 | postkoade = | tiidsône = ART ([[UTC]]-3) | simmertiid = | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|34_35_59_S_58_22_55_W_type:city(2746761)_region:AR-C|<small>34° 36' SB, 58° 23' WL</small>}} | webside = [https://www.buenosaires.gob.ar www.buenosaires.gob.ar] }} '''Buenos Aires''' [ˈbwenos ˈai̯ɾes] (allere Skrieuwwiese: Buenos Ayres; amtelk: Ciudad Autónoma de Buenos Aires/Autonome Stääd Buenos Aires) is ju Haudstääd un Primoatstääd, also dät politiske, kulturelle un wirtskuppelke Säntrum fon [[Argentinien]]. Do Gruundere fon ju Stääd benaamden ju ätter ju ''Santa María del Buen Ayre'' (spoansk foar Hillige Maria fon ju goude Luft / do goadelke Wiende). Ju Stääd lait oun't Ouger fon dän [[Río de la Plata]], een tjoachterfoarmige Mundenge fon do Äien [[Río Paraná]] un [[Río Uruguay]] in dän [[Atlantik]], ap ju Aastkuste fon dän [[Suud-Amerikoa|suud-amerikoansken]] Waarelddeel. Buenos Aires lait in dän Truchsleek sowät 25 Meetere uur ju See. Dät häd 2.890.151 Ienwoonere (Stound:2010). == Geskichte == === Äddere Tied === Buenos Aires wuude ap dän [[2. Februoar]] [[1536]] fon [[Pedro de Mendoza]] mäd dän Noome ''Puerto de Nuestra Señora Santa María del Buen Ayre'' gruunded. Uumdät do spoanske Siedlere dät stuur hieden, Neerenge tou kriegen, twoangen jo do ienheemske [[Het (Foulk)|Het]]-Indioanere (uk bekoand as Querandí), ju junge Stääd mäd Ietelweeren tou fersuurgjen. Do ''Het'' bekeeken do Spoaniere deeruum as Fäinde un uurfällen ju Stääd moorere Moale, sodät do Siedere Buenos Aires al in [[1541]] wier apreeke un ferläite moasten. In [[1580]] wuude ju Stääd fon [[Juan de Garay]] unner dän Noome ''Ciudad de la Santísima Trinidad y puerto Santa María de los Buenos Aires'' wiergruunded. Ju Wirtskup fon Buenos Aires hiede tou Begin two Stoundbeene: Ju Fäitucht in ju [[Pampa]] uumetou, man uk dän Honnel mäd [[Spanien]]. Man ju spoanske Heerskup in't 17. un 18. Jierhunnerd ferloangde, dät aal do Honnelsweeren uut Buenos Aires, do ätter Europa wai skuulen, eerste ätter [[Lima]] in [[Peru]] ferfrachted wäide skuulen uum do junner tou ferstjuurjen. Mäd suk n grooten Uumwai kuuden do Honnelsljuude fon Buenos Aires nit toufree weese - do moasten ja aal uum [[Kap Horn]] sailje un wier tourääch. Deeruum begon die [[Smuggel]] tou blöien. [[Koarl III. (Spanien)|Koarl III.]], die fon [[1759]] bit tou sin Dood [[1788]] spoansken Köönich waas, ärkoande dät Problem un suurgede Stappe foar Stappe foar moor Fräiegaid in dän Honnel, toulääst ferkloorde hie Buenos Aires foar n fräien Hoawen. === Haudstääd fon't Vizeköönichriek fon dän Río de la Plata === Buenos Aires wuude tou ju Haudstääd fon dät [[1776]] gruundede spoanske [[Vizeköönichriek fon dän Río de la Plata]] (fon dät [[Vizeköönichriek Peru]] oudeeld). Wilst ju Tied fon do [[Napoleoonske Kriege]], as [[Spanien]] mäd [[Frankriek]] ferbuunded waas un juun dät [[Fereend Köönichriek|Fereende Köönichriek]] kampede, besätten ap dän [[27. Juni]] [[1806]] britiske Troppen unner Generoal [[William Carr Beresford]] ätter twäin Deege Kamp ju Stääd. Man do Bewonnere lienden sik juun do Briten ap un ap dän [[4. August]] ärooberden ienheemske Krääfte unner [[Santiago de Liniers]] ju Stääd tourääch. Liniers kuude uk noch een näie Beleegerenge truch do Briten ouweerje, ju ap dän [[7. Juli]] [[1807]] mäd ju Kapitulatsjoon fon Generoal [[John Whitelocke]] eendede. Dät do Besättengen nit fon spoanske Troppen, man fuulmoor fon dän Wierstound uut ju Befoulkenge touräächsloain wuuden wieren, roate do Nasjonoalisten Moud. Jo kuuden moor un moor Gjuchte foar lokoale Burger-Fereenigengen roakje, do sonaamde ''Cabildos Abiertos'', wilst die Vize-Köönich Moacht oureeke moaste. === Uunouhongegaid un ätters === Ap dän [[25. Moai]] [[1810]] ferdreeuwen bewoapende Burgere fon ju Stääd Buenos Aires dän Vizeköönich. Ap dän [[9. Juli]] [[1816]] ferkloorde die [[Kongress fon Tucumán]] formell ju Uunouhongegaid fon do "Fereende Provinse fon dän Río de la Plata", do leeter dän Noome [[Argentienske Konföderatsjoon]] roaten. Ätter ju Uunouhongegaids-Ferkloorenge roate dät aan Stried twiske do Unitariere, do aan fon Buenos Aires uut fieren Säntroal-Stoat hääbe wüülen un do Föderoalisten, do een stäärke Sälwenferwaltenge in do oankelde Provinse ferfoulgeden. Sänt ju Uunouhongegaid fon Spanien häbe Argentinien un deermäd uk Buenos Aires moorere Phasen fon Uunroue, Diktatuur un wirtskuppelke Nood truchmoaked, man uk beetere Tiede. In [[1853]] wäigerde sik ju Stääd un ju Provinz Buenos Aires, bie dän konstitutionellen Kongress meetoumoakjen un trände sik fon [[Argentinien]]. In [[1859]] tried Buenos Aires dän "Argentiensken Buund" (Federación Argentina) bie. In 1869 hiede ju Stääd een Befoulkenge fon 180.000 Ljuude. In [[1882]] wuude ju Stääd Buenos Aires fon ju glieknoomige Provinz outränd un tou ju sälge Tied foar ju Haudstääd fon Argentinien ferkloord. In [[1890]] waas Buenos Aires ju grootste un wichtichste Stääd in [[Latien-Amerikoa]] mäd een Befoulkenge fon sowät 661.000 Ienwoonere. In [[1913]] wuude ju eerste U-Boan-Sträkke eepend. Apgruunde fon ju stäärke Ienwonnerenge uut Europa tälde ju Stääd al in't Jier 1914 sowät 1,6 Millionen Ienwoonere. In 2001 bedruuch ju Ienwoonertoal fon ju ''Autonome Stääd Buenos Aires'' sowät 2,8 Millionen Ienwoonere. == Wällen == * Düssen Artikkel stöänt sik ap ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Argentinien]] [[Kategorie:Stääd]] [[Kategorie:Argentinien]] p8lv79q9yqlgutof8fjbi0g6g6di39c 0 11161 117004 2018-05-27T13:54:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Buenos Aires]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Buenos Aires]] p4ma3144ng1btfvremo8vmaumblwiyc 0 11162 117005 2018-05-27T13:55:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Buenos Aires]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Buenos Aires]] p4ma3144ng1btfvremo8vmaumblwiyc 0 11163 117006 2018-05-27T13:55:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Buenos Aires]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Buenos Aires]] p4ma3144ng1btfvremo8vmaumblwiyc 0 11164 119285 118850 2020-08-31T07:05:48Z DARIO SEVERI 7600 Removing image does not exist + added new one wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Caracas<br>''Santiago de León de Caracas'' | ôfbylding =Caracas Venezuela 2018 collage.png | ôfbyldingsbreedte = | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.815.679 <small>(2009)</small> | oerflak = | befolkingstichtens = 1431,5/ km² | stêdekloft = 1930 km² <br /> 5.196.514 Ienwoonere | hichte = 900 m | lân = [[Venezuela]] | bestjoerlike ienheid 1 = Distrikt | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Distrito Capital (Venezuela)|Distrito Capital]] & [[Miranda (Buundesstoat)|Miranda]] | bestjoerlike ienheid 2 = Gemeente | namme bestjoerlike ienheid 2= Libertador | boargemaster = Antonio Ledezma (ABP) | stêdsyndieling = | stifting = 25. Juli 1567 | postkoade = | tiidsône = [[Venezuelan Standard Time Zone|VST]] ([[UTC]]-04:30) | simmertiid = | koördinaten = {{Koördinaten|10_30_0_N_66_56_0_W_type:city_region:VE|10° 30' N, 66° 55' W}}</small> | webside = [http://www.alcaldiamayor.gob.ve/ www.alcaldiamayor.gob.ve] }} '''Caracas''' (amtelk: Santiago de Léon de Caracas) is ju Haudstääd un grootste Stääd fon [[Venezuela]]. Ju Stääd jält as kulturellen un wirtskuppelken Middelpunkt fon dät Lound. Uumdät dät deer so fuul kriminelle rakt un so fuul Ljuude uumebroacht wäide, jält ju Stääd as een fon do freeselkste Steeden ap ju Waareld buute fon Kriechsrebätte. == Geskichte == [[Christoph Kolumbus|Kolumbus]] roakede in [[1498]] as eersten Europäer ju Kuste fon Venezuela ap'e Naite fon wier nu Caracas lait. Junner äntstuude een litje [[Kolonie]], ju [[Koarl V. (HRR)|Koarl V.]] as [[Leen]] fon ju Kroune [[Kastilien]] dän Honnelsheer [[Welser]] in [[Augsbuurg]] as Wiergoudmoakenge fon een "Anleihe" äärwelk uurroate. Man do Welser beheelten ju Besittenge bloot bit [[1546]]. Ju wuddelke Stääd wuude in [[1567]] fon dän spoansken [[Konquistador]] [[Diego de Losada]] unner dän uurspröängelken Noome ''Santiago de León de Carácas'' gruunded. Leeter waas Caracas Haudstääd fon een spoansk [[Generoalkapitanoat]] un Sit fon dän [[Gouverneur]]. Uum 1750 blöide ju Stääd ap truch dän groienden Export fon [[Kakao]]. In dän Uunouhongegaidskriech wuude ju Stääd ap dän [[29. Juli]] [[1811]] un noch insen [[1814]], ätterdät ju truch [[Simón Bolívar]] befräid wuuden waas, fon spoanske Troppen iennuumen. In 1821 foulgede wier een Befräienge un Caracas waas ätters bit [[1831]] Bestounddeel fon ju Republik [[Grootkolumbien]], bit [[Venezuela]] sik deer in 1830 as oainen Stoat fon oukleeuwen diede. Ju Stääd wuude moorere Moale fon Äidbieuwjen ferseerd. Al in [[1755]] wuuden junner läipe Skoaden oungjucht. Heel un aal fernäild wuude Caracas truch een Bieuwjen ap dän [[26. Meerte]] [[1812]], beskrieuwen fon [[Alexander von Humboldt]], sowät 12.000 Moanskene sunt deerbie uum't Lieuwend keemen. Ätters wuude ju Stääd immer wier apbaud, man maasttieds sunner do fernäilde kolonioale Bauwierke, sodät Caracas deer nit moor fuul fon häd. Man ju Kathedroale, een fieuwskiepige Basilika fon 1614 mäd een Fassoade fon 1710 bit 1713, is ärheelden blieuwen. Caracas hiede in't Jier 1873 eerste 60.010, man in 1883 al 70.198 Ienwoonere. Ju Industrie waas in düsse Tied noch nit hooch äntwikkeld, man dät roate al masse Bieldengs-Iengjuchtengen. Een 45 km loange Woaterleedenge fersuurgede ju Stääd. Bit 1904 steech ju Ienwoonertoal ap 90.000 Fon 1930 oun roate dät truch dän Oulje-Ruusk een Befoulkengs-Explosion. Däälich is Caracas een aiske freeselke Stääd, do Kriminoalitäts-Roaten sunt extrem hooch. Mäd sowät 120 Moorte ap 100.000 Ienwoonere älk Jier (sowät 280-moal so fuul as in Aastriek) wiest Caracas in't Ferhooldnis tou ju Ienwoonertoal ju hoochste Moort-Roate fon ju Waareld ap. (Stound: 2016) Ap dän [[1. September]] [[2016]] geenen in Caracas sowät een hoolwe Million regierengskritiske Demonstranten ap ju Sträite un aaskeden ju Ousättenge fon dän sosjoalistisken Präsident Nicolás Maduro. Dät waas ju grootste politiske Kundreekenge in Venezuela sänt Jiertjaande. == Wällen == * Düssen Artikkel stöänt sik ap ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Venezuela]] 9yijcrw571q3tlhact3rgmj4ko8h8bt 0 11165 117011 2018-05-27T14:25:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Caracas]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Caracas]] dvapjd8njtbweqfjhsec56twfjo7ifg 14 11166 117034 2018-06-03T13:26:26Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Philosophie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Philosophie]] 9g34dpehu8xxz3gk31gfpjwy84ea7v1 14 11167 117035 2018-06-03T13:27:17Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Philosophie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Philosophie]] 9g34dpehu8xxz3gk31gfpjwy84ea7v1 14 11168 117036 2018-06-03T13:28:01Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Philosophie]] [[Kategorie:Religion]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Philosophie]] [[Kategorie:Religion]] 8ohs2uirhqk7brvegs86mhk0tc80hub 14 11169 117037 2018-06-03T13:29:47Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Religion]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Religion]] only9ud1udn8f5btoux89il0pc6tjf9 0 11170 117040 2018-06-03T13:49:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Hydrophobie]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hydrophobie]] iqqnkoqi0q2rw9p306kkupijfc4mltg 0 11171 117043 2018-06-03T13:59:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Århus Kommune]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Århus Kommune]] oq4tbqz63p25uxeeqmeqawggblkx0xf 0 11172 117046 2018-06-03T15:17:18Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Invasionsbiologie]] nach [[Biologiske Invasion]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Biologiske Invasion]] il8q5goagh5nlt8r7gcghhqk0tbqr8k 0 11173 117054 2018-06-10T07:41:09Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Mechaniske Technik]] nach [[Techniske Mechanik]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Techniske Mechanik]] 4ohj477c0ktqbyzhcuro4zs0op8bq6r 0 11174 117057 2018-06-10T07:50:05Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Italienisk]] nach [[Italieenske Sproake]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Italieenske Sproake]] 2ybdhrheleyfqx94hsta8b0takq7256 0 11175 117062 117059 2018-06-10T08:35:20Z Heinz 88 /* Geskichte */ wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Castries | ôfbylding = STLUC-castries-hafen-stadt.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = ± 70.000 <small>(2013)</small> | oerflak = 79 km² | befolkingstichtens = 890 / km² | stêdekloft = | hichte = 2 m | lân = [[St. Lucia]] | bestjoerlike ienheid 1 = Provinz | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = 1650 as "Carenage" <br />1756 näien Noome "Castries" | postkoade = | tiidsône = Aast-Karibiske Tiedsoone (ECT) ([[UTC]]-4) | simmertiid = | koördinaten = {{Koördinaten|14_1_31_N_60_58_38_W_type:city(11200)_region:LC|14° 1' N, 60° 58' W}} | webside = }} '''Castries''' is ju [[Haudstääd]] fon dän karibisken Ailoundstoat [[St. Lucia]] un häd sowät 3.661 Ienwoonere in't Stääd-Rebät un 16.134 Ienwoonere in do Foarstääde deer uumetou (Stound: 2010 of 2011). Ju Stääd lait in't [[Castries (Quarter)|glieknaamde Quarter]] ap ju noudwäästelke Kuste fon dät Ailound un is sowät 65 Kilomeetere wäch fon [[Fort-de-France]], ju Haudsteede fon [[Martinique]]. Castries is die Sit fon dät [[Äärtsbistum Castries]]. == Geskichte == Castries wuude äntstuude unner dän Noome Carénage fon 1650 oun truch do Frantsoosen. Toueerste waas deer man een Fäästenge, wieruume dan ju Siedelenge äntstuude. In 1785 wuude dät ätter [[Charles Eugène Gabriel de La Croix de Castries]], marquis de Castries benaamd. In 1794 benaamde [[Edward Augustus, Duke of Kent and Strathearn]] ju Stääd ätter sien Muur [[Sophie Charlotte von Mecklenburg-Strelitz|Kööniginne Charlotte fon Änglound]] in "Charlottesville" uume. In dän April 1796 wuude ju Stääd mäd [[Kenunne]]n beskeeten un truch dät äntsteene Fjuur heel un aal fernäild. Uk in do Jiere 1813, 1927 un 1948 baadende ju Stääd tou groote Deele uut. Ätterdät in't Jier 1863 dät eerste mäd Koole beleedene Skip in dän Hoawen fon Castries ienfuur, äntwikkelde sik in ju Stääd een Koole-Industrie, man ju briek fon 1906 oun wier ou, wät truch dän [[Eersten Waareldkriech]] un ju Eepenenge fon dän [[Panama-Kanoal]] in [[1914]] un ju [[Waareldwirtskupskrise]] in [[1927]] noch gauer geen. == Wirtskup == Die Hoawen fon ju Stääd jält as aan fon do bääste fon do [[Wäästindiske Ailounde]]. Deer wäide haudseekelk [[Banoane]]n, man uk wäil [[Sukkerroor]], [[Rum]], [[Sieroop]], [[Kakao]], [[Kokos-Nuute]]n, [[Plonten-Oulje]] un ferskeedene tropiske Fruchte exportierd. Nit fier fon ju Stääd lait die [[George F. L. Charles Airport]]. == Kultur == In 1973 wuude dät Folk Research Centre (FRC) gruunded, dät foar ju Dokumentierenge un ju Ärfoarskenge fon ju Aaldais-Kultuur suurget, deerbie uk ju rieke Traditsjoon fon do fon Muule tou Muule uurlääwerde Geskichte fon do "koudmen", do afrokaribiske [[Kreol-Sproake|Kreoolsk]] baalende (allere) Ailound-Bewoonere. Dät ferföiget uur een äntspreekend Toon-Archiv un uur ju betjuudendste Bibliotäike fon dät Lound. Dät bjudt Sproak-Kurse tou dät lokoale Kreoolske oun un fiert sänt 1984 älk Jier juun Eende Oktober dän ''Jounen Kwéyòl'', dän Dai fon dät Kreoolske, truch, een fon do wichtichste Foulksfääste ap St. Lucia. Sänt 1999 häd dät Folk Research Centre sin Sit ap dän Mout Pleasant buppe ju Ooldstääd fon Castries. == Bekoande Ljuude uut Castries == * [[William Arthur Lewis]] (1915–1991), Nobelpriesdreeger foar Wirtskupswietenskuppe (1979) * [[Dunstan St. Omer]] (1927–2015), Moaler * [[Derek Walcott]] (1930–2017), Nobelpriesdreeger foar Literatuur (1992) * [[Emile Ford and the Checkmates|Emile Ford]] (* 1937), Sjunger fon een britiske Rockabilly-Band fon do äddere 1960er Jiere * [[Julian Robert Hunte]] (* 1940), Diplomoat un Politiker, Präsident fon ju 58. UN-Generoalfersammelenge (2003) == Wällen == * Düssen Artikkel stöänt sik ap ju düütsk-, frantsöösk-, wäästfräisk- un ängelsksproakige Version. [[Kategorie:St. Lucia]] p5plvb8c6bn687501eew9c1n0vquej6 14 11176 117061 117060 2018-06-10T08:33:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Litje Antillen]] [[Kategorie:Lound]] [[Kategorie:Ailound]] i9wyxatxuvn2hroafztqgyhhsze8z3t 0 11177 120724 118262 2022-04-14T00:46:24Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.7 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Dunkerque | ôfbylding = Dunkerque Town Hall.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = Dät Räidhuus fon Dunkerque [[Bielde:Blason ville fr Dunkerque (Nord)2.svg|90px|Woapen fon Dunkerque]]<br/>Woapen fon Dunkerque | ynwennertal = 89.882 <small>(2013)</small> | oerflak = 43,89 km&sup2; | befolkingstichtens = 2.047,89 Ienw. km&sup2; | stêdekloft = | hichte = 4 m. buppe N.N. <small>(0–17 m)</small> | lân = [[Bielde:flag of France.svg|20px]] [[Frankriek]] | bestjoerlike ienheid 1 = Region | namme bestjoerlike ienheid 1= Hauts-de-France | bestjoerlike ienheid 2 = Departement | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Bielde:Blason Nord-Pas-De-Calais.svg|20px]] Nord (59) | boargemaster = Patrice Vergriete | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 59140, 59240, 59430, 59640, 59279 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten ={{Koördinaten yn tekst|51_2_18_N_2_22_39_E_region:FR_type:city|51° 2′ 18″N, 2° 22′ 39″E</small>}} | webside = [https://www.ville-dunkerque.fr/ www.ville-dunkerque.fr] }} '''Dunkerque''' ([[Wäästfräisk]]: ''Dúntsjerk'', [[Niederloundsk]]: ''Duinkerke(n)'', [[Düütsk]]: ''Dünkirchen'') is ne industrielle Hoawenstääd in [[Frankriek|Noud-Frankriek]] äntloang ju suudelke [[Noudsee]]kuste, sowät twintich Kilomeetere wäch fon ju [[Wääst-Flandern|wäästflämiske]] [[Meente]] [[De Panne]] an dät [[Belgien|belgisk]]-frantsööske Skeed. Ju Stääd is ju Haudsteede fon dän glieknoomige Arrondissement wät uureenstämme bienaist mäd dät frantsööske Deel fon die [[Westhoek]], in dät Noude fon ju aleer Provinz [[Frantsöösk-Flandern]]. Dunkerque is uk ne Unnerpräfekture fon dät frantsööske Departement [[Nord]] un ne Meente in ju Region [[Hauts-de-France]], mäd ne Flakte fon 43,89 Quadroatkilomeetere. Deer woonje uungefeer njuugenduusend Moanskene. Touhoope mäd säkstien uur Meenten bildet ju Stääd ju Stäädgemeenskup Dunkerque wier bolde dwoohunnertduusend Ljuude lieuwje.<ref>Ätter ju Foulkställenge fon 2013 hieden ju Meente {{formatnum:89882}} un ju Stäädgemeenskup {{formatnum:198814}} Ienwoonere.</ref> Dunkerque is gjucht bekoand uum sien Seehoawen uum dän [[Sleeuwekanoal]], wäkke dän träädwichtichste Seehoawengebiet fon Frankriek is, ätter dän fon [[Marselha|Marseille]] un [[Le Havre]], mäd twiske fjautich bit füüftich Millione Tonnen uumsloain jierelk.<ref>In't Jier 2016 wuuden {{formatnum:46.7}} Millione Tonnen täld.</ref> Dunkerque rakt sien Noome an sien berüümd [[Karneval]], ju sänt 1946 älk Jier heelden wäd. == Geskichte == Dunkerque wuude wäil uum dät Jier 966 gruunded oaber ju ooldste Noomenmäldenge stamt uut 1067.<ref>Dunkirka</ref> Die Steedenoome, die ferwiest ap ju Gründenge fon ju Kapelle in do Duunen in dät Eende fon't [[10. Jierhunnert]], kumt uut dät Flämiske un betjudt woudelk uursät „Duunen-Säärke“. Doo waas Dunkerque n Fiskertäärp. == Ferbiendengen ätter buuten == * [https://web.archive.org/web/20180830182732/http://www.ville-dunkerque.fr/ Offisjelle Websiede fon ju Stääd] <small>(ap [[Frantsöösk]] un [[Ängelske Sproake|Ängelsk]])</small> * [https://www.dunkerque-tourisme.fr/ Offisjelle Websiede fon dät Amt foar Tourismus] <small>(ap [[Frantsöösk]], [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] un [[Niederloundsk]])</small> * [https://www.communaute-urbaine-dunkerque.fr/ Offisjelle Websiede fon ju Stäädgemeenskup] <small>(ap [[Frantsöösk]])</small> * [http://www.dunkerque-port.fr/ Offisjelle Websiede fon dät Seehoawengebiet] <small>(ap [[Frantsöösk]], [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] un [[Hoochchinesisk|Mandarin]])</small> {{Commonscat|Dunkerque}} {{Koördinaten|51_2_18_N_2_22_39_E_type:city_region:FR|51° 2′ 18″N, 2° 22′ 39″E}} {{wälle|Angoawe=<references/>}} [[Kategorie:Stääde in Frankriek]] l4fpke11fzab6oho0azu2d4l087w4t1 0 11178 117352 117341 2018-07-20T13:57:33Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Upper_Quad_Gate_in_the_fall.jpg|thumb|270px|Upper Quad Gate (2005)]] Ju '''Universität fon Pennsylvanien''' ([[Ängelske Sproake|Ängelsk]]: ''University of Pennsylvania''; '''UPenn''') is ju [[Universität]] fon dän Buundesstoat [[Pennsylvanien]] in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]]. Ju wuude in 1740 gruunded und häd mädnunner moor as 20.000 Studenten.<ref>[https://www.upenn.edu/about/facts UPenn: Facts]</ref> == Professore und Studente == * [[William Henry Harrison]] (1773–1841), Präsident fon do Fereende Stoaten * [[Noam Chomsky]] (* 1928) * [[Elon Musk]] (* 1971) == Weblinks == {{CommonsLittik|University of Pennsylvania}} * [https://www.upenn.edu/ upenn.edu] == Wällen == <references/> [[Kategorie:Universität|Pennsylvanien]] [[Kategorie:Fereende Stoaten fon Amerikoa]] [[Kategorie:18. Jierhunnert]] mhgt5m6o6qc5dl63yw3deltcrmkv58h 14 11179 117115 2018-06-19T23:22:33Z Mondgebirge 7829 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Fereende Stoaten fon Amerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Fereende Stoaten fon Amerikoa]] tl95n6odtpuvq9n2bwja3ppyjd53f3k 0 11181 117211 117207 2018-07-12T13:48:20Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Cayenne | ôfbylding = Cayenne city (8525272038).jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 57.614 <small>(Stound:1. Januoar 2015)</small> | oerflak = 23,60 km2 | befolkingstichtens = 2.441 Ljuude/km2 | stêdekloft = | hichte = 0–105 m | lân = [[Frankriek]] (nieper: [[Frantsöösk Guayana]]) | bestjoerlike ienheid 1 = | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = 4° 56′ N, 52° 20′ W | webside = [http://www.ville-cayenne.fr/] }} '''Cayenne''' [kaˈjɛn] is ju Haudstääd fon dät [[Frankriek|frantsööske]] Uursee-Département [[Frantsöösk-Guayana]]. Mäd 57.614 Ienwoonere un een Flakte fon 23,6 km² is dät uk ju grootste Stääd junner. Cayenne lait ap een glieknaamd Hoolich-Ailound in ju Mundenge fon dän [[Río-Cayenne]], die deer in dän [[Atlantik]] fljut. Een poor hunnert Meetere foar dät noudelke Spit fon dät Hoolichailound Cayenne lääse do tjo [[Îlets Dupont]], do tou dän Kanton [[Cayenne-2 Nord-Est]] heere. 45 Kilometere noudwäästelk fon Cayenne lääse do tou ju Stääd un tou dän Kanton [[Cayenne-1 Nord-Ouest]] heerende [[Îles du Salut]], do aleer as Stroaf-Kolonie fon Frankriek tjoond hääbe. Die [[Luchthoawen Cayenne]] lait sowät säkstien Kilomeetere suudwäästelk fon ju Stääd ap dät Rebät fon ju Noaber-Meente [[Matoury]]. == Stäädgruundenge == Een eerste frantsööske Besiedelenge fon dät Hoolich-Ailound in 1604 truch een fon [[Hinnerk IV. (Frankriek)|Hinnerk IV.]] soande Expeditsjoon moaste ätter een poor Jiere toureeke, uumdät do Portugiesen dät aal fernäilden. Ap dän [[27. November]] [[1643]] wuude ju Stääd unner dän Generoalleutnant fon dän Köönich [[Charles Poncet de Brétigny]] wiergruunded. In't Jier 1652 wuuden do eerste Sklouen deer wai broacht. == Bielden == <gallery> Bielde:Cayenne hôtel de ville side view 2013.jpg|Dät Räidhuus Bielde:Cathédralestsauveur.jpg|Ju Kathedroale Bielde:Préfecture.JPG|Huus fon ju Präfektuur fon Guayana Bielde:Cayenne place des palmistes vers l'ouest.jpg|Aan Ploats mäd Poolmen in ju Binnestääd </gallery> [[Kategorie:Frantsöösk-Guayana]] [[Kategorie:Stääd]] 42qogg4166e4xfdag0k4emcv4ew614k 14 11182 117210 2018-07-12T13:36:11Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Frankriek]] [[Kategorie:Suudamerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Frankriek]] [[Kategorie:Suudamerikoa]] st7gv4l4uyj212asaphvmxc6agyajys 10 11183 117224 2018-07-15T17:52:40Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{Colonne spezza}}</includeonly> | width="50%" align="{{{align|left}}}" valign="{{{valign|top}}}" | <noinclude></noinclude>“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Colonne spezza}}</includeonly> | width="50%" align="{{{align|left}}}" valign="{{{valign|top}}}" | <noinclude></noinclude> 9z01vdm1wdz0ckngzxijxkwbt8ypah2 10 11184 117225 2018-07-15T17:54:01Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly></div> |} </div></includeonly><noinclude></noinclude>“ wikitext text/x-wiki <includeonly></div> |} </div></includeonly><noinclude></noinclude> 94ww2i9kcgtw6apn33rc11tssyy2bpv 10 11185 117226 2018-07-15T17:55:35Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<noinclude></noinclude><includeonly><div><!-- Non rimuovere questo DIV: serve a proteggere il Wiki code dall'inserimento di linebreak extra al di sopra di questa…“ wikitext text/x-wiki <noinclude></noinclude><includeonly><div><!-- Non rimuovere questo DIV: serve a proteggere il Wiki code dall'inserimento di linebreak extra al di sopra di questa tabella. --> {| width="{{{width|{{{1|100%}}}}}}" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" style="background-color:transparent; table-layout:fixed; {{{css|{{{2|}}}}}}" |- valign="top" |style="border:0"|<div style="margin-right:20px"></includeonly> hgsmrug82722kq1haovwc05hvne9thk 10 11186 117227 2018-07-15T17:55:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Foarloage:Colonne]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Foarloage:Colonne]] ig6btz1z1ucgzry4l51mnvd4ma251fh 10 11187 117228 2018-07-15T17:57:15Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly></div> |<div style="margin-right:20px"></includeonly>“ wikitext text/x-wiki <includeonly></div> |<div style="margin-right:20px"></includeonly> 6mxts932f8hbvumlc6ycii9ibsnqxw6 0 11188 117230 2018-07-15T18:22:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Italieenske Sproake]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Italieenske Sproake]] 8lvxi40hg7k0o7fdcb4whnvejya2j61 0 11189 117231 2018-07-15T18:23:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Italieenske Sproake]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Italieenske Sproake]] 8lvxi40hg7k0o7fdcb4whnvejya2j61 0 11190 117233 2018-07-15T18:37:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Turksproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Turksproaken]] 8o5z6aq4pmr7bs1kp3m33eptycjnsnd 0 11191 117237 2018-07-16T14:13:41Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Fjuurenboom]] nach [[Fjuurenboome]]: Dät is aan Sleek mäd moorere Oarde wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Fjuurenboome]] fp6lkhyxac3mifbn40uwq7q6tc5wgkm 0 11192 117296 117240 2018-07-16T15:25:50Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Seederboome |- | align="center" | [[Bielde:Cèdre du Liban Barouk 2005.jpg|300px|Aan Libanon-Seederboom (Cedrus libani var. libani)]] <br /><small>''(Cedrus libani var. libani)'', Illustration</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Oudeelenge:'' || [[Näddelboome]] ''(Pinophyta)'' |- | ''Klasse:'' || ''[[Pinopsida]]'' |- | ''Oardenge:'' || [[Fjuurenoardige]] ''(Pinales)'' |- | ''Familie:'' || [[Fjuurengewoakse]] ''(Pinaceae)'' |- | ''Sleek:'' || Seederboome ''(Cedrus)'' |- |} |} Do '''Seederboome''', '''Seedern''' of '''seederne Boome''', uk wäil '''Tseeder-''' mäd "Ts" (''Cedrus'', düütsk: Zedern), sunt aan Sleek fon Näddelboome mäd tjo Oarde. == Beschreibung == Seederboome sunt groote, immergräine [[Boom|Boome]], do een breede [[Boomkroune]] uutbildje. Jo bruuke fuul Sunnenljoacht, uum goud tou groien. In'n Fergliek mäd uur Fjuurengewoakse konnen jo mäd ferhooldnismäitich min Deelsleeke uutkuume. Dät [[Holt]] rukt goud. Dät [[Boark]] fon junge Boome is glääd un gries. Do litje, oaifoarmige Knoaspen hääbe ne Skeele mäd man n poor Skubben. Dät rakt two Typen fon Takken. Eeerstens eenstoundige Loangdrieuwe mäd oankeld of spiroalich loangs ju Takke woaksende Näddele, twäidens Kuutdrieuwe mäd touhoopepakkede Näddele. Do tjuusterch- bit blaaugräine näddelfoarmige [[Blääd (Plonte)|Bleede]] blieuwe tjo bit säks Jiere loang an dän Boom. Seederboome sunt eenhuusich tränd-geslächtich. Dät hat, aan Boom häd monnelke un wieuwelke [[Dannenappel]]e. Jo stounde eenstoundich an do Kuutdrieuwe. Do apgjuchte monnelke Dannenappele sunt sowät 5 cm, leeter bit tou 8 cm loang; jo sunt do grootste monken do Fjuurengewoakse. Do gouldjeele Blöimte-Koarne hääbe neen Juuken, dät [[Blöimte]] fljucht in dän Häärst, nit in't Foarjier as bie do uur Fjuurengewoakse. Do apgjuchte, blöiende wieuwelke Dannenappele sunt oaifoarmich, roodelk, 1 bit 1,5 cm loang un bestounde uut moorere Säid-Skubben. Do sik ääng uurdäkjende Säid-Skubben sunt breeder as loang, holterch mäd two Säid-Anloagen an hiere Basis. Do litje Dääk-Skubben sunt nit tou sjoon. Fon ju Bestuuwenge bit tou ju Riepe tou bruuke do Dannenappele een bit two Jiere. Do apgjuchte, riepe Dannenappele sunt oaifoarmich bit zylindrisk, 5 bit 10 cm loang. Jo faale stukken, wan ju Säid riep is, bloot ju Spoule in'e Midde blift ap ju Takke stounden. Do groote [[Säidkoarn]]e sunt uungliekmäitich tjookaantich, ljoacht- bit griesbruun un 11 bit 16 mm loang mäd een 15 bit 25 mm groote Juuke, ju ju sälge Faawe häd as dät Säidkoarn. Do frisk uutspruutede junge Boome hääbe oachte bit tjoon Kiensel-Bleede ([[Kotyledonen]]). == Oarde un Ferspreedenge == [[Bielde:Cedrus map.png|thumb|left|300px|Koarte deerfon, wier do tjo Oarde Seederboome heemsk sunt.]] Two fon do tjo Oarde Seederboome sunt fon Natuur uut uum dät [[Middelmeer]] tou heemsk, een Oard in dän wäästelken [[Himalaya]]. * Die [[Atlas-Seederboom]] (''Cedrus atlantica'' kumt in do [[Atlas-Bierge]] in [[Algerien]] un [[Marokko]] foar. Ju groit junner ap een Riege fon isolierde Steeden ap een Hachte twiske 1000 un 2000 Meetere. * Die [[Himalaya-Seederboom]] (''Cedrus deodara'' findt sik in ferskeedene Deele fon dän [[Himalaya]]: in dän [[Hindukusch]] fon't aastelke [[Afghanistan]], in [[Pakistan]] un in't noudwäästelke [[Indien]] (Gharval-Himalaya). * Die [[Libanon-Seederboom]] (''Cedrus libani''): Dät is een Oard in [[Littik-Asien]] un ju [[Levante]]. Ju woakst loangs ju turske Middelmeer-Kuste bit in dän [[Libanon]], wier ju dät Weerteeken fon is. Ieuwenske düt Rebät rakt dät een isolierd Foarkuumen in ju [[Turkäi]] ap'e Naite fon ju [[Swotte See]] un ap [[Zypern]]. Me kon deer tjo Unneroarde fon unnerskeede: Dät is 1. Die äächte Libanon-Seederboom ''Cedrus libani'' var. ''libani''; 2. Die [[Zypern-Seederboom]] (''Cedrus libani'' var. ''brevifolia'', Synonym: ''Cedrus brevifolia'', do rakt dät bloot ap dät Ailound [[Zypern]] in two litje Deel-Rebätte. 3. Die [[Turkäi-Seederboom]] ''(Cedrus libani'' var. ''stenocoma)'' === Beluukengen twiske do Oarde === Aal do Seederboom-Oarde sunt ääng mädnuur fjuund. Besunners do in ju Middelmeer-Ruumte woaksende Oarde hääbe fuul Meensoamgaide, sodät wäkke Autoren deer uur ättertoacht hääbe, ju tou een Oard touhoope tou foatjen. Apgruunde fon [[Fossil]]-Funste is bekoand, dät do Seederboome insen moor Berieke fon ju Middelmeer-Ruumte un uk fon ju Ruumte twiske Middelmeer un Himalaya besiedeld hääbe. Me gungt deer deeruum fon uut, dät do Steeden, wier dät däälich noch Seederboome rakt, Räste fon een fröier uutdiende Populatsjoon ap groote Flakte sunt. Däälich sunt do Seederboome wäil bloot noch in litje, haagerlääsende Steeden tou fienden, uumdät dät uumetou druuger un woormer is. Seederboome groie deeruum ap köilige Hööchtenloagen (oafter sunt dät Noud-Honge) mäd nouch Deelsleeke. Wüülde Seeder-Boome sunt in Gefoar truch Ouholtjen un [[Uurweedenge]]. == Wällen == * Düssen Artikkel foutet ap dän Artikkel in ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Plonten]] j60jo8w1xs2aer5qs6dfcl92iygs3nc 0 11193 117242 117241 2018-07-16T15:09:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11194 117243 2018-07-16T15:10:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11195 117244 2018-07-16T15:10:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11196 117245 2018-07-16T15:10:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11197 117246 2018-07-16T15:11:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11198 117247 2018-07-16T15:12:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11199 117248 2018-07-16T15:13:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11200 117249 2018-07-16T15:13:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11201 117250 2018-07-16T15:13:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11202 117251 2018-07-16T15:14:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11203 117252 2018-07-16T15:14:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11204 117253 2018-07-16T15:15:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11205 117254 2018-07-16T15:15:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11206 117255 2018-07-16T15:15:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11207 117256 2018-07-16T15:15:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11208 117257 2018-07-16T15:16:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11209 117258 2018-07-16T15:16:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11210 117259 2018-07-16T15:16:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11211 117260 2018-07-16T15:16:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11212 117261 2018-07-16T15:17:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11213 117262 2018-07-16T15:17:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11214 117263 2018-07-16T15:17:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11215 117264 2018-07-16T15:18:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11216 117265 2018-07-16T15:18:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11217 117266 2018-07-16T15:18:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11218 117267 2018-07-16T15:18:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11219 117268 2018-07-16T15:18:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11220 117269 2018-07-16T15:19:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11221 117270 2018-07-16T15:19:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11222 117271 2018-07-16T15:19:40Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11223 117272 2018-07-16T15:19:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11224 117273 2018-07-16T15:20:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11225 117274 2018-07-16T15:20:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11226 117275 2018-07-16T15:20:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11227 117276 2018-07-16T15:20:45Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11228 117277 2018-07-16T15:20:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11229 117278 2018-07-16T15:21:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11230 117279 2018-07-16T15:21:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11231 117280 2018-07-16T15:21:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11232 117281 2018-07-16T15:22:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11233 117282 2018-07-16T15:22:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11234 117283 2018-07-16T15:22:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11235 117284 2018-07-16T15:23:08Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11236 117285 2018-07-16T15:23:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11237 117286 2018-07-16T15:23:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11238 117287 2018-07-16T15:23:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11239 117288 2018-07-16T15:23:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11240 117290 117289 2018-07-16T15:24:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11241 117291 2018-07-16T15:24:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11242 117292 2018-07-16T15:24:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11243 117293 2018-07-16T15:25:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11244 117294 2018-07-16T15:25:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11245 117295 2018-07-16T15:25:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Seederboome]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Seederboome]] 2zqq5p8w8ectfdn2uvgw2gahudn4kzl 0 11246 121066 119956 2022-07-25T19:22:41Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bild:Chan Santa Cruz Maya.svg|right|thumb|Uungefäären Moachtberiek fon do Maya uum 1870]] '''Chan Santa Cruz''' ([[Mayathan]] „Littik Hillich Kjuus“), '''Xbáalam Nah Kampokolche<ref>„Kampocolche: As Heelplonte tjoonjenden Boom mäd litje Bleede, jeele Blösseme un litje jeele Fruchte.“ Flora of Yucatan. http://www.archive.org/stream/floraofyucatanfistan/floraofyucatanfistan_djvu.txt</ref> Chàan Santa Cruz''' of '''Noh Kàah Chàan Santa Cruz Báalam Nah Kampokolche''' („Groote Steede fon dät litje Hillige Kjuus un Huus fon dän Jaguar“) waas dät politiske un religiöse Zentrum fon dän glieknoomigen [[Maya]]-Stoat ap dät Hoolichailound [[Yucatán (Hoolichailound)|Yucatán]] in dän [[Kasten-Kriech]] fon [[1847]] bit [[1901]], däälich lait die Beriek in dän Buundesstoat [[Quintana Roo (Buundesstoat)|Quintana Roo]]. Do Ljuude junner hieden aan [[Synkretismus|synkretistisken]] Gloowe, also een Miskenge uut kristelke un heedenske Elemente, dän Kult fon dät [[Baalend Kjuus|baalende Kjuus]]. Ju Siedelenge Chan Santa Cruz äntstuude fon 1850 oun uum aan [[Cenote]] tou, ieuwenske dän sik ''[[Balam|Báalam]] Nah'' („Huus fon dän Jaguar“), die Tämpel fon dät [[Baalend Kjuus|Baalende Kjuus]], befoont. Dät uunouhongige Maya-Stoatsrebät diende sik uut fon [[Tulúm]] in't Noude bit [[Bacalar]] (in [[1858]] truch do [[Maya]] ärooberd) in't Suude oun'e Skeed tou dät domoalige [[Belize|Britisk-Honduras]] un hiede sowät 30.000 Ienwoonere, un aal bloot [[Maya]]. Ju Haudstääd hiede uum 1860 sowät 300 Huuse mäd 2000 bit 7000 Ienwoonere. Do Bewoonere fon Chan Santa Cruz, besunners do Kriegere, druugen ju Beteekenge ''[[Cruzoob]]'' („Kjuuslere“, uk wäil ''Cruzob'' of in moderne [[Mayathan]]-Skrieuwwiese ''Kruso’ob''). Bupperste gäistelke un militäriske Autorität in Chan Santa Cruz waas die Höider fon dät Kjuus (''Nojoch Tatich'', „Grooten Heere“). Ätter dän synkretistisken kristelk-heedensken Misk-Gloowe, die junner häärskede, kreech die ''Nojoch Tatich'' sien Befeele fon [[God]] truch dät [[Orakel]] fon't Baalende Kjuus. Do bee bekoandste ''Tatich'' wiere [[Venancio Puc]] (1858-1864) un [[Crescencio Poot]] (1875-1885), wier do Wiete Nood un do Maya Oachtenge foar hieden. Chan Santa Cruz unnerheelt mäd [[Feereend Köönichriek|Grootbritannien]] uur [[Britisk-Honduras]] Honnelsbeluukengen (Holt juun Woapen), man do Beluukengen wuuden fon britiske Siede in 1893 ienstoald. Ju Befoulkenge fon dän Stoat Chan Santa Cruz geen truch do Kriech-Ienwierkungen fon sowät 35.000 uum 1850 ap sowät 10.000 Moanskene in't Jier 1900 tourääch. Two Oungriepe fon [[Mexiko|mexikoanske]] Troppen [[1851]] un [[1860]] ap Chan Santa Cruz wuuden touräächsloain. Eerste in [[1901]] slumpede dät Generoal [[Ignacio Bravo]], ju toufoarne fon do Cruzoob ferlätte Stääd Chan Santa Cruz ien tou niemen. Striedere uut Chan Santa Cruz kuuden sik in litje Täärpe in do Holtbuske, biespilswiese in [[X-Cacal Guardia]], ferstopje. Ju Maya-Stääd wuude dän Äidboudem gliek moaked un an hiere Steede ju Stääd ''Santa Cruz de Bravo'' baud (benaamd ätter dän Generoal Bravo, die uur do Maya wunnen hiede). Ju näie Stääd tjoonde as Militär-Garnison un Regierengs-Sit fon ju Militär-Ferwaltenge fon dät näi bieldede Territorium Quintana Roo. Buutloundske Konzerne kreegen Ferlof, [[Holt]] un [[Kautschuk]] tou winnen. Ätterdät [[Porfirio Díaz]] ousoaged waas, wuude die Gouverneur Generoal Bravo ouberuupen un die Ferwaltengssit ätter Payo Obispo (däälich [[Chetumal]]) ferlaid. Do roowede Lounderäie fon Chan Santa Cruz wuuden in do twintiger Jiere do Maya as ''[[Ejido]]s tourääch uurdrain. Ju fröiere Maya-Haudstääd wuude oaber nit moor bruukt un ferfäl. Een [[Pokken]]-Epidemie fierde in düsse Tied tou näie läipe Befoulkengs-Ferljusse monken do Maya. Eerste in do 1930er Jiere wuude ju Steede as Säntrum fon dän Holt- un Kautschuk-Honnel näi besiedeld un hat sänt 1932 [[Felipe Carrillo Puerto (Quintana Roo)|Felipe Carrillo Puerto]], benaamd ätter dän [[Felipe Carrillo|glieknoomigen sozialistisken Gouverneur]] fon [[Yucatán (Buundesstoat)|Yucatán]] ätter ju [[Mexikoanske Revolutsjoon|mexikoanske Revolutsjoon]]. Dät is wäil, uumdät do näie Moacht-Hääbere domoals do buutloundske Konzerne ferbooden, fääre Holt un Kautschuk tou winnen, sodät deer bloot noch Ljuude, do in ju Region woonden, Ferlof tou hieden. Do uurs wuudene politiske un sozio-ökonomiske Bedingengen moakeden in [[1935]] aan Free-Ferdraach twiske do ferblieuwene ''Cruzoob'' mäd ju mexikoanske Regierenge muugelk, wieroane do Cruzoob ju mexikoanske Heerskup anärkoanden. Luud ju Foulkställenge fon 2000 is Felipe Carrillo Puerto mäd 77,75 % ju Meente in Quintana Roo, wier die grootste Befoulkengsdeel [[Mayathan]] boalt (dät is ju oolde Maya-Sproake). == Wällen == * Düssen Artikkel foutet ap een Uursättenge uut ju düütske Wikipedia. == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Maya-Stääd]] [[Kategorie:Mexiko]] liuv4pwc2r32y5ksqdtk5zjj03oukvy 0 11247 117298 2018-07-16T16:08:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound]] jd5aje8bh9bdunnkbuve1gqyt5fxvlk 14 11248 117300 2018-07-16T16:09:35Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Maya]] [[Kategorie:Stääd]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Maya]] [[Kategorie:Stääd]] 24zenzavnciqypamxh63fjvrov6al0x 14 11249 117301 2018-07-16T16:09:48Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Indioanere]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Indioanere]] haejbojhhuksoogq8932m90c0fccv30 0 11250 117304 2018-07-16T16:16:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Chan Santa Cruz]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Chan Santa Cruz]] kwguegoapw5ra22lrr3x2ybfz9exa72 0 11251 117305 2018-07-16T16:17:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Chan Santa Cruz]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Chan Santa Cruz]] kwguegoapw5ra22lrr3x2ybfz9exa72 0 11252 117306 2018-07-16T16:17:59Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Chan Santa Cruz]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Chan Santa Cruz]] kwguegoapw5ra22lrr3x2ybfz9exa72 0 11253 117307 2018-07-16T16:18:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Chan Santa Cruz]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Chan Santa Cruz]] kwguegoapw5ra22lrr3x2ybfz9exa72 0 11254 117624 117315 2018-11-11T16:03:51Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Chibcha lang.png|thumb|right|300px|Koarte]] Do '''Chibcha-Sproaken''' sunt een [[Sproakfamilie]] in Middel- un Suud-[[Amerikoa]] un heert tou do Sproaken fon do [[Indioanere]]. Do Chibcha-Sproaken sunt een Familie fon ienheemske [[Indioanere|indioanske]] Sproaken fon [[Kolumbien]] un Middel-Amerikoa. Die Noome lat sik ou fon een uutstuurwene Sproake mäd Noome Chibcha of Muisca, ju fon do Ienwoonere ap'e Naite fon ju Stääd [[Bogotá]] bit tou ju Tied fon ju Äntdäkkenge boald wuude. Düsse Sproake stoorf gau uut, ätterdät ap dän in't 18. Jierhunnert dät Bruuken fon ienheemske Sproaken ferbeeden wuude. Man däälich wäd fermouded, dät ju genetiske un linguistiske Oustommenge fon do Chibcha fuul moor in [[Costa Rica]] un [[Panama]] tou fienden is, wier uk ju grootste Toal un Fuulfoold oun Chibcha-Sproaken tou fienden is, deerbie uk do bee noch maast-boalde: [[Ngäbere]], ju Sproake fon do [[Guaymí]] un [[Kuna-Sproake|Kuna]]. == Wällen == * Düssen Artikkel foutet ap dän düütsksproakigen Wikipedia-Artikkel. [[Kategorie:Sproakfamilien]] [[Kategorie:Indioanere]] gstwjwiekv0bpargz8mf6kv6sisuv6i 0 11255 117320 117319 2018-07-17T13:41:46Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Chichen Itza CB.jpg|thumb|right|300px|Ruinen, bääte [[Kukulcán sien Pyramide]]]] '''Chichén Itzá''' is een fon do betjuudendste Ruinensteeden ap dät [[Yucatán (Hoolichailound)|Hoolichailound Yucatán]] in [[Mexiko]]. Ju Ruinenstääd lait sowät 120 Kilomeetere aastelk fon [[Mérida (Mexiko)|Mérida]] in dän [[Yucatán (Buundesstoat)|Buundesstoat Yucatán]]. Dät honnelt sik uum een oolde Stääd fon do [[Itzá]], een [[Maya]]-Foulk. Twiske dät oachte un dät alfte Jierhunnert hiede ju Stääd Chichén Itzá een groote uurregionoale Betjuudenge, man Doaten fon [[Archäologie|archäologiske]] Uutgreeuwengen tjuude deer ap wai, dät dät in ju Midde fon dät 13. Jierhunnert mäd ju Stääd tou Eende geen. Däälich rakt dät Ruinen ap een Flakte fon 1547 Hektoar, deermäd is dät een fon do grootste Funst-Steeden in Yucatán. Ju oolde Stäädmidde wäd fon toalrieke monumentoale Bauwierke iennuumen, do n religiösen un politisken Bäätergruund hieden. Besunners bekoand is monken do Bauwierke [[Kukulcán sien Pyramide]], een groote Stappen-Pyramide, ju goud ärheelden un deelwiese uk wier ap Steede broacht is. Die Noome fon ju Stääd kumt uut dät [[Mayathan]] (ju Maya-Sproake fon Yucatán) un betjudt „An'n Rant fon dän Sood fon do Itzá“. Die Noome ist touhoopesät uut do tjo Woude chi’ („Muule, Rant, Ouger“) ch’e’en („Sood“ of „Hööle mäd Woater“) un itzá (Oainbeteekenge fon dät Foulk, dät deer lieuwde). Mäd dän Sood waas ju woaterfierende [[Doline]] ([[Cenote]]) meend, ju däälich as ''Cenote Sagrado'' bekoand is. [[Kategorie:Maya-Stääd]] [[Kategorie:Mexiko]] 2iz75celongolse6k95c2iadmr3nwg7 0 11256 117336 117331 2018-07-18T16:43:49Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Chinchillas |- | align="center" | [[Bielde:Chinchilla lanigera (Wroclaw zoo)-2.JPG|350px|Een Loangstäit-Chinchilla (Chinchilla lanigera)]] <br><small>Een Loangstäit-Chinchilla ''(Chinchilla lanigera)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Uuroardenge:'' || [[Euarchontoglires]] |- | ''Oardenge:'' || [[Gnauedierte]] (Rodentia) |- | ''Unneroardenge:'' || [[Stiekelswien-Sibskup]] (Hystricomorpha) |- | ''Deeloardenge:'' || [[Hystricognathi]] |- | ''sunner Stappe:'' || [[Meerswien-Sibskup]] (Caviomorpha) |- | ''Familie:'' || Chinchillas (Chinchillidae) |- | Beskrieuwen fon || [[Edward Turner Bennett|B<small>ENNETT</small>]], 1833 |} |} Do Chinchillas (Chinchillidae) sunt een Familie fon [[Gnauedierte]] uut [[Suudamerikoa]]. Düsse Familie uumfoatet träi Sleeke: Ieuwenske do [[Äächte Chinchillas]], do as Pälsdierte un Huusdierte bekoand sunt, rakt dät uk do [[Hoasenmuuse]] un dät [[Viscacha]] mäd aaltouhoope soogen Oarde. == Määrkmoale == Chinchillas sunt middelgroote Gnauedierte. Jo hääbe aan tännen Lieuw mäd n ticht, wook Fäl un n loangen, buskergen Stäit. Dät Fäl häd griese of griesbruune Faawe, wierbie ju Unnersiede ljoachter is. Die Kop is groot un häd een breede Snuute, do Oogene sunt groot un do Oore loangelk. Do faanderste Beene sunt kuut, do faanderste Fäite hääbe fjauer Toonen. Do bääterste Beene sunt baldoarich langer un muskulöser un eenje in tjo Toonen bie dät Viscacha of fjauer Toonen bie do Hoasenmuuse un do äächte Chinchillas. Do Dierte roakje een Kop-Rump-Loangte fon 23 bit 65 cm un een Stäitloangte fon 8 bit 40 cm. Jo brange twiske 500 Gramm un oachte Kilogramm ap'e Wächte. Ju Tuskfoarmel ludt as bie aal ju Meerswien-Sibskup I1-C0-P1-M3, aaltouhoope somäd twintich Tuske. Do Sniedetuske sunt as bie aal do Gnaudierte as Gnauetuske uutbielded, man ferhooldnismäitich litjet, do Käisen sunt juust so wuttelloos. == Wier do tou fienden sunt == Chinchillas rakt dät in't Wääste un in't Suude fon [[Suud-Amerikoa]]. Dät rakt do in't Suude fon [[Peru]], [[Bolivien]], [[Argentinien]] un [[Chile]]. == Lieuwendswiese == Äächte Chinchillas un Hoasenmuuse sunt Bewoonere fon't Bierichlound, wilst dät Viscacha dät Gäärslound in't lieke Lound as Lieuwendsruumte häd. Aal do Oarde sunt moor snoagens as deeges ap do Beene. Jo ferkjoope sik in Höölen of Fälsglieuwen, dät Viscacha kon sik sälwen n Bau greeuwe. Aal do Oarde lieuwje in Koppele touhoope, do unnerskeedelk groot weese konnen. Wäkke bestounde man uut n Houndeful Dierte, wäkke uut moorere hunnerd. Aal do Oarde freete [[Plonten]]. Dät Chinchilla kon in Gefoar sien Miege spritsje un uk sien Fäl ferljoose, dän Fäind blift dan bloot noch n Kljouen Hiere. == Chinchillas un Moanskene == Äächte Chinchillas sunt as Huusdiert un as Pälsdiert wied fersprat un wäide uk in Massen heelden. In fräie Wüüldernis wuuden do Bestounde fon aal do Oarde truch Lieuwendsruum-Fernäilenge un Joagd stäärk ferminnerd. Dät [[Kuutstäit-Chinchilla]] jält as fon't Uutstierwen betruued. == Systematik == === Buutere Systematik === Do Chinchillas wäide binne do Gnauedierte tou ju Meerswien-Sibskup täld. Apgruunde fon buutere Äänelkgaid heelt me aleer do [[Chinchilla-Rotten]] (Abrocomidae) foar äänge Sibskup fon do Chinchillas, man jungere Unnersäikengen tjuude deer ap, dät dät nit stimt. Äänelkgaiden in do Tuske un molekuloargenetiske Unnersäikengen spreeke deerfoar do [[Pakaranas]] (Dinomyidae) as äängste Sibskup fon do Chinchillas tou bekiekjen. === Binnere Systematik === Do Chinchillas deele sik in träi Sleeke mäd soogen Oarde: * Do [[Äächte Chinchillas]] ''(Chinchilla)'' (two Oarde): ** [[Loangstäit-Chinchilla]] (''Chinchilla lanigera'') ** [[Kuutstäit-Chinchilla]] (''Chinchilla chinchilla'', Synonym: ''Ch. brevicaudata'') * Do [[Hoasenmuuse]] of Bierich-Viscachas ''(Lagidium)'' (fjauer Oarde): ** [[Peruoanske Hoasenmuus]] (''Lagidium peruanum'') ** [[Cuvier-Hoasenmuus]] of Äächt Bierichviscacha (''Lagidium viscacia'') ** [[Suudelke Hoasenmuus]] of Suudelk Bierichviscacha (''Lagidium wolffsohni)'' ** [[Ecuador-Bierichviscacha]] (''Lagidium ahuacaense'') * Viscacha (''Lagostomus'') as monotypisken Sleek, also een Oard: ** [[Viscacha]] (''Lagostomus maximus'') Äächte Chinchillas un Hoasenmuuse sunt naier mädnuur fjuund un wäide toumäts in ju Unnerfamilie Chinchillinae fereeniged, ju dät Viscacha in ju monotypiske Unnerfamilie ''Lagostominae'' juunstoant. == Wällen == * Düssen Artikkel foutet tou groote Deele ap dän düütsken Wikipedia-Artikkel. [[Kategorie:Gnauedierte]] hwlulpmylq7j0h7ogt9q2d3z3g1cgle 0 11257 117332 2018-07-18T16:30:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Chinchillas]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Chinchillas]] 7m7s44o9n4mxialpl7xjmv3zpul2g3u 0 11258 117342 2018-07-20T13:15:23Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Universität fon Pensilvanien]] nach [[Universität fon Pennsylvanien]]: Deer is naan Unnerskeed tou ju düütske Uutsproake, deeruum skuul dät in ju sälge Gjuchtskrieuwenge weese. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Universität fon Pennsylvanien]] 44eg3xse28693o066l3a6oal5q0kgvd 0 11259 117344 2018-07-20T13:17:18Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Pensilvanien]] nach [[Pennsylvanien]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Pennsylvanien]] 1cogtxlo6j55i7yg999g5bfbr8umo3e 0 11260 117358 117355 2018-07-20T14:27:14Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Do '''Chocó-Sproaken''' (uk wäil: '''Chokó''' of ängelsk '''Chocoan''') sunt een litje, fon [[Indioanere]] boalde [[Sproakfamilie]] in [[Suudamerikoa]], ju in [[Panama]] un [[Kolumbien]] fersprat is. Ju uumfoatet tweelich Sproaken, do fon 60.000 bit 120.000 Moanskene boald wäide. Wäkke fon do Dialekte sunt foar do Baalere fon do uur nit tou ferstounden. [[Antonio Tovar]] juust so as [[Paul Rivet]] un die tschechoslovakiske Linguist [[Čestmír Loukotka]] (1950) tälle do Chocó-Sproaken tou do [[Karibiske Sproaken]] of sjo een Sibskup deertou. [[Joseph Greenberg]] hoaldt jo foar sib tou dät [[Paez (Sproake)|Paez]]. Düsse Meenenge häd sik eepensjuunelk unner ju Wiele truchsät. Man ätter [[Daniel Aguirre]] sunt do Chocó-Sproaken een oaine Familie foar sik. == Iendeelenge == * '''Embera:''' (mäd bit tou 110.000 Baalere) ** '''Noudelke Oudeelenge:''' *** Emberá-Catío [cto] *** Emberá, Noud- [emp] (uk „Emberá fon [[Darién]])“ ** '''Suudelke Oudeelenge:''' *** Emberá-Baudó [bdc] *** Emberá-Chamí [cmi] *** Epena [sja] *** Emberá-Tadó [tdc] * Anserma [ans] (uutstuurwen) * Arma [aoh] (nät ätterwiesen, fermoudelk uutstuurwen) * Caramanta [crf] (aan uutstuurwenen Dialekt fon dät Anserma) * Cauca [cca] * Runa [rna] * Woun Meu [noa] (uk: Noanamá) mäd 6–11.000 Baalere == Wällen == * Düüsen Artikkel gruundet sik ap ju düütsksproakige Version. Unnern stounde do Wällen, do die düütske Artikkel bruukt häd, of do, do bie dän Uutbau fon dän seeltersken Artikkel bietou keemen sunt: === Literatuur === * Daniel Aguirre: ''“Choco languages”''. In: Keith Brown (Ed.): ''The encyclopedia of language and linguistics.'' 2nd edition, vol. 2. Elsevier 2006, S. 367–381. * Joseph H. Greenberg: ''Language in the Americas''. Stanford: Stanford University Press 1987. * Phillip Lee Harms: ''Epena Pedee syntax'' (= ''Studies in the Languages of Colombia.'' 4 = ''Summer Institute of Linguistics Publications in Linguistics and Related Fields.'' 118). University of Texas at Arlington u. a., Arlington TX u. a. 1994, ISBN 0-88312-276-6. * Paul Rivet, Čestmir Loukotka: ''Langues d'Amêrique du sud et des Antilles.'' In: A. Meillet, M. Cohen (Eds.): ''Les langues du monde'', vol. 2, Paris: Champion 1950. === Ferbiendengen ätter buute === * [http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=91413 Languages of the World: Choco ap ethnologue.com] * [http://www.sorosoro.org/en/choco-languages/ Choco languages ap sorosoro.org] [[Kategorie:Sproakfamilien]] [[Kategorie:Indioanere]] dz9s344zg1wbxlr5mgqxgxy7kvr6av3 0 11261 117356 2018-07-20T14:20:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Chocó-Sproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Chocó-Sproaken]] dljjflx4wbd38sxyhmb6bztk5j8sqws 0 11262 117357 2018-07-20T14:21:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Chocó-Sproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Chocó-Sproaken]] dljjflx4wbd38sxyhmb6bztk5j8sqws 0 11263 117363 117362 2018-07-21T22:31:33Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Yuman-Cochimi langs.png|thumb|200px|Wier do Chochimí-Yuma-Sproaken boald wäide]] Do '''Cochimí-Yuma-Sproaken''' sunt een [[Sproakfamilie]], ju fon wäkke Noudamerikoanske [[Indioanere|Indioaner]]-Foulke boald wäd. Nieper sunt do Sproaken tou fienden in do suudwäästelke [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] (in't Suude fon [[Kalifornien]] un in't Suudwääste fon [[Arizona]]) un uk in't noudwäästelke Mexiko (in [[Läichkalifornien]] un dät Noudwääste fon [[Sonora (Buundesstoat)|Sonora]]). Ofter wäide düsse Sproaken uk tou do [[Hoka-Sproaken]] täld. == Iendeelenge fon do Cochimí-Yuma-Sproaken == Ju Sproakfamilie wäd däälich maasttieds in two unnerskeedelke Noomensreekende Unnerdeelengen apdeeld - in dät däälich uutstuurwene Chochimí in dät Suude un do ferskeedene Yuma-Sproaken; wäkke fon düsse Sproaken of Dialekte tälle tou do betruuede Sproaken, wäkke sunt sogoar al uutstuurwen, do sunt dan mäd ''(†)'' känteekend. '''I. COCHIMÍ''' : 1. '''[[Cochimí (Sproake)|Cochimí]]''' of '''Laimón''' (fon do [[Cochimí]], twäin Dialekte, toumäts as two ferskeedene Sproaken bekieked) ''(†)'' ::* Noudelk Cochimí/Laimón (Dialektvariante fon nomadiske Sälskuppe in ju Wöiste fon Läichkalifornien, leeter assoziierd mäd do Missionen Santa María Cabujacamang, Santa Gertrudis un San Francisco de Borja (Borjeño)) ::* Suudelk Cochimí/Laimón (Dialektvariante fon hoolich-nomadiske Sälskuppe in do Oasen un Bierge suudelk fon dän 28. Brattenkring, ap't bääste dokumentierd in do Missionen fon San Javier Viggé, San José Comondú un San Ignacio Kadakaaman (Cadegomeño)) '''II. [[Yuma (Foulk)|YUMA]]''' : 2. '''[[Kiliwa (Sproake)|Kiliwa (Kiliwi of Quiligua)]]''' of '''Koléew Ñaja' ''' (Boald fon do [[Kiliwa|Kiliwa (K'olew)]], düsse Sproake wäd fon aal do Yuma-Sproaken ap't fierste in't Suude boald un wikt ap't maaste fon do uur Yuma-Sproaken ou. Deeruum wäd düsse Sproake oafter as Twiske-Stappe twiske Cochimí un do ''wuddelke'' Yuma-Sproaken in dät noude bekieked) (ätter Golla 2007 kuuden do noch tjoon Ljuude ju Sproake baale) ::* Kiliwa (Koléew Ñaja) ''in dän äängeren Sin'' of Aastelk Kiliwa (Koléew Ñaja) ::* wildääge Ñakipa-Dialekt of Suudwäästelk Kiliwa (Koléew Ñaja) '''''Yuma-Sproaken in dän äängeren Sin''''' : '''A. CALIFORNIA-DELTA YUMA''' of '''DIEGUEÑO-COCOPA''' :: '''i.''' '''California Yuma''', '''Diegueño''' of däälich maasttieds '''Kumeyaay''' (tjo aiske äänelke Sproaken, do fon ferskeedene [[Kumeyaay|Kumeyaay (Tipai-Ipai)]]-Sälskuppe in't Noude fon Läichkalifornien un in't Suude fon Kalifornien boald wäide (150 Ljuude in do USA, sowät 220 in Mexiko, Golla 2007) ::: 3. '''[[Ipai (Sproake)|Ipai]]''' of ' '''Iipay aa''' (uk: ''Noudelk Diegueño'') (25 Ljuude kuuden dät ätter Hinton 1994 noch baale) ::::* Mesa Grande-Dialekt ::::* Barona-Dialekt ::::* Santa Ysabel-Dialekt ::::* Imperial-Dialekt ::::* Ipai-Dialekt :::::* San Pasqual-Subdialekt :::::* Iñaja-Subdialekt (toumäts as Kumeyaay-Dialekt ienoardend) ::: 4. '''[[Kumeyaay (Sproake)|Kumeyaay (Kumiai)]] in dän äängeren Sin''' of '''Kamia''' (uk: ''Säntroal Diegueño, (Säntroal)-Aastelk Diegueño'' of ''Campo'') (50 Baalere, Hinton 1994) ::::* Baron Long-Dialekt ::::* Campo-Dialekt ::::* Iñaja-Dialekt (toumäts as Ipai-Dialekt ienoardend) ::::* Imperial-Dialekt ::::* Kumeyaay-Dialekt :::::* Cuyapaipe-Subdialekt (toumäts as Tipai-Dialekt ienoardend) :::::* Manzanita-Subdialekt (toumäts as Tipai-Dialekt ienoardend) ::: 5. '''[[Tipai (Sproake)|Tipai]]''' of '''Tiipay''' (uk: ''Suudelk Diegueño'', ''Huerteño'', ''Ku'ahl'') (in't Jier 1990 kuuden dät noch sowät 200 Ljuude baale) ::::* Ha'a-Dialekt ::::* Jamul-Dialekt ::::* La Huerta-Dialekt ::::* Neji-Dialekt ::::* San Jose de la Zorra-Dialekt ::::* San José-Dialekt ::::* Cuyapaipe-Subdialekt (toumäts as Kumeyaay-Dialekt ienoardend) ::::* Manzanita-Subdialekt (toumäts as Kumeyaay-Dialekt ienoardend) :: '''ii. Delta Yuma''' of '''Cocopa''' ::: 6. '''[[Cocopa (Sproake)|Cocopa]]''' of '''Kwikapa''' ::::* Cocopa of Cocopa-Dialekt ''in dän äängeren Sin'' (boald fon do [[Cocopa|Cocopa (Xawiƚƚ Kwñchawaay)]]) (200 Baalere in Mexiko, 150 Baalere in den USA, Golla 2007) :::::* Mountain Cocopa-Dialekt (wäästelk fon dän Colorado River in't wäästelke Colorado River Delta in Läichkalifornien) ::::::* Subdialekt fon ju "Wi Ahwir Band" (‘Water-Against-the-Mountain-People’) (noudelk fon El Mayor ap bee Sieden fon dän Río Hardy (Hardy River) un dän Río Pescadero tichte bie do Cocopah Mountains bit tou dän [[Fjuurspäienden Bierich]] [[Cerro Prieto]] (Wee Ñaay), een miskede bilinguoale (twosproakige) [[Kumeyaay|Kumeyaay (Diegueño)]]-Cocopa-Sälskup) ::::::* Subdialekt fon ju "Kwakwarsh Band" (‘Yellow People’) (suudelk fon El Mayor bit tou ju Mundenge fon dän Río Hardy in dän Colorado River in't [[Municipio Mexicali]] in't Noude fon [[Baja California (Buundesstoat)|Baja California]], Mexiko; een miskede Kiliwa-Paipai-Kumeyaay (Diegueño)-Cocopa-Sälskup) :::::* Delta- of Äi-Cocopa-Dialekt (ap bee do Sieden fon dän Colorado River midde in dät Delta juust so as in't aastelke Colorado River Delta in Läichkalifornien, Sonora un Arizona) ::::::* Subdialekt fon ju "Mat Skrui Band" (‘In-Between-Country-People’, uumdät jo ap bee Sieden fon dän Colorado River in't noudaastelke Colorado River Delta lieuwden, wieren bie aal do Sälskuppe as ''koapa' ahan'' („weere, äächte Cocopa“) bekoand, däälich tichte bie [[Somerton (Arizona)|Somerton]], Arizona) ::::::* Subdialekt fon ju "Hwanyak Band" (‘Easterners’ = „do aastelk [fon ju Äi of do Bierge] leben“ lieuwje of uk „do ap't maaste aastelke“, uumdät jo as eensichste Sälskup aaltied aastelk fon dän Colorado River lieuwden, noudelk fon Colono Lendo bit tou Noche Buena, Sonora, däälich tichte bie [[Somerton (Arizona)|Somerton]], Arizona, een miskede Kohuana-Halyikwamai-Cocopa-Sälskup) ::::* Halyikwamai-Dialekt (fon do [[Halyikwamai]], jo identifisierje sik däälich as ''Maricopa'') ''(†)'' ::::* Kahwan of Kohuana-Dialekt (fon do [[Kohuana|Kohuana (Cajuenche)]], identifisierje sik däälich as ''Maricopa'') ''(†)'' : '''B. ÄI-YUMA''' :: 7. '''[[Quechan (Sproake)|Quechan]]''' of '''Yuma''' (boald fon do [[Quechan|Quechan (Kwtsaan of Kwtsan)]], aleer maasttieds as ''Yuma'' beteekend, deeruum wäide aal do Yuma-sproakige Foulke un Stomme oafter touhoopefoatjend as [[Yuma (Foulk)|Yuma]] beteekend) (150 Baalere, Golla 2007) :: 8. '''[[Maricopa (Sproake)|Maricopa]]''' of '''Piipaash''', aleer uk wäil '''Cocomaricopa'''<ref>ju fröiere Beteekenge fon ju Sproake as ''Cocomaricopa'' gungt fermoudelk deer ap tourääch, dät tou do Maricopa-sproakige Maricopa un Halchidhoma, do Cocopa-sproakige Halyikwamai un Kohuana (Cajuenche) bietoulooken un sik bolde bloot noch as Maricopa identifisierden</ref> (100 Baalere, Golla 2007, fon do Piipaash un Xalychidoma chuukwer-Dialekte) :::* Maricopa ''in dän äängeren Sin'' of Piipaash chuukwer-Dialekt (fon do [[Maricopa (Foulk)|Maricopa (Piipaash oder Pee-Posh)]]) :::* Halchidhoma of Xalychidoma chuukwer-Dialekt (fon do [[Halchidhoma|Halchidhoma (Xalychidom Piipaa of Xalychidom Piipaash)]], identifisierje sik däälich as ''Maricopa of Lehi'') :::* Kaveltcadom of Kavelchadom-Dialekt (fon do [[Kavelchadom|Kavelchadom (Kaveltcadom)]], identifisierje sik däälich as ''Maricopa'') ''(†)'' :: 9. '''[[Mohave (Sproake)|Mohave (Mohaje)]]''' of '''Hamakhav''' (fon do [[Mohave|Mohave ('Aha Makhav of Pipa Aha Makav)]]) (100 Baalere, Golla 2007, hierfon 30 bit 35 in ju Fort Mohave Reservation, 35 bit 50 in ju Colorado River Reservation) : '''C. PAI''' of '''NOUDELK YUMA''' :: '''i.''' '''Hoochlound-Yuma''' of '''Noudelk Pai''' :: 10. '''[[Yavapai (Sproake)|Yavapai]]''' (fon do ferskeedene [[Yavapai]]-Sälskuppe) (100 bit 150 Baalere, Golla 2007) :::* Yavepe of Yavbe'-Dialekt (Noudwäästelken, Säntroalen of Prescott-Dialekt) (fon do [[Yavapai|Yavapé (Yavbe')]], uk ''Noudwäästelke Yavapai'' of ''säntroale Yavapai'', aleer maasttieds as ''[[Mohave]]-[[Apachen|Apache]]'' of ''Apache-Mojave'' beteekend) :::* Tolkepaya of Ɖo:lkabaya-Dialekt (Wäästelken Dialekt) (fon do [[Yavapai|Tolkepaya (Ɖo:lkabaya)]] of ''Wäästelke Yavapai'', aleer maasttieds as ''[[Quechan|Yuma]]-Apache'' of ''Apache-Yuma'' beteekend) :::* Kewevkapaya of Guwevkabaya-Dialekt (Suudelken of suudaastelken Dialekt) (fon do [[Yavapai|Kwevkepaya (Kewevkapaya of Guwevkabaya)]], uk ''Suudaastelke Yavapai'' of ''Suudelke Yavapai'', aleer maasttieds as ''[[Tonto|Tonto Apache]]'' beteekend) :::* Wipukpaya of Wi:pukba-Dialekt (Noudaastelken of Verde Valley-Dialekt) (fon do [[Yavapai|Wipukepaya (Wi:pukba)]] of ''Noudaastelke Yavapai'', aleer maasttieds as ''Mohave-Apache'', ''Apache-Mojave'' of ''Tonto Apache'' beteekend) :: 11. '''Hoochlound-Yuma''' of '''[[Havasupai–Hualapai (Sproake)|Havasupai-Hualapai]]''' (uk: ''Supai-Walapai'') :::* Havasupai of Supai-Dialekt (fon do [[Havasupai|Havasupai (Havsuw’ Baaja of Havasooa Pa'a)]] of ''Aastelke Pai'') (500 Baalere, Golla 2007) :::* Hualapai of Walapai-Dialekt (fon do [[Walapai|Hualapai (Walapai of Hwalbáy)]] of ''Wäästelke Pai'', aleer uk as ''Yuma-Apache'' beteekend) (1.500 Baalere, Golla 2007) :: '''ii.''' '''Paipai''' :: 12. '''[[Paipai (Sproake)|Paipai]]''' of '''Akwa'ala''' (fon do [[Paipai|Paipai (Akwa'ala)]], toumäts uk bloot as een Dialektvariante fon dät ''Noudelke pai'' of ''Hoochlound-Yuma'' bekieked (100 Baalere, Golla 2007) == Wällen == * Düssen Artikkel foutet ap een Uursättenge fon ju düütsksproakige Foatenge. Do unnernstoundende Wällen sunt Wällen, do ju düütske Wikipedia bruukt häd, of jo sunt bie dän Uutbau fon dän Artikkel bietoukeemen. === Literatur === * Marianne Mithun: ''The Languages of Native North America.'' Cambridge University Press, Cambridge u. a. 1999, ISBN 0-521-23228-7. == Oankelde Ätterwiese == <references /> === Ferbiendengen ätter buute === * [http://www.indianersprachen.de Indioaner-Sproaken] * [http://home.snafu.de/duerr/NAM.html Noud- un middelamerikoanske Sproaken] * [http://www.ethnologue.com/web.asp Ethnologue: Languages of the World.] [[Kategorie:Sproakfamilien]] [[Kategorie:Indioanere]] j87eol4f0cb31d2awii2tjxqm41qj9q 0 11264 119011 117372 2020-04-08T11:35:47Z Minorax 10286 fix [[Special:LintErrors/bogus-image-options]] wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = República de Costa Rica | namme = Costa Rica | flagge = Flag of Costa Rica (state).svg | wapen = Coat_of_arms_of_Costa_Rica.svg | lokaasje = LocationCostaRica.svg | motto = "Pura vida" | taal = [[Spoanske Sproake|Spoansk]] | haadstêd = [[San José (Costa Rica)|San José]] | steatsfoarm = Republik | oerflak = 51.100 | pctwetter = 0,7 | ynwenners = 3.700.000 | teljier = 2004 | munt = Costa-Rica-Colón | muntkoade = CRC | tiidsone = -6 | feestdei = [[15. September]] | folksliet = Noble patria, tu hermosa bandera | lânkoade = CRI | ynternet = .cr | tillefoan = 506 | }} '''Costa Rica''' is een Lound in Middel-Amerikoa. == Geografie == === Loage === Costa Rica lait ap ju Lound-Äängte fon [[Middel-Amerikoa]]. Ätter't Wääste lait die [[Pazifik]], ätter't Aaste ju [[Karibiske See]], ju tou dän [[Atlantik]] heert. Uk dät [[Kokos-Ailound (Costa Rica)|Kokos-Ailound]], een Pazifik-Ailound, dät unner Natuurskuts stoant, heert tou Costa Rica. Do Noaberlounde fon Costa Rica sunt [[Nicaragua]] in dät Noude un [[Panama]] in dät Suude. === Loundskup === Dät Rebät fon Kosta Rica is tou groote Deele flak, man dät rakt deer uk Bierich-Kätten, do tou do Middel-Amerikoanske ''"Cordilleras"'' heere. Junner rakt dät uk aktive juust so as ferläskede [[Vulkoan]]e. Bekoande Vulkoane in dät Lound sunt die [[Turrialba]], die [[Poás]] (2704 Meetere), die [[Arenal]] (1633 Meetere) un die [[Irazú]] (3432 Meetere). Die [[Chirripó Grande]] (3820 Meetere) is die hoochste Bierich fon Costa Rica. In dät Lound rakt dät uutdiende [[Nasjonoalpark]]e un Reservoate (sowät 27 % fon dät Lound stoant unner Skuts). Deerfon bestoant aan grooten Deel uut [[Tropisken Rienwoold]]. Uk wan Holtfaalere in do 1970er un 1980er Jiere sowät 80 % fon dän Rienwoold in dät Lound rooded hieden, groit deer nu wier Rienwoold ap moor as n Haaldeel fon ju Flakte fon Costa Rica. So konnen do Ienwoonere uurigens truch Öko-Tourismus fertjoonje. Ieuwenske fon dän Rienwoold rakt dät uk uur Natuur-Loundskuppe, so as Gäärslound un [[Mangroven-Woold]]ere. == Geskichte == === Foar-Europäiske Besiedelenge === [[Bielde:Pre-Columbian incense burner, Costa Rica (Carlos Museum).jpg|thumb|left|250px|Rooker-Ougend mäd Krokodil-Däksel (500–1350)]] [[Bielde:Baby face at Jade Museum (Museo Nacional del Jade) - San Jose, C R.jpg|thumb|left|250px|Olmekenfigur uut dät ''Museo del Jade Marco Fidel Tristán Castro'' in ju Haudstääd]] Do ooldste archäologiske Funste, do een moanskelke Besiedelenge fon Costa Rica dokumentierje, wäide ju Tied twiske 12.000 un 8.000 foar Kristus toureekend. Bit do Spoaniere koomene, lieuwden fermoudelk sowät 400.000 Ljuude ap dät Rebät, dät däälich Costa Rica is. Dät Noudwääste, dät Nicoya-Hoolichailound ([[Nasjonoalpark Barra Honda]]), waas die suudelkste Uutlooper fon dät [[Nahuatl]], ju Sproake fon do [[Azteken]] un uur [[Nahua]]-Foulke. Ju Midde un dät suude fon't Lound wieren deerjuun fon suudelke Ienfloude bestimd, hier wuuden [[Chibcha-Sproaken]] boald, do Sproaken fon do [[Chibcha]]. Costa Rica waas mäd sien Vulkoane un Bierichkätten man uk mäd sien kustennaie Sump-Loundskuppe een Speere twiske do Hoochkultuuren fon dät Noude un do fon dät Suude, sodät der nit moor as n bitje Uuttuusk waas. Dät Aaste druuch stäärek Suudamerikoanske Määrkmoale. Do [[Kariben]], do deer lieuwden juust so as do [[Boruca]] un [[Chibcha]] in't Suudwääste wieren hoolichnomadiske Jeegere un Fiskere, do [[Maniok|Yuca]], [[Flaaskappele]] un [[Plonten-Knulle]]n aadenden, [[Cocastruuk|Coca-Bleede]] kauden un in Täärpe mäd Palisoaden-Teenelse lieuwden. Do [[Matriarchoat|matriarchoalske]] Chibcha äntwikkelden een Sklouen-System un wieren baldoarich goude Gould-Smitte. Buppedät stoalden jo präzise foarmde Granit-Kuugeln, do [[Steenkuugeln fon Costa Rica]] häär, do uut uunbekoande Gruunde do Greeuwe an dän [[Río Térraba]], ap dät [[Caño-Ailound]] un in't [[Golfito]]-Rebät fälle. Een [[Skrift]] äntwikkelden jo nit. Ju grootste [[Archäologie|archäologiske]] Steede is [[Nasjonoalmonument Guayabo|Guayabo]], oun do Honge fon dän [[Turrialba (Vulkoan)|Turrialba]], uur 50&nbsp;km aastelk fon [[San José (Costa Rica)|San José]]. Ju existierde al fon 1000 f. Kr. bit sowät 1400, un wuude wildääge fon sowät 10.000 Ljuude bewoond. As besunners kunstful jäilde do Toonweeren un do Metall-Oarbaide. Ju Gould-Beoarbaidenge stuude al uum 600 ap aan Hööchtepunkt, besunners in't Bierichlound. Junner lieuwden [[Corobicí]], do in litje Hoochlound-Doale woonden, un do [[Nahua]], do uut Mexiko uum 1500 ienwonnerden. In düsse Tied wuude dät Nicoya-Hoolichailound in ju noudwäästelke Provins [[Guanacaste]] in ju uutdiende meso-amerikoanske Kultuur-Sphäre apnuumen. Besunners do [[Chorotega]], do ju grootste indigene Sälskup deerstoalden, weesen deerbie kulturelle Oainhaide fon hiere noudelke Noabere ap. Jo sälwen koomen in't 14. Jierhunnert uut dät Suude fon [[Mexiko]], hieren Noome betjudt ''Fluchtjend Foulk''. Jo bauden Stääde mäd Säntroal-Ploatse un broachten een Agrar-System mäd [[Boone]], [[Turske Weete]], un [[Flaaskappel]] mee. Jo hieden aan Kalänner, skreeuwen Bouke ap [[Pergament]] uut [[Harte|Hart]]-Häid un stoalden hooch äntwikkelde Keramiken juust so as [[Anthropomorphismus|anthropomorphe]] Figuuren häär, do däälich in't Jade-Museum fon San José stounde. Do kriegeriske [[Chorotega]] hieden Sklouen un een fon Priestere un Oadel behäärskede, fon skäärpe Klassen-Iendeelenge känteekende Sälskup. === Äntdäkkenge truch do Europäere un Kolonioalismus === [[Bielde:Iglesia Inmaculada Concepcion Ujarras.jpg|thumb|right|250px|Ruine fon een fon do ooldste Säärken in Costa Rica, baud in 1560.]] [[Christoph Kolumbus]] fuur ap sien fjoode Raise in't Jier [[1502]] uk loangs dät Middel-Amerikoanske Fäästlound un koom deerbie uk ätter Costa Rica. Düt Lound wuude dan al in dän eersten Haaldeel fon dät 16. Jierhunnert truch do Spoaniere in Besit nuumen. Ju fon Kolumbus foarnuumene Beteekenge ''Costa Rica y Castillo de Oro'' (Rieke Kuste un Gouldene Buurich) häd sik as skiere Wonsk-Foarstaalenge ruutstoald: Dät Lound is äärm oun mineroalske Räistoffe un Eedelmetalle. Eerste fon 1560 oun wuude Costa Rica systematisk kolonisierd, do Ärooberere gruundeden in [[1563]] ju Stääd [[Cartago]], ju bit [[1823]] Haudstääd fon Costa Rica waas. In't 17. Jierhunnerd fäästigeden do Spoaniere hiere Heerskup in dät Rebät, man daach bleeuw dät apgruunde fon sien Räistof-Äärmoud un sien uunbetjuudende strategiske Loage een minner wichtige un unneräntwikkelde Kolonie. === Uunouhongegaid fon Spanien === In [[1821]] wuude dät Rebät aan Deel fon dät uunouhongige [[Kaiserriek Mexiko (1821-1823)|Eerste Kaiserriek Mexiko]], man die Kaiser wuude al in [[1823]] ousät. Fon [[1823]] oun heerde [[Costa Rica]] touhoope mäd [[Guatemala]], [[Honduras]], [[El Salvador]] un [[Nicaragua]] tou ju [[Säntroal-Amerikoanske Konföderatsjoon]]. Deeruum wuude [[1823]] un ju Haudstääd ätter dät domoals litje Täärp [[San José]] ferlaid, uumdät ju foarige Haudstääd Cartago tjou tou Mexiko stuude. Dät roate noch n Burgerkriech, dän do Republikoanere wunnen. Man uk ju Säntroal-Amerikoanske Konföderatsjoon waas nit fon loange Duur, in [[1838]] ferkloorde Costa Rica sien Uunouhongegaid fon ju Konföderatjsoon. Sänt düsse Tied is Costa Rica een ounstoundich Lound foar sik. In [[1899]] roate dät do eerste [[Demokratie|demokratiske]] Köäre. Sänt düsse Tied hiede Costa Rica twäie mäd politiske Gewalt tou dwoon häiwed. Fon [[1917]] bit [[1919]] tou regierde die [[Diktoatuur|Diktoatoor]] [[Frederico Tinoco Gradados]] un in [[1948]] waas deer n litjen Buurgerkriech ätter aan striedigen Uutsleek fon een Köär. Düssen Kriech wuude wunnen truch [[José Figueres Ferrer]], die dät [[Militär]] ouskaffede un een näi Gruundwät apstaalde. Sänt düsse Tied ferhoaldt sik Costa Rica in ju Buute-Politik moor of minner näitroal, is monken Latien-Amerikoa uk een fon do riekere Lounde, uut düsse two Gruunde beteekent me dät Lound toumäts as "ju Swaits fon Middel-Amerikoa". == Demografie == === Befoulkenge === Die grootste Deel fon ju Befoulkenge (87 %) stommet fon [[Europa|Europäere]] ou, foar'n grootsten Deel fon do Spaniere. Sowät 7 Prosänt sunt Mestitzen, fon misked spoansk-indioanske Oustommenge, tjo Prosänt sunt fon [[Afrikoa|afrikoanske]] Oustommenge un een Prosänt is [[Indioanere|Indioansk]]. === Sproake === Ju Amtssproake fon Costa Rica is dät [[Spoanske Sproake|Spoanske]], dät uk fon een Moorhaid in ju Befoulkenge boald wäd. Uur Sproaken, do bruukt wäide, sunt do ienheemske Indioaner-Sproaken un Ängelsk of een Ängelsk-basierde Kreolsproake truch Befoulkengsdeele in't aastelke Kustenrebät, do fon [[Jamaika|jamaikoanske]] Immigranten oustomme. === Gloowe === Mäd 92 Prosänt is die allergrootste Deel fon ju Costa-Ricoanske Befoulkenge Ounhonger fon dät [[Kristendum]]. Monken do Kristen sunt sowät 88 % [[Roomsk-Kathoolske Säärke|roomsk-kathoolsk]]. == Wällen == * Düssen Artikkel foutet ap ju Wäästfräiske Foatenge un in litje Deele uk ap ju Düütske. [[Kategorie:Costa Rica| ]] [[Kategorie:Lound]] hrhd7c0bd6g3noifcph0yxjsrso90y4 14 11265 117370 2018-07-22T19:28:04Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Amerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Amerikoa]] 199fajek96ih31yfae96jhvqoouqf8g 0 11266 117373 2018-07-23T16:45:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Buundesstoat fon do Fereende Stoaten]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Buundesstoat fon do Fereende Stoaten]] cfmobgirunfn59emjoee0stzsb8v98h 0 11267 117386 117380 2018-07-31T07:58:04Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ardennen03.png|thumb|Ju Region]] Do '''Ardennen''' is een Region mäd fuul Busk un Bierge in dät Aasten fon [[Belgien]] un dät Nouden fon [[Frankriek]] un [[Luxembuurich]]. In't Aasten sunt do Ardennen ferbuunden mäd ju [[Eifel]]. == Loundskup == Et rakt een Ferskiel twiske do Läige Ardennen un do Hooge Ardennen. Do Hooge Ardennen sunt noudelk fon ju Äi [[Ourthe]]. Deer sunt uk do Bierge, do gratter as 600 Meter sunt. Die hoochste Bierich, [[Signoal fon Botrange]] (694 Meter), lait in dit Deel fon do Ardennen. In ju Provints Luxembuurich lait dän Baraque de Fraiture (652 Meter). Ätter't Suuden wai rakt et do Läige Ardennen, wier do Bierge nit hagger as 500 Meter sunt. [[Kategorie:Belgien]] 51rz1j6s479lz78cobevf2arx34wf70 0 11268 117427 117388 2018-08-12T11:56:34Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Eifel - Deutsche Mittelgebirge, Serie A-de.png|thumb|Koarte fon ju Eifel]] Ju '''Eiffel''' is een Region in [[Rhienlound-Palts]] un [[Noudrhien-Wäästfoalen]] in [[Düütsklound]]. Wäästelk fon ju Eifel sunt do [[Ardennen]], dät juust as ju Eifel uk Deel is fon dät [[Rhienloundske Loaigebierge]]. [[Kategorie:Rhienlound-Palts]] jp21cu1cdlihggvsf52f5816gx9epky 0 11269 117543 117542 2018-10-15T09:21:05Z Neronno 9488 wikitext text/x-wiki '''Elektroonske Doatenferoarbaidenge''' (düütsk: ''Elektronische Datenverarbeitung'', oukuuted ''EDV'' is die Sammelbegriep foar ju Ärfoatenge un Beoarbaidenge fon [[Doaten]] truch [[Elektronik|elektroonsk]] reekenjende Maskinen of [[Computer]]e. == Geskichte == === Elektroonske Maskine === Ap dän [[5. Oktober]] [[1959]] stoalde [[IBM]] dän [[Transistor|Transistor-Reekner]] [[IBM 1401]] foar. Hie wuude, as hier in dän Film<ref>{{YouTube | id=xUQnVt5qS-Y | title=IBM 1401 frantsööske Präsentatsjoon mäd ängelske Unntertitele}}</ref> (Paris 1960) tou sjoon, positsjonierd unner dät Banner „electronic data processing“, dät is ängelks foar "elektroonske Doatenferoarbaidenge". :bie 0:46 Min. wäd düsse Maskine as Fääre-Äntwikkelnege fon ju (domoals) tradierde [[Gat-Koarten-Technik]] foarstoald, links wiesd wäd ju [[Tabelliermaskine]], :bie 0:53 Min. links aan [[Gat-Koarten-Misker]], gjuchts aan [[Gat-Koarten-Sortierer]] (dän ju IBM 1401 nit ärsätte kuude, uumdät ju sälwen noch stäärk Gat-Koarten-orientierd waas). :bie 03:39 Min. een präntjende Tabelliermaskine in dän Fergliek mäd ju Präntgauegaid fon ju IBM 1401. === RPG === Tou ju sälge Tied stoalde IBM dän Reportgenerator [[RPG (Programmiersproake)|RPG]] foar. {{ Tou ju sälge Tied stoalde dän "Reportgenerator" [[RPG (Programmiersprache)|RPG]] foar. Deerfon hat dät: ''Uum ju groote Toal fon Uumestieger fon do Gat-Koarten-Maskinen ap EDV-Systeme, besunners ap ju IBM 1400-Serie Stöän tou reeken, äntwikkelde IBM dän Report Program Generator (RPG). Düt is een Beskrieuwengssproake, wier die Liesten-Apbau fon Tabelliermaskinen-Anweenengen beskrieuwen wäide kuude un een Uursättengs-Programm, dät uut do ougoatede Beskrieuwengsformuloare een 1401-Programm moakede."''|ref=<ref>Günther Sander, Hans Spengler: [http://www.informatik.uni-leipzig.de/cs/Literature/History/SandnerSpengler.pdf ''Die Entwickelung der Datenverarbeitung von Hollerith Lochkartenmaschinen zu IBM Enterprise-Servern.''] Seite 39 PDF Selbstverlag, Böblingen 2006, ISBN 3-00-019690-0.</ref> Hier koom die Begriep "elektroonske Doatenferoarbaidenge" tou Waareld. Hie dokumentierde ju Transformatsjoon fon reoal existierjende elektromeachniske Doatenferoarbaidengesmaskinen (Tabelliermaskinen, Gat-Koarten-Miskere un aal sowät) in ju programmierde [[Virtuelle Maskine|virtuelle]] "[[Software]]"-Uumreekenge fon aan Computer. Dät hiede Foardeele: # Ju loangsoame Reekenge besunners fon ju Multiplikation/Division in elektromechaniske Reekenwierke waas foarbie. # Een 1401 bood bie dän Hier-Pries fon two Tabelliermaskinen aan tjuudelken Moorwäid (moorfeeken Truchsät), aan Foardeel, dän Banken un Ferseekerengen, juustso as die Middelstound goud bruuke kuuden. Ju IBM 1401 wuude bit Produktsjoonseende ap dän 8. Februoar 1971 moor as 12.000 moal ferkooped. # Noch däälich fiende sik per Reportgenerator (RPG) äroarbaiddede Loosengen un wäide pleeged<ref>[https://www.heise.de/newsticker/meldung/Von-Lochkarten-zu-Webservices-IBM-i-7-3-3168128.html ''„Von Lochkarten zu Webservices: IBM i 7.3“''] Heise online 12. April 2016</ref> == Wällen == * Düssen Artikkel is grootstendeels uursät uut ju Düütsksproakige Wikipedia. Unnern fiende sik do Wällen, do ju düütsksproakige Foatenge bruukt häd, un wildääge uk Wällen, do bie dän Uutbau fon düsse seelterske Foatenge bietou keemen sunt. === Weblinks === {{Wikibooks|Regal:EDV|EDV}} {{Wiktionary|EDV}} * Sascha Kersken: [http://www.galileocomputing.de/openbook/kit/ ''Kompendium der Informationstechnik. EDV-Grundlagen, Programmierung, Mediengestaltung.''] Galileo Press, Bonn 2005, ISBN 3-89842-668-8. * [http://www.technikum29.de/de/rechnertechnik/lochkarten-edv Funktsjoonsfäidige äddere Gat-Koarten-EDV in't Museum] * [http://www.stefan-winterstein.des/holler/paperith-ibm/ Fon Hollerith tou IBM – Ju Geskichte fon ju kommerzielle Doatenferoarbaidenge] * [http://www.pattonhq.com/ibm.html IBM-Gat-Koarten-Systeme] * [[Heise-Newsticker]]: [https://www.heise.de/newsticker/meldung/Heinz-Nixdorf-Museumsforum-zeigt-Hollerithmaschine-177399.html Heinz Nixdorf Museumsforum wiest Hollerithmaskine] * Thomas Watson Jr.: [https://www.heise.de/newsticker/meldung/Thomas-Watson-Jr-Von-der-Tabelliermaschine-zu-IBMs-System-360-91241.html ''Fon ju Tabelliermaskine tou IBMs System/360.''] * [http://www.edv-abkuerzungen.de/ Oukuutengen uut ju EDV, IT un Technik] === Oankelde Ätterwiese === <references /> [[Kategorie: Informoatik]] tlyhyp2ej61ed13rqtz7rxcd7c3lwdr 0 11270 117572 117571 2018-11-05T13:52:39Z 213.170.190.118 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Floaksmeer | ôfbylding = Westoverledingen_in_LER.svg | ôfbyldingsbreedte = | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = | oerflak = | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = Loundkring | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Loundkring Lier|Lier]]<br>Meente [[Westoverledingen]] | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 26810 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = }} Dät Täärp Floaksmeer (Plattdüütsk Flaasmeer;Hoogdüütsk Flachsmeer) is een Deel fon ju [[Meente]] [[Westoverledingen]]. == Geskichte == Ju wiedloftige Foangebiede uut ju Foartied, ap wäkke däälich dät Täärp lait, wuden eerst in dät leete 17. un in dät 18. Jierhunnerd kultivieret. Dät [[Täärp]] wuud in 1770 as [[Feen]]-Siedelenge apsteen un is tou Begin man loangsoam woaksen. Domoals waasen in fuul [[Feen]]-Siedlengen do Siedelere äärm, so uk in Floaksmeer. In dät 19. Jierhunnerd keemen altied moor Siedelenge ätter Floaksmeer. Fon 1905 wohneden in Floaksmeer fjaur moal so fuul Siedelenge as noch 1821. Bit in dät 20. Jierhunnerd hieden ju Siedelenge tou n grooten Deel deermäd tou dwo dät Woater fon do Foane kwiet tou wäide. Uumdät uk fuul katholske Siedelenge ätter Floaksmeer togen, is 1860 ju Säärkenmeente St. Bernhardt apstounden wuden. Ju Säärke is in een näiromantiske Uutsjoon deelsätt wuuden. Man do Floaksmeertjer waasen, un sunt uk noch, tou n grooten Deel evangelsk. Ju evangelske Säärkenmeente stammede fon ju Säärkenmeente Steenfelde ou. Foar een poor Jiehre roate et uk noch een Baptisten-Säärkenmeente in Floaksmeer. Ju hieden een litje Huus an die Riezenboomsträite (Birkenstraße) 44. Man dälich rakt et ju Huus nit moor. Oun dän 1. Januar 1973 is Flachsmeer in ju näie Meente Westoverledingen keemen. == Däälich == Däälich rakt dat 4151 Ienwonere in Floaksmeer (2001). == Die Noome fon dän Täärp == Die Noome is dät eerste Moal 1818 uurlääwert wuuden. Hie geen ap do groote Foanseen touräärch, in wäkke man fröier die [[Floaks]] ounbaued hääd. [[Kategorie:Aast-Fräislound]] [[Kategorie:Loundkring Lier]] [[Kategorie:Wästuurledingen]] fuqaxedm1dlzms4oe7ocgf3nc2hjc1v 0 11271 117455 2018-08-14T13:05:39Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Elektroniske Doatenferoarbaidenge]] nach [[Elektroonske Doatenferoarbaidenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Elektroonske Doatenferoarbaidenge]] od96hhwpy194mfxr0cxlz38k3bdjrld 0 11272 117457 2018-08-14T13:07:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Elektroonske Doatenferoarbaidenge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Elektroonske Doatenferoarbaidenge]] 8nqnt87w2cfz86uqm1r040rar4i3l4k 0 11273 117458 2018-08-14T13:07:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Elektroonske Doatenferoarbaidenge]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Elektroonske Doatenferoarbaidenge]] 8nqnt87w2cfz86uqm1r040rar4i3l4k 0 11274 117474 117473 2018-08-26T04:48:40Z DARIO SEVERI 7600 Added information from Wikipedia (es) wikitext text/x-wiki [[File: Kecamatan mandiraja.jpg|thumb|left|250px|Kecamatan Mandiraja]] '''Mandiraja''' is ne District fon [[Indonesien]]. Dät häd ne Flakte fon 52.61 km² un 63.679 lenwoonere (2010), wierfon do maaste hiere oaine Sproake Banyumasan baale. Ju foarhärskjende [[Religion]] ap Mandiraja is [[Islam]] 98%, [[Cristianity]] 1% {{geostump-links}} [[Kategorie:Mandiraja]] qg2umigjjkkrh3znfxhqvopz50yggyo 0 11275 117489 117488 2018-09-28T07:58:21Z Neronno 9488 wikitext text/x-wiki Do '''Äidmantjene''' (in platt ''Eerdmantjes'') sunt Wezen ut do [[Fräisen|fräiske]] [[Fertälstere]].<ref>J. ten Doornkaat Koolman: ''Wörterbuch der ostfriesischen Sprache.'' Verlag von Herm. Braams, Norden 1879, S. 403, Einträge ''[https://books.google.de/books?id=74MSAwAAQBAJ&pg=PA403&dq=Erdmantjes&hl=de&sa=X&ved=0ahUKEwjFuMqMjc3KAhUFFSwKHZvVDIs4ChDoAQg1MAY#v=onepage&q=erd-mantje&f=false erd-mantje, erdmantjes pipen]'', abgerufen am 27. Januar 2016.</ref> [[Kategorie:Aastfräislound]] dpku5fnkpnf9awsu4yzwn0doqh7o1g8 0 11277 122590 121630 2023-06-26T21:04:58Z Eurohunter 2923 /* Singles */ + wikitext text/x-wiki [[Bielde:Basshunter, 20 april 2008 in Halmstad.jpg|thumb|right|250px|Basshunter in [[Halmstad]] (2008)]] '''Basshunter''', '''Jonas Erik Altberg''' (bädden dän [[22. Dezember]] [[1984]] in [[Halmstad]]) is een [[Sweeden|swedsken]] [[Sjunger]], [[Produzent]] un [[DJ]]. == Discografie == === Studio albums === * ''[[The Bassmachine]]'' (2004) * ''[[LOL (^^,)|LOL <(^^,)>]]'' (2006) * ''[[Now You're Gone – The Album]]'' (2008) * ''[[Bass Generation]]'' (2009) * ''[[Calling Time]]'' (2013) === Singles === * „The Big Show“ (2004) * „[[Welcome to Rainbow]]“ (2006) * „[[Boten Anna]]“ (2006) * „[[Vi sitter i Ventrilo och spelar DotA]]“ (2006) * „[[Jingle Bells]]“ (2006) * „[[Vifta med händerna]]“ (2006) * „[[Now You're Gone]]“ (2007) * „[[Please Don't Go]]“ (2008) * „[[All I Ever Wanted]]“ (2008) * „[[Angel in the Night]]“ (2008) * „Russia Privjet (Hardlanger Remix)“ (2008) * „[[I Miss You]]“ (2008) * „[[Walk on Water]]“ (2009) * „Al final“ (2009) * „[[Every Morning]]“ (2009) * „[[I Promised Myself]]“ (2009) * „[[Saturday]]“ (2010) * „[[Fest i hela huset]]“ (2011) * „[[Northern Light]]“ (2012) * „[[Dream on the Dancefloor]]“ (2012) * „[[Crash & Burn]]“ (2013) * „Calling Time“ (2013) * „Elinor“ (2013) * „Masterpiece“ (2018) * „Home“ (2019) * „Angels Ain't Listening“ (2020) * „Life Speaks to Me“ (2021) * „End the Lies“ <small>(& Alien Cut)</small> (2022) * „[[Boten Anna|Ingen kan slå (Boten Anna)]]“ <small>([[Victor Leksell]])</small> (2023) ==Ferbiendenge ätter buuten== {{Commonscat}} * [http://basshunter.se Offisjelle Websteede] [[Kategorie:Swedske Persoon]] [[Kategorie:Sjunger]] mktdp5gcw57b0g1hgbh40fis9g6w6or 0 11278 117505 2018-10-02T17:50:39Z Eurohunter 2923 Fäärelaited ätter [[Basshunter]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Basshunter]] spqxjy4wzjjw91b216jqq68sv0djeyu 0 11279 118382 117673 2019-06-22T04:18:36Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki Dät '''Runenskrift''', of do '''Runen''', sunt dät ooldst bekoande Skrift fon do [[Germoanen|germoanske Foulke]] fon Noud-[[Europa]]. Do Runen wuuden fon’t twäide Jierhunnert bit dät soogentiende Jierhunnert bruukt. Ju Runologie is Deel fon de germoanske Sproakwietenskup un deerbie wäiden Runen wietenskuppelk unnersoacht un beskreeuwen. == Do Runenriegen == === Dät Futhark: Do ooldste Runen === Do eerste Runen uut dät twäide Jierhunnert wuuden fuunen in Jütlound, Släswiek-Holsteen un Sweden. Ja kuume aal uut’t twäide Deel fon’t twäide Jierhunnert. Et rakt uk Skriftteekene uut Noud-Europa, do gratter sunt, man weerfon me nit seeker kweede kon of dät Runen sunt. Dät ‘Oolde Futhark’ hiede 24 Runenteekene. Ap’t Kylversteen uut [[Gotlound]] ([[Sweden]]) sunt foar dät eerste Moal aal do 24 Runenteekene fuunen. Dit Oolde Futhark wuude bit tou dät oachte Jierhunnert bruukt. === Dät Futhork: Do Anglofräiske Runen === Dät Anglo-Fräiske Futhorc (oafte uk Anglo-Saksisk naamd) bestuude in’t Begin uut 29 Teekene, leeter uut 33. Uum dät Jier 500 tou wuude et Runenalfabet äntwikkeld. Et rakt moor Theorien uur dit Runenalphabet. Muugelk is et in [[Fräislound]] äntwikkeld un do ätter [[Änglound]] wai broacht. Een uur Muugelkaid is dät do Runen fon [[Skandinavien]] uutwonnerd wieren ätter Ängelound, wier dät Futhorc annerd wuude, un deerwai ätter Fräislound wai broacht wuude. === Dät juungere Futhark === Uk in Skandinavien annere sik dät Futhark. Fon’t 7. bit tou et [[8. Jierhunnert]] wuude et ap 16 Runenteekene redutsiert. Deerbie wuuden een poor Runen foar ferskeedene Luude bruukt: So wuude ju u-Rune foar do Luude ''u, y, o, ö'' und ''w''. Uum daach do Luude in do Runen leese tou konnen, wuude dät punktierte Runenalfabet moaked. So äntstuude in’t hooge [[Middeloaler]] een punktierte Runenriege, weerbie älke [[Latiensk Alphabet|latienske Boukstäf]] uk een Runeteeken häd. In do uur germoanske Gebiete wieren do Runen aal in’t [[7. Jierhunnert]], deels in dät 11. Jierhunnert ferdreeuwen. In [[Skandinavien]] wuuden se noch loanger bruukt, muugelk uumdät do Moanskene ju foarkristelke [[Mythologie]] un Uurlaawerenge (so as ju [[Edda]]) as Deel fon hiere Traditsjoon behoolde wüülden. Disse Runen bleeuwen bit in’t 15. Jierhunnert in Skandinavien in Gebruuk. === Dalarna Runen === In ju sweedske Region [[Dalarna]] wuude in dät 16. Jierhunnert een Runenskrift moaked, wäkke een Moangelse waas fon latienske Bouksteeuwe un Runen. Disse Runen wuuden bit tou dä Begin fon’t [[20. Jierhunnert]] bruukt. Do Dalarna Runen wuuden foarallen bruukt foar ju [[elfdoalske Toal]]. == Runen in Fräislound == Et rakt 21 Runen uut de fräiske Lounde. Do eerste sunt uut dät 5. Jierhunnert en do lääste fon’t 9. Jierhunnert, uut’t 6. un 7. Jierhunnert wuuden 12 Runen uurlaawerd. Bie do Anglofräiske Runen kon me nit licht kweede, dät do [[Fräisk]] of [[Ängelsk]] sunt. Daach rakt et moor Ienfloude fon’t latienske Skrift ap do ängelske as ap do fräiske Runen<ref>Nijdam, J.A. ''Een raadselachtige Friese rune. Nieuw licht op de totstandkoming van het Anglo-Friese Futhork'' in 'Tijdschrift voor Scandinavistiek 17.2' (1996). Sieden 21-34. </ref>. Ap ju Rune fon Westeremden B sunt besunnere Runen tou sjo, do silläärge nit ap uur Objekten fuunen sunt<ref>Johannes Beers: [http://www.johannesbeers.nl/the-corpus-of-frisian-runic-inscriptions.html The corpus of Frisian runic inscriptions]</ref> {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Alphabete]] 0oydsk33lzlxv3aizbc7tq83ezb835r 10 11281 117530 117529 2018-10-13T14:36:37Z Neronno 9488 wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke 2|NDS-NL|Disse gebruker praot aordig goed Nedersaksies}}<includeonly> [[Kategorie:Gebruker nds-2|{{PAGENAME}}]] </includeonly><noinclude> [[Kategorie:Gebruker nds-2| ]] [[Kategorie:Mallen babel|nds-2]] </noinclude> aoptppq7cg0nhejl7s0kfb8y9ioe5cx 0 11282 117538 2018-10-15T09:03:01Z Neronno 9488 Neronno verschob die Seite [[Westoverledingen]] nach [[Wästuurledingen]]: Uur Nome wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wästuurledingen]] rxb5kgx7e8qdy9wvd78rsy5kb8khw75 0 11284 117549 2018-10-16T10:31:44Z Couiros22 8036 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[File:Hououtansou_01.jpg|thumb|225px|Blääde]] '''Wu long Tee''' is n [[Dronk]] dät fon [[Indien]] n aast-[[Asien]] häärkuumen is. [[Kategorie:Dronk]]“ wikitext text/x-wiki [[File:Hououtansou_01.jpg|thumb|225px|Blääde]] '''Wu long Tee''' is n [[Dronk]] dät fon [[Indien]] n aast-[[Asien]] häärkuumen is. [[Kategorie:Dronk]] mr3xavt6xb04db9y19h9cjh56i035ds 0 11285 118475 118474 2019-07-22T20:37:47Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Schälsnoabel |- | align="center" | [[Bielde:Wrybill_sitting_on_eggs.jpg|250px|Schälsnoabel]]<br/><small></small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || ''Charadriiformes'' |- | ''Familie:'' || ''Charadriidae'' |- | '' Sleek:'' || '''''Anarhynchus''''' |- | ''Oard:'' || Skroadnib ''(A. frontalis)'' |- |} |} Die '''Skroadnib''' (''Anarhynchus frontalis'', maorisk: "nguto parore", ängelsk: "Wrybill", düütsk: "Schiefschnabel") is n [[Fuugel]], die in [[Näi-Seelound]] tou fienden is. {{-}} {{biostump-links}} [[Kategorie:Fuugele]] [[Kategorie:Näi-Seelound]] lqncdlefgevcw7fm4k8luugz69j1lod 14 11287 117565 2018-10-30T02:40:18Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Chinesisch (China). iake8v6fl95a34zs7vkudxji4j0pdl3 14 11288 117566 2018-10-30T02:40:18Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Chinesisch (Taiwan). 30t4qqi11v8bl7ryt3nd9pwywjjzbp0 14 11289 117567 2018-10-30T02:40:18Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Chinesisch (Hongkong). jjvu7immut1dvb300dfinwgk9sjoc8l 10 11290 119451 119450 2020-10-19T04:24:45Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Langeanna.jpg|120px|right|Nathuurnstak (Lange Anna)]] '''Hälgelound''' is dät eensichste fräiske Fälsenailound. Ap Hälgelound wäd uk n Oard [[Fräisk]] boald, dät [[Hälgeloundsk]]e, die naiste Fjund tou dät [[Seeltersk]]. Ju Äiloundgruppe Hälgelound un Düne heere siet 1890 tou dät düütske Stoatsgebiet un sunt touhoope ju amtsfräie Meente Hälgelound in n [[Kring Pinneberg]] ([[Släswiek-Holstein]]). Ap Hälgelound woonje 1.267 Moanskene (2008). [[Hälgelound|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> hevqnnapca57bv0l2x987pdi70qi2tp 0 11291 121055 120078 2022-07-25T08:32:43Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Panama-Stääd | ôfbylding = Montage Panama City.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 880.691<small>(2010)</small> | oerflak = 275 km² | befolkingstichtens = 2,750/ km² | stêdekloft = 1.272.672 Ienwoonere ap 2.560 km² | hichte = 2 m | lân = [[Panama]] | bestjoerlike ienheid 1 = Provinz | namme bestjoerlike ienheid 1= Panamá | boargemaster = Bosco Vallarino | stêdsyndieling = | stifting = [[1519]] <br />truch [[Pedro Arias Dávila]] | postkoade = | tiidsône = | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.municipio.gob.pa/ www.municipio.gob.pa] }} '''Panama-Stääd''' (ap [[Spoanske Sproake|Spoansk]]: '''''Ciudad de Panamá''''') is ju Haudstääd un die Regierengssit fon dän middel-amerikoansken Stoat [[Panama]]. Dät is mäd sowät 813.097 Ienwoonere ju grootste Stääd fon dät Lound. Ju lait in't Suude fon ju [[Provinz Panamá]] an ju Kuste fon dän [[Pazifisken Ozean]], kräkt aastelk fon dän [[Panama-Kanoal]]. Ju moderne Stääd is die wirtskuppelke, politiske, touristiske un kulturelle Middelpunkt fon dät Lound. Ätter ju Wirtskup tou uurdeeljen is dät een Waareld-Stääd. == Geskichte == [[Bielde:Cabildo - Flickr - Nazareth Valdespino (1).jpg|thumb|left|250px|Panamá la Vieja]] Die [[Spanien|spoanske]] Gouverneur [[Pedro Arias Dávila]] gruundede ap dän [[15. August]] [[1519]] ''Nuestra Señora de la Asunción de Panamá''<!--(Pedro Arias de Ávila)--> sowät 10&nbsp;km aastelk fon wier däälich ju Binnestääd lait (Casco). Ap dän [[15. August]] [[1521]] kreech ju Stääd dän Noome, dän ju däälich häd un uk dät Woapen, dät ju däälich häd. Truch ju Äntdäkkenge fon dät [[Inka]]-Riek in [[Peru]] wuude ju Stääd bolde tou een wichtich Honnels-Säntrum. Do rieke Skätte fon do Inka wuuden fon hier ätter [[Europa]] broacht. 1671 wuude ju Stääd truch dän ängelske Seeroower [[Henry Morgan]] fernäild un ätters sowät 5 Kilomeetere suudwäästelk deerfon, wier ju däälich lait, wier apbaud. Ruinen fon ju fröiere Siedelenge sunt noch deer un wäide [[Panamá la Vieja]] naamd. Ätterdät ju Stääd in ju Foulgetied fon masse Seeroowere plunnerd wuude, ferloos die Honnel bielitjen sien Betjuudenge. Ju Stääd won in Tonk fon hiere geografiske Position ap ju [[Lound-Äängte fon Panama]] bolde moor Betjuudenge. Man ju belieuwde eerste ätter dän Bau fon dän Panama-Kanoal aan stäärkeren Groi. In [[1903]] wuude Panama-Stääd tou ju Haudstääd fon dät näi gruundede Lound [[Panama]] ferkloord, in't Foaren hiede dät Rebät tou [[Kolumbien]] heerd. Mäd dän Bau fon ju eerste [[Iersenboan]]-Linie un läiweloa dän Panama-Kanoal hiede ju Stääd in't leete 19. un foaraaln in't 20. Jierhunnert aan baldoarigen wirtskuppelken Apswung. Apstuuns groit ju Grööte fon ju Stääd gau, wierbie nit bloot ju Touwonnerenge, man uk ju Immobilien-Spekulatsjoon un wildääge uk dät [[Jääld-Waaskeräi|Waaksjen]] fon [[Drogen]]-Jäild uut [[Kolumbien]] een Rulle spielt. Al in 1513 waas truch Poabst [[Leo X.]] dät Bistum ''Santa María de La Antigua del Panamá'' apgjucht wuuden. In [[1925]] wuude dät tou't [[Äärtsbistum Panama]] un wuude direkt dän [[Hilligen Stoul]] unnerstoald. [[Biskop]]s-Säärke is ju [[Kathedroale fon Panama|Kathedroale Santa Maria la Antigua]]. == Foutnooten == <references/> [[Kategorie:Panama]] [[Kategorie:Stääd]] p1byglirdnxs4n6oqt3mxzhb9ksl0w7 0 11292 117577 2018-11-08T13:26:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Loundbrääch fon Panama]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Loundbrääch fon Panama]] c42aofwr097tuj9e3ja6uqwusi1otsq 0 11293 117592 2018-11-08T16:52:22Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Bayano''', uk bekoand as '''Bayamo''', '''Vallano''', '''Vayamo''', '''Vaino''' of '''Ballano''' waas n fluchteden Skloue, die wilst do 1550er Jiere in Panam…“ wikitext text/x-wiki '''Bayano''', uk bekoand as '''Bayamo''', '''Vallano''', '''Vayamo''', '''Vaino''' of '''Ballano''' waas n fluchteden Skloue, die wilst do 1550er Jiere in [[Panama]] as Uppermon fon fluchtede Sklouen do Honnelsweege twäärs uur ju [[Lound-Äängte fon Panama|Lound-Äängte]] uunseeker moakede, wier do Spoaniere dät Gould un Säälwer transportierden dät jo do [[Inka]] in [[Peru]] ounuumen hieden. Fluchtede Sklouen, do sik deelwiese mäd Indioanere ferbuunded hieden, fierden junner oafter [[Guerilla]]-Kriege juun do [[Spoanske]], man ju Revolte unner Bayano waas ju grootste sukke Revolte in [[Panama]] in't [[16. Jierhunnert]]. Bayano heerde fermoudelk tou dät [[Islam|muslimiske]] Foulk fon do [[Mandinka]] uut Wääst-[[Afrikoa]], bit hie in [[1552]] fangen un as Skloue ap n Skip ätter Amerikoa broacht wuude. Hie hiede mäd 400 uur Sklouen fluchtje kuud, uumdät dät Skip ap Gruunde fäästseeten waas. Monken do Spoanske wuude hie bolde bekoand as "''el rey negro Bayano''", "die swotte Köönich Bayano", foar dän do Nood hieden. In 1556 kreech [[Pedro de Ursúa]] fon dän peruoansken Vize-Köönich [[Andrés Hurtado de Mendoza]] dän Apdraach, Bayano militärisk tou uurwinnen. Man as de Ursúa truch dän Rienwoold keemen waas un ju Fäästenge fon Bayano un sien Ljuude saach, moaste hie fääststaale, dät ju mäd sien Middele nit ientouniemen waas. Also honnelde hie mäd Bayano n Woapenstilstound uut un booden him oun, Panama twiske do Spoaniere un sien Ljuude aptoudeelen. As do Spoanske touhoope mäd do Apstoundiske hiere Eenigenge fierden, dieden do Spoaniere do Apstoundiske n Middel in dän Wien, un as do aal beduust wieren, noomen jo do mee un broachten jo aal wier in'e Skloueräi. Bayano sälwen wuude leeter as Trophäe foar dän Vize-Köönich ätter [[Lima]] broacht, fon wier hie as fräien Mon ätter Spoanien uutwonnerde. Junner lieuwde hie ferhooldnismäitich wäilhääbend unner Huus-Arrest, bit hie aan natüürelken Dood stoorf. [[Kategorie:Panama]] [[Kategorie:Geskichte]] ra5pnd6qv2s5pkd44f4h408snvyxwdc 0 11294 117593 2018-11-08T16:53:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bayano]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bayano]] 55qhsamctmfzk89wvw1yyceubb5hlxi 0 11295 117594 2018-11-08T16:53:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bayano]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bayano]] 55qhsamctmfzk89wvw1yyceubb5hlxi 0 11296 117595 2018-11-08T16:54:10Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bayano]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bayano]] 55qhsamctmfzk89wvw1yyceubb5hlxi 0 11297 117596 2018-11-08T16:55:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bayano]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bayano]] 55qhsamctmfzk89wvw1yyceubb5hlxi 0 11298 117597 2018-11-08T16:55:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bayano]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bayano]] 55qhsamctmfzk89wvw1yyceubb5hlxi 0 11299 117598 2018-11-08T16:55:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Bayano]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bayano]] 55qhsamctmfzk89wvw1yyceubb5hlxi 0 11300 117614 2018-11-10T23:27:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Panama-Stääd]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Panama-Stääd]] 2obm8dr66immbc3n2k6if29ki6bz39v 0 11301 117615 2018-11-10T23:27:37Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Panama-Stääd]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Panama-Stääd]] 2obm8dr66immbc3n2k6if29ki6bz39v 0 11302 117616 2018-11-10T23:28:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Panama-Stääd]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Panama-Stääd]] 2obm8dr66immbc3n2k6if29ki6bz39v 0 11303 117617 2018-11-10T23:29:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Panama-Stääd]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Panama-Stääd]] 2obm8dr66immbc3n2k6if29ki6bz39v 0 11304 117618 2018-11-10T23:34:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Chocó-Sproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Chocó-Sproaken]] dljjflx4wbd38sxyhmb6bztk5j8sqws 0 11305 117619 2018-11-10T23:35:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Chocó-Sproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Chocó-Sproaken]] dljjflx4wbd38sxyhmb6bztk5j8sqws 0 11306 117620 2018-11-10T23:36:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Chocó-Sproaken]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Chocó-Sproaken]] dljjflx4wbd38sxyhmb6bztk5j8sqws 0 11307 117628 117625 2018-11-11T16:12:58Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pater Noster Church Quechua.jpg|thumb|right|250px|Dät [[Uus Foar]] ap Quechua in ju [[Paternoster-Säärke]] in [[Jerusalem]]]] '''Quechua''' of '''Ketschua''' (amtelk in Bolivien ''Qhichwa'', in Peru maasttieds ''Qichwa'', in't aastelke Jooplound fon Peru un in Ecuador ''[[Kichwa]]''), is een Gruppe fon ääng mädnunner ferwoandte Sproak-Varietäten, do fon [[Indioanere]] in ju [[Anden]]-Ruumte fon [[Suud-Amerikoa]] boald wäide. Do Sproak-Wietenskuppere sunt sik nit eenich, of me hier fon een oankelde, [[Dialekt|dialektoal]] stäärk differenzierde Sproake baale skäl, of fon een Sproak-Familie mäd moorere Sproaken, un dät honget deer uk fon ou, ätter wäkke Kriterien me unnerskat, of do Varietäten nu as Dialekte of as oaine Sproaken bekieked wäide skällen (sproak-immanente struktuurelle of soziolinguistiske / identitäre Kriterien). Ferskeedene Quechua-Varianten wuuden ieuwenske uur Sproaken uk in ju Kultuur fon do [[Inka]], man uk al in Kultuuren foar ju Inka-Tied boald, wierbie tou dät Eende fon ju Inka-Tied een Variante (dät sonaamde "[[Klassisk Quechua|klassiske Quechua]]") as Lingua franca in groote Deele fon ju Anden-Ruumte tjoonde. Ferskeedene Varietäten fon dät Quechua sunt Amtssproake in [[Bolivien]], [[Peru]] un [[Ecuador]], man dät rakt uk Quechua-Baalere in do Lounde [[Argentinien]], [[Kolumbien]], [[Chile]] un [[Brasilien]]. Aaltouhoope wäd taksierd, dät deer 7,8 Millionen Ljuude Quechua baale konnene. Unner [[Quechua (Foulk)]] wäide do Foulksstomme touhoopefoated, do deer Quechua baale. == Fergliek fon do Varietäten == {| class="wikitable" | ! Standard fon't<br />[[Suudelk Quechua|suudelke Quechua]] ! [[Chanka-Quechua]] ! [[Cusco-Quechua]] ! [[Quechua in Bolivien]] ! [[Kichwa]] (in Ecuador) ! [[Cajamarca-Quechua]] ! [[Lamas-Quechua]] ! Junín ! [[Quechua Ancashino]] |- | „tjoon“ | chunka | chunka | chunka | chunka | chunga | trunka | chunka | trunka | chunka |- | „swäit“ | misk'i | miski | misk'i | misk'i | mishki | mishki | mishki | mishki | mishki |- | „hie rakt“ | qun | qun | qun | qun | kun | qun | kun | un | qun |- | „aan / een“ | huk | huk | huq | uh | shuk | suh | suk | huk | huk |- | „wiet“ | yuraq | yuraq | yuraq | yuraq | yurak | yuraq | yurak | yulaq | yuraq |} == Wällen == * Düssen Artikkel berouet deelwiese ap ju Wikipedia ap Düütsk. == Ferbiendengen ätter buute == * [https://qu.wikipedia.org/wiki/Qhapaq_p%27anqa Wikipedia ap Quechua] [[Kategorie:Sproake]] [[Kategorie:Indioanere]] [[Kategorie:Suudamerikoa]] iuftgdk2zsfom0xqblt5bk9ce51x8b2 0 11308 117626 2018-11-11T16:04:28Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Quechua (Sproake)]] nach [[Quechua]]: Gewöönelk is ju Sproake meend wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Quechua]] p584lfzt5pek9la00gvsvqanh1f92hh 0 11309 117627 2018-11-11T16:11:12Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Quechua''' bezeichnet: * [[Quechua]], een Sproake of Sproakfamilie in do Anden * [[Quechua (Foulk)]], Foulksstomme, do deer Varietäten fon dät Quechua baale…“ wikitext text/x-wiki '''Quechua''' bezeichnet: * [[Quechua]], een Sproake of Sproakfamilie in do Anden * [[Quechua (Foulk)]], Foulksstomme, do deer Varietäten fon dät Quechua baale * [[Quechua (Hööchtenstappe)]], een Hööchtenstappe fon do Anden * [[Quechua (Sleek)|''Quechua'' (Sleek)]], aan Sleek fon Ringelwurrme, ju dät in do Anden rakt. * een Määrke fon "Outdoor"-Uutrustenge fon ju Firma [[Decathlon (Unnerniemen)|Decathlon]] {{Begriepskloorenge}} 1yzk1g853fr9f3kr7lp6anips9wuh1g 0 11310 117769 117767 2018-11-23T13:27:21Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Juruarivermap.png|thumb|250px|right|Koarte fon dät heele Amazonas-Äi-System, wier die Juruá besunners ap känteekend is.]] [[Bielde:RioJuruá.jpg|thumb|250px|right|Do Wiendengen fon ju Äi fon buppe]] [[Bielde:Margens do Médio Juruá.jpg|thumb|250px|right|Een Siedelenge bie ju Äi]] Die '''Juruá''' (portugiesisken Noome in Brasilien; ap Spoansk, in Peru, hat hie '''Río Yurua''') is een 3283 Kilomeetere loange, fon gjuchts kuumende Sieden-Äi fon dän [[Amazonas]] in [[Peru]] un [[Brasilien]]. == Ferloop fon ju Äi == Ju [[Äi]] äntspringt in't Bierichlound fon ju peruoanske Region [[Ucayali (Region)|Ucayali]], suud-aastelk fon [[Puerto Portillo]] un fljut fon junner ätter't Noudwääste. Bie [[Foz do Breu]] slängelt sik ju Äi twäärs uur't Skeed ätter [[Brasilien]] un fljut eerste in noudelke un ätters - parallel tou dän [[Rio Purus|Purus]] - in noud-aastelke Gjuchte truch dän brasilioansken Buundesstoat [[Amazonas (Buundesstoat)|Amazonas]]. Junner lait ju glieknoomige Meente [[Juruá (Amazonas)|Juruá]] an ju Äi. Die Juruá fljut in dän Bupperloop fon dän [[Amazonas]] (Koordinoaten fon ju Mundenge: 2°38′9″S 65°45′22″W) Ap aaltouhoope 1823 Kilomeetere Loangte is die Juruá skipbeer. == Do grootste Äien, do deer oun fljoote == Tou do grootste Äien, do deer oun fljoote, heere (fon buppe ju Äi deel:<ref name="KFW">Kümmerly+Frey [[Rand McNally]]: ''Internationaler Atlas''. Uutroat fon'n Georg Westermann Verlag ISBN 3-07-508962-1</ref> * Río Humaitó ''(gjuchts)'' * Juruá Mirim ''(links)'' * Rio Moa ''(links)'' * Río Ipixuma ''(links)'' * Riozinho da Liberdade ''(gjuchts)'' * Rio Gregório ''(gjuchts)'' * Rio Eiru ''(gjuchts)'' * [[Río Tarauacá]] ''(gjuchts)'' * Río Xiruá ''(gjuchts)'' * Rio do Breu ''(gjuchts)'' == Wällen == * Düssen Artikkel foutet ap een Uursättenge uut ju düütsksproakige Wikipedia. === Literatuur === * Colbert E. Cushing, Kenneth W. Cummins, G. Wayne Minshall: ''River and Stream Ecosystems of the World: With a New Introduction''. University of California Press 2006, ISBN 0-520-24567-9, S. 280ff ([http://books.google.de/books?id=lTA7BQR1MtQC beskatte Online-Version (Google Books)]) *[http://www.zeno.org/Meyers-1905/A/Juruá ''Juruá''] in Meyers Enzyklopädie fon 1907 ap [[zeno.org]] === Weblinks === {{Commonscat|Jurua|Rio Juruá|S}} == Einzelnachweise == <references /> [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Brasilien]] [[Kategorie:Peru]] 0dxtidzv4c9xkpe2wi76umn2w2rgyns 0 11311 117635 2018-11-12T14:58:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Rio Juruá]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rio Juruá]] c80w46j57733x4rlspsmzrlrw11156g 0 11312 117654 2018-11-13T02:10:38Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Ieserntied]] nach [[Iersentied]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Iersentied]] 17v0dv2a0d916abnem51as5cmjpr7p9 10 11313 117658 2018-11-13T15:48:54Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<span style="font-variant:small-caps;">{{{1|}}}</span>“ wikitext text/x-wiki <span style="font-variant:small-caps;">{{{1|}}}</span> a6h4jg150h1zavhahfnoy4zpau3xwh9 0 11314 117665 117664 2018-11-13T18:56:15Z Heinz 88 /* Do oankelde Oarde un wier jo tou fienden sunt */ wikitext text/x-wiki {{Heelplonte}} {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Zypressen |- | align="center" | [[Bielde:Med Cypress.jpg|350px|Een Takke fon een Middelmeer-Zypresse.]] <br><small>Een Takke fon een Middelmeer-Zypresse ''(Cupressus sempervirens)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Unner-Oudeelenge:'' || [[Säid-Plonten]] |- | ''Klasse:'' || [[Coniferopsida]] |- | ''Oardenge:'' || [[Näddelboome]] (Coniferales) |- | ''Familie:'' || [[Zypressengewoakse]] (Cupressaceae) |- | ''Unnerfamilie:'' || [[Cupressoideae]] |- | ''Sleek:'' || Zypressen (''Cupressus'') |- | Beskrieuwen fon || [[Carolus Linnaeus|L.]] |} |} Do '''Zypressen''' (''Cupressus'') sunt aan Sleek fon [[Plonten]] uut ju Familie fon do [[Zypressen-Gewoakse]] (Cupressaceae). In wäkke Loundskuppe sunt Zypressen aan bestimmenden Deel fon ju Kultuur-Loundskup, biespilswiese ju [[Middelmeer-Zypresse]] (Cupressus sempervirens) in ju [[Toskana]]. Man dät rakt - aal deerätter, wäkken fon do Wietenskuppere me foulget - 16 bit 28 Oarde fon Zypressen, do in ferskeedene woorme Regionen fon ju [[noudelke Hemisphäre]] heemsk sunt - also in Deele fon [[Europa]], [[Afrikoa]], [[Asien]], [[Noud-Amerikoa|Noud-]] un [[Middel-Amerikoa]]. Deer mout oaber bietou kweeden wäide, dät ätter näiere genetiske Unnersäikengen do Oarde fon dän amerikoansken Dubbelkontinent wildääge in aan oainen Sleek ienoardend wäide skuulen. Uk buute fon dät uurspröängelke Rebät finde sik Zypressen in Tuune, Parks un Säärkhoawe - man jo skuulen nit ferwikseld wäide mäd dän Sleek ''[[Thuja]]'', die tou ju sälge Familie heert un so äänelk uutsjucht. Zypressen in'n Tuun ferdreege sik nit tou bääst mäd aal do uur Plonten. Besunners Fruchte skäl me deer fon wäch hoolde. Ieuwnenske dät fluuge Uutsjoon in Tuune un Parks kon fon wäkke Zypressen uk dät [[Holt]] bruukt wäide, as Bau-Holt, man uk foar Mööbel un [[Musik-Instrument]]e. Zypressen änthoolde Giftstoffe, man skällen deelwiese uk as Heel-Plonten bruukt wäide (ljauer foarsichtich weese!). [[Middelmeer-Zypresse]]n sunt al in ju [[Antike]] as Kultuur-Plonten bruukt wuuden, buppedät goolten jo as [[Attribut]]e fon bestimde Godhaide, biespilswiese [[Artemis]] ju griechiske Goddinne fon ju Joagd (un [[Diana]], dät [[Roomsk Riek|roomske]] Äquivalent tou Artemis). Dät Woud "Zypresse", juust so as ju [[Nomenklatuur|biologiske Nomenklatuur]] "''Cupressus''", lat sik uur wäkke Uumeweege fon dät griechiske Woud "κυπάρισσος" (kypárissos) ou. == Beskrieuwenge == Zypressen sunt immergräine, [[Boom]]e of [[Struuk]]e. Dät rakt monken do Zypressen-Oarde un hiere Kultuur-Foarmen wäkke, do bloot tou een ferdwäärgede Grööte groie, man juust so uk wäkke, do gjucht hooch wäide, hongjend of stiepelhaftig, hoochkrounerch of uuntspreedend. Uumdät do so gau groie un so tichte Krounen hääbe, sunt do Plonten goadelk, uum sik foar dän Wiend tou skuulen. Do Skubbenhaftige Bleede stounde kjuus-juunstoundich in fjauer Riegen an do Takken. Zypressen sunt eenhuusich ([[monozöisk]], bilgje also monnelke un wieuwelke [[Dannappel]]e ap aan un dänsälgen Boom. Do monnelke Dann-Appele hääbe fjauer bit tjoon Poore [[Sporophyll]]e. Älk Sporophyll drächt träi bit tjoon [[Pollensäk]]ke. Do wieuwelke kuugelige bit oaifoarmige Dann-Appele bruuke sowät two Jiere, bit jo riep sunt, man jo blieuwe oafter uur fuul Jiere sleeten, bit jo sik truch Fjuur-Ienwirkenge eepenje. Do oachte bit 43 mm groote Dann-Appele hääbe maasttieds tjo bit säks (of two bit soogen) Poore fon tjukke, holterge Skubben. Älke fon düsse Skubben drächt aal ätter ju Oard tjo bit twintich Säidkoarele, do älk two Juuken hääbe. Kiensele hääbe two bit fieuw Kienselbleede ([[Kotyledonen]]). == Do oankelde Oarde un wier jo tou fienden sunt == Dät rakt deer masse litje, isolierde Populatsjoonen fon, sodät do Botoanikere sik nit gans eenich sunt, wäkke derfon as oaine Oarde un wäkke as Unneroarde ienoardend wäide skällen. Gans uunstriedich kon ju foulgjende Lieste also nit weese: === Oolde Waareld === [[Bielde:Val-d'Orcia-landscape-1.jpg|thumb|right|250px|Een Allee fon [[Middelmeer-Zypresse]]n (''Cupressus sempervirens'') in ju [[Toskana]], [[Italien]]]] [[Bielde:Cupressus torulosa Manali-Leh.jpg|thumb|right|250px|[[Himalaya-Zypresse]]n (''Cupressus torulosa'') in [[Indien]])]] Wilst sik Zypressen in Europa uurspröängelk ap dät buuterste Suud-Aaste konzentrierden ([[Griechenlound]] un deer uumetou), wuuden do truch Moanskene noch fääre uutsprat. Uurswäkke Wüülfoarkuumen fon ferskeedene Oarde in ju oolde Waareld fiende sik uk in't Noude fon [[Afrikoa]] (in [[Atlas-Bierge]] un ju [[Sahara]]) un juust so uk in Deele fon [[Asien]]: * [[Kaschmir-Zypresse]] (''Cupressus cashmeriana'' {{Kapitälchen|Royle ex Carrière}}): Kumt in [[Bhutan]] un fermoudelk uk in't Noude fon [[Indien]] foar. * ''[[Cupressus chengiana]]'' ({{Kapitälchen|S.Y. Hu}}): Mäd two [[Varietät (Biologie)|Varietäten]]; kumt in Säntroal-[[China]] foar. ** ''Cupressus chengiana'' var. ''chengiana'' ** ''Cupressus chengiana'' var. ''jiangensis'' {{Kapitälchen|N.Zhao) Silba}} * Yunnan-Zypresse (''[[Cupressus duclouxiana]]'' {{Kapitälchen|Hickel ex A. Camus</span>}}): Kumt in't Suude fon China foar. * [[Sahara-Zypresse]] (''Cupressus dupreziana'' {{Kapitälchen|A. Camus}}): Mäd two Varietäten. Kumt in [[Algerien]] un [[Marokko]] foar. ** [[Atlas-Zypresse]] (''Cupressus dupreziana'' var. ''atlantica'' {{Kapitälchen|(Gaussen) Silba}}) ** ''Cupressus dupreziana'' var. ''dupreziana'' * [[Troonen-Zypresse]] (''Cupressus funebris'' {{Kapitälchen|Endl.}}): Kumt in Säntroal-China foar. * [[Middelmeer-Zypresse]] (''Cupressus sempervirens'' {{Kapitälchen|L.}}): Kumt in ju aastelke [[Middelmeer]]-Ruumte wüüld foar. * [[Himalaya-Zypresse]] (''Cupressus torulosa'' {{Kapitälchen|D. Don}}): Mäd two Varietäten. Ju kumt in dän [[Himalaya]] un uk in [[Vietnam]] foar. ** [[Tibet-Zypresse]] (''Cupressus torulosa'' var. ''gigantea'' {{Kapitälchen|(W.C.Cheng & L.K.Fu) Farjon}}) ** ''Cupressus torulosa'' var. ''torulosa'' === Näie Waareld === [[Bielde:Cupressus arizonica tree Chiricahua.jpg|thumb|right|250px|Arizona-Zypresse ''(Cupressus arizonica)'']] [[Bielde:Cupressus macrocarpa Pebblebeach.jpg|thumb|right|250px|[[Monterey-Zypresse]]n ''(Cupressus macrocarpa)'']] Ap dän Amerikoansken Dubbelkontinent fiende sik Zypressen bloot in [[Noud-Amerikoa|Noud-]] un [[Middel-Amerikoa]], nit in [[Suud-Amerikoa]]. Deerbie gungt ju Ferspreedenge fon in't Suude bit ätter [[Honduras]] un [[El Salvador]]. Näie genetiske Unnersäikengen tjuude deer ap, dät do näiwaareldske Oarde uut dän Sleek genetisk tichter bie do Sleeke ''[[Juniperus]]'' ([[Wacholder]]) un ''[[Xanthocyparis]]'' stounde, as bie do ooldwaareldske Ferdreedere fon ''Cupressus''. Wan dät gjucht is, is ju Touhoopefoatenge fon Oold- un Näiwaareldske Oarde in aan Sleek also nit korrekt, nit [[Monophylie|monophyletisk]], deeruum hääbe wäkke Autoren ju Systematik uumeskrieuwen un an do Resultoate fon do näie Unnersäikengen ounpaased. Gans eenich sunt jo sik deerbie oaber nit: Wäkke foatje do amerikoanske ''Cupressus''-Oarde touhoope mäd ''Xanthocyparis'' touhoope tou dän näien Sleek ''[[Callitropsis]]''. Wäkke staale do uk in dän näien Sleek ''[[Hesperocyparis]]''. Wäkke Iendeelenge sik nu truchsät, honget wildääge uk fon noch moor genetiske Unnersäikengen ou. Unner ju Wiele skällen do amerikoanske Oarde hier noch liested wäide, uk wan dät striedich is, of me do noch tou dän Sleek ''Cupressus'' tälle kon: * [[Arizona-Zypresse]] (''Cupressus arizonica''({{Kapitälchen|Greene}}): Mäd fieuw [[Varietät (Biologie)|Varietäten]]. Ju kumt in't Suude fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] un in [[Mexiko]] foar. ** ''Cupressus arizonica'' var. ''arizonica'' ** ''Cupressus arizonica'' var. ''glabra'' {{Kapitälchen|(Sudw.) Little}} ** ''Cupressus arizonica'' var. ''montana'' {{Kapitälchen|(Wiggins) Little}} ** ''Cupressus arizonica'' var. ''nevadensis'' {{Kapitälchen|(Abrams) Little}} ** ''Cupressus arizonica'' var. ''stephensonii'' {{Kapitälchen|(C.B. Wolf) Little}} * [[Siskiyou-Zypresse]] oder Modoc-Zypresse (''Cupressus bakeri'' {{Kapitälchen|Jeps.}}. Kumt in [[Oregon]] un [[Kalifornien]] foar. * Kaliforniske Zypresse (''[[Cupressus goveniana]]'' {{Kapitälchen|Gordon}}): Mäd two Varietäten. Kumt in Kalifornien foar. ** ''Cupressus goveniana'' var. ''abramsiana'' {{Kapitälchen|(C.B.Wolf) Little}}. ** ''Cupressus goveniana'' var. ''goveniana'' * [[Guadalupe-Zypresse]] (''Cupressus guadalupensis'' {{Kapitälchen|S. Watson}}): Mäd two Varietäten. Ju kumt in Kalifornien un Mexiko jusst so as ap dät Ailound [[Guadalupe (Ailound)|Guadalupe]] foar. ** ''Cupressus guadalupensis'' var. ''forbesii'' {{Kapitälchen|(Jeps.) Little}} ** ''Cupressus guadalupensis'' var. ''guadalupensis'' * [[Mexikoanske Zypresse]] (''Cupressus lusitanica'' {{Kapitälchen|Mill.}}): Mäd two Varietäten. Ju kumt in [[Middel-Amerikoa]] foar. ** ''Cupressus lusitanica'' var. ''benthamii'' {{Kapitälchen|(Endl.) Carrière}} ** ''Cupressus lusitanica'' var. ''lusitanica'' * Hashooldige Kaliforniske Zypresse (''[[Cupressus macnabiana]]'' {{Kapitälchen|A.Murray}}): Kumt in Kalifornien foar. * [[Monterey-Zypresse]] (''Cupressus macrocarpa'' {{Kapitälchen|Hartw.}}): Kumt in Kalifornien foar. * Sargents Zypresse (''[[Cupressus sargentii]]'' {{Kapitälchen|Jeps.}}): Kumt in Kalifornien foar. == Wällen == * Düssen Artikkel stöänt sik grootstendeels ap ju düütsksproakige un ju ängelsksproakige Foatenge. [[Kategorie:Plonten]] i31x7ptpqrx2kajxge0g1kl850czhiw 0 11315 117666 2018-11-13T18:57:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Zypressen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zypressen]] qs7uurhxdbtvrfyn3k3nkeimdo0qlnh 0 11316 117667 2018-11-13T18:57:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Zypressen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zypressen]] qs7uurhxdbtvrfyn3k3nkeimdo0qlnh 0 11317 117668 2018-11-13T18:58:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Zypressen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zypressen]] qs7uurhxdbtvrfyn3k3nkeimdo0qlnh 0 11318 117669 2018-11-13T18:58:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Zypressen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zypressen]] qs7uurhxdbtvrfyn3k3nkeimdo0qlnh 0 11319 117671 117670 2018-11-13T18:59:49Z Heinz 88 Weiterleitungsziel von [[Cupressus]] nach [[Zypressen]] geändert wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Zypressen]] qs7uurhxdbtvrfyn3k3nkeimdo0qlnh 0 11320 117675 2018-11-14T19:26:42Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Bad Twiskenoan]] nach [[Twiskenoan]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung: Ap Seeltersk kwäd me gewöönelk bloot "Twiskenoan". Wie moakje deer ne Fäärelaitenge un fon "Boad Twiskenoan" uk, man dan is't nouch. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Twiskenoan]] qncs72qcdm8w1fss7p78zxd0eh1aw3t 0 11321 117676 2018-11-14T19:27:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Twiskenoan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Twiskenoan]] 7du0fa56e6muog8qp2cq03uth0unm7i 0 11322 117679 2018-11-14T20:50:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Twiskenoan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Twiskenoan]] 7du0fa56e6muog8qp2cq03uth0unm7i 0 11323 117680 2018-11-14T20:51:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Twiskenoan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Twiskenoan]] 7du0fa56e6muog8qp2cq03uth0unm7i 0 11324 117681 2018-11-14T20:51:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Twiskenoan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Twiskenoan]] 7du0fa56e6muog8qp2cq03uth0unm7i 0 11325 117771 117685 2018-11-23T13:28:15Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rio Madeira 09072007.jpg|thumb|right|250px|Die Rio Madeira]] Die '''Rio Madeira''' is een Äi in [[Brasilien]] in [[Suud-Amerikoa]]. Dät is een Sieden-Äi, ju fon gjuchts in dän [[Amazonas]] fljut. Uumdät deer 31200 Kubikmeetere in ju Sekunde oufljoote, is hie ju grootste Sieden-Äi waareldwied. Hie äntstoant uut dät Touhoopefljooten fon [[Río Mamoré]] un [[Río Beni]] aastelk fon [[Nova Mamoré]] un fljut mäd nit aal tou fuul Wiendengen generell ätter't Noudaaste. == Dät Äi-System == [[Bielde:Madeirarivermap.jpg|thumb|left|250px|Koarte fon dät Äi-System fon dän Rio Madeira]] Ju Äi häd dän Noome ''Rio Madeira'' ap do unnere 1450 Kilomeetere fon dät [[Äi-System]]. Tou Begin al is die Rio Madeira mäd een Woaterfierenge fon sowät 18000 Kubikmeetere in ju Sekunde äänelk groot as die [[Mississippi River]]. Wier do bee Wäl-Äien touhoopefljoote, is die [[Río Beni]] woaterrieker as die [[Río Mamoré]] un jält deermäd as hydrogroafiske Haud-Wäl-Takke, wierfon die Begin mäd dät Wäl-Rebät fon dän wieruume woaterriekeren [[Río Madre de Dios]] in do [[Peru|peruoanske]] [[Anden]] lait. Ju loangste Wäl-Takke is die [[Río Mamoré]] mäd sien loangste Sieden-Äi [[Río Grande (Bolivien)|Río Grande]] (in'n Bupperloop [[Río Caine]] naamd) un deerfon wieruum ju loangste Wäl-Äi [[Río Rocha]]. Mäd him wäd foar dän Rio Madeira een Loangte fon aaltouhoope 3.380 Kilomeetere ounroat. Juust so as die Amazonas is uk die Rio Madeira een [[Wietwoater-Äi]]. Groate Deele fon sien Woaterfierenge kuume uurspröängelk uut do Rant-Bierichkätten fon do [[Anden]], wier masse Rien deel kumt. Düsse Rant-Bierichkätten bestounde uut [[Sediment-Steen]]-Soarten, do licht [[Erosion|erodierd]] (also truch Uumewaareld-Faktooren ousliepen) wäide konnen. Deeruum hääbe düsse Stroome masse [[Swieuw-Stof]]fe in sik. Deerbie wäd die Rien an'n Rant fon do Anden fon't Noudwääste ätter't Suudaaste stoadich minner, wät mäd dän Uurgong fon dän [[Humid Klima|ful-humiden]] troopisken Rienwoold bit tou do [[Arid Klima|semiaride]] Doal-Seetele fon do bolivioanske Anden touhoopehonget un wät sik wierspeegelt in ju juunstoundende Loange fon fon ju Woaterriekste hydrologiske Haud-Takke in't Noudwääste (Río Madre de Dios) un loangste Wäl-Takke (Río Grande) in do [[Savanne]]n fon't Suudaaste. == Wällen == * Düssen Artikkel foutet grootstendeels ap dän Artikkel in ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Brasilien]] rw8xw2rk068r6wr3ul1ir9qtmwkfzzb 0 11326 117692 117687 2018-11-15T16:13:11Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Speyerbach (5905407895).jpg|thumb|right|300px|Ju Lok Speyerbach fon't [[Kuckucksbähnel]], een [[Museumsiersenboan]] in ju [[Palts]]]] Ju '''Damplokomotive''' (Kuut '''Damplok''') is een Baufoarm fon ju [[Lokomotive]], ju fon [[Woater-Damp]] bedrieuwen wäd. Ju gewöönelke Bauwiese häd aan Damp-Ärtjuuger een Kolwe-Dampmaskiene un een [[Uumesleek-Drieuw]]-Fierwierk <small>(düütsk: Kurbeltrieb-Fahrwerk)</small>. Säildener rakt dät uk besunnere Bauwiesen. Aptoufierjen sunt monken düsse besunnere Bauwiesen biespilswiese [[Fjuurloose Damplokomotive]]n, do mäd Damp apfäld wäide, dän jo unner Druk hoolde; uurs n Biespil sunt Kamjool-Damplokomotiven. Damplokomotiven wieren do eerste sälwenfierende, maskinell bedrieuwene Skienenfiertjuuge un dominierden dän Skienenferkier fon sien Äntstoundenge bit tou ju Midde fon't 20. Jierhunnert. Damplokomotiven wieren uk Dreegere fon ju nu gau iensättende Äntwikkelenge fon dän [[Göider-Ferkier]] juust so as dän nasjonoalen un internasjonoalen [[Honnel]]. Do Damplokomotieven hieden aan fergliekswiese läipen [[Wierkengsgroad]] moakeden fuul Oarbaid. Deeruum wuuden do ätter ju Ärfiendenge fon näiere Oundrieuwstechnologien uurloang truch [[Diesellokomotive|Diesel-]] un [[Elektrolokomotive|Elektro-Drieuwwoain]]e ärsät, deelwiese roate dät uk [[Damplok-Ferbood]]e. Sänt dät lääste Fjoodendeel fon't twintichste Jierhunnerd is die Näibau fon Damplokomotiven een Uutnoame, un oolde Exemploare wäide uk maasttieds bloot noch museoal bedrieuwen. == Wällen == * Düssen Artikkel foutet grootstendeels ap dän düütsksproakigen Wikipedia-Artikkel [[Kategorie:Iersenboan]] n503z6nne3920wboeo3vx000falc6bj 0 11327 117688 2018-11-15T15:39:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Damp-Lokomotive]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Damp-Lokomotive]] 6owv9d4p6fq0dm4dbjylhw06bnljv7p 0 11328 117689 2018-11-15T15:40:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Damp-Lokomotive]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Damp-Lokomotive]] 6owv9d4p6fq0dm4dbjylhw06bnljv7p 0 11329 117690 2018-11-15T15:40:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Damp-Lokomotive]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Damp-Lokomotive]] 6owv9d4p6fq0dm4dbjylhw06bnljv7p 0 11330 117691 2018-11-15T16:12:39Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Damp-Lokomotive]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Damp-Lokomotive]] 6owv9d4p6fq0dm4dbjylhw06bnljv7p 0 11331 117693 2018-11-15T16:13:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Damp-Lokomotive]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Damp-Lokomotive]] 6owv9d4p6fq0dm4dbjylhw06bnljv7p 0 11332 117694 2018-11-15T16:14:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Damp-Lokomotive]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Damp-Lokomotive]] 6owv9d4p6fq0dm4dbjylhw06bnljv7p 0 11333 117695 2018-11-15T16:14:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Damp-Lokomotive]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Damp-Lokomotive]] 6owv9d4p6fq0dm4dbjylhw06bnljv7p 0 11334 117703 2018-11-16T13:03:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Amazonas]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Amazonas]] 0py8ys1wkv6z1v9zyu2it7lt2zp1eiz 0 11335 117704 2018-11-16T13:04:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Amazonas]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Amazonas]] 0py8ys1wkv6z1v9zyu2it7lt2zp1eiz 0 11336 117705 2018-11-16T13:27:10Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Rio-napo-by-boat-snd.JPG|thumb|300px|right|Die Río Napo]] Die '''Río Napo''' is een 1480 Kilomeetere loange [[Äi]] mäd een Woaterfierenge fon 4600&nb…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Rio-napo-by-boat-snd.JPG|thumb|300px|right|Die Río Napo]] Die '''Río Napo''' is een 1480 Kilomeetere loange [[Äi]] mäd een Woaterfierenge fon 4600&nbsp;m³/s of sogoar 6.300&nbsp;m³/s. Hie äntstoant an do wäästelke Honge fon do [[Vulkoan]]e [[Antisana]], [[Sincholagua]] un [[Cotopaxi]], fon wier hie truch dän [[ecuador]]ioansken un [[peru]]oansken Deel fon dät [[Amazonas-Bäkken]] fljut un sowät 65&nbsp;km noudaastelk fon [[Iquitos]] in dän [[Amazonas]] lopt. Eer die Napo dät läige Lound rakt, fljoote him masse Äien tou, do in do ''[[Páramo (Ökosystem)|Páramos]]'' fon do Anden äntstounde un Woater fon do [[Glitsker]]e kriege, do me ap do Vulkoane findt. Die buppere Napo hat in düssen Beriek uk ''Jatunyacu'' (dät is dät [[Quechua]]-Woud foar ''groot Woater''). Al in't Amazonas-Bäkken fljut die buppere Napo bie [[Puerto Napo]] mäd ju Äi Anzuni touhoope un hat fon junner oun Napo (of: unneren Napo). Ätters fljut die Napo ätter't Noudaaste, bit deer fon links die [[Coca (Äi)|Coca]] oanefljut. Kjunner lait [[Puerto Francisco de Orellana]] (uk [[El Coca]] naamd), ju Haudstääd fon ju ecuadorioanske Provinz [[Orellana (Provinz)|Orellana]]. Fon hier uut fljut die Napo ätter't Aaste, ap't Skeed twiske Ecuador un Peru fljut deer fon links die [[Auarico]] oane, die sien Wälle in do Foolden fon dän Vulkoan [[Cayambe (Vulkoan)|Cayambe]] häd. Die Napo fljut in Peru fääre ätter't Suudaaste. Fon gjuchts fljut him fääre bie [[Cucuray]] die [[Curaray]] tou. Bie ju Siedelenge Francisco de Orellana in ju [[Maynas|Provinz Maynas]] mundet die Napo läiweloa in dän [[Amazonas]]. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Ecuador]] [[Kategorie:Peru]] fgmf47sj8o4pgpzqls8k22gqf9fmogq 0 11337 117715 117707 2018-11-16T14:17:13Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Putumayorivermap.png|thumb|right|300px|Dät Amazonas-System, wier die Putumayo faawelk besunners känteekend is]] Die '''Río Putumayo''', ap [[Quechua]] un histoorisk '''Putumayu''' (''putu'' "as Behooldnis tjoonjende groote Frucht", ''mayu'' "Äi"; ap [[Inga-Kichwa]] ''Valsayacu'' of ''Walsayaku'': ''walsa'' [[Balsaboom]], ''yaku'' "Woater"), in dän unneren Deel fon sin Ferloop (in Brasilien) '''Rio Içá''', is een Äi in [[Suud-Amerikoa]]. Hie fljut in [[Brasilien]] tichte bie [[San Antônio do Içá]] in dän [[Amazonas]]. Ju 1813&nbsp;km loange Äi häd een Woaterfierenge fon 8760&nbsp;m³/s. Die Putumayo is in bienaist sien heele Loangte goadelk foar ju Skipfoart un is deermäd n wichtigeren Woaterwai as die noudelk parallel ferloopende Río [[Japurá]]. Hie is n Transport-Wai foaraaln foar ju [[Fäi]]-Wirtskup (4 % fon dät Rebät, wier hie sien Woater fon kricht, sunt Gäärslound) un foar ju [[Kautschuk]]-Industrie. Die Putumayu äntspringt unner dän Noome [[Río Guamuez]] ap'e Naite fon [[Pasto]], [[Kolumbien]], in dän [[La Concha]]-See. Die Guamuez fljut ätter dän Uuttreed uut do [[Anden]] ätter't Suudaaste truch dän [[Tropisken Rienwoold]] (die moaket 87 % fon dät Lound uut, wier hie sien Woater fon kricht). Fon [[Puerto Asís]] oun bilget hie unner dän Noome Putumayo dät suudwäästelke Skeed fon Kolumbien ätter [[Ecuador]] un [[Peru]]. Ätter düsse Äi häd dät kolumbioanske Departamento [[Departamento de Putumayo|Putumayo]] sin Noome. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Kolumbien]] [[Kategorie:Ecuador]] [[Kategorie:Peru]] [[Kategorie:Brasilien]] n6g9mfh3s3hes5qg0j4xysiwaznvn3l 0 11338 117709 117708 2018-11-16T14:11:35Z Heinz 88 Weiterleitungsziel von [[Putumayo]] nach [[Putumayo (Äi)]] geändert wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Putumayo (Äi)]] 46dct1w9rsl944wed4f2726z0l2o7p4 0 11339 117710 2018-11-16T14:12:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Putumayo (Äi)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Putumayo (Äi)]] 46dct1w9rsl944wed4f2726z0l2o7p4 0 11340 117711 2018-11-16T14:12:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Putumayo (Äi)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Putumayo (Äi)]] 46dct1w9rsl944wed4f2726z0l2o7p4 0 11341 117712 2018-11-16T14:13:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Putumayo (Äi)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Putumayo (Äi)]] 46dct1w9rsl944wed4f2726z0l2o7p4 0 11342 117713 2018-11-16T14:13:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Putumayo (Äi)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Putumayo (Äi)]] 46dct1w9rsl944wed4f2726z0l2o7p4 0 11343 117714 2018-11-16T14:14:44Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Putumayo (Äi)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Putumayo (Äi)]] 46dct1w9rsl944wed4f2726z0l2o7p4 0 11344 117720 117716 2018-11-16T14:37:38Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Japurarivermap.png|thumb|right|300px|Koarte fon't Amazonas-System, die Japurá is faawelk besunners känteekend)]] Die '''Rio Japurá''' [ˌʒɐpuˈɾa] (Spoansk ''Yapurá''), in dän [[Kolumbien|kolumbioansken]] Bupperloop '''Río Caquetá''' beteekend, is een [[Suud-Amerikoa|suud-amerikoanske]] Äi mäd 2.816&nbsp;Kilomeetere Loangte, ju fon links in dän [[Amazonas]] fljut. == Ferloop fon ju Äi == Die ''Río Caquetá'' äntspringt aastelk fon [[Pasto]] in do [[Anden]] in't Suudwääste fon [[Kolumbien]], bloot sowät 10&nbsp;km oawe fon do Wällen fon dän [[Río Magdalena]]. Fon junner fljut hie in suudaastelke Gjuchte ätter [[Brasilien]] wai, wier hie ap een Fljootsträkke fon 733&nbsp;km ''Rio Japurá'' naamd wäd. Die Japurá is mäd een Woaterfierenge fon in'n Truchsleek 18.600&nbsp;m³/s ju träädgrootste Sieden-Äi fon dän [[Amazonas]] (ätter dän [[Rio Madeira]] un dän [[Rio Negro (Amazonien)|Rio Negro]]) Tou dän Rio Negro bestounde Ferbiendengen uur moorere natüürelke Woaterweege. Dät Rebät, wier die Japurá sien Woater fon lukt, häd een Flakte fon 255700&nbsp;km². In't Ferhooldnis deertou skient ju Äi uuremäite groot, wät fonsäärm deerfon kumt, dät in Deele fon't wäästelke Amazonas-Bäkken een baldoarige Masse Rien faalt. Bie [[Tefé]] fljut die Stroom, touhoope mäd litjere Sieden-Ierme, in dän [[Amazonas]]. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Kolumbien]] [[Kategorie:Brasilien]] 8mz5gos9jluiyiug31vhuryh8rnqi4d 0 11345 117717 2018-11-16T14:33:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Japurá]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Japurá]] d2d88dxrsy30gj8zxa1h3nfhdt83wyq 0 11346 117718 2018-11-16T14:33:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Japurá]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Japurá]] d2d88dxrsy30gj8zxa1h3nfhdt83wyq 0 11347 117719 2018-11-16T14:34:30Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Japurá]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Japurá]] d2d88dxrsy30gj8zxa1h3nfhdt83wyq 0 11348 117722 117721 2018-11-16T15:09:43Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Negroamazonrivermap.png|thumb|right|300px|Koarte fon dät Amazonas-System, die Rio Negro is deer besunners ap markierd]] Die '''Rio Negro''' (Portugiesiske Skrieuwwiese, ap Spoansk:Río Negro; Betjuudenge: „Swotte Äi“) is mäd een Woaterfierenge fon sowät 28.400&nbsp;m³/s un een Loangte fon 2.253 Kilomeetere (uur Río Uaupés 2.400 Kilomeetere) ätter dän [[Rio Madeira]] ju twäidgrootste [[Sieden-Äi]] fon ju Waareld. In een Lieste fon do loangste Äien ap ju Äide stoant hie ap Ploats 60, man ap een Lieste fon do woaterriekste Äien ap Ploats 6. Hie äntspringt in't Suudwääste fon dät [[Bierichlound fon Guayana]] in [[Kolumbien]]. Die Rio Negro fljut fon junner twäärs uur dän [[Äquator]] un in aast-suudaastelke Gjuchte, sträkkenwiese loangs dät Skeed twiske Kolumbien un [[Venezuela]], truch [[Brasilien]] un mundet wät unnerhoolf fon [[Manaus]] in dän [[Amazonas]]. == Swot-Woater-Äi == [[Bielde:Meeting of waters from the air manaus brazil.JPG|thumb|left|300px|"Encontros das Águas": Links die Amazonas, gjuchts die Rio Negro (fon unnern)]] Die Rio Negro is een sonaamde Swot-Woater-Äi, deer kumt uk sin Noome fon. Ju Äi lät so swot, uumdät deer masse [[Huminsüüre]]n un [[Fulvosüüre]]n in't Woater sunt. In dät Rebät, wier die Rio Negro sien Woater fon lukt, waasket die Rien düsse Süüren uut dän läipen Boudem fon ju [[Terra firme]]. Swotwoater häd een stäärke Klöär, daach kon me deer truch kiekje, uumdät dät neen [[Suspensionsfracht|Swieuw-Deeltjene]] änthoaldt. In do neerstof-äärme Woatere groie nit fuul Plonten, daach faale deer fuul oustuurwene Plontendeele oane un wäide oubaud. Truch ju Neerstof-Äärmoud rakt dät in dän Rio Negro bolde neen Määgen-Moaden un deeruum uk praktisk neen [[Malaria]]. In'n Bupperloop kricht die Rio Negro uut dät Bierichlound fon Guayana uk Woater fon Kloorwoater-Äien. Unner ju Ienmundenge fon dän Rio Branco is dät Woater wät smuddiger un bruunelker. Bekoand is ju Ienmundenge fon dän Rio Negro in dän [[Amazonas]] (beteekend as [[Encontros das Águas]])]]. Ätter dät Touhoopefljooten in een Äi-Bääd lät sik noch moor as trüütich Kilomeetere loang dät Swotwoater fon dän [[Rio Negro]] fon dät molkerch-bruune Woater fon dän Amazonas unnerskeede, bit sik dät läiweloa fermongeld häd. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Kolumbien]] [[Kategorie:Venezuela]] [[Kategorie:Brasilien]] j5y7lhwckx9oz5d26b1kokfnwsmzilk 0 11349 117723 2018-11-16T15:14:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Rio Negro (Amazonien)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rio Negro (Amazonien)]] j0a24zk9lqahwz0lyhp046v841mtwlm 0 11350 117724 2018-11-16T15:56:55Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Purusrivermap.png|thumb|right|300px|Koarte fon't Amazonas-System, die Purus is faawelk besunners känteekend]] Die 3210&nbsp;Kilomeetere loange '''Rio Pu…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Purusrivermap.png|thumb|right|300px|Koarte fon't Amazonas-System, die Purus is faawelk besunners känteekend]] Die 3210&nbsp;Kilomeetere loange '''Rio Purus''' ([[Portugiesiske Sproake|portugiesiske]] Skrieuwwiese; ap [[Spoanske Sproake|Spoansk]]: '''Río Purús''') is een Äi, ju fon gjuchts in dän [[Amazonas]] fljut. == Ferloop fon ju Äi == Ju [[Äi]] äntstoant in een Region mäd middelhooge Bierge aastelk fon do [[Peru|peruoanske]] [[Anden]] uut dät Touhoopefljooten fon ''[[Río Curiuja]]'' un ''[[Río Cujar]]'' in ju ''Sierra de Contamana''. Do Wällen fon düsse Wäl-Äien befiende sik in ju peruoanske [[Region Ucayali]], sowät 320&nbsp;Kilomeetere noudelk fon [[Cuzco]]. Fon junner fljut die Purus in noud-aastelke Gjuchte ätter [[Brasilien]] wai, wier hie in aan slingenrieken Ferloop un sunner grooten Hööchte-Unnerskeed ap dän Amazonas tou fljut. Sien Mundenge lait sowät 150&nbsp;km wäästelk fon ju Grootstääd [[Manaus]]. [[Orografie|Orografisk]] is die Purus dän [[Rio Madeira]] gjucht äänelk. Hie fljut sowät 200 Kilomeetere wäästelk grootstendeels parallel deertou un häd bienaist ju sälge Loangte. Sin Ferloop foulged moor of minner ju Luchtlinje twiske do Amazonas-Wällen fon dän [[Río Ucayali|Ucayali]] un dät Säntrum fon't [[Amazonas-Bäkken]] bie Manaus. Ju Luchtlinie fon sien Wälle bit tou ju Mundenge is bloot 1450&nbsp;Kilomeetere loang, bie Ienreekenge fon aal sien Slingen wäd sien loangte ap 3200 Kilomeetere taksierd. Dät Rebät, wier hie sien Woater fon lukt, häd een Flakte fon sowät 371042&nbsp;Quadroatkilomeetere. Sien Mundenge lait in dän brasilioansken Buundesstoat [[Amazonas (Buundesstoat)|Amazonas]]. Die Purus drächt mäd een Woaterfierenge fon 11.000&nbsp;m³/s wät moor as fieuw Prosänt fon dät Woater bie, dät uur dän Amazonas ätter'n Atlantik oulopt. Loangs do Ougere rakt dät sowät 40.000 km² Loundskup, ju bie Hoochwoater unner Woater stoant; ([[Várzea (Loundskup)|Várzea]]) buppedät bilgje sik uut outrände Slingen fon ju Äi masse stoundende Woaterdoaben. Düsse bee Faktoren fiere deertou, dät die Purus foar ju Fiskeräi uuremäite produktiv is un dän grootsten Deel fon ju Fisk-Fersuurgenge foar ju Grootstääd [[Manaus]] seekerstoalt. Die Purus is uur dän grootsten Deel fon sien Loangte goadelk foar ju Skipfoart; uur dän ''[[Rio Acre]]'', een fon sien Sieden-Äien, kumt me mäd't Skip bit ätter [[Bolivien]] wai. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Peru]] [[Kategorie:Brasilien]] jpatwuxkz86br6pbo359refq0r5mm9l 0 11351 117786 2018-11-23T15:05:49Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Tapajosrivermap.png|thumb|right|350px|Koarte fon't Amazonas-System, die Tapajós is faawelk besunners markierd.]] Die '''Rio Tapajós''' [ˌχiu ˌtapɐ…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Tapajosrivermap.png|thumb|right|350px|Koarte fon't Amazonas-System, die Tapajós is faawelk besunners markierd.]] Die '''Rio Tapajós''' [ˌχiu ˌtapɐˈʒɔz] is een fon do grootste Sieden-Äien fon dän [[Amazonas]]. Hie fljut truch [[Brasilien]]. Hie äntstoant truch dät Touhoopefljooten fon [[Rio Juruena]] un [[Teles Pires]] un mundet fon gjuchts (also oun't suudelke Ouger) tiche bie [[Santarém (Pará)|Santarém]] in dän Amazonas. Oun't Ouger fon dän Rio Tapajós lait ju ferlätte Siedelenge [[Fordlândia]]. == Ferloop fon ju Äi == Die Rio Tapajós häd sunner Wäl-Äien een Loangte fon sowät 810 Kilomeetere. Mäd sien gjuchte Wäl-Äi, dän [[Teles Pires]] kumt hie aaltouhoope ap 2.291 Kilometere. Ju Äi is uur ju heele Loangte wäch skipbeer, man buppe fon Itaitubas bloot foar litjere [[Skip|Skiepe]], uumdät junner masse Stroomsnällen sunt. In dän Unnerloop foare uk Kjuusfoart-Skiepe uut Düütsklound uur dän [[Atlantik]] un dän [[Amazonas]] roun. Die Rio Tapajós is känteekent truch sien blaauw-gräine Klöär. An ju Mundenge is ju Äi sowät tweelich Kilomeetere wied un deermäd wieder (man uk flakker) as die Amazonas. Hie häd oun sin ''Unnerloop'' ljoacht-wiete Ouger-Strounde mäd aiske fienen Sound. Düsse Strounde gunge gjucht flak in ju Äi. Uurs as die Amazonas häd die Tapajós wuddelk kloor Woater. Bie [[Itaituba]], wät minner as 400 Kilomeetere foar ju Mundenge in dän Amazonas, ferlopt ju Uurwoold-Sträite [[Transamazônica]] twäärs uur dän Rio Tapajós. Kjunner kumt ju Transamazônica dän Amazonas ap't naiste. Fon Santarem uut fiert parallel tou ju Santarem-Cuiaba-Loundsträite ätter ju Transamazônica wai. Düsse Loundsträite is foar do Ferhooldnisse fon junner besunners goud uutbaud. In'n ''Bupperloop'' fon ju Äi rakt dät [[Stroomsnälle]]n, wier grattere Skiepe nit truch kuume. Dät rakt Ploane, do Fälsen tou sprängjen, deermäd uk grattere Skiepe bit in do Wäl-Äien kuume konnen. Gruund deerfoar sunt do [[Räistof]]fe, do junner oubaud wäide konnen. Uk is die Bau fon dät [[Woaterkrääfwierk São Luiz do Tapajós]] ploand, uum een seekere Energie-Fersuurgenge fon ju Region tou seekerjen. Läip is, dät dät in een Rebät ploand is, dät unner Natuurskuts stoant. Deeruum ferwäigerde ap dän 4. August 2016 ju Uumewaareld-Behöörde [[Instituto Brasileiro do Meio Ambiente e dos Recursos Naturais Renováveis|IBAMA]] ju Uumewaareld-Lizenz, sodät dät Projekt nit baud wäide duur. == Do grootste Sieden-Äien == Tou do grootste Äien, do deer ounfljoote, heere: * Río Cururu ''(gjuchts)'' * Río Leste ''(gjuchts)'' * Río das Tropas ''(gjuchts)'' * Río Crepori ''(gjuchts)'' * [[Rio Jamanxim]] ''(gjuchts)'' * Río Igarapé Açu ''(gjuchts)'' == Wällen-Ätterwiese == * Düssen Artikkel foutet ap dän Artikkel fon ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Brasilien]] ii278kprium0gn9p27gk3ujo3ih9lud 10 11352 119503 117795 2020-10-19T04:34:19Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LeerStreet.jpg|140px|right]] '''Lier''' is ne Stääd in [[Läichsaksen]], in dän [[Loundkring Lier]]. Ju Stääd häd uungefeer 34.000 Ienwoonere, un is deermäd ätter [[Oamde]] un [[Auerk]] ju träädgrootste Stääd fon [[Aastfräislound]]. Ju Stääd is uursproangelk äntsteen an ju [[Leda]], man is uutsprat ätter ju [[Oamse]]. So kuuden uk do Seeskiepe in ju Stääd oun foare. Truch aal do Ferkiersferbiendengen, do bie Lier touhoope kuume, beskrieuwt ju Stääd sik as „Door fon Aastfräislound“. In dät leete 14. un fröie 15. Jierhunnert waas Lier truch dän Haudling [[Focko Ukena]] dät politiske Säntrum fon Aastfräislound. Lier kreech ju Stäädstoatus eerst in dät Jier 1823. Deerfoar waas Lier n Täärp mäd Määrkedgjucht, man funktionierde daach aal fuul laanger as ne Stääd.... '''[[Lier (Stääd)|Läs fääre]]''' <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> maquvzg92uvz7nc1czxiam1vzg7019r 10 11353 119382 117796 2020-10-19T04:20:20Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Michelino DanteAndHisPoem.jpg|140px|right]] '''Ju goddelke Komödie''' (''La Divina Commedia'') is n Epos fon dän Florentiniske Dichter [[Dante Alighieri]], skrieuwen in dän eerste Haaldeel fon dät 14. Jierhunnert. Dät heert tou do anärkoande Mästerwierke fon de Waareldliteratuur, un tou do grootste kulturelle Laistengen fon dät Middeloaler. Dante beskrift in ju ''Komödie'' sien toachte Raise truch dät Juunsiedige: Hälle, Feegefjuur un Heemel. Hie is ''auctor'' (Autor) as uk ''actor'' (Tjooterspieler) in sien oaine Dichtenge, ju loangewai ''Il Dante'' naamd wuud. In n Ounfang naamde Dante sien magnum opus eenfach ''Mien Komödie''; et waas Boccaccio die dät 1360 sin Eerentittel fon däälich roate. In dät Middeloaler waas ne 'Komödie' n Fertälster wät goud uutfäl, in n Juunsats tou ne Tragödie. Deer wuud also nit wät Spoasiges mee meend. [[Ju goddelke Komödie|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 15jhrkxsf0kn74s8o4lsuin6m3smxxj 10 11354 119376 117797 2020-10-19T04:20:09Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Frisian languages in Europe.png|120px|right]] Dät '''Seelterske''' of '''Seelterfräiske''' is ne [[Fräiske Sproake|fräiske]] [[Sproake]], ju fon sowät 1500 bit 2500 Moanskene boald wäd in [[Seelterlound]]. Dät Sproakgebiet uumfoatet trjo Täärpe: [[Strukelje]], [[Roomelse]] un [[Skäddel]]. In ju junge Kolonie [[Seedelsbierich]] wäd nit fuul Seeltersk boald. Dät Seelterfräiske is dät lääste Uurblieuwsel fon ju aasterlauwersk fräiske Uurtoal fon dät [[Seelterlound]], do Groninger [[Uumelounde]], [[Aastfräislound]], dät [[Jeverlound]] un [[Butjadingen|Butjoarlound]]. Al in dän Begin fon dät 20. Jierhunnert kwieden ferskeedene Ljuude, dät ju seelterfräiske Sproake uutstierwe wüül. Ju absolute Baalertaal is bit tou dät Eende fon dät 20. Jierhunnert relativ konstant bleeuwen, man do Baalere fon dät Seelterfräiske sunt däälich ne Minnerhaid in ju Meente Seelterlound. [[Seeltersk|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> n23yxlqwvnqekw3u3iuh1l8vc6a28gr 10 11355 119403 117798 2020-10-19T04:20:56Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dresdner Elblforenz bei Dämmerung, 2008.jpg|150px|right]] '''[[Dresden]]''' ([[sorbisk]]: ''Drježdźany''; oulat uut dät ooldsorbiske ''Drežďany'' foar Sump- of Auwoold-Bewoonere) is ju Loundeshaudstääd fon dän [[Saksen (Buundeslound)|Fräistoat Saksen]]. Ju lait in ju Dresdner Elbetoalwiedenge an do Uurgonge fon dän Buppe- tou dän Middelloop fon ju [[Elbe]] un fon dän Middelgebiergedräppel tou dät Nouddüütske Läichlound in dät Suude fon Aastdüütsklound. Dresden is dät politiske un kulturelle Säntrum fon n Deelstoat Saksen. Ätter dän Twäide Waareldkriech wüül ju kommunistiske Ferwaltenge Dresden tou sozialistiske Metropol uumewondelje. Dät betjutte, dät bolde aal Ruinen in de Stääd rüümed wuuden. Ätter ju Weende wuud foar ne uur stäädebauelke Plaanenege wääld: ju Stääd skuul fuul moor fon sien Foarkriechs-Uutsjoon wierkrige. Noch immer wäd an disse stäädiske “Fernäierenge”oarbaided.[[Dresden|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> l7q4p21hgorb3ryia4w5595xb82799a 10 11356 119352 117799 2020-10-19T04:19:24Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Alba-European-Wolf.jpg|150px|right]] Die '''Wulf''' ''(Canis lupus)'' is een Oard fon do Roowdierte. Dät rakt fuul Unneroarde, do sik bienaist aal gjucht liekje, man besunners do domestisierde Unneroarde ([[Huund]], Dingo un aal sowät) hääbe n apfaalend uur [[Phänotyp]]. Wulwe sunt truch moanskelke Ferfoulgenge in groote Deele fon hiere histooriske Lieuwendsruumte (Europa, Noudamerikoa, Asien un Noud-Afrikoa) uutstuurwen, man däälich stounde jo in ful Lounde unner Natuurskuul, sodät jo sik wier moor un moor uutspreede. Wulwe lieuwje in Foamieljen-Ferbeende, dät hat, dät sik een Poor bieldet, dät maasttieds touhoopeblift, bit deer aan fon dood is. [[Wulf|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 39qgwfdb3r6o7q56wx6qyndvnv8vwh6 10 11357 119410 117800 2020-10-19T04:21:10Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Langeanna.jpg|120px|right|Nathuurnstak (Lange Anna)]] '''Hälgelound''' is dät eensichste fräiske Fälsenailound. Ap Hälgelound wäd uk n Oard [[Fräisk]] boald, dät [[Hälgeloundsk]]e, die naiste Fjund tou dät [[Seeltersk]]. Ju Äiloundgruppe Hälgelound un Düne heere siet 1890 tou dät düütske Stoatsgebiet un sunt touhoope ju amtsfräie Meente Hälgelound in n [[Kring Pinneberg]] ([[Släswiek-Holstein]]). Ap Hälgelound woonje 1.267 Moanskene (2008). [[Hälgelound|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> hevqnnapca57bv0l2x987pdi70qi2tp 0 11358 117804 117803 2018-12-14T15:08:28Z Heinz 88 /* Geskichte */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Xingurivermap.png|thumb|right|350px|Koarte fon't Amazonas-System, die Rio Xingu is faawelk besunners markierd.]] Die '''Rio Xingu''' [ˌχiu ʃĩˈɡu] is een groote Äi in't Jooplound fon [[Brasilien]], ju fon'e gjuchte Siede in dän [[Amazonas]] fljut. == Ferloop fon ju Äi == Die Rio Xingu bieldet sik in dän noudelken Deel fon ju Hooch-Ieuwene fon [[Mato Grosso]] truch ju Fereenigenge fon do Äien [[Rio Ronuro|Ronuro]] un [[Rio Culuene|Culuene]], wierbie die Unnerloop fon dän läästen fon ju Ienmundenge fon dän [[Rio Sete do Setembro]] oun al oafter as Xingu bekieked wäd. Dät Rebät, wier do Wällen fon dän Xingu lääse, is bestimd fon Wüüldnis, wier me nit truch kumt, Sumplound un masse Woaterdoaben. Fon hier uut fljut die Xingu uur sowät 1980 Kilomeetere in moorere groote Boogen in noudelke gjuchte do brasilioanske Buundesstoaten Mato Grosso un [[Pará]], eer hie läiweloa bie [[Porto de Moz]] in dän unneren Amazonas mundet. Die Xingu is charakterisierd truch Stroomsnällen un Woaterfaale, do truch dät Uutstrieken fon [[Paläozoikum|paläozoiske]] Loagen in't Suude fon't Amazonasbäkken bielded wäide. == Geskichte == Dät waas in ju Kolonioal-Tied al ädder bekoand, dät dät ju Äi rakt, man niep ärfoarsked wuude ju Äi eerste in't 19. Jierhunnert. In't Jier [[1843]] unnernoom Prins [[Adalbert fon Prüüsen (1811–1873)|Adalbert fon Prüüsen]] een Raise dän Rio Xingu uumehooch, bit tou een Siedelenge mäd Noome Piranhacoara. Fon him stomje do eerste niepere Informationen uur düsse Äi, do foar een Koarte tou bruuken wieren. Die [[Dokter]], [[Ethnologe]] un [[Foarskengsraisenden|Foarskengsraisende]] [[Karl von den Steinen]] unnernoom in do Jiere [[1884]] bit [[1887]] noch insen een Raise, wier hie noch moor Wieten uur ju Äi un do Ljuude an hiere Ougere touhoopedruuch. Oun dän Xingu wuude in [[1961]] ap Bedrieuwen fon dän Anthropologe [[Orlando Villas Bôas]] un sien bee Bruure ''Cláudio Villas Bôas'' un ''Leonardo Villas Bôas'', do sik foar do Gjuchte fon do Indioanere iensätten, die [[Parque Indígena do Xingu]], een Oard Indioaner-Reservoat, iengjucht. Dät waas dät eerste Moal, dät ju brasilioanske Regierenge een Stuk Lound oun Indioanere uurroate. Sänt do 1980er Jiere un bit däälich rakt dät wier un wier Stried un juristisken Twist uum ploande Staudom-Projekte, do ju Natuur un do [[Indioanere]] loangs ju Äi in Gefoar brange. Deertou heert dät [[Bolo-Monte-Woaterkrääftwierk]], dät hoast baud wäd un tou ju Uurfloudenge fon groote Loundskuppe fiere skäl. Internasjonoal bekoand wuuden is in dän Protest deerjuun [[Raoni Metuktire]], aan Uppermon fon dät [[Kayapo]]-Foulk. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Brasilien]] qw1r234vopyeydwk8z5nfc27psxc8h1 0 11359 117830 117805 2018-12-17T16:08:50Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Charles Meynier - Napoleon in Berlin.png|thumb|right|250px|Napoleon marskierd in Berlin ien, [[27. Oktober]] [[1806]]]] Die '''fjoode Koalitsjoonskriech''' uk '''trääden Napoleoonsken Kriech''' of '''Fäildtoach juun Prüüsen''', waas aan Kriech in do Jiere [[1806]] un [[1807]], wier oane dät eerste frantsööske Kaiserriek un sien Ferbuundede ap'e eene Siede un ap'e uur Siede foaraaln dät [[Rusk Kaiserriek|ruske Kaiserriek]] touhoope mäd [[Köönichriek Prüüsen|Prüüsen]] stuuden. Die oolde prüüske Stoat briek in ju [[Slacht bie Jena un Auerstedt|Dubbelslacht fon Jena un Auerstedt]] in'n Oktober 1806 touhoope. Die Hoaf fluchtede ätter [[Aastprüüsen]]. Ju Haud-Last fon dän Kriech liech nu bie Ruslound. Ätterdät Napoleon do Prüüsen un Russen in ju [[Slacht bie Friedland]] äntskeedend slo kuude, be'eendede die [[Free fon Tilsit]] dän Kriech. Prüüsen ferloos deerbie bienaist n Haaldeel fon sien Flakte, moaste hooge Wiergoudmoakenge betoalje un ferloos fuul fon sien Betjuudenge. Deerjuun stuude [[Napoleon]] ap n Hööchtepunkt fon sien Moacht. [[Kategorie:Geskichte]] k348dy343af98pboydyr4yqvyqoklon 0 11360 117817 117816 2018-12-16T10:58:30Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd |namme= Edirne |ôfbylding= Edirne mosque outside.jpg |ôfbyldingsbreedte= 400px |ôfbyldingstekst= |ynwennertal= 165.979 (2018) |oerflak= 6,098 km&sup2; |befolkingstichtens= 844 km&sup2; |stêdekloft= 400,280 (2018) |hichte= 42 M buppe N.N. |lân= [[Turkäi]] |bestjoerlike ienheid 1= Buundeslound |namme bestjoerlike ienheid 1= [[Edirne (Provinz)|Edirne]] |bestjoerlike ienheid 2= Distrikt |namme bestjoerlike ienheid 2= Merkez |boargemaster= [[Recep Gürkan]] |stêdsyndieling= 9 ''Districts'' |stifting= 125 |postkoade= 22000 |tiidsône= [[UTC]] -3 |simmertiid= [[UTC]] -2 |koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|41_40_37_N_26_33_20_E_scale:800000|41° 40' 37" NB 26° 33' 20" WL}} |webside= [http://www.edirne.bel.tr www.edirne.bel.tr] <br/> [http://www.edirne.gov.tr www.edirne.gov.tr] }} '''Edirne''' is een Stääd in ju [[Turkäi]]. {{commons|Edirne}} * [http://www.edirne.bel.tr/ www.edirne.bel.tr] * [http://www.edirne.gov.tr/ www.edirne.gov.tr] [[Kategorie:Edirne|*]] {{stump-links}} 8odsalf35w8v6e9xy2tjtx0cdf4xgmg 14 11361 117812 2018-12-15T11:36:13Z 86.134.244.7 /* THE TOYBOX 2018 */ wikitext text/x-wiki {{commons|Edirne}} [[Kategorie:Turkäi]] rd65qu8gt5der7isg9vgj7djequfm0o 0 11362 117818 2018-12-16T12:16:25Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Die '''Äquator''' fon ju [[Äide]] is die ap hiere Bupperflakte ounnuumene [[Grootkring]], ap dän sien Ieuwene (ju '''Äquator-Ieuwene''') ju [[Äid-Oakse]] in'…“ wikitext text/x-wiki Die '''Äquator''' fon ju [[Äide]] is die ap hiere Bupperflakte ounnuumene [[Grootkring]], ap dän sien Ieuwene (ju '''Äquator-Ieuwene''') ju [[Äid-Oakse]] in't Lood stoant. Heel niep nuumen mout me fonsäärm kweede, dät ju Äide truch ju Ouplattenge an do Poole neen äächte Kuugel is, man moor sowät as n [[Rotationsellipsoid]], buppedät sunt deer noch Bierge un Doale. Die Äquator is also uk naan niepen Kring, man die Unnerskeed is litjet. Ju Äid-Bupperflakte wäd fon dän Äquator in een noudelke un een suudelke Hoolich-Kuugel apdeeld, deerfon kumt die latienske Noome "Aequator", die sowät as "Gliekmoaker" betjudt. Ap him beluuke sik do parallele [[Littik-Kringe]], do tou ju Bemäitenge fon ju Äide in Noud-Suud-Gjuchte mäd Hälpe fon [[Brattenkringe]] bruukt wäide. Die Äquator sälwen häd ju [[geographiske Bratte]] 0°. Die Snied fon ju Äquator-Ieuwene fon ju Äide mäd ju uum ju Äide toachte [[Heemels-Kuugel]] is die '''Heemels-Äquator'''. Dät is fonsäärm een Modell uut Äidiske Perspektive, dät foar ju Heemels-Bekiekenge fon ju Äide uut goadelk is, man nit mäd ju Reoalität uureenstimt. In ju [[Geometrie]] wäd die Begriep '''Äquator''' in't Meene ap ju Kuugel in Ferbiendenge mäd een truch hieren Middelpunkt fäästlaide [[Symmetrie-Oakse|Oakse]] bruukt. == Wällen == * Düssen Artikkel stöänt sik ap ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Geographie]] dxyike9o7g6lore9pww55td7xcstjee 0 11363 117819 2018-12-16T12:48:30Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Marañón''' stoant foar: * [[Río Marañón]], Wäl-Äi fon dän Amazonas * [[Provinz Marañón]], peruoanske Provinz * [[Marquesado de Marañón]], 1987 fon…“ wikitext text/x-wiki '''Marañón''' stoant foar: * [[Río Marañón]], Wäl-Äi fon dän Amazonas * [[Provinz Marañón]], peruoanske Provinz * [[Marquesado de Marañón]], 1987 fon ju spoanske Kroune in Besinnenge ap Gregorio Marañón y Posadillo foar dän sien Ätterkuumere skäppeden Äärf-Oadels-Titel. '''Marañón''' is Bestounddeel fon dän Familiennoomen fon foulgjende Personen: * [[Gonzalo López Marañón]] (1933–2016), spoansken Oardens-Mon un Apostoolsken Vikoar fon Sucumbíos. * [[Gregorio Marañón]] (1887–1960), spoansken Mediziner, Skrieuwer un Philosoph. * [[Alejandro Marañón Pérez]] (* 1977), spoansken Foutbaal-Spieler. {{Begriepskloorenge}} nznq82loa27xsxvoawb0gkvb4rrzyau 0 11364 117821 117820 2018-12-16T13:08:19Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Pongo de manseriche.jpg|thumb|right|350px|Die Marañón tichte bie Borja]] Die 1905 Kilomeetere loange '''Río Marañón''' is ju linke un fon ju Woaterfierenge häär grattere fon do bee Wäl-Äien fon dän [[Amazonas]] in [[Suudamerikoa]]. Sien Woaterfierenge bedrächt in'n Truchsleek 15.000 m³/s, wiermäd hie as hydrologiske Haud-Wäl-Äi fon dän Amazonas jält, uk wan die [[Río Ucayali]] ju loangere fon do bee Wäl-Äien is. Die Marañón fljut truch dät Lound [[Peru]]. == Ferloop fon ju Äi == [[Bielde:Maranonrivermap.png|thumb|left|350px|Koarte fon dät Amazonas-System, die Marañón is faawelk besunners markierd.]] Die Marañón äntstoant truch dät Touhoopefljooten fon [[Río Lauricocha]] un [[Río Nupe]]. Die lääste fon do bee äntspringt in ju [[Cordillera Huayhuash]] in een Hööchte fon 5800 Meetere. Die Uursproang fon dän Río Lauricocha noudelk fon ju [[Cordillera Raura]] in tjo Lagunen buppe dän [[Lauricocha (See)|Lauricocha-See]] wuude in 1909 fon [[Wilhelm Sievers (Geogroaf)|Wilhelm Sievers]] as Wälle fon dän Amazonas ärmiddeld. Die Río Lauricocha waas bit tou ju Apfiendenge fon dän [[Río Apurímac]] in't Jier 1975 as Bupperloop fon dän [[Amazonas]] anärkoand. Die Marañón truchlopt aan wieden Deel fon do [[Anden]] in't Noude fon [[Peru]] un nimt ap'e naite fon La Union dän Río Vizcara un in ju Provinz [[Bagua (Provinz)|Bagua]] dän [[Utcubamba]] ap. As een fon do loangste Äien fon Peru fljut hie moorere hunnert Kilomeetere binne do Anden parallel tou do Bierich-Kätten ätter't Noudwääste, bit hie ätter't Aaste in't Amazonas-Jooplound uutträt un sik junner mäd dän [[Río Ucayali]] tou'n Amazonas fereeniget. Die Marañón fljut truch [[Hooch-Bierichlound]], [[hoolfwöiste]]noardige Doalsoolen juustso as subtropisken un tropisken [[Rienwoold]]. == Wällen-Ätterwiese == * Düssen Artikkel foutet ap ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Peru]] oa8osrnbmjymhaux1eu559z3isl37p0 0 11365 117824 117823 2018-12-16T16:41:37Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Ucayalirivermap.png|thumb|right|350px|Koarte fon't Amazonas-System, die Ucayali is faawelk besunners markierd.]] Die '''Río Ucayali''' is een fon do bee Wäl-Äien fon dän [[Amazonas]] in Suud-Amerikoa. Hie sälwen äntstoant truch dät Touhoopefljooten fon [[Río Urubamba]] un [[Río Tambo]] bie Atalaya. Die Río Ucayali fereeniget sik in't Noudaaste fon Pero tichte bie dän [[Äquator]] mäd dän kuuteren, man moor Woater fierenden Río Marañón toun Amazonas. == Ferloop un Oainskuppe == Die Río Ucayali bieldet touhoope mäd dän [[Río Hornillos]], dän [[Río Apurímac]], dän [[Río Ene]] un dän [[Río Tambo]] mäd een Loangte fon 2670 km dän loangsten Bupperloop fon dän [[Amazonas]]. Do oankelde Deelstukke fon dän Touloop mäd hiere Sträkken sunt: * Río Apurimac: 730,7 km * Río Ene: 180,6 km * Río Tambo 158,5 km * Río Ucayali 1.600,1 km Ju Bratte fon dän Ucayali in dän Unnerloop variierd twiske 400 un 1200 m, dät lait oun ju groote Masse Soundboanke un Ailounde. Ju Äi fljut hier mäd een Gauegaid fon 5 bit 7 km/h un wiest aaltied een Minst-Jüpte fon 1,50 m ap. Sien Woaterfierenge bedrächt, wier hie mäd dän Río Marañón touhoopefljut, in't Middel 13.500&nbsp;m³/s Hie fiert aan hoogen Oundeel Sedimente mäd sik (Sound, Leem un aal sowät), deeruum wäd hie tou do Mudde- of [[Wietwoater-Äi]]en täld. Ieuwenske dän [[Rio Madeira]] is hie een fon do Äien, do ju maaste Sediment-Fracht in dän Amazonas späile. Wietwoater-Äien as die Río Ucayali lääwerje uut do geologisk junge [[Anden]] neerstofrieke Sedimente, do sik wilst do Hoochwoater-Perioden loangs do Ougere fon do Äien ouleegerje. Foar dät Ucayali-Rebät wuude een Flakte fon 337.519&nbsp;km² ärmiddeld, dät äntspräkt sowät 4,9 Prozent fon dät heele [[Amazonas-Bäkken]] mäd sowät 6.869.000&nbsp;km². Ätter dän Río Ucayali is ju [[peru]]oanske Region [[Ucayali (Region)|Ucayali]] benaamd. == Wällen == * Düssen Artikkel stöänt sik haudseekelk ap ju düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Peru]] atlbc8gann2qt1etzzkhv31t6jwnkr4 0 11366 117827 117826 2018-12-17T11:35:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Bacia sao francisco.jpg|thumb|right|300px|Koarte fon ju Äi]] [[Bielde:Canindé de São Francisco-002.jpg|thumb|right|300px|Glap ap een Slucht fon dän Rio São Francisco]] Die '''Rio São Francisco''' is een 3.199 Kilomeetere loange Äi of n Stroom in [[Brasilien]]. Die Rio São Francisco äntspringt in't Suude fon dän Buundesstoat [[Minas Gerais]] in ju [[Serra da Canastra]] un fljut truch do Buundesstoaten [[Bahia]], [[Sergipe]], [[Pernambuco]] un [[Alagoas]] ätter dän [[Atlantik]] tou. Ju Äi häd hieren Noome fon dän hilligen [[Franz fon Assisi]]. == Ferloop == Fon sien Wälle fljut die São Francisco haudseekelk in noudelke Gjuchte truch twäin baldoarich groote Stau-Seen: [[Três-Marias-Stausee]] un n groot Stuk fääre noudelk [[Sobradinho-Stausee]], ätters ap dät Skeed twiske Bahia un Pernambuco truch dän [[Itaparica-Stausee]]. Ätters knikket hie licht ätter't Suudaaste ou, uum as Skeed-Äi fon do litje brasilioanske Buundeslounde Sergipe un Alagoas in dän Suud-Atlantik tou munden. Von seiner Quelle fließt der São Francisco hauptsächlich in nördliche Richtung durch zwei sehr große Stauseen: [[Três-Marias-Stausee]] und viel weiter nördlich [[Sobradinho-Stausee]], danach auf der Grenze von Bahia und Pernambuco durch den [[Itaparica-Stausee]]. Danach knickt er leicht nach Südosten ab, um als Grenzfluss der kleinen brasilianischen Bundesländer Sergipe und Alagoas in den Südatlantik zu münden. Die Rio São Francisco is in sin Middelloop ap 1.368 Kilomeetere foar ju [[Skipfoart]] tou bruuken. Ap'e Naite tou dät Skeed tou'n Buundesstoat Bahia befiende sik do Stroomsnällen fon [[Pirapora]] un junner, wier ju Äi truch do Kusten-Bierge bräkt, do [[Paulo-Afonso-Faale]] (Cachoeira de Paulo Afonso) mäd dän [[Paulo-Afonso-Woaterkrääftkomplex]] un uk dät Woaterkrääftwierk Xingó. Deertruch konnen Skiepe nit truch dän Unnerloop kuume. Dät Rebät, wier die Stroom sien Woater fon lukt, uumfoatet 617.812 km². == Uumeleedenge fon't Woater == Ju brasilioanske Buundesregierenge baut hoast two Kanoal-Systeeme, wiertruch Woater uut dän Rio São Francisco ätter't Noude un ätter't Noudaaste oulat wäide skäl, uum ju Woaterfrersuurgenge in düsse druuge Rebätte tou ferbeeterjen. Kritikere kweede, dät truch dät Projekt in do druuge Rebätte nit fuul ferbeeterd wäd, man uumso moor in ju Region fon ju Äi läpper moaked. Jo ferwachtje groote Uumewaareld-Fernäilenge truch dät Projekt. Besunners bekoand wuuden is monken do Juunstriedere die Biskop fon [[Bistum Barra|Barra]], [[Luís Flávio Cappio|Dom Frei Luiz Cappio]], die truch Hungerstriek fersoacht häd, juun dät Projekt wäd uut tou gjuchtjen. == Wällen-Ätterwiese == * Düssen Artikkel foutet grootstendeels ap dän Artikkel fon ju Düütsksproakige Wikipedia. [[Kategorie:Brasilien]] [[Kategorie:Äi]] m44kx78qullzo2we57x9wd7a5zeyq3y 0 11367 117828 2018-12-17T15:09:22Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Dalbergien |- | align="center" | Bielde:Dalbe latif 09…“ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Dalbergien |- | align="center" | [[Bielde:Dalbe latif 090104-5369 B rwg.jpg|300px|Holtbusk mäd ju Oard ''Dalbergia latifolia'' in Indonesien]] <br><small>Holtbusk mäd ju Oard ''Dalbergia latifolia'' in Indonesien</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''Oardenge:'' || [[Flitterkeblöitenoardige]] (Fabales) |- | ''Familie:'' || [[Hulsenfruchte]] (Fabaceae) |- | ''Unnerfamilie:'' || [[Flitterke-Blöitlere]] (Faboideae) |- | ''Tribus:'' || Dalbergiae |- | ''Sleek:'' || Dalbergien (''Dalbergia'') |- | Beskrieuwen fon || [[Carl Linnæus die Jungere|L. <small> F. </small>]] |} |} Do '''Dalbergien''' (''Dalbergia'') sunt aan Sleek fon [[Plonten]] in ju Unnerfamilie fon do [[Flitterke-Blöitlere]] (Fabioideae) binne ju Familie fon do Hulsenfruchte (Fabaceae). Do 100 bit 300 Oarden sunt in ju [[Neotropis]] (dät is fon [[Suudamerikoa]] uur Deele fon [[Middelamerikoa]] bit [[Florida]]) juust so as in tropiske un subtropiske Rebätte fon [[Afrikoa]] un [[Asien]] fersprat. Dät Holt fon wäkke Oarden wäd in dän Honnel mäd dän Noome [[Palisander]] beteekend. Sänt Januoar 2017 unnerlääse aal do Oarden fon dän Sleek dät [[Washingtoner Oardenskuts-Oukuumen]]. == Bruuk un Roofbau fon dät Holt == Dät Holt fon fuul Oarden fon dän Sleek is een wäidful [[Eedelholt]]. Do maaste fon düsse Holte wäide as [[Palisander]] beteekend, wäkke derfon häbe uk uur Honnelsnoomen, biespilswiese wäd dät Holt fon ju Oard ''[[Dalbergia decipularis]]'' as [[Rousenholt]] ferkooped, uumdät dät frisk apsniedene Holt aromatisk rukt. Man dät is nit ju eensige Oard, ju mäd düssen Noomen beteekend wäd. Dät Holt fon dän [[Rio-Palisander]] of Brasilioansken Palisander (''Dalbergia nigra'') is aiske fräiged, man dät is truch [[Roofbau (Natuur)|Roofbau]] unner ju Wiele so säilden wuuden, dät dät in dän Ounhong I fon ju [[CITES]]-Lieste fierd wäd. ''[[Dalbergia latifolia]]'' lääwert dän aiske begeerden "Aastindisken Palisander". ''[[Dalbergia retusa]]'' uut Middelamerikoa rakt een Holt, dät foar fuul ferskeedene Seeken goadelk tou bruuken is un unner dän Noome "Cocobolo" ferkooped wäd. Dät Holt fon ju afrikoanske Oard ''[[Dalbergia melanoxylon]]'' is een fon do loodichste Holt-Oarden un wäd unner dän Noome "Grenadill" besunners foar dän Bau fon hoochwäidige Holt-Bläisinstrumente ([[Klarinette]]n, [[Oboe]]n) bruukt. Sänt dän 2. Januoar 2017 is die heele Sleek Dalbergia mäd Uutnoame fon ''Dalbergia nigra'' in dän CITES-Ounhong II liested. [[Kategorie:Plonten]] mey17qrlw2ta9mc46roonbnats3qo3i 0 11368 117829 2018-12-17T15:27:12Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Dalbergien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dalbergien]] 94rhayf58bp7spxhppsvxwwee3zjo74 0 11369 117834 2018-12-17T16:38:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11370 117835 2018-12-17T16:38:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11371 117836 2018-12-17T16:39:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11372 117837 2018-12-17T16:40:17Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11373 117838 2018-12-17T16:40:53Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11374 117839 2018-12-17T16:41:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11375 117840 2018-12-17T16:41:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11376 117841 2018-12-17T16:42:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11377 117842 2018-12-17T16:42:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11378 117843 2018-12-17T16:43:05Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11379 117844 2018-12-17T16:43:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11380 117879 117845 2018-12-19T19:43:26Z EmausBot 2020 Bot: Dubbelte Wiederleiden rutmakt → [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] qyu3eqohj766day203u3bwcwfggt99o 0 11381 117846 2018-12-17T16:44:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11382 117847 2018-12-17T16:44:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11383 117848 2018-12-17T16:45:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11384 117849 2018-12-17T16:45:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11385 117850 2018-12-17T16:46:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11386 117851 2018-12-17T16:47:06Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11387 117852 2018-12-17T16:47:34Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11388 117853 2018-12-17T16:47:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11389 117854 2018-12-17T16:48:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11390 117855 2018-12-17T16:48:54Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11391 117856 2018-12-17T16:49:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11392 117857 2018-12-17T16:49:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11393 117858 2018-12-17T16:50:42Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11394 117859 2018-12-17T16:51:13Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjooden Koalitsjoonskriech]] nnhqwaigytaxtxz8ntjx7tlvs6nk4dt 0 11395 117864 117860 2018-12-18T14:14:11Z Heinz 88 /* Ferloop fon ju Äi */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Tocantins watershed.png|thumb|right|250px|Koarte fon do Äien Araguaia un Tocantins]] Die '''Rio Araguaia''' is een fon links kuumende Sieden-Äi fon dän [[Rio Tocantins]]. Junner, wier hie in dän Tocantins fljut, fiert hie mäd 5500 m³/s betjuudend moor Woater as die Tocantins un is mäd 2198 km Loangte een fon do betjuudendste Äien fon [[Brasilien]]. Sin Ferloop markierd dät Skeed fon moorere brasilioanske Buundesstoaten. Sin Noome betjudt in ju [[Tupi-Sproake]] "Äi fon do [[Äächte Aras|Aras]]". == Ferloop fon ju Äi == Die Araguaia äntspringt in't Mato-Grosso-Plateau in dän Buundesstoat [[Goiás]] tichte bie ju Steede, wier do tjo Buundesstoaten Goiás, [[Mato Grosso do Sul]] un [[Mato Grosso]] touhoopesteete, wäästelk fon ju [[GO-341]] un dät Skeed fon dän [[Nasjonoalpark Emas]]. Fon junner fljut hie noudelk ap dät Skeed twiske do Buundesstoaten Mato Grosso un Goiás, leeter Mato Grosso un [[Tocantins]], un toulääst [[Pará]] un Tocantins. Die Middelloop fon dän Rio Araguaia fljut ferhoodnismäitich breed in een wiedloftige Ieuwene, ju bie Hoochwoater Ruumte foar Uurfloudenge bjudt. Junner deelt sik ju Äi in twäin Ierme, do leeter wier touhoopefljoote un so ju [[Ilha do Bananal]] bilgje, dät is dät grootste Äi-Ailound fon ju Waareld. Deer lait die [[Nasjonoalpark Araguaia]], wier uk do [[Indioanere]] fon dät [[Karajá]]-Foulk woonje. Fääre ju Äi adeel, unner ju Ieuwene, rakt dät Stroomsnällen un sluchthaftige Äängten. Ju Äi mundet bie [[São João do Araguaia]] in dän [[Rio Tocantins]]. (So is dät touminst definierd, uk wan die Rio Araguaia een grattere Loangte, een gratter Rebät wier hie't Woater uutlukt un moor Woaterfierenge häd.) In dän Rio Araguaia is biespilswiese ju Fisk-Oard ''[[Arapaima gigas]]'' tou fienden, aan fon do grootste Swäitwoater-Fiske, un buppedät uk die Äi-Delfin ''[[Inia araguaiensis]]''. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Brasilien]] a3ysk3cf5spyp9a4auowcjs5ooev5lw 0 11396 117861 2018-12-18T13:10:29Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Rio Araguaia]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rio Araguaia]] bq3691mfd3runfur0le2edl8n2dxu91 0 11397 117863 117862 2018-12-18T14:07:55Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Tocantins watershed.png|thumb|right|250px|Stroomsysteem fon dän Rio Tocantins]] Die '''Rio Tocantins''' (toumäts uk '''Tokantins''' skrieuwen) is aan sowät 2450 Kilomeetere loangen Stroom in [[Suudamerikoa]]. Die Tocantins is mäd een Woaterfierenge fon sowät 11.000 m³/s die grootste Stroom, die bloot ap [[Brasilien|brasilioansk]] Rebät lait. Hie is ap sowät 1000 Kilomeetere foar ju Skipfoart tou bruuken, bit [[Lajeado (Tocantins)|Lajeado]]. == Ferloop fon ju Äi == Die Tocantins äntspringt Midde in dän brasilioansken Buundesstoat [[Goiás]], sowät 100 Kilomeetere wäästelk fon [[Brasília]] oun dän Wäästouhong fon ju [[Serra do Cocalzinho]] (Serra Geral do Paranã). Fon junner fljut hie haudseekelk in noudelke Gjuchte truch do Buundesstoaten Goiás, [[Tocantins]], [[Maranhão]] un [[Pará]]. In sin noudelken Middelloop markiert hie dät Skeed twiske do Buundesstoaten Tocantins un Maranhão. Wo liek die Stroom deelfljut, is uunräägelmäitich, dät rakt Stroomsnällen un Woaterfaale. Dät Doal, wier die Tocantins loangsfljut, is maasttieds smäl, dät is man n bitje in dän Brasilioanskne Skild iensnieden. In Goiás wäd ju Äi mäd ju Doalspeere [[Serra da Mesa]] apstaud. In dät Rebät uumetou, wier ju Äi dät Woater fon lukt, dominierje [[Präkambrium|präkambriske]] Steene. In't Suude stounde uk [[Paläozoikum|paläozoiske]] un [[Mesozoikum|mesozoiske]] Steene un un ätter't [[Amazonas-Bäkken]] tou Fäästlounds-Ouleegerengen fon't [[Tertiär]]. Ju Vegetatsjoon is truch Savannen ([[Cerrado (Brasilien)|Cerrado]] känteekend un ätter't Noude wai truch [[tropisken Rienwoold]]. Bie [[São João do Araguaia]] stroomet dän Rio Tocantins fon links die [[Rio Araguaia]] tou. Düsse grootste [[Sieden-Äi]] häd een grattere Loangte, fiert moor Woater un lukt sien Woater uut een gratter Rebät as die Tocantins. Niep nuumen, skuul mäd dän Araguaia also as ju Haud-Äi beteekenje. Oun sien lääste Stroomsnälle, nit fier fon wier hie ju See-Hööchte roaket, wäd die Tocantins twiske [[Marabá]] un [[Tucuruí]] tou'n [[Tucuruí-Stausee]] ounstaud. Dät touheerende [[Woaterkrääftwierk]] is ätter ju benaamde Laistenge dät twäidgrootste fon Brasilien. Fääre noudelk wiedet sik die Stroom tou een breed [[Ästuar]] ap, die in ju smälle Meeresbucht [[Rio Pará]] mundet. Suudelk fon dät Ailound [[Marajó]] gungt düsse Bucht in ju [[Baía de Marajó]] uur, ju sik in dän [[Suudatlantik]] eepent. Uur smälle Kanoale, wier bie Äbbe un Floud dät Woater truchstroomet, stoant die Rio Pará uk mäd ju Mundenge fon dän [[Amazonas]] in Ferbiendenge. Daach is die Rio Tocantins nit, as dät loange däin wuude, as een Sieden-Äi fon dän Amazonas tou bekiekjen. Dät is n Stroom-Systeem foar sik. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Brasilien]] nqof1by0ma27gq9i5l3cf1vjmoj6w90 0 11398 117865 2018-12-18T14:14:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Rio Tocantins]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rio Tocantins]] 94ud3ljgsw2tkx0dpglon9snse79ksr 0 11399 117866 2018-12-18T14:32:31Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Rio Pará''' is ju Beteekenge fon een smälle, joop in't Lound griepende Meeresbucht twiske ju [[Amazonas]]-Mundenge un dät fääre suudaastelk laine Mundengs…“ wikitext text/x-wiki '''Rio Pará''' is ju Beteekenge fon een smälle, joop in't Lound griepende Meeresbucht twiske ju [[Amazonas]]-Mundenge un dät fääre suudaastelk laine Mundengs-Rebät fon dän [[Rio Tocantins]]. Ferbiendengen mäd ju [[Amazonas]]-Mundenge bestounde uur deelwiese skipbeere Kanoale, wier Äbbe un Floud Woater truchluuke, sonaamde ''Furos''. Jo skeede uk dät Kusten-Ailound [[Marajó]], dät dät noudelke Ouger fon dän Rio Pará bilget, fon't Fäästlound ou. == Ferloop == Ju loangsträkkede, fjauer bit twintich Kilomeetere wiede un sowät 180 Kilomeetere loange Bucht lukt sik in wäästelke Gjuchte fon sowät 49°45’ bit sowät 50°15' wäästelke [[Loangtengroad|Loangte]] uur een Sträkke fon 180 Kilomeetere in't Binnelound. In dän aastelken Träädendeel beeget ju wäd breedere, man kuutere Mundengsbucht fon dän Rio Tocantins ou, die deer fon't Suude häär stoadich Sedimente oanespäilen däd un somäd foar ju Äntstoundenge fon toalrieke Ailounde suurget. Moor Äien mundje besunners tichte bie't wäästelke Eende fon ju Bucht, biespilswiese die [[Rio Anapu]], die [[Rio Pacajá]], die Rio Camaraipi un Rio Jacundá (sowät ap'e Hööchte fon [[Breves (Pará)|Breves]]). Buppedät rakt dät Twäärsferbiendengen tou ju [[Amazonas]]-Mundenge, do in dän Wiksel fon Äbbe un Floud stroomje. Ju Maaste Sediment-Fracht kumt in dän Rio Pará, wan dät Hoochwoater fon dän Amazonas sin Wai truch düsse ''Furos'' bit in ju Bucht findt. In't Aaste gungt die Rio Pará in ju [[Baía de Marajó]] uur, ju sik sälwen in in Suudatlantik eepent. Truch do ienmundjende Äien is dät Woater fon ju Bucht, ätter't Binnelound wai touniemend, [[Brakwoater|brakkerch]]. Ju Haudstääd fon dän ätter'n Rio Pará benaamden jungsten brasilioansken Buundesstoat [[Pará]], die [[Seehoawen]] [[Belém (Pará)|Belém]], lait an't aastelke Ouger fon dän meensoamen Mundengstjoachter fon do fon't Aaste kuumende Äien Guajará un Moju, die sik in ju Baía de Marajó eepent. As Deel fon dän Skipfoartswai Amazonas-Belém wäd die Rio Pará toumäts as ''Canal de Breves'' beteekend. == Wällen-Ätterwiese == * Düssen Artikkel foutet ap dän düütsken Wikipedia-Artikkel. [[Kategorie:Brasilien]] 9pdoa7zoc7bycq2l6kx7o2am2pm8v7w 10 11400 117867 2018-12-18T19:51:04Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Steindorf am Ossiacher See Tiffen Pfarrkirche und ehem Pfarrhof 20042016 1623.jpg|350px |02=BennyTrapp Natrix helvetica.jpg|350…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Steindorf am Ossiacher See Tiffen Pfarrkirche und ehem Pfarrhof 20042016 1623.jpg|350px |02=BennyTrapp Natrix helvetica.jpg|350px |03=Merisk - Eurasian oystercatcher - Haematopus ostralegus (1) copy.jpg|350px |04=Gerokreuz full 20050903.jpg|350px |05=Camellia japonica NBG.jpg|350px |06=Bruderwald-Herbst-026375.jpg|350px |07=Christ Church Cathedral Nave, Dublin, Ireland - Diliff.jpg|350px |08=Wandeltocht rond Lago di Pian Palù (1800 m). in het Nationaal park Stelvio (Italië) 15.jpg|350px |09=STS120LaunchHiRes-edit1.jpg|350px |10=Fighting white-tailed eagles (Haliaeetus albicilla) (2).jpg|350px |11=The star formation region Messier 17.jpg|350px |12=Flooded Albizia Saman (rain tree) in the Mekong.jpg|350px |13=Ruden Pfarrkirche hl Maria Magdalena 18082015 6716.jpg|350px |14=Catedrales de Tara, Chile, 2016-02-07, DD 62.JPG|350px |15=A man carries a huge hammerhead through the streets of Mogadishu.jpg|350px |16=Słonecznik (Mittagstein, Polední kámen) in the winter 2018 02.jpg|350px |17=Atlantis seen over the Mediterranean Sea, near the Algerian coast.jpeg|350px |18=Wegkreuz 19078 bei A-2020 Oberfellabrunn.jpg|350px |19=Common tiger (Danaus genutia genutia) male underside.jpg|350px |20=St Marys Cathedral Nave Edinburgh.jpg|350px |21=Pteroglossus torquatus Costa Rica.jpg|350px |22=Uphill struggle.jpg|350px |23=Starting the charcoal.jpg|350px |24=Cooking Taguella in Kel Ahaggar.jpg|350px |25=Santorin (GR), Ia, Vier Glocken -- 2017 -- 2720-6-2.jpg|350px |26=Blond and green rice fields.jpg|350px |27=Dülmen, St.-Viktor-Kirche, Innenansicht -- 2018 -- 0596-8.jpg|350px |28=Wandelen over de Planken Wambuis vanuit Mossel 069 A.jpg|350px |29=Після грози ).jpg|350px |30=Boy plowing with a tractor at sunset in Don Det, Laos.jpg|350px |31=Wire tailed swallow2 @kannur.jpg|350px |32=Cappuchin Bridge (30706076020).jpg|350px |33=Leafy tree in green paddy fields.jpg|350px |34=Breisach - Breisacher Münster1.jpg|350px |35=2016 Kwiat grzybieni białych 2.jpg|350px |36=Javier shows part of the grape harvest in his Lysekil vineyard 1 - cropped.jpg|350px |37=Penguin in Antarctica jumping out of the water.jpg|350px |38=GuentherZ 2010-08-28 0099 Untermixnitz-Weitersfeld Marterl.jpg|350px |39=Itsukushima Gate.jpg|350px |40=Sifting Manioc.jpg|350px |41=Drei Zinnen Tre Cime di Lavaredo Dolomites.jpg|350px |42=Albeck Benesirnitz Leonhard-Kapelle 06052015 3266.jpg|350px |43=Valley of Tasman River NZ 12.jpg|350px |44=09892u unprocessed.jpg|350px |45=Bursa granularis 01.JPG|350px |46=Polar Bear AdF.jpg|350px |47=Wachtküppel (Nordwestansicht).jpg|350px |48=Freiburg Münster rechtes Seitenschiff Schuhmacherfenster 01.jpg|350px |49=Helmeted guineafowl (Numida meleagris damarensis) head.jpg|350px |50=PIA17218 – A Farewell to Saturn, Brightened Version.jpg|350px |51=Macaca fuscata juvenile yawning.jpg|350px |52=GuentherZ 2012-03-24 0824 Kleinkadolz Wegkreuz.jpg|350px |53=GuentherZ 2012-03-24 0824 Kleinkadolz Wegkreuz.jpg|350px }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2019}} </noinclude> 2gofxqlap0b1kzm8utmljtw6zi6ossk 4 11401 117869 117868 2018-12-18T19:51:27Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2019}} a1d44w00nc3upg778wd40dmz9x9yhjq 10 11402 117870 2018-12-18T19:55:00Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „ <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |02=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |03=Klik ap ju Bielde, uum moo…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |02=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |03=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |04=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |05=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |06=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |07=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |08=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |09=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |10=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |11=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |12=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |13=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |14=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |15=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |16=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |17=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |18=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |19=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |20=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |21=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |22=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |23=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |24=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |25=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |26=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |27=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |28=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |29=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |30=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |31=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |32=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |33=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |34=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |35=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |36=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |37=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |38=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |39=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |40=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |41=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |42=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |43=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |44=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |45=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |46=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |47=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |48=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |49=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |50=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |51=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |52=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |53=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2019}} </noinclude> r1espvfv2q7c6ztv7y8zp65b2ybv8wk 10 11403 117871 2018-12-18T19:55:52Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2019}} </noinclude>“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2019}} </noinclude> 9wuymwu5yfcg4f4t1p6sldfpmm8ipjb 0 11404 117872 2018-12-19T18:24:34Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Diesel''' (uk nieper '''Dieselkrääftstof''' of '''Dieseloulje''' naamd) is een Mongelse uut ferskeedene [[Koolenwoaterstoffe]], ju as Krääftstof foar aan […“ wikitext text/x-wiki '''Diesel''' (uk nieper '''Dieselkrääftstof''' of '''Dieseloulje''' naamd) is een Mongelse uut ferskeedene [[Koolenwoaterstoffe]], ju as Krääftstof foar aan [[Dieselmotor]] goadelk is. Deerfon ouwiekend rakt dät ju Spezifikatsjoon foar Marine-Diesel (Skips-Dieseloulje). Kritikere kweede juun Diesel, dät dät bie't ferbaadenjen nit bloot [[CO2]] in ju [[Atmosphäre]] brangt, man oafter uk besunners fuul Rout un uur skoadelke Bestounddeele. == Begriep == [[Bielde:Diesel 1883.jpg|thumb|left|150px|Rudolf Diesel (1883)]] ''Diesel'' is n [[Deonomastik|Deonym]] ätter [[Rudolf Diesel]], dän Ärfiender fon dän Dieselmotor. ''[[Biodiesel]]'' is uk wäil unner Foarkierengen tou'n Bedrieuw fon Motoren ätter't [[Dieselferfoaren]] goadelk, man dät is chemisk uurs n Stof. == Soarten == Ap dän düütsken Määrked sunt hoast moorere Soarten fon ap Mineroal-Oulje basierjende Diesel-Krääftstoffe foar PKW tou kriegen, do aal ätter §&nbsp;4 fon ju [[Verordnung über die Beschaffenheit und die Auszeichnung der Qualitäten von Kraft- und Brennstoffen|10. BImSchV]] do Bedingengen fon ju [[DIN-Norm|DIN]] [[Europäiske Norm|EN]] 590 äntspreeke moutene: * „Standard“-Diesel * Premium-Diesel mäd [[Gas-to-Liquids|GtL]]-Biemongelse, haagere [[Cetantoal]] un besunnere [[Additiv]]e Besunners bie do Premium-Krääftstoffe is stuur tou ärkannen, dät Määrkenfirmen truch spezielle Biemongelsen of Qualitäts-Ferbeeterenge fersäike, sik fon Konkurrenten ou tou sätten. Ätter ju Ounpaasenge fon ju DIN EN 590 (Uutjääfte Moai 2010) oun dät, wät in't [[EG-Sätgjucht]] 98/70/EG stoant, is foar ju Ärfälölenge fon ju Biokrääftstof-Quote een [[Biodiesel|FAME]]-Toumongelse fon bit tou 7 [[Vol.-%]] ("B7-Diesel") toulät. Ju nasjonoale Norm DIN 511628 (Uutjääfte August 2008) foar B7-Diesel wäd deeruum nit moor bruukt un faalt wäch. == Wällen == * Düssen Artikkel berouet foar'n grootsten Deel ap Passagen, do uut ju düütske Wikipedia uursät sunt. [[Kategorie:Technik]] shi3qq25sp93wsqm3h914zdyddhbch7 0 11405 117873 2018-12-19T18:25:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Diesel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Diesel]] 3he59as41fg2wskdzen8b0ojipz86wb 0 11406 117874 2018-12-19T18:25:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Diesel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Diesel]] 3he59as41fg2wskdzen8b0ojipz86wb 0 11407 117875 2018-12-19T18:25:58Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Diesel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Diesel]] 3he59as41fg2wskdzen8b0ojipz86wb 0 11408 117876 2018-12-19T18:26:24Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Diesel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Diesel]] 3he59as41fg2wskdzen8b0ojipz86wb 0 11409 117877 2018-12-19T18:26:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Diesel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Diesel]] 3he59as41fg2wskdzen8b0ojipz86wb 0 11410 117878 2018-12-19T18:27:11Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Diesel]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Diesel]] 3he59as41fg2wskdzen8b0ojipz86wb 0 11416 117930 2019-02-27T09:48:20Z Fippe 5935 Fippe verschob die Seite [[Essen (Kloppenbuurich)]] nach [[Essen (Ooldenbuurich)]]: (stq-0) Die Gemeinde heißt Essen (Oldenburg), nicht Essen (Cloppenburg). wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Essen (Ooldenbuurich)]] 3j32h949nev6kr703rj07jipwylhtp1 0 11417 117934 2019-02-27T23:03:33Z Wolverène 5883 Fäärelaited ätter [[Kalifornien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kalifornien]] hvcbibvlb7nbp14nslj60f3eegslzit 0 11418 122052 118093 2023-02-23T14:04:36Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki Die '''säkste Januoar''' is die säkste Dai fon dän [[gregorioansken Kalänner]], deer blieuwe also noch 359 (in Skaltjiere 360) Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. Ap dän säksten Januoar wäd die [[Träi-Köänje-Dai]] fierd, uk bekoand as "Epiphanias" of "Ferskienenge fon dän Heere". == Foarfaale == * [[168]]: Mäd een Ansproake an do [[Prätorioanere]] begint die [[Roomsk Riek|roomske]] Kaiser [[Marcus Aurelius]] dän roomsken Fäildtoach in dän Eersten [[Markomannenkriege|Markomannenkriech]]. * [[754]]: In [[Ponthion]] smit sik Poabst [[Stephan II. (Poabst)|Stephan II.]] dän Frankenköönich [[Pippin die Jungere|Pippin III.]] tou Fäite un bidded uum Hälpe juun do [[Langobarden]] unner [[Aistulf]]. [[Bielde:Bayeux Tapestry scene29-30-31 Harold coronation.jpg|thumb|right|300px|Krounenge fon Harald II. (Deerstaalenge ap dän [[Täppich fon Bayeux]]]] * [[1066]]: [[Harald II. (Änglound)|Harald II.]] sien Krounenge as Köönich fon [[Änglound]]. * [[1099]]: In [[Aachen]] wäd [[Hinnerk V. (HRR)|Hinnerk V.]] fon dän Kölner Äärtsbiskop [[Hermann III. fon Hochstaden]] as düütsken Köönich kround. * [[1205]]: Die Staufer [[Philipp fon Swoaben]], die sik in dän Thronstried uum ju düütske Köönichkroune juun dän Wälfe [[Otto IV. (HRR)|Otto fon Bruunswiek]] befindt, wäd ap't näie toun düütsken Köönich kround - dütmoal in [[Aachen]] fon dän Kölner Äärtsbiskop [[Adolf fon Altena]] * [[1266]]: [[Koarl I. fon Anjou]] wäd in [[Room (Stääd)|Room]] fon fieuw Kardinoale toun Köönich fon [[Sizilien]] un toun Füürst fon [[Füürstendum Tarent|Tarent]] krount. Ju Krounenge skjucht mäd Ferlof fon Poabst [[Clemens IV.]], man die kumt apgruunde fon dän Stried binne dän roomske Oadel foar aal ju Tied fon sien [[Pontifikoat]] nit ätter Room wai. * [[1311]]: Die [[Hillich Roomsk Riek|roomsk-düütske]] Köönich [[Hinnerk VII. (HRR)|Hinnerk VII.]] wäd in [[Mailound]] uk foar n Köönich fon Italien kround. Hierbie wäd ju sonaamde [[Iersene Kroune]] iensät, ju ap do Langobarden touräächgunge skäl. * [[1355]]: Die roomsk-düütske Köönich [[Koarl IV. (HRR)|Koarl IV.]] wäd in Mailound mäd ju Iersene Kroune kround. * [[1449]]: In [[Mystras]] ap dän [[Peloponnes]] wäd [[Konstantin XI.]] foar'n byzantiensken Kaiser kround. * [[1453]] Dät [[Privilegium Maius]], dät die [[Habsburg]]er Hertsoch [[Rudolf IV. (Aastriek)|Rudolf IV.]] in [[1359]] falsked hiede, wäd truch dän Habsburger Kaiser [[Freerk III. (HRR)|Freerk III.]] wäd Aastriek een Äärtshertsochdum un deermäd praktisk een Kuurfüürstendum gliekstoald. * [[1537]]: [[Alessandro de’ Medici]] wäd in [[Florenz]] Offer fon aan Moort-Ounsleek truch [[Lorenzino de’ Medici]], die tou sien oaine wiedloftige Sibskup heert. * [[1540]]: Die Ängelske Köönich [[Hinnerk VIII. (Änglound)|Hinnerk VIII.]] hilket sien fjoode Wieuwmoanske, ju Düütske [[Anna von Kleve]]. Ju Ächte wäd leeter in't sälge Jier annullierd. * [[1579]]: Do kathoolske suudelke Provinsen fon do [[Spoanske Niederlounde]] sluute sik tou ju [[Union fon Arras]] touhoope un bekanne sik uutdrukkelk tou dät kathoolske Spanien unner [[Philipp II. (Spanien)|Philipp II.]]. [[Bielde:Axel Oxenstierna 1635.jpg|thumb|right|150px|Axel Oxenstierna]] * [[1612]]: [[Axel Oxenstierna]] wäd in Sweeden tou'n Riekskansler benaamd. Hie blift 42 Jiere loang, bit tou sin Dood, ap düt Boantje. Hie modernisierd in düsse Tied ju Administratsjoon un häd baldoarigen binne- un buutepolitisken Ienfloud. * [[1643]]: Die niederloundske Seefoarder [[Abel Tasman]] rakt do näi fuunene [[Träi-Köänje-Ailounde]] hieren Noome. * [[1781]]: In [[Saint Helier]] kumt dät tou ju [[Slacht fon Jersey]], die bit nu tou lääste Fersäik fon do Frantsoosen, dät britiske [[Kanoal-Ailounde|Kanoal-Ailound]] [[Jersey]] ientouniemen. * [[1810]]: In dän [[Ferdraach fon Paris (1810)|Ferdraach fon Paris]] be'eendje Frankriek un Sweeden hieren Kriechstoustound in do [[Koalitsjoonskriege]]. Sweeden kricht [[Sweedisk-Pommern]] un dät Ailound [[Rügen]], man deerfoar mout sik dät oun ju [[Kontinentoalspeere]] juun do Briten bedeeligje. * [[1842]]: Ätter ju britiske Kapitulatsjoon in dän [[Eersten Ängelsk-Afghanisken Kriech]] luuke sik do uurlieuwende britiske Troppen uut Afghanistan ätter dän [[Chaiber-Pass]] tourääch. * [[1848]]: In dän Wädloop juun een frantsöösk Expeditsjoonskorps nimt Spanien do uunbewoonde [[Islas Chafarinas]] ien, dät is n Koppel fon Ailounde foar ju [[Marokko|marokkoanske Kuste]] un heert däälich tou do spoanske ''[[Plaza de soberanía|Plazas de soberanía]]''. * [[1866]]: In [[Stuttgart]] kumt dät tou dät eerste ''[[Träi-Köänje-Träffen (6. Januoar)|Träi-Köänje-Träffen]]'' uut Lounds-Fertreedere fon ju näi gruundede [[Demokroatiske Foulkspaatäi]]. * [[1912]]: [[New Mexico]], toufoarne dät [[New-Mexico-Territorium]], wäd as 47. [[Buundesstoat fon do Fereende Stoaten|Buundesstoat]] in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] apnuumen. * [[1929]]: Dät Köönichriek fon do Serben, Kroaten un Slowenen" wäd uumebenaamt in "[[Köönichriek Jugoslawien]]". Köönich [[Alexander I. (Jugoslawien)|Alexander I.]] sät ju Ferfoatenge buute Krit, äntlät dät Parlemänt un gjucht een Köönichsdiktoatuur ap. * [[1941]]: In sien [[State of the Union Address|Rääde tou ju Loage fon ju Nasjoon]] foar dän [[Kongress fon do Fereende Stoaten|US-Kongress]] foarmuliert [[Präsident fon do Fereende Stoaten|US-Präsident]] [[Franklin D. Roosevelt]] "[[Four Freedoms|do fjauer Fräiegaiden]]". * [[1978]]: In Frankriek äntstoant ju [[Doatenskuts]]-Behöörde ''[[Commission Nationale de l’Informatique et des Libertés]]''. [[Bielde:A Szent Korona elölről 2.jpg|thumb|right|150px|Ju [[Stephanskroune]]]] * [[1978]]: Een Soandskup fon dän US-Kongress unner Buuteminister [[Cyrus Vance]] uurrakt in een fierdelke Zeremonie in't ungariske Parlemänt ju [[Stephanskroune]], ju sänt 1953 in [[Fort Knox]] leegerde, tourääch "oun dät ungariske Foulk". * [[1986]]: Unner een näie Ferfoatenge wäd [[Samuel K. Doe]], die sik al in 1980 oun'e Moacht putsked häd, as Stoatspräsident un Regierengsboas fon [[Liberia]] fereediged. * [[1991]]: [[Jorge Antonio Serrano Elias]] wint in dän twäiden Woalgong ju Woal foar'n Stoatspräsident fon [[Guatemala]]. Hie is dät eerste [[Protestantismus|protestantiske]] Stoatsupperhaud fon aan [[Latien-Amerikoa|latien-Amerikoansken]] Stoat. * [[1992]]: Die [[Georgien|georgiske]] Stoatspräsident [[Swiad Gamsachurdia]] wäd fon Deele fon ju Nasjonoalgarde un paramilitäriske Koppele unner [[Tengis Kitowani]] un [[Dschaba Iosseliani]] deelsmieten. [[Eduard Schewardnadse]] wäd in Foulge as Foarsitter fon dän Georgisken Stoatsroat in't Lound hoald. * [[2012]]: Ju [[Saarlound|saarloundske]] Ministerpräsidentin [[Annegret Kramp-Karrenbauer]] be'eendet ju eerste Koalitsjoon uut ju CDU, ju FDP un do Gräine ap Loundes-Ieuwene. Ap dän 25. Meerte rakt dät ju Näiwoal in't Saarlound. * [[2021]]: In [[Hongkong]] wäide moor as füüftich pro-demokroatiske Aktivisten fäästnuumen. * [[2021]]: Duusende Ounhongere fon dän ouwäälden [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-]]Präsidänt [[Donald Trump]] fersäike ätter sien Rääde, truch aan [[Stoarm ap dät Kapitol in Washington 2021|Stoarm ap dät US-Kapitol (Besättenge fon dät Parlemänts-Huus)]], ju amtelke Fääststaalenge fon dät, wät bie ju [[Präsidäntskupsköär in do Fereende Stoaten 2020|Präsidäntskupsköär fon dän 3. November 2020]] uutkeemen is, mäd Gewalt tou ferhinnerjen. == Tou Waareld keemen == * [[1256]]: [[Gertrud fon Helfta]], Zisterzienser-Nunne in't Klaaster Helfta bie Eisleben, in ju kathoolske Säärke as Hillige fereerd. [[Bielde:Joan of Arc miniature graded.jpg|thumb|150px|[[Jeanne d'Arc]], * 1412]] * [[1412]]: [[Jeanne d’Arc]], frantsööske Nasjonoal-Häldinne un Hillige fon ju kathoolske un ju anglikoanske Säärke * [[1486]]: [[Martin Agricola]], düütsken Musik-Theoretiker un Komponist * [[1493]]: [[Valentin Curtius]], Theologe, Reformator * [[1509]]: [[Melchior Cano]], spoansken Dominikoaner un Theologe * [[1533]]: [[Timotheus Kirchner]], luthersken Theologe, Professor fon ju Theologie * [[1534]]: [[Balthasar Sartorius]], düütsken luthersken Theologe * [[1607]]: [[Konrad Barthels]], düütsken luthersken Theologe. * [[1617]]: [[Christoffer von Gabel]], Koopmon un Steedhoolder fon Köönich Frederik III. fon Dänemark. * [[1655]]: [[Eleonore Magdalene von Pfalz-Neuburg]], Palts-Groafinne fon Neuburg un Wieuwmoanske fon dän Kaiser Leopold I. fon't Hillige Roomske Riek. * [[1699]]: [[Philipp Friedrich Hiller]], düütsken Pestoor un Dichter fon Säärkenläidere * [[1702]]: [[Johann Adam von Ickstatt]], Direktor fon ju Universität Ingolstadt * [[1722]]: [[Andrea Gioannetti]], Kardinoal fon ju kathoolske Säärke un Äärts-Biskop fon Bologna * [[1745]]: [[Jacques Étienne Montgolfier]], frantsöösken Mee-Ärfiender fon dän Heetluft-Ballon * [[1759]]: [[Wilhelm Ludwig Steinbrenner]], düütsken Theologe * [[1761]]: [[Kaspar Maria von Sternberg]], böömsken Theologe, Politiker, Skrieuwer un Wietenskupper, Gruunder fon dät Nasjonoal-Museum in Prag * [[1773]]: [[Bonifaz Kaspar von Urban]], Äärts-Biskop fon Bamberg * [[1781]]: [[Gottlieb Mohnike]], düütsken Uursätter, Theologe un Philologe * [[1783]]: [[Giuseppe Ugolini]], Kardinoal fon ju roomsk-kathoolske Säärke * [[1783]]: [[Philaret Drosdow]], rusken Metropolit [[Bielde:Melchior von Diepenbrock.jpg|thumb|right|150px|[[Melchior von Diepenbrock]], * 1798]] * [[1798]]: [[Melchior von Diepenbrock]], Kardinoal un Füürstbiskop fon Breslau * [[1804]]: [[Anna Plochl]], aastriekiske Groafinne fon Meran * [[1812]]: [[Melchora Aquino]], philippiniske Revolutsjoonäärinne * [[1813]]: [[Paulus Melchers]], Äärts-Biskop fon Köln, Biskop fon Ossenbrääch un Kardinoal * [[1815]]: [[Karl August Schapper]], evangeelsken Theologe un Präätenerseminoar-Direktor * [[1822]]: [[Heinrich Schliemann]], Koopmon, die as Pionier in ju Fäild-[[Archäologie]] bekoand wuden is, uumdät hie do Räste fon [[Troja]] fuunen häd. * [[1832]]: [[Lodovico Jacobini]], Kardinoal un Stoatssekretär bie dän Poabst * [[1835]]: [[Martin Kähler]], düütsken protestantisken Theologe * [[1839]]: [[Basilio Haggiar]], syrisken Äärts-Biskop * [[1846]]: [[Henriette Hertz]], düütske Mäzeninne un Kunstsamlerske * [[1847]]: [[Franz Dibelius]], düütsken evangeelsken Theologe [[Bielde:Hristo-Botev-circa-1875.jpg|thumb|right|150px|[[Christo Botew]], * 1848]] * [[1848]]: [[Christo Botew]], bulgarisken Dichter un Fräiegaidsstrieder * [[1859]]: [[Alfred Baudrillart]], Kardinoal fon ju roomsk-kathoolske Säärke * [[1862]]: [[August Oetker]], düütsken Industriellen * [[1863]]: [[Adolf Paul]], düütsk-sweedisk-finnisken Skrieuwer * [[1864]]: [[Joseph-Daniel Dussault]], kanadisken Oargelist un Musik-Pädagoge * [[1873]]: [[Karl Straube]], düütsken Oargelist * [[1875]]: [[Walther Schücking]], düütsken Politiker un Foulkegjuchtler * [[1878]]: [[Adeline Genée]], deenske Ballett-Donserske * [[1882]]: [[Fan Noli]], albanisken Biskop un Politiker * [[1886]]: [[Klara Caro]], düütske Striederske foar do Gjuchte fon Wieuwljuude * [[1888]]: [[Jane Anderson]], US-amerikoanske Journalistinne, Skrieuwerske un Radio-Propagandistinne foar Nazi-Düütsklound. * [[1897]]: [[Ferenc Szálasi]], ungarisken Offizier un Politiker, Kriechsferbreeker [[Bielde:Sophie Gramatté.jpg|thumb|right|150px|[[Sophie-Carmen Eckhardt-Gramatté]], * 1899]] * [[1899]]: [[Sophie-Carmen Eckhardt-Gramatté]], ruske Komponistinne * [[1903]]: [[Walter Nigg]], Swaitser Theologe * [[1905]]: [[Otto Kuss]], düütsken kathoolsken Theologe * [[1906]]: [[Franziska Kessel]], düütske Politikerske (KPD) un Wierstoundsstriederske juun dän Nasjonoalsosjoalismus. * [[1907]]: [[Helen Kleeb]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[1909]]: [[Sugimura Haruko]], japoanske Skauspielerske * [[1912]]: [[Marieluise Claudius]], düütske Skauspielerske * [[1912]]: [[Jacques Ellul]], frantsöösken Sosjologe un Theologe * [[1912]]: [[Pawoł Nowotny]], sorbisken Literatuurhistoriker un Foulkskundler * [[1913]]: [[Edward Gierek]], poolsken Politiker un Paatäi-Boas fon ju PZPR * [[1913]]: [[Loretta Young]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[1915]]: [[Ibolya Csák]], ungariske Sportlerske (Licht-Athletik) * [[1917]]: [[Maeve Brennan]], irisk-amerikoanske Skrieuwerske * [[1918]]: [[Eugen Biser]], düütsken kathoolsken Theologe un Religions-Philosoph * [[1920]]: [[John Maynard Smith]], britisken Genetiker un Evolutsjoons-Biologe * [[1924]]: [[Katy Jurado]], mexikoanske Skauspielerske [[Bielde:Kim Dae-jung (Cropped).png|thumb|right|150px|[[Kim Dae-jung]], * 1925]] * [[1925]]: [[Kim Dae-jung]], suud-koreoansken Politiker * [[1928]]: [[Capucine]], frantsööske Film-Skauspielerske * [[1928]]: [[Astrid Gehlhoff-Claes]], düütske Skrieuwerske un Uursätterske * [[1931]]: [[E. L. Doctorow]], amerikoansken Skrieuwer * [[1931]]: [[Lucienne L’Heureux-Arel]], kanadiske Oargelspielerske un Musik-Pädagoginne * [[1932]]: [[José Saraiva Martins]], Kardinoal fon ju roomsk-kathoolske Säärke * [[1934]]: [[Sylvia Syms]], britiske Skauspielerske * [[1936]]: [[Darlene Hard]], US-amerikoanske Tennis-Spielerske * [[1936]]: [[Julio María Sanguinetti]], Journalist un Stoatspräsident fon Uruguay * [[1937]]: [[Doris Troy]], US-amerikoanske Soul-Sjungerske * [[1938]]: [[Renate Meyer]], düütske Sportlerske (Licht-Athletik) * [[1939]]: [[Murray Rose]], austroalsken Swimmer, Olympia-Winner * [[1941]]: [[Tamara Lund]], finniske Opern-Sjungerske un Skauspielerske * [[1944]]: [[Olga Georges-Picot]], frantsööske Skauspielerske * [[1945]]: [[Anja Meulenbelt]], niederloundske Politikerske [[Bielde:Auken, Margrete-2393.jpg|thumb|right|150px|[[Margrete Auken]], * 1945]] * [[1945]]: [[Margrete Auken]], deenske lutherske Theologinne un Politikerske * [[1947]]: [[Andréa Ferréol]], frantsööske Skauspielerske * [[1947]]: [[Sandy Denny]], britiske Sjungerske * [[1949]]: [[Christine Dacremont]], frantsööske Motor-Sportlerske * [[1950]]: [[Constanze Engelbrecht]], düütske Skauspielerske * [[1954]]: [[Martin Hein]], düütsken evangeelsken Theologe un Biskop * [[1955]]: [[Annette Fugmann-Heesing]], düütske Politikerske (SPD) * [[1959]]: [[Fuyumi Sōryō]], japoanske Manga-Teeknerske * [[1959]]: [[April Hailer]], düütske Skauspielerske * [[1960]]: [[Ulrike Mai]], düütske Skauspielerske * [[1964]]: [[Henry Maske]], düütsken Bokser * [[1965]]: [[Christine Wachtel]], düütkse Sportlerske (Licht-Athletik), Olympia-Medaillen-Winnerske * [[1968]]: [[Madeleine Wehle]], düütske Wiedkieker-Moderatoorinne * [[1969]]: [[Norman Reedus]], US-amerikoansken Skauspieler * [[1969]]: [[Sonia Farke]], düütske Skauspielerske * [[1972]]: [[Katja Losch]], düütske Journalistinne un Wiedkieker-Moderatoorinne [[Bielde:Maischberger - 2018-01-24-1902.jpg|thumb|right|150px|[[Judith Rakers]], *1976]] * [[1976]]: [[Judith Rakers]], düütske Journalistinne un Wiedkieker-Moderatoorinne * [[1977]]: [[Esther Zimmering]], düütske Skauspielerske * [[1977]]: [[Maria Chudnovsky]], israeliske Mathematikerske * [[1979]]: [[Souad Aït Salem]], algeeriske Loangsträkken-Looperske * [[1981]]: [[Rinko Kikuchi]], japoanske Skauspielerske * [[1981]]: [[Jérémie Renier]], belgisken Skauspieler * [[1982]]: [[Gilbert Arenas]], US-amerikoansken Basketbaalspieler * [[1986]]: [[Christina Arend]], düütske Foutbaal-Spielerske * [[1987]]: [[Muna Jabir Adam]], sudoaneeske Hurden-Looperske * [[1990]]: [[Marlene Zapf]], düütkse Hondbaal-Spielerske == Stuurwen == * [[768]]: [[Abo fon Tiflis]], kristelken Märtyrer un Skuts-Patroon fon ju georgiske Haudstääd Tiflis * [[1088]]: [[Berengar fon Tours]], Dialektiker fon ju Foar-Scholastik * [[1112]]: [[Eberhard I. von Hildrizhausen]], Füürstbiskop fon Eichstätt * [[1153]]: [[Makarius die Skotte|Makarius]], Benediktiner un eersten Abt fon dät Skotten-Klaaster St. Jookub in Würzburg * [[1275]]: [[Raimund fon Penyafort]], Dominikoaner un Kanoniker in Spoanien * [[1398]]: [[Ruprecht II. (Palts)]], Kuurfüürst fon ju Palts * [[1481]]: [[Akhmat Khan]], Khan fon ju Gouldene Horde * [[1525]]: [[Amalie von der Pfalz]], Palts-Groafinne fon Simmern un Hertsoginne fon Pommern * [[1536]]: [[Baldassare Peruzzi]], italieensken Architekt un Moaler [[Bielde:Angelo Bronzino - Alessandro de' Medici - WGA3243.jpg|thumb|right|150px|[[Alessandro de’ Medici]], † 1537]] * [[1537]]: [[Alessandro de’ Medici]], Härtsoch in [[Florenz]]. * [[1695]] (Doatum ätter dän [[gregorioansken Kalänner]]): [[Christian Albrecht (Släswiek-Holsten-Gottorp)|Christian Albrecht]], Füürstbiskop fon Lübeck juust so as Härtsoch fon Släswiek-Holsten-Gottorp * [[1699]]: [[Samuel Andreae]], düütsken Theologe * [[1827]]: [[Charlotte von Stein]], Fjuundinne fon Schiller un Goethe * [[1781]]: [[Johann Gottlob Werner]], düütsken evangelisken Theologe * [[1788]]: [[Johann Ulrich Sponsel]], düütsken evangelisken Theologe * [[1789]]: [[Friedrich Wilhelm von Westphalen]], Füürstbiskop fon Hildesheem un fon Paderborn * [[1807]]: [[Ahasverus van den Berg]], niederloundsken reformierden Theologe un Dichter * [[1829]]: [[Josef Dobrovský]], tschechisken Philologe un Slawist * [[1840]]: [[Fanny Burney]], ängelske Skrieuwerske * [[1852]]: [[Louis Braille]], Ärfiender fon ju bit däälich maast-bruukte Blienden-Skrift (ju Braille-Skrift) * [[1857]]: [[Albert Schwegler]], düütsken Theologe, Philosoph un Historiker * [[1860]]: [[William Martin Leake]], ängelsken Armee-Offisier un Archäologe [[Bielde:Gregor Mendel Monk.jpg|thumb|right|150px|[[Gregor Mendel]], † 1884]] * [[1884]]: [[Gregor Mendel]], aastriekisken Augustiner-Mönk, Abt, Pestoor un bekoanden Genetiker (Äntdäkker fon do "Mendelske Sätgjuchte") * [[1906]]: [[Gabrielle Krauss]], aastriekiske Opernsjungerske * [[1913]]: [[Dominikus Willi]], Abt fon Marienstatt un Biskop fon't Bistum Limburg * [[1919]]: [[Walther Paucker]], düütsk-baltisken evangelisken Pestoor un Märtyrer * [[1919]]: [[Theodore Roosevelt]], US-amerikoansken Politiker, 26. Präsident fon do USA un Dreeger fon den Nobelpries foar Free * [[1942]]: [[Tina Modotti]], italieenske Fotogroafinne un Skauspielerske * [[1951]]: [[Wilhelm Sollmann]], düütsken Journalist un Politiker * [[1954]]: [[Gertrud Eysoldt]], düütske Skauspielerske un Regisseurinne * [[1961]]: [[Regina Ullmann]], Swaitser Dichterske [[Bielde:Lina Abarbanell02.JPG|thumb|right|150px|[[Lina Abarbanell]], † 1963]] * [[1963]]: [[Lina Abarbanell]], düütske Soproanistinne un Skauspielerske * [[1972]]: [[Chen Yi]], chineesken Armee-Fierder un Politiker * [[1976]]: [[José Gabriel Anaya y Diez de Bonilla]], mexikoansken Biskop fon Zamora * [[1977]]: [[Hanns Lilje]], düütsken Theologe, Kunsthistoriker un Loundesbiskop * [[1981]]: [[Archibald Joseph Cronin]], britisken Dokter un Skrieuwer * [[1990]]: [[Pawel Alexejewitsch Tscherenkow]], rusken Physiker * [[1991]]: [[Ahmed Adnan Saygun]], tursken Komponist * [[1993]]: [[Dizzy Gillespie]], US-amerikoansken Jazzmusiker, Komponist, Sjunger un Bandleader * [[1993]]: [[Elke Kast]], düütske Wiedkieker-Moderatoorinne * [[1999]]: [[Ntsu Clement Mokhehle]], lesothisken Politiker * [[2002]]: [[Sanya Dharmasakti]], thailoundsken Politiker * [[2004]]: [[Pierre Charles]], 49 Jiere, Ministerpräsident fon [[Dominica]] * [[2006]]: [[Kommandantinne Ramona]], Uppermoanske fon ju EZLN (do Zapatisten-Rebellen) * [[2007]]: [[Frédéric Etsou-Nzabi-Bamungwabi]], Äärts-Biskop fon Kinshasa * [[2012]]: [[Eleftherios Katsaitis]], griechisken Biskop * [[2016]]: [[Silvana Pampanini]], italieenske Skauspielerske * [[2017]]: [[Francine York]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[2018]]: [[Elza Brandeisz]], ungariske Donserske [[Kategorie:Januoar]] k73gtpjg5oebogycuk6ph3iir5zrxu2 0 11421 123104 123072 2024-01-04T14:17:52Z Heinz 88 /* Foarfaale */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == * [[1. Januoar]]: Do [[Kultuurhaudstääd fon Europa|Europäiske Kultuurhaudstääde 2018]] sunt [[Ljouwert]] in [[Fryslân]] un [[Valletta]] in [[Malta]]. [[Bielde:Turkish Army Captured Afrin 02.jpg|thumb|left|250px|18. Meerte: Ju turske Flaage wäd in't Säntrum fon Afrin aphonged]] * [[20. Januoar]]: Een poor Deege ätter dät do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] ounkänniged hääbe, een 30.000 Mon stäärke Troppe loangs dät [[Syrien|syriske]] Noud-Skeed aptoustaalen, begint een [[Turske Militär-Offensive ap Afrin|turske Militär-Offensive in Noud-Syrien]]. Ju [[Turkäi]] wol deermäd foaraaln juun [[Kurden|kurdiske]] Krääfte ([[Yekîneyên Parastina Gel|YPG]] / [[Yekîneyên Parastina Jin|YPJ]]) in ju kurdisk kontrollierde Region [[Rojava]] foargunge. Do USA, do toufoarne mäd do Kurden ferbuunded wieren, wollen do nu nit moor hälpe. * [[22. Januoar]]: [[Katalonien]] - Do separatistiske Paatäie [[Junts per Catalunya]] un [[Esquerra Republicana de Catalunya|ERC]] nominierje dän ousätten un ätter Belgien fluchteden Präsident fon ju Generalitat [[Carles Puigdemont]] as eensigen Kandidoat foar ju Regionoal-Präsidentskup. Dät Spanien dät nit toulät, waas is al kloor: Puigdemont kon nit uut dät Exil tourääch, sunner fäästnuumen tou wäiden, man hie kon uk nit kädden wäide, sunner deer tou weesen. * [[27. Januoar]]: In ju Midde fon [[Kabul]], ju Haudstääd fon [[Afghanistan]], kumt dät tou aan Terror-Ounsleek truch aan [[Taliban]]-Sälwenmoort-Ättentäter, die aan Kranken-Woain as Auto-Bumbe bruukt häd. Dät rakt 103 doode un 235 ferseerde. * [[3. Februoar]]: Bie [[Terror-Oungriep in Macerata|aan neo-faschistisken, rassistisken Terror-Oungriep]] in [[Macerata]] ([[Italien]]) skjut aan Mon uut een Auto ap Ljuude mäd swotte Haudfaawe. Fieuw Monljuude un een Wieuw uut [[Mali]], [[Ghana]], [[Nigeria]] un [[Gambia]] wäide ferseerd, man jo uurlieuwje aal. * [[14. Februoar]]: Bie [[Skoulmassaker fon Parkland|een Skoulmassaker]] wäide in [[Parkland (Florida)|Parkland]] ([[Florida]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]]) 17 Moanskene doodskeeten. * [[14. Februoar]]: [[Jacob Zuma]] rakt sien Boantje as Präsidänt fon [[Suudafrikoa]] sälwen ou, uum nit truch sien oaine Regierengs-Paatäi [[African National Congress|ANC]] ousät tou wäiden. * [[15. Februoar]]: Aan Dai, ätterdät die suudafrikoanske Präsident [[Jacob Zuma]] sien Boantje deellaid häd, wäd fon dät Parlemänt in [[Pretoria]] die [[African National Congress|ANC]]-Politiker [[Cyril Ramaphosa]] as füüften Präsident fon ju sänt [[1961]] bestoundende [[Suudafrikoa|Republik Suudafrikoa]] wääld. * [[1. Meerte]]: [[Carles Puigdemont]], die in't Exil fäästsit, fertichtet foar't eerste ap sien näie Kandidoatuur as kataloansken Regionoal-Präsident. * [[4. Meerte]]: [[Sergei Wiktorowitsch Skripal]], toufoarne Mee-Oarbaider fon aan rusken stilkenen Tjoonst un ätters fon aan britisken, wäd touhoope mäd sien Dochter in ju ängelske Stääd [[Salisbury]] flaufaalen un mäd een Fergiftenge apfuunen. Do bee kuume in't Kroankenhuus. Premierministerske [[Theresa May]] ferkloort, dät [[Ruslound]] mäd groote Weerskienelkgaid foar ju Fergiftenge feroantwoudelk is, man Ruslound stridt dät ou. * [[14. Meerte]]: Een hoolich Jier ätter ju [[Buundesdais-Köär 2017]], ätter do oubreekene Ferhonnelengen foar een Koalitsjoon fon [[Unions-Paatäie]] ([[CDU]] un [[CSU]]), [[FDP]] un [[Bündnis 90/Do Gräine|do Gräine]], wäd dät fjoode Kabinett Merkel as [[Swot-roode Koalitsjoon|Groote Koalitsjoon]] twiske Union un [[SPD]] fereediged. * [[23. Meerte]]: Een Gjuchts-Ferfoaren juun dän ousätten kataloansken Regierengs-Boas [[Carles Puigdemont]] un tweelich uur bekloagede wäägen dän Fersäik, ju kataloanske Uunouhongegaid tou roakjen, begint. Foarsmieten wäd do Bekloagede Rebellion un Feruuntjouenge fon eepentelke Middele. * [[23. Meerte]]: [[Ounsleek fon Carcassona un Trebes]]: In do suud-[[Frankriek|frantsööske]] Stääde [[Carcassona]] un [[Trebes]] (oksitoanske Noomen, frantsöösk: "Carcassonne" un "Trèbes") kumt dät tou aan Terror-Oungriep mäd ätterfoulgjende Jeeselnoame. Die Terrorist beteekent sik as "Suldoat fon dän [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamisken Stoat]]", ju Terror-Organisatsjoon reklamiert dän Ounsleek leeter uk foar sik. Fjauer Ljuude stierwe, touminst tweelich moor wäide ferseerd. Aan fon do Doode is aan Dreguuner, die sik fräiwillich as Jeesel ounbeeden häd, uum een Wieuw fräi kuume tou läiten. Die Terrorist wäd sälwen doodskeeten. [[Bielde:2018.03.24 March for Our Lives, Washington, DC USA 4646 (40954003762).jpg|thumb|right|250px|"[[March for Our Lives]]", 24.03.2018: Protäst foar strommere gjuchtelke Skjootwoapen-Kontrolle in Washington, D.C.]] * [[24. Meerte]]: Ju Protest-Bewäägenge „[[March for Our Lives]]“, ju sik ätter dät Skoulmassaker fon Parkland touhoopefuunen häd, brangt in Washington, D.C. sowät 800.000 Demonstranten ap ju Sträite, moorere Millionen in do ganse USA un noch moor waareldwied. Jo protestierje foar strommere gjuchtelke Skjootwoapen-Kontrolle. * [[25. Meerte]]: Die ousätte separatistiske kataloanske Präsident fon ju Generalitat wäd in [[Düütsklound]] fäästnuumen, wier hie ap'e Truchraise fon [[Finlound]] ätter [[Belgien]] apgriepen wäd. Foar moorere Mounde duur Puigdemont Düütsklound nit sonner Ferlof fon ju Stoatsounwaltskup ferläite, in düsse Tied bestoant ju Gefoar, dät hie ätter Spanien uutlääwerd wäd. Eerste in dän Juli lukt Spanien dän Europäisken Hoaftbefeel tourääch. * [[7. April]]: Bie een Amok-Fierd wäide in Munster (Wäästfoalen) fjauer Moanskene uumebroacht un moor as twintich ferseerd. * [[19. April]]: [[Miguel Díaz-Canel]] wäd as Ätterfoulger fon [[Raúl Castro]] die näie Stoats-Präsident fon [[Kuba]]. * [[22. April]]: Mäd [[Andrea Nahles]] wäd foar't eerste Moal een Wieuw as Foarsitterske fon ju [[SPD]] kädden. * [[2. Moai]]: Ju eerdere sosjoalistiske, baskisk-separatistiske Unnergruund-Organisatsjoon [[Euskadi Ta Askatasuna|ETA]] rakt hiere Aploosenge bekoand. * [[8. Moai]]: Do USA besluute, dät jo sik uut dät multilateroale [[Iroanisk Atoom-Programm|Atoom-Oukuumen mäd dän Iroan]] tourääch luuke wollen. * [[12. Moai]]: [[Ounsleek in Paris ap n 12. Moai 2018|Ounsleek in Paris]]: Aan islamistisken Terrorist möärend in ju frantsööske Haudstääd [[Paris]] aan Mon mäd een Soaks un ferseert fjauer moor. Ätters gript hie uk Dregunnere oun un wäd sälwen doodskeeten. * [[14. Moai]]: Ätter moorere Fersäike, dän fon ju spoanske Säntroal-Regierenge ousätten [[Carles Puigdemont]] wier in sien Boantje as Präsident fon ju kataloanske Generalitat tou kriegen, wäd die fon Puigdemont foarsloaine strom separatistiske [[Quim Torra]] kädden. Torra beteekent sik sälwen as "Uurgongs-Kandidoat", hie bekieket Puigdemont fääre as legitimen Präsident. * [[29. Moai]]: [[Attentat fon Liège]]: In ju suud-belgiske Provinz Luxemburg un ju belgiske Stääd [[Liège]] (frantsöösken Noome, niederloundsk: Luik, düütsk: Lüttich) möärent aan Roower un Droogen-Ferkooper, wilst hie Fräigong uut dät Kitjen häd, fjauer Ljuude, wierfon aan in fröiere Tied mäd him in't Kitjen waas, two wieren Dreguunersken un aan waas n Student. Tou Begin tjudt niks ap aan islamistisken Bäätergruund, leeter ropt hie „Allahu Akbar“. Hie ferseert noch fjauer Ljuude moor bit hie sälwen fon Dreguunere doodskeeten wäd. Ju Terror-Organisatsjoon [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamisken Stoat]] reklamiert do Oungriepe foar sik, uk wan die Möärender wäil niks mäd ju Organisatsjoon tou dwoon hiede. [[Bielde:2018-10-26 Bonn am Rhein Niedrigwasser (4).jpg|thumb|left|250px|Läigen Piegel-Stound in dän [[Rhien]] bie [[Bonn]], Oktober 2018]] * Suumer - Häärst: In Europa rient dät aiske min, do Temperatuuren sunt hooch, dät rakt [[Druuchte un Hatte in Europa 2018|een Druuchte]], ju masse [[Wooldbround]]e, Aadente-Uutfaale un histoorisk läige Piegel-Stounde in Äien feruurseeket. As Gruund foar düt roare Weeder wäd fon Wietenskuppere ju [[Globoale Woormenge]] uutmoaked. * [[1. Juni]]: In [[Italien]] wäd een populistiske Koalitsjoons-Regierenge uut ju [[Lega Nord]] un ju [[MoVimento 5 Stelle|Fieuw-Stierne-Bewäägenge]] unner dän paatäiloosen Ministerpräsident [[Giuseppe Conte]] fereediged. * [[11. Juni]]: Uurdeel in dän [[NSU-Prozess]] (juun Nazi-Terroristen) * [[12. Juni]]: In [[Singapur]] mäite sik [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US]]-Präsident [[Donald Trump]] un [[Kim Jong-un]], die Diktoatoor fon [[Noud-Korea]]. Dät is dät eerste Moal, dät do Stoats-Upperhaude fon do bee [[Atoom-Moacht]]e touhoope kuume. * [[4. Juli]]: Een deelwiese juun jäildend Gjucht truchsätte [[Ouskuuwenge fon 69 Afghanen ap dän 4. Juli 2018|Ouskuuwenge fon 69 Afghanen]], ju fon dän Buundes-Binneminister [[Horst Seehofer]] ([[CSU]]) skietsk mäd sin 69. Gebuursdia in Ferbiendenge broacht wäd, is bit do tou ju grootste Massen-Ouskuuwenge uut Düütsklound ätter dät Kriechs-Lound Afghanistan. Aan fon do ouskäuwene Ljuude brangt sik ätters sälwen uume. * [[13. Juli]]: In ju Region [[Mastung (Distrikt)|Mastung]] in [[Pakistan]] kumt dät tou een Sälwenmoort-Attentat truch dän sonaamden [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamisken Stoat]]. Bie dän Terror-Oungriep stierwe 149 of 150 Ljuude, 186 wäide ferseerd. * [[25. Juli]]: Aan grooten Terror-Ounsleek in't [[Gouvernement as-Suwaida]] ([[Syrien]]) mäd moorere Sälwenmoort-Attentätere, Skjoot-Woapen un een Jeeselnoame truch dän sonaamden [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamisken Stoat]]. Touminst 255 Ljuude (fiellicht sogoar 63 moor) stierwe, 180 wäide ferseerd. [[Bielde:Greta Thunberg 4.jpg|thumb|right|250px|[[Greta Thunberg]] foar't Sweediske Parlemänt, August 2018]] * [[20. August]]: Ju füüftienjierige [[Greta Thunberg]] begint in [[Stockholm]], ju Haudstääd fon [[Sweeden]], mäd aan Skoulstriek foar't Klima. Ju protestiert foar een konsequente Klima-Skuts-Politik un wäd in ju Foulge bielitjen waareldbekoand. * [[25. August]]: Aan Düütsk-Kuboaner un twäin Ruslound-Düütske wäide in aan Stried in [[Chemnitz]] fon syriske un irakiske Asyl-Bewierwere mäd een Soaks läip ferseerd, die Düütsk-Kuboaner stäärft. Uk wan die Düütsk-Kuboaner sälwen toufoarne uk Offer fon Neo-Nazis weesen hiede, instrumentoalisierje Neo-Nazis sin Dood nu. In ju Foulge kumt dät in Chemnitz tou Nazi-Demonstratsjoonen un tou een Serie fon rassistiske un antisemitiske Uurgriepe un Skändoal uur moorere Wieken. * [[2. Oktober]]: In't [[Generoalkonsuloat fon't Köönichriek Saudi-Arabien in Istanbul|saudi-arabiske Konsuloat]] in [[Istanbul]] wäd die Journalist [[Jamal Khashoggi]] möärend. * [[27. Oktober]]: [[Attentat in ju Tree-of-Life-Synagoge in Pittsburgh 2018]] - Aan rassistisken un antisemitisken Terrorist skjut in een Synagoge in [[Pittsburgh]] ([[Pennsylvania]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]]) alwen Ljuude dood. Buppedät wuuden säks Ljuude ferseerd, fjauer deerfon Dreguunere. Bie dän Oungriep ropt hie: "Aal Juuden mouten stierwe". * [[28. Oktober]]: Die oafter as gjuchtskonservativ bit neoliberoal ienoardende [[Jair Bolsonaro]], die mäd Spröäke juun Wieuwljuude, Indioanere, Homosexuelle un uurswäkke Stämmenge moaket, wäd foar'n Präsident fon [[Brasilien]] kädden. * [[9. November]]: In [[Melbourne]] ([[Australien]]) lait aan Mon uut [[Somalia]] Fjuur in sien Auto, dät mäd Gas-Buddele fulpakked is. Man do Buddele explodierje nit. Hie gungt mäd een Soaks ap do Ljuude loos, möärent aan un ferseert twäin moor. Die Oungrieper wäd leeter fon Dregunnere beskeeten un stoorf ätters in't Kroankenhuus. Die Oungriep is ap'e eene Siede inspirierd truch dän Terror fon dän sonaamden [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamisken Stoat]], man die Terrorist skäl uk maal weesen hääbe. [[Bielde:ManifGiletsJaunesVesoul 17nov2018 (cropped).jpg|thumb|left|250px|17. November 2018: [[Jeelwästen-Bewäägenge|Jeelwästen]] blokkierje ju [[Route nationale 19]] bie [[Vesoul]] ([[Département Haute-Saône|Haute-Saône]])]] * [[17. November]]: In Frankriek beginne [[Jeelwästen-Bewäägenge|Proteste fon sonaamde "Jeelwästen"]]. Do Protäste gjuchte sik eerste juun een haagere Bestjuurenge fon fossile Krääftstoffe (foaraaln [[Diesel]]), ju Präsident [[Emmanuel Macron]] as Mäitnoame juun ju [[Globoale Woormenge]] truchsätte wüül. Man uurloang äntwikkelt sik ju Bewäägenge so, dät ju ferskeedene sosjoal-politiske Aaskengen ferträt. * [[18. November]]: In [[Borno]] (Noudaaste fon [[Nigeria]]) gript ju Terror-Organisatsjoon [[Boko Haram]] een Militär-Basis oun. Dät rakt 118 Doode un 153 ferseerde. * [[11. Dezember]]: [[Ounsleek in Straßburg 2018]] - Bie aan islamistisken Terror-Oungriep in ju elsassiske Stääd [[Straßburg]] wäide fieuw Ljuude möärend un alwen moor ferseerd. Die Terrorist, die sik sälwen dän sonaamden [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamisken Stoat]] touoardende, wuude twäin Deege leeter uk doodskeeten. == Tou Waareld keemen == == Stuurwen == * [[4. Januoar]]: [[Aharon Appelfeld]], israelisken Skrieuwer * [[6. Januoar]]: [[Elza Brandeisz]], ungariske Donserske [[Bielde:Fenklup1968FranceGall3.jpg|thumb|right|150px|[[France Gall]]]] * [[7. Januoar]]: [[France Gall]], frantsööske Sjungerske * [[11. Januoar]]: [[Sumiko Iwao]], japoanske Psychologinne * [[15. Januoar]]: [[Dolores O’Riordan]], iriske Sjungerske * [[22. Januoar]]: [[Ursula K. Le Guin]], US-amerikoanske Skrieuwerske * [[8. Februoar]]: [[Ernesto Canal]], italieensken Archäologe * [[8. Februoar]]: [[Janira Martins Costa]], brasilioanske Entomologinne * [[8. Februoar]]: [[Agenor Girardi]], brasilioansken roomsk-kathoolsken Biskop * [[8. Februoar]]: [[Marie Gruber]], düütske Skauspielerske * [[9. Februoar]]: [[Wesla Whitfield]], US-amerikoanske Jazz-Sjungerske * [[13. Februoar]]: [[Henri de Laborde de Monpezat]], bekoand as "Prins Henrik", Mon fon ju deenske Kööniginne Margarethe II. * [[21. Februoar]]: [[Billy Graham]], US-amerikoansken Baptisten-Pestoor * [[11. Meerte]]: [[Sarah Haffner]], düütsk-britiske Moalerske [[Bielde:Kardinal Lehmann.jpg|thumb|right|150px|[[Karl Lehmann|Karl Kardinoal Lehmann]]]] * [[11. Meerte]]: [[Karl Lehmann]], düütsken kathoolsken Kardinoal * [[14. Meerte]]: [[Stephen Hawking]], britisken theoretisken Physiker un Astrophysiker * [[28. Meerte]]: [[Rolf-Dieter Zacher]], düütsken Kunstler, Skauspieler un Unnerhoolder * [[12. April]]: [[Daphne Sheldrick]], kenioanske Dierte-Skutserske * [[14. April]]: [[Rinaldo Fidel Brédice]], argentiensken roomsk-kathoolsken Biskop * [[16. April]]: [[Katharina Reiß]], düütske Uursätterske un Uursättengs-Wietenskupperske * [[2. Moai]]: [[Wolfgang Völz]], düütsken Skauspieler * [[20. Moai]]: [[Dieter Schnebel]], düütsken evangelisken Pestoor, Musikwietenskupper un Komponist * [[24. Moai]]: [[Gudrun Burwitz]], Dochter fon Heinrich Himmler un lieuwendsloang in ju Nazi-Szene aktiv * [[3. Juni]]: [[Miguel Obando Bravo]], nicaraguoansken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[28. Juni]]: [[Christine Nöstlinger]], aastriekiske Skrieuwerske * [[5. Juli]]: [[Jean-Louis Tauran]], Kurien-Kardinoal fon ju roomsk-kathoolske Säärke * [[11. Juli]]: [[Barbara Harrell-Bond]], britiske Anthropologinne * [[13. Juli]]: [[Annemarie Esche]], düütske Philologinne (Burmanistinne) * [[21. Juli]]: [[Verena Meyer]], Swaitser Physikerinne, Wietenskups-Politikerinne un Rektoorinne fon ju Universität Zürich * [[29. Juli]]: [[Fiachra Ó Ceallaigh]], irisken roomsk-kathoolsken Biskop * [[2. August]]: [[Birgit Stein]], düütske Skauspielerske un Filmemoakerske * [[16. August]]: [[Aretha Franklin]], US-Amerikoanske Soul-Sjungerske, Soangskrieuwerske un Pianistinne [[Bielde:Kofi Annan 2012 (cropped).jpg|thumb|right|150px|[[Kofi Annan]]]] * [[18. August]]: [[Kofi Annan]], ghanaisken Politiker un fon 1997 - 2006 Generoalsekretär fon do Fereende Nasjoone. * [[22. August]]: [[Anita Gamauf]], aastriekiske Ornithologinne * [[25. August]]: [[John McCain]], US-amerikoansken Politiker fon ju Republikoanske Paatäi * [[28. August]]: [[Tatyana Kuznetsova]], rusk/sowjetiske Kosmonautinne * [[6. September]]: [[Burt Reynolds]], US-amerikoansken Skauspieler * [[20. September]]: [[Inge Feltrinelli]], düütsk-italieenske Fotogroafinne un Ferlääserske * [[26. November]]: [[Leo Schwarz]], düütsken roomsk-kathoolsken Wäibiskop * [[30. November]]: [[George H. W. Bush]], US-amerikoansken republikoansken Politiker un fon 1989-1993 die 41. US-Präsident * [[1. Dezember]]: [[Stefanie Tücking]], düütske Wiedkieker- un Heerfunk-Moderatoorinne un Redakteurinne * [[30. Dezember]]: [[Edgar Hilsenrath]], düütsken Skrieuwer * [[31. Dezember]]: [[Marlies Flesch-Thebesius]], düütske lutherske Theologinne un Pestoorinne, Journalistinne un Skrieuwerske [[Kategorie:21. Jierhunnert]] 3qfrnk0qz97meoey0egvi6k147cf8mz 0 11422 118129 2019-03-15T11:20:42Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Peter die Groote]] nach [[Päiter die Groote]]: Oungliekenge fon dän Noome ap Seeltersk ("Peter" is ja uk nit rusk) wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Päiter die Groote]] kochkop3z6piio777pll5w6j0ob65lt 14 11423 118198 2019-03-22T21:41:26Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „__HIDDENCAT__ [[Kategorie:Wikipedia]]“ wikitext text/x-wiki __HIDDENCAT__ [[Kategorie:Wikipedia]] shlzn9crd3fofaphx1ukotwpfwgknbd 14 11424 118199 2019-03-22T21:44:44Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Wikipedia]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia]] lrr893xxd0as47gyb1cbgr2oav8ne57 0 11426 118299 2019-04-23T16:43:02Z Wolverène 5883 Wolverène verschob die Seite [[Makedonien]] nach [[Noudmakedonien]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Noudmakedonien]] 0htfucwvd1shy1cigk96y1orik0045o 0 11429 122737 119543 2023-08-15T17:11:59Z T. Mikulski 13191 Hemingway uut 2018 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Taconafide-2018-04-21-0026 (cropped).jpg|thumb|Hemingway uut 2018]] '''Taco Hemingway''', '''Filip Tadeusz Szcześniak''' (bädden dän [[29. Juli]] [[1990]] in [[Halmstad]]), is n [[Rap]]per uut [[Polen]]. == Diskographie == === Alben === * ''[[Who Killed JFK]]'' ([[2011]]) * ''[[Young Hems]]'' ([[2013]]) * ''[[Trójkąt Warszawski]]'' ([[2014]]) * ''[[Umowa o dzieło]]'' ([[2015]]) * ''[[Wosk]]'' ([[2016]]) * ''[[Marmur]]'' ([[2016]]) * ''[[Szprycer]]'' ([[2017]]) * ''[[Soma 0,5 mg]]'' ([[2018]]) * ''[[Flagey]]'' ([[2018]]) * ''[[Pocztówka z WWA, Lato '19]]'' (2019) * ''[[Jarmark]]'' (2020) * ''Europa'' (2020) === Single === *''6 Zer'' – [[2015]] *''Deszcz na betonie'' – [[2016]] *''Tamagotchi'' - [[2018]] {{SORTIERUNG:Hemingway, Taco}} [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Polniske Persoon]] [[Kategorie:Rapmusik]] [[Kategorie:Sjunger]] hh73kae4a7so7fs4wt2um6zq6tch6ue 0 11431 118331 118330 2019-05-26T06:18:22Z 182.183.219.194 wikitext text/x-wiki '''Urdu''' is de namme fan ien fan 'e talen dy't yn Súd-Aazje sprutsen wurde. It is de nasjonale taal fan [[Pakistan]]. It wurdt sprutsen yn Pakistan en Yndia-administraasje fan Kashmir en is de offisjele taal fan it lân. It is ek in offisjele taal yn Yndia. It wurdt oer [[Yndia]] sprutsen, benammen yn 'e steaten fan Andhra Pradesh, Delhi, Bihar en Uttar Pradesh. 26fikdushkzziesqeh23wuz6u58g1so 10 11432 119398 118335 2020-10-19T04:20:47Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki In dät Jier 1952 wuud die '''eerste Seelterbuund''' apgjucht, as Foargunger fon dän [[Seelter Buund]] fon däälich. Die Foarstand wuud bilded fon dän Tweelwerräid, mäd älkemoal fjauer Meegliede uut älke Täärp: Strukelje(U), Roomelse(R) un Skäddel(S). Wo dät aal tougeen, is in do unnerstoundene Dokumente tou leesen. [[Seelterbuund fon 1952|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 7163dovbg23ybh9cwfchutry83fy4ao 14 11435 118400 2019-07-02T13:58:55Z Babel AutoCreate 8203 Automatisk moakede [[Project:Babel|Babel]]-Kategorie. wikitext text/x-wiki Benutsere in disse Kategorie hääbe Kunde fon ju Sproake Frankoprovenzalisch. ptbbmt4c74ig5huw73o66jsdqpcjfw9 10 11437 119391 118404 2020-10-19T04:20:36Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Flag of Brazil.svg|right|70px|Flaage fon Brasilien]] '''Brasilien''' is n Lound in [[Suud-Amerikoa]]. Ju Haudstääd is [[Brasilia]] un die Präsident is sänt [[2019]] [[Jair Bolsonaro]]. Brasilien is mäd 8,5 Millionen km² dät grootste Lound fon Suud-Amerika, dät is die Haaldeel fon dän Kontinent. Ap't tichteste besiedeld is dät in't Aaste, oun'e Kuste fon'e [[Atlantik]] Dät waas ieuwen dät Eerste, wät fon do Kolonioalisten roaked wuude. Groote Deele fon ju Befoulkenge hääbe Foaroolden, do uut [[Europa]] un [[Asien]] ienwonnerd sunt of uut [[Afrikoa]] as Sklouen ferslieped wuuden. Ju grootste Rulle hääbe do Portugiesen spield, deeruum is dät Portugiesiske bit däälich tou Amtssproake. [[Brasilien|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> mpcn5nupch23xyjs2bseshpityc5h4u 10 11438 118412 2019-07-05T12:52:16Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly><math>\mathfrak{P}</math>^{{{1}}}</includeonly><noinclude> Düsse Foarloage tjoont tou ju Deerstaalenge fon een Fraktuur-P mäd ätterstoal…“ wikitext text/x-wiki <includeonly><math>\mathfrak{P}</math>^{{{1}}}</includeonly><noinclude> Düsse Foarloage tjoont tou ju Deerstaalenge fon een Fraktuur-P mäd ätterstoalde hoochstoalde Index-Nummer, t.&nbsp;B. <math>\mathfrak{P}</math>⁰. Wäd foar ju Beteekenge fon do [[Papyrus|Papyri]] fon't [[Näi Tästamänt|Näie Tästamänt]] ätter Nestle un Aland bruukt. '''So tou bruuken:''' * <nowiki>{{PapNT|Papyrus-Nummer}}</nowiki> * <nowiki>[[Papyrus 15|{{PapNT|15}}]]</nowiki> Ju Deerstaalenge ärfoulget hoast truch TeX-Sunnerteeken, man ju kuude uk truch Unicode-Teeken #1D513 (𝔓) ärfoulgje, sobolde düt Teeken fon aal do Browsere deerstoald wäide kon. </noinclude> 3xobuik3ncnu8f6y9absaok2imxvmdl 10 11439 118434 118433 2019-07-11T18:12:01Z MJL 10185 - wikitext text/x-wiki == Wäilkeemen == '''Moin!''' Wäilkeemen ap ju seelterfräiske [[Wikipedia]], <noinclude>MJL</noinclude><includeonly>{{safesubst:<noinclude />BASEPAGENAME}}</includeonly>. Wikipedia is [[Spezial:Neue_Seiten|ne]] kostenloose [[Enzyklopädie]] mäd [[Wikipedia:Wät is Wikipedia|fräien Inhoold]], ju in Touhoopeoarbaid schrieuwen wäd. <div class="div-col columns column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; column-count:2;-moz-column-count:2;-webkit-column-count:2;"> [[Bielde:Nuvola apps bookcase.png|25px]] '''[[Wikipedia:Gebruuksanwiesenge|Wier kon ik ounfange?]]'''<br />Ju Gebruuksanwiesenge fon ju Wikipedia. [[Bielde:Crystal Clear action apply.png|25px]] '''[[Wikipedia:Portoal|Bruukereportoal]] '''<br />Hier konnen jie aal do Benutsersieden fiende. [[Bielde:Gtk-dialog-info.svg|25px]] '''[[Wikipedia:Hälpe bie de Wiki-Programmasproake|Hälpe bie de Wiki-Programmasproake]]'''<br />Läs hier uk wo du sälwen Sieden touföigje un beoarbaidje koast. [[Bielde:Nuvola apps ksirc.png|25px]] '''[[Wikipedia:Weerskup|Weerskup]]'''<br />Baal mäd uur Benutsere. [[Bielde:Crystal Clear app kedit.png|25px]] '''[[Wikipedia:Spielsteede|Spielsteede]]'''<br />Wan du n näien Benutser bäst af uut uur Gruunde wät uutprobierje wolt. [[Bielde:Emblem-question-yellow.svg|25px]] '''[[Wikipedia:Administratore|Administratore]]s'''<br /> Wäkke Benutsere fon ju seelter Wikipedia hääbe ju besunnere Apgoawe fon Administrator.</div> Tonkje! <!-- Foarloage:Wäilkeemen2 --> nqze2r7oxtvfy7pqyz904tcminp0y9p 0 11441 121898 118438 2023-01-25T10:41:12Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Jair Bolsonaro em 24 de abril de 2019 (1).jpg|thumb|right|250px|Jair Bolsonaro]]'''Jair Messias Bolsonaro''' [ʒaˈiʁ bowsoˈnaɾu] (* [[21. Meerte]] [[1955]] in [[Glicério]], Buundesstoat [[São Paulo (Buundesstoat)|São Paulo]]) is aan brasilioansken Politiker. Ätterdät hie ju [[Präsidentskupsköär in Brasilien 2018]] in ju Steetköär ap n [[28. Oktober]] fon dät Jier mäd 55,1% won, wie hie sänt dän [[1. Januoar]] [[2019]] Stoatspräsident fon dät Lound, hie uurnoom dät Boantje fon [[Michel Temer]]. Die eerdere Faalskirrmjeeger-Uppermon ferträt sänt 1991 aan Köärkring fon dän Buundesstoat [[Rio de Janeiro (Buundesstoat)|Rio de Janeiro]] in dän Ouoardendekoomer fon dän brasilioansken Kongress. Deer wikselde hie moorere Moale ju Paatäi, wier hie touheerde; sänt 2018 heert hie ju [[Partido Social Liberal]] (PSL) tou. Bolsonaro ferträt sälskupspolitisk gjuchtskonservative un neoliberoale Meenengen. Apmäärksoamgaid kreech hie mäd wieuwljuude-fäindelke, homophobe, rassistiske un ju brasilioanske Militärdiktoatuur (1964-1985) ferdäägenjende Uutspröäke. Uurspröängelk kathoolsk groot wuuden, heert hie nu dät fräisäärkelke Spektrum tou. Sien Wieuwmoanske un Bäidene sunt Baptisten, hie gungt uk in ju Baptistensäärke, 2016 liet hie sik fon aan Pestoor fon een [[Pingster-Bewäägenge|Pingstersäärke]] in dän [[Jordan]] wierdeepe. Uk sien sälskupspolitiske Ienstaalengen sunt in dät evangelikoal-fräisäärkelke Spektrum fon Brasilien neen Besunnerhaid. [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Brasilien]] c9clnlto5ujfyqk6p5pptf6kn3szsa9 10 11444 118447 118445 2019-07-20T13:53:45Z 178.249.4.108 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Altenfelden Rothirsch Cervus elaphus-2100.jpg|350px |02=Garsten Pfarrkirche Langhaus Joch 2 Kartusche Fresko.jpg|350px |03=20180924 UCI Road World Championships Innsbruck Men U23 ITT Callum Scotson 850 8281.jpg|350px |04=2017.06.05.-09-Anglerteiche-Rimbach--Grosse Koenigslibelle-Weibchen bei Eiablage.jpg|350px |05=Apollo 11 Lunar Lander - 5927 NASA.jpg|350px |06=2017.06.11.-03-Anglerteiche-Rimbach--Seefrosch.jpg|350px |07=Yonge Street August 2017 01.jpg|350px |08=Isurus oxyrinchus Machoire.jpg|350px |09=Mary Magdalene church in Gramond 08.jpg|350px |10=Castle of Montresor 09.jpg|350px |11=Moscow Elektrozavodskaya metro station asv2018-09.jpg|350px |12=Exploding E match collage.jpg|350px |13=Baustelle Hölzla 6066312.jpg|350px |14=Eye of the Bird.jpg|350px |15=Leonardo da Vinci, Salvator Mundi, c.1500, oil on walnut, 45.4 × 65.6 cm.jpg|350px |16=Temple Wat Xieng Thong - Luang Prabang - Laos.jpg|350px |17=Catedral de San Pablo de la Cruz, Ruse, Bulgaria, 2016-05-27, DD 11-13 HDR.jpg|350px |18=Rostock asv2018-05 img63 Warnemuende port.jpg|350px |19=View of a frosty evening through a window on a Scottish farm.jpg|350px |20=Iglesia de Cristo, Windhoek, Namibia, 2018-08-04, DD 02.jpg|350px |21=Wago 221-413 splicing connector with stranded wire.jpg|350px |22=Hydatina physis 01.JPG|350px |23=Erlangen Altstädter Kirche Orgel 3100622efs.jpg|350px |24=Beer bottles 2018 G1.jpg|350px |25=Ploceus velatus beak open.jpg|350px |26=Meester van Catharina van Kleef - Getijdenboek van de Meester van Catharina van Kleef4.jpg|350px |27=2017.06.17.-16-Reinheimer Teich-Reinheim--Sumpf-Storchschnabel.jpg|350px |28=Saslonch da Mont de Seuc.jpg|350px |29=Altenkunstadt Mariä Geburt 252031.jpg|350px |30=Château Frontenac after a freezing rain day in Quebec city.jpg|350px |31=Cucurbita 2018 G1.jpg|350px |32=Tõus 83.jpg|350px |33=Blaubeuren Kloster Kirche Flügelaltar 01a.jpg|350px |34=Alpensteinbock Capra ibex-0801.jpg|350px |35=Crystallisation of Sugarcane.jpg|350px |36=Rudbeckia occidentalis on Aspen Mountain (91134).jpg|350px |37=BLRoyal2BXVFol066vMinPatron.jpg|350px |38=A peat bog below the top of Doune Hill, Luss Hills, Scotland.jpg|350px |39=Floreffe Ch1aJPG.jpg|350px |40=Variegated golden frog (Mantella baroni) Ranomafana.jpg|350px |41=Münster, St.-Paulus-Dom, Altarinsel -- 2019 -- 3815-9.jpg|350px |42=2017.06.05.-32-Anglerteiche-Rimbach--Wiesen-Storchschnabel.jpg|350px |43=Gyps fulvus in flight.jpg|350px |44=Vrouwenmantel (Alchemilla mollis) d.j.b 02.jpg|350px |45=Hereford Cathedral Nave West, Herefordshire, UK - Diliff.jpg|350px |46=Schlumbergera (actm) 01.jpg|350px |47=Getijdenboek Van Reynegom (16e eeuw), KBS-FRB.jpg|350px |48=Fluweelpootje, (Flammulina velutipes), (d.j.b.) 02.jpg|350px |49=Gampern Kirche Flügelaltar Werktagsseite 01.jpg|350px |50=Poggersdorf Linsenberg Landschaft mit Birnbäumen 11012019 5938.jpg|350px |51=Stift Rein - Bibliothek, Wolfgang-Missale, Initiale.jpg|350px |52=Jabirú africano (Ephippiorhynchus senegalensis), delta del Okavango, Botsuana, 2018-07-31, DD 11.jpg|350px |53=Jabirú africano (Ephippiorhynchus senegalensis), delta del Okavango, Botsuana, 2018-07-31, DD 11.jpg|350px }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2020}} </noinclude> 6wqgs4pz9xqjgyy116glzkuanrgkhjj 4 11445 118446 2019-07-20T13:43:16Z 178.249.4.108 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Bielde fon ju Wiek/Jier|2020}}“ wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2020}} fusesdeu0mamm00e6l5aqdjev9p20f1 10 11446 118448 2019-07-20T14:03:45Z 178.249.4.108 Ju Siede wuud näi anlaid: „ <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |02=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |03=Klik ap ju Bielde, uum moo…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |02=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |03=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |04=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |05=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |06=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |07=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |08=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |09=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |10=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |11=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |12=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |13=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |14=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |15=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |16=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |17=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |18=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |19=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |20=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |21=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |22=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |23=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |24=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |25=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |26=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |27=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |28=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |29=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |30=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |31=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |32=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |33=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |34=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |35=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |36=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |37=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |38=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |39=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |40=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |41=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |42=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |43=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |44=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |45=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |46=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |47=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |48=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |49=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |50=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |51=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |52=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |53=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2020}} </noinclude> qptpadaz6ofgnr0z4ruv9nqkk52uf22 0 11448 118452 2019-07-21T14:31:37Z Eurohunter 2923 redirect wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Basshunter]] spqxjy4wzjjw91b216jqq68sv0djeyu 0 11449 120281 118586 2021-09-27T18:25:24Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" style="margin-left:1em; background:#f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |---- |---- bgcolor="#e3e3e3" ! colspan="2" bgcolor="#e3e3e3" |[[Bielde:Inauguracion Nueva Plaza de Monte Aguila 2017 (63).jpg|250px]] |---- |---- bgcolor="#e3e3e3" ! colspan="2" bgcolor="#e3e3e3" | Monte Águila: [http://tools.wikimedia.de/~magnus/geo/geohack.php?language=en&params=37_4_49_S_72_26_24_W 37° 4' 49" S 72° 26' 24" O] |---- | align="center" | | align="center" | |---- |- | Besirk || |- | Ienwoonere || 6,090 <small>([[2002]])</small> |- | Ienwoonere pro Km² || |- | uur Seeniveau || |- | align="center" style="background:#e3e3e3;" colspan="2" style="border-bottom:3px solid gray;" | |} '''Monte Águila''' is ju Stääd in Suud-[[Chile]]. Stuuns woonje deer uungefeer 6.090 Ljuude ([[2002]]). <gallery> File:Inauguracion Nueva Plaza de Monte Aguila 2017 (12).jpg| File:Bomberos monte aguila.jpg| File:Capilla carmen monte aguila.jpg| File:Img-estadio.jpg| File:Entrada x yumbel.jpg| File:Premiacion O.V.V. 2017 (4).jpg| File:Copa de agua monte aguila.jpg | File:Desfile monte aguila 2016 (3).jpg| File:Inauguracion Nueva Plaza de Monte Aguila 2017 (103).jpg| File:Inauguracion Nueva Plaza de Monte Aguila 2017 (63).jpg| File:Inauguracion Nueva Plaza de Monte Aguila 2017 (14).jpg| File:Carros abandonados mte aguila.jpg| </gallery> == Ferbiendenge ätter buuten == *[https://web.archive.org/web/20170615091429/http://www.monteaguila.cl/ Monteaguila.cl] {{commons|Monte Aguila}} {{stump}} [[Kategorie:Chile]] lth0zhkp4m7t7lgrlmoellmspfue4tw 0 11450 120756 118734 2022-05-22T02:48:18Z FMSky 12424 wikitext text/x-wiki Die '''tjaande Januoar''' is die tjaande Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], wiermäd noch 355 Deege (in Skaltjiere 356) uurich blieuwe. == Foarfaale == * [[49 f. Kr.]]: [[Gaius Iulius Caesar]] gungt uur ju Äi [[Rubikon]], wät een Kriechsferkloorenge oun dän [[Roomsken Senoat|Senoat]] fon [[Room (Stääd)|Room]] gliekkumt. * [[69]]: Die roomske Kaiser [[Galba]] adoptiert uut Jäild-Gruunde [[Lucius Calpurnius Piso Frugi Licinianus]] as Mee-Kaiser un Ätterfoulger. Deermäd brangt [[Otho]] juun sik ap, die bit nu tou ap sien Siede steen häd, uumdät sik Otho uk Hoopengen ap ju Ätterfoulge moaked häd. * [[236]]: Ätter soogen Deege [[Sedisvakanz]] wäd [[Fabianus]] as Ätterfoulger fon [[Poabst]] [[Anterus]] inthronisierd. * [[1072]]: Die normanniske Hertsoch fon [[Apulien]], [[Robert Guiskard]], äroobert ju [[Sizilien|sizilioanske]] Stääd [[Palermo]] fon do [[Islam in Italien|Araber]] un moaket sin Bruur [[Roger I. (Sizilien)|Roger]] tou'n Groaf fon Sizilien. [[Bielde:Goldene Bulle Handschrift.jpg|thumb|250px|left|1356: ''Gouldene Bulle'']] * [[1356]]: Kaiser [[Koarl IV. (HRR)|Karl IV.]] moaket in [[Nürnberg]] do eerste 23 Kapitele fon dät ''Kaiserelk Gjuchtsbouk'' bekoand. In dät leeter as ''[[Gouldene Bulle]]'' bekoand wuudene Dokument wäd ju [[Krounenge fon do roomsk-düütske Köänje un Kaisere]] räägeld, kuurfüürstelke Beeterstaalengen wäide fäästskrieuwen. * [[1475]]: [[Ștefan cel Mare]], die [[Woiwode]] fon dät [[Füürstendum Moldau]], uurwint mäd sien Monljuude een uurlaid, fon Sultan [[Mehmed II.]] juun him in Marsk sät [[Osmoansk Riek|osmoansk]] Heer bie [[Slacht bie Vaslui|Vaslui]]. * [[1645]]: Die sänt 1640 in Gefangenskup befiendelke [[Ärtsbiskop fon Canterbury]], [[William Laud]], wäd apgruunde fon een ''[[Bill of Attainder]]'', een Uurdeel fon dät ängelske Parlemänt, in dän [[Tower of London]] waigjucht. [[Bielde:Thomas Paine rev1.jpg|thumb|right|200px|1776: Thomas Paine]] * [[1776]]: Wilst dän [[Amerikoansken Uunouhongegaids-Kriech]] moaket [[Thomas Paine]] dät Pamphlet ''[[Common Sense]]'' eepentelk, dät leeter äntskeedenden Ienfloud ap [[Thomas Jefferson]]s ''[[Uunouhongegaids-Ferkloorenge fon do Fereende Stoaten|Uunouhongegaids-Ferkloorenge]]'' häd. Biespilswiese wäd deeroande foar't eerste Moal die Noome ''[[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]'' foarsloain. * [[1821]]: [[Fabian Gottlieb von Bellingshausen]], Admiroal in ruske Tjoonste, findt een Ailound in ju [[Suudelken Ozean|Suud-Poloar-See]] un benaamt ju ätter Tsoar [[Päiter die Groote|Päiter dän Grooten]]: [[Päiter-I.-Ailound]]. * [[1861]]: [[Florida]] trät as trääden fon do [[Suudstoaten]] uut do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] uut. Tjo Wieke leeter is Florida Meebegruunder fon do [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa]]. * [[1868]]: Waigjuchtenge fon dän Swaitser Stroafdäider [[Héli Freymond]] in [[Moudon]] in dän [[Kanton Waadt]], wierbie moor as 20.000 Ljuude toukiekje. Dät is dät lääste Moal, dät een [[Doodesstroafe]] in ju [[Swaits]] truchfierd wuude, eer ju tiedwiese in ju Ferfoatengsrevision fon [[1874]] ouskaffed wuuden is. * [[1874]]: Bie ju [[Rieksdaisköär 1874|Rieksdaisköär]] in't [[Düütsk Kaiserriek|Düütske Kaiserriek]] roakje do liberoale Paatäie moor as 50 % fon do Mandoate. * [[1877]]: Bie ju [[Rieksdaisköär 1877|Rieksdaisköär]] in't Düütske Kaiserriek winne do konservative Paatäie un do Sosjoaldemokroaten Stämmen bietou. * [[1901]]: Ätter dät die [[Bokser-Apstound]] deelsloain is, nimt [[China]] do foar him gjucht ätterdeelige Bedingengen foar dän Free an. * [[1915]]: Britiske Kolonioaltroppen besätte dät Ailound [[Mafia (Ailound)|Mafia]] foar ju Kuste fon [[Düütsk Aast-Afrikoa]]. Do läip unnerlaine Ferdäägenere fon ju [[Skuts-Troppe foar Düütsk Aast-Afrikoa]] reeke sik ätter n poor Uuren. * [[1919]]: Die düütske Publizist [[Eduard Stadtler]] hoaldt wilst dän sonaamden [[Spartakus-Apstound]] in Berlin foar een Fersammelenge fon do düütske Groot-Industrielle un Ferbeends-Fertreedere aan Foardraach uur dän ''"Bolschewismus als Weltgefahr"''. Düsse Ljuude betoalje in ju Foulge mäd nominoal 500 Millionen Rieksmaak dän sonaamden "Antibolschewistenfonds", mäd dät Jäild fon dän Fonds wuuden Armee un [[Fräikorps]] stöänd, uum do düütske [[Räiderepublik]]en tou fernäilen. In ju Foulge wäide nasjonoalistiske un republik-fäindelke Krääfte stäärker. * [[1919]]: Ätter ju Äntwoapenenge fon dät [[Infanterie-Regiment „Bremen“ (1. Hanseatisches) Nr. 75|Infanterieregiment Bremen Nr. 75]] roupe [[Kommunistiske Paatäi fon Düütsklound|KPD]] un [[Uunouhongige Sosjoaldemokroatiske Paatäi fon Düütsklound|USPD]] in [[Bremen]] ju [[Bremer Räiderepublik|Räiderepublik]] uut, man ju hoaldt bloot bit tou dän [[4. Februoar]]. * [[1919]] Truch aan Fermeetengs-Fail äntstoant ap dät Rebät fon ju prüüske Provinz [[Hessen-Nassau]] twiske do ätter dän [[Eersten Waareldkriech]] fon Frankriek un do USA besätte Rebätte ju [[Mikro-Najsoon]] ''[[Fräistoat Buddelhoals]]'' (düütsk: Freistaat Flaschenhals), ju bit [[1923]] tou Bestound häd. * [[1920]]: Die in Versailles unnerteekende [[Free-Ferdraach fon Versailles|Free-Ferdraach]] trät in Krääft. Deertruch wäd uk die ap dät ''[[14-Punkte-Programm]]'' fon [[Woodrow Wilson]] basierjende [[Foulke-Buund]] gruunded, die unner dän Iendruk fon dän [[Eersten Waareldkriech]] ju Bestimmenge häd, dän Free ap loange Tied tou seekerjen. * [[1923]]: Litauiske Fräiskoarlere marskierje in dät frantsöösk besätte [[Memellound]] ien. * [[1934]]: Unner do [[Nazi-Düütsklound|Nazis]] wäd die niederloundske Oarbaider [[Marinus van der Lubbe]], bekloaged as fermoudelken Fjuurlääser bie dän [[Rieksdaisbround]] [[1933]], in [[Leipzig]] waigjucht. * [[1943]]: Ju [[Roode Armee]] begint in dän Ferloop fon ju [[Slacht fon Stalingrad]] mäd een Groot-Offensive, ju leeter tou ju Uurwinnenge uur ju [[Seetel-Slacht|ienseetelde]] düütske [[6. Armee (Weermoacht)|6. Armee]] fiert. * [[1946]]: Eepenenge fon ju eerste [[UN-Fulfersammelenge]] truch [[Paul-Henri Spaak]]. * [[1957]]: [[Harold Macmillan]] wäd britisken Premierminister, ätterdät [[Anthony Eden]] uum ju [[Sueskrise]] fon sien Boantje touräächtreeden is. * [[1962]]: Fon dät noudelke Top fon dän Bierich [[Waskaran]] in do [[Anden]] fon [[Peru]] breeke baldoarich groote Fäls- un Iesmassen ou. Mäd een Gauegaid fon sowät 120 km/h gunge do deel. Moorere Täärpe wäide fon ju Steenlawine uurruld. Ju Toal fon do Offere wäd twiske twoduusend un fjauerduusend Ljuude taksierd. [[Bielde:Flag of Panama.svg|thumb|left|200px|1964: Flaage fon Panama]] * [[1964]]: As Foulge fon dän [[Flaagenstried twiske do Fereende Stoaten un Panama 1964|Flaagenstried mäd do USA]] un uk as Foulge deerfon, dät aan Student in ju [[Panamakanoal]]-Zone doodskeeten wuuden is, bräkt [[Panama]] unner Präsident [[Roberto Francisco Chiari Remón]] do diplomoatiske Ferhooldnisse tou do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] ou, do eerste ap dän [[3. April]] wier apnuumen wäide. * [[1966]]: In [[Taschkent]] be'eendje unner Fermiddelenge fon dän sowjetisken Ministerpräsident [[Alexei Nikolajewitsch Kossygin]] bie een Konferenz die [[Indien|indiske]] Premierminister [[Lal Bahadur Shastri]] un die [[Pakistan|pakistoanske]] Präsident [[Muhammed Ayub Khan]] dän [[Twäiden Indisk-Pakistoansken Kriech]] uum [[Kaschmir]], mäd een fääregungende Akzeptanz fon ju ''[[Line of Control]]''. * [[1972]]: Schaich [[Mujibur Rahman]] ferkändiged in [[Dhaka]] ju Loosloosenge fon dät formell al uunouhongige [[Bangladesch]] fon Wääst-[[Pakistan]] un uurnimt ju Regierengsbieldenge. * [[1979]]: Ju [[Foulksrepublik Kampuchea]] wäd gruunded, ätterdät vietnameeske Troppen do [[Roode Khmer]] fon ju Moacht ferdrieuwen hääbe. [[Heng Samrin]] fungiert as näi Stoatsupperhaud. * [[1985]]: Die käddene [[Daniel Ortega]] fungiert as näien Präsident fon [[Nicaragua]]. Man uumdät do USA un uur Stoaten nit akseptierje wollene, wät bie ju Köär in'n November [[1984]] ruutkeemen is, kumt dät tou aan Stöän fon dän [[Contra-Kriech]] juun ju Regierenge. * [[1989]]: Die [[Kuboansken Militär-Iensät in Angola|Kuboanske Militär-Iensät in Angola]] äntwikkelt sik so, dät [[Kuba]] ätter trättienjierige Präsenz deer mäd begint, Stuk foar Stuk sien Troppen uut [[Angola]] ou tou luuken. * [[2001]]: Do Stoatspräsidenten [[Heydər Əliyev]] ([[Aserbaidschan]]) un [[Wladimir Wladimirowitsch Putin|Wladimir Putin]], ([[Ruslound]]), moakje politiske, wirtskuppelke un militäriske Touhoope-Oarbaid uut. * [[2003]]: [[Noudkorea]] ferkloort sin Uuttreed uut dän [[Atomwoapenspeerferdraach]] * [[2005]]: In [[Italien]] wäd dät [[Smook-Ferbood]] ap Koomere in eepentelke Bauwierke, juust so as Weershuuse un aal sowät uutwieded. == Tou Waareld keemen == * [[1480]]: [[Gräite fon Aastriek (1480–1530)|Gräite fon Aastriek]], aastriekiske Prinzessinne un Regentinne fon do Niederlounde * [[1593]]: [[Moritz fon Savoyen]], italieensken roomsk-kathoolsken Kardinoal [[Bielde:Droste-Hülshoff 2.jpg|thumb|right|200px|Annette von Droste-Hülshoff, *1797]] * [[1797]]: [[Annette von Droste-Hülshoff]], düütske Skrieuwerske * [[1803]]: [[Ludolf Camphausen]], prüüsken Ministerpräsident * [[1828]]: [[Bernhard Hermann Köckemann]], Biskop * [[1840]]: [[Louis-Nazaire Bégin]], kanadisken roomsk-kathoolsken Ärtsbiskop fon Québec un Kardinoal * [[1855]]: [[Petrus Johannes Blok]], niederloundsken Historiker * [[1871]]: [[Ottilie Gerhäuser-Saint-Georges]], düütske Skauspielerske * [[1871]]: [[Enrica von Handel-Mazzetti]], aastriekiske Skrieuwerske * [[1880]]: [[Paolo Giobbe]], vatikoansken Diplomoat un Kardinoal * [[1883]]: [[Alexei Nikolajewitsch Tolstoi]], rusken Skrieuwer * [[1884]]: [[Mathilde Vaerting]], düütske Psychologinne un Pädagoginne * [[1889]]: [[Efrem Forni]], vatikoansken Diplomoat un Kardinoal * [[1895]]: [[Marie-Dominique Chenu]] frantsöösken roomsk-kathoolsken Theologe * [[1901]]: [[Henning von Tresckow]], düütsken Generoal un Wierstounds-Strieder juun dän Nasjonoalsosjoalismus * [[1903]]: [[Ilse Schneider-Lengyel]], düütske Kunsthistorikerinne, Fotogroafinne un Skrieuwerske * [[1912]]: [[Maria Mandl]], aastriekiske Bupper-Apkiekerske in dät Fernäilengs-Leeger Auschwitz-Birkenau, Kriechs-Ferbreekerske * [[1938]]: [[Renate Schostack]], düütske Journoalistinne un Skrieuwerske * [[1945]]: [[Gunther von Hagens]], düütsken Anatom un Foarsker * [[1964]]: [[Frauke Ludowig]], düütske Wiedkieker-Moderatoorinne * [[1977]]: [[Kathrin Kühnel]], düütske Skauspielerske * [[1980]]: [[Sarah Shahi]], US-amerikoanske Skauspielerske == Stuurwen == * [[681]]: [[Agatho]], sizilioansken Mönk un Poapst * [[1276]]: [[Gregor X.]], Poapst * [[1405]]: [[Eleanor Maltravers, 2. Baroness Maltravers]], ängelske Oadelige * [[1611]]: [[Peter Piscator]], düütsken orientoalsken Philologe un luthersken Theologe * [[1645]]: [[William Laud]], ängelsken Äärts-Biskop fon Canterbury * [[1692]]: [[Robert Boyle]], irisken Physiker un Chemiker. [[Bielde:Carolus Linnaeus (cleaned up version).jpg|thumb|right|200px|Carolus Linnaeus, † 1778]] * [[1778]]: [[Carolus Linnaeus]], swedisken Dokter un Biologe * [[1778]]: [[Eva König]], Wieuwmoanske fon Gotthold Ephraim Lessing * [[1843]]: [[Franz Seraphicus Schmid]], roomsk-kathoolsken Gäistelken un Skrieuwer * [[1868]]: [[Héli Freymond]], Swaitser Ferbreeker * [[1890]]: [[Ignaz von Döllinger]], düütsken Theologe (eerste in ju roomsk-kathoolske Säärke, leeter ju oold-kathoolske Säärke naistoundend) * [[1917]]: [[Buffalo Bill]], US-amerikoansken Bison-Jeeger * [[1934]]: [[Marinus van der Lubbe]], niederloundsken Oarbaider, fermoudeden Fjuurlääser bie dän Rieksdais-Bround 1933 * [[1941]]: [[Johannes Biehle]], düütsken Physiker, Klokken- un Oargelbauer un Säärkenbau-Theoretiker * [[1957]]: [[Gabriela Mistral]], chileenske Dichterske un Diplomoatinne * [[1969]]: [[Olga Oelkers]], düütske Fächterske * [[1971]]: [[Coco Chanel]], frantsööske Moude-Skäpperske * [[1988]]: [[Hilde Bussmann]], düütske Disktennis-Spielerske * [[1989]]: [[Luise Kraushaar]], düütske Histoorikerinne un Wierstounds-Striederske juun dän Nasjonoalsosjoalismus * [[1990]]: [[Meta Menz]], düütsk-aastriekiske Ballettmäästerske un Solodonserske * [[2001]]: [[Freya Stephan-Kühn]], düütske Skrieuwerske un Pädagoginne * [[2003]]: [[C. Douglas Dillon]], US-amerikoansken Politiker un fröieren Finanz-Minister. * [[2004]]: [[Kira fon Prüüsen]], düütske Oadelige * [[2004]]: [[Alexandra Ripley]], US-amerikoanske Skrieuwerske * [[2005]]: [[Margherita Carosio]], italieenske Opern-Sjungerske * [[2005]]: [[Jan Schotte]], belgisken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[2005]]: [[Joséphine Charlotte fon Belgien]], luxembuurichske Groot-Hertsoginne * [[2007]]: [[Hermann Josef Spital]], roomsk-kathoolsken Biskop fon Trier * [[2011]]: [[Liana Alexandra]], rumäänske Komponistinne un Musik-Pädagoginne * [[2016]]: [[David Bowie]], britisken Musiker * [[2019]]: [[Barbara Wharton Low]], britisk-amerikoanske Biochemikerinne un Biophysikerinne [[Kategorie:Januoar]] [[Kategorie:Dai]] f7c31tqyxjmv08t93b39mpvvci6c97r 0 11451 118566 118565 2019-07-27T16:10:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:LocationRubicon.PNG|thumb|right|250 px|Koarte mäd n Deel fon Italien, die Rubikon is düütelk ienteekend]] Die '''Rubikon''' (Latiensk ''Rubicon'' of ''Rubico'', [[Italieenske Sproake|Italiensk]] ''Rubicone'') is een litje [[Äi]], ju suudelk fon [[Ravenna]] in ju [[Adrioatiske See|Adria]] ([[Middelmeer]]) fljut un truch sien muugelke historiske Betjuudenge Gruundlääse fon een [[Metapher]] wuden is. Ju Identität fon ju Äi ''Rubico'', as ju in do antike Wällen beskrieuwen is, wuude sänt ju [[Renaisaance]] kontrovers diskutierd, uumdät die Noome fon ju Äi in ju lokoale [[Toponymie]] ferlädden geen waas. Eerste in [[1933]] laide die faschistiske Diktoatoor [[Benito Mussolini]] fääst, dät düsse Äi, ju bit do tou '''''Fiumicino''''' hiet, fon nu oun '''''Rubicone''''' heete skuul. Ju wietenskuppelke Diskussion geen oaber fääre, diskutierd wuude uk ju Identifikatsjoon mäd uur Woaterloope twiske Ravenna un [[Rimini]]. Eerste in 1991 hääbe träi italieenske Geleerde stäärke Argumente foarlaid, dät die antike ''Rubico'' fermoudelk wuddelk mäd ju däälich ''Rubicone'' naamde Äi identisk is. == Histooriske Betjuudenge == Histoorisk waas die (antike) Rubikon een [[Skeed-Äi]] twiske ju [[Roomske Provinz|roomske Provinz]] [[Gallia cisalpina]] un dät wuddelke [[Italien]]. Bekoand wuude die Rubikon truch [[Roomske Buurgerkriege|aan Buurgerkriech]], dän [[Gaius Iulius Caesar]] fon [[49 f. Kr.]] oun juun [[Gnaeus Pompeius Magnus]] fierde. Die [[Roomsken Senoat|Roomske Senoat]] besloot ap dän [[7. Januoar]] [[49 f. Kr.]], dät Gaius Iulius Caesar sien Troppen äntläite un sien [[Imperium (Room)|Imperium]], dät hat sien Befeels-Moacht uur [[Gallien]] un [[Illyrien]] deellääse skuul, eer hie wier näi foar dät [[Konsuloat]] kandidierje doarste. In ju Foulge geen Caesar ap dän [[10. Januoar]] [[49 f. Kr.]] mäd sien Troppen uur dän Rubikon. Bewoapend uur ju Äi ätter't Suude tou kuumen - un deermäd in'e Gjuchte fon [[Room (Stääd)|Room]], waas gliek betjuudend mäd een Kriechs-Ferkloorenge oun dän Roomsken Senoat. [[Caesar]] waas sik ätter do Begjuchte fon Geskichtsskrieuwere bewist, dät hie fon nu oun nit moor tourääch kuude. Deeruum skäl hie uk dän bekoanden Spröäk ''[[alea iacta est]]'' kweeden hääbe - dät hat uursät: "''Die Doobel is smieten wuuden''". Apgruunde fon düsse Geskichte is die Rubikon een [[Metapher]] wuuden: Noch däälich stoant die Uutdruk "uur dän Rubikon gunge" deerfoar, sik uunwierroupelk ap een riskante Honnelenge ien tou läiten; deeruum wuude uk een [[Psychologie|psychologisk]] [[Honneljen|Honnelengs-Modell]] in ju Motivatsjoons-Theorie fon [[Heinz Heckhausen]] so beteekend. Uurs n bekoanden Bruuk fon düsse Metapher is ju as ''[[Rubikon-Rääde]]'' bekoand wuudene Ounsproake, ju die domoalige suudafrikoanske Stoatspräsident [[Pieter Willem Botha]] in'n August [[1985]] heelt. == Geographie == Ju Wälle fon düsse Äi lait unner [[Sogliano al Rubicone]] in do middelhooge Loagen fon do [[Apenninen]]. Ju Äi fljut truch dän suudelken Deel fon ju [[Emilia-Romagna]] oun [[Savignano sul Rubicone]] foarbie un fljut twiske do Stääddeele ''Gatteo a Mare'' (heert tou [[Gatteo]] un ''Savignano Mare'' (heert tou Savignano sul Rubicone) in ju [[Adrioatiske See|Adria]], aan Deel fon't [[Middelmeer]]. Ju Loangte fon ju Wälle bit tou ju Mundenge sunt sowät 40 km. [[Kategorie:Äi]] [[Kategorie:Italien]] ruwofajzki9jr34qo5sun7vnxd18o7z 0 11452 118567 2019-07-27T16:14:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Rubikon]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rubikon]] 4ejlf62n7bw86im0t1iv8bkrkutzrju 0 11453 118568 2019-07-27T16:15:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Rubikon]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Rubikon]] 4ejlf62n7bw86im0t1iv8bkrkutzrju 0 11454 121987 118574 2023-02-04T21:06:47Z 179.6.12.194 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Francisco-Pizarro-um1540.png|thumb|right|250px|Francisco Pizarro (uum 1540)]] '''Francisco Pizarro González''' [fɾanˈθisko piˈθaro] (* 1476 of 1478 in [[Trujillo (Spanien)|Trujillo]], [[Extremadura]]; † [[26. Juni]] [[1541]] in Ciudad de los Reyes, wät däälich [[Lima]] hat), waas aan spoansken [[Conquistador]], die mäd [[Bruure fon Pizarro|sien tjo Hoolfbruure]] un sin Partner [[Diego de Almagro]] dät Riek fon do [[Inka]] ärooberde. == Raisen un Ärooberengen == === Karibik === Ätter dät Pizarro in't Oaler fon 19 Jiere sien Heemat [[Trujillo (Spanien)|Trujillo]] ferlät häd, is foar n poor Jiere niks fon him uurlääwerd. In [[1502]] koom hie in ju "Näie Waareld" un siedelde bit [[1502]] ap dät Ailound [[Hispaniola]], wier hie bit [[1509]] in dät Rebät siedelde, wier däälich die Stoat [[Haiti]] lait. Hie waas deer uk mee bie, as juun do [[Taíno]]-Indioanere kamped wuude. === Moor Expeditsjoonen in Middel-Amerikoa === Ätter sien Tied ap Hispaniola noom hie unner ju Fierenge fon [[Alonso de Ojeda]] bie een Expeditsjoon ätter dän [[Gulf fon Urabá]] deel, wier ju [[Loundbrääch fon Panama]] ap ju [[Atlantik]]-Kuste fon [[Kolumbien]] stat. Junner wuude een Siedelenge gruunded. Man ju Siedelenge hiede unner Hunger, Kroankhaide un Oungriepe fon fäindelke Indioanere läip tou lieden, sodät Alsonso de Ojeda tourääch ätter [[Santo Domingo]] foare wüül, uum Hälpe tou hoaljen. Hie liet ju Siedelenge unner Pizarro sien Kommando tourääch, jo skuulen füüftich Deege täiwe, of Ojeda tourääch koom. Man die koom nit, sodät Pizarro mäd sien Monljuude ju Raise wieruume ountried. Unnerwaiens mätte hie een Expeditsjoon fon [[Martín Fernández de Enciso]] un sloot sik düsse Expeditsjoon oun. Ätter een Moiteräi uurnoom [[Vasco Núñez de Balboa]] dät Kommando uur Encisos Expeditsjoon un gruundede een Siedelenge in Darién. In't Jier [[1513]] waas Pizaroo mee ap een Expeditsjoon unner ju Fierenge fon Balboa twäärs uur ju [[Loundbrääch fon Panama]]. Deerbie roakeden jo as eerste Europäere in wäästelke Gjuchte gungend dän [[Pazifisken Ozean]]. Pizarro wuude in [[1519]] Burger fon ju Stääd [[Panama-Stääd|Panama]], ju an'e Pazifik-Kuste gruunded wuuden waas. Junner kreech hie as Burgermääster un ''[[Encomendia|encomendero]]'' Oachtenge un een litjet Fermuugen. === Eerste Expeditsjoonen loangs ju Pazifik-Kuste ätter't Suude === In [[1522]] roate dät een Baaleräi uur een riek Lound mäd Noome ''Biru'' (dät is däälich die Noome [[Peru]]) fääre in dät Suude. Pizarro hiede deer fon heerd, wo [[Hernán Cortés]], die tou sien wiedloftige Sibskup heerde, dät Riek fon do [[Azteken]] ärooberd hiede. Sowät swieuwde him fermoudelk uk foar. Ätter een eerste Expeditsjoon, ju in [[1524]] loosgeen un failsluuch roate dät noch een twäide Expeditsjoon fon [[1526]] oun. Uk düsse twäide Expeditsjoon truuede, aan Failsleek tou wäiden, man Pizarro un wäkke fon sien Monljuude hieden een loange Omme un kuuden ju Expeditsjoon juun aal Wierstounde fäärefiere, bit jo in [[1528]] ju Stääd [[Tumpis]] (Noome ap Quechua, Spoansk: "Tumbes") in't Noude fon [[Peru]] roakeden. Ju Stääd rakt dät noch däälich, domoals heerde ju tou dät Riek fon do [[Inka]], man ju waas al in Foar-Inka-Tieden gruunded wuuden. Ätter dät Uuttuuskjen fon Geskoanke kierden Pizarro un sien Ljuude mäd [[Gould]], [[Lama (Kamäil)|Lamas]] un twäin sproakkundige Indioanere as Uursättere tourääch. Do bee Indioanere wuuden fon do Spoaniere [[Felipillo]] un [[Martinillo]] naamd, hiere äächte Noomen sunt nit uurlääwerd. === Ärooberenge in dän Apdraach fon dän Köönich === Loange Jiere, ätterdät hie [[Europa]] ferlät hiede, skipperde hie wier tourääch un koom sowät Tiedgliek mäd [[Hernán Cortés]], die dät [[Azteken]]-Riek in [[Mexiko]] ärooberd hiede, ätter dän spoansken Köönichshoaf. Unner dän Iendruk fon Pizarros Ärfoulge bit nu tou, un wildääge uk unner dän Iendruk fon Cortés sien Ärooberenge in [[Mexiko]], roate die Köönich Pizarro Ferlof tou ju ploande Unnerniemenge: Ap dän [[26. Juli]] [[1529]] benaamde Köönich [[Koarl V. (HRR)|Koarl I. fon Spanien]] (hie waas uk unner dän Noome ''Koarl V.'' Kaiser fon't [[Hillige Roomske Riek]]) Francisco Pizarro as [[Militärgouverneur|Generoalkaptain]] fon "[[Gouvernement Näi-Kastilien|Näi-Kastilien]]" un roate him in een sonaamde ''[[Capitulación]]'', een Oard Ferföigenge, Ferlof tou sin Fäildtoach. Bedingenge waas, dät hie ju Uutrustenge fon sien Monskup sälwen betoalje skuul. Pizarro hiede, wät hie wüül un moakede sik tou Begin mäd moorere hunnert Ljuude ap dän Wai ätter dät [[Inka]]-Riek. As hie wier ätter [[Tumpis]] (Tumbes) koom, foont hie ju Stääd ferwöisted truch aan Burgerkriech in't Inka-Riek. In dän Suumer [[1532]] gruundede hie fääre suudelk ju Stääd [[San Miguel]] as eerste spoanske Stääd ap dät Rebät, wier däälich [[Peru]] lait. Däälich hat ju Stääd [[Piura]]. In dän September moakeden jo sik ap dän Wai in't Binnelound. Ätter aan ferlästrieken Foutmarsk truch dän tropisken Holtbusk moasten jo uur do moorere duusend Meter hooge "Kordillieren", also Bierich-Kätten fon do [[Anden]], uum in dät Haat fon't Inka-Riek foar tou tringen. Unnerwaiens wuuden jo wier un wier bekieked un kreegen Besäik fon Boskuppere fon dän Inka, also dän Häärsker [[Atawallpa]] (spoanske Skrieuwwiese: "Atahualpa"). Pizarro look ätter Cajamarca, wier juust die Häärsker Atawallpa Hoold moakede. Atawallpa hiede knulääst in dän Burgerkriech sin Bruur [[Waskar]] (spoanske Skrieuwwiese: Huáscar) sloain un waas nu die uunbestriedene Inka-Häärsker. Nu look hie ätter ju Inka-Haudstääd Qusqu (dät is [[Cusco]]), ju sien Generoale foar him ärooberd hieden. Atawallpa waas wäil mäd een Heer fon 20.000 bit 80.000 Mon unnerwaiens, deer sunt sik do Wällen nit gans eenich. Do Spoaniere wieren bloot noch 150 bit 280 Mon. Ap dän [[15. November]] [[1532]] looken do Spoaniere in ju fon do Inka rüümde Stääd [[Cajamarca]] ien, ap dän touken Dai ([[16. November]]) soachte Atawallpa do Spoaniere junner ap. Dät waas die Dai, as dät tou ju Skiksoalsrieke [[Slacht fon Cajamarca]] koom. Atawallpa deelde sien Troppen ap un look mäd oachteduusend fon sien Suldoaten do Bierge deel. Ätters geen hie mäd fjauer bit fieuwduusend Mon in ju Stääd, wier do Spoaniere täiweden. Sin Generoal [[Rumiñawi]] liet hie mäd moorere duusend Lasso-Dreegere in dän Rääch fon do Spoaniere täiwe. Atawallpa skäl toachte, dät hie ju litje Toal fon Spoaniere licht slo kuude. Een poor wüül hie foar sien oain Heer rekrutierje, dän Räst wüül hie waigjuchte läite. Mäd ju Uurlainhaid fon do Woapen un Rustengen häd hie nit reekend. Do Spoaniere unner Pizarro hieden sik ferstopped apstoald, rund uum dän Stäädploats tou, sodät Atawallpa mäd sien Suldoaten ientingeld waas. Man eerste liet sik naan fon do Spoaniere sjo. Dan tried aan Mönk foar un kwad tou dän Häärsker, dät jo Ousoande fon dän Poapst un dän spoansken Köönich wieren un dät hie tou dät Kristendum uurtreede skuul. Hie skäl tou dän Häärsker kweeden hääbe, hie skuul dät Woud Goddes heere. Atawallpa fräigede ätter do Begjuchte, wier dät Woud Goddes häärkoom, wierap die Mönk him een [[Bibel]] in'e Hounde roate. Atawallpa kuude oaber nit leese un ferstuude nit, wät een Bouk waas, heelt ju Bibel oun't Oor un lusterede un un smiet ju ätters ap'e Gruunde, as hie niks heerde. Dät waas die Knipkensleek, as Pizarro un sien Ljuude do Troppen fon do Inka mäd [[Kenunne]]n un [[Arkebuse]]n oungreepen un dän Häärsker fäästnoomen. Do Inka wieren ferboased uur do [[Fjuurwoape]]n, un wüülen hieren fangenen Häärsker nit mäd Juunweer in Gefoar brange. Sowät 2000 Inka stoorwen in ju Slacht, man nit aan fon do Spoaniere. Atawallpa bleeuw fangen. Hie bood Pizarro een baldoarich groot Loosejäild oun, dät in ju Foulgetied ätter Cajamarca broacht wuude. Aan Koomer moaste heel un aal mäd Gould apfäld wäide, uurs aan twäie mäd Säälwer. Pizarro kassierde aal dät Gould un Säälwer, noom uk ju fjautien- of füüftienjierige [[Inés Huaylas Yupanqui]], Atawallpa sien Hoolfsuster, as Mätresse, ju him die Fangene as Wieuwmoanske ounbood. Man Pizarro liet Atawallpa nit fräi. Die Inka-Häärsker wuude in dät touken Jier, ap dän [[26. Juli]] [[1533]] mäd ju [[Garotte]] waigjucht. === Ätter ju Slacht fon Cajamarca === Ätters roate dät wäil noch Inka-Häärskere, man do hieden niks moor tou tällen. Ju Slacht bie Cajamarca hiede dät Inka-Riek as betjuudenden Stoat praktisk fernäild. Touhoope mäd [[Diego de Almagro]], die mäd Ferstäärkenge ätter Cajamarca keemen waas, ärooberde Pizarro ap dän [[15. November]] [[1533]] Qusqu (spoansk: [[Cusco]]), ju Haudstääd fon dät Inka-Riek. Hie kuude dän hoogen Oadel fon Inka ap sien Siede brange un sätte [[Manku Qhapaq II.]] (spoanske Skrieuwwiese: ''Manco Cápac II.'') as Marionetten-Häärsker ien. Een Tied loang waas hie do Spoaniere tou Tjoonste, man jo begonnen him läip tou kwääljen un tou taagjen. In'n Januoar [[1535]] gruundede Pizarro tichte bie ju Kuste ju näie Haudstääd ''Ciudad de los Reyes'', leeter uumebenaamd in [[Lima]] (dät is däälich noch ju Haudstääd fon [[Peru]]). Düsse näie Stääd waas fon [[Panama]] uut fuul lichter tou roakjen as Cusco, dät in't Hoochlound liech. Al in [[1535]] fersoachte Manku Qhapaq II., wäch tou loopen. Man hie wuude wier ienfangen. Pizarro ferföigede, dät hie nit moor taaged wäide skuul, un fersoachte, dän Inka sien Fertjouen wier tou winnen. Man dät waas al tou leet. Manku Qhapaq II. ron in't Foarjier 1536 ärfoulchriek wäch un fersoachte fon dät Foarjier 1536 oun aan Apstound juun do Spoaniere, tiedwiese hiede hie uk wät Ärfoulch. In't Doal fon dän [[Urubamba]] organisierde hie Inka-Troppen, noom foar kuute Tied ju Fäästenge [[Saqsaywaman]] ien un beleegerde fon Moai 1536 bit April [[1537]] ju Haudstääd [[Cusco]]. Troppen, do fon Lima uut tou Hälpe soand wuuden, kuuden Manku Qhapac II. sien Troppen slo, man die Fersäik fon wäkke Inka-Troppen unner ju Fierenge fon aan fon sien Generoale sluuch fail. Manku Qhapaq II. kuude monken fuul Indioaner-Foulke nit genouch Ferbuundede juun do Spoaniere fiende, uumdät do wäil bliede wieren, dät ju Häärskup fon't Inka-Riek foarbie waas. In't Eende fersoachte hie sogoar, sik mäd do Expeditsjoonstroppen fon [[Diego de Almagro]] juun Pizarro tou ferbuunden, do fon [[Chile]] tourääch koomen. Man dät slumpede nit. Manku Qhapac II. moaste sik uut dät Rebät fon Cusco touräächluuke. Hie moakede leeter noch Guerilla-Oungriepe, man dät Inka-Riek kuude siläärge nit sien oolde Grööte wier kriege. == Burgerkriech mäd Almagro / Dood == Uk wan Manku Qhapac II. deer nit moor fon profitierde: Dät roate nu daach noch aan Burgerkriech moken do Spoaniere twiske Pizarro un Almagro sien Troppen. Almagro saach sik uurfoardeeld, uumdät [[Hernando Pizarro]], aan fon do Bruure fon Pizarro, bie dän spoansken Köönich roaked hiede, dät sin Bruur Francisco alleenigen Gouverneur fon dät Riek weese skuul. Almagro hiede uurs n Gouvernement fääre suudelk, [[Gouvernement Näi-Toledo]], touspreeken kriegen. Man of Cusco deer nu touheerde, waas nit kloor, uumdät ju Fermäitenge nit so seküür waas. Deeruum wuude nu aan Burgerkriech moken do Spoaniere uutdrain. Ap dän [[26. April]] [[1538]] koom dät tou ju äntskeedende Slacht twiske Pizarro un Almagro sien Siede: ju [[Slacht fon Las Salinas]]. Diego de Almagro ferloos ju Slacht un wuude fon Pizarro sin Bruur Hernando Pizarro fangen nuumen. Francisco Pizarro broachte moor as two Mounde in [[Jauja]] tou, weerskienelk, uum nit direkt in dät Skiksoal fon Almagro ferwikkeld tou wäiden. Hernando Pizarro häd Almagro ap dän [[8. Juli]] [[1538]] waigjucht. Ap dän [[26. Juni]] [[1541]] stoarmden Ounhongere fon dän waigjuchten Almagro [[Francisco Pizarro]] sien Slot in Lima un broachten Pizarro uume. Bie dän Oungriep stoorf uk sin Hoolfbruur [[Martín de Alcántara]]. Do Oungriepere ruupen Almagro sin glieknoomigen Suun Diego de Almagro, bekoand as [[Diego de Almagro el Mozo]] (dät hat sowät "Diego de Almagro ''die Jungere''") as näien Gouverneur uut. Man die kuude sik nit hoolde. Ju Spoanske Kroune benaamde [[Cristóbal Vaca de Castro]] as Ferwalter, un die sluuch dän jungen Diego ap dän [[16. September]] [[1542]] in ju [[Slacht fon Chupas]]. [[Kategorie:Spanien]] [[Kategorie:Peru]] [[Kategorie:Conquistador]] [[Kategorie:Geskichte]] {{DEFAULTSORT:Pizarro, Francisco}} sz0lzetjvznr4x0c2a21rwch9ooet67 0 11455 118582 118578 2019-07-29T18:59:34Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Guanako |- | align="center" | [[Bielde:Guanaco 09.24.jpg|300px|Guanako]] <br><small>Guanako ''(Lama guanicoe)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Uuroardenge:'' || [[Laurasiatheria]] |- | ''Oardenge:'' || [[Poorhoufere]] (Artiodactyla) |- | ''Unneroardenge:'' || [[Swielensoolere]] (Tylopoda) |- | ''Familie:'' || [[Kamäile]] (Camelidae) |- | ''Tribus:'' || [[Näiwaareld-Kamäile]] (Lamini) |- | ''Sleek:'' || ''[[Lamas (Sleek)|Lamas]]'' (''Lama'') |- | ''Oard:'' || Guanako (''Lama guanicoe'') |- | Beskrieuwen fon || [[Philipp Ludwig Statius Müller|S<small>TATIUS</small> M<small>ÜLLER</small>]], [[1776]] |} |} Dät '''Guanako''' (''Lama guanicoe''), uk '''Huanako''' naamd, is een wüüldlieuwjende Oard binne ju Foamielje fon do [[Kamäile]] (Camelidae). == Ferspreedenge un Lieuwendsruumte == Dät Guanako lieuwt foaraaln in't wäästelke un suudelke [[Suud-Amerikoa]]. Do Dierte sunt tou fienden in do [[Anden]] juust so as ju [[Pampa]] in [[Peru]], [[Ecuador]], [[Bolivien]], [[Chile]] un [[Argentinien]]. Jo lieuwje deer in eepen Gäärslound, bloot in hädde Wintere gunge jo uk moal in Holtbuske. Me findt Guanakos in Hööchten bit tou 4000 Meetere. == Moanskene un Guanakos == Dät wüülde Guanako is ju Stomfoarm, wier dät tomme [[Lama (Kamäil)|Lama]] uut tuchted wuuden is. Aleer toachte me, dät uk wäil dät [[Alpaka]] fon't Guanako oustomje skuul. Man genetiske Unnersäikengen wiese, dät dät Alpaka fon't wüülde [[Vikunja]] oustommet. Man uumdät sik aal do Näiwaareld-Kamäile kjuusje konnen un do Basterte fruchtbeer sunt, kon me nit uutsluute, dät uk bie do domestizierde Foarmen (Alpaka un Lama) toumäts wät truchnunner tuchted wuuden is - man sukke Ienfloude sunt touminst nit stäärk. [[Kategorie:Suugedierte]] egeeoju9dw0fcpp4uzxoch6c7uw1qme 0 11456 118579 2019-07-29T18:57:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Guanako]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Guanako]] o2ghwstv6ybqw1d1lsmer0rvp9tlltl 0 11457 118580 2019-07-29T18:58:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Guanako]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Guanako]] o2ghwstv6ybqw1d1lsmer0rvp9tlltl 0 11458 118581 2019-07-29T18:59:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Alpaka (Kamäil)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Alpaka (Kamäil)]] ohemvx6du1ly2m9bnp034twv00bfhf1 10 11460 119505 118594 2020-10-19T04:35:23Z Holder 732 wikitext text/x-wiki #redirect [[:Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September 2018]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 419i9rq3vqxpku6wnojxpqvkl7k3ubk 10 11461 119506 118595 2020-10-19T04:35:32Z Holder 732 wikitext text/x-wiki #redirect [[:Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober 2018]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> l6qtkvyitnd2mr74kj904w19drhkspi 0 11464 118659 2019-10-29T21:59:14Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Delmenhorst Rathaus.jpg|thumb|Woatertouden un Räidhuus]] '''Delmenhorst''' is een kringfräie Stääd in dän düütske Deelstoat [[Läichsaksen]] un h…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Delmenhorst Rathaus.jpg|thumb|Woatertouden un Räidhuus]] '''Delmenhorst''' is een kringfräie Stääd in dän düütske Deelstoat [[Läichsaksen]] un häd 77.607 Ienwoonere (2018). Ju Stääd gränst wäästelk an [[Bremen]] un lait ungefeer 35 Kilometer aast-suudaastelk fon [[Oldenbuurich (Stääd)|Oldenbuurich]]. Truch ju Stääd lopt ju [[Delme (Äi)|Delme]]. [[Kategorie:Läichsaksen]] end7cfh6zpj350sddcuss4d8oop6pkz 10 11465 119507 118665 2020-10-19T04:35:46Z Holder 732 wikitext text/x-wiki #redirect [[:Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November 2018]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 0mnr1dpu3q9tv61oxwyzk70a6tznxa8 0 11466 122070 118668 2023-02-23T15:29:45Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki == Geböärnisse == * [[1994]]: Neonazis lääse in ju Lübecker Synagoge Fjuur. Do fieuw Ljuude, do buppe in ju Synagoge woonje, konnen rädded wäide. Dät is dät eerste Moal, dät ätter 1945 in Düütsklound wier een Synagoge in Bround sät wuude. * [[2011]]: In't Foarfäild fon dän Burgerkriech in Syrien kwäd die syriske Diktoatoor Baschar al-Assad, dät aal do Demonstranten, do in do lääste Deege fäästnuumen wuuden sunt, fräilät wäide. Daach gunge in do foulgjende Deege do Demonstratsjoonen fääre un wiedje sik noch uut, juust so as dät Skjooten ap Demonstranten truch stoatelke Seekerhaidskrääfte. == Stuurwen == * [[2021]]: [[Uta Ranke-Heinemann]], düütske roomsk-kathoolske Theologinne un fon 1970 bit 1987 dät eerste Wieuwmoankse ap n Leerstoul for kathoolske Theologie. 5qiuasbl5bme3zis6rkblq28cef2dal 14 11467 118676 2019-11-06T03:51:36Z Chongkian 5595 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Asien]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Asien]] 2k9cywbw8gxhpp5gzu1vxk3vd574ps4 10 11471 119442 119369 2020-10-19T04:23:56Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Leer Rathaus Hafen townhall harbour 2008.jpg|120px|right|Dät Räidhuus fon Lier]] '''Lier''' (Struukeljers: Läir, Düütsk: Leer) is een Stääd in Läichsaksen, in dän Loundkring Lier. Ju Stääd häd sowät 34.000 Ienwoonere, un is deermäd ätter Oamde un Auerk ju träädgrootste Stääd fon Aastfräislound. Ju Stääd is uursproangelk äntsteen an ju Leda, man is uutsprat ätter ju Oamse. So kuuden uk do Seeskiepe in ju Stääd oun foare. Truch aal do Ferkiersferbiendengen, do bie Lier touhoope kuume, beskrieuwt ju Stääd sik as „Poute fon Aastfräislound“ (Tor Ostfrieslands). In dät leete 14. un äddere 15. Jierhunnert waas Lier truch dän Haudling Focko Ukena dät politiske Säntrum fon Aastfräislound. Lier kreech ju Stäädstoatus eerst in dät Jier 1823. In't Foaren waas Lier n Täärp mäd Määrkedgjucht, man funktionierde daach aal fuul laanger as ne Stääd. Ju oolde Binnenstääd jält truch hiere historiske Huuse as een fon do fluchste Stääde in ju Region. Fjauer Buurgen, oolde Huuse un Säärken uut ferskeedene Jierhunnerde sunt in ju Stääd tou fienden. [[Lier (Stääd)|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> ah77ouddzvoxg4j4dx95cp46e89cfnv 10 11472 118722 118702 2020-01-24T15:01:22Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Лимонная кислота-1.jpg|350px |02=Michelangelo's Pieta 5450 cropncleaned edit.jpg|350px |03=Sarus Crane Duet.jpg|350px |04=Bamboo Forest, Arashiyama, Kyoto, Japan.jpg|350px |05=Nurturing young one.jpg|350px |06=Close-up of Tropaeolum majus flowers droplets -20190830-RM-081005.jpg|350px |07=2013-06-04_16-06-24-Coleoptera.JPG|350px |08=Chrysantheme rot tautropfen -20191024-RM-102058.jpg|350px |09=Heart valve replacement operations.jpg|350px |10=Lori Berd, Armenia, 2016-09-30, DD 69.jpg|350px |11=Taro leaf underside, backlit by sun - edit.jpg|350px |12=2014 Prowincja Gegharkunik, Sewanawank, Kościół Świętych Apostołów (07).jpg|350px |13=Огонек.jpg|350px |14=Maria Saal Collegiatsstift Karner und Pfarrkirche Mariae Himmelfahrt SO-Ansicht 30062017 0005.jpg|350px |15=Temple Wat Xieng Thong - Luang Prabang - Laos.jpg|350px |16=Bloemknop wilde peen (Daucus carota). Locatie, De Kruidhof Buitenpost.jpg|350px |17=Famagusta 01-2017 img10 Carmelite Church.jpg|350px |18=Вниз по Черемошу ).jpg|350px |19=Веслоногие ракообразные разных видов.jpg|350px |20=Antonius Kloster BW 7.jpg|350px |21=Areca and Vanilla DSC 1306.jpg|350px |22=Väike-Maarja kirik 14-05-2013.jpg|350px |23=KSC-20191205-PH-AWG07 0006.jpg|350px |24=Iglesia del Espíritu Santo, Landshut, Alemania, 2012-05-27, DD 02.JPG|350px |25=Echium wildpretii LC0204.jpg|350px |26=Pilsumer Kirche 2010.jpg|350px |27=Portrait of an ant, profile view.jpg|350px |28=2014.03.29.-08-Mannheim Neckarau Waldpark-Wiesen-Schaumkraut.jpg|350px |29=Basilica di San Pietro in Vaticano September 2015-1a.jpg|350px |30=First Color Image of the Viking Lander 2 Site.jpg|350px |31=Delosperma cooperi (Délosperma rose) - 97.jpg|350px |32=Itsukushima Gate.jpg|350px |33=Monasterio de Sanahin, Armenia, 2016-09-30, DD 44-46 HDR.jpg|350px |34=Malta Gozo Ta Pinu BW 2011-10-08 10-18-54.JPG|350px |35=Virmalised 18.03.15 (2).jpg|350px |36=FIRE 01.JPG|350px |37=Eenzaam plantje (zeekraal Salicornia) trotseert de soms barre elementen. Locatie, Noarderleech Provincie Friesland 02.jpg|350px |38=De Maria kerk in Wierum 3 edited.jpg|350px |39=Eyjafjallajökull.jpeg|350px |40=Pia19808-main tight crop-monday.jpg|350px |41=Cathedrale Notre-Dame de Paris nef nouvelles cloches.jpg|350px |42=PhuSangWTF 01.jpg|350px |43=Sahuaro in bloom 2.jpg|350px |44=Reflection on the Salar de Uyuni, bolivia.jpg|350px |45=Trakai Island Castle Chapel, Lithuania - Diliff.jpg|350px |46=Stromboli Eruption.jpg|350px |47=Dianthus carthusianorum Neulengbach 20160611 01.jpg|350px |48=Hurricane Isabel from ISS.jpg|350px |49=Catedral de Sioni, Tiflis, Georgia, 2016-09-29, DD 100-102 HDR.jpg|350px |50=Falcon 9 rollout with TurkmenAlem52E-MonacoSAT to SLC-40 (17108097439).jpg|350px |51=Port and lighthouse overnight storm with lightning in Port-la-Nouvelle.jpg|350px |52=Drosera rotundifolia leaf1.jpg|350px |53=Drosera rotundifolia leaf1.jpg|350px }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2021}} </noinclude> 78ol05tj4ufppog6zmu9701633sjfxk 10 11475 119516 118716 2020-10-19T04:40:12Z Holder 732 wikitext text/x-wiki '''Israel''' (Hebräisk: מדינת ישראל "Medinat Jisra'el", Arabisk: دولة إسرائيل "Daulat Isrā'īl") is n Lound in dät Midde-Aaste. Israel is dät eensige Lound ap ju Waareld wier ne juudske Moorhaid woont, 5,9 Million fon do 8 Million Ienwoonere sunt Juudsk. Ieuwenske do juudske Ienwoonere rakt et ne arabiske Minnerhaid. Do historiske Wuttele fon dän moderne Stoat Israel lääse in dät bibliske Lound Israel. Ätter dän Deelengsplan fon 1947 fon do Fereende Natione skuul et two Stoate reeke, n juudsken un n arabisken Stoat. Jerusalem keem unner ju Ferwaltenge fon do Fereende Natione. As Israel sik 1948 uunouhongich ferkloord hiede, foulgede dän Ramstäk fon arabiske Stoaten aan Dai leeter. Sietdäm häd Israel in fuul ferskeedene Kriege kämped mäd arabiske Noaberstoaten. [[Israel|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 703c54a6vdy7v6dd2b19ezwcsbzlbt1 10 11476 118717 2020-01-23T20:04:04Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2020}} </noinclude>“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2020}} </noinclude> ggibd8ydscntpv7yvweiynu73flsbph 10 11477 118721 2020-01-24T14:13:24Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2021}} </noinclude>“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2021}} </noinclude> 0g9n06wn3tqmts2l3mtvov4p6hbxs1u 10 11478 118723 2020-01-24T15:02:33Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „ <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |02=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |03=Klik ap ju Bielde, uum moo…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |02=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |03=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |04=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |05=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |06=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |07=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |08=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |09=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |10=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |11=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |12=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |13=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |14=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |15=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |16=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |17=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |18=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |19=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |20=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |21=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |22=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |23=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |24=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |25=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |26=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |27=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |28=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |29=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |30=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |31=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |32=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |33=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |34=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |35=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |36=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |37=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |38=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |39=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |40=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |41=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |42=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |43=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |44=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |45=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |46=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |47=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |48=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |49=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |50=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |51=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |52=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |53=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2021}} </noinclude> cwwej1tbyyfm1doxii30c3bwluozct7 4 11479 118725 118724 2020-01-24T15:04:16Z Heinz 88 Jierstoal ferbeeterd wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2021}} q20ugxfzcr31dsajaf41yp2csktam5p 0 11480 118823 118771 2020-01-26T22:37:06Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki Die '''alfte Januoar''' is die alfte Dai in dän gregorioansken Kalänner, somäd blieuwe noch 354 Deege (in Skaltjiere 355) bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Foarfaale == * [[381]]: [[Aþanareiks]] (in gotiske Skrift: 𐌰𐌸𐌰𐌽𐌰𐍂𐌴𐌹𐌺𐍃 ; ap düütsk bekoand as:Athanarich), die ferdrieuwene Häärsker fon dän [[Gooten|gootisken]] Deelstom fon do [[Terwingen]], kumt ätter [[Konstantinopel]] wai un wäd fon Kaiser [[Theodosius I.]] eerenfol apnuumen. * [[1055]]: Ätter dän Dood fon hieren Swoager [[Konstantin IX.]] wäd ju soogentichjierige [[Theodora III.]] foar dät twäide Moal Kaiserske fon dät [[Byzantiensk Riek|Byzantienske Riek]]. * [[1158]]: [[Vladislav II.]] wäd toun [[Přemysliden|Köönich fon Böömen]] wääld. * [[1636]]: In ju [[Slacht bie Haselünne]] in dän [[Trüütichjierigen Kriech]] winnt een [[Sweeden|sweedisk]] Regiment uur toalenmäitich uurlaine kaiserelke Troppen, uk wan die Uppermon fon do Sweeden, [[Dodo zu Innhausen und Knyphausen]], al tou Begin fon ju Slacht tou Dood kumt. * [[1654]]: In dän [[Arauco-Kriech]] in dät Rebät, wier däälich [[Chile]] lait, kumt dät tou ju [[Slacht bie dän Río Bueno]]. As een Troppe fon sowät 900 [[Spanien|spoanske]] Suldoaten touhoope mäd [[Indioanere|indioanske]] Hälpstroppen fon sowät 1500 Mon fersäike, uur dän [[Río Bueno]] tou kuumen, steete jo mäd sowät 3000 [[Mapuche]]-Indioanere touhoope. Do Mapuche winne ju Slacht. * [[1787]]: [[Wilhelm Herschel]] äntdäkt do bee grootste Mounen fon dän Planet [[Uranus]], do leeter fon sin Suun [[John Herschel]] do Noomen [[Oberon (Moune)|Oberon]] un [[Titania (Moune)|Titania]] kriege. * [[1827]]: Ju Stääd [[Bremen]] koopet fon dät [[Köönichriek Hannover]] Lound noudelk fon ju [[Geeste (Äi)|Geeste]]-Mundenge, uum junner in do Foulgejiere aan Seehoawen uun ju Stääd [[Bremerhoawen]] tou bauen. * [[1861]]: [[Alabama]] trät uut do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] uut. Tjo Wieke leeter is dät Meebegruunder fon do [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa]]. * [[1866]]: Dät britiske Passagier-Skip [[London (Skip, 1864)|London]] gungt wilst aan Stoarm in dän [[Gulf fon Biskaya]] unner. 220 fon do 239 Ljuude oun Boud stierwe. [[Bielde:On the march in Zululand.jpg|thumb|right|250px|Britiske Troppen marskierje in Zululound]] * [[1879]]: Ätter dän Ouloop fon een Ultimoatum, dät do [[Zulu (Foulk)|Zulu]] nit ounnieme wüülen, marskierje britiske Troppen unner [[Frederic Thesiger, 2. Baron Chelmsford]] in't [[Köönichriek Zululound]] ien un beginne deermäd sunner Kriechsferkloorenge dän [[Zulu-Kriech]]. * [[1946]]: [[Enver Hoxha]] ropt ju [[Sosjoalistiske Foulksrepublik Albanien]] uut. * [[1949]]: Do toufoarne düütske Rebätte aastelk fon't [[Oder-Neiße-Skeed]] wäide unner [[Polen|poolske]] Ferwaltenge stoald. * [[1954]]: Bie [[Lawine]]n in' [[Aastriek|aastriekiske]] Buundeslound [[Vorarlberg]] rakt dät aaltouhoope 135 Doode, besunners läip is ju Katastrophe in ju Meente [[Blons]] in't [[Groot Walserdoal|Groote Walserdoal]]. * [[1964]]: In [[Flaagenstried twiske do Fereende Stoaten un Panama 1964|dän sonaamden Flaagenstried]] twiske [[Panama]] un do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]], aan Twist uur ju Hoohaid uur ju Zone uum dän [[Panama-Kanoal]] tou, kumt ap Bidde fon Panama in ju Noacht tou dän 11. Januoar die [[UNO-Seekerhaids-Räid]] foar een Sunnersittenge touhoope. Man die Seekerhaidsräid beslut ätter kuute Beräidenge, dät hie noch outäiwe wol, wo do Fermiddelengen fon ju [[Organisatsjoon fon Amerikoanske Stoaten]] (OAS) uutgunge. * [[2002]]: Do eerste Fangene uut dän [[Kriech in Afghanistan sänt 2001|Afghanistan-Kriech]], fangene [[Taliban]] un fermoudelke Liede fon [[Al-Qaida]], kuume ätter dät [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoanske]] Internierengs-Leeger Camp-X-Ray in ju [[Fangenen-Leeger fon ju Guantanamo Bay Naval Base|Guantanamo Bay]] wai. Uumdät die Foargong foulkegjuchtelk un moanskengjuchtelk nit in Oardenge is, rakt dät internasjonoale Protäste. [[Bielde:Elbphilharmonie, Hamburg.jpg|thumb|right|250px|Ju Elbphilharmonie]] * [[2017]]: Ju [[Elbphilharmonie]] in [[Hambuurich]] wäd eepend. === Doatum uunseeker === * [[630]]: [[Islam|Muslime]] unner ju Fierenge fon [[Mohammed]], dän jo as Prophet fereerje, ärooberje [[Mekka]]. Man deer wäd een heele Riege ferskeedene Doaten ounroat, buppedät is uunseeker, wäkken Kalänner domoals in Mekka bruukt wuude, sodät bie ju Uumereekenge in uus Kalänner noch moor ferskeedene Muugelkhaiden äntstounde. Düt hier is bloot een muugelk Doatum fon moorere in do Jiere [[629]] bit 630. == Tou Waareld keemen == [[Bielde:Theodosius I. Roman Coin.jpg|thumb|right|250px|Theodosius I., *347]] * [[347]]: [[Theodosius I.]], roomsken Kaiser * [[844]]: [[Abdallah fon Córdoba]], soogenden Emir fon Córdoba * [[1395]]: [[Michelle de Valois]], Härtsoginne fon Burgund * [[1464]]: [[Wichmann Kruse]], düütsken Jurist, roomsk-kathoolsken Theologe un Juunstrieder juun ju Reformatsjoon * [[1638]]: [[Nicolaus Steno]], deensken roomsk-kathoolsken Biskop un Natuurfoarsker * [[1650]]: [[Diana Glauber]], niederloundske Moalerske in ju Gouldene Tied * [[1699]]: [[Christian Gottlieb Kluge (die Allere)]], düütsken evangelisken Theologe * [[1760]]: [[Oliver Wolcott jr.]], US-amerikoansken Politiker * [[1778]]: [[Henriette Jügel]], düütske Moalerske * [[1793]]: [[Johanna Stegen]], bekoand wuuden as "Häldenwucht fon Lüneburg" uumdät ju in 1813 Suldoaten in dän Kamp juun napoleoonske Troppen Patronen broacht häd. * [[1803]]: [[Giovanni Antonio Farina]], italieensken roomsk-kathoolsken Biskop * [[1805]]: [[Johann Nepomuk Geiger]], aastriekisken Moaler un Teekner * [[1810]]: [[Johann Ludwig Krapf]], düütsken evangelisken Missionoar, Äntdäkker, Sproak-Foarsker un Afrikoa-Foarsker * [[1819]]: [[Karl Klein (Biskop)|Karl Klein]], düütsken roomsk-kathoolsken Biskop * [[1821]]: [[Carlo Laurenzi]], italieensken Kardinoal * [[1827]]: [[Rainer fon Aastriek]], aastriekisken Äärtshäärtsoch un Generoal * [[1838]]: [[Giovanni Cagliero]], italieensken Kardinoal un vatikoansken Diplomoat [[Bielde:Elisabeth Järnefelt.jpg|thumb|right|250px|Elisabeth Järnefelt, *1839]] * [[1839]]: [[Elisabeth Järnefelt]], jält as "Muur fon ju finniske Kunst un Kultuur" * [[1869]]: [[Gottfried Traub]], düütsken evangelisken Pestoor un Politiker * [[1879]]: [[Hermann Mulert]], düütsken evangelisken Theologe * [[1885]]: [[Alice Paul]], US-amerikoanske Striederske foar do Gjuchte fon Wieuwljuude * [[1886]]: [[Elsa Rendschmidt]], düütske Sköäwelerske * [[1890]]: [[Oswald de Andrade]], brasilioansken Skrieuwer * [[1892]]: [[Valeska Gert]], düütske Donserske un Skauspielerske * [[1892]]: [[Alice Haubrich-Gottschalk]], düütske Dokterske * [[1893]]: [[Ellinor Aiki]], estniske Moalerske * [[1899]]: [[Eva Le Gallienne]], britisk-amerikoanske Skauspielerske, Regisseurinne un Produzentinne [[Bielde:Duruflé 1939.jpg|thumb|right|250px|Maurice Duruflé, * 1902]] * [[1902]]: [[Maurice Duruflé]], frantsöösken Oargelist un Komponist * [[1903]]: [[Alan Paton]], suudafrikoansken Skrieuwer un Kritiker fon ju Apartheid * [[1911]]: [[Nora Heysen]], austroalske Moalerske * [[1913]]: [[Eduard Buess]], Swaitser evangelisken Pestoor un Theologie-Professor * [[1915]]: [[Luise Krüger]], düütske Speer-Smieterske * [[1918]]: [[Guo Wenzhi]], chineesisken roomsk-kathoolsken Biskop * [[1921]]: [[Juanita M. Kreps]], US-amerikoanske Wiertskups-Wietenskupperske un Politikerske * [[1923]]: [[Carroll Shelby]], US-amerikoansken Motor-Spoartler, Spoartwoain-Konstrukteur un Unnerniemer * [[1931]]: [[Betty Churcher]], austroalske Moalerske un Direktoorinne fon ju "National Gallery of Australia" * [[1934]]: [[Jean Chrétien]], kanadisken Premierminister * [[1940]]: [[Andres Tarand]], estnisken Politiker * [[1943]]: [[Oscar Bronner]], aastriekisken Saitengs-Skrieuwer, Saitengs-Uutreeker un Moaler * [[1949]]: [[Bogdan Borusewicz]], poolsken Historiker un Politiker * [[1951]]: [[Philip Tartaglia]], skottisken roomsk-kathoolsken Äärts-Biskop * [[1952]]: [[Diana Gabaldon]], US-amerikoanske Skrieuwerske * [[1954]]: [[Vicky Peña]], spoanske Skauspielerske * [[1959]]: [[Richard Arnold]], düütsken Politiker * [[1966]]: [[Kim Coles]], US-amerikoanske Skauspielerske un Komikerske * [[1971]]: [[Mary J. Blige]], US-amerikanische Soul- und R&B-Sjungerske * [[1975]]: [[Matteo Renzi]], italieensken Politiker * [[1977]]: [[Anni Friesinger-Postma]], düütske Sköäwelerske * [[1980]]: [[Christian Wetklo]], düütsken Foutbaal-Spieler (in'e Doore) == Stuurwen == [[Bielde:Hosios Loukas Crypt (south east groin-vault) - Theodosios.jpg|thumb|right|250px|Theodosios die Koinobiarch, † 529]] * [[529]]: [[Theodosios die Koinobiarch]], Eensiedeler-Mönk in Palästina, uurspröängelk uut Kappadokien (däälich in ju Turkäi) * [[705]]: Poapst [[Jan VI. (Poapst)|Jan VI.]] (of "Johannes VI.") * [[1096]]: [[Adelheid II. (Gandersheim)|Adelheid II.]], Äbtissine fon Gandersheim * [[1148]]: [[Anselm de Craon]], Benediktiner-Abt, apostoolsken Nuntius in Änglound, leeter "wäälden Biskop" fon London, man sunner aal do Wäien, do me gewöönelk as Biskop bruukt. * [[1141]]: [[Gebhard von Urach]], Füürst-Biskop fon Straßburg * [[1268]]: [[Beneset d'Alinhan]] (okzitoansken Noome; uk wäil frantsöösk ''Benôit d'Alignan'', Latiensk ''Benedictus de Alignano'', of ap Seeltersk uursät ''Benedikt fon Alinhan''), Biskop fon Marselha (okzitoansken Noome, frantsöösk: Marseille) * [[1344]]: [[Thomas Charlton (Biskop)|Thomas Charlton]], ängelsken Biskop * [[1372]]: [[Eleanor of Lancaster]], ängelske Oadelige * [[1451]]: [[Wilhelm (III.) von Raron]], Füürst-Biskop fon Sitten * [[1604]]: [[Johann Adam von Bicken]], Äärtsbiskop un Kuurfüürst fon Mainz * [[1636]]: [[Dodo zu Innhausen und Knyphausen]], aastfräisken Fäildheer in sweediske Tjoonste in dän Trüütichjierigen Kriech * [[1716]]: [[Marfa Matwejewna Apraxina]], Zoarinne fon Ruslound * [[1827]]: [[Anna Vittoria Dolara]], italieenske Nunne un Miniatuur-Moalerske * [[1837]]: [[François Gérard]], frantsöösken Moaler * [[1868]]: [[Maria von Mörl]], Suudtiroler Mystikerinne * [[1883]]: [[Jenny Longuet]], düütske Skrieuwerske, Dochter fon Karl Marx * [[1923]]: [[Konstantin I. (Griechenlound)|Konstantin I.]], Köönich fon Griechenlound [[Bielde:Elfrida Andrée vid orgeln i Göteborgs domkyrka.jpg|thumb|right|250px|Elfrida Andrée, † 1929]] * [[1929]]: [[Elfrida Andrée]], sweediske Oargelistinne un Komponistinne * [[1941]]: [[Emanuel Lasker]], düütsken Skok-Spieler un -Waareldmääster * [[1964]]: [[André Jullien]], frantsöösken Kardinoal * [[1966]]: [[Alberto Giacometti]], Swaitser Bieldehauer, Moaler un Grafiker * [[1980]]: [[Celia Sánchez]], kuboanske Revolutsjonäärinne un Politikerske * [[1988]]: [[Robert F. Kennon]], US-amerikoansken Politiker * [[1998]]: [[Cecilia Banu]], sowjetiske / ruske Iroanistinne, Dichterske un Uursätterske * [[1999]]: [[Naomi Mitchison]], skottiske Skrieuwerske un Dichterske * [[1999]]: [[Josefina Plá]], spoansk-sproakige Skrieuwerske un Dichterske * [[2000]]: [[Helena Carter]], US-amerikoanske Skauspielerske]] * [[2001]]: [[Dorothy M. Horstmann]], US-amerikoanske Dokterske un Wietenskupperske in dät Fäild fon Virologie un Epidemiologie * [[2001]]: [[Lorna Sage]], ängelske Literatuur-Wietenskupperske, Literoar-Kritikerske un Skrieuwerske * [[2002]]: [[Peggy Antonio]], austroalske Cricket-Spielerske * [[2003]]: [[Joachim Ritzkowsky]], düütsken evangelisken Pestoor * [[2003]]: [[Ruth Feldman]], US-amerikoanske Dichterske un Uursätterske * [[2003]]: [[Marianne Türk]], aastriekiske Bäidensdokterske un Euthanasie-Ferbreekerske in ju Nazi-Tied. * [[2004]]: [[Elza Mayhew]], kanadiske Kunstlerske * [[2005]]: [[Miriam Hyde]], austroalske Musikerske, Komponistinne un Dichterske * [[2005]]: [[Thelma White]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[2006]]: [[Mark Sopi]], roomsk-kathoolsken Biskop fon Pizren in dän Kosovo [[Bielde:Edmund Hillary by Kubik 2004.jpg|thumb|right|250px|Edmund Hillary, † 2008]] * [[2008]]: [[Edmund Hillary]], näiseeloundsken Bierichstieger, touhoope mäd Tenzing Norgay Eerstbestieger fon dän Mount Everest * [[2009]]: [[Quirino De Ascaniis]], italieensken roomsk-kathoolsken Pestoor un Missionoar in Hongkong * [[2009]]: [[Pio Laghi]], italieensken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[2009]]: [[Pat Lindsey]], US-amerikoanske Politikerske * [[2010]]: [[Kurt Liebhart]], aastriekisken Kanu-Spoartler * [[2010]]: [[Miep Gies]], aastriekisk-niederloundske Hälperske fon Anne Frank * [[2011]]: [[Barbara Clayton]], ängelske Pathologinne * [[2012]]: [[Steven Rawlings]], britisken Astrophysiker * [[2013]]: [[Mariangela Melato]], italieenske Skauspielerske * [[2013]]: [[Aaron Swartz]], US-amerikoansken Programmierer, Skrieuwer un "Hacktivist" * [[2014]]: [[Keiko Awaji]], japoanske Skauspielerske * [[2014]]: [[Mora Windt-Martini]], düütsk-rumäänske Hondbaal-Spielerske [[Bielde:Ariel Sharon, by Jim Wallace (Smithsonian Institution).jpg|thumb|right|250px|Ariel Scharon, † 2014]] * [[2014]]: [[Ariel Scharon]], israelisken Generoal un Politiker * [[2015]]: [[Anita Ekberg]], sweediske Skauspielerske * [[2016]]: [[Albert Onyembo Lomandjo]], kongoleesisken roomsk-kathoolsken Biskop * [[2017]]: [[Victor Griffin]], irisken anglikoansken Pestoor un Theologe * [[2017]]: [[Kenyon Wright]], skottisken Politiker un Pestoor fon ju Skottiske Episkopoal-Säärke (ju heert tou ju anglikoanske Meenskup) * [[2018]]: [[Sumiko Iwao]], japoanske Psychologinne * [[2019]]: [[Elaine Koppelman]], amerikoanske Mathematikerske * [[2019]]: [[Charles Soreng]], indisken roomsk-kathoolsken Biskop * [[2019]]: [[Sue Povey]], britiske Genetikerske * [[2020]]: [[Sabine Deitmer]], düütske Skrieuwerske === Doatum Unseeker === * twiske [[140]] un [[142]], touminst is sin Fierdai ap dän 11. Januoar: [[Hyginus (Biskop fon Room)|Hyginus]], Biskop fon Room (dät sälge Boantje wäd leeter as "Poapst" beteekend, man noch nit tou sien Tied); [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Januoar]] gmokm2xudi4l2dc7akrlqpoto6p2zjw 0 11481 118839 2020-01-26T23:17:46Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[11. Januoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[11. Januoar]] mdatq0cfwccjoygth1tcatcjszy8iua 0 11482 118840 2020-01-26T23:19:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[11. Januoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[11. Januoar]] mdatq0cfwccjoygth1tcatcjszy8iua 0 11483 118841 2020-01-26T23:20:49Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[11. Januoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[11. Januoar]] mdatq0cfwccjoygth1tcatcjszy8iua 0 11484 121128 120353 2022-07-25T20:08:46Z Murma174 1663 /* Befoulkenge, Gloowe un Sproake */ wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Commonwealth of Dominica | namme = Dominica | flagge = Flag of Dominica.svg | wapen = Coat-of-arms-of-Dominica.svg | lokaasje = LocationDominica.png | motto = ''Après le Bondie, C'est la Ter ''<br /> (uursät: "ätter God kumt dät Lound / ätter God kumt ju Äide") | taal = [[Ängelsk]] | haadstêd = [[Roseau]] | steatsfoarm = [[Republik]] | oerflak = 754 | pctwetter = - | ynwenners = 68.910 | teljier = 2006 | munt = Aast-Karibisken Dollar | muntkoade = XCD | tiidsone = -4 | feestdei = 3. November | folksliet = Isle of Beauty, Isle of Splendour | lânkoade = DMA | ynternet = .dm | tillefoan = 767 | }} '''Dominica''' (amtelk ''Commonwealth Dominica'') is aan Ailoundstoat in do [[Litje Antillen]], nieper: do [[Ailounde uur dän Wiend]], in ju aastelke [[Karibik]]. Die Stoat gungt uur dät heele lieknoomige Ailound un heert tou dän ''[[Commonwealth of Nations]]''. In ju Sproake fon do Uur-Ienwoonere wuude dät Ailound, wier dät masse Bierge rakt, ''Wai'tukubuli'' naamd, dät hat sowät as ''hieren Lieuw is hooch''. Dominica duur nit ferwikseld wäide mäd ju [[Dominikoanske Republik]] ap dän aastelken Deel fon [[Hispaniola]] - dät is gans uurs n Lound. == Geografie == === Loage un Mäiten === [[Bielde:Dominica.png|left|300px|Koarte fon Dominica]] Dät Ailound Dominica heert tou do sonaamde [[Wääst-Indiske Ailounde]], un deerfon tou do [[Antillen]], do ju [[Karibiske See]] fon dän rästelken [[Atlantik]] ouskeede. Monken do Antillen heert Dominica tou do [[Litje Antillen]], un monken do Litje Antillen tou do sonaamde [[Ailounde uur dän Wiend (Antillen)|Ailounde uur dän Wiend]], do dät aastelke Skeed fon ju karibiske See uutmoakje. Die noudelke Deel fon do Ailounde uur dän Wiend is ap Ängelsk as "Leeward Islands" bekoand, un fon düsse ''Leeward Islands'' is Dominica dät suudelkste Ailound. Dominica häd een Flakte fon sowät 750 km², is wät minner as 49 km loang un nit moor as 23 km breed. Dät lait twiske do frantsööske Karibik-Ailounde fon two Uursee-Départements: [[Guadeloupe]] in't Noude un [[Martinique]] in't Suude. Sowät 250 km in't Wääste lait dät uunbewoonde Ailound [[Aves (Ailound)|Aves]], dät ''de facto'' tou [[Venezuela]] heert, uk wan een Riege uur Stoaten deer uk Ounspröäke ap stoalt (fröier uk Dominica). === Natuurruumte === Dät Ailound häd sin Uursproang in dän [[Vulkoanismus]]. Die hoochste Bierich fon Dominica is mäd 1447 Meetere die [[Morne Diablotins]] in't Noude fon't Ailound, aan [[Vulkoan]], die foar trüütichduusend bit fjautichduusend Jiere dät lääste Moal uutbreeken is - man daach wier aktiv wäide kon. Hie is die twäidhoochste Bierich fon do Litje Antillen, ätter dän Vulkoan [[Soufrière (Guadeloupe)|Soufrière]] ap dät Noaber-Ailound [[Basse-Terre (Ailound)|Basse-Terre]], dät tou dät frantsööske Uursee-Département [[Guadeloupe]] heert. Fuul Bierichlound, heete Wällen un sjoodende Woaterdoaben sunt uk Tjuugen fon dän Vulkoanismus ap Dominica. Buppedät rakt dät junner [[tropisken Rienwoold]] mäd een groote Fuulfoold fon [[Plonten]] un [[Dierte]]. === Wichtige Stääde === Do fieuw grootste Stääde fon Dominica sunt ätter een Tällenge fon 2005: * [[Roseau]] (16.074 Ienwoonere) * [[Portsmouth (Dominica)|Portsmouth]] (3.633 Ienwoonere) * [[Berekua]] (3.195 Ienwoonere) * [[Marigot (Dominica)|Marigot]] (2.669 Ienwoonere) * [[Grand Bay (Dominica)|Grand Bay]] (2.608 Ienwoonere) === Ferwaltengs-Iendeelenge === [[Bielde:Dominica, administrative divisions - de - colored.svg|300px|right|Koarte fon do Parishes (Säspele) ap dät Ailound]] Dominica wäd apdeeld in sonaamde ''parishes'', dät is uurs niks as dät ängelske Woud foar [[Säspel]]e. Deeruum heete do uk aal ätter Hillige. {| class="wikitable sortable" ! Nr. ! Parish (Säspel) ! Haudstääd / (-täärp?) ! Flakte<br />km² ! Ienwoonere<br />aaltouhoope ! Ienwoonere/<br />km² |- |style="text-align:right"| 1 || [[Saint Andrew (Dominica)|Saint Andrew]] || [[Wesley (Dominica)|Wesley]] ||style="text-align:right"| 179,6 ||style="text-align:right"| 10.240 ||style="text-align:right"| 57 |- |style="text-align:right"| 2 || [[Saint David (Dominica)|Saint David]] || [[Rosalie (Dominica)|Rosalie]] ||style="text-align:right"| 126,8 ||style="text-align:right"| 6.758 ||style="text-align:right"| 53 |- |style="text-align:right"| 3 || [[Saint George (Dominica)|Saint George]] ||[[Roseau]]||style="text-align:right"| 53,5 ||style="text-align:right"| 19.825 ||style="text-align:right"| 371 |- |style="text-align:right"| 4 || [[Saint John (Dominica)|Saint John]]|| [[Portsmouth (Dominica)|Portsmouth]] ||style="text-align:right"| 58,5 ||style="text-align:right"| 5.327 ||style="text-align:right"| 91 |- |style="text-align:right"| 5 || [[Saint Joseph (Dominica)|Saint Joseph]] ||[[Saint Joseph (Ort)|Saint Joseph]]||style="text-align:right"| 120,1 ||style="text-align:right"| 5.765 ||style="text-align:right"| 48 |- |style="text-align:right"| 6 || [[Saint Luke]] ||[[Pointe Michel]]||style="text-align:right"| 11,1 ||style="text-align:right"| 1.571 ||style="text-align:right"| 142 |- |style="text-align:right"| 7 || [[Saint Mark (Dominica)|Saint Mark]]||[[Soufrière (Dominica)|Soufrière]] ||style="text-align:right"| 9,9 ||style="text-align:right"| 1.907 ||style="text-align:right"| 193 |- |style="text-align:right"| 8 || [[Saint Patrick (Dominica)|Saint Patrick]] || [[Berekua]]||style="text-align:right"| 84,4 ||style="text-align:right"| 8.383 ||style="text-align:right"| 99 |- |style="text-align:right"| 9 || [[Saint Paul (Dominica)|Saint Paul]] || [[Pont Cassé]] ||style="text-align:right"| 67,4 ||style="text-align:right"| 8.397 ||style="text-align:right"| 125 |- |style="text-align:right"| 10 || [[Saint Peter (Dominica)|Saint Peter]] || [[Colihaut]] ||style="text-align:right"| 27,7 ||style="text-align:right"| 1.452 ||style="text-align:right"| 52 |- class="sortbottom" style="background:#DDDDDD;" |&nbsp; || Dominica ||[[Roseau]]||style="text-align:right"| 739 ||style="text-align:right"| 71.474 ||style="text-align:right"| 97 |} Wälle: Central Statistical Office of Dominica (zitierd ätter ju düütsksproakige Wikipedia) == Befoulkenge, Gloowe un Sproake == [[Bielde:Roseau Virgin Ln - Our Lady of Fair Haven Cathedral - panoramio.jpg|thumb|right|300px|Ju roomsk-kathoolske Kathedroale fon Roseau]] Ju Ienwooner-Toal fon Dominica is in't Jier 2007 ap 72.000 Ljuude taksierd wuuden. Ju Befoulkenge sät sik ätter een Statistik fon 2001 touhoope uut 86.6% Swotte fon afrikoanske Oustommenge, 9.1% mäd fermiskede Oustommenge, 2.9% Uur-Ienwoonere (Indioanere), 1.3% fon europäiske of uur Oustommenge un 0.2% sunner naiere Ienoardenge. Dät deer so fuul Ljuude fon afrikoanske Oustommenge lieuwje, kumt deerfon, dät do europäiske Kolonioalisten do as Sklouen deer wai broacht hääbe. Wäkke fon düsse Sklouen sunt wächronnen un kuuden bie do Indioanere unnerkuume. Eerste in [[1833]] hääbe do Briten ju Skloueräi in hiere Kolonien ferbeeden, in ju Foulge sunt Sklouen uut frantsööske Noaber-Kolonien ätter Dominica wai fluchted. Ju Moorhaid fon ju Ailoundbefoulkenge is roomsk-kathoolsk (61.4%) ieuwenske dät hääbe sonaamde Fräisäärken een groote Betjuudenge. Aaltouhoope sunt (ätter een Statistik fon 2010<ref>https://web.archive.org/web/20150924113632/http://www.pewforum.org/files/2014/01/global-religion-full.pdf</ref>) 94,4% Kristen, 3% honge nit naier bestimde ethniske Religionen oun, 0,5 % sunt nit religiös, 0,1% sunt Muslime un 2,0% hääbe uurs ne Religion. Ieuwenske ju Amtssproake Ängelsk is [[Dominica-Kreoolsk]], een Varietät fon dät frantsöösk-basierde [[Antillen-Kreoolsk]]e, dät do Baalere sälwen "Patwa" (fon frantsöösk "Patois") naame, een fuul bruukte Uumgongssproake. Ieuwenske dät wäd uk een sproakelke Varietät mäd dän Noome [[Kokoy]] boald, dät is een Mongelse uut dät Dominica-Kreoolske un dät [[Pidgin]]-Ängelske fon do Leeward Islands (dän Deel fon do [[Ailounde uur dän Wiend]], wier uk Dominica tou heerd). Do Uur-Ienwoonere fon Dominica hääbe fröier un aleer een [[Arawak-Sproaken|Arawak-Sproake]] boald, man die grootste Deel fon ju indioanske Befoulkenge is in ju touleekene Moorhaidsbefoulkenge apgeen, un do, do noch foar sik sunt, konnen hiere oolde Sproake uk nit moor baale. Een äänelke Sproake is dät [[Garifuna (Sproake)|Garifuna]], dät foaraaln ap dät [[Middel-Amerikoa|middel-amerikoanske]] Fäästlound boald wäd. == Geskichte == === Foargeskichte un Äddere Geskichte === Do ooldste archäologiske Funste, do moanskelke Besiedelenge ap Dominica bewiese, läite sik twiske 5000 un 3100 foar Kristus datierje. Loange Tied wuude ju Uur- un Äddergeskichte fon do litje Antillen so deerstoald, dät eerste do ''"Ciboney"'' ap dät Ailound lieuwed hääbe, dan do freedelke [[Arawak-Foulke|Arawak]] keemen sunt, do ap't lääste fon do kriegeriske Kariben uutrooded wuuden. Tou eerste mout deertou kweeden wäide, dät "[[Ciboney]]" uurspröängelk aan Noome foar do wäästelke ''[[Taíno]]''-Stomme waas, do in't 15. un 16. Jierhunnerd foaraaln ap [[Kuba]], man uk ap wäkke litjere Ailounde un aan litjen Deel fon dät suudwäästelke [[Hispaniola]] woonden - un do [[Taíno]] sunt een [[Arawak-Foulke|Arawak-Foulk]], un buppedät een Foulk, dät al Buuräi bedrieuwen häd. Eerste in't 20. Jierhunnerd sunt do Ciboney fon een Riege Histoorike truchnunnerbroacht wuuden mäd do [[Guanahatabey]], een Foulk fon Jeegere un Sammlere, dät in't Wääste fon Kuba lieuwde un nit tou do Taíno heerde, wät me deerfon weet, dät die Taíno-Dolmätsker fon [[Christoph Columbus]] nit mäd do Guanahatabey baale kuude. Uumdät düt Foulk al in ju äddere Tied fon ju spoanske Kolonioalisierenge uutstuurwen is, is uk nit fuul uur hiere Sproake un Kultuur bekoand. Een poor [[Loundnoomen]] wäide ap ju Sproake fon do Guanahatabey touräächfierd, un wäkke Sproakwietenskuppere sjo in düsse Loundnoomen een muugelke Äänelkhaid tou ju Sproake [[Macorix (Sproake)|Macorix]], ju bit in't 16. Jierhunnerd ap Deele fon Hispaniola boald wuude, un ju [[Warao (Sproake)|Warao-Sproake]], ju bit däälich fon dät Foulk fon do [[Warao]] uum ju [[Orinoko]]-Mundenge loangs ju Atlantik-Kuste fon [[Venezuela]], [[Guyana]] un [[Suriname]] boald wäd. Deertou paaset ju Fermoudenge, dät do Guanahatabey of touminst Foulke, do do Guanahatabey nai stuuden, wildääge in oolde Tieden grattere Rebätte fon ju [[Karibik]] bewoond hääbe - eer do Arawak-Indioanere keemen sunt. Man dät is een Fermoudenge. Dät rakt deer neen skriftelke Wällen, un wan dät so fier tourääch gunge skäl, dät me uur ju Ethnizität fon do eerste Siedlere foar moorere Jierduusende spikkelierje wol, dan is dät heel un aal uunwietenskuppelk. Twäidens kon uk nit kweeden wäide, dät do [[Kariben]] ju arawakiske Befoulkenge uutrooded hieden. Noch bit uum 1920 wuude ap do [[Litje Antillen]] fon Indioanere een Arawak-Sproake boald. Daach is bekoand, dät ju Befoulkenge foar kriegeriske Ljuude uut "Carib" of "Canib" Nood hieden, wiertruch dät Woud "Caniba" in't Spoanske uurnuumen wuude un fon deer uut in Masse Sproaken uurgeen. Dät is die Uursproang fon dät Woud "Kanniboale". Do Ailound-Kariben (''Kalinago'') kontrollierden do Ailounde twiske 1400 un 1700, sunt deer as Bootjere uumetouleeken un hääbe Wieuwljuude roowed. Fermoudelk hääbe jo sik uurloang mäd ju Arawak-Befoulkenge fermisked. In düsse Tied häd ap dän [[3. November]] [[1493]] die Seefoarder [[Christoph Kolumbus]] wilst sien twäide Raise dät Ailound Dominica äntdäkt, un hie roate dät Ailound sin Noome, uumdät dät juust Sundai waas ("Sundai" hat ap Latiensk "Dominica"). Man Kolumbus betried dät Ailound nit, un dät bleeuw noch loange een Refugium fon do (arawakisk baalende) Ailound-Kariben. In't Jier 1796 wuude dät Ailound [[St. Vincent]] britisk, un fon ju deer lieuwjende Misk-Befoulkenge uut Indioanere un fluchtede afrikoanske Sklouen - do uk ju oolde Arawak-Sproake boalden - wuuden duusende deportierd. Dät sunt do Foaroolden fon do [[Garifuna (Foulk)|Garifuna]], do bit däälich, foaraaln ap dät middelamerikoanske Fäästlound, ju [[Garifuna (Sproake)|Garifuna-Sproake]] baale, een Arawak-Sproake mäd afrikoanske un karibiske Elemente. Ätter düsse Deportatsjoonen wäch fon St. Vincent waas Dominica dät lääste Ailound, dät noch fon Indioanere kontrollierd waas. === Kolonioaltied === Al [[1627]] waas Dominica oun dän Earl of Carlisle keemen, un Änglound eenigede sik in [[1635]] mäd Frankriek, dät fersoacht hiede, do Bewoonere tou Missionieren, dät me dät Ailound sien oaine Befoulkenge uurläite skuul. In [[1748]] koom Dominica amtelk tou Frankriek, man do Frantsoosen roaten dät Ailound in [[1763]] oun do Briten tourääch. In [[1768]] kreech dät Ailound een oaine legislative Fersammelenge. Fon [[1783]] bit [[1788]] wier een poor Jiere frantsöösk. In düsse Tied faalt ju Maroon-Revolte fon [[1784]], as ju Nit-Wiete Befoulkenge foar hiere Gjuchte apstuude. Fon [[1788]] oun waas Dominica wier bie do Briten, do dät in [[1805]] tou een Kolonie ferkloorden. In [[1831]] kreech ju Nit-Wiete Befoulkenge fulle Burger-Gjuchte, ap dän [[1. August]] [[1834]] wuude die ''[[Slavery Abolition Act 1833|Slavery Abolition Act]]'' gultich, die in do maaste britiske Kolonien ju Skloueräi ferbood. Fluchtede Sklouen fon frantsööske Noaber-Ailounde kuuden ap Dominica unnerkuume. Die Swotte Befoulkengsdeel hiede nu politisken Ienfloud un ferfoulgede fonsäärm uur wirtskuppelke Interessen as ju rieke wiete Minnerhaid, sodät do Wiete bolde Lobbyismus foar moor direkte Kontrolle truch dät britiske Muurlound bedreeuwen. In [[1865]] wuude dät Ailound Krounkolonie, man praktiske Uutwierkengen hiede dät eerste in [[1898]], as die Ferwalter Sir Hesketh Bell deer wai soand wuude. === Die Wai ätter ju Uunouhongegaid === In [[1938]] doarsten Paatäien gruunded wäide. In [[1951]] wuude dät Woal-Gjucht fernäierd, sodät sik dät nit moor oun dät Fermuugen orientierde, un uk Wieuwljuude kreegen een Stäm-Gjucht. In [[1957]] kreech Dominica aan eersten ''Chief Minister''. In dän Uunouhongegaids-Prozäss wuude eerste in [[1958]] ju ''[[Wäästindiske Föderation]]'' gruunded ju uut Dominica un een Riege uur Ailounde bestuude, do touhoope Stappe foar Stappe een uunouhongich Lound wäide skuulen. Man as do Burgere fon [[Jamaika]] ap dän [[19. September]] [[1961]] in een Referendum moorhaidelk foar dän Uutreed fon Jamaika uut ju Föderatsjoon stämden, duurde dät nit loange, un ju Föderatsjoon briek in heel un aal uutnunner. Ju existierde bloot noch bit tou dän [[31. Moai]] [[1962]]. In [[1967]] kreech Dominica een fiergungende Autonomie, man Ferdäägengs- un Buutepolitik wuuden fääre fon do Briten bedrieuwen. Ap dän [[3. November]] [[1978]] wuude ju Uunouhongegaid proklamierd, sänt dän [[8. Dezember]] [[1978]] is Dominica Lid fon do [[Fereende Natsjoonen]]. === Dominica as uunouhongich Lound === Eersten Premierminister wuude [[Patrick John]] fon ju sosjoaldemokroatiske DLP. Sien Regierengstied waas bestimd fon persöönelke Foardeels-Noame un Korruptsjoon, wät tou blouderge Demonstratsjoonen fierde. Een nasjonoal Noodstounds-Komitee, dät ''Commitee for National Salvation'' (''CNS'') wäälde ap dän [[21. Juni]] [[1979]] dän Wirtskupsminister [[Oliver J. Seraphin]] tou'n Premier. In dän Juni [[1980]] wuude [[Mary Eugenia Charles]] fon ju Paatäi DFP as Ätterfoulgerske wääld un bleeuw as eersten Wieuwelken Stoats-Boas 15 Jiere in't Boantje. In 1981 roate dät two Putsk-Fersäike juun ju Premier-Ministerske. Die eerste waas fon [[Frederick Newton]] organisierd, dän Uppermon fon dät Militär fon Dominica. Die Fersäik slumpede nit, Newton wuude in [[1986]] aphonged, un dät waas ju eensige Waigjuchtenge in ju Geskichte fon't uunouhongige Dominica. Die twäide Putsk-Fersäik waas ju sonaamde ''[[Operation Red Dog]]'', as een Gruppe uum dät amerikoanske [[Ku-Klux-Klan]]-Lid [[Mike Perdue]], dän düütsk-kanadisken Neo-Nazi [[Wolfgang Droege]] un dän barbardisken Woapen-Smuggler [[Sydney Burnett-Alleyne]] ploande, dät Ailound tou stoarmjen un dän fröieren Premier-Minister [[Patrick John]] wier ien tou sätten. Ap dän [[27. April]] [[1981]] wuude Droege touhoope mäd oachte uur Monljuude in't US-amerikoanske [[New Orleans]] fääst nuumen, as jo sik mäd een Boot ful Woapen un mäd een Nazi-Foone kloor moakeden uum ap'e Raise tou gungen. Deermäd waas die twäide Fersäik uk al foarbie. In [[1995]] ferloos ju Premierministerske ju Woal, hieren Ätterfoulger wuude [[Edison James]] (UWP). In 2000 wuude wier wääld un [[Rosie Douglas|Roosevelt Bernard "Rosie" Douglas]] wuude Premier-Minister. Man hie stoorf noch in dät sälge Jier, ap dän [[1. Oktober]] [[2000]]. Sin Ätterfoulger wuude [[Pierre Charles]], die ap dän [[6. Januoar]] [[2004]] uk stoorf, ätters koom [[Roosevelt Skerrit]] in't Boantje. Skerit is bit däälich (Stound: Januoar 2020) Premier-Minister fon Dominica. == Wällen == * Düssen Artikkel stöänt sik foar groote Deele ap ju düütske un ju ängelske Foatenge. === Foutnooten === <references/> [[Kategorie:Dominica| ]] [[Kategorie:Ailound in ju Karibik]] [[Kategorie:Lound in Amerikoa]] hnp8hqxlkr4av8cvuw70fz0xinxpjyb 14 11485 118845 2020-01-27T14:59:38Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Amerikoa]] [[Kategorie:Ailound]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Amerikoa]] [[Kategorie:Ailound]] pniw2d5xa3so5lbaxaytndof82xsxkn 0 11486 118863 118862 2020-01-28T14:07:38Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fereende Natione]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fereende Natione]] ck96xxjooujo7b474tozl6oxrkybw90 0 11487 119116 119115 2020-05-04T14:23:40Z Heinz 88 /* Geskichte */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Galapagos-satellite-2002.jpg|thumb|right|250px|Satellitenbielde fon do Galápagos-Ailounde]] Do '''Galápagos-Ailounde''' (spoansk: ''Islas Galápagos''; amtelk: ''Archipiélago de Colón'') sunt aan [[Ailound-Koppel]] in dän [[Pazifik]]. Do Ailounde lääse ap un uum dän [[Äquator]], sowät duusend Kilomeetere wäästelk fon ju Kuste fon [[Ecuador]] in [[Suud-Amerikoa]]. Jo heere uk politisk tou Ecuador, wier jo as ''Provinz Galápagos'' mäd ju Haudstääd [[Puerto Baquerizo Moreno]] organisierd sunt. Die Noome fon do Ailounde lat sik ou fon dät spoanske Woud ''Galápago'', dät hat sowät as ''Wulst-Soadel'' un belukt sik ap dän Skildpudden-Panser, die bie wäkke Unner-Oarden fon ju [[Galápagos-Hüünenskildpudde]] in dän Näkke-Beriek as n Soadel uutsjucht. Dät besunnere Plonten- un Dierte-Lieuwend fon do Ailounde heert tou dät [[Waareld-Natuur-Äärfgoud]] fon ju [[UNESCO]]. Deer is uk n [[Nasjonoalpark]] ap do Ailounde. Sowät 97 % fon ju Loundflakte fon do Galápagos-Ailounde un sowät 99 % fon do Woaterflakten deer uumetou binne ju [[Uutsluutende Wirtskups-Zone]] stounde deertruch unner strommen Natuur-Skuts. Ju Nutsenge truch Buuräi un Fiskeräi, juust so as dät Betreeden fon do Ailounde un dät Befoaren fon dät Woater sunt strom räägeld un wäide truch ju Nasjonoalpark-Ferwaltenge in [[Puerto Ayora]] kontrollierd. == Geografie un Geologie == === Koarte === [[Bielde:Galapagos Islands topographic map-de.svg|none|600px|alt=Topogroafiske Koarte fon do Galapagos-Ailounde|Topogroafiske Koarte fon do Galapagos-Ailounde]] === Loage, Doaten, Flakte === Do Galpagos-Ailounde, sowät 1000 Kilomeetere wäästelk fon dät Suudamerikoanske Ecuador in dän Pazifik, hääbe aaltouhoope een Flakte fon 8010 km². Dät grootste Ailound is [[Isabela (Galápagos)|Isabela]] mäd 4.588,1 km², man dät sunt moor as hunnerttrüütich Ailoune, wierfon 13 een Flakte fon moor as 10 km² hääbe. Aal do Ailounde, do gratter sunt as aan Quadroatkilomeeter, stounde in ju ätterfoulgjende Tabelle: {| class="wikitable sortable" |- style="background:#CCCCCC" !Ailound || Ängl.<br />Noome || Unner-<br />gruppe || [[Kanton (Ecuador)|Kanton]] || hoochsten Bierich || Hööchte<br />m || Flakte<br />km²<ref>Heidi M. Snell, Paul A. Stone, Howard L. Snell: ''A Summary of Geographical Characteristics of the Galapagos Islands.'' In: ''Journal of Biogeography.'' Beend&nbsp;23, Nummer&nbsp;5, 1996, S.&nbsp;619–624 ([[doi:10.1111/j.1365-2699.1996.tb00022.x]]).</ref> |- |[[Isabela (Galápagos)|Isabela]] || Albemarle || Wääst || Isabela || [[Wolf (Vulkoan)|Wolf]] || style="text-align:right" |1707 || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 4588.12 round 1}}}} |- |[[Santa Cruz (Galápagos)|Santa Cruz]] || Indefatigable || Säntroal || Santa Cruz || [[Cerro Crocker]] || style="text-align:right" |864 || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 985.55 round 1}}}} |- |[[Fernandina]] || Narborough || Wääst || Isabela || [[La Cumbre (Fernandina)|La Cumbre]] || style="text-align:right" |1476 || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 642.48 round 1}}}} |- |[[San Salvador (Galápagos)|San Salvador]] || James || Säntroal || Santa Cruz || [[Cerro Pelado (San Salvador)|Cerro Pelado]] || style="text-align:right" |907 || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 584.65 round 1}}}} |- |[[San Cristóbal (Galápagos)|San Cristóbal]] || Chatham || Aast || San Cristóbal || [[Cerro San Joaquín]] || style="text-align:right" |730 || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 558.086 round 1}}}} |- |[[Floreana]] || Charles || Aast || San Cristóbal || [[Cerro Pajas]] || style="text-align:right" |640 || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 172.53 round 1}}}} |- |[[Marchena (Galápagos)|Marchena]] || Bindloe || Noud || Santa Cruz || &nbsp; || style="text-align:right" |343 || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 129.96 round 1}}}} |- |[[Española]] || Hood || Aast || San Cristóbal || &nbsp; || style="text-align:right" |206 || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 60.48 round 1}}}} |- |[[Pinta (Galápagos)|Pinta]] || Abington || Noud || Santa Cruz || &nbsp; || style="text-align:right" |777 || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 59.4 round 1}}}} |- |[[Baltra]] || South Seymour || Säntroal || Santa Cruz || &nbsp; || style="text-align:right" |… || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 26.196 round 1}}}} |- |[[Santa Fe (Galápagos)|Santa Fé]] || Barrington || Säntroal || San Cristóbal || &nbsp; || style="text-align:right" |… || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 24.13 round 1}}}} |- |[[Pinzón (Galápagos)|Pinzón]] || Duncan || Säntroal || Santa Cruz || &nbsp; || style="text-align:right" |458 || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 18.15 round 1}}}} |- |[[Genovesa]] || Tower || Nord || San Cristóbal || &nbsp; || style="text-align:right" |64 || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 14.108 round 1}}}} |- |[[Rábida]] || Jervis || Säntroal || Santa Cruz || &nbsp; || style="text-align:right" |… || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 4.99312 round 1}}}} |- |[[Seymour Norte]] || North Seymour || Säntroal || Santa Cruz || &nbsp; || style="text-align:right" |… || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 1.83887 round 1}}}} |- |[[Wolf (Galápagos)|Wolf]] || Wenman || &nbsp; || Isabela || &nbsp; || style="text-align:right" |253 || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 1.344 round 1}}}} |- |[[Tortuga (Galápagos)|Tortuga]] || Brattle || Wääst || Isabela || &nbsp; || style="text-align:right" |… || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 1.29896 round 1}}}} |- |[[Bartolomé (Galápagos)|Bartolomé]] || Bartholomew || Säntroal || Santa Cruz || &nbsp; || style="text-align:right" |114 || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 1.2448 round 1}}}} |- |[[Isla Darwin (Galápagos)|Darwin]] || Culpepper || &nbsp; || Isabela || &nbsp; || style="text-align:right" |165 || style="text-align:right" |{{formatnum:{{#expr: 1.063 round 1}}}} |} === Vulkoanismus === Do Ailounde hääbe aan vulkoansken Uursproang. Jo lääse ap ju [[Nazca-Ploate]], een fon do [[Lithosphäre]]n-Ploaten, wier ju Äid-Koarste un die Äid-Moantel uut apbaud sunt. Düsse Nazca-Ploate bewääget sik uur aan [[Hot-Spot (Geologie)|Hot-Spot]], die bit däälich Uurseeke fon Vulkoanismus ap do Ailounde [[Isabela (Galápagos)|Isabela]] un [[Fernandina]] is. Wichtige aktive Vulkoane ap düsse Ailounde sunt [[La Cumbre (Fernandina)|La Cumbre]] ap Fernandina un [[Wolf (Vulkoan)|Wolf]] ap Isabela. Düsse bee Ailounde mäd aktive Vulkoane sunt geologisk junger as do uur, do allere Ailounde lääse in dät Suud-Aaste. === Befoulkenge === In ju Foulkställenge fon 2010 wäd een Ienwooner-Toal fon 25124 ounroat.<ref>''[http://www.ecuadorencifras.gob.ec/wp-content/descargas/Manu-lateral/Resultados-provinciales/galapagos.pdf Resultados Censo de 2010.]'' (PDF; 60 MB)</ref> Bloot fieuw fon do Ailounde sunt bewoond: Baltra, Floreana, Isabela, San Cristóbal un Santa Cruz. [[Puerto Ayora]] ap Santa Cruz is ju grootste Siedelenge, deer ätter kumt ju Provinz-Haudstääd [[Puerto Baquerizo Moreno]] ap San Cristóbal un [[Puerto Villamil]] ap Isabela. === Bio-Geografie === Uumdät do Galápagos-Ailounde so wied wäch sunt fon uur Lound, häd sik deer een groote Fuulfoold fon [[endemisk]]e [[Dierte]]- un [[Plonten]]-Oarde äntwikkeld. Truch ju Ienfierenge fon froamde Oarde ([[Neobiota]]) un truch ju Joagd in't 19. Jierhunnerd sunt masse besunnere Dierte- un Plontenoarde bienaist uutrooded wuuden. Ju [[Galápagos-Hüünenskildpudde]] wass toun Biespil loange betruued truch [[Huus-Sääge|Säägen]], do tou Begin fon't 18. Jierhunnerd ienfierd wuuden sunt. Do hääbe do groote Skildpudden ju Neerenge wächfreeten. Man in [[2007]] sunt so Säägen aal doodskeeten wuuden, toun Deel sogoar fon [[Hoochskruuwer]]e uut, sodät do Skildpudden düt Problem nit moor hääbe. Man foar aal do Dierte, do oun ju besunnere Ailound-Uumewaareld ounpaased sunt, besunners foar do Nääste fon do Fuugele, sunt truch do moanskelke Ienwoonere un besunners truch do [[Huund]]e, [[Kat]]te un [[Rotte]]n, do do meebroacht hääbe, betruude. Truch Lieuwendsmiddel-Lääwerenen kuume oafter Parasiten, Kroankhaids-Ärräägere, Dierte un Plonten ap do Ailounde. Binne tjoon Jiere sunt aleenich 200 näie Oarde ap do Ailounde keemen, deerbie Parasiten, do dät Bloud fon Finken-Suukene drinke, of [[Malaria]]-Ärräägere, do Pinguine befaale. Ju meebroachte Frucht-Fljooge ''[[Ceratitis capitata]]'' is een gefoarelke Ploage, uumdät ju masse ferskeedene Kultuur-Plonten befaale un hiere Fruchte ferfuulje läite kon. === Klima === === Klima === Uk wan do Ailounde ap'e Naite fon dän Äquator lääse, is dät Klima apgruunde fon dät mäd 20 Groad Celsius ferhooldnismäitich koolde See-Woater (fon dän [[Humboldt-Stroom]] un fon't apstiegende Jüpten-Woater) gemäitigeder, as me toanke skuul. Dät neerstofrieke Jüpten-Woater is feroantwoudelk foar dän Oarde-Riekdum rund uum dän Archipel tou. Ju [[Rientied]] duurt mäd aan Top in dän April fon Januoar bit Juni. Dät uurige Jier uur faal bienaist naan Deelsleek. Bloot in do haagere Loagen rakt dät, foaraal oun ju Suudaaster-Siede fon do haagere Ailounde aan fienen Stoaf-Rien ("Garua") un somäd uk aal dät Jier loang gräine Vegetatsjoon.<ref>W. Ziegler:Der Galapagos-Archipel - Lage, Klima und Wetter, Entstehung; in: Kleine Senckenbergreihe 20; 1994; Sieden 17-30</ref> In sonaamde [[El Niño]]-Jiere feruurje sik do Woater-Stroomengen in ju See un deermäd uk ju Masse fon do Deelsleeke. Truch dät Uutblieuwen fon dät Jüptenwoater wäide do Oarde, do ap ju See ounwiesen sunt, dezimierd. In 1999 waas aan stäärken El Niño Uurseeke fon een läip ein schwerwiegendes [[Korallenstierwen]] un ju Fernäilenge fon sowät 60 % fon ju Pinguin-Populatsjoon. Man foar do Ökosysteme ap't Lound häd sun El Niño gans uurs ne Wierkenge: Truch do haagere Rienmassen wäd ap't Lound ju Plonten-Groaienge buppe dän Truchsleek rakt, un somäd uk in düsse Tied moor Dierte lieuwje konnen. {{Klimatabelle | TABELLE = | DIAGRAMM TEMPERATUUR = right | DIAGRAMM DEELSLEEK = deaktiviert | DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE = 200 | QUELLE = [http://www.wetterkontor.de/de/klima/klima2.asp?land=ec&stat=84008 wetterkontor.de] | Uurskrift = | Steede = [[San Cristóbal (Galápagos)|San Cristóbal]] <!-- Hoochst-Temperatuur in dän Truchsleek foar dät jewielige Mound in °C --> | hmjan = 28.9 | hmfeb = 29.8 | hmmee = 30.1 | hmapr = 29.6 | hmmoa = 28.7 | hmjun = 27.1 | hmjul = 25.8 | hmaug = 25.0 | hmsep = 24.6 | hmokt = 25.7 | hmnov = 26.0 | hmdez = 27.2 <!-- Läichst-Temperatuur in dän Truchsleek foar dät jewielige Mound in °C --> | lmjan = 22.5 | lmfeb = 22.6 | lmmee = 22.4 | lmapr = 22.4 | lmmoa = 22.2 | lmjun = 21.0 | lmjul = 20.0 | lmaug = 19.1 | lmsep = 18.7 | lmokt = 19.1 | lmnov = 19.9 | lmdez = 21.1 <!-- Temperatuur in dän Truchsleek foar dät jewielige Mound in °C --> | avjan = | avfeb = | avmee = | avapr = | avmoa = | avjun = | avjul = | avaug = | avsep = | avokt = | avnov = | avdez = <!-- Deelsleeks-Masse in dän Truchsleek foar dät jewielige Mound in mm --> | nbjan = 48 | nbfeb = 115 | nbmee = 88 | nbapr = 83 | nbmoa = 23 | nbjun = 3 | nbjul = 9 | nbaug = 6 | nbsep = 6 | nbokt = 7 | nbnov = 6 | nbdez = 12 <!-- deegelke Sunnen-Uuren in dän Truchsleek foar dät jewielige Mound in h/d --> | shjan = 5.7 | shfeb = 8.3 | shmee = 7.3 | shapr = 7.9 | shmoa = 7.7 | shjun = 7.7 | shjul = 6.7 | shaug = 6.1 | shsep = 5.3 | shokt = 5.2 | shnov = 5.3 | shdez = 5.7 <!-- Woater-Temperatuur in dän Truchsleek foar dät jewielige Mound in °C --> | wtjan = 25 | wtfeb = 26 | wtmee = 27 | wtapr = 26 | wtmoa = 25 | wtjun = 24 | wtjul = 23 | wtaug = 22 | wtsep = 22 | wtokt = 22 | wtnov = 23 | wtdez = 24 <!-- Riendeege in dän Truchsleek foar dät jewielige Mound in d --> | rdjan = | rdfeb = | rdmee = | rdapr = | rdmoa = | rdjun = | rdjul = | rdaug = | rdsep = | rdokt = | rdnov = | rddez = <!-- Luchtfuchtegaid in dän Truchsleek foar dät jewielige Mound in % --> | lfjan = 80 | lffeb = 82 | lfmee = 82 | lfapr = 82 | lfmoa = 80 | lfjun = 78 | lfjul = 78 | lfaug = 79 | lfsep = 78 | lfokt = 77 | lfnov = 74 | lfdez = 76 }} == Plonten un Dierte == === Plonten === Ap do Galápagos-Ailounde kuume däälich 697 fääststoalde Plonten-Oarde foar. fon do 439 heemske Oarde (do al foar ju Äntdäkkenge ap Galápagos foarkoomen) sunt 167 Oarde [[Endemit|endeemisk]] (ap Galapagos äntsteen un bloot junner foarkuumend). Do uur 258 nit-heemske Oarde, do deelwiese groote Probleme moakje, sunt truch Moanskene deer wai broacht wuuden.<ref name=":0">G. Zizka: Farn- und Blütenpflanzen der Galapagos-Inseln; in: Kleine Senckenbergreihe 20; 1994; ISBN=3-929907-14-3; Sieden 64-75</ref> Ju Toal fon do nit-heemske Plonten-Oarde häd in dän Loop fon do Jiere baldoarich tounuumen; dät sunt fermoudelk unner ju Wiele fuul moor. Do ap Galápagos heemske, nit-endemiske Plonten-Oarde sunt foar'n grootsten Deel uk in't benoaberde Suud-Amerikoa tou fienden. Uumdät blot min Oarde een Gruunder-Populatsjoon ap do Ailounde etablierje kuuden, is ju Oarde-Touhoopesättenge ap do Galápagos-Ailounde "disharmonisk", uurs as ju "harmoniske" Flora fon dät Fäästlound. <ref name=":0" /> Dät rakt deer biespilswiese neen [[Poolmen]], neen [[Näddelboome]] un neen [[Bignoniaceae]]. <ref name=":5">Porter, Duncan M., Anderson, Edward F.: Flora of the Galápagos Islands; Stanford University Press; Stanford, Calif., 1971; ISBN=0-8047-0732-4</ref> Man wäkke Plonten-Gruppen hääbe een [[adaptive Radiatsjoon]] truchmoaked, also een Fermoorenge fon do Oarde truch Besättenge fon fräie [[Ökologiske Niske|ökologiske Nisken]] un Spesjoalisierenge. Biespiele deerfoar sunt in do Sleeke ''[[Scalesia]]'', ''[[Opuntia]]'' un ''[[Chamaesyce]]'' tou fienden<ref name=":0" /> [[Bielde:Opuntia echios 1.jpg|thumb|right|250px|''[[Opuntia echios]]'', boomfoarmigen Fiegen-Kaktus ap Santa Cruz, Galápagos]] Ap do Galápagos-Ailounde rakt dät soogen unnerskeedelke [[Vegetatsjoons-Soone]]n, ouhongich fon ju Hööchten-Loage.<ref name=":1">H. Valdebenito: Vegetation der Galapagos-Inseln und Ihre Veränderung durch den Menschen; in: Kleine Senckenbergreihe 20; 1994; Sieden 44-53}}</ref><ref name=":3">''[http://virtual-traveller.de/vegetation/vegetation.htm Vegetatsjoons-Soonen.]</ref>. Man wo düsse Soonen uutbielded sunt, deer rakt dät baldoarige Unnerskeede twiske do ferskeedene Ailounde. Ap San Cristóbal rakt dät biespilswiese bloot fjauer fon düsse Soonen. Ap dät Ailound Española rakt dät bloot ju druuge Kusten-Soone un ju Uurgongs-Soone. Ap Fernandina is ju Vegetatsjoon ap litje "Vegetatsjoons-Ailounde" beskat, do neen Lava oukriegen hääbe, un me findt een hooch gungende druuge Soone juust so as een Soone fon dän ''Scalesia''-Woold. In ju hier foarstoalde Wiese<ref name=":1" /> Sunt do Vegetatsjoons-Soonen besunners ap Santa Cruz uutbielded: #'''Littoroal- of Kusten-Soone''' (fon dän See-Speegel bit sowät 10 m), mäd soaltwoater-resistente Plonten. Oun steenige, skutsede Kusten-Ousniede fjauer [[Mangroven-Boom|Mangroven]]-Oarde, oafter [[Mangroven-Woold]]e (''[[Avicennia]] germinans, [[Knoop-Mangrove|Conocarpus]] erectus, [[Wiete Mangrove|Laguncularia racemosa]], [[Roode Mangrove|Rhozophora mangle]]''). Oun sounderge Strounde sukkulente Kruude un Struuke, t.B. [[Prunk-Wienden|Ipomoea]] pes-caprae, [[Nolana]] galapagensis'' (endemisk)'', [[Sunnenweenden|Heliotropium]] cuurassavicum, Cryptocarpus pyriformis''. In düsse Soone sunt nit fuul endemiske Oarde. #[[Bielde:Bursera graveolens without leaves.jpg|thumb|right|250px|''Bursera graveolens'', oafter foarkuumenden Boom in ju druuge Soone, ju maaste Tied in't Jier sunner Bleede.]]'''Druuge Soone''' (10 bit sowät 100 m), wilst ju Rientied mäd een gräine Busk-Loundskup, flaktenmäitich ju grootste Vegetatsjoons-Soone mäd do maaste Endemiten; Dät rakt Holtbuske mäd Loou-ousmietende Boome un Struuke, do in ju Druuchtied koal sunt. Besunners apfaalend sunt do bee Oarde fon ''Bursera'' (''B. graveolens'' un ''B. malacophylla'', wierfon ju twäide endemisk is) mäd hiere koale wiete Stomme <ref name=":2">K. Schönitzer:Galapagos Plants; Quito, 1975; S. 50; Online: [https://commons.wikimedia.org/wiki/Plants_of_the_Gal%C3%A1pagos_Islands]</ref> Moor oafter foarkuumende Boome sunt ''[[Croton (Sleek)|Croton]]'' ''scouleri'', ''[[Prosopis]] juliflora'' un ''[[Parkinsonien|Parkinsonia]] aculeata''. Oafter foarkuumende Buske sunt ''Cryptocarpus pyriformis'', ''[[Castela galapageia]]'' (endemisk), ''[[Scutia]]'' ''pauciflora'' un ''[[Kordien|Cordia]] lutea''. Oafter foarkuumende Wienden sunt [[Galápagos-Passionsbloume]] (''Passiflora foetida'' var. ''galapagensis'') un two Oarde uut dän Sleek ''[[Cuscuta]]'' (''C. acuta'', ''C. gymnocarpa'', bee endemisk). Foulgjende [[Kakteen]] sunt in düsse Soone tou fienden: Die Galapagos-Stiepelkaktus ''[[Jasminocereus thouarsii]]'' (endemisken Sleek mäd bloot een Oard) un die juust so endemiske Lava-Kaktus ''[[Brachycereus nesioticus]]'', juust so as säks endemiske Oarde fon [[Opuntien]] mäd moorere Variatsjoonen. Do Opuntien konnen boomfoarmich weese, wät een Ounpaasenge oun dät Freeten fon Skildpudden un Druusenkoppe is. Besunners hooge Opuntien konnen bit tou tweelich Meetere hooch wäide.<ref name=":2" /> Ju Oard ''O. helleri''kumt bloot ap do noudelke Ailounde foar, wier dät neen Druusenkoppe un uk neen Skildpudden rakt. Düsse Opuntie bielded bloot läige Buske un häd bloot wooke Stiekele.<ref name=":2" /> #'''Uurgongs-Soone''' (100 bit sowät 200 of 300 m): Junner nieme Druuch-Struuke un [[Kakteen]] bielitjen ou; deer is een dookerch, fuchtich Klima. Me findt hier fergliekswiese fuul Struuke un Stuuden, uk touniemend moor Epiphyten un Floachten. Oafter foarkuumende Oarde sunt ''[[Pisonia]] floribunda'' un ''[[Guaven|Psidium]] galapageium'' (endemisk). [[Bielde:Scalesia pedunculata.jpg|thumb|right|250px|''Scalesia pedunculata'' auf der Insel Santa Cruz]] #'''''Scalesia''-Soone''' (ca. 200 bit 400 m, deelwiese bit 600 m) troopisk-fuchtigen Bierichwoold mäd stäärke Plonten-Groaienge, uumdät deer baldoarich gaile Gruunde is, truch oafter faalenden Rien (foaraaln fienen Dook-Rien, ''Garua'' naamd) un ju hooge Lucht-Fuchtegaid dät heele Jier uur gräin. Düüse Vegetatsjoons-Soone is foaraaln truch ''[[Scalesia]] pedunculata'' känteekend (ap Santa Cruz, San Cristobal un Santiago). ''Scalesia'' is aan endemisken Sleek mäd touminst 10 Oarde, do fermoudelk ap een Oard touräächgunge<ref name=":4">Porter, Duncan M., Anderson, Edward F., 1932–2001.: Flora of the Galápagos Islands; Stanford University Press; Stanford, Calif., 1971; ISBN=0-8047-0732-4</ref> Düsse (ju [[Sunnenbloume]] naistoundende) [[Kuurichblöitler]]e hääbe sik ap Galápagos uurloang tou Boome äntwikkeld, wät in düsse Foamielje fergliekswiese säilden foarkumt. In ju ''Scalesia''-Soone kuume Loou- un Lieuwer-Moase oafter foar, man uk Foonen, Orchideen, ''[[Peperomien|Peperomia]]'' (4 Oarde, tjo deerfon endemisk<ref name=":4" />) un ju eensige ap Galápagos foarkuumende [[Bromelien]]-Oard ''[[Racinaea]] insularis''<ref>[http://www.tropicos.org/Name/4303519?projectid=2&langid=66]</ref>. Uumdät ju Gruunde deer so gail is, un dät uk junner so fuchtich is, wuuden groote Deele fon düsse Soone in Kultuurlound uumewonneld.<ref name=":1" /> #'''Bruune Soone''' (ca. 400–450 m). As Boome un Buske häärske ''[[Psidium]] galapageium'', ''[[Acnistus]] ellipticus'' (endemisk) un ''[[Zanthoxylum]] fagara'' juust so as ''[[Tournefortia]] pubescens'' (endemisk) foar. Düsse Boome un Buske sunt mäd toalrieke Epiphyten (Moase, Lieuwermoase, Foonen) bewoaksen, do in ju Druuchtied een bruunelke Faawe moakje. Besunners sunt do epiphytiske Lieuwermoase fon dän Sleek ''[[Frullania]] (deelwiese endemisk). <ref>S. R. Gradstein:Die Moose der Galápagos-Inseln; in: Kleine Senckenbergreihe 20; 1994; Sieden 59-63</ref> Düsse Soone is truch dät Ienwierkjen fon dän Moanske unner ju Wiele bienaist heel un aal ferswuunen, wäkke Räste fon düsse Soone sunt noch in dät Noude fon Santa Cruz tou fienden. #'''''[[Miconia]]''-Struukeräi-Soone''' (ca. 550 bis 700 m). foarhäärskend sunt Buske fon ju endemiske Oard ''Miconia robinsoniana'' un Foonen. Apfaalend sunt uk Epiphyten uut dän Sleek [[''Lycopodium'']], (biespilswiese ''L. passerinoides'').<ref name=":0" /> Düssen Vegetatsjoonstyp rakt dät bloot ap Santa Cruz un San Cristobal. Do Flakten sunt grootstendeels foar ju Buuräi rooded wuuden. #'''Pampa-Gäärs-Soone'''. In dät deer uur lääsende Hoochlound (bloot in do hoochste Ailound-Loagen) groaie foaraaln Kruude, Gäärse un Foonen, man neen Boome moor. Een Besunnerhaid is die bit tou 6 Meetere hooge, endemiske Boom-Foone ''[[Cyathea]] weatherbyana'', die oun skutsede Steeden, in Kroatere un Glieuwen tou fienden is.<ref name=":5" /> In do haagere Loagen (Scalesia-, Miconia- un Pampa-Soone) fon do Galápagos-Ailounde hääbe do [[Swäitgäärse]] (Poaceae) mäd 66 Oarde (deerfon 10 endemiske Oarde) un do [[Suurgäärse]] (Cyperaceae) mäd 35 Oarde dän Sweerpunkt fon hiere Ferspreedenge. <ref name=":0" /> Fon do kunstelk ienfierde Plonten-Oarde (Neophyten) sunt düsse besunners problemoatisk: [[Äächte Guave]] (''Psidium guajava''; wäägen hiere Fruchte al in 1858 ienfierd, ju Plonte fertringet ''Scalesia'' un ''Miconia''), die Chinaboarkenboom, ''[[Cinchona|Cinchona succiruba]]'' (ap Santa Cruz ienfierd, oafter tou fienden in ju ''Miconia''-Soone), [[Lantana]] camara'', ap Floreana) un ju Oard ''Rubus niveus'', ju heert tou do [[Brummelse Bäien]], ap San Christobal).<ref name=":1" /> === Dierte === Wäkke fon do Dierte sunt: [[Bielde:Galápagos Inseln, Ecuador (13918667084).jpg|thumb|right|250px|[[Galápagos-Seeleeuwe]]]] [[Bielde:Ecuador-192.jpg|thumb|right|250px|[[Blaufußtölpel]]]] [[Bielde:Galapagos Geochelone nigra porteri.jpg|thumb|right|250px|[[Galápagos-Hüünenskildpudde]]]] [[Bielde:Conolophus subcristatus (North Seymour 5).jpg|thumb|right|250px|[[Druusenkop]]]] [[Bielde:Amblyrhynchus cristatus (3838137696).jpg|thumb|right|250px|[[See-Leeguoan]]]] [[Bielde:(Grapsus grapsus) Puerto Ayora Galápagos Islands pic. a4.JPG|thumb|right|250px|[[Roode Klippenkrabbe]]]] [[Bielde:Xylocopa darwini fem scalesia cdf GALAPAGOS090114 2rec.jpg|thumb|right|250px|''Xylocopa darwinii'', ju eensige Iemen-Oard ap do Galápagos-Ailounde]] * Suugedierte ** [[Galápagos-Seeleeuwe]] ''(Zalophus wollebaeki),'' [[Endemit|end]]. ** [[Galápagos-Seeboar]] ''(Arctocephalus galapagoensis),'' end. ** [[Galápagos-Riesrotten]] ''(Nesoryzomys),'' end. ** [[Galápagos-Skildriesrotte]] (''Aegialomys galapagoensis'' syn. ''Oryzomys galapagoensis''), end. ** [[Hierstäit-Fläddermuuse]] ''(Lasiurus),'' two Oarde ** [[Moonenrubbe]] ''(Otaria flavescens)'' * Fuugele, 149 Oarde (mäd luukende Fuugele, man sunner do, do sik bloot säilden ap do Ailounde aphoolde)<ref>Avibase – Fuugel-Kontrollliesten fon ju Waareld [http://www.bsc-eoc.org/avibase/checklist.jsp?lang=DE&region=ecga&list=sibleymonroe&synlang=DE Galápagos]</ref> ** [[Amerikoansken Soundrienpieper]] ''(Charadrius semipalmatus)'' ** [[Azteken-Seemeeske]] ''(Larus atricilla)'' ** [[Bahama-Oante]] ''(Anas bahamensis)'' ** [[Bienden-Duuker]] ''(Podilymbus podiceps)'' ** [[Blaujuuken-Oante]] ''(Anas discors)'' ** [[Blaufout-Tölpel]] ''(Sula nebouxii)'' ** [[Bienden-Fregattfuugel]] ''(Fregata minor)'' ** [[Bruunmoantel-Austernfisker]] ''(Haematopus palliatus)'' ** [[Bruunen Peelikoan]] ''(Pelecanus occidentalis)'' ** [[Darwin-Finken]] ''(Geospizinae),'' 13 Oarde, end. ** [[Dröiselke-Ougerlooper]] ''(Tringa macularia)'' ** [[Falken-Noachtswoalke]] ''(Chordeiles minor)'' ** [[Feen-Seeswoalke]] ''(Gygis alba)'' ** [[Fisk-Oadler]] ''(Pandion haliaetus)'' ** [[Äi-Seeswoalke]] ''(Sterna hirundo)'' ** [[Franklin-Seemeeske]] ''(Larus pipixcan)'' ** [[Goabelswoalke]] ''(Progne modesta)'' ** [[Goabelstäit-Seemeeske]] ''(Creagrus furcatus),'' end. ** [[Galápagos-Bussoard]] ''(Buteo galapagoensis)'' ** [[Galápagos-Pinguin]] ''(Spheniscus mendiculus),'' end. ** [[Galápagos-Slüür-Uule]] ''(Tyto alba punctatissima)'' ** [[Galápagos-Oor-Uule]] ''(Asio galapagoensis)'' ** [[Galápagos-Duuwe]] ''(Zenaida galapagoensis)'' ** [[Galápagos-Woaterhanne]] ''(Laterallus spilonota)'' ** [[Galápagos-Kormoroan]] ''(Phalacrocorax harrisi),'' end. ** [[Galápagos-Albatros]] ''(Phoebastria irrorata),'' end. ** [[Galapagos-Buulgenlooper]] ''(Oceanodroma tethys)'' ** [[Galápagos-Toptyrann]] ''(Myiarchus magnirostris),'' end. ** [[Galápagos-Spotdröiselken]] ''(Nesomimus),'' fjauer Oarde, end. ** [[Gläädnibben-Aani]] ''(Crotophaga ani),'' [[Neozoon]] ** [[Gouldnibben-Sumphanne]] ''(Neocrex erythrops)'' ** [[Gould-Wooldsjunger]] ''(Dendroica petechia)'' ** [[Groote Jeelbille]] ''(Tringa melanoleuca)'' ** ''[[Numenius hudsonicus]]'' ** [[Kanada-Reeger]] ''(Ardea herodias)'' ** [[Kiewiet-Rienpieper]] ''(Pluvialis squatarola)'' ** [[Litje Jeelbille]] ''(Tringa flavipes)'' ** [[Litjen Muddelooper]] ''(Limnodromus griseus)'' ** [[Litjen Mangroven-Kuukuuk]] ''(Coccyzus melacoryphus)'' ** [[Köönichs-Seeswoalke]] ''(Sterna maxima)'' **[[Kuba-Flamingo]] ''(Phoenicopterus ruber)'' ** [[Kuu-Reeger]] ''(Bubulcus ibis)'' ** [[Krabben-Reeger]] ''(Nyctinassa violacea)'' ** [[Galápagos-Stoarmfuugel]] ''(Pterodroma phaeopygia)'' ** [[Lava-Seemeeske]] ''(Larus fuliginosus),'' end. ** [[Lava-Reeger]] ''(Butorides sundevalli),'' end. ** [[Madeira-Buulgenlooper]] ''(Oceanodroma castro)'' ** [[Mangroven-Reeger]] ''(Butorides striatus)'' ** [[Nazca-Tölpel]] ''(Sula granti)'' ** [[Noddi-Seeswoalke]] ''(Anous stolidus)'' ** [[Odins-Hanne]] ''(Phalaropus lobatus)'' ** [[Pracht-Fregattfuugel]] ''(Fregata magnificens)'' ** [[Rookswoalke]] ''(Hirundo rustica)'' ** [[Ries-Spräiling]] ''(Dolichonyx oryzivorus)'' ** [[Roodnibben-Tropikfuugel]] ''(Phaeton aethereus)'' ** [[Roodstäit-Tropikfuugel]] ''(Phaethon rubricauda)'' ** [[Roodfout-Tölpel]] ''(Sula sula websteri)'' ** [[Rubintyrann]] ''(Pyrocephalus rubinus)'' ** [[Tjotoonen-Stroundlooper]] ''(Calidris alba)'' ** [[Mudde-Treeder]] ''(Tringa semipalmata)'' ** [[Swotnäkke-Stältenlooper]] ''(Himantopus mexicanus)'' ** [[Säälwer-Reeger]] ''(Ardea alba)'' ** [[Steenweender]] ''(Arenaria interpres)'' ** [[Woaterhanne]] ''(Gallinula chloropus)'' ** [[Thorshanne]] ''(Phalaropus fulicaria)'' ** [[Mäid-Strandlooper]] ''(Calidris minutilla)'' ** [[Wilson-Woatertreeder]] ''(Phalaropus tricolor)'' ** [[Wonnerfalk]] ''(Falco peregrinus)'' ** [[Wonner-Woaterlooper]] ''(Tringa incana)'' * Reptilien ** [[Druusenkoppe]] ''(Conolophus),'' tjo Oarde, end. ** [[Galápagos-Hüünenskildpudde]] ''(Geochelone nigra),'' end. ** [[Geckos]] ''(Phyllodactylus),'' säks Oarde ** [[See-Leeguoan]] ''(Amblyrhynchus cristatus),'' end. ** [[Lava-Leeguoane]] ''(Microlophus),'' soogen Oarde ** [[Slonk-Needere]] ''(Alsophis),'' two Oarde ** ''[[Pseudalsophis]]'', aan Needer-Sleek mäd tweelich Oarde ap do Galápagos-Ailounde.<ref>Hussam Zaher, Mario H. Yánez-Muñoz, Miguel T. Rodrigues, Roberta Graboski, Fabio A. Machado, Marco Altamirano-Benavides, Sandro L. Bonatto and Felipe G. Grazziotin. 2018. ''Origin and Hidden Diversity within the Poorly Known Galápagos Snake Radiation (Serpentes: Dipsadidae).'' Systematics and Biodiversity. [[doi:10.1080/14772000.2018.1478910]]</ref> * Wierbelloose Dierte **[[Miegelken]], sowät twintich Oarde ** [[Galápagos-Holt-Ieme]] ''(Xylocopa darwinii)'' ** [[Galápagos-Skorpion]] ''(Hadruroides maculatus galapagoensis)'' ** [[Galapagos-Wäänkerkrabbe]] ''(Uca helleri)'' ** [[Galapagos-Hunnerdpoot]] ''(Scolopendra galapagoensis)'' ** [[Ruste]], sowät 200 Oarde ** Loundsniggen ''([[Bulimulus]]),'' sowät 60 Oarde ** [[Roode Klippenkrabbe]] ''(Grapsus grapsus)'' == Geskichte == Do Galápagos-Ailounde wuuden ap dän [[10. Meerte]] [[1535]] truch Toufaal fon do Spoaniere äntdäkt. [[Tomás de Berlanga]], die domoalige Biskop fon [[Panama]], koom mäd sien Ljuude ap dän Wai ätter [[Peru]] fon dän Kurs ou un stroundede ap een fon do Vulkoan-Ailounde. Moorere Deege broachten jo deer tou un soachten ätter Drinkwoater. Tjoon Hoangste un twäin Spoaniere fertoarsteden. Do rästelke dronken dän Sap fon do [[Kakteen]] un moakeden Joagd ap [[Galápagos-Seeleeuwe|Seeleeuwen]] un [[Galápagos-Hüünenskildpudden|Hüünenskildpudden]]. In een Slucht foonten jo läiweloa nouch Drinkwoater, uum wier ätter Huus wai tou sailjen. [[Bielde:Gallapagos Islands 1684.jpg|thumb|right|250px|Koarte fon do Galápagos-Ailounde as fon William Ambrose Cowley in 1684 beskrieuwen]] Do Ailounde wuuden tou eerste as ''Islas Encantadas'' ("Ferhäksede Ailounde") beteekend, uumdät neemens so fier buute in dän Oozeoan noch Ailounde fermouded hiede, un uumdät stäärke Stroomengen twiske do Ailounde un uum do Ailounde tou bie do Seefoardere licht dän Iendruk moakje kuuden, do Ailounde sälwen wuuden stoadich hiere Loage wikselje. In't 17. Jierhunnerd ferstoppeden sik junner jädden [[Seerooweräi|Seeroowere]], biespilswiese [[John Cook (Seeroower)|John Cook]] of [[William Cowley]], do maasttieds Gouldskiepe fon do Spoaniere uut [[Mexiko]] uurfällen. In't 19. Jierhunnerd wuuden do Ailounde ätter do [[Galápagos-Hüünenskildpudden|Hüünenskildpudden]] in ''Islas Galápagos'' uumebenaamd. Ap dän [[12. Februoar]] [[1832]] noom Generoal [[José María Villamil]] do Ailounde foar [[Ecuador]] in Besit. Hie naamde do Ailounde ''Archipiélago del Ecuador''. Ju eerste stoadige Besiedelenge fon do Ailounde begon. In't Foaren wieren do Ailounde in dän Besit fon do Spoaniere weesen, man do hieden deer neen Interesse oun häiwed. in [[1835]] besoachte [[Charles Darwin]] do Ailounde. Hie betried ap dän [[18. September]] 1835 foar dät eerste Moal een fon do Ailounde, [[San Christóbal (Galápagos)|San Christóbal]] un ferwielde ätters noch wät moor as n Mound, uumdät deer Fermäitengs-Oarbaiden un dät Sammeljen fon Plonten- un Dierteprouwen tou dwoon wieren. In düsse Tied oachtede hie noch nit so ap do leeter so naamde [[Darwin-Finken]], un hie beoachtede uk nit, as die Direktor fon een Stroaflings-Leeger ap Floreana him fertälde, dät do [[Galápagos-Hüünenskildpudden|Hüünenskildpudden]] aal deerätter, ap wäk Ailound jo heemsk sunt, een unnerskeedelke Panser-Foarm hääbe. Eerste in dät Jier [[1837]], as [[John Gould]] sien Oarbaiden uur do fon Darwin meebroachte Darwin-Finken eepentelk moaked hiede, koom [[Charles Darwin]] in't Ättertoanken uur aan muugelken Wonnel fon do Oarde, wät ap't lääste tou sien Evolutsjoons-Theorie uur ju Natüürelke Selektsjoon fierde. Man bit Darwin sien groot Wierk ''On the Origin of Species'' uutroate, moasten noch moor as two Jiertjaande ferstrieke, dät waas ap dän [[24. November]] [[1859]]. In [[1892]] wuuden do Galapagos-Ailounde tou Eeren fon ju Äntdäkkenge fon Amerikoa truch [[Christoph Kolumbus]] in [[Archipiélago de Colón]] ("Kolumbus-Archipel") uumebenaamd.<ref>John C. Kricher, ''Galápagos: A Natural History'', Princeton University Press, Princeton und Oxford, 2006, ISBN 978-0-691-12633-3, [https://books.google.de/books?id=fywDdCnuxQIC&pg=PA7&dq=Archipi%C3%A9lago+de+Col%C3%B3n&hl=de&sa=X&ved=0ahUKEwjSovqBy7LeAhWFbVAKHafPB_s4ChDoAQguMAE#v=onepage&q=Archipi%C3%A9lago%20de%20Col%C3%B3n&f=false S. 7–8] (ängelsk).</ref> In do 1920er Jiere lieuwden ap do Ailounde sowät 400 Moanskene.<ref>Dr. Adolf Genius: ''Habbels Konversationslexikon'', Bd. 2, S. 175. Regensburg 1924.</ref> In [[1953]] äntdäkte die norwegiske Archäologe [[Thor Heyerdahl]] Räste fon fröiere Siedelengen ap [[Santa Cruz (Galápagos)|Santa Cruz]] un [[Floreana]] (Santa Maria). Een Tjuudenge fon düsse Befunste is, dät jo fon fröiere europäiske Seefoardere bie Twiskeloundengen stomje kuuden. Masse Ailounde, so as Floreana of Isabela, wieren in Deele fon dät 19. un 20. Jierhunnerd [[Stroafkolonie]]n. In 1959 ferkloorde ju ecuadorioanske Regierenge do Galápagos-Ailounde tou dän ''Nasjonoalpark Galápagos''. Tou düsse Tied tälden do Ailounde sowät 1000 Ienwoonere.<ref>Bertelsmann Volkslexikon, S. 578. Gütersloh 1959</ref> In 1968 wieren 97 % fon ju Lound-Flakte unner dän Skuts fon dän Nasjonoalpaark stoald, man Siedelgen un Lond, dät do al in Buurenhounde waas, kreech Bestoundsskuts. Sänt [[1978]] stounde do Ailounde ap ju [[UNESCO]]-Liese fon dät [[Waareldnatuuräärfgoud]]. In [[1996]] koom dät tou ju Uutroupenge fon dät ''Marine-Reservoat Galápagos'' truch dät ''Instituto Ecuatoriano Forestal de Areas Naturales y Vida Silvestre.'' In [[1998]] wuude die Skuts fon dät Marine-Reservoat Galápagos truch dän Nasjonoalpark in gjuchtelk fäästlaid. In [[2001]] wuude dät Waareldnatuuräärfgoud uum dät Marine-Reservoat fergratterd. Fon [[2007]] bit [[2010]] waas dät Natuur-Äärfgoud fon ju UNESCO as "in Gefoar" ienoardend, bit 2010 stuude dät uk noch ap'e Roode Lieste. == Wällen un Literatuur == * Groote Deele fon düssen Artikkel sunt uursät uut ju düütsksproakige Wikipedia. === Foutnooten === <references/> [[Kategorie:Ailoundkoppel]] [[Kategorie:Ecuador]] t3vl4dtavs7ky3k21ymfzjtdrugz726 10 11488 118886 118873 2020-01-29T23:29:50Z Heinz 88 Schützte „[[Foarloage:Klimatabelle]]“ ([beoarbaidje=Bloot Administration] (uunbeskränkt) [ferskuuwe=Bloot Administration] (uunbeskränkt)) wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly>{{#ifeq: {{{DIAGRAMM TEMPERATUUR|}}} | right | <!-- --><table class="infobox" style="width: 19.5em; float: {{{float|right}}}; clear: {{{clear|{{{float|right}}}}}}; {{#ifeq:{{{float|}}}|left|margin-left:0em;margin-right:1em;|margin-left:1em;margin-right:0em;}} text-align: center; border: solid 1px silver;position:relative;z-index:100" cellspacing="0" cellpadding="0" > <tr><th>{{{Steede|{{PAGENAME}}}}}</th></tr> <tr><th style="font-size: 90%">Klimadiagramm</th></tr> <tr><td><table style="width: 100%; margin: 0; text-align: center; border: none; font-size: 90%" cellspacing="0" cellpadding="0" > <tr><td>J</td><td>F</td><td>M</td><td>A</td><td>M</td><td>J</td><td>J</td><td>A</td><td>S</td><td>O</td><td>N</td><td>D</td></tr> <tr> <td>{{Klimatabelle/Spalte|{{{lmjan|0}}}|{{{hmjan|0}}}|{{{nbjan|0}}}|{{{lmjan|}}}|{{{nbjan|}}}}}</td> <td>{{Klimatabelle/Spalte|{{{lmfeb|0}}}|{{{hmfeb|0}}}|{{{nbfeb|0}}}|{{{lmjan|}}}|{{{nbjan|}}}}}</td> <td>{{Klimatabelle/Spalte|{{{lmmee|0}}}|{{{hmmee|0}}}|{{{nbmee|0}}}|{{{lmjan|}}}|{{{nbjan|}}}}}</td> <td>{{Klimatabelle/Spalte|{{{lmapr|0}}}|{{{hmapr|0}}}|{{{nbapr|0}}}|{{{lmjan|}}}|{{{nbjan|}}}}}</td> <td>{{Klimatabelle/Spalte|{{{lmmoa|0}}}|{{{hmmoa|0}}}|{{{nbmoa|0}}}|{{{lmjan|}}}|{{{nbjan|}}}}}</td> <td>{{Klimatabelle/Spalte|{{{lmjun|0}}}|{{{hmjun|0}}}|{{{nbjun|0}}}|{{{lmjan|}}}|{{{nbjan|}}}}}</td> <td>{{Klimatabelle/Spalte|{{{lmjul|0}}}|{{{hmjul|0}}}|{{{nbjul|0}}}|{{{lmjan|}}}|{{{nbjan|}}}}}</td> <td>{{Klimatabelle/Spalte|{{{lmaug|0}}}|{{{hmaug|0}}}|{{{nbaug|0}}}|{{{lmjan|}}}|{{{nbjan|}}}}}</td> <td>{{Klimatabelle/Spalte|{{{lmsep|0}}}|{{{hmsep|0}}}|{{{nbsep|0}}}|{{{lmjan|}}}|{{{nbjan|}}}}}</td> <td>{{Klimatabelle/Spalte|{{{lmokt|0}}}|{{{hmokt|0}}}|{{{nbokt|0}}}|{{{lmjan|}}}|{{{nbjan|}}}}}</td> <td>{{Klimatabelle/Spalte|{{{lmnov|0}}}|{{{hmnov|0}}}|{{{nbnov|0}}}|{{{lmjan|}}}|{{{nbjan|}}}}}</td> <td>{{Klimatabelle/Spalte|{{{lmdez|0}}}|{{{hmdez|0}}}|{{{nbdez|0}}}|{{{lmjan|}}}|{{{nbjan|}}}}}</td> </tr> <tr><td colspan=12 style="padding: 2px; text-align: left; line-height: 1.5em;">{{#ifeq: {{{DIAGRAMM TEMPERATUUR|}}} | deaktiviert | | [[Mounds-Middel-Temperatuur|Temperatuur]] in <span style="color:red" title="Groad Celsius">°C</span>}}{{#if: {{{nbjan|}}} | {{#ifeq: {{{DIAGRAMM TEMPERATUUR|}}} | deaktiviert | | ,&nbsp;}} [[Deelsleeks-Masse|Deelsleek]] in <span style="color:blue" title="Millimeter">mm</span>}}</td></tr>{{#if:{{{WÄLLE|}}}|<tr><td colspan=12 style="padding: 2px; text-align: left; line-height: 1.5em; font-size:85%">'''Wälle:''' {{#if: {{{WÄLLE|}}} | {{{WÄLLE|}}} | ''failt''}}</td></tr>}} </table></td></tr> </table> {{{!}} | {{{!}} }} style="background:#ffffff; border: 1px solid #b5b5b5; margin-bottom:.5em; {{#ifeq: {{{DIAGRAMM TEMPERATUUR|}}} | right | {{#ifeq: {{{TABELLE|}}} | deaktiviert | display:none;}}}}" cellspacing="4" |- | <div style="font-size:95%; text-align:center; margin-bottom:5px;">{{#if: {{{Uurskrift|}}} | '''{{{Uurskrift|}}}''' | '''Truchsleeks-Temperatuuren in't Mound {{#if:{{{nbjan|}}}|un -deelsleeke}} foar {{{Steede|{{PAGENAME}}}}}'''}}</div> {| border="0" cellspacing="1" cellpadding="1" style="border: 5px solid #E5E5E5; font-size:95%; background:#E5E5E5; margin-bottom:10px; {{#ifeq: {{{TABELLE|}}} | deaktiviert | display:none;}}" |- align="center" | style="height:15px" | | style="width:45px" | Jan | style="width:45px" | Feb | style="width:45px" | Mee | style="width:45px" | Apr | style="width:45px" | Moa | style="width:45px" | Jun | style="width:45px" | Jul | style="width:45px" | Aug | style="width:45px" | Sep | style="width:45px" | Okt | style="width:45px" | Nov | style="width:45px" | Dez | style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5;" | | style="width:45px" | |- align="center" {{#if: {{{hmjan|}}} {{{hmfeb|}}} {{{hmmee|}}} {{{hmapr|}}} {{{hmmoa|}}} {{{hmjun|}}} {{{hmjul|}}} {{{hmaug|}}} {{{hmsep|}}} {{{hmokt|}}} {{{hmnov|}}} {{{hmdez|}}} | {{!}} style="height:20px; text-align:left; white-space:nowrap;" {{!}} Max. [[Mounds-Middel-Temperatuur|Temperatuur]] (<abbr title="Groad Celsius">°C</abbr>) {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{hmjan|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{hmjan|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{hmfeb|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{hmfeb|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{hmmee|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{hmmee|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{hmapr|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{hmapr|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{hmmoa|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{hmmoa|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{hmjun|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{hmjun|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{hmjul|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{hmjul|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{hmaug|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{hmaug|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{hmsep|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{hmsep|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{hmokt|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{hmokt|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{hmnov|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{hmnov|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{hmdez|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{hmdez|0}}} }} {{!}} style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5; font-size: 110%;" {{!}} '''Ø''' {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{Klimatabelle/Truchsleek|{{{hmjan|0}}} | {{{hmfeb|0}}} | {{{hmmee|0}}} | {{{hmapr|0}}} | {{{hmmoa|0}}} | {{{hmjun|0}}} | {{{hmjul|0}}} | {{{hmaug|0}}} | {{{hmsep|0}}} | {{{hmokt|0}}} | {{{hmnov|0}}} | {{{hmdez|0}}} }} }};" {{!}} '''{{Klimatabelle/Truchsleek/Format|Mean={{Klimatabelle/Truchsleek|{{{hmjan|0}}} | {{{hmfeb|0}}} | {{{hmmee|0}}} | {{{hmapr|0}}} | {{{hmmoa|0}}} | {{{hmjun|0}}} | {{{hmjul|0}}} | {{{hmaug|0}}} | {{{hmsep|0}}} | {{{hmokt|0}}} | {{{hmnov|0}}} | {{{hmdez|0}}} }} }}''' }} |- align="center" {{#if: {{{fmjan|}}} {{{fmfeb|}}} {{{fmmee|}}} {{{fmapr|}}} {{{fmmoa|}}} {{{fmjun|}}} {{{fmjul|}}} {{{fmaug|}}} {{{fmsep|}}} {{{fmokt|}}} {{{fmnov|}}} {{{fmdez|}}} {{{fma|}}} | {{!}} style="height:20px; text-align:left; white-space:nowrap;" {{!}} Rekordmaximum (<abbr title="Groad Celsius">°C</abbr>) {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{fmjan|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{fmjan|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{fmfeb|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{fmfeb|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{fmmee|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{fmmee|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{fmapr|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{fmapr|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{fmmoa|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{fmmoa|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{fmjun|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{fmjun|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{fmjul|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{fmjul|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{fmaug|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{fmaug|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{fmsep|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{fmsep|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{fmokt|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{fmokt|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{fmnov|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{fmnov|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{fmdez|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{fmdez|0}}} }} {{!}} style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5; font-size: 110%" {{!}} '''ᐃ''' {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{fmdez|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{fma|0}}} }} }} |- align="center" {{#if: {{{lmjan|}}} {{{lmfeb|}}} {{{lmmee|}}} {{{lmapr|}}} {{{lmmoa|}}} {{{lmjun|}}} {{{lmjul|}}} {{{lmaug|}}} {{{lmsep|}}} {{{lmokt|}}} {{{lmnov|}}} {{{lmdez|}}} | {{!}} style="height:20px; text-align:left; white-space:nowrap;" {{!}} Min. Temperatuur {{#if: {{{hmjan|}}} {{{hmfeb|}}} {{{hmmee|}}} {{{hmapr|}}} {{{hmmoa|}}} {{{hmjun|}}} {{{hmjul|}}} {{{hmaug|}}} {{{hmsep|}}} {{{hmokt|}}} {{{hmnov|}}} {{{hmdez|}}} | (°C) | ([[Groad Celsius|°C]]) }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{lmjan|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lmjan|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{lmfeb|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lmfeb|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{lmmee|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lmmee|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{lmapr|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lmapr|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{lmmoa|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lmmoa|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{lmjun|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lmjun|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{lmjul|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lmjul|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{lmaug|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lmaug|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{lmsep|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lmsep|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{lmokt|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lmokt|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{lmnov|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lmnov|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{lmdez|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lmdez|0}}} }} {{!}} style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5; font-size: 110%" {{!}} '''Ø''' {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{Klimatabelle/Truchsleek|{{{lmjan|0}}} | {{{lmfeb|0}}} | {{{lmmee|0}}} | {{{lmapr|0}}} | {{{lmmoa|0}}} | {{{lmjun|0}}} | {{{lmjul|0}}} | {{{lmaug|0}}} | {{{lmsep|0}}} | {{{lmokt|0}}} | {{{lmnov|0}}} | {{{lmdez|0}}} }} }};" {{!}} '''{{Klimatabelle/Truchsleek/Format|Mean={{Klimatabelle/Truchsleek|{{{lmjan|0}}} | {{{lmfeb|0}}} | {{{lmmee|0}}} | {{{lmapr|0}}} | {{{lmmoa|0}}} | {{{lmjun|0}}} | {{{lmjul|0}}} | {{{lmaug|0}}} | {{{lmsep|0}}} | {{{lmokt|0}}} | {{{lmnov|0}}} | {{{lmdez|0}}} }} }}''' }} |- align="center" {{#if: {{{gmjan|}}} {{{gmfeb|}}} {{{gmmee|}}} {{{gmapr|}}} {{{gmmoa|}}} {{{gmjun|}}} {{{gmjul|}}} {{{gmaug|}}} {{{gmsep|}}} {{{gmokt|}}} {{{gmnov|}}} {{{gmdez|}}} | {{!}} style="height:20px; text-align:left; white-space:nowrap;" {{!}} Rekordminimum {{#if: {{{gmjan|}}} {{{gmfeb|}}} {{{gmmee|}}} {{{gmapr|}}} {{{gmmoa|}}} {{{gmjun|}}} {{{gmjul|}}} {{{gmaug|}}} {{{gmsep|}}} {{{gmokt|}}} {{{gmnov|}}} {{{gmdez|}}} | (°C) | ([[Groad Celsius|°C]]) }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{gmjan|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{gmjan|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{gmfeb|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{gmfeb|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{gmmee|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{gmmee|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{gmapr|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{gmapr|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{gmmoa|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{gmmoa|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{gmjun|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{gmjun|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{gmjul|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{gmjul|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{gmaug|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{gmaug|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{gmsep|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{gmsep|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{gmokt|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{gmokt|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{gmnov|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{gmnov|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{gmdez|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{gmdez|0}}} }} {{!}} style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5; font-size: 110%" {{!}} '''ᐁ''' {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{gma|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{gma|0}}} }} }} |- align="center" {{#if: {{{avjan|}}} {{{avfeb|}}} {{{avmee|}}} {{{avapr|}}} {{{avmoa|}}} {{{avjun|}}} {{{avjul|}}} {{{avaug|}}} {{{avsep|}}} {{{avokt|}}} {{{avnov|}}} {{{avdez|}}} | {{!}} style="height:20px; text-align:left; white-space:nowrap;" {{!}} Temperatuur {{#if: {{{hmjan|}}} {{{hmfeb|}}} {{{hmmee|}}} {{{hmapr|}}} {{{hmmoa|}}} {{{hmjun|}}} {{{hmjul|}}} {{{hmaug|}}} {{{hmsep|}}} {{{hmokt|}}} {{{hmnov|}}} {{{hmdez|}}} {{{lmjan|}}} {{{lmfeb|}}} {{{lmmee|}}} {{{lmapr|}}} {{{lmmoa|}}} {{{lmjun|}}} {{{lmjul|}}} {{{lmaug|}}} {{{lmsep|}}} {{{lmokt|}}} {{{lmnov|}}} {{{lmdez|}}} | (°C) | ([[Groad Celsius|°C]]) }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{avjan|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{avjan|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{avfeb|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{avfeb|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{avmee|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{avmee|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{avapr|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{avapr|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{avmoa|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{avmoa|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{avjun|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{avjun|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{avjul|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{avjul|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{avaug|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{avaug|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{avsep|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{avsep|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{avokt|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{avokt|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{avnov|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{avnov|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{avdez|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{avdez|0}}} }} {{!}} style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5; font-size: 110%" {{!}} '''Ø''' {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{Klimatabelle/Truchsleek|{{{avjan|0}}} | {{{avfeb|0}}} | {{{avmee|0}}} | {{{avapr|0}}} | {{{avmoa|0}}} | {{{avjun|0}}} | {{{avjul|0}}} | {{{avaug|0}}} | {{{avsep|0}}} | {{{avokt|0}}} | {{{avnov|0}}} | {{{avdez|0}}} }} }};" {{!}} '''{{Klimatabelle/Truchsleek/Format|Mean={{Klimatabelle/Truchsleek|{{{avjan|0}}} | {{{avfeb|0}}} | {{{avmee|0}}} | {{{avapr|0}}} | {{{avmoa|0}}} | {{{avjun|0}}} | {{{avjul|0}}} | {{{avaug|0}}} | {{{avsep|0}}} | {{{avokt|0}}} | {{{avnov|0}}} | {{{avdez|0}}} }} }}''' }} |- align="center" {{#if: {{{nbjan|}}} {{{nbfeb|}}} {{{nbmee|}}} {{{nbapr|}}} {{{nbmoa|}}} {{{nbjun|}}} {{{nbjul|}}} {{{nbaug|}}} {{{nbsep|}}} {{{nbokt|}}} {{{nbnov|}}} {{{nbdez|}}} | {{!}} colspan="15" height="5" {{!}} {{!}}- align="center" {{!}} style="height:20px; text-align:left; white-space:nowrap;" {{!}} [[Deelsleeks-Masse|Deelsleek]] (<abbr title="Millimeter">mm</abbr>) {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{nbjan|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{nbjan|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{nbfeb|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{nbfeb|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{nbmee|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{nbmee|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{nbapr|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{nbapr|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{nbmoa|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{nbmoa|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{nbjun|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{nbjun|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{nbjul|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{nbjul|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{nbaug|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{nbaug|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{nbsep|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{nbsep|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{nbokt|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{nbokt|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{nbnov|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{nbnov|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{nbdez|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{nbdez|0}}} }} {{!}} style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5; font-size: 110%" {{!}} '''Σ''' {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{#expr: ({{{nbjan|0}}} + {{{nbfeb|0}}} + {{{nbmee|0}}} + {{{nbapr|0}}} + {{{nbmoa|0}}} + {{{nbjun|0}}} + {{{nbjul|0}}} + {{{nbaug|0}}} + {{{nbsep|0}}} + {{{nbokt|0}}} + {{{nbnov|0}}} + {{{nbdez|0}}}) / 12 }} }};" {{!}} '''{{formatnum: {{#expr: {{{nbjan|0}}} + {{{nbfeb|0}}} + {{{nbmee|0}}} + {{{nbapr|0}}} + {{{nbmoa|0}}} + {{{nbjun|0}}} + {{{nbjul|0}}} + {{{nbaug|0}}} + {{{nbsep|0}}} + {{{nbokt|0}}} + {{{nbnov|0}}} + {{{nbdez|0}}} }} }}''' }} |- align="center" {{#if: {{{shjan|}}} {{{shfeb|}}} {{{shmee|}}} {{{shapr|}}} {{{shmoa|}}} {{{shjun|}}} {{{shjul|}}} {{{shaug|}}} {{{shsep|}}} {{{shokt|}}} {{{shnov|}}} {{{shdez|}}} | {{!}} colspan="15" height="5" {{!}} {{!}}- align="center" {{!}} style="height:20px; text-align:left; white-space:nowrap;" {{!}} [[Sunnen-Uuren]] (<abbr title="Uuren ap n Dai">h/d</abbr>) {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{#expr: {{{shjan|0}}} * 2}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{shjan}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{#expr: {{{shfeb|0}}} * 2}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{shfeb}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{#expr: {{{shmee|0}}} * 2}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{shmee}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{#expr: {{{shapr|0}}} * 2}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{shapr}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{#expr: {{{shmoa|0}}} * 2}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{shmoa}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{#expr: {{{shjun|0}}} * 2}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{shjun}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{#expr: {{{shjul|0}}} * 2}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{shjul}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{#expr: {{{shaug|0}}} * 2}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{shaug}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{#expr: {{{shsep|0}}} * 2}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{shsep}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{#expr: {{{shokt|0}}} * 2}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{shokt}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{#expr: {{{shnov|0}}} * 2}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{shnov}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{#expr: {{{shdez|0}}} * 2}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{shdez}}} }} {{!}} style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5; font-size: 110%" {{!}} '''Ø''' {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{#expr: ({{{shjan|0}}} + {{{shfeb|0}}} + {{{shmee|0}}} + {{{shapr|0}}} + {{{shmoa|0}}} + {{{shjun|0}}} + {{{shjul|0}}} + {{{shaug|0}}} + {{{shsep|0}}} + {{{shokt|0}}} + {{{shnov|0}}} + {{{shdez|0}}}) / 6 }} }};" {{!}} '''{{formatnum: {{#expr: (31 * {{{shjan|0}}} + 28.2425 * {{{shfeb|0}}} + 31 * {{{shmee|0}}} + 30 * {{{shapr|0}}} + 31 * {{{shmoa|0}}} + 30 * {{{shjun|0}}} + 31 * {{{shjul|0}}} + 31 * {{{shaug|0}}} + 30 * {{{shsep|0}}} + 31 * {{{shokt|0}}} + 30 * {{{shnov|0}}} + 31 * {{{shdez|0}}}) / 365.2425 round 1}} }}''' }} |- align="center" {{#if: {{{rdjan|}}} {{{rdfeb|}}} {{{rdmee|}}} {{{rdapr|}}} {{{rdmoa|}}} {{{rdjun|}}} {{{rdjul|}}} {{{rdaug|}}} {{{rdsep|}}} {{{rdokt|}}} {{{rdnov|}}} {{{rddez|}}} | {{!}} colspan="15" height="5" {{!}} {{!}}- align="center" {{!}} style="height:20px; text-align:left; white-space:nowrap;" {{!}} [[Riendai|Riendeege]] (<abbr title="Dai">d</abbr>) {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{#expr: {{{rdjan|0}}} * 8}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{rdjan}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{#expr: {{{rdfeb|0}}} * 8}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{rdfeb}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{#expr: {{{rdmee|0}}} * 8}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{rdmee}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{#expr: {{{rdapr|0}}} * 8}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{rdapr}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{#expr: {{{rdmoa|0}}} * 8}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{rdmoa}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{#expr: {{{rdjun|0}}} * 8}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{rdjun}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{#expr: {{{rdjul|0}}} * 8}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{rdjul}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{#expr: {{{rdaug|0}}} * 8}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{rdaug}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{#expr: {{{rdsep|0}}} * 8}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{rdsep}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{#expr: {{{rdokt|0}}} * 8}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{rdokt}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{#expr: {{{rdnov|0}}} * 8}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{rdnov}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{#expr: {{{rddez|0}}} * 8}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{rddez}}} }} {{!}} style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5; font-size: 110%" {{!}} '''Σ''' {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{#expr: ({{{rdjan|0}}} + {{{rdfeb|0}}} + {{{rdmee|0}}} + {{{rdapr|0}}} + {{{rdmoa|0}}} + {{{rdjun|0}}} + {{{rdjul|0}}} + {{{rdaug|0}}} + {{{rdsep|0}}} + {{{rdokt|0}}} + {{{rdnov|0}}} + {{{rddez|0}}}) * 8 / 12 }} }};" {{!}} '''{{formatnum: {{#expr: {{{rdjan|0}}} + {{{rdfeb|0}}} + {{{rdmee|0}}} + {{{rdapr|0}}} + {{{rdmoa|0}}} + {{{rdjun|0}}} + {{{rdjul|0}}} + {{{rdaug|0}}} + {{{rdsep|0}}} + {{{rdokt|0}}} + {{{rdnov|0}}} + {{{rddez|0}}} }} }}''' }} |- align="center" {{#if: {{{wtjan|}}} {{{wtfeb|}}} {{{wtmee|}}} {{{wtapr|}}} {{{wtmoa|}}} {{{wtjun|}}} {{{wtjul|}}} {{{wtaug|}}} {{{wtsep|}}} {{{wtokt|}}} {{{wtnov|}}} {{{wtdez|}}} | {{!}} colspan="15" height="5" {{!}} {{!}}- align="center" {{!}} style="height:20px; text-align:left;" {{!}} [[Woatertemperatuur]] {{#if: {{{hmjan|}}} {{{hmfeb|}}} {{{hmmee|}}} {{{hmapr|}}} {{{hmmoa|}}} {{{hmjun|}}} {{{hmjul|}}} {{{hmaug|}}} {{{hmsep|}}} {{{hmokt|}}} {{{hmnov|}}} {{{hmdez|}}} {{{lmjan|}}} {{{lmfeb|}}} {{{lmmee|}}} {{{lmapr|}}} {{{lmmoa|}}} {{{lmjun|}}} {{{lmjul|}}} {{{lmaug|}}} {{{lmsep|}}} {{{lmokt|}}} {{{lmnov|}}} {{{lmdez|}}} {{{avjan|}}} {{{avfeb|}}} {{{avmee|}}} {{{avapr|}}} {{{avmoa|}}} {{{avjun|}}} {{{avjul|}}} {{{avaug|}}} {{{avsep|}}} {{{avokt|}}} {{{avnov|}}} {{{avdez|}}} | (°C) | ([[Groad Celsius|°C]]) }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{wtjan|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{wtjan|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{wtfeb|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{wtfeb|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{wtmee|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{wtmee|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{wtapr|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{wtapr|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{wtmoa|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{wtmoa|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{wtjun|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{wtjun|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{wtjul|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{wtjul|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{wtaug|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{wtaug|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{wtsep|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{wtsep|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{wtokt|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{wtokt|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{wtnov|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{wtnov|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{{wtdez|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{wtdez|0}}} }} {{!}} style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5; font-size: 110%" {{!}} '''Ø''' {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|{{Klimatabelle/Truchsleek| {{{wtjan|0}}} | {{{wtfeb|0}}} | {{{wtmee|0}}} | {{{wtapr|0}}} | {{{wtmoa|0}}} | {{{wtjun|0}}} | {{{wtjul|0}}} | {{{wtaug|0}}} | {{{wtsep|0}}} | {{{wtokt|0}}} | {{{wtnov|0}}} | {{{wtdez|0}}} }} }};" {{!}} '''{{Klimatabelle/Truchsleek/Format|Mean={{Klimatabelle/Truchsleek|{{{wtjan|0}}} | {{{wtfeb|0}}} | {{{wtmee|0}}} | {{{wtapr|0}}} | {{{wtmoa|0}}} | {{{wtjun|0}}} | {{{wtjul|0}}} | {{{wtaug|0}}} | {{{wtsep|0}}} | {{{wtokt|0}}} | {{{wtnov|0}}} | {{{wtdez|0}}} }}}}''' }} |- align="center" {{#if: {{{lfjan|}}} {{{lffeb|}}} {{{lfmee|}}} {{{lfapr|}}} {{{lfmoa|}}} {{{lfjun|}}} {{{lfjul|}}} {{{lfaug|}}} {{{lfsep|}}} {{{lfokt|}}} {{{lfnov|}}} {{{lfdez|}}} | {{!}} colspan="15" height="5" {{!}} {{!}}- align="center" {{!}} style="height:20px; text-align:left;" {{!}} [[Luchtfuchtegaid]] (<abbr title="Prozent">%</abbr>) {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{lfjan|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lfjan|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{lffeb|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lffeb|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{lfmee|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lfmee|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{lfapr|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lfapr|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{lfmoa|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lfmoa|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{lfjun|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lfjun|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{lfjul|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lfjul|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{lfaug|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lfaug|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{lfsep|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lfsep|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{lfokt|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lfokt|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{lfnov|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lfnov|0}}} }} {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{{lfdez|0}}}}};" {{!}} {{formatnum: {{{lfdez|0}}} }} {{!}} style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5; font-size: 110%" {{!}} '''Ø''' {{!}} style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|{{Klimatabelle/Truchsleek| {{{lfjan|0}}} | {{{lffeb|0}}} | {{{lfmee|0}}} | {{{lfapr|0}}} | {{{lfmoa|0}}} | {{{lfjun|0}}} | {{{lfjul|0}}} | {{{lfaug|0}}} | {{{lfsep|0}}} | {{{lfokt|0}}} | {{{lfnov|0}}} | {{{lfdez|0}}} }} }};" {{!}} '''{{Klimatabelle/Truchsleek/Format|Mean={{Klimatabelle/Truchsleek| {{{lfjan|0}}} | {{{lffeb|0}}} | {{{lfmee|0}}} | {{{lfapr|0}}} | {{{lfmoa|0}}} | {{{lfjun|0}}} | {{{lfjul|0}}} | {{{lfaug|0}}} | {{{lfsep|0}}} | {{{lfokt|0}}} | {{{lfnov|0}}} | {{{lfdez|0}}} }} }}''' }} |} {| border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="left" style="font-size:75%; background:#f8f8f8; margin-top:10px; text-align:center; margin-left:15px; {{#if: {{{DIAGRAMM TEMPERATUUR|}}} | display:none;}} {{#if: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|}}}|height:{{#expr:{{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|200}}}+20}}px;}}" |- | rowspan="2" align="center" style="padding-right: 3px; background:#ffffff; line-height:150%;" | T<br />e<br />m<br />p<br />e<br />r<br />a<br />t<br />u<br />r | style="vertical-align: bottom; padding-left: 3px; padding-right: 8px; border-left: 1px solid gray; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" | {| title="Januoar" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" height="{{#expr: 5 * {{{hmjan|0}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="background:none; font-size:7pt;" |+ style="border-bottom:2px solid red;" | {{formatnum: {{{hmjan|}}} }} |- align="center" ! width="21" height="{{#expr: 5 * {{{hmjan|0}}} - 5 * {{{lmjan|0}}} round 0}}" style="background:#e8e8e8;" | |- | align="center" height="{{#expr: 5 * {{{lmjan|0}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" | {{formatnum: {{{lmjan|}}} }} |} | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" | {| title="Februoar" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" height="{{#expr: 5 * {{{hmfeb|0}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="background:none; font-size:7pt;" |+ style="border-bottom:2px solid red;" | {{formatnum: {{{hmfeb|}}} }} |- ! width="21" height="{{#expr: 5 * {{{hmfeb|0}}} - 5 * {{{lmfeb|0}}} round 0}}" style="background:#e8e8e8;" | |- | align="center" height="{{#expr: 5 * {{{lmfeb|0}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" | {{formatnum: {{{lmfeb|}}} }} |} | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" | {| title="Meerte" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" height="{{#expr: 5 * {{{hmmee|0}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="background:none; font-size:7pt;" |+ style="border-bottom:2px solid red;" | {{formatnum: {{{hmmee|}}} }} |- ! width="21" height="{{#expr: 5 * {{{hmmee|0}}} - 5 * {{{lmmee|0}}} round 0}}" style="background:#e8e8e8;" | |- | align="center" height="{{#expr: 5 * {{{lmmee|0}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" | {{formatnum: {{{lmmee|}}} }} |} | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" | {| title="April" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" height="{{#expr: 5 * {{{hmapr|0}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="background:none; font-size:7pt;" |+ style="border-bottom:2px solid red;" | {{formatnum: {{{hmapr|}}} }} |- ! width="21" height="{{#expr: 5 * {{{hmapr|0}}} - 5 * {{{lmapr|0}}} round 0}}" style="background:#e8e8e8;" | |- | align="center" height="{{#expr: 5 * {{{lmapr|0}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" | {{formatnum: {{{lmapr|}}} }} |} | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" | {| title="Moai" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" height="{{#expr: 5 * {{{hmmoa|0}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="background:none; font-size:7pt;" |+ style="border-bottom:2px solid red;" | {{formatnum: {{{hmmoa|}}} }} |- ! width="21" height="{{#expr: 5 * {{{hmmoa|}}} - 5 * {{{lmmoa|0}}} round 0}}" style="background:#e8e8e8;" | |- | align="center" height="{{#expr: 5 * {{{lmmoa|0}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" | {{formatnum: {{{lmmoa|}}} }} |} | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" | {| title="Juni" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" height="{{#expr: 5 * {{{hmjun|0}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="background:none; font-size:7pt;" |+ style="border-bottom:2px solid red;" | {{formatnum: {{{hmjun|}}} }} |- ! width="21" height="{{#expr: 5 * {{{hmjun|}}} - 5 * {{{lmjun|}}} round 0}}" style="background:#e8e8e8;" | |- | align="center" height="{{#expr: 5 * {{{lmjun|}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" | {{formatnum: {{{lmjun|}}} }} |} | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" | {| title="Juli" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" height="{{#expr: 5 * {{{hmjul|}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="background:none; font-size:7pt;" |+ style="border-bottom:2px solid red;" | {{formatnum: {{{hmjul|}}} }} |- ! width="21" height="{{#expr: 5 * {{{hmjul|}}} - 5 * {{{lmjul|}}} round 0}}" style="background:#e8e8e8;" | |- | align="center" height="{{#expr: 5 * {{{lmjul|}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" | {{formatnum: {{{lmjul|}}} }} |} | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" | {| title="August" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" height="{{#expr: 5 * {{{hmaug|}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="background:none; font-size:7pt;" |+ style="border-bottom:2px solid red;" | {{formatnum: {{{hmaug|}}} }} |- ! width="21" height="{{#expr: 5 * {{{hmaug|}}} - 5 * {{{lmaug|}}} round 0}}" style="background:#e8e8e8;" | |- | align="center" height="{{#expr: 5 * {{{lmaug|}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" | {{formatnum: {{{lmaug|}}} }} |} | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" | {| title="September" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" height="{{#expr: 5 * {{{hmsep|}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="background:none; font-size:7pt;" |+ style="border-bottom:2px solid red;" | {{formatnum: {{{hmsep|}}} }} |- ! width="21" height="{{#expr: 5 * {{{hmsep|}}} - 5 * {{{lmsep|}}} round 0}}" style="background:#e8e8e8;" | |- | align="center" height="{{#expr: 5 * {{{lmsep|}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" | {{formatnum: {{{lmsep|}}} }} |} | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" | {| title="Oktober" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" height="{{#expr: 5 * {{{hmokt|}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="background:none; font-size:7pt;" |+ style="border-bottom:2px solid red;" | {{formatnum: {{{hmokt|}}} }} |- ! width="21" height="{{#expr: 5 * {{{hmokt|}}} - 5 * {{{lmokt|}}} round 0}}" style="background:#e8e8e8;" | |- | align="center" height="{{#expr: 5 * {{{lmokt|}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" | {{formatnum: {{{lmokt|}}} }} |} | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" | {| title="November" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" height="{{#expr: 5 * {{{hmnov|}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="background:none; font-size:7pt;" |+ style="border-bottom:2px solid red;" | {{formatnum: {{{hmnov|}}} }} |- ! width="21" height="{{#expr: 5 * {{{hmnov|}}} - 5 * {{{lmnov|}}} round 0}}" style="background:#e8e8e8;" | |- | align="center" height="{{#expr: 5 * {{{lmnov|}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" | {{formatnum: {{{lmnov|}}} }} |} | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" | {| title="Dezember" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" height="{{#expr: 5 * {{{hmdez|}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="background:none; font-size:7pt;" |+ style="border-bottom:2px solid red;" | {{formatnum: {{{hmdez|}}} }} |- ! width="21" height="{{#expr: 5 * {{{hmdez|}}} - 5 * {{{lmdez|}}} round 0}}" style="background:#e8e8e8;" | |- | align="center" height="{{#expr: 5 * {{{lmdez|}}} + 5 * {{#ifexpr: {{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}} < 0 | {{#expr: ({{Min|{{{lmjan|0}}}|{{{lmfeb|0}}}|{{{lmmee|0}}}|{{{lmapr|0}}}|{{{lmmoa|0}}}|{{{lmjun|0}}}|{{{lmjul|0}}}|{{{lmaug|0}}}|{{{lmsep|0}}}|{{{lmokt|0}}}|{{{lmnov|0}}}|{{{lmdez|0}}}}})*(-1)+5}} | 4}} round 0}}" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" | {{formatnum: {{{lmdez|}}} }} |} |- style="background: #FFFFFF;" | style="padding-left: 3px; padding-right: 8px;" | Jan | style="padding-right: 8px;" | Feb | style="padding-right: 8px;" | Mee | style="padding-right: 8px;" | Apr | style="padding-right: 8px;" | Moa | style="padding-right: 8px;" | Jun | style="padding-right: 8px;" | Jul | style="padding-right: 8px;" | Aug | style="padding-right: 8px;" | Sep | style="padding-right: 8px;" | Okt | style="padding-right: 8px;" | Nov | style="padding-right: 8px;" | Dez |} {| border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="left" style="font-size:75%; background:#f8f8f8; margin-top:10px; text-align:center; margin-left:15px; {{#ifeq: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK|}}} | deaktiviert | display:none;}}" |- | style="padding-left: 2px; padding-right: 3px; background:#ffffff; line-height:150%;" | N<br />i<br />e<br />d<br />e<br />r<br />s<br />c<br />h<br />l<br />a<br />g | style="vertical-align: bottom; padding-left: 3px; padding-right: 8px; border-left: 1px solid gray; border-bottom: 1px solid gray" | {{formatnum: {{{nbjan}}} }} <div title="Januoar" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:{{#if: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|}}}|{{#expr: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|200}}} / {{Max|{{{nbjan|}}}|{{{nbfeb|}}}|{{{nbmee|}}}|{{{nbapr|}}}|{{{nbmoa|}}}|{{{nbjun|}}}|{{{nbjul|}}}|{{{nbaug|}}}|{{{nbsep|}}}|{{{nbokt|}}}|{{{nbnov|}}}|{{{nbdez|}}}}} * {{{nbjan|0}}} }}|{{#expr: 2.5 * {{{nbjan|0}}} round 0}}}}px"></div> | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" | {{formatnum: {{{nbfeb}}} }} <div title="Februoar" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:{{#if: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|}}}|{{#expr: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|200}}} / {{Max|{{{nbjan|}}}|{{{nbfeb|}}}|{{{nbmee|}}}| {{{nbapr|}}}|{{{nbmoa|}}}|{{{nbjun|}}}|{{{nbjul|}}}|{{{nbaug|}}}|{{{nbsep|}}}|{{{nbokt|}}}|{{{nbnov|}}}|{{{nbdez|}}}}} * {{{nbfeb|0}}} }}|{{#expr: 2.5 * {{{nbfeb|0}}} round 0}}}}px"></div> | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" | {{formatnum: {{{nbmee}}} }} <div title="Meerte" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:{{#if: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|}}}|{{#expr: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|200}}} / {{Max|{{{nbjan|}}}|{{{nbfeb|}}}|{{{nbmee|}}}| {{{nbapr|}}}|{{{nbmoa|}}}|{{{nbjun|}}}|{{{nbjul|}}}|{{{nbaug|}}}|{{{nbsep|}}}|{{{nbokt|}}}|{{{nbnov|}}}|{{{nbdez|}}}}} * {{{nbmee|0}}} }}|{{#expr: 2.5 * {{{nbmee|0}}} round 0}}}}px"></div> | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" | {{formatnum: {{{nbapr}}} }} <div title="April" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:{{#if: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|}}}|{{#expr: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|200}}} / {{Max|{{{nbjan|}}}|{{{nbfeb|}}}|{{{nbmee|}}}| {{{nbapr|}}}|{{{nbmoa|}}}|{{{nbjun|}}}|{{{nbjul|}}}|{{{nbaug|}}}|{{{nbsep|}}}|{{{nbokt|}}}|{{{nbnov|}}}|{{{nbdez|}}}}} * {{{nbapr|0}}} }}|{{#expr: 2.5 * {{{nbapr|0}}} round 0}}}}px"></div> | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" | {{formatnum: {{{nbmoa}}} }} <div title="Moai" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:{{#if: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|}}}|{{#expr: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|200}}} / {{Max|{{{nbjan|}}}|{{{nbfeb|}}}|{{{nbmee|}}}| {{{nbapr|}}}|{{{nbmoa|}}}|{{{nbjun|}}}|{{{nbjul|}}}|{{{nbaug|}}}|{{{nbsep|}}}|{{{nbokt|}}}|{{{nbnov|}}}|{{{nbdez|}}}}} * {{{nbmoa|0}}} }}|{{#expr: 2.5 * {{{nbmoa|0}}} round 0}}}}px"></div> | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" | {{formatnum: {{{nbjun}}} }} <div title="Juni" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:{{#if: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|}}}|{{#expr: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|200}}} / {{Max|{{{nbjan|}}}|{{{nbfeb|}}}|{{{nbmee|}}}| {{{nbapr|}}}|{{{nbmoa|}}}|{{{nbjun|}}}|{{{nbjul|}}}|{{{nbaug|}}}|{{{nbsep|}}}|{{{nbokt|}}}|{{{nbnov|}}}|{{{nbdez|}}}}} * {{{nbjun|0}}} }}|{{#expr: 2.5 * {{{nbjun|0}}} round 0}}}}px"></div> | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" | {{formatnum: {{{nbjul}}} }} <div title="Juli" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:{{#if: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|}}}|{{#expr: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|200}}} / {{Max|{{{nbjan|}}}|{{{nbfeb|}}}|{{{nbmee|}}}| {{{nbapr|}}}|{{{nbmoa|}}}|{{{nbjun|}}}|{{{nbjul|}}}|{{{nbaug|}}}|{{{nbsep|}}}|{{{nbokt|}}}|{{{nbnov|}}}|{{{nbdez|}}}}} * {{{nbjul|0}}} }}|{{#expr: 2.5 * {{{nbjul|0}}} round 0}}}}px"></div> | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" | {{formatnum: {{{nbaug}}} }} <div title="August" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:{{#if: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|}}}|{{#expr: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|200}}} / {{Max|{{{nbjan|}}}|{{{nbfeb|}}}|{{{nbmee|}}}| {{{nbapr|}}}|{{{nbmoa|}}}|{{{nbjun|}}}|{{{nbjul|}}}|{{{nbaug|}}}|{{{nbsep|}}}|{{{nbokt|}}}|{{{nbnov|}}}|{{{nbdez|}}}}} * {{{nbaug|0}}} }}|{{#expr: 2.5 * {{{nbaug|0}}} round 0}}}}px"></div> | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" | {{formatnum: {{{nbsep}}} }} <div title="September" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:{{#if: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|}}}|{{#expr: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|200}}} / {{Max|{{{nbjan|}}}|{{{nbfeb|}}}|{{{nbmee|}}}|{{{nbapr|}}}|{{{nbmoa|}}}|{{{nbjun|}}}|{{{nbjul|}}}|{{{nbaug|}}}|{{{nbsep|}}}|{{{nbokt|}}}|{{{nbnov|}}}|{{{nbdez|}}}}} * {{{nbsep|0}}} }}|{{#expr: 2.5 * {{{nbsep|0}}} round 0}}}}px"></div> | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" | {{formatnum: {{{nbokt}}} }} <div title="Oktober" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:{{#if: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|}}}|{{#expr: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|200}}} / {{Max|{{{nbjan|}}}|{{{nbfeb|}}}|{{{nbmee|}}}|{{{nbapr|}}}|{{{nbmoa|}}}|{{{nbjun|}}}|{{{nbjul|}}}|{{{nbaug|}}}|{{{nbsep|}}}|{{{nbokt|}}}|{{{nbnov|}}}|{{{nbdez|}}}}} * {{{nbokt|0}}} }}|{{#expr: 2.5 * {{{nbokt|0}}} round 0}}}}px"></div> | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" | {{formatnum: {{{nbnov}}} }} <div title="November" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:{{#if: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|}}}|{{#expr: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|200}}} / {{Max|{{{nbjan|}}}|{{{nbfeb|}}}|{{{nbmee|}}}|{{{nbapr|}}}|{{{nbmoa|}}}|{{{nbjun|}}}|{{{nbjul|}}}|{{{nbaug|}}}|{{{nbsep|}}}|{{{nbokt|}}}|{{{nbnov|}}}|{{{nbdez|}}}}} * {{{nbnov|0}}} }}|{{#expr: 2.5 * {{{nbnov|0}}} round 0}}}}px"></div> | style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" | {{formatnum: {{{nbdez}}} }} <div title="Dezember" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:{{#if: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|}}}|{{#expr: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK HÖÖCHTE|200}}} / {{Max|{{{nbjan|}}}|{{{nbfeb|}}}|{{{nbmee|}}}|{{{nbapr|}}}|{{{nbmoa|}}}|{{{nbjun|}}}|{{{nbjul|}}}|{{{nbaug|}}}|{{{nbsep|}}}|{{{nbokt|}}}|{{{nbnov|}}}|{{{nbdez|}}}}} * {{{nbdez|0}}} }}|{{#expr: 2.5 * {{{nbdez|0}}} round 0}}}}px"></div> |- style="background: #FFFFFF;" | &nbsp; | style="padding-left: 3px; padding-right: 8px;" | Jan | style="padding-right: 8px;" | Feb | style="padding-right: 8px;" | Mee | style="padding-right: 8px;" | Apr | style="padding-right: 8px;" | Moa | style="padding-right: 8px;" | Jun | style="padding-right: 8px;" | Jul | style="padding-right: 8px;" | Aug | style="padding-right: 8px;" | Sep | style="padding-right: 8px;" | Okt | style="padding-right: 8px;" | Nov | style="padding-right: 8px;" | Dez |}<div style="{{#if: {{#ifeq: {{{DIAGRAMM TEMPERATUUR|}}} | deaktiviert | | 1 }}{{#ifeq: {{{DIAGRAMM DEELSLEEK|}}} | deaktiviert | | 1 }} | clear:{{{float|right}}}; }}font-size:85%; margin-top:5px;">'''Wälle:''' {{#if: {{{WÄLLE|}}} | {{{WÄLLE|}}} | ''failt''}}</div> |}</includeonly></onlyinclude> {{Dokumentation}} [[de:Vorlage:Klimatabelle]] tcsnk1in53hll8j7wt73okcg5f69vtd 10 11489 118887 118874 2020-01-29T23:30:27Z Heinz 88 Schützte „[[Foarloage:Klimatabelle/Spalte]]“ ([beoarbaidje=Bloot Administration] (uunbeskränkt) [ferskuuwe=Bloot Administration] (uunbeskränkt)) wikitext text/x-wiki <div style="width:1.6em;height:20em;position:relative;z-index:-1;padding:0;margin:0"> <div style="height:8em;bottom:2em;width:1.6em;position:absolute;left:0;{{#if: {{{4|}}} | border-top:dotted 1px #cba;}}{{#if: {{{5|}}} | border-bottom:dotted 1px #abc;}}z-index:1;padding:0;margin:-1px 0">&nbsp;</div> {{#if: {{{5|}}} | <div style="background:#ace;position:absolute;bottom:2em;left:.2em;width:1.2em;height:{{#expr:{{{3|80}}}/50}}em;z-index:3;overflow:hidden">&nbsp;</div> <div style="color:blue;position:absolute;bottom:.5em;left:0;width:1.6em;height:1.5em;text-align:center"><span style="font-size:70%">{{#expr:{{{3|80}}} round {{#ifexpr:{{{3|80}}}<10|1|0}}}}</span></div> }}{{#if: {{{4|}}} | <div style="overflow:hidden;background:#e44;position:absolute;left:.4em;width:0.8em;z-index:4;bottom:{{#expr:{{{1|10}}}/5+10}}em;height:{{#expr:({{{2|20}}}-{{{1|10}}})/5}}em;">&nbsp;</div> <div style="color:red;position:absolute;bottom:{{#expr:{{{2|20}}}/5+10}}em; left:-.4em;width:1.6em;height:1.5em;text-align:right;z-index:4"><span style="font-size:80%">{{#ifexpr:({{{2|20}}} round 0) < 0|-}}{{#expr:abs({{{2|20}}} round 0)}}</span></div> <div style="color:red;position:absolute;bottom:{{#expr:{{{1|10}}}/5+8.5}}em; left:-.4em;width:1.6em;height:1.5em;text-align:right;z-index:4"><span style="font-size:80%">{{#ifexpr:({{{1|10}}} round 0) < 0|-}}{{#expr:abs({{{1|10}}} round 0)}}</span></div> }} </div> 3kblgazxaaye9qylmpgl6satvk6zer0 10 11490 118878 118876 2020-01-29T23:15:26Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Klimatabelle/Temperatuur]] nach [[Foarloage:Klimatabelle/Temperatuur]], ohne dabei eine Weiterleitung anzulegen: Dät skäl een Foarloage wäide, iek hääbe dät bloot uut Fersjoon as Artikkel moaked wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly>{{#if:{{IstZahl|{{{1|}}}}}|{{#switch:{{#expr: floor({{{1|0}}}/5)}}|14|13|12|11|10|9|8|7|6=FF4040|5=FF6347|4=FF8C00|3=FFA500|2=FFCC66|1=FFFF99|0=FFFFFF|-1=F0F8FF|-2=CFE8FF|-3=B9D3FF|#default=8AB0FF}}|E5E5E5}}</includeonly></onlyinclude> {{Klimatabelle/Faawtabelle}} Hier wäide do Faaw-Wäide foar ju [[{{NAMESPACE}}:Klimatabelle]] definiert. 4hoilx704gl7unr4xq2rcugd9q14w33 10 11491 118888 118877 2020-01-29T23:30:37Z Heinz 88 Schützte „[[Foarloage:Klimatabelle/Faawtabelle]]“ ([beoarbaidje=Bloot Administration] (uunbeskränkt) [ferskuuwe=Bloot Administration] (uunbeskränkt)) wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{| class="float-right" style="border:1px solid #aaa; background-color:#f9f9f9; padding:5px;" |- ! colspan="2" | Faawen |- ! style="width: 50%; padding: 0.1em .5em;" | Temperatuur ! style="width: 50%; padding: 0.1em .5em;" | Deelsleek |- style="vertical-align:top;" | align="center" | {| style="border:1px solid #aaa; background-color:#f9f9f9; padding:5px; font-size:89%;" |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|30}};" | '''> 30'''<br />{{Klimatabelle/Temperatuur|30}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|25}};" | '''25 – 30'''<br />{{Klimatabelle/Temperatuur|25}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|20}};" | '''20 – 25'''<br />{{Klimatabelle/Temperatuur|20}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|15}};" | '''15 – 20'''<br />{{Klimatabelle/Temperatuur|15}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|10}};" | '''10 – 15'''<br />{{Klimatabelle/Temperatuur|10}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|5}};" | '''5 – 10'''<br />{{Klimatabelle/Temperatuur|5}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|0}};" | '''0 – 5'''<br />{{Klimatabelle/Temperatuur|0}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|−5}};" | '''−5 – 0'''<br />{{Klimatabelle/Temperatuur|−5}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|−10}};" | '''−10 – −5'''<br />{{Klimatabelle/Temperatuur|−10}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|−15}};" | '''−15 – −10'''<br />{{Klimatabelle/Temperatuur|−15}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Temperatuur|−20}};" | '''< −15'''<br />{{Klimatabelle/Temperatuur|−20}} |} | align="center" | {| style="border:1px solid #aaa; background-color:#f9f9f9; padding:5px; font-size:89%;" |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|100}};" | '''> 100'''<br />{{Klimatabelle/Deelsleek|100}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|90}};" | '''90 – 100'''<br />{{Klimatabelle/Deelsleek|90}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|80}};" | '''80 – 90'''<br />{{Klimatabelle/Deelsleek|80}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|70}};" | '''70 – 80'''<br />{{Klimatabelle/Deelsleek|70}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|60}};" | '''60 – 70'''<br />{{Klimatabelle/Deelsleek|60}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|50}};" | '''50 – 60'''<br />{{Klimatabelle/Deelsleek|50}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|40}};" | '''40 – 50'''<br />{{Klimatabelle/Deelsleek|40}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|30}};" | '''30 – 40'''<br />{{Klimatabelle/Deelsleek|30}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|20}};" | '''20 – 30'''<br />{{Klimatabelle/Deelsleek|20}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|10}};" | '''10 – 20'''<br />{{Klimatabelle/Deelsleek|10}} |- | align="center" style="background: #{{Klimatabelle/Deelsleek|0}};" | '''0 – 10'''<br />{{Klimatabelle/Deelsleek|0}} |} |}</onlyinclude> sx0chv2xgnya8gvdrd2dm99u1penz00 10 11492 118889 118879 2020-01-29T23:30:56Z Heinz 88 Schützte „[[Foarloage:Klimatabelle/Deelsleek]]“ ([beoarbaidje=Bloot Administration] (uunbeskränkt) [ferskuuwe=Bloot Administration] (uunbeskränkt)) wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly>{{#if:{{{1|}}}|{{#switch: {{#expr: floor ({{{1}}} /10 )}} |9=828BD9|8=4169E1|7=6495ED|6=8AB0FF|5=B9D3FF|4=CFE8FF|3=F0F8FF|2=FFFFFF|1=FFF8DC|0=EED8AE |#default=607CD2}}|E5E5E5}}</includeonly></onlyinclude> {{Klimatabelle/Faawtabelle}} Hier wäide do Faawwäide foar ju [[{{NAMESPACE}}:Klimatabelle]] definierd. dwzl2csf2gm35swrm32g3yqau3450ee 10 11493 118890 118880 2020-01-29T23:31:07Z Heinz 88 Schützte „[[Foarloage:Klimatabelle/Truchsleek]]“ ([beoarbaidje=Bloot Administration] (uunbeskränkt) [ferskuuwe=Bloot Administration] (uunbeskränkt)) wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly>{{#ifexpr: {{#expr: (31*{{{1|0}}} + 28.2425*{{{2|0}}} + 31*{{{3|0}}} + 30*{{{4|0}}} + 31*{{{5|0}}} + 30*{{{6|0}}} + 31*{{{7|0}}} + 31*{{{8|0}}} + 30*{{{9|0}}} + 31*{{{10|0}}} + 30*{{{11|0}}} + 31*{{{12|0}}}) / 365.2425 round 1 }} < 0 | −{{#expr:-{{#expr: (31*{{{1|0}}} + 28.2425*{{{2|0}}} + 31*{{{3|0}}} + 30*{{{4|0}}} + 31*{{{5|0}}} + 30*{{{6|0}}} + 31*{{{7|0}}} + 31*{{{8|0}}} + 30*{{{9|0}}} + 31*{{{10|0}}} + 30*{{{11|0}}} + 31*{{{12|0}}}) / 365.2425 round 1 }}}} | {{#expr: (31*{{{1|0}}} + 28.2425*{{{2|0}}} + 31*{{{3|0}}} + 30*{{{4|0}}} + 31*{{{5|0}}} + 30*{{{6|0}}} + 31*{{{7|0}}} + 31*{{{8|0}}} + 30*{{{9|0}}} + 31*{{{10|0}}} + 30*{{{11|0}}} + 31*{{{12|0}}}) / 365.2425 round 1 }} }}</includeonly></onlyinclude> Düsse Foarloage ärmiddelt foar ju [[{{NAMESPACE}}:Klimatabelle]] (Jieres-)Truchsleeks-Wäide uut tweelich uurroate Wäide. 93uul96yno2dtfcau1ahnsxjn4wzmqc 10 11494 118891 118881 2020-01-29T23:31:18Z Heinz 88 Schützte „[[Foarloage:Klimatabelle/Truchsleek/Format]]“ ([beoarbaidje=Bloot Administration] (uunbeskränkt) [ferskuuwe=Bloot Administration] (uunbeskränkt)) wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly>{{#ifexpr: {{{Mean}}} < 0 | −{{formatnum:{{#expr: 0-{{{Mean}}}}}}}|{{formatnum:{{{Mean}}}}}}}</includeonly></onlyinclude> 34cssllqlvbh610osh9ey7bdf6g256a 10 11495 118892 118882 2020-01-29T23:31:28Z Heinz 88 Schützte „[[Foarloage:Max]]“ ([beoarbaidje=Bloot Administration] (uunbeskränkt) [ferskuuwe=Bloot Administration] (uunbeskränkt)) wikitext text/x-wiki {{#invoke:Expr|TemplateMax}}<noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> ikw9hdz8alq035p2287e5rn3vya31ow 828 11496 122436 121632 2023-03-17T22:17:01Z Murma174 1663 update 2022-09-12 Scribunto text/plain local Expr = { suite = "Expr", serial = "2022-09-12", item = 54991461 } --[==[ Expr * average * base62 * crossTotal * decimal2minsec * figure * max * min * minsec2decimal * modulo * percent * Ramanujan * random * sum * TemplateAverage * TemplateBooland * TemplateBoolor * TemplateMax * TemplateMin * TemplateSum ]==] local Failsafe = Expr Expr.messagePrefix = "lua-module-Expr-" Expr.l10nDef = {} Expr.l10nDef[ "en" ] = { ErrorExpr = "Error in mathematical expression, function#parameter" } Expr.l10nDef[ "de" ] = { ErrorExpr = "Fehler in mathematischem Ausdruck, Funktion#Parameter" } Expr.breakFigures = { [","] = ",", ["."] = "%.", ["'"] = "'", ["',"] = "[',]", ["'."] = "['%.]", ["U+20"] = " ", ["U+A0"] = mw.ustring.char( 0xA0 ), ["U+202F"] = mw.ustring.char( 0x202F ), ["%s"] = mw.ustring.char( 91, 0x20, 0xA0, 0x2009, 0x202F, 93 ), [".%s"] = mw.ustring.char( 91, 0x20, 0x2E, 0xA0, 0x2009, 0x202F, 93 ), ["'%s"] = mw.ustring.char( 91, 0x20, 0x27, 0xA0, 0x2009, 0x202F, 93 ), ["'.%s"] = mw.ustring.char( 91, 0x20, 0x27, 0x2E, 0xA0, 0x2009, 0x202F, 93 ) } Expr.signMinus = mw.ustring.char( 0x2212 ) local function factory( say ) -- Retrieve localized message string in content language -- Precondition: -- say -- string, message ID -- Postcondition: -- Return some message string -- Uses: -- > Expr.messagePrefix -- > Expr.l10nDef -- mw.language.getContentLanguage() -- mw.message.new() local slang = mw.language.getContentLanguage():getCode() local msg = mw.message.new( Expr.messagePrefix .. say ) local r = false if msg:isBlank() then local def = Expr.l10nDef[ slang ] if not def then def = Expr.l10nDef[ "en" ] end r = def[ say ] else msg:inLanguage( slang ) r = msg:plain() end if not r then r = "(((" .. say .. ")))" end return r end -- factory() local function faculty( analyze ) -- Test for boolean interpretation -- Precondition: -- analyze -- string or boolean or nil -- Postcondition: -- returns boolean local s = type( analyze ) local r if s == "string" then r = mw.text.trim( analyze ) if r == "" or r == "0" or r == "-" then r = false elseif r == "1" then r = true else r = r:lower() if r == "y" or r == "yes" or r == "true" or r == "on" then r = true elseif r == "n" or r == "no" or r == "false" or r == "off" then r = false else if r == "falsch" or r == "nein" then r = false -- error( "faculty@Expr", 0 ) else r = true end end end elseif s == "boolean" then r = analyze elseif s == "nil" then r = false else r = true end return r end -- faculty() local function expr( source, show ) -- Safe evaluation of presumable expression -- Precondition: -- source -- string, mathematical expression -- show -- string, details about source -- Postcondition: -- throws error, if expression failed -- returns number with resulting figure -- Uses: -- factory() local lucky, r = pcall( mw.ext.ParserFunctions.expr, source ) local n = tonumber( r, 10 ) if not ( lucky and n ) then r = r .. " " .. factory( "ErrorExpr" ) .. " ''" .. show .. "'' (" .. source .. ")" error( r, 0 ) else r = n end return r end -- expr() local function ellipse( a, epsilon ) -- Circumference of an ellipse. Approximation by Ramanujan's formula. -- Returns the approximation and a locical value (true, if the data is well) epsilon = tonumber(epsilon) or false; a = tonumber(a) or false; if not epsilon then return 0, false; end if not a then return 0, false; end if epsilon < 0 or epsilon > 1 then return 0, false; end a = math.abs(a); local b = a * math.sqrt (1 - epsilon * epsilon); local lambda = (a - b) / (a + b); local circumference = math.pi * (a + b) * (1 + (3 * lambda * lambda)/(10 + math.sqrt (4 - 3 * lambda * lambda))); if circumference then return circumference, true; else return 0, false; end end local function logicaland( args ) local r = "" for k, v in pairs( args ) do if mw.text.trim( v ) == "" then r = "" break -- for k, v else r = "1" end end -- for k, v return r end local function logicalor( args ) local r = "" for k, v in pairs( args ) do if faculty( v ) then r = "1" break -- for k, v end end -- for k, v return r end local function minmax( params, low, lazy ) -- Find extremum of unnamed params values -- Precondition: -- params -- table, like args -- .minus -- .zeroBlank -- low -- true: minimum, false: maximum -- lazy -- true: try numeric result, false: return string -- Postcondition: -- throws error, if expression failed -- returns number, or -- string if formatting required, or -- false if no data provided -- Uses: -- > Expr.signMinus -- expr() local light = ( params.minus ~= "-" ) local luxury = ( params.minus and light ) local r = false local n, scope for k, v in pairs( params ) do if type( k ) == "number" then scope = type( v ) if scope == "string" then v = mw.text.trim( v ) if v == "" then n = false else if mw.ustring.sub( v, 1, 1 ) == Expr.signMinus then luxury = light v = "-" .. mw.ustring.sub( v, 2 ) end n = Expr.figure( v, ".", true ) if not n then if low then scope = "min()#" else scope = "max()#" end scope = scope .. tostring( k ) expr( v, scope ) end end elseif scope == "number" then n = v else n = false end if n then if r then if low then if n < r then r = n end else if n > r then r = n end end else r = n end end end end -- for k, v if r then if luxury and r < 0 then r = Expr.signMinus .. tostring( -1 * r ) elseif not lazy then if r == 0 then if params.zeroBlank then r = "" else r = "0" end else r = tostring( r ) end end end return r end -- minmax() Expr.average = function ( array, ask ) -- Calculate average -- Precondition: -- array -- sequence table, with strings and/or numbers -- ask -- string or not, with figure format -- Postcondition: -- returns number, at least 0 local r, n = Expr.sum( array, ask ) if n > 1 then r = r / n end return r end -- Expr.average() Expr.base62 = function ( adjust ) -- Convert number from and to base62 encoding -- Precondition: -- adjust -- number or ASCII string to be converted -- number: to base62 -- string: base62 to number -- Lua limitation at 10^53; larger numbers are less precise -- Postcondition: -- returns string, or number, or false local r = false local state = type( adjust ) if state == "number" then local k = math.floor( adjust ) if k == adjust and adjust > 0 then local m r = "" while k > 0 do m = k % 62 k = ( k - m ) / 62 if m >= 36 then m = m + 61 elseif m >= 11 then m = m + 55 else m = m + 48 end r = string.char( m ) .. r end elseif adjust == 0 then r = "0" end elseif state == "string" then if adjust:match( "^%w+$" ) then local n = #adjust local k = 1 local c r = 0 for i = n, 1, -1 do c = adjust:byte( i, i ) if c >= 48 and c <= 57 then c = c - 48 elseif c >= 65 and c <= 90 then c = c - 55 elseif c >= 97 and c <= 122 then c = c - 61 else -- How comes? r = nil break -- for i end r = r + c * k k = k * 62 end -- for i end end return r end -- Expr.base62() Expr.crossTotal = function ( amount ) -- Calculate sum of digits in integer number -- Precondition: -- amount -- string or number, with integer -- Postcondition: -- returns number, at least 0 local r = 0 local s = Expr.figure( amount ) if s then if s < 0 then s = -1 * s end s = tostring( math.floor( s ) ) if s:match( "^%d+$" ) then for i = 1, #s do r = r + tonumber( s:sub( i, i ) ) end -- for i end end return r end -- Expr.crossTotal() Expr.decimal2minsec = function ( amount, align, ask, allow, frame ) -- Format coordinate value in degree, minutes, seconds -- Precondition: -- amount -- string or number, with decimal coordinate -- align -- string, number, nil, with number of decimal digits -- ask -- string or not, with figure format -- allow -- true, if unformatted result -- frame -- object, if available -- Postcondition: -- returns mw.html -- with formatted data, or -- string -- with "0" if any problem -- Uses: -- > Expr.signMinus local r = Expr.figure( amount, ask ) if r then local d = tonumber( align ) local e = mw.html.create( "span" ) local kd, km, low, sd if r < 0 then low = true r = -1 * r end kd = math.floor( r ) r = ( r - kd ) * 60 if kd > 360 then kd = kd - math.floor( kd / 360 ) * 360 end sd = tostring( kd ) if low then sd = Expr.signMinus .. sd end km = math.floor( r ) r = ( r - km ) * 60 if d and d >= 1 and d < 10 then local n = math.floor( r ) if r == n then r = tostring( n ) else local s = string.format( "%%.%df", math.floor( d ) ) r = tonumber( string.format( s, r ) ) if allow then r = tostring( r ) else if not Expr.frame then Expr.frame = frame or mw.getCurrentFrame() end r = Expr.frame:callParserFunction( "formatnum", r ) end end else r = tostring( math.floor( r + 0.5 ) ) end if not Expr.degminsec then Expr.degminsec = string.format( "%%s%s %%d%s %%s%s", mw.ustring.char( 0xB0 ), mw.ustring.char( 0x2032 ), mw.ustring.char( 0x2033 ) ) end r = string.format( Expr.degminsec, sd, km, r ) e:css( "white-space", "nowrap" ) :addClass( "coordinate-deg-min-sec" ) e:wikitext( r ) r = e else r = "0" end return r end -- Expr.decimal2minsec() Expr.figure = function ( amount, ask, advance, area ) -- Convert number from various formats -- Precondition: -- amount -- string (or number), with number -- ask -- string, with permitted formatting, defaults to "." -- advance -- true, if expressions permitted -- area -- string, or not, with permitted set -- Postcondition: -- returns number, or false -- Uses: -- > Expr.signMinus -- > Expr.breakFigures -- 2022-08-08 local seek = type( amount ) local r if seek == "string" then local scan = mw.text.trim( amount ) seek = ask or "." if scan == "" then seek = false elseif advance and not tonumber( scan ) and scan:find( "[+%-*/)]", 2 ) then local lucky lucky, r = pcall( mw.ext.ParserFunctions.expr, scan ) if lucky then seek = false r = tonumber( r ) else r = false end end if type( seek ) == "string" then if scan:find( "[Ee]" ) then scan = scan:match( "^[+%-]?([%.%d]+)[Ee][+%-]?%d+$" ) if scan and ( scan:match( "^%.%d+$" ) or scan:match( "^%d+%.?%d*$" ) ) then r = tonumber( amount ) end else local low, split seek = mw.text.trim( seek ) if seek == "" then seek = "." end split = seek:sub( -1 ) seek = seek:sub( 1, -2 ) if seek:sub( 1, 1 ) == "-" then seek = seek:sub( 2 ) if mw.ustring.sub( scan, 1, 1 ) == Expr.signMinus then low = true scan = mw.ustring.sub( scan, 2 ) end end if not low then if scan:sub( 1, 1 ) == "-" then low = true scan = scan:sub( 2 ) elseif scan:sub( 1, 1 ) == "+" then scan = scan:sub( 2 ) end end if ( split == "." or split == "," ) and not seek:find( split, 1, true ) then local i = scan:find( split, 1, true ) if i then split = scan:sub( i + 1 ) if split == "" then split = false end if i > 1 then r = scan:sub( 1, i - 1 ) elseif split then r = "" else r = false end else split = false r = scan end if r then seek = Expr.breakFigures[ seek ] if seek then local f = function ( a ) local rf = a if rf:find( "&.+;" ) then rf = mw.text.decode( rf, true ) end rf = mw.ustring.gsub( rf, seek, "%1%2" ) return rf end seek = "(%d)" .. seek .. "(%d)" if r ~= "" then r = f( r ) end if split then split = f( split ) end end if split and not split:match( "^%d+$" ) then r = false end if r and not r:match( "^%d+$" ) then r = false end if r and split then r = string.format( "%s.%s", r, split ) end end end if r then r = tonumber( r ) if low then r = -1 * r end end end end elseif seek == "number" then r = amount end if r and type( area ) == "string" then local set = mw.text.trim( area ) if set == "" then elseif set == "N" or set == "Z+" then if r < 0 or r ~= math.floor( r ) then r = false end elseif set == "Z" then if r ~= math.floor( r ) then r = false end elseif set == "Z-" then if r > 0 or r ~= math.floor( r ) then r = false end elseif set == "R+" then if r < 0 then r = false end elseif set == "R-" then if r > 0 then r = false end end end return r or false end -- Expr.figure() Expr.minsec2decimal = function ( aDeg, aMin, aSec, alter, ask ) -- Convert coordinate value from degree, minutes, seconds, letter -- Precondition: -- aDeg -- string or number, with degree -- aMin -- string or number, with minutes -- aSec -- string or number, with seconds -- alter -- string or boolean, true|S|W, negative sign -- ask -- string, with permitted formatting, defaults to "." local r = Expr.figure( aDeg, ask ) if r then local qm = Expr.figure( aMin, ask ) local qt = Expr.figure( aSec, ask ) local m = 360 local less if qm then r = r + qm * 0.0166666666666667 if qt then r = r + qt * 0.0002777777777777778 end elseif qt then r = false end if alter then local s = type( alter ) if s == "string" then s = mw.text.trim( alter ):upper() if s == "S" or s == "W" then less = true end if s == "N" or s == "S" then m = 180 end elseif s == "boolean" then less = alter end end if r then if r < 0 then r = -1 * r less = true end if r > 0 then r = r - math.floor( r / m ) * m end if less then r = -1 * r end end end return r or 0 end -- Expr.minsec2decimal() Expr.modulo = function ( amount, adjust, ask ) -- Retrieve modulo remainder -- Precondition: -- amount -- string or number, with total amount (dividend) -- adjust -- string or number, with modulo divisor, non-zero -- ask -- string or not, with figure format -- Postcondition: -- returns number -- with modulo remainder -- 0 -- if numbers are not available local qt = Expr.figure( amount, ask ) local qm = Expr.figure( adjust, ask ) local r if qt and qm and qm ~= 0 then r = qt - math.floor( qt / qm ) * qm else r = 0 end return r end -- Expr.modulo() Expr.percent = function ( amount, all, align, after, ask, allow, frame ) -- Retrieve percentage -- Precondition: -- amount -- string or number, with partial value -- all -- string or number, with base value (100%) -- align -- string, number, nil, with number of decimal digits -- after -- true, if trailing zeroes shall be kept -- ask -- string or not, with figure format -- allow -- true, if unformatted result -- frame -- object, if available -- Postcondition: -- returns string -- with formatted percentage, terminated by % -- 0 -- if numbers are not available local qp = Expr.figure( amount, ask ) local qb = Expr.figure( all, ask ) local r if qp and qb and qb ~= 0 then local d = tonumber( align ) r = qp * 100 / qb if d and d >= 1 and d < 10 then local s = string.format( "%%.%df", math.floor( d ) ) s = string.format( s, r ) if after then r = s else local n = math.floor( r ) if tonumber( s ) == n then r = tostring( n ) else r = s:gsub( "^(-?%d+%.%d*[1-9])0+$", "%1" ) end end else r = tostring( math.floor( r + 0.5 ) ) end if not allow then if not Expr.frame then Expr.frame = frame or mw.getCurrentFrame() end r = Expr.frame:callParserFunction( "formatnum", r ) end r = r .. " %" else r = 0 end return r end -- Expr.percent() Expr.sum = function ( array, ask ) -- Calculate sum -- Precondition: -- array -- sequence table, with strings and/or numbers -- ask -- string or not, with figure format -- Postcondition: -- returns -- 1, number, with sum, at least 0 -- -- 2, number, of summands, at least 0 local r1 = 0 local r2 = 0 if type( array ) == "table" then for k, v in pairs( array ) do v = Expr.figure( v, ask, true ) if v then r1 = r1 + v r2 = r2 + 1 end end -- for k, v end return r1, r2 end -- Expr.sum() Failsafe.failsafe = function ( atleast ) -- Retrieve versioning and check for compliance -- Precondition: -- atleast -- string, with required version -- or wikidata|item|~|@ or false -- Postcondition: -- returns string -- with queried version/item, also if problem -- false -- if appropriate -- 2020-08-17 local since = atleast local last = ( since == "~" ) local linked = ( since == "@" ) local link = ( since == "item" ) local r if last or link or linked or since == "wikidata" then local item = Failsafe.item since = false if type( item ) == "number" and item > 0 then local suited = string.format( "Q%d", item ) if link then r = suited else local entity = mw.wikibase.getEntity( suited ) if type( entity ) == "table" then local seek = Failsafe.serialProperty or "P348" local vsn = entity:formatPropertyValues( seek ) if type( vsn ) == "table" and type( vsn.value ) == "string" and vsn.value ~= "" then if last and vsn.value == Failsafe.serial then r = false elseif linked then if mw.title.getCurrentTitle().prefixedText == mw.wikibase.getSitelink( suited ) then r = false else r = suited end else r = vsn.value end end end end end end if type( r ) == "nil" then if not since or since <= Failsafe.serial then r = Failsafe.serial else r = false end end return r end -- Failsafe.failsafe() -- Export local p = {} function p.average( frame ) local d = { } for k, v in pairs( frame.args ) do k = tostring( k ) if k:match( "^%d+$" ) then table.insert( d, v ) end end -- for k, v return Expr.average( d, frame.args.parse ) end function p.base62( frame ) local r local s = frame.args[ 1 ] if s then local s2 = frame.args[ 2 ] if s2 then s2 = mw.text.trim( s2 ) end if s2 == "D2B" then s = tonumber( s ) else s = mw.text.trim( s ) s2 = false end r = Expr.base62( s ) if r and not s2 then r = string.format( "%17d", r ) end end return r or "" end function p.crossTotal( frame ) return Expr.crossTotal( frame.args[ 1 ] ) end function p.decimal2minsec( frame ) return tostring( Expr.decimal2minsec( frame.args[ 1 ], frame.args[ 2 ], frame.args.parse, faculty( frame.args.low ), frame ) ) end p.figure = function ( frame ) local r = Expr.figure( frame.args[ 1 ], frame.args.parse, faculty( frame.args.expr ), frame.args.set ) if r then r = tostring( r ) else r = "" end return r end -- p.figure function p.max( frame ) local lucky, r = pcall( minmax, frame.args, false, false ) return r or "" end function p.min( frame ) local lucky, r = pcall( minmax, frame.args, true, false ) return r or "" end function p.minsec2decimal( frame ) return Expr.minsec2decimal( frame.args[ 1 ], frame.args[ 2 ], frame.args[ 3 ], frame.args[ 4 ], frame.args.parse ) end function p.modulo( frame ) return Expr.modulo( frame.args[ 1 ], frame.args[ 2 ], frame.args[ 3 ] ) end function p.percent( frame ) local base = frame.args[ 2 ] local pars if base then pars = frame.args else pars = frame:getParent().args base = pars[ 2 ] end return Expr.percent( pars[ 1 ], base, pars[ 3 ], faculty( pars[ 4 ] ), pars.parse, faculty( pars.low ), frame ) end function p.Ramanujan( frame ) local semiaxis = frame.args[1] or 0; local eps = frame.args[2] or 0; local value, isOk = ellipse( semiaxis,eps ); if isOk then return tostring(value); else return '<span class="error">Funktion Ramanujan in Modul Expr: ungültige Parameter!</span>' end end function p.random( frame ) local n = Expr.figure( frame.args[ 1 ] ) if n and n >= 2 then n = math.floor( n ) else n = 100 end math.randomseed( math.floor( 100000 * os.clock() ) ) return math.random( 0, n - 1 ) end function p.sum( frame ) local d = { } local r, n for k, v in pairs( frame.args ) do k = tostring( k ) if k:match( "^%d+$" ) then table.insert( d, v ) end end -- for k, v r, n = Expr.sum( d, frame.args.parse ) return r end function p.TemplateAverage( frame ) return p.average( frame:getParent() ) end function p.TemplateBooland( frame ) return logicaland( frame:getParent().args ) end function p.TemplateBoolor( frame ) return logicalor( frame:getParent().args ) end function p.TemplateMax( frame ) return p.max( frame:getParent() ) end function p.TemplateMin( frame ) return p.min( frame:getParent() ) end function p.TemplateSum( frame ) return p.sum( frame:getParent() ) end p.failsafe = function ( frame ) -- Versioning interface local s = type( frame ) local since if s == "table" then since = frame.args[ 1 ] elseif s == "string" then since = frame end if since then since = mw.text.trim( since ) if since == "" then since = false end end return Failsafe.failsafe( since ) or "" end -- p.failsafe p.Expr = function () return Expr end -- p.Expr() setmetatable( p, { __call = function ( func, ... ) setmetatable( p, nil ); return Failsafe; end } ); return p 68r1mmh7efoxr6bx9qk8jzrodeoz0zq 10 11497 118893 118885 2020-01-29T23:31:40Z Heinz 88 Schützte „[[Foarloage:Min]]“ ([beoarbaidje=Bloot Administration] (uunbeskränkt) [ferskuuwe=Bloot Administration] (uunbeskränkt)) wikitext text/x-wiki {{#invoke:Expr|TemplateMin}}<noinclude>{{Dokumentation}}</noinclude> ja11njwttovttphhr3vs55cevspw2nw 0 11498 118896 2020-01-29T23:46:08Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Galapagos-Ailounde]] nach [[Galápagos-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Galápagos-Ailounde]] f3d6cwer0uk7yovhnntfu2rtyf2lsyv 0 11499 118897 2020-01-29T23:50:09Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Galápagos-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Galápagos-Ailounde]] 53nuh0mroxev8uf1v0p1qgbgivqsxyc 0 11500 118898 2020-01-29T23:50:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Galápagos-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Galápagos-Ailounde]] 53nuh0mroxev8uf1v0p1qgbgivqsxyc 0 11501 118899 2020-01-29T23:50:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Galápagos-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Galápagos-Ailounde]] 53nuh0mroxev8uf1v0p1qgbgivqsxyc 0 11502 118900 2020-01-29T23:51:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Galápagos-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Galápagos-Ailounde]] 53nuh0mroxev8uf1v0p1qgbgivqsxyc 0 11503 118901 2020-01-29T23:51:33Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Galápagos-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Galápagos-Ailounde]] 53nuh0mroxev8uf1v0p1qgbgivqsxyc 0 11504 118903 118902 2020-01-29T23:53:28Z Heinz 88 Weiterleitungsziel von [[Galápagos-Aiounde]] nach [[Galápagos-Ailounde]] geändert wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Galápagos-Ailounde]] 53nuh0mroxev8uf1v0p1qgbgivqsxyc 0 11505 118904 2020-01-29T23:53:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Galápagos-Ailounde]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Galápagos-Ailounde]] 53nuh0mroxev8uf1v0p1qgbgivqsxyc 0 11506 119109 118959 2020-05-04T12:09:04Z Heinz 88 /* Guatemala as n Stoat foar sik */ wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = República de Guatemala | namme = Guatemala | flagge = Flag of Guatemala.svg | wapen = Coat of arms of Guatemala.svg | lokaasje = Guatemala on the globe (Americas centered).svg | motto = ''El País de la Eterna Primavera''<br /> ([[Seeltersk]]: "Lound fon't eeuwige Foarjier") | taal = [[Spaansk]] | haadstêd = [[Guatemala-Stääd]] | steatsfoarm = Republik | oerflak = 108.890 | pctwetter = 0,4 | ynwenners = 13.000.000 | teljier = 2004 | munt = quetzal | muntkoade = GTQ | tiidsone = -6 | feestdei = - | folksliet = Guatemala Feliz | lânkoade = GTA | ynternet = .gt | tillefoan = 502 | }} '''Guatemala''' ([gu̯ateˈmaːla], amtelk ''Republik Guatemala'', spoansk ''República de Guatemala'') is die befoulkengsriekste Stoat fon [[Middel-Amerikoa]]. == Geografie == [[Bielde:Guatemala Physiography.jpg|left|350px|Koarte fon Guatemala]] === Loage === Ju Flakte fon dät Lound dient sik uut fon dän suudelken Deel fon't Hoochlichailound [[Yucatán (Hoolichailound)|Yucatán]] in dät Noude, uur aan smällen Tougong tou dän [[Atlantik]] - nieper: ju [[Karibiske See]] - in't Aaste, bit ätter ju Pazifikkuste in't Suudwääste. Noaberlounde sunt [[Mexiko]] in't Noudaaste, [[Belize]] in't Noudaaste, [[Honduras]] un [[El Salvador]] in't Suudaaste. === Plonten un Dierte === Sowät 35 % fon ju Flakte fon Guatemala sunt fon Woold bedäkt. 45,4 % fon ju Wooldflakte wäide legoal wirtskuppelk bruukt (Stound: 2006). Ju uurige Wooldflakte stoant amtelk unner Natuurskuts. Dät grootste Natuurskuts-Rebät is ju "Biosphäre Maya" in't Noude fon dät Lound. Man die Natuurskuts wäd in aal do Deele fon't Lound aalmantou misoachted, sodät moor un moor Woold ferlädden gungt. Die noudelke Deel fon dät Lound is grootstendeels fon [[tropisken Rienwoold]] bedäkt. Die säntroale Deel fon dät Lound is fuul druuger un haager, junner is een [[Savanne]] mäd [[Fjuurenboome]] tou fienden. Do Siedewn fon do Bierge sunt maasttieds mäd tropiske Bierich- un Dookwoolde bewoaksen. Dät läige Lound loangs ju [[Pazifik-Kuste]] is in't Aaste maasttieds mäd Druuchwoold, in't Wääste mäd tropisken Fuchtichwoold bewoaksen, wilst dät Jooplound oun ju [[Karibiske See]] uk tropisken Fuchtichwoold apwiesen däd. Loangs do Kusten rakt dät uk litje [[Mangrovenwoold]]e. Foaraaln in do wooldrieke Jooplound-Rebätte rakt dät een groote Fuulfoold fon Oarde. Uk wan jo säildener wuuden sunt, fiende sik junner [[Oapen]] un [[Tapire]] juust so as [[Ozelot]]s, [[Jaguar]]e un [[Noabelswiene]]. Monken do [[Reptilien]] fon dän Rienwoold sunt toalrieke ferskeedene [[Needere]] juust so as [[Krokodile]] un [[Leeguoane]]. Buppedät rakt dät baldoarich fuul Oarde fon [[Fuugele]] in do Rienwoolde. Een Biespil is die sowät 35 cm groote [[Quetzal]], dät Woapendiert fon Guatemala, mäd sien gräin skiemerjende Fuggen, do bit tou aan Meeter loang wäide konnen. Hie is aan fon do bunteste Fuugele fon dän tropisken Rienwoold. === Groote Stääde === Düt sunt do wichtichste Stääde fon Guatemala (ju Ienwoonertoal is mäd Stound 2013 ounroat): * Ju Haudstääd fon dät Lound [[Guatemala-Stääd]] (1.125.000 Ljuude) * [[Villa Nueva (Guatemala)|Villa Nueva]] (720.000 Ljuude) * [[Mixco]] (700.000 Ljuude) * [[Quetzaltenango]] (165.000 Ljuude) * [[Chinautla]] (155.000 Ljuude) * [[Huehuetenango]] (150.000 Ljuude) * [[Escuintla (Guatemala)|Escuintla]] (150.000 Ljuude) * [[Chimaltenango (Guatemala)|Chimaltenango]] (145.000 Ljuude) * [[Petapa]] (132.000 Ljuude) * [[San Juan Sacatepéquez]] (113.000 Ljuude) * [[Villa Canales]] (104.000 Ljuude) * [[Amatitlán (Guatemala)|Amatitlán]] (102.000 Ljuude) * [[Santa Lucía Cotzumalguapa]] (101.000 Ljuude) * [[Puerto Barrios]] (78.000 Ljuude) * [[Cobán]] (68.000 Ljuude) * [[Chichicastenango]] (67.000 Ljuude) * [[San Pedro Sacatepéquez (Guatemala)|San Pedro Sacatepéquez]] (65.000 Ljuude) * [[Jalapa (Guatemala)|Jalapa]] (63.000 Ljuude) * [[Santa Catarina Pinula]] (62.000 Ljuude) * [[Momostenango]] (62.000 Ljuude) * [[Antigua Guatemala]] (60.000 Ljuude) == Befoulkenge, Sproaken un Gloowe == Ätter een Tällenge fon [[2018]] häd Guatemala 17.200.000 Ienwoonere. 41,1 % fon do Guatelmalteeken sunt fon europäiske of fon misked europäisk-idionanske Oustommenge; do maaste Europäere, do deer ienwonnerd sunt, wieren Spoaniere, man uk wäil Düüske, Italieenere, Belgiere, Frantsoosen un Briten. 40 % fon ju Befoulkenge sunt [[Indioanere]], do maaste deerfon heere tou een fon do toalrieke [[Maya]]-Foulke. Die Räst fon ju Befoulkenge sät sik deelwiese touhoope uut asiatisk-stommige Ienwoonere, deels uut [[Garifuna (Foulk)|Garifuna]], een [[Arawak-Sproaken|arawak-sproakich]] Foulk, dät uurspröängelk fon [[St. Vincent]] kumt. Deer hääbe sik fluchtede swot-afrikoanske Sklouen mäd ienheemske Indioanere touhoopedäin, dät wieren do Foaroolden fon do Garifuna, do leeter ap't Fäästlound deportierd wuuden sunt. Guatemala häd bloot een Amtssproake, dät Spoanske, uk wan junner baldoarich fuul uur Sproaken boald wäide. Ätter een Tällenge uut dät Jier 2002 boalden 7.080.909 Ljuude Spoansk. Touminst 3.174.383‬ Ljuude boalden een fon do [[Maya-Sproaken]]; do maastboalde fon düsse Maya-Sproaken wieren ju [[Quiché-Sproake]] mäd 1.270.953 Baalere, ju [[Kekchí-Sproake]] mäd 852.012 Baalere un ju [[Cakchiquel-Sproake]] mäd 832.968 Baalere, man deer wieren noch baldoarich fuul litjere Sproaken bie, do deelwiese bloot fon so fuul Ljuude boald wuuden as dät Seelterske, wäkke sogoar noch minner. Ieuwenske do Maya-Sproaken wuude deer fon 3.564 Ljuude [[Garifuna (Sproake)|Garifuna]] boald, dät tou do [[Arawak-Sproaken]] heert. 1.283 Ljuude boalden [[Xinca-Sproaken]]. [[Quinco (Sproake)|Quinco]], dät noch ätter een Tällenge uut dät Jier 1994 noch fon 123 Ljuude boald wuude, ferskient in ju Tällenge fon 2002 nit moor. Do maaste Ienwoonere fon Guatemala sunt [[Kristendum|Kristen]]. Sowät 47 % fon ju guatemalteekiske Befoulkenge sunt [[Roomsk-Kathoolske Säärke|roomsk-kathoolsk]], sowät 35 % heere tou dät [[Protestantismus|protestantiske]] Späktrum in dän wiederen Sin, een groote Rulle spielje [[Evangelikoalismus|evangelikoale]] [[Fräisäärke]]n. Dät rakt een Tendenz tou'n [[Synkretismus]], also ju Fermiskenge fon Religionen: In dän kristelken Foulks-Gloowe fon Guatemala sunt Rituoale uut dän heedensken Maya-Gloowe uurnuumen wuuden, tou'n Biespil wäide oafter Offere ap do Doordräppele fon Säärken deponierd, so as fröier un aleer foar [[Godhaide fon do Maya|Maya-Godhaide]]. Ju Toal fon do Muslime wäd ap sowät 1200 taksierd, ju Toal fon do Juuden ap 2000. == Geskichte == [[Bielde:Tikalas.jpg|thumb|250px|right|Do Maya-Ruinen fon Tikal]] === Präkolumbioanske Tied === Tjuuchnis fon ju präkolumbioanske Geskichte lääse baldoarich fuul, deelwiese noch goar nit ärfoarskede [[Maya]]-Ruinen ou, biespilswiese [[Tikal]], dät in sien Blöitetied touminst füüftichduusend Ienwoonere hiede un [[Calakmul]] (uk sowät füüftichduusend Ienwoonere), dät sunt bee Stääde, do hiere Blöitetied in ju Maya-Klassik wilst dät eerste Jierduusend ätter Kristus hieden; un [[Cival]] (bit tou tjoonduusend Ienwoonere), dät sien Blöitetied al in ju Präklassik, twiske dät säkste un dät eerste Jierhunnert foar Kristus hiede. Masse Räste fon oolde Maya-Stääde lääse noch in't Ferbuurgene, bloot do grootste sunt, foaraaln mäd Hälpe uut dät Buutlound, fräilaid un ärfoarsked wuuden. === Spoanske Kolonioaltied === Ätter ju Äntdäkkenge un Ärooberenge fon Amerikoa truch do Europäere hääbe do Spoaniere dät bolde ärooberd. Do Rebätte, do däälich Guatemala, [[Belize]], [[Honduras]], [[El Salvador]], [[Nicaragua]], [[Costa Rica]] un dän mexikoansken Buundesstoat [[Chiapas]] bieldje, wieren domoals dät [[Generoal-Kapitanoat Guatemala]] Ferwaltengs-Eenhaid binne dät [[Vize-Köönichriek Näi-Spoanien]]. Düt Generoal-Kapitanoat bestuude fon [[1568]] bit [[1821]] tou. Deele fon ju Karibik-Kuste, so as [[Belize]] un ju [[Miskito-Kuste]], dät is ju [[Atlantik]]-Kuste fon Nicaragua un dät suudelke Honduras, wieren deerbie nit wuddelk unner spoanske Kontrolle, hier hieden do Briten moor Infloud. Bit däälich (Stound: 2010) baale in Belize moor Ljuude Ängelsk as Spoansk. Daach däd Guatemala bit däälich Ounspröäke ap groote Deele fon Belize staale. === Wikselnde Ferhooldnisse ätter dät Eende fon ju spoanske Kolonioaltied === Ap dän [[15. September]] [[1821]] ferkloorde dät Generoal-Kapitanoat Guatemala sien Uunouhongegaid fon Spoanien un sloot sik dät juust uunouhongich wuudene [[Kaiserriek Mexiko]] oun. Ap dän [[1. Juli]] [[1823]] ferkloorde sik ju ''Republik fon do Fereende Provinse fon Säntroal-Amerikoa'', uk bekoand as [[Säntroal-Amerikoanske Konföderatsjoon]] hiere Uunouhongegaid fon Mexiko. Deerbie wieren bienaist aal do Provinse fon dät fröiere Generoal-Kapitanoat, mäd Uutnoame fon Chiapas. Do Provinsen of Buundesstoaten fon ju Föderatsjoon wieren also Guatemala, Honduras, El Salvador, Nicaragua un Costa Rica. Man dät roate Sponnengen un die Stoat heelt nit loange. Dät roate binnere Moacht-Kampe un Buurgerkriege. Een ätter ju uur trieden do Provinsen uut ju Föderatsjoon uut, as foarlääste Provins moakede sik Guatemala in dän April [[1839]] uunouhongich. Man fon Guatemala hiede sik in [[1838]] al ju Republik [[Los Altos (Middel-Amerikoa)|Los Altos]] outränd, man ju wuude ap dän [[27. Januar]] [[1840]] fon Guatemala tourääch ärooberd. Toulääst bleeuw bloot noch [[El Salvador]] in ju Föderatsjoon uurich un saach sik formoal as Gjuchtsätterfoulger, bit dät sik in [[1841]] uk noch uunouhongich ferkloorde. Man ju Uunouhongegaid stuude noch nit heel un aal fääst, dät roate immer noch Kriech twiske ferskeedene Paatäien. Do guatemalteekiske Uunouhongegaids-Bestrieuwengen unner [[Rafael Carrera]] kreegen Stöän fon [[Belgien]], uumdät Belgien sälwen kolonioalistiske Ambitsjoonen in Middel-Amerikoa hiede. Toulääst ferkloorde Carrera ap dän [[21. Meerte]] [[1847]] amtelk ju Uunouhongegaid fon Guatemala. === Guatemala as n Stoat foar sik === In ju eerste Tied fon ju junge Republik häärskeden konservative Regierengen uur dän jungen Stoat. Jo wüülen dät Lound stoadich wiertskuppelk modernisierje, man ju hierarchiske Sälskups-Oardenge uut ju Kolonioal-Tied behoolde. In do touken poor Jiertjaande ätter 1871 wäd Guatemala as liberoalen Nasjonoal-Stoat beteekend. Ju wiertskuppelke Modernisierenge fon dät Lound wuude foaroundrieuwen. Ap groote Flakten begon me, [[Koafjeplonte|Koafje]] un [[Banoane]]n tou kultivierjen, do Banoanen besunners truch ju [[United Fruit Company]]. Fon [[1931]] bit [[1944]] tou häärskede [[Jorge Ubico Castañeda]], uk wan hie truch een demokroatiske Kere in't Boantje keemen waas, touniemend as Militär-Diktoator. In 1944 briek ju Diktoatuur in sik touhoope un een demokroatisk Jiertjaand begon in Guatemala. Präsident [[Juan José Arévalo]] demokroatisierde dät Lound fon 1944 bit [[1949]], fierde ju [[Prässe-Fräiegaid]] ien un sätte dän eersten Oarbaider-Kodex in ju Geskichte fon Guatemala ap. Unner sin Ätterfoulger [[Jacobo Arbenz]] ([[1950]]-[[1954]] wuuden groote Lound-Refoarmen truchfierd. Tou düsse Tied waas die Loundbesit fon een Minnerhaid fon 2 % bestimd, do 70 % fon dät Lound oainden, dät foar ju Buuräi tou bruuken waas. Dät US-amerikoanske Buute-Ministerium begon een Kampagne juun Guatemala. Ju [[CIA]] intervenierde deerap in dän Juni [[1954]] in Touhoopeoarbaid mäd oppositsjoonelle guatemalteekiske Militärs ([[Operation PBSUCCESS]]). Loange Jiere toachte me, dät düsse Kampagne stäärk truch dän Ienfloud fon ju [[United Fruit Company]] (UFC) bestimd waas, ju in dät Lound hiere grootste Plantoasjen un buppedät Iersenboanlinien un dän oankelden Karibik-Hoawen fon dät Lound, Puerto Barrios, oainde. Man leeter fräiroate Akten fon ju CIA wiese, dät die Ienfloud fon ju UFC man litjet waas. Dät Iengriepen fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] skuul fuul moor as aan Deel fon ju [[Truman-Doktrin]] bekieked wäide, as Präventsjoon fon een fermoudede kommunistiske Betruuenge uut Middel-Amerikoa]]. Ap Bedrieuwen fon do USA wuude Arbenz ousät un die Diktoator [[Carlos Castillo Armas]] kreech dät Boantje. Binne kuute Tied moakede hie aal do sosjoale Refoarmen fon sien Foargungere stukken. Die Diktoator wuude in [[1957]] möärend. [[José Miguel Ramón Idígoras Fuentes|Ydígoras]], uk uut do Riegen fon't guatemalteekiske Militär, Unner ju Heerskup fon Ubico feroantwoudelk foar een groote Toal [[Massaker]] un ju blouderge Deelslooenge fon ferskeedene Apstounde in Guatemala, wuude sin Ätterfoulger. Dät aktive un passive Woalgjucht foar Wieuwljuude äntwikkelde sik in moorere Stappen twiske 1945 un 1985. Ju Ferfoatenge fon 1879 hiede dät direkte un aktive Woalgjucht fäästlaid. Dät goolt foar aal do monnelke, leesekundige Buurgere uur 21 Jiere of foar do Monljuude, do een Boantje, een Raante of uurs n Ienkuumen hieden. Mäd ju Ferfoatenge fon 1945 un dät Woal-Sätgjucht fon 1946 wuude dät Wieuwljuude-Woalgjucht ienfierd, man man me moakede n Unnerskeed twiske ferskeedene Ieuwenen fon dät Woal-Gjucht. Foar Monljuude, do leese kuuden un uur 18 Jiere oold wieren, waas dät een Plicht, wääljen tou gungen, hiere Woal waas stilken, man eepentelk, wilst foar Wieuwljuude, do leese kuuden, ju stilkene un eepentelke Woal nit ferplichtjend waas. In 1956 wuude ju stilkene Woal bie Woalplicht foar Monljuude un Wieuwljuude ienfierd, do leese un skrieuwe kuuden, foar monnelke Analphabeten roate dät neen Woal-Plicht, man uk neen Ferbood. Wieuwljuude, do nit leese un skrieuwe kuuden, doarsten deerjuun nit tou wääljen gunge. Uk dät passive Woalgjucht foar Wieuwljuude wuude eerst ätter Jiertjaande in dän sälgen Uumfangst roaked as dät foar Monljuude. Een beskat passiv Wieuwljuudewoalgjucht, dät Wieuwljuude uutsloot, do nit leese un skrieuwe kuuden, wuude in 1946 ienfierd. Uk ätter do gjuchtelke Ferannerengen fon 1956 doarsten Wieuwljuude, do nit leese un skrieuwe kuuden, nit wääld wäide. Ju Ferfoatenge fon 1965 diende dät passive Woalgjucht ap aal do monnelke un wieuwelke Buurgere uut, man dät aktive Deelniemen oun ju Woal waas noch aaltied neen Plicht foar Wieuwljuude, do nit leese un skrieuwe kuuden - man foar Monljuude wäil. Eerste ju Ferfoatenge fon 1985 stoalde bie do Bedingengen foar't Woalgjucht uumfoatende Gliekhaid twiske Monljuude un Wieuwljuude häär. In Guatemala häärskede fon 1960 oun [[Guatemalteekisken Burgerkriech|aan Burgerkriech]], die eerste in [[1996]] truch ju Unnerteekenge fon aan Free-Ferdraach foarmell foar be'eended ferkloord wuude. Die Kriech hiede bit tou düsse Tied moor as twohunnerdduusend Ljuude dät Lieuwend kosted un moor as een Million Ljuude tou Fluchtlinge moaked. Besunners truch Generoal [[Efraín Ríos Montt]] kreech ju Bekampenge fon ju indigene Befoulkenge ([[Indioanere]]) dän Charakter fon een [[Genozid]]. Heele Loundstrieke wuuden flaktendäkkend bumbardierd. Touminst sänt do 1960er Jiere bestoant uk aan Konflikt uum dät Noaberlound [[Belize]], uumdät Guatemala Ounsproake ap dät heele of touminst n Deel fon dät Territorium stoalt.(→ [[Territorioal-Twist twiske Belize un Guatemala]]). As Belize ätter sien Uunouhongegaid in 1981 in do [[Fereende Natione]] apnuumen wäide wüül, stämde Guatemala in ju UN-Fulfersammelenge as oankelden fon 145 Lid-Stoaten, do deer wieren, deer juun. Guatemala wuude in dän Oktober 2005 fon Uutloopere fon dän [[Hurrikoan Stan]] läip ferseerd, moor as duusend Ljuude koomen truch Hoochwoater, Äidrutske un Mudde-Lawinen tou Dood. Guatemala häd bit däälich groote Probleme mäd Juugend- un Droogenkriminoalität monken dät Foulk juust so as mäd Korruptsjoon bie do Beeterstoalde. == Wällen == * Düssen Artikkel berauet foar groote Deele ap dän Artikkel in ju düütske Wikipedia. [[Kategorie:Guatemala| ]] [[Kategorie:Lound in Amerikoa]] b9qtrkwiolvo7h5g0zd0c6wy9rg7udz 14 11507 118920 2020-02-01T11:28:17Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lound in Amerikoa]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Amerikoa]] 199fajek96ih31yfae96jhvqoouqf8g 10 11508 119515 118923 2020-10-19T04:39:41Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Galapagos-satellite-2002.jpg|right|100px|Satellitenbielde fon do Galápagos-Ailounde]] Do '''Galápagos-Ailounde''' (spoansk: ''Islas Galápagos''; amtelk: ''Archipiélago de Colón'') sunt aan Ailound-Koppel in dän Pazifik. Do Ailounde lääse ap un uum dän Äquator, sowät duusend Kilomeetere wäästelk fon ju Kuste fon Ecuador in Suud-Amerikoa. Jo heere uk politisk tou Ecuador, wier jo as ''Provinz Galápagos'' mäd ju Haudstääd Puerto Baquerizo Moreno organisierd sunt. Die Noome fon do Ailounde lat sik ou fon dät spoanske Woud ''Galápago'', dät hat sowät as ''Wulst-Soadel'' un belukt sik ap dän Skildpudden-Panser, die bie wäkke Unner-Oarden fon ju Galápagos-Hüünenskildpudde in dän Näkke-Beriek as n Soadel uutsjucht. Dät besunnere Plonten- un Dierte-Lieuwend fon do Ailounde heert tou dät Waareld-Natuur-Äärfgoud fon ju UNESCO. Deer is uk n Nasjonoalpark ap do Ailounde. Sowät 97 % fon ju Loundflakte fon do Galápagos-Ailounde un sowät 99 % fon do Woaterflakten deer uumetou binne ju Uutsluutende Wirtskups-Zone stounde deertruch unner strommen Natuur-Skuts. Ju Nutsenge truch Buuräi un Fiskeräi, juust so as dät Betreeden fon do Ailounde un dät Befoaren fon dät Woater sunt strom räägeld un wäide truch ju Nasjonoalpark-Ferwaltenge in Puerto Ayora kontrollierd... [[Galápagos-Ailounde|Läs fääre!]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 79i5cew1u9ju4osao8z0zgnygzgo6ai 0 11509 118945 118930 2020-02-08T00:13:47Z Heinz 88 Dät is touminst nu n bitje moor. Man deer blift noch nouch tou dwoon. wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Zagreb<br />''Grad Zagreb'' | ôfbylding = Jelacicplac.jpg | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = Die Ban-Jelačić-Ploats in Zagreb | ynwennertal = 904.200 <small>(2008)</small> | oerflak = 641,22 km² | befolkingstichtens = 1.203,9/ km² | stêdekloft = 1.388.000 <small>('provinsje' Zagreb)</small> | hichte = 158 m (grut part) | lân = [[Kroatien]] | bestjoerlike ienheid 1 = Provinz | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = 17 Besierke un 71 Siedelengen | stifting = | postkoade = | tiidsône = CET ([[UTC]]+1) | simmertiid = CEST (UTC+2) | koördinaten = {{Koördinaten|45_48_16_N_15_56_16_E_region:HU_scale:1000000|45° 48' N 15° 56' E}} | webside = [http://www.zagreb.hr/] }} '''Zagreb''' is ju Haudstääd un grootste Stääd fon [[Kroatien]]. Deer woonje sowät 0,8 Million Moanskene (2011). {{Geostump-links}} [[Kategorie:Kroatien]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] 5knyksj7keub5f22nrwusekqjpixky0 14 11510 118932 2020-02-01T13:49:12Z Wwikix 8153 kat wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lound in Europa]] lspn1q7jlqc5hyrklpo3z1n01u5c9fm 0 11511 118938 2020-02-06T16:41:31Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Xicoténcatl die Jungere]] nach [[Xīcohtēncatl die Jungere]]: Gjuchte Skrieuwwiese in't Nahuatl, dät uur is ju hispanisierde Skrieuwwiese. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Xīcohtēncatl die Jungere]] gq2kyhx2udeil7nn8tty2r5yizb9top 0 11512 118944 118942 2020-02-06T18:53:19Z Heinz 88 /* Äddere Jiere un Eerste Ärfoulge */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Retrato de Hernán Cortés.jpg|thumb|250px|right|Hernán Cortés]] '''Hernán Cortés de Monroy y Pizarro Altamirano (Marqués del Valle de Oaxaca)''' – die Foarnoome wäd toumäts uk in ju Foarm '''Hernando''' of '''Fernando''' uurlääwerd – (* [[1485]] in [[Medellín (Spanien)|Medellín]], [[Spanien]]; † [[2. Dezember]] [[1547]] in [[Castilleja de la Cuesta]], uk Spanien), waas aan spoansken [[Konquistador]]. Mäd Hälpe fon sien indioanske Ferbuundede ärooberde hie dät [[Azteken]]riek un ju Haudstääd deerfon, [[Tenōchtitlan]], ap ju Steede, wier däälich [[Mexiko-Stääd]] lait. In do Jiere fon [[1521]] bit [[1530]] tou waas Hernán Cortés [[Generoalgouverneur]] fon [[Vizeköönichriek Näispanien|Näispanien]]. == Äddere Jiere un Eerste Ärfoulge == Cortés stomde fon oadelige, man äärme Oolden ou un studierde in [[Salamanca]] Gjuchtswietenskup. Ätters tried hie in dän Kriechstjoonst un skippede sik in [[1504]] ätter [[Wääst-Indien]] truch, wier hie fon'n Steedhoolder fon [[Haiti]], Nic. de Ovando, die tou sien Sibskup heerde, oarbaidede. In [[1511]] geen hie mäd dän Steedhoolder [[Diego Velázquez de Cuéllar|Don Diego Velázquez]] ätter [[Kuba]] un wuude bie him Sekretär. Uk wan jo wier un wier Twistegaiden hieden, uumdät Cortés aiske trutsich waas, kuude hie sien Ounstaalenge daach ärhoolde, uumdät hie uk besunners flietich waas. Truch Uutbüütenge fon Gould-Foarkuumen un truch Plontengen fertjoonde hie een groot Fermuugen. Ätterdät Velázquez al twäie sunner Ärfoulch fersoacht hiede, in Mexiko Fout tou foatjen, rustede hie een näie Expeditsjoon uut un sätte Cortés as Kommandant ien. Uumdät Cortés deer baldoarich begäisterd fon waas, wuude Velázquez wontjousk un noom sin Apdraach tourääch. Daach sailde Cortés ap dän [[18. Februoar]] [[1519]] fon [[Havanna]] mäd alwen Skiepe un een Monskup fon 670 Mon ätter Mexiko wai. Hie uumfuur dät aastelke Spit fon [[Yucatán (Hoolichailound)|Yucatán]], sailde dan loangs ju noudelke Kuste fääre, fuur in dän [[Río Grijalva]] ien un wüülen bie [[ Potonchán]] loundje, uum Drinkwoater ap tou niemen. Uumdät do ienheemske Indioanere fon dät Foulk fon do [[Chontal-Maya (Foulk)|Chontal-Maya]] ju Loundenge nit touläite wüülen, noom Cortés ju Stääd mäd Gewalt ien. [[Tabscoob]], die upperste Füürst fon dän Stääd-Stoat, roate do Spaniere twintich Sklouinnen mee. Een fon düsse Sklouinnen waas [[Malinche]], ju leeter een Ferhooldnis mäd Cortés hiede un ju wichtige Tjoonste as Uursätterske hiede. Dät stoalde sik näämelk ruut, dät Malinche nit bloot ju Sproake fon do Maya baale kuude, wier ju loange Tied Sklouinne weesen waas, man uk ju [[Nahuatl]], ju Sproake, ju do [[Azteken]] un [[Tlaxcalteken]] boalden. Fermoudelk waas Nahuatl ju uurspröängelke Muursproake fon Malinche. Eerste moaste ju also fon Nahuatl in ju Maya-Sproake uursätte, un [[Gerónimo de Aguilar]], aan Spanier, die oachte Jiere as Skloue bie do Maya lieuwed hiede, uursätte dan fon ju Maya-Sproake ap Spoansk. Leeter, as Malinche sälwen uk Spoansk leerd hiede, wuuden do Tjoonste fon Aguilar nit moor bruukt. == Äärooberenge fon't Aztekenriek == [[Bielde:Ruta de Cortés.svg|thumb|right|250px|Koarte fon dän Fäildtoach fon Cortés]] Cortés sätte ätters sien Foart in noudwäästelke Gjuchte fout un loundede ap dän [[21. April]] [[1519]] bie ju Steede, wier n poor Jiertjaande leeter ju Fäästenge [[San Juan de Ulúa]] gruunded wuude. Do Ienheemske noomen him fjuuntelk ap, man as hie mäd dän Köönich fon do Indioanere baale wüül, liende die ou. Die Köönich waas [[Motēcuhzōma Xōcoyōtzin]], dät hat ''Motēcuhzōma die Jungere'' of ''Motēcuhzōma II.'', bekoand is hie as "Montezuma". Die hiede sin Sit in [[Tenōchtitlan]], ieuwenske [[Tetzcohco]] un [[Tlacōpan]] een fon do Stääde fon dän aztekisken Tjobuund. Man Tenōchtitlan hiede in düsse Tied ju grootste Betjuudenge. Uk wan Motēcuhzōma dän Spanier nit as Besäik apnieme wüül, soande hie him daach wäidfulle Geskoanke, un dät moakede Córtes eerste gjucht griepsk. Uum sik foar't eerste uunouhongich fon dän Steedhoolder in [[Kuba]] tou moakjen, gruundede hie een oaine Kolonie ätter ju Foarbielde fon do spoanske Korporatsjoonen, un hie diede dät in dän Noome fon dän Köönich un unner ju Autorität fon dän Köönich, un roate ju Kolonie dän Noome ''Villa rica de vera Cruz''. Ätterdät hie een Gjuchtfäidigengs-Skrieuwen touhoope mäd do Geskoanke, do hie fon do Azteken kriegen hiede, ätter dän Köönich fon Spanien soand hiede, fernäilde hie sien Skiepe un briek ap dän [[16. August]] [[1519]] ätter do Azteken ap. In sien Troppe hiede hie 500 spoanske Fout-Suldoaten, 16 Riedere un 6 Kenunnen, buppedät 400 indioanske Suldoaten uut dät Foulk fon do [[Tachiwin]] (of "Totonaken"), do hie fon [[Quauhtlaebana]], dän Uppermon fon ju Stääd [[Cempoala]] kriegen hiede. Do Tachiwin uut Cempoala hieden een groot Interesse oun dän Kriech juun do Azteken, uumdät jo sälwen Tribut oun do Azteken betoalje moasten, sänt hiere Stääd in [[1463]] fon do Azteken ärooberd wuuden waas. Die Uppermon ''Quautlaebana'' wüül sogoar sien Dochter mäd Cortés ferhilkje, uum dät Buundnis mäd him tou stäärkjen. Mäd do [[Tlaxcalteken]], do Indioanere uut [[Tlaxcala]], hiede Cortés eerste uk kriegeriske Uutnunnersättengen, un do Tlaxcalteken kuuden do Spoaniere läipe Ferläste biebrange. Uumdät do Spoaniere mäd do Tachiwin unnerwaiens wieren, do bit do tou unner aztekiske Häärskup stuuden, toachten do Tlaxcalteken eerste, dät do Spoaniere mäd do Azteken in'n Buund wieren. Umdät do Tlaxcalteken mäd do Azteken Fäindskup hieden, waas dät aan Gruund, do Spoaniere oun tou griepen. Do Spoaniere biddeden moorere Moale uum Free, un toulääst slumpede dät uk. Cortés sien Troppe wuude also fon 6000 Mon uut Tlaxcala ferstäärked. Leeter roate dät deer noch Probleme, uumdät sik do bee Uppermonljuude, [[Xīcohtēncatl die Allere]] un sin Suun [[Xīcohtēncatl die Jungere]], uur dät Buundnis mäd do Spoaniere nit eenich wieren. Man foar't eerste hiede Cortés baldoarich fuul Stöän. So kuude hie ätter [[Cholula]] luuke, een Stääd, ju eerste foar kuute Tied fon do Azteken ärooberd wuuden waas un as Hillichdum fon Godhaide in dät Lound hooch oachted wuude. Cortés noom ju Stääd mäd fuul Bloudferjooten ien, eer hie ätter ju aztekiske Haudstääd [[Tenōchtitlan]] fääre look. ''Motēcuhzōma Xōcoyōtzin'', die Köönich fon do Azteken, begröitede do Spoaniere ap dän [[8. November]] [[1519]] oun do Pouten fon ju Haudstääd un liet do Froamde aan Palast as Woonenge toudeele. Cortés besätte dän Palast mäd sien Kenunnen. Ätterdät aan aztekisken Fäildheer moorere Spoaniere fangen un uumebroacht un hiere ousniedene Koppe allerweegense uumetou soande, noom Cortés dän aztekisken Köönich ap dän [[17. November]] [[1519]] in sin oainen Palast fangen un liet him in't spoanske Leeger fäästhoolde. Uur him kuude hie kontrollierje, wäd in't aztekiske Riek foar sik geen. Die Aztekenköönich moaste uk foarmelk ju Upperhoohaid fon [[Koarl V. (HRR)|Koarl V.]] ounärkanne, dän Kaiser fon't [[Hillich Roomsk Riek|Hillige Roomske Riek]] un unner uur een Tällenge (Carlos I.) Köönich fon Spoanien. As Cortés in't Foarjier 1520 wier ätter ju Atlantikkuste look, uumdät fon Kuba uut een moor as duusend Mon stäärke Troppe unner [[Pánfilo de Narváez]] lounded waas uum him foar Velázquez fääst tou niemen, roate dät aan Kamp twiske do Azteken un do in ju Stääd ferblieuwene Spoaniere. Cortés hiede wilst düsse Tied sälwen Kampe tou bestounden: In ju Noacht fon dän [[28. Moai|28.]] ap dän [[29. Moai]] [[1520]] koom dät tou ju Slacht twiske Narváez un Cortés. Cortés won ju Slacht, uk wan hie fuul minner Ljuude hiede, un kuude Narváez fangen nieme. Sien Suldoaten unnerstoalde hie nu sien oain Kommando. Ätterdät Cortés touräächkoom, roate dät Kampe twiske Spoaniere un Azteken, deerbie wuude ''Motēcuhzōma Xōcoyōtzin'' fon sien Loundsljuude mäd Steene doodsmieten, uumdät hie fersoacht hiede, do Azteken tou tällen, dät jo toureeke skuulen. Cortés saach ätter uurs neen Muugelkhaid, as uut ju Stääd tou fluchtjen. Die Fersäik, in ju Noacht ap dän 1. Juli 1520 uut Tenōchtitlan tou äntkuumen, kostede bienaist tjo Fjoodendeele fon do spoanske Suldoaten dät Lieuwend. Wilst sik Cortés sien Troppe in do foulgjende Wieken ferhoalde, roate dät in ju aztekiske Haudstääd een Pokken-Epidemie, ju sowät säkstich Prozent fon do Ienwoonere uumebroachte, deerunner uk dän näien Köönich [[Cuitlāhuac]]. Sin Ätterfoulger [[Cuāuhtēmoc]] kuude nit ferhinnerje, dät die Köönich fon Tetzcohco dän Buund briek un do Sieden wikselde. Touhoope mäd do Tlaxcalteken, Kriegere uut Tetzcohco un Ferstäärkenge uut Kuba begon Cortés mäd ju Beleegerenge fon ju Stääd, ju ap dän [[13. August]] [[1521]] mäd ju Iennoame fon ju stäärk fernäilde Stääd eendede. Ju Stääd roate sik eerste, as hieren Köönich dood waas. Ätterdät ju Haudstääd faalen waas, waas die Räst fon dät Azteken-Riek licht iennuumen. Cortéz wuude, uk wan ju Paatäi fon Velázquez oun'n Hoaf juun him däidich waas, fon [[Koarl V. (HRR)|Koarl V.]] as Upper-Fäildheer un Steedhoolder fon Näispanien ounärkoand. Hie liet ju Haudstääd wier apbaue (noch däälich stoant ju mexikoanske Haudstääd [[Mexiko-Stääd]] ap do Ruinen fon [[Tenōchtitlan]]), stoalde Raue un Oardenge in't Riek häär un bedreeuw mäd grooten Ieuwer ju Uutspreedenge fon't [[Kristendum]]. Uk unnernoom hie in [[1524]] aan Fäildtoach ätter [[Honduras]]. Kuut deerätter wuude Cortés bie Koarl V. beskeeldiged, dät hie sien Boantje misbruukt, Ljuude ärpräsjen däd un ätter Uunouhongegaid strieuwet. As die Kaiser un Köönich deeruum in [[1526]] Unnersäikengs-Gjuchtere ätter Mexiko soande, geen Cortés fräiwillich ätter Spanien, wuude fon dän Köönich mäd aan Oarden uutteekend, kreech dän Titel fon aan ''Marquis del Valle de Dajaca'' un betjuudende Lounderäien in Näispanien. == Leete Jiere == In [[1530]] koom Cortés wier in Mexiko oun, man hie hiede junner bloot noch militääriske Befeels-Gewalt. Ju Fierenge fon do Zivile Seeken wuude een Behöörde, ju ''Audiencia de Nueva España'' uurdrain. Leeter wuude buppedät noch [[Antonio de Mendoza]] as Vize-Köönich ätter Mexiko soand. Deer waas Cortés goarnt glukkelk uur. Hie geen ap näie Äntdäkkengen uut un foont in [[1536]] dät Hoolichailound [[Läich-Kalifornien]], dät hie sälwen wäil eerste foar'n Ailound heelt. Ätters geen hie wieruume ätter Spoanien, man hie wuude deer nit moor mäd so groote Eere apnuumen, un sien Ounspröäke wuuden nit ärheerd. Ap dän [[2. Dezember]] [[1547]] stoorf hie ap een Loundgoud in [[Castilleja de la Cuesta]], tichte bie [[Sevilla]] in Spanien. [[Kategorie:Conquistador]] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Mexiko]] qfyat1vidb442mln9fhvwnldnr9n2jx 14 11513 118943 2020-02-06T18:49:37Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Amerikoa]] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Kolonioalismus]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Amerikoa]] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Kolonioalismus]] o8jnhktnw7cgaxq0htiwm9rxr0el9sd 10 11515 119518 118960 2020-10-19T04:41:14Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Eyeglasses.jpg|150px|right|aan Bril]] Ne '''Brille''', uk "aan '''Bril'''" naamd, is n optisk Instrument, dät foar do Oogene drain wäd un ju Ametropie fon dät Ooge kompensiert, weertruch die Dreeger skäärper sjucht. Ne Brille bestoant uut ju Foatenge un do Gleese (optiske Linsen)[[Brille|... läs fääre!]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> maf27ohgwoywreytxy4rt805pe9tt0q 10 11516 119514 118971 2020-10-19T04:37:21Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Oryctolagus cuniculus Tasmania 2.jpg|100px|right]] Dät '''Kanienken''' ''(Oryctolagus cuniculus)'' is juu eensige Oard uut dän Sleek ''Oryctolagus'', die also n monotypisk Taxon is. Dät rakt uk tomme Kanienkene, doo sowäil as Nutsdierte, oaber uk as Moat fon dän Oainer heelden wäide. [[Kanienken|Läs fääre]]. <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> ii70vc4h2fb0qb9y0tbkzszlv6efsl4 10 11517 118997 2020-04-08T11:30:15Z Minorax 10286 Imported from [[w:en:Special:PermanentLink/685519708|w:en:Template:Center]] via [[m:User:Xiplus/js/importer.js|importer.js]] wikitext text/x-wiki <includeonly><div class="center" style="width:auto; margin-left:auto; margin-right:auto;{{#if: {{{style|}}} | {{{style}}};}}">{{{1}}}</div>{{#if:{{{1|}}}||[[Category:Pages using center with no arguments]]}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> egcrlo59jwn3nnvint1cia3ijzhp4g7 10 11522 119519 119108 2020-10-19T04:41:32Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Aquarelliste - MCL.jpg|150px|right|L'Aquarelliste (ju Aquarellmoalerske) fon Marie-Claire Lefébure. Een Aquarellbielde wier een Aquarellmoalerske ap oubielded is, wildääge een Säärm-Oubieldenge.]] Ju '''Aquarellmoaleräi''' is dät Moaljen mäd Aquarellfaawen. Mäd Woater fermoalde Faawen wuden al in ju Steentied bruukt, t.B. in Höölenmoaleräien. Man dät wieren noch neen Aquarellfaawen in dän Sin fon däälich, do däkkeden fuul moor, un do wuden uk uurse Techniken bruukt, t.B. mäd stuuwende Faawpigmänte un aal sowät. Aleer wude Aquarellfaawe bloot bruukt, uum Skizzen un Studien tou moakjen. Wäkke Aquarelle fon Albrecht Dürer sunt indäid bekoand wuden un häbe dän Roup fon ju Aquarellmoaleräi een bitje stäärked, man daach häd Albrecht Dürer säärm sien Aquarelle bloot as Skizzen un Studien blouked, un so bleeuw dät uk noch een poor hunnerd Jiere. Läiweloa broachte aan Romantiker uut Änglound, dät waas Joseph Mallord William Turner, ju Aquarellmoaleräi tou ju Betjuudenge, ju ju däälich in ju Moalerkunst häd. [[Aquarellmoaleräi|... läs fääre!]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> qqbpz6h4nngov4988c6p0zssg1fivy2 0 11523 119698 119111 2021-02-03T17:19:44Z Samuele2002 8010 fix [[Special:LintErrors]] wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Kakteen |- | align="center" | [[Bielde:Various Cactaceae.jpg|300px|Unnerskeedelke Kakteen (Cactaceae)]] <br><small>Unnerskeedelke Kakteen ''(Cactaceae)''</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Riek:'' || [[Plonten]] (Plantae) |- | ''Oudeelenge:'' || [[Trachetophyta]] |- | ''Unneroudeelenge:'' || [[Säidplonten]] (Spermatophytina) |- | ''Klasse:'' || [[Bedäkt-Säidere]] (Magnoiopsida) |- | ''Oardenge:'' || [[Nälken-Oardige]] (Caryophyllales) |- | ''Familie:'' || Kakteen (Cactaceae) |- | Beskrieuwen fon || [[Antoine-Laurent de Jussieu|J<small>USS</small>.]] |} |} Do '''Kakteen''' (Cactaceae) sunt een Plonten-Familie, ju mäd Uutnoame fon een Oard (''[[Rhipsalis baccifera]]'') fon Natuur uut bloot in Amerikoa foarkumt. Besunners in dät Suude fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] (foaraaln [[Arizona]] un [[Kalifornien]] juust so as in Deele fon [[Mexiko]] rakt dät heele Lounskuppe, do fon Kakteen bestimd wäide. Die [[Saguraro]] (''Carnegiea gigantea'') is aan grooten Boom-Kaktus uut düt Rebät, die Neerenge un Lieuwendsruum foar hunnerde uur Lieuweweesen bjudt. Kakteen konnen litjet as Kruud weese, man uk in Struuk of sogoar Boomfoarm woakse. ''[[Pachycereus pringlei]]'' is mäd bit tou 19 Meetere Hachte die grootste Kaktus, wilst die litste Kaktus ''[[Blossfeldia liliputana]]'' bloot ne Truchmäite fon 12 Millimeetere häd. Dät honneld sik toumaast uum [[Sukkulente|sukkulente]], stiekelige Plonten, licht tou ferwikseln mäd ferskeedene ooldwaareldske [[Euphorbien]], do so ännelk uutsjo, uk wan jo neen Kakteen sunt. Wäkke Kakteen-Oarde groie däälich uk fuul buute hiere uurspröängelke Heemat. So sunt Oarde uut dän Sleek fon do [[Fiegenkakteen]] (''Opuntia'') uk fuul in ju Middelmeer-Ruumte ferspradt, besunners ju Oard [[Opuntia ficus-indica]], ju tou't Aadenjen fon Kaktus-Fiegen uk fuul fon italieenske Buuren ounbaud wäd. Wäkke Kakteen wäide uk as Drogen bruukt, so t.B. die [[Meskalin]]-hoolderge [[Peyote-Kaktus]] (''Lophophora williamsii''), die in dän [[Synkretismus|synkretistisken]] Kult fon wäkke noud-amerikoanske [[Indioanere]] een groote Betjuudenge häd ([[Native American Church]]). == Binnere Systematik == Ju Plonten-Familie fon do Kakteen mäd sowät 100 bit 130 Sleeke un 1500 bit 1800 Oarde wäd in fjauer Unnerfamilien apdeeld: * [[Cactoideae]] [[Amos Eaton|E<small>ATON</small>]]<br /> änthoaldt moor as 85 Prosänt fon do Oarde, bolde aaltied totoal bleedloose Plonten sunner Glochiden un mäd Säid sunner Säidmoantele. :: Biespiele: <gallery> Bielde:Echinocactus grusonii (aka).jpg|[[Sweegermuur-Stoul]] (''Echinocactus grusonii'') Bielde:CarnegieaGigantea.jpg|[[Saguaro]] (''Carnegia gigantea'') Bielde:Blossfeldia liliputana 20130512.jpg|''[[Blossfeldia liliputana]]'' Bielde:Rhipsalis baccifera 02 ies.jpg|''[[Rhipsalis baccifera]]'' </gallery> * [[Opuntioideae]] [[Gilbert Thomas Burnett|B<small>URNETT</small>]]<br />änthoaldt sowät 300 Oarde: Plonten mäd prüünfoarmich reduzierde, sukkulente, man aiske kuutlieuwige Bleede, [[Glochiden]], un maast ljoachtfaawerge Säid mäd aaltied steenhädden Säidmoantel. :: Biespiele: <gallery> Bielde:Fichi d'India (Alcamo).jpg|''[[Opuntia ficus-indica]]'', een Oard fon Fiegen-Kaktus Bielde:Austrocylindropuntia subulata (Cactaceae).JPG|''[[Austrocylindropuntia subulata]]'' Bielde:Puna subterranea.jpg|''[[Maihueniopsis subterranea]]'' </gallery> * [[Pereskioideae]] [[Georg J. Engelmann|E<small>NGELM.</small>]]<br />änthoaldt aan Sleek (''Pereskia'') mäd sowät 16 Oarde: Nit bit swäk sukkulente Plonten ([[C3-Plonte|C₃-Plonten]]) sunner Glochiden, mäd ful äntwikkelde Loof-Bleede un groote swotte Säidkoarne sunner Säidmoantele. ::Biespiele: <gallery> Bielde:Espinhos do Ora-pro-nóbis!.jpg|''[[Pereskia aculeata]]'' Bielde:Pereskia lychnidiflora 2zz.jpg|''[[Pereskia lychnidiflora]]'' Bielde:Pereskia zinniiflora 01 SSZ.jpg|''[[Pereskia zinniiflora]]'' </gallery> * [[Maihuenioideae]] P.F<small>EARN</small><br />änthoaldt aan Sleek ''[[Maihuenia]]'' mäd bloot two Oarde: Mattenbieldende Plonten äänelk do Opuntioideae, man mäd loanger lieuwende Bleede, swotte Säid un sunner Glochiden. :: Biespiele: <gallery> Bielde:Maihuenia patagonica (8417531540).jpg|''[[Maihuenia patagonica]]'' Bielde:Maihuenia poeppigii 02.jpg|''[[Maihuenia poeppigii]]'' </gallery> [[Kategorie:Plonten]] m3eppze4670q2ivpwgb73pbx0ipb5ca 0 11524 119112 2020-05-04T14:20:28Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kakteen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kakteen]] fg4hvh9fn0wokatwecsg2hg00j8pnq0 0 11525 119113 2020-05-04T14:20:50Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kakteen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kakteen]] fg4hvh9fn0wokatwecsg2hg00j8pnq0 0 11526 119114 2020-05-04T14:21:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Kakteen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kakteen]] fg4hvh9fn0wokatwecsg2hg00j8pnq0 0 11527 119119 119117 2020-05-05T12:35:23Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Bielde:1-1267462282CoNq.jpg|thumb|right|250px|N Kop Koafje mäd Koafjeboone]] '''Koafje''' is aan swotbruunen, psychotropen, koffein-hooldergen Dronk, die uut rusterde un määlnde [[Koafjeboone]] (dät Säid fon ju Frucht fon ju [[Koafjeplonte]]) un heet Woater moaked wäd. == Geskichte == Uur ju Äntdäkkenge fon dän Koafje rakt n oold Dööntje, man wo fuul deerfon weer is, lät sik fonsäärm nit moor in aal do Eenpeldhaide fääststaale: Aan Säägenhöid uut dät [[Köönichriek Kaffa]] (däälich: [[Kaffa (Provinz)|Provinz Kaffa]] in [[Äthiopien]]) skäl fääststoald hääbe, dät sien [[Huus-Sääge|Sääge]]n, wan jo fon'e [[Koafjeplonte]] freeten hääbe, langer woak bleeuwen. In ju Foulge skäl hie sälwen mäd ju Plonte experimentierd hääbe, un Mönke, do deeruur wies wuuden, hääbe dät Sjooden fon dän Dronk ärfuunen. [[Bielde:Female coffee farmer in Ethiopia (5762538117).jpg|thumb|left|250px|Buurske mäd n Kuurich ful frisk aadende Koafje-Fruchte in Äthiopien, wier die Koafje uurspröängelk häärkumt]] Dät jält as täämelk seeker, dät die Koafje wuddelk uut ju däälich äthiopiske Region Kaffa kumt. Fon junner rakt dät al Begjuchte uur Koafje uut dät [[9. Jierhunnert]] (dät is dan oaber tou een Tied, as dät Köönichriek Kaffa noch nit gruunded waas). Fon Äthiopien uut koom die Koafje wäil in't 14. Jierhunnerd ätter [[Arabien]], man rusterd un dronken wuude hie deer uk wäil eerste in ju Midde fon't [[15. Jierhunnerd]]. Ju Hoawenstääd [[al-Mukha]], ju däälich tou dän [[Jemen]] heert, waas ädder n wichtigen Honnels-Ploats foar Koafje, deerfon lat sik uk die Uutdruk [[Mokka-Koafje]] ou. In't [[16. Jierhunnerd]] wuude die Koafje in dät [[Safawiden]]-Riek un in't [[Osmoansk Riek|Osmoanske Riek]] ferspradt. Man in do [[Islam|islamiske]] Lounde hiede die Koafje dät uk noch een Tied loang stuur, sik truch tou sätten. As uum 1511 in [[Mekka]] do eerste Koafjehuuse äntstuuden, duurde dät nit loange, bit jo wier sleeten wuuden un dät Koafjedrinken unner Stroafe stoald wuude. Uk in [[Istanbul]], wier in [[1554]] dät eerste Koafjehuus eepende, waas dät fon Begin oun n striedich Themoa. Die Osmoanske Sultoan [[Murad III.]] ferbood dän Koafje juun Eende fon't 16. Jierhunnerd, man dät Ferbood wuude foar't eerste nit strom truchsät. Eerste unner [[Murad IV.]] wuuden Koafjehuuse deelrieten un Koafjedrinkere ferfoulged, sodät Koafjehuus-Oainere hiere Lokoale as Boartjer-Winkele uutroaten, uum ju Stroafe tou äntgungen. Ferbeeden bleeuw die Koafje in't Osmoanske Riek noch bit in't [[19. Jierhunnerd]], man truchsät häd hie sik daach. Oankelde Europäere leerden dän Koafje al wät eer kannen, so as die [[Augsburg]]er Dokter [[Leonhard Rauwolf]], die in [[1573]] in ju domoals osmoanske, däälich tou Syrien heerende Stääd [[Aleppo]] mäd Koafje fertjoud wuude. Man wuddelk in Moude koom die Koafje in [[Europa]] eerste in't 17. Jierhunnerd. In [[1673]] eepende dät eerste Koafjehuus in [[Bremen]], man een wichtige Stääd foar ju Koafje-Kultuur wuude wät leeter ju Stääd [[Wien (Stääd)|Wien]]. Dät eerste [[Wiener Koafjehuus]] eepende in [[1685]], two Jiere ätter ju [[Twäide Turken-Beleegerenge]] fon Wien ([[1683]]). Een Dööntje toufoulge foonten do Wienere bie dät Eende fon ju Beleegerenge een poor Säkke Koafje, man dät stimt so weerskienelk nit. Ieuwenske do Stäädbuurgere häd uk die hooge Oadel ju Koafje-Moude foaroun drieuwen. Die Hoaf fon [[Ludwig XIV.]] un [[Ludwig XV.]] spielde een baldoarich groote Rulle. Koafje as Luxusgoud wüülen uurlang masse Ljuude hääbe, uk wan jo tou äärm wieren, uum dät tou betoaljen. Deeruum äntwikkelden sik masse Methoden, uum Apjootsele uut Swotbrood, Äkkele of Moalt tou sjooden, do so äänelk as Koafje smoakeden. Däälich rakt dät deer nit moor fuul fon, uumdät do maaste Ljuude in Europa, do Koafje drinke wollen, dät uk betoalje konnene. [[Kategorie:Dronk]] mspuizb0n8sevpdu37t7co6lz8itpud 14 11528 119118 2020-05-05T12:30:04Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Ietelweere]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ietelweere]] pz8hweogk69kgq76kl2patci0lwvdib 0 11530 119122 2020-05-06T11:49:01Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „{| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Lama |- | align="center" | Bielde:Machu Picchu Llamas.…“ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Lama |- | align="center" | [[Bielde:Machu Picchu Llamas.jpg|300px|Lamas (Lama glama) ap de Weede in do Ruinen fon Machu Picchu]] <br><small>Lamas (''Lama glama'') ap de Weede<br>in do Ruinen fon [[Machu Picchu]]</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" | ''Uuroardenge:'' || [[Laurasiatheria]] |- | ''Oardenge:'' || [[Poorhoufere]] (Artiodactyla) |- | ''Unneroardenge:'' || [[Swielensoolere]] (Tylopoda) |- | ''Familie:'' || [[Kamäile]] (Camelidae) |- | ''Tribus:'' || [[Näiwaareld-Kamäile]] (Lamini) |- | ''Sleek:'' || ''[[Lamas (Sleek)|Lamas]]'' (''Lama'') |- | ''Oard:'' || Lama (''Lama glama'') |- | Beskrieuwen fon || [[Carolus Linnaeus|L<small>INNAEUS</small>]], [[1758]] |} |} Dät '''Lama''' ''(Lama glama)'' is een Oard fon do [[Kamäile]] (Camelidae), nieper fon do Näiwaareld-Kamäile (Lamini), uut [[Suud-Amerikoa]]. Dät is n Huusdiert un stommet fon't wüülde [[Guanako]] ou. Dät rakt archäologiske Indizien, dät dät Lama in't Hoochlound fon [[Peru]] al foar fieuwduusend Jiere as Huusdiert heelden wuuden is. Al loange eer do Europäere koomen, hääbe do [[Indioanere]] in do [[Anden]] dät Lama as Last-Diert bruukt, man jo hääbe uk dät Flask un ju Wulle deerfon ferwäided, uk wan ju Wulle fon't [[Alpaka]] as wäidfuller goolt. In dät [[Inka]]-Riek wuuden tou ju Tied fon ju spoanske Ärooberenge wäil bit tou tjoon Millionen Lamas heelden. As do Europäere koomen, wuuden [[Huusskäip|Skäipe]] un [[Hoangst]]e ienfierd, do do unnerskeedelke Funktionen fon't Lama uurnieme kuuden. Deeruum geen die Bestound fermoudelk in do touken hunnerd Jiere ätter ju Ärooberenge uum 90 % tourääch. Daach wäide Lamas bit däälich noch in oulaine Regionen fon do Anden as Lastdiert bruukt, uk foar Flask un Wulle wäd dät noch tuchted. Dät rakt sogoar intwiske n poor Buuren in uur Deele fon ju Waareld, biespilswiese in Europa, do Lamas tuchtje. [[Kategorie:Suugedierte]] g0msg27lb79qdlq5qirw5cry8uxv8ac 0 11531 119123 2020-05-06T11:55:00Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Lama (Kamäil)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lama (Kamäil)]] ouofvrncxrzdyp2row8o1y1vp28ufe6 0 11532 119124 2020-05-06T12:03:04Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „Die Uutdruk '''Lama''' häd moorere Betjuudengen: '''Lama''' steht für: * [[Lamas (Sleek)]], aan Sleek fon do Näiwaareld-Kamäile in Suudamerikoa ** Lama (Ka…“ wikitext text/x-wiki Die Uutdruk '''Lama''' häd moorere Betjuudengen: '''Lama''' steht für: * [[Lamas (Sleek)]], aan Sleek fon do Näiwaareld-Kamäile in Suudamerikoa ** [[Lama (Kamäil)]], dät Huusdiert uut düüsen Kamäil-Sleek * [[Lama (Buddhismus)]], aan spirituellen Määster in dän Buddhismus ** die hoochste Määster in dän [[Tibetisken Buddhismus]] is die [[Dalai Lama]] ** aan spiriutellen Määster uk in dän [[Vajrayana-Buddhismus]] * [[Lama (Kaste)]], een Kaste in Tibet/Nepal * [[Lama (Ethnie)]] een Foulk in Wääst-Afrikoa ** [[Lama (Sproake)]], ju Sproake fon düt Wääst-Afrikoanske Foulk * [[Lama (Stof)]], aan flanelloardigen Stof * [[Aérospatiale SA-315]], aan Typ fon Hoochskruuwer * [[Lama (Mythologie)]], een foarbiddende Goddinne in ju sumeriske Mythologie * [[Lama (Koartenspil)]], een Koartenspil Buppedät rakt dät: * moorere Täärpe, Stääde, Meenten usw. mäd dän Noome "Lama". * "Lama" kon uk die Noome fon Ljuude weese. {{Begriepskloorenge}} iirk35w1jkvk94ochta4j1qrltbghvo 10 11533 119125 2020-05-08T11:56:52Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<onlyinclude><includeonly><!-- -->{{#if: {{{1|}}}<!-- -->| [[Kategorie:Wikipedia:Vorlagenfehler/Vorlage:Webarchiv/veraltete Parameter‎]]<span style="displ…“ wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly><!-- -->{{#if: {{{1|}}}<!-- -->| [[Kategorie:Wikipedia:Vorlagenfehler/Vorlage:Webarchiv/veraltete Parameter‎]]<span style="display:none;">[[Vorlage:Webarchiv/Wartung/Nummerierte_Parameter|<nowiki />]]</span><!-- -->|<!-- -->{{#if:{{{wayback|}}}<!-- -->|{{Webarchiv/Wayback<!-- -->|Datum={{{wayback|}}}<!-- -->|Pfad={{{url}}}<!-- -->|Linktext={{#if:{{{text|}}}|{{#invoke:WLink|getEscapedTitle|{{{text}}}}}|{{{url}}}}}<!-- -->|format={{{format|}}}<!-- -->|()={{{()|}}}<!-- -->|archiv-bot={{{archiv-bot|}}}<!-- -->}}<!-- -->|{{#if:{{{webciteID|}}}<!-- -->|{{Webarchiv/Webcite<!-- -->|ID={{{webciteID|}}}<!-- -->|Pfad={{{url}}}<!-- -->|Linktext={{#if:{{{text|}}}|{{#invoke:WLink|getEscapedTitle|{{{text}}}}}|{{{url}}}}}<!-- -->|format={{{format|}}}<!-- -->|()={{{()|}}}<!-- -->|archiv-bot={{{archiv-bot|}}}<!-- -->}}<!-- -->|{{#if:{{{archive-is|}}}<!-- -->|{{Webarchiv/Archive-is<!-- -->|Archive-is={{{archive-is|}}}<!-- -->|Pfad={{{url}}}<!-- -->|Linktext={{#if:{{{text|}}}|{{#invoke:WLink|getEscapedTitle|{{{text}}}}}|{{{url}}}}}<!-- -->|format={{{format|}}}<!-- -->|()={{{()|}}}<!-- -->|archiv-bot={{{archiv-bot|}}}<!-- -->}}<!-- -->|{{#if:{{{archive-today|}}}<!-- -->|{{Webarchiv/Archive-is<!-- -->|Archive-is={{{archive-today|}}}<!-- -->|Pfad={{{url}}}<!-- -->|Linktext={{#if:{{{text|}}}|{{#invoke:WLink|getEscapedTitle|{{{text}}}}}|{{{url}}}}}<!-- -->|format={{{format|}}}<!-- -->|()={{{()|}}}<!-- -->|archiv-bot={{{archiv-bot|}}}<!-- -->}}<!-- -->|{{#if:{{{archiv-url|}}}<!-- -->|{{Webarchiv/Generisch<!-- -->|Archivlink={{{archiv-url}}}<!-- -->|Archivdatum={{{archiv-datum|}}}<!-- -->|Pfad={{{url}}}<!-- -->|Linktext={{#if:{{{text|}}}|{{#invoke:WLink|getEscapedTitle|{{{text}}}}}|{{{url}}}}}<!-- -->|format={{{format|}}}<!-- -->|()={{{()|}}}<!-- -->|archiv-bot={{{archiv-bot|}}}<!-- -->}}<!-- -->}}<!-- archiv-url -->}}<!-- archive-today -->}}<!-- archive-is -->}}<!-- webciteID -->}}<!-- wayback -->}}{{#if:{{{text|}}} | |[[Kategorie:Wikipedia:Vorlagenfehler/Vorlage:Webarchiv/Linktext fehlt‎]]<span style="display:none;">[[Vorlage:Webarchiv/Wartung/Linktext_fehlt|<nowiki />]]</span>}}<!-- -->{{#if:{{{wayback|}}}{{{webciteID|}}}{{{archive-today|}}}{{{archive-is|}}}{{{archiv-url|}}}<!-- -->|<!-- nix --><!-- -->|[[Kategorie:Wikipedia:Vorlagenfehler/Vorlage:Webarchiv/Parameterfehler]]<span style="display:none;">[[Vorlage:Webarchiv/Wartung/Parameter|<nowiki />]]</span><span class="error">Bitte entweder ''wayback''- oder ''webciteID''- oder ''archive-is''- oder ''archiv-url''-Parameter angeben</span><!-- -->}}<!-- -->{{#if:{{{archiv-bot|}}}<!-- -->|{{Webarchiv/archiv-bot<!-- -->|archiv-bot={{{archiv-bot|}}}<!-- -->|url={{{url}}}<!-- -->}}<!-- -->}}{{#if:{{#invoke:URLutil|isHostPathResource|{{{url|}}}}}||<span class="error Linkwartung" style="display:none">&#32;URL/Pfad ungültig</span>[[Kategorie:Wikipedia:Vorlagenfehler/Parameter:URL]][[Kategorie:Wikipedia:Vorlagenfehler/Vorlage:Webarchiv/URL]]}}{{#if:{{{text|}}}|{{#if:{{#invoke:WLink|isBracketedLink|{{{text}}}}}|<span class="error Linkwartung" style="display:none">&#32;Linktext ungültig</span>[[Kategorie:Wikipedia:Vorlagenfehler/Parameter:Linktext]]}}}}</includeonly></onlyinclude> {{Dokumentation}} dgx6r46vzrcd1oxmiff1hyncsby1g1d 10 11534 119130 119129 2020-05-08T12:08:04Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Dokumentation/Unterseite}} <onlyinclude><includeonly>{{#ifeq:{{{Datum}}}|*|<span style="display:none;">[[Vorlage:Webarchiv/Wartung/Stern]]</span>[http://replay.web.archive.org/*/{{{Pfad}}} {{{Linktext}}}] (Archivversionen)<!-- -->|{{#iferror:{{#time: j. F Y|{{{Datum}}}}}|<!-- -->[[:de:Kategorie:Wikipedia:Vorlagenfehler/Vorlage:Webarchiv/Datumsfehler‎]]<!-- --><span style="display:none;">[[:de:Vorlage:Webarchiv/Wartung/Datum]]</span><span class="error"><!-- -->Dät Parameter <code>wayback</code> mout n Doatum fon ju Foarm YYYYMMDDHHMMSS weese!</span><!-- -->|[https://web.archive.org/web/{{{Datum}}}/{{{Pfad}}} {{{Linktext}}}] {{#ifeq:{{{()|}}}|[]|&#91;|(}}<!-- -->[[:de:Web-Archivierung#Begrifflichkeiten|<span style="color:#303030!important">Memento</span>]]<!-- hier kein Leerzeichen setzen -->{{#if:{{{archiv-bot|}}}<!-- -->|&#32;fon {{Referrer|flexio=s|url={{{Pfad}}}}}<!-- -->}} fon dän {{#time: j. F Y|{{{Datum}}}}} in't ''[[Internet Archive]]''<!-- -->{{#if:{{{format|}}}|&#59; {{{format}}} }}{{#ifeq:{{{()|}}}|[]|&#93;|)}}}}<!-- -->}}</includeonly></onlyinclude> m5tvckxwxon507ndlygiajczbcjfoa3 828 11535 119127 2020-05-08T11:59:57Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „local WLink = { suite = "WLink", serial = "2019-11-16", item = 19363224, globals = { URLutil = 10859193 } }; -…“ Scribunto text/plain local WLink = { suite = "WLink", serial = "2019-11-16", item = 19363224, globals = { URLutil = 10859193 } }; --[=[ ansiPercent() formatURL() getArticleBase() getBaseTitle() getEscapedTitle() getExtension() getFile() getFragment() getLanguage() getLinktextProblem() getNamespace() getNamespaced() getPlain() getProject() getTarget() getTalkPage() getTargetPage() getTitle() getWeblink() getWikilink() isBracketedLink() isBracketedURL() isCategorization() isExternalLink() isInterlanguage() isInterwiki() isMedia() isTalkPage() isTitledLink() isValidLink() isValidLinktext() isWikilink() pageLink() pageTarget() wikilink() failsafe() ]=] -- local globals local URLutil = false; local Failsafe = WLink; local GlobalMod = WLink; local htmlInline = { b = true, bdi = true, bdo = true, big = true, code = true, em = true, i = true, kbd = true, s = true, samp = true, small = true, span = true, strong = true, style = true, sub = true, sup = true, tt = true, var = true }; local foreignModule = function ( access, advanced, append, alt, alert ) -- Fetch global module -- Precondition: -- access -- string, with name of base module -- advanced -- true, for require(); else mw.loadData() -- append -- string, with subpage part, if any; or false -- alt -- number, of wikidata item of root; or false -- alert -- true, for throwing error on data problem -- Postcondition: -- Returns whatever, probably table -- 2019-10-29 local storage = access; local finer = function () if append then storage = string.format( "%s/%s", storage, append ); end end local fun, lucky, r, suited; if advanced then fun = require; else fun = mw.loadData; end GlobalMod.globalModules = GlobalMod.globalModules or { }; suited = GlobalMod.globalModules[ access ]; if not suited then finer(); lucky, r = pcall( fun, "Module:" .. storage ); end if not lucky then if not suited and type( alt ) == "number" and alt > 0 then suited = string.format( "Q%d", alt ); suited = mw.wikibase.getSitelink( suited ); GlobalMod.globalModules[ access ] = suited or true; end if type( suited ) == "string" then storage = suited; finer(); lucky, r = pcall( fun, storage ); end if not lucky and alert then error( "Missing or invalid page: " .. storage, 0 ); end end return r; end -- foreignModule() local utilURL = function () -- Attach URLutil library module -- Postcondition: -- Returns table, with URLutil library -- Throws error, if not available if not URLutil then local util = foreignModule( "URLutil", true, false, WLink.globals.URLutil ); if type( util ) == "table" then URLutil = util.URLutil(); else util = "library URLutil invalid"; end if type( URLutil ) ~= "table" then error( util, 0 ); end end return URLutil; end -- utilURL() local cleanWikilink = function ( access ) -- Refine wikilink spacing and decode -- Precondition: -- access -- string, with presumable link -- Postcondition: -- Returns string, with pretty target local r = access:gsub( "_", " " ) :gsub( "&nbsp;", " " ) :gsub( "&thinsp;", " " ) :gsub( "&#160;", " " ) :gsub( "&#8239;", " " ) :gsub( "%s+", " " ); r = mw.text.decode( r ); return r; end -- cleanWikilink() local contentExtlink = function ( attempt ) -- Retrieve span of external link between brackets -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link -- the first char is expected to be "[" -- Postcondition: -- Returns string, number, number -- string including whitespace -- number with index of relevant "[" -- number with index after relevant "]" -- false if nothing found local r1 = false; local r2 = false; local r3 = attempt:find( "]", 2, true ); if r3 then local s = attempt:sub( 2, r3 - 1 ); local i = s:find( "[", 1, true ); if i then r1 = s:sub( i + 1 ); r2 = i; else r1 = s; r2 = 1; end else r3 = false; end return r1, r2, r3; end -- contentExtlink() local contentWikilink = function ( attempt ) -- Retrieve span of wikilink between brackets -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link -- the first two chars are expected to be "[[" -- Postcondition: -- Returns string, number, number -- string including whitespace -- number with index of relevant "[[" -- number with index after relevant "]]" -- false if nothing found local r1 = false; local r2 = false; local r3 = attempt:find( "]]", 3, true ); if r3 then local s = attempt:sub( 3, r3 - 1 ); local i = s:find( "[[", 1, true ); if i then r1 = s:sub( i + 2 ); r2 = i; else r1 = s; r2 = 1; end end return r1, r2, r3; end -- contentWikilink() local extractExtlink = function ( attempt ) -- Retrieve external link -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link -- the first char is expected to be "[" -- Postcondition: -- Returns string, string -- first with target and title -- second result false if not titled -- false if nothing found local r1 = false; local r2 = false; local s = contentExtlink( attempt ); if s then local i = s:find( "%s", 1 ); if i then r1 = s:sub( 1, i - 1 ); r2 = mw.text.trim( s:sub( i + 1 ) ); if r2 == "" then r2 = false; end else r1 = s; end if r1 then r1 = mw.text.trim( r1 ); if r1 == "" or not utilURL().isResourceURL( r1 ) then r1 = false; end end if not r1 then r2 = false; end end return r1, r2; end -- extractExtlink() local extractWikilink = function ( attempt ) -- Retrieve wikilink -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link -- the first two chars are expected to be "[[" -- Postcondition: -- Returns string, string -- first with target -- second result title, or false if not piped -- false if nothing found local r1 = false; local r2 = false; local s = contentWikilink( attempt ); if s then local i = s:find( "|", 1, true ); if i then r1 = s:sub( 1, i - 1 ); r2 = s:sub( i + 1 ); else r1 = s; end r1 = mw.text.trim( r1 ); if r1 == "" then r1 = false; else r1 = cleanWikilink( r1 ); end end return r1, r2; end -- extractWikilink() local farming = function ( already ) -- Retrieve wikifarm project information -- Precondition: -- already -- table, with wikilink components -- Postcondition: -- Returns table, with wikilink components extended local r = already; if not r.project then local codes = { mediawiki = "mw", wikibooks = "b", wikidata = "d", wikinews = "n", wikipedia = "w", wikiquote = "q", wikisource = "s", wikiversity = "v", wikivoyage = "voy", wiktionary = "wikt" }; local server = mw.site.server:gsub( "([/.])m%.", "%1" ) :gsub( "%.beta%.wmflabs%.org$", ".org" ); local site = server:match( "[/.](%l+)%.org$" ); r.project = codes[ site ]; if r.project then if not r.lang and r.project ~= "mw" and r.project ~= "d" then r.lang = server:match( "//(%l+)%." ); end else site = server:match( "//(%l+)%.wikimedia%.org$" ); if site == "commons" or site == "meta" then r.project = site; end end end if r.project and r.ns and ( r.project == "commons" or r.project == "d" or r.project == "meta" or r.project == "mw" ) then r.language = true; end return r; end -- farming() local prefix = function ( ask ) -- Interprete prefix of language or project type -- Precondition: -- ask -- string, with presumable prefix -- Postcondition: -- Returns string,string or nil -- first string one of "lead", "lang", "project" -- second string is formatted value -- type is one of "lead", "lang", "project" -- nil if nothing found local r1, r2; local prefixes = { b = true, c = "commons", d = true, commons = true, m = "meta", mediawiki = "mw", mw = true, meta = true, n = true, q = true, s = true, simple = false, v = true, voy = true, w = true, wikibooks = "b", wikidata = "d", wikinews = "n", wikipedia = "w", wikiquote = "q", wikisource = "s", wikiversity = "v", wikivoyage = "voy", wikt = true, wiktionary = "wikt" }; local s = mw.text.trim( ask ); if s ~= "" then local p; s = s:lower(); p = prefixes[ s ]; if p == true then r1 = "project"; r2 = s; elseif p then r1 = "project"; r2 = p; elseif p == false then r1 = "lang"; r2 = s; elseif s:match( "^%l%l%l?$" ) and mw.language.isSupportedLanguage( s ) then r1 = "lang"; r2 = s; end end return r1, r2; end -- prefix() local target = function ( attempt, lonely ) -- Retrieve first target (wikilink or URL), or entire string -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link somewhere -- lonely -- remove fragment, if true -- Postcondition: -- Returns string, number -- string, with detected link target, or entire -- number, with number of brackets, if found, or 2 local r1, r2 = WLink.getTarget( attempt ); if not r1 then r1 = mw.text.trim( attempt ); r2 = 2; end if lonely then local i = r1:find( "#", 1, true ); if i == 1 then r1 = ""; elseif i then r1 = r1:sub( 1, i - 1 ); end end return r1, r2; end -- target() function WLink.ansiPercent( attempt, alter ) -- Convert string by ANSI encoding rather than UTF-8 encoding -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable ANSI characters -- alter -- string or nil, to use for spaces instead of %20 -- Postcondition: -- Returns string, encoded local k, s; local r = attempt; if alter then r = r:gsub( " ", alter ); end for i = mw.ustring.len( r ), 1, -1 do k = mw.ustring.codepoint( r, i, i ); if k <= 32 or k > 126 then if k > 255 then s = mw.ustring.sub( r, i, i ); if k > 2047 then s = string.format( "%%%2X%%%2X%%%2X", s:byte( 1, 1 ), s:byte( 2, 2 ), s:byte( 3, 3 ) ); else s = string.format( "%%%2X%%%2X", s:byte( 1, 1 ), s:byte( 2, 2 ) ); end else s = string.format( "%%%02X", k ); end r = string.format( "%s%s%s", mw.ustring.sub( r, 1, i - 1 ), s, mw.ustring.sub( r, i + 1 ) ); end end -- for --i return r; end -- WLink.ansiPercent() function WLink.formatURL( adjust, assure ) -- Create bracketed link, if not yet -- Precondition: -- adjust -- string, with URL or domain/path or bracketed link -- assure -- boolean, true for secure HTTP -- Postcondition: -- Returns string, with bracketed link -- false on invalid format local r; if type( adjust ) == "string" then if WLink.isBracketedLink( adjust ) then r = adjust; else local url = mw.text.trim( adjust ); local host; utilURL(); host = URLutil.getHost( adjust ); if not host then url = "://" .. adjust; if assure then url = "s" .. url; end url = "http" .. url; host = URLutil.getHost( url ); end if host then local path = URLutil.getRelativePath( url ); local show; if path == "/" then if not url:match( "/$" ) then url = url .. "/"; end show = host; else local i = path:find( "#" ); if i then path = path:sub( 1, i - 1 ); end show = host .. path; end r = string.format( "[%s %s]", url, show ); else r = adjust; end end else r = false; end return r; end -- WLink.formatURL() function WLink.getArticleBase( attempt ) -- Retrieve generic article title, no fragment nor brackets -- Precondition: -- attempt -- string, with wikilink or page title -- current page title, if missing -- Postcondition: -- Returns string, with identified lemma, or all -- false on invalid format local r; if attempt then local m; r, m = target( attempt, true ); if m ~= 2 then r = false; end else r = mw.title.getCurrentTitle().text; end if r then local sub = r:match( "^(.*%S) *%(.+%)$" ); if sub then r = sub; end end return r; end -- WLink.getArticleBase() function WLink.getBaseTitle( attempt ) -- Retrieve last segment in subpage, no fragment -- Precondition: -- attempt -- string, with wikilink or page title -- Postcondition: -- Returns string, with identified segment, or all local r; local s, m = target( attempt, true ); if m == 2 then local sub = s:match( "/([^/]+)$" ); if sub then r = sub; else r = s; end else r = false; end return r; end -- WLink.getBaseTitle() function WLink.getEscapedTitle( attempt ) -- Retrieve escaped link title -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link title -- Postcondition: -- Returns string, with suitable link title local s = mw.text.trim( attempt ); return s:gsub( "\n", " " ) :gsub( "%[", "&#91;" ) :gsub( "%]", "&#93;" ) :gsub( "|", "&#124;" ); end -- WLink.getEscapedTitle() function WLink.getExtension( attempt ) -- Retrieve media extension -- Precondition: -- attempt -- string, with wikilink (media link) or page title -- if URL, PDF may be detected -- Postcondition: -- Returns string, with detected downcased media type -- false if no extension found local r = false; local s, m = target( attempt ); if m == 2 then s = s:match( "%.(%a+)$" ); if s then r = s:lower(); end elseif s:upper():match( "[%./](PDF)%W?" ) then r = "pdf"; end return r; end -- WLink.getExtension() function WLink.getFile( attempt ) -- Retrieve media page identifier -- Precondition: -- attempt -- string, with wikilink (media link) or page title -- Postcondition: -- Returns string, with detected file title -- no namespace nor project -- false if no file found local r = false; local s, m = target( attempt ); if m == 2 then local slow = ":" .. s:lower(); local find = function ( a ) local seek = string.format( ":%s:().+%%.%%a+$", a:lower() ); local join = slow:find( seek ); local ret; if join then ret = s:sub( join + #a + 1 ); end return ret; end; r = find( "file" ); if not r then local trsl = mw.site.namespaces[ 6 ]; r = find( trsl.name ); if not r then trsl = trsl.aliases; for k, v in pairs( trsl ) do r = find( v ); if r then break; -- for k, v end end -- for k, v end end end return r; end -- WLink.getFile() function WLink.getFragment( attempt ) -- Retrieve fragment -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable fragment -- Postcondition: -- Returns string, with detected fragment -- false if no address found local r = false; local s, m = target( attempt ); if s then local i = s:find( "#", 1, true ); if i then if i > 1 then s = s:sub( i - 1 ); i = 2; end if s:find( "&#", 1, true ) then s = mw.text.decode( s ); i = s:find( "#", 1, true ); if not i then s = ""; i = 0; end end s = s:sub( i + 1 ); r = mw.text.trim( s ); if r == "" then r = false; elseif m == 2 then r = r:gsub( "%.(%x%x)", "%%%1" ) :gsub( "_", " " ); r = mw.uri.decode( r, "PATH" ); end end end return r; end -- WLink.getFragment() function WLink.getLanguage( attempt ) -- Retrieve language project identifier -- Precondition: -- attempt -- string, with wikilink or page title -- Postcondition: -- Returns string, with detected downcased language identifier -- false if no project language found local r = false; local s, m = WLink.getTarget( attempt ); if m == 2 then local w = WLink.wikilink( s ); if w and w.lang then r = w.lang; end end return r; end -- WLink.getLanguage() function WLink.getLinktextProblem( attempt ) -- Which problem has this presumable link text? -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable linktext -- Postcondition: -- Returns string, with error message, or false local r; if attempt:find( "]", 1, true ) then r = "&#93;"; elseif mw.text.unstripNoWiki( attempt ) ~= attempt then r = "&lt;nowiki&gt;"; elseif attempt:find( "\n", 1, true ) then r = "&#92;n"; elseif mw.text.unstrip( attempt ) ~= attempt then if not WLink.stripREF then WLink.stripREF = string.format( "%c%c%c%c%s%c%c%c%c", 127, 39, 34, 96, "UNIQ%-+ref%-%x+%-QINU", 96, 34, 39, 127 ); end if mw.ustring.find( attempt, WLink.stripREF ) then r = "&lt;ref&gt;"; end end if not r then local i = attempt:find( "<", 1, true ); if i then local s = mw.ustring.lower( attempt:sub( i ) ); local sign = true; local skip; while sign and not r do skip, sign = s:match( "^([^<]*< *)(%l[%l%d]*)[ /]*.*>" ); if sign then if htmlInline[ sign ] then i = skip:len() + sign:len() + 1; s = s:sub( i ); else r = string.format( "&lt;%s&gt;", sign ); end end end -- while sign and not r end if not r then local s = attempt .. " "; if s:find( "ISBN ", 1, true ) then r = s:match( "(ISBN %d[%-%d]+[%dxX])%W" ); end if not r then if s:find( "PMID ", 1, true ) then r = s:match( "(PMID [1-9]%d*)%W" ); end if not r then if s:find( "RFC ", 1, true ) then r = s:match( "(RFC [1-9]%d?%d?%d?)%W" ); end end end end end return r or false; end -- WLink.getLinktextProblem() function WLink.getNamespace( attempt ) -- Retrieve namespace number -- Precondition: -- attempt -- string, with wikilink or page title -- Postcondition: -- Returns number, of detected namespace -- false if no namespace found local r = false; local s, m = WLink.getTarget( attempt ); if m == 2 then local w = WLink.wikilink( s ); if w and not w.lang and not w.project and w.ns then r = w.ns; end end return r; end -- WLink.getNamespace() function WLink.getNamespaced( area, attempt ) -- Retrieve page in namespace -- Precondition: -- area -- string or number, with some namespace spec -- attempt -- string, with wikilink or page title or page name -- Postcondition: -- Returns page prefixed by namespace, -- false if invalid local r = false; local s = type( area ); local room; if s == "string" then room = mw.site.namespaces[ tonumber( area ) or area ]; elseif s == "number" then room = mw.site.namespaces[ area ]; end if room then local m; s, m = WLink.getTarget( attempt ); if not s then s = attempt; elseif m ~= 2 then s = false; end if s then local w = WLink.wikilink( s ); if w and not w.lang and not w.project and ( not w.ns or w.ns == room.id ) then r = string.format( "%s:%s", room.name, w.title ); end end end return r; end -- WLink.getNamespaced() function WLink.getPlain( attempt ) -- Retrieve text with all links replaced by link titles -- Precondition: -- attempt -- string, with wikitext -- Postcondition: -- Returns string, with modified wikitext without links local r = attempt; local i = 1; local j, k, n, lean, s, shift, span, space, suffix; while ( true ) do j = r:find( "[", i, true ); if j then suffix = r:sub( j ); i = j + 1; lean = ( r:byte( i, i ) == 91 ); if lean then s, k, n = contentWikilink( suffix ); else s, k, n = contentExtlink( suffix ); end if s then if k > 1 then n = n - k; i = j + k + 1; j = i - 1; suffix = r:sub( j ); end if lean then s, shift = extractWikilink( suffix ); if s then space = s:match( "^([^:]+):" ); if space then space = mw.site.namespaces[ space ]; if space then space = space.id; end end if space == 6 or space == 14 then shift = ""; elseif not shift then shift = s; end else s = ""; shift = ""; end else span, shift = extractExtlink( suffix ); if span then if not shift then shift = ""; end else shift = string.format( "[%s]", s ); end i = i - 1; end if j > 1 then s = r:sub( 1, j - 1 ); else s = ""; end r = string.format( "%s%s%s", s, shift, r:sub( n + i ) ); i = i + #shift; else break; -- while true end else break; -- while true end end -- while true return r; end -- WLink.getPlain() function WLink.getProject( attempt ) -- Retrieve wikifarm project identifier -- Precondition: -- attempt -- string, with wikilink or page title -- Postcondition: -- Returns string, with detected downcased project identifier -- false if no project identifier found local r = false; local s, m = WLink.getTarget( attempt ); if m == 2 then local w = WLink.wikilink( s ); if w and w.project then r = w.project; end end return r; end -- WLink.getProject() function WLink.getTalkPage( attempt ) -- Retrieve talk page name for attempt, or that page name itself -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link somewhere -- Postcondition: -- Returns string or false local r = false; local s, m = WLink.getTarget( attempt ); if m ~= 2 and attempt then s = mw.text.trim( attempt ); end if s and s ~= "" then local w = mw.title.new( s ); if w then w = w.talkPageTitle; if w then r = w.prefixedText; end end end return r; end -- WLink.getTalkPage() function WLink.getTarget( attempt ) -- Retrieve first target (wikilink or URL) -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link somewhere -- Postcondition: -- Returns string, number -- string, with first detected link target -- number, with number of brackets, if found -- false if nothing found local r1 = false; local r2 = false; local i = attempt:find( "[", 1, true ); if i then local m; r1 = attempt:sub( i ); if r1:byte( 2, 2 ) == 91 then m = 2; r1 = extractWikilink( r1 ); else m = 1; r1 = extractExtlink( r1 ); end if r1 then r2 = m; end else r1 = attempt:match( "%A?([hf]t?tps?://%S+)%s?" ); if r1 then if utilURL().isResourceURL( r1 ) then r2 = 0; else r1 = false; end else r1 = false; end end return r1, r2; end -- WLink.getTarget() function WLink.getTargetPage( attempt ) -- Retrieve first target page (page name or URL of page) -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link somewhere -- Postcondition: -- Returns string, with first detected linked page -- false if nothing found local r1, r2 = WLink.getTarget( attempt ); if r1 then local i = r1:find( "#", 1, true ); if i then if i == 1 then r1 = false; else r1 = mw.text.trim( r1:sub( 1, i - 1 ) ); end end end return r1, r2; end -- WLink.getTargetPage() function WLink.getTitle( attempt ) -- Retrieve first link title (wikilink or URL), or wikilink target -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link somewhere -- Postcondition: -- Returns string, with first detected link target -- false if nothing found local r = false; local i = attempt:find( "[", 1, true ); if i then local s1, s2; r = attempt:sub( i ); if r:byte( 2, 2 ) == 91 then s1, s2 = extractWikilink( r ); if s2 then r = s2; else r = s1; end else s1, r = extractExtlink( r ); end end return r; end -- WLink.getTitle() function WLink.getWeblink( attempt, anURLutil ) -- Retrieve bracketed link from resource URL -- Precondition: -- attempt -- string, with URL, or something different -- anURLutil -- library module object, or nil -- Postcondition: -- Returns string, with first detected link target -- false if nothing found local second = ".ac.co.go.gv.or."; local r; if type( anURLutil ) == "table" then URLutil = anURLutil; else utilURL(); end if URLutil.isResourceURL( attempt ) then local site = URLutil.getAuthority( attempt ); local service = attempt; local show; if #attempt == #site then site = site .. "/"; end show = URLutil.getTop3domain( "//" .. site ); if show then local scan = "[%./](%a[%a%%%-]*%a)(%.%l%l%.)(%a+)$"; local search = "." .. show; local s1, s2, s3 = search:match( scan ); if s2 then if not second:find( s2, 1, true ) then show = string.format( "%s%s", s2:sub( 2 ), s3 ); end else show = false; end end if not show then show = URLutil.getTop2domain( "//" .. site ); if not show then show = URLutil.getHost( "//" .. site ); end end if not service:match( "^[a-z:]*//.+/" ) then service = service .. "/"; end r = string.format( "[%s %s]", service, show ); else r = attempt; end return r; end -- WLink.getWeblink() function WLink.getWikilink( attempt, appear ) -- Retrieve bracketed link from text -- Precondition: -- attempt -- string, with current target, or plain -- appear -- string, with link title, or nil -- Postcondition: -- Returns string, with first detected link target -- false if nothing found local r = WLink.pageTarget( attempt ); if r then if appear then local show = WLink.getEscapedTitle( appear ); if show ~= r and show ~= "" then r = string.format( "%s|%s", r, show ); end end r = string.format( "[[%s]]", r ); end return r; end -- WLink.getWikilink() function WLink.isBracketedLink( attempt ) -- Does attempt match a bracketed link? -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link somewhere -- Postcondition: -- Returns boolean local r = false; local i = attempt:find( "[", 1, true ); if i then local s = attempt:sub( i ); if s:byte( 2, 2 ) == 91 then s = extractWikilink( s ); else s = extractExtlink( s ); end if s then r = true; end end return r; end -- WLink.isBracketedLink() function WLink.isBracketedURL( attempt ) -- Does attempt match a bracketed URL? -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link somewhere -- Postcondition: -- Returns boolean local s, r = WLink.getTarget( attempt ); return ( r == 1 ); end -- WLink.isBracketedURL() function WLink.isCategorization( attempt ) -- Does attempt match a categorization? -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link somewhere -- Postcondition: -- Returns boolean local r = false; local s, m = WLink.getTarget( attempt ); if m == 2 then local w = WLink.wikilink( s ); if w and w.ns == 14 and not ( w.lead or w.lang or w.project ) and w.title ~= "" then r = true; end end return r; end -- WLink.isCategorization() function WLink.isExternalLink( attempt ) -- Does attempt match an external link? -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link somewhere -- Postcondition: -- Returns boolean local s, r = WLink.getTarget( attempt ); if r then r = ( r < 2 ); end return r; end -- WLink.isExternalLink() function WLink.isInterlanguage( attempt ) -- Does attempt match an interlanguage link? -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link somewhere -- Postcondition: -- Returns boolean local r = false; local s, m = WLink.getTarget( attempt ); if m == 2 then local w = WLink.wikilink( s ); if w and w.lang and not w.project and not w.lead and w.title ~= "" then r = true; end end return r; end -- WLink.isInterlanguage() function WLink.isInterwiki( attempt ) -- Does attempt match an interwiki link within wikifarm? -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link somewhere -- Postcondition: -- Returns boolean local r = false; local s, m = WLink.getTarget( attempt ); if m == 2 then local w = WLink.wikilink( s ); if w and ( w.lang or w.project ) and w.title ~= "" then r = true; end end return r; end -- WLink.isInterwiki() function WLink.isMedia( attempt ) -- Does attempt match a media translusion? -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link somewhere -- Postcondition: -- Returns boolean local r = false; local s, m = WLink.getTarget( attempt ); if m == 2 then local w = WLink.wikilink( s ); if w and w.ns == 6 and not ( w.lead or w.lang or w.project ) and w.title ~= "" and WLink.getExtension( w.title ) then r = true; end end return r; end -- WLink.isMedia() function WLink.isTalkPage( attempt ) -- Does attempt describe a talk page? -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link somewhere -- Postcondition: -- Returns boolean local r = false; local s, m = WLink.getTarget( attempt ); if m ~= 2 and attempt then s = mw.text.trim( attempt ); end if s and s ~= "" then local w = mw.title.new( s ); if w then r = w.isTalkPage; end end return r; end -- WLink.isTalkPage() function WLink.isTitledLink( attempt ) -- Does attempt match a titled link? -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link somewhere -- Postcondition: -- Returns boolean local r = false; local i = attempt:find( "[", 1, true ); if i then local c, n; local s = attempt:sub( i ); if s:byte( 2, 2 ) == 91 then n = s:find( "%]%]", 5 ); c = "|"; else n = s:find( "%]", 8 ); c = "%s%S"; end if n then local m = s:find( c, 2 ); if m and m + 1 < n and WLink.getTarget( attempt ) then r = true; end end end return r; end -- WLink.isTitledLink() function WLink.isValidLink( attempt ) -- Does attempt match a link? -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link somewhere -- Postcondition: -- Returns boolean local u, r = WLink.getTarget( attempt ); if r then if r < 2 then if u:find( "''", 1, true ) then r = false; else r = true; end else r = true; end end return r; end -- WLink.isValidLink() function WLink.isValidLinktext( attempt, allow ) -- Is attempt a plain inline text? -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable linktext -- allow -- boolean or nil, if multiline permitted -- Postcondition: -- Returns boolean local s; if allow and s:find( "\n", 1, true ) then s = attempt:gsub( "\n", " " ); else s = attempt; end return not WLink.getLinktextProblem( s ); end -- WLink.isValidLinktext() function WLink.isWikilink( attempt ) -- Does attempt match a wikilink? -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link somewhere -- Postcondition: -- Returns boolean local s, m = WLink.getTarget( attempt ); return ( m == 2 ); end -- WLink.isWikilink() function WLink.pageLink( attempt, appear, assure ) -- Create safely standardized wikilink target of a page -- attempt -- string, with presumable link -- appear -- string or true or nil, with link title -- assure -- string or nil, shield against wiki template syntax -- "URL" or "WIKI" -- Postcondition: -- Returns string with link target local r = WLink.pageTarget( attempt, assure ); if appear then local show; if type( appear ) == "string" then show = appear; else show = attempt; end r = string.format( "%s|%s", r, show ); end return r; end -- WLink.pageLink() function WLink.pageTarget( attempt, assure ) -- Create standardized wikilink target of a page -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link -- expected to be enclosed in "[[" "]]" -- else wikilink -- table, of assignments with { type, value } -- type is one of "lead", -- "project", "lang", -- "ns", "space", "title" -- assure -- string or nil, shield against wiki template syntax -- "URL" or "WIKI" -- Postcondition: -- Returns string with link target local p = type( attempt ); local s = assure; local r; if p == "string" then p = WLink.wikilink( attempt ); elseif p == "table" then p = attempt; else p = false; end if p then local site = p.project; local slang = p.lang; local lead; if p.title:sub( 1, 1 ) == "#" then p.title = mw.title.getCurrentTitle().text + p.title; end if p.ns then if not slang then p = farming( p ); end if p.lang and p.lang ~= mw.language.getContentLanguage():getCode() then p.language = true; end if p.language then p.space = mw.site.namespaces[ p.ns ].canonicalName; end lead = ( p.ns == 6 or p.ns == 14 ); end if slang then lead = true; end if s == "WIKI" then if not site and ( lead or ( not p.space and p.title and p.title:match( "^[*;]" ) ) ) then p = farming( p ); site = p.project; slang = p.lang; end s = false; end if site then r = site .. ":"; elseif lead then r = ":"; else r = ""; end if slang then r = string.format( "%s%s:", r, slang ); end if p.space then r = string.format( "%s%s:", r, p.space ); end if p.title then r = r .. p.title; end if r == "" then r = false; end end if not r then p = { lang = mw.language.getContentLanguage():getCode() }; if s == "WIKI" then r = WLink.pageTarget( p, s ); s = false; else r = string.format( ":%s:", p.lang ); end end if s == "URL" and r:match( "^[*#;:]" ) then r = mw.uri.encode( r:sub( 1, 1 ) ) .. r:sub( 2 ); end return r; end -- WLink.pageTarget() function WLink.wikilink( attempt ) -- Retrieve wikilink components -- Precondition: -- attempt -- string, with presumable link -- expected to be enclosed in "[[" "]]" -- else wikilink -- Postcondition: -- Returns table or false -- table of assignments with { type, value } -- type is one of "lead", -- "project", "lang", -- "ns", "space", "title" -- false if nothing found local s = contentWikilink( attempt or "" ); local got, i, n, r; if not s then s = attempt; end if s:find( "%", 1, true ) then s = mw.uri.decode( s, "PATH" ); end i = s:find( "|", 1, true ); if i then s = s:sub( 1, i - 1 ); end got = mw.text.split( s, ":" ); n = table.maxn( got ); if n == 1 then r = { title = mw.text.trim( s ) }; else local j, k, o, v; r = { title = "" }; while ( got[ 1 ] == "" ) do r.lead = true; table.remove( got, 1 ); n = n - 1; end -- while got[ 1 ] == "" if n > 4 then k = 4; elseif n > 1 then k = n - 1; else k = 1; end j = k; for i = 1, j do s = mw.text.trim( got[ i ] ); if s ~= "" then o = mw.site.namespaces[ s ]; if o then r.ns = o.id; r.space = o.name; k = i + 1; j = i - 1; break; -- for i end end end -- for i for i = 1, j do o, v = prefix( got[ i ] ); if o then if r[ o ] then k = i; break; -- for i else if i >= k then k = i + 1; end r[ o ] = v; end else if i == 1 and r.ns then r.ns = false; r.space = false; end k = i; break; -- for i end end -- for i if k > 0 then for i = k, n do r.title = r.title .. got[ i ]; if i < n then r.title = r.title .. ":"; end end -- for i end end r.title = cleanWikilink( r.title ); if r.lead and ( r.project or ( not r.lang and r.ns ~= 6 and r.ns ~= 14 ) ) then r.lead = false; end return r; end -- WLink.wikilink() Failsafe.failsafe = function ( atleast ) -- Retrieve versioning and check for compliance -- Precondition: -- atleast -- string, with required version or "wikidata" or "~" -- or false -- Postcondition: -- Returns string -- with queried version, also if problem -- false -- if appropriate local last = ( atleast == "~" ); local since = atleast; local r; if last or since == "wikidata" then local item = Failsafe.item; since = false; if type( item ) == "number" and item > 0 then local ent = mw.wikibase.getEntity( string.format( "Q%d", item ) ); if type( ent ) == "table" then local vsn = ent:formatPropertyValues( "P348" ); if type( vsn ) == "table" and type( vsn.value ) == "string" and vsn.value ~= "" then if last and vsn.value == Failsafe.serial then r = false; else r = vsn.value; end end end end end if type( r ) == "nil" then if not since or since <= Failsafe.serial then r = Failsafe.serial; else r = false; end end return r; end -- Failsafe.failsafe() local function Template( frame, action, leave, lone ) -- Run actual code from template transclusion -- Precondition: -- frame -- object -- action -- string, with function name -- leave -- true: keep whitespace around -- lone -- true: permit call without parameters -- Postcondition: -- Return string; might be error message local lucky = true; local s = false; local r = false; local safe, space; for k, v in pairs( frame.args ) do if k == 1 then if leave then s = v; else s = mw.text.trim( v ); end elseif ( k == 2 and ( action == "getNamespaced" or action == "getWikilink" or action == "pageLink" ) ) or ( k == "space" and action == "ansiPercent" ) then v = mw.text.trim( v ); if v ~= "" then space = v; end elseif k == "safe" and action == "pageLink" then v = mw.text.trim( v ); if v ~= "" then safe = v; end elseif k == "lines" and action == "isValidLinktext" then space = ( k == "1" ); elseif k ~= "template" then lucky = false; if r then r = r .. "|"; else r = "Unknown parameter: "; end r = string.format( "%s%s=", r, k ); end end -- for k, v if lucky then if s or lone then lucky, r = pcall( WLink[ action ], s, space, safe ); else r = "Parameter missing"; lucky = false; end end if lucky then if type( r ) == "boolean" then if r then r = "1"; else r = ""; end end else local e = mw.html.create( "span" ); r = tostring( e:addClass( "error" ) :wikitext( r ) ); end return r; end -- Template() -- Export local p = { }; p.ansiPercent = function ( frame ) return Template( frame, "ansiPercent" ); end p.formatURL = function ( frame ) return Template( frame, "formatURL" ); end p.getArticleBase = function ( frame ) return Template( frame, "getArticleBase", false, true ); end p.getBaseTitle = function ( frame ) return Template( frame, "getBaseTitle" ); end p.getEscapedTitle = function ( frame ) return Template( frame, "getEscapedTitle" ); end p.getExtension = function ( frame ) return Template( frame, "getExtension" ); end p.getFile = function ( frame ) return Template( frame, "getFile" ); end p.getFragment = function ( frame ) return Template( frame, "getFragment" ); end p.getInterwiki = function ( frame ) return Template( frame, "getInterwiki" ); end p.getLanguage = function ( frame ) return Template( frame, "getLanguage" ); end p.getLinktextProblem = function ( frame ) return Template( frame, "getLinktextProblem" ); end p.getNamespace = function ( frame ) return tostring( Template( frame, "getNamespace" ) ); end p.getNamespaced = function ( frame ) return tostring( Template( frame, "getNamespaced" ) ); end p.getPlain = function ( frame ) return Template( frame, "getPlain" ); end p.getProject = function ( frame ) return Template( frame, "getProject" ); end p.getTalkPage = function ( frame ) return Template( frame, "getTalkPage" ); end p.getTarget = function ( frame ) return Template( frame, "getTarget" ); end p.getTargetPage = function ( frame ) return Template( frame, "getTargetPage" ); end p.getTitle = function ( frame ) return Template( frame, "getTitle" ); end p.getWeblink = function ( frame ) return Template( frame, "getWeblink" ); end p.getWikilink = function ( frame ) return Template( frame, "getWikilink" ); end p.isBracketedLink = function ( frame ) return Template( frame, "isBracketedLink" ); end p.isBracketedURL = function ( frame ) return Template( frame, "isBracketedURL" ); end p.isCategorization = function ( frame ) return Template( frame, "isCategorization" ); end p.isExternalLink = function ( frame ) return Template( frame, "isExternalLink" ); end p.isInterlanguage = function ( frame ) return Template( frame, "isInterlanguage" ); end p.isInterwiki = function ( frame ) return Template( frame, "isInterwiki" ); end p.isMedia = function ( frame ) return Template( frame, "isMedia" ); end p.isTalkPage = function ( frame ) return Template( frame, "isTalkPage" ); end p.isTitledLink = function ( frame ) return Template( frame, "isTitledLink" ); end p.isValidLink = function ( frame ) return Template( frame, "isValidLink" ); end p.isValidLinktext = function ( frame ) return Template( frame, "isValidLinktext" ); end p.isWeblink = function ( frame ) return Template( frame, "isWeblink" ); end p.isWikilink = function ( frame ) return Template( frame, "isWikilink" ); end p.pageLink = function ( frame ) return Template( frame, "pageLink" ); end p.failsafe = function ( frame ) local s = type( frame ); local since; if s == "table" then since = frame.args[ 1 ]; elseif s == "string" then since = frame; end if since then since = mw.text.trim( since ); if since == "" then since = false; end end return Failsafe.failsafe( since ) or ""; end -- p.failsafe p.WLink = function () return WLink; end return p; pncdskros78edoy7c2y49x81pmbn8x9 10 11536 119128 2020-05-08T12:04:11Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<onlyinclude><includeonly><!-- -->&#32;<small>{{info}} Der Archivlink wuude automatisk ienföiged un noch nit uurpröiwed. <!-- -->Jädden pröiwje dät Ori…“ wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly><!-- -->&#32;<small>{{info}} Der Archivlink wuude automatisk ienföiged un noch nit uurpröiwed. <!-- -->Jädden pröiwje dät Originoal un dän Archiv-Link ätter ju [[:de:Benutzer:InternetArchiveBot/Anleitung/Archivlink|Ounwiesenge]] <!-- -->un nieme düssen Beskeed ruut.<!-- --></small><!-- -->{{Webarchiv/archiv-bot-core|archiv-bot={{{archiv-bot|}}}|url={{{url|!!!Fail neen URL uurroat!!!}}}}}<!-- --></includeonly></onlyinclude> {{Dokumentation/Unterseite}} ohy1k5paq3pvn65bg4eavfmosvexp5v 10 11537 119131 2020-05-08T12:08:48Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<code><onlyinclude>cellpadding="0" cellspacing="8" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1 {{{class|}}}" style="border-style:solid; margin-bottom:2px; margin-top:2p…“ wikitext text/x-wiki <code><onlyinclude>cellpadding="0" cellspacing="8" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1 {{{class|}}}" style="border-style:solid; margin-bottom:2px; margin-top:2px; {{{style|}}}"</onlyinclude></code> obnsdtzbz4axvshj6ok6j60ug44xq8y 10 11538 119136 119132 2020-05-08T12:17:57Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly><span class="external text">[https://giftbot.toolforge.org/deref.fcgi?url={{urlencode:{{{url}}}}} dät Originoal]</span></includeonly></onlyinclude> ofnde269e2yebdqn47iaiiowk9jccsr 10 11539 119133 2020-05-08T12:11:45Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „<onlyinclude><span class="wp_boppel noviewer" aria-hidden="true" role="presentation">[[Bielde:Pictogram voting info.svg|15px|link=|i]]</span>&nbsp;'''Info:'''{{#i…“ wikitext text/x-wiki <onlyinclude><span class="wp_boppel noviewer" aria-hidden="true" role="presentation">[[Bielde:Pictogram voting info.svg|15px|link=|i]]</span>&nbsp;'''Info:'''{{#if:{{{1|}}}|&nbsp;{{{1}}}}}</onlyinclude> {{Dokumentation}} Die Ienhold fon ju Info 6wr58dghheiw9nfooihiwew2pmjlh6e 10 11540 121676 119134 2022-10-01T06:28:55Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly><!-- -->{{#if: {{{url|}}}<!-- -->|{{#ifeq:{{NAMENSRAUMNUMMER}}|0|<span style="display:none">[http://IABotmemento.invalid/{{{url}}} @1]</span>|}}<!-- --><span style="display:none">[{{{url}}} @2]</span><!-- --><span style="display:none">[[Foarloage:Webachiv/IABot/{{#invoke:URLutil|getHost|1={{{url|}}}}}]]</span><!-- -->|<!--nix -->}}<!-- -->{{#ifeq: {{NAMESPACENUMBER}} | 0 <!-- -->| [[Kategorie:Wikipedia:Defekte Weblinks {{#invoke:Archivbot|getdate|{{{archiv-bot|}}}<!-- -->}}]]<!-- -->}}</includeonly></onlyinclude> {{Dokumentation/Unterseite}} dm4torf23sfltk5n9vazd7xszg5zhme 828 11541 119135 2020-05-08T12:15:06Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „local p = { } p.getdate = function ( frame ) local stamp = frame.args[1] local date if stamp:match( "^20[12]%d%-[0-1]%d%-[0-3]%d" ) then date…“ Scribunto text/plain local p = { } p.getdate = function ( frame ) local stamp = frame.args[1] local date if stamp:match( "^20[12]%d%-[0-1]%d%-[0-3]%d" ) then date = stamp:match("^20[12]%d%-[0-1]%d") else date = "sunner Doatum" end return date or "" end -- p.getdate return p 16si1g96p0bjkjqac0fdri7e7ftrn7k 0 11542 122881 121131 2023-10-15T00:29:20Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cakchiquel family.JPG|thumb|right|300px|Een Familie fon [[Kaqchikel]]-Maya]] [[Bielde:Chichen Itza CB.jpg|thumb|right|300px|[[Chichén Itzá]], een fon do bekoandste Ruinen-Stääde fon do Maya]] As '''Maya''' beteekent een Riege fon middel-amerikoanske [[Indioanere|Indioaner]]-Foulke, do traditsjonell [[Maya-Sproaken]] baale. Jo sunt besunners bekoand foar hiere Hoochkultuur, do Rieke, do jo in ju Tied gruunded hääbe, eer do Europäere Amerikoa äntdäkkeden un uk foar ju [[Maya-Skrift]]. Dät is een ful uutbielded Skriftsystem, un weerskienelk ieuwenske fon ju nit äntsifferde [[Isthmus-Skrift]] dät eensige, dät sunner Ienfloud fon buute ap dän amerikoansken Dubbel-Kontinent äntsteen is. In fröiere Tieden hääbe do Maya buppedät groote Stääde baud, een fon do bekoandste is [[Chichén Itzá]]. Deer sunt fuul groote pyramiden-foarmige Tämpele ärheelden, man uk baldoarich fuul uur Ruinen, uumdät jo ne hooch äntwikkelde Architektuur hiedene. Apgruund fon hiere oaine Skrift is fon ju Geskichte fon do Maya fuul moor bekoand, as bloot wät me mäd archäologiske Methoden äntdäkke kon. == Geskichte == === Äddere Präklassik (sowät 3000–900 foar Kristus) === In ju Äddere Präklassik kumt dät in't Eende fon ju [[Archaiske Periode (Amerikoa)|Archaiske Periode]] tou eerste duurhoafte Siedelengen un tou ju Äntwikkelenge fon ju Buuräi. Eerste do Maya toureekende [[Archäologie|archäologiske]] Funste uut [[Cuello]] in [[Belize]] wäide ap sowät 2000 f. Kr. doatierd. Fon düsse Steede uut skällen sik do Maya apdeeld hääbe un hääbe sik uutspradt, foaraaln ätter dät Noude ([[Gulf fon Mexiko]]). Sowät uum 1500 f. Kr. of wildääge uk al eer, wuude ju Stääd [[Lamanai]] (Belize) gruunded. Düsse Stääd waas in ju Foulge tjoduusend Jiere loang truchgungend bewoond, uurs as do maaste groote Maya-Stääde noch bit do Spoaniere in't Lound koomen. Uum 1200 f. Kr. äntstuude [[Cahal Pech]] (Belize) un bleeuw bit sowät 900 ätter Kristus bewoond. Uum sowät 1100 f.Kr. wuuden [[Jeegere un Sammlere|Jeegere]] in [[Copán]] in [[Honduras]] woonhoaft. === Middel-Präklassik (sowät 900–400 f. Kr.) === In ju Midde fon ju Präklassik kumt dät tou ju truchgungende Besiedelenge in't heele Maya-Rebät un tou ju Äntwikkelenge fon Honnel twiske do Stääde. Sowät in't 7. Jierhunnerd foar Kristus fiende sik do eerste Siedelengs-Spuuren in dät Rebät fon [[Tikal]] in [[Guatemala]]. Oun dän Gulf fon Mexiko läite sik eerstmoals sowät 500 f. Kr. Siedelengs-Bauwierke un steenene Tämpele ätterwiese. Tou do eerste groote Stääde fon do Maya heere [[El Mirador]] mäd ju hoochste bekoande Maya-Pyramide (72 Meetere) un [[Nakbé]] (dät däälich tou Guatemala heert). Nakbé hiede sien flöörichste Tied twiske 800 un 400 foar Kristus. === Leete Präklassik (sowät 400 foar bit 250 ätter Kristus) === In ju leete Präklassik äntstuuden truch groote Maya-Säntren, uumdät ju Befoulkenge gau gratter wuude. Buppedät koom dät tou ju Uutbieldenge fon Häärsker-Eliten. Kalk-Stuk wuude foar [[Sträite]]n ap Domme bruukt un uk foar monumentoale architektoonske Sier-Elemente, biespilswiese oun Trappen un aal sowät. Kalk-Stuk tou bruuken, waas een wichtich Element fon ju architektoonske Äntwikkelenge in ju leete Präklassik <ref>dät Kapitel ''Stuck – das künstlerische Medium der späten Präklassik''; in: Nikolai Grube (Uutreeker): Maya, Gottkönige im Regenwald. Könemann, Köln 2000, ISBN 3-8290-1564-X.</ref>). === Äddere Klassik (sowät 250–600 ätter Kristus) === In [[Tikal]] findt sik ju eerste doatierde Maya-[[Stele]] fon [[292]] ätter Kristus. In dät Jier [[562]] kumt dät tou aan grooten Kriech twiske [[Calakmul]] un Tikal. [[Chichén Itzá]] wuude uum dät Jier [[650]] gruunded. === Leete Klassik (sowät 600–900 ätter Kristus) === [[Bielde:T03 Uxmal (108721109).jpeg|thumb|right|250px|Ruinen fon ju Stääd Uxmal, ju in ju leete Klassik hiere Blöitetied hiede]] [[Bielde:Tikal, Temple V (15339110573).jpg|thumb|right|250px|Tämpel V in ju Maya Stääd Tikal wuude in ju leete Klassik baud.]] Ju klassiske Maya-Sivilisasjoon uumfoatede een Riege fon Stääd-Stoaten, do aal foar sik aan oainen Häärsker un him unnerroate Ferwaltere hiedene. Mäd ju Uutspreedenge uur dät heele [[Yucatán (Hoolichailound)|Hoolichailound Yucatán]] roakede ju Hoochkultuur fon do Maya hiere Blöitetied. Tou düsse Tied wuuden uk [[Uxmal]] un [[Cobá]] gruunded. Uurs noch wichtige Stääde wieren [[Tikal]], [[Calakmul]], [[Bonampak]] un [[Quiriguá]]. Masse Stääde wieren truch Dom-Sträiten ([[Sacbé|Sakbe]]) mädnuur ferbuunen. Do Stääde hieden deelwiese moor as tjoonduusend Ienwoonere un wieren deermäd gratter as do grootste Stääde fon Middel-Europa in ju sälge Tied. Ju Befoulkenge fon ju Maya-Sivilisasjoon tou hiere Blöitetied wäd ap moor as tjoon Millionen Ljuude taksierd.<ref>Jacey Fortin:Lasers Reveal a Maya Civilization So Dense It Blew Experts’ Minds; in: The New York Times, 2018; ISSN=0362-4331; Online: https://www.nytimes.com/2018/02/03/world/americas/mayan-city-discovery-laser.html </ref> Tou do Maya-Säntren fon ju Klassik heere monken uur [[Bonampak]], [[Calakmul]], [[Caracol]], [[Xunantunich]], [[Lubaantun]], [[Copán]], [[Dos Pilas]], [[Nakum]], [[Naranjo (Guatemala)|Naranjo]], [[Palenque]], [[Piedras Negras (Guatemala)|Piedras Negras]], [[Río Azul (Maya-Ruinen)|Rio Azul]], [[Tikal]], [[Yaxchilán]] of [[Yaxha]]. Funste uut ju Leet-Klassik un uk uut ju Tied sänt ju Leete Präklassik wuuden in ju Hööle [[Actun Tunichil Muknal]] in [[Belize]] moaked, wier ieuwenske Skelett-Räste uk Keramiken un Steentjuuch fuunen wuuden. === Dät Touhoope-Breeken fon do Maya-Säntren in't säntroale Jooplound === Al in't 9. Jierhunnerd wäide oankelde Maya-Säntren in't suudelke Jooplound aproat, in ju Foulgetied nimt mädeens ju Befoulkenge in ju heele Säntroal-Region fon Yucatán stäärk ou. Masse Stääde wäide ferlät, do Bewoaterengs-Systeme ferfaale. Ätter ju Midde fon't 10. Jierhunnerd wäide in't heele Jooplound neen monumentoale [[Stele|Steen-Stelen]] moor apgjucht. Dät Touhoope-Breeken fon ju Maya-Sälskup wäd al loange un wied in ju Foarskenge diskutierd. Deerbie läite sik in ju Haudseeke two Muugelkhaide unnerskeede, uum dät tou ferkloorjen: Ökologiske un Nit-ökologiske Ferkloorengs-Modelle. * ''Do nit-ökologiske Ferkloorengs-Modelle'' uumfoatje heel unnerskeedelke Ferkloorengen, so as militäriske [[Invasion (Militär)|Invasionen]], [[Katastrophe]]n un [[Epidemie]]n. Archäologisk lät sik een Invasion fon do [[Tolteken]] in Noud-Yucatán ([[Seibal]]) ätterwiese, man ju Moortoal fon do Maya-Foarskere betwieuwelt, dät een Ärooberenge as Haud-Uurseeke foar dät sälskuppelke Touhoope-Breeken ap groote Flakte in't Jooplound in Fräige kumt. As noch n Gruund foar dät Touhoopebreeken fon ju klassiske Maya-Sälskup in't säntroale Jooplound wäd dät Eende fon ju Metropole [[Teotihuacán]] in Säntroal-Mexiko diskutierd. Deerbie skäl deer n Moacht-Vakuum äntsteen weese, dät sik bit ätter [[Yucatán (Hoolichailound)|Yucatán]] uutwierkede un fon do rivalisierjende Stäädstoaten fon do Maya nit uutfäld wäide kuude. Man deer spräkt juun, dät die Unnergong fon Teotihuacán unner ju Wiele moor in dät 6. / 7. Jierhunnerd doatierd wäd, also noch eer as ju kulturelle un moachtpolitiske Hoochblöite fon do klassiske Maya in't 8. Jierhunnerd. <ref>Nikolai Grube: ''Maya, Gottkönige im Regenwald.'' Könemann, Köln 2000, S. 103.</ref> Fermoudelk lät sik mäd dän Unnergong fon ju säntroal-mexikoanske Metropole fuul moor ju Swäkte-Phase in ju Geskichte fon [[Tikal]] ferkloorje, man nit die Kollaps fon do Maya in't 9. Jierhunnerd.<ref>Simon Martin, Nikolai Grube: ''Chronicle of the Maya Kings and Queens: Deciphering the Dynasties of the Ancient Maya''. Thames & Hudson, London 2000, S. 40.</ref> * ''Do ökologiske Ferkloorengs-Modelle'' konzentrierje sik ap dät Ferhooldnis fon Moanske un Uumewaareld. Wilst ju leete klassiske Periode skient dät so, dät düt Ferhooldnis fuul läpper wuuden is. Een stäärk woaksene Befoulkenge stuude bloot min Äkker-Flakte tou Ferföigenge, un aal dät Baulound wuude trots Bewoaterenge maasttieds in dät traditsjoonelle, flakten-intensive [[Milpa]]-System beoarbaided un beplonted. Apgruund deerfon formulierde [[Orator Fuller Cook]] in't Jier 1921 sien Hypothese fon ju Boudem-Feräärmenge.<ref>O. F. Cook: ''Milpa agriculture, a primitive tropical system.'' In: Annual Report of the Board of Regents of the Smithsonian Institution = Annual report, 1919. Washington, D.C., 1921, S. 307–326.</ref> Ju Fermoudenge, dät Klima-Swonkengen un besunners [[Druuchte]]n foar dän Unnergong fon ju Hoochkultuur feroantwoudelk weesen wieren, häd truch dän Ätterwies fon ferminnerde Deelsleeke in't 9. un 10. Jierhunnerd in [[Venezuela]] unner ju Fierenge fon dän Geologe [[Gerald Haug]] in't Jier 2003 Apdrift kriegen<ref>[[Gerald Haug]] et al.: ''Climate and the Collapse of Maya Civilization'', in: ''[[Science]]'' 299, 2003, S. 1731–1735. [[doi:10.1126/science.1080444]]</ref>. Computer-Simulatsjoonen fon dän NASA-Foarsker [[Benjamin Cook]] hääbe wiese kuud, dät do Druuchten truch stäärke Roodengen ferstäärked wuuden, sodät me hier fon een truch Moanskene mee be'ienfloudede lokoale [[Klimaswonkenge]] baale kon.<ref>NASA: {{Webarchiv|url=http://www.nasa.gov/topics/earth/features/ancient-dry_prt.htm |wayback=20190614163124 |text=''Ancient Dry Spells Offer Clues About the Future of Drought'' |archiv-bot=2023-10-15 00:29:20 InternetArchiveBot }} Artikel (ängelsk) tou'n ''Pre-Columbian Collapse'' fon do Maya, mäd Video un Grafik, 8. Dezember 2011</ref> Do Wietenskuppere Martín Medina-Elizalde fon dät Yucatán Center for Scientific Research in Mexico un Eelco Rohling fon ju University of Southhampton in Änglound roaten düsse These in'n Februoar 2012 hiere Toustämmenge. As jo in dät Wietenskups-Magazin ''[[Science]]'' skreeuwen, foonten jo bie aan Fergliek fon do Deelsleeks-Massen twiske dät Jier 800 un dät Jier 950 hääruut, dät do Deelsleeke uum bit tou 40 % minner wuuden, wät ätter hiere Meenenge een läipe Druuchte waas.<ref>[http://www.focus.de/wissen/wissenschaft/klima/rueckgang-des-niederschlags-die-maya-kultur-trocknete-aus_aid_717380.html Warum die Maya-Kultur unterging], Focus, 24. Februar 2012.</ref> === Postklassik (sowät 900–1697) === [[Bielde:Ruinas de Topoxté, Guatemala - panoramio.jpg|thumb|right|250px|Ruinen fon Topoxté]] [[Bielde:Roys Provinces.png|thumb|250px|left|Politiske Iendeelenge fon Yucatán uum 1500]] Ju Epoche fon ju Postklassik teekent sik deeruut uut, dät deer Ienfloude uut dät noudelke Middel-Amerikoa in aal do Berieke fon't Lieuwend fäästtoustaalen sunt. Uk wan dät Godköönichdum, dät truch ju Klassik bestimd waas, eendede, waas dät noch aaltied die Oadel, die uur ju Sälskup häärskede un hier Skiksoal bestimde. Ju [[Maya-Skrift]] wuude truchgungend bruukt, juust so uk die [[Maya-Kalänner|Kalänner]], uk wan ju [[Loange Tällenge]] nit moor ounwoand wuude. Uk do maaste fereerde [[Godhaide fon do Maya|Godhaide]] wierden al uut ju Klassik bekoand. Deer bieldeden sik ap Yucatán un in dät Hoochlound two uunouhongige Säntren fon ju Maya-Kultuur uut, do sik juunsiedich bloot min be'ienfloudeden, man daach äntwikkelden jo sik äänelk. Man dät Eende fon ju Postklassik is differenzierd fääst tou sätten. Wilst dät Hoochlound al in do 1520er Jiere fon do Spoaniere ärooberd wuude, kuuden do Spoaniere ap Yucatán eerste in do 1540er Jiere hiere Häärskup truchsätte. In [[Departamento Petén|Petén]] foont ju Mayakultuur fon ju Postklassik eerste in [[1697]] mädeens n Eende. Ätter dät Touhoopebreeken fon ju klassiske Mayakultuur in't Jooplound hieden do Säntren in't Noude fon Yucatán noch wäkke Jiere Bestound. So hiede [[Uxmal]] sien kultuurelle Blöite eerste in't 9. un 10. Jierhunnerd, as biespilswiese [[Copán]] un [[Palenque]] al ferlät wieren. In't tweelfte Jierhunnerd skient dät, dät uk Uxmal ferlät wuuden waas. Touminst sänt dät 13. Jierhunnerd läite sik ap Yucatán in ju [[Architektuur]], [[Keramik]], Kultuur un [[Religion]] fermoord [[Maya-Tolteken|toltekiske]] Ienfloude fääststaale. Ätter do [[Chilam Balam]]-Täkste wuude [[Chichén Itzá]], dät toufoarne ju bestimmende Moacht fon Yucatán waas, in [[1221]] ap't näie ferlät wuuden weese un deer begon een Foarhäärskup fon do [[Cocom (Dynastie)|Cocom]], do hiere Residenz [[Ich Paa]] gruundeden un wiede Deele fon Yucatán dominierden. (Fergliekje uk ju sonaamde [[Liga fon Mayapán]]). Eerste in [[1441]] wuude düsse truch aan Apstound breeken. Die Apstound waas ounfierd truch do [[Tutul Xiu (Dynastie)|Xiu]], do mäd Uxmal in Ferbiendenge broacht wäide, dät uk wuddelk ap hier leeter Territorium liech. Die Twist twiske do Xiu un do Cocom as do fierende Foamieljen bleeuw Yucatán ärheelden, un do Spoaniere nutseden dät leeter uut. In ju sälge Tied wuuden klassiske Säntren as [[Cobá]], [[Ek Balam]] un [[Izamal]] wier besiedeld. In [[Xuch]], [[Puuc]]-Region, sowät füüftien Kilomeetere suundwäästelk fon Uxmal wuude fon ju Klassik bit in't 16. Jierhunnerd truchgungend Monumentoal-Architektuur apgjucht. Uk [[Dzibilchaltún]] un [[Lamanai]] sunt fon ju Klassik bit in ju äddere Kolonioaltied truchgungend bewoond weesen. Ap älken Faal bieldeden sik ätter dän Faal fon Chichén Itzá of touminst sänt dän Faal fon Mayapán sowät 16 uunouhongige [[Cuchcabal|Füürstendume]] ap Yucatán hääruut, do bit in ju Tied fon ju [[Konquista]] bestound hieden. Urboane un kultuurelle Säntren fon ju Postklassik, mäd moorere duusend Ienwoonere wieren foaralln do Residenz- of Haudstääde fon do oankelde Füürstendume. Tou benaamen sunt ap Yucatán besunners [[Campeche (Stääd)|Kaan Peec]], Champoton ([[Chan Putum|Chanputun]]), [[Maní (Yucatán)|Maní]], [[Motul de Carillo Puerto|Motul]], [[Sotuta]], [[Tihosuco]], [[Tecoh]] un [[Chetumal|Ch’aak Temal]]. Alleenich in't Füürstendum [[Ecab]] oun ju Wäästkuste roate dät toalrieke Steeden as [[El Rey]], [[El Meco]], [[Xcaret (Maya)|Polé]], [[Xel Há]], [[Tulum (Steede)|Zama]] of [[Muyil]], do aal uur steenene Bauwierke fon deelwiese monumentoale Grööte ferföigeden. [[San Gervasio (Maya-Ruinen)|San Gervasio]] ap [[Cozumel]] un [[Mérida (Mexiko)|Tiho]] wieren buppedät religiöse Säntren fon do Godhaide [[Ix Chel]] un [[Itzamná]]. Uk Uxmal, moor noch Chichén Itzá wuuden noch aaltied foar kultiske Honnelengen apsoacht. Do [[Kowoj|Ko’woj-Maya]] un do [[Itzá]] ferlieten in ju Postklassik wilst do benaamde Uumebreeke Yucatán un looken ätter Petén, wier jo [[Topoxté]] un [[Tayasal]] tou näie Säntren apbauden, wierfon dät lääste fon ju heele Mayakultuur dän loangsten Bestound hääbe skuul. Uk in [[Chiapas]] in't Hoochlound fon dät leetere [[Guatemala]] un in [[El Salvador]] ron ju Äntwikkelenge fon ju postklassiske Mayakultuur fergliekbeer ou. So wuuden biespilswiese [[Casa Blanca (El Salvador)|Casa Blanca]], [[Tazumal]] un [[San Andrés (El Salvador)|San Andrés]] eerste uum 1200 aproat, wierbie Casa Blanca fääre as Kultsteede besoacht wuude. Aan kultuurellen Ienfloud uut dät noudelke Mesoamerikoa waas uk hier tou määrken. So wuuden biespilswiese Dubbel-Tämpel ätter ju Foarbielde fon dän grooten Tämpel ([[Huēy Teōcalli]] / Templo Mayor) fon ju aztekiske Haudstääd [[Tenōchtitlan]] baud. Do [[Mam]] moakeden uum 1250 [[Zaculeu]] tou hiere Haudstääd. In't Hoochlound begon die Apstich fon do [[Quiché (Foulk)|K’iche]] mäd hiere Haudstääd [[Q'umarkaj]], do foaraaln truch militäriske Expansion hier Ienfloud-Rebät stoadich fergratterden, bit jo tou dät Eende fon't 15. Jierhunnerd truch hiere Noabere un fröiere Ferbuundede, do [[Kaqchikel]], apheelden wuuden. Do [[Kaqchikel]] äntfierden ju Godhaide-Bielde fon [[K'awiil|Tohil]] in hiere Haudstääd [[Iximché]], wierap do K’iche touminst hiere Kriechs-Toage juun do Kaqchikel ienstoalden, man fääre fersoachten, dät Hoochlound tou dominierjen. Ätterdät do [[Azteken]] in [[1486]] ju Stääd [[Soconusco (Chiapas)|Xoconocho]] ärooberd hieden, wuuden uk fon do K’iche in [[1510]] Tribut-Toalengen aasked. Eerste deer kreech ju Region wät Raue truch. Daach bleeuw uk hier ju bittere Fäindskup twiske do K’iche un do Kaqchikel ärheelden, bit in ju Tied fon ju Spoanske Ärooberenge fon Yucatán in do 1520er Jiere. Do Spoaniere kuuden dät dan fonsäärm uutnutsje. === Spoanske Konquista un Kolonioaltied (1520–1821) === [[Bielde:Malinche Tlaxcala.jpg|mini|[[Malinche]] un [[Hernán Cortés]].<br />Oold-mexikoanske Bielden-Hondskrift fon do [[Tlaxcalteken]] uut dät 16. Jierhunner (Lienzo de Tlaxcala).]] In [[1511]] loundeden ap Yucatán 13 Spoaniere, do Skipbreek lieden hieden. Tou düsse Tied roate dät junner säkstien uunouhongige [[Cuchabal|Füürstendume. As die [[Konquistador]] [[Hernán Cortés]] in [[1519]] ap Yucatán ounkoom, lieuwden bloot noch two fon do trättien Spoaniere. Aan fon do Uurlieuwende, [[Gerónimo de Aguilar]], look mäd Cortés fääre ätter dät Aztekenriek un holp him as Uursätter. <ref>Cortés, Hernán: ''Die Eroberung Mexicos. Drei Berichte an Kaiser Karl V.'' S. 38</ref> Die uur Uurlieuwende, [[Gonzalo Guerrero]], wüül fääre mäd do Maya lieuwje un kampede leeter touhoope mäd do Maya juun do Spoaniere. In [[1527]] look aan Veteroan fon Cortés sien Troppen, [[Francisco de Montejo]], mäd 400 Mon ätter [[Yucatán]], uum dät tou ärooberjen. Toueerste kreech hie sogoar Stöän fon ju ienheemske Befoulkenge, man do Ljuude määrkeden, wät die Froamde foarhiede, bekampeden jo him. Uk Kroankhaide un Unner-Ärneerenge swäkkeden do Ientringlinge, deelwiese plunnerden jo in'e Foulge do Fäildere fon do Maya. Toulääst tried Francisco de Montejo dät Kommando ou, aan fon sien Monljuude, [[Alonso Dávila]] uurnoom dät. Hie waas uk n Veteroan uut Cortés sien Troppe. Man hie kuude sik nit juun do Maya weerje un räddede sik mäd do lääste Uurlieuwjende ätter [[Honduras]]. Intwiske fersoachte de Montejo sin Suun, die uk Francisco de Montejo hiet, fon't Wääste häär Yucatán tou ärooberjen. In 1532 toachte hie sik dän Ploan uut, joop in Säntroal-Yucatán een Stääd tou bauen, un so äntstuude ju Stääd Ciudad Real. Man do Maya in ju Noaberskup looken aan Beleegerengs-Ring uum ju Stääd, un do twohunnerd Spoaniere moasten fluchtje, as jo neen Neerenge moor hieden. As ju Expeditsjoon Ättergjucht kreech, dät [[Francisco Pizarro]] juust dät Riek fon do [[Inka]] ärooberd un masse Gould fuunen hiede, desertierden fuul fon do Monljuude un geenen ätter [[Peru]]. Deer holp uk neen Truujen mäd Strofen. Nu geenen do Spoaniere diplomoatisker foar, ju Provinz [[Maní (Yucatán)|Maní]] wuude freedelk unner spoanske Häärskup broacht. Do [[Tutul Xiu (Dynastie)|Xiu]], do junner häärskeden, stoalden sogoar Hälps-Troppen tou Ferföigenge, fermoudelk uum ap düsse Wiese Wräike oun do [[Cocom (Dynastie)|Kokom]] tou niemen, mäd do jo loange Kriech häiwed hieden. Die Ploan fon do Spoaniere waas nu, tjo Stääde in Yucatán aptougjuchten, un dät slumpede him uk in [[1544]] truch ju Gruundenge fon Mérida, Valadolid un Salamanca de Bacalar. Dan wuude besleeten, dät dät Lound fon Mexiko uut ferwalted wäide skuul. Toulääst wuuden Fersäike unnernuumen, do Maya tou kristenjen, monken uurswäkke truch dän Mönk [[Diego de Landa]]. Berüümd wuude Diego de Landa, as hie mäd hädde Hounde juun do Maya foargunge liet, do sik nit tou dät Krisdendum bekeerje wüülen un insteede deerfon bie hiere heedelnske Rituoale bleeuwen. Dät eendede mäd een Uurdeel, dät ap dän [[12. Juli]] [[1562]] ouheelden wuude, wierbie de Landa apgruunde fon sin religiösen Iuwer alles, wät in Maya-Sproake skrieuwen waas, ferbaadenje liet un uk do religiöse Figuuren un Symbole fon do Maya. Ju Foulge derfon is, dät uus däälich bloot noch Deele fon fjauer [[Maya-Codices]] ärheelden blieuwen sunt, do uus Ienblikke in ju Fergeenhaid fon do Maya reeke. Dät maaste oaber is ferlädden. In sien Wierk ''[[Relación de las cosas de Yucatán]]'' beskrift de Landa do Geböärnise fon Mani. Leeter wuude hie deerfoar in Spoanien bekloaged, man in [[1569]] wuude hie in aal do Punkte fon ju Bekloagenge fräispreeken. In [[1571]] wuude hie sogoar as Biskop fon Yucatán iensät. In dät Eende fon ju Ärooberenge wieren do Spoaniere bloot man nominell Häärskere uur dät Maya-Rebät, man in Wuddelkhaid waas deer nit moor fuul, uum uur tou häärskjen: Heele Loundskuppe wieren truch Kriege, man foaraaln uk truch Süükten sunner Befoulkenge. Do fröier häärskjende Oadels-Familien fon do Maya bleeuwen daach, nit säilden touminst bit in't 18. Jierhunnerd, in fierende Boantjene fon ju Ferwaltenge. Do [[Cupul|Cupul-Maya]], do noch 1546 aan Apstound juun do Spoaniere begonnen, naamden sik sogoar do "uunbesiechbeere Cupul", uumdät jo militäärisk sieläärge nit betwoangen wuuden sunt. === 19. und 20. Jahrhundert === [[Bielde:Chan Santa Cruz Maya.svg|thumb|left|250px|Dät is sowät die Moachtberiek fon do tiedwiese uunouhongie Maya; 1870]] Fon 1847 oun rebellierden do Maya in dän sonaamden [[Kastenkriech]] juun ju Autorität fon dän [[Mexiko|mexikoansken Stoat]] un bauden uum dän [[1850]] apgjuchten Tämpel fon dät [[Baalend Kjuus|Baalende Kjuus]] hiere Haudstääd [[Chan Santa Cruz]], ju eerste in 1901 fon ju mexikoanske Armee ärooberd wäide kuude. Junner hääbe jo aan [[Synkretismus|synkretistisken]] Kult pleeged, mäd Elemente uut dät [[Kristendum]] juust so as uut dät oolde Maya-Heedendum. === Jungere Fergeenhaid bit däälich === Däälich lieuwje sowät 6,1 Millionen Maya<ref>[http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=90711 Ethnologue.com]</ref> in [[Mexiko]] (ap [[Yucatán (Hoolichailound)|Yucatán]], in [[Chiapas]] un in [[Tabasco (Buundesstoat)|Tabasco]]) juust so as in [[Belize]], in [[Guatemala]], in [[Honduras]] un in [[El Salvador]]. In El Salvador sunt masse indigene Kultuuren truch dän Foulkemoort "[[La Matanza]]" fon 1932, truch Sproak-Ferboode un truch stoatelke Ferfoulgenge unnergeen. Uk Maya-Sproaken (so as [[Pocomam (Sproake)|Pocomam]] un [[Chortí]] sunt deertruch in El Salvador uutstuurwen, man in dät Noaberlound Guatemala wäide do Sproaken noch boald. Truch dän [[guatemaltekisken Burgerkriech]] ([[1960-1996]] sunt oaber 12.000 Maya fon dät Foulk [[Q’eqchi]] ätter El Salvador wai fluchted un hääbe sik deer deellät. Een litje Gruppe Q’eqchi lieuwet in Hunduras, juust so as sowät 4.000 Chortí besunners in dät Rebät uum [[Copán]]. In Guatemala tälle sowät 40 % fon ju Befoulkenge (sowät 5 Millionen Moanskene) tou do Maya, in Belize sunt dät sowät 10 %, also sowät 35.000 Ljuude, deerunner [[Lacandonen]], [[Q’eqchi]] un [[Mopan-Maya|Mopan]]. In [[Mexiko]] tälle do [[Mayathan]] (sowät 800.000 Ljuude), do [[Tzeltal]] (sowät 470.000 Ljuude) un do [[Tzotzil]] (sowät 430.000 Ljuude) tou do grattere Maya-Foulke. Uk däälich noch lieuwje do maaste Maya deerfon, dät jo [[Turske Weete]] (Mais) ounbaue. Hieren Gloowe is oafter een [[Synkretismus|synktetistiske]] Miskenge uut dät [[Kristendum]] un oolde Maya-Bruuke. Älke Maya-Meente häd hiere oaine religiöse un waarelske Upperljuude. Dät kumt fuul foar, dät [[Hanne]]n, [[Krüüderäi]]en of [[Käärse]]n offerd wäide. Do oankelde Maya-Stomme identifisierje sik uur besunnere Elemente fon hiere [[Dracht]], wieroun jo sik do ferskeedene Maya-Foulke unnerskeede. Do Ornamente fon ju Dracht wäd deerbie deelwiese een Funktsjoon as magiske Symbole touspreeken. As noch besunners traditsjoonell lieuwjend sunt do [[Lacandon]]-Maya in Chiapas bekoand. Die düütske Skrieuwer [[B. Traven]] skrift in aan Raise-Begjucht fon 1928, dät do maaste Lacandonen noakend weesen sund.<ref>[[B. Traven]]: ''[[Land des Frühlings]]'', Büchergilde Gutenberg, Berlin 1928.</ref> Däälich dreege bloot noch min fon him ju Wiete Katuun-Kloodenge, ju uk ap oolde Oubieldengen tou sjoon is. Un uk dät Kristendum häd sik bie him bit foar kuute Tied noch nit joop ferwuttelje kuud. Truch [[Tourismus]] un ju Mission fon [[Evangelikoalismus|evangelikoale]] Gruppierengen is uk ju Lakandonen-Sälskup deerbie, sik stäärk tou feruurjen. Uk wan jo wäkke oolde Bruuke fäästhoolde, kumt ju moderne Technik deer wai. Moor un moor fon him dreege moderne Kloodere, hääbe Stroom, Radios of uk Wiedkiekere; in do Maya-Täärpe rakt dät sogoar dät een of uur Auto. Een besunnere Foarljoofte hääbe do Lacandonen foar [[Halloosje]]n äntwikkeld. Jo dreege jädden so fuul Hallosjen as muugelk oun hieren Unnerierm un bruuke do uk as Tuusk-Weere. Wäkke Maya lieuwje nu uk fon dän Tourismus, uumdät moor un moor Besäikere ju Waareld fon do Maya un do oolde Bauwierke kanne leere wollene. Een besunnere Loage bestoant bie do Maya-Täärpe in dän mexikoansken Buundesstoat [[Chiapas]], do fon do [[EZLN|Zapatistas]] kontrollierd wäide. Jo hääbe in do lääste Jiere een fiergungende [[Autonomie (Politikwietenskup)|Autonomie]] roaked un ferwaltje sik sälwen. Junner lieuwje foaraaln Maya fon dän Stom fon do [[Tzotzil]]. Ju Haudstääd fon düssen Stom is [[Chamula]]. == Literatuur un Wällen == * Düssen Artikkel foutet tou groote Deele ap dän düütsksproakigen Wikipedia-Artikel. === Foutnooten === <references/> [[Kategorie:Maya| ]] [[Kategorie:Geskichte]] [[Kategorie:Belize]] [[Kategorie:El Salvador]] [[Kategorie:Honduras]] [[Kategorie:Guatemala]] [[Kategorie:Mexiko]] 7bkebfqhou4dy0u6n1vnhome8vmk4vc 0 11544 122767 119157 2023-08-18T16:30:51Z T. Mikulski 13191 Siegfried & Roy uut 2012 wikitext text/x-wiki [[Bielde:001 Siegfried und Roy 100 Jahre magischer Zirkel im Gasteig.JPG|thumb|Siegfried & Roy uut 2012]] '''Siegfried & Roy''' ([[13. June]] [[1939]], [[Rosenheim]], [[Nazi Germany|German Reich]] / [[3. October]] [[1944]], [[Nordenham]], [[Nazi Germany|German Reich]] – [[8. May]] [[2020]], [[Las Vegas]], [[Nevada]]) wiene in duo fan Dúts-Amerikaanske magiërs en ferdivedearders, fral bekend om har optreden mei wite liuwen en wite tigers.<ref>[http://www.allmusic.com/artist/siegfried-roy-mn0000026030 Siegfried & Roy biography at AllMusic]</ref> ==Foutnooten== <references/> ==Ferbiendenge ätter buuten== {{commonscat}} {{SORTIERUNG:Roy, Siegfried &}} [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] a2wbcsgbhitu2y6nmar7xido6e50ugw 0 11545 119160 2020-05-21T16:33:53Z Powerfox 10871 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Universele ynfoboks stêd | namme = Weliko Tarnowo<br /><small>(Велико Търново)</small> | ôfbylding = Coll…“ wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Weliko Tarnowo<br /><small>(Велико Търново)</small> | ôfbylding = Collage of views of VT G.png | ôfbyldingsbreedte = 260px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 73.656 (<small>15. Feb 2010</small>) | oerflak = 445 km2 | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = 225 m | lân = [[Bulgarien]] | bestjoerlike ienheid 1 = Oblast | namme bestjoerlike ienheid 1= Stääd Weliko Tarnowo | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = Daniel Psnow | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 5000 | tiidsône = UTC +62 | simmertiid = | koördinaten = | webside = [http://www.veliko-turnovo.bg www.veliko-turnovo.bg] }} '''Weliko Tarnowo''' (Bulgarisk: ''Велико Търново'') is ju Stääd fon [[Bulgarien]],Haudstääd [[1185]] - [[1393]]. Deer woonje 73.656 (Feb. 2010) Ljuude un ju is ju grootste Stääd fon dät Lound. <gallery> Constituent Assembly of Bulgaria.jpg| Veliko Tarnovo002.JPG| Tsarevets zvuk i svetlina.jpg| 20140620 Veliko Tarnovo 298.jpg| Memorial Veliko-Tarnovo.jpg| Veliko Tarnovo (Велико Търново) - Asenova Mahala quarter.JPG|Asenowa mahala </gallery> == Befoulkenge == * [[1887]] - 5.700 * [[1892]] - 8.565 * [[1900]] - 10.587 * [[1920]] - 12.025 * [[1946]] - 16.223 * [[2001]] - 66.337 * [[2010]] - 73.656 == Ferbiendenge ätter buuten == {{CommonsLittik|Veliko Tarnovo}} {{Koördinaten|43_08_0_N_25_63_0_E_type:landmark_region:IQ|43° 08' N, 25° 63' A}} [[Kategorie:Bulgarien]] [[Kategorie:Haudstääd in ju EU]] egzscze2jaf6mlq6au2f97xwmj0nw5k 10 11546 121312 121311 2022-08-02T14:09:03Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki == NowCommons == This file is available on [[:commons:File:{{PAGENAME}}]] now, please delete here.<br /> <includeonly>[[Kategorie:Wikipedia:Delete]]</includeonly> j56mhei3u8dl161npc1x4krstak2zv6 10 11547 119162 2020-05-23T18:22:14Z WikiBayer 9890 [[:de:Special:Permalink/124600245]] wikitext text/x-wiki <onlyinclude>[{{fullurl:{{VOLLER_SEITENNAME}}|action=purge}} {{#ifexpr: {{#expr: ({{#time: U | {{LOKALER_ZEITSTEMPEL}} }} - {{#time: U | {{REVISIONSZEITSTEMPEL}} }} ) }} < 60 | {{#ifexpr: {{LOKALER_ZEITSTEMPEL}} < {{REVISIONSZEITSTEMPEL}} | ? | {{#expr: ({{#time: U | {{LOKALER_ZEITSTEMPEL}} }} - {{#time: U | {{REVISIONSZEITSTEMPEL}} }}) }} }}&nbsp;{{PLURAL:{{#expr: ({{#time: U | {{LOKALER_ZEITSTEMPEL}} }} - {{#time: U | {{REVISIONSZEITSTEMPEL}} }}) }}|Sekunde|Sekunden}} | {{#ifexpr: {{#expr: ({{#time: U | {{LOKALER_ZEITSTEMPEL}} }} - {{#time: U | {{REVISIONSZEITSTEMPEL}} }} ) / 60 round 0 }} < 120 | {{#ifexpr: {{LOKALER_ZEITSTEMPEL}} < {{REVISIONSZEITSTEMPEL}} | ? | {{#expr: ({{#time: U | {{LOKALER_ZEITSTEMPEL}} }} - {{#time: U | {{REVISIONSZEITSTEMPEL}} }}) / 60 round 0 }} }}&nbsp;{{PLURAL:{{#expr: ({{#time: U | {{LOKALER_ZEITSTEMPEL}} }} - {{#time: U | {{REVISIONSZEITSTEMPEL}} }}) / 60 round 0 }}|Minute|Minuten}} | {{#ifexpr: {{#expr: ({{#time: U | {{LOKALER_ZEITSTEMPEL}} }} - {{#time: U | {{REVISIONSZEITSTEMPEL}} }} ) / 3600 round 0 }} < 48 | {{#ifexpr: {{LOKALER_ZEITSTEMPEL}} < {{REVISIONSZEITSTEMPEL}} | ? | {{#expr: ({{#time: U | {{LOKALER_ZEITSTEMPEL}} }} - {{#time: U | {{REVISIONSZEITSTEMPEL}} }}) / 3600 round 0 }} }}&nbsp;{{PLURAL:{{#expr: ({{#time: U | {{LOKALER_ZEITSTEMPEL}} }} - {{#time: U | {{REVISIONSZEITSTEMPEL}} }}) / 3600 round 0 }}|Stunde|Stunden}} | {{#ifexpr: {{LOKALER_ZEITSTEMPEL}} < {{REVISIONSZEITSTEMPEL}} | ? | {{#expr: ({{#time: U | {{LOKALER_ZEITSTEMPEL}} }} - {{#time: U | {{REVISIONSZEITSTEMPEL}} }}) / 86400 round 0 }} }}&nbsp;{{PLURAL:{{#expr: ({{#time: U | {{LOKALER_ZEITSTEMPEL}} }} - {{#time: U | {{REVISIONSZEITSTEMPEL}} }}) / 86400 round 0 }}|Tag|Tagen}} }}}}}}]</onlyinclude> [[Kategorie:Vorlage:Zeitberechnung|Zeit seit]] bne0kuatiwqikckrh4buzoo3fznshuv 0 11548 120296 119171 2021-10-09T00:01:40Z InternetArchiveBot 11577 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 wikitext text/x-wiki {{Lântabel| eigennamme = Curaçao | namme = | flagge = Flag of Curaçao.svg| wapen = Coat of arms of Curaçao.svg| lokaasje = Curacao in its region.svg | taal = [[Niederloundsk]], [[Papiamento]], [[Ängelsk]] | haadstêd = Willemstad| steatsfoarm = Lound fon dät Köönichriek Niederlounde| oerflak = 444 | pctwetter = - | ynwenners = 158.665 | teljier = 2019 | munt = Antilliaanse gulden | muntkoade = ANG | tiidsone = -4 | motto = | feestdei = [[Köönichsdai]] | folksliet = Himno di Kòrsou | lânkoade = CUW | ynternet = [[.an]] ([[.cw]]) | tillefoan = 599 | }} '''Curaçao''' is n Ailound in ju Karibik. Dät is n oainständich Lound binnen et Köönichriek fon do Niederlounde. Curaçao heert mäd [[Aruba]] un [[Bonaire]] tou do ABC-Ailounde. Disse tjo Ailounde heere tou do suudelke Kleine Antillen ("Litje Antillen"). Bie Curaçao heert dät Ailound [[Klein Curaçao]] ("Litje Curaçao"), wier neen Moanskene lieuwje. Ap Curaçao woonje 158.665 Moanskene (Täljier: 2019) ap 444 km2. Do maaste woonje in ju Haudstääd [[Willemstad]]. == Geografie == Dät Ailound lait sowät 60 km fon’t Fäästlound ou (noudelk fon Venezuela un noudaastelk fon Kolombien). Wäästelk fon Curaçao lait et Ailound [[Aruba]], aastelk fon Curaçao lait [[Bonaire]]. Touhoope mäd disse Ailounde heert Curaçao geografisk tou do Ailounde unner do Wiende. Suudaastelk lait Klein Curaçao ("Litje Curaçao"), n unbewoond Ailound mäd bloot n Fjuurtouden un litje Hütten foar do Duuktouristen. Die hööchste Bierich ist die Sint-Christoffelberg mäd ne Hööchte fon 375 m. Truch hiere Beginbouksteeuwe wäide do Ailounde Aruba, Bonaire un Curaçao uk wäil ABC-Ailounde naamd. == Befoulkenge == [[Bielde:Facades of Handelskade, Willemstad, Curaçao - February 2020.jpg|thumb|left|Do maaste Moanskene lieuwje in ju Haudstääd Willemstad.]] Dät grootste Deel fon do 158.665 Ienwoonere (Täljier: 2019) woont in ju Haudstääd [[Willemstad]]. Ju Haudstääd wuude uum dät Schottegat baud, in’t säntroal-aastelke Deel fon’t Ailound. Dät rakt ferskeedene etniske Gruppen ap’t Ailound. Do Foaroolden fon do maaste Ienwoonere wieren Sklaven, do uut [[Afrikoa]] hoald wuuden. N litje Deel fon do Ailoundbewoonere stamme fon do Arawak-Indioaner ou, do Uurbewoonere fon’t Ailound. Et rakt uk ne Gruppe sefardiske Juuden, do in’t [[17. Jierhunnert]] fon [[Spanien]] un [[Portugal]] ätter Curacao foar ju Inquisition fluchten sunt. Ju Ölindustrie häd Gastoarbaider ounleeken uut [[Asien]], [[Suudamerikoa]] un ju [[Karibik]]. Däälich rakt et uk eenige Fluchtlengen uut do Naiberlounde so as [[Venezuela]]. Do Ienwoonere fon Curaçao hääbe do niederloundske Stoatsbuurgerskup un sunt deertruch uk [[EU]]-Buurger. Ap Curaçao sunt Papiamento, Niederloundsk un Ängelsk do offizielle Sproaken. 2011 wuude ju lääste Foulkställenge däin. 78,4 % fon do Ienwoonere baalt [[Papiamento]], 9,5 % baalt [[Niederloundsk]], 6,1 % baalt [[Spoanisk]], 3,5 % baalt [[Ängelsk]] un 3,4 % baalt wät uurs.<ref>Statistikamt Curaçao (CBS): Eerste Resultaten Census 2011 Curaçao</ref> === Befoulkengsäntwikkelenge === [[Bielde:Paradise - panoramio (6).jpg|thumb|Stround ap Curaçao]] {| class="wikitable" !Jahr !Einwohnerzahl |- |1950 | style="text-align:right"|100.179 |- |1960 | style="text-align:right"|126.941 |- |1970 | style="text-align:right"|143.634 |- |1980 | style="text-align:right"|147.996 |- |1990 | style="text-align:right"|146.671 |- |2000 | style="text-align:right"|132.099 |- |2010 | style="text-align:right"|147.608 |- |2017 | style="text-align:right"|160.337 |} Quelle: UN<ref>{{Internetquelle|url=https://esa.un.org/unpd/wpp/DataQuery/|titel=World Population Prospects - Population Division - United Nations|zugriff=2017-07-28}}</ref> == Loundskup == [[Bielde:Curacao 02 006 (14152128265).jpg|thumb|Dät wäästelke Deel, wo die Sint-Christoffelberg stound, is gräiner as't aastelke Deel fon't Ailound.]] Dät Ailound is maast druuch, deer woaksje maast kakteenoardige Plantenoarden un bloot ap’t wäästelke Deel fon’t Ailound woaksje uum dän Sint-Christoffelberg hääruum eenige Boome. Do Palmboome, do ap’t Ailound sunt, wuuden fon Moanskene ploantet. Do maaste un hööchste Bierige sunt, juust as die Sint-Christoffelberg, ap et wäästelke Deel fon’t Ailound. An ju Noudkuuste rakt dät bolde uural ne Fälskuuste, Strounde sunt deer nit un swimme is deer gjucht gefoardelk. An ju Suudkuuste sunt ferskeedene litje Strounde, wier me swimme kon. Do bekoandste Strounde sunt do kunstelke Strounde fon Jan Thiel un Mambo Beach, an ju Suudwäästsiede fon dät Ailound lääse do litjere natuurelke Strounde twiske do Fälse. === Dierte === Et rakt ferskeedene Dierte ap’t Ailound. Foar do Touristen, do jädden duukje, sunt in do Woatere n Masse ferskeedene Fiskoarden tou sjoon un unner Woater kon me gjucht wied kiekje. Ap’t Lound rakt et, foarallen buuten Willemstad, n Masse Leguoanen. Appe Naite fon Sint-Willibrordus rakt et two Woatere, wier me Flamingos fiende kon. Tichtebie ju Kuuste un bie Klein Curaçao fiendet me eenige groote Skieldpudden, do unner Natuurskuts stounde. == Ferbiende ätter Buute == * [https://web.archive.org/web/20171001140546/http://www.gobiernu.cw/web/site.nsf/web/home?opendocument Websiede fon ju Regierenge (Papiamento un Niederloundsk)] * [http://www.curacao.com/de/ Curaçao Tourist Board] * [http://www.chata.org/ Curaçao Hotel and Tourism Association (CHATA)] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} [[Kategorie:Ailound in ju Karibik]] 4edr475ernmrviuq4okpxqv85pmtefo 0 11549 119172 2020-05-29T07:04:04Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob die Seite [[Curacao]] nach [[Curaçao]]: So hat dät wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Curaçao]] 3qdteeuzxqqddavawwgoijqu31d9ytq 14 11550 119173 2020-05-29T07:04:57Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Ailound]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Ailound]] 5fvvi0d4bkmsrpgy3of9istfmh789ld 10 11552 119517 119195 2020-10-19T04:40:43Z Holder 732 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Cakchiquel family.JPG|right|150px|Een Familie fon Kaqchikel-Maya]] As '''Maya''' beteekent een Riege fon middel-amerikoanske Indioaner-Foulke, do traditsjonell Maya-Sproaken baale. Jo sunt besunners bekoand foar hiere Hoochkultuur, do Rieke, do jo in ju Tied gruunded hääbe, eer do Europäere Amerikoa äntdäkkeden un uk foar ju Maya-Skrift. Dät is een ful uutbielded Skriftsystem, un weerskienelk ieuwenske fon ju nit äntsifferde Isthmus-Skrift dät eensige, dät sunner Ienfloud fon buute ap dän amerikoansken Dubbel-Kontinent äntsteen is. In fröiere Tieden hääbe do Maya buppedät groote Stääde baud, een fon do bekoandste is Chichén Itzá. Deer sunt fuul groote pyramiden-foarmige Tämpele ärheelden, man uk baldoarich fuul uur Ruinen, uumdät jo ne hooch äntwikkelde Architektuur hiedene. Apgruund fon hiere oaine Skrift is fon ju Geskichte fon do Maya fuul moor bekoand, as bloot wät me mäd archäologiske Methoden äntdäkke kon[[Maya|... läs fääre!]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 7nn79e82p0x7jho2rsaoise2wa4ve2q 10 11570 119510 119287 2020-10-19T04:36:39Z Holder 732 wikitext text/x-wiki #redirect [[:Foarloage:Artikkel fon dät Mound/September 2018]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 419i9rq3vqxpku6wnojxpqvkl7k3ubk 10 11573 119511 119306 2020-10-19T04:36:42Z Holder 732 wikitext text/x-wiki #redirect [[:Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Oktober 2017]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> cmswvpbsc1s0b2kkioznan2nga9w40p 10 11574 119512 119303 2020-10-19T04:36:45Z Holder 732 wikitext text/x-wiki #redirect [[:Foarloage:Artikkel fon dät Mound/November 2018]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 0mnr1dpu3q9tv61oxwyzk70a6tznxa8 10 11575 119513 119304 2020-10-19T04:36:47Z Holder 732 wikitext text/x-wiki #redirect [[:Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Dezember 2019]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> s0ew9wgr2hoflcgkq10t63ngyb0azqb 10 11576 119504 119307 2020-10-19T04:35:11Z Holder 732 wikitext text/x-wiki #redirect [[:Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August 2018]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> dtae19wig17xn0bakilqcjeht1z288d 10 11577 119508 119308 2020-10-19T04:36:34Z Holder 732 wikitext text/x-wiki #redirect [[:Foarloage:Artikkel fon dät Mound/Juli 2018]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> a7kywkks21ir4tj9m9uvjzlw7lxyzth 10 11578 119509 119309 2020-10-19T04:36:37Z Holder 732 wikitext text/x-wiki #redirect [[:Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August 2018]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> dtae19wig17xn0bakilqcjeht1z288d 10 11579 119520 119310 2020-10-19T04:42:07Z Holder 732 wikitext text/x-wiki #redirect [[:Foarloage:Artikkel fon dät Mound/August 2016]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> o1e9mx2k6c7v04h07v2ikivv881zesg 10 11581 119316 2020-10-19T03:59:34Z Holder 732 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Johanniterkapelle.jpg| right|100px]] Ju '''Johanniterkommende [[Boukeläsk]]''' is ne fröiere Deelsättenge fon dän Johanniteroarden, fon do ju Klaaste…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Johanniterkapelle.jpg| right|100px]] Ju '''Johanniterkommende [[Boukeläsk]]''' is ne fröiere Deelsättenge fon dän Johanniteroarden, fon do ju Klaasterkapälle ärheelden blieuwen is. Ju Kommende uumfoatede do Täärpe un Buurskuppe Boukeläsk, [[Idafeen]]-Noud, [[Elisabethfeen]]-Noud, [[Ubbehusen]], [[Aasterhusen]] un [[Roagebierich]] mäd ne Fläche fon touhoope 8000 Hektoar. Dät Gruundengsjier fon dät Klaaster is nit bekoand. Dät Klaaster wuud wierskienelk in de Midde fon dät 13. Jierhunndert as Dubbelklaaster fon do Johannitere uut Burgsteinfurt gruunded. ... [[Johanniterkommende Boukeläsk|Läs fääre]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 9sx4hkt2an2xtq0jl3bpgq7rdmmw8n3 14 11582 119317 2020-10-19T03:59:51Z Holder 732 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] 0gprg5py27umv9ttyl1dznu843003p1 10 11583 119443 119370 2020-10-19T04:23:58Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gletschereis.JPG|90px|right|Glitsker-Ies]] N '''Glitsker''' is ne uut Snee äntsteene groote Iesmasse, ju sik as ne Äi, bloot loangsoamer, n Ouhong deelbewääget. Dät rakt dät noch ap hooge Bierige un in koolde Regione nai bie do Pole - so toun Biespil in [[Gräinlound]]. Deer rakt dät uk Inloundies, dät is ju grootste Glitsker-Foarm, ju ganse Loundskuppe bedäkt. Bie ju Äntstoundenge fon Glitskere wäd uut ne Loage fon näien Snee ne Loage fon Glitskeries, ju dan nit fuul moor as n Tjaandel fon ju uursproangelke Tjukte häd. [[Glitsker|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> q6nqviz3syqs8vz5koogqtfjnpv39zd 10 11584 119438 119353 2020-10-19T04:23:42Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Michelino DanteAndHisPoem.jpg|140px|right]] '''Ju goddelke Komödie''' (''La Divina Commedia'') is n Epos fon dän Florentiniske Dichter [[Dante Alighieri]], skrieuwen in dän eerste Haaldeel fon dät 14. Jierhunnert. Dät heert tou do anärkoande Mästerwierke fon de Waareldliteratuur, un tou do grootste kulturelle Laistengen fon dät Middeloaler. Dante beskrift in ju ''Komödie'' sien toachte Raise truch dät Juunsiedige: Hälle, Feegefjuur un Heemel. Hie is ''auctor'' (Autor) as uk ''actor'' (Tjooterspieler) in sien oaine Dichtenge, ju loangewai ''Il Dante'' naamd wuud. In n Ounfang naamde Dante sien magnum opus eenfach ''Mien Komödie''; et waas Boccaccio die dät 1360 sin Eerentittel fon däälich roate. In dät Middeloaler waas ne 'Komödie' n Fertälster wät goud uutfäl, in n Juunsats tou ne Tragödie. Deer wuud also nit wät Spoasiges mee meend. [[Ju goddelke Komödie|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 15jhrkxsf0kn74s8o4lsuin6m3smxxj 10 11585 119320 2020-10-19T04:01:52Z Holder 732 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:LeerStreet.jpg|140px|right]] '''Lier''' is ne Stääd in [[Läichsaksen]], in dän [[Loundkring Lier]]. Ju Stääd häd uungefeer 34.000 Ienwoonere, un i…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:LeerStreet.jpg|140px|right]] '''Lier''' is ne Stääd in [[Läichsaksen]], in dän [[Loundkring Lier]]. Ju Stääd häd uungefeer 34.000 Ienwoonere, un is deermäd ätter [[Oamde]] un [[Auerk]] ju träädgrootste Stääd fon [[Aastfräislound]]. Ju Stääd is uursproangelk äntsteen an ju [[Leda]], man is uutsprat ätter ju [[Oamse]]. So kuuden uk do Seeskiepe in ju Stääd oun foare. Truch aal do Ferkiersferbiendengen, do bie Lier touhoope kuume, beskrieuwt ju Stääd sik as „Door fon Aastfräislound“. In dät leete 14. un fröie 15. Jierhunnert waas Lier truch dän Haudling [[Focko Ukena]] dät politiske Säntrum fon Aastfräislound. Lier kreech ju Stäädstoatus eerst in dät Jier 1823. Deerfoar waas Lier n Täärp mäd Määrkedgjucht, man funktionierde daach aal fuul laanger as ne Stääd.... '''[[Lier (Stääd)|Läs fääre]]''' <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> maquvzg92uvz7nc1czxiam1vzg7019r 10 11586 119447 119399 2020-10-19T04:24:25Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dresdner Elblforenz bei Dämmerung, 2008.jpg|150px|right]] '''[[Dresden]]''' ([[sorbisk]]: ''Drježdźany''; oulat uut dät ooldsorbiske ''Drežďany'' foar Sump- of Auwoold-Bewoonere) is ju Loundeshaudstääd fon dän [[Saksen (Buundeslound)|Fräistoat Saksen]]. Ju lait in ju Dresdner Elbetoalwiedenge an do Uurgonge fon dän Buppe- tou dän Middelloop fon ju [[Elbe]] un fon dän Middelgebiergedräppel tou dät Nouddüütske Läichlound in dät Suude fon Aastdüütsklound. Dresden is dät politiske un kulturelle Säntrum fon n Deelstoat Saksen. Ätter dän Twäide Waareldkriech wüül ju kommunistiske Ferwaltenge Dresden tou sozialistiske Metropol uumewondelje. Dät betjutte, dät bolde aal Ruinen in de Stääd rüümed wuuden. Ätter ju Weende wuud foar ne uur stäädebauelke Plaanenege wääld: ju Stääd skuul fuul moor fon sien Foarkriechs-Uutsjoon wierkrige. Noch immer wäd an disse stäädiske “Fernäierenge”oarbaided.[[Dresden|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> l7q4p21hgorb3ryia4w5595xb82799a 10 11587 119437 119347 2020-10-19T04:23:36Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Laguna Allicocha.jpg|right|150px|Die See Alliqucha in do Bierge]] Do '''Anden''', do sik loangs ju Wäästkuste fon [[Suudamerikoa]] luuke, sunt ju loangste Bierichkätte ap dät Fäästlound fon uus [[Äide]]. Jo hääbe ne Uutdienenge fon 7500 Kilomeetere fon't Noude ätter't Suude un fon bit tou 600 Kilomeetere fon't Aaste ätter't Wääste. Die hoochste Bierich is die [[Aconcagua]] mäd 6962 Meetere. Do Anden bestounde uut moorere Deel-Bierichkätten, do ieuwenskenuur in ju sälge Gjuchte ferloope. In ju Midde, twiske [[Peru]], [[Bolivien]], dät Noude fon [[Chile]] un dät Noude fon [[Argentinien]] is Ruumte twiske do Deelkätten, deer lait dät säntroale Hoochlound [[Altiplano]] mäd dän [[Titicaca-See]] oane.<br> [[Anden|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> jw3i81lr13ubgrdpuwzwrr69yh3zuok 10 11588 119448 119404 2020-10-19T04:24:30Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Banner of the Inca Empire.svg|right|150px|Rekonstruktsjoon fon ju Inka-Flaage]] Do '''Inka''' (benaamd ätter dän Titel fon hieren Heersker) wieren ne ienheemske Stääd-Kultuur in Suudamerikoa, uum nau tou weesen in dät Rebät fon do Anden. Jo boalden Quechua as wichtichste Sproake. Hiere Sproake kuuden jo nit skrieuwe, eer do Spaniere koomen, man jo hieden dät Knät-System Quipu, uum Toalen in n Dezimoal-System deer tou staalen. Buppedät kuuden se Metall feroarbaidje un sunt besunners bekoand foar hiere Gould- un Säälwer-Skätte.<br>[[Inka|läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> guawn81dk0cjf50t0pqv2weuqwp8tkv 10 11589 119446 119393 2020-10-19T04:24:17Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Gutenberg Bible.jpg|150px|right]] Dät '''Näie Testamänt''' is ne Sammelenge fon 27 Skrifte fon dät Uurkristendom in ju griechiske Sproake, do dät twäide Deel fon ju [[Biebel]] bildje. Deeroun is dät Lieuwend fon Jesus Kristus beskreeuwen un oankelde wichtige Geböärnisse uut dät eerste Jierhunnert fon’t Kristendom. Foar do Kristene sunt do Skrifte fon dät Oolde un Näie Testamänt hillich. [[Näie Tästamänt|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 30zhdtsyoq0k8qb9x4uggeijq47j2w3 10 11590 119444 119383 2020-10-19T04:24:10Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:ARENDTIT.JPG|120px|right]] Ju '''Seelterfräiske Literatuur''' uumfoatet do literariske Wierke in ju [[seelterfräisk]]e Sproake. In dät 19. un dän eersten Haaldeel fon dät 20. Jierhunnert ärskiene do eerste seelter Täkste. Siet ungefeer 1950 ärskiene moor seelter Bouke. Ju modärne seelterfräiske Literatuur bestound grattendeels uut mundelke Fertälstere, Dööntjene un Uursättengen. [[Seelterfräiske Literatuur|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> 566osqw50qbr73nxf4idlvj7fanlcjo 10 11591 119326 2020-10-19T04:04:25Z Holder 732 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:LeerStreet.jpg|140px|right]] '''Lier''' is ne Stääd in [[Läichsaksen]], in dän [[Loundkring Lier]]. Ju Stääd häd uungefeer 34.000 Ienwoonere, un i…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:LeerStreet.jpg|140px|right]] '''Lier''' is ne Stääd in [[Läichsaksen]], in dän [[Loundkring Lier]]. Ju Stääd häd uungefeer 34.000 Ienwoonere, un is deermäd ätter [[Oamde]] un [[Auerk]] ju träädgrootste Stääd fon [[Aastfräislound]]. Ju Stääd is uursproangelk äntsteen an ju [[Leda]], man is uutsprat ätter ju [[Oamse]]. So kuuden uk do Seeskiepe in ju Stääd oun foare. Truch aal do Ferkiersferbiendengen, do bie Lier touhoope kuume, beskrieuwt ju Stääd sik as „Door fon Aastfräislound“. In dät leete 14. un fröie 15. Jierhunnert waas Lier truch dän Haudling [[Focko Ukena]] dät politiske Säntrum fon Aastfräislound. Lier kreech ju Stäädstoatus eerst in dät Jier 1823. Deerfoar waas Lier n Täärp mäd Määrkedgjucht, man funktionierde daach aal fuul laanger as ne Stääd.... '''[[Lier (Stääd)|Läs fääre]]''' <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> maquvzg92uvz7nc1czxiam1vzg7019r 10 11592 119452 119421 2020-10-19T04:24:46Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Langeanna.jpg|120px|right|Nathuurnstak (Lange Anna)]] '''Hälgelound''' is dät eensichste fräiske Fälsenailound. Ap Hälgelound wäd uk n Oard [[Fräisk]] boald, dät [[Hälgeloundsk]]e, die naiste Fjund tou dät [[Seeltersk]]. Ju Äiloundgruppe Hälgelound un Düne heere siet 1890 tou dät düütske Stoatsgebiet un sunt touhoope ju amtsfräie Meente Hälgelound in n [[Kring Pinneberg]] ([[Släswiek-Holstein]]). Ap Hälgelound woonje 1.267 Moanskene (2008). [[Hälgelound|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> hevqnnapca57bv0l2x987pdi70qi2tp 10 11593 119449 119411 2020-10-19T04:24:36Z Holder 732 corr using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Langeanna.jpg|120px|right|Nathuurnstak (Lange Anna)]] '''Hälgelound''' is dät eensichste fräiske Fälsenailound. Ap Hälgelound wäd uk n Oard [[Fräisk]] boald, dät [[Hälgeloundsk]]e, die naiste Fjund tou dät [[Seeltersk]]. Ju Äiloundgruppe Hälgelound un Düne heere siet 1890 tou dät düütske Stoatsgebiet un sunt touhoope ju amtsfräie Meente Hälgelound in n [[Kring Pinneberg]] ([[Släswiek-Holstein]]). Ap Hälgelound woonje 1.267 Moanskene (2008). [[Hälgelound|Läs fääre...]] <noinclude>[[Kategorie:Foarloage:Artikkel fon dät Mound]]</noinclude> hevqnnapca57bv0l2x987pdi70qi2tp 10 11595 119524 2020-10-25T10:26:23Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly><p style="margin:0px;font-size:90%;"><span style="border:{{{border|none}}};background-color:{{{1|none}}};color:{{{1|none}}};">██</span>&nbsp;{{{2…“ wikitext text/x-wiki <includeonly><p style="margin:0px;font-size:90%;"><span style="border:{{{border|none}}};background-color:{{{1|none}}};color:{{{1|none}}};">██</span>&nbsp;{{{2|}}}</p></includeonly> 8x2j01sf54697p5hqvkpuw51g5i1cn5 0 11596 119529 119528 2020-10-26T00:47:17Z ThomasPusch 2071 wikitext text/x-wiki '''Esperanto''' is een kunstelke Sproake. == Ferbiendengen ätter buute == * [http://eo.wikipedia.org Wikipedia ap Esperanto] * [http://eo.wikipedia.org//wiki/saterfrisa_lingvo Täkst "Seeltersk" ap Esperanto] [[Kategorie:Kunstsproake]] s1svk97etstm3wnyoewa5z0smoj18zu 0 11598 119815 119552 2021-03-18T05:47:56Z 2806:2F0:92E0:5E67:A95E:6904:9665:8485 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Mexiko-Stääd | ôfbylding = Montaje.Ciudad de México.jpg | ôfbyldingsbreedte = | ôfbyldingstekst = Ferskeedene Bielden fon Mexiko-Stääd | ynwennertal = 9.209.944 <small>(2020)</small> | oerflak = 1495 km² | befolkingstichtens = 5.966 / km² | stêdekloft = | hichte = 2240-3990 m | lân = [[Mexiko]] | bestjoerlike ienheid 1 = | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = 14. Jierhunnert - 1521: [[Tenōchtitlan]], <br> ätters "Mexiko-Stääd" | postkoade = | tiidsône = CST, ([[UTC]]-6) | simmertiid = CDT (UTC-5) | koördinaten = {{koördinaten|19_25_58_N_99_08_00_W_type:city_region:MX|19° 26' NB, 99° 08' WL}}</small> | webside = [http://www.df.gob.mx kjunner!] }} '''Mexiko-Stääd''' ([[Nahuatl]]: '''''Altepetl Mexihco''''', [[Spoansk]]: '''''Ciudad de México''''') is ju Haudstääd fon [[Mexiko]]. Ju Stääd heert tou naan Lid-Stoat, man dät is ne oaine Rebäts-Köärperskup foar sik, wier moor as 8,9 Millionen Ljuude lieuwje. In dän wiederen Späk-Gäddel uum ju Stääd tou sunt dät moor as 21 Millionen Ljuude. Ju Stääd is die politiske, wirtskuppelke, kulturelle un infrastruktuurelle Middelpunkt fon Mexiko. Buppedät is dät die Sit fon't Äärtsbisdum Mexiko, man dät belukt sik nit ap dän Stoat Mexiko, wierfon dät bloot n litjen Deel uutmoaket. Mexiko-Stääd stoant in ju Traditsjoon fon ju oolde [[Azteken]]-Haudstääd [[Tenōchtitlan]]. Do Azteken hääbe sik in dän eersten Haaldeel fon't [[14. Jierhunnert]] junner ap een Ailound in dän [[Tetzcohco-See]] deellät un hääbe junner een groote Stääd apbaud. Dät is muugelk, dät ju Steede al toufoarne besiedeld waas, man eerste unner do Azteken wuude deer ne groote Stääd uut. In [[1521]] hääbe läiweloa do Spoaniere unner [[Hernán Cortés]] touhoope mäd [[Indioanere|indioanske]] Ferbuundede ju Stääd fernäild un hääbe ap do Ruinen fon dät oolde [[Tenōchtitlan]] een näie Stääd apbaud, un dät is Mexiko-Stääd. In dän Ferloop fon ju Kolonioal-Tied is die grootste Deel fon dän Tetzcohco-See druuchlaid wuuden, sodät fon ju uurspröängelke Ailound-Loage niks moor tou sjoon is. Wier fröier die See waas, is nu Grootstääd. Bloot in dän Stääddeel [[Xōchimīlco]] sunt noch Räste fon ju Woater-Flakte uurich blieuwen. [[Kategorie:Mexiko]] gqduszhj28zhuj046z78twg6tw9cefw 0 11599 119547 2020-12-10T10:08:27Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Mexiko-Stääd]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mexiko-Stääd]] n518ak19ph105b8dkziazysha96jov6 0 11600 119548 2020-12-10T10:08:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Mexiko-Stääd]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mexiko-Stääd]] n518ak19ph105b8dkziazysha96jov6 0 11601 119549 2020-12-10T10:09:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Mexiko-Stääd]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mexiko-Stääd]] n518ak19ph105b8dkziazysha96jov6 0 11602 119551 119550 2020-12-10T10:11:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Mexiko-Stääd]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mexiko-Stääd]] n518ak19ph105b8dkziazysha96jov6 0 11603 119553 2020-12-10T10:12:36Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Mexiko-Stääd]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mexiko-Stääd]] n518ak19ph105b8dkziazysha96jov6 0 11605 119560 119559 2020-12-20T10:36:08Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Dit is n '''Swadesh-Lieste''' foar dät '''Seelterfräiske'''. N Swadesh-Lieste is n Standoartwoudelieste foar Unnersäik ätter Toalfamilien. Ju Lieste wuude uursproangelk ap [[Ängelsk]] skreeuwen fon n Antropologen Morris Swadesh. Disse Lieste is foar ju seelterfräisk Sproake, man foar dän Fergliek sunt uk dät [[Wäästfräisk]]e un [[Wangeroogisk]]e apnuumen in disse Lieste. {|border=1 !<small>100</small>!!Numer!!Ängelsk!!Wäästfräisk!!Seelterfräisk!!Wangeroogisk |- |1||1||I||ik||iek||. |- |2||2||you (singular)||do, jo||du||. |- |||3||he||hy, er||hie, er||. |- |3||4||we||wy||wie||. |- |||5||you (plural)||jimme||jie||. |- |||6||they||sy, hja||jo||. |- |4||7||this||dit, dizze||dit, disse||. |- |5||8||that||dat, dy||dät, die, ju||. |- |||9||here||hjir||hier||. |- |||10||there||dêr||deer||. |- |6||11||who||wa||wäl||. |- |7||12||what||wat||wät||. |- |||13||where||wêr||wier||. |- |||14||when||wannear, hoenear||wanner|| |- |||15||how||hoe||wo||. |- |8||16||not||net||nit||. |- |9||17||all||alle||aal||. |- |10||18||many||gâns, in protte||fuul, Masse||. |- |||19||some||(''foarnamwurd'') sommige, guon||wäkke||. |- |||20||few||inkele||oankelde||. |- |||21||other||oar, oare||uur||. |- |11||22||one||ien||een, aan||. |- |12||23||two||twa||two, twäin||. |- |||24||three||trije||tjo, träi||. |- |||25||four||fjouwer||fjauer||. |- |||26||five||fiif||fieuw||. |- |13||27||big||grut||groot||. |- |14||28||long||lang||loang||. |- |||29||wide||breed, wiid||breed, wied||. |- |||30||thick||dik||tjuk||. |- |||31||heavy||swier||sweer||. |- |15||32||small||lyts||littik||. |- |||33||short||koart||kuut||. |- |||34||narrow||smel||smäl||. |- |||35||thin||tin||tään||. |- |16||36||woman||frou||Wieuw||. |- |17||37||man (adult male)||man||Mon||. |- |18||38||man (human being)||minske||Moanske||. |- |||39||child||bern||Bäiden||. |- |||40||wife||frou, wiif||Moanske||. |- |||41||husband||man||Mon||. |- |||42||mother||mem||Määme||. |- |||43||father||heit||Baabe||. |- |||44||animal||bist||Diert||. |- |37||45||fish||fisk||Fisk||. |- |19||46||bird||fûgel||Fuugel||. |- |20||47||dog||hûn||Huund||. |- |21||48||louse||lûs, biter||Luus||. |- |||49||snake||slang||Slange||. |- |||50||worm||wjirm||Wurm||. |- |22||51||tree||beam||Boom||. |- |||52||forest||wâld||Woold, Busk||. |- |||53||stick||stok||Stok||. |- |||54||fruit||fruit||Obst||. |- |23||55||seed||sied||Säid||. |- |24||56||leaf||blêd, loaf||Blääd||. |- |25||57||root||woartel||Wuttel|| |- |26||58||bark (of a tree)||bast||Boark, Boarker||. |- |||59||flower||blom||Bluume||. |- |||60||grass||gers||Gäärs||. |- |||61||rope||tou||Tau, Roop||. |- |27||62||skin||hûd||Huud||. |- |28||63||meat||fleis||Flaask||. |- |29||64||blood||bloed||Bloud||. |- |30||65||bone||bonke||Bunke, Knooke||. |- |31||66||fat (noun)||fet||Fät||. |- |33||67||egg||aai||Oai||. |- |34||68||horn||hoarn||Houden||. |- |35||69||tail||sturt||Stäit||. |- |36||70||feather||fear||Fugge, Feeder||. |- |38||71||hair||hier||Hier||. |- |39||72||head||holle||Haud, Kop||. |- |40||73||ear||ear||Oor||. |- |41||74||eye||each||Ooge||. |- |43||75||nose||noas||Noase||. |- |44||76||mouth||mûle||Muule||. |- |45||77||tooth||tosk||Tusk||. |- |46||78||tongue (organ)||tonge||Tunge||. |- |42||79||fingernail||fingerneil, neile||Nail||. |- |47||80||foot||foet||Fout||. |- |||81||leg||skonk||Been||. |- |48||82||knee||knibbel||Kniebel||. |- |49||83||hand||hân||Hound||. |- |||84||wing||flerk, wjuk||Juuke, Flöägel||. |- |50||85||belly||búk||Buuk||. |- |||86||guts||termen||Tierme||. |- |51||87||neck||nekke||Näkke||. |- |||88||back||rêch||Rääch||. |- |52||89||breast||boarst||Brust||. |- |53||90||heart||hert||Haat||. |- |54||91||liver||lever||Lieuwer||. |- |55||92||to drink||drinke||drinke||. |- |56||93||to eat||ite||iete||. |- |57||94||to bite||bite||biete||. |- |||95||to suck||sûchje||suuge||. |- |||96||to spit||spuie||sputterje, sieuwje||. |- |||97||to vomit||oerjaan, spuie||späie||. |- |||98||to blow||blaze||bloasje, puustje||. |- |||99||to breathe||asemje, sykhelje||omje||. |- |||100||to laugh||laitsje||laachje||. |- |58||101||to see||sjen||sjo||. |- |59||102||to hear||hearre||heere||. |- |60||103||to know||witte||wiete||. |- |||104||to think||tinke||toanke|| |- |||105||to smell||rûke||ruuke||. |- |||106||to fear||bang wêze||Nood hääbe||. |- |61||107||to sleep||sliepe||släipe||. |- |||108||to live||libje||lieuwje||. |- |62||109||to die||stjerre||stierwe||. |- |63||110||to kill||deadzje, deadwaan||dooddwo||. |- |||111||to fight||fjochtsje||kampje, kompje||. |- |||112||to hunt||jeie||joagje||. |- |||113||to hit||slaan||slo||. |- |||114||to cut||snije||sniede||. |- |||115||to split||splite||spliete||. |- |||116||to stab||stekke||stäkke||. |- |||117||to scratch||skraabje||skraabje, skoawje||. |- |||118||to dig||grave||greeuwe||. |- |64||119||to swim||swimme||swimme||. |- |65||120||to fly||fleane||fljooge||. |- |66||121||to walk||rinne||loope||. |- |67||122||to come||komme||kuume||. |- |68||123||to lie (as in a bed)||lizze||lääse||. |- |69||124||to sit||sitte||sitte||. |- |70||125||to stand||stean||stounde||. |- |||126||to turn (intransitive)||draaie||traale||. |- |||127||to fall||falle||faale||. |- |71||128||to give||jaan||reeke||. |- |||129||to hold||hâlde||hoolde||. |- |||130||to squeeze||knipe||kniepe||. |- |||131||to rub||wriuwe, rosse||wrieuwe, rubje||. |- |||132||to wash||waskje||waaske||. |- |||133||to wipe||feie||feegje||. |- |||134||to pull||lûke||luuke||. |- |||135||to push||triuwe||taie||. |- |||136||to throw||smite, goaie||smiete||. |- |||137||to tie||bine||biene||. |- |||138||to sew||naaie||säie||. |- |||139||to count||telle||tälle||. |- |72||140||to say||sizze||kweede||. |- |||141||to sing||sjonge||sjunge||. |- |||142||to play||spylje||spielje||. |- |||143||to float||driuwe||drieuwe||. |- |||144||to flow||floeie||strieke, fljoote||. |- |||145||to freeze||frieze||frjoose||. |- |||146||to swell||swolgje||swälle||. |- |73||147||sun||sinne||Sunne||. |- |74||148||moon||moanne||Mound||. |- |75||149||star||stjer||Stiern||. |- |76||150||water||wetter||Woater||. |- |77||151||rain||(Tiedwoud) reine; (Haudwoud) rein||(Tiedwoud) riene; (Haudwoud) Rien||. |- |||152||river||rivier||Äi||. |- |||153||lake||mar||Meer||. |- |||154||sea||see||See||. |- |||155||salt||sâlt||Soalt||. |- |78||156||stone||stien||Steen||. |- |79||157||sand||sân||Sound||. |- |||158||dust||stof||Stoaf||. |- |80||159||earth||ierde||Äide||. |- |81||160||cloud||wolk||Wulke||. |- |||161||fog||dize||Dau, Dook||. |- |||162||sky||loft||Luft||. |- |||163||wind||wyn||Wiend||. |- |||164||snow||snie||Snee||. |- |||165||ice||iis||Ies||. |- |82||166||smoke||(Tiedwoud) smoke; (Haudwoud) reek||(Tiedwoud) rookje; (Haudwoud) Rook||. |- |32||167||fire||fjoer||Fjuur||. |- |83||168||ash||jiske||Ääske||. |- |84||169||to burn||baarne||baadenje, baanje||. |- |85||170||road||dyk, wei, reed||Wai||. |- |86||171||mountain||berch||Bierich||. |- |87||172||red||read||rood||. |- |88||173||green||grien||gräin||. |- |89||174||yellow||giel||jeel||. |- |90||175||white||wyt||wiet||. |- |91||176||black||swart||swot||. |- |92||177||night||nacht||Noacht||. |- |||178||day||dei||Dai||. |- |||179||year||jier||Jier||. |- |93||180||warm||waarm||woorm||. |- |94||181||cold||kâld||koold||. |- |95||182||full||fol||ful, fuul||. |- |96||183||new||nij||näi||. |- |||184||old||âld||oold||. |- |97||185||good||goed||goud||. |- |||186||bad||min||min||. |- |||187||rotten||ferrotte||ferrootte||. |- |||188||dirty||smoarch||keetich, smeerich||. |- |||189||straight||rjocht||gjucht||. |- |98||190||round||rûn||rund||. |- |||191||sharp (as a knife)||skerp||skärp||. |- |||192||dull (as a knife)||stomp||stump||. |- |||193||smooth||sljocht||sljucht||. |- |||194||wet||wiet||wäit||. |- |99||195||dry||drûch||druuch||. |- |||196||correct||korrekt||gjucht||. |- |||197||near||tichteby||nai||. |- |||198||far||fier||fääre||. |- |||199||right||rjochts||gjuchts||. |- |||200||left||lofts||links||. |- |||201||at||nei||ätter||. |- |||202||in||yn||in||. |- |||203||with||mei||mäd, mee||. |- |||204||and||en||un||. |- |||205||if||oft, at||of||. |- |||206||because||omdat||uumdät||. |- |100||207||name||namme||Noome||. |- !<small>100</small>!!Numer!!Ängelsk!!Wäästfräisk!!Seelterfräisk!!Wangeroogisk |} [[Kategorie:Seelterfräisk]] sqioxggorssq83prkef20yzqlnuwmf8 0 11609 123160 121856 2024-01-30T02:48:43Z Kwamikagami 4821 wikitext text/x-wiki [[file:Persian Language Location Map.svg|frameless|right]] '''Persisk''' (پارسی) is ne Iranisk Sproake mäd sowät 110 Millione Baalere, foarallen in [[Iroan]], [[Afghanistan]] un [[Tadschikistan]]. [[Kategorie:Sproake]] 2cgykybr61zga5r0xje7g9s92l4cx3e 0 11611 119709 119707 2021-02-07T14:52:25Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Santi di Tito - Niccolo Machiavelli's portrait headcrop.jpg|thumb|right|Niccolò Machiavelli, moald fon Santi di Tito]] '''Niccolò Machiavelli''' ([[Florenz]], [[3. Moai]] [[1469]] - Florenz, [[21. Juni]] [[1527]]) waas n italioansk Politiker, Filosoof, Skrieuwer un Dichter. Hie is bekoand wuuden uum sien politiske Ideen. Hie is gjucht bekoand wuuden mäd sien Wierk ''Il principe'' (Die Fürst). Hie häd deermäd ju Boasis lain foar do modärne Kultuurwietenskuppe. == Politiske Ideen un Wierke == Machiavelli waas n Strieder foar ju Oainständichkaid fon ju [[Republik Florenz]], ätter sin Woal tou Kanzler in't Jier 1498 seech hie, ätter ferskeedene diplomatiske Raisen truch Europa, dät ju Oainständichkaid fon sien Republik in Gefoar waas. Dät Jier 1512 waas dät Eende fon ju Republik Florenz. In sien Huus in [[Sant'Andrea]] in [[Percussina]], n poor Kilometer buute ju Stääd [[Florenz]], skreeuw Machiavelli sien Wierke, do him bekoand moakeden. Dät Bouk ''Discorsi'' skreeuw hie uum't Jier 1517, man hie wuude gjucht bekoand truch sien ''Il principe'' (Die Fürst), dät 1518 of 1519 publiziert wuude. ''Il principe'' (Die Fürst) is Machiavelli sin [[Fürstenspeegel]]. In't Bouk rakt Machiavelli n Analyse wo n Fürst standhoolde kon, wan hie nit säärm an ju Macht keemen is, man dit mäd Hälpe fon uurswäkke Ljuude un ju Leere fon [[Fortuna]] däin häd. Roum un Eere kuude n Fürst kriege truch 'goude Wätte un goude Armeen'. Machiavelli waas juun Söldner, man wüül ljoower n oaine Buurgerweer hääbe, wierap me sik beeter ferläite kon. In sien Wierke blift Machiavelli täämelk traditionel. Hie findt ju Qualität fon n Fürst heel wichtich. Hie gungt deerbie tourääch ap do Wierke fon Cicero un kwädt dät Duchtichkaid, ''virtù'', n noodseekelke Qualität is uum mäd et Skiksoal fon Fortuna uumtougungen un Stabilität tou ferseekerjen. Hie seech dät Kriegen un Standhoolden fon ju Macht as n Stried twiske ''virtù'' (Duftichkaid) un ''fortuna''. Gans nai in ''Die Fürst'', un wier Machiavelli uurs toacht as Cicero, waas dät Eerelkaid un Duftichkaid ätter Machiavelli nit altied ne goude Kombination wieren. Machiavelli foont dät n Fürst aksäptierje skuul uum sik af un tou uk brutoal, ljoogenhaft, uun moanskelk un säändich tou ferhoolden. == Betjuudenge == Machiavelli sien Ideen wuuden bit däälich fon Politiker bruukt. Uk in do Kultuurwietenskuppe wädt ju Leere fon Machiavelli noch altied beskreeuwen. [[Kategorie:Philosoph]] [[Kategorie:Politiker]] a1fd598qdn2f2665f244uli7ey9bkpr 0 11612 119720 119712 2021-02-13T13:08:44Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:John Calvin 01.jpg|thumb|Johannes Calvin uum 1540]] '''Johannes Calvin''' (* 10. Juli 1509 in Noyon, Picardie; † 27. Moai 1564 in [[Genf]]) waas aan fon do gratste Teologen fonne [[Reformation]]. == Leere == Wichtich bie Calvin waas dät Konzept fon kristelke Fräiegaid. Hie waas un ju Siede fon Martin Luther, foulgede sien Biespile, man waas uk kritisk uur ju kristelke Fräiegaid. Ju kristelke Fräiegaid doarst nit tou politiske Uunheerichkaid fiere. [[Kategorie:Reformation]] [[Kategorie:Theologe]] cswbqu3vp49ai48d108y0exkinwzjyh 0 11615 119719 119718 2021-02-13T13:01:48Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lucas Cranach d.Ä. (Werkst.) - Porträt des Martin Luther (Lutherhaus Wittenberg).jpg|thumb|Martin Luther]] '''Martin Luther''' (* [[10. November]] [[1483]] in [[Lutherstadt Eisleben|Eisleben]], Groafskup Mansfeld; † [[18. Februoar]] [[1546]], uk deer), aan Mönk un Teologieprofessor, waas die Initiator fon ju [[Reformation]]. == Leere == Ap'n 31. Oktober 1517 moakede Calvin sien 95 Thesen bekoand. Do Thesen wieren dät Begin fon groote teologiske, kulturelle un politike Twiste, do tou n Sköär in dät kristelke Europa fierden. Bie de Rieksdai in [[Worms]] in [[1521]] kwaad Calvin 'mien Geweten is in et Woud Goddes fangen [...] deeruume kon un wol iek niks wieruumeroupe [...] hier stounde iek, iek kon nit uurs'. Wichtich bie Calvin is et Benul dät ju säändige Moanske nooit säärm God beräkke kon. In Luther sien Leere waas ju Reede fon two Rieke: Dät Waareldriek un dät gäistige Riek (''Reich Gottes''). Et Waareldriek wuude fon God anoardend, so as dät uk in Römer 13, 2 beskreeuwen wuude. Disse Interpretation wüül hie nit diskutierje, bit 1530 do Fürste fon Saksen un Hessen un hiere Juristen ju juridiske, man nit teologiske Jäildegaid, toutälden. [[Kategorie:Reformation]] [[Kategorie:Theologe]] jcid92y39p3e54r0n7h87r66jj0wz61 0 11616 119726 119725 2021-02-14T16:08:47Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Jean Bodin.jpg|thumb|Jean Bodin]] '''Jean Bodin''' (* 1529 of 1530 in Angers; † 1596 in Laon) waas n franktsöösk Filosoof un is bekoand wuuden uumdät hie dät modärne Souveränitätbegriep introdusierde. Bodin waas al betied foar dän [[Absolutismus]]. == Souveränitätbegriep == In't Leetmiddeloaler un in ju Reformation roate dät ferskeedene Juunsätteorien. Jean Bodin reagierde deerap mäd sien ''Six livres de la République'' (säks Bouke fon ju Republik) in 1576. Sien Wierke wieren foarallen n Reaktion ap do [[Hugenottenkriege]] (1562 bit 1598) un do [[Monarchomachen]]. In ju politiske Diskussion geen dät altied wier uur Souveränität, man dät roate neen Definition. Bodin roate deeruume n Definition. In disse Definition stoant dät Souveränität nit deelboar weese kon un foar uunbepeelde Tied weese skuul. Bie Bodin waas ju Souveränität altied absolut. Et eensige Ferskiel twiske do ferskeedene Regierungsfoarme waas ju Antaal fon Persoone (een, n poor of fuul). In do Wierke fon Bodin wuude ju [[Aristokratie]] un [[Demokratie]] as Muugelkaide anärkoand, man sien beljoofste Regierungsfoarm waas ju Monarchie. Ätter Bodin kuude me do Regierungsfoarme oaber nit kombinierje, dät waas uunmuugelk. [[Kategorie:Philosoph]] s7e138z6sontx2tct896wrx0fm40gev 0 11617 119732 119727 2021-02-14T16:18:17Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Protestant France.svg|thumb|Hugenottiske Gebiete in Frankriek]] '''Hugenotten''' is siet uungefeer 1560 n Woud foar do [[Frankriek|frantsööske]] Protestanten. Hier Gloowe waar die Kalvinismus, die uut do 1530er Jiere stammende Leere fon [[Johannes Calvin]]. [[Kategorie:Reformation]] 340oaewg0h59v6h7tm622u1witd9m6o 14 11618 119729 2021-02-14T16:14:50Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Geskichte]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Geskichte]] 95erahe30iezsou1cp9fzhyrha1jejn 0 11619 119735 119734 2021-02-14T17:18:37Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Do '''Monarchomachen''' wieren n Gruppe fon hugenottiske Juristen. In hiere Skrifte wieren jo kritisk juunuur dän [[Absolutismus]] un apgruund fon ju Foulssouveränität wierkten jo n Theorie fon Tyrannenmoort uut. Uum 1560 waas uungefeer tjoon Prozänt fon ju frantsööske Befoulkenge [[Johannes Calvin|kalvinistisk]] wuuden. In groote Deele fon Suud-Frankriek roate dät fuul Anhongere. Uk die Oadel bekierde sik tou dän [[Protestantismus]]. Jo wuuden do Anfierder fon do [[Hugenotten]]. Deeruut äntstuude n politiske Stried un disse wuude uk n religiöse Stried. Bie do [[Hugenottenkriege]] fon 1562 bit 1598 sunt fuul Hugenotten stuurwen. Bit tou ju [[Bartholomäusnoacht]] fon 1572 waas ju frantsööske Monarchie neutroal bleeuwen juunuur do Hugenotten, man in disse Noacht wuuden uungefeer 5.000 bit 30.000 [[Hugenotten]] uumebroacht. Ju Oantwoud fon do Hugenotten waas ju Leere fon do Monarchomachen (Striedere juun dän Absolutismus). Ju Leere wuude unner uur beskreeuwen in ju ''Francogallia'', ju fon [[François Hotman]] publisiert wuude. Ju ''Francogallia'' wuude skreeuwen in ju konstitutionalistiske un positivgjuchtelke Tradition uum politiske Juunsätterai tou gjuchtfäidigjen apgruund fon oolde frantsööske Wätte. Hotman fersoacht in sien Francogallia tou beskrieuwen, wo n politisk Systeem funktionierje skuul. Hierbie geen Hotman uut fon ju Foulssouveränität. In ju ''Vindiciae'' fon [[Theodorus Beza]] roate dät two Buunde: *1. Buund: Twiske God, Köönich un Foulk. Hierbie ferplichtje Köönich un Foulk sik an God. Ju Fürstengewalt koom fon God, man ju Monarchie wuude fon't Foulk anoardend. *2. Buund: Twiske Fürst un Foulk. In sien natuurelke Fräiegaid hiede et Foulk besleeten uum as Fertreedenge foar sien Gjuchte un Stöän fon sien Wäilweesen n Köönich tou köären. Do wichichste Apgoawen fon'n Köönich wieren ju Loundsferdäägenenge un Gjuchtsproak. Truch do katoolske konstitutionelle Toankere uut't Leetmiddeloaler kuuden do Monarchomachen ju religiöse Juunsätteorie uumebeegje tou n politiske Juunsätteorie, apgruund fon ju Idee dät et n Buund reeke kon wierbie God sien Wätte hondhoawend wuuden. [[Kategorie:Reformation]] 320sjgqefsknm1girigj0qd4e3qby2g 0 11620 119736 2021-02-15T10:38:43Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Niccolò Machiavelli]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Niccolò Machiavelli]] jo2c0a7a3jgcmlil3t6h93naqdzuh7s 0 11621 119738 119737 2021-02-15T11:04:47Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Justus Lipsius by Peter Paul Rubens.jpg|thumb|Justus Lipsius, moald truch [[Peter Paul Rubens]]]] [[Bielde:Overijse Justus Lipsius C.jpg|thumb|Toanksteen foar Lipsius in Overijse]] '''Justus Lipsius''', of '''Joost Lips''', ([[Overijse]], [[18. Oktober]] [[1547]] – [[Leuven]], [[23. Meert]] [[1606]]) waas n [[Niederlounde|suudniederloundsk]] Humanist, Filologe un Historiker. == Politiske Leere == As Do Niederlounde in't 16. Jierhunnert sik uunouhongelk fon [[Spanien]] moakeden, wieren do maaste Toankere in Do Niederlounde deer uk foar. Justus Lipsius waas nit mäd disse republikaniske Foarstaalenge ienfersteen. Hie waas juust foar n Monarchie, uumdät n Monarchie ju ooldste Regierengsfoarm waas. Deeruume waas n Monarchie waas ätter Lipsius uk natuurelker un rationeller un deeruum also ju bääste Riegerengsfoarm. Hie basierde sik deerbie ap do Wierke fon [[Niccolò Machiavelli]] un [[Cicero]]. Lipsius moakede in sien Wierke n Unnerskeed twiske interne un eksterne ''prudentiae''. N gouden Fürst skuul säärm 'prudent' weese, man hie skuul uk goude Räidheere um sik tou sammelje. In ju Interässe fon ju Mäinskup skuul n Fürst, bloot wan dät ächt nöödich is, 'n bitje Bedroach' bruuke. Deeroun sjucht me die Ienfloud fon [[Machiavelli]]. Dät politiske Toanken fon Lipsius is n Kombination fon Neostoismus un Tacitismus. Foarallen dät stoiske Toanken fon [[Seneca]] sjucht me in sien Wierke, an ju uur Siede stoant [[Tacitus]], die ''pater prudentiae'', säntroal. ''Fon ju eene Persoon kuumt ''prudentiae'', fon ju uur kuumt Wiesegaid.'' Dät Bouk ''Politicorum sive Civilis Doctrinae Libri Sex'' wuude n Bestseller in Europa. Lipsius waas juun do niederloundske Protestanen un foar do katoolske Säärke. 1591 geen hie fon ju näie protestantske Universität fon Leiden ätter ju katoolske Universiteit fon Leuven. == Wierke == * De Constantia Libri Duo, Qui alloquium praecipue continent in Publicis malis (Antwerpen: Plantijn, 1584) * Politicorum sive Civilis Doctrinae Libri Sex (Leiden: Plantijn, 1589) * Manuductionis ad Stoicam Philosophiam Libri Tres, L. Annaeo Senecae, aliisque scriptoribus illustrandis (Antwerpen: Plantijn-Moretus, 1604) * Annaei Senecae Philosophi Opera, Quae Existant Omnia, A Iusto Lipsio emendata, et Scholiis illustrata (Antwerpen: Plantijn-Moretus, 1605) * Diva Virgo Hallensis (Antwerpen: Plantijn-Moretus, 1605) * Lovanium sive Opidi et Academiae eius descriptio (Antwerpen: Plantijn-Moretus, 1605) [[Kategorie:Gjuchtsfilosoof]] h34ybs7c7455acjpbpzm0yygtbwg7ct 14 11622 119739 2021-02-15T11:05:08Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Philosophie]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Philosophie]] 9g34dpehu8xxz3gk31gfpjwy84ea7v1 0 11623 119743 119742 2021-02-15T15:06:17Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Michiel Jansz van Mierevelt - Hugo Grotius.jpg|thumb|Hugo de Groot]] '''Hugo de Groot''' ([[Delft]], [[10. April]] [[1583]] – [[Rostock]], [[28. Augustus]] [[1645]]) waas n niederloundsk Gjuchtsgeleerde un Skrieuwer. Hie is internationoal unner'n Noomen '''Hugo Grotius''' bekoand wuuden. Grotius tält tou do intellektuelle Gruundengsfoars fon't Souveränitätstoanken, ju Natuurgjuchtsleere un dät apkloorde Foulkengjucht. Do Ljuude seegen him as n Wunderbäiden, uumdät hie in'n Oaler fon tweelich Jiere al perfekt [[Latien]] un [[Griechisk]] baale kuude. Grotius studierde al an ju Universität Leiden do hie alwen Jiere oold waas. == Politiske Leere == Ätter ju Uunouhongelkaidsferkloorenge fon Do Niederlounde in't Jier 1581, waas hie Deel fon'n näie Generation humanistiske Juristen, do fersoachten dät Begriep Souveränität näi tou definierjen. Hie hiede do näiste leet-humanistiske Äntwikkelengen fon [[Justus Lipsius|Lipsius]] sin Ätterfoulger, [[Joseph Justus Scaliger]], leerd un ju Noodseeke anärkoand uum eerst do Fundamente fon do humanistiske Studien fäästtoulääsen foardät hie groote Seeke in ju Politik un Gjucht behondelje kon. So begon hie in een fon sien wichtichste Studien, wäkke nu as ''De iure praedae'' bekoand is un in 1603-04 skreeuwen wuude, mäd n Diskussion uur ju ''methodus'' fon Unnersäik un ju ''ordo'' fon Unnergjucht, foardät hie mäd ju ''prolegomena'' fon Gjucht un Politik ounfange kuude. Grotius staalde fääst dät me do Probleeme fon ''De iure praedae'', do Froagen uur Kriech un Free, nit apgruund fon 'skreeuwen Gjucht' analysierje kuude. Bie Unnersäik in Seeke as Kriech un Free moast me uutgunge fon ju ''ratio naturae'', ju natuurelke Reede. Hie unnersoacht uur Gjuchtsgeleerden un besleet bie antoufangen bie do maast algemeene un universaal jäildende moraalfilosofiske Prinzipien uum dan ätter n loangen matematisken Wai do spezifiske Gjuchtsräägels aptouskrieuwen. In sien fernäiende Argumenten, wäkke me sjo kon as't Begin fon't modärne Toanken in Seeken Natuurgjucht, ferkloorde Grotius dät me toueerst die Sälwenbehehoold (''sui-amor'') un dan eerst Soziabilität un Fjuundskup (''amicitia'') as Hauptmäärkmoale fon do Individuen, as hiere natuurelke Fraiegaid, betrachtje skuul, wier älk un een 'fräi un ''sui iuris''' is. Apgruund fon disse Prinzipien unnersoacht Grotius deerätter dän Uursproang fon ju Macht fon do Burgere. Grotius skrift dät me ju Ferwaltengsmacht uk an Magistroate reeke kon, do Touhoope dät Mandoat foar ju Ferwaltenge kriege un so foar ju ''republica'' Wätte moakje konnen foar alle Ienwoonere. Mäd de Introduktion fon't Konzept ''magistratus'' wuude ju Teorie fon [[Jean Bodin]] uur Souveränität duudelk wächsmieten. Ju Macht uum tou regierjen kuude nit absolut weese, un sogoar nit foar eewich. [[Kategorie:Gjuchtsfilosoof]] j54fq32sfze433uo1gxx2jeyrzye04s 0 11625 119774 119773 2021-02-24T18:13:37Z Heinz 88 /* Ienhoold fon dät oolde Tästamänt */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Great Isaiah Scroll Ch53.jpg|thumb|right|350px|Uutsnied uut ju Jesaja-Rulle uut Qumran, een Hondskrift uut dät 2. Jierhunnerd foar Kristus]]As '''Oold Tästamänt''' beteekent me in ju kristelke Terminologie dän Deel fon ju [[Biebel]], die do [[Kristendum|Kristen]] un do [[Juudendum|Juuden]] tougliek as hillich jält, wilst dät [[Näi Tästamänt]] bloot fon do Kristen anärkoand wäd. Do Juuden naame dät Oolde Tästamänt '''Tanach''' ('''תַּנַ״ךְ'''), wät een [[Akronym]] is uut do hebräiske Bouksteeuwen [[Taw]] (ת) foar ju [[Fieuw Bouke Mose|Torah]] (תּוֹרָה, do fieuw Bouke Mose), [[Nun (Hebräisk)|Nun]] (נ) foar Nevi’im (נְבִיאִים, do Propheten-Bouke) un [[Kaf (Hebräisk)|Kaf]] (כ , an't Woudeende in ju Foarm ך skrieuwen) foar Ketuvim (כְּתוּבִים, do Skriften). Dät sunt do Bestounddeele fon't Oolde Tästamänt. Do grootste Deele fon dät Oolde Tästamänt sunt uurspröängelk ap [[Hebräiske Sproake|Hebräisk]] ferfoated, bloot litje Deele ap [[Biebelsk Aramäisk|Aramäisk]]. Deeruum wäd dät Oolde Tästamänt fon wäkke uk as '''Hebräiske Biebel''' beteekend. Man wichtich foar ju Uurlääwerengsgeskichte is nit bloot die ärheeldene hebräiske Täkst, man uk besunners oolde Uursättengen, so as ju griechisk-sproakige [[Septuaginta]] (äntsteen twiske 250 f. un 100 ä. Kr.), do aramäiske [[Targum]]e un ju latienske [[Vulgata]] (uum 400 ä. Kr.). Die hebräiske Täkst is näämelk in sin fullen Uumfangst eerste mäd dän [[Codex Leningradensis]] uut dät Jier 1008 ä. Kr. uurlääwerd, een Ouskrift, die fon do [[Masoreten]] moaked wuuden is, dät sunt juudske Geleerde. Allere Breekstukke, do in ju Ruinenstääd [[Khirbet Qumran]] fuunen wuuden sunt, do [[Qumran-Skriften]], doatierje twiske 200 foar un 70 ätter Kristus. Düsse oolde Skriftstukke wiese, dät do Masoreten in't Middeloaler in wiede Deele oarntelk oarbaided hääbe, groote Deele fon dän Täkst stimme uureen. Man wäkke Täkststeeden fon do Qumran-Täkste paasje uk beeter tou oolde Uursättengen so as ju Septuaginta. N Sunnerfaal sunt do sonaamde [[Deuterokanoonske Skriften]]. Do jäilde in ju [[Roomsk-kathoolske Säärke]] un Deele fon do [[Aastsäärken]] (orthodoxe un oold-orientoalske) as Deel fon ju Biebel, wilst jo bie do Juuden un bie do [[Protestantismus|Protestanten]] (Lutherske un Reformierde) as ''apokryph'' jäilde, also nit tou dän biblisken Kanon heere. Düsse Bouke sunt nit in hebräiske of aramäiske Origionaltäkste uurlääwerd, man bloot in ju griechiske Septuaginta. Daach lät sik bie wäkke fon do Täkste fermoude, dät dät uurspröängelk een hebräisk Origional roate. Ju kristelke Beteekenge '''Oold Tästamänt''' sjucht in do hebräiske Bouke dät Juunstuk tou dät Näie Tästamänt. Die Uutdruk Tästamänt kumt fon dät [[Latiensk]]e ''testamentum'', dät wieruume in do Uursättengen foar griechisk "διαθήκη" (diathēkē) un hebräisk בְּרִית (berît) stoant, dät betjudt "Buund", also dän Buund twiske God un sien Foulk. Ju Foarstaalenge fon aan oolden un aan näien Buund, ju sik in do two Deele fon ju Biebel uutdrukt, beropt sik ap aan Täkst uut dät Näie Tästamänt, [[2. Korintherbräif|2. Kor.]] 3,14., wier do hebräiske Skriften as Oolden Buund beteekend wäide, die sunner Kristus nit gjucht tou ferstounden sunt. Die Apostel [[Paulus]] wieruum spielt hiermäd ap aan Täkst uut dät Oolde Tästamänt oun, [[Jeremia|Jer.]] 31,31. Deer wäd aan näien Buund twiske God un do Moanskene foaruuttäld, die uurs as die foarige weese skäl. In dät Kristendum wäd düt Prophetenwoud so fersteen, dät dät ap Kristus tjudt, in't Juudendum ferstoant me dät fonsäärm uurs. In dän kristelk-juudsken Dialog is dät fon wäkke kritisierd wuuden, dät ju Beeteekenge "Oold Tästamänt" so lät, as wan dät sunner dät Näie niks wäid is. Deeruum rakt dät in ju näiere Tied uk dän Begriep '''Eerst Tästamänt''' foar dät oolde, wilst dät näie as dät ''twäide Tästamänt'' beteekend wäd. Man düsse näie Beteekengen hääbe sik bit nu tou noch nit truchsätte kuud. == Ienhoold fon dät oolde Tästamänt == Die Ienhoold fon dät Oolde Tästamänt wäd fon do Juuden un fon do kristelke Konfessionen in ne unnerskeedelke Riegenfoulge ounroat. Uk in dän Uumfangst, wät deer noch tou heert, also kanoonsk is un wät nit, rakt dät litje Ferskiele. In't wäästentelke wäide fon ju roomsk-kathoolske Säärke (un wäkke orthodoxe / oold-orientoalske Konfessionen) een Riege fon Bouke as kanoonisk anärkoand, foar do neen hebräisk Origional uurlääwerd is. Dät sunt do Bouke [[Bouk Tobit|Tobit]], [[Bouk Judit|Judit]], wäkke Extroa-Stukke tou dät [[Bouk Ester]], [[1. Bouk fon do Makkabäere|1. Makkabäere]], [[2. Bouk fon do Makkabäere|2. Makkabäere]], dät [[Bouk fon ju Wiesegaid]], [[Jesus Sirach]], [[Baruch]] mäd dän [[Bräif fon Jeremia]]. Düsse Bouke wäide fon do Juuden un un fon do Protestanten (lutherske un reformierde Kristen) nit as Deel fon dän Kanon anärkoand. Buppedät is n Ferskiel, dät (foaraaln bie do Juuden) wäkke Bouke tou een Bouk touhoopefoated sunt, do bie do Kristen in two of moor Bouke apdeeld sunt. Ju Riegenfoulge is uut n besunneren Gruund unnerskeedelk: Bie do Juuden stoant ju Tora (do fieuw Bouke Mose) oun eerste Steede, uumdät ju as Wiesenge fon God foar n goadelk Lieuwend jält. Ap'e twäide Steede kuume bie do Juuden do Prophetenbouke, do dät Wierkjen fon God in ju Geskichte wiese. Ap'e trääde Steede stounde bie do Juuden do uurige Skriften, do Betjuudenge in dän Goddestjoonst hääbe. Do Kristen hääbe uurs ne Riegenfoulge. Hier stounde uk do fieuw Bouke Mose ap'e eerste Steede, man do Propheten kuume toulääst, dät uurige stoant in'e Midde. Dät is, uumdät in't Kristendum ju Prophetie so fersteen wäd, dät ju ap dät Kuumen fon Kristus wai tjudt. Deeruum stounde do Propheten-Bouke bie do Kristen oun't Eende fon't oolde Tästamänt, gliek befoar dät Näie Tästamänt mäd ju Fertällenge fon dät Lieuwend fon Jesus Kristus begint. Hier is een Tabelle, wier touminst die juudske Kanon un die fon do bee groote middel-europäiske kristelke Konfessionen ieuwenskenuur stoald is: {| class=wikitable style="text-align: center;" |----- ! !! In't Juudendum !! Bie do roomsk-kathoolske Kristen !! Bie do lutherske un reformierde Kristen |----- ! Eersten Deel | '''Do fieuw Bouke Mose <small> (hebr. Torah)</small>:''' * '''[[1. Mose]]''' <small>hebr. Bereschit („In'n Ounfang“)</small> * '''[[2. Mose]]''' <small>hebr. Schemot („Noomen“)</small> * '''[[3.Mose]]''' <small>hebr. Wajiqra („Un hie ruup“)</small> * '''[[4. Mose]]''' <small> hebr. Bemidbar („In ju Wöiste“)</small> * '''[[5. Mose]]''' <small>hebr. (Devarim („Woude“)</small> || ''' Do fieuw Bouke Mose <small>(Fäkwoud: Pentateuch)</small>: * '''[[1. Mose]]''' <small>Fäkwoud: Genesis („Äntstoundenge“)</small> * '''[[2. Mose]]''' <small>Fäkwoud: Exodus („Uuttoach“)</small> * '''[[3.Mose]]''' <small>Fäkwoud: Leviticus („Levitisk (Bouk)“)</small> * '''[[4. Mose]]''' <small>Fäkwoud: Numeri („Ountoalen“)</small> * '''[[5. Mose]]''' <small>Fäkwoud: Deuteronomium („Wierhoalenge fon dät Gesäts“)</small> || ''' Do fieuw Bouke Mose <small>(Fäkwoud: Pentateuch)</small>: * '''[[1. Mose]]''' <small>Fäkwoud: Genesis („Äntstoundenge“)</small> * '''[[2. Mose]]''' <small>Fäkwoud: Exodus („Uuttoach“)</small> * '''[[3.Mose]]''' <small>Fäkwoud: Leviticus („Levitisk (Bouk)“)</small> * '''[[4. Mose]]''' <small>Fäkwoud: Numeri („Ountoalen“)</small> * '''[[5. Mose]]''' <small>Fäkwoud: Deuteronomium („Wierhoalenge fon dät Gesäts“)</small> <br> |----- ! Twäiden Deel | '''Do Propheten''' <small>(hebr. Nevi'im)</small>''': * [[Josua]] <small>(heb. Jehoschua)</small> * [[Bouk fon do Gjuchtere|Gjuchtere]] <small>(heb. Schoftim)</small> * [[Bouk Samuel|Samuel]] <small>(1. un 2. Sam as een Bouk; heb. Schmuʾel)</small> * [[Bouke fon do Köänje|Köänje]] <small>1. un 2. Köänje as een Bouk; heb. Melachim)</small> * [[Jesaja]] <small>(heb. Jeschajahu)</small> * [[Jeremia]] <small>(heb. Jirmejahu)</small> * [[Ezechiel]] <small>(heb. Jechezkel)</small> * [[Tweelich-Propheten-Bouk]] <small>(heb. Tre ʿaśar; dät änthoaldt: [[Hosea]], [[Joel]], [[Amos]], [[Obadja]], [[Jona]], [[Micha]], [[Nahum]], [[Habakuk]], [[Zefanja]], [[Haggai]], [[Sacharja]], [[Maleachi]])</small> || '''Geskichtsbouke:''' * [[Josua]] * [[Bouk fon do Gjuchtere|Gjuchtere]] * [[Bouk Rut|Rut]] * [[1. Bouk Samuel|1. Samuel]] * [[2. Bouk Samuel|2. Samuel]] * [[1. Bouk fon do Köänje|1. Köänje]] * [[2. Bouk fon do Köänje|2. Köänje]] * [[1. Chronik]] * [[2. Chronik]] * [[1. Esra]] (Esra) * [[2. Esra]] (= Nehemia) * [[Bouk Tobit|Tobit]] * [[Bouk Judit|Judit]] * [[Bouk Ester|Ester]] (mäd wät bietou!) * [[1. Bouk fon do Makkabäere|1. Makkabäere]] * [[2. Bouk fon do Makkabäere|2. Makkabäere]] || '''Geskichtsbouke:''' * [[Josua]] * [[Bouk fon do Gjuchtere|Gjuchtere]] * [[Bouk Rut|Rut]] * [[1. Bouk Samuel|1. Samuel]] * [[2. Bouk Samuel|2. Samuel]] * [[1. Bouk fon do Köänje|1. Köänje]] * [[2. Bouk fon do Köänje|2. Köänje]] * [[1. Chronik]] * [[2. Chronik]] * [[1. Esra]] (Esra) * [[Nehemia]] <br> <br> * [[Bouk Ester|Ester]] <br> <br> <br> |----- ! Trääden Deel | '''Do Skriften (hebr. Ketuvim):''' * [[Bouk fon do Psoolme]] <small>(hebr. Tehillim)</small> * [[Bouk Ijob]] <small>(hebr. ʾIjov</small> * [[Bouk fon do Spröäke]] <small>hebr. Mischle</small> * [[Bouk Rut|Rut]] * [[Hooch Läid]] <small>(hebr. Schir haSchirim)</small> * [[Bouk Präätenjer]] <small>(hebr. Qohelet)</small> * [[Kloageläidere fon Jeremia]] <small>(hebr. ʾEcha)</small> * [[Ester]] <small>(hebr. ʾEster)</small> * [[Daniel]] * [[Bouk Esra|Esra]] <small>(mäd Nehemia touhoope as een Bouk; hebr. ʿEzra / Nechemja)</small> * [[Bouk fon ju Chronik]] <small>(1. un 2. Chronik in een Bouk; hebr. Divre haJamim)</small> || '''Bouke fon ju Wiesegaid:''' * [[Bouk Ijob|Ijob]] * [[Bouk fon do Psoolme|Psoolme]] * [[Bouk fon do Spröäke|Spröäke]] * [[Bouk Präätenjer]] <small>(Qohelet)</small> * [[Hooch Läid]] * [[Bouk fon ju Wiesegaid]] * [[Jesus Sirach]] || '''Dichtenge / Leerbouke:''' * [[Hiob]] <small>(= Ijob)</small> * [[Bouk fon do Psoolme|Psoolme]] * [[Bouk fon do Spröäke|Spröäke]] * [[Bouk Präätenjer]] <small>(Qohelet)</small> * [[Hooch Läid]] <br> <br> |----- ! Fjooden Deel | / || '''Propheten-Bouke:''' :Groote Propheten: * [[Jesaja]] * [[Jeremia]] * [[Kloageläidere fon dän Jeremia]] * [[Ezechiel]] * [[Baruch]] (mäd dän [[Bräif fon dän Jeremia]]) * [[Daniel]] :Litje Propheten: *[[Hosea]] * [[Joel]] * [[Amos]] * [[Obadja]] * [[Jona]] * [[Micha]] * [[Nahum]] * [[Habakuk]] * [[Zefanja]] * [[Haggai]] * [[Sacharja]] * [[Maleachi]] || '''Propheten-Bouke:''' :Groote Propheten: * [[Jesaja]] * [[Jeremia]] + [[Kloageläidere fon dän Jeremia]] <br> * [[Ezechiel]] <br> * [[Daniel]] :Litje Propheten: *[[Hosea]] * [[Joel]] * [[Amos]] * [[Obadja]] * [[Jona]] * [[Micha]] * [[Nahum]] * [[Habakuk]] * [[Zefanja]] * [[Haggai]] * [[Sacharja]] * [[Maleachi]] |} [[Kategorie:Biebel]] 4pqf3fb4srfkh6p77xmh9hwmddfq1y7 14 11626 119755 2021-02-24T12:22:22Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Kristendum]] [[Kategorie:Juudendum]] [[Kategorie:Bouk]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Kristendum]] [[Kategorie:Juudendum]] [[Kategorie:Bouk]] qn501ue43ofzorxly7j01vaeo626xr5 14 11627 119757 119756 2021-02-24T12:22:53Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Literatuur]] qn9x2j66uhbrwmxmeqwi4qdjge5j2rt 14 11628 119758 2021-02-24T12:23:30Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Religion]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Religion]] only9ud1udn8f5btoux89il0pc6tjf9 0 11629 119761 2021-02-24T12:26:07Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oold Tästamänt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oold Tästamänt]] lll5qw0xvj2df2i521a0ckmxesb44ws 0 11630 119762 2021-02-24T12:26:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oold Tästamänt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oold Tästamänt]] lll5qw0xvj2df2i521a0ckmxesb44ws 0 11631 119763 2021-02-24T12:26:57Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oold Tästamänt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oold Tästamänt]] lll5qw0xvj2df2i521a0ckmxesb44ws 0 11632 119764 2021-02-24T12:27:20Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oold Tästamänt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oold Tästamänt]] lll5qw0xvj2df2i521a0ckmxesb44ws 0 11633 119765 2021-02-24T12:27:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oold Tästamänt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oold Tästamänt]] lll5qw0xvj2df2i521a0ckmxesb44ws 0 11634 119768 2021-02-24T15:15:16Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Oold Tästamänt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oold Tästamänt]] lll5qw0xvj2df2i521a0ckmxesb44ws 0 11635 119777 119776 2021-02-26T14:30:25Z Oskarsolberg 11435 Fixed link wikitext text/x-wiki 'N Kripto-geldeenheid, kripto-geldeenheid of kripto is 'n digitale bate wat ontwerp is om te werk as 'n ruilmiddel waarin individuele muntbesitrekords in 'n grootboek gestoor word in 'n vorm van 'n gerekenariseerde databasis met sterk kriptografie om transaksierekords te beveilig, om die skepping van addisionele te beheer. munte, en om die oordrag van muntbesit te verifieer. [[:en:Bitcoin|[1]]] Dit bestaan ​​gewoonlik nie in fisiese vorm nie (soos papiergeld) en word gewoonlik nie deur 'n sentrale owerheid uitgereik nie. Kryptogeldeenhede gebruik gewoonlik gedesentraliseerde beheer in teenstelling met sentrale digitale geldeenhede en sentrale bankstelsels. Wanneer 'n kripto-geldeenheid voor die uitreiking geslaan of geskep word of deur 'n enkele uitreiker uitgereik word, word dit oor die algemeen as gesentraliseerd beskou. Wanneer dit met gedesentraliseerde beheer geïmplementeer word, werk elke kripto-geldeenheid deur middel van verspreide grootboektegnologie, gewoonlik 'n blockchain, wat dien as 'n openbare databasis vir finansiële transaksies. Bitcoin, wat die eerste keer in 2009 as open source sagteware vrygestel is, is die eerste gedesentraliseerde kripto-geldeenheid. Sedert die vrystelling van bitcoin is ander kripto-geldeenhede geskep. [[Bielde:Bitcoin.svg|verweis=https://stq.wikipedia.org/wiki/Bielde:Bitcoin.svg|mini|Bitcoin]] Bitcoin was die winsgewendste belegging van die afgelope dekade, met 'n toename van 9.000.000% j71knnkv4ba41jbh1dj64whx484shtr 0 11636 119869 119868 2021-05-06T16:27:01Z Kening Aldgilles 23 /* Die niederloundske Apruur */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Europe map 1648.PNG|thumb|Koarte fon Europa in 1648]] Ju '''Eermodärne Tied''' is n Deel fon ju europäiske Geschichte ju ounfangd twiske dät 13. un 15. Jierhundert un ungefeer uum 1800 apheerd. Ätter 1450 ferannerd der n Masse in [[Europa]]. Truch dän Bouktai rakt et n Oard Massenmedien, truch [[Martin Luther]] begon 1517 ju [[Reformation]]. Do wichtichste historisk-politiske Uumesleeke in disse Tied wieren dät Eende fon dän [[Hundertjierrige Kriech]] twiske Frankriek un Änglound in 1453, die [[Faal fon Konstantinopel]] in't Jier 1453, ju Äntdekkenge fon Amerikoa truch [[Christoph Kolumbus]] un dät Eende fon ju [[Reconquista]] in dätsälge Jier. Inne eermodärne Tied kuume do ''new monarchies'' ap so as Spanien, Frankriek, Änglound, Aastriek, [[Köönichriek Prüüsen|Prüüsen]] un Ruslound. Maast wuuden disse Stoate säntroal un absolutistisk regierd. Die Hondel waas foar 1450 noch kontinentoal, also bloot ap Europa beleeken, man fon't 16. Jierhunnert ou roate et n interkontinäntoalen Hondel. Truch ju Reformation stuuden näie religiöse Ideen ap, man deerätter wuuden uk n Masse näie Stoatstheorien fon Toankere präsentierd, do sik oafte beleeken ap roomske Toankere. Uk in ju Kunst wuuden Ideen uut et oolde Griechenlound un et [[Roomske Riek]] wier aktuel, disse Wiergebuurt fon oolde Ideen wädt uk ju [[Renaissance]] naamd. Dät Eende fon ju eermodärne Tied faalt touhoope mäd ju [[Frantsööske Revolution]] (1789-1799). In Düütsklound wädt dät Eende fon't [[Hillige Roomske Riek]] maast bruukt uum dät Eende fon ju eermodärne Tied tou wiesen. == Befoulkenge == [[Bielde:Europe 1740.jpg|thumb|Koarte fon (n groot Deel fon) Europa mäd do europäiske Stääde.]] === Geografiske Ferdeelenge === In ju ganse eermodärne Tied woonden do maaste Ljuude ap't Lound. Do Stääde sunt eerst ätter 1800 stäärk wuuksen. Gnaue Foulkställengen rakt et nit uut ju eermodärne Tied, also do Toalen wuuden skät. Apgruund fon ju Steuerferwaltenge un Doopferwaltenge kon me oaber sukke Taksoaden moakje. Twiske 1500 un 1750 wuuks ju fulständige europäiske Befoulkenge fon ungefeer 80 Millionen ätter 140 Millionen Moanskene. Uum 1600 woonde ungefeer säks Prozänt fon ju Befoulkenge in Stääde mäd moor as 10.000 Ienwoonere, uum 1800 waas dät tjoon Prozänt. Ju Befoulkengstichtegaid waas et grootste in Noud-Italien und Do Niederlounde. Deer lieuweden groote Deele fon ju Befoulkenge in do Stääde: uum 1800 woonde in Noud-Italien ungefeer 14,3 Prozänt fon ju Befoulkenge in do Stääde, in Do Niederlounde waas dät 23 Prozänt. Do stäärkst befoulkte agrariske Strääke liegen an ju atlantiske Kuuste, ju Noudsee, Middelmeer un an do groote Äie (Rhein, Donau, Elbe, Rhône, Seine, Djnester). In Säntroal- un Aast-Euroopa woonden nit so fuul Moanskene. In Wääst- un Suud-Euroopa wieren uk fuul moor Stääde as in Aast- und Noud-Euroopa. Stääde in Aast-Euroopa wieren [[Danzig]], [[Prag]], [[Warschau]] un [[Dubrovnik]]. Uum 1700 wieren do grootste Stääde fon Euroopa [[Amsterdam]] (200.000 Ienwoonere), [[Konstantinopel]] (700.000), [[London]] (400.000), [[Neapel]] (216.000) un [[Paris]] (510.000). Eerst uum 1800 wuuden do russiske Stääde [[Moskau]] (260.000) un [[Sänt Päitersbuurich]] (400.000) gratter. In't 15. un 16. Jierhunnert wuuksen foarallen do Stääde in Suud-Euroopa, so as Noud-Italien un Konstantinopel. Paris, Do Niederlounde un London hieden hieren globoalen Woaksdum foarallen in't 17. un 18. Jierhunnert. === Soziale Struktuur === Wät apfaalt sunt ju soziale Ferhooldengen twiske Wääst- un Aast-Euroopa. Dät Skeed twiske wääst un aast lait ungefeer bie ju [[Elbe]]. Wier die [[Feudalismus]] in Wääst-Euroopa in't 14. of 15. Jierhunnert apheerde, roate dät in Säntroal- un Aast-Euroopa bit in't 18. Jierhunnert n Situation wier ju Befoulkenge tou'n groot Deel 'lieuwoain' (''leibeigen'', ''Leibeigenschaft'') wuude. Disse Tied wädt uk die twäide Feudalität naamd. In Wääst-Europa wieren ap't Lound Gehalt un Gruundbesit, jurdiske Position, etniske un religiöse Ferskiele wichtich foar ju soziale Struktuur. In do Stääde roate et unnerskeedelke Beroupe wier ferskeedene Stoatuse mäd ferbuunden wieren. Do sozioal-juridiske Ferskiele wieren nau ferbuunden mäd et Besit fon Buurgergjuchte. == Wirtskup == === Loundwirtskuppelke Äntwikkelengen === Foar 1800 oarbaidede ungefeer 50 bit 80 Prozänt fon ju Befoulkenge in ju Loundwirtskup. Bit 1750 wuuden do maaste Flächen foar [[Roage]], [[Jäärste]] un [[Koarel]] bruukt. Bolde älke [[Buuräi]] hiede Fäi, man regionoal wuuden ekstra [[Stier]]e ([[Släswiek-Holsten]], [[Ungarn]]) of [[Skäip]]e (Spanien) tuchten. In bepeelde Regione wuude uk [[Floaks]], [[Hoamp]], [[Gräinte]] un [[Druuf|Druuve]] foar't Määrked anbaud. In't 17. Jierhunnert wieren Boukete, Mais un Ries näi in ju Loundwirtskup. Man eerst as do [[Tuffelke]]n in't 18. Jierhunnert inne Moude keemen begon sik ju loundwirtskuppelke Struktuur läip tou ferannerjen. [[Bielde:Patate clusius 1601.jpg|thumb|N Teekenenge fon n Tuffelke uut 1601.]] Uumdät do Stääde in Wääst-Euroopa wuuksen, moast deer uk moor Ieten kuume. In Säntroal- un Aast-Euroopa wuuden ''Wüstungen'', ferlädden Loundwirtskupsflächen, wier fonnäien bewoond. Deer keemen uk näie un grattere Buuräien in't Aasten fon Düütsklound, wiertruch do litje Buuren wäch moasten (''Bauernlegen''). Fääre ätter't Aaste wai moasten do Ferwaltere juust appaasje, dät do Moanskene deer ap hiere Gruund bleeuwen. Deer koom ju ''Gutsherrschaft'' juust ap, n Oard fon [[Feudalismus]]. In [[Änglound]] wuuden truch ''enclosures'' dät Lound fon do litje Buuren fon do groote Buuren uurnuumen, foarallen in't 18. Jierhunnert. Foarallen do näie Wiesen fon Säid luuken un näie Ploanten hieden n positive Ienfloud ap ju ängelske Loundwirtskup. In't 16. Jierhunnert wuude Foane un Sumpe druuchlain of Lound wuude iendieked. Dät wuude so in Do Niederlounde, Änglound un dät Middelmeergebiet däin. Deertruch kuude jurrere Ploantoarden woaksje, so as FLoaks un Hoamp in Do Niederlounde un Koarel, Boomwulle, Suuker, Oliven un Druuven. === Proto-Industrialisierenge === Do Stääde hieden in ju eermodärne Tied ne säntroale Funktion. Et roate deer ferskeedene Tjoonsten, ju säntroale Ferwaltenge un ferskeedene Amboachte. Man n poor Amboachte keemen uk ap't Lound foar, un af un tou kuuden mongelse Amboachte sik ap't Lound beeter äntwikkelje as in ju Stääd. Dät koom foarallen in Regione foar wier ju agrariske Aktivität minner waas of wier die Gruund skroa waas. In sukke Gebiete koom sogoar n litje Industrie tougoang. Disse Industrie waas der Foarlooper fon ju Industrialisierenge in't 18. un foarallen 19. Jierhunnert un wädt deeruume uk wäil 'proto-Industrialisierenge naamd. Do Artikkele, do deer moaked wuuden, wieren foar dät lokoale of regionoale Määrked. In Gebiete wier fuul Stääde wieren (Noud-Italien, Do Niederlounde, do ängelske Midlands, Noud-Frankriek, Wäästfoalen, Schlesien un Böhmen) wuuden buppedäm standoardisierte Produkte foar dän Eksport moaked. === Hondel === In't Middelmeergebiet roate dät in't 15. un 16. Jierhunnert fuul Hondelsferkier. N poor Weege uut ju roomske Tied ferbuunden do Stääde mädnunner. Ju grootste Stääd waas [[Istanbul]] (Konstantinopel wuude in ju eermodärne Tied uk bruukt). In't 16. un 17. Jierhunnert ekspandierde dät [[Ottomaniske Riek]] ätter et Noude un Wääste wai. In Italien spielden [[Genua]] un [[Venedig]] in't Leetmiddeloaler un 16. Jierhundert ne wichtige Rulle uumdät jo fuul Hondelsferkier hieden mäd Indien dreeuwen. So uum 1700 wuude dät uurs as do spoanske un portugiesiske Hondelsljuude säärm mäd hiere Skiepe ätter Indien wai fierden. Siet dät 16. Jierhunnert wieren do spoanske un portugesiske Hondelsstääde uk al fuul mäd dän Hondel ätter ju [[Näie Waareld]] tougoang. Truch tou min Ieten in't kristelke Deel fon't Middelmeergebiet, wät ne Foulge waas fon dän Befoulkengswoaksdum, wuude die Hondel mäd Noudwääst-Europa stimuliert. Truch [[Koarel]] uut Noud-Europa ferljoos dät kristelke Middelmeergebiet sien wirtskuppelke Oainständegaid. An't Begin fon dät 16. Jierhunnert kriegen do Niederlounder dät Hondelsmonopool an do [[baltiske See|baltiske]] Kuusten, wiertruch sik dät Hondelssweerpunkt fon ju [[Hanze]] ätter [[Amsterdam]] wai ferskoof. == Näie Stoate == In ju eermodärne Tied wuuden eenige näie Stoate bildet. Al in't leete 15. Jierhunnert fersoachten do Burgunder mäd hiere Säntralisierengspolitik moor Macht tou kriegen unner [[Philipp III. (Burgund)|Philipp die Goude]]. In't 16. Jierhunnert fersoachten do habsburger Fürsten [[Karl V. (HRR)|Karl V.]] un [[Philipp II. (Spanien)|Philipp II.]] hiere Riek ([[Hillige Roomske Riek]], [[Spanien]], [[Do Niederlounde]], Gebiete in [[Italien]] un ju [[Näie Waareld]]) tou säntralisierjen. Un in't 17. Jierhunnert kuumen do Stoate [[Frankriek]] (unner [[Hinnerk IV. (Frankriek)|Hinnerk IV.]], [[Ludwig XIII.]] un [[Ludwig XIV.]], die Sunneköönich), [[Änglound]] (unner [[Jakob I. (Änglound)|Jakob I.]] un [[Karl I. (Änglound)|Karl I.]]) [[Sweden]] (unner [[Karl XII. (Sweden)|Karl XII.]]) ap. In't 18. Jierhunnert gungt ju Modärnisierenge un Bürokratisierenge fääre un ju Stoatsmacht wuude gratter, unner apkloord-absolutistiske Fürsten so as [[Freerk II. (Prüüsen)|Freerk II.]] in [[Prüüsen]], [[Peter die Groote]] un [[Katharina die Groote]] in [[Ruslound]] un [[Maria Theresia fon Aastriek (1767–1827)|Maria Theresia]] un [[Joseph II.]] in [[Aastriek]]. In aal do Gebiete wier et n Buurgerkriech juun dän Fürst roate, spielde die Oadel ne wichtige Rulle. Ju Languedoc koom al in't 13. Jierhunnert unner dän frantsööske Köönich, man bit in't 18. Jierhunnert moast hie Kompromisse iengunge mäd dän Oadel. Truch ju modärnisierengs- un säntroalisationspolitik roate et uk fuul Stried twiske do Machtzentroalen un ju Periferie, tou Biespil in Spanien mäd hiere Säntralisierengspolitik juun tou Biespil Katalonien. So roate et unner [[Philipp II. (Spanien)|Philipp II.]] n Apstound in Do Niederlounde, in Frankriek roate et twiske 1648 un 1653 n Buurgerkriech (ju [[Fronde]], ap Seeltersk: ''ju Slingerlappe'') un fon 1642 bit 1648 roate et unner [[Karl I. (Änglound)|Karl I.]] n Buurgerkriech. Eerst in't 17. Jierhunnert wuuden do Apstounde twiske Säntrum un Region minner. As die Oadel minner Ienfloud hiede, spielde die Feudalismus uk ne minner groote Rulle. Die Feudalismus spielde ätter 1500 altied noch ne groote Rulle in Aast-Europa un Deele fon Spanien un Frankriek. In uur Deele fon Europa wuude ju [[Bourgeoisie]] wichtiger, foarallen in do Stääde wier ju Bourgeoisie n grooten Ienfloud hiede. Do nouditalioanske Stääde so as [[Venedig]], [[Florenz]] un [[Genua]] wuuden in't leete Middeloaler al truch ju Bourgeoisie ferwaltet. Uk in Do Niederlounde hiede ju Bourgeoisie fuul politiske Ienfloud. Truch sukke rieke Koopljuude kuude ju niederloundske Republik moor Stjuur fräigje un so ne groote Kriechsflotte betoalje. Uk Änglound kreech ap disse Wiese fuul Macht. Do Niederlounde un Änglound hiede, owwol jo nit fuul Ienwoonere hieden, relativ fuul Ienfloud ap ju internationoale Politik. === Do Stoate kuume ap === In't lete Middeloaler hieden do Köönige n oainen Räid, wieroun do maast wichtige Oadel n Plats hiede. Disse wichtige Ljude moasten dän Köönich beräide un him kontrollierje. In dän Loop fon do Jiere waas disse Räid nit moor genouch, foarallen foar ju Kriechfierenge un ju Finanzierenge waas de Räid nit groot genouch. An't Eende fonne Trietichjierigen Kriech waas in Sweden unner [[Gustav II. Adolf]] n [[Stoatsräid]] äntsteen mäd fieuw unnerskeedelke Oudeelengen: Kansläi, Finanzdepartement, Justizdepartement, Kriechsdepartement un n Departement foar ju Marine. In't düütsk Härtsochdom Württemberg wuude ju Kansläi, ju siet et 13. Jierhunnert existierte, in't 16. Jierhunnert een fon do säks Regierengsräide. Toueerst keemen deer n Buppeste Gjuchtshoaf un n Rentkammer bie, inne Midde fon't 16. Jierhunnert koom deer noch n Säärkeräid bie un leter uk noch n Kriechsräid un n Stilkenen Räid. Die Oadel waas oaber nit stoatisk, so as fröier wäil annuumen wuude. Altied wier wuden in ju eermodärne Tied näie Ljuude apnuumen in'n Oadel. In do Lounde, wo dät nit geböärde, so as in do Niederlounde, waas de Oadel an't Eende fon't 18. Jierhunnert bolde uutstuurwen. Do Beoamten kuuden dän sozioalen Apstiech moakje un so wuuden jo Deel fonne Oadel. Wo fuul Ljuude seküür foar de Stoat oarbaideden, kon me nit gnau fääststaale, man in ju eermodärne Tied is ju Taal tounuumen. Dät kon me oaber goud sjo an ju Taal fon Wätte un Ordonnanze, do fon Beoamten skreeuwen wuuden. In't 16. Jierhunnert guulden do Foarskrifte bloot foar do Stääde, man in't 17. Jierhunnert guulden do foar't heele Stoatsterritoarium. Do näie Räägele wieren nit moor bloot Ferboode, man uk Foarskrifte wo do Ljuude sik ferhoolde skuulen. Do guulden also uk foar Bildenge, ju Ferwaltenge, usw. Ju Säärke bleeuw wichtich foar ju Mäinskupsoardenge, man ätter ju [[Reformation]] wuuden jo uk nationalisiert. Ju lutherske Säärke in Skandinavien un ju anglikoanske Säärke fon Änglound tou Biespil. == Do religiöse un politiske Wierstoundsteorien == Do Toankere inne eermodärne Tied hoalden sik Inspiration uut ju Antike un uut't lete Middeloaler. In't Suude un Wääste fon Europa wieren do rieke Traditione fon kristelke Teologie, roomsk un kanonisk Gjucht, ju Redekuunst fon [[Marcus Tullius Cicero|Cicero]] un aristoteliske Filosofie foar dät politiske Toanken fon aiske grote Interesse. Dät Skrieuwen fon politiske Traktoate wuude in't Middeloaler foarallen truch Intellektuelle moaked, do truch hiere Studien bekoand wieren mäd Teologie un Gjucht, un mäd Cicero un Aristoteles. [[Bielde:Italy 1494 de.svg|thumb|Do italieniske Stoate in 1494.]] Do Diskussionen in't lete Middeloaler kon me in two Kategorien apdeele: *Ju persoonelke Fräiegaid: Uur ju Juunsättenge fon Fräien un do Heerigen. Persoonelke Fräigegaid betjuudet Fräigegaid fon Oaindum, Bewegenge un Lieuw. Disse Gjuchte wieren Deel fon ju Gjuchtsoardenge, un do Moanskene heerden aal tou hiere oaine Klasse. In politiske un juristiske Sproake wuude dät as ''universitas'' un Korporation antjuudet. *Politiske un juristiske Diskussionen uur ju Fräiegaid fon Stääde un Buurgere. Disse Diskussionen waas foarallen in't Wääste un Suude fon Europa, wier relativ fuul Stääde wieren. Grote Inspiration waas ju italieniske [[Renaissance]] un foarallen ju Republik Florenze, wier do Buurgere anne Macht wieren. Hier spielden do ''civic humanists'' ne grote Rulle. In't Standaordwierk fon Hans Baron<ref>Baron, H., ''The Crisis of the Early Italian Renaissance: Civic Humanism and Republican Liberty in an Age of Classicism and Tyranny. In two volumes.'' (Chicago 1955)</ref> wuude dät so beskreeuwen: #Do Kanzler Salutati (1331-1406) un Bruni (1369-1444) laiden ju Basis foar dät Fräiegaidstoanken. #Ju Ferdäägenenge fon't Fräiegaid fon Florenz waas fon grote Interesse foar ju Äntwikkelenge fon dät Fräiegaidsideal. #Ätter Bruni un sien Ätterfoulgere moakede ju Autonomie fonne Stääd ju Fräiegaid muugelk, deeruum wieren ju juun n Monarchie. Die Komp juun Milan un do Vistonti (Alleenheerskere) geen uk uum ju Fräiegaid fon gans [[Italien]]. #Die Nood foar ''discordia'', wät tou ju Unnergong fon Room fierde, moakede kloor wo wichtich ''concordia'' waas. Do Humanisten toachten dät ne republikaniske Konstitution ju Fräiegaid un ''concordia'' beeter skutsje kon. #Bruni leeuwde anne Trinitäät fon 'Foulk', 'Fräiegaid' un 'Duugendsoamkaid'. Do Buurgere moasten do kollektive Interessen buppe do oaine Interesse ställe. === Machiavelli un ju republikaniske Fräiegaid === 1519 publizierde [[Niccolò Machiavelli]] sien ''Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio'' wieroun hie beskreeuw, wo Room domoals so groot un wichtich wuude kon. Mäd dit Bouk präsentierde Machiavelle sik as 'Filisofe fon ju Fräiegaid'. Hie argumentierde dät [[Athene]] un [[Room]] hiere Grote kregen hiede, ätter jo sik loosmoakeden fon't Juk fon Tirannie un sik autonoom äntwikkelje kuuden. Ätter Machiavelli skuul dät eerst n ''vivere libero'', wan n Stääd siksäärm regierde. Un bloot wan dät Foulk siksäärm regierde, koom ju ''il bene comune'', also ju algemeene Intersse, in't Middepunkt. N Foul unner'n Alleenheersker waas bloot ''un animale bruto'', also n brutoal Bäist. Ju säntroale Froage in ju Discorsi is wo me dät Fräidum bewoarje skuul. Hie argumentierde dät [[Fortuna]] (dät Lot) hierbie uk ne grote Rulle spielde. Foar dät Bewoarjen fon't Fräidum rakt Machiavelli tjo Bedingengen: #Moud ju Fräiegaid tou ferdäägenjen. #Mäitegaid un Oardenge uum ne fräie, unouhongelke Ferwaltenge tou fersicherjen. #Ermessenhaid uum zivile un militääre Ziele uk loangfristich uumtousätten. Juust as uur buurgerelke Humanisten ferskielt Machiavelli an aan Punkt: Ju Gjuchtfäidigaid kon me offerje uum dät grattere Ziel, dät Fräidaum, tou bewoarjen. Foar dät republikaniske Fräidaumsbegriep rakt et bie Bruni un Machiavelli fuul Kontinuität: *Fräidaum betjuudet n ''vivere libero'' un n ''vivere civile'' fon stäädelke Autonomie, Unouhongelkaid un republikaniske Säärmferwaltenge. *Fräidaum fonne Stääd waas ne Bedingenge un Noodseek foar't persoonelke Fräidaum fon hiere Ienwoonere. Uk wät dät Begriep persoonelke Fräiegaid angungt roate dät fuul Kontinuität. Bie Bruni un Machiavelli kuuden aal do Buurgere sunt foar ju Wät gliek un häbe aal ju Mugelkaid uum in ju Ferwaltenge aktiv tou wäiden. Buppedäm moasten do Buurgere neen Nood häbe foar Gewalt of Ungjucht. Truch disse induviduelle Fräiegaid kuuden aal do Induviduen sik fräi äntwikkelje. 1498 wuude Machiavelli die twäide Kanzler fonne Republik Florenz. Hie saach do al dät Eende fonne Republik Florenz. Sien Republik waas eenfach tou litjet foar do Grootmachte. Florenz wuude uutspilt twiske Frankriek, die Poapst un Spanien. Do spoanske Truppen uurweeldigen Florenz in't Jier 1512 un Machiavelli koom in ju Prieson. Ju Medicidynsatie, stöänd truch Spanien, koom tourääch un dät waas dät Eende fonne fräie Republik Florenz. In ''Il principe'' (Die Fürst) beskrift Machiavelli wo n Fürst mäd Heelp fon uuren un [[Fortuna]] ju Macht uur dät Lound kriege kuude, juust as do Medici in't Jier 1512. Machiavelli beskrift uk wäkke Oainskuppe n gouden Fürst nöödich hiede: Duugendhaid, ''virtu'', bjut n Fürst do nöödige Kwalitäten uum dät Lot tou fersmäjen un Eere un Roum foar siksäärm un sien Regierenge tou fertjoonjen. Duugendhaid skäl Wieshaid, Ermessenhaid, Gjuchtfäidigaid un Moud betjuude, juust as Cicero dät beskreeuwen hiede. In ju Tradition fonne italieniske Renaissance waas Eerdelkaid dät wichtichste. Machiavelli ferskielde fon uur Humanisten uumdät hie Improvisation wichtich foont: Et rakt Situationen wierbie Fürste sik anpaasje skällen, uk al is dät unduugendsoam. === Wierstoundsteorien fon do Protestanten === ==== Luther ==== [[Martin Luther]] sien 95 Tesen fon 1517 markierden dät Begin fon teologiske, politiske un kulturelle Striederäien; wät tou n Deelenge fon't kristelke Europa fierde. Fluks al bie't Begin stuuden Seeke so as Gewieten, Fräidaum un Befräienge säntroal in ju reformatoriske Teologie. Bie Luther waas die säntroale Punkt: Die Moanske kon truch Goddes Näide befräid wäide. Luther foont ''sola gratia'' wichtich. Disse Näide kuude hie nit fertjoonje; hie kuude dät bloot leeuwe. Bloot truch dät Leeuwen, so dät Prinzip fon ''sola fide'', kuude die Moanske in't Riek fonne Gjuchtfäidigaid kuume. Truch sien Leeuwen kuude n Moansk fulständich fräi wäide, bloot unner God sien Heerskup. Dit wuude uurnuumen truch uur Säärkreformere so as Zwingli un Calvin, man altied mäd ju äänge Ferbiendenge twiske Gewieten un Fräiegaid. Wier Luther juust wiesede appe kristelke Fräiegaid, wiesede [[Johannes Calvin|Calvin]] foarallen ap Misbruuk. Hie hiede nood dät do Individuen ju komplette Fräiegaid häbe wüülden, fon religiöse Inhoold bit tou dät Belieuwjen fon ju Religion. Ätter Luther roate dät two Rieke, wät me bloot in ju [[Biebel]], Gods Wierk, lesen kuude (''sola scriptura''): *Dät jeestige Riek, wier bloot God dät Bupperste waas. *Dät Waareldriek, wier ju hoochste Stoatsautorität fon God anoardenet wuude. Wäl sik juun disse Stoatsautorität sät, is uk juun God. Do Fürsten fon Saksen un Hessen, do foar Luther wieren, wieren nit toufree mäd hiere Position so as Luther sik dät foarstaalde. Jo hieden relativ fuul Macht un fäilden sik nit minner as die Kaiser. Do Juristen uut Saksen un Hessen beroupeden sik ap ju Teorie fon't roomske Gjucht, man foar Luther stuude ju goddelke Stoatsautorität nit tou Debatte. Bloot wan die Kaiser sien Macht misbruuke skuul, dan doarste man sik juunsätte. Do Lutheroanen naamden dät ''Gegenwehr'' of ''Notwehr''. 1551 wuude dät ''Magdeburger Bekenntnis'' skreeuwen, wieroun do Uutnoamen fäästloain wuuden. Hieroun stuude dät uk do Magistroate dät Gjucht hieden ''uk juun ne haggere Stoatsautorität'' tou juunsätten. N lutheriske Pfarrer hiede ju Plicht uum tou kiekjen of do Kanzläien, Räidhuuse un uur Ferwaltengen hiere Oarbaid goud dieden. Iechsoamkaid waas in dät lutheraniske politiske Toanken gans wichtich, man in ju sozioale Teorie roate et ieuwenske ju Iechsoamkaid uk ne Muugelkaid uum juunuur ju Stoatsautorität kritisk tou weesen, sogoar uum sik tou juunsätten wan dät nöödich waas. ==== Calvin un do Monarchomachen ==== [[Johannes Calvin]] bekierde sik 1534 tou't [[Protestantismus]]. Hie studierde Teologie inne [[Swaits]], wier hie sien wichtichste Wierk publizierde, ju ''Institutio chrisianae religionis''. Calvin is nau ferbuunden mäd [[Genf]], dät Säntrum foar't [[Calvinismus]]. Dät Calvinismus wuude gau in uur Lounde bekoand so as [[Skotlound]], do [[Niederlounde]] un [[Frankriek]]. Uumetou 1560 waas tjoon Prozänt fon ju franske Befoulkenge calvinistisk wuuden. Hie hiede fuul Ounhongere unner de Hondwierkere, man uk Deele fon'n Oadel wuude calvinistisk. In Frankriek wuuden do oadelke Familien [[Bourbon]] un [[Montmorency]], un wuude so do Upperljuude fon do Hugenotten, do franske Calvinisten. Twiske 1562 un 1598 roate dät fuul blouderge Konflikte. Bit 1572 wüülden do Hugenotten bloot Anerkennenge un Fräidaum uur dän politisken Wai, un jo wüülden deerbie ju swakke Monarchie unnerstütsje. 1572 waas oaber ju Bartholomäusnoacht, ju Monarchie woant sik juun do Hugenotten. In ju Noacht un in do Deege deerätter wuuden in ju Region [[Paris]] ungefeer 3.000 Moanskene uumebroacht. Fon August bit Oktober wuuden in uur Stääde Hugenotten fermoardet, ungefeer twiske do 5.000 un 15.000 wuuden deerbie uumebroacht. Truch ju Bartholomäusnoacht moast ju Wierstoundsteorie fon do Hugenotten annerd wäide, also juun ju Monarchie un juun dät [[Absolutismus]]. Foar disse näie Teorie wieren do naiste two Wierke wichtich: *Ju ''Francogallia'' fon [[François Hotman]], publiziert in 1573. Hotman wüül ferkloorje wo dät politiske Systeem funktionierje skuul. Do Generalstände skuulen ju Mugelkaid häbe uum dän Köönich uut sien Amt tou sätten. Ju Foulkssouveränität skuul dan ju hoochste Behöörde weese. *Beza beskreeuw in sien ''Vindiciae'' two Heerskupferdreege: #Twiske God, Köönich un Foulk. Köönich un Foulk stounde bee unner God. God skuul do goude Ljuude beskutsje un do kwoode Ljuude bestroafje. Do Magistroate doarsten sik juun dän Köönich sätte, uum ju Säärke un do Wierke Goddes tou beskutsjen. #Die twäide Ferdraach waas twiske Foulk un Köönich. Dät Foulk bruukt n Köönich foar Gjucht un Loundsferdeegenenge. In ju Vindiciae stuude oaber dät ju hoochste Stoatsautorität (fon'n Köönich) bloot fon God koom, un dät et Foulk sik deeroun hoolde skuul. Dät wichtichste Prinzip fon do [[Monarchomachen]] waas; dät Foulk hiede sik in sien natuurelke Fräiegaid säärm foar n Stoatsapparoat äntskeeden. Do Monarchomachen beroupeden sik uk ap do historiske konstitutionelle Struktuure. [[Jean Bodin]] reagierde deerap mäd sien ''Six livres de la République'' (säks Bouke fon ju Republik) in 1576 Bodin argumentierde juun do Monarchomachen en formulierde Argumente foar ju Autorität fonne Monarchie. Die säntroale Punkt in sien Wierk waas sien Beskrieuwenge fonne Souveränität: 'Ju hoochste, maast absolute Macht uur do Buurgere inne Stoatemeenskup'. Hie beskreeuw ju Legislative as 'eerste Teeken fon Souveränität'. Ju Souveränität waas absolut - nit ap Tied begränsd - un undeelboar. Deer kuuden moorere Moanskene ju absolute Souveränität besitte, man ju Souveränität kuude nit n Kombination fon Regierengsfoarme häbe. === Die niederloundske Apruur === Do Woude fon [[Jean Bodin]] hieden Infloud appe niederloundske Souveränitätsdefinition. Do Niederlounde wüülden sik loosmoakje fon hieren spoanske Köönich un nit n näien, uuren Skutsheer kriege. Do Protestanten wuuden in Frankriek kloor unnerdrukt un in do Niederlounde wieren do Ljuude skokt truch ju franske Repression. [[Philips van Marnix]] hiede in ferskeedene europäiske Stääde studiert, uk in Genf bie Calvin un Beza. Marnix waas ju Meenenge, ju Legitimität fon politisken Wierstound waas politisk un juristisk. Do niederloundske Protestanten hoalden sik hiere Inspiration uut oolde Uurkunden un Privilegien fon do Lounddeele, Stääde, Oadel un Zünfte (''gilden''). Die lääste Artikkel in'n Bliede Ienkomst (''blijde inkomst'') bestimde dät do Buurgere neen Tjoonst hougeden tou läisten wan die Härtsoch nit ätter't Loundgjucht hondele. Sukke Privilegien spielden ne wichtige Rulle in ju konstitutionelle Tradition. Stoate un Stääde heelden sik fääst an do federative Prinzipien. [[Matthias Wesenbeck]] skrift in sien bekoande ''Beschrijving van den geschiedenis in der Religiensaken in den Nederlanden'' dät ju Fräiegaid dät hoochste politiske Goud is. Ätter Wesenbeck wieren ju goude Wirtskup un Fräidaum uk nau mädeenuur ferbuunden. So basierden sik do Niederloundere hieren politisken Wierstound juun Granvelle, Alva un Philips II ap hiere konstitutionelle Traditione. Die Apruur waas n Stried foar ju Fräiegaid. Ju Provinz Hollound noom ju Hauptrulle, dan disse Provinz hiede dän spoanisken Loundsheer äntfangen mäd ju Bedingenge dät hie do Privilegien un Fräiegaiden hondhoawje skuul. Dät waas ju Plicht fonne Provinz Hollound ap ju Ousproake toutousjoon un ju Privilegien un Fräiegaiden fonne aal do Provinzen tou skutsjen. Truch ju Skrift ''Vertoog'' kreech ju politiske Rulle ne näie Dimension: *Truch Skrifte as't 'Vertoog' wuuden do Generoalstoate as ju Loundsfertreedenge präsentierd. Dät waas hiere Apgoawe uum aal do Fräiegaiden, Gjuchte un Privilegien tou beskutsjen. Die Loundsheer hiede nit n Gjucht Kriech antougunge, Ferdreege tou teekenjen, Steuer tou hoaljen of Wätte, Gjuchte of Privilegien fon't Lound tou ferannerjen sunner Genehmigung fon do Generoalstoate. *Do Interessen fon dät Foulk wieren wichtiger as do Interessen fon dän Prinz. Wan die Loundsheer sik nit an sien Plichte hielt, dan doarsten do Generoalstoate sik juunsätte. *Do Generoalstoate wieren nit bloot do Beskutsere fon do Privilegien un Fräiegaiden, man wieren ju wichtichste politike Macht. Jo wieren ferantwoudelk foar dät algemeene Wäilbefienden fon do Buurgere. Die wäästfräiske Jurist un Humanist Aggaeus van Albada publizierde 1581 sien ''Acten vanden Vredehandel gheschiet te Colen'': *Ziel fonne Politik waas uk bie Albada dät do Generoalstoate foar dät algemeene Wäilbefienden fon do Buurgere ferantwoudelk wieren. *Älke Foarm fon Heerskup waas 'fuunden, moaked, annuumen en kreegen' deermäd do Buurgere deer Foardeel fon hieden. N Fürst kuude bloot dät Foulk tjoonje un n Köönich - un uk do Magistroate - wuude 'moaked'. *Ätter Albada roate et neen Twieuwel uur ju Foulssouveränität. Truch Marnix, ''Vertoog'' un Albada waas ju Leere fon ju Foulkssouveränität in do Niederlounde formulierd. Ap n 26. Juli 1581 moakeden do Generoalstoate bekoand, die spoanske Köönich tou ferläiten: *In't Präambel wuude skreeuwen dät do Generoalstoate dät Gjucht hieden, outousätten uum ju Fräiegaid tou garantierjen. *In disse ''Plakkaat van Verlatinge'' wuude Philips II deerfon beskuldige, ju oolde Fräiegaid tou roowjen. Dät ''Plakkaat'' wuude teoretisk un politisk fundiert in n Skrift uut [[Mechelen]] uut 1582, ''Politicq Onderwijs'': *Regierjen is n Amt, neen Heerskup. Dät goolt uk foar Fürste. *Ferwaltere do bloot foar hiere oaine Interesse apkuume, do do Gjuchte mäd Gewalt unnerdrukten, moasten as ''Tiran'' betrachtet wäide. *Ätter do Kriterien uut 'De Tyranno' fon Bartolus wuude Philips II as Tiran klassifisierd. *Goude Buurgere kuuden nit touhoope mäd n Tiran lieuwje, un moasten do Fräidaumsplichten fon't Lound ferdeegenje. Uum dän Apruur tou gjuchtfäidigjen wieren do Ljuude republikanisk Buurgere wuuden. Do moasten uk wiete dät Fräidaum fon Gewieten sik nit fon säälwen ferstoant, man juust fräiged uum politisken Iensät fon do Buurgere. * [[Hugo de Groot]] * [[Justus Lipsius]] == Politiske Teorie == * [[Thomas Hobbes]] * [[John Locke]] * [[Montesquieu]] * [[Jean-Jacques Rousseau]] {{Wälle|Angoawe= <references/> }} hvpxe3kmkiz6u691xvt62uenv3j07j5 0 11641 119836 119803 2021-03-31T23:47:39Z Meiræ 6312 +photo wikitext text/x-wiki [[File:Manizha.png|thumb|Manizha (2018)]] '''Manischa Dalerowna Sangin''', bekoand uk as '''Manischa''' af ''MANIZHA'' (bädden as '''Chamrajewa''' ap dän [[8. Juli]] [[1991]] in [[Duschanbe]], [[Tadshikistan]]) is ne [[Ruslound|russiske]] Sjungerske. Se sjungt ap Moai 2021 bie dän "[[Eurovision Song Contest]]" in [[Rotterdam]] in do [[Niederlounde]]n, dät Läid "Russian Woman" foar Ruslound. == Ju Discografie == === Alben === * ''Manuscript'' (2017) * ''ЯIAM'' (2018) === EP === * ''Womanizha'' (2019) [[Kategorie:Musik]] gachef20th89y0hmvof8ywfmzbvrjru 0 11644 119818 2021-03-21T18:39:26Z Heinz 88 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Torah and jad.jpg|thumb|right|200px|Een Torah-Rulle mäd Wiese-Stäf (Jad)]] Ju '''Tora''' of '''Torah''' ''(hebräisk foar ''Wiesenge''; Betoonenge ap…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Torah and jad.jpg|thumb|right|200px|Een Torah-Rulle mäd Wiese-Stäf (Jad)]] Ju '''Tora''' of '''Torah''' ''(hebräisk foar ''Wiesenge''; Betoonenge ap „a“; in ju aschkenasiske Uutsproake ''Tauro'', ''Tauroh'', ap [[Jiddiske Sproake|Jiddisk]] ''Tojre'')'' is die eerste Deel fon dät [[Oold Tästamänt|Oolde Tästamänt]], dät bie do Juuden "Tanach" hat (uumdät jo neen näi Tästamänt hääbe). Ju Torah bestoant uut fieuw Bouke, wieroun [[Mose]] een wichtige Rulle spielt, deeruum wäd uk fon do '''Fieuw Bouke Mose''' of fon dät '''Pentateuch''' boald. Ju Beteekenge "Pentateuch" kumt fon dät griechiske "Πεντάτευχος" (Pentáteuchos), dät is touhoopesät uut "πέντε" (pénte, dät hat "fieuw") un "τεῦχος" (teũchos, dät hat "Behooldnis"), also "Fieuw-Behooldnis", wät sik oulat fon do Kruuken, wieroun do Ljuude fröier un aleer hiere Skrift-Rullen hiedene. == Wät deer tou heert: == Do fieuw Bouke wäide bie do Juuden mäd hiere hebräiske Noomen beteekend un dät is aaltied dät eerste of touminst een fon do eerste Woude tou Begin fon älk Bouk. Biespilswiese hat die eerste Fäärs fon dät eerste Bouk Mose: „בְּרֵאשִׁ֖ית בָּרָ֣א אֱלֹהִ֑ים אֵ֥ת הַשָּׁמַ֖יִם וְאֵ֥ת הָאָֽרֶץ׃“ (''Bereschit bara Elohim et ha-Schamajim we'et ha'aretz''; dät hat: ''In'n Ounfang moakede God dän Heemel un ju Äide''). Die Hebräiske Noome fon dät Bouk hat deeruum: בְּרֵאשִׁית (''Bereschit'', „In'n Ounfang“). In dät Kristendum wäide do fieuw Bouke maasttieds mäd griechiske of latienske Noomen beteekend (deelwiese uk uurspröängelk griechiske un dan latinisierde Noomen). Do hääbe uk fonsäärm wät tou dwoon mäd dät, wät in dät Bouk stoant, man dät is nit so fon Woud tou Woud uut dän Täkst nuumen. Hier foulget ju Lieste: * Dät '''eerste Bouk Mose''': hebräisk בְּרֵאשִׁית (Bereschit) „In'n Ounfang“; Griechisk Γένεσις ('''[[Genesis]]''') „Äntstoundenge“ * dät '''twäide Bouk Mose''': hebr. שְׁמוֹת (Schemot) „Noomen“; Griechisk Ἔξοδος (Éxodos; latinisierd "'''[[Exodus]]'''") „Uuttoach“ * dät '''trääde Bouk Mose''': hebr. וַיִּקְרָא Wajikra „Un hie ruup“; Griechisk Λευιτικόν [βιβλίον] (Leutikón [biblíon]) „Levitisk [Bouk]“; latinisierd Fäkwoud: '''[[Levitikus]]''' * dät '''fjoode Bouk Mose''': hebr. בְּמִדְבַּר Bemidbar „In ju Wöiste“; Griechisk Ἀριθμοί (Arithmoí), "Toale"; latiensk: '''[[Numeri]]''' (Toale) * dät '''füüfte Bouk Mose''': hebr. דְּבָרִים Devarim „Woude“; Griechisk: Δευτερονόμιον (Deuteronómion), "Twäid Gesäts", latinisierd '''[[Deuteronomium]]''' Nu wollen wie naier ap do oankelde Bouke iengunge: === dät eerste Bouk Mose (ju Genesis) === Dät eerste Bouk Mose begint mäd ju Skäppenge fon ju Waareld un eendet mäd Josef in Ägypten. Dät Bouk lät sik in träi Deele apdeele: Eerstens ju Uurgeskichte (alles wät foar Abraham kumt) , twäidens ju Oolden- of Foare-Geskichte (aal, wät fon Abraham, Isaak un Jakob un hiere Wieuwmoansken honnelt), träädens ju Josefs-Novelle, also ju Geskichte fon Josef, aan Suun fon Jakob, die ätter Ägypten ferbroacht wäd un junner Karriere moaket. Eerste wäd fon ju Skäppenge fon ju Waareld truch God in soogen Deege fertäld. Ätters fertält dät Bouk fon [[Adam]] un [[Eva]], do eerste Moanskene, wo jo fon ju ferbeedene Frucht ieten hääbe un uut dän [[Tuun Eeden]] ferdrieuwen wuuden. Ätters gungt dät fääre mäd [[Kain]] un [[Abel]], dät sunt Suune fon Adam un Eva, un Kain fermöärent Abel, uumdät hie niedisk ap him is. Dät gungt ätters uum Set, uurs n Suun fon Adam un Eva, un Noach, die fon Set oustommet. In ju [[Säändfloud]]-Geskichte gungt dät deeruum, dät God aal dät Lieuwend ap ju Äide ferdierwe wol un deeruum een Floud ap ju Äide brangt, bloot Noach wäd fon God woarskaued, dät hie n Skip baue un sik un sien Sibskup un genouch Dierte räidje skäl. Dät däd Noach, sodät fon him aal do Moanskene ätter ju Säändfloud oustamje. Die Rienbooge is dät Teeken, dät God sowät sieläärge nit wier dwo wol. Leeter gungt dät uum Abram of [[Abraham]] un sien Bruursbäiden [[Lot]], die uut [[Sodom]] fluchtet, dät fernäild wäd. Leeter wäd Lot fon sien bee Dochtere ferfierd, uumdät jo uurs naan Mon hääbe. So äntstuuden Lot sien Suune Moab (die Stom-Foar fon do [[Moabitere]]) un Ben-Ammi (die Stom-Foar fon do [[Ammonitere]]. Man wichtiger is Abraham. Abaraham kricht eerste mäd sien ägyptiske Fauene [[Hagar]] aan Suun, dät is [[Ismael]], uumdät Abraham sien Wieuwmoanske Sarai of Sara neen Bäidene kriege kon. Leeter kon ju dät daach, sodät Abraham in't hooge Oaler mäd Sara sin Suun [[Isaak]] kricht. God seendet Abraham een Fersäikenge, hie wol wiete, of Abraham sin Suun Isaak offerjen diede, wan hie dät fon him aasket. As Abraham wuddelk Isaak as Offer sloachtje wol, gript God ien un ferhinnert dät Moanskenoffer. Insteede is deer aan Buk, dän Abraham offerje kon, sodät Isaak lieuwje blieuwe kon un ätter Goddes Foarsjooenge Stom-Foar fon een groot Foulk wäd. Isaak häd mäd sien Wieuwmoanske [[Rebekka]] twäin wichtige Suune: Esau un Jookub (Jakob), dät sunt Twillinge. Jookub is ätter Esau tou Waareld keemen, man hie brangt mäd Listegaid dät Eerst-Gebuurts-Gjucht un dän Säägen fon sin Foar oun sik. So is hie die groote Häld, wilst Esau man ne litjere Rulle häd. Jookub kricht leeter dän Bienoome "Israel", dät skäl die Noome fon dät Foulk weese, dät fon him oustommet. Jookub of Israel häd ne ganse Riege Suune, wierfon hie aan, näämelk [[Josef (Suun fon Jookub)|Josef]], besunners ljoof häd. Deeruum hoatje him sien Bruure un suurgje deerfoar, dät hie as Skloue ätter Ägypten ferkoopet wäd. Deer tjoont hie in dät Huus fon [[Potifar]]. Man Potifar sien Wieuwmoanske wol jädden mäd him släipe, un as hie sik wäigert, wät hie unner ferkierde Beskäildigengen in't Kitjen smieten. Man uumdät Josef Droome tou tjuuden ferstoant, wier läiweloa uk die Pharao fon profitiert, kumt hie uut dät Kitjen wier fräi un moaket groot Karriere. Hie is nu die twäid-wichtichste Mon in Ägypten. Leeter rakt dät een groote Hungersnood in't Lound Kanaan, wier sien Sibskup noch lieuwet, un as Josef sien Bruure ätter Ägypten kuume, uum Neerenge tou kriegen, rakt dät ätter een groot wai un wier een Fersuunenge twiske Josef un sien Bruure. Mäd düt Eende is die Gruundsleek foar dät twäide Bouk Mose laid: Josef un sien Bruure, do Suune fon Jookub, dät is Israel, also do Foaroolden fon dät Foulk Israel, sunt in Ägypten. === Dät twäide Bouk Mose (Exodus) === Dät Bouk Exodus honnelt, as die Noome al kwäd (griechisk: Ἔξοδος / Exodos = Uuttoach), deerfon, wo dät Foulk Israel unner ju Fierenge fon Mose uut Ägypten uutlukt. Dät begint deer mäd, dät do Israeliten as Lound-Oarbaidere in Ägypten tjoonje mooutene, wier jo nit fuul tou tällen hääbe. Die Pharao wiest eerste do Froumuure oun, dät jo do litje israelitiske Wäänte uumebrange skällene, un as jo dät nit dwo, rakt hie dän Befeel oun dät heele Foulk. Insen kumt aan litjen Wäänt uut dän israelitisken Stom Levi tou Waareld, dät is Mose. Sien Määme fersoacht eerste, him tou ferstopjen, man ätter tjo Mounde kon ju him nit moor ferbierge un sät him in n litjet Bak oun't Ouger fon dän Niel uut, fon fieren bekieked truch ju Suster fon dän Wäänt. As ju Dochter fon dän Pharao dän litjen Mose findt, suurget ju Suster fon dän Wäänt deerfoar, dät ju Määme fon Mose him stilje kuude. As dät Bäiden groot waas, broachte ju dät tou ju Dochter fon dän Pharao, sodät Mose Ferbiendengen tou dät Ägyptiske Köönichshuus hiede. Mose brangt ätters aan Ägypter uum, die aan Israelit ferhäuwen häd. Deeruum mout Mose fluchtjen un hilket unnerwaiens [[Zippora]], ju Dochter fon dän midianitisken Priester [[Jetro]]. Junner eepenbeert sik JHWH (God, die HEERE) in aan baadenden Toudenbusk, un deelt him sin Ploan foar dät Foulk Israel mee: Mose skäl uumekiere ätter Ägypten un skäl dät Foulk Israel uut Ägypten befräie, un sin Bruur [[Aaron]] skäl foar him baale. Man ap ju Bidde, dät Foulk Israel luuke tou läiten, reagiert die Pharao mäd moor Twoangs-Oarbaid. God stroafet Ägypten deeruum mäd tjoon Ploagen, man eerste ätter ju lääste, näämelk dän Dood fon aal do eerstgeboorene monnelke Ägyptere, lät sik die Pharao unnerkriege un rakt dät Foulk Isrel Ferlof, uut dät Lound tou gungen. Man as Israel uutlukt, ferfoulget hie dät Foulk daach mäd sien Heer. God moaket aan druugen Wai truch ju Rait-See (wildääge ju [[Roode See]]), sodät do Israeliten ap dät uur Ouger fluchtje konnen, man as do Ägyptere foulgje wollene, lät God do aal mäd Hoangste un Woaine unnergunge un räddet so sien Foulk. God hälpt Israel in ju Foulge noch mäd moor Wunnere. Mose sticht ap dän Bierich [[Sinai (Bierich)|Bierich Sinai]], wier hie ju Wiesenge fon God kricht. Wilst hie deer buppe is, wol Aaron mäd dät Foulk nit täiwe, un jo sändigje un moakje een goulden Koolich, uum dät oun tou beedjen. As Mose wierkumt, wät hie dul un haut do steenene Laien mäd ju Wiesenge fon God, man uk dät gouldene Koolich stukken. Wäkke fon do Leviten wäide ap sin Befeel fon uurswäkke uumebroacht. Ätters gungt Mose wier ap dän Bierich, uum Fereekenge bie God tou fienden. Hie kricht Fereekenge, näie steenene Laien, een näie Ferheetenge, näie Wiesengen un moor Foarskrifte un Boode foar Israel. As hie wierkumt, deelt Mose dät Foulk do Wiesengen mee. Die räägelde Kult wäd ienfierd: [[Buundesloade]], [[Mischkan]] (Stiftshutte) un [[Oalter]] wäide baud; Aaron un sien Suune skällen as Priestere säägend wäide, deerfon stomje do [[Kohanim]] ou. === Dät trääde Bouk Mose (Levitikus) === Die Levitikus honnelt in't wääsentelke fon moor Foarskrifte foar dän Kult in't oolde Israel. Dät gungt uum kultiske Wiesengen, uum Fierdeege (biespilswiese [[Sabbat]], un [[Jom Kippur]]), kultiske Skieregaid un Hillegaid, uum ju gjuchte Wiese, tou offerjen un aal sowät. === Dät fjoode Bouk Mose (Numeri) === Uk in Numeri gungt dät, ätter een groote Foulkställenge, wierfon dät Bouk wäil sin noome häd, tou Begin fuul uum dän Kult in dät transportoable Hillichdum. Dät Foulk lukt fääre truch ju Wöiste. Aan fon do Leviten mäd Noome [[Korach]] un uurswäkke wollen juust so wichtich weese as Mose un twieuwelje sien wichtige Positsjoon oun. God wol eerste dät heele Foulk Israel bestroafje, man ap ju Interventsjoon fon Moose lät hie bloot Korach un sien Ljuude in een Glieuwe in ju Äide ferswiende. Ätter een groot Wai un Wier mäd Offerjen un aal kon dät Foulk bie God Ferreekenge fiende, un Aaron sien Priesterskup wäd fon God mäd een Teeken noch insen sjuunelk moaked. Dät Foulk kumt truch een Wöiste, wier dät neen Woater rakt. God däd een Wunner un jo fiende wät. Mäd ferskeedene Köönige rakt dät Kriech, uumdät jo dät Foulk nit truch hier Lound luuke läite wollene. Do Moabitere un do Midianitere seende [[Bielam]] uut, dät hie Israel träie ferfloukje skäl, man dät kon hie nit, unner Goddes Ienfloud mout hie dät Foulk insteede deerfon träie säägenje. Ätters rakt dät noch moor Sände, uumdät wäkke uut dät Foulk Israel tou do heedenske Godhaide fon do Moabitere beedje, wät uk wier tou een Ferstimmenge twiske God un sien Foulk fiert. Uumdät Mose nit mee ätter Kanaan duur, wäd Josua as sin Ätterfoulger bestimt, dät rakt noch moor Wiesengen. Leeter rakt dät noch Kriech uut Wräike juun do Midianitere. Do Stomme [[Ruben]] un [[Gad]] un die Haaldeel fon dän Stom Manasse wollen aastelk fon dän Jordan blieuwe, man jo tälle tou, mee tou hälpen, wan dät Lound wäästelk fon dän Jordan foar do uur Stomme ärooberd wäide skäl. Aaron stäärft ap dän Bierich Hor. God rakt dät Foulk Israel dän Befeel, dät Lound Kanaan tou ärooberjen un dät wäd niep beskrieuwen, wäkken Stom in wäkken Deel fon dät Lound siedelje skäl. Gruund-Besit duur bloot binne aan Stom feräärfd wäide. === Dät füüfte Bouk Mose (Deuteronomium) === Oun't Eende fon sien Lieuwend boalt Mose tou dät Foulk un skäärpet dät Foulk noch insen do Wiesengen fon God ien. Deerfon kumt uk die Noome fon dät Bouk: Deuteronomiukm betjudt uurs niks as "twäid Gesäts", uumdät dät as Wierhoalenge fon dät Gesäts fersteen wäide kon. Dät gungt uk uum ju Ferheetenge, dät dät Foulk ätter dän Dood fon Mose unner ju Fierenge fon [[Josua]] uur dän [[Jordan]], also fon Aaste uut in dät Lound Kanaan gunge skäl, wiermäd fjautich Jiere in'e Wöiste een Eende hääbe skällen. Mose stäärft in dät Bouk. Hie duur je nit mee in dät ferheetene Lound. [[Kategorie:Biebel]] [[Kategorie:Juudendum]] [[Kategorie:Kristendum]] ld6xfqe6fgg7sxnmzynfovnj1153py4 0 11645 119819 2021-03-21T18:41:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fieuw Bouke Mose]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fieuw Bouke Mose]] kqw4ybr1b3l0czmyb9fcwu3lofxtbrd 0 11646 119820 2021-03-21T18:41:21Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fieuw Bouke Mose]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fieuw Bouke Mose]] kqw4ybr1b3l0czmyb9fcwu3lofxtbrd 0 11647 119821 2021-03-21T18:41:41Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fieuw Bouke Mose]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fieuw Bouke Mose]] kqw4ybr1b3l0czmyb9fcwu3lofxtbrd 0 11648 119822 2021-03-21T18:42:15Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fieuw Bouke Mose]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fieuw Bouke Mose]] kqw4ybr1b3l0czmyb9fcwu3lofxtbrd 0 11649 119831 119823 2021-03-28T09:28:35Z 217.94.53.211 /* Sacharja */ dät stimt nit aal,dät is deelwiese mäd dät Bouk Daniel truchnunnerbroacht. wikitext text/x-wiki As '''Tweelich-Propheten-Bouk''' beteekent me touhoopefoatjend tweelich litjere [[Biebel|biebelske]] Propheten-Bouke uut dät [[Oold Tästamänt|Oolde Tästamänt]], do twiske dät oachte un dät säkste Jierhunnert foar Kristus änsteen sunt, also eer, in un ätter ju Tied fon dät [[Babyloonsk Exil|Babyloonske Exil]] (dät wäd maasttieds apl 597 bit 539 f. Kr. doatierd). == Ienhoold == Do tweelich Propheten sunt: * [[Hosea]] * [[Joel]] * [[Amos]] * [[Obadja]] * [[Jona]] * [[Micha]] * [[Nahum]] * [[Habakuk]] * [[Zefanja]] * [[Haggai]] * [[Sacharja]] * [[Maleachi]] In't foulgjende skäl dät een touhoopefoatjende Deerstaalenge fon aal do oankelde tweelich Bouke reeke: === Hosea === Dät Bouk Hosea begint deermäd, dät hie een Huure hilket, uum Israel een Speegel-Bielde foar sien Uuntjoue juun God un sien "huurjen" mäd heedenske Godhaide tou wiesen. Hosea kricht mäd ju Huure tjo Bäidene. Die eerste Suun hat Jesreel, dan kumt ju Dochter mäd dän Noome Lo-Ruhama (dät hat: Neen Ärboarmjen) un ätters die Suun Lo-Ammi (dät hat: Nit mien Foulk). Ätters kumt een Goddes-Rääde, wieroun as in aan Gjuchts-Prosäss ju Uuntjoue fon dät Foulk Israel bekloaget wäd. Ju Bekloagenge is häd, man daach rakt dät deer uk Passagen oane, do ferkändigj, dät dät Foulk luuterd wäide skäl un dät deer Heel kumt. Hosea mout noch insen een uuntjou Wieuw hilkje, man nu fertichtet hie deer ap, mäd hier in't Bääd tou gungen un Bäidene tou tjuugen, uum dät Foulk tou wiesen: So skällen uk jie sunner Köönich, Offer-Kult un Religioon lieuwje, bit die Heere jou wier ounnimt. Fääre wäide Foulk, Priestere un Köönich bekloaget, dät jo God nit tjou sunt un uk nit do Moanskene, dät jo aal floukje, möärenje, steele, ächtebreeke un Bloud ferjoote. Deeruum skäl dät Lound ferdruugje un ferwüülderje un do Moanskene deeroun skäl dät läip gunge. Daach wäd toulääst ätter aal dät Bekloagjen un truujen wier Heel ferkändiged. Dät Foulk wäd ienleeden, uumetoukierjen. === Joel === Joel tält dät Gjucht Goddes foarruut, dät uur do Moanskene bräkt so as een Gäärshupper-Ploage, man uk ju Gnoade Goddes. Dät jält foar sien oaine Lieuwendstied, man uk foar ju Toukumst un foar dät eendgultige Gjucht Goddes. === Amos === In dät Bouk Amos rakt dät toueerste Gjuchts-Woude juun moorere Foulke, un monken uur stounde in ju Riege fon do bekloagede Foulke uk Israel un Juda. Interessant is, dät in ju Foulge ju besunnere Staalenge fon Israel un Juda monken do Foulke fääre relativierd wäd, wan deer in Amos 9, Färs 7 stoant: הֲלֹ֣וא כִבְנֵי֩ כֻשִׁיִּ֨ים אַתֶּ֥ם לִ֛י בְּנֵ֥י יִשְׂרָאֵ֖ל נְאֻם־יְהוָ֑ה הֲלֹ֣וא אֶת־יִשְׂרָאֵ֗ל הֶעֱלֵ֨יתִי֙ מֵאֶ֣רֶץ מִצְרַ֔יִם וּפְלִשְׁתִּיִּ֥ים מִכַּפְתֹּ֖ור וַאֲרָ֥ם מִקִּֽיר׃ dät hat: ''Sunt nit juust as Bäidene fon Kusch jie Bäidene fon Israel, Uutspröäk fon dän HEERE, hääbe iek nit Israel uut dät Lound Ägypten fierd un do Philistere uut Kaphtor un Aram uut Qir?'' Dät klingt nu bienaist as een Gliekstaalenge, as wan ju Gnoade un Uungnoade Goddes uur Israel juust so weese kon as bie aal do uur Foulke. Israel wäd häd bekloaget. Dät gungt uum Kult-Kritik un Sosjoal-Kritik, deer wäd juust so bekloaget, dät wäkke in heedenske Hillichduume offerje insteede fon dän hilligen Tämpel in Jerusalem, as uk, dät do rieke Ljuude do Äärme noch japper in'e Äärmoud drieuwe un sik sälwen fat freete. Man ieuwenske ju Kloage juun dät Foulk gungt dät uk uum ju Gnoade Goddes un dät hie sien Sälskup wier apsteede brange wol. === Obadja === Dät Prophetenbouk stoalt do Edomitere, do fon Esau oustomje, juunuur do Foulke Israel un Juda, do fon Jookub (Israel) oustomje. So lät sik dät Bouk in tjo Deele sjo: 1. Truujend Gjucht juun Edom 2. Edom sien Ferhoolden juun Juda 3. Ju Wier-Häärstaalenge fon Israel in ju Toukumst === Jona === Dät Bouk Jona is wildääge dät bekoandste Bouk uut dät Tweelich-Propheten-Bouk. Jona wäd as Prophet fon God beruupen, uum in ju sändige Stääd Ninive tou präätenjen, dät ju uumekiere skäl. Man Jona wol nit, hie gungt ätter [[Jafo]] (junner is däälich Tel Aviv-Jaffa) wai un wol fon deer mäd n Skip ätter Tarsis (תַרְשִׁישׁ - Tarschisch) fluchtje. Deermäd is wildääge, uk wan wie dät nit seeker wieten, jusälge Stääd meend, ju in griechiske Wällen Tartessos (Ταρτησσός) hat, een Stääd wäästelk fon ju [[Sträite fon Gibraltar]] ap dät [[Iberiske Hoolichailound]], däälich in Spanien. Wan dät so is, fersoacht Jona also, oun't Eende fon ju domoals bekoande Waareld tou fluchtjen, uum Goddes Beroupenge tou äntgungen. Man dät slumpet him nit, dät Skip kumt in aan Stoarm, kuut ätter dät jo fon Jafo uut apbreeken sunt. Do Seeljuude beedje tou hiere Godhaide, bloot Jona släpt. Do Seeljuude woakje him ap, dät hie uk tou sin God beedje skäl, man ätters besluute jo mäd Ienferstoundnis fon Jona, dät jo him uur Boud in't Woater smiete skällene, uumdät hie skäildich is, dät dät Skip in aan Stoarm keemen is un God bloot so toufree stoald wäide kon. Juust as jo him uur Boud smieten hääbe, is die Stoarm foarbie, man Jona wäd fon aan grooten Fisk rukhoalsed un beeded in dän Buuk fon dän Fisk tou God. Deer is dan een Oard fon Psoolm in dät Bouk ienbuunen, die sonaamde Jona-Psoolm. Ätter träi Deege däd die Fisk him oun Lound uutspäie, un Jona gungt in ju Stääd Ninive, uum tou präätenjen. Ju Stääd bekierd sik un Jona sät sik buute ju Stääd, uum tou bekiekjen, wät geböärt. Man hie is dul, dät ju groote sändige Stääd nit fon God fernäild wäd, uumdät ju sik bekierd häd. God lät uur Noacht een Plonte groie, wier hie sik in'e Skaad sät, man ätters soant hie aan Wurrm, die ju Plonte tou't oustierwen brangt. Jona beduurt ju doode Plonte. God kwäd tou him, wan Jona een Plonte beduurt, ju uur Noacht keemen un oustuurwen is, of hie (God) dan wäil neen Meelieden mäd een groote Stääd as Ninive hääbe skuul, wier hunnertuntwintichduusend Ljuude woonje. Dät is dan ju Leere foar dän trutsigen Prophet. Uumdät Jona träi Deege in dän Buuk fon dän Fisk waas, wäd uk in't näie Tästamänt (biespilswiese Matthäus 12, 39-40) deerfon boald, dät Kristus dät Teeken fon Jona wiest, uumdät hie stäärft un eerste ap dän trääden Dai wier lieuwend apärstoant. === Micha === Bie Micha gungt dät wier uum Gjucht un Heel foar Israel. Wier gungt dät uum dät Gjuchten fon God mäd Israel, uum Stroafen, man uk uum Heel foar Goddes Foulk. Dät is een Wai un Wier. Besunners wichtich foar dät Kristendum is die Färs Micha 5,1, wier dät hat, dät uut Bethlehem die Heere fon Israel kuume skäl. Dät wäd in ju kristelke Traditsjoon ap Jesus Kristus beleeken. === Nahum === Bie Nahum gungt dät uum ju Ärooberenge fon ju assyriske Stääd Ninive, wät mäd dän Faal fon't Ägyptiske [[Theben]] truch assyriske Ärooberere ferglieked wäd. === Habakuk === Habakuk kloaget uur dät Uungluk un Uungjucht in ju Waareld. Ätters gungt dät deeruum, dät God as Stroafe foar dät Foulk do Chaldäere deertou bringt, aan Kriech juun dät Foulk tou fieren. Die Prophet fräiget ätter Goddes Gjuchtfäidegaid un God oantwouded him. In't Eende kumt een Lofläid, een Oard Psoolm fon dän Propheten uur God. === Zefanja === Bie Zefanja gungt dät eerste uum dät Gjucht juun dät sändige Foulk Goddes, ätters uum dät Gjucht juun do Heeden un in't Eende uum dät Eendgjucht un dät kuumende Heel, dät man bloot aan Deel fon do Israeliten un Heeden belieuwje skällene. === Haggai === Dät Bouk Haggai bestoant uut fjauer Deele: 1. Rääde: Aan Aproup Goddes, ju Oarbaid oun dän Tämpel wier aptouniemen. 2. Rääde: Foaruut-Tällenge fon ju Heerdelkhaid fon dän näien Tämpel. 3. Rääde: Ferheetenge fon Goddes Säägen ätter ju loange Gjuchts-Tied, wan dät Foulk wier in Hillegaid lieuwet. 4. Rääde: Prophetie fon dät kuumende Gjucht foar ju uurige Waareld un fon ju Eerenge fon Serubbabel. === Sacharja === Dät Bouk Sacharja behonnelt deelwiese uk Themen, do foar dät Tweelich-Propheten-Bouk un foar ju Tied uum dät Exil tou typisk sunt: Gjucht un Heel, Tempel-Näibau, aal sowät. === Maleachi === Bie Maleachi gungt dät uum ju Ljoofte Goddes tou Israel, man uk uum do Ferfailengen un Sänden in dät Foulk, do häd bekloaged wäide. Besunners gungt dät uum kultiske Ferfailengen, wan biespilswiese do Priestere behinnerde Dierte offerje insteede fon do goude. Uk Ächteskeedere wäide bekloaged Dät gungt also uk uum't Gjucht un uum Stroafe un pienelke Luuterenge. Toulääst skäl dät oaber uk wier Heel foar dät Foulk reeke. [[Kategorie:Biebel]] [[Kategorie:Juudendum]] [[Kategorie:Kristendum]] 5nobiko1kw6mt3y1umfs9nzxx3u9dwp 0 11650 119830 119829 2021-03-26T09:41:28Z EmausBot 2020 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q774446]] wikitext text/x-wiki As '''חֲמֵשׁ מְגִלּוֹת''' / '''Chamesch Megillot''' ( חֲמֵשׁ / chamesch" betjudt fieuw, מְגִלּוֹת / megillot is ju Moortoal tou Hebräisk מְגִלָּה / megilla, „Skrift-Rulle“, „Bouk“) beteekent me in't Juudendum touhoopefoatjend fieuw besunnere "Fäästrullen" in dän trääden Deel fon dän Tanach (Tanach is, wät in't Kristendum dät "[[Oold Tästamänt|Oolde Tästamänt]]" hat). Bie do Juuden sunt do Skriften fon't Oolde Tästamänt so ounoardend, dät die trääde Deel do "Ketuvim" (Skriften) sunt, ätter ju [[Torah]] (Bouke Mose) un do Propheten. Monken düsse Skriften of Ketuvim wäide also fieuw Bouke ätter hiere Betjuudenge foar fieuw juudske Fääste as do fieuw Megillot beteekent. Düsse fieuw Bouke un do Fääste, tou do deeruut leesen wäd, sunt: * [[Rut (Bouk)|Rut]] (foar dät [[Wiekenfääst]] (Schavuot) ap dän füüftichsten Dai ätter Pesach, in dän Moai of Juni) * [[Hooch Läid]] (foar dät [[Pesach]]-Fääst, tou Ärinnerenge oun dän Uuttoach fon dät Foulk Israel uut Ägypten, in't Foarjier) * [[Kohelet]] / Präätenjer (foar dät [[Loof-Hutten-Fääst]] of Sukkot, dät in'n Häärst fierd wäd) * [[Kloageläidere fon dän Jeremia|Kloageläidere]] (foar dän [[9. Av]], dät is n Dai in dän Suumer, wier fäästed un foaraaln oun do bee Fernäilengen fon dän Jerusalemer Tämpel in do Jiere 587/586 foar Kristus un 70 ätter Kristus toacht wäd) * [[Ester (Bouk)|Ester]] (foar dät [[Purim]]-Fääst, dät is n Februoar of Meerte, do toanke do Juuden oun ju Räddenge fon do persiske Juuden truch ju Kööniginne Ester) Fonsäärm heere düsse fieuw Bouke uk foar do Kristen tou ju hillige Skrift, man dät düsse fieuw een besunnere Staalenge foar bestimde Fääste hääbe, is aan juudsken Bruuk. [[Kategorie:Biebel]] [[Kategorie:Juudendum]] eet03c7fx3al83l03k8jtf0potv40f7 0 11651 119826 119825 2021-03-23T14:56:09Z Heinz 88 Weiterleitungsziel von [[Chamesch Megillot]] nach [[Megillot]] geändert wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Megillot]] p8lkmdh92tr6olxp5nyltahqsfoqhxg 0 11652 119827 2021-03-23T14:56:31Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Megillot]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Megillot]] p8lkmdh92tr6olxp5nyltahqsfoqhxg 10 11653 119834 2021-03-29T09:58:03Z 46.114.140.68 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Benutser/Sproakboolke M|frs|Disser brūker het '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake frs|Ōstfräisk]]''' as '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake frs|maudertóól]]'''}}“ wikitext text/x-wiki {{Benutser/Sproakboolke M|frs|Disser brūker het '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake frs|Ōstfräisk]]''' as '''[[:Kategorie:Benutser/Sproake frs|maudertóól]]'''}} h6q5kubenj5l6o8molpeym2xtfm0kjy 0 11658 119861 2021-05-05T11:53:57Z ჯეო 11450 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Saskhori''' is n Täärp in [[Georgien]]. Deer woonje 332 Moanskene ([[2014]]). {{commons|Saskhori}} [[Kategorie:Georgien]]“ wikitext text/x-wiki '''Saskhori''' is n Täärp in [[Georgien]]. Deer woonje 332 Moanskene ([[2014]]). {{commons|Saskhori}} [[Kategorie:Georgien]] c0oi9c4xgnm124pn4m80qpm34006fce 0 11659 119870 2021-05-06T20:30:39Z TDKR Chicago 101 4917 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Guillermo Lasso by Samurai Juan (cropped).jpg|thumb|180px|Lasso (2017)]] '''Guillermo Alberto Santiago Lasso Mendoza''' (* 17. November 1955 in Guayaqui…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Guillermo Lasso by Samurai Juan (cropped).jpg|thumb|180px|Lasso (2017)]] '''Guillermo Alberto Santiago Lasso Mendoza''' (* 17. November 1955 in Guayaquil) is n [[Politik]]er. Hie is siet dän 2021 die 58. [[Präsident]] fon ju Buundesrepublik [[Ecuador]]. {{stump-links}} {{SORTIERUNG:Lasso, Guillermo}} [[Kategorie:Politiker]] [[Kategorie:Persoon]] pld0ffn0vhjj76gryojjklexc2njyyl 10 11660 119885 119876 2021-05-27T13:50:03Z Fippe 5935 wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks generyk | bgcolor = #B0C4DE | kop = {{{namme|}}} | image = {{{ôfbylding|}}} | caption = {{{ôfbyldingstekst|}}} | imagewidth = {{{ôfbyldingsbreedte|}}} | kop1 = Statistieke | head1_1 = Ienwoonertaal | item1_1 = {{{ynwennertal|}}} | head1_2 = Fläche | item1_2 = {{{oerflak|}}} | head1_3 = Befoulkengstichte | item1_3 = {{{befolkingstichtens|}}} | head1_4 = Agglomeration | item1_4 = {{{stêdekloft|}}} | head1_5 = Höchte | item1_5 = {{{hichte|}}} | kop2 = Politik | head2_1 = Lound | item2_1 = {{{lân|}}} | head2_2 = {{{bestjoerlike ienheid 1|}}} | item2_2 = {{{namme bestjoerlike ienheid 1|}}} | head2_3 = {{{bestjoerlike ienheid 2|}}} | item2_3 = {{{namme bestjoerlike ienheid 2|}}} | head2_4 = {{{bestjoerlike ienheid 3|}}} | item2_4 = {{{namme bestjoerlike ienheid 3|}}} | head2_5 = {{{bestjoerlike ienheid 4|}}} | item2_5 = {{{namme bestjoerlike ienheid 4|}}} | head2_6 = Buurmäster | item2_6 = {{{boargemaster|}}} | head2_7 = Stäädgliederenge | item2_7 = {{{stêdsyndieling|}}} | kop3 = Uur | head3_1 = Stiftenge | item3_1 = {{{stifting|}}} | head3_2 = Postleittaal | item3_2 = {{{postkoade|}}} | head3_3 = Tiedzone | item3_3 = {{{tiidsône|}}} | head3_4 = * Suumertied | item3_4 = {{{simmertiid|}}} | head3_5 = Koordinoaten | item3_5 = {{{koördinaten|}}} | head3_6 = Websiede | item3_6 = {{{webside|}}} }} in30iuduyjq7jckesjvtzcop4tza11s 0 11661 119883 2021-05-27T13:45:52Z Fippe 5935 Addrup wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks täärp | namme = Addrup | ôfbylding = Goepelplatz.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = Die Göpelplatz in Addrup | ynwennertal = 298 | oerflak = 7,47 km² | befolkingstichtens = 40 / km² | hichte = 28 m | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = Loundkring | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Loundkring Kloppenbuurich|Kloppenbuurich]] | bestjoerlike ienheid 3 = Meente | namme bestjoerlike ienheid 3= [[Essen (Ooldenbuurich)]] | postkoade = 49632 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|52_43_7_N_8_1_39_E_type:city(298)_region:DE-NI|52° 43′ 7″ N, 8° 1′ 39″ A}} | webside = [https://addrup.de/ addrup.de] }} '''Addrup''' is n Täärp in ju Meente [[Essen (Ooldenbuurich)]] in dän [[Loundkring Kloppenbuurich]], mäd ne Fläche fon 7,47 km²<ref>[https://addrup.de/gliederung Fläche fon Addrup]</ref> un 298 Ienwoonere. Addrup wuud al in n Uurkunde fon 950 eerstmoals ärwäänd.<ref>[https://addrup.de/geschichte Geskichte fon Addrup]</ref> ==Sjuch uk== *[https://addrup.de/ Websteede fon Addrup] {{Commonscat2}} ==Foutnooten== <references/> [[Kategorie:Loundkring Kloppenbuurich]] a0ivp7gahxyby1q2ug6wu8sm5cfsdlm 8 11667 121687 120262 2022-10-19T06:56:59Z MediaWiki default 11858 Disabling mentorship for wikis with no list of mentors ([[:phab:T321056]]) json application/json { "GEHelpPanelLinks": [ { "title": "Wikipedia:Hälpe bie de Wiki-Programmasproake", "text": "Hälpe bie de Wiki-Programmasproake", "id": "Q151637" }, { "title": "mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Images", "text": "Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide", "id": "mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User_guide" }, { "title": "mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing references", "text": "Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide", "id": "mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User_guide" } ], "GEHelpPanelViewMoreTitle": "Hälpe:Hälpe", "GEHomepageSuggestedEditsIntroLinks": { "create": "mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User_guide", "image": "mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User_guide#Images" }, "GEMentorshipEnabled": false } 5osnr1oelx6zgllzu2z87lie34yri3c 8 11668 122915 122914 2023-11-14T12:01:29Z MediaWiki default 11858 machine-generated configuration for excluding sections from link recommendations ([[phab:T308142]]), feel free to improve json application/json { "expand": { "group": "hard", "templates": [ "Stump" ] }, "image-recommendation": { "disabled": false, "templates": [], "excludedTemplates": [], "excludedCategories": [], "type": "image-recommendation", "group": "medium", "learnmore": "", "maxTasksPerDay": 25 }, "link-recommendation": { "type": "link-recommendation", "group": "easy", "excludedSections": [] }, "section-image-recommendation": { "type": "section-image-recommendation", "group": "medium", "maxTasksPerDay": 25 } } amt2zmnocyf0l6mseivsfh2dcvxvmgc 0 11671 120396 120393 2021-12-19T14:16:15Z 145.236.142.134 wikitext text/x-wiki [[File:Carpenters - Nixon - Office.png|thumb|The Carpenters, 1972]] '''The Carpenters''' is n rockkoppel uut [[Downey]], Kalifornien ([[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]). == Diskografie == === Alben === * Ticket to Ride (1969) * Close to You (1970) * Carpenters (1971) * A Song for You (1972) * Now and Then (1973) * Horizon (1975) * A Kind of Hush (1976) * Passage (1977) * Christmas Portrait (1978) * Made in America (1981) * Voice of the Heart (1983) * An Old-Fashioned Christmas (1984) * Lovelines (1989) * As Time Goes By (2004) {{stump}} [[Kategorie:Musik]] lyhpx2e4jqg33yscbza05f7qwnerw2q 0 11673 121718 121716 2022-11-01T11:46:43Z 84.1.58.204 wikitext text/x-wiki [[File:Doors electra publicity photo.JPG|thumb|The Doors, 1966]] '''The Doors''' is n rockkoppel uut [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Meegliedere fon dän Koppel wieren: *Jim Morrison *Ray Manzarek *Robby Krieger *John Densmore ==Ju Discografie== * ''The Doors'' (1967) * ''Strange Days'' (1967) * ''Waiting for the Sun'' (1968) * ''The Soft Parade'' (1969) * ''Morrison Hotel'' (1970) * ''L.A. Woman'' (1971) * ''Other Voices'' (1971) * ''Full Circle'' (1972) * ''An American Prayer'' (1978) [[Kategorie:Musik]] 7y0cec2oaci1jkf7hs5a33v5i0e0haw 0 11674 122556 122554 2023-05-29T12:00:33Z Opularis 13068 wikitext text/x-wiki [[Bielde:The Fabs.JPG|mini|The Beatles, [[New York]], 1964.]] '''The Beatles''' is n rockkoppel uut [[Änglound]]. Meegliedere fon dän Koppel wieren: * John Lennon * Paul McCartney * George Harrison * Ringo Starr == Ju Discografie == * ''Please Please Me'' (1963) * ''With the Beatles'' (1963) * ''A Hard Day's Night'' (1964) * ''Beatles for Sale'' (1964) * ''Help!'' (1965) * ''Rubber Soul'' (1965) * ''Revolver'' (1966) * ''Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band'' (1967) * ''Magical Mystery Tour'' (1967) * ''The Beatles'' (1968) * ''Yellow Submarine'' (1969) * ''Abbey Road'' (1969) * ''Let It Be'' (1970) [[Kategorie:Musik]] 2ij69e9gamikl9murumy7ofhu8r5ncg 0 11679 121986 121973 2023-02-04T21:06:24Z 179.6.12.194 wikitext text/x-wiki '''Percy Liza''' ([[10. April]] [[2000]], [[Chimbote]], [[Peru]]) is n peruoanske [[Foutbal|Foutbaler]]. == Foutnooten == <references /> == Ferbiendenge ätter buuten == {{Commonscat}} [[Kategorie:Foutbal]] [[Kategorie:Peru]] {{DEFAULTSORT:Liza, Percy}} q7firv5cd6s7bb36weo4td3jilw09w2 14 11685 120635 2022-03-04T10:01:18Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Meente in Provinz Groningen]] oo2yxzbv0yiw1x2laj3urgd9298718y 14 11686 120639 2022-03-04T10:04:30Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Meente in Provinz Groningen]] oo2yxzbv0yiw1x2laj3urgd9298718y 14 11687 120643 2022-03-04T10:07:45Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Meente in Provinz Groningen]] oo2yxzbv0yiw1x2laj3urgd9298718y 14 11688 120647 2022-03-04T10:10:32Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Meente in Provinz Groningen]] oo2yxzbv0yiw1x2laj3urgd9298718y 14 11689 120658 2022-03-04T10:27:09Z Ranbovw 12249 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Meente in Provinz Groningen]] oo2yxzbv0yiw1x2laj3urgd9298718y 0 11693 120717 120716 2022-04-05T20:05:23Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Östliches Mittelmeer 1450 DE.svg|thumb|Dät Byzantiniske Riek uum't Jier 1450]] Ju Beloagerenge fon Haudstääd fon’t [[Byzantiniske Riek]] truch ju osmoanske Armee begon ap’n 2. April 1453. Ap’n 29. Moai 1453 wuude ju Haudstääd iennuumen. Ju ganse Beloagerenge un dät Ienniemen fonne Stääd wädt die '''Faal fon Konstantinopel''' naamd. Do osmoanske Oungriepere hieden ungefeer 80.000 Soldoaten juun ungefeer 10.000 byzantiniske Soldoaten. Truch ju [[Pest]] waas ju Befoulkenge in’t 14. Jierhunnert al litjer wuden un truch do osmoanske Kriechsärfoulge waas ju Stääd n Ailound wuden twiske do [[Osmoansk Riek|Osmoanen]]. Die Faal fon [[Konstantinopel]] waas “de facto” uk die Faal fon’t Byzantiniske Riek. Dät Riek waas in sien leeste Jiertjaande nit moor as ju Stääd Konstantinopel un n poor Kuustgebiete. [[Kategorie:Middeloaler]] [[Kategorie:Turkäi]] rabpp8k3gc3a4gb1kroiqo6ru3wvpx9 0 11694 120732 2022-04-26T02:39:20Z Mannedyvambool 12377 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Raginhmapu.png|mini]] '''Mapudungun''' is ne Sproake, ju der boald wäd fon do [[Mapuche]] uut do Anden un Patagonia un heert tou Aru-Sproaken. [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Indioaner]]“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Raginhmapu.png|mini]] '''Mapudungun''' is ne Sproake, ju der boald wäd fon do [[Mapuche]] uut do Anden un Patagonia un heert tou Aru-Sproaken. [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Indioaner]] ix8gil0uww12w009rxy4lugod2kbwnk 0 11695 120743 120738 2022-05-05T16:47:00Z 37.249.31.243 wikitext text/x-wiki [[File:Pikachu Drawing (11377375225).jpg|thumb|Pikachu]] '''Pikachu''' is aan ''[[Pokémon]]'' Offizielle Maskote un aan fon do bekoandste Videospilfiguure<ref>[https://web.archive.org/web/20131023060454/http://www.nordicom.gu.se/common/publ_pdf/87_Yearbook%202002.pdf#page=55 Joseph Tobin (2002): ''Pikachu's Global Adventure'' (''ARCHIV''), ''Children, Young People, and Media Globalisation'', p. 55.]</ref> fon dän Videospilmoakers [[Nintendo]] un [[Game Freak]]. Dät eerste Spil (''[[Pokémon Red un Blue]]'') waas ap n 27. Februoar 1996 peroat tou ferkoopjen. <references/> [[Kategorie:Computerspil]] t3ns26rs97otac6xqbhceglbn29gcyp 0 11696 120742 120741 2022-05-05T16:46:43Z 37.249.31.243 wikitext text/x-wiki [[File:Total Drama Logo.png|thumb|Total Drama Logo]] '''''Total Drama''''' ('''''TD''''') is aan Kanadisk [[Fiersjoon]]serie ([[Animation]]s[[realityshow]]) fon dän Kompanies [[Fresh TV]], [[Elliott Animation]] un [[Cake Entertainment]]. {{stump}} [[Kategorie:Fersjoon]] [[Kategorie:Realityshow]] 7yos3ps7evzh2i7voupvhz0lyd4of5n 0 11697 120769 2022-06-12T02:15:29Z 2600:387:9:5:0:0:0:39 Fäärelaited ätter [[Bäien]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bäien]] 5uhn7me9iqkq72p4jq21oq5vnj0uk8h 10 11698 122367 121843 2023-02-28T08:17:04Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Лимонная кислота-1.jpg|350px |02=Michelangelo's Pieta 5450 cropncleaned edit.jpg|350px |03=Sarus Crane Duet.jpg|350px |04=Bamboo Forest, Arashiyama, Kyoto, Japan.jpg|350px |05=Nurturing young one.jpg|350px |06=Close-up of Tropaeolum majus flowers droplets -20190830-RM-081005.jpg|350px |07=2013-06-04_16-06-24-Coleoptera.JPG|350px |08=Chrysantheme rot tautropfen -20191024-RM-102058.jpg|350px |09=Heart valve replacement operations.jpg|350px |10=Lori Berd, Armenia, 2016-09-30, DD 69.jpg|350px |11=Taro leaf underside, backlit by sun - edit.jpg|350px |12=2014 Prowincja Gegharkunik, Sewanawank, Kościół Świętych Apostołów (07).jpg|350px |13=Огонек.jpg|350px |14=Maria Saal Collegiatsstift Karner und Pfarrkirche Mariae Himmelfahrt SO-Ansicht 30062017 0005.jpg|350px |15=Temple Wat Xieng Thong - Luang Prabang - Laos.jpg|350px |16=Bloemknop wilde peen (Daucus carota). Locatie, De Kruidhof Buitenpost.jpg|350px |17=Famagusta 01-2017 img10 Carmelite Church.jpg|350px |18=Вниз по Черемошу ).jpg|350px |19=Веслоногие ракообразные разных видов.jpg|350px |20=Antonius Kloster BW 7.jpg|350px |21=Areca and Vanilla DSC 1306.jpg|350px |22=Väike-Maarja kirik 14-05-2013.jpg|350px |23=KSC-20191205-PH-AWG07 0006.jpg|350px |24=Iglesia del Espíritu Santo, Landshut, Alemania, 2012-05-27, DD 02.JPG|350px |25=Echium wildpretii LC0204.jpg|350px |26=Pilsumer Kirche 2010.jpg|350px |27=Portrait of an ant, profile view.jpg|350px |28=2014.03.29.-08-Mannheim Neckarau Waldpark-Wiesen-Schaumkraut.jpg|350px |29=Basilica di San Pietro in Vaticano September 2015-1a.jpg|350px |30=First Color Image of the Viking Lander 2 Site.jpg|350px |31=Delosperma cooperi (Délosperma rose) - 97.jpg|350px |32=Itsukushima Gate.jpg|350px |33=Monasterio de Sanahin, Armenia, 2016-09-30, DD 44-46 HDR.jpg|350px |34=Malta Gozo Ta Pinu BW 2011-10-08 10-18-54.JPG|350px |35=Virmalised 18.03.15 (2).jpg|350px |36=FIRE 01.JPG|350px |37=Eenzaam plantje (zeekraal Salicornia) trotseert de soms barre elementen. Locatie, Noarderleech Provincie Friesland 02.jpg|350px |38=De Maria kerk in Wierum 3 edited.jpg|350px |39=Eyjafjallajökull.jpeg|350px |40=Pia19808-main tight crop-monday.jpg|350px |41=Cathedrale Notre-Dame de Paris nef nouvelles cloches.jpg|350px |42=PhuSangWTF 01.jpg|350px |43=Sahuaro in bloom 2.jpg|350px |44=Reflection on the Salar de Uyuni, bolivia.jpg|350px |45=Trakai Island Castle Chapel, Lithuania - Diliff.jpg|350px |46=Stromboli Eruption.jpg|350px |47=Dianthus carthusianorum Neulengbach 20160611 01.jpg|350px |48=Hurricane Isabel from ISS.jpg|350px |49=Catedral de Sioni, Tiflis, Georgia, 2016-09-29, DD 100-102 HDR.jpg|350px |50=Falcon 9 rollout with TurkmenAlem52E-MonacoSAT to SLC-40 (17108097439).jpg|350px |51=Port and lighthouse overnight storm with lightning in Port-la-Nouvelle.jpg|350px |52=Drosera rotundifolia leaf1.jpg|350px |53=Drosera rotundifolia leaf1.jpg|350px }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2023}} </noinclude> r90yvvjmojj5pi783b2t5u1pzq6cm00 10 11699 121845 121838 2023-01-03T09:11:44Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/Beschrieuwenge]] nach [[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/2023/Beschrieuwenge]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |02=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |03=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |04=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |05=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |06=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |07=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |08=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |09=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |10=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |11=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |12=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |13=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |14=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |15=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |16=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |17=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |18=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |19=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |20=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |21=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |22=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |23=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |24=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |25=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |26=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |27=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |28=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |29=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |30=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |31=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |32=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |33=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |34=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |35=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |36=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |37=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |38=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |39=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |40=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |41=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |42=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |43=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |44=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |45=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |46=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |47=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |48=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |49=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |50=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |51=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |52=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |53=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2022}} </noinclude> hh13lgbj1zk7gvakvg84pjpmbn1qov7 10 11700 121849 121847 2023-01-03T09:12:04Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/Bratte]] nach [[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/2023/Bratte]] und überschrieb dabei eine Weiterleitung wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2022}} </noinclude> t3r3r3gqnczkj8dpndl7nlz5c2uafh3 10 11701 120780 2022-06-25T17:26:36Z Murma174 1663 nei wikitext text/x-wiki [[Bild:Symbol_support_vote.svg|15px]]&nbsp;'''Pro''' d5w71mmbnm1u9fndvkkhagvhqmdx33k 10 11702 120781 2022-06-25T17:27:27Z Murma174 1663 nei wikitext text/x-wiki [[Bild:Symbol_oppose_vote.svg|15px]]&nbsp;'''Con''' 1gpe7l1280c1x78gljo5ymzepr00qol 0 11703 120789 2022-07-02T08:40:25Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Hermann Griep''' (* 26. April [[1800]]; † 15. April [[1871]]), uk wäil '''Fokke Hämken''' naamd, waas Buurmäster un Fertäller. == Lieuwend == Sien Oolden wieren Wilke Griep un Helene Griep (geb. Deddens). Hermann Griep bleeuw sien ganse Lieuwend ap'n Hoaf fon sin Bruur Johann Griep oarbaidjen. Hie waas uk aan fon do fjauer Buurmäster fon [[Skäddel]]. Sien Geskichten wuden fon [[Johann Friedrich Minssen]] apskreeuwen. Tou sien Tied wieren do Fert…“ wikitext text/x-wiki '''Hermann Griep''' (* 26. April [[1800]]; † 15. April [[1871]]), uk wäil '''Fokke Hämken''' naamd, waas Buurmäster un Fertäller. == Lieuwend == Sien Oolden wieren Wilke Griep un Helene Griep (geb. Deddens). Hermann Griep bleeuw sien ganse Lieuwend ap'n Hoaf fon sin Bruur Johann Griep oarbaidjen. Hie waas uk aan fon do fjauer Buurmäster fon [[Skäddel]]. Sien Geskichten wuden fon [[Johann Friedrich Minssen]] apskreeuwen. Tou sien Tied wieren do Fertälstere fon Hermann Griep of Fokke Hämken gjucht bekoand. [[Marron Fort]] beskrift him as ''brillanter Erzähler''. == Fertälstere == *''En Geschaank fon dän Düwel'' *''Die Mouneknäckt'' *''Dokter Alwieten'' *''Ätter do Frantsozen: dät Jier 1815'' *''Dän Dood foar do Ogene'' *''Fäslieuwend'' *''Do Mansfäldere in Seelterlound'' *''In Huus in Seelterlound foar 150 Jier'' *''Die Dode in dän Swote Faan'' *''Do träi Junkere in Seelterlound'' *''Die fljogende Könichsuun'' *''Die Wänt, die nit boang wäide kude'' *''Die Wänt mär sien träi Huunde'' *''Hans Boare'' *''Die Pastoor un sin Köster'' *''Hilkjen'' *''Pinkster'' == Literatuur == *Marron C. Fort: ''Saterfriesische Stimmen'', Ostendorp Verlag, Rhauderfehn 1990. <small>Foulkskundelke Texte mäd düütske Uursättenge ut Skäddel (fertäld fon Maria Awick, Theodor Griep, Heinrich Kröger, Fokke Hämken, Leni Seeger, un Bernhard Wilkens), 196 Sieden A4.</small> [[Kategorie:Seelterfräiske Literatuur]] gts6zlyg7xwf742257jzu85o4bn87h3 0 11704 120790 2022-07-02T08:40:49Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Hermann Griep]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hermann Griep]] 952kpp09fddwnxvxpe74clw57x4lxsp 14 11705 120795 2022-07-05T08:01:32Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Politik]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Politik]] 0uxqcojtauj5ada7nxhs8vpra40xlxu 0 11706 120799 120798 2022-07-05T08:16:16Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Ju Woal tou n 18. Düütsken [[Buundesdai]] waas am 22. September 2013. {| class="wikitable" ! Paatäi !! % !! Sitte !! Unnerskeed |- | [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds]]<br />''(Christlich Demokratische Union Deutschlands)'' || style="text-align:right" | 40,4% || style="text-align:right" | 255 || style="text-align:right" | +61 |- | [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds]]<br />''(Sozialdemokratische Partei Deutschlands)'' || style="text-align:right" | 30,6% || style="text-align:right" | 193|| style="text-align:right" | +47 |- | [[Die Linke]]<br />''(Die Linke)'' || style="text-align:right" | 10,1% || style="text-align:right" | 64 || style="text-align:right" | -12 |- | [[Bündnis 90/Die Grünen]]<br />''(Bündnis 90/Die Grünen)'' || style="text-align:right" | 10,0% || style="text-align:right" | 63 || style="text-align:right" | -5 |- | [[Christelk-Soziale Union]]<br />''(Christlich-Soziale Union)'' || style="text-align:right" | 8,9% || style="text-align:right" | 56 || style="text-align:right" | +11 |- | [[Fräie Demokratiske Paatäi]]<br />''(Freie Demokratische Partei)'' || style="text-align:right" | - || style="text-align:right" | - || style="text-align:right" | -93 |- ! style="text-align:left" | Mädnunner || style="text-align:right" | 100% || style="text-align:right" | 631 || style="text-align:right" | +9 |} [[Kategorie:Buundesdai]] a62s91zpihyp0uwz0l2qpx2bqx08sp1 0 11707 120801 120797 2022-07-05T08:16:49Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki Ju Woal tou n 19. Düütsken [[Buundesdai]] waas ap'n 24. September 2017. {| class="wikitable" ! Paatäi !! % !! Sitte !! Unnerskeed |- | [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds]]<br />''(Christlich Demokratische Union Deutschlands)'' || style="text-align:right" | 28,2% || style="text-align:right" | 200 || style="text-align:right" | -55 |- | [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds]]<br />''(Sozialdemokratische Partei Deutschlands)'' || style="text-align:right" | 21,6% || style="text-align:right" | 153|| style="text-align:right" | -40 |- | [[Alternative für Deutschland|AfD]]<br />''(Alternative für Deutschland)'' || style="text-align:right" | 13,3% || style="text-align:right" | 94 || style="text-align:right" | +94 |- | [[Fräie Demokratiske Paatäi]]<br />''(Freie Demokratische Partei)'' || style="text-align:right" | 11,3 || style="text-align:right" | 80 || style="text-align:right" | +80 |- | [[Die Linke]]<br />''(Die Linke)'' || style="text-align:right" | 9,7% || style="text-align:right" | 69 || style="text-align:right" | +5 |- | [[Bündnis 90/Die Grünen]]<br />''(Bündnis 90/Die Grünen)'' || style="text-align:right" | 9,4% || style="text-align:right" | 67 || style="text-align:right" | +4 |- | [[Christelk-Soziale Union]]<br />''(Christlich-Soziale Union)'' || style="text-align:right" | 6,5% || style="text-align:right" | 46 || style="text-align:right" | -10 |- ! style="text-align:left" | Mädnunner || style="text-align:right" | 100% || style="text-align:right" | 709 || style="text-align:right" | +78 |} [[Kategorie:Buundesdai]] i75arwlao52xchb1gcqdep0qi1wmsz6 0 11708 120802 2022-07-05T08:30:12Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „Ju Woal tou n 20. Düütsken [[Buundesdai]] waas ap'n 26. September 2021. {| class="wikitable" ! Paatäi !! % !! Sitte !! Unnerskeed |- | [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds]]<br />''(Sozialdemokratische Partei Deutschlands)'' || style="text-align:right" | 25,7% || style="text-align:right" | 206 || style="text-align:right" | +53 |- | [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds]]<br />''(Christlich Demokratische Union Deutschlands)'' || style="te…“ wikitext text/x-wiki Ju Woal tou n 20. Düütsken [[Buundesdai]] waas ap'n 26. September 2021. {| class="wikitable" ! Paatäi !! % !! Sitte !! Unnerskeed |- | [[Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds]]<br />''(Sozialdemokratische Partei Deutschlands)'' || style="text-align:right" | 25,7% || style="text-align:right" | 206 || style="text-align:right" | +53 |- | [[Christelk Demokratiske Union Düütsklounds]]<br />''(Christlich Demokratische Union Deutschlands)'' || style="text-align:right" | 18,9% || style="text-align:right" | 152 || style="text-align:right" | -48 |- | [[Bündnis 90/Die Grünen]]<br />''(Bündnis 90/Die Grünen)'' || style="text-align:right" | 14,8 || style="text-align:right" | 118 || style="text-align:right" | +51 |- | [[Fräie Demokratiske Paatäi]]<br />''(Freie Demokratische Partei)'' || style="text-align:right" | 11,5 || style="text-align:right" | 92 || style="text-align:right" | +12 |- | [[Alternative für Deutschland|AfD]]<br />''(Alternative für Deutschland)'' || style="text-align:right" | 10,3% || style="text-align:right" | 83 || style="text-align:right" | -11 |- | [[Die Linke]]<br />''(Die Linke)'' || style="text-align:right" | 4,9 || style="text-align:right" | 39 || style="text-align:right" | -30 |- | [[Christelk-Soziale Union]]<br />''(Christlich-Soziale Union)'' || style="text-align:right" | 5,2% || style="text-align:right" | 45 || style="text-align:right" | -1 |- | [[Südschleswigscher Wählerverband|SSW]]<br />''(Südschleswigscher Wählerverband)'' || style="text-align:right" | 0,1% || style="text-align:right" | 1 || style="text-align:right" | +1 |} [[Kategorie:Buundesdai]] 887162er98dw9b5q8b3abq3uf22gc72 0 11709 120977 120803 2022-07-19T07:13:37Z Vargenau 631 tri wikitext text/x-wiki [[Bielde:2020-02-13 Deutscher Bundestag IMG 3438 by Stepro.jpg|thumb|Plenoarsoal fon dän Buundesdai]] Die '''Düütske Buundesdai''' is dät [[Parlament]] fon ju [[Buundesrepublik Düütsklound]] mäd Sit in [[Berlin]]. == Lieste mäd Buundesdaiwoalen (siet 2009) == * [[Düütske Buundesdaiwoalen 2009]] * [[Düütske Buundesdaiwoalen 2013]] * [[Düütske Buundesdaiwoalen 2017]] * [[Düütske Buundesdaiwoalen 2021]] [[Kategorie:Buundesdai|*]] tbakx3d4cbgq18khskdrcm2kym9xikg 0 11710 120805 2022-07-05T08:46:24Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „Ju '''Alternative für Deutschland''' is ne nationoal-konservative Paatäi, ju fonne Medien maast as gjuchts-populistisk beskreeuwen wädt. Ju Paatäi wuude ap'n 6. Februoar 2013 gruunded un wuude inne Begintied as ju '' Anti-Euro-Partei'' bekoand. == Geskichte == Bie do [[Düütske Buundesdaiwoalen 2013|Buundesdaiwoalen 2013]] hiede ju Paatäi noch nit genouch Stimmen uum in'n [[Buundesdai]] tou kuumen. 2014 koom ju Paatäi dan in do Lounddeege fon Sakse…“ wikitext text/x-wiki Ju '''Alternative für Deutschland''' is ne nationoal-konservative Paatäi, ju fonne Medien maast as gjuchts-populistisk beskreeuwen wädt. Ju Paatäi wuude ap'n 6. Februoar 2013 gruunded un wuude inne Begintied as ju '' Anti-Euro-Partei'' bekoand. == Geskichte == Bie do [[Düütske Buundesdaiwoalen 2013|Buundesdaiwoalen 2013]] hiede ju Paatäi noch nit genouch Stimmen uum in'n [[Buundesdai]] tou kuumen. 2014 koom ju Paatäi dan in do Lounddeege fon [[Saksen]], [[Brandenbuurich]] un [[Thüringen]]. Bie do Europawoalen 2014 kreech ju Paatäi 7,1% fon do Stimmen. Siet do [[Düütske Buundesdaiwoalen 2017|Buundesdaiwoalen 2017]] is ju Paatäi in'n Buundesdai fertreeden. [[Kategorie:Politiske Paatäi in Düütsklound]] p8fbijxqh1sk6n81ftee3rvnlvegeqi 14 11711 120806 2022-07-05T08:46:34Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Politik]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Politik]] 0uxqcojtauj5ada7nxhs8vpra40xlxu 0 11712 120816 2022-07-05T08:55:37Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „Die '''Südschleswigsche Wählerverband''' (SSW) ([[Deensk]]: ''Sydslesvigsk Vælgerforening'', Noudfräisk: ''Söödschlaswiksche Wäälerferbånd'') is ne Minnerhaide- un Regionoalpaatäi in [[Släswiek-Holsten]]. Ju SSW is ju Paatäi fon do Dänen un Fräisen in Släswiek-Holsten. Ju Paatäi oarbaided mäd ju [[Friisk Foriining]] touhoope. == Geskichte == Siet 1958 is ju Paatäi in dän Lounddai fon Släswiek-Holsten fertreeden. Siet do Düütske Buun…“ wikitext text/x-wiki Die '''Südschleswigsche Wählerverband''' (SSW) ([[Deensk]]: ''Sydslesvigsk Vælgerforening'', Noudfräisk: ''Söödschlaswiksche Wäälerferbånd'') is ne Minnerhaide- un Regionoalpaatäi in [[Släswiek-Holsten]]. Ju SSW is ju Paatäi fon do Dänen un Fräisen in Släswiek-Holsten. Ju Paatäi oarbaided mäd ju [[Friisk Foriining]] touhoope. == Geskichte == Siet 1958 is ju Paatäi in dän Lounddai fon Släswiek-Holsten fertreeden. Siet do [[Düütske Buundesdaiwoalen 2021|Buundesdaiwoalen 2021]] is ju Paatäi uk in'n [[Buundesdai]] fertreeden. [[Kategorie:Politiske Paatäi in Düütsklound]] 2fdhgpdkpc0c1lp19yhzwooyhk51e5d 0 11713 120840 2022-07-10T12:49:09Z Murma174 1663 Fäärelaited ätter [[Keltiske Sproaken]] wikitext text/x-wiki #redirect [[Keltiske Sproaken]] l88p55h1rf5bbk78tccp8kw925trykf 8 11715 122907 122644 2023-11-05T22:24:06Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki * Algemeene Läskgruunde ** Wonsk fon dän Autor ** Urhebergjuchtsferlätsenge ** Vandalismus ** poor content ** redirect resolved ** unused template or category ** cross wiki spam ** user page redirect to meta ** obvious error ** no Sater Frisian nlll9uw7zpbr4cnhb420u68oiv4m41o 4 11716 120845 2022-07-10T21:42:14Z Murma174 1663 Fäärelaited ätter [[Wikipedia:Administratore]] wikitext text/x-wiki #redirect [[Wikipedia:Administratore]] e30r5xuuyzpiuqoub7k8z4xh1j11ds1 4 11717 120846 2022-07-10T21:42:50Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-> [[WP:RfA]]“ wikitext text/x-wiki -> [[WP:RfA]] 1gs9idnem2g6kjj33v171rz8hxjaebd 4 11718 120847 2022-07-10T21:43:01Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-> [[WP:RfA]]“ wikitext text/x-wiki -> [[WP:RfA]] 1gs9idnem2g6kjj33v171rz8hxjaebd 4 11719 120848 2022-07-10T21:43:19Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-> [[WP:RfA]]“ wikitext text/x-wiki -> [[WP:RfA]] 1gs9idnem2g6kjj33v171rz8hxjaebd 4 11720 120849 2022-07-10T21:43:30Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-> [[WP:RfA]]“ wikitext text/x-wiki -> [[WP:RfA]] 1gs9idnem2g6kjj33v171rz8hxjaebd 4 11721 120850 2022-07-10T21:43:41Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-> [[WP:RfA]]“ wikitext text/x-wiki -> [[WP:RfA]] 1gs9idnem2g6kjj33v171rz8hxjaebd 4 11722 120851 2022-07-10T21:43:53Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-> [[WP:RfA]]“ wikitext text/x-wiki -> [[WP:RfA]] 1gs9idnem2g6kjj33v171rz8hxjaebd 4 11723 120852 2022-07-10T21:44:03Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-> [[WP:RfA]]“ wikitext text/x-wiki -> [[WP:RfA]] 1gs9idnem2g6kjj33v171rz8hxjaebd 4 11724 120853 2022-07-10T21:44:14Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-> [[WP:RfA]]“ wikitext text/x-wiki -> [[WP:RfA]] 1gs9idnem2g6kjj33v171rz8hxjaebd 4 11725 120854 2022-07-10T21:44:28Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-> [[WP:RfA]]“ wikitext text/x-wiki -> [[WP:RfA]] 1gs9idnem2g6kjj33v171rz8hxjaebd 4 11726 120855 2022-07-10T21:44:43Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-> [[WP:RfA]]“ wikitext text/x-wiki -> [[WP:RfA]] 1gs9idnem2g6kjj33v171rz8hxjaebd 4 11727 120856 2022-07-10T21:44:55Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-> [[WP:RfA]]“ wikitext text/x-wiki -> [[WP:RfA]] 1gs9idnem2g6kjj33v171rz8hxjaebd 4 11728 120857 2022-07-10T21:45:07Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-> [[WP:RfA]]“ wikitext text/x-wiki -> [[WP:RfA]] 1gs9idnem2g6kjj33v171rz8hxjaebd 4 11729 120858 2022-07-10T21:45:17Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-> [[WP:RfA]]“ wikitext text/x-wiki -> [[WP:RfA]] 1gs9idnem2g6kjj33v171rz8hxjaebd 4 11730 120860 2022-07-12T08:59:06Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-> [[WP:RfA]]“ wikitext text/x-wiki -> [[WP:RfA]] 1gs9idnem2g6kjj33v171rz8hxjaebd 4 11731 120861 2022-07-12T08:59:42Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-> [[WP:RfA]]“ wikitext text/x-wiki -> [[WP:RfA]] 1gs9idnem2g6kjj33v171rz8hxjaebd 10 11734 120878 2022-07-15T14:49:09Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „cellspacing="8" cellpadding="0" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe2" style="clear:both; margin:0.5em auto; background-color:#f9f9f9; border:3px solid #e9e9e9; position:relative;" width="80%"<noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen|{{PAGENAME}}]] </noinclude>“ wikitext text/x-wiki cellspacing="8" cellpadding="0" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe2" style="clear:both; margin:0.5em auto; background-color:#f9f9f9; border:3px solid #e9e9e9; position:relative;" width="80%"<noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen|{{PAGENAME}}]] </noinclude> 87sinlt1rtbo11g9auvijrruirrf6um 14 11735 120883 120880 2022-07-15T14:55:19Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Kategorie:Foarloagen:Lizenzen]] nach [[Kategorie:Foarloage:Lizenzen]] wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] 0gprg5py27umv9ttyl1dznu843003p1 10 11736 120882 120881 2022-07-15T14:55:08Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki <div id="Vorlage_NoCommons"> {| {{Lizenzdesign4}} | [[Bild:NoCommons.svg|55px|alt=|link=|Do not move this file to Wikimedia Commons without an individual review]] ---- Diese Datei ist möglicherweise nicht mit den [[:commons:Category:Commons policies|Richtlinien von Wikimedia Commons]] kompatibel.<br /> Es sollte individuell geprüft werden, ob sie nach Wikimedia Commons verschoben werden darf. ----- <big>'''Do not transfer this file to Wikimedia Commons without an individual review!'''</big> |}</div><noinclude> [[Kategorie:Foarloage:Lizenzen|{{PAGENAME}}]] </noinclude> tibrpstoqdhvoitdz43bl07hfnwrgyi 10 11738 120889 120888 2022-07-15T15:11:35Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {| cellspacing="8" cellpadding="0" style="width:80%; clear:both; margin:0.5em auto; background-color:#f7f8ff;border:2px solid #8888aa;" | style="width:70px"| [[File:NotCommons-emblem-copyrighted.svg|64px|©]] ---- <div lang="de">'''© Alle Rechte vorbehalten'''<br /> Dieses Bild ist ganz oder in Teilen [[:de:Urheberrecht|urheberrechtlich]] geschützt. Die Veröffentlichung wurde ausdrücklich '''nur für den Gebrauch auf der Saterfriesischen Wikipedia''' ([[:w:stq:|stqwiki]]) gestattet.</div> ---- <div lang="en">'''© All rights reserved'''<br /> This image (or parts of it) is '''[[:w:en:copyright|copyrighted]]'''. Publishing was explicitly '''limited to use on the Sater Frisian Wikipedia''' ([[:w:stq:|stqwiki]]).</div> |} {{NoCommons}}<noinclude> [[Kategorie:Foarloage:Lizenzen|{{PAGENAME}}]]</noinclude><includeonly> [[Kategorie:Lizenzen:Stqwiki]]</includeonly> kv910yiaynx55q2rp1e97vx48jiq6px 10 11739 120892 120886 2022-07-15T15:19:23Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {| cellpadding="3" class="toccolours" width="100%" |- ! style="background: #ccccff; text-align: right; vertical-align: middle;" width="15%" {{#if:{{{Beschreibung|}}}|id="fileinfotpl_desc"}} | Beschreibung | {{#if: {{{Beschreibung|}}} | {{{Beschreibung}}} | <div id="information-fehlt" style="text-align: center; background: #ffe; margin: .75em 15%; padding: .5em; border: 1px solid #e3e3b0;">'''Es fehlt noch eine Beschreibung des Inhalts der Datei (Was zeigt die Datei?). Bitte diese Information noch [{{SERVER}}{{LOCALURL:{{SUBJECTPAGENAMEE}}|action=edit}} nachtragen].'''</div>}} |- ! style="background: #ccccff; text-align: right; vertical-align: middle;" {{#if:{{{Quelle|}}}|id="fileinfotpl_src"}} | Quelle | {{#if: {{{Quelle|}}} | {{{Quelle}}} | <div id="information-fehlt" style="text-align: center; background: #ffe; margin: .75em 15%; padding: .5em; border: 1px solid #e3e3b0;">'''Es fehlt noch die Quelle für die Datei (Woher hat der Uploader die Datei?). Bitte diese Information noch [{{SERVER}}{{LOCALURL:{{SUBJECTPAGENAMEE}}|action=edit}} nachtragen].'''</div>}} |- ! style="background: #ccccff; text-align: right; vertical-align: middle;" {{#if:{{{Urheber|}}}|id="fileinfotpl_aut"}} | Urheber | {{#if: {{{Urheber|}}} | {{{Urheber}}} |<div id="information-fehlt" style="text-align: center; background: #ffe; margin: .75em 15%; padding: .5em; border: 1px solid #e3e3b0;">'''Es fehlt noch der Urheber bzw. der Nutzungsrechteinhaber für die Datei (Wer hat die Datei ursprünglich erstellt?). Bitte diese Information noch [{{SERVER}}{{LOCALURL:{{SUBJECTPAGENAMEE}}|action=edit}} nachtragen].'''</div>}} |- {{#if:{{{Datum|}}}| ! style="background: #ccccff; text-align: right; vertical-align: middle;" id="fileinfotpl_date" {{!}} Datum {{!}} {{{Datum}}} }} |- {{#if:{{{Genehmigung|}}}| ! style="background: #ccccff; text-align: right; vertical-align: middle;" id="fileinfotpl_perm" {{!}} Genehmigung {{!}} {{{Genehmigung}}} }} |- {{#if:{{{Andere Versionen|}}}| ! style="background: #ccccff; text-align: right; vertical-align: middle;" id="fileinfotpl_ver" {{!}} Andere Versionen dieser Datei {{!}} {{{Andere Versionen}}} }} |- {{#if:{{{Anmerkungen|}}}| ! style="background: #ccccff; text-align: right; vertical-align: middle;" id="fileinfotpl_add" {{!}} Anmerkungen {{!}} {{{Anmerkungen}}} }} |} == {{int:license-header}} ==<noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] </noinclude> 3e7dv5056c6uhksw0b54rytl83xuex3 14 11740 120944 120890 2022-07-17T14:16:48Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lizenzen]] [[Kategorie:Dateien]] 5pggxii2bi6i7k422q8adw4kr9bnpsb 14 11741 120891 2022-07-15T15:12:52Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Wikipedia]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia]] lrr893xxd0as47gyb1cbgr2oav8ne57 14 11743 121252 120915 2022-08-02T08:48:08Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Dateien]] [[Kategorie:Lizenzen]] a9jlylknyn2jhj7mlz5e30ee7vadm4f 14 11744 120916 2022-07-17T13:26:39Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Haudkategorie| ]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Haudkategorie| ]] 9ujk23s88knne3yrcken2vyljovcfle 14 11745 121251 120917 2022-08-02T08:47:51Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Dateien]] [[Kategorie:Lizenzen]] a9jlylknyn2jhj7mlz5e30ee7vadm4f 14 11746 121250 120918 2022-08-02T08:47:06Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Dateien]] [[Kategorie:Lizenzen]] a9jlylknyn2jhj7mlz5e30ee7vadm4f 14 11747 121253 120919 2022-08-02T08:48:32Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Dateien]] [[Kategorie:Lizenzen]] a9jlylknyn2jhj7mlz5e30ee7vadm4f 4 11750 120962 120947 2022-07-19T05:56:37Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Wikipedia:Technik/Archiv/2018]] nach [[Wikipedia:Politik/Archiv/2018]] wikitext text/x-wiki == Review of initial updates on Wikimedia movement strategy process == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''Note: Apologies for cross-posting and sending in English. [[m:Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/Initial announcements review|Message is available for translation on Meta-Wiki]].'' The Wikimedia movement is beginning a movement-wide strategy discussion, a process which will run throughout 2017. For 15 years, Wikimedians have worked together to build the largest free knowledge resource in human history. During this time, we've grown from a small group of editors to a diverse network of editors, developers, affiliates, readers, donors, and partners. Today, we are more than a group of websites. We are a movement rooted in values and a powerful vision: all knowledge for all people. As a movement, we have an opportunity to decide where we go from here. This movement strategy discussion will focus on the future of our movement: where we want to go together, and what we want to achieve. We hope to design an inclusive process that makes space for everyone: editors, community leaders, affiliates, developers, readers, donors, technology platforms, institutional partners, and people we have yet to reach. There will be multiple ways to participate including on-wiki, in private spaces, and in-person meetings. You are warmly invited to join and make your voice heard. The immediate goal is to have a strategic direction by Wikimania 2017 to help frame a discussion on how we work together toward that strategic direction. Regular updates are being sent to the [[mail:Wikimedia-l|Wikimedia-l mailing list]], and posted [[m:Strategy/Wikimedia_movement/2017/Updates|on Meta-Wiki]]. Beginning with this message, monthly reviews of these updates will be sent to this page as well. [[m:Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/Signup|Sign up]] to receive future announcements and monthly highlights of strategy updates on your user talk page. Here is a review of the updates that have been sent so far: * [[m:Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/15 December 2016 - Update 1 on Wikimedia movement strategy process|Update 1 on Wikimedia movement strategy process]] (15 December 2016) ** Introduction to process and information about budget spending resolution to support it * [[m:Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/23 December 2016 - Update 2 on Wikimedia movement strategy process|Update 2 on Wikimedia movement strategy process]] (23 December 2016) ** Start of search for Lead Architect for movement strategy process * [[m:Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/8 January 2017 - Update 3 on Wikimedia movement strategy process|Update 3 on Wikimedia movement strategy process]] (8 January 2017) ** Plans for strategy sessions at upcoming Wikimedia Conference 2017 * [[m:Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/11 January 2017 - Update 4 on Wikimedia movement strategy process|Update 4 on Wikimedia movement strategy process]] (11 January 2017) ** Introduction of williamsworks * [[m:Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/2 February 2017 - Update 5 on Wikimedia movement strategy process|Update 5 on Wikimedia movement strategy process]] (2 February 2017) ** The core movement strategy team, team tracks being developed, introduction of the Community Process Steering Committee, discussions at WikiIndaba conference 2017 and the Wikimedia movement affiliates executive directors gathering in Switzerland * [[m:Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/10 February 2017 - Update 6 on Wikimedia movement strategy process|Update 6 on Wikimedia movement strategy process]] (10 February 2017) ** Tracks A & B process prototypes and providing feedback, updates on development of all four Tracks More information about the movement strategy is available on the [[m:Strategy/Wikimedia movement/2017|Meta-Wiki 2017 Wikimedia movement strategy portal]]. ''Posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] on behalf of the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation|Wikimedia Foundation]], 20:31, 15. Feb 2017 (UTC) • [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/Initial announcements review|{{int:please-translate}}]] • [[m:Talk:Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates|Get help]]'' </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:GVarnum-WMF@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=16297862 --> == Overview #2 of updates on Wikimedia movement strategy process == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''Note: Apologies for cross-posting and sending in English. [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/Overview 2 of updates on Wikimedia movement strategy process|This message is available for translation on Meta-Wiki]].'' As we mentioned last month, the Wikimedia movement is beginning a movement-wide strategy discussion, a process which will run throughout 2017. This movement strategy discussion will focus on the future of our movement: where we want to go together, and what we want to achieve. Regular updates are being sent to the [[mail:Wikimedia-l|Wikimedia-l mailing list]], and posted [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia_movement/2017/Updates|on Meta-Wiki]]. Each month, we are sending overviews of these updates to this page as well. [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/Signup|Sign up]] to receive future announcements and monthly highlights of strategy updates on your user talk page. Here is a overview of the updates that have been sent since our message last month: * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/16 February 2017 - Update 7 on Wikimedia movement strategy process|Update 7 on Wikimedia movement strategy process]] (16 February 2017) ** Development of documentation for Tracks A & B * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/24 February 2017 - Update 8 on Wikimedia movement strategy process|Update 8 on Wikimedia movement strategy process]] (24 February 2017) ** Introduction of Track Leads for all four audience tracks * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/2 March 2017 - Update 9 on Wikimedia movement strategy process|Update 9 on Wikimedia movement strategy process]] (2 March 2017) ** Seeking feedback on documents being used to help facilitate upcoming community discussions More information about the movement strategy is available on the [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017|Meta-Wiki 2017 Wikimedia movement strategy portal]]. ''Posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] on behalf of the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation|Wikimedia Foundation]], 19:43, 9. Mee 2017 (UTC) • [[m:Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/Overview 2 of updates on Wikimedia movement strategy process|{{int:please-translate}}]] • [[m:Talk:Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates|Get help]]'' </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:GVarnum-WMF@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=16350625 --> == We invite you to join the movement strategy conversation (now through April 15) == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> : ''This message, "[[mailarchive:wikimediaannounce-l/2017-March/001383.html|We invite you to join the movement strategy conversation (now through April 15)]]", was sent through multiple channels by [[m:User:GVarnum-WMF|Gregory Varnum]] on 15 and 16 of March 2017 to village pumps, affiliate talk pages, movement mailing lists, and MassMessage groups. A similar message was sent by [[m:User:Nicole_Ebber_(WMDE)|Nicole Ebber]] to organized groups and their mailing lists on 15 of March 2017. This version of the message is available for translation and documentation purposes'' Dear Wikimedians/Wikipedians: Today we are starting a broad discussion to define Wikimedia's future role in the world and develop a collaborative strategy to fulfill that role. You are warmly invited to join the conversation. There are many ways to participate, by joining an existing conversation or starting your own: [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia_movement/2017/Track_A|Track A (organized groups)]]: Discussions with your affiliate, committee or other organized group (these are groups that support the Wikimedia movement). Track B (individual contributors): [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia_movement/2017/Cycle_1|On Meta]] or your [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia_movement/2017/Participate|local language or project wiki]]. This is the first of three conversations, and it will run between now and April 15. The purpose of cycle 1 is to discuss the future of the movement and generate major themes around potential directions. What do we want to build or achieve together over the next 15 years? We welcome you, as we create this conversation together, and look forward to broad and diverse participation from all parts of our movement. * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia_movement/2017|Find out more about the movement strategy process]] * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia_movement/2017/Toolkit/Discussion_Coordinator_Role|Learn more about volunteering to be a Discussion Coordinator]] Sincerely, Nicole Ebber (Track A Lead), Jaime Anstee (Track B Lead), & the [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia_movement/2017/People|engagement support teams]]</div></div> 05:10, 18. Mee 2017 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:GVarnum-WMF@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Strategy/Wikimedia_movement/2017/Updates/Global_message_delivery&oldid=16453957 --> == [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Start of the 2017 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections|Start of the 2017 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''Please accept our apologies for cross-posting this message. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Start of the 2017 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections|This message is available for translation on Meta-Wiki]].'' [[File:Wikimedia-logo black.svg|right|150px|link=m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017]] On behalf of the Wikimedia Foundation Elections Committee, I am pleased to announce that self-nominations are being accepted for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2017/Board_of_Trustees/Call_for_candidates|2017 Wikimedia Foundation Board of Trustees Elections]]. The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees|Board of Trustees]] (Board) is the decision-making body that is ultimately responsible for the long-term sustainability of the Wikimedia Foundation, so we value wide input into its selection. More information about this role can be found [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Board of Trustees|on Meta-Wiki]]. Please read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Board of Trustees/Call for candidates|letter from the Board of Trustees calling for candidates]]. '''The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Board of Trustees/Candidates|candidacy submission phase]] will last from April 7 (00:00 UTC) to April 20 (23:59 UTC).''' '''We will also be accepting questions to ask the candidates from April 7 to April 20. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Board of Trustees/Questions|You can submit your questions on Meta-Wiki]].''' Once the questions submission period has ended on April 20, the Elections Committee will then collate the questions for the candidates to respond to beginning on April 21. The goal of this process is to fill the '''three community-selected seats''' on the Wikimedia Foundation Board of Trustees. The election results will be used by the Board itself to select its new members. The full schedule for the Board elections is as follows. All dates are '''inclusive''', that is, from the beginning of the first day (UTC) to the end of the last. * April 7 (00:00 UTC) – April 20 (23:59 UTC) – '''Board nominations''' * April 7 – April 20 – '''Board candidates questions submission period''' * April 21 – April 30 – '''Board candidates answer questions''' * May 1 – May 14 – '''Board voting period''' * May 15–19 – '''Board vote checking''' * May 20 – '''Board result announcement goal''' In addition to the Board elections, we will also soon be holding elections for the following roles: * '''Funds Dissemination Committee (FDC)''' ** There are five positions being filled. More information about this election will be available [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee|on Meta-Wiki]]. * '''Funds Dissemination Committee Ombudsperson (Ombuds)''' ** One position is being filled. More information about this election will be available [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee Ombudsperson|on Meta-Wiki]]. Please note that this year the Board of Trustees elections will be held before the FDC and Ombuds elections. Candidates who are not elected to the Board are explicitly permitted and encouraged to submit themselves as candidates to the FDC or Ombuds positions after the results of the Board elections are announced. More information on this year's elections can be found [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017|on Meta-Wiki]]. Any questions related to the election can be posted on the [[m:Talk:Wikimedia Foundation elections/2017|election talk page on Meta-Wiki]], or sent to the election committee's mailing list, <tt dir="ltr" style="white-space:nowrap;font-size:12px;line-height:1.5">board-elections[[File:At sign.svg|15x15px|middle|link=|alt=(at)]]wikimedia.org</tt>. On behalf of the Election Committee,<br /> [[m:User:KTC|Katie Chan]], Chair, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Wikimedia Foundation Elections Committee]]<br /> [[m:User:JSutherland (WMF)|Joe Sutherland]], Community Advocate, Wikimedia Foundation ''Posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] on behalf of the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Wikimedia Foundation Elections Committee]], 03:37, 7. Apr 2017 (UTC) • [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Start of the 2017 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections|{{int:please-translate}}]] • [[m:Talk:Wikimedia Foundation elections/2017|Get help]]''</div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:GVarnum-WMF@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=16441214 --> == Read-only mode for 20 to 30 minutes on 19 April and 3 May == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2017|Read this message in another language]] • {{int:please-translate}} The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] will be testing its secondary data center in Dallas. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. To make sure everything is working, the Wikimedia Technology department needs to conduct a planned test. This test will show whether they can reliably switch from one data center to the other. It requires many teams to prepare for the test and to be available to fix any unexpected problems. They will switch all traffic to the secondary data center on '''Wednesday, 19 April 2017'''. On '''Wednesday, 3 May 2017''', they will switch back to the primary data center. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop during those two switches. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for approximately 20 to 30 minutes on Wednesday, 19 April and Wednesday, 3 May. The test will start at [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20170419T14 14:00 UTC] (15:00 BST, 16:00 CEST, 10:00 EDT, 07:00 PDT, 23:00 JST, and in New Zealand at 02:00 NZST on Thursday 20 April and Thursday 4 May). *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. *There will be code freezes for the weeks of 17 April 2017 and 1 May 2017. Non-essential code deployments will not happen. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch Datacenter#Schedule for 2017 switch|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. There will be more notifications about this. '''Please share this information with your community.''' /<span dir=ltr>[[m:User:Whatamidoing (WMF)|User:Whatamidoing (WMF)]] ([[m:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])</span> </div></div>[[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 17:33, 11. Apr 2017 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=16545942 --> == Wikidata description editing in the Wikipedia Android app == <div class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[:mw:Wikimedia_Apps/Short_descriptions|Wikidata description editing]] is a new experiment being rolled out on the Wikipedia app for Android. While this primarily impacts Wikidata, the changes are also addressing a concern about the mobile versions of Wikipedia, so that mobile users will be able to edit directly the descriptions shown under the title of the page and in the search results. We began by rolling out this feature several weeks ago to a pilot group of Wikipedias (Russian, Hebrew, and Catalan), and have seen very positive [[:mw:Wikimedia_Apps/Short_descriptions/Research|results]] including numerous quality contributions in the form of new and updated descriptions, and a low rate of vandalism. We are now ready for the next phase of rolling out this feature, which is to enable it in a few days for all Wikipedias except the top ten by usage within the app (i.e. except English, German, Italian, French, Spanish, Japanese, Dutch, Portuguese, Turkish, and Chinese). We will enable the feature for those languages instead at some point in the future, as we closely monitor user engagement with our expanded set of pilot communities. As always, if have any concerns, please reach out to us on wiki at [[:mw:Talk:Wikimedia_Apps/Short_descriptions|the talk page for this project]] or by email at reading@wikimedia.org. Thanks! -[[:mw:User:DBrant (WMF)|DBrant (WMF)]] 08:41, 14. Apr 2017 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/Wikidata_editing&oldid=16580284 --> == New Page previews feature == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> New Page previews feature [[:m:Special:MyLanguage/User:CKoerner (WMF)/Enable Hovercards/Phase 1|Read this message in another language]] • {{int:please-translate}} Hello, The Reading web team at the Wikimedia Foundation has been working to enable [[mw:Beta Features/Hovercards|Page previews]], [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|a beta feature]] known previously as Hovercards, as opt-in behavior for logged-in users and the default behavior for logged-out users across Wikipedia projects. Page previews provide a preview of any linked article, giving readers a quick understanding of a related article without leaving the current page. For this project, we are expecting to collect feedback over the following few weeks and tentatively enable the feature in early May, 2017. A quick note on the implementation: * For logged-in users who are not currently testing out the beta feature, Page previews will be off by default. Users may turn them on from [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|their user preferences]] page. * For logged-out users, the feature will be on by default. Users may disable it at any time by selecting the setting cog available in each preview. * For users of the Navigation popups gadget, you will not be able to turn on the Page previews feature while using navigational popups. If you would like to try out the Page preview feature, make sure to first turn Navigation popups off prior to turning Page previews on. You can read more about [[mw:Beta_Features/Hovercards|the feature]] and [[mw:Beta Features/Hovercards#Success Metrics and Feature Evaluation|the tests we used to evaluate performance]], try it out by enabling it from the beta features page, and leave feedback or questions [[mw:Talk:Beta_Features/Hovercards|on the talk page]]. Thank you, [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 16:52, 19. Apr 2017 (UTC) </div></div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:CKoerner (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:CKoerner_(WMF)/Enable_Hovercards/Phase_1/Distribution_list&oldid=16616381 --> == [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/341?setlang={{CONTENTLANG}} Voting has begun in 2017 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections] == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[File:Wikimedia-logo black.svg|{{#switch:{{CONTENTLANG}}|ar=left|he=left|right}}|125px|link=m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Board voting has begun]]''This is a message from the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Wikimedia Foundation Elections Committee]]. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Board voting has begun|Translations]] are available.'' [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/341?setlang={{CONTENTLANG}}&uselang={{CONTENTLANG}} Voting has begun] for [[m:Wikimedia Foundation elections/2017#Requirements|eligible voters]] in the 2017 elections for the ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Board of Trustees|Wikimedia Foundation Board of Trustees]]''. The [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees|Wikimedia Foundation Board of Trustees]] is the ultimate governing authority of the Wikimedia Foundation, a 501(c)(3) non-profit organization registered in the United States. The Wikimedia Foundation manages many diverse projects such as Wikipedia and Commons. The voting phase lasts from 00:00 UTC May 1 to 23:59 UTC May 14. '''[https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/341?setlang={{CONTENTLANG}}&uselang={{CONTENTLANG}} Click here to vote].''' More information on the candidates and the elections can be found on the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Board of Trustees|2017 Board of Trustees election page]] on Meta-Wiki. On behalf of the Elections Committee,<br/> [[m:User:KTC|Katie Chan]], Chair, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Wikimedia Foundation Elections Committee]]<br/> [[m:User:JSutherland (WMF)|Joe Sutherland]], Community Advocate, Wikimedia Foundation ''Posted by the [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] • [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Board voting has begun|Translate]] • [[m:Talk:Wikimedia Foundation elections/2017|Get help]]</div> 19:14, 3. Moa 2017 (UTC)'' <!-- Nachricht versandt von Benutzer:GVarnum-WMF@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=16683836 --> == Beta Feature Two Column Edit Conflict View == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> From May 9, the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Two_Column_Edit_Conflict_View|Two Column Edit Conflict View]] will be available as a [[mw:Special:MyLanguage/Beta Features|beta feature]] on all wikis. The Two Column Edit Conflict View is a new interface for the edit conflict resolution page. It highlights differences between the editor's and the conflicting changes to make it easy to copy and paste pieces of the text and resolve the conflict. The feature fulfils a request for a more user-friendly edit conflict resolution from the [[m:WMDE Technical Wishes|German Community’s Technical Wishlist]]. Everyone is invited to test the feature and we hope that it will serve you well! </div> [[m:user:Birgit Müller (WMDE)|Birgit Müller (WMDE)]] 14:41, 8. Moa 2017 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Birgit Müller (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_2&oldid=16712264 --> == Editing News #1—2017 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''[[:m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2017/May|Read this in another language]] • [[:m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]'' <div style="float:right;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center|alt=VisualEditor]]'''Did you know?''' <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> Did you know that you can review your changes visually? [[File:VisualEditor visual diff tool - visual diff.png|alt=Screenshot showing some changes to an article. Most changes are highlighted with text formatting.|center|frameless|245x245px]]When you are finished editing the page, type your edit summary and then choose "{{Int:visualeditor-savedialog-label-review}}". In visual mode, you will see additions, removals, new links, and formatting highlighted. Other changes, such as changing the size of an image, are described in notes on the side. [[File:VisualEditor visual diff tool - toggle button.png|alt=Toggle button showing visual and wikitext options; visual option is selected.|center|frameless|220x220px]] Click the toggle button to switch between visual and wikitext diffs. [[File:VisualEditor visual diff tool - wikitext diff.png|alt=Screenshot showing the same changes, in the two-column wikitext diff display.|center|frameless|245x245px]] The wikitext diff is the same diff tool that is used in the wikitext editors and in the page history. You can read and help translate [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor. </div></div> Since the last newsletter, the [[:mw:VisualEditor|VisualEditor Team]] has spent most of their time supporting [[:mediawikiwiki:2017_wikitext_editor|the 2017 wikitext editor mode]] which is available inside the visual editor as a Beta Feature, and adding [[:mediawikiwiki:VisualEditor/Diffs|the new visual diff tool]]. Their workboard is available [[:phab:project/board/483/|in Phabricator]]. You can find links to the work finished each week at [[:mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|mw:VisualEditor/Weekly triage meetings]]. Their [[:mw:VisualEditor/Current_priorities|current priorities]] are fixing bugs, supporting the 2017 wikitext editor as a [[:mw:Beta Features|beta feature]], and improving the visual diff tool. === Recent changes === *A '''new wikitext editing mode''' is available as a Beta Feature on desktop devices. The [[:mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]] has the same toolbar as the visual editor and can use the citoid service and other modern tools. Go to [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures]] to enable the {{Int:Visualeditor-preference-newwikitexteditor-label}}. * A new '''[[:mediawikiwiki:VisualEditor/Diffs|visual diff tool]]''' is available in VisualEditor's visual mode. You can toggle between wikitext and visual diffs. More features will be added to this later. In the future, this tool may be integrated into other MediaWiki components. [https://phabricator.wikimedia.org/T143350] * The team have added [[:mediawikiwiki:Editing/Projects/Columns_for_references|multi-column support for lists of footnotes]]. The <code><nowiki><references /></nowiki></code> block can automatically display long lists of references in columns on wide screens. This makes footnotes easier to read. You can [https://phabricator.wikimedia.org/maniphest/task/edit/form/1/?projects=Cite,VisualEditor,Wikimedia-Site-requests&title=Convert%20reference%20lists%20over%20to%20`responsive`%20on%20XXwiki&priority=10&parent=159895 '''request multi-column support'''] for your wiki. [https://phabricator.wikimedia.org/T33597] * You can now use your web browser's function to switch typing direction in the new wikitext mode. This is particularly helpful for RTL language users like Urdu or Hebrew who have to write JavaScript or CSS. You can use Command+Shift+X or Control+Shift+X to trigger this. [https://phabricator.wikimedia.org/T153356] * The way to switch between the visual editing mode and the wikitext editing mode is now consistent. There is a drop-down menu that shows the two options. This is now the same in desktop and mobile web editing, and inside things that embed editing, such as Flow. [https://phabricator.wikimedia.org/T116417] * The {{Int:visualeditor-categories-tool}} item has been moved to the top of the {{Int:visualeditor-pagemenu-tooltip}} menu (from clicking on the "hamburger" icon) for quicker access. [https://phabricator.wikimedia.org/T74399] There is also now a "Templates used on this page" feature there. [https://phabricator.wikimedia.org/T149009] * You can now create <code><nowiki><chem></nowiki></code> tags (sometimes used as <code><nowiki><ce></nowiki></code>) for chemical formulas inside the visual editor. [https://phabricator.wikimedia.org/T153365] * Tables can be set as collapsed or un-collapsed. [https://phabricator.wikimedia.org/T157989] * The {{Int:visualeditor-specialcharacter-button-tooltip}} menu now includes characters for Canadian Aboriginal Syllabics and angle quotation marks (‹› and ⟨⟩) . The team thanks the volunteer developer, [[:S:en:User:Tpt|Tpt]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T108626] * A bug caused some section edit conflicts to blank the rest of the page. This has been fixed. The team are sorry for the disruption. [https://phabricator.wikimedia.org/T154217] * There is a new keyboard shortcut for citations: <code>Control</code>+<code>Shift</code>+<code>K</code> on a PC, or <code>Command</code>+<code>Shift</code>+<code>K</code> on a Mac. It is based on the keyboard shortcut for making links, which is <code>Control</code>+<code>K</code> or <code>Command</code>+<code>K</code> respectively. [https://phabricator.wikimedia.org/T99299] === Future changes === * The team is working on a syntax highlighting tool. It will highlight matching pairs of <code><nowiki><ref></nowiki></code> tags and other types of wikitext syntax. You will be able to turn it on and off. It will first become available in VisualEditor's built-in wikitext mode, maybe late in 2017. [https://phabricator.wikimedia.org/T101246] * The kind of button used to {{Int:Showpreview}}, {{Int:showdiff}}, and finish an edit will change in all WMF-supported wikitext editors. The new buttons will use [[Mw:OOjs UI|OOjs UI]]. The buttons will be larger, brighter, and easier to read. The labels will remain the same. You can test the new button by editing a page and adding <code>&ooui=1</code> to the end of the URL, like this: https://www.mediawiki.org/wiki/Project:Sandbox?action=edit&ooui=1 The old appearance will no longer be possible, even with local CSS changes. [https://phabricator.wikimedia.org/T162849] * The [[:mediawikiwiki:File:Edit_toolbar_-_2.png|outdated 2006 wikitext editor]] will be removed later this year. It is used by approximately 0.03% of active editors. See [[:mw:Editor|a list of editing tools on mediawiki.org]] if you are uncertain which one you use. [https://phabricator.wikimedia.org/T30856] *If you aren't reading this in your preferred language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. {{int:Feedback-thanks-title}} —[[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]] </div> 18:06, 12. Moa 2017 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=16160401 --> == RevisionSlider == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[mw:Special:MyLanguage/Extension:RevisionSlider|RevisionSlider]] will be available as a default feature for all users on all wikis from May 17. The RevisionSlider adds a slider view to the diff page so that you can easily move between revisions. The slider view is collapsed by default, and will load by clicking on it. It can also be turned off entirely in the user preferences. RevisionSlider has been a default feature on German, Arabic and Hebrew Wikipedia for 6 months and a beta feature on all wikis for 8 months. The feature fulfills a wish from the [[m:WMDE Technical Wishes|German Community’s Technical Wishlist]]. Thanks to everyone who tested RevisionSlider and gave valuable feedback to improve the feature! We hope that RevisionSlider will continue to serve you well in your work. </div> [[m:user:Birgit Müller (WMDE)|Birgit Müller (WMDE)]] 14:44, 16. Moa 2017 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Birgit Müller (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_2&oldid=16715712 --> == [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Cycle 2|Join the next cycle of Wikimedia movement strategy discussions (underway until June 12)]] == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> :''[[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/Cycle 2 discussions launch|Message is available for translation on Meta-Wiki]]'' [[File:Wikimedia-logo.svg|{{#switch:{{CONTENTLANG}}|ar=left|he=left|right}}|150px]] The Wikimedia movement strategy core team and working groups have completed reviewing the more than 1800 thematic statements we received from the first discussion. They have identified [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Cycle 2|5 themes that were consistent across all the conversations]] - each with their own set of sub-themes. These are not the final themes, just an initial working draft of the core concepts. You are invited to [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Participate|join the online and offline discussions taking place]] on these 5 themes. This round of discussions will take place between now and June 12th. You can discuss as many as you like; we ask you to participate in the ones that are most (or least) important to you. Here are the five themes, each has a page on Meta-Wiki with more information about the theme and how to participate in that theme's discussion: * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Cycle 2/Healthy, Inclusive Communities|Healthy, Inclusive Communities]] * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Cycle 2/The Augmented Age|The Augmented Age]] * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Cycle 2/A Truly Global Movement|A Truly Global Movement]] * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Cycle 2/The Most Respected Source of Knowledge|The Most Respected Source of Knowledge]] * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Cycle 2/Engaging in the Knowledge Ecosystem|Engaging in the Knowledge Ecosystem]] On the [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Participate|movement strategy portal on Meta-Wiki]], you can find more information about each of these themes, their discussions, and how to participate. ''Posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] on behalf of the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation|Wikimedia Foundation]] • [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/Cycle 2 discussions launch|{{int:please-translate}}]] • [[m:Talk:Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates|Get help]]''</div> 21:09, 16. Moa 2017 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:GVarnum-WMF@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Strategy/Wikimedia_movement/2017/Updates/Global_message_delivery&oldid=16773425 --> == [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Start of the 2017 Wikimedia Foundation Funds Dissemination Committee elections|Start of the 2017 Wikimedia Foundation Funds Dissemination Committee elections]] == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[File:Wikimedia-logo black.svg|{{#switch:{{CONTENTLANG}}|ar=left|he=left|right}}|125px|link=m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Start of the 2017 Wikimedia Foundation Funds Dissemination Committee elections]] :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Start of the 2017 Wikimedia Foundation Funds Dissemination Committee elections|Translations of this message are available on Meta-Wiki]].'' On behalf of the Wikimedia Foundation Elections Committee, we are pleased to announce that self-nominations are being accepted for the [[m:Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee/Call for candidates|2017 Wikimedia Foundation Funds Dissemination Committee]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee Ombudsperson|Funds Dissemination Committee Ombudsperson]] elections. Please read the letter from the Wikimedia Foundation calling for candidates at [[m:Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee/Call for candidates|on the 2017 Wikimedia Foundation elections portal]]. ''Funds Dissemination Committee''<br /> The Funds Dissemination Committee (FDC) makes recommendations about how to allocate Wikimedia movement funds to eligible entities. There are five positions being filled. More information about this role can be found at [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee|the FDC elections page]]. ''Funds Dissemination Committee Ombudsperson''<br /> The Funds Dissemination Committee Ombudsperson receives complaints and feedback about the FDC process, investigates complaints at the request of the Board of Trustees, and summarizes the investigations and feedback for the Board of Trustees on an annual basis. One position is being filled. More information about this role can be found at [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee Ombudsperson|the FDC Ombudsperson elections page]]. '''The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee/Candidates|candidacy submission phase]] will last until May 28 (23:59 UTC).''' '''We will also be accepting questions to ask the candidates until May 28. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee/Questions|You can submit your questions on Meta-Wiki]].''' Once the questions submission period has ended on May 28, the Elections Committee will then collate the questions for the candidates to respond to. The goal of this process is to fill the '''five community-selected seats''' on the Wikimedia Foundation Funds Dissemination Committee and the '''community-selected ombudsperson'''. The election results will be used by the Board itself to make the appointments. The full schedule for the FDC elections is as follows. All dates are '''inclusive''', that is, from the beginning of the first day (UTC) to the end of the last. * May 15 (00:00 UTC) – May 28 (23:59 UTC) – '''Nominations''' * May 15 – May 28 – '''Candidates questions submission period''' * May 29 – June 2 – '''Candidates answer questions''' * June 3 – June 11 – '''Voting period''' * June 12–14 – '''Vote checking''' * June 15 – '''Goal date for announcing election results''' More information on this year's elections can be found at [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017|the 2017 Wikimedia Foundation elections portal]]. Please feel free to post a note about the election on your project's village pump. Any questions related to the election can be posted on [[m:Talk:Wikimedia Foundation elections/2017|the talk page on Meta-Wiki]], or sent to the election committee's mailing list, <tt dir="ltr" style="white-space:nowrap;font-size:12px;line-height:1.5">board-elections[[File:At sign.svg|15x15px|middle|link=|alt=(at)]]wikimedia.org</tt>. On behalf of the Election Committee,<br /> [[m:User:KTC|Katie Chan]], Chair, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Wikimedia Foundation Elections Committee]]<br /> [[m:User:JSutherland (WMF)|Joe Sutherland]], Community Advocate, Wikimedia Foundation ''Posted by the [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] • [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Start of the 2017 Wikimedia Foundation Funds Dissemination Committee elections|Translate]] • [[m:Talk:Wikimedia Foundation elections/2017|Get help]]''</div> 21:06, 23. Moa 2017 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:GVarnum-WMF@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=16804695 --> == Accessible editing buttons == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">The MediaWiki developers have been slowly improving the accessibility of the user interface. The next step in this transition will change the appearance of some buttons and may break some outdated (non-updated or unmaintained) user scripts and gadgets. You can see and use the [https://www.mediawiki.org/wiki/Project:Sandbox?action=submit&ooui=0 old] and [https://www.mediawiki.org/wiki/Project:Sandbox?action=submit&ooui=1 new] versions now. Most editors will only notice that some buttons are slightly larger and have different colors. <gallery mode="nolines" caption="Comparison of old and new styles" heights="240" widths="572"> File:MediaWiki edit page buttons accessibility change 2017, before.png|Buttons before the change File:MediaWiki edit page buttons accessibility change 2017, after.png|Buttons after the change </gallery> However, this change also affects some user scripts and gadgets. Unfortunately, some of them may not work well in the new system. <mark>If you maintain any user scripts or gadgets that are used for editing, please see '''[[:mw:Contributors/Projects/Accessible editing buttons]]''' for information on how to test and fix your scripts. Outdated scripts can be tested and fixed now.</mark> This change will probably reach this wiki on '''Tuesday, 18 July 2017'''. Please leave a note at [[:mw:Talk:Contributors/Projects/Accessible editing buttons]] if you need help.</div> [[:m:User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) 22:23, 10. Jul 2017 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Quiddity (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=16980876 --> == Page Previews (Hovercards) update == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hello, A quick update on the progress of enabling [[mw:Hovercards|Page Previews]] (previously named Hovercards) on this project. Page Previews provide a preview of any linked article, giving readers a quick understanding of a related article without leaving the current page. As mentioned in December we're preparing to remove the feature from Beta and make it the default behavior for logged-out users. We have recently made a large update to the code which fixes most outstanding bugs. Due to some issues with our instrumentation, we delayed our deployment by a few months. We are finally ready to deploy the feature. Page Previews will be off by default and available in the user preferences page for logged-in users the week of July 24th. The feature will be on by default for current beta users and logged-out users. If you would like to preview the feature, you can enable it as a [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta feature]]. For more information see [[mw:Hovercards|Page Previews]]. Questions can be left [[mw:Talk:Beta_Features/Hovercards|on the talk page]] in your preferred language. Thank you again. </div>[[m:User:CKoerner (WMF)|CKoerner (WMF)]] ([[m:User talk:CKoerner (WMF)|talk]]) 22:32, 20. Jul 2017 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:CKoerner (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:CKoerner_(WMF)/Enable_Hovercards/Reminder/Distribution_list&oldid=17019707 --> == RfC regarding "Interlinking of accounts involved with paid editing to decrease impersonation" == There is currently a RfC open on Meta regarding "[https://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_comment/Interlinking_of_accounts_involved_with_paid_editing_to_decrease_impersonation requiring those involved with paid editing on Wikipedia to link on their user page to all other active accounts through which they advertise paid Wikipedia editing business.]" Note this is to apply to Wikipedia and not necessarily other sister projects, this is only to apply to websites where people are specifically advertising that they will edit Wikipedia for pay and not any other personal, professional, or social media accounts a person may have. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_comment/Interlinking_of_accounts_involved_with_paid_editing_to_decrease_impersonation Please comment on meta]. Thanks. Send on behalf of [[User:Doc James]]. [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 21:07, 17. Sep 2017 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Doc James@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedias&oldid=17234819 --> == New print to pdf feature for mobile web readers == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''New print to pdf feature for mobile web readers''' The Readers web team will be deploying a new feature this week to make it [[mw:Reading/Web/Projects/Mobile_PDFs|easier to download PDF versions of articles on the mobile website]]. Providing better offline functionality was one of the highlighted areas from [[m:New_Readers/Offline|the research done by the New Readers team in Mexico, Nigeria, and India]]. The teams created a prototype for mobile PDFs which was evaluated by user research and community feedback. The [[m:New_Readers/Offline#Concept_testing_for_mobile_web|prototype evaluation]] received positive feedback and results, so development continued. For the initial deployment, the feature will be available to Google Chrome browsers on Android. Support for other mobile browsers to come in the future. For Chrome, the feature will use the native Android print functionality. Users can choose to download a webpage as a PDF. [[mw:Reading/Web/Projects/Print_Styles#Mobile_Printing|Mobile print styles]] will be used for these PDFs to ensure optimal readability for smaller screens. The feature is available starting Wednesday, Nov 15. For more information, see [[mw:Reading/Web/Projects/Mobile_PDFs|the project page on MediaWiki.org]]. {{Int:Feedback-thanks-title}} </div> [[m:User:CKoerner (WMF)|CKoerner (WMF)]] ([[m:User talk:CKoerner (WMF)|talk]]) 22:07, 20. Nov 2017 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:CKoerner (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:CKoerner_(WMF)/Mobile_PDF_distribution_list&oldid=17448927 --> == Editing News #1—2018 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''[[m:VisualEditor/Newsletter/2018/February|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]'' <div style="float:right;width:270px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]] '''Did you know?'''<div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> Did you know that you can now use the [[mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/Diffs|visual diff tool]] on any page? [[File:Wikitext diff paragraph move correcting vandalism 2018.png|alt=Screenshot showing some changes, in the two-column wikitext diff display|center|frameless|250px]] Sometimes, it is hard to see important changes in a wikitext diff. This screenshot of a wikitext diff (click to enlarge) shows that the paragraphs have been rearranged, but it does not highlight the removal of a word or the addition of a new sentence. If you [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|enable the Beta Feature]] for "{{Int:visualeditor-preference-visualdiffpage-label}}", you will have a new option. It will give you a new box at the top of every diff page. This box will let you choose either diff system on any edit. [[File:VisualEditor visual diff tool - toggle button.png|alt=Toggle button showing visual and wikitext options; visual option is selected|center|frameless|200px]] Click the toggle button to switch between visual and wikitext diffs. In the visual diff, additions, removals, new links, and formatting changes will be highlighted. Other changes, such as changing the size of an image, are described in notes on the side. [[File:Visual diff paragraph move correcting vandalism 2018.png|alt=Screenshot showing the same changes to an article. Most changes are highlighted with text formatting.|center|frameless|250px]] This screenshot shows the same edit as the wikitext diff. The visual diff highlights the removal of one word and the addition of a new sentence. You can read and help translate [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor. </div></div> Since [[m:VisualEditor/Newsletter/2017/May|the last newsletter]], the [[mw:Editing|Editing Team]] has spent most of their time supporting [[mw:2017 wikitext editor|the 2017 wikitext editor mode]], which is available inside the visual editor as a Beta Feature, and improving [[mw:VisualEditor/Diffs|the visual diff tool]]. Their work board is available [[phab:project/view/3236/|in Phabricator]]. You can find links to the work finished each week at [[mw:VisualEditor/Weekly triage meetings]]. Their [[mw:Editing team/Current priorities|current priorities]] are fixing bugs, supporting the 2017 wikitext editor, and improving the visual diff tool. ===Recent changes=== *The '''[[mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]]''' is [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|available as a Beta Feature]] on desktop devices. It has the same toolbar as the visual editor and can use the citoid service and other modern tools. The team have been comparing the performance of different editing environments. They have studied how long it takes to open the page and start typing. The study uses data for more than one million edits during December and January. Some changes have been made to improve the speed of the 2017 wikitext editor and the visual editor. Recently, the 2017 wikitext editor opened fastest for most edits, and the 2010 WikiEditor was fastest for some edits. More information will be posted at [[mw:Contributors/Projects/Editing performance]]. *The '''[[mw:VisualEditor/Diffs|visual diff tool]]''' was developed for the visual editor. It is now available to all users of the visual editor and the 2017 wikitext editor. When you review your changes, you can toggle between wikitext and visual diffs. You can also [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|enable the new Beta Feature]] for "Visual diffs". The Beta Feature lets you use the visual diff tool to view other people's edits on page histories and [[Special:RecentChanges]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T167508] *[[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|'''Wikitext syntax highlighting''']] is available as a Beta Feature for both [[mw:2017 wikitext editor|the 2017 wikitext editor]] and the 2010 wikitext editor. [https://phabricator.wikimedia.org/T101246] *The [[mw:Citoid|citoid service]] automatically translates URLs, DOIs, ISBNs, and PubMed id numbers into wikitext citation templates. It is very popular and useful to editors, although it can be a bit tricky to set up. <mark>Your wiki can have this service. Please [[mw:Special:MyLanguage/Citoid/Enabling Citoid on your wiki|read the instructions]]. You can [[phab:T127354|ask the team to help you enable citoid at your wiki]]</mark>. ===Let's work together=== *The team will talk about editing tools at an upcoming [[m:Wikimedia Foundation metrics and activities meetings|Wikimedia Foundation metrics and activities meeting]]. *Wikibooks, Wikiversity, and other communities may have the visual editor made available by default to contributors. If your community wants this, then please contact [[mw:User talk:Deskana (WMF)|Dan Garry]]. *The <code><nowiki><references /></nowiki></code> block can [[mw:Special:MyLanguage/Contributors/Projects/Columns for references|automatically display long lists of references in columns]] on wide screens. This makes footnotes easier to read. You can [https://phabricator.wikimedia.org/maniphest/task/edit/form/1/?projects=Cite,VisualEditor,Wikimedia-Site-requests&title=Convert%20reference%20lists%20over%20to%20`responsive`%20on%20XXwiki&priority=10&parent=159895 '''request multi-column support'''] for your wiki. [https://phabricator.wikimedia.org/T33597] *If you aren't reading this in your preferred language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new contact us] directly. We will notify you when the next issue is ready for translation. {{Int:Feedback-thanks-title}} —[[mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]] </div> 20:56, 2. Mee 2018 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=17790200 --> == Time to bring embedded maps (‘mapframe’) to most Wikipedias == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Time to bring embedded maps (‘mapframe’) to most Wikipedias''' {{int:please-translate}} [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer|Mapframe]] is a feature that enables users to easily display interactive maps right on wiki pages. Currently, most Wikipedias don’t have mapframe. But [[mw:Special:MyLanguage/Maps#Milestones_and_Updates|fifteen Wikipedias]], along with all the other Wikimedia projects, are using mapframe today to display maps on thousands of pages. A little background: over the last few months, the Foundation’s [[mw:Collaboration|Collaboration team]] has been working to improve the stability and user experience of the maps service. In addition, a question about long-term support for the maps service was recently settled, and a small team has been assigned for routine maintenance. Given these developments, bringing the benefits of mapframe to Wikipedias that lack the feature seems both safe and supportable. [[phab:T191583|Nine Wikipedias]] that use a stricter version of Flagged Revisions will not get mapframe in this release. Maps are a valuable form of visual data that can improve readers’ understanding across a wide range of topics. If you know of any reasons why mapframe shouldn’t be implemented on your Wikipedia, let us know [[mw:Talk:Map_improvements_2018|on the project talk page]]. Unless we hear from you, we plan to release mapframe to most Wikipedias in May, 2018. So, if you foresee an issue, please let us hear from you. Otherwise, happy mapping! </div> [[m:User:CKoerner (WMF)|CKoerner (WMF)]] ([[m:User talk:CKoerner (WMF)|talk]]) 21:38, 24. Apr 2018 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:CKoerner (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:JMatazzoni_(WMF)/mapframe-to-all-wikipedias-notice/distribution_list&oldid=17969222 --> == Update on page issues on mobile web == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Update on page issues on mobile web''' {{int:please-translate}} Hi everyone. The [[mw:Reading/Web/Team|Readers web team]] has recently begun working on exposing issue templates on the mobile website. Currently, details about issues with page content are generally hidden on the mobile website. This leaves readers unaware of the reliability of the pages they are reading. The goal of this project is to improve awareness of particular issues within an article on the mobile web. We will do this by changing the visual styling of page issues. So far, we have [[mw:Reading/Web/Projects/Mobile Page Issues|drafted a proposal on the design and implementation]] of the project. We were also able to run [[mw:Reading/Web/Projects/Mobile Page Issues/Research Results|user testing on the proposed designs]]. The tests so far have positive results. Here is a quick summary of what we learned: * The new treatment increases awareness of page issues among participants. This is true particularly when they are in a more evaluative/critical mode. * Page issues make sense to readers and they understand how they work * Readers care about page issues and consider them important * Readers had overwhelmingly positive sentiments towards Wikipedia associated with learning about page issues Our next step would be to start implementing these changes. We wanted to reach out to you for any concerns, thoughts, and suggestions you might have before beginning development. Please [[mw:Reading/Web/Projects/Mobile Page Issues|visit the project page]] where we have more information and mockups of how this may look. Please [[mw:Talk:Reading/Web/Projects/Mobile Page Issues|leave feedback on the talk page]]. </div> [[m:User:CKoerner (WMF)|CKoerner (WMF)]] ([[m:User talk:CKoerner (WMF)|talk]]) 20:58, 12. Jun 2018 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:CKoerner (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:CKoerner_(WMF)/Sandbox&oldid=18120916 --> == Global preferences are available == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Global preferences are now available, you can set them by visiting your new [[Special:GlobalPreferences|global preferences page]]. Visit [[mw:Help:Extension:GlobalPreferences|mediawiki.org for information on how to use them]] and [[mw:Help talk:Extension:GlobalPreferences|leave feedback]]. -- [[User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) </div> 19:20, 10. Jul 2018 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Keegan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=17968247 --> == New user group for editing sitewide CSS & JS == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''({{int:please-translate}})'' Hi all! To improve the security of our readers and editors, permission handling for CSS/JS pages has changed. (These are pages like <code dir="ltr">MediaWiki:Common.css</code> and <code dir="ltr">MediaWiki:Vector.js</code> which contain code that is executed in the browsers of users of the site.) A new user group, <code dir="ltr">[[m:Special:MyLanguage/Interface administrators|interface-admin]]</code>, has been created. Starting four weeks from now, only members of this group will be able edit CSS/JS pages that they do not own (that is, any page ending with <code dir="ltr">.css</code> or <code dir="ltr">.js</code> that is either in the <code dir="ltr">MediaWiki:</code> namespace or is another user's user subpage). You can learn more about the motivation behind the change [[m:Special:MyLanguage/Creation of separate user group for editing sitewide CSS/JS|here]]. Please add users who need to edit CSS/JS to the new group (this can be done the same way new administrators are added, by stewards or local bureaucrats). This is a dangerous permission; a malicious user or a hacker taking over the account of a careless interface-admin can abuse it in far worse ways than admin permissions could be abused. Please only assign it to users who need it, who are trusted by the community, and who follow common basic password and computer security practices (use strong passwords, do not reuse passwords, use two-factor authentication if possible, do not install software of questionable origin on your machine, use antivirus software if that's a standard thing in your environment). Thanks! <br/><span dir="ltr">[[m:User:Tgr|Tgr]] ([[m:User talk:Tgr|talk]]) 18:30, 30. Jul 2018 (UTC) <small>(via [[m:Special:MyLanguage/Global_message_delivery|global message delivery]])</small></span> </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Tgr@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tgr/massmessage-T139380-ifadmin&oldid=18256074 --> == Enabling a helpful feature for Template editors == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hello. The team working on TemplateStyles at the Wikimedia Foundation would like to enable TemplateStyles on this wiki. TemplateStyles is a feature to allow non-administrators to write and manage CSS styles for templates. It allows contributors who edit templates to separate content and presentation. A good web practice that makes it easier to manage the layout of templates. If you don't edit templates, this will not have any impact on your contributions. TemplateStyles is useful for a few reasons. * It makes it possible for templates to work better on mobile. * It cuts out confusion on where to apply CSS rules. * Editing CSS is currently limited to administrators, which is a major barrier to participation. * All stylesheets must be loaded on all pages (whether they actually use the page or not), which wastes bandwidth and makes debugging style rules more difficult. You can [[mw:Help:TemplateStyles|learn more about TemplateStyles on MediaWiki.org]]. [[mw:Extension:TemplateStyles|Technical documentation is also available]]. This is an optional feature and no one must use it, but template contributors are encouraged to do so! Please discuss and let us know if there are any concerns. If there are no concerns we will proceed to deploy the feature on the 9th of August. Thank you. </div> [[m:User:CKoerner (WMF)|CKoerner (WMF)]] ([[m:User talk:CKoerner (WMF)|talk]]) 21:28, 6. Aug 2018 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:CKoerner (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:CKoerner_(WMF)/Sandbox&oldid=18277775 --> == Editing of sitewide CSS/JS is only possible for interface administrators from now == ''({{int:please-translate}})'' <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Hi all, as [[m:Special:MyLanguage/Creation of separate user group for editing sitewide CSS/JS/announcement 2|announced previously]], permission handling for CSS/JS pages has changed: only members of the <code>[[m:Special:MyLanguage/Interface administrators|interface-admin]]</code> ({{int:group-interface-admin}}) group, and a few highly privileged global groups such as stewards, can edit CSS/JS pages that they do not own (that is, any page ending with .css or .js that is either in the MediaWiki: namespace or is another user's user subpage). This is done to improve the security of readers and editors of Wikimedia projects. More information is available at [[m:Special:MyLanguage/Creation of separate user group for editing sitewide CSS/JS|Creation of separate user group for editing sitewide CSS/JS]]. If you encounter any unexpected problems, please contact me or file a bug. Thanks!<br /> [[m:User:Tgr|Tgr]] ([[m:User talk:Tgr|talk]]) 12:40, 27. Aug 2018 (UTC) <small>(via [[m:Special:MyLanguage/Global_message_delivery|global message delivery]])</small> </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Tgr@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=18258712 --> == Read-only mode for up to an hour on 12 September and 10 October == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2018|Read this message in another language]] • {{int:please-translate}} The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] will be testing its secondary data centre. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. To make sure everything is working, the Wikimedia Technology department needs to do a planned test. This test will show if they can reliably switch from one data centre to the other. It requires many teams to prepare for the test and to be available to fix any unexpected problems. They will switch all traffic to the secondary data center on '''Wednesday, 12 September 2018'''. On '''Wednesday, 10 October 2018''', they will switch back to the primary data center. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop when we switch. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for up to an hour on Wednesday, 12 September and Wednesday, 10 October. The test will start at [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20170503T14 14:00 UTC] (15:00 BST, 16:00 CEST, 10:00 EDT, 07:00 PDT, 23:00 JST, and in New Zealand at 02:00 NZST on Thursday 13 September and Thursday 11 October). *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. *There will be code freezes for the weeks of 10 September 2018 and 8 October 2018. Non-essential code deployments will not happen. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch Datacenter#Schedule for 2018 switch|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. There will be more notifications about this. '''Please share this information with your community.''' /<span dir=ltr>[[m:User:Johan (WMF)|User:Johan(WMF)]] ([[m:User talk:Johan (WMF)|talk]])</span> </div></div> 13:33, 6. Sep 2018 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=18333489 --> == Editing News #2—2018 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2018/October|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]'' <div style="float:right;width:270px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]] '''Did you know?''' <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> Did you know that you can use the visual editor on a mobile device? [[File:Mobile editing watchlist star editing pencil.png|alt=Screenshot showing the location of the pencil icon|center|frameless|250px]] Tap on the pencil icon to start editing. The page will probably open in the wikitext editor. You will see another pencil icon in the toolbar. Tap on that pencil icon to the switch between visual editing and wikitext editing. [[File:Visual editing mobile switch wikitext.png|alt=Toolbar with menu opened|center|frameless|250px]] Remember to publish your changes when you're done. You can read and help translate [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor.</div></div> Since the last newsletter, the [[mw:Editing|Editing Team]] has wrapped up most of their work on the [[mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]] and [[mw:VisualEditor/Diffs|the visual diff tool]]. The team has begun investigating the needs of editors who use mobile devices. Their work board is available [[phab:project/view/3236/|in Phabricator]]. Their [[mw:Wikimedia Audiences/2018-19 Q2 Goals#Contributors|current priorities]] are fixing bugs and improving mobile editing. === Recent changes === *The Editing team has published an [[mw:Mobile editing using the visual editor report|initial report about mobile editing]]. *The Editing team has begun a design study of visual editing on the mobile website. New editors have trouble doing basic tasks on a smartphone, such as adding links to Wikipedia articles. You can [[c:File:Visual Editor Heuristic - Results.pdf|read the report]]. *The Reading team is working on a [[mw:Reading/Web/Advanced mobile contributions|separate mobile-based contributions project]]. *The 2006 wikitext editor is [[mw:Contributors/Projects/Removal of the 2006 wikitext editor|no longer supported]]. If you used [[:File:Edit toolbar - 2.png|that toolbar]], then you will no longer see any toolbar. You may choose another editing tool in your [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing|editing preferences]], [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|local gadgets]], or [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta features]]. *The Editing team described the history and status of [[mw:Extension:VisualEditor|VisualEditor]] in [[m:Wikimedia monthly activities meetings/2018-03|this recorded public presentation]] (starting at 29 minutes, 30 seconds). *The Language team released [[mw:Content translation/V2|a new version of Content Translation]] (CX2) last month, on [[foundationsite:2018/09/30/international-translation-day/|International Translation Day]]. It integrates the visual editor to support templates, tables, and images. It also produces better wikitext when the translated article is published. [https://wikimediafoundation.org/2018/09/30/content-translation-version-two/] === Let's work together === * The Editing team wants to improve visual editing on the mobile website. <mark>Please read [[mw:Visual-based mobile editing/Ideas/October 2018|their ideas]] and tell the team what you think would help editors who use the mobile site.</mark> *The [[m:Community Wishlist Survey 2019|Community Wishlist Survey]] begins next week. *If you aren't reading this in your preferred language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new contact us] directly. We will notify you when the next issue is ready for translation. {{int:Feedback-thanks-title}} —[[mw:User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) </div> 14:17, 2. Nov 2018 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=17790200 --> == Change coming to how certain templates will appear on the mobile web == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Change coming to how certain templates will appear on the mobile web''' {{int:please-translate}} [[File:Page_issues_-_mobile_banner_example.jpg|thumb|Example of improvements]] Hello, In a few weeks the Readers web team will be changing how some templates look on the mobile web site. We will make these templates more noticeable when viewing the article. We ask for your help in updating any templates that don't look correct. What kind of templates? Specifically templates that notify readers and contributors about issues with the content of an article – the text and information in the article. Examples like [[wikidata:Q5962027|Template:Unreferenced]] or [[Wikidata:Q5619503|Template:More citations needed]]. Right now these notifications are hidden behind a link under the title of an article. We will format templates like these (mostly those that use Template:Ambox or message box templates in general) to show a short summary under the page title. You can tap on the "Learn more" link to get more information. For template editors we have [[mw:Recommendations_for_mobile_friendly_articles_on_Wikimedia_wikis#Making_page_issues_(ambox_templates)_mobile_friendly|some recommendations on how to make templates that are mobile-friendly]] and also further [[mw:Reading/Web/Projects/Mobile_Page_Issues|documentation on our work so far]]. If you have questions about formatting templates for mobile, [[mw:Talk:Reading/Web/Projects/Mobile_Page_Issues|please leave a note on the project talk page]] or [https://phabricator.wikimedia.org/maniphest/task/edit/form/1/?projects=Readers-Web-Backlog file a task in Phabricator] and we will help you. {{Int:Feedback-thanks-title}} </div> [[m:User:CKoerner (WMF)|CKoerner (WMF)]] ([[m:User talk:CKoerner (WMF)|talk]]) 19:35, 13. Nov 2018 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:CKoerner (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=18543269 --> == Invitation from Wiki Loves Love 2019 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:WLL Subtitled Logo (transparent).svg|right|frameless]] Love is an important subject for humanity and it is expressed in different cultures and regions in different ways across the world through different gestures, ceremonies, festivals and to document expression of this rich and beautiful emotion, we need your help so we can share and spread the depth of cultures that each region has, the best of how people of that region, celebrate love. [[:c:Commons:Wiki Loves Love|Wiki Loves Love (WLL)]] is an international photography competition of Wikimedia Commons with the subject love testimonials happening in the month of February. The primary goal of the competition is to document love testimonials through human cultural diversity such as monuments, ceremonies, snapshot of tender gesture, and miscellaneous objects used as symbol of love; to illustrate articles in the worldwide free encyclopedia Wikipedia, and other Wikimedia Foundation (WMF) projects. The theme of 2019 iteration is '''''Celebrations, Festivals, Ceremonies and rituals of love.''''' Sign up your affiliate or individually at [[:c:Commons:Wiki Loves Love 2019/Participants|Participants]] page. To know more about the contest, check out our [[:c:Commons:Wiki Loves Love 2019|Commons Page]] and [[:c:Commons:Wiki Loves Love 2018/FAQ|FAQs]] There are several prizes to grab. Hope to see you spreading love this February with Wiki Loves Love! Kind regards, [[:c:Commons:Wiki Loves Love 2018/International Team|Wiki Loves Love Team]] Imagine... the sum of all love! </div> --[[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 10:13, 27. Dez 2018 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Tiven2240@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=18639017 --> geqmqgn5v89j5luu3kpmo5dagbgehm4 4 11751 120964 120948 2022-07-19T05:56:37Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Wikipedia:Technik/Archiv/2020]] nach [[Wikipedia:Politik/Archiv/2020]] wikitext text/x-wiki == No editing for 30 minutes on 17 January == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">You will '''not be able to edit''' the wikis for up to 30 minutes on '''[https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190117T07 17 January 07:00 UTC]'''. This is because of a database problem that has to be fixed immediately. You can still read the wikis. Some wikis are not affected. They don't get this message. You can see which wikis are '''not''' affected [[:m:User:Johan (WMF)/201901ReadOnlyPage|on this page]]. Most wikis are affected. The time you can not edit might be shorter than 30 minutes. /[[User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]</div> 18:55, 16. Jan 2019 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/201901ReadOnly/Targets8&oldid=18789240 --> == Talk to us about talking == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:OOjs_UI_icon_speechBubbles-rtl.svg|alt="icon depicting two speech Bubbles"|frameless|right|120px]] The Wikimedia Foundation is planning a [[mw:Talk pages consultation 2019|global consultation about communication]]. The goal is to bring Wikimedians and wiki-minded people together to improve tools for communication. We want all contributors to be able to talk to each other on the wikis, whatever their experience, their skills or their devices. We are looking for input from as many different parts of the Wikimedia community as possible. It will come from multiple projects, in multiple languages, and with multiple perspectives. We are currently planning the consultation. We need your help. '''We need volunteers to help talk to their communities or user groups.''' You can help by hosting a discussion at your wiki. Here's what to do: # First, [[mw:Talk pages consultation 2019/Participant group sign-up|sign up your group here.]] # Next, create a page (or a section on a Village pump, or an e-mail thread – whatever is natural for your group) to collect information from other people in your group. This is not a vote or decision-making discussion: we are just collecting feedback. # Then ask people what they think about communication processes. We want to hear stories and other information about how people communicate with each other on and off wiki. Please consider asking these five questions: ## When you want to discuss a topic with your community, what tools work for you, and what problems block you? ## What about talk pages works for newcomers, and what blocks them? ## What do others struggle with in your community about talk pages? ## What do you wish you could do on talk pages, but can't due to the technical limitations? ## What are the important aspects of a "wiki discussion"? # Finally, please go to [[mw:Talk:Talk pages consultation 2019|Talk pages consultation 2019 on Mediawiki.org]] and report what you learned from your group. Please include links if the discussion is available to the public. '''You can also help build the list of the many different ways people talk to each other.''' Not all groups active on wikis or around wikis use the same way to discuss things: it can happen on wiki, on social networks, through external tools... Tell us [[mw:Talk pages consultation 2019/Tools in use|how your group communicates]]. You can read more about [[mw:Talk pages consultation 2019|the overall process]] on mediawiki.org. If you have questions or ideas, you can [[mw:Talk:Talk pages consultation 2019|leave feedback about the consultation process]] in the language you prefer. Thank you! We're looking forward to talking with you. </div> [[user:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] 15:01, 21. Feb 2019 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Trizek (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=18639017 --> == Read-only mode for up to 30 minutes on 11 April == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">You will '''not be able to edit''' most Wikimedia wikis for up to 30 minutes on '''[https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190411T05 11 April 05:00 UTC]'''. This is because of a hardware problem. You can still read the wikis. You [[phab:T220080|can see which wikis are affected]]. The time you can not edit might be shorter than 30 minutes. /[[User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]</div></div></div> 10:57, 8. Apr 2019 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=18979889 --> == Wikimedia Foundation Medium-Term Plan feedback request == {{int:please-translate}} <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">The Wikimedia Foundation has published a [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_Medium-term_plan_2019|Medium-Term Plan proposal]] covering the next 3–5 years. We want your feedback! Please leave all comments and questions, in any language, on [[m:Talk:Wikimedia_Foundation_Medium-term_plan_2019|the talk page]], by April 20. {{Int:Feedback-thanks-title}} [[m:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]] ([[m:User talk:Quiddity (WMF)|talk]]) 17:35, 12. Apr 2019 (UTC)</div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Quiddity (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=18998727 --> == Multilingual Shared Templates and Modules == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Hello stq-wiki community! ({{int:please-translate}}) I recently organized a project to share templates and modules between wikis. It allows modules and templates to be “language-neutral”, and store all text translations on Commons. This means that it is enough to copy/paste a template without any changes, and update the translations separately. If someone fixes a bug or adds a new feature in the original module, you can copy/paste it again without any translation work. My bot ''DiBabelYurikBot'' can help with copying. This way users can spend more time on content, and less time on updating and copying templates. Please see [[mw:WP:TNT|project page]] for details and ask questions on talk page. P.S. I am [[meta:Affiliate-selected_Board_seats/2019/Nominations/Yuri_Astrakhan_(yurik)|currently running]] for the Wikimedia board, focusing on content and support of multi-language communities. If you liked my projects like maps, graphs, or this one, I will be happy to receive your support. (any [[meta:Affiliate-selected_Board_seats/2019/Eligible_entities|registered user group]] can vote). Thank you! --[[User:Yurik|Yurik]] ([[meta:User talk:Yurik|🗨️]]) 06:31, 11. Moa 2019 (UTC)</div> == Editing News #1—July 2019 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''[[m:VisualEditor/Newsletter/2019/July|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]'' <div style="float:right;width:270px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]] <big>'''Did you know?'''</big> <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> Did you know that you can use the visual editor on a mobile device? Every article has a pencil icon at the top. Tap on the pencil icon [[File:OOjs UI icon edit-ltr.svg|frameless|16x16px]] to start editing. '''<big>Edit Cards</big>''' [[File:EditCards-v.20.png|alt=Toolbar with menu opened|center|frameless|250px]] This is what the new '''Edit Cards for editing links''' in the mobile visual editor look like. You can try the prototype here: '''[[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 Try Edit Cards]].''' </div></div> Welcome back to the [[mw:Editing|Editing]] newsletter. Since [[m:VisualEditor/Newsletter/2018/October|the last newsletter]], the team has released two new features for the [[mw:VisualEditor on mobile|mobile visual editor]] and has started developing three more. All of this work is part of the team's goal to [[m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2018-2019/Audiences#Outcome 3: Mobile Contribution|make editing on mobile web simpler]]. Before talking about the team's recent releases, we have a question for you: <strong>Are you willing to try a new way to add and change links?</strong> If you are interested, we would value your input! You can try this new link tool in the mobile visual editor on a separate wiki. <em>Follow these instructions and share your experience:</em> <strong>[[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 Try Edit Cards]].</strong> === Recent releases === The mobile visual editor is a simpler editing tool, for smartphones and tablets using the [[mw:Reading/Web/Mobile#About|mobile site]]. The Editing team recently launched two new features to improve the mobile visual editor: # [[mw:VisualEditor on mobile/Section editing|Section editing]] #* The purpose is to help contributors focus on their edits. #* The team studied this with an A/B test. [[mw:VisualEditor on mobile/Section editing#16 June 2019|This test showed]] that contributors who could use section editing were '''1% more likely to publish''' the edits they started than people with only full-page editing. # [[mw:VisualEditor on mobile#March 1, 2019|Loading overlay]] #* The purpose is to smooth the transition between reading and editing. Section editing and the new loading overlay are '''now available to everyone''' using the mobile visual editor. === New and active projects === This is a list of our most active projects. [[mw:Help:Watching pages|Watch]] these pages to learn about project updates and to share your input on new designs, prototypes and research findings. *[[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|Edit cards]]: This is a clearer way to add and edit links, citations, images, templates, etc. in articles. You can try this feature now. <em>Go here to see how:</em> [[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 <em>Try Edit Cards</em>]]. *[[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh|Mobile toolbar refresh]]: This project will learn if contributors are more successful when the editing tools are easier to recognize. *[[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default|Mobile visual editor availability]]: This A/B test asks: ''Are newer contributors more successful if they use the mobile visual editor?'' We are collaborating with [[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default#26 June 2019 %E2%80%93 Participating wikis and test start date|20 Wikipedias]] to answer this question. *[[mw:VisualEditor on mobile/Usability improvements|Usability improvements]]: This project will make the mobile visual editor easier to use. The goal is to let contributors stay focused on editing and to feel more confident in the editing tools. === Looking ahead === * '''Wikimania:''' Several members of the Editing Team will be attending [[wmania:|Wikimania]] in August 2019. They will lead a session about mobile editing in the [[wmania:2019:Community Growth/Visual editing on mobile: An accessible editor for all|Community Growth space]]. Talk to the team about how editing can be improved. * '''Talk Pages:''' In the coming months, the Editing Team will begin [[mw:Talk pages consultation 2019|improving talk pages]] and communication on the wikis. === Learning more === The [[mw:VisualEditor on mobile|VisualEditor on mobile]] is a good place to learn more about the projects we are working on. The team wants to talk with you about anything related to editing. If you have something to say or ask, please leave a message at [[mw:Talk:VisualEditor on mobile|Talk:VisualEditor on mobile]]. [[user:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:user_talk:PPelberg (WMF)|talk]]) & [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:user_talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) </div> 18:32, 23. Jul 2019 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Trizek (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=19175117 --> == Update on the consultation about office actions == Hello all, Last month, the Wikimedia Foundation's Trust & Safety team [[:en:Wikipedia:Village_pump_(policy)/Archive_152#Announcement_of_forthcoming_temporary_and_partial_ban_tool_consultation|announced]] a future consultation about partial and/or temporary [[m:Special:MyLanguage/office actions|office actions]]. We want to let you know that the '''draft version''' of this consultation has now been [[:m:Office_actions/Community_consultation_on_partial_and_temporary_office_actions/draft|posted on Meta]]. This is a '''draft'''. It is not intended to be the consultation itself, which will be posted on Meta likely in early September. Please do not treat this draft as a consultation. Instead, we ask your assistance in forming the final language for the consultation. For that end, we would like your input over the next couple of weeks about what questions the consultation should ask about partial and temporary Foundation office action bans and how it should be formatted. '''[[:m:Talk:Office_actions/Community_consultation_on_partial_and_temporary_office_actions/draft|Please post it on the draft talk page]]'''. Our goal is to provide space for the community to discuss all the aspects of these office actions that need to be discussed, and we want to ensure with your feedback that the consultation is presented in the best way to encourage frank and constructive conversation. Please visit [[:m:Office_actions/Community_consultation_on_partial_and_temporary_office_actions/draft|the consultation draft on Meta-wiki]] and leave your comments on the draft’s talk page about what the consultation should look like and what questions it should ask. Thank you for your input! -- The [[m:Special:MyLanguage/Trust and Safety|Trust & Safety team]] 08:03, 16. Aug 2019 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Trizek (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=19175143 --> == New tools and IP masking == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Hey everyone, The Wikimedia Foundation wants to work on two things that affect how we patrol changes and handle vandalism and harassment. We want to make the tools that are used to handle bad edits better. We also want to get better privacy for unregistered users so their IP addresses are no longer shown to everyone in the world. We would not hide IP addresses until we have better tools for patrolling. We have an idea of what tools ''could'' be working better and how a more limited access to IP addresses would change things, but we need to hear from more wikis. You can read more about the project [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|on Meta]] and [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|post comments and feedback]]. Now is when we need to hear from you to be able to give you better tools to handle vandalism, spam and harassment. You can post in your language if you can't write in English. [[User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]</div></div></div> 14:18, 21. Aug 2019 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tools_and_IP_message/Distribution&oldid=19315232 --> == The consultation on partial and temporary Foundation bans just started == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <div class="plainlinks"> Hello, In a [[:en:Wikipedia:Community_response_to_the_Wikimedia_Foundation%27s_ban_of_Fram/Official_statements#Board_statement|recent statement]], the Wikimedia Foundation Board of Trustees [[:en:Wikipedia:Community_response_to_the_Wikimedia_Foundation%27s_ban_of_Fram/Official_statements#Board_statement|requested that staff hold a consultation]] to "re-evaluat[e] or add community input to the two new office action policy tools (temporary and partial Foundation bans)". Accordingly, the Foundation's Trust & Safety team invites all Wikimedians [[:m:Office actions/Community consultation on partial and temporary office actions/09 2019|to join this consultation and give their feedback]] from 30 September to 30 October. How can you help? * Suggest how partial and temporary Foundation bans should be used, if they should (eg: On all projects, or only on a subset); * Give ideas about how partial and temporary Foundation bans should ideally implemented, if they should be; and/or * Propose changes to the existing Office Actions policy on partial and temporary bans. We offer our thanks in advance for your contributions, and we hope to get as much input as possible from community members during this consultation! </div> </div>-- [[user:Kbrown (WMF)|Kbrown (WMF)]] 17:14, 30. Sep 2019 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Trizek (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=19302497 --> == Feedback wanted on Desktop Improvements project == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> {{Int:Please-translate}} {{int:Hello}}. The Readers Web team at the WMF will work on some [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|improvements to the desktop interface]] over the next couple of years. The goal is to increase usability without removing any functionality. We have been inspired by changes made by volunteers, but that currently only exist as local gadgets and user scripts, prototypes, and volunteer-led skins. We would like to begin the process of bringing some of these changes into the default experience on all Wikimedia projects. We are currently in the research stage of this project and are looking for ideas for improvements, as well as feedback on our current ideas and mockups. So far, we have performed interviews with community members at Wikimania. We have gathered lists of previous volunteer and WMF work in this area. We are examining possible technical approaches for such changes. We would like individual feedback on the following: * Identifying focus areas for the project we have not yet discovered * Expanding the list of existing gadgets and user scripts that are related to providing a better desktop experience. If you can think of some of these from your wiki, please let us know * Feedback on the ideas and mockups we have collected so far We would also like to gather a list of wikis that would be interested in being test wikis for this project - these wikis would be the first to receive the updates once we’re ready to start building. When giving feedback, please consider the following goals of the project: * Make it easier for readers to focus on the content * Provide easier access to everyday actions (e.g. search, language switching, editing) * Put things in logical and useful places * Increase consistency in the interface with other platforms - mobile web and the apps * Eliminate clutter * Plan for future growth As well as the following constraints: * Not touching the content - no work will be done in terms of styling templates or to the structure of page contents themselves * Not removing any functionality - things might move around, but all navigational items and other functionality currently available by default will remain * No drastic changes to the layout - we're taking an evolutionary approach to the changes and want the site to continue feeling familiar to readers and editors Please give all feedback (in any language) at [[mw:Talk:Reading/Web/Desktop Improvements|mw:Talk:Reading/Web/Desktop Improvements]] After this round of feedback, we plan on building a prototype of suggested changes based on the feedback we receive. You’ll hear from us again asking for feedback on this prototype. {{Int:Feedback-thanks-title}} [[mw:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]] ([[mw:User talk:Quiddity (WMF)|talk]]) </div> 07:18, 16. Okt 2019 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Quiddity (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Quiddity_(WMF)/Global_message_delivery_split_4&oldid=19462890 --> == Editing News #2 – Mobile editing and talk pages == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <em>[[m:VisualEditor/Newsletter/2019/October|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</em> Inside this newsletter, the [[mw:Editing|Editing team]] talks about their work on the [[mw:Mobile visual editor|mobile visual editor]], on [[mw:Talk pages project|the new talk pages project]], and at [[wikimania:|Wikimania 2019]]. === Help === <strong>What talk page interactions do you remember?</strong> Is it a story about how someone helped you to learn something new? Is it a story about how someone helped you get involved in a group? Something else? Whatever your story is, we want to hear it! Please tell us a story about how you used a talk page. <mark>Please share a link to a memorable discussion, or describe it on the <strong>[[mw:Topic:V8d91yh8gcg404dj|talk page for this project]]</strong>.</mark> The team wants your examples. These examples will help everyone develop a shared understanding of what this project should support and encourage. === Talk pages project === The [[mw:Talk pages consultation 2019|Talk Pages Consultation]] was a global consultation to define better tools for wiki communication. From February through June 2019, more than 500 volunteers on 20 wikis, across 15 languages and multiple projects, came together with members of the Foundation to create a product direction for a set of discussion tools. The [[mw:Talk pages consultation 2019/Phase 2 report|Phase 2 Report]] of the Talk Page Consultation was published in August. It summarizes the product direction the team has started to work on, which you can read more about here: [[mw:Talk pages project|Talk Page Project project page]]. The team needs and wants your help at this early stage. They are starting to develop the first idea. Please add your name to the [[mw:Talk pages project#Getting involved|<strong>"Getting involved"</strong>]] section of the project page, if you would like to hear about opportunities to participate. === Mobile visual editor === The Editing team is trying to make it simpler to edit on mobile devices. The team is changing the [[mw:VisualEditor on mobile|visual editor on mobile]]. If you have something to say about editing on a mobile device, please leave a message at [[mw:Talk:VisualEditor on mobile|Talk:VisualEditor on mobile]]. ==== [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|Edit Cards]] ==== [[File:Edit Cards-before-v3-comparison.png|thumb|486x486px|What happens when you click on a link. The new Edit Card is bigger and has more options for editing links.]] * On 3 September, the Editing team released [[:File:Edit Cards comparison v2 and v3.png|version 3 of Edit Cards]]. Anyone could use the new version in the mobile visual editor. * There is an [[:File:Edit Cards comparison v2 and v3.png|updated design]] on the Edit Card for adding and modifying links. There is also a new, [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards#2 September 2019 - v3 deployment timing|combined workflow for editing a link's display text and target]]. * Feedback: You can try the new Edit Cards by opening the mobile visual editor on a smartphone. Please post your feedback on the [[:mw:Topic:V5rg0cqmikpubmjj|Edit cards talk page]]. ==== [[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh|Toolbar]] ==== [[File:Toolbar-comparison-v1.png|thumb|486px|The editing toolbar is changing in the mobile visual editor. The old system had two different toolbars. Now, all the buttons are together. [[mw:Topic:V79x6zm8n6i4nb56|Tell the team what you think about the new toolbar]].]] * In September, the Editing team updated the mobile visual editor's editing toolbar. Anyone could see these changes in the mobile visual editor. ** <em>One toolbar:</em> All of the editing tools are located in one toolbar. Previously, the toolbar changed when you clicked on different things. **<em>New navigation:</em> The buttons for moving forward and backward in the edit flow have changed. **<em>Seamless switching:</em> an [[phab:T228159|improved workflow]] for switching between the visual and wikitext modes. * Feedback: You can try the refreshed toolbar by opening the mobile VisualEditor on a smartphone. Please post your feedback on the [[mw:Topic:V79x6zm8n6i4nb56|Toolbar feedback talk page]]. === Wikimania === The Editing Team attended [[wmania:2019:Program|Wikimania 2019]] in Sweden. They led a session on [[wmania:2019:Community Growth/Visual editing on mobile: An accessible editor for all|the mobile visual editor]] and a session on [[wmania:2019:Community Growth/After Flow: A new direction for improving talk pages|the new talk pages project]]. They tested [[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh#v1 prototype|two]] new [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards#v3 prototype|features]] in the mobile visual editor with contributors. You can read more about what the team did and learned in [[mw:VisualEditor on mobile#Wikimania Stockholm: Overview|the team's report on Wikimania 2019]]. === Looking ahead === * <strong>Talk Pages Project:</strong> The team is thinking about the first set of proposed changes. The team will be working with a few communities to pilot those changes. The best way to stay informed is by adding your username to the list on the project page: [[mw:Talk pages project#Getting involved|<strong>Getting involved</strong>]]. * <strong>Testing the mobile visual editor as the default:</strong> The Editing team plans to post results before the end of the calendar year. The best way to stay informed is by adding the project page to your watchlist: [[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default|<strong>VisualEditor as mobile default project page</strong>]]. * <strong>Measuring the impact of Edit Cards:</strong> This study asks whether the project helped editors add links and citations. The Editing team hopes to share results in November. The best way to stay informed is by adding the project page to your watchlist: [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|<strong>Edit Cards project page</strong>]]. – [[User:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:User talk:PPelberg (WMF)|talk]]) & [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) </div> 11:12, 29. Okt 2019 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/VE_201910/5&oldid=19500851 --> == Movement Learning and Leadership Development Project == Hello The Wikimedia Foundation’s Community Development team is seeking to learn more about the way volunteers learn and develop into the many different roles that exist in the movement. Our goal is to build a movement informed framework that provides shared clarity and outlines accessible pathways on how to grow and develop skills within the movement. To this end, we are looking to speak with you, our community to learn about your journey as a Wikimedia volunteer. Whether you joined yesterday or have been here from the very start, we want to hear about the many ways volunteers join and contribute to our movement. To learn more about the project, [[:m:special:MyLanguage/Movement Learning and Leadership Development Project|please visit the Meta page]]. If you are interested in participating in the project, please complete [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSegM07N1FK_s0VUECM61AlWOthwdn5zQOlVsa2vaKcx13BwZg/viewform?usp=sf_link this simple Google form]. Although we may not be able to speak to everyone who expresses interest, we encourage you to complete this short form if you are interested in participating! -- [[user:LMiranda (WMF)|LMiranda (WMF)]] ([[user talk:LMiranda (WMF)|talk]]) 19:01, 22. Jan 2020 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Trizek (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Trizek_(WMF)/sandbox/temp_MassMessage_list&oldid=19738989 --> == Editing news 2020 #1 – Discussion tools == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <em>[[m:VisualEditor/Newsletter/2020/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</em> [[File:TalkPages-Reply-v1.0.png|thumb|300px|alt=Screenshot showing what the Reply tool looks like|This early version of the Reply tool automatically signs and indents comments.]] The [[mw:Editing|Editing team]] has been working on [[mw:Talk pages project|the talk pages project]]. The goal of the talk pages project is to help contributors communicate on wiki more easily. This project is the result of the [[mw:Talk pages consultation 2019|Talk pages consultation 2019]]. [[File:TalkPages-Reply-v2.0.png|thumb|300px|alt=Reply tool improved with edit tool buttons|In a future update, the team plans to test a tool for easily linking to another user's name, a rich-text editing option, and other tools.]] The team is building a [[mw:Talk pages project/replying|new tool for replying]] to comments now. This early version can sign and indent comments automatically. <strong>Please [[mw:Talk pages project/replying/prototype testing#Reply%20version%201.0|test the new Reply tool]].</strong> *On 31 March 2020, the new {{Int:discussiontools-replylink}} tool was offered as a [[mw:Beta Feature|Beta Feature]] editors at four Wikipedias: [[w:ar:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Arabic]], [[w:nl:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Dutch]], [[w:fr:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|French]], and [[w:hu:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Hungarian]]. If your community also wants early access to the new tool, contact [[User:Whatamidoing (WMF)]]. *The team is planning some upcoming changes. <strong>Please [[mw:Talk pages project/replying#Version%202.0|review the proposed design]] and share your thoughts on the talk page.</strong> The team will test features such as: **an easy way to mention another editor ("pinging"), **a rich-text visual editing option, and **other features identified through user testing or recommended by editors. To hear more about Editing Team updates, please add your name to the [[mw:Talk pages project#Get involved|<strong>"Get involved"</strong>]] section of the project page. You can also watch [[File:MediaWiki Vector skin blue star watchlist icon.svg|frameless|16px]] these pages: [[mw:Talk pages project|the main project page]], [[mw:Talk pages project/Updates|Updates]], [[mw:Talk pages project/replying|Replying]], and [[mw:Talk pages project/replying/prototype testing|User testing]]. – [[user:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:User talk:PPelberg (WMF)|talk]]) & [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) </div> 19:27, 8. Apr 2020 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Quiddity (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Quiddity_(WMF)/sandbox3&oldid=19967063 --> == Editing news 2020 #2 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <em>[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2020/June|Read this in another language]] • [[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</em> [[File:TalkPages-Reply-v2.0.png|alt=Mockup of the new reply feature, showing new editing tools|thumb|400x400px|The new features include a toolbar. [[mw:Talk:Talk pages project/replying|What do you think should be in the toolbar?]]]] This issue of the [[mw:Special:MyLanguage/Editing|Editing]] newsletter includes information the [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project|Talk pages project]], an effort to help contributors communicate on wiki more easily. * [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying|<strong>Reply tool</strong>]]: This is available as a Beta Feature at the four partner wikis (Arabic, Dutch, French, and Hungarian Wikipedias). The Beta Feature is called "{{int:discussiontools-preference-label}}". The Beta Feature will get [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying#Version%202.0|new features]] soon. The new features include writing comments in a new visual editing mode and pinging other users by typing <code>@</code>. You can [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying/prototype testing#Reply%20tool%20version%202.0|test the new features]] on the [[mw:Special:MyLanguage/Beta Cluster|Beta Cluster]] now. Some other wikis will have a chance to try the Beta Feature in the coming months. * [[mw:Special:MyLanguage/New requirements for user signatures|<strong>New requirements for user signatures</strong>]]: Soon, users will not be able to save invalid custom signatures in [[Special:Preferences]]. This will reduce signature spoofing, prevent page corruption, and make new talk page tools more reliable. Most editors will not be affected. * [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion|<strong>New discussion tool</strong>]]: The Editing team is beginning work on a simpler process for starting new discussions. You can [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion#Design|see the initial design on the project page]]. * [[m:Special:MyLanguage/Research:Usage of talk pages|<strong>Research on the use of talk pages</strong>]]: The Editing team worked with the [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Research|Wikimedia research team]] to study how talk pages help editors improve articles. We learned that new editors who use talk pages make more edits to the main namespace than new editors who don't use talk pages. – [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) </div> 20:33, 17. Jun 2020 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Trizek (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Trizek_(WMF)/sandbox/temp_MassMessage_list&oldid=20184653 --> == Annual contest Wikipedia Pages Wanting Photos == [[File:WPWP logo 1.png|150px|right|Wikipedia Pages Wanting Photos (WPWP)]] This is to invite you to join the Wikipedia Pages Wanting Photos (WPWP) campaign to help improve Wikipedia articles with photos and win prizes. The campaign starts today 1st July 2020 and closes 31st August 2020. The campaign primarily aims at using images from Wikimedia Commons on Wikipedia articles that are lacking images. Participants will choose among Wikipedia pages without photo images, then add a suitable file from among the many thousands of photos in the Wikimedia Commons, especially those uploaded from thematic contests (Wiki Loves Africa, Wiki Loves Earth, Wiki Loves Folklore, etc.) over the years. Please visit the '''[[m:Wikipedia Pages Wanting Photos|campaign page]]''' to learn more about the WPWP Campaign. With kind regards, Thank you, Deborah Schwartz Jacobs, Communities Liaison, On behalf of the Wikipedia Pages Wanting Photos Organizing Team - 08:24, 1. Jul 2020 (UTC) ''feel free to translate this message to your local language when this helps your community'' <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Romaine@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Romaine/MassMessage&oldid=20232618 --> == Feedback on movement names == {{int:Hello}}. Apologies if you are not reading this message in your native language. {{int:please-translate}} if necessary. {{Int:Feedback-thanks-title}} There are a lot of conversations happening about the future of our movement names. We hope that you are part of these discussions and that your community is represented. Since 16 June, the Foundation Brand Team has been running a [https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_9G2dN7P0T7gPqpD survey] in 7 languages about [[m:Special:MyLanguage/Communications/Wikimedia brands/2030 movement brand project/Naming convention proposals|3 naming options]]. There are also community members sharing concerns about renaming in a [[m:Special:MyLanguage/Community open letter on renaming|Community Open Letter]]. Our goal in this call for feedback is to hear from across the community, so we encourage you to participate in the survey, the open letter, or both. The survey will go through 7 July in all timezones. Input from the survey and discussions will be analyzed and published on Meta-Wiki. Thanks for thinking about the future of the movement, --[[:m:Talk:Communications/Wikimedia brands/2030 movement brand project|The Brand Project team]], 19:42, 2. Jul 2020 (UTC) ''Note: The survey is conducted via a third-party service, which may subject it to additional terms. For more information on privacy and data-handling, see the [[foundation:Special:MyLanguage/Naming Convention Proposals Movement Feedback Survey Privacy Statement|survey privacy statement]].'' <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/All_wikis_June_2020&oldid=20238830 --> == Editing news 2020 #3 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <em>[[m:VisualEditor/Newsletter/2020/July|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</em> [[File:50M@2x.png|thumb|alt=A gold star with a blue ribbon, and the text 50m|More than <strong>50 million edits</strong> have been made using the visual editor on desktop.|400px]] Seven years ago this month, the [[mw:Editing team|Editing team]] offered the visual editor to most Wikipedia editors. Since then, editors have achieved many milestones: * More than <strong>50 million edits</strong> have been made using the visual editor on desktop. * More than <strong>2 million new articles</strong> have been created in the visual editor. More than 600,000 of these new articles were created during 2019. * The visual editor is <strong>increasingly popular</strong>. The proportion of all edits made using the visual editor has increased every year since its introduction. * In 2019, <strong>35% of the edits by newcomers</strong> (logged-in editors with ≤99 edits) used the visual editor. This percentage has <strong>increased every year</strong>. * Almost <strong>5 million edits on the mobile site</strong> have been made with the visual editor. Most of these edits have been made since the Editing team started improving the [[mw:Mobile visual editor|mobile visual editor]] in 2018. * On 17 November 2019, the [https://discuss-space.wmflabs.org/t/first-edit-made-to-wikipedia-from-outer-space/2254 <strong>first edit from outer space</strong>] was made in the mobile visual editor. 🚀 👩‍🚀 * Editors have made more than <strong>7 million edits in the 2017 wikitext editor</strong>, including starting <strong>600,000 new articles</strong> in it. The [[mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]] is VisualEditor's built-in wikitext mode. You can [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|enable it in your preferences]]. [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) </div> 12:55, 9. Jul 2020 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=20232673 --> == Announcing a new wiki project! Welcome, Abstract Wikipedia == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hi all, It is my honor to introduce Abstract Wikipedia, a new project that has been unanimously approved by the Wikimedia Foundation Board of Trustees. Abstract Wikipedia proposes a new way to generate baseline encyclopedic content in a multilingual fashion, allowing more contributors and more readers to share more knowledge in more languages. It is an approach that aims to make cross-lingual cooperation easier on our projects, increase the sustainability of our movement through expanding access to participation, improve the user experience for readers of all languages, and innovate in free knowledge by connecting some of the strengths of our movement to create something new. This is our first new project in over seven years. Abstract Wikipedia was submitted as a project proposal by Denny Vrandečić in May 2020 <ref>[[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]</ref> after years of preparation and research, leading to a detailed plan and lively discussions in the Wikimedia communities. We know that the energy and the creativity of the community often runs up against language barriers, and information that is available in one language may not make it to other language Wikipedias. Abstract Wikipedia intends to look and feel like a Wikipedia, but build on the powerful, language-independent conceptual models of Wikidata, with the goal of letting volunteers create and maintain Wikipedia articles across our polyglot Wikimedia world. The project will allow volunteers to assemble the fundamentals of an article using words and entities from Wikidata. Because Wikidata uses conceptual models that are meant to be universal across languages, it should be possible to use and extend these building blocks of knowledge to create models for articles that also have universal value. Using code, volunteers will be able to translate these abstract “articles” into their own languages. If successful, this could eventually allow everyone to read about any topic in Wikidata in their own language. As you can imagine, this work will require a lot of software development, and a lot of cooperation among Wikimedians. In order to make this effort possible, Denny will join the Foundation as a staff member in July and lead this initiative. You may know Denny as the creator of Wikidata, a long-time community member, a former staff member at Wikimedia Deutschland, and a former Trustee at the Wikimedia Foundation <ref>[[m:User:Denny|User:Denny]]</ref>. We are very excited that Denny will bring his skills and expertise to work on this project alongside the Foundation’s product, technology, and community liaison teams. It is important to acknowledge that this is an experimental project, and that every Wikipedia community has different needs. This project may offer some communities great advantages. Other communities may engage less. Every language Wikipedia community will be free to choose and moderate whether or how they would use content from this project. We are excited that this new wiki-project has the possibility to advance knowledge equity through increased access to knowledge. It also invites us to consider and engage with critical questions about how and by whom knowledge is constructed. We look forward to working in cooperation with the communities to think through these important questions. There is much to do as we begin designing a plan for Abstract Wikipedia in close collaboration with our communities. I encourage you to get involved by going to the project page and joining the new mailing list <ref>[[mail:abstract-wikipedia|Abstract Wikipedia mailing list]]</ref>. We recognize that Abstract Wikipedia is ambitious, but we also recognize its potential. We invite you all to join us on a new, unexplored path. Yours, Katherine Maher (Executive Director, Wikimedia Foundation) <references/> </div> <small>Sent by [[:m:User:Elitre (WMF)]] 20:10, 9. Jul 2020 (UTC) - '''[[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/July 2020 announcement]]''' </small> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/All_wikis_June_2020&oldid=20265921 --> == Important: maintenance operation on September 1st == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2020|Read this message in another language]] • [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2020|{{int:please-translate}}]] The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] will be testing its secondary data centre. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. To make sure everything is working, the Wikimedia Technology department needs to do a planned test. This test will show if they can reliably switch from one data centre to the other. It requires many teams to prepare for the test and to be available to fix any unexpected problems. They will switch all traffic to the secondary data centre on '''Tuesday, September 1st 2020'''. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop while the switch is made. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for up to an hour on Tuesday, September 1st. The test will start at [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20200901T14 14:00 UTC] (15:00 BST, 16:00 CEST, 10:00 EDT, 19:30 IST, 07:00 PDT, 23:00 JST, and in New Zealand at 02:00 NZST on Wednesday September 2). *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. *There will be code freezes for the week of September 1st, 2020. Non-essential code deployments will not happen. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch Datacenter#Schedule for 2018 switch|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. There will be more notifications about this. '''Please share this information with your community.''' </div></div> <span dir=ltr>[[m:User:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] ([[m:User talk:Trizek (WMF)|talk]])</span> 13:49, 26. Aug 2020 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Trizek (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=20384955 --> == Invitation to participate in the conversation == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''{{int:Hello}}. Apologies for cross-posting, and that you may not be reading this message in your native language: translations of the following announcement may be available on '''[[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Draft review/Invitation (long version)|Meta]]'''. {{int:please-translate}}. {{Int:Feedback-thanks-title}}'' We are excited to share '''[[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Draft review|a draft of the Universal Code of Conduct]]''', which the Wikimedia Foundation Board of Trustees called for earlier this year, for your review and feedback. The discussion will be open until October 6, 2020. The UCoC Drafting Committee wants to learn which parts of the draft would present challenges for you or your work. What is missing from this draft? What do you like, and what could be improved? Please join the conversation and share this invitation with others who may be interested to join, too. To reduce language barriers during the process, you are welcomed to translate this message and the [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Draft review|Universal Code of Conduct/Draft review]]. You and your community may choose to provide your opinions/feedback using your local languages. To learn more about the UCoC project, see the [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] page, and the [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/FAQ|FAQ]], on Meta. Thanks in advance for your attention and contributions, [[:m:Talk:Trust_and_Safety|The Trust and Safety team at Wikimedia Foundation]], 17:55, 10. Sep 2020 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Universal_Code_of_Conduct/Draft_review/Invitation_(long_version)/List&oldid=20440292 --> == Wiki of functions naming contest == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> {{int:Please-translate}} {{int:Hello}}. Please help pick a name for the new Wikimedia wiki project. This project will be a wiki where the community can work together on a library of [[m:Special:MyLanguage/Abstract_Wikipedia/Wiki_of_functions_naming_contest#function|functions]]. The community can create new functions, read about them, discuss them, and share them. Some of these functions will be used to help create language-independent Wikipedia articles that can be displayed in any language, as part of the Abstract Wikipedia project. But functions will also be usable in many other situations. There will be two rounds of voting, each followed by legal review of candidates, with voting beginning on 29 September and 27 October. Our goal is to have a final project name selected on 8 December. If you would like to participate, then '''[[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/Wiki of functions naming contest|please learn more and vote now]]''' at meta-wiki. {{Int:Feedback-thanks-title}} --[[m:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]]</div> 21:22, 29. Sep 2020 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Quiddity (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Quiddity_(WMF)/Global_message_delivery_split_5&oldid=20492309 --> == Call for feedback about Wikimedia Foundation Bylaws changes and Board candidate rubric == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:Hello}}. Apologies if you are not reading this message in your native language. {{Int:Please-translate}}. Today the Wikimedia Foundation Board of Trustees starts two calls for feedback. One is about changes to the Bylaws mainly to increase the Board size from 10 to 16 members. The other one is about a trustee candidate rubric to introduce new, more effective ways to evaluate new Board candidates. The Board welcomes your comments through 26 October. For more details, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board noticeboard/October 2020 - Call for feedback about Bylaws changes and Board candidate rubric|check the full announcement]]. {{Int:Feedback-thanks-title}} [[m:User:Qgil-WMF|Qgil-WMF]] ([[m:User talk:Qgil-WMF|talk]]) 17:17, 7. Okt 2020 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/Board&oldid=20519859 --> == Important: maintenance operation on October 27 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2020|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch+2020&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] tests the switch between its first and secondary data centers. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. To make sure everything is working, the Wikimedia Technology department needs to do a planned test. This test will show if they can reliably switch from one data centre to the other. It requires many teams to prepare for the test and to be available to fix any unexpected problems. They will switch all traffic back to the primary data center on '''Tuesday, October 27 2020'''. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop while the switch is made. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for up to an hour on Tuesday, October 27. The test will start at [https://zonestamp.toolforge.org/1603807200 14:00 UTC] (14:00 WET, 15:00 CET, 10:00 EDT, 19:30 IST, 07:00 PDT, 23:00 JST, and in New Zealand at 03:00 NZDT on Wednesday October 28). *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. *There will be code freezes for the week of October 26, 2020. Non-essential code deployments will not happen. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch_Datacenter#Schedule_for_2020_switch|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. There will be more notifications about this. A banner will be displayed on all wikis 30 minutes before this operation happens. '''Please share this information with your community.'''</div></div> -- <span dir=ltr>[[m:User:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] ([[m:User talk:Trizek (WMF)|talk]])</span> 17:11, 21. Okt 2020 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Trizek (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=20519839 --> == Wiki of functions naming contest - Round 2 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> {{int:Hello}}. Reminder: Please help to choose the name for the new Wikimedia wiki project - the library of functions. The finalist vote starts today. The finalists for the name are: <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Wikicode, Wikicodex, Wikifunctions, Wikifusion, Wikilambda, Wikimedia Functions</span>. If you would like to participate, then '''[[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/Wiki of functions naming contest/Names|please learn more and vote now]]''' at Meta-wiki. {{Int:Feedback-thanks-title}} --[[m:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]] </div> 22:10, 5. Nov 2020 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Quiddity (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=20564572 --> == Umfrage technische Wünsche 2021 == [[File:Magic Wand Icon 229981 Color Flipped.svg|thumb|48px]] Die '''[[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021|Umfrage technische Wünsche 2021]]''' ist ab jetzt eröffnet! Diese Umfrage ist der Prozess, durch den Communities entscheiden, woran das [[m:Community Tech|Community Tech]] Team im kommenden Jahr arbeiten soll. Wir möchten jeden dazu ermutigen, sich bis zum '''{{#time: j. F Y|2020-11-30|{{PAGELANGUAGE}}}}''' daran zu beteiligen, oder die Vorschläge anderer zu kommentieren, um sie zu verbessern. Die Communities werden zwischen dem {{#time:j. F|2020-12-08|{{PAGELANGUAGE}}}} und dem {{#time:j. F|2020-12-21|{{PAGELANGUAGE}}}} über die Vorschläge abstimmen. Das Community Tech-Team konzentriert sich auf Werkzeuge für erfahrene Wikimedia-Benutzer. Du kannst in jeder Sprache Vorschläge machen, wir werden sie für dich übersetzen. Vielen Dank, wir freuen uns auf Vorschläge von dir! [[m:user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] 05:00, 20. Nov 2020 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:SGrabarczuk (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/De_fallback&oldid=20689438 --> == Wikidata descriptions changes to be included more often in Recent Changes and Watchlist == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''Sorry for sending this message in English. Translations are available on [[m:Special:MyLanguage/Announcements/Announcement Wikidata descriptions in watchlist|this page]]. Feel free to translate it in more languages!'' As you may know, you can include changes coming from Wikidata in your Watchlist and Recent Changes ([[Special:Preferences#mw-prefsection-watchlist|in your preferences]]). Until now, this feature didn’t always include changes made on Wikidata descriptions due to the way Wikidata tracks the data used in a given article. Starting on December 3rd, the Watchlist and Recent Changes will include changes on the descriptions of Wikidata Items that are used in the pages that you watch. This will only include descriptions in the language of your wiki to make sure that you’re only seeing changes that are relevant to your wiki. This improvement was requested by many users from different projects. We hope that it can help you monitor the changes on Wikidata descriptions that affect your wiki and participate in the effort of improving the data quality on Wikidata for all Wikimedia wikis and beyond. Note: if you didn’t use the Wikidata watchlist integration feature for a long time, feel free to give it another chance! The feature has been improved since the beginning and the content it displays is more precise and useful than at the beginning of the feature in 2015. If you encounter any issue or want to provide feedback, feel free to use [[Phab:T191831|this Phabricator ticket]]. Thanks! [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 14:39, 30. Nov 2020 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Lea_Lacroix_(WMDE)/wikis&oldid=20728482 --> == 2020 Coolest Tool Award Ceremony on December 11th == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hello all, The ceremony of the 2020 [[m:Coolest_Tool_Award|Wikimedia Coolest Tool Award]] will take place virtually on Friday, December 11th, at 17:00 GMT. This award is highlighting tools that have been nominated by contributors to the Wikimedia projects, and the ceremony will be a nice moment to show appreciation to the tools developers and maybe discover new tools! You will find more information [[m:Coolest_Tool_Award|here]] about the livestream and the discussions channels. Thanks for your attention, [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 10:55, 7. Dez 2020 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=20734978 --> == Umfrage zur Community-Wunschliste 2021 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="de" dir="ltr"> [[File:Magic Wand Icon 229981 Color Flipped.svg|thumb|48px]] '''Wir laden alle registrierten NutzerInnen zum Abgabe ihrer Stimme bei der [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021|Umfrage zur Community-Wunschliste 2021]]. Du kannst ab sofort bis zum {{#time:j. F|2020-12-21|de}} bei so vielen Wünschen abstimmen wie du möchtest.''' In der Umfrage werden die Wünsche für neue und verbesserte Werkzeuge für erfahrene AutorInnen gesammelt. Nach der Abstimmung werden wir unser Möglichstes tun, um die Wünsche umzusetzen. Wir werden mit den beliebtesten anfangen. Wir, das [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech Team]], sind eins der Teams der [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation|Wikimedia-Stiftung]]. Wir entwickeln und verbessern Werkzeuge, die das Schreiben und Moderieren/Administrieren betreffen. An was wir arbeiten wird durch die Ergebnisse dieser Umfrage bestimmt. Einmal im Jahr könnt Ihr Eure Wünsche anmelden. Nach zwei Wochen könnt Ihr darüber abstimmen, welche davon Euch am meisten interessieren. Danach wählen wir die Wünsche aus, an denen wir arbeiten werden. Einige Wünsche werden auch von freiwilligen EntwicklerInnen oder anderen Teams bearbeitet werden. Wir warten auf Eure Stimmen. Danke! </div> [[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] 15:01, 11. Dez 2020 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:SGrabarczuk (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/De_fallback&oldid=20689438 --> 5astaq98fwpig2nxrgsv9a6erm624hj 4 11752 120953 2022-07-19T05:56:36Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Wikipedia:Technik]] nach [[Wikipedia:Politik]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Politik]] mu6rxx7uqhd94pkc7vwbb0ojquzb0zg 4 11753 120955 2022-07-19T05:56:36Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Wikipedia:Technik/Archiv/2013]] nach [[Wikipedia:Politik/Archiv/2013]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Politik/Archiv/2013]] ebvqg5yqgom2l3n013qa8xgss7du2do 4 11754 120957 2022-07-19T05:56:37Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Wikipedia:Technik/Archiv/2014]] nach [[Wikipedia:Politik/Archiv/2014]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Politik/Archiv/2014]] 0txa5tgi4c7pglnaskpa37x7pyq9tcl 4 11755 120959 2022-07-19T05:56:37Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Wikipedia:Technik/Archiv/2015]] nach [[Wikipedia:Politik/Archiv/2015]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Politik/Archiv/2015]] d4uegfrte2oolpblyo5ambw8xy5okhw 4 11756 120961 2022-07-19T05:56:37Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Wikipedia:Technik/Archiv/2016]] nach [[Wikipedia:Politik/Archiv/2016]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Politik/Archiv/2016]] 1krls37g8nancskni91htj6ezr398d1 4 11757 120963 2022-07-19T05:56:37Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Wikipedia:Technik/Archiv/2018]] nach [[Wikipedia:Politik/Archiv/2018]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Politik/Archiv/2018]] 02kchqeek65axei2u9r0ogxv4vaq78q 4 11758 120965 2022-07-19T05:56:37Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Wikipedia:Technik/Archiv/2020]] nach [[Wikipedia:Politik/Archiv/2020]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Politik/Archiv/2020]] d076178u4zi6192ps6taeuw3pi3i34r 4 11759 120969 2022-07-19T06:30:50Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Wikipedia:Weerskup/Oold]] nach [[Wikipedia:Weerskup/2010]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Wikipedia:Weerskup/2010]] lmqne7kw7b8yawwrunwm544nlwf749t 4 11760 120972 2022-07-19T06:35:24Z Murma174 1663 archiv wikitext text/x-wiki ==SK-Skrieuwenge== Siet eenige Tied geen ju Froage, of wie an n Woudanfang SK skrieuwe skuulen insteede foar SCH (Diskussione bie [[Skäddel]] un [[Diskussion:Seeltersk an do Skoulen]]). Deeruur is uk noch wät Email-Ferkier weesen un wie hääbe Beskeed kriegen, dät dät uk bie dät Unnergjucht do lääste Jiere mäd SK moaked wäd. Deeruum moat iek foarslo, dät fon nu oun uk in ju Wikipedia so tou moakjen. <br> Fonsälwen skäl dät dan uk bielitjen in aal Artikkele uumesät wäide, man dät moate iek mäd Foarsicht moakje. Wie mouten der noch an woane un uk schällen düütske un düütelk allere Seelter Texte nit normalisierd wäide, t.B. nit do oolde Täkste ap [[Seelterbuund fon 1952]].<br> Intwiske rakt dät uk al ne [http://seelter.110mb.com/woudelisSK.htm anpaasede Woudelieste], wan uk deer uk noch Woude ferjeeten sunt. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 11:25, 23. Nov 2010 (UTC) :Wo schrieuwe wie nu: ''Anschovis, Schokoloade, tschechisk'' usw.? --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 19:53, 18. Jan 2011 (UTC) ::Hallo Pyt, iek meen, alles wat moan as '''sk''' uutspräkt uk mäd sk skrieuwe, so as: Skoule, Skäddel, skällen, skrieuwe u.s.w und wäd moan as '''sch''' uutspräkt uk mäd sch skrieuwe: Sckokoloade, tschechisk, Anschovis u.s.w.. Gröitnis, --[[Benutser:Bernd|Bernd]] 20:04, 18. Jan 2011 (UTC) :::Schokolade, deer kweede do Seelter "Sukkeloade" tou. --[[Benutser:Heinz|Heinz]] 18:51, 16. Mee 2011 (UTC) == Wikipedia:Uurheebergjuchte uas. == [[Wikipedia:Uurheebergjuchte uas.|GANS WICHTICH! Dät is n Ättergjucht fon Heinz. Iek kwad deertou, hie häd gjucht. JÄDDEN LEESE!]] Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 20:21, 2. Jan 2011 (UTC) :Jä, iek sjo fon mie Bouk-Uumesleeke. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 20:02, 18. Jan 2011 (UTC) ::Siehe dazu auch [[Benutser_Diskussion:Bernd#Bilder|hier]]. --[[Benutser:Holder|Holder]] 06:15, 26. Feb 2011 (UTC) ==Apdraach un Muugelkhaide fon ne litje Wikipedia== Ju algemeene Apdraach fon Wikipedia is: dät '''fräi Ferspreeden fon Kunde'''. Ju eerelke Mee-Oarbaid an Wikipedia stoant älk fräi. Dät hat, dät Wikipedia nit ätter do iekede Paade apbaud wäd. Dät rakt Ätterdeele, as t.B. kuutsichtige Beuurdeelenge fon Fakte. Wikipedia rakt oawers Ruumte, sukke Failere in goude Toupehoope-Oarbaid un Beräidenge tou löösen. Deertou rakt dät dän Foardeel, dät ju Behondlenge un die Köär fon Themas minner truch häärkuumelke Uurwäägengen stjuurd wäide. Ne Wikipedia fon ne litje Sproakgruppe häd deertou noch ''uurs eenige Apdraage''. Toueerst stoalt ju sik as Apdraach, '''ju Waareld tou do Seelter tou brangen''' uur dän Wai fon ju oaine Sproake. Deerbie stoant ju uk tichte bie do Ljuude tou do ju spräkt. Dät hat, dät me sik bie ne Beskrieuwenge in n Artikkel do muugelke Bruukere fielicht beeter foarstaale kon as bie ne groote Wikipedia, wierbie sik dät deertou hondelt uum ne fuul grattere Variation fon muugelke Bruukere. N Skrieuwer fon sun litje Wikipedia kon sik deeruum lichter iendomje tou dät Weesen fon n Thema, wierbie dan foar Eenpeldhaide toueerst daach noch ap grattere Wikipedien waiwiesd wäide kon. Deerbie kon n Artikkel licht düütelker wäide as in do groote Wikipedien. Oawers uk in dät Beskrieuwen fon dät Weesen fon n Thema wäd die Skrieuwer dan un wan twongen tou '''Sproakuutbau'''. Bie ju Oarbaid wäd oawers ''automatisk noch wät uurs'' moaked: '''wie brange Seelterlound tou de Waareld'''. Dät jält al fluks foar ju Sproake, ju nit bloot foar ju fräiske un germaniske Sproakwietenskup fon groot Interesse is, man uk wiest ju Ärskienengen, do der foar ju algemeene Sproakwietenskup fon Interesse wäide konnen. Man ieuwenske ju Sproake honnelt sik dät uk uum ju besunnere Geskichte as n Sproakinsel mäd Buuräi un Skipfoart mäd do deertou heerende Technike. Un deerätter kumt dan, wo ju sik äntwikkelt in ju moderne Sälskup, mäd aal do Organisasjoonsfoarme un Aktivitäte, do deertou heere, un wier dan tougliek die seelter Bruuker in interessierd is. Ap ju Wiese äntstoant in sun litje Wikipedia uk ne Beskrieuwenge fon ne '''sälskuppelke Mikrostruktuur''', wierfon dät in do groote Wikipedia nit so licht Biespiele rakt. Iek meene, dät wie aal dät in Betracht luuke skällen, wan wie uurlääse uur dän Apbau un sogoar dän Nutsen fon bestimde Artikkele. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 13:56, 8. Mee 2011 (UTC) ==Artikkellaangte== Bie dät Apsloon fon ne Seeke in do groote Wikipedien däd oafte apfaalen ju groote Masse Information. Moonichmoal ‘ferdrinkt’ me bolde deeroun. Daach kumt me bie dät Skrieuwen licht tou sukke groote Artikkele. Iek hied dät bie dän Artikkel [[Hällenge]], wierbie iek uk ju Heewe unnerbroacht hiede. Leetere Unnersäikengen leerden mie, wo dät eegentelk funktionierde, un uk dät ju nit bloot bie ju Hällenge bruukt wuude. Deeruum rakt dät nu n Sunnerartikkel [[Heewe]]; ju Hällenge mout iek iek noch skeenigje! Wät meene Jie deertou? Uurigens is dät apfaalend, wo min sik uur do oolde Technike fint, wier do daach noch bit in uus Lieuwendtied bruukt wuuden sunt. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 13:23, 16. Mee 2011 (UTC) :Noa, iek wude nit kweede, dät n grooten Artikkel läiper is as n litjen, iek wude dät Uumekierd sjo: Maasttieds is dät je so heelden, dät buppe do Ousnite mäd Uurskrift een Ienleedenge stoant, wier dät wichtichste kuut un groaf oane stoant. Düsse litje Ienleedenge is foar dän, die dät aal bloot uungefäär wiete wol. Man wäl moor wiete mai, die kon fääre leese, un wan aan fääre lääst, die't aal bloot uungefäär wiete wol, dan is it sien oaine Skeeld, wan hie in Information ferdrinkt. Man foar dän wuddelk interessierden mout dät uk uumfoatend deer oane stounde - un wie skällen nit ferjeete, dät düsse Wikipedia een fon min Wällen is, wieruut do Seelter Informationen in hiere oaine Toal kriege konnene. Dan mouten wie düsse Information uk in n grooten Uumfang bjoode. Gröitnis, --[[Benutser:Heinz|Heinz]] 18:45, 16. Mee 2011 (UTC) ::Dät rakt hier twäin Belange. Eerstens wol me muugelkst fulboodige Information reeke. Man twäidens wol me uk düütelke Information reeke. Un dät Froamde is, dät do bee Belange in dän Praxis n bitje striedich wirkje. Nim moal uus Artikkel [[Autonavigation]] un bekiekje dan moal sien groote Bruure un schätsje wofuul Tied me in älke Fal bruukt uum dät Prinzip tou ferstounden. (Deerbie hied iek dät juust sälwen fersteen un dan is me dän bääste Koaster). ::Wan me nu an sun Artikkel aal moor Information touföiget, dan kon dät aal uundüütelker wäide. Man du hääst gjucht: mäd ne goude Organisation mäd Uurskrift un Ienleedenge mout me dät toufoarkuume konne. ::Un wan muugelk, is dät Moakjen fon Sunnerartikkele as bie [[Hällenge]] fielicht daach ne goude Löösenge. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 20:35, 16. Mee 2011 (UTC) :::Foar Dochtersieden koast Du uk, wan dät direkt 'wät' mäd ju Siede tou dwo häd, bie ''Sjuch uk'' n Ätterwiesenge moakje. Dät hääbe ik nu ap ju Siede [[Hällenge]] däin. Ansonsten skällen wie nit deerap oachtje, wo groot do Artikkele sunt. Wie konnen beeter deerap oachtje wät deer stound. Ap ju wäästfräiske Wikipedia rakt et groote Sieden, man nit altied logisk wät ju Apbau angungt. Groot of litje, deeruur skäl et daach nit fuul Diskussion reeke? Wie konnen beeter uur n Inhoold fon do Artikkele diskussierje. So skällen wie t. B. nit sukke loange Ätterwiesengen ätter Buuten (Weblinks) moakje. Gröitnis --[[Benutser:Blautosk|Blautosk]] ([[Benutser Diskussion:Blautosk|Diskussion]]) 21:25, 13. Jul 2012 (UTC) == Zugriffe auf die Startseite == Am 9. März 2011 gab es bei vielen kleineren Wikipedien doppelt so hohe Zugriffszahlen auf die Startseite wie üblich: * [http://stats.grok.se/stq/201103/Haudsiede Saterfriesisch]; [http://stats.grok.se/als/201103/Houptsyte Alemannisch]; [http://stats.grok.se/bar/201103/Hauptseitn Bairisch]; [http://stats.grok.se/pfl/201103/Wikipedia:Haubdsaid Pfälzisch]; [http://stats.grok.se/nds/201103/Wikipedia:H%C3%B6%C3%B6ftsiet Plattdeutsch]; [http://stats.grok.se/rm/201103/Pagina_principala Rätoromanisch]; [http://stats.grok.se/ksh/201103/Wikipedia:Houpsigk Ripuarisch]; [http://stats.grok.se/lmo/201103/Pagina_principala Lombardisch]; [http://stats.grok.se/nds-nl/201103/Veurblad Neddersaksisch]; [http://stats.grok.se/frp/201103/Re%C3%A7ua Franko-Provenzalisch]; [http://stats.grok.se/dsb/201103/G%C5%82owny_bok Niedersorbisch]; [http://stats.grok.se/hsb/201103/H%C5%82owna_strona Obersorbisch]; [http://stats.grok.se/br/201103/Degemer Bretonisch]; [http://stats.grok.se/frr/201103/Hoodsid Nordfriesisch]; [http://stats.grok.se/fy/201103/Haadside Westfriesisch]; [http://stats.grok.se/fur/201103/Pagjine_princip%C3%A2l Furlanisch]; [http://stats.grok.se/lb/201103/Haapts%C3%A4it Luxemburgisch]; [http://stats.grok.se/li/201103/Veurblaad Limburgisch]; [http://stats.grok.se/af/201103/Tuisblad Afrikaans] In den den großen Wikipedien ist dieses Phänomen nicht aufgetreten: * [http://stats.grok.se/de/201103/Wikipedia:Hauptseite Deutsch]; [http://stats.grok.se/en/201103/Main_Page Englisch]; [http://stats.grok.se/fr/201103/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal Französisch]; [http://stats.grok.se/it/201103/Pagina_principale Italienisch]; [http://stats.grok.se/es/201103/Wikipedia:Portada Spanisch]; [http://stats.grok.se/ru/201103/%D0%97%D0%B0%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0 Russisch]; [http://stats.grok.se/pl/201103/Strona_g%C5%82%C3%B3wna Polnisch] --[[Benutser:Holder|Holder]] 14:58, 6. Apr 2011 (UTC) :Könnte man auch es auch so definieren, dass die Zugriffszahlen um 2000 höher sind? Das wurde bei den 'Grossen' nicht auffallen. Ubrigens waren auch die umherliegenden Tagen schon unruhig. :Ein anderes Phanomen: Weitaus die meisten [http://wikistics.falsikon.de/latest/wikipedia/stq/ unserer Besucher] geht es offenbar um die USA-Karte! --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 10:39, 11. Apr 2011 (UTC) [[Kategorie:Wikipedia]] == Dät is Wikipedia nit! == Moin, Iek hääbe fersäiket, uus Wikipedia wier n bitje kauster tou moakjen (uungefeer 300 Annerengen, un dan hääbe iek bloot Kategorien touföiget). Dät waas/is nit eenfach. Moonige Sieden sjo/seegen uut as Fotobouken ([[Foan]]), Linkferteeknisse ([[Foan- un Feenmuseum Elisabethfeen]]), of eenfach loose Sieden! Moonige Sieden weeren nit objektiv, mäd Läidtäksten buppe an do Sieden ([[Sylt]]), Propaganda ([[Seedelsbierich]]) usw.! Ju Haudsiede saach uut as ne Näissiede weer juust deerfoar n Stoarm skeen weesen tou hääben! 230 fon 1.776 hieden naan Kategorie! Dät hääbe iek nu uk n bitje annerd. Fielicht konnen Pyt un Bernd noch moal '''[[Wikipedia:Wät is Wikipedia nit?]]''' truchleesen? Dät spiet mie, man iek toanke, dät is nöödich. Uur ljuude mouten dät alles wier gjucht moakje. Iek hoopje, jie begriepen mien Ättergjucht. Touhoope skällen wie dät Projäkt ferbeeterjen. Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 21:38, 20. Jun 2011 (UTC) :Foar mie is wichtich, dät do Ljuude fluks fiende konnen, wät jo säike. Un deer is disse Reorganisation sicher goud weesen. Besunners ju Haudsiede is nu fluch un düütelk! :Man dät blift Moanskene-Oarbaid. Sogoar dät Unnerbrangen fon Sieden bie bestimde Kategorien kon fon wäkkene as Propaganda säin wäide. Un wofuul Linke usw. me deerbie sät, honget uk deerfon ou, inwowied do an uur Steeden tou fienden sunt. Oawers mäd goude Wille krie wie dät aal sicher foarnunner! --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 11:37, 22. Jun 2011 (UTC) == [[User:HiW-Bot|HiW-Bot]] == * Operator : [[:de:Benutzer:Hedwig in Washington|Hedwig in Washington]] * Automatic or Manually Assisted : automatic * Programming Language(s) : Python (pywikipedia), daily update * Function Summary : Interwiki, Internationalization by removing chaos in Babel so it can be used properly and easy. Double redirects shortly * Already has a bot flag (Y/N) : Yes, DE, EN, AR, NN and LB, others pending [http://toolserver.org/~vvv/sulutil.php?user=HiW-Bot see here] * Function Details : just using the standard interwiki.py; parameters: -auto -all - log -catr Thank you for consideration! --[[Benutser:Hedwig in Washington|Hedwig in Washington]] 21:14, 31. Aug 2011 (UTC) ==2000 Artikkele!== <big>!!!!!!!!! '''MUSIK''' !!!!!!!!!</big><br><br>--[[Benutser:Pyt|Pyt]] 17:39, 10. Dez 2011 (UTC) == Wikipedia-Streik == In den USA wird zurzeit ein Gesetz (SOPA) diskutiert, das dazu führen könnte, dass man Websites, die einem schaden könnte, relativ leicht per Gericht abstellen lassen könnte (z. B. auch die Wikipedia!). Jimmy Wales hat jetzt auf der enwiki die Frage aufgeworfen, ob die Englische Wikipedia aus Protest gegen dieses Gesetz eine Zeitlang abgestellt werden soll - analog zum Streik der italienischen Wikipedia Anfang Oktober. Auf [[:en:User_talk:Jimbo_Wales#Request_for_Comment:_SOPA_and_a_strike|seiner Benutzerseite]] kann man seine Meinung dazu abgeben. Vgl. auch Geoff Brigham: [http://blog.wikimedia.org/2011/12/13/how-sopa-will-hurt-the-free-web-and-wikipedia/ How SOPA will hurt the free web and Wikipedia]. --[[Benutser:Holder|Holder]] 08:05, 14. Dez 2011 (UTC) == Visual editor == Wikimedia testet zurzeit den [http://www.mediawiki.org/wiki/Special%3AVisualEditorSandbox Visual editor], in dem man direkt hineinschreiben und herumformatieren kann ohne die Formatierungsmarkierungen. Das wird es neuen Benutzern viel leichter machen. --[[Benutser:Holder|Holder]] 06:51, 16. Dez 2011 (UTC) == Haudsiede == Moin, Wo sjucht [[Benutser:Kening Aldgilles/Wierk2|dät]] dan uut? Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 10:35, 16. Dez 2011 (UTC) :Sjucht fluch uut. Jädden do litste Typen buppe un gjuchts buppe wät gratter. Un mie failt buppe daach ''Information''. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 22:46, 16. Dez 2011 (UTC) :: Lät mie goud.--[[Benutser:Heinz|Heinz]] 07:24, 17. Dez 2011 (UTC) :::Dan sunt tjo Ljuude foar. Dan skäl iek ju näie Haudsiede hoochleede. Ju Siede 'Information' is neen Information man ne Testsiede. Buppedäm kon dät uk in dät Wikipedia-Portoal kuume. Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 11:58, 17. Dez 2011 (UTC) ::::[[Wikipedia:Information]] änthaalt '''a''' Information in uur Sproaken uur dät Seelteske. Ju skuul bääte sun algemeen Woud ferföichboar blieuwe. '''b''' Information uur uur Wikipedien; dät kon unner 'Wikipedia'. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 17:56, 17. Dez 2011 (UTC) == Anfroage foar Administrator == Moin! Iek mai nu jädden, ätter dän Foarsleek fon Uurswäkke, Administrator wäide, wäil wie apstuuns so fuul mäd Fandalismus tou kampen hääbe. Wäl is derfoar un wäl is derjuun? --[[Benutser:Bernd|Bernd]] 19:49, 16. Jan 2012 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] '''Foar''': Iek bän seeker deerfoar, dät du Administrator wädst. Wie bruuke moor Benutser de Fandakusmus konne kampe. --[[Benutser:Ooswesthoesbes|Ooswesthoesbes]] 09:33, 18. Jan 2012 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] '''Foar''': Iek bän deerfoar. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] 12:12, 18. Jan 2012 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] '''Foar''': Iek bän deer uk foar--[[Benutser:Heinz|Heinz]] 13:33, 20. Jan 2012 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] '''Foar''': Jee, iek bän deerfoar! Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] 12:40, 22. Jan 2012 (UTC) ==Language support group for Seeltersk== The Wikimedia Foundation has brought together a new team of developers who are dedicated to language support. This team is to support all the languages and consequently it is not realistic to expect that the team members can provide proper support for your language. It is for this reason that we are looking for volunteers who will make up a [[:translatewiki:language support team|language support team]]. This language support team will be asked to provide us with information about their language. Such information may need to be provided either to us or on a website that we will indicate to you. Another activity will be to test software that will likely have an effect on the running of the MediaWiki software. We are looking for people who clearly identify their ability. Formal knowledge is definitely appreciated. As much of the activity will be concentrated on [[:translatewiki:Main Page|translatewiki.net]], it will be a plus when team members know how to localise at translatewiki.net. <br> Thanks, [[Benutser:Gmeijssen|Gmeijssen]] 07:27, 15. Feb 2012 (UTC) ==Request for an extension on stewards' permission== I should want to continue as an administrator on this Wikipedia for one year. Thanks, --[[Benutser:Bernd|Bernd]] ([[Benutser Diskussion:Bernd|Diskussion]]) 20:31, 16. Apr 2012 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] '''Foar''': Iek bän deerfoar! Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] ([[Benutser Diskussion:Kening Aldgilles|Diskussion]]) 18:44, 17. Apr 2012 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] '''Foar''': Iek bän deer uk foar! Gröitnis -- --[[Benutser:Pyt|Pyt]] ([[Benutser Diskussion:Pyt|Diskussion]]) 13:16, 19. Apr 2012 (UTC) : [[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] '''Foar'''--[[Benutser:Heinz|Heinz]] ([[Benutser Diskussion:Heinz|Diskussion]]) 15:09, 21. Apr 2012 (UTC) ::'''approved''' and actioned. [[Benutser:Billinghurst|Billinghurst]] ([[Benutser Diskussion:Billinghurst|Diskussion]]) (steward) 11:37, 1. Moa 2012 (UTC) == Haudsiede n bitje uurs == Sjucht dät beeter uut? [[Benutser:Kening Aldgilles/Wierk2]]? Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] ([[Benutser Diskussion:Kening Aldgilles|Diskussion]]) 19:19, 12. Moa 2012 (UTC) ::Ätter mien Meening konne wie dät so moakje. So kuumt me fluks ap do Portoalsieden un deer is wier Plats foar uur Seeken ap ju Haudsiede. --[[Benutser:Bernd|Bernd]] ([[Benutser Diskussion:Bernd|Diskussion]]) 19:50, 13. Moa 2012 (UTC) :::Wie skällen juust minder Seeken appe Haudsiede sätte, un uursichtelk blieuwe foar do Besäikere. Iek fiende et nit läip, ju Haudsiede grooter tou moakjen, man dät skäl mäd Wikipedia tou dwo hääbe. Fielicht n ''Dissen Mound in ju Geskichte''? Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] ([[Benutser Diskussion:Kening Aldgilles|Diskussion]]) 11:41, 14. Moa 2012 (UTC) == Disable local uploads on smaller wikis == Auf [http://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_comment/Disable_local_uploads_on_smaller_wikis meta wird gerade eine Diskussion geführt], ob der lokale Bildupload für kleinere Wikis abgestellt und alle lokalen Bilder anschließend gelöscht werden sollen. Dies würde hier in der Saterfriesischen Wikipedia fast alle Bilder aus dem Saterland betreffen! --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 05:01, 21. Moa 2012 (UTC) :Stimmt nicht ganz, die Diskussion dreht sich nicht darum, alle hiwe Bilder zu löschen... allerhöchstens die URVs unter ihnen. --[[Benutser:MF-Warburg|MF-Warburg]] ([[Benutser Diskussion:MF-Warburg|Diskussion]]) 19:05, 26. Moa 2012 (UTC) ==bäddend, bädden (gebooren)== Nu disse Deege so flietich in Wikipedia ju Annerenge fon ''gebooren'' tou ''bädden'' truchfierd wäd, moate iek deeruur daach ne Bemäärkenge moakje. Dät Ooldfräiske häd deerfoar ätter Richthofen un nu Hofmann e.a. ne groote Ferskeedenhaid: ''geberen, gebern, eberen, ebern, abern, beren, bern'', wät deer betrachted wäd as Partizip tou n uurs nit bruukt Tiedwoud *''bera'' ‘dreege’. Deerieuwenske al oafte ''boren'' in dät Ooldwäästfräiske. <br> In dät Näifräiske is deerfon nit fuul uurichblieuwen. In dät skrieuwene Wäästfräiske fint sik ''berne'', (eegentelk hied dät ''bern'' weese skould) man spreeken wäd bolde immer ''geboren''. Siebs ärwäänt deertou [http://archive.org/stream/grundrissderger01pauluoft#page/1243/mode/1up Geschichte S. 1243, 1315] wangeroogisk ''bírîn, býrîn'' un swäk ''býrît''. Dan ärschient S. 1395 ap dän Hallig Nordmarsch un in ju Karrhiirde (S. 1316) noch ne eepenbeer dubbelde Partizip-Uutgong: ''bêrnd'' ‘geboren’.<br> Deertou stimt dan dät bie Minssen 1845 uurlääwerde seelter ''béddend'' (bloot M1:185, ieuwenske domoals al 5x ''g^ebô’ren'', [http://seelter.110mb.com/NSW_G.pdf NSW-G, 50]), wät Siebs 1893 oawers nit moor foont (1316) un Kramer leeter uk nit moor ([http://seelter.110mb.com/NSW_BC.pdf NSW- BC, 22]).<br> Dät näie Woud *''bädden'' stimt in dän Uutgong fluch tou ''ferlädden'' ‘verloren’ un deermäd wäil tou dät ‘gjuchte’ ooldfräiske ''beren'', wan dät uk ap Seeltersk nit uurlääwerd is. <br>--[[Benutser:Pyt|Pyt]] ([[Benutser Diskussion:Pyt|Diskussion]]) 08:44, 27. Moa 2012 (UTC) : Iek sjo nu eerste din Kommentoar. Wan iek däälich Seelter deerätter fräigje, kweede do maaste "gebooren", un wan iek ätterhoakje, kanne jo dät uur nit. Daach rakt dät een poor oankelde, do dät daach kanne, un dan weet me fonsäärm silläärge nit: is dät nu oold uurlääwerd, af häbe do een Woude-Rekonstruktion fon aan Wietenskupper heerd (juust so mäd "Köönich" un "Keening", wät mie in dän Touhoopehong mäd wäkke Stukke, do iek skrieuwe, in aan läipen Twist brangt). Daach is mie dät aaltiede noch ljauer, soloange dät nit uurdrieuwen wäd, muugelke Rekonstruktionen in dän Uumloop tou läiten, as sunner Stjuur tou tou kiekjen, wo dät Seelterske moor un moor fon sin fräiske Charakter ferljust. Wäkke junge Skäddeler konnen noch nit moal moor Tiedwoude ap "-je" konjugierje, do kweede dan wäil mongs "iek maake, du maakst" un aal sowät. In een wietenskuppelk Wierk mout fonsäärm unferfalsked die Stound fon ju Sproake wierroat wäide, so as ju is, un wan dät uk seer däd. Man hier ap Wikipedia sunt wie as Skrieuwere däidich, un Skrieuwere häbe aaltied Ienfloud nuumen, un dät sjo iek heel un aal nit as Fail. Aan Fail is dät ätter mien Meenenge eerste dan, wan ju Toal in suk een stieuw Räägel-Korsett twoangen wäd, as t.B. ju düütske Skriftsproake.--[[Benutser:Heinz|Heinz]] ([[Benutser Diskussion:Heinz|Diskussion]]) 13:42, 15. Jul 2013 (UTC) ::Dät blift ne gans stuure Froage. Uurigens meene iek, dät me an Wikipedia dosälge Anfoarderengen staale mout as an n wietenskuppelk Wierk, man deerbie is ju Terminologie (as hier ''bädden/gebooren'') fonsälwen sekundär, wan ju man düütelk is. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] ([[Benutser Diskussion:Pyt|Diskussion]]) 13:12, 24. Jul 2013 (UTC) ==Luud== Ap ju Siede [[Guiseppe Verdi]] hääbe iek fersoacht, Musik tou reeken (fon [http://commons.wikimedia.org/wiki/Verdi]. Dan keek iek bie [[Wikipedia:SPREEKENE WIKIPEDIA Reserve|spreekene Wikipedia]] as bie [[Autonavigation]], man deer geen dät uk nit moor. Wäl weet, wo me dät nu moaket? --[[Benutser:Pyt|Pyt]] ([[Benutser Diskussion:Pyt|Diskussion]]) 05:53, 17. Jun 2012 (UTC) {{Audio|La Donna E Mobile Rigoletto.ogg|La donna è mobile}} So fielicht? Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] ([[Benutser Diskussion:Kening Aldgilles|Diskussion]]) 07:24, 17. Jun 2012 (UTC) [[Image:La Donna E Mobile Rigoletto.ogg|thumb|left|<big><center>'''La donna è mobile'''</big></center>]] Na, so. Dät is wier foarnunner. Iek weet nit, wieruum dät nit wüül. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] ([[Benutser Diskussion:Pyt|Diskussion]]) 14:55, 20. Jun 2012 (UTC) <br> <br> <br> <br> <br> <br> ==Woudeliesten jädden nit wächhoalje.== Bie wäkke Artikkele (as bie [[Hällenge]]) sunt Liesten bietouföiged wuuden fon Woude, do der deer uk ap ne Teekenge anbroacht wuuden sunt. Dät sjucht dubbeld uut, oawers bloot so kon me do Woude uur ‘’Säik’‘ fiende. Deerbie honnelt sik toun Deel uum Woude, do der uurs noch nit tou beloangjen sunt, of nit in ju Sunnerbetjuudenge. Toun Deel ärskiene do uk in n Text, man daach is dät goud, dät die Bruuker uk fluks ap ju Teekenge waiwiesd wäd. So, jädden nit wächhoalje. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] ([[Benutser Diskussion:Pyt|Diskussion]]) 13:01, 5. Jul 2012 (UTC) :Do Woude kon me daach eenfach in n Täkst bruuke un ferkloorje, wät deer meent is. Woudelieste rakt et uurs nit ap Wikipedia. Deerfoar rakt et Wiktionary. Fielicht konnen do Benutsere fon ju seelterske Wikipedia uk ne oaine Sektion ap ju wäästfräiske Wiktionary hääbe. Uurs konnen wie bie Incubator n Foarsleek foar n seelter Wiktionary skrieuwe (bloot n Idee, iek kon deer nit mädmoakje)? Gröitnis --[[Benutser:Blautosk|Blautosk]] ([[Benutser Diskussion:Blautosk|Diskussion]]) 21:18, 13. Jul 2012 (UTC) ==Appaasje mäd 'Sproakferbeeterenge'== As aal Sproaken häd uk ju seelter Sproake Froamdwoude apnuumen. Oafte sunt do gans djoop in de Sproake apnuumen, as ''baale'' (uur dät Roodwälske uut dät Frantsööske) of ''gebooren'' (uut dät Düütsk-Holloundske). Deeran kon me bietiede ju Kultuurgeskichte ouleese, as an ''baale'', dät do Seelter hiere Sproake as Geheemsproake bruukten. Un bie ''gebooren'' kon dät Woud häärkuume fon dän Kontakt mäd do maast läichdüütske Pestoore, do der dan immer fluks bie beleeken wuuden. In ju gewöönelke Sproake hiet dät dan fielicht moor: “Wie hääbe n Litjen kriegen”. <br> Ap un tou kon me in de Wille weese un konstruierje deerfoar n 'ächt' seelter Woud. So läip is dät uk nit, man iek moate daach deerfoar woarskauje, sun Woud dan uk algemeen truchtoufieren. Deermäd wäd uus Wikipedia uunleesboar un deertou kriege do Ljuude dät Geföil fon “Wie hääbe nit moor dät ächte Seeltersk”, wüülst Unnersäikenge daach leert, dät dät Seelterske ju [http://www.ekfrysk.host22.com/HOEFRY7.htm maast fräiske Sproake] is. Fääre leert ju wäästfräiske Praxis, dät sukke kunstelke Woude daach nit in ju Deegessproake apnuumen wäide.<br> Wät meene Jie deertou? --[[Benutser:Pyt|Pyt]] ([[Benutser Diskussion:Pyt|Diskussion]]) 10:08, 10. Jul 2012 (UTC) :Ju wäästfräiske Praxis leert, dät sukke kunstelke Woude daach apnuumen wäide in ju Foulsskproake. Et rakt so fuule Woude weerfon do maaste Fryskbaalere nit weete, dät do noch nit moal 150 Jiere oold sunt. Ärfoulch hääbe foarallen do Woude ''gearkomste'', ''bûsboek'', ''tongblier'', ''pjutteboartersplak'' un ''wolwêzen'' häiwed. Do Foarme ''alderferskuorrendst'' un ''alderraarst'' sunt uk näi in hiere Betjuudenge. Dät is gjucht wan du skrieuwst, dät fuul Woude neen Ärfoulch hieden, man Ärfoulchgeskichten rakt et daach uk fuul. Wan dät näie Woud sik natüürelk anheert, dan hääbe do Ljuude neen Probleem deermäd, dät Woud tou bruuken. Gröitnis --[[Benutser:Blautosk|Blautosk]] ([[Benutser Diskussion:Blautosk|Diskussion]]) 11:13, 10. Jul 2012 (UTC) ::Man deerbie honnelt sik dät dan uk maast uum '''näie Seeken'''. N Woud as ''berne'' ‘gebooren’ is daach niks moor wuuden as n fluch Woud in Gebuurtsansaigen. Un sukke mai et moor reeke. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] ([[Benutser Diskussion:Pyt|Diskussion]]) 12:37, 10. Jul 2012 (UTC) ::Uurigens bän iek sälwen uk nit gans uunskeeldich, dan iek bän domoals ounfangd ''haud-'' tou skrieuwen insteede foar ''haupt-'', bloot ap Gruund deerfon, dät dät ''Hauden'' roate aan do Rieuwen (wäästfräisk ''haad'') un in de Äi (un dät et ooldfräisk ''hawid'' äntspräkt). Deerbie tälde oawers mee, dät dät nit licht misfersteen wäide kuude un uk, dät seelter Skrieuwere froier licht hier oaine *''haud''- as ''haupt''- apfoatje hääbe kuud. --[[Benutser:Pyt|Pyt]] ([[Benutser Diskussion:Pyt|Diskussion]]) 15:33, 10. Jul 2012 (UTC) :::Noa, Pyt. Et rakt fuul Ljuude, do ''berne'' kweede un skrieuwe. In ju Skrieuwsproake wäd oafters ''berne'' as uur Foarme bruukt. Wan dät Woud sik natüürelk anheerd, dan bruuke do maaste Moanskene do Woude uk. Fielicht skäl et n Forum foar dät Seelterfräiske in Internet reeke? Iek meen, aan Forum, weer do Ljuude oustämme konnen uur näie seelter Woude. Wan me dät demokratisk moaked, wint dät näie Woud fluks uk Autorität. Gröitnis --[[Benutser:Blautosk|Blautosk]] ([[Benutser Diskussion:Blautosk|Diskussion]]) 21:15, 13. Jul 2012 (UTC) Ju Wäid fon ju Sproake lait daach deeroun, wo ju woaksen is, wo ju do Ljuude oain is. Eerste ne Unnerloage fon dät Foargermaniske, as wäkke Woude ap p-. Dan algemeen Germanisk, dan Fräisk, Oamsefräisk, Seeltersk. Dan Froamdwoude uut ferskeedene Sproaken: Skandinavisk, Platdüütsk, Holloundsk (besunners in de Skipsbau), fielicht Wäästfräisk (do Mäddere), Hoochdüütsk, Latien, Frantsöösk un aal so wieder, dät aal mäd Ferbienden an geskichtelke Seeken, juust as ne archeologiske Fiendesteede. Sun Fiendesteede wäd stukken moaked truch Djoopplougjen (tou groote Ienfloud fon ne uur Sproake), man uk truch Restaurierenge fon do Funste ätter do momentoane Apfoatengen (Purismus).--[[Benutser:Pyt|Pyt]] ([[Benutser Diskussion:Pyt|Diskussion]]) 09:48, 17. Jul 2012 (UTC) == Regionalsprachen-Workshop auf der WikiConvention 2012 == Auf der [[:de:Wikipedia:WikiCon 2012|WikiConvention 2012]] in Dornbirn/Österreich (31.08.-02.09.2012) wird es einen Workshop zum Thema [[:de:Wikipedia:WikiCon_2012/Programm/Themensammlung#Wikipedien_in_Regional-_und_Minderheitensprachen_und_Dialekten|"Wikipedien in kleinen Sprachen"]] geben. --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 13:43, 23. Jul 2012 (UTC) == Näi Gallerie-Artikkel: [[Seeltersk]] == Moin mädnunner! Iek hääbe ju Siede [[Seeltersk]] beoarbaided un Pyt häd aal do Sproakfäilere korrigiert. Dät is nu aan fon do grattere Artikkele, do wie in ju seelterfräiske Wikipedia hääbe. Konnen wie fon ju Siede [[Seeltersk]] n Gallerie-Artikkel moakje? Mäd früntelke Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] ([[Benutser Diskussion:Kening Aldgilles|Diskussion]]) 19:03, 12. Sep 2012 (UTC) Wäl is deerfoar, wäl is neutroal, un wäl is deerjuun? :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] '''Foar''': Iek bän deerfoar. --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] ([[Benutser Diskussion:Kening Aldgilles|Diskussion]]) 19:03, 12. Sep 2012 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] '''Foar''': Iek bän uk deerfoar--[[Benutser:Bernd|Bernd]] ([[Benutser Diskussion:Bernd|Diskussion]]) 19:52, 12. Sep 2012 (UTC) :[[Bielde:Symbol_support_vote.png|18px|Foar]] '''Foar''': Iek bän deer uk foar [[Benutser:Heinz|Heinz]] ([[Benutser Diskussion:Heinz|Diskussion]]) 19:33, 15. Sep 2012 (UTC) Fuul tonk! Ju seelterfräiske Wikipedia häd nu 9 gouldene Artikkele! Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] ([[Benutser Diskussion:Kening Aldgilles|Diskussion]]) 11:54, 17. Sep 2012 (UTC) == Germaniske Näiheedendum == Wäl kon ju Siede [[Germaniske Näiheedendum]] ätterkiekje? Un konnen wie dan deerfon ne Gallerie-Artikkel moakje? Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] ([[Benutser Diskussion:Kening Aldgilles|Diskussion]]) 12:30, 28. Dez 2012 (UTC) == Lizenzangaben zu Bildern == Hallo zusammen, Leute, Ihr müsst ganz dringend zu den ganzen Bildern, die Ihr hier hochgeladen habt, Wikipedia-konforme Lizenzangaben machen (schaut mal hier [[:de:Wikipedia:Bildrechte]] bzw. [[:de:Wikipedia:Lizenzvorlagen für Bilder]]. Bisher haben die meisten von Euren hochgeladenen Bildern gar keine Angaben zum Copyright. Wenn es so bleibt, kann es sein, dass Euch '''alle lokal hochgeladenen Bilder''' von der Wikimedia Foundation gelöscht werden. Viele Grüße, --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 06:02, 8. Jan 2013 (UTC) :Gibt es einen Ordner wo wir alle lokal hochgeladenen Bilder finden können? Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] ([[Benutser Diskussion:Kening Aldgilles|Diskussion]]) 19:22, 9. Jan 2013 (UTC) ::Hier: [http://stq.wikipedia.org/wiki/Spezial:Dateien Spezial:Dateien]. Gruss, --[[Spezial:Beiträge/84.59.29.151|84.59.29.151]] 21:44, 9. Jan 2013 (UTC) :[[:m:Talk:Local_uploads_policy|Hier (auf meta)]] läuft die entsprechende Diskussion zum Thema. Hartelk gröötnis --[[Benutser:Murma174|Murma174]] ([[Benutser Diskussion:Murma174|Diskussion]]) 15:53, 23. Jan 2013 (UTC) == Saterfriesische WP eine der Aktivsten == Diese Statistik zeigt die Aktivität von Wikipedias in Abhängigkeit von der Sprecherzahl: * [http://stats.wikimedia.org/EN/Sitemap.htm Wikistats] (das Laden dauert etwas, bitte Geduld) (dort auf die Spaltensortierung "Editors per million speakers", fallend umschalten)<br /> Danach war die Saterfriesische WP an 7. Stelle und die Nordfriesische an 11. von allen 271 Wikipedias. --[[Benutser:Murma174|Murma174]] ([[Benutser Diskussion:Murma174|Diskussion]]) 12:15, 28. Moa 2013 (UTC) ::Hahaha, sjucht goud uut! Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] ([[Benutser Diskussion:Kening Aldgilles|Diskussion]]) 20:14, 28. Moa 2013 (UTC) == WikiCon 2013 == Von 22. bis 24. November findet in Karlsruhe die [[:de:Wikipedia:WikiCon 2013|WikiCon 2013]] statt. Ich werde dort einen Workshop zum Thema [[:de:Wikipedia:WikiCon_2013/Programm#Schwesterprojekte und .E2.80.9EWPs in kleinen Sprachen.E2.80.9D|"Wikipedien in kleinen Sprachen"]] organisieren. Ihr seid alle herzlich eingeladen, nach Karlsruhe zu kommen und mitzudiskutieren. Die [[:de:Wikipedia:WikiCon_2013/Anmeldung|offizielle Anmeldung]] läuft bis zum 23. Oktober. --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 06:26, 7. Okt 2013 (UTC) :Für Kurzentschlossene: der Workshop zu den kleinen Wikipedien findet am Samstag, 23.11. um 11.00 Uhr statt. --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 21:02, 13. Nov 2013 (UTC) == Schöne Weihnachten == Hallo zusammen, ich wünsche Euch allen schöne Weihnachten und ein gutes Neus Jahr. Viele Grüße aus dem Süden. --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 07:11, 24. Dez 2013 (UTC) == Traurige Nachrichten aus der Ukraine == Bei den blutigen Demonstrationen auf dem Maidan in Kiew wurde am 20.&nbsp;Februar der [http://wikimediaukraine.wordpress.com/2014/02/23/in-memoriam-of-ihor-kostenko/ ukrainische Wikipedianer Ihor Kostenko getötet]. In der ukrainischen Wikipedia gibt es eine [https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B1%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8F_%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%B0:Ig2000/%D0%9F%D0%B0%D0%BC%27%D1%8F%D1%82%D1%8C Kondolenzliste]. --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 14:27, 24. Feb 2014 (UTC) == Ferskeedene Projekte hier ap ju Wikipedia == Moin, iek bän noch täämelk näi hier un iek mout noch toueerst dät Seeltersk leere (begind hääbe iek eerst foar een Wiek), wät iek mäd Siedeskrieuwe fersäike. Iek bän al Admin ap ju gotiske Wikipedia un dät läichdüütske Wiktionary un ap ju gotiske Wikipedia hääbe wie uk feele Projekte, so as n Woudebouk mäd näie Woude. Räkt dät hier uk n Siede, wier jie aal näie Woude, do jie bit nu oun uutfuunen hääbe, apskrieuwen hääbe? Wan t dät nit räkt, schuulen wie dät nit fiellicht apstaale? <br> Deertou kuude iek neen Siede fiende, wier Ljuude Woude ätterfräigje konnen. Ap ju läichdüütske Wikipedia hääbe wie deerfoar sowät as n Sproakuutkumst: [https://nds.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Mi_fehlt_dat_Woort Mi fehlt dat Woord]. Sun Siede kuuden wie hier daach seeker uk bruuke.<br> Fielicht skuul me uk n Leerkurs hier ap ju Wikipedia moakje. Die Kurs fon Pyt Kramer is mäd Ferlaub nit gjucht nutselk, wiel hie täämelk kout is un nit weerelk ju Sproake däägenet. (Dät is eerelk nit kwood meent!) Un uur Kurse räkt dät, sowied iek dät sjo (seeche?), nit in t Internät. [[Benutser:Zylbath|Zylbath]] ([[Benutser Diskussion:Zylbath|Diskussion]]) 13:55, 25. Feb 2014 (UTC) :Moin, dät is fluch, dät du aal Unnerfiendenge hääst mäd Wikipedia. Dien Wierk ap do uur Wikipedia's sjucht echt goud uut! Sieden foar näie Woude hääbe wie hier noch nit. Man, sukke Sieden wonskje wie uus sicher. Die Kuurs fon Pyt Kramer is n Beginnerskuurs. Wan du moor Interesse an ju Sproake hääst, koast du beeter n Kuurs koopje. Die Sproakkuurs rakt er [http://www.sambucus-verlag.de/der-sprachkurs.html hier], dät kostet Jäild, man dan koast du uk een poor Uuren seelterfräisk leere. Lohnt sich auf jeden Fall. Gröitnis --[[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] ([[Benutser Diskussion:Kening Aldgilles|Diskussion]]) 07:05, 28. Feb 2014 (UTC) == WikiCon 2014: «Call for papers» == Von Freitag 3. bis Sonntag 5. Oktober wird die [[:de:Wikipedia:WikiCon 2014|WikiCon 2014]] im Komed in Köln stattfinden. Während die äußeren Rahmenbedingungen immer mehr Gestalt annehmen, werden noch weitere Programmangebote gesucht. Wer gerne einen Vortrag halten, einen Workshop anbieten, eine Diskussion organisieren, einen Lighting Talk oder ein spannendes Thema in einem anderen Format anbieten möchte, ist herzlich eingeladen, sich auf der [[:de:Wikipedia:WikiCon_2014/Programm|WikiCon Programm-Seite]] einzutragen. Das Themengebiet ist dabei völlig frei, solange ein Bezug zu Wikimedia-Projekten oder Freien Inhalten zu erkennen ist. Die Dauer der Angebote wird zur besseren Programmplanung einheitlich auf 45 Minuten festgesetzt. Bitte gebt einen möglichst griffigen Titel an und beschreibt in zwei bis drei Sätzen, um was es gehen soll. Bis zum 15. August 2014, also noch knapp zwei Monate, können noch Programmvorschläge gemacht werden. Natürlich wird es auch Raum geben für Ideen, die Euch erst später oder gar spontan auf der Wikicon kommen. --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 04:05, 19. Jun 2014 (UTC) (im Namen des WikiCon-Orgateams) == WikiCon 2015 == Die [[:de:Wikipedia:WikiCon 2015|WikiCon 2015]], das inoffizielle Jahrestreffen der Wikipedianer aus Deutschland, der Schweiz und Österreich, findet vom 18. bis 20. September in Dresden statt. Ab jetzt kann man [[:de:Wikipedia:WikiCon 2015/Programmvorschläge|Vorschläge für das Programm]] einreichen und sich als [[:de:Wikipedia:WikiCon 2015/Helfer|Helfer]] bzw. als [[:de:Wikipedia:WikiCon 2015/Teilnehmer|Teilnehmer]] eintragen. --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 14:08, 15. Apr 2015 (UTC) == Postersession auf der WikiCon 2015 == Hallo zusammen. Vom 18. bis 20. September wird in Dresden die [[:de:Wikipedia:WikiCon 2015|WikiCon 2015]] stattfinden. Für das Orga-Team der WikiCon koordiniere ich Aktionen rund um die „Wikipedien in kleinen Sprachen“. Ihr seid alle herzlich eingeladen, nach Dresden zu kommen und mit anderen Wikipedianern aus dem deutschsprachigen Raum ins Gespräch zu kommen! Für alle, die nicht zur WikiCon kommen können oder möchten, wird es dieses Mal etwas Besonderes geben: Wir werden eine Postersession anbieten, auf der sich die Projekte in Regionalsprachen vorstellen können. Auch die Saterfriesische Wikipedia ist hiermit herzlich eingeladen, sich mit einem Poster den Teilnehmern der WikiCon zu präsentieren. Interessant wären zum Beispiel Informationen zu folgenden Punkten: * Etwas zu Eurer Sprache * Kurze Geschichte des Projekts * Ein oder zwei repräsentative Artikel vollständig im Original * Gibt es einen regionalen Themenschwerpunkt? * Gab es Treffen der Aktiven? Wann und wo? * Habt Ihr Kontakte zu Wissenschaftler, die zu Eurer Sprache forschen? Zu Organisationen, die sich rund um Eure Sprache engagieren? * Welche Rückmeldungen von Lesern bekommt Ihr? * Welche öffentlichen Medien haben schon über Euch berichtet? Natürlich könnt Ihr die Inhalte des Posters auch ganz anders gestalten. Eurer Kreativität sind keine Grenzen gesetzt! Das Poster (A0, mind. 300 dpi) kann Wikimedia Deutschland für Euch drucken, für Euch entstehen keinerlei Kosten, wir brauchen nur die Inhalte. Das genaue Prozedere hierzu werde ich noch mitteilen, sobald ich selbst nähere Informationen habe. Viele Grüße, --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 12:31, 2. Jun 2015 (UTC) :Endlich Neues von der [[:de:Wikipedia_Diskussion:WikiCon_2015/Programm|Postersession auf der WikiCon]]: geplante Poster können nun bei WMDE eingereicht werden. --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 11:36, 24. Aug 2015 (UTC) == Löschanträge/Schnelllöschungen == Halo Admins [[User:Heinz|Heinz]], [[User:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]] und [[User:Pyt|Pyt]]: bitte immer wieder Mal [[:Kategorie:Candidates for speedy deletion]] durchgucken und löschen. Danke! [[Benutser:Holger1959|Holger1959]] ([[Benutser Diskussion:Holger1959|Diskussion]]) 22:14, 21. Jul 2015 (UTC) Hallo Holger, was ist der Grund dazu, gerade diese Bilder löschen zu wollen ? [[Benutser:Pyt|Pyt]] ([[Benutser Diskussion:Pyt|Diskussion]]) 14:53, 29. Jul 2015 (UTC) j4pibwburku3pfjfoe5krsejq3hy4dr 4 11761 120973 2022-07-19T06:35:59Z Murma174 1663 archiv wikitext text/x-wiki == Infobox ätter gjuchts == Wo kriege iek ju Infobox ap [[Tied]] ätter gjuchts? [[Benutser:Pyt|Pyt]] ([[Benutser Diskussion:Pyt|Diskussion]]) 20:01, 17. Jan 2016 (UTC) == WikiCon 2016 == Die [[:de:Wikipedia:WikiCon 2016|WikiCon 2016]] findet vom 16. bis 18. September in [[Kornwestheim]] bei Stuttgart statt. --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 13:32, 15. Mee 2016 (UTC) == WikiCon 2017 == Hallo zusammen. Die WikiCon 2017 findet vom 8. bis zum 10. September 2017 in Leipzig statt, schaut unter [[:de:Wikipedia:WikiCon 2017]]. --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 15:44, 2. Apr 2017 (UTC) :Der [[:de:Wikipedia:WikiCon_2017/Programmvorschläge|Call for papers]] wurde eröffnet. Bis zum 15. Juni können Beiträge eingereicht werden. --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 21:03, 1. Moa 2017 (UTC) Nun ist sie schon wieder vorbei, die [[:de:Wikipedia:WikiCon 2017|WikiCon 2017]]. Auch die Saterfriesische Wikipedia war zumindest [[:commons:File:Holder Poster Kleine Sprachen stq.pdf|plakativ]] vertreten. --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 16:51, 12. Sep 2017 (UTC) == Bilder 2 == Hallo [[Benutser:Pyt|Pyt]], [[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]], [[Benutser:Heinz|Heinz]], [[Benutser:Bernd|Bernd]] und alle anderen Aktiven der Saterfriesischen Wikipedia. Laut Vorgabe der Wikimedia Foundation müssen Dateien und Bilder, die in die Wikipedia hochgeladen werden, unter eine freie Lizenz gestellt werden. Leider fehlt eine solche freie Lizenz bei fast allen hier lokal hochgeladenen Dateien. Dazu kommt, dass hier offenbar einige Dateien von anderen Fotografen stammen, für diese braucht es eine schriftliche Freigabe. Eigentlich müssten diese Dateien alle gelöscht werden. Könntet Ihr bitte die Lizenzen nachtragen? Vielen Dank, --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 12:02, 25. Apr 2017 (UTC) :Halle [[Benutser:Pyt|Pyt]], [[Benutser:Kening Aldgilles|Kening Aldgilles]], [[Benutser:Heinz|Heinz]], [[Benutser:Bernd|Bernd]]. Leider sind bisher keinerlei Lizenzen bzw. Freigaben nachgetragen worden. Das Hochladen von Dateien ohne freie Lizenz ist nach den Vorgaben der Wikimedia Foundation nicht zulässig, da es sich möglicherweise um Urheberrechtsverletzungen handelt. Leider sehe ich mich als global admin deswegen gezwungen, die Dateien zu löschen. Ich werde damit noch vier Wochen warten, bitte geht dieses Problem an. Viele Grüße --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 06:28, 10. Jan 2018 (UTC) :: Ich wundere mich gerade, dass überhaupt so viele Bilder lokal hochgeladen wurden, da ich dachte, der Standard sei, auf Commons zurückzugreifen. Auf den ersten Blick stammen die allermeisten Bilder von [[Benutzer:Bernd]]. Hier eine erste Einschätzung meinerseits: ::* Teilweise schreibt er durchaus in einem Kommentar zum Bild so etwas wie "mäd Toustemmenge fon...", also "mit Zustimmung von...", was natürlich formal nicht völlig korrekt ist, aber korrekt genug, dass sich in absehbarer Zeit wohl über diese Bilder niemand beschweren wird. ::* Teilweise sind es auch, wie zum Beispiel im Falle [[:Bielde:FUHRW3DD.jpg]] eindeutig sehr alte Bilder, die deshalb wohl gemeinfrei sind - was natürlich auch (eigentlich) vermerkt werden sollte. ::* Teilweise scheinen es wohl auch selbstgemachte Bilder zu sein. ::Ich werde also versuchen, Kontakt zu Bernd (und eventuellen weiteren Beteiligten) aufzunehmen, damit die Sache in Ordnung gebracht wird. Das einfachste wird wohl sein, die Bilder nach Quelle zu sortieren bzw. nach Personen, die die Zustimmung erteilt haben und dann, falls irgendetwas uneindeutig ist, mit einer Liste von Bildern zu den entsprechenden Leuten zu gehen und ihnen eine gängige freie Lizenz mit Namensnennung vorzuschlagen, was wahrscheinlich klappen wird. Was ich für unrealistisch halte, ist die gesetzte Frist. Die bitte ich zu verlängern. ::--[[Benutser:Heinz|Heinz]] ([[Benutser Diskussion:Heinz|Diskussion]]) 15:12, 22. Jan 2018 (UTC) :::Vielen Dank, [[Benutser:Heinz|Heinz]], es gibt keine Eile, allerdings hatte ich das Problem bereits [[Wikipedia:Weerskup#Lizenzangaben_zu_Bildern|vor fünf Jahren angesprochen]] und vor knapp einem Jahr noch einmnal, passiert ist die ganzen Jahre nichts. Wenn das Problem jetzt aber angegangen wird, dann warte ich bis zu einer Lösung. --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 15:29, 22. Jan 2018 (UTC) == WikiCon 2018 == [[File:WikiCon-Logo-2018-red-square.png|right|100px]] Die [[:de:Wikipedia:WikiCon 2018|WikiCon 2018]] findet vom 5. bis 7. Oktober in St. Gallen in der Schweiz statt. --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 04:43, 19. Apr 2018 (UTC) :Zur WikiCon 2018 können jetzt [[:de:Wikipedia:WikiCon 2018/Programmvorschläge|Programmvorschläge eingereicht werden]]. --[[Benutser:Holder|Holder]] ([[Benutser Diskussion:Holder|Diskussion]]) 06:02, 4. Jun 2018 (UTC) 25bygbog1om31wvfkrrfmh3tt3tc3ap 8 11762 120988 2022-07-20T20:17:26Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „/* Bereiche (z. B. Löschlinks), die nur Admins angezeigt werden sollen */ span.adminonly { display: inline !important; } div.adminonly { display: block !important; }“ css text/css /* Bereiche (z. B. Löschlinks), die nur Admins angezeigt werden sollen */ span.adminonly { display: inline !important; } div.adminonly { display: block !important; } fc4cxr0gqroqlzemfb1yoqfuvr9sbv4 8 11763 121031 120994 2022-07-23T06:52:50Z Murma174 1663 +/- cat javascript text/javascript /** * Ergänzt Hinweise für Admins: * - Anzahl der Seiten in Kategorie:Candidates for speedy deletion * * @author User:Merlissimo */ ( function () { var adminnotice = { execute: function () { mw.util.addCSS('li#pt-dr { background-color: #FF9191; }'); if (mw.config.get('wgAction') != 'view' && mw.config.get('wgAction') != 'historysubmit' && mw.config.get('wgAction') != 'purge') return; $.ajax({ url: mw.config.get('wgScriptPath') + '/api.php', data: { format: 'json', action: 'query', prop: 'categoryinfo', indexpageids: '', titles: 'Kategorie:Wikipedia:Delete' }, cache: true }).done(adminnotice.viewResult); }, viewResult: function (data) { var i, len, q, p; if (!data.query || !data.query.pageids) return; q = data.query; for (i = 0, len = q.pageids.length; i < len; i++) { p = q.pages[q.pageids[i]]; if (p.missing !== undefined || !p.categoryinfo) continue; if (p.title == 'Kategorie:Wikipedia:Delete') { mw.util.addPortletLink('p-personal', mw.util.getUrl('Kategorie:Wikipedia:Delete'), p.categoryinfo.size + ' DR', 'pt-dr' + ((p.categoryinfo.size == 0) ? '-empty': ''), p.categoryinfo.size + ' Siede/n wäch tou smieten', null, '#pt-mycontris' ); } } } }; $.when( $.ready, mw.loader.using( 'mediawiki.util' ) ).done( adminnotice.execute ); }() ); jtjv6sjhepyl009i4bxjd8kj83spvkb 10 11765 121340 121009 2022-08-02T14:29:18Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki <includeonly>[[Special:BookSources/{{{1}}}|ISBN {{{1}}}]]{{#invoke:check isxn|check_isbn|{{{1}}}|error=&nbsp;<span class="error" style="font-size:88%">Invalid&nbsp;ISBN</span>{{main other|[[Category:Pages with ISBN errors]]}}}}</includeonly><noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]]</noinclude> hd6ww0nz2xh80kzm9aiyc4sa1pknrvy 828 11766 120996 2022-07-20T20:45:06Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-- This template is a copy of the ISXN validation code from [[Module:Citation/CS1]] -- which allows for validating ISBN, ISMN, and ISSN without invoking a citation template local p = {} --[[--------------------------< IS _ V A L I D _ I S X N >----------------------------------------------------- ISBN-10 and ISSN validator code calculates checksum across all isbn/issn digits including the check digit. ISBN-13 is checked in check_isbn(). If the number is v…“ Scribunto text/plain -- This template is a copy of the ISXN validation code from [[Module:Citation/CS1]] -- which allows for validating ISBN, ISMN, and ISSN without invoking a citation template local p = {} --[[--------------------------< IS _ V A L I D _ I S X N >----------------------------------------------------- ISBN-10 and ISSN validator code calculates checksum across all isbn/issn digits including the check digit. ISBN-13 is checked in check_isbn(). If the number is valid the result will be 0. Before calling this function, issbn/issn must be checked for length and stripped of dashes, spaces and other non-isxn characters. ]] local function is_valid_isxn (isxn_str, len) local temp = 0; isxn_str = { isxn_str:byte(1, len) }; -- make a table of byte values '0' → 0x30 .. '9' → 0x39, 'X' → 0x58 len = len+1; -- adjust to be a loop counter for i, v in ipairs( isxn_str ) do -- loop through all of the bytes and calculate the checksum if v == string.byte( "X" ) then -- if checkdigit is X (compares the byte value of 'X' which is 0x58) temp = temp + 10*( len - i ); -- it represents 10 decimal else temp = temp + tonumber( string.char(v) )*(len-i); end end return temp % 11 == 0; -- returns true if calculation result is zero end --[[--------------------------< IS _ V A L I D _ I S X N _ 1 3 >---------------------------------------------- ISBN-13 and ISMN validator code calculates checksum across all 13 isbn/ismn digits including the check digit. If the number is valid, the result will be 0. Before calling this function, isbn-13/ismn must be checked for length and stripped of dashes, spaces and other non-isxn-13 characters. ]] local function is_valid_isxn_13 (isxn_str) local temp=0; isxn_str = { isxn_str:byte(1, 13) }; -- make a table of byte values '0' → 0x30 .. '9' → 0x39 for i, v in ipairs( isxn_str ) do temp = temp + (3 - 2*(i % 2)) * tonumber( string.char(v) ); -- multiply odd index digits by 1, even index digits by 3 and sum; includes check digit end return temp % 10 == 0; -- sum modulo 10 is zero when isbn-13/ismn is correct end --[[--------------------------< C H E C K _ I S B N >------------------------------------------------------------ Determines whether an ISBN string is valid ]] local function check_isbn( isbn_str, error_string ) if nil ~= isbn_str:match("[^%s-0-9X]") then -- fail if isbn_str contains anything but digits, hyphens, or the uppercase X return error_string; end isbn_str = isbn_str:gsub( "-", "" ):gsub( " ", "" ); -- remove hyphens and spaces local len = isbn_str:len(); if len ~= 10 and len ~= 13 then return error_string; end if len == 10 then if isbn_str:match( "^%d*X?$" ) == nil then return error_string; end return is_valid_isxn(isbn_str, 10) and '' or error_string; else local temp = 0; if isbn_str:match( "^97[89]%d*$" ) == nil then -- isbn13 begins with 978 or 979; ismn begins with 979 return error_string; end return is_valid_isxn_13 (isbn_str) and '' or error_string; end end --[[--------------------------< C H E C K _ I S M N >------------------------------------------------------------ Determines whether an ISMN string is valid. Similar to isbn-13, ismn is 13 digits begining 979-0-... and uses the same check digit calculations. See http://www.ismn-international.org/download/Web_ISMN_Users_Manual_2008-6.pdf section 2, pages 9–12. ]] local function check_ismn (id, error_string) local text; local valid_ismn = true; id=id:gsub( "[%s-–]", "" ); -- strip spaces, hyphens, and endashes from the ismn if 13 ~= id:len() or id:match( "^9790%d*$" ) == nil then -- ismn must be 13 digits and begin 9790 valid_ismn = false; else valid_ismn=is_valid_isxn_13 (id); -- validate ismn end return valid_ismn and '' or error_string end --[[--------------------------< I S S N >---------------------------------------------------------------------- Validate and format an issn. This code fixes the case where an editor has included an ISSN in the citation but has separated the two groups of four digits with a space. When that condition occurred, the resulting link looked like this: |issn=0819 4327 gives: [http://www.worldcat.org/issn/0819 4327 0819 4327] -- can't have spaces in an external link This code now prevents that by inserting a hyphen at the issn midpoint. It also validates the issn for length and makes sure that the checkdigit agrees with the calculated value. Incorrect length (8 digits), characters other than 0-9 and X, or checkdigit / calculated value mismatch will all cause a check issn error message. ]] local function check_issn(id, error_string) local issn_copy = id; -- save a copy of unadulterated issn; use this version for display if issn does not validate local text; local valid_issn = true; if not id:match ('^%d%d%d%d%-%d%d%d[%dX]$') then return error_string; end id=id:gsub( "[%s-–]", "" ); -- strip spaces, hyphens, and endashes from the issn if 8 ~= id:len() or nil == id:match( "^%d*X?$" ) then -- validate the issn: 8 digits long, containing only 0-9 or X in the last position valid_issn=false; -- wrong length or improper character else valid_issn=is_valid_isxn(id, 8); -- validate issn end return valid_issn and '' or error_string end ------------------------------< E N T R Y P O I N T S >--------------------------------------------------==== function p.check_isbn(frame) return check_isbn(frame.args[1] or frame:getParent().args[1], frame.args['error'] or frame:getParent().args['error'] or 'error') end function p.check_ismn(frame) return check_ismn(frame.args[1] or frame:getParent().args[1], frame.args['error'] or frame:getParent().args['error'] or 'error') end function p.check_issn(frame) return check_issn(frame.args[1] or frame:getParent().args[1], frame.args['error'] or frame:getParent().args['error'] or 'error') end return p m39a8k5gmtbg6x3k2f7rizj3jk5on20 10 11767 120997 2022-07-20T20:45:59Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#switch: <!--If no or empty "demospace" parameter then detect namespace--> {{#if:{{{demospace|}}} | {{lc: {{{demospace}}} }} <!--Use lower case "demospace"--> | {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}} | main | other }} }} | main = {{{1|}}} | other | #default = {{{2|}}} }}“ wikitext text/x-wiki {{#switch: <!--If no or empty "demospace" parameter then detect namespace--> {{#if:{{{demospace|}}} | {{lc: {{{demospace}}} }} <!--Use lower case "demospace"--> | {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}} | main | other }} }} | main = {{{1|}}} | other | #default = {{{2|}}} }} sqmfbwuomr8zcds7kzxu7e9pnage1fa 14 11768 121346 121005 2022-08-02T14:31:18Z Murma174 1663 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] wikitext text/x-wiki #redirect [[:Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] __HIDDENCAT__ lk58qvzmd5ob84waje607ky0k2f12lh 4 11772 121014 2022-07-21T07:05:26Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Bielde fon ju Wiek/Jier|2022}}“ wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2022}} qgkp0a6kdw3fehygwn3qbv9hgj425tx 4 11773 121016 2022-07-21T07:10:57Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Bielde fon ju Wiek/Jier|2023}}“ wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2023}} cm1kmh7g8bbf52xmf6sctbrhzqxpuiz 0 11776 122209 122026 2023-02-25T19:26:37Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Foarfaale == [[Bielde:Coronavirus. SARS-CoV-2.png|thumb|left|250px|Dät näie Coronavirus [[SARS-CoV-2]], ju Uurseeke fon ju Kroankhaid [[Covid-19]]]] * [[1. Januoar]]: Uk wan do Chineeske Autoritäten intwiske sälwen ju Kroankhaid oun ju WHO mälded hieden, wäide oachte Ljuude, deerunner die Dokter [[Li Wenliang]], die ju Kroankhaid [[COVID-19]] eepentelk moaked häd, stroafgjuchtelk ferfoulged, foar dät "Ferspreeden fon falske Ättergjuchte", wät "negative sosjoale Foulgen" hääbe kon. * [[3. Januoar]]: Ap Befeel fon [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US]]-Präsidänt [[Donald Trump]] skjut een Droane Raketen ap aan Woain-Konvoi ap dän Lufthoawen fon [[Bagdad]]. Deerbie wäide die iroanske Divisions-Kommander [[Qasem Soleimani]], die irakisk-iroanske Milizen-Fierder [[Abu Mahdi al-Muhandis]] un touminst fieuw uur Ljuude uumebroacht. Unner do Doodes-Offere waas toun Biespil uk aan sivilen Lufthoawen-Oarbaider, die sik tichtebie apheelt. * [[8. Januoar]]: Ju zivile Lienjen-Fljucht [[Ukraine-International-Airlines-Fljucht 752]], ju fon ju [[Iran|iroanske]] Haudstääd [[Teheran]] ätter ju [[Ukraine|ukra'ienske]] Haudstääd [[Kyjiw|Kyjiw / Kiew]] unnerwaiens is, wäd kuut ätter dän Start fon two [[Iran|iroanske]] Raketen ouskeeten. Aal do 176 Ljuude in dän Fljooger stierwe. Eerste wäd fon aan Uunfaal boald, leeter reeke do [[Iroanske Revolutsjoonsgarden|Revolutsjoonsgarden]] (dät iroanske Militär) tou, dät jo dän Fljooger ouskeeten hääbe, jo kweede, jo hieden dän Fljooger foar n Marsk-Fljucht-Köärper heelden. * Juli: Twiske [[Aserbaidschan]] un jo internasjionoal fon do maaste nit ounärkoande [[Republik Arzach]] (Bierich-Karabach), ju Stöän fon [[Armenien]] häd, breeke wier Skjooteräien uut. Deeruut äntstoant in dän Ferloop fon dät Jier die [[Kriech uum Bierich-Karabach 2020]], wier Armenien un Arzach ap ju eene Siede, aserbaidschoanske un [[Turkäi|turske]] Suldoaten touhoope mäd Milizen ap ju uur Siede kampje; Arzach ferljust masse fon sien Lound oun Aserbaidschan. * [[18. Januoar]]: Bie Terror-Ounsleeke fon do [[Huthi]]-Milizen in ju Stääd [[Ma'rib]] in dän [[Jemen]] rakt dät 116 Doode. * [[23. Januoar]]: Wäägen ju Kroankhaid [[COVID-19]] wäd ju chineeske Metropole [[Wuhan]] unner Quarantäne stoalt un ouskat. Lufthoawen, Boanhof un Eepentelken Naiferkier wäide ticht moaked, do Ljuude mouten touhuus blieuwe. * [[30. Januoar]]: Ju [[World Health Organisation|WHO]] oardent COVID-19 as [[Suundegaidelke Noodlääse fon internasjonoale Betjuudenge]] ien. * [[5. Februoar]]: Die [[Fräie Demokroatiske Paatäi|FDP]]-Politiker [[Thomas Kemmerich]] wäd mäd do Stämmen fon [[Alternative foar Düütsklound|AfD]], [[Kristelk-demokroatiske Union|CDU]] un [[Fräie Demokroatiske Paatäi|FDP]] foar'n Ministerpräsident fon [[Thüringen]] kädden. Apgruund fon ju AfD-Bedeeligenge jält dät as eerste Kooperatsjoon fon buurgerelke un gjuchtsextreme Paatäien un somäd as Tabu-Breek, dät rakt een Regierengs-Krise, wierap Kemmerich dul wäd un sien Boantje ätter kuute Tied wier deellait. * [[19. Februoar]]: In [[Hanau]] begungt aan Neonazi aan rassistisken Terror-Ounsleek un möärent 10 Ljuude. * [[4. Meerte]]: Uumdät sin Foargunger [[Bodo Ramelow]] ([[ju Linke]]) as näien Ministerpräsidänt fon [[Thüringen]] kädden wäd, eendet [[Thomas Kemmerich]] sien Tied in dät Boantje ätter bloot 27 Deege. So kuut as Kemmerich häd uurs noch neemens dät Boantje fon aan Ministerpräsidänt fon een düütsk Buundeslound häiwed. * [[11. Meerte]]: Ju Süükte [[COVID-19]] jält nu offisjäll as [[Pandemie]] ([[COVID-19-Pandemie]]). In ju Foulge kumt dät in masse Lounde ap ju Waareld tou stromme Mäitnoamen so as Uutgongsspeeren, dät Outällen fon Groot-Ferounstaltengen un aal sowät. * [[16. Meerte]]: Ju eerste [[kliniske Studie]] in Phase I fon aan [[COVID-19-Ääntstof]] begint. [[Bielde:Wandbild Portrait George Floyd von Eme Street Art im Mauerpark (Berlin).jpg|left|250px|thumb|Muure-Bielde fon George Floyd in Berlin 2020]] * [[25. Moai]]: In Minneapolis, ju grootste Stääd fon dän [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US]]-Buundesstoat [[Minnesota]], taait die wiete Dreguuner Derek Chauvin bie ju Fäästnoame dän swotten [[George Floyd]], die al ap ju Äide lait, sin Kniebel ap dän Hoals, bit Floyd dood is. Ju Doodenge fiert tou waareldwiede Protäste fon ju Bewäägenge [[Black lives matter]] juun [[Rassismus]] un [[Dreguuner-Gewalt]]. * [[16. Juli]]: Bie dät [[Massaker fon Kipupu]] in ju [[Demokroatiske Republik Kongo]] brange Milizionäre Ljuude uume. Wilst amtelke Steeden fon 220 Doode baale, kuume uunouhongige Analysten ap 18 Doode. [[Bielde:Damages after 2020 Beirut explosions 1.jpg|thumb|250px|right|Die Hoawen fon Beirut ätter ju Explosion]] * [[4. August]]:Dät rakt [[Explosions-Katastrophe in Beirut 2020|een Explosions-Katastrophe]] in ju [[Libanon|libaneeske]] Haudstääd [[Beirut]]. 207 Ljuude kuume uum't Lieuwend, moor as 6500 wäide ferseerd un moor as 300.000 Ljuude mouten hiere Huuse ferläite. Die Uunfaal wuude uutlööst, uumdät Metall-Laskere in aan Leegerruum in dän Hoawen oarbaideden, wier Fjuurwierk leegerd waas. Dät Fjuurwierk geen loos un broachte uk 2750 Tunnen Ammoniumnitroat, do tichtebie leegerd wieren, deertou, tou explodierjen. * [[11. August]]: In Ruslound wäd die ruske COVID-19-Ääntstof [[Sputnik V]] (Gam-COVID-Vac), aan kombinierden [[Vektor-Ääntstof]], stoatelk registrierd, dät is een Noodfaal-Touläitenge. Dät honnelt sik uum dän waareldwied eersten COVID-19-Ääntstof, die een Touläitenge häd. * [[19. August]]: [[Militär-Putsk in Mali 2020]]: Ätterdät hie in aan Militärputsk fangen nuumen wuuden is, lait [[Ibrahim Boubacar Keïta]] sien Boantje as Präsidänt fon [[Mali]] deel. * [[September]]: Moor as een Million Ljuude ap ju Waareld sunt bit September 2020 oun ju näie Kroankhaid [[COVID-19]] stuurwen. * November: Ju [[SARS-CoV-2-Variante Alpha]], domoals noch bekoand as "britiske Variante", wier moor Ljuude fon kroank wäide as fon dän Wüüld-Typ fon dät Virus [[SARS-CoV-2]], wäd in't Fereende Köönichriek äntdäkt. * [[3. November]]: In ju [[Äthiopien|äthiopiske]] Region [[Tigray]] begint die [[Äthiopisken Burgerkriech sänt 2020|äthiopiske Burgerkriech]], tou Begin as Konflikt twiske tigrinniske Separatisten un ju äthiopiske Säntroal-Regierenge. * [[3. November]]: [[Präsidentskupsköär in do Fereende Stoaten 2020|Präsidäntskupsköär]] in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]]. Ätter moorere Deege Uuttällenge wäd die Demokroat [[Joe Biden]] juun dän Republikoaner [[Donald Trump]], die dät Boantje tou düsse Tied häd, as näien Präsident kädden. * [[9. November]]: In dän äthiopisken Burgerkriech rakt dät een Massaker in [[May Cadera]], [[Tigray]]. Amhariske un Tigrinniske Milizen juust so as Zivilisten sunt deeroun ferwikkeld, Amharer un Tigrinner brange sik juunsiedich uume. Dät rakt 767 Doode. * [[28. November]]: Bie aan Ounsleek fon ju Terror-Miliz [[Boko Haram]] in dän [[Nigeria|nigerionasken]] Deelstoat [[Borno]] wäde 110 Ljuude möärend. * [[2. Dezember]]: Die fon ju düütske Firma [[BionTech]] in Touhoopeoarbaid mäd ju [[USA|US-amerikoanske]] Firma [[Pfizer]] äntwikkelde COVID-19-Ääntstof [[Tozinameran]] (Honnelsnoome: Comirnaty), aan [[RNA-Ääntstof]], kricht in't [[Fereend Köönichriek|Fereende Köönichriek]] sien eerste Touläitenge. Deermäd is hie die eerste RNA-Ääntstof, die foar ju Ääntenge fon Moanskene toulät is. * [[23. Dezember]]: In dän ferloop fon dän Burgerkriech in Äthiopien rakt dät in ju [[Metekel-Zone]] in ju äthiopiske Region [[Benishangul-Gumuz]] een Massaker. Extremisten fon dät Foulk fon do [[Gumuz]] brange 207 Ljuude uume. == Stuurwen == * [[3. Januoar]]: [[Mary Mercury Roth]], US-amerikoanske Chemikerske * [[3. Januoar]]: [[Qasem Soleimani]], iroansken Divisions-Kommandeur * [[3. Januoar]]: [[Abu Mahdi al-Muhandis]], irakisk-iroansken Milizen-Fierder * [[14. Januoar]]: [[Ernst von Rudloff]], düütsken Architekt * [[17. Januoar]]: [[Rahşan Ecevit]], turske Skrieuwerske un Politikerske * [[19. Januoar]]: [[Anne Wilson Schaef]], US-amerikoanske Psychotherapeutinne, ju sik foar do Gjuchte fon Wieuwljuude iensätte. * [[19. Januoar]]: [[Herbert W. Chilstrom]], US-amerikoansken evangeelsk-luthersken Biskop * [[20. Januoar]]: [[Hayrettin Karaca]], tursken Unnerniemer un Uumewaareldskutser * [[21. Januoar]]: [[Katerina Angelaki-Rooke]], griechiske Skrieuwerske * [[23. Januoar]]: [[Adolf Holl]], aastriekisken suspendierden roomsk-kathoolsken Pestoor, Skrieuwer un Säärkenkritiker * [[23. Januoar]]: [[Alla Iljinitschna Ljowuschkina]], ruske Dokterske * [[23. Januoar]]: [[Christian Wolff (Theologe)|Christian Wolff]], düütsken evangeelsken Theologe un Professor * [[24. Januoar]]: [[José Luis Castro Medellín]], mexikoansken roomsk-kathoolsken Biskop fon [[Bistum Tacámbaro|Tacámbaro]] * [[24. Januoar]]: [[David Adam (Gäistelken)|David Adam]], britisken anglikoansken Gäistelken un Skrieuwer * [[24. Januoar]]: [[Chai Chidchob]], thailoundsken Politiker * [[24. Januoar]]: [[Petra Gabriele Dannehl]], düütske Kunstlerske * [[25. Januoar]]: [[Hartmut Glenk]], düütsken Jurist, Skrieuwer un Dozent * [[25. Januoar]]: [[Johannes Jourdan]], düütsken evangeelsken Pestoor un Läider-Dichter * [[26. Januoar]]: [[Kobe Bryant]], US-amerikoansken Basketbaal-Spieler * [[27. Januoar]]: [[Eva Marks]], aastriekisk-austroalske Skrieuwerske, ju dän Holocaust uurlieuwed hiede * [[29. Januoar]]: [[Georges-Hilaire Dupont]], frantsöösken roomsk-kathoolsken Gäistelken un Biskop fon [[Bistum Pala|Pala]] in dän Tschad * [[30. Januoar]]: [[Gisela Eckhardt]], düütske Physikerske * [[31. Januoar]]: [[Alexander Joseph Brunett]], US-amerikoansken roomsk-kathoolsken Äärtsbiskop fon [[Äärtsbistum Seattle|Seattle]] * [[6. Februoar]]: [[Li Wenliang]] (李文亮 / Lǐ Wénliàng), chineesken Dokter, in [[Wuhan]], die as aan fon do eerste ju Kroankhaid [[COVID-19]] ärkoand un juun dän Wierstound fon ju chineeske Politik eepentelk moaked hiede, eer hie sälwen doodelk deerfon kroank wuuden is. * [[7. Februoar]]: [[Lucille Eichengreen]], Skrieuwerske un Tied-Tjuuginne, ju dän Holocaust uurlieuwed hiede * [[24. Februoar]]: [[Katherine Johnson]], US-amerikoanske Mathematikerske * [[25. Februoar]]: [[Marie-Luise Nikuta]], düütske Sjungerske, ju ap [[Kölsken Dialekt]] soangen häd [[Bielde:Betty Williams W 134 Nr 105602v Bild 1 (5-1049846-1).jpg|thumb|right|250px|Betty Williams, 1943-2020]] * [[17. Meerte]]: [[Betty Williams]], noud-iriske Aktivistinne foar dän Free * [[21. Meerte]]: [[Aileen Baviera]], philippienske Politik-Wietenskupperske un Sinologinne * [[21. Meerte]]: [[Hannelore Minkus]], düütske Skauspielerske un Synchron-Baalerske * [[23. Meerte]]: [[Júlia Sigmond]], Skrieuwerske, Esperantistinne un Skauspielerske uut ju [[Ungariske Minnerhaid in Rumänien|ungariske Minnerhaid]] in [[Rumänien]], ju ap [[Ungariske Sproake|ungarisk]] skauspielerde un ap [[Esperanto]] skreeuw. * [[27. Meerte]]: [[Joseph Lowery]], US-amerikoansken evangeelsk-methodistisken Pestoor un Burgergjuchts-Aktivist * [[28. Meerte]]: [[Barbara Rütting]], düütske Politikerske * [[29. Meerte]]: [[Maria Neubrand]], düütske roomsk-kathoolske Theologinne, Hoochskoulkoasterske un Oardenswieuw * [[29. Meerte]]: [[Christopher Dannenmann]], düütsken evangeelsken Pestoor, Philosoph un loangjierigen Präsidänt fon't [[Kristelke Juugendtäärpwierk fon Düütsklound]] (Christliches Jugenddorfwerk Deutschlands, CJD) * [[30. Meerte]]: [[Louise Ebrel]], bretoonske Sjungerske * [[30. Meerte]]: [[Marianne Koch (Dekoaninne)|Marianne Koch]], düütske evangeelske Pestoorske un Dekoaninne * [[30. Meerte]]: [[Bill Withers]], US-amerikoansken Musiker * [[5. April]]: [[Margaret Burbidge]], britisk-US-amerikoanske Astrophysikerske * [[15. April]]: [[John Houghton (Klimafoarsker)|John Houghton]], britisken Klimafoarsker * [[29. April]]: [[Maj Sjöwall]], sweediske Skrieuwerske un Uursätterske * [[23. April]]: [[Norbert Blüm]], düütsken Politiker (CDU) * [[5. Moai]]: [[Millie Small]], jamaikoanske Sjungerske * [[12. Moai]]: [[Renato Corti]], italieensken roomsk-kathoolsken Biskop fon [[Bistum Novara|Novara]] un Kardinoal * [[25. Moai]]: [[George Floyd]], US-amerikoansk Doodes-Offer fon Dreguuner-Gewalt * [[8. Juni]]: [[Pierre Nkurunziza]], Diktoator fon [[Burundi]] * [[18. Juni]]: [[Vera Lynn]], britiske Sjungerske * [[26. Juni]]: [[Rosemarie Müller-Streisand]], düütske evangeelske Theologinne, Säärken-Histoorikerske un Hoochskoulkoasterske * [[1. Juli]]: [[Georg Ratzinger (Säärkenmusiker)|Georg Ratzinger]], düütsken Roomsk-kathoolsken Pestoor un Säärkenmusiker, Bruur fon Poabst [[Benedikt XVI.]] * [[16. Juli]]: [[Delphine Zanga Tsogo]], kameruniske Politikerske un Skrieuwerske * [[17. Juli]]: [[Zenon Grocholewski]], poolsken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[21. Juli]]: [[Andrew Mlangeni]], suudafrikoansken Politiker un Aktivist juun ju [[Apartheid]] * [[26. Juli]]: [[Olivia de Havilland]], britiske Skauspielerske * [[28. Juli]]: [[Gisèle Halimi]], tuneesisk-frantsööske Affekoatske, Feministinne un Burgergjuchtlerske * [[4. August]]: [[Frances E. Allen]], US-amerikoanske Informoatikerske [[Bielde:Chadwick Boseman (28017825484) (cropped 2).jpg|thumb|right|250px|Chadwick Boseman, 1976-2020]] * [[28. August]]: [[Chadwick Boseman]], US-amerikoansken Skauspieler * [[29. August]]: [[Uli Stein (Cartoonist)|Uli Stein]], düütsken Cartoonist un Fotogroaf * [[2. September]]: [[Adrianus Johannes Simonis]], niederloundsken roomsk-kathoolsken Äärtsbiskop fon [[Äärtsbistum Utrecht|Utrecht]] un Kardinoal * [[2. September]]: [[David Graeber]], US-amerikoansken Kultuur-Anthropologe, Skrieuwer un Anarchist * [[5. September]]: [[Marian Jaworski]], poolsk-ukrainisken roomsk-kathoolsken Äärtsbiskop fon [[Äärtsbistum Lwiw|Lwiw]] un Kardinoal * [[18. September]]: [[Ruth Bader Ginsburg]], US-amerikoanske Juristinne un fon 1993 oun Biesitterske oun den [[Supreme Court]], dät upperste Gjucht fon do USA * [[1. Oktober]]: [[Maud Hansson]], sweediske Skauspielerske * [[15. Oktober]]: [[Bhanu Athaiya]], indiske Kostüm-Bieldnerske * [[28. Oktober]]: [[Anthony Soter Fernandez]], malaysisken roomsk-kathoolsken Äärtsbiskop fon [[Äärtsbistum Kuala Lumpur|Kuala Lumpur]] un Kardinoal * [[31. Oktober]]: [[Sean Connery]], britisken Skauspieler * [[7. November]]: [[Anneliese Friedmann]], düütske Saitengs-Ferlääserske * [[9. November]]: [[Amadou Toumani Touré]], malisken Politiker un fon 2002 bit 2012 Präsidänt fon [[Mali]] * [[15. November]]: [[Raúl Eduardo Vela Chiriboga]], ecuadorioansken roomsk-kathoolsken Äärtsbiskop fon [[Äärtsbistum Quito|Quito]] un Kardinoal * [[16. Dezember]]: [[Lotte Brainin]], aastriekiske Wierstounds-Kamperske juun do Nazis, ju dän Holocaust uurlieuwed hiede * [[24. Dezember]]: [[Edeltraut Staimer]], düütske roomsk-kathoolske Theologinne un Hoochskoulkoasterske * [[29. Dezember]]: [[Margot Wicki-Schwarzschild]], düütske Tiedtjuuginne, ju den Holocaust uurlieuwed hiede [[Kategorie:21. Jierhunnert]] 14njqyew67ntl8xiv6p5b9yccghlxrl 0 11777 123073 122416 2024-01-03T15:29:51Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Skjonisse == [[Bielde:Joe Biden presidential portrait.jpg|thumb|left|250px|Die näie US-Präsidänt Joe Biden]] * In masse Lounde beginne groot ounlaide Äänt-Kampagnen juun dät Virus [[SARS-CoV-2]] un ju deerfon feruurseekede Kroankhaid [[COVID-19]]. * [[2. Januoar]]: Do Täärpe [[Tchioma Bangou]] un [[Zaroumbey Darey]] in [[Niger]] wäide fon [[Islamismus|Islamisten]] mäd Skjootwoapen oungriepen, 100 Ljuude wäide doodskeeten, buppedät rakt dät 75 ferseerde un aal do Pakskäine rund uum do Täärpe tou, wier Koardel leegert, wäide in Bround sät. * [[6. Januoar]]: In [[Hongkong]] wäide moor as füüftich pro-demokroatiske Aktivisten fäästnuumen. * [[6. Januoar]]: Duusende Ounhongere fon dän ouwäälden [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-]]Präsidänt [[Donald Trump]] fersäike ätter sien Rääde, truch aan [[Stoarm ap dät Kapitol in Washington 2021|Stoarm ap dät US-Kapitol (Besättenge fon dät Parlemänts-Huus)]], ju amtelke Fääststaalenge fon dät, wät bie ju [[Präsidäntskupsköär in do Fereende Stoaten 2020|Präsidäntskupsköär fon dän 3. November 2020]] uutkeemen is, mäd Gewalt tou ferhinnerjen. * [[13. Januoar]]: Juun dän Präsidänt fon do Fereende Stoaten [[Donald Trump]] wäd foar dät twäide Moal een Ferfieren besleeten, uum him uut sien Boantje tou kriegen, uk wan hie so of so bloot noch een Wiek loang Präsidänt is. * [[20. Januoar]]: [[Joe Biden]] ([[Demokroatiske Paatäi (Fereende Stoaten)|Demokroatiske Paatäi]]) wäd as 46. Präsidänt fon do Fereende Stoaten in sien Boantje ienfierd. [[Kamala Harris]] uurnimt as eerst Wieuw ju Vize-Präsidäntskup. * [[13. Februoar]]: In dät twäide Ferfieren uum ju Ousättenge fon dän fröieren Präsidänt [[Donald Trump]] (uk wan hie al goarnt moor in't Boantje is) wäd Trump fon een Moorhaid foar skeeldich befuunen, man nit fon ju nöödige Twäin-Träädendeele-Moorhaid in dän Senoat. Somäd gungt dät foar him goadelk uut. * [[14. Februoar]]: Ju Paatäi [[Lëvizja Vetëvendosje!]] unner [[Albin Kurti]] wint ju [[Parlemänts-Woal in dän Kosovo 2021|Parlemänts-Woal in dän Kosovo]]. * [[21. Meerte]]: In dät [[Tillia (Departement)|Departement Tillia]], [[Tahoua (Region)|Region Tahoua]], [[Niger]] wäide (monken uur Täärpe) do [[Tuareg]]-Siedelengen Bakorat un Intazayene tichte bie dät Skeed tou [[Mali]] oungriepen, fermoudelk fon [[Islamismus|Islamisten]]. 137 Ljuude wäide möärend. * [[24. Meerte]]: In ju Provins [[Cabo Delgado (Provins)|Cabo Delgado]] in't Noudaaste fon [[Mosambik]] wäide moor as 100 Ljuude fon Islamisten doodskeeten, deerunner Dreguunere, Suldoaten un Sivilisten. * [[4. Juni|4.]] un [[5. Juni]]: Bie do [[Massaker in Solhan und Tadaryat]] wäide ap dän 4. Juni 14 Ljuude in dät Täärp Tadaryat, dän Dai deerätter touminst 160 Ljuude in [[Solhan (Burkina Faso)|Solhan]], bee in ju Provins [[Yagha]] in [[Burkina Faso]], truch Fjuurlääse un Skjooteräien uumebroacht. Do Däidere sunt fermoudelk Islamisten. * [[Juli]]: een [[Hoochwoater in Wääst- un Middel-Europa 2021|Hoochwoater in Wääst un Middel-Europa]], moor as 220 Ljuude kuume deerbie tou Dood, foaraaln in Düütsklound (touminst 186) un Belgien (touminst 41). Do maaste Doode rakt dät in't [[Ahr]]-Doal ([[Rhienlound-Palts]]). * [[22. Juli]]: In ju [[Kandahar (Provins)|Provins Kandahar]] in [[Afghanistan]] wäide moor as 100 Sivilisten doodskeeten, Däidere sunt fermoudelk do [[Taliban]]. * [[27. Juli]]: In ju tou [[Äthiopien]] heerende [[Somali (Region)|Region Somali]] wäide in dän Ferloop fon dän [[Äthiopisken Burgerkriech sänt 2020|Twäiden äthiopisken Burgerkriech]] hunnerde Sivilisten fon een afariske Miliz uumebroacht. * [[15. August]]: Do Taliban nieme ju [[Afghanistan|afghaniske]] Haudstääd [[Kabul]] ien. In ju Foulgetied kumt dät tou chaotiske Szenen bie dät Ouluuken fon wäästelke Striedkrääfte, hiere lokoale Hälpere un uur Fljuchtlinge. Besunners uum dän Kabuler Lufthoawen tou rakt dät Chaos, Gewalt un Doode. * [[19. August]]: Do Taliban, do [[Afghanistan]] nu grootstendeels unner hiere Kontrolle hääbe, proklamierje ju Wiergruundenge fon dät [[Islamisk Emiroat Afghanistan|Islamiske Emiroat Afghanistan]]. * [[26. August]]: [[Ounsleek bie dän Lufthoawen fon Kabul 2021]]: Die sonaamde [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|Islamisken Stoat]] begungt aan Bumben-Ounsleek tichte bie dän Iengong tou dän Lufthoawen fon ju [[Afghanistan|afghaniske]] Haudstääd [[Kabul]], wier ätter ju Moacht-Uurnoame fon do [[Taliban]] juust ju Evakuierenge fon wäästelk Personoal, man uk ienheemske Hälpere un Fluchtlinge in'n Gong is. Deerbie kuume touminst 183 Ljuude uum't Lieuwend, deerbie 170 Afghanen un 13 US-Suldoaten. Moor as 150 Ljuude wuuden ferseerd, deerunner uk 18 US-Suldoaten juust so as Taliban-Kampere. [[Bielde:Jacob Heinze und Henning Jeschke vom Hungerstreik der letzten Generation (51447635094).jpg|thumb|250px|right|Hungerstriek fon ju lääste Generatsjoon]] * [[30. August]] - [[25. September]]: In't [[Berlin]]er Regierengs-Rebät un uur düütske Grootstääde wäd die [[Hungerstriek fon ju lääste Generatsjoon]] ouheelden. Do Hungerstriekjende aaskje, mäd do Kanzler-Kandidoaten uur ju [[Globoale Apwoormenge|Klimakatastrophe]] tou baalen. Leeter äntstoant deer die [[Lääste Generatsjoon|Apstound fon ju Lääste Generatsjoon]] uut. * [[26. September]]: Ju [[Buundesdais-Köär 2021|Buundesdais-Köär]], [[Köär fon dät Berliner Ouoardendenhuus 2021|Köär fon dät Berliner Ouoardendenhuus]], [[Lounddais-Köär in Mecklenbuurich-Foarpommern 2021|Lounddais-Köär in Mecklenbuurich-Foarpommern]], [[Kommunoalköär in Läichsaksen 2021|Kommunoalköär in Läichsaksen]] un [[Lounddaisköär in Bupper-Aastriek 2021|Lounddais-Köär in Bupper-Aastriek]] wäide ouheelden. * [[9. Oktober]]: Ätterdät dän aastriekiske Buundeskanzler [[Sebastian Kurz]] (ÖVP) Korruptsjoon un Bedjoogeräi foarsmieten wäd, lait hie sien Boantje deel. * [[11. Oktober]]: Ätterdät [[Sebastian Kurz]] twäin Deege in't Foaren sien Boantje deellaid häd, kumt die fon him bestimde [[Alexander Schallenberg]] as sien Ätterfoulger in't Boantje. * [[8. Dezember]]: [[Olaf Scholz]] (SPD) wäd mäd sien Kabinett as näien düütsken Buundeskanzler fereediged. In't Foaren is ju SPD bie ju Buundesdaisköär stäärkste Fraktsjoon wuuden un häd mäd do Gräine un ju FDP ju eerste Ampelkoalitsjoon ap Buundes-Ieuwene bielded. * [[31. Dezember]]: Do düütske [[Atomkrääftwierk]]e [[Atomkrääftwierk Brookdörp|Brookdörp / Brokdorf]] ([[Släswiek-Holsten]]), [[Atomkrääftwierk Grohnde|Grohnde]] ([[Läichsaksen]]) un [[Gundremmingen C]] (in [[Bayern]]) wäide ouskaltet (Atom-Uutstich). == Stuurwen == * [[3. Januoar]]: [[Gerry Marsden]], britisken Sjunger, Musiker un Wiedkieker-Moderator * [[3. Januoar]]: [[Renate Lasker-Harpprecht]], Skrieuwerske, Journalistinne un Uurlieuwjende fon dän [[Holocaust]] * [[5. Januoar]]: [[Arnim Basche]], düütsken Spoart-Journalist, Skrieuwer un Moderator * [[7. Januoar]]: [[Henri Schwery]], Swaitser roomsk-kathoolsken Kardinoal un Biskop fon [[Bistum Sitten|Sitten]] * [[13. Januoar]]: [[Eusébio Scheid]], brasilioansken roomsk-kathoolsken Kardinoal un Äärts-Biskop fon [[Äärts-Bistum São Sebastião do Rio de Janeiro|Rio de Janeiro]] * [[13. Januoar]]: [[Siegfried un Roy|Siegfried Fischbacher]], düütsken Dompteur un Oogenferköäkeler * [[14. Januoar]]: [[Ludwig Heck (Chemiker)|Ludwig Heck]], düütsken Chemiker * [[28. Januoar]]: [[Lida Barrett]], US-amerikoanske Mathematikerske un Hoochskoulkoasterske * [[2. Februoar]]: [[Millie Hughes-Fulford]], US-amerikoanske Biochemikerske un Astronautinne * [[25. Meerte]]: [[Uta Ranke-Heinemann]], düütske roomsk-kathoolske Theologinne un fon 1970 bit 1987 dät eerste Wieuwmoankse ap n Leerstoul for kathoolske Theologie. * [[3. April]]: [[Christian Wiyghan Tumi]], kamerunsken roomsk-kathoolsken Kardinoal un Äärts-Biskop fon [[Äärts-Bistum Douala|Douala]] [[Bielde:Küng3.JPG|thumb|right|250px|Hans Küng, 1928-2021]] * [[6. April]]: [[Hans Küng]], Swaitser roomsk-kathoolsken Pestoor, Theologe un Skrieuwer * [[9. April]]: [[Philip, Duke of Edinburgh]], Mon fon ju domoaligen Köäniginne [[Elisabeth II. (Fereend Köönichriek)|Elisabeth II.]] * [[10. April]]: [[Edward Idris Cassidy]], austroalsken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[13. April]]: [[Marjorie C. Caserio]], britisk-US-amerikoanske Chemikerske * [[17. April]]: [[Sebastian Koto Khoarai]], lesothisken roomsk-kathoolsken Kardinoal un Biskop fon [[Bistum Mohale’s Hoek|Mohale’s Hoek]] * [[19. April]]: [[Walter Mondale]], US-amerikoansken Politiker (Demokroat) * [[20. April]]: [[Idriss Déby]], tschadisken Präsidänt * [[23. April]]: [[Milva]], italieenske Sjungerske un Skauspielerske * [[24. April]]: [[Christa Ludwig]], düütske Opern- un Konsärt-Sjungerske * [[26. April]]: [[Rory Young]], irisken Natuur-Skutser * [[27. April]]: [[Nicholas Cheong Jin-suk]], koreoansken roomsk-kathoolsken Kardinoal un Äärts-Biskop fon [[Bistum Seoul|Seoul]] * [[28. April]]: [[Michael Collins]], US-amerikoansken Astronaut * [[29. Moai]]: [[Cornelius Sim]], bruneiisken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[1. Moai]]: [[Günther Reichelt]], düütsken Biologe, Geogroaf un Natuur-Skutser * [[1. Moai]]: [[Helen Free]], US-amerikoanske Chemikerske * [[1. Moai]]: [[Olympia Dukakis]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[9. Moai]]: [[Marion Walter]], düütsk-US-amerikoanske Mathematikerske * [[14. Moai]]: [[Werner Urban]], Natuur-Skutser un Hobby-Archäologe * [[4. Juni]]: [[Friederike Mayröcker]], aastriekiske Skrieuwerske * [[14. Juni]]: [[Gustava Mösler]], düütske Journoalistinne * [[21. Juni]]: [[Annegrit Schmitt]], düütske Kunst-Histoorikerske * [[27. Juni]]: [[Lellia Cracco Ruggini]], italieenske Histoorikerske * [[7. Juli]]: [[Angélique Ionatos]], griechisk-belgisk-frantsööske Sjungerske, Gitarristinne un Komponistinne * [[8. Juli]]: [[Sigune von Osten]], düütske Opern-Sjungerske, Komponistinne un Musik-Kunstlerske [[Bielde:2018-01-27 - Ester Bejarano - 3080.jpg|thumb|right|250px|Esther Bejarano (1924-2021)]] * [[10. Juli]]: [[Esther Bejarano]], düütske Uurlieuwende fon dän [[Holocaust]], Tied-Tjuuginne, Skrieuwerske un Sjungerske * [[11. Juli]]: [[Laurent Monsengwo Pasinya]], kongoleesisken roomsk-kathoolsken Kardinoal un Äärts-Biskop fon [[Äärts-Bistum fon Kinshasa|Kinshasa]] * [[17. Juli]]: [[Claudine Hermann]], frantsööske Physikerske * [[23. Juli]]: [[Alfred Biolek]], düütsken Jurist un Wiedkieker-Moderator * [[29. Juli]]: [[Albert Vanhoye]], roomsk-kathoolsken Kardinoal uut [[Frantsöösk-Flandern]] * [[10. August]]: [[Eduardo Martínez Somalo]], spoansken roomsk-kathoolsken [[Kardinoal]] un [[Camerlengo]] * [[15. August]]: [[Gerd Müller]], düütsken Foutbaal-Spieler * [[23. August]]: [[Rosita Quintana]], argentienske Skauspielerske * [[23. August]]: [[Gunilla Bergström]], sweediske Journalistinne, Skrieuwerske, Uursätterske un Illustratoorinne * [[25. August]]: [[Gloria Ford Gilmer]], US-amerikoanske Mathematikerske * [[3. September]]: [[Barbara Inkpen]], britiske Licht-Athletinne * [[7. September]]: [[Carl-Albrecht von Treuenfels]], Gjuchts-Anwalt, Natuur-Skutser, Fotogroaf un Skrieuwer * [[11. September]]: [[Gloria Warren]], US-amerikoanske Skauspielerske un Sjungerske * [[11. September]]: [[Ruth Cameron]], US-amerikoanske Jazz-Sjungerske un Musik-Produzentinne * [[18. September]]: [[Anna Chromy]], tschechiske Moalerske un Bieldehauerske * [[23. September]]: [[Jorge Urosa]], venezoloansken roomsk-kathoolsken Kardinoal, Äärts-Biskop fon [[Äärts-Bistum Caracas|Caracas]] un Regierengs-Kritiker * [[26. September]]: [[José Freire Falcão]], brasilioansken roomsk-kathoolsken Kardinoal un Äärts-Biskop fon [[Äärts-Bistum Brasília|Brasília]] * [[28. September]]: [[Karan Armstrong]], US-amerikoanske Opern-Sjungerske * [[29. September]]: [[Alexandre José Maria dos Santos]], mosambikioansken roomsk-kathoolsken Kardinoal un Äärts-Biskop fon [[Äärts-Bistum Maputo|Maputo]] * [[18. Oktober]]: [[Edita Gruberová]], slowakiske Opern-Sjungerske * [[27. Oktober]]: [[Bettina Gaus]], düütske Journoalistinne un Skrieuwerske * [[27. Oktober]]: [[Georg Brenninger (Skrieuwer)|Georg Brenninger]], düütsken kathoolsken Theologe, Säärkenmusiker un Seekbouk-Skrieuwer * [[3. Dezember]]: [[Horst Eckel]], düütsken Foutbaal-Spieler * [[4. Dezember]]: [[Pierre Rabhi]], frantsöösken Buur, Skrieuwer un Uumewaareld-Skutser * [[5. Dezember]]: [[John Miles (Musiker)|John Miles]], britisken Musiker [[Bielde:Archbishop-Tutu-medium.jpg|thumb|right|250px|Desmond Tutu (1931-2021)]] * [[26. Dezember]]: [[Desmond Tutu]], suudafrikoansken anglikoansken Gäistelken (tiedwiese Äärts-Biskop fon Kapstääd) un Moanskengjuchts-Aktivist (Dreeger fon dän Nobelpries foar Free) * [[27. Dezember]]: [[Keri Hulme]], näiseeloundske Skrieuwerske * [[29. Dezember]]: [[Tharcisse Tshibangu Tshishiku]], kongoleesisken roomsk-kathoolsken Theologe, Universitäts-Rektor un Biskop fon [[Bistum Mbujimayi|Mbujimayi]] * [[30. Dezember]]: [[Lya Luft]], brasilioanske Skrieuwerske un Uursätterske * [[31. Dezember]]: [[Betty White]], US-amerikoanske Skauspielerske, Komikerske, Moderatoorinne un Produzentinne * [[31. Dezember]]: [[Csilla Madarász-Dobay]], ungariske Swimmerske * [[31. Dezember]]: [[Valeeria Villandi]], estniske Dichterske * [[31. Dezember]]: [[Gertrude Pressburger]], aastriekiske Uurlieuwjende fon dän [[Holocaust]] * [[31. Dezember]]: [[Michael Inwood]], britisken Philosoph un Philosophie-Historiker * [[31. Dezember]]: [[Juraj Filas]], tschechoslowakisken Komponist * [[31. Dezember]]: [[Susanne Hausammann]], Swaitser evangeelske Theologinne un Säärken-Histoorikerinne [[Kategorie:21. Jierhunnert]] 1h7i0plenu7k2s595gfq4m63w26gplg 0 11778 123082 122212 2024-01-03T17:56:32Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} == Geböärnisse == * In dän Loop fon dät Jier 2022 rakt dät eerstmoals moor as oachte Milliarden Ljuude ap ju Waareld. * [[24. Februoar]]: [[Rusken Uurfaal ap ju Ukraine 2022|Rusken Uurfaal ap ju Ukraine]]: [[Ruslound]] bräkt dät Oukuumen [[Minsk II]] un gript in een groot ounlaide Invasioon ju Ukraine oun. * [[27. Februoar]]: In [[Butscha]] konnen do Ukrainiske Ferdäägenere een heele [[Ruslound|ruske]] Militärkolonne mäd Pansere un aal fernäile. * [[31. Meerte]]: Unner dän Druk fon do Ukrainiske Ferdäägenere mouten sik do ruske Troppen uut ju Stääd [[Butscha]] noudwäästelk fon [[Kyjiw]] touräächluuke. In ju Foulge wäd bekoand, dät do Russen in ju Stääd woalloos hunnerde Zivilisten doodskeeten hääbe. [[Bielde:Ukraine 2022 russian t72 blown upIMG 8759 (52408638787).jpg|thumb|left|250px|Fernäilden rusken Panzer in ju Ukraine, April 2022]] * [[8. April]]: Ätter moorere Deege fon dät Touräächwieken mouten sik do ruske Oungriepere unner dän Druk fon do Ukrainiske Ferdäägenere uut dät Noude fon ju Ukraine heel touräächluuke. In't Aaste un Suude fon dät Lound häd Ruslound moor Ärfoulch. * [[13. April]]: [[Ukraine|Ukrainiske]] Striedkrääfte skjoote dät [[Ruslound|ruske]] Kriechsskip [[Moskwa (Skip, 1979)|Moskwa]] mäd Raketen in Bround. Do Russen fersäike, dät Skip ou tou sliepen. Aan dai leeter wäd fon ruske Siede bekoand moaked, dät dät in aan Stoarm unnergeen weese skäl. * Suumer: [[Druuchte un Hatte in Europa 2022|Druuchte un Hatte in Europa]] - Die Suumer 2022 is die heetste Suumer sänt Begin fon do Weeder-Apteekengen. Ju Katastrophe faalt truch dän [[moanskenmoakeden Klimawonnel|Globoale Woormenge]] so stäärk uut. * [[8. Juli]]: Twäin Deege foar ju japoanske Bupperhuuswoal wäd die fröiere Premierminister [[Shinzō Abe]] ap eepene Sträite in [[Nara]] doodskeeten. * [[8. September]]: Ju britiske Köänigin [[Liesbet II. (Fereend Köönichriek)|Liesbet II.]] (Elizabeth II.) stäärft ätter moor as soogentich Jiere Regentskup. Näien Köänich wäd [[Koarl III. (Fereend Köönichriek)|Koarl III.]] (Charles III.). * [[16. September]]: [[Jina Mahsa Amini]], een jung [[Kurden|kurdisk]] Wieuw uut dän [[Iran]] stäärft, ätterdät ju fäästnuumen wuude. Fermoudelk hääbe do Dreguunere hier dood häuwen. Gruund foar ju Fäästnoame is, dät ju dät Kopdouk nit gjucht drain hääbe skäl. Ju Ättergjucht fon hieren Dood fiert tou [[Protäste in dän Iran sänt September 2022|een groote Protäst-Bewäägenge]] unner dän Woalspröäk ''[[Wieuw, Lieuwend, Fräiegaid]]'', die uut dän linken kurdisken Feminismus kumt. * [[8. Oktober]]: In dän [[Rusk-Ukrainisken Kriech]] kumt dät tou een of moorere Explosionen ap ju [[Krim-Brääch]] uur ju [[Sträite fon Kertsch]], ju ju rusk besätte Krim mäd Ruslound ferbindt. Dät rakt grooten Skoaden oun ju Brääch, do Russen bruuke moorere Mounde, uum ju Brääch fulstoundich wier apsteede tou brangen. * [[30. Oktober]]: Bie ju Präsidentskups-Woal in [[Brasilien]] sät sik die linke Politiker [[Luiz Inácio Lula da Silva]] mäd 50,9 % fon do Stämmen juun Boantje-Hoolder [[Jair Bolsonaro]] truch. * [[11. November]]: In dän [[Rusk-Ukrainisken Kriech]] konnen do Ukrainiske Ferdäägenere dät gjuchte Ouger fon ju Äi [[Dnipro]] mäd ju Stääd [[Cherson]] befräie. == Stuurwen == * [[14. Januoar]]: [[Alice von Hildebrand]], belgisk-US-amerikoanske roomsk-kathoolske Theologinne un Philosophinne * [[8. Juli]]: [[Shinzō Abe]], japoansken Politiker un fröieren Premierminister * [[30. August]]: [[Michail Gorbatschow]], die lääste Präsidänt fon ju unnergeene Sowjetunion * [[8. September]]: [[Liesbet II. (Fereend Köönichriek)|Liesbet II.]] (Elizabeth II.), Köänigin fon dät Fereende Köänichriek * [[16. September]]: [[Mahsa Amini]], iranisk-kurdisk Offer fon Dreguuner-Gewalt * [[31. Dezember]]: [[Benedikt XVI.]], emeritierden Poabst [[Kategorie:21. Jierhunnert]] 9pir663vms07t8hcyj60g55eqqwowyl 0 11779 123154 121022 2024-01-27T06:23:51Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} [[Kategorie:21. Jierhunnert]] l5f4xd8wu113n9akrrtzuuyx9jkc5ad 8 11780 121027 2022-07-22T20:06:52Z Murma174 1663 test wikitext text/x-wiki * navigation ** mainpage|mainpage-description ** portal-url|portal ** currentevents-url|currentevents ** recentchanges-url|recentchanges ** randompage-url|randompage ** Wikipedia:Weerskup|Weerskup ** Spezial:Alle_Seiten|Aal do Sieden ** Kategorie:Haudkategorie|Uursicht ** helppage|help ** sitesupport-url|sitesupport mo5nb1sdbztp62b5ha6trctcwro1iju 14 11781 121030 2022-07-23T06:50:55Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Wikipedia]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia]] lrr893xxd0as47gyb1cbgr2oav8ne57 14 11783 121043 2022-07-25T08:13:38Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „__HIDDENCAT__ [[Kategorie:Wikipedia]]“ wikitext text/x-wiki __HIDDENCAT__ [[Kategorie:Wikipedia]] shlzn9crd3fofaphx1ukotwpfwgknbd 828 11784 121044 2022-07-25T08:15:46Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „local URLutil = { suite = "URLutil", serial = "2022-04-05", item = 10859193 } --[=[ Utilities for URL etc. on www. * decode() * encode() * getAuthority() * getFragment() * getHost() * getLocation() * getNormalized() * getPath() * getPort() * getQuery() * getQueryTable() * getRelativePath() * getScheme() * getSortkey() * getTLD() * getTop2domain() * getTop3domain() * isAuthority() * isDomain() * isDomainExample() * isDom…“ Scribunto text/plain local URLutil = { suite = "URLutil", serial = "2022-04-05", item = 10859193 } --[=[ Utilities for URL etc. on www. * decode() * encode() * getAuthority() * getFragment() * getHost() * getLocation() * getNormalized() * getPath() * getPort() * getQuery() * getQueryTable() * getRelativePath() * getScheme() * getSortkey() * getTLD() * getTop2domain() * getTop3domain() * isAuthority() * isDomain() * isDomainExample() * isDomainInt() * isHost() * isHostPathResource() * isIP() * isIPlocal() * isIPv4() * isIPv6() * isMailAddress() * isMailLink() * isProtocolDialog() * isProtocolWiki() * isResourceURL() * isSuspiciousURL() * isUnescapedURL() * isWebURL() * wikiEscapeURL() * failsafe() Only [[dotted decimal]] notation for IPv4 expected. Does not support dotted hexadecimal, dotted octal, or single-number formats. IPv6 URL (bracketed) not yet implemented; might need Wikintax escaping anyway. ]=] local Failsafe = URLutil local decodeComponentProtect = { F = "\"#%<>[\]^`{|}", P = "\"#%<>[\]^`{|}/?", Q = "\"#%<>[\]^`{|}&=+;,", X = "\"#%<>[\]^`{|}&=+;,/?" } local decodeComponentEscape = function ( averse, adapt ) return adapt == 20 or adapt == 127 or decodeComponentProtect[ averse ]:find( string.char( adapt ), 1, true ) end -- decodeComponentEscape() local decodeComponentML = function ( ask ) local i = 1 local j, n, s while ( i ) do i = ask:find( "&#[xX]%x%x+;", i ) if i then j = ask:find( ";", i + 3, true ) s = ask:sub( i + 2, j - 1 ):upper() n = s:byte( 1, 1 ) if n == 88 then n = tonumber( s:sub( 2 ), 16 ) elseif s:match( "^%d+$" ) then n = tonumber( s ) else n = false end if n then if n >= 128 then s = string.format( "&#%d;", n ) elseif decodeComponentEscape( "X", n ) then s = string.format( "%%%02X", n ) else s = string.format( "%c", n ) end j = j + 1 if i == 1 then ask = s .. ask:sub( j ) else ask = string.format( "%s%s%s", ask:sub( 1, i - 1 ), s, ask:sub( j ) ) end end i = i + 1 end end -- while i return ask end -- decodeComponentML() local decodeComponentPercent = function ( ask, averse ) local i = 1 local j, k, m, n while ( i ) do i = ask:find( "%%[2-7]%x", i ) if i then j = i + 1 k = j + 1 n = ask:byte( k, k ) k = k + 1 m = ( n > 96 ) if m then n = n - 32 m = n end if n > 57 then n = n - 55 else n = n - 48 end n = ( ask:byte( j, j ) - 48 ) * 16 + n if n == 39 and ask:sub( i + 3, i + 5 ) == "%27" then j = i + 6 while ( ask:sub( j, j + 2 ) == "%27" ) do j = j + 3 end -- while "%27" elseif decodeComponentEscape( averse, n ) then if m then ask = string.format( "%s%c%s", ask:sub( 1, j ), m, ask:sub( k ) ) end elseif i == 1 then ask = string.format( "%c%s", n, ask:sub( k ) ) else ask = string.format( "%s%c%s", ask:sub( 1, i - 1 ), n, ask:sub( k ) ) end i = j end end -- while i return ask end -- decodeComponentPercent() local getTopDomain = function ( url, mode ) local r = URLutil.getHost( url ) if r then local pattern = "[%w%%%-]+%.%a[%w%-]*%a)$" if mode == 3 then pattern = "[%w%%%-]+%." .. pattern end r = mw.ustring.match( "." .. r, "%.(" .. pattern ) if not r then r = false end else r = false end return r end -- getTopDomain() local getHash = function ( url ) local r = url:find( "#", 1, true ) if r then local i = url:find( "&#", 1, true ) if i then local s while ( i ) do s = url:sub( i + 2 ) if s:match( "^%d+;" ) or s:match( "^x%x+;" ) then r = url:find( "#", i + 4, true ) if r then i = url:find( "&#", i + 4, true ) else i = false end else r = i + 1 i = false end end -- while i end end return r end -- getHash() URLutil.decode = function ( url, enctype ) local r, s if type( enctype ) == "string" then s = mw.text.trim( enctype ) if s == "" then s = false else s = s:upper() end end r = mw.text.encode( mw.uri.decode( url, s ) ) if r:find( "[%[|%]]" ) then local k r, k = r:gsub( "%[", "&#91;" ) :gsub( "|", "&#124;" ) :gsub( "%]", "&#93;" ) end return r end -- URLutil.decode() URLutil.encode = function ( url, enctype ) local k, r, s if type( enctype ) == "string" then s = mw.text.trim( enctype ) if s == "" then s = false else s = s:upper() end end r = mw.uri.encode( url, s ) k = r:byte( 1, 1 ) if -- k == 35 or -- # k == 42 or -- * k == 58 or -- : k == 59 then -- ; r = string.format( "%%%X%s", k, r:sub( 2 ) ) end if r:find( "[%[|%]]" ) then r, k = r:gsub( "%[", "%5B" ) :gsub( "|", "%7C" ) :gsub( "%]", "%5D" ) end return r end -- URLutil.encode() URLutil.getAuthority = function ( url ) local r if type( url ) == "string" then local colon, host, port local pattern = "^%s*%w*:?//([%w%.%%_-]+)(:?)([%d]*)/" local s = mw.text.decode( url ) local i = s:find( "#", 6, true ) if i then s = s:sub( 1, i - 1 ) .. "/" else s = s .. "/" end host, colon, port = mw.ustring.match( s, pattern ) if URLutil.isHost( host ) then host = mw.ustring.lower( host ) if colon == ":" then if port:find( "^[1-9]" ) then r = ( host .. ":" .. port ) end elseif #port == 0 then r = host end end else r = false end return r end -- URLutil.getAuthority() URLutil.getFragment = function ( url, decode ) local r if type( url ) == "string" then local i = getHash( url ) if i then r = mw.text.trim( url:sub( i ) ):sub( 2 ) if type( decode ) == "string" then local encoding = mw.text.trim( decode ) local launch if encoding == "%" then launch = true elseif encoding == "WIKI" then r = r:gsub( "%.(%x%x)", "%%%1" ) :gsub( "_", " " ) launch = true end if launch then r = mw.uri.decode( r, "PATH" ) end end else r = false end else r = nil end return r end -- URLutil.getFragment() URLutil.getHost = function ( url ) local r = URLutil.getAuthority( url ) if r then r = mw.ustring.match( r, "^([%w%.%%_%-]+):?[%d]*$" ) end return r end -- URLutil.getHost() URLutil.getLocation = function ( url ) local r if type( url ) == "string" then r = mw.text.trim( url ) if r == "" then r = false else local i i = getHash( r ) if i then if i == 1 then r = false else r = r:sub( 1, i - 1 ) end end end else r = nil end return r end -- URLutil.getLocation() URLutil.getNormalized = function ( url ) local r if type( url ) == "string" then r = mw.text.trim( url ) if r == "" then r = false else r = decodeComponentML( r ) end else r = false end if r then local k = r:find( "//", 1, true ) if k then local j = r:find( "/", k + 2, true ) local sF, sP, sQ if r:find( "%%[2-7]%x" ) then local i = getHash( r ) if i then sF = r:sub( i + 1 ) r = r:sub( 1, i - 1 ) if sF == "" then sF = false else sF = decodeComponentPercent( sF, "F" ) end end i = r:find( "?", 1, true ) if i then sQ = r:sub( i ) r = r:sub( 1, i - 1 ) sQ = decodeComponentPercent( sQ, "Q" ) end if j then if #r > j then sP = r:sub( j + 1 ) sP = decodeComponentPercent( sP, "P" ) end r = r:sub( 1, j - 1 ) end elseif j then local n = #r if r:byte( n, n ) == 35 then -- '#' n = n - 1 r = r:sub( 1, n ) end if n > j then sP = r:sub( j + 1 ) end r = r:sub( 1, j - 1 ) end r = mw.ustring.lower( r ) .. "/" if sP then r = r .. sP end if sQ then r = r .. sQ end if sF then r = string.format( "%s#%s", r, sF ) end end r = r:gsub( " ", "%%20" ) :gsub( "%[", "%%5B" ) :gsub( "|", "%%7C" ) :gsub( "%]", "%%5D" ) :gsub( "%<", "%%3C" ) :gsub( "%>", "%%3E" ) end return r end -- URLutil.getNormalized() URLutil.getPath = function ( url ) local r = URLutil.getRelativePath( url ) if r then local s = r:match( "^([^%?]*)%?" ) if s then r = s end s = r:match( "^([^#]*)#" ) if s then r = s end end return r end -- URLutil.getPath() URLutil.getPort = function ( url ) local r = URLutil.getAuthority( url ) if r then r = r:match( ":([1-9][0-9]*)$" ) if r then r = tonumber( r ) else r = false end end return r end -- URLutil.getPort() URLutil.getQuery = function ( url, key, separator ) local r = URLutil.getLocation( url ) if r then r = r:match( "^[^%?]*%?(.+)$" ) if r then if type( key ) == "string" then local single = mw.text.trim( key ) local sep = "&" local s, scan if type( separator ) == "string" then s = mw.text.trim( separator ) if s:match( "^[&;,/]$" ) then sep = s end end s = string.format( "%s%s%s", sep, r, sep ) scan = string.format( "%s%s=([^%s]*)%s", sep, key, sep, sep ) r = s:match( scan ) end end if not r then r = false end end return r end -- URLutil.getQuery() URLutil.getQueryTable = function ( url, separator ) local r = URLutil.getQuery( url ) if r then local sep = "&" local n, pairs, s, set if type( separator ) == "string" then s = mw.text.trim( separator ) if s:match( "^[&;,/]$" ) then sep = s end end pairs = mw.text.split( r, sep, true ) n = #pairs r = { } for i = 1, n do s = pairs[ i ] if s:find( "=", 2, true ) then s, set = s:match( "^([^=]+)=(.*)$" ) if s then r[ s ] = set end else r[ s ] = false end end -- for i end return r end -- URLutil.getQueryTable() URLutil.getRelativePath = function ( url ) local r if type( url ) == "string" then local s = url:match( "^%s*[a-zA-Z]*://(.*)$" ) if s then s = s:match( "[^/]+(/.*)$" ) else local x x, s = url:match( "^%s*(/?)(/.*)$" ) if x == "/" then s = s:match( "/[^/]+(/.*)$" ) end end if s then r = mw.text.trim( s ) elseif URLutil.isResourceURL( url ) then r = "/" else r = false end else r = nil end return r end -- URLutil.getRelativePath() URLutil.getScheme = function ( url ) local r if type( url ) == "string" then local pattern = "^%s*([a-zA-Z]*)(:?)(//)" local prot, colon, slashes = url:match( pattern ) r = false if slashes == "//" then if colon == ":" then if #prot > 2 then r = prot:lower() .. "://" end elseif #prot == 0 then r = "//" end end else r = nil end return r end -- URLutil.getScheme() URLutil.getSortkey = function ( url ) local r = url if type( url ) == "string" then local i = url:find( "//" ) if i then local scheme if i == 0 then scheme = "" else scheme = url:match( "^%s*([a-zA-Z]*)://" ) end if scheme then local s = url:sub( i + 2 ) local comps, site, m, suffix scheme = scheme:lower() i = s:find( "/" ) if i and i > 1 then suffix = s:sub( i + 1 ) -- mw.uri.encode() s = s:sub( 1, i - 1 ) suffix = suffix:gsub( "#", " " ) else suffix = "" end site, m = s:match( "^(.+)(:%d+)$" ) if not m then site = s m = 0 end comps = mw.text.split( site:lower(), ".", true ) r = "///" for i = #comps, 2, -1 do r = string.format( "%s%s.", r, comps[ i ] ) end -- for --i r = string.format( "%s%s %d %s: %s", r, comps[ 1 ], m, scheme, suffix ) end end end return r end -- URLutil.getSortkey() URLutil.getTLD = function ( url ) local r = URLutil.getHost( url ) if r then r = mw.ustring.match( r, "%w+%.(%a[%w%-]*%a)$" ) if not r then r = false end end return r end -- URLutil.getTLD() URLutil.getTop2domain = function ( url ) return getTopDomain( url, 2 ) end -- URLutil.getTop2domain() URLutil.getTop3domain = function ( url ) return getTopDomain( url, 3 ) end -- URLutil.getTop3domain() URLutil.isAuthority = function ( s ) local r if type( s ) == "string" then local pattern = "^%s*([%w%.%%_-]+)(:?)(%d*)%s*$" local host, colon, port = mw.ustring.match( s, pattern ) if colon == ":" then port = port:match( "^[1-9][0-9]*$" ) if type( port ) ~= "string" then r = false end elseif port ~= "" then r = false end r = URLutil.isHost( host ) else r = nil end return r end -- URLutil.isAuthority() URLutil.isDomain = function ( s ) local r if type( s ) == "string" then local scan = "^%s*([%w%.%%_-]*%w)%.(%a[%w-]*%a)%s*$" local scope s, scope = mw.ustring.match( s, scan ) if type( s ) == "string" then if mw.ustring.find( s, "^%w" ) then if mw.ustring.find( s, "..", 1, true ) then r = false else r = true end end end else r = nil end return r end -- URLutil.isDomain() URLutil.isDomainExample = function ( url ) -- RFC 2606: example.com example.net example.org example.edu local r = getTopDomain( url, 2 ) if r then local s = r:lower():match( "^example%.([a-z][a-z][a-z])$" ) if s then r = ( s == "com" or s == "edu" or s == "net" or s == "org" ) else r = false end end return r end -- URLutil.isDomainExample() URLutil.isDomainInt = function ( url ) -- Internationalized Domain Name (Punycode) local r = URLutil.getHost( url ) if r then if r:match( "^[!-~]+$" ) then local s = "." .. r if s:find( ".xn--", 1, true ) then r = true else r = false end else r = true end end return r end -- URLutil.isDomainInt() URLutil.isHost = function ( s ) return URLutil.isDomain( s ) or URLutil.isIP( s ) end -- URLutil.isHost() URLutil.isHostPathResource = function ( s ) local r = URLutil.isResourceURL( s ) if not r and s then r = URLutil.isResourceURL( "//" .. mw.text.trim( s ) ) end return r end -- URLutil.isHostPathResource() URLutil.isIP = function ( s ) return URLutil.isIPv4( s ) and 4 or URLutil.isIPv6( s ) and 6 end -- URLutil.isIP() URLutil.isIPlocal = function ( s ) -- IPv4 according to RFC 1918, RFC 1122; even any 0.0.0.0 (RFC 5735) local r = false local num = s:match( "^ *([01][0-9]*)%." ) if num then num = tonumber( num ) if num == 0 then r = s:match( "^ *0+%.[0-9]+%.[0-9]+%.[0-9]+ *$" ) elseif num == 10 or num == 127 then -- loopback; private/local host: 127.0.0.1 r = URLutil.isIPv4( s ) elseif num == 169 then -- 169.254.*.* elseif num == 172 then -- 172.(16...31).*.* num = s:match( "^ *0*172%.([0-9]+)%." ) if num then num = tonumber( num ) if num >= 16 and num <= 31 then r = URLutil.isIPv4( s ) end end elseif beg == 192 then -- 192.168.*.* num = s:match( "^ *0*192%.([0-9]+)%." ) if num then num = tonumber( num ) if num == 168 then r = URLutil.isIPv4( s ) end end end end if r then r = true end return r end -- URLutil.isIPlocal() URLutil.isIPv4 = function ( s ) local function legal( n ) return ( tonumber( n ) < 256 ) end local r = false if type( s ) == "string" then local p1, p2, p3, p4 = s:match( "^%s*([1-9][0-9]?[0-9]?)%.([12]?[0-9]?[0-9])%.([12]?[0-9]?[0-9])%.([12]?[0-9]?[0-9])%s*$" ) if p1 and p2 and p3 and p4 then r = legal( p1 ) and legal( p2 ) and legal( p3 ) and legal( p4 ) end end return r end -- URLutil.isIPv4() URLutil.isIPv6 = function ( s ) local dcolon, groups if type( s ) ~= "string" or s:len() == 0 or s:find( "[^:%x]" ) -- only colon and hex digits are legal chars or s:find( "^:[^:]" ) -- can begin or end with :: but not with single : or s:find( "[^:]:$" ) or s:find( ":::" ) then return false end s = mw.text.trim( s ) s, dcolon = s:gsub( "::", ":" ) if dcolon > 1 then return false end -- at most one :: s = s:gsub( "^:?", ":" ) -- prepend : if needed, upper s, groups = s:gsub( ":%x%x?%x?%x?", "" ) -- remove valid groups, and count them return ( ( dcolon == 1 and groups < 8 ) or ( dcolon == 0 and groups == 8 ) ) and ( s:len() == 0 or ( dcolon == 1 and s == ":" ) ) -- might be one dangling : if original ended with :: end -- URLutil.isIPv6() URLutil.isMailAddress = function ( s ) if type( s ) == "string" then s = mw.ustring.match( s, "^%s*[%w%.%%_-]+@([%w%.%%-]+)%s*$" ) return URLutil.isDomain( s ) end return false end -- URLutil.isMailAddress() URLutil.isMailLink = function ( s ) if type( s ) == "string" then local addr s, addr = mw.ustring.match( s, "^%s*([Mm][Aa][Ii][Ll][Tt][Oo]):(%S[%w%.%%_-]*@[%w%.%%-]+)%s*$" ) if type( s ) == "string" then if s:lower() == "mailto" then return URLutil.isMailAddress( addr ) end end end return false end -- URLutil.isMailLink() local function isProtocolAccepted( prot, supplied ) if type( prot ) == "string" then local scheme, colon, slashes = mw.ustring.match( prot, "^%s*([a-zA-Z]*)(:?)(/?/?)%s*$" ) if slashes ~= "/" then if scheme == "" then if colon ~= ":" and slashes == "//" then return true end elseif colon == ":" or slashes == "" then local s = supplied:match( " " .. scheme:lower() .. " " ) if type( s ) == "string" then return true end end end end return false end -- isProtocolAccepted() URLutil.isProtocolDialog = function ( prot ) return isProtocolAccepted( prot, " mailto irc ircs ssh telnet " ) end -- URLutil.isProtocolDialog() URLutil.isProtocolWiki = function ( prot ) return isProtocolAccepted( prot, " ftp ftps git http https nntp sftp svn worldwind " ) end -- URLutil.isProtocolWiki() URLutil.isResourceURL = function ( url ) local scheme = URLutil.getScheme( url ) if scheme then local s = " // http:// https:// ftp:// sftp:// " s = s:find( string.format( " %s ", scheme ) ) if s then if URLutil.getAuthority( url ) then if not url:match( "%S%s+%S" ) then local s1, s2 = url:match( "^([^#]+)(#.*)$" ) if s2 then if url:match( "^%s*[a-zA-Z]*:?//(.+)/" ) then return true end else return true end end end end end return false end -- URLutil.isResourceURL() URLutil.isSuspiciousURL = function ( url ) if URLutil.isResourceURL( url ) then local s = URLutil.getAuthority( url ) local pat = "[%[|%]" .. mw.ustring.char( 34, 8201, 45, 8207, 8234, 45, 8239, 8288 ) .. "]" if s:find( "@" ) or url:find( "''" ) or url:find( pat ) or url:find( "[%.,]$" ) then return true end -- TODO zero width character ?? return false end return true end -- URLutil.isSuspiciousURL() URLutil.isUnescapedURL = function ( url, trailing ) if type( trailing ) ~= "string" then if URLutil.isWebURL( url ) then if url:match( "[%[|%]]" ) then return true end end end return false end -- URLutil.isUnescapedURL() URLutil.isWebURL = function ( url ) if URLutil.getScheme( url ) and URLutil.getAuthority( url ) then if not url:find( "%S%s+%S" ) and not url:find( "''", 1, true ) then return true end end return false end -- URLutil.isWebURL() URLutil.wikiEscapeURL = function ( url ) if url:find( "[%[|%]]" ) then local n url, n = url:gsub( "%[", "&#91;" ) :gsub( "|", "&#124;" ) :gsub( "%]", "&#93;" ) end return url end -- URLutil.wikiEscapeURL() Failsafe.failsafe = function ( atleast ) -- Retrieve versioning and check for compliance -- Precondition: -- atleast -- string, with required version -- or wikidata|item|~|@ or false -- Postcondition: -- Returns string -- with queried version/item, also if problem -- false -- if appropriate -- 2020-08-17 local since = atleast local last = ( since == "~" ) local linked = ( since == "@" ) local link = ( since == "item" ) local r if last or link or linked or since == "wikidata" then local item = Failsafe.item since = false if type( item ) == "number" and item > 0 then local suited = string.format( "Q%d", item ) if link then r = suited else local entity = mw.wikibase.getEntity( suited ) if type( entity ) == "table" then local seek = Failsafe.serialProperty or "P348" local vsn = entity:formatPropertyValues( seek ) if type( vsn ) == "table" and type( vsn.value ) == "string" and vsn.value ~= "" then if last and vsn.value == Failsafe.serial then r = false elseif linked then if mw.title.getCurrentTitle().prefixedText == mw.wikibase.getSitelink( suited ) then r = false else r = suited end else r = vsn.value end end end end end end if type( r ) == "nil" then if not since or since <= Failsafe.serial then r = Failsafe.serial else r = false end end return r end -- Failsafe.failsafe() local function Template( frame, action, amount ) -- Run actual code from template transclusion -- Precondition: -- frame -- object -- action -- string, with function name -- amount -- number, of args if > 1 -- Postcondition: -- Return string or not local n = amount or 1 local v = { } local r, s for i = 1, n do s = frame.args[ i ] if s then s = mw.text.trim( s ) if s ~= "" then v[ i ] = s end end end -- for i if v[ 1 ] then r = URLutil[ action ]( v[ 1 ], v[ 2 ], v[ 3 ] ) end return r end -- Template() local p = {} function p.decode( frame ) return Template( frame, "decode", 2 ) or "" end function p.encode( frame ) return Template( frame, "encode", 2 ) or "" end function p.getAuthority( frame ) return Template( frame, "getAuthority" ) or "" end function p.getFragment( frame ) local r = Template( frame, "getFragment", 2 ) if r then r = "#" .. r else r = "" end return r end function p.getHost( frame ) return Template( frame, "getHost" ) or "" end function p.getLocation( frame ) return Template( frame, "getLocation" ) or "" end function p.getNormalized( frame ) return Template( frame, "getNormalized" ) or "" end function p.getPath( frame ) return Template( frame, "getPath" ) or "" end function p.getPort( frame ) return Template( frame, "getPort" ) or "" end function p.getQuery( frame ) local r = Template( frame, "getQuery", 3 ) if r then local key = frame.args[ 2 ] if key then key = mw.text.trim( key ) if key == "" then key = nil end end if not key then r = "?" .. r end else r = "" end return r end function p.getRelativePath( frame ) return Template( frame, "getRelativePath" ) or "" end function p.getScheme( frame ) return Template( frame, "getScheme" ) or "" end function p.getSortkey( frame ) return Template( frame, "getSortkey" ) or "" end function p.getTLD( frame ) return Template( frame, "getTLD" ) or "" end function p.getTop2domain( frame ) return Template( frame, "getTop2domain" ) or "" end function p.getTop3domain( frame ) return Template( frame, "getTop3domain" ) or "" end function p.isAuthority( frame ) return Template( frame, "isAuthority" ) and "1" or "" end function p.isDomain( frame ) return Template( frame, "isDomain" ) and "1" or "" end function p.isDomainExample( frame ) return Template( frame, "isDomainExample" ) and "1" or "" end function p.isDomainInt( frame ) return Template( frame, "isDomainInt" ) and "1" or "" end function p.isHost( frame ) return Template( frame, "isHost" ) and "1" or "" end function p.isHostPathResource( frame ) return Template( frame, "isHostPathResource" ) and "1" or "" end function p.isIP( frame ) return Template( frame, "isIP" ) or "" end function p.isIPlocal( frame ) return Template( frame, "isIPlocal" ) and "1" or "" end function p.isIPv4( frame ) return Template( frame, "isIPv4" ) and "1" or "" end function p.isIPv6( frame ) return Template( frame, "isIPv6" ) and "1" or "" end function p.isMailAddress( frame ) return Template( frame, "isMailAddress" ) and "1" or "" end function p.isMailLink( frame ) return Template( frame, "isMailLink" ) and "1" or "" end function p.isProtocolDialog( frame ) return Template( frame, "isProtocolDialog" ) and "1" or "" end function p.isProtocolWiki( frame ) return Template( frame, "isProtocolWiki" ) and "1" or "" end function p.isResourceURL( frame ) return Template( frame, "isResourceURL" ) and "1" or "" end function p.isSuspiciousURL( frame ) return Template( frame, "isSuspiciousURL" ) and "1" or "" end function p.isUnescapedURL( frame ) return Template( frame, "isUnescapedURL", 2 ) and "1" or "" end function p.isWebURL( frame ) return Template( frame, "isWebURL" ) and "1" or "" end function p.wikiEscapeURL( frame ) return Template( frame, "wikiEscapeURL" ) end p.failsafe = function ( frame ) local s = type( frame ) local since if s == "table" then since = frame.args[ 1 ] elseif s == "string" then since = frame end if since then since = mw.text.trim( since ) if since == "" then since = false end end return Failsafe.failsafe( since ) or "" end function p.URLutil() return URLutil end return p o14mchrtnsp4cpeaovx7skzuacsqmam 14 11788 121097 2022-07-25T19:42:41Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „__HIDDENCAT__ [[Kategorie:Wikipedia]]“ wikitext text/x-wiki __HIDDENCAT__ [[Kategorie:Wikipedia]] 2s25gw0i2qbj62jh4zvtlu4ut9uu0np 14 11789 121098 2022-07-25T19:43:11Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „__HIDDENCAT__ [[Kategorie:Wikipedia]]“ wikitext text/x-wiki __HIDDENCAT__ [[Kategorie:Wikipedia]] 2s25gw0i2qbj62jh4zvtlu4ut9uu0np 14 11790 121127 2022-07-25T20:07:40Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „__HIDDENCAT__ [[Kategorie:Wikipedia]]“ wikitext text/x-wiki __HIDDENCAT__ [[Kategorie:Wikipedia]] 2s25gw0i2qbj62jh4zvtlu4ut9uu0np 14 11792 121133 2022-07-27T06:44:50Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Lizenzen]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lizenzen]] m0llep1pp484fhi5b930u21fiu2537f 10 11794 121344 121137 2022-08-02T14:29:26Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki cellspacing="8" cellpadding="0" style="clear:both; margin:0.5em auto; background-color:#B4EEB4; border:3px solid #9BCD9B; position:relative;" width="80%"<noinclude> [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen|{{PAGENAME}}]] </noinclude> 8o8ei9cr3429lsf6s0jaqrc2ka12r8q 10 11795 121330 121138 2022-08-02T14:28:55Z Murma174 1663 move (via JWB) wikitext text/x-wiki <div id="Vorlage_Bild-PD-alt"> {| {{Lizenzdesign2}} | | ---- Die [[:de:Regelschutzfrist|Schutzdauer]] für das von dieser Datei gezeigte Werk ist nach den Maßstäben des deutschen, des österreichischen und des schweizerischen Urheberrechts abgelaufen. Es ist daher '''[[:de:Gemeinfreiheit|gemeinfrei]]'''. | |- | valign="middle" | |Liegt eine triviale Wiedergabe vor, so erreicht diese weder die für einen urheberrechtlichen Schutz als [[:de:Lichtbildwerk|Lichtbildwerk]] nötige [[:de:Schöpfungshöhe|Schöpfungshöhe]], noch weist sie ein „Mindestmaß an persönlicher Leistung“ (<small>Vgl. Eugen Ulmer, Urheber- und Verlagsrecht, 3. neubearb. Auflage, Berlin 1980</small>) auf, um in Deutschland Leistungsschutz als [[:de:Lichtbild|Lichtbild]] genießen zu können. |} </div><includeonly>{{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:6}}| [[Kategorie:Bild-PD-alt|{{PAGENAME}}]] }}</includeonly> <noinclude>[[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen|{{PAGENAME}}]]<!--Unterschied: spricht explizit von 70 Jahren --></noinclude> 0lct2goxt5g89sw5go4np86y21pac4z 14 11796 121205 121139 2022-07-31T09:58:36Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Lizenzen]] [[Kategorie:Dateien]] 5pggxii2bi6i7k422q8adw4kr9bnpsb 14 11797 121192 121145 2022-07-31T09:53:39Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Seelterlound]] [[Kategorie:Sproakkunde]] [[Kategorie:Dateien]] huft88mz2325zt46px7xylds83glwj7 14 11798 121191 2022-07-31T09:52:54Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Dateien]] [[Kategorie:Wirtskup]] [[Kategorie:Seelterlound]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Dateien]] [[Kategorie:Wirtskup]] [[Kategorie:Seelterlound]] f2wh91wlctcknqi9pq7qkg9bsbyvy3m 14 11799 121206 2022-07-31T10:01:27Z Murma174 1663 Fäärelaited ätter [[Kategorie:Woudebok fon Möller]] wikitext text/x-wiki #redirect [[:Kategorie:Woudebok fon Möller]] ef1ua5or07e07pg5k3y7l054mutxa13 8 11800 121294 2022-08-02T13:47:37Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „* Algemeene Läskgruunde ** Urhebergjuchtsferlätsenge ** Duplikoat ** NowCommons“ wikitext text/x-wiki * Algemeene Läskgruunde ** Urhebergjuchtsferlätsenge ** Duplikoat ** NowCommons 6lx6uvmgul079zahmt9pgyodn5ckbu0 10 11801 121313 2022-08-02T14:16:15Z Murma174 1663 Fäärelaited ätter [[Foarloage:NowCommons]] wikitext text/x-wiki #redirect [[:Foarloage:NowCommons]] 2cxuaj0caxb8x091gpwyug2mz22wd04 10 11802 121315 121314 2022-08-02T14:17:11Z Murma174 1663 Fäärelaited ätter [[Foarloage:NowCommons]] wikitext text/x-wiki #redirect [[:Foarloage:NowCommons]] 2cxuaj0caxb8x091gpwyug2mz22wd04 10 11803 121316 2022-08-02T14:17:47Z Murma174 1663 Fäärelaited ätter [[Foarloage:NowCommons]] wikitext text/x-wiki #redirect [[:Foarloage:NowCommons]] 2cxuaj0caxb8x091gpwyug2mz22wd04 14 11804 121328 121317 2022-08-02T14:27:04Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Wikipedia:Foarloagen]] 0gprg5py27umv9ttyl1dznu843003p1 14 11805 121490 2022-08-03T12:37:42Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Dateien]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Dateien]] 5sha7b3kkf5izyoynqi016iawsfruka 10 11811 121623 121621 2022-09-02T10:03:28Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki <span class="mailto" style="white-space:nowrap>{{#ifeq: {{#if: {{{1|<noinclude>BobDoe</noinclude>}}}|1|0}}{{#if: {{{2|<noinclude>example.com</noinclude>}}}|1|0}}|11 | [mailto:{{URLENCODE:{{#if:||{{{1|<noinclude>BobDoe</noinclude>}}}}}|QUERY}}(_AT_){{URLENCODE:{{#invoke:String|replace|{{#if:||{{{2|<noinclude>example.com</noinclude>}}}}}|.|(_DOT_)}}|QUERY}}?subject={{URLENCODE:(Meta-Wiki)|QUERY}} <span title="{{LangSwitch|lang={{#if: {{{lang|}}} | {{{lang|}}} | {{Pagelang}} }} <!-- do not use "double quotation" marks, or any HTML markup here in translations, this must remain plain-text --> | de = Senden Sie eine Mail an: | en = Send a mail to: | es = Envíe un correo a: | fr = Envoyer un courriel à : | it = Invia una mail a: | pt = Envie um e-mail para: | ru = Отправить письмо по адресу: | uk = Надішліть листа на: }} {{#if: {{#if:||{{{3|<noinclude>Bob "Pro" Doe</noinclude>}}}}} | {{#invoke:String|replace|{{#invoke:String|replace|{{#invoke:String|replace|{{#if:||{{{3|<noinclude>Bob "Pro" Doe</noinclude>}}}}}|"|&#34;}}|<|(}}|>|)}} &#60;{{#if:||{{{1|<noinclude>BobDoe</noinclude>}}}}}(_AT_){{#invoke:String|replace|{{#if:||{{{2|<noinclude>example.com</noinclude>}}}}}|.|(_DOT_)}}&#62; | {{#if:||{{{1|<noinclude>BobDoe</noinclude>}}}}}(_AT_){{#invoke:String|replace|{{#if:||{{{2|<noinclude>example.com</noinclude>}}}}}|.|(_DOT_)}} }}&#10;{{LangSwitch|lang={{#if: {{{lang|}}} | {{{lang|}}} | {{Pagelang}} }} <!-- do not use "double quotation" marks, or any HTML markup here in translations, this must remain plain-text --> | de = Um die automatische Erfassung in diesem Wiki aufgeführter E-Mail-Adressen durch illegale Spammer-Bots einzuschränken, wird die E-Mail-Adresse verschleiert: | en = To limit the automated collection of email addresses listed from this wiki by illegal spammers' bots, the email address is obfuscated: | es = Para limitar la recopilación automatizada de direcciones de correo electrónico enumeradas en esta wiki por bots de spammers ilegales, la dirección de correo electrónico está ofuscada: | fr = Afin de limiter la collecte automatisée des adresses de courriel répertoriées sur ce wiki par des robots illégaux utilisés par des spammeurs, l’adresse de courriel est obscurcie : | it = Per limitare la raccolta automatica di indirizzi e-mail elencati da questo wiki da parte di bot di spammer illegali, l’indirizzo e-mail viene offuscato: | pt = Para limitar a coleta automática de endereços de e-mail listados neste wiki por bots de spammers ilegais, o endereço de e-mail é ofuscado: | ru = Чтобы ограничить автоматический сбор адресов электронной почты, перечисленных в этой вики, нелегальными спамерскими ботами, адрес электронной почты скрыт: | uk = Щоб обмежити автоматичне збирання адрес електронної пошти, перелічених із цієї вікі, незаконними ботами-спамерами, електронна адреса заблокована: }}&#10;{{LangSwitch|lang={{#if: {{{lang|}}} | {{{lang|}}} | {{Pagelang}} }} <!-- do not use "double quotation" marks, or HTML markup here in translations, this must remain plain-text--> | de = Sie müssen '(_AT_)' durch ein '@' und jedes '(_DOT_)' durch ein '.' manuell ersetzen bevor Sie Ihre Nachricht senden. | en = you must manually replace '(_AT_)' by a '@' and any '(_DOT_)' by a '.' before sending your message. | es = debe reemplazar manualmente '(_AT_)' por una '@' y cualquier '(_DOT_)' por un '.' antes de enviar su mensaje. | fr = vous devez remplacer manuellement '(_AT_)' par un '@' et tout '(_DOT_)' par un '.' avant d’envoyer votre message. | it = è necessario sostituire manualmente '(_AT_)' con un '@' e qualsiasi '(_DOT_)' con un '.' prima di inviare il tuo messaggio. | pt = você deve substituir manualmente '(_AT_)' por um '@' e qualquer '(_DOT_)' por um '.' antes de enviar sua mensagem. | ru = вы должны вручную заменить '(_AT_)' на '@' и любое '(_DOT_)' на '.' перед отправкой вашего сообщения. | uk = Ви повинні вручну замінити '(_AT_)' на '@', а будь-який '(_DOT_)' на '.' перед надсиланням повідомлення. }}">{{#if: {{#if:||{{{3|<noinclude>Bob "Pro" Doe</noinclude>}}}}} | {{#if:||{{{3|<noinclude>Bob "Pro" Doe</noinclude>}}}}} <kbd style="font-size:14px;line-height:1.25">&#60;{{#if:||{{{1|<noinclude>BobDoe</noinclude>}}}}}[[File:At sign.svg|16x16px|link=|alt=(_AT_)]]{{#invoke:String|replace|{{#if:||{{{2|<noinclude>example.com</noinclude>}}}}}|.|[[File:Dot.svg|5x16px|link=|alt=(_DOT_)]]}}&#62;</kbd> | <kbd style="font-size:14px;line-height:1.25">{{#if:||{{{1|<noinclude>BobDoe</noinclude>}}}}}[[File:At sign.svg|16x16px|link=|alt=(_AT_)]]{{#invoke:String|replace|{{#if:||{{{2|<noinclude>example.com</noinclude>}}}}}|.|[[File:Dot.svg|5x16px|link=|alt=(_DOT_)]]}}</kbd> }}]</span> | [[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]] }}</span> nnb7fth4wvchv3cz2gact4c9jcvol9n 10 11812 121622 2022-09-02T10:01:33Z Murma174 1663 nei wikitext text/x-wiki {{#switch:{{#if:{{{1|}}}|{{{1|}}}|{{Uselang}}}}|ar|arc|ary|arz|azb|bcc|bgn|ckb|bqi|dv|fa|fa-af|glk|ha-arab|he|kk-arab|kk-cn|ks|ku-arab|ms-arab|mzn|pnb|prd|ps|sd|ug|ur|ydd|yi={{{2|rtl}}}|{{{3|ltr}}}}} k9cryqklxppzs6mxre90p6q8i0mcdmh 10 11813 121624 2022-09-02T10:04:16Z Murma174 1663 nei wikitext text/x-wiki {{#invoke:Fallback|langSwitch<noinclude>|default=</noinclude>}} 8czka5j1dtt5ch9kmcarmkisam8sswt 828 11814 121625 2022-09-02T10:05:04Z Murma174 1663 nei Scribunto text/plain local p = {} -- List the full fallback chain from a language to default (usually English) function p.fblist(lang) local fbtable = mw.language.getFallbacksFor(lang) table.insert(fbtable, 1, lang) --[[ Take a translation from "Mediawiki:<Message-ID>/<language-code>" namespace or from a loaded i18 resource bundle in MediaWiki for its UI messages (also used by the "{{Int:<Message-ID>}}" parser function), before using the provided default value. Requires args.message = 'Message-ID', instead of args.message = 'actual translated message'. --]] table.insert(fbtable, 'message') table.insert(fbtable, 'default') return fbtable end --[==[ Return an error if there is not default and no English version, otherwise return the message in the most appropriate, plus the lang code as a second value. --]==] function p._langSwitch(args, lang) -- args: table of translations if not args.en and not args.default and not args.message and args.nocat ~= '1' then return error("langSwitch error: no default") end -- Get language (either stated one or user's default language). if not lang then return '<strong class="error">LangSwitch Error: no lang</strong>' -- must become proper error end -- Get the list of acceptable language (lang + those in lang's fallback chain) and check their content. for _, code in ipairs(p.fblist(lang)) do local msg = args[code] if msg then -- Trim the assigned message value before testing it. msg = mw.text.trim(msg) if msg ~= '' then if code == 'message' then -- If this is an UI message. See [[mw:Manual:Messages API]]. msg = mw.message.new(args.message):inLanguage(lang) --[==[ If this message name does not exist, converting it to a string would not return an actual message, but this name within curved angle brackets U+29FC/U+29FD '⧼/⧽', part of mathematical symbols). The UI message may also be disabled administratively if it causes problems. --]==] if msg:exists() and not msg:isDisabled() then --[==[FIXME: In which language is this message? This may be in some fallback language and not lang. Note that some UI messages may have placeholders like '%s' but there's no way to replace them here by actual values. --]==] return tostring(msg), lang end elseif msg == '~' then return nil, code else return msg, code end end end end return nil end --[==[ Version to be used from wikitext. --]==] function p.langSwitch(frame) local args = frame.args -- If no expected args provided than check parent template/module args. if not args.en and not args.default and not args.nocat then args = frame:getParent().args end local lang if args.lang and args.lang ~= '' then lang = args.lang args.lang = nil else -- Get user's chosen language. lang = frame:preprocess("{{Int:Lang}}") end --[==[ if args.zh ~= '' and args['zh-hans'] == '' and args['zh-hant'] == '' then else end --]==] local str, language = p._langSwitch(args, lang) return str -- Get the first value of the langSwitch, (the text) not the second (the language). end function p.fallbackpage(base, lang, formatting) local languages = p.fblist(lang) for i, lng in ipairs(languages) do if mw.title.new(base .. '/' .. lng).exists then if formatting == 'table' then return {base .. '/' .. lng, lng} -- Returns name of the page + name of the language. else return base .. '/' .. lng -- Returns only the page. end end end return base end --[==[ Logic for [[Template:Autotranslate]]. ]==] function p.autotranslate(frame) local args = frame.args if not args.lang or args.lang == '' then args.lang = frame:preprocess("{{Int:Lang}}") -- Get user's chosen language. end -- Find base page. local base = args.base if not base or base == '' then return '<strong class="error">Base page not provided for autotranslate</strong>' end if string.sub(base, 2, 9) ~= 'emplate:' then base = 'Template:' .. base -- Base provided without 'Template:' part. end -- Find base template language subpage. local page = p.fallbackpage(base, args.lang) -- if (not page and base ~= args.base) then -- Try the original args.base string. This case is only needed if base is not in template namespace. page = p.fallbackpage(args.base, args.lang) end if not page then return string.format('<strong class="error">no fallback page found for autotranslate (base=[[%s]], lang=%s)</strong>', args.base, args.lang) end -- Repack args in a standard table. local newargs = {} for field, value in pairs(args) do if field ~= 'base' then newargs[field] = value end end -- Transclude {{page |....}} with template arguments the same as the ones passed to {{autotranslate}} template. return frame:expandTemplate{ title = page, args = newargs } end --[==[ Translate data stored in a module. ]==] function p.translate(page, key, lang) if type(page) == 'string' then -- If the requested translation table is not yet loaded. page = require('Module:' .. page) end local val if page[key] then val = page[key] elseif page.keys and page.keys[key] then -- Key 'keys" is an index of all keys, including redirects, see [[Module:i18n/datatype]]. val = page.keys[key] end if not val then return '<' .. key .. '>' end return p._langSwitch(val, lang) end function p.translatelua(frame) local lang = frame.args.lang local page = require('Module:' .. mw.text.trim(frame.args[1])) -- Page should only contain a simple of translations. if not lang or mw.text.trim(lang) == '' then lang = frame:preprocess("{{Int:Lang}}") end if frame.args[2] then page = page[mw.text.trim(frame.args[2])] end return p._langSwitch(page, lang) end -- This test does not work ('Module:Fallback/tests/fallbacks' is missing) function p.runTests() local toFallbackTest = require('Module:Fallback/tests/fallbacks') local result = true mw.log('Testing fallback chains') for i, t in ipairs(toFallbackTest) do local fbtbl = table.concat(p.fblist(t.initial), ', ') local expected = table.concat(t.expected, ', ') local ret = (fbtbl == expected) mw.log(i, ret and 'passed' or 'FAILED', t.initial, (not ret) and ('FAILED\nis >>' .. fbtbl .. '<<\nbut should be >>' .. expected .. '<<\n') or '') result = result and ret end return result end --[==[ List all input arguments of the template that calls "{{#invoke:Fallback|showTemplateArguments}}" ]==] function p.showTemplateArguments(frame) local str = '' for name, value in pairs( frame:getParent().args ) do if str == '' then str = string.format('%s=%s', name, value) -- argument #1 else str = string.format('%s, %s=%s', str, name, value) -- the rest end end return str end return p kq13xuoypsd1pyeoa4kyap1puypg48b 828 11815 121626 2022-09-02T10:05:45Z Murma174 1663 nei Scribunto text/plain --[[ This module is intended to provide access to basic string functions. Most of the functions provided here can be invoked with named parameters, unnamed parameters, or a mixture. If named parameters are used, Mediawiki will automatically remove any leading or trailing whitespace from the parameter. Depending on the intended use, it may be advantageous to either preserve or remove such whitespace. Global options ignore_errors: If set to 'true' or 1, any error condition will result in an empty string being returned rather than an error message. error_category: If an error occurs, specifies the name of a category to include with the error message. The default category is [Category:Errors reported by Module String]. no_category: If set to 'true' or 1, no category will be added if an error is generated. Unit tests for this module are available at Module:String/tests. ]] local str = {} --[[ len This function returns the length of the target string. Usage: {{#invoke:String|len|target_string|}} OR {{#invoke:String|len|s=target_string}} Parameters s: The string whose length to report If invoked using named parameters, Mediawiki will automatically remove any leading or trailing whitespace from the target string. ]] function str.len( frame ) local new_args = str._getParameters( frame.args, {'s'} ); local s = new_args['s'] or ''; return mw.ustring.len( s ) end --[[ sub This function returns a substring of the target string at specified indices. Usage: {{#invoke:String|sub|target_string|start_index|end_index}} OR {{#invoke:String|sub|s=target_string|i=start_index|j=end_index}} Parameters s: The string to return a subset of i: The fist index of the substring to return, defaults to 1. j: The last index of the string to return, defaults to the last character. The first character of the string is assigned an index of 1. If either i or j is a negative value, it is interpreted the same as selecting a character by counting from the end of the string. Hence, a value of -1 is the same as selecting the last character of the string. If the requested indices are out of range for the given string, an error is reported. ]] function str.sub( frame ) local new_args = str._getParameters( frame.args, { 's', 'i', 'j' } ); local s = new_args['s'] or ''; local i = tonumber( new_args['i'] ) or 1; local j = tonumber( new_args['j'] ) or -1; local len = mw.ustring.len( s ); -- Convert negatives for range checking if i < 0 then i = len + i + 1; end if j < 0 then j = len + j + 1; end if i > len or j > len or i < 1 or j < 1 then return str._error( 'String subset index out of range' ); end if j < i then return str._error( 'String subset indices out of order' ); end return mw.ustring.sub( s, i, j ) end --[[ This function implements that features of {{subr|s|skip|max}} and is kept in order to maintain these older templates. Uses only numbered paramameters to preserve spaces (caller may trim whitespaces by passing the parameter explicitly by numbering the parameters). Accepts negative values as relative to strng length. No error is returned if attempting to read past end of string or before start of string. Currently does not parse and replace placeholders for nowiki tags. ]] function str.sublength( frame ) local s = frame.args[1] or ''; local skip = tonumber( frame.args[2] ) or 0; local max = tonumber( frame.args[3] ) or 0; local len = mw.ustring.len( s ); -- convert negative values of max and skip as relative to string length if max < 0 then max = len + max end if skip < 0 then skip = len + skip end -- check boundaries to reduce the requested max if skip < 0 then -- if before start of string max = max + skip skip = 0 -- skip can't underflow now end if max > len - skip then -- if past end of string max = len - skip -- max can't overflow now end if max <= 0 then return '' -- nothing left to return end return mw.ustring.sub( s, skip + 1, skip + max ) end --[[ match This function returns a substring from the source string that matches a specified pattern. Usage: {{#invoke:String|match|source_string|pattern_string|start_index|match_number|plain_flag|nomatch_output}} OR {{#invoke:String|pos|s=source_string|pattern=pattern_string|start=start_index |match=match_number|plain=plain_flag|nomatch=nomatch_output}} Parameters s: The string to search pattern: The pattern or string to find within the string start: The index within the source string to start the search. The first character of the string has index 1. Defaults to 1. match: In some cases it may be possible to make multiple matches on a single string. This specifies which match to return, where the first match is match= 1. If a negative number is specified then a match is returned counting from the last match. Hence match = -1 is the same as requesting the last match. Defaults to 1. plain: A flag indicating that the pattern should be understood as plain text. Defaults to false. nomatch: If no match is found, output the "nomatch" value rather than an error. If invoked using named parameters, Mediawiki will automatically remove any leading or trailing whitespace from each string. In some circumstances this is desirable, in other cases one may want to preserve the whitespace. If the match_number or start_index are out of range for the string being queried, then this function generates an error. An error is also generated if no match is found. If one adds the parameter ignore_errors=true, then the error will be suppressed and an empty string will be returned on any failure. For information on constructing Lua patterns, a form of [regular expression], see: * http://www.lua.org/manual/5.1/manual.html#5.4.1 * http://www.mediawiki.org/wiki/Extension:Scribunto/Lua_reference_manual#Patterns * http://www.mediawiki.org/wiki/Extension:Scribunto/Lua_reference_manual#Ustring_patterns ]] function str.match( frame ) local new_args = str._getParameters( frame.args, {'s', 'pattern', 'start', 'match', 'plain', 'nomatch'} ); local s = new_args['s'] or ''; local start = tonumber( new_args['start'] ) or 1; local plain_flag = str._getBoolean( new_args['plain'] or false ); local pattern = new_args['pattern'] or ''; local match_index = math.floor( tonumber(new_args['match']) or 1 ); local nomatch = new_args['nomatch']; if s == '' then return str._error( 'Target string is empty' ); end if pattern == '' then return str._error( 'Pattern string is empty' ); end if math.abs(start) < 1 or math.abs(start) > mw.ustring.len( s ) then return str._error( 'Requested start is out of range' ); end if match_index == 0 then return str._error( 'Match index is out of range' ); end if plain_flag then pattern = str._escapePattern( pattern ); end local result if match_index == 1 then -- Find first match is simple case result = mw.ustring.match( s, pattern, start ) else if start > 1 then s = mw.ustring.sub( s, start ); end local iterator = mw.ustring.gmatch(s, pattern); if match_index > 0 then -- Forward search for w in iterator do match_index = match_index - 1; if match_index == 0 then result = w; break; end end else -- Reverse search local result_table = {}; local count = 1; for w in iterator do result_table[count] = w; count = count + 1; end result = result_table[ count + match_index ]; end end if result == nil then if nomatch == nil then return str._error( 'Match not found' ); else return nomatch; end else return result; end end --[[ pos This function returns a single character from the target string at position pos. Usage: {{#invoke:String|pos|target_string|index_value}} OR {{#invoke:String|pos|target=target_string|pos=index_value}} Parameters target: The string to search pos: The index for the character to return If invoked using named parameters, Mediawiki will automatically remove any leading or trailing whitespace from the target string. In some circumstances this is desirable, in other cases one may want to preserve the whitespace. The first character has an index value of 1. If one requests a negative value, this function will select a character by counting backwards from the end of the string. In other words pos = -1 is the same as asking for the last character. A requested value of zero, or a value greater than the length of the string returns an error. ]] function str.pos( frame ) local new_args = str._getParameters( frame.args, {'target', 'pos'} ); local target_str = new_args['target'] or ''; local pos = tonumber( new_args['pos'] ) or 0; if pos == 0 or math.abs(pos) > mw.ustring.len( target_str ) then return str._error( 'String index out of range' ); end return mw.ustring.sub( target_str, pos, pos ); end --[[ str_find This function duplicates the behavior of {{str_find}}, including all of its quirks. This is provided in order to support existing templates, but is NOT RECOMMENDED for new code and templates. New code is recommended to use the "find" function instead. Returns the first index in "source" that is a match to "target". Indexing is 1-based, and the function returns -1 if the "target" string is not present in "source". Important Note: If the "target" string is empty / missing, this function returns a value of "1", which is generally unexpected behavior, and must be accounted for separatetly. ]] function str.str_find( frame ) local new_args = str._getParameters( frame.args, {'source', 'target'} ); local source_str = new_args['source'] or ''; local target_str = new_args['target'] or ''; if target_str == '' then return 1; end local start = mw.ustring.find( source_str, target_str, 1, true ) if start == nil then start = -1 end return start end --[[ find This function allows one to search for a target string or pattern within another string. Usage: {{#invoke:String|find|source_str|target_string|start_index|plain_flag}} OR {{#invoke:String|find|source=source_str|target=target_str|start=start_index|plain=plain_flag}} Parameters source: The string to search target: The string or pattern to find within source start: The index within the source string to start the search, defaults to 1 plain: Boolean flag indicating that target should be understood as plain text and not as a Lua style regular expression, defaults to true If invoked using named parameters, Mediawiki will automatically remove any leading or trailing whitespace from the parameter. In some circumstances this is desirable, in other cases one may want to preserve the whitespace. This function returns the first index >= "start" where "target" can be found within "source". Indices are 1-based. If "target" is not found, then this function returns 0. If either "source" or "target" are missing / empty, this function also returns 0. This function should be safe for UTF-8 strings. ]] function str.find( frame ) local new_args = str._getParameters( frame.args, {'source', 'target', 'start', 'plain' } ); local source_str = new_args['source'] or ''; local pattern = new_args['target'] or ''; local start_pos = tonumber(new_args['start']) or 1; local plain = new_args['plain'] or true; if source_str == '' or pattern == '' then return 0; end plain = str._getBoolean( plain ); local start = mw.ustring.find( source_str, pattern, start_pos, plain ) if start == nil then start = 0 end return start end --[[ replace This function allows one to replace a target string or pattern within another string. Usage: {{#invoke:String|replace|source_str|pattern_string|replace_string|replacement_count|plain_flag}} OR {{#invoke:String|replace|source=source_string|pattern=pattern_string|replace=replace_string| count=replacement_count|plain=plain_flag}} Parameters source: The string to search pattern: The string or pattern to find within source replace: The replacement text count: The number of occurences to replace, defaults to all. plain: Boolean flag indicating that pattern should be understood as plain text and not as a Lua style regular expression, defaults to true ]] function str.replace( frame ) local new_args = str._getParameters( frame.args, {'source', 'pattern', 'replace', 'count', 'plain' } ); local source_str = new_args['source'] or ''; local pattern = new_args['pattern'] or ''; local replace = new_args['replace'] or ''; local count = tonumber( new_args['count'] ); local plain = new_args['plain'] or true; if source_str == '' or pattern == '' then return source_str; end plain = str._getBoolean( plain ); if plain then pattern = str._escapePattern( pattern ); replace = mw.ustring.gsub( replace, "%%", "%%%%" ); --Only need to escape replacement sequences. end local result; if count ~= nil then result = mw.ustring.gsub( source_str, pattern, replace, count ); else result = mw.ustring.gsub( source_str, pattern, replace ); end return result; end --[[ simple function to pipe string.rep to templates. ]] function str.rep( frame ) local repetitions = tonumber( frame.args[2] ) if not repetitions then return str._error( 'function rep expects a number as second parameter, received "' .. ( frame.args[2] or '' ) .. '"' ) end return string.rep( frame.args[1] or '', repetitions ) end --[[ Helper function that populates the argument list given that user may need to use a mix of named and unnamed parameters. This is relevant because named parameters are not identical to unnamed parameters due to string trimming, and when dealing with strings we sometimes want to either preserve or remove that whitespace depending on the application. ]] function str._getParameters( frame_args, arg_list ) local new_args = {}; local index = 1; local value; for i,arg in ipairs( arg_list ) do value = frame_args[arg] if value == nil then value = frame_args[index]; index = index + 1; end new_args[arg] = value; end return new_args; end --[[ Helper function to handle error messages. ]] function str._error( error_str ) local frame = mw.getCurrentFrame(); local error_category = frame.args.error_category or 'Errors reported by Module String'; local ignore_errors = frame.args.ignore_errors or false; local no_category = frame.args.no_category or false; if str._getBoolean(ignore_errors) then return ''; end local error_str = '<strong class="error">String Module Error: ' .. error_str .. '</strong>'; if error_category ~= '' and not str._getBoolean( no_category ) then error_str = '[[Category:' .. error_category .. ']]' .. error_str; end return error_str; end --[[ Helper Function to interpret boolean strings ]] function str._getBoolean( boolean_str ) local boolean_value; if type( boolean_str ) == 'string' then boolean_str = boolean_str:lower(); if boolean_str == 'false' or boolean_str == 'no' or boolean_str == '0' or boolean_str == '' then boolean_value = false; else boolean_value = true; end elseif type( boolean_str ) == 'boolean' then boolean_value = boolean_str; else error( 'No boolean value found' ); end return boolean_value end --[[ Helper function that escapes all pattern characters so that they will be treated as plain text. ]] function str._escapePattern( pattern_str ) return mw.ustring.gsub( pattern_str, "([%(%)%.%%%+%-%*%?%[%^%$%]])", "%%%1" ); end return str p7kauspn14nrehhdza0f0zbrpve5c5i 10 11816 121627 2022-09-02T10:06:39Z Murma174 1663 Fäärelaited ätter [[Foarloage:CURRENTCONTENTLANGUAGE]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Template:CURRENTCONTENTLANGUAGE]] prnrmiu3q3jgydrxdijyovtqit5ndj8 10 11817 121628 2022-09-02T10:07:13Z Murma174 1663 nei wikitext text/x-wiki {{#if:{{#invoke:Template translation|getLanguageSubpage}}|{{#invoke:Template translation|getLanguageSubpage}}|{{CONTENTLANGUAGE}}}} jpcmoz9166x21j7irctoupay9qga4k4 828 11818 121629 2022-09-02T10:07:57Z Murma174 1663 nei Scribunto text/plain local this = {} function this.checkLanguage(subpage, default) --[[Check first if there's an any invalid character that would cause the mw.language.isKnownLanguageTag function() to throw an exception: - all ASCII controls in [\000-\031\127], - double quote ("), sharp sign (#), ampersand (&), apostrophe ('), - slash (/), colon (:), semicolon (;), lower than (<), greater than (>), - brackets and braces ([, ], {, }), pipe (|), backslash (\\) All other characters are accepted, including space and all non-ASCII characters (including \192, which is invalid in UTF-8). --]] if mw.language.isValidCode(subpage) and mw.language.isKnownLanguageTag(subpage) --[[However "SupportedLanguages" are too restrictive, as they discard many valid BCP47 script variants (only because MediaWiki still does not define automatic transliterators for them, e.g. "en-dsrt" or "fr-brai" for French transliteration in Braille), and country variants, (useful in localized data, even if they are no longer used for translations, such as zh-cn, also useful for legacy codes). We want to avoid matching subpagenames containing any uppercase letter, (even if they are considered valid in BCP 47, in which they are case-insensitive; they are not "SupportedLanguages" for MediaWiki, so they are not "KnownLanguageTags" for MediaWiki). To be more restrictive, we exclude tags * for specific uses in template subpages and unusable as language tags; * that is not ASCII and not a lowercase letter, minus-hyphen, or digit, or does not start by a letter or does not finish by a letter or digit; * or that has subtags with more than 8 characters between hyphens; * or that has two hyphens. --]] or subpage ~= "doc" and subpage ~= "layout" and subpage ~= "button" and subpage ~= "buttons" and subpage ~= "sandbox" and subpage ~= "testcase" and subpage ~= "testcases" and string.find(subpage, "^[%l][%-%d%l]*[%d%l]$") ~= nil and string.find(subpage, "[%d%l][%d%l][%d%l][%d%l][%d%l][%d%l][%d%l][%d%l][%d%l]") == nil and string.find(subpage, "%-%-") == nil then return subpage end -- Otherwise there's currently no known language subpage return default end --[[Get the last subpage of an arbitrary page if it is a translation. To be used from templates. ]] function this.getLanguageSubpage(frame) local title = frame and frame.args[1] if not title or title == '' then title = mw.title.getCurrentTitle() end return this._getLanguageSubpage(title) end --[[Get the last subpage of an arbitrary page if it is a translation. To be used from Lua. ]] function this._getLanguageSubpage(title) if type(title) == 'string' then title = mw.title.new(title) end if not title then -- invalid title return nil end --[[This code does not work in all namespaces where the Translate tool works. -- It works in the main namespace on Meta because it allows subpages there -- It would not work in the main namespace of English Wikipedia (but the -- articles are monolignual on that wiki). -- On Meta-Wiki the main space uses subpages and its pages are translated. -- The Translate tool allows translatng pages in all namespaces, even if -- the namespace officially does not have subpages. -- On Meta-Wiki the Category namespace still does not have subpages enabled, -- even if they would be very useful for categorizing templates, that DO have -- subpages (for documentatio and tstboxes pages). This is a misconfiguration -- bug of Meta-Wiki. The work-around is to split the full title and then -- get the last titlepart. local subpage = title.subpageText --]] local titleparts = mw.text.split(title.fullText, '/') local subpage = titleparts[#titleparts] return this.checkLanguage(subpage, '') end --[[Get the last subpage of the current page if it is a translation. ]] function this.getCurrentLanguageSubpage() return this._getLanguageSubpage(mw.title.getCurrentTitle()) end --[[Get the first part of the language code of the subpage, before the '-'. --]] function this.getMainLanguageSubpage() parts = mw.text.split(this.getCurrentLanguageSubpage(), '-') return parts[1] end --[[Get the last subpage of the current frame if it is a translation. Not used locally. --]] function this.getFrameLanguageSubpage(frame) return this._getLanguageSubpage(frame:getParent():getTitle()) end --[[Get the language of the current page. Not used locally. --]] function this.getLanguage() local subpage = mw.title.getCurrentTitle().subpageText return this.checkLanguage(subpage, mw.language.getContentLanguage():getCode()) end --[[Get the language of the current frame. Not used locally. --]] function this.getFrameLanguage(frame) local titleparts = mw.text.split(frame:getParent():getTitle(), '/') local subpage = titleparts[#titleparts] return this.checkLanguage(subpage, mw.language.getContentLanguage():getCode()) end function this.title(namespace, basepagename, subpage) local message, title local pagename = basepagename if (subpage or '') ~= '' then pagename = pagename .. '/' .. subpage end local valid, title = xpcall(function() return mw.title.new(pagename, namespace) -- costly end, function(msg) -- catch undocumented exception (!?) -- thrown when namespace does not exist. The doc still -- says it should return a title, even in that case... message = msg end) if valid and title ~= nil and (title.id or 0) ~= 0 then return title end return { -- "pseudo" mw.title object with id = nil in case of error prefixedText = pagename, -- the only property we need below message = message -- only for debugging } end --[[If on a translation subpage (like Foobar/de), this function returns a given template in the same language, if the translation is available. Otherwise, the template is returned in its default language, without modification. This is aimed at replacing the current implementation of Template:TNTN. This version does not expand the returned template name: this solves the problem of self-recursion in TNT when translatable templates need themselves to transclude other translable templates (such as Tnavbar). --]] function this.getTranslatedTemplate(frame, withStatus) local args = frame.args local pagename = args['template'] --[[Check whether the pagename is actually in the Template namespace, or if we're transcluding a main-namespace page. (added for backward compatibility of Template:TNT) ]] local namespace, title = args['tntns'] or '' if namespace ~= '' then -- Checks for tntns parameter for custom ns. title = this.title(namespace, pagename) -- Costly else -- Supposes that set page is in ns10. namespace = 'Template' title = this.title(namespace, pagename) -- Costly if title.id == nil then -- not found in the Template namespace, assume the main namespace (for backward compatibility) namespace = '' title = this.title(namespace, pagename) -- Costly end end -- Get the last subpage and check if it matches a known language code. local subpage = args['uselang'] or '' if subpage == '' then subpage = this.getCurrentLanguageSubpage() end if subpage == '' then -- Check if a translation of the pagename exists in English local newtitle = this.title(namespace, pagename, 'en') -- Costly -- Use the translation when it exists if newtitle.id ~= nil then title = newtitle end else -- Check if a translation of the pagename exists in that language local newtitle = this.title(namespace, pagename, subpage) -- Costly if newtitle.id == nil then -- Check if a translation of the pagename exists in English newtitle = this.title(namespace, pagename, 'en') -- Costly end -- Use the translation when it exists if newtitle.id ~= nil then title = newtitle end end -- At this point the title should exist if withStatus then -- status returned to Lua function below return title.prefixedText, title.id ~= nil else -- returned directly to MediaWiki return title.prefixedText end end --[[If on a translation subpage (like Foobar/de), this function renders a given template in the same language, if the translation is available. Otherwise, the template is rendered in its default language, without modification. This is aimed at replacing the current implementation of Template:TNT. Note that translatable templates cannot transclude themselves other translatable templates, as it will recurse on TNT. Use TNTN instead to return only the effective template name to expand externally, with template parameters also provided externally. --]] function this.renderTranslatedTemplate(frame) local title, found = this.getTranslatedTemplate(frame, true) -- At this point the title should exist prior to performing the expansion -- of the template, otherwise render a red link to the missing page -- (resolved in its assumed namespace). If we don't tet this here, a -- script error would be thrown. Returning a red link is consistant with -- MediaWiki behavior when attempting to transclude inexistant templates. if not found then return '[[' .. title .. ']]' end -- Copy args pseudo-table to a proper table so we can feed it to expandTemplate. -- Then render the pagename. local args = frame.args local pargs = (frame:getParent() or {}).args local arguments = {} if (args['noshift'] or '') == '' then for k, v in pairs(pargs) do local n = tonumber(k) or 0 if n <= 0 then -- unnumbered args arguments[k] = v elseif n >= 2 then -- numbered args >= 2 need to be shifted arguments[n - 1] = v end end else -- special case where TNT is used as autotranslate -- (don't shift again what is shifted in the invokation) for k, v in pairs(pargs) do arguments[k] = v end end arguments['template'] = title -- override the existing parameter of the base template name supplied with the full name of the actual template expanded arguments['tntns'] = nil -- discard the specified namespace override arguments['uselang'] = args['uselang'] -- argument forwarded into parent frame arguments['noshift'] = args['noshift'] -- argument forwarded into parent frame return frame:expandTemplate{title = ':' .. title, args = arguments} end --[[A helper for mocking TNT in Special:TemplateSandbox. TNT breaks TemplateSandbox; mocking it with this method means templates won't be localized but at least TemplateSandbox substitutions will work properly. Won't work with complex uses. --]] function this.mockTNT(frame) local pargs = (frame:getParent() or {}).args local arguments = {} for k, v in pairs(pargs) do local n = tonumber(k) or 0 if n <= 0 then -- unnumbered args arguments[k] = v elseif n >= 2 then -- numbered args >= 2 need to be shifted arguments[n - 1] = v end end if not pargs[1] then return '' end return frame:expandTemplate{title = 'Template:' .. pargs[1], args = arguments} end return this awvcrmp8lemwq049tlq1p4ae9mbphim 4 11823 121689 2022-10-20T05:01:18Z Murma174 1663 + archiv wikitext text/x-wiki == 2021 == == Moving Wikimania 2021 to a Virtual Event == <div class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikimania_logo_with_text_2.svg|right|alt=Wikimania's logo.|75px]] ''{{int:Hello}}. Apologies if you are not reading this message in your native language. {{Int:Please-translate}}. {{Int:Feedback-thanks-title}}'' [[:m:Wikimania 2021|Wikimania will be a virtual event this year]], and hosted by a wide group of community members. Whenever the next in-person large gathering is possible again, [[:m:ESEAP Hub|the ESEAP Core Organizing Team]] will be in charge of it. Stay tuned for more information about how ''you'' can get involved in the planning process and other aspects of the event. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimedia-l/2021-January/096141.html Please read the longer version of this announcement on wikimedia-l]. ''ESEAP Core Organizing Team, Wikimania Steering Committee, Wikimedia Foundation Events Team'', 15:16, 27. Jan 2021 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/Wikimania21&oldid=21014617 --> == Project Grant Open Call == This is the announcement for the [[m:Grants:Project|Project Grants program]] open call that started on January 11, with the submission deadline of February 10, 2021.<br> This first open call will be focussed on Community Organizing proposals. A second open call focused on research and software proposals is scheduled from February 15 with a submission deadline of March 16, 2021.<br> For the Round 1 open call, we invite you to propose grant applications that fall under community development and organizing (offline and online) categories. Project Grant funds are available to support individuals, groups, and organizations to implement new experiments and proven ideas, from organizing a better process on your wiki, coordinating a campaign or editathon series to providing other support for community building. We offer the following resources to help you plan your project and complete a grant proposal:<br> * Weekly proposals clinics via Zoom during the Open Call. Join us for [[m:Grants:Project|#Upcoming_Proposal_Clinics|real-time discussions]] with Program Officers and select thematic experts and get live feedback about your Project Grants proposal. We’ll answer questions and help you make your proposal better. We also offer these support pages to help you build your proposal: * [[m:Grants:Project/Tutorial|Video tutorials]] for writing a strong application<br> * General [[m:Grants:Project/Plan|planning page]] for Project Grants <br> * [[m:Grants:Project/Learn|Program guidelines and criteria]]<br> Program officers are also available to offer individualized proposal support upon request. Contact us if you would like feedback or more information.<br> We are excited to see your grant ideas that will support our community and make an impact on the future of Wikimedia projects. Put your idea into motion, and [[m:Grants:Project/Apply|submit your proposal]] by February 10, 2021!<br> Please feel free to get in touch with questions about getting started with your grant application, or about serving on the Project Grants Committee. Contact us at projectgrants{{at}}wikimedia.org. Please help us translate this message to your local language. [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 08:01, 28. Jan 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:RSharma (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=20808431 --> == Wikifunctions logo contest == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> {{Int:Hello}}. Please help to choose a design concept for the logo of the new Wikifunctions wiki. Voting starts today and will be open for 2 weeks. If you would like to participate, then '''[[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/Wikifunctions logo concept/Vote|please learn more and vote now]]''' at Meta-Wiki. {{Int:Feedback-thanks-title}} --[[m:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]]</div> 01:47, 2. Mee 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Quiddity (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21087740 --> == Universal Code of Conduct – 2021 consultations == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> === Universal Code of Conduct Phase 2 === {{int:please-translate}} The [[:wmf:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|'''Universal Code of Conduct (UCoC)''']] provides a universal baseline of acceptable behavior for the entire Wikimedia movement and all its projects. The project is currently in Phase 2, outlining clear enforcement pathways. You can read more about the whole project on its [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|'''project page''']]. ==== Drafting Committee: Call for applications ==== The Wikimedia Foundation is recruiting volunteers to join a committee to draft how to make the code enforceable. Volunteers on the committee will commit between 2 and 6 hours per week from late April through July and again in October and November. It is important that the committee be diverse and inclusive, and have a range of experiences, including both experienced users and newcomers, and those who have received or responded to, as well as those who have been falsely accused of harassment. To apply and learn more about the process, see [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee|Universal Code of Conduct/Drafting committee]]. ==== 2021 community consultations: Notice and call for volunteers / translators ==== From 5 April – 5 May 2021 there will be conversations on many Wikimedia projects about how to enforce the UCoC. We are looking for volunteers to translate key material, as well as to help host consultations on their own languages or projects using suggested [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/2021 consultations/Discussion|key questions]]. If you are interested in volunteering for either of these roles, please [[:m:Talk:Universal Code of Conduct/2021 consultations|contact us]] in whatever language you are most comfortable. To learn more about this work and other conversations taking place, see [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/2021 consultations|Universal Code of Conduct/2021 consultations]]. -- [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ([[User talk:Xeno (WMF)|talk]]) 22:09, 5. Apr 2021 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:MNadzikiewicz_(WMF)/Without_Russian,_Polish_and_translated/6&oldid=21302337 --> == Universal Code of Conduct News – Issue 1 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 1, June 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1|Read the full newsletter]]</span> ---- Welcome to the first issue of [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct News]]! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code, and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC. Please note, this is the first issue of UCoC Newsletter which is delivered to all subscribers and projects as an announcement of the initiative. If you want the future issues delivered to your talk page, village pumps, or any specific pages you find appropriate, you need to [[m:Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|subscribe here]]. You can help us by translating the newsletter issues in your languages to spread the news and create awareness of the new conduct to keep our beloved community safe for all of us. Please [[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|add your name here]] if you want to be informed of the draft issue to translate beforehand. Your participation is valued and appreciated. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Affiliate consultations''' – Wikimedia affiliates of all sizes and types were invited to participate in the UCoC affiliate consultation throughout March and April 2021. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec1|continue reading]]) * '''2021 key consultations''' – The Wikimedia Foundation held enforcement key questions consultations in April and May 2021 to request input about UCoC enforcement from the broader Wikimedia community. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec2|continue reading]]) * '''Roundtable discussions''' – The UCoC facilitation team hosted two 90-minute-long public roundtable discussions in May 2021 to discuss UCoC key enforcement questions. More conversations are scheduled. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec3|continue reading]]) * '''Phase 2 drafting committee''' – The drafting committee for the phase 2 of the UCoC started their work on 12 May 2021. Read more about their work. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec4|continue reading]]) * '''Diff blogs''' – The UCoC facilitators wrote several blog posts based on interesting findings and insights from each community during local project consultation that took place in the 1st quarter of 2021. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec5|continue reading]])</div> --[[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 23:06, 11. Jun 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:SOyeyele (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SOyeyele_(WMF)/Announcements/Other_languages&oldid=21578291 --> == Wikimania 2021: Individual Program Submissions == [[File:Wikimania logo with text 2.svg|right|200px]] Dear all, Wikimania 2021 will be [[:wikimania:2021:Save the date and the Core Organizing Team|hosted virtually]] for the first time in the event's 15-year history. Since there is no in-person host, the event is being organized by a diverse group of Wikimedia volunteers that form the [[:wikimania:2021:Organizers|Core Organizing Team]] (COT) for Wikimania 2021. '''Event Program''' - Individuals or a group of individuals can submit their session proposals to be a part of the program. There will be translation support for sessions provided in a number of languages. See more information [[:wikimania:2021:Submissions/Guidelines#Language Accessibility|here]]. Below are some links to guide you through; * [[:wikimania:2021:Submissions|Program Submissions]] * [[:wikimania:2021:Submissions/Guidelines|Session Submission Guidelines]] * [[:wikimania:2021:FAQ|FAQ]] Please note that the deadline for submission is 18th June 2021. '''Announcements'''- To keep up to date with the developments around Wikimania, the COT sends out weekly updates. You can view them in the Announcement section [[:wikimania:2021:Announcements|here]]. '''Office Hour''' - If you are left with questions, the COT will be hosting some office hours (in multiple languages), in multiple time-zones, to answer any programming questions that you might have. Details can be found [[:wikimania:2021:Organizers#Office hours schedule|here.]] Best regards, [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 04:18, 16. Jun 2021 (UTC) On behalf of Wikimania 2021 Core Organizing Team <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Bodhisattwa@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=21597568 --> == Editing news 2021 #2 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <em>[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2021/June|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</em> [[File:Reply Tool A-B test comment completion.png|alt=Junior contributors comment completion rate across all participating Wikipedias|thumb|296x296px|When newcomers had the Reply tool and tried to post on a talk page, they were more successful at posting a comment. ([https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ Source])]] Earlier this year, the Editing team ran a large study of [[mw:Talk pages project/Replying|the Reply Tool]]. The main goal was to find out whether the Reply Tool helped [[mw:Talk pages project/Glossary|newer editors]] communicate on wiki. The second goal was to see whether the comments that newer editors made using the tool needed to be reverted more frequently than comments newer editors made with the existing wikitext page editor. The key results were: * Newer editors who had automatic ("default on") access to the Reply tool were [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ more likely] to post a comment on a talk page. * The comments that newer editors made with the Reply Tool were also [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ less likely] to be reverted than the comments that newer editors made with page editing. These results give the Editing team confidence that the tool is helpful. <strong>Looking ahead</strong> The team is planning to make the Reply tool available to everyone as an opt-out preference in the coming months. This has already happened at the Arabic, Czech, and Hungarian Wikipedias. The next step is to [[phab:T280599|resolve a technical challenge]]. Then, they will deploy the Reply tool first to the [[phab:T267379|Wikipedias that participated in the study]]. After that, they will deploy it, in stages, to the other Wikipedias and all WMF-hosted wikis. You can turn on "{{int:discussiontools-preference-label}}" [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|in Beta Features]] now. After you get the Reply tool, you can change your preferences at any time in [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]]. –[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) </div> 14:14, 24. Jun 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Elitre (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=21624491 --> == Server switch == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2020|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch+2020&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] tests the switch between its first and secondary data centers. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. To make sure everything is working, the Wikimedia Technology department needs to do a planned test. This test will show if they can reliably switch from one data centre to the other. It requires many teams to prepare for the test and to be available to fix any unexpected problems. <!-- They will switch all traffic back to the primary data center on '''Tuesday, October 27 2020'''. --> Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop while the switch is made. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for up to an hour on Tuesday, 29 June 2021. The test will start at [https://zonestamp.toolforge.org/1624975200 14:00 UTC] (07:00 PDT, 10:00 EDT, 15:00 WEST/BST, 16:00 CEST, 19:30 IST, 23:00 JST, and in New Zealand at 02:00 NZST on Wednesday 30 June). *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. *There will be code freezes for the week of June 28. Non-essential code deployments will not happen. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch_Datacenter#Schedule_for_2021_switch|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. There will be more notifications about this. A banner will be displayed on all wikis 30 minutes before this operation happens. '''Please share this information with your community.'''</div></div> [[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] 01:19, 27. Jun 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:SGrabarczuk (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21463754 --> == Universal Code of Conduct - Enforcement draft guidelines review == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="content"/>Das [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Drafting_committee#Phase_2|Universal Code of Conduct Phase 2 Entwurfskomitee]] bittet um Stellungnahmen zum '''[[:m:Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review|Enforcement-Leitlinienentwurf]]''' für den [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC). Dieser Überprüfungszeitraum soll am 17. August 2021 beginnen und läuft bis zum 17. Oktober 2021. Diese Leitlinien sind nicht endgültig - du kannst helfen, ihre Entwicklung zu verbessern. Das Komitee wird die Leitlinien basierend auf den Rückmeldungen der Community überarbeiten. Kommentare können in jeder Sprache auf der [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review|Draft Review Talk Page]] und [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Discussions|Multiple other venues]] geteilt werden. Community-Mitglieder sind eingeladen, eigenständig Unterhaltungen in ihren Communities zu organisieren. Es sind Live-Diskussionen über den Entwurf der UCoC-Umsetzungsleitlinien geplant: :[[wmania:2021:Submissions/Universal_Code_of_Conduct_Roundtable|Wikimania 2021 session]] - 16 August @ 11:00 UTC - 11:45 UTC :[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/2021_consultations/Roundtable_discussions#Conversation hours|Gesprächsstunden]] - 24. August, 31. August, 7. September um 03:00 UTC & 14:00 UTC :[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/2021_consultations/Roundtable_discussions|Gespräche am runden Tisch]] - 18 September @ 03:00 UTC & 15:00 UTC Zusammenfassungen der Diskussionen werden alle zwei Wochen [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee/Digests|hier]] gepostet. Bitte melde dich bei mir, falls du Fragen hast.<section end="content"/> </div> [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 23:20, 17. Aug 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Xeno (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Xeno_(WMF)/Delivery/Wikipedia&oldid=21895766 --> == Wikimedia Foundation Board of Trustees election has come to an end == Thank you for participating in the [[:meta:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021|2021 Wikimedia Foundation Board of Trustees election]]! Voting closed August 31 at 23:59. The official data, including the four most voted candidates, will be announced as soon as the [[:meta:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections_committee|Elections Committee]] completes their review of the ballots. The official announcement of the new trustees appointed will happen later, once the selected candidates have been confirmed by the Board. 6,946 community members from 216 wiki projects have voted. This makes 10.2% global participation, 1.1% higher than in the last Board elections. In 2017, 5167 people from 202 wiki projects cast their vote. A full analysis is planned to be published in a few days when the confirmed results are announced. In the meantime, you can check the [[:meta:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021/Stats|data produced during the election]]. Diversity was an important goal with these elections. Messages about the Board election were translated into 61 languages. This outreach worked well. There were 70 communities with eligible voters voting in this election for the first time. With your help, next year’s Board of Trustees election will be even better. 10:03, 2. Sep 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Xeno_(WMF)/Delivery/Wikipedia&oldid=21895840 --> == The 2022 Community Wishlist Survey will happen in January == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hello everyone, We hope all of you are as well and safe as possible during these trying times! We wanted to share some news about a change to the Community Wishlist Survey 2022. We would like to hear your opinions as well. Summary: <div style="font-style:italic;"> We will be running the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]] 2022 in January 2022. We need more time to work on the 2021 wishes. We also need time to prepare some changes to the Wishlist 2022. In the meantime, you can use a [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Sandbox|dedicated sandbox to leave early ideas for the 2022 wishes]]. </div> === Proposing and wish-fulfillment will happen during the same year === In the past, the [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech]] team has run the Community Wishlist Survey for the following year in November of the prior year. For example, we ran the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021|Wishlist for 2021]] in November 2020. That worked well a few years ago. At that time, we used to start working on the Wishlist soon after the results of the voting were published. However, in 2021, there was a delay between the voting and the time when we could start working on the new wishes. Until July 2021, we were working on wishes from the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2020|Wishlist for 2020]]. We hope having the Wishlist 2022 in January 2022 will be more intuitive. This will also give us time to fulfill more wishes from the 2021 Wishlist. === Encouraging wider participation from historically excluded communities === We are thinking how to make the Wishlist easier to participate in. We want to support more translations, and encourage under-resourced communities to be more active. We would like to have some time to make these changes. === A new space to talk to us about priorities and wishes not granted yet === We will have gone 365 days without a Wishlist. We encourage you to approach us. We hope to hear from you in the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Community Wishlist Survey|talk page]], but we also hope to see you at our bi-monthly Talk to Us meetings! These will be hosted at two different times friendly to time zones around the globe. We will begin our first meeting '''September 15th at 23:00 UTC'''. More details about the agenda and format coming soon! === Brainstorm and draft proposals before the proposal phase === If you have early ideas for wishes, you can use the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Sandbox|new Community Wishlist Survey sandbox]]. This way, you will not forget about these before January 2022. You will be able to come back and refine your ideas. Remember, edits in the sandbox don't count as wishes! === Feedback === * What should we do to improve the Wishlist pages? * How would you like to use our new [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Sandbox|sandbox?]] * What, if any, risks do you foresee in our decision to change the date of the Wishlist 2022? * What will help more people participate in the Wishlist 2022? Answer on the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Community Wishlist Survey|talk page]] (in any language you prefer) or at our Talk to Us meetings. </div> [[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[user talk:SGrabarczuk (WMF)|talk]]) 00:23, 7. Sep 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:SGrabarczuk (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21980442 --> == Call for Candidates for the Movement Charter Drafting Committee ending 14 September 2021 == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content"/>Im Rahmen des Movement-Strategy-Prozesses werden Kandidierende für die Schreibgruppe (''drafting committee'') der Movement Charta gesucht. Die Kandidierenden-Suche beginnt am 2. August und läuft bis zum 14. September 2021. Die Schreibgruppe wird um die 15 Mitglieder haben, die idealerweise die Vielfalt des Wikimedia-Movements repräsentieren, wie Geschlechter, Sprachen, geographische Herkunft, Erfahrung. Dazu gehört ebenfalls bspw. Engagement in den Onlineprojekten, Wikimedia-Organisationen und -Gruppen oder der Wikimedia Foundation. Englischkenntnisse sind nicht erforderlich, um Mitglied zu werden. Bei Bedarf wird Übersetzungs- und Dolmetschunterstützung angeboten. Mitglieder können eine Aufwandsentschädigung erhalten, um die Teilnahmekosten auszugleichen. Sie beträgt alle zwei Monate 100 US-Dollar. Wir suchen Mitglieder, die über einige dieser [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee#Role_Requirements|Fähigkeiten oder Erfahrungen]] verfügen: * Wissen, wie man kollaborativ schreibt. (nachgewiesene Erfahrung ist ein Plus) * Kompromissbereit sind. * Sich auf Inklusion und Vielfalt konzentrieren. * Kenntnisse über Community-Konsultationen (z.B. Meinungsbilder) haben. * Erfahrung in interkultureller Kommunikation mitbringen. * Erfahrungen in der Leitung oder Organisation von Non-Profit-Organisationen oder Communities haben. * Erfahrung im Verhandeln mit verschiedenen Parteien haben. Es wird davon ausgegangen, dass das Komitee anfangs 15 Personen umfasst. Wenn es 20 oder mehr Kandidierende gibt, findet ein gemischtes Wahl- und Auswahlverfahren statt. Gibt es 19 oder weniger Kandidierende, findet das Auswahlverfahren ohne Wahl statt. Möchtest du dich gerne in diesem Prozess engagieren? Dann reiche deine Kandidatur [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee#Candidate_Statements|hier ein]]. Wenn du Fragen hast, schreib gerne an strategy2030[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org.<section end="announcement-content"/> </div> [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 17:02, 10. Sep 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Xeno (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Xeno_(WMF)/Delivery/Wikipedia&oldid=22002240 --> == Server switch == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] tests the switch between its first and secondary data centers. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. To make sure everything is working, the Wikimedia Technology department needs to do a planned test. This test will show if they can reliably switch from one data centre to the other. It requires many teams to prepare for the test and to be available to fix any unexpected problems. They will switch all traffic back to the primary data center on '''Tuesday, 14 September 2021'''. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop while the switch is made. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for up to an hour on Tuesday, 14 September 2021. The test will start at [https://zonestamp.toolforge.org/1631628049 14:00 UTC] (07:00 PDT, 10:00 EDT, 15:00 WEST/BST, 16:00 CEST, 19:30 IST, 23:00 JST, and in New Zealand at 02:00 NZST on Wednesday, 15 September). *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. * We expect the code deployments to happen as any other week. However, some case-by-case code freezes could punctually happen if the operation require them afterwards. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch_Datacenter|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. There will be more notifications about this. A banner will be displayed on all wikis 30 minutes before this operation happens. '''Please share this information with your community.'''</div></div> [[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[user talk:SGrabarczuk (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 00:45, 11. Sep 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:SGrabarczuk (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21980442 --> == Talk to the Community Tech == [[File:Magic Wand Icon 229981 Color Flipped.svg|{{dir|{{pagelang}}|left|right}}|frameless|50px]] [[:m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates/2021-09 Talk to Us|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Community_Wishlist_Survey/Updates/2021-09_Talk_to_Us&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] Hello! As we have [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates|recently announced]], we, the team working on the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]], would like to invite you to an online meeting with us. It will take place on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20210915T2300 '''September 15th, 23:00 UTC'''] on Zoom, and will last an hour. [https://wikimedia.zoom.us/j/89828615390 '''Click here to join''']. '''Agenda''' * [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Status report 1#Prioritization Process|How we prioritize the wishes to be granted]] * [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates|Why we decided to change the date]] from November 2021 to January 2022 * Update on the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Warn when linking to disambiguation pages|disambiguation]] and the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Real Time Preview for Wikitext|real-time preview]] wishes * Questions and answers '''Format''' The meeting will not be recorded or streamed. Notes without attribution will be taken and published on Meta-Wiki. The presentation (first three points in the agenda) will be given in English. We can answer questions asked in English, French, Polish, and Spanish. If you would like to ask questions in advance, add them [[m:Talk:Community Wishlist Survey|on the Community Wishlist Survey talk page]] or send to sgrabarczuk@wikimedia.org. [[m:Special:MyLanguage/User:NRodriguez (WMF)|Natalia Rodriguez]] (the [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech]] manager) will be hosting this meeting. '''Invitation link''' * [https://wikimedia.zoom.us/j/89828615390 Join online] * Meeting ID: 898 2861 5390 * One tap mobile ** +16465588656,,89828615390# US (New York) ** +16699006833,,89828615390# US (San Jose) * [https://wikimedia.zoom.us/u/kctR45AI8o Dial by your location] See you! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 03:03, 11. Sep 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:SGrabarczuk (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21980442 --> == Select You the question statements for candidates of Drafting Committee Movement Charter == Into 2021-10-04 11:59:59 UTC you can select [[:m:Movement Charter/Drafting Committee/Election Compass Statements|question statements]] for the [[:m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates|candidates]] of [[:m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee|Drafting Committee]] [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter|Movement Charter]]. ✍️ [[Benutser:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] ([[Benutser Diskussion:Dušan Kreheľ|Diskussion]]) 01:57, 30. Sep 2021 (UTC) == Lasst uns über die Desktop-Verbesserungen sprechen == [[File:Annotated Wikipedia Vector interface (logged-out).png|thumb]] Hallo! Habt ihr bemerkt, dass einige Wikis eine [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|veränderte Desktop-Oberfläche]] haben? Interessiert ihr euch für die nächsten Schritte? Vielleicht habt ihr Fragen oder Ideen zum Design oder technischen Details? Nehmt an einem Online-Treffen mit dem Team, das an den Desktop-Verbesserungen arbeitet, teil! Es findet statt am [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20211012T1600 12. Oktober um 18:00 MESZ] auf Zoom. Es wird eine Stunde dauern. '''[https://wikimedia.zoom.us/j/82936701376 Klicke hier, um teilzunehmen]'''. '''Agenda''' * Informationen zu den letzten Entwicklungen * [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Features/Sticky Header|Sticky Header]] - Präsentation der Demo-Version * Fragen und Antworten, Diskussion '''Format''' Das Treffen wird nicht aufgezeichnet oder gestreamt. Notizen werden in einem [https://docs.google.com/document/d/1G4tfss-JBVxyZMxGlOj5MCBhOO-0sLekquFoa2XiQb8/edit# Google Doc] aufgezeichnet. Der Präsentationsteil (die ersten zwei Punkte der Agenda) findet auf Englisch statt. Wir können Fragen beantworten, die auf Englisch, Französisch, Polnisch und Spanisch gestellt werden. Wenn du im Voraus Fragen stellen möchtest, kannst du diese auf der [[mw:Talk:Reading/Web/Desktop Improvements|Diskussionsseite]] stellen oder an sgrabarczuk@wikimedia.org senden. [[user:OVasileva (WMF)|Olga Vasileva]] (Team-Manager) veranstaltet das Treffen. '''Einladungslink''' * [https://wikimedia.zoom.us/j/89828615390 Nimm online teil] * Meeting ID: <span dir=ltr>829 3670 1376</span> * [https://wikimedia.zoom.us/u/kB5WUc7yZ Wähle dich über deinen Ort ein] Bis dann! [[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] 22:43, 4. Okt 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:SGrabarczuk (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/De_fallback&oldid=20689438 --> == Die Abstimmung für die Wahl der Mitglieder des Komitees zum Entwurf der Movement Charter ist jetzt eröffnet == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content"/> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/MCDC Voter Email short 12-10-2021|{{int:otherlanguages}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/MCDC Voter Email short 12-10-2021}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Die Abstimmung für die Wahl der Mitglieder des Komitees zum Entwurf der Movement Charter ist jetzt eröffnet. Insgesamt kandidieren 70 Wikimedianerinnen und Wikimedianer aus der ganzen Welt für 7 Sitze bei diesen Wahlen. '''Die Abstimmung läuft vom 12. bis 24. Oktober 2021 (Anywhere on Earth).''' Das Komitee wird aus insgesamt 15 Mitgliedern bestehen: Die Online Communitys wählen 7 Mitglieder, 6 Mitglieder werden von den Wikimedia-Affiliates in einem parallelen Verfahren ausgewählt und 2 Mitglieder werden von der Wikimedia Foundation ernannt. Es ist geplant, das Komitee bis zum 1. November 2021 zusammenzustellen. Informiere dich über alle Kandidierenden in der von dir bevorzugten Sprache, damit du deine Stimme informiert abgeben kannst: <https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates> Informiere dich über das Entwurfskomitee: <https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee> Für diese Wahl testen wir einen Wahl-o-Mat. Klick dich durch das Tool um zu sehen, welche Kandidat*innen dir am nächsten stehen! Probiere es unter <https://mcdc-election-compass.toolforge.org/> Hier geht es zu weiteren Informationen : <https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Elections> '''Wähle mit SecurePoll unter:''' <https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Elections> Beste Grüße, Movement Strategy & Governance Team, Wikimedia Foundation <section end="announcement-content"/> </div> [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 02:22, 14. Okt 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Xeno (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Xeno_(WMF)/Delivery/de&oldid=22176586 --> == Das ist das neue Entwurfskomitee der Movement Charter == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content"/> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Die Wahl- und Auswahlverfahren des Entwurfskomitees für die Movement Charter sind abgeschlossen. * Die [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results|Wahlergebnisse wurden veröffentlicht]]. 1018 Teilnehmende wählten sieben Mitglieder in das Komitee: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Richard_Knipel_(Pharos)|Richard Knipel (Pharos)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Anne_Clin_(Risker)|Anne Clin (Risker)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Alice_Wiegand_(lyzzy)|Alice Wiegand (Lyzzy)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Micha%C5%82_Buczy%C5%84ski_(Aegis_Maelstrom)|Michał Buczyński (Aegis Maelstrom)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Richard_(Nosebagbear)|Richard (Nosebagbear)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Ravan_J_Al-Taie_(Ravan)|Ravan J Al-Taie (Ravan)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Ciell_(Ciell)|Ciell (Ciell)]]'''. * Im [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Affiliate-chosen_members|Auswahlverfahren der Affiliates]] wurden sechs Mitglieder ausgewählt: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Anass_Sedrati_(Anass_Sedrati)|Anass Sedrati (Anass Sedrati)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#%C3%89rica_Azzellini_(EricaAzzellini)|Érica Azzellini (EricaAzzellini)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Jamie_Li-Yun_Lin_(Li-Yun_Lin)|Jamie Li-Yun Lin (Li-Yun Lin)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Georges_Fodouop_(Geugeor)|Georges Fodouop (Geugeor)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Manavpreet_Kaur_(Manavpreet_Kaur)|Manavpreet Kaur (Manavpreet Kaur)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Pepe_Flores_(Padaguan)|Pepe Flores (Padaguan)]]'''. * Die Wikimedia Foundation hat zwei Mitglieder [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Wikimedia_Foundation-chosen_members|benannt]]: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Runa_Bhattacharjee_(Runab_WMF)|Runa Bhattacharjee (Runab WMF)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Jorge_Vargas_(JVargas_(WMF))|Jorge Vargas (JVargas (WMF))]]'''. Das Komitee wird demnächst zusammentreten, um seine Arbeit aufzunehmen. Das Komitee kann bis zu drei weitere Mitglieder ernennen, um Lücken in Bezug auf Vielfalt und Fachwissen zu schließen. Wenn du daran interessiert bist, dich am [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Movement Charter]]-Entwurfsprozess zu beteiligen, verfolge die Updates [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee|auf Meta]] oder tritt der [https://t.me/joinchat/U-4hhWtndBjhzmSf Telegram-Gruppe] bei. Mit Dank vom Movement Strategy und Governance-Team<section end="announcement-content"/> </div> [[Benutser:DBarthel (WMF)|DBarthel (WMF)]] 00:00, 2. Nov 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Xeno (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Xeno_(WMF)/Delivery/de&oldid=22176586 --> == Bevorstehende Konsultation anlässlich der Wahlen zum Board of Trustees == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content /> :''Diese Nachricht liegt auf Meta-Wiki auch in weitere Sprachen übersetzt vor.'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Das Board of Trustees bereitet eine Konsultation der Community vom 7. Januar bis 10. Februar 2022 zu den bevorstehenden Boardwahlen vor. Obwohl die Details erst in der Woche vor der Konsultation festgelegt werden, stehen schon jetzt mindestens zwei Fragen fest, die während der Konsultation gestellt werden sollen: * Wie kann eine faire Vertretung aufstrebender Communities im Board am besten gewährleistet werden? * Wie sollten sich die Kandidierenden während der Wahl einbringen dürfen? Es können noch weitere Fragen hinzukommen, aber das Movement Strategy and Governance Team möchte den Mitgliedern der Communitys und den Affiliates Zeit geben, sich bereits mit den bestätigten Fragen auseinanderzusetzen und Ideen vorzubereiten, bevor die Konsultation beginnt. Wir entschuldigen uns dafür, dass wir zum jetzigen Zeitpunkt noch keine vollständige Liste der Fragen haben. Die Liste der Fragen sollte nur um ein oder zwei Fragen erweitert werden. Wir wollen die Communitys nicht mit Anfragen überhäufen, aber wir möchten sie darauf hinweisen und freuen uns über Feedback zu diesen wichtigen Fragen. '''Möchtest du bei der Organisation von lokalen Gesprächsrunden während dieser Konsultation helfen?''' Kontaktiere das [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance Team]] auf Meta, auf [https://t.me/wmboardgovernancechat Telegram], oder per E-Mail an msg[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org. Bitte meldet euch, wenn ihr Fragen oder Bedenken habt. Das Team "Movement Strategy and Governance" wird bis zum 3. Januar nur in geringem Umfang besetzt sein. Bitte entschuldige eventuelle Verzögerungen während dieser Zeit. Wir wissen auch, dass einige Communitys und Affiliates über die Feiertage im Dezember offline sind. Wir entschuldigen uns, wenn unsere Nachricht dich während der Feiertage erreicht hat. Beste Grüße, das Movement Strategy & Governance Team<section end="announcement-content" /> </div> {{int:thank-you}} [[User:DBarthel (WMF)|DBarthel (WMF)]] 19:42, 27. Dez 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Xeno (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery/de&oldid=22503045 --> hxhui2r4lec0cnl0dmxdx7xxiketh71 10 11824 121691 2022-10-20T05:11:33Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{#ifeq:{{Int:Lang}}|⧼Lang⧽|en|{{Int:Lang}}}}“ wikitext text/x-wiki {{#ifeq:{{Int:Lang}}|⧼Lang⧽|en|{{Int:Lang}}}} mk95uz7kfx1n0jbmfv18owr6ddootuy 8 11825 121696 2022-10-26T13:16:57Z MediaWiki default 11858 Migrate wikitext mentor list to a structured form ([[:phab:T264343]]) json application/json { "Mentors": [] } dn46w1g5znu799elq35nkxlad6w2krp 0 11828 121721 121717 2022-11-06T09:00:49Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[File:The Beach Boys (1965).png|thumb|The Beach Boys, 1965]] '''The Beach Boys''' is n rockkoppel uut [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]]. Meegliedere fon dän Koppel wieren: * Mike Love * Brian Wilson * Alan Jardine * Dennis Wilson * Carl Wilson * Bruce Johnston * David Marks ==Ju Discografie== * ''Surfin’ Safari'' (1962) * ''Surfin’ U.S.A.'' (1963) * ''Surfer Girl'' (1963) * ''Little Deuce Coupe'' (1963) * ''Shut Down Volume 2'' (1964) * ''All Summer Long'' (1964) * ''The Beach Boys’ Christmas Album'' (1964) * ''The Beach Boys Today!'' (1965) * ''Summer Days (And Summer Nights!!)'' (1965) * ''Beach Boys’ Party!'' (1965) * ''Pet Sounds'' (1966) * ''Smiley Smile'' (1967) * ''Wild Honey'' (1967) * ''Friends'' (1968) * ''20/20'' (1969) * ''Sunflower'' (1970) * ''Surf’s Up'' (1971) * ''Carl And The Passions: "So Tough"'' (1972) * ''Holland'' (1973) * ''15 Big Ones'' (1976) * ''The Beach Boys Love You'' (1977) * ''M.I.U. Album'' (1978) * ''L.A. (Light Album)'' (1979) * ''Keepin' The Summer Alive'' (1980) * ''The Beach Boys'' (1985) * ''Still Cruisin’'' (1989) * ''Summer In Paradise'' (1992) * ''Stars And Stripes Vol. 1'' (1996) * ''That’s Why God Made The Radio'' (2012) [[Kategorie:Musik]] [[Kategorie:Fereende Stoaten fon Amerikoa]] 9890bxyl1msnkv2qmj423s7039bt6wr 0 11832 121747 121746 2022-12-08T07:01:48Z 31.200.16.201 /* Ferbiendenge ätter Buuten */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:1 manat - 2020 - obv.jpg|thumb|250px|Ne Bielde fon n 1 Manat-Skien.]] Die '''Aserbaidschanske Manat''' is siet [[1991]] ju nationoale [[Munte]] fon [[Aserbaidschan]]. Ju offizielle ISO-4217-Kode fon dän Manat is AZN un dät Symbol is ₼. == Ferbiendenge ätter Buuten == {{Commonscat|Banknotes of Azerbaijan|Aserbaidschanske Manat}} * [http://www.bis-ans-ende-der-welt.net/Aserbaidschan-B-En.htm Aserbaidschanske Manatskiene] <small>(''Düütsk'' un ''Ängelsk'')</small> [[Kategorie:Jäild]] 48zvgxt7gmiq7fri5e3e3wdb2on399a 0 11833 122733 122663 2023-08-15T17:05:07Z T. Mikulski 13191 Yeat uut 2022 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Yeat.png|miniatur|Yeat uut 2022]] '''Noah Olivier Smith''' alias '''Yeat''' (* [[26. Februoar]] [[2000]] in Irvine, Kalifornien) is n [[Rap]]per uut do [[Fereende Stoaten]].<ref name=Richards2021>{{cite news|last=Richards|first=Chris|url=https://www.washingtonpost.com/entertainment/music/yeat-review-up-2-me/2021/09/13/76a05aea-14a1-11ec-9589-31ac3173c2e5_story.html|title=Yeat redefines what it means for a rapper to rock the bells|newspaper=[[The Washington Post]]|date=September 13, 2021|accessdate=September 29, 2021}}</ref> == Weblinks == * [https://web.archive.org/web/20221211053905/https://www.twizzyrich.com/ Websiede fon Yeat] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] [[Kategorie:Rapmusik]] ojicpj90hwddw0jqywv7lquv44dz3iy 10 11836 121831 2023-01-03T08:54:35Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/2022/Bratte]] nach [[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/2023/Bratte]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/2023/Bratte]] 97rdhfpyxyzemuhw327jube3ejfsdhs 10 11837 121833 2023-01-03T08:57:32Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/2022/Beschrieuwenge]] nach [[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/2023/Beschrieuwenge]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/2023/Beschrieuwenge]] drs109vb9594w5t0gv3mn8ddkfw89we 10 11838 121835 2023-01-03T08:57:36Z Murma174 1663 Murma174 verschob die Seite [[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/2022/Bielde]] nach [[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/2023/Bielde]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Foarloage:Bielde fon ju Wiek/2023/Bielde]] owb9wuni6zt9oglbi1cjlnhi4nuij6x 10 11841 122365 122361 2023-02-28T08:15:54Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Лимонная кислота-1.jpg|350px |02=Michelangelo's Pieta 5450 cropncleaned edit.jpg|350px |03=Sarus Crane Duet.jpg|350px |04=Bamboo Forest, Arashiyama, Kyoto, Japan.jpg|350px |05=Nurturing young one.jpg|350px |06=Close-up of Tropaeolum majus flowers droplets -20190830-RM-081005.jpg|350px |07=2013-06-04_16-06-24-Coleoptera.JPG|350px |08=Chrysantheme rot tautropfen -20191024-RM-102058.jpg|350px |09=Heart valve replacement operations.jpg|350px |10=Lori Berd, Armenia, 2016-09-30, DD 69.jpg|350px |11=Taro leaf underside, backlit by sun - edit.jpg|350px |12=2014 Prowincja Gegharkunik, Sewanawank, Kościół Świętych Apostołów (07).jpg|350px |13=Огонек.jpg|350px |14=Maria Saal Collegiatsstift Karner und Pfarrkirche Mariae Himmelfahrt SO-Ansicht 30062017 0005.jpg|350px |15=Temple Wat Xieng Thong - Luang Prabang - Laos.jpg|350px |16=Bloemknop wilde peen (Daucus carota). Locatie, De Kruidhof Buitenpost.jpg|350px |17=Famagusta 01-2017 img10 Carmelite Church.jpg|350px |18=Вниз по Черемошу ).jpg|350px |19=Веслоногие ракообразные разных видов.jpg|350px |20=Antonius Kloster BW 7.jpg|350px |21=Areca and Vanilla DSC 1306.jpg|350px |22=Väike-Maarja kirik 14-05-2013.jpg|350px |23=KSC-20191205-PH-AWG07 0006.jpg|350px |24=Iglesia del Espíritu Santo, Landshut, Alemania, 2012-05-27, DD 02.JPG|350px |25=Echium wildpretii LC0204.jpg|350px |26=Pilsumer Kirche 2010.jpg|350px |27=Portrait of an ant, profile view.jpg|350px |28=2014.03.29.-08-Mannheim Neckarau Waldpark-Wiesen-Schaumkraut.jpg|350px |29=Basilica di San Pietro in Vaticano September 2015-1a.jpg|350px |30=First Color Image of the Viking Lander 2 Site.jpg|350px |31=Delosperma cooperi (Délosperma rose) - 97.jpg|350px |32=Itsukushima Gate.jpg|350px |33=Monasterio de Sanahin, Armenia, 2016-09-30, DD 44-46 HDR.jpg|350px |34=Malta Gozo Ta Pinu BW 2011-10-08 10-18-54.JPG|350px |35=Virmalised 18.03.15 (2).jpg|350px |36=FIRE 01.JPG|350px |37=Eenzaam plantje (zeekraal Salicornia) trotseert de soms barre elementen. Locatie, Noarderleech Provincie Friesland 02.jpg|350px |38=De Maria kerk in Wierum 3 edited.jpg|350px |39=Eyjafjallajökull.jpeg|350px |40=Pia19808-main tight crop-monday.jpg|350px |41=Cathedrale Notre-Dame de Paris nef nouvelles cloches.jpg|350px |42=PhuSangWTF 01.jpg|350px |43=Sahuaro in bloom 2.jpg|350px |44=Reflection on the Salar de Uyuni, bolivia.jpg|350px |45=Trakai Island Castle Chapel, Lithuania - Diliff.jpg|350px |46=Stromboli Eruption.jpg|350px |47=Dianthus carthusianorum Neulengbach 20160611 01.jpg|350px |48=Hurricane Isabel from ISS.jpg|350px |49=Catedral de Sioni, Tiflis, Georgia, 2016-09-29, DD 100-102 HDR.jpg|350px |50=Falcon 9 rollout with TurkmenAlem52E-MonacoSAT to SLC-40 (17108097439).jpg|350px |51=Port and lighthouse overnight storm with lightning in Port-la-Nouvelle.jpg|350px |52=Drosera rotundifolia leaf1.jpg|350px |53=Drosera rotundifolia leaf1.jpg|350px }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2023}} </noinclude> r90yvvjmojj5pi783b2t5u1pzq6cm00 10 11842 122364 122360 2023-02-28T08:15:07Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |02=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |03=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |04=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |05=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |06=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |07=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |08=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |09=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |10=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |11=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |12=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |13=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |14=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |15=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |16=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |17=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |18=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |19=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |20=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |21=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |22=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |23=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |24=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |25=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |26=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |27=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |28=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |29=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |30=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |31=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |32=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |33=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |34=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |35=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |36=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |37=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |38=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |39=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |40=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |41=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |42=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |43=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |44=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |45=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |46=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |47=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |48=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |49=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |50=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |51=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |52=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |53=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2023}} </noinclude> rks6qmdx4yktujp3uvhx2yeosex0614 10 11844 122366 122362 2023-02-28T08:16:20Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2023}} </noinclude> rz0l4sj8c4vyg4tea2yh1xw21h74w2s 14 11848 121877 2023-01-17T14:54:29Z Vanroo 12830 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Suudhollound]] l4xatywwtjjjpqaqpbhsxf7o1tzphdv 0 11849 123311 121884 2024-02-07T15:47:26Z Vinraam 13551 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1992 (2023).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] '''Voorne aan Zee''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. [[Hellevoetsluis]] is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 189,83&nbsp;km² un deer woonje 74.000 Moanskene (2023). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Voorne aan Zee| ]] jy3si6bk23yb9kymv7j2j1vg5laj1dp 0 11850 121899 121897 2023-01-25T10:42:27Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lula_-_foto_oficial_-_05_jan_2007_(cropped2).jpg|mini|Lula - 2007]] '''Luiz Inácio Lula da Silva''' (/luˈiz iˈnasju ˈlulɐ dɐ ˈsiwvɐ/  ), (* 27. Oktober [[1945]] in [[Glicério|Caetès]]) is aan brasilioansken Politiker en waas fon 2003 bit 2011 die fjautichste Präsident fon [[Brasilien]]. Ätterdät hie ju Präsidentskupsköär in Brasilien 2023 in ju Steetköär ap n 30. Oktober fon dät Jier mäd 50,9% won, is hie sänt dän [[1. Januoar]] [[2023]] Stoatspräsident fon dät Lound, hie uurnoom dät Boantje fon [[Jair Bolsonaro]]. == Sjuch uk == {{commonscat|Luiz Inácio Lula da Silva}} {{SORTIERUNG:Lula da Silva}} [[Kategorie:Brasilien]] [[Kategorie:Politiker]] 2j2q6r3yju26xhdlw9du99kahoi5ail 0 11851 121905 121904 2023-01-29T08:54:54Z Vanroo 12830 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1931 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Krimpenerwaard wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Krimpenerwaard''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. [[Stolwijk]] is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 161,31&nbsp;km² un deer woonje 57.062 Moanskene (2022). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Krimpenerwaard (Meente)| ]] a8xkl4s6byammgecis4e2d75v58piwk 14 11852 121916 2023-01-29T09:08:35Z Vanroo 12830 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Suudhollound]] l4xatywwtjjjpqaqpbhsxf7o1tzphdv 14 11853 121932 2023-01-29T10:57:17Z Vanroo 12830 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Suudhollound]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Suudhollound]] l4xatywwtjjjpqaqpbhsxf7o1tzphdv 14 11854 121941 2023-01-29T11:05:24Z Vanroo 12830 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Suudhollound]] l4xatywwtjjjpqaqpbhsxf7o1tzphdv 14 11855 121947 2023-01-29T11:15:55Z Vanroo 12830 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Utrecht]] onur01ey6i4hokav7y1b620kipf4ifv 0 11856 121953 121952 2023-01-29T11:38:56Z Vanroo 12830 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1978 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Molenlanden wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Molenlanden''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. Bleskensgraaf is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 191,58&nbsp;km² un deer woonje 44.644 Moanskene (2022). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Molenlanden| ]] o59shctd1vid5t4nh9598m5w7vgonww 0 11857 121954 2023-01-29T11:43:31Z Vanroo 12830 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Map - NL - Municipality code 1930 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Nissewaard wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Nissewaard''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. [[Spijkenisse]] is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 83,79&nbsp;km² un deer woonje 86.332 Moanskene (2022). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Nissewaard| ]]“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1930 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Nissewaard wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Nissewaard''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. [[Spijkenisse]] is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 83,79&nbsp;km² un deer woonje 86.332 Moanskene (2022). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Nissewaard| ]] 0boorwcijvot28fdvuy0235j277dytd 0 11858 121956 2023-01-29T11:50:26Z Vanroo 12830 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Map - NL - Municipality code 1963 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Hoeksche Waard wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Hoeksche Waard''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. [[Oud-Beijerland]] un Maasdam sunt n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 323,69&nbsp;km² un deer woonje 88.715 Moanskene (2022). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Hoeksche Waard (Meente)| ]]“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1963 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Hoeksche Waard wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Hoeksche Waard''' is ne Meente in ju Provints [[Suudhollound]] in do [[Niederlounde]]. [[Oud-Beijerland]] un Maasdam sunt n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 323,69&nbsp;km² un deer woonje 88.715 Moanskene (2022). {{ProvinzSuudhollound}} [[Kategorie:Hoeksche Waard (Meente)| ]] 5j54wwnznffzyugdg2iepgmwqqf5uq3 0 11859 121957 2023-01-29T11:58:56Z Vanroo 12830 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Map - NL - Municipality code 1961 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Vijfheerenlanden wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Vijfheerenlanden''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Meerkerk is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 153,31&nbsp;km² un deer woonje 58.788&nbsp;Moanskene (2022). [[Kategorie:Vijfheerenlanden| ]]“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1961 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Vijfheerenlanden wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Vijfheerenlanden''' is ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] in do [[Niederlounde]]. Meerkerk is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 153,31&nbsp;km² un deer woonje 58.788&nbsp;Moanskene (2022). [[Kategorie:Vijfheerenlanden| ]] 59aisrdmoupah40u1izh57bum9y1prm 0 11860 121962 121959 2023-01-29T12:26:23Z Vanroo 12830 Kategorie wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 0620 (2009).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Coat of arms of Vianen, Utrecht.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Vianen''' waas ne Meente in ju Provints [[Utrecht]] (un ju Provints [[Suudhollound]]) in do [[Niederlounde]]. Vianen waas n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 20,54&nbsp;km² un deer woonje 16.540 Moanskene (2022). [[Kategorie:Vijfheerenlanden]] [[Kategorie:Suudhollound|*]] 8vge1dj47egjrs7700co5n2eth3nqtr 0 11861 121964 2023-01-30T08:44:36Z Vanroo 12830 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Map - NL - Municipality code 1948 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Meierijstad wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Meierijstad''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. [[Veghel]] is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 185,52&nbsp;km² un deer woonje 82.613 Moanskene (2022). [[Kategorie:Meierijstad| ]]“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1948 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] [[Bielde:Meierijstad wapen.svg|thumb|Woapen fon ju Meente]] '''Meierijstad''' is ne Meente in ju Provints [[Noudbrabant]] in do [[Niederlounde]]. [[Veghel]] is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 185,52&nbsp;km² un deer woonje 82.613 Moanskene (2022). [[Kategorie:Meierijstad| ]] md1a6lhyahlzis6aj9hw529hbacsct5 14 11863 121990 2023-02-08T09:57:36Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „__HIDDENCAT__ [[Kategorie:Wikipedia]]“ wikitext text/x-wiki __HIDDENCAT__ [[Kategorie:Wikipedia]] shlzn9crd3fofaphx1ukotwpfwgknbd 0 11864 121993 121992 2023-02-10T21:37:26Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Beyoncé at The Lion King European Premiere 2019.png|mini|Beyoncé, 2019]] '''Beyoncé Giselle Knowles''' (bädden ap dän 4. September 1981), beeter bekoand as '''Beyoncé''', is ne amerikoanske Pop-Singer-Songwriter, Donserske, Schauspielerske un n Moude-Biespil. == Ju Discografie == * 1998 - ''Destiny's Child'' (Destiny's Child) * 1999 - ''The Writing's on the Wall'' (Destiny's Child) * 2001 - ''Survivor'' (Destiny's Child) * 2003 - ''Dangerously in Love'' * 2004 - ''Destiny Fulfilled'' (Destiny's Child) * 2006 - ''B'Day'' * 2008 - ''I Am... Sasha Fierce'' * 2011 - ''4'' * 2013 - ''Beyoncé'' * 2016 - ''Lemonade'' * 2022 - ''Renaissance'' == Ferbiendenge ätter buuten == {{commonscat|Beyoncé Knowles}} [[Kategorie:Musiker]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] tmyg4lhhw5399xh5ul72e1mrxvynoii 0 11865 122094 2023-02-23T17:53:52Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Globoale Woormenge]] nach [[Globoale Apwoormenge]]: Beeter Seeltersk wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Globoale Apwoormenge]] 2r47s7hl77ibrryxpj2i9akaw6ey18d 0 11866 122448 122180 2023-03-29T03:48:47Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q2257]]) migriert wikitext text/x-wiki Die '''fjautienste Januoar''' is die fjautienste Dai fon dän [[gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe noch 351 Deege (in Skaltjiere 352) bit tou dät Eende fon't Jier. == Skjonisse == * [[47 f. Kr.]]: In dän [[Alexandriensken Kriech]] slumpet do fereende Heere fon [[Gaius Iulius Caesar]] un [[Mithridates fon Pergamon]] tichte bie [[Alexandria]] ju Uurwinnenge fon ju ägyptiske Striedmoacht unner Köänich [[Ptolemaios XIII.]]. Ap ju Fljucht ätter ju Slacht ferdrinkt Ptolemaios in dän [[Nil]]. * [[1301]]: Mäd dän Dood fon Köänich [[Andreas III. (Ungarn)|Andreas III.]] stäärft in't [[Köänichriek Ungarn]] ju Dynastie fon do [[Árpáden]] uut. [[Bielde:Joos van Cleve 004.jpg|mini|100px|1526: Franz&nbsp;I.]] * [[1526]]: Kaiser [[Koarl V. (HRR)|Koarl V.]] un die frantsööske Köänich [[Franz I. (Frankriek)|Franz I.]], die ätter sien Fangennoame in ju [[Slacht bie Pavia (1525)|Slacht bie Pavia]] ätter [[Madrid]] wai broacht wuuden is, sluute dän [[Free fon Madrid]] tou ju Be'eendigenge fon do [[Italieenske Kriege]]. Die Köänich fertichtet deer oane ap dät [[Köänichriek Nee'oapel]] un dät [[Heertoachdum Mailound]] un seekert tou, [[Burgund]] tourääch tou reeken. Man ätter sien Fräiläitenge ap dän [[18. Meerte]] bräkt hie dän Ferdraach un sät mäd ju Liga fon Cognac ju [[Habsbuurichsk-Frantsöösken Juunsät|Uutnuursättenge mäd do Habsbuurgere] fout. * [[1659]]: In ju Slacht bie [[Elvas]] in dän [[Restauratsjoonskriech]] slumpet dät do Portugiesen, dät Foarsteeten fon spoanske Troppen ou tou weerjen. [[Bielde:Meléndez, Miguel Jacinto - Philip V, king of Spain, in suit of hunt - Google Art Project.jpg|mini|links|100px|1724: Philipp&nbsp;V.]] * [[1724]]: Fermoudelk apgruund fon [[Depression]]en, rakt Köänich [[Philipp V. (Spanien)|Philipp V. fon Spanien]] sien Boantje ou, sodät sin Suun [[Loudwich I. (Spanien)|Loudwich I.]] uurnieme kon. * [[1761]]: Do afghaniske [[Durrani]] uurwinne do [[Maratha|Marathen]] in ju [[Trääde Slacht fon Panipat]] un uurnieme deermäd ju Moacht in Delhi. In wiedere Foulge is ju Swäkkenge fon dät Marathen-Riek goadelk foar do Briten, do in Indien ätter ju Moacht greepen. * [[1775]]: Ap ju Twäide Seeraise fon [[James Cook]] findt die Seemon [[Thomas Willis (Seemon)|Thomas Willis]] aan [[Archipel]], die him tou Eere ''[[Willis-Ailounde]] naamd wäd. * [[1784]]: Die amerikoanske [[Kontinentoal-Kongräs]] ratifisiert dän mäd [[Fereend Kööichriek|Grootbritannien]] uuthonnelden [[Free fon Paris (1783)|Free fon Paris]], die dän [[Amerikoansken Uunouhongegaids-Kriech]] n Eende moaket. * [[1797]]: In ju [[Slacht bie Rivoli (1797)|Slacht bie Rivoli]] sätte sik do frantsööske Troppen unner [[Napoleon Bonaparte]] juun dät aastriekiske Korps unner [[Joseph Alvinczy von Berberek]] truch, dät keemen is, uum dät beleegerde [[Mantua]] tou hälpen. Mantua kapituliert kuute Tied ätters, un so wäd foar do Frantsoosen die Wai foar dän Marsk ätter [[Wien (Stääd)|Wien]] fräi. [[Bielde:Denmark-Norway in 1780.svg|mini|140px|Stoats-Rebät fon ju deensk-norweegiske Personoal-Union 1814]] * [[1814]]: [[Sweeden]] diktiert Deenemark, dät as Ferbuundeden fon [[Frankriek]] dän [[Säksten Koalitjsoonskriech]] ferlädden häd, dän [[Kieler Free]]. Deenemark unner [[Freerk VI. (Deenemark un Norweegen)|Freerk VI.]] mout [[Norweegen]] oureeke, man hie duur [[Gräinlound]], [[Ieslound]] un do [[Färöer]] uut ju [[Deenemark-Norweegen|Deensk-Norweegiske Personoal-Union]] behoolde. * [[1858]]: Foar ju [[Paris]]er Oper begunge n poor Ljuude uum [[Felice Orsini]] aan Bumben-Ounsleek juun ju ounkuumende kaiserdelke Woain-Kolonne, man [[Napoleon III.]] un Kaiserinne [[Eugénie de Motijo|Eugénie]] blieuwe uunferseerd. Dät Attentat wäd die Gruund foar dän Bau fon een näi Opernhuus, ju [[Opéra Garnier]]. * [[1887]]: Die [[Rieksdai (Düütsk Kaiserriek)|Rieksdai]] wäd aplöösd, ätterdät een Foarlääse fon ju Regierenge fon [[Otto von Bismarck]], dät Heer uum 10 Prosänt aptoustokjen un dät ''Heeres-Gesäts'' uum soogen Jiere moor tou ferloangerjen, ouliend wuuden is. Ap dän [[21. Februoar]] wäd een näie [[Rieksdais-Köär 1887|Rieksdais-Köär]] ouheelden. * [[1897]]: [[Matthias Zurbriggen]] slumpet ju Eerstbestiegenge fon dän [[Anden]]-Bierich [[Aconcagua]], dän hoochsten Bierich fon [[Suudamerikoa]]. * [[1918]]: Uumdät ju [[Meel-Ratsjoon]] uum n Haaldeel ferminnerd wäd, lääse do Oarbaidere in do [[Austro-Daimler|Daimler-Motoorenwierke]] in ju [[Wiener Näistääd]] hiere Oarbaid deel. Düssen Striek brangt Foart in dän aalmeenen [[Januoar-Striek (Aastriek-Ungarn)|Januoar-Striek]], sodät ju Regierenge binne n poor Deege ju grootste Oarbaids-Deellääsenge in [[Aastriek-Ungarn]] juunuur stoant. * [[1919]]: In dän sonaamden ''Moort-Käller'', ju as provisorisk Kijten bruukte Kredit-Boank fon [[Tartu]] wäide die evangeelske Theologe un Gäistelke [[Traugott Hahn]], die Pestoor [[Moritz Wilhelm Paul Schwarz]], die rusk-orthodoxe Biskop fon Riga, [[Platon Kulbusch]], do orthodoxe Pestooren [[Michael Bleive]] un [[Nikolai Stefanowitsch Beschanizki]], die Bakker Lutsk un 14 moor ounsäine Burgere truch [[Bolschewiki]] doodskeeten. * [[1930]]: Kommunisten uum [[Albrecht Höhler]] uurfaale dän [[Nasjonoalsosjoalismus|Nasjonoalsosjoalist]] un [[SA]]-Mon [[Horst Wessel]], die dän Täkst foar dät [[Horst-Wessel-Läid|SA-Kampläid ''Die Fahne hoch'']] ferfoated häd. Hie stäärft ap dän [[23. Februoar]] oun een Skoat-Ferseerenge, ju hie deer bie oukriegen häd. [[Bielde:Casablanca-Conference.jpg|mini|140px|1943: Casablanca-Konferäns]] * [[1943]]: In [[Casablanca]] bigint een [[Casablanca-Konferäns|stilkene Touhoopekumst]] fon US-Präsidänt [[Roosevelt]], dän britisken Premier [[Winston Curchill]] un do hiere ''[[Combined Chiefs of Staff]]'' tou ju Beräidenge uur ju fääregungende Kriechs-Fierenge in dän [[Twäiden Waareldkriech]]. * [[1953]]: Ministerpräsidänt [[Josip Broz Tito]] wäd in dät näi apgjuchte Boantje as Stoatspräsidänt fon [[Sosjoalistiske Föderative Republik Jugoslawien|Jugoslawien]] kädden. * [[1956]]: In [[Herleshausen]] kuume mäd ju Iersenboan do lääste oun, do uut sowjetiske Kriechs-Fangenskup ätter Huus wai kuume. * [[1963]]: Die frantsööske Stoats-Präsidänt [[Charles de Gaulle]] deelt bie een Prässe-Konferäns mee, dät hie aan stoalden Ientreeds-Oundraach fon dät [[Fereend Köönichriek|Fereende Köönichriek]] tou ju [[Europäiske Wirtksups-Meenskup]] oulient. Sien Veto uurrasket ju [[Komission Hallstein I|EWG-Kommission]] un do fieuw uur Lid-Stoaten. * [[1980]]: [[Indira Gandhi]] loost [[Chaudhary Charan Singh]] as Premierminister in [[Indien]] ou, ätterdät hiere [[Indisken Nasjonoalkongräs|Kongräs-Paatäi]] in ju foaruutgeene Köär wunnen häd. * [[2005]]: [[Charles Graner]] wäd as Haud-Bedeeligeden bie dän [[Abu-Ghuraib-Folter-Skendoal|Folter-Skendoal]] in't [[Säntroal-Kitjen Bagdad|Abu-Ghuraib-Kitjen]] wilst ju [[Besättenge fon dän Irak 2003-2011|Besättenge]] fon dän [[Irak]] ätter dän [[Irak-Kriech]] tou tjoon Jiere Kitjen feruurdeeld. * [[2011]]: Ätter do touniemende Massen-Protäste wilst ju [[Revolutsjoon in Tunesien 2010-2011|Revolutsjoon in Tunesien]] ferlät Präsidänt [[Zine el-Abidine Ben Ali|Ben Ali]] fljucht-oardich sien Ljound in'e Gjuchte fon [[Saudi-Arabien]]. Die 14. Januoar jält sänt düt Geböärnis as amtelken Dai fon ju Revolutsjoon. * [[2015]]: [[Giorgio Napolitano]], die alfte Präsidänt fon [[Italien]] lait apgruund fon sien Oaler dät Boantje deel. == Tou Waareld keemen == [[Bielde:Münze von M. Antonius und M. Silanus, 33 v. Chr. Vorderseite.jpg|thumb|right|100px|Marcus Antonius, tou Waareld keemen in 86, 83 of 82 f. Kr., oubielded ap een Munte uut sien Tied]] * 86, 83 of 82 f. Kr.: [[Marcus Antonius]], roomsken Politiker un Fäildheer * [[38 f. Kr.]]: [[Nero Claudius Drusus]], roomsken Fäildheer * [[1273]]: [[Johanna I. (Navarra)|Johanna I.]], frantsööske Oadelige, Köäniginne fon Frankriek un Navarra, Groafinne fon ju Champagne * [[1477]]: [[Hermann V. fon Wied]], Biskop un Kuurfüürst fon Köln, Füürstbiskop fon Paderborn; eerste juun ju [[Reformatsjoon]], leeter sälwen Reformator * [[1507]]: [[Katharina fon Kastilien]], spoanske Prinsässine, Äärts-Heertoaginne fon Aastriek un Köäniginne fon Portugal * [[1509]]: [[Katharina von Henneberg-Schleusingen]], Groafin fon Schwarzburg * [[1622]]: [[Molière]], frantsöösken Komödien-Dichter, Tjooter-Regisseur un Skauspieler (fermouded Doatum) * [[1648]]: [[Clara Elisabeth von Platen]], Mätresse fon dän leeteren Kuurfürst [[Ernst August von Braunschweig-Lüneburg]] un Träidluukerske in ju [[Königsmarck-Affäre]]. * [[1656]]: [[Johanna Magdalena von Sachsen-Altenburg]], saksiske Oadelige * [[1675]]: [[Karoline von Fuchs-Mollard]], Jüfferske fon Kaiserin Maria Theresia * [[1683]]: [[Gottfried Silbermann]], düütsken [[Oargel]]- un [[Klavier]]baumääster * [[1699]]: [[Jakob Adlung]], düütsken Oargelist, Komponist, Musik-Skrieuwer un Instrumentenbauer [[Bielde:Emperor Nakamikado.jpg|thumb|right|100px|Nakamikado, tou Waareld keemen in 1702]] * [[1702]]: [[Nakamikado]], Kaiser fon [[Japan]] * [[1716]]: [[Franz Dionys von Rost]], roomsk-kathoolsken Biskop fon [[Bistum Chur|Chur]] * [[1751]]: [[Corona Schröter]], düütske Sjungerske, Skauspielerske un Komponistinne * [[1767]]: [[Maria Theresia fon Aastriek (1767–1827)|Maria Theresia fon Aastriek]], aastriekiske Äärts-Heertoaginne un Prinsässinne fon Saksen, nit tou ferwikseljen mäd glieknoomige Personen, t.B. hiere fuul bekoandere Bääsjemääme Maria Theresia (1717-1780) * [[1771]]: [[Christian Gottlieb Bruch]], düütsken evangeelsken Pestoor * [[1773]]: [[Catherine Pakenham]], britiske Oadelige * [[1800]]: [[Ludwig von Köchel]], aastriekisken Jurist, Histooriker, Natuurfoarsker un Musik-Wietenskupper, bekoand truch dät [[Köchel-Ferteeknis]] foar [[Wolfgang Amadeus Mozart|W. A. Mozart]] sien Wierke. * [[1801]]: [[Adolphe Brongniart]], frantsöösken Botaniker un Phytopaläontologe * [[1818]]: [[Zacharias Topelius]], finlound-sweedisken Dichter un Skrieuwer * [[1834]]: [[Anton Birlinger]], düütsken kathoolsken (eerste roomsk-, dan oold-kathoolsken) Pestoor, Theologe un Germanist * [[1835]]: [[Marcelo Spínola y Maestre]], Äärtsbiskop fon Sevilla un Kardinoal * [[1841]]: [[Berthe Morisot]], frantsööske Moalerske * [[1857]]: [[Alice Pike Barney]], US-amerikoanske Moalerske * [[1862]]: [[Rosalía Abreu]], Tuchterske un Ärfoarskerske fon [[Moansken-Oapen]] * [[1865]]: [[Leopold Fonck]], düütsken roomsk-kathoolsken Theologe, Jesuit un Hoochskoul-Koaster [[Bielde:Jacob Hilsdorf - Ida Dehmel.jpg|thumb|right|100px|Ida Dehmel, tou Waareld keemen in 1870]] * [[1870]]: [[Ida Dehmel]], roate Kunstlere Stöän, skreeuw un streed foar do Gjuchte fon Wieuwljuude. * [[1871]]: [[Nikolaus Bares]], roomsk-kathoolsken Biskop fon [[Bistum Hildesheim|Hildesheim]] un [[Äärts-Bistum Berlin|Berlin]] * [[1875]]: [[Albert Schweitzer]], düütsken Dokter, evangeelsken Theologe, Philosoph, Missjonoar un Pazifist, Dreeger fon den Nobelpries foar dän Free * [[1880]]: [[Pierre-Marie Gerlier]], frantsöösken roomsk-kathoolsken Äärts-Biskop fon [[Äärts-Bistum Lyon|Lyon]] un Wierstoundler juun do Nazis * [[1890]]: [[Maria Kurenko]], ruske Opern-Sjungerske * [[1892]]: [[Martin Niemöller]], düütsken evangeelsken Theologe, wilst ju Nazitied eerste nit, man uurloang daach touniemend in dän Wierstound däidich, Fangenen in't [[KZ Sachsenhausen]], ätter dän Kriech aktiv foar ju Ökumeenenske Bewäägenge un ju Free-Bewäägenge. * [[1901]]: [[Bebe Daniels]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[1909]]: [[Joseph Losey]], US-amerikoansken Regisseur [[Bielde:Tillie Olsen at the Library of Congress.tif|thumb|right|100px|Tillie Olsen, tou Waareld keemen in 1912]] * [[1912]]: [[Tillie Olsen]], US-amerikoanske Skrieuwerske * [[1914]]: [[Emmy Andriesse]], niederloundske Fotogroafinne * [[1919]]: [[Giulio Andreotti]], italieensken Politiker, moorere Moale Minister un Ministerpräsidänt, Skrieuwer un Journoalist * [[1922]]: [[Helga Göring]], düütske Skauspielerske * [[1927]]: [[Zuzana Růžičková]], tschechiske [[Cembalo|Cembalistinne]] un Hoochskoul-Koasterske * [[1931]]: [[Caterina Valente]], italieenske Skauspielerske un Sjungerske * [[1931]]: [[Georgine Darcy]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[1935]]: [[Lucille Wheeler]], kanadiske Ski-Spoartlerske * [[1936]]: [[Ljudmila Iossifowna Pinajewa]], ruske / sowjetiske Kanu-Spoartlerske * [[1938]]: [[Klaus Dieter Kern]], düütsken Säärken-Musiker * [[1939]]: [[Ute Starke]], düütske Turnerske * [[1940]]: [[Anni Pede]], düütske Licht-Atheletinne * [[1941]]: [[Faye Dunaway]], US-amerikoanske Skauspielerske, Regisseurinne un Traalbouk-Skrieuwerske * [[1943]]: [[Angelo Bagnasco]], roomsk-kathoolsken Kardinoal un Äärts-Biskop fon [[Äärts-Bistum Genua|Genua]] * [[1944]]: [[Luise F. Pusch]], düütske Sproak-Wietenskupperske * [[1944]]: [[Peter Fechter]], 1962 as Fljuchtling doodskeeten ap ju [[Berliner Muure]] [[Bielde:Anselm Grün (4764609262).jpg|thumb|right|100px|Anselm Grün, tou Waareld keemen in 1945]] * [[1945]]: [[Anselm Grün]], düütsken [[Benediktinere|Benediktiner]]-Mönk un Skrieuwer * [[1947]]: [[Hans Fehr]], Swaitser Politiker (SVP) * [[1951]]: [[Martin Auer]], aastriekisken Skrieuwer * [[1955]]: [[Jan Fedder]], düütsken Skauspieler * [[1963]]: [[Steven Soderbergh]], US-amerikoansken Film-Regisseur * [[1968]]: [[LL Cool J]], US-amerikoansken Rapper un Skauspieler * [[1973]]: [[Giancarlo Fisichella]], italiensken Motoorspoartler * [[1976]]: [[Benoît Joachim]], Luksembuurichsken Flitsepee-Spoartler * [[1982]]: [[Víctor Valdés]], spoansken Foutbaal-Spieler * [[1986]]: [[Cristina Aicardi]], peruoanske Badminton-Spielerske * [[1986]]: [[Stefanie Sargnagel]], aastriekiske Skrieuwerske un Cartoon-Teeknerske * [[1989]]: [[Lærke Møller]], deenske Hondbaal-Spielerske * [[1989]]: [[Aomi Muyock]], Swaitser Skauspielerske [[Bielde:Gisela Pulido Portrait.jpg|thumb|right|100px|Gisela Pulido, tou Waareld keemen in 1994]] * [[1994]]: [[Gisela Pulido]], spoanske Kite-Surferske * [[1994]]: [[Vivien Wulf]], düütske Skauspielerske un Skrieuwerske * [[2001]]: [[Anssi Suhonen]], finnisken Foutbaal-Spieler * [[2001]]: [[Alexander Türk]], düütsken Bäidens-Skauspieler == Stuurwen == * [[453]]: [[Ingyō]], japoansken Kaiser * [[973]]: [[Ekkehard I. (St. Gallen)|Ekkehard I. fon St. Gallen]], Swaitser Mönk, Dekoan fon't [[Klaaster St. Gallen]] * [[1044]]: [[Adelheid I. (Quedlinburg)|Adelheid I.]], frankiske Kaisers-Dochter, Äbtissinne fon do Stichte Quedlinburg, Gandersheim, Gernrode un Frose * [[1092]]: [[Vratislav II.]], Köänich fon Böömen * [[1163]]: [[Ladislaus II.]], ungarisken Juun-Köänich * [[1191]]: [[Berno]], eersten Biskop fon [[Schwerin]] un ''Apostel fon do [[Abodriten]]'' * [[1236]]: [[Sava fon Serbien]], eersten orthodoxen Äärts-Biskop fon Serbien, Skrieuwer un "apostelglieken Hilligen" fon do kristelke orthodoxe Säärken * [[1238]]: [[Brunward]], Biskop fon Schwerin * [[1270]]: [[Walter de Dunstanville († 1270)|Walter de Dunstanville]], ängelsken Rieder [[Bielde:Andrew III (Chronica Hungarorum).jpg|thumb|right|100px|Andreas III. fon Ungarn, stuurwen in 1301]] * [[1301]]: [[Andreas III. (Ungarn)|Andreas III.]], Köänich fon Ungarn * [[1331]]: [[Odorich von Portenau]], italieensken Franziskoaner-Mönk un Raisenden * [[1334]]: [[Nikolaus von Stralendorf]], Doomheer in [[Lübeck]] un in [[Schwerin]] * [[1380]]: [[Albrecht von Sternberg]], Biskop fon Schwerin, Biskop fon Leitomischl un Äärts-Biskop fon Magdebuurich * [[1458]]: [[Anna von Plauen (Quedlinburg)|Anna von Plauen]], Äbtissinne fon Quedlinburg * [[1460]]: [[Adelheid von Plassenberg]], Äbtissinne fon dät [[Klaaster Himmelkron]] * [[1465]]: [[Thomas Beckington]], Biskop fon von Bath un Wells * [[1476]]: [[John Mowbray, 4. Duke of Norfolk]], britisken Oadeligen * [[1487]]: [[Thomas Rode]], meeklenbuurichsken Gäistelken, Doomheer un Propst [[Bielde:Madame la Duchesse de Savoye, Charles Beaubrun.jpg|thumb|right|100px|Françoise Madeleine d’Orléans, stuurwen in 1664]] * [[1664]]: [[Françoise Madeleine d’Orléans]], frantsööske Prinsässinne * [[1711]]: [[Sophie Eleonore fon Bruunswiek-Wulfenbuttel-Bevern]], welfiske Prinsässinne un Kanonissinne in't Sticht Gandersheim * [[1753]]: [[George Berkeley]], britisken Empirist un Philosoph * [[1772]]: [[Susanna Margaretha Brandt]], Frankfurter Fauene un Bäidens-Möärenderske, ju Foarbielde foar ''Gretchen'' in [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]] sien Tragödie [[Faust (Goethe)|Faust]] waas. * [[1772]]: [[Maria fon Grootbritannien, Irlound un Hannover (1723–1772)|Maria fon Hannover]], düütsk-britiske Oadelige * [[1830]]: [[Johann Georg Repsold]], düütsken Fienmechaniker * [[1889]]: [[Ilma von Murska]], kroatiske Opern-Sjungerske un Soangs-Pädagoginne * [[1898]]: [[Lewis Carroll]], britisken Skrieuwer, Mathematiker un Fotogroaf * [[1912]]: [[Otto Liebmann]], düütsken Philosoph * [[1919]]: [[Nikolai Stefanowitsch Beschanizki]], rusk-orthodoxen Pestoor un Märtyrer * [[1919]]: [[Michael Bleive]], rusk-orthodoxen Pestoor un Märtyrer [[Bielde:Platon (Kulbush).jpg|thumb|right|100px|Platon Kulbusch, möärend in 1919]] * [[1919]]: [[Platon Kulbusch]], rusk-orthodoxen Biskop fon Riga un Märtyrer * [[1919]]: [[Traugott Hahn]], düütsk-baltisken evangeelsken Theologe, Pestoor un Märtyrer * [[1919]]: [[Moritz Wilhelm Paul Schwarz]], düütsk-baltisken evangeelsken Pestoor un Märtyrer * [[1933]]: [[Aenne Biermann]], düütske Fotogroafinne * [[1940]]: [[Heinrich August Meißner]], düütsken Ingenieur un Iersenboan-Bauer * [[1955]]: [[Luis Zuegg]], suud-tiroler Roopboan-Pionier * [[1965]]: [[Jeanette MacDonald]], US-amerikoanske Skauspielerske un Sjungerske * [[1968]]: [[Dorothea Mackellar]], austroalske Dichterske un Skrieuwerske * [[1972]]: [[Anna Maria Achenrainer]], aastriekiske Skrieuwerske * [[1977]]: [[Anthony Eden]], britisken Politiker, moorfäken Buute-Minister, Premierminister [[Bielde:1925 kurt gödel.png|thumb|right|100px|Kurt Gödel, stuurwen in 1978]] * [[1978]]: [[Kurt Gödel]], aastriekisk-US-amerikoansken Mathematiker, Philosoph un Logiker * [[1980]]: [[Rachel Fuller Brown]], US-amerikoanske Chemikerske * [[1985]]: [[Wolfgang Bücherl]], düütsk-brasilioansken Biologe un Arachnologe * [[1986]]: [[Donna Reed]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[1986]]: [[Fatma Rikkat Kunt]], turske Illuminatoorinne un Kalligroafinne * [[1989]]: [[Dinah Nelken]], düütske Skrieuwerske un Traalbouk-Skrieuwerske * [[1990]]: [[Eve Balfour]], britiske Buurske un Agrar-Wietenskupperske * [[1991]]: [[Heli Finkenzeller]], düütske Skauspielerske [[Bielde:Federica Montseny (1936-1939).jpg|thumb|100px|right|Frederica Montseny, stuurwen in 1994]] * [[1994]]: [[Federica Montseny]], spoanske Skrieuwerske, Anarchistinne un Politikerske * [[1998]]: [[Safiye Ayla]], turske Sjungerske * [[2000]]: [[Angèle Albrecht]], düütske Donserske * [[2000]]: [[Meche Barba]], mexikoanske Skauspielerske un Donserske * [[2002]]: [[Pierre Joubert (Moaler)|Pierre Joubert]], frantsöösken Moaler un Teekner * [[2003]]: [[John Mantley]], kanadisken Skauspieler, Skrieuwer un Produsänt * [[2004]]: [[Uta Hagen]], düütsk-US-amerikoanske Skauspielerske * [[2005]]: [[Hildegard Gurgeit]], düütske Wierstounds-Striederske juun do Nazis un leeter SED-Funktsjoonäärske * [[2005]]: [[Rudolph Moshammer]], düütsken Moude-Skäpper * [[2006]]: [[Shelley Winters]], US-amerikoanske Skauspielerske * [[2009]]: [[Angela Morley]], britiske Komponistinne un Dirigentinne * [[2010]]: [[Petra Schürmann]], düütske Wiedkieker-Moderatoorinne un Skauspielerske * [[2011]]: [[Stephanie Glaser]], Swaitser Skauspielerske * [[2012]]: [[Antonio Mistrorigo]], italieensken roomsk-kathoolsken Biskop fon [[Bistum Treviso|Treviso]] * [[2012]]: [[Arfa Karim]], pakistoanske Skoulkerske un Wunnerbäiden ap dät Rebät fon Computere un Informoatik * [[2012]]: [[Walter Siegert]], düütsken roomsk-kathoolsken Theologe un Pestoor * [[2012]]: [[Janey Buchan]], skottiske Politikerske * [[2014]]: [[Mae Young]], US-amerikoanske Wrestlerske * [[2015]]: [[Lotte Hass]], aastriekiske Duukerske, Unnerwoater-Fotogroafinne un -Model, Skauspielerske * [[2016]]: [[Ellen Meiksins Wood]], US-amerikoanske Histoorikerske * [[2020]]: [[Ernst von Rudloff]], düütsken Architekt * [[2021]]: [[Ludwig Heck (Chemiker)|Ludwig Heck]], düütsken Chemiker * [[2022]]: [[Alice von Hildebrand]], belgisk-US-amerikoanske roomsk-kathoolske Theologinne un Philosophinne [[Kategorie:Januoar]] 3aqm56wyvnpw7jgwo3rbkpt1y6w7gxn 0 11867 122449 122245 2023-03-29T03:48:57Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q2264]]) migriert wikitext text/x-wiki Die '''soogentienste Januoar''' is die soogentienste Dai in dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe noch 348 (in Skaltjiere 349) Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Geböärnisse == * [[1793]]: In ju [[Frantsööske Revolutsjoon]] beslut die Nasjonoalkonvent dät Doodesuurdeel fon Köönich [[Ludwig XVI.]] * [[1852]]: Dät [[Fereende Köönichriek]] un sowät fieuwduusend [[Buuren (Suudafrikoa)|Buuren]]foamieljen unnerteekenje ju [[Sand River Convention]], ju do Buuren ju Uunouhongegaid in do Rebätte noudelk fon ju Äi [[Vaal]] touärkoant (kiek uk ap ju Siede [[Transvaal]]!). * [[1944]]: Mäd ju [[Slacht uum Monte Cassino]] oun ju [[Gustav-Lienje]] bie dät oolde [[Klaaster Montecassino]] begint een fon do loangste un ferlästriekste Slachte fon dän [[Twäiden Waareldkriech]]. * [[1945]]: Uumdät ju [[Roode Armee]] naier kumt, begint ju Besättenge unner [[Richard Baer]] mäd ju Evakuierenge fon dät [[KZ Auschwitz-Birkenau]]. * [[1945]]: Ju [[Roode Armee]] äroobert in dän [[Twäiden Waareldkriech]] [[Warschau]], wier tou düsse Tied bienaist neen Moanskene sunt. * [[1946]]: Die [[UN-Seekerhaidsräid]] hoaldt sien eerste Sittenge ou. * [[1991]]: Die [[Düütsken Buundesdai|Düütske Buundesdai]] köärt [[Helmut Kohl]], ätterdät die ju [[Buundesdais-Köär 1990]] wunnen häd, foar dät trääde Moal as [[Buundekanzler]] fon [[Düütsklound]], dät eerste Moal ätter ju [[Düütske Wierfereenigenge|Wierfereenigenge]]. * [[1991]]: Een Allianz unner Fierenge fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] gript dän [[Irak]] in ju [[Twäiden Gulfkriech|Operation Desert Storm]] oun, uum [[Kuwait]] fon ju irakiske Besättenge tou befräien. Toumäts is uk fon dän [[16. Januoar]] tou leesen, dät kumt fon ju Tied-Ferskuuwenge. Ätter US-Aastkusten-Tied waas dät noch die 16. Januoar säiwends, wilst die Oungriep ätter ju Tied, wier hie begon, ap dän 17. smäidens uum Klok tjo waas. * [[1991]]: Mäd dän Dood fon sin Foar [[Olav V. (Norweegen)|Olav V.]] wäd [[Harald V. (Norweegen)|Harald V.]] die näie Köänich fon [[Norweegen]]. == Tou Waareld keemen == * [[1504]]: [[Pius V.]], Poabst * [[1647]]: [[Elisabeth Hevelius]], [[Danzig]]er Astronoominne * [[1706]]: [[Benjamin Franklin]], US-amerikanischer Stoatsmon un Diplomoat, Pränter, Ferlääser, Skrieuwer, Natuurwietenskupper * [[1899]]: [[Al Capone]], US-amerikoansken Ferbreeker * [[1901]]: [[Elia di San Clemente]], seelichspreekene italieenske Nunne * [[1908]]: [[Freda Niemann]], düütske evangeelske Pestoorske * [[1942]]: [[Muhammad Ali]], US-amerikoansken Bokser * [[1958]]: [[Gabriel Mbilingi]], roomsk-kathoolsken Äärts-Biskop fon [[Äärts-Bistum Lubango|Lubango]] in [[Angola]] * [[1964]]: [[Michelle Obama]], US-Amerikoanske Affekoatinne un Wieuwmoanske fon [[Barack Obama]] * [[1974]]: [[Miriam Rose]], düütske evangeelske Theologinne un Hoochskoulkoasterske == Stuurwen == * [[395]]: [[Theodosius I.]], roomsken Kaiser * [[1329]]: [[Rosaline fon Villeneuve]], hillich-spreekene frantsööske Kartäuser-Nunne * [[1456]]: [[Elisabeth fon Lothringen]], Oadelige, Skrieuwerske un Uursätterske * [[1874]]: [[Chang un Eng Bunker]], noomensreekende [[siameesiske Twillinge]] * [[1874]]: [[Claude de Perrot]], Swaitser evangeelsken Pestoor un Hoochskoulkoaster * [[1961]]: [[Patrice Lumumba]], kongoleesken Ministerpräsidänt (möärend, Doatum uunseeker) * [[1981]]: [[Hugo Aufderbeck]], Theologe un Biskop * [[1991]]: [[Olav V. (Norweegen)|Olav V.]], norweegisken Köänich * [[2002]]: [[Jan Bulank]], sorbisken Komponist un Chor-Dirigent * [[2007]]: [[Alice Auma]], ugandiske Sekten- un Rebellen-Fierderske * [[2012]]: [[Phil Bosmans]], belgisken Oardens-Gäistelken un Skrieuwer * [[2020]]: [[Rahşan Ecevit]], turske Skrieuwerske un Politikerske [[Kategorie:Januoar]] [[Kategorie:Dai]] 4ynmq4qg9y9nxdz8qnmfwytkyaan74g 0 11868 122450 122253 2023-03-29T03:49:17Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q2265]]) migriert wikitext text/x-wiki Die '''achttienste Januoar''' is die achttienste Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe noch 347 (in Skaltjiere 348) Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Foarfaale == * [[336]]: [[Marcus (Biskop fon Room)|Marcus]] wäd foar'n [[Poabst|Biskop fon Room]] kädden un foulget deermäd ap [[Silvester I.]] ätter soogentien Deege Vakanz. * [[708]]: [[Sisinnius]] wäd as Ätterfoulger fon [[Johannes VII. (Poabst)|Johannes VII.]] ätter 89 Deege Vakanz as [[Poabst]] inthronisierd. * [[1535]]: [[Francisco Pizarro]] gruundet unner dän Noome "''Ciudad de los Reyes''" (Stääd fon do Köänje) ju Stääd [[Lima]], däälich ju Haudstääd fon [[Peru]]. Ju näie Stääd lait ap dän Gruundsleek fon een allere Siedelenge fon Ienheemske oun't suudelke Ouger fon ju Äi [[Rimaq]] (Spoansk: Río Rímac). * [[1671]]: Die ängelske Fräi-Büüter [[Henry Morgan]] äroobert mäd sien Ljuude [[Panama-Stääd]], dät doomoals to dät Vize-Köänichriek Peru heert. Ju Plunnerenge brangt foar do Oungriepere een Fermuugen, in ju Stääd wäd Fjuur laid, hiere Bewoonere wäide massakrierd. * [[1701]]: Truch ju Krounenge fon dän brandenbuurichsken Kurfürst un prüüsken Heertoach Freerk III. toun Köönich [[Freerk I. (Prüüsen)|Freerk I. in Prüüsen]] äntstoant dät [[Köönichriek Prüüsen]]. * [[1778]]: [[James Cook]] äntdäkt ap sien trääde Suudsee-Raise as eersten Europäer [[Hawaii]] un naamt do Ailounde "Sandwich-Ailounde". * [[1801]]: Die ruske Zar [[Paul I. (Ruslound)|Paul I.]] moaket [[Georgien]] tou een ruske Provins. * [[1823]]: In [[Chile]] wäd die Diktoator [[Bernardo O’Higgins]] ousät, een Junta regiert insteede fon him. [[Ramón Freire y Serrano]] marskiert ap ju Haudstääd un wäd ap dän [[5. April]] dät näie Stoats-Upperhaud. * [[1871]]: Die [[Köönichriek Prüüsen|prüüske]] Köönich [[Wülm I. (Düütsk Riek)|Wülm I.]] wäd in dän [[Speegelsoal fon Versailles|Speegelsoal]] fon't [[Slot Versailles]] foar'n Kaiser uutruupen un dät [[Düütsk Kaiserriek|Düütske Kaiserriek]] wäd gruunded. * [[1996]]: [[Lübecker Bround-Ounsleek]] - Fermoudelk Neonazis lääse in een Asylbewierwer-Heem in [[Lübeck]] Fjuur. Deerbie stierwe tjoon Ljuude, soogen deerfon noch Bäidene. 55 moor wäide ferseerd. Ju Fjuurlääse wäd nit apkloord. * [[2007]]: Die [[Orkoan Kyrill]], die läipste Orkoan sänt dän [[Orkoan Lothar|Lothar]] fon'n 26. Dezember 1999, lukt uur Europa wäch. 47 Moanskene kuume tou Dood, Seekskoaden fon moor as een Milliarde Euro äntstounde. * [[2020]]: Bie Terror-Ounsleeke fon do [[Huthi]]-Milizen in ju Stääd [[Ma'rib]] in dän [[Jemen]] rakt dät 116 Doode. == Tou Waareld keemen == * [[1743]]: [[Ignazio Gaetano Boncompagni-Ludovisi]], italieensken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[1747]]: [[Michele Di Pietro]], italieensken roomsk-kathoolsken Kardinoal * [[1853]]: [[Fanny Stresow]], düütske Moalerske * [[1880]]: [[Alfredo Ildefonso Schuster]], seelich-spreekenen italieensken Benediktiner-Mönk, Äärts-Biskop fon Mailound un Kardinoal * [[1882]]: [[Anna Siemsen]], düütske Koasterske, Politikerske un Skrieuwerske * [[1930]]: [[Maria de Lourdes Pintasilgo]], portugiesiske Politikerske un Premier-Ministerske * [[1963]]: [[Emmanuel Chukwudi Eze]], nigerioansken Philosoph * [[1964]]: [[Enrico Lo Verso]], italieensken Skauspieler * [[1981]]: [[Erschüügiin Otgonbajar]], mongoolsken Moaler * [[1982]]: [[Joanna Newsom]], US-amerikoanske Musikerske * [[1983]]: [[Samantha Mumba]], iriske Sjungerske un Skauspielerske * [[1988]]: [[Angelique Kerber]], düütske Tennis-Spielerske == Stuurwen == * [[1213]]: [[Tamar (Georgien)|Tamar]], Köäniginne fon Georgien * [[1547]]: [[Pietro Bembo]], italieensken roomsk-kathoolsken Kardinoal un Sproak-Geleerden * [[1613]]: [[Regina Protmann]], seelich-spreekene Gruunderske fon do [[Katharinen-Sustere]] * [[1918]]: [[Caroline Barbey-Boissier]], Swaitser Botanikerske un Skrieuwerske * [[1921]]: [[Filippo Camassei]], italieensken roomsk-kathoolsken Gäistelken, eerste Latiensken Patriarch fon Jerusalem, leeter Kardinoal * [[1927]]: [[Hermann Müller-Thurgau]], Swaitser Plonten-Physiologe, Botaniker, Önologe un Wienranken-Tuchter * [[1977]]: [[Carl Zuckmayer]], düütsken Skrieuwer * [[2002]]: [[Martha Strasser]], düütske kommunistiske Wierstoundlerske juun dän Nasjonoalsosjoalismus [[Kategorie:Januoar]] [[Kategorie:Dai]] hb68xope2qir84wcb0jkrw7z9y0yu9q 0 11869 122451 122288 2023-03-29T03:49:27Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q2273]]) migriert wikitext text/x-wiki Die '''eenuntwintichste Januoar''' is die eenuntwintichste Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe noch 344 (of in Skaltjiere 345) Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Foarfaale == * [[1246]]: Bloot aan Dai ätter Begin fon dät Konklave wäd [[Innozenz V.]] foar'n Poabst kädden. Innozenz V. is die eerste Poabst, die ätter do Konklave-Sätgjuchte fon [[Gregor X.]] kädden wuude, un hie is die eerste [[Dominikoanere|Dominikoaner]], die Poabst wuuden is. * [[1643]]: Die Niederloundske Seefoarder [[Abel Tasman]] äntdäkt [[Tonga]] in dän [[Pazifik]]. * [[1793]]: In dän Ferloop fon ju [[Frantsööske Revolutsjoon]] wäd [[Ludwig XVI.]] mäd ju [[Guillotine]] waigjucht. * [[1824]]: [[Aschanti-Kriege]]: Een Heer fon dät [[Aschanti-Riek]], lain in [[Ghana]] fon däälich, roaket een fernäilende Uurwinnenge uur een britiske Troppe unner Gouverneur [[Sir Charles MacCarthy]] un woart deer sien Unouhongegaid in't Bäätelound fon ju Gouldkuste mäd. * [[1946]]: In [[Hessen]] rakt dät Kommunoal-Köäre, dät sunt do eerste fräie Köäre ap düütsken Boudem sänt 1933 * [[1980]]: Ju [[Chineeske Muure]] wäd unner Toankmoal-Skuts stoald * [[2017]]: Mäd dän [[Women’s March on Washington]] demonstrierje sowät 700.000 Moanskene, in't heele Lound moor as een Million, foar Wieuwljuude-Gjuchte, sosjoale Gjuchtfäidegaid un Moanskengjuchte. Bäätergruund sunt do wieuwljuudefäindelke un rassistiske Meenengen fon dän näien US-Präsident [[Donald Trump]]. * [[2019]]: [[Taliban]]-Terroristen griepe een militärisk Trainings-Leeger in ju [[Afghanistan|afghaniske]] Provinz [[Wardak]] oun. Jo bruuke een Auto-Bumbe un Skjootwoapen. Dät rakt 126 Doodesoffere, plus do tjo doode Oungriepere, un buppdät bit tou 70 Ferseerde. == Tou Waareld keemen == * [[1867]]: [[Ludwig Thoma]], düütsken Skrieuwer * [[1954]]: [[Thomas de Maizière]], düütsken Politiker * [[2004]]: Prinsässinne Ingrid Alexandra fon [[Norwegen]] == Stuurwen == * [[1118]]: [[Paschalis II.]], Poabst * [[1872]]: [[Franz Grillparzer]], aastriekisken Skrieuwer * [[1924]]: [[Wladimir Iljitsch Lenin]], rusken kommunistisken Politiker un Revolutsjoonäär, marxistisken Theoretiker, Paatäi- un Regierengs-Boas * [[2020]]: [[Katerina Angelaki-Rooke]], griechiske Skrieuwerske [[Kategorie:Januoar]] [[Kategorie:Dai]] 6taghwbxnm9g1esza18arpuzh0gkn1r 0 11870 122281 2023-02-26T21:45:29Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Chinesiske Muure]] nach [[Chineeske Muure]]: Wäd oafter so kweeden. wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Chineeske Muure]] cygdbci4scpy46evhbtte3dkr90d300 8 11871 122290 122289 2023-02-26T22:43:13Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki Anmäldede Benutsere $1 20em2b1u59tonilfy7v2mcwl4mq1ofp 0 11872 122452 122300 2023-03-29T03:49:37Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q2276]]) migriert wikitext text/x-wiki Die '''tjountwintichste Januoar''' is die tjountwintichste Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe noch 342 (of in Skaltjiere 343) Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Foarfaale == * [[1790]]: N poor Deege ätter hiere Ounkumst ap dät Ailound [[Pitcairn]] sätte do Moiterere fon ju [[Bounty]] dät Skip in Bround. * [[1900]]: Ap'e Naite fon ju Stääd [[Ladysmith (Suudafrikoa)|Ladysmith]] in ju britiske Kap-Kolonie in [[Suudafrikoa]] begint mäd aan Oungriep fon do Briten unner [[Charles Warren]] ju [[Slacht fon Spion Kop]] in dän [[Twäiden Buurenkriech]]. * [[2020]]: Wäägen ju Kroankhaid [[COVID-19]] wäd ju chineeske Metropole [[Wuhan]] unner Quarantäne stoalt un ouskat. Lufthoawen, Boanhof un Eepentelken Naiferkier wäide ticht moaked, do Ljuude mouten touhuus blieuwe. == Tou Waareld keemen == * [[1572]]: [[Johanna Franziska fon Chantal]], hillich-spreekene frantsööske Oardens-Gruunderske * [[1783]]: [[Stendhal]], frantsöösken Skrieuwer * [[1832]]: [[Édouard Manet]], frantsöösken impressionistisken Moaler * [[1876]]: [[Rupert Mayer]], düütsken roomsk-kathoolsken Pestoor, Jesuit, Wierstoundler juun do Nazis * [[1918]]: [[Gertrude Belle Elion]], US-amerikoanske Biochemikerske un Pharmakologinne, Dreegerske fon dän Nobelpries * [[1970]]: [[Jonathan Meese]], düütsken Kunstler == Stuurwen == * [[1944]]: [[Edvard Munch]], norweegisken [[Expressionismus|expressonistisken]] Moaler * [[1989]]: [[Salvador Dalí]], kataloansken [[Surreoalismus|surreoalistisken]] Moaler [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Januoar]] li295864s8inmqo6bwg8utjf9nucopy 0 11873 122453 122303 2023-03-29T03:49:47Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q2282]]) migriert wikitext text/x-wiki Die '''säksuntwintichste Januoar''' is die säksuntwintichste Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd bieuwe deer noch 339 (of in Skaltjiere 340) Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Foarfaale == * [[1827]]: Ätter dät Eende fon ju spoanske Heerskup be'eendet in [[Peru]] aan Apstound juun dän regierenden Diktoator [[Simón Bolívar]] uk ju fon him forsierde Foarheerskup fon [[Groot-Kolumbien]]. Peru gungt sin oainen Wai. * [[1887]]: In ju [[Slacht bie Dogali]] wint een uurmoachtich [[Äthiopien|äthiopisk]] Heer juun een 500 Mon stäärke [[Italien|italieenske]] Troppe. In ju Foulge ferstäärket Italien sien Moite uum Ienfloud in't aastelke Afrikoa; jo ploanje een Kolonie in [[Eritrea]]. * [[1950]]: Ju Ferfoatenge fon ju näi konstituierde Republik [[Indien]] wäd jäildend. * [[2015]]: Befräienge fon ju Stääd [[Kobanê]] truch kurdiske Troppen in dän Kriech juun [[Islamisken Stoat (Organisatsjoon)|IS]]-Terroristen. == Tou Waareld keemen == * [[1781]]: [[Achim von Arnim]], düütsken Dichter * [[1891]]: [[August Froehlich (Pestoor)|August Froehlich]], düütsken roomsk-kathoolsken Pestoor, Wierstounds-Strieder juun ju NS-Diktoatuur un Märtyrer == Stuurwen == * [[1824]]: [[Théodore Géricault]], frantsöösken Moaler * [[2003]]: [[Annemarie Schimmel]], düütske Islamwietenskupperske * [[2020]]: [[Kobe Bryant]], US-amerikoansken Basketbaal-Spieler [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Januoar]] dj2frocf6lzqeaa6ryjgr07v0v0qjv2 0 11874 122454 122310 2023-03-29T03:49:57Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q2285]]) migriert wikitext text/x-wiki Die '''oachtuntwintichste Januoar''' is die oachtuntwintichste Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe noch 337 (of in Skaltjiere 338) Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Foarfaale == * [[98]]: Aan Dai ätter dän Dood fon [[Nerva]], dän eersten [[Adoptivkaiser]], wäd die fon him n poor Mounde in't Foaren adoptierde [[Trajan]] foar'n näien Kaiser uutruupen. * [[1887]]: In [[Paris (Stääd)|Paris]] begint die Bau fon dän [[Eiffeltouden]]. * [[1987]]: [[Michail Gorbatschow]] aasket in sien Rääde bie dät Plenum fon't Säntroalkommitee fon ju Kommunistiske Paatäi fon ju [[Sowjetunion]] Reformen: Dän Begin fon [[Glasnost]] un [[Perestroika]]. == Tou Waareld keemen == * [[1796]]: [[Montanus Hettema]], Wäästfräise un Ärfoarsker fon ju [[Seeltersk|Seelter Sproake]] * [[1930]]: [[Kurt Biedenkopf]], düütsken Politiker * [[1955]]: [[Nicolas Sarkozy]], frantsöösken Politiker, Minister, Stoatspräsidänt * [[1966]]: [[Andrea Berg]], düütske Sjungerske == Stuurwen == * [[814]]: [[Koarl die Groote]], frankisken Köänich un "roomsken" Kaiser * [[1596]]: [[Francis Drake]], ängelsken Fräibüüter, Äntdäkker, Vize-Admiroal un eersten ängelsken Waareld-Uumsailer * [[1725]]: [[Päiter die Groote]], Tsoar fon Ruslound (Doatum ätter dän [[Julioansken Kalänner]], ätter dän gregorioansken waas dät die [[8. Februoar]]) * [[1956]]: [[Marie Juchacz]], düütske Sosjoal-Reformerske un Striederske foar do Gjuchte fon Wieuwljuude, Gruunderske fon ju Oarbaider-Wäilfoard (Arbeiterwohlfahrt / AWO) * [[2001]]: [[Ivan Prasko]], Biskop fon ju ukrainiske griechisk-kathoolske Säärke * [[2002]]: [[Astrid Lindgren]], sweediske Skrieuwerske fon Bäidensbouke * [[2021]]: [[Lida Barrett]], US-amerikoanske Mathematikerske un Hoochskoulkoasterske [[Kategorie:Januoar]] [[Kategorie:Dai]] ixxlnou1kxwaoktdj06ionhp7f5odph 0 11875 122455 122323 2023-03-29T03:50:07Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q2286]]) migriert wikitext text/x-wiki Die '''njuugenuntwintichste Januoar''' is die njuugenuntwintichste Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe noch 336 (of in Skaltjiere 337) Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Foarfaale == * [[1616]]: Do niederloundske Seefoardere [[Jacob Le Maire]] un [[Willem Cornelisz Schouten]] sailje eerstmoals ap dän Wai uum dät [[Kap Hoorn]] in dän Pazifik. * [[1794]]: Tjohunnert [[Weeuwer]]-Määstere stoarmje dät Räidhuus fon [[Augsbuurich]], uum een Ferbod fon dät Ienfieren fon buutloundske Stof-Weeren tou bewierkjen. * [[1886]]: [[Carl Benz]] mäldet dät [[Benz Patent-Motorwagen Nummer 1|eerste praxisdoogelke Automobil ap ju Waareld]] foar n Patent oun. * [[1942]]: Mäd dät [[Protokoll fon Rio de Janeiro]] gungt die [[Peruoansk-Ecuadorioansken Kriech|Peruoansk-Ecuadorioanske Kriech]] tou Eende. [[Peru]] kricht dät twiske him un [[Ecuador]] striedige Rienwoold-Rebät tou-ärkoand. * [[1929]]: Die Romoan ''Im Westen nichts Neues'' fon [[Erich Maria Remarque]] kumt in dän Honnel. Sien eerste Aplääse is truch Foarbestaalengen glieks fergriepen. == Tou Waareld keemen == * [[1499]]: [[Katharina von Bora]], düütske Reformatoorinne un Wieuwmoanske fon [[Martin Luther]] * [[1843]]: [[William McKinley]], Präsident fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] * [[1954]]: [[Oprah Winfrey]], US-amerikoanske Wiedkieker-Moderatoorinne, Skauspielerske un Unnerniemerske == Stuurwen == * [[1814]]: [[Johann Gottlieb Fichte]], düütsken Philosoph * [[1860]]: [[Ernst Moritz Arndt]], düütsken Skrieuwer un Dichter, Ouoardenden fon ju [[Frankfurter Nasjonoalfersammelenge]] * [[1934]]: [[Fritz Haber]], düütsken Chemiker un Nobelpries-Dreeger, Pionier fon ju chemiske Kriechsfierenge * [[2020]]: [[Georges-Hilaire Dupont]], frantsöösken roomsk-kathoolsken Gäistelken un Biskop fon Pala in dän Tschad [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Januoar]] gg2zc5jzutxehixzjjhmpojddgvlrnw 0 11878 122456 122338 2023-03-29T03:50:17Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q2313]]) migriert wikitext text/x-wiki Die '''twäide Februoar''' is die 33. Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe noch 332 (of in Skaltjiere 333) Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. Uumdät die twäide Februoar (in ju [[Wäästsäärke]]) die fjautichste Dai fon ju Wienoachtstied is, wäd ap düssen Dai [[Ljoachtmisse]] fierd. == Foarfaale == * [[962]]: Die [[Liudolfinger]] [[Otto I. (HRR)|Otto I.]] un sien Wieuwmoanske [[Adelheid fon Burgund|Adelheid]] wäide in Room truch Poabst [[Johannes XII.]] as Kaiser un Kaiserske kround. Düt Geböärnis jält däälich as Gruundengs-Doatum fon't [[Hillich Roomsk Riek|Hillige Roomske Riek]], wier oane dät [[Roomsk Riek|Roomske Riek]] in'n Sin fon ju ''[[Translatio imperii]]'' fääre bestounde skuul. * [[1119]]: Guido, Suun fon dän Groaf Wülm fon Burgund, wäd as Ätterfoulger fon [[Gelasius II.]] as Poabst kädden un nimt dän Noome [[Calixt II.|Calixtus II.]] oun. * [[1194]]: [[Richard Leeuwenhaat]] wäd uut sien Fangenskup ap ju Buurich [[Rieksbuurich Trifels|Trifels]] ätter ju Betoalenge fon n Hooch Loosejäild un ju Laistenge fon aan feudoalen Eed ap dän [[Rieksdai (HRR)|Rieksdai]] in [[Mainz]] fräilät. * [[1536]]: Unner ju Uppermonskup fon [[Pedro de Mendoza]] wäd [[Buenos Aires]] gruunded, dät däälich ju Haudstääd fon [[Argentinien]] is. Ju Stääd wäd ätter n poor Jiere fon Indioanere fernäild un mout in [[1580]] näi gruunded wäide. * [[1831]]: Kardinoal Bartolomeo Alberto Cappellari wäd ätter een [[Konklave]] fon 54 Deege foar'n Poabst kädden un nimt dän Noome [[Gregor XVI.]] oun. Hie waas bit nu tou (Stound 2023) die lääste Poabst, die noch naan Biskop waas, as hie kädden wuude. * [[1848]]: Dät Eende fon dän [[Mexikoansk-Amerikoansken Kriech]] brangt in dän [[Ferdraach fon Guadalupe Hidalgo|Free-Ferdraach fon Guadalupe Hidalgo]] do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] masse näi Lound in't Wääste, dät in't Foaren tou Mexiko heerd hiede. Dät honnelt sik uum Rebätte, do däälich do US-Buundesstoaten [[Arizona]], [[Kalifornien]], [[Nevada]], [[Utah]] un Deele fon [[Colorado]], [[New Mexico]] un [[Wyoming]] uumfoatje. Buppedät akzeptiert Mexiko dän [[Río Bravo del Norte]] (uk: Rio Grande) as Skeed tou [[Texas]]. * [[1943]]: Do Düütske ferljoose ju [[Slacht fon Stalingrad]] juun ju [[Sowjetunion]]. == Tou Waareld keemen == * [[1649]]: [[Benedikt XIII. (Poabst)]] * [[1913]]: [[Masanobu Fukuoka]], japoansken Mikrobiologe un Buur * [[1959]]: [[Hella von Sinnen]], düütske Wiedkieker-Moderatoorinne, Komikerske un Synchron-Baalerske * [[1970]]: [[Anton Hofreiter]], düütsken Politiker (Buundnis 90 / Do Gräine) == Stuurwen == * [[1769]]: [[Clemens XIII.]], Poabst [[Kategorie:Februoar]] [[Kategorie:Dai]] 01c6bykibjkoobiqnby2z5imt3eipyx 0 11879 122332 2023-02-27T15:52:33Z Heinz 88 Heinz verschob die Seite [[Hillige Roomske Riek]] nach [[Hillich Roomsk Riek]]: In dän Titel fon aan Artikel skuul aaltied ju stäärke insteede fon ju swäkke Adjektiv-Deklinatsjoon bruukt wäide: "Hillich Roomsk Riek", as "n Hillich Roomsk Riek" insteede fon "Hillige Roomske Riek" as "dät Hillige Roomske Riek". So as die düütske Artikkel uk "Heiliges Römisches Reich" hat, so as "ein Heiliges Römisches Reich", un nit "Heilige Römische Reich", so as "das Heilige Römische Reich". wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Hillich Roomsk Riek]] timgkuxmx7kra39y2us6g13ynvbdw3k 0 11880 122457 122342 2023-03-29T03:50:27Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q2318]]) migriert wikitext text/x-wiki Die '''fjoode Februoar''' is die 35. Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe noch 330 (in Skaltjiere 331) Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Foarfaale == * [[1803]]: Johannes Haas gruundet ju [[Krombacher Bjoueräi]]. * [[1825]]: Ju [[Februoar-Floud 1825]], een läipe Stoarmfloud, moaket läipe Skoaden loangs ju heele [[Noudsee]]-Kuste un kostet sowät 800 Ljuude dät Lieuwend. Deele fon [[Sylt]] wäide in ju See rieten, die noudelke Deel fon [[Jütlound]] wäd fon't Fäästlound ourieten un bieldet bit däälich dät Ailound [[Vendsyssel-Thy]]. * [[1857]]: [[Hermann Schaaffhausen]] begjucht ätter ju Unnersäikenge fon [[Fossil|fossile]] Bunken uur aan bit nu tou uunbekoanden Ädder-Moanske, dän [[Neanderdoaler]], in ju läichrhienske Sälskup foar Natuur- un Heelkunde in Bonn. Junner wiest hie aan Gips-Oudruk fon dät Skäädel-Täk, dät [[Johann Carl Fuhlrott]] in't [[Neanderdoal]] fuunen häd. * [[1861]]: Separatiske Stoaten in dät Suude fon do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|Fereende Stoaten]] sluute sik tou do [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa]] touhoope. * [[1889]]: Ju frantsööske Sälskup tou'n Bau fon dän [[Panamakanoal]] gungt in gjuchtelken Konkurs, mäd Skoade foar sowät 85.000 Skäildaaskere. Dät [[Panamaskändoal|rakt Skändoal]]. Ju Oarbaid oun dän Kanoal mout foar't eerste ienstoald wäide. * [[1899]]: Een US-amerikoanske Patrouille beskjut phillipinske Suldoaten. Deermäd begint die [[Philippinsk-Amerikoansken Kriech|Philippinsk-Amerikoanske Kriech]] twiske do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa]] un do [[Philippinen]], do sik juust eerste fon [[Spanien]] fräikamped hieden. * [[1919]]: Die Fersäik, een [[Bremer Räiderepublik|Räiderepublik]] tou gruundjen, wäd in [[Bremen]] blouderch deelsloain. In [[Bremerhoawen]] duurt dät noch n poor Deege langer. == Tou Waareld keemen == * [[1627]]: [[Robert Boyle]], irisken Chemiker un Natuurwietenskupper * [[1871]]: [[Friedrich Ebert]], eersten Riekspräsident fon ju [[Weimarer Republik]] * [[1897]]: [[Ludwig Erhard]], twäiden Buundeskanzler fon ju Buundesrepublik [[Düütsklound]] * [[1906]]: [[Dietrich Bonhoeffer]], düütsken luttersken Theologe un Wierstandskamper juun dän [[Nasjonoalsosjoalismus]] == Stuurwen == * [[211]]: [[Septimius Severus]], roomsken Kaiser * [[708]]: [[Sisinnius]], Poabst * [[856]]: [[Rabanus Maurus]], Äärtsbiskop fon Mainz, Ferfoater fon two latienske Enzyklopädien * [[1041]]: [[Fujuwara no Kintō]], japoansken oadligen Dichter [[Kategorie:Februoar]] [[Kategorie:Dai]] imcmt9x1vrlrfvx7xzr0aiievjh4ynp 0 11881 122458 122348 2023-03-29T03:50:37Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q2319]]) migriert wikitext text/x-wiki Die '''füüfte Februoar''' is die 36. Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe noch 329 (of in Skaltjiere 330) Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Foarfaale == * [[1265]]: Guido le Gros wäd fjauer Mounde ätter dän Dood fon [[Urban IV.]] in [[Perugia]] as [[Poabst]] kädden un nimt dän Noome [[Clemens IV.]] oun. As Poabst hoaldt hie sik sieläärge nit in [[Room (Stääd)|Room]] ap. * [[1887]]: Ju Oper [[Otello (Verdi)|Otello]] fon [[Giuseppe Verdi]] wäd in [[Mailound]] uurapfierd. * [[1899]]: Ätter ju twodeegige [[Slacht uum Manila (1899)|Slacht uum Manila]] wilst dän [[Philippinsk-Amerikoansken Kriech]] konnen do Amerikoanere Manila hoolde, wilst sik do ienheemske Troppen fääre in't Bäätelound touräächluuke moutene. * [[2020]]: Die [[Fräie Demokroatiske Paatäi|FDP]]-Politiker [[Thomas Kemmerich]] wäd mäd do Stämmen fon [[Alternative foar Düütsklound|AfD]], [[Kristelk-demokroatiske Union|CDU]] un [[Fräie Demokroatiske Paatäi|FDP]] foar'n Ministerpräsident fon [[Thüringen]] kädden. Apgruund fon ju AfD-Bedeeligenge jält dät as eerste Kooperatsjoon fon buurgerelke un gjuchtsextreme Paatäien un somäd as Tabu-Breek, dät rakt een Regierengs-Krise, wierap Kemmerich dul wäd un sien Boantje ätter kuute Tied wier deellait. == Tou Waareld keemen == * [[1808]]: [[Carl Spitzweg]], düütsken Moaler == Stuurwen == * [[1894]]: [[Auguste Vaillant]], frantsöösken Anarchist un Attentäter (waigjucht) [[Kategorie:Februoar]] [[Kategorie:Dai]] pb68r1jt9zdmk3hs3nrpsfmpskyto1j 0 11882 122459 122351 2023-03-29T03:50:47Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q82601]]) migriert wikitext text/x-wiki [[Bielde:South America southern tip pol.png|thumb|right|500px|Dät suudelke Spit fon Suudamerikoa mäd ju Magellansträite un suudelk deerfon do Ailounde fon Fjuurlound]] '''Fjuurlound''' ([[Spoanske Sproake|spoansk]] '''''Tierra del Fuego''''', ''Lound fon dät Fjuur'', aleer '''''Magellanica''''' (ätter [[Ferdinand Magellan]]) is n [[Ailoundkoppel]], foar dät Suudelke Spit fon [[Suudamerikoa]]. Fon't Fäästlound outränt is dät truch ju [[Magellansträite]]. Dät Ailound-Koppel häd een Loundflakte fon 73.746 km², wier fon 47.000 km² dät Haud-Ailound [[Isla Grande de Tierra del Fuego]] uutmoakje. Fjuurlound wuude in [[1881]] truch dän Meridioan 68°&nbsp;36′ fon wäästelke Loangte in aan aastelken Deel foar [[Argentinien]] (däälich ju [[Provins Tierra del Fuego (Argentinien)|Tierra del Fuego]]) un aan wäästelken Deel foar [[Chile]] (däälich ju Region [[Región de Magallanes y de la Antártica Chilena|Magallanes]]) apdeeld. In dän argentiensken Deel lieuwje sowät 127.000 Ljuude un in dän chileensken sowät 8000. As jo in [[1520]] ju Magellansträite ärfoarskeden, foonten Magellan un sien Monljuude in't Noude neen Siedelengen, man in't Suude fon ju See-Äängte wieren snoagens fon't Skip uut masse Fjuure tou sjoon, as Magellan sin Chronist [[Antonio Pigafetta]] begjucht. Die Generoal-Kaptain Magellan naamde dät Lound deeruum "Fjuurlound". <gallery> Bielde:Laguna Esmeralda Landscape 2.jpg|Loundskup Bielde:00 125 2510 Beagle-Kanal (Südamerika).jpg|N [[Glitsker]] Bielde:Pingüino Papúa.jpg|N [[Iesels-Pinguin]] (''Pygoscelis papua'') </gallery> [[Kategorie:Ailoundkoppel]] [[Kategorie:Argentinien]] [[Kategorie:Chile]] pqwp8incbi9mf0irphq0xxgr3wkypng 0 11883 122352 2023-02-27T20:21:23Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjuurlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjuurlound]] mu2hh5us75tmogqstztjr1lb73n5it3 0 11884 122353 2023-02-27T20:21:47Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjuurlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjuurlound]] mu2hh5us75tmogqstztjr1lb73n5it3 0 11885 122354 2023-02-27T20:22:04Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Fjuurlound]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Fjuurlound]] mu2hh5us75tmogqstztjr1lb73n5it3 0 11886 122460 122359 2023-03-29T03:50:57Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q47867]]) migriert wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" style="float:right;margin-left:0.5em" ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | Gäddeldierte |- | align="center" | [[Bielde:9-banded-armadillo.jpg|350px|Njuugenbienden-Gäddeldiert (Dasypus novemcinctus)]] <br><small>[[Njuugenbienden-Gäddeldiert]] (''Dasypus novemcinctus'')</small> |- ! align="center" bgcolor="#6B8E23" | '''Systematik''' |- | {| border="0" |- | ''sunner Stappe:'' || [[Synapsiden]] (Synapsida) |- | ''Klasse:'' || [[Suugedierte]] (Mammalia) |- | ''Unnerklasse:'' || [[Haagere Suugedierte]] (Eutheria) |- | ''Uuroardenge:'' || [[Ieuwenlid-Dierte]] (Xenarthra) |- | ''Oardenge:'' || [[Panserde Ieuwenlid-Dierte]] (Cingulata) |- | ''sunner Stappe:'' || '''Gäddeldierte''' (Dasypoda) |- | Beskrieuwen fon || [[Friedrich August Quenstedt|Q<small>UENSTEDT</small>]], 1885 ([[Rudolf Hoernes|H<small>OERNES</small>]], 1886) |} |} Do '''Gäddeldierte''' (Dasypoda) bieldje ju eensige uurlieuwende Suugediert-Gruppe fon do [[Panserde Ieuwenlid-Dierte]] (Cingulata). Jo wäide däälich in two Foamiljen mäd aaltouhoope sowät 20 apstuuns foarkuumende [[Oard (Biologie)|Oarde]] iendeeld, buppedät sunt masse moor oun uutstuurwene Fertreedere bekoand. Ju Gruppe is uur dän [[Suudamerikoa|suudamerikoansken]] Kontinent un do suudaastelke Deele fon [[Noudamerikoa]] fersprat; aan grootdeel fon do däälich lieuwjende Oarde konsäntriert sik in't säntroale un noudelke Suudamerikoa. As eensige bekoande Suugediert-Gruppe fon däälich ferföigje do Gäddeldierte uur een buutere Panser-Bieldenge uut Bunken. Do mäd [[Houdenskuppe]]n panserde [[Skuppendierte]] goolten aleer as nai fjuund, man dät waas ferkierd. Gäddeldierte lieuwje maasttieds aleeenich un in unnerskeedelke Mäite in Äid-Baue, wierbie jo oun düsse greeuwende Lieuwendswiese truch moorere Skelett-Modifikatsjoonen ounpaased sunt. As Haud-Neerenge wäide ferskeedene [[Insekten]] freeten, man wäkke Oarde freete uk [[Plonten]] of litjere [[Wierbelde Dierte]]. Ju Lieuwendswiese fon do Gäddeldierte is nit foar älke Oard goud unnersoacht, foaraaln wät ju Fermoorenge oungungt. Dät Flask wäd fon Moanskene deelwiese as [[Ietelweere]] bruukt, wäkke Skelett-Deele wäide lokoal uk as Räistoffe foar't Hondwierk nuumen. Wäkke Oarde jäilde apgruunde fon hiere Boudemwroutjende Däidegaide as Loundploage. In [[Europa]] bekoand wuuden do Gäddeldierte foar't eerste Moal tou Begin fon't 16. Jierhunnert, ju [[Eerstbeskrieuwenge]] fon do Dasypoda is uut dät Jier 1885 / 1886. Ju Äntwikkelenge fon do Gäddeldierte kon uur [[Fossil]]-Funste bit in dät [[Paläozän]] foar moor as 56 Millionen Jiere tourääch ferfoulged wäide. Man do Oarde, do däälich lieuwje, trieden eerste relativ leet ap. Do naiste Fjuunde fon do Gäddeldierte sunt do [[Miegelkeboaren]] un [[Loaidierte]]. Aal tjo Gruppen wiese besunnere Skelett-Bieldengen loangs dän Räägebunke ap, sodät jo touhoope ju Uuroardenge fon do [[Ieuwenlid-Dierte]] (Xenarthra) ienoardend wäide, een fon do fjauer groote Haud-Lienjen fon do [[Haagere Suugedierte]]. [[Kategorie:Dierte]] pymhx9c6fjttrkhfv0gkf96xv1qugy8 0 11887 122357 2023-02-27T21:10:01Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[Gäddeldierte]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Gäddeldierte]] jwh8ew27q9hoghxwlbdzvwmmokayotm 0 11888 122461 122375 2023-03-29T03:51:08Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q2364]]) migriert wikitext text/x-wiki In [[Skaltjier]]e wäd die [[Februoar]] uum aan Skaltddai ferloangerd. Deer kumt dät fon, dät düsse Jiere aan '''njuugenuntwintichsten Februoar''' hääbe, die dan die 60. Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]] is, wiertruch noch 306 Deege bit tou dät Eende fon't Jier blieuwe. In dän [[Roomsken Kalänner]] waas die [[Februarius]] uurspröängelk dät lääste Mound, un deeruum uk dät Mound, wier do Skaltdeege bietouföiged wuuden sunt. Man die wuddelke Skaltdai in dän gregorioansken Kalänner in roomske Tälwiese is deerbie, as in dän [[Julioansken Kalänner]] aan ätter dän [[23. Februoar]] ienskäuwenen [[24. Februoar]]. Düt waas in dän Fäästkalänner fon ju [[Roomsk-kathoolske Säärke]] noch bit tou ju Näioardenge fon't [[Särkenjier]] in [[1969]] deer oun tou sjoon, dät dät Fääst fon dän [[Matthias (Apostel)|Hilligen Matthias]], dät aaltied ap dän 24. Februoar fierd wuude, in Skaltjiere ap dän [[25. Februoar]] ferskäuwen wuude. Ju [[Evangeelske Säärke in Düütsklound]] häd düsse Räägel beheelden. Do däälich räägelmäitige Skaltdeege rakt dät, sänt Poabst [[Gregor XIII.]] in een [[Inter gravissimas|poabstelke Bulle ap dän 24. Februoar 1582]] ju Striekenge fon tjoon aploopene Skaltdeege ounoardende. Fon do oun sunt aal do Jiere, wier ju Toal sunner Räst truch fjauer deeld wäide konnen, Skaltjiere, mäd Uutnoame fon do Jierstoale, do sunner Räst truch 400 deeld wäide konnen, also 1700, 1800, 1900. Deerjuun wieren 1600 un 2000 Skaltjiere. Analog wäide 2100, 2200 un 2500 neen Skaltjiere, man 2400 wäd n Skaltjier. == Foarfaale == * [[1996]]: Moor as two Mounde ätter Unnerteekenge fon dät [[Oukuumen fon Dayton]] eendet ju [[Beleegerenge fon Sarajevo]], ju loangste Beleegerenge fon't twintichste Jierhunnert. [[Sarajevo]] is 1425 Deege loang beleegerd wuuden. == Tou Waareld keemen == * [[1468]]: [[Paul III.]], Poabst * [[1940]]: [[Hideo Ochi]], japoansken Karateka * [[1988]]: [[Benedikt Höwedes]], düütsken Foutbaaler [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Februoar]] spar8p7tnigaphufxsc76a0baqanb60 0 11889 122395 122387 2023-03-01T16:46:17Z Murma174 1663 test wikitext text/x-wiki Die '''säkste Februoar''' is die 37. Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe deer noch 328 (of in Skaltjiere 329) Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Foarfaale == * [[1831]]: Die ap n [[2. Februoar]] käddene Bartolomeo Alberto Cappellari wäd unner dän Noome [[Gregor XVI.]] foar'n Poabst kround. * [[1840]]: Fertreedere fon ju [[Fereend Köönichriek|britiske Kroune]] sluute mäd Fertreedere fon do [[Maori]] dän [[Ferdraach fon Waitangi]], die [[Näiseelound]] unner britiske Regierenge brangt. Die Ferdraach is twosproakich, hie is ap [[Ängelske Sproake|Ängelsk]] un ap [[Maoriske Sproake|Maorisk]] ferfoated. Dät Problem deerbie is, dät Failere in ju Uursättenge deertou fiere, dät deer nit dät sälge oane stoant, sodät do Briten heel uur Gjuchte uut dän Ferdraach ouleede, as do Maori do toustounde wüülen. * [[1919]]: Ju Weimarer Nasjonoalfersammelenge wäd fon [[Friedrich Ebert]] eepend. * [[1922]]: [[Kardinoal]] Achille Ratti wäd ätter fjauer Deege [[Konklave]] foar'n Poabst kädden un nimt dän Noome [[Pius XI.]] oun. * [[1952]]: Mäd dän Dood fon hieren Foar [[Georg VI. (Fereend Köönichriek)|Georg VI.]] wäd [[Elisabeth II.]] Köäniginne un Stoatsupperhaud fon't [[Fereend Köönichriek|Fereende Köänichriek]] un uur Lounde fon dän [[Commonwealth of Nations|Commonwealth]]. Ju is tou düsse Tied in [[Kenia]] unnerwaiens un ferbrangt ju Noacht in dät [[Treetops Hotel]]. == Tou Waareld keemen == * [[1904]]: Twäin Deege, eer [[Japan]] dän [[Japoansk-Rusken Kriech]] begint, bräkt dät sien diplomoatiske Ferbiendengen tou [[Ruslound]] ou un lukt sin Boskupper uut [[Sänt Päitersbuurich]] ou. * [[1911]]: [[Ronald Reagan]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansken]] Skauspieler, 33. Gouverneur fon [[Kalifornien]], 40. Präsident fon do USA. * [[1918]]: [[Lothar-Günther Buchheim]], düütsken Skrieuwer un Moaler * [[1945]]: [[Bob Marley]], jamaikoansken Musiker * [[1961]]: [[Malu Dreyer]], düütske Politikerske ([[SPD]]), Ministerske fon't Lound un Ministerpräsidäntinne fon [[Rhienlound-Palts]] == Stuurwen == * [[1740]]: [[Clemens XII.]], Poabst * [[1770]]: [[Franz Kaspar von Franken-Siersdorf]], prüüsken Wäibiskop in Köln * [[1804]]: [[Joseph Priestley]], britisk-US-amerikoansken unitaristisken Pestoor un Theologe, Philosoph, Chemiker un Physiker * [[1918]]: [[Gustav Klimt]], Aastrieker Kunstler in dän [[Juugendstil]] * [[1952]]: [[Georg VI. (Fereend Köönichriek)|Georg VI.]], britisken Köänich * [[1967]]: [[Henry Morgenthau]], US-amerikoansken Politiker * [[2020]]: [[Li Wenliang]] (李文亮 / Lǐ Wénliàng), chineesken Dokter, in [[Wuhan]], die as aan fon do eerste ju Kroankhaid [[COVID-19]] ärkoand un juun dän Wierstound fon ju chineeske Politik eepentelk moaked hiede, eer hie sälwen doodelk deerfon kroank wuuden is. [[Kategorie:Februoar]] [[Kategorie:Dai]] te047gb3m994u7v5jyu46uuoc1pkd5l 0 11890 122543 122393 2023-05-09T21:19:10Z YiFeiBot 6271 1 [[Hilfe:Internationalisierung|Interwiki-Link(s)]] nach [[d:|Wikidata]] ([[d:q2393]]) migriert wikitext text/x-wiki Die '''eerste Meerte''' is die 60. Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]] (die 61. in Skaltjiere), somäd blieuwe deer noch 305 Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. Düssen Dai waas in dät [[Roomsk Riek|oolde Room]] uurspröängelk die [[Roomsken Kalänner|kaländoariske]] Begin fon dät Jier, die Dai, wier in dän [[Vesta-Tämpel (Forum Romanum)|Vesta-Tämpel]] ap dät [[Forum Romanum]] dät hillige Fjuur ounstikt wuude. [[Vesta (Mythologie)|Vesta]] wuude as Goddine fon dät Häid-Fjuur fereerd. As do [[Konsuloat|roomske Konsuln]] in't Jier [[153 f. Kr.|153 foar Kristus]] dän Begin fon hiere Legisloatuur-Periode ap dän [[1. Januoar|eersten Januoar]] ferlaiden, wuude düt tougliek uk die näie Begin fon dät Jier. Bit däälich kon, wäl [[Latiensk]] ferstoant, oun do Noomen fon wäkke Mounde sjo, dät dät uurspröängelk uurs waas: Die [[September]] hat so, uumdät hie uurspröängelk dät soogende Mound waas, die [[Oktober]] häd sin Noome, uumdät hie uurspröängelk dät oachte Mound waas, die [[November]] waas sjuunelk dät njuugende un die [[Dezember]] dät tjaande. Ju [[Waareld-Organisatsjoon foar Meteorologie]] häd dän 1. Meerte as meteorologisken [[Begin fon dät Foarjier]] ap ju [[noudelke Hemisphäre]] fon ju [[Äide]] fäästlaid. == Foarfaale == * [[499]]: Ätterdät sik die [[Goten|Aastgooten]]-Köänich [[Thiudreiks die Groote]] (gotisk: 𐌸𐌹𐌿𐌳𐌰𐍂𐌴𐌹𐌺𐍃 𐍃𐌰 𐌼𐌹𐌺𐌹𐌻𐌰 / Thiudreiks sa Mikila; düütsk: Theoderich der Große) foar Poabst [[Symmachus (Poabst)|Symmachus]] un juun dän Juun-Poabst [[Laurentius (Juun-Poabst)|Laurentius]] uutspreeken häd, wäd Laurentius ousät un kricht insteede dät Boantje fon dän Biskop fon [[Nuceria Alfaterna]] in [[Kampanien]]. * [[705]]: [[Johannes VII. (Poabst)|Johannes VII.]] wäd foar'n Poabst kädden. * [[1420]]: Poabst [[Martin V.]] ropt in sien ''Kjuustoachs-Bulle''' tou'n [[Kjuustoach]] juun do [[Hussiten]] ap un loost deer do [[Hussiten-Kriege]] mäd uut. * [[1562]]: Een Riege fon [[Hugenotten]] wäd in [[Wassy]] fon Katholiken möärend. Dät ''[[Bloudboad fon Wassy]]'' loost dän [[Eersten Hugenotten-Kriech]] in Frankriek uut. * [[1783]]: Mäd ju Ratifisierenge truch ju lääste Kolonie [[Maryland]] treede do fon dän [[Kontinentoal-Kongräs]] fon do noudamerikoanske [[Trättien Kolonien]] besleetene ''[[Konföderatsjoons-Artikkele]] in Krit, Foarloopere fon ju [[Ferfoatenge fon do Fereende Stoaten]]. * [[1792]]: Troonwiksel in Aastriek un dät [[Hillich Roomsk Riek|Hillige Roomske Riek]]. As [[Leopold II. (HRR)|Leopold II.]] stäärft, foulget sin Suun [[Franz II. (HRR)|Franz II.]] * [[1793]]: In ju [[Slacht bie Aldenhoven]] uurwint Aastriek ju frantsööske Armee, sodät ju dän Dai ätters [[Aachen]] touräächärooberje kon. * [[1870]]: Die [[Tripel-Allianz-Kriech]] eendet, as die [[Paraguay|paraguayiske]] Diktoator [[Francisco Solano López]] in dän Kamp mäd [[Brasilien|brasilioanske]] Suldoaten faalt. * [[1903]]: Ju Dreguuner-Direktsjoon fon [[Dresden]] fiert ju Unnersäikenge fon Finger-Oudrukke tou ju Apkloorenge fon Ferbreeken in Düütsklound ien. * [[2018]]: [[Carles Puigdemont]], die in't Exil fäästsit, fertichtet foar't eerste ap sien näie Kandidoatuur as kataloansken Regionoal-Präsident. == Tou Waareld keemen == * [[1445]]: [[Sandro Botticelli]], italieensken Moaler fon ju Renaissance * [[1810]]: [[Frédéric Chopin]], poolsk-frantsöösken Komponist (Doatum uunseeker, deer wäd toumäts uk die [[22. Februoar]] ounroat) == Stuurwen == * [[492]]: [[Felix II. (Poabst)|Felix II.]], Poabst * [[965]]: [[Leo VIII.]], Poabst * [[1792]]: [[Leopold II. (HRR)|Leopold II.]], Äärts-Heertoach fon Aastriek, Köänich fon Böömen, Ungarn un Kroatien, Kaiser fon't [[Hillige Roomske Riek]] * [[1870]]: [[Francisco Solano López]], paraguayisken Diktoator. [[Kategorie:Meerte]] [[Kategorie:Dai]] c71xo6kurbfd3ujc3mnt391mlgosx65 0 11891 122406 122401 2023-03-01T19:59:08Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki Die '''9. Februoar''' is die 40. Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe noch 325 (of in Skaltjiere 326) Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Foarfaale == * [[1534]]: In [[Münster (Wäästfoalen)|Münster]] wäd dät fon do Doopere unner [[Jan Matthys]] unner Mee-Oarbaid fon [[Jan van Leiden]] dät Dooper-Riek apgjucht. * [[1849]]: In dän [[Säärkenstoat]] ropt [[Giuseppe Mazzini]] in dän Roome fon't [[Risorgimento]] ju [[Roomske Republik (1849)|Roomske Republik]] uut. Dät fiert straks tou dät Iengriepen fon frantsööske un spoanske Troppen, do ju Republik bit tou dän [[3. Juli]] mäd Gewalt deelslo. * [[1861]]: [[Jefferson Davis]] wäd in do [[Konföderierde Stoaten fon Amerikoa]] foar'n Präsident kädden. == Tou Waareld keemen == * [[1853]]: [[Leander Starr Jameson]], britisken Dokter, Politiker, militärisken Uppermon in ju [[Kapkolonie]] un Ounfierder fon dän [[Jameson Raid]], n Uurfaal ap ju [[Suudafrikoanske Republik]]. == Stuurwen == * [[1905]]: [[Adolph Friedrich Erdmann von Menzel]] - Aan bekoanden prüüsken Kunstler. * [[1960]]: [[Ernst von Dohnányi]], ungarisken Pianist un Komponist * [[2002]]: [[Margaret, Countess of Snowdon]], britiske Prinsässinne * [[2018]]: [[Wesla Whitfield]], US-amerikoanske Jazz-Sjungerske [[Kategorie:Februoar]] [[Kategorie:Dai]] mypwbjbc7i7b61038ex3yry0er44wnp 10 11892 122940 122408 2024-01-01T17:01:25Z Heinz 88 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Лимонная кислота-1.jpg|350px |02=Aplastodiscus arildae no Parque Estadual de Caparao por Lucas Rosado (03).jpg|350px |03="Il Castello".jpeg|350px |04=Apollo 15 flag, rover, LM, Irwin.jpg|350px |05=2023a - Åkers kyrka, Södermanland.jpg|350px |06=2007 Matterhorn.jpg|350px |07=Edible frog (Pelophylax esculentus).jpg|350px |08=% 2Fstorage% 2Femulated% 2F0% 2FAndroid% 2Fdata% 2Fcom.miui.gallery% 2Fcache% 2FSecurityShare% 2F1698903840447.jpg|350px |09=Népal rana tharu1818a Crop.jpg|350px |10=CR HXD1 Yuanlong.jpg|350px |11=KB.Kościół św. Andrzeja w Trzebieszowicach.jpg|350px |12=Atelopus certus calling male.jpg|350px |13=(16-16) ZDU-16 (16-16) Samostan Male braće s crkvom sv. Frana - Dubrovnik.jpg|350px |14=Berninabahn zwischen Lagalb und Ospizio Bernina im Winter.jpg|350px |15=Linz Neuer Dom Rudigier-Orgel 01.jpg|350px |16=Expedition 42 Soyuz TMA-14M Landing (201503120102HQ).jpg|350px |17=Flickr - ggallice - Monkey treefrog (2).jpg|350px |18=(2023) พระบรมมหาราชวังและวัดพระศรีรัตนศาสดาราม เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร (26).jpg|350px |19=Ulm Münster Choraltar 01.jpg|350px |20=Benny Trapp Alytes cisternasii.jpg|350px |21=FS E 444R Cervo 2.jpg|350px |22=Old Woman of Bhaktapur - Kathmandu.jpg|350px |23=Soyuz TMA-16 approaching ISS.jpg|350px |24=Mozambique - traditional sailboat.jpg|350px |25=Reformierte Kirche Waltensburg. 18-09-2022. (actm) 09.jpg|350px |26=The Green and Golden Bell Frog.jpg|350px |27=Caesio teres in Fiji by Nick Hobgood.jpg|350px |28=Ansamblul bisericii evanghelice fortificate din Archita MS-II-a-A-15596.JPG|350px |29=BennyTrapp Hyla intermedia Italien.jpg|350px |30=S-Bahn at Hauptbahnhof Berlin.JPG|350px |31=Blue Mosque Courtyard Dusk Wikimedia Commons.jpg|350px |32=Condylactis gigantea (Giant Anemone - yellow & pink tip variation).jpg|350px |33=NGC7293 (2004).jpg|350px |34=Biserica fortificată Cisnădioara, iarna. Ianuarie 2020.jpg|350px |35=Bufo americanus PJC1.jpg|350px |36=Erizo de mar violáceo (Sphaerechinus granularis), Parque natural de la Arrábida, Portugal, 2020-07-31, DD 85.jpg|350px |37=African boy transporting fodder by bicycle edit.jpg|350px |38=Church of light.jpg|350px |39=20180924 UCI Road World Championships Innsbruck Men U23 ITT Callum Scotson 850 8281.jpg|350px |40=Windmills D1-D4 (Thornton Bank).jpg|350px |41=Dendrobates azureus (Dendrobates tinctorius) Edit.jpg|350px |42=Holy SURP Hovhannes Church.jpg|350px |43=Columbia.sts-1.01.jpg|350px |44=A man and his donkey on the way back from the field in Aswan, Egypt (edited).jpg|350px |45=SBB RABDe 500 bei Twann.jpg|350px |46=Church of Saints Clement and Panteleimon (Ohrid).jpg|350px |47=Dendropsophus microcephalus - calling male (Cope, 1886).jpg|350px |48=ZB Interregio mit HGe 101 bei Niederried.jpg|350px |49=Woman sewing a face mask with a Singer machine 09.jpg|350px |50=Borgund Stave Church in Lærdalen, 2013 June.jpg|350px |51=Red eyed tree frog edit2.jpg|350px |52=2014 Track on Fremington Edge.jpg|350px |53=2014 Track on Fremington Edge.jpg|350px }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2023}} </noinclude> g5qy13jmyiqd9w6fz4cdsnck7a5hl05 4 11896 122488 2023-04-23T10:59:52Z Murma174 1663 + archiv wikitext text/x-wiki == 2022 == == Von Diskussion:Haudsiede hierher übertragen Dez. 2022 == == Advanced Search == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[m:WMDE_Technical_Wishes/AdvancedSearch|Advanced Search]] will become a default feature on your wiki on November 28. This new interface allows you to perform specialized searches on the [[Special:Search|search page]], even if you don’t know any [[mw:Special:MyLanguage/Help:CirrusSearch|search syntax]]. Advanced Search originates from the [[m:WMDE_Technical_Wishes|German Community’s Technical Wishes project]]. It's already a default feature on German, Arabic, Farsi and Hungarian Wikipedia. Besides, more than 40.000 users across all wikis have tested the beta version. Feedback is welcome on the [[mw:Help talk:Extension:AdvancedSearch|central feedback page]].</div> [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] ([[m:User talk:Johanna Strodt (WMDE)|talk]]) 11:03, 26. Nov 2018 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_2&oldid=18363910 --> == FileExporter beta feature == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Logo for the beta feature FileExporter.svg|thumb|Coming soon: the beta feature [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons|FileExporter]]]] A new beta feature will soon be released on all wikis: The [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons|FileExporter]]. It allows exports of files from a local wiki to Wikimedia Commons, including their file history and page history. Which files can be exported is defined by each wiki's community: '''Please check your wiki's [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons/Configuration file documentation|configuration file]]''' if you want to use this feature. The FileExporter has already been a beta feature on [https://www.mediawiki.org mediawiki.org], [https://meta.wikimedia.org meta.wikimedia], deWP, faWP, arWP, koWP and on [https://wikisource.org wikisource.org]. After some functionality was added, it's now becoming a beta feature on all wikis. Deployment is planned for January 16. More information can be found [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons|on the project page]]. As always, feedback is highly appreciated. If you want to test the FileExporter, please activate it in your [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|user preferences]]. The best place for feedback is the [[mw:Help_talk:Extension:FileImporter|central talk page]]. Thank you from Wikimedia Deutschland's [[m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes project]]. </div> [[User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 09:42, 14. Jan 2019 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=18782700 --> == Beta feature "Reference Previews" == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> A new beta feature will soon be deployed to your wiki: [[m:WMDE_Technical_Wishes/ReferencePreviews|Reference Previews]]. As you might guess from the name, this feature gives you a preview of references in the article text. That means, you can look up a reference without jumping down to the bottom of the page. Reference Previews have already been a beta feature on German and Arabic Wikipedia since April. Now they will become available on more wikis. Deployment is planned for October 24. More information can be found [[m:WMDE_Technical_Wishes/ReferencePreviews|on the project page]]. As always, feedback is highly appreciated. If you want to test Reference Previews, please activate the beta feature in your [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|user preferences]] and let us know what you think. The best place for feedback is the [[mw:Help talk:Reference Previews|central talk page]]. We hope the feature will serve you well in your work. Thank you from Wikimedia Deutschland's [[m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes project]]. </div> -- [[User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 09:47, 23. Okt 2019 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=19478814 --> == Additional interface for edit conflicts on talk pages == ''Sorry, for writing this text in English. If you could help to translate it, it would be appreciated.'' You might know the new interface for edit conflicts (currently a beta feature). Now, Wikimedia Germany is designing an additional interface to solve edit conflicts on talk pages. This interface is shown to you when you write on a discussion page and another person writes a discussion post in the same line and saves it before you do. With this additional editing conflict interface you can adjust the order of the comments and edit your comment. We are inviting everyone to have a look at [[m:WMDE Technical Wishes/Edit Conflicts#Edit conflicts on talk pages|the planned feature]]. Let us know what you think on our [[mw:Help talk:Two Column Edit Conflict View|central feedback page]]! -- For the Technical Wishes Team: [[m:User:Max Klemm (WMDE)|Max Klemm (WMDE)]] 14:15, 26. Feb 2020 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Max Klemm (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=19845780 --> == Technical Wishes: FileExporter and FileImporter become default features on all Wikis == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> The [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons|FileExporter and FileImporter]] will become a default features on all wikis until August 7, 2020. They are planned to help you to move files from your local wiki to Wikimedia Commons easier while keeping all original file information (Description, Source, Date, Author, View History) intact. Additionally, the move is documented in the files view history. How does it work? Step 1: If you are an auto-confirmed user, you will see a link "Move file to Wikimedia Commons" on the local file page. Step 2: When you click on this link, the FileImporter checks if the file can in fact be moved to Wikimedia Commons. These checks are performed based on the wiki's [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons/Configuration_file_documentation|configuration file]] which is created and maintained by each local wiki community. Step 3: If the file is compatible with Wikimedia Commons, you will be taken to an import page, at which you can update or add information regarding the file, such as the description. You can also add the 'Now Commons' template to the file on the local wiki by clicking the corresponding check box in the import form. Admins can delete the file from the local wiki by enabling the corresponding checkbox. By clicking on the 'Import' button at the end of the page, the file is imported to Wikimedia Commons. If you want to know more about the [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons|FileImporter extension]] or the [[m:WMDE_Technical_Wishes|Technical Wishes Project]], follow the links. --For the Technical Wishes Team: </div>[[User:Max Klemm (WMDE)|Max Klemm (WMDE)]] 09:14, 6. Aug 2020 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Max Klemm (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=20343133 --> == Umfrage zur Priorisierung der Strategie der Bewegung == Erstmal Entschuldigung für die falsche Sprache und möglicherweise falsche Seite!<br/> Welche der zehn Empfehlungen der Bewegungsstrategie Wikimedia 2030 sollen priorisiert und welche der Initiativen zuerst in Angriff genommen werden? Und von wem? Das ist ein partizipativer Prozess, bei dem alle eingeladen sind mitzumachen, so auch die Online- und Projekt-Communitys im deutschsprachigen Raum, also ihr! In dieser Phase soll auch verstanden werden, was die einzelnen Empfehlungen mit der täglichen Arbeit in den Projekten zu tun haben und wo schon gute Beispiele vorhanden sind, die die Communitys im deutschsprachigen Raum global einbringen können. Auf der deutschsprachigen Wikipedia [[de:Wikipedia:Wikimedia2030/Priorisierung|ist dafür eine Umfrage angelegt worden]], an der ihr euch vom '''2. bis 8. November''' 2020 sehr gerne beteiligen könnt. Ihr braucht keine Stimmberechtigung auf Wikipedia. Eure Priorisierungen und Wünsche werden dann zusammengefasst und als eine Grundlage für die [[:m:Strategy/Wikimedia_movement/2018-20/Transition/Global_Conversation|globalen Gespräche]] dem Transition Support Team weitergegeben. Der Prozess, eine neue Strategie für Wikimedia zu entwickeln, wurde 2017 begonnen und geht nach dieser Phase in die Umsetzung. Wer davon noch gar nichts gehört hat und mehr wissen möchte oder sonst noch Fragen und Hinweise hat, kann mich gerne ansprechen. Grüße [[Benutser:Christoph Jackel (WMDE)|Christoph Jackel (WMDE)]] ([[Benutser Diskussion:Christoph Jackel (WMDE)|Diskussion]]) 11:29, 31. Okt 2020 (UTC) == Feminism & Folklore 1 February - 31 March == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} Greetings! You are invited to participate in '''[[m:Feminism and Folklore 2021|Feminism and Folklore]] writing contest'''. This year Feminism and Folklore will focus on feminism, women's biographies and gender-focused topics for the project in league with Wiki Loves Folklore gender gap focus with folk culture theme on Wikipedia. folk activities, folk games, folk cuisine, folk wear, fairy tales, folk plays, folk arts, folk religion, mythology, etc. You can help us in enriching the folklore documentation on Wikipedia from your region by creating or improving articles centered on folklore around the world, including, but not limited to folk festivals, folk dances, folk music, women and queer personalities in folklore, folk culture (folk artists, folk dancers, folk singers, folk musicians, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch-hunting, fairy tales and more. You can contribute to new articles or translate from the list of [[:m:Feminism and Folklore 2021/List of Articles|suggested articles here]]. You can also support us in translating the [[m:Feminism and Folklore 2021|project page]] and help us spread the word in your native language. Learn more about the contest and prizes from our [[m:Feminism and Folklore 2021|project page]]. Thank you. Feminism and Folklore team, [[m:User:Joy Agyepong|Joy Agyepong]] ([[m:User talk:Joy Agyepong|talk]]) 02:40, 16. Feb 2021 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Tiven2240@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=20421065 --> == Line numbering coming soon to all wikis == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Technical_Wishes_–_Line_numbering_-_2010_wikitext_editor.png|thumb|Example]] From April 15, you can enable line numbering in some wikitext editors - for now in the template namespace, coming to more namespaces soon. This will make it easier to detect line breaks and to refer to a particular line in discussions. These numbers will be shown if you enable the syntax highlighting feature ([[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror extension]]), which is supported in the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:WikiEditor|2010]] and [[mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|2017]] wikitext editors. More information can be found on [[m:WMDE Technical Wishes/Line Numbering|this project page]]. Everyone is invited to test the feature, and to give feedback [[m:talk:WMDE Technical Wishes/Line Numbering|on this talk page]]. </div> -- [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 15:09, 12. Apr 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=21329014 --> == Suggested Values == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> From April 29, it will be possible to suggest values for parameters in templates. Suggested values can be added to [[mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateData|TemplateData]] and will then be shown as a drop-down list in [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide|VisualEditor]]. This allows template users to quickly select an appropriate value. This way, it prevents potential errors and reduces the effort needed to fill the template with values. It will still be possible to fill in values other than the suggested ones. More information, including the supported parameter types and how to create suggested values: [[mw:Help:TemplateData#suggestedvalues|[1]]] [[m:WMDE_Technical_Wishes/Suggested_values_for_template_parameters|[2]]]. Everyone is invited to test the feature, and to give feedback [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/Suggested values for template parameters|on this talk page]]. </div> [[m:User:Timur Vorkul (WMDE)|Timur Vorkul (WMDE)]] 14:09, 22. Apr 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Timur Vorkul (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=21361904 --> == Suggested Values == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> From April 29, it will be possible to suggest values for parameters in templates. Suggested values can be added to [[mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateData|TemplateData]] and will then be shown as a drop-down list in [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide|VisualEditor]]. This allows template users to quickly select an appropriate value. This way, it prevents potential errors and reduces the effort needed to fill the template with values. It will still be possible to fill in values other than the suggested ones. More information, including the supported parameter types and how to create suggested values: [[mw:Help:TemplateData#suggestedvalues|[1]]] [[m:WMDE_Technical_Wishes/Suggested_values_for_template_parameters|[2]]]. Everyone is invited to test the feature, and to give feedback [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/Suggested values for template parameters|on this talk page]]. </div> [[m:User:Timur Vorkul (WMDE)|Timur Vorkul (WMDE)]] 19:36, 22. Apr 2021 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Timur Vorkul (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=21361904 --> == Coming soon == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> === Several improvements around templates === Hello, from March 9, several improvements around templates will become available on your wiki: * Fundamental improvements of the [[Mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|VisualEditor template dialog]] ([[m:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|1]], [[m:WMDE Technical Wishes/Removing a template from a page using the VisualEditor|2]]), * Improvements to make it easier to put a template on a page ([[m:WMDE Technical Wishes/Finding and inserting templates|3]]) (for the template dialogs in [[Mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|VisualEditor]], [[Mw:Special:MyLanguage/Extension:WikiEditor#/media/File:VectorEditorBasic-en.png|2010 Wikitext]] and [[Mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|New Wikitext Mode]]), * and improvements in the syntax highlighting extension [[Mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] ([[m:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting|4]], [[m:WMDE Technical Wishes/Bracket Matching|5]]) (which is available on wikis with writing direction left-to-right). All these changes are part of the “[[m:WMDE Technical Wishes/Templates|Templates]]” project by [[m:WMDE Technical Wishes|WMDE Technical Wishes]]. We hope they will help you in your work, and we would love to hear your feedback on the talk pages of these projects. </div> - [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 12:39, 28. Feb 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=22907463 --> == Feminism and Folklore 2022 ends soon == [[File:Feminism and Folklore 2022 logo.svg|right|frameless|250px]] [[:m:Feminism and Folklore 2022|Feminism and Folklore 2022]] which is an international writing contest organized at Wikipedia ends soon that is on <b>31 March 2022 11:59 UTC</b>. This is the last chance of the year to write about feminism, women biographies and gender-focused topics such as <i>folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, folk games, folk cuisine, folk wear, fairy tales, folk plays, folk arts, folk religion, mythology, folk artists, folk dancers, folk singers, folk musicians, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales and more</i> Keep an eye on the project page for declaration of Winners. We look forward for your immense co-operation. Thanks Wiki Loves Folklore international Team [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 14:29, 26. Mee 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Rockpeterson@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Rockpeterson/fnf&oldid=23060054 --> == Coming soon: Improvements for templates == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <!--T:11--> [[File:Overview of changes in the VisualEditor template dialog by WMDE Technical Wishes.webm|thumb|Fundamental changes in the template dialog.]] Hello, more changes around templates are coming to your wiki soon: The [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|'''template dialog''' in VisualEditor]] and in the [[mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|2017 Wikitext Editor]] (beta) will be '''improved fundamentally''': This should help users understand better what the template expects, how to navigate the template, and how to add parameters. * [[metawiki:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|project page]], [[metawiki:Talk:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|talk page]] In '''syntax highlighting''' ([[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] extension), you can activate a '''colorblind-friendly''' color scheme with a user setting. * [[metawiki:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting#Color-blind_mode|project page]], [[metawiki:Talk:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting|talk page]] Deployment is planned for May 10. This is the last set of improvements from [[m:WMDE Technical Wishes|WMDE Technical Wishes']] focus area “[[m:WMDE Technical Wishes/Templates|Templates]]”. We would love to hear your feedback on our talk pages! </div> -- [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 11:14, 29. Apr 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=23222263 --> == Feminism and Folklore 2023 == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2023 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, Christmas Greetings and a Happy New Year 2023, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2023|Feminism and Folklore 2023]]''' writing competition from February 1, 2023, to March 31, 2023 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2023|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a [[:m:Feminism and Folklore 2023/List of Articles|list]] of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a fountain tool or dashboard. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the fountain/dashboard link on the [[:m:Feminism and Folklore 2023/Project Page|meta project page]]. This year we would be supporting the community's financial aid for Internet and childcare support. This would be provided for the local team including their jury and coordinator team. This support is opt-in and non mandatory. Kindly fill in [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSea81OO0lVgUBd551iIiENXht7BRCISYZlKyBQlemZu_j2OHQ/viewform this Google form] and mark a mail to [mailto:support@wikilovesfolklore.org support@wikilovesfolklore.org] with the subject line starting as [Stipend] Name or Username/Language. The last date to sign up for internet and childcare aid from our team is 20th of January 2023, We encourage the language coordinators to sign up their community on this link by the 25th of January 2023. Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2023|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2023/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, [[:m:Feminism and Folklore 2023|Feminism and Folklore 2023 International Team]] ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 10:24, 24. Dez 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Tiven2240@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=23942484 --> == Discussion on synced reading lists == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Discussion on synced reading lists''' Hello, [[File:Illustration of Reading List feature on Android Wikipedia App (not logged in).png|thumb]] The Reading Infrastructure team at the Wikimedia Foundation is developing a cross-platform reading list service for the mobile Wikipedia app. Reading lists are like bookmark folders in your web browser. They allow readers using the Wikipedia app to bookmark pages into folders to read later. This includes reading offline. Reading lists do not create or alter content in any way. To create Reading Lists, app users will register an account and marked pages will be tied to that account. Reading List account preferences sync between devices. You can read the same pages on different mobile platforms (tablets, phones). This is the first time we are syncing preference data between devices in such a way. We want to hear and address concerns about privacy and data security. We also want to explain why the current watchlist system is not being adapted for this purpose. === Background === In 2016 the Android team replaced the simple Saved Pages feature with Reading Lists. Reading Lists allow users to bookmark pages into folders and for reading offline. The intent of this feature was to allow "syncing" of these lists for users with many devices. Due to overlap with the Gather feature and related community concerns, this part was put on hold. The Android team has identified this lack of synching as a major area of complaint from users. They expect lists to sync. The iOS team has held off implementing Reading Lists, as syncing was seen as a "must have" for this feature. A recent [https://phabricator.wikimedia.org/T164990 technical RfC] has allowed these user stories and needs to be unblocked. Initially for Android, then iOS, and with web to potentially follow. Reading lists are private, stored as part of a user's account, not as a public wiki page. There is no sharing or publishing ability for reading lists. No planned work to make these public. The target audience are people that read Wikipedia and want to bookmark and organize that content in the app. There is a potential for the feature to be available on the web in the future. === Why not watchlists === Watchlists offer similar functionality to Reading Lists. The Reading Infrastructure team evaluated watchlist infrastructure before exploring other options. In general, the needs of watchlists differ from Reading Lists in a few key ways: * Reading lists focus on Reading articles, not the monitoring of changes. * Watchlists are focused on monitoring changes of pages/revisions. ** The Watchlist infrastructure is key to our contributor community for monitoring content changes manually and through the use of automated tools (bots). Because of these needs, expanding the scope of Watchlists to reading purposes will only make the project harder to maintain and add more constraints. * By keeping the projects separate it is easier to scale resources. We can serve these two different audiences and prioritize the work accordingly. Reading Lists are, by their nature, less critical to the health of Wikipedia/MediaWiki. * Multi-project support. Reading Lists are by design cross-wiki/project. Watchlists are tied to specific wikis. While there have been many discussion for making them cross-wiki, resolution is not in the near term. [[mw:Wikimedia Apps/Synced Reading Lists|More information can be found on MediaWiki.org]] where feedback and ideas are welcome. Thank you </div> [[m:User:CKoerner (WMF)|CKoerner (WMF)]] ([[m:User talk:CKoerner (WMF)|talk]]) 20:35, 20. Sep 2017 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:CKoerner (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=16981815 --> == Call for Wikimania 2018 Scholarships == Hi all, We wanted to inform you that scholarship applications for [[:wm2018:Wikimania 2018|Wikimania 2018]] which is being held in Cape Town, South Africa on July 18–22, 2018 are now being accepted. '''Applications are open until Monday, 22 January 2018 23:59 UTC.''' Applicants will be able to apply for a partial or full scholarship. A full scholarship will cover the cost of an individual's round-trip travel, shared accommodation, and conference registration fees as arranged by the Wikimedia Foundation. A partial scholarship will cover conference registration fees and shared accommodation. Applicants will be rated using a pre-determined selection process and selection criteria established by the Scholarship Committee and the Wikimedia Foundation, who will determine which applications are successful. To learn more about Wikimania 2018 scholarships, please visit: [[:wm2018:Scholarships]]. To apply for a scholarship, fill out the multi-language application form on: '''https://scholarships.wikimedia.org/apply''' It is highly recommended that applicants review all the material on the Scholarships page and [[:wm2018:Scholarships/FAQ|the associated FAQ]] before submitting an application. If you have any questions, please contact: wikimania-scholarships at wikimedia.org or leave a message at: [[:wm2018:Talk:Scholarships]]. Please help us spread the word and translate pages! Best regards, [[:m:User:Slashme|David Richfield]] and [[:m:DerHexer|Martin Rulsch]] for the [[:wm2018:Scholarship Committee|Scholarship Committee]] 19:24, 20. Dez 2017 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:DerHexer@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_Wikipedia_delivery&oldid=17300722 --> == User group for Military Historians == Greetings, "Military history" is one of the most important subjects when speak of sum of all human knowledge. To support contributors interested in the area over various language Wikipedias, we intend to form a user group. It also provides a platform to share the best practices between military historians, and various military related projects on Wikipedias. An initial discussion was has been done between the coordinators and members of WikiProject Military History on English Wikipedia. Now this discussion has been taken to Meta-Wiki. Contributors intrested in the area of military history are requested to share their feedback and give suggestions at [[:m:Talk:Discussion to incubate a user group for Wikipedia Military Historians|Talk:Discussion to incubate a user group for Wikipedia Military Historians]]. [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 10:46, 21. Dez 2017 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Krishna Chaitanya Velaga@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_Wikipedia_delivery&oldid=17565441 --> == AdvancedSearch == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> From May 8, [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:AdvancedSearch|AdvancedSearch]] will be available as a [[mw:Special:MyLanguage/Beta Features|beta feature]] in your wiki. The feature enhances the [[Special:Search|search page]] through an advanced parameters form and aims to make [[m:WMDE_Technical_Wishes/AdvancedSearch/Functional_scope|existing search options]] more visible and accessible for everyone. AdvancedSearch is a project by [[m:WMDE Technical Wishes/AdvancedSearch|WMDE Technical Wishes]]. Everyone is invited to test the feature and we hope that it will serve you well in your work! </div> [[m:User:Birgit Müller (WMDE)|Birgit Müller (WMDE)]] 14:53, 7. Moa 2018 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Birgit Müller (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_2&oldid=17995461 --> == Ende Übertragung von Wikipedia:Haudsiede Dez. 2022 == == Umfrage zur Community-Wunschliste 2022 == [[File:Community Wishlist Survey Lamp.svg|right|200px]] Die '''[[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2022|Umfrage zur Community-Wunschliste 2022]]''' ist ab jetzt eröffnet! Diese Umfrage ist der Prozess, durch den Communities entscheiden, woran das [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech]] Team im kommenden Jahr arbeiten soll. Wir möchten jeden dazu ermutigen, sich bis zum '''23. Januar''' daran zu beteiligen, oder die Vorschläge anderer zu kommentieren, um sie zu verbessern. Die Communities werden zwischen dem 28. Januar und dem 11. Februar über die Vorschläge abstimmen. Das Community Tech-Team konzentriert sich auf Werkzeuge für erfahrene Wikimedia-Benutzer. Du kannst in jeder Sprache Vorschläge machen, wir werden sie für dich übersetzen. Vielen Dank, wir freuen uns auf Vorschläge von dir! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|talk]]) 18:12, 10. Jan 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:SGrabarczuk (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/De_fallback&oldid=20689438 --> == Feminism and Folklore 2022 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} Greetings! You are invited to participate in '''[[:m:Feminism and Folklore 2022|Feminism and Folklore 2022]]''' writing competion. This year Feminism and Folklore will focus on feminism, women biographies and gender-focused topics for the project in league with Wiki Loves Folklore gender gap focus with folk culture theme on Wikipedia. You can help us in enriching the folklore documentation on Wikipedia from your region by creating or improving articles focused on folklore around the world, including, but not limited to folk festivals, folk dances, folk music, women and queer personalities in folklore, folk culture (folk artists, folk dancers, folk singers, folk musicians, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales and more. You can contribute to new articles or translate from the list of suggested articles [[:m:Feminism and Folklore 2022/List of Articles|here]]. You can also support us in organizing the contest on your local Wikipedia by signing up your community to participate in this project and also translating the [[m:Feminism and Folklore 2022|project page]] and help us spread the word in your native language. Learn more about the contest and prizes from our project page. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2022|talk page]] or via Email if you need any assistance... Thank you. '''Feminism and Folklore Team''', [[User:Tiven2240|Tiven2240]] --05:49, 11. Jan 2022 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Tiven2240@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/wlf&oldid=22574381 --> == Der Call for Feedback zu den Boardwahlen hat begonnen == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" />:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open/Short|Diese Nachricht liegt auf Meta-Wiki auch in weitere Sprachen übersetzt vor.'']]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open/Short}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Der Call for Feedback: Wahlen zum Board ist jetzt eröffnet und läuft bis zum 7. Februar 2022. Mit diesem Call for Feedback verfolgt das Team für Bewegungsstrategie und Governance einen neuen Ansatz. Er bezieht das Feedback der Community aus dem Jahr 2021 mit ein. Anstatt mit Vorschlägen zu beginnen, dreht sich der Call um Schlüsselfragen des Boards. Die Schlüsselfragen stammen aus den Rückmeldungen zur Boardwahl 2021. Ziel ist es, ein gemeinsames Gespräch und eine gemeinsame Entwicklung von Vorschlägen zu diesen Schlüsselfragen anzuregen. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections|Nimm an den Diskussionen teil.]] Herzlichst, das Movement Strategy & Governance Team<section end="announcement-content" /> </div> [[User:DBarthel (WMF)|DBarthel (WMF)]] 18:18, 14. Jan 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Xeno (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery/de&oldid=22503045 --> == Sprich mit dem Community Tech-Team == [[File:Community Wishlist Survey Lamp.svg|150px|{{dir|{{pagelang}}|left|right}}]] {{int:Hello}} Wir – das Team, das an der Umfrage zur Community-Wunschliste arbeitet – möchten dich zu einem Online-Treffen mit uns einladen. Es wird am [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20220119T1800 '''{{#time:j xg|2022-01-19}} ({{#time:l|2022-01-19}}), {{#time:H:i e|18:00|de|1}}'''] per Zoom stattfinden und eine Stunde dauern. Für diese externe Plattform gilt die [[foundation:Privacy_policy|Datenschutzerklärung der Wikimedia Foundation]] nicht. [https://wikimedia.zoom.us/j/85804347114 '''Klick hier, um teilzunehmen''']. '''Programm''' * Bring Entwürfe deiner Vorschläge mit und sprich mit einem Mitglied des Community Tech-Teams über deine Fragen, wie du deinen Vorschlag verbessern kannst '''Format''' Das Treffen wird nicht aufgezeichnet oder übertragen. Eine Mitschrift ohne Namensnennung wird erstellt und auf Meta veröffentlicht. Die Präsentation (die gesamte Tagesordnung mit Ausnahme der Fragen und Antworten) wird auf Englisch gehalten. Wir können Fragen auf Deutsch, Englisch, Französisch, Polnisch und Spanisch beantworten. Wenn du vorab Fragen stellen möchtest, füge sie auf der [[m:Talk:Community Wishlist Survey|Diskussionsseite der Abstimmung über die Technischen Wünsche]] ein oder sende sie an sgrabarczuk@wikimedia.org. [[m:Special:MyLanguage/User:NRodriguez (WMF)|Natalia Rodriguez]] ([[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community-Tech]]-Manager) veranstaltet das Treffen. '''Einladungslink''' * [https://wikimedia.zoom.us/j/85804347114 Nimm online teil] * Meeting ID: <span dir=ltr>85804347114</span> * [https://wikimedia.zoom.us/u/keu6UeRT0T Wähle dich über deinen Ort ein] Bis dann! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|talk]]) 00:17, 18. Jan 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:SGrabarczuk (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/De_fallback&oldid=20689438 --> == Desktop Verbesserungen und Einladung zu Sprechzeiten == {{int:Hello}}. Hier möchte ich ein Update zum Projekt zu [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements|Desktopverbesserungen]] geben, an denen das Web-Team der Wikimedia Foundation seit einigen Jahren arbeitet. Ziele des Projekts sind die Benutzeroberfläche zweckmäßig für fortgeschrittene Nutzer und komfortabler und einladender für Leser zu gestalten. Das Projekt besteht aus einer Serie von Verbesserungen der Funktionen, welche das Lesen und Lernen, die Navigation auf der Seite, die Suche, den Wechsel zwischen Sprachen, die Nutzung von Artikel-Tabs und des Nutzer-Menüs, sowie weiteres betreffen. Die Verbesserung sind nun als Standard für Leser und Editoren auf 24 Wikipedias festgesetzt, darunter für die [[:fr:|französische]], die [[:pt:|portugiesische]] und die [[:fa:|persische]] Wikipedia. Die Veränderungen gelten nur für das [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=vector}} Vector] Design. [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=monobook}} Monobook] und [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=timeless}} Timeless] sind davon nicht betroffen. === Seit dem letzten Update neu eingebaute Funktionen === * [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Features/User_menu|Nutzer Menü]] – die Navigation intuitiver gestalten durch die visuelle Hervorhebung der Struktur von Nutzer-Links und deren Zweck. * [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Features/Sticky Header|Sticky header]] – Zugriff auf wichtige Funktionen (Login, Versionsgeschichte, Diskussionen, etc.) ohne wieder an den Seitenanfang gehen zu müssen. Für eine vollständige Liste der Funktionen besuche bitte die [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements|Projektseite]]. Wir laden auch auf unsere [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Updates|Updates-Seite]] ein. [[File:Table_of_contents_shown_on_English_Wikipedia_02.webm|thumb|600px|center]] <br clear=all> === Wie man die Verbesserungen aktiviert === [[File:Desktop Improvements - how to enable globally.png|thumb|[[Special:GlobalPreferences#mw-prefsection-rendering|{{int:globalpreferences}}]]]] * Es ist möglich, [[Special:Preferences#mw-prefsection-rendering|in den Einstellungen auf der Registerkarte "Aussehen"]] das Kästchen "{{int:prefs-vector-enable-vector-1-label}}" zu deaktivieren. (Es muss leer sein.) Es ist auch möglich, die Option in allen Wikis über die [[Special:GlobalPreferences#mw-prefsection-rendering|Globalen Einstellungen]] zu aktivieren. * Wenn man der Meinung ist dass dies als Standard für alle Leser und Redakteure des Wikis gut wäre, kann man gerne eine Diskussion mit der Gemeinschaft beginnen und mich kontaktieren. * In Wikis, in denen die Änderungen standardmäßig für alle sichtbar sind, können angemeldete Benutzer jederzeit den klassischen Vektor aktivieren. Es gibt einen leicht zugänglichen Link in der Seitenleiste des neuen Vektors. === Erfahre mehr und werde Teil unserer Veranstaltungen === Wenn man die Fortschritte unseres Projekts verfolgen möchte, kann man [[mw:Special:Newsletter/28/subscribe|unseren Newsletter abonnieren]]. Man kann die [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements|Seiten des Projekts]] durchschauen, einen Blick in die [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Frequently_asked_questions|FAQ]] werfen, auf der [[mw:Talk:Reading/Web/Desktop_Improvements|Projektdiskussion]] schreiben sowie am online-Meeting mit uns teilnehmen ([https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20220127T1500 '''{{#time:j xg|2022-01-27}} ({{#time:l|2022-01-27}}), {{#time:H:i e|15:00|de|1}}''']). So kann man an unserem Online-Treffen teilnehmen * [https://wikimedia.zoom.us/j/89205402895 Nimm online teil] * Meeting ID: <span dir=ltr>89205402895</span> * [https://wikimedia.zoom.us/u/kdPQ6k2Bcm Wähle dich über deinen Ort ein] {{int:Feedback-thanks-title}} Im Namen des Web-Teams der Wikimedia Foundation, [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|Diskussion]]) 06:14, 25. Jan 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:SGrabarczuk (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/De_fallback&oldid=20689438 --> == Neues von Movement Strategy und Governance - Ausgabe 5 == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="ucoc-newsletter"/> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' <span style="font-size:200%;">'''Neues von Movement Strategy und Governance'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Ausgabe 5, Januar 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Vollständigen Newsletter lesen''']]</span> ---- Willkommen zur fünften Ausgabe der Movement Strategy und Governance Newsletter (früher bekannt als Universal Code of Conduct News)! Dieser neu gestaltete Newsletter enthält relevante Neuigkeiten und Ereignisse über die Movement Charta, den Universellen Verhaltenskodex, Grants zur Umsetzung der Movement Strategy, Board-Wahlen und andere relevante MSG-Themen. Dieser Newsletter wird vierteljährlich verschickt, während häufigere Updates auch wöchentlich oder zweiwöchentlich an Abonnenten verschickt werden. Bitte denk daran, dich [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|anzumelden]], wenn du diese Updates erhalten möchtest. <div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Call for Feedback zu den Board-Wahlen''' - Wir laden Euch ein, Euch Euer Feedback zu den anstehenden Wahlen zum WMF Board of Trustees zu geben. Der Call for Feedback wurde am 10. Januar 2022 veröffentlicht und wird am 16. Februar 2022 enden. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call for Feedback about the Board elections|Weiterlesen]]) *'''Ratifizierung des Universellen Verhaltenskodex''' - Im Jahr 2021 befragte die WMF die Communitys, wie der Text des Universellen Verhaltenskodexes umgesetzt werden soll. Der überarbeitete Entwurf der Umsetzungsleitlinien sollte im März zur Abstimmung durch die Community bereit sein. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal Code of Conduct Ratification|Weiterlesen]]) *'''Movement Strategy Implementation Grants''' - Während wir weiterhin viele interessante Vorschläge prüfen, ermutigen und begrüßen wir weitere Vorschläge und Ideen, die auf eine spezifische Initiative aus den Empfehlungen der Movement Strategy abzielen. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement Strategy Implementation Grants|Weiterlesen]]) *'''Die Neuausrichtung des Newsletters''' - Da der UCoC-Newsletter in den MSG-Newsletter übergeht, können Sie gemeinsam mit dem Moderatorenteam über die Neuausrichtung des Newsletters nachdenken und entscheiden. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The New Direction for the Newsletter|Weiter lesen]]) *'''Diff Blogs''' - Die neuesten Veröffentlichungen über MSG findest Du auf Wikimedia Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff Blogs|Weiterlesen]])</div><section end="ucoc-newsletter"/> </div> [[User:DBarthel (WMF)|DBarthel (WMF)]] 01:51, 29. Jan 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Xeno (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery/de&oldid=22503045 --> == Wiki Loves Folklore is extended till 15th March == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">{{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|frameless|180px]] Greetings from Wiki Loves Folklore International Team, We are pleased to inform you that [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore|Wiki Loves Folklore]] an international photographic contest on Wikimedia Commons has been extended till the '''15th of March 2022'''. The scope of the contest is focused on folk culture of different regions on categories, such as, but not limited to, folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, etc. We would like to have your immense participation in the photographic contest to document your local Folk culture on Wikipedia. You can also help with the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Translations|translation]] of project pages and share a word in your local language. Best wishes, '''International Team'''<br /> '''Wiki Loves Folklore''' [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 04:50, 22. Feb 2022 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Rockpeterson@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=22754428 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Nicht vergessen: beteiligt Euch an den Gesprächen zum UCoC und stimmt mit ab!</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Announcement|Diese Nachricht liegt auf Meta-Wiki auch in weitere Sprachen übersetzt vor.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hallo allerseits, Im Rahmen des Ratifikationsverfahrens für die Leitlinien zur Umsetzung des Universal Code of Conduct (UCoC) ist eine [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Voting|'''Abstimmung in SecurePoll vom 7. bis 21. März 2022''']] geplant. Wahlberechtigte sind eingeladen, eine Umfragefrage zu beantworten und Kommentare zu teilen. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Voter_information|Siehe Wahlinformationen und Details zur Wahlberechtigung]]. Bei der Umfrage werden die Wähler*innen gefragt, ob sie die Umsetzung des Universal Code of Conduct auf der Grundlage der vorgeschlagenen Leitlinien unterstützen. Der [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) bietet eine Grundlage für akzeptables Verhalten für das gesamte "Movement". Die [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|revidierten Leitlinien zur Umsetzung]] wurden am 24. Januar 2022 als Vorschlag für die Anwendung der Richtlinien im gesamten Movement veröffentlicht. In einer Erklärung des [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_Board_noticeboard/January_2022_-_Board_of_Trustees_on_Community_ratification_of_enforcement_guidelines_of_UCoC|Wikimedia Foundation Board]] wird zu einem [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Voting|Ratifikationsverfahren]] aufgerufen, bei dem die Stimmberechtigten die Möglichkeit haben, die Umsetzung der UCoC-Leitlinien in einer Abstimmung zu unterstützen oder abzulehnen. Wikimedianerinnen und Wikimedianer sind eingeladen, wichtige Informationen zu [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Voter_information/Volunteer|übersetzen und zu teilen]]. Weitere Informationen über den UCoC findest du auf der [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|Projektseite]] und den [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/FAQ|häufig gestellten Fragen]] im Meta-Wiki. Folgende Veranstaltungen sind geplant, um mehr zu erfahren und zu diskutieren: * Ein [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Conversations/Panel_Q&A|Community-Panel]] am 18. Februar 2022 um 15:00 UTC zeigt die Perspektiven von Teilnehmern kleiner und mittelgroßer Communities auf. * Das [[m:Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance]] (MSG) Team veranstaltet Gesprächsrunden am 25. Februar 2022 um 12:00 Uhr UTC und am 4. März 2022 um 15:00 Uhr UTC. Bitte [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Conversations|'''melde dich für diese Gesprächsrunden an''']], um mit dem Projektteam und dem Entwurfskomitee über die aktualisierten Leitlinien für die Umsetzung und das Ratifikationsverfahren zu sprechen. Siehe die [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/2022_conversation_hour_summaries|Gesprächsrunde Hour summaries]] für Notizen vom 4. Februar 2022. Du kannst auf Diskussionsseiten im Meta-Wiki in jeder Sprache kommentieren. Du kannst beide Teams auch per E-Mail kontaktieren: msg[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org oder ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org Herzlichst, Movement Strategy and Governance <br /> Wikimedia Foundation <br /><section end="announcement-content" /> </div> [[User:DBarthel (WMF)|DBarthel (WMF)]] 18:13, 25. Feb 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Xeno (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery/de&oldid=22503045 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Universal Code of Conduct - Abstimmung zur Ratifizierung der Durchsetzungsleitlinien läuft vom 7. bis 21. März 2022</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|Diese Nachricht liegt auf Meta-Wiki auch in weitere Sprachen übersetzt vor.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hallo zusammen, Die Abstimmung zur Ratifizierung der [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revidierten Leitlinien zur Umsetzung]] des [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) ist jetzt eröffnet! Die '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|Abstimmung auf SecurePoll]]''' hat am 7. März 2022 begonnen und wird am 21. März 2022 abgeschlossen. Bitte [[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|lies mehr über die Informationen für Wähler und zur Wahlberechtigung]]. Der Universal Code of Conduct (UCoC) enthält die Grundregeln für akzeptables Verhalten im gesamten "Movement". Die überarbeiteten Leitlinien zur Umsetzung wurden am 24. Januar 2022 als Vorschlag für die Anwendung der Richtlinie im gesamten "Movement" veröffentlicht. Du kannst [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|mehr über das UCoC-Projekt]] lesen. Du kannst auf Diskussionsseiten im Meta-Wiki in jeder Sprache kommentieren. Du kannst beide Teams auch per E-Mail kontaktieren: ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org Herzlichst, Movement Strategy and Governance Wikimedia Foundation<section end="announcement-content" /> </div> [[User:DBarthel (WMF)|DBarthel (WMF)]] 17:03, 8. Mee 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Xeno (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery/de&oldid=22503045 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Universal Code of Conduct - Abstimmung zur Ratifizierung der Durchsetzungsleitlinien läuft vom 7. bis 21. März 2022</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|Diese Nachricht liegt auf Meta-Wiki auch in weitere Sprachen übersetzt vor.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hallo zusammen, Die Abstimmung zur Ratifizierung der [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revidierten Leitlinien zur Umsetzung]] des [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) ist jetzt eröffnet! Die '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|Abstimmung auf SecurePoll]]''' hat am 7. März 2022 begonnen und wird am 21. März 2022 abgeschlossen. Bitte [[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|lies mehr über die Informationen für Wähler und zur Wahlberechtigung]]. Der Universal Code of Conduct (UCoC) enthält die Grundregeln für akzeptables Verhalten im gesamten "Movement". Die überarbeiteten Leitlinien zur Umsetzung wurden am 24. Januar 2022 als Vorschlag für die Anwendung der Richtlinie im gesamten "Movement" veröffentlicht. Du kannst [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|mehr über das UCoC-Projekt]] lesen. Du kannst auf Diskussionsseiten im Meta-Wiki in jeder Sprache kommentieren. Du kannst beide Teams auch per E-Mail kontaktieren: ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org Herzlichst, Movement Strategy and Governance Wikimedia Foundation<section end="announcement-content" /> </div> [[User:DBarthel (WMF)|DBarthel (WMF)]] 00:40, 9. Mee 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Xeno (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery/de&oldid=22503045 --> == Wiki Loves Folklore 2022 ends tomorrow == [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|frameless|180px]] International photographic contest [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022| Wiki Loves Folklore 2022]] ends on 15th March 2022 23:59:59 UTC. This is the last chance of the year to upload images about local folk culture, festival, cuisine, costume, folklore etc on Wikimedia Commons. Watch out our social media handles for regular updates and declaration of Winners. ([https://www.facebook.com/WikiLovesFolklore/ Facebook] , [https://twitter.com/WikiFolklore Twitter ] , [https://www.instagram.com/wikilovesfolklore/ Instagram]) The writing competition Feminism and Folklore will run till 31st of March 2022 23:59:59 UTC. Write about your local folk tradition, women, folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, folk games, folk cuisine, folk wear, folklore, and tradition, including ballads, folktales, fairy tales, legends, traditional song and dance, folk plays, games, seasonal events, calendar customs, folk arts, folk religion, mythology etc. on your local Wikipedia. Check if your [[:m:Feminism and Folklore 2022/Project Page|local Wikipedia is participating]] A special competition called '''Wiki Loves Falles''' is organised in Spain and the world during 15th March 2022 till 15th April 2022 to document local folk culture and [[:en:Falles|Falles]] in Valencia, Spain. Learn more about it on [[:ca:Viquiprojecte:Falles 2022|Catalan Wikipedia project page]]. We look forward for your immense co-operation. Thanks Wiki Loves Folklore international Team [[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 14:40, 14. Mee 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Rockpeterson@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=22754428 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Die Abstimmung zur Ratifizierung der Durchsetzungsleitlinien des Universal Code of Conduct ist beendet.</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message|Diese Nachricht liegt auf Meta-Wiki auch in weitere Sprachen übersetzt vor.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hallo, Die Abstimmung über die Ratifizierung der [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revidierten Leitlinien zur Umsetzung]] des [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) ist am 21. März 2022 zu Ende gegangen. Über {{#expr:2300}} Wikimedianer/innen haben in verschiedenen Regionen unseres "Movements" abgestimmt. Vielen Dank an alle, die sich an diesem Prozess beteiligt haben! Die Prüfergruppe überprüft jetzt die Abstimmung auf ihre Richtigkeit. Bitte gib ihnen bis zu zwei Wochen Zeit, um ihre Arbeit abzuschließen. Die endgültigen Ergebnisse der Abstimmung werden [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Results|hier]] bekannt gegeben, zusammen mit den relevanten Statistiken und einer Zusammenfassung der Kommentare, sobald sie verfügbar sind. Bitte sieh dir [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|die Wählerinformationsseite]] an, um mehr über die nächsten Schritte zu erfahren. Du kannst auf der Projekt-Talkseite [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|im Meta-Wiki]] in jeder Sprache Kommentare abgeben. Du kannst das UCoC-Projektteam auch per E-Mail kontaktieren: ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org Viele Grüße, Movement Strategy and Governance<br /><section end="announcement-content" /> </div> [[User:DBarthel (WMF)|DBarthel (WMF)]] 01:19, 30. Mee 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Xeno (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery/de&oldid=22503045 --> == Lasst uns über die Desktop-Verbesserungen sprechen == [[File:New table of contents shown on English wikipedia.png|thumb]] Hallo! Habt ihr bemerkt, dass einige Wikis eine veränderte Desktop-Oberfläche haben? Interessiert ihr euch für die nächsten Schritte? Vielleicht habt ihr Fragen oder Ideen zum Design oder technischen Details? Dann nehmt teil an einem Online-Treffen mit dem Team, das an den [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements|Desktop-Verbesserungen]] arbeitet. Es findet am '''29. April 2022 um 15:00 CEST, 20:00 CEST''' auf Zoom. '''[https://wikimedia.zoom.us/j/88045453898 Hier klicken, um teilzunehmen]'''. Meeting ID: 88045453898. [https://wikimedia.zoom.us/u/kcOMICmyyA Wähle dich über deinen Ort ein]. '''Agenda''' * Informationen zu den letzten Entwicklungen * Fragen und Antworten, Diskussion '''Format''' Das Treffen wird nicht aufgezeichnet oder gestreamt. Notizen werden in einem [https://docs.google.com/document/d/1G4tfss-JBVxyZMxGlOj5MCBhOO-0sLekquFoa2XiQb8/edit# Google Doc] aufgezeichnet. [[mw:User:OVasileva_(WMF)|Olga Vasileva]] (Produkt-Manager) veranstaltet das Treffen. Der Präsentationsteil findet auf Englisch statt. Wir können Fragen beantworten, die auf Englisch, Französisch, Italienisch und Polnisch. Wenn du im Voraus Fragen stellen möchtest, kannst du diese auf der [[mw:Talk:Reading/Web/Desktop_Improvements|Diskussionsseite]] stellen oder an sgrabarczuk@wikimedia.org senden. At this meeting, both [[foundation:Friendly_space_policy|Friendly space policy]] and the [[mw:Special:MyLanguage/Code_of_Conduct|Verhaltensregeln]] for Wikimedia technical spaces apply. Für Zoom gilt die [[foundation:Privacy_policy|Datenschutzerklärung der Wikimedia Foundation]] nicht. Bis dann! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|Diskussion]]) 00:29, 26. Apr 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:SGrabarczuk (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/De_fallback&oldid=23201372 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Editing news 2022 #1</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="message"/><i>[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2022/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</i> [[File:Junior Contributor New Topic Tool Completion Rate.png|thumb|New editors were more successful with this new tool.]] The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New discussion tool|New topic tool]] helps editors create new ==Sections== on discussion pages. New editors are more successful with this new tool. You can [[mw:Talk pages project/New topic#21 April 2022|read the report]]. Soon, the Editing team will offer this to all editors at the 20 Wikipedias that participated in the test. You will be able to turn it off at [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].<section end="message"/> </div> [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] 18:55, 2. Moa 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Quiddity (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=22019984 --> == Update zu den Desktop-Verbesserungen == [[File:Table of contents shown on English Wikipedia 02.webm|thumb]] ; Dies zum neuen Standard machen Hallo. Hier möchte ich ein Update zum Projekt zu [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements|Desktopverbesserungen]] geben, an denen das Web-Team der Wikimedia Foundation seit einigen Jahren arbeitet. Unsere Arbeit ist fast beendet! 🎉 Wir würden uns freuen, wenn diese Verbesserungen der Standard für alle Leser und Autoren in allen Wikis werden würden. <span style="background-color:#fc3;">In den kommenden Wochen werden wir Gespräche mit weiteren Wikis beginnen, darunter auch deins. 🗓️</span> Gerne lesen wir eure Anregungen! Ziele des Projekts sind die Benutzeroberfläche zweckmäßig für fortgeschrittene Nutzer und komfortabler und einladender für Leser zu gestalten. Das Projekt besteht aus einer Serie von Verbesserungen der Funktionen, welche das Lesen und Lernen, die Navigation auf der Seite, die Suche, den Wechsel zwischen Sprachen, die Nutzung von Artikel-Tabs und des Nutzer-Menüs sowie Weiteres betreffen. Die Verbesserungen sind bereits auf mehr als 30 Wikis in den Standardeinstellungen für Leser und Autoren sichtbar, unter anderem in den Wikipedias auf [[:fr:|Französisch]], [[:pt:|Portugiesisch]] und [[:fa:|Persisch]]. Die Veränderungen gelten nur für das [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=vector}} Vector]-Design. [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=monobook}} Monobook] und [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=timeless}} Timeless] sind davon nicht betroffen. ; Die neuesten Funktionen * [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Features/Table of contents|Inhaltsverzeichnis]] - Unsere Version ist einfacher zu erreichen, erhält den Kontext der Seite und ermöglicht die Navigation auf der Seite, ohne zu scrollen. Es wird derzeit in unseren Pilot-Wikis getestet. Es ist auch für Benutzer verfügbar, die den Skin Vector 2022 aktiviert haben. * [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Features/Page tools|Seitenwerkzeuge]] - Es gibt nun zwei Arten von Links in der Seitenleiste. Es gibt Aktionen und Werkzeuge für einzelne Seiten (wie [[Special:RecentChangesLinked|Änderungen an verlinkten Seiten]]) und Links für das ganze Wiki (wie [[Special:RecentChanges|Letzte Änderungen]]). Wir werden diese in zwei intuitive Menüs aufteilen. ; Wie man die Verbesserungen aktiviert [[File:Desktop Improvements - how to enable globally.png|thumb|[[Special:GlobalPreferences#mw-prefsection-rendering|{{int:globalpreferences}}]]]] * Es ist möglich, die Funktionen zu aktivieren, indem man [[Special:Preferences#mw-prefsection-rendering|im Reiter "Aussehen" in den Einstellungen]] "{{int:skinname-vector-2022}}" auswählt. Es ist auch möglich, die Option in allen Wikis über die [[Special:GlobalPreferences#mw-prefsection-rendering|Globalen Einstellungen]] zu aktivieren. * In Wikis, in denen die Änderungen standardmäßig für alle sichtbar sind, können angemeldete Benutzer jederzeit den klassischen Vektor aktivieren. Es gibt einen leicht zugänglichen Link in der Seitenleiste des neuen Vektors. ; Erfahre mehr und werde Teil unserer Veranstaltungen Wenn man die Fortschritte unseres Projekts verfolgen möchte, kann man [[mw:Special:Newsletter/28/subscribe|unseren Newsletter abonnieren]]. Man kann die [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements|Seiten des Projekts]] durchschauen, einen Blick in die [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Frequently_asked_questions|FAQ]] werfen, auf der [[mw:Talk:Reading/Web/Desktop_Improvements|Projektdiskussion]] schreiben sowie am [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|Online-Treffen mit uns teilnehmen]]. Danke! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|Diskussion]]) 15:54, 21. Jun 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:SGrabarczuk (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/De_fallback&oldid=23201372 --> == Results of Wiki Loves Folklore 2022 is out! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Hi, Greetings The winners for '''[[c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' is announced! We are happy to share with you winning images for this year's edition. This year saw over 8,584 images represented on commons in over 92 countries. Kindly see images '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Winners|here]]''' Our profound gratitude to all the people who participated and organized local contests and photo walks for this project. We hope to have you contribute to the campaign next year. '''Thank you,''' '''Wiki Loves Folklore International Team''' --[[Benutser:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Benutser Diskussion:MediaWiki message delivery|Diskussion]]) 16:13, 4. Jul 2022 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Tiven2240@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=23454230 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Schlage Stellungnahmen für den Wahl-Kompass 2022 vor</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass| Diese Nachricht liegt auf Meta-Wiki auch in weitere Sprachen übersetzt vor.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Liebe alle, Community-Mitglieder sind anläßlich der [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|Wahl zum Board of Trustees 2022]] eingeladen, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Vorschläge für Aussagen im Wahl-o-mat zu machen]]. Ein Wahl-o-mat ist ein Instrument, das den Wähler*innen hilft, die Kandidat*innen auszuwählen, die am besten mit ihren Überzeugungen und Ansichten übereinstimmen. Community-Mitglieder schlagen den Kandidat*innen Aussagen vor, die sie mit Hilfe einer Lickert-Skala (zustimmen/neutral/ nicht zustimmen) beantworten sollen. Die Antworten der Kandidat*innen auf die Aussagen werden in den Wahl-o-mat eingepflegt. Die Wähler/innen nutzen das Tool, indem sie ihre Antwort auf die Aussagen eingeben (zustimmen/ablehnen/neutral). Die Ergebnisse zeigen die Kandidat*innen, die am besten mit den Überzeugungen und Ansichten der Wähler*innen übereinstimmen. Hier ist die Zeitleiste für den Wahl-o-mat: 8. bis 20. Juli: Freiwillige schlagen Aussagen für den Wahl-Kompass vor 21. - 22. Juli: Der Wahlausschuss überprüft die Erklärungen auf ihre Klarheit und streicht themenfremde Erklärungen. 23. Juli - 1. August: Die Communitys stimmen über die Erklärungen ab 2. bis 4. August: Der Wahlausschuss wählt die 15 besten Stellungnahmen aus 5. bis 12. August: Kandidat*innen positionieren sich zu den Aussagen 15. August: Der Wahl-o-mat steht ab jetzt den Wahlberechtigten zur Verfügung, um sie bei ihrer Wahlentscheidung zu unterstützen. Der Wahlausschuss wird Anfang August die 15 besten Aussagen auswählen. Der Wahlausschuss wird den Prozess überwachen, unterstützt vom Movement Strategy and Governance Team. MSG prüft, ob die Fragen klar sind, ob es keine Duplikate gibt, ob es Tippfehler gibt und so weiter. Beste Grüße, Movement Strategy and Governance ''Diese Nachricht wurde versandt im Namen der Board of Trustees Task Force und des Wahlausschusses''<br /><section end="announcement-content" /> </div> [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 15:17, 12. Jul 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Xeno (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery/de&oldid=22503045 --> == Wikimedia Foundation Board of Trustees election 2022 - Call for Election Volunteers == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|Diese Nachricht liegt auf Meta-Wiki auch in weitere Sprachen übersetzt vor.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Das Team "Movement Strategy and Governance" sucht nach Community-Mitgliedern, die sich als Wahlhelfer bei den anstehenden Wahlen zum Board of Trustees zur Verfügung stellen. Die Idee für das Wahlhelferprogramm entstand während der Wahlen zum Wikimedia Board of Trustees 2021. Das Programm erwies sich als erfolgreich. Mit Hilfe der Wahlhelfer*innen konnten wir die Reichweite und die Beteiligung an der Wahl im Vergleich zu 2017 um 1.753 Wähler/innen erhöhen. Die Wahlbeteiligung lag insgesamt bei 10,13 %, 1,1 Prozentpunkte höher, und 214 Wikis waren bei der Wahl vertreten. Aber in insgesamt 74 Wikis, die 2017 nicht teilgenommen haben, haben bei der Wahl 2021 Wähler*innen mitgemacht. Willst du mithelfen, die Beteiligung zu verbessern? Wahlhelfer*innen werden in den folgenden Bereichen helfen: * Übersetzen von Kurznachrichten und Ankündigung der laufenden Wahlen in den Kanälen der Communitys * Optional: Beobachte die Community-Kanäle auf Kommentare und Fragen der Communitys Freiwillige sollten: * Bei Gesprächsrunden und Veranstaltungen die Friendly-Space-Politik aufrechterhalten * Der Community die Leitlinien und Abstimmungsinformationen auf neutrale Art und Weise präsentieren Möchtest du dich als Wahlhelfer*in engagieren und dafür sorgen, dass deine Community bei der Wahl vertreten ist? Melde dich [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|hier]] an, um aktuelle Informationen zu erhalten. Du kannst die [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|Diskussionsseite]] für Fragen zur Übersetzung nutzen.<br /><section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz (WMF)| MNadzikiewicz (WMF)]] 08:45, 20. Jul 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery/de&oldid=22503045 --> == Bekanntgabe der sechs Kandidat*innen für die Wahl zum Board of Trustees 2022 == <section begin="announcement-content"/> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election| Diese Nachricht liegt auf Meta-Wiki auch in weitere Sprachen übersetzt vor.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hallo zusammen, Das Wahlverfahren der Affiliates (Chapter und Usergroups) ist abgeschlossen. Vertreter*innen der einzelnen Affiliates (Chapter und Usergroups) haben sich über die Kandidat*innen informiert, indem sie die Erklärungen der Kandidat*innen gelesen, die Antworten der Kandidat*innen auf die Fragen geprüft und die vom Analyse-Komitee erstellten Bewertungen der Kandidat*innen berücksichtigt haben. Die ausgewählten Kandidat*innen für das Board of Trustees 2022 sind: * Tobechukwu Precious Friday ([[User:Tochiprecious|Tochiprecious]]) * Farah Jack Mustaklem ([[User:Fjmustak|Fjmustak]]) * Shani Evenstein Sigalov ([[User:Esh77|Esh77]]) * Kunal Mehta ([[User:Legoktm|Legoktm]]) * Michał Buczyński ([[User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]]) * Mike Peel ([[User:Mike Peel|Mike Peel]]) Du kannst mehr Informationen über die [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Ergebnisse]] und [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|Statistiken]] dieser Boardwahlen sehen. Bitte nimm dir einen Moment Zeit, um den Vertretern der Affiliates (Chapter und Usergroups) und den Mitgliedern des Analyse-Komitees dafür zu danken, dass sie an diesem Prozess teilgenommen und dazu beigetragen haben, das Board of Trustees in seiner Kapazität und Diversität zu erweitern. Diese Stunden ehrenamtlicher Arbeit verbinden uns über Verständnis und Perspektive hinweg. Vielen Dank für deine Teilnahme. Vielen Dank an die Community-Mitglieder, die sich als Kandidat*in für das Board of Trustees zur Verfügung gestellt haben. Die Entscheidung, in das Board of Trustees einzutreten, ist keine leichte Entscheidung. Die Zeit und das Engagement, das die Kandidat*innen bis jetzt gezeigt haben, sprechen für ihr Engagement in diesem "Movement". Herzlichen Glückwunsch an die Kandidat*innen, die ausgewählt worden sind. Große Anerkennung und Dankbarkeit für die Kandidat*innen, die nicht ausgewählt wurden. Bitte stellt Wikimedia weiterhin eure Führungsqualität zur Verfügung. Vielen Dank an alle, die bei dieser Boardwahl das Affiliate-Verfahren verfolgt haben. Du kannst die Ergebnisse der Wahl der Affiliates (Chapter und Usergroups) einsehen. Der nächste Teil der Boardwahlen ist die Community-Wahlperiode. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022#Timeline|Hier kannst du den Zeitplan für die Boardwahlen einsehen]]. Zur Vorbereitung der Community-Wahlperiode gibt es einige Dinge, an denen sich Community-Mitglieder auf folgende Weise beteiligen können: * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Lest die Aussagen der Kandidat*innen]] und die Antworten der Kandidat*innen auf die Fragen der Affiliate-Vertreter*innen. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Questions_for_Candidates|Schlage Fragen vor und wähle 6 aus, die die Kandidat*innen während ihres Video-Q&A beantworten sollen]]. * Siehe die [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analyse-Komitee Bewertungen der Kandidat*innen auf der Erklärung der einzelnen Kandidaten]]. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community Voting/Election Compass|Vorschläge zu Aussagen für das Wahlomat-Tool]] können die Wähler*innen nutzen, um herauszufinden, welche Kandidat*innen am besten zu ihren Prinzipien passen. * Ermutige andere in deiner Community, sich an den Wahlen zu beteiligen. Beste Grüße, Movement Strategy and Governance ''Diese Nachricht wurde versandt im Namen der Board of Trustees Task Force und des Wahlausschusses'' </div><section end="announcement-content"/> [[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] 13:20, 20. Jul 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery/de&oldid=22503045 --> == Lasst uns über die Desktop-Verbesserungen sprechen == [[File:Vector 2022 showing language menu with a blue menu trigger and blue menu items 01.jpg|thumb]] Dann nehmt teil an einem Online-Treffen mit dem Team, das an den [[mw:Reading/Web/Desktop Improvements/de|Desktop-Verbesserungen]] arbeitet. Es findet am '''26. Juli 2022 at [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20220726T1200 12:00 UTC] and [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20220726T1900 19:00 UTC]''' auf Zoom. '''[https://wikimedia.zoom.us/j/5304280674 Hier klicken, um teilzunehmen]'''. Meeting ID: 5304280674. [https://wikimedia.zoom.us/u/kc2hamfYz9 Wähle dich über deinen Ort ein]. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web/de|Mehr dazu]]. Bis dann! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|Diskussion]]) 16:27, 25. Jul 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:SGrabarczuk (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/De_fallback&oldid=23201372 --> == Die Community-Wahl zum Board of Trustees 2022 geht bald zuende == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting is about to Close| Diese Nachricht liegt auf Meta-Wiki auch in weitere Sprachen übersetzt vor.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting about to Close|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting is about to Close}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hallo, Die Community-Abstimmung für die Wahl zum Board of Trustees 2022 begann am 23. August 2022 und endet am 6. September 2022 um 23:59 Uhr UTC. Du hast noch die Möglichkeit, an der Wahl teilzunehmen. Wenn du noch nicht gewählt hast, besuche bitte die [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll-Wahlseite]], um jetzt abzustimmen. Um dich über deine Stimmberechtigung zu informieren, besuche bitte die [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|Seite mit Informationen zur Stimmberechtigung]]. Wenn du Hilfe bei deiner Entscheidung brauchst, findest du hier einige hilfreiche Links: * Probiere den [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Wahl-o-mat]] aus, der zeigt, wie die Kandidat*innen zu 15 verschiedenen Themen stehen. * Lies die [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Statements der Kandidierenden]] und [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|ihre Antworten auf Affiliate-Fragen]]. *[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Erfahre mehr über die Fähigkeiten, die das Board sucht]] und wie das [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analyse-Komitee Kandidaten*innen gefunden hat, die diesen Fähigkeiten entsprechen]]. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Campaign_Videos|Sieh dir die Videos an, in denen die Kandidat*innen von der Community vorgeschlagene Fragen beantworten]]. Beste Grüße, Movement Strategy and Governance<section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] 07:55, 2. Sep 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery/de&oldid=22503045 --> == The Vector 2022 skin as the default in two weeks? == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:Wikimania 2022 Vector (2022) Presentation.pdf|thumb|The slides for our presentation at Wikimania 2022|page=26]] Hello. I'm writing on behalf of the [[mw:Reading/Web|Wikimedia Foundation Web team]]. '''In two weeks, we would like to make the Vector 2022 skin the default on this wiki.''' We have been working on it for the past three years. So far, it has been the default on more than 30 wikis, including sister projects, all accounting for more than 1 billion pageviews per month. On average [[phab:T317529#8246686|87% of active logged-in users]] of those wikis use Vector 2022. It would become the default for all logged-out users, and also all logged-in users who currently use Vector legacy. Logged-in users can at any time switch to [[Special:Preferences#mw-prefsection-rendering|any other skins]]. No changes are expected for users of these skins. <div style="width:100%; margin:auto;"><gallery widths="220" heights="150" mode="packed" caption="Top of an article"> Screenshot Historia da moeda do Tíbet - 2022-09-22 - Vector 2010 top.png|Vector legacy (current default) Screenshot Historia da moeda do Tíbet - 2022-09-22 - Vector 2022 top.png|Vector 2022 </gallery><gallery widths="220" heights="150" mode="packed" caption="A section of an article"> Screenshot Historia da moeda do Tíbet - 2022-09-22 - Vector 2010 scrolled.png|Vector legacy (current default) Screenshot Historia da moeda do Tíbet - 2022-09-22 - Vector 2022 scrolled.png|Vector 2022 </gallery></div> === About the skin === '''[Why is a change necessary]''' The current default skin meets the needs of the readers and editors as these were 13 years ago. Since then, new users have begun using Wikimedia projects. [https://diff.wikimedia.org/2022/08/18/prioritizing-equity-within-wikipedias-new-desktop/ The old Vector doesn't meet their needs.] '''[Objective]''' The objective for the new skin is to make the interface more welcoming and comfortable for readers and useful for advanced users. It draws inspiration from previous requests, the [[metawiki:Special:MyLanguage/Community_Wishlist_Survey|Community Wishlist Surveys]], and gadgets and scripts. The work helped our code follow the standards and improve all other skins. [[phab:phame/post/view/290/how_and_why_we_moved_our_skins_to_mustache/|We reduced PHP code in Wikimedia deployed skins by 75%]]. The project has also focused on making it easier to support gadgets and use APIs. '''[Changes and test results]''' The skin introduces a [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Features|series of changes]] that improve readability and usability. The new skin does not remove any functionality currently available on the Vector skin. * The sticky header makes it easier to find tools that editors use often. It decreases scrolling to the top of the page by 16%. * The new table of contents makes it easier to navigate to different sections. Readers and editors jumped to different sections of the page 50% more than with the old table of contents. It also looks a bit different on talk pages. * The new search bar is easier to find and makes it easier to find the correct search result from the list. This increased the amount of searches started by 30% on the wikis we tested on. * The skin does not negatively affect pageviews, edit rates, or account creation. There is evidence of increases in pageviews and account creation across partner communities. '''[Try it out]''' Try out the new skin by going to the appearance tab in [[Special:Preferences#mw-prefsection-rendering|your preferences]] and selecting Vector 2022 from the list of skins. === How can editors change and customize this skin? === It's possible to configure and personalize our changes. We support volunteers who create new gadgets and user scripts. Check out [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Repository|our repository]] for a list of currently available customizations, or add your own. === Our plan === '''If no large concerns are raised, we plan on deploying in the week of October 3, 2022'''. If your community would like to request more time to discuss the changes, hit the button and write to us. We can adjust the calendar. <div style="text-align: center;">[[mw:Talk:Reading/Web/Desktop Improvements|<span class="plainlinks mw-ui-button">Request for more time to discuss the change</span>]]</div> If you'd like ask our team anything, if you have questions, concerns, or additional thoughts, please ping me here or write on the [[mw:Talk:Reading/Web/Desktop Improvements|talk page of the project]]. We will gladly answer! Also, [[mw:Reading/Web/Desktop Improvements/Frequently asked questions|see our FAQ]]. Thank you! [[mw:User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[mw:User talk:SGrabarczuk (WMF)|talk]]) 04:15, 22. Sep 2022 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:SGrabarczuk (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/Varia&oldid=23838600 --> == Einladung zum Movement Strategy Forum == Hallo zusammen, Mit dem [https://forum.movement-strategy.org/ Movement Strategy Forum] (MS Forum) gibt es seit einiger Zeit einen mehrsprachigen Raum für Diskussionen zu allen Themen rund um die Umsetzung der Movement Strategy.  Alle Mitglieder der Community sind eingeladen, am MS Forum teilzunehmen. Ziel des Forums ist es, die Zusammenarbeit in der Community durch eine mehrsprachige Plattform zu fördern.  Die [[:m:Movement_Strategy|Movement Strategy]] ist ein gemeinschaftliches Projekt, um die Zukunft des Wikimedia Movements zu gestalten. Jeder kann sich an der Movement Strategy beteiligen, von einem Kommentar bis hin zu einem Vollzeitprojekt.  Tritt diesem Forum mit deinem Wikimedia-Konto bei und beteilige dich an Diskussionen in deiner Sprache. Über vielfältige Teilnahme würde ich mich freuen! [[User:DBarthel (WMF)|DBarthel (WMF)]] 20:21, 26. Sep 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery/de&oldid=23827147 --> == Update on Vector 2022 == [[File:Screenshot Historia da moeda do Tíbet - 2022-09-22 - Vector 2022 scrolled.png|thumb]] <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Hello. I'm sorry for not communicating in your language. I'll be grateful if you translated my message. I'm writing on behalf of the [[mw:Reading/Web|Web team]] working on the new skin, [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|Vector 2022]]. We wanted to apologize for the delays in the deployment of Vector 2022. We know many of you are waiting for this eagerly. We have been delaying the deployment because we have been working on the logos. It has taken us more time than originally expected. Once the logos are ready, we will let you know the exact date of deployment. '''We are planning for either the next (more likely) or the following week'''. If your wiki doesn't currently have a localized logo, we encourage you to [[mw:Talk:Reading/Web/Desktop Improvements|reach out to us]] and we can help make one. We invite you to [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements#contact|get involved in the project]]. Contact us if you have any questions or need any help, particularly with the compatibility of gadgets and user scripts. Thank you! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|talk]]) 23:24, 19. Okt 2022 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:SGrabarczuk (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/Varia&oldid=23955535 --> == Community Wishlist Survey 2023 opens in January! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''{{int:Please-translate}}'' {{int:Hello}} The [[m:Community Wishlist Survey 2023|'''Community Wishlist Survey (CWS) 2023''']], which lets contributors propose and vote for tools and improvements, starts next month on Monday, [https://zonestamp.toolforge.org/1674496831 23 January 2023, at 18:00 UTC] and will continue annually. We are inviting you to share your ideas for technical improvements to our tools and platforms. Long experience in editing or technical skills is not required. If you have ever used our software and thought of an idea to improve it, this is the place to come share those ideas! The dates for the phases of the Survey will be as follows: * Phase 1: Submit, discuss, and revise proposals – Monday, Jan 23, 2023 to Sunday, Feb 6, 2023 * Phase 2: WMF/Community Tech reviews and organizes proposals – Monday, Jan 30, 2023 to Friday, Feb 10, 2023 * Phase 3: Vote on proposals – Friday, Feb 10, 2023 to Friday, Feb 24, 2023 * Phase 4: Results posted – Tuesday, Feb 28, 2023 If you want to start writing out your ideas ahead of the Survey, you can start thinking about your proposals and draft them in [[m:Community Wishlist Survey/Sandbox|the CWS sandbox]]. We are grateful to all who participated last year. See you in January 2023! </div> {{int:Feedback-thanks-title}} <bdi lang="en" dir="ltr">Community Tech, [[m:User:STei (WMF)|STei (WMF)]]</bdi> 12:59, 13. Dez 2022 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Sannita (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:STei_(WMF)/CWS_2023_List&oldid=24226232 --> 85yzubgmxpl7yo6vo6uhzqye2tdyjmh 0 11916 122629 122628 2023-07-05T08:07:02Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Kioto | ôfbylding = Kyoto01.jpg | ôfbyldingsbreedte = 250px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 1.445.648 <small>(2023)</small> | oerflak = 827,83 km² | befolkingstichtens = 1.746 / km² | hichte = 42 Meter | lân = [[Japan]] | bestjoerlike ienheid 1 = Prefektur | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Kioto Präfektur|Kioto]] | bestjoerlike ienheid 2 = Region | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Kansai]] | boargemaster = | stêdsyndieling = 11 Stäädsbesirke | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]]+9 | simmertiid = | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|35_00_42_N_135_46_06_E_scale:8000000|35° 00' 42" NB 135° 46' 06" EL</small>}} | webside = [https://www.city.kyoto.lg.jp/ www.city .kyoto.jp] }} '''Kioto'''([[Japanisk]]: 京都市) is ne Stääd in dät [[Japan|japaniske]] Präfektur [[Kioto Präfektur|Kioto]].Ju Stääd is ne Präfektur in ju Region Kansai ap dät Ailound Honshu. In ju Prefektur woonje 1.445.648 Millione Moanskene. == Ferbiendenge ätter Buuten == {{Commonscat|Kyoto|Kioto}} * [https://www.city.kyoto.lg.jp/ Websiede] {{geostump-links}} [[Kategorie:Japan]] [[Kategorie:Stääd]] 7o3m906r9enmzukbge12auklumbv6lh 4 11917 122630 2023-07-05T08:09:51Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „{{Bielde fon ju Wiek/Jier|2024}}“ wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2024}} d2p2cfs52wp0sf6mq2w57s0xsez29ji 10 11918 122631 2023-07-05T08:10:39Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |02=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |03=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |04=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |05=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |06=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |07=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |08=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |09=Klik ap ju Bielde, uum moor…“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |02=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |03=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |04=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |05=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |06=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |07=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |08=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |09=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |10=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |11=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |12=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |13=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |14=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |15=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |16=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |17=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |18=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |19=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |20=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |21=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |22=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |23=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |24=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |25=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |26=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |27=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |28=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |29=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |30=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |31=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |32=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |33=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |34=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |35=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |36=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |37=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |38=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |39=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |40=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |41=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |42=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |43=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |44=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |45=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |46=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |47=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |48=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |49=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |50=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |51=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |52=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |53=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2022}} </noinclude> hh13lgbj1zk7gvakvg84pjpmbn1qov7 10 11919 122632 2023-07-05T08:13:00Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „<includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2022}} </noinclude>“ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |#default=350 }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2022}} </noinclude> t3r3r3gqnczkj8dpndl7nlz5c2uafh3 4 11921 122637 2023-07-06T15:39:07Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „-> [[WP:RfA]]“ wikitext text/x-wiki -> [[WP:RfA]] 1gs9idnem2g6kjj33v171rz8hxjaebd 4 11922 122638 2023-07-06T15:40:07Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „Test [[Kategorie:Wikipedia]]“ wikitext text/x-wiki Test [[Kategorie:Wikipedia]] gxp8dcj9s4kvrlqorh2h3raro4r4unw 0 11931 123355 122761 2024-03-07T15:26:04Z 2A02:8308:210:5D00:A440:ED81:B9D:902D /* Ferbiendenge ätter buuten */ wikitext text/x-wiki [[Bielde:DW2018.jpg|thumb|170px|Woodard uut [[2018]]]] '''David James Woodard''' ({{Audio|Pronunciation_of_the_English_surname_Woodard.ogg|/ˈwʊdɑːrd/}}; bädden ap dän [[6. April]], [[1964]], Santa Barbara, [[Kalifornien]]) is n [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoansken]] Komponist, Musiker un Skrieuwer.<ref>Carpenter, S., [https://latimes.com/archives/la-xpm-2001-may-09-cl-60944-story.html „In Concert at a Killer's Death“], ''Los Angeles Times'', 9. Moai 2001.</ref><ref>Allen, M., [https://nytimes.com/2005/01/20/garden/20mach.html „Décor by Timothy Leary“], ''The New York Times'', 20. Januoar 2005.</ref><ref>Epstein, J., [https://www.sfgate.com/opinion/article/Rebuilding-a-pure-Aryan-home-in-the-Paraguayan-2723542.php „Rebuilding a Home in the Jungle“], ''San Francisco Chronicle'', 13. Meerte 2005.</ref> Woodard studierde in [[New York]] an The New School for Social Research.<ref>Woodard, D., „Musica lætitiæ comes medicina dolorum“, ''Der Freund'', Nr. 7, Meerte 2006, S. 34–41.</ref> == Literatuur == * Kracht, C., & Woodard, [https://wehrhahn-verlag.de/public/index.php?ID_Section=3&ID_Product=577 ''Five Years''] ([[Hannover]]: Wehrhahn Verlag, 2011) * Tenaglia, F., [https://books.google.com/books?id=vfPgDwAAQBAJ&pg=PT41&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false ''Momus—A Walking Interview''] (Milano: Noch Publishing, 2015) * Allen, B., [https://books.google.com/books?id=aD96EAAAQBAJ&pg=PT152&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false ''Pelican''] ([[London]]: Reaktion Books, 2019) * Chandarlapaty, R., [https://books.google.com/books?id=bzOXDwAAQBAJ&pg=PT142&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false ''Seeing the Beat Generation''] (Jefferson, NC: McFarland, 2019) * Horzon, R., ''The White Book'' ([[Berlin]]: Suhrkamp, 2021) == Foutnooten == <references/> == Galerie == <gallery> Woodard-Belli.jpg|1996 D._Woodard_and_W._S._Burroughs_with_Dreamachine,_1997.jpg|1997 </gallery> == Ferbiendenge ätter buuten == * {{Commons}} * [[Bielde:Wikiquote-logo.svg|link=https://en.wikiquote.org/wiki/David_Woodard?uselang=stq|15x15px]] [https://en.wikiquote.org/wiki/David_Woodard?uselang=stq '''Wikiquote: David Woodard'''] – Zitoatsammelenge ([[Ängelske Sproake|en]]) * {{Deutsche Biographie|pnd1014196620|Name=David Woodard}} * [https://www.perlentaucher.de/autor/david-woodard.html Perlentaucher] * [[Bielde:Echo global icon.svg|link=https://davidwoodard.com|12x12px]] [https://davidwoodard.com Websiede fon David Woodard] {{Normdaten|TYP=p|GND=1014196620|LCNAF=no2011174082|VIAF=174755630}} {{SORTIERUNG:Woodard, David}} [[Kategorie:Komponist]] [[Kategorie:US-Amerikoaner]] [[Kategorie:Musiker]] [[Kategorie:Skrieuwer]] rluswpfz494912hnldyrprqhgi18o37 14 11934 122825 2023-08-25T07:14:49Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Sproake]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sproake]] cprhfn7dm72c7z5za0rxvdkkg3lrfnk 14 11935 122826 2023-08-25T07:15:10Z Murma174 1663 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Kategorie:Sproaken]]“ wikitext text/x-wiki [[Kategorie:Sproaken]] m522ow3333eyv08mm8n2l5eab44sbsn 0 11937 122892 122868 2023-10-24T15:47:07Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = Wittmund | ôfbylding = Wittmund Kreishaus.jpg | ôfbyldingsbreedte = 270px | ôfbyldingstekst = | ynwennertal = 20.773 <small>(2022)</small> | oerflak = 210,16 km&sup2; | befolkingstichtens = 99 km&sup2; | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Düütsklound]] | bestjoerlike ienheid 1 = Buundeslound | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Läichsaksen]] | bestjoerlike ienheid 2 = Loundkring | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Loundkring Wittmund|Wittmund]] | boargemaster = | stêdsyndieling = | stifting = | postkoade = 26409 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = [[UTC]] +2 | koördinaten = | webside = [http://www.wittmund.de/ www.wittmund.de] }} '''Wittmund''' is n Stääd in dät Noudaaste fon [[Aastfräislound]] un Kringstääd fon'n [[Loundkring Wittmund]]. Ju Stääd häd 20.773 un is ätter [[Oamde]], [[Auerk]], [[Lier]] un [[Norden]] ju füüfte Stääd fon [[Aastfräislound]]. [[Kategorie:Loundkring Wittmund]] emqkhrnzoky76iedevm7ojqwbe2ggko 0 11939 122893 2023-10-27T21:23:27Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Lauwers.svg|thumb|Ferloop fon ju Lauwers]] Ju '''Lauwers''' is n Äi, ju ungefeer 40 Kilomeeter loange is un appe Gränse fon do Provinzen [[Groningerlound]] un [[Fryslân]] lait. == Ferloop == Ju Siepe fon ju Lauwers lait bie dät Täärp [[Surhústerfean]] in ju Provinz Fryslân. Nit wied fon ju Siepe lopt ju Äi gliek anne Provinzgränse fon [[Groningerlound]] un [[Fryslân]] un lopt deerwai fääre ätter dät Noude wai. Bie [[Gerkeskleaster]]…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Lauwers.svg|thumb|Ferloop fon ju Lauwers]] Ju '''Lauwers''' is n Äi, ju ungefeer 40 Kilomeeter loange is un appe Gränse fon do Provinzen [[Groningerlound]] un [[Fryslân]] lait. == Ferloop == Ju Siepe fon ju Lauwers lait bie dät Täärp [[Surhústerfean]] in ju Provinz Fryslân. Nit wied fon ju Siepe lopt ju Äi gliek anne Provinzgränse fon [[Groningerlound]] un [[Fryslân]] un lopt deerwai fääre ätter dät Noude wai. Bie [[Gerkeskleaster]] krjust ju Lauwers dät [[Prinses-Margriet-Kanaal]]. Taulääst mundet ju in ju Lauwerssee un lopt in't Wääd twiske do wäästfräiske Ailounde Skiermûntseach un Rottum inne [[Noudsee]]. [[Kategorie:Fryslân]] [[Kategorie:Provinz Groningen]] o93uofegs5kpowbzidu569c3iwgxfa9 0 11940 122895 2023-10-29T10:46:42Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Wäästfräisk]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wäästfräisk]] nu08yedjjy75j1pjotw3jkgl771q802 0 11941 122911 122910 2023-11-10T12:38:55Z Kening Aldgilles 23 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Poppe Folkerts Portrait.jpg|thumb|Poppe Folkerts]] '''Poppe Folkerts''' (* 9. April 1875 ap [[Norderney]]; † 31. Detsämber 1949 ap Norderney) waas n aastfräisk Moaler un Teekener. Hie is foarallen uum sien aastfräiske Skilleroatsjene bekoand wuuden. == Lieuwend == [[Bielde:Poppe Folkerts Emder Segelloger in stürmischer Nordsee 1934.jpg|thumb|left|Oamder Sailboot in ju pluusterge Noudsee]] Poppe is n Suun fon Folkert Janssen Folkerts un Johanna Reemtdina Meyer. Do sien Oolden stuurwen, moakede hie in'n Oaler fon 14 Jiere ne tjojierige Leere in Moaler- un Gloaskerhoundwierk. Deerätter geen hie as Gesälle appe Raise un saach toueerst Köln un Frankfurt un deerätter Hambuurich un Berlin, wier hie sien Hatenstocht foar ju Kunst äntwikkelje kuude. 1896 stoalde Folkerts sik bie Carl Saltymann fon ju Berliner Kunstakademie foar un wuude ap sien Anräiden in't Privoatatelier fon [[Hermann Eschke]] in Berlin apnuumen. Hie kreech n Stipendium an ju Berliner Akademie un waas bit tou 1900 Sköiler bie Carl Saltzmann, 1902 bit 1903 bie Friedrich Kallmorgen un toulääst 1903 Meestersköiler bie Ludwig Dettmann in Königsberg. Dät Anräiden fon sin Leermeester un foarallen fon Anton von Werners, die Direktor fon ju Köönichelke Hoochskoule fon Bildjende Kunst mäd persoonelk Ferlof fon Kaiser Wilhelm II, moakede him in do Jiere 1900 bit 1903 Studienfoarten an Boud fon kaiserlke Marineskippe muugelk. Ap disse Raisen saach Folkerts ju Noud- un Aastsee, ju europäiske Atlantikkuste un dät Middelmeer bit Istanbul un Jerusalem tou. In disse Tied roate hie dän Kaisersuun Prinz Adalbert fon Pruusen Teekenunnergjucht. Twisketruch lieuwede Folkerts n poor Mounde in Italien ap Capri. 1906 look hie ätter [[Kiel]] wai un wuude deer Meeglid fon'n Kiel Kuunstfereen un ju Släswiek-Holstenske Kuunstgenossenskup un staalde noch dätsälge Jier in'n Rome fon ju Kuunstlerkoppel „Schleswig-Holstein“ meenskuppelk mäd uur Kunstmoaler so as Emil Nolde, Hans Arp un Hans Peter Feddersen in ju Kieler Kuunsthalle uut. 1907 un 1908 studierde hie in Düsseldorf bie Eduard von Gebhardt Figuuren- un Poträtmoaleräi un geen 1909 ätter [[Paris]] wai, wier hie an ju Académie Julian apnuumen wuude. Deer studierde hie do groote Impressionisten Édouard Manet, Claude Monet, Jean-Baptiste Camille Corot un Jean-François Millet. 1910 geen Poppe Folkerts ätter Aastfräislound wieruum un woonde ap Norderney. Deer baude hie 1911 sien Touden-Atelier an ju Suudwäästekaante fon't Ailound, dät leeter bekoand wuude as dän Moalertouden. Mäd sien Sailboot Senta fuur hie bie ju Kuuste loangs un uur dän Wäädsee, besoacht do uur Ailound uum sien Iendrukke in Natuurstudien fäästtouhoolden. [[Bielde:Poppe Folkerts - Meeresbrandung (Norderney).jpg|thumb|left|Seebreek ap Norderney]] In'n Eersten Waareldkriech waas hie Kriechsmoaler an ju Wäästfront in Frankriek un Flandern un sien Iendrukke wuuden fon ju Leipziger Illustrierte Zeitung bruukt. 1917 hilkede Poppe Folkerts ap't Ailound [[Juist]] ju Kapitänsdochter Frida Wilken (1893–1982) uut't aastfräiske Kunstlertäärp Westeraccumersiel (Dornumersiel). Jo kreegen fjauer Bäidene: 1919 Hanna († 2005); ju waas mäd dän Tuunarchitekt Friedrich Schaub hilked, ju Moalerske Frauke Moroni-Folkerts (3. Meert 1921 – 14. Meert 2006) un Almut (23. April 1927 – 17. Meert 2022). 1930 wuude as lääste Bäiden die Suun Heiko Folkerts (13. Februoar 1930 – 7. November 2007) in'n Moalertouden bädden; hie waas Architekt, Moaler un Hoochskoulkoaster an ju Techniske Universität München un wädt as n Pionier fon't ökologiske Bauen in Europa säin. [[Bielde:Poppe Folkerts Grab Norderney.jpg|thumb|Poppe Folkerts hiede n Seebesteedigenge, man ap't Säärkhoaf fon Norderney rakt et dissen Toanksteen]] As fräie Moaler oarbaidede Poppe Folkerts ferdoun ap Norderney. Hie hiede Kontakt tou uur aastfräisk Moalerfoulk, uk do Dichtere Arend Dreesen un Berend de Vries wieren sien Fjuunde. In disse Tied waas hie fuul unnerwaiens mäd sien Familie ap sien Sailboot un raisede in do 1920er un 1930er Jiere truch Fräislound, Hollound, Bälgien un Frankriek. Ap disse Raisen hiede hie sien Inspiration foar näie Kunstlerwierke apdäin. Folkerts moakede uk foar dän wichtigen Reformpädagogen Martin Luserke (Skoule an dän See) ju Titelbielde fon ju Novelle "Die Fahrt nach Letztesand", ju in Luserike sien Dichtersboot Krake moaked wuude, wiermäd hie as fräie Skrieuwer truch Noud- und Aastsee sailde. Ätter dän Eersten Waareldkriech moakede hie säks Motive foar dät Noodjeeld foar sien Ailound Norderney. Een fon do Motive, dät Kaap fon Norderney, woalde ju Stääd Norderney tou hiere Woapen, wiertou hie dan uk noch ju swot-blau-wiete Stäädflaage moakede. 1925 broacht hie ju Gruundenge fon'n Norderneyer Sailfereen ap dän Wai, wierfon hie die eerste Boas wuude. Tou Begin fon dän Twäiden Waareldkriech wuude sien 'Moalertouden' truch ju Weermacht in Besleek nuumen un leeter uut Kriechsgruunde deelrieten. Deertruch waas hie un sien Familie twoangen uumtouluuken. Eerst 1949 kuude hie wier in dät läip fernäilde Bauwierk, wierfon bloot dät unnerste Deel noch stuude. 1943 wuude Poppe Folkerts as Meeglid in't aastfräiske Kultuurparlament, ju [[Aastfräiske Loundskup]], beroupen. Folkerts stoorf an Silvester 1949 in sien Huus ap Norderney. Ap'n 4. Januoar 1950 waas sien Seebesteedigenge, wierbie n groot Deel fon ju Nordereyer Befoulkenge waas. In dät Familiengrääf ap'n Ailoundsäärkhoaf Norderney kreech Folkerts n Toanksteen. Tou sin 60. Stíerwedai staalde dät [[Aastfräiske Loundesmuseum]] in [[Oamde]] in n Reetrospektive eenige Wierke fon Folkerts uut. ==Sjuch uk== *[[Fräiske Moalerkunst]] {{commonscat}} [[Kategorie:Kunst]] 2g2l2ucarboyebtdh0n92aquwmt88iu 0 11943 122923 122922 2023-11-28T21:59:15Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob die Seite [[Dümmer-See]] nach [[Dümmer]] wikitext text/x-wiki [[Bielde:Dammer Berge Duemmerblick.JPG|thumb|Sicht fon do Dammer Bierige ap dän Dümmer]] Die '''Dümmer''', ap amtelke Waiwiesere uk wäil as '''Dümmer See''' skreeuwen, is n Meer in [[Läichsaksen]]. Dät Meer is 12,4 km² groot un bit tou 1,4 m joop. Dät lait in'n [[Loundkring Diepholz]] twiske do Täärpe Lemförde, Damme un Diepholz. Ju [[Hunte]] fljut truch dät Meer. Die Dümmer lait ap do läigere Soundlounde twiske do 146 hoge [[Dammer Bierige]] in't Wääste, dän [[Stemweder Bierich]] (181,4 m) in't Suudaaste un die [[Kellenbierich]] in't Noudaaste (77m). [[Kategorie:Läichsaksen]] 5zjaw6dabdr23i0z3qta6txkgru1gfo 0 11944 122924 2023-11-28T21:59:15Z Kening Aldgilles 23 Kening Aldgilles verschob die Seite [[Dümmer-See]] nach [[Dümmer]] wikitext text/x-wiki #WEITERLEITUNG [[Dümmer]] epxx2fvzygxtr6xmnwaey31zv8tekqe 0 11945 122925 2023-12-01T14:48:05Z Kening Aldgilles 23 Fäärelaited ätter [[Dümmer]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Dümmer]] trbri1yz2efqx9lmydw1nd6cgsik2vh 0 11946 122927 2023-12-01T15:13:00Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Wahlde Dammer Berge.jpg|thumb|Do Dammer Bierige in Wahlde.]] Do '''Dammer Bierige''' is n Hachterebäit in dät suudelke [[Ooldenbuurger Munsterlound]]. Die Signoalbierich (146 m) is die hachste Punkt, ap'n twäidhoochsten Bierich Mordkuhlenberg (142 m) stoant n Uutkiektouden. Dät Hachterebäit is ungefeer 15 km loang un n poor Kilometer breed. Do Dammer Bierige lääse twiske ju [[Ankumer Hachte]] (bit 142 m) in dät Wääste, do noudelke Wiehenb…“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Wahlde Dammer Berge.jpg|thumb|Do Dammer Bierige in Wahlde.]] Do '''Dammer Bierige''' is n Hachterebäit in dät suudelke [[Ooldenbuurger Munsterlound]]. Die Signoalbierich (146 m) is die hachste Punkt, ap'n twäidhoochsten Bierich Mordkuhlenberg (142 m) stoant n Uutkiektouden. Dät Hachterebäit is ungefeer 15 km loang un n poor Kilometer breed. Do Dammer Bierige lääse twiske ju [[Ankumer Hachte]] (bit 142 m) in dät Wääste, do noudelke Wiehenbierige in dät Suude un die Stemweder Bierich (bit 181,4 m) in dät Suudaaste. Twiske do Dammer Bierige un dän Stemweder Bierich lait de [[Dümmer]]. [[Kategorie:Läichsaksen]] 2r6jrj2fl1rek10ucz0pobnzbfvw9u3 4 11948 122936 2024-01-01T12:00:20Z Murma174 1663 nei wikitext text/x-wiki {{Bielde fon ju Wiek/Jier|2025}} 0vcbwf66qrw07uijhuup0sfvyeolmo7 10 11949 122937 2024-01-01T12:01:23Z Murma174 1663 nei wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |02=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |03=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |04=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |05=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |06=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |07=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |08=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |09=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |10=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |11=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |12=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |13=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |14=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |15=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |16=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |17=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |18=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |19=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |20=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |21=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |22=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |23=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |24=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |25=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |26=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |27=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |28=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |29=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |30=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |31=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |32=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |33=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |34=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |35=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |36=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |37=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |38=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |39=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |40=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |41=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |42=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |43=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |44=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |45=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |46=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |47=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |48=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |49=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |50=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |51=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |52=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! |53=Klik ap ju Bielde, uum moor wies tou wäiden! }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2022}} </noinclude> hh13lgbj1zk7gvakvg84pjpmbn1qov7 10 11950 122938 2024-01-01T12:02:05Z Murma174 1663 nei wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1}}} |01=Лимонная кислота-1.jpg|350px |02=Michelangelo's Pieta 5450 cropncleaned edit.jpg|350px |03=Sarus Crane Duet.jpg|350px |04=Bamboo Forest, Arashiyama, Kyoto, Japan.jpg|350px |05=Nurturing young one.jpg|350px |06=Close-up of Tropaeolum majus flowers droplets -20190830-RM-081005.jpg|350px |07=2013-06-04_16-06-24-Coleoptera.JPG|350px |08=Chrysantheme rot tautropfen -20191024-RM-102058.jpg|350px |09=Heart valve replacement operations.jpg|350px |10=Lori Berd, Armenia, 2016-09-30, DD 69.jpg|350px |11=Taro leaf underside, backlit by sun - edit.jpg|350px |12=2014 Prowincja Gegharkunik, Sewanawank, Kościół Świętych Apostołów (07).jpg|350px |13=Огонек.jpg|350px |14=Maria Saal Collegiatsstift Karner und Pfarrkirche Mariae Himmelfahrt SO-Ansicht 30062017 0005.jpg|350px |15=Temple Wat Xieng Thong - Luang Prabang - Laos.jpg|350px |16=Bloemknop wilde peen (Daucus carota). Locatie, De Kruidhof Buitenpost.jpg|350px |17=Famagusta 01-2017 img10 Carmelite Church.jpg|350px |18=Вниз по Черемошу ).jpg|350px |19=Веслоногие ракообразные разных видов.jpg|350px |20=Antonius Kloster BW 7.jpg|350px |21=Areca and Vanilla DSC 1306.jpg|350px |22=Väike-Maarja kirik 14-05-2013.jpg|350px |23=KSC-20191205-PH-AWG07 0006.jpg|350px |24=Iglesia del Espíritu Santo, Landshut, Alemania, 2012-05-27, DD 02.JPG|350px |25=Echium wildpretii LC0204.jpg|350px |26=Pilsumer Kirche 2010.jpg|350px |27=Portrait of an ant, profile view.jpg|350px |28=2014.03.29.-08-Mannheim Neckarau Waldpark-Wiesen-Schaumkraut.jpg|350px |29=Basilica di San Pietro in Vaticano September 2015-1a.jpg|350px |30=First Color Image of the Viking Lander 2 Site.jpg|350px |31=Delosperma cooperi (Délosperma rose) - 97.jpg|350px |32=Itsukushima Gate.jpg|350px |33=Monasterio de Sanahin, Armenia, 2016-09-30, DD 44-46 HDR.jpg|350px |34=Malta Gozo Ta Pinu BW 2011-10-08 10-18-54.JPG|350px |35=Virmalised 18.03.15 (2).jpg|350px |36=FIRE 01.JPG|350px |37=Eenzaam plantje (zeekraal Salicornia) trotseert de soms barre elementen. Locatie, Noarderleech Provincie Friesland 02.jpg|350px |38=De Maria kerk in Wierum 3 edited.jpg|350px |39=Eyjafjallajökull.jpeg|350px |40=Pia19808-main tight crop-monday.jpg|350px |41=Cathedrale Notre-Dame de Paris nef nouvelles cloches.jpg|350px |42=PhuSangWTF 01.jpg|350px |43=Sahuaro in bloom 2.jpg|350px |44=Reflection on the Salar de Uyuni, bolivia.jpg|350px |45=Trakai Island Castle Chapel, Lithuania - Diliff.jpg|350px |46=Stromboli Eruption.jpg|350px |47=Dianthus carthusianorum Neulengbach 20160611 01.jpg|350px |48=Hurricane Isabel from ISS.jpg|350px |49=Catedral de Sioni, Tiflis, Georgia, 2016-09-29, DD 100-102 HDR.jpg|350px |50=Falcon 9 rollout with TurkmenAlem52E-MonacoSAT to SLC-40 (17108097439).jpg|350px |51=Port and lighthouse overnight storm with lightning in Port-la-Nouvelle.jpg|350px |52=Drosera rotundifolia leaf1.jpg|350px |53=Drosera rotundifolia leaf1.jpg|350px }}</includeonly><noinclude> {{Bielde fon ju Wiek ätter dät Jier/Dokumentation|2023}} </noinclude> r90yvvjmojj5pi783b2t5u1pzq6cm00 0 11951 122955 122954 2024-01-01T22:16:35Z Heinz 88 /* Skjonisse */ wikitext text/x-wiki Die '''alfte Februoar''' is die 42. Dai in dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe deer noch 323 Deege (of in Skaltjiere 324) bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Skjonisse == * [[1115]]: In ju [[Slacht bie Welfesholt]] ferljust een Troppe fon Kaiser [[Hinnerk V. (HRR)|Hinnerk V.]] unner [[Hoyer I. fon Mansfäild]] juun een Buundnis fon saksiske Oadelsljuude unner dän leeteren Kaiser [[Lothar III. (HRR)|Lothar fon Supplinbuurich]]. [[Bielde:Le Siege de La Rochelle par le Duc d Anjou en 1573.jpg|mini|140px|Ju Beleegerenge fon La Rochelle 1573]] * [[1531]]: Do ängelske [[Biskop]]pe ärkanne [[Hinnerk VIII. (Änglound)|Hinnerk VIII.]] as Upperhaud fon ju [[Church of England]] oun. Die Poabst ferljuust deer in't heele Köänichriek Änglound ju Autorität mäd, een Stoats-Säärke äntstoant. * [[1573]]: Ju fon Köänich [[Koarl IX. (Frankriek)|Koarl IX.]] ounoardende [[Beleegerenge fon La Rochelle (1573)|Beleegerenge fon La Rochelle]] begint. Ju kathoolske Siede wol in dän [[Fjooden Hogenotten-Kriech]] ju do [[Hugenotten]] uurlätte Stääd as Bolwierk fon dän frantsöösken [[Protestantismus]] deelsmiete un hoopet, dät dät n Domino-Effekt uurswain in't Lound rakt, wan jo deer Ärfoulch mäd hääbe. * [[1809]]: Die Amerikoaner [[Robert Fulton]] kricht n Patänt foar ne wirtskuppelk ärfoulchrieke Modifizierenge fon dät [[Dampskip]]. * [[1814]]: Een frantsööske Troppe unner [[Napoleon Bonaparte]] wint wilst do [[Befräiengs-Kriege]] juun een alliierde prüüsk-ruske Armee in ju [[Slacht bie Montmirail]]. [[Bielde:Téwodros II - 2.jpg|mini|links|100px|1855: Kaiser Teeder II.]] * [[1855]]: Ätterdät hie do Füürstendume fon Äthiopien unner sien Heerskup fereend häd, wäd Füürsk Kassa Hailu as Kaiser fon [[Kaiserriek Abessinien|Abessinien]] kround. As ''[[Negus]]'' nimt hie dän Noome [[Teeder II. (Äthiopien)|Teeder II.]] (amharisk: ቴዎድሮስ = Téwodros, düütsk: Theodor) oun. * [[1866]]: [[Alexandru Ioan Cuza]], die Begruunder un eerste Füürst fon dät [[Füürstendum Rumänien]], wäd fon Suldoaten ousoaged, uumdät in sien Regierenge wäkke Reformen nit slumped sunt. * [[1873]]: Ju [[Eerste Spoanske Republik]] wäd uutruupen. * [[1889]]: In [[Japan]] wäd unner Tennō [[Meiji]] ju [[Meiji-Verfassung]] iensät, een moudäärne Ferfoatenge ätter europäiske Foarbielden. So wäd Japan fon een absolute tou een konstitutsjoonelle Monarchie. * [[1919]]: [[Friedrich Ebert]] (SPD) wäd as eersten Riekspräsidänt fon ju [[Weimarer Republik]] kädden. * [[1929]]: Mäd dät Ousluuten fon do [[Lateroan-Ferdraage]] wäd ju [[Vatikoanstääd]] uunouhongich fon dät faschistiske [[Italien]]. * [[1945]]: [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US]]-Präsident [[Franklin D. Roosevelt]], die [[Fereend Köönichriek|britiske]] Premierminister [[Winston Churchill]] un die [[Sowjetunion|sowjetiske]] Stoats-Boas [[Josef Stalin]] unnerteekenje ap dän läästen Dai fon ju [[Konferäns fon Jalta]] een Ferkloorenge, wieroun ju Näioardenge fon Europa ätter dän [[Twäiden Waareldkriech]] fäästlaid wäd. Uk, dät Düütsklound in fjauer Besättengs-Soonen apdeeld wäide skäl. * [[1977]]: [[Mengistu Haile Mariam]] wäd tjo Jiere ätter dän Putsk juun [[Haile Selassie]] amtelk Stoats-Upperhaud fon [[Äthiopien]] un Foarsitter fon dän Militär-Räid Derg. * [[1979]]: [[Islamiske Revolutsjoon]]: In dän [[Iran]] wäd die Premierminister [[Schapur Bachtiar]] ousät. Ju ap dän [[5. Februoar]] truch [[Ruholla Chomeini]] iensätte Juun-Regierenge unner [[Mehdi Bāzargān]] uurnimt dät Boantje. * [[1990]]: [[Michail Gorbatschow]] rakt bie aan Besäik fon [[Helmut Kohl]] sien Toustämmenge tou ju [[Düütske Wierfereenenge]]. * [[1990]]: In [[Suudafrikoa]] wäd [[Nelson Mandela]], Moanskengjuchts-Aktivist un Uppermon fon dän [[African National Congress]], ap Bedrieuwen fon Regierengs-Boas [[Frederik Willem de Klerk]] ätter moor as 27 Jiere Fangenskup sunner Bedingengen uut dät Kitjen fräilät. Düt is die Begin fon dät Eende fon ju [[Apartheid]] in Suudafrikoa. * [[2011]]: Ätter Massen-Protäste in Ägypten ([[Ägyptiske Revolutsjoon 2011]] ferkloort [[Husni Mubarak]], die bienaist 30 Jiere ju Moacht hiede, dät hie outrät. Aan Militär-Räid uut hooge Offisiere uurnimt ju Ferwaltenge. * [[2013]]: [[Poabst]] [[Benedikt XVI.]] ferkändiget, dät hie tou dän [[28. Februoar]] as Upperhaud fon ju [[Roomsk-kathoolske Säärke]] outreede wol. == Tou Waareld keemen == * [[975]]: [[Elias fon Nisibis]], Biskop fon ju aastsyriske Säärke fon't Aast in Nisibis un Skrieuwer. * [[1466]]: [[Elizabeth of York]], ängelske Köäniginne * [[1535]]: [[Gregor XIV.]], Poabst * [[1546]]: [[Philipp Eduard Fugger]], düütsken Honnelsmon * [[1685]]: [[Willibald Krieger]], düütsken roomsk-kathoolsken Theologe, Philosoph un Physiker, Jesuit * [[1715]]: [[Margaret Cavendish Bentinck]], britiske Botanikerske un Natuurkundlerske * [[1776]]: [[Ioannis Kapodistrias]], eerst Stoats-Upperhaud fon Griechenlound ätter ju Uunouongegaid fon't Osmoanske Riek. * [[1780]]: [[Karoline von Günderrode]], düütske Dichterske * [[1788]]: [[Anton Gottfried Claessen]], düütsken roomsk-kathoolsken Gäistelken, Wäi-Biskop in Köln * [[1789]]: [[Hermannus Bouman]], niederloundsken reformierden Theologe, Pestoor un Orientoalist * [[1797]]: [[Connop Thirlwall]], britisken anglikoansken Biskop * [[1802]]: [[Lydia Maria Child]], US-amerikoanske Skrieuwerske, Striederske foar dät Ferbood fon ju Skloueräi un foar do Gjuchte fon Wieuwljuude * [[1812]]: [[Alexander Hamilton Stephens]], US-amerikoansken Politiker, Vize-Präsidänt fon do Konföderierde Stoaten fon Amerikoa. * [[1819]]: [[Ottilie Assing]], düütske Skrieuwerske un Striederske foar dät Ferbood fon ju Skloueräi * [[1827]]: [[Tony Franck]], düütske Pianistinne * [[1841]]: [[Malachia Ormanian]], armeensken Äärts-Biskop un Patriarch fon Konstantinopel fon ju Armeenske Apostoolske Säärke * [[1847]]: [[Thomas Alva Edison]], US-amerikoansken Ärfiender un Unnerniemer (Elektrizität un Elektrotechnik) * [[1869]]: [[Adelheid Popp]], aastriekiske Sosjoalistinne un Striederske foar do Gjuchte fon Wieuwljuude * [[1869]]: [[Else Lasker-Schüler]], düütsk-juudske Dichterske un Teeknerske * [[1874]]: [[Elsa Beskow]], sweediske Bäidensbouk-Skrieuwerske, Moalerske un Ilustratoorinne * [[1887]]: [[Orikuchi Shinobu]], japoansken Skrieuwer un Literatuurwietenskupper * [[1887]]: [[Theodor Schwegler]], Swaitser roomsk-kathoolsken Oardensgäistelken, Theologe, Mathematiker un Natuurwietenskupper * [[1902]]: [[Arne Jacobsen]], deensken Designer un Architekt * [[1903]]: [[Annelise Kretschmer]], düütske Fotogroafinne * [[1907]]: [[Käthe Gold]], Aastriekiske Skauspielerske * [[1912]]: [[Juan Carlos Aramburu]], argentiensken roomsk-kathoolsken Äärts-Biskop fon Tucumán un leeter fon Buenos Aires * [[1915]]: [[Josh White]], US-amerikoansken Musiker * [[1918]]: [[Anne-Stine Ingstad]], norweegiske Archäologinne * [[1919]]: [[Eleonora Eksanischwili]], georgiske Pianistinne, Komponistinne un Hoochskoul-Koasterske * [[1926]]: [[Paul Bocuse]], frantsöösken Kok, Gastronom un Kokboukskrieuwer * [[1930]]: [[Mary Quant]], britiske Moude-Designerske * [[1937]]: [[Heidi Lambert-Lang]], düütske Juristinne * [[1958]]: [[Ulrike Bumke]], düütske Juristinne * [[1964]]: [[Sarah Palin]], US-amerikoanske Politikerske, Gouverneurinne fon Alaska * [[1979]]: [[Brandy Norwood]], US-amerikoanske Sjungerske un Skauspielerske * [[1983]]: [[Rafael van der Vaart]], niederloundsken Foutbaal-Spieler == Stuurwen == * [[244]]: [[Gordian III.]], roomsken Kaiser * [[641]]: [[Herakleios]], byzantiensken Kaiser * [[731]]: [[Gregor II. (Poabst)]] * [[821]]: [[Benedikt fon Aniane]], Abt * [[824]]: [[Paschalis I. (Poabst)]] * [[867]]: [[Theodora II.]], Wieuwmoanske fon dän byzantiensken Kaiser Theophilos un leeter as Wiedewieuw Regentinne * [[966]]: [[Starchand]], Fürst-Biskop fon Eichstätt * [[1056]]: [[Hermann II. (Köln)|Hermann II.]], Äärts-Biskop fon Köln * [[1310]]: [[Marguerita d’Oingt]] Nunne un Skrieuwerske in latienske un arpitoanske Sproake * [[1331]]: [[Nikolaus von Kesselhut]], Biskop fon Verden * [[1392]]: [[Nikolaus I. fon Meißen]], Biskop fon Lübeck un Meißen * [[1424]]: [[Johannes Abezier]], Fürst-Biskop fon't Äärmlound * [[1484]]: [[Georg (Baden)|Georg]], Markgroaf fon Baden un Biskop fon Metz * [[1503]]: [[Elizabeth of York (Köäniginne)|Elizabeth of York]], ängelske Köäniginne * [[1524]]: [[Isabella fon Aragón]], Heertoaginne fon Mailound, Heertoaginne fon Bari un Fürstinne fon Rossano * [[1547]]: [[Johann Horn]], Biskop fon do Böhmiske Bruure * [[1562]]: [[Johann Stigel]], düütsken Dichter un Rhetoriker * [[1643]]: [[Anna Maria von Pfalz-Neuburg]], Paltsgroafinne fon Neuburg un Heertoaginne fon Saksen-Weimar * [[1649]]: [[Marie fon Prüüsen (1579–1649)|Marie fon Prüüsen]], Markgroafinne fon Brandenbuurich-Bayreuth * [[1650]]: [[René Descartes]], frantsöösken Philosoph, Mathematiker un Natuurwietenskupper * [[1689]]: [[Marie Louise d’Orléans]], spoanske Köäniginne * [[1709]]: [[Luise Hollandine fon ju Palts]], Äbtissine fon't Klaaster Maubuisson, Moalerske un Koopersteeterske * [[1795]]: [[Carl Michael Bellman]], sweedisken Dichter un Komponist * [[1825]]: [[Raiden Tameemon]], japoansken Sumo-Ringer fon ju Edo-Tied * [[1862]]: [[Elizabeth Eleanor Siddal]], britiske Moalerske un Dichterske * [[1868]]: [[Léon Foucault]], frantsöösken Physiker un Optiker * [[1882]]: [[Maria Lenzen]], düütske Skrieuwerske * [[1885]]: [[Edward McCabe]], irisken Kardinoal un Äärts-Biskop fon Baile Átha Cliath / Dublin. * [[1918]]: [[Taytu Betul]], äthiopiske Kaiserinne * [[1920]]: [[Gaby Deslys]], frantsööske Donserske, Sjungerske un Skauspielerske * [[1929]]: [[Johann II. (Liechtensteen)|Johann II.]], Fürst fon Liechtensteen * [[1941]]: [[Rudolf Hilferding]], düütsk-aastriekisken Politiker un Wirtskupswietenskupper * [[1960]]: [[Victor Klemperer]], düütsken Skrieuwer un Literatuur-Wietenskupper * [[1963]]: [[Sylvia Plath]], US-amerikoanske Skrieuwerske * [[1978]]: [[Charlotte von Rumohr]], düütske Moalerske un Äbtissinne * [[1982]]: [[Eleanor Powell]], US-amerikoanske Donserske, Sjungerske un Skauspielerske * [[1988]]: [[Kamma Svensson]], deenske Moalerske, Grafikerske un Illustratoorinne * [[1991]]: [[Galina Djuragin]], ruske Skrieuwerske * [[1994]]: [[Joseph Cordeiro]], indisken roomsk-kathoolsken Gäistelken, Biskop fon Äärts-Biskop fon Karatschi un Kardinoal * [[2000]]: [[Jacqueline Auriol]], frantsööske Pilootinne * [[2005]]: [[Míla Myslíková]], tschechiske Skauspielerske * [[2010]]: [[Irina Konstantinowna Archipowa]], sowjetiske / ruske Opern-Sjungerske * [[2010]]: [[Mona Hofland]], norwegiske Skauspielerske * [[2012]]: [[Whitney Houston]], US-amerikoanske Sjungerske [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Februoar]] 5at96i4wj6vyl9huq08r81h39n6sic1 0 11952 123009 123008 2024-01-01T23:29:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[11. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[11. Februoar]] k9zlodm4sweqp8vjnajobvehlptjzj1 0 11953 123010 2024-01-01T23:30:18Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[11. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[11. Februoar]] k9zlodm4sweqp8vjnajobvehlptjzj1 0 11954 123011 2024-01-01T23:30:52Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[11. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[11. Februoar]] k9zlodm4sweqp8vjnajobvehlptjzj1 0 11955 123012 2024-01-01T23:31:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[11. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[11. Februoar]] k9zlodm4sweqp8vjnajobvehlptjzj1 0 11956 123013 2024-01-01T23:31:43Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[11. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[11. Februoar]] k9zlodm4sweqp8vjnajobvehlptjzj1 0 11957 123014 2024-01-01T23:32:26Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[11. Februoar]] wikitext text/x-wiki #Redirect [[11. Februoar]] 7g9aors84ta0xwqft3by3p2jd2z0kc9 0 11958 123015 2024-01-01T23:32:51Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[11. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[11. Februoar]] k9zlodm4sweqp8vjnajobvehlptjzj1 0 11959 123016 2024-01-01T23:33:19Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[11. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[11. Februoar]] k9zlodm4sweqp8vjnajobvehlptjzj1 0 11960 123019 123018 2024-01-02T13:29:21Z Heinz 88 /* Geböärnisse */ wikitext text/x-wiki Die '''trättienste Februoar''' is die 44. Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe deer noch 321 Deege (of in Skaltjiere 322 Deege) bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Geböärnisse == * [[106]]: [[Han Hedi|Kaiser He fon Han]] stäärft in't Oaler fon 26 Jiere sunner aan mundigen Äärwe. Ätterfoulger wäd sin eenjierigen Suun Liu Long as [[Han Shangdi|Kaiser Shang fon Han]]. Hie is die füüfte Kaiser fon ju [[Aastelke Han-Dynastie]] in China. [[Bielde:Otto I begegnet Papst Johannes XII.jpg|200px|thumb|left|Kaiser Otto I. un Poabst Johannes XII. kuume touhoope. Ju Bielde is moorere Jierhunnerde leeter as Boukmoaleräi äntsteen.]] * [[962]]: In't [[Privilegium Ottonianum]] bekoant sik Kaiser [[Otto I. (HRR)|Otto I.]] juunuur dän Poabst [[Johannes XII.]] tou ju [[Pippinske Skoankenge]] un uk tou ju Existenz fon dän dän Säärkenstoat, man hie wol, dät älken [[Poabst]] dän [[Kaiser]] ju Tjoue sweert. * [[1021]]: Die [[Fatimiden]]-[[Kalif]] [[al-Hākim (Fatimide)|Al-Hākim bi-amr Allāh]], die fon do [[Drusen]] as goddelk fereerd wäd, ferswindt unner Uumstounde, do nit kloord sunt. Me fermoudet, dät hie bie dät Uutrieden fermöärend wäd. * [[1465]]: Kaiser [[Freerk III. (HRR)|Freerk III.]] billiget ätter 15 Mounde dän [[Free fon Zeilsheim]], die ju [[Mainzer Stichts-Feede]] tou Eende brangt. * [[1542]]: Die ängelske Köänich [[Hinnerk VIII.|Hinnerk VIII.]] lät sien füüfte Wieuwmoanske [[Catherine Howard]] waigjuchte. Hier wäd Uuntjoue foarsmieten. * [[1575]]: [[Hinnerk III. (Frankriek)|Hinnerk III.]] wäd in ju [[Kathedroale fon Reims]] as frantsöösken Köänich kround. * [[1668]]: Die [[Free fon Lissabon]] be'eendet dän [[Restauratsjoons-Kriech]]. [[Koarl II. (Spanien)|Koarl II.]] fon [[Spanien]] ärkoant ju [[Portugal|portugiesiske]] Uunouhongegaid unner [[Alfons VI. (Portugal)|Alfons VI.]] oun. * [[1689]]: Ätter ju Ounärkannenge fon ju '' [[Bill of Rights (Änglound)|Bill of Rights]]'' wäide [[Wülm III. (Oranien)|Wülm III.]] un sien Wieuwmoanske [[Maria II.]] fän dät [[Ängelsk Parlemänt|ängelske Parlemänt]] touhoope as Regenten ounäerkoand. * [[1692]]: In dät [[Massaker fon Glencoe]] in [[Skotlound]] wäide gliek trüütich [[Clan MacDonald|MacDonalds]] uumebroacht, also Liede fon dän [[Skottisken Clan|Clan]] MacDonald. Fjautich Wieuwljuude un Bäidene stierwe leeter, uumdät hiere Huuse deelbaadend wuuden sunt. Dät aal wäd ju Sibskup bloot oundäin, uumdät sik dät Upperhaud [[Alastair MacDonald]] tou loange Tied lät häd, uum ätter ju [[Glorious Revolution]] dän [[Wülm III. (Oranien)|näien Köänich]] ju Tjoue tou sweeren. * [[1706]]: In dän [[Grooten Noudisken Kriech]] winne sweediske Troppen unner [[Carl Gustaf Rehnskiöld]] in ju [[Slacht bie Fraustadt]] uur dät saksisk-ruske Heer, dät fon [[Matthias Johann von der Schulenburg]] kommandierd wäd. * [[1739]]: Do fon Groot-Mogul [[Muhammad Shah]] tou ju Ferdäägenge uutsoande Troppen unnerlääse in ju [[Slacht fon Karnal]] do ientroangene Troppen unner dän persisken Häärsker [[Nader Schah]], do uk moor Ljuude sunt. * [[1827]]: In ju Enzyklika ''Quanta laetitia'' struktuuriert Poapst [[Leo XII.]] ju Roomsk-katoolske Säärke in [[Skotlound]] näi. * [[1861]]: Köänich [[Franz II. (Sizilien)|Franz II.]] fon [[Köänichriek fon bee Sizilien|bee Sizilien]] kapituliert mäd ju Fäästenge [[Gaeta]] foar do Troppen fon [[Viktor Emanuel II.|Viktor Emanuel]] wilst dät italieenske [[Risorgimento]]. * [[1919]]: Dät Kabinett Scheidemann uurnimt ju Moacht in Düütsklound fon [[Räid fon do Foulksbeapdraagede]], die bit do as Regierenge wierked häd. [[Bielde:Bundesarchiv Bild 183-Z0309-310, Zerstörtes Dresden.jpg|thumb|right|250px|Glap ap dät fernäilde Dresden, 1945]] * [[1945]]: Ap dän Fäästeläiwends-Täisdai beginne alliierde Fljoogere, [[Dresden]] tou Bumbardierjen. Dät duurt träi Deege, un in düsse Tied kuume twiske 18.000 un 25.000 Ljuude tou Dood, ju Binnenstääd wäd bienaist in't Heele fernäilt. * [[1945]]: Ju [[Slacht uum Budapest]] eendet, uumdät do düütske Eenhaide, do deer ienseeteld sunt, foar ju [[Roode Armee]] kapitulierje. * [[1959]]: Ätter ju ärfoulchrieke [[Kuboanske Revolutsjoon]] uurnimt [[Fidel Castro]] dät Boantje fon dän Ministerpräsidänt ap [[Kuba]]. * [[1960]]: [[Frankriek]] testet foar't eerste Moal een [[Atom-Woape]]. Die Test wäd unner dän Däk-Noome ''Gerboise Bleue'' tichte bie [[Tanzerouft]] in ju [[Sahara]] fon [[Algerien]] truchfierd, dät tou düsse Tied noch een frantsööske Kolonie is. * [[1970]]: Dät rakt aan [[Broundounsleek ap dät Ooldenheem fon ju israelitiske Kultus-Meente in München]]. Fon do füüftich Ljuude, do sik in dät Bauwierk aphoolde, stierwe soogen, füüftien wäide ferseerd. Wäl die Deeder fon dän [[Antisemitismus|antisemitisken]] Oungriep is, blift uunbekoand. * [[1975]]: In dän Konflikt twiske Griechen un Türken ap [[Zypern]] ropt die zypern-turske Politiker [[Rauf Denktaş]] dän [[Tursken Buundesstoat fon Zypern]] uut. Die ferstoant sik noch nit as uunouhongigen Stoat, man as Deelstoat fon Zypern. Daach is hie die Foarlooper fon ju [[Turske Republik Noud-Zypern]], ju sik in [[1983]] uunouhongich ferkloort. * [[1991]]: [[Twäiden Gulfkriech]] - In [[Al-Amiriya]], aan Stääddeel fon [[Bagdad]], kuume moor as tjohunnert Zivilisten, do in aan Bunker sitte, truch Bumbardierenge fon Koalitsjoons-Striedkrääfte uum't Lieuwend. * [[2012]]: Tichte bie [[Kourou]] in [[Frantsöösk-Guayana]] startet ju [[ESA]] foar't eerste Moal ju italieenske Dreeger-Rakete [[Vega (Rakete)|Vega]] (Oukuutenge foar italieensk ''Vettore Europeo di Generazione Avanzata''). Die Start is aan Ärfoulch. * [[2021]]: In dät twäide Ferfieren uum ju Ousättenge fon dän fröieren Präsidänt [[Donald Trump]] (uk wan hie al goarnt moor in't Boantje is) wäd Trump fon een Moorhaid foar skeeldich befuunen, man nit fon ju nöödige Twäin-Träädendeele-Moorhaid in dän Senoat. Somäd gungt dät foar him goadelk uut. == Tou Waareld keemen == * [[1457]]: [[Maria fon Burgund]], Heertoaginne fon Burgund, Wieuwmoanske fon Maximilian fon Habsburg, aan Kaiser fon dät Hillige Roomske Riek * [[1469]]: [[Elijah Levita]], düütsk-juudsken Dichter, Humanist un Sproakwietenskupper * [[1518]]: [[Anton Brus fon Müglitz]], Biskop fon Wien un Äärts-Biskop fon Prag * [[1599]]: [[Alexander VII.]], Poabst * [[1664]]: [[Theodor Andreas Potocki]], Biskop fon Kulm un Äärmlound, Äärts-Biskop fon Gnesen un Primas fon Polen-Litauen * [[1695]]: [[Françoise de Graffigny]], frantsööske Skrieuwerske * [[1728]]: [[John Hunter]], britisken Anatom uut Skotlound, Begruunder fon ju wietenskuppelke Chirurgie * [[1734]]: [[Yves Joseph de Kerguelen de Trémarec]], frantsöösken Seefoarer un Äntdäkker * [[1743]]: [[Joseph Banks]], britisken Natuurfoarsker * [[1835]]: [[Mirza Ghulam Ahmad]], religiöse Persöönelkhaid in Britisk-Indien, Begruunder fon ju [[Ahmadiyya-Bewäägenge]] * [[1875]]: [[Traugott Hahn]], düütsk-baltisken luthersken Pestoor, Theologe un Märtyrer <small>(Doatum ätter dän Gregorioansken Kalänner, uk wan domoals in Livlound, wier hie tou Waareld keemen is, noch die julioanske Kalänner goolt, wierätter dät die 1. Februoar waas)</small> * [[1881]]: [[Eleanor Farjeon]], britiske Skrieuwerske * [[1909]]: [[Mario Casariego y Acevedo]], Äärts-Biskop fon Guatemala un Kardinoal * [[1912]]: [[Antonia Pozzi]], italieenske Dichterske * [[1939]]: [[Beate Klarsfeld]], düütsk-frantsööske Saitengs-Skrieuwerske un Striederske foar ju Apkloorenge un Ferfoulgenge fon NS-Ferbreeken * [[1946]]: [[György Jakubinyi]] roomsk-kathoolsken Äärts-Biskop fon Alba Iulia * [[1968]]: [[Kelly Hu]], US-Amerikoanske Skauspielerske == Stuurwen == * [[106]]: [[Han Hedi]], Kaiser fon ju aastelke Han-Dynastie in China * [[858]]: [[Kenneth I.]], Köänich fon Skotlound * [[921]]: [[Vratislav I.]], Heertoach fon Böömen un Baabe fon dän hilligen Wenzel * [[988]]: [[Adalbert Atto]], Groaf fon Canossa * [[1021]]: [[al-Hākim bi-amr Allāh]], Kalif fon do ägyptiske Fatimiden * [[1130]]: [[Honorius II. (Poabst)|Honorius II.]], Poabst * [[1883]]: [[Richard Wagner]], düütsken Komponist fon ju [[Romantik]] * [[2018]]: [[Henri de Laborde de Monpezat]], bekoand as "Prins Henrik", Mon fon ju deenske Kööniginne Margarethe II. [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Februoar]] 1e873mls6t9igj7muxkpugoshsycuy5 0 11961 123074 123041 2024-01-03T15:30:56Z Heinz 88 /* Geböärnisse */ wikitext text/x-wiki Die '''fjautienste Februoar''' is die 45. Dai fon dän gregorioansken Kalänner, somäd blieuwe deer noch 320 Deege (in Skaltjiere 321 Deege) bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Geböärnisse == [[Bielde:Sacramenta Argentariae (pars brevis).jpg|mini|140px|842: Straasbuurger Eede]] * [[842]]: [[Ludwig die Düütske]] un [[Koarl die Koale]] stounde mäd do ''[[Straasbuurger Eede]]'' in een baldoarige twosproakige Hondskrift tou hier Buundnis juun hieren Bruur [[Lothar I. (Frankenriek)|Lothar]]. Die [[Ooldfrantsööske Sproake|ooldfrantsööske]] Deel jält as dät eerste Skriftstuk in düsse Sproake uurhaud. [[Bielde:Krönungsbild Heinrichs II.jpg|mini|links|100px|1014: Ju Krounenge fon Hinnerk II.]] * [[1014]]: Poabst [[Benedikt VIII.]] krount dän düütsken Köänich [[Hinnerk II. (HRR)|Hinnerk II.]] in dän [[Päitersdoom]] in [[Room (Stääd)|Room]] foar'n Kaiser. * [[1076]]: [[Investituur-Stried]]: Tjo Wieken, ätterdät him Köänich [[Hinnerk IV. (HRR)|Hinnerk IV.]] ap dän [[Hoafdai in Worms (1076)|Hoafdai in Worms]] foar ousät ferkloord häd, reagiert Poabst [[Gregor VII.]]: Ap ju Fäästel-Synode in Room, ju hie ienberuupen häd, ferkloort hie Hinnerk juust so foar ousät un spräkt buppedät uur him dän [[Anathema|Säärken-Bon]] uut. * [[1130]]: Ju Woal fon do bee Poabste [[Anaklet II.]] un [[Innozenz II.]] in [[Room (Stääd)|Room]] loost een moorjierich [[Schisma]] uut. Uk wan Innozenz II. fon ju Minnerhaid wääld wäd, sät hie sik in do Jiere deerätter juun Anaklet II. truch, uumdät hie ju Paatäi fon dän Kaiser ap sien Siede häd. * [[1349]]: Wilst ju [[Päst]]-[[Pandemie]] fon dän ''[[Swotten Dood]]'' in [[Europa]] kumt dät in [[Straasbuurich]] tou dät sonaamde [[Juuden-Pogrom in Straasbuurich 1349|"Valentinsdais-Massaker"]], een Pogrom, in dät moor as twoduusend juudske Buurgere fon ju Stääd fermöärend wäide. * [[1400]]: Die ängelske Köönich [[Richard II. (Änglound)|Richard II.]] wäd in Fangenskup möärend. * [[1488]]: Uum dän [[Loundfree]] tou hoolden, wäd ap Inisjative fon Kaiser [[Freerk III. (HRR)|Freerk III.]] in [[Esslingen oun dän Neckar]] twiske aal do Rieksstounde in [[Swoaben]] die [[Swääbisken Buund|Swääbiske Buund]] sleeten. [[Bielde:Cook-death.jpg|mini|140px|1779: Cooks Dood]] * [[1779]]: [[James Cook]] wäd ap sien trääde Uumsailenge fon ju Waareld ap do [[Hawaii]]-Ailounde fon Ienheemske uumebroacht, as hie mäd sien Ljuude fersäkt, dän Köänich fon dät Lound as Jeesel tou niemen. [[Bielde:The Battle of Cape St Vincent, 14 February 1797 RMG BHC0486.jpg|mini|links|140px|1797: Seeslacht bie Kap St. Vincent]] * [[1797]]: Unner Misoachtenge fon aan Befeel, dän hie fon sin foarsätten [[Admiroal]] [[John Jervis, 1. Earl of St. Vincent|John Jervis]] kriegen häd, kon [[Horatio Nelson, 1. Viscount Nelson|Horatio Nelson]] foar do [[Fereend Köönichriek|Briten]] in ju [[Seeslacht bie Kap St. Vincent (1797)|Seeslacht bie Kap St. Vincent]] in dän [[Eersten Koalitsjoonskriech]] aan Winst uur ju [[Armada Española|Spoanske Flotte]] roakje. Sien taktiske Fäidegaid un sin Moud moakje Nelson in ju Foulge berüümd. * [[1804]]: Unner ju Uppermonskup fon [[Karađorđe]] begint die [[Eersten Serbisken Apstound|eerste serbiske Apstound]] juun ju Heerskup fon dät [[Osmoansk Riek|Osmoanske Riek]]. * [[1814]] In ju [[Slacht bie Vauchamps]] sät sik sunner fuul oaine Ferläste apnäi ju [[napoleoonske Armee]] in dän ''Säks-Deege-Fäildtoach'', die tou do Befräiengs-Kriege heerd, juun do Koalitsjoonstroppen fon dän Bupperkommandierenden [[Gebhard Leberecht von Blücher|Fäildmarschall Blücher]] truch. * [[1817]]: Kampere foar ju Uunouhongegaid fon [[Chile]] luuke in ju Haudstääd [[Santiago de Chile|Santiago]] ien. [[Bielde:Oregon State & Washington Territory 1859.svg|mini|140px|1859: Oregon- (blau) un Washington-Territorium (gräin)]] * [[1859]]: [[Oregon]] wäd in sin Skeedferloop fon däälich uut dä [[Oregon-Territorium]] uutloosd un as 33. [[Buundesstoat fon do Fereende Stoaten|Buundesstoat]] in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] apnuumen. Die aastelke Deel fon dät foarige [[Territorium (Fereende Stoaten)|Territorium]] wäd dät [[Washington-Territorium]] tousloain. * [[1879]]: Ätterdät [[Bolivien]] in dän Januoar do chileenske Salpäiter-Unnerniemen äntoaind häd, besät [[Chile]] ju bolivioanske Hoawenstääd [[Antofagasta]] un loost deer dän [[Salpäiterkriech]] mäd uut. * [[1899]]: Foar do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoanske]] Buundeswoalen wäide troch dän [[Kongräs fon do Fereende Stoaten]] sonaamde Woal-Maskienen toulät. * [[1912]]: [[Arizona]], dät foarige [[Arizona-Territorium]] wäd as 48. [[Buundesstoat fon do Fereende Stoaten|Buundesstoat]] in do [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] apnuumen. Ju Apwäidenge is in ju Haudseeke do [[Arizona Rangers]] tou fertonkjen, do dät in do lääste Jiere deerfoar slumpet is, dät do Ljuude sik oun Räägeln un Sätgjuchte hoolde. * [[1916]]: Tweelich Fljoogere fon [[Aastriek-Ungarn]] bumbardierje in dän [[Eersten Waareldkriech]] ju [[Italien|italieenske]] Stääd [[Mailound]] (Milano). In ju Foulge griepe leeter italieenske Fljoogere ju Stääd [[Ljubljana]] oun. * [[1918]]: In [[Sowjet-Ruslound]] un [[Estlound]] wäd die [[Julioansken Kalänner|Julioanske]] truch dän [[Gregorioansken Kalänner]] ärsät. Ap dän 31. Januoar (julioansk) foulget die 14. Februoar (gregorioansk). * [[1919]]: Mäd een Skjooteräi twiske poolske un sowjetiske Troppen in dät wietruske [[Bjarosa]] begint die [[Poolsk-Sowjetisken Kriech|Poolsk-Sowjetiske Kriech]]. * [[1934]]: Bloot twäin Deege ätter dän Begin fon dän [[Februoar-Kampe 1934|Burgerkriech]] in Aastriek mouten do lääste Apstoundiske fon dän sosjoaldemokroatisken [[Republikoansken Skuts-Buund]] sik reeke. * [[1934]]: Ätter ju Ouskaffenge fon do Lounde-Parlemänte truch do [[Nasjonoalsosjoalismus|Nazis]] wäd uk die [[Rieksräid (Düütsklound)|Rieksräid]], een [[Ferfoatengs-Orgoan]] fon ju [[Weimarer Republik]], aploosd. * [[1942]]: Dät britiske Luchtfoart-Ministerium rakt ju ''[[Area Bombing Directive]]'' uut, ju Ounwiesenge tou ju Flakten-Bumbardierenge fon düütske Stääde in dän [[Twäiden Waareldkriech]]. * [[1943]]: [[Weermoacht]]s-Troppen unner [[Erwin Rommel]] beginne in dän [[Tunesien-Fäildtoach]] dät Unnerniemen "Frühlingswind", dät n poor Deege leeter mäd ju [[Slacht bie dän Kasserin-Pass]] tou dät eerste groote Touhoopesteeten mäd amerikoanske Ferbeende in dän [[Twäiden Waareldkriech]] fiert. * [[1945]]: Bie ju Bumbardierenge fon [[Dresden]] rakt dät aan [[Fjuurstoarm]], die dät Läskjen uunmuugelk moaket. Ap dän sälgen Dai wäd uk [[Prag]] fon Fljoogere oungriepen, wät wildääge n Fail is. Dät kon weese, dät do uk ätter Dresden wai wüülen un Fersjoon Prag ounfloain hääbe. * [[1945]]: [[Partisanen]] fon ju [[Foulksbefräiengsarmee (Jugoslawien)|Jugoslawiske Foulksbefräiengsarmee]] befräie ju Stääd [[Mostar]]. * [[1949]]: Ap dän 15. fon dät Mound Schewat 5709 ätter dän [[Juudsken Kalänner]] kumt ju konstituierjende Fersammelenge fon dät [[Israel|israeliske]] Parlemänt [[Knesset]] foar't eerste Moal touhoope. [[Bielde:Nikita Khruchchev Colour.jpg|mini|100px|1956: Nikita Sergejewitsch Chruschtschow]] * [[1956]]: [[Nikita Sergejewitsch Chruschtschow|Nikita Chruschtschow]] begint in [[Moskau]] dän twintichsten Paatäidai fon ju [[Kommunistiske Paatäi fon ju Sowjetunion|KPfjSU]], dän eersten Paatäidai in ju [[Sowjetunion]] ätter dän Dood fon [[Josef Stalin]], wier eerstmoals mäd ju stalinistiske Politik oureekend wäd. * [[1967]]: Die [[Ferdraach fon Tlatelolco]] ferkloort ju [[Karibik]] un [[Latienamerikoa]] tou een Rebät fräi fon [[Atomwoapen]]. As läästen Stoat unnerskrift [[Kuba]] in [[2002]] dät Oukuumen. * [[1974]]: Die ruske Skrieuwer [[Alexander Issajewitsch Solschenizyn|Alexander Solschenizyn]] wäd uut ju [[Sowjetunion]] ouskäuwen un ätter [[Frankfurt an'n Main]] uutfloain. * [[1989]]: Truch een [[Fatwa]] ouseekerd, ropt die Revolutsjoons-Fierder [[Ruhollah Chomeini]] in dän [[Iran]] tou ju Doodenge fon dän Skrieuwer [[Salman Rushdie]] ap, un smit him foar, dät hie mäd sien Bouk ''The Satanic Verses'' juun dän Islam, Mohammed un dän Koroan skrieuwen hääbe skäl. * [[1993]]: Ju internasjonoale Fereenigenge ''[[Euroregion Karpaten]]'' wäd in [[Debrecen]] fon fjauer Stoaten gruunded. * [[1993]] in ju junge [[Ruske Föderatsjoon]] wäd ju Ätterfoulger-Paatäi fon ju [[Kommunistiske Paatäi fon ju Sowjetunion|KPfjSU]] gruunded, ju [[Kommunistiske Paatäi fon ju Ruske Föderatsjoon]]. * [[2002]]: [[Bahrain]] wäd Köänichriek. Eersten Köänich fon ju konstitutsjoonelle Monarchie wäd die foarige Emir [[Hamad bin Isa Al Chalifa]]. * [[2002]]: Ap dän [[Lufthoawen Kabul]]wäd die [[Afghanistan|afghaniske]] Minister foar Luftfoart un Tourismus, [[Abdul Rahman (Politiker, 1953)|Abdul Rahman]], fon Pilgere doodsloain, uumdät hie mäd ju eensige afghaniske Maskiene ätter [[Indien]] fljooge wol. Do Pilgere täiwe sänt Deege, uum ätter [[Mekka]] tou fljoogen. * [[2005]]: Die foarige Ministerpräsident fon dän [[Libanon]], [[Rafiq al-Hariri]] is monken 23 Ljuude, do bie aan Auto-Bumben-Ounsleek ap sin Woain-Konvoi stierwe. In ju Foulge kumt dät tou ju [[Seederboom-Revolutsjoon]]. * [[2018]]: [[Jacob Zuma]] rakt sien Boantje as Präsidänt fon [[Suudafrikoa]] sälwen ou, uum nit truch sien oaine Regierengs-Paatäi [[African National Congress|ANC]] ousät tou wäiden. * [[2018]]: Bie [[Skoulmassaker fon Parkland|een Skoulmassaker]] wäide in [[Parkland (Florida)|Parkland]] ([[Florida]], [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]]) 17 Moanskene doodskeeten. * [[2021]]: Ju Paatäi [[Lëvizja Vetëvendosje!]] unner [[Albin Kurti]] wint ju [[Parlemänts-Woal in dän Kosovo 2021|Parlemänts-Woal in dän Kosovo]]. == Tou Waareld keemen == * [[1404]]: [[Leon Battista Alberti]], italieensken Architekt, Architektuur-Theoretiker un Humanist * [[1426]]: [[Ulrich Rösch]], Abt fon't Klaaster St. Gallen * [[1468]]: [[Johannes Werner (Kartogroaf)|Johannes Werner]], düütsken Pestoor, Mathematiker, Astronom, Astrologe, Geogroaf un Kartogroaf * [[1483]]: [[Babur]], Kaiser fon Indien, Gruunder fon dät Mogul-Riek * [[1491]]: [[Johannes Lening]], düütsken evangeelsken Theologe un Reformator * [[1499]]: [[Valentin Tschudi]], Swaitser Reformator * [[1529]]: [[Markus Fugger]], düütsken Koopmon un Gruund-Oainer * [[1540]]: [[Valentin Schacht]], düütsken luthersken Theologe * [[1717]]: [[Richard Owen Cambridge]], ängelsken Dichter, Gouds-Oainer un Historiker * [[1831]]: [[James Stewart (Missionoar)|James Stewart]], britisken Missionoar un Moanskengjuchts-Aktivist * [[1862]]: [[Agnes Pockels]], düütske Physikerske un Chemikerske == Stuurwen == * [[269]]: [[Valentin fon Terni]], Biskop un Märtyrer * [[763]]: [[Ibrāhīm ibn ʿAbdallāh]], hasanidisken Alide un Apstoundisken juun do Abbasiden * [[844]]: [[Bernhard fon Septimanien]], frankisken Politiker * [[869]]: [[Kyrill fon Saloniki]], griechisken Missionoar moken do Slawen * [[1400]]: [[Richard II. (Änglound)|Richard II.]], ängelsken Köänich * [[1943]]: [[David Hilbert]], düütsken Mathematiker, jält as aan fon do betjuudendste Mathematikere in ju Näitied (Lieste fon 23 mathematiske Probleme) * [[1988]]: [[Nora Astorga Gadea]], nicaraguoanske Unnergruund-Kamperske un Politikerske * [[2002]]: [[Abdul Rahman (Politiker, 1953)|Abdul Rahman]], afghanisken Minister * [[2005]]: [[Rafiq al-Hariri]], foarigen Ministerpräsidänt fon dän Libanon [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Februoar]] rszhv9awmxoixrverj9ggnddtfjp62d 0 11962 123039 2024-01-03T14:39:25Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[14. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[14. Februoar]] 3mh1ekus2308yncc0v7fwekxlgo1g9o 0 11963 123040 2024-01-03T14:39:48Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[14. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[14. Februoar]] 3mh1ekus2308yncc0v7fwekxlgo1g9o 0 11964 123106 123088 2024-01-04T14:20:23Z Heinz 88 /* Geböärnisse */ wikitext text/x-wiki Die '''füüftienste Februoar''' is die 46. Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe deer noch 319 Deege (un in Skaltjiere 320 Deege) bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Geböärnisse == [[Bielde:Gold coin with the image of Khosrau II.jpg|mini|links|120px|590: Chosrau II.]] * [[590]]: Njuugen Deege ätter ju Ousättenge fon sin Foar [[Hormizd IV.]] wäd [[Chosrau II.]] as Köönich fon dät [[Sassaniden-Riek]] kround. Man hie mout bolde ätters fluchtje, uumdät Apstoundiske unner sin Heer-Fierder [[Bahram Tschobin]] ap ju Haudstääd [[Seleukia-Ktesiphon|Ktesiphon]] marskierje. * [[1145]]: Die [[Zisterzienser]] Bernardo Paganelli di Montemagno wäd as [[Eugen III.]] as [[Poabst]] wääld. Man die Skoulker fon [[Bernhard fon Clairvaux]] mout n poor Deege leeter uut [[Room (Stääd)|Room]] fluchtje, uumdät die Senoat ju Poabst-Heerskup fäindelk juunuur stoant. [[Bielde:Ferdinand III, Holy Roman Emperor.jpg|mini|100px|1637: Ferdinand III.]] * [[1637]]: Ätter dän Dood fon sin Foar [[Ferdinand II. (HRR)|Ferdinand II.]] wäd [[Ferdinand III. (HRR)|Ferdinand III.]], midde in dän [[Trüütichjierigen Kriech]], Kaiser fon dät [[Hillich Roomsk Riek|Hillige Roomske Riek]]. * [[1763]]: [[Köönichriek Prüüsen|Prüüsen]], [[Äärts-Heertoachdum Aastriek|Aastriek]] un [[Kuurfüürstendum Saksen|Saksen]] sluute in dät [[Hubertusbuurich|Slot Hubertusbuurich]] dän [[Free fon Hubertusbuurich]], uum dän [[Soogenjierigen Kriech]] een Eende tou sätten. Die ''Status quo'' foar dän Kriech wäd wier häärstoald un Prüüsen etabliert sik as europäiske Grootmoacht. * [[1794]]: Ju Trikolore wäd ju amtelke Flaage fon [[Frankriek]]. * [[1798]]: In [[Room (Stääd)|Room]] wäd ju [[Roomske Republik (1798-1799)|Roomske Republik]] uutruupen, een frantsööske Dochter-Republik ap dät Rebät fon dän [[Säärken-Stoat]]. * [[1806]]: In den Ferdraach fon Paris, dän [[Napoleon Bonaparte]] un [[Christian von Haugwitz]] uuthonneld hääbe, ferplichtet sik [[Köönichriek Prüüsen|Prüüsen]] tou ju [[Kontinentoal-Speere|Speerenge]] fon aal sien Hoawen foar britiske Skiepe un tou ju Besättenge fon [[Kuurfüürstendum Bruunswiek-Lüünebuurich|Kuur-Hannover]]. Do Briten ferkloorje deerap Prüüsen dän Kriech. [[Bielde:Location GranColombia.png|mini|140px|1819: Groot-Kolumbien]] * [[1819]]: Begin fon dän [[Kongress fon Angostura]] uur ju Uunouhongegaid fon spoanske toufoarne spoanske Besittengen in [[Suud-Amerikoa]]. * [[1897]]: Griechiske Troppen loundje apgruunde fon ju ''[[Megali Idea]]'' ap dät Ailound [[Kreta]], uum do Bewoonere in hieren Uunouhongegaids-Stried juun dät [[Osmoansk Riek|Osmoanske Riek]] Stöän tou reeken. Dät fiert ap dän [[7. April]] tou dän [[Tursk-Griechisken Kriech]]. * [[1898]]: Dät [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US-amerikoanske]] Kriechsskip ''[[USS Maine (ACR-1)|USS Maine]]'' gungt in dän Hoawen fon [[Havanna]] unner. Gruund is een Explosion in dän Munitsjoons-Koomer, ju fermoudelk fon aan Koole-Bround kumt. Leeter rakt dät een Medien-Kampagne, wierap do Amerikoanere wät fon aan spoansken Oungriep fertälle, un dät kumt in dän April tou dän [[Spoansk-Amerikoansken Kriech]]. * [[1922]]: Die [[Stoadigen Internasjonoalen Gjuchtshoaf|Stoadige Internasjonoale Gjuchtshoaf]] in [[Den Haag]] hoaldt unner dän Foarsit fon sin Präsident [[Bernard Loder]] sien eerste Sittenge ou. * [[1930]]: Mäd [[Cairine Wilson]] wäd eerstmoals een Wieuw in dän [[Senoat fon Kanada]] beruupen. * [[1933]]: Die näi wäälde [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|US]]-Präsident [[Franklin D. Roosevelt]] äntgungt in [[Miami]] slumpelk een [[Attentat]]. Die foarmoalige Buurgemääster fon [[Chicago]], [[Anton Cermak]], wäd uumebroacht. Do Bäätergruunde fon dät Ferbreeken wäide nit kloord. [[Bielde:Bosbritsurrendergroup.jpg|mini|140px|1942: Britiske Kriechs-Fangene]] * [[1942]]: [[Singapur]] wäd ätter een 16 Deege duurjende [[Slacht uum Singapur|Slacht]] in dän [[Pazifik-Kriech]] fon [[Japan|japoanske]] Troppen iennuumen. Moor as 80.000 Suldoaten unner dän britisken Lieutenant General [[Arthur Ernest Percival]] gunge in Kriechs-Fangenskup. * [[1943]]: Düütske Skoulkere fon 15 Jiere oun wäide fon nu oun as [[Luftwoapenhälper]]e toun Kriechstjoonst leeken. [[Bielde:B17overAbbey.jpg|mini|links|100px|1944: Fernäilenge fon dät Klaaster Monte Cassino]] * [[1944]]: Dät Gruundengs-Klaaster fon do [[Benediktinere]] in ju [[Abtäi Montecassino]] wäd in ju [[Slacht uum Monte Cassino]] in dän [[Twäiden Waareldkriech]] truch alliierde Bumben bienaist in't Heele fernäild, uk wan sik sowät 800 Sivilisten in do Bauwierke befiende. * [[1965]]: In Kanada wäd ju [[Flaage fon Kanada|Ahornblääd-Flaage]] insteede fon ju foarige [[Kanadiske Red Ensign]] ienfierd. * [[1972]]: In ju [[Oslo-Konventsjoon]] eenigje sik tweelich europäiske Stoaten, do oun dän [[Atlantisken Ozean|Atlantik]] lääse, ap Mäitnoamen, do ju Ferkeetenge fon ju See ferhinnerje skällen. * [[1999]]: Die [[Kurden]]-Fierder un Foarsitter fon ju ferbeedenge [[Oarbaider-Paatäi fon Kurdistan]] (''PKK''), [[Abdullah Öcalan]], wäd fon dän tursken stilkenen Tjoonst ''[[Millî İstihbarat Teşkilâtı]]'' äntfierd un ätter ju Turkäi ap dät Kitjen-Ailound [[İmralı]] broacht. * [[2000]]: Do Bietreeds-Ferhonnelengen twiske ju [[Europäiske Union|EU]] un [[Lätlound]] juust so as [[Bulgarien]] un ju [[Slowakäi]] beginne. * [[2011]]: Mäd Protäste in moorere Stääde fon Libyen boant sik die [[Burgerkriech in Libyen]] oun. * [[2012]]: In dän [[Indisken Ozean]] wäide twäin [[Tamilen|tamiliske]] Fiskere fon italieenske Suldoaten fon dän Oulje-Tanker ''[[Enrica Lexie]]'' uut doodskeeten, uumdät do Suldoaten toanke, dät wierken [[Seerooweräi foar ju Kuste fon Somalia|somaliske Seeroowere]]. Düssen Oungriep fiert tou diplomoatiske Sponnnengen twiske [[Indien]] un [[Italien]]. * [[2018]]: Aan Dai, ätterdät die suudafrikoanske Präsident [[Jacob Zuma]] sien Boantje deellaid häd, wäd fon dät Parlemänt in [[Pretoria]] die [[African National Congress|ANC]]-Politiker [[Cyril Ramaphosa]] as füüften Präsident fon ju sänt [[1961]] bestoundende [[Suudafrikoa|Republik Suudafrikoa]] wääld. == Tou Waareld keemen == * [[1564]]: [[Galileo Galilei]], italieensken Philosoph, Mathematiker, Physiker un Astronom * [[1941]]: [[Klaus Matthiesen]], düütsken Politiker (SPD) * [[1951]]: [[Jane Seymour]], britiske Skauspielerske == Stuurwen == * [[310]]: [[Ōjin]], 15. Kaiser fon Japan * [[595]]: [[Berach]], irisken Mönk * [[670]]: [[Oswiu]], Köönich fon Northumbria * [[706]]: [[Leontios (Byzanz)|Leontios]], Kaiser fon Byzanz * [[706]]: [[Tiberios II.]] Apsimaros, Kaiser fon Byzanz * [[1043]]: [[Gisela fon Swoaben]], düütske Kööniginne un Kaiserinne * [[1046]]: [[Druthmar fon Corvey|Druthmar]], Abt fon Corvey * 1145: [[Lucius II.]], Poabst * [[1152]]: [[Konrad III. (HRR)|Konrad III.]], roomsk-düütsken Köönich, Köönich fon Italien un Köönich fon Burgund * [[1204]]: [[Sinjong]], 20. Köönich fon dät koreoanske Goryeo-Riek * [[1781]]: [[Gotthold Ephraim Lessing]], Skrieuwer un Dichter fon ju düütske Apkloorenge * [[1846]]: [[Otto von Kotzebue]], düütsk-baltisken / rusken Marine-Offisier un Äntdäkker [[Kategorie:Dai]] [[Kategorie:Februoar]] kcjdl7s5k2pf5u4z0wtyebpvh1ull4v 0 11965 123109 2024-01-04T14:23:32Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[15. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[15. Februoar]] bfl0iggqfp24yt91lpv62itvgvvvzby 0 11966 123110 2024-01-04T14:23:55Z Heinz 88 Fäärelaited ätter [[15. Februoar]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[15. Februoar]] bfl0iggqfp24yt91lpv62itvgvvvzby 0 11967 123118 123114 2024-01-05T13:44:32Z Heinz 88 /* Stuurwen */ wikitext text/x-wiki Die '''16. Februoar''' is die 47. Dai fon dän [[Gregorioansken Kalänner]], somäd blieuwe deer noch 318 (in Skaltjiere 319) Deege bit tou dät Eende fon't Jier tou. == Geböärnisse == * [[1279]]: Ätter dän Dood fon sin Baabe [[Alfons III. (Portugal)|Alfons III.]] besticht [[Dionysius (Portugal)|Dionysius]] as säksten Köönich uut dät Huus Burgund dän [[Portugal|portugiesisken]] Troon. * [[1486]]: Die [[Habsburg]]er [[Maximilian I. (HRR)|Maximilian I.]] wäd in [[Frankfurt an'n Main]] as [[Roomsk-düütsken Köönich|Rex Romanorum]] wääld. * [[1525]]: 25 Täärpe, do tou [[Memmingen]] heere, aaskje fon ju Rieksstääd un fon dän [[Swääbisken Buund]] Ferbeeterengen fon hiere wirtskuppelke, sosjoale un religiöse Uumstounde. Hiere Aaskengen brange do Buuren kuute Tied ätters in do [[Tweelich Artikele]] foar. Jo wäide pränted un wilst dän [[Düütsken Buurenkriech]] fier ferspradt, un jo heere tou do ooldste Ferkloorengen fon [[Moanskengjuchte|Moansken-]] un [[Fräiegaidsgjuchte]] in ju Waareld. * [[1630]]: [[Republik fon do Soogen Fereende Provinse|Holloundske]] Troppen nieme in [[Brasilien]] do [[Portugal|Portugiesen]] ju Stääd [[Olinda]] ou un ärooberje in ju Foulge [[Pernambuco]]. * [[1704]]: Juunstriedere fon dän poolsken Woalköönich [[August II. (Polen)|August II.]] fiende in sik ju [[Konföderatsjoon fon Warschau (1704)|Konföderatsjoon fon Warschau]] touhoope. Jo sätte dän Häärsker ou un roupe in [[Polen-Litauen]] een [[Interregnum]] uut, dät in aan Burgerkriech mundet. * [[1707]]: Dät [[Skotlound|skottiske]] Parlemänt billiget mäd 110 tou 69 Stämmen dän ''[[Act of Union 1707|Act of Union]]'', ju Fereenigenge mäd [[Änglound]]. Een Riege fon Ouoardende häd sik toufoarne besteete lät of hoopet mäd do "Jee"-Stämmen Äntskoadigengen foar dät fail geene ''[[Darién-Projekt]]''. [[Bielde:burning of the uss philadelphia.jpg|mini|links|100px|1804: Ju baadenjende ''USS Philadelphia'']] * [[1804]]: In dän [[Amerikoansk-Tripolitoansken Kriech]] slumpet dät een lit US-Kontingent unner [[Stephen Decatur junior]], in dän Hoawen fon Tripolis ientoutringen un ap ju fon Seeroowere ärooberde Fregatte ''USS Philadelphia'' Fjuur tou lääsen. * [[1817]]: Ätter ju Iennoame fon [[Santiago de Chile]] in dän [[Chileensken Uunouhongegaids-Kriech]] wäd [[Bernardo O’Higgins]] ''Director Supremo de Chile'', aan Präsidänt mäd Diktoatooriske Begjuchtengen. * [[1862]]: Mäd ju bedingengsloose Kapitulatsjoon fon do Konföderierde unner [[Simon Bolivar Buckner]] eendet ju fieuw Deege loange [[Slacht uum Fort Donelson]] in dän [[Amerikoansken Burgerkriech]]. Ju Iennoame fon ju Fäästenge moaket dät muugelk, dät ju Union unner [[Ulysses S. Grant]] fääre foarsteete kon. * [[1871]]: In dän [[Düütsk-Frantsöösken Kriech]] gunge do lääste militäriske Operatsjoonen tou Eende. Ätter 108 Deege Beleegerenge wäd ju aastfrantsööske Stääd [[Belfort]] do düütske Troppen uurroat. * [[1881]]: Die frantsööske Offisier un [[Afrikoa]]-Foarsker [[Paul Flatters]] un sien Monskup wäide bie een Expeditsjoon tou ju Ärkundenge fon aan Ferloop foar ju [[Transsahara-Boan]] fon [[Tuareg]] in een Falle lokket un uumebroacht. * [[1918]]: [[Litauen]] ferkloort sik fon't [[Düütsk Kaiserriek|Düütske Kaiserriek]] un uk fon [[Sowjet-Ruslound]] uunouhongich. * [[1919]]: Bie ju Konstituierjende Nasjonoal-Fersammelenge in [[Aastriek]] duuren foar't eerste Moal Wieuwljuude wäälje. Ju [[Sosjoaldemokroatiske Paatäi fon Aastriek|Sosjoaldemokroatiske Oarbaiderpaatäi]] wäd mäd 40,8 % ju stäärkste Paatäi foar do [[Kristelk-Sosjoale Paatäi (Aastriek)|Kristelk-Sosjoale Paatäie]]. * [[1959]]: [[Fidel Castro]] wäd in Kuba as Regierengs-Boas fereediged un behoaldt düt Boantje 49 Jiere, bit hie dät in 2008 uut suundegaidelke Gruunde oun sin Bruur Raúl ourakt. * [[2005]]: Dät in [[1997]] besleetene [[Kyoto-Protokoll]], wieroun sik do Unnerteekner-Stoaten tou ju Ferminnerenge fon dät Uutsteeten fon Gräinhuus-Gase ferplichtje, wäd gultich. * [[2011]]: In't [[Arabisk Foarjier|Arabiske Foarjier]] fersammelje sik in [[Bahrain]] tjoonduusende fon Ljuude ap dän Päärlenploats in [[Manama]] uum freedelk unner ju Parole ''Dät Foulk aasket ju Ousättenge fon't Regime'' juun ju Regierenge tou demonstrierjen. Die Ploats wäd al in ju Noacht rüümd, deer wäide Skjootwoapen bie iensät. == Tou Waareld keemen == * [[1497]]: [[Philipp Melanchthon]], düütsken Reformator, Theologe, Philologe, Philosoph, Humanist, Leerbouk-Skrieuwer un Dichter * [[1831]]: [[Nikolai Semjonowitsch Leskow]], rusken Skrieuwer * [[1906]]: [[Vera Menchik]], tschechisk-britiske Schach-Spielerske == Stuurwen == * [[702]]: [[K’inich Kan Bahlam II.]], Häärsker fon ju Maya-Stääd Palenque * [[1881]]: [[Paul Flatters]], frantsöösken Offisier un Afrikoa-Foarsker * [[1943]]: [[Mildred Harnack-Fish]], amerikoansk-düütske Literatuur-Wietenskupperske, Uursätterske un Wierstounds-Striederske juun do Nazis * [[1990]]: [[Keith Haring]], US-amerikoansken Kunstler [[Kategorie:Februoar]] [[Kategorie:Dai]] hnd6yj6fpxdwy1ugfuvxc4a751t2rek 4 11968 123146 2024-01-20T15:31:45Z Murma174 1663 näi wikitext text/x-wiki == 2023 == == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Community-Feedbackzyklus zur Aktualisierung der Wikimedia-Nutzungsbedingungen beginnt</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/2023 ToU updates/Office hours/Announcement|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/2023 ToU updates/Office hours/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Legal department/2023 ToU updates/Office hours/Announcement|}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hallo allerseits, Die [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_Legal_department|Rechtsabteilung der Wikimedia Foundation]] organisiert eine Feedbackphase mit Community-Mitgliedern, um die Überarbeitung der Wikimedia-Nutzungsbedingungen zu besprechen. [[:foundation:Special:MyLanguage/Terms of Use|Die Nutzungsbedingungen (Terms of Use, ToU)]] sind die rechtlichen Bestimmungen, die die Nutzung der von der Wikimedia Foundation gehosteten Websites regeln. Wir werden von Februar bis April euer Feedback zu einem Entwurf einholen. Der Entwurf wird in mehrere Sprachen übersetzt, wobei schriftliche Rückmeldungen in jeder Sprache möglich sind. Diese Aktualisierung ist eine Reaktion auf mehrere Dinge: * Umsetzung des Universal Code of Conduct * Aktualisierung des Projekttextes auf die Creative Commons BY-SA 4.0 Lizenz * Vorschlag für einen besseren Umgang mit nicht offengelegten bezahlten Bearbeitungen * Anpassung unserer Bedingungen an aktuelle und kürzlich verabschiedete Gesetze, die die Foundation betreffen, einschließlich des European Digital Services Act Im Rahmen des Feedback-Zyklus werden zwei Sprechstunden abgehalten, die erste am 2. März, die zweite am 4. April. Weitere Informationen findest du hier: * Die [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/2023 ToU updates/Proposed update|vorgeschlagenen Aktualisierungen der Nutzungsbedingungen (Änderungen markiert)]] * Die Seite für dein [[m:Talk:Terms of use|Feedback]] * Informationen zu [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/2023 ToU updates/Office hours|den Gesprächsrunden]] Im Namen des Teams der Rechtsabteilung der Wikimedia Foundation,<section end="announcement-content" /> </div> [[User:DBarthel (WMF)|Benutzer:DBarthel (WMF)]]17:37, 21. Feb 2023 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:DBarthel (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery/de&oldid=23827147 --> == Editing news 2023 #1 == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="message"/><i>[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2023/February|In einer anderen Sprache lesen]] • [[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter|Abonnenten dieses mehrsprachigen Rundschreibens]]</i> In diesem Rundschreiben wird über zwei wesentliche Entwicklungen der [[mw:Special:MyLanguage/Editing team|Arbeitsgruppe Bearbeitung]] berichtet: # Die Arbeitsgruppe Bearbeitung wird das Hinzufügen von Neuerungen zum [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project|Diskussionsseitenprojekt]] abschließen und zum Einsatz bringen. # Sie fängt das neue Projekt [[mw:Special:MyLanguage/Edit check|Änderungsprüfung]] an. <strong>Diskussionsseitenprojekt</strong> [[File:Page Frame Features on desktop.png|alt=Bildschirmfoto zeigt die Änderungen in der Gestaltung der Diskussionsseite, die derzeit als Probeversion in allen Wikimediawikis zur Verfügung stehen. Diese technischen Ergänzungen beinhalten Informationen zu der Anzahl der Diskussionsteilnehmer und Erläuterungen innerhalb jeder Diskussion.|thumb|300px|Einige der bevorstehenden Änderungen]] Die Arbeitsgruppe Bearbeitung ist fast mit der ersten Phase des [[mw:Special:MyLanguage/Talk_pages_project|Diskussionsseitenprojektes]] abgeschlossen. Fast alle der [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability|technischen Ergänzungen]] sind jetzt im [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Beta Feature für {{int:discussiontools-preference-label}}]] verfügbar. Es werden Informationen zur Diskussionsdynamik dargestellt, wie zum Beispiel wann der letzte Beitrag verfasst wurde. Bald wird es eine neue „{{int:skin-action-addsection}}“ Schaltfläche geben. Es wird möglich sein, diese Entwicklungen in den [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]] abzuschalten. Bitte [[mw:Special:MyLanguage/Talk:Talk_pages_project/Usability#c-PPelberg_(WMF)-20230215001000-Feedback:_Proposed_Revisions_to_%22Add_topic%22_button|teile der Arbeitsgruppe Deine Meinung mit]]. [[File:Daily edit completion rates mobile talk pages.png|thumb|300px|Tagesquote Fertigstellung von Bearbeitungen aufgeschlüsselt nach Versuchsgruppe: DiscussionTools (Versuchsgruppe) und MobileFrontend Einblendung (Kontrollgruppe)]] Ein A/B-Test für [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Mobile|{{int:discussiontools-preference-label}} auf der Seite für mobile Endgeräte]] wurde durchgeführt. Bearbeiter waren [[mw:Special:MyLanguage/Talk_pages_project/Mobile#Status_Updates|erfolgreicher mit {{int:discussiontools-preference-label}}]]. Die AG Bearbeitung schaltet diese technischen Ergänzungen für alle Bearbeiter, die ein mobiles Endgerät benutzen, frei. <strong>Neues Projekt: Änderungsprüfung</strong> Die Arbeitsgruppe Bearbeitung fängt [[mw:Special:MyLanguage/Edit check|ein Projekt zur Unterstützung neuer Wikipediaautoren]] an. Es soll Menschen bei der Feststellung gewisser Probleme unterstützen, bevor sie auf „{{int:publishchanges}}“ klicken. Das erste Werkzeug wird Leute ermutigen, Einzelnachweise zu liefern wenn sie neue Inhalte hinzufügen. Bitte [[mw:Special:MyLanguage/Help:Watchlist|beobachte diese Seite]] für weitere Informationen. Um mehr zu erfahren kannst Du [[mw:Special:MyLanguage/Editing_team/Community_Conversations#20230303|am 2023-03-03 an einer Telefonkonferenz teilnehmen]].<section end="message"/> </div> –[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|{{int:Talkpagelinktext}}]]) 23:24, 22. Feb 2023 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Quiddity (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=24611966 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Your wiki will be in read only soon</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|In einer anderen Sprache lesen]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] Die [[foundation:|Wikimedia-Foundation]] testet den Wechsel zwischen ihrem ersten und dem Ersatz-Rechenzentrum. Dadurch sollen Wikipedia und die anderen Wikimedia-Wikis auch nach einem Notfall erreichbar bleiben. Um sicherzustellen, dass alles funktioniert, muss der Wechsel zwischen den Servern getestet werden. Dieser Test wird zeigen, ob sicher von einem auf das andere Rechenzentrum umgeschaltet werden kann. Dafür benötigt es viele Teams, die den Test vorbereiten und die bereitstehen, um unerwartet auftretende Probleme zu beheben. Der gesamte Datenverkehr wird am '''{{#time:j xg|2023-03-01|de}}''' umgeleitet. Der Test wird um '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2023-03-01T14:00|en}} {{#time:H:i e|2023-03-01T14:00}}]''' beginnen. Leider können aufgrund einiger Einschränkungen der [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]]-Software keine Bearbeitungen vorgenommen werden, während die Umschaltung duchgeführt wird. Wir entschuldigen uns für diese Unterbrechung, und wir werden uns bemühen, derartige Einschränkungen in der Zukunft auf ein Minimum zu beschränken. '''Für eine kurze Zeit können zwar alle Wikis gelesen, aber nicht bearbeitet werden.''' *Am {{#time:l j xg Y|2023-03-01|de}}, wird bis zu einer Stunde lang das Bearbeiten nicht möglich sein. *In dieser Zeit wird beim Versuch, Bearbeitungen zu speichern, eine Fehlermeldung ausgegeben. Wir hoffen, dass dadurch keine Bearbeitungen verloren gehen, können das aber leider nicht garantieren. Falls eine Fehlermeldung erscheint, warte bitte, bis alles wieder normal ist. Dann sollte es möglich sein, die Bearbeitungen zu speichern. Sicherheitshalber empfehlen wir jedoch, dass du zunächst eine Kopie deiner Änderungen machst. ''Weitere Folgen:'' *Im Hintergrund ablaufende Prozesse (eingebundene Skripte beispielsweise) werden langsamer als sonst ablaufen, einige werden möglicherweise gar nicht ausgeführt. Es kann vorkommen, dass Rotlinks nicht so schnell wie üblich aktualisiert werden. Falls du einen Artikel erstellst, der bereits an einer anderen Stelle verlinkt ist, dann wird der Link an dieser Stelle länger rot bleiben als üblich. Einige lang laufende Skripte werden wir stoppen müssen. * Wir gehen davon aus, dass die Codebereitstellung wie in jeder anderen Woche erfolgen wird. Allerdings kann es von Fall zu Fall zu einem Code-Freeze kommen, wenn der Vorgang dies erfordert. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] wird für etwa 90 Minuten nicht verfügbar sein. Falls nötig, kann der Test verschoben werden. Der Zeitplan ist [[wikitech:Switch_Datacenter|unter wikitech.wikimedia.org zu finden]]. Einzelheiten sind dem Plan zu entnehmen. Weitere Benachrichtigungen folgen. Auf allen Wikis wird es 30&nbsp;Minuten im Voraus einen Banner geben. '''Bitte gib diese Benachrichtigung an deine Community weiter!'''</div><section end="server-switch"/> </div> <span dir=ltr>[[m:User:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] ([[m:User talk:Trizek (WMF)|{{int:talk}}]])</span> 21:21, 27. Feb 2023 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Trizek (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=24390465 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2023: We are back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:UCDM 2023 promo.png|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|Ministry of Foreign Affairs of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the third edition of writing challenge "'''[[m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2023|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from 1st until 31st March 2023. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contribution in every language! The most active contesters will receive [[m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2023/Prizes|prizes]].<br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[m:CentralNotice/Request/UCDM 2023|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! </div> [[m:User:ValentynNefedov (WMUA)|ValentynNefedov (WMUA)]] ([[m:User talk:ValentynNefedov (WMUA)|talk]]) 07:58, 1 March 2023 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:ValentynNefedov (WMUA)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=23942484 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Programmeinreichungen für die Wikimania 2023 erbeten</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="wikimania-program-submissions"/>[[File:Wikimedia_Singapore_Logo.svg|right|frameless]]Möchtest du bei der Wikimania 2023 eine Sitzung vor Ort oder virtuell anbieten? Vielleicht ein praktischer Workshop, eine lebhafte Diskussion, ein unterhaltsamer Auftritt, ein einprägsames Poster oder ein denkwürdiger Kurzvortrag? [[wmania:Special:MyLanguage/2023:Program/Submissions|'''Programmeinreichungen sind bis zum 28. März möglich''']]. Die Veranstaltung wird spezielle hybride Teile haben, sodass virtuelle Programmeinreichungen und vorab aufgezeichnete Inhalte ebenfalls willkommen sind. Wenn du Fragen hast, nimm bitte an einem der bevorstehenden Gespräch am 12. oder 19. März teil oder wende dich per E-Mail an wikimania@wikimedia.org oder über Telegram an uns. Weitere Informationen finden sich im Wiki.<section end="wikimania-program-submissions"/> </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:CKoerner (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=24390465 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Euer Wiki wird bald im nur-lesbaren Modus sein</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|In einer anderen Sprache lesen]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] Die [[foundation:|Wikimedia-Foundation]] testet den Wechsel zwischen ihrem ersten und dem Ersatz-Rechenzentrum. Dadurch sollen Wikipedia und die anderen Wikimedia-Wikis auch nach einem Notfall erreichbar bleiben. Um sicherzustellen, dass alles funktioniert, muss der Wechsel zwischen den Servern getestet werden. Dieser Test wird zeigen, ob sicher von einem auf das andere Rechenzentrum umgeschaltet werden kann. Dafür benötigt es viele Teams, die den Test vorbereiten und die bereitstehen, um unerwartet auftretende Probleme zu beheben. Der gesamte Datenverkehr wird am '''{{#time:j. F Y|2023-04-26|de}}''' umgeleitet. Der Test wird um '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2023-04-26T14:00|en}} {{#time:H:i e|2023-04-26T14:00}}]''' beginnen. Leider können aufgrund einiger Einschränkungen der [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]]-Software keine Bearbeitungen vorgenommen werden, während die Umschaltung duchgeführt wird. Wir entschuldigen uns für diese Unterbrechung, und wir werden uns bemühen, derartige Einschränkungen in der Zukunft auf ein Minimum zu beschränken. '''Für eine kurze Zeit können zwar alle Wikis gelesen, aber nicht bearbeitet werden.''' *Am {{#time:j. F Y|2023-04-26|de}} wird bis zu einer Stunde lang das Bearbeiten nicht möglich sein. *In dieser Zeit wird beim Versuch, Bearbeitungen zu speichern, eine Fehlermeldung ausgegeben. Wir hoffen, dass dadurch keine Bearbeitungen verloren gehen, können das aber leider nicht garantieren. Falls eine Fehlermeldung erscheint, warte bitte, bis alles wieder normal ist. Dann sollte es möglich sein, die Bearbeitungen zu speichern. Sicherheitshalber empfehlen wir jedoch, dass du zunächst eine Kopie deiner Änderungen machst. ''Weitere Folgen:'' *Im Hintergrund ablaufende Prozesse (eingebundene Skripte beispielsweise) werden langsamer als sonst ablaufen, einige werden möglicherweise gar nicht ausgeführt. Es kann vorkommen, dass Rotlinks nicht so schnell wie üblich aktualisiert werden. Falls du einen Artikel erstellst, der bereits an einer anderen Stelle verlinkt ist, dann wird der Link an dieser Stelle länger rot bleiben als üblich. Einige lang laufende Skripte werden wir stoppen müssen. * Wir gehen davon aus, dass die Codebereitstellung wie in jeder anderen Woche erfolgen wird. Allerdings kann es von Fall zu Fall zu einem Code-Freeze kommen, wenn der Vorgang dies erfordert. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] wird für etwa 90 Minuten nicht verfügbar sein. Falls nötig, kann der Test verschoben werden. Der Zeitplan ist [[wikitech:Switch_Datacenter|unter wikitech.wikimedia.org zu finden]]. Einzelheiten sind dem Plan zu entnehmen. Weitere Benachrichtigungen folgen. Auf allen Wikis wird es 30&nbsp;Minuten im Voraus einen Banner geben. '''Bitte gib diese Benachrichtigung an deine Community weiter!'''</div><section end="server-switch"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:42, 21. Apr 2023 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:UOzurumba (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=24748237 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Seeking volunteers for the next step in the Universal Code of Conduct process</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/U4C Building Committee/Nominations/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/U4C Building Committee/Nominations/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hello, As follow-up to [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikimedia-l@lists.wikimedia.org/message/IOMVS7W75ZYMABQGOQ2QH2JAURC3CHGH/ the message about the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines] by Wikimedia Foundation Board of Trustees Vice Chair, Shani Evenstein Sigalov, I am reaching out about the next steps. I want to bring your attention to the next stage of the Universal Code of Conduct process, which is forming a building committee for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C). I invite community members with experience and deep interest in community health and governance to nominate themselves to be part of the U4C building committee, which needs people who are: * Community members in good standing * Knowledgeable about movement community processes, such as, but not limited to, policy drafting, participatory decision making, and application of existing rules and policies on Wikimedia projects * Aware and appreciative of the diversity of the movement, such as, but not limited to, languages spoken, identity, geography, and project type * Committed to participate for the entire U4C Building Committee period from mid-May - December 2023 * Comfortable with engaging in difficult, but productive conversations * Confidently able to communicate in English The Building Committee shall consist of volunteer community members, affiliate board or staff, and Wikimedia Foundation staff. The Universal Code of Conduct has been a process strengthened by the skills and knowledge of the community and I look forward to what the U4C Building Committee creates. If you are interested in joining the Building Committee, please either [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/U4C_Building_Committee/Nominations|sign up on the Meta-Wiki page]], or contact ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org by May 12, 2023. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/U4C_Building_Committee|Read more on Meta-Wiki]]'''. Best regards,<br /><section end="announcement-content" /> </div> [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 19:00, 26. Apr 2023 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Xeno (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=24941045 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Auswahl des U4C-Aufbaukomitees</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> Der nächste Schritt im Prozess des universellen Verhaltenskodex ist die Zusammenstellung eines Aufbaukomitees, das die Charta für das Koordinationskomitee des universellen Verhaltenskodex (U4C) erstellt. Das Aufbaukomitee wurde nun ausgewählt. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/U4C_Building_Committee|Lies mehr über die Mitglieder und die bevorstehende Arbeit im Meta-Wiki]].<section end="announcement-content" /> </div> -- [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Project|UCoC Project Team]], 04:20, 27. Moa 2023 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:RamzyM (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25018085 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Announcing the new Elections Committee members</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee/Nominatons/2023/Announcement - new members|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee/Nominatons/2023/Announcement - new members|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections committee/Nominatons/2023/Announcement - new members}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hello there, We are glad to announce [[listarchive:list/wikimedia-l@lists.wikimedia.org/message/4TALOUFPAP2VDBR27GKRVOP7IGQYU3DB/|the new members and advisors of the Elections Committee]]. The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections_committee|Elections Committee]] assists with the design and implementation of the process to select Community- and Affiliate-Selected trustees for the Wikimedia Foundation Board of Trustees. After an open nomination process, the strongest candidates spoke with the Board and four candidates were asked to join the Elections Committee. Four other candidates were asked to participate as advisors. Thank you to all the community members who submitted their names for consideration. We look forward to working with the Elections Committee in the near future. On behalf of the Wikimedia Foundation Board of Trustees,<br /><section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 18:00, 28. Jun 2023 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:RamzyM (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25018085 --> == Deploying the Phonos in-line audio player to your Wiki == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:Hello}}! Apologies if this message is not in your language, {{int:Please help translate}} to your language. This wiki will soon be able to use the [[mw:Help:Extension:Phonos#Inline_audio_player_mode|inline audio player]] implemented by the [[mw:Extension:Phonos|Phonos]] extension. This is part of fulfilling a wishlist proposal of providing [[m:Community_Wishlist_Survey_2022/Multimedia_and_Commons/Audio_links_that_play_on_click|audio links that play on click]]. With the inline audio player, you can add text-to-speech audio snippets to wiki pages by simply using a tag: <syntaxhighlight lang="wikitext"> <phonos file="audio file" label="Listen"/> </syntaxhighlight> The above tag will show the text next to a speaker icon, and clicking on it will play the audio instantly without taking you to another page. A common example where you can use this feature is in adding pronunciation to words as illustrated on the [[wiktionary:en:English#Pronunciation|English Wiktionary]] below. <syntaxhighlight lang="wikitext"> {{audio|en|En-uk-English.oga|Audio (UK)}} </syntaxhighlight> Could become: <syntaxhighlight lang="wikitext"> <phonos file="En-uk-English.oga" label="Audio (UK)"/> </syntaxhighlight> The inline audio player will be available in your wiki in 2 weeks time; in the meantime, we would like you to [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Phonos|read about the features]] and give us feedback or ask questions about it in this [[mw:Help_talk:Extension:Phonos|talk page]]. Thank you!</div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]], on behalf of the Foundation's Language team</bdi> </div> 02:26, 27. Jul 2023 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:UOzurumba (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_announcement_list_(In-line_audio_player)&oldid=25350821 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Überprüfe die Charter für das Koordinationskomitee des universellen Verhaltenskodex</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/U4C Building Committee/Announcement - Review|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/U4C Building Committee/Announcement - Review}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hallo allerseits, ich freue mich, über die nächsten Schritte in der Arbeit am [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal Code of Conduct|universellen Verhaltenskodex]] informieren zu können! Der [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Entwurf der Charter für das Koordinationskomitee des universellen Verhaltenskodex (U4C)]] steht jetzt zur Überprüfung bereit. Die [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|Durchsetzungsleitlinien]] erfordern ein [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines#4.5_U4C_Building_Committee|Aufbaukomitee]], das eine Charter entwirft, in der Abläufe und Details für ein globales Komitee namens [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines#4._UCoC_Coordinating_Committee_(U4C)|Koordinationskomitee des universellen Verhaltenskodex (U4C)]] enthalten sind. Im Lauf der vergangenen Monate hat das U4C-Aufbaukomitee als Gruppe zusammengearbeitet, um die U4C-Charter zu besprechen und zu entwerfen. Das U4C-Aufbaukomitee freut sich über Feedback zum Entwurf der Charter bis zum 22. September 2023. Nach diesem Datum wird das U4C-Aufbaukomitee die Charter nach Bedarf überarbeiten und im Anschluss wird eine Community-Abstimmung gestartet. Beteilige dich an der Diskussion bei den [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/U4C Building Committee#Conversation hours|Sprechstunden]] oder im [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Meta-Wiki]]. Beste Grüße<br /><section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]], on behalf of the U4C Building Committee, 15:35, 28. Aug 2023 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:RamzyM (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25392152 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Euer Wiki wird bald im nur-lesbaren Modus sein</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|In einer anderen Sprache lesen]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] Die [[foundation:|Wikimedia-Foundation]] wird den Datenverkehr zwischen ihren Rechenzentren wechseln. Dadurch sollen Wikipedia und die anderen Wikimedia-Wikis auch nach einem Notfall erreichbar bleiben. Um sicherzustellen, dass alles funktioniert, muss der Wechsel zwischen den Servern getestet werden. Dieser Test wird zeigen, ob sicher von einem auf das andere Rechenzentrum umgeschaltet werden kann. Dafür benötigt es viele Teams, die den Test vorbereiten und die bereitstehen, um unerwartet auftretende Probleme zu beheben. Der gesamte Datenverkehr wird am '''{{#time:j. F Y|2023-09-20|de}}''' umgeleitet. Der Test wird um '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2023-09-20T14:00|en}} {{#time:H:i e|2023-09-20T14:00}}]''' beginnen. Leider können aufgrund einiger Einschränkungen der [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]]-Software keine Bearbeitungen vorgenommen werden, während die Umschaltung duchgeführt wird. Wir entschuldigen uns für diese Unterbrechung, und wir werden uns bemühen, derartige Einschränkungen in der Zukunft auf ein Minimum zu beschränken. '''Für eine kurze Zeit können zwar alle Wikis gelesen, aber nicht bearbeitet werden.''' *Am {{#time:j. F Y|2023-09-20|de}} wird bis zu einer Stunde lang das Bearbeiten nicht möglich sein. *In dieser Zeit wird beim Versuch, Bearbeitungen zu speichern, eine Fehlermeldung ausgegeben. Wir hoffen, dass dadurch keine Bearbeitungen verloren gehen, können das aber leider nicht garantieren. Falls eine Fehlermeldung erscheint, warte bitte, bis alles wieder normal ist. Dann sollte es möglich sein, die Bearbeitungen zu speichern. Sicherheitshalber empfehlen wir jedoch, dass du zunächst eine Kopie deiner Änderungen machst. ''Weitere Folgen:'' *Im Hintergrund ablaufende Prozesse (eingebundene Skripte beispielsweise) werden langsamer als sonst ablaufen, einige werden möglicherweise gar nicht ausgeführt. Es kann vorkommen, dass Rotlinks nicht so schnell wie üblich aktualisiert werden. Falls du einen Artikel erstellst, der bereits an einer anderen Stelle verlinkt ist, dann wird der Link an dieser Stelle länger rot bleiben als üblich. Einige lang laufende Skripte werden wir stoppen müssen. * Wir gehen davon aus, dass die Codebereitstellung wie in jeder anderen Woche erfolgen wird. Allerdings kann es von Fall zu Fall zu einem Code-Freeze kommen, wenn der Vorgang dies erfordert. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] wird für etwa 90 Minuten nicht verfügbar sein. Falls nötig, kann der Test verschoben werden. Der Zeitplan ist [[wikitech:Switch_Datacenter|unter wikitech.wikimedia.org zu finden]]. Einzelheiten sind dem Plan zu entnehmen. Weitere Benachrichtigungen folgen. Auf allen Wikis wird 30 Minuten im Voraus einen Banner erscheinen. '''Bitte gib diese Benachrichtigung an deine Community weiter!'''</div><section end="server-switch"/> </div> [[User:Trizek (WMF)|Trizek_(WMF)]] ([[m:User talk:Trizek (WMF)|talk]]) 09:24, 15. Sep 2023 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Trizek (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=25018086 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">== Opportunities open for the Affiliations Committee, Ombuds commission, and the Case Review Committee ==</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> <div style="margin:.2em 0 .5em;margin-{{#switch:{{PAGELANGUAGE}}|ar|arc|ary|arz|azb|bcc|bgn|ckb|bqi|dv|fa|fa-af|glk|ha-arab|he|kk-arab|kk-cn|ks|ku-arab|ms-arab|mzn|pnb|prd|ps|sd|ug|ur|ydd|yi=right|left}}:3ex;"> [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/Committee appointments/Announcement/Short|''You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.'']] ''<span class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/Committee appointments/Announcement/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Legal department/Committee appointments/Announcement/Short}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</span>''</div> Hi everyone! The [[m:Special:MyLanguage/Affiliations Committee|Affiliations Committee]] (AffCom), [[m:Special:MyLanguage/Ombuds_commission|Ombuds commission]] (OC), and the [[m:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety/Case_Review_Committee|Case Review Committee]] (CRC) are looking for new members. These volunteer groups provide important structural and oversight support for the community and movement. People are encouraged to nominate themselves or encourage others they feel would contribute to these groups to apply. There is more information about the roles of the groups, the skills needed, and the opportunity to apply on the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/Committee appointments|'''Meta-wiki page''']]. On behalf of the Committee Support team,<br /><section end="announcement-content" /> </div> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ~ [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 16:41, 9. Okt 2023 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Keegan (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25570445 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Review and comment on the 2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees selection rules package</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Rules package review - short| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/wiki/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Rules package review - short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Rules package review - short}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear all, Please review and comment on the Wikimedia Foundation Board of Trustees selection rules package from now until 29 October 2023. The selection rules package was based on older versions by the Elections Committee and will be used in the 2024 Board of Trustees selection. Providing your comments now will help them provide a smoother, better Board selection process. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|More on the Meta-wiki page]]. Best, Katie Chan <br> Chair of the Elections Committee<br /><section end="announcement-content" /> </div> 01:13, 17. Okt 2023 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:RamzyM (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25570445 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Coming soon: Reference Previews</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="ReferencePreviewsDefault"/> [[File:Example_of_a_Reference_Preview.png|right|300px]] Eine neue Funktion wird bald in deinem Wiki eingeführt: Vorschauen für Einzelnachweise sind Popups für Einzelnachweise. Solche Popups gab es in Wikis für viele Jahre als lokale Helferleins. Nun gibt es eine zentrale Lösung, die in allen Wikis verfügbar und konsistent mit der [[mw:Special:MyLanguage/Page Previews|Seitenvorschau-Funktion]] ist. Vorschauen für Einzelnachweise weden für alle sichtbar sein, auch für Leser. Wenn du sie nicht sehen möchtest, [[m:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews#Opt-out feature|kannst du sie deaktivieren]]. Wenn du [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|die Helferleins]] Tooltips für Einzelnachweise oder Navigations-Popups nutzt, wirst du die Vorschauen für Einzelnachweise nicht sehen, sofern du das Helferlein nicht deaktivierst. Vorschauen für Einzelnachweise waren seit 2019 eine Beta-Funktion in vielen Wikis und seit 2021 eine Standard-Funktion in einigen davon. Die Einführung ist für den 22. November geplant. * [[mw:Special:MyLanguage/Help:Reference Previews|Hilfeseite]] * [[m:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews|Projektseite mit weiteren Informationen (auf Englisch)]]. * Rückmeldungen sind [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews|auf dieser Diskussionsseite]] willkommen. -- Für das Team [[m:WMDE Technical Wishes|Technische Wünsche bei Wikimedia Deutschland]], <section end="ReferencePreviewsDefault"/> </div> [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]], 13:11, 15. Nov 2023 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=25866958 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">== (Neue) Funktion des [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer|Kartographers]]: Geopunkte über QIDs hinzufügen ==</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="Body"/>Seit September 2022 ist es möglich, Geopunkte mithilfe einer QID zu erstellen. Viele Autoren haben sich diese Funktion gewünscht, jedoch wird sie wenig genutzt. Daher möchten wir dich daran erinnern. Weitere Informationen finden sich auf der [[M:WMDE_Technical_Wishes/Geoinformation/Geopoints via QID|Projektseite]]. Wenn du Anmerkungen dazu hast, teile sie uns bitte auf der [[M:Talk:WMDE Technical Wishes/Geoinformation/Geopoints via QID|Diskussionsseite]] mit. – Beste Grüße, das Team Technische Wünsche bei Wikimedia Deutschland <section end="Body"/> </div> [[M:User:Thereza Mengs (WMDE)|Thereza Mengs (WMDE)]] 12:32, 13. Dez 2023 (UTC) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Thereza Mengs (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=25955829 --> == Do you use Wikidata in Wikimedia sibling projects? Tell us about your experiences == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''Note: Apologies for cross-posting and sending in English.'' Hello, the '''[[m:WD4WMP|Wikidata for Wikimedia Projects]]''' team at Wikimedia Deutschland would like to hear about your experiences using Wikidata in the sibling projects. If you are interested in sharing your opinion and insights, please consider signing up for an interview with us in this '''[https://wikimedia.sslsurvey.de/Wikidata-for-Wikimedia-Interviews Registration form]'''.<br> ''Currently, we are only able to conduct interviews in English.'' The front page of the form has more details about what the conversation will be like, including how we would '''compensate''' you for your time. For more information, visit our ''[[m:WD4WMP/AddIssue|project issue page]]'' where you can also share your experiences in written form, without an interview.<br>We look forward to speaking with you, [[m:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] ([[m:User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]]) 08:53, 5 January 2024 (UTC) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WD4WMP/ScreenerInvite&oldid=26027495 --> kpjovu2ewrzdq726oza6xbyw5x2aiox 0 11969 123155 123153 2024-01-27T06:24:07Z Murma174 1663 wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} [[Kategorie:21. Jierhunnert]] l5f4xd8wu113n9akrrtzuuyx9jkc5ad 0 11970 123156 2024-01-27T06:25:35Z Murma174 1663 näi wikitext text/x-wiki {{Jiersiede}} [[Kategorie:21. Jierhunnert]] l5f4xd8wu113n9akrrtzuuyx9jkc5ad 0 11973 123176 2024-02-02T20:42:08Z Kening Aldgilles 23 Ju Siede wuud näi anlaid: „'''Suudtirol''' ([[Düütsk]] en [[Ladinisk]]: ''Südtirol''; [[Italienisk]]: '''Alto Adige,''' informel uk ''Sudtirolo'') is n Region un autonome Provints in dät Noude fon [[Italien]]. Ju autonome Provints is Deel fon ju autonome Region [[Trentino-Suudtirol]]. In ju Provints woonje 532.616 Moanskene (2022) un ju Haudstääd fonne Provints hat Bozen (Ladinisk: ''Bulsan'', Italienisk: ''Bolzano''). == Historie == Ju Region wuude 1919 fon Italien annektiert…“ wikitext text/x-wiki '''Suudtirol''' ([[Düütsk]] en [[Ladinisk]]: ''Südtirol''; [[Italienisk]]: '''Alto Adige,''' informel uk ''Sudtirolo'') is n Region un autonome Provints in dät Noude fon [[Italien]]. Ju autonome Provints is Deel fon ju autonome Region [[Trentino-Suudtirol]]. In ju Provints woonje 532.616 Moanskene (2022) un ju Haudstääd fonne Provints hat Bozen (Ladinisk: ''Bulsan'', Italienisk: ''Bolzano''). == Historie == Ju Region wuude 1919 fon Italien annektiert, bit deerwai heerde ju Region bie [[Aastriek]] (domoals [[Aastriek-Ungarn]]). Ju italieniske Provints wuude [[1926]] gruunded, do in't Köönichriek Italien ferskeedene Ferwaltengsreforme truchfierd wuuden. Ätter ju Annektion fersoachten do Italiener ju Region tou 'italienisieren'. Do italieniske Behöörden wüülden do Düütsksproakigen uutwonderje läite un moor Italiener ätter Suudtirol hoalje. Ätter'n Twäiden Waareldkriech roate dät fuul Protäste juun ju Italienisierengspolitik. 1972 kreech ju Region Autonomie. == Ferbiendenge ätter Buute == * [http://www.provinz.bz.it/ Websiede fonne Provintsferwaltenge] [[Kategorie:Italien]] jldxgx7f7km036ng9w0mmdeuidcktu4 10 11975 123251 123235 2024-02-07T11:00:03Z Vinraam 13551 wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" style="margin-top:1em; width:100%; clear:both; text-align:center;" ! style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> '''Provinzen fon do [[Niederlounde]]'''||[[Bielde:Flag of the Netherlands.svg|40px|Flaage]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| [[Drente]] | [[Flevolound]] | [[Fryslân]] | [[Gelderlound]] | [[Groningerlound]] | [[Limbuurich (Provinz)|Limbuurich]] | [[Noudbrabant]] | [[Noudhollound]] | [[Seelound]] | [[Suudhollound]] | [[Utrecht (Provinz)|Utrecht]] | [[Uuriesel]] |} <noinclude> [[Kategorie:Niederlounde|~]] </noinclude> ire8degtbwm6cav37vtdvnsh4m2e3pb 10 11976 123234 123233 2024-02-07T09:46:48Z Vinraam 13551 wikitext text/x-wiki <includeonly><div class="editmode" style="width:19%; float:left; padding:0 3% 0 0; border:none; overflow:hidden; clear:left;"> {{{Kolom1}}} </div> <div class="editmode" style="width:19%; float:left; padding:0 3% 0 0; border:none; overflow:hidden; "> {{{Kolom2}}} </div> {{#if:{{{Kolom3|}}}|<div class="editmode" style="width:19%; float:left; padding:0 3% 0 0; border:none; overflow:hidden; "> {{{Kolom3}}} </div>}}<br clear="left" /></includeonly> 8uk1gij29mhfnoemc2t4ax7pjedezjb 0 11977 123317 123312 2024-02-07T21:42:08Z Vinraam 13551 wikitext text/x-wiki [[Bielde:De Fryske Marren location map municipality NL 2018.png|thumb|Loage fon ju Meente]] '''De Fryske Marren''' is ne Meente in ju Provints [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]]. [[De Jouwer]] is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 549,10&nbsp;km² un deer woonje 51.992 Moanskene (2023). == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://www.defryskemarren.nl/ Websteede fon ju Meente] {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] 3sn9d8mnrd3szpe3yhsab9fycs9x3is 0 11978 123318 123315 2024-02-07T21:48:46Z Vinraam 13551 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Noardeast-Fryslân location map municipality NL 2019.png|thumb|Loage fon ju Meente]] '''Noardeast-Fryslân''' is ne Meente in ju Provints [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]]. [[Dokkum]] is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 516,45&nbsp;km² un deer woonje 45.812 Moanskene (2023). == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://www.noardeast-fryslan.nl/ Websteede fon ju Meente] {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] tkrp6dy96j46xut8703reaoyvoet1t2 0 11979 123319 123316 2024-02-07T21:50:33Z Vinraam 13551 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Waadhoeke locator map municipality NL.png|thumb|Loage fon ju Meente]] '''Waadhoeke''' is ne Meente in ju Provints [[Fryslân]] in do [[Niederlounde]]. [[Frjentsjer]] is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 315,82&nbsp;km² un deer woonje 46.718 Moanskene (2023). == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://www.waadhoeke.nl/ Websteede fon ju Meente] {{ProvinzFryslân}} [[Kategorie:Meente in Provinz Fryslân]] ito6xygytyj96yv7ynvwq01uzr0eru9 0 11980 123322 2024-02-08T07:33:02Z Vinraam 13551 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Map - NL - Municipality code 1960 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] '''West Betuwe''' is ne Meente in ju Provints [[Gelderlound]] in do [[Niederlounde]]. [[Geldermalsen]] is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 229,12&nbsp;km² un deer woonje 52.720 Moanskene (2023). == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://www.westbetuwe.nl/ Websteede fon ju Meente] {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]]“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1960 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] '''West Betuwe''' is ne Meente in ju Provints [[Gelderlound]] in do [[Niederlounde]]. [[Geldermalsen]] is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 229,12&nbsp;km² un deer woonje 52.720 Moanskene (2023). == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://www.westbetuwe.nl/ Websteede fon ju Meente] {{ProvinzGelderland}} [[Kategorie:Gelderland]] pmt55b1ivolve142t789xq0lxi8glg4 0 11981 123327 123326 2024-02-08T12:23:17Z Vinraam 13551 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1979 (2021).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] '''Eemsdelta''' is ne Meente in ju Provints [[Groningerlound]] in do [[Niederlounde]]. [[Appingedam]], [[Delfzijl]] un [[Loppersum]] sunt do Sitte fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 364,07&nbsp;km² un deer woonje 45.394 Moanskene (2023). == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://www.eemsdelta.nl/ Websteede fon ju Meente] {{ProvinzGroningen}} [[Kategorie:Eemsdelta| ]] amzm1e3rt5livq1ntowpd6fbsvtd49e 0 11982 123329 2024-02-09T22:22:26Z Vinraam 13551 Fäärelaited ätter [[Oldambt]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Oldambt]] nxmrm0ms9h0sx2yysmn7zqotmts5bis 0 11983 123333 123332 2024-02-09T22:35:53Z Vinraam 13551 wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1966 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] '''Het Hogeland''' is ne Meente in ju Provints [[Groningerlound]] in do [[Niederlounde]]. [[Winsum]] is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 903,08&nbsp;km² un deer woonje 48.298 Moanskene (2023). == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://hethogeland.nl/ Websteede fon ju Meente] {{ProvinzGroningen}} [[Kategorie:Het Hogeland| ]] 5wx1naqgod7vtmszd1kc8158ecg5ho3 0 11984 123334 2024-02-09T22:44:57Z Vinraam 13551 Ju Siede wuud näi anlaid: „[[Bielde:Map - NL - Municipality code 1952 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] '''Midden-Groningen''' is ne Meente in ju Provints [[Groningerlound]] in do [[Niederlounde]]. [[Hoogezand]] is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 295,77&nbsp;km² un deer woonje 61.554 Moanskene (2023). == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://www.midden-groningen.nl/ Websteede fon ju Meente] {{ProvinzGroningen}} [[Kategorie:Midden-Groningen| ]]“ wikitext text/x-wiki [[Bielde:Map - NL - Municipality code 1952 (2019).svg|thumb|Loage fon ju Meente]] '''Midden-Groningen''' is ne Meente in ju Provints [[Groningerlound]] in do [[Niederlounde]]. [[Hoogezand]] is n Sit fon ju Meenteferwaltenge. Et häd ne Fläche fon 295,77&nbsp;km² un deer woonje 61.554 Moanskene (2023). == Ferbiendenge ätter buuten == * [https://www.midden-groningen.nl/ Websteede fon ju Meente] {{ProvinzGroningen}} [[Kategorie:Midden-Groningen| ]] c9n5pd5ubqyjsk0wc8kapahdvk67uad